កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

១.រ ប្ើ បរេសកម្ពុជាេេួលបានឯករាជ្យរេញរលញរៅឆ្នណា

ាំ ?
ប្បរេសកម្ពុជាេេួលបានឯករាជ្យរេញរលញរៅឆ្ន ាំ ១៩៥៣ ( ថ្ងៃេ៩
ី ខែវច្ឆ
ិ កាិ ឆ្ន១
ាំ ៩៥៣ ) ។
២.រ កា
ើ េេួលបានឯករាជ្យរនេះ មានេ ថនយ
័ ដូច្រម្េច្ែលេះច្ាំរ េះកម្ពុជា?
ឯករាជ្យឆ្ន ាំ ១៩៥៣ មានេ ថនយ
័ ជាប្បវ សា
ិេ ស្តសេច្ាំរ េះកម្ពុជាដូច្ជា៖

• ជាថ្ងៃខដលប្បជាជ្នកម្ពុជា ច្
ួ ផុ េកា
ី គាបសងក ់ កា បងខាំឲ្យបង់េនធយ៉ាងធ្ៃនធ្
់ ៃ សេវសា រេេ
ើ ី
សាំ ណាក់បារា ាំង។
• ប្បជាជ្នមានសិេរធិ ស ភាេ
ី នង
ិ មានសិេក
ធិ ុ ងកា
ន សរប្ម្ច្រជាគវាសនាប្បរេសជា រិ ោយែលួនឯង
• ប្បជាជ្នកម្ពុជា កាបាននូវប្បថ្េណី េាំរនៀម្េមាលប់ ជ្ាំរនឿ សាសនា បស់ជា ែ
ិ ួ ន។
ល
• ប្បរេសកម្ពុជា ច្
ួ ផុ េអា
ី ណាេាបាលបារា ាំង។
• ប្បរេសកម្ពុជាេេួលបានឯករាជ្យ េធ្ប
ិ រ យយភាេ នង
ិ បូ ណភាេេក
ឹ ដី។
• កម្ពុជាបានដឹកនាាំេភវិ ឌ្ឍជា ែ
ិ ួ នប្សបតាម្ឆនទ
ល ៈ និងរគាលបាំណង បស់ប្បជាជ្ន។
• កម្ពុជាបានឈ រសមើម្ែ
ុ រសមើមា រ់ លើឆ្កេនេ ជា ។
ិ

៣.ច្ូ េណ៌នាេម្
ី ូលរេ ុខដលកម្ពុជាេេួលយកអាណានគ
ិ ម្នយ
ិ ម្បារា ាំង?
ម្ូលរេ ុខដលកម្ពុជាេេួលយកអាណានគ
ិ ម្នយ
ិ ម្បារា ាំង

❖ នរយបាយ

• រសៀម្-យួន គាបសងក ់ នង
ិ ឈ្លលន នកម្ពុជា
• ខែម យកម្ហាេាំណាច្េុ៊ឺ ប៉ាុ រដើម្បជាបខងែ
ី កកា ប្បរេស
• រធ្វឲ្
ើ យមានឯកភាេេាំណាច្រាជ្បលល័ងក
❖ រសដឋកិច្ច

• រសដឋកិច្ចខែម ធ្លលក់ច្ុេះ រោយសា កា គាបសងក េ

់ ស
ី ាំ ណាក់រសៀម្-យួន
• បារា ាំងរបក
ើ ប្បាក់របៀវ សឲ្យម្ស្តនរា
េី ជ្កា នង
ិ រាជ្វងស ប្េេះម្ហាកសប្ ែពស់
• បារា ាំងជាេនក ណិជ្ជកម្មកុ ង
ន និងរប្ៅប្បរេសប្េម្ទាំងជាេនកកាន់កាប់េនធោ
❖ សងគម្

• រ ៀបច្ាំប្បេ័នធ ុលាកា ថ្ននក់ឃុាំ ដល់រែ េប្កុង

• រ ៀបច្ាំប្បេ័នធ ដឋបាល ថ្ននក់ម្ូលោឋនរែ េ ប្កុង
• សងគម្ខែម មានេសថិ ភាេ
(សិសសអាច្មាន ម្ ិ ក់េន
័ ធនង
ិ ៖ វបបធ្ម្៌ េកស សាស្តសេខែម កា េប់ ាំ...)

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 1

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

៤.ច្ូ េតាថធ្ប
ិ ាយេច្
ី ណ
ាំ ុ ច្វជា
ិ ជ មាន នង
ិ េវជ្ជ
ិ មានថ្ន បបអាណាេាបាលបារា ាំង?
ច្ាំណុច្វជា
ិ ជ មាន នង
ិ េវជ្ជ
ិ មានថ្ន បបអាណាេាបាលបារា ាំង៖
❖ ច្ាំណុច្វជ្ជ
ិ មាន
• បារា ាំងបានជ្ួយកា េក
ឹ ដី េូជ្សាសន៍ខែម ឲ្យបានគង់វងស
• បារា ាំងបានជ្ួយខកេប្ម្ង់ ដឋបាល ប្បេ័នធរសដឋកិច្ច េប់ ាំសិកាធ្កា
ិ រ ៀបច្ាំសងគម្ខែម ឲ្យមាន
របៀប រ ៀប យ មានសណា
េ ប់ធ្លនប់បាន កច្រប្ម្
ី នើ លែប្បរសើ ជាងម្ុន
• បារា ាំងបានជ្ួយសាងសង់ផូ វងន
ល ល់ សាពន ម្នទរី េេយ សា ម្នទជា
ី ិ រេោឋ ច្នាសម្ពន
័
សាលារ ៀន បណុ េ េះបណា
េ លធ្នធ្លនម្នុសស
• តាម្ យៈសាលាច្ុងបូ ៌ ប្បរេសបារា ាំងបានសិកាប្សាវប្ជាវ ច្ងប្កងជ្ួសជ្ុសប្បាងគ
ប្បាសាេ េភិ កសវបបធ្ម្៌ េ យធ្ម្៌
ិ ខែម ប្េម្ទាំងបានផសេវផាយរៅរលើឆ្កេនេ ជា ិរធ្វើឲ្យ
េភ
ិ េរលាកសាគល់ប្បរេសកម្ពុជា
• កនុងនាម្អាណាេាបាលខែម បារា ាំងបានយកេក
ឹ ដេ
ី រី សៀម្ឈ្លលន នម្កឲ្យខែម វញដូ
ិ ច្ជា៖
▪ ថ្ងៃេី ១៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្ន១
ាំ ៩០៤ យករែ េប្តា រកាេះកុង ម្លូថ្ប្េ េរនលរៅ នង
ិ សទឹងខប្ ង
▪ ថ្ងៃេី ២៣ ខែម្នា
ី ឆ្ន១ ់ ាំបង សិ រសាភណ
ាំ ៩០៧ យករែ េរសៀម្រាប បា ដ ី ឌ
• ឆ្ន ាំ ១៩០៨ បារា ាំងបានគូសខផនេរី ឈ្លមេះ “ ដងខ ក ” េុកជាប្បរយជ្ន៍ដល់កម្ពុជា។ ខផនេី
រនេះនាាំឲ្យខែម ឈនេះកេីកុ ងរ
ន ឿងកេីកាេប្ាំ បាសាេប្េេះវហា
ិ ។
❖ ច្ាំណុច្េវជ្ជ
ិ មាន
• បារា ាំងបានរធ្វឲ្ ័
ើ យប្បជាជ្នកម្ពុជាកាន់ខ ប្កប្ី ករោយសា ខ កា ជ្ិេះជាន់រកងប្បវញ្ច ប្បម្ូល
េនធោ យ៉ាងធ្ៃនធ្
់ ៃ សេវសា រេើ
• បារា ាំងបានរធ្វឲ្
ើ យមានគមាល គាន វាងេនកេប្ី កុង នង
ិ េនកជ្នបេ េនកមាន នង
ិ េនកប្ក បរងកើ
េាំនាស់វណណៈកនុងសងគម្ខែម យ៉ាងធ្ៃនធ្
់ ៃ
• បារា ាំងបានរកណឌប្បជាេល ដឋខែម ឲ្យរៅច្ាាំងសាលប់ កនុងសម្ ភូម្ស
ិ ស្តរគម្រលាករលើកេ១
ី
និងសស្តរគម្រលាករលើកេី២
• បារា ាំងបានប្បម្ូលយកវ ុ ថរក ណភណឌខែម រៅប្បរេសបារា ាំង
• បារា ាំងបានកា ដ
់ ខី ែម ឲ្យប្បរេសជ្ិ ខាងរប្សច្ខ ច្ិ េរោយេុាំសួ រយបល់ខែម ដូច្ជា៖
▪ ថ្ងៃេ២
ី ៣ ខែម្នា
ី ឆ្ន១
ាំ ៩០៧ កា រ់ ែ េប្តា ឲ្យរៅរសៀម្
▪ ថ្ងៃេ៣
ី ១ ខែម្ករា ឆ្ន១
ាំ ៩៣៩ កា ប
់ ញ្ចូ ល រកាេះប្ ល់ ោក់ច្ូលកនុងខដន ដឋបាល
កូសាាំងសុី ន

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 2

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

▪ ថ្ងៃេ០
ី ៤ ខែម្ង
ិ ុនា ឆ្ន១
ាំ ៩៤៩ កា ក
់ ម្ពុជារប្កាម្ ( កូសាាំងសុី ន) ឲ្យរៅេាំណាច្រសេច្
បាវោយរវៀ ណាម្។
៥.រេ ុេបា
វី នជាកម្ពុជាចាំបាច្់ខសវង កកច្
ិ កា
ច េបា
ី រា ាំងរោយច្ុេះសនធស
ិ ញ្ញាអាណេាបាជាម្ួយ
បារា ាំង?
បានជាកម្ពុជាចាំបាច្់ខសវង កកិច្កា
ច េបា
ី រា ាំងរោយច្ុេះសនធស
ិ ញ្ញាអាណាេាបាលរប្ េះ ៖
• ប្បរេសកម្ពុជាកាន់ខ េន់រែាយ រេយ
ើ េក
ឹ ដខី ែម កាន់ខ ម្
ួ ូច្រៅៗនង
ិ មានវប
ិ ថ្េិ ផទកុ ង
ន
• ប្បរេសរសៀម្នង
ិ យួន ( អាណា
ណ ម្ ) រៅខ ប៉ាន
ុ ប៉ាង ាំលាយជា សា
ិ សន៍ខែម ឈ្លលន នេក
ឹ ដីខែម
រោយយកេរនលរម្គងគរធ្វើជាប្េាំប្បេល់ថ្នប្បរេសទាំងេី
• ច្ង់បានម្ហាេាំណាច្េុ៊ឺ ប៉ាុ ណាម្ួយ(បារា ាំង)ម្កជ្ួយកា េក
ឹ ដី េូជ្សាសន៍ខែម
• រោយមានកា ខណនាាំេប
ី ុេវជ្ិ សាសនាកា ូលិកនាម្ ម្ស
ី ( MICHE) រធ្វើឲ្យប្េេះេងគដង
ួ
( Ang Duong ) េង
ឹ បារា ាំង ។
( មានច្រម្លយ
ើ ប្ ឹម្ប្ ូវរផសងៗរេៀ )
៦.ច្ូ េណ៌នាេច្
ី លនា សូ ទម្ទ ឯករាជ្យេបា
ី រា ាំងរៅកម្ពុជា។
េណ៌នាេច្
ី លនា សូ ទម្ទ ឯករាជ្យេបា
ី រា ាំងរៅកម្ពុជាមាន៖
❖ កា សូ រោយេិងា
គជា
៊ឺ ច្លនា សូ រោយរប្បអា
ើ វុធ្ ប្បយុេប
ធ ងហូ ឈ្លម្រដម្
ើ បទម្ទ
ី ឯករាជ្យ រោយច្លនា សូ
បស់ខែម ឥសស ៈ ខដលប្កុម្រនេះបានេប្ងក
ី ប្កុម្ែលួនេូទង
ាំ ប្បរេស។
❖ កា សូ រោយេេង
ិ ា
• គជា
៊ឺ ច្លនា សូ រោយសនេវិ ធ្
ិ ី តាម្ យៈម្រធ្ាបាយកា េូ រ លគតា
៊ឺ ម្ យៈនរយបាយរប្ៅ
ប្បរេសជាម្ួយបារា ាំង កាណាោ សេ ដឋអារម្ ក
ិ ថ្ង តាម្ យៈនរយបាយកា េូ នង
ិ កាខស
• ប្េេះបាេនររា េម្សីេនុ បានមានបនទូលថ្ន “ របបា
ើ រា ាំងម្ន
ិ ប្បគល់ឯករាជ្យឲ្យកម្ពុជារេ...រនាេះ
ប្បរេសកម្ពុជាកាលយជាប្បរេសកុម្ុ យន
ម ីសេ ”
់ ាំបង កាំេង់ធ្ាំ
• សកម្មភាេកនុងប្បរេសប្េេះេងគបានគង់រៅ ាំបន់សវយ័ កនុងរែ េរសៀម្រាប បា ដ

រោយម្ន
ិ យងម្កភនរាំ េញ រេើយប្េង់បានបរងកើ កងជ្ីវេល នា កា
ី ល ហាន រដើម្បឲ្យប្បជារាស្ត
ី សេ
រប្កាករ ង
ើ ទម្ទ ឯករាជ្យប បូ
ិ ណ៍។

(មានច្រម្លយ
ើ ប្ ម្
ឹ ប្ ូវរផសងៗរេៀ )

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 3

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

៧.ច្ូ េណ៌នាេស
ី ម្េ
ិ ផ
ធ លសងគម្រាស្តសេនយ
ិ ម្េឆ្
ី ន១
ាំ ៩៥៣ ដល់ ១៩៧០។
េណ៌នាេស
ី ម្េ
ិ ធផល ថ្ន បបសងគម្រាស្តសេនយ
ិ ម្៖
❖ វស័
ិ យនរយបាយ
• ប្បា េធសមាជ្ជា ិ រធ្វឲ្
ើ យមានកា េភវិ ឌ្ឍជា រិ លើប្គប់វស័
ិ យប្សបតាម្ឆនទៈប្បជាជ្ន
• កា េនុវ េនរយបាយេេាប្កឹ បានរធ្វើឲ្យប្បរេសជា មា
ិ នសុ ែសនេិភាេ យៈរេល១៥ឆ្ន ាំ
(១៩៥៥-១៩៧០) ប្សបរេលខដលប្បរេសជ្ិ ខាងជ្ួបនង
ិ សស្តរគម្
• កម្ពុជាបានច្ូលជាសមាជ្ិកេងគកា សេប្បជាជា ិ (១៤ ធ្នូ ១៩៥៥)
• កម្ពុជាឈនេះកេី កនុងរ ឿងកេីកាេង
ាំ ប្បាសាេប្េេះវហា
ិ (១៥ ម្ង
ិ ុនា ១៩៦២)
❖ វស័
ិ យរសដឋកច្
ិ ច
• កសិកម្ម ៖ កា េនុវ េនរយបាយេក
ឹ បានបរងកើ ប្បេ័នធ្ល
ធ រាសាស្តសខា
េ វ ខ់ ែវង កា េប្ងីកដោ
ី ាំ
ដុេះរធ្វឲ្
ើ យមានកាំរណើនេន
ិ នផល
• ឧសាេកម្ម ៖ កាំរណើនររាងច្ប្កឧសាេកម្មជារប្ច្ើនដូច្ជា ររាងច្ប្កប្កោស វាយនភណឌ

កាេ បនទេះ សុី ម្ង

៉ា ដ
់ ៍ ប្សារបៀ រម្លង
ើ ប្តាក់េ័ បាវប្ករៅ...
• ណិជ្ជកម្ម ៖ នាាំរច្ញនូវផលិ ផលកសិកម្ម ដូច្ជា ប្សូវ េងក រប្ម្ច្ កបាស បាវប្ករៅ
• ធ្នាគា -េិ ញ្ា វ ុ ថ ៖ រលច្រ ង
ើ រៅធ្នាគា ឯកជ្នជារប្ច្ន
ើ នង
ិ ប្បាក់រ ៀលកាលយជា ប
ូ យ
ិ វ ុថ
ជា រិ ប្បប្ើ បាស់ជាផលូវកា
• វស័
ិ យសមាគម្៍ ៖ សាងសង់ផូ វជា
ល ិ ផលូវខដក សាពន កាំេង់ខផ អាកាសយនោឋន...
❖ វស័
ិ យេប់ ាំ វបបធ្ម្៌
• េប់ ាំសិកាធ្កា
ិ ៖ បរងកើ សាលារ ៀនេីេីប្កុង េូ ដល់ជ្នបេ េីម្រ យយដល់ឧ េម្សិកា
មានកាំរណើនធ្នធ្លនម្នុសស
• ខផនកកីឡា ៖ បរងកើ េេុកី ោឋនជា ិ េេុកី ោឋនតាម្រែ េ ប្សុក សាលារ ៀន និងកខនលង
សប្មាប់កឡា
ី ក េវក
ឹ ហា សា
់ ន ក់រៅ
• សាសនា ៖ បរងកើ វ អា
េ រាម្ជារប្ច្ើន នង
ិ េុេក
ធិ បឋម្សិកា ដល់ម្ធ្យម្សិកា
• សិលបៈ ៖ បរងកើ សាលាសិលបៈ ររាងម្ហាប្សេ រៅតាម្េី ម្
ួ រែ េ នង
ិ រធ្វកា
ើ ជ្ួសជ្ុលប្បាងគ
ប្បាសាេបុរាណ េភិ កសសម្ប េវិ បបធ្ម្៌
❖ វស័
ិ យសងគម្
• សុ ែភាេជាបញ្ញ
ហ ច្ម្បង ដូច្រនេះរាជ្ ោឋភបា
ិ លបានបរងកើ ម្នទរី េេយជារប្ច្ន
ើ ប្េម្ទាំងច ់
វធ្លនកា
ិ ចក់ថ្ននកា
ាំ និងេនាម្័យលាំ រៅោឋន

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 4

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• បរងកើ ច្ាប់ កាសនេស

ិ ុ ែ សណា
េ ប់ធ្លនប់សងគម្
• បរងកើ ម្ជ្ឈម្ណឌលបណុ េ េះបណា
េ លវជា
ិ ជ ជ្ីវៈ និងម្ជ្ឈម្ណឌលេប់ ាំស្តសី រេ េសា
• ផេល់សិេឲ្
ធិ យស្តសី ក
េ ុ ងកា
ន របាេះរឆ្ន នង
ិ ឈ រឈ្លមេះរបាេះរឆ្ន ( ៦ ម្ករា ១៩៥៨ )
៨.េវីរៅជារគាលនរយបាយេេាប្កឹ ? ច្ូ េនកេណ៌នា។
នរយបាយេេាប្កឹ រៅកនុង បបសងគម្រាស្តសន
េ ិយម្៖
➢ នរយបាយេេាប្កឹ
❖ នរយបាយេេាប្កឹ គជា
៊ឺ កា ម្
ួ ស់រោយសនេស
ិ េវជា
ិ ជ មានជាម្ួយបណា
េ លប្បរេសនានា
រលើេិភេរលាក រោយរៅកណា
េ លម្ន
ិ ប្បកាន់ម្រនាគម្វជា
ិ ជ រស ី ម្រនាគម្វជា
ិ ជ កុម្ុ យន
ម ស
ី េ។
❖ ម្ូលរេ ុថ្នកា េនុវ ន
េ រយបាយេេាប្កឹ
• េនុវ េរៅតាម្រសច្កេស
ី រប្ម្ច្ថ្នសននិសីេប្កុងេសខណវឆ្
៊ឺ ន ាំ ១៩៥៤ ខដលរសនើរោយ ច្ិន
នង
ិ សូ រវៀ
• កម្ពុជាច្ង់ ម្
ួ ស់រោយសនេិសេវជ្ជ
ិ មាន ជាម្ួយបណា
េ ប្បរេសនានារលើេិភេលរលាក
េរិ សសជាម្ួយប្បរេសជ្ិ ខាង។
❖ កា េប្ងឹងនរយបាយេេាប្កឹ
• ថ្ងៃេី ១៨ ខែម្នា ាំ ៩៥៥ កនុងដាំរណើ េសសនកច្
ី ឆ្ន១ ិ ចរៅឥណា
ឌ សរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ
បានច្ុេះេ ថរលខាជាម្ួយរលាក រន ុ រលើរសច្កេប្ី បកាស ម្
ួ គជា
៊ឺ កា ម្
ួ ស់ជាម្ួយគាន
រោយសនេភា
ិ េ
• ថ្ងៃេី ១៨-២៤ ខែរម្សា ឆ្ន១
ាំ ៩៥៥ កនុងសននស
ិ ី េកាំេូលថ្នេវប
ី អាសុី -អាស្តេក
វិ រៅប្កុងបាន
ឌ្ុង សរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ បានរធ្វើរសច្កេេ
ី េះអាងេីកម្មវធ្
ិ ន
ី រយបាយេេាប្កឹ បស់
កម្ពុជា នង
ិ កា ម្
ួ ស់ជាម្ួយគានរោយសនេភា
ិ េ
• ថ្ងៃេី ១៤ ខែធ្នូ ឆ្ន១
ាំ ៩៥៥ កនុងរេលកម្ពុជាច្ូលជាសមាជ្ិកេងគកា សេប្បជា ិ ាំណាង
រាជ្ ោឋភបា
ិ លកម្ពុជាបានប្បកាសេមា
ី គា៌េេាប្កឹ ភាេថ្នកម្ពុជា
• ថ្ងៃេី ១-៦ ខែកញ្ញ
ា ឆ្ន១
ាំ ៩៦១ សរម្េច្នររា េម្ សីេនុ បានច្ុេះេ ថរលខារលើ ធ្ម្មនុញ្ាថ្ន
ច្លនាម្ន
ិ ច្ូលបកសសម្ពន
័ ធ រៅប្បរេស យូរហាគសាលវ ី
❖ លេធផលថ្នកា ប្បកាន់នរយបាយេេាប្កឹ
• ជ្ាំហានដាំបង
ូ
▪ មានកា េភវិ ឌ្ឍប្បរេសរលើប្គប់វស័
ិ យ
▪ ប្បរេសកម្ពុជាមានសុ ែសនេិភាេ យៈរេល១៥ឆ្ន ាំ

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 5

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

▪ កម្ពុជាមានរឈ្លមេះលបសុ
ី េះសាយកនុង ាំបន់
▪ ប្កុម្េនកប្បឆ្ាំងេុាំហានប៉ាេះ ល់ និងេេួលសាគល់គុណសម្ប េិនរយបាយេេាប្កឹ
• ដាំណាក់កាលសប្រម្ប្ ជាក់
▪ ឥេធិេលថ្នសស្តរគម្ប្ ជាក់ ម្ហាេាំណាច្ម្រនាគម្វជា
ិ ជ ទាំងេី េុាំេុកកម្ពុជាកនុងមាគា៌
សនេភា
ិ េ មាគា៌េេាប្កឹ
▪ សេ ដឋអារម្ ក
ិ ថ្ង រវៀ ណាម្ខាង បង
ូ រវៀ ណាម្ខាងរជ្ើង រធ្វស
ើ កម្មភាេប្បឆ្ាំង នង
ិ
នរយបាយេេាប្កឹ ខដលរធ្វើឲ្យកម្ពុជាេនុវ ន
េ រយបាយេេាប្កឹ ម្ន
ិ ច្ាំេិសរៅ និង
នាាំកម្ពុជារៅធ្លលក់កុ ងភល
ន ករ់ ភលង
ើ ថ្នសស្តរគម្។
(មានច្រម្លយ
ើ ប្ ឹម្ប្ ូវរផសងៗរេៀ )
៩.ច្ូ េណ៌នាេស
ី ម្័យសងគម្រាស្តសេនយ
ិ ម្ (១៩៥៥-១៩៧០)។
េណ៌នាេស
ី ម្័យសងគម្រាស្តសេនយ
ិ ម្ (១៩៥៥-១៩៧០)
❖ កា បរងកើ បបសងគម្រាស្តសេនិយម្
• ដឋធ្ម្មនុញ្ាឆ្ន ាំ ១៩៤៧ បានបញ្ា េ
េ េ
ី ណា
ាំ ច្ប្េេះម្ហាកសប្ រោយ រាល់េសសនៈនរយបាយ
បស់ប្េេះម្ហាកសប្ ប្ ូវោក់ឲ្យេនុម្័ រេើបយករៅេនុវ េ
• សភាខ ងខ ជ្ាំទស់រាល់គាំនិ េសសនៈនរយបាយ បស់ប្េេះម្ហាកសប្

• ប្េេះរាជា េុាំច្ង់រឃញ
ើ កា ខែវងគាំនិ គាន នង
ិ កា ខបកបាក់គាន កនុង ងវងេ
់ ក
ន ដឹកនាាំ
• ប្េេះរាជាច្ង់ឲ្យប្បជាជ្ន េនកនរយបាយប្គប់ននា
ិ ន កា ប
ួ ម្
ួ គានសថិ រប្កាម្ម្លបរា
់ ជ្បលល័ងគខ ម្ួយ
• ដូរច្នេះរេយ
ើ បានជាប្េេះេងគោក់រាជ្យ រៅថ្ងៃេី ៣ ខែម្នា
ី ឆ្ន១
ាំ ៩៥៥ រេយ
ើ បរងកើ េងគកា
សងគម្រាស្តសេនយ
ិ ម្ ថ្ងៃេី ២៣ ខែម្នា
ី ឆ្ន១
ាំ ៩៥៥ រោយច្ូល ម្
ួ របាេះរឆ្ន រៅថ្ងៃេ១
ី ១ ខែកញ្ញា
ឆ្ន១
ាំ ៩៥៥ េេួលបានរជាគជ្័យ ៨៣.៨៧ ភាគ យ។ សងគម្រាស្តសេនយ
ិ ម្ក៏បានរកើ រ ង
ើ ។
❖ សមាជ្ជា ិ
• ជារវេកា
ិ លេធប្ិ បជាធ្ប
ិ រ យយខដល ប្ម្ូវឲ្យប្បជាជ្នប្គប់ប្សទប់វណណៈប្គប់នន
ិ កា
ន នរយបាយ
ច្ូល ម្
ួ បរញ្ច ញម្ ិរយបល់ជាម្ួយថ្ននក់ដក
ឹ នាាំជា ិ រដើម្បប្បរយជ្ន៍
ី ម្
ួ បស់ជា ិ
• សមាជ្ជា ប្ិ ូវបានប្បា េធរ ង
ើ ម្ួយឆ្នេ
ាំ ី ដង រោយេេួលបានខផលផ្កកជាវជ្ជ
ិ មាន
❖ នរយបាយេេាប្កឹ រៅកម្ពុជា៖
• រគា េតាម្សាម ីសននស
ិ ី េប្កុងេសខណវ
៊ឺ ឆ្ន១
ាំ ៩៥៤
• រដើម្ប ី កាសនេភា
ិ េរៅកម្ពុជា
• រដើម្ប ី ម្
ួ ស់រោយសនេស
ិ េវជ្ជ
ិ មាន

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 6

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• មានសនេភា
ិ េ យៈរេល១៥ឆ្ន ាំ
• េប់េល់នង
ិ ឥេធិេលសស្តរគម្ប្ ជាក់
• ឥេធេ
ិ លថ្នសស្តរគម្ប្ ជាក់ រធ្វឲ្
ើ យនរយបាយេេាប្កឹ ដួល លាំ
❖ សម្េ
ិ ធផល ៖ មានកា កច្រប្ម្
ី នើ រលើប្គប់វស័
ិ យដូច្ជា
• វស័
ិ យនរយបាយ
▪ កា ប្បា េធសមាជ្ជា ិ រធ្វឲ្
ើ យមានកា េភវិ ឌ្ឍជា រិ លើប្គប់វស័
ិ យប្សបតាម្ឆនទៈប្បជាជ្ន
▪ កា េនុវ េនរយបាយេេាប្កឹ រធ្វើឲ្យប្បរេសជា បា
ិ នសុ ែសនេភា
ិ េ យៈរេល១៥ឆ្ន ាំ
(១៩៥៥-១៩៧០)
▪ កម្ពុជាបានច្ូលជាសមាជ្ិកេងគកា សេប្បជាជា ិ (១៤ ធ្នូ ១៩៥៥)
▪ កម្ពុជាឈនេះកេី កនុងរ ឿងកេកា
ី េ ប្ាំ បាសាេប្េេះវហា
ិ (១៥ ម្ង
ិ ុនា ១៩៦២)
• វស័
ិ យរសដឋកច្
ិ ច ៖ កច្រប្ម្
ី នើ ខផនក កសិកម្ម ណិជ្ជកម្ម ឧសាេកម្ម និងភាេ កច្រប្ម្
ី នើ ខផនក
េេ ័ណ នេ
ី ័ណជា ិ
• គម្នាគម្ន៍ ៖ ផលូវេក
ឹ រគាក អាកាស
• វស័
ិ យធ្នាគា ៖ប្បាក់រ ៀលប្ ូវបានច្រាច្ ណ៍រៅេូទង
ាំ ប្បរេស
• វស័យវបបធ្ម្៌ ៖ កច្រប្ម្
ី នើ ខផនក សិកាធ្កា
ិ កឡា
ី សិលបៈ
• សងគម្កិច្ច ៖ រផ្កេ រលើបញ្ញ
ហ េី គ៊ឺសុខាភបា
ិ ល និងកា េនុវ េច្ាប់។
១០.រ ើ ដឋប្បហារៅឆ្ន ាំ ១៩៧០-១៩៧៥ បាននាាំម្កេវែ
ី េះល សប្មាប់ប្បរេសកម្ពុជា?
ដឋប្បហា េុាំបាននាាំប្បរេសកម្ពុជារៅ កដាំរណាេះប្សាយ នង
ិ ភាេច្ប្ម្ុងច្រប្ម្ន
ើ រនាេះរេ មានខ នាាំម្ក
នូវសស្តរគម្សុី វល
ិ កា បា ប
់ ង់ែូច្ខា និងវនាសកម្ម
ិ ដូច្ជា៖
➢ ខាងសងគម្
▪ កា ខបកបាក់សាម្គគជា
ី ិ
▪ បា ុកម្ម កូដកម្ម កុបបកម្ម ខដលបងកនូវកា ប្ច្បូកប្ច្បល់ភាេេនាធ្ប
ិ រ យយេូទង
ាំ ប្បរេស
▪ ប្បជាជ្ន ងេុកខរវេនា ប្ ប្់ បាស់ប្គួសា ផទេះសខម្បង ងរប្គាេះេុ កស
ិភ
▪ ប្បជាជ្ន ស់រោយប្បឈម្ម្ុែ នង
ិ ម្រនាគម្វជា
ិ ជ ថ្នសស្តរគម្ប្ ជាក់ សឹកសស្តរគម្ កា េមាលក់
ប្គាប់ខបកេស
ី េ ដឋអារម្ ក
ិ
▪ ប្បជាជ្នម្ួយច្ាំនួន ច្
់ ូលកនុងថ្ប្េតាម្កា េាំ វនា បស់សរម្េច្ នររា ម្
េ សីេនុ ឯែលេះរេៀ
រភៀសែលួនម្កកាន់េប្ី កុងភនរាំ េញ ស់រៅរោយកងវេះអាហា បា ប
់ ង់កា រ ..

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 7

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

➢ ខាងរសដឋកច្
ិ ច
ដឋប្បហា រធ្វើឲ្យរសដឋកិច្ចកម្ពុជាជាប់គាង
ាំ រោយ៖
▪ ដខី ប្សច្មាក េាំរន េុកេាំរន រចល េន
ិ នផលធ្លលក់ច្ុេះ
▪ ររាងច្ប្កសេប្គាសប្ វូ បិេទវ
▪ េាំនញ
ិ រ ង
ើ ថ្ងល េ ផ
ិ ណា
➢ ខាងនរយបាយ
▪ កម្ពុជាបា ប
់ ង់រក រឈ្ល
េិ៍ ម េះ កិ េិយសរលើឆ្កេនេ ជា ិ
▪ េសថិ ភាេខាងនរយបាយរធ្វឲ្ ់ ង់ជ្រាំ នឿរលើេនកដឹកនាាំ
ើ យប្បជាជ្នបា ប
▪ កម្ពុជាបា ប
់ ង់ឯករាជ្យ េធ្ិបរ យយ បូ ណភាេេឹកដី
▪ មានកា ផ្កលស់បូ េ បបនរយបាយ
▪ ជាកា របើកផលូវឲ្យខែម ប្កេម្រ ើងកាន់េណា
ាំ ច្ ខដលនាាំឲ្យកម្ពុជារៅ កកា សមាលប់ រគលកនុង
បបប្បល័យេូជ្សាសន៍។
( មានច្រម្លយ
ើ ប្ ម្
ឹ ប្ ូវរផសងៗរេៀ )
១១.ច្ូ េណ៌នាេម្
ី ូលរេ ុខដលរធ្វឲ្
ើ យសស្តរគម្សុី វលផទ
ិ ុ េះរ ង
ើ េឆ្
ី ន ាំ ១៩៧០-១៩៧៥។
ម្ូលរេ ុខដលរធ្វឲ្
ើ យសស្តរគម្សុី វលផទ
ិ ុ េះរ ង
ើ េឆ្
ី ន ាំ ១៩៧០-១៩៧៥៖
• រោយសា ឥេធេ
ិ លសស្តរគម្ប្ ជាក់
• កា េនុវ េនរយបាយេេាប្កឹ បស់ សរម្េច្នររា េម្ សីេនុ ម្ន
ិ ច្ាំេស
ិ រៅ ឬលរម្ែៀង
• ដឋប្បហាេមាលក់ សរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ (១៨ ម្នា
ី ១៩៧០ )
• េាំរេើេុក លួ យ បកសេួកនិយម្ បា ុកម្ម កុបបកម្មរេញថ្ផទប្បរេស
• ម្ស្តនេី បស់ សរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ កប ន
់ ង
ិ ប្េេះេងគ
• កា រប្ជ្ៀកខប្ជ្ក បស់រវៀ ណាម្ ច្ិន សេ ដឋអារម្ ក
ិ កនុងនរយបាយខែម
• កា បរងកើ ណសិ យ ប
ួ ម្
ួ ជា ក
ិ ម្ពុជា បស់សរម្េច្នររា េម្ សីេនុ។
( ច្ាំណុច្រផសងៗរេៀ )
១២.រ ស
ើ ស្តរគម្សុី វលេ
ិ ឆ្
ី ន ាំ ១៩៧០-១៩៧៥ មានផលវបាកេវ
ិ ែ
ី េះល សប្មាប់កម្ពុជា?
សស្តរគម្សុី វលេ
ិ ឆ្
ី ន ាំ ១៩៧០-១៩៧៥ បាននាាំម្កនូវកា ែូ ខា នង
ិ វនាសកម្ម
ិ យ៉ាងធ្ៃនធ្
់ ៃ ដល់កម្ពុជា
ដូច្ជា៖
❖ វនាសកម្ម
ិ ខាងសងគម្
• សមាលប់ជ្ីវ ិ ម្នុសសេស់រាប់លាននាក់ នង
ិ រធ្វឲ្
ើ យមាន បួស េកា
ិ ជារប្ច្ន
ើ

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 8

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• បនសល់រៅស្តសី រេ ម្មា៉ាយ រកមងកាំប្ ចស់ជ្រាគាមនេេ

ី ង
ឹ
• ប្បជាជ្ន ងេុកខរវេនា ប្ ប្់ បាស់ប្គួសា ផទេះសខម្បង ជ្ួបរប្គាេះេុ កស
ិភ
• បាំផ្កលញផទេះសខម្បង វ អា
េ រាម្ សាលារ ៀន ប្គេះឹ សាថនសាធ្ល ណៈ ម្នទរី េេយ
• បាំបា ស
់ ិ េធិរស ភាេ
ី
• ជ្ួបរៅេនាធ្ប
ិ រ យយ រច កម្ម េុក លួ យ េយុ េធ្
ិ ម្៌
• បាំផ្កលញធ្នធ្លនម្នុសស...
❖ កា ែូច្ខា ខាងរសដឋកិច្ច
• ដីខប្សច្មាក េុកេាំរន រចល នង
ិ កាលយជាច្មាក ម្ន
ី រតេ ប្គាប់ខបក
• សាំ ណង់ធ្លរាសាស្តសេ សាំ ណង់ប កា
ិ ខ សាពន ផលូវងនល់ កាំេង់ខផ ប្ ូវរែទច្ខាទាំ
• កសិោឋន ររាងសិបបកម្ម ររាងច្ប្កសេប្គាស ប្ ូវបាំផ្កលញ
• ច្មាក រៅសូ ប្ ូវែូច្ខា វស័
ិ យ ណិជ្ជកម្មប្ វូ រា ាំងសទេះ
• បា ប
់ ង់ធ្នធ្លន នង
ិ េនកវន
ិ រិ យគម្ន
ិ ហានច្ូលម្កោក់េុន
• េាំនញ
ិ រ ង
ើ ថ្ងល េ ផ
ិ ណា...
❖ ខាងនរយបាយ ៖ េសថិ ភាេខាងនរយបាយ បាននាាំម្កនូវ៖
• កា បា ប
់ ង់ក េយ
ិ ស រក រឈ្ល
េិ៍ ម េះជា ិកម្ពុជារលើឆ្កេនេ ជា ិ
• កម្ពុជាបា ប
់ ង់ឯករាជ្យ េធ្ិបរ យយភាេ បូ ណភាេេឹកដី
• ប្បជាជ្នេស់េាំនុកច្ិ េរលើេនកដក
ឹ នាាំ េស់សងឃម្រល
ឹ ើ វាសនាជា ែ
ិ ួន
ល
• នាាំកម្ពុជារៅ កកា ខបកបាក់ជា ិ កា សមាលប់ រគលរលើជា ិសាសន៍ឯង
( របបកម្ពុជាជាតិប្បជាធប
ិ តតយ្យ )
• កម្ពុជា ជាប្បរេស ស់រៅរោយឯរកា...
១៣.ច្ូ េណ៌នាេក
ី តាេសាំ ខាន់ៗខដលរធ្វឲ្
ើ យ បបសាធ្ល ណ ដឋខែម (១៩៧០-១៩៧៥) ដួល លាំ ។
កតាេសាំ ខាន់ៗបណា
េ លឲ្យ បបសាធ្ល ណ ដឋខែម ដួល លាំ ៖
• ប្បជាជ្នរៅេីប្កុងភនរាំ េញ និងរៅ ាំបន់ ាំរោេះរនឿយណាយនិង បបសាធ្ល ណ ដឋខែម ខដល
រ រេញរោយភាេអាប់េួ
• ប្បជាជ្រៅប្កុងភនរាំ េញ ស់រលើដីដ៏ ូច្ច្រងែៀ រោយ ងនូវ៖
▪ កងវេះអាហា កងវេះជ្ប្ម្ក បា ប
់ ង់កា រ
▪ េាំនញ
ិ រ ង
ើ ថ្ងល េ ផ
ិ ណា
▪ េនាធ្ិបរ យយភាេ រច កម្ម េយុ េិធ្ម្៌ េុក លួ យ បនខលបង លា

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 9

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

▪ ភាេប្ច្បូកប្ច្បល់ បា ុកម្ម កូដកម្ម កុបបកម្ម រេញេប្ី កុង

• ោឋភបា
ិ ល លន់ នល់ ាំ ន ឯជ្នបេខប្សច្មាក ប្គប់ប្គង
ប្គប់ប្គងបានខ េីប្កុង និងេីប្បជ្ុជ្
រោយបកសកុម្ុ ន
ម ស
ី េកម្ពុជា ( ខែម ប្កេម្ )
• ិ ដាំរណើកា បបរនេះ ស់រោយសា ជ្ាំនួយេីសេ ដឋអារម្ ក
រសដឋកិច្ច បបសាធ្ល ណ ដឋខែម ម្ន ិ
• កា ដក
ឹ ជ្ញ្ជូ នរសបៀង ស វ វុធ្ បស់សេ ដឋអារម្ ករដ
ិ ម្
ើ បជ្ួ
ី យ ោឋភបា
ិ លរលាក លន់ នល់ ប្ ូវ
ខែម ប្កេម្កា ផ្ក
់ េ ច្់ទង
ាំ ផលូវរគាក នង
ិ ផលូវេក
ឹ
• ខែម ប្កេម្រធ្វកា
ើ េុម្េ័េធេីប្កុងភនរាំ េញ និង ឹ បនេឹងកា នាាំរសបៀងច្ូល
• កា ច្ច វាង ណា
ាំ ងសាធ្ល ណ ដឋខែម នង
ិ ណា
ាំ ងសរម្េច្នររា េម្ សីេនុ ប្ ូវបរាជ្័យ
• ថ្ងៃេី១ ខែរម្សា ឆ្ន១
ាំ ៩៧៥ រលាក លន់ នល់ បានរភៀសែលួនរៅសេ ដឋអារម្ ក
ិ
• ថ្ងៃេ១
ី ៧ ខែរម្សា ឆ្ន១
ាំ ៩៧៥ កងេ័េខែម ប្កេម្ច្ូលកាន់កាប់េប្ី កុងភនរាំ េញ។
( មានច្រម្លយ
ើ ប្ ឹម្ប្ ូច្រផសងៗរេៀ )
១៤.រេ ុេបា
វី នជារកើ មាន ដឋប្បហា ឆ្ន១
ាំ ៩៧០? រ ើ ដឋប្បហារនេះផេល់ផលវបាកដូ
ិ ច្រម្េច្ែលេះ?
ម្ូលរេ ុ នង
ិ ផលវបាកថ្ន
ិ ដឋប្បហា ឆ្ន ាំ ១៩៧០ ៖
❖ រេ ុខដលនាាំឲ្យមាន ដឋប្បហា ឆ្ន ាំ ១៩៧០៖
ម្ុន ដឋប្បហា ប្បេសកម្ពុជា បានជ្ួបវប
ិ ស
េិ ងគម្ រសដឋកច្
ិ ច នរយបាយ យ៉ាងធ្ៃនធ្
់ ៃ ខដលម្ន
ិ
អាច្រោេះប្សាយបាន ដូច្ជា៖
• វប
ិ េិសងគម្
▪ កា ខបកបាក់សាម្គគជា
ី ិ រៅតាម្ម្រនាគម្វជា
ិ ជ ខដលសាបប្េួសរោយេនកនរយបាយ
( ខែម ប្កេម្ ខែម រែៀវ ខែម ស )
▪ សងគម្ជ្ួបនូវេាំរេេ
ើ ុក លួ យ បកខេក
ួ នយ
ិ ម្ េនាធ្ប
ិ រ យយ េយុ េធ្
ិ ម្៌ រច កម្ម
▪ ប្បជាជ្ន ស់រៅតាម្ប្េាំខដនកម្ពុជា-រវៀ ណាម្ ងនូវកា េមាលក់ប្គាប់ខបក
▪ ភាេច្លាច្ល បា ុកម្ម កុបបកម្ម ប្បឆ្ាំងនង
ិ វ េមានប្បជាជ្ន នង
ិ កងេ័េរវៀ ណាម្
កាន់ខ រប្ច្ើនរ ើងរលើេក
ឹ ដីកម្ពុជា
• វប
ិ រេិ សដឋកច្
ិ ច នង
ិ េិ ញ្ា វ ុ ថ
រសដឋកច្
ិ ចជា ធ្ល
ិ ល ក់ច្ុេះយ៉ាងខាលង
ាំ រងប
ើ ខលង ច្
ួ រោយសា ៖
▪ កា រធ្វើ ូបនយ
ី កម្មបានរធ្វើឲ្យធ្នគា ឯកជ្ន ប្កុម្េុនឯកជ្នប្ ូវបានបេ
ិ ទវ ប្បជាជ្នឥ
កា រ រធ្វើ

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 10

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

▪ ដឋបា ប
់ ង់ប្បាក់ច្ណ
ាំ ូ ល រោយសា ខ េាំនញ ើ ុក លួ យ កា បដរិ សធ្ជ្ាំនយ
ិ រគច្េនធ េាំរេេ ួ
េីសេ ដឋអារម្ ក
ិ
▪ កា ច្ាំណាយ នង
ិ ច្ាំណូលែវេះ ុលយភាេ
▪ េាំនិញរ ើងថ្ងល េ ិផ ណាប្កោសប្បាក់
▪ កា ដក
ឹ ជ្ញ្ជូ នប្ ូវរា ាំងសទេះ
• វប
ិ ន
េិ រយបាយ
ឥេធិេលថ្នសស្តរគម្ប្ ជាក់បានបណា
េ លឲ្យ៖
▪ កម្ពុជាេនុវ េនន
៍ រយបាយេេាប្កឹ ម្ន
ិ ច្ាំេស
ិ រៅនង
ិ លូ កថ្ដច្ូលកនុងសប្រម្រវៀ ណាម្
▪ េនកនរយបាយខែម ខបកបាក់សាម្គគីជា ិ
▪ េនកនរយបាយែលេះរេៀ រ ៀបច្ាំខផនកា កប ស
់ រម្េច្ នររា េម្ សីេនុ
▪ មានកា ផ្កលស់បូ រាជ្
េ ោឋភបា
ិ លញឹកញាប់
▪ ខែម ប្កេម្ េប្ងង
ឹ កមាលង
ាំ រៅ ភូម្ភា
ិ គឦសាន ឧ េ យ័េយ រេយ
ើ វាយប្បហា រលើ
សងគម្រាស្តសេនយ
ិ ម្ ប្េម្ទាំងប្គប់ប្គងេក
ឹ ដបា
ី នម្ួយច្ាំនួន
▪ ោឋភបា
ិ លម្ន
ិ អាច្េប់សាក កា
់ របាេះរបា បស់ប្បជាជ្នប្បឆ្ាំង និងវ មា
េ ន ប្បជាជ្ន និង
កងេ័េរវៀ ណាម្ កាន់ខ រប្ច្ន
ើ រ ង
ើ រៅរលើដក
ី ម្ពុជា
➢ ម្ូលរេ ុខាងរលើរនេះបណា
េ លឲ្យមាន ដឋប្បហា េមាលក់សរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ េីប្បម្ុែ ដឋ
នាថ្ងៃេី ១៨ ខែម្នា
ី ឆ្ន១
ាំ ៩៧០។
( មានច្រម្លយ
ើ ប្ ូវរផសងៗរេៀ )
❖ ផលវបាកថ្ន
ិ ដឋប្បហា ឆ្ន១
ាំ ៩៧០ ៖
ដឋប្បហា េុាំបាននាាំប្បរេសកម្ពុជារៅ កដាំរណាេះប្សាយ នង
ិ ភាេច្ប្ម្ុងច្រប្ម្ន
ើ រនាេះរេ មានខ
នាាំម្កនូវសស្តរគម្សុី វលកា
ិ បា ប
់ ង់ែូច្ខា នង
ិ វនាសកម្ម
ិ ដូច្ជា៖
• ខាងសងគម្

▪ កា ខបកបាក់សាម្គគជា
ី ិ
▪ បា ុកម្ម កូដកម្មកុបបកម្មខដលបងកនូវកា ប្ច្បូកប្ច្បល់ភាេេនាធ្ប
ិ រ យយេូទង
ាំ ប្បរេស
▪ ប្បជាជ្ន ងេុកខរវេនា ប្ ប្់ បាស់ប្គួសា ផទេះសខម្បង ងរប្គាេះេុ កស
ិភ
▪ ប្បជាជ្ន ស់រោយប្បឈម្ម្ុែ នង
ិ ម្រនាគម្វជា
ិ ជ ថ្នសស្តរគម្ប្ ជាក់ សឹកសស្តរគម្ កា
េមាលក់ប្គាប់ខបកេីសេ ដឋអារម្ ក
ិ

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 11

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

▪ ប្បជាជ្នម្ួយច្ាំនួន ច្
់ ូលកនុងថ្ប្េតាម្កា េាំ វនា បស់សរម្េច្ នររា ម្
េ សីេនុ ឯែលេះ
រេៀ រភៀសែលួនម្កកាន់េីប្កុងភនរាំ េញ ស់រៅរោយកងវេះអាហា បា ប
់ ង់កា រ
• ខាងរសដឋកច្
ិ ច
ដឋប្បហា រធ្វើឲ្យរសដឋកិច្ចកម្ពុជាជាប់គាង
ាំ រោយ៖
▪ ដខី ប្សច្មាក េាំរន េុកេាំរន រចល េន
ិ នផលធ្លលក់ច្ុេះ
▪ ររាងច្ប្កសេប្គាសប្ វូ បេ
ិ ទវ
▪ េាំនិញរ ើងថ្ងល េ ិផ ណា
• ខាងនរយបាយ

▪ កម្ពុជាបា ប
់ ង់រក រឈ្ល
េិ៍ ម េះ កិ េិយសរលើឆ្កេនេ ជា ិ
▪ េសថិ ភាេខាងនរយបាយរធ្វឲ្ ់ ង់ជ្រាំ នឿរលើេនកដក
ើ យប្បជាជ្នបា ប ឹ នាាំ
▪ កម្ពុជាបា ប
់ ង់ឯករាជ្យ េធ្ិបរ យយ បូ ណភាេេឹកដី
▪ មានកា ផ្កលស់បូ េ បបនរយបាយ
▪ ជាកា របក
ើ ផលូវឲ្យខែម ប្កេម្រ ង
ើ កាន់េណា
ាំ ច្ ខដលនាាំឲ្យកម្ពុជារៅ កកា សមាលប់ រគល
កនុង បបប្បល័យេូជ្សាសន៍។
( មានច្រម្លយ
ើ ប្ ម្
ឹ ប្ ូវរផសងៗរេៀ )
១៥.ម្ូលរេ ុេបា
វី នជាប្ ូវកា រ់ ទសរម្ដឹកនាាំ កម្ពុជាប្បជាធ្ិបរ យយ (ខែម ប្កេម្)?
បានជា ុលាយករម្ដឹកនាាំកេ
ាំ ូល បស់ខែម ប្កេម្ ខដលកាន់េណា
ាំ ច្រៅឆ្ន ាំ ១៩៧៥-១៩៧៩ រៅ
កា រ់ ទសរប្ េះ៖
❖ រម្ដឹកនាាំខែម ប្កេម្ទាំងរនេះបានប្បប្េឹ េេាំរេើឧប្កិដឋកម្មកុ ងរេលកាន់
ន េណា
ាំ ច្មាន៖
• ឧប្កដ
ិ ឋកម្មប្បល័យេូជ្សាសន៍
• ឧប្កិដឋកម្មប្បឆ្ាំងម្នុសសជា ិ
• ឧប្កដ
ិ ឋកម្មសស្តរគម្
• ឧប្កិដឋប្បឆ្ាំងនិងេនកេេួលបានកា កា ជាេនេ ជា ិ
• កា ាំរលាភបាំ នយ៉ាងធ្ៃនធ្
់ ៃ រលើេនុសញ្ញាប្កុងេសខណវឆ្
៊ឺ ន១ាំ ៩៤៩
• កា បាំផ្កលញប្េេយសម្ប វេិ បបធ្ម្៌ បស់ម្នុសសជា ិ
❖ ុលាកា កា រ់ ទសរម្ដឹកនាាំខែម ប្កេម្ទាំងរនេះរដើម្ប៖ី
• ផេល់យុ េធ្
ិ ម្៌ ផេល់ភាេសៃបច្
់ ិ េ កា ផសៈផាវប
ិ ផ
េ ូ លវច្ិ េ ដល់ជ្ន ងរប្គាេះខដល ស់រាន
មានជ្ីវ ិ

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 12

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• ជារម្រ ៀន ជាគាំ ដ ឹ នាាំជ្ាំនាន់រប្កាយកុាំឲ្យប្តាប់តាម្

ូ ល់រម្ដក
• រដើម្បេប់
ី សាក ក
់ ុាំឲ្យ បបរនេះរកើ មានជាងមី
• រធ្វកា
ើ បប្ងួបបប្ងួម្ជា ិ ផសៈផាជា ិ
• ផេល់យុ េិធ្ម្៌ឲ្យជ្ន ងរប្គាេះខដលបា ប
់ ង់ជ្ីវ ិ
• ជាកា ោក់េណឌកម្មដល់េនកខដលបានប្បប្េឹ ក
េ ុាំឲ្យ ច្
ួ ែលួន
១៦.េណ៌នាេាំេវី នាសសកម្ម
ិ រៅកម្ពុជារប្កាម្ បបប្បល័យេូជ្សាសន៍កម្ពុជាប្បជាធ្ប
ិ រ យយនង
ិ កា
សាថបនាកម្ពុជារ ង
ើ វញ។
ិ
វនាសកម្ម
ិ រៅកម្ពុជា រប្កាម្ បបប្បល័យេូជ្សាសន៍ កម្ពុជាប្បជាធ្ិបរ យយ និងកា សាថបនាកម្ពុជា
រ ង
ើ វញ៖
ិ
❖ វនាសកម្ម
ិ រប្កាម្ បបប្បល័យេូជ្សាសន៍៖
• សងគម្ ៖ ជ្រម្លៀសប្បជាជ្ន សមាលប់ រគល បងែ អា
់ ហា រធ្វកា
ើ ជាេម្ៃន់ បាំបេ
ិ សិេរធិ ស ភាេ...
ី
់ លារ ៀន វ េអារាម្ ជ្ាំរនឿ សាសនា េាំរនៀម្េមាលប់ ប្បថ្េណី
• វបបធ្ម្៌ ៖ បាំបា សា
• រេោឋ ច្នាសម្ពន
័ ធ៖សាលារ ៀន ម្នទរី េេយ ផលូវងនល់ សាពន សាំ ណង់ សាធ្ល ណៈ ងកា ែូច្ខា
• រសដឋកិច្ច ៖ បាំបា េ
់ ផ
ី ា ប
ូ ិយវ ុ ថ កម្មសិេធិឯកជ្ន ណិជ្ជកម្មកុ ង
ន និងរប្ៅប្បរេស
• នរយបាយ ៖ េនុវ ន
េ រយបាយផ្កេច្់កា បាំភិ បាំភយ
័ សប្ម្ិ សប្មាាំង សមាលប់ នង
ិ ផ្កេច្់
េាំនាក់េាំងជាម្ួយប្បរេសម្ួយច្ាំនន
ួ រលើេភ
ិ េរលាក។
❖ កា សាថបនាកម្ពុជារ ើងវញ៖
ិ
• បរងកើ ប្កុម្សាម្គគប
ី ងកបរងកើនផល រដើម្បជ្ួ
ី យស្តសី រេ ម្មា៉ាយ ចស់ជ្រា រកមងកាំប្ ...
• បរងកើ ច្នាសម្ពន
័ ធប្គប់ប្គង
• សាេ រសដឋកច្
ិ ច កសិកម្ម ឧសាេកម្ម ណិជ្កម្ម
• េប ាំ វបបធ្ម្៌ បរងកើ សាលារ ៀនប្គប់កប្ម្ិ សិកា បរងកើ វ េអារាម្ ជ្ាំរនឿ សាសនា ប្បថ្េណី

េាំរនៀម្េមាលប់
• ខាងនរយបាយ សាេ ម្ុែមា រ់ សដឋកិច្ចជា ក
ិ ម្ពុជារលើឆ្កេនេ ជា ិ បប្ងួបបប្ងួម្ជា ិ ខដល
ឈ្លនរៅដលកា បញ្ច ប់សស្តរគម្ ( ២៣ ុលា ១៩៩១ )
១៧.រេ ុេបា
វី នជាកម្ពុជា ងនូវកា បាំផលិច្បាំផ្កលញកនុង បបខែម ប្កេម្?
កម្ពុជា ងកា បាំផលិច្បាំផ្កលញកនុង បបខែម ប្កេម្រប្ េះ៖
• ប្បកាន់យក បបផ្កេច្់កា រមមងងឹ
• េេួល ងឥេធេ
ិ លសស្តរគម្ប្ ជាក់

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 13

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• រម្ដក
ឹ នាាំមានច្ ឹ ជា ន
ិ យ
ិ ម្ប្ជ្ុល
• ម្រនាគម្វជា
ិ ជ ប្ជ្ុល
• កា ប្បល័យេូជ្សាសន៍
• ជ្រម្លៀសប្បជាជ្នរច្ញេីេីប្កុង និងេីប្បជ្ុាំជ្ននានា
• បងខាំប្បជាជ្នខែម ឲ្យរធ្វកា
ើ ជាេម្ៃន់
• បងែ អា
់ ហា រធ្វទ
ើ ណ
ុ កម្ម
• បាំបិេសិេធិរស ភាេ
ី ់ ាំរនឿ សាសនា ប្បថ្េណី េាំរនៀម្េមាលប់ កា េប់ ាំ
បាំបា ជ្
• បរងកើ សេក ណ៍កប្ម្ិ ែពស់េូទង
ាំ ប្បរេស លុ បបាំបា ក
់ ម្មសិេឯ
ធិ កជ្ន
• រធ្វើវសុ
ិ េធកម្ម។
( េដ
ិ ឋភាេរផសងៗរេៀ )
១៨.ច្ូ េណ៌នាេីកតាេសាំ ខាន់ៗខដលរធ្វើឲ្យ បបកម្ពុជាប្បជាធ្ិបរ យយ(១៩៧៥-១៩៧៩)ដួល លាំ ។
កតាេខដលរធ្វឲ្
ើ យ បបកម្ពុជាប្បជាធ្ិបរ យយដួល លាំ មាន៖
❖ កា សែបរ់ ែពម្
ើ បប ប៉ាុល េ បស់ប្បជាជ្នកម្ពុជា រប្ េះ បបរនេះមាន៖
• រធ្វើទ ណ
ុ កម្ម និងកា សមាលប់ប្បជាជ្ន
• បងខាំឲ្យម្នុសសរធ្វកា
ើ ជាេម្ៃន់ ប្េុឌ្រប្ទម្សុ ែភាេ នង
ិ បាក់កមាលង
ាំ
• កងវេះអាហា កងវេះសរម្លៀកបាំ ក់ គាមនថ្ននស
ាំ ប្មាប់េាបាល ងចាំខ រសច្កេសា
ី ល ប់
• បាំបិេសិេធិរស ភាេ
ី ជ្ាំរនឿសាសនា ប្បថ្េណី េាំរនៀម្េមាលប់
❖ កា សប្ម្ិ សប្មាាំងយកម្នុសសបដិវ ន
េ ប
៍ សុ
ិ េធ ៖
កា េនុវ េនរយបាយសប្ម្ិ សប្មាាំងយកម្នុសសបដិវ េនប
៍ សុ
ិ េធកុ ងច្ាំ
ន រណាម្សមាជ្ិកសាំ ខាន់ៗ
ថ្នបកសកុម្ុ យន
ម ស
ី េកម្ពុជាបានបណា
េ លឲ្យ៖
▪ មានកា ចប់ កា សួ ច្រម្លយ
ើ កា រធ្វើទ ណ
ុ កម្ម សមាលប់កមាមភបា
ិ លគានឯង
▪ សមាជ្ក
ិ បកសកុម្ុ យន
ម ស
ី េកម្ពុជា នង
ិ ថ្ននក់ដក
ឹ នាាំខបកបាក់ថ្ផទកុ ង
ន
❖ កា រធ្វើសស្តរគម្ជាម្ួយរវៀ ណាម្៖
ចប់េឆ្
ី ន ាំ ១៩៧៥ កម្ពុជាប្បជាធ្ប
ិ រ យយ ចប់រផេម្
ើ បងកជ្រមាលេះតាម្ប្េាំខដន រោយេុាំប្បមាណ
កមាលង
ាំ បស់ែួ ន
ល (កងេ័េខែម ប្កេម្មានច្ាំនន
ួ ច្
ិ អាវុធ្េុេ
ាំ ាំរនប
ើ យុេសា
ធ ស្តសេរែាយ ឯកងេ័េរវៀ
ណាម្មានច្ាំនួនរប្ច្ន
ើ អាវុធ្េាំរនើប យុេធសាស្តសេខាលង
ាំ )

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 14

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

❖ កា បរងកើ ណសិ សសាម្គគស

ី រស្តរគេះជា ក
ិ ម្ពុជា៖
▪ រៅថ្ងៃេី ២ ខែធ្នូ ឆ្ន១
ាំ ៩៧៨ ណសិ សសាម្គគីសរស្តរគេះជា ក
ិ ម្ពុជាបានបរងកើ រ ើងកនុងបាំណង
ាំរោេះប្បរេសេី បបកម្ពុជាប្បជាធ្ប
ិ រ យយខដលជា បបប្បល័យេូជ្សាសន៍
▪ រោយមានកា គាាំប្េេក
ី ងេ័េរវៀ ណាម្ ណសិ សសាម្គគស
ី រស្តរគេះជា ិកម្ពុជាបានរបើកកា វាយ
ប្បហា រលើកងេ័េខែម ប្កេម្នាថ្ងៃេ២
ី ៥ ខែធ្នូ ឆ្ន១
ាំ ៩៧៨ នង
ិ េេួលបានរជាគជ្័យជ្ម្នេះរៅ
ថ្ងៃេ៧
ី ខែម្ករា ឆ្ន១
ាំ ៩៧៩។
១៩.ម្ូលរេ ុេវីបានជា បបប្បល័យេូជ្សាសន៍ កម្ពុជាប្បជាធ្ប
ិ រ យយ (១៩៧៥-១៩៧៩) សមាលប់
ម្នុសស? រ ើមានផលវបាកេវ
ិ ីែេះល សប្មាប់កម្ពុជា?
ម្ូលរេ ុថ្នកា សមាលប់ម្នុសសកនុង បបប្បល័យេូជ្សាសន៍កម្ពុជាប្បជាធ្ប
ិ រ យយ (១៩៧៥-១៩៧៩)
និងផលវបាកដល់
ិ កម្ពុជា៖
❖ ម្ូលរេ ុ ៖
• កា េនុវ េរគាលនរយបាយ ៨ប្បកា បស់ខែម ប្កេម្
• ប្បកាន់បដវិ ន
េ ក
៍ ុម្ុ យន
ម ស
ី េ ខដល ប្ម្ូវឲ្យកា ករម្ទច្
• កា េនុវ េនរយបាយ ” ម្ហារលា រផ្កលេះ ម្ហាេសាច យ “ រដើម្បសរប្ម្ច្រគាលរៅឲ្យបានឆ្ប់
ី
េ័ស ( ខផនកា ៤ឆ្ន ាំ )
• គាំនិ រសនហាជា ន
ិ យ
ិ ម្ប្ជ្ុល ងងឹ ងងុល រោយ ប្ម្ូវឲ្យរជ្ឿជាក់ខ រលើេងគកា ម្ួយ របេ
ើ ុាំរនាេះ
រេប្ ូវខ សមាលប់រចល
• កា េប់ ាំបាំ ក់កាំេង
ឹ វណណៈដល់កមាមភបា
ិ លខែម ប្កេម្ តាាំងេម្
ី ុនឆ្ន១
ាំ ៩៧៥
• នរយបាយ ម្ជ្ឍកា
ិ សិេធិេាំណាច្ កាប់សមាលប់ម្នុសសដល់កមាមភបា
ិ លថ្ននក់ទបខដលភាគ
រប្ច្ន
ើ ជាម្នុសសមានកា សិកា ច្
ិ ច្
ួ ឬលៃងរ់ មល នង
ិ កាលយជាេនកដក
ឹ នាាំតាម្ម្ូលោឋនរោយែវេះ
កា ប្ ួ េិនិ យេីថ្ននក់រលើ
• រគាលនរយបាយរបាសសមាែ សប្ម្ិ សប្មាាំង យកម្នុសសបដវិ ន
េ ប
៍ សុ
ិ េធ
• គាំនុាំគាំគួនរផសងៗ កា សងសឹក...
• កា រធ្វស
ើ ស្តរគម្ប្បឆ្ាំងរវៀ ណាម្...
❖ ផលវបាក
ិ ៖
បបកម្ពុជាប្បជាធ្ិបរ យយបងកផលវបាកដល់
ិ ប្បរេសជា មា
ិ នដូច្ជា៖
• បា ប
់ ង់កិ េយ
ិ សជា ិ នង
ិ កិ ានុភាេរលើឆ្កេនេ ជា ិ
• ោច្់និ នេ ភាេកនុងកា េភវិ ឌ្ឍជា ិ

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 15

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• រសដឋកច្
ិ ចជា ិ ល ់ លាយ
• ប្បេ័នធេប់ ាំប្ ូវបានបាំផ្កលញទាំងប្សុង បា ប
់ ង់ធ្នធ្លនម្នុសស
• បនសល់េុកស្តសី រេ ម្មា៉ាយ រកមងកាំប្ ជ្នបាក់កមាលង
ាំ
• ប្បជាជ្នរាប់ខសននាក់ ច
់ ករចលប្បរេស
• បងកជាវប
ិ ផ
េិ ូ វច្
ល ិ េ
• រេោឋ ច្នាសម្ពន
័ ធប្ ូវបាំផ្កលញ
• វបបធ្ម្៌ សាសនា និងជ្រាំ នឿប្ ូវបាំផ្កលញរចល
• សិេធិ រស ភាេ
ី កម្មសិេឯ
ធិ កជ្ន ប្ម្ូវកា ជាម្ូលោឋនប្ ូវបានដកេូ ...
( ម្ ិរផសងៗរេៀ )
២០.េណ៌នាេន
ី រយបាយបប្ងួបបប្ងួម្ជា ិ ខដលបាននាាំម្កនូវសនេភា
ិ េរៅកម្ពុជា។
កា ែិ ែាំច្ ច កសនេភា
ិ េ នង
ិ កា បប្ងួបបប្ងួម្ជា រិ ៅកម្ពុជា៖
• ិ ិកា ១៩៨៤ ប្បរេសបារា ាំងរ ៀបច្ាំគរប្មាងជ្ាំនួប វាងសរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ និង ាំណាង
ខែវច្ឆ
សាធ្ល ណ ដឋប្បជាមានិ កម្ពុជា
• ឆ្ន១
ាំ ៩៨៥ សភាេកា ណ៍នរយបាយរៅអាសុី េនុរប្គាេះដល់កា ច្ ច កសនេិភាេរៅកម្ពុជា
• ខែកកកោ ឆ្ន១
ាំ ៩៨៧ េសសនកច្
ិ ចជាផលូវកា បស់ម្ស្តនេីកា ប្បរេសឥណូ ឌ រនសុី រៅរវៀ ណាម្
េភា
ិ ការលើ ប
ូ ម្នេថ្នកា ជ្ួបគាន វាងគូវវាេខែម
ិ ាំ
ទាំងេស់ជាេី ដណា ក់កាលគ៊ឺ
▪ កា ជ្ួបគាន វាងបណា
េ ភាគីខែម បដិបកខទង
ាំ េី
▪ កា ជ្ួបគាន វាងបណា
េ ភាគខី ែម នង
ិ ប្បរេស ក់េន
័ ធរដើម្បរោេះប្សាយនរយបាយរៅកម្ព
ី ុ ជា
• ឆ្ន ាំ ១៩៨៧ ជ្ាំនួបកាំេូល វាងអារម្ កន
ិ ង
ិ សេភាេសូ រវៀ រធ្វើឲ្យសភាេកា ណ៍រៅកម្ពុជាធ្ូ
ប្សាល
• ខែសីហា និងខែ ុលា ឆ្ន១
ាំ ៩៨៧ ោឋភបា
ិ លសាធ្ល ណ ដឋប្បជាមានិ កម្ពុជាោក់សាំរណើ
សនេភា
ិ េ នង
ិ បប្ងួបបប្ងួម្ជា រិ ៅភាគស
ី រម្េច្ នររា េម្ សីេនុ
• ថ្ងៃេី២ ខែធ្នូ ឆ្ន១
ាំ ៩៨៧ ជ្ួបរលើកេី១ វាងសរម្េច្នររា េម្ សីេនុ និងរលាក េុន ខសន
• ជ្ាំនួបរលើកេ២
ី វាងសរម្េច្នររា េម្ សីេនុ នង
ិ រលាក េុន ខសន ថ្ងៃេ២
ី ១-២២ ខែម្ករា
១៩៨៨ រៅប្បរេសបារា ាំង ជ្ាំនួបរលើកេ៣
ី -៤-៥ សរម្េច្នររា ម្
េ សីេនុ បានលុ បរចល
• រវេិកាសរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ និងឯកឧ េម្ េុន ខសន ប្បប្េឹ េរៅរៅេីប្កុងបា៉ា ស
ី េាកា-
តា នង
ិ បា៉ាតាយ៉ា រដើម្បរោេះប្សាយនរយបាយកម្ព
ី ុ ជា
• ថ្ងៃេី ២៦ កញ្ញា ១៩៨៩ កងេ័េរវៀ ណាម្ដករច្ញេីកម្ពុជា

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 16

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• ថ្ងៃេ៣
ី ០ កកកោ ដល់៣០ សីហា ១៩៨៩ រៅេប្ី កុងបា៉ា ស
ី សេប្បធ្លន (ឥណូ ឌ រនសុី +បារា ាំង)
បានបរងកើ ប្កុម្ប្បឹកាជា ិជាន់ែស
ព ់ (NSN) រៅថ្ងៃេី១០ ខែកញ្ញា ឆ្ន១
ាំ ៩៩០ ខដលមាន
សមាជ្ក
ិ ១២ ប
ូ (៦ ប
ូ ម្កេភា
ី គី ដឋកម្ពុជា នង
ិ ៦ប
ូ ម្កេស
ី ម្ពន
័ ធប្ ភា
ី គ)ី ប្កុម្ប្បក
ឹ ាជា ជា
ិ ន់
ែពស់ប្បជ្ុាំរៅេីប្កុងបាងកក រៅប្បរេសបារា ាំង ប្កុងញ៉ាូ វយ៉ាក េាកាតា យ៉ាតាយ៉ា និងរប៉ាកាង
ាំ
រដម្
ើ បរោេះប្សាយ
ី បញ្ច ប់សស្តរគម្រៅកម្ពុជា
• ថ្ងៃេ២
ី ៣-២៤ ខែម្ង
ិ ុនា ឆ្ន១
ាំ ៩៩១ ភាគទ
ី ង
ាំ ៤ បានប្សុេះប្សួលគានរោេះប្សាយបញ្ញហជា ិ
• ថ្ងៃេី២៣ ខែ ុលា ឆ្ន១
ាំ ៩៩១ សននិសីេប្កុងបា៉ា ស
ី បានប្េម្រប្េៀងច្ុេះេ ថរលខារលើ សនធិ
សញ្ញាសនេភា
ិ េ រេយ
ើ វប
ិ េន
ិ រយបាយរៅកម្ពុជាប្ ូវបានបញ្ច ប់
• ថ្ងៃេី២៣-២៨ ខែឧសភា ឆ្ន១
ាំ ៩៩៣ កា របាេះរឆ្ន រោយរស ី និងយុ េិធ្ម្៌បានរ ៀបច្ាំរ ង
ើ
រោយ េុនតាក់
▪ នរយបាយ ឈនេះ-ឈនេះ បស់សរម្េច្ េុន ខសន
• ឆ្ន១
ាំ ៩៩៨ សមាេ ណកម្ម កងកមាលង
ាំ ខែម ប្កេម្ ឲ្យច្ូលម្ក ម្
ួ ស់ជាម្ួយ ោឋភបា
ិ លខដល
នាាំសនេភា
ិ េរេញរលញម្កឲ្យកម្ពុជា។
( ច្រម្លយ
ើ ប្ ឹម្ប្ ូវរផសងៗរេៀ )
២១.េណ៌នាេកា
ី កសាងជា រិ ង
ើ វញរប្កាយ
ិ បបខែម ប្កេម្េឆ្
ី ន១
ាំ ៩៧៩-១៩៩០។
កា កសាងជា រិ ង
ើ វញ
ិ រប្កាយ បបខែម ប្កេម្េឆ្
ី ន១
ាំ ៩៧០-១៩៩០៖
❖ វស័
ិ យនរយបាយ
• ាំរោេះប្បជាជ្ន ច្
ួ ផុ េី បបប្បល័យេូជ្សាសន៍ ប៉ាុល េ ទាំងប្សុង
• េប់សាក កា
់ វលប្
ិ ប់ថ្ន បបប្បល័យេូជ្សាសន៍ ប៉ាុល េ
• េប់សាក េ
់ ាំរេេ
ើ សកម្មកុ ងសងគ
ន ម្ កា ជ្ួញដូ ម្នុសស អាវុធ្ រប្គឿងរញៀន
• រលើកកម្ពស់លេធិប្បជាធ្ប
ិ រ យយ និងកា រគា េសិេធិម្នុសស
• រធ្វក
ើ ាំខណេប្ម្ង់ ដឋធ្ម្មនុញ្ា (វរសាធ្នកម្ម
ិ ដឋធ្ម្មនុញ្ា)
• េនុវ េនរយបាយបប្ងួបបប្ងួម្ជា ិ

❖ វស័
ិ យរសដឋកច្
ិ ច ៖ ោឋភបា
ិ លបានសាថបនារសដឋកច្
ិ ចរោយ៖
• បរងកើ ប្កុម្សាម្គគប
ី ងកបរងកើនផល រដើម្បជ្ួ
ី យដល់ស្តសី រេ ម្មា៉ាយ រកមងកាំប្ ចស់ជ្រា...
• ឆ្ន១
ាំ ៩៨០ របាេះេុម្ពប្កោសប្បាក់ឲ្យចយវាយេូទង
ាំ ប្បរេស
• ឆ្ន១
ាំ ៩៨៣-១៩៨៦ បេូ េប្ី កុម្សាម្គគប
ី ងកបរងកើនផល រៅជាមាចស់កា ទាំងប្សុងរោយរធ្វកា
ើ
ខបងខច្កដីធ្លី នង
ិ ឈ្លនរៅ កកម្មសិេធិឯកជ្ន

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 17

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• េនុវ េម្ុែប្េួញទាំង៤ថ្នរសដឋកច្
ិ ច
• កសាងរេោឋ ច្នាសម្ពន
័ ធរសដឋកិច្ច ( ផលូវងនល់ សាពន កាំេង់ខផ...)
• េប្ងង
ឹ កច្
ិ ស
ច េប្ប កា
េិ រសដឋកច្
ិ ចជាម្ួយប្បរេស ាំបន់ នង
ិ េភ
ិ េរលាក
• េប្ងឹងសនេភា
ិ េ សុ វ ភា
ថិ េ និងសណា
េ ប់ធ្លនប់សងគម្រដើម្បទក់
ី ទញវន
ិ ិរយគេុនេីប រេស
• បរងកើ រសដឋកច្
ិ ចេផ ិ ជ្ាំ ញ
ី ា រស ី នង ុ កា េភវិ ឌ្ឍធ្នធ្លនម្នុសស
❖ កា សាថបនាសងគម្
• វស័
ិ យេប់ ាំ ៖ ប្បេ័នធេប់ ាំប្ ូវបានសាេរ ើងវញ
ិ រោយរបើកទវ សាលារ ៀនប្គប់ភូម្ស
ិ ិ កា ដល់
ឧ េម្សិកាេេួលសិសសឲ្យច្ូលរ ៀន តាាំងេេ
ី ប្ី កុងដល់ជ្នបេ រធ្វកា
ើ រប្ជ្ើសរ ស
ើ នង
ិ
េ លប្គូបរប្ងៀន ជ្ាំ ញ
បណុ េ េះបណា ុ និងបាំផុសច្លនាេកខ កម្ម បាំរេញវជា
ិ ជ េនុវ េនរយបាយ
“ េនករច្េះរប្ច្ន
ើ បរប្ងៀនេនករច្េះ ច្
ិ េនករច្េះ ច្
ិ បរប្ងៀនេនកម្ន
ិ រច្េះ ” បញ្ជូ នសិសសនស
ិ ស ិ រៅ
សិការៅប រេស និងេរញ្ជ ើ ញប្គូប រេសម្កបរហ ប
់ រប្ងៀនខែម រៅកនុងប្បរេស...
• វស័
ិ យវបបធ្ម្៌ ៖ របក
ើ រស ភាេដល់
ី ជ្ាំរនឿ សាសនា ប្បថ្េណី េាំរនៀម្េមាលប់ របក
ើ ទវ សាលា
វច្ ិ ប្បម្ូលផេុាំសិលបក
ិ ប្ិ សិលបៈ នង
• វស័
ិ យសងគម្កិច្ច៖ បរងកើ ម្ជ្ឈម្ណឌលកុមា កាំប្ បរងកើ សាលាបណុ េ េះបណា
េ លវជា
ិ ជ ជ្ីវៈ
សប្មាប់ជ្នេកា
ិ នង
ិ ស្តសី រេ ម្មា៉ាយ បរងកើ ច្ាប់កា កម្មសិេធឯកជ្ន (១៩៨៧)
• វស័
ិ យសុ ខាភបា ិ ិ យ និងេាបាលជ្ាំង៊ឺ របើកទវសាលាបណុ េ េះ
ិ ល៖ របើកទវម្នទីរេេយេេួលេន
បណា
េ លរេេយ មានម្ហាវេាល័
ិ យវជា
ិ ជ សាស្តសេ ឳសងសាស្តសេ េនេសាស្តសេ។
២៣.ច្ូ េណ៌នាេីច្លនា សូ រដម្
ើ ប ី ាំរោេះប្បរេសកម្ពុជាេី បបប្បល័យេូជ្សាសន៍ “ កម្ពុជាប្បជាធ្ិប-
រ យយ ” (១៩៧៥-១៩៧៩)។
ច្លនា សូ រដម្
ើ ប ី ាំរោេះប្បរេសកម្ពុជាេី បបប្បល័យេូជ្សាសន៍ “ កម្ពុជាប្បជាធ្ប
ិ រ យយ”
ឆ្ន១
ាំ ៩៧៥-១៩៧៩៖
• ខែម្ករា ឆ្ន១
ាំ ៩៧៦ រលាក េូ នម្
ឹ រច្ញម្ុែប្បឆ្ាំងនង
ិ ប៉ាុល េ
• ខែម្នា
ី ឆ្ន១
ាំ ៩៧៦ ប្បជាជ្នរៅច្មាក េលួង នង
ិ រែ េរសៀម្រាប ទម្ទ ឲ្យ រម្លង
ើ កប្ម្ិ ជ្ីវភាេ
ិ ឲ្យប្គួសា ស់រៅជ្ួបជ្ុាំគាន
នង
• ឆ្ន១
ាំ ៩៧៧ ប្បជាជ្នរៅរសៀម្រាប បា ដ ាំ ង កាំេង់ធ្ាំ កាំេង់ឆ្នង
់ ប ាំ ម្ណឌលគី ី ច្មាក េលូង បេះរបា
ប្បឆ្ាំង ប៉ាុល េ
• ថ្ងៃេ២
ី ០ ខែម្នា
ី ឆ្ន១
ាំ ៩៧៧ រលាក េុន ខសន បានរភៀសែលួនរៅប្បរេសរវៀ ណាម្រដើម្បខសវ
ី ង
កកា គាាំប្េ និងបរងកើ កមាលង
ាំ ប្បឆ្ាំងខែម ប្កេម្

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 18

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• ថ្ងៃេ២
ី ខែធ្នូ ឆ្ន១
ាំ ៩៧៨ ម្ហាសននបា
ិ បានសរប្ម្ច្បរងកើ “ ណសិ សសាម្គគស
ី រស្តរគេះជា ក
ិ ម្ពុ-
ជា” ខដលដឹកនាាំរោយរលាក រេង សាំ ន
ិ
• រោយមានជ្ាំនួយកងេ័េរវៀ ណាម្ នង
ិ កា ច្ូល ម្
ួ េប្ី បជាជ្នកម្ពុជា ណសិ សសាម្គគស
ី រស្តរគេះ
ជា ិកម្ពុជា បានវាយរលើកមាលង
ាំ កងេ័េខែម ប្កេម្ខ យៈរេលបស
ី បាេេ៍ ាំរោេះប្បជាជ្នបាន
រសទើទង
ាំ ប្សុងេូទង
ាំ ប្បរេស
• ថ្ងៃេ៧
ី ខែម្ករា ឆ្ន១
ាំ ៩៧៩ ប្បជាជ្នកម្ពុជាប្ ូវបាន ាំរោេះឲ្យ ច្
ួ ចកផុ េី បបប្បល័យេូជ្
សាសន៍ ប៉ាល
ុ េ ។
២៤. ច្ូ េណ៌នាេី បបសាធ្ល ណ ដឋប្បជាមានិ កម្ពុជា។
េណ៌នាេី បបសាធ្ល ណ ដឋប្បជាមានិ កម្ពុជា៖
បបសាធ្ល ណ ដឋប្បជាមានិ កម្ពុជា ( ថ្ងៃេី៧ ខែម្ករា ឆ្ន១
ាំ ៩៧៩ ដល់ថ្ងៃេី៣០ ខែរម្សា ឆ្ន១
ាំ ៩៩៨)
មានកច្
ិ ចកា ចាំបាច្់េី គ៊ឺ កា កសាងសនេភា
ិ េ នង
ិ កា សាថបនាជា រិ ង
ើ វញ
ិ
❖ េងគកា ប្គប់ប្គងសាំ ខាន់ៗថ្ន ោឋភបា
ិ លសាធ្ល ណ ដឋប្បជាមានិ កម្ពុជា
បបសាធ្ល ណ ដឋប្បជាមានិ កម្ពុជាប្គប់ប្គងរោយគណបកសខ ម្ួយគគ
៊ឺ ណបកសប្បជាជ្ន
បដិវ េនក
៍ ម្ពុជា និងេងគកា ប្គប់ប្គងសាំ ខាន់ៗ៤គ៊ឺ៖
• គណបកសប្បជាជ្នបកសដវិ េនក
៍ ម្ពុជា
• ប្កុម្ប្បក
ឹ ាប្បជាជ្នបដវិ េន៍ ឬប្កុម្ប្បក
ឹ ា ដឋម្ស្តនេី
• ប្កុម្ប្បឹកា ដឋ

• ដឋសភាជា ិ
❖ ដឋេាំណាច្ខែម
• ដាំណាក់កាលដាំបង
ូ ៖ ប្កសួ ងសាំ ខាន់ៗប្គបប្គងរោយម្នុសសេី ប្កុម្គ៊ឺ េនក សូ ចស់ៗ រៅ
ភូម្ភា
ិ គបូ ៌ ( សម្ម្ិ េ រេង សាំ ន
ិ ,ជាសុី ម្ ,េុន ខសន) និងេនករ ៀនរៅរវៀ ណាម្រប្កាយ
សននស
ិ ី េេសខណវ
៊ឺ ឆ្ន១
ាំ ៩៥៤ ( សម្ម្ិ េ ខប៉ាន សុ វណណ , ចន់ សុី )
• ដាំណាក់កាលបនាទប់ ៖ រេលសនេិសុែប្បរេសមានលាំ និង ោឋភបា
ិ ល រប្ជ្ើសរ សេន
ើ កមាន
សម្ ថភាេឲ្យបរប្ម្ក
ើ ុ ងកាលមា
ន ៉ា សុី នដក
ឹ នាាំ ដឋ។
❖ េនកជ្ាំនាញកា នង
ិ កងេ័េរវៀ ណាម្
• េនកជ្ាំនាញកា រវៀ ណាម្េម្ ដឋខែម តាាំងេីថ្ននក់ប្កសួ ងដល់ថ្ននក់ម្ល
ូ ោឋនរដើម្បជ្ួ
ី យេប្ងឹង ោឋ
ភបា
ិ លសាធ្ល ណ ដឋប្បជាមានិ កម្ពុជា

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 19

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• កងេ័េរវៀ ណាម្រៅ សរេញថ្ផទប្បរេសរដម្

ើ បជ្ួ
ី យេប់សាក កា
់ វលប្
ិ ប់ម្កវញថ្ន
ិ បប
ប្បល័យេូជ្សាសន៍
❖ កច្
ិ ចកា ជា ិ
រដើម្បេប់
ី សាក កា
់ វលប្
ិ ប់ម្កវញ
ិ បបខែម ប្កេម្ ោឋភបា
ិ លសាធ្ល ណ ដឋប្បជាមានិ
កម្ពុជាបានច វ់ ធ្លនកា
ិ ដូច្ រៅ៖
• បរងកើ កងរសនាជ្នភូម្ិ បរងកើ ប្កុម្សវ័យកា ប្កុម្យម្កាម្ រធ្វកា
ើ រប្ជ្ើសរ សកងេ័
ើ េ
បរងកើ កា េវកិច្ចរយធ្ល រធ្វើកា េវឹកហា ក
់ បនរយធ្លដល់
ួ សិសសនស
ិ ស ិ ម្ុនច្ូលរ ៀន
• រលើកេ័កវាយលុ ករលើខែម ប្កេម្នា ដូវប្បាាំង នង
ិ ប្គប់ប្គង ាំបន់តាម្ប្េាំខដន
• បរងកើ កិច្កា
ច រៅតាម្ប្េាំខដនកម្ពុជា-ថ្ង រោយេនុវ េខផនកា ”ក៥”
• ខសវង កកា បញ្ច ប់សស្តរគម្។

❖ កា កសាងជា ិ ោឋភបា
ិ លបានរ ៀបច្ាំកសាងជា ិ
• កា សាថបនារសដឋកច្
ិ ៖
ច បញ្ញហបនាទន់គរ៊ឺ សបៀង
▪ េាំ វនាវជ្ាំនយ
ួ េស
ី េគម្ន៍េនេ ជា ិ
▪ បរងកើនប្កុម្សាម្គគីបងកបរងកើនផល
▪ ឆ្ន១
ាំ ៩៨០ របាេះេុម្ពប្កោសប្បាក់ឲ្យចយវាយេូទង
ាំ ប្បរេស
▪ ឆ្ន១
ាំ ៩៨៣-១៩៨៦ បេូ េីប្កុម្សាម្គគីបងកបរងកន
ើ ផលរៅជាមាចស់កា ទាំងប្សុងរោយ
រធ្វកា
ើ ខបងខច្កដធ្
ី លី នង
ិ ឈ្លនរៅ កកម្មសិេឯ
ធិ កជ្ន
▪ េនុវ េម្ុែប្េួញទាំង៤ថ្នរសដឋកិច្ច
• កា សាថបនាសងគម្

o វស័
ិ យេប់ ាំ៖ ប្បេ័នធេប់ ាំប្ ូវបានសាេ រ ង
ើ វញរោយ៖
ិ
▪ របក
ើ ទវ សាលាេេួលសិសស នស
ិ ស ិ ឲ្យច្ូលរ ៀន
▪ រធ្វកា
ើ រប្ជ្ើសរ ស
ើ នង
ិ បណុ េ េះបណា
េ លប្គូ
▪ ជ្ាំ ញ
ុ ច្លនាេកខ កម្ម នង
ិ បាំរេញវជា
ិ ជ
▪ េនុវ េនរយបាយ “ េនករច្េះរប្ច្ន
ើ បរប្ងៀនេនករច្េះ ច្
ិ េនករច្េះ ច្
ិ បរប្ងៀនេនកម្ន
ិ
រច្េះរសាេះ”
▪ បញ្ជួ ននស
ិ ស ិ រៅសិការៅប រេស
o វស័
ិ យវបបធ្ម្៌
▪ របក
ើ រស ភាេដល់
ី ជ្ាំរនឿ សាសនា ប្បថ្េណីេាំរនៀម្មាលប់

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 20

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

▪ របក
ើ ទវ សាលាវច្ ិ ប្បម្ូលផេុាំសិលបក
ិ ប្ិ សិលបៈនង
o វស័
ិ យសងគម្កច្
ិ ច ៖ បរងកើ ម្ជ្ឈម្ណឌលកុមា កាំប្ បរងកើ សាលាបណុ េ េះបណា
េ លវជា
ិ ជ ជ្ីវៈ
សប្មាប់ជ្នេកា
ិ នង
ិ ស្តសី រេ ម្មា៉ាយ បរងកើ ច្ាប់កា កម្មសិេឯ
ធិ កជ្ន
o វស័ ិ ល ៖ របើកទវ ម្នទីរេេយេេួលេិនិ យ និងេាបាលជ្ាំង៊ឺ របើកទវ សាលា
ិ យសុ ខាភបា
បណុ េ េះបណា
េ លរេេយ មានេមាវេាល័
ិ យរវជ្ជសាស្តសេ ឳសងសាស្តសេ េនេសាស្តស។
េ
( មានច្រម្លយ
ើ ប្ ម្
ឹ ប្ ូវរផសងរេៀ )
២៥.រ ើសរម្េច្ នររា ម្
េ សីេនុ និងសរម្េច្ េុន ខសន មាន នា
ួ េីេវីែលេះកនុងកា បញ្ច ប់សស្តរគម្រៅ
កម្ពុជា?
ួនាេី បស់សរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ នង
ិ សរម្េច្ េុន ខសន កនុងកា បញ្ច ប់សស្តរគម្រៅកម្ពុជាមាន៖
❖ សរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ
• ជា ាំណាងសម្ពន
័ ធប្ ភា
ី គ(ី ខែម ប្កេម្ េុ នសុ
វ ិ នបុច្
ិ ណសិ សជា ិ ាំរោេះប្បជាេល ដឋខែម )
• ជាេនករផេើម្គាំនិ ឲ្យមានកា ច្ ចបញ្ជ ប់សស្តរគម្រៅកម្ពុជា

• ជាប្បធ្លនប្កុម្ប្បក
ឹ ាជាន់ែពស់ (SNC)
• ជាមាចស់េ ថរលែីថ្នកច្
ិ ចប្េម្រប្េៀងសនេិភាេប្កុងបា៉ា សថ្ងៃ
ី េី២៣ ខែ ុលា ឆ្ន១
ាំ ៩៩១
• ជាបតា
ិ បប្ងួបបប្ងួម្ជា ិ ជាេនកផសេះផាជា ិ កនុងវវាេថ្នកា
ិ ដរណេើម្ឧ េម្ភាេគាន វាង
គណបកសេុ នសុ
វ ិ នបុច្
ិ នង
ិ គណបកសប្បជាជ្នកម្ពុជារប្កាយកា របាេះរឆ្ន (១៩៩៣)រោយ
បរងកើ ឲ្យមាន ោឋភបា
ិ លច្ប្ម្ុេះ ខដលនាាំម្កនូវសនេិភាេជ្ូនប្បរេសជា ិ។
❖ សរម្េច្ េុន ខសន
• ជា ាំណាង ោឋភបា
ិ លសាធ្ល ណ ដឋប្បជាមានិ កម្ពុជា និង ដឋកម្ពុជា
• ជាេនករផេម្
ើ គាំនិ ឲ្យមានកា ច្ ចបញ្ច ប់សស្តរគម្រៅកម្ពុជា
• ជាមាចស់េ ថរលែីថ្នកច្
ិ ចប្េម្រប្េៀងសនេិភាេរៅប្កុងបា៉ា សថ្ងៃ
ី េី២៣ ខែ ុលា ឆ្ន១
ាំ ៩៩១
• ជាេនកធ្លនាេេះអាងសណា
េ ប់ធ្លនប់ សនេស
ិ ុ ែ កនុងកា របាេះរឆ្ន ឆ្ន១
ាំ ៩៩៣
• ជាេនកបប្ងួបបប្ងួម្ជា ិ ផសេះផាជា ិរោយរធ្វស
ើ មាេ ណកម្មកងកមាលង
ាំ ខែម ប្កេម្ឲ្យច្ូល
ម្ក ម្
ួ ស់ជាម្ួយរាជ្ ោឋភបា
ិ ល តាម្ យៈកា េនុវ េនរយបាយឈនេះ-ឈនេះ ខដលនាាំសនេិ
ភាេរេញរលញជ្ូនជា មា
ិ ុភូម្នា
ិ ឆ្ន១
ាំ ៩៩៨ (២៩ ធ្នូ ១៩៩៨)។

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 21

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

២៦.រ កា
ើ ោក់ប្បាសាេប្េេះវហា
ិ ច្ូលកនុងបញ្ជ ី រប ក
ិ ភណឌេភ
ិ េរលាកមានេ ថនយ
័ ដូច្រម្េច្សប្មាប់
កម្ពុជា?
កា ោក់ប្បាសាេប្េេះវហា
ិ ច្ូលកនុងបញ្ជ ី រប ិកភណឌេិភេរលាកមានេ ថនយ
័ សប្មាប់កម្ពុជាដូច្ រៅ៖
• ជារមាេកភាេជា ខិ ែម
• កាបូ ណភាេេឹកដី
• បរហញេេ
ី េសញ្ញាណខែម រលើឆ្កេនេ ជា ិ
• បរហញេភា
ី េបុន
ិ ប្បសប់ កា ថ្ច្នប្បឌ្ិ រេេរកាសលយដ៏លឯ
ែ ក បស់បុេប
វ ុ សខែម ខដលផា ភាជប់
រៅនិងអាេិរេេ
• បរហញេភា
ី េសាំ បូ ខបបថ្ន ច្នាបង សាថប យកម្ម បស់បុេប
វ ុ សខែម
• បរហញសា ជាងមីថ្នសម្ប េិវបបធ្ម្៌ទង
ាំ រនេះេិ ជាម្ ក
៌ ប្បវ សា
ិេ ស្តសេ បស់ដូនតាខែម
• បរហញេវី សាលភាេេ
ិ ក
ឹ ដខី ែម នង
ិ េាំណាច្ប្េេះរាជាកនុងសម្័យេងគ
• េេួលបាននូវកិច្ចកា េីសាំណាក់សមាគម្ន៍េនេ ជា ិ
• េេួលបានម្ូលនធ្
ិ ិ បរច្ចករេសកនុងកា ជ្ួសជ្ុល េភិ កស ខង កាសម្ប េវិ បបធ្ម្៌ម្នុសសជា ិ
• កាំរណើនរភញៀវរេសច្ ខដលបរងកើនកា រ និងប្បាក់ច្ាំណូលដល់ប្បជាជ្ន
• កាំរណើនរសដឋកច្
ិ ច តាម្ យៈកាំរណើនរភញៀវរេសច្
• បណុ េ េះម្នសិកា រសនហាជា ិ ប្សឡាញ់ កា ខង កាសម្ប េវិ បបធ្ម្៌ បស់ម្នុសសជា ។
ិ
( េិដឋភាេរផសងៗរេៀ )។
២៧.ច្ូ េណ៌នាេរី គាលនរយបាយឈនេះ-ឈនេះ បស់សរម្េច្ េុន ខសន កនុងកា បញ្ច ប់សស្តរគម្ រៅ
កម្ពុជា?
រគាលនរយបាយឈនេះ-ឈនេះ បស់សរម្េច្ េុន ខសន កនុងកា បញ្ច ប់សស្តរគម្រៅកម្ពុជា៖
❖ វស័
ិ យនរយបាយ៖
• ឆ្ន ាំ ១៩៩៨ សមាេ ណកម្មកងេ័េខែម ប្កេម្ ជាម្ួយកងេ័េរាជ្ ោឋភបា
ិ លរធ្វើឲ្យកងេ័េ
មានកា ឯកភាេរដម្
ើ បសា
ី េ នង
ិ កសាងប្បរេសជា ិ
• រប្កាយេីកងកមាលង
ាំ ខែម ប្កេម្ដួល លាំ រៅតាម្ប្េាំខដនមានសុ វ ថិភាេ និងមានកា េភវិ ឌ្ឍ
• ករម្ទច្េងគកា ច តា
់ ងាំ ខែម ប្កេម្
• មា ុភូម្ន
ិ ិវ េន៍ បស់ជ្នរភៀសែលួនតាម្ប្េាំខដន
• ខបងខច្កដធ្
ី លី កាន់កាប់ជាកម្មសិេដ
ធិ ល់បងបែូនរភៀសែលួន (េ ី ខែម ប្កេម្)
• បងបែូនខែម ប្កេម្េេួលបាន នា
ួ េី នង
ិ បុណយសកេខិ ដលធ្លលប់មានេម្
ី ុន

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 22

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

❖ វស័
ិ យសងគម្៖
• ឆ្ន ាំ ១៩៩៨ ម្កដល់បច្ចុបបនន ប្បរេសកម្ពុជាមានសុ វ ភា
ថិ េ និងសនេិភាេរេញរលញ
• រធ្វឲ្
ើ យមានឯកភាេជា ិ នង
ិ កា បប្ងួបបប្ងួម្ជា ិ
• រធ្វើឲ្យមានសម្េ
ិ ធផលរប្ច្ើន
❖ វស័
ិ យរសដឋកច្
ិ ច ៖ កាំរណើនេន
ិ នផលកសិកម្ម ឧសាេកម្ម កាំរណើនេនកវន
ិ រិ យគ កាំរណើនរភញៀវ
រេសច្ មានេាំនាក់េន
ាំ ងេផ
ី ា កនុង ប
ាំ ន់ នង
ិ រប្ៅ ាំបន់
❖ គម្នាគម្ន៍ ៖ កា កសាងផលូវងនល់ ផលូវខដក សាពន កាំេង់ខផ អាកាសយនោឋន
❖ វស័
ិ យេប់ ាំ ៖ កាំខណេប្ម្ង់សុីជ្រប្ៅរលើវស័
ិ យេប់ ាំ សាងសង់សាលារ ៀន បណុ េ េះបណា
េ ល
ធ្នធ្លនម្នុសស...
❖ សាសនា ៖ សុ ែដុម្នយ
ី កម្មខាងសាសនា
❖ សុ ខាភបា
ិ ល ៖ សាងសង់ម្នទីរេេយ ម្ណឌលសុ ែភាេ
(េដ
ិ ឋភាេរផសងរេៀ )
២៨.ច្ូ វភាគេ
ិ ប្ី េេះរាជាណាច្ប្កកម្ពុជាេ២
ី នង
ិ កា កសាងកម្ពុជារ ង
ើ វញ។
ិ
វភាគេ
ិ ីប្េេះរាជាណាច្ប្កកម្ពុជាេ២
ី និងកា កសាងកម្ពុជារ ើងវញ
ិ
❖ ប្េេះរាជាណាច្ប្កកម្ពុជាេ២
ី
• រកើ រៅថ្ងៃេ២
ី ៤ ខែកញ្ញា ឆ្ន១
ាំ ៩៩៣ ខដលមានប្េេះម្ហាកសប្ រសាយរាជ្យ
• មាន ដឋធ្ម្មនុញ្ាងមី រស េេុ
ី កស
• មាន ោឋភបា
ិ លប្សបច្ាប់ម្យ
ួ
• ប្េេះរាជាណាច្ប្កកម្ពុជាេី២ រកើ រ ើងតាម្ យៈកា របាេះរឆ្ន រៅថ្ងៃេី ២៣-២៨ ខែឧសភា ឆ្ន ាំ
១៩៩៣ រ ៀបច្ាំរោយេងគកា សេប្បជាជា ិ ខដលនាាំឲ្យមានកា រ ៀបច្ាំ ោឋភបា
ិ ល រោយ
សរម្េច្ នររា េម្ ណឬេធិ និងសរម្េច្ េុន ខសន ជានាយក ដឋម្ស្តនេី
• ប្េេះរាជាណាច្ប្កកម្ពុជាេ២
ី គច
៊ឺ ប់េឆ្
ី ន១
ាំ ៩៩៣ េូ ដល់បច្ចុបបនន
• ប្េេះរាជាណាច្ប្កកម្ពុជាេី២ បានរ ៀបច្ាំកា របាេះរឆ្ន ជាសកលរោយរស កន
ី ុ ងកា រប្ជ្ើសរ ស
ើ
ាំណាងរាស្តសេ
❖ កា សាថបនាកម្ពុជារ ង
ើ វញ
ិ
• វស័
ិ យនរយបាយ ៖ រធ្វើកាំខណេប្ម្ង់ ោឋភបា
ិ លសាធ្ល ណៈ កងេ័េនគ បាលជា ិ សម្ភាេ
រយនឌ្័

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 23

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• វស័
ិ យរសដឋកច្
ិ ច
▪ សាេ វស័
ិ យកសិកម្ម ឧសាេកម្ម ណិជ្ជកម្ម
▪ បរងកើ ឲ្យមានប្បេ័នស
ធ ដឋកច្
ិ ចេផ
ី ា ផេល់កម្មសិេធឯកជ្ន
▪ រធ្វើកាំខណេប្ម្ង់រេោឋ ច្នាសម្ពន
័ ជា
ធ ិ
• វស័
ិ យេប់ ាំ វបបធ្ម្៌ ៖ បរងកើ សាលារ ៀនប្គប់កប្ម្ិ វ េអារាម្ រស ភាេ
ី ខាងជ្ាំរនឿ សាសនា
• វស័
ិ យសងគម្ ៖ ផេល់រស ភាេដល់
ី ប្បជាេល ដឋ
(េិដឋភាេរផសងៗរេៀ )
២៩. ម្ូលរេ ុេបា
វី នជារគច េ
់ ុកថ្ន សរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ នង
ិ សរម្េច្ េុន ខសន ជាបតា
ិ សនេិ
ភាេរៅកម្ពុជា?
បានជារគច េ
់ ុកថ្ន សរម្េច្នររា េម្ សីេនុ និងសរម្េច្ េុន ខសន ជាបិតាសនេិភាេរៅកម្ពុជារប្ េះ
❖ សរម្េច្ នររា េម្ សីេនុ
• ជាេនករផេើម្គាំនិ ឲ្យមានកា ច្ ច កសនេិភាេ

• ជាប្បធ្លនប្កុម្ប្បក
ឹ ាជាន់ែពស់ (SNC)
• ជាេនកច្ុេះេ ថរលខារលើកិច្ចប្េម្រប្េៀងសនេភា
ិ េប្កុងបា៉ា ស
ី ( ២៣ ុលា ១៩៩១ )
• ជាេនកបប្ងួបបប្ងួម្ជា ិ ជាេនកផសេះផាជា ិ រោយរធ្វកា
ើ ផសេះផា វប
ិ រេិ ប្កាយរបាេះរឆ្ន ឆ្ន ាំ
១៩៩៣ ខដលរកើ រច្ញេកា
ី ដរណេើម្ឥេធេ
ិ លគាន វាងគណបកសេុ នសុ
វ ិ នបុច្
ិ នង
ិ គណបកស
ប្បជាជ្នកម្ពុជា បរងកើ បានជា ោឋភបា
ិ លច្ប្ម្ុេះ
• ជាេនកផសេះផា រាល់វប
ិ ន
េិ រយបាយរប្កាយកា របាេះរឆ្ន រប្ជ្ើសរ ស
ើ ណា
ាំ ងរាស្តសេឆ្ន១
ាំ ៩៩៨
ឆ្ន២
ាំ ០០៣...។
(ម្ រិ ផសងៗរេៀ )
❖ សរម្េច្ េុន ខសន
• ជាេនករផេម្
ើ គាំនិ ឲ្យមានកា ច្ ចបញ្ច ប់ កសនេភា
ិ េ
• ជាេនកច្ុេះេ ថរលខារលើកិច្ចប្េម្រប្េៀងសនេភា
ិ េរៅប្កុងបា៉ា ស
ី ( ២៣ ុលា ១៩៩១)
• ជាេនកធ្លនាេេះអាងសណា
េ ប់ធ្លនប់ សនេស
ិ ុ ែ កនុងកា របាេះរឆ្ន រប្ជ្ស
ើ រស
ើ ាំណារាស្តសេថ្ងៃេី
២៣-២៨ ខែឧសភា ឆ្ន១
ាំ ៩៩៣
• ជាេនកផសេះផា វប
ិ េិរប្កាយកា របាេះរឆ្ន ឆ្ន១
ាំ ៩៩៣ ឆ្ន១
ាំ ៩៩៨ ឆ្ន២
ាំ ០០៣ ឆ្ន២
ាំ ០០៨
នង
ិ ឆ្ន២
ាំ ០១៣

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 24

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• ជាេនកបញ្ច ប់សស្តរគម្សុី វលទាំ

ិ ងប្សុងរៅកម្ពុជា រោយេនុវ េនរយបាយឈនេះ-ឈនេះ
(យុេធសាស្តសេឈេះន -ឈនេះ) ខដលបាន ាំលាយេងគកា ច តា
់ ងាំ ខែម ប្កេម្ រធ្វើឲ្យសមាេ ណកម្ម
កងេ័េខែម ប្កេម្ ឲ្យម្ក ម្
ួ ស់ជាម្ួយ ោឋភបា
ិ លរៅឆ្ន១
ាំ ៩៩៨ នាាំម្កនូវសនេភា
ិ វូបនយ
ី កម្ម
រៅកម្ពុជា។
(ម្ រិ ផសងៗរេៀ )
៣០. ច្ូ េណ៌នាេស
ី ម្េ
ិ ធផល បស់ ោឋភបា
ិ លេឆ្
ី ន ាំ ១៩៩៣ ដល់បច្ចុបបនន។
េណ៌នាេស
ី ម្េ
ិ ធផល បស់រាជ្ ោឋភបា
ិ លេឆ្
ី ន១
ាំ ៩៩៣ ដល់បច្ចុបបនន៖
❖ វស័
ិ យនរយបាយ
• នរយបាយកនុងប្បរេស

▪ កា េនុវ េនរយបាយ ឈនេះ-ឈនេះ បាន ាំលាយេងគកា ច តា

់ ងាំ ខែម ប្កេម្ និងរធ្វើសមា
េ ណកម្មកងកមាលង
ាំ ខែម ប្កេម្ឲ្យច្ូលម្ក ម្
ួ ស់ជាម្ួយរាជ្ ោឋភបា
ិ លរៅឆ្ន១
ាំ ៩៩៨
រោយនាាំម្កនូវសនេភា
ិ វូបនីយកម្មរៅកម្ពុជា
▪ រ ៀបច្ាំកា របាេះរឆ្ន រោយែលួនឯង ប្បកបរោយរជាគជ្័យរៅតាម្លេធប្ិ បជាធ្ប
ិ រ យយ
▪ កាំខណេប្ម្ង់រលើប្គប់វស័
ិ យ ( ដឋបាល ុលាកា កងកមាលង
ាំ ប្បោប់អាវុធ្ េប់ ាំ...)
▪ កម្ពុជាកាន់យកលេធប្ិ បជាធ្ប
ិ រ យយ រស េេុ
ី បកស
▪ រាជ្ ោឋភបា
ិ ល បានេនុវ េនរយបាយ យុេសា
ធ ស្តសេប្ រី កាណ នង
ិ យុេសា
ធ ស្តសេច្ ុរកាណ
• នរយបាយរប្ៅប្បរេស

▪ ឆ្ន១
ាំ ៩៩៩ កម្ពុជាបានច្ូលជាសមាជ្ិកអាសាន (ASEAN)
▪ ឆ្ន២
ាំ ០០៤ កម្ពុជាច្ូលជាសមាជ្ក
ិ េងគកា ណិជ្ជកម្មេភ
ិ េរលាក
▪ ឆ្ន២
ាំ ០០២ នង
ិ ឆ្ន២
ាំ ០១២ កម្ពុជារធ្វជា
ើ ប្បធ្លនអាសាន
▪ កម្ពុជាមានេាំនាក់េាំនងលែជាម្ួយប្បរេសកនុង ប
ាំ ន់ និងេិភេរលាក
( ម្ រិ ផសងៗរេៀ )
❖ វស័
ិ យរសដឋកច្
ិ ច
រសដឋកច្
ិ ចកម្ពុជាមានកាំរណើនជារ ៀងរាល់ឆ្នខាំ ដលរធ្វឲ្
ើ យប្បជាជ្នធ្ូធ្ល ៖
• កសិកម្ម៖ មានកាំរណើនេន
ិ នផល រប្ េះសាំ បូ េផ
ី ា
• ឧសាេកម្ម៖ កាំរណើនររាងច្ប្កឧសាេកម្ម សេប្គាស បរងកើនកា រ ដល់ប្បជាជ្ន

• ណិជ្ជកម្ម ៖ សាំ បូ វន
ិ រិ យគន
ិ សាំ បូ េផ
ី ា
• រេសច្ ណ៍ ៖ កាំរណើនរភញៀវរេសច្ ខដលបរងកន
ើ កា រ និងប្បាក់ច្ណ
ាំ ូ លដលល់ប្បជាជ្ន

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 25

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• េិ ញ្ា វ ុ ថ ៖ មានសថិ ភាេេប្តាបេូ ប្បាក់

• គម្នាគម្ន៍ ៖ សាងសង់ផូ វជា

ល ិ ផលូវខដក សាពន អាកាសយនោឋន កាំេង់ខផ រោយបាំ ក់
ប្បេ័នធេក
ឹ រភលង
ើ េេ
ី ប្ី កុង ដល់ជ្នបេ
(មានម្ ិរផសងរេៀ )
❖ វស័
ិ យសងគម្ វបបធ្ម្៌
• េប់ ាំសិកាធ្កា
ិ ៖ បរងកើ សាលារ ៀនប្គប់កប្ម្ិ ប្គប់េក
ី ខនលង នង
ិ មានកាំរណើនធ្នធ្លន
ម្នុសស
• វបបធ្ម្៌ ៖ រធ្វកា
ើ គាស់កកាយវបបធ្ម្៌ឲ្យ ស់រ ង
ើ វញ
ិ នង
ិ ោក់បញ្ជូ លសម្ប វេិ បបធ្ម្៌កម្ពុជា
ជារប ិកភណឌេិភេរលាក
• សាសនា៖ សុ ែដុម្នយ
ី កម្មកុ ងសាសនា
ន
• សុ ខាភបា
ិ ល ៖ បរងកើ ម្នទីរេេយ ម្ណឌលសុ ែភាេ េីេីប្កុងដល់ជ្នបេ
• សិេធិ ៖ ផេល់សិេដ
ធិ ល់ស្តសី េ (សម្ភាេរយនឌ្័ ) ប្បជាជ្នមានកា យល់ដង
ឹ េច្
ី ាប់ នង
ិ មាន
សណា
េ ប់ធ្លនប់លែ
( ម្ ិរផសងៗរេៀ )
៣១.រ ស
ើ នេភា
ិ េខដលសរប្ម្ច្បានចប់តាង
ាំ េឆ្
ី ន ាំ ១៩៩៨ បាននាាំម្កេវែ
ី លេះសប្មាប់កម្ពុជា?
សនេភា
ិ េខដលសរប្ម្ច្បានចប់តាង
ាំ េឆ្
ី ន ាំ ១៩៩៨ បាននាាំម្កឲ្យកម្ពុជានូវកា េភវិ ឌ្ឍជា រិ លើប្គប់
វស័
ិ យដូច្ជា៖
❖ វស័
ិ យនរយបាយ
• នរយបាយកនុងប្បរេស

▪ កម្ពុជាបានសុ ែសនេភា
ិ េ នង
ិ មានសថិ ភាេនរយបាយ
▪ មានកា របាេះរឆ្ន រប្ជ្ស
ើ រ សរម្ដ
ើ ឹកនាាំតាម្ខបបប្បជាធ្ិបរ យយ
• នរយបាយរប្ៅប្បរេស

▪ ឆ្ន១
ាំ ៩៩៩ កម្ពុជាច្ូលជាសមាជ្ក
ិ អាសាន ( ASEAN)
▪ ឆ្ន២
ាំ ០០៤ កម្ពុជាច្ូលជាសមាជ្ក
ិ េងគកា ណិជ្ជកម្មេភ
ិ េរលាក
▪ ឆ្ន២
ាំ ០០២ នង
ិ ឆ្ន២
ាំ ០១២ កម្ពុជារធ្វជា
ើ ប្បធ្លនអាសាន
▪ កម្ពុជាមានេាំនាក់េាំនងលែជាម្ួយប្បរេសកនុង ប
ាំ ន់ និងេិភេរលាក
(មានម្ រិ ផសងៗរេៀ )

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 26

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

❖ វស័
ិ យរសដឋកច្
ិ ច
រសដឋកិច្ចកម្ពុជាមានកាំរណើនជារ ៀងរាល់ឆ្នខាំ ដលរធ្វើឲ្យប្បជាជ្នធ្ូធ្ល ៖
• កសិកម្ម៖ មានកាំរណើនេន
ិ នផល រប្ េះសាំ បូ េផ
ី ា
• ឧសាេកម្ម៖ កាំរណើនររាងច្ប្កឧសាេកម្ម សេប្គាស បរងកើនកា រ ដល់ប្បជាជ្ន

• ណិជ្ជកម្ម ៖ សាំ បូ វន
ិ រិ យគន
ិ សាំ បូ េផ
ី ា
• រេសច្ ណ៍ ៖ កាំរណើនរភញៀវរេសច្ ខដលបរងកន
ើ កា រ នង
ិ ប្បាក់ច្ណ
ាំ ូ លដលល់ប្បជាជ្ន
• េិ ញ្ា វ ុ ថ ៖ មានសថិ ភាេេប្តាបេូ ប្បាក់

• គម្នាគម្ន៍ ៖ សាងសង់ផូ វជា

ល ិ ផលូវខដក សាពន អាកាសយនោឋន កាំេង់ខផ រោយបាំ ក់
ប្បេ័នធេឹក រភលង
ើ េេ
ី ីប្កុង ដល់ជ្នបេ
(មានម្ រិ ផសងរេៀ )
❖ វស័
ិ យសងគម្ វបបធ្ម្៌
• េប់ ាំសិកាធ្កា
ិ ៖ បរងកើ សាលារ ៀនប្គប់កប្ម្ិ ប្គប់េក
ី ខនលង នង
ិ មានកាំរណើនធ្នធ្លន
ម្នុសស
• វបបធ្ម្៌ ៖ រធ្វើកា គាស់កកាយវបបធ្ម្៌ឲ្យ ស់រ ង
ើ វញ
ិ និងោក់បញ្ជូ លសម្ប េិវបបធ្ម្៌កម្ពុជាជា
រប ក
ិ ភណឌេភ
ិ េរលាក
• សាសនា៖ សុ ែដុម្នយ
ី កម្មកុ ងសាសនា
ន
• សុ ខាភបា
ិ ល ៖ បរងកើ ម្នទរី េេយ ម្ណឌលសុ ែភាេ េេ
ី ប្ី កុងដល់ជ្នបេ
• សិេធិ ៖ ផេល់សិេធិដល់ស្តសី េ (សម្ភាេរយនឌ្័ ) ប្បជាជ្នមានកា យល់ដឹងេីច្ាប់ និងមាន
សណា
េ ប់ធ្លនប់លែ
( ម្ ិរផសងៗរេៀ )

ី ាំរណើ កា កសាងកម្ពុជារ
៣២.ច្ូ េណ៌នាេដ ង
ើ វញចប់
ិ តាង
ាំ េឆ្
ី ន ាំ ១៩៩៨ ម្កេល់បច្ចុបបនន។
ី ាំរណើ កា កសាងកម្ពុជារ
េណ៌នាេដ ង
ើ វញចប់
ិ េឆ្
ី ន១
ាំ ៩៩៨ ម្កេល់បច្ចុបបនន៖
❖ វស័
ិ យនរយបាយ
• ឆ្ន១
ាំ ៩៩៨ មានកា រធ្វស
ើ មាេ ណកម្មកងេ័េខែម ប្កេម្ នង
ិ កងេ័េរាជ្ ោឋភបា
ិ លរធ្វឲ្
ើ យ
មានកមាលង
ាំ ឯកភាេគាន រដើម្បសា
ី េ ប្បរេសនង
ិ កសាងប្បរេសកម្ពុជារ ង
ើ វញ
ិ
• រប្កាយេីកងេ័េខែម ប្កេម្ដួល លាំ រៅតាម្ប្េាំខដនមានសុ វ ថិភាេ នង
ិ កា េភវិ ឌ្ឍ
• កា ករម្ទច្ ច្នាសម្ពន
័ េ
ធ ងគកា ច តា
់ ងាំ ខែម ប្កេម្
• កា ខបងខច្កដធ្
ី លីកាន់កាប់ជាកម្មសិេធិដល់បងបែូនេ ី ខែម ប្កេម្

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 27

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• បងបែូនខែម ប្កេម្បានេេួល ួនាេី នង

ិ បុណយសកេខិ ដលធ្លលប់មានេម្
ី ន
ុ
(មានម្ ិរផសងៗរេៀ )
❖ វស័
ិ យរសដឋកច្
ិ ច
• រធ្វើេាំនាក់េន
ាំ ង ណិជ្ជកម្មេនេ ជា ិជាម្ួយអាសាន ប្បរេសរប្ៅ ប
ាំ ន់ជាេិរសសជាម្ួយ
ប្បរេសម្ហាេាំណាច្ធ្ាំៗរលើេភ
ិ េរលាក
• កសិកម្មមានកា កច្រប្ម្
ី នើ រោយ ោឋភបា
ិ លយកច្ិ េេុកោក់កុ ងកា
ន បរងកើ ប្បេ័នធ្ល
ធ រា
សាស្តសេ និងបរក េ
់ ូជ្...
• េនុវ េរសដឋកច្
ិ ចេផ
ី ារស ី កម្ពុជាកាលយជាកខនលងវន
ិ រិ យគេុនដ៏ទក់ទញ
• វស័
ិ យឧសាេកម្មមានកា កច្រប្ម្
ី នើ បរងកើ ររាងច្ប្កសេប្គាស ូច្ធ្ាំជារប្ច្ើន េិរសសររាង
ច្ប្កវាយនភ័ណឌសប្មាប់បរងកន
ើ កា រ ដល់ប្បជាេល ដឋរជ្ៀសរវៀងកា រធ្វច្
ើ ាំណាកប្សុក នង
ិ
កា ប
់ នថយភាេប្កីប្ក
• វស័
ិ យរេសច្ ណ៍ វបបធ្ម្៌ មានប្បាសាេបុរាណជារប្ច្ន
ើ នង
ិ រេសច្ ណ៍ធ្ម្មជា ស
ិ ប្មាប់
ទក់ទញរភញៀវជា ិ នង
ិ េនេ ជា ិ
(មានម្ ិរផសងៗរេៀ )
❖ វស័
ិ យសងគម្
• ឆ្ន១
ាំ ៩៩៨ ម្កដល់បច្ចុបបននមានសុ វ ដិភាេ នង
ិ សនេិភាេរេញរលញ
• រធ្វឲ្
ើ យមានសម្េ
ិ ធផលជារប្ច្ន
ើ រកន
ើ រ ង
ើ ដូច្ជា៖
▪ កសាងសាលារ ៀនេម្
ី រ យយសិកា េូ ដល់សាកលវេាល័
ិ យ
▪ កសាងម្នទរី េេយ ផលូវងនល់ សាពន សាពនអាកាស ប្បេ័នធធ្លរាសាស្តសេ ជាេរិ សសរសដឋកច្
ិ ច
មានកា កច្រប្ម្
ី នើ នយ
ិ យ ម្
ួ គមា
៊ឺ នកា កច្រប្ម្
ី នើ រលើប្គប់វស័
ិ យ
❖ វបបធ្ម្៌
• កា បរងកើ េេុកឡា
ី ោឋន បណុ េ េះបណា ាំ ញ
េ លជ្នា រធ្វឲ្
ើ យកឡា
ី ក មានសម្ ភា
ថ េកនុងកា
ប្បកួ ប្បខជ្ងរលើឆ្កេនេ ជា ិ
• េភិ កសសម្ប វេិ បបធ្ម្៌ ប
ូ យ
ិ េប
ូ យ
ិ ប្េម្ទាំងោក់បញ្ជូ លសម្ប វេិ បបធ្ម្៌ជារប ក
ិ ភណឌេភ
ិ េ
រលាក ( ម្ណីយោឋនេងគ ប្បាសាេប្េេះវហា
ិ ប្បាសាេសាំ បូ ថ្ប្េគុក បាាំប្េេះរាជ្ប្េេយ...)
(មានម្ រិ ផសងៗរេៀ )
❖ កា េនុវ េច្ាប់
• មានកា េប់សាក កា
់ ជ្ួញដូ ម្នុសស កា ជ្ួញដូរប្គឿងរញៀន នង
ិ េាំរេរើ ភ វកម្ម

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 28

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• មានរស ភាេខផន
ី កសា េ័ មា
៌ ន នង
ិ េនុញ្ញា ឲ្យមានសិេរធិ ស ភាេ
ី កនុងកា បរងកើ េងគកា
សងគម្សុី វល
ិ
• សម្ភាេរយនឌ្័ ( ផេល់សិេដ
ធិ ល់ស្តសី )េ ។
(មានម្ ិរផសងៗរេៀ )
៣៣.ច្ូ េនកេណ៌នាេកា
ី េភវិ ឌ្ឍរសដឋកច្
ិ ច សងគម្រៅកម្ពុជាេឆ្
ី ន១
ាំ ៩៩៣ ម្កេល់សេវថ្ងៃ?
កា េភវិ ឌ្ឍរសដឋកច្
ិ ច សងគម្កម្ពុជាឆ្ន១
ាំ ៩៩៣ ម្កេល់សេវថ្ងៃមានដូច្ជា៖
❖ នរយបាយឈនេះ-ឈនេះ
នរយបាយឈនេះ-ឈនេះ បានរធ្វើឲ្យរាជ្ ោឋភបា
ិ លោក់រច្ញនូវ យុេធសាស្តសេប្ ីរកាណ
នង
ិ យុេសា
ធ ស្តសេច្ ុរកាណ កនុងកា េភវិ ឌ្ឍរសដឋកច្
ិ ច-សងគម្ តាម្ យៈកាំខណ េប្ម្ង់សាធ្ល ណៈ
វម្ជ្ឈកា
ិ កាំខណេប្ម្ង់ច្ាប់ ប្បេ័នធ ុលាកា សម្ភាេរយនឌ្័ េិ ញ្ា វ ុ ថសាធ្ល ណៈ លុ ប
បាំបា េ
់ ាំរេេ
ើ ុក លួ យ កា ប្គប់ប្គងធ្នធ្លនធ្ម្មជា ិ ប្បកបរោយច្ី ភាេ
❖ វស័
ិ យរសដឋកច្
ិ ច
• បរងកន
ើ េាំនាក់េាំនង ណិជ្ជកម្មេនេ ជា ជា
ិ ម្ួយអាសាន នង
ិ ម្ហាេាំណាច្ធ្ាំៗរលើេភ
ិ េ-
រលាក
• កសិកម្មមានកា កច្រប្ម្
ី ន
ើ រោយ ោឋភបា
ិ លយកច្ិ េេុកោក់កុ ងកា
ន បរងកើ ប្បេ័នធ្ល
ធ រាសា-
ស្តសេ កា បរក េ
់ ូជ្ កា រប្បប្ើ បាស់ដី
• េនុវ េរសដឋកច្
ិ ចេីផា រស ី កម្ពុជាកាលយជាកខនលងវន
ិ ិរយគេុនដ៏ទក់ទញ
• ជ្ាំ ញ
ុ នង
ិ រលើកេក
ឹ ច្ិ កា
េ វន
ិ រិ យគេឯ
ី កជ្ន បរងកើនេុនេប
ី រេស
• ជ្ាំ ញ
ុ វស័
ិ យឧសាេកម្មមានកា កច្រប្ម្
ី នើ ខផនកររាងច្ប្កសេប្គាស ូច្ធ្ាំជារប្ច្ើន េិរសស
ររាងច្ប្កវាយនភ័ណឌសប្មាប់បរងកន
ើ កា រ ដល់ប្បជាេល ដឋរជ្ៀសរវៀង កា រធ្វច្
ើ ាំណាកប្សុក
និងកា ប
់ នថយភាេប្កីប្ក
• ជ្ាំ ញ
ុ ឲ្យមានកា យកច្ិ េេុកោក់រលើវស័
ិ យរេសច្ ណ៍ វបបធ្ម្៌ នង
ិ រេសច្ ណ៍ធ្ម្មជា ិ
សប្មាប់ទក់ទញរភញៀវជា ិ និងេនេ ជា ិ
• រធ្វឲ្
ើ យេប្តាបេូ ប្បាក់មានសថិ ភាេ
• ច្ូលជាសមាជ្ិកេងគកា ណិជ្ជកម្មេភ
ិ េរលាក (២០០៤)
❖ វស័
ិ យសងគម្
• ឆ្ន១
ាំ ៩៩៣ ដល់បច្ចុបបននរាជ្ ោឋភបា
ិ លបានរ ៀបច្ាំសណា
េ ប់ធ្លនប់សងគម្ កាសនេស
ិ ុែ
សុ វ ថិភាេ និងសនេិភាេរេញរលញ

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 29

 កម្រងសំណួរ និងចមរលើយ ម្រវត្តិសាស្តសតករពុជា

• រធ្វឲ្
ើ យមានសម្េ
ិ ធផលជារប្ច្ន
ើ បានរកន
ើ រ ង
ើ ដូច្ជា៖
▪ កសាងសាលារ ៀនេម្
ី រ យយសិកា េូ ដល់សាកលវេាល័
ិ យ
▪ កសាងម្នទរី េេយ ផលូវងនល់ សាពន សាពនអាកាស ប្បេ័នធធ្លរាសាស្តសេ ជាេរិ សសរសដឋកច្
ិ ច
មានកា កច្រប្ម្
ី នើ
▪ ប្បជាជ្នមានជ្វី ភាេកាន់ខ ប្បរសើ
❖ កា េនុវ េច្ាប់
• មានកា េប់សាក កា
់ ជ្ួញដូ ម្នុសស កា ជ្ួញដូរប្គឿងរញៀន និងេាំរេើរភ វកម្ម
• មានរស ភាេខផន
ី កសា េ័ មា
៌ ន នង
ិ េនុញ្ញា ឲ្យមានសិេរធិ ស ភាេកន
ី ុ ងកា បរងកើ េងគកា
សងគម្សុី វល
ិ
• សម្ភាេរយនឌ្័ ( ផេល់សិេដ
ធិ ល់ស្តសី )េ ។
( ច្រម្លយ
ើ ប្ ឹម្ប្ ូវរផសងៗរេៀ )

ដកប្សង់រច្ញេីកា បរប្ងៀនេីច្មាៃយ ( E- Learning) បស់ ប្កសួ ងេប់ ាំ យុវជ្ន និងកីឡា

រ ៀបរ ៀងរោយ រេងឡាយ៚ ទំព័រទី 30