ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2018 – 2019

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ – ΙΟΥΝΙΟΥ 2019

ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 24/05/2019

ΔΙΑΡΚΕΙΑ : Δύο ώρες και 30 λεπτά

ΤΑΞΗ: Β΄ Λυκείου

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: …………………………………………………………………

Τμήμα:………

ΒΑΘΜΟΣ: ………………………………..
100 20
Υπογραφή καθηγητή/τριας: ……………………….

 Το εξεταστικό δοκίμιο βαθμολογείται με ΕΚΑΤΟ (100) μονάδες.

 Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τα μέρη Α, Β και Γ.
 To εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δεκατέσσερις (14) σελίδες.

ΟΔΗΓΙΕΣ

 Να γράφετε με μελάνι μπλε.

 Να απαντήσετε σε ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις σε ΟΛΑ τα μέρη.
 Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υλικού.
 Επιτρέπεται η χρήση μη προγραμματιζόμενης υπολογιστικής μηχανής.

Χρήσιμα δεδομένα:

Σχετικές ατομικές μάζες Αr: Η=1 C=12 Ν=14 Ο=16 Na=23 Ca=40 Fe=56 Zn=65
Cl=35.5 Ag=108 Mg=24 Pb=207 K=39 Mn=56

Σταθερές ηλεκτρολυτικής διάστασης: KCH3COOH = ΚNH3= 1,8 .10-5 ΚHNO2= 7,1 .10-4

ΚHCOOH= 1,6 .10-4

1
ΜΕΡΟΣ Α: Ερωτήσεις 1 – 4
Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με 5 μονάδες (σύνολο 20 μονάδες).

Ερώτηση 1

Α. Να χαρακτηρίσετε τα πιο κάτω διαλύματα αλάτων ως όξινα, αλκαλικά ή ουδέτερα. (μ.1)

α) NaCl

β) CH3COONa

Β. Για το άλας HCOONH4:

α) Να γράψετε τις αντιδράσεις υδρόλυσης. (μ.2)

β) Να το χαρακτηρίσετε ως όξινο, βασικό ή ουδέτερο δικαιολογώντας την απάντησή

σας. (μ.2)

Ερώτηση 2

Σε κλειστό δοχείο ορισμένου όγκου, σε κανονικές συνθήκες (STP), προστίθενται 6 mol

αερίου Cl2 και 4 mol αερίου H2, οπότε και αντιδρούν μεταξύ τους σχηματίζοντας αέριο HCl,
σύμφωνα με την αντίδραση:
Cl2(g) + H2 (g) → HCl (g)

α) Να γράψετε για την πιο πάνω αντίδραση, αν είναι μεταθετική ή οξειδοαναγωγική, και
να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μ.1,5)

β) Να γράψετε την εξίσωση της πιο πάνω αντίδρασης συμπληρώνοντας τους

κατάλληλους συντελεστές. (μ.0,5)

γ) Να δηλώσετε ποιο από τα πιο πάνω αντιδρώντα αέρια βρίσκεται σε περίσσεια. (μ.0,5)

2
 δ) Να υπολογίσετε την ποσότητα σε mol των αντιδρώντων και προϊόντων αερίων μετά
την αντίδραση. (μ.1,5)

ε) Να υπολογίσετε τον όγκο του αερίου HCl που παράγεται. (μ.1)

Ερώτηση 3

Σε σωλήνα που περιέχει 0,5g ταινίας μαγνησίου, Mg, προστίθεται περίσσεια διαλύματος
υδροχλωρικού οξέος, HCl 1Μ, οπότε πραγματοποιείται η πιο κάτω αντίδραση.

Mg + 2HCl → MgCl2 + Η2

Να προβλέψετε την επίδραση που θα έχουν οι πιο κάτω μεταβολές:

α) στην αρχική ταχύτητα, αν δηλαδή αυτή θα είναι βραδύτερη, ταχύτερη ή ίδια.

β) στον συνολικό όγκο του Η2 που παράγεται, αν δηλαδή αυτός θα είναι μικρότερος,
μεγαλύτερος ή ίδιος.

Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας στα σημεία (ι) και (ιι).

(ι) Ίδια ποσότητα Mg προστίθεται υπό μορφή σκόνης. Να συμπληρώσετε: (μ.2,5)

Η αρχική ταχύτητα θα είναι:

Αιτιολόγηση:

Ο συνολικός όγκος του υδρογόνου θα είναι:

Αιτιολόγηση:

3
(ιι) 50 mL διαλύματος HCl 1,5M, χρησιμοποιούνται αντί διαλύματος HCl 1Μ. Να
συμπληρώσετε: (μ.2,5)

Η αρχική ταχύτητα θα είναι:

Αιτιολόγηση:

Ο συνολικός όγκος του υδρογόνου θα είναι:

Αιτιολόγηση:

Ερώτηση 4

Α. Η σταθερά ισορροπίας Κc της αντίδρασης: NiO(s) + CO(g) Ni(s) + CO2(g)

στους 6270C είναι Κc = 4,5.103. Για την ίδια αντίδραση, στους 8270C, η σταθερά ισορροπίας
έχει τιμή Κc΄= 1,6.103. Με βάση αυτό το δεδομένο, να αναφέρετε, αν η αντίδραση είναι
ενδόθερμη ή εξώθερμη δίνοντας και την κατάλληλη εξήγηση. (μ.1,5)

Β. Στο διπλανό σχήμα πραγματοποιείται η αντίδραση του στερεού χλωριούχου αμμωνίου

(NH4Cl) με διάλυμα υδροξειδίου του νατρίου (NaOH). Αφού γράψετε τη σχετική αντίδραση,
να αναφέρετε τι αποτελεί το σύστημα και τι το περιβάλλον. (μ.3,5)
θερμόμετρο
Αντίδραση :

Σύστημα:

Περιβάλλον:

4
MΕΡΟΣ Β: Ερωτήσεις 5 – 10
Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με 10 μονάδες (σύνολο 60 μονάδες).

Ερώτηση 5

Α. Να δηλώσετε για τις πιο κάτω προτάσεις, αν είναι ορθές ή λανθασμένες και να
αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. (μ.4)

α) Στην αντίδραση: Mg + 2HCl → MgCl2 + H2 , το Mg προσλαμβάνει ηλεκτρόνια, οπότε

είναι το οξειδωτικό σώμα.

β) Στην αντίδραση: 4Fe+ 3O2 → 2Fe2O3 , ο Fe οξειδώνεται.

Β. Να συμπληρώσετε τους συντελεστές και να προσδιορίσετε το οξειδωτικό και το

αναγωγικό σώμα για την πιο κάτω αντίδραση: (μ.3)

C + H2SO4 → CO2 + SO2 + H2O

Οξειδωτικό σώμα: Αναγωγικό σώμα:

Γ. Κατά τη διάλυση του H3PO4 στο Η2Ο αποκαθίστανται οι χημικές ισορροπίες:

H3PO4 + Η2Ο H2PO4 - + Η3Ο +

H2PO4 - + Η2Ο HPO4 2- + Η3Ο +

HPO4 2 - + Η2Ο PO4 3 - + Η3Ο +

Με κριτήριο τη συμπεριφορά των χημικών ουσιών (H3PO4 , H2PO4 - , HPO4 2 - , PO4 3 - ,

Η2Ο , Η3Ο+ ) που μετέχουν στις παραπάνω χημικές αντιδράσεις, να τις κατατάξετε
σύμφωνα με τη θεωρία των Bronsted–Lowry σε στήλες στον παρακάτω πίνακα,
διαχωρίζοντας τις σε Οξέα, Βάσεις και Αμφολύτες. (μ.3)

Οξέα Βάσεις Αμφολύτες

5
Ερώτηση 6

Πείραμα Α
Σε δοκιμαστικό σωλήνα (Α) που περιέχει στερεό ανθρακικό νάτριο (Nα2CO3), προστίθεται
διάλυμα υδροχλωρικού οξέος (HCl). Ακολούθως, ο σωλήνας πωματίζεται και συνδέεται
μέσω απαγωγού σωλήνα με δεύτερο δοκιμαστικό σωλήνα (Β), που περιέχει διαυγές
διάλυμα υδροξειδίου του ασβεστίου (Ca(OH)2) (διαυγές ασβεστόνερο).

α) Να γράψετε τις παρατηρήσεις καθώς και τις χημικές αντιδράσεις για τα πιο πάνω
πειράματα: (μ.3)

Παρατηρήσεις:

Χημικές αντιδράσεις:

β) Να αναφέρετε τη συνθήκη που απαιτείται για την πραγματοποίηση της αντίδρασης

στον Σωλήνα Α. (μ.0,5)

Πείραμα Β
Έγιναν οι ακόλουθες πειραματικές κινήσεις:
Σε δύο δοκιμαστικούς σωλήνες Α και Β, μεταφέραμε από 2 – 3 mL διαλύματος νιτρικού
μολύβδου, Pb(NO3)2. Προσθέσαμε 2–3 σταγόνες διαλύματος NaOH 2M στον δοκιμαστικό
σωλήνα Α και 2–3 σταγόνες διαλύματος ΝH3 2Μ στον δοκιμαστικό σωλήνα Β.

α) Τι αναμένεται να παρατηρηθεί στους δύο δοκιμαστικούς σωλήνες; (μ.0,5)

Στη συνέχεια προσθέσαμε στον δοκιμαστικό σωλήνα Α περίσσεια διαλύματος NaOH 2Μ και
στον δοκιμαστικό σωλήνα Β περίσσεια διαλύματος ΝH3 2Μ.

β) Τι αναμένεται να παρατηρηθεί στον δοκιμαστικό σωλήνα Α και τι στον δοκιμαστικό

σωλήνα Β; (μ.1)

γ) Ποιο συμπέρασμα εξάγεται από το πιο πάνω πείραμα; (μ.1)

δ) Να γράψετε όλες τις σχετικές χημικές αντιδράσεις για τα πιο πάνω πειράματα. (μ.4)

6
Ερώτηση 7

Διαθέτουμε δύο υδατικά διαλύματα Α και Β στους 25 0C. Το διάλυμα Α έχει όγκο 500 mL και
περιέχει NaOH με συγκέντρωση 0,1Μ. Το διάλυμα Β έχει όγκο 1000 mL, περιέχει ασθενές
οξύ ΗΑ και έχει pH = 3. Τα δύο διαλύματα αναμειγνύονται και προκύπτει διάλυμα Γ.
Δίνεται: ΚΗΑ = 10-5.

α) Να υπολογίσετε το pH του διαλύματος Α και τη συγκέντρωση του ΗΑ στο διάλυμα Β.

(μ.3)

β) Να υπολογίσετε το pH του διαλύματος Γ. (μ.7)

7
Ερώτηση 8

Σε κενό δοχείο εισάγονται 5 mol N2 και 6 mol H2, οπότε αποκαθίσταται σε σταθερή
θερμοκρασία η ισορροπία:

Ν2(g) + 3Η2 (g) 2ΝΗ3(g) ΔΗ<0

Στην πιο πάνω κατάσταση ισορροπίας περιέχονται στο δοχείο 3 mol NH3. Να βρεθούν:

α) Η σύσταση σε mol του μείγματος στην ισορροπία (μ.5)

β) Η απόδοση της αντίδρασης (μ.1,5)

γ) Να γράψετε ποια/ες από τις πιο κάτω μεταβολές θα οδηγήσουν στη σύνθεση
μεγαλύτερης ποσότητας ΝΗ3 και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας: (μ.2,5)

ι) Xρήση κατάλληλου καταλύτη

ιι) Αύξηση της πίεσης
ιιι) Προσθήκη αζώτου, Ν2
iv) Αύξηση της θερμοκρασίας

Β. Να υπολογίσετε τον όγκο του διαλύματος NH3 0,2M που θα χρειαστείτε, για να
παρασκευάσετε διάλυμα 200mL διάλυμα NH3 0,04M. (μ.1)

8
Ερώτηση 9

Η καμπύλη που δίνεται στο πιο κάτω σχήμα δείχνει τη μεταβολή του pH, όταν σε 50 mL
διαλύματος ενός ασθενούς μονοπρωτικού οξέος ΗΑ προστίθεται σταδιακά διάλυμα
ΝαΟΗ 0,2Μ. Δίνεται η σταθερά διάστασης του οξέος ΗΑ, ΚΗΑ=2.10-4.

A. Ζητείται σε ποιο από τα σημεία Α-Δ

που βρίσκονται πάνω στην καμπύλη:

α) υπάρχει στο δοχείο

ογκομέτρησης (κωνική φιάλη)
μόνο άλας και νερό. …… (μ.0,5)

β) υπάρχει στο δοχείο

ογκομέτρησης (κωνική φιάλη)
βάση και το άλας της. ….. (μ.0,5)

γ) υπάρχει στο δοχείο

ογκομέτρησης (κωνική φιάλη)
ρυθμιστικό διάλυμα. …… (μ.0,5)

Β. Διαθέτουμε δύο διαφορετικούς δείκτες για χρήση κατά την πιο πάνω ογκομέτρηση.

Δείκτης A: Κδ=10-4 και Δείκτης Β: Κδ=10-8

Να υπολογίσετε τη ζώνη εκτροπής του κάθε δείκτη και να επιλέξετε τον κατάλληλο δείκτη
για την πιο πάνω ογκομέτρηση. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. (μ.1,5)

Γ. Να υπολογίσετε:
α) Τη μοριακότητα του διαλύματος του οξέος ΗΑ. (μ.1,5)

9
 β) Το pH του διαλύματος που προκύπτει, αν στα 50 mL του αρχικού διαλύματος ΗΑ,
προστεθούν 15 mL διαλύματος ΝαΟΗ 0,2Μ. (μ.4)

Δ. Αν κατά την προετοιμασία των οργάνων της ογκομέτρησης ξεπλέναμε την προχοΐδα
μόνο με αποσταγμένο νερό να δηλώσετε σε ποιο σφάλμα (θετικό ή αρνητικό) θα οδηγούσε
σε ότι αφορά τον υπολογισμό της συγκέντρωσης του αγνώστου. Να αιτιολογήσετε την
απάντησή σας. (μ.1,5)

10
Ερώτηση 10

Διάλυμα θειικού σιδήρου οξειδώνεται με διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου στην παρουσία

θειικού οξέος σύμφωνα με τη χημική αντίδραση:

FeSO4 + KMnO4 + H2SO4 Fe2(SO4)3 + K2SO4 + MnSO4 + H2O

Για την παρασκευή 1L διαλύματος του ΚΜnO4 διαλύθηκαν πλήρως σε αποσταγμένο νερό
7g ακάθαρτου ΚΜnO4, το οποίο περιείχε 9,71% κ.μ. (%w/w) ξένες προσμείξεις.

α) Να συμπληρώσετε τους συντελεστές στην πιο πάνω αντίδραση. (μ.2,0)

β) Να υπολογίσετε τη μοριακότητα του διαλύματος ΚΜnO4. (μ.3)

γ) Για την οξείδωση 25mL διαλύματος θειικού σιδήρου, FeSO4, απαιτήθηκαν 50mL του
πιο πάνω διαλύματος. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του διαλύματος FeSO4. (μ.3)

δ) Να εξηγήσετε, γιατί για την οξίνιση του διαλύματος ΚΜnO4 δεν μπορεί να
χρησιμοποιηθεί διάλυμα HNO3. (μ.2)

11
ΜΕΡΟΣ Γ: Ερωτήσεις 11-12
Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με 10 μονάδες (σύνολο 20 μονάδες).
Ερώτηση 11

Α. Σε διάλυμα πραγματοποιείται η αντίδραση: Α + 2Β → 3Γ

Οι αρχικές συγκεντρώσεις των αντιδρώντων είναι CA = 1M και CB = 1,4M.

Η αντίδραση παρακολουθείται μετρώντας τη συγκέντρωση του Γ.
Τη χρονική στιγμή t = 40s βρέθηκε CΓ = 0,6Μ.

Να βρεθεί η μέση ταχύτητα της αντίδρασης στο χρονικό διάστημα 0 – 40s. (μ.3)

Β. Σε δοχείο σταθερού όγκου εισάγονται ισομοριακές ποσότητες από τα αέρια Α και Β, τα

οποία αντιδρούν και παράγουν το αέριο Γ, οπότε αποκαθίσταται η ισορροπία:

2Α(g) + B(g) 2Γ(g)

Στο διπλανό διάγραμμα οι καμπύλες (Ι) και (ΙΙ) παριστάνουν τη

μεταβολή της συγκέντρωσης δύο αερίων, από τα τρία που
περιλαμβάνονται στην ισορροπία.

α) Να αναφέρετε σε ποιο από τα αέρια Α, Β και Γ αντιστοιχεί η

καμπύλη Ι και σε ποιο αέριο η καμπύλη ΙΙ. Να αιτιολογήσετε
την απάντηση σας. (μ.3)

β) Να υπολογίσετε την απόδοση της αντίδρασης. (μ.4)

12
Ερώτηση 12

Σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα που περιέχει Χg στερεού χλωριούχου νατρίου, ΝaCl

προσθέτουμε περίσσεια πυκνού διαλύματος θειικού οξέος, H2SO4 , οπότε παράγεται το
αέριο Α. Το αέριο Α διαλύεται σε ποσότητα νερού, ώστε να προκύψει διάλυμα Δ1
συγκέντρωσης 0,5M.

α) Να γράψετε το όνομα του αερίου Α. (μ.1)

β) Να περιγράψετε ένα τρόπο ανίχνευσης του αερίου Α. (μ.1,5)

Στη συνέχεια στο διάλυμα Δ1 προσθέτουμε περίσσεια διαλύματος Δ2, το οποίο περιέχει
άλατα Ba(NO3)2 και Pb(NO3)2 , οπότε καταβυθίζονται 2.78g ιζήματος.

γ) Να γράψετε όλες τις χημικές εξισώσεις που πραγματοποιούνται. (μ.3)

δ) Να υπολογίσετε τον όγκο του διαλύματος Δ1 που απαιτείται για την καταβύθιση του
ιζήματος. (μ.2,5)

13
ε) Να υπολογίσετε τα Χg στερεού χλωριούχου νατρίου, ΝaCl . (μ.2)

ΤΕΛΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ

Ο Διευθυντής

...................................
Γιώργος Ιωσηφίδης

14