Oi

lavi
ymunosabatl
arnimus
tahk
aml
ashda
ayolni
ngoʼr
ni
Xal
imj
onovaMohl
aroy

"
Ayoler
ninguyi
dagibi
rhi
moyachi
si
,xonadonuchun
javobgar
di"1
r

Otami z haz rat i Odam v a onami z haz rat i Hav o bi lan

bos hlangan i ns onlarj ami yat ioi lalardan t as hkilt opgan.Oi la-
j
ami yat poydev ori.Poydev or s ogʼlom boʼ lmas a,j amiyat ning
sogʼlom boʻl ishimumk i
n emas .Odam ahl inimi llatv a ummat
qil
gan, maʼ nav iy qadr i
yat lar ning nas ldan nas l
ga oʼ ti
s hini
taʼ
mi nlaydi ganengas os i
yv os i
t aoi ladir.Bajar i
lishilozim boʼ
lgan
vazifalarbor as i
da oi l
ani ng oʻr ninibos a ol adigan bos hqa bi r
tashk il
otyoʼ q.
Oilaj annatgoʼ shal aridan bi rgoʼ shadi r.Haqi qiy bax tga
faqat oi l
ani ng s ogʼlom muhi tida er i
shmoq mumk i
n. Sev gi,
hur mat,bi rdaml i
kv abi r-bir i
nit us hunishas osigaqur i
lganoi la
j
ami yat ningmoddi yv amaʼ nav iys ugʼurtasidir.
I
qt i
s odiy,i jti
moi yv a madani y hayot dagiul kan oʼ z
gar i
shlar,
bos hqa s ohal ar k abi,oi la hayot ida ham bi r qancha yangi
tushunchav aoʼ zgar i
shlar gayoʼ lochmoqda.Gʼ arbda,ayni qs a,
sanoat dav ridan k eyin bos hlanib t obor a k uchs i
zl
ani b
bor ayot gan,bugungik undai nqi rozgayuzt utganoi l
ahayot i
bizningk elajagimi zgaham k at tat ahdids olmoqda.
Tur mus hqur is
hk amayi b,aj rashishk oʼ
paygan,nos haʼ ri
y
hayot chegar a bi l
mas hol ga k elgan gʼ ar b j amiyat l
aridagi
i
jti
moi yv a maʼ nav iyk as alliklaroʼ z-oʼzi
dan dunyoni ng bos hqa
oʼl
kal ariga ham t aʼsi
ret moqda.S ogʼlom oi la ,s ogʼ
lom hayot
tarzigaegaboʼ lgans har qoʼ lk alar iham bundayx avflivaxat arli
taʼ
s irdanchet daqol ayot ganiyoʼ q.
Gʼarbmaml ak atlaridak engt argʼi
bqi li
nayot gangender
²Shayx Muxammad Sodi
q Muxammad Y
usuf "
Bax
tlioi
la " ki
tobi
dan.
(
Paygʻambar
imizMuhammads.
a.v)
.
 tengl i
gis har qayol lariningongi danot oʼgʼritus hunchak elt i
ri
b
chiqar ayot ganl igiul arni ng maqs adi ga yet kaz moqda.Ul arbu
gʼoyabi laner kakv aayolhammas ohadav ahat tok ioi ladat eng
huquql i boʼ lishi k erak degan gʼ oyani i lgar i s urib ,
j
ami yat imizning ongi ni z ahar las hga ul gur di.L ek i
n, bi z har
nar sani ng meʼ yor i
ni bi lsak oi l
al ar imi zni ng i nqi roz i
ni ol dini
olishimi zmumk in.
Ayol ningoi ladagioʼ rniv aj ami yat dagioʼ rnii slom ol ami da
doimo yuqor ibahol ani bk el gan.Qadi mgiMi s r,
Bobi l,X i
toy v a
Hindi st ondaayol ningoi ladagioʼ rnij udaahami yat liedi .Hat to
Xi
t oyv aHi ndistondaoi labos hligʼionaedi .L ekink eyi nchal i
kbu
xus us iyat lars aql anibqol magan.
Bi roq,bi zgadus hmanboʼ l
ibk elganayr im gʼayr i
di nv ak i
llari
j
ami yat imizniv a oi lal ar i
mi z niz ai flas ht irish maqs adi da bar cha
gʼoyal ar ni ilgar is ur i
b k elmoqdal ar . Ayol ga bi r buyumdek
munos abat da boʼ layot gan gʼ arb maml ak atlar ioʼ zlar ining bu
hol at iga gender t engl igideb baho ber moqda.E ʼtibor bi lan
qras ak gʼ ar b maml ak at lar i
da oi lada ayol ning oʼ r nideyar li
bili
nmaydi , oʼ zaro hur mat t us hunchal arij uda ham z aif.
Ular ning naz ar i
da s har qdagi ayol ni ng er iga i toat qi lishi
qul li
k ningbi rk oʼ r
inishi dir.Ammobu x at ot ushunchaboʼ li
b,bu
kabigʼ oyal araql i
mi zniz ahar labqoʼ ymas ligiz arur .
Sohi bqi ron ami r T emur oʼ zi
ni ng s uyuk l
i ayol i boʼ lmish
Bibixoni mga at ab i ns hoot qur dirmagan edi mi . Dunyoga
mas hhurboʼ l
gan " Tojmahal "k imga at ab qur i
lgan edi ,al batta
ayol ga.S haqr dagimas hhurol iml ar,f i
qhs hunos l
ar ni,i mom v a
shayx lar nik iml ardunyoga k eltirgan edi lar,al bat ta ayol lar.
Qanchadan qancha dos ton ,gʼ az al lar ,s heʼrlar ,r oman v a
pyes al ark i
mga at ab yoz iladi.Ax irj annatham onal aroyogʼ i
ost i
dadeyi lmaganmi ?Buj uml al arayol ni ngnaqadarul ugʼz ot
ekanl i
gi dandal ol atber maydi mi?
Shar qmaml akat l
ar i
daayol laroi ladaj udamuhi m ahami yat ga
egahi sobl anibk elgan.S ogʼlom v abar kamolav lodnit ar biyal ash
uni ngz immas igayuk lat ilgan.
Oilani ng as lqoʼ ri
qchi siayol dir.Oi lani ng dav omi yligiuchun u
ham k ami da er qadar mas ʼul hi sobl anadi . Haz rati
Paygʼ ambar i
mi z( sol lallohu al ayhiv as al lam) :" Ayoler i
ning
uyi dagibi rhi moyachi s i,xonadonuchunj av obgar dir"deganl ar .
Uyni ng i chk ii shlar iuchun k oʼ
pr oq ayol j av obgar ." Uyani
ur gʼochiqus hqur adi"degannaqlbej i
zemas .
Ayol ning bi rinchiv azifas ier iga i toatqi lishdir.Bu i toatayol ni
as lok ams itmaydiyok iayol nii kk i
nchioʼ ringa qoʼ yiladi ,degani
emas .I kk ik ishi dan i bor atboʼ lsa ham harj ami yat ning amal
qilishik erakboʼ lgant ar tibibor .Tar ti
bes ai toatv aqonunl ar ga
boʼ ysuni sh bi lan t aʼmi nlanadi .Ayoler iga i toat et ishik er ak.
Ammoerham boʼ ys unadi ganqonunl arbor .
Ayoler i
ning qonuni y amr lariga i toat et adi.Oi l a naf aqas ini
taʼmi nl aydi gan , hayot qi yinchi li
k l
ariga k oʼksini t ut adigan
erk ak kaayoli toat sizli
kqi laol maydi .Oyi sha(r oziyal lohuanhu)
onami zs hundayr ivoyatqi l
adi lar:
-Ayolus tida eng k oʼpk i
mni ng haqqibor,ey Ras ul ull
oh?-
dedi m.
-E r i
ni ng, -dedi lar .
-E r i
ni ngus tidachi?
-Onas ining,dedi l
ar .
Agar Al lohdan bos hqaga s aj da qi li
sh mumk in boʼ l
gani da
ayol lar gaer lar i
gas aj daqi li
shniamret ganboʼ lar dim .Buni ng
sababiAl lohni nger kak laruchunayol larus tidaqi lganhaqqi dir.
-dedi lar.
Ayolhaqi dahaz ratiAl isherNav oiybobomi zham quyi dagilar ni
yoz ibqol dirgan:
"Yax shix ot i
n-oi laningdav latv abax ti.Uyegas iningx ot ir
jaml igi
va os oyi sht al i
gi undan. Hus nli bo’ lsa, k o’ ngi l oz ig’i
,
xus hmuomal abo’ lsa,j onoz i
g’idir.Oqi l
abo’ l
sa,r o’z g’ordat ar ti
b
-int i
z om bo’ l
adi .Ubeandi shabo’ lsa,k o’ngi lundanoz orchek adi,
yomonl ikax t ar uvchibo’ lsa,undanr uxaz obl anadi .Agarmayx o’r
bo’ lsa,uyodobl i
li
giyo’ qoladi ,aql sizbo’ lsa,oi lar asv obo’ l
adi .»
Bu j uml al arni ng har bi ri
da bugungik undagij ami yat i
mi zga
kat tax avfs ol ayot gani llatlaroʼ zak si
nit opgan.Al isherNav oiy
bobomi zhuddihoz irgidav rgaat abyoz gandekgoʼ yo,s ababiu
vaqt da ayol lar nis har ob i chishl ariaql ga s igʼmasbi rholedi .
Lek i
n, bugungik unda es a bu af s
us kioddi y hol at ga ayl anib
ulgur di .Bu hi k mat ligapga eʼ ti
borber adigan boʼ l
s ak bi rgina
ayoldav lat ning bax tideyapt i.Mana ayol ning oʼ r
ninaqadar
ulk anek anl igigadal olat .
 Ayol z otiqadi mgidav rdanber imaqt alibk eladi.Quyi dagi
j
uml al ar ga eʼ tibor ingizni qarat moqchi man: " Ayol ni
ng
chinak am goʼzal li
gi- uni ng f eʼ
l- at vorining mul oyi ml i
gida,
ayol ning j
oz ibador ligi es a - uni ng soʼzlarini
ng
yums hoql i
gida. "
²
S huni ngdek qadi mgi Hi ndiston hi k mat l
ar i
da ayol lar
haqi dagoʼ zalbi rjuml abor :"Ayol lar t abiatan bi li
mdonl ar,
erkak lar - k itobdan" . Dar haqi qat , eʼ ti
bor bi lan qar as ak
buv i
l ar i
mi z ol iygohl ar dan tahs i
l ol maganl ar, hat to
yozis hga ham qi ynaladi l
ar ,l eki
n ul aroʼ rgatgan nar sani
ki
tobl ar da ham t opish qi yin, s hunchal ar s i
nchk ov v a
zi
yr ak lar ki hayot ni
ng bar cha qi yinchilikl
ar i
ni s abr iv a
zukk oliklar i bi lan yengi b oʼ tishgan. F arz andlar i
ni goʼzal
shak lda t arbiyal ab v oyaga yet kazishdan.
X ul os as huk i
,ayol ni ngnaf aqatoi l
adagibal k
ijami yat dagi
oʼr
ninaqadarul kan ek anliginik oʼplab t ar i
xiy mi sollaror qali
eslab oʼ t dik.Bi zbol ali
gimi zdan oi lami zdagimuhi t,ot ami z
ning
onami z ga qi l
gan munos abat i
,onami zdan k oʼpi
ncha mas lahat
soʼ
ras hl ar ivaonami z gak oʼr
s atganmehrv aeʼ ti
bor l
ar iayol ni
ng
oil
adagioʼ rniha yaqqolmi soldir.Bu yer da ayol ga ni sbatan
ortiqchamaqt ovgahoj atyoʼ qdeboʼ ylayman!

Foydalanil
ganadabi yotlar
:
1.ShayxMux ammadSodi qMux ammadY usuf"Bax
tlioi
la"ki
tobi
;
2.Ali
sherNavoi y"Mahbubul -qulub"
3."Serj
il
otaf akkurdurdonalari"qadi
mgidunyohikmatlari

²Ax
ikar(Osur
iya podshosi
ning mi
rzasi
)mi
loddan avval
gi8-7ar
slar
da
yashagan