BAB 4:

PEMANTAPAN
KESEPADUAN NASIONAL

CTU152/IDA153 ETIKA DAN PERADABAN I

C
 ISI
4.1 Perpaduan: Matlamat yang Diidamkan
4.1.1 Detik Perpaduan – Detik Perbezaan
KANDUNGAN
4.2 Kesepaduan: Tahap Dicapai

4.2.1 Kesepaduan Nasional

4.2.2 Kesepaduan Sosial – Defisit Sosial

4.2.3 Etos Nasional

4.3 Penyatupaduan: Proses Diusaha

Etnik: Tahap Keetnikan, Batas Etnik, Hubungan
4.3.1
Sosial Rentas Etnik
Alat Penyatupaduan: Tawar Menawar,
4.3.2 Perundingan, Pengantaraan
SINOPSIS
❖Kepelbagaian menimbulkan berbagai cabaran kepada sesebuah masyarakat,
seperti Malaysia. Setiap komuniti misalnya mempunyai akar etika dan peradaban yang
berbeza dan terjelma dalam pemikiran dan praktis kehidupan masing-masing.

❖Namun kesemuanya perlu hidup dalam sebuah masyarakat Malaysia, berkongsi

persamaan dan mencari titik pertemuan ketika terjadi perbezaan. Kesediaan tawar
menawar, berunding dan melakukan mediasi telah membawa keamanan,
kestabilan dan keharmonian di Malaysia semenjak Merdeka.

❖Inilah kesepaduan nasional yang telah wujud, didukung dan mesti terus menerus
dimantapkan. Ia dilaksana melalui tiga rangkai proses yang bergerak serentak
dipacu oleh tiga motivasi, iaitu perpaduan yang diidamkan, kesepaduan yang
dicapai dan penyatupaduan yang diusahakan. Tindakan membina Indeks
Perpaduan Nasional (IPNas 2018) adalah suatu usaha serius untuk memantau
pemantapan kesepaduan nasional.
 Setelah mengikuti kursus ini, pelajar dapat:

1) Membincangkan proses pemantapan kesepaduan

sosial di Malaysia.
2) Mengaplikasikan kesepaduan sosial dalam kalangan
masyarakat Malaysia.

HASIL
PEMBELAJARAN
 4.1
Perpaduan: Matlamat yang
Diidamkan
❖ Perpaduan adalah proses penyesuaian di antara unsur-unsur yang saling berbeza supaya tidak
saling bertentangan atau berkonflik sehingga mengagalkan pembinaan negara bangsa Malaysia
yang bersatu padu.
❖ Perpaduan yang hendak dibentuk adalah dalam bentuk “kesepaduan dalam kepelbagaian” atau
cohesion in diversity.

This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA-NC

“Dan berpegang teguhlah kamu semua pada tali (agama) Allah
dan janganlah kamu bercerai berai, dan ingatlah nikmat Allah
kepadamu ketika kamu dahulu (masa jahiliah) bermusuhan, lalu
Allah mempersatukan hatimu, sehingga dengan kurniaNya kamu
menjadi bersaudara, sedangkan (ketika itu) kamu berada di tepi
jurang neraka, lalu Allah menyelamatkan kamu daripadanya.
Demikianlah Allah menerangkan ayat-ayatNya kepadamu agar
kamu mendapat petunjuk”.
(Surah Ali-’Imran: 103)
 “ Perpaduan sebagai suatu hasrat yang
diidamkan adalah sukar diukur, dilihat secara
nyata mahupun berkekalan. Perkara ini
biasanya hadir mengikut keadaan, keperluan
dan detik-detik tertentu secara formal atau
tidak formal dalam kehidupan seharian

Prof Ulung Datuk Dr Shamsul Amri Baharuddin

masyarakat.
”
Pengarah Pengasas KITA UKM
Evolusi Sejarah Mencari Perpaduan

13 Mei 1969
Sejarah Mencari Membina Kesatuan
Kesatuan Pecah
Kesatuan Berterusan
Berderai

RMKe-2 (1971)
Indeks Perpaduan
Perpaduan Dalam Istilah Perpaduan
Nasional (IPNas)
Kepelbagaian diperkenal dan
2018
diguna

# IPNas 2018: Mengukur tahap Perpaduan Dalam Kepelbagaian berdasarkan nilai Kesepaduan Nasional
Evolusi Sejarah Mencari Perpaduan

❖ Malaya/ Malaysia ibarat sebuah jigsaw puzzle

❖ Negeri-negeri dalam Malaya/ Malaysia asalnya terikat kepada
pusat-pusat yang berbeza (Siam, Belanda, Britain) sehingga di
satukan oleh penjajah British
❖ Melalui pembentukan “kesatuan” & “persekutuan”

Negeri - Negeri-Negeri Negeri- Negeri Melayu

Negeri Selat Melayu Bersekutu Tak Bersekutu

❖ Bentuk Malayan Union 1946, ditentang & dimansuhkan

❖ Persekutuan Tanah Melayu 1948, semua negeri di Malaya
❖ Kemerdekaan 1957, mercu KESATUAN
❖ Persekutuan Malaysia 1963 – meluaskan KESATUAN,
Semenanjung, Sabah & Sarawak
Membina Perpaduan Berterusan Melalui Tapak Integrasi

TAPAK INTEGRASI: Ruang dan titik pertemuan antara kelompok strategik di

Malaysia (etnik, agama, parti politik, NGO, masyarakat sivil dll.), pelbagai bentuk
▪ Communities Liaison Committee (1949), pimpinan elit kaum-kaum
▪ Penubuhan Parti Politik bersifat muafakat (coalition), 1946, 1952
▪ Institusi Pilihan Raya 1952, 1955
▪ Rancangan Pembangunan Lima Tahun, 1950-55, 1956-60
▪ PERLEMBAGAAN 1957
▪ Simbol & Struktur KESATUAN:
YDPA, Bendera, Lagu NEGARAKU, Dasar Kebudayaan Kebangsaan,
Bahasa Kebangsaan, Sekolah Aliran Kebangsaan
13 MEI 1969
KESATUAN pecah berderai

❖ Tiba-tiba berlaku perubahan ungkapan dan

haluan NEGARA
❖ PERPADUAN mengganti perkataan KESATUAN
❖ KESATUAN dalam KEPELBAGAIAN tak diguna
lagi
❖ PERPADUAN dalam KEPELBAGAIAN
❖ Diguna pakai semenjak RMK2 (1971-75) untuk
usaha PENYATUAN SOSIAL
13
DETIK PERPADUAN
Perpaduan:Detik Kesihatan

https://www.bharian.com.my/berita/wilayah/2019/07/580626/230-suku-batek-terima-suntikan-
vaksin
Perpaduan: Detik Makan

https://www.freemalaysiatoday.com/category/bahasa/2016/06/16/kedai-mamak-
sempadan-terakhir-perpaduan-rakyat-malaysia/
https://www.facebook.com/nasikukusboss/posts/suka-tgk-mereka-ada-cina-melayu-dan-india-makan-sama2-
gelak-tawa-bersama-itulah-/1937018009651853/
Perpaduan: Detik Perkahwinan

Sumber gambar https://asklegal.my/p/pasang-khemah-kenduri-perayaan-kejiranan-taman-perumahan

https://www.penangkini.com/2019/02/pasang-khemah-kenduri-halang-
jalan.html
Perpaduan: Detik Sukan

https://mforum1.cari.com.my/forum.php?mod=viewthread&tid=847287&mobile=
2

https://www.bharian.com.my/sukan/raket/2019/08/601886/sebarkan-kasih-sayang-bukan-kebencian-
chong-wei
Perpaduan: Detik Sukan Bola Sepak

Ribuan penyokong Harimau Malaya tetap 'mengaum' di Dataran Merdeka

Sumber: http://bernama.com/bm/news.php?id=1675936 (16 Dis 2018)
 4.2
Kesepaduan: Tahap Dicapai
❖ Keadaan bersepadu, menjadi kesatuan yang utuh.
❖ Keadaan aman, stabil, makmur dan sejahtera yang dicapai tetapi diakui masih
terdapat perbezaan dalam pelbagai pandangan menyangkut isu politik, pendidikan,
ekonomi dan sebagainya.
❖ Kesepaduan sosial menyelesaikan pelbagai isu berbangkit melalui kematangan,
perbincangan, rundingan dan bukan berkonflik.
❖ Mewujudkan pelbagai pendekatan bagi
mewujudkan perpaduan melalui dasar
ekonomi, pendidikan, sosial yang bersifat
top-down dan bottom-up.
❖ Kesepaduan sosial dibentuk melalui proses
rundingan sosial seperti:
i. Akomodasi,
ii. Akulturasi,
iii. Amalgamasi dan
iv. Asimilasi;
bagi mewujudkan toleransi etnik This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-ND
Dari era konflik ke kesepaduan sosial
❖ Konflik adalah merujuk kepada era zaman berlakunya konflik kaum sebelum
merdeka seperti zaman penjajahan Jepun, kekejaman Parti Komunis Malaya
(PKM) dan pasca merdeka iaitu Peristiwa 13 Mei 1969 (1945-1969).

❖ Konflik kaum disebabkan pelbagai faktor seperti:

i. Kekejaman penjajah Jepun
ii. Dasar divide and rule penjajah British
iii. Perkauman
iv. Prejudis
v. Kebimbangan antara kaum terhadap masa
depan dan penguasaan dalam sosio-ekonomi,
politik dan pendidikan

This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA

KESEPADUAN

❖ Keadaan aman, stabil, makmur dan sejahtera yang dicapai tetapi diakui masih
terdapat perbezaan dalam bentuk defisit sosial yang wujud dalam sesebuah
masyarakat.

❖ Sifat situational: Mengenal pasti Defisit Sosial: Isu dan hal yang belum selesai
perlu diusahakan penyelesaiannya satu per satu, memerlukan waktu dan
kesabaran semua pihak, perancangan dan pelaksanaan pelan tindakan
berasaskan prinsip tawar- menawar, perundingan, meditasi dan lain-lain lagi.
Kesepaduan Sosial dalam Aspek Politik Federalisme

Parti-parti politik pembangkang sebelum ini membentuk Pakatan Harapan, UMNO dan PAS memeteri piagam muafakat nasional dalam perhimpunan penyatuan
memenangi PRU Ke-14 tanpa pertumpahan darah, dan membentuk kerajaan dalam ummah. Sumber:
tahun 2018. Sumber: http://nadisiswa.com/archives/tag/politik https://www.bharian.com.my/berita/nasional/2019/09/606749/umno-pas-meterai-
piagam (14 Sept 2019)
Kesepaduan Sosial Dalam Aspek Bahasa
Bersatu dengan bahasa. Sumber:
http://www.bernama.com/bm/news.php?id=1766117

Sumber: https://www.bharian.com.my/node/146328
Kesepaduan Sosial Dalam Aspek Etnisiti

Restoran Tiga Bangsa bukti kejayaan kesepakatan.

Sumber:
Bagaimana Melayu, Cina bersahabat di Terengganu sejak abad ke-16. http://www.astroawani.com/berita-malaysia/restoran-tiga-bangsa-
Sumber: bukti-kejayaan-kesepakatan-215673 (23 Ogos 2019)
https://www.freemalaysiatoday.com/category/bahasa/2019/02/05/bagaim
ana-melayu-cina-bersahabat-di-terengganu-sejak-abad-ke-16/ (5
Februari 2019)

https://www.sinarharian.com.my/article/65453/BERI
TA/Nasional/Henti-main-isu-polarisasi-perkauman-
politik-berlebihan
Kesepaduan Sosial Dalam Aspek Agama

https://www.bharian.com.my/kolumnis/2018/12/509258/kepelbagaia
n-agama-budaya-perlu-dihormati
Tahap kesepaduan Nasional 2018

Model Integrasi Kesepaduan Nasional Prof. Madya Dr. Mohd Sobhi Ishak
Defisit sosial

Difisit sosial: etnisiti, agama, kelas sosial

jurang jenerasi, masalah dalam
pendidikan, Bahasa, gender, bandar-
desa dan lain-lain.

This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-NC-ND

Etos Nasional

❖ Sifat atau ciri sesuatu bangsa, budaya, watak, sikap, keperibadian, karakter dan
keyakinan atas sesuatu perkara.
❖ Etos Nasional Bangsa Malaysia ialah:
i. Perkongsian sejarah
ii. Perkongsian nilai
iii. Perasaan kekitaan Bersama
iv. Perkongsian masa depan
v. Kesetiaan
vi. Komitmen
 4.3
Penyatupaduan: Proses Diusaha
 PENYATUPADUAN

❖ Hubungan sosial rentas etnik

❖ Proses yang diusahakan oleh semua pihak
melibatkan top-down dan bottom-up
❖ Usaha berterusan pada peringkat semua
lapisan masyarakat untuk menyelesaikan
defisit sosial berwahanakan tapak integrasi
berprinsipkan tawar-menawar, perundingan
dan mediasi
Tawar Menawar/ Rundingan/ Mediasi

Tawar menawar antara kaum dalam menyelesaikan segala permasalahan berbangkit

berhubung isu politik, pendidikan, ekonomi, sosial melalui pelbagai medium seperti
pembentukan Pakatan politik, rundingan intensif dalam pelbagai platform, Parlimen
dan lain-lain.

This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA

 KESIMPULAN
Banyak usaha yang telah dilakukan bagi mewujudkan kesepaduan,
penyatupaduan dan perpaduan antara kaum selepas Malaysia mencapai
kemerdekaan. Banyak dasar dan pendekatan telah dirangka sebagai tapak
wahana kesepaduan dan penyatupaduan antara kaum bagi mewujudkan
perpaduan walaupun berhadapan pelbagai cabaran.
TERIMA KASIH

This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA-NC