ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΝΕΟΛΑΙΑΣ

ΔΙEΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΕΝΙΑΙΑ ΓΡΑΠΤΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ 2022-23

Α΄ ΤΑΞΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2023

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ (Α΄ ΣΕΙΡΑ)

ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: 3Α

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΓΡΑΠΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 90΄ λεπτά

Ο ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ (5) ΣΕΛΙΔΕΣ

ΣΗΜΕΙΟ
ΕΡΩΤΗΣΗ Μον.
ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ
1 Α1 Αντιστοίχιση 10
2 Α2 Σωστό - Λάθος 10
3 Β1 (α) Κυκλαδικός πολιτισμός 12
4 Β1 (β) Μινωική θρησκεία 8
5 Β2 (α) Χαρακτηριστικά νεολιθικής οικίας Χοιροκοιτίας 10

6 Β2 (β) Επιλογή χώρου οικισμών στη νεολιθική Κύπρο 10

7 Β2 (γ) Σχέση θρησκείας – χαλκού στην Κύπρο 5
8 Γ (α) Περιοχές εξάπλωσης Μυκηναίων 9
9 Γ (β) Αίτια μυκηναϊκής θαλασσοκρατίας 5
10 Γ (γ) Χαρακτηριστικά θολωτού τάφου 12
11 Γ (δ) Μυκηναϊκά κτερίσματα 9

ΣΥΝΟΛΟ 100

ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΔΙΟΡΘΩΤΕΣ/ΤΡΙΕΣ:

 Όσα σημεία διαχωρίζονται με κάθετο, δηλ. /, λειτουργούν ως εναλλακτικές
απαντήσεις.
 Οποιαδήποτε ιστορικά τεκμηριωμένη απάντηση γίνεται αποδεκτή.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ (20 Μονάδες)
Να απαντήσετε και στις δύο (2) ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται
με δέκα (10) μονάδες.

Α1. Κάθε στοιχείο της στήλης Α΄ αντιστοιχεί με ένα (1) στοιχείο της στήλης Β΄.
Να γράψετε στο τετράδιο απαντήσεών σας τους αριθμούς της στήλης Α΄
και δίπλα από τον καθένα το γράμμα της στήλης Β΄ που αντιστοιχεί στη
σωστή απάντηση.
Προσοχή: Στη ΣΤΗΛΗ Β΄ περισσεύουν δύο (2) στοιχεία.

ΣΤΗΛΗ Α΄ ΣΤΗΛΗ Β΄
1. Σουμέριοι (α) επινόηση αλφαβήτου
2. Αιγύπτιοι (β) κυπρομινωική γραφή
3. Βαβυλώνιοι (γ) ταυροκαθάψια
4. Φοίνικες (δ) τροχός
(ε) κώδικας Χαμουραμπί
(στ) Φαραώ

Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 15-16

1 (δ)
2 (στ)
3 (ε)
4 (α)
(4 x 2,5 μ. = 10 μον.)

Α2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι

σωστό ή λάθος, γράφοντας στο τετράδιο απαντήσεών σας τη λέξη
«σωστό» ή «λάθος», δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε
πρόταση:

(α) Η γραφή των Αιγυπτίων ονομαζόταν ιερογλυφική.

(β) Οι Εβραίοι πίστευαν σε πολλούς θεούς.
(γ) Ένα από τα κέντρα του μυκηναϊκού πολιτισμού ήταν η Τίρυνθα.
(δ) Ένα από τα δημιουργήματα του κυκλαδικού πολιτισμού ήταν και ο
δίσκος της Φαιστού.

Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 15-18

(α) Σωστό
(β) Λάθος
(γ) Σωστό
(δ) Λάθος
(4 x 2,5 μ. = 10 μον.)

1/5
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ (45 Μονάδες)
Να απαντήσετε και στις δύο (2) ερωτήσεις.

Β1. Να γράψετε σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω, με βάση

τα ζητούμενα των παρενθέσεων:

(α) Κυκλαδικός πολιτισμός

(δύο [2] λόγοι ανάπτυξης) (12 μον.)

Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 17

Αναμένεται να γίνει αναφορά σε δύο (2) από τους πιο κάτω λόγους
ανάπτυξης:
1. ήπιο κλίμα νησιών / καλές κλιματολογικές συνθήκες / εύκρατο κλίμα /
καλός καιρός
2. προνομιακή γεωγραφική θέση / καλή γεωγραφική θέση / φυσική γέφυρα
μεταξύ ηπείρων / ανάμεσα σε Ηπειρωτική Ελλάδα και Κρήτη, Ευρώπη και
Ασία
3. ύπαρξη μετάλλων, ορυκτών / πετρωμάτων
4. ανάπτυξη εμπορίου
(2 x 6 μον. = 12 μον.)

(β) Μινωική θρησκεία

(όνομα μίας [1] θεότητας, δύο [2] ιερά σύμβολα) (8 μον.)

Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 17

Αναμένεται να γίνει αναφορά σε μία (1) από τις πιο κάτω θεότητες:
(μικρή / μεγάλη) θεά των όφεων (φιδιών) / θεότητα γονιμότητας / βλάστησης /
μαρασμού / άνθησης / διαδοχής των εποχών / θανάτου / ανάστασης / μικρός
θεός
(1 x 4 μον. = 4 μον.)

Αναμένεται να γίνει αναφορά σε δύο (2) από τα πιο κάτω ιερά σύμβολα:
ελιά / ταύρος / διπλός πέλεκυς / κέρατα ταύρου / φίδι
(2 x 2 μον. = 4 μον.)

Β2.
(α) Να περιγράψετε ένα νεολιθικό σπίτι της Χοιροκοιτίας, αναφέροντας δύο (2)
χαρακτηριστικά του.
(10 μον.)
Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 13
Αναμένεται να γίνει αναφορά σε δύο (2) από τα πιο κάτω
χαρακτηριστικά:
σχήμα κυκλικό / θεμέλια πάνω από τη γη / χτισμένο με ξύλα / ένα δωμάτιο /
μία πόρτα / ένα παράθυρο / τοίχοι κατασκευασμένοι από πλιθάρι /

2/5
μεσοπάτωμα (πατάρι, σέντε) / στέγη επίπεδη ή θολωτή / στέγη φτιαγμένη με
ελαφριά υλικά (πηλό, ξύλα, καλάμια, κλαδιά) / χτισμένα το ένα κοντά στο άλλο
/ εστία στο κέντρο του δωματίου / ύπαρξη βοηθητικών χώρων / βοηθητικές
κατασκευές (κρεβάτια, καθίσματα, πάγκοι εργασίας)
(2 x 5 μον. = 10 μον.)

(β) Να αναφέρετε δύο (2) λόγους για τους οποίους οι κάτοικοι της Κύπρου,
κατά τη Νεολιθική εποχή, επέλεγαν να κτίσουν τους οικισμούς τους σε λόφους
ή και κοντά σε ποταμούς.
(10 μον.)
Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 13
Αναμένεται να γίνει αναφορά σε δύο (2) από τους πιο κάτω λόγους:
προστασία από εχθρούς / προστασία από θηρία / προστασία από στοιχεία
της φύσης / εξασφάλιση πόσιμου νερού / καλλιέργεια αρδεύσιμης κοιλάδας /
εξασφάλιση υλικών οικοδόμησης / ψάρεμα / έλεγχος της θάλασσας
(2 x 5 μον. = 10 μον.)

(γ) Κατά την εποχή του Χαλκού, η θρησκεία και ο χαλκός στην Κύπρο είχαν
στενή σχέση. Να το αποδείξετε, αναφέροντας ένα (1) στοιχείο.

(5 μον.)
Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 19
Αναμένεται να γίνει αναφορά σε ένα (1) από τα πιο κάτω στοιχεία:
 ανακαλύφθηκαν θεότητες (θεός / θεά) που πατούν πάνω σε τάλαντο
χαλκού (μέσα σε ναό)
 σύνδεση / απευθείας επικοινωνία εργαστηρίων χαλκού με ναούς
(1 x 5 μον. = 5 μον.)

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ (35 Μονάδες)

ΠΑΡΑΘΕΜΑ Ι
Κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, οι Μυκήνες έφτασαν στο αποκορύφωμα
της δύναμής τους λόγω της κυριαρχίας τους στη θάλασσα. Έγιναν το
σπουδαιότερο κράτος μέσα στον κόσμο που απλωνόταν γύρω από το Αιγαίο,
διατηρώντας διπλωματικές σχέσεις με την Αίγυπτο και άλλες αρχαίες χώρες.
Με αυτόν τον τρόπο επηρέαζαν τις περιοχές αυτές τόσο στον οικονομικό όσο
και στον πολιτιστικό τομέα. […] Μυκηναϊκά πλοία με κουπιά και με πανιά
έφταναν ως την Ιταλία. Υπήρχαν μυκηναϊκοί οικισμοί στη Μήλο, στη Θήρα, στη
Ρόδο, στη Μίλητο και στην Κύπρο.

Botsford & Robinson, Αρχαία Ελληνική Ιστορία,

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1995, σελ. 33 (διασκευή)

3/5
ΠΑΡΑΘΕΜΑ ΙΙ

Ο θολωτός τάφος του Ατρέα

Πηγή: Ken Russell Salvador, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons
Ανακτήθηκε: 11/01/2023

ΠΑΡΑΘΕΜΑ ΙΙΙ
Σπουδαίος σταθμός ήταν η ανακάλυψη […] τάφων μέσα στην ακρόπολη των
Μυκηνών […]. Μέσα σε αυτούς (τους τάφους) υπήρχαν άφθονα κτερίσματα,
χρυσά κοσμήματα και πολυτελή όπλα […]. Οι πέντε άνδρες που βρέθηκαν
θαμμένοι έφεραν χρυσές προσωπίδες […]. Ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός
πολύτιμων αντικειμένων μάς κάνει να πιστεύουμε πως όλα αυτά
κατασκευάστηκαν στα ντόπια εργαστήρια χρυσοχοΐας.
[…] Ο πολύ μεγάλος σε μέγεθος θόλος του τάφου του Ατρέα, […] αποτελεί
σπουδαίο αρχιτεκτονικό δημιούργημα.

Χέρμαν Μπένγκστον, Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος, Αθήνα 1991, σελ. 48

(διασκευή)

Γ. Αφού μελετήσετε προσεκτικά τα πιο πάνω παραθέματα και με βάση

τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα:

(α) Με βάση το παράθεμα Ι να αναφέρετε τρεις (3) περιοχές εξάπλωσης των

Μυκηναίων.
(9 μον.)
Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 18
Αναμένεται να γίνει αναφορά σε τρεις (3) από τις πιο κάτω περιοχές:
Αίγυπτος / Ιταλία / Μήλος / Θήρα / Ρόδος / Μίλητος / Κύπρος / παράλια
Μεσογείου / νησιά του Αιγαίου / οποιαδήποτε άλλη αναφορά σε περιοχή της
Μεσογείου
(3 x 3 μον. = 9 μον.)

4/5
(β) Να αναφέρετε έναν (1) λόγο, για τον οποίο οι Μυκηναίοι εξαπλώθηκαν
κατά την εποχή του Χαλκού.
(5 μον.)

Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 18

Αναμένεται να γίνει αναφορά σε έναν (1) από τους πιο κάτω λόγους:
ανάπτυξη εμπορίου / ανάπτυξη ναυτιλίας / δημιουργία εμπορικών αποικιών /
αναζήτηση πρώτων υλών / αναζήτηση αγορών / αναζήτηση μετάλλων /
ανταλλαγή προϊόντων
(1 x 5 μον. = 5 μον.)

(γ) Με βάση τα παραθέματα ΙΙ και ΙΙΙ να αναφέρετε τρία (3) χαρακτηριστικά

του θολωτού τάφου του Ατρέα.
(12 μον.)
Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 18
Αναμένεται να γίνει αναφορά σε τρία (3) από τα πιο κάτω
χαρακτηριστικά:
 (γιγάντιος) θόλος / θολωτή οροφή
 θύρα
 διάδρομος / (κτιστός) δρόμος
 (ανα)κουφιστικό τρίγωνο
 κυκλική κάτοψη / κυκλικός θάλαμος
 επικάλυψη με χώμα / εξωτερικά μοιάζει με λόφο
 οικοδόμηση με τεράστιους λίθους / πελεκητές πέτρες
 σπουδαίο αρχιτεκτονικό επίτευγμα
(3 x 4 μον. = 12 μον.)

(δ) Με βάση το παράθεμα ΙΙΙ να αναφέρετε τρία (3) αντικείμενα που

συνήθιζαν οι Μυκηναίοι να προσφέρουν ως κτερίσματα στους νεκρούς τους.

(9 μον.)
Δείκτες Επιτυχίας – Επάρκειας: σελ. 18
Αναμένεται να γίνει αναφορά σε τρία (3) από τα πιο κάτω αντικείμενα:
(χρυσά) κοσμήματα / (πολυτελή) όπλα / (χρυσές) προσωπίδες / πολύτιμα
αντικείμενα
(3 x 3 μον. = 9 μον.)

ΤΕΛΟΣ ΟΔΗΓΟΥ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ

5/5