ВИСОКА ЕКОНОМСКА ШКОЛА

СТРУКОВНИХ СТУДИЈА ПЕЋ -

ЛЕПОСАВИЋ

Семинарски рад

Тема: Маркетинг у непрофитним организацијама

СТУДЕНТ: МЕНТОР:

Милош Трајковић Мр. Бранка Спасојевић

Бр. Индекса: 1003/10
______________________________________________________Marketing

Sadržaj

Marketing u neprofitnim organizacijama..........................................................................3

Karakteristike i specifičnosti neprofitnih organizacija......................................................4
Razvoj neprofitnih organizacija.........................................................................................5
Marketing u neprofitnim organizacijama...........................................................................6
Marketing strategija i programi..........................................................................................7
Marketing istraživanja........................................................................................................8
Proizvod..............................................................................................................................9
Cijene.................................................................................................................................10
Distribucija........................................................................................................................11
Promocija.......................................................................................................................... 12
Strategija dugoročnih odnosa sa potrošačima................................................................... 13
Implementacija i kontrola marketing aktivnosti................................................................14
Literatura............................................................................................................................15

1
______________________________________________________Marketing

Uvod

Pod neprofitnim organizacijama se najčešće podrazumijevaju one

organizacije koje služe ostvarivanju odeđenog javnog interesa, ali njima
svrha postojanja nije ostvarivanje profita.
Za dati tip organizacije se kaže da pripadaju neprofitnom sektoru kada ga
sačinjavaju pojedinci i organizacije koje pomažu da društvo postane
zajednica odgovornih članova orijentisanih kako prema ličnom i porodičnom
napretku tako i napretku društvene zajednice kojoj pripada.

2
______________________________________________________Marketing

Marketing u neprofitnim organizacijama

Pod neprofitnim organizacijama se najčešće podrazumijevaju one organizacije koje služe

ostvarivanju određenog javnog interesa, ali njima svrha postojanaj anije ostvarivanje
profita. Za dati tip organizacije se kaže da pripadaju neprofitnom sektoru kada ga
sačinjavaju pojedinci i organizacije koje pomažu da društvo postane zajednica
odgovornih članova orijentisanih kako prema ličnom i porodičnom napretku tako i
napretku društvene zajednice kojoj pripada.

Marketing koncept jednako je važan za uspješno poslovanje neprofitnih organizacija kao

što je dokazano u profitnim firmama. Svuda u svijetu marketingu u neprofitnim
organizacijama pridaje se sve veći značaj, posebno u razvijenim zemljama. Neprofitne
organizacije imaju značajno učešće u nacionalnoj ekonomiji, jer država ne može da
zadovolji sve potrebe građana, pa onda mnoge aktivnosti prelaze na neprofitne
organizacije.

Danas različite javne i privatne neprofitne organizacije od vladinih agencija, združenih

organizacija, škola, fakulteta, vjerskih grupa, političkih partija i drugih prepoznaju značaj
marketinškog načina razmišljnja. Menadžeri u neprofitnim organizacijama često imaju
izvjesne rezerve u prihvatanju i primjeni marketing koncepta u poslovanju. Vjeruju da
marketing koncept u najmanju ruku nije pogodan za neprofitne organizacije.

Ljudi u većini neprofitnih organizacija ne shvataju da se bave biznisom i da zbog toga

moraju da koriste menadžerske tehnike u poslovanju. Neprofitne organizacije naglašavaju
ciljeve, a u drugi plan stavljaju profitne interese njihovih vlasnika. Dugoročni uspjeh je
baziran na ostvarenju ciljeva.U većini slučajeva termin „marketing“ koristi se kao
sinonim sa marketing komunikacijama. Menadžerima u neprofitnim organizacijama
trebaće još vremena da razumiju i primjenjuju sveobuhvatni marketinški pristup.

3
______________________________________________________Marketing

Karakteristike i specifičnosti neprofitnih

organizacija
Organizacije koje pripadaju neprofitnom sektoru su:
1. formalne
2. privatne
3. neprofitno orijentisane
4. nezavisne
5. dobrovoljne

Neprofitne organizacije imaju niz karakteristika koje utiču na njihove marketing

aktivnosti:
 proizvod koji nude često je neopipljiv,
 posluju i kontaktiraju sa raznovrsnom publikom,
 krajnji potrošači imaju manji uticaj na njihovu ponudu nego u profitnom
marketingu,
 neophodna im je donatorska pomoć,
 možda je najvažnija karakteristika to što je teško mjeriti njihove performanse,
 nedostatak jasne organizacione strukture,
 često su neefikasne.

Primarni cilj poslovanja predstavlja sigurno najvažniju razliku između profitnih i

neprofitnih organizacija. Ciljevi poslovanja neprofitnih organizacija mnogo se teže
kvalifikuju i zato je rezultate teško mjeriti. Marketing u neprofitnim organizacijama se
pojavio kao posledica brige za prilagođenost njihovih programa potrebama publike i
povećanja produktivnosti rada. Specifičnost marketinga u neprofitnim organizacijama u
odnosu na profitni marketing jesu u tome što ove organizacije moraju da simultano
razvijaju i primjenjuju dva odvojena marketing programa. Prvi koji se odnosi na
privlačenje donatora od čije pomoći u mnogome zavisi ostvarivanje društvene uloge
neprofitnih organizacija. Drugi program odnosi se na ciljna tržišta korisnike, klijente,
potrošače.

Vrste i tipovi neprofitnih organizacija

Broj neprofitnih organizacija se stalno povećava i one nisu homogene po svojoj

djelatnosti. Radi se o uslovljenoj klasifikaciji neprofitnih organizacija koja
podrazumijeva neke izuzetke. Brojne organizacije u okviru navedenih grupa su u velikoj

4
______________________________________________________Marketing

mjeri profitno orjentisane. U tome im je često potrebna stručna saradnja sa profitnim

organizacijama kako bi obezbijedili potrebnu efikasnost. Rszlikuju se neprofitne
organizacije koje se finansiraju iz profita, državnih prihoda i dobrovoljnih organizacija.

Razvoj neprofitnih organizacija

smatra se da su neprofitne organizacije u SAD – u prošle kroz četiri faze u razvoju.
Najranija faza označava se kao voluntarističko građanski model. Uporedo sa
ekonomskim i društvenim razvojem neprofitne organizacije u SAD – u ulaze u sledeću
fazu poznatu kao fintropsko pokroviteljstvo.

Ovo pokroviteljstvo je naročito bilo izraženo kroz osnivanje i djelovanje obrazovnih i

kulturnih organizacija i institucija na početku XX vijeka. Treća faza u evoluciji
neprofitnih organizacija u SAD – u poznata je kao model zasnovan na pravilima i
ovlašćenjima. Karakteristična je za period posle 50 – tih godina XX vijeka u kojem je
ojačala uloga vladinih organizacija i agencija u podršci društvenim institucijama.
Poslednja faza u razvoju neprofitnih organizacija u SAD – u oslikava kompetativno
tržišni model. Iako raste uloga i značaj neprofitnih organizacija u privrednom i
društvenom životu, one sada moraju da računaju na dvije realnosti. Prva da se više ne
mogu oslanjati na tradicionalne izvore pomoći. I druga što se neprofitne organizacije u
traženju potencijalne pomoći na tržištu sada sukobljavaju sa drugim sličnim
organizacijama koje ispoljavaju iste zahtjeve i želje.

Ukazuje se da na brzo širenje marketinga u neprofitnim organizacijama utiče nekoliko

faktora. Prije svega osjeća se snažan proces privatizacije u neprofitnom sektoru koji ima
za cilj snižavanje troškova i unapređenje efikasnosti javnih programa. Zatim prisutan je
sve veći stepen voluntarizma kako bi se nadomjestila nedovoljnost sredstava iz državnog
budžeta koja se izdavaju za finansiranje aktivnosti neprofitnih organizacija. Takođe
uočljivi su sve manji značaj i uloga tradicionalnih izvora države korporacije i privatni
prilozi u pomoći i podršci u neprofitnom sektoru.

5
______________________________________________________Marketing

Marketing u neprofitnim organizacijama

Osnovni razlog zašto menadžeri u neprofitnim organizacijama imaju potrebu da razvijaju

i primjenjuju marketing strategiju je u tome što su im ciljna tržišta manje profilisana, a
zadaci i ponuda često nedovoljno jasno definisani. Dobra marketing strategija pomoći će
da se pročiste i izaberu alternative u programima i izvori neposredno usmjere na efikasno
ostvarivanje ciljeva neprofitne organizacije.

Marketing ličnosti odnosi se na napore učinjene da se privuku pažnja, interesovanja i

preferencije ciljnog tržišta prema određenoj ličnosti.Ova vrsta marketinga najčešće se
koristi od strane političkih kandidata u predizbornoj kampanji. Sprovode se istraživanja
među različitim segmentima glasača i razvijaju strategije kako ih pridobiti za svoje
kandidate.

Marketing ideja odnosi se na indetifikaciju marketing problema u izbornom tržistu

potrošača. Marketing ideja bavi se društvenim pitanjima i problemima. Marketing ideja
pokušava da utvrdi i obezbijedi prihvatanje prakse problema, filozofije ili načina
razmišljanja u izabranoj grupi. Marketing programi protiv pušenja bili su prilično
uspješni jer je dobar broj ljudi ostavio cigarete, dok je zakonodavstvo doprinijelo
ostvarivanju ovog društvenog cilja zabranom pušenja na javnim mjestima.

Marketing orgasnizacije pokušava da utiče na druge da prihvate ciljeve, uslugu ili na

neki način doprinesu organizaciji. Ovu vrstu marketinga najviše koriste crkve, sindikati,
političke partije, fakulteti i škole. Mnoge neprofitne organizacije koriste marketing
strategije da ohrabre potencijalne donatore. Na primjer privlačenje mlađih donatora za
finansiranje aktivnosti simfonijskog orkestra, zahteva drugačiju propagandnu kampanju
koja je više zasnovana na štampanim medijima i direktnoj pošti.

Marketing mjesta pokušavaju da privuku pažnju i kreiraju pozitivan stav prema

posebnom mjestu uključujuči okrug, državu, region, terminal. Koristi i prednosti
određene lokacije su potvrđene i neprocjenjive. U promovisanju određenog mjesta koriste
se privredna propaganda, publicitet i lična prodaja. Imidž je takođe važan i sve marketing
aktivnosti u tom pogledu moraju se zasnivati na zadržavanje dovoljne pažnje.

6
______________________________________________________Marketing

Marketing strategije i programi

Danas neprofitne organizacije djeluju u uslovima brzih promjena i velikih pritisaka u

okruženju. Hiljade neprofitnih organizacija upravljaju značajnim finansijskim i drugim
sredsrtvima u obavljanju svojih aktivnosti koje su namjenjene zadovoljavanju ciljnih
tržišta. Često to one rade neefikasno. Ponekad dobar dio sredstava koriste samo za
pokrivanje administrativnih troškova. U drugom planu su im nažalost potrebe i
zadovoljavanje korisnika klijenata i njihovih usluga..

Komercijalizacija programa i veće osamostaljivanje od donatora, a prije svega države

zahtijevaju preispitivanje efikasnosti neprofitnih organizacija i njihovo usaglašavanje sa
potrebama i zahtjevima publike odnosno korisnicima usluga. Osnovna procedura u
planiranju i razvijanju marketing programa indetična je za profitne i neprofitne
organizacije. Prvo se indetifikuju i analiziraju ciljna tržišta, zatim razvijaju marketing
strategije i programi kojima će se na najbolji način zadovoljiti potrebe ciljnih tržišta.

Glavna prednost u tržišnoj utakmici jeste posedovanje djelotvorne marketing strategije.

Efektivna marketing strategija odlikuje se:

1. fokusom za potrošače
2. vizionarstvom
3. diferencionalnošću u odnosu na konkurenciju
4. postojanošću na duži rok i rekciju konkurencije
5. lakoćom sprovođenja i komunikacije
6. sposobnošću da motiviše
7. fleksibilnošću

7
______________________________________________________Marketing

MARKETING ISTRAŽIVANJA

Mali broj menadžera shvata vrijednost tržišta, izvore i misije neprofitnih organizacija niti
se upuštaju u njihovo analiziranje. Ipak oni su esencijalni da bi se marketingu pristupilo
na pravi način. Češće se koristi pristup masovnog marketinga nego pristup segmentacije
tržišta. Mnogi menadžeri u neprofitnim organizacijama ne vode računa o direktnoj
konkurenciji u formulisanju marketing strategije i programa. Zato što vjeruju da dobro
poznaju svoju publiku, na marketing istraživanja gledaju kao na slabost. Utisak je da se
plaše saznanja da će analiza tržišta pokazati da su nedovoljno efikasni. Da bi se povećala
efikasnost neophodno je sakupljati, analizirati relevantne podatke i informacije.

Brižljiva analiza tržišta zahtijeva sofisticirane metode i tehnike marketing istraživanja da

bi se indetifikovali različiti ciljni segmenti. Nepoznavanje tržišta klijenata može dovesti
do niskog stepena satisfakcije korisnika usluga i laganog gašenja osnovnih aktivnosti
neprofitne organizacije. Pristup segmentaciji tržišta znači da neprofitne organizacije
moraju da formulišu marketing programe da bi zadovoljili potrebe i očekivanja svakog
segmenta bilo donatora ili klijenta. u tom slučaju moraju biti prilagođeni ponuda i
promocija neprofitne organizacije. Kanali distribucije (prodaje) koje koriste neprofitne
organizacije obično su vrlo kratki, a cenu je teško odrediti jer nije jednostavno procijeniti
vrijednost efekata.

U situaciji gdje sve veći broj tžišnih aktera počinje da se u svojoj aktivnosti orijentiše na
potrošače, to se očekuje i od neprofitnih organizacija. To traži da marketing programi
neprofitnih orgasnizacija u većoj mjeri budu marketing koncipirani. Usluge treba da
odgovaraju korisniku a ne samo organizaciji koja ih obavlja. Sistem informacija,
segmentacija ciljnih tržišta prema određenim karakteristikama, način komuniciranja sa
donatorima i korisnicima, određivanje cijena usluga – sve su to bitni elementi marketinga
sa kojima se suočavaju neprofitne organizacije u obrazovanju, zdravstvu, kulturi,
umjetnosti, sportu itd.

8
______________________________________________________Marketing

Proizvod

Neprofitne organizacije donose iste odluke o proizvodima kao i profitne firme. Moraju da
odlučuju o vrsti, usluzi, ličnosti, ideji ili nekom socijalnom pitanju koje će ponuditi
ciljnim tržištima..
Problem je u tome što neprofitne organizacije počinju svoje aktivnosti polazeći od
sopstvenih ideja o tome šta publika traži, verujući da im upravo one mogu ponuditi
vrijednosti koje očekuju i koje su spremni da prihvate.
Prije svega moraju da odluče u vezi indetifikacije proizvoda. Zatim da odluče da li da
ponude pojedinačni proizvod ili miks povezanih proizvoda. To su najvažnije odluke koje
menadžeri treba da donesu u neprofitnim organizacijama.

U osnovi, neprofitne organizacije moraju da odluče:

1. koji proizvod ponuditi?

2. da li je njihov marketing miks adekvatan?
3. šta pored svega uraditi sa markom i deklarisanjem ponude.?

Ključ za uspješnu odluku u vezi izbora proizvoda koji neprofitna organizacija može
ponuditi ciljnom tržištu jeste da shvati kojim poslom se bavi i koje segmente publike želi
da dosegne. Teškoća je u tome što je često nemoguće izmisliti nešto novo i atraktivno što
bi povećalo stepen satisfakcije korisnika. Svaki proizvod ima svoju cijenu, mora se
promovisati i naći adekvatan način njegove isporuke ciljnim tržištima.

Kada su u pitanju strategija miksa proizvoda, onda menadžeri u neprofitnim

organizacijama moraju da razmišljaju o:

- proširenju linije proizvoda

- diferencijaciji proizvoda koja je , u stvari, diferencijacija ponude,
- životnom ciklusu proizvoda.

Naglašavanje pojedinih karakteristika ili atributa proizvoda može unaprijediti

performanse neprofitne organizacije. „brendiranje“ i deklarisanje sopstvene ponude
omogućava neprofitnoj organizaciji da se vidno razlikuje na tržištu i utiče na stvaranje
preferencija na ciljnim tržištima..

Pojačana konkurencija u neprofitnom sektoru primorava organizacije koje se bave

aktivnostima da lansiraju i uvode nove proizvode na tržište. Ovakvi potezi posebno su
karakteristični u neprofitnim organizacijama koje žele da se razvijaju i rastu.

9
______________________________________________________Marketing

Cijene

Cijena ili troškovi nijesu uvijek presudni u razmjeni vrijednosti na tržištu neprofitnih
usluga. Prisutni su faktori vremena, društveni, psihološki i drugi. Kada je novac u pitanju
on se koristi na drugačiji način nego u profitnim organizacijama. Profitne organizacije
najčešće nastoje da maksimiziraju profit, dok neprofitne organizacije to isto rade ali kroz
naglašavanje jedne specifične aktivnosti. Razlike takođe postoje kada je u pitanju
vremenska dimenzija.Profitne organizacije obično nastoje da maksimiziraju profit na
dugoročnoj osnovi, dok neprofitne organizacije imaju potrebu da maksimiziraju profit u
vezi jedne karakteristične aktivnosti, ali ne žele da maksimiziraju profit u vezi svih svojih
aktivnosti

U neprofitnim organizacijama strategije cijena mogu da upotpune različite organizacione

ciljeve koji uključuju:

1. maksimiziranje profita – ali ne kao rezultat ostvarenja primarnog cilja, nego kao
povraćaj na investicije i organizaciju jednog ili serije događaja,
2. preispitivanje troškova – često je diktirano tradicijom, konkurencijom ili
mišljenjem publike,
3. obezbjeđivanje tržišne inicijative – podrazumijeva korišćenje strategije
penetracije cijenama ili ponudu besplatnih usluga da bi se podstakla šira i veća
upotreba proizvoda ili usluge,
4. „pritisak“ na tržište – da bi se obeshrabrila konkurencija.

Smatra se da neprofitne organizacije treba da :

 Odrede bazičnu cijenu za sopstvenu ponudu,

 utvrde strategije cijena za nekoliko područja svojih aktivnosti.

Određivanje bazične cijene razlikuje se kada je u pitanju tržište donatora u odnosu na

tržište klijenata. Neprofitna organizacija može da sugeriše cijenu kada se pregovara sa
donatorom u vezi toga koliko su spremni da ponude za koristi koje od toga sa pravom
očekuju. Prva pomisao kada je u pitanju tržište klijenata jeste da neprofitne organizacije
mogu da koriste iste strategije cijena kao i profitne organizacije.

Utvrđivanje alternativnih strategija podrazumijeva davanje olakšica nekim kategorijama

publike. Obično se radi o količinskom popustu. U obzir dolazi i primjena strategije
različite cijene u odnosu na strategiju jedinstvene cijene.neke bolnice na primjer
naplaćuju svoje usluge u zavisnosti od mogućnosti pacijenta dok su strategije
jedinstvenih cijena karakteristične za privatne univerzitete i fakultete.

10
______________________________________________________Marketing

Distribucija

Kvalitet ponude neprofitnih organizacija velikim dijelom zavisi od izabranih kanala

distribucije.Zadatak menadžera u neprofitnim organizacijama je da kreiraju korist
vremena i prostora kako bi povećali stepen satisfakcije korisnika njihovih usluga.
Neprofitne organizacije koriste pretežno kratke i direktne kanale prodaje.

Lokacija neprofitne organizacije vrlo je važan element marketing miksa. Organizacija bi

trebalo da bude što je moguće bliže donatoru ili klijentima da bi funkcionisala na
obostrano uspješan način. Neprofitne organizacije moraju pažljivo procijenjivati
raspoložive opcije u distribuciji ako žele da budu uspješni u isporučivanju uloga ciljnjim
tržištima. U poslednje vrijeme u distribuciji neprofitnih organizacija u snažnom je porastu
primjena nekih elemenata marketinga. Tome će bez sumnje doprinijeti razvoj i korišćenje
baza podataka o potencijalnim korisnicima i potrošača određenih usluga.

Konačno problem kontrole nad izabranim kanalima prodaje je isto tako bitan za
funkcionisanje neprofitnih organizacija. Potrebno je razviti sisteme za koordinaciju
raznovrsnih članova u kanalima distribucije.

11
______________________________________________________Marketing

Promocija

Poznato je da menadžeri u neprofitnim organizacijama na marketing komunikacije

gledaju kao na glavno rješenje za njihove marketing probleme. Iako je ovakvo mišljenje
naivno ono ne umanjuje važnost ovog instrumenta marketing miksa u ponudi neprofitnih
organizacija..

Ciljevi promocije su dvojaki:

- informativni

- motivacioni

Informativni cilj može biti npr. obavještenje publike o nekom događaju i sl. Motivacioni
cilj je lakše mjeriti, ali ga je teže ostvariti. Nažalost ove organizacije nisu integrisale
njihove promocione napore u ukupni marketinški program. U stvari mnogi u neprofitnim
organizacijama i dalje vjeruju da su promocija i marketing „ jedna te ista stvar“

Lična prodaja kao oblik promocije često se koristi u obezbjeđivanju sredstava (fondova)
za finansiranje neprofitnih organizacija. Smatra se da se veliki broj malih, ali ukupno
značajnih donatora može pridobiti upravo putem lične prodaje.
menadžeri u neprofitnim organizacijama moraju posebno da vode računa u vezi izbora,
odluke, nadgledanja i procjenjivanja učinka lične prodaje. Stimulisanje lične prodaje
direktno je zavisno od njenih efekata na unapređivanje performansi neprofitne
organizacije.

Unapređenje prodaje pokazalo se kao provjeren oblik promocije neprofitnih organizacija

u ostvarenju njihovih ciljeva. Mnoge neprofitne organizacije organizuju izložbe u
lokalnim prodavnicama, tržišnim centrima i na sportskim događajima. Obično su za ovo
oslobođeni posebnih taksi. Unapređivanje prodaje može doprinijeti neprofitnoj
organizaciji na tri načina:

1. komunikacijom – izaziva pažnju i utiče na namjeru da se kupi,

2. podstrekivanjem na akciju,
3. pozivom da se pristupi transakciji.

12
______________________________________________________Marketing

Strategija dugoročnih odnosa sa potrošačima

U poslednjih desetak godina u okviru marketinga dobio je na značaju koncept razvijanja

dugoročnih odnosa sa ključnim stejkholderima preduzeća, a posebno njegova
podvarijanta marketing odnosa sa potrošačima

Suština ovog „ novog“ koncepta je u tome što sugeriše preduzećima da na stejkholdere a

naročito potrošače gledaju kao na partnere, čime obezbjeđuju stabilnost poslovanja i
profita na dugi rok. Preduslov za primjenu CRM koncepta jeste posjedovanje kvalitetnih
baza podataka o kupcima, dobavljačima, konkurenciji...

Marketing odnosa sa potrošačima počinje njihovom satisfakcijom. Ima se u vidu

činjenica da je za preduzeće višestruko skuplje privlačenje novih potrošača, nego
zadržavanje postojećih..

Preduzeće zbog toga treba svoje napore da usmjeri na izgrađivanje obostrano korisnih
odnosa, i to prvenstveno sa hajprofitabilnijim potrošačima. Samo ukoliko dobro poznaje
svoje potrošače, ono je u stanju da zadovolji njihove potrebe i želje bolje od
konkurencije, izgradi lojalnost i povjerenje potrošača.

Kod neprofitnih organizacija takođe postoji čitav niz pozitivnih efekata ukoliko se
opredijele za primjenu koncepta razvijanja dugoročnih odnosa sa potrošačima.

Osnove koristi koje proizilaze iz ovakvog pristupa su:

- profilisanje baze korisnika, klijenta i donatora;

- adekvatnije zadovoljavanje njihovih potreba i želja;
- bolje performanse procesa;
- efektivnije i efikasnije upravljanje resursima;
- povećanje stope lojalnosti potrošača;
- izgradnja boljih odnosa sa glavnim dobavljačima;
- lakši izbor projekata i programa;
- bolja koordinacija između pojedinih aktera u projektu..

13
______________________________________________________Marketing

Implementacija i kontrola marketing aktivnosti

Neprofitne organizacije ne zapostavljaju, kako se to često pogrešno misli, ekonomske
kategorije produktivnosti i ekonomičnosti. Postoje ciljevi koje žele da ostvare i za čije
dostizanje prikupljaju potrebna sredstva. Odvijanje aktivnosti je neometano sve dok je
odnos prihoda i troškova na prihvatljivom nivou. Ali kada prihodi i troškovi iskoče iz
normale menadžeri u neprofitnim organizacijama počinju da razmišljaju o redefinisanju
ciljeva i marketing strategija. Obično se tada preispituju i instrumenti marketing miksa..

Ako neprofitna organizacija želi da ima budućnost važno je da menadžeri koji njom
upravljaju u potpunosti razumiju:
1. Šta je marketing?
2. Kako marketing može da doprinese njihovoj organizaciji?

Ako se zna da ljudi u neprofitnim organizacijama nijesu mnogo upoznati sa marketingom

onda je važan zadatak raditi na njihovom obrazovanju i pomoći im u rješavanju njihovih
poslovnih problema.Da bi se u neprofitne organizacije uvela mnogo formalnija marketing
struktura, potrebno je formirati grupu koja će utvrditi gdje organizacija želi da ide
koristeći adekvatne marketing strategije i taktike.

Menadžerima u neprofitnim organizacijama su potrebne dvije vrste kontrole.

Strategijska kontrola fokusira važna pitanja i zahtijeva analizu šireg okruženja,

konkuretskih akcija i planova, pozicije organizacije na tržištu, preispitivanje internih
prednosti i nedostataka i glavnih trendova koji utiču na performanse neprofitnih
organizacija.

Taktička kontrola traži da se ustanovi sistem stalnog praćenja ostvarivanja aktivnosti

kako bi se pravovremeno mogle redefinisati marketing strategije neprofitne organizacije.

Pravi menažerski izazov je mjerenje performansi neprofitne organizacije. Dominacija

neekonomskih ciljeva otežava utvrđivanje objektivnih mjerila za analizu poslovnog
uspjeha neprofitnih organizacija. Za mjerenje performansi mnogih aktivnosti neprofitnih
organizacija ne postoje prikladne kvantitativne tehnike i metode. Donekle je lakše mjeriti
prihode koje pribavljaju ili dobijaju od donatora, nego stepen zadovoljstva njihovih
klijenata pruženim uslugama. Ipak postoje neke mjere i standardi koji se mogu koristiti u
ove svrhe.

Analiza prihoda na tržištu, troškovi po jedinici i statistika efikasnosti kao npr. stopa
prihvaćenosti i broj donatora takođe se koriste u procjenjivanju i kontroli uspješnosti
marketing miksa neprofitnih organizacija.

14
______________________________________________________Marketing

LITERATURA

 Momčilo Milosavljević, marketing, dvadeset prvo izdanje, savremena

administracija
 Saša Veljović, marketing usluga, Ekonomski fakultet Beograd,
 David Jobber, osnovi marketinga, drugo izdanje

15