Семинар 14 1

A түвшин
1-2 Өгөгдсөн муруйнуудаар хашигдсан дүрсийн талбайг илэрхийлэх тодорхой интегралыг
бич. Интегралыг бодохгүй.

1. y = x3 − x, y = x, x ≥ 0 x 5x
2. y = − шулуун, y 2 = 6 − парабол
2 4

3. Шулуун дугуй конусын хөндлөн огтлол нь ямар дүрс байх вэ? Босоо огтлол нь адилхан
уу?

4. R нь 0 ≤ x ≤ 6 хувьд дээрээсээ y = f (x) функцийн график, доороосоо x-тэнхлэгээр

хашигдсан муж байг. R мужийг y-тэнхлэгийг тойруулан эргүүлэхэд үүсэх биеийн хөндлөн
огтлолыг дүрсэлж, бүх радиусыг нь y-ээр илэрхийлж тэмдэглэ.
y

1 y = f (x)

x
1 2 4 6

5-6 Дараах эзэлхүүнүүдийг илэрхийлэх тодорхой интегралуудыг бич. Интегралыг бодохгүй.

√ 2
5. (a) x–тэнхлэг ба y = x ex , 0 ≤ x ≤ 3 муруйгаар хашигдсан мужийг x–тэнхлэгийг
тойруулан эргүүлэхэд үүсэх биеийн эзэлхүүн

(b) y = x2 парабол ба y = x + 2 шулуунаар хашигдсан мужийг x = 3 шулууныг тойруулан

эргүүлэхэд үүсэх биеийн эзэлхүүн

6. (a) y = 1 − x2 ба y = 4 − 4x2 параболуудаар хашигдсан мужийг y = −1 шулууныг

тойруулан эргүүлэхэд үүсэх биеийн эзэлхүүн

(b) y = x2 − 1 парабол ба y = 0 шулуунаар хашигдсан мужийг x = 5 шулууныг тойруулан

эргүүлэхэд үүсэх биеийн эзэлхүүн
Семинар 14 2

7.
q Тетраэдрын (зөв гурвалжин пирамидын) эзэлхүүнийг ол. (` талтай тетраэдрын өндөр нь
2
3
` болохыг баталгаагүйгээр ашиглаж болно.)

` q
2
3
`

8-9 Муруйн уртыг илэрхийлэх тодорхой интегралыг бич. Интегралыг бодохгүй.

8. y = x − ln x, 1 ≤ x ≤ 4 9. x = y 2 − 2y, 0 ≤ y ≤ 2

10-11 Өгөгдсөн муруйг (a) x-тэнхлэгийг (b) y-тэнхлэгийг тойруулан эргүүлэхэд үүсэх
гадаргуугийн талбайг олох тодорхой интегралыг бич. Интегралыг бодохгүй.

10. y = x−2 , 1 ≤ x ≤ 2 11. x = y + y 3 , 0 ≤ y ≤ 1

B түвшин
12-16 Дараах муруйнуудаар хашигдсан дүрсийн талбайг ол.
1
12. f (x) = , 0 ≤ x ≤ 1 ба x–тэнхлэг
(2x − 4)2
√
13. y = x, y = 3x − x2 14. y = 2 cos(πx/4), y = |x|

15. Зүүн талаасаа x = y 2 + y парабол, баруун талаасаа y–тэнхлэг

√ √
16. Дээрээсээ y = 9 − x2 , доороосоо y = |x| ба y = 1 − x2

17. y = 1/x муруй ба 3x + 3y = 10 шулуунаар хашигдсан мужийг x–тэнхлэгийг тойруулан

эргүүлэхэд үүсэх биеийн эзэлхүүнийг ол.
18. S нь x2 + (y − 2)2 = 1 дугуйг x–тэнхлэгийг тойруулан эргүүлэхэд үүсэх бие байг. S-ийн
эзэлхүүнийг илэрхийлэх тодорхой интегралыг бичиж, тооцоол.
19. R нь y = ln x муруй ба y = 0, x = 1, x = 2 шулуунуудаар хашигдсан муж байг.
(a) R мужийг дүрсэл.
(b) R мужийг y–тэнхлэгийг тойруулан эргүүлэхэд үүсэх биеийн эзэлхүүнийг ол.
20. V бие нь 2 метр өндөртэй ба сууриас дээш x метр өндөрт байх хөндлөн огтлолын талбай
4 2
нь S = (1+x)2 метр бол биеийн эзэлхүүнийг ол.

21. h өндөртэй огтлогдсон шулуун дугуй конусын доод суурийн радиус нь 4 ба дээд суурийн
радиус нь 2 бол түүний эзэлхүүнийг ол.
Семинар 14 3

22-23 Муруйн уртыг ол.

1√
22. y = ln(sec x), 0 ≤ x ≤ π/4 23. x = 3
y(y − 3), 1≤y≤9

24-25 Өгөгдсөн муруйг x-тэнхлэгийг тойруулан эргүүлэхэд үүсэх биеийн гадаргуугийн

талбайг ол.

24. y = x3 , 0 ≤ x ≤ 2 25. x = 13 (y 2 + 2)3/2 , 1 ≤ y ≤ 2

26. Эллипсийн x = a cos θ, y = b sin θ, 0 ≤ θ ≤ 2π параметрт тэгшитгэлийг ашиглан талбайг

нь ол.

27. x = et cos t, y = et sin t, 0 ≤ t ≤ π муруйн графикийг зурж, түүний уртыг ол.

28. x = 3t2 , y = 2t3 , 0 ≤ t ≤ 5 муруйг y-тэнхлэгийг тойруулан эргүүлэхэд үүссэн биеийн

гадаргуугийн талбайг ол.

29. r = 3 cos θ муруйн дотор, r = 1 + cos θ муруйн гадна орших мужийн талбайг ол.

30. r = θ2 , 0 ≤ θ ≤ 2π туйлын муруйн уртыг ол.

C түвшин
31. y = 4+π sin x муруй ба y = 4+2π −2x шулуунаар хашигдсан дүрсийг графикт харуулав.
Дүрсийн талбайг ол.
y
8
y = 4 + 2π − 2x

6 y = 4 + π sin(x)
4

x
π π 3π 2π
2 2

32. y = x(x2 − 4) муруй ба y = x − 2 шулуунаар хашигдсан дүрсийн талбайг ол.

√
33. R нь x = 0, x = 1, y = 0 шулуунууд ба y = c 1 + x2 муруйгаар хашигдсан хавтгайн
муж байг. Энд c > 0 нь тогтмол.

(a) R мужийг x–тэнхлэгийг тойруулан эргүүлэхэд үүсэх биеийн эзэлхүүн V1 -ийг ол.

(b) R мужийг y–тэнхлэгийг тойруулан эргүүлэхэд үүсэх биеийн эзэлхүүн V2 -ыг ол.

(c) V1 = V2 байх c-ийн утгыг ол.

Семинар 14 4

34. y = 4 + π sin x муруй ба y = 4 + 2π − 2x шулуунаар хашигдсан мужийг графикт харуулав.

y
8
y = 4 + 2π − 2x

6 y = 4 + π sin(x)
4

x
π π 3π 2π
2 2

Уг мужийг y = −1 шулууныг тойруулан эргүүлэхэд үүсэх биеийн эзэлхүүнийг илэрхийлэх

тодорхой интегралыг бич. Интегралыг бодохгүй.

35. x2/3 + y 2/3 = 1 тэгшитгэлийг хангах муруйг дүрсэлж, түүний уртыг олохдоо тэгш хэмт
чанарыг нь ашигла.
p
36. x = a2 − y 2 , 0 ≤ y ≤ a/2 муруйг y-тэнхлэгийг тойруулан эргүүлэхэд үүсэх биеийн
гадаргуугийн талбайг ол.

37. y = f (x), a ≤ x ≤ b муруйг y = c шулууныг тойруулан эргүүлэхэд үүсэх биеийн

гадаргуугийн талбайн томьёог ол. Энд f (x) ≤ c гэж үзнэ.