Professional Documents
Culture Documents
Bahasa Jawa Drama
Bahasa Jawa Drama
Ajudan :” Mekaten, menawi bubuk menika saget ndadosaken sedoyo warga ingkang langkung telogo
menika saget binggah, bade kawulo sebaraken supados sedoyo warga ingkang langkung situ supados bongah.”
Wiwit wedhal menika Yuyu Kangkang lan Ajudanipun mboten maleh dados tiang sae. Malah sering
mboten fokus lan kadosipun nglami sakau. Sedoyo warga ajrih nyebrangi situ amargi Yuyu kangkang lan
Ajudanipun sering maringi saktunggalipun bubuk ingkang nganggem bubuk punika kagem campuran
tetedhanipun. Lan kathah warga uga ingkang nglampahi tilar dunyo. Para warga pungkasanipun sadar menawi
bubuk ingkang di paringi Yuyu kangkang menika ingkang ndadosaken warga tilar dunyo. Ananging para warga
mboten wantun protes datang Yuyu kangkang lan Ajudanipun amargi Yuyu kangkang ingkang sae menika
mboten eman-eman malih dhahar warga ingkang mboten kersa bubuk punika.
Ing sisih sebrang telogo mriko wonten lare lan ibunipun ingkang sugih banget. Kang putra bagus
sanget lan sae manahipun. Kathah putri lan tiang sepuh ingkang nginggah unggahi. Nanging sedoyo
punikasedoyo punika mboten dipun tampi amargi sedoyo sampun nginaaken bubuk ingkang di paringi Yuyu
kangkang tumrap sedayanipun kang putra asmanipun Andhe – andhe lumut. Imgkang ibu mboten tentrem
amargi Andhe – andhe lumut mboten pikantok calon garwo. Setunggal – setunggal para ngunggah nggunguhi
rawuh, setunggal- setunggal ugi sedayanipun tindhak. Ingkang ibunipun tambah mboten tentrem.
Piyambakipun bingung kinging menopo putranipun mboten kerso milih setunggalipun putri ingkang rawuh
ngunggah ngungguhi menika sakjotosipun kathah para putri ingkang ayu lan sugih.
Ibunipun :” ora onok opo opo putraku, ibu ngesaaken pitakon kenging menopo putra ibu mboten kerso sedoyo
putri ingkang ngunggah ngungguhi mirsani para putri mawon mboten kerso. “
Andhe-andhe lumut :” ibu, sedoyo putri ingkang unggah ungguhi kawulo sak laminipun meniko jejatosipun
kekasine Yuyu kangkang ingkang njagi situ ing daerah kita, semono uga kawulo saget ngambet amisipun
sedayanipun.”
Ibu :”tekan ngendi kowe ngerti yen kabeh putri menika kekasihne Yuyu kangkang, ibu ora blas mambu amis.”
Andhe andhe lumut :” Yuyu kangkang , sampun maringi sedoyo putri bubuk, sedoyo menika dhahar bubuk
menika ingkang saged ndadosakaen sedoyo putri sakau lam ambet amos saking Yuyu kangkang menika amargi
sedoyo putri nagnggem bubuk menika sakmantunipun pikanthuk ambung saking Yuyu kangkang.”
Beda maneh karo nduyo ing sebelah panggonane Andhe – andhe Lumut lan ibune manggon, sawijine wong
wadon ayu kanthi ati lemah lembut lan luhur bebudine sing manggon karo ibu lan telu sedulur sambung sing
padha ayu senajan isih luwih ayu. Jenenge kuwi Klenthing Kuning. Dheweke karo sakabehing keapikan lan
kesabarane nerimo kabeh lelakon ala Ibu sambunge lan dulur sambunge.
Klenthing Abang : “Klenthing Kuning ing endi selendangku?” ( karo bengok - bengok )
Klenthing Ijo : “Klenthing kuning ing endi gelangku?” ( karo bengok – bengok )
Ibu tiri : “ kowe iki isuk – isuk wis mbengok – mbengok. Iling, suwaramu kaya kaset lungset”
Klenthing – Klenthing : “ ibu nggeh mbengok – mbengok” (jare wong telu barengan)
Ibu tiri : “ kowe iku klenthing coklat mesti mbantah ibu, tinimbang nyalahne ibu, luwih apik kowe kabeh
nyalahno klenthing kuning sing gorong muleh nggowo barangmu.”
Klenthing Ijo : “ nggeh, kengeng menopo mboten mawas dateng badan piyambak riyen?”
Ibu tiri : “ Iiiih!!!! Kang sabekere kowe kabeh pingin cepet - cepet oleh barangmu kabeh opo ora? (ketelu
klenting kuwi bebarengan godeg – godeg) yen ngunu, ndang di timbali klenthing kuning”
Ajudan : “kula sangking desa sebelah, badhe nyebaraken warta yen Andhe – andhe Lumut, juragan sapi isih
madosi rayat, menawi panjenengan kagungan putri ingkang saged dijodohaken kalian putrinipun”
Ibu tiri : “ dheweke kuwi mesti bangkotan tuwa sing ora ndang oleh bojo, sampek kudu digolekake bojo”
Ajudan : “ Panjenengan lepat! Sampek sakabehing tiang wadon ing desa kula sampun katha ingkang daftar,
nanging Andhe-andhe lumut dereng pingin saka sakabehing. Kangge umur?dheweke isih enem saking kula.
Ibu sambung sing ngiro – ngiro umure uwong ing ngarepe, menawi tasih pirang - pirang tahun luwih tuwo karo
putri pambarepe.
Ajudan :”Andhe andhe lumut menika tiang bagus ingkang madosi rayat.”
Ibu tiri :”luwih abgus ngendi kowe karo andhe andhe lumut.”
Ajudan : “yen ngunu sugeng sore”.sing mung di jawab karo tatapan sing ora pena saka ibu
sambung,sawise Ajudan mangkat.”
Ibu tiri : “mene kowe kabeh macak sing ayu lan budal o ing desa sebelah.”
Klenting Abang :”yen ngoten niku biasane dhewek e yoiku tiyang sepuh sing dereng angsal rayat
Ibu tiri :”ora,percoyo’o karo ibu.Luwih apik kowe kabeh siap – siap gawe mene supaya bisa budhal
isuk – isuk.”
Sawetara ing panggonan liyo Klenting kuning isih ngumbah selendang dulur-dulure.karo rengenng - rengeng,
dhewek e ngumbah slendang sing apik iku, ora nyono yen ibune lan para sedulur sambunge isih ngerasani
dheweke. Dina sing wis arep sore gawe kademen lan gawe wahing.
Klenting kuning :”hatcchii . . . koyok e ana seng ngerasani aku. Apik e aku ngerampungake kumbahan
iki dhisek.”
Ujug – ujug ana cahya sing mblerengi pandhang banget nyedeki dheweke. Klenting kuning sing isih
nyocokake karo sing di deleng isih dereng fokus karo opo sing isih ngadeg ing ngarepe. Banyak putih resik sing
ayu ujug – ujug wujud e mbalik.
Klenting kuning :” sinten nggeh? “karo siap – siap mbalang bakul kumbahan.
Peri :” aku kuwi peing sing apik watake ingkang arep ngekeki kowe tugas sing apik ingkang nggowo kowe
menyang kebagiaan.”
Klenting kuning :” nggeh pun? sampeyan badhe maringi kabagiaan?”
Peri :” duduk aku sing arep ngekeki kabagian nanging takdir sampeyan pancen ngunu lan aku mung
nunjukaken dalan takdirmu” karo guyu.
Peri :” budhal o ing deso sebelah lan temonono uwong lanang seng jeneng e Andhe andhe lumut.”
Peri :”sakderenge niku sampeyan kudu nemoni Yuyu kangkang, dheweke iku makhluk seng njogo situ kuwi.”
Klenting kuning :”mestine makhluk kuwi badhe nulung kita nanging kita kudu purun mangan bubuk sing di
wenehi?”
Peri :”nggeh , nanging kowe ojo nate nyobi gawe mangan bubuk kuwi?”
Sawise ngucapaken kuwi, peri sing apik watake kuwi wujude mbalik dadi banyak sakderenge ngaleh.klenting
kuning isih bingung karo ucapan peri mau. Dheweke cepet cepet gawe marikake kumbahane lan mbalik mulih.
Sesampeke ing omah.
Ibu sambung :” bagusss. . . wes wani mulih bengi. Arep dadi wadon opo kowe !”
Klenting abang :”akeh juragan tuwo sing ngelirik dheweke .”wong papat iku ngguyu bareng senajan kang
sebenere ora onok sing lucu. Klenting kuning mung meneng karo ndingkluk nrimo hinaan kuwi.
Ibu sambung :”dadi hukumane! Mene kowe kudu ngeresiki silite wajan sing wis ireng banget sampek temen
temen resik!”
Klenting abang :”menawa sakdurunge iku kowe kudu nyiapno klambi lan perhiasan sing apik gawe
awakdhewe, amarga sesok kita ing desa sebelah.”
Klenting coklat :” Yo ora oleh, Andhe andhe lumut sing isih goleh bojo. Ora mungkin kowe gelem nyalokake
dadi bojone.”
Klenting kuning :” menawi kula badhe nyalokaken dadi bojo e?aku nggeh putrine ibu. a ngsal nggeh bu, kula
badhe ngelakoke punapa amargi kula angsal tumut kalian dulur – dulur kula.”
Ibu tiri :”aku arep ngekeki kowe jawaban sesok, luwih apik kowe kabeh turu saiki wis bengi.”
Kang sebenere Ibusambung bingung kudu maringi wangsulan kanggo Klenting Kuning amargi Klenting Kuning
gadha hak ingkang sami kalian dulur - dulure. Ing sawijining sisi dheweke khawatir yen arep dipilih Andhe-
andhe lumut yaiku Klenting Kuning sanes putri – putrine yen di bandingake karo Klenting Kuning luwih ayu
senajan mung nggawe klambi apaana e. Sawijine dina pering sing jahat watake kuwi teko lan ngehasut Ibu
sambung.
Peri Jahat :”Aku mung pingin ngewangi kowe. Kowe ora kepingin Klenting Kuning kawin karo Andhe – Andhe
Lumut toh?”
Peri Jahat :” Budhalo ing situ iki. Sawise maringi tugas ing Klenting Kuning gawe ngelakokake hukumane sarta
putri – putrine gawe dandan.”
Peri Jahat :” Bubuk iku sing bisa gawe wong sakau lan biasane dijenengi sabu – sabu.”
Menawa ora ngerti opo seng di omongkake Peri Jahat iku,Ibu sambung tetep ngelakokake apa sing
diperintahno. Sawise ngekeki pegawean nang putri – putrine dheweke cepet cepet budhal ing situ karo alasan
pingin nggoleki pirang – pirang pang sing ana ing sakitarane situ. Sawise sampek ing situ dheweke cepet-cepet
nemoni Yuyu Kangkang sing isih mangan gethuk karo bubuk putih nang ndukure dheweke, bubuk kasebut ora
podo karo bubuk sing digawe gethuk biasane.
Yuyu Kangkang :” Ana apa namu goleki aku?” , karo keadaan sakau Yuyu takok.
Yuyu Kangkang :” Aku arep ngekeki nanging ora mung gawe anak sambungmu wae sing nggawe.”
Yuyu Kangkang :” Amarga kabagiaan ora gawe wong siji,nanging kabeh uwong berhak ngentukake.”
Peri Baik :”yen ibumu nyukani bubuk kabagian, kowe aja nggunakake.”
Klenting Kuning :” Nggeh pun, nanging kapan kula saget kepanggeh karo Andhe – Andhe Lumut?”
Peri Baik :” Mengko sampeyan bakalan ngertos sawancinipun. Sakniki ingkang sae kula ngerencangi
panjenengan ngeresiki wajan iki.”
Klenting Kuning :” kepriye kowe ngelakokake?” Peri niku muter tongkate ing wajan.”
Peri :”nah sampun, langkung sae panjenengan tindhak lan tagled wangsulane ibu panjenengan dados kalawingi
lan betakaken bubuk niki banjur mbalang ing Yuyu kangkang.” Karo ngewenehi sakbunthel bubuk warnae ireng
kaya kopi.
Klenting kuning cepet- cepet mbereskake piranti kumbahan lan cepet – cepet mulih. Sakmantunipun
ing omah Klenting kuning nemokake dulur - dulure sing isih dandos.
Klenting ijo :” lah iyo, apa sing kowe lakokake ing kene, aku percoyo yen hukumanmu gurung rampung.”
Klenting kuning :” aku sampun ngerampungkake, niki lho “karo nunjukake silite wajan.“
Klenting abang :” iki ora mungkin, kowe pasti tuku anyar. Aja ngarep ibu bakalan ngizini kowe ketemu karo
Andhe – andhe lumut.”
Klenting kuning :” mboten mungkin kula saged tumbas wajan anyar yan wajan nikipun mboten wonten ing
peken.”
Klenting coklat :” banjur kepriye kowe ngelakokake iki. Aja –aja kowe nggawe santet sing di gawe ngereseki
wajan iki.”
Klenting kuning :”mboten! Aku mboten nate nggawe ilmu napa mawon.”
Klenting ijo :” panjengan pirsani bu, klenting kuning sampun ngeresiki silite wajan sampek resik. Ora mungkin
seresik iku. Dheweke pasti nggunakake santet.”
Klenting kuning :”mboten, kula mboten nate ndamel ilmu napa mawon. Ibu piyambak ingkang ngomong
menawi kula kudu ngeresiki silite wajan? Dadi kula angsal budhal wonten panggonane Andhe – andhe
lumut.”Ibu tiri :” yowis, kowe oleh budhal nanging kudu mangan bubuk iki lan kowe kudu nggawe iki supaya
luwih ayu.” Karo ngolesi awu ireng tilasih kanggo nggosok silite wajan.” Lah, wis tambah ayu kowe.
Klenting kuning kapeksan budhal karo dulure telu, klenting kuning mlaku ing mburi dhewe sawetara
ketelu dulure isih ndebatake sinten ingkang kawin kalih Andhe-andhe lumut.
Klenting Abang : “Uduk kowe mestine nanging aku. Yen di bandingake aku sing mbarep.”
Klenting Ijo : “Mestine aku sing bakal kawin karo Andhe-andhe lumut, amarga aku sing ragil.”
Suwi-suwi swara ketelu derek’e niku mboten kepireng. mboten sadar dheweke mlaku beda arah sing
badhe menyang peken desa sebelah.
Klenting kuning : “Kepriye aku ketemu karo Andhe-andhe lumut nek wajahku kaya ngene?”
Klenting kuning ngomong dhewe sampek ora sadar yen dhewek’e nyenggol Ibu-ibu karo anak’e.
Klenting Kuning ngerasa susah yen dhewek’e ngerutuhake belanjae Ibu-ibu iku. Klenting kuning ngerti yen ibu
kuwi arep emosi.
Andhe-andhe : “Piyambaknipun sampun nyuwun sepura, dados Ibu saget nyepuraken napa mboten?”
Bunda : “kang sabenere sih ora, nanging kudu piye maneh kabeh belanjaanku wis ora bisa dimasak
maneh, apa dheweke bisa ngganti iki kabeh, ndelok klambi lan tampilane ae wis kaya ngunu.”
Bundha :”ora kudu gelem nulungi wong males lan kebrangas kaya kuwi.”
Bundha Andhe – andhe lumut ngir yen Klenting kuning iku pengemis males sing kebrangas lan
penggaweane mung njaluk – njaluk.
Andhe – andhe lumut :”napa bunda mboten purun ngerubah dheweke dados tiyang sregep?”
Andhe – andhe lumut :” bunda nggeh angsal hasil ingkang mboten saged di tumbas sinten mawon.”
8
Andhe – andhe lumut :” Amal.”
Klenting coklat :” yen iku kuwi jenenge ngewangi, yen pingin nggolek imbalan.”
Sawise dheweke nyampek ing omahe Andhe – andhe lumut dheweke di kagetne karo omah sing
paling apik.
Klenting coklat :” kowe isok bayangkake pirang wong gawe ngereseki omah kuwi?”
Ketelu dulure iku isih senengi omah sing paling apik iku, beda maneh isih karo klenting kuning sing ana
ing . . . . Sawise ngedusi lan nggawekake klambi sing apik, Klenting kuning ketok ayu.
Klenting kuning :” aku arep lunga ing desa sebelah kuwi tuan, aku pingin ketemu karo Andhe – andhe lumut.”
Bunda :” kowe pingin ketemu Andhe – andhe lumut karo pacakan koyok kuwi?”
banjur carios ndunyo Klenting Kuning, Bunda Andhe – andhe lumut rumangsa kasentuh yen gadis
kuwi ora elek penampilane kaya awale. Padha karo unen – unen sing ngomong yen ojo biji buku saka sampule.