Professional Documents
Culture Documents
Gjuh
Gjuh
Biografia:
U lind në fshatin Frashër, Vilajeti i Janinës (sot në rrethin e Përmetit), fëmija i katërt i Halit bej Frashërit (1797–1859) dhe
Emine hanëm Myteveliu (1814–1861). Nga i ati ishin pasardhës timarlinjsh me prejardhje nga Berati që më vonë u njohën
si Dulellarët, ndërsa familja e së ëmës qenë pinjoj të Iljaz bej Mirahorit, themeluesit të Korçës.
Në vendlindje bëri mësimet fillore dhe nisi të mësonte turqishten osmane, arabishten dhe persishten në Teqenë e Frashërit,
si myhib bektashi. Pas vdekjes së prindërve, me në krye vëllain e madh që ishte bërë zot shtëpie, Abdylin ,më 1865
familja u shpërngul në Janinë, ku bashkë me vëllanë më të vogël Samiun, mbaroi gjimnazin grek "Zosimea" më 1869. Në
"Zosimea" mori një kulturë të gjërë për kohën, u njoh me kulturat dhe letërsitë klasike,mësoi greqishten e re, greqishten e
vjetër, gjuhën latine dhe gjuhën frënge. Atje ra në kontakt me idetë e iluminizmit frëng dhe veprat e Rusoi e Volterit.Vijoi
të merrej privatisht me gjuhët klasike të lindjes (elsine-i selase). Në këtë periudhë u përqendrua edhe në fushat e interesit
të tij jetëgjata: poetët persë dhe Iluminizmi frëng.
Krijimtaria:
Gjuhët e huaja të nxëna nga mësimet private, fillore dhe më tej përgjatë shkollimit në Janinë bënë që Naimi ishte një
shembull parësor i intelektualit osman të shekullit të XIX që ndihej njëlloj i ambientuar si me kulturën Lindore ashtu dhe
Perëndimore.Si autor i gjithsej njëzetedy veprave, shkroi në katër gjuhë të ndryshme: katër në osmanishte, dy në persishte,
dy në greqishte dhe pesëmbëdhjetë në shqipe. Duke qenë se ishte në një post delikat si drejtor i këshillit të censurës në
Ministrinë e Arsimit të perandorisë, me mundësi në disa raste për t'i bërë bisht ndalimit të librave dhe botimeve në shqipe
nga ana e Portës së Lartë, Naimi e pa të arsyeshme të mos përdorte emrin e mbiemrin në shumë nga botimet e veta, por të
shënonte vetëm 'nga N.H.', 'nga N.H.F.', ose 'nga N.F.' Tek botimi "Mësimet", në pjesën Thelb'i Kuranit, Naimi ka botuar
edhe të parin përkthim selektiv të Kur'anit në gjuhën shqipe.Më 1886 botoi po ashtu një tjetër vepër në gjuhën turke, një
përkthim në prozë i Iliadës së Homerit, duke qenë edhe hera e parë që ndonjë pjesë e eposit përkthehej në gjuhën turke.
Pas nja 10 vjetëve nxorri edhe një variant në shqip që u botua në Bukuresht, Iliadhë e Omeritë.
Trashgimia:
Vepra poetike e Naimit vuri bazat e letërsisë kombëtare dhe luajti rol të rëndësishëm në zgjimin e vetëdijes atdhetare. Me
vjershat dhe poemat e tij i këndoi mallit e dashurisë për atdhe, krenarisë kombëtare dhe të kaluarës së lavdishme të
shqiptarëve. Pas Çlirimit u vunë në pah dhe u çmuan gjerësisht meritat dhe vlerat e punës dhe të krijimtarisë së tij, përmes
studimesh të ndryshme.Emrin e Naim Frashërit e mbajnë shkolla dhe institucione të ndryshme. Për meritat kulturore në
Shqipëri jepet urdhri që mban emrin e poetit kombëtar.Shteti iranian në shenjë nderimi për kontributin e tij në gjuhën
perse i kushtoi një emetim special pullash postare me imazhin e poetit Frashërlli.