Panitikan Kabanata X

WELCOME!
USERNAME
KABANATA X
PASSWORD
*******
LOGIN
Mga Inaasahang
Mga Taga-ulat Ang Sanaysay Kasaysayan ng pag-unlad Mga Sanggunian
Matututhan
www.PanlipunangPanitikan:Isangpagtanaw.com
AUBREY MAY OMONGOS NICHI HONRADA MELGO

Mga
Inaasahang Ang Sanaysay Kasaysayan ng pag-unlad Mga Sanggunian
Mga Taga-ulat
Matututuhan
Mga Inaasahang Matututuhan;
KAALAMAN:
• Mabibigyang-linaw ang iba't-ibang katangian ng panitikan sa bawat
panahong hinati-hati ang kasaysayan ng pag-unlad nito at;
• Matukoy ang mahahalagang bahagi ng kasaysayan ng pag-unlad ng panitikang
Pilipino.
KASANAYAN:
• Maiisa-isa ang pagkakaiba-iba sa paksa sa bawat panahon sa kasaysayan ng
pag-unlad ng panitikang Pilipino at;
• Mabibigyang-pansin ang kahalagan ng sanaysay bilang isang instrumento sa
paghahatid ng damdamin, saloobin at
katotohanan sa buhay kaugnay ng mga isyung panlipunan.
KAHALAGAHAN:
• Mabigyang-halaga ang kasaysayan ng pag-unlad ng panitikan sa Pilipinas at;
• Maiugnay sa kasalukuyan ang mga pinagdaanang karanasan ng mga
manunulat sa iba't-ibang panahon.
"
Mga Taga-ulat Mga Inaasahang Ang Sanaysay Kasaysayan ng pag-unlad Mga Sanggunian
Matutuhan
Ano nga ba ang Sanaysay?
Ang sanaysayay isang anyo ng panitikan na

ipinapahayag sa isang paraang tahas ngunit masining.
Paano umunlad ang larangan ng sanaysay

sa daigdig? Sa Pilipinas?
Matutuhan
-Ang lumikha ng sanaysay, noong

1580 sa Pransiya
- Tinaguriang Ama ng Sanaysay
Ang tawag niya ay Essai na ang

kahulugan ay isang pagtatangka,
isang pagtuklas, isang pagsubok sa
anyo ng panulat.
Michel de Montaigne
Mga Taga-ulat Mga Inaasahang Ang Sanaysay Mga Sanggunian
Kasaysayan ng pag-unlad
Matutuhan
Aristotle at Horace Francis Bacon

- 1597
- Makalipas ang isang dekada muli itong naisilang sa
- Ang panunuri at pananagublingpampanitikan nila ay Pransya. Hinuwad ito ni Francis Bacon ng Inglatera na
maigting na nuon pa man. tulad ng kina Aistote at Horace na napakaobhektibo,
napakaseryoso at napakaaral na aral ang
- Ang anyo ito ng komposisyon kung tagurian sa wikang pagkakatalakay sa mga paksang sinulat.
Latin ay oxageum. - Tinagurian siyang Ama ng maanyo at pormal na
sanaysay.
Sa Estados Unidos Sa Pilipinas

Napatuyan ang mga sanaysay ni Washington Irving sa
Sketch Book na nailathala noong 1819 ay katulad ng Si P. Modesto Castro ang tinaguriang Ama ng
mga sanaysay na naisulat ng mga mananaysay sa Ingles. Panitikang Klasiko at tuluyan, noong unang
hati ng siglo 19, sa kangyang ‘Urbana at Feliza’
Ito ay sanaysay na kung tawagin ay
EPISTOLARYONG SANAYSAY.
Matutuhan
• Sa makatuwid, Ang sanaysay bilang sangay ng

panitikan ay nabuhay sa Pilipinas noong huling siglo ng
Pananakop ng mga Kastila.
• Sumulong ito sa panahon ng himagsikan. Una, laban sa

mga Kastila. Pangalawa, laban sa mga Amerikano.
• Si Jose Rizal ay sumama ring nakipropaganda kina

Marcelo H. del Pilar at Graciano Lopez Jaena sa
pahayagang La Solidaridad.
Matutuhan
Paano nakatulong ang sanaysay sa

pagpaparating ng mga isyung
panlipunan noong panahon ng
propaganda at himagsikan?
- Sa pamamamgitan ng
kanilang mga patudling na sanaysay,
naibulalas nila ang mga hinaing at mga
layunin ng pakikibaka.
Matutuhan
Anu-ano ang mga

layunin nina
Apolinario Mabini
at Rafael Palma sa
Pagsulat nila ng
sanaysay?
Mga Inaasahang Ang Sanaysay Mga Sanggunian
Mga Taga-ulat Kasaysayan ng pag-unlad
Matutuhan
APOLINARIO MABINI
- Paghihimagsik laban sa mga Amerikano ang nag uyok sa
kanya upang sumulat ng sanaysay.
- Ang pahayagan ay muling naging instrumentong mamuna,

manudyo, at mang-udyok ng kinauukulan.
- (1901-1910), unang dekada ng pananakop ng mga

Amerikano, itinuturing na isang yugto ng panunupil lalo na sa
karapatang-pamamahayag.
El Nuevo Dia – sube r si b o n g d i y a r y o n a na gi ng

pangunahing sandata ng pakikibaka bilang pahayagang
makabayan na pimatnugutan ni Segio Osmena sa Cebu.
Mga Inaasahang Ang Sanaysay Kasaysayan ng pag-unlad References
Mga Taga-ulat
Matutuhan
RAFAEL PALMA
- Sa Maynila, pinamatnugutan niya ang El Renacimiento na

nagkaroon pa ng paglalathala sa wikang tagalog, ang Muling Pagsilang.
- Isa sa mga di malilimutang naitudling rito ay ang Aves de Rapina

na tumuligsa sa eksloytasyong ginagawa noon ng mga Amerikanong
opisyal at mangangalakal. At naging usapin sa hukuman sa kasong
paninirang-puri o libel.
Matutuhan
- At ang henerasyong 30 hanggang

Dalawa ang naging pangkat ng mga magkagiyera na naging magaan na
ang pagsukat sa Idiomang Ingles
mananaysay noong panahon ng - Ang henerasyong dekada dahil natuto nang mabuti ang ilan
Amerikano; 20 na hindi pa gaanong kaya nakilala na sa tulong ng The
marunong sa Ingles kay College Folio at Literacy
mahihina ang pambansa Apprent i ce ng Pamant asa n n g
nitong kahalagahan. Pilipinas at ng mga magasing Free
Kabilang dito sina Lope K. Press, Graphic atbp. Kabilang dito
Santos, Carlos Ronquillo, sina Carlos P. Romulo, Vicente M.
Julian Cruz Balmaceda atbp. Hilario, I. V. Mallari, Francisco
Icasiano atbp.
Matutuhan
Pananakop ng Hapon;
• Sa kalahating dekada namang pananakop ng mga Hapon, ang
sanaysay ay tinangkang maipabayo sa wikang Tagalog. Dahil laban
ang Hapon sa mga Amerikano, ang anumang impluwensiya nito ay
ibig burahin sa isipan ng mga Pilipino.
• Ang wikang tagalog ang opisyal nilang ipinagamit. Sumikat ang

Liwaway. Sa mga dahon nito gintong itinala ang panitikang
Tagalog. Dito nakilala sina Maria Luna, Lina Flor at Maria
Mababanglad bilay mananalaysay. Sa unang pagkakataon,
nakilahok ang mga kababaihan sa paninitik.
Matutuhan
Natapos ang digmaan. Nanauliang kalayaan. Nagbalik ang kasiglahan ng buhay.

Patuloy dumaloy ang “Isip-Pinoy” Ang mga naging karanasang walang kasing kulay
ay nangailangan ng iba’t ibang sangay ng panitikan para maisalaysay.
Sa huling hati ng dekada 40 (1945-1950), ang sanaysay ay lumoklok sa trono
ng lingkod ng mambabasa. Marami ang napabilang sa listahan ng mga batikang
mananalaysay. Kabilang sina Teodora A. Agoncillo, Allejandro Rufino, Liwayway A.
Arceo, at marami pang iba.
Naging mapangako ng maluwalhating hinaharap ang panahong ito sa sanaysay hindi
lamang sa wikang Tagalog, kundi gayun din sa Ingles.
Dumagsa ang mga nailimbag na kathang sanaysay s apagsulong ng panahon mula
1950 hanggang sa kasalukuyang dekada. Ito’y sa mga nayong kalipunan- Mga Piling
Sanaysay ni Alejandro Abadilla, Buhat sa Aming Sulok ni Paraluman Aspilllera,
Ako’y Isang Tinig ni Genoveva Edrosa-Matute, at iba pa.
Gayundin, lumaganap ang sanaysay dahil ang mga ito ay inilakip sa mga aklat-
pampaaralan at magasin; sa koleksyon ng mga oraganisasyong pampatimpalak at
mga institusyong nagpapatimplak- Carlos Memorials Awards for Literature, Gawad
Surian, at iba pa.
Sa mga paarlan ngayon, ang pag-aaral sa pagsulat at pagbasa ng sanaysay ay
kabilang na sa kurikulum.
Matutuhan
• Ang sanaysay ay isa sa mga naging instrumento upang

ipahayag ang mga simulain at damdaming namamayani sa
mga manunulat noong mga panahong iyon.
• Ang sanaysay ay mananatili at magpapatuloy sa

panulat ng henerasyon ngayon at sa susunod pa.
Matutuhan
Mga sanggunian:
Martinez, Servillano, Jr., Ph.D at Garcia, Florante, Ph.D. 2019. Panlipunang Panitikan: Isang Pagtanaw
Matutuhan
Salamat sa pakikinig!

Panitikan Kabanata X

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Panitikan Kabanata X

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

WELCOME!

AUBREY MAY OMONGOS NICHI HONRADA MELGO

Mga Inaasahang Matututuhan;

Ano nga ba ang Sanaysay?

Ang sanaysayay isang anyo ng panitikan na

Paano umunlad ang larangan ng sanaysay

-Ang lumikha ng sanaysay, noong

- Tinaguriang Ama ng Sanaysay

Ang tawag niya ay Essai na ang

Aristotle at Horace Francis Bacon

Sa Estados Unidos Sa Pilipinas

• Sa makatuwid, Ang sanaysay bilang sangay ng

• Sumulong ito sa panahon ng himagsikan. Una, laban sa

• Si Jose Rizal ay sumama ring nakipropaganda kina

Paano nakatulong ang sanaysay sa

Anu-ano ang mga

- Ang pahayagan ay muling naging instrumentong mamuna,

- (1901-1910), unang dekada ng pananakop ng mga

El Nuevo Dia – sube r si b o n g d i y a r y o n a na gi ng

- Sa Maynila, pinamatnugutan niya ang El Renacimiento na

- Isa sa mga di malilimutang naitudling rito ay ang Aves de Rapina

- At ang henerasyong 30 hanggang

• Ang wikang tagalog ang opisyal nilang ipinagamit. Sumikat ang

Natapos ang digmaan. Nanauliang kalayaan. Nagbalik ang kasiglahan ng buhay.

• Ang sanaysay ay isa sa mga naging instrumento upang

• Ang sanaysay ay mananatili at magpapatuloy sa

You might also like