KAFKAS ÜNİVERSİTESİ DEDE KORKUT EĞİTİM FAKÜLTESİ

İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI

EĞİTİMDE AHLAK VE ETİK DERSİ VİZE ÖDEVİ

Serkan COŞTU

Hazırlayan:
Zeynep Buse ORALLI
209902001
RESTORAN SIRLARI 5.SEZON 13.BÖLÜM
https://www.dmax.com.tr/restoran-sirlari/5-sezon-13-bolum
KISA ÖZET: Bir restoran sahibi restoranda çalışan garson ve tiyatro oyuncusunun arasında bir ilişki
olduğuna dair duyumlar almıştır. Burası tiyatro ve restoranın birleşimden oluşan bir işletmedir.
Müşteriler yemeğin geç gelmesinden rahatsızlık duymaktadır. Bu da restoranın kazancını olumsuz
etkilemektedir. Restoran sahibi bu durumun araştırılması için çağırdığı restoran sırları ekibi sayesinde
garson ve oyuncu arasında bir ilişkinin olmadığı, garsonun oyuncuya saplantılı şekilde aşık olduğu,
oyuncunun ise özel muamele görmek için garsonu kullandığı ortaya çıkmaktadır. Ayrıca gizli kamera
görüntüleri incelendiğinde, tuvalet görevlisinin bahşiş almak için müşterileri zorladığı, görevi
sırasında alkol aldığı ve yemek yediği, bunun karşılığında da garsonlara sigara verdiği görülmektedir.
Bu doğrultuda yukarıda bahsedilen iş yerinde çalışan kişiler tarafından gerçekleştirilen iki etik
dışı davranış tanımlanarak bu kişilerin savunma sırasındaki söylemleri ve yaptıkları davranışın
sonucunda gerçekleşen durum paylaşılmıştır.
1.ETİK DIŞI DAVRANIŞ: Restoranda çalışan garsonun, tiyatro oyuncusuna saplantılı bir şekilde
aşık olması ve bunun sonucunda da işlerini aksatmasından dolayı müşterilere hizmet etmemesi
1.Etik Dışı Davranışı Gerçekleştiren Kişinin Savunması:
A. Garsonun restoran sahibine kendisini savunurken kullandığı ifadeler:
Restoran sahibi: Oyunculardan biriyle flört ediyorsun. Müşterilerim parasını ödedikleri hizmeti
alamıyorlar. Çünkü sen, seninle hiçbir şey yapmak istemeyen bir oyuncuya abayı yakmış durumdasın.
Dedektif: Rob’u hatırladın mı? Restorana bir garson olarak geldi ve sen tüm geceyi ona Joseph
hakkında kötü şeyler söyleyerek geçirdin.
Garson: Joseph’i yollarsan ikimizin de sorunu çözülür. Çünkü bu pislik Hannah ile ilişkimize engel
oluyor. Ve…
Restoran sahibi: Hannah ile bir ilişkimiz yok. Seninle hiçbir şey yapmak istemiyor.
Garson: Yani bu kadar monitörün var ve Hannah’ın bana nasıl baktığını görmedin mi?
Dedektif: Gördüm ama o bakışlar senin sandığın bakışlar değil.
Restoran sahibi: Artık burada çalışamazsın. Sen, kovuldun.
Garson: Beni kovarsan Hannah’da işi bırakır. Umarım mutlusundur.
B. Garsonun kendisine verilen savunma hakkı sırasında kullandığı ifadeler:
Garson: Bu gece biraz kontrolden çıkmış olabilirim ama ben aşığım ve kalbimin sesini dinleyeceğim.
1.Etik Dışı Davranışın Sonucunda Ortaya Çıkan Durum: Garson kovulmasının ardından başka bir
restoranda garsonluk yapmaya başladı.
2.ETİK DIŞI DAVRANIŞ: Restoranda çalışan tuvalet görevlisinin müşterilerden zorla bahşiş almaya
çalışması, görevi sırasında yemek yiyip alkol alması ve karşılığında garsona sigara vermesi

2.Etik Dışı Davranışı Gerçekleştiren Kişinin Savunması:

A. Görevlinin restoran sahibine kendisini savunurken kullandığı ifadeler:
Restoran sahibi: Kendinle ilgili neler söyleyeceksin?
Görevli: Sen casusluk yaptın. (dedektife söylüyor.)
Dedektif: Burada olanlar hakkında casusluk yapma hakkımız var.
Restoran sahibi: Bahşiş için müşterileri sıkıştırmaman gerekiyor ama…
Görevli: Ben sana sadığım.
Restoran sahibi: Bu nasıl sadakat? Mesaide içemezsin.
Görevli: Dostum, ara sıra bir yudum alıyorum. Ben alkolik falan değilim sonuçta.
Restoran sahibi: Müşteriye hizmet için burada bulunuyorsun.
Dedektif: Bu kabul edilemez. Bu adamın işi zarar görecek.
B. Görevlinin kendisine verilen savunma hakkı sırasında kullandığı ifadeler:
Görevli: Buradaki diğer herkes bahşiş alıyor, ben niye almayayım peki?
2.Etik Dışı Davranışın Sonucunda Ortaya Çıkan Durum: Tuvalet görevlisinin yerine daha az
zorlayıcı biri getirildi.
Bu doğrultuda yukarıda bahsedilen iş yerinde çalışan kişiler tarafından gerçekleştirilen iki etik
dışı davranış “Eğitimde Ahlak ve Etik” dersi bağlamında;
• “Davranışın Yargılanması” ile ilgili 6,
• “Davranışın Ussallaştırılması” ile ilgili 12 ve
• “Etik Karar Verme” ile ilgili 7 olmak üzere toplam 25 ilke doğrultusunda analiz edilmiştir.
1.ETİK DIŞI DAVRANIŞIN YARGILANMASI:
1. Bu doğru mu?: Garsonun aşık olmasında yanlış bir durum yoktur. Ama bunu
saplantı haline getirmesi ve restorandaki hizmeti etkileyecek kadar ileri gitmesi
yanlıştır.
2. Bu adil mi?: Bu davranış adil değildir. Garson kendi duygularını ön plana alarak
yapması gereken görevlerini yerine getirmemektedir. Müşteriler ödedikleri paranın
karşılığını alamamaktadırlar. Bu durum onlar için haksızlık olmaktadır.
3. Eğer birisi zarar görecekse bu kim?: Birisi zarar görecekse bu tabi ki garson ve
tiyatro oyuncusu olmalıdır. Çünkü restoranın zarar görmesine ikisi de sebep
olmuştur. Garson saplantılı şekilde aşıktır ama tiyatro oyuncusu da onu
kullanmaktadır.
4. Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat
hisseder miydiniz?: Hayır. Çünkü restorana zarar veren ve müşterileri rahatsız eden
bu olayı yaşamak istemezdim, kimsenin bilmesini istemezdim.
5. Aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınıza bunu söyler miydiniz?: Söylemezdim.
Onların benim böyle bir davranışta bulunduğumu bilmelerini istemezdim. Kendimi
mahcup hissederdim.
6. Olay nasıl kokuyor?: Garsonun bu olayda kötü bir niyeti yoktur .Garson olacakları
önceden tahmin etmeliydi. Ama duygularının önüne geçememiştir. Oyuncuya
hissettiği duygunun işine yansımasına beklenecek bir durumdur.

ÇIKARIM: Sonuç olarak garsonun yaptığı etik dışı bir davranıştır. Oyuncuyla ilişkisi olması normal
bir durumdur ama bu ilişki iş saatleri dışında devam etmelidir. Restoranda yaşanan bu etik dışı
davranış sonucunda restoran maddi olarak kayıp yaşamıştır. Ayrıca bu ilişki insanlar tarafından fark
edilecek boyuta gelmiştir. Restoran sahibi bu duyumlardan rahatsız olmuştur. Garson bu ilişkiyi
saplantı haline getirip oyuncuyu kıskandığı için uygunsuz hareketlerde bulunmuştur. Müşteriler bu
hareketlerden rahatsız olmuşlardır. Bunlardan dolayı bu etik dışı davranış doğru ve adil değildir.

1.ETİK DIŞI DAVRANIŞIN USSALLAŞTIRILMASI

Ussallaştırma Yaklaşımları Yaklaşımın Kullanılma Yaklaşımın Kullanıldığını

Durumu Gösteren İfade

1. Eğer gerekli ise etiktir. Hayır Garsonun savunmasında bu

yaklaşıma uygun bir cümle
yoktur.
2. Sahte gereklilikler tuzağı Hayır Garsonun savunmasında bu
yaklaşıma uygun bir cümle
yoktur.
3. Eğer yasal ve izin Hayır Garsonun savunmasında bu
verilebilir ise uygundur. yaklaşıma uygun bir cümle
yoktur.
4. Bu işin bir parçası Hayır Garsonun savunmasında bu
yaklaşıma uygun bir cümle
yoktur.
5. Sonuçta herkesin yararı Evet …Joseph’i yollarsan ikimizin de
sağlanacak. sorunu çözülür.
6. Bunu sadece senin için Hayır Garsonun savunmasında bu
yapıyorum. yaklaşıma uygun bir cümle
yoktur.
7. Sadece ateşe ateşle Evet Beni kovarsan Hannah’da işi
karşılık veriyorum. bırakır. Umarım mutlusundur.
8. Kimse zarar görmeyecek. Hayır Garsonun savunmasında bu
yaklaşıma uygun bir cümle
yoktur.
9. Herkes aynı şeyi yapıyor. Evet …ben aşığım ve kalbimin sesini
dinleyeceğim.
10. Kişisel olarak benim Hayır Garsonun savunmasında bu
kazancım yoksa tamam. yaklaşıma uygun bir cümle
 yoktur.
11. Hak ettiğimi alamıyorum. Hayır Garsonun savunmasında bu
yaklaşıma uygun bir cümle
yoktur.
12. Hala tarafsız olabilirim. Hayır Garsonun savunmasında bu
yaklaşıma uygun bir cümle
yoktur.

ÖZELEŞTİRİ: Kendimi garsonun yerine koyduğumda yanlış bir davranış yapmadığımı düşünürüm.
Çünkü birine karşı bir duygu hissetmek gayet normal bir davranıştır. Duygularını kontrol etmekte
zorlandığı için işi de kötü etkilenmiştir. Ama o an bunun farkında olamayabilirdim. Buradaki hata
garsonun, oyuncunun da ona bir şey hissettiğini sanmasıdır. Bu duygularını daha da artırmış ve
kıskançlık, saplantı haline gelmiştir. Müşterilerin yanında uygunsuz hareketlerde bulunup rahatsızlık
vermesi, müşterilere yemek servisi yapacağı sırada aşık olduğu oyuncuyla ilgilenmesi çok yanlış
davranışlardır. Bunları düşünüp duygularını kontrol etmesi gerekirdi.
Garsonun savunmasında hatasını kabul etmediği ve pişman olmadığı görülmektedir. Aşık olmanın ve
kalbinin sesini dinlemenin normal olduğunu ve herkesin yapabileceğini belirtmiştir. Ayrıca garson,
restoran sahibi onu kovduktan sonra tehdit etmektedir. Suçun kendisinde olmadığını, bu duruma
gelmelerine aşık olduğu oyuncunun arkadaşının sebep olduğunu belirtmiş ve onun kovulmasını
istemiştir.

1.ETİK DIŞI DAVRANIŞ HAKKINDA KARAR VERME

1. Dur ve Düşün: Garson, oyuncuyla ilişki yaşamadan önce bunun ne gibi sonuçlara sebep
olacağını düşünmelidir. Oyuncuyla ilgilenmekten işlerini aksatacağını, ilişkinin kendisini ve
müşterileri kötü etkileyeceğini düşünmesi gereklidir. Aşık olduğu oyuncuyu arkadaşından
kıskandığı için kötü hareketlerde bulunmadan önce sinirinin geçmesini beklemeliydi.
Duygularını biraz daha kontrollü yaşaması gerektiğini düşünüp ona göre davranmalıydı.
Ayrıca işten kovulduğu için restoran sahibini tehdit edici bir dil kullanmamalı ve hatasını
anlayıp ona göre konuşmalıydı.
2. Amaçların Tanımlanması: Garson, oyuncuya aşık olduğunda sadece o anlık hevese
kapılmıştır. Bu olayın sonucunda ileride neler olacağını kendisine, işine ve çevresine ne gibi
zararlar geleceğini düşünmemiştir. Bunun için öncelikle ne istediğini ve isteğinin sonucunda
neler olacağına karar vermeli ve buna göre davranmalıdır.
3. Gerçekleri Bilmek: Burada garson iyi kararlar verebilmeli, kime ve neye inanacağını
bilmelidir. Oyuncunun ona karşı neler hissettiğini tam olarak öğrenmeliydi. Oyuncunun bir
erkek arkadaşı olup olmadığını öğrenip sonra ona yakın davranabilirdi. Garson, oyuncunun da
 kendisine aşık olduğunu sanmıştı ama oyuncu sadece iyi bir muamele görmek için onu
kullanıyordu. Gerçekleri bilmeden bu kadar yakın ve saplantılı olması kötü sonuçlara sebep
olmuştur.
4. Seçenekler Geliştirmek: Garson oyuncuyla bir ilişkiye başlamadan önce, süreçte ve bitmesi
gibi durumlarda ne gibi kararlar alacağını seçenekler halinde belirlemelidir. İşini nasıl
etkileyeceğini, restoran sahibi öğrenirse nasıl kararlar alacağını, müşteriler ve arkadaşları
öğrenirse neler olacağına dair tahminlerde bulunmalıdır. Gerekirse güvendiği arkadaşlarıyla
bu durumu paylaşmalıdır.
5. Sonuçları Göz önüne Almak: Garson bu olayın ne sonuçlara sebep olacağını düşünmelidir.
Yaptığı bu davranışın etik kurallarını, iş kurallarını ihlal edip etmeyeceğini düşünmelidir. Bu
olay iş kurallarına uymamaktadır. Restoran sahibi bunu öğrenirse işten kovulabilirim çünkü bu
etik dışı bir davranıştır diye düşünmesi gerekir. Ayrıca oyuncudan bir karşılık görmediği,
saplantılı şekilde davranması ve bunu insanların öğrenmesi utanç verici olabilir.
6. Seçmek ve Karar Vermek: Garson bu aşamada karar vermelidir. Garson yanlış bir karar
vererek oyuncuya yakın davranmış, duygularını kontrol edememiş ve işinden olmuştur. Doğru
bir karar vermek için bu hareketi saygı duyduğu birine anlatabilirdi ve ondan görüş alabilirdi.
Bu hareketini başkaları bilse ne hissederdi? bunu düşünebilirdi. Başkalarının ona nasıl
davranmasını istiyorsa o da müşterilere ve restoran sahibine o şekilde davranmalıydı. Empati
kurarak doğru kararlar vermesi gerekmektedir.

SONUÇ VE ÖNERİLER: 1.etik dışı davranış (restoranda çalışan garsonun, tiyatro oyuncusuna
saplantılı bir şekilde aşık olması ve bunun sonucunda da işlerini aksatmasından dolayı müşterilere
hizmet etmemesi), yukarıda belirtilen 25 ilke doğrultusunda analiz edilmiştir. Bu analiz sonuçlarına
göre yapılan davranışın etik dışı olduğu, doğru bir davranış olmadığı ve adil olmadığı görülmüştür.
Garson savunması sırasında yaptığı davranışın yanlış olduğunu kabul etmemiş ve bir pişmanlık
belirtmemiştir. Biraz kontrolden çıktığını kabul etmiş fakat kalbinin sesini dinlemeye devam edeceğini
belirtmiştir. Bu da ussallaştırma yaklaşımlarından ‘Herkes aynı şeyi yapıyor.’ yaklaşımına uymaktadır.
Garson bu davranışı restoranın kazancına ve imajına zarar vermiştir. Müşteriler garsonun
hareketlerinden rahatsızlık duymuşlardır. Restoran sahibi bunun önüne geçmek için garsonu işten
kovmuştur. Garson, kendisinin işten atıldığında tiyatro oyuncusu olan ve ilişki yaşadığı kişinin de
işten çıkacağını belirterek restoran sahibini tehdit etmiştir. Bu da ussallaştırma yaklaşımlarından
‘Sadece ateşe ateşle karşılık veriyorum.’ yaklaşımına uymaktadır. Garson suçu aşık olduğu
oyuncunun arkadaşına atmaktadır. Bütün bunlara onun sebep olduğunu söylemektedir. Restoran
sahibinden onu işten atmasını istemektedir. Sorunun bu şekilde çözüleceğini belirtmektedir. Bu da
ussallaştırma yaklaşımlarından ‘Sonuçta herkesin yararı sağlanacak.’ yaklaşımına uymaktadır. Garson
işten kovulduktan sonra başka bir restoranda işe başlamıştır. Bunun gibi etik dışı davranışların
yaşanmaması için,
  Restoran sahibi, elemanları işe alırken deneme sürecinden geçirebilir.
 Restoran sahibi, elemanları işe alırken iş sırasında yaşanmaması gerekenleri ve restoranın
kurallarını net bir şekilde ifade etmelidir.

2.ETİK DIŞI DAVRANIŞIN YARGILANMASI

1. Bu doğru mu?: Görevlinin müşterilerden zorla bahşiş alması, görev sırasında yemek
yemesi ve alkol olması doğru bir hareket değildir. Etik dışı davranıştır.
2. Bu adil mi?: Bu davranış adil değildir. Görevli müşterileri zor duruma sokmaktadır
ve rahatsız etmektedir. Ayrıca çalışanların görev sırasında yemek yemesi ve alkol
alması yasaktır. Bu hareketleri yaparak restoranı kötü göstermektedir. Hem
müşteriler hem de restoran sahibinin haklarına zarar vermektedir.
3. Eğer birisi zarar görecekse bu kim?: Birisi zarar görecekse bu tabi ki tuvalet
görevlisi olmalıdır. Çünkü restoranın zarar görmesine sebep olmuştur.
4. Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat
hisseder miydiniz?: Hayır. Çünkü restorana zarar veren ve müşterileri rahatsız eden
bu olayı yaşamak istemezdim, kimsenin bilmesini istemezdim.
5. Aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınıza bunu söyler miydiniz?: Söylemezdim.
Onların benim böyle bir davranışta bulunduğumu bilmelerini istemezdim. Kendimi
mahcup hissederdim.
6. Olay nasıl kokuyor?: Görevlinin bu olayda kötü bir niyeti vardır. Müşterileri bahşiş
için zorlayarak görevini kötüye kullanmıştır. Bu yaptığının yanlış olduğunu
düşünmeli, restoran sahibinin kulağına gideceğini tahmin etmeliydi.
ÇIKARIM:

2.ETİK DIŞI DAVRANIŞIN USSALLAŞTIRILMASI

Ussallaştırma Yaklaşımları Yaklaşımın Kullanılma Yaklaşımın Kullanıldığını

Durumu Gösteren İfade

1. Eğer gerekli ise etiktir.

2. Sahte gereklilikler tuzağı EVET Dostum, ara sıra bir yudum

alıyorum. Ben alkolik falan
değilim sonuçta
3. Eğer yasal ve izin
verilebilir ise uygundur.
 4. Bu işin bir parçası

5. Sonuçta herkesin yararı .

sağlanacak.
6. Bunu sadece senin için
yapıyorum.
7. Sadece ateşe ateşle
karşılık veriyorum.
8. Kimse zarar görmeyecek.

9. Herkes aynı şeyi yapıyor.

10. Kişisel olarak benim

kazancım yoksa tamam.
11. Hak ettiğimi alamıyorum. EVET Buradaki diğer herkes bahşiş
alıyor, ben niye almayayım peki?

12. Hala tarafsız olabilirim.

ÖZELEŞTİRİ:

2.ETİK DIŞI DAVRANIŞ HAKKINDA KARAR VERME

1. Dur ve Düşün: Görevli, müşterilerden zorla bahşiş almadan önce bu olayın ne gibi sonuçlara
sebep olacağını düşünmelidir. Müşteriler bu durumundan rahatsız olup bir daha o restorana
gelmek istemeyebilirler. Bu da restoranın kazancını olumsuz etkileyebilir. Bunun dışında
görev sırasında alkol almanın tehlikeli olduğunu ve görevini iyi bir şekilde yerine
getiremeyeceğini düşünmelidir. Alkollü halde ya da yemek yerken müşterilere yakalanabilir.
Tuvalette yemek yendiğini gören müşteriler ya da alkollü bir çalışan olduğunu gören
müşteriler bir daha bu restoranı tercih etmezler. Bu da restoranı olumsuz etkiler. Bütün bunları
düşünüp ona göre hareket etmelidir.
2. Amaçların Tanımlanması: : Görevli, bu olayın sonucunda ileride neler olacağını kendisine,
işine ve çevresine ne gibi zararlar geleceğini düşünmemiştir. Bunun için öncelikle ne
istediğini ve isteğinin sonucunda neler olacağına karar vermeli ve buna göre davranmalıdır.
Eğer bahşişi yetersiz buluyorsa müşterileri zorlamak yerine bu durumu restoran sahibine
iletebilir. Bunun dışında alkol almak istiyorsa bunu görev saatleri dışında yapmalıdır. Bunları
düşünüp ona göre karar vermelidir.
 3. Gerçekleri Bilmek: Burada görevli iyi kararlar verebilmeli, kime ve neye inanacağını
bilmelidir.
4. Seçenekler Geliştirmek: Görevli, bu etik dışı davranışları yapmadan önce ne gibi kararlar
alacağını seçenekler halinde belirlemelidir. İşini nasıl etkileyeceğini, restoran sahibi öğrenirse
nasıl kararlar alacağını, müşteriler ve arkadaşları öğrenirse neler olacağına dair tahminlerde
bulunmalıdır.
5. Sonuçları Gözönüne Almak: Zorla bahşiş alarak müşterileri taciz etmektedir. Müşterilerin
bunu restoran sahibine söyleyebileceğini düşünmelidir. Görev sırasında alkol aldığında yanlış
hareketlerde bulunursa bu yine restoran sahibinin kulapına
6. Seçmek ve Karar Vermek:
Sonuç ve Öneriler: