İntihal Oranı: % 12

KAFKAS ÜNİVERSİTESİ DEDE KORKUT EĞİTİM FAKÜLTESİ

İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI
EĞİTİMDE AHLAK VE ETİK DERSİ FİNAL ÖDEVİ

Serkan COŞTU

Hazırlayan:
Zeynep Buse ORALLI
209902001
 İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER.......................................................................................................................... 2

ÖZET.......................................................................................................................................... 4

1. GİRİŞ...................................................................................................................................... 4

1.1. Eğitimde Ahlak ve Etik..................................................................................................... 4

1.2. Öğretmenlik Meslek Etiği................................................................................................... 5

1.3. Araştırmanın Önemi .......................................................................................................... 5

1.4. Araştırmanın Amacı........................................................................................................... 5

1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları..................................................................................................5

1.6. Etik Dışı Davranışın Özeti .................................................................................................6

2. YÖNTEM............................................................................................................................... 6

2.1. Çalışma Grubu................................................................................................................... 6

2.2. Evren ve Örneklem............................................................................................................ 6

2.3. Araştırmanın Modeli......................................................................................................... 6

2.4. Veri Toplama Araçları ve Verilerin Analizi.................................................................. 6

2.5. Uygulama Süreci...............................................................................................................6

2.5.1. Öğrenciye Yöneltilen Sorular........................................................................................7

2.5.2. Veli’ye Yöneltilen Sorular............................................................................................ 7

2.5.3. Öğretmen adayına Yöneltilen Sorular........................................................................ 7

2.6. Geçerlik ve Güvenirlik..................................................................................................... 8

3.BULGULAR.......................................................................................................................... 8

3.1. Öğrenci İle Yapılan Görüşmenin Bulguları................................................................... 8

3.2. Öğretmen Adayı İle Yapılan Görüşmenin Bulguları...................................................... 9

3.3. Veli İle Yapılan Görüşmenin Bulguları.............................................................................9

4. TARTIŞMA............................................................................................................................10

2
5. SONUÇ................................................................................................................................... 11

6. ÖNERİLER....................................................................................................................... 12

7. EK (SORULAR) ............................................................................................................... 13

8. KAYNAKÇA .................................................................................................................... 14

3
 EĞİTİMDE AHLAK VE ETİK

Zeynep Buse Orallı*

Özet

Eğitim, yaşam boyu devam eden bir süreç olduğundan insanların her yerde eğitime ihtiyacı vardır.
Eğitimin bu denli insan hayatında yer alması birçok etik ve ahlak dışı sorunu da beraberinde
getirmektedir. Son zamanlarda eğitim alanındaki etik sorunlarda artış olduğu gözlenmektedir. Bu etik
dışı davranışların tespit edilmesi ve önüne geçilmesi gerekmektedir. Buna bağlı olarak bu çalışmanın
amacı eğitimdeki etik dışı davranışlardan etkilenen bireylerin bu davranış hakkındaki görüşlerinin
incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda bir öğretmen adayı, bir öğrenci ve bir veli ile görüşme
yapılmıştır. Görüşme sırasında 10 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış form kullanılmıştır. Görüşme
sonunda öğretmen adayı, öğrenci ve veli etik dışı davranışların olumsuz etkilerini
belirtmişlerdir. Etik dışı davranışlar eğitim ve toplum hayatındaki herkesi etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler: Eğitim, etik, ahlak, etik dışı, öğretmenlik etiği

1. GİRİŞ

1.1. Eğitimde Ahlak ve Etik

Eğitim, bireylerin yaşamı boyu devam eden bir davranış değiştirme süreci olarak tanımlanmaktadır.
Eğitim hayatımızın hemen hemen her yerinde etkisini göstermektedir. Eğitimin bu kadar uzun süreli,
önemli ve kapsamlı olması dünyadaki toplumların eğitim alanında çeşitli birçok sorunlarla
uğraşmasını yol açmaktadır. Bu problemlerden biri de eğitimin ahlak ve etik boyutlarıdır. Etik, ahlak
felsefesi olarak adlandırılır. Bireyin bireyle, bireyin toplumla ilişkisi hakkındaki görüşlerini ve
ahlakın toplumsal hayattaki yerini konu almaktadır. Etik ve ahlak kelimeleri çoğu zaman eş anlamlı
olarak kullanılsa da aslında farklı anlamlara gelen iki kelimedir. Etik ahlak felsefesi, ahlak ise etiğin
araştırma konusu olarak tanımlanmaktadır. Ahlak, insanların kendilerine göre yaşadıkları kurallardır
ve değerlerle ilgilidir. Etik ise bu değerlerin ve kuralların nedenselliğini, ahlaki sorunları
incelemektedir. (Ilgaz ve Bilgili, 2006)

4
İnsanlar yaşamları boyunca yaptıkları her davranışta etiksel bir tutum sergilemektedirler. Eğitimde
etik, eğitimin hedefleri ve süreçleri açısından ele alınması gereken bir konudur. Eğitim, yaşam boyu
devam eden bir süreçtir. Etik ise insanların bu süreçte 'Nasıl davranmalıyım? Nasıl ve ne şekilde
yaşamalıyım? sorularına vermeye çalıştığı cevapları kapsamaktadır. Bundan dolayı eğitim ve etik
arasından önemli bir bağ vardır. (Ilgaz ve Bilgili, 2006)

Eğitimcilik, kendine has özellikleri olan profesyonel bir meslek alanıdır. Bu meslek bireyleri ve
toplumu doğrudan etkilemektedir. Bu mesleğin doğru ve kaliteli bir şekilde yapılabilmesi için mesleği
yürüten kişilerin etik davranış ölçütlerine uyması gerekmektedir. Eğitimcilikteki etik davranışlar,
eğitimde izlenecek yolun belirlenmesi, öğrenci, veli ve meslektaşlarla ile ilişkiler gibi birçok konuyu
kapsamaktadır. (Pelit ve Güçer, 2006)

1.2. Öğretmenlik Meslek Etiği

Öğretmenlik mesleği kendine özgü özelliklere sahip olduğundan dolayı diğer meslek gruplarından
ayrılmaktadır. Çünkü öğretmenlik diğer tüm mesleklerin öğreticisi konumundadır. Bu da
öğretmenlere farklı bir sorumluluk yüklemektedir. Öğretmenlik için etik davranış ölçütlerine uyma
gerekliliğini daha önemli hale gelmektedir. Öğretmen uyması gereken etik ilkelerini iyi bilmek
zorundadır. Çünkü öğretmen gelecek kuşakların etik ve ahlak değerlerine ışık tutmaktadır.
Sorumluluğunu bilmezse koca bir neslin yok olmasına sebep olabilir. Öğretmenler etik açıdan:

▫ Öğrencileri zengin-fakir, başarılı-başarısız şeklinde ayırmak öğretmenlik meslek etiğine

aykırıdır. Öğretmen öğrencilere eşit olmayan davranışlar sergilememelidir. Öğretim
ortamında her zaman adaletli olmalıdır.
▫ Doğruluk, dürüstlük ve güven öğretmende bulunması gereken en önemli üç etik davranıştır.
Bunları bulunduran öğretmen öğrencilerinin ve toplumun da güvenini kazanmış olur.
▫ Öğretmenin objektif olması son derece önemlidir.
▫ Öğretmen, yeniliklere açık ve sürekli bir gelişim içinde olmalıdır. Bu hem kendi hem de
öğrencileri için çok önemlidir.
▫ Öğretmen etik eğitimine önem vermelidir. Kendisi bunu kavramalı ve öğrencilerine
kavratmalıdır.
▫ Öğretmen öğrenciler arasındaki farklılıkları bilmeli ve ona göre davranmalıdır. Öğrencilerine
değer vermelidir. (Ilgaz ve Bilgili, 2006)

1.3. Araştırmanın Önemi

Bu araştırmada eğitimdeki etik dışı bir davranışta o etik dışı davranışın etkilediği bireylere konuyla
ilgili sorular sorulmuş ve davranışın olumlu olumsuz yönleri tespit edilerek öneriler verilip katkıda
bulunulacaktır.

5
1.4. Araştırmanın Amacı

Bu araştırmanın amacı eğitimde etik dışı bir davranışın ve o etik dışı davranışın etkilediği bireylerin
nasıl görüşlere sahip olduğunun ve etik dışı davranışların önüne nasıl geçileceğinin tespit edilmesidir.

1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları

Bu araştırma sadece bir öğrenci, bir öğretmen adayı ve bir veli ile yapıldığından diğer kategorideki
bireylerin görüşlerine ulaşılamadığından veriler sınırlı kalmıştır.

1.6. Etik Dışı Davranışın Özeti

Bir devlet okulunda okul aile birliği öğrenci velilerinden 300 TL bağış toplamak istemişlerdir.
Öğrenci velilerin bir kısmı bağışı yapmış, bir kısmı ise yapmamıştır. Öğretmen sınıfta bağış yapan
velilerin çocuklarına teşekkür belgesi vermiştir. Öğretmen teşekkür belgesini verirken bağış
yapmayan velilerin çocuklarına, bağış yapan velilerin çocuklarını alkışlatmıştır. Ayrıca bu videoyu
tüm velilerin görebileceği bir sosyal medya platformunda paylaşmıştır. Bu etik dışı davranışı gören
veliler tepki göstermişlerdir. Milli Eğitim Müdürlüğü olayla ilgili soruşturma başlatmıştır. (URL-1)

2. YÖNTEM

2.1. Çalışma Grubu

Bu çalışmada verileri toplamak için bir öğrenci, bir veli ve bir öğretmen adayına sorular sorulmuştur.
Örneklemin özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Cinsiyet Yaş Mesleği

Kız 20 Öğretmen Adayı
Kız 17 Öğrenci
Kız 32 Veli (Ev Hanımı)
2.2. Evren ve Örneklem
Çalışmanın evreni herhangi bir düzeydeki öğrenci, aktif olarak çalışan öğretmen ve velilerden
oluşmaktadır. Örneklem seçkisiz olmayan uygun örneklem yöntemiyle seçilmiş bir öğrenci, bir
öğretmen ve bir veliden oluşmaktadır. Uygun örneklem yöntemi, araştırmaya hız kazandıran bir
yöntemdir. Bu yöntemde araştırmacı, kendisine daha yakın ve erişilmesi kolay olan bir örneklem
seçer. (Kılıç, 2013)

2.3. Araştırma Modeli

Bu araştırmanın modeli nitel araştırma yöntemlerinden görüşme (mülakat) yöntemidir. Görüşme,

araştırmacının katılımcılara herhangi bir olayla ilgili sorular sorarak veri topladığı bir tekniktir.
Araştırmacı ve katılımcı arasında etkileşimin gerekli olduğu bu teknik, genellikle yüz yüze ya da
telefon aracılığıyla uygulanır (Yıkmış, 2020).
6
2.4. Veri Toplama Araçları ve Verilerin Analizi
Bu çalışmada nitel veri toplama yöntemlerinden yapılandırılmamış görüşme formu kullanılmıştır.
Yapılandırılmamış görüşmede sorular açık uçludur ve derinlemesine veri toplanır. Sorulacak sorular
önceden hazırlanmış olsa da görüşmenin gidişatına göre yeni sorular eklenebilir.
Çalışmadaki veriler nitel analiz yöntemlerinden içerik analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. İçerik
analizi yöntemi, çalışmada verilerin sistematik ve objektif bir şekilde çıkarılması için
kullanılmaktadır. (Koçak ve Arun, 2013).

2.5. Uygulama Süreci

Uygun örneklem yöntemiyle seçtiğimiz kişilere eğitim ile ilgili haber hakkında bildi verilmiştir.
Önceden hazırlanmış olan görüşme formu bireylere aynı sıralamayla sorulmuştur. Verilen cevaplar
ses kayıt cihazıyla kayıt altına alınmıştır. Daha sonra verilen cevaplar yazılı olarak rapor edilmiştir.

2.5.1. Öğrenciye sorulan sorular;

1. Sizce bu davranış doğru mudur?

2. Sizce bu davranış adil midir?
3. Bu davranış sonucunda eğer birisi zarar görecekse bu kim olacak?
4. Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder
miydiniz?
5. Yaşanan bu olayı aileniz, çocuğunuza veya akrabalarınıza anlatır mıydınız?
6. Sizce bu olay nasıl kokuyor?
7. Okuduğunuz haberde müdürün savunması ile ilgili ne düşünüyorsunuz?
8. Bu davranış bizim değerlerimize uygun mudur?
9. Bu davranışı yapan kişiye nasıl bir yaptırım uygulanmasını isterdiniz?
10. Bu gibi davranışların bir daha yaşanmaması için nasıl önlemler alınabilir?

2.5.2. Öğretmen adayına sorulan sorular;

1. Sizce bu davranış doğru mudur?

2. Sizce bu davranış adil midir?
3. Bu davranış sonucunda eğer birisi zarar görecekse bu kim olacak?
4. Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder
miydiniz?
5. Yaşanan bu olayı aileniz, çocuğunuza veya akrabalarınıza anlatır mıydınız?
6. Sizce bu olay nasıl kokuyor?
7. Okuduğunuz haberde müdürün savunması ile ilgili ne düşünüyorsunuz?
8. Bu davranış bizim değerlerimize uygun mudur?
9. Bu davranışı yapan kişiye nasıl bir yaptırım uygulanmasını isterdiniz?

7
 10. Bu gibi davranışların bir daha yaşanmaması için nasıl önlemler alınabilir?

2.5.3. Veliye sorulan sorular;

1. Sizce bu davranış doğru mudur?

2. Sizce bu davranış adil midir?
3. Bu davranış sonucunda eğer birisi zarar görecekse bu kim olacak?
4. Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder
miydiniz?
5. Yaşanan bu olayı aileniz, çocuğunuza veya akrabalarınıza anlatır mıydınız?
6. Sizce bu olay nasıl kokuyor?
7. Okuduğunuz haberde müdürün savunması ile ilgili ne düşünüyorsunuz?
8. Bu davranış bizim değerlerimize uygun mudur?
9. Bu davranışı yapan kişiye nasıl bir yaptırım uygulanmasını isterdiniz?
10. Bu gibi davranışların bir daha yaşanmaması için nasıl önlemler alınabilir?

2.6. Geçerlik ve Güvenirlik

Geçerlik kavramın, ölçülen verinin ne kadar doğru olduğuyla ilgilidir. Güvenirlik ise ölçeğin farklı
durumlarda kullanılmasında benzer sonuçlara ulaşılabilmesini kapsamaktadır. Bu çalışma sorulan
soruların gerçekçi ve doğru olması, farklı kategorideki insanların sorulara benzer cevaplar vermesiyle
geçerlik ve güvenirliği sağlamaya çalışmaktadır.

3. BULGULAR

Bu çalışmada eğitim hayatında yaşanan olumsuz bir olay hakkında bir öğrenci, bir öğretmen adayı ve
bir veliden görüşleri alınmak istenmiştir. Bu çalışmada her birey için konuyla ilgili birbirinin aynısı
olan ve 10 tane soru içeren görüşme formu kullanılmıştır. Aşağıda bu sorulara verilen cevaplar ayrı
ayrı incelenmiştir.

3.1. Öğrenci ile Yapılan Görüşmenin Bulguları

İlk soru olan “Sizce bu davranış doğru mudur?” sorusuna “Hayır, doğru değildir. Öğretmenin,
öğrencilerini maddi durumlarına göre ayırmaması gerekmektedir. Teşekkürlerini velilere özel olarak

bildirmeliydi.” cevabını vermiştir. İkinci soru olan “Sizce bu davranış adil midir?” sorusuna “Hayır,
adil değildir. Öğretmen, bu hareketiyle sınıftaki eşitliği zedelemiştir.” cevabını vermiştir. Üçüncü soru olan
“Bu olay sonucunda eğer birisi zarar görecekse bu kim olacaktır? sorusuna “Öğrenciler zarar
görecektir. Bağış yapmayan velilerin çocukları psikolojik olarak baskı altında kalıp ezilmiş hissetmişlerdir. Ben
o öğrencilerin yerinde olsam çok utanırdım.” cevabını vermiştir. Dördüncü soru olan “Eğer verdiğiniz
karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder miydiniz? sorusuna “Asla
8
duyulmasını istemezdim. Öğretmenin yerinde olsam çok utanırdım çünkü meslek hayatımı olumsuz etkilerdi.”
cevabını vermiştir. Beşinci soru olan “Yaşanan bu olayı aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınıza
anlatır mıydınız?” sorusuna “Hayır, sınıfta böyle bir şey yaşadığımı aileme anlatmak istemezdim. İnsanların
yargılamasından çekinirdim.” cevabını vermiştir. Altıncı soru olan “Sizce bu olay nasıl kokuyor?”
sorusuna “Çok çirkin bir durum. Eğitim dünyasında böyle bir şeyin yaşanması utanç verici. Öğrencileri
rencide etmesi çok ayıp. Bu olaydan sonra ben olsam okula gitmek istemezdim.” cevabını vermiştir. Yedinci
soru olan “Okuduğunuz haberde müdürün savunması ile ilgili ne düşünüyorsunuz?” sorusuna “Müdür,
savunmasında suçlu çıkmamak için okul aile birliğini suçlamış ve öğrencilerin yanında durmuştur.” cevabını
vermiştir. Sekizinci soru olan “Bu davranış bizim değerlerimize uygun mudur?” sorusuna “Değildir,
bizim kültürümüzde insanları maddi imkanlarına göre ayırmak çok yanlış bir davranıştır. Öğretmen bu şekilde
davranarak değerlerimizi hiçe saymıştır.” cevabını vermiştir. Dokuzuncu soru olan “Bu davranışı yapan
kişiye nasıl bir yaptırım uygulanmasını isterdiniz?” sorusuna “Öğretmenin öğrenciler ve velilerden özür
dilemesini isterdim. Okul idaresi tarafından uyarı almasını isterdim. Öğretmen bu şekilde davranarak
değerlerimizi hiçe saymıştır.” cevabını vermiştir. Onuncu soru olan “Bu gibi davranışların bir daha
yaşanmaması için nasıl önlemler alınabilir?” sorusuna “Okul aile birliğine yapılan bağışların gizli
tutulması, teşekkürlerin velilere mesaj olarak iletilmesi gerekebilir.” cevabını vermiştir.

3.2. Öğretmen Adayı ile Yapılan Görüşmenin Bulguları

İlk soru olan “Sizce bu davranış doğru mudur?” sorusuna “Hayır, doğru değildir. Ben bir öğretmen
olarak, öğrencilerimi maddi durumlarına göre ayırmazdım. Teşekkürlerini velilere özel olarak bildirirdim.”

cevabını vermiştir. İkinci soru olan “Sizce bu davranış adil midir?” sorusuna “Hayır, adil değildir. Bir
öğretmen, sınıfta bu davranışı yaparsa öğrenciler arasındaki eşitliği zedelemiş olurlar.” cevabını vermiştir.
Üçüncü soru olan “Bu olay sonucunda eğer birisi zarar görecekse bu kim olacaktır? sorusuna
“Öğrenciler zarar görecektir. Bağış yapmayan velilerin çocukları psikolojik olarak baskı altında kalıp ezilmiş
hissetmişlerdir. Ben bu davranışı yapmış olsam kendimi çok kötü hissederdim .” cevabını vermiştir. Dördüncü
soru olan “Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder
miydiniz? sorusuna “Asla duyulmasını istemezdim. O öğretmenin yerinde ben olsaydım çok utanırdım çünkü
bu davranış meslek hayatımı olumsuz etkilerdi.” cevabını vermiştir. Beşinci soru olan “Yaşanan bu olayı
aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınıza anlatır mıydınız?” sorusuna “Hayır, sınıfta böyle bir şeyi
öğrencilerime yaşattığımı aileme anlatmak istemezdim. İnsanların yargılamasından ve kınamasından

çekinirdim.” cevabını vermiştir. Altıncı soru olan “Sizce bu olay nasıl kokuyor?” sorusuna “Çok çirkin
bir durum. Eğitim dünyasında böyle bir şeyin yaşanması utanç verici. Öğrencilerin rencide edilmesi çok ayıp.
Bu olaydan sonra ben olsam daha dikkatli davranırdım.” cevabını vermiştir. Yedinci soru olan
“Okuduğunuz haberde müdürün savunması ile ilgili ne düşünüyorsunuz?” sorusuna “Bir öğretmen
olarak bu savunmayı doğru bulmuyorum. Müdür, savunmasında suçlu çıkmamak için okul aile birliğini
suçlamış ve öğrencilerin yanında durmuştur.” cevabını vermiştir. Sekizinci soru olan “Bu davranış bizim
değerlerimize uygun mudur?” sorusuna “Değildir, bizim kültürümüzde insanları maddi imkanlarına göre
9
ayırmak çok yanlış bir davranıştır. Öğretmen bu şekilde davranarak değerlerimizi hiçe saymıştır.” cevabını
vermiştir. Dokuzuncu soru olan “Bu davranışı yapan kişiye nasıl bir yaptırım uygulanmasını
isterdiniz?” sorusuna “Ben öğretmenin yerinde olsaydım öğrenciler ve velilerden özür dilerdim. Okul aile
birliği istedi diye böyle bir davranış sergilemezdim.” cevabını vermiştir. Onuncu soru olan “Bu gibi
davranışların bir daha yaşanmaması için nasıl önlemler alınabilir?” sorusuna “Okul aile birliğine
yapılan bağışların gizli tutulması, teşekkürlerin velilere mesaj olarak iletilmesi gerekebilir .” cevabını
vermiştir.

3.3. Veli ile Yapılan Görüşmenin Bulguları

İlk soru olan “Sizce bu olay doğru mudur?” sorusuna “Hayır, doğru değildir. Öğrencilerin maddi
durumlarına göre ayrılması çok kötü bir durum. Ben o öğrencilerin birinin velisi olsam bu yapılan davranış
benim gururumu kırardı. Teşekkürlerini velilere özel olarak bildirmeleri gerekirdi.” cevabını vermiştir. İkinci

soru olan “Sizce bu olay adil midir?” sorusuna “Hayır, adil değildir. Çocuğuma böyle davranılmasına
kimsenin hakkı yoktur. Öğretmen, sınıfta bu davranışı yaparsa öğrenciler arasındaki eşitliği zedelemiş olurlar.
Çocuğum kendini ezik hisseder.” cevabını vermiştir. Üçüncü soru olan “Bu olay sonucunda eğer birisi
zarar görecekse bu kim olacaktır? sorusuna “Öğrenciler zarar görecektir. Bağış yapmayan velilerin
çocukları psikolojik olarak baskı altında kalıp ezilmiş hissetmişlerdir. Bu davranış bana ve çocuğuma yapılsa
hem kendi adıma hem de onun adına çok üzülürdüm.” cevabını vermiştir. Dördüncü soru olan “Eğer
verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder miydiniz? sorusuna
“Bu olayın gazetede duyulmasını isterdim. Öğrencilere yapılan bu davranışı herkesin öğrenmesi ve haklarının
savunulmasını isterdim. Bu sayede bu gibi olayların önüne geçilmiş olur.” cevabını vermiştir. Beşinci soru
olan “Yaşanan bu olayı aileniz, çocuğunuz ya da akrabalarınıza anlatır mıydınız?” sorusuna “Evet,
söylerdim. Onların da bana ve çocuğuma destek olmalarını isterdim. Çocuğumun bunun utanç verici bir olay
olmadığını anlamasını sağlardım.” cevabını vermiştir. Altıncı soru olan “Sizce bu olay nasıl kokuyor?”
sorusuna “Çok çirkin bir durum. Eğitim dünyasında böyle bir şeyin yaşanması utanç verici.
Öğrencilerin rencide edilmesi çok ayıp.” cevabını vermiştir. Yedinci soru olan “Okuduğunuz haberde
müdürün savunması ile ilgili ne düşünüyorsunuz?” sorusuna “Bir veli olarak bu savunmayı doğru
bulmuyorum. Müdür, savunmasında suçlu çıkmamak için okul aile birliğini suçlamış ve kendisini öğrencilerin
yanında durmuş gibi göstermiştir.” cevabını vermiştir. Sekizinci soru olan “Bu davranış bizim
değerlerimize uygun mudur?” sorusuna “Değildir, bizim kültürümüzde insanları maddi imkanlarına göre
ayırmak çok yanlış bir davranıştır. Öğretmen bu şekilde davranarak değerlerimizi hiçe saymıştır.” cevabını
vermiştir. Dokuzuncu soru olan “Bu davranışı yapan kişiye nasıl bir yaptırım uygulanmasını
isterdiniz?” sorusuna “Öğretmenin öğrenciler ve velilerden özür dilemesini isterdim. Ayrıca müdürün velilere
özel bir toplantı yapıp bu durumu açıklığa kavuşturmasını ve güven vermesini beklerdim.” cevabını vermiştir.
Onuncu soru olan “Bu gibi davranışların bir daha yaşanmaması için nasıl önlemler alınabilir?”
sorusuna “Okul aile birliğine yapılan bağışların gizli tutulması, teşekkürlerin velilere mesaj olarak iletilmesi
daha doğru olur.” cevabını vermiştir.
10
 4. TARTIŞMA

Öğrenci, öğretmen adayı ve veli olmak üzere birbirinden farklı kategorideki insanların bakış açısıyla
eğitim ve öğretimdeki etik dışı sorunlarla ilgili fikirlerini inceleyen bu çalışmanın yanıt aradığı
görüşme sorularına ilişkin bulgular betimsel olarak sunulmuştur. Görüşme sorularından 1.soru (Sizce
bu davranış doğru mudur?) ve 2.soru (Sizce bu davranış adil midir?) dan elde edilen bulgular bu
bireylerin tamamının etik dışı davranışları tanımlarken hemfikir olduğu ilk konu bu davranışların
doğru ve adil olmadığıdır. Öğrenci, öğretmen adayı ve velinin sorulara verdiği cevaplarda öğretmenin
öğrenciler arasında ayrımcılık yapmaması, öğrencileri özelliklerine göre kıyaslamaması ve adaletli,
objektif ve eşit davranması gerektiğini düşünmüşlerdir. Benzer çalışmalarda da katılımcıların bu
konuda aynı fikirde oldukları görülmektedir. (Karataş, Caner, Kahyaoğlu ve Kahya , 2018).

Görüşme sorularından 3.soru (Bu davranış sonucunda eğer birisi zarar görecekse bu kim olacaktır?)
dan elde edilen bulgularda her üç katılımcıda hemfikirdir. Üç katılımcıda bu etik dışı davranışın
sonucunda öğrencilerin zarar göreceğini ve ayrıma maruz kalacağını düşünmektedirler. Benzer olarak
başka bir çalışmada da, öğretmenin öğrencilere sevgisiz ve saygısız davranmasını, öğrenci
ilişkilerinde ayrım yapmalarını etik dışı davranış olarak belirtilmektedir. (Gözütok,1999).

Görüşme sorularından 4.soru (Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı
kendinizi rahat hisseder miydiniz?) dan elde edilen bulgularda öğrenci ve öğretmen adayı hemfikirdir.
Bu etik dışı davranışın duyulmasını istememektedirler. Veli ise öğrenci ve öğretmenin aksine bu etik
dışı davranışın duyulmasını istemektedir. Görüşme sorularından 5.soru (Yaşanan bu olayı aileniz,
çocuğunuz ya da akrabalarınıza anlatır mıydınız?) dan elde edilen bulgularda öğrenci ve öğretmen
adayı hemfikirdir. Bu etik dışı davranışı çevresiyle paylaşmak istememektedir. Veli ise öğrenci ve
öğretmenin aksine bu etik dışı davranışı çevresiyle paylaşmak istemektedir. Görüşme sorularından
6.soru (Sizce bu olay nasıl kokuyor?) dan elde edilen bulgularda her üç katılımcıda hemfikirdir. Bu
etik dışı davranışın çirkin ve ayıp bir durum olduğunu düşünmektedirler. Görüşme sorularından 7.soru
(Okuduğunuz haberde okul müdürünün savunması ile ilgili ne düşünüyorsunuz?) dan elde edilen
bulgularda her üç katılımcıda hemfikirdir (Koçak ve Arun, 2013).

Etik dışı davranışı yapan kişinin savunmasını doğru bulmamaktadırlar. Görüşme sorularından 8.soru
(Bu davranış bizim değerlerimize uygun mudur?) dan elde edilen bulgularda her üç katılımcıda
hemfikirdir. Bu etik dışı davranışın değerlerimize uygun olmadığını düşünmektedirler. Görüşme
sorularından 9.soru (Bu davranışı yapan kişiye nasıl bir yaptırım uygulanmasını isterdiniz?) dan elde
edilen bulgularda her üç katılımcıda hemfikirdir. Bu etik dışı davranışı gerçekleştiren kişinin
(öğretmenin) öğrenci ve velilerden özür dilemesini, okul idaresinden uyarı almasını istemektedirler.
Görüşme sorularından 10.soru (Bu gibi davranışların bir daha yaşanmaması için nasıl önlemler
alınabilir?) dan elde edilen bulgularda her üç katılımcıda hemfikirdir. Okul aile birliğine yapılan

11
bağışların gizli tutulması gerektiğini, teşekkürün velilere özel olarak bildirilmesi gerektiğini
düşünmektedir. Benzer bir çalışmada da öğretmenin öğrencisinin özel bilgilerini (maddi durum, ailevi
sorunlar, hastalık vs.) diğer öğrencilerle paylaşmasında r sakınca görmemesi etik dışı davranış olarak
belirtilmektedir. (Pelit ve Güçer, 2006).

5. SONUÇ

Bu çalışmanın sonucunda üç ayrı kategorideki bireylerin kendilerini etik dışı davranışı yapan kişinin
yerine koyması istendiğinde her üç kişinin de bu etik dışı davranışta hiçbir haklılık bulamadıkları
yargısına varılmıştır. Bu çalışmada eğitim öğretimde görülen etik dışı davranışların öğrencilerin
psikolojilerini ve okula yaklaşımlarını kötü etkilediği görülmektedir. Kamu ve özel kurumlarda
çalışan öğretmen ve yöneticilerin yaptıkları etik dışı davranışlarının basında yer alması ve bunun
giderek artması, mesleğin imajına büyük ölçüde zarar vermektedir. Basına yansıyan bu haberlerden
dolayı mesleğin imajına zarar gelmesinin yanı sıra kamu görevlilerine duyulan saygınlık ve itibarına
zarar verdiği de görülmektedir. Ayrıca bu çalışmada da görüldüğü üzere hayatımızın birçok yerinde
bulunan ahlak ve etik değerler eğitimde de üzerinde durulması gereken çok önemli bir konudur.
Öğrenciler, veliler, öğretmenler, yöneticiler etik konusunda bilinçlendirilmelidir. Eğitimcilik geleceğe
yön veren çok önemli bir meslek olduğundan eğer zamanında etik ve ahlaki değerlere önem
verilmezse bu değerler öğrencilere aşılanmazsa gelecekte bunun gibi etik dışı davranışların karşımıza
çıkması kaçınılmaz olacaktır.

6. ÖNERİLER

 Eğitim öğretimdeki etik dışı davranışlar ile ilgili başka araştırmalar da yapılmalıdır.
 Öğretmenlere ve yöneticilere meslek etiği ile ilgili uygulamalı çalışmalar yapılmalıdır.
 Öğretmen ve yöneticiler velilerle birlikte eğitimde etik konulu çalışmalar
gerçekleştirmelilerdir.

12
 7. EK- (SORULAR)

1. Sizce bu davranış doğru mudur?

2. Sizce bu davranış adil midir?
3. Bu davranış sonucunda eğer birisi zarar görecekse bu kim olacak?
4. Eğer verdiğiniz karar gazetelerin birinci sayfasında yer alsaydı kendinizi rahat hisseder
miydiniz?
5. Yaşanan bu olayı aileniz, çocuğunuza veya akrabalarınıza anlatır mıydınız?
6. Sizce bu olay nasıl kokuyor?
7. Okuduğunuz haberde müdürün savunması ile ilgili ne düşünüyorsunuz?
8. Bu davranış bizim değerlerimize uygun mudur?
9. Bu davranışı yapan kişiye nasıl bir yaptırım uygulanmasını isterdiniz?
10. Bu gibi davranışların bir daha yaşanmaması için nasıl önlemler alınabilir?

13
 8. KAYNAKÇA

 Ilgaz, S., & Bilgili, T. (2006). Eğitim ve öğretimde etik. Atatürk üniversitesi kazım karabekir
eğitim fakültesi dergisi, (14), 199-210.
 Pelit, E., & Güçer, E. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik
olmayan davranışlara ve öğretmenleri etik dışı davranışa yönelten faktörlere ilişkin
algılamaları. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 95-119.
 Yıkmış, M. S. (2020). Ni̇ tel Araştırmalarda E-görüşme Tekni̇ ği̇. Trakya Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi, 22(1), 183-197
 Kılıç, S. (2013). Örnekleme Yöntemleri . Journal of Mood Disorders , 3 (1), 44-6.
 Koçak, A. & Arun, Ö. (2013). İçerik Analizi Çalışmalarında Örneklem Sorunu. Selçuk
İletişim, 4 (3), 21-28
 Gözütok, D. (1999). ÖĞRETMENLERİN ETİK DAVRANIŞLARI (TEACHERS' ETHICAL
BEHAVIOURS) . Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES) , 32
(1)
 Karataş, S., Caner, M., KAHYAOĞLU, R. B., & Kâhya, S. (2019). Öğretmen adaylarının
gözünden etik öğretmen ve öğretmenlik meslek etiği dersi. Eğitimde Nitel Araştırmalar
Dergisi, 7(1), 29-49.

14
  URL-1: https://halktv.com.tr/service/amp/gundem/bagis-yapan-velinin-cocugunu-yapmayana-
alkislattilar-666519h

15