HISTORIA DE LOS PUEBLOS INDIGENAS DE MEXICO,
DIRIGIDA POR TERESA ROIAS RABIELA Y MARIO HUMBERTO RUZ
|LA FRONTERA ETNICA
EN EL NORESTE MEXICANO.
LOS COMANCHES ENTRE 1800-1841
Avila\nventaio
BC 2021 oe
734225,
Pesentacton,
Caan sien se invent nism. sean danse de un esta prop come
‘cot pa wecatar spas sige ibrachdoed e# h
\iehstridbee racy brates sumersnom Innere de damn
steer hadi, tea eal a rea pn
‘i nes presente tat! pepe Co
‘ate od vertnterem ese aba la jen i, pas te
‘wm tin horn mua geo pips sete nconadad
es palabra toa eho Asn dq nba re fo
Arinntte des 9p cong reine
new de to es eae me
enna histamine cada gue Mex vulva pcr na larson
‘lasirente de un neta dela toa que dea de lado ou peculiar manera
Esa vn paral sevgade ¥ mansguea caren de fundamentos terion ¥ ate
se ceenorna fete aun ands ete de a documentacion existent debe mt
estan un ig et, abet 9 po pow lo desapasionnde—
‘ie erste aia el pay! real desea put lm pucblos none 1
emacs pena: acne ats pimaiey pineal ghee
les carrespande ees bs ae
Taleel interés
eM
thn Po ies
at less buna alta levantarse
irae
hay emia Ci
rd festa
tess Hat
spur elise nto aun wate yur pete darned eo
mim iu ian oncom ees
ten liver ste yr core see nt plsewmpe
‘tk jr punter atures gsberrntrals yor keos apins de resistencia ole del peta gu
ar am Cac aportar nuevas leturas de Vicker teman
oe venranjunt, facoleosén podria conaiderarve diverse y desigual,
ee ent con l objetivo inicial de beindar elementos para eomprender.
er ieee get lptrs
wie ude contempordiness yin pretender necexariamente resolver todas
ee
th ima distrsinada que los concibe como unt identidad homogénea, om dis.
eres cen nee ae eg
rele su hstricamente han ied o baneado incr en la estructura ae
Tes cian oesa a cpepaemensesn eee
‘sds par lec adapta.ibearpoar propia chaste
"ia en mates otra,
whet
‘ands fern de"eeidentalzacin”con ati deseos de permancoia ot
tin nnd Mees ban dadoy soem dando estas contin desu pec
‘oc invents: muestra questa hs dveraoeeaminos tomados pve
‘aru niea configure de eotidades Se rompen lazy Tele al emo
sm ncn: antiguas niones pean a prvieyia aspect comunitaron
suns: srpiedewapareven como entidadesultrles legs especticn eos
‘dene el esta algnos de entre ellos catbitn su formas de organi
i acaloaluransts els de subsist oton dwenfrentan com as ar
‘esembace de splits transclturadoras, Sender y opciones pra
sons metran qual no exit nd como ategria got
‘nec sade. nay une stor nd
Hitorios qe keen sus ries deade Io comunitarin, sin dejar por ello de et
petri ncn las ds puchlos india on un jemplo dl eonglomerado de
‘pain te cnfrmuan fran a México con sts herds, raturae, ace
{Lattiahvines.Repensaryrealorar tal gam de historias nos invita eaboeaT
Fede eal noi y ultra que dé uenta cabal de ln plural enc
‘sea ez de esta mack pho de pablo
22 Ga
por elloqus en esta dra coca ctor encontrar dierentes unidades de
nals enfoqus sempre cients Sin dda convended iter ae de
ante meas convergncns que frien of ands comparativo oslo eeces a
«xin ydacrinin, pero crear quel ink del tare node posponttns wa
entre ras mips rzones yorqt spurns de Moscone ene aes
‘ree fay su land cura eeren ain uy lasententin dao Colabecae
‘mel recate desu memoria hints qu estambien la nutes eye vs
‘eritura de una nueva historia gu at sana omprometes ees
Tere aj Raila
nDiane tos ato que he dei esta investi he
eur prmeoassampromin tro le ge
Ainetaoiadietameate han wns alan,
‘ise proprio materi hock geen
‘implement animinsomestrminat Demis empath
tose raj de In Drea Esti Hr de
'Savhereabdomachas ves yal lets man
fectasnes dinero rl ems tambien ea
‘einai antes faateecumstalees texts p
‘hc Aunque fram mh re apt mencanar
‘epeialmeate Eduardo Flores Cla Tose Herrera
‘Cena, Cncepesn Lae Olin. bcs Mn Es
lz Medrano He preset varie sean on tr
tema en simporioe ongrean em neues he rb
entre rte bert grr mc pre
tne permit arentary cers trays En prt
Teves seminar cere stn ce
‘vend sg el pamere eats Meni) kee
‘hetncleerdn cae dead Arma ten dem
‘laden este aspect. psa discs cone
‘elas asuentes prmitoconmtars madaar ga Bo
‘Seabee aprdcre a obcrochnwe de ati Rein
monic Eonar Hers Bofla: ean Pe Pint
$Histr Cuauhtemoc Heiter Va asst
‘Secor iw memories ue ead
‘ia! Laie ivatoetes Galvan quien bite ouciens
rece aft eas ts ral Tambien
Tansee prmchasarauprrrias de MS,Merril. Rina
har el agent que resblee Ceaar Moran. em st Arc
i Narva, Caron Mamet Yate
‘alll Stones Vague an
atatal de Cosh fase
de a Novia, y Maro
itera Manuel Ores Bere
te Tlalpan Monee OF)
Maratea
macnn y ae
tne rain hays arp del sana Se
Sal Anmpegioe Hane te lanes de te
‘kPa Mtr mi ane Ann ae»
Svar Woda Suey, cence
miner Degrade tabaci
Teaas qe mesturgvunatecat R Sith, lua
ss agar mars teas de Not
Tae saben gr pareve nea wn ra 0
{Cite Ronee tam deenpto moray penal
‘eaurdcvexpmenran meneame al pine
{esbidemcompasena Georgina Sour de B=
‘rs hin Hert Cunttemacs Consul
inpice
Presb bs th
Recaptatein
Dcamen presenta la Soberania Junta Gubernativa
‘ Inperia Mexicano po a Comistn de Relaciones Ecterioren
‘20 de diherbre del ao do IH21, primero del Tnkeronde
‘Tata con lon comanches, 182eae ihe se la Stila
ps Nac ee saan coma ¥ ve habia
Teme ae hae .
Fetes cmaade 7
PRoLOGo
Eros primera dc de sigo xr
Jon tsemtamuntos meeaon ea cer
‘las delro Bravo ivan amine
‘irra causa tant or aren
{einfhenia detratantery renters
Seghameranos, came pel elect
‘io constant on sins das
‘forincusonaban ene pond men.
‘tnoe, dando au pase rst de
Sangre ydevaetacsin Loe planes
Ite erederode ona de
folnizacsnyavenefroterin ve
‘ot nim cms ios bros 3
‘Shaieraban imposes pega,
‘Doelaarsn Carnes dl igen
lender de ic ntepassdy cap
nd para enpeendrcampatae pops
‘eles permituan cotrar sso
teeters en ma de lo nomads 9
‘ier Insurer medi de det
‘tectva.dhbon pbladres oe ela
‘usta une ahnaan ge poe
‘rarestar. Pr el peian ssn,
teen nuda y pete sa pees
Politicos on todos sus niles. Por at
Bate, lapis mltaresegean
ltteer ama
"ladelos ewselapro gue pean re
tar ena insti ode pam facto
incapaces de clabora con hombres 9
[tmp lasenretar era pics,
‘Muchas fuentes. ai como divers
Istorndores:epiton ln falta en
‘esarellwesnamico ola regsin porte
‘eats darante la primers mtd fel
Slows fue meivada posi
‘ol camino ye el eampa come
pela eoraser de publacon, Comence
‘St investgacin con el proponta de
‘eerminar invader de wot tine
Propet, peo el cami def
{rt fare surgende strangle,
Mencontré con que las ncunes he
lec entonces aman barbara
ida sino que eran read de
ntentamnea coil y cultura ence
istirmasde iay-npunsnsn props
deter puch nomads lng pete
ian poner oe acids. Common
mayor parte de at fuentes bee
ieatemexieno culpa de as nc
‘ones os comanchee'y spacer, te
‘repuseindagar en elementos
Side extoepublon qu factor eto
‘aban ate hol Cam ean
‘i propursta de invest enor
‘a conser neceare Mente
acota del confit tra
‘Tan hemp oe
‘Leven sintered opal.
Sires menieanony Is fertessnluencias
pliers rman y ac.
Rates aq estaban sometidos estos
‘Optcpallaada nan comanche
penanda qin este ea er posible
Flaca ls frase ganas y
Fepraducrin soil a como las ears
Tertensculkurales de ico eb con
Sassi para Ia sere. final
mentescon ar incursions aca teres
‘ho mexicano. Las apaches presentan
pean esto ln dfcultad de ecupar
Uinterrtono muy extenso alo large de
I actal frontera mexicana de estar
‘uldiididon on varias bandas deren
Siadae. muchas weer enfrentadas entre
Beas deloncomanches resting el
‘studio un dmbito regional menos ex:
eno planteaba la posldad de eft
rire a formas de vide y organiacin
‘cial ompartidas por un puebo con
{Una entidad mejor dfnid,
"Tratindose dl estudio de una rela:
cinconictive yolent quid val la
[ena acarardcentradaquvenesteten:
{on se busca enjicar, aealver eon
dknara lw actress al medio a
lasinueneins. sans porinas inl
‘aden en aquellos chon Los atores.
‘dees drama tenian por a general po
"one soncableny se cued
‘utuamente de las pores nreldaden
Vosmeacindenableal huedat unter
deen ip sea no apartars
Siete deus exp ens tac
dacumentale 0 repetis cone ee
Poratrapartetamtnencabe aay ge
dun inion que lar lyons
‘vee de snare se dotatrona manag
smagellastuacinyquenocnuenes
pucdan encontrar patra expat de
Jumicr uj demic
importante en cst canoes panne
cowunte de erent scence
Ian paltins y econo que eras
entender por alo potaponinas
‘throm ental namie
Tociera ox qi le babitantes yt
tropes dla frontors dl noes cance
dren na stein inte acu no
leveinn
metidaseadopar,
fongruentes con su concepeiin sabre
fsquellos pueblos @ quienes lnmaban
“hires! Los supuest da bare dena
nacion de ciudadanos o aubditoe que
aceptaban normas de comportamients
Tormalindes, quedaban aeriaments
‘uestionados en una situaciondehosho,
fen la que una sere de grupos indigenas
‘Stresstina nesta lasleyesoareconacet
‘lo pderes locales. Ast, después del
fonsuracion dela Independence
‘raven elconto del passe disetin
nuevas formas de gobierno yen tanta
Aiversosgruposreqionalesse disput
‘poder politico, ts effmeros puestos
bln ye mayros recursos del oar
‘lafrontera mexicana —entendida
‘ime a ine formal de demarenis
1s
necomo lz armada por as pba
Somes y puestos militares de mayor
‘anew ral Norte wa cee:
‘onamientodelaexitenin del actin
‘nealtor patria, tanta pr la feewen
fine intense de os ata ion
fom porinereiente prea dela mice:
‘iad estadounidense: Eas aerasas
‘ligiroa lambros hatantes del
Norte a errrlas en torn asus bie
tives immed, emo In defen deb
fontera ya deinr na sctitud teas
pect ala poblaionindigna my
Aiforentes als que se manesabaa ent
‘unto dl pate mientras lo poitcosen
is Cimaras se planteaban a tanaor.
‘macién dels inde de comunidad en
opietaroe aprile indepeniones
Yrispern splits norton tea,
Infprecupecin deem mantener oe
indie beaver en paz bien cm exter.
minarlow
Txiferncia deactieu,stgnda por
lncircunstanea regina nos ela ae
fontradiciones que vv la sociedad
‘mexicana conyers al corgi,
‘imc orechazo del ind Toon
in un tiempo tan convulaeran pos
lasts fines pars un prvecto dena
{ibe perolocinrtoes ucla para
Slenear une ientdad nacional con
tenia ta psbidadd diverse cultures
idan no conser afta de su
‘nisin ite decomniades tice
‘eons enn pacar
‘tibusarmndaneperente deo
poder formal. La situacin defacto en
frentbconstantementeentecsquema, en
Ln tiempo en que tants decisiones
‘eron qu tomaae de mae mi ra
Initia que progmatien.Ask aunque
[asleyendnlero el extatut expe
cde oe indi, stmndols en ec
tegoria de eadadanon en le préctica
Stsistaron las connotacones deine
‘onda del ino ym conser la hot
Iida hacia aquellos natarales gue no
ceptabr I normas de conduct oe
Aeneas lamndsion hares
‘Un evaluncn de ton eementor que
contibayeron al increment dels
ursiones comanches hacia tester
Imesscane ema siglo x deberainlur
‘ade luego. a pein de In expanse
‘tndounidense. qu se expres de varias
manera: el anediodivecta a terrtores
Indios. a redefine foe terrors
te inuencia dees diverse grape
‘ios en opin on us alrededores
‘recimiento de locreitor de omerce
$lallegada decolnos angleamercanoe,
Forlapartemexicunadebemor conse
rar elidebltamiento de Ins detensn
Frontera atta de avo de ober
‘central ls campates defense 0
‘Ipoodinamiso dea sonoma
‘ker paraconstrarunatarer fete,
te otros factore An loro oe
bcaramoe de! aotearoa el endo
‘elconfistosinotomameren cuenta ae
Imotvacones deriva de afr de
hpanizacon scald cut del
‘eblo inion que carson poreNoreste Eistiuaculurn tadicinal
dea guerra entree pac ine dt
ae grandes planes La att etl
frente otoe jbl et. sn dla,
‘elastomer nce de
‘Sommer Ie unidad del grap at come
‘on ln alternative de sabrevierea
{delow recuse la eg, Lacon
petencia por exow tino e la cam
rants condiciones dae tra
Joven enormes preston ete des
{stun hia ia fontera mexicaa,
El perindo de icursones mde inten
soe indie nimads aia blocs
tenictnae acurie desde incoe fos
spare es sintapetn ydepas mex ante ger, ome Is
“oem a csp eins
ai rnin y contin al age
Iecwarena emer deh
"arg he peste cm Ken de
ede meme si, cone ine ne
aren detale of mod com fuer
Yoo laecntcones panel dare
{tevin conocer ado lowe
{ero que av hicieron por evitarloy
Tioga hasta ue de Tos momentos me
Sloe Penn guceste record por
{ejunderar mrelencedenamiento de
fatieasy mativaciones que diron como
"resultado la echos de sangre ya pro
Tongacin de a guerra?
=e des iia niin»
Ixrropuceies:
c10NFS AMENAZADAS Y PUERIAN
‘Atoxins deena a
Ate tsps ne
eae pte beni
i ee
ie atidenns domes
"ren eomante on aes
"Bloat frames oe
‘Sterne npr
ison hth eq sn
‘remenelgeims tives pes
‘Temone Ena msears akan
ena eendms pes
Tony smn eens
Sunieueadeocmmted
‘Braet Sore tcc
ftincramtgemerstae sees
‘Shuler essen ora
innit reams
trian cone ce ton
inane ener mina
‘agers ce
tft prs
‘stots ats
‘rodents
fc iecce cars
sith: Een stacce
Sati ashe
amines yh las blr mest
nn a a lr xen a
Dra prep
tinlospibin dn ean prec.
‘tin Ia erecemt presenti feb a
shamereanoe Ao rts conte.
Ind orion pbs ae Hab
cambio peal Ps oc
‘manchesestaprwna epee taa sh
Fatuad a ela sna
erearelleioey Te
Desde eg, prs elloer tract
ous deers ey
Shige apres ome
oidete Spt pcelsvane de
1 hen sen Coa
vena» glans
pn ena
hates
fac Steet ae
oh aceXérminor generale se puede avert
fave en in primera tad dl siglo Xx
Toe habitants militares y autores
lan publecionesfrocteiaan del No
treteianenuclinnde tory 080
Te people por lsincaretmoe
indian
acini preciar as que enel Nore
tecntaban om ntact a0 coon
tenimar de doe pete nacionsen Por
tla estaba ot aeance de oval
amernanoe que le larga citaliaria
‘om dominante en lain eritoria
‘tre Tera y California: por stro, oe
presiion villas, haclendan, sions $
{estos miner de open now
‘ur Ineo oe bursa al Extn ext
fan en medio de ambos se eneon
tenn ls piblos nds end unc
fs pascal y mostrand die
Fente disposi yeapacidad para in
feractant con ls etree repos
‘det es qu, tanto para ls mexinoe
‘mo para lindo escenario sta de
Prof tein. ir nocesarn orton
‘Yenla binqueda de opsonee de dfenen
‘formaron lanza se ortaecieron
‘entidades Desde luego, en cst proceso
Toe mis dies tavieron Ia poe pare:
‘aroe gros india we vero fread
{epender desu rlacion con preside
Ymiionesosedduyeronintegrandowe a
[shir indoe mds mumerowos shes.
fade
.
La vio.exci como uancuase
Latensn en alana expres
con freon cm ato lento ne
Ins prt None ety refed ga
ticamentenarcampastomale qu
pretend guar To cones 9
panes arandencusionen
"ier ton ort ones no
{ann alenjnto depen,
‘obor aasialon ents ntentaey ce
Coramsas qe ne dron ae ln de
‘ari dd
Son mucho le estudio hitrios
que rulatan acontecimiento iene
‘Buena pe dan pio sta
sata deguerary contendere
{he pander batalla ot mentee
ulmi de uh pede Msn
parterndelgo nev Nose send de
‘Sccmudo alan ntiveionesnmeditas
Glos actos eles dahon de
tna in nd pina et
{tgns oa laces a dos
axenic. Lali ita
Spree le ttre le
ittan dein goo querer, come
ligca commence a noma
poet eile os on ln
fresun Lm bates compromet
{ven Loe vntetamieton aparece
cea sere com jon endo,
Sedan ue pers interee ne
‘hina myn quel en
tar concetada spon una represent
‘in cin del enemign sf eomo
entinintderechaan despre des
‘venga hace nse,
Ta vlecia oie step ae
inte de dents ander casam
‘ambien e puede dec qua eran a.
ora de os acon agrestvoncotienen
Imeneje Estos dept seven a
‘ai tens Cts
"eontrst ella x exroca en om
fromacone seas entre mca de
munis en irene ie me
Stjesimplicoe den anempaits de
tines simbolea qu por oer
implica na lars ern aur de
Tiehedbor yuna demon pape
dew fuerza ydoterinacin Borde
Togs apr ue ents fore
‘hcomunsasin nen acd pr
tebe conor enemy a fn de
trust meneje gu
‘Senifeatvos pars uconeraparte: Un
‘mpd loss eheclpe qe lo
‘mas hacian conn eiaroso vei
‘ue mataan en empaa van
{llr ous ranchers on ten
‘one desu tna Lou a oe
‘rsihoaprenrona sutlar lec
‘os de lo indie cid, ena os
‘pindier «min comands pared
‘mostrar quo eetivasete haba vo
Sido. costa lege que
enovaby linen con ma
Prneioenetamcnan
Sedice qu lo nied dela gran-
dee panics eran foereros¥ existe
‘much etinonoa qe tio demuce
team Lauer ere clementocentral do
In ilentdad yearactersten que perm
tina delimit doe torre ya
efenan dele publ scam ers
‘manedoeosidaments laden, Mas
‘ante desarolaeestgnifcndo de
‘llopara leas delascomunchen prs
te tes important scalar de nce
‘ela propensn des mans hacia
[i ger. com a intervenes
\deteeores cabal y armas en sheen
ict co diversoseoemigy, facron
‘Snacenterent ede per ilar
‘Yauloridaderen ators meccanay
‘Sep por comers engloume
‘Beanery ropes etedouonas Pore
{Since de tomarencorta qe ext
‘ulura dela guerre tad cla
insiuionaleeindelhniry dele
fap emp, Por can rain,
wanda aepactaba apa scion
Incas an gamers par que os
lee membros des grupo cumple,
ol acordndo, La permanence
‘iz depend de varie fctare, por
{stern pros portant om ue
‘isin cinieativmente a act
lsd bien a aide un ower forma
ate In atordades femoris
‘ima
Tater denniete ace at
rte pcnean qe lon tnin dpa“incited
‘ets de ala
‘como
‘ein enn gene ome a
Mei Eni pate eo
eres ia
ShNineesdetetelwal gveast
[framed teres de lain ms
we renur ange pte
Nad one dee coereme nomads
sci seecansa sempre eta i
{hater ites sominy and ete
MosRTE coms
Ese lio relate aconecimientor de
Es una onttontarn de dn de
“ement en contacto ete padres
‘sharin raten Ensen
‘ee farm interpre
Sea arto cnaeracion de
Caracer general sce dels eaves
"ites ttl de ada one deo
Uns d lon laren, rancher yer
sercaneshpatablanes Ee per
{sridnerat decreed meds soc
‘errsyen amin nen ea
‘ile epics cata
de la repeticién de los sticnson, ties
‘Senta evelarauetlo gure
a
‘Sspsiicade te onde um decoet®
seme eae tum eto
oy ceases a
pa ertletpniceicee al
ei cer on samen
peels
Soret lente
spelen sr
pe eens
ee eons
ee
ctopeaesicatae ee
cancel ean
Spee orleans
tore ageevinn
Ee een
cages mi
a
asm onc
Sool toe
Seep
ence
a au Rae Ce
roam et
tnatalace itares Ls eh
then pen laure de camp mee
Exnecrsano tomarcncinta a fca
Ini del so tr han dei ei
btu colonzndor have Stee
Aor hac oe natraies Los mises
Sse habian que con fs inde ne
‘ceptaban ia suns hans
ado nent por crass nos
Estoultimors important psa
Sah de salon sx rates ge
{tate con bm mia sa compa
Pnieipalmente eb ne
Para lo habientes def
Nort, sto wre mu th *
bonnsmatsprtasssdelsoovenas
to, Er eaauee tar spon
‘aumento lanat-harbas yr
‘utube entre dw etermn or
lado. tatters bn prnel
‘lrechaso abut y la alized
‘amma de'extcrnian Las ens
‘ent siphtar puta one
Hensntedistntos grupos y bandas,
nv ames munis pore
ean pram cada dl sid
sri trades ldo estaba
ser euro mado ion ee
pha algun rat
tpn permit qu os isa
Tanproersta ddd a mee
¥ lo stanton tage de lo tion
ees om foal ete
sin El omoe ae aloe home te
aca lo nd oer
clarion axes, Las mle
an buesha,sbe manene
teangdad ywseure la cts
Derhtvne ln certoras cover
‘STenesta media, sotaan opus
‘wet ttatocy concen pre
‘mm dean fcr om ra
tna mucho metas cm pemtiesta
‘ones las teurnones de ho eae
Stmadotecvamente provera aehae pie mate
Le hanes eb
vine nse
SiS em tee
Frosch
fomagementearaniar
Sa
Srpeinoedan eae
Sees
a
aera
Soe geenger apoio
ai a de einen
-.
oS
epyenmne
selon anes ee
IMITES TEMPORALES DEL ESTUDIO
Eatelibroserefiorea una conftontiskn
cltral sin embargo, no intents aon
{arla desde su nico hasta desea
Sita fuera el obetivn, deberia sume
aye con los primetoecontacton dees
militares novohispanos con los coms
‘hes fines del siglo 0 y termina
talvex,en suconfinamients cn rexre
‘ones en Oklahoma en 1867, Com
interésde este estudio end enal proces
de desarrollo dun antagoniamey eel
nisi de sus elemento, eleg ap
‘iodo caracterizad por una progress
ecromposicin dela relacones ties
fiunterias, sta llegar aun pont my
Sido Hacia 1800 se comienzan a dee
articular lor elementos que hisieron
‘able la paz cam base en a trtado de
1785, especialmente porque lx coma
ddantesycapitanes de presi novehi=
anos se veian en la imposiildad
‘cumplir eon lo pactado La primera
‘dade siglo ste caracterinenane>
orl inestabilidd yl pigeo de
‘Sein printer de a
treme de taar atheros
st favor ila tevrrase sven os
Fura a va main yor ian
angloamericanon. Ein la miguente dda
Der econ deexge we hae
Ianejle alvin cons ne
Inque deseneadena furs eure
baci 1881 Setermingshesuscnecs
‘momento sea ue inca pervs
‘eredeintin dela omeen on ete
‘del cual se prolong ln rontorsac
Stnien hasta Ia daca en
Masti0 De LA poctsestscioy
Alllovaracaboun ands act
‘uci cultural froneica cn! sles
se deb wer muy eto ee oe as
‘enter dcumentaes Ebest tee
‘idan tensa sem as
Dlanteamiscomner nip ee nr
acion sare las rina Infra
tolectivas de proeccion» reac, te
Dnetnizacon pit oma ene
sels aks ranchers om as
Foros de comunscacsny nla tre
‘lla tanioen squeal
inherit renee
‘aly scab eno tempo
‘Come as ementon det pce 80
Sx pena hermione
‘ste estas aes
toc prs prfuivent emo ome
‘nto delat nes auc
‘nie practcnment ana car
"ine por una de spate Imeem
Le recostrcein es aa aa
ciitgn al storaor vesforearse porte
Parurdeentonces tora ue har ut
‘ern comb de sinensis
Darscilarmente mal rpados para
nent ls micieaiones persue
\Wemitvidad ln nmraconers ee
‘uteatmoralsdeaconcte En ens,
‘lento, que on de kr domes
Iwaktmincmaierar teeta ava
slow cane un sent matramental
bo habla al detalle acre dos amber
ln rela de manera amet
sudo eda sceon
[Etdocumentacen canis mexicanainimextercenamereann
eesti ares edad
izes Da I ae
rit cant oe pete
‘hfe par par
cron trent de lox iverson
fection ene cacy ca
Stsnep acumen
incite ee oi
sin mapr mee pnb dee
oats y ramets jac
ihe toc tte tip de ape,
tl com de des thin: Pre
gorda hlogrten see toma,
frownb eel foicen bests
tigen br puree
‘nodes mand est, a
“tram os ore vid de
othe mada ution deine
‘ain etnogeie adus ran ee
‘amin Altes pene
‘ean cut png mer
fade fa nrearn ead por
{nto ere a moment
nem este sentido, muy alee nat
ubicar la conformacién, transformaccn
ean an
inal ae
‘Simmons fee borcaeae
‘nmanelateaneytetngs
istic raoigeeseateacie
thee lest Sear sn
‘Metal Meru
cineca
Mttclace soe mr ale
compress da confontain tn
‘ex aicomodelapsconeinterese de
‘tienes ns eseriben, prs cual her.
Tra un eafuerso par qe, in ena
‘fonds en canals deca un deb
texte imagenes tion, lancer
i do lon mismo sea capa de reve
Int ves del dco, an otvacones
‘eloe autores aeicomoloscnmbiney ae
‘Stucines particular, La plralidad
{do sece impo pe Be fates
a
‘Sirnumeromscitastentaioe Sin om
thang vl alarar que eae referents
totienen umearitr deat, sis
{iuebusean interval lctor en el
‘ejodeconeeptore as propiede ue
fee dejaron aUelln docomenton Lt
‘nel mod de pensar deal paca
Sspertnde eos di dele
Tesformes de vidadelos parteire arama eos epson ag di Anny
1. Los COMANCHES: H1J0S DEL. DESIERTO
E preseote capt esboen ln pin
‘les caracteistins dl poche omar
the pomindo case e agulias eke
‘mento que ns ayant entender la
Fela entre etn mas ls pr
‘consent montanes Eason
‘itasestudoequc sen wnn Gosia
Tita de cura y nied coma
‘het pro misma mnceupaeon
inpleetadees partes ccea
"iseonspeiin qu tnian sso mas
{esi mismos trent aor deme. por
‘osguient, por elma como ence
‘ian fas relacones con etror pueblos
‘Nctrodertera sigue nertatemente
Init de ns ent aw dashes
dea poe, pars lege hata deinen
‘eon range pculiarn del cultur ce
mance queseexpreanrn ena eacsn
Fonerz,buseand en tad moment
CConoceR Pata coNSERVAR
a limites tersitoras mexianos a
[Nore dursntela primers dc ded
{ndependente, era una demarenesy
‘mertmente formal en terrtaris
Aescnicide. Uno en desaton ar
{anes paral gbieromesicano lcm
‘mars Ta Independent en Ia
“arpenc degoberareetivamente et
los extensas terrtorion nurttion
Durante east ode per colonial mo
‘atierntindes precio domain
‘tpanoles en cat direcesn, Bre une
tetra abirta gue desfabe a ui
seraorganizaruna empresa decom
{ample inexplorado enterica y
{tn poblcn ret dite
‘angelzale Porewera un mundsges
‘xctaba In imaginacsiay cna
“bic ytadore
eaprescocin de potencies entraniras
smeraandoeinvetigundo quella.
‘asy tlexpanionema decane.
‘ea haan sbi al pecs
lenin austin as pncr mie
‘inter en su conocer delimit
nl ratado Bema en 89 por
Pala» os Entadon Uniden eoncide
‘me Adame Oni ra hss poms
‘nel papel un ime aral que part eg
‘space, era como un rte
‘de lecada que traccendia sr enge
‘des decontrl itive Alnncimine
{dea nueva nace, una uy buses
arte del terrario que componian ar
amass Proves otras prmaneaAes a oii. oe eet
i Hn» Cais Tae
rungs ao Maa Séncher come
Avec iv enctae nature Lal
esis Hae Covel ae
{ioe a gn estab euboranado
lecmad de rtarlasoprenen de
Teams come bdemetrael ode que
wesc cord comin hasta oan
loches en 1828 pus on
sridenca que era pombe qo ello ce
‘era en calguer moment Las em
‘tus dela comin eran prev
Manvel ber Tern propuse hacer se
Urls presencia malitar mexicana, au
‘nentandola ropa otieando panto
‘eatsioe que tala en detalles EL
raha de a comin ae oe obre
‘olo-enlosmaterslerydocumenton que
palo entrele que seencuenta at
"aervacones de Jam Lee Berane
respect alo non de Tena La dete
"th dsp de Besar pts
(yar ondassntal paw emender
{qlee yc era lo pho nin
Seles. en pasar scomancien
‘ean oul Berane era aon
seen trans quc abi etd om,
su famoso preeror suze Hamada Au
fisteyrame de Candie Cuando
Rise toh pr primera ve aon
se ensar una comin centea To
‘os Laas Aland init Rela
‘pa st antigo maeseD De Cn,
ote que le recomend an bie,
bra fa taren Eat recomend amet
‘mntcal oven Berlnair quien egy
Menino en diciembre de 18 Taw
"prose ene tempotudiands ta,
{etal de Mésicny nus alrededone
“expt ve puso en march en
noviembede 1927 y Vtodvensnga
tosdeNucro Lace, Col Teas
‘Texas Blitinceario dela comin ee
‘rritc, 5 lnscbservseione contenidas
‘lode de vine publican age
rs muy ineresantee contione inf
‘acide varios tame redo
Aiversas dpocae, entre noviemiee Se
18265 aiiombrede 185, Enea peri
4 Berlandier pono de manifest fa
\erésenlosinios especialmente cn
‘noviembre de 1828 vat terreroce
anche presen lesa dl bug
‘fini."En San Antoni sso ami)
teniente coronel Frantace Run, que
habia vivo oeho aos entre lo conan
‘hes su aliados, com refund en
‘tiempos de la Geers de Independent.
En los ais vente, Ruz fue recone
‘imo un de os poo militares capacet
‘deenablar nepeicina concn
‘heey lipanen" A pati de 1929 Ber
lanier fy reidencia en Mataio
ros, donde Ia amistad y cones
Si Rutrlesiriero para dire neo
Imenzar un largo manseitn mse
‘qu reacts poet en TR
Mana
‘Gnuos ErNIc08 Y PORLACIOSES ES FL, NORESTE DE MEXICO,
"s018883Innes re ten der
Us noristoo que eLastricana
rand no sti a necsidad dex
Par sus oyevon integra el eto
[mpm comers deaeibendo con
‘rma taxi, ascot
ie ener yostriormente de
os en particular Es
nt que busca dealin mo com
tate denconaeimiento eon el que, e9
neal se habla de soe grupos at
om los prejucie que abundaban al
‘especto, Dende o nico ae le advirte
‘lnramente marellade ante miforeaees
‘isi yeapacidades:
Le debidad atu quedivers
tics dentior nradaaqo oenpat
nao indeid di elaey Aumente
{terdinaron porn viral
(else con su gual, que ama
Ice aera que salen car cada
‘Sno de ietades on hme
iow Su anatitacones [ta
set i a
Con ton itn, Berane aca
aisle nteer eee
{icadeter entice y googie ee
lo “ereritares, at como el senda
‘nnn de lo pndres mitre po
Iiieor mexicano dela rein La mayor
parte de ns wee e denon ae
made inistitarente como “nde
Thebes" o que no er so ua forma
fh identifinrow, ino que de glee
fsloca como iciviinadon ouvajsy
ambiente ene que Borlandr
riba erm doo adver La pres
‘publica easton ls das notes
thn se ealeaa aera eal
‘sm con que os indi barbara
tac corset atrcidades cons
Indfensos rancheros mesianos, Lat
pute de a region yd centro dele
aban sin empacho que ts incursion
1 deatroou ea fontora a
hla natal inlinasn de oe inion
rants lobo ya vena Laem
Ntares pro general eran toa me
‘dial, Maan Aveta, comandante
ffneral de oe Estados de Orient, bt
Tlamien 184 enon eres cn a ata
roi sae
Pom tao
ol hombre ya gia de a era
‘Aun up eseior de a tli de Manel
Payno mtr us prjuicion. Ries de
AUT publ enol pero BIS Die
1 Auece una reflorn sabre ls oman
‘See amndse hjedel dese,
onde depute wna numera-
‘Sind divers etme de acura
‘Sincyé que era imposble su “evil
"an "un punto de as ideas ue ane
aay rl pb Sh Be
aon pois para eel aca
tars gtd pr por
lor tejanos 9 yor safc al ob
pce. y acm ore deste com
Viet en perepectiva ea mayseulo
‘treto que asum Berane a item
nostra que los comanches. panes ¥
{ahnuncane eran humanos coe capac
Aad de razonar, de gran intlgencin de
notable fre aca y gu an are
‘era exalt em los crear rade
‘morales Podemosupener que noob
‘ictlosinflayeron enol hecho de gue
‘nen pub sus overvciace see
tor indioe de Texas
‘Dail tip de ctor que imaginaba
yelearicter petenddamente ent
‘sur obeervacinim Berane etareuse i: 108 SOMNDSS SEGUN Lets Beta
rnb i ie ala
1 ‘nie eo amie us
em aw sna mana
{us uote os a aractevisticn deo para misjora su parcel, Peto sl
‘wks osatvon Slamente pra juegos pede ver gst tls tase
stwedeshacendela jetaydevenersia cuando ata metigo ela
‘tentrozan ests placeres en grado cazadeun animal aaj crisandoun
‘str Delaidokeneiasurgelainds- oa spendin susenmin pare
lerencia que se ha dbservado e elle coarse Iagarpanta pre tomate
‘cia tin aqucla que nose rlacone prisoners
sa preserva dela especie Un" folargo de to el manusrito Be
‘aivaye puede no eeutar ningun es: er hace conan referee os
‘teranparaeciviaeunabuena ies elfentamienter entree genio
| Stosiricaio oe ete estar ioe wowADA
S60 BieataNoreR can to)
meting Sete dain ee
SA i na plcne ne
Serer recent |
Seen qescns ne kre Sen erga |
zl a btn esta y Hil plied or grime vee
feta Lae gaan snsrbtisn ne Ite pment
‘cheats tnt dita orion eur pal panc eee ee ee
Sedona cairn yaitocho Evers mcrae
Saucer en mantener leche tare een ie ee
‘itinema deisel erage
Carissa lwsuors tani Ted cenommimin
aleineacinmaeeqschan aciaid cass eee a
scupae dele citorhreaeancl rina nema
fepetecradetnanicind Hes nomen ac hoo ae
‘leds Waley EAdamon Meeedo admiencén de hombres, mujeres y
‘fon, ai como el métdo par la ten
‘hi de rviliny pra eg se re
fonveido coma jefe guereero" La eons
tdoracion y andins de este elemento
fentralen Ia orgaizaci soil de oe
‘omanches nor aydarden mucho aco
render lav eas y el mado en qe in
Eniinatunen napblacoes meseanas.
Dead lego que lor gruposindio del
norte rsintoron dead siglo X71 la
presifn de low european, quienes al 0
Encontrar forma pars interaroe outs
Tarde como mana de dhe, decidieron
txterminarloosometeroeprla via de
Tasarmasy,en clear delscasos, con
Finarlon regions lejadas, depo
Ton dew erry recursos yalterando
por complet sus formas de vida Prov
avon de esta manera resntimienton 3
deers de venga, totalmente jst
‘adon Sin embargo, esos encores it
Fico noserian sulcintes pars expo
foe cada una de as orerias yu ob
ives copie, Lon odin ancestral
‘Sempre pudieron ser motive de neacs
‘hn, no at or agravioceeanon los
‘leafy mltratosesentes qo deron
pica Feopucstasinmediatas, Bs caro
in cxbarg, que ena reac rater:
{x de lou padres mexianos con lo
indie norton persia yseeprdia
tun ambiente de guerra hostiidad
Dicho amiente nos exp sino ate
‘endo lb elementos que impideron
Tnintgracin de ambas poblaciones.
LAS PUGNAS ANCESTRALES.
Fin ste capitulo me centaré sobre todo
tl conedersein Se lo elementos
{insecon al poobo comanche, ex dec
Seltr formas de wide destacando
‘I papel gue aoe natn guerera
4 Tne formas de orgenizacin para la
Tninma, Antes de entrar en mayor deta
Teves mecesario tomar en cuenta que
tvisten grams preuiion «eas pre
‘nebidas alrededor dele mada de
Ine prandespraderas debi sobre td
slncultara del western estadouniense
la que enon son clement inde
‘enwable Em expec ncinematograia
A difundid una sre de esterctipos:
lindo irreducible despiadade: el
{adi tonterel hen alae extrminad,
(ini eleterpente lis armenia
on i naturale oe indore de
{asa Para entender los suoesos qe se
‘riginaban em ns praderas del ost de
‘Texas ene siglo es neesrio hace
Uinlnde coos euenasy alguna ideas
(eles ert aociadas
‘at por cjemplo, a simpatia por la
eservacionesen todo el erro este
dunidenes bio que oe popolaizara la
oa de gue antes de a lega de lox
uropens os natives americans vivian
faces bes yn completa armenia.”
Tim ecpuvsta a eans ideas romdnticas
abe preguntare: hasta que punto el,-
Jebloscnaont de eaptinsan
(hdd deapas se desarlle Be
‘ho neon ete ei.
‘rome Alvar Sue Cabeza de Vaca
cre fovea desde Fonda hast
frta muy alsado dea époc ala que noe
(Ghelohace inept dere su
Shey conbannes dele propsantee de
Gorslcontastocon Overt ignieara
tam graie ag apse diaper
0 epmes a ater sign
Sinete labios aoa
“ir de a eenuncin que debe hacerse
‘Slceidey Litas deltaic
‘de Cabeza de Vaca us compares,
lie grapes sation que coder
[arg dew raves ean fect Do
suit» por.
anos indie ie eda Pia
‘ees parce une ete
creer Laer
estes come ram
ime for ae can
nora dneter general
ese qut doe na de Mata,
Teena de Teva, toda ente de
{Extaceus neni om tendetan
{Mca ciao en Talia y en cotinan
fcr Ae Cale de Vaca no dela
‘apres de un ambione de raga
{eum etre grupo eae. anus
tne or ants suerte de ens y tan
[hema lenguns qe no basta memoria
2 poteras cota
"Gd inom
indie dela prndoran wert hacia 1582
Joralgin prcpante en la expediin
{vay Quivirede Francis Vanquee
{Cornu ream
{En ent lano, que son come aun
nn porel mar [we eta cat
Pha natn dos maneas de ge
‘eutectic
‘ey: son uy iendispestan pints
‘ie enemigos non de bos tres
Inde cdarecenlsvaca dela
sma tae ne qu queren ad
Danser deque ne visene hae
‘ids comer cams nunalgnae
ects era y aun tambin be
Lenqurecaey tyasera. paneer
bandas a fami apache, qe spa
a lee de a planer anton de
(go ete fren invidiasporowo
Bite breve ytomprano test
‘petiole aregtinetaban perfadas
Indie dela plaice a aber el ifs
ome alimento principal el momen
‘iociado con luo del po emda)»
de Toe poron para el traneort, Ia
ferro os grupos vecinos
[Ehmagen de sispersin qu os dean
‘stay elrenia dl igo X cine,
‘tGrminor oneal cnet anainsdel
‘polars Perel es
‘eval tendenca a eagmentanen
‘grup lorie cm caravan de
ie saedades amercanas previ
‘antactocon Oreste, beast
‘lest ua angen ar
twarel ype central qoeeellas ea
Uapregenaina lagu pureesplie
slp tender atria
‘Sain con resp a lin eruposceun
‘dnten anteater wos
Dlanteamsento torn de Casters now
yuan compre a propensin de
Roetoten purteraes a operant
‘nang deem considera Incomple
[eoreacin de rz olen
Tiares que mdeabanaloscomanchesen
Resin detent loti
ie dala pce advetimus qe eo tp
(i wie cerada,cuya nparenen
tnmedinta eu tendenca ala gure,
‘ompeten pressonada porlosrecurns
Iced En ant gue acai
‘lon ecurcs naturales ido
Deron de las tai em “ranchers!
Shladas oem banda: Cada io de nox
‘Srupos locals quiere de una ferte
‘Shenin interna qu ola
‘Baad ln ala de on eer ri
rma que ve referza constant
mediante a gueracontanas enemas
Sogotras eins Por tant ean cr
hides oales hace aura en tat
fue aon Unidades sociale automa,
utente nacnesen pq." Hele.
‘mento central eta uniad de lor
br del geupo Mas que aera enLasso anns Mantas
shat FaSensen VAzqU:DE- CORONADO, 1
1. tet pint ie Tien Nuevo Mi 2 di dl me de sb
pra e chs allay sume
disnetas teat yo lla bal tana eae a
es
inn dis camin pr laos, henge
secu matan, Eston udebantoncanes,
nan tenon plone de evens
snven qe lew tas y play
tera dandelion un renee,
nc da: hasta eg oes anak acee ee
‘ilo enel mare deinen pg en tere a he
ews arb mat, nema qe para hay mheay yom ee
we stsbn ean perio as lanes cr her eae
ican ration nds tame aan as
tea, tk lata os cern oro ie asm Cla Be
ests a ere er omen que ey
hina ave
‘do inde ante pp 200
loc x miembron dose grup bn
ames forall lai de i, pes
‘ieela dene elequihriventretama: Samenteen la median qu ls pref
Si del ry humann, con sus atos yds desigualdads de los miembron |
‘ehuaion a disponible de atom flecten el premio de dn de ce
Yetvon Si. sa que went que en
Con do oo una seid puait
‘ino unacomuniad prt, si pro
terior data odes nines eit
‘ton mci dena te bores
‘pundion usted ola
‘denim de aimonton expeeleente
‘mediante In eau, i diferenla em In
Fran sion al ered ee
‘es erp, para cd ea ed
fue none pusdon poner a dincuon mi
ero rgrenemon 4 a pregunta deb
fect dol prem dion opens
‘bende sobre les ran os
{rmados entre divest push de a
Uurales nome iniiarom lng dln
‘patote ala ropiin, per tabi es
‘roe ln lagna presen os
Shiments cultures incpertdos
Ducblos vedentaroeymiznadas red
‘icon tent oan y dst
‘Sn ome a form y agers Desde
Insespediciones gut husaan fos lesen
arson winosde Cini Quins Ingres
sencia decontingenteeeopales ue
Impresionaban oon sias Se ues. oe
bly armaduras, esorrendn aes
Atanas penetra en tar os te
‘itorios tndagando noe recs
‘Biron i ants
eal patent Al pcs trpa, las eh
Semiramis enter
‘enian mayorcottactocon las espafihes
la paulatinn simile de neato
Sete pros tno ela
Aienton completamente lar ep
‘medio ya aa coctign tradicional.
‘orgtnisndney redctryéedee ns
‘Goins ado el orton al norte dea
{Yatolnrg dl soe os comanche
lnvanaarn sabre as lank de Pon
‘races sre dominio del caballo
{imo elemento de sucer,expulsnnd 9
Eheontescrsont a tendenca a
tual in rgmentcingvemon que
‘leomplejo pros de redineribucion
let rapos las epoca
ieapater de enlrentaramenasas mayo,
‘estos ron obliga confor
‘mar ampli altnas on errors ex
tencosInddabiemente ac aides
turaessirrondehose para confor
mars que espucsfurom econoeadas
Doe los tspafiates como naciones de
Btseronne se unievonpeaeon trp:
‘ksplazatiowdectasresanes nests
44a Ta'maciin comanche. com aldo
‘menores tales como lo ews ls we
chitas Por ell ne poet decir que sl
Jegado principal de per colonal oe
Inormaciin de eso conjunc eure
‘mente interadon au no nie
‘ads, que Iuchaban entre scons
boblaconessedentaran qu asmabany
‘leshacian aianaaso teats de ps
Abus antropsoae ¥ ether
rs haneatudido este proce de inte‘Shane acideotan ureda t
aparece fre el cece
coherent con spond
1 Enescconterta ota
tant ela atvdad misma dace
tits‘ mavimientoentactona de
trap" Agu ee netevari slr tt
onan nea de elmer lose
"on ay eben
‘eure Lowder grape ia
langrandes panics inno sin
‘vrs he low mada ce te
‘opie, fate nae tian wrote
Truntmite deca manda det dt
‘felacvamenteimpredecible. Por ell
‘Senion de laz rancher varia
“thlmente en fanl doprape en
‘Shel eters debian dl
UieACION, OBLACIONY BANDAS
Fi oe foe int el silo xB ae >
‘anchesorupabanunertena ris
‘elocte deena al sur dal i kan
‘Steaua cla Bravo enue maps
1 Brena mie amorns deem
anciloaprmade
‘alan i deun tothe 1nd
‘habla de ade 10 milomnnchee
‘toriputsbocmectesy cate
‘eros en una epoca dade ol do
Tnbitentes eine del prope depute
ent cleat em spenae 21 al pt
onan cleue nee cam
‘esto de Blane, mado et
lecontiarinde france a
‘nia det 0 on mai aaa aoe
IMcan ntee deo doce mil persons
‘Tove fac aldear mance: Sl nore
vista heewun lena mayor:
‘Snalrurdi fo emotes
‘Tigereenteeinddaomers asp
(Settee ete lie den
‘hore ata pte to =
Bin pce cnet sta, exae
‘ado ol mimeo de pers ey tm
Dore pd wae qo ee ta
‘erectabunintresaosenimpeessnae
Catlin Uneaieulotaawia geste da
Mantel Pap den
Sitar smoantestucan mance por
Ipooitare dela frenterne porn pola
‘Siarmestana que muinse nentones
fue ae len toni Los histrnadores
‘Wace Hostel concierande deren
leer rent el so XE lon coma
the suman entre gnc y eit
Escort om cova gue
‘xtenao poco sane no sotaba cn
Salsa ger seat
fino sn exe unm ira sonstencia
‘ten ferencacin en trim deen
{Suny contumtres on lo eps,
‘tees ceine inne come Ios oes,
‘rchitasoapacher Res
‘studs anteoplagne scold
anova eepectica: ls fuentes de lerequ espe Inman mip ai como un tip dee eee
por cali parts on el desir dnd raricdad nasi
20a son confusas. Esta misma diicul-parikao comedores de yampa (ue et
tad para diferencia subgrupos dentro ‘ina riz pareia ala pape) yhosach
dela°nacién comanche"esunclaroind. _ocomedres de ial, Ottos nombres de
iodelarelativaautonomia decada sina andas menores son lo siguiente
de la “rancheriag”y de sus reepectivos ttsana, hot mont, page, phe!
jel ‘anima, tenewa y wooth" Estas bandas
Los historiadores y lo antropdlogos fueron distinguias con base on nom
hun reconocdo algunas dels principa- bres que los propios comanches les.
les bandas. De acuerdo con la informa: ban, pero en las fuentes mexicanas ¥
iinobtenida dele jefescomanches, yu texanas muy pocas veces aparece. En
en tiempos de las reservacines, e di. la mayor parte dela ocasiones la
tinguen cinco bandas principales: ua- tordadesylo militares de la regia
hadiobanda antilope;penateka come nombrahan genércamente comanchs,
ores de miel nokontovagabunds:yam- cuando no picabaneleoncepo toda
‘nde vag de inde taro lab
‘Squier haetindla cera
teria do nein ante dela Guerra de
also tas do principles dan
‘chante Uno le prosde-
uments que he nronteay gor hace
Felrwca exists lash eel
[etiv rela hee por cautery
Adee meson lee Cosine po
"lementeen eae 1894s en latin
fm ceroe stages a pblacons me
‘Sanas. Respond exe ele qe ern
‘ngafador tant los contanshes de ae
Pthloed arriba coro de aba por
‘Seris cabelas quences deren gue
(Que depui a ner moc encegrupo comancheeseltestimonidel au:
Ter eanda Gonziencnptarado €
120:
era ba oni
Wiser Layee penblemer
‘quvienoneliiame
ome
Eheahanace
“irttneidena ea labrador a
howe] Este tine, ls coman:
dea yaraaras caries uy
neat lw chartcnl, de In
‘Sem ami deloecrmanees sn le
inven cer dao wetorros,
So panes, mesaleror ye
os que nm do In mma ama ¥ 50
cone can el tome de apache
Berlandiery Rois meneionan certs
ivsone interns qe nen correspon:
denon com algunas delascitadas aria,
{osyamporcns“orman pate dela gran
ci comanche”, tienen Tas mma
Cotumbres idioma, ange sus ra
‘Sherine etn separadas!"viven en
planices en donde nacenla mayor parte
fe os ros de Texas”, De acuerdo con
‘Wallace y Hoebel, esta banda ccupaba
‘lterntorio més al norte y sera Ia ms
‘ercana por costambreyTocalizacin a
Ja enia de origen: los shoshones.” Los
ueanticas, segin Berlandier, vivian
{ors de a fontor,yestaban en cons-
Toquees posible queseael mismo grupo
lacey Hocbel esta banda extablecg
ssrubicacién desde el siglo xv one
ee
ee
non eee
Sint
eee me ee
aaa eae aaa
inoue aman
serene
Seen
Perortotrrets
ees
eae eee
pepeorid mc
cas
perma
orgies
eee
iowa eee
Coan ‘de pae Acanrela, Lino Stochex y Te
an
lo osage #incursionaronfrecuen
‘ements cin laxpabcones ote
tenia, donde eran temas por st
‘veld
‘naman todavia ms if do cota
luce esol tama que cada una de
‘tas bandas odin tener, as como
Akinmica de oni ysoparcin des
Iisa, de acuerdo con el movimiento
fetacoal Pern Gonlesy Dini
‘Santos fueron capturados simula
‘mente en 1820) fueron de los poss cs
{vermin qemenconacela mage
iti den aldo la que leparon. EL
Primers enlculaqus habia cn tranche
salededor de 200 goerers entras
‘Tsognd, qe pertenecta ata ranche
Inns oni 890
ia mas al su, habla de 300, de manera
{ue no etaramos refiende #aldens
(hovilee de alrededor de 800 o mil in
‘ion Googe Catlin cael entre 600 y
‘00 sendas comanches ena aldea oe
feta que ili loquehaara de uncon
Fantomas edo ilalmas* Perea
‘Slohabriaqueconsiderar quela migra
‘Séatambiin mplcaba um efecto do re
‘hin y separate, para cumpir objet
ow expectico en rela con a repro
{tcc del gro. Eleautve Juan Vela
Benavider, hecho pesionero en 1848,
lean
[Larancerasecabiaba cada 12015
‘ae buscando pst, seniE noe comancs 08 le eg ” oa Soe menos tacivas
med near tae, Cuando ce ccupe dela eat Pease n Soak ae
" entornoalascampatias Louis Berlandier comienza dicends Encsrmvinienesonpeanioey der. Elefecodeldominiodelcaballosobre
ee aeimenees esl y f
ron den riidad delosacuerdos con Sin duda la mayor parte dela yobl
sarcimiento, Un George Catlin, quien para entonces baitAhura a ee
sete cn ora ee
mr pum com ne coma
Snkerenooundel opcode Gra
iti
Pde oll pei aen
cohesion enero basa
sane aan ape
eens
Sona pst
oe ee oo
mime
eater
isethanae tee ae
rope tetera
‘ciara eee
Sanne sigeen ct
a me een
Siena
tiie
person
Seas pte
ao ene nem
sh coan cmc mm
RQ Hp.
adelante.
i bins calle eid
sl nt etre icon
‘rein furan conaierndns oe
‘Spresmincn dole rgueea at
Sronalee purer poe oe
Sine Beane ia prvadgsee
‘somal main de Smaps
Fey cage sates
{pliner linens See
Hor afrma en la narracin deat
‘wei que ones comian cre
‘sn cnn no i ar oe
aucen general inn mires pas
rein Pro ome giteater as
‘otros os Qbe los mame So,
podian hacen fn da peste
steuonc aca Menta fence
‘a, om fo sb et en 6
‘rsoee aor entre nine ae
vistedo on Conta port Co
Pesguisdora de In Frontera Norte
1873 coment
eg
[Baas expedicone suntan
Jermente do 25a 50indine nombre
Jefey ee ponen en maveha matador
‘sits mulare qu son lar ia bt
eden stir a tis de acs
ata my larga. Notrenbastine
Sleunoctando encuentran cam
‘ame dela mula le sive destino
‘iceiondo no pec ace que alent
guna pe evan pana ri nie
[oo Sei ces expedins drat
/ACIONES DELO INDIOS ERRANTES EN TEXAS
“Ceporiones. Lam tives de im oe shornetamon habla gata csi vida
tera en nonin cna, a gueen ye Juego Sn mute, por Contra,
Sel nati ctd en rer ios pron, vam mucho mn atv, debi @
ques tor pre =u oe sro cure a Wes ue sour
{Suarmcones prntatar a viajes qu aoa Sesten pon pesn
pence nya Sanat msn
queer gue preperinn sistema Muchos publos entre ells low tas tabs >
Psdenonoquitrenplantarcuitans” Auras natives crmplemcnens ois
‘cries ain y apn de que guns pros acres alan a
$cton veins Incas or decsigue seen i pritepalmupncc de eos ee,
‘heen pesiern neared or animate saves ncaniguer sro
Ena oevpactn ea rsevan sxhusnsmnce ake vanes eee og cazador
"toe pronto dst na epuacin quelehace ganar respetode ne Cane
‘sities acral fa gre rene a ntancon aenctbenne eee
sd. Enocasnorsclenzaderlalva tem. jerocon mis lecuencnceepleg
inhimpn par tu toe et perder La ntortnaaepenn ote
‘enc al unto donde la preea ha queda tr ne a met nce ey
‘erates cha enn cava un cacaner see Ses y pile pare
ARES eit desetercambiaalcome ararn ence ees
stars sia proce arene ln nfs anidaban en
ls animales noo ms iis
maa, Elcasoeeque
1 hacia un conjunto formidable
Catlin en ou vita en ISH al aden co
Con manedos ton shunt
sentaba desde luego el problema ga
: eel a dene
arrastra sa morral ere un pardon
ando usalmente entre op
son loquenegoacab ene
tan usiosamente a In dre oa la
quserda, gaan instante aio
tarestes deaceperndoconfion que
‘susan se yen los quence teri
Ai, la motivacin nmediata deca
bio de residencia ea la bsqeda dos
tory laruta se determinaba de acuerdo
on los movimientos estacionales des
‘manadas de bial, Los comanches 5°
istnguieron de los grupos indie ei
fdantes en que su recureo fundamental
‘dealimentacin ea el bial, Eltestine™
hio de Sarah Ann Horn apunte
Porsu pare
‘queer perlacaradecstemamifere Lom en abrilde 1841 alos hombres"masante
Tabs sages hacen nce sobre gente ema uceacotra babar,ree lag temp
‘ito de une campaia prseetada cont
Psconveniete erp ata
inal dea campaia contra bab
‘Contentarn: Sa camp hubs
anager prineonde man cme
‘haba prvertade nesta fra
“encontrado alguna peblos de barb
rem por qv salen brs: tend qe
‘Sminar de tecteniaewcuatrocest
‘pis pars encontralon pure cune
somienzan ls plantas bear le
Seretiran sus ranchers at
teas pel mucho calrdlnestactn
ego porque eb, de ea asa 2
In propisdad de emigra en el nvierbo
‘estar chines mastempladoe retirar.
eemel verano alas tirrn stuadan
forte. para drut do una tempers
fora media Que esta ema propiedad
‘enon bor indi. que emigran aco
erable distancia den fronera ene
‘eran, a nca carey aurie e
Jie pra jar su rane cerea de
sete en liter yrobare invade
‘tae pblacione,
Sein Wallace y Hor:
‘flees tan indispensable para
chen cane eaball. Ninguna
rede er animal or denperdn
*tcexept ln gpI spina ral
leva Catl, ca ag,
‘tone hind brrgn yh
Cement eran dor acng =
io
CComianlncarney os viscen in
‘emul de os hues y dan
‘uy completo las piles, para le
tmackin desustiendns para abrign
Fata esc, ettera = "
‘Yast como cuidabat los cabal,
Aependenca delbifallosblgabasse
liarlncneaconforme a cirtasrelney
permitieran su Yeproducciin, Ferassy
Gansalez. quien ae cautivode loscumen,
ches entre 1820 y 1826, relat en 187
nese tompoconecaleeanes ps
‘poco de haber eo cautivade hen
Je paz co los comanche, cn gens
‘otardaranendisgustarse porary,
‘ovordenadao ena nan de nc
fomanche nest puntnes may ava
‘do, poesenelnverno mat inate
torosyenel verano pare aver,
opera qu pscel tiempo dela partie
stn ns ris un poo grande pk
Inatar vas horas es det, nope
dia) Bxeser el rgen deo i
‘om os panes, y aunque se eerste
‘sto no importa una decaraci
terra, Loe comes ols ane
‘ectbola we limitabana qucdafai®
‘atari mlo animal eto tie
‘tua chs proweyéa ae
‘ktm deere de vena, gues
undanteon uglier
seh
mt
Desde gue pra su tive
deena en
trenadas Dice Reviniee
Fodor deficongtat Beagel
‘orn ompiene theo ars omar
tate
Aunquen un conteto muy erent
‘teatimonio de Sarah Ann Hor cones
{e perfectamente cn la decries
Con spc amps en ere
‘doagur evita Shaan onan
‘erred Ln ete
emt at hes om ae
renee
‘pc am var So me
esr arte ur cua
nr tinted estimonio de
Sarah Hor tau preccupacn cere
‘del situneion dea mujer entre los co
‘manches. ren yrtcar da mujer en
\elcin dea mee con as hm
‘noniiere pe deur da
setae Es mploconee
Sin pane mi shltg
‘Stornlwates sas Chandos,
‘tan debtor sate cua
‘seo mata ba ei
‘au rn in datanin la dieae
‘beset camin a ota te
try sino puss Baelo on un wae
‘hw reve asta termina Enel
‘tm gut en
‘rate pcr En otra
meatquea Sarah Hor ke pareci falta
a naturale
ambinban dea
zabana planeary dscuti
realzarselascampafias
armasy au aparencia, Di
cimo dcberian
apreparar sus
Derlandier
S55 Oo brea, Sito Am
Los efes de ns partias de guerra
lizaban toeados o penachoe de plutast
intrépidos se cubrian Ia exbera cn
forra hecho con un escalpe de bila
incluyendo los cuernos, adornado ta
[J undo han avistd un ee
cue temen ataca, ses pode vr de
tnontarycomensar a bramar e00@ i
‘fala macho, ragcando I era co
pie y manos exactamente co
‘nad salvaje al qu etn ital"
ee ee
Fn eee eee
Spat een qn puts amame ef os nma mayer ney dere,
tudes tenian un significado. EL tip de te contra las
\ocedo evtaba aociado al rango la sreetdas de ech nae Ect
bravura del guerer, Los materials ¥ males co dew coer mi fr
Inconfeciin de un eacidoy un area) y gree, apeciie
‘Staban relacogasconel-pode” gue: x prop. s pertain
frerooprotccorqueleconferanaguien doen frmay ea probado qv srve
Toevanba ince cents tals moran, PlatDesde hp tales ast de ato 0
postrepetase om horabsentt
Iptiates mentor
Rinks emendadnatas Encbrelato
SLURS EAE ne hcaan
Lum hrbaoscesnnertadn pl sr
‘[WNoconnderable [| Simmer,
Stoners fur Je mie encarszade de Ta
price Aescabezn a eleapancil |}
re eres cure aac on ma
mpage penetra fas dessa
Gow» olvin salir es derpute de
Iter evar enn punta dem
ale laa el raerpe de alguna de
ors erent] se dit
uesearrnate peligro Era tambicn,
‘aptancl, qu habindone conduc
rare alguna win anterior.
terme eneapincin dew dl, a
Crust grad hanes on
rasa tales de aro arbre
Manuel Payno pur su parte bland
dela aetna dln comanche dente a
1a guerra ye Ins limitaciones de
tropae mexicanas para et
singer oe
ceesare tale
Socenuees
scum nnn
Selon odes
=o
eect
See ene
ose ee
See
Soe
arene
ara crear y eproducie la neces
‘de guerreros que se prescuperan deo
tener honores, era necesario erent
Jom varene
dene In ma Gera infancy, junto *
«loinc los valores propose =u
‘urncundciinde defensor de spb
Berlandier testiica esa tempra
seducatva
‘un edad uy tema me
Tahoe mci apt rc
mane fern den pep ie
Elfinaldeestacstarelta my ns
fication pee aldara props
‘ul eta aed alae
‘Que quardatan entre toe coma
‘enetinerwrde as counatades se
tambien formabs parte deLarajeree sa
ae Sarah que
{up pur eres stmt
be ln faerte sohesin semen dentro dl
‘shloremanete,relacmata come Fe
Aleeerminar qe oq sles
ft repredaceon decal
oe tame cerradaes
Inde reeonecere mer qu mando
‘nom die yc fom bla
lige dear a ces
te ments propia superovid eralo
‘que adereaab ncn nina crcl
‘End que reales vn cx as
tar Practicamnte tao lo relator
om mento deep
{ral EldeLorenaver une eae
"nee ow sin aan ert
‘ina ema ds mbes al
Sande ilegaron al pare de abaue actu de rojo la euera yd a8 Timitaciones deg
Desa la
cont ioe rapes motets pare cee
tt mates oP i puteenctansuhipomcretmy mime entra sia
alan mae th hace iateawens, Dicatwannden yrs
simon whissieumetncneiaiee — tcipssemeniaomemeiis
tn cami te Exim q bite deg acca ecidid ta
set vutioHarenan cae mchaian——_‘lagueen nasotos se Hama hn ‘inmertowonremplazatarconuamis Agu pes, tenemon untetimonio clare
sedesribecl cori an emnbestda militar que corre, el que mo apa ay {cnmiosameda acim: hast dla fuerte cohesion étniea dentro del
Teeaptime sricceeenenimtit eros rine, eateries ee tere emer
ste da cement nt Saemiea haw ene tere eons
nakeperiace. id coe hn Stara ome vcremor Sane
Leitrndemenertiegr ine ec mene dal Saahtmtanhia mess acn Serres
trata aa aoe couthatansunqueyortupopaege ban prop ca ecw
Sew Snembnrsy ano wamerae malin Sela pe dela con pr pecan ea
tahini teases ver tna on nda spe ‘cing ein pec dela criti pr ereptin al
He ee yep lonenn signi tamer
corns tcl hey con ee ye See ee
escape] etn eantta notrn owen ciiSduisatsprtrene tenn pt cunt peru epcr ie
Clnadensn sca aan co ada muchas ven eanetenin yeni on nimeniewadn nas lanes come pa
eed dere") Las een de cull ue Lelattclslcoetcsheaerchs | Hoxindgens sob hemor
Semmaiioieegaae Clemence Tae Secreta
Segue demande nen cain = emerson
= rama Gera de emer cunmanrvmnaer —Waldecenarelmuysgn: qurneremabe arcsec
Sie ret eachecnse ——‘Seaivepldaar‘nrtaprone da gis eaiban ein tr
nena core de alan eerie ScuaPZitcabnrioecnes tr fescue oe
‘ame ere Ore diin, deere Scoqurdibencnveellcomancer sues wees sero qr
ich pr sar i : Semee eSewieinge Scusbewdserdomnosscay
Ss prises tomendaden | Paracreary reproduce la meaitl — Senebpane doles tro ldeLoanerun lo mas
a etm tani degucmarcequs cerrmcspusnanee Samcniemaepaedeaeet Cnn Lees anae
rTM Minted onda tener homer eraneonaribeROut smi Deeps strap 0
See auneacn amr, lor vatones en el mang dln ae Sop bende eka mres
SREMESUIER Tpecentres dade a mga ern inna heres
Teneo rea cindecriosvareapepece, —oanndenntsnsanarcin apnoea anne
a i eemiededchaarseePee ——eeeapbcar@imgndy ape monte te mr ee
seth aaditadcumysbattane Berane ti xa Seca eae Suh dn
ui scent: j» Remajumcoeaenten, Sutton ape
a ‘Sincere Pevemnscni Seto sr h
Massy empanadas my nn
elon comanches rete comicna a apronde #41 aitad com a caneulsones més ho
rocoto bhien eranead
Incabelen ye geponban e reo
escubirs con lon cabon de sana,
Amos peda la mcr con gritos ¥
temidos ahogadon pore olor =
eeperacn yl ferocecarenadas de
Toe alajer era a eet oe
lenin Lorenz presencia aula
‘scena Tene de arora ange gue
‘brane rstrosde aquellos
Toshoeado dem von impedin eco
‘ero: per upon aturalmente qe
‘tan ser gente nia hacen
‘ey eto a lenaba de dle Une
elo bare juga con a eabeler
Comanche, ements cand wee
‘purr. Acar Li ocr Tp
‘cnt ene Phelan Tes
arranceda «uno de agus babe
{destin agit deren
‘Sir clara abe sucabe hr
‘roma acon qu ae eld
Sintferedramdtn der t
or svi eer
Toren ene ten
Sinan in Con Pees
Teele entre Duo™
Dio quenaciem et Rane de Tor
ta pop de pad ete
ache de are, fia ea
1850, haben dw unde
sear camera unbermano ne
ache
ata tia deserpiin cotione los
lementoe lisse de una tune de
tveroen rote mara oe
{tra aloes entre sci 12 aoe
teded queer eecttraban gecracre
fen el eampo como pastores, ocuidando
bore agian Sha ra per
{odaacbelladn Tambinsecaperaba
ftmeen ins eunguscio sia
plearelataquea entre misviiaio.
is edlane etonartel ante delos
‘autos, pars analiza su ents
"Now dzon Wallace Honbel gue era
il distngsirala porta descr
elas paride de sel, puesto queen
tena titanic de manera
‘omant, La diatnen radia emo
‘etv inal dlnempresnperoaunen
tile confundian pace una incursise
‘olin doen en una icha esata
‘te enemigoe emer, una parce
fuer no deepal oportunidad
{nea rbar cabal y obtener un bin.
Taspartidas gus tenant mic
‘xpeiico eran nui que buseaban
‘engntla meted agin pate
Ti tares moder da pon
portant tare”
(tre fon comanhos. Wallace Hosbel
dicen que. en comparacin con otras
‘ro dl Ta plaice, nevis
Alegucreron mo legen a desrollarse
‘integrare como parted lnealtarn eo
‘anche Bspebabieqor ltd eto
sutores stviera pein porel tipo
palmenedesenprnnes weet
‘miembros dato realiandas mucho
‘spots deste oe pcboe nos
Iocan enon Exad Union eran
‘elidoe on la llamada reer.
‘os Berlandierdesrbe amply det
Iisdaments esta nsstacan mar ene
Ievcomanches.
tac dct compas
‘comands pro dos de
ae pita Newt aber ue
‘ray nary a deren ne
{atic per tamer ln po
‘oorde gare
[Elsen ipo lado dul
eects mieten tll
‘oreo hares qu an arads
tenor que a ordenaio yor el
‘le mca itr pre»
deine tery yon dene aecr tiereeceme salen eee ene
ewee sree inte eae recmareaa | oo
a tom pone ena | am an er nin Cine ia
aa Tred cy nme a acs ve prs al ir.
cen lsonlamntie ervpoespecalzado de guerrero ety
mene a ctaaitacon ed ie eae cl dando ies nel car que leva consign un peat pal
poten aeljeumenemigo se pre etstala perfscincon ls desrpcenn
See aan eg vombern asd mene cao ea
tote (| Coamle ere caundo deBerlandiery Ruz ata fteria rans ec oc toms lcney ea ies eo ple ale ea
eRe ns hombres dedi agora sp ce say Scene iar ser gamproms Coda
cee EIAs morn a ene sentido en el conte del enone ar eee be me uo haran nr ene ene
a lier ls odene presto social queseconierea vais setaren raed sna tn ms a mn Fern
(MSA itn que Se armasy al hereto nner har tir hae
SRG en deepest Podriapensarse quel enorme pe ego ude ea er
‘Reidel mismo mdocn seal porlo spear mt
Pecan cave dejan gue dandono tor cas lorxady dep
‘Tefen oe ann nr my
aaa ay aceon cael) ur conon now de FTO
‘etnasparm aoe eneanparipar Seagull pti pnts tony eta or
sees Tenth prey lone, in taoresprouncian un dic 0x
Frans aun to ea que eonroe,Eecenia ppm dn a
Natoma yin ees stale que admis fae are
eee ntsnindgmosyeabieades soocal queempujaba alos guere
cavemen a hazafas cada vex més arrests
legs a producir una competenda ene
‘propio teniente coronel Francisco elds que aeabé desgajando a comut
Rus giemeulinfrmantede Berlandier, dad Sin embargo, no ceure tal debe
(haste labermandad de los guerrero a que se competi casi exclusivamente
‘Sctncheslntrepidesdesueaccones, por un prestigio social ue, on geperal
‘Siatgneindecuidarsusvancheriy, nose traduei en Ia posesin dearest et ee inspres near bn mee queens a
[Sino de sacrifearce ater que bienes ode poder ne interior de SRKDS En aleue dander enoy cmc agua acto oman of aids a
‘Salter oa" Fancher el ero concentraba unis ea tranchra or el deen aan us aa vo pe to loser
Eas contest a intrepid de los euyocargodependia no solamente
vero no tenia limites se perdia el aptitud para la guerra sine de sue
Eiiuiodclresgoy elmiedoala suerte cad de tomar decisiones en bee
owniacabia Laculure prea gue: detodosy de preserva elconins oo
‘raoresultahdnicamene dels ame- grupo. Ls eles propiamente FUE
fine descupocen desu werriteroa del Ioeran de las expediciones ate ie
ann Rat,“ qv mnie stern ene unc se sp |
SoeTanerc tesla tits trim np osodmy eta r
ime intr ean rer Non Ho
taeda sent es eriono dello ran de et Pree yale | Ingman degra quero dt rl ent ne
amie ug eeu, Eee a trengucrron Lap, | fra popind pra Lacompy, van) acenadnnla com
aan eee atmos deaaogab en ela eee eToabetenseeren io Eneetrapencin aa cmon
Plmirentclcretne nM pE MTT | cetirinapl rameppapnhsch vaweereoipeaees
SSS eerie ale ne es ean na
‘Geen una wcedadgucreraexanoce- las posiiidades
‘Maden ctenide pre. ara empo que we pda one