Ceip o Castiñeiro - Programación E. Primaria - 1º Ciclo - 2011-12

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)
PROGRAMACINS 2011-12
www.ceipocastineiro.es.vg
Programacins
1
2011 - 2012
Educacin Primaria 1 Ciclo

Cod.: 32015165 - R/ Castieiro 1, 32620 Laza (Ourense) - Tel. Fax.: 988 42 20 14 e-mail:ceip.castinheiro@edu.xunta.es - web: centros.edu.xunta.es/ceipocastineiro
Cod.: 32015165 R/ Castieiro 1, 32620 Laza (Ourense) Tel. Fax.: 988 42 20 14 e-mail: ceip.castinheiro@edu.xunta.es web: centros.edu.xunta.es/ceipocastineiro
REA DE MATEMTICAS PROFESORADO: 1 CURSO: M Isabel Garca Fiz 2 CURSO: M Isabel Garca Fiz COMPETENCIAS BSICAS Competencia en comunicacin lingstica - Comprender e interpretar unha informacin escrita e con imaxes. - Desenvolver a comprensin e mellorar as destrezas comunicativas. - Incorporar a linguaxe matemtica expresin habitual. - Comprender e utilizar distintos tipos de textos: receitas, adivianzas... - Descifrar mensaxes ocultas seguindo unhas instrucins e interpretando uns cdigos. - Comprender e utilizar distintos tipos de textos para traballar conceptos matemticos: encrucillados, sopas de letras e adivianzas. - Comprender e interpretar outras linguaxes. - Incidir nos contidos asociados na descricin verbal dos razoamentos. - Desenvolver a comprensin e mellorar as destrezas lingsticas. - Escoitar, expoer e dialogar. - Expresar pensamentos e opinins. - Ler, comprender e interpretar informacin. Competencia no coecemento e a interaccin co mundo fsico - Percibir o colexio como o espazo fsico no que se desenvolve parte da sa vida coti. - Coecer a realidade a travs dos conceptos bsicos de medida. - Comprender, analizar e interpretar a informacin dunha receita de cocia. - Utilizar representacins grficas para interpretar informacin. - Incorporar habilidades para interpretar o medio que o rodea e desenvolverse con autonoma e iniciativa persoal. - Fomentar o interese por coecer e interpretar a informacin que ofrece o reloxo dixital e o reloxo analxico. Competencia matemtica - Utilizar en situacins fra da aula os contidos estudados. - Poer en prctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atencin. - Apreciar a nocin de cantidade no cotin. - Aplicar os conceptos matemticos aprendidos en situacins cotis. - Seleccionar as operacins axeitadas para resolver un problema. - Manexar os conceptos espaciais bsicos en situacins reais. - Empregar o clculo para resolver enigmas ou problemas. - Fomentar o interese por expresar a informacin de forma numrica. - Fomentar a curiosidade por coecer as relacins que existen entre os nmeros. - Utilizar unidades de medida non convencionais na vida coti. - Resolver problemas relacionados coa vida coti. - Manexar axeitadamente as moedas de euro en situacins reais. - Comprender, interpretar e realizar grficos de barras. - Interpretar e expresar informacins, datos e argumentacins. - Interpretar e aplicar unha informacin. Tratamento da informacin e competencia dixital - Iniciarse no uso do ordenador. - Nomear as partes do ordenador. Competencia social e cidad - Utilizar as matemticas como destreza para a convivencia e o respecto. - Traballar en equipo, aprendendo a aceptar outros puntos de vista distintos do propio. - Desenvolver habilidades sociais, como o dilogo e o traballo en equipo. Competencia cultural e artstica
- Utilizar algunhas obras de arte para traballar contidos matemticos. - Realizar un debuxo, seguindo unhas indicacins, e, fomentar as, a creatividade. - Desenvolver a habilidade para construr un reloxo de cartolina, seguindo unhas instrucins. Competencia para aprender a aprender - Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. - Comprender, analizar e resolver problemas. - Utilizar ferramentas matemticas bsicas para realizar calquera aprendizaxe. Autonoma e iniciativa persoal - Utilizar as matemticas para fomentar a adquisicin e a interiorizacin de bos hbitos. - Saber tomar decisins ante un problema. OBXECTIVOS XERAIS 1) Utilizar espontaneamente os nmeros naturais e palabras sinxelas relativas a comparacins e operacins (mis, menos, igual, maior, etc.) para comprender e interpretar informacins e mensaxes sobre situacins cotis do seu mbito. 2) Consolidar os conceptos matemticos bsicos sobre o nmero, a medida, as formas xeomtricas e a sa situacin no espazo, e as sas posibilidades operatorias e de organizacin da informacin.. 3) Detectar problemas sinxelos do mbito cotin para a resolucin do cal se requiran as operacins e destrezas bsicas do clculo. 4) Utilizar a operatoria elemental para resolver situacins problemticas da vida coti. 5) Demostrar curiosidade polas distintas representacins dunha situacin concreta, por outras formas de contar ou medir (reorganizando datos, usando distintos materiais e instrumentos, etc.). 6) Valorar a necesidade e importancia das matemticas na vida coti. 7) Mostrar interese e perseveranza na busca de solucins a sinxelas situacins problemticas. 8) Manifestar satisfaccin polo progreso dos seus coecementos matemticos, pola autonoma que lle proporcionan os mesmos e pola aplicacin destes coecementos a actividades e situacins ldicas, valorando o esforzo invertido nas operacins e non limitando o seu interese obtencin dun resultado determinado. 9) Afrontar con autonoma as situacins problemticas, sen pedir axuda ante a primeira dificultade e sen abandonar pequenas tarefas ata as conclur razoablemente, apreciando o que de positivo teen os erros cometidos. 10) Utilizar os nmeros para cuantificar magnitudes pequenas do seu mbito, de xeito exacto ou aproximado, contando ou estimando. 11) Realizar medicins (lonxitude, capacidade e masa) con atencin, escollendo entre as unidades corporais e instrumentos de medida dispoibles os que mellor axstense ao tamao e natureza do obxecto que se desexa medir. 12) Expresar correctamente as medidas realizadas, indicando a unidade utilizada. 13) Recoecer e describir con linguaxe coloquial formas e corpos xeomtricos do mbito prximo (circulares, rectangulares, cadrados, triangulares, cbicos e esfricos). 14) Coecer e utilizar, de forma experimental, as medidas de lonxitude e de tempo mediante o emprego da calculadora e o ordenador. 15) Explorar e utilizar instrumentos sinxelos de clculo. 16) Recoecer no mbito obxectos e espazos con diferentes formas xeomtricas e clasificalos polas propiedades descubertas. 17) Comprender mellor o propio mbito e desenvolver novas posibilidades de accin sobre este, utilizando os seus coecementos sobre as formas xeomtricas, e describindo apropiadamente posicins e traxectorias de obxectos no espazo. 18) Definir a propia situacin e a dos obxectos utilizando diferentes puntos de vista e sistemas de referencia apropiados. 19) Interpretar sinxelos esbozos, planos, mapas e maquetas, recoecendo neles elementos importantes e recorrido. 20) Observar e tomar datos sobre feitos, fenmenos e situacins da realidade coti para clasificalos e cuantificalos, formndose xuzos sobre eles, e representndoos grfica e numericamente. 21) Representar datos mediante sinxelos diagramas de barras e interpretar tboas e grficas similares contextualizadas.
CONTIDOS
1 CURSO 1. Nmeros e operacins - Nmeros: 0 ao 19. - Unidade e decena. - Nmero maior e nmero menor. - A recta numrica. - Series progresiva e regresiva. - Series ascendentes e series descendentes. - Nmero anterior e nmero posterior. - A suma: signos + e =. - A resta: signos - e =. - Sumas e restas en horizontal e en vertical. - Problemas de sumas e de restas. - Nmeros: 0 ao 79. - Tboas de sumar do 1 o 10. - Nmeros pares en impares. - Ordinais ata o 5. - A suma levando decenas. - Suma e resta de nmeros de 2 cifras. - Sumas nas que falta un sumando. - Composicin e descomposicin de nmeros. - Problemas. - Nmeros: 0 ao 99. - Descomposicin dun nmero en suma de sumandos. - Descomposicin de nmeros en unidades e decenas. - Sumas de 3 sumandos. - Sumas de sumandos repetidos. - Dobre. - Nmeros ordinais do 1. ao 10.. - Lectura e escritura de nmeros. - Composicin e descomposicin aditiva de nmeros. - Distincin de equivalencias entre ordes de unidades. - Comparacin e ordenacin de nmeros. Series regresivas e series progresivas. - Realizacin de sumas e de restas con nmeros naturais de ata tres cifras. - Realizacin de sumas e de restas con levadas nas unidades e decenas. - Utilizacin do baco e das regretas na formacin de nmeros e na fase de iniciacin das operacins. - Elaboracin de estratexias persoais de clculo mental con nmeros sinxelos. - Resolucin de situacins problemticas sinxelas. - Curiosidade por indagar e explorar nas relacins que aparecen en conxuntos numricos. - Rigor na utilizacin de cdigos numricos. - Confianza nas propias capacidades para a elaboracin de estratexias persoais de clculo mental. - Apreciacin da limpeza, a orde e o rigor na elaboracin de operacins e de representacins matemticas. - Valoracin do esforzo empregado na resolucin de problemas matemticos, non limitndose a valorar unicamente a consecucin dun resultado determinado. 2. A medida: estimacin e clculo de magnitudes - Antes-despois. - Medidas non convencionais de lonxitude: palmo, p, paso.
- Moitos-poucos-ningn. - O da; da-noite. - Recoecemento, reconto e clasificacin de obxectos. - Iniciacin aos grficos de barras. - Medidas non convencionais de peso e capacidade. - Secuencia de 4 momentos. Os das da semana. - Os meses do ano. - Grande-pequeno. - Ancho-estreito. - Longo-curto. - O euro: 1 e 2 euros; billetes de 5, 10, 20 e 50 euros. - Grficos de barras. - Cadros de dobre entrada. - O reloxo: hora en punto e media hora. - Moedas: 1, 2, 5, 10, 20 e 50 cntimos de euro. - Representacin de datos nunha tboa. - Dobre e metade. - Recoecemento e identificacin de lonxitudes, capacidades e masas. - Realizacin de medidas e utilizacin de instrumentos convencionais e non convencionais. - Valoracin da importancia das medicins e as estimacins na vida coti. - Curiosidade e interese por descubrir a medida dalgns obxectos cotins e a duracin de actividades habituais, as como por expresar os resultados con unidades de medida. - Elaboracin e utilizacin de estratexias persoais para realizar estimacins de medidas. - Establecemento de relacins temporais: onte, hoxe, ma, o ano pasado, etc. - Manexo do calendario e lectura das horas en reloxos de agullas. - Recoecemento e utilizacin da moeda: o euro. 3. Xeometra - Lia recta, curva, aberta, pechada. - Tringulo, cadrado, crculo e rectngulo. - Dereita-esquerda. - Diante-detrs. - Dentro-fra. - Simetras. - Series de obxectos e figuras. - Preto-lonxe-en. - Composicin e descomposicin de figuras e obxectos. - Polgonos: tringulos e cuadrilteros. - Recoecemento e descricin de formas planas ou corpos xeomtricos en obxectos que sexan familiares. - Situacin e localizacin dos obxectos no espazo con referencia a un mesmo ou a un punto determinado. Formacin de figuras planas e corpos xeomtricos utilizando a composicin e a descomposicin doutros corpos e figuras. - Interpretacin e recoecemento de situacins espaciais e itinerarios sinxelos. - Interese e gusto pola identificacin de situacins, orientacins e relacins espaciais utilizando a linguaxe xeomtrica bsica, as como por identificar formas e relacins xeomtricas a partir dos obxectos do mbito. - Sensibilidade e gusto pola elaboracin e a representacin de sinxelas construcins xeomtricas. 4. Tratamento da informacin, azar e probabilidade - Recollida, rexistro e representacin de datos sobre obxectos, fenmenos e situacins familiares, utilizando tcnicas elementais. - Elaboracin de tboas de rexistros sinxelas, a base de debuxos, sobre observacins relativas a situacins coecidas. - Interpretacin de tboas sinxelas e grficos estatsticos sobre situacins familiares e coecidas
- Sensibilidade e interese polas informacins e mensaxes de natureza numrica, apreciando a utilidade dos nmeros na vida coti 2 CURSO 1. Nmeros e operacins - Nmeros: 0 ao 299. - Unidade, decena e centena. - Nmero maior e nmero menor. - Serie progresiva e serie regresiva. - Nmero anterior e nmero posterior. - Composicin e descomposicin de nmeros. - A recta numrica. - Nmeros ordinais. - Sumas e restas levando decenas. - Sumas de 3 sumandos. - Clculo mental. - Nmeros: 0 ao 999. - Sumas e restas levando decenas e centenas. - Problemas de sumas e de restas. - Nmeros pares e impares. - Dobre e triplo. - Multiplicacin. - Tboas de multiplicar do 1 ao 10. - Problemas de sumas, restas e multiplicacins. - Termos da resta. - A divisin como reparticin. - A metade e o terzo. - Lectura e escritura de nmeros. - Composicin e descomposicin aditiva de nmeros. - Distincin de equivalencias entre ordes de unidades. - Comparacin e ordenacin de nmeros. Series regresivas e series progresivas. - Realizacin de sumas e de restas con nmeros naturais de ata tres cifras. - Realizacin de sumas e de restas con levadas nas unidades e decenas. - Realizacin de multiplicacins. - Utilizacin do baco e das regretas na formacin de nmeros e na fase de iniciacin das operacins. - Elaboracin de estratexias persoais de clculo mental con nmeros sinxelos. - Resolucin de situacins problemticas sinxelas. - Curiosidade por indagar e explorar nas relacins que aparecen en conxuntos numricos. - Sensibilidade e interese polas informacins e mensaxes de natureza numrica, apreciando a utilidade dos nmeros na vida coti. - Rigor na utilizacin de cdigos numricos. - Confianza nas propias capacidades para a elaboracin de estratexias persoais de clculo mental. - Apreciado pola limpeza, a orde e o rigor na elaboracin de operacins e de representacins matemticas. - Valoracin do esforzo empregado na resolucin de problemas matemticos, non limitndose a valorar unicamente a consecucin dun resultado determinado. 2. A medida: estimacin e clculo de magnitudes - O reloxo: horas en punto, medias horas e os cuartos. - A data. - Os meses do ano. - Mis que/menos que/tantos como. - Medida de lonxitude: metro e centmetro. - Medida de peso: quilo, medio quilo e cuarto de quilo. - Medida de capacidade: litro, medio litro e cuarto de litro. - Metro, centmetro, quilmetro.
O euro: moedas e billetes. O valor das moedas e billetes de euros. Equivalencias. Repaso de medidas. Recoecemento e identificacin de lonxitudes, capacidades e masas. Realizacin de medidas e utilizacin de instrumentos convencionais e non convencionais. Elaboracin e utilizacin de estratexias persoais para realizar estimacins de medidas. Establecemento de relacins temporais: onte, hoxe, ma, o ano pasado, etc. Manexo do calendario e lectura das horas en reloxos de agullas. Recoecemento e utilizacin da moeda: o euro.
3. Xeometra - Dereita-esquerda. - Diante-detrs. - Simetras. - Arriba-abaixo. - Maior que, menor que, igual a. - Itinerarios e labirintos. - A cuadrcula. - Series. - Xornais e ciclos. - Coordenadas no plano. - Lia recta, curva e poligonal. - Lias poligonais abertas e pechadas. - Circunferencia e crculo. - Polgonos: tringulos e cuadrilteros. - Elementos dun polgono: lados e vrtices. - Corpos xeomtricos: cubo, esfera, cilindro, cono, pirmide e prisma. - Mosaico con figuras xeomtricas. - Planos e esbozo. - Recoecemento e descricin de formas planas ou corpos xeomtricos en obxectos que sexan familiares. - Comparacin e clasificacin de figuras e corpos xeomtricos tomando como pauta o nmero de lados, de vrtices, etc. - Situacin e localizacin dos obxectos no espazo con referencia a un mesmo ou a un punto determinado. Formacin de figuras planas e corpos xeomtricos utilizando a composicin e a descomposicin doutros corpos e figuras. - Interpretacin e recoecemento de situacins espaciais e itinerarios sinxelos. - Valoracin da importancia das medicins e as estimacins na vida coti. - Curiosidade e interese por descubrir a medida dalgns obxectos cotins e a duracin de actividades habituais, as como por expresar os resultados con unidades de medida. - Interese e gusto pola identificacin de situacins, orientacins e relacins espaciais utilizando a linguaxe xeomtrica bsica, as como por identificar formas e relacins xeomtricas a partir dos obxectos do mbito. - Sensibilidade e gusto pola elaboracin e a representacin de sinxelas construcins xeomtricas. 4. Tratamento da informacin, azar e probabilidade - Grficas. - Reconto e anotacin de frecuencias. - Grficos de barras. - Cadros de dobre entrada. - Recollida, rexistro e representacin de datos sobre obxectos, fenmenos e situacins familiares, utilizando tcnicas elementais. - Elaboracin de tboas de rexistros sinxelas, a base de debuxos, sobre observacins relativas a situacins coecidas. - Interpretacin de tboas sinxelas e grficos estatsticos sobre situacins familiares e coecidas. - Valoracin da importancia da linguaxe grfica como forma de representar datos.
CRITERIOS DE AVALIACIN
1 CURSO - Utiliza espontaneamente os nmeros naturais e palabras sinxelas relativas a comparacins e operacins (mis, menos, igual, maior, etc.), cando comunica verbalmente experiencias propias, tanto escolares como extraescolares. - Interpreta mensaxes, relativas vida coti ou propia actividade escolar, que conteen nmeros e unha operacin aditiva, distinguindo o papel dos termos. - Le, escribe e compara nmeros naturais nun contexto (en particular, con referencia aos seus propios parmetros persoais). - Coece o valor de posicin de cada dxito. - capaz de realizar representacins icnicas ou materiais de cantidades pequenas, e viceversa. - Selecciona e aplica pertinentemente a operacin necesaria cos datos dispoibles, en situacins de suma que implican unin ou incremento e en situacins sinxelas de resta que implican separacin ou diminucin. - Elixe un procedemento de clculo numrico axeitado operacin aditiva que debe realizar (algoritmos de lapis e papel, clculo mental exacto ou aproximado, etc.) e exectao con correccin. - Realiza medicins (lonxitude, capacidade e masa) con atencin, escollendo entre as unidades corporais e os instrumentos de medida dispoibles os que mellor axstense ao tamao e natureza do obxecto que se desexa medir. - Expresa correctamente as medidas realizadas, indicando a unidade utilizada. - Recoece e describe, con linguaxe coloquial, formas e corpos xeomtricos do mbito prximo (crculos, rectngulos, cadrados, tringulos, cubos e esferas). - Debuxa con certa correccin as formas planas, e representa as tridimensionais con axuda de materiais diversos. - Coece algunhas das propiedades das formas xeomtricas (redondez, simetra, etc.) e utilzaas nas sas propias composicins utilitarias ou estticas. - Identifica a situacin dun obxecto no espazo respecto a el mesmo ou a outro obxecto fixo e visible, utilizando os termos axeitados (arriba-abaixo, diante-detrs, dentro-fra, preto-lonxe, esquerda-dereita). - Describe sinxelos desprazamentos en relacin cos puntos de referencia elixidos. - Recolle informacin sobre fenmenos moi familiares, obtendo datos mediante sinxelas tcnicas de conteo ou observacin, e organzaos nunha tboa. Representa datos mediante un diagrama de barras e interpreta tboas e grficas similares contextualizadas. - Manifesta curiosidade por coecer as distintas representacins dunha situacin concreta e por outras formas de contar ou de medir (reorganizando datos, usando distintos materiais e instrumentos, etc.). - Demostra satisfaccin polo progreso dos seus coecementos matemticos e pola autonoma que estes lle proporcionan. - Aplica os coecementos matemticos a situacins e actividades ldicas. - Valora o esforzo invertido nas operacins matemticas e non limita o seu interese obtencin dun resultado determinado. - Afronta con autonoma as situacins problemticas, sen pedir axuda ante a primeira dificultade, e non abandona as tarefas sen intentar concluilas razoablemente. - Aprecia o que de positivo teen os erros cometidos no mbito do coecemento matemtico. 2 CURSO - Utiliza espontaneamente os nmeros naturais e palabras sinxelas relativas a comparacins e operacins (mis, menos, igual, maior, etc.), cando comunica verbalmente experiencias propias, tanto escolares como extraescolares. - Interpreta mensaxes, relativas vida coti ou propia actividade escolar, que conteen nmeros e unha operacin aditiva, distinguindo o papel dos termos. - Le, escribe e compara nmeros naturais nun contexto (en particular, con referencia aos seus propios parmetros persoais). - Coece o valor de posicin de cada dxito. - capaz de realizar representacins icnicas ou materiais de cantidades pequenas, e viceversa.
- Selecciona e aplica pertinentemente a operacin necesaria cos datos dispoibles, en situacins de suma que implican unin ou incremento e en situacins sinxelas de resta que implican separacin ou diminucin. - Elixe un procedemento de clculo numrico axeitado operacin aditiva que debe realizar (algoritmos de lapis e papel, clculo mental exacto ou aproximado, etc.) e exectao con correccin. - Realiza medicins (lonxitude, capacidade e masa) con atencin, escollendo entre as unidades corporais e os instrumentos de medida dispoibles os que mellor axstense ao tamao e natureza do obxecto que se desexa medir. - Expresa correctamente as medidas realizadas, indicando a unidade utilizada. - Recoece e describe, con linguaxe coloquial, formas e corpos xeomtricos do mbito prximo (crculos, rectngulos, cadrados, tringulos, cubos e esferas). - Debuxa con certa correccin as formas planas, e representa as tridimensionais con axuda de materiais diversos. - Coece algunhas das propiedades das formas xeomtricas (redondez, simetra, etc.) e utilzaas nas sas propias composicins utilitarias ou estticas. - Identifica a situacin dun obxecto no espazo respecto a el mesmo ou a outro obxecto fixo e visible, utilizando os termos axeitados (arriba-abaixo, diante-detrs, dentro-fra, preto-lonxe, esquerda-dereita). - Describe sinxelos desprazamentos en relacin cos puntos de referencia elixidos. - Recolle informacin sobre fenmenos moi familiares, obtendo datos mediante sinxelas tcnicas de conteo ou observacin, e organzaos nunha tboa. Representa datos mediante un diagrama de barras e interpreta tboas e grficas similares contextualizadas. - Manifesta curiosidade por coecer as distintas representacins dunha situacin concreta e por outras formas de contar ou de medir (reorganizando datos, usando distintos materiais e instrumentos, etc.). - Demostra satisfaccin polo progreso dos seus coecementos matemticos e pola autonoma que estes lle proporcionan. - Aplica os coecementos matemticos a situacins e actividades ldicas. - Valora o esforzo invertido nas operacins matemticas e non limita o seu interese obtencin dun resultado determinado. - Afronta con autonoma as situacins problemticas, sen pedir axuda ante a primeira dificultade, e non abandona as tarefas sen intentar concluilas razoablemente. - Aprecia o que de positivo teen os erros cometidos no mbito do coecemento matemtico. MNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIN POSITIVA
10
1 CURSO Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 9. Sumar e restar con apoio grfico ata as cantidades estudadas. Distinguir entre longo e curto e entre ancho e estreito. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 9. Sumar e restar con apoio grfico ata as cantidades estudadas. Distinguir entre moitos e poucos e entre algn e ningn. Diferenciar o cadrado, o crculo, o tringulo e o rectngulo. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 10. Sumar en vertical nmeros dunha cifra sen superar o 10. Distinguir entre diante e detrs e entre dereita e esquerda. Realizar series ascendentes e descendentes dos nmeros vistos. Identificar as cantidades e grafas do 11 ao 19. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 19. Restar en vertical nmeros dunha cifra. Distinguir entre dentro e fra e entre preto e lonxe. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 29. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 29. Sumar e restar en vertical nmeros dunha cifra. Realizar un reconto de obxectos e representalo en grficos. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 39. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 39. Sumar en vertical nmeros de das cifras sen levadas.
Identificar e trazar lias rectas e curvas, e abertas e pechadas. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 49. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 49. Restar en vertical nmeros de das cifras sen levadas. Identificar nmeros anteriores e posteriores. Recoecer e utilizar o palmo, o paso e o p como medidas naturais. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 59. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 59. Identificar que a orde dos termos non altera os resultados dunha suma. Identificar nmeros maiores e menores que os propostos. Realizar estimacins sinxelas de peso e cantidade. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 69. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 69. Realizar sumas levando con nmeros ata o 69. Identificar os nmeros pares e os nmeros impares. Recoecer e utilizar axeitadamente as moedas de cntimos de euro. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 79. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 79. Realizar sumas levando con nmeros ata o 79. Realizar restas con nmeros de das cifras sen levar. Identificar os nmeros ordinais do 1. ao 5. . Interpretar e realizar grficos de barras sinxelos. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 89. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 89. Realizar sumas levando con nmeros ata o 89. Resolver restas con nmeros de das cifras sen levar. Identificar os nmeros ordinais ata o 10. . Distinguir entre lias poligonais abertas e pechadas. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 99. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 99. Realizar sumas de tres sumandos dunha cifra. Distinguir entre tringulos e cuadrilteros. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 99. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 99. Realizar sumas levando e restas sen levar. Distinguir entre nmeros: maior e menor; anterior e posterior; par e impar. Saber os das da semana e os meses do ano. Identificar as cantidades e grafas do 0 ao 99. Descompoer en decenas e unidades nmeros do 0 ao 99. Distinguir entre nmeros: maior e menor; anterior e posterior; par e impar. Realizar sumas levando e restas sen levar. Identificar as horas en punto e as medias horas en reloxos analxicos e dixitais. 2 CURSO Construr nmeros con decenas e unidades. Escribir o nmero anterior e o posterior doutro nmero dado. Identificar o nmero maior e o nmero menor nunha serie numrica. Nomear os termos da suma e da resta. Recoecer as horas en punto, as medias horas, as horas e cuarto, e as menos cuarto. Ler e escribir os nmeros ata o 199. Realizar operacins de sumas levando. Resolver problemas de sumar. Utilizar a hora e os minutos como unidades de tempo. Ler e escribir os nmeros ata o 299. Realizar operacins de sumas levando. Discriminar o valor posicional das cifras dun nmero. Utilizar o metro, o centmetro e o quilmetro como unidades de lonxitude. Ler e escribir os nmeros ata o 399.
11
Realizar operacins de restas levando. Discriminar a decena e a centena mis prximas a un nmero. Realizar estimacins e equivalencias de medidas de peso. Ler e escribir os nmeros ata o 499. Realizar operacins de restas levando. Discriminar os nmeros ordinais ata o dcimo. Realizar estimacins e equivalencias de medidas de capacidade. Ler e escribir os nmeros ata o 599. Aplicar correctamente a proba da resta. Resolver problemas con sumas e restas. Recoecer e saber utilizar moedas de euro e de cntimos de euro. Ler e escribir os nmeros ata o 699. Identificar a relacin entre a suma e a resta. Expresar a multiplicacin como suma de sumandos repetidos. Memorizar a tboa de multiplicar do 1. Ler e escribir os nmeros ata o 799. Realizar sumas de tres sumandos. Expresar a multiplicacin como suma de sumandos repetidos. Memorizar a tboa de multiplicar do 2. Calcular o dobre dun nmero. Clasificar as lias segundo os criterios aprendidos. Ler e escribir os nmeros ata o 899. Realizar sumas e restas. Expresar a multiplicacin como suma de sumandos repetidos. Memorizar a tboa de multiplicar do 3. Calcular o triplo dun nmero. Clasificar os polgonos segundo o seu nmero de lados. Ler e escribir os nmeros ata o 999. Memorizar as tboas de multiplicar do 4, do 5 e do 6. Realizar multiplicacins en vertical. Identificar os corpos xeomtricos propostos. Ler e escribir os nmeros ata o 999. Discriminar a decena e a centena mis prximas a un nmero. Memorizar as tboa de multiplicar do 7 e do 8. Realizar multiplicacins en vertical levando. Identificar a circunferencia e o crculo. Ler e escribir os nmeros ata o 999. Memorizar as tboas de multiplicar do 9, do 10 e do 0. Realizar multiplicacins en vertical levando. Construr figuras a partir dun eixe de simetra. Ler e escribir os nmeros ata o 999. Memorizar as tboas de multiplicar do 0 ao 10. Realizar sumas, restas e multiplicacins en vertical levando. Identificar os nmeros ordinais ata o 10. . Elaborar e interpretar grficos de barras. Ler e escribir os nmeros ata o 999. Realizacin de reparticins como divisin. Clculo do dobre e da metade dun nmero. METODOLOXA E MATERIAIS CURRICULARES Basanse nos principios de intervencin educativa a)Prtese do nivel de desenvolvemento do alumno, nos seus distintos aspectos, para construr, a partir de a, outras aprendizaxes que favorezan e melloren o devandito nivel de desenvolvemento. b)Sublase a necesidade de estimular o desenvolvemento de capacidades xerais e de competencias bsicas e especficas por medio do traballo das reas. c)Dse prioridade comprensin dos contidos que se traballan fronte sa aprendizaxe mecnica.
12
d)Propcianse oportunidades para poer en prctica os novos coecementos, de modo que o alumno poida comprobar o interese e a utilidade do aprendido. e)Fomntase a reflexin persoal sobre o realizado e a elaboracin de conclusins con respecto ao que se aprendeu, de modo que o alumno poida analizar o seu progreso respecto dos seus coecementos. Todos estes principios teen como finalidade que os alumnos sexan, gradualmente, capaces de aprender de forma autnoma.As Matemticas constiten un conxunto de coecementos que desempean un importante papel na sa interrelacin con outros coecementos e na necesidade de resolver problemas prcticos. Grazas s aprendizaxes que favorecen, os alumnos desenvolven a sa capacidade de pensamento e de reflexin lxica e adquiren uns instrumentos para explorar a realidade, representala, explicala, predicila e actuar nela e sobre ela.En Primaria, a sa aprendizaxe debe entenderse como un proceso de construcin e abstraccin de relacins, gradualmente mis complexas, configuradas a partir da actividade do alumno. As pois, nun principio o traballo ser de natureza esencialmente intuitiva, a travs de actividades extradas do mbito vivencial do alumno. De xeito gradual, irase pasando do estritamente manipulativo, prctico e concreto ata o esencialmente simblico, abstracto e formal.Esta forma de proceder persegue que os alumnos cheguen a adquirir unha actitude positiva cara rea, sendo capaces de valorar e comprender a utilidade do coecemento matemtico, as como de experimentar satisfaccin polo seu uso. Iso esixe considerar a sa potencialidade para fomentar o desenvolvemento da creatividade, a capacidade de anlise e de crtica, a concentracin, a tenacidade na busca de solucins a un problema e a flexibilidade necesaria para poder cambiar o punto de vista e o enfoque dunha situacin.O tratamento educativo que han de recibir debe destacar o seu enorme poder como instrumento de comunicacin. Perseguirase que o alumno chegue a expresar de forma matemtica proposicins verbais e problemas verbalizando o proceso seguido na sa resolucin.Considerarase esencial que os alumnos, sen necesidade de coecer os seus fundamentos matemticos, adquiran un dominio funcional de estratexias bsicas de cmputo, de clculo mental, de estimacins de resultados e de medidas, as como tamn de utilizacin da calculadora. Agrupamento dos alumnos O agrupamento dos alumnos unha esixencia da diversidade e un indicador da autonoma do centro e ten como finalidade garantir que todos os alumnos aprendan e consigan os obxectivos educativos marcados.La diversidade de agrupamentos proporciona unha mellor explotacin das actividades escolares e constite un instrumento de adecuacin metodolxica s necesidades dos alumnos.Los criterios de distribucin do alumnado por aulas son moi diversos e deben ter en conta aspectos como o punto de partida dos alumnos ao chegar ao inicio do ciclo e de cada curso, as peculiaridades educativas do centro e a natureza da rea ou actividade. Estes son os criterios mis empregados na agrupacin de alumnos: - Idade cronolxica. - Equilibrio nos grupos entre alumnos e alumnas. - Rendemento acadmico. - Ritmo de aprendizaxe. - Intereses. - Motivacin. - Natureza da rea ou da actividade. O agrupamento de alumnos non ten porque limitarse a un nico modelo, xa que supn limitar o potencial enriquecedor do proceso educativo. Establecer diferentes agrupamentos facilita a aprendizaxe entre iguais, a cooperacin e o traballo colaborativo, a cohesin do grupo, o traballo por proxectos, a atencin diversidade, a pertenza ao centro, a mediacin en conflitos e a relacin co mbito e cos servizos da comunidade. Segundo as caractersticas e necesidades do alumnado, e segundo a natureza disciplinar da actividade ou rea, os tipos de agrupamentos mis empregados son: - Aula. - Gran grupo. - Pequeno grupo. - Talleres. - Equipos de traballo cooperativo. - Grupos de actividade. Organizacin dos espazos Dende unha perspectiva de etapa, o contido das decisins relativas organizacin do espazo pode referirse a:
13
- Espazos propios do grupo (aula). Cada titor organizar o espazo na sa aula como crea conveniente para o desenvolvemento da actividade lectiva; ser conveniente ter en conta variables como idade e agrupamento de alumnos, mobiliario, iluminacin, temperatura, materiais existentes na aula, etc. Se nunha aula imparten actividades lectivas outros mestres ademais do titor, preocuparanse, ao conclur a clase, de que material e espazos se achen na distribucin planificada por este. - Espazos compartidos polos alumnos. Os alumnos de Primaria comparten espazos con alumnos doutras etapas educativas dentro do centro e, as mesmo, utilizan habitualmente outros espazos, tanto interiores do centro educativo como exteriores. Algns destes espazos son os seguintes: - Biblioteca. - Laboratorio. - Talleres. - Sala de informtica. - Sala de usos mltiples. Organizacin dos tempos As previsins de traballo na aula e no centro escolar deben axustarse realmente ao tempo dispoible. Por iso, necesario realizar unha temporalizacin que incla a elaboracin dun horario xeral, co correspondente desenvolvemento das reas, e dun horario de actividade docente, no que se tern en conta as restantes actividades organizativas do centro. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN Se a avaliacin constite un proceso flexible os procedementos habern de ser variados. Para recoller datos podemos servirnos de diferentes procedementos de avaliacin: * A observacin de comportamentos. * Entrevistas. * Probas configuradas como sntese dos contidos mis significativos traballados no proceso de ensinoaprendizaxe. * Cuestionarios orais e escritos. Os datos recllense en diversos instrumentos para a avaliacin. Podemos clasificalos en oficiais, cuxo formato foi determinado pola Administracin ou persoais, de formato libre seleccionados ou construdos polo profesor ou equipo de profesores. Son documentos de rexistro oficial: o informe individualizado, o expediente acadmico do alumno, o historial acadmico,o informe persoal por traslado e as actas de avaliacin. Entre os instrumentos de rexistro do profesor ou equipo poden ser utilizadas escalas de valoracin (para contidos de tipo actitudinal e procedimental) e listas de control (para obxectivos e contidos vinculados ao dominio conceptual).
14
CRITERIOS DE CUALIFICACIN Controis: 40% Traballo diario: 20% Traballo extraescolar: 20% Comportamento: 20%
MEDIDAS DE ATENCIN DIVERSIDADE Os programas deben axustarse realidade dos nosos alumnos e alumnas. Primeiro realizaremos unha valoracin das suas caractersticas. Situacin econmica e cultural da familia, rendemento do alumno na etapa anterior, personalidade, intereses... Atencin diversidade na programacin de contidos e actividades: con respecto aos contidos establecerase unha difereciacin entre informacin bsica e informacin complementaria. esto quere dicir: que en primeiro lugar fixaremos uns contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para acadar os obxectivos previstos. A partir de ah, consideraremos outra seie de contidos que podern ser traballados ou non en funcin das peculiaridades de cada alumno. As actividades organizaranse por categoras en funcin da sua finalidade, por un lado contemplaranse actividades de reforzo, de consolidacin daquelas aprendizaxes que consideramos bsicas e por outro lado
deseearemos outro tipo de actividades que impliquen unha complexidade maior como ampliacin do tema traballado. Atencin diversidade na metodoloxa: na aula contemplaranse tanto a funcionalidade e uso real dos coecementos como a adecuacin destes s coecementos previos dos alumnos. Atencin diversidade nos mateirais: a utilizacin de materiais complementarios distintos do libro, permite a diversificacin do proceso do ensino-aprendizaxe e persegue o seguinte: - Consolidar contidos nos que a adquisicin por parte do alumno supn unha maior dificultade. - Ampliar e profundizar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da rea. - Practicar habilidades instrumentais Enriquecer o coecemento daqueles temas sobre os que os alumnos amosan curiosidade e interese. O profesorado utilizar os seguintes recursos como medidas de reforzo e de atencin ao alumnado con necesidade de apoio educativo: - Fichas de reforzo de cada unidade. - Fichas de comprensin lectora. - Fichas de ampliacin de cada unidade.
15
REA DE COECEMENTO DO MEDIO PROFESORADO: 1 CURSO: M Isabel Garca Fiz 2 CURSO: Isabel Garca Fiz COMPETENCIAS BSICAS Competencia en comunicacin lingstica - Adquirir vocabulario referente ao colexio e ra. - Ler e comprender un texto informativo sinxelo. - Adquirir vocabulario referente aos alimentos. - Expresar axeitadamente pensamentos, ideas e emocins. - Ler, comprender e interpretar instrucins. - Adquirir vocabulario referente ao coidado e s partes do corpo humano. - Adquirir vocabulario referente ao Nadal, familia e a casa. - Descifrar mensaxes ocultas seguindo unhas instrucins e interpretando uns cdigos. - Adquirir vocabulario referente aos mamferos, s aves e aos peixes. - Obter e interpretar informacin. - Fomentar o interese por resolver encrucillados, sopas de letras e adivianzas. - Adquirir vocabulario referente s plantas, auga, ao sol e ao aire. - Escoitar, expoer e dialogar. - Adquirir vocabulario referente aos fenmenos atmosfricos. - Adquirir vocabulario referente aos medios de comunicacin, aos medios de transporte e s vacacins. Competencia no coecemento e a interaccin co mundo fsico - Interpretar o mundo fsico a travs dos conceptos aprendidos. - Mostrar actitudes de respecto cara aos demais e cara a un mesmo. - Interpretar un plano sinxelo dunha casa. - Contribur a conservar un mbito fsico agradable e saudable. - Realizar observacins. - Obter e interpretar informacin acerca do medio fsico que os rodea. - Valorar a importancia de conservar o medio. - Fomentar a importancia de ter un consumo de auga racional e responsable. - Adoptar unha disposicin para unha vida saudable. - Fomentar a importancia de conservar o hbitat dos animais. Competencia matemtica - Utilizar tboas de dobre entrada para traballar conceptos aprendidos. - Empregar o clculo para resolver enigmas ou problemas. - Interpretar e expresar informacins con nmeros.
- Poer en prctica procesos de razoamento. Tratamento da informacin e competencia dixital - Iniciarse no uso do ordenador. Competencia social e cidad - Coecer sentimentos e emocins en relacin cos demais. - Aceptar normas de convivencia. - Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. - Comprender a realidade social na que se vive. - Desenvolver uns hbitos de comportamento responsables. - Desenvolver actitudes de dilogo e de resolucin de conflitos. Competencia cultural e artstica - Coecer as tradicins do Nadal. - Facer unha tarxeta de felicitacin de Nadal, seguindo unhas instrucins. Competencia para aprender a aprender - Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Autonoma e iniciativa persoal - Fomentar a adquisicin e a interiorizacin de bos hbitos. - Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais, cooperacin e traballo en equipo. - Elixir con criterio propio. - Fomentar o desenvolvemento dunha actitude crtica ante os anuncios publicitarios da televisin e o control do tempo dedicado a ela. - Expresar gustos e preferencias OBXECTIVOS XERAIS 1) Identificar os elementos principais do mbito natural, partindo do prximo ao afastado. 2) Identificar os elementos principais do mbito natural da comunidade (paisaxe, fenmenos atmosfricos, e animais e plantas mis comns). 3) Iniciarse na observacin guiada dos elementos principais do mbito natural. 4) Iniciarse na recollida de informacin de datos do mbito natural. 5) Coecer globalmente o seu corpo, afianzar a lateralidade, a percepcin multisensorial e desenvolver a sa autonoma. 6) Manifestar a adquisicin duns hbitos de sade e coidado corporal derivados do coecemento dos aspectos bsicos do seu corpo (hixiene, aseo, descanso, etc.). 7) Mostrar, ante as diferenzas de idade e sexo, unha actitude de aceptacin e respecto e, polo tanto, rexeitar todo tipo de discriminacin por razns de ndole persoal nos seus xogos e tarefas escolares. 8) Participar en actividades grupales respectando as normas establecidas (quendas de palabra, atencin nas intervencins, achega de ideas e consideracin das decisins e acordos tomados). 9) Ser consciente da sa pertenza a certos grupos sociais (familia, colexio e outros grupos de iguais) con caractersticas e trazos propios. 10) Identificar as caractersticas doutros grupos sociais e mostrar respecto por eles. 11) Recoecer e describir algunhas das actuacins humanas mis visibles no seu mbito (edificios, coches, parques, etc.) e expresar a sa opinin sobre os aspectos positivos e os negativos destas intervencins. 12) Valorar e respectar os diferentes traballos realizados no mbito prximo, como medio para conseguir mellor calidade de vida. 13) Participar na conservacin e mellora do mbito: manter limpo o seu mbito espacial, coidar os obxectos materiais (persoais e comns) e respectar aos animais e s plantas. 14) Ordenar cronoloxicamente algns feitos relevantes da sa vida persoal e utilizar para iso as unidades de tempo bsicas: hora, da, mes e ano, as como coecer a evolucin que, co paso do tempo, se produce nalgns aspectos da sa vida (cambios corporais, roupa, colexio, xogos, vacacins, etc.). 15) Utilizar as nocins temporais que expresan duracin, sucesin e simultaneidade e observar as manifestacins mis palpables destes cambios. 16) Coecer e interpretar feitos da vida coti a travs de cdigos sinxelos. 17) Utilizar correctamente as nocins topolxicas bsicas de posicin e proximidade (arriba-abaixo, dentrofra, dereita-esquerda, interior-exterior, etc.) e expresalas con debuxos, situacins e xogos sobre espazos limitados ou coecidos.
16
18) Xerar o interese e a autonoma requiridos para buscar, recoller e analizar a informacin necesaria para formularse e resolver problemas sinxelos do mbito prximo. 19) Manifestar a sa capacidade de observacin e o uso que fai de todos os sentidos para identificar formas e tamaos nos obxectos e para diferenciar os seres vivos dos inertes, recoecendo as sas funcins bsicas e superando os preconceptos polos que identifica ao ser vivo co que se move. 20) Manipular aparatos sinxelos empregando procedementos bsicos, demostrando suficiente destreza e utilizando os instrumentos axeitados. 21) Identificar algns obxectos e recursos tecnolxicos significativos no medio. 22) Recoecer a finalidade do uso de aparatos e mquinas prximos sa experiencia (electrodomsticos, utensilios do fogar e escolares, coches, etc.) e valorar os aspectos positivos destes recursos tecnolxicos. CONTIDOS 1 CURSO 1. O mbito e a sa conservacin - A contaminacin e o coidado da natureza. - O aire: utilidade. - O tempo atmosfrico. - Usos da auga e o seu aproveitamento axeitado. - A contaminacin e o coidado da natureza. - Alimentos: caractersticas bsicas. - O Sol. - Observacin dos trazos fsicos principais do mbito. - Observacin de fenmenos atmosfricos do mbito. - Identificacin e clasificacin dos seres vivos e das sas caractersticas principais. - Elaboracin de debuxos sobre situacins coecidas do medio social e natural. 2. A diversidade dos seres vivos - Os seres vivos: caractersticas. - Os mamferos. - Mamferos domsticos e salvaxes. - Coidado dos animais. - Aves: caractersticas. - Peixes: caractersticas - As plantas: caractersticas e crecemento. - rbores, flores, hortalizas e froitos. - Elementos da paisaxe. Paisaxe de interior e paisaxe de costa. - Observacin de animais e plantas. 3. A sade e o desenvolvemento persoal - Partes do corpo. - Posicins corporais. - A cara. - As articulacins. - Os sentidos: rganos e funcins. - Normas de hixiene. - Aseo persoal: utensilios. - Pezas de vestir: funcins e usos en cada estacin. - A orde. - A dieta equilibrada. - Exploracin do corpo e identificacin das sas caractersticas, dos seus cambios e das sas habilidades. - Identificacin e aplicacin de hbitos saudables e das normas bsicas de convivencia. - Respecto pola diversidade fsica e intelectual das persoas. - Curiosidade por coecer as caractersticas do corpo e os cambios que experimenta. 4. Persoas, culturas e organizacin social - O colexio: a clase, os compaeiros, o material escolar. - A familia: pais, fillos, avs, irmns e netos. - Os amigos. - A casa: estanzas.
17
- O Nadal. - Tradicins e costumes. - Profesins. - tiles de traballo. - Profesins relacionadas coa construcin. - A ra: caractersticas e mobiliario urbano. - Educacin vial. - Convivencia na ra. - Medios de transporte: terra, mar e aire. - Medios de comunicacin: carta, telfono, xornal, revista, radio e televisin. - A publicidade. 5. Cambios no tempo - Identificacin de los das de la semana. - Identificacin y clasificacin de los meses del ao. - Observacin de fenmenos atmosfricos. - Desarrollo de estrategias de recogida de datos. - Reconocimiento de las estaciones del ao. 6. Materia e enerxa - A diversidade de materiais. - Clasificacin segundo criterios elementais: textura, cor, forma, etc. - A reciclaxe de obxectos. 7. Obxectos, mquinas e tecnoloxas - As mquinas e o movemento. - Identificacin das mquinas do mbito. - Coecemento dos elementos bsicos dun ordenador. - Clasificacin dos aparatos e mquinas que se utilizan nas tarefas do fogar. - Manipulacin de ferramentas e mquinas sinxelas do propio mbito e de uso comn. - Exploracin de obxectos e situacins a travs dos sentidos. 2 CURSO 1. O mbito e a sa conservacin - Accins correctas e incorrectas para o coidado da natureza. - A auga: lugares onde aparece. - Ciclo de auga. - Estados da auga. - Fenmenos atmosfricos. - Defensa da natureza. - Usos da auga. 2. A diversidade dos seres vivos - Seres vivos: caractersticas. - Mamferos: caractersticas. - Mamferos domsticos e salvaxes. - Aves: caractersticas. - Aves de curral e silvestres. - Peixes: caractersticas. - Peixes de ro e de mar. - Rptiles: caractersticas. - Anfibios: caractersticas. - Insectos: caractersticas. - Animais herbvoros. - Animais carnvoros. - Animais omnvoros. - Animais: letargo invernal e acubillo. - Plantas: caractersticas. - Tipos de plantas. - Plantas aromticas. - Tipos de follas.
18
- rbores de folla caduca e de folla perenne. - Relevo e paisaxe. - Paisaxe maria. - Montaa: partes. - Identificacin e clasificacin de actividades humanas no mbito laboral. - Manipulacin de ferramentas e mquinas sinxelas do propio mbito e de uso comn. 3. A sade e o desenvolvemento persoal - Partes do corpo: cabeza, madeiro e extremidades. - A cara: partes. - As articulacins. - Os sos e os msculos. - Os sentidos. - A sade. - Procesos de elaboracin e conservacin dos alimentos. - Alimentos crus e alimentos cociados. - Orixe dos alimentos: vexetal e animal. - Exploracin do corpo e identificacin das sas caractersticas, dos seus cambios e das sas habilidades. - Exploracin de obxectos e situacins a travs dos sentidos. - Identificacin e aplicacin de hbitos saudables e das normas bsicas de convivencia. 4. Persoas, culturas e organizacin social - A familia. - A casa. - O Nadal. - Profesins. - A localidade: o concello e os servizos pblicos. - Educacin vial. - Agricultura, gandara e pesca: tiles e ferramentas. - Profesins relacionadas con estes sectores. - Medios de comunicacin. - A publicidade. - Medios de transporte. 5. Cambios no tempo - Cambios no tempo. - O calendario. - Situacin no calendario de determinados acontecementos. - Pasado, presente e futuro. - Situacin correcta dun feito no tempo. - Os das, as semanas, os meses e os anos. - Identificacin de imaxes que representan o cambio cronolxico na forma de vida. - A historia: vivenda e tiles de uso cotin. - A poca das cavernas. - A poca dos castelos. - A forma de vida actual. 6. Materia e enerxa - A diversidade de materiais. - Clasificacin segundo criterios elementais: textura, cor, forma, etc. - O rudo e a contaminacin acstica. 7. Obxectos, mquinas e tecnoloxas - Aparatos e mquinas. - Inventos e descubrimentos. - Identificacin das caractersticas que definen un descubrimento e diferenciacin entre invento e descubrimento. - Os avances tecnolxicos. - Coecemento dos elementos bsicos dun ordenador.
19
1 CURSO - Coece globalmente o seu corpo, sitase no espazo, acta con autonoma en actividades bsicas e demostra o coecemento dos sentidos e das sas funcins. - Manifesta a adquisicin de hbitos de sade e coidado corporal (vstese, spese, pide ir ao aseo, utiliza artigos hixinicos, lava as mans antes e despois de comer, etc.). - Mostra unha actitude de aceptacin e respecto ante as diferenzas individuais de idade e sexo e, polo tanto, non rexeita nin discrimina a ningun nos seus xogos e tarefas escolares. - Mostra aceptacin e respecto polas persoas de diferente sexo e idade nas sas conversacins orais. - Participa nas actividades grupales do colexio (xogos, conversacins, dramatizacins, postas en comn, etc.). - Respecta aos demais e as normas establecidas (escoita as intervencins, espera o momento de intervencin, achega ideas, fai preguntas en relacin co tema, etc.). - Recoece as relacins simple de parentesco, coece os seus apelidos e expresa o seu recoecemento e aprecio pola pertenza a unha familia con caractersticas e trazos propios. - Manifesta, en diferentes situacins, a sa satisfaccin pola sa pertenza a un grupo de clase, ao colexio, a un equipo deportivo, etc. - Identifica as diferenzas e semellanzas cos grupos de pertenza dos seus iguais (vecios, primos, compaeiros, etc.). - Intersase polas caractersticas doutros grupos sociais, respectando as sas peculiaridades e os seus trazos (de persoas coas que convive, de compaeiros, de vecios, etc.). - Identifica e describe algunhas das actuacins humanas mis visibles no seu mbito (edificios, coches, parques, etc.). - Recoece os efectos -positivos e negativos- das actuacins humanas no mbito fsico e expresa a sa opinin sobre iso. - Participa na conservacin e mellora do mbito (recolle papeis e lixos, coida os obxectos persoais e os comns, respecta os animais e as plantas, etc.). - Ordena cronoloxicamente algns feitos relevantes da sa vida persoal e utiliza para iso as unidades bsicas de tempo: hora, da, mes e ano. - Expresa verbalmente o seu coecemento sobre a evolucin dalgn aspecto significativo da sa vida (cambios corporais, roupa, xogos, colexio, vacacins, etc.) e achega datos que demostran a comprensin desta evolucin. - Recoece os elementos principais da paisaxe da sa comunidade autnoma (relevo, augas, etc.). - Identifica e describe oralmente os fenmenos meteorolxicos (chuvia, neve, trono, raio, etc.). - Recoece e describe con palabras ou con debuxos algn animal e algunha planta comns no seu mbito. - Realiza observacins dos elementos principais do mbito, seguindo as pautas marcadas polo profesor ou a profesora. - Utiliza correctamente as nocins topolxicas bsicas de posicin e proximidade (arriba-abaixo, dentro-fra, dereita-esquerda, interior-exterior, etc.). - Representa as nocins topolxicas bsicas con debuxos, situacins e xogos sobre espazos limitados e coecidos. - Coloca en debuxos que representan espazos moi coecidos (cuarto, aula, etc.) e rutas habituais (camio do colexio, do parque, etc.) obxectos que previamente explorou a travs dos sentidos para identificar formas e cores. - Manifesta a sa capacidade de observacin e o uso que fai dos sentidos para diferenciar os seres vivos dos inertes ante a presenza de varios obxectos e seres. - Recoece, coa axuda do profesor ou a profesora, as funcins bsicas que caracterizan os seres vivos e supera os preconceptos polos que identifica os devanditos seres co que se move. - Describe os traballos das persoas do seu mbito e identifica as actividades familiares e escolares e as profesins mis frecuentes, relacionando o nome dalgunhas profesins co tipo de traballo que realizan. - Participa na realizacin de tarefas, mostra satisfaccin por iso, valora a sa execucin coidadosa e mantn o caderno limpo e ben presentado. - Manipula aparatos sinxelos ou xoguetes, empregando procedementos bsicos como perforar, enroscar, montar, desmontar, apertar, afrouxar, pechar, etc., e mostra destreza abonda nestas operacins. - Utiliza instrumentos adecuados para realizar diversas actividades con obxectos e materiais diferentes. - Recoece a utilidade de aparatos e mquinas prximos sa experiencia, por exemplo, electrodomsticos, grampadoras, tesoiras, coches, barcos, etc. - Valora os aspectos positivos do uso de aparatos e mquinas, como a axuda que prestan no traballo e as dificultades que formula a sa carencia.
20
2 CURSO - Coece globalmente o seu corpo, sitase no espazo, acta con autonoma en actividades bsicas e demostra o coecemento dos sentidos e das sas funcins. - Manifesta a adquisicin de hbitos de sade e coidado corporal (vstese, spese, pide ir ao aseo, utiliza artigos hixinicos, lava as mans antes e despois de comer, etc.). - Mostra unha actitude de aceptacin e respecto ante as diferenzas individuais de idade e sexo e, polo tanto, non rexeita nin discrimina a ningun nos seus xogos e tarefas escolares. - Mostra aceptacin e respecto polas persoas de diferente sexo e idade nas sas conversacins orais. - Participa nas actividades grupales do colexio (xogos, conversacins, dramatizacins, postas en comn, etc.). - Respecta aos demais e as normas establecidas (escoita as intervencins, espera o momento de intervencin, achega ideas, fai preguntas en relacin co tema, etc.). - Recoece as relacins simple de parentesco, coece os seus apelidos e expresa o seu recoecemento e aprecio pola pertenza a unha familia con caractersticas e trazos propios. - Manifesta, en diferentes situacins, a sa satisfaccin pola sa pertenza a un grupo de clase, ao colexio, a un equipo deportivo, etc. - Identifica as diferenzas e semellanzas cos grupos de pertenza dos seus iguais (vecios, primos, compaeiros, etc.). - Intersase polas caractersticas doutros grupos sociais, respectando as sas peculiaridades e os seus trazos (de persoas coas que convive, de compaeiros, de vecios, etc.). - Identifica e describe algunhas das actuacins humanas mis visibles no seu mbito (edificios, coches, parques, etc.). - Recoece os efectos -positivos e negativos- das actuacins humanas no mbito fsico e expresa a sa opinin sobre iso. - Participa na conservacin e mellora do mbito (recolle papeis e lixos, coida os obxectos persoais e os comns, respecta os animais e as plantas, etc.). - Ordena cronoloxicamente algns feitos relevantes da sa vida persoal e utiliza para iso as unidades bsicas de tempo: hora, da, mes e ano. - Expresa verbalmente o seu coecemento sobre a evolucin dalgn aspecto significativo da sa vida (cambios corporais, roupa, xogos, colexio, vacacins, etc.) e achega datos que demostran a comprensin desta evolucin. - Recoece os elementos principais da paisaxe da sa comunidade autnoma (relevo, augas, etc.). - Identifica e describe oralmente os fenmenos meteorolxicos (chuvia, neve, trono, raio, etc.). - Recoece e describe con palabras ou con debuxos algn animal e algunha planta comns no seu mbito. - Realiza observacins dos elementos principais do mbito, seguindo as pautas marcadas polo profesor ou a profesora. - Utiliza correctamente as nocins topolxicas bsicas de posicin e proximidade (arriba-abaixo, dentro-fra, dereita-esquerda, interior-exterior, etc.). - Representa as nocins topolxicas bsicas con debuxos, situacins e xogos sobre espazos limitados e coecidos. - Coloca en debuxos que representan espazos moi coecidos (cuarto, aula, etc.) e rutas habituais (camio do colexio, do parque, etc.) obxectos que previamente explorou a travs dos sentidos para identificar formas e cores. - Manifesta a sa capacidade de observacin e o uso que fai dos sentidos para diferenciar os seres vivos dos inertes ante a presenza de varios obxectos e seres. - Recoece, coa axuda do profesor ou a profesora, as funcins bsicas que caracterizan os seres vivos e supera os preconceptos polos que identifica os devanditos seres co que se move. - Describe os traballos das persoas do seu mbito e identifica as actividades familiares e escolares e as profesins mis frecuentes, relacionando o nome dalgunhas profesins co tipo de traballo que realizan. - Participa na realizacin de tarefas, mostra satisfaccin por iso, valora a sa execucin coidadosa e mantn o caderno limpo e ben presentado. - Manipula aparatos sinxelos ou xoguetes, empregando procedementos bsicos como perforar, enroscar, montar, desmontar, apertar, afrouxar, pechar, etc., e mostra destreza abonda nestas operacins. - Utiliza instrumentos adecuados para realizar diversas actividades con obxectos e materiais diferentes. - Recoece a utilidade de aparatos e mquinas prximos sa experiencia, por exemplo, electrodomsticos, grampadoras, tesoiras, coches, barcos, etc. - Valora os aspectos positivos do uso de aparatos e mquinas, como a axuda que prestan no traballo e as dificultades que formula a sa carencia.
21
MNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIN POSITIVA
1 CURSO Coecer e respectar os distintos traballos que se realizan no colexio. Recoecer as dependencias do colexio. Respectar as normas de convivencia e limpeza na clase e no colexio. Identificar e poer en prctica os pasos bsicos da reciclaxe na aula. Identificar as partes mis importantes do corpo. Distinguir as partes da cara. Situar correctamente as articulacins e algns sos principais nun debuxo. Relacionar os rganos sensoriais coas sensacins que perciben. Identificar os alimentos segundo se son de orixe animal ou vexetal. Distinguir entre alimentos frescos e elaborados. Coecer as catro comidas diarias. Identificar hbitos saudables de alimentacin. Coecer as relacins de parentesco. Identificar distintos tipos de vivenda. Distinguir partes dunha casa. Recoecer traballos e materiais relacionados coa vivenda. Mostrar interese polas tarefas do fogar. Identificar as distintas datas de Nadal. Recoecer as tradicins navideo e os seus elementos mis tpicos. Distinguir os principais alimentos navideo. Coecer a sa propia direccin. Identificar os distintos elementos da ra. Discriminar algns oficios relacionados cos servizos pblicos. Recoecer algns sinais de trfico e o cdigo dos semforos. Discriminar os seres vivos dos inertes. Recoecer as caractersticas dos mamferos. Identificar as partes do corpo dalgns mamferos. Asociar algunhas cras de mamferos coas sas familias. Clasificar os mamferos en salvaxes e domsticos. Discriminar entre mamferos e aves. Recoecer as caractersticas das aves. Identificar as partes do corpo das aves. Clasificar as aves en silvestres e domsticas. Ordenar cronoloxicamente o proceso de incubacin. Identificar as caractersticas das plantas. Discriminar as partes das plantas. Clasificar as plantas en rbores, arbustos e herbas. Identificar as rbores froiteiras. Recoecer os froitos e as sementes nunha planta. Identificar algunhas hortalizas. Identificar os lugares onde hai auga. Coecer os usos da auga. Clasificar as partes do da. Recoecer a importancia da auga, o aire e o sol para vivir. Recoecer as caractersticas dos peixes. Identificar as partes do corpo dos peixes. Clasificar os peixes de ro e os de mar. Distinguir animais marios que non son peixes. Identificar algunhas ferramentas de traballo e algns lugares relacionados coa pesca. Identificar os das da semana. Coecer e clasificar os meses do ano. Identificar os factores dos que depende o tempo atmosfrico. Recoecer as estacins do ano. Coecer os distintos medios de comunicacin.
22
Clasificar a comunicacin en oral e escrita. Identificar as caractersticas dos distintos medios de comunicacin. Identificar os distintos medios de transporte. Diferenciar os medios de transporte individuais ou colectivos. Clasificar os medios de transporte en terrestres, martimos e areos. 2 CURSO Coecer as partes do corpo humano. Relacionar os sentidos cos rganos. Localizar os sos principais. Recoecer as articulacins principais. Identificar algns msculos. Identificar os alimentos dependendo do grupo ao que pertencen. Recoecer os mens equilibrados. Identificar os principais rganos do proceso dixestivo, do respiratorio e do circulatorio. Clasificar distintos animais en mamferos, peixes e aves. Identificar as caractersticas principais de mamferos, peixes e aves. Identificar especies marias que non son peixes. Clasificar distintos animais en rptiles, anfibios e insectos. Identificar as caractersticas principais de rptiles, anfibios e insectos. Nomear animais rptiles, anfibios e insectos. Recoecer as partes das plantas. Clasificar as plantas en rbores, arbustos e herbas. Clasificar as rbores nos que teen folla perenne e nos que teen folla caduca. Recoecer os froitos e as sementes nunha planta. Recoecer as propiedades da auga. Identificar os estados da auga. Coecer o ciclo da auga. Diferenciar entre auga potable e auga non potable. Discriminar distintos materiais. Identificar algunhas ferramentas e mquinas. Coecer os usos das novas tecnoloxas. Identificar os tres tipos de astros: estrelas, planetas e satlites. Recoecer as caractersticas do Sol e de la La. Discriminar as partes do da. Diferenciar as caractersticas das estacins do ano. Recoecer os distintos elementos da paisaxe. Describir as paisaxes de costa. Describir as paisaxes de interior. Desenvolver hbitos de conservacin da paisaxe. Discriminar entre pobo e cidade. Identificar os elementos presentes nunha ra. Coecer as persoas que dirixen o concello dunha localidade. Identificar algns servizos municipais. Coecer algunhas normas de convivencia e de educacin vial. Identificar as fases dun cultivo. Recoecer produtos que obtemos da agricultura. Distinguir tiles agrcolas. Clasificar os distintos tipos de gandara. Identificar os tipos de pesca. Recoecer algunhas caractersticas do paso do tempo na forma de vida das persoas. Situar correctamente un feito no tempo: pasado, presente ou futuro. Establecer relacins entre as distintas formas de medir o tempo. Diferenciar entre descubrimento e invento. Recoecer a importancia dalgns descubrimentos para a vida das persoas. Recoecer a importancia dalgns inventos para a vida das persoas. Identificar os distintos medios de transporte. Diferenciar os medios de transporte individuais ou colectivos.
23
- Clasificar os medios de transporte en terrestres, martimos e areos. METODOLOXA E MATERIAIS CURRICULARES O obxecto bsico da rea de Coecemento do medio natural, social e cultural axudar aos alumnos a construr un coecemento da realidade cada vez mis obxectivo que lles permita integrarse plenamente nesta realidade e actuar sobre ela. O medio condiciona a actividade e esta infle, pola sa banda, no medio, polo que a interaccin entre o ser humano e o seu contorno un elemento clave para poder chegar a unha correcta conceptualizacin deste. O alumno debe tomar conciencia desta interaccin e aprender a actuar en consecuencia. A intervencin educativa debe partir do coecemento que o neno ten da realidade, por incompleto, subxectivo, inmaduro e distorsionado que este sexa. Cmpre realizar actividades que lle permitan ao profesor informarse sobre os conceptos previos que posen os alumnos da realidade que se vai estudar, tanto para poder axustarse de forma realista ao seu nivel de desenvolvemento como para coecer as diferenzas individuais e actuar en consecuencia. Un dos aspectos esenciais do labor do profesor ser o de axudar aos alumnos a modificar os seus esquemas de coecemento previos, desbotando os erros que estes poidan conter e aproximndose a unha visin realista e obxectiva. Outro aspecto fundamental o que se refire ao desenvolvemento de capacidades bsicas que permitan aos alumnos profundar por si mesmos no coecemento do medio e resolver autonomamente as dificultades que vaian xurdindo. Para isto, resulta imprescindible achegar os alumnos ao coecemento cientfico, apoindose na construcin de conceptos cada vez mis abstractos e complexos (respectando as limitacins que as caractersticas psicoevolutivas impoen), na adquisicin de procedementos para observar, explorar e analizar a realidade e en actitudes de interese, curiosidade, rigor, afn por coecer, etc. O achegamento a esta realidade deber facerse da actividade tanto manipulativa coma reflexiva dos alumnos. A presentacin de problemas reais e o desenvolvemento das capacidades de observacin e exploracin son recursos sumamente eficaces neste sentido. Nesta actividade, os procedementos cobran especial relevancia, sendo necesaria a reflexin sobre que procedementos se van pedir aos alumnos que poan en prctica e especialmente sobre como os imos traballar con eles. Por ltimo, hai que sinalar que o medio unha realidade tan complexa, que son necesarias varias disciplinas para poder dar explicacins satisfactorias que axuden a comprendelo en toda a sa amplitude. Este feito fai necesario un tratamento globalizador que axude aos a alumnos a integrar ditas disciplinas nunha visin sinttica que foi precedida por unha anlise dirixida polo profesor Agrupamento dos alumnos O agrupamento dos alumnos unha esixencia da diversidade e un indicador da autonoma do centro e ten como finalidade garantir que todos os alumnos aprendan e consigan os obxectivos educativos marcados.La diversidade de agrupamentos proporciona unha mellor explotacin das actividades escolares e constite un instrumento de adecuacin metodolxica s necesidades dos alumnos.Los criterios de distribucin do alumnado por aulas son moi diversos e deben ter en conta aspectos como o punto de partida dos alumnos ao chegar ao inicio do ciclo e de cada curso, as peculiaridades educativas do centro e a natureza da rea ou actividade. Estes son os criterios mis empregados na agrupacin de alumnos: - Idade cronolxica. - Equilibrio nos grupos entre alumnos e alumnas. - Rendemento acadmico. - Ritmo de aprendizaxe. - Intereses. - Motivacin. - Natureza da rea ou da actividade. O agrupamento de alumnos non ten porque limitarse a un nico modelo, xa que supn limitar o potencial enriquecedor do proceso educativo. Establecer diferentes agrupamentos facilita a aprendizaxe entre iguais, a cooperacin e o traballo colaborativo, a cohesin do grupo, o traballo por proxectos, a atencin diversidade, a pertenza ao centro, a mediacin en conflitos e a relacin co mbito e cos servizos da comunidade. Segundo as caractersticas e necesidades do alumnado, e segundo a natureza disciplinar da actividade ou rea, os tipos de agrupamentos mis empregados son: - Aula. - Gran grupo. - Pequeno grupo.
24
- Talleres. - Equipos de traballo cooperativo. - Grupos de actividade. Organizacin dos espazos Dende unha perspectiva de etapa, o contido das decisins relativas organizacin do espazo pode referirse a: - Espazos propios do grupo (aula). Cada titor organizar o espazo na sa aula como crea conveniente para o desenvolvemento da actividade lectiva; ser conveniente ter en conta variables como idade e agrupamento de alumnos, mobiliario, iluminacin, temperatura, materiais existentes na aula, etc. Se nunha aula imparten actividades lectivas outros mestres ademais do titor, preocuparanse, ao conclur a clase, de que material e espazos se achen na distribucin planificada por este. - Espazos compartidos polos alumnos. Os alumnos de Primaria comparten espazos con alumnos doutras etapas educativas dentro do centro e, as mesmo, utilizan habitualmente outros espazos, tanto interiores do centro educativo como exteriores. Algns destes espazos son os seguintes: - Biblioteca. - Laboratorio. - Talleres. - Sala de informtica. - Sala de usos mltiples. Organizacin dos tempos As previsins de traballo na aula e no centro escolar deben axustarse realmente ao tempo dispoible. Por iso, necesario realizar unha temporalizacin que incla a elaboracin dun horario xeral, co correspondente desenvolvemento das reas, e dun horario de actividade docente, no que se tern en conta as restantes actividades organizativas do centro. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN Observacin sistemtica: - Rexistro de observacin - Rexistro anecdtico persoal Anlise ds produccins dous alumnos: - Fichas - Cadernos de clase -Actividades dous libros -Produccins orais Intercambios orais cos alumnos. -Dilogos -Postas en comn Probas especficas: -Abertas -Obxectivas -Resolucin de exercicios
25
MEDIDAS DE ATENCIN DIVERSIDADE
Os programas deben axustarse realidade dos nosos alumnos e alumnas. Primeiro realizaremos unha valoracin das suas caractersticas. Situacin econmica e cultural da familia, rendemento do alumno na etapa anterior, personalidade, intereses...
Atencin diversidade na programacin de contidos e actividades: con respecto aos contidos establecerase unha difereciacin entre informacin bsica e informacin complementaria. esto quere dicir: que en primeiro lugar fixaremos uns contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para acadar os obxectivos previstos. A partir de ah, consideraremos outra seie de contidos que podern ser traballados ou non en funcin das peculiaridades de cada alumno. As actividades organizaranse por categoras en funcin da sua finalidade, por un lado contemplaranse actividades de reforzo, de consolidacin daquelas aprendizaxes que consideramos bsicas e por outro lado deseearemos outro tipo de actividades que impliquen unha complexidade maior como ampliacin do tema traballado. Atencin diversidade na metodoloxa: na aula contemplaranse tanto a funcionalidade e uso real dos coecementos como a adecuacin destes s coecementos previos dos alumnos. Atencin diversidade nos mateirais: a utilizacin de materiais complementarios distintos do libro, permite a diversificacin do proceso do ensino-aprendizaxe e persegue o seguinte: - Consolidar contidos nos que a adquisicin por parte do alumno supn unha maior dificultade. - Ampliar e profundizar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da rea. - Practicar habilidades instrumentais Enriquecer o coecemento daqueles temas sobre os que os alumnos amosan curiosidade e interese. O profesorado utilizar os seguintes recursos como medidas de reforzo e de atencin ao alumnado con necesidade de apoio educativo: - Fichas de reforzo de cada unidade. - Fichas de comprensin lectora. - Fichas de ampliacin de cada unidade.
26
REA DE LINGUA E LITERATURA ESPAOLA PROFESORADO: 1 CURSO: M Isabel Garca Fiz 2 CURSO: Isabel Garca Fiz COMPETENCIAS BSICAS Competencia en comunicacin lingstica - Adquirir vocabulario referente ao colexio, familia, casa, ra, ao Nadal, aos alimentos, ao coidado e s partes do corpo humano. - Utilizar a linguaxe como medio de comunicacin oral e escrita. - Expresar axeitadamente pensamentos, ideas e emocins. - Desenvolver o interese pola claridade, a orde e a limpeza nas sas producins escritas. - Dialogar en grupo para fomentar a expresin oral e a escoita. - Fomentar o interese pola prctica de xogos lingsticos como elemento de diversin. - Adquirir vocabulario referente aos mamferos, s aves, s plantas, aos peixes, auga, ao sol e ao aire. - Comprender e expresar de forma oral e escrita o sentido global dun texto. - Fomentar a valoracin do texto escrito como fonte de informacin enriquecemento e diversin. - Fomentar o uso das regras ortogrficas aprendidas. - Adquirir vocabulario referente aos fenmenos atmosfricos, aos medios de comunicacin, aos medios de transporte e s vacacins. - Fomentar o gusto pola lectura e a escritura de contos. Competencia no coecemento e a interaccin co mundo fsico - Percibir o colexio como o espazo fsico no que se desenvolve parte da sa vida coti. - Mostrar actitudes de respecto cara aos demais e cara a un mesmo. - Realizar observacins para desenvolver a curiosidade. - Utilizar a lingua para obter e comprender informacin. - Contribur, a travs da lingua, a conservar un mbito fsico agradable e saudable. - Contribur, a travs da linguaxe, a coidar o medio. - Obter e interpretar informacin acerca do medio fsico que os rodea. - Empregar a linguaxe para mostrar actitudes de respecto aos demais e cara a un mesmo.
Competencia matemtica - Utilizar a linguaxe para poer en prctica procesos de razoamento. - Utilizar tboas para facer clasificacins. Tratamento da informacin e competencia dixital - Iniciarse no uso do ordenador. - Obter coecementos e destrezas para buscar e interpretar unha informacin concreta. - Nomear as partes do ordenador. - Enumerar os distintos usos do ordenador. Competencia social e cidad - Coecer sentimentos e emocins en relacin cos demais. - Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que estes transmiten. - Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. - Utilizar a lingua para desenvolver uns hbitos de comportamento responsables. - Practicar o dilogo e a negociacin como forma de resolver conflitos. Competencia cultural e artstica - Escoitar, comprender e valorar narracins orais sinxelas. - Promover o mantemento da atencin durante a escoita contos e outras narracins orais. - Ler, comprender e valorar narracins sinxelas. - Fomentar o gusto pola lectura de poemas. Competencia para aprender a aprender - Comprender, analizar e resolver un problema. - Acceder construcin de coecementos mediante a linguaxe. - Utilizar a lingua para analizar problemas da vida coti, elaborar plans e tomar decisins. - Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Autonoma e iniciativa persoal - Empregar a linguaxe para comunicar afectos. - Utilizar a lingua para fomentar a adquisicin e a interiorizacin de bos hbitos. - Fomentar a adquisicin e a interiorizacin de bos hbitos. - Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocins. - Desenvolver habilidades sociais como respecto os demais. - Utilizar a linguaxe como medio de representacin do mundo. - Utilizar a lingua para elixir con criterio propio entre das opcins. - Utilizar a linguaxe para expresar gustos e preferencias. - Favorecer a creatividade a travs da linguaxe. OBXECTIVOS XERAIS 1) Comprender as ideas expresadas en textos orais (contos, lendas, poemas, adivianzas, etc.), relacionndoas coas propias ideas e experiencias. 2) Comprender un texto axeitado idade. 3) Escoitar e comprender a expresin oral dos demais. 4) Comprender e utilizar axeitadamente o vocabulario apropiado sa idade en diferentes situacins. 5) Distinguir e pronunciar todos os sons correctamente. 6) Representar e recitar textos orais coa articulacin, o ton e o ritmo axeitados, de forma comprensiva e expresiva e de acordo cos usos e as normas da modalidade lingstica da comunidade autnoma. 7) Utilizar correctamente as estruturas lingsticas bsicas. 8) Escribir textos sinxelos e breves empregando oracins curtas e utilizando palabras do vocabulario propio da idade. 9) Expresarse oralmente de xeito claro, narrando experiencias propias, ideas, situacins reais e imaxinarias, etc.. 10) Aceptar as achegas dos demais, respectando as normas do intercambio. 11) Utilizar, en situacins relacionadas coa escola e a sa actividade, as diversas clases de escritos mediante os que se produce a comunicacin coas institucins pblicas ou privadas. 12) 5.1. Usar os medios de comunicacin social e as tecnoloxas da informacin e a comunicacin para obter, interpretar e valorar informacins e opinins diferentes. 13) Utilizar a linguaxe como instrumento de aprendizaxe para memorizar, anotar, preguntar, comprender, responder.
27
14) Redactar textos breves (narracins, notas,...) coas grafas axeitadas, os signos de puntuacin correspondentes, as palabras separadas, etc., e presentando o escrito de forma clara e limpa. 15) Expresarse por escrito, dominando a ortografa natural e as normas bsicas da lingua escrita. 16) 6.4.. Manipular a lingua oral e escrita de xeito simple: transformar oracins (afirmativas en negativas), substitur palabras polos seus sinnimos, ordenar frases, recoecer palabras que expresan accins, nomes, calidades, etc. 17) 6.5.. Familiarizarse con algunhas reflexins elementais sobre a importancia da linguaxe, do seu correcto uso e das sas regras. 18) Iniciarse na adquisicin do hbito e o gusto pola lectura. 19) Ler textos coa articulacin, o ritmo, a fluidez, a expresividad e a seguridade necesarios e ser capaz de extraer algunha informacin especfica: identificar personaxes, explicar o argumento, interpretar as instrucins das actividades, etc. 20) Utilizar os coecementos de lecto-escritura para a comprensin de textos e o intercambio de experiencias e sentimentos. 21) Utilizar indicadores sinxelos na lectura de textos (ilustracins, ttulos, etc.) para formular conxecturas sobre o seu contido. 22) Comprender o sentido global de textos de nivel axeitado e responder, oralmente e por escrito, a preguntas que demostren a devandita comprensin. 23) Escoitar, reproducir e representar expresins da linguaxe oral tradicional (adivianzas, cancins, contos, trabalinguas, etc.). 24) Valorar estas expresins como un feito cultural enriquecedor. 25) Rexeitar os usos discriminatorios no emprego da lingua oral e escrita. 26) Utilizar a lingua para destacar os valores das diferentes culturas CONTIDOS 1 CURSO 1. Escoitar, falar e conversar - Escritura de frases: dadas das palabras, dadas palabras desordenadas. - Escritura de contos, cartas e dilogos. Comprensin de textos orais e escritos en distintas situacins de comunicacin. - Uso das habilidades lingsticas e regras interactivas adecuadas na comunicacin cos demais (conversacin, dilogo, descricin, narracin, etc.) e na comunicacin escrita. Producin de textos orais e escritos referidos a distintas situacins e intencins comunicativas: expresar vivencias, sentimentos e ideas; transmitir informacins, describir situacins reais ou imaxinarias, describir, narrar, etc., experimentando as posibilidades creativas que brindan a linguaxe oral e o escrito. - Recitacin e representacin oral de textos literarios e non literarios: cancins, chistes, trabalinguas, onomatopeas, etc. - Realizacin de comentarios de textos escritos. Iniciacin argumentacin e ao resumo. - Valoracin da linguaxe oral como medio de relacin. - Valoracin da linguaxe escrita como cdigo comunicativo. - Valoracin da claridade e a orde na expresin. - Valoracin da lectura como fonte de pracer. - Valoracin da lingua oral e escrita para realizar tarefas concretas. - Valoracin da lingua como medio para satisfacer necesidades de comunicacin. 2. Ler e escribir - Letras: a, e, i, ou, ou, l, m, s, p, e (coordinacin), t, n, d, h, c, f, g, t, -r, -r-, b, , v, z e as sas grafas. - Dgrafo: ch e a sa grafa. - Slabas: ca, co, cu, que, qui, ga, go, gu, gue, gui, ce, ci. - Letras: j, x, k e as sas grafas. - Dgrafo: ll e a sa grafa. - Slabas: ge-gi, ge-gi. - Grupos consonnticos: fr, fl, pr, pl, tr, dr, br, bl, cr, cl, gr, gl. - Interrelacin entre os cdigos oral e escrito: discriminacin dos sons das palabras e correspondencia dos fonemas coas sas grafas. - Diferenciacin de fonemas. -
28
Segmentacin silbica. Respostas a preguntas sobre a lectura. Colocacin das letras que faltan en determinadas palabras. Lectura comprensiva de diferentes textos escritos. Lectura e memorizacin de retahlas e cancins. Manifestacins persoais sobre libros lidos. Pronunciacin correcta. Interpretacin de tiles e de signos de puntuacin para dar sentido e expresividad lectura. Copia e ditado de frases e textos. Lectura de textos, tanto literarios como non literarios. Resumen das ideas fundamentais dun texto dado, respectando a secuencia argumental. Manifestacin de opinins persoais sobre os textos escoitados e lidos. Producin de textos propios a partir dun comezo dado, dun final ou dun ttulo.
29
- Comprensin de mensaxes que utilicen unha linguaxe non verbal, anuncios, historietas debuxadas, interpretacin de xeroglficos, de cancins, etc. - Producin de mensaxes deste tipo: debuxo dunha historia escoitada ou lida, invencin dun anuncio, etc. 3. Educacin literaria - Contos. - Adivianzas. - Trabalinguas. - Vilancicos. - Poesas. - Cancins. 4. Coecemento da lingua - O artigo: o, a, un, unha. - O xnero: masculino e feminino. - O artigo: un, unha, uns, unhas. - Adxectivos cualificativos. - Os nomes propios. - Suxeito e predicado. - Oracins interrogativas e exclamativas. - Singular e plural. - O verbo. - A letra maiscula. - Transformacin de frases afirmativas en negativas. - Recoecemento e uso de frases interrogativas e exclamativas. - Dominio da ortografa natural e de certas normas: uso de maisculas, mp, mb, nr. - Transformacin de oracins dadas do singular ao plural e viceversa. - Ordenacin de frases desordenadas. - Articulacin correcta dos sons e slabas de acordo coa ortografa natural. - Identificacin e uso das normas sintcticas, morfolxicas e ortogrficas simples nas producins orais e escritas. - Valoracin e respecto polas normas ortogrficas. - Sinnimos e antnimos. - Diminutivos: -ito, -ita. - Familias de palabras. - Aumentativos: -azo, -aza, -n, -ona. - O abecedario. - Palabras derivadas. - Nomes de parellas. - Onomatopeas. - Utilizacin de familias de palabras. - Cambios de palabras polos seus sinnimos e antnimos. - Uso de aumentativos e diminutivos. - Ampliacin de vocabulario, explicacin do significado de palabras coecidas e identificacin de familias de palabras.
2 CURSO 1. Escoitar, falar e conversar - Uso das habilidades lingsticas e regras interactivas adecuadas na comunicacin cos demais (conversacin, dilogo, descricin, narracin, etc.) e na comunicacin escrita. Producin de textos orais e escritos referidos a distintas situacins e intencins comunicativas: expresar vivencias, sentimentos e ideas; transmitir informacins, describir situacins reais ou imaxinarias, describir, narrar, etc., experimentando as posibilidades creativas que brindan a linguaxe oral e o escrito. - Recitacin e representacin oral de textos literarios e non literarios: cancins, chistes, trabalinguas, onomatopeas, etc. - Realizacin de comentarios de textos escritos. Iniciacin argumentacin e ao resumo. - Valoracin da linguaxe oral como medio de relacin. - Valoracin da linguaxe escrita como cdigo comunicativo. - Valoracin da claridade e a orde na expresin. - Valoracin da lectura como fonte de pracer. - Valoracin da lingua oral e escrita para realizar tarefas concretas. - Valoracin da lingua como medio para satisfacer necesidades de comunicacin. 2. Ler e escribir - Afianzamento do proceso lecto-escritor. - Interrelacin entre os cdigos oral e escrito: discriminacin dos sons das palabras e correspondencia dos fonemas coas sas grafas. - Diferenciacin de fonemas. - Segmentacin silbica. - Respostas a preguntas sobre a lectura. - Colocacin das letras que faltan en determinadas palabras. - Lectura comprensiva de diferentes textos escritos. - Lectura e memorizacin de retahlas e cancins. - Manifestacins persoais sobre libros lidos. - Pronunciacin correcta. - Interpretacin de tiles e de signos de puntuacin para dar sentido e expresividad lectura. - Copia e ditado de frases e textos. - Lectura de textos, tanto literarios como non literarios. - Resumen das ideas fundamentais dun texto dado, respectando a secuencia argumental. - Manifestacin de opinins persoais sobre os textos escoitados e lidos. - Producin de textos propios a partir dun comezo dado, dun final ou dun ttulo. Formacin de palabras a partir das slabas. Escritura de frases: dadas das palabras, dadas palabras desordenadas. Escritura de contos, cartas, dilogos e textos breves. Iniciacin rima. Escritura de frases: dadas das palabras, dadas palabras desordenadas. Escritura de contos, cartas e dilogos. Comprensin de textos orais e escritos en distintas situacins de comunicacin. 3. Educacin literaria - A narracin. - A fbula. - Contos. - Adivianzas. - Trabalinguas. - Poesas. - Cancins. 4. Coecemento da lingua - Grupos consonanticos: ca, co, cu, gue, gui; za, zo, zu; ce, ci; ga, go, gu, gue, gui, ge, gi. - Separacin en slabas. - Nomes comns e propios. - Grupos consonanticos: pr, pl; br, bl; cr, cl; gr, gl; tr, dr, fr. - Son suave e forte da r. -
30
Plural de palabras rematadas en z. m diante de p e b. Uso do punto e a coma. Signos de consulta e exclamacin. Suxeito e predicado. Transformacin de frases afirmativas en negativas. Recoecemento e uso de frases interrogativas e exclamativas. Dominio da ortografa natural e de certas normas: uso de maisculas, mp, mb, nr. Transformacin de oracins dadas do singular ao plural e viceversa. Ordenacin de frases desordenadas.
- Articulacin correcta dos sons e slabas de acordo coa ortografa natural. - Identificacin e uso das normas sintcticas, morfolxicas e ortogrficas simples nas producins orais e escritas. - Valoracin e respecto polas normas ortogrficas. - Adxectivos. - Artigos. - Concordancia. - Verbos. - Tempos verbais. - Xnero e nmero. - Pronomes. - Utilizacin de familias de palabras. - Cambios de palabras polos seus sinnimos e antnimos. - Uso de aumentativos e diminutivos. - Ampliacin de vocabulario, explicacin do significado de palabras coecidas e identificacin de familias de palabras -
31
1 CURSO Comprende as ideas expresadas en textos orais (contos, lendas, poemas, cancins, adivianzas, etc.). Relaciona as ideas expresadas en textos orais coas propias ideas e experiencias. Recita textos orais con articulacin, ritmo e ton axeitados e de forma comprensiva e expresiva. Recita textos orais de acordo cos usos e as normas da modalidade lingstica da propia comunidade. Expn oralmente de xeito claro as sas experiencias, as sas ideas e sentimentos. Expresa oralmente situacins reais ou imaxinarias. Participa en dilogos, conversacins, charlas de clase, etc., respectando as normas que facilitan o intercambio comunicativo: pide a palabra, intervn cando corresponde, escoita as intervencins dos seus compaeiros e compaeiras, expn as sas razns para explicar o seu comportamento e os seus gustos. Utiliza os seus coecementos de lecto-escritura para comprender textos e intercambiar ideas e sentimentos. Comprende o sentido global de textos de nivel axeitado. Responde, oralmente e por escrito, a preguntas sobre o sentido global de textos escritos. Le textos coa articulacin, o ritmo, a fluidez, a expresividad e a seguridade necesarios. capaz de extraer algunha informacin especfica acerca do texto lido: identifica personaxes, explica o argumento e interpreta as instrucins das actividades. Redacta textos breves (narracins, notas, etc.) coas grafas axeitadas, os signos de puntuacin correspondentes e as palabras separadas. Presenta os escritos de forma clara e limpa. Comprende e produce textos sinxelos nos que se utiliza a linguaxe verbal e o non verbal (msica, imaxe, etc.), e detecta e manifesta unha intencin comunicativa determinada. Avaliacin das variantes dialectais da lingua. Avaliacin das actitudes dos protagonistas nas narracins. Interese por participar en comentarios colectivos de lectura. Sensibilidade ante temas e expresins que denotan unha discriminacin social, sexual, racial, etc., e vontade de emprender autocorreccins pertinentes para evitar estes usos da linguaxe. Valoracin do texto literario escrito como fonte de informacin, de aprendizaxe e diversin. Respecta certa organizacin temporal espacial e lxica na confeccin de textos propios.
- Le e escribe con certa correccin diversos tipos de textos: descricins, narracins, dilogos, poemas, cartas, trabalinguas, etc. - Utiliza de forma habitual os libros como medio de diversin e desfrute, dentro e fra da aula. - Transforma oracins afirmativas en negativas e substite palabras polos seus sinnimos. - Ordena frases e secuencias desordenadas. - Recoece palabras que expresan accin, nome, calidade, etc. - capaz de percibir reflexins elementais sobre a importancia da linguaxe, do seu uso correcto e das sas regras. - Distingue usos racistas, sexistas e estereotipados en conversacins, audicins, contos e imaxes, e introduce as autocorreccins pertinentes ao respecto. - Utiliza a linguaxe como instrumento de aprendizaxe: para memorizar, anotar, preguntar, comprender, responder. 2 CURSO Comprende as ideas expresadas en textos orais (contos, lendas, poemas, cancins, adivianzas, etc.). Relaciona as ideas expresadas en textos orais coas propias ideas e experiencias. Recita textos orais con articulacin, ritmo e ton axeitados e de forma comprensiva e expresiva. Recita textos orais de acordo cos usos e as normas da modalidade lingstica da propia comunidade. Expn oralmente de xeito claro as sas experiencias, as sas ideas e sentimentos. Expresa oralmente situacins reais ou imaxinarias. Participa en dilogos, conversacins, charlas de clase, etc., respectando as normas que facilitan o intercambio comunicativo: pide a palabra, intervn cando corresponde, escoita as intervencins dos seus compaeiros e compaeiras, expn as sas razns para explicar o seu comportamento e os seus gustos. Utiliza os seus coecementos de lecto-escritura para comprender textos e intercambiar ideas e sentimentos. Comprende o sentido global de textos de nivel axeitado. Responde, oralmente e por escrito, a preguntas sobre o sentido global de textos escritos. Le textos coa articulacin, o ritmo, a fluidez, a expresividad e a seguridade necesarios. capaz de extraer algunha informacin especfica acerca do texto lido: identifica personaxes, explica o argumento e interpreta as instrucins das actividades. Redacta textos breves (narracins, notas, etc.) coas grafas axeitadas, os signos de puntuacin correspondentes e as palabras separadas. Presenta os escritos de forma clara e limpa. Comprende e produce textos sinxelos nos que se utiliza a linguaxe verbal e o non verbal (msica, imaxe, etc.), e detecta e manifesta unha intencin comunicativa determinada. Avaliacin das variantes dialectais da lingua. Avaliacin das actitudes dos protagonistas nas narracins. Interese por participar en comentarios colectivos de lectura. Sensibilidade ante temas e expresins que denotan unha discriminacin social, sexual, racial, etc., e vontade de emprender autocorreccins pertinentes para evitar estes usos da linguaxe. Valoracin do texto literario escrito como fonte de informacin, de aprendizaxe e diversin. Respecta certa organizacin temporal espacial e lxica na confeccin de textos propios. Le e escribe con certa correccin diversos tipos de textos: descricins, narracins, dilogos, poemas, cartas, trabalinguas, etc. Utiliza de forma habitual os libros como medio de diversin e desfrute, dentro e fra da aula. Transforma oracins afirmativas en negativas e substite palabras polos seus sinnimos. Ordena frases e secuencias desordenadas. Recoece palabras que expresan accin, nome, calidade, etc. capaz de percibir reflexins elementais sobre a importancia da linguaxe, do seu uso correcto e das sas regras. Distingue usos racistas, sexistas e estereotipados en conversacins, audicins, contos e imaxes, e introduce as autocorreccins pertinentes ao respecto. Utiliza a linguaxe como instrumento de aprendizaxe: para memorizar, anotar, preguntar, comprender, responder. MNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIN POSITIVA 1 CURSO - Manter a atencin durante a narracin oral.
32
Captar o sentido global dos textos propostos na unidade. Lectura fluda das letras traballadas na unidade en frases e textos breves. Manter a atencin durante a narracin oral. Lectura fluda das letras traballadas na unidade en frases e textos breves. Escritura, mediante copia e ditado, dentro dunha pauta das letras traballadas. Expresarse de forma oral con vocabulario axeitado, pronunciacin correcta e orde nas ideas. Buscar sinnimos das palabras. Buscar antnimos das palabras. Distinguir as slabas que forman unha palabra. Distinguir e clasificar os nomes. Distinguir e formar os diminutivos. Identificar os artigos: o, a, os, as, un, unha, uns, unhas. Formar palabras a partir de letras ou slabas e recoecer as palabras dunha oracin. Distinguir e formar os aumentativos. Utilizar adxectivos cualificativos. Escribir con correccin os signos de consulta e os de admiracin. Formar frases e oracins, e alongalas. Distinguir e formar familias de palabras. Distinguir o xnero dos nomes. Aplicar a regra ortogrfica axeitada na formacin das slabas ca, co, cu, que e qui. Relacionar palabras diferentes que se utilizan para expresar a variacin de xnero. Distinguir o nmero dos nomes. Aplicar a regra ortogrfica adecuada na formacin das slabas ga, go, gu, gue e gui. Describir persoas, paisaxes, obxectos e animais. Recoecer e formar palabras derivadas. Identificar os verbos e utilizalos correctamente. Aplicar a regra ortogrfica axeitada na formacin das slabas za, zo, zu, ce e ci. Identificar a estrutura dun conto. Recoecer as letras do abecedario. Identificar as das partes fundamentais en que pode dividirse unha oracin. Discriminar foneticamente o son forte e suave da letra r. Identificar as distintas intervencins dos personaxes nun dilogo. 2 CURSO Captar o sentido global dos textos propostos na unidade. Recoecer as letras do abecedario. Aprendizaxe da regra ortogrfica de mb e mp. Recoecer as slabas dunha palabra. Identificar palabras sinnimas. Identificar palabras antnimas. Utilizar maisculas a principio de texto e despois de punto. Identificar diminutivos e aumentativos. Utilizar maiscula nos nomes propios. Narrar de xeito ordenado. Identificar nomes individuais e colectivos. Realizar descricins breves. Aprender o uso bsico dos signos de consulta e de admiracin. Escribir dilogos breves. Identificar as palabras dun mesmo campo semntico. Atribur calidades mediante o uso de adxectivos precisos. Escribir notas para as situacins propostas. Formar palabras antnimas con prefixo. Identificar o xnero dos nomes. Recoecer as normas que rexen a interaccin oral. Recoecer as parellas que expresan a variacin xenrica mediante palabras diferentes. Identificar o nmero dos nomes. Recoecer as palabras que riman nun poema. Identificar os verbos e recoecer se estn en presente, pasado ou futuro.
33
Escribir correctamente as palabras con g suave. Identificar o significado dalgunhas frases feitas. Recoecer o suxeito en distintas oracins. Ler respectando as pausas que indican os signos de puntuacin. Identificar as palabras compostas. Recoecer o predicado en distintas oracins. Aprender as regras ortogrficas do uso de rrea. Mostrar cuestionarios sinxelos. Lectura de entrevistas en revistas infants. Manter os hbitos de traballo. Correccin de actividades en grande grupo para detectar os erros mis habituais. Establecer comparacins entre dous termos. Distinguir a comunicacin verbal e a non verbal. Aprender as regras ortogrficas das palabras rematadas en -d ou -z e en -illo ou -illa. Explicar instrucins dun xogo.
34
METODOLOXA E MATERIAIS CURRICULARES Desde un punto de vista xenrico, as programacins didcticas basanse nos principios de intervencin educativa xa sinalados e que sintetizamos e concretamos da seguinte forma: a) Prtese do nivel de desenvolvemento do alumno, nos seus distintos aspectos, para construr, a partir de a, outras aprendizaxes que favorezan e melloren o devandito nivel de desenvolvemento. b)Sublase a necesidade de estimular o desenvolvemento de capacidades xerais e de competencias bsicas e especficas por medio do traballo das reas. c)Dse prioridade comprensin dos contidos que se traballan fronte sa aprendizaxe mecnica. d)Propcianse oportunidades para pr en prctica os novos coecementos, de modo que o alumno pode comprobar o interese e a utilidade do aprendido. e)Fomntase a reflexin persoal sobre o realizado e a elaboracin de conclusins con respecto ao que aprendeu, de modo que o alumno poida analizar o seu progreso respecto aos seus coecementos. Todos estes principios teen como finalidade que os alumnos sexan, gradualmente, quen de aprender de forma autnoma. O sentido principal da rea de Lengua cntrase en axudar aos alumnos a dominar as destrezas bsicas da linguaxe: escoitar, falar, ler e escribir, e a empezar a reflexionar sobre a propia linguaxe para poder mellorala e enriquecela (tendo en conta, iso si, a limitada capacidade de abstraccin destas idades). A intervencin educativa ha de dirixirse tanto aos aspectos comprensivos como expresivos. Traballar a comprensin non significa soamente darlle ao alumno as claves para poder entenderen as mensaxes que reciben senn tamn facilitarlle unha activa e crtica fronte s devanditas mensaxes. Do mesmo xeito, a expresin non debe centrarse unicamente no que o alumno poida transmitir os seus sentimentos ideas e vivencias, senn tamn en que aprenda a construr as novas ideas, a darlles forma, a organizalas cunha estrutura coherente etc. O punto de partida ser distinto en cada alumno, polo que ser necesario determinar o nivel de desenvolvemento individual dos alumnos. Estas diferenzas individuais debern ser contempladas nun ambiente de respecto e atencin diversidade que favorezan o desexo do neno de comunicarse e de mellorar a sa competencia lingstica. Para isto, haber que facilitar a autonoma na aprendizaxe, dndolle ao laumno os medios para que poida resolver con xito os problemas que xorden no emprego da linguaxe. Para traballar a linguaxe oral preciso presentar actividades moi diversas, ben sexa aproveitando situacins da vida coti que se propoen no tratamento das distintas reas ou ben creando situacins ficticias. Os textos orais constiten tamn un inestimable recurso para traballar a linguaxe oral. A adquisicin da linguaxe escrita constite un obxectivo bsico da etapa de Educacin Primaria, e importante axudar ao alumno a describir as posibilidades que ofrece para a comunicacin, a informacin, o lecer e o coecemento da propia lingua desde unha perspectiva lxica, sintctica, ortogrfica etc. A aprendizaxe lectoescritora debe realizarse nun contexto que lle dea pleno sentido e a faga significativa aos ollos dos alumnos, de maneira que sintan a necesidade de empregar este tipo de linguaxe tanto na sa faceta comprensiva como expresiva, e todo isto desde os primeiros momentos desta aprendizaxe. A biblioteca de aula e a seleccin de textos debe ser, polo tanto, moi coidada, e mis se temos presente como o texto pode transmitir unha tradicin cultural, abrir novos horizontes, presentar realidades que o alumno debe enxuizar criticamente, ser fonte de diversin e xogo etc.
Outro aspecto fundamental o que se refire ao desenvolvemento de capacidades bsicas que se van materializar en competencias (no noso proxecto especficas) que lle permitan aos alumnos afondar por si mesmos no coecemento da lingua e resolver autonomamente as dificultades que vaian xurdindo. Para isto, resulta imprescindible axudar aos alumnos utilizacin da linguaxe como instrumento de comunicacin oral e escrita, de representacin, interpretacin e comprensin da realidade, de construcin e comunicacin do coecemento e de organizacin e autorregulamento do pensamento, as emocins e a conduta. Para isto nos apoiaremos en coecementos, destrezas e actitudes propias que permiten expresar pensamentos, emocins, vivencias e opinins, as como dialogar, formarse un xuzo crtico e tico, xerar ideas, estruturar o coecemento, darlle coherencia e cohesin ao discurso e s propias accins e tarefas, adoptar decisins e gozar escoitando, lendo ou expresndose de forma oral e escrita, todo o cal contribe ademais ao desenvolvemento da autoestima e da confianza en si mesmo. As, os procedementos cobran especial relevancia sendo necesaria a reflexin sobre que procedementos se lle vai pedir aos alumnos que poan en xogo e, especialemente, sobre como os imos traballar con eles. Ademais da funcin comunicativa, ser preciso atender a sa funcin representativa e reguladora. A linguaxe axuda ao alumno a comunicarse co ambiente que o rodea e, ademais, a representarse en medio e a organizar a propia actuacin e influr na dos demais. Pero en ningn caso se trata dunha aprendizaxe terica. O que se pretende que o alumno aprenda a coecer, empregar e mellorar a propia lingua a partir das producins lingsticas que habitualmente realiza Agrupamento dos alumnos O agrupamento dos alumnos unha esixencia da diversidade e un indicador da autonoma do centro e ten como finalidade garantir que todos os alumnos aprendan e consigan os obxectivos educativos marcados.La diversidade de agrupamentos proporciona unha mellor explotacin das actividades escolares e constite un instrumento de adecuacin metodolxica s necesidades dos alumnos. Os criterios de distribucin do alumnado por aulas son moi diversos e deben ter en conta aspectos como o punto de partida dos alumnos ao chegar ao inicio do ciclo e de cada curso, as peculiaridades educativas do centro e a natureza da rea ou actividade. Estes son os criterios mis empregados na agrupacin de alumnos: - Idade cronolxica. - Equilibrio nos grupos entre alumnos e alumnas. - Rendemento acadmico. - Ritmo de aprendizaxe. - Intereses. - Motivacin. - Natureza da rea ou da actividade. O agrupamento de alumnos non ten porque limitarse a un nico modelo, xa que supn limitar o potencial enriquecedor do proceso educativo. Establecer diferentes agrupamentos facilita a aprendizaxe entre iguais, a cooperacin e o traballo colaborativo, a cohesin do grupo, o traballo por proxectos, a atencin diversidade, a pertenza ao centro, a mediacin en conflitos e a relacin co mbito e cos servizos da comunidade. Segundo as caractersticas e necesidades do alumnado, e segundo a natureza disciplinar da actividade ou rea, os tipos de agrupamentos mis empregados son: - Aula. - Gran grupo. - Pequeno grupo. - Talleres. - Equipos de traballo cooperativo. - Grupos de actividade. Organizacin dos espazos Dende unha perspectiva de etapa, o contido das decisins relativas organizacin do espazo pode referirse a: - Espazos propios do grupo (aula). Cada titor organizar o espazo na sa aula como crea conveniente para o desenvolvemento da actividade lectiva; ser conveniente ter en conta variables como idade e agrupamento de alumnos, mobiliario, iluminacin, temperatura, materiais existentes na aula, etc. Se nunha aula imparten actividades lectivas outros mestres ademais do titor, preocuparanse, ao conclur a clase, de que material e espazos se achen na distribucin planificada por este. - Espazos compartidos polos alumnos. Os alumnos de Primaria comparten espazos con alumnos doutras etapas educativas dentro do centro e, as mesmo, utilizan habitualmente outros espazos, tanto interiores do centro educativo como exteriores. Algns destes espazos son os seguintes: - Biblioteca.
35
- Laboratorio. - Talleres. - Sala de informtica. - Sala de usos mltiples. Organizacin dos tempos As previsins de traballo na aula e no centro escolar deben axustarse realmente ao tempo dispoible. Por iso, necesario realizar unha temporalizacin que incla a elaboracin dun horario xeral, co correspondente desenvolvemento das reas, e dun horario de actividade docente, no que se tern en conta as restantes actividades organizativas do centro. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN Observacin sistemtica: - Rexistro de observacin - Rexistro anecdtico persoal Anlise das produccins dos alumnos: - Fichas - Cadernos de clase -Actividades dos libros -Produccins orais Intercambios orais cos alumnos. -Dilogos -Postas en comn Probas especficas: -Abertas -Obxectivas -Resolucin de exercicios CRITERIOS DE CUALIFICACIN Controis: 40% Traballo diario: 20% Traballo extraescolar: 20% Comportamento: 20%
36
MEDIDAS DE ATENCIN DIVERSIDADE Os programas deben axustarse realidade dos nosos alumnos e alumnas. Primeiro realizaremos unha valoracin das suas caractersticas. - Situacin econmica e cultural da familia, rendemento do alumno na etapa anterior, personalidade, intereses... Atencin diversidade na programacin de contidos e actividades: con respecto aos contidos establecerase unha difereciacin entre informacin bsica e informacin complementaria. esto quere dicir: que en primeiro lugar fixaremos uns contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para acadar os obxectivos previstos. A partir de ah, consideraremos outra seie de contidos que podern ser traballados ou non en funcin das peculiaridades de cada alumno. As actividades organizaranse por categoras en funcin da sua finalidade, por un lado contemplaranse actividades de reforzo, de consolidacin daquelas aprendizaxes que consideramos bsicas e por outro lado deseearemos outro tipo de actividades que impliquen unha complexidade maior como ampliacin do tema traballado. Atencin diversidade na metodoloxa: na aula contemplaranse tanto a funcionalidade e uso real dos coecementos como a adecuacin destes s coecementos previos dos alumnos. Atencin diversidade nos mateirais: a utilizacin de materiais complementarios distintos do libro, permite a diversificacin do proceso do ensino-aprendizaxe e persegue o seguinte: - Consolidar contidos nos que a adquisicin por parte do alumno supn unha maior dificultade. - Ampliar e profundizar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da rea. - Practicar habilidades instrumentais Enriquecer o coecemento daqueles temas sobre os que os alumnos amosan curiosidade e interese.
O profesorado utilizar os seguintes recursos como medidas de reforzo e de atencin ao alumnado con necesidade de apoio educativo: - Fichas de reforzo de cada unidade. - Fichas de comprensin lectora. - Fichas de ampliacin de cada unidade.
REA DE LINGUA E LITERATURA GALEGA PROFESORADO: 1 CURSO: M Isabel Garca Fiz 2 CURSO: Isabel Garca Fiz COMPETENCIAS BSICAS
37
Competencia en comunicacin lingstica - Adquirir vocabulario referente ao colexio, familia, casa, ra, ao Nadal, aos alimentos, ao coidado e s partes do corpo humano. - Utilizar a linguaxe como medio de comunicacin oral e escrita. - Expresar axeitadamente pensamentos, ideas e emocins. - Desenvolver o interese pola claridade, a orde e a limpeza nas sas producins escritas. - Dialogar en grupo para fomentar a expresin oral e a escoita. - Fomentar o interese pola prctica de xogos lingsticos como elemento de diversin. - Adquirir vocabulario referente aos mamferos, s aves, s plantas, aos peixes, auga, ao sol e ao aire. - Comprender e expresar de forma oral e escrita o sentido global dun texto. - Fomentar a valoracin do texto escrito como fonte de informacin enriquecemento e diversin. - Fomentar o uso das regras ortogrficas aprendidas. - Adquirir vocabulario referente aos fenmenos atmosfricos, aos medios de comunicacin, aos medios de transporte e s vacacins. - Fomentar o gusto pola lectura e a escritura de contos. Competencia no coecemento e a interaccin co mundo fsico - Percibir o colexio como o espazo fsico no que se desenvolve parte da sa vida coti. - Mostrar actitudes de respecto cara aos demais e cara a un mesmo. - Realizar observacins para desenvolver a curiosidade. - Utilizar a lingua para obter e comprender informacin. - Contribur, a travs da lingua, a conservar un mbito fsico agradable e saudable. - Contribur, a travs da linguaxe, a coidar o medio. - Obter e interpretar informacin acerca do medio fsico que os rodea. - Empregar a linguaxe para mostrar actitudes de respecto aos demais e cara a un mesmo. Competencia matemtica - Utilizar a linguaxe para poer en prctica procesos de razoamento. - Utilizar tboas para facer clasificacins. Tratamento da informacin e competencia dixital - Iniciarse no uso do ordenador. - Obter coecementos e destrezas para buscar e interpretar unha informacin concreta. - Nomear as partes do ordenador. - Enumerar os distintos usos do ordenador. Competencia social e cidad - Coecer sentimentos e emocins en relacin cos demais. - Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que estes transmiten. - Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. - Utilizar a lingua para desenvolver uns hbitos de comportamento responsables. - Practicar o dilogo e a negociacin como forma de resolver conflitos. Competencia cultural e artstica - Escoitar, comprender e valorar narracins orais sinxelas. - Promover o mantemento da atencin durante a escoita contos e outras narracins orais.
- Ler, comprender e valorar narracins sinxelas. - Fomentar o gusto pola lectura de poemas. Competencia para aprender a aprender - Comprender, analizar e resolver un problema. - Acceder construcin de coecementos mediante a linguaxe. - Utilizar a lingua para analizar problemas da vida coti, elaborar plans e tomar decisins. - Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Autonoma e iniciativa persoal - Empregar a linguaxe para comunicar afectos. - Utilizar a lingua para fomentar a adquisicin e a interiorizacin de bos hbitos. - Fomentar a adquisicin e a interiorizacin de bos hbitos. - Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocins. - Desenvolver habilidades sociais como respecto os demais. - Utilizar a linguaxe como medio de representacin do mundo. - Utilizar a lingua para elixir con criterio propio entre das opcins. - Utilizar a linguaxe para expresar gustos e preferencias. - Favorecer a creatividade a travs da linguaxe. OBXECTIVOS XERAIS 1- Comprender e expresarse oralmente e por escrito de xeito adecuado nos diferentes contextos da actividade social e cultural coti. 2- Utilizar a lingua oral de xeito adecuado na actividade social e cultural adoptando unha actitude respectuosa e de cooperacin. 3- Utilizar a lingua eficazmente na actividade escolar tanto para buscar, recoller, seleccionar, contrastar, transformar e procesar informacin, como para escribir textos propios do mbito acadmico. 4- Usar, en situacins relacionadas coa escola e coa sa actividade, as diversas clases de escritos coa axuda dos cales se produce a comunicacin, tanto entre as persoas como destas coas institucins pblicas ou privadas. 5- Utilizar os medios de comunicacin social e as tecnoloxas da informacin e da comunicacin para obter, interpretar e valorar informacins e opinins diferentes. 6- Utilizar adecuadamente a biblioteca e os seus diferentes departamentos como fonte de recursos variados para o desfrute e o pracer de ler, as comopara a obtencin de informacins variadas. 7- Utilizar a lectura como fonte de pracer e de enriquecemento persoal, e aproximarse a obras relevantes da tradicin literaria galega para desenvolver hbitos lectores. 8- Comprender textos literarios de xneros diversos procedentes da literatura infantil e xuvenil galega adecuados en canto temtica e complexidade e iniciarse no coecemento das convencins especficas da linguaxe literaria. 9- Valorar e estimar a lingua galega como lingua propia como mostra de identidade de Galicia e recoecer a existencia da diversidade lingstica como feito cultural enriquecedor. 10- Facer uso dos coecementos sobre a lingua e sobre as normas de uso lingstico para escribir e falar de maneira adecuada, coherente e correcta e para comprender textos orais e escritos. 11- Reflexionar sobre os diferentes usos sociais das linguas para evitar estereotipos lingsticos que supoan xuzos de valor e prexuzos clasistas, racistas ou sexistas.
38
CONTIDOS 1 CURSO
1. Escoitar, falar e conversar - Escritura de frases: dadas das palabras, dadas palabras desordenadas. - Escritura de contos, cartas e dilogos. Comprensin de textos orais e escritos en distintas situacins de comunicacin. - Uso das habilidades lingsticas e regras interactivas adecuadas na comunicacin cos demais (conversacin, dilogo, descricin, narracin, etc.) e na comunicacin escrita. Producin de textos orais e escritos referidos a distintas situacins e intencins comunicativas: expresar vivencias, sentimentos e ideas; transmitir informacins, describir situacins reais ou
imaxinarias, describir, narrar, etc., experimentando as posibilidades creativas que brindan a linguaxe oral e o escrito. - Recitacin e representacin oral de textos literarios e non literarios: cancins, chistes, trabalinguas, onomatopeas, etc. - Realizacin de comentarios de textos escritos. Iniciacin argumentacin e ao resumo. - Valoracin da linguaxe oral como medio de relacin. - Valoracin da linguaxe escrita como cdigo comunicativo. - Valoracin da claridade e a orde na expresin. - Valoracin da lectura como fonte de pracer. - Valoracin da lingua oral e escrita para realizar tarefas concretas. - Valoracin da lingua como medio para satisfacer necesidades de comunicacin. 2. Ler e escribir - Letras: a, e, i, ou, ou, l, m, s, p, e (coordinacin), t, n, d, h, c, f, g, t, -r, -r-, b, , v, z e as sas grafas. - Dgrafo: ch e a sa grafa. - Slabas: ca, co, cu, que, qui, ga, go, gu, gue, gui, ce, ci. - Letras: j, x, k e as sas grafas. - Dgrafo: ll e a sa grafa. - Slabas: ge-gi, ge-gi. - Grupos consonnticos: fr, fl, pr, pl, tr, dr, br, bl, cr, cl, gr, gl. - Interrelacin entre os cdigos oral e escrito: discriminacin dos sons das palabras e correspondencia dos fonemas coas sas grafas. - Diferenciacin de fonemas. - Segmentacin silbica. - Respostas a preguntas sobre a lectura. - Colocacin das letras que faltan en determinadas palabras. - Lectura comprensiva de diferentes textos escritos. - Lectura e memorizacin de retahlas e cancins. - Manifestacins persoais sobre libros lidos. - Pronunciacin correcta. - Interpretacin de tiles e de signos de puntuacin para dar sentido e expresividad lectura. - Copia e ditado de frases e textos. - Lectura de textos, tanto literarios como non literarios. - Resumen das ideas fundamentais dun texto dado, respectando a secuencia argumental. - Manifestacin de opinins persoais sobre os textos escoitados e lidos. - Producin de textos propios a partir dun comezo dado, dun final ou dun ttulo. - Comprensin de mensaxes que utilicen unha linguaxe non verbal, anuncios, historietas debuxadas, interpretacin de xeroglficos, de cancins, etc. - Producin de mensaxes deste tipo: debuxo dunha historia escoitada ou lida, invencin dun anuncio, etc. 3. Educacin literaria - Contos. - Adivianzas. - Trabalinguas. - Vilancicos. - Poesas. - Cancins. 4. Coecemento da lingua - O artigo: o, a, un, unha. - O xnero: masculino e feminino. - O artigo: un, unha, uns, unhas. - Adxectivos cualificativos. - Os nomes propios. - Suxeito e predicado. - Oracins interrogativas e exclamativas. - Singular e plural. - O verbo. - A letra maiscula. - Transformacin de frases afirmativas en negativas.
39
Recoecemento e uso de frases interrogativas e exclamativas. Dominio da ortografa natural e de certas normas: uso de maisculas, mp, mb, nr. Transformacin de oracins dadas do singular ao plural e viceversa. Ordenacin de frases desordenadas.
- Articulacin correcta dos sons e slabas de acordo coa ortografa natural. - Identificacin e uso das normas sintcticas, morfolxicas e ortogrficas simples nas producins orais e escritas. - Valoracin e respecto polas normas ortogrficas. - Sinnimos e antnimos. - Diminutivos: -ito, -ita. - Familias de palabras. - Aumentativos: -azo, -aza, -n, -ona. - O abecedario. - Palabras derivadas. - Nomes de parellas. - Onomatopeas. - Utilizacin de familias de palabras. - Cambios de palabras polos seus sinnimos e antnimos. - Uso de aumentativos e diminutivos. - Ampliacin de vocabulario, explicacin do significado de palabras coecidas e identificacin de familias de palabras. 2 CURSO 1. Escoitar, falar e conversar - Uso das habilidades lingsticas e regras interactivas adecuadas na comunicacin cos demais (conversacin, dilogo, descricin, narracin, etc.) e na comunicacin escrita. Producin de textos orais e escritos referidos a distintas situacins e intencins comunicativas: expresar vivencias, sentimentos e ideas; transmitir informacins, describir situacins reais ou imaxinarias, describir, narrar, etc., experimentando as posibilidades creativas que brindan a linguaxe oral e o escrito. - Recitacin e representacin oral de textos literarios e non literarios: cancins, chistes, trabalinguas, onomatopeas, etc. - Realizacin de comentarios de textos escritos. Iniciacin argumentacin e ao resumo. - Valoracin da linguaxe oral como medio de relacin. - Valoracin da linguaxe escrita como cdigo comunicativo. - Valoracin da claridade e a orde na expresin. - Valoracin da lectura como fonte de pracer. - Valoracin da lingua oral e escrita para realizar tarefas concretas. - Valoracin da lingua como medio para satisfacer necesidades de comunicacin. 2. Ler e escribir - Afianzamento do proceso lecto-escritor. - Interrelacin entre os cdigos oral e escrito: discriminacin dos sons das palabras e correspondencia dos fonemas coas sas grafas. - Diferenciacin de fonemas. - Segmentacin silbica. - Respostas a preguntas sobre a lectura. - Colocacin das letras que faltan en determinadas palabras. - Lectura comprensiva de diferentes textos escritos. - Lectura e memorizacin de retahlas e cancins. - Manifestacins persoais sobre libros lidos. - Pronunciacin correcta. - Interpretacin de tiles e de signos de puntuacin para dar sentido e expresividad lectura. - Copia e ditado de frases e textos. - Lectura de textos, tanto literarios como non literarios. - Resumen das ideas fundamentais dun texto dado, respectando a secuencia argumental. - Manifestacin de opinins persoais sobre os textos escoitados e lidos. - Producin de textos propios a partir dun comezo dado, dun final ou dun ttulo. -
40
Formacin de palabras a partir das slabas. Escritura de frases: dadas das palabras, dadas palabras desordenadas. Escritura de contos, cartas, dilogos e textos breves. Iniciacin rima. Escritura de frases: dadas das palabras, dadas palabras desordenadas. Escritura de contos, cartas e dilogos. Comprensin de textos orais e escritos en distintas situacins de comunicacin. 3. Educacin literaria - A narracin. - A fbula. - Contos. - Adivianzas. - Trabalinguas. - Poesas. - Cancins. 4. Coecemento da lingua - Grupos consonanticos: ca, co, cu, gue, gui; za, zo, zu; ce, ci; ga, go, gu, gue, gui, ge, gi. - Separacin en slabas. - Nomes comns e propios. - Grupos consonanticos: pr, pl; br, bl; cr, cl; gr, gl; tr, dr, fr. - Son suave e forte da r. - Plural de palabras rematadas en z. - m diante de p e b. - Uso do punto e a coma. - Signos de consulta e exclamacin. - Suxeito e predicado. - Transformacin de frases afirmativas en negativas. - Recoecemento e uso de frases interrogativas e exclamativas. - Dominio da ortografa natural e de certas normas: uso de maisculas, mp, mb, nr. - Transformacin de oracins dadas do singular ao plural e viceversa. - Ordenacin de frases desordenadas. - Articulacin correcta dos sons e slabas de acordo coa ortografa natural. - Identificacin e uso das normas sintcticas, morfolxicas e ortogrficas simples nas producins orais e escritas. - Valoracin e respecto polas normas ortogrficas. - Adxectivos. - Artigos. - Concordancia. - Verbos. - Tempos verbais. - Xnero e nmero. - Pronomes. - Utilizacin de familias de palabras. - Cambios de palabras polos seus sinnimos e antnimos. - Uso de aumentativos e diminutivos. - Ampliacin de vocabulario, explicacin do significado de palabras coecidas e identificacin de familias de palabras
41
1 CURSO Comprende as ideas expresadas en textos orais (contos, lendas, poemas, cancins, adivianzas, etc.). Relaciona as ideas expresadas en textos orais coas propias ideas e experiencias. Recita textos orais con articulacin, ritmo e ton axeitados e de forma comprensiva e expresiva. Recita textos orais de acordo cos usos e as normas da modalidade lingstica da propia comunidade. Expn oralmente de xeito claro as sas experiencias, as sas ideas e sentimentos.
- Expresa oralmente situacins reais ou imaxinarias. - Participa en dilogos, conversacins, charlas de clase, etc., respectando as normas que facilitan o intercambio comunicativo: pide a palabra, intervn cando corresponde, escoita as intervencins dos seus compaeiros e compaeiras, expn as sas razns para explicar o seu comportamento e os seus gustos. - Utiliza os seus coecementos de lecto-escritura para comprender textos e intercambiar ideas e sentimentos. - Comprende o sentido global de textos de nivel axeitado. - Responde, oralmente e por escrito, a preguntas sobre o sentido global de textos escritos. - Le textos coa articulacin, o ritmo, a fluidez, a expresividad e a seguridade necesarios. - capaz de extraer algunha informacin especfica acerca do texto lido: identifica personaxes, explica o argumento e interpreta as instrucins das actividades. Redacta textos breves (narracins, notas, etc.) coas grafas axeitadas, os signos de puntuacin correspondentes e as palabras separadas. - Presenta os escritos de forma clara e limpa. - Comprende e produce textos sinxelos nos que se utiliza a linguaxe verbal e o non verbal (msica, imaxe, etc.), e detecta e manifesta unha intencin comunicativa determinada. - Avaliacin das variantes dialectais da lingua. - Avaliacin das actitudes dos protagonistas nas narracins. - Interese por participar en comentarios colectivos de lectura. - Sensibilidade ante temas e expresins que denotan unha discriminacin social, sexual, racial, etc., e vontade de emprender autocorreccins pertinentes para evitar estes usos da linguaxe. - Valoracin do texto literario escrito como fonte de informacin, de aprendizaxe e diversin. - Respecta certa organizacin temporal espacial e lxica na confeccin de textos propios. - Le e escribe con certa correccin diversos tipos de textos: descricins, narracins, dilogos, poemas, cartas, trabalinguas, etc. - Utiliza de forma habitual os libros como medio de diversin e desfrute, dentro e fra da aula. - Transforma oracins afirmativas en negativas e substite palabras polos seus sinnimos. - Ordena frases e secuencias desordenadas. - Recoece palabras que expresan accin, nome, calidade, etc. - capaz de percibir reflexins elementais sobre a importancia da linguaxe, do seu uso correcto e das sas regras. - Distingue usos racistas, sexistas e estereotipados en conversacins, audicins, contos e imaxes, e introduce as autocorreccins pertinentes ao respecto. - Utiliza a linguaxe como instrumento de aprendizaxe: para memorizar, anotar, preguntar, comprender, responder. 2 CURSO Comprende as ideas expresadas en textos orais (contos, lendas, poemas, cancins, adivianzas, etc.). Relaciona as ideas expresadas en textos orais coas propias ideas e experiencias. Recita textos orais con articulacin, ritmo e ton axeitados e de forma comprensiva e expresiva. Recita textos orais de acordo cos usos e as normas da modalidade lingstica da propia comunidade. Expn oralmente de xeito claro as sas experiencias, as sas ideas e sentimentos. Expresa oralmente situacins reais ou imaxinarias. Participa en dilogos, conversacins, charlas de clase, etc., respectando as normas que facilitan o intercambio comunicativo: pide a palabra, intervn cando corresponde, escoita as intervencins dos seus compaeiros e compaeiras, expn as sas razns para explicar o seu comportamento e os seus gustos. Utiliza os seus coecementos de lecto-escritura para comprender textos e intercambiar ideas e sentimentos. Comprende o sentido global de textos de nivel axeitado. Responde, oralmente e por escrito, a preguntas sobre o sentido global de textos escritos. Le textos coa articulacin, o ritmo, a fluidez, a expresividad e a seguridade necesarios. capaz de extraer algunha informacin especfica acerca do texto lido: identifica personaxes, explica o argumento e interpreta as instrucins das actividades. Redacta textos breves (narracins, notas, etc.) coas grafas axeitadas, os signos de puntuacin correspondentes e as palabras separadas. Presenta os escritos de forma clara e limpa. Comprende e produce textos sinxelos nos que se utiliza a linguaxe verbal e o non verbal (msica, imaxe, etc.), e detecta e manifesta unha intencin comunicativa determinada. Avaliacin das variantes dialectais da lingua. Avaliacin das actitudes dos protagonistas nas narracins.
42
- Interese por participar en comentarios colectivos de lectura. - Sensibilidade ante temas e expresins que denotan unha discriminacin social, sexual, racial, etc., e vontade de emprender autocorreccins pertinentes para evitar estes usos da linguaxe. - Valoracin do texto literario escrito como fonte de informacin, de aprendizaxe e diversin. - Respecta certa organizacin temporal espacial e lxica na confeccin de textos propios. - Le e escribe con certa correccin diversos tipos de textos: descricins, narracins, dilogos, poemas, cartas, trabalinguas, etc. - Utiliza de forma habitual os libros como medio de diversin e desfrute, dentro e fra da aula. - Transforma oracins afirmativas en negativas e substite palabras polos seus sinnimos. - Ordena frases e secuencias desordenadas. - Recoece palabras que expresan accin, nome, calidade, etc. - capaz de percibir reflexins elementais sobre a importancia da linguaxe, do seu uso correcto e das sas regras. - Distingue usos racistas, sexistas e estereotipados en conversacins, audicins, contos e imaxes, e introduce as autocorreccins pertinentes ao respecto. - Utiliza a linguaxe como instrumento de aprendizaxe: para memorizar, anotar, preguntar, comprender, responder.
43
1 CURSO Manter a atencin durante a narracin oral. Captar o sentido global dos textos propostos na unidade. Lectura fluda das letras traballadas na unidade en frases e textos breves. Manter a atencin durante a narracin oral. Lectura fluda das letras traballadas na unidade en frases e textos breves. Escritura, mediante copia e ditado, dentro dunha pauta das letras traballadas. Expresarse de forma oral con vocabulario axeitado, pronunciacin correcta e orde nas ideas. Buscar sinnimos das palabras. Buscar antnimos das palabras. Distinguir as slabas que forman unha palabra. Distinguir e clasificar os nomes. Distinguir e formar os diminutivos. Identificar os artigos: o, a, os, as, un, unha, uns, unhas. Formar palabras a partir de letras ou slabas e recoecer as palabras dunha oracin. Distinguir e formar os aumentativos. Utilizar adxectivos cualificativos. Escribir con correccin os signos de consulta e os de admiracin. Formar frases e oracins, e alongalas. Distinguir e formar familias de palabras. Distinguir o xnero dos nomes. Aplicar a regra ortogrfica axeitada na formacin das slabas ca, co, cu, que e qui. Relacionar palabras diferentes que se utilizan para expresar a variacin de xnero. Distinguir o nmero dos nomes. Aplicar a regra ortogrfica adecuada na formacin das slabas ga, go, gu, gue e gui. Describir persoas, paisaxes, obxectos e animais. Recoecer e formar palabras derivadas. Identificar os verbos e utilizalos correctamente. Aplicar a regra ortogrfica axeitada na formacin das slabas za, zo, zu, ce e ci. Identificar a estrutura dun conto. Recoecer as letras do abecedario. Identificar as das partes fundamentais en que pode dividirse unha oracin. Discriminar foneticamente o son forte e suave da letra r. Identificar as distintas intervencins dos personaxes nun dilogo. 2 CURSO
Captar o sentido global dos textos propostos na unidade. Recoecer as letras do abecedario. Aprendizaxe da regra ortogrfica de mb e mp. Recoecer as slabas dunha palabra. Identificar palabras sinnimas. Identificar palabras antnimas. Utilizar maisculas a principio de texto e despois de punto. Identificar diminutivos e aumentativos. Utilizar maiscula nos nomes propios. Narrar de xeito ordenado. Identificar nomes individuais e colectivos. Realizar descricins breves. Aprender o uso bsico dos signos de consulta e de admiracin. Escribir dilogos breves. Identificar as palabras dun mesmo campo semntico. Atribur calidades mediante o uso de adxectivos precisos. Escribir notas para as situacins propostas. Formar palabras antnimas con prefixo. Identificar o xnero dos nomes. Recoecer as normas que rexen a interaccin oral. Recoecer as parellas que expresan a variacin xenrica mediante palabras diferentes. Identificar o nmero dos nomes. Recoecer as palabras que riman nun poema. Identificar os verbos e recoecer se estn en presente, pasado ou futuro. Escribir correctamente as palabras con g suave. Identificar o significado dalgunhas frases feitas. Recoecer o suxeito en distintas oracins. Ler respectando as pausas que indican os signos de puntuacin. Identificar as palabras compostas. Recoecer o predicado en distintas oracins. Aprender as regras ortogrficas do uso de rrea. Mostrar cuestionarios sinxelos. Lectura de entrevistas en revistas infants. Manter os hbitos de traballo. Correccin de actividades en grande grupo para detectar os erros mis habituais. Establecer comparacins entre dous termos. Distinguir a comunicacin verbal e a non verbal. Aprender as regras ortogrficas das palabras rematadas en -d ou -z e en -illo ou -illa. Explicar instrucins dun xogo.
44
METODOLOXA E MATERIAIS CURRICULARES Desde un punto de vista xenrico, as programacins didcticas basanse nos principios de intervencin educativa: a) Prtese do nivel de desenvolvemento do alumno, nos seus distintos aspectos, para construr, a partir de a, outras aprendizaxes que favorezan e melloren o devandito nivel de desenvolvemento. b)Sublase a necesidade de estimular o desenvolvemento de capacidades xerais e de competencias bsicas e especficas por medio do traballo das reas. c)Dse prioridade comprensin dos contidos que se traballan fronte sa aprendizaxe mecnica. d)Propcianse oportunidades para pr en prctica os novos coecementos, de modo que o alumno pode comprobar o interese e a utilidade do aprendido. e)Fomntase a reflexin persoal sobre o realizado e a elaboracin de conclusins con respecto ao que aprendeu, de modo que o alumno poida analizar o seu progreso respecto aos seus coecementos. Todos estes principios teen como finalidade que os alumnos sexan, gradualmente, quen de aprender de forma autnoma.
O sentido principal da rea de Lengua cntrase en axudar aos alumnos a dominar as destrezas bsicas da linguaxe: escoitar, falar, ler e escribir, e a empezar a reflexionar sobre a propia linguaxe para poder mellorala e enriquecela (tendo en conta, iso si, a limitada capacidade de abstraccin destas idades). A intervencin educativa ha de dirixirse tanto aos aspectos comprensivos como expresivos. Traballar a comprensin non significa soamente darlle ao alumno as claves para poder entenderen as mensaxes que reciben senn tamn facilitarlle unha activa e crtica fronte s devanditas mensaxes. Do mesmo xeito, a expresin non debe centrarse unicamente no que o alumno poida transmitir os seus sentimentos ideas e vivencias, senn tamn en que aprenda a construr as novas ideas, a darlles forma, a organizalas cunha estrutura coherente etc. O punto de partida ser distinto en cada alumno, polo que ser necesario determinar o nivel de desenvolvemento individual dos alumnos. Estas diferenzas individuais debern ser contempladas nun ambiente de respecto e atencin diversidade que favorezan o desexo do neno de comunicarse e de mellorar a sa competencia lingstica. Para isto, haber que facilitar a autonoma na aprendizaxe, dndolle ao laumno os medios para que poida resolver con xito os problemas que xorden no emprego da linguaxe. Para traballar a linguaxe oral preciso presentar actividades moi diversas, ben sexa aproveitando situacins da vida coti que se propoen no tratamento das distintas reas ou ben creando situacins ficticias. Os textos orais constiten tamn un inestimable recurso para traballar a linguaxe oral. A adquisicin da linguaxe escrita constite un obxectivo bsico da etapa de Educacin Primaria, e importante axudar ao alumno a describir as posibilidades que ofrece para a comunicacin, a informacin, o lecer e o coecemento da propia lingua desde unha perspectiva lxica, sintctica, ortogrfica etc. A aprendizaxe lectoescritora debe realizarse nun contexto que lle dea pleno sentido e a faga significativa aos ollos dos alumnos, de maneira que sintan a necesidade de empregar este tipo de linguaxe tanto na sa faceta comprensiva como expresiva, e todo isto desde os primeiros momentos desta aprendizaxe. A biblioteca de aula e a seleccin de textos debe ser, polo tanto, moi coidada, e mis se temos presente como o texto pode transmitir unha tradicin cultural, abrir novos horizontes, presentar realidades que o alumno debe enxuizar criticamente, ser fonte de diversin e xogo etc. Outro aspecto fundamental o que se refire ao desenvolvemento de capacidades bsicas que se van materializar en competencias (no noso proxecto especficas) que lle permitan aos alumnos afondar por si mesmos no coecemento da lingua e resolver autonomamente as dificultades que vaian xurdindo. Para isto, resulta imprescindible axudar aos alumnos utilizacin da linguaxe como instrumento de comunicacin oral e escrita, de, interpretacin e comprensin da realidade, de construcin e comunicacin do coecemento e de organizacin e autorregulamento do pensamento, as emocins e a conduta. Para isto nos apoiaremos en coecementos, destrezas e actitudes propias que permiten expresar pensamentos, emocins, vivencias e opinins, as como dialogar, formarse un xuzo crtico e tico, xerar ideas, estruturar o coecemento, darlle coherencia e cohesin ao discurso e s propias accins e tarefas, adoptar decisins e gozar escoitando, lendo ou expresndose de forma oral e escrita, todo o cal contribe ademais ao desenvolvemento da autoestima e da confianza en si mesmo. As, os procedementos cobran especial relevancia sendo necesaria a reflexin sobre que procedementos se lle vai pedir aos alumnos que poan en xogo e, especialemente, sobre como os imos traballar con eles. Ademais da funcin comunicativa, ser preciso atender a sa funcin representativa e reguladora. A linguaxe axuda ao alumno a comunicarse co ambiente que o rodea e, ademais, a representarse en medio e a organizar a propia actuacin e influr na dos demais. Pero en ningn caso se trata dunha aprendizaxe terica. O que se pretende que o alumno aprenda a coecer, empregar e mellorar a propia lingua a partir das producins lingsticas que habitualmente realiza Agrupamento dos alumnos O agrupamento dos alumnos unha esixencia da diversidade e un indicador da autonoma do centro e ten como finalidade garantir que todos os alumnos aprendan e consigan os obxectivos educativos marcados. A diversidade de agrupamentos proporciona unha mellor explotacin das actividades escolares e constite un instrumento de adecuacin metodolxica s necesidades dos alumnos. Os criterios de distribucin do alumnado por aulas son moi diversos e deben ter en conta aspectos como o punto de partida dos alumnos ao chegar ao inicio do ciclo e de cada curso, as peculiaridades educativas do centro e a natureza da rea ou actividade. Estes son os criterios mis empregados na agrupacin de alumnos: - Idade cronolxica. - Equilibrio nos grupos entre alumnos e alumnas. - Rendemento acadmico. - Ritmo de aprendizaxe. - Intereses.
45
- Motivacin. - Natureza da rea ou da actividade. O agrupamento de alumnos non ten porque limitarse a un nico modelo, xa que supn limitar o potencial enriquecedor do proceso educativo. Establecer diferentes agrupamentos facilita a aprendizaxe entre iguais, a cooperacin e o traballo colaborativo, a cohesin do grupo, o traballo por proxectos, a atencin diversidade, a pertenza ao centro, a mediacin en conflitos e a relacin co mbito e cos servizos da comunidade. Segundo as caractersticas e necesidades do alumnado, e segundo a natureza disciplinar da actividade ou rea, os tipos de agrupamentos mis empregados son: - Aula. - Gran grupo. - Pequeno grupo. - Talleres. - Equipos de traballo cooperativo. - Grupos de actividade. Organizacin dos espazos Dende unha perspectiva de etapa, o contido das decisins relativas organizacin do espazo pode referirse a: - Espazos propios do grupo (aula). Cada titor organizar o espazo na sa aula como crea conveniente para o desenvolvemento da actividade lectiva; ser conveniente ter en conta variables como idade e agrupamento de alumnos, mobiliario, iluminacin, temperatura, materiais existentes na aula, etc. Se nunha aula imparten actividades lectivas outros mestres ademais do titor, preocuparanse, ao conclur a clase, de que material e espazos se achen na distribucin planificada por este. - Espazos compartidos polos alumnos. Os alumnos de Primaria comparten espazos con alumnos doutras etapas educativas dentro do centro e, as mesmo, utilizan habitualmente outros espazos, tanto interiores do centro educativo como exteriores. Algns destes espazos son os seguintes: - Biblioteca. - Laboratorio. - Talleres. - Sala de informtica. - Sala de usos mltiples Organizacin dos tempos As previsins de traballo na aula e no centro escolar deben axustarse realmente ao tempo dispoible. Por iso, necesario realizar unha temporalizacin que incla a elaboracin dun horario xeral, co correspondente desenvolvemento das reas, e dun horario de actividade docente, no que se tern en conta as restantes actividades organizativas do centro. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN Observacin sistemtica: - Rexistro de observacin - Rexistro anecdtico persoal Anlise das produccins dos alumnos: - Fichas - Cadernos de clase -Actividades dos libros -Produccins orais Intercambios orais cos alumnos. -Dilogos -Postas en comn Probas especficas: -Abertas -Obxectivas -Resolucin de exercicios CRITERIOS DE CUALIFICACIN
46
Controis: 40% Traballo diario: 20% Traballo extraescolar: 20% Comportamento: 20% MEDIDAS DE ATENCIN DIVERSIDADE Os programas deben axustarse realidade dos nosos alumnos e alumnas. Primeiro realizaremos unha valoracin das suas caractersticas. - Situacin econmica e cultural da familia, rendemento do alumno na etapa anterior, personalidade, intereses... Atencin diversidade na programacin de contidos e actividades: con respecto aos contidos establecerase unha difereciacin entre informacin bsica e informacin complementaria. esto quere dicir: que en primeiro lugar fixaremos uns contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para acadar os obxectivos previstos. A partir de ah, consideraremos outra seie de contidos que podern ser traballados ou non en funcin das peculiaridades de cada alumno. As actividades organizaranse por categoras en funcin da sua finalidade, por un lado contemplaranse actividades de reforzo, de consolidacin daquelas aprendizaxes que consideramos bsicas e por outro lado deseearemos outro tipo de actividades que impliquen unha complexidade maior como ampliacin do tema traballado. Atencin diversidade na metodoloxa: na aula contemplaranse tanto a funcionalidade e uso real dos coecementos como a adecuacin destes s coecementos previos dos alumnos. Atencin diversidade nos mateirais: a utilizacin de materiais complementarios distintos do libro, permite a diversificacin do proceso do ensino-aprendizaxe e persegue o seguinte: - Consolidar contidos nos que a adquisicin por parte do alumno supn unha maior dificultade. - Ampliar e profundizar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da rea. - Practicar habilidades instrumentais Enriquecer o coecemento daqueles temas sobre os que os alumnos amosan curiosidade e interese. O profesorado utilizar os seguintes recursos como medidas de reforzo e de atencin ao alumnado con necesidade de apoio educativo: - Fichas de reforzo de cada unidade. - Fichas de comprensin lectora. - Fichas de ampliacin de cada unidade.
47
REA DE LINGUA ESTRANXEIRA-INGLS PROFESORADO: 1 CURSO: M Isabel Garca Fiz 2 CURSO: M Isabel Garca Fiz COMPETENCIAS BSICAS Comunicacin lingstica - Completar e enriquecer a capacidade comunicativa xeral. - Basear a aprendizaxe da lingua estranxeira no desenvolvemento de habilidades comunicativas. Aprender a aprender e Autonoma e iniciativa persoal - Mellorar a capacidade comunicativa xeral. - Reflexionar sobre a propia aprendizaxe. - Favorecer o desenvolvemento da autonoma. Informacin e competencia dixital - Poder comunicarse en tempo real con calquera parte do mundo. - Acceder de xeito sinxelo e inmediato a un fluxo incesante de informacin. - Utilizar a lingua estranxeira en contextos reais e funcionais de comunicacin.
Social e cidad - Entender a lingua como vehculo de comunicacin e transmisin cultural. - Coecer os aspectos culturais vinculados s comunidades falantes dunha mesma lingua. - Mostrar interese por outras culturas e por relacionarse con outras persoas. - Mellorar a comprensin e a valoracin da propia lingua e a propia cultura. - Favorecer o respecto e a tolerancia a partir da aceptacin das diferenzas culturais. Cultural e artstica - Elaborar producins lingsticas con compoente cultural. OBXECTIVOS XERAIS 1) Recoecer e representar correctamente as ordes e as expresins obxecto de estudio. 2) Recoecer a importancia de respectar os demais. 3) Descubrir a igualdade entre ambos os dous sexos hora de realizar actividades na aula e tarefas domsticas. 4) Valorar a compaa dos amigos e as amigas na clase de ingls. 5) Clasificar palabras segundo categoras moi sinxelas. 6) Nomear algns animais, representar as sas accins e recoecer a necesidade de protexelos. 7) Identificar algns deportes e actividades saudables. 8) Nomear algns xoguetes e obxectos de uso cotin e facer unha eleccin moderada deles en Nadal e no propio aniversario. 9) Valorar a comunicacin nunha lingua estranxeira e gozar con iso. 10) Identificar e nomear algns sentimentos propios e dos demais, aprendendo progresivamente a valoralos. 11) Respectar os costumes e tradicins dos nenos e das nenas doutras culturas. 12) Mostrar comprensin do vocabulario obxecto de estudio mediante as respostas fsicas, xestos e expresins. 13) Evocar accins para aprender e practicar novas expresins. 14) Mostrar interese en aprender a lingua estranxeira manifestando unha actitude receptiva e de confianza na propia capacidade de aprendizaxe da lingua estranxeira. 15) Aprender e dramatizar unha cancin en ingls. 16) Respectar as normas de convivencia na aula, dar as grazas, compartir, etc. 17) 18) 19) 20) Valorar o traballo en equipo e aprender dos demais. Participar nas actividades de grupo. Valorar o coidado do medio escolar e natural. Interese por probar diferentes alimentos e por nomealos. CONTIDOS 1 CURSO STARTER Vocabulary: - Greetings and leave taking: hello, goodbye. - Animals: hedgehog, squirrel, badger, mole, rabbit, owl. Structures: hello, I 'm... my name 's..., Who 's this? Verbs: open, close, sing, listen. UNIT 1 Vocabulary: - Greetings and leave taking: hello, goodbye, good morning, goodnight. - Animals: hedgehog, squirrel, badger, mole, rabbit, owl. - Colours: rede yellow, green, blue, pink, orange, purple. - Numbers: one, two, three, four, five, six, seven, eight, nine, ten. - Environment: grass, flowers, tree, sky, leaves, sun, moon. Structures: hello, I 'm..., my name 's..., Who 's this? What 's this? What colour is it? What 's your favourite colour? How many...?
48
Verbs: open, close, sing, listen, count, stick. Cross curricular: maths. Pronunciation focus: the 's' sound. UNIT 2 Vocabulary: - Greetings and leave taking: hello, goodbye, good morning, goodnight. - Colours: rede yellow, green, blue, pink, orange, purple. - Numbers: one, two, three, four, five, six, seven, eight, nine, ten. - Classroom vocabulary: book, pencil, crayon, rubber, scissors, pencil case, bin, board, table, chair. - Shapes: triangle, square, rectangle, round. Structures: What 's this? What colour is it? How many...? I 'vai got... Do you have...? Yes, I have / No, I haven ' t, It ' s a... Verbs: open, close, sing, listen, count, stick, touch. Cross curricular: maths. Pronunciation focus: the 'p' sound. REVISION 1 Vocabulary: revision of vocabulary from units 1 and 2. Structures: revision of structures from units 1 and 2. Verbs: revision of verbs from units 1 and 2. UNIT 3 Vocabulary: - Greetings and leave taking: hello, goodbye. - Colours: rede, yellow, green, blue, pink, orange, purple. - Shapes: triangle, square, rectangle, round. - Toy vocabulary: bike, doll, car, ball, kite, robot, teddy bear. - Playground vocabulary: slide, swings. - Descriptive vocabulary: soft, hard. Structures: What 's this? What colour is it? How many...? I 'vai got..., Do you have a...? Yes, I have / No, I haven ' t, It ' s a..., What have you got? What 's in the bag? Is it hard or soft? Verbs: open, close, sing, listen, count, fly, run, walk, jump. Cross curricular: physical education. Pronunciation focus: the 'r' sound. UNIT 4 Vocabulary: - Greetings and leave taking: hello, goodbye, good morning, goodnight. - Colours: rede yellow, green, blue, pink, orange, purple. - Numbers: one, two, three, four, five, six, seven, eight, nine, ten. - Descriptive vocabulary: big, small. - Body vocabulary: body, eyes, ears, nose, mouth, teeth, hands, feet, wings, hair. - Senses vocabulary: smell, hear, touch, taste, see, loud, quiet, drum, motorbike, train, guitar, cat, tap, flowers, binoculars, ice-cream, MP3 player. Structures: What 's this? What colour is it? How many...? I 'vai got..., Do you have...? Yes I have / No I haven ' t. It 's a..., What have you got? Is it big or small? I can... Verbs: open, close, sing, listen, count. Cross-curricular: social science. Pronunciation focus: the 't' sound. REVISION 2 Vocabulary: revision of vocabulary from units 3 and 4.
49
Structures: revision of structures from units 3 and 4. Verbs: revision of verbs from units 3 and 4. UNIT 5 Vocabulary: - Greetings and leave taking: hello, goodbye. - Descriptive vocabulary: big, small, same, different. - Emotions: happy, sad. - Family vocabulary: mummy, daddy, brother, sister, baby, grandma, grandpa. - Animal vocabulary: sheep, lamb, chicken, chick, cow, calf. Structures: Who 's this? What 's this? What colour is it? How many...? I 'vai got..., Do you have...? Yes I have / No I haven ' t. It 's a..., What have you got? Are they the same or different? Verbs: open, close, sing, listen, count. Cross-curricular: social science. Pronunciation focus: the 'f' sound. UNIT 6 Vocabulary: - Greetings and leave taking: hello, goodbye. - Colours: rede, yellow, green, blue, pink, orange, purple. - Numbers: one, two, three, four, five, six, seven, eight, nine, ten. - Descriptive vocabulary: sweet, savoury. - Emotions: happy, sad. - Food vocabulary: banana, lettuce, oranges, tomatoes, crisps, nuts, cheese, ham, carrots, bread, chocolate, juice, milk. Structures: What 's this? What colour is it? How many...? I 'vai got..., Do you have...? Yes, I have / No, I haven ' t. It 's a..., What have you got? Is it hard or soft? Is it big or small? Who 's this? It 's..., What 's your favourite taste? Is it sweet or savoury? What 's your favourite food? Verbs: open, close, sing, listen, count, eat, drink. Cross curricular: social science. Pronunciation focus: the 'c' sound. REVISION 3 Vocabulary: revision of units 5 and 6. Structures: revision of units 5 and 6. Verbs: revision of verbs from units 5 and 6. FESTIVALS AND HOLIDAYS Halloween Vocabulary: witch, pumpkin, bat, cat, hat. Structures: look at... What is it? Happy Halloween! Christmas Vocabulary: Christmas, snowman, stocking, Father Christmas, star, angel, gold, silver. Structures: look at... What is it? What colour is it? Merry Christmas! Easter Vocabulary: Easter eggs, butterfly, spring. Structures: look at..., What is it? What colour is it? Happy Easter! Summer Vocabulary: sun, sexa, beach, bucket, spade, shell. Structures: look at..., What is it? What colour is it?
50
2 CURSO STARTER Vocabulary: - Greeting and leave taking: hello, goodbye, welcome. - Animals: hedgehog, owl, rabbit, badger, mole, squirrel, footprints. Structures: hello, how are you? I 'm fine, thanks. What 's your name? How old are you? I 'm... Verbs: look, listen, sing. UNIT 1 Vocabulary: - Greeting and leave taking: hello, goodbye, welcome. - School vocabulary: pencil, pencil case, rubber, scissors, glue, book, pencil, board, chair, door, bin, computer, mouse, screen, CD-ROM, keyboard. - Day of the week: monday, tuesday, wednesday, thursday, friday, saturday, sunday. - Numbers: one, two, three, four, five, six, seven, eight, nine, ten, eleven, twelve, thirteen, fourteen, fifteen, sixteen, seventeen, eighteen, nineteen, twenty. - Alphabet: the alphabet. Structures: speak quietly, tidy up, put your hands up, do your homework, share, listen to your teacher. What have you got? I 'vai got... Verbs: look, listen, sing, mime, play, swim, visit, read, fly. Cross-curricular: IT studies. Pronunciation focus: the 'w' sound. UNIT 2 Vocabulary: - Greeting and leave taking: hello, goodbye, welcome. - House vocabulary: bedroom, bathroom, kitchen, dining room, living room, garden, chair, table, cooker, bath, TV, bed, table, wardrobe. - Prepositions of place: in, on, under, next to. - Animals and environments: owl, bird, sheep, cow, frog, bear, badger, fish, tree, forest, river, field. Structures: Where is...? It is in? What is it? It 's a... Verbs: cook, sleep, eat, watch, read, ride, play Cross curricular: social science. Pronunciation focus: the 'b' sound. UNIT 3 Vocabulary: - Greeting and leave taking: hello, goodbye, welcome. - Colours: rede, yellow, green, blue, purple, orange, pink, brown, black, white. - Senses vocabulary: see, hear, smell, taste, feel, sweet, delicious. - Descriptive vocabulary: long, short, small, big, hard, soft, prickly. - Feelings and states: tummy-ache, headache, toothache, temperature. Structures: What is it? It 's a..., I can,..., What ' s the matter? I 'vai got a... Verbs: look, sing, listen, catch, cut out, kick, clap, colour, dig, jump, fly. Cross curricular: social science. Pronunciation focus: the 'm' sound. UNIT 4
51
Vocabulary: - Greeting and leave taking: hello, goodbye, welcome. - Routine vocabulary: get up, have a shower, get dressed, clean your teeth, have breakfast, have lunch, go to school, play, go to bed, go to sleep. - Estafe of day: in the morning, in the afternoon, at night. - Food vocabulary: cereal, rice, apples, meat, biscuits, cheese, sndwich, biscuits, eggs, spaghetti, pear, milk, salgade, yoghurt, soup. Structures: I go to..., hei/she goes to..., hei/she cleans, I have..., hei / she has..., I like/don ' t like, Do you like...? Yes, I do/No, I don ' t. Verbs: eat, get up, get dressed, go to bed, play, clean, have a shower Cross curricular: social science. Pronunciation focus: the 'g' sound. REVISION Vocabulary: revision of vocabulary from units 1 and 2. Structures: revision of structures from units 1 and 2. Verbs: revision of verbs from units 1 and 2. UNIT 5 Vocabulary: - Greeting and leave taking: hello, goodbye, welcome. - Weather: windy, rainy, snowy, sunny, thermometer, hot, cold, side, outside. - Seasons: summer, winter, autumn, spring. - Months: january, february, march, april, may, june, july, august, september, october, november, december. - Clothes: scarf, sandals, sweater, trousers, cap, skirt, dress, T-shirt, shoes, shorts, hat. Structures: What have you got? I 'vai got... What 's the weather like? It 's..., What month is it? When is your birthday? It 's hot, It 's cold, I 'm wearing, I can... Verbs: wear, measure, listen, draw, look, colour. Cross curricular: social science. Pronunciation focus: the 'sh' sound. UNIT 6 Vocabulary: - Greeting and leave taking: hello, goodbye, welcome. - Colours: rede, yellow, brown, grey, white, green, blue. - Animals: zebra, giraffe, crocodile, hippo, elephant, monkey, parrot, turtle, lion, tiger, mole, dolphin, seal, starfish, fish, shark, dog, cat, hamster, rabbit, budgie, caterpillar, cocoon, butterfly. - Animal body parts: beak, mane, neck, tail, shell, teeth. - Descriptive vocabulary: big, small, long. - What animals eat: grass, meat, leaves, fish. - Feelings and states: happy, sad, tired, hungry. Structures: What is it? It 's a..., What 's that? Verbs: look, listen, draw, eat, walk, swim, fly, jump. Cross curricular: social science. Pronunciation focus: the 'h' sound. FESTIVALS AND HOLIDAYS Halloween Vocabulary: witch, pumpkin, bat, cat, hat, skeleton, cauldron, wizard, spell, broomstick. Structures: look at..., What is it? Happy Halloween! Christmas
52
Vocabulary: Christmas, snowman, stocking, Father Christmas, star, angel, gold, silver, Christmas tree, presents. Structures: look at..., what is it? What colour is it? I want..., merry Christmas! Easter Vocabulary: easter eggs, butterfly, spring, chick, butterfly, bird, bee, eggs, basket. Structures: look at..., What is it? What colour is it? In, on, under, next to, Happy Easter! Summer Vocabulary: sun, sexa, beach, bucket, spade, shell. Structures: look at..., What is it? What colour is it? Happy Holidays!
53
1 CURSO - Respecta as normas elementais de relacin e convivencia nos contextos familiar e escolar. - Atende s explicacins e participa nas actividades da aula. - Mostra comprensin ante as ordes e as expresins obxecto de estudio mediante as respostas fsicas e xestos. - Comparte os seus xoguetes e obxectos persoais cos demais compaeiros. - consciente da importancia de manter a clase limpa e recollida. - Colabora cos outros nenos e nenas nas actividades da aula. - Recoece que se deben comer alimentos de todo tipo para crecer dunha forma sa e non consumir demasiadas lambetadas. - Ten conciencia da importancia de coidar os animais domsticos. - Memoriza e representa as cancins. - Valora a elaboracin persoal de materiais propios para a aprendizaxe. - Mostra interese polas achegas dos demais, valorando o aspecto cooperativo da aprendizaxe. Comprende e representa os contos. Mostra curiosidade e respecto ante manifestacins culturais distintas das propias. Mostra curiosidade e interese por coecer e por expresar datos persoais en clase. Utiliza de forma imaxinativa e creativa mensaxes orais e escritos sinxelos previamente memorizados.
2 CURSO - Respecta as normas elementais de relacin e convivencia nos contextos familiar e escolar. - Atende s explicacins e participa nas actividades da aula. - Mostra comprensin ante as ordes e as expresins obxecto de estudio mediante as respostas fsicas e xestos. - Comparte os seus xoguetes e obxectos persoais cos demais compaeiros. - consciente da importancia de manter a clase limpa e recollida. - Colabora cos outros nenos e nenas nas actividades da aula. - Recoece que se deben comer alimentos de todo tipo para crecer dunha forma sa e non consumir demasiadas lambetadas. - Ten conciencia da importancia de coidar os animais domsticos. - Memoriza e representa as cancins. - Valora a elaboracin persoal de materiais propios para a aprendizaxe. - Mostra interese polas achegas dos demais, valorando o aspecto cooperativo da aprendizaxe. Comprende e representa os contos. Mostra curiosidade e respecto ante manifestacins culturais distintas das propias. Mostra curiosidade e interese por coecer e por expresar datos persoais en clase. Utiliza de forma imaxinativa e creativa mensaxes orais e escritos sinxelos previamente memorizados. MNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIN POSITIVA 1 CURSO - Describir colores y formas. - Contar del 1 al 10.
Identificar objetos del aula. Saludar y decir su nombre y su edad. Responder a What's this? How many? Practicar la pronunciacin y la comprensin. Expresar necesidades bsicas en ingls. Reconocimiento de letras y palabras. Entender mensajes e instrucciones simples en ingls. Entender palabras y textos breves con ayuda. Lectura y comprensin de frases simples. Seguimiento de instrucciones escritas simples. Desarrollo del inters en la lectura. Describir juguetes y actividades. Describir sonidos y sensaciones. Trazo de letras y palabras con una plantilla. Produccin de letras y palabras en un contexto claro. Desarrollo del inters en la escritura. Falar sobre a familia Falar sobre comidas e sabores Diferenciar entre sweet y savoury. Do you like ...? y I like ... Diferenciar entre loud, quiet y hard, soft. Identificar los cinco sentidos y las partes del cuerpo con las que se corresponden. Identificar juguetes y actividades 2 CURSO Producir palabras e frases sinxelas baseadas no vocabulario das unidades. Imitar un modelo para mellorar a pronunciacin. Expresar as necesidades bsicas en ingls. Entender mensaxes e instrucins dadas en ingls. Entender mensaxes e textos breves con axuda. Recoecemento de letras e palabras. Lectura e comprensin de frases sinxelas e textos curtos. Seguir instrucins escritas sinxelas. Desenvolvemento do interese pola lectura. Escribir letras e palabras usando un modelo. Producin de letras e palabras nun contexto claro. Producin de frases sinxelas nun contexto claro. Desenvolvemento do interese pola escritura. Describir o corpo e os sentidos. Describir enfermidades. Describir as cousas que hai cada da. Vocabulario da rutina diaria Vocabulario dos animais Describir o tempo atmosfrico. Describir o que leva posto. Identificar as pezas de vestir. Describir os animais, as sas caractersticas e os seus hbitats.
54
METODOLOXA E MATERIAIS CURRICULARES Desde un punto de vista xenrico, as programacins didcticas basanse nos principios de intervencin educativa xa sinalados e que sintetizamos e concretamos da seguinte forma: a) Prtese do nivel de desenvolvemento do alumno, nos seus distintos aspectos, para construr, a partir de a, outras aprendizaxes que favorezan e melloren o devandito nivel de desenvolvemento. b)Sublase a necesidade de estimular o desenvolvemento de capacidades xerais e de competencias bsicas e especficas por medio do traballo das reas. c)Dse prioridade comprensin dos contidos que se traballan fronte sa aprendizaxe mecnica.
d)Propcianse oportunidades para pr en prctica os novos coecementos, de modo que o alumno pode comprobar o interese e a utilidade do aprendido. e)Fomntase a reflexin persoal sobre o realizado e a elaboracin de conclusins con respecto ao que aprendeu, de modo que o alumno poida analizar o seu progreso respecto aos seus coecementos. Todos estes principios teen como finalidade que os alumnos sexan, gradualmente, quen de aprender de forma autnoma. O sentido principal da rea de Lengua cntrase en axudar aos alumnos a dominar as destrezas bsicas da linguaxe: escoitar, falar, ler e escribir, e a empezar a reflexionar sobre a propia linguaxe para poder mellorala e enriquecela (tendo en conta, iso si, a limitada capacidade de abstraccin destas idades). A intervencin educativa ha de dirixirse tanto aos aspectos comprensivos como expresivos. Traballar a comprensin non significa soamente darlle ao alumno as claves para poder entenderen as mensaxes que reciben senn tamn facilitarlle unha activa e crtica fronte s devanditas mensaxes. Do mesmo xeito, a expresin non debe centrarse unicamente no que o alumno poida transmitir os seus sentimentos ideas e vivencias, senn tamn en que aprenda a construr as novas ideas, a darlles forma, a organizalas cunha estrutura coherente etc. O punto de partida ser distinto en cada alumno, polo que ser necesario determinar o nivel de desenvolvemento individual dos alumnos. Estas diferenzas individuais debern ser contempladas nun ambiente de respecto e atencin diversidade que favorezan o desexo do neno de comunicarse e de mellorar a sa competencia lingstica. Para isto, haber que facilitar a autonoma na aprendizaxe, dndolle ao laumno os medios para que poida resolver con xito os problemas que xorden no emprego da linguaxe. Para traballar a linguaxe oral preciso presentar actividades moi diversas, ben sexa aproveitando situacins da vida coti que se propoen no tratamento das distintas reas ou ben creando situacins ficticias. Os textos orais constiten tamn un inestimable recurso para traballar a linguaxe oral. A adquisicin da linguaxe escrita constite un obxectivo bsico da etapa de Educacin Primaria, e importante axudar ao alumno a describir as posibilidades que ofrece para a comunicacin, a informacin, o lecer e o coecemento da propia lingua desde unha perspectiva lxica, sintctica, ortogrfica etc. A aprendizaxe lectoescritora debe realizarse nun contexto que lle dea pleno sentido e a faga significativa aos ollos dos alumnos, de maneira que sintan a necesidade de empregar este tipo de linguaxe tanto na sa faceta comprensiva como expresiva, e todo isto desde os primeiros momentos desta aprendizaxe. A biblioteca de aula e a seleccin de textos debe ser, polo tanto, moi coidada, e mis se temos presente como o texto pode transmitir unha tradicin cultural, abrir novos horizontes, presentar realidades que o alumno debe enxuizar criticamente, ser fonte de diversin e xogo etc. Outro aspecto fundamental o que se refire ao desenvolvemento de capacidades bsicas que se van materializar en competencias (no noso proxecto especficas) que lle permitan aos alumnos afondar por si mesmos no coecemento da lingua e resolver autonomamente as dificultades que vaian xurdindo. Para isto, resulta imprescindible axudar aos alumnos utilizacin da linguaxe como instrumento de comunicacin oral e escrita, de representacin, interpretacin e comprensin da realidade, de construcin e comunicacin do coecemento e de organizacin e autorregulamento do pensamento, as emocins e a conduta. Para isto nos apoiaremos en coecementos, destrezas e actitudes propias que permiten expresar pensamentos, emocins, vivencias e opinins, as como dialogar, formarse un xuzo crtico e tico, xerar ideas, estruturar o coecemento, darlle coherencia e cohesin ao discurso e s propias accins e tarefas, adoptar decisins e gozar escoitando, lendo ou expresndose de forma oral e escrita, todo o cal contribe ademais ao desenvolvemento da autoestima e da confianza en si mesmo. As, os procedementos cobran especial relevancia sendo necesaria a reflexin sobre que procedementos se lle vai pedir aos alumnos que poan en xogo e, especialemente, sobre como os imos traballar con eles. Ademais da funcin comunicativa, ser preciso atender a sa funcin representativa e reguladora. A linguaxe axuda ao alumno a comunicarse co ambiente que o rodea e, ademais, a representarse en medio e a organizar a propia actuacin e influr na dos demais. Pero en ningn caso se trata dunha aprendizaxe terica. O que se pretende que o alumno aprenda a coecer, empregar e mellorar a propia lingua a partir das producins lingsticas que habitualmente realiza Agrupamento dos alumnos O agrupamento dos alumnos unha esixencia da diversidade e un indicador da autonoma do centro e ten como finalidade garantir que todos os alumnos aprendan e consigan os obxectivos educativos marcados.La diversidade de agrupamentos proporciona unha mellor explotacin das actividades escolares e constite un instrumento de adecuacin metodolxica s necesidades dos alumnos.
55
Os criterios de distribucin do alumnado por aulas son moi diversos e deben ter en conta aspectos como o punto de partida dos alumnos ao chegar ao inicio do ciclo e de cada curso, as peculiaridades educativas do centro e a natureza da rea ou actividade. Estes son os criterios mis empregados na agrupacin de alumnos: - Idade cronolxica. - Equilibrio nos grupos entre alumnos e alumnas. - Rendemento acadmico. - Ritmo de aprendizaxe. - Intereses. - Motivacin. - Natureza da rea ou da actividade. O agrupamento de alumnos non ten porque limitarse a un nico modelo, xa que supn limitar o potencial enriquecedor do proceso educativo. Establecer diferentes agrupamentos facilita a aprendizaxe entre iguais, a cooperacin e o traballo colaborativo, a cohesin do grupo, o traballo por proxectos, a atencin diversidade, a pertenza ao centro, a mediacin en conflitos e a relacin co mbito e cos servizos da comunidade. Segundo as caractersticas e necesidades do alumnado, e segundo a natureza disciplinar da actividade ou rea, os tipos de agrupamentos mis empregados son: - Aula. - Gran grupo. - Pequeno grupo. - Talleres. - Equipos de traballo cooperativo. - Grupos de actividade. Organizacin dos espazos Dende unha perspectiva de etapa, o contido das decisins relativas organizacin do espazo pode referirse a: - Espazos propios do grupo (aula). Cada titor organizar o espazo na sa aula como crea conveniente para o desenvolvemento da actividade lectiva; ser conveniente ter en conta variables como idade e agrupamento de alumnos, mobiliario, iluminacin, temperatura, materiais existentes na aula, etc. Se nunha aula imparten actividades lectivas outros mestres ademais do titor, preocuparanse, ao conclur a clase, de que material e espazos se achen na distribucin planificada por este. - Espazos compartidos polos alumnos. Os alumnos de Primaria comparten espazos con alumnos doutras etapas educativas dentro do centro e, as mesmo, utilizan habitualmente outros espazos, tanto interiores do centro educativo como exteriores. Algns destes espazos son os seguintes: - Biblioteca. - Laboratorio. - Talleres. - Sala de informtica. - Sala de usos mltiples. Organizacin dos tempos As previsins de traballo na aula e no centro escolar deben axustarse realmente ao tempo dispoible. Por iso, necesario realizar unha temporalizacin que incla a elaboracin dun horario xeral, co correspondente desenvolvemento das reas, e dun horario de actividade docente, no que se tern en conta as restantes actividades organizativas do centro. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN Observacin sistemtica: - Rexistro de observacin - Rexistro anecdtico persoal Anlise ds produccins dous alumnos: - Fichas - Cadernos de clase -Actividades dous libros -Produccins orais Intercambios orais cos alumnos. -Dilogos -Postas en comn
56
Probas especficas: -Abertas -Obxectivas -Resolucin de exercicios
57
MEDIDAS DE ATENCIN A A DIVERSIDADE Os programas deben axustarse realidade dos nosos alumnos e alumnas. Primeiro realizaremos unha valoracin das suas caractersticas. - Situacin econmica e cultural da familia, rendemento do alumno na etapa anterior, personalidade, intereses... Atencin diversidade na programacin de contidos e actividades: con respecto aos contidos establecerase unha difereciacin entre informacin bsica e informacin complementaria. esto quere dicir: que en primeiro lugar fixaremos uns contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para acadar os obxectivos previstos. A partir de ah, consideraremos outra seie de contidos que podern ser traballados ou non en funcin das peculiaridades de cada alumno. As actividades organizaranse por categoras en funcin da sua finalidade, por un lado contemplaranse actividades de reforzo, de consolidacin daquelas aprendizaxes que consideramos bsicas e por outro lado deseearemos outro tipo de actividades que impliquen unha complexidade maior como ampliacin do tema traballado. Atencin diversidade na metodoloxa: na aula contemplaranse tanto a funcionalidade e uso real dos coecementos como a adecuacin destes s coecementos previos dos alumnos. Atencin diversidade nos mateirais: a utilizacin de materiais complementarios distintos do libro, permite a diversificacin do proceso do ensino-aprendizaxe e persegue o seguinte: - Consolidar contidos nos que a adquisicin por parte do alumno supn unha maior dificultade. - Ampliar e profundizar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da rea. - Practicar habilidades instrumentais Enriquecer o coecemento daqueles temas sobre os que os alumnos amosan curiosidade e interese. O profesorado utilizar os seguintes recursos como medidas de reforzo e de atencin ao alumnado con necesidade de apoio educativo: - Fichas de reforzo de cada unidade. - Fichas de comprensin lectora. - Fichas de ampliacin de cada unidade.
REA DE EDUCACIN FSICA PROFESORADO: 1 CURSO: Juan Luis Rivero Gallego 2 CURSO:Juan Luis Rivero Gallego COMPETENCIAS BSICAS Competencia en comunicacin lingstica - Utilizar a linguaxe como medio de comunicacin oral e escrita. - Comprender, compoer e utilizar os textos. - Expresarse de forma axeitada.
- Coecer o vocabulario especfico da rea. - Obter grande variedade de intercambios comunicativos nas actividades fsicas ldicas. Competencia no coecemento e a interaccin co mundo fsico - Valorar o coecemento do corpo e das sas capacidades motoras e expresivas. - Entender e valorar a actividade fsica como elemento indispensable para preservar a sade. - Adquirir o hbito de practicar actividade fsica de forma regular. - Adquirir hbitos saudables de alimentacin, de hixiene e de coidado do corpo. - Comprender a relacin entre alimentacin e actividade fsica. - Desenvolver actitudes crticas ante o fenmeno do sedentarismo. - Explorar sensorialmente o espazo, aplicando a informacin obtida s sas actividades motoras. - Desenvolver o sentido da orientacin e saber utilizar diferentes recursos para orientarse. - Ter habilidade para interactuar co espazo circundante. - Manipular aparatos para realizar actividades fsicas. - Apreciar a natureza e percibir o seu valor como fonte de informacin. - Mostrar actitudes de respecto cara aos demais e cara a un mesmo. Competencia matemtica - Realizar medicins. Tratamento da informacin e competencia dixital - Transformar a informacin en coecemento. - Transmitir informacin a travs da linguaxe corporal. - Analizar a expresividad corporal e entender as mensaxes que a travs dela se transmiten. - Utilizar a informacin recibida a travs dos xestos e as posturas para a elaboracin de estratexias de xogo nas actividades fsicas ldico-recreativas. Competencia social e cidad - Utilizar a actividade fsica para facilitar a relacin, a integracin e o respecto. - Aceptar e respectar as regras do xogo acordadas entre todos. - Asumir as diferenzas na actividade fsica, as como as posibilidades propias e alleas. - Participar, tomar decisins e comportarse con responsabilidade. - Traballar en equipo, cooperando e asumindo responsabilidades. - Valorar o traballo e as achegas dos demais, sen discriminar por razns de sexo, clase, orixe ou cultura. - Valorar o esforzo e os logros obtidos polas persoas afectadas de minusvalidez fsica ou mental nas sas actividades fsicas, laborais e cotis. - Habituarse a coidar e a manter a orde nas sas pertenzas e no seu mbito. - Coidar e conservar os materiais. - Comprender e valorar a importancia de respectar as normas de trfico. Competencia cultural e artstica - Expresar ideas, sensacins e sentimentos utilizando como recursos o corpo e o movemento. - Apreciar as manifestacins culturais da motricidad humana (xogos tradicionais, danza). - Experimentar coa linguaxe do corpo. - Experimentar formas de comunicacin a travs da danza expresiva. - Interesarse polas formas de comunicacin non verbal. - Desenvolver a iniciativa, a imaxinacin e a creatividade. - Apreciar as iniciativas e as achegas dos demais. - Utilizar as manifestacins artsticas como fonte de enriquecemento e desfrute. - Coecer a riqueza cultural mediante a prctica de diferentes xogos e danzas. Competencia para aprender a aprender - Coecerse a si mesmo, as propias posibilidades e carencias a travs das actividades fsicas e expresivas. - Desenvolver o sentimento de competencia ou eficacia persoal. - Favorecer a motivacin, a confianza nun mesmo e o gusto por aprender. - Ser consciente do que pode facer por si mesmo e do que pode facer coa axuda dos demais. - Adquirir recursos de cooperacin en actividades fsicas comns. - Facilitar a adquisicin de recursos de cooperacin en actividades expresivas (danza, mimodrama). - Manexar de forma eficaz os recursos e as tcnicas adquiridas no desenvolvemento das sas habilidades motoras. - Utilizar os coecementos adquiridos en situacins diferentes.
58
- Afrontar a toma de decisins de xeito racional. Autonoma e iniciativa persoal - Organizar de forma individual e colectiva actividades fsicas ldicas e actividades expresivas. - Desenvolver os valores persoais da responsabilidade e a perseveranza. - Desenvolver as habilidades sociais do respecto aos demais, a cooperacin e o traballo en equipo. - Ser capaz de buscar solucins aos problemas formulados e de levalas prctica. - Desenvolver a iniciativa e a creatividade. - Esforzarse por alcanzar resultados creativos, orixinais e sinceros no seu expresividad. - Ter unha visin estratxica dos retos para cumprir os obxectivos dos xogos e outras actividades fsicas, e motivarse para lograr o xito. - Utilizar as actividades fsicas e a linguaxe corporal para ampliar e mellorar as sas relacins sociais. OBXECTIVOS XERAIS 1) Recoecer cada unha das partes do corpo e o seu carcter global. 2) Interiorizar a mobilidade, tanto do eixe corporal coma dos diferentes segmentos en posicins diferentes. 3) Incrementar o coecemento das posibilidades corporais, e desenvolvelas e enriquecelas en funcin das relacins cos demais e o mbito. 4) Consolidar a lateralidade. 5) Valorar o propio corpo e a actividade fsica. 6) Desenvolver as posibilidades de control postural e respiratorio. 7) Desenvolver as posibilidades de control postural e respiratorio. 8) Progresar na consolidacin de hbitos hixinicos, alimentarios, posturales, de exercicio fsico e saudables en xeral. 9) Desenvolver unha actitude responsable cara ao propio corpo e o dos demais. 10) Adecuar o propio movemento no espazo en funcin do movemento colectivo. 11) Sincronizar o movemento corporal con estruturas rtmicas sinxelas e colectivas. 12) Tomar conciencia do espazo no que se vive, desprazndose por el en todas direccins e utilizando nocins topolxicas bsicas. 13) Percibir con precisin as distancias e os obstculos en percorridos cada vez mis complexos. 14) Valorar o interese e o esforzo persoal por enriba do xito ou dos resultados obtidos. 15) Dodificar o esforzo a teor da natureza da tarefa que se realiza. 16) Participar con agrado na actividade fsica, independentemente da sa capacidade. 17) Desenvolver a creatividade interpretativa mediante a actividade fsica e a expresin corporal. 18) Reproducir estruturas rtmicas a travs do movemento corporal. 19) Mostrar a desinhibicin e a seguridade en si mesmo, necesarias para expresarse corporalmente. 20) Practicar ritmos e bailes populares disociando diferentes segmentos corporais. 21) Participar en xogos e actividades fsicas colectivas. 22) Relacionarse cos demais, compartir xogos e actividades fsicas, e respectar as normas e as regras que os rexen. 23) Evitar comportamentos agresivos e actitudes violentas nos xogos e actividades fsicas competitivas. 24) Aceptar con agrado o papel que lle corresponde desempear en calquera tipo de xogo. 25) Participar en actividades fsicas e deportivas organizadas no centro. 26) Utilizar de forma axeitada e respectuosa o material co que se realizan as actividades fsicas e deportivas, coidando o espazo onde se desenvolven. 27) Colaborar na organizacin de diferentes actividades fsicas e deportivas, ocupndose de dispoer o material necesario para a sa realizacin CONTIDOS 1 CURSO Partes do corpo. Dereita e esquerda respecto a si mesmo (lateralidade). Caractersticas corporais e morfolxicas bsicas. Partes do corpo implicadas nas accins de movemento. Relacins topolxicas bsicas. Distancia e posicin referidas ao propio alumno e propia alumna. Distancia e posicin referidas a un obxecto. Hixiene persoal: materiais e procedementos necesarios. O salto.
59
O xiro. Formas de desprazamento con saltos e xiros. Sentido do desprazamento. O xogo. Aplicacin de forza para o transporte de obxectos. Diferentes posibilidades dimensionables do corpo humano. Posibilidades dimensionables de distintos materiais. Alimentacin sa e equilibrada. A dieta. O xesto como movemento. O ritmo e o movemento natural. Linguaxe expresiva corporal e linguaxe musical: a sa relacin. Dramatizacin e danzas. O xogo: xogo libre e xogo organizado. As regras e a sa aplicacin no xogo organizado. Xogos populares e tradicionais. Cooperacin entre participantes no xogo. Percepcin, identificacin e representacin do propio corpo, e afirmacin da lateralidade. Experimentacin e toma de conciencia da mobilidade do eixe corporal, tendo en conta o ton muscular en diferentes posturas. Coordinacin dinmica global en desprazamentos e xiros. Experimentacin do equilibrio esttico e do dinmico. Adecuacin da actividade fsica s posibilidades persoais de cada alumno ou alumna. Posta en prctica de normas bsicas de hixiene corporal. Afianzamento da conduta neuromotriz. Utilizacin das habilidades motoras bsicas, con seguridade e autonoma en diferentes situacins habituais. Planificacin da conduta motora previa accin. Coordinacin progresiva dos movementos globais en espazos habituais.
60
- Destreza na manipulacin de obxectos coecidos. - Realizacin de xogos e actividades recreativas, as como de xogos populares do seu mbito. - Prctica de xogos libres e organizados respectando as regras. - Prctica de xogos nos que se utilicen, fundamentalmente, os desprazamentos e as habilidades motoras bsicas. - Utilizacin correcta de espazos e materiais para a actividade fsica. - Experimentacin e exploracin das posibilidades e recursos comunicativos do corpo a partir de movementos rtmicos. - Utilizacin do xesto e o movemento para a comunicacin e representacin. - Coordinacin do movemento con ritmos sinxelos, explorando as sas calidades. - Expresin libre a travs do baile. - Elaboracin de mensaxes sinxelas a travs de xestos e movementos. - Respecto cara ao seu propio corpo. - Valoracin e aceptacin das posibilidades do propio corpo e do dos demais. - Desenvolvemento da confianza en si mesmo e da autonoma persoal. - Adquisicin progresiva de hbitos de hixiene e de seguridade na actividade fsica. Reforzo da autoestima. Confianza e autonoma das accins motoras en diversas situacins e medios coecidos. Conciencia e valoracin da actividade motora ben executada. Valoracin do esforzo en si mesmo, independentemente do resultado obtido na execucin dunha actividade fsica de tipo competitivo. Participacin cooperativa en diversas actividades motoras. Participacin e cooperacin nos xogos, aceptando as normas e respectando os demais. Valoracin dos xogos e da participacin e colaboracin de todos. Participacin, interese e espontaneidade en situacins nas que se requira a libre expresin do corpo. Interese por mellorar e aumentar as calidades expresivas e comunicativas do corpo. 2 CURSO - Partes do corpo.
Dereita e esquerda respecto a si mesmo (lateralidade). Caractersticas corporais e morfolxicas bsicas. Partes do corpo implicadas nas accins de movemento. Tamaos. Segmentos corporais. Segmento corporal dominante. Postura e equilibrio. Conciencia postural. Relacins topolxicas referidas ao propio corpo. Espazo e distancia. O corpo como instrumento de medida. Orientacin no espazo. Educacin vial. Accins motoras relacionadas co movemento. Asociacin de diferentes segmentos corporais coas accins que realizan. Aptitude e habilidade na execucin de movementos. Formas de desprazamento. Direccin, posicin, velocidade. O salto. O xiro. Circuto de actividades fsicas. Aparatos para realizar actividades fsicas. Actividade fsica e resposta cardaca. O xesto como movemento. O ritmo e o movemento natural. Linguaxe expresiva corporal e linguaxe musical: a sa relacin. O xogo: xogo libre e xogo organizado. As regras e a sa aplicacin no xogo organizado. Xogos populares e tradicionais. Xogos rtmicos. Xogos para orientarse. Xogos en equipo. Posibilidades motoras en relacin cos xogos. Cooperacin entre participantes no xogo. Dramatizacins e danzas. Percepcin, identificacin e representacin do propio corpo, e afirmacin da lateralidade. Experimentacin e toma de conciencia da mobilidade do eixe corporal, tendo en conta o ton muscular en diferentes posturas. Afirmacin do control postural. Coordinacin dinmica global en desprazamentos e xiros. Experimentacin do equilibrio esttico e do dinmico. Adecuacin da actividade fsica s posibilidades persoais de cada alumno ou alumna. Posta en prctica de normas bsicas de hixiene corporal. Adopcin de medidas bsicas de seguridade na prctica de actividades fsicas. Afianzamento da conduta neuromotriz. Utilizacin das habilidades motoras bsicas, con seguridade e autonoma en diferentes situacins habituais.
61
Planificacin da conduta motora previa accin. Coordinacin progresiva dos movementos globais en espazos habituais. Destreza na manipulacin de obxectos coecidos. Realizacin de xogos e actividades recreativas, as como de xogos populares do seu mbito. Prctica de xogos libres e organizados respectando as regras. Prctica de xogos nos que se utilicen, fundamentalmente, os desprazamentos e as habilidades motoras bsicas. - Utilizacin correcta de espazos e materiais para a actividade fsica. - Experimentacin e exploracin das posibilidades e recursos comunicativos do corpo a partir de movementos rtmicos. - Utilizacin do xesto e o movemento para a comunicacin e representacin.
Coordinacin do movemento con ritmos sinxelos, explorando as sas calidades. Expresin libre a travs do baile. Elaboracin de mensaxes sinxelas a travs de xestos e movementos. Respecto cara ao seu propio corpo. Valoracin e aceptacin das posibilidades do propio corpo e do dos demais. Desenvolvemento da confianza en si mesmo e da autonoma persoal. Adquisicin progresiva de hbitos de hixiene e de seguridade na actividade fsica. Reforzo da autoestima. Confianza e autonoma das accins motoras en diversas situacins e medios coecidos. Conciencia e valoracin da actividade motora ben executada. Valoracin do esforzo en si mesmo, independentemente do resultado obtido na execucin dunha actividade fsica de tipo competitivo. Participacin cooperativa en diversas actividades motoras. Participacin e cooperacin nos xogos, aceptando as normas e respectando os demais. Valoracin dos xogos e da participacin e colaboracin de todos. Participacin, interese e espontaneidade en situacins nas que se requira a libre expresin do corpo. Interese por mellorar e aumentar as calidades expresivas e comunicativas do corpo.
62
1 CURSO - Coece, sinala e utiliza as distintas partes do seu corpo. - Axusta os seus movementos corporais a diferentes cambios nas condicins dunha actividade: intensidade, duracin e espazo no que se desenvolve. - Leva a cabo suxestins rtmicas sinxelas. - Realiza movementos coas pernas, alternando os botes de forma consciente e voluntaria, e axustando a postura e o equilibrio corporal actividade ldica. - Axusta os desprazamentos ao tempo e ao espazo en calquera tipo de xogo, coordinando a accin brazospernas en distintas direccins, tanto na marcha coma na carreira. - Coece e executa distintos tipos de xiros nos diferentes eixes corporais. - Pose o axeitado axuste corporal e a necesaria coordinacin motora no lanzamento de obxectos, executndoo de forma espontnea. - Percibe a traxectoria dos obxectos en voo e leva a cabo accins motoras de anticipacin para o seu control. - Fai botar e rebotar pelotas de distintos tamaos con ambas as das mans de forma alternativa, tanto en desprazamentos sinxelos como parados. - Entende a existencia da linguaxe corporal e capaz de utilizar axeitadamente os seus recursos expresivos para comunicarse. - Axusta as sas posibilidades fsicas e a sa capacidade de movemento participacin en xogos e en actividades fsicas. - Coece os beneficios da prctica de actividades fsicas e do exercicio, e capaz de establecer relacins bsicas entre o exercicio fsico e a sade. - Prescinde dos resultados que se produzan nos diferentes xogos e competicins e d maior importancia ao feito de participar na actividade fsica aceptando a todos os participantes. - Participa de forma activa en todas as actividades fsicas con atencin e interese, e respecta as regras que rexen as actividades fsicas e o xogo. - Utiliza de forma axeitada materiais e espazos onde se desenvolven actividades fsicas. 2 CURSO - Coece, sinala e utiliza as distintas partes do seu corpo. - Axusta os seus movementos corporais a diferentes cambios nas condicins dunha actividade: intensidade, duracin e espazo no que se desenvolve. - Leva a cabo suxestins rtmicas sinxelas. - Realiza movementos coas pernas, alternando os botes de forma consciente e voluntaria, e axustando a postura e o equilibrio corporal actividade ldica. - Axusta os desprazamentos ao tempo e ao espazo en calquera tipo de xogo, coordinando a accin brazospernas en distintas direccins, tanto na marcha coma na carreira.
- Coece e executa distintos tipos de xiros nos diferentes eixes corporais. - Pose o axeitado axuste corporal e a necesaria coordinacin motora no lanzamento de obxectos, executndoo de forma espontnea. - Percibe a traxectoria dos obxectos en voo e leva a cabo accins motoras de anticipacin para o seu control. - Fai botar e rebotar pelotas de distintos tamaos con ambas as das mans de forma alternativa, tanto en desprazamentos sinxelos como parados. - Entende a existencia da linguaxe corporal e capaz de utilizar axeitadamente os seus recursos expresivos para comunicarse. - Axusta as sas posibilidades fsicas e a sa capacidade de movemento participacin en xogos e en actividades fsicas. - Coece os beneficios da prctica de actividades fsicas e do exercicio, e capaz de establecer relacins bsicas entre o exercicio fsico e a sade. - Prescinde dos resultados que se produzan nos diferentes xogos e competicins e d maior importancia ao feito de participar na actividade fsica aceptando a todos os participantes. - Participa de forma activa en todas as actividades fsicas con atencin e interese, e respecta as regras que rexen as actividades fsicas e o xogo. - Utiliza de forma axeitada materiais e espazos onde se desenvolven actividades fsicas. MIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIN POSITIVA
63
1 CURSO Partes do corpo. Dereita e esquerda respecto a si mesmo (lateralidade). Caractersticas corporais e morfolxicas bsicas. Partes do corpo implicadas nas accins de movemento. Relacins topolxicas bsicas. Distancia e posicin referidas ao propio alumno e propia alumna. Distancia e posicin referidas a un obxecto. Hixiene persoal: materiais e procedementos necesarios. O salto. O xiro. Formas de desprazamento con saltos e xiros. Sentido do desprazamento. O xogo. Aplicacin de forza para o transporte de obxectos. Diferentes posibilidades dimensionables do corpo humano. Posibilidades dimensionables de distintos materiais. Alimentacin sa e equilibrada. A dieta. O xesto como movemento. O ritmo e o movemento natural. Linguaxe expresiva corporal e linguaxe musical: a sa relacin. Dramatizacin e danzas. O xogo: xogo libre e xogo organizado. As regras e a sa aplicacin no xogo organizado. Xogos populares e tradicionais. Cooperacin entre participantes no xogo. Percepcin, identificacin e representacin do propio corpo, e afirmacin da lateralidade. Experimentacin e toma de conciencia da mobilidade do eixe corporal, tendo en conta o ton muscular en diferentes posturas. Coordinacin dinmica global en desprazamentos e xiros. Experimentacin do equilibrio esttico e do dinmico. Adecuacin da actividade fsica s posibilidades persoais de cada alumno ou alumna. Posta en prctica de normas bsicas de hixiene corporal. Afianzamento da conduta neuromotriz. Utilizacin das habilidades motoras bsicas, con seguridade e autonoma en diferentes situacins habituais. Planificacin da conduta motora previa accin. Coordinacin progresiva dos movementos globais en espazos habituais.
Destreza na manipulacin de obxectos coecidos. Realizacin de xogos e actividades recreativas, as como de xogos populares do seu mbito. Prctica de xogos libres e organizados respectando as regras. Prctica de xogos nos que se utilicen, fundamentalmente, os desprazamentos e as habilidades motoras bsicas. Utilizacin correcta de espazos e materiais para a actividade fsica. Experimentacin e exploracin das posibilidades e recursos comunicativos do corpo a partir de movementos rtmicos. Utilizacin do xesto e o movemento para a comunicacin e representacin. Coordinacin do movemento con ritmos sinxelos, explorando as sas calidades. Expresin libre a travs do baile. Elaboracin de mensaxes sinxelas a travs de xestos e movementos. Respecto cara ao seu propio corpo. Valoracin e aceptacin das posibilidades do propio corpo e do dos demais. Desenvolvemento da confianza en si mesmo e da autonoma persoal. Adquisicin progresiva de hbitos de hixiene e de seguridade na actividade fsica. Reforzo da autoestima. Confianza e autonoma das accins motoras en diversas situacins e medios coecidos. Conciencia e valoracin da actividade motora ben executada. Valoracin do esforzo en si mesmo, independentemente do resultado obtido na execucin dunha actividade fsica de tipo competitivo. Participacin cooperativa en diversas actividades motoras. Participacin e cooperacin nos xogos, aceptando as normas e respectando os demais. Valoracin dos xogos e da participacin e colaboracin de todos. Participacin, interese e espontaneidade en situacins nas que se requira a libre expresin do corpo. Interese por mellorar e aumentar as calidades expresivas e comunicativas do corpo. 2 CURSO Partes do corpo. Dereita e esquerda respecto a si mesmo (lateralidade). Caractersticas corporais e morfolxicas bsicas. Partes do corpo implicadas nas accins de movemento. Tamaos. Segmentos corporais. Segmento corporal dominante. Postura e equilibrio. Conciencia postural. Relacins topolxicas referidas ao propio corpo. Espazo e distancia. O corpo como instrumento de medida. Orientacin no espazo. Educacin vial. Accins motoras relacionadas co movemento. Asociacin de diferentes segmentos corporais coas accins que realizan. Aptitude e habilidade na execucin de movementos. Formas de desprazamento. Direccin, posicin, velocidade. O salto. O xiro. Circuto de actividades fsicas. Aparatos para realizar actividades fsicas. Actividade fsica e resposta cardaca. O xesto como movemento. O ritmo e o movemento natural. Linguaxe expresiva corporal e linguaxe musical: a sa relacin. O xogo: xogo libre e xogo organizado. As regras e a sa aplicacin no xogo organizado.
64
Xogos populares e tradicionais. Xogos rtmicos. Xogos para orientarse. Xogos en equipo. Posibilidades motoras en relacin cos xogos. Cooperacin entre participantes no xogo. Dramatizacins e danzas. Percepcin, identificacin e representacin do propio corpo, e afirmacin da lateralidade. Experimentacin e toma de conciencia da mobilidade do eixe corporal, tendo en conta o ton muscular en diferentes posturas. Afirmacin do control postural. Coordinacin dinmica global en desprazamentos e xiros. Experimentacin do equilibrio esttico e do dinmico. Adecuacin da actividade fsica s posibilidades persoais de cada alumno ou alumna. Posta en prctica de normas bsicas de hixiene corporal. Adopcin de medidas bsicas de seguridade na prctica de actividades fsicas. Afianzamento da conduta neuromotriz. Utilizacin das habilidades motoras bsicas, con seguridade e autonoma en diferentes situacins habituais. Planificacin da conduta motora previa accin. Coordinacin progresiva dos movementos globais en espazos habituais. Destreza na manipulacin de obxectos coecidos. Realizacin de xogos e actividades recreativas, as como de xogos populares do seu mbito. Prctica de xogos libres e organizados respectando as regras. Prctica de xogos nos que se utilicen, fundamentalmente, os desprazamentos e as habilidades motoras bsicas. Utilizacin correcta de espazos e materiais para a actividade fsica. Experimentacin e exploracin das posibilidades e recursos comunicativos do corpo a partir de movementos rtmicos. Utilizacin do xesto e o movemento para a comunicacin e representacin. Coordinacin do movemento con ritmos sinxelos, explorando as sas calidades. Expresin libre a travs do baile. Elaboracin de mensaxes sinxelas a travs de xestos e movementos. Respecto cara ao seu propio corpo. Valoracin e aceptacin das posibilidades do propio corpo e do dos demais. Desenvolvemento da confianza en si mesmo e da autonoma persoal. Adquisicin progresiva de hbitos de hixiene e de seguridade na actividade fsica. Reforzo da autoestima. Confianza e autonoma das accins motoras en diversas situacins e medios coecidos. Conciencia e valoracin da actividade motora ben executada. Valoracin do esforzo en si mesmo, independentemente do resultado obtido na execucin dunha actividade fsica de tipo competitivo. Participacin cooperativa en diversas actividades motoras. Participacin e cooperacin nos xogos, aceptando as normas e respectando os demais. Valoracin dos xogos e da participacin e colaboracin de todos. Participacin, interese e espontaneidade en situacins nas que se requira a libre expresin do corpo. Interese por mellorar e aumentar as calidades expresivas e comunicativas do corpo.
65
METODOLOXA E MATERIAIS CURRICULARES O alumnado non ha de ser un mero realizador de tarefas, senn que debe asumir o porqu e para qu das devanditas actividades, de tal forma que asimile de xeito prctico os coecementos sobre o seu corpo e o funcionamento do mesmo, as como das suas posibilidades motrices e experiemte con elas. Polo que o profesor debe cumplir unha funcin dinamizadora e integradora, como nimo e gua cara o descubrimento de novas opcins e posibilidades. Esta informacin basearase no desenvolvemento da actividade motriz mais que no resultado da mesma. O proceso de ensino-aprendizaxa, debe favorecer situacis de interaccin do alumno consigo mesmo, co seu contorno, cos compaeiros e c mestre. Debemos propor actividades que supoan un reto e esforzo axeitado s capacidades dos ne@s desta idade. Debemos estimular, suxerir, orientar, controlar o risco, achegar ideas e posibilidades..,pero o alumn@ ser o protagonista da sua accin motriz.
Debemos garantir a funcionalidade das aprendizaxes asegurando que poidan ser utilizados en circunstancias reais cuando o alumno as necesite. Debemos desenvolver habilidades e estratexias de planificacin da sua propia actividade. E especialmente mencin merece o Xogo, por eso o aspecto ldico ten que ser fundamental nas actividades. Recursos:: - Materiais: traballaremos distintos: convencional, non convencional, de refugallo.... Espazo: tanto especficos da rea: gimnasio, pista polideportiva, como o seu entorno. Revisin para eliminar posibles elementos perigosos. - Tempos: estructura da sesin viva, flexible, xil e adaptada s caractersticas dos nosos alumnos. Teremos todo organizado, non facendo actividades montonas, xa que importante evitar os tempos mortos e de espera, para o que debemos contar con material suficiente para todos ou diversificar actividades. Cando fagamos actividades que requiran esforzos hai que contar c tempo de recuperacin. A Metodoloxa ter en conta os principios de: Flexibilidade: axustar a actividade ao ritmo de cada alumno. Non fixar unha meta comn. As propostas deben permitir que cada alumno se desenvolva segundo as suas posibilidades. A proposta ser a actividade en s mesma, non o resultado. Activa: os alumnos son protagonistas da sua propia accin partir das caractersticas dos alumno Participativa A competicin entenderase como a superacin dunha dificultade, non como rivais aos que gaar. Favorecer o autoaprendizaxe Integradora Ldica Creativa Outros mtodos a ter en conta sern: resolucin de problemas, ensinanza recproca, asignacin de tarefas, reproduccin de modelos.. Debemos reservar para o final da sesin un tempo de reflexin sobre o acontecido nela. Materiais curriculares: - Material convencional: balns, picas, espaldeiras. - Material funxible: xornais, vasos de iogurte... Ordenadores Lminas ilustrativas. - Entorno prximo PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN Observacin sistemtica: - Rexistro de observacin - Rexistro anecdtico persoal Intercambios orais cos alumnos. -Dilogos -Postas en comn Probas especficas: -Abertas -Obxectivas -Resolucin de exercicios
66
CRITERIOS DE CUALIFICACIN Participacin: 40% Cooperacin: 20% Habilidades: 20% Comportamento: 20%
MEDIDAS DE ATENCIN DIVERSIDADE
Os programas deben axustarse realidade dos nosos alumnos e alumnas. Primeiro realizaremos unha valoracin das suas caractersticas. - Situacin econmica e cultural da familia, rendemento do alumno na etapa anterior, personalidade, intereses... Atencin diversidade na programacin de contidos e actividades: con respecto aos contidos establecerase unha difereciacin entre informacin bsica e informacin complementaria. esto quere dicir: que en primeiro lugar fixaremos uns contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para acadar os obxectivos previstos. A partir de ah, consideraremos outra seie de contidos que podern ser traballados ou non en funcin das peculiaridades de cada alumno. As actividades organizaranse por categoras en funcin da sua finalidade, por un lado contemplaranse actividades de reforzo, de consolidacin daquelas aprendizaxes que consideramos bsicas e por outro lado deseearemos outro tipo de actividades que impliquen unha complexidade maior como ampliacin do tema traballado. Atencin diversidade na metodoloxa: na aula contemplaranse tanto a funcionalidade e uso real dos coecementos como a adecuacin destes s coecementos previos dos alumnos. Atencin diversidade nos mateirais: a utilizacin de materiais complementarios distintos do libro, permite a diversificacin do proceso do ensino-aprendizaxe e persegue o seguinte: - Consolidar contidos nos que a adquisicin por parte do alumno supn unha maior dificultade. - Ampliar e profundizar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da rea. - Practicar habilidades instrumentais Enriquecer o coecemento daqueles temas sobre os que os alumnos amosan curiosidade e interese. Fomentaremos a Coeducacin e a non discriminacin
67
REA DE EDUCACIN ARTSTICA PROFESORADO: PLSTICA:
1 CURSO: M Isabel Garca Fiz 2 CURSO: M Isabel Garca Fiz 1 CURSO: Isabel Garca Fiz 2 CURSO: Isabel Garca Fiz
MSICA:
COMPETENCIAS BSICAS Competencia en comunicacin lingstica - Valorar a obra artstica. - Buscar a orixinalidade narrativa e formal. - Obter informacin relevante e suficiente a partir da observacin. - Describir procesos de traballo e argumentacin de solucins. - Desenvolver capacidades relacionadas coa fala, como a respiracin, a diccin e a articulacin. - Adquirir un vocabulario especfico da rea. - Xerar intercambios comunicativos. Competencia no coecemento e a interaccin co mundo fsico - Aproveitar a informacin gestual ofrecida polo mbito humano e modlico. - Utilizar con fruicin as tcnicas plsticas. - Explorar sensorialmente os espazos. - Tomar conciencia da importancia de contribur a preservar un mbito fsico agradable e saudable. - Utilizar o medio como pretexto para a creacin artstica. - Mostrar actitudes de respecto cara aos demais e cara a un mesmo. - Apreciar o mbito a travs de cores, formas, sons, texturas, etc., presentes na natureza e nas obras realizadas polo home. Competencia matemtica - Representar xeometricamente os esquemas de debuxo, e formas de seres e obxectos cotins. - Poer en prctica procesos de razoamento e identificar a sa validez. - Valorar o grao de certeza dos resultados derivados do razoamento. - Seleccionar as tcnicas axeitadas para calcular os pulsos. Tratamento da informacin e competencia dixital
Transmitir informacin mediante tcnicas plsticas. Analizar a imaxe e a mensaxe que transmite. Usar a tecnoloxa para o tratamento de imaxes visuais. Analizar a imaxe, o son e as mensaxes que estes transmiten. Buscar, seleccionar e intercambiar informacin sobre manifestacins artsticas para o seu coecemento e desfrute. - Usar a tecnoloxa para mostrar procesos relacionados coa msica e as artes visuais. Competencia social e cidad - Indagar e planificar procesos. - Coidar e conservar materiais e instrumentos. - Ter flexibilidade ante un mesmo suposto. - Traballar en equipo cooperando e asumindo responsabilidades. - Aplicar tcnicas concretas e utilizar os espazos de xeito apropiado. - Seguir as normas e as instrucins dadas. - Expresarse buscando o acordo con actitude de respecto, de aceptacin e de entendemento. Competencia cultural e artstica - Ter interese polo coecemento dos materiais. - Experimentar con tcnicas e materiais. - Explorar os materiais cromticos e gozar cos resultados obtidos. - Intercambiar informacin sobre imaxes de calquera poca e cultura. - Representar formas presentes no espazo natural. - Coecer diferentes cdigos artsticos e utilizar as tcnicas e os recursos que lles son propios. - Facilitar a expresin e a comunicacin. - Coecer, valorar e manter unha actitude crtica ante as manifestacins culturais e artsticas. - Promover a iniciativa, a imaxinacin e a creatividade. - Apoiar e apreciar as iniciativas e as contribucins alleas. Competencia para aprender a aprender - Ter curiosidade respecto do resultado final dunha actividade manipulativa. - Valorar o potencial creativo contido nas formas sinxelas. - Indagar e planificar procesos. - Esforzarse por alcanzar resultados orixinais. - Reflexionar sobre o proceso de iluminacin. - Observar co obxecto de adquirir informacin relevante e suficiente. - Reflexionar sobre os procesos na manipulacin de obxectos, a experimentacin con tcnicas e materiais e a exploracin sensorial de sons, texturas, formas e espazos. - Utilizar os coecementos adquiridos en situacins diferentes. Autonoma e iniciativa persoal - Manipular materiais e adquirir bagaxe plstica expresiva. - Experimentar e gozar co uso de tcnicas e materiais. - Desenvolver iniciativas e solucins diversas. - Favorecer a creatividade levando a cabo iniciativas e barallando diferentes posibilidades. - Fomentar a orixinalidade e a busca de novas formas innovadoras no proceso creativo. - Elixir os recursos tendo en conta a intencionalidade expresiva do que se desexa lograr. - Planificar o proceso creativo e esforzarse por alcanzar resultados orixinais. - Adquirir coecementos e buscar solucins a partir da exploracin e a indagacin. OBXECTIVOS XERAIS 1) Reproducir as calidades do son no corpo, obxectos diversos e instrumentos. 2) Coecer distintos instrumentos musicais escolares e utilizalos para realizar acompaamentos moi sinxelos de cancins e melodas. 3) Interiorizar secuencias rtmicas sinxelas. 4) Identificar algunhas calidades do son, presentes no mbito habitual, como resultado dunha exploracin auditiva e ldica. 5) Describir algunhas calidades (tamao, forma, cor, textura, etc.) de materiais e obxectos manipulables, presentes no mbito, como resultado dunha exploracin multisensorial e ldica. 6) 2.2. Seleccionar aquelas caractersticas que se consideren mis tiles e axeitadas para o desenvolvemento das actividades artsticas 3.1. Realizar composicins grficas a elaboracin das cales poa a proba o control da psicomotricidade fina.
68
7) Experimentar as posibilidades estticas de diferentes tipos de movementos, de xestos e de posturas. 8) Elaborar instrumentos musicais sinxelos utilizando diversos materiais do mbito. 9) Participar en danzas e en xogos dramticos que integren nun todo articulado as distintas achegas individuais. 10) Representar a realidade prxima e situacins imaxinadas. 11) Utilizar a linguaxe plstica para expresar os sentimentos. 12) Planificar a realizacin plstica dunha situacin vivida. 13) Interpretar mensaxes e ideas musicais dun modo esttico. 14) Realizar producins colectivas, cooperando na elaboracin dun nico produto final. 15) Valorar e respectar as achegas dos demais na producin dunha obra artstica comn. 16) Crear e representar a travs da materia. 17) Explorar e utilizar materiais plsticos diversos con precisin. 18) Coecer as propiedades dalgns materiais comns e as sas posibilidades de utilizacin frecuente con fins comunicativos, ldicos e creativos. 19) Memorizar un repertorio de cancins gestualizadas e de corro axeitadas s sas capacidades, que permitan ao alumnado relacionarse cos demais. 20) Interpretar cancins e melodas ao unsono, poendo atencin no carcter, a expresin, a diccin e a dinmica. 21) Familiarizarse coa propia voz e o propio corpo como punto de partida da consolidacin da autoimaxe, xerme da autoestima persoal, e da imaxe e estima dos demais. 22) Observar diferentes medios de comunicacin do mbito cotin que utilicen a imaxe e o son e que poidan ser empregados como un recurso de educacin artstico-musical, apreciando as sas calidades e as sas limitacins. 23) Desenvolver progresivamente a capacidade crtica respecto expresin e a esttica dos medios de comunicacin e traballo audiovisual. 24) Desenvolver progresivamente a capacidade crtica respecto expresin e esttica dos medios de comunicacin que utilizan a imaxe e o son. 25) Iniciarse na lecto-escritura da linguaxe musical, con grafa tanto convencional como non convencional. 26) Confiar no valor comunicador das diversas grafas da linguaxe musical. 27) Iniciarse na experimentacin e a libre expresin como medios de desenvolvemento creativo. 28) Secuenciar progresivamente o proceso que vai dende a idea orixinal ata o resultado final. 29) Mostrar confianza nas propias capacidades creativas. 30) Gozar realizando creacins artsticas propias. 31) Gozar das obras de arte que ofrece o mbito cotin. 32) Coecer algns elementos moi destacados do patrimonio cultural. 33) Iniciarse no coecemento dos costumes populares a travs das cancins tradicionais. 34) Desenvolver a sensibilidade e o gusto por todo o belo e creativo que nos achegan outras culturas.
69
CONTIDOS
REA DE PLSTICA 1 CURSO 1. Observacin plstica - Recoecemento de formas habituais no mbito prximo. - Observacin e clasificacin de formas naturais e formas artificiais. - Inicio e desenvolvemento progresivo da lectura de imaxes cotis. - Elaboracin grfica dunha mensaxe a travs de imaxes. - Observacin da importancia da cor nas imaxes. - Interpretacin de signos e smbolos convencionais sinxelos. - Anlise de espazo prximo e das formas mis coecidas (arriba-abaixo, diante-detrs, preto-lonxe, grande-mediano-pequeno, liso-rugoso, fino-groso, etc.). - Coordinacin da cor e a forma. - Estruturacin dos diferentes elementos da composicin que se desexa, no espazo, en funcin da forma, etc. - Anlise, distribucin e exploracin cromtica (combinacins, mesturas, contrastes de cor, etc.). - Exploracin tctil e visual de diferentes texturas.
- Asociacin de imaxes. - Identificacin de imaxes do mbito. - O smbolo, o signo. - O pictograma. - A linguaxe tctil. - Identificacin de sinais. - O tempo: a imaxe secuencial. - Representacin bidimensional do tecido. - Deseo txtil. 2. Expresin e creacin - A lia. - Lia recta: horizontal, vertical inclinada, articulada aberta, articulada pechada, formas xeomtricas bsicas. - Series de repeticin. - Lia curva: aberta pechada, formas circulares. - Lia curva a man alzada. - Modulacin da lia. - A cor: primarios e mesturas. - Cor obxectiva. - Cor subxectiva. - O tamao, a proporcin e o espazo. - Anlise do espazo compositivo. - A simetra: o obxecto simtrico. - A cor: diferenza de ton, textura visual, textura tctil. - Representacin do volume no plano. - Utilizacin de diferentes elementos, materiais e recursos para a planificacin e realizacin da composicin plstica e visual. - Representacin da propia imaxe a travs de diversas tcnicas de composicin plstica. - Representacin de narracins de feitos cotins a travs de composicins plsticas. - Utilizacin do punto, a lia e a forma axeitados ao espazo cadrado. - Representacin e experimentacin das posibilidades expresivas da lia. - Modelado en plastilina. REA DE PLSTICA 2 CURSO 1. Observacin plstica - A cor: funcin expresiva e funcin representativa. - Cor: fro e quente, primarios e mesturas. - Anlise, distribucin e exploracin cromtica (combinacins, mesturas, contrastes de cor, etc.). - Recoecemento de formas habituais no mbito prximo. - Observacin e clasificacin de formas naturais e formas artificiais. - Inicio e desenvolvemento progresivo da lectura de imaxes cotis. - Elaboracin grfica dunha mensaxe a travs de imaxes. - Observacin da importancia da cor nas imaxes. - Interpretacin de signos e smbolos convencionais sinxelos. - O espazo compositivo: preto-lonxe, enriba-debaixo, diante-detrs. - Texturas visual e tctil. - Exploracin tctil e visual de diferentes texturas. - Anlise de espazo prximo e das formas mis coecidas (arriba-abaixo, diante-detrs, preto-lonxe, grande-mediano-pequeno, liso-rugoso, fino-groso, etc.). - Relacin da cor. - A luz: configuradora de formas e volumes. - Imaxe: transcricin da linguaxe icnica ao verbal. 2. Expresin e creacin - O punto. A lia: valores expresivos e compositivos. - A lia recta cruzada: en cruz e en aspa. - A lia recta: relacin de tamaos. - A lia curva en elementos naturais. - A lia configuradora de formas.
70
Lia fina e lia grosa. Cadrado e rectngulo. Descomposicin de formas. Representacin do espazo. A simetra: axial vertical, axial horizontal. Imaxe especular. Translacins e rotacins. Imaxes bi- e tridimensionais. Coordinacin da cor e a forma. Estruturacin dos diferentes elementos da composicin que se desexa, no espazo, en funcin da forma, etc. A cor: mestura aditiva, contraste simultneo. Tcnica subtractiva de aplicacin de cor e creacin de texturas. Contraste branco-negro. Tcnica mixta: magro-graxo. Representacin do movemento. O mdulo, a multiplicidade, a disposicin do espazo na escultura. REA DE MSICA 1 CURSO
71
PROFESORA: IRENE RAA AMIDO 1. ESCOITA O odo - O silencio como condicin cualitativa indispensable de toda audicin. - Sons de dentro e de fra da aula. - Calidades do son: altura, intensidade, timbre e duracin. - Recoecemento do timbre dende os instrumentos de pequena percusin. - Audicins dende o mbito mis prximo. - Audicin interior. - Recoecemento do timbre a travs de sons da casa, a ra e o colexio. - Recoecemento de sons da natureza. - Ditados rtmicos, de duracins e de alturas. - Recoecemento auditivo do Pizzicato. - Audicin de pequenas pezas musicais ou fragmentos sinxelos de obras maiores con recoecemento dos seus elementos formais bsicos. Grafas musicais - Descubrimento dos elementos musicais bsicos de calquera composicin, dunha forma sinxela e ldica: ritmo, meloda, harmona e forma. - Utilizacin de diferentes linguaxes para a comunicacin musical: sons e danzas. - Grafas non convencionais para msica, teatro e danza. - Representacin dos elementos musicais bsicos de calquera composicin musical con grafas tanto convencionais como non convencionais, dunha forma experiencial que desenvolva a intuicin como proceso perceptivo de aprendizaxe. - Formas musicais menores: o rond, bipartita, ostinato. - Interpretacin dun musicograma convencional sobre sons de animais. - Percepcin das calidades de sons dende grafas non convencionais encamiadas a iso. - O signo de repeticin " ": - Inicio da lecto-escritura dirixida da linguaxe musical. Cultura musical - Iniciacin ao recoecemento dos estilos musicais doutras culturas. - Recoecemento do nome de instrumentos dende a sa fotografa, debuxo ou mmica no modo de tocalos. - Distincin das agrupacins instrumentais da pequena percusin: madeira, metal e membrana. - Descricin de sons atendendo s sas calidades, como marco descritivo. 2. INTERPRETACIN E CREACIN A voz
- Exploracin das posibilidades expresivas da voz: respiracin, relaxacin, emisin articulacin, fraseo, inflexins, prosodias, ton musical. - Interpretacin de cancins, rimas, ronds, trabalinguas e vilancicos. - Aproximacin activa msica vocal doutras culturas. - Articulacin de sons onomatopeico de animais, mquinas... - Interpretacin vocal dende musicogramas non convencionais. - Emisin simultnea de prosodias con das alturas tonais. - Polirritmias vocais. - Iniciacin lectura de diferentes ritmos apoiada na prosodia vocal. - Imitacin de sons da natureza. - Achegamento comprensin das posibilidades expresivas da voz. - Interpretacin dun repertorio de cancins con intervalos meldicos curtos, ritmos sinxelos, tesitura axeitada e que faciliten as relacins interpersoais dende un traballo cooperativo e complementario. - Prctica de vocalizacines e xogos de ton. - Improvisacins vocais individuais, colectivas e en cadea. O corpo - Desenvolvemento espacial a travs do movemento e o trazo grfico. - O corpo propio como fundamento do movemento rtmico e a danza dende a experiencia e a tcnica expresiva de Rudolf Laban: muro, frecha, parafuso e bla. De forma individual. - O propio corpo en movemento rtmico e de danza en relacin cos doutros. - O corpo como instrumento de percusin: percusin corporal. - Percusin corporal: improvisacin e interpretacin de esquemas previos. - Interpretacin de cancins de corro e danzas sinxelas que non esixan unha lateralidade perfectamente definida. - Aprendizaxe en eco de diferentes danzas. - Experimentacin do control tnico-postural e do equilibrio esttico e dinmico. - Coordinacin rtmico motora individual e colectiva, asociada e disociada: visomanual, visoespacial, dinmica xeral. - Prctica de exercicios de afianzamento da lateralidade e de coordinacin xeral, especfica e segmentaria. - Exploracin do tempo, o espazo e a comunicacin total a travs da mmica. - Interpretacin de movementos rtmicos e musicais con improvisacin dirixida e non dirixida de xestos, posturas e desprazamentos. - Elaboracin de sinxelas coreografas en momentos moi contextualizados. - Conexin con actividades que integren a voz e o movemento simultaneamente. - Prctica de xogos populares cotins, de invencin ou doutros lugares e culturas. Os instrumentos - Anlise e utilizacin das posibilidades sonoras dos instrumentos de pequena percusin. - Acompaamento instrumental do repertorio de cancins. - Dominio do control postural mis adecuado para tocar os instrumentos utilizados en clase. - Diferenciacin de timbres cunha finalidade expresiva, dentro da interpretacin de pezas sinxelas. - Sinestesia de sons de animais interpretados con instrumentos musicais e obxectos caseiros de uso cotin. - Diferencia de duracin entre a percusin de madeira e de metal e posteriormente de membrana. - Construcin de instrumentos sinxelos. - Instrumentacin sinxela de textos, danzas e dramatizacins, como efectos especiais.
72
REA DE MSICA 2 CURSO PROFESORA: IRENE RAA AMIDO
1. ESCOITA
O odo - Audicin e recoecemento de sons do mar. - As calidades do son relacionadas co medio mario e as mquinas. - Recoecemento dos sons sol e mi dende ditados con diferentes instrumentos. - Descricin das sonoridades de diferentes tipos de percusin corporal. - Audicins didcticas de obras musicais populares e de autor. - Execucin de diferentes contextos sonoros como marco ambiental para unha representacin ou unha evocacin. - Distincin do timbre nos metalfonos e nos xilfonos. - Ditados: rtmicos, de alturas e de duracins. - O silencio como condicin cualitativa indispensable de toda audicin. - Calidades do son: altura, intensidade, timbre e duracin. - Audicin de pequenas pezas musicais ou fragmentos sinxelos de obras maiores con recoecemento dos seus elementos formais bsicos Grafas musicais - Forma musical: AB-AB-AB (bipartita). - Exposicin sensorial do ritmo ternario. - Lectura rtmica con instrumentos e con voz. - Invencin de propostas rtmicas. - As calidades do son a travs da linguaxe musical non convencional. - Notas sol, mi e a con onomatopeas. - Partituras non convencionais: representacin e escrituras. - Grafas non convencionais: negra, corchea e branca cos seus respectivos silencios. - Relacin entre o tamao dun instrumento e a sa altura musical: canto mis grande mis grave e canto mis pequeno mis agudo. - Notas sol e mi con duracins determinadas de antemn. - Diversas lecturas de grafas convencionais. - Reproducin de unidades musicais sinxelas: ostinatos, frmulas rtmicas, melodas, etc. - Recoecemento e interpretacin do ritmo nunha meloda sinxela. - Lectura rtmica de palabras e de textos. - Iniciacin da lecto-escritura dirixida da linguaxe musical. Cultura musical - Aproximacin s familias instrumentais: recoecemento. - Prctica de xogos populares cotins, de invencin ou doutros lugares e culturas. - Diferentes instrumentos populares e actuais das tres familias instrumentais. - Folclore popular espaol, especialmente da comunidade autnoma de residencia. - Achegamento ao folclore artstico musical doutras culturas presentes no propio mbito escolar. II. BLOQUE EXPRESIVO 2. INTERPRETACIN E CREACIN A voz - Exploracin das posibilidades expresivas da voz: respiracin, relaxacin, emisin articulacin, fraseo, inflexins, prosodias, ton musical. - Prctica de vocalizacins e xogos de ton. - Interpretacin de diferentes ritmos a travs da prosodia. - Interpretacin de cancins con intervalos meldicos curtos, ritmos sinxelos, tesitura axeitada e que faciliten as relacins interpersoais. - Prctica de vocalizacins e de xogos de ton e fraseo. - Improvisacins vocais individuais, colectivas e en cadea: sons onomatopeico, ritmos prosdicos... - Aproximacin activa msica vocal doutras culturas. - Emisin simultnea de prosodias con das alturas tonais. - Interpretacin de esquemas rtmicos coa voz. - Timbre e altura con onomatopeas. O corpo - Fononimias das notas sol e mi. - Imitacin corporal de diversos elementos do medio mario. - Percusin corporal con maior precisin rtmica e locativa dentro do esquema corporal. - Imitacin de diversas mquinas: con sons e con expresin corporal. - Danzas, xogos e dramatizacins.
73
Xogo dramtico con marionetas. Representacin de escenas da vida coti con fondo musical. Dominio do control postural para o toque de diversos instrumentos. Emisin de sons corporais pola frotacin das palmas das mans. Combinacin motora entre a respiracin, a relaxacin e a coordinacin en si mesmo e cos demais. Experimentacin do control tnico-postural e do equilibrio esttico e dinmico. Coordinacin rtmico-motora en axuste espontneo e dirixido de diferentes compases e ritmos. Experimentacin da proposta dinmica de Rudolf Laban: muro, frecha, parafuso e bla. Elaboracin de coreografas sinxelas. Interpretacin de coreografas sinxelas. Conexin das actividades vocais e corporais: canto espontneo e improvisacins sonoras acompaando o movemento. - Prctica de xogos populares cotins, de invencin ou doutros lugares e culturas. Os instrumentos - Instrumentacin de escenas marias. - Acompaamento instrumental de cancins e vilancicos. - Iniciacin percusin con baquetas. - Acompaamento instrumental e corporal. - Improvisacins con lminas en tonalidade pentatnica de DO maior. - Utilizacin do corpo como instrumento musical bsico. - Coordinacin rtmica sinxela da interpretacin tocando un instrumento. - Instrumentacin sinxela de textos, danzas e dramatizacins. - Prctica de exercicios de afianzamento da lateralidade e de coordinacin xeral, especfica e segmentaria.
74
CRITERIOS DE AVALIACIN REA DE PLSTICA 1 CURSO Utiliza a sa actividade grfica para representar en imaxes as sas vivencias e experiencias persoais. Representa imaxes da realidade coti e do mbito, seleccionando as tcnicas mis apropiadas e os materiais axeitados. Comuncase mediante signos e smbolos visuais pertencentes linguaxe icnica. Intervn e coopera en traballos de creacin artstica, bidimensional e tridimensional, organizando e coidando o material utilizado. Explora as calidades dos materiais (plsticos, metlicos, txtiles e de escoura) e as sas posibilidades expresivas. Participa en diferentes formas de representacin da imaxe e intervn na anlise formal que transmiten os medios de comunicacin. Mostra interese pola calidade na execucin das sas creacins e goza coa sa realizacin, explicando as sas intencins expresivas. Usa axeitadamente algns dos termos propios da linguaxe plstica e musical. Conserva e respecta o medio e as formas artsticas do mbito.
REA DE PLSTICA 2 CURSO - Utiliza a sa actividade grfica para representar en imaxes as sas vivencias e experiencias persoais. - Representa imaxes da realidade coti e do mbito, seleccionando as tcnicas mis apropiadas e os materiais axeitados. - Comuncase mediante signos e smbolos visuais pertencentes linguaxe icnica. - Intervn e coopera en traballos de creacin artstica, bidimensional e tridimensional, organizando e coidando o material utilizado. - Explora as calidades dos materiais (plsticos, metlicos, txtiles e de escoura) e as sas posibilidades expresivas. - Participa en diferentes formas de representacin da imaxe e intervn na anlise formal que transmiten os medios de comunicacin. - Mostra interese pola calidade na execucin das sas creacins e goza coa sa realizacin, explicando as sas intencins expresivas. - Usa axeitadamente algns dos termos propios da linguaxe plstica e musical.
- Conserva e respecta o medio e as formas artsticas do mbito. REA DE MSICA 1 CURSO - Identifica algunhas calidades do son presentes no medio (obxectos sonoros, instrumentos musicais, son do ambiente, etc.), como resultado dunha exploracin multisensorial ldica. - Mostra unha actitude coherente ante o silencio, segundo os diferentes contextos e situacins. - Interpreta cancins e melodas sinxelas ao unsono e pon atencin no carcter, a expresin, a diccin e a dinmica. - Segue o ritmo musical coa voz e poiase en movementos ou utiliza algn instrumento de percusin de doado manexo (pandero, cascabeis, caixa chinesa, claves, etc.). - Responde corporalmente a percepcins auditivas e visuais recibidas do mbito. - Representa diferentes roles e situacins da vida coti mediante o xogo colectivo, utilizando os recursos expresivos do corpo (xestos, actitudes e movementos). - Utiliza os recursos expresivos do corpo, os obxectos, a luz e o son para representar personaxes e situacins dramticas sinxelas e para comunicar ideas, sentimentos e vivencias. - Identifica algn dos elementos bsicos do xogo dramtico (personaxes, trama, espazo e tempo) e realiza improvisacins a partir deles. Imita, mediante pantomima, a personaxes ou accins cotis, incorporando representacin rudos e onomatopeas e adecuando o ritmo dos movementos s caractersticas do personaxe ou accin representados. - Utiliza algns recursos dramticos e expresivos bsicos (monicreques, marionetas, teatro de sombras, etc.) na realizacin de representacins colectivas xunto a outros compaeiros. - Realiza individualmente ou en grupo producins artsticas sinxelas onde se integran as diferentes linguaxes artsticas e expresivas (corporal, plstico, icnico e musical). - Comenta as sas impresins sobre algunha das manifestacins artsticas s que o alumno e a alumna teen acceso, relacionando os elementos presentes na obra coa experiencia e os gustos persoais.
75
REA DE MSICA 2 CURSO - Identifica algunhas calidades do son presentes no medio (obxectos sonoros, instrumentos musicais, son do ambiente, etc.), como resultado dunha exploracin multisensorial ldica. - Mostra unha actitude coherente ante o silencio, segundo os diferentes contextos e situacins. - Interpreta cancins e melodas sinxelas ao unsono e pon atencin no carcter, a expresin, a diccin e a dinmica. - Segue o ritmo musical coa voz e poiase en movementos ou utiliza algn instrumento de percusin de doado manexo (pandero, cascabeis, caixa chinesa, claves, etc.). - Responde corporalmente a percepcins auditivas e visuais recibidas do mbito. - Representa diferentes roles e situacins da vida coti mediante o xogo colectivo, utilizando os recursos expresivos do corpo (xestos, actitudes e movementos). - Utiliza os recursos expresivos do corpo, os obxectos, a luz e o son para representar personaxes e situacins dramticas sinxelas e para comunicar ideas, sentimentos e vivencias. - Identifica algn dos elementos bsicos do xogo dramtico (personaxes, trama, espazo e tempo) e realiza improvisacins a partir deles. Imita, mediante pantomima, a personaxes ou accins cotis, incorporando representacin rudos e onomatopeas e adecuando o ritmo dos movementos s caractersticas do personaxe ou accin representados. - Utiliza algns recursos dramticos e expresivos bsicos (monicreques, marionetas, teatro de sombras, etc.) na realizacin de representacins colectivas xunto a outros compaeiros. - Realiza individualmente ou en grupo producins artsticas sinxelas onde se integran as diferentes linguaxes artsticas e expresivas (corporal, plstico, icnico e musical). - Comenta as sas impresins sobre algunha das manifestacins artsticas s que o alumno e a alumna teen acceso, relacionando os elementos presentes na obra coa experiencia e os gustos persoais.
1 CURSO PLSTICA Identificar e interiorizar as partes da figura humana. identificar as formas esquemticas bsicas de animais. Trazar correctamente a forma de ptalos como unidade esquemtica das flores. Recortar e colocar correctamente as pezas nos correspondentes ocos baleiros. Debuxar, polo menos, un obxecto con forma redonda e con forma rectangular diferentes aos modelos respectivos. Colorear con zonas e tons claramente diferenciados. Colorear un mesmo motivo segundo o modelo correspondente. Crear, polo menos, un animal fantstico a partir dun trazo grfico. Realizar unha colaxe harmnica con papeis de cores. Compoer unha paisaxe don varios elementos. Identificar formas xeomtricas na composicin de obxectos sinxelos. Realizar un debuxo creativo con algn elemento de fantasa. Reproducir dous xestos faciais correspondentes a sentimentos opostos. Manexar a plastilina con, polo menos, tres tons claramente delimitados. Diferenciar luces e sombras na tcnica de debuxo a lapis. Recortar e colocar correctamente as pezas nos correspondentes ocos baleiros. Diferenciar luces e sombras na tcnica de debuxo a lapis. Realizar unha sinxela composicin abstracta. Diferenciar no trazo e na cor as cubertas dos peixes e das aves. Diferenciar a cor da paisaxe segundo sexa de da ou de noite. Crear polo menos un elemento fantstico no mbito dun conto. Caracterizar unha escena con algn trazo fantstico.
76
2 CURSO PLSTICA - Identificar e interiorizar a figura humana de fronte e de perfil. - identificar as formas esquemticas bsicas dun gato e dun paxaro. - Trazar de xeito aproximada a forma de ptalos como unidade esquemtica de diversas flores. - Trazar de xeito aproximado diferentes copas de rbores. - Recortar e colocar correctamente as pezas nos correspondentes ocos baleiros. - Debuxar, polo menos, un obxecto con forma cbica e outro con forma redondeada. - Colorear con zonas e tons claramente diferenciados. - Colorear a paisaxe diferenciando claramente o da e a noite. - Representar basicamente un castelo de conto. - Realizar unha colaxe con materiais diversos. - Trazar un obxecto, con formas xeomtricas, diferente aos modelos dados. - Compoer das paisaxes cos elementos propostos. - Identificar formas xeomtricas na composicin de obxectos sinxelos. - Realizar un debuxo creativo con algn elemento de fantasa. - Completar, polo menos, un modelo de figura humana en repouso e en movemento. - Diferenciar luces e sombras na tcnica de debuxo a lapis. - Recortar e colocar correctamente as pezas nos correspondentes ocos baleiros. - Diferenciar luces e sombras na tcnica de debuxo a lapis. - Aplicar diferentes tcnicas pictricas: punto, raias, manchas. - Aplicar e colorear un obxecto sinxelo composto de polo menos tres formas xeomtricas bsicas. - Aplicar un cdigo de cor copiando o coloreado de cada modelo. - Crear polo menos un elemento fantstico no mbito dun conto. Caracterizar unha escena con algn trazo distorsionador da realidade 1 CURSO MSICA Recoecer que o silencio un elemento fundamental para achegarse experiencia sonora. Comezar a explorar as posibilidades sonoras do corpo. Empezar a distinguir sons fortes e sons suaves. Participar e gozar coas cancins propostas na unidade. Diferenciar, por medio de pictogramas, a figura negra (peixe), corcheas (la) e silencio de negra (Rei do Silencio).
Asimilar os conceptos de altura (meloda) e de duracin (figuras musicais). Coecer a finalidade da clave no pentagrama. Ler e comprender o relato da unidade. Coecer as recomendacins bsicas para interpretar coa frauta. Familiarizarse co exercicio de discriminar os sons do mbito. Identificar, coa axuda do profesor, polo menos, tres calidades sonoras producidas por obxectos de uso cotin. Participar nas actividades de movemento e na danza proposta na unidade. Crear algunha grafa non convencional para representar sons. Expresar diferentes alturas de son xogando coa voz. Acompaar con instrumentos de percusin corporal e de pequena percusin as cancins, rimas e danza da unidade. Traballar o movemento coordinado na danza proposta. Empezar a escribir sinxelos ditados rtmicos. Interpretar os esquemas rtmicos escritos ao ditado. Realizar sinxelos ditados rtmicos. Cantar as cancins e participar nas actividades de movemento propostas na unidade. Acompaar con instrumentos de percusin corporal e de pequena percusin a danza aprendida. Entoar (de forma emprica) as notas Sol e Mi, utilizando como apoio o recitado de varias palabras. Relacionar palabras co seu deseo meldico correspondente. Realizar o acompaamento instrumental da audicin activa proposta. Aprender o xogo de palmas para acompaar a cancin de El fantasma bo. 2 CURSO MSICA Participar nas actividades da audicin activa de Acuario. Seguir o pulso da danza Os sete pasos ao realizar os desprazamentos. Participar e gozar coas cancins propostas na unidade. Ser capaz de reproducir as grafas da negra, corcheas e silencio de negra. Diferenciar, partindo de pictogramas e as slabas rtmicas, as figuras negras, corcheas e silencio de negra. Ser capaz de explorar distintas fontes sonoras do seu mbito. Ter boa disposicin para coordinar a propia accin coa do grupo con fins expresivos e estticos. Distinguir os parmetros bsicos do son ben diferenciados. Ler as grafas musicais que aparecen na unidade. Acompaar as cancins propostas cun control postural e unha tcnica axeitados. Ter boa disposicin para coordinar a propia accin coa do grupo con fins expresivos e estticos. Distinguir sons agudos e sons graves ben diferenciados. Recoecer as grafas musicais de Sol e de Mi que aparecen na unidade. Interpretar ritmos prosdicos coa voz, con onomatopeas de sons de mquinas. Ler sinxelas mensaxes con diversas grafas que se presentan nesta unidade: negra, corchea, silencio de negra. Adecuar o xesto no acompaamento da rima El mecnico Ramn. Recoecer a grafa do signo de repeticin. Utilizar o xogo como base da expresin musical. Clasificar un instrumento na familia correspondente segundo sexa de corda, de vento ou de percusin. Mostrar interese nas actividades de grupo. Ler sinxelos esquemas rtmicos nos que haxa algunha figura musical branca, dndolle a duracin axeitada. Saber colocar nas das primeiras lias do pentagrama as notas Sol e Mi. Atender o director (profesor) cando dirixe algn acompaamento instrumental. Ter unha actitude participativa nas actividades. Mostrar interese nas actividades de grupo.
77
METODOLOXA E MATERIAIS CURRICULARES a) Prtese do nivel de desenvolvemento do alumno, nos seus distintos aspectos, para construr, a partir de a, outras aprendizaxes que favorezan e melloren o devandito nivel de desenvolvemento.
b)Sublase a necesidade de estimular o desenvolvemento de capacidades xerais e de competencias bsicas e especficas por medio do traballo das reas. c)Dse prioridade comprensin dos contidos que se traballan fronte sa aprendizaxe mecnica. d)Propcianse oportunidades para pr en prctica os novos coecementos, de modo que o alumno pode comprobar o interese e a utilidade do aprendido. e)Fomntase a reflexin persoal sobre o realizado e a elaboracin de conclusins con respecto ao que aprendeu, de modo que o alumno poida analizar o seu progreso respecto aos seus coecementos. Agrupamento dos alumnos O agrupamento dos alumnos unha esixencia da diversidade e un indicador da autonoma do centro e ten como finalidade garantir que todos os alumnos aprendan e consigan os obxectivos educativos marcados.La diversidade de agrupamentos proporciona unha mellor explotacin das actividades escolares e constite un instrumento de adecuacin metodolxica s necesidades dos alumnos.Los criterios de distribucin do alumnado por aulas son moi diversos e deben ter en conta aspectos como o punto de partida dos alumnos ao chegar ao inicio do ciclo e de cada curso, as peculiaridades educativas do centro e a natureza da rea ou actividade. Estes son os criterios mis empregados na agrupacin de alumnos: - Idade cronolxica. - Equilibrio nos grupos entre alumnos e alumnas. - Rendemento acadmico. - Ritmo de aprendizaxe. - Intereses. - Motivacin. - Natureza da rea ou da actividade. O agrupamento de alumnos non ten porque limitarse a un nico modelo, xa que supn limitar o potencial enriquecedor do proceso educativo. Establecer diferentes agrupamentos facilita a aprendizaxe entre iguais, a cooperacin e o traballo colaborativo, a cohesin do grupo, o traballo por proxectos, a atencin diversidade, a pertenza ao centro, a mediacin en conflitos e a relacin co mbito e cos servizos da comunidade. Segundo as caractersticas e necesidades do alumnado, e segundo a natureza disciplinar da actividade ou rea, os tipos de agrupamentos mis empregados son: - Aula. - Gran grupo. - Pequeno grupo. - Talleres. - Equipos de traballo cooperativo. - Grupos de actividade. Organizacin dos espazos Dende unha perspectiva de etapa, o contido das decisins relativas organizacin do espazo pode referirse a: - Espazos propios do grupo (aula). Cada titor organizar o espazo na sa aula como crea conveniente para o desenvolvemento da actividade lectiva; ser conveniente ter en conta variables como idade e agrupamento de alumnos, mobiliario, iluminacin, temperatura, materiais existentes na aula, etc. Se nunha aula imparten actividades lectivas outros mestres ademais do titor, preocuparanse, ao conclur a clase, de que material e espazos se achen na distribucin planificada por este. - Espazos compartidos polos alumnos. Os alumnos de Primaria comparten espazos con alumnos doutras etapas educativas dentro do centro e, as mesmo, utilizan habitualmente outros espazos, tanto interiores do centro educativo como exteriores. Algns destes espazos son os seguintes: - Biblioteca. - Laboratorio. - Talleres. - Sala de informtica. - Sala de usos mltiples. Organizacin dos tempos As previsins de traballo na aula e no centro escolar deben axustarse realmente ao tempo dispoible. Por iso, necesario realizar unha temporalizacin que incla a elaboracin dun horario xeral, co correspondente desenvolvemento das reas, e dun horario de actividade docente, no que se tern en conta as restantes actividades organizativas do centro.
78
PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN Observacin sistemtica: - Rexistro de observacin - Rexistro anecdtico persoal Anlise ds produccins dous alumnos: - Fichas - Cadernos de clase -Actividades dous libros -Produccins orais Intercambios orais cos alumnos. -Dilogos -Postas en comn Probas especficas: -Abertas -Obxectivas -Resolucin de exercicios
79
MEDIDAS DE ATENCIN DIVERSIDADE Os programas deben axustarse realidade dos nosos alumnos e alumnas. Primeiro realizaremos unha valoracin das suas caractersticas. Situacin econmica e cultural da familia, rendemento do alumno na etapa anterior, personalidade, intereses... Atencin diversidade na programacin de contidos e actividades: con respecto aos contidos establecerase unha difereciacin entre informacin bsica e informacin complementaria. esto quere dicir: que en primeiro lugar fixaremos uns contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para acadar os obxectivos previstos. A partir de ah, consideraremos outra seie de contidos que podern ser traballados ou non en funcin das peculiaridades de cada alumno. As actividades organizaranse por categoras en funcin da sua finalidade, por un lado contemplaranse actividades de reforzo, de consolidacin daquelas aprendizaxes que consideramos bsicas e por outro lado deseearemos outro tipo de actividades que impliquen unha complexidade maior como ampliacin do tema traballado. Atencin diversidade na metodoloxa: na aula contemplaranse tanto a funcionalidade e uso real dos coecementos como a adecuacin destes s coecementos previos dos alumnos. Atencin diversidade nos mateirais: a utilizacin de materiais complementarios distintos do libro, permite a diversificacin do proceso do ensino-aprendizaxe e persegue o seguinte: - Consolidar contidos nos que a adquisicin por parte do alumno supn unha maior dificultade. - Ampliar e profundizar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da rea. - Practicar habilidades instrumentais Enriquecer o coecemento daqueles temas sobre os que os alumnos amosan curiosidade e interese. O profesorado utilizar os seguintes recursos como medidas de reforzo e de atencin ao alumnado con necesidade de apoio educativo: - Fichas de reforzo de cada unidade. - Fichas de comprensin lectora. - Fichas de ampliacin de cada unidade.
REA DE RELIXIN
PROFESORADO: 1 CURSO: Humbelina Romn Fernndez 2 CURSO: Humbelina Romn Fernndez
COMPETENCIAS Competencia en comunicacin lingstica - Escoitar, comprender, expoer e dialogar. - Utilizar a linguaxe como instrumento de comunicacin oral e escrita. - Expresar emocins, vivencias e opinins. - Utilizar a linguaxe con versatilidade en funcin do contexto. Competencia no coecemento e a interaccin co mundo fsico - Coidar o medio. - Consumir de xeito racional e responsable. - Percibir o espazo fsico no que se desenvolve a vida. Competencia matemtica - Interpretar e expresar informacins. - Descifrar cdigos numricos elementais. Tratamento da informacin e competencia dixital - Analizar a imaxe e as mensaxes que transmite. Competencia social e cidad - Participar, tomar decisins e comportarse con responsabilidade. - Dialogar para mellorar a comprensin da realidade. - Comunicarse en distintos contextos. - Crear un sistema de valores propio baseado no respecto, especialmente aos crentes doutras relixins. - Comprender a realidade relixiosa e social a partir da sa anlise. Competencia cultural e artstica - Cultivar a propia capacidade esttica mediante a expresin artstica e a expresin plstica. - Expresarse mediante elementos plsticos a travs da iniciativa, a imaxinacin e a creatividade. - Desenvolver habilidades e actitudes que permitan acceder s distintas manifestacins. - Coecer as obras e as manifestacins mis destacadas do patrimonio cultural cristin. - Utilizar as manifestacins culturais e artsticas como fonte de enriquecemento e desfrute. - Manter unha actitude respectuosa cara s expresins artsticas do patrimonio cristin Competencia para aprender a aprender - Dispoer de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continualo. - Perseverar e esforzarse, aceptando os erros e aprendendo deles. - Favorecer a motivacin, a confianza nun mesmo e o gusto por aprender. - Xestionar e controlar de forma eficaz os procesos de aprendizaxe. - Lograr experiencias de aprendizaxe conscientes e gratificantes, tanto individuais como colectivas. Autonoma e iniciativa persoal - Desenvolver valores persoais como a responsabilidade, a colaboracin, a axuda aos demais, a perseveranza, etc. - Afrontar os problemas e atopar solucins para eles. - Elixir con criterio propio e levar adiante iniciativas no mbito persoal. - Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais, o dilogo, o agradecemento, a cooperacin e o traballo en equipo. OBXECTIVOS 1) Valorar e aplicar na vida persoal e social os bos comportamentos sociais e relixiosos como xestos que favorecen o encontro entre as persoas con Deus. 2) 1.2. Recoecer os principais feitos por medio dos cales os 2.1. Descubrir a Biblia como a Palabra de Deus e o libro sagrado dos cristins. 3) Coecer e relacionar a revelacin de Deus na Biblia como Padre, Creador e misericordioso con situacins cotis e coas persoas mis prximas. 4) 3.1. Observar e interiorizar a beleza da natureza e a orixinalidade de ser humano como creacin de Deus que deben respectar e coidar as persoas na sa vida diaria. 5) Valorar e relacionar algns feitos e personaxes da Historia da Salvacin por medio dos cales Deus expresa o seu amor, con feitos e personaxes da actualidade.
80
6) Coecer e interiorizar a orixinalidade da oracin cristi como camio para mellorar as relacin con Deus, cos demais e cun mesmo. 5.1. Coecer e aplicar os comportamentos e actitudes necesarios para relacionarse persoalmente con Jesucristo como o mellor amigo. 7) Descubrir na vida diaria das persoas o amor e a providencia de Deus. 8) Descubrir a presenza do Esprito Santo na vida da Igrexa, na vida dos cristins e na vida diaria das persoas. 9) Coecer a Jess como o fundador da Igrexa. 10) Observar e valorar a Igrexa como a grande familia de Deus que celebra o amor de Deus e o amor aos demais na sociedade actual. 11) Identificar e apreciar as caractersticas da festa mariana da Anunciacin e a sa importancia nas celebracin cristis. 12) Comprender o significado cristin, festivo e cultural do Nadal como celebracin do ano litrxico. 13) Analizar e reflexionar sobre os principais acontecementos que se celebran durante a Semana Santa para aplicalos a situacins cotis. 14) Comprender o significado cristin, festivo e celebrativo das festas cristis e diferencialas das festas civs e sociais do mbito. 15) Descubrir e comparar algns smbolos, xestos e obxectos da natureza empregados nas celebracin cristis e nas relixins monotestas para mellorar a convivencia. 16) Comprender e apreciar os principais xestos que utilizan os cristins para relacionarse con Deus e expresarlle o seu amor. 17) Identificar e valorar os mandamentos como expresins do amor de Deus e normas que axudan a mellorar a relacin con Deus e a convivencia cos demais. 18) Comprender e respectar as festas e celebracin do ano litrxico e o culto cristin. 19) Recoecer e practicar na vida diaria os valores do amor de Deus, a verdade e a bondade que Jess ensina. 20) Identificar a Jesucristo como o modelo que seguen os cristins para practicar o ben e a verdade na vida persoal e social. 21) Coecer e aplicar as principais ensinanzas de Jess narradas nos Evanxeos e nas sas parbolas para mellorar a convivencia entre 11.1. Descubrir e valorar o significado do templo catlico e as imaxes relixiosas. 22) Coecer e vivenciar a msica relixiosa como expresin da fe catlica e relixiosa que promove a unidade con Deus, mellora a convivencia e forma parte do patrimonio cultural. 23) Comprender o significado cristin, festivo e celebrativo das festas mis importantes sobre a Virxe Mara para saber participar nelas de forma cvica e relixiosa. 24) Tomar conciencia da importancia que ten a fe na vida eterna para os cristins e para ser feliz na vida diaria. 25) Descubrir o significado dos principais acontecementos da paixn, morte e resurreccin de Jesucristo e a mensaxe cristi que revelan para todos os tempos.
81
CONTIDOS 1 CURSO - A creacin do ser humano e do mundo, obra admirable de Deus e tarefa para o home. - Deus ama as persoas e quere a sa felicidade. - Os comportamentos sociais e relixiosos achegan a Deus. A festa da Anunciacin. A festa cristi do Nadal. Jess ensina a mellorar a convivencia: Jesucristo camio, verdade e vida. Jess funda a Igrexa. A Igrexa. Formamos a grande familia dos fillos de Deus. A Semana Santa. As festas cristis. Smbolos sociais e relixiosos nas celebracin cristis.
- Os xestos cvicos e relixiosos como expresin da relacin con Deus e cos demais. - Significado do templo e as imaxes.
- Relacionar a figura de Dios Padre coa natureza. - Observar a natureza, descubrir as sas marabillas e coecer algns textos fundamentais sobre a Creacin. - Cantar diferentes composicins musicais de tipo relixioso. - Observar manifestacins artsticas, folclricas ou culturais de carcter relixioso. - Comentar textos significativos sobre Jess e a Virxe Mara. - Iniciarse na lectura de textos clave que falan de Dios Padre. - Iniciarse na lectura de textos clave que falan de Jess e Mara. - Observar os costumes nas festas relixiosas (Nadal, Semana Santa, etc.). - Iniciarse na curiosidade por coecer o sentido das festas relixiosas. - Aplicar os contidos en relacin con comportamentos e situacins da vida persoal e social. - Desenvolver a confianza en Dios Padre. - Interese por respectar a Natureza e o propio corpo. - Admirar as marabillas da Creacin. - Desenvolver a autoestima ao saber que Deus nos coece persoalmente. - Valorar feitos e smbolos relixiosos como un elemento expresivo da condicin humana. - Interese por aplicar os contidos estudados en cada unidade ao desenvolvemento das competencias. - Valorar as festas relixiosas. - Desenvolver unha actitude de admiracin e respecto cara s figuras de Jess e Mara. - Agradecer a Jess e Mara o que fixeron por ns. - Interese por participar vivamente nos cantos relixiosos 2 CURSO - A creacin do ser humano e do mundo, obra admirable de Deus e tarefa para o home. - Deus ama as persoas e quere a sa felicidade. - Os comportamentos sociais e relixiosos achegan a Deus. A festa da Anunciacin. A festa cristi do Nadal. Jess ensina a mellorar a convivencia: Jesucristo camio, verdade e vida. Jess funda a Igrexa. A Igrexa. Formamos a grande familia dos fillos de Deus. A Semana Santa. As festas cristis. Smbolos sociais e relixiosos nas celebracin cristis.
82
- Os xestos cvicos e relixiosos como expresin da relacin con Deus e cos demais. - Significado do templo e as imaxes. - Relacionar a figura de Dios Padre coa natureza. - Observar a natureza, descubrir as sas marabillas e coecer algns textos fundamentais sobre a Creacin. - Cantar diferentes composicins musicais de tipo relixioso. - Observar manifestacins artsticas, folclricas ou culturais de carcter relixioso. - Comentar textos significativos sobre Jess e a Virxe Mara. - Iniciarse na lectura de textos clave que falan de Dios Padre. - Iniciarse na lectura de textos clave que falan de Jess e Mara. - Observar os costumes nas festas relixiosas (Nadal, Semana Santa, etc.). - Iniciarse na curiosidade por coecer o sentido das festas relixiosas. - Aplicar os contidos en relacin con comportamentos e situacins da vida persoal e social. - Desenvolver a confianza en Dios Padre. - Interese por respectar a Natureza e o propio corpo. - Admirar as marabillas da Creacin. - Desenvolver a autoestima ao saber que Deus nos coece persoalmente. - Valorar feitos e smbolos relixiosos como un elemento expresivo da condicin humana. - Interese por aplicar os contidos estudados en cada unidade ao desenvolvemento das competencias. - Valorar as festas relixiosas. - Desenvolver unha actitude de admiracin e respecto cara s figuras de Jess e Mara. - Agradecer a Jess e Mara o que fixeron por ns.
- Interese por participar vivamente nos cantos relixiosos. CRITERIOS DE AVALIACIN
1 CURSO - Sabe que a creacin e a vida son un regalo de Deus aos homes. - Descobre, a travs da observacin da natureza e do seu corpo, a obra de Deus na Terra. - Observa e recolle datos relacionados coa relixiosidade do seu mbito (palabras, cancins, celebracin populares, obras de arte, etc.). - Toma conciencia da realidade de Deus como pai para os homes, establecendo un paralelismo coa paternidade/maternidade e fraternidade humanas. - Identifica e aprecia as principais festas cristis sobre Jess e Mara. - Sita e describe relatos evanxlicos sobre o nacemento de Jess, a sa vida, morte, resurreccin, a travs dos elementos relixiosos que aparecen no seu mbito. - Sita e describe relatos evanxlicos sobre a vida da Virxe Mara a travs dos elementos relixiosos que aparecen no seu mbito. - Recoece nas figuras de Jess e de Mara os protagonistas destacados da historia da salvacin. - Valora a Jess e a Mara como modelos exemplares de vida. - Sabe que a Igrexa a grande familia de Deus, observando os elementos que a constiten. - Toma conciencia do fundamento cristin da celebracin do Nadal. - Coece o sentido cristin da Semana Santa. - Recoece o significado cristin do templo e as imaxes de Jess e Mara. - Descobre a Biblia como Palabra de Deus. - Recoece a revelacin de Deus na Biblia como pai, creador e misericordioso. - Expresa o amor que Deus mostra na historia do pobo de Israel. - Indica a importancia para os cristins da msica e a cancin relixiosas. - Sinala a principal mensaxe cristi do Nadal. - Recoece algunhas das principais ensinanzas de Jess nos Evanxeos e nas parbolas. - Sinala algunhas expresins a travs das cales as persoas manifestan o seu amor a Deus. - Identifica a oracin cristi como relacin con Deus. - Indica os principais acontecementos da paixn e morte de Jess en relacin coa Semana Santa. - Recoece o acontecemento da resurreccin de Jess. - Relaciona ao Esprito Santo co Esprito de Deus e co Esprito de Jess. - Identifica o concepto de ceo en relacin coa fe cristi na vida eterna. - Relaciona os Dez Mandamentos coa convivencia diaria. - Recoece os principais tempos litrxicos do ano litrxico de la Igrexa. 2 CURSO - Sabe que a creacin e a vida son un regalo de Deus aos homes. - Descobre, a travs da observacin da natureza e do seu corpo, a obra de Deus na Terra. - Observa e recolle datos relacionados coa relixiosidade do seu mbito (palabras, cancins, celebracin populares, obras de arte, etc.). - Toma conciencia da realidade de Deus como pai para os homes, establecendo un paralelismo coa paternidade/maternidade e fraternidade humanas. - Identifica e aprecia as principais festas cristis sobre Jess e Mara. - Sita e describe relatos evanxlicos sobre o nacemento de Jess, a sa vida, morte, resurreccin, a travs dos elementos relixiosos que aparecen no seu mbito. - Sita e describe relatos evanxlicos sobre a vida da Virxe Mara a travs dos elementos relixiosos que aparecen no seu mbito. - Recoece nas figuras de Jess e de Mara os protagonistas destacados da historia da salvacin. - Valora a Jess e a Mara como modelos exemplares de vida. - Sabe que a Igrexa a grande familia de Deus, observando os elementos que a constiten. - Toma conciencia do fundamento cristin da celebracin do Nadal. - Coece o sentido cristin da Semana Santa. - Recoece o significado cristin do templo e as imaxes de Jess e Mara. - Descobre a Biblia como Palabra de Deus. - Recoece a revelacin de Deus na Biblia como pai, creador e misericordioso. - Expresa o amor que Deus mostra na historia do pobo de Israel. - Indica a importancia para os cristins da msica e a cancin relixiosas.
83
Sinala a principal mensaxe cristi do Nadal. Recoece algunhas das principais ensinanzas de Jess nos Evanxeos e nas parbolas. Sinala algunhas expresins a travs das cales as persoas manifestan o seu amor a Deus. Identifica a oracin cristi como relacin con Deus. Indica os principais acontecementos da paixn e morte de Jess en relacin coa Semana Santa. Recoece o acontecemento da resurreccin de Jess. Relaciona ao Esprito Santo co Esprito de Deus e co Esprito de Jess. Identifica o concepto de ceo en relacin coa fe cristi na vida eterna. Relaciona os Dez Mandamentos coa convivencia diaria. Recoece os principais tempos litrxicos do ano litrxico de la Igrexa. MNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIN POSITIVA 1 CURSO
84
Recoecer os elementos da natureza. Saber que nla Creacin obra de Deus. Comprender que Deus regala nla Creacin s persoas e quere que a coiden. Identificar os comportamentos que respectan e coidan la Creacin. Comprender que o amor fai felices as persoas. Saber que Deus ama e axuda s persoas. Descubrir que Deus creou o home e a muller e lles regalou o seu amor. Recoecer comportamentos de axuda aos demais. Descubrir que a Deus lle gustan os bos comportamentos. Saber que os comportamentos relixiosos achegan a Deus. Coecer que Deus e Abrahn eran moi amigos. Identificar comportamentos de respecto aos demais. Descubrir que as festas celebran acontecementos. Saber que na festa de n os cristins recordan o anuncio do anxo a Mara. Coecer que o anxo anunciou a Mara o nacemento de Jess. Recoecer situacins nas que hai que expresar agradecemento aos demais. Recoecer a festa de Nadal. Saber que dla Navidad recorda o nacemento de Jess. Contar o nacemento de Jess. Identificar dla Navidad como tempo de alegra, paz e amor. Saber que Jess ensina o amor de Deus. Coecer que Deus un bo Padre que ama e coida as persoas, que son as sas fillas. Descubrir que a oracin unha forma de expresin de amor a Deus. Coecer que Jess ensinou a portarse ben cos demais e a axudar os necesitados. Saber que os cristins deben seguir o exemplo de Jess. Descubrir que o respecto s persoas das demais relixins moi importante para mellorar a convivencia. Recoecer os grupos e valorar as sas achegas. Saber que ala Iglesia o grupo dos cristins. Descubrir que Jess fundou ala Iglesia para ensinar a mensaxe de Deus. Distinguir e valorar as obras de arte relixiosa. Valorar a familia. Saber que ala Iglesia a familia dos Fillos de Deus. Coecer que os cristins se renen na igrexa para celebrar que Deus nos ama. Coecer que, en Semana Santa, os cristins recordan a morte e resurreccin de Jess. Saber que se recorda o Domingo de Ramos, o Xoves Santo, o Venres Santo e o Domingo de Resurreccin. Identificar os pasos como expresins artsticas de la Semana Santa. Descubrir que as festas cristis celebran que Jess e Mara estn connosco. Saber que se celebra nas festas de Nadal, Pascua e Pentecoste. Coecer que o domingo o da de festa relixiosa da semana. Saber que a cruz e a auga son smbolos do amor de Deus. Saber que o pan e o vio son signos relixiosos de Jesucristo. Coecer qu feitos da vida de Jess recordan a cruz, a auga, o vio e o pan. Enumerar xestos relixiosos. Descubrir que os xestos relixiosos son expresins do amor a Deus.
Saberse persignar. Coecer que o templo a casa dos cristins. Saber que as imaxes relixiosas axudan a estar mis preto de Deus, de Jess e de la Virxe. Relacionar os principais obxectos do culto relixioso cos feitos da vida de Jess que recordan. 2 CURSO Descubrir que ala Biblia ala Palabra de Dios. Coecer que ala Biblia se divide en Antigo e Novo Testamento. Saber que os Evanxeos son catro libros do Novo Testamento e contan a vida de Jess. La Biblia insignia que Deus o Creador e o noso Padre que sempre nos ama e nos perdoa. Deus creou todo por amor e reglanos la Creacin. Comprender o relato bblico A ovella perdida. Saber que Deus elixiu o pobo de Israel para expresar o grande amor que sente polas persoas. Comprender que Deus axudou o pobo de Israel no deserto envindolles o man. Coecer que a historia do pobo de Israel se narra no Antigo Testamento. Saber que nas celebracin cristis se cantan cancins relixiosas para dar grazas a Deus, a Jess e a Mara. Expresar que son os vilancicos e as cancins marianas. Coecer que o rei David escribiu salmos a Deus. Saber que, en Nadal, os cristins celebran o nacemento de Jess, Fillo de Deus. Coecer que Deus enviou o seu Fillo Jess para salvarnos. Contar o nacemento de Jess. Identificar os verdadeiros comportamentos cristins de la Nadal. Saber que Jess ensinou a amar a Deus, aos demais e a un mesmo. Coecer que Jess ensinou a sa mensaxe de amor co seu exemplo e coas sas palabras. Explicar que unha parbola e poer un exemplo. Contar a parbola dos dous irmns. Descubrir que os bos comportamentos e os xestos relixiosos son a resposta que os cristins dan ao amor de Deus. Saber que a oracin, a participacin en ala Eucarista e a celebracin das festas cristis son xestos relixiosos de amor a Deus. Coecer xestos de amor a Deus do pobo de Israel. Saber que os cristins rezan a Deus con oracins para expresar o seu amor. Descubrir que Jess ensinou a oracin do Nosopai. Comprender o Nosopai. Descubrir que as principais normas cristis son os Dez Mandamentos. Saber que Deus entregou os Dez Mandamentos a Moiss e se atopan escritos en la Biblia. Recoecer os tres primeiros mandamentos como normas que ensinan comportarse ben con Deus e os outro sete cos demais. Saber que Jess morreu e Deus o resucitou. Enumerar os feitos mis importantes da ltima semana de Jess. Coecer que, en Semana Santa, os cristins recordan a paixn, morte e resurreccin de Jess. Descubrir que o Esprito de Jess o mesmo Esprito de Deus, chamado Esprito Santo. Saber que Jess enviou o Esprito Santo aos seus discpulos o da de Pentecoste. Descubrir que o Esprito Santo enche de fe, forza e felicidade. Coecer que os cristins cren na resurreccin e na vida eterna xunto a Deus no ceo. Descubrir que Deus invita ao ceo a todas as persoas. Saber que a fe na vida eterna axuda aos cristins a esforzarse para facer mis felices os demais. Saber que maio o mes de ala Virgen Mara e que durante o ano os cristins celebran festas para recordar os momentos mis importantes da sa vida. Coecer que se celebra nas festas de , , n e la Ascensin. Contar o relato bblico de nla Anunciacin e de la Visitacin. Saber que o ano litrxico o calendario cristin e que est formado por tempos litrxicos. Coecer os seis tempos litrxicos e que recordan ou celebran. Contar os feitos da primeira Pascua de Jess.
85
METODOLOXA E MATERIAIS CURRICULARES
a) Prtese do nivel de desenvolvemento do alumno, nos seus distintos aspectos, para construr, a partir de a, outras aprendizaxes que favorezan e melloren o devandito nivel de desenvolvemento. b)Sublase a necesidade de estimular o desenvolvemento de capacidades xerais e de competencias bsicas e especficas por medio do traballo das reas. c)Dse prioridade comprensin dos contidos que se traballan fronte sa aprendizaxe mecnica. d)Propcianse oportunidades para pr en prctica os novos coecementos, de modo que o alumno pode comprobar o interese e a utilidade do aprendido. e)Fomntase a reflexin persoal sobre o realizado e a elaboracin de conclusins con respecto ao que aprendeu, de modo que o alumno poida analizar o seu progreso respecto aos seus coecementos. Agrupamento dos alumnos O agrupamento dos alumnos unha esixencia da diversidade e un indicador da autonoma do centro e ten como finalidade garantir que todos os alumnos aprendan e consigan os obxectivos educativos marcados.La diversidade de agrupamentos proporciona unha mellor explotacin das actividades escolares e constite un instrumento de adecuacin metodolxica s necesidades dos alumnos. Os criterios de distribucin do alumnado por aulas son moi diversos e deben ter en conta aspectos como o punto de partida dos alumnos ao chegar ao inicio do ciclo e de cada curso, as peculiaridades educativas do centro e a natureza da rea ou actividade. Estes son os criterios mis empregados na agrupacin de alumnos: - Idade cronolxica. - Equilibrio nos grupos entre alumnos e alumnas. - Rendemento acadmico. - Ritmo de aprendizaxe. - Intereses. - Motivacin. - Natureza da rea ou da actividade. O agrupamento de alumnos non ten porque limitarse a un nico modelo, xa que supn limitar o potencial enriquecedor do proceso educativo. Establecer diferentes agrupamentos facilita a aprendizaxe entre iguais, a cooperacin e o traballo colaborativo, a cohesin do grupo, o traballo por proxectos, a atencin diversidade, a pertenza ao centro, a mediacin en conflitos e a relacin co mbito e cos servizos da comunidade. Segundo as caractersticas e necesidades do alumnado, e segundo a natureza disciplinar da actividade ou rea, os tipos de agrupamentos mis empregados son: - Aula. - Gran grupo. - Pequeno grupo. - Talleres. - Equipos de traballo cooperativo. - Grupos de actividade. Organizacin dos espazos Dende unha perspectiva de etapa, o contido das decisins relativas organizacin do espazo pode referirse a: - Espazos propios do grupo (aula). Cada titor organizar o espazo na sa aula como crea conveniente para o desenvolvemento da actividade lectiva; ser conveniente ter en conta variables como idade e agrupamento de alumnos, mobiliario, iluminacin, temperatura, materiais existentes na aula, etc. Se nunha aula imparten actividades lectivas outros mestres ademais do titor, preocuparanse, ao conclur a clase, de que material e espazos se achen na distribucin planificada por este. - Espazos compartidos polos alumnos. Os alumnos de Primaria comparten espazos con alumnos doutras etapas educativas dentro do centro e, as mesmo, utilizan habitualmente outros espazos, tanto interiores do centro educativo como exteriores. Algns destes espazos son os seguintes: - Biblioteca. - Laboratorio. - Talleres. - Sala de informtica. - Sala de usos mltiples Organizacin dos tempos As previsins de traballo na aula e no centro escolar deben axustarse realmente ao tempo dispoible. Por iso, necesario realizar unha temporalizacin que incla a elaboracin dun horario xeral, co correspondente desenvolvemento das reas, e dun horario de actividade docente, no que se tern en conta as restantes actividades organizativas do centro.
86
PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN Observacin sistemtica: - Rexistro de observacin - Rexistro anecdtico persoal Anlise ds produccins dous alumnos: - Fichas - Cadernos de clase -Actividades dous libros -Produccins orais Intercambios orais cos alumnos. -Dilogos -Postas en comn Probas especficas: -Abertas -Obxectivas -Resolucin de exercicios
87
MEDIDAS DE ATENCIN DIVERSIDADE Os programas deben axustarse realidade dos nosos alumnos e alumnas. Primeiro realizaremos unha valoracin das suas caractersticas. Situacin econmica e cultural da familia, rendemento do alumno na etapa anterior, personalidade, intereses... Atencin diversidade na programacin de contidos e actividades: con respecto aos contidos establecerase unha difereciacin entre informacin bsica e informacin complementaria. esto quere dicir: que en primeiro lugar fixaremos uns contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para acadar os obxectivos previstos. A partir de ah, consideraremos outra seie de contidos que podern ser traballados ou non en funcin das peculiaridades de cada alumno. As actividades organizaranse por categoras en funcin da sua finalidade, por un lado contemplaranse actividades de reforzo, de consolidacin daquelas aprendizaxes que consideramos bsicas e por outro lado deseearemos outro tipo de actividades que impliquen unha complexidade maior como ampliacin do tema traballado. Atencin diversidade na metodoloxa: na aula contemplaranse tanto a funcionalidade e uso real dos coecementos como a adecuacin destes s coecementos previos dos alumnos. Atencin diversidade nos mateirais: a utilizacin de materiais complementarios distintos do libro, permite a diversificacin do proceso do ensino-aprendizaxe e persegue o seguinte: - Consolidar contidos nos que a adquisicin por parte do alumno supn unha maior dificultade. - Ampliar e profundizar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da rea. - Practicar habilidades instrumentais Enriquecer o coecemento daqueles temas sobre os que os alumnos amosan curiosidade e interese. O profesorado utilizar os seguintes recursos como medidas de reforzo e de atencin ao alumnado con necesidade de apoio educativo: - Fichas de reforzo de cada unidade. - Fichas de comprensin lectora. - Fichas de ampliacin de cada unidade.
FOMENTO DA LECTURA
A lectura un factor esencial do enriquecemento intelectual e constite unha actividade clave na educacin por ser un dos principais instrumentos de aprendizaxe, cuxo dominio abre as portas a novos coecementos. Unha deficiente aprendizaxe lectora e unha mala comprensin do lido abocan aos alumnos ao fracaso escolar e persoal. Por iso, a comprensin lectora, ademais de ser un instrumento de aprendizaxe, un requisito indispensable para que o alumno sinta gusto pola lectura. A lectura estar presente en todas as reas da Educacin Primaria. Por iso, o fomento da lectura e o desenvolvemento da comprensin lectora sern impulsados, non s desde a rea de Lingua Castel e Literatura, senn a travs das actividades especficas de todas as reas. As sesins de lectura non deben orientarse, pois, como unha continuacin da clase de Lingua Castel e Literatura, senn tamn como a posta en prctica das sas ensinanzas e han de servir para avaliar o nivel de comprensin lectora do alumno. Os propsitos da lectura son moi diversos e estn sempre ao servizo das necesidades e intereses do lector. Lese para obter informacin, para aprender, para comunicarse, para divertirse, para vivir outras realidades. Todas estas finalidades da lectura debern terse en conta hora de traballar na aula, e debern desenvolverse estratexias que lle faciliten ao alumno a sa consecucin. Os obxectivos de que se pretende lograr son os seguintes: a) Espertar e aumentar o interese do alumnado pola lectura. b) Potenciar a comprensin lectora desde todas as reas do currculo. c) Formar lectores capaces de desenvolverse con xito no mbito escolar. d) Lograr que a maiora do alumnado descubra a lectura como un elemento de goce persoal. e) Fomentar no alumnado, a travs da lectura, unha actitude reflexiva e crtica ante as manifestacins do contorno. d) Usar a biblioteca para a busca de informacin e aprendizaxe, e como fonte de pracer. Orientacins metodolxicas fundamental que o docente logre transmitir aos seus alumnos o seu entusiasmo para lograr facer lectores capaces e motivados. De entre os moitos textos que se poden empregar para a lectura, o conto ocupa un lugar importante na formacin literaria dos alumnos de Educacin Primaria. Os contos, polo seu contido, a sa estrutura e o seu vocabulario, son un instrumento fundamental para o desenvolvemento das habilidades lingsticas, pois cando o neno os escoita ou os le aprpiase do seu vocabulario e das sas estruturas lingsticas e ponas en prctica noutras situacins. moi importante a eleccin dos textos cos que se vai traballar. Estes han de ser motivadores e axeitados ao nivel dos lectores. Traballarase a identificacin da estrutura dos diferentes textos, as ideas principais e secundarias, o sentido dos distintos pargrafos e as relacins que entre eles se establecen. O profesorado elixir os textos en funcin dos seguintes criterios: - Grao de maduracin do proceso lector. - Eleccin de temas atractivos e interesantes para os alumnos. - Aumento da dificultade dos textos ao longo do curso. - Textos variados en canto a contidos e de diferentes xneros literarios. - Eleccin do tipo de letra axeitada aos distintos niveis. - Ilustracins atractivas e motivadoras. Por ltimo, hai que destacar a importancia da lectura en voz alta na comprensin lectora, xa que, a travs dela, se estimula a recreacin de sentimentos e de sensacins, ao mesmo tempo que serve como vehculo de ideas. A automatizacin dun bo ton, unha correcta pronunciacin e unha axeitada velocidade lectora son imprescindibles para que o lector poida consolidar a comprensin lectora. INCORPORACIN DAS TICS As tecnoloxas da informacin e a comunicacin han de constitur unha ferramenta coti nas actividades de ensino e aprendizaxe das diferentes reas, as como un instrumento de traballo para explorar, analizar e intercambiar informacin. A aplicacin das tecnoloxas da informacin e a comunicacin ao traballo da aula convrtese nunha peza clave na educacin e a formacin das novas xeracins. A sa importancia social e o lugar preferente que ocupan xa na vida dos nenos e as nenas fan que deban estar presentes nos centros educativos, de modo que os estudantes adquiran os coecementos e as habilidades necesarios para abordar con garanta de xito a sa utilizacin nos mbitos de aprendizaxe, familiares e de ocio. O obxectivo que se pretende alcanzar ao finalizar a escolarizacin obrigatoria a consecucin por parte do alumnado de competencia dixital. Esta competencia consiste en dispoer de habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar informacin, e
88
para transformala en coecemento. Incorpora diferentes habilidades, que van desde o acceso informacin ata a sa transmisin en distintos soportes unha vez tratada, inclundo a utilizacin das TIC como elemento esencial para informarse, aprender e comunicarse. Ser competente na utilizacin das tecnoloxas da informacin e a comunicacin como instrumento de traballo intelectual incle utilizalas na sa dobre funcin de transmisoras e xeradoras de informacin e coecemento. Utilizaranse na sa funcin xeradora ao empregalas, por exemplo, como ferramenta no uso de modelos de procesos matemticos, fsicos, sociais, econmicos ou artsticos. As mesmo, esta competencia permite procesar e xestionar axeitadamente informacin abundante e complexa, resolver problemas reais, tomar decisins, traballar en contornos de colaboracin ampliando os mbitos de comunicacin para participar en comunidades de aprendizaxe formais e informais, e xerar producins responsables e creativas. A competencia dixital incle utilizar as tecnoloxas da informacin e a comunicacin extraendo o seu mximo rendemento a partir da comprensin da natureza e o modo de operar dos sistemas tecnolxicos, e do efecto que eses cambios teen no mundo persoal e sociolaboral. As mesmo, supn manexar estratexias para identificar e resolver os problemas habituais de software e hardware que vaian xurdindo. Igualmente, permite aproveitar a informacin que proporcionan e analizala de forma crtica mediante o traballo persoal autnomo e o traballo de colaboracin, nas sas vertentes tanto sincrnica como diacrnica, coecendo e relacionndose con mbitos fsicos e sociais cada vez mis amplos, ademais de utilizalas como ferramenta para organizar a informacin, procesala e orientala para conseguir obxectivos e fins de aprendizaxe, traballo e ocio previamente establecidos. En definitiva, a competencia dixital comporta facer uso habitual dos recursos tecnolxicos dispoibles. Para que isto se poida poer en prctica con garanta de xito e de coherencia, resulta necesaria a creacin dun plan de introducin das tecnoloxas da informacin e a comunicacin a nivel de centro e de aula coa participacin activa de todo o equipo docente. Este plan implica un cambio metodolxico e unha adaptacin realidade para o mellor aproveitamento das posibilidades que as TIC ofrecen. Cada proxecto ser nico, atendendo s caractersticas e s posibilidades que se poden alcanzar tendo en conta a situacin xeogrfica, o tipo de alumnado, a formacin do profesorado e as infraestruturas dispoibles. O profesorado de Educacin Primaria ha de ter presentes, hora de traballar cos alumnos nas TIC, o grao de competencias tecnolxicas e intelectuais apropiado a cada idade e as caractersticas e necesidades concretas do seu alumnado. Cada equipo docente ter que decidir, de acordo co seu contexto concreto, a forma mis adecuada para ir internndose na utilizacin das distintas posibilidades que ofrecen as TIC. As formas mis habituais de utilizacin das novas tecnoloxas na aula son as que se detallan a continuacin: 1. Exposicin do profesor apoiada nas novas tecnoloxas Mediante o uso do ordenador o profesor mellora a exposicin dos contidos ao ilustrar con maior claridade algns conceptos e presentalos de forma mis atractiva. Ao mesmo tempo, coa utilizacin das novas tecnoloxas pdese mellorar a motivacin cara aprendizaxe da materia e cara ao uso de recursos informticos. 2. Iniciacin informtica Pretndese transmitir os coecementos bsicos necesarios para poder utilizar as tecnoloxas. Os contidos elementais que se deben desenvolver na aula son: - Utilizacin dos compoentes bsicos do contorno grfico do ordenador. - Apertura e peche de aplicacins. - Creacin dun documento novo. - Gravacin e recuperacin de documentos. - Acceso informacin contida nun CD. - Acceso a pxinas web. - Impresin de documentos. - Utilizacin do disco duro e uso de dispositivos externos. - Utilizacin dun navegador. - Utilizacin de bases de datos sinxelas. - Edicin de documentos mediante procesadores de texto. - Elaboracin de presentacins multimedia ou pxinas web sinxelas. - Utilizacin dun buscador. 3. Exercitacin mediante programas educativos Esta modalidade permite unha serie achegas para a aprendizaxe do alumnado, dependendo dos criterios didcticos e pedagxicos cos que se constituse o programa. Os programas que permiten a interactividade e a creatividade por parte do alumnado, favorecen un uso das novas tecnoloxas con mis posibilidades educativas. 4. Aprendizaxe por investigacin
89
Trtase de fomentar a aprendizaxe activa e o mis autnoma posible por parte do alumnado, que se ve confrontado a tomar decisins en torno a como proceder na aprendizaxe, que recursos utilizar, como seleccionar e elaborar a informacin atopada, como organizar e repartir o traballo entre os membros do grupo, como presentar o produto resultante, etc. Esta modalidade de traballo supn un modelo educativo valioso en si mesmo, que se enriquece anda mis coa incorporacin das TIC.
..............................
90

Ceip o Castiñeiro - Programación E. Primaria - 1º Ciclo - 2011-12

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ceip o Castiñeiro - Programación E. Primaria - 1º Ciclo - 2011-12

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

Educacin Primaria 1 Ciclo

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

MNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIN POSITIVA

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

MEDIDAS DE ATENCIN DIVERSIDADE

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

MNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIN POSITIVA

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)

Probas especficas: -Abertas -Obxectivas -Resolucin de exercicios

CEIP O CASTIEIRO LAZA (OURENSE)