A losofía é o amor á sabiduría

A filosofía xorde no século VI a.C. nas colonias gregas do Mediterráneo, onde ocurría a
unión de varias culturas distintas. Concretamente en Asia Menor dase o seu orixe, en
MILETO, despois trasládase á península itálica.

Xorde co COSMOS e PHYSIS

📍 COSMOS → Totalidade ordenada

DINAMISMO
📍 PHYSIS → Natureza

RAMAS DA FILOSOFÍA
ÉTICA ESTÉTICA LÓXICA POLÍTICA EPISTEMOLOXÍA ONTOLOXÍA ANTROPOLOXÍA

Realidade→
Ben Beleza Argument Goberno Tª coñecemento metafísica→
Ser Humano
1º inicios

A filosofía tamén se pode definir como o paso do mito ó logos (razón-lei).

MITO LOGOS
Narración Preguntas
Tradición e autoridade Crítica
Verdades dogmáticas Relativización das explicacións míticas
Deuses - forzas da natureza divinizadas Cosmos
Physis
Teleoloxía
Arbitrariedade Necesidade

Carl Sagan - El origen de la filosofía (del mito al logos)

fi

 A NECESIDADE TOTALIDADE
ARBITRARIEDADE ORDE
DO
ORDENADA
DO MITO NECESARIO
LOGOS COSMO

OS MITOS VAN INTRODUCINDO VALORES

A FILOSOFÍA COMO DISCIPLINA A FILOSOFÍA COMO ACTIVIDADE

Corpo de ctos que inclúe teorías ó longo Actividade na que se fan preguntas e se
da historia dos pensadores buscan respostas

Materia, campo de aprendizaxe A palabra losofía como amor á sabiduría

ten sentido no aprender a losofoar.

A losofía non se pode aprender xa que é Podémonos cuestionar cousas.

algo que non está descuberto según Kant.

O ARKHÉ
Representa a orixe, substrato, causa e fin.
TALES DE MILETO Auga Monista

ANAXÍMERES Aire Monista

ANAXIMANDRO Apeiron Monista

EMPÉDOCLES Lume, aire, auga e terra Pluralista

ANAXÁGORAS Sementes diminutas Pluralista

DEMÓCRITO átomos Pluralista

PITÁGORAS Números Monista

PHYSIS Dinamismo

Totalidade dos entes

Esencia ou natureza
UNIVERSO-COSMOS dos seres particulares

Aquelo permanente e cons. Que de ne e

constitúe o modo de ser de cada ente
particular, explica os seus cambios e proc. E
é común a todos os membros desa especie

fi
fi

fi
fi

 A FILOSOFÍA PRESOCRÁTICA
Os filósofos presocráticos son os primeiros filósofos (s.VI aC - IV aC.) os cales comparten
un interese pola explicación da natureza, son os primeiros que intentan explicar o cosmos.
Rexeitan as forzas naturais divinizas, rexeitaban tamén o feito de que se creía na vontade
dos Deuses á hora de explicar fenómenos e sucesos do universo que sucedían de forma
arbitraria. Criticaban esta arbitrariedade e acollen a idea dun destino, dunha necesidade.
As cousas suceden como e cando teñen que suceder, o Cosmos concíbese como
necesidade. A filosofía nace nas colonias porque era onde se xuntaban as =/ culturas.l

🟣 Os filósofos Xonios
Xonia foi a primeira colonia fundada polos gregos. Xurdiron cidades como Mileto, Efeso e
Samos. Nestas cidades viviron Tales, Anaximandro, Anaxímeres, Heráclito e Pitágoras.
Todos estos foron monistas, xa que crían nun único arkhé, coñécense como filósofos
físicos xa que considerano como unha substancia material, algo físico.

1. HERÁCLITO DE EFESO
É un dos dous filósofos presocráticos máis importantes. Cría que a realidade está nunha
constante transformación, é o filosofo do devir.

●Todo flúe e sometese a cambio (percibido polos sentidos).

●O cambio mide o cosmos.
●O cambio resulta da vida de contrarios.
●Tras a apariencia rexe un logos que harmoniza opostos e rexe o cosmos.
●O arkhe para el é o lume.
●A auga que recorre nun momento un río non volve a aser a mesma

A teoría de Heráclito trátase dun monismo dinámico.

🟣 Os filósofos eléatas
As colonias gragas estenéronse á Italia meridional, as escolas filosóficas trasladáronse á
Magna Grecia. Pitágoras trasládase a Crotona onde funda unha escola, Xenófanes a Elea
onde Parménides funda a súa escola e en Agrigento nace Empédocles.

2. PARMÉNIDES DE ELEA
É o primeiro metafísico. A súa filosofía foi contraria á de Heráclito, e xunto con este son os
filósofos presocráticos máis importantes. Parménides defende:

●A razón ou logos como único camiño para acadar a realidade.

●Principio realmente 1º (ser) como a única realidade.
●Vía da verdade: O ser é (e é imposible que non sexa) e o non-ser non é (e imposible
que sexa) LOGOS
●Vía da opinión: O ser non é e o non ser é (imposible) SENTIDOS
●Se o ser é a única realidade entón non é posible a pluralidade e movemento.
3

 Único

CARACTERÍSTICAS Inxénito NEGACIÓN DA PHYSIS

DO SER APHYSIS
Imperecedoiro

Finito

Inmóvil

A teoría de Parménides e monismo metafísico estático.

3. ATOMISTAS
O atomistas son filósofos pluralistas, xa que din que hai múltiples orixes (arkhés distintos).
Establecen que todo está orixinado por infinitas partículas indivisibles, ÁTOMOS. A
solución dos atomistas é un materialismo mecanicista.

● Parten da constante do movemento, os átomos móvense constantemente no espacio.

● Din que os átomos en sí son inmutables, pero que chocan entre si para formar novos e
seres diferentes.
● Materialismo: O principio/s constitutivo/s da realidade física son inmanentes; son
elementos materiais. Por exemplo os átomos.
● Mecanicismo: Un modelo explicativo da natureza, que emprega corpos e movementos
seguindo leis fixas; estas leis obedecen a unha CASUALIDADE EFICIENTE e non a
unha finalidade ou teleoloxía.

FILOSOFÍA CIENCIA POSITIVISMO

Non recorre á
Realiza experimentos e
experimentación porque se Modelo segundo o cal o único
formula leis naturais para
ocupa doutro tipo de modelo veraz é a ciencia.
describir o curso da natureza
cuestións.

As preguntas losó cas non Resulta imposible facer

Pódese comprobar
se poden resolver experimentos para decidir a
empíricamente
empiricamente resposta correcta

Non podemos prescindir das Para os positivistas carece de

preg. lo. porque o ser valor a losofía porque resulta
Ciencia empírica*
humano non pode deixar d imposible facer experimentos
formulalas. para resolver as preg lo.

ORDEM E PROGRESO

fi
fi
fi
fi

fi

 ETAPAS DA FILOSOFÍA
CORRENTE CONTIDO E PRINCIPAIS
ÉPOCA
FILOSÓFICA PREOCUPACIÓNS AUTORES

ÉPOCA ANTIGA. s.V-IV →So stas

Período ● Problema da polis ou losofía

a.C
→Protágoras

antropolóxico sobre o ser humano

Xiro antropolóxico →Sócrates

Período dos
ÉPOCA ANTIGA. s.IV a.C
● Sistema idealista
→Platón

grandes
● Sistema realista →Aristóteles
sistemas

● Fe e razón non son camiños

Patrísitica ÉPOCA MEDIEVAL s.VIII contraditorios. Pero a fe →Agostiño de Hipona
prevalece sobre a razón

Primieira ● Fe e razón son →Tomé de Aquino

ÉPOCA MEDIEVAL s.XIII

escolástica complementarias →Pedro Abelardo

→René Descartes

● Revolución cientí ca ou nova

Racionalismo ÉPOCA MODERNA s.XVII →Spinoza

ciencia
→Lebniz

● O coñecemento debe
→John Locke

Empirismo ÉPOCA MODERNA s.XVII centrarse na experiencia

→Hume
sensible

● Supera o racionalismo e o
Criticismo de
ÉPOCA MODERNA s.XVIII empirismo. Pregúntase se a →Kant
Kant
Metafísica é unha ciencia

● Non se trata só de interpretar

ÉPOCA →Marx

Marxismo a realidade (teoría) senón ante

CONTEMPORÁNEA s.XIX →Engels
todo de transformala (praxe).

● As ciencias ofrecen o camiño

ÉPOCA
Positivismo seguro para o progreso da →Comte
CONTEMPORÁNEA s.XIX
humanidade,

ÉPOCA ● Diferencia entre explicación e →Hans-George

Hermenéutica
CONTEMPORÁNEA comprensión Gadamer

● Defende a vida e o irracional

ÉPOCA
Vitalismo fronte a racionalidade da →Nietzsche
CONTEMPORÁNEA s.XIX
ciencia e a tradición occidentel

Filosofía ÉPOCA
● Lóxica e epistemoloxía →Wittgenstein
analítica CONTEMPORÁNEA s.XX

ÉPOCA ● Prioridade da existencia sobre →Kierkegaard

Existencialismo CONTEMPORÁNEA s.XX- a esencia, a vida formal fronte a →Heidegger

XXI razón a praxe fronte a teoría →Sartre

5
fi
fi
fi
 VÍAS TOMISTAS PARA A DEMOSTRACIÓN DA
EXISTENCIA DE DEUS

DENDE A CAUSA MESMA - Argumento

A PRIORI ontolóxico de San Anselmo

A POSTERIORI DO EFECTO Á CAUSA

VÍAS DE TOMÉ DE AQUINO

❕ MOVEMENTO
❗ CAUSALIDADE
❕ GRAOS DE PERFECCIÓN
❗ CONTINXENTE/NECESARIO
❕ ORDE DO MUNDO

1⃣ Parte dun feito de experiencia→ Movemento

2⃣ Aplica o principio de causalidade a eses feitos
3⃣ Afirmación dunha causa 1ª incausada
4⃣ Afirma que identifica a 1º causa con Deus

DIFERENCIA KANTIANA ENTRE O USO

TEÓRICO DA RAZÓN E O USO PRÁCTICO

USO TEÓRICO USO PRÁCTICO

A que se dedica? Constante cto cientí co Conduta moral

Ramas? Epistemoloxía Ética

Preguntas? Que podo saber? Que debo facer?

Uso Ciencia Ideas transcendentais

De nición Utilizar a nosa razón para Usar a razón para actuar (Moral)
coñecer (teoría)

fi
fi

 NIVEIS DA DUDA CARTESIANA: rENÉ

DESCARTES
🟡 DÚBIDA METÓDICA
1⃣ Dubidar dos sentidos
Se os sentidos nos enganan algunhas veces por que non pensar que nos enganan
sempre.
OBXECIÓN: Pero quen me pode afirmar que estou aquí agora

2⃣ Imposibilidade
Diferenciar entre a vixila/sono
OBXECIÓN: As verdades simples da matemática independentes de se estou dor-
mido ou esperto.

3⃣ Dubida sobre a orixe destas verdades

OBXECIÓN: Deus

4⃣ Dubidar da existencia dun xenio maligno que indura os contidos do meu

pensamento
Diferenciar contidos do pensamento (DÚBIDA HIPERBÓLICA) e act. pensante.

🟡 EVIDENCIAS
1⃣ Cogito - eu son unha cousa (sustancia) que pensa.
Contido do pensamento (dubidas del) fronte a evidencia do cogito.

VOCABULARIO
📍 CAMBIO DE ACTITUDE → Asumir que hai unha totalidade ordenada. As cousas
suceden cando e como deben suceder.
📍 LEXITIMAR→ Xustifica, normaliza.
📍 FUNDAMENTO→ Lei de causalidade (todo efecto ten unha causa).
📍 VALOR ARISTOCRÁTICO→ A fortaleza, determinación, forza, xerarquía.
📍 INMANENTE→ O principio constitúe o cosmos.
📍 TRASCENDENTE→ Principio externo - alén do orden cósmico
📍 EMPIASMO→ O coñecemento parte da experiencia sensible (imperia)
📍 RACIONALISMO→ O coñecemento parte de ideas da razón (innatas)
📍 TELEOLOXÍA→ Explicación dun proceso dende a súa finalidade.
📍 PREXUÍZO→ Xulgar antes de tempo, ideas oreconcevidas non sometidas a crítica.
📍 DOGMA→Verdade absoluta. Principio verdadeiro inrazonable
📍 CIENCIA EMPÍRICA→ Ciencia basada na experiencia e experimentación
7

📍 RELIXIÓN→ Crencia basada nunha verdade transcendente
📍 FE→ Crer cegamente sobre algo ou alguén