Rapporten Van de Commissie in Nederlandsch-Indië Voor Oudheidkundig Onderzoek Op Java en Madoera ... 1912 1912alternatieve Titel

RAPPORTEN
VAN DE
COMMISSIE IN NEDERLANDSCH-INDIË
VOOR
OUDHEIDKUNDIG ONDERZOEK
OP
JAVA en MADOERA
1912.
Uitgegeven door
HET
Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen.
ALBRECHT & Co. M. NIJHOFF.
BATAVIA. ’sGbAVENHAGE.
19 13.
RAPPORTEN
VAN DE
COMMISSIE IN NEDERLANDSCH-INDIË
VOOR
OUDHEIDKUNDIG ONDERZOEK
OP
JAVA en JVVADOERA
1912.
Uitgegeven door
HET
Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen.
((BIBLIOTHEEK J
ALBRECHT & Co. M. NIJHOFF.
BATAVIA.
’S GkAVENHAGE.
19 13.
INHOUD.
Blz.
in I
Inleiding (Oudheidkundig Onderzoek 1912)
bronzen in het Museum te Batavia, door Dr. N.

Oe Buddhistische
J.
Eur. 84
Benige opmerkingen betreffende de Tjandi Selagrya, door
1. van
Jochim 90
Beelden door E. F.
te Djokjakarta,
der steenen bijeengebracht bij de pasanggrahan

Opgave voorwerpen,
E. A. Sell 193
het door
op Diëng-plateau,
door
Opgave der Hindoe-oudheden inde residentie Baujoemas,
122
E. A. Sell
Opgave der Hindoe-oudheden inde residentie Pekalongan (met
door E. A. Sell. 153

uitzondering van de afdeeling Brëbës), .
.
201
Inhoudsopgave der inventarisatie van Banjoemas en Pekalongan. .
LIJST DER PLATEN.
1. Zuiderpoort te Djedong (foto 1258).
2. Noorderpoort te 1267).
Djedong (foto
3. Tempels van Pasetran te

Djedong (foto 1273).
4. Tjandi Bangkal bij Modjokerto (foto 1278).
5. Badjang-ratoe bij Modjokerto (foto 1307).
6. Tjandi Kasiman-tengah bij Modjokerto (foto 1288).
7. Tjandi Rimbi bij Djombang (foto 1294).
8. Garuda-beeld van Petoengombo (foto 1316).
9. uit Modjokerto (foto 1325 1326).

Spuierbeelden en
10. Koppen uit het Museum te Batavia (foto 1318 en 1323).
11. Yooraanzicht van Tjandi Kasiman-tengah (teekening).
12. Zijaanzicht van Tjandi Kasiman-tengah (teekening).
13. Beeldjes van Buddha met Prajnaparamita en van (foto
872 en
1519).
14. Beeldjes van (foto 1520, 1523 en 1524).
15. (foto 1521

Beeldjes van Halahala-Avalokitetjvara en van
en 1522).
16. Beeldjes van Maitreya en van Mahjmjrl (foto 1525 en 1527).
17. Beeldjes van Yajrapani en van Yajrasattva (foto 1529, 1528 en 467).
18. Beeldjes van Prajnaparamita, van Cunda en van Marïcï (foto 1530, 1531
en 1532).
19. Beeldjes van Kuvera, vaneen Bodhisattva en vaneen Buddha (foto 472,
466 en 875).
20.
Noordgevel van Tjandi Selagriya.
21. Beelden Qiwa inde nissen Tjandi Selagriya.

van Durga en van
22. Poortwachters van Tjandi Selagriya.
23. Fragmenten van Tjandi Selagriya.
24. Achteraanzicht van Tjandi Selagriya (teekening).
25. Doorsnede van Tjandi Selagriya (teekening).

INLEIDING.
(Oudheidkundig onderzoek in 1912).
thans het eerst in hun

De Oudheidkundige Rapporten verschijnen voor
In het eerste
nieuwen vorm,
d. w. z. zonder de driemaandelijksche verslagen.
is deze nieuwe regeling voldoende

afzonderlijk uitgegeven kwartaalverslag van
J
het is daar nader terug
rekenschap gegeven ), zoodat onnoodig nog op
te komen.
niet die wijze

Toch is het hierbij aangeboden Rapport nog geheel op
ingericht kunnen worden, als wij ons hadden voorgesteld en als naar
wij hopen
het geval
in volgende jareu (zij het wellicht ook nog
niet het eerstvolgende)
behoort overzicht te
zal zijn. Als eerste en voornaamste artikel namelijk een
hebbende werk-
fungeeren van de gedurende het afgeloopen jaar plaats gehad
dat zonder in
zaamheden op oudheidkundig gebied, een overzicht, bijzonder-
dalen de afzonderlijke artikels be-

heden en detailkwesties af te (welke voor
beeld behoort te de weten-

stemd blijven) niettemin een duidelijk geven
van
het het
schappelijke resultaten van het onderzoek, zoowel als van practisch op
conservatie tot stand

gebied van gebrachte.
Gedurende
Zulk een overzicht te
geven
is voor het jaar 1912 onmogelijk.
in Maart trad
bijna het geheele jaar werd met onvolledig personeel gewerkt;
zonder dat iemand

de Heer J. Knebel af als lid der Oudheidkundige Commissie,
anders in zijn plaats kwam, terwijl ook de Heer Leydie Melville eenigen tijd
werk Java onttrokken werd ten behoeve van de

opnamen
in Atjeh.
aan zijn op
werkzaamheden dit jaar

Ook in andere opzichten moest de aard der gedurende
wel de sporen dragen van ineen overgangstoestand te hebben plaats gehad.
is de gelden bij de
Immers een
algeheele reorganisatie aanstaande, waarvoor
onder der
begroeting van 1913 reeds gevoteerd zijn
a
) en waarbij opheffing
Oudheidkundige Commissie zal worden overgegaan

tot de instelling vaneen
Oudheidkundigen Dienst. Daarbij zal plaats zijn voor twee bouwkundigen en
althans één dezer te verwachten is, spreekt

waar de benoeming van spoedig
Oudheldk. Xste kwartaal 1912 p. 1-2.

1) Verslag
wordt, op zich
2) Inmiddels liet tot Juni 1913 het besluit, waarbij daaraan gevolg gegeven
wachten.
II
liet dat zich het bouwkundig overzicht

vanzelf, ondergeteekende van
geven
vaneen
zal onthouden: de resultaten van het onderzoek in dit opzicht zullen uit den aard
kunnen worden.
der zaak beter later aan de hand vaneen vakman gewaardeerd
dus moest worden het overzicht

Terwijl afgezien van
geven vaneen
van het oudheidkundig onderzoek in 1912 inden trant van het bovenbedoelde,
leek het niettemin raadzaam toch den belangstellende althans eenige

ons gege-
verschaffen foto’s dein dit jaar behandelde

vens te en daarbij een paar van
bouwwerken te Het kwam dat opsomming zonder

reproduceeren. ons voor, een
toch beter dan in het niets.

meer nog altijd was, geheel
Nu het eerst sinds jaren een Rapport verschijnt zonder één der
voor
bekende oudheidkundige inventarissen van den Heer J. Knebel, voegt een enkel
het door dezen medewerker sinds de

woord van waardeering voor volijverigen
de Oudheidkundige Commissie in hare werkzaamheden

oprichting van
genomen
verschenen hand der oudheden

aandeel. Achtereenvolgens van zijn beschrijvingen
de
inde Chineesche kerkte Goenoengsari (Weltevreden), Verzameling teJog-
aldaar, de Chineesche te Kota-lama,

jakarta, de collectie-Kraag begraafplaats
de residentie Pasoeroean, daarna

de afdeeling Malaug, en
vervolgens geheele
Besoeki, Madoera, Madioeu, Soerabaja, Kediri, de vlakten van Prambanan en
Sorogedoeg, Jogjakarta, Soerakarta, Rembang, Samarang en Kedoe, een en
later bovendien inde jaren

ander met
noodig geworden aanvullingen, terwijl
1905—1909 na den dood van Dr. Brandes ook de driemaandelijksche rapporten
door hem worden Deze lijst spreekt zich wie eeniger-

ingediend. voor en voor
mate met den aard van dergelijk inventarisatie werk vertrouwd is, zal tevens dui-
welk vermoeiende veelal in het geheel niet loonende

delijk zijn een menigte en
alvorens die beschrijvingen konden worden

tochten noodig geweest zijn, samen-
De Heer Knebel heeft dat werk steeds met de

gesteld. grootste toewijding
tijd achtte welverdiende rustte

verricht er waar hij nu den gekomen om een
zonder dat hem dank

gaan genieten, daar
mag
dat niet gebeuren, openlijk
onvermoeide hij zij verzekerd bij zijn

gezegd wordt voor zijn en er van
gewaardeerde werkzaamheid.
vakgenooten zeer
de verschillende in
Wat het conserveeringswerk betreft, geven
Oost- Midden-Java ondernomen contröle-reizen tot bijzondere opmerkin-

en geen
werd slechts in verband met het beperkte

gen aanleiding. Ingegrepen (mede
personeel) te Grissee en
op
het Diëng-plateau.
de Gapura, toegang gevende tot de

Op eerstgenoemde plaats dreigde
Malik Ibrahim, met verval. Het maatregelen

begraafplaats van nemen van
III
welke in het
daartegen werd opgedragen aan den Heer Leydie Melville, gevaar
metalen raamsteunkolommen en tevens be-

door het aanbrengen van
voorzag
deze den
sloot den boom, welke, onmiddellijk naast de
gapura gegroeid, op
denke slechts Tjandi Perot

duur ten verderve dreigde te worden men aan
Oud-Javaanseh model
te doen omkappen. Aangezien deze
gapura geheel volgens
tevens
gebouwd is, werd ter gelegenheid van deze conserveeringsmaatregelen
behoorend tot het

een opname gedaan van het poortgebouw Battjang-ratoe,
5.
oude Majapahit. Dit laatste is afgebeeld op plaat
dit in
De het Diëng-plateau bestonden gedurende jaar
maatregelen op
het terrein,
het tot stand brengen vaneen behoorlijke afwatering van waarop
Het is bekend, hoe deze zelfs in het

zich bevindt.
de Ardjoena-tempelgroep
seizoen slechts ten deele droogvoets te bereiken was en het spreekt van-
droge
het staan den toestand der tempelgebou-

dat dit voortdurend in water op
zelf,
is bevredi-
nadeelig moest werken. Daarin nu op voorloopig zeer
wen hoogst
ook den duur blijken
gende wijze voorzien ; wanneer de
genomen maatregelen op
zal kunnen worden tot de werkzaamheden

te voldoen, overgegaan voorgenomen
te komen.
om aan den bouwvalligen toestand van enkele dier gebouwen tegemoet
dein 1911 ontdekte

Nieuwe opnamen
hadden allereerst plaats bij
naast de beide in het

vorig jaar
Tjandi Tjebongan nabij Jogjakarta, waar
fundamenten thans die vaneen derde gebouw te voorschijn kwamen,

gevonden
immers de dit
met de andere in nauw verband staande, ingang van
blijkbaar
die één der andere tempeltjes, dezelfde wijze

op
gebouw lag juist tegenover
van
aantreft. Door de
dus als men
dat b.v. ook op
den Diëng en Gedoug Sanga
het karakter deze tempelgroep

vondst vaneen nandi werd Qivaïtisch van
bevestigd.
werd met de fotografische opname van Tjandi

Vervolgens voortgegaan
plaat 4; in het bijzonder

Bangkal inde afdeeling Modjokerto, afgeheeld op
Van de
werd de aandacht verschillende details van de versiering.
gevestigd op
teeke-
Rimbi inde afdeeling Djombang werden een paar voorloopige
Tjandi
Wat
reliefreeks geheel gefotografeerd. er van
verder de
ningen gemaakt en
7. Een veronderstelling van

dezen tempel over is, is gereproduceerd op plaat
beelden in het Museum te Batavia van

ondergeteekende, dat twee merkwaardige
1
werd door de vondst
de Tjandi Rimbi afkomstig zonder zijn ), bevestigd van
eenmaal staande inde

een Civa-Guru-beeld bij den tempel, waarschijnlijk
als die beide

Noordelijke nis en van volkomen denzelfden stijl en bewerking
andere stukken.
Ind. Tl. Lnd. Vlkk. 54 (1912) 470

1) De beelden van Tjandi llimbi. Tijdscbr. p. sqq.
IV
Van eenigszins uitgebreider aard waren de opnamen van de Tjandi
Kasiman-tengah en van de tempelgroep van Djedong, beide afdeeling Modjo-
kerto. Daar er bij eerstgenoemd tempeltje, een hoogst eigenaardig gebouwtje,
in bet met fijne versieringsmotieven

een Tjandi Djago klein naar zijn opzet en
getooid, waarschijnlijk niet zoo

gauw gelegenheid tot een detailbesprekiug zijn
foto 6 tweetal teekeningen als

zal, worden alvast behalve een op plaat een
plaat 11 en 12
gegeven,
zoodat de belangstellende voorloopige gelegenheid
heeft zich te oriënteeren. Yan Djedong daarentegen zijnde teekeningen geheel
zal
gereed en bestaat het voornemen,
zoodra het bouwkundig personeel zijn
ineen afzonderlijk artikel te doen plaats hebben.

uitgebreid, een behandeling
In daarmede slechts drietal foto's plaat

verband zijn hierbij een weergegeven:
1 de Zuiderpoort, plaat 2 de Noorderpoort en plaat 3 met

op
den achtergrond
Pasetran den het met reliëfs versierde

de zoogenaamde Tjandi en
op voorgrond
soubasement van het bijtempeltje.
werd den gemaakt met het ontgraven,

Eindelijk op Diëng een
aanvang
de het terrein verspreide

opnemen en in teekening brengen van over geheele
de der tempeltjes. Dit

fundamenten en met het onderzoek van naaste omgeving
de zullen de resultaten
werk zal er een van
langen adem zijn; na beëindiging
worden neergelegd ineen aan bet Diëng-plateau te wijden monografie.
De inventarisatie der oudheden moest na het aftreden van den Heer
worden. De Opgave de residentie Kedoe werd

Knebel voorloopig gestaakt van
in 1911.
door genoemden heer in begin 1912 afgeleverd en opgenomen Rapport
werd den bureau-assistent Sell het inventari-

In October eerst aan opgedragen
dit de
satiewerk voort te zetten, tengevolge van welke opdracht aan Rapport
de’ afdeeling Brëbës) hebben

Opgaven van Banjoemas en Pekalongan (behalve
kunnen worden toegevoegd.
inde Bovenlanden
Een korte inventaris van de oudheden Padangsche
het
door ondergeteekende is te vinden in het Oudheidkundig Verslag over
tweede kwartaal.
studies geregeld voort,

Op epigrafisch gebied zette ondergeteekende zijn
met uitzon-
zonder dat de resultaten daarvan tot publicatie aanleiding gaven,
dering vaneen nog

in Rapp. 1911 opgenomen artikeltje over Krtanagara’s
de beschreven steenen in
oorkonde van 1188. Ook had een
opname plaats van
welke is te verwachten de
de Padangsche Bovenlanden, van een publicatie van
Dr. J. L. A.
hand van Prof. Kern. De epigrafische nalatenschap van wijlen
Brandes werd voor den druk gereed gemaakt. Yan buitengewoon belang voor
Java Sumatra beide de vondst aan de boven-Ba-

de geschiedenis van en was
V
Lansat opschrift in Oud-Javaansch schrift,

tanghari nabij Soengai vaneen
als het
in Qaka 1208 zoowel den Javaanschen honing Krtanagara
gedateerd en
tot dusver nog

slechts hypothetisch gedetermineerde landschap Dharmmafraya
het stuk te Batavia
vermeldend. Het zal worden gepubliceerd, zoodra origineele
zal zijn aangekomen.
werkzaamheden zal worden blijk in het hierbij

Van iconografische gegeven
Buddhistische bronzen in het Museum te Batavia.

artikel over de
opgenomen
in Museum zijn
Van de verdere fotografische opnamen genoemd er een
paar
eveneens hierbij gereproduceerd: plaat 8 een Garuda uit Petoeng-ombo, *)
9 twee spuier-
opvallend door zijn forsche behandeling en fraaie versiering; plaat
beelden uit Modjokerto

s
) vaneen zeer eigenaardige fijne bewerking; en plaat
onbekende
10 een vanwege
den opvallenden hoofdtooi opgenomen kop van
herkomst
3
merkwaardig Buddhahoofd
uit Rawapoeloe *).
) en een
Het Museum te
Jogjakarta, deze fraaie en overzichtelijke verza-
moest verzoek den resident worden

meling van Midden-Javaansche kunst, op van
dezer kunstschatten het

is daar niet de verspreiding gevolg
opgeruimd. Gelukkig
als de collectie Magelang is
van geweest, daar zoo
goed geheele naar overge-
daar vinden als Gemeente-Museum.

gebracht ten einde een plaatste
de de Midden-Javaansche
Het blijft dus een centrum voor bestudeering van
komende beeld-
kunst, waarheen ook in het vervolg daarvoor in aanmerking
werken uit Midden-Java zullen worden overgebracht.
den Modjokerto is ook voor

Dooreen milde schenking van regent van
Deze heeft
Oost-Java de stichting van zulk een centrum mogelijk gemaakt.
hoogst belangrijke verzameling

5 van
bijna 200 stuks tellende )
namelijk zijn
Naar het voorkomt,
oudheden aan den lande ten geschenke aangeboden. ons
zal zij het beste aan haar doel blijven voldoen, indien zij ter plaatse gevestigd
vanuit andere streken Oost-Java aangevuld wordt.

blijft en waar uoodig van
andere
Het bestaan van musea inde onmiddellijke nabijheid der tempels en
de zooveel mogelijk inde omgeving,

oude bouwwerken, zoodat kunstvoorwerpen
bestudeerd kunnen verdient alle aanbeveling. In-

waar ze thuishooren, worden,
tusschen was einde 1912 door de

regeering nog
niet over de wijze van aan-
6 dat
vaarding van dit geschenk beslist ), hetgeen echter niet wegneemt, wij
1) no. 209 cl.
2) no. 308 en 309,
3) no. 312.
4) no. 324.
tot ruim 250.

5) In Juni 1913 reeds aangegroeid
1913 ook niet!
6) Bij den druk van dit Rapport in Juni nog altijd
VI
hulde te brengen
achten hier ter plaatse den schenker openlijk
het onzen plicht
bewezen dienst.
voor zijn aan
de wetenschap
verdient vermelding, dat de verzameling beelden enz. bij

Eindelijk nog
nieuw beschreven werd.

de pasanggrahan op
den Diëng geordend en
met de
Op het Oudheidkundig Bureau werd een aanvaug gemaakt samen-
alles wat er omtrent de Javaansche oud-

stelling vaneen volledige opgave
van
in 1912 de residenties Bantam, Batavia

bekend is. Behandeld werden
heden
archief werd de
Het oudheidkundig geregeld en
en Preanger Regentschappen.
werden met verschillende me-

Yoorts genomen
stukken geregistreerd. proeven
der cliché
thoden tot het vervaardigen van
abklatschen. De verzameling s
door de honderdtal
belangrijke vermeerdering schenking vaneen
onderging een
C. M. die der foto’s door de verkrijging

van West-Java door den Heer Pleyte,
uit Britsch-Indië, in ruil

van 525 afdrukken van oudheidkundige opnamen
daarheen Javaansche oudheden.

voor een gelijk aantal afgezonden opnamen
van
Commissie loopt 1912 van

De lijst der cliché’s van de Oudheidkundige over
buiten Java (Pasé) ver-

no. 1257 tot no. 1498, ongerekend de negatieven van
Ten slotte werd een Korte Gids voor den Boro-Budur samengesteld.
kregen. nog
dient ditmaal geno-

Met bovenstaande korte opsomming voor genoegen
het niet lang duren dat dooreen volledig perso-

men te worden. Moge meer
werkzaamheden kan worden

neel een volledig overzicht over de oudheidkundige
opgesteld.
De Voorzitter der Oudheidkundige Commissie,
N. J. Krom.
De Buddhistische Bronzen
IN HET
MUSEUM TE BATAVIA
DOOR
Dr. N. J. KROM.
INLEIDING.
het hier gegeven overzicht van de Buddhistische bronsjes

De wijze, waarop
in het Museum te Batavia is samengesteld, vereischt eenige toelichting.
welke de studie der Bud-

Het doel ervan waste trachten de resultaten,
vruchtbaar te maken
dhistische iconografie der laatste jaren heeft opgeleverd,
slechts incidenteel en in hoogst enkele

voor de collectie te Batavia, hetgeen nog
kon zich
gevallen had plaats gehad. Vijf en twintig jaar geleden men er
op
te bezitten alles wat Buddhistisch gebied

beroemen een samenvatting van op
waarbij alles, wat toentertijd van de iconografie

te Batavia aanwezig was en van
dat toen in 1887

van het Buddhisme bekend was, partij was getrokken; was
Groeneveldt verscheen. Helaas heeft

W. P.
de voortreffelijke Catalogus van
De kennis de door de
men na dien tijd niet gezorgd bij te blijven. van
in steen of metaal voor-

Buddhisten vroeger
en later gevolgde en weergegeven
stellino-en en afbeeldingen heeft juist in die laatste vijf en twintig jaien een
°
O
het Bataviaasch
ongekende vlucht genomen,
maar inde vervolgcatalogussen van
waarin sprake
Museum blijkt daar weinig van. Ook afzonderlijke artikelen, is
J
slechts heel enkele ). De
van Buddhistische voorstellingen te Batavia, zijn er
iu haar vollen omvang, Dr.

beste kenner van de Hmdu-Javaansche archaeologie
hoewel hij,
Brandes, bewoog zich niet bij voorkeur op iconografisch terrein, waar
dit facile princeps te kunnen zijn ).

het te
pas kwam, toonde ook op gebied
de moeite te zullen loouen na te welke

Het kwam ons dus voor gaan,
Ind. Tl. Lnd. Vlkk. 48

A. Een Buddhistisch monniksbeeld, Tijdschr.
1) Dr. J. L. Brandes,
Java, Kon. Inst. Tl.
C.M. Bijdrage tot de kennis van het Mahayana op Bijdr. Lnd_
p. 37 sqq.; Pleyte,
49 178 zijn de voornaamste.
6 VIII 379 X 195 sq„ Tijdschr. p. sqq.
Vik N Indië p. sqq., p.
Not. later omgewerkt herdrukt
1902,
' 2) Zie bv. De beelden van Tjandi Tumpang, Bijl. 111 van
zijn uit den aard der zaak ook de

de over dien tempel; in dit opstel
p.
85
sqq. van monografie
op
het Bataviaasch Museum aanwezige beelden van Tumpang behandeld.

in
1
Rapport 1912.
2
in collectie te vinden
uit het Indisch Buddhisme bekende types onze terug
die niet beschaamd. Het spreekt

zouden zijn en de uitkomst heeft verwachting
vanzelf dat het inde eerste plaats Foucher’s

Etude sur I’iconographie bouddhique
de Indische in aanmer-
de I’lnde welke voor het vaststellen van vormen
was,
kwam. Ook de verdere litteratuur hebben wij zooveel bet ons mogelijk
king
onderzoek betrokken, doch dit

punt dienen wijde toegevend-
was bij ons op
heid den lezer in te grond van de onvolledigheid onzer hulp-

van roepen op
vermeld dat inde Bibliotheek

middelen: om slechts een staaltje te noemen zij
van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen (de eenige
behalve andere ontbrekende deelen

op dit gebied in
geheel Nederlandsch-Indië),
of Western India
van de voor ons doel zoo belangrijke Archaeological Survey
of is
ook het waarin Indraji’s The Bauddha Mythology Nepal
deel, Bhagvanlal
niet te vinden is, evenmin als men er Oldenburg’s publicatie van

opgenomen,
inde Bibliotheca buddhica \ zal aantreffen.

driehonderd afbeeldingen
hebben in hoofdzaak die Foncher gevolgd.

Bij de indeeling wij van
Waar echter de
gegevens
omtrent de na 1887 inde verzameling opgenomen
der Notulen het Bat. Gen.

beeldwerken in zooveel verschillende deeltjes van
tevens al die hiei

verspreid liggen, kwam het ons wenschelijk voor opgaven
naarmate de verschillende bronsjes behandeld

elkaar te zetten; zal dus,
bij men
uit den Catalogus en de \ er-

worden, achter hun nummer eenige grootendeels
vinden.
volgcatalogussen overgenomen mededeelingen daaromtrent afgedrukt
verbeterd heb ik mij

Hoewel natuurlijk eventueele onjuistheden daarin zijn,
verder omtrent deze bijkomstige zaken onthouden en mij

van toevoegingen
behandelen die welke voor de identificatie der

bepaald tot het van gegevens,
in aanmerking kwamen.
voorstellingen
Een aantal bronsjes, voorkomend inden Catalogus en zijn vervolgen,
zal men hier niet besproken vinden; het zijn die, welke door mijn voorganger
C. M. daaruit afgezonderd
als conservator dezer verzameling, den Heer Pleyte,
Aan heb ik mij gehouden;

waren op grond van onechtheid. die afscheiding
de valschheid niet bewezen kan worden, moet

immers ook in gevallen, waar
de echtheid huiverig maken dergelijke

het bestaan van gerechten twijfel aan aan
conclusies de te vastknoopen. Een

exemplaren voor iconografie gaan opgave
dezer bronsjes vindt men hierachter ineen Bijlage.
hebben niet durven

Een scheiding tusschen Midden- en Oost-Java wij
maken, waar het zulke lichtverplaatsbare voorwerpen als bronsjes gold, bij
tot
welke de laatste vindplaats zelden de oorspronkelijke is, zoodat een poging
zulk een scheiding geen practisch belang zou hebben noch resultaten opleveren,
waarop men zou

mogen afgaan.
DE BUDDHA’S
inde bronscollectie niet af van

De voorstellingen der Buddha’s wijken
te
de steenen beelden en zijn dus evenals deze
gemakkelijk en onmiddelijk
in menschelijken afgebeeld, nooit met

herkennen. Buddha’s worden altijd vorm
het gewaad der monniken: over-

meerdere hoofden of armen. Zij dragen een
rechter schouder bloot laat, onderkleed, dat

dat den en een
kleed, doorgaans
ziet komen tot de voeten. Verder is een Buddha kenbaar

men daaronder uit op
teeken tusschen
aan een uitwas boven
op
het hoofd, usnïsa genaamd en aan een
door
de wenkbrauwen onderaan het voorhoofd, de ürna, gewoonlijk weergegeven
een knobbeltje, soms dooreen kuiltje op

de manier van het „derde oog” bij
andere beelden, eindelijk speciaal bij de kleine bronsjes wel eens geheel
Qiva- en
ontbreekt trouwens zonder deze zou het

weggelaten. De usnïsa echter nooit,
Buddha-beeld vaneen monniksbeeld te onderscheiden.

al heel lastig zijn een
deze is de meerderheid de
Wat de wijze van zitten betreft, bij groote
het zitten
Buddha-houding, vajrasana of padmasana genoemd, op
gewone
lichaam beenen. Enkele stukken zitten

Indische wijze met onder het gekruiste
Ten slotte is staande Buddha’s. De zittende

op Europeesche wijze. er een
groep
voorkeur door Bodhisattva’s

houding met afhangend rechterbeen, bij aangeno-
in niet Wij zullen bronzen

men, komt bij de Buddha’s het geheel voor. onze
bovenstaande behandelen.
naar groepen
zillende Buddha’s zijn die het talrijkst,

Van de
op
de gewone wijze
de houding, die „de” Buddha

welke de handen in bhumisparca-mudrd houden,
toen hij onder den Bodhi-boom vóór het bereiken van zijn
Qakyamuni aannam
haar te Tot
Buddhaschap de aarde aanraakte om tot getuige roepen.
een wer-
aanraken komt het inde beeldende kunst intusschen niet: de rechterhand

kelijk
wordt, terwijl de linker inden schoot rust, met den

rug
naar buiten, en afhangend
de rechterknie, waarop
de pols steunt; dikwijls ook hangt de
gehouden van
in het niet af, doch rust zij zonder meer

op de knie, altijd
hand geheel meer
is het die
echter met den naar buiten. Van de dhyani-Buddha’s Aksobhya,
rug
in deze houding wordt voorgesteld, waarmee natuurlijk allerminst gezegd is,
zouden
dat alle in deze houding voorkomende Buddha’s Aksobhya genoemd
moeten worden; integendeel, het ligt voor de hand, dat men juist l
f
akyamuni
4
dit zijn leven zal hebben afgebeeld. Dit

gaarne op gewichtig oogenblik van
is dan ook de het beroemde Buddhabeeld Bodh-Gaya

houding van van en
het beeld uit Boro-

waarschijnlijk daarop teruggaande den hoofddagob van
1
Budur ).
564. Afk. onbekend. Hoog 10.4.
Rond lotuskussen, vierkant voetstuk, nisvormig achterstuk
met versierden rand zonnescherm.

en afgebroken
de twee boven
Bovenop usnïsa schijven en een knop, naar
kleiner wordende.
Kleedslip den linkerschouder.

op
563a. Afk. onderafd. Boemiajoe, 12.

res. Pekalongan. Hoog
Rond lotuskussen, dat op een vierkant voetstuk gelegen is;
achterstuk met zonnescherm.

ogiefvormig
Notulen 1886 2.
p.
Lotuskussen met vierkant voetstuk; ogiefvormig achterstuk
met versierden rand en afgebroken zonnescherm.
Geen tïrna.
564a. Afk. onbekend. Hoog 13.
vierkant voetstuk met ovaal lotuskussen

Langwerpig en
rond achterstuk met versierden rand; het zonnescherm is
afgebroken.
Van de is alleen linkerschouder

bekleeding een slip op den
zichtbaar.
Aan den achterkant twee kleine ronde medaillons, blijkbaar
met Nagari-schrift, dat echter onleesbaar is.
Notulen 1888 172.

p.
570. Afk. Semarang. Hoog 11.3.
Rond lotuskussen, vierkant voetstuk met

opengewerkte
zijden, achterstuk ovale glorie

afgebroken en
fragment eener
achter het hoofd.
Groote ronde knop op de usnïsa.
Kleedslip den linkerschouder.

op
Verhand. 21
p. 64, no. 71.
570a. Afk. desa Koenti, onderdistr. Satnpoeng, afd. Pouorogo, res.
Madioen. Hoog 12.
)) Zie Foucher Buil. Ec. fr. Extr. Or. 111

p.
78
sqq.
IX
p.
45.
5
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk; achterstuk

geen
of glorie.
Notulen 1886 30.

p.
572. Afk. Soerakarta. Hoog 11.3.
Rond lotuskussen zonder voetstuk of achterstuk; achter
het hoofd een ovale glorie, die van boven ogiefvormig
toeloopt.
de staat drietandvormig versiersel.

Op usnlsa een
Geen ürna.
Verhand. 21 63, no. 70.

p.
577a. Afk. desa Koenti. onderdistr. Sampoeng, afd. Ponorogo,
res. Madioen. Hoog 12.6.
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk; achterstuk met
vlammenden rand; zonnescherm afgebroken.
loopt het hoofd

In plaats vaneen bepaalde usnïsa naar
hoven spits toe.

geleidelijk
versierd met upavlta, bo-
Deze Buddha is
bij uitzondering
venarmbanden twee versierde koorden de schouders.

en op
Notulen 1886 36.

p.
568. Afk. doehoeh Kali-galih, desa Karang-petir, distr. Kaliredjo,
afd. Banjoemas. 13.6.

en res. Hoog
lotuskussen met vierkant voetstuk; vierkant

Langwerpig
achterstuk met versierde randen tot aan de schouders en
wijze versierd. Af-

daarboven een ronde glorie, op gelijke
gebroken zonnescherm.
Zeer afgesleten.
Notulen 1877 p. 17.
lotuskussen met vierkant achterstuk met

Rond voetstuk,
versierden rand en afgebroken zonnescherm.
de knop als bij 564.

Op usnlsa een
Geen ürna.
Verhand. 21 64, no. 72.

p.
573. Afk. Hoog 6.8.

Jogjakarta.
Geen zetel of achterstuk; inden hals de eener

sporen
glorie.
Zeer geschonden.
Verhand. 21 73, no. 91.

p.
6
575a. Afk. desa Tjoembree, bij bet Wilis-gebergte (Kediri). Hoog 7.
Onderaan één om bet beeldje vast te zetten ineen

pen,
voetstuk.
Het kleed ligt in scherpe vouwen over den schouder,
(goud).
Notulen 1904 23 en 35.

p.
574. Afk. Prambanan bij Jogjakarta. Hoog 5.2,
twee rijen versier-

Teerlingvormig voetstuk, omgeven van
achterstuk of
selen ; geen glorie.
Ronde knop de usnïsa.

op
Geen ürna.
(goud).
Notulen 1872 p. 2.
575. Afk. desa Poeger Wetan, distr. Poeger, reg. Bondowoso,
res. Besoeki. Hoog 4.5.
Geen zetel, achterstuk of

glorie.
Over de linkerhand ligt een kleedslip.
Geen ürna.
(goud).
Notulen 1874 p. 86
576. Afk. als 3.

voren. Hoog
Geen zetel, achterstuk of glorie, maar aan den onderkant
een uitsteeksel ter

bevestiging ineen kussen.
Geen ürna.
(goud).
Not. als voren.
577. Afk. als voren. Hoog 6.
Vierkant voetstuk met lotuskussen, maar achterstuk

geen
of glorie.
Kringvormige ürna.
(zilver).
Not. als voren.
Een tiental hebben de handen ineen Java

beeldjes voor klaarblijkelijk
niet doch daarbuiten zelden mudra. Ze worden

ongewone, betrekkelijk aangetroffen
beide vóór de borst zóó dat de rechter boven de geheel gesloten

gehouden, over
linker die omsluit. Dit wekt den indruk, of beide handen

grijpt en een
onzichtbaar omknellen en het is dan ook een feit, dat een enkele
voorwerp
Bodhisattva en Tara juist deze wijze een vajra vasthouden.

op
7
soort
Het is dan ook zeer wel mogelijk, dat deze houding een vajra-
als nooit
wat meteen verklaren waarom zij elders bij de regel
houdinij is, zou
attribuut voerende Buddha’s zoo zeldzaam is. Op Java heeft men, gelijk
eenig
niet Buddha een vajra inde hand
hieronder blijken zal, geschroomd aan een
dat dit vertoont,

te althans, dat het eenige exemplaar,
geven aangenomen
hier intusschen is een vajra nergens zichtbaai.

echt is. Bij de besproken groep
19.7.
556. Afk. Jogjakarta. Hoog
de boven-
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk, waarvan
versierselen is voorzien. Aan den

rand met bloemvormige
achterstuk, dat van

achterkant van dit voetstuk verrijst een
nis versierde randen heeft en

boven den vorm eener en
zonnescherm met zeer langen en

o-ekroond is dooreen
O
is het beeld
versierden knop; het achterstuk vrij ver van
inden
af en dit laatste heeft nog een afzonderlijke glorie
vorm eener ronde onversierde plaat.
de groote ronde knop.

Op usnisa een
den linkerschouder.
Afhangende slip op
Verhand. 21 59, no. 67.

p.
Foto Oudheidk. Comm. 874.
Soerabaja. Hoog 12.

557. Afk. desa Moeteran, afd. Modjokerto, res.
556.
Ongeveer gelijk aan
achterstuk
goud, voetstuk,
en
beeld de glorie van
(het en
zonnescherm van zilver).
Notulen 1881 97.

p.
Soerakarta. Hoog 11.5.

558. Afk. Ampel, res.
achter-
Rond lotuskussen, vierkant voetstuk en afgebroken
hoofd ovale plaat als

stuk ; achter het fragmenten eener
glorie.
de usnisa.
Spitse knop op
slip den linkerschouder.

Afhangende op
Verhand. 21 71, no. 84.

p.
afd. Soerakarta. Hoog 7.6.

560a. Afk. Drono, Rojolali, res.
achter het hoofd.

Rond lotuskussen met een glorie
als 560.
Overigens
Notulen 1887 p.
36.
desa distr. Poerbolinggo, res. Banjoemas,

560. Afk. Pagoesau,
7.7.
Hoog
8
Rond lotuskussen, zeer

geschonden, waaraan
vroeger een
achterstuk schijnt bevestigd te zijn geweest.
Konische usnlsa niet spitsen knop.
Op den linkerschouder de met twee punten afhangende
slip, welke ook achter de lendenen

tot op neerhangt.
Notulen 1882 p. 123.
559. Afk. Ledok, Kedoe. 8.2.

res. Hoog
Rond lotuskussen, vierkant voetstuk en nisvormig achter-
stuk; achter het hoofd onversierde ovale als

een plaat
glorie.
Usnlsa met spitsen knop.
Geen urna.
Slip over den linkerschouder.
Verhand. 21 69, uo. 81.

p.
5585. Afk. desa Kademangan Tjandi, distr. Prenggoet, res. Jog-
jakarta. 16.
Hoog
Rond lotuskussen; vierkant, gedeeltelijk opengewerkt voet-
stuk, dat aan den bovenrand vijf bloemvormige versierselen
draagt. Het achterstuk is dicht bij het kussen afgebroken,
zoodat glorie en zonnescherm ontbreken.
Usnlsa met
spitsen knop.
Geen urna.
Slip over den linkerschouder.
Notulen 1895 102.

p.
557a. Afk. desa Koenti, afd. Ponorogo, Madioeu. 8.2.

res.
Hoog
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk, achterstuk en zon-
nescherm.
Spitse usnïsa.
(het beeld is het zilver).

van
goud, overige van
Notulen 1886 p.
36.
5575. Afk. als 7.5.

voren. Hoog
Geen urna.
Verder gelijkend 557a, waarmede het is.

op gevonden
Not. als voren.
561. Afk. onbekend. 7.5.

Hoog
Geen kussen of voetstuk, maar uitsteeksel va,n onderen ter
bevestiging ineen zetel. Inden hals een kram ter opne-
ming eener glorie.

9
de is
Langzaam toeloopende usnlsa, waarvan knop afgebroken.
Geen ürna.
Slip op den linkerschouder.
(zilver).
Verhand. 21 69, no. 80.

p.
Bij deze sluiten zich die exemplaren welke de handen

groep aan,
eveneens voor de borst houden, doch nu inde dharmacalcra-nnidra

gewone
De linkerhand wordt met duim boven met den

en wijsvinger naar en
rug
de rechter is iets daarnaast half

naar voren gekeerd; hooger geplaatst, naar
raakt linker de of bijna De

voren geopend en de met vingertoppen even aan.
het draaien rad duidt dan ook den Buddha

houding geeft vaneen weer en
deze zijn leer predikte, in het bijzonder toen hij te Benares

aan, gelijk voor
het eerst „het rad der wet draaien” deed.
Deze houding is verder

nog
die van den dhyani-Buddha Yairocana,
welke dus wel een enkele maal bedoeld kan zijn. Bij het eerste nummer,
welks voetstuk rad heeft echter

nog eens uitdrukkelijk een vertoont, men
buiten twijfel willen voorstellen.

Qakyamuni
554. Afk. Soerakarta. Boog 23.4.

Ampel, res.
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk, ronde glorie met
vlammenrand achter het geheele lichaam en daarboven een
zonnescherm. Midden de het voetstuk

op voorzijde van een
de beide hoeken leeuw.

gevlamd rad; aan een
Op de usnlsa een rozet.
Kringvormige ürna.
Een kleedslip de linkerhand heen.

ligt over
Achter het staat in letters de Bud-

op roggestuk slordige
dhistische geloofsbelijdenis.
Verhand. 21 60, uo. 68.

p.
558c. Afk. Ketanden, afd. Klaten, res. Soerakarta. Hoog 9.
Rond lotuskussen zonder voetstuk; inden hals

sporen
eener glorie.
den linkerschouder.
Slip over
Notulen 1895 121.

p.
562. Afk. 8.6.

Semarang. Hoog
Rond lotuskussen met rond voetstuk; achterstuk

laag, geen
of glorie.
10
De handen worden zeer

laag gehouden.
Het geheel vrij onduidelijk.
Verhand. 21 73, no. 89.

p.
worde door
De houding der meditatie, dhydni-mudrd, vertegenwoordigd
een viertal bronsjes; een vijfde, no. 584a, is van Achter-Indisch model en stellig
niet Java deze eenmaal door den peinzenden

van afkomstig. Bij houding,
Buddha meditatie onder den Bodhi-boom welke

bij zijn aangenomen,
en
die den Amitabha is, worden de beide handen

tevens van dhyani-Buddha op
schoot veelal de
elkaar met den
rug
naar beneden inden gelegd, terwijl
elkander raken.
duimtoppen
Ovaal vierkant voetstuk dito achterstuk, dat

lotuskussen, en
van boven den vorm eener hartvormige nis aanneemt.
Op de usnlsa een schijfje met langwerpig knopje.
Op den linkerschouder een naar voren en achteren afhan-
gende slip.
De wenkbrauwen worden door één lijn weergegeven; op
de knieën staat een kringetje.
Verhand. 21 67, no. 77.

p.
581. Afk. Hoog 12.

Jogjakarta.
Lotuskussen, vierkant voetstuk en

nisvormig achterstuk
met versierden rand, die van boven ineen punt uitloopt,
het zonnescherm zat.

waaraan waarschijnlijk vroeger
Kuiltje als ürna.
Verhand. 21 65, no. 73.

p.
Lotuskussen, vierkant voetstuk achterstuk met

en nisvormig
versierden rand en zonnescherm.
Onduidelijke knop de usnlsa.

Op
Kuiltje als ürna.
584//. Afk. Kedoe. 8.2.

Magelang, res. Hoog
Geen kussen of voetstuk; achter het hoofd vaneen

sporen
uitsteeksel, de is
waaraan glorie bevestigd geweest.
Notulen 1892 112.

p.
Drie houden de handen in vilarha-mudrd de der

exemplaren , houding
de rechterhand den gestrekten benedenarm

redeneering, waarbij aan naar voren
omhoog wordt geheven met den naar achteren en de vingers naar boven
rug
11
behalve de welks dien den duim

wijsvinger, top tegen van gehouden wordt.
De linkerhand inden schoot. ïot

ligt deze
groep behoort waarschijnlijk
No. 586, hoewel daarvan de rechterarm

eveneens
afgebroken is; de
houding
den is hier echter die der andere Yan No. 562a
van arm
gelijk aan nummers.
valt te hier linkerhand

eindelijk op merken, dat de niet inden schoot ligt,
doch ook ineen soort vitarka wellicht

gehouden wordt, een kleedslip vast-
houdend.
587. Afk. distr.

Leuwigadjah, Tjilokotot, res. Preanger. Hoog
9.7.
Ovaal lotuskussen zonder voetstuk ot' achterstuk; sporen
eener
ring als glorie.
üsnisa met korte spitse punt.
Geen ürna.
Notulen 1878 35.

p.
585. Afk. Palembang. Hoog 8.3.
Geen voetstuk of kussen, maar onder bet lichaam een
lange uitstekende kram ineen zetel. Achter

ter bevestiging
het hoofd een ring als glorie.
üsnisa inden ronden de kruin.

vorm vaneen knop op
Het gelaat is van

eenigszins ongewoon type.
Verhand. 21 74, no. 93.

p.
586. Afk. Jogjakarta. Hoog 10.5.
Gelijk aan 587, doch üsnisa zonder knop.
Verhand. 21. 71, no. 86.

p.
562rt. Afk. onbekend. Hoog 13.
Ovaal onversierd kussen met langwerpig achtkantig on-
derstuk.
üsnisa met
kegelvormigen knop.
Notulen 1888 172.

p.
De houding der weldadigheid of vara-mudra komt slechts een

paar
maal Daarbij wordt de rechterhand de rechterknie met de

voor. op gehouden
palm de linker inden schoot Waar dus het verschil

naar voren
terwijl ligt.
met de daarin bestaat, dat bij die laatste van de rechterhand
juist de is, het vanzelf, dat beeldje

rug
naar voren gewend spreekt vaneen
als 567, de uitmaakt, dat de rechterhand de knie

no. waarvan arm
op gelegen
heeft, doch die hand zelf ontbreekt, niet te is welk dier beide houdin-
zeggen
is voorgesteld geweest. Dat het hieronder vermeld wordt, wil niet

gen zeggen,
dat het met meer waarschijnlijkheid aan de vara-mudra zou moeten worden
12
toegekend; het had de bronsjes in

evengoed bij opgegeven
kunnen worden. De vara-mudra is tevens die den Rat-

van
dhyani-Buddha
nasambhava.
Het
zonderlinge no. 578, van welke echtheid ik allerminst overtuigd
ben, wordt hier slechts genoemd, omdat een bepaald bewijs van valschheid
nog ontbreekt.
579. Afk. 9.3.

Jogjakarta. Hoog
Rond lotuskussen, vierkant voetstuk en nisvormig achterstuk,
het bovengedeelte is
waarvan afgebroken.
Usnïsa met breeden eenigszins spitsen knop.
Kuiltje als ürna.
Op den linkerschouder een kleedslip.
Verhand. 21 71, no. 85.

p.
579a. Afk. Ketanden, afd. Klaten, Soerakarta. 9.5.

res.
Hoog
Ovaal kussen, vierkant voetstuk.

op Ogiefvormig achterstuk;
het zonnescherm is alleen de

van
gebogen arm
aanwezig.
Usnïsa met spitsen knop.
Kuiltje als ürna.
Op den linkerschouder de kleedslip.
(het beeldje is verzilverd).
Notulen 1895 121.

p.
[578. Alk. distr. 12.1.

Telaga, Madjalengka, res. Tjirebon. Hoog
Hoog vierkant lotuskussen van zonder

ongewonen vorm,
achterstuk of glorie.
Usnïsa met kring krullen, in

een van
platte eindigend
een ronden knop.
Geen ürna.
Voor de verdere beschrijving zie den

men
Catalogus.
Tijdschr. VII 50 Notulen 1876

p. en
p. 3],
567. Afk. onbekend. Hoog 11.
Lotuskussen met vierkant vierkant achterstuk met

voetstuk,
versierden rand tot aan de schouders, daarboven een ovale
glorie met zonnescherm.
Kleine knop de usnïsa.

op
Geen ürna.
Verhand. 21 70, no. 83.

p.
Van de de die de
ahhaya-nwdra, houding afwezigheid van vrees aanduidt
welke de vitarka-mudra slechts daardoor dat de

en van
afwijkt, vingers van
13
de opgeheveu rechterhand alle naast elkander boven komen

naar gestrekt zijn,
bij de Indische wijze zittende Buddha’s voorbeelden Deze

op geen voor.
houding
is ook die den
van dhyani-Buddha Amoghasiddha.
De Europeesche wijze zillende Buddha’s heel wat minder

op zijn talrijk,
slechts zeven in getal.
Twee hebben de rechterhand in vitarka-mudra; No. 588

ervan
bij is
die duidelijk, terwijl die No. 588a de

zeer van
eenigszins naar abhaya-mudra
gaat zonder nochtans daar geheel toe te het

zweemeu, over
gaan. Bij eerste
wordt de linkerhand den schoot

bij geopend voor het lichaam gehouden met
slip erin, bij het tweede is de linkerhand iets den

een
hooger met
rug naar
beneden
opgeheven, terwijl de derde vinger binnenwaarts gebogen is; de duim
is
afgebroken.
588. Afk, Ampel, Soerakarta. 18.

res.
Hoog
Geen kussen, voetstuk, achterstuk of glorie.
Puntige knop de usnïsa.

op
De punt de steekt tusschen de uit.

van
tong lippen
(ürna en tongspits verguld, oogen verzilverd).

Verhand. 21
p. 62, no. 69.
588a. Afk. gehucht Semen, desa Karangsari, onderdistr. Bando-
afd. Magelang, Kedoe. 18.6.

ngan, res. Hoog
Lotuskussen
op rechthoekig onderstuk; de voeten rusten
onder het front het voetstuk klein

op een van bevestigd
lotuskussen. Ovale met

glorie straalvormige uitsteeksels;
achter de glorie is
aan een ring bevestigd, waardoor blijkbaar
de stok van het thans ontbrekende zonnescherm werd
gestoken.
Notulen 1901 114.

p.
Van vier 591, 592, 593 590 is de niet

nummers, en
handhouding geheel
duidelijk; de Catalogus brengt deze mudra dan ook in verband met de hieronder
beschrevene 589. Naar het voorkomt is echter alle te

van ons er aanleiding
veronderstellen, dat dharmacakra-mudra bedoeld is. No. 590,

er een mee Bij
dat het onduidelijkste is het meest tot

en
twijfel aanleiding geeft, schijnt nog
een kleedplooi inde linkerhand gehouden te worden.
591. Afk. onbekend. 8.

Hoog
Teerlingvormig voetstuk zonder kussen; de voeten rusten
op een vierkant uitsteeksel uit den onderrand daarvan. In
den nek als

sporen vaneen ring glorie.
14
spits toeloopende den top bescha-

Geleidelijk usnlsa, aan
digd.
Geen ürna.
den linkerschouder met twee einden.

Op slip
Verhand. 21 72, no. 88.

p.
592. Afk. res. Kedoe. Hoog. 7.8.
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk, achterstuk

geen
of
glorie.
Het hoofd zeer afgesleten.
Verhand. 21 72, no. 87.

p.
rond lotuskussen; de voeten blad, dat

Hoog op een aan
den onderrand daarvan uitschiet. Achter het lichaam een
cirkel met vlammenrand als het zonnescherm daar-

glorie;
is Ovale plaat achter het hoofd als

boven afgebroken.
glorie.
Alles zeer afgesleten.
590. Afk. Leuwigadjah, distr. Tjilokotot, res. Preanger. Hoog
14.2.
Ovaal lotuskussen met vierkant onderstuk; de voeten rusten
een lotusbloem, die uit het voltstuk opschiet. Achter

op
het lichaam in het kussen is een gat, waarin een achter-
stuk bevestigd is
geweest.
Notulen 1878 85.

p.
slotte vermelden No. 589, dat beide handen geopend

Ten wij nog
voor
het
het lichaam de rechter iets boven de linker, de manier iemand,
houdt, op van
in handen wil De echtheid dit beeldje dunkt

die
die zijn gaan klappen. van
ons
ons niet boven allen twijfel verheven.
589. Afk. Kedoe. Hoog 12.3.
Zittend welks steel zeker

op een lotusbloem, afgebroken
een voetstuk vastzat; ook onder het lotusblad, waarop

op
de voeten rusten, zijn sporen vaneen afgebroken stengel
zichtbaar. Inden bals overblijfselen eener glorie.
Geen ürna.
Verhand. 21 p. 68, no. 79.
de slaande valt het dat dan de helft van

Van beeldjes dadelijk op, meer
is.
edel metaal is, elf van de negentien exemplaren, die de verzameling rijk
15
Ongetwijfeld zullen de meeste dier staande Buddha’s den historischen Buddha
Qakyamuni voorstellen ; bij enkele echter is de niet

veronderstelling gewaagd,
dat wij met diens doen hebben. Het
voorganger Dlpangkara te is bekend, dat
deze hier te lande vereerd werd uit de door Foucher :

Indische
uitgegeven )
miniaturen, twee de inscriptie „YavadvTpe Dlpahkara” dragen 2

de
waarvan er
);
eerste houdt de rechterhand in de in

abhaya-mudra, tweede vara-mudra, beide
komen daarin dat de linkerhand het monnikskleed

overeen, een slip van
omhoog
houdt. Nu is het opmerkelijk, dat van de staande Buddha’s onzer collectie niet
minder dan dertien deze wijze met de linkerhand

op een kleedslip opheffeu.
Slechts één daarvan heeft de rechterhand in één in

abhaya-mudra, vara-mudra,
de meeste vertoonen hetzij de vitarka-mudra, hetzij die

een houding, tus-
schen vitarka- in wellicht

en abhaya-mudra staat en waarmede die laatste
bedoeld is.
In het onzekere, wanneer

Qakyamuni, wanneer Dlpaugkara en wanneer
wellicht een andere Buddha bedoeld is, zullen wede staande Buddha’s een-
nog
voudig naar de mudra’s behandelen.
Van de vier exemplaren, die de rechterhand in abhaya-mudra houden,
heeft No. 597a de slip van het kleed inde linkerhand; No. 59(3// vertoont
links 600a heeft de linkerhand evenals de rechter in

een vitarkahouding, no.
abhaya. Van No. is de linkerhand

596 c eindelijk afgebroken.
597a. Afk. desa Tjoembree, bij het Kediri.
Wilisgebergte, res.
Hoog 11.
Een breed half lotuskussen als voetstuk. Op den een

rug
den steel de die thans ontbreekt

ring voor van glorie, en
boven in het voetstuk een correspondeerend gat.

nog
(goud).

p.
596//. Afk. den Lawoe, ouderdistr. afd.

voet van
Karang-aujar,
Srageu, res. Soerakarta. Hoog 25.
Geen voetstuk, achterstuk of glorie. Rechtervoet afgebroken.
Hoofd los.
Langs den onderrand van het kleed loopt een gebloemd
randje.
Notulen 1909 p. 137 en 159.
600a. Afk. desa Tjoembree, bij het Wilisgebergte, res. Kediri.
Hoog 10.5.
1) Etude sur riconographie bouddhique de I’lnde I 79.

p.
189 II
2) pag-. no. 1, cf. pl. 2, en pag. 209 no. 12.
16
Breed half lotuskussen als voetstuk. Aan den achterkant
den steel de die thans ont-

twee
oogen voor van glorie,
breekt.
bedekt, onderen
Het kleed, dat heide schouders hangt van
breed uit.
aan weerszijden
(goud).

p.
Afk. Boro-Budur. 12.4.

596c. Hoog
dat de verdikking aan de voetzolen aan-

Lotuskussen, naar
Yan is alleen het

wezig is geweest, verdwenen. de glorie
die is inden aanwezig.

gat, waarin bevestigd geweest, rug
monnikskleed.
Zeer doorzichtig
reeks heeft de rechterhand in vitarka-mudra. Alle exem-

De nu volgende
de behalve No. 5966, die de
plaren houden met de linkerhand kleedsiip vast,
erin. Diezelfde de linker-

linkerhand wel opheft, doch zonder iets houding van
No. welks echter bij de

hand wordt aangetrotfen hij 601, onduidelijkheid
rechterhand niet toelaat iets anders te constateeren dan dat deze waarschijnlijk
in vitarka-mudra is.
596. Afk. desa Tjiparean, distr.

Limbangan, res. Preanger.
Hoog 14.
Rond lotuskussen; op
den
rug
de
sporen eener afgebroken
glorie.
Spitstoeloopende usnïsa.
Notulen 1880 60.

p.
Staande op een klein plaatje tusschen de voeten, misschien
voetstuk. Achter het hoofd ovale

overblijfsel vaneen een
met versierden rand.

glorie
losse te zijn
Op de usnïsa schijnt een knop aanwezig
uit-
geweest, die er met achterlating eener diepe opening
gebrokeu is.
dat hoven toe

Rond voetstuk met
ingesneden zijden, naar
kleiner wordt. Geen lotuskussen of achterstuk, achter het
hoofd een rad als glorie.
Spits toeloopende usnïsa.
Geen ürna.
17
De linkerhand ligt horizontaal met de den

om
pols gesla-
gen kleedslip.
Geen kussen of voetstuk, maar onder de voeten een uit-
steeksel ter Achter het hoofd

bevestiging. een
ring als glorie.
de
Langwerpige knop op usnlsa.
Geen ürna.
(goud).
Notulen 1874 85.

p.
597c. Afk. desaT.joembree, bij het Wilisgebergte, Kediri.

res.
Hoog 9.
Geen kussen of voetstuk, maar onder de voeten een paar
uitsteeksels. Achter den nek uitsteeksel met

een een
gat
er dwars doorheen voor een thans ontbrekende glorie.

o
(goud).

p.
5966. Afk. desa Gowisan, afd. Klaten, Soerakarta. 16.5.

res.
Hoog
Rond lotuskussen, achter het hoofd een ring als glorie.
Ylamachtige spits op
de usnlsa.
Notulen 1893 97.

p.
601. Afk. desa

Poeger Wetan, distr. Poeger, reg. Bondowoso,
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk; een

open nisvor-
mige boog met vlammenrand achter het lichaam

geheele
en een afzonderlijke ringvormige glorie achter het hoofd.
Aan de nis twee krammen

zijn aangebracht ter opneming
van het zonnescherm.
Het kleed bedekt ook den rechterkant van het lichaam en
is over beide armen

opgenomen.
Notulen 1874 87.

p.
De Buddha’s met de die het midden houdt tusschen

houding, abhaya-
vitarka-mudra, hebben de rechterhand de die beide

en
op aan
houdingen eigen
wijze met den achteren De duim niet

rug naar
opgeheven. en wijsvinger zijn
naast de andere doch

vingers gestrekt, naderen elkander met de
toppen, zonder
dat het evenwel komt, dat vitarka

zoo ver vaneen bepaalde sprake zou zijn.
De linkerhand houdt overal de vast.

kleedslip
597. Afk. desa Wetan, distr. Bondowoso,

Poeger Poeger, reg.
res. Besoeki. Hoog 16.
Rapport 1912. 2
18
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk, dat op vier pooten
staat en waarvan liet bovenvlak door vier boekstijltjes met
liet is verbonden. achterstuk met

ondergedeelte Nisvormig
vlamraenrand in bet midden het

en opengewerkt; zon-
nescherm is Om het hoofd ring als

afgebroken. nog
een
glorie.
Ronde knop de usnïsa.

op
Geen ürna.
voetstuk achterstuk brons of ijzer).

(goud; kussen, en van
Notulen 1874 86.

p.
597 d. Afk. desa Tjoembree, bij het Kediri.

Wilisgebergte, res.
Hoog 8.5.
Staande een rond plaatje.

op
(goud).

p.
598. Afk. desa distr. Poeger, Bondowoso,

Poeger Wetan, reg.
Besoeki. 10.5.
res. Hoog
lotuskusseh met nisvormig achterstuk,

Koepelvormig waar-
het zonnescherm is
van weggebroken. Ringvormige glorie
achter het hoofd.
Ronde knop op de usnïsa.
Geen ürna.
kussen achterstuk brons of ijzer).

(goud; en van
Notulen 1874 85.

p.
599. Afk. als voren. Hoog 9.
Fragment vaneen lotuskussen, zonder achterstuk. Inden
hals
sporen
vaneen
ring als glorie.
Ronde knop op de usnïsa.
Geen ürna.
het kussen brons of ijzer).

(goud, van
Notulen 1874 86.

p.
rechts de boven reeds

Slechts één exemplaar vertoont vara-mudra, gelijk
vermeld werd; links wordt de wijze de kleedslip vastgehouden.

op gewone
desa het Kediri.

596c. Afk. Tjoembree, bij Wilisgebergte, res.
9.5.
Hoog
Rond lotuskussen; voetstuk. De in

hoog geen glorie
den vorm vaneen ovaal rad met vlammende punten is
het beeld met steeltje, dat door twee

aan bevestigd een
19
oogjes den gaat en onderaan boven is

op rug naar om-
gebogen.
(gond).

p.
De twee volgende houden ook de inde

nu nummers
kleedslip linker-
hand. De rechter woi'dt het beneden

bij eerste naar
gehouden met den
rug naar
boven is het tweede half

en
bij vooruitgestoken met
eenigszins gebogen ring-
en
middelvinger.
596n. Afk. desa Benes, distr. afd.

Wedoeng, Demak, res. Sema-
rang. Hoog (zonder uitsteeksels) 13.3.
Onder de voeten twee uitsteeksels ter

lange bevestiging
ineen bronzen lotuskussen, het
waarvan bij vinden
nog
een fragment aanwezig was. Achter het hoofd een ring

als met vlammen
glorie, omzet, er boven een vlammen-
ornament.
Hoofd en usnïsa met kleine krullen bezet.
(goud).
Notulen 1887 166.

p.
597 1j. Afk. desa Tjoembree, het

bij Wilisgebergte, res. Kediri.
Hoog 8.5.
Geen kussen, voetstuk of

glorie.
Hooge usnïsa.
Notulen 190d 23 en 35.

p.
Eindelijk is één beide

er nog exemplaar, waarvan armen
zijn afgebroken.
602. Afk. Bawean. 16.
Hoog
Voeten afgebroken.
Het bovenkleed (aan de linkerkant

grootendeels weggebro-
ken) bedekt ook de rechterkant van het lichaam en is
over beide armen

opgeuomen.
Zeer onduidelijk.
Afzonderlijke vermelding verdient een klein Buddha-beeldje, zittend
op Indische wijze met de rechterhand in hetwelk inde
linkerhand de borst houdt. het hoofd

een driepuntige vajrn voor Op schijnt
het soort hebben. boven

een van
kap te Gelijk reeds werd
aangeteekend,
is dit het voorbeeld Buddha-nxet
eenige vaneen een niet twijfelachtig at-
tribuut.
20
Ovaal dat met twee horizontale rijen

kussen, van voren
elk versierd is.

van zeven knoppen
üsnïsa met platten knop.
Van den linkerschouder lijn omlaag, die zoowel

gaat een
een snoer als een kleedrand kan zijn.
BUDDHA MET PRAJNAPARAMITA.
Van deze voorstelling, waarbij Buddha

merkwaardige een en een vrou-
lotuskussen vierkant onder-

welijk wezen elk op een op een gemeenschappelijk
bezit de twee exemplaren. De

stuk zitten, beide in vajrasana, Verzameling
heeft de kenteekenen Buddha, zoodat

Buddha werkelijk kleeding en vaneen
]
de wel te onderscheiden is van één in het Leidsch Museum ), waar de
groep
mannelijke dooreen inscriptie als „Verocana” gekarakteriseerd, geheel

persoon,
het voorkomen vaneen Bodhisattva heeft; ook de vrouw wijkt te Leiden af',
daar attribuut voert.

zij geen
de Bataviasche stukken is de handhouding den Buddha die,

Bij van
welke hierboven 6 beschreven werd, met beide handen vóór de borst,

pag. sq.
de linker sluitend. De heeft de handen in dharmacakra-

de rechter over godin
mudra, bij het eerste exemplaar blauwe lotus, ntpala, naast haar
terwijl een
het tweede
oprijst, welke een boek, met drie knoppen erop, draagt. Bij nummer
ook die echter is bij de knie; daar overigens

komt een stengel voor, afgebroken
kan dat ook deze

beide exemplaren overeenstemmen, aangenomen worden,
één is. Door dit attribuut

stengel er vaneen boekdragende utpala geweest en
de godin gekenmerkt als Prajnaparamita,

de handhouding wordt een waarover
hieronder de der Tara’s godinnen zie.

men bij behandeling en
1
Afk. 11.5.
(302a Pati, res. Semarang. Hoog
achterstuk met afzonderlijke

Gedeeltelijk gemeenschappelijk
zonnescherm bij elk beeld. Boven-

ogiefvormige glorie en
dien achter elk hoofd een afzonderlijke glorie.
De kronkelt tweemaal den linkerarm der

bloemstengel om
godin.
Notulen 1892 112.

p.
2
602a Afk. doekoeh Kalibëning, desa Krasak, distr. Kalialang,
afd. Kedoe. 14.1 (de Buddha 10.1,

Wonosobo, res. Hoog
de godin 9.6).
1) Catal. Juynboll p. 80 no. 2802 en plaat XI, 2.

21
In het onderstuk de
gaten voor het thans ontbrekende waar-
schijnlijk gemeenschappelijke achterstuk. Achter elk hoofd
afzonderlijke ovale glorie met bovenaan.

een punt
de de godin is het patroon kembangan

Op sarong van
gegraveerd.
Notulen 1900 92.

p.

DE BODHISATTVA’S.
Evenals bij de Buddha’s kunnen ook bij de Bodhisattva’s enkele algemeene
voorafgaan. Deze toekomstige Buddha’s zijn de

eigenlijke
opmerkingen van
Buddha’s te onderscheiden, doch minder goed kan

zeer gemakkelijk men een
trekken tusschen de Bodhisattva’s en andere in het Buddhistisch pantheon

grens
mannelijke godheden. De kleeding der Bodhisattva’s immers

opgenomen gewone
is in het kort het vorstelijke ornaat, en daarin worden ook andere

góden voor-
kan de met bekende Bodhisattva’s, ook

gesteld. Natuurlijk men name waarvan
de attributen vaststaan, dadelijk herkennen, gelijk wij andererzijds ook

op
de
hoogte zijn van naam en emblemen van enkele goddelijke wezens,

welke
geen
Bodhisattva doch de onbekende figuren, welke grond hunner

zijn; van
op over-
eenkomst met de andere Bodhisattva’s onder deze

gebracht zijn, moet
groep
erkend worden, dat er mogelijk ook niet-Bodhisattva’s onder kunnen schuilen.
Buddhistische beeldjes zijn het intusschen in elk geval wel, althans voorstellin-
die nok bij de Buddhisten vereering vonden.

gen,
De usnïsa wordt bij Bodhisattva’s nooit aangetroffen, daarentegen dragen
als Buddha’s de wel. de bronsjes kan echter

zij toekomstige ürna Bij men er
niet staat maken, die te vinden; is dan heeft

altijd op aangegeven hij er, hij
ook hier den vorm vaneen knobbeltje, een kringetje of een kuiltje. Gewoonlijk
is hun costuum rijk versierd; zij hebben een hooge tiara dragen onderen
op,
bovenkleed, het brahmanenkoord, halskettingen, buik- armbanden,

en
ringen,
oorhangers en zoo voort. Yoorzoover wij kunnen

nagaan zijn kleeding en opschik
bij alle Bodhisattva’s vrijwel hetzelfde, zoodat zij van

weinig belang zijn voor
de verdere determinatie beschrijving in details dan ook achter-

en een gevoegelijk
kan blijven.
wege
De der Bodhisattva’s is de d.w.z. zittend

geliefkoosde houding lalitasaua,
met afhangend rechter- en onder het lichaam linkerbeen. Gelijk men

gevouwen
zal komen evenwel ook andere zoowel zittend als in

zien, houdingen, staande,
ruime mate voor. De mudra’s der handen, voorzoover die geen attributen voeren,
zijn deels dezelfde als de bij de Buddha’s beschrevene; alleen zal men de bhümis-
niet aantreffen. Het zijn echter niet deze mudra’s, die

zoozeer
helpen
de in kwestie te determineeren, als wel dein de andere handen gehou-

persoon
23
den of naast het beeldje voorgestelde attributen, als lotussen, bidsnoer, boek,
wij, niet in herhaling te

vajra enz. enz. Voor de bijzonderheden verwijzen om
vervallen, der afzonderlijke Bodbisattva’s.

naar de beschrijvingen
AVALOKITEgVARA.
de meest bekende
Van alle Bodhisattva’s is Avalokitetyvara klaarblijkelijk
Java. Dit inde eerste uit het feit, dat

en vereerde geweest op blijkt plaats
beeld onder de hier behandelde bronzen in grooter aantal grooter ver-

zijn en
scheidenheid dan één der andere Bodhisattva’s of Tara’s voorkomt, een verschijn-
kan merken in het Museum te Leiden. Ook de

sel, dat men evenzeer
op op
de waarin hij Boro-

tempels wordt hij veelvuldig aangetroffen; vormen, op
Budur voorkomt, werden reeds in het Oudheidkundig Rapport

besproken van
2 3
Mendut te vinden
1910 ’h terwijl hij evenzeer
op
Pawon en ) als te Plaosan )
4
Oost-Java in Tjandi Eveneens zal zich
is en in als Djago j. men
niet minder dan bekend zijn het Amo-

herinneren, hoe er vijf replieken van
5
met de inscriptie van koning Krtanagara ).
Trouwens behoeven niet tot Java te bepalen, doch vinden ook

wij ons
elders inden de zijn vereering. Bij de hieronder bespro-

Archipel sporen van
onder
ken bronzen is er één van het eiland Bawean en één van Padang Lawas,
Bataviaasch Museum twee met zeker-

de steenen beelden van het zijnde eenige
determineeren buiten Java

heid als Avalokitef-vara te exemplaren eveneens van
afkomstig: één een vierarmige uit Moesi Oeloe in Palembang (no. 247), de andere
Uit alleen zijn niet

een kop uit Atjeh (no. 248). de Batang-hari-districten
dein het
minder dau drie bekend, de eerste Tijdschrift voor
Ind. Tl. Lnd. Vlkk. van 1909 met de door Prof. Kern ontcijferde inscriptie
en
gepubliceerd, de tweede de ter zelfder plaatse eveneens

afgebeelde zoogenaamde
Mahakala en de derde het helaas inde rivier verdwenen beeld, beboerende
in het oude door den Heer Westenenk

bij het kort geleden Dharmmagraya
het opschrift 1208

ontdekte Amoghapaija-voetstuk met merkwaardig van
6
Qaka ).
Inde bronscollectie treffen wij dezen Bodhisattva zoowel in menschelijken
overal draagt hij zijn voornaamste her-

als in bovenmenschelijken vorm aan. Bijna
-1) 13 tot 16.

pag.
Zie bv. Foucher in Bulletin de I’Ecole franpaise d Extrême-Orient 1909 pag. 46, 47.
2)
de Soerakarta Djokjakarta, plaat

3) Zie Vzerniaiis Beschrijving der Oudheden op grens van en
11 links.
4) Plaat i9 van de Monografie over dien tempel.

XCVIII Versl. Meded. Kon. Ac. Wet. Afd. Lett. 4, VI 138 184,2535q;
5) Not. 1905 sq.; v.
p. sqq.
p.
32 100; Kapp. 1907 159

T,j. Djago p. sqq; T.j. Singasarl p. p. sqq.
6) voorloopige mededeeling in Oudb. Versl. 1912 49 no. 51,

Nog onuitgegeven; p.
24
keuningsteeken, liet beeldje van zijn geestelijken vader Amitabha vóór in zijn
hoofdtooi; dit mocht ontbreken, zullen zulks vermelden, doch overal,

waar wij
niets kan dat deze kenmerkende hoofd-

waar
opgemerkt wordt, men
aannemen,
tooi is.
aanwezig
1. Menschel ij ke vorm.
In dezen vorm komt Avalokitefvara zoowel zittend als staand voor, het
eerste niet alleen de wijze vooral aan de Bodhisattva’s eigen, nl. de

op z.g.n.
lalitasana met het afhangend rechterbeen, maar ook de Indische

op gewone
inde De rechterhand wordt in

wijze z.g.n. padmasana (vajrasana, simhasana).
allu gevallen, waarin het constateeren van de haudhouding mogelijk is, gehou-
den inde varamudra, waarbij, de beneden

gelijk wij zagen,
arm naar een
het lichaam uitgestrekt wordt met de vingers aaneengesloten

weinig voor en
de zoodat de zittende beelden de de hand

palm naar voren, bij rug van tegen
de rechterknie steunt.
De collectie telt drie beeldjes, zittend Indische wijze. Bij no. 606
op
voert de linkerhand de 611 de in

open padma (roode lotus), bij no.
padma
knop, terwijl van no. 612 de

stengel afgebroken is.
Ovaal lotuskussen vierkant voetstuk. Knoppen aan

op rug
en achterhoofd ter bevestiging eener glorie.
Oorringen ontbreken.
Yerh. 21 p. 8, no. 9.
611. Afk. 8.1.

Jogjakarta. Hoog
Rond lotuskussen met (verdwenen) los achterstuk.
Het hoofdtooisel eindigt ineen rozet met spitsen knop.
Verh. 21 1, no. 1.
p.
Geen voetstuk of achterstuk, den hals

aan was een ring
als vast.
prabha
Het hoofdtooisel bestaat uitsluitend uit haar. De upavïta
is den linkerschouder
zeer breed, terwijl op een slip naar
voor en achter afhangt.
Verh. 21 3, no. 3.
p.
Van de beeldjes in lalitasana houdt no. 617 inde linkerhand een sten-
gel, uitloopend zoowel inde padma als ineen kuop. Bij no. 618 is het een
alleen; echter is het dat daarboven iets

lotusknop mogelijk, nog afgebroken
is. In vier bij 619, 616, 622 623, is de stengel, die inde
gevallen, no. en
25
zoodat niets naders te consta-

linkerhand gehouden wordt, afgebroken, er aan
teeren valt.
behooren ook tot deze de 621 en 613/), van

Waarschijnlijk groep
nos.
zoodat het al
welke de hoofdtooi respectievelijk afgesleten en geschonden is,
niet is uitte maken.

of niet voorkomen vaneen Amitabha-figuurtje meer
hun rechterhand in vara-mudra, het eerst-

Beiden hebben de
gewone wijze
op
bovendien de zoodat de identificatie

genoemde voert inde linkerhand pad ma,
O
r
vrij zeker is; bij het tweede is de

stengel weer
afgebroken.
vierkant voetstuk; achter

Ovaal lotuskussen op langwerpig
met vlammenrand, erboven

het lichaam ronde glorie een
zonnescherm.
rust het kussen naast het lichaam, ter

De linkerhand op
plaatse, vanwaar de lotusstengel opgaat.
Afk. Kedoe. 14.1.

618. Hoog
lotuskusseu met vierkant voetstuk vier pooten;

Rond op
als
achter uit het kussen verrijst een nisvormige boog
glorie.
Yerh. 21 9, no. 10.

p.
619. Afk. 9.1.

, Jogjakarta. Hoog
achterstuk; inden hals de over-

Rond lotuskussen, geen
als
blijfselen vaneen ring glorie.
Verh. 21 2, no. 2.
p.
voetstuk. Aan den onderkant vaneen uit-

Geen sporen
het ineen zetel

steeksel, waarmede ongetwijfeld vroeger
is geweest.
bevestigd
(zilver).
Yerh. 21 13, no. 15.

p.
Afk. Wetan, distr. Poeger, Bondowoso, res.

622. Poeger reg.
Besoeki. Hoog 7.9.
Rond lotuskussen met achterstuk.
Er zijn twee stengels geweest, welke beide zijn afgebroken.
linkerschouder koord, beide einden

Op den ligt een waarvan
naar achter afhangen.
(zilver).
Notulen 1874 87, no. 19.

p.
623. Afk. Soerakarta. Hoog 8.

26
Geen kussen of glorie; aan den onderkant een uitsteeksel
ter
bevestiging ineen voetstuk.
Yerh. 21 5, no. 5.
p.
621. Afk. Leuwigadjah, distr. Tjilokotot, res. Preanger. Hoog 14.3.
Rond lotuskussen, zonder achterstuk.
Zeer afgesleteu.
Notulen 1878 35.

p.
6135. Afk. Gemoelo, distr. Pasoeroehan.

Penanggoengan, res.
Hoog 9.
Dubbel lotuskussen, achter het beeld

daarop een
langwer-
pige opening voor achterstuk of glorie, welke klaarblijkelijk
is het den het beeld

bevestigd geweest aan
op rug van
voorkomende restant vaneen uitstekende

pen.
De lange den buikband rusten het

zeer
slippen van
op
kussen tot aan den rand.
Notulen 1898 2.
p.
De staande beeldjes bieden evenmin wat de attribu-

zeven
verrassingen,
ten aangaat. Yan de nos. 650, 628c, 628a en 628, welke alle de rechterhand
gewoonte in vara-mudra houden, voert de linkerhand de den

naar
bij eerste
lotusknop, terwijl bij de drie andere de is Bovendien is

stengel afgebroken. van
het laatstgenoemde ook de hoofdtooi

nummer
afgesleten.
Drie exemplaren, nos. 633, 631 en 6285 missen beide armen en daar-
door alle attributen. Zij worden echter door het inden

Amitabha-beeldje
hoofdtooi voldoende
gekarakteriseerd.
Rond lotuskussen, zonder achterstuk of glorie.

Geen polsbanden.
(verguld).
628c. Afk. distr.

Karanggëneng, Singenlor, res.
Semarang. Hoog
10.8.
Rond lotuskussen, glorie aan de rugzijde afgebroken.
Het hoofdtooisel bestaat uitsluitend uit haar.
Geen doch kleine

sjerp, polsringen.
Notulen 1908 123.
p.
628a. Afk. desa Doekoehwaroe, distr. Peka-

Doekoehwringin, res.
longan. Hoog 13.7.
de voeten Inden hals de

Bij afgebroken. sporen eener
ringvormige glorie.
Notulen 1884 60.

p.
27
Afk. 17.4.
628. Jogjakarta. Hoog
achter-
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk, nisvormig
stuk met versierden rand en zonnescherm.
Verhand. 21 10, no. 12.

p.
633. Afk. eiland Bawean. Hoog 24.8.
Rond lotuskussen zonder achterstuk of glorie.
bestaat ui£ diadeem, halssnoer en breede upa-

De versiering
vlta; den linkerschouder schijnt een slip te liggen.

op
Notulen 1866 162.

p.
inden hals is een deel van

Bij de voeten afgebroken; nog
zichtbaar.
een ringvormige glorie
Op den linkerschouder een slip, die van voren een weinig,
van achter langer afhangt.
(brons met zilver bekleed)
desa distr. Ngasinan, afd. Magelang, res.

6286. Afk. Kenteng,
Kedoe. 6.8.
Hoog
De voeten afgebroken.
(verzilverde ürna).
Notulen 1899 17.

p.
2. Boven menschel ij ke vorm.
De Bodhisattva wordt vierarmig, zesarmig, achtarmig en twaalfarmig
den zesarmigen
echter steeds met één hoofd met uitzondering van
voorgesteld,
is hij
Halahala, welke driehoofdig is. Ook in zijn hoveumenschelijken vorm
inden hoofdtooi, dat ook inde

steeds voorzien van het Amitabha-figuurtje
te het
geacht kan worden overal aanwezig zijn, waar
volgende beschrijvingen
niet vermeld wordt.

tegendeel
bestond de
Waar er nu bij den menschelijken vorm geen aanleiding
dezen Bodhivattva
bronsjes met de
op
de tempels voorkomende afbeeldingen van
welke immers eveneens steeds varamudra en padma vertoonen,

te vergelijken,
de moeite waard ook een blik te slaan
is het bij de meerarmige voorstellingen
de tjandi’s.
op
de Avalokitetjvara’s van
Den rierarmifjen vorm tretfeu wij aan de monumenten op twee wijzen aan,
Boro-Budur Mendut, de tweede op

is en
waarvan de eene vertegenwoordigd op
dit laatste
Boro-Budur alleen
:
). Op relief 101 van de tweede gaanderij van
1910 Mendut Buil. de I’Ecole tranfaise d’Extrême-Orient

l) Zie voor Boro-Budur Bapp. p. 15, voor
1909 p. 47.
28
monument komt met Amitabha-haartooi, wiens rech-

een Avalokitefvara voor
tervoorband in varamudra de achterband is

gehouden wordt, terwijl afgebroken;
de linkerhanden voeren respectievelijk de padma en een dun boek. In het mid-
denvak de achterwand den Mendut staat dezelfde hier

van van
figuur, waarvan
echter de rechtervoorband ontbreekt en de achterband aanwezig is met een
bidsnoer de linkerhanden houden dezelfde

(aksamala); precies attributen, padma
J
boek, als Boro-Budur ). Deze zelfde wordt teruggevonden
en
op voorstelling
drie exemplaren de zittende met afhangend rechterbeen

bij onzer
verzameling,
no. 603 c en 603« en de staande no. 626c. Ook deze drie hebben de rechter-
voorband in varamudra, inde rechterachterhand de aksamala en links vóór de
lotus achter het dunne boek. Datzelfde kan het

en zeer
goed geval zijn bij
3
603 1>, waarbij echter der emblemen duidelijk is ook dit
no.
geen
meer
); num-
zit in lalitasana. dat hier de

mer
Opmerking verdient, en bij volgende nummers,
waar deze Bodhisattva een boek vasthoudt, dit steeds een dun of smal boek is,
dat houdt in hand, tot zooals zullen

hij zijn integenstelling Manjuyrl, die, wij
zien, dik boek blauwen lotus Het smalle boek vinden

een
op een
draagt. wij
ook bij no. 626», een staand fragment, waarvan de geheele rechterzijde ont-
breekt; de hoofdtooi is niet duidelijk wellicht toch Amitabha;

maar
draagt een
links worden inde voorhand de lotus, inde achterband het boek gedragen.
Van de is 603 c de lotusstengel afgebroken, terwijl

bovengenoemde beeldjes bij
626 c niet de lotus, doch de knop ïusscheu die beide

open draagt. schijnt,
ook den kon verschil

gelijk bij menschelijken vorm opgemerkt worden, geen
te worden.
gemaakt
Eenig onderscheid met de hier besproken beelden wordt aangetroffen
bij den Lokamlha gelijk de inscriptie, die het voetstuk voorkomt, hem
, op
noemt, welke van Sunlatra afkomstig is en thans als no. 626d deel uitmaakt
der collectie te Batavia. Deze inde eerste Amitabha inde

draagt plaats geen
hoofdtooi, terwijl rechterachterhand en linkervoorhand hun attributen missen,
welke afgebroken zijn. Het punt van overeenkomst is intusschen weer het
smalle boek inde linkerachterhand. wordt dit is

Daarentegen en een
groote
uitzondering de rechtervoorband niet in varamudra gehouden, doch in abhaya-
mudra, gelijk gezegd werd de

houding met opgeheven hand, waarvan de vingers
naast elkaar liggen de achteren is. Wel komt bij de

en
rug naar
gekeerd
meerarmige vormen de abhayamudra wel eens meer maar dan altijd naast
voor,
de varamudra, welke steeds de rechtervoorband

voor gereserveerd blijft. De
1) Het eenige verschil is, dat op den Mendut los van het beeld een afzonderlijken lotus
op
het amrtafleschje staat.
2) Volgens den Catalogus is inde linkervoorhand kruik het bedoelde

een te zien; voorwerp
kan evengoed geschonden stuk

een stengel zijn.
29
reliëf 47
alleen is zeldzaam en in dit verband wijzen wij op
van
abhayamudra
hetzelfde tweearmigen Ava-
de tweede gaanderij van Boro-Budnr, waar bij een
is het intusschen niet, meer

lokiteyvara voorkomt. Een zuivere abhayamudra
de duim en wijsvinger
één die door het aaneengesloten zijn van toppen van
Nederlandsch-Indië komt diezelfde hou-

de vitarka-mudra overhelt. Buiten
naar
Dekkhan ; is
ook vierarmige vormen voor, en wel inde eigenaardig
ding bij
inde door Foucher
dat de bedoelde voorstelling, ons bekend uit de afbeelding
1643 daar ook

illustraties van het Ms. Add. van Cambridge en
uitgegeven
achterbanden links het boek en rechts
heetende inde
Lokanatha *), eveneens
het bidsnoer de linkervoorhand houdt echter behalve den lotusstengel

draagt;
de kruik vast.
nog
sluit zich no. 604, zittend met afhan-

Bij de boven besproken groep nog
hoewel de onduidelijke hoofdtooi

gend rechter en
opgetrokken linkerbeen, aan,
kan omtrent het al of niet voorkomen van

hier niet voldoende zekerheid geven
rechts de
De achterbanden wijken niet af; ze voeren
een Amitabha-beeldje.
naast het hoofd
aksamala, links het boek. De linkervoorhand is opgeheven op
wordt
wijze, terwijl inde rechter een rond voorwerp gehouden
zeer ongewone
deze vreemde houding der voorhanden,

op
de rechterknie. Niettegenstaande
te ook
de attributen der achterbanden voldoende aanwijzing geven om
schijnen
te
dit beeldje onder de Avalokiteijvara’s op
nemen.
tot de tweede op
Boro-Budnr voorkomende vierarmige
Wij gaan
nu over
De voorhanden wijken
het reliëf 100 eveneens van
de tweede gaanderij.
vorm,
is
hier de reeds behandelde voorstellingen af; het merkwaardige
ook niet van
echter de linkerachterhand, daar deze het voor een vierarmigen Avalokitefvara
Het is daarom
minder attribuut van de olifantshaak, de ankufa, draagt.
gewone
haar inde bronscol-

dat ook deze voorstelling aequivalent
dubbel eigenaardig,
dit in lalitasana zittend beeld
lectie vindt en wel bij no. 604!?. De rechtervoorband van
de linkervoorhand met
de knie, doch de houding is onduidelijk, ligt
steunt op
de
inden schoot. De achterbanden zijn beide omhooggeheven,
een lotusknop
de linker ook hier met de olifantshaak.
naast het hoofd met het bidsnoer,
rechter
de hoofdtooi ook
Een staande vierarmige
is blijkens
valt verder
no. 509; daar van dit beeld echter alle armen afgebroken zijn, er
niet veel van te zeggen.

met
Ten slotte vermelden wij no. 605, op
Indische wijze zittend,
nog
nis voorkomt die echter Amitabha-

hoofdtooi, waarin een geen
onduidelijke
zien De rechterhanden vertoonen respectievelijk naar
figuur meer te geeft.

linkervoorhand is onduidelijk, haar
varamudra het bidsnoer. De
de en
gewoonte
5.
bouddhique de I’lnde I
p.
194 no. 25 en 27 en plaat I\,
1) Etude sur I’iconographie
30
houding heeft iets vaneen

abhayamudra, doch er kan zeer goed iets afgebroken
zijn. De linkeraehterhand houdt een nieuw attribuut, de
pafa of worgkoord, dat
deze indien
vorm
althans, wat niet zeker uitte maken is, een
Avalokitetjvara
bedoeld is met den later te bespreken achtarmigen gemeen zou hebben.
In het kort kan dus als resultaat deze

van
bespreking worden
aange-
merkt, dat de
vierarmige Avalokitefvara gewoonlijk inde voorhanden rechts
varamudra links
en padma vertoont, de eerste enkele maal
een
afgewisseld met
de
abhayamudra. De rechterachterhand
draagt de
aksamala, de linker
doorgaans
het dunne boek, de
soms
aiiknya en wellicht eens de
pa^a.
603c. Afk.
Magelang. Hoog 19.
Ovaal lotuskussen met

langwerpig vierkant voetstuk; achter
in het kussen een gat voor het ontbrekende achterstuk en
inden nek een uitsteeksel, waaraan

vroeger
de
glorie zat.
De linkerhand is naast het lijf naar achteren gebracht en
houdt daar den

(afgebroken) stengel vast.
Aan den achterkant het

van voetstuk staat in
Nagarï de
Buddhistische
geloofsbelijdenis.
Notulen 1890 67.

p.
603a. Afk. Soerakarta. 24.4.

Hoog
Ovaal lotuskussen met vierkant
voetstuk; ronde glorie met
vlammenrand en zonnescherm.
Verhand. 21 7, no. 7.
p.
626c. Afk. Ampel, res. Soerakarta. Hoog 17.1.
Rond lotuskussen zonder

achterstuk; inden hals de over-
blijfselen eener
ringvormige glorie.
Verhand. 21
p. 13, no. 16.
6036. Afk. desa Koenti, onderdistr.

Sampoeng, afd.
Ponorogo,
Rond lotuskussen, zonder achterstuk. Rad als

glorie.
Notulen 1886 36.
p.
626e. Afkomstig vaneen veld in het

Wilis-gebergte, res. Kediri.
Hoog 21.
In vier stukken.
Mooi en slank van vorm sober

en van
versiering.
p.
626c/. Afk. Goenoeng Toea, Sumatra. Hoog 33,5; met voetstuk 45.5.
Rond lotuskussen
op een
langwerpig vierkant voetstuk met
uitspringend stuk in het midden den

van
voorkant; achter
31
het beeld een gat in het voetstuk, waarin een thans ont-
brekend achterstuk moet hebben, terwijl inden

gestaan
nek blijkbaar glorie bet hoofd is

een voor
bevestigd geweest.
Aan weerskanten van bet beeld hetzelfde voetstuk een

op
kleiner lotuskussen; het rechter is thans het linker

ledig, op
zit een tweearmig Tara in ornaat, wier handen

gewoon
inden schoot een

groote platte bloem vasthouden.
Aan den achterkant het voetstuk staat

van een
inscriptie
de het welke niet

over
vervaardiging van
beeld, geheel
gelezen is, doch waaruit blijkt, dat het in 946 Qaka ver-
is Lokanatha moet voorstellen.

vaardigd en
Notulen 1887 176.

p.
Zeer kussen met vierkant achter-

beschadigd voetstuk; geen
stuk of glorie.
De is met fraaie randen versierd.

sarong
604u. Afk. onbekend. 12.

Hoog
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk, achterstuk en
zonnescherm.
509. Afk. Tekarran, Soerakarta. 83.

res. Hoog
Afgebroken beneden de knieën.
Het hoofdtooisel bestaat uit haarvlechten.
Twee upavïta’s, de eene een breede band en daaroverheen
een als van gevlochten koord. Dubbel halssnoer en boven-
dien een derde keten, die tot aan het middel reikt,
nog
(brons gegoten om een kern van klei met ijzeren geraamte;
alle lichaamsdeelen de zijn verzilverd door

en
kleeding
oplegging van bladzilver, de versierselen zijn verguld en
het haar schijnt zwart te

geverfd zijn).
Tijdsein- XIII 73.

.
p.
Vierkant voetstuk zonder lotuskussen of achterstuk; op den
de
rug sporen eener afgebroken glorie.
Verhand. 21 56, no. 62.

p.
De zesarmige vorm is door twee exemplaren vertegenwoordigd. Voor het
eerste met te verwijzen Boro-Budur,

beginnen wij weer naar waar naast de
beide hierboven besproken reliëfs, no. 102 van de tweede gaanderij eveneens
op
32
een
zesarmige Avalokitecvara voorkomt. De rechtervoorband is daar inde
ge-
varamudra, de tweede rechterhand is de derde

wone
afgebroken, draagt het
bidsnoer. Van de linkerhanden houdt de eerste de de tweede het

padma, amr-
tafleschje, terwijl de derde is. Daarnaast

afgebroken zetten
wij het staande
beeldje no. 626/d. Hier zien wij inde rechterhanden respectievelijk de vara-
mudra, handvat het bidsnoer, de linkerhanden inde achterste het

een en
bij
eenigzins onduidelijke platte boek, terwijl de beide andere duim en wijsvinger
met de elkaar houden: daarmede zal hier

toppen tegen wel
geen
vitarkamudra
bedoeld zijn, doch waarschijnlijk zijnde attributen, eenmaal tusschen die handen
gehouden, losgeraakt en verloren Gelijk men ziet komen de rechter-

gegaan.
handen bet bronsje met die Boro-Budur beiden de

van van
overeen, terwijl van
tweede ontbreekt; er bestaat dus kans, dat die overeenkomst ook

bij de linkerhan-
den het is. In dat moeten dus dat Boro-

geval geweest geval wij aannemen, op
Budur de linkerachterhand het boek het de eerste

gevoerd heeft, terwijl van
bronsje
linkerhand padma, de tweede het kruikje moet hebben. Zekerheid

een
gedragen
is in dezen niet te Ter

natuurlijk krijgen. vergelijking kan-nog gewezen
wor-
den den uit Oostelijk Yoor-Indië, in

op zesarmigen Qila-Lokanatha afgebeeld
het bovenaangehaald manuscript van Cambridge *), welke dezelfde attributen
doch in andere volgorde heeft met de voorhanden

en een
geringe afwijking:
zijn beide in varamudra, verder de Bodhisattva inde tweede rechter-

draagt
hand de lotus, inde derde het bidsnoer, de linkerhanden de tweede

terwijl van
een onduidelijk en de derde het boek houdt. In het Museum te Cal-

voorwerp
2
cutta is eveneens een zesarmige afkomstig uit Magadha ).
Deze, waarbij o.a. duidelijk het antilopenvel zichtbaar is, vertoont inde rechter-
handen de varamudra, een onduidelijk en het bidsnoer, inde linker-

voorwerp
handen de kruik, de het Dit laatste is dus inde

padma en
worgkoord. plaats
van het boek getreden, evenals dat, gelijk wij bij eender vierarmige
zagen,
bronsjes het
geval was.
6266 1 .
Afk. Midden-Java (coll. Klaring). Hoog 24.1.
Rond lotuskussen met achtkantig voetstuk; in het kussen
drie het thans ontbrekende achterstuk.

gaten voor
Notulen 1890 p.
19.
Het tweede zesarmige exemplaar is een Halahala Lokegvara no. 518a

,
der verzameling. Daar van de attributen niet veel over is, zal het ook hier
van belang blijken enkele buiten-Javaansche in ons onderzoek te

gegevens
betrekken. De zijn zij verder

Halïïhala-voorstelliugen driekoppig, terwijl geken-
-1) Foucher, 1.1. 200 no. 55.

p.
2) Zie Anderson's Catalogus II 72 Het beeld draagt het nummer 5860. De overige zes-
p. sqq.
armige Avalokifc<;vara’s, die ik er zag, waren geschonden.

33
merkt worden door het voorkomen vaneen met de linkervoorhand omhelsde
(jakti. Ook bij het Javaansche doch de

exemplaar klopt dit, van
vijf overige
handen is alleen het attribuut de
van linkerachterhand, de boog, duidelijk. De
Heer Groeneveldt intusschen kon blijkens den Catalogus inde rechtervoorband
een knots, inde reehterachterhand pijl herkennen. De

een
overeenkomstige
beelden in het Museum te Calcutta, deel de attri-
eveneens voor een groot van
buten beroofd, lieht. de

geven weinig Bij bovenaangehaalde miniaturen is er
echter ook daar zien 2

dat de
een van Halahala, en
wij ) deze rechtervoorband
in varamudra houdt inde beide andere rechterhanden

en
achtereenvolgens een
slang en een pijl draagt, terwijl de eerste linkerhand de ijakti omvat, de tweede
een schedel en de derde boog vertoont. Een Tibetaanschen

een vorm
beschrijft
Waddell in zijn beroemd artikel den 2
over
Avalokitefvara-cultus ); deze (sPyan-
ras-gzigs-hah-la-hah-la) is driekoppig heeft rechts

eveneens en zesarmig en
varamudra, bidsnoer pijl links de witte lotus

en en
§akti, een en de
boog. Dat
wijkt dus, wat het tweede paar handen betreft, af van de Indische miniatuur,
doch klopt daarentegen volkomen, gelijk wij zien zullen, met den tekst van de
s
door Foucher .Nadat de
eveneens
uitgegeven ).
Bodhisattva inde eerste strofe reeds trimukha, lezen
driehoofdig, genoemd is,
wij inde vierde en volgende:
Sadbhujam smeravaktram ca
vyaghracarmambarapriyam,
Varadam daksine dvitlye caksamalinam,
panau
Trtlye parauartanam vame ksepadharam tatha,
Dvitlye sitapadmam ca trtlye stanam eva ca;’
Vamajanuna sitam devïm dadhanam, e. s.

q,
Dat beteekent dus:
„Zesarmig en met
glimlachend gelaat, zich vermeiend in zijn gewaad
van
tijgervel, gunstverspreidend met de rechterhand, inde tweede (rechterhand)
het bidsnoer dragend, inde derde pijl latende dansen, links

een
(van bovenaf)
de inde tweede
boog dragend, (linkerhand) een witte lotus, met de derde de
borst (van de ijakti) houdend; de

op zijn linkerknie zittende
godin omvattende” enz.
Het Javaansche exemplaar komt dus met alle drie bovengegeven beschrij-
4
vingen ) in zoover
overeen,
dat met de linkervoorhand de omhelsd wordt
inde achterbanden pijl worden. Inde rechter

en en boog gehouden voorhand
gelijk boven reeds

opgemerkt werd, Groeneveldt wat
zag, een knots, zou afwij-
-1) 1.1. 110 en 214, no. 11,3G.

p.
2) Journ. lioy. As. Soc. 1894 p. 80 no. 15.
3) Etude etc. II 29
p. sq.
4) Een vergelijking' met de door Bliagvanlal Indraji gegeven Halahala’s in Arch. Surv. West.
India IX was mij onmogelijk, daar dit werk niet te bereiken was.
Rapport 1912.
3
34
voorkomende varamudra. Van de middenhanden is

ken van de anders overal
in vele zekere
met zekerheid niets te
zeggen,
doch waar eenerzijds gevallen een
is te consta-
overeenkomst tusschen Javaansche en Tibetaansche opvattingen
teeren, andererzijds de voorstellingen op

Java dikwijls merkwaardig overeen-
sadhana’s, vindt b.v. treffende voorbeelden bij de overigens

stemmen met de (men
bet niet te ineen

zoo zeldzame Trailokyavijaya en Hayagrlva), is gewaagd om
de Tibetaansche vorm met dien van de sadhana’s volkomen klopt,

geval waar
dat diezelfde ook de

te beweren dat er een
groote waarschijnlijkheid is,
vorm
de tweede banden rechts bet

is. In dat zouden dus
Javaansche geweest geval
de witte lotus moeten hebben.

bidsnoer en links gedragen
Afk. Tati Soerakarta. Hoog 11.6.

518a. Anom, Padjang, res.
achterstuk
Ovaal lotuskussen met ovaal plat onderstuk; geen
of glorie.
De drie hoofden worden onder één hoofdtooisel vereenigd.
Verhand. 21 53, no. 61.

p.
kunnen beeld Java zelf

Voor den achlarmigen vorm wij weer een van
het hoofdbeeld uit de Tjandi Djago, blijkens de

Wij bedoelden
vergelijken.
2
voorstellend ), dus eveneens een
inscriptie „bharala Aryamoghapafa Loketyvara”
Ook dit beeld had eenmaal een Amitabha-hoofdtooi,

vorm van
te lezen staat. Het

gelijk nog blijkt uit het „bharala Amitabha”, dat
op
de glorie
echter verdwenen evenals de helft der handen, nl. de beide onderste

hoofd is thans
de eerste
rechterhanden, waarvan er intusschen één los weer teruggevonden is, en
kunnen wij deze leemten aanvullen door middel

en derde linkerhanden. Gelukkig
van de hronsjes, waarvan hierboven reeds sprake was

3
) en die, een wij-inscriptie
ditzelfde hoofdbeeld vau

van koning Krtanagara bevattend, vermoedelijk juist
Tjandi Djago moeten weergeven.

Zoodoende krijgen wijde volgende attributen;
rechts varamudra, abhayamudra, worgkoord en bidsnoer;
handvat boek.
links kruik, lotusstengel, een en
dan dat kan

Het handvat is
op
de foto van het bronsje te onduidelijk,
3
zullen zien, hier de
worden nagegaan,
wat het precies is ). Gelijk wij geven
der Bataviasche verzameling ook uitsluitsel.

exemplaren geen
overeenkomst met den vertoont 603, hoewel

De meeste Amoghnpaca no.
staande is hier zit met afhangend

de Bodhisattva, die inden tempel voorgesteld,
hier de rechterhan-
rechterbeen. De Amitabha-hoofdtooi treffen wij ook aan. Bij
bidsnoer
den komen achtereenvolgens varamudra, worgkoord, abhayamudra en
Zie dit beeld 99 van de monografie.

1) over pag. sqq.
2) pag. 23.
boek in
De lieer Pleyte. Tijdsclir. 49 p. 170, denkt aan een zwaardgreep inde vierde, een
3)
inde vierde hand duidelijk zichtbaar.
de derde hand; bij bet beeld zelf is echter de kropak juist
35
de eerste linkerhand steunt naast het lichaam houdt tevens den

voor, en
stengel
de vast, de tweede zich in drieën
van padma draagt een soort
splitsende tak
de derde vierde de kruik het boek. Met andere

(drietand?), en en
woorden,
behalve de drietak, die inde plaats treedt het

van
afgebroken handvat, zijnde
attributen volkomen gelijk die den alleen hebben zoowel

aan van
Amoghapaya;
rechts als links de tweede derde hand emblemen Voor het
en van geruild.
overige is de
gelijkheid in het springend, zoodat dan ook het
oog bronsje 603
kan worden te stellen.

geacht voor
Een weinig meer wijkt het tweede beeldje, uo, 6266, af. Intusschen
blijkt ook dit door den Amitabha inde hoofdtooi duidelijk een Avalokitepvara
voor te stellen. Dit beeldje is staande. Zes van de acht attributen stemmen
ook hier met het vorige nummer overeen; de eerste rechterhand is in vara-
de derde in de vierde houdt

mudra, abhayamudra, de aksamala; van de linker-
handen draagt de eerste de lotus, de vierde het boek, de tweede het

terwijl
fleschje voert, dat dus hier niet, zooals bij het vorig nummer, inde derde gedragen
wordt. De afwijking is de tweede rechterhand, die in strik
plaats vaneen een
handvat heeft, de derde linkerhand, welks dat iets

en
attribuut, vaneen generfd
blad heeft, niet duidelijk is; deze blad

ons
vergelijking met een dient slechts
om eenigzins den vorm aan te want dat werkelijk een blad bedoeld
geven, zou
zijn is al heel onwaarschijnlijk.
Ten slotte is derde beeldje deze nl.

er nog een van Amoghapapa-groep,
626a, staande. Ook dit vertoont de in

no. eveneens
Amitabha-voorstelling
den hoofdtooi. Van vijf of handen zijnde emblemen duidelijk; deze
zes blijken
wel dezelfde te als die de andere

zijn van bronsjes, doch gedeeltelijk in andere
handen voor te komen. Zoo is hier bij uitzondering de rechtervoorband niet in
varamudra, doch draagt het bidsnoer, dat overal elders inde vierde rechterhand
gehouden wordt. is hier de tweede rechterhand

Daarentegen in varamudra. De
derde komt met de beide andere bronsjes, daar hij de

weer overeen
abhayamu-
dra vertoont; inde vierde schijnt een handvat (een boek?) te zitten. Links
zien wij inde eerste beide handen evenals het laatst behandelde
bij exemplaar
respectievelijk lotus en fleschje; wat de derde houdt is niet duidelijk, terwijl
de vierde geheel is afgebroken. Alles kan dus wel

samengeuomen gezegd worden,
dat het algemeen de Javaansche behoudens

over
Amoghapapa-voorstellingen,
kleine varianten, inde attributen Tevens
vrijwel overeenstemmen. kan worden
geconstateerd, dat de in anderen dan

achtarmige Avalokitepvara geen speciaal
in dezen Amoghapapa-vorm schijnt te treden

op ').
1) Eén exemplaar is in hot Museum te Leiden (Juynboll Cat. p. 102 no. 1784); de rechtervoorband
is in varamudra, verdere attributen zijn afgebroken.
36
Ovaal lotuskussen, waaronder een vierkant voetstuk ; achter
in het kussen een losse ronde glorie, omringd met vlam-
bovenaan is de het zonnescherm

meurand; er nog
arm van
aanwezig.
Yerh. 21 p. 4, no. 4.
62ö/>. Afk. Jogjakarta. Hoog 8.9.
Geen lotuskussen of doch onder de voeten uit-

voetstuk, een
steeksel ter bevestiging. Ringvormige glorie achter het hoofd,
(zilver).
Notulen 1886 p. 79 en 106.
626u. Afk. Redjoso, afd. Klaten, res. Soerakarta. Hoog 31.8.
Rond het beeld met twee uitsteeksels

lotuskussen, waarop
de is den de overblijfselen
onder voeten bevestigd. Op rug
eener glorie.
(verguld brons).
Notulen 1876 90.

p.
Daar gelijk bv. één in het Leidsch

vaneen tienarmigen er
2
wordt te Batavia aanwezig zijn, rest
Museum gevonden ), geen .exemplaren
626 der verzameling,

nog slechts het eenige beeldje vaneen livaalfarmiyen ,
no.
staande en met Amitabha-hoofdtooi. Ook hier zijn verscheiden attributen afge-
broken of onduidelijk. De eerste en tweede rechterhand vertoonen respectievelijk
bidsnoer in dus met den laatst behandelden

en varamudra, overeenstemming
De derde schijnt in vitarkamudra te zijn, de vierde een kommetje,
houden, de is de zesde draagt

waarschijnlijk sehedelnapje, te vijfde afgebroken,
natuur-
een handvat. Links zien wij achtereenvolgens een afgebroken stengel,
wel de het de derde hand is defect, kan in

lijk van padma, en kruikje, maar
zijn, de vierde, vijfde zesde hebben alle stelen of

abhayamudra gehouden en
handvaten attributen. Met eenige zekerheid te vullen zijn

van
afgebroken aan
deze niet, want ook de buiten-Javaansche voorstellingen verschaffen

geen
licht;
voorzoover bv. de miniaturen de attributen te herkennen zijn, komen ze

op
slechts met wat het Javaansche exemplaar te zien geeft.

gedeeltelijk overeen nog
2
Het eerste miniatuur met ) geeft inde eerste
twaalfarmigen
tweede rechterhanden links ronde schaal de

en abhaya- en varamudra, een en
1) Jnynboll Cat. 102 no. 1782. Amitabha inden hoofdtooi. De rechtervoorband in varamudra,
p.
de linker met lotusstengel. De linkorachterhand, houdt weer het boek. Verdere attributen worden
niet vermeld.
2) Foucher 1.1. 199 no. 50.

p.
37
kruik, verder inde linkerachterhand de maarde rest is onduidelijk.

padma,
Het tweede miniatuur ') doet rechts vóór varamudra, achter bidsnoer zien; de
eerste linkerhanden met padma en flesch komen hier met het Javaansche beeldje
overeen,
wat dus wellicht ook het geval geweest is met de vijfde linkerhand,
welke boek Ook hier is verder niets te onderscheiden. Terwille

een draagt.
vaneen partieele overeenkomst halen wij ook even de Tibetaansche voor-

nog
s
de door Waddell beschreven onder den
stelling aan, eenige twaalfarmige )
~of the
naam
Amoghavavrtha (sPyan-ras-yzigs-don-yod-mchhod-pai-nor-bu):
hands is in attitude lotus and holds pearl
right one mchhog-sbyin on a a
losury,
others are in preaching alliliide, sdigs-Msub, „pointing-finger attitude”,
others hold and and the left hold hooit, vessel

an arrow, an
eight-leaved lotus; a
for slnmncd bow adorned with

jewels, lulus, anuintimj iase, en Ichugraa (red)
3
Zooals ziet, is dus wel ruime keuze attributen
a vajra” ). men er een van
mogelijk, doch vooralsnog niet uitte maken, welke speciaal Java de twaalf-
op
armige Avalokitefvara gevoerd heeft.
Rond lotuskussen, zonder achterstuk of glorie.
(verzilverd).
Yerh. 21 16, no. 20.

p.
MANJUQRI.
niet collectie
Bij het beschouwen van de overigens zeer
uitgebreide
dezen Bodhisattva, is één dat onmiddellijk treft: hun

beeldjes van er ding,
overeenkomst hun Wanneer

groote onderlinge en eenvoudige vorm. vaneen
Javaanschen sprake is, denkt onwillekeurig inde eerste plaats

Mahjufrï men
1265 thans
aan het bekende Oost-Javaansche beeld met de inscriptie van
§aka,
fur Völkerkunde te de inde linkerhand

in het Museum Berlijn *), kropak
de borst zwaard heffend inde rechterhand. Welnu, deze

voor houdend, een
is bronsjes in het geheel niet vertegen-

eenigszins samengestelde vorm bij de
woordigd.
hem Midden-Java
Deze vertoonen den Bodhisattva alle, gelijk wij van
door den alleen dan niet inde

zoo goed kennen, gekarakteriseerd kropak en
doch den blauwen lotus, de Zoo komt hij

hand, op utpala, gedragen. voor op
Boro-Budur 6
den Mendut
6
vooral Plaosan; men zie bv. de afbeel-
), op j, en op
-1) 1.1. p. 202 no. 67.
2) Journ. Roy. As. Soc, 189-1 79. no. 13.

p.
3) De cursiveering is van ons,
4) Over dit beeld raadplege men p.

99
sqq.
van de Singasari-monografie.
elders als Cf. liapp. 1910 12.

5) Tweede gaanderij, reliëf no. 16 als lioofdfiguur, bijfiguur. p.
6) Zijpaneel van de vierde zijde.

38
in der oudheden nabij de der residentie’s

dingen Yzermans „Beschrijving grens
J
rechts I rechts worde
Soerakarta en Djogdjakarta”, plaat H. en ). Daarbij
opgemerkt, dat veelal, doch niet altijd, deze Manjufrï’s een halvemaan,
nog
achter het hoofd uitstekend, doen zien. Ditzelfde verschijnsel

aan weerszijden
kan de bronsjes.
worden opgemerkt bij
indeelen hun
Deze zullen wij weer naar houding.
drie 607, 608 609.

Zittend
op
Indische wijze zijn er exemplaren, no. en
Deze alle houden de rechterhand in varamudra en hebben links den stengel van
den het boek rust. Dit laatste is intusschen bij no. 609 niet zeer
lotus, waarop
duidelijk. De bovenbesproken halvemaan is bij het laatste nummer aanwezig,
bij de beide andere niet.
Afk. 13.
607. Jogjakarta. Hoog
Ovaal lotuskussen, waaronder een vierkant voetstuk. Achter-
Notulen 1877 151.

p.
608. Afk, desa distr. Djetis, afd. Temanggoeng,

Nogasalam, res.
Kedoe. Hoog 8.
Ovaal lotuskussen, waaronder een vierkant voetstuk. Geen
het hoofd ovale met

achterstuk, docli achter een glorie
versierden rand en zonnescherm.
In de dubbel borstsnoer, inden

plaats van upavïta een
trant van dat der vrouwebeeldeu.
Notulen 1878 46.

p.
voetstuk, achterstuk, dat boven ineen

Lotuskussen, van
uitloopt, zonnescherm.
nisvormige glorie en
met rechterbeen het eerste,

Yan de beide exemplaren afhangend draagt
de halvemaan. Het heeft de rechterhand in varamudra links

no. 624'J, weer en
het voorkomende attribuut onduidelijk is; de halve-

een bloem, terwijl daarop
bedoeld dat attribuut dus het

maan wijst echter voldoende aan,
dat Manjufii en
houdt de rechterhand de borst; links is de

boek is. Het tweede nummer, 624, voor
dat daar
utpala zeer
goed te zien, doch verder kan ook slechts gezegd worden,
boek Ten slotte bestaat alle kans, dat derde

waarschijnlijk een op ligt. er
nog een
wel is ook hier het attribuut niet zelfs

beeldje, no.
615, hierbij behoort; duidelijk, ja
de doch de beide andere stengeldragende

stengel gedeeltelijk afgebroken, waar
Bodhisattva’s in hun hoofdtooi nader te determineeren

tweehandigen vorm aan
als de hoofdtooi het bewuste bronsje

zijn Avalokiteyvara en Maitreya en van
1) Museum Jogjakarta no. 44, 46, 49, thans te Magelang-.

39
dat hier met

kenmerk draagt, is het zeer waarschijnlijk, wij weer
geen bijzonder
wiens boek met de lotusbloem afgebroken is.
een
te doen hebben,
niet in e'én der

De rechterhand is ineen soort redeneerende houding geplaatst,
mudra’s.
geijkte
Hoog 11.3.
624a. Afk. onderafd. Boemiajoe, res. Pekalongan.
rond lotuskussen.
Achtkantig voetstuk en
Notulen 1886 2.
p.
kussen met vierkant onderstuk.

Langwerpig plat
De rechter-oorring is schijfvorraig, links een lange hanger.
Verh. 21 20, no. 25.

p.
7.9.
Rond lotuskussen zonder achterstuk of glorie.
Verh. 21
p. 6, no. 6.,
biedt moeie-
Het eenige staande Maüjufrl-beeldje der verzameling geen
in varamudra links de
No. 632» heeft de rechterhand en op gewone
lijkheden.
is het, dat inden hoofdtooi,
wijze het hoek
op
den lotus. Opmerkelijk men
toch voort nisje heeft aangebracht,

hoewel dat volstrekt niet noodig was, een
dezelfde als bij Avalo-

waarin een ornamentje gezet is, geheel op wijze, men
de stüpa vinden.
het Amitabhabeeldje of bij Maitreya zou
kite«jvara
afd. Bandjarnegara, res. Banjoe-
632a. Afk. desa Karang Djambe,
11.6.
mas. Hoog
lotuskussen met vierkant voetstuk eu achterstuk.

Rond
lotuskussen, voetstuk én achterstuk van brons).

(zilver;
Notulen 1891 41.

p.
den
Zoo als men men ziet, zijn al deze voorstellingen van Manjmjrï m
tweearmigen meuschelijken
vorm gehouden.
MAITREYA.
den te bespreken Bodhi-

kan ook worden omtrent nu
Datzelfde gezegd
voorgesteld, zoodat
sattva. Ook deze is uitsluitend ineen zeer eenvoudigen vorm
is buiten-Javaansche
het hier evenmin als bij Manjufrl noodig
of wenschelijk naar
hier volstaan met

te zoeken. Ook voor Java zelf kunnen wij
parallellen gaan
waarin deze de
artikel den Heer van Erp,
een
korte verwijzing naar een van
J
deel in detail behandeld heeft ).
Java voorkomende Maitreya’s voor een
op
waartoe deze in genoemd
Alleen behoeft gereleveerd te worden, dat drie conclusies,
Bat. Gen. 54 427

1) Tijdschr. p. sqq.
40
artikel dat nl. de inde hoofdtooi hel kenmerkende attribuut

kwam, stüpa van
ook Java is, dat de mudra’s afwisselen dat de

Maitreya op
en
nagapnspa
allerminst een vast embleem is, door de bronsjes te Batavia volkomen wor-
Bovendien verdient bet opmerking, dat dier bronsjes

den bevestigd. geen op
zit, houding, welke elders bij uitstek Maitreya

Europeesche wijze een aan
eigen is.
Twee zitten Indische wijze, de 606a 659a.

exemplaren op
nummers en
Beide de inde hoofdtooi. Daarmede houdt de

vertoonen zeer duidelijk stüpa
overeenkomst dan echter ook op. Het eerste heeft de rechterhand in varamudra
inde linker de dit is het der collec-

en houdt napapuspa-tak: ecniije exemplaar
tie, deze met zekerheid te determineeren is. Het tweede

waar plant nummer
daarentegen heeft noch dezelfde mudra noch dien tak: de Bodhisattva houdt
hier beide handen inden schoot.

eenvoudig
606a. Afk. desa Karanggede, ondern. Sorogedoeg, res. Jogjakarta.
Hoog 20.5,
Ovaal lotuskussen langwerpig vierkant voetstuk ; achter-

op
stuk met vlammenrand, zonnescherm

en glorie waaraan een
bevestigd is, dat zich boven het hoofd uitbreidt.

'
Notulen 1904 73.

p.
659a. Afk. desa Batoe Kapoer, distr. Segalaherang, res. Krawang.
Hoog 4.3.
Geen kussen, doch twee uitsteeksels onder het ter be-

lijf
vestiging ineen thans ontbrekend voetstuk.
De hoofdtooi is zeer hoog.
(zilver).
Notulen 1887 116.

p.
Bij het eenige in lalitasaua is de inde hoofdtooi niet

nummer
stüpa
volkomen duidelijk, doch het voorkomen ervan niettemin waarschijnlijk. De
de rechterhand is hier alweer anders: wordt niet in één der

houding van zij
mudra’s doch duidt redeneeren De linker-

geijkte gehouden, klaarblijkelijk een aan.
hand draagt een zich- vertakkenden stengel, die wellicht als nagapnspa
bedoeld
is. intusschen niet zeker dat dit beeldje werkelijk Maitreya

Wij zijn er van, voor-
stelt; dat het hier vindt zijn reden uitsluitend hierin, dat het
opgenomen wordt,
embleem inde hoofdtooi het meest heeft. De kan

nog vaneen stüpa stengel
evengoed die vaneen lotus zijn. Wat nicl Maitreya wijst, is het voorkomen
op
vaneen slang om de heupen, met

kop en staart om elkaar gestrengeld de
op
Deze alleen is echter den anderen kant niet vol-

linkerheup. slang aan weer
doende reden om deze voorstelling er een van te noemen.

41
Rond lotuskussen zonder achterstuk; achter het hoofd een
als
ring glorie.
Op het hoofdtooisel een rozet met spitsen knop; aan de
diadeem versierselen.
driepuntige
Het kleed gaat niet verder dan tot aan de knieën.
Verh. 21
19, no. 24.
p.
De meeste exemplaren stellen den Bodhisattva staande voor. Van de
nummers 6505, 6325, 629 en 655 doen de eerste en de laatste goed de stüpa
inde hoofdtooi zien, welke bij de beide andere iets minder is. No.
duidelijk
6505 6325 dragen beide links de rechterhand

en een
afgebroken stengel, van
het eerste beeldje is weer in vara-mudra, die van het tweede ineen redenee-
rende houding. Afwijkend is zeker de bloem inde linkerhand van no. 629;
dit is niet de die zouden hebben verwacht.

een padma, en stellig nagapuspa, wij
De rechterhand van dit exemplaar vertoont weer de vara-mudra. Dit is ook
het geval bij het laatste 655, welks linkerhand in het geheel
nummer, geen
stengel of tak voert, doch weder een redeneerende houding aanneemt; dit is
het zulks de linkerhand geschiedt, immers

eenige Maitreya-beeldje, waar met
bij de beide andere exemplaren, die redeneering te kennen

gaven, gebeurde
dit rechts.
6505. Afk. ondern. Wonotjatoor, ros. Jogjakarta. Hoog 18.8.
Smal rond lotuskussen; aan den is een ellipsvormige

rug
als
omgebogen ring glorie bevestigd.
Het hoofdhaar is gedeeltelijk inde jata,

opgeknoopt en
in drie krullen af; het is omwouden met

hangt gedeeltelijk
een baud en gedekt dooreen knopvormig topstuk.
Over den linkerschouder hangt de

priesterhand met twee
slippen den Het kleed, dubbele

langs rug neer. waarom een
is reikt tot boven de enkels wordt vast-

sjerp gestrikt, en
dooreen met buikgesp versierden gordel.

gehouden
Inde oorlellen komen de kleine horizontaal gedragen
Midden-Javaansche oorringetjes voor.
Notulen 1908 115.

p.
6325. Afk. desa Semarang. Hoog 10.2.

Karanggeneng, res.
Rond lotuskusseu; den der

op rug sporen aanhechting van
de afgebroken glorie.
Groot ornaat, doch upavïta. Het kleed is langs het

geen
linkerbeen opgetrokken.
42
(zilver, op
bronzen voetstuk).
Hoog 10.
629. Afk. Jogjakarta.
Rond lotuskussen met een nisvormigen boog als glorie
daarboven de het
achter bet lichaam
gebeele en
thans ontbrekende zonnescherm.
Verh. 21 11, no. 18.

p.
Afk. Wetan, distr.

Poeger, reg. Bondowoso,
655. desa Poeger
hoofd ring als glorie,

De voeten afgebroken ; achter bet een
(zilver).
Notulen 1874 86.

p.
YAJRASATTVA.
die het Bataviaasch Museum van dezen Bodhisattva

De zes exemplaren,
alle hou-
bezit, de nummers 602 a, h, c, 1
1
,
fen g ,
zijn in
houding gelijk, een
bv. kan
welke eveneens terugvindt in Indië en die men afgebeeld
ding men
werk
l uit
19 Foucher’s meermalen aangehaald ) bij een
vinden in tig. van
zich thans in het Museum te Calcutta bevindend beeld.

Magadha afkomstig en
drie uit bet Leidsche Museum even-

Daarmede komen twee van de exemplaren
3 te
welke
3
bet derde Leidsche beeldje is vierarmig ), vorm
eens overeen ),
De houden alle inde rechterhand

Batavia niet vertegenwoordigd
is. beeldjes
inde linker terzijde van het lichaam

vóór het lichaam een dubbele vajra en
Bodhisattva tweeden naam van &han-

de tempelschel, ghanta, waaraan de zijn
ontleend. zitten alle Indische wijze. Een kleine afwijking ver-
tapani Zij op
heeft, ineen
toont 602c, waar de vajra aan de onderkant
geen punten maar
Leidsche
Volledigheidshalve zij vermeld, dat het vierarmige
steel uitloopt. nog
inde voorhanden dezelfde attributen houdt als de tweearmige vorm

bronsje
rechts drietand en links een olifants-

bovendien inde achterbanden een
en
haak voert.
is verder het al of niet voorkomen vaneen Buddhafiguurtje

Opmerkelijk
d, is zulk een figuur er stellig niet,
inde hoofdtooi. Bij twee nummers, a en
b is, zij het ook

evenmin trouwens als bij het eerste Leidsche exemplaar. Bij
Buddhabeeldje te
toch te zien dat aan drie zijden een
niet bijzonder duidelijk,
dit laatste is vooral merkwaardig in
telkens boven doodskop;
vinden is, een
attributen inde achterbanden van

verband met de beide eveneens Qivaitische
Icon. boudd. I 122.

1) p.
Juynboll Cat. 86 no. 2858 en 1630/35.

2) p.
3) ibid. no. 1652/2.

43
het de drie andere is het te zien daar doet

vierarmige beeldje. Bij duidelijk en
zich nu het verrassend verschijnsel voor,

dat het voorgestelde Buddha’tje niet
steeds dezelfde houding heeft: bij c is het in dhyani-mudra en dus waarschijn-
doch met de rechterhand dan de linker,

lijk Amitabha, bij /' eveneens, lager
kunnen denken welke

zoodat men zou aan een
overgang
tot bhnmisparfa-mudra,
althans één der Leidsche tweede is klaar-

houding bij nummers terugkeert (de
blijkelijk niet
duidelijk); dat zon dus Aksobhya zijn. Bij g eindelijk zien wij
een dharmacakra-mudra, zoodat daar Vairocana zou zijn voorgesteld.
Wat de reden deze is of de

voor afwisseling en dientengevolge aan
verschillende beteekenis worden is

verschillende Vajrasattva’s moet toegekend,
niet bekend. In elk bv. bij nooit afgeweken

ons geval is, waar
Amitabba inde hoofdtooi, bet deze afwis-

wordt van den verschijnsel van groote
seling bij Yajrasattva zeker zeer

opmerkenswaardig.
602a. Afk. onbekend. Hoog 1d.9.
Ovaal lotusknssen vierkant voefstuk; los bartvormig

op
achterstuk met zonnescherm. Aan de beide voorhoeken
van bet voetstuk een zittende leeuw en daartusschen in
bet midden van het voorvlak een olifantskop.
Foto Oudh. Comm. 467.
Afk. desa distr. Mandiradja, afd. Pamalang,

Randoedongkal,
res. Pekalongan. Hoog 19.
Ovaal lotuskussen drie ovale met vlain-

op pooten en glorie
menrand achter bet hoofd. Achter aan bet kussen een

oog,
ter van bet achterstuk, dat nu ontbreekt.

opname
Notulen 1884 119.

p.
602c. Afk. onbekend. Hoog 14.9.
Rond lotuskussen op
vierkant voetstuk, opengewerkte glorie
roet versierden rand.
Op bet voorhoofd de nrna.
602t/. Afk. coll. te Jogjakarta. Hoog 13.2.

Klaring
Ovaal lotuskussen vierkant voetstuk; fraai versierd ach-

op
ovale daarboven
terstuk, waarop
een glorie en een zonne-
scherm.
Notulen 1890 19.

p.
dalem den
602/’. Afk.
waterleiding inde Kampong van
vroege-
ren radja di Boea, afd. Tanah Datar, res. Padangsche
Bovenlanden. met uitsteeksel 14.9, zonder dat 13.5.

Hoog
Geen lotuskussen, maar blijkens een vierkant uitsteeksel

44
onderaan is het beeld een of ander voetstuk bevestigd

op
geweest.
naakt met den linkerschouder

Bovenlijf een snoer over en
de bedekt met soort

rechterheup, onderlijf een sarong,
het duidelijk zichtbaar is.

waarvan patroon
de boven voetzolen ziet figuur.

Op naar
gekeerde men een
de de het hoofd tooisel schijnen kleine

Op borst, armen en
de niet bekend is.

pennetjes ingeslagen, waarvan bedoeling
(zilver).
Notulen 1901 126.

p.
602 Afk. oever van de Kalitnas in desa Watoepatok, onderdistr.

g.
Madioen. ruim 7.
Bandar, afd. Patjitan, res. Hoog
Voetstuk ontbreekt, eenvoudige glorie.
met bedekt het onderlijf,

Een soort sarong këmbang
(goud).
Notulen 1906 78.

p.
V AJRAPANI.
Museum te Batavia is dezen Bodhisattva

Het van voorstellingen van
slechts schaars voorzien; twee beeldjes hem zeker weer, terwijl een
zeer geven
J
derde onzeker is. Het Leidsche Museum met zijn vijf exemplaren ) is iets
dat deze welke

beter voorzien; toch is het
eenigszins bevreemdend, Bodhisattva,
Java bekend inde kleinkunst weinig vertegen

ongetwijfeld op goed was,
zoo
woordigd is.
treffen hem den Mendut

2 verscheiden malen de
Wij aan op ) en
op
3 Het de vajra, welke hij zijn

reliëfs van Boro-Budur ). is natuurlijk aan naam
de
ontleent, welke Vajrapani doet herkennen. Eveneens draagt hij doorgaans
doch ook den vajra daar

bla uwe lotus, somtijds als afzonderlijk attribuut, om
boven houden. Beide emblemen zijn de

op omhoog te eveneens
gewone op
Indische vasteland *).
waarschijnlijk ook steenen

Merkwaardig is het, dat onze verzameling een
uit Koetei in Borneo. Dit beeld’

beeld van dezen Bodhisattva rijk is, afkomstig
s
i. ten onrechte
no. 103//, is opgenomen
als Qiva met een vraagteeken ), o.
in heeft de rechterhand in
Het zit
op
de
gewone
Indische wijze vajrasana,
Cat. 1698, 1909, 3324 2857.

1) Juynboll p. 92-94, nos. 1775, en
2) derde zijde, zijpaneel.
3) Zie Rapp, 1910 p. 11

sq.
4) Foucher 1.1. I p. 121.
5) Notulen 19C6 p. 6en Bijlage.

45
varamudra en houdt inde linker een utpala, waarop waarschijnlijk een vajra staat.
Uit den Vervolgcatalogus t. a.

p. (welke overigens den vajra een „eigenaardige
bloem” wij de De Bodhisattva zit

noemt) nemen
nog volgende beschrijving over.
op
een vierkant lotuskussen tegen een rechthoekig achterstuk, dat boven en bene-
den verbreed is, waarboven een ovale

glorie. De
hooge haartooi vertoont sporen
van driehoekvormige versierselen aan den onderrand en wordt aan den voet
afgesloten dooreen Zware oorhangers; krullen, die de schouders

ring. over
vallen. Om het voorhoofd een diadeem met een rozet in het midden, terwijl
aan beide zijden van het hoofd sporen van zulk een rozet zichtbaar zijn.
Halssnoer, waaronder, doch boven de borsten, een tweede snoer. Upavïta.
Alleen de linkerheup is de plooi vaneen kleed zichtbaar. Gladde polsen

op
versierde Het lichaam is lang slank;

enkelringen en
bovenarmringen. zeer en
de armen zijn misvormd.
Totzoover de beschrijving van den Catalogus. Wij merken nog op, dat
deze vajra is met dien den Mendut, ook één

te vergelijken van van
langen
smallen vorm, in tegenstelling met de kortere en dikkere soort.

gewone
Van de bronsjes is er één zittend Indische wijze en één staande; het

op
twijfelachtige zit eveneens in vajrasana. Het eerste, no.

602 c vertoont den vajra en
twee het inde het laatste

de utpala als afzonderlijke attributen, eene rechter,
inde linkerhand Datzelfde het geval met het onzekere

gehouden. zou zijn no.
610a; de zaak is echter, dat het dat inde rechterhand voor de borst
voorwerp,
te is het als vajra te al heeft

gehouden wordt, onduidelijk om determineeren,
hét daar ook wel wat van. De stengel inde linkerhand is ook niet die van
de utpala, doch eindigt ineen bloemknop.

gewone puntige
602e. Afk. collectie Klaring te

Jogjakarta. Hoog 8.
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk en ovaal achter-
stuk, waarvan het bovenste is afgebroken.
Aan den achterkant van het achterstuk staat in Nagarï
de Buddhistische geloofsbelijdenis.
Notulen 1890 p.
19.
610a. Afk. Soerakarta. Hoog 8.8.
Ovaal lotuskussen; op den rug de overblijfselen vaneen
ring als
glorie.
Notulen 1898 63.

p.
Het eenige staande exemplaar, no. 632, draagt evenals dit bv. op
Boro-
Budur het den vajra boven den De Bodhisattva houdt

geval is, op bloemstengel.
dien hier inde linkerhand, terwijl de rechter soort vitarka-mudra

stengel een
vertoont; duim en wijsvinger zijn nl. als bij die houding gebruikelijk is met
46
de elkaar doch de hand is hier met den

toppen tegen gesloten, geheele rug naar
beneden de borst
voor gebracht.
632. Afk. Kedoe. Hoog 17.3.
Rond lotuskussen vierkant voetstuk; het achterstuk is

op
het voetstuk is
bij afgebroken en er
geen glorie.
In het voorhoofd een klein rond kuiltje.
Het beeld draagt een kort kleedje, dat tusschen de heenen
is misschien een broek.

opgenomen,
Yerh 21 21, no. 27.

p.
Ten slotte zij nog even herinnerd aan het boven besproken beeldje van
een Buddha, welke inde linkerhand een vajra voor de borst houdt en door
dit attribuut toont waarschijnlijk in eenig verband met Vajrapani te staan.
SAMANTABHADRA (?)
Het staat nog zeer weinig vast, op

welke wijze deze Bodhisattva in
de beeldende kunst van Indië is voorgesteld, vandaar dat wij het niet
mogen
een onzer beeldjes met zekerheid voor een Samantabhadra te houden.

wagen
De Tibetaansche wordt daar twee

vorm geeft weinig licht; hij op
verschillende plaatsen in zeer afwijkenden vorm In Indië is hij

weergegeven.
olifant bloem te kennen ook, doordat de hou-

aan zijn en
zijn langwerpige en
s
ding zijner handende dharmacakra-mudra is ). Afbeeldingen van dezen meer
samengesteldeu vorm zijn Java niet aangetroffen, waar toch blijkens werken
op
als de Sang hyang kamahayanikan deze Bodhisattva wel bekend was. Wel vin-
den wij beeldjes vaneen Bodhisattva met de handen in dharmacakra-mudra,
die verder attributen vertoont. Waar Samantabhadra de

geen
nu dhyani-bodhi-
sattva van den door diezelfde handhouding gekarakteriseerden Vairocana is,
bestaat de mogelijkheid, dat de bewuste beeldjes ander dan Samantabhadra

geen
voorstellen. Op grond hiervan hebben wij het Dr. Juynboll,

op voetspoor van
die twee soortgelijke Leidsche bronsjes zij het ook vragenderwijs den naam
3
Samantabhadra ook het Bataviasche exemplaar aldus betiteld.
geeft ), eenige
Alle drie zitten op de Indische wijze in vajrasana.

gewone
Langwerpig lotuskussen met vierkant voetstuk, nisvormig
achterstuk met vlaramenrand en zonnescherm.
Gewone versiering,
Verh. 21 22, no. 28.

p.
1) Zie b.v. Grünwedel Myth. d. Buddh, 141 en de litteratuur aangehaald door Juynboll Catal
p.
92 noot 1.
p,
2) Poucher 1.1. Ip. 120.
3) Catal. 92 no. 2853 en 3006.

p.
47
YigVAPANI (?)
Een soortgelijke kwestie doet zich voor bij een Bodhisattva, welke door
ander attribuut wordt doch de rechterhand de

geen gekenmerkt, waarvan abhaya-
mudra vertoont. Wanneer wij consequent de bij Samantabhadra rede-

gevolgde
moeten dat hier de beboerend

neering toepassen, wij aannemen, Bodhisattva,
den bedoeld is
bij dhyani-Buddha met abhaya-mudra, Amoghasiddha, en wij
dan zulke beeldjes Yifvapani te noemen hebben. Het kan echter niet wor-
den ontkend, dat door anderen wellicht met recht Viijvapani gezien wordt
inde Bodhisattva-beeldjes, die ontbloot staand zwaard bloem

een
op een dragen’),
Zekerheid is in niet Het bronsje te Batavia met de rech-

dezen
nog
te verkrijgen.
terhand in zit in vajrasana houdt de linkerhand inden schoot.

abhaya-mudra en
659. Afk. Kedoe. Hoog 10.
Ovaal lotuskussen zonder achterstuk of glorie.
Gewone versiering.
Verh. 21 p. 8, uo. 8.
ANDERE BODHISATTYA’S.
Verscheiden beeldjes, die blijkens kleeding,

houding, versiering enz.
waarschijnlijk Bodhisattva’s voorstellen, kunnen niet nader gedetermineerd worden,
daar de studie van de Buddhistische iconographie niet ver gevorderd

nog genoeg
is om ons te kunnen doen uitmaken, welke namen bij welke mudra’s hooren.
Wij laten ze hier volgen.
Eén het hoofd ontbreekt, heeft de rechterhand in

exemplaar, waaraan
vara-mudra en de linker inden schoot. Het zit Indische wijze.

op
Sadjiwan 3.5.
6595. Afk. Tjandi bij Jogjakarta. Hoog
Geen lotuskussen, achterstuk of glorie.
(zilver).
Notulen 1902 57.

p.
Een tweede, zittend met het rechterbeen houdt de

afhangend, eveneens
linkerhand inden schoot, doch heeft de rechter in vitarka-mudra.
6445. Afk. Ketanden, afd. Klateu, res. Soerakarta. Hoog 10.
voetstuk met stuk in het

Rechthoekig een uitspringend
midden van den voorkant. Het achterstuk bestaat uit twee
met architraaf; ovale rand met kruis

stijlen glorie (een een
erin).
De linkerhand schijnt een doek vast te houden, waarvan
het linkerbeen,
een
slip afhangt over
Deze opvatting is o. a. gevolgd inden Leidsclien Catalogus 103 no. 1630/14.

1) p.
48
Een kleedje om de lendenen. Pols- en armringen. Over het
lichaam loopen kruiselings twee hreede snoeren, die beneden
de borsten het met

op kruispunt een agraaf zijn samen-
de schouders loopen.
gebonden en over
hoofdtooi; achter het achterhoofd halve-

Eigenaardige een
maanvormige versiering.
Notulen 1895 121.

p.
Twee 610/; en 614, komen in zoover overeen, dat bij beiden de

nummers,
linkerhand de linkerdij rust; overigens zit het eerste op

Indische wijze,
op
het tweede het linkerbeen De rechter-

terwijl bij merkwaardigerwijze afhangt.
hand wordt bij beiden voor de borst gehouden, doch de mudra is niet dezelfde;
het houdt ringvinger binnen die

die van eerste den naar gebogen, terwijl van
het tweede meer een redeneering schijnt aan te

geven.
610/;. Afk. Ketauden, afd. Klateu, res. fSoerakarta. Hoog 10.5.
Rond lotuskussen zonder achterstuk; vaneen glorie

sporen
inden hals.
Notulen 1895 121.

p.
614. Afk. Ledok, afd. Wonosobo, res. Kedoe. Hoog 22.
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk,

langwerpig aan
welks bij de hoeken, twee leeuwtjes

voorzijde, liggen.
Achter in het voetstuk is de opening voor het ach-

nog
terstuk en inden hals ziet men de fragmenten eener
glorie.
Een rond koord als met sluitsteen de linker-

upavlta, op
borst, groote schijven inde ooren en verder ver-

gewone
siering.
De zijn verzilverd.
oogen
Yerh. 21 p. 10, no. 11.
Ëen in vajrasana zittende Bodhisattva houdt de beide handen in dhyani-
mudra inden schoot.
657a. Afk. desa Koenti, onderdistr. Sampoeng, afd. Ponorogo,
Rond lotuskussen; achterstuk, waarop aan den achterkant
inscriptie in Kawi; het zonnescherm is

een afgebroken.
De inscriptie luidt: te svaha”, Dr. Bran-

„om ye volgens
des een afkorting van de Buddhistische geloofsbelijdenis,
(het beeld is goud, het zilver).

van overige van
Notulen 1886 36.

p.
49
Dein vajrasaua zittende Bodhisattva van no. 656 houdt beide handen
halfgeopend voor het lichaam, zóó dat de pink van links tegen duim en
wijs-
vinger van rechts aankomt.
656. Afk. Kedoe. 17.2.

Hoog
Zit ovale versierde

op een plaat, gedragen door zeven leeuw-
tjes, die ineen kring op een lotuskussen zitten; dit laatste
is vierkant voetstuk met

gelegen op
een
opengewerkte zijden.
Achter inde plaat is een opening voor het achterstuk.
Gewone versierselen, hoog hoofdtooisel met spitsen knop erop.
als
Kringetje ürna.
Op de punten van het voetstuk de onbedekte

en
gedeelten
de staan of stonden
van
plaat heilige syllaben in Nagarï.
Yerh. 21 11, no. 14.
p.
Dan hebben twee 661 h

nog nummers, en 654, de beide handen
opge-
heven vóór de borst, doch zonder elkaar te raken. Beide beeldjes zijn staande,
het eerste met wat
gebogen linkerbeen, terwijl de
handhouding aldus
weerge-
wordt inden Yervolgcatalogus; de de

geven „van rechterhand, waarvan
geopende palm naar boven is gekeerd schijnen duim iets

en
wijsvinger vast te
houden dat afgebroken is; de de

nu
wijsvinger van linkerhand, welks palm
benedenwaarts is is de
gekeerd, opgeheven, terwijl duim over den
middelvinger
is geplaatst de
en overige vingers uitgespreid zijn”. Bij 654 zijn heide handen
de borst
naar
toegebogen.
661/>. Afk. distr. Rengel, afd. Toeban, res. Rembang. Hoog 22.
Rond lotuskussen met rond voetstuk. De aan het achter-
hoofd bevestigde ring als glorie is de helft

voor
afgebroken.
Hooge haartooi; om het voorhoofd een versierde diadeem.
Zware oorringen; breed halssnoer, waaraan een ander snoer
hangt, dat bestaat uiteen keten met rozetten; upavïta;
pols-, armen
voetringen.
Om den gordel loopt een baud, die aan de
voorzijde in
het midden met rozet is Het leudekleed

een gesloten. hangt
met plooi af
van voren
een en loopt aan
weerszijden uit
in die
slippen, wijd uitstaan
;
de
sarong
is tot boven de
knie
opgenomen.
Notulen 1896 65.

p.
654. Afk. desa Poeger Wetan, distr. afd.

Poeger, Boudowoso,
Rapport 1912.
4
50
Dubbel uitsteeksel onder de voeten ter bevestiging ineen
voetstuk.
koniscb hoofdtooisel.
Hoog,
Kort kleedje met eenvoudigen sjerp en verder geen ver-
sierselen.
(zilver).
Notulen 1874 86.

p.
Indische dat de rechterhand in

Nog is er een beeldje, op wijze zittend,
de houdt de linker, achter de dij, steunt.

zijde en
op
Ovaal lotuskussen, met het thans ontbrekende

opening voor
achterstuk.
Geen of armbanden, verder versiering,

upavlta gewone
maar onduidelijk.
ONZEKERE BODHISATTYA-BEELDJES.
Van de de exemplaren gaaf of althans

voorgaande groep, waarvan waren
attributen misten die dus alleen niet te determinee-

geen belangrijke en maar
omdat niet bekend is welke Bodhisattva’s in die bewuste vormen

ren waren,
de volgende onderscheiden worden, welks

worden voorgesteld, moet nummers
niet thuis te brengen zijn, omdat er één of meer belangrijke attributen ontbreken,
nummers dus, die als ze maar

ongeschonden wel degelijk aan een bepaalden
waren,
kunnen worden doch wier beteekenis in

Bodhisattva zouden toegeschreven, nu
het onzekere blijven moet.
beeldjes, waarbij de hoofdtooi

Inde eerste plaats zijn er vijf tweearmige
te is te coustateereu of deze bijzonder kenmerk draagt

zeer afgesleten om een
de verdere attributen voldoende uitsluitsel

en zoo ja welk, terwijl geen geven.
de 613«, 617a 620 zitten in lalita-

Het eerste, no. 630, staat, volgende, no. en
het 610, Indische wijze. De eerste vier houden de rechterhand

sana, laatste, op
hot laatste heeft de Terwijl het eerste

in vara-mudra: vingers samengebogeu.
links het tweede dubbele lotus, het derde

een lotusknop draagt, een en een gewone
wel te zien, doch is deze verder afgebro-

padma, is bij het vierde een stengel
Ook het bloemtak. Deze Bodhisattva’s zouden natuurlijk,

ken. vijfde draagt een
inden hoofdtooi Amitabha-beeldje of te zien

al naarmate een een
stüpa was
(het eerste is het geval bij no. 630 en 620 volgens den Catalogus-Groeneveldt;
dat echter Avalo-

naar de stukken zelf te oordeelen lijkt mij verre van zeker),
of Maitreya moeten worden.

genoemd
51
Geen voetstuk, maar onder de voeten uitsteeksel met

een
schroefdraad ter
bevestiging. Geen achterstuk of glorie,
(zilver).
Notulen 1874 86.

p.
613a. Afk. 11.

Jogjakarta. Hoog
Rond lotuskussen vierkant met versierd
op voetstuk, achter-
stuk en zonnescherm.
Notulen 1892 112.

p.
617a. Afk. onbekend (gevonden in het Museum in

1902}. Hoog 14.
'
Ovaal lotuskussen vierkant rond achterstuk
op voetstuk;
met versierden rand, waarboven een (nu ontbrekend) zon-
nescherm is
bevestigd geweest.
Beschadigd.
620. Afk. onbekend. 6.9.

Hoog
Rond lotuskussen zonder achterstuk; inden hals de over-
blijfselen vaneen ring als glorie.
610. Afk. Kedoe. 8.5.

Hoog.
Is los voetstuk of kussen
op
een
geplaatst geweest, dat
thans ontbreekt. Achter het lichaam

geheele een
nisvormige
glorie met zonnescherm.
Het staande no. 653, hoewel geheel onduidelijk, wordt hier vermeld, daar
het werd gevonden in

gezelschap vaneen
menigte Buddhistische beelden en
zelf daar dus ook wel toe behoord zal hebben. De rechterhand is in vara-mudra,
de linker beiden
opgeheven; zijn beschadigd.
Uitsteeksel onder de voeten ter bevestiging ineen voetstuk,
(zilver).
Notulen 1874 86.
p.
Vervolgens zijn er drie vierarmige exemplaren. Daar onder de Bodhi-
sattva’s Avalokiteyvara de die in

eenige is, meerarmigeu vorm wordt voorgesteld,
bestaat er alle kans, dat deze ook hier bedoeld is en inde herkenbare attributen
is dat zich deze De

er
geen, tegen opvatting verzet. mogelijkheid blijft echter
altijd bestaan, dat toch een andere Bodhisattva is voorgeslold, en zelfs, dat het in
het geheel Bodhisattva’s doch bv.

geen zijn, beeldjes. Toch lijkt ons,
52
alles elkaar de waarschijnlijkheid, dat werkelijk Bodhisattva

bij genomen, een
onder de te beschrijven.
bedoeld is, groot genoeg
om ze Bodhisattva-voorstellingen
Yan het eerste nummer, 627, is de rechtervoorband afgebroken en draagt
de rechterachterhand een onherkenbaar links worden vóór een lotus-

voorwerp;
strik Zou die beide attri-

knop en achter een aaugetroffeu. men
op grond van
buten het kunnen houden, andererzijds kan

beeldje voor een
men met eenige fantasie inden hoofdtooi zoowel een Amitabha-heeldje als een
dit natuurlijk karakter duiden.

doodskop zien; laatste zou
op een Qivaïtisch
is staande, het tweede 644, zit in vajrasana. De eerste rech-

Dit bronsje no.
de knie met iets erin of vrucht den Catalogus),

terhand ligt op (knop volgens
linkervoorhand voert handvat of in elk

de tweede is afgebroken; dè een geval
de linker achterband knopvormig

iets, dat verder afgebroken is, en een voor-
De Heer Groeneveldt zich af, of dit laatste ook

werp. vraagt voorwerp een
kan wat de geheele voorstelling tot Visnu maken doch

schelp zijn, een zou;
met zekerheid als te herkennen is het zeker niet. Het

zoodanig voorwerp zeer
heeft
derde exemplaar, no. 644a, zittend met opgetrokken rechterbeen, volgens
de handen Dit ik alleen de rechtervoorband

den Catalogus ~al ledig”. zou voor
vara-mudra wordt. Yan de rechter-

durven onderschrijven, welke in gehouden
die is zich kunnen voorstellen, dat

achterhand, omhoog geheven, zou men er
vaneen bidsnoer te zien zijn; de linkervoorhand, voor de borst gehouden,

sporen
inde linkerachterhand iets handvat-

lijkt ook iets te omvatten, gelijk wij weer
intusschen, ziet, niet

achtigs meenen te zien. Veel zekerheid kan gelijk men
verkregen worden.
Geen lotuskussen, achterstuk of glorie.
(zilver).
Notulen 1874 87.

p.
644. Afk. Tjaroeban, distr. Boemiajoe, res. Pekalongau. Hoog 8.2.
Lotuskussen met vierkant voetstuk, waarin aan den achter-
kant een opening voor een los achterstuk.
Gewone versierselen.
Notulen 1876 p. 57.
644a. Afk. desa Benda, distr. Lebaksioe, res. Pekalongan. Hoog 7.
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk.
Gewone versiering.
Notulen 1884 42.

p.
ANDERE MANNELIJKE GODHEDEN.
TRAILOKYA YIJA Y A.
Op de drie replieken deze

van
merkwaardige voorstelling, waarvan er
zich één te Batavia de andere te Leiden te

en
’) en Londen bevinden, is het
eerst 3
de aandacht door
gevestigd Pleyte ), terwijl de
naam, die deze
godheid
dragen moet, gevonden is door Foucher :!

). De
vierhoofdige *) en
achtarmige
staat inde
god zoogenaamde pratyah'dha, met
gestrekt linker en gebogen rech-
terbeen, Qiva en Parvat! onder de voeten verbrijzelend.
Wat zijn verschillende attributen is het

aangaat, leerrijk zoowel het
steenen beeld als de

van
Bodh-Gaya Trailokyavijayasadhaua, beide door Foucher
t. De
e.a.
p. uitgegeven, te
vergelijken. sadhana, die hem eerst vier hoofden
acht heeft
en armen
toegekend en vervolgens de verschillende gelaatsuitdruk-
kingen beschrijft iets wat

natuurlijk op een klein bronsje niet is weer te
gaat aldus voort:

geven
dvabhyam ghantavajranvitahastabhyam hrdi

vajra-hüm-karamudradharam,
daksinatrikaraih
khadgankmjabanadharam, vamatrikaraip capapagacakradharam;
pratyalïdhena vauiapadakrautaulaliecvaramastaka ni. daksinapadavastabdhagaurl-

stanayugalam; buddhasragdamamaladivicitrabharanadharinam e. s.
q.
Dat is dus:
„met zijn beide klok bliksem voorziene de borst

van en
(voor)handen voor
de vajrahumkaramudra makend, in zijn drie (andere) rechterhanden het zwaard,
de olifantshaak de
en pijl dragend, inde drie (andere) linkerhanden de boog,
de strik de discus; in
en
pratyalïdha met den linkervoet
op
het voorhoofd van
(,iva trappend, met den rechter

op de borsten van Parvatï staande, bij andere
versierselen dat uiteen reeks

een snoer
dragend, van Buddha’s is
samenge-
steld,” enz.
Behalve dat dat

laatste, intusschen wel
degelijk op
het Indische beeld
het Leidsche
en
bronsje gevonden wordt, komt deze beschrijving volkomen uit:
alleen is de der
volgorde attributen een
weinig anders Ook het steenen beeld
1) Catal. Juynboll 94
p. no. 1760; liet tweede Leidsche exemplaar, no. 1630/5 (ibid.l, is waar-
schijnlijk valsch.
2) Bijdr. Tl. Lnd. Vlkk. 6: VIII

p.
379 - 381: Xp. 195 -
202.
S). leun. bouddh. II 57

p. sqq. en Buil. Ec. fr. d’Extr. Or. IX p. 48 sqq.
4). Het Leidsche exemplaar heeft vijf hoofden.
54
trouwens niet volkomen met de sadhana, wat dat betreft de boog en

klopt :
het dat pijl die

de strik hebben er van hand verwisseld, en feit, boog en op
handen Foucher aanlei-

wijze niet in overeenkomstige worden gedragen, gaf
J
fout den steenhouwer te denken In dit verband is het
ding aan een van ).
merkwaardig op
te merken, dat
op het nog weer iets meer afwijkende bronsje
evenmin door correspondeerende handen

uit onze collectie boog en pijl wor-
den
gevoerd.
Bataviaasch doen de
De voorhanden van het exemplaar geheel volgens
sadhana bel en vajra zien, terwijl zij tevens de vajrahumkara-mudra vertoonen,
als correct beschre-

een haudhouding, welke door Dr. Juynboll 1. c. volgt geheel
ven wordt; „de beide voorste handen voor de borst met tegen elkander gelegde
de stekend de in elkaar hakend; de

ruggen, wijsvingers omhoog en pinken
worden
duimen zijn binnenwaarts gebogen, tegen de handpalmen aangelegd en
beneden middelste bedekt”. Voor het

door de naar
omgevouwen
en ringvingers
zien inde rechterhanden achtereenvolgens beneden boven

overige wij van naar
het inde linkerhanden in dezelfde de

de pijl, het rad en zwaard, volgorde
zijn dat de attributen

olifantshaak, het worgkoord en de boog. Gelijk men ziet
van de sadhana, doch in afwijkende volgorde.
Verder meenen wij voor deze merkwaardige verschijning en voor de
eraan verbonden legendes te

mogen verwijzen naar de bovenaangehaalde
litteratuur.
Ten slotte kan worden fragment uit

nog melding gemaakt vaneen onze
voorstelleude door
verzameling, no. 516, een liggenden Qiva, gekarakteriseerd
halvé inde hoofdtooi, met voet de bij dien voet

doodskop en maan een erop;
beboerende ontbreekt. De echtheid van dit fragment is niet boven allen

persoon
het het inden

twijfel verheven; is authentiek, dan zou tot een voorstelling
trant van de bovenbeschrevene behoord kunnen hebben.
655 a- Afk. collectie te 10.5.

Klaring Jogjakarta. Hoog
Ovaal lotuskussen met drie kleine pootjes.
De Parvatl houden elk inde rech-

beeldjes van
Qiva en
terhand met drie inde linker

een vajra punten en een
met één weerskanten.

langere punt aan
Gewone kleeding en versiering.
Op het kussen vóór het beeld staat een bijna geheel uitge-
sleten inscriptie in Kawi-schrift.
Notulen 1890 19.

p.
516. Afk. Jogjakarta. Lang 8.6.
1). 1.1. pag. 60.

55
De £iva is de linkerbovenhand het hoofd

vierarmig; onder
gelegd, de andere drie Kussen onder

schijnen ledig. het
hoofd.
Verh. 21 18, uo. 21.

p.
HAYAGBIVA.
Waar overigens de Batavia zulk

verzameling te een
goed overzicht geeft
de Java voorkomende Buddhistische worde hier
over
op voorstellingen, met een
enkel woord vermeld, dat ook van

Hayagrlva in zijn veelarmigen vorm een
exemplaar bekend het Java is Daar

voorzoover ons
eenige op aangetroffen.
het echter niet in het Museum te vinden doch in bezit Bui-
is, particulier te
tenzorg, wordt de
voor
beschrijving verwezen naar de afzonderlijke publicatie *).
JAMBHALA-KUYERA.
Dat hier de welke

bronsjes, den
god des rijkdoms voorstellen, opgenomen
zijn ineen lijst Buddhistische wil allerminst

van
beeldjes, zeggen,
dat deze
godheid uitsluitend bij Buddhisten heeft

vereering gevonden. Integendeel, gelijk
overal elders, ligt het ook Java de dat deze schenker
zoo
op voor hand, van
voorspoed, als de alle

even voorspoed zelve, bij gezindten gelijkelijk populair
moet zijn Zoo vinden dan ook
geweest. wij zijn beeld evengoed bij de Qivaïti-
2
sche tempelgroep van Gedong Sanga ) als
bij eender
voortempels van den
Buddhistischen Tjandi Sewu of inde vestibule den Buddhisti-

van eveneens
3
schen Mendut ). Het staat dus voldoende dat Kuvera hem
vast, —om bij dien
bekenden te
meer uaam blijven noemen, ook waar de Buddhisten hem veelal
Jambhala noemden ook de Buddhisten

een
voorwerp van vereering bij op
Java daar verschil in tusschen

was en er nu
geen voorstellingswijze
Buddhistische Kuvera’s zullen
en blijkt, alle exemplaren van dezen god hier ter
plaatse behandeld worden, omdat alle „Buddhistisch” hunnen ook al weten

ze
zijn,
wel zeker, dat deel dier
we een exemplaren stellig door (jivaieten zal
zijn vereerd.
Ook hier valt iets, reeds meermalen de aandacht

op, waar
op gevestigd is,
de
groote massa bronsjes tegenover de zeldzame steenen beelden van dezen
god, verschijnsel alle te verklaren

een naar
waarschijnlijkheid uiteen zeer ver-
breide vereering inden particulieren eeredieust zeldzamer inden

tegenover een
openbaren eeredienst der Zoo

tempels. zijn er dan ook van de dertig Kuvera's
in het Museum te Batavia slechts twee van

steen, de nummers 207 en 2070,
beiden van Midden-Java.
1) Bijdr. Kon. Inst, Tl. Lnd. Vlkk. Ned. Ind. 67 (1912) 383—392.
p.
2) Zie Rapp. 1910 26 en 232.

p.
3) Yzerman Beschrijving enz. 92.

p.
56
Op één of twee
uitzonderingen na
zijn al die beelden tweearmig. Zij
hebben zegt de sadhana *) dan

verder gemeende zwaarlijvigheid (lambodaram
de meeste vol rijkdommen, gedeeltelijk

ook), terwijl bij eveneens potten omge-
worden.
vallen en hun inhoud in lusvormige snoeren vertoonend, aangetroffen
Slechts éénmaal vinden wij Kuvera zittend Europeesche wijze, éénmaal

op
éénmaal bij één der steenen beelden) zittend

met
opgetrokken rechterbeen, (ook
het
in vajrasana. Verder is hij steeds in lalitasana voorgesteld, waarbij dan
rechterbeen voorkeur steunt pot.

afhangende bij op een
Onze Kuverabeelden verder indeelend naar de attributen, noemen wij

2
het eerst de welke beantwoordt aan de woorden van de sadhana ):
groep,
De draagt hier dus inde

vamadaksinahastabhyam nakullbljapürakadlfaram. god
rechterhand de inde linker houdt hij marter of ichneumon. Veelal

citroen, een
komen uit den bek daarvan kissen te voorschijn.
536. Afk. Ledok, Kedoe. 22.3.

res. Hoog
kussen, vierkant voet-

Langwerpig gewoon gelegen op een
stuk, waarvan de bovenplaat aan de voorhoeken door twee
zittende leeuwtjes wordt gedragen; het achterstuk gaat tot
aan de schouders en is aan weerszijden versierd met een
lotusplant, waarboven een olifantskop en daarop een staand
Boven het achterstuk ronde glorie

leeuwtje. verrijst een
met vlammende uitsteeksels; de glorie wordt aan weers-
dooreen eiken kant is

kanten gesteund vogel en aan
op
den rand een halve maan geweest, die thans rechts is
afgebroken.
Gewone versierselen, zonder upavïta. In het rechteroor een
lange hanger, in het linker een spiraal als schijf opgerold.
De buitenste potten hebben hooge bloemvormige deksels.
Verhand. 21 26, no. 34.

p.
Foto Oudh. Comm. 473 en 494.
538ft. Alk. Ketanden, afd. Klaten, res. Soerakarta. Hoog 13.8.
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk. Vierkant achter-
stuk met versierden rand, met ovale versierde glorie en
zonnescherm.
Op het voorhoofd kringetje.

Upavïta. een
Notulen 1895 121.

p.
Foucher Icon. bouddh. II 51.

1) p.
2) ibidem.
57
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk; achterstuk

geen
of glorie.
Geen upavlta.
De potten hebben een krans van kleine schijfvormige voor-
als voetstuk.
werpen
539. Afk. Ledok, res. Kedoe. Hoog 12.1.
Lotuskussen met voetstuk; vierkant achterstuk met versier-
den rand hoeken; daarboven ovale

en
uitspringende een
met zonnescherm.
glorie
Foto Oudh. Comm. 472.
551(7. Afk. Jogjakarta. Hoog 18.6.
Zittend een ovaal kussen, dat een rond lotuskussen

op op
ligt. Inden hals

sporen eeuer
ringvormige glorie.
Notulen 1879 2.
p.
Tot deze zelfde behoort waarschijnlijk ook het steenen beeld no.
groep
2
207, Jogjakarta afkomstig dat met de linkerhand den marter
van ), eveneens
omvat; de rechterhand is afgebroken. Ook dit beeld zit iu lalitasana, voor
nadere bijzonderheden raadplege men den Catalogus.
één 542a, komt inde den marter kleiner

Bij nummer, plaats van een
voorwerp,
echter eveneens met dierenkop. De Catalogus spreekt vaneen muis;
hetis evenwel goed dat marterkop bedoeld is, het

»
zeer mogelijk, een waarvan
lichaam verder fs.

weggelaten
5420. Afk. desa Gemoelo, distr. Penanggoengan, afd. Malang,
res. Pasoeroeau. Hoog 6.5.
Zittend een kussen, dat een rond plaatje rust. Spitse

op op
open glorie met een kruis er in.
Voor het linker onderbeen onder den

dierekop een rozet.
op
Notulen 1898 p. 2.
Inde volgende meest talrijke is de marter dooreen

groep vervangen
uit de huid dit dier Het is zelfs de of

van
vervaardigden geldbuidel. vraag,
deze niet het eerst had moeten worden vermeld, als de met de sadhana’s
groep
2
overeenstemmende: immers, gelijk Foucher reeds
betoogde ) kan daarin nakull
in plaats vandoor marter ook vertaald worden door „beurs” (speciaal de uit
de huid van dit dier vervaardigde). Overigens wijkt deze niet van de
groep
vorige af.
1) Notulen 1877 157; foto Van Kinsbergen 179; foto Oudh. Comm. 520.
p.
2) t. a. 52 en I 125; cf. Vogel in Indian Antiquary 19X1 95 noot 5.

p. pag. p. p.
58
545a. distr. Tjilokotot, Preanger.

Afk. desa Leuwigadjah, res.
Hoog 17.
Vierkant voetstuk met los achterstuk, waaraan versierde
hoeken en waarboven een ovale glorie met bewerkten rand.
Notulen 1878 35.

p.
540«. Afk. desa Koenti, distr. Sampoeng, afd. Pouorogo, res.
Madioen. Hoog 9.8.
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk en achterstuk;
"een "lorie achter het hoofd.

o o
Geen upavlta.
De rechtervoet staat
op
den hoek van het voetstuk, waaraan
de potten ontbreken.
gewone
(zilver).
Notulen 1886 p.
36.
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk, vierkant achter-
dat tot
stuk met versierden rand en uitspringende hoeken,
daarboven ovale met

aan den hals gaat; een glorie zonne-
scherm.
Verh. 21 27, no. 35.

p.
538a. Afk. Soerakarta. Hoog 11.
het het zonnescherm

Bijna geheel gelijk aan vorig nummer ;
echter afgebroken.
Notulen 1893 63.

p.
550. Afk. desa distr. afd. Ledok,

Pesindou, Kalialang, voorm.
res. Kedoe. Hoog 5.4.
Voetstuk en achterstuk ontbreken.
Gewone maar zeer rijke versiering.
Uitpuilende oogen.
(zilver).
Notulen 1878 36.

p.
538c. Afk. desa Kepering distr. Bandoengan, afd. Magelang, res.
Kedoe. Hoog 11.3.
Ovaal lotuskusseu met langwerpig vierkant voetstuk. Achter-
stuk met ovale versierde glorie en met zonnescherm.
Upavlta.
Notulen 1901 114.

p.

59
Kussen vierkant
van onduidelijken maar
onge wonen vorm;
voetstuk met achterstuk tot aan de schouders en daarboven
bovenhelft is Aan de
een glorie, waarvan de afgebroken.
achterhoeken van het voetstuk staan twee waaruit bloe-

vazen,
men langs het achterstuk en tot aan de glorie omhoog gaan.
De kruik, de rechtervoet rust, heeft een bloemvor-

waarop
versiersel de Aan den voorkant het

mig aan opening. van
voetstuk twee rijen korrels of knoppen ').

liggen
Rond lotuskussen, voetstuk en achterstuk, dat van boven
is afgebroken.
De de rechtervoet rust, heeft een bloemvor-

vaas, waarop
mig deksel.
Rond lotuskussen voetstuk ; achterstuk tot aan de schou-

op
ders. De glorie en het hoofd beide afgebroken.
8.
541. Afk. Prambanan, res. Jogjakarta. Hoog
Lotuskussen en voetstuk; achterstuk, maar achter het

geen
hoofd een óvale glorie.
Verin 21 28, no. 36.

p.
545. Afk. desa Bakalan, distr. Kalialang, voornn afd. Ledok,
res. Kedoe. Hoog 6.4.
Vierkant voetstuk, zonder lotuskussen, achterstuk of glorie.
Notulen 1872 p. 31.
als voet-
Ovaal lotuskussen op een eenvoudige metaalplaat
stuk. Geen achterstuk; inden hals een halve maan met
horens achter het hoofd ring als glorie.

opstaande en een
Verin 21 p. 24, no. 32.
verdient 551c, de beide attributen

Afzonderlijke vermelding no. waar
verwisseld hebben, zoodat de rechterhand den geldbuidel draagt en

van
plaats
de linker de citroen.
551c. Afk. Soerakarta. Hoog 9.
Ovaal lotuskussen met platte plaat er onder; ogiefvormig
het zonnescherm is Ach-

achterstuk, waarvan afgebroken.
ter het hoofd een afzonderlijke glorie.
Notulen 1893 p. 63.
1) Geldzakken ?
60
komen bronsjes, welke de citroen missen. In plaats

Vervolgens eenige
daarvan wordt de rechterhand zonder attribuut gehouden inde

eeuig vara-
mudra. Het is dat enkele exemplaren wel citroen gehad

mogelijk, vroeger
een
hebben, welke dan echter is afgebroken of afgesleten. Andere daarentegen doen
duidelijk zien, dat de rechterhand nooit een attribuut gevoerd heeft.
Wat de linkerhand betreft, deze houdt één exemplaar den marter vast.
bij
5536. Afk. Bersole, res. Banjoemas. Hoog 13.
Vierkante troon, kussen; achterstuk. Inden

waarop geen
hals overblijksel vaneen

ringvormige glorie.
(met goud bekleed geweest).
Notulen 1910 85.

p.
de overige is het niet de marter zelf, doch de geldbuidel, die

Bij weer
door de linkerhand wordt

vastgehouden.
5456. Afk. 14.

Kembang. Hoog
Geen voetstuk, kussen, of achterstuk, doch onder het zit-
vlak een uitsteeksel ter

bevestiging; inden nek overblijf-
sels eener radvormige glorie.
Niet zeer
zwaarlijvig.
Notulen 1894 60.

p.
Rond lotuskussen zonder voetstuk; achter in het kussen
waarin het achterstuk heeft

een
gat, gestaan.
Gewone versiering, zonder

upavïta.
Ovaal lotuskussen, zonder voetstuk of glorie.
Alles zeer
afgesleten.
552n. Afk. desa Moeteran, afd. Modjokerto, res. Soerabaja. Hoog 8.5.
Lotuskussen met vierkant voetstuk, achterstuk, glorie en

' 'o
zonnescherm.
*
Alles zeer onduidelijk.
(het beeld is brons met

goudblad bekleed, het
van
overige
van zilver).
Notulen 1881 97.

p.
Van de tweearmige Kuvera’s resten de drie die

nu
nog exemplaren, op
andere wijze dan in lalitasaua zijn.

gezeten
Het eerste zit met rustend het

opgetrokken rechterbeen, op kussen, ter-
wijl het linker het geslagen is. De houdt

voor lijf god op de
gewone wijze
rechts de citroen en links den marter.

61
551 b. Afk. collectie Klaring te Jogjakarta. Hoog 14.2.
Rond lotuskussen met

plat rond onderstuk, aan den voor-
kant versierd met niet minder dan zeven liggende potten.
Achter in het kussen is die

een glorie bevestigd geweest,
thans ontbreekt. Inden hals een halve maan met de horens
naar boven.
Notulen 1890 19.

p.
Het exemplaar, dat

op Indische wijze zit, heeft links den geldbuidel en
de rechterhand in vara-mudra, met citroen in.

hetzij hetzij een afgesleten er
Het is wel toevallig, dat het eveneens in vajrasana zittende steenen beeld no.
J
207a, den Oengaran afkomstig ook onduidelijke rechterhand vertoont;
van ), een
beeld hier krullende

links voert ook dit den geldbuidel. Opmerkelijk zijn de
lokken den
van
god.
548. Afk. Kedoe. Hoog 5.(3.
Rond lotuskussen, zonder voetstuk of achterstuk.
Yerh. 21 29, no. 38.

p.
is dan dat Europeesche wijze zit

Eindelijk er
nog
een nummer, op en
laat Ook dit heeft rechts citroen links

dus de beide beenen afhangen. de en
welks hier door wordt

den buidel, snoer groote schijven gevormd.
547. Afk. Ampel, res. Soerakarta. Hoog 17.6.
Ovaal kussen vierkant voetstuk, de

op een groot aan voor-
hoeken waarvan twee leeuwtjes overeind zitten. Achter in
het kussen is waarin het achterstuk moet

een gat, vroeger
hebben. Op vooruitstekend stuk het voet-

gestaan een van
stuk ovaal kussen, de voeten rusten.

ligt een
waarop
Gewone versierselen, Buiten het

geen upavïta. gewone
drie andere die tot den

halssnoer nog soortgelijke ketens,
buik afhangen; behalve de twee haarvlechten op

gewone
den schouder derde als staart den

hangt een
op rug neer.
Het benedeulichaam is bekleed met een korte broek.
Yerh. 21 25, no. 33.

p.
den zeldzamen Kuvera. Inden

Wij gaan nu over tot vierarmigen vorm van
heeft Groeneveldt reeds hoe men no. 492 misschien

Catalogus er
op gewezen,
Kuvera” moeten daar dit beeldje, zittend

eerder een „Visnu als zou noemen,
immers inde voorhanden de attributen Kuvera, inde achter-

in vajrasana, van
de citroen
banden die van Visnu vertoont. Rechts draagt hij respectievelijk en
Notulen 1901 126; foto Oudheidk. Comm. 523.

1) p.
62
Het blijkt wel voldoende, dat

het rad, links houdt hij den marter en de schelp.
niet Buddhistische
deze Visnuïtische Kuvera eigenlijk hij een beschrijving van
Kuvera’s kon echter niet achterwege

beeldjes thuis hoort; bij een lijst der hij
worden.
gelaten
Twijfelachtig is het tweede exemplaar, no. 552. De achterbanden zijn
de rechter in vara-mudra
beide afgebroken, doch de voorhanden zijn er
nog:
de linker met den buidel. De moeielijkheid is hier

of met afgesleten citroen,
daar de borsten ontwikkeld zijn, dan men van

gelegen in het geslacht, meer
moeten dus in het midden laten, of

een mannebeeld zou verwachten. Wij
misschien niet eerder een Kauverï bedoeld is. Het beeld draagt intusschen,
het ornaat de
voorzoover de afslijting dat
nog
doet onderscheiden, gewone
van
Kuvera-bronsjes. Het zit

op
de gewone wijze.
492. Afk. Hoog 9.2.

Jogjakarta.
achterstuk, dat
Rond lotuskussen
op
vierkant voetstuk;
onder vierkant is en van boven, waar het met een

van
krans vlammen is den vorm eener

nis aan-
van omgeven,
neemt; het zonnescherm is afgebroken.
Gewone versierselen.
Verhand. 21 29, no. 39.

p.
Afk. onbekend. 9.1.

552. Hoog
Rond lotuskussen, zonder voetstuk of achterstuk.
versierselen, broek in plaats van

Schijnbaar gewone
maar
kleedje. •
Alles zeer onduidelijk.
ONBEKEND.
Onder de mannen-beelden der verzameling rest thans nog

een zeer
kunnen toeschrijven.
merkwaardige figuur, waaraan wij vooralsnog geen
naam
kenteekeneu inde die toe zouden

Er zijn geen bijzondere kleeding enz. er
anderer-
leiden als vast aan te nemen,
dat een Bodhisattva is voorgesteld;
der handen beslist Buddhistische, zoodat het beeldje

zijds is de houding een
in elk in deze lijst behoort te worden opgenomen.

geval
zit in vajrasana. Op het
De
persoon
in kwestie heeft vier hoofden en
voorhoofd hebben het naar voren en

het naar achteren gerichte aangezicht
de kuiltje met eronder

respectievelijk een ürna en een kuiltje, zij-gezichten een
welks horens gekeerd zijn. De handen worden gehou-

een halve maan, opwaarts
hierboven de
den (er zijn er slechts twee) voor de borst inde mudra, die bij
beschreven werd
1
waarbij de rechter de linker omvat
Buddha-voorstellingen ), en
1) Zie 6 sq.
pag.
63
houdt met gekromden wijsvinger pink. Wordt bij deze inde han-
en houding
den veelal tevens vajra vastgehouden, dit is hier niet het feit,
een geval, een
waar de aandacht op gevestigd dient te worden, daar bij de beschrijving van
dit stuk inden wel vajra gesproken wordt;

Yervolgcatalogus vaneen waar-
schijnlijk heeft de beschrijver een precies hoven de handen van het halssnoer
afhangend kwastje voor het bovenstuk vaneen vajra aangezien. Uit den voor-
kant het voetstuk komt ten halven lijve dier

van een te voorschijn met
tegen
den kop aanliggende gebogen horens, doch overigens zoowel een leeuw,
op
als op een varken of een hond lijkend; voor de eerste

veronderstelling zou
pleiten, dat diezelfde horens ook wel bij de leeuwen uit het Museum aangetroffen
worden. Hoe het zij, het dat het beeldje als

blijkt voldoende, geheel duidelijk
is en vooral karakteristiek om het te determineeren als

genoeg genoeg ....
slechts in teksten of beschreven afbeeldingen beschikten

wij over
genoeg gegevens
om te weten, welke naam zich met deze voorstelling dekt. Vooralsnog verschaft
de huidige kennis der Buddhistische iconografie ons die niet.

gegevens
6555. Afk. Soerakarta. 10.6.

Hoog
Rond lotuskussen met vierkant onderstuk; het achterstuk
is afgebroken.
Notulen 1893 150.

p.
Uit den aard der zaak is het natuurlijk niet onmogelijk, dat onder de
onbekende Bodhisattva’s enkele voorstellingen zijn, waarvan wellicht

opgenomen
zal dat wel Buddhistische doch Bodhisattva’s

blijken, ze
godheden, geen eigenlijke
zoodat eerst hier plaats hadden moeten vinden. Het

weergeven,
ze eigenlijk een
is waarschijnlijkheid analogie, doch geenszins

op grond vaneen naar vaneen
dat onder de Bodhisattva’s behandeld werden.

zekerheid, zij
andere zaak dient met enkel woord te worden.

Nog op een een
gewezen
den Buddhistischen Boro-Budur treft reliëfs voorstel-

Op men
op een
paar een
die werd zij elders aangetroffeu, zonder Qiva

ling aan, men, meer voor zou
J
uitmaken laten in het midden, of wij hier werkelijk met dan
). Wij nu
wel bv. sterk te doen hebben,

met een
gefivaïtiseerden vorm van Avalokiteijvara
doch constateeren alleen het feit, dat een Buddhistisch monument een met
op
alle kenmerken van Qiva voorzien persoon is voorgesteld. Naar aanleiding daar-
van zou men de kunnen stellen, of het niet mogelijk is, dat ook van de
vraag
andere
hronsjes, die de attributen van Qiva (of van godheden) dragen,
enkele mede Buddhisten vereering hebben kunnen vinden. Op het eerste

bij
veronderstelling zeker indien echter

gezicht lijkt zulk een wat gezocht; men
l) Zie Rapp. 1910 15

pag. sq.
64
te tusschen de gods-
nagaat, hoe er op
Java naar gestreefd is verband leggen
beide streven, waarvan dein een

dienstige voorstellingen van gezindten een
de Brabmanis-
werk als Sang byang kamahayanikan
te vinden afstamming van
tische ') goed als de oprichting van Krtanagara s Qivabuddba-

godentrits zoo
aarzelt zulk zonder

tempel
2
) de duidelijke aanwijzingen zijn men een vraag
ook alle
meer te verwerpen.
Toch zou het natuurlijk niet
aangaan eenvoudig
bronsjes onder de Buddhistiscbe te

gaan
rekenen en omgekeerd.
Qivaïtische
te dat tot het laatst toe Buddhisme en
Integendeel, de bewijzen zijn er over,
wel onderscheiden naast elkaar zijn blijven voortbestaan. Dat

Java
(jlivaïsme op
bovenbedoelde toch
neemt intusschen niet weg,
dat op
de mogelijkheid even
diende te worden.
gewezen
O
Lud. Vlkk. Ned. Indië, 1910, pag. 61.

1) Uitgave Kon. Inst. Tl.
56.
2) NBgarakrtsgama, zang
VROUWELIJKE GODHEDEN.
Hoe vreemd het ook schijnen, het is niet

moge altijd gemakkelijk, de
vrouwelijke godheden van de Bodhisattva’s of andere

mannelijke godheden te
onderscheiden. Dit is gevolg het feit, dat beider ornaat

een van
vrijwel gelijk
is. Wanneer dus wat is
een vrouwebeeldje afgesleten of waarom dan ook de
buste niet uitkomt, is

duidelijk er alle kans dat het voor een mannebeeldje
gehouden wordt, terwijl omgekeerd een afgesleten mannebeeldje heel licht voor-
een
nog
wat meer
afgesleten vrouwebeeldje kan doorgaan. Ëen bepaald punt
van
onderscheiding is eigenlijk alleen, dat vrouwen nooit het brahmanenkoord
dragen; verder is hun hoofdtooi niet de tiara der Bodhisattva’s

doorgaans hooge
(altijd gaat die regel niet op): inde plaats daarvan zijn hun haren inden nek
opgebonden of veelal
opgerold en dragen zij een lage hoofdbekleeding. Voor-
liet overige is in het verschil

algemeen geen waar te nemen.
TARA OF MAMAKHI.
Bij den overvloed

grooten van
Avalokitefvara-beeldjes valt het
op,
dat
slechts een enkel bronsje de met dien Bodhisattva zoo in verband

gaarne ge-
brachte Tara Toch

weergeeft. weet
men,
dat
zij op
Java vereeriug genoot, in
het bijzonder door de wij-inscriptie Tjandi Kalasan, die oorkonde

van
blijkens
x
haar gewijd ). Zij wordt dan ook wel als Amo-
aan
degelijk gezellin van
3
ghapa§a, wanneer deze zijn traditioneele volgelingen bij zich heeft
), aangetroffen.
Nu is inde Indische kunst de Tara

gewone wijze om (wij bedoelen
natuurlijk steeds de Tara uitnemendheid, of

bij (jlyamatara groene Tara, niet
de andere vormen) weer te haar de rechterhand in vara-mudra te doen

geven
3
houden haar links blauwe lotus
en een
(utpala) te geven ).
Het ligt dus de hand het beeldje

voor
eenige onzer
verzameling, dat
die kenmerken als te betitelen. De zit met

draagt, (jyamatara godin er afhan-
gend rechterbeen en steunt

op de linkerhand, welke tevens de steel van de
vasthoudt. Met dit 640, moet wellicht het

utpala nummer, dezelfde houding
vertoonende no. 661« in verband gebracht worden, al is de steel daar ook
weggebroken.
1) Uitgegeven door Dr. Brandes in Tijdsein*. Ind. Tl. Lnd. Vlkk. 31 188G) p. 240
sqq.
2) Zoo te Padaug Tjandi en bij de Krtanagara-bronsjes (zie boven 23).

p.
3) Foucher Icon. bouddh. I 131 waar men verdere citaten vindt.

sqq.,
Rapport 1912. > 5

66
dat zich onder de steé-

Het het geval is nu echter, er
eigenaardige van
Indische dat
beelden Tjandi Djago e'én bevindt, zittend op wijze,
hen van
voert. Dit
de rechterhand in vara-mudra heeft en inde linker een utpala
ook
in het Britsch Museum te Londen

1
), stelt blijkens de inscriptie
beeld, thans
Bharalï Mamakhï, dus het vrouwelijke pendant van den dhyam-Buddha Ratna-
dat ook de bronsjes in diezelfde

sambhava, voor. Dit opent de mogelijkheid,
het beeld dezer laatste
Mamakhï niet de
groene
Tara voorstellen;
houding en
kunst nooit
mistte Tjandi Djago beide haar inde Indische overigens
godin
3
ontbrekende kenmerken ).
moeten dus in het midden laten, welk van beiden door de bionsjes
Wij
wordt weergeven.
Afk. Kedoe. Hoog 15.2.

640. Wonosobo, res.
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk; nisvormige glorie
boven de arm voor

met breedeu vlammenrand, waaraan van
het thans ontbrekende zonnescherm.
in het voorhoofd.
Kuiltje
de Buddhistische
Op het voetstuk staat in JNagarï-schrift
geloofsbelijdenis.
Notulen 1862 252.

p.
661a. Afk. desa Kalak, distr. Pringkoekoe, afd. Patjitau, res.
Madioen. 7.7.
Hoog
ring als glorie.

Rond lotuskussen; sporen
vaneen
Alles onduidelijk.
Notulen 1876 2.
p.
PANDARAY ASINI.
ander der steenen beelden

Het is weder uitsluitend op gezag
vaneen
dat bronsjes den uaam van Pandaravasinï, (?akti

van Tjandi Djago, wij een
paar
3 deze
den dhyani-Buddha Amitabha, geven ). Het blijkens de inscriptie
van
houdt de rechterhand in
beeld, zittend Indische wijze,
godin weergevende op
lotus of Het is thans als

vara-mudra en
heeft inde linker een roode padma.
in het Museum te Batavia. Het bronsje 638a heeft precies

no. 2485 opgenomeu
No. 643 wat af, in

attributen als het steenen beeld. wijkt
dezelfde houding en
de in is. Eindelijk is het niet

zoover als de godin hier staat en padma knop
dat ook de rechterhand in

dat het staande no. 642,
onwaarschijnlijk, eveneens
dezelfde
vara-mudra heeft, doch waarbij de bloem van den stengel is gebroken,
vinden in Tj. Djago plaat 18; cf. pag. 103.

een afbeelding is te
1)
4 en 101.
2) ibid. plaat p.
8 103.
3) Zie Tjandi Djago, plaat en pag.
67
heeft zekerheid is iutusschen bij dit laatste natuur-

godin voorgesteld; nummer
lijk uitgesloten.
638a. Afk. uit de collectie Scheepmaker. Hoog 15.3.
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk en nisvormig ach-
terstuk met zonnescherm.
(verguld).
643. Afk. desa Pesindon. distr. Kalialang, afd. Wouosobo, res.
Kedoe. Hoog 8.
Geen voetstuk, achterstuk of glorie.
Vrouwesnoer.
(zilver).
Notulen 1878 36.

p.
642. Afk. desa

Poeger Wetan, distr. Poeger, reg. Bondowoso,
Geen achterstuk of glorie. Voeten afgebroken.
Vrouwesnoer.
(zilver).
Notulen 1874 87.

p.
CUNDA.
dubbel
De voorstellingen dezer godin zijn merkwaardig, aangezien men
kan maken, evenals dat bij verscheiden Bodhisattva-

hier weder vergelijkingen
met de is afgebeeld de reliëfs

voorstellingen het geval was, wijze, waarop zij op
wordt zij in haar vier-

van de Tjandi Mendut. Op dien tempel aangetroffen
armigen en in haar achtarmigen vorm.
]
Prof. dat haar identificatie te danken hebben ).
Het is aan Foucher, wij
uit de het bronsje, dat

Van den vierarmigen vorm
gaan wij bij bespreking van
deze De Cunda de vierde zijde

naar wij meenen godin weergeeft. vierarmige op
den is in overeenstemming met de Indische opvatting *)

van tempel geheel en
met de waarschijnlijk Amara-

klopt dan ook volkomen voorstelling op
een van
3
beeld in het Britsch Museum ); de voorhanden liggen in dhyana-
vatl afkomstig
inden schoot de achterbanden houden rechts het bidsnoer en links

mudra en
een boek.
Nu is het een bekende zaak, dat de vierarmige Cunda groote overeen-
welke inde achterbanden

komst vertoont met de
vierarmige Prajüaparamita,
Buil. Bc. Ir. d’Extr. Or. IX 46 sq.

1) p.
bouddli. I 144 U 81.

2) Icon. p. p.
ibid. I fig. '24.

3'
68
dezelfde emblemen voert; het eenige verschil is, dat laatstgenoemde godin haar
niet in doch in dharmacakra-mudra houdt. Het essentieele

voorhanden dhyana-,
dus inde der voorhanden.

onderscheid tusschen beide godinnen ligt houding
de den tweearmigeu Er bestaat

Dit is van
belang voor behandeling van vorm.
welke haar beide handen naar den regel

nl. een tweearmige Prajnaparamita,
welke het
in dharmacakra-mudra heeft, terwijl naast haar een utpala oprijst,
het 639a
boek draagt
J
). En wanneer we nu in onze verzameling bronsje no.
alleen daardoor afwijkt, dat de

zien, dat van deze tweearmige Prajnaparamita
vertoonen, dan
handen niet de dharmacakra-mudra, doch de dhyana-mudra
volgt daar onzes inziens noodzakelijkerwijze uit, dat wij hier met een Iwecarmige
Cunda te doen hebben. Tot toe was een tweearmige Cunda niet bekend;
nog
dat te verwachten ook in menschelijken vorm

het blijkt thans, zij, gelijk was,
wel
degelijk voorkomt en dan voorgesteld wordt inde haar eigen dhyana-
naast zich. Het bronsje in kwestie, zit-

mudra, met een boekdragende utpala
Indische vertoont klein bloemknopje de handen,

tend
op wijze, nog een op
omdat
gelijk dat bij dhyana-mudra wel eens meer wordt aangebracht; juist
niet zal het

het elders bij die houding nu eens wel dan weer gevonden wordt,
doch uitsluitend
waarschijnlijk ook hier niet bepaald deze godin toebehooren,
beschouwen als de mudra, welke evengoed had kun-

te zijn een versiering van
nen ontbreken.
639a. Afk. desa Koenti, ouderdistr. Sampoeng, afd. Ponorogo, res.
Madioen. Hoog 6.2.
Rond voetstuk; achterstuk; ovale glorie

afgebroken geen
achter het hoofd.
drie knop-
Het boek heeft (evenals bij de Prajnaparamita)
als versiering.
pen
Notulen 1886 36.

p.
indien Foucher heeft

Wat den achlnrmigen vorm betreft mogen wij, gelijk
tweede den Mendut,

met Cunda te herkennen inde
godin op
de zijde van
den Kali of Parvatï staande, die-

veilig twee bronsjes, thans op
naam van aan
dat
zelfde Cunda toeschrijven. Het is echter niet te ontkennen, genoemde hoog-
in het Mendut-reliëf ietwat onnauwkeurig is. Hij geeft

leeraar zijn beschrijving van
voor de rechterhanden achtereenvolgens op: schelp, vajra, cakra en bidsnoer,
links olifantshaak, terwijl de laatste is afgebro-

een onduidelijk voorwerp, pijl,
ken. Van deze attributen lijkt ons de werkelijke aanwezigheid van vajra en
niet heel zeker. Het zijn echter niet die beide op

pijl zoo zoozeer voorwerpen
1) Zie ibid. II 82 sq.

p.
69
zichzelf, als wel het feit, dat hier voorkwam

een
éénhoofdige godin (want hoe-
wel het hoofd

geschonden is, staat dat wel vast) met een combinatie van schrik-
wekkende en
gunstverspreidende attributen, die Foucher deden concludeeren,
dat hier ander dan Cunda kon Datzelfde

geen zijn voorgesteld. geldt eveneens
de beide bronsjes Nos. 524 525, zelfs in meerdere

van en
nog mate, aangezien
beide de rechtervoorband in vara-mudra houden (het eerste exemplaar met een
knop de handpalm) en daardoor meer dan het reliëf den Mendut

op nog van
overeenkomst vertoonen die het

met Cuuda-voorstellingen als van steenen beeld
van Bodh-Gaya, afgebeeld inde

Iconogaphie bouddhique *). Het eerstgenoemde
bronsje, zittend met

afhangend rechterbeen, vertoont inde andere rechterhan-
den
achtereenvolgens een
zwaard, een onbekende mudra(?) en een bidsnoer;
de eerste linkerhand zij,

op steunt terwijl er tevens een
afgebroken stengel in
gehouden wordt. De verdere linkerhanden houden handvat (waarvan

een blijkt
niet), onduidelijk dat wellicht vajra strik. het

een
voorwerp, een is, en een Bij
tweede exemplaar, zittend Indische tweede derde hand

op wijze, zijnde en aan
weerszijden afgebroken, de rechterachterhand lijkt vajra te Cata-

een
dragen (de
i.
logus spreekt, o. ten onrechte, vaneen
drietand); op
de eerste linkerhand
wordt evenals bij het andere in dc vierde komt

nummer gesteund en weereen
handvat voor.
Overigens dient in het

oog gehouden te worden, dat omtrent de vormen
der dan vierarmige Cunda’s te dan dat hier het

meer weinig vaststaat, op
oogenblik volkomen zekerheid zijn te

zou verkrijgen.
524. Afk. Jogjakarta. Hoog 18.
Vierkant voetstuk niet ovaal achterstuk of glorie, versierd
met vlammenrand en aan den bovenkant met een driepun-
tig ornament. Achter het hoofd een ring als glorie.
(het beeld zilver, de rest brons).
Notulen 1877 151.

p.
Ovaal lotuskussen met vierkant voetstuk en achterstuk, dat
bij de schouders is afgebroken.
Rond knopje op het voorhoofd.
Verhand. 21 32, no. 44.

p.
MARICI.
Een viertal beeldjes inde de 635

verzameling, nummers
638, geven
een godin weer,

zittend Indische wijze en met de rechterhand in varamudra,
op
1). I fiff. 25,

70
boveneinde een soort

houdt, het waarvan
terwijl de linker een stengel aan
is met
Waar Java niet altijd even gelukkig geweest
pluim afhangt. men op
het uitbeelden van bloem-attributen, zou het wellicht niet gemakkelijk geweest
het niet, dat eveneens

welke bloem hier werd bedoeld, ware
zijn uitte maken,
wordt het miniatuur no. 7-j
een bloem met afhangende pluim aangetroffen op
1
daar in combinatie met een rechterhand
), ook
inde Iconographie bouddhique
Martel voorstelt met de
in varamudra, welke’ illustratie volgens de inscriptie
varadadaksinakara”, zooals de
afoka-bloem,
2
sadhana zegt ).
die de
Het is dus deze zelfde godin in haar menschelijken vorm, op
is hier niet
is In haar hovenmenschelijke gestalte zij nog
bronsjes voorgesteld.
aangetroffen.
met vierkant voetstuk, nisvormig achter-

Rond lotuskussen
het voorhoofd.
Kringetje op
met vierkant voetstuk nisvormig ach-

Rond lotuskussen en
terstuk, het zonnescherm is afgebroken.
Verhand. 21 34, no. 46.

p.
12.2.
het vorig
Zonnescherm nog aanwezig; verder gelijk aan
nummer.
Verhand. 21 35, no. 47.

p.
alleen hangt de bloem

Gelijk aan de beide vorig nummers;
lager.
Verhand. 21 35, no. 48.

p.
PRAJNAPARAMITA.
Ook deze godin komt slechts in haar eenvoudigsten, tweearmigen vorm
met het bekende

voor en zij is in haar houding geheel in overeenstemming
3 Indische
beeld van Singasari, thans in het Museum te Leiden
): de godin, op
naast haar
wijze zittend, houdt de handen in dharmacakra-mudra, terwijl een
zich de linkerarm kronkelt; bovenop die lotus

lotus welks stengel
opstijgt, om
1) Pi. vin no. 5.
ibid. II 91
2) pag. sq.
33
3) Zie hierover Tjandi Singasari pag. 17, 98 en pi. 76-78; Catal. Juynboll pag. sq.
71
ligt het boek der hoogste wijsheid, wier personificatie de godin Prajnaparamita
immers is. De lotus is het Leidsche beeld de

op klaarblijkelijk een padma:
bloem is veel te kort en rond om een utpala weer te geven; bij de bronsjes
is het duidelijk deze laatste lotussoort, welke bedoeld wordt. Daarmede zijn
2
dus volkomen in met de sadhana ), welke haar als
zij overeenstemming
dharinlm” be-
,vyakhyanamudradharam pustakasahitanllotpalasya vamapargve
schrijft, dus de der met haar linkerzijde blauwe

met houding leering en aan een
lotus met boek. Aan het derde kenmerk van de sadhana, een Aksohhya-beeldje
inden haartooi, beantwoorden de

bronsjes evenmin als het steenen beeld. Naar
de den rooden lotus in den blauwen

aanleiding van aanwezigheid van plaats van
het beeld dat variant de sadhana ook

bij zij nog opgemerkt, een van vaneen
3
padma spreekt ).
Het Bataviaasch Museum is drie rijk. Twee

Prajhaparamita’s ervan
zitten naast een Buddha en werden reeds besproken 20 21. De derde,

op pag.
no. 039, komt daarentegen zichzelf voor.

op
1 3
602a en 602a zie boven.
639. Afk. Kedoe. Hoog 13.
Ovaal lotuskussen met drie den onderrand; geen

pooten aan
achterstuk. Achter het hoofd een ovale schijf als glorie.
Knobbel het voorhoofd.

op
De lotnsstengel gaat door de linkerhand heen.
Verhand. 21 35, no. 49.

p.
HARITI-KAUYERI.
Het is met dezen dat wij het vrouwelijk pendant van Kuvera
naam,
moeten aanduiden; immers van de speciaal Buddhistische Vasudhara, fakti van
3
Jambhala, vertoont onzer bronsjes eenig attribuut ). Daarmede is intusschen
geen
ook niet Buddhistisch kunnen, want ook de

niet gezegd, dat ze dan zijn
Kuvera” in het den Mendut 4 mist de eigenaar-

„vrouwelijke voorportaal van )
kenmerken Vasudhara. Over het algemeen kunnen Kauverl

dige van voor
als Kuvera: als des rijkdoms

dezelfde beschouwingen gelden voor godin en
den schenker daarvan is zij ongetwijfeld door Buddhisten

gemalin van populairen
(divaieten zonder dat de beeldjes zelf te zien is,

en gelijkelijk vereerd, aan van
welk dier beide gezindten ze afkomstig zijn.
Foucher 1.1. II 82
1) p. sq.
2) ibid. 83.
p.
3) Zie 1.1. I 151 II 84

p. sq., p. sq.
4) Vogel, Buil. Ec. fr. Extr.-Or. IV 752 sqq.

p.
72
Batavia één deze godin,

Wij bezitten te tweearmige voorstelling van no.
552 h. zeker niet als Kauverl zijn herkend,

Deze is zeer weinig sprekend en zon
het het is 552a, dat

ware het niet, dat beeldje klaarblijkelijk pendant van no.
een Kuvera voorstelt. De godin zit Indische wijze, de rechterhand rust met
op
de de linker inden schoot met kleinen

de palm op knie, ligt geopend een
bol erin.
552 b. Afk. desa Moeteran, afd. Modjokerto, res. Soerabaja. Hoog 9.
Lotuskussen met vierkant voetstuk, achterstuk, glorie en
zonnescherm.
met het
(het beeld van brons goudblad bekleed, overige
van zilver).
Notulen 1881 98.

p.
twee 553
Duidelijker is de vierarmi'/e vorm, waarvan exemplaren, no.
Evenals Kuvera vallen de met

en 640c, aanwezig zijn. bij onmiddellijk potten
die tegen het voetstuk staan, waaruit edelsteensnoeren te

rijkdommen op,
en
komen. Het eerste beeldje zit Indische wijze, het tweede met
voorschijn op
rechterbeen Beide hebben inde rechtervoorband de citroen, inde

afhangend
linker den beide ook voert de rechterachterhand het bidsnoer-

geldbuidel, bij
linkerachterhand houdt het onduidelijk lint- of

Inde eerste een slang-
het welke ineen rozetvormige bloem

achtig voorwerp,
tweede een stengel,
eindigt.
553. Afk. voorm. afd. Ledok, res. Kedoe. Hoog 9.8.
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk, vierkant achter-
stuk tot aan den schouder en daarboven uitstekende glorie.
Verhand. 21 31, no. 42.

p.
Afk. Klakah, desa Tambir, distr. afd.

640c. gehucht Kalialang,
Wonosobo, res. Kedoe. Hoog 15.
Vierkant voetstuk met randen. Glorie, grooten-

inspringende
deels twee steunstijlen; zij bestond uiteen

afgebroken, op
den rand bezet met vlammetongen.

platten ring, aan
Achter in het voetstuk vierkant waarin de steel

een gat,
het ontbrekende zonnescherm heeft

van gezeten.
De deels gestreept, deels gebloemd, zit door de

sarong,
strak de beenen, zoodat

eigenaardige houding zeer om men
zou denken aan een broek.
Snoer uit koorden verder rijke

gedraaid; versiering.
Notulen 1898 129 en 156.

p.
73
ONBEKENDE GODINNEN.
Onder deze moet inde eerste e'én vermeld worden, welke zich
plaats
onderscheidt door het voorkomen inde hoofdtooi, eenzelfde

vaneen
stüpa
attribuut dus, als de Bodhisattva te herkennen is. Men

waaraan Maitreya altijd
dus geneigd zijn te denken, het niet dat

zou aan een fakti van Maitreya ware
overigens de Buddhistische iconografie daarvan zwijgt.

overeen voorstelling
Zeer is het intusscheu, dat in het Museum te Calcutta
merkwaardig een steenen
2
vrouwenbeeld gevonden wordt ) eveneens met de stüpa inde hoofdtooi. Het
is houdt de handen in de verrijst

tweearmig en
dhyana-mudra; naast godin
een lotusstengel, welke een Amitabha-beeldje ineen driehoek draagt. Dit beeld
is afkomstig van Java.
Wie er door wordt voorgesteld, is slechts te gissen. Een Amita-

nog
bhabeeldje, al dan niet een bloemstengel, is één der kenmerkende attributen

op
2
Usnïsavijaya welke tot toe niet anders dan in veel-
van ), godin overigens nu
:i
is Bovendien noemt één der sadhana’s baar
armigen vorm aangetroffen. )
„caityaguhagarbhasthitavairocanamukutlm”, dat is dus: „met iu haar hoofdtooi
een zich iu den verborgen schoot vaneen heilig gebouw bevindenden Yairocana”.
Het is natuurlijk niet

ónmogelijk, dat de stüpa inde coiffure van het bewuste
beeld dat heilige gebouw is, waarin wij dan een Vairocana verborgen moeten
denken. De combinatie deze twee maakt inziens de

van
gegevens onzes gissing
niet al te gewaagd, dat het beeld te Calcutta een tot toe onbekende een-
nog
Het is echter de in
voudige vorm van Usnïsavijaya zou zijn. vraag,
hoeverre de bronsjes in het Museum te Batavia dezelfde voorstellen als

godin
het beeld te Calcutta. Immers zij vertoonen wel de stüpa inden hoofdtooi,
doch niet het Amitabha-beeldje als attribuut.
Yan de beide bronsjes, no. 643a en 6396, is het eerste staande, het
zittend Indische Het heeft de rechterhand in

tweede op wijze. eerste vara-
mudra en links een stengel met rozetvormige bloem, het tweede houdt beide
handen voor het lichaam met een rozet er in.
643a. Afk. Soerakarta. Hoog 13.
Rond lotuskussen vierkant voetstuk; ring als

op glorie.
Notulen 1894 108.

p.
6396. Afk. desa Banjoe-moedal, afd. Pemalaug, res. Pekalongan.
Hoog 10.7.
1) Anderson Catalogus II 195.

p.
2) Cf. Foucher 1.1. II 86 en fig. 6: Grünwedel Mythologie des Buddhismus 148

p. sqq. p. sqq.
en pi. 107, 123 en 125.
3) Grünwedel 1.1.
p. 211, noot 102.
74
Ovaal lotuskussen op plat rechthoekig voetstuk; de groote
het geheele lichaam

ronde, met parelrand versierde, glorie om
is grootendeels weggebroken.
in met vertikale
Gewone versiering; kleedje limarpatroon
bloemmotieven.
strepen en
Notulen 1909 157.

p.
enkele met welke in het geheel

Vervolgens worden
nog bronsjes genoemd,
verband te is die wellicht niet eens alle Buddhis-

geen naam in brengen en
tisch zijn.
Het zittend Indische wijze, houdt zoowel inde opgeheven

eerste, op
knie linkerhand welks bloem

rechter als inde op
de steunende een stengel,
kronkelt
een slaugvormige opkronkeling vertoont; een derde soortgelijke stengel
zich om den linkerarm.
640a. Afk. Poerworedjo, res. Kedoe. Hoog 14.
kussen met vierkant onderstuk ach-

Hoog versierd laag en
terstuk, dat van boven eindigt ineen gestyleerd ornament.
Notulen 1892 112.

p.
hebben beide handen de borst naar voren

Twee staande beeldjes voor
gebracht, de rechter naar boven en de linker naar voren geopend.
647. Afk. desa Pesiudon, distr. Kalialaug, afd. Wonosobo, res.
Kedoe. Hoog 16.
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk; achter het hoofd
de
sporen eener glorie.
Dubbel borstsnoer, verder

gewone versiering.
de rest brons).
(beeldje zilver,
Notulen 1878 p. 36.
desa tengah, distr. Batoer,

648. Afk. gehucht Sidolok, Karang
Banjoemas. 7.
afd. Bandjarnegara, res. Hoog
rond voetstuk.
Fragment vaneen
boven spits uitloopend hoofdtooisel, halssnoer,

Hoog, van
armbanden en kleedje.
Vrij ruw maaksel.
(goud).
Notulen 1877 152.

p.
zittend met afhan-

Ten slotte is er nog een zeer onduidelijk exemplaar,
elkaar duim midden-

gend rechterbeen, dat inde bij gebrachte toppen van en
rechterhand het overblijfsel vaneen steel schijnt

vinger der vooruitgebrachte
75
te houden, ws. eenmaal in verband staande met de tegen het achterstuk, rechts
bloem. Ook de de knie steunende linkerhand

van het hoofd, aaugebrachte op
iets te hebben.
schijnt vastgehoudeu
641. Afk. Hoog 8.7.

Jogjakarta.
Rond lotuskussen met vierkant voetstuk, ovaal achterstuk
en afgebroken zonnescherm.
het achterstuk, rechts het hoofd, bloem,

Tegen van. een
Verhand. 21 36, uo. 50.

p.
CONCLUSIE
Men verwachte hier in detail

geen beschouwingen over de Buddhistische
iconografie Java de bovenbehandelde

van naar
aanleiding van bronzen beeldjes
uit het Museum te Batavia. Daartoe is inziens de
onzes tijd nog
niet gekomen,
zoowel
op grond van de lacunes, die onze kennis van de
iconografie van
bet Buddhisme blijft

nog altijd vertoonen, als vooral
tengevolge van het
onvoldoende overzicht, dat helaas steeds het Java

we nog van van afkomstige
°
D
materiaal hebben. Weliswaar behalve de

is, van
verzameling te Batavia, thans
ook het Museum dank

van te Leiden, zij den
voortreffelijken Catalogus van
Dr. H. H.
Juynboll, bekend, vrat er te vinden is, doch de particuliere col-
lecties zich het

blijven aan
wetenschappelijk onderzoek onttrekken. Daar deze
dikwijls zijn samengesteld en worden aangevuld uit vondsten, waarvan ver-
zuimd is de door de voorschriften vereischte

vigeerende aangifte te doen, of
ook alleen maar uit hoofde het verbreide dat

van ver
wanbegrip, het
gouver-
nement de macht den wil bezitten zich

en zou van in particulier eigendom
gevonden archaeologica meester te maken, zijnde eigenaren huiverig den ar-
chaeoloog, welke tevens ambtenaar is, hun schatten

bij te vertrouwen. Het is
dan ook bedroevend te constateeren

om hoe, terwijl langs een
omweg herhaal-
delijk uitkomt, dat deze of

gene
in het bezit vaneen
belangrijke bronzenver-
zameling zijn moet, de officieele inventarissen van den Heer Knebel in tien
jaren (Rapporten 1901

1910) slechts één bronscollectie
van van belangde
J
beschrijving bevatten Van tot komt
), tijd tijd er eens een enkel stuk los en
levert hoeveel
een
bewijs temeer, belangrijks er
nog
in
particuliere verzame-
lingen verscholen zit.
Het is hier natuurlijk niet de plaats op

dit
verschijnsel verder in te
gaan; wij wilden alleen motiveeren, hoe het komt, dat een
groot deel van het
Hindu-Javaansche bronsmateriaal tot toe niet

nu
toegankelijk geweest is en
zoolang dit niet onderzocht is kunnen het

worden, zou
voorbarig zijn aan onvol-
ledige gegevens gevolgtrekkingen vast te knoopen over al of niet voorkomen
van dezen of dien vorm dezen of dien Bodhisattva. In detail

van
eenig begeven
wij ons dus niet.
1) In het 19H. inmiddels is het wat

Rapport over verschenen, gunstiger.
77
Toch laat de studie vaneen groote en voorzoover wij kunnen

nagaan
vrij overzichtelijke verzameling als de hier besprokene wel een enkelen zeer
bepaalden indruk achter. Na een kort bezoek aan dit Museum in 1907 schreet
de die het wel beste

man, op oogenblik de kenner van de Buddhistische icono-
grafie in haar Dr. A. Foucher

geheel is, '):
„Toute enquête particulière nous acheminerait, croyons nous, a cette
doublé eonclusion: d’une I’étroite filiation des

part images bouddhiques javanai-
ses rapport leurs prototypes indiens, et, d’autre part, leur

par a
cousinage plus
moins éloigné les idoles ehinoises de

ou avec
tibétaines, ou japonaises, issues
la même
origine. Si d’avec
aucune divergenee profonde la composition ou le
style des modèles parait devoir

communs ne assurer grande originalité a cette
province de revanche
I’iconographie bouddhique, en son intérêt promet de dé-
border bien au-dela de I’horizon local”.
Dat deze opvatting juist is, zal dunkt ons niemand betwijfelen. Vooral
worde de nadruk de
daarbij gelegd op getrouwheid, waarmede de Indische
voorbeelden zijn In het kan

nagevolgd. algemeen men
veilig zeggen, dat de
op
Java Buddhistische dan de Indische

vervaardigde voorstellingen geen
andere zijn
dat verdere dier die inde

en er vaneen ontwikkeling voorstellingen, zooals
Tibetaansche Oost-Aziatische kunst wordt Java

en
aangetroffen, op geen sprake
is. Daardoor komt het dan ook, dat weliswaar zeker

zeer dikwijls naar
verge-
moet worden in China of

lijkingsmateriaal gezocht Tibet, Japan, doch dan
alleen uitsluitend, de daar

en voorzoover aangetroffen afbeeldingen eveneens
de Indische kunst ontleend nooit verband te zoeken met

aan
zijn, om de verdere,
zich de Indische fasen

van opvattingen verwijderende van de kunst dier landen.
Punten ontbreken Java

van
vergelijking daarmede
op ten eenenmale. De Bud-
dhislische Icunsl Java essenlieel-lndische, dat is het resultaat

van ts een van ieder,
ook het onderzoek.

van
onderhavige,
Wel is hier te lande, door den der

drang omstandigheden, somtijds een
neiging tot
meer
geprononceerde Qivaïtische opvattingen merkbaar, dan voor-
bekend is in het oude vaderland wordt

zoover ons
aangetroffen. Voorstellingen,
die daar de vertoonen, buiten kan

sporen van
rekening gelaten, verder, gelooven
wij, wanneer een bepaalde vorm vaneen Buddhistisch beeld

op
Java voorkomt,
welke ludië niet bekend is, dat die

ons van veilig aangenomen worden, vorm
dan ook in Indië slechts

moet zijn voorgekomen, er
toevallig op het oogenblik
ontbreekt ieder oogenblik gevonden kunnen worden.

en zou
Omgekeerd gaat
het niet in deelen
natuurlijk op: sommige van Indië, die niet of niet meer in
direct of indirect verband met Java stonden, kan het Buddhisme in

zijn voor-
-1) Buil. Ec. fr. Extr-Or. XX p. 50.

78
welks nieuwe
stellingen nog een zekeren ontwikkelingsgang doorloopen hebben,
Java te Doch op Java

producten met
geen overeenkomstige op vergelijken zijn.
zelf heeft men zich klaarblijkelijk streng aan de oude opvattingen gehouden.
het Java de Bud-

Het groote belang van de studie van op aangetroffene voor
die Indië
dhistische iconografie in het algemeen, juist op punten waar van
lacunes vertoont, daaruit vanzelf.

volgt
Ten slotte dit door-en-door Indische van de Buddhistische kunst

moge
Java wie al te dein zekere kringen

van een vingerwijzing zijn voor gereedelijk
in het buitenland inden laatsten tijd meer en meer veldwinnende opvatting
mocht willen Javaansche kunst al de Indische

Volgen, dat de zoo geheel en van
afwijkt, niet als onderdeel daarvan beschouwd

dat zij eigenlijk meer een mag
worden. „Javanese art”, zoo kon men onlangs ineen der beste indologi-
nog
sche be considered Indian in its original inspira-

tijdschriften lezen, „can only
tion, and shows of such ethnical elements that it is doubt-

signs varying very
:
ful whether it shonld be classed as Indian” ).
Dat staat er als iets, dat eigenlijk bewijs meer behoeft. In hoeverre
geen
die in haar blijve te dezer plaatse in het midden

bewering algemeenheid opgaat,
doch met nadruk worde het voorafgaande verzekerd, dat

gelaten, op grond van
zij althans voor de Buddhistische kleinkunst ten eenenmale onjuist is.
1) Ixmgwortli Dames in Journ. Roy. As. Soc. 1912 533.

p.
BIJL A G E A.
L IJ S T
der behandelde bronzen.
Nummer. Blz. j Nummer. Blz. | Nummer. Blz.
( i
492 62 552/i 72 577 6~"
509 31 553 72 577a 5
516 54 5535 60 578 12
518a 34 554 9 579 12
524 69 556 7 579a 12
525 69 557 7 580 10
536 56 557a , 8 581 10
537 56 5575 8 582 10
538 58 558 7 584/) 10
538a 58 5586 8 585 11
5386 56 558 c 9 586 11
538 c 58 559 8 587 11
539 57 560 7 588 13
7
540 59
j 560a 588a 13
540a 58 561 8 589 14
541 59 562 9 590 14

'
542 59 562a 11 591 13
542a 57 563 20 592 14
543 59 563a 4 593 14
544 58 564 4 [ 594 16
545 59 564a 4 595 16
545a 58 565 5 596 16
5456 60 566 4 596a 19
546 60 567 12 5966 17
547 61 568 5596 c 18
548 61 570 4596c/ 15
550 58 570a 4 596e 16
551 60 572 5 597 17
551a 57 573 5 597a 15
5516 61 574 6 5976 19
551 c 59 575 6 597 c 17
552 62 575a 6 597rf 18
552a 60 576 6 598 18

80
Nummer. Blz. Nummer. Blz.

j Nummer. Blz.
599 18 620 51 644a 52
17 621 26 6445 47
600
600a 15 622 25 647 74
17 623 25 648 74
601
10 624 39 650 26
602
602a 43 624a 39 6505 41
602a
1
20 626 37 653 51
602a 2 20 626a 36 654 49
6025 43 6265 36 655 42
1
602 c 43 6265 32 655a 54
602 d 43 626 c 30 6555 03
45 62 6d 30 656 49
602e
602 f 43
626 c 30 657 46
44 627 52 657a 48
602.9
36 628 27 658 50
603
603a 30 628a ' 26 659 47
6035 30' 6285 27 659a 40
603 c 30 628 c 26 6595 47
31 629 42 661a 66
604
604a 31 630 51 6615 49
605 31 631 27
24 632 46'
606
40 632a 39
606a
607 38 6325 41
38 633 27
608 .
38 635 70
609
610 51 636 70
610a 45 637 -
70
48 638 70
6105
24 638a 67
611
612 24 639 71
41 639a 68
613
613a 51 6395 73
6135 26 640 66
614 48 640a 74
615 39 640 c 72
616 25 641 75
617 25 642 67
617a 51 643 67
618 25 643a 73
619 25 644 52
BIJL A G E B.
LIJST vanuit de verzameling verwijderde bronsjes
uit de Buddhistische en onbekende beeldjes.

groepen
(zie pag. 2).
555. Kedoe. Verband. 21 65 no. 74

p.
558a. desa Gowisan, afd. Klater., res, Soerakarta. Not. 1898 97

p.
Verhand. 21 68 78
5635. Tjirebon. p. uo.
569. Soerakarta. Verband. 21 66 76

Ampel, res. p. no.
5705. desa Ngendrakila, distr. Bandongan, res.
Kedoe. Not. 1902 3 en 35

p.
571. onbekend.
583. Verhand. 21 70 82
Jogjakarta. p. no.
584. Kedoe. Verhand. 21 66 no. 75

p.
6405. Soerakarta. Not. 1892 112

p.
Not. 1872 161

645. Tradjoe, reg. Soekapoera, res. Preanger. p.
646. Verhand. 21 36 51
Jogjakarta. p. no.
6495. desa distr. Ban-

Klapagadeng, Djamboe, res.
joeinas. Not. 1897 80.

p.
651. onbekend.
655c. desa Trawoelau, afd. Modjokerto, res. Soe-
Not. 1898 204.

rabaja. p.
660. onbekend, Verhand. 21 58 uo. 65

p.
661. onbekend. Verband. 21 58 no. 66

p.
662. onbekend.
663. onbekend.
664. Verband. 21 24 31
Jogjakarta. p. no.
Verband. 21 74 92
666. Jogjakarta. p.
no.
669. Z. O. Afd. Borueo. Tijdscbr. Xp. 454

Nagara, en
670. onbekend.
671. onbekend.
672. onbekend.
673. onbekend.
1912. 6
Rapport
82
673a. distr. Kampak, afd. Trenggalek, res. Kediri. Not. 1893 69

p.
674. Verhand.
Jogjakarta. 21
p.
37 no. 52
674a. desa Pageroehir, afd. Ponorogo, res. Madioen. Not. 1906 131
p. sq.
674/>. onbekend. Not. 1910 111.

Bijl.
675. Jogjakarta. Verhand. 21 39 no. 53

p.
675a. Karang Kobar, res. Banjoemas. Not. 1884 120.

p.
675b. onbekend. Not. 1910 57.

p.
679. onbekend.
681. onbekend.
682. onbekend.
INHOUD
pag.
Inleiding |
Deßuddha’s. 3
Buddha met
Prajnaparamita 20
Deßodhisattva’s
22
2B
Menschclijke vorm 24
Bovenmenschelijke vorm 27
37
Maitreya 39
Vajrasattva 42
...
Yajrapani 44
Samantabhadra
(?) 46
Vifvapani (?) 47
Andere Bodhisattva’s 47
Onzekere Bodbisattva-beeldjes 50
Andere
mannelijke godheden 53
Trailokyavijaya 53
Hayagrlva 55
Jambhala-Kuvera. 55
Onbekend
62
Vrouwelijke godheden 65
Tara of Mamakhl 65
Pandaravasin! 60
Cunda 67
Marlet 69
Prajnaparamita 70
Hariti-Kauverï 71
Onbekende godinnen 73
Conclusie 76
Bijlage A, Lijst der behandelde bronzen 79
Bijlage B. Lijst vanuit de verzameling verwijderde bronzen . .

81
Eenige opmerkingen betreffende
Tjandi Sela Qrya.
DOOR
T. VAN ER P.
verzocht in Juni 1911 hem eenige foto’s te willen

De Heer Kriebel mij
Sela welke te zouden zijn bij het Oudheid-

bezorgen van Tjandi Grya, voegen
de
kundige Rapport 1911. Kort daarop ging de fotograaf, geëmployeerd bij
Boroboedoer-restauratie, de Heer J. de Vink, derwaarts mei opdracht deze ruïne,
inzonderheid de daar voorhandene beelden, te fotografeeren. Daar ik bok beschikte
in 1902 bezoek
over eenige bouwkundige gegevens
door mij tijdens een
vluchtig
in werd hem ook opgedra-

verzameld en ueergelegd schetsmatige teekeningen,
deze te vervolledigen.
gen
zoo mogelijk
werden twee het bouwwerk in zijn geheel,

Vervaardigd opnamen
van
clichés de
n.I. van den achter- (West) en den Noordelijken gevel, vijf van
evenveel aan de ruïne voorhandene beelden, benevens één negatief van

nog
enkele belangrijke fragmenten. Voorts werden drie teekeningen gemaakt: een
verticale doorsnede achteraanzicht.

grondvlak, een en een
onthouden deze blijve reke-

Ik zal mij hier van beeldbeschrijving voor
:
Knebel tot opmerkingen
ning van den Heer ) en mij bepalen eenige van
deze kunnen worden de hand

bouwkundigen aard, voor zooverre gegeven
aan
de thans beschikbare In architectonisch opzicht is het bouwwerk,

van gegevens.
het den eersten aanblik ook lijken, m.i. toch

hoe onaanzienlijk bij moge van
het in zal komen grondige behan-

zooveel belang, dat t. z. t. aanmerking voor
Sela vertoont het den

deling door den oudheidkundigen dienst. Grya type van
d. het bouwwerk, zooals dit door

onvol tooiden Hindoetempel, w. z. van
werd volbouwd klaar, doch zonder

den architect afgeleverd, bouwkunstig en
de decoratie, die door den beeldhouwer moest worden aangebracht. Dit op

nog
omdat in zulk onversierden

zich zelve maakt de ruïne reeds belangrijk, een
zich uit den aard der zaak afteekenen.

tempel de grondvormen zoo scherp
1) Zie Kapp. 1911 pag. 196-198.

85
Het bouwwerk, zich kenmerkt is ten deze

dat door zeer grooten eenvoud,
niet interessant als dein Asoe, inde

zoo vormen meer rijke Tjandi eveneens
Kedoe No. 288 O. R. door de

(Verbeek en 1903, pl. 30, p. 58), en evenzeer
Hindoes in toestand. Toch schuilen ook in Sela

achtergelaten embryonairen er
kunnen bij de
Grya eenige gegevens,
welker verwerking van nut zou zijn
verdere bestudeeriug van de Midden-Javaansche bouwwerken.
De het verval het minst zich heen heeft

Noordelijke gevel, waar om
illustreert dat de inderdaad bestemd versierd

gegrepen, duidelijk tempel was
nog
te worden. Ik verwijs daarvoor naar Plaat 20, een

reproductie naar eendoor mij
in 1902 welke wordt in plaats de door den

vervaardigde foto, gegeven van
Heerde Vink omdat in 1911 enkele steenen verdwenen bleken,

gemaakte, weer
die in voorhanden De groote antefix het

eerstgenoemd jaar nog
waren. op
is in niet anders dan vlakke steen, bestaande

midden der kroonlijst embryo een
uiteen rechthoek met daarop geplaatsten gelijkbeenigen driehoek. Dergelijke
stukken bevinden zich ook op

het midden der terugspringende gevelvelden.
de antefixen der kleinere lichamen,

(Plaat 25). Hetzelfde vinden we terug bij
die de eerste sierden.

dakétage
Het zal wel niet behoeven te dat de

betwijfeld worden, buitengewoon
die het bouwwerk ook in anderen zin kenmerkt, bestemd is

groote eenvoud,
deele worden door dachten mij

geweest ten geneutraliseerd te versiering; zoo
der wellicht te ornamenteering, die

de zijpaneeleu gevels aangewezen zijn voor
door bleef.
omstandigheden achterwege
is elementaire Inden sokkel missen

Opmerkelijk de profileering. we
het halfrond. Inde vinden het

b. v. boven het ojief gebruikelijke kroonlijst we
als De die de
dubbele ojief dus als steunlijst en deklijst. lijstwerken, teerling
met
beneden en boven onderbreken, vertoonen de onsymmetrische profileering
boven één beneden het hoofd-

oneven aantal banden, i. c. met twee lijstjes en
met aantal banden

lijstje of omgekeerd, terwijl de profileering oneven op
Midden-Java norm schijnt te zijn. Al deze zaken zijn ook kenmerkend voor
enkele Diëng-tempels.
Verder trekt het de aandacht, dat de antefix, welker bestemming over
daarvan de hoeken te
het algemeen is kroonlijsten te verlevendigen en accen-
sober in forsche proportie is

tueeren, hier zeer maarte gelijk buitengewoon
in het der haar ontbreken

toegepast, uitsluitend midden gevelvelden, terwijl aan
de hoeken weer de dubbele qjieflijst duidelijker doet uitkoraen. Hier zou Tjandi
het te zijn, het antejix-motief zelfs

Bima van Diëng plateau noemen waarbij
geheel geëlimineerd werd.
De de eerste dakétage kon dank zij de naspeurin-

opzet van zorgzame
86
den Heerde Vink worden. Wat onzeker moest

gen van
grootendeels vastgelegd
blijven, werd inde teekeningen gestippeld. Het eenvoudige schema blijkt te
zijn als Het vierkante boofdlichaam

volgt; met een uitsprong op
elke face is
inde dakétage verjongd De daardoor komende

gerepeteerd. vrij ruimten zijn
de vier boeken met
op ware gevuld afzonderlijke tempellicbaampjes a la Diëng.
Docb bovendien werden de middelste
tegen uitsprongen vier andere dergelijke
postamenten geplaatst, evenwel sluitend tegen het midden bouwdeel (Plaat 24).
Ook inde bekroningen meent de Heerde Vink klaarheid

gebracht te
hebben. Eender
achtkantige topstukken, die om het bouwwerk
verspreid lagen,
die door andere
en
schrijvers zijn aangezien voor
versieringen vaneen om den
tempel aanwezige lage balustrade (?), ten rechte

vermoedelijk een
bekleedings-
muurtje, dat het de iets
tempelterrein afpaalde van
lager gelegen omgeving—,
paste met zijn in

pen juist eeue inlating van het halfrond kussen. Dienover-
eenkomstig werden de
bekroningen van alle tempellicbaampjes op
Plaat 25
gereconstrueerd. Toch zal dit bij later onderzoek nader dienen te

geverifieerd
worden, daar de
opeenvolging van twee halfrondprofielen van kussen en topstuk
vreemd voorkomt.
Het eigenlijke lichaam de eerste kon

van
dakétage met zekerheid slechts
tot de vlakke baud der kroonlijst worden

gereconstrueerd. Toch zal wel niet
betwijfeld behoeven te worden, dat daarboven

nog een ojief volgde, inde teeke-
ning gestippeld om de
kroonlijst met dubbel ojief vol te maken. Bestudeering
toch van de min of meer daken voorziene ruïnes Middeu-Java
nog van van
voert tot de het

erkenning van
feit, dat de elementen der profileering van het
hoofdlichaam het
over algemeen vrij getrouw gerepeteerd worden inde dakétages ’).
Hoe het verdere beloop precies geweest is, dient voorloopig in het midden
gelaten te worden. Alleen kunnen worden dat

zou
opgemerkt, de tweede
étage
vermoedelijk ook de laatste is als Pawon

geweest bij —, drager tevens vaneen
topstuk, dat
waarschijnlijk overeenkomstige gedaante had als de
bekroningen
der eerste Er kan bier
dakétage. echter
nog iets meer worden gezegd. De Heer
de Vink vond ten Westen het

van tempeltje eenige fragmenten, die, aaneenge-
sloten, ten deele licht brachten inden het

opzet van middenstuk. Wij danken
aan zijn zorg en inzicht de reconstructie deel der Met

vaneen
bekroning. de
enkele voorhanden stukken kon iets meer dan achtste worden

een
part samen-
gesteld van het bouwdeel, dat Plaat 25

op met stippellijnen is
aangegeven. Dit
bleek lichaam
een
achthoekig geweest te zijn, welks deklijst eens gedragen werd
door acht Eén dier

naga-consóles. naga’s, een
schetsmatig behandeld stuk,
1) Naar mijne meening is dit feit niet

met voldoende rekening gehouden bij de reconstructie
van het Pawon-dak.
87
Plaat 28, werd het dak zelve teruggevonden; het vertoonde

afgebeeld op op
boven den kop die juist paste ineen daarmee overeenkomend

een
pen, gat van
de achtkante lijst.
Hiermede is wederom verrassende het licht

een nieuwigheid aan
gebracht,
tot toe is te
waarvan nu
nog geen tegenhanger aan wijzen; een bewijs alweer,
hoe het onderzoek ook de ruïnes tot merk-

van
oogenschijnlijk onbelangrijke
waardige nieuwe kan leiden.

gegevens
Volgens inlichtingen de het topstuk Sela

van
bevolking zou van
Grya
last van Resident Hartman (1835) vervoerd zijn naar het residentserf te
op
Magelang. Uit de in Yerbeeks „Lijst Oudheden”, (No. 260),

literatuuropgave van
blijkt dat Hartman, de ontdekker ook Mendoet, mede de eerste

van Europeaan
was, die Sela Grya betrad. Inderdaad bleken inden residentstuin te Magelang
eenige fragmenten van daar

aanwezig te zijn, o. a. enkele van die eigenaardige
kënongvormige steenen, waarvan er een zichtbaar is Plaat 23. Het bedoelde

op
topstuk werd evenwel niet

aangetroffen.
Ook het inwendige Sela biedt In

van Grya eenige merkwaardigheden.
afwijking van de normale afdekkingswijze heeft men hier de uitsprongen van
het behoudens inde drie bovenste lagen, (Plaat 24). De

gewelf afgerond geboorte
van het gewelf verspringt een weinig inden Noordelijken wand, waar een ondiepe
nis zich bevindt, voor welke voorheen vermoedelijk het hoofdbeeld stond. Wan-
eenmaal is de gebruikelijke gewelf-behandeling,

neer men
gewoon geraakt aan
waarin de schaduwen zich kantig afteekenen, dan maakt het Sela Grya dak,
waarin die schaduwen op

elke laag vloeiend verloopeu, een
zonderlingen iudruk.
Ten aanzien van de bedoeling van het afronden der

gewelflageu opperde
de Heerde Vink die hier besproken dient te

een onderstelling, geboekt en
worden. Hij dacht zich dit uit practische overwegingen,

mogelijk voortgesproten
het inden te
n. 1. om hinderlijke neerdruipen van water regentijd ontgaan.
Het is duidelijk, dat bij een gewelfbehandeling, als hier werd toegepast, evenals
alle daken, de overstekende tot één plat vlak werden

bij waarbij lagen afge-
schuind (Prambanan en vele andere), het bezwaar van het afdruppelende hemel-
water in interieurs ten deele wordt doordat het vocht gelegen-

ondervangen,
heid heeft de wanden af te vloeien. Men bedenke hierbij, dat

regelmatig langs
het gebruikte steen materiaal vochtvrije interieurs ten eenenmale uitsloot. Bij
elke als zich

regenbui zuigt de aan regenslag blootgestelde massa een spons
vol. Eerst de steenen het buitenop-

gretig wanneer verzadigd zijn, begint aan
de De waterdeelen zakken behoudens het door

pervlak afvloeiing. opgezogen
gedeelte door de steenmassa veroorzaken

verdamping verdwijnende poreuze en
88
in liet interieur inden constante Zelfs

regentijd een
afdruppeling. waar bijzon-
dere het
voorzieningen getroffen werden, als bij gerestaureerde dak van Mendoet,
de tweede dakétage werd met waterdichte is die

waar
afgedekt een betonkoek,
hinderlijke druppeling niet tot staan gekomen.
De Hindoes zullen het euvel van inwatering vooral sterk gevoeld hebben, ■
O O
inde interieurs kloosters

waar van tempels en
kostelijke beeldwerken stonden,
hetzij van metaal of van steen en dan veelal bedekt met precieus gekleurde
stucco, of waar fresco’s voorkwamen (Tjandi Mendoet?). Het klinkt dus wel
aannemelijk, dat zij in bepaalde hun toevlucht

gevallen namen tot
zoodanige
behandeling van gewelf en c.

q. van de ouder de geboorte daarvan liggende
lijstwerken (Tj. Prambanan), dat beelden en versierde wanden zoo

goed moge-
lijk werden beschermd invloeden vocht. Vreemd

tegen van
mag
het genoemd
worden, dat tot heden werd het

nog geen toepassing geconstateerd van inde
Westersche bouwkunde waterbok

gebruikelijke
Nu hier toch is
sprake van
middelen, bestemd om
inwatering tegen te
te de
gaan, zou
gewagen zijn van
gewoonte der Hindoes om hunne monumen-
ten ook inclusief

uitwendig geheel, ornament, te bedekken met een stucco laag.
Deze zaak zal nader onderzocht dienen te zal
nog worden; o. a. zijn na te
in hoeverre de verband hield

gaan stucbewerking met den eisch van
kleuring,
in hoeverre de
m. a. w.
opgebrachte paté te beschouwen is als een kleurgrond,
welke het steenmateriaal niet bood. Doch evenzeer is het denkbaar, dat de
bepleistering ook verband hield met de eischen tot tegengang van inwatering.
De stucco toch, die heden de wanden Kalasau
nog van Tjandi en enkele andere
ruïnes bedekt, is van

zoodanige dichtheid, dat ze zeker de
inwatering tegenhield.
Nog dient melding gemaakt te worden van acht

cousóle-steenen, die,
verdeeld twee inde
over
gewelfiagen, zijn aangebracht hoeken, (zie Plaat 24).
Voor
plaatsing van lampen zullen ze wel niet
gediend hebben. Daarvoor vinden
wij op meer geëigende plaatsen een klein nisje inden Westwand en twee drie-
hoekige steenplaten, onderscheidenlijk inden Noord-Oost en den Zuid-Oost-hoek.
Aan ondersteuningen voor plafond-balkén kan hier ook niet

gedacht worden.
Wellicht dienden den het

ze
bij opbouw om
aanbrengen vaneen
werksteiger
te
vergemakkelijken?
Voorts valt hier te wijzen oude

op eene
verbouwing, op een
wijziging
in het oorspronkelijke bouwplan, zooals die
bij meerdere ruïnen van Java
ge-
constateerd kan worden

(zeer omvangrijk en
belangwekkend b.v. Tj. Sewoe en
Kalasan). Bij Sela Grya bepaalde deze zich tot de bijbouwing van twee nissen,
elke zijde den waarin

aan van
ingang e'e'n, als deurwachters optredende £iwa-
beelden werden geplaatst.
89
Duidelijk is hier te zien, hoe de nissen zonder ingrijpend verband over
het werden Yan de

de plint en tegen tempellichaam aangestapeld. (Plaat 22).
bijbouwing ten zuiden van de poort is inde laatste jaren het grootste gedeelte
hetgeen bleek bij vergelijking de thans door den Heerde

weggebroken, van
Vink vervaardigde foto’s en dein 1902 door mij gemaakte opnamen.
Ook elders valt Sela verlies te boeken. In 1903 bezocht

voor Grya een
ik de ruïne het laatst: toen het uit de Zuidelijke nis wel

was
Ganefa-beeld
doch de voorhanden. Nu is deze verdwenen. Volgens

beschadigd, kop was
nog
de omwonende Javanen zou deze door vier Amboneesche fuseliers van het gar-
nizoen te Magelang zijn weggehaald.
Volledigheidshalve wordt hier vermeld, hoever het terrein-ouderzoek van
den Heerde Vink ten einde inde toekomst eventueel daarop te kunnen
ging,
voortwerken. Van het omringende tempelplein werd slechts een sleuf ontgraven,
welke het bekleedingsmuurtje volgde, dat 2 Meter afstand van den

op ongeveer
tempelvoet dezen met de uit- insprongen volgt. werden

ligt, en en Overigens
Het is dus wel dat

geen noemeuswaardige opgravingen gedaan. waarschijnlijk,
onderzoek meerdere gevonden zullen worden

bij voortgezet nog fragmenten
van de oorspronkelijke dakbekroning.
Op Plaat 23 vindt men behalve het zeer gehavende, hoofdelooze, vierar-
mige beeld en exemplaren van de

topstukken van het dak, de eigenaardige
die half den tempel gestaan schijnen

,kënong”-vormige steenen, ingegraven om
te hebben. Ze komen voor in drie verschillende typen. Enkele hebben inde
alleen deze met

bovenzijde de inzinking, andere vertoonen een
halfbolvormige
in het midden, terwijl andere vier plaatsen de buitenzijde

knop weer
op aan
van uitstekende knoppen zijn voorzien.
Ook is Plaat 23 het merkwaardige fragment te zien, welks boven-

op op
vlak rad-motief doch dat misschien wel steenen

schijnbaar een voorkomt, een
urn zal blijken te

zijn, voorzien van de
gebruikelijke negen ligplaatsen voor
de metalen of andere preciosa, waarin de góden belichaamd werden?
Juli 1911.
BEELDEN TE DJOKJAKARTA ')
DOOR
E. F. JOCHIM.
het ruime voorerf

Op van de
residentswoning te
Djokjakarta staan
sedert vele tientallen jaren aantal hindoebeelden Een deel daar-

een
opgesteld.
wordt door later

aangebrachte metalen
van
pajongs tegen zon en
regen beschermd,
tweetal is in tentjes
een
ondergebracht, de overige staan zonder
eenige beschut-
ting, zonder dat dit hun tot dusverre veel te hebben

schijnt gehinderd.
Vele dezer beelden inden
waren
beschadigd, toen zij tuin werden
ge-
plaatst en zijn met cement gerestaureerd, wat de archeologische waarde ervan
zeker niet heeft verhoogd, en met kalk, cement en teer bestreken geworden
om ze een fraaier (?) aanzien te

geven.
Dikwijls was men hiermede niet tevreden bet beeld

nog en
plaatste op
gemetseld voetstuk, waarin dan de

een aan voorzijde een of meer basreliëfs
werden liefst
ingemetseld en
zoodanig bijgewerkt, dat niet meer te zien
was,
dat met verschillende stukken te doen had. Of die stukken behoor-

men
bijeen
den, deed minder ter zake.
Behalve deze beelden het voorerf allerlei

op waren er
successievelijk van
plaatsen een massa beelden en brokstukken van tempelgebouwen bet erf

op
bijeengebracht, en toen de Archeologische Vereeuiging, onder baren eere-
voorzitter, Dr. I. Grondman, overging tot het inrichten toe een beeldenmuseum
de daartoe het
van van
Gonvernementswege op residentie-erf gebouwde loods,
vonden vele de dat erf stukken in dat

van
op liggende museum een onderkomen.
Niet alle echter. Zooals wordt vermeld inde Inleiding op den

Yoorloopigen
Eersten Catalogus bedoeld door
van
museum, samengesteld genoemden eere-
voorzitter in 1900 der

en voor
rekening vereeuiging uitgegeven, was daarvoor
geen ruimte aanwezig; men koos dus uit wat het mooiste be-
genoeg men en
langrijkste achtte liet de rest Verder het

en
liggen. werd museum
aangevuld
met beelden, reliëfs die
en
tempelfragmenten, men daartoe van verschillende
tempelruïnen inde buurt

wegvoerde.
De
Catalogus (verderop aan te duiden met Cat. Grj werd in
groepen
i) liet grootste deel der inde Museumloods te bewaard

vroeger Jogjakarta beelden is thans
overgebracht naar Magelang. ' Kr.

91
reeksen verdeeld bevatte als in bet 93

en en museum ondergebracbt nummers
(loopende van 1 tot 95, terwijl de nummers 70 en 71 ontbreken).
In dien catalogus werden ook de beelden het voorerf

opgenomen op
de welke werden tot

van residentswoning, genummerd vanaf 101 148. Voor
de daarbij zie bl. 7 den

gebezigde volgorde men van
catalogus.
Nog niet lang bestond dit toen in 1901 de „Commissie in

museum,
Nederlandsch-Indië voor oudheidkundig onderzoek Java en Madoera” werd

op
ingesteld en een harer eerste

zorgen was,
inde museumloods
nog een
groot
aantal oudheden te die welke

op nemen van
vroeger geen opname waardig
gekeurd daarin tevens allerlei beelden verzamelen, welke

waren en te bij ver-
schillende landheeren de stonden. Aan het lid der commissie

op erven verspreid
J. Knebel werd de nieuwen

samenstelling opgedragen Wan een catalogus van
de aldus de
uitgebreide verzameling, welke als bijlage 15, Beschrijving van
archaeologische bij commissie

verzameling te Djogdjakarta, de
rapporten der
1902 kon worden overgelegd. Men zie die

over
rapporten (verderop aangeduid
met R. 0. C.) over 1902, bl. 3 4 en 31.
In dezen nieuwen werden Gko-

catalogus (cat. Kn.) voor de reeds door
beschreven stukken de door hem behouden ook

neman
gebezigde nummers (dus
voor de beelden inden residentstuin) en werden ook de nieuwe aanwinsten
zoodat het aantal tot 305. Vaneen aantal stukken

opgenomen, nummers steeg
werden of foto’s zie 14—21 R. O. C. 1902.

teekeningen gemaakt, de platen
Zoowel inden catalogus van Geoneman als in dien van Knebel wordt
dan iets de herkomst der beelden doch niet wat daar-

nu en over gezegd, alles,
omtrent bekend daarom stel ik de ondervolgeude

was, en
mij voor
bij aan-
vullende ook iets de positieve of

aanteekeningen waar
mogelijk omtrent waar-
schijnlijke herkomst mede te deelen. Bij het maken van gissingen zal echter
de moeten worden betracht het de dat

noodige voorzichtigheid ; ligt voor hand,
de meeste oudheden wel tempels uit de buurt zullen zijn, doch

van
afkomstig
wij lezen bij Geoneman (t. a. bl. 6) dat

eenige ervan door den toenmaligen
p.
resident Baak zijn vorige

van van standplaats, Magelang, zijn medegebracht.
Bij die opmerkingen volg ik inde eerste plaats den catalogus van Knebel,
welke meestal nauwkeuriger en in elk geval veel uitvoeriger is dan die van Geoneman.
A. DE BEELDEN OP HET VOORERF DER
RESIDENTSWONING.
Van deze beelden zijn sedert de afsluiting Knebel’s

er. van catalogus
eenige naar de museumloods overgebracht, zoodat thans (Juni 1912) het

op
residentieërf nog worden aangetroffen;

92
langs de der
a.
buitenzijde oprijlaan:
no. 105, naudi;
no. 101, Bodhisatwa;
no. 102, Bodhisatwa en daaronder no. 108, basreliëf;
no. 106, Amitabha en daaronder no. 107, basreliëf;
no. 111, Bodhisatwa en daaronder no. 112, yoni;
b. hel dicht
op grasveld , bij den ingang:
no. 113, raksasa;
no. 114, raksasa;
no. 115, raksasa;
no. 110, raksasa;
no. 117, Amitabha;
no. 117«, Auiitabha;
hel hel
c.
op grasveld, voor hoofdgebouw.
no. 118, raksasa;
119, Amitabha daaronder

no. en no. 120, basreliëf;
no.
125, Amitabha en daaronder no. 126, basreliëf;
no.
131, Amitabha en daaronder no. 132, basreliëf;
no. 133, raksasa;
no. 135, dagob;
d. in dm Zuidoosthoek hel
van
erf:
no. 136, Amitabha;
no. 140, Aksobhya;
no. 141, Amitabha en daaronder no. 142, basreliëf;
de der
c.
op trappen voorgalerij:
no. 143, Ratnasambhawa;
no. 144, leeuw;
no. 145, leeuw;
no. 146, Amitabha.
Niet meer aanwezig zijn dus de nummers 104, 109, 110, 121, 124, 127,
130, 134, 147 148, die als alle de museumloods

en
gezegd naar (of voor) wer-
den Voor
overgebracht. de beide laatste was die overbrenging al gerapporteerd
door Knebel bl.
(t. a. p. 93, 94).
93
Van verscheidene beelden zijnde nummers inden loop van tijd afge-
het verdient zeker aanbeveling die geregeld te doen vernieuwen.

regend;
De rnlesnsa’s no. 113, 114, H5, 116, 118, 133. De groote tempelwach-
ter
bij den
ingang, no. 113, is van dezelfde grootte als die van Tjandi Sewoe en
beeft daarmede ook veel overeenkomst; echter zit bij niet als deze op een kussen,
j
vierkant steenblok. Yzeeman is dit misschien
doch op een gebouwen Volgens )
dezelfde die heuvel achter Tjandi Kalibening stond.

raksasa, vroeger op
een
114 115 niet gelijk, zooals Groneman zegt, noch

No. en zijn geheel
Knekel klein verschil. Omtrent de herkomst

eikaars pendanten. wijst op een
van deze beelden is, evenals ten aanzien van no. 116, niets bekend.
No. 118 133 twee de vier wachters, die oorspronkelijk den

en zijn van
de of raadzaal bij Tjandi Kali-

Oostelijken ingang van zoogenaamde pendopo
3
bewaakten s
Waar de twee andere zijn gebleven is niet bekend ).
bening ).
vier wachters in T. S. Raffles, The history

Van deze werd er een afgebeeld
Java 4
2e bl. 12, fig. 5. het medegedeelde
of ) deel, plaat tegenover Blijkens op
bevonden zich toen alle hun oorspronkelijke

hl. 28 van dat werk zij nog op
terecht als bijzonder fraai geroemd. De komt

plaats; zij worden er teekening
niet met de 118 133; de knods is niet zoo ver-

geheel overeen nummers en
strik den buik is doch m.i. bestaat twijfel dat

sierd en de op anders, er
geen
met dezelfde beelden te doen heeft. De twee inden residentstuiu zijn

men
eikaars de knielt de rechter-, de andere de linkerknie;

pendanten; eene op op
R. O. C. 1902, 3 4.
afbeeldingen van no. 133 komen voor
op plaat 10 fig. en
Knebel dat twee de vier

In R. O. C. 1909 bl. 47 teekent aan, hij van
Yzeeman bedoeld, in beschreef onder de

wachters, door zijn catalogus nummers
moet zijn 118 133.

113 en 118; dit is natuurlijk een vergissing, en
De nummers 102, 106 en 108. De Bodhisatwa 102 en de Buddha
6 de desa
Amitabha 106 zijn blijkens Yzeeman ) afkomstig van Tjoepoewa-
6
108 de desa Dit laatste beeld werd
toe, de Bodhisatwa van Bogem ).
7 Tirto waarheen de
door J. F. G. Brümund ) te Tandjoeng aangetroffen,
dier het met vele andere had doen

administrateur onderneming, Lichte,
In dien het beeld niet met cement bijgewerkt en

overbrengen. tijd was
nog
1) Beschrijving der Oudheden nabij de grens der residenties Soerakarta en Djogdjakarta, (in
1891 uitgegeven door het Batav. Gen.) blz. 35.
2) Zie Yzerman t. a. p. bl. 16.
3) als voren blz. 35.
4) uitgave van 1817.
5) t. a. bl. 14.
p.
6) aldaar bl. 36.
7) Indiana 11, 1854, bl. 38-39.

94
daaiom verdient het

aanbeveling de reeds door Yzerhan geciteerde beschrijving
van Beumund nogmaals te
over nemen. „Het meest
opmerkelijke van deze is
groot als schoon,

„een, zoo
gehouwen Boeddhabeeld. In zittende houding is
„het 6 voet
hoog. De breedte tusschen de uiteinden der schouders is drie en
„tusschen die der knieën vier halve voet. Het

en een hoofd met zijn prachtige
„Makoeta, waarin klein is

een
Boeddhabeeldje uitgehouwen, is twee voet, acht
„duim hoog en een voet, vier duim breed. Het heeft vier die vanuit
armen,
„den elleboog voorkomen. De beide achterste echter

armen zijn afgeslagen.
„De regterhand rust
op
de knie. Het beeld, dat, in stede de
van
tjelana, een
met keten het

„sarong draagt een om midden
bevestigd, heeft het bovenlijf
„naakt, maar met een menigte prachtige ornamenten versierd. Men ziet aan
„hetzelve Bahoebandha’s, Kangkana’s, Noepoera’s de

en Oepavita, welke laatste
„vier duim breed is, en drie boven elkander de borst

op nederhangende Hara’s.
„Bloemtrossen hangen achter de ooren af, waarin echter

gaten, geen
sieraden
„zijn. Dit beeld voorzeker die

mag nevens van Tjandi Plaossau onder de schoon-
„ste Java worden.

van
gerekend Niet zoo kolossaal als de drie van Tjandi
„Mendoet, welke wij later zullen bezigtigen, is het echter

keuriger en meer
„geëvenredigd gehouwen”.
Het is dus zeker dat dit beeld

vierarmig is, waaraan door Knebel
nog
schijnt te wordeu getwijfeld. Het restant van den linkerachterarm is onder
het cement doch

weggewerkt, met den rechter ging dat niet daar die te ver
uitstak. De door Knebel bedoelde

„sierlijk gestileerde knop” is blijkbaar even-
eens fantasie van den restaurateur en kan dus buiten

beschouwing blijven.
Het wellicht
zou
aanbeveling verdienen te trachten dit beeld van al dat bijwerk
te ontdoen; zooals het thans uitziet valt het zeker
er niet „onder de schoonste
van Java” te rekenen. Dat het is

voorstelt, mijns inziens bui-
ten twijfel.
Op plaat 17 R. O. C. 1902, waar foto’s van deze drie beelden, 102,

106 en 108, verschillende schaal worden
op gereprodueerd, wordt de
vraag
geopperd: „Groep als inde Tjandi Mendoet?” Deze

vraag, waarvan ik niet
weet door wien is beslist

ze
gesteld is, ontkennend te beantwoorden. Voor-
eerst pleit tegen een

zoodanige veronderstelling de verschillende herkomst der
beelden, verder het feit dat de handhoudingen alle drie anders

van
zijn
dan te Mendoet inde derde het verschil in
en
plaats grootte. Het zijn alle
drie zeer groote beelden, doch er is toch een belangrijk verschil. De Buddha
is het kleinste
verreweg en
Awalokitefwara het grootste beeld. Dat 102 en 108
geen paar zijn, zou ten overvloede daaruit kunnen wordeu

nog afgeleid, dat het
eerste beeld den heeft

op rug vijf haartresseu afhangen en het laatste
geen.
95
De Amilabha's, 117, 117a,

overige no. 119, 1*25, 131, 136, 141, 146,
Ali.sohhya 140 Hnlnasamhlinwa 143. Deze Buddhabeelden

no. en no.
zijn van
verschillende grootte. Tot de schoon kleiner dan

zeer
grootere 106 behooren
de 117 117a, die in het

nummers en
tentjes op grasveld zijn opgesteld, doch
ik alleen het eerste Gkoneman

waarvan bij en Knebel vermeld vind. Het is haast
te dwaas dat dit beeld het

om aan te nemen zij over hoofd zouden hebben
gezien toch Deze beelden elkaar

en ....
zijn geheel aan gelijk, ook 117a
heeft dat tusschen de schouders achterstuk.

driehoekig eindigende
De kleinste Amitabha is 125, inden

no. typischen vorm van
Tjandi
Boebrah, waarbij beeld, lotuskussen, hoog voetstuk en achterstuk uit één steen
zijn gehouwen, het lotuskussen boven het voetstuk vooruitsteekt dat voet-
en
stuk de voorzijde met is

aan
lotusplanten versierd. Zie b.v. plaat 153 R. O. C.
1910. Het achterstuk is heeft daardoor

gerestaureerd en een onwaarschijnlijke!!
ruitvormigen top gekregen.
Omtrent de overige Buddhabeelden komt het

mij doen van
gissingen
ten aanzien der herkomst te 136
gewaagd voor. Bij no. zij nog aangeteekend,
dat in Knebel’s beschrijving voor „rechterdij” moet worden

gelezen „linkerdij”.
Bij sommige Buddhabeelden bevindt zich tusschen het hoofd en het
achterstuk soort smal kussen, dat hoven het hoofd Beziet

een even
spits eindigt.
men een
dergelijk beeld eenigen afstand dan is het vooral indieu het
op
achterstuk is de rest wit alsof

geteerd en gelaten de krullen van het hoofd
de met dat tusschenstuk één uitmaken

en van usnlsa
geheel en zoo samen
piramidalen haartooi die dan, ik verstand

een vormen, voor zoover er van heb,
een Fédoracoiffure gelijkt. Hoe Knebel echter telkens vaneen Fédoracoiffure

op
kan spreken alleen de

en daarbij natuurlijk werkelijke haarkrullen bedoelt,
begrijp ik niet goed.
De overige Bodhisalwa's 101, 111,

no.
122, 128, 137, 138, 139. Hiervan
stelt 141 weder heeft

no.
voor; hij natuurlijk geen Aksobhya-
beeldje inde kroon, zooals Knebel doch

zegt, een
Amitabhabeeldje (conform
cat. Ge.)
No. 111, heeft de bloem

Wajrapani, op een wajra van het
gewone
model, met drie punten boven drie beneden; Knebel dit

en punten waarom
dubbele wajra noemt is mij niet

een
duidelijk.
De 122 128,
nummers en een vrouwelijke en een mannelijke Bodhisatwa,
blijkbaar zullen wel Plaosan

vormen een paar, en van
afkomstig zijn, zooals
von Sahee voor het eerste en Knebel voor het laatste veronderstelt.
1) Versierende kunsten in Nederlandsch Oost-Indië.

96
De drie Bodhisatwa’s hebben restauratie

overige door de veel geleden.
De 435. Zooals Grondman werd deze zuil

dagob no. memoreert, gevonden
bij het de desa Dit

graven eener waterleiding bij Tjoepoewatoe. geschiedde in
1
1851 ). De reeds genoemde administrateur Lichte liet Tirto
ze naar
Tandjoeng
vervoeren, vanwaar zij later door den resident van Baak

~) naar Djokdjakarta
werd
overgebracht.
De nandi iO5, de leemven 444 445 de 442 behoe-

no. no. en en yoni no.
afzonderlijke bespreking. De eerste thans andere

ven
geen ligt op
een
plaats
dan de De is
tijdens vroegere opnamen. yoni afgebeeld op pl. 15 R. O. C. 1902.
Van de basreliëfs no. 403, 407, 420, 423, 426, 429, 432 en 142 belmo-
alleen 120, 123, 129 132 tot de Omtrent de herkomst

ren en
sprekende. der
andere valt niets te Van worstelaars

gissen. die, waarop en
apen zijn voorge-
steld, is allicht geneigd te dat de

men aan
nemen, zij van
Prambanantempels
zullen De linkerhelft
afkomstig zijn. van 120, welke zoozeer Groneman’s ver-
ontwaardiging opwekte en ook volgens Knekel geheel misteekend is, doet zich
bij beschouwing niet vreemd als

langduriger meer zoo voor bij den eersten
aanblik. Dat hier niet alleen te doen heeft doch

men met een raksasa, met
een werkelijken reus, een zeer lang persoon, blijkt bij vergelijking der
grootte
van zijn hoofd met dat van zijn bestrijder. En dat de andere helft de rak-
op
door zijn tegenpartij de schaamdeelen wordt is m.i. niet

sasa
bij gepakt, juist;
iu elk geval zijn die dooreen band bedekt; dat wordt

mogelijk hij daarbij
beetgevat.
Inde beschrijving 129 Kn.) leze hl. 3 in

van no.
(cat. men 85, regel
stede van „rechterhand”, „linkerhand”.
Het is 132 niet Knekel

mij bij no. gelakt om,
zooals wil, aan Hennes
te denken; ik heb zijn staf

tevergeefs naar
gezocht.
B. DE BEELDEN IN DE MUSEUMLOODS 3
).
Beeldhouwwerken van Prambanan no. 1 — 44. De eerste nummers in cat.
Gr. cat. Kn. Prambanan

en
zijn afkomstig van en wanneer eventueel wordt
tot de restauratie deze zullen al die stukken

overgegaan van tempels, weder
hun plaats moeten worden.

naar
teruggebracht
1) Zie Dr. H. T>. M. Verbeek, Oudheden Java (in Verh. Bat. Gen. deel 46,1891) bl. 165
van en 166.
2) Zie Veerman t. a. bl. 13.

p.
3) Thans bijna alle te Magelang. Kr.

97
/ooals Yzeeman mededeelt J

werden de
), bij ontruiming van den
Brahma-tempel van Pranibanan o. a. ook drie kleine, verbrijzelde Brahmabeel-
den de brokken
gevonden, waarvan met
groote inspanning werden verzameld,
bijeengevoegd en zoo geteekend. Deze

teekeningen zijn opgenomen inden
bij het werk behoorenden atlas. Omtrent het middelste beeld (fig. 78) zegt
Yzeeman: „Het middenbeeld heeft slechts 4 de rechter bovenhand heeft
armen,
„den drietand de linker bovenhand de

gegrepen, een staf; rechter beneden-
rand heeft
waarschijnlijk een
afgebroken lotusknop voor het lijf gehouden”.
Groneman 3
beweert dat de drie kleine Brahmabeelden
) gedurende zijn zes-
jarige afwezigheid zijn weggeraakt en schijnt niet te weten, waar zij thans
zijn. Wanneer echter de 73

men
ovengenoemde figuur van Yzeeman vergelijkt
met 11 de Djokjasche collectie, dan
no. van
blijft er
geen twijfel over of dat
is het bedoelde middenbeeld.

vierarmige
De drie beelden uit

overeenkomstige den Wisnutempel staan alle drie
te D.jokja inde loods, als uo. 18, 19 21. zooals trouwens ook in Gr. is
en cat.
vermeld. Ik teeken hierbij alleen dat de Wamana-awatara

nog aan
no. 19 niet uit
drie stukken bestaat, zooals Knebel doch minstens uit

zegt, vier, en wijs op
de
fraaie
gelaatsuitdrukking van den
Narasinga no. 21, vooral van ter zijde gezien.
Zoowel Geoneman als Knebel zien in no. 20, mijns inziens ten onrechte,
ook Wamana-awatara. Beider is
een
beschrijving onvolledig en onjuist. In wer-
heeft hier te doen

kelijkheid men met een
gewone worsteling tusschen twee
personen (reuzen?). Een dezer heeft drie beenen. Met het middelste staat hij
den
grond of liever in
op (achter?) een vierkanten, aan de voorzijde met orna-
ment bewerkten steen; dat de voet niet zichtbaar is komt dus niet daarvan,
dat deze door de tegenpartij omvat wordt
(cat. Kn.), Het rechterbeen steekt
recht het linker raakt noch

omhoog en de aarde (cat. Kn.) noch een
steen, die
de aarde voorstelt doch

(cat. Gr.), blijft daar een eind boven. De
tegenpartij
zit de voeten overwinnaar
geenszins aan
van zijn (cat. Gr.), maar
pakt hem
met den het middel hand boven diens

eenen arm om
(zoodat zijn linkerheup
zichtbaar is) met de andere het
en bij middenbeen of wat hier waarschijn-
lijker is dan bij het reeds besproken no. 120 bij de schaamdeelen, die echter
ook hier niet te zien zijn.
Dit tafereel behoort dan ook waarschijnlijk tot dezelfde serie als de
sprekende basreliëfs no. 18, 14,15, 16 en 17. Omtrent deze laatste valt
nog
te merken, dat bij 16 Knebel abuis vermeldt dat de eerste

op no.
per en de
derde der drie waterkruiken tuit hebben; dit moet

een
zijnde tweede en de
1) t. a. p. bl. 53.
2) Boeddhistische Tempel-en Kloosterbouwvallen inde Pramba,nanvlakte, bl. 60.

1907,
Rapport 1912.
7
98
derde (conform cat. Ge.) en verder dat zoowel Knebel als Geoneman naar ik
ten onrechte inde figuur 17 naakten zien. De hoofd-

geloof op
no. een man
doek inden vorm vaneen maansikkel, het kruissnoer over de borst, de

gedron-
het ontbloot der schaamdeelen zijn zoovele redenen te

gen gestalte en zijn om
veronderstellen dat hier bedoeld is. Men zie 20 R. O. C.

een knaapje plaat
beide reliefs zijn in 1 3.

1902, waar deze afgebeeld fig. en
De 22, 23 24 alle de tweede

nummers en zijn afkomstig van
zoogenaamde
serie den te Prambanan. Zij stellen drie

van Qiwatempel groepen van
personen
voor: drie vrouwen (22), drie mannen (23) of een man tusschen twee vrouwen
Geoneman in al deze nimfen,

(24). zag blijkens zijn catalogus personen vrouwen,
en houdt deze bewering ook in zijn Tempel- en Kloosterbouwvalleu

apsarasen,
J
1907 vol niettegenstaande b.v. uit plaat 21 R. O. C. 1902,
van
nog ), waar
1 23 is duidelijk blijkt, dat bij zich vergiste. De

in fig. no. afgebeeld, nummers
25 en 26 bebooren tot deze zelfde reeks en vormen de meer naar achteren
tusschenvakken.
geplaatste
Tot de (tweede) serie den Brahmatempel hebben

overeenkomstige van
alle behoord de 27 28 tot die den

naar waarschijnlijkheid nummers en en van
de 29 80. Geoneman noemt ten onrechte allen

Wisnutempel nummers en ze
Goeroe; de beide laatsten toch hebben baard.

geen
31 valt te teekenen, dat deze boom wel den Zuid-

Bij no.
nog aan van
zal dit maakt bet cat.

Oostelijken tempel afkomstig zijn en
nog gewaagder (zie
bier te
Ge. en cat. Kn.) om van gandharwa’s (kiunara’s) spreken.
Beelden van Plaosan, no. 42 —

49. Deze beelden vormen drie verschillende
42 h 44 47, 47a, 48 49. met

groepen:
a en 43, en 45, c 46, en
Beginnen wij
de laatste, die uit de beide tempels van Plaosan afkomstig moeten zijn. Toen
het beeld 47a niet in

Geoneman en Knebel hun catalogussen maakten, was
nog
bet in cat. Ge. wel gesproken wordt). Dat

museum
aanwezig (ofschoon er over
beeld is eerst later naar Djokja vervoerd. Zooals de opzichter te Prambanan,
E. Remmens, mededeelde, heeft hij het daarvoor uit de

mij weggenomen noor-
nis bet het Zuiderklposter; de herkomst dit beeld

delijke van portaal van van
dus Dat de 47, die is afgebeeld plaat 19

staat vast ~). Bodbisatwakop no.
op
R. O. C. 1902, fig. 1 en 2, en volgens cat. Ge. van het beeld uit die nis afkom-
daarbij doch niet

stig is, werkelijk behoort, is m.i. hoogst waarschijnlijk,
elk ontbreekt tusschen den kop

absoluut zeker; in geval er
nog een fragment
en het beeld.
1) blz. 32.
2) De, overbrenging geschiedde op last van den Heer van Erp. Kr.
99
Voor de 48 49
nummers 46, en kunnen Geoneman’s
opgaven omtrent
de herkomst niet juist het vooral deze

wezen, terwijl er voor heelden zeer op
aankomt, nauwkeurig met die herkomst bekend te zijn. Zij behooren toch tot
die, omtrent welke Yzerman in zijn meergenoemd werk een eerste studie lever-
de ten aanzien het

van moeilijke vraagstuk der Bodhisatwa’s
op
Java. Op de
platen G, H, I en K worden acht dezer Bodbisatwa’s afgebeeld, terwijl inden
„aanhang” er achttien beschreven worden. Nu zouden Groneman de

volgens
nummers 46, 48 en 49 moeten zijn no. 16, 8 en 7 van Yzerman. Voor 46
komt het embleem niet 49 de kroon de

overeen, voor en upawita niet, voor
49 de kroon niet. Tot overmaat Groneman

van
ramp schijnt de nummers 48
en 49 te hebben verwisseld.
Mijns inziens is no. 46 cat. Kn. =

no. 8 Yzeeman. Zoowel de
beschrij-
ving als de foto (plaat I rechts) stemmen daarmee overeen. Hetzelfde is het
geval met 48 cat. Kn. 7 Yzerman I No. 49 cat. Kn.

no. =
no. (plaat links). zou
dan het vierde

por taalbeeld, =
no. 16 Yzerman moeten
zijn, doch hiermede
komt de niet
beschrijving geheel overeen; evenmin die der nummers 17 en 18.
De beelden deze hebben evenals die de

van
groep van a en h
groepen
een
groote gevlamde lichtschijf achter het
geheele bovenlichaam; de
vleugels
de onderzijde dier horizontaal
aan schijf loopen of iets
omlaag, terwijl zij bij
de h
groepen a en
omhoog loopen.
De beide Bodhisatwa’s
vrouwelijke van het Zuiderplateau, groep a, no.
42 43, zijn als die

en even
groot van
groep c;
de twee mannelijke van het
Noorderplateau, groep b, no. 44 en 45, zijn iets grooter.
Bij alle drie de vier

groepen hangen aan voorzijde slippep over het
lotuskussen af; de twee middelste uiteinden

zijnde van den band, waarmede
bet kleed wordt

opgehouden; de beide uiterste wellicht die vaneen tweeden
band, dan wel het kleed

slippen van zelf. Kenmerkend voor deze drie
groepen
is, dat die vier reiken tot

slippen aan de onderzijde van het lotuskussen. Bij
de beelden inde Plaosantempels, welke met been
een afhangend zijn gezeten,
hangen die slippen een eind het onder het lotuskussen

nog over
geplaatste
steenblok.
Behalve deze vier slippen, die met den vorm der vleugels van de glorie
mogelijk eenig licht kunnen omtrent de herkomst der

geven beelden, zijn er
twee „achterste
nog kleedslippen”, waarbij minder uniformiteit wordt betracht.
Bij 42 deze het

no.
liggen bovenop lotuskussen; bij 43
hangen zij aan weers-
zijden iets den bovenrand het kussen af;

over
van bij 44
liggen zij weder
bovenop; bij 45 hangen zij ter zijde af; bij 46, 47a, 48 en 49 bangteveneens
aan
weerszijden een slip af tot aan de onderzijde van het lotuskussen.
100
hier worden
Naar aanleiding dezer banden kleedslippen moge nog
even
beelden uit den rosidentstuin 122

teruggekomen op
de reeds genoemde no. en
vier de vronwelijke Bodhisatwa

128. Beide hebben aan de voorzijde slippen en
bovendien Deze reiken alle tot de

(122) heeft er aan weerszijden nog een. aan
het lotuskussen; bij 128 echter hangen de middelste (band)

onderzijde van
kussen. De de licht-
slippen een weinig over den steen onder dat vleugels van
beide beelden deuzelfden vorm als bij de vorengenoemde

schijf zijn bij van
a en b.
groepen
Heelden van Sadjiwan, no. 55—57. De twee Bodhisatwa’s van Sadjiwan
die de met b hoewel

zijn ongeveer even groot als van aangeduide groep en,
is toch wel te zien dat ook de vleugels

de achterstukken zeer beschadigd zijn,
de voorzijde
van de lichtschijf daarmee overeenkomen. De twee bandslippen aan
reiken niet zoo laag als bij a, b en c, en van de twee kleedslippen hangt bij
linker terwijl bij 57 beide

55 slechts de rechter van voren af, de op zijde,
slippen ter zijde afhangen.
Hoe Groneman
De overige beeldwerken der oorspronkelijke verzameling.
50, kan dat dit beeld „veel

bij den Buddba van Tjandi Sewoe, no.
zeggen
is dan alle andere Boeddhabeelden, die inde Parambanan-vlakte ge-

grooter
is mij raadsel. Hij zelf geeft als afmetingen op: „hoogte

vonden zijn”, een
tot de basis van den hals 80 c.M. en breedte van

(zonder padmasana) aan
knie 88 c.M.” Nu is no. 106 het voorerf der residentwoning dat,

knie tot op
veel
zooals hiervoren werd aangeteekend, van Tjoepoewatoe afkomstig is, grooter.
46 breed 108 c.M”, waarbij 46

Groneman geeft als afmetingen op; ~hoog na-
tuurlijk een drukfout is voor 146 (bij Knebel 148). En nog grooter zijnde
welke Groneman toch ook wel

inde desa Bogem liggende Buddhabeelden,
bekend zullen zijn geweest.
53 in cat. Kn. is blijkbaar stuk

Yau de beschrijving van no. een
weg-
Aan het slot is bij te

voegen;
die linkerhand houdt een stengel
gevallen. nog
ontloken wajra spitsen (niet drie-

waarop een pas utpala en daarop een van
tandigen) vorm.
Knebel wel, dat

Bij no. 59, een Buddha van Tjandi Boebrah, zegt geen
hoe de coiffure is, doch niet dat het geheele

nrna en usnlsa aanwezig zijn en
niet zoodat niet te is of Groneman

hoofd ontbreekt. Dit hoofd ligt er bij, na
gaan
wel Daar Knebel bovendien opmerkt, dat de

heeft die ürna
gelijk een
zag.
het linkerscheenbeen het lotus-

zoom van het kleed met een plooi over op
dit in niet het linkerscheenbeen maar over de

kussen afdaalt en casu over
101
linkerdij het geval is, doet zich de voor, of hij onder dit nummer mis-
vraag
schien een anderen Amitahha heeft beschreven.
Yan no. 60, een makara, is het bekend dat het van Tjandi Boebrah
is. Het is dan ook als het den hij die

afkomstig ware een pendant van
nog
ruïne makara, afgebeeld pl. 151 R. O. 0. 1910, eerste

figuur.
aanwezigen op
Ten aanzien 63 is, restauratie,

van no. tengevolge van
beschadiging en
niet meer uitte maken of het inde rechter achterband een cakra is,
voorwerp
zooals Gronkman veronderstelt.
Aan het 68 in Kn. ik achter het

slot der beschrijving van no. cat. zou
woord „kris” een (?) willen plaatsen.
Bij 86 kan worden dat grootere afbeelding

no.
nog aangeteekend, een
van dezen
kop is plaat 157 R. O. C. 1910; bij no. 88, dat de
gegeven op
gerestaureerde rechterhand thans weder verdwenen is.
No. 95 cat. Kn., een lotuskussen, is dus een ander dan dat
voorwerp
hetwelk in cat. Ga. onder dat nummer wordt beschreven hl. 30, een voet-
op
stuk van Tjandi Sewoe.
104 teekende Knebel terecht dat ook dit Buddhabeeldje

Bij no. aan,
wel Tjandi Boebrah zal

van
afkomstig zijn.
Hoe Gronbman heeft kunnen dat de twee makara’s van no. 110
aannemen,
uit één stuk ik het valt dadelijk dat dit

steen
gekomen zijn, begrijp niet; op
niet het geval is.
De nieuwe aanwinsten, no. 149 —

305. Zooals hiervoren reeds werd
opge-
merkt, werden vele dezer stukken uit het puin het residentie-erf verzameld;
op
de herkomst is dan ook bijna altijd onbekend; bij die welke van verschillende
werden is dit in cat. Kn. trouw vermeld.

pndernemingen ontvangen,
De nummers 167, 168, 192, 193, 194 en 273 zijn sprekende reliefs en
alle Prambanan. 192 teeken ik dat

mogelijk afkomstig van Bij no.
nog aan,
Knebel inderdaad in het der beide

door gezichtsbedrog gelaat vaneen zuigende
kinderen een olifantsgezicht heeft gezien.
Van 149 201 werden de plaat 15 R. O. C.

no. en na
teekeningen op
1902 foto’s de platen 155 156 R. O. C. 1910.

nog gereproduceerd op en
No. 175, vertoont overeenkomst met 60

een makara, zeer
groote no.
en zal daarom
waarschijnlijk eveneens van Tjandi Boebrah afkomstig zijn.
Bij no. 177 constateert Knebel een bijzondere houding der rechtervoor-
band Dezelfde vindt ook bij 269.

van
houding men no.
Inde 189 leze in stede het laatste woord

beschrijving van no. men van
„aksamala” „drietand”; in die van 240 voor „rechteroor” „linkeroor” en in die

102
van 224 voor „zeven” „acht”; het spreekt vanzelf, dat er 8 caunelures noodig
9 ribben te krijgen.
zijn om
Bij no. 249, een godenbeeld, dat

op
den linkerarm zijn ijakti draagt,
te dat het achterstuk dezelfde strikken

is bet interessant op merken, tegen
als de boofdbeelden van Prambanan dragen.

worden aangetroffen
286 ziet Knebel m.i. ten onrechte Ganega. Daarvoor is toch

In no.
een
te klein.
het middel veel te dun en zijnde ooren
in cat. Kn. verwisseld; 304 is de Durga,

De twee laatste nummers zijn
305 het beeld in wording.
Inde beeldenloods trof ik ook nog aan de fraaie bovendeurplaat van
in cat. Kn. niet voorkomt.

plaat 22 R. O. C. 1902, welke
Nagasari, afgebeeld op
Ook vond ik een Bodhisatwakopje met het nummer 201 (laatste cijfer
Onder welk
onduidelijk), doch dit nummer was reeds
gegeven
aan een yoni.
dit in cat. Kn. beschreven is, weet ik niet.

nummer kopje
Juli 1912.
OPGAVE
DER
steenen voorwerpen, bijeengebracht bij de
pasanggrahan op het Diëng=plateau.
DOOR
E. A. SELL.
1. Geschonden verweerd, zittende met samengevoegde

QanCfa. en
voetzolen lotuskussen zonder achterstuk glorie; de kop

op een achthoekig en
is los het haar is tot kleine glorie opgemaakt.

afgebroken (staat er op); een
De beide voorhanden de linker achterband met onderarm

de slurf, en
ooren,
De rechter achterband houdt het bidsnoer.

weggebroken.
Gewone versiering. Een slang als upawita.
Hoog 0,70 M., het lotuskussen inbegrepen.
dezelfde als de vier-

2. Zittend op wijze voorgaande, op
een
met achterstuk Vierhandig, de

kante steenplaat en
glorie (een fragment). voor-
handen de slurf Inde rechter achterband het bidsnoer, inde

en weggebroken.
linker te herkennen De is rijk gekleed draagt

een niet voorwerp. god en een
fraai haartooi. De hoeken het achterstuk boven weggebroken.

opgemaakte van
Hoog 0,73 M.
vierkant lotuskussen. de rech-

3. Gezeten op een Vierarmig,
met onderarm De linker achterband houdt

ter achterband weggebroken. een
de rechter voorhand stuk olifantstand, de linker het etensbakje,

bijl, een vaneen
Het olifantshoofd zonder haartooisel

waarin het uiteinde van de snuit reikt. eenig
met beide uitstaande

naar zijden ooren.
Hoog 0,72 M.
Zeer zittende dubbel lotuskussen. Twee-

4. Qane9a. verminkt, op een
rechts stuk olifantstand, links het etensbakje. Kop en slurf man-

armig, een
keeren. Een als upawita. De god draagt rijke kleeding.

slang
Hoog 0,75 M.
104
Zeer verweerd rond lotuskussen

5. Gane9a. en beschadigd, op een
zittend. De heeft vier achterbanden rechter voorhand

god armen, waarvan en
slurf Inde linker voorhand het etensbakje. Een

benevens de afgebroken zijn.
slang als npawita.
Hoog 0,60 M.
Zeer vierkant lotuskussen

6. Gane9a. beschadigd en verweerd, op een
Yierarmig, drie weggebroken, inde rechter achterband een

gezeten. armen
niet te herkennen Slang als upawita.

voorwerp.
M.
Hoog 0,60
7. Gane9a. Zeer verweerd en verminkt, zittende op

de
gewone wijze
Linker helft de zitplaat, linkerbeen, schou-

op
een ronde steenplaat (één stuk). van
voorhand slurf
der en beide linkerarmen, rechter achterarm, rechter en wegge-
broken.
M.
Hoog 0,43
8. Zittend dubbel lotuskussen, verweerd, bemost

Gane9a. op een zeer
Slurf, linker voorhand linker onderarm achteren

en beschadigd. en van
weg-
Van dein de handen gehouden is alleen de olifantstand

gebroken. voorwerpen
inde rechterhand te herkennen.
Hoog 0,37 M.
Zeer versleten verminkt, in zittende houding dub-

9. Oane9a. en
op een
met achterstuk De alle vier de handen

bel lotuskussen (een fragment). kop en man-
Het bovenste het achterstuk beide zijden weggebroken.

keeren. gedeelte van aan
Hoog 0,40 M.
Gezeten dubbel vierkant lotuskussen, hetwelk

10. Gane9a. op een
vierkant onderstuk, met de de beide zijvlakken inge-

ligt op een aan voor- en
beitelde De is rijk draagt slang als upawita.

bloemversiering. god gekleed en een
achter het hoofd, thans Dein de handen

Vroeger een glorie weggebroken.
niet duidelijk.
gehouden voorwerpen
meer
M.; de zelf slechts 0,31 M.; lotuskussen met onder-

Hoog 0,50 god
stuk 0,19 M.
Zeer verweerd bemost, zittende ronde steen-

11. Qane9a. en
op een
achterstuk één dein de handen gehouden

plaat met (uit stuk). Vierarmig;
niet duidelijk te herkennen. Linker onderkant de zitplaat

voorwerpen zijn meer van
weggebroken.
Hoog 0,44 M.
105
12. Qanetja. Gezeten dikke steenplaat. Vierhan-

op een
achthoekige
doch de voorhanden de achterbanden met de daarin

dig, zijn weggebreken,
gehouden zoodat niet met zekerheid te

voorwerpen gedeeltelijk eveneens, ze
herkennen zijn. Hoofd slurf Een als upawita. Voor

en weggebroken. slang
’t de
overige gewone versiering.
Hoog 0,60 M.
13. Als No. 12, buitendien de rechter knie beschadigd.

Oane9a. nog
Hoog 0,60 M.
14. Verweerd zittende vierkant lotus-

Oane9a. en bekalkt, op een
kussen met achterstuk één als Vierarmig, dein de

(uit stuk). Slang upawita.
handen benevens de slurf afgesleten, het onderstuk

gehouden voorwerpen van
de slurf
weggebroken.
Hoog 0,50 M.
Zeer verweerd zittende rond dubbel

15. Qanefa. en bemost, op een
lotuskussen met een tot de schouders reikend achterstuk en glorie. Hooge
haartooi. inde rechter achterband het bidsnoer, links de olifants-

Vierarmig;
haak, de rechter voorhand de linker houdt het etensbakje, waarin

weggebroken,
het uiteinde van de snuit reikt. Upawita en versiering.

gewone
Hoog 0,55 M.
16. Zittende een vierkant dubbel lotuskussen met achter-

op
stuk beide voorhanden weggebroken. Het

en
glorie (een fragment). Vierarmig;
afgebroken hoofd, waaraan de slurf mankeert, is weer aangezet en bijgepleisterd.
als De rechter achterband houdt het bidsnoer, de linker den

Slang upawita.
olifantshaak. Het haar is tot een hoog versierd hoofdtooisel opgemaakt.
Hoog 0,65 M.
17. met De is met elkaar gesla-

Qiwa drager. drager gezeten over
beenen vierkant dubbel lotuskussen; in met

gen op een menschelijke gedaante
stier. De handen de knieën boven

den kop vaneen liggen op
naar
geopend.
De zelf zit de schouders den met beneden

god op van drager, naar
hangende
handen den rustende. De is met vier

beenen, de voeten inde van
drager god
de linker achterarm met de hand de rechter

armen voorgesteld, waarvan en
de linker voorhand de knie boven

voorhand zijn weggebroken; ligt op
naar
geopend, met een knop er in, de rechter achterband houdt op schouderhoogte
niet te herkennen is. Het hoofd is

een
voorwerp,
dat
wegens beschadiging
ontbreekt. De is rijk versierd, slang als upawita. Het geheel

afgebroken en god
106
is met kalk besmeerd. De borsten den bovendien met teer beklad.

van
drager zijn
Hoog 0,88 M.
18. De laatste is dezelfde wijze als

op drager. gezeten op
No. 17, doch met achterstuk (uit één stuk), in dezelfde

op een steenplaat
gedaante als de rechterhand, rechterknie rechterhoek

voorgaande. Mond, neus, en
de Van den is alleen het zitvlak

van
zitplaat zijn weggebroken. god maar
het linkerbeen de linkerhand, waarin knop is

en met daarop liggende een ge-
te zien.
legen,
Hoog 0,88 M.
19. De is dubbel vierkant

(jliwa op drager. drager gezeten op
een
lotuskussen zonder achterstuk en heeft een menschenhoofd. Overigens als No. 18.
Hoog 0.85 M.
20. Als No. 19, doch met lotuskussen. Van

op drager. hooger
den god is in plaats van het linker het rechterbeen behouden, benevens de
boven enkel Bovendien is het halve

linkervoet, den afgebroken. aangezicht van
den drager weggebroken.
Hoog 0,85 M.
21. Zeer verweerd bemost, in zittende

Ongedetermineerd beeldje. en
houding op een vierkante steenplaat met achterstuk. Het haar achter het hoofd tot
een glorie opgemaakt. De god (?) is tweearmig, rijk gekleed, de handen

liggen
inden schoot, het daarin is niet te herkennen. Linker

gehouden voorwerp
meer
kant het achterstuk

van weggebroken.
Hoog 0,55 M.
22. Een verweerd

Ongedetermineerd beeldje. zeer geschonden, en
bemost beeldje, in zittende houding een vierkant dubbel lotuskussen met

op
achterstuk, hetwelk is Hoofd onderarmen zijn

gedeeltelijk weggebroken. en
geheel weggeslagen.
Hoog 0,53 M.
23. Zeer verweerd, bemost beschadigd,

in zittende houding een dubbel vierkant lotuskussen met achterstuk, dat

op ge-
deeltelijk is weggebroken. Het inde linker achterband gehouden is niet

voorwerp
te herkennen ; de drie zijn weggebroken, de achter de

pols
meer
overige armen
afgebroken voorhanden inden schoot met knop in.

liggen een er
Hoog 0,48 M.
107
24. in zittende rond dubbel lotus-

Vierarmig, houding op een
achterstuk of De is rijk haar-

kussen, zonder
glorie. god gekleed, draagt hooge
tooi als Dein de handen niet te

en een slang upawita. gehouden voorwerpen
herkennen (versleten).
Hoog 0,47 M.
25. Zeer verweerd bemost, gezeten

vierkante inde handen

op een steenplaat met achterstuk en glorie. Tweearmig,
die de knieën wordt tot de hangend vast-

op rusten, een
op zitplaat voorwerp
Rijk het achterstuk beide zijden den god

gehouden. gekleed. Tegen aan van
tot Het hoofdhaar achteren gestreken

versieringen op schouderhoogte. naar en
in krullen neerhangend.
Hoog 0,40 M.
met hooge
26. Ongedetermineerd beeld. Tweearmig, rijk gekleed
haartooi; vierkante steenplaat met achterstuk. Zeer verweerd,

gezeten op een
bemost en versleten. Het achterstuk aan beide zijden, linkerarm met hand en
rechterhand
weggebroken.
Hoog 0,49 M.
27. Parwati. Zeer bemost verweerd, in staande

beschadigd, zeer en
houding met achterstuk en glorie. Boven de knieën dwars doorgebroken
de rechter achterband houdt het bidsnoer,

(ondergedeelte mankeert). Vierarmig,
de linker den de rechter voorhand is tot midden de bor-

vliegenwaaier; voor
het daarin niet te herkennen (hand

sten gebracht, gehouden voorwerp en voor-
linker voorhand het midden den buik

werp gedeeltelijk weggebroken), voor van
Zeer fraai
naar boven geopend, terwijl en een knop in is gelegen. gekleed, hooge
haartooi, één ineen bocht beneden loopende band, dubbel

lange naar vrouwe-
de den buikband in fraai strikken bevestigd

snoer, slippen van groote geknoopte
beide beneden Rechts in het achterstuk vlam

aan zijden naar hangend. een
boven den linkerkant rooie lotusbloem. Rechter bo-

naar kronkelend, aan een
venhoek van het achterstuk weggebroken.
Hoog 0,98 M.
buffel, die ligt links. De

28. Durga. Vierarmig, staande op een naar
met dubbel De linker achterband raakt het

godin was rijk gekleed, vrouwensnoer.
haar van den daemon, beide voorhanden en hoofd, rechter achterband,

armen,
het achterstuk weggebroken; idem linkerarm van den daemon,

bovengedeelte van
die met het rechterbeen inden nek van den buffel zit. De buffel ligt op
nog
waarschijnlijk los onderstuk gestaan); zijn

den grond (heeft vroeger op een
rechter is Zeer verweerd, versleten bemost.

voorpoot weggebroken. en
Hoog 0,85 M.
108
29. Durga. Zeer beschadigd en bemost, achtarmig, in rijke kleeding.
De linker voorhand in het haar den de daarachter hand

van daenion, volgende
houdt den alle handen ook het hoofd,

boog, overige armen en weggebroken, zoo
een
gedeelte van de rechterborst, en het bovengedeelte van het achterstuk. De
buffel is lotuskussen den buffel linkerhoek lotuskussen

op een gelegen ; kop van en
weggebroken. De daemon houdt links het schild en rechts een kort zwaard.
Hoog 0,90 M.
30. (jüwa Quru. De god is tweearmig en staat een vierkant

op
lotuskusseu met een ogiefvormig, geornamenteerd achterstuk, draagt een punt-
baard, en is eenvoudig gekleed, een breed band als upawita. De ooren zijn
lang naar beneden uitgerekt, het haar is koepelvormig opgemaakt. De onder-
inden elleboog ter de

armen
gebogen naar voren
gebracht; hoogte van
heupen houdt de rechterhand het bidsnoer, de linkerhand is versleten.

gedeeltelijk
Het is besmeerd. Dwars midden ach-

aangezicht met teer door het gebroken;
terstuk rechts links linkerhoek

geheel, gedeeltelijk weggebroken; eveneens van
het lotuskussen.
Hoog 0,87 M.
31. Ongedetermineerd beeld. Staande op een vierhoekige steenplaat
met achterstuk het haar ineen fraai

en
glorie. Tweearmig, zeer rijk gekleed, ver-
sierde hooge tooi opgemaakt, waarvan de haarvlechten achter de schouders

op
Een als Over de linkerschouder

neerhangen. gekorreld snoer upawita. hangt
vliegenwaaier. De zijn beneden uitgerekt doch zonder

een ooren lang naar
versiering. Boven de ellebogen dwars door midden beide borsten

gebroken,
beschadigd. Het aangezicht is met teer besmeerd. Het achterstuk bijna geheel
weggebroken.
Hoog 0,87 M.
32. Quru. In staande

houding steeuplaat met achter-
Qiwa op een
stuk in knevel Tweehan-

en glorie eenvoudige kleeding met een en puntbaard.
dig, de linker houdt het bidsnoer, de rechter den vliegenwaaier met van
onderen Aan den linker schouder menscheuhoofd

een soort gendi. een
op een
gelijkend voorwerp, waarvan het ondergedeelte is weggebroken. Op den rechter-
schouder heeft dat thans is Het haar in

een
voorwerp gelegen, weggebroken.
een hoog tooisel opgemaakt; de god draagt halsketting en buikband als ver-
siering. Boven de ellebogen dwars door gebroken, het achterstuk aan beide
zijden gedeeltelijk weggebroken, het geheel zeer verweerd.
Hoog 0,82 M.
109
33. Ongedetermineerd beeld. Tweearmig, in staande houding op een
met achterstuk. Het rechterbeen iets zijwaarts achteruit

gewone steenplaat ge-
knie. De rechterarm met de hand

plaatst met
gebogen naar voren
omhoog gebogen,
de beneden gebogen, duim

tegen de borst, naar voren
geopend; vingers naar en
wijsvinger houden een naar boven over den schouder loopenden bloemstengel.
Het linker ligt de heup, de hand hangt iets beneden

polsgewricht op
naar
in is de boven stengel
terwijl er een knop gelegen, waaraan naar
loopende
heeft (thans weggebroken). Een fraai opgemaakte

waarschijnlijk vastgezeten
haartooi, beenringen, breede gordel tot de

halsketting, arm- pols- en een over
weerszijden tot fraaie strikken vereenigd, de

dijen hangende en aan waarvan
breede banden beneden Dwars door hals achterstuk gebro-

naar hangen. en
met klein het achterstuk staat los

ken. Het hoofd een gedeelte van er
op.
Hoog 0,82 M.
34. beeld. Zeer verweerd bemost, in staande

Ongedetermineerd en
met achterstuk; de rechterknie is wat

houding op
een steenplaat naar voren
Het haar in krullen tot glorie gevormd. De rechterhand houdt

gebogen. een
den vaneen knots, waarvan het middelgedeelte is weggebroken.

greep
M.
Hoog 0,72
35. Wishnu. De god is in staande houding, op een dubbel vier-
lotuskussen vier Zeer rijk gekleed, met haar-

kant met armen voorgesteld. hooge
tooi. De rechter achterband houdt de cakra, de linker den vliegenwaaier. De
handen Het beeld is dwars door buik achter-

voorarmen en weggebroken. en
stuk gebroken.
Hoog 0,68 M.
36. Brokstuk vaneen staand tweearmig beeldje, zeer verweerd en
te zien is de linkerarm met hand, die ter hoogte

bemost, waarvan
nog romp,
de houdt, een bovengedeelte van het achterstuk.

van hepp een voorwerp en
M.
Hoog 0,35
37. Brokstuk. Twee beenen vaneen staand beeldje een vierkante

op
met achterstuk.
steeuplaat
M.
Hoog 0,28
38. Brokstuk vaneen rijk gekleed vierarmig beeldje in staande
Het linker hand het ondergedeelte vanaf de

houding. hoofd, onderarm, en
Zeer verweerd bemost, is verder niets te herkennen.

knieën weggebroken. en er
0,34 M.
Hoog
110
39. Brokstuk vaneen staand beeldje een rond dubbel lotus-

op
kussen, dat is vierkante steenplaat met achterstuk, boven de

gelegen op een
dijen schuin naar achter weggebreken.
Hoog 0,31 M.
40. Brokstuk vaneen staand beeldje een vierkant lotuskussen

op
achterstuk. Ter den buik schuin boven weggebroken.

met hoogte van naar
Hoog 0,31 M.
41. Brokstuk. Een vierkante steenplaat de voeten vaneen

waarop
Garuda staan.
De plaat 0,40 X 0,20 M.
42. Brokstuk. Twee voeten vaneen Garuda staande een steen-

op
plaat van 0,18 X 0,37 M.
43. Brokstuk In staande houding met achterstuk

vaneen
(jliwa.
Op de linkerschouder vliegenwaaier, rechts in het achterstuk de

en glorie. een
drietand. Verder valt niets te herkennen. Zeer verweerd en bemost. Het hoofd
en het ondergedeelte van het lichaam weggebroken.
Hoog 0,43 M.
44. Tweearmig, rijk gekleed met hooge haartooi knevel.

Qiwa. en een
den linker schouder de rechts in het achterstuk de drietand.

Op vliegenwaaier,
als achter het hoofd glorie. Het onder gedeelte vanaf de

Slang upawita, een
borsten weggebroken.
M.
Hoog 0,34
45. Trimurti. Het bovengedeelte vaneen lichaam met drie hoofden
rechts, links ziende; Vanaf den buik

naar en naar voren was vierarmig.
weggebroken.
M.
Hoog 0,35
46. Brokstuk vaneen tweearmig beeldje mef achterstuk, waarvan
versierd haartooisel te herkennen valt. Dwars door het midden

nog een hoog
gebroken, onderste gedeelte mankeert.
M.
Hoog 0,40
47. Brokstuk Zeer verweerd bemost. De

vaneen Durga. en
nog
linkerhand heeft het haar den daemon de rechter

aanwezige van
gegrepen,
den staart den buffel. Het bovengedeelte vanaf den buik

van
weggebroken.
Verder niets te herkennen.
Hoog 0,36 M.
111
48. beeld. In staande

houding, vierhandig, in
Ongedetermineerd
de achterband rechts het bidsnoer, links de vliegenwaaier; rechter voorhand
voor het midden van de borst, linker in het midden voor den buik, de daarin
versleten. Hooge haartooi rijk gekleed. Voeten met

gehouden voorwerpen en
het onderstuk weggebroken. Het beeldje is verweerd

een
gedeelte van zeer en
bemost, zoodat verder niets te herkennen is.
M.
Hoog 0,55
Mahadewa. In staande rijk

49. Qiwa als houding, zeer gekleed,
inde achterbanden rechts het bidsnoer, links de vliegenwaaier.

vierhandig,
als Inde versierde haartooi de halve in het

Slang upawita, hooge maan,
midden van het voorhoofd het derde Boven de onderarmen dwars door-
oog.
mankeert.
gebroken, ondergedeelte
Hoog 0,47 M.
Brokstuk Met rijk versierde koepelvormige haar-

50. vaneen (Jiiwa.
halve zonder als
tooi, waarin een maan, lang uitgerekte ooren versiering, slang
linkerhand met daarin gehouden dat niet te onder-

upawita, een
voorwerp,
scheiden is. Het ondergedeelte weggebroken. Zeer verweerd en bemost.
M.
Hoog 0,81
51. Brokstuk vaneen Qaruda. In vliegende houding met een
menschenhoofd; aangezicht versleten. Een geornamenteerd achterstuk. Zeer bemost.
met voeten weggebroken.

Ondergedeelte
Hoog 0.37 M.
52. Brokstuk vaneen zeer verweerd, bemost en

beschadigd beeldje.
met den Het vanaf den buik

Tweearmig, kop vaneen aap(?). ondergedeelte
Linkerhand ter den bek gebracht. Versierd met

weggebroken. hoogte van een
halssnoer. Zeer verweerd bemost.

grof gekorreld en
Hoog 0,41 M.,
53. Brokstuk. Twee voeten, staande een vierkant lotuskussen,

op
zeer verweerd en bemost, het overige weggebroken.
Lotuskussen 0,30 X 9.20 M.
54. Brokstuk. Twee voeten vaneen Garuda staande op een vier-
kante dikke steenplaat.
Plaat 0,39 X 9,22 M.

112
Zeer verweerd bemost, vierarmig,

55. Ongedetermineerd beeldje. en
zittend dubbel vierkant lotnskussen met achterstuk, de voorhanden

een
op
rusten de knieën; hoofd en boven achtergedeelte weggebroken.

op
0,49 M.
Hoog
met ’t als No. 55.

56. Ongedetermineerd beeldje glorie, voor overige
Hoog 0,36 M.
Als No. ’t
57. Ongedetermineerd beeldje. 56, tweearmig; voor
overige niets te herkennen.
M.
Hoog 0,40
In zittende vierkant
58. Ongedetermineerd beeldje. bondig op een
lotuskussen. Vierarmig; voorarmen,

hoofd en boven achterstuk weggebroken.
Zeer verweerd en bemost, niets te herkennen.
Hoog 0,32 M.
59. Brokstuk vaneen vierarmig beeldje in zittende houding op een
Zeer verweerd
vierkant lotuskussen met achterstuk; al het overige weggebroken.
en bemost.
M.
Hoog 0,33
beeldje, dubbel lotuskussen,

60. Brokstuk vaneen gezeten op een
linkerhand de knie; bovengedeelte weggebroken. Verder niets te her-

de ligt op
kennen.
Hoog 0,26 M.
Zeer verweerd bemost, in zittende

vierkante steenen met achterstuk. Rijk gekleed. Hoofd, boven

houding op
een plaat
rechterhand linkerhand rust de knie.

achterstuk en weggebroken, op
Hoog 0,37 M.
In zittende houding
62. Ongedetermineerd vrouwenbeeldje. op
lotuskussen, is vierkante met

een dubbel vierkant dat gelegen op een steenplaat
voorhanden, hoofd achterstuk

achterstuk. Vierhandig; en bovengedeelte wegge-
is Zeer verweerd bemost; niets verder te

broken. De godin rijk gekleed. en
onderscheiden.
Hoog 0,48 M.
63. Nisje met een zittend beeldwerk, tweearmig, versierde haartooi,
beide handen in het midden voor de borst. Bemost en verweerd.
0,44 M.
Hoog
113
64. Brokstuk vaneen groot beeld met rijke kleeding, waarvan

nog
linkerschouder en een gedeelte van rechterborst te zien is.
Hoog 0,45 M.
65. in staande met

Ongedetermineerd beeldje, houding achterstuk
glorie, rijk gekleed. Vierhandig, de achterband rechts houdt het

en
bidsnoer,
de linker den de voorhanden, het hoofd, het

vliegenwaaier; de voeten en
grootste
gedeelte van het onderstuk weggebroken. Zeer verweerd en bemost.
Hoog 0,47 M.
66. Ongedetermineerd beeldje. In staande

houding op
een steen-
plaat met achterstuk. Rijk gekleed, slang als Tweearmig; rechterhand

upawita.
rust een knots, de linker is weggebroken, evenzoo rechterschouder, hoofd,

op
bovengedeelte achterstuk en
voorgedeelte der steenplaat met de voeten.
Hoog 0,50 M,
67. In staande
Ongedetermineerd beeldje. houding op een vier-
kante steenplaat met achterstuk. Vierarmig, inde rechter achterband is

nog
even het bidsnoer te herkennen. Hoofd met bovengedeelte achterstuk en voor-
handen Zeer verweerd bemost.

weggebroken. en
Hoog 0,45 M.
68. Ongedetermineerd beeld. In staande steen-

houding op een
plaat met achterstuk. Tweearmig; de rechterhand rust een knots, de linker

op
de dij. Hoofd bovengedeelte achterstuk de lin-

van voren
op en
weggebroken,
kerknie Zeer verweerd

een weinig naar voren nitgebogen. en bemost.
Hoog 0,43 M.
69. Ongedetermineerd beeld. In staande linkerknie links

houding,
zijwaarts gebogen. Tweearmig, rechterhand langs het lichaam neerhangende,

linkerhand ter hoogte den schouder het daarin
van
gehouden; gehouden voor-
wérp is niet te herkennen. Rijke versiering. Hoofd, bovengedeelte achterstuk
onderstuk tot met de rechterknie

en en weggebroken.
Hoog 0,54 M.
70. (jüwa Quru (?). Een eenvoudig gekleede, in

zwaarlijvige figuur
staande houding met achterstuk; tweearmig. Een haartooi
koepelvortnige met
knevel langen puntbaard, dik als Beide handen

en een snoer upawita. en onder-
gedeelte vanaf de knieën weggebreken, zeer verweerd en bemost.
Hoog 0,63 M.
Rapport 1912, g
114
Ouru Zeer verweerd bemost, in staande

71. Qiwa (?). en houding.
rechterarm het lichaam beneden hangend, de hand iets

Tweearmig, langs naar
boven met knop in gelegen. Lin-

naar voren gebracht en naar geopend, een er
kerhand haartooi, knevel, dun

weggebroken. Koepelvormige puntbaard en een
als vanaf de knieën bovenachterstuk

snoer upawita. Ondergedeelte en
wegge-
broken.
Hoog 0,72 M.
72. Guru. In staande bonding met achterstuk en glorie,
knevel. linkerarm
hooge haartooi, puntbaard en Tweearmig, een
weinig gebo-
de hand ter hoogte der heup omvat de hals vaneen waterkruik. Op den
gen,
linkerschouder de rechterarm, het achter-

vliegenwaaier; grootste gedeelte van
stuk vanaf de
dijen Zeer verweerd bemost.
en ondergedeelte weggebroken. en
Hoog 0,66 M.
73. Ongedetermineerd beeld. Zeer verweerd en bemost, in staande
zonder achterstuk, met Het

houding, hoogen haartooi, tweearmig. ondergedeelte
vanaf de knieën weggebroken.
Hoog 0,78 M.
74. Wishnu. In staande rond dubbel lotuskussen

houding op een
met achterstuk en glorie. Vierarmig, de rechter achterband houdt de cakra,
de linker de de rechter
schelp, voorarm met hand weggebroken, de linkerhand
rust den de knots. De haartooi. Het beeld is

op greep van god draagt een hoogen
dwars door midden ter der

gebroken, hoogte ellebogen, en is zeer verweerd.
Hoog 0,92 M.
75. Brokstuk beeld in

vaneen zeer rijk gekleed staande
houding,
zonder achterstuk. Een breede band als upawita. Hoofd, armen en voeten met
het ondergedeelte weggebroken. Zeer verweerd en bemost.
Hoog 0,80 M.
76. Brokstuk. Als No. 75, met gekorreld snoer als upawita. Rechter-
hand rustende de
arm en
nog aanwezig, op heup.
Hoog 0,67 M.
77. Brokstuk vaneen tweearmig beeldje, zonder achterstuk. Een
gekorreld snoer als upawita. Onderarmen en handen naar voren gebracht; de
rechterhand rust
op een knots, linker versleten. Hoofd en
ondergedeelte met
de voeten weggebroken, zeer verweerd en bemost.
Hoog 0,58 M.
115
78. Brokstuk vaneen staand, tweearmig, rijk gekleed beeldje. Rech-
terhand langwerpig houdend, dat onder

op borsthoogte een
voorwerp naar
pijlachtig uitloopt; linkerhand voor het midden van den buik naar boven
geo-
pend. Hoofd, grootste gedeelte van het achterstuk, onderstuk en voeten weg-
gebroken. Zeer verweerd en bemost.
Hoog 0,57 M.
79. Brokstuk vaneen tweearmig, rijk gekleed beeldje met achter-
stuk. Beide onderarmen met handen onderstuk met voeten

en
weggebroken.
Een gekorreld als Zeer verweerd bemost.
snoer upawita. en
Hoog 0,49 M.
80. Brokstuk vaneen tweearmig beeldje in staande

houding met
achterstuk. Een dun als upawita. Linkerhand ter de

snoer
hoogte van heup,
rechter onderarm met hand, hoofd, het lin-

grootste gedeelte van achterstuk,
kenbeen boven de knie af, rechtervoet onderstuk Zeer

van en weggebroken.
verweerd en bemost.
Hoog 0,49 M.
81. Brokstuk. Twee beenen vaneen staand beeldje.
Hoog 0,39 M.
82. Brokstuk vaneen rijk gekleed beeld, waarvan

nog
te zien is:
rechterschouder, borst en bovengedeelte van den buik, zeer verweerd en bemost.
Hoog 0,37 M.
83. Brokstuk tweearmig beeldje, staande

van
op een steenplaat
met achterstuk. Rechterarm ter de heup gehouden, linkerarm

hoogte van naar
beneden hangend met inde hand dat waterkruik Hoofd

een
voorwerp, een
lijkt.
en bovengedeelte achterstuk weggebroken. Zeer verweerd en bemost.
Hoog 0,58 M.
84. Steenblok met een menschelijke figuur en basreliëf, in knielende
zittende de rechterknie. Linkerhand boven het

houding op zijwaarts hoofd, het
daarin gehouden niet te herkennen. Het haar beide in

voorwerp meer naar zijden
krullen afhangende. Rechterarm been verweerd bemost.

en weggebreken, zeer en
Hoog 0,50 M.
85. Yoni. Als voetstuk in in-

vaneen
lingga, gebeiteld gladde en
uitspringende banden, met boven- en beneden-ojief. De tuit, die van onderen
is
geornamenteerd was, afgebroken.
Bovenvlak 0,57 X 0,57 M.

116
86. Parwati. Een mannelijke en een vrouwelijke godheid in

Qiwa en
staande dubbel lotuskussen, hetwelk is gelegen een

houding op een op georna-
met achterstuk ieder vierhandig rijk

menteerd onderstuk, en glorie’s; en zeer
de het achterstuk drietand. Het beeldje

gekleed. Tusschen glorie’s tegen een
dat niets verder te herkennen is.

is zoo verweerd en bemost,
Hoog 0,73 M. (buitenkant achterstuk).
beeld. In staande zonder achter-

87. Ongedetermineerd houding,
de versierde Het haar ineen kegelvormigen

stuk met een aan zijden glorie.
De met ronde versierd. Een

niet hoogen tooi opgemaakt. ooren zijn knoppen
als Beide onder de schouders, beide voeten niet

gekorreld snoer upawita. armen
onderstuk het gedeelte der glorie weggebroken. De linkerhand

en grootste
den houdt de heup dat niet

(achter pols afgebroken) op een
voorwerp,
meer
te herkennen is. Zeer verweerd en bemost.
Hoog 1,10 M.
88. beeld. In staande houding, de rechterheup

Ongedetermineerd
achter dubbel lotuskussen, gelegen
een weinig naar uitgebogen, op
een
op een
achterstuk dubbel
vierkante dikke steenplaat, met en glorie. Draagt vrouwen-
is versierd heeft haartooi.

snoer en zware oorhangers, zeer rijk en een
hoogen
beide met handen rechter achterband weggebroken,

Vierarmig, voorarmen en
evenzoo het
voorwerp,
dat inde linker achterband gehouden werd. Op de
lotuskussen zit in knielende

steenplaat links tegen het een menschelijke figuur
linkerhand de knie met den

houding, gezeten op
het linkerbeen. De ligt op
de rechter terwijl het daarin gehouden

rug naar boven; op schouderhoogte,
het hoofd is. Zeer verweerd bemost.

voorwerp
evenals weggebrokeu en
0,96 M., het achterstuk gemeten.

Hoog aan
89.
met achterstuk. Het gezicht, de haartooi, boven-

is gelegen op een steenplaat
Rechterarm het lichaam

achterstuk en rechterhand weggebroken. hangt langs
boven met de hand den

naar beneden, linkerarm
gebogen naar
gebracht tegen
schouder geopend. Op beide schouders ligt een drietand,

aanliggend naar voren
Links naast het lotuskussen lotusbloem

waarvan de steel onder de armen loopt. een
tot ter hoogte de heup. Een voorwerp, dat rechts

uit de steenplaat opklimmende van
is thans weggebroken. De is rijk gekleed.

tegen het achterstuk gezeten heeft, god
Hoog 0,97 M.
beeld. In staande houding steenplaat

90. Ongedetermineerd op een
wet achterstuk. Rechterbeen rechts zijwaarts geplaatst met gebogen knie, zoodat het
117
been rust het voorste gedeelte den terwijl hiel

op van voet, de opgelicht is en
tegen de binnenzijde den linker enkel leunt. Linkerarm rechter

van
geheel,
boven de evenals
elleboog weggebroken, bovengedeelte achterstuk en linker-
hoek steenplaat. Het gezicht het midden de borst Verweerd

en van beschadigd.
en bemost.
Hoog 1,02 M.
91
Ongedetermineerd beeld In staande houding
(Qiwa?). opeen
vierkante steenplaat zonder achterstuk of rechterarm

glorie. Tweearmig, een weinig
baud weggebroken ; linkerarm, langs het lichaam beneden

naar voren gebogen, naar
hangend, houdt de waterkruik. De god draagt rijke Hoofd linker

kleeding. en
helft de steenplaat weggebroken. Het beeld is bovendien dwars

van
doorgebroken
op kniehoogte. Verweerd en bemost.
Hoog 0,87 M.
92. In zittende De
Leeuwtje. houding op de achterpooten. tong hangt
lang uit den wijd geopenden bek; aan weerszijden slagtanden. De klauwen
beide voorpooten ter de half In het

van
hoogte van
oogen naar voren geopend.
midden den is vierkante Verweerd bemost.

op kop een
inkapping uitgebeiteld. en
Hoog 0,36 M.
93. Yoni met in- tuit

gladde en
uitspringende banden; weggebroken.
Bovenvlak 0,51 X 6,51 M.
94. Steenblok, op
hetwelk en relief een liggende olifant is
weergegeven,
twee menschelijke figuren in vechtende zitten.

waarop houding
Voorvlak 0,43 X 6,34 M.
95. Topstuk in linggavorm met een vierkant stuk van onder, verder
achthoekig in twee verschillende afmetingen en naar boven ineen zuiltje uitloopend.
Hoog 0,45 M.
96. Gedeelte met in-

uitspringende
vaneen topversiering, en
vakjes in twee etages. In ’t midden een

vierkant, waarin een nokstuk met een
leeuwtje, de beide borst. In het

daarop gezeten voorpooten aan
zijden van de
midden den kop vierkante Verweerd bemost.

op een
tap. en
Hoog 0,58 M.
97. Gedeelte vaneen topversiering, met in- en uitspringende
vakjes en van boven een vierkante opening; in vier etages.
Hoog 0,50 M.
118
98. Steenblok, hetwelk en relief een

liggende olifant is weergegeven,
op
verweerd bemost.
waarop een menschelijke figuur zit, zeer en
Hoog 0,49 x 0,34 M.
met twee met in-

99. Gedeelte vaneen topversiering etages en
Een tweede met drie etages.

uitspringende vakjes. gedeelte opgaande
Hoog 0,37 en 0,30 M.
Nandi. met alle vier de onder het lijf geslagen

100. Liggende pooten
Om den hals groot gekorreld halsband.

op een vierhoekige steenplaat. hangt een
Steenplaat 0,92 X 0,42 M.; hoog 0,52 M.
bekapt onderstuk. De linker

101. Nandi. Liggende op een hoog,
halskwab. Dwars door midden

voorpoot is omgebogen naar de gebroken,
zeer verweerd en bemost.
40 M.; hoog 0,63 M.

Steenplaat 0,86 X
Nandi. met de rechter

102. Liggende op een vierhoekige steenplaat
de halskwab omgebogen, verweerd bemost.

voorpoot naar zeer en
0,56 0,32 M.; M.

Steenplaat X hoog 0,45
103. Nandi. Als No. 102, maar met de linker voorpoot naar de
halskwab omgebogen; kop weggebroken.
0,55 0,30 M.; M.

Steenplaat x hoog 0,35
104. Nandi (Buffel). Zeer verweerd bemost, als No. 103

en
liggende
op een vierhoekige steenplaat.
105. Nandi. vierhoekige steenplaat als No. 103.

Liggende op een
Linker helft der plaat met voor- en achterpoot weggebroken. Om den hals
een grof gekorrelde band.
0,73 M.
Hoog 0,50, lang
106. Nandi. vierhoekige steenplaat met de linker

Liggende op een
voorpoot onder den hals geslagen. De voorhoeken der plaat zijn afgerond. Als
versiering een
grof gekorreld halsband.
107. Trapleuning. Gedeelte vaneen geornamenteerde trapleuning
met
nitgebeitelden kala-kop.
Hoog 1,17 M.
119
108. Makara-fragment.
Hoog 0,48 M.
109. Luik voor licht en luchtverversching.
Hoog 0,50 M.
110. Luik als No. 109.
Hoog 0,50 M.
111. Kop bals slang.

Naga. en vaneen
Hoog 0,77 M.
112. Ronde zuil, van onderen een kleine vierkante tap.
Hoog 0,44 M,; diameter 0,22 M.
113. Ronde zuil, met hals, ondergedeelte weggebroken.
Hoog 0,59 M.
114. Slangenkop met hals; ondergedeelte vierkanten

Naga. vaneen
bek. Boven ’t midden kop vierkant

tap voorzien. Opengesperde in van den een
uitgebeiteld, waarin een tjoepoek staat. Hals en kop zijn met schubben bedekt.
Hoog 1,07 M.
115. met klein vogeltje. Zeer verweerd

Makara-fragment, een en
bemost.
Hoog 0,35 M.
116. Basreliëf. Gedeelte vaneen basreliëf, vaas met bloemen, bemost
en verweerd.
Voorvlak 0.40 X 0.45 M.
117. Kala-kop. Bovengedeelte vaneen kala-kop, waarop een palmet
als bekroning staat.
voorvlak 0,76 M.; X M.

Hoog 0,25, palmet 0,25 0,59
118. Kala-kop. Brokstuk vaneen kala-kop.
basis 0,44 M.
Hoog 0,28,
J
120 nis met inzetstuk; met de klauwen
). Kala-kop voor een naar voren.
in ’t midden 0,28, breed 0,48, diep met inzetstuk 0,54 M.

Hoog
121. Makara-fragment, ondergedeelte vaneen traparm, zeer ver-
weerd en bemost.
Hoog 0,43, lang 0,75 M.
1) No. 119 is weggevallen.

120
122. Topstuk vaneen tempelversiering.
Hoog 0,32 M.
123. Yoni. Verweerd, bemost en

beschadigd; tuit, linker onderen
rechter zijhoek weggebroken.
Hoog 0,32 M.; bovenvlak 0,41 X0,41 M.
124. Brokstuk vaneen groot, rijk gekleed beeldwerk in zittende hou-
ding een vierkante steenplaat, hetwelk een dik snoer als upawita droeg.
op
Overgebleven is het achter zitvlak met een gedeelte der steenplaat.
Hoog 0,40 M.
125. Kala-kop zonder bovenstuk.
Hoog 0,29, breed 0,72 M.
126. Band onder een lijstwerk, waarin twee rozetten zijn gebeiteld.
127. Kala-kop afkomstig van boven een nis.
Hoog 0,21, breed 0,70, diep 0,38 M.
128. Nisje, waarin een hoofd met een puntbaard en koepel vorm igen
haartooi lang is Linker onderhoek weggebroken,

en
uitgerekte ooren
gebeiteld.
verweerd en bemost.
Hoog 0,35 M.
129. Palmet, linker bovenhoek

weggebroken.
130. Stuk vaneen trapleuning. Leeuwenkop, liggende op

de voor-
pooten. Op den kop een beeldje in zittende houding. Zoo verweerd, bemost en
dat niets verder te herkennen is.

beschadigd,
Hoog 0,48, breed 0,27, lang of diep 0,46 M.
131. Palmet.
132. door De zat het

Zonnewagen, zeven paarden getrokken. god op
middelste paard. Hoofd, rechterarm bijna alle koppen der

en paarden zijn weg-
gebroken. Zeer verweerd en bemost, verder niets te onderscheiden.

121
133. Palmet.
134. Makara als spuier, verweerd, bemost

zeer en beschadigd
Hoog 0,34, lang 0,50 M.
135. Makara=fragment.
Hoog 0,29 M.
136. Nis. Afdekking boven een nis met iuzetstuk.
Hoog 0,23, breed 0,75, M.

diep 0,30
137. met inzetstuk.

Kala-kop
Hoog 0,24, breed 0,70, diep 0,38 M.
138. Steenblokje met een mensehenhoofd en basreliëf.
Hoog 0,27 M.
Verder acht bekapte steeuen, fragmenten enz.

OPGAVE
DER
Hindoe-oudheden inde residentie Banjoemas.
DOOR
E. A. SEL L.
A. Afdeeling Banjoemas.
I. District Banjoemas.
Uit dit district in liet Museum het Bat. Gen. opgenomen:

afkomstig en van
Desa Kedawoeng.
de uiteinden elkaar
Ring, bestaande uiteen rond staafje, waarvan langs
heen uiteinden zijn elk versierd met bloemwerk en met een

gebogen zijn; de
steen of ontbreekt.
blauwen (turkis glas), waarvan er een
Arcb. Cat. No. 1405.
Not. 1879 168 j.

p.
dun in het midden dik de

Knoop, zijnde een gouden staafje, en aan
uiteinden, in het midden met eene winding als oog gedraaid.
Not. 1879 168.

p.
11. District Soekaradja.
Desa Keboetoek.
waarin thans ont-

Oorknop met een bloemvormig versiersel, op zij een
brekend steentje heeft.

gezeten
Not. 1872 2, No. 5.

p.
123
Desa Sambeng=koelon.
Diadeem, zijnde:
Een band dun zilver, 1 c.M. rechtopstaande stuk-

a. van breed, waaraan
ken van zilveren goudblad bevestigd zijn; de acht zilveren stukken zijn hoog
12, van onder + 1 c.M. breed, naar boven toe geleidelijk breeder tot
4 5 toe daar de 2 stukken

en en met
bogen en
punten uitgeschulpt; gouden
zijn gelijk aan de zilveren, maar slechts 9 boog; van de zilveren platen zijn
er meer
geweest, daar er 2 gebroken stukken bij zijn.
nog
b. De den diadeem, namelijk bloem

middenversiering van eene van
goudblad, waarin een kristalen kogel van 3 middelijn en daarachter eerst 2 gouden
dan 2 zilveren als sub achter telkens

en plaatjes a, naar toe langer en waarvan
het achterste, dat van zilver is, 15 hoog is.
vier bloemen goud zilverblad.

c. Fragmenten van van en
Deze verschillende stukken door den Heer W. P. Groeneveldt tot

zijn
een geheel vereenigd.
Arch. Gat. No. 1537.
Not. 1880 89.

p.
Desa Soekaradja=Lor.
zooals door Wishnu andere wordt.

Schelp, en
sommige góden gedragen
Goud Lang 3,1.
Arch. Gat. No. 1542a.

Vervolg
Not. 1887 96. Bijl. VI.

p.
Desa Bandjar=anjar.
brons, met vasten breeden voet. De in af

Schaal, vorm wijkt zooverre
andere 1732 hier buitenrand

van nummers (No. en 1732a), dat
geen platte
bovenaan zich bevindt de schaal ook voetstuk staat, waardoor

en
op een hooger
de minder mooi Onderaan ziet rondom niet onfraaie,

proportiën zijn. men een
tamelijk breede bloemversiering. Verder versiering. Het geheel lomper

geen
en met minder bewerkt dan 1732a. Grootste middellijn boven 22,8, diameter
zorg
den voet 17, 14.

van hoogte
Vervolg Arch. Gat. No. 17325 (Inv. 4234).
Not. 1900 93i. Bijl. XVII.

p.
Schaal, brons, met vasten breeden voet. Ook hier platte buitenrand
geen
bovenaan, althans niet nadert dit in

meer aanwezig, overigens voorwerp vorm
No. 1732a. Het is rondom versierd met

en
proportiën meer
bovengedeelte een
parelrand en een rand van figuren in basreliëf. Een zeer breede insgelijks ge-
124
figureerde rand in basreliëf bevindt zich onderaan inden voet. De versiering
de helft bijna
is zeer fraai. Jammer dat ’t voorwerp zwaar beschadigd is, van
den bovenrand ontbreekt.
Grootste boven 21, diameter den voet 18. Hoogte (voor zoo-
middelijn van
te daar misschien een deel van den bovenrand ontbreekt) 12.

ver
op geven,
Vervolg Arch. Cat. No. 1732 c (Inv. 4235).
Not. 1900 93i. XVII.

p. Bijl.
Desa Silado.
met fraaie buiten-

Oorsieraad, goud, kleine ronde ring filigraanversiering
op.
Van binnen hol. Grootste diameter 1,6.
Arch. Cat. No. 1468e (Inv. 4848).

Vervolg
Not. 1906 59. XI.

p. Bijl.
Desa Kembangan.
4937 door-
Schijfjes, verweerd marmer (zeven stuks); No. 4935 en zijn
tot 3. Dikte tot 1.

boord. Middelijn 3,5 1,7
Vervolg Arch. Cat. No. 1227 b (Inv. 4935, 4936, 4937).
Not. 1909 63 en 88. Bijl. XV.

p.
Kom, brons, aan den bodem een weinig beschadigd. Middelijn 14,6.
Diepte 4.
Vervolg Arch. Cat. No. 1694/ (Inv. 4931).
Not. 1909 63 en 88. Bijl. XV.

p.
Kom, brons, aan den bodem sterk beschadigd. Middelijn 12,5. Diepte 4,2.
Vervolg Arch. Cat. No. 1694m (Inv. 4932).
Not. 1909 63 en 88. Bijl. XV.

p.
met voet. De bodem is verloren De voet 4934

Kom, brons, gegaan.
de kom 13,2, den voet 6.

werd er los bij gevonden. Middelijn van van
Vervolg Arch. Cat. No. 1734/ (Inv. 4933, 4934).
Not. 1909 63 en 88. Bijl. XV.

p.
Desa Klahang.
is versierd met rood

Ring, goud. De ronde zegelplaat eeu
beschadigd,
of dat is dooreen parelrandje. Door middel

steentje (robijn glas?), omgeven
van twee gouden plaatjes is het op

den
ring gezet en steunt aan weerszijden op
evenals de 1349, 1333a

het in hoog relief aangebrachte lofwerk bij nummers
125
en andere. Het lofwerk vormt de uitloopers van twee

gleuven, die langs den rand
Het steunsel de dat deze hersteld

loopen. van
zegelplaat wijst erop ring indertijd
is wat ook de zichtbaar is. Grootste 2,1.

geworden, aan binnenzijde middelijn
Vervolg Arch. Cat. No. 13495 (Inv. 4921).
Not. 1909 p. 37. Bijl. XV.
Desa Mersi.
Trom, brons, beschadigd. Van het ondereinde rest slechts een gedeelte.
Hoogte 51 c.M., diameter bovenvlak 65 c.M. Ster tienstralig (als bij 107Ir/);
de komt het die 10715, doch is verschil
teekening meest overeen met van er
(zie Not.). Versiering van den voet als No. 1071, doch de ooren als bij 1070.
Vervolg Arch. Cat. No. 1071c.
Not. 1899 125. XX.

p. Bijl.
Oorhanger, good, bestaande uit 23 biconvexe ronde stukjes goud van
12 c.M. middellijn, die ineen niet gesloten kring met hun dikste gedeelte
aaneengesoldeerd zijn; df reeks bij de opening aan weerszijden eindigende met
een soortgelijk stukje, dat aan één kant plat is en een gekartelden rand heeft.
Goud van buitengemeen gehalte, de kleur al nieuw.

nog
Vervolg Arch. Cat. No. 1457a.
No. 1899 125. Bijl. XX.

p.
Desa Bersole.
Yakshi of Carwi, ook Kauweri genoemd, gezeten op een troon met
het voetstuk met lotuskussen Rechterhand

geldpotten op en een
belegd. rust
met de de linkerhand steunt den ichneumouhuid-

daarop palm naar boven, op
buidel, die
op
de linkerdij rust. Goedige gelaatsuitdrukking; aureool afgebro-
ken. Het beeld draagt sporen van met goud bekleed te

zijn geweest. Hoog 13.
Not. 1910 85,11e. Bijl. 111.

p.
111. District Poerworedjo.
Desa Tjoeroekbolong,
bestaande uiteen middelstuk bestemd tot het houden

Oorring, open,
steen (die is uitgevallen) verder uit twee

vaneen en spiraalvormig gewonden
die te den ring

zijstukken, samen vormen.
Vervolg Arch. Cat. No. 14585.
Not. 1897 131, 15. Byl. VIL

p.
126
in het Museum te Leiden

Uit dit district is verder afkomstig en opge-
nomen:
die
Vingerring, met vierbladig schild, waarin figuren gegraveerd zijn,
voorstellen Naast het schild weers-

wellicht een leeuwen- of monsterkop (?). aan
verdikkingen verder nog twee kleinere verdikkingen, geschei-

zijden eene groote
Diameter 2,5 c.M.

den door drie dwarsriugen.
Leiden 182, No. 2340.

Catalogus p.
IV. District Kaliredja.
Desa Karang-petir.
Doekoeh Kali-galih
lotuskussen met vierkant voetstuk; vierkant

Buddha. Langwerpig
de schouders daarboven eene ronde
achterstuk met versierde randen tot aan en
is Het beeld is
versierd. Het zonnescherm afgebroken.
glorie, op gelijke wijze
zoodat het in vele opzichten niet duidelijk is. Hoog 13,6.

zeer afgesleten,
Arch. Cat. No. 568.
Not. 1877 17.

p.
Desa Bolong.
dat bijna geheel door ouderdom is afge-

Pot, met geelbruin verglaassel,
vallen. Vier horizontale ooren. Hoog 20,5.
Arch. Cat. No. 1896c/.

Vervolg
56. XIX.
Not. 1892 p. Bijl.
Desa Kamoeljan.
bronzen in twee stukken.

Pot. Versierde rand vaneen pot,
No. 5220 —b).

Vervolg Arch. Cat. 1696p. (Inv. a
Not. 1912 3.
p.
B. Afdeeling Poerwokerto.
V. District Poerwokerto.
Desa Tamansari=kidoel.
hot Binnenl. Bestuur bevindt zich ineen gummi-

Volgens opgave van
beeld welk beeld door de desa bewoners

tuin te Fasirloehoer een sirenen ,
aan
de naam is gegeven
van „Tjarangandoel”.
127
Desa Dawoehan wetan.
Op het erf inlander, de

vaneen bij desa-bevolking bekend onder den
uaam panembahan Ardja, staan;
1. Lingga. Een steenen zuil, van beneden vierkant en naar boven rond.
Hoog 46, dwarsdoorsnede 28.
2. Bekapte Vierkant met

steen. een
komvormige uitdieping in ’t
midden van bet bovenvlak.
In bet vierkant 31 X 31.
Bij deze steenen wordt iederen Dinsdag- en

Vrijdag-kliwon door de
desa-bewoners geofferd.
Uit deze in het

afdeeling afkomstig en museum van bet Bat. Gen. op-
:
genomen
Desa Poerwokerto=koelon.
Kinnari. Figuur met hoofd en borsten eener maar verder

vrouw,
het lichaam vogel, met

vaneen
uitgeslagen vleugels en gróote klauwen. Ver-
sierde band boven het voorhoofd, bet baar achter

naar gestreken en inden
bals neervallend, halssnoer. Rond

oorringen en voetstuk en ring op
bet hoofd.
Hoog 6,3.
Arch. Cat No. 767a.
Not. 1880 p.
43.
Desa Qrending.
Top hoofddeksel (?), alleen het

vaneen
bovengedeelte, zijnde een
ovale dop met fraai

puntig drijfwerk en spits toeloopende.
Arch. Cat. No. 1531.
Not. 1866 122.

p.
Desa Karangwangkal.
Garuda, zittende in sila-houdiug op een lotuskussen, dat rust een

op
rechthoekige steenplaat, de banden tegen elkaar omhoog geheven onder den
afgebroken snavel. Het beeld is zeer fraai en

zorgvuldig bewerkt. De
uitge-
spreide vleugels staart bet Het hoofdhaar is achter ineen

en vormen
ruggestuk.
krullende lokken Over

wrong van
opgebonden (z. g. sanggoel). bet midden valt
een
geplooide haarband achteren,
naar waarover een
toempalvormig ornament
ligt. De klauwvormige voeten met de zolen boven.

liggen naar Het beeld is
voorzien van upawita, halsketen, dubbele bovenarmbanden, polsen enkel-
ringen, groote ringvormige oorsieraden en sjerp. De slippen van die sjerp hangen
naast de gordeleinden voor het lotuskussen af.
128
dit
Daar de Garuda een
sëmbah maakt, heeft vermoedelijk tegen over
Wishnubeeld Hoog 84.

beeld een groot gestaan.
Arcb. Cat. No. 209 (Inv. 4952).

Vervolg f.
Not. 1909 37 en 87. Bijl. XV.

p.
Twee gouden ringen, afkomstig uit deze desa, werden opgezonden naar
Museum te Leiden.
bet Rijks Etbnogr.
Not. 1911 64 en 81.

p.
VI. District Djamboe.
Desa Klapagading.
Ongedetermineerd beeld,
staande en bij de voeten (welke zijn geschon-
het de onderarm opwaarts

den) afgebroken. De rechterbovenarm langs lijf en
buiten vertikaal staande hand houdt tusschen duim

gebogen; de naar geopende,
rond dat aan de onderzijde is omgebogen

en vingers een langwerpig, voorwerp,
is flauw rust
palm pols aanligt. De linkerarm gebogen en
op
en
tegen en
houdt inden vaneen kalebas

de dij; de gesloten hand een voorwerp vorm
(waterkruik ?).
reikende tot onder de kuit. Geene versierselen.
Nauwsluitend lendekleed,
horizontale
Het hoofdtooisel is rondom voorzien van evenwijdig loopende, groe-
breedte 4.
ven. Lengte 13,5, grootste
Arch. Cat. No. 649ft.

Vervolg
Not. 1897 80. Bijl. VIL

p.
als staande, met een uitsteeksel onder

Ongedetermineerd beeld, voren,
de rechter
de voeten ter bevestiging ineen voetstuk. Beide armen gebogen,
sterker dan de linker. De linkerhand omvat een

(die bij de pols is afgebroken)
Het nauwsluitende lendekleed hangt van
kalebasvormig voorwerp (waterkruik?).
Boven de navel
voren in plooien af. Arm.- en polsringen, halssnoer, upawita.
Conische hoofdtooi. (zonder uit-

een eenvoudige gordel met sluitstuk. Lengte
steeksel) 19,4. Grootste breedte 5,5.
Arch. Cat. No. 653a.

Vervolg

p.
Haan van brons, met geopenden snavel, waarin een halve maan. Hoog 6,5.

Vervolg

p.
129
Onderdistrict Rawala.
Desa Wadastoempang.
het Binnenlandsch Bestuur zijn in deze desa twee

Volgens opgave van
tusschen de hand
steenen met afdrukken inden vorm van geperste kleiaarde,
waarin de afdruk hand is blijven zitten.

van en vingers
80 28; dwarsdoorsnede 65 24.

Hoog resp. en en
Desa Sidamoelih.
In deze desa bevinden zich eene hoeveelheid roode baksteenen, die de
hebben: lang 31, breed 20 8.

volgende afmetingen en
hoog
Een hoeveelheid deze steenen is reeds door de desabewo-

groote van
doeleinden verbruikt.
ners voor eigen
Verder is in deze desa beneden vierkant,

een lingga aanwezig, van
van boven rond, het benedenvlak 11 X H, hoog 39 (vierkant 13, ronde
gedeelte 26).
Desa Sanggreman.
Een voetstuk voor een lingga (?) met tuit, in het beginstadium verkeerende.
de vlakken 52 X 52; de de
lingga 18 X 12,5, diep 30.
Hoog 59, opening voor
C. Afdeeling Poerbalingga.
VII. District Poerbalingga.
Afdeelingshoofdplaats Poerbalingga.
Inden tuin van den Assistent-Resident een Yoni; hoog 59, met
bovenvlak metende 67 in het vierkant, met een 22 c.M. rechthoekig voor-
tuit, gebeiteld in gladde, in- uitspringende banden,

uitspringenden geheel en
met hoven- en benedenojief.
In het bovenvlak 15X16 c.M. lingga.

eene sponning van voor een
uit de desa Kembaran-koelon, inde sawah uitgegraven.

Afkomstig
In het Museum het Bat. Gen.

van opgeuomen:
Desa Pateman.
met rond lotuskussen als zegelplaat,

Ring) van g°ud, een
groot waarop
het woord (7rl.

Vervolg
Not. 1894 113. Bijl. IX.

p.
9
Rapport 1912.
130
Desa Rabak.
Ring, goud, als No. 13545. de

Op zegelplaat staat in
spiegelschrift
hana.
Vervolg Arch. Gat. No. 1368a (Inv. 4876).
Not. 1908 VIL

p. 81/. Bijl.
Oorring, goud, als No. 1415a, doch Breed 1,4.

vierzijdig afgeplat.
Not. 1908 81 Bijl. VII.

p. /.
Desa Bodjong,
Beker offerwater, in de andere

voor vorm gelijk aan soortgelijke num-
mers, maar zonder tuit.
Hoog 12,7 —9,5 en middelijn van 21,2—18.
Arch. Gat. No. 814.
Not. 1872 p.
45 e 3.
Uit deze desa

afkomstig in het ’s Rijks Museum Leiden
en
Ethnogr. te
opgenomen:
Oorhangers, een
paar, keurig bewerkt en uitmuntend bewaard, inden
opeugespleten hoekige noot of de

vorm van eene
uitgespreide vleugels vaneen
kever, de met bladversiersels

buitenzijde kruivormige figuren en bewerkt; binnen-
in versierde haak. 3,6 breed

een
Lang 3,3.
Catalogus Leiden
p. 187, No. 2676 —77.
In het museum van het Bat. Gen.

opgenomen:
Desa Pagoetan.
Buddha. Rond lotuskussen, dat is

zeer
geschonden en waaraan vroe-
achterstuk schijnt bevestigd te Het

ger een
geweest zijn. uitwas
op
het hoofd
conisch met spitsen knop, wratje het voorhoofd den schouder

op en
op een
doek of sjerp met twee punten afhangend; gewoonlijk is dit

voorwerp alleen
den vóórkant het achter

aan
uitgewerkt, terwijl verdwijnt, maar hier zien wij
het ook achter tot de lenden Handen als
op afhangen. voren, niet duidelijk of
iets vasthouden.
ze
Hoog 7,7.
Arch. Gat. No. 560.
Not. 1882 123.

p.
131
VIII. District Kertanegara.
Desa Pengaloesan.
Ketting verzilverd koper, met al

van
kleine, nog dikke, schakels en aan
elk uiteinde S- haak.

een vormigen Lang 252.
Not. 1883 36.

p.
Desa Dagan.
Gouden hol,
staafje, lang 14, met fraai gedreven oppervlakte. Waar-
schijnlijk versiersel boven het zonnescherm

op vaneen
afgodsbeeld.
Not. 1870 72.

p.
Desa
Selaganggeng.
Neusring, onregelmatig geribd en aan den eenen kant

open. Diameter
ongeveer 1,2.
Not. 1898 113, I f. XI.

p. Bijl.
Neusknop, goud, een rond

bolvormig plaatje met een rand van spitse
puntjes, de
aan
binnenzijde twee
gebogen dunne ronde
stukjes goud, die te
zamen een niet gesloten ringetje vormen.
Not. 1898 113, 1 f. XI.

p. Bijl.
Oorsieraad, (oorhanger), goud, gevormd door drie

op elkaar staande gladde
massieve dikkere
ringen, een
grootere en en twee kleinere, met een verticale
opening voor ’t vasthechten inde oorlel. De is versierd met vier

grootste ring
bladfiguren en relief, de twee andere ringen zijn onversierd. De ringen zijn aan
elkaar verbonden door kleinere dunnere

en ringetjes, inden vorm van koordjes.
Grootste middelijn 1,7, hoog 1,2,
Not. 1899 193 f. en 228 h. Bijl. XX.

p.
Uit deze desa in het Museum

afkomstig en te Leiden
opgenomeu:
Gouden bestaande uit drie

oorring, op en aan elkander verbonden effen
die dooreen snoerraud evenals No.

ringen, gescheiden zijn, 3236 en 3237
waarmede deze ring volkomen overeenstemt, doch deze is van veel onzuiverder
goud. Hoog 1,5, diameter 1,1 X 1,5.
Catalogus Leiden 247, No.

p. 1203/4.
132
Gouden met opening inden omtrek,

neusring, geheel effen, eene over-
eenkomende met No. 2534—2536, 3362—3364 en 3366, doch van minder
zuiver goud. Diameter 9.
Catalogus Leiden 247, No. 1203/5.

p.
Gouden verdikt, met ingesneden kromme lijnen

vingerring, van voren en
Aan weerskanten het midden vier door

palmet. van
verdikkingen, gescheiden
parelbanden. Diameter 2,8 X 2,3.
Leiden 246, No. 1203/1.

Catalogus p.
Steenen van wit glas (?) of bergkristal, doorschijnend, voor vingerringen
als No. 3166, 3173 en 3033; No. 7 klein en bol, No. 6

grooter en
platter
dan No. 7. Diameter 1,5 X 1,9 en 1,1 X 1,3.
Leiden 246, No. 1203/6—7.

Catalogus p.
Desa Batoer.
Doekoeh Djlegong, Blok Tjemara.
overeenkomende met No. 1370 (saran). Zonder twijfel

Ring, koper,
namaak inde te laten zien, dat

door gieten, verzameling opgenomen
om en
hoe naief brutaal deze soort van oudheden nagemaakt worden.

Vervolg
Not. 1898 2 h, 12 en 84. Bijl. XL

p.
district is in het Museum te Leiden

Uit dit afkomstig en
opgenomen;
Wishnu, schijnbaar met twee armen,

omdat de beide andere armen
staande rond voetstuk, lotuskussen.

geheel afgebroken zijn; op een
geen
Met versierselen kapsel; boven de halsketting drie geluks-

gewone kleeding, en
borstband upawita. De bebed met ruit krui-

rimpels, met en
gordel, zonder en
Achter het hoofd de thans afgebroken lichtschijf. De beide

vormig patroon.
zonder handen. De beneden helft der beenen

gespaarde armen omhoog geheven,
en het voetstuk ontbraken, doch zijn in zilver bijgewerkt.
Zeer fraai bewerkt. Hoog 12.
Leiden 63, No. 2392.

Catalogus p.
IX. District Tjahana.
Desa Wanoegara.
Voet of bestaande uiteen zilveren staaf, de

bovenarmring, waarvan
uiteinden 2,5 c.M. langs elkaar heen gebogen zijn.

over eene lengte van

Vervolg
Not. 1888 4 0. Bijl. XIV.

p.
133
Potje, in overeenkomende met No.

vorm
1925, maar
grof en onverglaasd.
Hoog 5,1, middellijn 12,5.
Not. 1888 40. XIV.

p. Bijl.
Desa Panoenggalan.
Ovale dierklok, deze klok

van
gewonen vorm. Op staat het woord
”
sahali in groote reliefletters.
,
Arch. Cat. Not. 986a.
Not. 1884 96
p. (Verb. no. 193, p. 111).
Desa Madjasari.
Iwee
ongedetermineerde figuren, hoog drijfwerk van zwaar
bladgoud.
de ziet links
Op plaat men een man, rechts een
vrouw,
beide met
glorie achter het
hoofd. De tot boven de knieën

man
draagt een
opgeschort benedenkleed met
rijk
patroon. Over het naakte bovenlijf hangt een snoer met sluitstuk
op
de borst.
Pols- en bovenarmbanden. Inde oorlellen

langgerekte oorbellen, een kroon
het hoofd. De rechterhand is met

op gestrekte vingers voor de borst
gehouden,
met de palm naar boven, terwijl met den
wijsvinger en de duim een kring
geformeerd is, door de

toppen daarvan tot elkander te brengen. Inde linker
naast den schouder hand

opgeheven houdt hij een grooten lotus
omhoog met
langen stengel. De vrouwelijke figuur draagt een niet minder rijke saroeng,
twee banden zijn één boven

waarvan
geslagen, even de knieën, de andere om
de heupen. Verder bovenarmbanden,

draagt zij polsbanden, een collier, oor-
bellen, kroon het slot de

een en een
enkelvoudig snoer, waarvan
op rechterheup
ligt dat onder de borst

en gewelfde door haar met de linkerhand wordt vast-
gehouden, terwijl het met de

ze
afhangende rechterhand gracelijk dragend van
onderen steunt. Onderaan is de plaat omgebogen, zoodat dtj voeten naar voren
uitsteken. Tusschen de twee

figuren en aan weerskanten daarbuiten vindt men
drie rozetten. lets hooger zijn aan weerskanten van de

mannelijke figuur nog
twee bloemen Het is,

op stengel aangebracht. geheel op ’t onderste
omgebogen
einde omlijst dooreen zilveren rand, die als ineen de zoowel
na, gootje plaat
als achteren invat. Deze zilveren rand zit vast met

van voren van
geklonken
pennetjes, biedt aangesloten den achterkant juist zooveel dat

maar aan
spatie,
daar houten
een
plankje in heeft kunnen bevestigd zitten dat
op een voetstuk
de staande heeft kunnen

gouden plaat houden. Hoog 20, breed 12.

Not. 1904 49. Bijl. XX. Tijdschr. XLVII.
p.
134
Desa Keboetoeh.
verbreed aldaar versierd

Ring, van goud, aan één kant bolvormig en
bet woord Qri.

met arabesken, eene
gefigureerde voorstelling van
Arcb. Cat. No. 1320/».

Vervolg
Not. 1895 97. Bijl. X.

p.
als No. 13205.

Ring

Vervolg
Not. 1895 97. Bijl. X.

p.
deze in bet Museum Leiden:

Uit afdeeling zijn opgenomen
Oorhanger, met een blauw doorzichtig steentje (saphier). Hoog 1,4.
Leiden 188, No. 2680.

Catalogus p.
Een met
Oorhangers van sterk met zilver vermengd goud. paar, lang-
Breed 2 X 0,9.
werpig ruitvormige plaatjes.
Leiden 188, No. 2678—2679.

Catalogus p.
elk der
Halsketting, van
gouddraad viscbgraatvormig gevlochten, aan
uiteinden haak tot sluiting. Lang 126.

een iS-vormige
Leiden 192, No. 2675.

Catalogus p.
evenals No. 2578, 2762 3174

Zegelring, goud, met zeszijdig schild, en
dezelfde als die drie doch kleiner dunner.

met
figuren ringen, en
Diameter schild 7x9, ring 2.
Leiden 246, No. 1203/2.

Catalogus p.
D. Afdeeling Bandjarnegara.
X. District Singamerta.
Kota Bandjarnegara.
a. Inden tuin van den Assistent-Resident staan:
in zittende dubbel lotuskussen

1. Beeldje, vierarmig houding op
een
met achterstuk Voorarmen met handen, rechter achterband en een

en glorie.
het achterstuk Verweerd bemost; niets dui-

gedeelte van weggebroken. en meer
delijk te onderscheiden.
Hoog 37.
135
2. Beeldje, in zittende
tweearmig, houding op een steenplaat met
achterstuk en glorie.
Het haar glad achter Rechterhand

naar gestreken. ligt op
het onder-
been linker
naar voren geopend, rust
op
de
dij, een rechtstaand
voorwerp
hou-
dende. Rijk gekleed, dubbel Zeer verweerd

vrouwensnoer. en bemost.
Hoog 41.
3. zittende
Beeldje, tweearmig, in
houding op een dikke steeuplaat
met achterstuk en glorie. Hooge haartooi, gekorreld snoer als upawita.
Rechterhand steunt de het
op knie, daarin
gehouden voorwerp
is boven
de hand weggebroken; linkerhand ligt inden schoot naar boven geopend.

Links het achterstuk
tegen een lotusbloem (utpala), waarvan het onder-
gedeelte van den steel is

weggebreken. Zeer verweerd en bemost.
Hoog 51.
4.
Beeldje, vierhandig en rijk gekleed, in zittende
houding op een
dubbel lotuskussen met achterstuk. Linker voorhand rust inden schoot naar
boven rechterarm hand

geopend, en
weggebreken. Eveneens achterband rechts
met
bovengedeelte achterstuk. Inde linker achterband de vliegenwaaier.
Dwars door den hals Zeer
gebroken. verweerd en bemost.
Hoog 57.
5. Durga, vierhandig, inde achterband rechts de cakra, linkerhand
weggebroken, rechter voorhand houdt de staart van den buffel, de linker het haar
van den daemon. Armen beenen den daemon

en van en kop van den buffel
weggebroken. Verweerd en bemost.
Hoog 79.
6. Beeldje, vierarmig, in staande

houding op een rond dubbel lotus-
kussen, gelegen op een vierkante steenplaat met achterstuk en glorie. Zeer
verweerd en
bemost, niets meer te herkennen.
Hoog 48.
7. zittende
Beeldje, op een
steenplaat met achterstuk en glorie. Twee-
armig; inde rechterhand dat den schouder leunt

een
langwerpig voorwerp, tegen
het middengedeelte is de hand zelf steunt

en waarvan
weggebroken; op
de knie.
De linkerhand de knie boven

ligt op naar
geopend, met een
knop er in gele-
Verweerd en bemost.
gen.
Hoog 53.
136
8. vrouwelijke in zittende houding een

Mannelijke en persoon, op
Beiden
gemeenschappelijke steenplaat met achterstuk en afzonderlijke glorie’s.
Zeer verweerd bemost; niets te herkennen.

zijn tweearmig. en meer
Hoog 40.
in staande vierkante steen-

9. Twee tweearmige figuren houding op een
beiden hebben de handen het

plaat, met achterstuk en afzonderlijke glorie’s; voor
midden van het lichaam. Zeer verweerd en bemost; niets meer te onderscheiden.
Hoog 31.
Een in staande houding vierkante steen-

!0. tweearmig beeldje op een
achterstuk in ’t midden het lichaam

plaat met en glorie. Rechterhand voor een
herkennen linkerarm het

voorwerp houdend, dat niet meer te is; hangt langs
lichaam de hand Zeer verweerd bemost.

naar beneden, afgebroken. en
Hoog 61.
Een in zittende houding vierkante steen-

11. tweearmig beeldje op een
achterstuk Beide handen rusten de knieën, de daarin

plaat met en glorie. op
niet te herkenen. Zeer verweerd bemost. Bovenste

gehouden voorwerpen
en
helft van het achterstuk weggebrokeu.
Hoog 56.
die
12. iwa als Quru, staande op een
afgeronde steenplaat, we-
is vierkant onderstuk. met

derom gelegen op een Eenvoudig gekleed, zwaarlijvig,
haartooi. het inde rechterhand

een puntbaard en hoogen Tweearmig; voorwerp
den linkerschouder de
niet te herkennen, inde linkerhand de waterkruik. Op
Zeer verweerd bemost. Het beeld is zonder ach-

vliegenwaaier. en afgewerkt
terstuk en glorie.
Hoog 110.
Een in zittende vierkante steen-

13. tweearmig beeldje, houding op een
Rechterarm hand de linkerhand

plaat met achterstuk en glorie. en
weggebroken,
ligt inden schoot, naar boven geopend, er overheen een snoer

(of stengel
dat tot ouder de oksel Achterstuk rechts beschadigd. De

vaneen bloem), loopt.
is Verweerd bemost.
god rijk gekleed. en
Hoog 51.
Verbeek’s Oudheden Java No. 192 110).

(Zie van p.
b. Voor de gevangenis staan:
Een met kalk teer besmeerd beeld, in zittende

1. zeer verweerd, en
vierkante Tweearmig, de rechterhand in het midden

houding op een steenplaat.
137
de borst, de linkerhand linkervoet. Een breede als

voor
ligt op
den band
upawita. Verder is niets te herkennen.
Hoog 92.
2. Nandi, liggende op een vierhoekige steenplaat, met de rechter
voorpoot naar den halskwab omgebogen. Zeer verweerd en bemost, tevens dik
onder kalk en teer zittend.
Hoog 40, steenplaat 50X31.
3. Makara-fragment als spuier, zeer verweerd en dik onder teer
zittend.
Hoog 41, breed 15.
Inden tuin de
c. van gevangenis;
Brokstuk vaneen tweearmig beeldje in zittende houding, een vier-

op
kant dubbel lotuskussen met achterstuk. Hoofd, rechterarm en hand, linkerhand
grootste het achterstuk weggebroken. Links rechts reizen

en gedeelte van en
bloemen op uit het lotuskusen.
Hoog 41 (brokstuk).
Deze vier beelden hebben de aloen-aloen Zie Ver-

vroeger op gestaan.
beek’s Oudheden van Java No. 192 110.

p.
Van hier in het Museum het Bat. Gen.

zijn afkomstig en van
opgenomen:
Twee koperplaten (20,5X11), aan weerszijden beschreven, de eerste
met respectievelijk 8 en 9, de tweede met 10 regels. De inhoud van de tweede
plaat recto komt overeen met dien van de eerste verso. Fragment vaneen
waarin vorst wordt.

stichtingsoorkonde, een
Jayakirttiwarddhana genoemd
E 17 a— b.
Not. 1891 40, 1892 48, 1911 53. Bijl. II XXIV.

p. p. p. p.
Verbeek’s Oudheden Java No. 192

(Zie van
p. 110).
In het Museum te Leiden

opgenomen:
Vrouw, van verguld koper, zeer ruw bewerkt, monsterachtig hoofd, het
haar ineen dubbelen knoop achteren de het lichaam

naar
gekapt; armen
langs
de onderhelft het lichaam overgaande ineen voetstuk, zoodat

uitgestrekt; van
de beenen ontbreken. Denkelijk handvat of knop van

eenig werktuig.
Catalogus Leiden 111. No. 2445.

p.
138
Desa Wangon.
Uit deze desa is afkomstig een porceleinen vaas met bronzen deksel,
in ’t bezit den Resident

vroeger van van Banjoemas, den Heer L. C. A. F.
Lange.
Not. 1896 107, 110 en 120.

p.
Desa Sered.
Ring, koper, kant verbreed aldaar versierd

van aan eenen bolvormig en
met arabesken, die Dr.

volgens Brandes eene
gefigureerde voorstelling van het
woord
Qrl zijn.
Not. 1877 108.

p.
Ring, met ronde het

ruitvormige zegelplaat, waarop
woord
Qrl.
Not. 1877 108.

p.
Ring, (twee stuks). De

zegelplaat rond met vier uitspringende bogen;
de bestaat uit
ring aaneensluitende korrels.
Arch. Cat. No. 1327 en 1328.
Not. 1877 108.

p.
Oorknop, met twee

robijntjes bezet.
Not. 1877 108.

p.
Oorknop, versierd met rond vierkant

een en een gouden knopje.
Not. 1877 108.

p.
Oorringen, elk bestaande uit twee elkaar rin-

een
paar, op liggende
de onderste de bovenste
gen, groot en
zwaar, kleiner.
Not. 1877 108.

p.
Neusring, bestaande uit elkaar

zes tegen aanliggende ingesneden knopjes.
Not. 1877 108.

p.
139
Desa Sered.
Gehucht Tjiledok.
Oorsieraad, als No. 1470 1471, tusschen de ribben de

en
op ringen
met bloemwerk versierd.

nog
Not. 1877 152 j.

p.
Desa Qentan.
Voet-= of bovenarmring, bestaande uit eene ronde koperen staaf,
de uiteinden elkaar doch dunner als

waarvan
tegen aan
zijn gebracht, voor-
gaande nummers (zeven stuks).
Arch. Cat. No. 1266«.
No. 1879 156.

p.
Schelpvormige bakjes zonder voet, zilver.
No. 1879 156e.

p.
Schalen, binnen versierd met waarin

van een fijn gegraveerd medaillon,
menschelijke figuur in peinzende onder boom

eene
(slapende?) houding een
ge-
zeten. Het ondervlak de voet te

draagt sporen van
op een bevestigd zijn
geweest. Middelijn 19. Zilver.
Not. 1879 256e.

p.
Desa Rakelen.
Top vaneen hoofddeksel (?), klokje van dun gedreven goud met
een
oogje in het midden van het bovenvlak. Middelijn 3,2, hoog 5,2.
Not. 1883 128e.

p.
Desa Madoekoro.
Ring, in overeenkomende met de 1330—33,

vorm nummers maar
grooter
met ronde waarin

en een
zegelplaat, eene ondiepe inscriptie jamgl.
Not. 1879 89.

p.
140
Ring, groot, hol met

en
drijfwerk versierd, voorzien vaneen donker,
doorschijnend, Wauw stuk glas erin.
Not. 1879 89.

p.
Hals= of borstsnoer bestaande uit twaalf schakels van verschillende
grootte, waarvan het

grootste spits toeloopt en de overige bladvormig zijn. Aan
den bovenkant eiken schakel bevindt zich dubbel recht

van een
paralelloopend
kanaal ter aanrijging. de

Versieringen over geheele oppervlakte.
Vervolg Arch. Cat. No. 1484d.
Not. 1897 80 I f. VII.

p. Bijl.
Vervolgens werden in deze desa

nog eenige voorwerpen inden grond
gevonden, die
nagenoeg
zonder
eenige waarde waren en derhalve niet
opge-
vraagd werden. Not. 1909 22.

p.
Desa Singosari.
Ring, koper, bestaande uiteen eenvoudig ringetje, met tegen elkaar
aangebrachte uiteinden, dat voor het grootste gedeelte met in verschillende
richtingen gebogen draadwerk omwoeld is.
Not. 1864 241.

p.
Ring van vorm als de overige koper,

en eveneens van maar
grooter en
breeder.
Not. 1864 241.

p.
Ring koper, kant verbreed

van aan eeneu
eenigszins en zonder
eenige
versiering.
Not. 1864 241.

p.
Ring van brons met vierkante zegelplaat, in-

waarop eene onduidelijke
scriptie.
Not. 1864 241.

p.
Ring van koper met vierkante zegelplaat, zonder

eenige versiering of
inscriptie.
Not. 1864 241.

p.
141
Ring, van koper, met eene ver uitstekende

versiering, gelijkende op
een menschenhoofd.
Not. 1864 241.

p.
In het Museum te Leiden

opgenomen :
Desa Dagan.
fetuk vaneen gouden hóófdband of acht

diadeem, palmetvormige bladen,
puntig uitloopende, vier rechts vier links de buitenzijde
en
omgebogen; met
uitgeslagen bladwerk versierd, de bovenrand twee dubbele

aan
cylindertjes be-
vestigd, waardoor het of koord

snoer
liep, waarmede
zij om het hoofd
bevestigd
werden. Hoog 4, breed 2,8.
Catalogus Leiden p. 191, No. 2608.
Desa Keboetoeh=djoerang.
Pot, brons, geëmailleerd. Bodem

plat, naar binnen licht oploopend. Naar
boven wijder dicht den

toeloopend, bij rand sterk buitenwaarts hellend. Geen
versiering. Bodem beschadigd. Diameter onderen

van 14, vanboven 25,5, hoogte 16.
Vervolg Arch. Cat. No. 1686a (Inv. 4126).

Not. 1900 2 c. Bijl. XVII.
p.
Pot, brons, geëmailleerd. Bodem plat, naar binnen licht Naar

oploopend.
boven wijder toeloopend, dicht bij den rand sterk buitenwaarts hellend. Geen
versiering. Diameter van onderen ruim 13, boven

van
24,5, hoogte 15.
Vervolg Arch. Cat. No. 16861; (Inv. 4127).
Not. 1900 2 XVII.

p. c. Bijl.
Schaaltje of bakje, brons, geëmailleerd. Van onderen in ’t

plat, mid-
den echter bol

een weinig oploopend. De voet, die losgeraakt is, is van boven
smal, ouderen
zeer van aanmerkelijk breeder. Geen
versiering. De rand tame-
lijk scherp. Hoogte (met voet) 5,5, diameter

(van boven) 14,5.
Vervolg Arch. Cat. No. 1734d

(Inv. 4125).
Not. 1900 2 XVII.
p. c. Bijl.
Schaaltje of bakje, als No. 1734d.
Vervolg Arch. Cat. No. 1734e (Inv. 4124).

p.
Schaaltje of bakje, brons, geëmailleerd. Van onderen plat, in ’t mid-
den echter bol

een weinig toeloopend. Onderaan
sporen van de plaats, waar de
142
voet moet hebben vast gezeten.

Geen versiering. De bovenrand tamelijk scherp.
diameter (van boven) ruim 14,5.

Hoog 3,5,
Vervolg Arch. Gat. No. 173 4f (Inv. 4121).

p.
Van onderen in ’t mid-

of bakje, brons, geëmailleerd. plat,
Schaaltje
heeft voet
den echter een weinig bol oploopend. Het schaaltje gestaan op een
is. Slechts van de plaats,

(cf. 1734d),
die thans niet meer aanwezig nog sporen
hebben. Geen versiering. De bovenrand tamelijk

waar de voet moet vastgezeten
Hoog 3,5, diameter van boven 14,5.

scherp.
Vervolg Arch. Gat. No. 1734;; (Inv. 4122).
XVII.
Not. 1900 p. 2 c. Bijl.
Schaaltje of bakje, als No. 1734;;.
Vervolg Arch. Gat. No. 1734// (Inv. 4123).
1900 2 XVII.
Not. p. c. Bijl.
Van onderen plat. Sterk buitenwaarts

Metalen blad, brons, geëmailleerd.
het binnenvlak versiering. Diameter

hellende, ogiefvormige rand. Op geen
(van buiten) 37,6.
Vervolg Arch. Gat. No. 1802/r. (Inv. 4115).

p.
als No. 1802/r. Diameter (van buiten) 37,1.

Metalen blad,
Vervolg Arcb. Gat. No. 1802/ (Inv. 4116).
2 XVII.
Not. 1900 p. c. Bijl.
Metalen blad, als No. 1802/r. Diameter (van buiten) 33,1.
Vervolg Arch. Gat. No. 1802m. (Inv. 4117).

p.
Van onderen Sterk buiten-

Metalen blad, brons, geëmailleerd. plat.
het binnenvlak versiering. Niet gaaf.

waarts bellende, ogiefvormige rand. Op geen
33.
Scheuren inden rand. Diameter (van buiten)
Vervolg Arch. Gat. No. 1802». (Inv. 4118).
2 XVII.
Not. 1900 p. c. Bijl.
Van onderen Sterk buitenwaarts

Metalen blad, brons, geëmailleerd. plat.
Aan den
rand. Op het binuenvlak
geen versiering.
hellende, ogiefvormige
ontbreekt stuk en er zijn barsten is. Diameter (van buiten) 31,4.

rand een

p.
143
Metalen blad, als No. 1802/c. Diameter

(van buiten) 30,1.
Vervolg Arch. Cat. No. 1802/). (4120).
Not. 1900 2 XVII.

p. c. Bijl.
Uit dit district is afkomstig en in het Museum te Leiden

opgenomen:
Gouden sterk met zilver

oorringen, vermengd, samengesteld uit drie
elkander in
op bevestigde, grootte afnemende ringen, aan de buitenzijde met
met
spiraalribbetjes en eene doorgaande opening inden omtrek.
Catalogus Leiden 187, No. 2609—10.

p.
XI. District Bandjar.
Desa Patoegoeran.
Oorsieraad. Een door vier

paar, gevormd gladde ringen.
Not. 1880 59.

p.
Desa Sambong.
Gehucht Sidarasa.
met ronde versierd met

Ring, zegelplaat, doolhofachtig verwarde lijnen.
Not. 1877 108.

p.
Ring, massief en vrij met ronde ovale dikke

zwaar, eenigszins en vrij
in diepe letters verschillende
zegelplaat, waarop woorden zijn uitgesneden.
Not. 1877 108.

p.
Ring, inden der 1360 met

vorm nummers 1375, zeshoekige zegel-
plaat, zonder inscriptie.
Not. 1877 108.

p.
Oorknop, een
paar,
elk met een robijn versierd.
Not. 1877 108.

p.
Gehucht Karangdjati.
Ringen, massief vrij met ronde, ovale

en
zwaar, eenigszins en vrij dikke
in diepe letters verschillende

zegelplaat, waarop woorden zijn uitgesneden.
Arch. Cat. No. 1366 en 1367.
Not. 1880 44.

p.
144
Desa Karang-Djambe
staande rond lotuskussen met vierkant

Bodhisattwa, (Manjur-rT) op een
De rechterhand hangt
voetstuk en achterstuk. Gewone Weeding en versiering.
houdt bloemsteel, die uit het

naast het lijf neer en is naar voren gebracht en een
den naar den schouder gaat, waar hij m eene

lotuskussen oprijst en langs arm
zilver, het voetstuk en

bloem eindigt. Het beeld en het lotuskussen zijn van
achterstuk van brons. Hoog 11,6.

Vervolg
41. XII; zie hierboven 39.

Not. 1891 p. Bijl. p.
Desa Petambakan.
met
hoofddeksel (?), klokje van dun
gedreven goud,
Top van en
het stuk
in het midden van het bovenvlak. Aan oogje bovenop een
een oogje
3, 5.
keten gevlochten
draad. Middelijn hoog
vaneen gouden van
Not. 1881 115 i.

p.
XII. District Karang=kobar.
Desa Karang=kobar.
zonder versiering; de
Ronde dierklok, fraai gepolijst, maar overigens
met
den top hebben den vorm vaneen korten, liggenden cylinder,
ringen op
inden metalen ketting zonder einde bevestigd.

ringen omgeven; ring een
Arch. Cat. No. 979.
Not. 1881 114.

p.
Desa Doglang.
stier, met klepel. Aan

bidschel, inden vorm vaneen
Handvat vaneen
zijnde het trifula-

weerskanten van den stier een piramidaal versiersel,
oruament met zeer ontwikkeld midden gedeelte.
Arch. Cat. No. 868.
Not. 1868 21 c.
p.
Desa Modjo-tengeh.
bestaande uit twee geheel

Gouden doosje met fraai gedreven oppervlakte,
stukken met smal uitloopende, doorboorde einden. Lang

gelijke bekervormige
sieraad als No. 1546a.
5,7, middellijn 2,4. Yermoedelijk
een gelijk
Not. 1868 21.

p.
145
Desa Soekaradja.
,
Ring, zeer groot eu

zwaar, vroeger
met een rozet van zeven steenen, die
thans alle ontbreken.
Not. 1868 21.

p.
Desa Soesakan=Wetan.
bestaande uit vier met versiering

Dregvormig voorwerp, slangen eene
welker onder horizontaal buiten zijn

op
den kop, koppen van naar gebogen,
terwijl de lichamen tot een touw zijn gevlochten, dat van boven ineen knoop
met ronde Heeft vermoedelijk gediend te

opening eindigt. om
voorwerpen aan
hangen, gelijk bij het zoogenaamde kroontje in Hollandsche keukens. Hoog 14.
Not. 1878 p.
45 c.
Voet- of bestaande uit ronde staaf brons,

bovenarmring, eene van
waarvan de eenigszins dikkere uiteinden langs elkaar heen geslagen zijn. Zes
paar,
waaronder ook kleinere, dus polsringen.
Arch. Cat. No. 1.271.
Not, 1878 45 c.
p.
Armband. Zes stuks, van ijzer, in vorm overeenkomende met de num-
mers 1269 tot 1274.
Not. 1878 45 c.
p.
Polsringen. Bestaande uit eene ronde staaf, waarvan de uiteinden langs
elkaar heen zijn. Drie stuks.

gebogen
Not. 1878 45 c.
p.
twee stuks, namelijk de ijzeren onderrand zulk

Patjol-ijzers, van een
werktuig van hout.
Not. 1878 45 c.
p.
XIH. District Batoer.
Desa Batoer.
Voor de kawedauan te Batoer zijn:
Rapport 1912. 10
146
in- met boven-

1. Yoni, gebeiteld in gladde en uitspringende banden,
het bovenvlak 15 c.M.

en benedenojief, tuit. weggebroken. In eene sponning van
in het vierkant. Zeer verweerd. Bovenvlak 50 X5O c.M.
2. Singha, een zeer verweerd en beschadigd beeldwerk, liggende op
een vierhoekige steenplaat met naar voren uitgestrekte voorpooten. Steenplaat
55X31 c.M.
inden
3 —6. Vier bekapte steenen van gelijke afmetingen, vorm van
een huis. Van beneden een rechthoekig vierkant; van onderen gemeten 17 c.M.;
4 c.M. gladde wanden boven gewelfd

aan twee zijden inspringende en van een
dak. 37 c.M.
Hoog
Drie kleine steenen hier aanwezig, zijn door den

beeldjes, vroeger nog
wedono van Batoer naar Europa gezonden.
Verbeek’s Oudheden Java No. 191, 110).

(Zie van
p.
In het Museum van het Bat. Gen.

opgenomen:
Qoenoeng Panoengar.
Gouden olifant boven lotuskussen, besloten ineen bewerk-

ring, een een
ten cirkelvormigeu rand.
Arch, Cat. No. 1352a.

Vervolg
Not. 1896 31. VI, le. Bijl. XI.

p.
Desa Karekan.
brons, vormend, in het midden bolvormig verhoogd.

Bekkens, een
paar
Middellijn 16,2.
Arch. Cat. No. 1040a (Inv. 4867- 4868).

Vervolg
Not. 1908 54, Be. Bijl. VIL

p.
als
Bekkens, brons, een
paar vormend, voren. Middellijn 12,3.
Arch. Cat. No. 10405. (Inv. 4869—4870).

Vervolg
Not. 1908 54, Be. Bijl. VII.

p.
Desa Karang-tengah.
als beschreven 46 den Catalogus. Achtarmig; in

Durga, op pag.
van
de rechterhanden boven af: de cakra, een onduidelijk eene bloem-

van voorwerp,
de staart den buffel; inde linkerhanden: de schelp, een onduidelijk

knop en van
als rechts het hoofdhaar den Hoog 77.

voorwerp, een bloemknop en van asura.

Vervolg
Not. 1890 79. Bijl. VII.

p.
147
Gehucht Sidolok.
Ongedetermineerd beedje. Goud. Vrouwenfiguur maak-

vau
vrij ruw
sel, staande rond voetstuk.

op
een
fragment vaneen
Hoog haartooisel, dat vau
boven spits uitloopt, halssnoer, armbanden en kleedje. De beide banden als het
vorige nummer. Hoog 7.

O o
Arch. Cat. No. 648.
Not. 1877 152 j.

p.
Desa Pagenton.
Doekoeh Boeloe.
Ring, goud, met

ledigen kas.
Not. 1912 16.

p.
Desa Diëng=koelon; Blok Sidelok.
Pot, peervormig, op een rond voetstuk met

parelrand. Los, versierd
deksel, met parelrand aan bet boveneind. Op zijde is een

gat, waar blijkbaar
handvat of versiersel beeft bet lichaam
een
gezeten. Op van den pot geen ver-
siering. Hoog 17, middellijn buik 12.
Not. 1895 61 d. Bijl. X.

p.
Drievoet. Middellijn 12, boog 11, met een bronzen schaaltje er

op.
Not. 1895 61 d. X.
p. Bijl.
Schaaltje, brons, ondiep. Middellijn 13, hoogte 2.
Not. 1895 61 d. Bijl. X.

p.
Qoenoeng Pangonan.
Beschreven steen. Fragment vaneen kleinen steen. Rechter beneden-
hoek. Zwart. Zeer verweerde andesiet. 13 leesbare in

Fragmentarisch regels
oud-Javaanscb schrift Midden-.lava.
van
Volgens Tijdschr. Ind. T. L. en Vk.
X, 307; Not. 11, 182

afkomstig uit de Banjoemas, blijkens brieven en aftee-
kening den den Ind.

van Pangonan op Diëng. Vgl. Tijdschr. T. L. en Vk.
XXIII, 43. Hoog 51, breed 40.
Arch. Cat. D. 15, 377.

p.
Not. 1863 238. (Zie Verbeek No.

p. 190, p. 109).
148
Beschreven steen. Klein fraai

gebeeldhouwd steentje met voetstuk,
één Aan de lofwerk bloemen. Vaal. Andesiet tuf. Zeer

uit steen. zijden van
Oud-Javaansch schrift Midden-Java ééne zijde, 18 regels,

beschadigd. van
op
waarvan schier niets meer te ontcijferen is, en dito drie op

de voorzijde van
het Ind. T. L. Vk. X, 307; Not. 11, 185 afkom-

voetstuk. Volgens ïijdschr. en
brieven afteekening den Pangouan

stig uit de Banjoemas, blijkens en van
op
Vk. XXIII, 43. in het midden 53,

den Dieng. Vgl. Tijdschr. Ind. ï. L. en Hoog
aan de zijde 47; breed 32; dik van boven 10, van onderen 11; voetstuk boog
26, breed 42 en 23.
Arch. Gat. D, 30, p.

383 (Zie Verb. No. 190, p. 109).
Desa Tedoehan.
J
Afd. Bandjarnegara. )
onversierd, met horizontale

Tempajan, geelbruin verglaasd, zes ooren.
Hoog 58.

Vervolg
Not. 1891 I, b. Bijl. XII.

p.
Tempajan, als No. 1863a. Hoog 29,8.

Vervolg
Not. 1892 1, b. Bijl. XII.

p.
Uit deze afdeeling zijn verder

nog afkomstig:
rond lotuskussen, dat wordt dooreen

Kali, staande
op
een gedragen
links het onder het

liggenden leeuw, waarvan rechts het voorlijf en achterlijf
kussen uitkomen en die daardoor onnatuurlijk verlengd is. Geen achterstuk,
met vlammenrand zonnescherm.

achter het hoofd eene groote ronde glorie, en
vierkant voetstuk.
De geheele groep
rust op een langwerpig
de versierd, zonder heeft

De godin is
op gewone wijze maar upawita, en
het voorhoofd Acht rechts is de bovenste achterband

op
een kringetje. armen,
uiteen koker achter den schouder te halen, de tweede hand

bezig een pijl
de derde knop, de voorhanden de cakra. Links

houdt een lang zwaard, eene en
de de drietand met
in dezelfde volgorde schild, een geopende boog, schelp en
korten steel. Hoog 23,6.
behalve
Links staat eene kleine vrouwelijke figuur, met
gewone versiering
achter het hoofd; inde achterband de waaier, die

de upawita en eene glorie
i) District niet opgegeven.

149
op den schouder rust (waarschijnlijk eene dienares). Rechts zijn alleen de

nog
voeten vaneen dergelijk beeld zichtbaar.
Arch. Cat. No. 523.
Not. 1867 p.
100.
Staande vierkante plaat als voetstuk met

Papegaai. op eene
bolvormig
ondervlak; inden hals dan de

een
ring, aanmerkelijk grooter bij vorige num-
mers en vertikaal de lengte-as van het lichaam staande. Uit den hek hangt
op
een versierd snoer neer, dat de borst ineen breed ornament uitloopt.
op
Hoog 10,6.
Arch. Cat. No. 768.
Not. 1876 63.

p.
Geheel het dezelfde

Papegaai. gelijk aan
vorige nummer en van
plaats
afkomstig.
Arch. Cat. No. 769.
Not. 1876 63.

p.
E, Afdeeling Tjilatjap.
XiV. District Adiredja.
Desa Wlahan=wetan.
In deze desa werden bij het bewerken vaneen sawah gevonden:
Bronzen kom bronzen bel Daar dergelijke

(bokor) en
(gënta). voorwer-
reeds in het Museum aanwezig werd besloten tot terugzending.

pen waren,
Not. 1904 94/5 m.

p.
XV. District Pegadingan.
Desa Soeroesoenda,
drie stuks. dikke ringen, binnen hol,

Oorsieraden, goud, Tamelijk van
’t inde oorlel. Aan de versierd met

met openingen voor inhangen buitenzijde
daartusschen. No. 4191 is sterk

gedraaide lijnen en
cirkelvormige verhoogingen
beide anderen zijn geheel gaaf. Fraai Middellijn

gedeukt, de goud. ongeveer
2,4, dikte 0,8.
Arch. Cat. No. 14685, (Inv. 4189, 4190 4191).

Vervolg en
Not. 1900 91 a. Bijl. XVII.

p.
150
Desa Samoedra.
43.
Tempajan, geelbruin, verglaasd, met vier ooren horizontaal. Hoog
Not. 1891 2.
p.
XVI. District Dajeuhloehoer.
Desa Wanaredja.
Qoenoeng Basma (koffietuin).

«
waarin twee
Gouden ring, met zwartachtigen steen (glas?), diagonale
groeven.
Not. 1889 116. Bijl. XI.

p.
Verder uit deze residentie afkomstig en in het Museum van

zijn nog
het Bat. Gen. opgenomen:
Het lichaam versierd met fraaie bloemguirlandes

Hangklokken. en aan
lotuskussen
den bovenkant daarvan vier opstaande trifula-ornamenten.. Op het
nandi, onder fraai versierden boog door zes

een liggende een en
omgeven
in dat
ornamenten als boven; dit bovenstuk wijkt vorm aanmerkelijk van
maarde klok behoort overigens toch tot deze

der voorafgaande nummers af,
werd vermoedelijk met den boog aan den haak vaneen ketting
en
groep
38 ouder 33 31.
opgehangen. Hoog en 26,6, middellijn van en
Arch. Cat. No. 959 en 961.
Not. 1883 98.

p.
met ronde ovale vrij dikke

Ring, massief zilver en vrij zwaar, eenigszins en
de woorden hana zijn uitgesneden

zegelplaat, waarop
in diepe letters fri
Een de voorkant is lang smal versiersel.

Oorknop. paar,
een en
de één rond met

Keten, met twee fraai versierde knoppen, en
vroeger
V
een steentje, de ander spits toeloopend (beschadigd).
Tijdschr. IV 107.
p.
151
152 weerskanten ein-

Keten, van gevlochten zilverdraad, lang en aan
ineen klein No.

digende S-vormig haakje, (verg. 1230).
Een zilver met fraai gedreven

Oorhangers!?). paar voorwerpen van
oppervlakte inden vorm van groote holle pijlpunten; aan den binnenkant is
3.
een
boogvormige arm.
Hoog
Potten, met platten bodem en naar boven wijder toeloopend. Hoog van
16—11; middelijn 23—20.
Arch. Cat. No. 1682, 1683, 1684 eu 1685.
den der tempajans, onverglaasd. Hoog 7,5.

Pot, van vorm geel en
goud. Twee groote drie kleine ringen benevens stukjes

Ringen, en zes
in het Museum
bladgoud; daar dergelijke voorwerpen
reeds aanwezig zijn,
wordt tot besloten.

terugzendig
Not. 1891 9 d.
p.
%
In het Museum te Leiden opgenomen:
de afgebroken. Hoog 1,5, lang 4.

Zwijn, klein, pooten
Catalogus Leiden 133, No. 2399.

p.
in het midden min of breed daar

Vingerringen, (1839) meer (1840) en
versierd krullen putje (1840) of met twee

met ingekraste en bogen om een
boven elkaar, weerskanten door vier dwars-

ineengekrulde spiralen aan
omgeven
(1839). Diameter 2,1 X 2 en 2,3 X 2,2.

ruggeu
Catalogus Leiden p. 180, No. 1839 —40.
als doch het schild ellipsvormig, versierd met fraai

Vingerring, voren,
werk; gestileerd dier met voelhorens in het midden,

opkomend een aan weers-
of makara’s Diameter schild

kanten omgeven
door gestileerde naga’s (?).
3,7 X 1,7, ring 3.
Catalogus Leiden
p. 181, No. 1838.
als met ovale zegelplaat, waarin de voorstelling

Vingerring, voren, van
een die eene vrouw staat te liefkoozen, en basreliëf. Wellicht een

man,
bruidsring. Diameter 3,1x2, hoog 1,8.
Leiden 182, No. 1837.

Catalogus p.
152
Gouden met rond schild, dat door fraaie opkomende bladver-

zegelring
is; het schild, eenigszins afgesleten, bloem- of arabesk-

siering omgeven op een
versiersel basreliëf. Diameter 2,8 2,6, 3.

en X hoog
Gouden zegelring, als voren, doch in het ronde schild zijn Kawika-
rakters(?) ingesneden, volgens den sultan van

Soemënëp te lezen: thatha
(Jav. =
orde, verordening. Deze lezing wordt echter niet bevestigd
door Holle’s Tabel Oud- N. Indische noch door de

van en alphabetten, opga-
ven van Dr. Brandes bij Groeneveldt, o. c. 282—292, noten. Diameter

pag.
2,8 X 2,6, hoog 3.

p.
Afdrukken Zeven in in lak. Een paar

van zegelringen. gips en een
in liefkoozende No. 1837

houding. (Zie p. 182).

p.
Twee afdrukken in gips en een in lak van den ring No, 1836 met
opschrift thatha
(verordening).

p.
Een afdruk in lak en twee in gips vaneen ring met het opschrift:
(pranata), eerbiedig voorover gebogen.

p.
OPGAVE
DER
Hindoe=ouclheden inde Residentie Pekalongan
(met uitzondering van de afdeeling Brebes).
DOOR
E. A. SEL L.
A. Afdeeling Pekalongan.
I. District
Pekalongan.
Kota Pekalongan.
a. Inden tuin van den Resident staan rond om een waring-in-boom elf
kleine beeldjes; behalve deze elf den staat beeldje

op grond nog
een
ongeveer
2 meter tusschen de takken dienzelfden boom

hoog van
vastgegroeid. Deze
beeldjes zijn waarschijnlijk allen afkomstig van den Diëng. (Zie Verbeek’s Oud-
heden van Java No. 129).
1. in zittende met voetzolen

houding aaneengesloten (olifants-
ronde zonder achterstuk. beide

pooten) op een
steenplaat, Tweearmig; armen
gebogen de handen den buik gebracht; de daarin

en van voren
tegen gehouden
niet te onderscheiden. De slurf het voorste

voorwerpen meer en
gedeelte van
den Het is slecht

kop weggebroken. geheel afgewerkt, de armen
zijn in ver-
houding tot de overige lichaamsdeelen veel te dun. Dwars door midden gebroken.
Hoog 72.
2. zittende in
Ongedetermineerd beeldje, Buddha-houding, opeen
dubbel lotuskussen met achterstuk De is

en glorie. god rijk gekleed, draagt een
fraaie halsketting, armbanden, een

ketting om het midden van het lichaam, buik-
band, polsen enkelringen. Een slang als upawita. De slippen van den buikband
zijn weerszijden tot fraaie strikken tot het lotus-

aan
geknoopt en hangen over
kussen naar beneden. Vierarmig; linker voor- en achterarm, alle vierhanden,
hoofd het het achterstuk Het

en grootste gedeelde van
weggebroken. geheel
zit onder het mos.
Hoog 63 (het aanwezige gedeelte).

154
in zittende houding, vierkant

3. Ongedetermineerd beeldje, op een
de voorhoeken lotnskussen, met achterstuk glorie. Vierhandig;

(aan afgerond) en
houdt de linker vliegenwaaier, de voor-

de achterband rechts een bidsnoer, een
het lichaam de linker ter hoogte

handen zijn beiden voor het midden van gebracht,
de daarin gehou-
van de
maagstreek, de rechter iets hooger daarboven; voorwerpen
Van de is niets te zien. De npawita

den zijn geheel verweerd. versieringen meer
valt even te herkennen. Het hoofdhaar is ineen hooge tooi opgemaakt.

nog
den schoot twee ronde dunne koorden de beenen

Vanuit hangen over
bloemsteelen, die als uit den grond

en het lotuskussen naar beneden, lijkende op
naar boven opklimmen.
Hoog 66.
zittende steenplaat, zonder achterstuk en

4. Ganefa, op een gewone
elkaar, is kleine tusschenruimte

glorie; de voeten sluiten niet geheel aan (er een
van 4 c.M.), en lijken wel

op olifanstpooten, (wegens slijtage niet meer duidelijk).
de beiden voorhanden steunen de knieën, de linker houdt het

Vierhandig; op
waarin het uiteinde den snuit rust; de inde overige

etenbakje, van voorwerpen
handen niet te herkennen. Een rond dik snoer als upawita. Zeer
zijn meer
verweerd en bemost.
Hoog 59.
zittende dubbel
5. Ongedetermineerd beeldje, in houding, op een
de rechter achterband houdt

lotuskussen met achterstuk en glorie. Vierhandig;
de voorhanden in elkaar inden

het bidsnoer, de linker den vliegenwaaier, liggen
schoot boven Dit beeldje heeft upawita. Het haar is ineen

naar geopend. geen
De slippen
fraaien tooi opgemaakt, halsketting, arm- pols- en beenringen. van
buikband vanuit den schoot als twee smalle banden over beenen
den hangen
tot den Linkerhoek achterstuk een gedeelte van

en lotuskussen op grond. en
Zeer verweerd.
den haartooi aan den rechterkant weggebroken.
Hoog 67.
die met den kop links

6. Durga, staande
op een buffel, naar op een
heeft achterstuk Achtarmig; de

steenplaat is gelegen. Het beeldje en glorie.
achterband houdt de de linker het haar den dae-

rechter bovenste cakra, van
inde handen niet te onderscheiden. Het

mon. De voorwerpen vorigen meer
is bemost verweerd.
beeldje zeer en
Hoog 75.
zittende dubbel lotuskussen

7. Oane9a, in
gewone houding op een
achterstuk inde achterband rechts het bidsnoer,

met en glorie. Vierhandig;
155
links de olifantshaak, de linker voorhand steunt de knie en houdt het

op
etensbakje, waarin het uiteinde van de slurf rust. Rechterhand, onderarm en
knie De als
weggebreken. slang upawita. Hooge haartooi, armen beenringen.
Hoog 54.
8. Ongedetermineerd in staande
beeldje, houding, op een
gewone
steenplaat met achterstuk. Het gekrulde hoofdhaar tot een soort glorie opgemaakt.
Tweehandig; rechterarm ietwat gekromd, langs het lichaam houdt met

afhangend,
de hand den eener knots omvat, welke met het ondereinde de steen-
greep op
plaat staat; de linkerhand rust de heup met den boven

op handrug naar
ge-
keerd. Inde iets achterwaarts inde linkerknie

rechterheup uitgebogen,
gebogen met het been een weinig voor-zij waarts geplaatst. Als eenig versiersel
een buikband, waarvan de slippen aan weerszijden tot strikken zijn geknoopt.
Bovenachterstuk aan beide kanten weggebroken, zeer bemost en verweerd.
Hoog 61.
9. in staande
Ongedetermineerd beeldje, houding op een
gewone
met achterstuk de rechter achterband houdt het

steenplaat en glorie. Vierhandig;
bidsnoer, de linker den vliegenwaaier; rechter voorarm langs het lichaam afhan-
gend, de hand, half houdt ronden

een
weinig naar voren
gebracht en
gesloten, een
knop; de linker voorhand is voor het midden onder de borst gebracht, naar boven
geopend. De slang als Een haartooi; verder oorsie-

upawita. zeer
hooge lange
raden, halsketting en polsringen. Het beeldje is onregelmatig afgewerkt,
de beenen zijn in tot de

overige lichaamsdeelen veel te kort.
verhouding
Zeer verweerd.
Hoog 55.
10. Een verweerden bemost

Ongedetermineerd beeldje. zeer vrouwen-
staande met de linkerknie iets vierkante

beeldje, naar voren gebogen op een
steenplaat met achterstuk, hetwelk boven de schouders ineen opstaande ovale glorie
beide onderarmen de handen Een

overgaat. Tweehandig; en weggebroken. zeer
hooge en fraaie haartooi, lange oorhangers, halsketting, buikband, waarvan de

’
77
O 'O o O
weerszijden in fraaie strikken zijn geknoopt de uiteinden als

slippen aan en
breede banden naar beneden hangen. Als verdere versiering zijn enkelrin-
nog
gen aanwezig.
Hoog 68.
Zeer verweerd beschadigd. Zittende

dubbel lotuskussen achterstuk. Hoofd, onderarmen

op een met
Tweearmig. en
handen, rechterknie en het grootste gedeelte van het achterstuk weggebroken.

156
valt de niets te
Daar het beeldje ook met kalk is besmeerd, van versiering
herkennen.
Hoog 42 (brokstuk).
Zittende in Buddha-houding,
12. Ongedetermineerd beeldje. op
een dubbel lotuskussen. Tweearmig; de banden schijnen inden schoot te rusten.
het met
Een booge haartooi. Het beeldje is zeer verweerd, bekalkt en gezicht
teer besmèerd en staat tusschen de takken en wortels vaneen waringin-boom,
waarin bet is vastgegroeid.
Hoog 56.
h. bet erf den Controleur het Binnenl. Bestuur den Heer

Op van van
Y. A. Doeve, staat inde verbindingsmuur tusschen woonhuis en bureau, inden
muur
gemetseld, een:
De staat inde buffel, die wederom

Durga. godin gewone houding op een
met den links steenplaat ligt. Achtarmig. Het geheel

kop naar
op een
gewone
witten den dik onder de dat dein

is door veelvuldig van muur zoo kalk, van
de handen de versieringen niets met zekerheid

gehouden voorwerpen
en meer
te onderscheiden is. De afkomst van dit beeldwerk is onbekend.
Hoog 118.
In het Museum te Batavia zijn opgenomen;
Trimurti. inde rechter achterband het bidsnoer, inde lin-

Zittend;
achterband De voorhanden het lichaam, de linker

ker de vliegenwaaier. voor
boven inden schoot, de rechter daarboven, eenigszins opge-

met de palm naar
heven en naar voren geopend.
46.
Hoog
Arch. Cat. No. 1. 111).

(Fr.
Trimurti. Staande; inde achterbanden rechts een bidsnoer, met
links de De rechter voorhand de borst de

rozet er in, vliegenwaaier. op en
linker Links het beeld klein voetstuk staat

afgebroken. van
op een eene
vaas,
met bladeren uitsteekt; den rechterkant ziet

waar een lotusknop een paar
aan
men een fragment vaneen dergelijk voetstuk, waarop waarschijnlijk eene vaas
zich boven kronkelende vlam is

met vuur gestaan heeft; de naar nog tegen
het achterstuk zichtbaar.
Hoog 109.
Arch. Cat. No.-5. (Fr. 113).

157
Brahma. Zittende, inde achterbanden rechts het bidsnoer en links
de De voorhanden inden schoot, boven de rechter

vliegenwaaier. naar geopend,
de linker. De baud onder de borst ontbreekt.

op
Hoog 55.
Arch. Cat. No. 7.

(Fr. 110).
als Mahadewa. Zittend lotuskussen. Vier inde

Qiwa op een armen,
rechterhanden bidsnoer met rozet als No. 24; de

en vliegenwaaier er
op voor-
handen boven inden schoot, de rechter de linker inde

naar
geopend op en
als halve met doodshoofd in het hoofd-

handpalm de rozet. Slang upawita, maan
tooisel. Geen band onder de borst.
55.
Hoog
Arch. Cat. No. 25. (Fr. 108).
Durga. Inde rechterhanden cakra, pijl, knots en staart van den
buffel; inde linkerhanden schelp, boog en kort zwaard, terwijl de voorhand op hei
hoofd den rust. De upawita ontbreekt. Deze

van asura asnra staat
geheel vrij op
den kop en nek van den buffel, hij heeft zwaar, krullend haar en
geeue wapenen.
Hoog 57,5.
Arch. Cat. No. 134. (Fr. 129).
Gane9a. Gewone steenplaat als zetel zonder ruggestuk of glorie. Geen
derde noch halve maan met doodshoofd.

oog,
Hooft 73,5.
Arch. Cat. No. 193. (Fr. 137).
Qane9a. Gewone voorstelling, maar zonder voetstuk, ruggestuk en
dit beeld heeft inde twee groote misschien bestemd

glorie; ooren
gaten, om
touw of rottan door te doen het rond te Om het

er een en zoo
dragen. voor-
hoofd een diadeem, maar verder ontbreekt het hooge haartooisel. In het voorhoofd
het derde Beide schouders zijn geschonden, maar toch schijnt het dat dit
oog.
beeld slechts twee is alleen zichtbaar de linkerhand

armen gehad heeft, nu
nog
waarin de snuit rust de rechterhand (of voorhand) die het

(of voorhand) en
bidsnoer vasthoudt en waarvan de arm verder ontbreekt.
Hoog 82.
Arch. Cat. No. 197. (Fr. 141).
Leeuw. Zittende een rond plaatje met uitsteeksel van onder; de

op
voorpooten opgeheveu.
Hoog 7,2.
Not. 1880 124.

p.
158
ovale vrij dikke

Ring. Massief en vrij zwaar,
met ronde eenigszins en
letters tkais uitgesneden.

zegelplaat, waarop
in
diepe saran en
(jri
Arcli. Cat. No. 1370 en 1371.
Not. 1880 124.

p.
met boog
Oorknoppen, een
paar, zijnde vijfhoekige plaatjes een
open
aan den achterkant.
Not. 1880 124.

p.
breed 2, dik gemiddeld 1.

Koperen hamer. Lang 7,3; gemiddeld
kant den anderen kant in het midden

Aan den eenen vierkant, aan scherp,
een langwerpig vierkant gat.
Not. 1880 124 c.

p.
weerskanten vierkant. Het langwerpig vierkant

Koperen hamer, aan
dicht het uiteinde. Lang 8,5.

gat hij eene
Not. 1880 124 c.

p.
den kant vierkant, aan den anderen rond;

Koperen hamer, aan eenen
het gat aan het vierkante einde. Lang 5,4.
Not. 1880 124 c.

p.
Yerbeek’s Oudh. Java No. 135).

(Zie van
11. District Wiradesa.
Suikerland Wonokiri.
Stier. vierkant voetstuk, met ring den als

Liggende op een om
rug
No. 748. Hoog 7.
Not. 1882 113.

p.
111. District Dor o.
Desa Doro (tevens distr. hoofdplaats).
staan twee beelden; behalve deze beiden vindt

Voor de pasanggrahan
men
nog een zeer verweerd beeldwerk achter de
omheining van het waterbassin,
159
hetwelk naast de is
pasanggrahan gelegen. Dit zijn die drie heelden, bedoeld in
Not. 1893 160 sub 3; XII.

p. Bijl.
1. Durga, staande met de achteruit

linkerheup een
weinig gebogen
op een buffel, die wederom met den

kop naar rechts
op een dunne steenplaat
is inde rechter
gelegen. Vierhandig; achterband de cakra, de linker achterarm
hand zijn De rechter voorhand het hoofd

en
weggebroken. ligt op van den
daemon, de linker houdt den staart den buffel. De godin draagt

van
een hoogen
fraaien haartooi, lange zware
oorhanders, halsketting, dubbel vrouwensnoer, arm-
polsringen, buikband Het

en en gordel. kleedje is van voren in ’t midden een
weinig opgenomen, zoodat de linkerknie onbedekt is. De buitenkant van de
rechterborst de helft Het met witte

voor
weggebroken. gezicht verf, de
oogen en
neusgaten met teer besmeerd. De zit in knielende het linker

asura
houding op
been, waarvan de voet

nog
inden nek van den buffel steekt. De rechterarm
is gebogen omhoog de hand

gebracht, een weinig achterover hellend naar boven
geopend. Linkerarm hand het

gebogen naar voren gebracht, de in
polsgewicht
onder gekromd met de

naar
vingerknokkels op
de dij steunend. Het hoofdhaar
is achter Ronde
glad naar gestreken. oorknoppen als eenig versiersel. De
met besmeerd. Buitenkant

oogen zijn teer van den linker bovenarm, en beide
hoeken de steenplaat den

van
weggebroken. Afkomstig van
Diëng.
Hoog 82.
2. Ongedetermineerd beeld basreliëf ineen

en
gebeiteld, kegelvormi-
aan den achterkant bol, aan de voorkant tot vlak
gen, een onregelmatig bekapten
rivierzandsteen. De de knieën
figuur staat met een
weinig naar buiten
uitgebo-
de voeten zijn
gen, gedraaid en
wijzen met de teenen naar den buitenkant.
Vierhandig. De achter onderarmen

zijn omhooggebracht, de rechterhand iets
onder schouderhoogte boven met staanden

naar en naar voren
geopend een
vogel
erin; de linkerhand steekt iets boven den schouder uit, terwijl er een knop in is
gelegen. De dezer hand zijn geheel verweerd;

vingers boven den knop bevindt zich
een
trechtervormige uitboring van 4 c.M. diep. Bovenarmen en onder-voorarmen
staan het lichaam af ineen rechten hoek. De voorhanden de borst

van
zijn voor
in ’t midden daaronder de elkaar

en
gebracht, vingers in
gevouwen,
zoodat ze
met de handen driehoek Het haar is tot

een
opstaanden vormen. gekrulde een
koepelvormigen fraaien tooi opgemaakt met Of

en een
djamang versierd. de
al dan niet is niet Een

ooren
versiering dragen meer duidelijk. halsketting is
te herkennen. De bovenarmen zijn met de

nog even
drievoudige, polsen met
enkele (doch sterker of versierd. Een

ringen dikker) lang tot
op
de voeten
reikend kleedje wordt boven de dooreen dikken

heupen ronden gordel vast-
160
gehouden, die van voren in ’t midden voor den buik tot een strik is geknoopt,
de dijen beneden De uit-

terwijl de slippen als ronde koorden over naar hangen.
einden dezer strikken ineen porte-épée-vormig versiersel. Aan

eindigen weers-
zich als met het

zijden, aan den achterkant van de voeten, bevindt een
naga,
dat
bovenlijf uit den grond opreizende. De kop van ongedierte lijkt meer
op een
buitenkant De
kop vaneen draak; de
opengesperde bek is naar den gekeerd.
ronden voorzienen kroon versierd.

kop is met een kransvormigen vaneen knop
Van den schuin de keel toeloopend rond (op

achterkop naai een
voorwerp een
het uiteinde boven is De hals is versierd

snoer lijkend), dat aan naar omgekruld.
met eendoor ronde korrels bezetten band. Het gezicht van het beeld is geheel
is
verweerd. Dit beeldwerk wordt door de bevolking „pandji” genoemd, en
afkomstig van Ragasela.
breed onder de voeten in ’t midden 60.

Hoog 112, gemeten 52,
inzetstuk. Het vooreinde dit beeldwerk veel

3. Spuier met van lijkt
de muil is
op
den kop vaneen op den grond Hggenden krokodil, geopend,
is te zien. Vlak achter den muil

zoodat aan beide zijden een vervaarlijk gebit
in hurkende het bovenlijf

van dat ongedierte zit een vrouwenfiguur houding,
het voorste der voetzolen met het zitvlak de

naar voren gebogen, op gedeelte en op
hielen zittende en den kop van ’t ondier rustende; de beide handen steunen op
op
het voorste de bovenkaak het beest. Het hoofdhaar schijnt

gedeelte van van
te Van de zijn enkel-

in golven over den
rug hangen. versiering nog zware
te onderscheiden. Gezicht handen geheel verweerd. De vormen van

ringen en
Inden ’t ondier
de lichaamsdeelen zijn als naar de natuur gebeiteld. neus van
bevindt zich rond 4 c.M. diameter. Dit beeldwerk wordt door

een spuigat van
is afkomstig Ragasela.
de bevolking „Prawansoenti” genaamd en van
inzetstuk de achter het beeldwerk

Hoog 55, lang (beeld) 42, 50; goot
heeft een breedte van 11, en is 8 diep.
O O
Qoenoeng Qaramanik.
Het hetwelk de desa Goenoeng Garamanik

voetpad, van Ragasela over
de desa Rokom vindt in het oerwoud het derde

naar voert, opgaande, men op
kaum” twee beelden „Radja boeta”

terras, op een plek „Alas genaamd, ruwe
geheeten.
Not. 1898 160, 3. XII, 2 4.

p. Bijl. en
Een in zit-
1. Ongedetermineerd beeld. logge menschelijke gedaante,
zonder achter- onderstuk. De rechterdij is buiten uitgebogen,

tende houding, en naar
hiel den voet den buik het linkerbeen in gewone zittende

de van tegen gebracht;
161
houding. Tweearmig; de rechterhand ter hoogte van de borst heeft den

greep
den voet staanden knots omvat, de linkerarm is

vaneen
op achteruitgebogen;
de hand onder de linkerborst houdt dat de linker-
en
tegen een
voorwerp, op
knie steunt (niet te herkennen). Het haar is achter het hoofd

meer gekrulde
tot kondé opgemaakt met bedekt. De

een en een
djamang ooren zijn met
groote
ronde knoppen versierd. (Hoofd haar maakt derde ’t beeld-

en een van geheele
werk uit). Zeer ruw en

lomp bewerkt, tevens is het beeld zeer verweerd en
zit onder mos.

groene
Hoog 151, breed 180 (aan het zitvlak van knie tot knie gemeten).
2. Ongedetermineerd beeld. Eenzelfde gedaante als no. 1, doch kleiner
in afmetingen. de de
Tweearmig; armen achteruitgebracht, handen aan beide
zijden het lichaam ter de de rechter houdt

van
hoogte van
borst; een overeind
staanden knots, de linker heeft den hals omvat. Het

vaneen gendi gekrulde
haar is achter het hoofd tot ronden bol die met

een grooten gevormd, een
breeden band is omsnoerd bedekt met De

en een
djamang. ooren zijn met groote
ronde versierd. Zeer verweerd bemost. Beenen in

knoppen en en zitvlak zijn
den grond verzakt.
Hoog 128, breed 96.
Deze beide beelden staan een afstand van 5 Meter uit elkaar.
op
Verder staan deze plek half inden

op nog zes
langwerpige grond ver-
zakte riviersteenen verschillende kleine afstanden die alle

gewone op van elkaar,
den naam „batoe ompak” dragen.
3. Batoe Een beneden met vlak steen.

lindjing. van een glad bekapte
Vierhoekig. De steen heeft vier schuin boven toeloopende

naar en
trapsge-
wijze die boven ineen kleiner

inspringende vlakken, opstaand vierkant eindigen.
Het bovengedeelte dat vierkant is heeft boven, in

van
weggebroken, en
het midden, Het

een
trechtervormige doorboring. opstaande gedeelte was met
ruiten versierd. Inde holte bevindt zich die

een
stamper, een
langwerpig ron-
den vorm heeft, naar beneden iets dunner.
Hoog 39, ondervlak 65 X 65, boven 22 X 22, diameter der holte
boven 25, beneden 17. De stamper is 36 16 dik.

lang en
De 3 c.M. in.
trapjes springen 4,4, en 2
Deze steen bevindt zich het vijfde terras is inden

op en
geheel grond
verzakt.
Van dit terras het bergpad Watoe ketan vindt

naar
opgaande men
op
het graf, door de bevolking „Kjai dit

hoogste punt een atas angin” genaamd;
Rapport 1912. 11
162
is een met
gewone
riviersteenen omlegd aardheuveltje van 4,89 lang, 3,00 breed
M. bet hoofd- voeteinde zijn twee platte steenscherven

en 0,50 boog; op en
van 1,00 hoogte opgesteld.
Vijfhonderd meter verder en een weinig naar beneden, ligt volgens op-
de desahoofden Djipan” of „Gkra Manik” begraven.

gave van „Panggerang
Een met riviersteenen 4,35 2,25 breed

omlegd aardheuveltje, van lang, en
0,65 M. hoog; benevens een krans door ronde kopgrooteViviersteenen gevormd,
tweede de aarde reeds is ingezakt.

waarschijnlijk een graf, waarvan
Vijftig meter verder een gelijksoortig graf, van den ,Panggerang Sling
Singan’’.
Van hier in het Mus. het Bat. Gen. opgenomen;

afkomstig en van
Beschreven Twee dunne steenen plaat.

steen. fragmenten vaneen
Vuil donkerbruin. audesiet. één beschreven met fraai

Plaatvormige Op zijde
nieuw Javaansch schrift, doch slechts te lezen doordat het stuk te

gedeeltelijk
is. den Manik be-

fragmentarisch Afkomstig van berg llogo en een tijd lang
waard inde kaboepaten Pekalongan.

geweest van
breed tezamen dik 4.

Hoog 50, 110,
Arch. Cat. D. 24; p. 381.
Not. 1868 64 en 71; 1893 160; 1909 Bijl. XII LXXIX.

p. p. p.
(Zie Dr. Verbeek Oudheden van Java No. 130).
Desa Boentoe.
Vaas voor reukwater. Alleen het lichaam der vaas zonder tuit.
Arch Gat. No. 1215a.
Not. 1886 p.
70.
Desa Rokom.
Ten Oosten van genoemde desa aan beiden zijden van den grooten
van Rokom naar Soeralaja voerende, liggen vier- vijf- en zes-hoekige

weg
bekapte steenen verspreid, van verschillende grootte en afmetingen. Volgens
de bevolking waren deze steenen bestemd voor den bouw vaneen moskee te
Ragasela.
Hoog of lang 52 tot 223, dwarsdoorsnede 38 tot 200.
Not. 1893 160, 3. Bijl. XII CXXI.

p. p.
Verder van deze desa afkomstig:

163
Urn, een uitgeholde steen met deksel; de urn eenigszins geschonden,

het deksel in twee stukken Inde
gebroken. urn werden gouden platgeslagen
plaatjes gevonden.
der
Hoogte urn 33 uiet
deksel, (deksel 8,5), breed 24,5.
Not. 1897 49d en 69h.

p.
Desa Soeralaja.
Op een
paar onbebouwde
heuvelruggen, vlak voor do desa
gelegen, treft
men
kringvormige, platte aardheuveltjes, die met
middelgroote riviersteenen zijn
omlegd. De bedoelde hebben

plekken een diameter van 3,40; 4,20 en 5,10
M. en zouden volgens de desabewoners fundamenten van huizen uiteen
vroeger rijk „Miralaja” zijn.
Not. 1893 160, 3. XII blz.

p. Bijl. CXXI.
Desa Telaga=Pakis.
Yan de desa ineen

Petoeng Krijana diep ravijn afdalende vindt men
aan den overkant de rivier Pakis, eendoor vier boomen

van
omringde, ongeveer
30 vierkante meter groote midden inde

plek sawah’s gelegen. Deze plek
wordt door de
desa-bevolking eens
per
maand
gereinigd. Hier zijnde volgende
beeldwerken opgesteld:
1. Yoni en lingga, de eerste staande losse

op een vierkante, aan de
hoeken afgeronde steenplaat, die aan den voorkant een vierkant uitsteeksel
vertoont,
de voorhoeken
waarvan
zijn weggebeiteld. Het
ondergedeelte van de yoni is
versierd met bladornament, hoeken

terwijl aan de opstaande palmetten uitge-
beiteld zijn, die den bovenkant van’t
aan
geheel een
weinig afstaan. Het midden-
gedeelte der yoni is met in-

ojiefvormige en uitspringende banden en lijstwerk
versierd. Op het bovenvlak alle 11 c.M.
een aan zijden inspringend reservoir,
hoog 5 c.M. Aan den voorkant van het bovenvlak in ’t midden

rechthoekig
vooruit stekend onder
eene naar
ojiefvormige tuit, die aan het uiteinde een
rond spuigat met vertoont. Onder het is

gleuf spuigat een
afhangend drie-
hoekig krulornament De tuit wordt

uitgebeiteld. gesteund dooreen als uit het
ornament uitkronkelende met schubben bedekte slang met

drakenkop; de
kop van dat ongedierte is met bloemornament bedekt soort kroon

(een voor-
stellend?). Van de keel, den achterkant den

aan van onderkaak, hangt een
sikkelvormig rond af, dat aan het voorondereinde ietwat boven

voorwerp naar
is (soort vin?). Over het ondereinde daarvan

omgekruld, hangt een rond dik
beneden ineen ronden bol dat wel

snoer, eindigend, op een geknoopten geld-
164
buidel lijkt. De kaken, die vervaarlijk voorzien,

vaneen gebit zijn zijn wijd
de tot de borst beneden het ondereinde

opengesperd, terwijl tong op naar bangt;
van die tong heeft den vorm van gekorrelde snoeren. Aan weerszijden van den
schuin den hals de borst breed met ronde

achterkop over naar toeloopend, een
korrels bezet baud, hetwelk voor de borst tot een

(hartvormig) afhangenden drie-
hoek is vereenigd. Vlak onder den driehoek deelt zich de in twee lichamen,
slang
het het andere is

waarvan eene om gekronkeld.
In het bovenvlak der yoni staat een lingga, van beneden vierkant, naar
boven conisch-rond toeloopend. Het vierkante is met bladornament,

gedeelte
het conische met een band versierd.
De afmetingen der yoni zijn:
Hoog 78, hierbij inbegrepen het 14 hooge geornamenteerde gedeelte. De
bovenvlak ondervlak 76x80. De tuit

sponning 21X21, 76X75, is 35 lang
en breed 19 c.M.
De is 67 vierkante 22, ronde 30 de onder

lingga lang, gedeelte en naar
vierkante 15 c.M.
inspringende tap
De steenplaat 80X84 en 12 dik.
2. in zittende met achter-

Qane9a, gewone houding op een steenplaat
stuk glorie. de voorhanden de rechter

en Vierarmig; rusten
op knieën, de
houdt een stuk olifantstand, de linker het etensbakje, waarin het uiteinde van den
snuit rust; inde achterbanden rechts het bidsnoer, links een olifantshaak. De
is in ornaat. Een als Het

god groot slang upawita. voorgedeelte van de steen-
plaat en de daarop gelegen onderbeeuen en voeten

weggebroken. Het beeldje
is zeer verweerd en bemost.
Hoog 45.
3. Brokstuk beschadigd, verweerd bemost

vaneen zeer en
Ganeija-
beeldje, zittende een rond lotuskussen met achterstuk. Hoofd, de

op armen aan
schouders en knieën weggebroken, verder niets te onderscheiden.
49
Hoog (overgebleven gedeelte).
4. Brokstuk (borst, buik het

vaneen en middengedeelte van
de slurf).
Hoog 32 (brokstuk).
5. Nandi, met alle vier de

liggende pooten onder het lijf geslagen, op
vierhoekige stcenplaat. De kop is de

een
weggebroken, plaat zeer
beschadigd;
zeer verweerd en onder het mos zittend.
Hoog 24, plaat 53 X 25.

165
6. Brokstuk vaneen
tweearmig beeldje in staande houding met ach-
terstuk. Hoofd, vanaf

bovenachtergedeelte, ondergedeelte de knieën weggebro-
ken. Zeer verweerd en onder de aarde zittend; niets te onderscheiden.
Hoog 29 (brokstuk).
7. Drie ronde zonder

zuiltjes versiering.
Hoog 21, 25 en 28, dwarsdoorsnede 12,14 en 19.
8. zonder onder vierkant met conischen

Lingga tap, van een
overgang,
rond boven toeloopend, zonder

naar
versiering.
35 rond
Hoog (vierkant 15, gedeelte 20), dwarsdoorsnede 14.
9. Twee ronde zonder

zuiltjes versiering.
Hoog 48 en 22, dwarsdoorsnede 14.
10. Voetstuk met

ojiefvormig inspringend onder-
een en uitspringend
bovenvlak. Het middengedeelte is de hoeken met vierkante

aan zuiltjes
en lijstwerk versierd. Op het gladde bovenvlak staat een kort rond

zuiltje
(een stuk).
Hoog 44, bovenvlak 36 X 37. Het zuiltje is 19

hoog.
11. Voetstuk, als No. 10, zonder

lijstwerk kleiner
maar en van afmeting.
Hoog 41, bovenvlak 29 X 29. Het zuiltje hoog 22.
12. Een rond bekapte steen met een glad boven- en ondervlak.
diameter 35.
Hoog 39,
Not. 1893 p. 160, 3. Bijl. XII p. CXXI.
Verder liggen op
deze plek nog kleine brokjes van beeldwerk en een
aantal onbekapte riviersteenen allerlei tot bene-

van vorm
op middelgroote,
vens
plaatvormige fragmenten van
groote steeuen.
Desa Djosoredjo.
Doekoeh Qaroen.
�
Het voetpad Telüga Pakis Djosoredjo vindt

van naar
opgaande men
tusschen de doekoeh Garoen en de desa Djosoredjo 100 nieter links

ongeveer
dat plaats, door de bevolking „Watoe Als

van
voetpad een
Gedong” genaamd.
tot deze is 5 meter breede 30 meter

toegang plaats een en
ongeveer lange
die met platte steenscherveu is belegd. Aan den vóórkant is

weg gemaakt, een
poort van opelkaar gestapelde riviersteenen van 1 meter hoog opgericht. Aan
166
het einde van dien ligt onder groote nokosariboomen een groote steen;
weg
het boven de aarde uitsteekeude gedeelte heeft een afmeting van: hoog 102,
breed 180, 456. Naast dezen steen staan twee beeldjes:

lang
1. in zittende dubbel lotuskussen met achter-

Qane9a, houding op een
stuk. Tusschen voetzolen is 4 c.M. Yierarmig; in

de er een opening van
de achterband rechts een bidsnoer, links een olifantshaak; de voorhanden rusten
op
de enkels, de rechter houdt een stuk olifantstand, de linker het etensbakje,
waarin het uiteinde van den snuit reikt. De god is in groot ornaat. Een slang
als Inden haartooi bevindt zich halve met de sikkel-

upawita. lagen een maan
einden boven daarboven doodshoofd. Het lotuskussen heeft

naar gericht, een
midden vierkant uitsteeksel, het de

voor in ’t een
waarop voorgedeelte van
voeten rust. Het beeld is met een dikke laag mos bedekt.
groen
Hoog 63.
ronden riviersteen
2. Polynesisch beeld. Op een langwerpigen en
basreliëf menschelijk in hurkende houding. Tweearmig;

gebeiteld; een wezen
handen in ’t midden borst de

de zijn voor de gebracht, vingertoppen tegen
elkaar met den smedi houding). Het beeld is

pink naar voren (moedja zeer
ruw bewerkt, zeer verweerd en bemost.
Hoog 72.
Desa Qoemelem.
afstand achter de desa Goemëlëm, den grooten

Op een van P/a paal aan
de desa treft ineen onder

weg naar Toendangan, men
djagongveld een
paar
woeroenankaboomen plek, „Pertamptoe”, vier beeldjes,

groote op een
genaamd
een platten steen bij elkaar staande.

op
Not. 1893 3. XII CXXII.

p. 160, Bijl. p.
in zittende houding dubbel vierkant lotus-

1. Gane9a, gewone op een
kussen achterstuk Vierhandig; de achterband rechts houdt het

met en
glorie.
linker de voorhanden rusten de knieën, inde

bidsnoer, de een op
rechter stuk olifantstand, inde linker een etensbakje, waarin het uiteinde
een
den snuit rust. De is in ornaat. Een slang als upawita. Inden

van god groot
Het zit dik onder het

hoogen haartooi een doodshoofd. beeldje mos.
Hoog 35.
in zittende
2. Gane9a, een zeer verweerd, bemost en beschadigd beeldje
rond dubbel lotuskussen zonder achterstuk of glorie. Twee-

houding op een
167
beide handen rusten de knieën, de daarin gehouden

handig; op voorwerpen
dwars door den hals los

niet meer te onderscheiden. Hoofd gebroken (staat er
Yan is niets te herkennen.

op). De slurf weggebroken. de versiering meer
Hoog 26.
d Een bemost be-

3, Ongedetermineei beeldje. zeer verweerd, en
in zittende dubbel vierkant lotuskussen met

schadigd beeldje houding op een
De beide achterbanden ter de

achterstuk en
glorie. Vierarmig. hoogte van
de daarin onherkenbaar. Beide vooronderarmen

schouders, gehouden voorwerpen
het het lotuskussen zijn

en handen, de knieën, de voeten en voorgedeelte van
tooi is
weggebroken. Het haar is ineen hoogen opgemaakt en een upawita nog
even herkenbaar.
27.
Hoog
Een bijna verweerd be-

4. Ongedetermineerd beeldje. geheel en
in staande met achterstuk glorie. De

schadigd beeldje houding, en armen
de handen Onder
hangen langs het lichaam naar beneden, zijn geheel vergaan.
de knieën weggebroken.
16 (brokstuk).
Hoog
Desa Batoersari.
Doekoeh Batoer.
het erf den inlander Pa Soetver, staat

Op van een:
of met tuit. Tusschen boven- beneden-ojief twee

Retjapada yoni en
banden. In het bovenvlak alle 10

gladde in- en uitspringende een aan zijden
c.M. inspringend en 4 c.M. diep reservoir; in ’t midden een vierkante opening
48 c.M. Aan één zijde het bovenvlak in’t midden recht-

van 19x20 en diep. van
34 tuit waarin 4 c.M. breede 2 c.M.

hoekig vooruit stekend een lange een en
diepe gleuf.
79, bovenvlak 80X81, ondervlak 84X86.

Hoog
de desabewoners 35 jaar dat

De yoni zou volgens voor ongeveer op
erf zijn uitgegraven.
Desa Karangsari.
Doekoeh Messogie.
Een het bovenvlak glad,

Een steenen mortier (batoe loempang). aan
steen, die in het bovenvlak schotelvormige

aan de zijden zeshoekig bekapte een
vertoond. (Geheel inde sawah verzakt).

uitholling
dik diameter de uitholling 76, diep 52.

Hoog 106, 96, van
168
© O
Desa Djalatlga.
Steenen mortier, (batoe loempang). Een onbekapte riviersteen,

gewone
die in bet heeft.

bolvormige gladde bovengedeelte een
komvormige uitholling
De de de desa.
steen ligt naast loemboeug van
Hoog 67, diameter de 22.

van
uitholling 48, diep
In het Museum van het Bat. Gen. opgenomen:
IV, District Kadjen
Desa Poengangan Qoenoeng,
Urn met conisch deksel, als No. 379a; binnen vierkant

van een groot
in het midden acht kleinere omheen Vier-

gat en en ondiepere er
(verg. 374).
kant 16,8, der 18, met het deksel 27.

hoogte urn
ongeveer
Vervolg Arch. Gat. No. 374a.
Not. 1890 22. VIL

p. Bijl.
vierkant deksel, slechts in

Urn, met dat
nog fragmenten aanwezig is. De
ruimte van binnen niet in vakken verdeeld. Vierkant 15, hoog zonder deksel 14.
Vervolg Arch. Gat. No. 379c.

p.
Diverse gevonden inde urnen 374a en 379c, namelijk;

voorwerpen,
stof met
a.
(asch ?) vermengd metaaldeeltjes en glaskoralen;
h. kleine gouden lingga (yupa?) vierkant zilveren

een
op een plaatje;
de 2,7, het zilveren 2 in het

lingga hoog plaatje vierkant;
c. eenige fragmenten en plaatjes van bladgoud;
d. een beschreven gouden plaatje (onduidelijk); 2in het vierkant.
N.B. Inde bevonden zich ook kleine

urnen
eenige gouden geldstukjes,
die in het muntkabinet geplaatst zijn.
Not. 1890 p.
22. Bijl. VIL
(Zie Dr. Verbeek’s Oudheden van Java No. 131).
Een glazen kop, twee

glazen borden aarden potje, in
en een gevonden
het distr. Kadjen, werden niet waarde

teruggezonden.
wegens genoegzame
Not. 1910 27, 9.

p.
Uit onderstaande plaatsen afkomstig en in het Mus. van het Bat. Gen.
opgenomen:
169
Berg Priksa, Land Kedondong.
Groote metalen bladen als No. 1803 47 43.

en volgende. Middellijn en
Vervolg Arch. Gat. No. 1819 c en d.
Not. 1887 99. Bijl. VI.

p.
Desa Karanganjar.
Potje, olijfkleurig, verglaasd. Wijde buik, nauwe hals. Hoog ruim 6.

Not. 1902 p. 68 f. Bijl. XX.
met
Potje, wijden buik, nauwen hals en twee vertikale ooren. Groen-
grijs en fijn verglaasd. Hoog 6.
Not. 1902 68 f. Bijl. XX.

p.
Desa Bandjarsari.
Deksel vaneen porceleinen pot, wit en met bloemwerk en relief. Mid-
dellijn 16.
Not. 1889 123. X.

p. Bijl.
Kom, als No. 1967. Hoog 5, middellijn 15,6.
No. 1889 123. Bijl. X.

p.
Uit deze is verder in het Mus. Bat.

afdeeling afkomstig en van het
Gen. opgenomen:
Trom of pauk (het bovenvlak vaneen), brons. In het midden een
twaalfstralige ster en relief. Daaromheen een aantal concentrische banden en
cirkels, waartusschen versieringen zijn vertikale

aangebracht van
streepjes en
cirkeltjes. Voorzoover het zeer verweerde vlak te zien is, vindt men telkens
op
tusschen twee randen met meestal rand De

streepjes nog een met cirkeltjes.
tusschenruimten de stralen der ster met

van schijnen driehoekige versieringen
te zijn doch die thans

aangevuld, zijn onduidelijk. Overigens schijnt geen ver-
siering evenmin als de

aanwezig, op dergelijke trommen vaak voorkomende
kikvorschen. Diameter 76.
Vervolg Arch. Gat. No. 107 hl (Inv. 4347).
Not. 1901 113 d. Bijl. X; Not. 1899 216 s;

Not. 1900 50,
p. p. p.
3e alinea.
170
B. Afdeellng Batang.
V. District Banda r.
Van hier het Mus. het Bat. Gen. overgebracht:

afkomstig en naar van
Panoendan, Erfpacht=perceel.
slechten steen. Met tuit middenin vierkant diep gat.

Yoni, van en een
Grondvlak 36 36. Hoog 35.

Slecht afgewerkt, geen versiering. X
Not. 1903 103. Bijl. XII.

p.
tuit middenin vierkant diep Geen versiering.

Yoni, met en een gat.
Grondvlak 30 X 30. Hoog 28.
Arch. Cat. No. 363 c (Inv. 4548).

Vervolg
Not. 1903 103. Bijl. XII.

p.
Desa Simpar.
Gehucht Kenjaren.
Beker voor oflferwater. Als de nummers 807 814a, maar van eenvou-
rand.
diger vorm,
kleiner en met enkelen, eenvoudig omgebogeu
Arch. Cat. No. 815.
heeft belangrijke
Spiegel met toehehoorend handvat; de spiegel een
de het handvat dezelfde teekens als bij No.

verhevenheid aan keerzijde; op
1150—60. 12,7; met handvat 18.

Middellijn lengte
den als No. 1144,

Handvatsel vaneen spiegel van
gewonen
vorm
met in letters den kant.

inscriptie gefigureerde op eenen
Not. 1882 61.

p.
met olifant relief de ronde zegelplaat.

Ring een en op
weerskanten eindigende
Keten van verguld zilverdraad, lang 32, aan
den kant met den anderen

ineen zilveren staafje, aan eenen een
oog en aan
met Aan den keten bevindt zich een klein langwerpig ver-
kant een haakje.
dat heen schuiwen kan.

siersel, er aan en weer
Not. 1872 129e.

p.
171
Schaaltjes, met ronden bodem en van verzilverd brons(?). Middellijn
17,7—13,3.
Arch. Cat. No. 1697 1700.
Not. 1872 p. 129e.
Kom, als
voren, grijsachtig groen en zeer
geschonden. Hoog 7,5, mid-
dellijn 18.
Not. 1872 129.

p.
Kom binnen wit versierd met kleine

van
verglaasd aardewerk, van en
krulletjes, van buiten roodachtig wit. Hoog 6,3, middellijn 17.
Not. 1872 129.

p.
Kom, vuilwit met blauwen rand aan den bovenkant, binnen en buiten,
en verder versierd buiten met stengels en bladeren, binnen met bet Chineesche
karakter 16.
geluk. Hoog 6,5, middellijn
Not. 1872 129.

p.
(Zie Dr. Yerbeek’s Oudheden Java No.

van 135).
Onderdistr. Wonotoenggal.
Desa Tegalsari.
Metalen blad, brons, geëmailleerd. Sterk buitenwaarts hellende rand,
die boven horizontaal buiten het binnenvlak

van plat bijna naar
eindigt. Op
concentrische cirkels; vlak midden ineen klein

groepen cirkeltje, omringd
door 4 figuren, daaromheen 3 cirkels. Veel

bladvormige concentr. meer naar
buiten 5 concentr. cirkels, en iets verder 6 concentr. cirkels. Diameter (van

nog
buiten): ruim 38,5.
Not. 1900 50. Bijl. XVII.

p.
Mei alen blad, brons, geëmailleerd. Hooge, niet

erg
buitenwaarts hel-
horizontaal buitenwaarts
lende rand, van boven plat en bijna eindigend. Op
het binnenvlak concentrische cirkels verschillende afstanden: in het

groepen op
midden één kleine, dan 3, daarna eens 3, vervolgens 5, en eindelijk 6.

nog
Diameter buiten); 34.

(van
Vervolg Arch. Cat. No. 1777J (luv. 4144).

p.
172
Metalen brons, Yan ouderen plat. Schuin

blad, groen geëmailleerd.
opslaande rand, minder schuin hellende dan b.v. 1802/; etc., eindigend met een
kleinen rand buitenwaarts. Op het binnenvlak, voorzoover zichtbaar, geen

ver-
siering. Diameter (van ruim 45.

buiten)
Vervolg Arch. Cat. No. 1802</ (Inv. 4142).

p.
VI. District Soebah.
Desa Limpoeng.
Voor de pasanggrahan staan:
met de onder
1. Nandi, liggende op een
vierhoekige steenplaat pooten
het lijf Om den hals band dragend. Linker hoorn, linker

geslagen. een oor
rechter hoorn Dik ouder kalk zittend: de

geheel, gedeeltelijk weggebroken.
de hoeven, staart, halsband, muil met teer besmeerd.

steenplaat, oogen
en zijn
steenplaat 32 X 60 c.M.
Hoog 45,
2. dikke vierhoekige steenplaat met onder

Nandi, liggende op een
het de linker is gestrekt met den

lijf geslagen pooten; voorpoot naar voren
hoef den hals het bovenste den kop bevindt zich

naar
gebogen. Op gedeelte van
4 c.M. De vertoont de
een diepe trechtervormige uitholling. steenplaat aan
zijden een inspringende bandversiering en aan de hoeken een

uitspringend,
staand, vierkant zuiltje. Dik bekalkt; de steenplaat, de hoeven, de

oogen geteerd,
evenals het midden van den kop, waar van hoven naar beneden een breede
streep over
loopt.
Hoog 42, steenplaat 32 X 64 c.M.
3. Ongedetermineerd beeldje, in zittende houding op een halfrond,
dubbel lotuskussen zonder achterstuk en glorie. Vroeger waarschijnlijk vierarmig.
De beiden voorhanden de knieën, de rechter, waarin knop is

liggen op een
De linker schouder, achterarm linker onderarm

gelegen, naar voren geopend. en
Dwars door den hals

boven het polsgewricht zijn weggebroken. gebroken.
Het hoofd staat er los Het beeldje is zeer verweerd en dik met
op.
kalk en teer besmeerd.
Hoog 56 c.M.
in zittende houding vierkante steenplaat met ach-

4- Qane9a, op een
terstuk. alle handen inde houding; de daarin

Vierhandig, gewone
van aanwe-
173
zige niets te onderscheiden. De slurf, het

voorwerpen meer
bovengedeelte van
het achterstuk de voorhoeken de

en van steenplaat weggebroken. Dik onder
kalk en teer zittend.
Hoog 38 c.M.
5 inzetstuk. flroote
en 6. Monsterkoppen met
uitpuilende oogen
vanaf den neuswortel boven

en naar en
zijwaarts verloopende slangenlijnen.
Hoog 36, breed 47, diep 12 en met inzetstuk 44 c.M.
Van hier afkomstig en in het Mus. te Batavia

opgenomen;
Ring, goud, van den vorm met een paarschen kristal.

gewonen
Not. 1899 2 63. XX.

p. en Bijl.
Oorsieraad, twee stuks, goud, gevormd door twee

bijna even
groote
ringen, welker oppervlakte fraai met bloemwerk is.

gedreven
Not 1899 2 en 63. Bijl. XX.

p.
In het Mus. te Leiden :

opgenomen
Oorsieraden, van goud, een

paar, hol; de eene ring (3312a) beschadigd.
Het oppervlak versierd met Indische bladmotieven.

gedreven Dm. 5,5.
Catalogus Leiden 188, No. 3312 a h.

p.
—
VII. District Bawang.
Desa Deles.
Doekoeh Lemboe.
Ineen de
djagoeng-aanplant op een plek, door bevolking „Sela kasoer”
genaamd, liggen tusschen bamboestoelen verspreid;
(cf. Not. 1868 22—24; Dr. Verbeek’s Oudheden Java No.

p. en van
133).
1. Gane9a, in zittende houding dubbel lotuskusseu

op een
zeshoekig
zonder achterstuk. De voetzolen sluiten niet elkaar bevindt zich

tegen aan; er
daartusschen ledige ruimte 4 c.M. Vierhandig; de voorhanden

een van
zijn aan
weerszijden tegen den buik gebracht, de rechter houdt een stuk olifantstand. De
linker voorhand, beide achterarmen handen, evenals de

en slurf, zijn weggebroken.
De is gekleed in ornaat. Een als Het haar is achter het

god groot slang upawita.
hoofd tot een halfronde glorie opgemaakt. Het beeld is zeer bemost en verweerd.
Hoog 76 c.M.
174
vierhoekige steenplaat met de rechter

2. Nandi, liggende op een voor-
ouder den hals geslagen. De kop en rechterhoek van de steenplaat zijn

poot
Zeer verweerd bemost.

weggebroken. en
Hoog 65, steenplaat 105 X 35 c.M.
3. Drie kleine lingga’s, alle van gelijke afmetingen; van beneden
boven conisch rond zonder

vierkant, naar toeloopend; versiering.
25 10, ronde deel 15), dwarsdoorsnede 7 c.M.

Hoog (vierkant
onder vierkant Zon-

4. Rond zuiltje met een van inspringenden tap.
der versiering.
dwarsdoorsnede den 5 c.M.

Hoog 20, 15, lengte van tap
Twee ronde zonder ieder versierd met acht smalle

5. zuiltjes tap,
bandjes met krul-ornament.
30 32, dwarsdoorsnede 15 17 c.M.

Hoog en en
6. met ronden platten knop boven.

Kegelvormige steen, een van
lijstversiering. De steen draagt krul-

Beneden een uitspringende ronde geheele
het bevindt zich vierkante

ornament. Aan ondervlak een inspringende tap.
diarmeter het ondervlak 41, den tap 12 c.M.

Hoog 74, van lengte van
7. Yoni met tuit, (uit twee stukken); tusschen onderen bovenvlak
in- uitspringende lijstversieringen uitgebeiteld. In het bo-

zijn ojiefvormige en
c.M. c.M. In het

venvlak een aan alle zijden 9 inspringend reservoir, diep 4,5
midden een vierkante sponning van 19 X 19.
73 75 X 78. De tuit
Hoog 76, bovenvlak X 74, ondervlak lang 33,
breed 16 c.M.
8. Voetstuk met beneden- en bovenojief; aan de boeken vierkant
staande zuiltjes. Op bet gladde bovenvlak een rond zuiltje

uitspringende,
(een stuk).
vlakken 32 32; ’t zuiltje 15, dwars-

Hoog 43, aan de X hoogte van
doorsnede 9 c.M.
Twee vierkant bekapte steenen met

gladde vlakken.
9. groote
Lang 127, breed 42, dik 20, en
132, breed 46, dik 34 c.M.

Lang
lederen kliwou wordt door de de

djoemabat bevolking van
naastbijge-
desa’s bij dit beeldwerk geofferd.

legen
175
Desa Wonosari.
x
Aan den voet het 1
van Prahoe-gebergte, /3 paal van
genoemde desa,
kalen
op een aan een
bergrug gelegen plek „Segong” genaamd, staat in eene
verdieping:
1. Retjapada of yoni, verweerd in

zeer en beschadigd, gebeiteld gladde
in- en uitspringende banden, met boven- en benedenojief. De randen van bet
bovenvlak twee
aan
zijden weggekapt.
Hoog 57, bovenvlak 63 X 63, ondervlak 70 74. der tuit

X Lengt 20;
vierkante 15 16, diep 31 c.M.

opening X
2. Voetstuk met boven- benedenojief daartusscben

en en uitspringend
lijstwerk. In het bovenvlak vierkante

eene
opening voor een
lingga.
Hoog 44, bovenvlak 39 X 39, benedenvlak 41 X 41. De

opening 11 X 12,
diep 23 c.M.
3. Drie steenen muziekinstrumenten (bonang’s); een

weinig ruw
afgewerkt, niet zuiver rond.
Hoog 22, 28 en 31; dwarsdoorsnede 36, 41 en 48 c.M.
In bet Museum van het Bat. Gen.

opgenomen:
Desa Si Qlagah
Ring. Koper. Op de ovaalvormige zegelplaat staat eene inscriptie, ver-
moedelijk fri bana in negatief.
Deze ring is dan Nal.

een
zegelring geweest (Zie Br. No. 187). De
cakra ontbreekt bier echter, welk feit vermoeden valscbbeid

een van
opwekt.

Not. 1909 114. Bijl. XV.
p.
Desa Wanar.
gelijk de
Weegschaaltjes, een
paar, aan nummers
1219—1219c, mid-
dellijn 4,3.
Not. 1877 43 llc.

p.
Polsringen, drie stuks, overeenkomende met de nummers 1276—1279.
Not. 1877 p. 43.

176
Gehucht Pagandian.
vier horizontale
Pot, met niet zeer wijden buik, groote opening en ooren ;
geel en onverglaasd. Hoog 18,5.
Arch Cat. No. 1897.
Not. 1877 43.

p.
Desa Babadan-ageng.
vuilwit met blauwe bloemen; middellijn 23.

Schotel van aardewerk,
Arob. Cat. No. 1993.
Not. 1884 p. 112.
Desa Sigemplong.
Doekoeh Pranten.
steenen te zien, die uit bet

Bij deze desa zijn gedeelten vaneen trap
voerde. (Zie Dr. Yerbeek’s

laagland van Pekalongan naar bet Diëng-plateau
No. De werd door mij niet bezocht, daar zij

Oudheden van Java 134). plaats
toch de het Diëng-plateau in behandeling komt.

bij opname
van
In het Mus. te Leiden opgenomen:
Desa Soerdjo.
Gehucht Hardjowinangoen.
soort'van bonang, die de grootere

Zes „peneroes” (kleinere accompag-
neeren), waarvan drie beschadigd, zoomede een beschadigde „tangkep kentjer”,
alle oude herkomst. Het eigenaardige der zes

van koper en van zeer peneroes
vier welke inde thans in gebruik zijnde

is, dat alle voorzien zijn van gaatjes,
deelt mede de de
niet voorkomen. De Heer Pleyte dat, gegeven gaatjes en
dunte van het metaal, deze

peneroes vermoedelijk weegschaal-bakken zijn.
het reeds meerdere soortgelijke bezit, adviseert

Waar Gnootschap voorwerpen
Museum Leiden.
hij tot
opzending naar het Rijks Ethnographisch te
Not. 1909 144—145, 8.

p.
Diëng=plateau.
(voorzoover
in Pekalongan liggende).
de relief staand
Spiegelhandvatten, met op eene zijde en een men-
het lichaam als No. 1823

schenbeeld, met de armen langs afhangend, en
de andere boom, zich slang kronkelt.

2369, op zijde een waarom een
Hoog 5,2 c.M.
Leiden 167, No. 1855.

Catalogus p.
177
Als boven concaaf, met bloem- blad-

Spiegelhandvat. voren, van en
versiersels en relief aan weerskanten. In het midden een gestileerd zittend beeld (?)
of een schildpad (?). Hoog 5,2 c.M.
Ronde doos met deksel, waarop en basreliëf een paard, voortloopende
tusschen struikgewas en door boomtakken omringd. Hoog 3,5 c.M., diameter 7,5 c.M.

p.
Uit deze in het Mus. te Leiden

afdeeling afkomstig en
opgenomen:
Gouden met opstaande ribbetjes den omtrek, die

neusringen om om
drie voorzien Dm. 1 c.M.

en om van dwarsinsnijdingen zijn.

p.
C. Afdeeling Tegal.
VIII. District Tegal.
Kota Tegal.
Inden tuin van den Assistent-Resident staan:
1.
Ongedetermineerd beeldje, in zittende houding op eene steenplaat
achterstuk. beide onderarmen handen

met Tweearmig; en zijn weggebroken.
Het haar is ineen fraaien tooi opgemaakt. De

hoogen, zeer ooren zijn met
versierd, de halsket-
lange zware hangers van
overige versiering zijn nog
armbanden te herkennen. Het is verweerd dwars

ting en beeldje zeer en
door den hals gebroken, het hoofd staat los Het

er
op. voorgedeelte van
den buik, de beenen en voeten, en verder vanaf de onderarmen schuin naar
beneden weggebroken.
Hoog 42.
2. Ongedetermineerd beeldje, in zittende (Buddha)-houding, een

op
dubbel lotuskussen met achterstuk. Tweearmig; de linkerhand inden schoot,

ligt
boven de rechterhand de rechterknie,

naar geopend; was gelegen op (hand en
thans Een
onderarm weggebroken). hooge haartooi, lange oorhangers en een
halsketting zijn te onderscheiden. Het beeldje is wit geverfd, het achter-

nog
stuk zwart geteerd. De linkerhoek het achterstuk is het

van
weggebroken,
lotuskussen beschadigd.
Hoog 45.
Rapport 1912. 12
178
Waarschijnlijk zijn dit dezelfde beeldjes, die het erf

vroeger op van
den Regent stonden, maar daar thans niet meer gevonden worden.
(Zie Dr. Verbeek’s Oudheden Java No. Verh.

van
lil, en
XXXIII,
1868, p. 141).
IX. District Adiwerna.
Desa Debong Tengah.
Dit beeld is in basreliëf

Qiwa. van goudblik uitgeslagen. In het voor-
hoofd het derde Inde rechterhand stok met versierden

oog. een knop van onder
die achter den boven

en arm
nog naar schijnt te
gaan;
inde linkerhand de
waterkruik (?). Hoog 32,2.
Arch. Cat. No. 517.
Not. 1870 3.
p.
X. District Slawi.
Desa Jomani.
Er liggen drie plekken in die allen denzelfden

genoemde desa, naam
nasi” hebben. Een, rechts den

„soemoer aan
weg van
Balapoelang naar
Kaligimber, is een natuurlijke bron; schuin den anderen kant

tegenover, aan
dien met steenen omheinde

van
weg, een een muur
begraafplaats; de derde
ligt midden inde sawah’s, bestaat uit twee

en
natuurlijke bronnen, onder
groote
hoornen met steenen omheind. Hier wordt eiken

en een muur
Djoemahat kliwong
door de bevolking geoflerd. Het kerkhof is 300 meter deze
ongeveer van
plaats
gelegen, doch beeld is deze te vinden. Zie Dr. Yerbeek’s

een
op geen van
plaatsen
Oudheden Java No. 118.

van
(Tijdschr. XLY, p. 492—493).
Desa Lebak gowah.
Vroeger hier Dr. Verbeek’s Oudheden

was een beeldje (zie van Java
No. 116), thans verdwenen. Het zal

op een plek „Ardja” genaamd, hebben
gestaan, doch niemand kon het is.

opgeven, waar gebleven
Desa Lebak sioe kidoel.
In het huis den inl. Darnija wordt in twee bamboemanden

van een pak
oude schrifturen in oud-Javaansche en arabische schriftteekens bewaard. De
bladen in kleine boekdeeltjes

waren
vroeger gebonden. De inhoud is onbekend.
179
Verder werden inde manden vier

opgeborgen: glazen kogels, van
groene en grijze kleur, waarvan de omvang 8,9, 7 en 6,5 c.M. is; twee witte,
langwerpig ronde, 7 X 3,5 c.M.; twee ronde zwarte en een ronde looien
kogel 5 c.M.; benevens koperen met

van een
bonang een glad bovenvlak, zonder
uitholling.
diameter boven 22, beneden

Hoog 6,75, 18 c.M.
(Zie Tijdschr. XLV 487 —488).

p.
Op het erf va,n den inl. Darkima bevindt zich onder bamboestoelen een
groote steen. Het boven de aarde uitstekende beeft

gedeelte den vorm van
een stijl oploopenden en geleidelijk dalenden

heuvelrug. Deze steen wordt door
de desabewoners ~batoe bedil” genaamd.
Hoog ’t einde 27, in ’t midden 39,

aan van voren 19; lang 190 (het dikke
achtereinde 61, het dunnere 129).

voorgedeelte
(Zie Dr. Yerbeek’s Oudheden Java No. 117 XLV p.

van en Tijdschr. 491).
De plek wordt maand onder het branden

eens
per schoongemaakt van
wierook (Zie ook Tijdschr. XLV

p. 491).
In het Mus. van het Bat. Gen. opgenomen:
Desa Lebak sioe lor.
Rinkelaar. Fragment, zijnde een holle versierde staaf, omzet met vier
kleine bellen, bijna den vorm van slangenkoppen hebbende, bol en met een
los in; tusschen die bellen

kogeltje er staat
op
de staaf een conisch uiteinde,
eveneens hol en met een kogeltje er in.
Hoog 14.
Arch. Gat. No. 848.
Not. 1879 104 c 2.

p.
Rinkelaar. Als met vier het

voren, belletjes; conische boveneinde
ontbreekt.
Hoog 11.
Arch. Gat. No. 849.
Not. 1879 104 c 2.

p.
Bellen, gesloten en rond, met een lossen kogel er in ter

vervanging
den klepel; den onderkant vanuit het in
van aan
middenpunt drie rich-
tingen de drie
ingesneden; daardoor
gevormde punten loopen uit in breede
verlengingen, die tezamen een driehoek vormen. Het lichaam der bellen is
180
fraai versierd met banden en bloemwerk. Bovenop een knop, die den vorm van
of heeft. Dr. Yerbeek’s Oudheden Java No. 117).

een ring oog (Zie van
Arch. Cat. No. 1019—1020.
Not. 1879 p.
104 c.
Desa Pendawa.
bet erf den inl. Lebeh staan:

Op van
Rasgah
1. Steenen mortier (batoe loempang). Een onbekapte vrij groote
riviersteen, die van boven, in ’t midden, komvormig is uitgehold.
diameter de 14.
Hoog 32; van
uitholling 25, diep
mortier Een platte, ronde steen, in het

2. Steenen (batoe loempang).
midden, van boven naar beneden, trecbtervorming doorboord.
diameter 35; boven 12, beneden 4. (Zie Dr. Ver-

Hoog 15; uitholling
beek’s Oudheden van Java No. 115).
Vóór het padi-planten, worden door de desabewoners

op
deze plaats
offerfeestelijkheden gevierd.
Desa Doekoehsalem.
Steenen mortieren (vijf stuks), vaneen

grove steensoort, zeer ver-
In alle bevindt zich de

weerd en gedeeltelijk gebarsten. komvormige uitdieping,
10, 11 8 e.M.; diameter 17, 4,6, 10 8 c.M. De steenen zijn

van 22, 13, en en
allen inde sawah ~Blok Pasir Djaja” onder grooten

bekapt en liggen van een
assemboom.
Dr. Yerbeek’s Oudheden Java No. 114).

(Zie van
Desa Slarang 11.
hier beeld (zie Dr. Verbeek’s Oudheden

Vroeger was een beschadigd
Java No. thans verdwenen.

van 101),
Uit deze desa in het Mus. het Bat. Gen.

afkomstig en van
opgenomen:
Twee doozen, inden vorm van langwerpig ronde vruchten, met steel
en vier bladeren aan den onderkant; de bladeren ontbreken bij het eene exem-
dun met randen vierkante bloempjes.

plaar. Vervaardigd van
uitgeslagen goud van
12, doorsnede 5,8.

Lengte
Not. 1875 104.

p.
181
Ovale dierklok, brons. De zooals beschreven inden

gewone vorm,
Catalogus (p. Om den onderkant smalle, dikke rand, die

249). een aan weers-
ineen Boven onder

zijden eindigt weinig opwaarts gebogen punt. en een
paar
smalle banden, boven versierd. De bovenaan, ook den

eenigszins ring van
gewo-
nen cylindervorm, is aan een zijde afgebroken. De klepel is een met banden
en ringen versierde staaf, met

bijna onderaan een ronde verdikking. De klok
in fraai Diameter het ovaal inde onderaan 21; inde

gepolijst. van lengte
breedte 15. met den 20. Lengte den klepel 14,5.

Hoogte ring van
Vervolg Arcb. Cat. No. 986d (Inv. 4233).
Not. 1900 93 h. XVII.

p. Bijl.
Desa Selapoera.
Op kerkhof, in ’t midden de desa bevindt zich

een van
gelegen, eene
hoeveelheid roode baksteenen, bijna geheel verweerd en met een dikke laag
mos bedekt. Naar het schijnt, zijn zij om een

reusachtigen waringin-boom
groen
djatiboom deze steenen zijn

en een zeer grooteu opgestapeld. Ettelijke van
dezer steenen heeft in ’t midden ronde 8

nog gaaf, een een doorboring van
c.M. diameter; breed

afmeting: lang 37, 22, hoog 9,5.
dezen steenheuvel staat brokstuk beeldwerk, door de

Op een vaneen
bevolking ~tjandi Andjing” genaamd.
Van het beeld is het voorste den kop te zien

nog maar gedeelte van
(mond en tanden); waarschijnlijk vaneen

Op een kleinen afstand bezien,
naga.
het brokstuk zittenden kikvorsch.

lijkt op een
Hoog 41 (brokstuk).
Eiken djoemahat wordt door de desabewoners bij dit beeldwerk

kliwong
geofferd.
Desa Panaroekan.
bevond zich hier steenen mortier (Zie Dr. Verbeek’s Oud-

Vroeger een
heden van Java No. 112), thans verdwenen.
Desa Bloeboek.
Dr. Verbeek’s Oudheden Java No. 99, hier

Volgens van was
vroeger
een beeldwerk, thans niet meer te vinden.
In het Museum van het Bat. Gen opgenomen:
Desa Doekoehwaroeh.
Staande, bij de voeten afgebroken; Amitabha in het

Padmapani. maar
hoofdtooisel, inden hals de eener ringvormige glorie. De rechterhand

sporen
182
het stuk verder afgebro-

als No. 628; inde linkerhand, naast lijf, een vaneen
ken bloemstengel.
Hoog 13,7.
Arch Cat, No. 628a.
Not. 1884 60.

p.
Desa Benda.
Zittende rond lotuskussen met

Ongedetermineerd beeldje. op een
vierkant voetstuk. Gewone Vier al de handen ledig. Het

veriering. armen, maar
linkerbeen het kussen de rechtervoet staat met de knie

ligt op en er op
naar
boven. Hoog 7.
Not. 1884 42; zie hierboven 52.

p. p.
Desa Beran.
Gouden met ovale het woord rabat.

ring zegelplaat, waarop
Arch. Cat. No. 1371c.

Vervolg
Not. 1891 p.
22. Bijl. XII.
Desa Kalisapoe.
Ovale als beschreven inden 249. Hoog 26

dierklokken, Catalogus p.
27, doorsneden over de uitstekende punten van den onderrand 29,5—7,5.
Arch. Cat. No. 991, 993 en 1001.
Not. 1878 70 II
p. g.
kleiner dan de Nos. 1014—1022, boven

Bel, aanmerkelijk en van een
plat, rond plaatje als knop. Hoog 3.
Not. 1878 70 II
p. g.
Als No. 1107; 9,5; lang met handvat 15; dit laatste
Spiegel. middellijn
als bij No. 1170.
Not. 1882 100.

p.
Ketting. Vijf fragmenten.
Not. 1878 70 1.
p. g.
183
Ketting brons; fragment bestaande uit dunne

van
eenige langwerpige
schakels met een haakje aan het eene uiteinde.
Not. 1878 70—71 1.

p. g.
Ketting, als bestaande uit drie

voren. Fragment groote schakels.
Not. 1878 70—71 1.

p. g.
Voet- of bovenarmringen, stuks, eenigszins kleiner dan No.

negen
1265, en derhalve vermoedelijk polsringen.
Not. 1878 70 II
p. g.
Voet- of vier stuks, bestaande uit ronde staaf

bovenarmringen, eene
brons, de eenigszins dikkere uiteinden langs elkaar heen

van waarvan geslagen zijn.
Not. 1878 70 II
p. g.
Voet- of bovenarmringen, vijf paar, als waaronder ook kleinere,

voren,
dus
polsringen.
Not. 1882 100,

p.
Voet- of drie stuks, dun; overigens gelijk

bovenarmringen, zeer maar
aan de nummers 1276 —1277.
Not. 1878 p.
70 II
g.
twee stuks, geheel overeenkomende met het

Polsringen, vorige nummer,
maar kleiner.
Not. 1878 70 II
p. g.
Ringen van koper, stuks, bestaande uiteen dun rond staafje me-
negen
taal, de uiteinden elkaar gebogen zijn.

waarvan
tegen aan
Not. 1878 70 II
p. g.
Wiedmessen, twee stuks, korte breede haaks den

messen bijna aan
ijzeren steel.
Not. 1882 100.

p.
184
in, bet dan

Ellipsvormig stuk ijzer met twee gaten er eene grooter
het andere. Vermoedelijk de verbinding tusschen eenig werktuig en een steel,
het eerste in het de laatste in het kleinere gat bevestigd.

groote,
Not. 1882 100.

p.
7.
Pot, fijn aardewerk, olijfkleurig. Hoog
Not. 1878 71.

p.
vuilwit met opening; zonder eenige

Pot, van porcelein, plat en nauwe
versiering. Hoog 5.
Not. 1878 71.

p.
XI. District Pangkah.
Desa Setoe.
de achterrand niet opstaat, maar eenvoudig

Gongs, waarvan omge-
buitenkant den rand vier afstan-

bogen is; dicht bij den van gaten, op gelijke
den van elkaar, ter bevestiging als klankbekkens ineen muziekinstrument.
Middellijn 18.
Arch. Cat. No. 1066—1067.
Not. 1878 13 II r.
p.
Rivier Tjatjaban.
met verschillende ongeslepen

Ring, van
gewonen eenvoudigen vorm en
steeuen er in, vermoedelijk een kunstproduct.
Not. 1878 p.
13 r.
In het Mus. te Leiden

opgenomen:
Desa Bogaren kidoel.
hurkenden met uit-

Oorsieraad, effen, versierd met een vogel (eend)
vlerken. Lang 1,8 c.M.

gespreide
Cat. Leiden 186, No. 2668.

p.
185
XII. District Balapoelang
Desa Balapoelang lor.
In het djatibosch, halven paal den

ongeveer een van
Balapoelang aan
grooten Banjaranjar, met riviersteenen omheinde

weg naar
op een
plaats „Bedji”
genaamd, staan:
1. Steenen mortier, inden overeind staande,

vorm vaneen
afge-
knotte, in het bovenvlak alle 10 c.M.

vierzijdige pyramide: een van zijden
inspringend en 5 c.M. diep reservoir. In het midden van dat reservoir een
komvormige uitholling. De rand van één van de zijden van het bovenvlak
weggebroken.
Hoog 65, bovenvlak 90 X 77, beneden 40 X 34, diameter der uit-
holling 23, diep 17.
2. Steenen mortier, onbekapte riviersteen, inden

een
vrij groote
vorm vaneen overeind staanden driehoekigen kegel; in het midden van het on-
regelmatig bovenvlak een ronde komvormige uitholling.
Hoog 53, de kanten van het bovenvlak 65, 48 en 53; diameter van
de
uitholling 20, diep 14.
(Zie Dr. Verbeek’s Oudheden Java No.

van 103).
In het Mus. van het Bat. Gen. opgenomen:
Desa Balapoelang.
ten den Heer W. Buurman

Tempajan, geschenke ontvangen van van
Vreeden.
Not. 1893 27, 2°.

p.
Desa Djatimerta.
Rivier Pagerajoe.
Kinnara, het bovenlijf met boofdtooisel,

vaneen man een
hoog
eindigende ineen ring; beneden het lijf twee staart

aan
vleugels, een en
vogelpooten. Staande klein rond voetstuk. Inde handen blaasin-

op een lang
strument van vreemden vorm. Het geheel is vermoedelijk het bovenstuk eener
lamp geweest. Hoog 15,5.
Vervolg Arch. Cat, No. 767 h.
Not. 1889 153. Bijl. XI.

p.
Zie Dr. Verbeek’s Oudheden van Java No. 102.

186
Desa Batoe=agoeng.
6 stuks, bestaande uiteen ronde

Voet= of bovenarm-ringen, koper,
de dikke uiteinden elkaar heen geslagen zijn. Diameter

staaf, waarvan langs
10 tot 7,5.
Arch. Cat. No. 1273J. (Inv. 4489—4494).

Vervolg
Not. 1902 96 d. Bijl XX.

p.
Desa Doekoehrandoe.
’t Deksel
Doos met deksel, zilver. Niet zuiver rond, acht gebogen zijden,
boven versierd met relief. De zijden versierd met drijfwerk.

van bloemfiguren en
Onderaan een lage staande rand als voet. Diameter 23. Hoog (met deksel) 10,5.
Not. 1902 52, 4. Bijl. XX.

p.
zilver. Zoowel de wanden als het deksel

Potje (tjoepoe), Zeskantig. zes
nieuwerwetsch. ruim 6.
zijn ajour gewerkt. Schijnt Hoog
Not. 1902 52, 4. Bijl. XX.

p.
Kom (bokor), zilver. Ronde kom zonder voet en zonder eenige versiering.
Diameter boven 19, hoogte 6.
Arch. Cat. No. 1709a (Inv. 4445).

Vervolg
Not. 1902 52,4. Bijl. XX.

p.
Diameter
Kom (bokor), zilver. Zonder voet en zonder eenige versiering.
boven 17,5, hoogte bijna 6.
Arch. Cat. No. 17095 (Inv. 4446).

Vervolg
Not. 1902 52,4. Bijl. XX.

p.
XIII. District Boemidjawa.
Desa Boemidjawa.
Doekoeh Batansari.
staan;
Op een plaats genaamd „Tjandi Lingga”
Dr. Verbeek’s Oudheden Java No. 120 en Tijdschr. XLV 506).

(Zie van p.
beneden vierkant, boveneinde achthoekig; aan elke hoek van

1, Lingga,
het vierkante gedeelte is een staand driehoekig palmetje als versiering uitgebeiteld.
40, bovendwarsdoorsnede 39.

Hoog 69, vierkant 15 ; achtkant 54, ondervlak 38 X
187
2. Voetstuk, waarvan de tuit is weggebroken. Beneden- en bovenojief.
Bij het middengedeelte iederen hoek 1 c.M. vierkant

aan een
uitspringend, opstaand,
zuiltje. In het bovenvlak ronde Rechterhoek

een
komvormige uitdieping. en de
randen van het bovenvlak weggebroken. Zeer verweerd en onder het mos zittend.
Hoog 46, bovenvlak 41 X 41, benedenvlak 45 X 45; diameter van de
uitdieping 11, diep 3.
3. Spuier met gooteinde; zeer verweerd en bemost. Aan het vooreinde van
den spuier is basreliëf

een menschelijk gelaat en
gebeiteld, terwijl een rond spuigat
4 c.M. den mond moet voorstellen. 27, vooreinde

van
Hoog lang 26, gooteinde
85 ; breed 20 het 13 ; breedte het kanaal

; hoogte van gooteinde van 8, diepte 5.
4. als No. 3, zonder dezelfde

Spuier maar versiering; van
afmetingen.
5 6. vlak
en Topstukken, vierkant, van onder, trapsgewijze uitsprin-
gend, schuin boven 31

naar
toeloopend (dakvormig). Hoog en 22, ondervlak
39X41 en 29X28, bovenvlak 18X17 en 14X14.
7. Voetstuk voor een lingga; tusschen beneden- en bovenojief aan de
hoeken 3 c.M. staande vierkante In het boven-

uitspringende, zuiltjes. gladde
vlak vierkante 15X16, 9. bovenvlak 35 X

een opening van diep Hoog 26; 34,
benedenvlak 41X41.
8. Brokstuk vaneen gooteinde.
Hoog 14, lang 41, breed 22. De goot breed 9, diep 7 (brokstuk).
9. Tjandi-steenen (14 stuks), vierkant bekapt, van verschillende afme-
tingen.
Lang 15-82; breed 22—26; dik 12-16.
Desa Sidjanggleng.
(koper) met ronden in ’t midden

Bonang een verhoogden knop van
het bovenvlak.
Hoog 6,5, diameter boven 28, beneden 25; de diameter 7, hoog 3.

knop
Inden grond gevonden, ineen tegalveld (thans sawah) op een plek
genaamd ~Toek Boelakan”. Het bevindt zich in het bezit van den inl. Kastia.
Desa Moentjanglarang.
Doekoeh Pereng.
Steenen martevaan ? Op bet erf den inl. Bok bevindt zich

van
Retong
een beschadigde, rondbuikige, naar boven nauwer wordende, uitgeholde steen, met
188
vlakken bodem (in den vorm vaneen vat). Bovengedeelte weggebroken. Hoog
dikte de wanden 6
31, diameter beneden 26, in ’t midden 36, boven 31; van
en 7 c.M.
(Zie Tijdscbr. XLV p. 513).
Desa Moentjanglarang.
Doekoeh Keseran.
Golok”:
Op een plaats genaamd „Tjandi Karang
No. XLV 514).

(Zie Dr. Verbeek’s Oudheden van Java 110; Tijdscbr. p.
1. Gane9a, in zittende houding, met

op
elkaar liggende olifantspooten,
achterstuk. de de handen
zonder onderen Tweearmig; armen gebogen en aan
buik de rechter houdt stuk olifantstand,

weerszijden tegen den gebracht; een
iets dan de
waarvan het ondereinde op
de knie steunt, de linkerhand, lager
waarin het uiteinde de slurf rust. De olifants-

rechter, houdt het etensbakje, van
is zonder haartooi. De ooren

kop heeft van boven een vierhoekigen vorm en
de schouders rustend. De slang als

staan aar weerszijden van den kop af, op
is verder nog buik-

upawita. Arm-, polsen enkelringen. Aan de ruggezijde een
band te onderscheiden. Rechteroor beschadigd.
Hoog 49.
de lin-
2. in zittende houding zonder achterstuk. Tweearmig;
het midden den buik, omvat den naar beneden

kerarm de hand, in voor
gebogen,
De rechterhand is iets den rechter-
hangenden slurf, die inde hand eindigt. voor
verweerd. Het haar is van voren

heup gebracht, het daarin gehouden voorwerp
achter dooreen rond dik snoer bijelkaar gehouden, en hangt

naar gestreken,
beneden.
over den
rug
in twee gedeelten (lijkende op paardenstaarten) lang naar
het schuin
Het grootste gedeelte van den rechterarm, ondergedeelte naar
boven tot onder de linkerheup weggebroken. Het beeldje is zeer ruw bewerkt,
verweerd en bemost. Hoog 32 (brokstuk).
Een verweerd beeldwerk, in hurkende

3. Polynesisch beeldje. zeer
borst smedi houding).

houding, beide handen in ’t midden voor de (moedja
Verder niets te herkennen.
Hoog 48.
rivier-
4. Beeldwerk(?). Op een onbekapten, zeer poreuzen, gewonen
haartooi terwijl den

steen een menschenhoofd met fraaien uitgebeiteld, aan
dien steen basreliëf gebeiteld is.

rechterkant van een arm en
Hoog 47.
189
5. Topstuk, beneden vierkant, schuin

van trapsgewijze inspringend,
boven toeloopend. De trappen zijn door verticaal

naar
ingebeitelde voegen
in kleine vierkantjes verdeeld. Aan het ondervlak bevindt zich een aan alle
zijden vierkant inspringende nok.
ondervlak boven
Hoog 34, 23X23, 8X8; nok 12X12, lang 7.
6. Lingga, beneden vierkant, in ’t midden boven

van
achthoekig en
rond. Tusschen het achtkante ronde deel twee dunne 1

c.M. uit elkaar
en
/2
liggende ringen als versiering.
Hoog 89 21, achtkant ronde deel ondervlak 22 X

(vierkant 24, 24), 22,
dwarsdoorsnede boven 22.
Desa Benda,
Doekoeh Qlempang.
onder
Op een heuveltop, een
grooten bajoeboom, staat op een met rivier-
steenen „Djamboe
belegden grafheuvel Dipa” genaamd een:
(Zie Dr. Verbeek’s Oudheden Java No. XLV p.

van
121, Tijdschr. 509).
Polynesisch beeldje. Ineen langwerpig ronden, onbekapten steen en
basreliëf gebeiteld een menschelijk figuur in hurkende houding, beide handen
in het midden de borst in smeekeude Zeer

voor houding. ruw
afgewerkt.
Hoog 46.
Desa Tjintamanik.
plaats „Ardja Manik”

Op een
genaamd staan
tegen een
grooten rivier-
steen opgesteld:
1. Polynesisch beeldje. Op een driehoekigen, langwerpig bekapten
steen menschelijk lichaam basreliëf

een en gebeiteld, aan twee van de
gladde
vlakken dien steen De handen in het de
van naar voren wijzende. midden voor
borst in smeekende houding. Het beeldje is zeer verweerd.
Hoog 26.
2. Een zelfde als No. 1,

Polynesisch beeldje. gedaante maar
op een
ronden, zuilvormig bekapten steen.
Hoog 29.
3. Beeldwerk. Op een rondachtigen, langwerpigen, zeer steen

poreuzeu
een ronde bol aan het boveneinde uitgekapt.
Hoog 25.
(Zie Tijdschr. XLY p.

515 517).
190
Desa Qoenoeng Agoeng.
Op den top van den heuvel Goenoeng Goetji een tempajan, van
vat. Vlak den

grijs aardewerk, verglaasd, inden vorm vaneen buikig aan
bals Aan bet conische tot bals

bodem, boven ineen korten uitloopend. over-
gaaude gedeelte
vier kleine ooren. Een weinig verweerd, doch geheel gaaf. Hoog
den bals 8.
04, diameter boven 34, in ’t midden 51, beneden 20; lengte van
lederen djoemabat kliwong wordt bier door de desabevolking geofferd.
XLV 515),
(Zie Tijdschr. p.
is in bet Mus. bet Bat. Gen. opgenomen;

Uit deze desa afkomstig en van
overeenkomende met No. 1056, maar met vier gaten

in
Qong, vorm
tot hetzelfde doel als boven. Middellijn 18.
Arcb Gat. No. 1060.
Not. 1880 58.

p.
Desa Bawangan.
„Tjandi Batoer” liggen:

Op een plaats genaamd
steenen.
Drie bekapte, rechthoekige tjandi
54, breed 27.

Hoog 12, lang
Java No. XLV p. 508).

(Zie Dr. Yerbeek’s Oudheden van 119; Tijdschr.
district is in bet Mus. het Bat. Gen.

Uit dit afkomstig en van opgenomen:
vol-
Ovale dierklok, brons, ongewoon
klein van afmetingen. Overigens
komen de bekende groote ovale dierklokken. (Gat. p. 249). Bovenop

gelijkend op
met smalleu baud. De klepel ontbreekt. Diameter 3,7. Hoogte 3,3.

een ring
Vervolg Arcb. Gat. No. 1007d (Inv. 4409).
Not. 1902 41—42 en 48,3a. Bijl. XX.

p.
XIV. District Djatimerta.
Desa Sanganajoe.
riviersteen. Het uit de

Op den heuvel ~Meoe” een onbekapte, gewone
vierkanten met oneffen boven-

aarde stekende gedeelte beeft een bijna vorm een
bedekt met
vlak. naar eene zijde, een schuin inden grond verloopend vlak,
bobbels en kuiltjes. Deze steen wordt door de bevolking „batoe matjan” ge-
is breed 81, 155.

naamd. Het uit den
grond stekend gedeelte boog 65, lang
XLV 506 onder desa Tjaroes).

(Zie Tijdschr. p.
191
Desa Soenlarsih.
Doekoeh Simpar.
Op een plek genaamd „Ardja Koetjang” staan:
1. in het
Beeldwerk, beginstadium. Hoofd en schouders yan een men-
schelijke gedaante, uiteen

langwerpiger), eenigszins ronden steen uitgekapt.
Zeer lomp en ruw bewerkt.
Hoog 46.
2. feteenen zuil, rond, ouder

van een gelijk vlak, van boven en van
binnen
cyliudervormig nitgehold, de
omwandiug bijna geheel weggebreken.
Hoogte het
van
overgebleven gedeelte 61, van de
nog aanwezige omwan-
ding 7, diameter boven 43, beneden 59; dikte de 8.

van
omwanding
van
122).
Desa Kedawoeng
Doekoeh Balatjina.
Op een bergtop „Goenoeng Bantjana” ineen koffietuin een:
Polynesisch beeldje, en basreliëf

gebeiteld op een langwerpicren, drie-
hoekig bekapten steen; aan twee vlakken van dien steen een menschelijk wezen
in hurkende
houding, aan eender hoeken naar voren wijzende. De handen
het midden de borst

voor van
gebracht (smeekende houding)
Ploog 47. (Zie Dr. Verbeek’s Oudheden Java No.

van
123).
Desa Simpar.
Vlak naast de
pasanggrahan, onder
groote oude boomen, een plek
,Tjnncli Naladjiwa genaamd. Tusschen de wortels dier boomen liggen groote,
onbekapte, deels
gebarsten riviersteenen. Deze plek wordt eens
per maand
gereinigd, eiken Djoemahat

en
kliwong wordt door de bewoners uit de
naastbij
gelegen desa’s hier geofferd.
Desa Pendjalakan.
Uit deze desa zijn afkomstig, en in het Mus. het Bat. Gen.
van
opgenomen :
Bidschellen, van boven versierd met stier. beiden

een
Bij verrijst aan
weerszijden den stier bloemornament

van een
driepuntig waarvan
de middelste zich
geleidelijk punt ontwikkelt en de twee andere
terugtreden.
Arch. Cat. No. 861 en 862.
192
Desa Soembarang.
Doekoeh Bodjon.
inde kali Tok, welke steen ineen

Een riviersteen
groote gewone
schuin naar beneden loopend glad vlak drie, 6 en 11 c.M. uit elkaar liggende,
Deze steen wordt ~Batoe kaki koeda ge-

gaten vertoont.
ronde, vuistgroote
dooreen wild zouden
daar de volgens de desabevolking, paard
naamd, gaten,
zijn getrapt.
Desa Kali=djamboe.
Doekoeh Srojeh.
boomen, drie met nvier-

Aan de kali Sangka, onder groote gewone
Onder de stee-
steenen bedekte aardheuveltjes (op een begraafplaats lijkend).
nen bevindt zich ée'n, die den vorm heeft van twee aan elkaar gegroeide
4 c.M. uitloo-
kleine de kleinere een kegelvormigen, langen
kogels, waarvan
vertoont. Deze steen wordt door de bevolking „Koetjing” genaamd.

per
den geheelen steen 34, omvang van den grooteren kogel 37,
Hoogte van
van den kleineren 32.
Desa Qoenoeng Djati.
plek vlak de rivier Pepè aan den ingang van

„Tjandi Tjoetji”, een aan
de desa gelegen. Die plek wordt eiken djoemahat kliwong gereinigd, waarbij
hebben.
salamat’s en offerfeestelijkheden plaats
D. Afdeeling Pamalang.
In het Mus. van het Bat. Gen. opgeuomen;
XV. District Pamalang.
Desa Saradan.
stuks. Diameter 6 tot 7.

Armbanden van
agaat. Vijf
No. 1288a 4672 4676).

Vervolg Arch. Cat. (Inv.
2. Bijl. XX.
Not. 1904 p. 62,
Desa Kaboenan.
Slechts den voet

Keteltrom, gaaf, doch zeer geoxideerd exemplaar. aan
eeuige onderdeeleu der versiering

een weinig beschadigd.
Met uitzondering van
193
deel de de hoofdzone bet bovenvlak,

en een van
voorstelling op van schijnt
deze trom in dien de trom

vorm en versiering gelijk aan van Tonkin, z.
g. van
Moulié bij Heger. Hoog 49.
Vervolg Arcb. Cat. No. 10706 (Inv. 5059).
Not. 1909 199 en Not. 1910 52. Bijl. 111.

p. p.
Waloehrivier.
Pot, okergeel en niet verglaasd. Vier horizontale ooren. De bovenrand
Inden buik is later horizontale

zwaar beschadigd. een
gleuf aangebracbt.
Hoog 18.
Vervolg Arcb. Cat. No. 18986 (Inv, 4160).
Not. 1902 68 f. Bijl. XX.

p.
Desa Widoeri.
massief goud, gevonden bij bet bewerken sawab in deze

Ring, vaneen
desa. Op het behoud den werd prijs

van
ring geen gesteld.
Not. 1906 105, 13.

p.
Desa Petaroekan.
Een kistje met uit deze desa, werd

eenige voorwerpen, afkomstig wegens
geringe arcb. waarde teruggezonden.
Not. 1910 p. 70,12.
Desa Serang.
Pot met deksel; wit blauwe bloemen. 10.

met Hoog
Not. 1878 p.
81.
Pot wit porcelein met blauwe bloemen, bals

van nauwen en vrij wijden
buik. Hoog 7,2.
Not. 1878 81.

p.
Pot, grijsacbtig wit, zonder bloemen. Hoog 7.
Not. 1878 81.

p.
Desa Bandjaran.
Gouden knoopje met inscriptie, onder het baden gevonden, in banden
van den Conservator.
Not. 1904 58 c.
p.
Rapport 1912. 13
194
XVI. District Tjomal.
Desa Karang Montjok.
Voet= of Zes stuks als No. 1269

armringen. en vlg.

Vervolg
Not. 1887 p. 48.
XVII. District Randoedongkal
Desa Randoedongkal.
Wajrasattwa. Ovaal lotnskussen drie ovale met

op poolen en glorie
vlammeurand achter het hoofd. Achter aan het kussen een ter van
oog opname
het achterstuk, dat ontbreekt. Handen als het vorige 19.

nu nummer. Hoog
Not. 1884 119.

p.
Desa Kadjene, Bosch Wanalaba.
Armbanden, dun hol met bloemwerk. Een

van
goud, en
gedreven er
van is in twee stukken.
Vervolg Arch. Gat.. No. 1274d (Inv. 4685—4688).
Not. 1904 58. Bijl. XX.

p.
Oorsieraden, goud. Groote aan één kant ringen van fraai,

open ge-
dreven hol met klei In drie niet

goud, en opgevuld. stukken; compleet.
Arch. Gat. No. 1469/ (Inv. 4683 4684).

Vervolg en
Not. 1904 58. Bijl. XX.

p.
XVIII. District Banjoemoedal.
Desa Banjoemoedal, tevens distr. hoofdplaats.
Voor de pasanggrahan zijn opgesteld:
in zittende houding met de beenen elkaar

1. Qane9a, over
geslagen
Het beeldje heeft achter- noch onderstuk.

(in buddha-houdiug). Tweehandig.
De armen inde ellebogen gekromd, de handen aan

weerszijden tegen de
borstkas inde rechter stuk olifantstand, inde linker het uitein-

gebracht, een
de der slurf het den is

(geen etensbakje). Op bovengedeelte van kop een
menschelijk gelaat en twee naar boven omgebogen olifantstanden en basreliëf
gebeiteld. De olifantsooren staan aan weerszijden van den achterkop de schou-

op
ders zullen waarschijnlijk tevens

glorie voorstellen. Het haar is
en een
glad naar
achter gestreken en hangt over den nek naar beneden. Het linkeroor voor de
195
helft, beide voeten onder de enkels Van de

en
weggebroken. versiering zijn nog
pols- _en enkelringen en een upawita te onderscheiden. Verweerd en bemost.
Het beeldje is den heuvel

afkomstig van
Sigolek, desa Gamboewan.
Hoog 42.
2. Polynesisch beeldje? Een in hurkende

aapacbtig wezen
houding.
Tweehandig. De linkerarm het schuin

hangt, voor lichaam, naar beneden, de
hand de de rechterarm is
op rechterknie, weggebroken. Het haar was glad naar
achter gestreken Zeer verweerd

(thans weggebroken). en bemost, niets verder
te herkennen.
den heuvel desa

Afkomstig van Golok, Karangsari.
Hoog 34.
3. Polynesisch beeldje? Twee meuschelijke gedaanten in hurkende
houding met den

rug aan elkaar
geleund (een stuk). ledere figuur is
tweearmig; de
handen zijn in het midden de borst

voor gebracht met den
handrug naar den bui-
tenkant wijzende de is
en
vingertoppen tegen elkaar. Het beeldje zeer verweerd.
Afkomstig den heuvel Golok, desa

van
Karangsari.
Uit deze desa afkomstig en in het Mus. van het Bat. Gen.
opgenomen:
brons. Tweearmig; zittende in diamantenpose op een lotuskus-
dat rust voetstuk

sen, op een plat rechthoekig met een lichte
verhooging.
Aan de beide linkerhoeken is dit voetstuk Van
beschadigd. de
groote ronde
glorie, die het lichaam omgaf. is alleen een

fragment aanwezig, waarop een
parelrand zichtbaar is. de handen

Op naar voren gebrachte ligt eene
geopende
bloem (lotus). Inde haartooi zit Boven
een
Buddha-beeldje (?). de ooren
draagt oorblaadjes, voorts haarlokken,

ze
afhangend over de schouders, en
lange oorhangers, halsketen, boven- en

benedenarmbanden, enkelringen en een
kleedje in limarpatroon met vertikale bloemmotieven.

strepen en Om de boven-
is band die achter den De

armen een
geslingerd, rug doorloopt. slippen, die
vermoedelijk tegen de
glorie waren uitgespreid, zijn afgebroken. Hoog 10,7.
Vervolg Arch. Cat. No. 689b (Inv. 4999).
Not. 1909 157. Bijl. XV.

p.
Desa Walangsanga.
Doekoeh Midjen.
Eén K. M. ten Westen de doekoeh ineen

van
Midjen, djagoengveld,
met riviersteenen omheinde 2,80
op een plek, X 2.80, „Watoe kaki kaki”
ge-
naamd, twee beeldjes:

van
124).
196
1. Een verweerd bewerkt beeldje

Polynesisch beeldje. zeer en ruw
in de ietwat
hurkende bonding. Tweearmig; armen, gekromd, hangen langs
het lichaam naar beneden, de handen voor de knieën. Het glad naar achter
haar is Niets verder te onderscheiden.

gestreken tot een
wrong opgestoken.
Hoog 118.
2. Een verweerd onder klei

Ongedetermineerd beeldje. zeer en
zittend bovengedeelte vaneen tweearmig beeldje, met achterstuk en glorie.
Het haar is tot fraai tooisel De met ronde

een hoog opgemaakt. ooren zijn
versierd. tot den buik afhangende halsketting. De

knoppen Draagt een op
armen zijn onder den ellebogen weggebroken. Dwars door den buik gebroken,
ondergedeelte mankeert.
Hoog 29 (brokstuk).
Doekoeh Qoemilan.
Een halve K. M. ten Oosten van genoemde doekoeh, vlak aan de rivier
Painjen, eendoor vier

groote woeroe-boomen beschaduwde plek, ~Pendapa’’
op
staat:
genaamd,
dik 18 X 15.
Een brokstuk vaneen vierkante ruw bekapte zuil. Hoog 52,
meter verder, den oeverkant dezelfde rivier,

Vijftig aan rotsacbtigeu van
„tjandi Hier wordt door de naast

een plek genaamd Rouggeng”. bijgelegen
jaar onder de gebruikelijke feestelijkheden geofferd.

desabevolking eens per
Desa Gamboewan; Heuvel Sigolek.
Op den top van dien heuvel staan;
1. Ronde steenen zuil, aan het ondereinde vlak, van boven en binnen
Hoog 74, diameter de

uitholling 23, dikte de
cylindrisch uitgehold. van van
omwanding 5,5; aan het ondervlak 34, diepte van de

uitholling 38.
2. Brokstukken van vijf zelfde zuilen, waarvan bij twee een klein
nog
behouden diameter 36 —38.

deel van de
omwanding is gebleven. Hoog3348,
3. Drie sluitstukken of stoppen, den onderkant

kegelvormige aan een
aan alle kanten 6 c.M. inspringende ronde tap, lang 7.
37 zonder diameter het ondervlak 35.

Hoog tap; aan
4. Brokstuk vaneen Olifantskop en schouders.
Hoog 26 (brokstuk).
197
Yan dezen heuvel is het thans

afkomstig voor de
pasang-
te Banjoeinoedal 194'.
grahan (pag.

van 124).
Desa Karangsari.
Op den heuvel „Golok” afstand de

op een paal van doekoeh Si Bobok,
met andoug-boompjes
een
omplant vierkant plekje, belegd met
platte steen-
fragmenten, benevens een 0,78 M. overeind staand stuk steen.

Op deze
plaats
wordt eiken djoemabat kliwong door de desabewoners geofferd.
Van bier beide

zijnde beeldjes, tbans voor de pasanggrahan te Banjoe-
moedal staande, afkomstig (pag. 195).

van
125).
Desa Njalembang.
Van bier in het Mus.

afkomstig en van het Bat. Gen.
opgenomen:
Beker, brons, met ronden bodem en eenigszins naar buiten loopenden

rand. De voet ontbreekt. Diameter boven 12: hoog 7,8.*
' o
Vervolg Arcb. Gat. No. 1723e

(Inv. 4071).
Not. 1904 61. XX.

p. Bijl.
Kom of beker, brons, met ronden bodem zwak buiten

en naar
loopen-
den rand. De voet ontbreekt. Diameter boven 10,7. 6.
Hoog
’ o
Vervolg Arcb. Gat. No. 1723

f (Inv. 4670).
Not. 1904 61. XX.

p. Bijl.
Schaaltje of bakje, brons, Van

geëmailleerd. onderen
nagenoeg plat.
De voet ontbreekt. Geen De bovenrand
versiering. is
tamelijk scherp.
Hoog 4,2, diameter boven 15.
Vervolg Arcb. Gat. No. 1734/r (Inv. 4669).
Not. 1904 61.

P . Bijl. XX.
XIX. District
Watoekoempoel.
Desa Tjikadoe.
Doekoeh Linseng.
Op een heuveltje „Tjandi Ardja” genaamd, op een paal afstand van

Bongas,
den voerenden
aan
grooten, naar Watoekoempoel weg, staan:
198
steen
1. Polynesisch beeldje (?) Op een driehoekig bekapten een
de handen in het
menschelijke gedaante in hurkende houding. Tweearmig;
in smeekende De beenen zijn

midden voor de borst, houding. armen en aan
basreliëf één der kanten moet het

twee
zijden van den steen en gebeiteld,
midden der borst voorstellen. Zeer verweerd en dik onder het mos.
Hoog 68.
Een beeldwerk als

2. Polynesisch beeldje (?) gelijksoortig voren,
de schouders).
maar alleen een soort buste (hoofd, hals en bovengedeelte van
met
Van beneden vlak, staande op een driehoekig bekapt onderstuk, gelijk
bovenvlak.
het beeldwerk 35, onderstuk 39.

Hoogte van
Uiteen riviersteen zijn hoofd

3. Polynesisch beeldje (?) gewonen
borst Zeer bewerkt.

zonder gelaat, hals, schouders zonder armen, en uitgekapt. ruw
Hoog 71.
Alle hier voorkomende steenen zijn onbewerkt. (Zie Dr. Ver-

overige
beek’s Oudheden van Java No. 127).
Desa Toendagan,
Doekoeh Bangsal.
Op een heuval, genaamd „Tjandi Goenoeng Priggi”, zes paal van
staan
Bongas, :
boven bol; in het

1. Twee ronde steenen, van onder bijna vlak, van
bolle
gedeelte een schotelacbtige uitholling. De steenen zijn zeer
poreus en
verweerd.
28 37,
Hoog 41 en 28, omvang
147 en 142; diameter der uitholling en
der 14 17 c.M.
diepte uitholling en
Steenen als rond. Vaneen minder

2. kogel wrijver, langwerpig po-
reuze steensoort.
Diameter 13 X 18.
Desa Modjoelangoe.
Doekoeh Pakoentjen.
doekoeh worden oude papie-

Inde Langar van genoemde bewaard:
in Oud-Javaansche Arabische letterteekens. Het geheel is

ren bladen, en
strook die in 71, 9*/ s c.M. hooge,

feitelijk een 30 C.M. breede, lange papier,
199
velletjes is 32 vellen arabische de vellen

gevouwen, waarvan geheel en overige
de ééue zijde arabische, de andere Oud-Javaansche letters

aan aan dragen.
De inbond is onbekend.
met 98 c.M. vier-

Vervolgens een lans, een langen steel, waaraan een
kante, naar het midden dikker wordende, en naar voren puntig toeloopende
ijzeren piek is bevestigd dooreen 2 c.M. breeden koperen ring. Ook is er een
krisvormig wapen ~arif' genaamd. Het lemmer beeft den vorm vaneen vliegenden
kraanvogel. Twee koperen klinknagels moeten de en ooropeningen voorstel-

oogen
len. Het 22 c.M. is door rottanbanden 41 c.M. langen

lange wapen (ijzer) aan een
steel Deze zouden den

bevestigd. voorwerpen van
Panggeran „Hadiana Sigmau-
lana” afkomstig zijn, thans in het bezit van den inl. Sarmia, genaamd Koentji.
Desa Karangsari.
Uit deze desa is in bet Mus. het Bat. Gen.

afkomstig en van
opgenomen:
W ishnu. Brons. Staande, maar het voetstuk ontbreekt, eveneens

geen
achterstuk of Gewone het kleedje opgetrokken den

glorie. versieringen; aan
achterkant, zoodat daar de knie en een gedeelte van de dij ontbloot zijn.
Vier armen;
de rechterhand beschadigd, de linker houdt de schelp; inde
rechter voorhand ronde de linker heeft de knots die

een knop, op gesteund,
echter weggebroken is. Hoog 19,1.
Arch. Cat. No. 489.
Not. 1872 p. 141.
Uit deze in het Mus. te Leiden

afdeeling afkomstig en
opgenomen:
Schijfjes van lood, zestig, vierkant, dubbel gebogen, een in vier stukken.
Waarschijnlijk gediend hebbende als vischnetverzwaring.
Lang 4, diam. 2 c.M.

p.
Uit de residentie in het Mus. te Leiden

vroegere Tegal afkomstig en
opgenomen:
Waterschepper brons, het handvat

van kruivormig uitloopend; een
kendi of de dooreen bloem binnenvlakte,

syllabe yrl, omringd zesbladige op de
ook de steel met lijnen bloemwerk versierd is. 22,5, dm. 11.
terwijl en
Lang
p.
Platte schotels of borden, voor offers, de binnenzijde van den bodem
zonder Aan den rand 2740 met deuken den hamer

versiering. geschonden, van
de keerzijde.
op
Cat. Leiden 211, No. 2739—2740.

p.
200
rond, met langen, opstaanden

Schotels of borden, (talam), en van
boven buitenwaarts plat geslagen rand. Binnenin eene gegraveerde versiering:
bloemen rand omheen. De

eene wijdbuikige bloemvaas met en getanden er
rand
op sommige plaatsen geschonden.
dm. 50,5 44 c.M.

Hoog 4,3 en 3,5, en
Cat. Leiden 213, No. 2737—38.

p.
in het Mus.
Uit de tegenwoordige residentie Pekalongau afkomstig en
te Leiden
opgenomen;
of Als No. 2880 doch hooger, boven breeder

Pot kom. (dandang), naar
buiten onversierden rand. Hoog 19, dm. 18 c.M.

uitloopend en met naar gebogen

p.
met bollen bodem, wand binnen

Kom of bak, buikigen en naar
ge-
bogen bovenrand. Daar onder aan een kant drie gaatjes, waar blijkbaar een
dm. c.M.
oortje aan bevestigd is geweest. Hoog 5, 7,8

p.
schotel of met zonder versiering in

Platte bord, ojiefvormigen rand,
het midden van den bodem. Diameter 36,5 c.M.

p.
met minder dikken buik, rechtstaanden rand,

Pot, geel verglaasd,
bodem. afstand de opening

met wijde opening en platten Op eenigen van
afstanden oorspronkelijk vier kleine oortjes voorzien, waar-

op gelijkmatige van
de rotan
van twee zijn afgebroken, terwijl door overige een hengsel van
dm. 14,5 c.M.

gedraaid, geregen
is. Hoog 20,

p.
met in
Schoteltje van gebakken aarde, wit, verglaasd, bloemversiering
blauwe kleur aan den buitenkant en twee concentriscbe blauwe cirkels aan
den binnenkant. Hoog 3,5, dm. 16,4 c.M.

p.
INHOUDSOPGAVE
DER
Oudheidkundige Inventarisatie 1912.
I.
Residentie Banjoemas.
Blz.
A. Afdeeling 122
Banjoemas
I. District 122
Banjoemas
Desa Kedawoeng. Ring en knoop 122
11. District 122

Soekaradja
Desa Keboetoek. Oorknop 122
Desa Sambëng-koelon. Diadeem 128
Desa Soekaradja-lor. Schelp 123
Desa Bandjar-anjar. Twee schalen 123
Desa Silado. Oorsieraad 124
Desa Kembangan. Zeven schijfjes en drie kommen ....

124
Desa Klahang. Ring 124
Desa Mërsi. Trom 125

en oorhanger ...
Desa Bersole. Yakshi of Carwi 125
111. District Poerworedjo 125
Desa Tjoeroekbolong. Oorring 125
Uit het distr. naar het Mus. te Leiden. Vingerring. 126

...•
O o
IV. District Kaliredja

*
126
Desa Karang-petir. Doekoeh Kali-galih. Buddha 126
Desa Bolong. Pot 126
Desa Kamoeljan. Pot 126
B. Afdeeling Poerwokerto 126
V. District Poerwokerto 126
Desa Tamansari-kidoel. Ineen gummi-tuin te Pasirloehoer. Stee-
nen beeld 126
Desa Dawoehan-wetan. Steenen zuil steen 127

en bekapte .
. .
f
202
Blz.
Desa Poerwokerto-koelon. Kinnari 127
Desa Grending. Top vaneen hoofddeksel 127
Desa Garuda twee 127

Karangwangkal. en gouden ringen.. . .
VI. District 128

Djamboe
Desa Twee beelden (metaal) bronzen haan. 128

Klapagading. en .
Desa Twee steenen met afdrukken

Wadastoempang. vaneen
hand 129
Desa Sidamoelih. roode baksteenen 129

Lingga en
.....
Desa Sanggreman. Voetstuk 129
C. Afdeeling 129
Poerbalingga
VII. District 129

Poerbalingga
Hoofdplaats Poerbalingga. Inden tuin van den Assistent-Resident.
Een Yoni 129
Desa Pateman. Ring 129

*
Desa Rabak. Ring, oorring 130
Desa Beker offerwater. 130

Bodjong. voor Oorhangers ....
Desa Pagoetan. Buddba 130
VIII. District Kertanegara 131
Desa Pengaloesan. Ketting van verzilverd koper 131
Desa Gouden staafje 131

Dagan.
Desa Selaganggeng. Neusring, neusknop, oorsieraad, gouden
oorring, gouden neusring, gouden vingerring, steenen van glas
of 131
bergkristal
Desa Batoer. Koperen ring, bronzen Wishnu 132
IX. District Tjahana 132
Desa Wanoegara. Voet- of bovenarmring, potje 132

....
Desa Panoenggalan. Ovale dierklok 133
Desa Madjasari. Beeldje van bladgoud 133
Desa Keboetoeh. Twee gouden ringen 134
Uit deze afdeeling in ’t Mus. te Leiden. Oorsieraad, oorhangers.
134
halsketting van gouddraad, gouden zegelring
D. 134
Afdeeling Bandjarnegara
X. District 134
Singamerta
Kota Inden tuin den Ass. Res. Dertien

Bandjarnegara. van
steenen beeldjes 134

203
Blz.
Voor de Drie steenen

gevangenis: beelden 136
Inden tuin de Steenen

van
gevangenis: beeldje 137
In het Mus. te Batavia: Twee koperen platen 137
In het Mus. te Leiden: Koperen beeldje (verguld) 137
Desa Porceleinen bronzen

Wangon. vaas met deksel, in parti-
culier bezit 138
Desa Sered. Drie koperen twee

ringen, oorknoppen, een
paar
oorringen, neusring, oorsieraad 138
Desa Gentan. Voet- of bovenarmring, schelp vormige bakjes en
schalen 139
Desa Pakelen. hoofddeksel

Top vaneen 139
Desa Madoekoro. Twee hals of borstsnoer

ringen, en andere
voorwerpen 139
Desa Singosari. bronzen

Vijf koperen en een ring ....
140
Desa Dagan. Stuk hoofdband of diadeem

vaneen gouden . .
141
Desa Keboetoeh-djoerang. Twee potten, vijf schaaltjes, zes bladen
allen brons
van en geëmailleerd 141
Uit dit district in ’t Mus. te Leiden: Gouden 148

oorringen. . .
XI. District Bandjar 143
Desa Patoegoeran. Oorsieraad 148
Desa Sambong. Drie

zegelringen, een
paar oorknoppen. . .
148
Gehucht Karangdjati. Zegelringen 143
Desa brons
Karang-Djambe. Manjmjrï, 144
Desa Petambakan. Top vaneen hoofddeksel 144
XII. District 144

Karang=kobar
Desa Karang-kobar. Ronde dierklok 144
Desa Handvat 144

Doglang. met klepel
Desa Gouden doosje

Modjo-tengah. 144
Desa Soekaradja. Ring 145
Desa Soesakan-wetan. of boven-

Dregvormig voorwerp,
voet-
armring, armband, polsringen, patjol-ijzers 145
XIII. District Batoer 145
Desa Batoer. Yoni, vier steeneu 145

singha, bekapte ....
Goenoeng Panoengar. Gouden ring 146

204
Blz.
Desa Karëkan. Bronzen bekkens 146
Desa Steenen 146

Karaug-tengah. Durga
Gehucht Sidolok. Gouden beeldje 147
Desa Gouden ring 147

Pagenton.
Desa Pot, drievoet, schaaltje 147

Diëng-koelon.
Beschreven steenen 147

Goenoeng Pangonan.
Desa Tedoehan. Tempajan’s 148
Uit de afdeeling: Kali, metaal, papegaai (2 stuks) 148
E. Afdeeling Tjilatjap 149
XIV. District Adiredja 149
Desa Wlahan-wetan. Bronzen voorwerpen

149
XV. District 149

Pegadingan
Desa Soeroesoenda. Gouden oorsieraden 149
Desa Samoedra. Tempajan 150
XVI. District Dajeuhloehoer 150
Desa Wanaredja. G. Basma. Gouden ring 150
Uit de residentie in het Mus. te Bat.

afkomstig en
opgenomen:
Hangklokken, zegelring, een

paar oorknoppen, twee keten’s, een
150
paar oorhangers, twee potten enz
In het Mus. te Leiden: Zwijn, vier vingerringen, twee gouden
zegelringen en afdrukken in gips en lak van ringen 151

...
li.
Residentie Pekalongan.
Blz.
A. Afdeeling Pekalongan 158
I. District Pekalongan 153
Kota Inden tuin den Resident. Twaalf steenen

Pekalongan. van
beeldjes 153
het Controleurserf. Steenen 156

Op Durga
In het Museum te Bat. Zeven steenen beelden, een metalen beeldje
en andere 156
voorwerpen
11. District Wiradesa 158
Suikerland Wonokiri. Stier, metaal 158

205
Blz.
111. District Doro 158
Desa Doro, de Drie steenen

voor pasanggrahan. beelden. . .
158
Goenoeng Garamanik. Twee steenen beelden, batoe lindjing, gra-
ven, beschreven steen 160
Desa Boentoe. Vaas voor reukwater 162
Desa Rokom.
Bekapte steenen, urn
.
162
Desa Soeralaja. Fundamenten het 163

van rijk Miralaja ....
Desa Telaga Pakis. Twaalf steenen beelden of brokstukken van
steenen beelden 163
Desa Djosoredjo. Twee steenen beelden 165
Desa Goemëlëm. Vier steenen beeldjes 166
Desa Batoesari. Yoni 167
Desa Karangsari. Steenen mortier 167
Desa Djalktiga. Steenen mortier 168
IV. District Kadjen 168
Desa Poengangan Goenoeng. Twee urnen en diverse voor-
werpen 168
Berg Priksa. Groote metalen bladen 169
Desa Karauganjar. Twee 169

potjes
Desa Bandjarsari. Deksel, kom 169
Uit het district afkomstig, thans Mus. Bat. Bronzen trom of 169
pauk.
B. Afdeeling Batang 170
V. District Bandar 170
Erfpachts-perceel Panoendan. Twee 170

yoni’s
Desa Simpar. Beker offerwater, handvatsel, ring,

voor spiegel,
keten, schaaltjes en kommen 170
Desa Tegalsari. Metalen bladen 171
VI. District Soebah 172
Desa Limpoeng. Twee nandi’s, ongedetermineerd beeldje, Gane^a
en monsterkoppen, gouden oorsieraden, ring en oorsieraden

.
173
VII. District Bawang 173
Desa Deles. Ganeija, nandi, lingga’s, zuiltjes, kegelvormige steen,
voetstuk steenen 173

yoni, en
bekapte
Desa Wonosari. Yoni, voetstuk en drie steeneu muziekinstru-
menten 175
206
Blz.
175
Desa Si Glagab. Ring, koper
175
Desa Wanar. Wegschaaltjes, polsringen
Pot 176
Gehucht Pagandian.
Schotel 176
Desa Babadan-ageng.
Gedeelte steenen 176

Desa Sigemplong. vaneen trap
Desa Zes 176

Soerdjo. peneroes
doos 176
Diëng-plateau. Spiegelhandvatten,
Gouden 177
Uit de afd. afkomstig. neusringen
177
C. Afdeel ing Tegal
177
VIII. District Tegal
Kota inden tuin den Assistent-Resident. Twee

Tegal, van
177
beeldjes
178
IX. District Adiwerna
178
Desa Debong Tengab. Qiwa, goudblik
Slawi 178
X. District
Desa Jomani. Verdwenen beeld 178
178
Desa Lebak gowab. Verdwenen beeldje
Lebak sioe kidoel. Oude schrifturen, batoe bedil 178

Desa . . .
Desa Lebak sioe lor. Riukelaar’s, bellen 179
Desa Pendawa. Steenen mortieren 180
Desa Doekoehsalem. Steenen mortieren 180
Verdwenen twee doozen, ovale dierklok 180

Desa Slarang. beeld, .
Brokstuk beeld, baksteenen. 181

Desa Selapoera. vaneen ...
Desa Panaroekan. Verdwenen steenen mortier 181
Bloeboek. Verdwenen beeld 181

Desa
metaal 181
Desa Doekoehwaroeh. Padmapani,
Benda. beeld 182

Desa Ongedetermineerd
Gouden 182
Desa Beran. ring
spiegel, voet-
Desa Kalisapoe. Ovale dierklokken, bel, ketting,
wiedmessen, ellipsvormig stuk

of bovenarmringen, polsringen,
182
ijzer, potten
District 184
XI. Pangkah
184
Desa Setoe. Gongs
184
Rivier Tjatjaban. Ring
kidoel. Oorsieraad 184

Desa Bogaren
207
Blz.
XII. District
Balapoelang 185
Desa Balapoelang lor. Twee steenen mortieren 185
Desa Balapoelang. Tempajan 185
Desa Djatimerta. Kinnara, metaal 185
Desa Batoe-agoeng. Voet- of

bovenarmringen 186
Desa Doekoebrandoe. Zilveren doos, potje, kommen. . . .

186
XIII. District
Boemidjawa 186
Desa Boemidjawa. Lingga, spuier’s, yoetstukken, topstukken,
tjandi-steenen 180
Desa Sidjauggleng. Bonang, metaal 187
Desa Moentjanglarang. Steenen martevaan 187
Doekoeb Keseran. Twee Gane9a’s, Polynesische beeldjes, top-
stuk, lingga 188
Desa Benda. Polynesisch beeldje 189
Desa Tjintamanik. Polynesische beeldjes 189
Desa Goenoeng Agoeng. Tempajan, 190

gong
Desa Bawangan. Bekapte tjandi-steenen 190
Uit het distr. afkomstig. Ovale dierklok 190
XIV. District
Djatimerta 190
Desa Sanganajoe. Batoe matjan 190
Desa Soeniarsib. Ruw beeldje, steenen zuil 191
Desa Kedawoeng. Polynesisch beeldje 19]
Desa Simpar. Gewone riviersteenen 191
Desa Pendjalakan. Bidschellen 191
Desa Soembarang. Gewone riviersteen 192
Desa Kali-djamboe. Kogelsteen 192
Desa Goenoeng Djati. Offerplaats 192
D.
Afdeeling Pemalang 192
XV. District
Pemalang 192
Desa Seradan. Armbanden 192
Desa Kaboenan. Keteltrom

192
Waloehrivier. Pot 193
Desa Widoeri. Ring 193
Desa Petaroekan. Teruggezonden voorwerpen 193

208
Blz.
193
Desa Serang. Potten
193
Desa Bandjaran. Gouden knoopje
194
XVI. District Tjomal
Voet- of 194
Desa Karang Montjok. armringen
194
XVII. District Randoedongkal
metaal 194
Desa Randoedongkal. Wajrasattwa,
194
Desa Armbanden, oorsieraden.
Kadjene.
194
XYIII. District Banjoemoedal
Desa Banjoemoedal. Ganeija, twee Polynesische beeldjes, Qakti,
1 94
brons,
195
Desa Walangsauga. Polynesisch en ougedetermineerd beeldje .
196
Doekoeh Goemilan. Zuiltje
196
Desa Gamboewan. Steenen zuil, sluitstukken, enz....
197
Desa Karangsari. Offerplaats
brons 197
Desa Njalembang. Beker, kom, schaaltje,
197
XIX. District Watoekoempoel
197
Desa Tjikadoe. Polynesische beeldjes
198
Desa Toendagan. Twee steenen mortieren, kogel
198
Desa Modjoelangoe.
Oude schrifturen, lans, kris,
brons 199
Desa Karangsari. Wishnu,
in het Mus. te Leiden

Uit de afd. afkomstig en opgenomen:
1"
lood
schijfjes van
Uit de residentie. Waterschepper, platte schotels, kommen, pot
199
en schoteltje
Plaat 1
ZUIDELIJKE POORT VAN DJEDONG.

Plaat 2.
NOORDELIJKE POORT VAN DJEDONO.

Plaat
3.
TJANDI’S VAN DJEDONQ.

Ik.
Plaat 4.
TJANDI BANOKAL,
Plaat 5.
BADJANG RATOE
Plaat
6.
TJANDI KESIMAN-TENOAH
Plaat 7.
TJANDI RIMBI
Plaat 8.
GARUDA VAN PETOENGOMBO.

Plaat
9
SPUIERBEELDEN UIT MODJOKERTO.

Plaat
10.
a. KOP VAN ONBEKENDE AFKOMST b. BUDDHA-KOP UIT RAWAPOELOE.

Plaat 11
cKazinvan
e|jandt cfcnyafi/
tyooz.<xa /
\x
/ tAscM)C.
m/v
@cwCM'neXcV9,
Plaat 12.
e£lusu*f 3: *2O.
Plaat
13
BUDDHA EN PRAJNAPARAMITA (602 at); AVALOKITECVARA (619).

Plaat 14.
AVALOKITECVARA (626 bl) (626b, 626).

Plaat
15.
HALAHALA- AVALOKITECVARA (518a); AVALOKITEQVARA (603).

Plaat 16.
MAITREYA (606a); MANJUQRI (607).

Plaat
17.
VAJRASATTVA (602a); VAJRAPANI (632); VAJRASATTVA (602d).

Plaat
18.
PRAJNAPARAMITA (639); CUNDA (639a); MARICI (636).

KUVERA (539); BODHISATTVA (656); BUDDHA
(558).
Plaat 20.
TJANDI SELAGRIIJA. NOORDOEVER

2
5*
a>
to
EN DURGA IN DE NISSEN VAN

QIWA TJ. SELAGRIIJA.
3
5T
DJ
ts
POORTWACHTERS VAN TJANDI SELAQRIIJA

3
sr
&j
ö
FRAGMENTEN VAN TJANDI SELAGRIIJA.
Plaat 24,
TüANDi SELA GRUA
ACHTERAANZICHT
Plaat 25.
IUANDI SELA GRUA
DOORSNEDE NOORD ZUID
TER VAN DE ANTEFIXEN

DE DOORSNEDELüN VERSPRINGT PLAATSE
HOOFDGESTEL TEN EINDE DE NORMALE PROFILEERING

VAN HET
VAN DE KROONLUST TE VERDUIDELUKEN

Rapporten Van de Commissie in Nederlandsch-Indië Voor Oudheidkundig Onderzoek Op Java en Madoera ... 1912 1912alternatieve Titel

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Rapporten Van de Commissie in Nederlandsch-Indië Voor Oudheidkundig Onderzoek Op Java en Madoera ... 1912 1912alternatieve Titel

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

RAPPORTEN

Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen.

ALBRECHT & Co. M. NIJHOFF.

Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen.

ALBRECHT & Co. M. NIJHOFF.

bronzen in het Museum te Batavia, door Dr. N.

der steenen bijeengebracht bij de pasanggrahan

Opgave der Hindoe-oudheden inde residentie Pekalongan (met

door E. A. Sell. 153

1. Zuiderpoort te Djedong (foto 1258).

3. Tempels van Pasetran te

4. Tjandi Bangkal bij Modjokerto (foto 1278).

5. Badjang-ratoe bij Modjokerto (foto 1307).

6. Tjandi Kasiman-tengah bij Modjokerto (foto 1288).

7. Tjandi Rimbi bij Djombang (foto 1294).

8. Garuda-beeld van Petoengombo (foto 1316).

9. uit Modjokerto (foto 1325 1326).

10. Koppen uit het Museum te Batavia (foto 1318 en 1323).

11. Yooraanzicht van Tjandi Kasiman-tengah (teekening).

12. Zijaanzicht van Tjandi Kasiman-tengah (teekening).

13. Beeldjes van Buddha met Prajnaparamita en van (foto

14. Beeldjes van (foto 1520, 1523 en 1524).

15. (foto 1521

16. Beeldjes van Maitreya en van Mahjmjrl (foto 1525 en 1527).

21. Beelden Qiwa inde nissen Tjandi Selagriya.

22. Poortwachters van Tjandi Selagriya.

23. Fragmenten van Tjandi Selagriya.

24. Achteraanzicht van Tjandi Selagriya (teekening).

25. Doorsnede van Tjandi Selagriya (teekening).

(Oudheidkundig onderzoek in 1912).

thans het eerst in hun

is deze nieuwe regeling voldoende

niet die wijze

dalen de afzonderlijke artikels be-

beeld behoort te de weten-

conservatie tot stand

zonder dat iemand

werk Java onttrokken werd ten behoeve van de

werkzaamheden dit jaar

wel de sporen dragen van ineen overgangstoestand te hebben plaats gehad.

Oudheidkundige Commissie zal worden overgegaan

Oudheidkundigen Dienst. Daarbij zal plaats zijn voor twee bouwkundigen en

althans één dezer te verwachten is, spreekt

Oudheldk. Xste kwartaal 1912 p. 1-2.

liet dat zich het bouwkundig overzicht

dus moest worden het overzicht

leek het niettemin raadzaam toch den belangstellende althans eenige

verschaffen foto’s dein dit jaar behandelde

bouwwerken te Het kwam dat opsomming zonder

toch beter dan in het niets.

het door dezen medewerker sinds de

de Oudheidkundige Commissie in hare werkzaamheden

verschenen hand der oudheden

aldaar, de Chineesche te Kota-lama,

de residentie Pasoeroean, daarna

Besoeki, Madoera, Madioeu, Soerabaja, Kediri, de vlakten van Prambanan en

Sorogedoeg, Jogjakarta, Soerakarta, Rembang, Samarang en Kedoe, een en

later bovendien inde jaren

1905—1909 na den dood van Dr. Brandes ook de driemaandelijksche rapporten

door hem worden Deze lijst spreekt zich wie eeniger-

welk vermoeiende veelal in het geheel niet loonende

alvorens die beschrijvingen konden worden

De Heer Knebel heeft dat werk steeds met de