Valerius Maximus cum commento Oliverii Arzignanensis Vicenti.

Source: University of Liege

Contributed by: Valère Maxime; aut; Oliviero d'Arzignano; cwt; Vercellensis; prt
Stable URL: https://www.jstor.org/stable/community.34390335

Rights Notes: <a href="https://purl.org/cfb-repo/semantics/publicDomain">https://purl.org/cfb-

repo/semantics/publicDomain</a>
JSTOR is a not-for-profit service that helps scholars, researchers, and students discover, use, and build upon a wide
range of content in a trusted digital archive. We use information technology and tools to increase productivity and
facilitate new forms of scholarship. For more information about JSTOR, please contact support@jstor.org.

This item is being shared by an institution as part of a Community Collection.

For terms of use, please refer to our Terms & Conditions at https://about.jstor.org/terms/#whats-in-jstor

University of Liege is collaborating with JSTOR to digitize, preserve and extend access to
University of Liege

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 This content downloaded from
62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 This content downloaded from
62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 This content downloaded from
62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 This content downloaded from
62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
gouni fribh; fÆ nuasm e ax vonana fis fie engagi].
E

Valerius Maximus cum commento

Oliuerii Arzíignanenlis Vicentini -

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 Petrus Bratus Epiltopus Catharenfis.Oliuero fuo oratori clariffimo.S,P.D.
Eđis litteris tuis dođĝifime Oliveri mecum cæpianimo uolutare Comici noftri fententiã
bone deus homo homini quid præftat, Cung ingenii mei uires ipfe metiri diligentiflime cœ
pifem:iure mihi atg merito de fortuna conqueri uium eft:quando multos annos ipe omni
‘ftudio non Íine magna lucubratione & labore affiduo litterarum ocio medicauerim. & illud
jat: præ fingulari ingenio tuo:& incredibili doĉtrina fateri liceat:me nibil fcire, Quod & fi
mihi graue eft atg; moleftum:non cado tamen animis:leĉtitans in Valerium Maximum cô-
mentaria illa tua quod litterarum bene olennbus floribus ætate iam ingrauefcente ipfe non
exornari quæam:quandoquidem & Cato ille cenforinus fenior jam effe&us litteras græcas
difzere non erubuerit.In ipis någ cômentariis a maioribus noftris præclarifime gefta:tam græcis ĝ latinis cú
quadam dicendi elegantia & uenuftate ita aperte atg dilucide complexus es:ut pro adipilcendis litteris: pro in
ftituendis moribys pro uita bene agenda'unicã tectum veftigium inde facile fibi excipere qilg potit:Quā
obrem omnes fi fe optimis iftitutis tus:fi ingenio:fi dođtrina atg uirtute alterum]Omnibonum dôĝorem tu
um prædicant & admirantur:non eos quidem fallit opinioiquando his temporibus nihil dignius: nihilue con
ducibilius ftudioliMimis litterarum afferre potuifes:nam quæ uel longius:uel ob nimiam brevitatem obfcuri
us aliiconfcriplerunt:tua hæc profecto egregia enarratio clarius í paucaaccuratiffime redigit: & unico ferme
argumento fingula mirifice cõpleétiturmegrquodad ueritate hiltoriz'atgycognitionem attinet ; prætermiĝ
fti quicquam:præftulifti fane uim quádam hominis naturæ ad fe uirtutibus omnibus ormand; ut quem tec
in omni litterarum genere conferre poltin ħabemr neminem. Quidenim ptæclarius aut maximarum rerum:
aut uirtutisiaut fapientiæ aĝú quod a te uiro doĉtiffimo dituflum non fit & illuftratumźquátufg in iplis fplé
dor fit uirtutis atg gloriæ:quantulg admirabilis fruĝus rerum omnium oftenditur legentibus accurate:negg
de moribus folum & uita hominum:quod quidem eximium eft:Sed de uirtutum natura & rebus humano fen
foi pæne occultis cum oi differendi ratione & dignitate monumenta in ipfis tradita cognofcuntor: & ad foli-
citarem comparandam:& ad beatitudinem confèquendam nihil magis accedere potuit:hæc tua profe&o inter
aliaquzx legerim omnia facundia quadam & dignitate præcipua longe eminent& excellótquæ fi quis præcla
re fimul & ređe domig & foris tam í rebus fecundis ġ aduerfis biip confulere cupiat afıdua leđtiõe pertra
er. Arbitreturg í primis diuinum hoc opus feribi non ad fidem hiltoriæ faciundam folum: fed ad contem-
plandam affigiem omnis uirtutis & humanarum diuinarumg rerum exemplum ftabile atg firmum:g gratum
igitur & iocundumid muneris litterati mis omnibus futurum fit;uel ex hoc maxie cognolti poteft. q te ota
tum uoluerint totiens:ut hæc æditio a te fieret ne ad bene beateg uiuendum mortalibus aliquid deeffe uidere
tur.Quapropter mi Oliueri dođtıffime:hic tuus labor:hæc tua iduftria haud minus profeão:fed plus multo §
eorum qui ante nos fuerunt uiri peritifimi ciuitatem noftram Vicentinam extulit & decorauit : tamet nihil
fuit aut ad humanum ulùm:aut ad diuinum cultum: aut ad immortalem gloriam obtinendam: quod Vicenti
ni noftri uiri clarifimi non difcufferintnon illuftrauerint,
Fuit enim(fi rete memini) Rheminus ille Palemon
Vicentinus:qui artis grammatıcæ miro quodámodo & artificio præcepta quædam memoratu digna tradidit
Quibus nec Diomedes eruditus:nec Prilcianus illuRrius tradere potuerunt . Fuit Antonius lufcus qui eximio
qüodam ordine & arre præcipua in quafdam Ciceronis orationes elegantiffime feripfit:fuit & Gaietanus Thie
næusiqui cum omni academia & dialecticæ atque philofophiæ mirum in modum potuit decertare:fuit lohan
nes Portus utriufque iuris í patauino gymnafio clariflimis iterpræs: Omittam Matheum bilfarium eloquentif
fimum oratorem. Guihelmum paiellum í perfuadendo alterum Ciceronem : Mifumque faciam omnibonum
in dicendo & græce atque latinæ fingularem & admirabilem uirum : Francifcum Malchiavellum iurifconful-
tum.Qui rebus publicis arque priuatis ingenio fuo 2c legibus mirifice confulebat:& oppræfis folus defenfor
fine fpe ulla præmii opem ferebat:quod & ipfe apud me tonens in agendis caufis expertus i libello meo de uit
tute ampleđtenda hominem patrem patrıæ iure atque merito appellaui : fuit Alexander neaius iuris pontificii
unicum deus.Fuit Leonardus nogarolus fummus theologus venerandus pater ille : Qui illuftrandæ ueritatis
cauf:fanđorum patrum fcriptis& rationibus quamplurimis benedi&tæ uirginis conceptionem adeo illuftra-
uit:ut í polterum abaliquo impugnatum iri uideam minime:nifi ab imperito & male fmo: ob quamrem cele-
berrimum:ut ita dixerim:officiumab eo confe&tum:& a Sexto pontifice maximo perleđtum : fuit fammopere
approbatum:fuerunt& alii noftræ urbis magno & excellenti igenio atque doĉrina uiri:quos quidem ne diva
getur oratio filentio prætermittam:Si dete tantum mi Oliueri dixerim quod de uiro probifimo dici portel
qut non minus eruditione & facultate igeni pollens tantum hac noftra ætate cæreris præltas: ut te non iferio-
ri decore atg gloria ifignitum ueluti firmffimum ommum virtutum fundamentum ratione & ui quadam na
turæ omnes te inquam obferuent & quafi uenerentur:¢ autem altera æditio minus erudita : uel ponus arida:
& ículta ab impræfforibus nuper fata Ommiboni titulo afcribatur:non eft cur quifquam admiretur : cum &
deteriora agere non pudeat Auri facra fame:ut ille ait:temerarios imprefores:& doles ita faĉum: parce quæfo
huic dolori:quandoguidem Omnibonus fuopte ingenio:fingulari eloquentia:& admirabili doĉrina fefe tuea
tur arque defendat:non latent(mihi crede)litteratifimos omnes in omni dicendi genere orationes græcæ atgg
Jatinæ huiufmodi præclariffim'uiri:& illud in primis ın Ciceronem de oratore fcriptum imortal laude dignú
& qua ingenii magnitudine:qua ui orationis, qua elegantia & maieltate fuerit elucubratum: fugit profeĉo ne
minem,Ex quo illius nomen in omni ætate celebrabitur perpetuum & immortale : & immortali gloria extol-
letur; hæc eft uera hominum laus
; hæc illuftres uiros in cælum tollit
; hæc brevitatem uitæ nominis 1m»

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 mortalitate compenfat.Quod autem enarrationes tuas tuo Bruto Epifcopo Catharenfi dicare cenfueris ?ago
tibi gratias & habeo:& tanti muneris non immemor:fpero me tibi quådoq relaturum, Opus quidem mihi pe
culiare eft & gratum & periocundum:fuauiMimumg erit atg dulciflimum ocium mihi. Stude igitur mi. Oliue
Ti & enitere:fi me diligis:fi me gratum exiftimas;ut diligentiflime atg reãifme imprimatur:ne impræfforum
incuria & imperitiaiquod frequentius fieri folet;uerborum ftilum atg orationis fereminec non & dignitatem
Operis peruertát atg contaminent,De Brutorum uero familiarquæ ut ais totum eft celebrata per orbem:&an
tiqua originis uetuftate referta:quo ingenioiqua prudentia:qua animi fortitudine romanum imperium liberta
te donauerit:pace conferuaverit;latini codices fatis admonent:atg explicant:De ipfà namg nihil in mediumaf
ferã: quando qui genus fuum iactat:ut inquit tragicus ılle:aliend laudet,Tu iple præterea Venetæ ciuitati mul
tum tribuis:facis tu ut foles ac debes urbem de omni genere uirtutis benemeritam fummis efferre Jaudibus:ĝ
fane ob fingulares uirtutes & res omnes fapientiffime a fe getas opibus auĉtontate glorza atg dignitate indies
magis illuftratur & fulgetomittam admirabilem & pæne icredibilem urbis fitum ædificiorumg alta atg præ
fantifima ornamenta.Quales enim uiros femper habuerit hæc civitasiqua iuftic fe ĝ conftantı
confilio:qua fapientia perornati extiterint:iftitutis fuis arg monbus:legibusidecretis atg imperio facile difno
fci poteftiquæ unquam refpu.(pace dixerim aliaram)præftantius arg fpientius gubernata extitit? hæc non pa
cis folum:fed etiam belli opportunis artibusinec maritimis tantum:fed etiam terreftribus mirum in modum
ualetiquos famptus:quos laboresiquæ rerum difcrimina pro religiĉe feruáda:pro fide agenda fobierit hæc fan
&iflima ciuitasinullus é q nô fatis fuperg itelligar.Oia jå meo iudicio cbriftianæ fidei fubie&a ab imaniflimis
barbaris:a leuiffimis turcis chriftianæ fidei hoftibus capta fpoliata direpta & exhaufta forant : nifi Venetorum
conftâtia& aí magnitudo defendifet & conferuafet: q res max:imæ admirationi ut effe debetsita profecto et
Ẹ totam italiam & chriftianos omnes confilio fuo facultate & opibus foueat:iuuet:& tueatur; atg conferuet:
hoc fane utdizerim non fecit patriæ amor: in ea natus & educatus fuerim: fed res ipfa pro ueritate tuéda me
impulit &inflammanit:tametfi quæ gelta fuerunt a Venetis maiora funt& clariora ġ ut mea ditiõe egere uir
deantur:fed mittam hæc:& id exequar quod officium fuadet:obfecrans omnes qui litterarum ftudio deleđtan
tur:qui difaplinis:qui uirtutibus & uitæ bene inftitutæ fauent:hoc opus fantiffimum amplectantor:huic om
ni ftudio incumbant:hoc legant & perlegant fæzpius:& in gymnafio fuo atg bibliotheca fiue quocunque lè c
tulerint de manibus nunquam ponant; ut cum præftantiflimis ingeniis atg uiris iliuftribus fe adæquauerint
glorientur quando ímortalitate nominis fai, Tu igitur mi Oliueri da operam & incumbe ut id operis quam
Primum imprimatur:ut admirandæ dođrinæ tuæ atque uirtutis teftimonium omnes ualeant perhibere, Tu
uale & me ut foles ama clarífimum fydus Vicentini ágti;Vicentiæ.xi. Kalendas janu ri.

AD Reuerendiffimum In Chrifto Patrem & dominum Dominum Petrum de bratis

benignitate diuina epilcopum Catbarenfem Ojiuerus Arzignanenfis,
Van mihi negatum erat ocium R euerendiflime Patersut inter graues & continentes erudié
Rad | dæ iuuentutis aliarumque rerum mulrarum occupationes : nihi) ame promi: nihil edi poffe
N uideref:qd elaboratú ingcnio:lucubratum induftria in litterario fenatu digne recitari proba
Ñ| rig; poffet:negare tamen ipfe nô potui:nec fas effe duxi lacobo leoniceno clariffimi uiri Om
ni boni filio:& mihi fpirituali quadam neceftudine coniunđto:præfertim a me iufta petenti
$ |& Pclara cupienti:ut Valerii Maximi monumenta:ġ uolumíe breur cõpræhenfa multis inter
fáum obfcuriora uideri folent: quacunc pofltmn ratione explicarem:in mediume proferrem
A rea Sl ad humanitatis& difciplinæ propagationem:ad cõmunem ftudioforum
Cni quidem hoc a me fæpius efflagitanti multum ac diu reluĉatum fuiffe non negauerim hominum
quoniam
ut:litaté,
re tanti auĉtoris interprætationem quam non modo facultate cõequi:fed etiam cogitatione comple&ifuftipe-
difci
Je foret:quippe ubi omnia ferme omnium rerum exempla:ex multis & pæne innumerabilibus tam græecorum
§ latinorum uoluminibus effent non minus diligenter inquirenda:ĝ fideliter referenda:non meum effe cenfe
bam:qui uererer repræhenfionem dođorum hominum atg; prudentum: fed eorum qui maiori ocio:acriori i
genio;exquifitiori dođrina: præftátiori facundia de fe talia profiteri &confequi poffunt. Sed cum huiufcemo
direi nuper fa&ta effèt ab imprefforibus æditio quædam temeraria fatis ut arbitror: & ea falfo quidem Omni
boni oratoris eximii titulo adumbrata:ut eius aućđtoritate uenalior fieret ac præciofior:id mihi neceffe quod
modo duxi:quod Jacobum leonicenum magnopere uelle intelligerem:nec aliter bont uiri gratigdifcipuli offi
cium tueri poffe uidebam nifi præceptorem optimum de me:de patria:de litteriside lingua noftra; de romana
dignitate optime meritum:quibus poffem ftudio & induftria uindicaffem; & turpifimaa qua uidebatur inu
fus nota terfiffem:nam cum boni fi quid in nobis eft id totum ab uberrimo tanti præceptoris fonte manarit:
bæc quoq cõmentaria noftra fiquid ualent ad eum referantur neceffe eft, Et cum eo malignitatis & impuden
tiæ quorundam imprefforum accefferit auaritia:ut dum fùæ utilitati confulant:alienæ dignitati infidiari non
dubitent:quippe qui pallacini cuiufdam imperiti hominis nugas a doĉtiflimo uiro Calphurnio non folum dá
natas:fed ita reieđtłas:cum eius limatiflimæ correĉtioni traderentur:ut diceret fe malle noua componere ĝ iam
mendofa corrigere has inĝ nugas tanto uiro aferibere 1f fuerant:fatius effe duxi periclitari quid poffent exi
guæ ingenii mei uiresĝ rei magnitudine deterritum ab officio omnino defiftere,Nam fi minus quantum ue-
lis afferas boni:at quantum poffis attaliffe laude non careat:neg enim ubi funt fua præmia debent ftudia no-
ftra languefcereiquod non co perueniamus quo uoluntas ferat; ftd multo magis intenti ut officiofi homines;
a ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
aliquo potius numero uideamur faiffe ġ nullo.Itag feci eog propenfias:quo rem iftam non folum honeftam
& utilem: fed prope neceffariam effe iudicarem:ne præclara adolefcétum ingenia óbfcuris aliorum ambagibus
velur uerius dicam:deliramentis in maximos deducerentur errores:turpiflimamg rerum ignorantiam ; falfas
& fias hiltorias leĉtirando.Quantum uero utilitatis afferat Valeriana diligentia fui ftudiofis:uel ex eo cogno
fei poreft:g nullam ferme hominum genus iueniri poffit:cui non aliqua ex parte confuluiffe uideatur:cam ille
per omnia ferme omnium fcriptorum monumenta:tanĝ per redolentia prata dıfturrens:multiplici fore uefti
ta:pulcherrimarum reram ueluti floram fpeciofiflimam fibi coronam confecerit: digniima quæzq; legendo:
pam uirtutis & vicii nullum genus religt itaĝum;unde habeant homines & imitari quod cupiant & fugere qå
oporteat:hoc enim opere fno:ut praceptoris mei uerbis vtar:complexus eft diuinarum humanarumg reram
præcipua quzgsut ab egregiis 1lla quidem uiris edita deligi potuere.Hinc.f. habetur quo iure homines egre-
giam laudem : quaue iniuria dedecus omne icurrerit, Habent facris religiombus dedicati; quo pietatis honore
colant fal bonumg:qua deinde turpitudinis nota metuant [celule nefal.Habent rerum publicaram reges
& pricipes:quibus eas iftitutis maiorum meliores efficere poflint: quibus & artibus feditiones í populum fere-
Te perniciofi homines confueuerint:at earum artium turpitudinem abhominentur. Habent adolecentes: quz
nam egtegiæ indolis præciara facinora imitentur:quæ rurfus idignitatis &gnauiæ conuicia declinent: hic for
titudims & patientiæ fruđĝus uberior:hinc conftantiæ gloria maior exoritur:hinc rebus omnibus modum im
ponere difcimus:ut amicitiis gerendis ac inimicitiis:ne
aut í his remiffiores:aut illis uebementiores § oporteat
fimus:hinc abftinere a flagitiis:continere libidines:tolerare pauperiem:tūrpia uereri:pietatem colere: feueritaté
obferuare docemur:hinc nobis coniugalis amor carior efficitur:amicitia iucundior:liberalitas clarior: humani
tas præftantior:clæmentia nobilior:huius præceptis iftruútur: qui gratitudinis laudem fibi comparare ftudét?
qui obnoxius igrantudinis nomen effugere contendunt:huius peritia maioremi modum ivfticia colitur:fides
Obferuatur:pudicitia retinetur huius admonitione maxime imuantur:qui fapientius confulere: aftutius puide-
reziduftriolius agere uoluerunt.
Hic quog ociofà feneđus inuenire poteft quo fe ftudio obleĉtet atg negocio?
hic luxuries atg libido g deteftabiles fint facile percipitur. Hic crudelitas:Ira:Odium:Auaritia:Superbia: Impo
tentia:Perfidia:ġ contrariæ fint naturæ hominum planius oftenditur, Poftremo quoniam Valerianæ diligériæ
non pofumus omnia narrata percurrere:ex bis fatis conftare arbitror ġ perutilis fit liber ifte ubi uirtutú om
nis generis imagines collocatæ fint : illæ quidem multo exprefliores& imitari potius § intueri iocondæ: quas
non ære aut marmore phidias:aut Apelles fiue Lifippus:fed tantum libris fuis fcriptor diligentiffimus relique
zit icorruptis litterarum monumentis perpetuo duraturas:quas ımpudentiflima quadam temeritate nefcio gs
attingere aufus dum fpeđtandas hominibus illuftr:ores fe reddere pofie putat:maxime deformes & obfcuriffi-
ras reddidit:quare nos multorum & clariffimorum hominum tam græcorum ğ latinorum hortatu compul
fi & eorum opeatg opera adiutizillas í faum priltinum decorem reuocareac reftituere curanimus:quod & foz
liciter fatis nos affecutos effe fperamus.Hoc igitur opus noftrum qua'ecung eft tux reuerendiflimæ domina
tioni dedicatum ad te mittımus:ut illud dum licet peroccupationes totum percurras & fi tanta dedicatione ti
bi dignum uidebitur tuo nomini iubeas ifcribi:ut tua auĝoritate munitum audatius prodeat í publicum :nå
iudicio tuo comprobatum fatis fcio malignitatis aculeos non ualde pofle exhorrefcere:quis enim nifi male fa
nus iudicium improbaret æquiflimi uiri:doĉtrina & litteris excellentis:ingenio & fapientia præditi: iuhticia &
itegritate referti:fide & innocentia probatı:religione & Anétimonia pleni:qui probitatis defen for : maligoita-
tis oppugnator:perpetuam fibi pro bonis contra improbos propugnationem fuftipere confueverit? Non com
modum uidetur efè ReuerendiMime Pater:i perorata iam præfatione noftra tuas uelle laudes recenfere : quæ
qdé eiufmodi fùnt;ut una quæg fuú: týs fuŭ locú fuam orationem defideret:nam Brutorum familiá toto or-
be celebratam & tanta originis uetultare refeđtam:ut prima romanæ libertatis parens : eiufdemg feueriffima
cuftos forfe dicatur:fi nunc í medium afferre:& explicare uoluero tátæ primordia domus per tot duđa uiros
antiqua ab origine gentis:fi præterea tuam íclytam patriam urbem Venetam:í qua natus in qua educatu:
quaad honores & dignitates profeđtus es:quæ omnium iudicio atg confenfu merito dicitur Maris regina: or
bis confilium;regum principum& onnium gentium profugium; libertatis patrona:iufticiæ parens : religionis
dei columenilraliæ fplendor:i qua omnis illa fpartanorum athenienñium & Romanorum fepalti po-
tentia & gloria reuimilcit.Sı denique tuas eximias uirtutes:quibus merito uideris cum omnibus: & eorom qui
maximi habentur:& fapientia animi:& innocentia uitæ;& magnitudine confilii & liberalitate naturæ:& excel
lentia doĝrinæ:& fcientia rerum:& religionis obferuanua:& fidei conftantia:& omni denique laudis genere
poffe conferri:fi hæc iquam oia cõmemorare uoluero:non erit mihi oratio claudéda:fed hiftoria magis ichoá
da.Itaque omittam atque í aliud tempus differam:& fi noftrum moltatum uigiliarom munus tibi gratum fu
ifie cognouero:primum illud ut nomini tuo imprimatur operam dabo. Alia deinde parabo dominationi tuæ
deftinanda:nam quicquid litteris:quicquid Rudio:quicquid induftria:quicquid igenio confegui potero id to-
tum ad arbitrium tuum referam, Quos autem in hoc opere fam auđtores ımitatus : quofque diorum meo-
zum teftes adduco hıftoricos poetas oratores grammaticos atque philofophos græcos latinos & hebræos: nu
mero fupra centum & mginti omnes hic breuiter colle&i oculis tuis fubuciuntur,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 Plinius de hifto.natuta, Jofephus Ifocrates Nonius marcellus
Plinius de uiris illuftri. Diomedes Virgilius Feftus Pompeius
Titus liuius pataŭinus Macrobius Oratius Laurentius ualla
Marcus cato Clodius licinius Juuenalis Ioannes tortellius
Aulus gelius Eufebius Perfius Leonardus aretinus
Lucius florus ’ > Fauorimus Lucretius Beatus thomas
Saluftius crifpus Cafliodorus Lucius craffus orator: Beatus Auguftinus
Valerius antias Diodorus ficulus Ouidius poeta Beatus hieronymús
Tuftinus Helius fpartianus Lucanus Ariftoteles
Solinus Strabo Terentius Plato
Frontinus Dionyfius alicarnafeus Seneca Archimenides
Vegetius Plurarcus Statius Syropus
olius celfus Tuditanus Propertius Cryfippus
Julius cæfar Eutropius Ennius Solon unuse feptèm
Suetonius Tucidides Martialis Heraclides
Cornelius balbus Herodotus Pethrarca Antfthenes
Cornelius nepos Philiftius Archilochus Diogenes
Fabius Ptolemæus Theocritus Ariftippus
Selus Quadragarius Homerus Pyrtacus unuse feptem
Celius Hermippus Symonides Ariltophanes
Sabinus mafùrius Diocles Plautus Efchines
Seruius falpitius Plinius orator Hefodus Theophraftas
Lađtantius firmianus Marcus Cicero, Pacuuius Califthenes.
Pomponius mella’ Quintilianus Spllius Cares
Fauonius Derioftenes Ariftoxenus Apuleus
Emilius probus Demettius Seruius honoratus Dicæarchus
Quintus curtius Teopompus Priftianus Apollodorus
Alinius polio Theodotes Aftonius pedianus Thraíylus
Orofius Naucrates Vatro de lingua latina — Socrates
Compendiofa V íta Valerii Maximi.
Valerius Mximus ciuis Romanus Patricio genere natus omnem puericiam &magnã
adolefcentíæ partem litteris percípíendlís & honeftís artibus dedit : ide fumpta uirili toga fe
contulítad reí familiaris difciplinam: ubi aliquãdiu ftipendía feciffe & in Afiam cumfexto
Pompeio nauígaffe dicitur:unde reuerfuscum uideretfe patriæ luætam benedicendo quã
benefacíendo pofle prodeflfe:a quo incæpto ftudio míilitiæ gloria detinuerat:eodé regreffus
ftatuiturbís R omæexterarumg; gentium facta limulac dicta memoratudigna: ut ipfe fate
tur:lítterarum monumentis cõmédare: qå fælícíter & gloríofe confecutusé.Floruítaurem
Tiberii Cæfaris temporibus & füb eius imperio hanc fcripfit híftoriam:cuíusetiam numen 3
ínuocat.Imperatores ením R omaní
cã uirtute fua iufte fancteg geffiffent ímperíum diuo
n
celebrabantur honore &índeorum numerum tranfferebantur:unde etiam díuos Imperato z
res appellamus:genus ucro fuum paternű a géte Valería:Maternű a Fabia duxíffe fere: un 3il
de Valeríiusmaximusex utrag; familia cí nomé eft:de cuius morte certí nihil poteft afferri. %j
|
i
à

a iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 RVBRICAE LIBRI VALERI! MAXIMI
PRIMI LIBRI. De mutatiõe morú &fortunæ. Capl.- ix. -Car:cxx
De feroatà religione capi, i De fublimitatea ftatu humili. capi, x, car.cxxxiis
De negleâa religione Capi, ii De uarietate cafuum. capì, xis carcxxxii
De hominibus capi. iiie Septimi libri.
Deprodigits capi, De fæælicitate capi; i car.cxyxvis
De fomnits capi. y, De fapienter dictis aut fa&is capi. iiy car.cxxxviis
De miraculis čapi, vi car.xviii, Vafre diĉta aut faĉta capi, iiis cancxli,
Secundi libri. Stratrogemate capi, iiti ` car.cxlve
De inftitutis antiquis Capi. car.xxiiii, De repulfis capi. v carscxlyiiis
De difciplına militari ca ii carxxxvi. De neceffitate capi. vis car.calix,
De iure triumphandi capi. iii car.xli, de teftamentis quærefciffa funt capi, vi , car.clie
De cenforia nota capi. Mii, car.xlii, de teftamentis å rata manferunt capi.viii, car.cliie
De maieltate Cpi v. arly, Qui aduerfus opiniones hominum hæredes habuerút
Tertii libri, Capitulum, ix, car.cliiie
De indole cpi. i xlvii, Ođaui libri,
De fortitudine Capi, iie carxviii, Infames rei quibus de caufis aut dånatiaut abfoluti fút
De patientia ca, Tii capitulum, i. car,cliiiie
De his q ifimo loco nati clarievaferót.cā, v. car.lviri. de priuatis iudiciis capi, ii car,clviis
De his quia parentibus claris degeneraueront Quæ mulieres pro fe aut pro aliis caufas egerunt
capitulum, iiie carti Capitulum, iii car,clviiis
De his qui cultu corporum fibi nimium iñdulferunt de quæftionibus capi. iii, car.clviiie
capitulum, yis car.lx. de teftibus capi. ve cazclixe
De fiducia fai capi, vii car.lxis Qui quæ in aliis uindicarunt ipficommiferunt
De conftantia pi. vii carlxve Capitulum, yi, carcl;
Quarti libri, de ftudio& induftria capi, vii arcs
De moderationeanmi capi i © car lxvi de ocio capi. vii car,clavis
De his qui exinimicis idn&ti fant amicitia Quanta uiseloguentiæeft capi, ix. car.cixvii.
capitulum, ii car. Quantum mométum fiti pronunciatione & apto mo
De abftinentia
& continentia capi iii. tcar.lxxviii. tu corporis capi, x. car.clxviii
De paupertate capi. iiif car.lxxxi, Quam magni éffeđus artiú fint, ca, xi, car,cl
De uerecundia capi, v. car.lxxxjii Quæ nulla arte efficipofunt ca, xii. car.clxx.
De amore coniugali capi. car.lxxxv. Suæ quég artis & auétorem & difputatorem optimă
De amicitia Capi -viis car.Jxxxvii efe capitulum, xiti car.clxxi.
De liberalitate capi, vii Car, Jxxxx, de feneĉtute capi, - xiiii, cariclixje
Quinti libri. de cupiditate gloriæ capis xv car.clxxii
De humanitate & clementia capi, i car. Quæ cuig magnifica contigerunt
De gratitudine capi. ii. car.lxxyxv capitulum, xvi. carelxxyi,
De ingratitudine Capi. iii. car.laxagix, Noni fibri.
De pietate erga parentes capi, diii, carci. de luxuria capi, i carclxxxe
De pietate erga fratres capi ve car, cvii de crudelitate Capi car.clxxxiii,
De pietate erga patriam capi, vi. Car.cix, deira &odio capi, üi. Car.clxxxvů.
De parentum amore & indulgentia in liberos deauaritia capi. itie careia,
capitulum. vi, carccxi, de fuperbia & impotentia. capis ve car.clxxxxi,
De parentum feueritate aduerfus liberos de perfidia capi vi. car,cixxxxii
capitulum, viii, cariexii, de ui & feditione capi, vii car.clxxxxiii,
De parentum moderatione aduerfus fufteptos liberos de temeritate capi. vii car,clxxxxiiii,
Capitulum, i car,exiii Quantum ualeterror cap. carclxxxxv,
De parentibus qui obit filiorum forti animo tulerūt deultione ap, x: car,chxyyvi,
capitulum, x, car,cxiiii, di&a improba aut fađa ftelerata
Sexti libri, capitulum, xi. car.clxxxxvii,
De pudicitia ` capis i carev, de morte non vulgari cap. xii éar.clxxxxix.
Qua libere di&a aut facta funt capi, ii, carcxviii. de cupiditate uitæ capi, xiii, car.cciii
De ueritate Capi, iiis car.cxxi, Quam exquifita cuftodia ufi fant quibus fulpeãi do-
De grauiter diĉtis aut faĝis capi, iii car.cxxiii. meftici futurum Capi. xiii car,cciiiis
De iufticia Capi, v. CAT.CXXV, de fimilitudise formæ cap. xv. car,ccv.
De fide publica Capi, vi, car,exxviii, de his qui infimo loco nati mendacio fe clati imis fa-
De fide uxorum erga uiros capi. vii, Car,CXXiX. milis inferere conati funt capi, xvi, carccvi.
De fide feruorum erga dominos capi, viiicar.Cxxix, FINIS.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 PROLOGVS i
RBIS Romæ exterarumq gentium faĉĝa fimul ac di&a memoratu digna:ġ apud alios latrus
diffufa funt.In hac pfatiõe: Valerius feruat qå ppriú é exordii: at attentiôe capter & docilita
té:Proponit.n.gbus de rebus dicturus fit:& fe ré utilé feripturú pollicef:idq öjbreniffime fa
,Beniuolentiá quoe cõparara p'ona fui:cù oficiú fad fine arrogantia laudet: extenuat
guoq; meritú fuŭ cú dicat fe nô tantú igenio& íduftria ualere:ut ofa cõple&i poflit neg cõ
fidat:ea t de qbus trađtaturus fit:fe uel ornatius:uel copiofius ġ cæteros efle feripturú,In re
liq uero pte:nihil aliud agitinifi ut plane adolef Tiberio:nå iuocat eius numé;gð propriŭ é
poetarum;idg fine adulatõis fufpitione fieri nô pôt . Vrbis Romæ:eo ordine hiftoriam exe
quitur : quo nunc pponit: nå ubi primo do-
VALERII Maximi Factorum acdí&đ&torum memo meftica ponit exépla:deinde externa fobiun-
ilíū.Liberad Tiberium Cæfarem. Prologus. gin Exrerarúg gétió: Quia oia ferme oïum
rerú exépla ex multis & pene inumerabılibus
RBIS R omg exterarumg; tam græcorú:ğ lətinorű uoluminibus in unů
Z3 gentium facta fimulac' dicta cõgefta propofùit.Exterarú dici & Externa Exter
memoratu digna: quæapud rúiná & exter inuenit, Statius exter honos di Exter
alíos latius diffula funt :§ ut xit. Vir,liiiii, Et nos fas extera Grere regna;at nus
HRS:
[Ereniten cognofcí poffint ab
Tivi. Exterħig iterú thalami . Hefternus uero ftatius
afpiratú cū.fialiudeft . Nãab heri deducitur: Virgili.
A illuRribus electa auđloríbus Faĉta fimul ac di&ta: ut quif ređe fecerit Helter
{deligere conftituí : Vt docu aur dixerit oculis noftris fubiiciať, Quæ apå nus
menta fumere uolentibus lő alios:utilitaté oftendit operis fai:dicit.n.apud
alios eiufmodi prolixe traĉtata effe:&t ob eam
ge inquiflitionís laborabhit. tem non facilecompræhendi poffe, Latius
E Nec mihi cuncta complećté diffafa funt:latias difpfa funt:ut non breuiter
dí cupidoicefit.Q uís.n.ois xui gefta modico uolu cognofci poflint. Breuiter:Bene hic breuiter
gaapđalios fiqdé ita pcipi oportetiquéadmo
mínű numero cópræhéderít Autqs cőposmétísdo dúapud cos: feripta iveniunť. Iaĝribusau
melticæ peregrinæg híftoriæ feríéfælici fupiori ti &onibus:Ab aucloritare ét cõparat fidem:feri
locődítã:uel attétiore cura:uel præftáríorífacundia ptis fais, Documéta:bic nítić beniuolos red Docu
traditurü fe fpaucrit’ Te igit huic cæpto: penesqué
deré auditores: pfitet feil'is minuere labo- ment
té. Documenta:exépla & monumenta wittu
hoíumdeorüg cõlfenfusmaris:acterræ regimen efle tis uel uiciiuirtutis ad fuadédú:uict ad deter
-uoluít:certíllima falus priæ cæfaríuoco:cuius cele rendum:ut alterå imitemur:alterú fugiamus,
fti puidéria uirtutes(de qbus dicturus fü Jbenígniffi Labor abfit:Nåaliogn neceffe foret ut apud
multoseiufmodi exépla ueniréf: qð fine ma
me fouenf; V ítia feueriflime uidicané. Nam fi prifci ximo labore cõfici nõpoflet, Nec mihi cun
oratoresa Ioueoptío maxío bence orfi funt. Siexcel &a cõple.qa nő fatıs eft ad beniuolétiá contra
hendå ofició fuú laudare: nifi id quoq; exte-
nuaueristideo hoc facit:& attentionë parat:că breuiter id fe facturá polliceaf. Nå că dicit fe nolle ciĝa cõple-
Qi:fignificat fe hiltoriå breuiori libro uelle cõpræhendere.Quis.n.ois æui: NS.ningtego mihi uribufg meis
ita cõfidoiut audeã oia polliceri. imo uero de multis pauca pleribá. neg.nita igenio meo fretus fum: uc ornati
us ĝ cæreri fcriptores fcribere audeá, Voluminú numero:utpote nouć libris:hoc iter uolumé & libr itereftigp
uolumé fignificat partes operis:nő át tot librú:liber uero & p toto codice & p uolumíe accipiť:Ideg Pli, ora- Libers
toris teftimonio cõprobaf:q dizit libri tresn fex uolumina ppea amplitudin diuifi, Aut qs cõpos métis: be Volu
ne dixit nifi ftultus fuerit:nå q fapra vires aligå audet:hic ppe ifaniã acceffiffe uidet, Vnde faccus.Samite ma men
teriá veftris q fcribitis æquå Vimibus:& uerfate diu qd ferrerecufent:Quid ualeát humeri, Quis ergo ingt nifi Hor,
malefanus audeat cæteros fcriptores eloguétia & iduftria fupare?Serié:Ordiné:a ferédo hoc é ordinando di&tá. fac,
Fælici:fæcúdo & copiofo, Superiorimaiori & elegåtiori. Cöditá:cõpofitá. Quis fperauerit? quafi dicat ne
mo, Teigi pe.qué.lá adulari ícipit,fic & Vir. Tug adeo qué mox g fint hitura deorú Côcilia cæte Series
ra.Nec mirú é q tå plane adulef:nG.n.mosé fcriptoribus iuocare,Hoc át loco iuocat íperatoré ĝl deú:qd fine Virgili.
adulatiőe facere nő põt:p mos nô fit liuius:Cú bonis potius oibus:uotifg ac peatiõibus deor dearumg fi ut
poetis nobis quog mos eét:libétius iciperemus:ut orfis táti opis'fùcceffus píþeros darét, Confenfus hoium:
Quia dii & hoíes ita Ofenfèrút:ut totius terrard marifg orbis iperiú obtineres? Certiflima A.pa.ga falus pa-
tria í te uno pofita é:nå iperatores p adulationé parétes patriæ dicebanť:qd Ciceroni nô p adulationé datú fa
it poft extinđtá nefariá Catiliæ cõiuratfoné i cõfulatu fuo.luuenalis.Roma patré patriæ Ciceroné libera dixit, luuena,
Virtutes:fouenf:& uicia uidicãć.Id fortafíe dicitqg facere deberet:ut uirtutes foueret:& uicia uidicaret:cú,n,
dicimus hoiem aliqd magnú facere:fi facit:cõfirmamus;fi nő faciat:hortamur vt faci, Fouent:Sultentantur,
Ná fi prilei oratores:oftédit fe rectius iuocaffe cæfaris numé ğ cæterorú deorú:quos aboratoribus &' poetis in
uocari cõfuetú é:dicit,n.fi antig oratores & poetæ ab aliquo numie icæpere: hia iouezilli ab alio numine: ego
quo minor fam caæteris hoc iultius ad te cõfugio:qué uidemus diuinos honores meruiffe:q át prici oratores
inuocauerint numina anteğ orationes ichoarent:oftendit Virg.i.xi.æne.Præfatus diuos folio rex infitab alto, Virgi
Ní & Ser,í enarratiõe huius carminis fic ingt, More antiquo: nå maiores nullã orôné nifi íuocatis numinibus lius
a ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS r
Cicero incohabant:ficut funt oés orationes Catonis & gracchi:nå generale caput in oibus legimus, Vnde Cicero:per
frnifioné ait.Si gd ex uererealiĝ oratiôe loué ego optimú maximű&tc. Ab loue.o.m.Cice.i oratie cõtra clo
dium.Quo circa te capitoline qué pp beneficia populus Romanus optimú a uim maximú appellanit.Ité.libe
iii.de finibus bonor & malor.Cú dicimus loué optimú maximú eundég falutaré:hofpiralé:ftatoré:intelligi
Rolumus laté oium in fua effe tutela, Numine:qa ita incipere folebant oratores antiq, Orfi,fexordia (am
Virgili. pêre, Naminezut ab apollinea libero:a cerere, Vnde Vir, Vos o clariffima mundi Lumina labentem cæloĝ
ducitisannt:Liber &alma ceres, Cætera.d.cæteri ingt dii tantú opinione colliguntuni:tantúmő hoes opina
tur cæteros ečdeosiqr eos nunä uiderit, Cæ m
fares:át uident:ergo cæterorú deorú quidem Jentiflimi uatesa numine aliquo prícipíia traxerunt:
fides
:quia eft:fed incerta:CæGrú
dii cæfris oculis ipfisåt confpiciunf:er
præfens & cet” feg paruítas
a co íuftiusad fauorérA tuŭ decurreritquo
NATOa i
E NAE EADE fidesetcetioragp CXtera diuinitasopínióe colligié:tua præfenti fides
fentior
§ cæteris diis tanto iuftius egotuum paterno auítog fyderí par uidef: quorã eximio ful
cæterorů
ribus & poetis ingocanć, deorúAuitog
Paterno aboratop- oore
SO po multū cerimoniis nrísíclyræ
EO SC R clarítatisacceffic,
:
cæfares dedimus , Ec
Plinius deri. Plintus liinatoralis hiltoriæ dicinnon REKquos.n-deosaccepimus:
multo poft obitú.C.Cæfaris in ludis:quosfa quoniá ínitiűa cultu deorű petere íaio é:de cõdítíőe
ciebat augultus ueneri genitrici:apparuife y ejus fummatímdifferam. De cultudeorum.
dus crinitú p fepté dies in regione cœli fub
ptétrionibus: qď oriebaf circa undecimã orá
fe 1) E
Ajores fatas:folénefg;
a E
ceríimõias põtificū fcia
ā obfe
dietEo figno fgnificari uulgus credidicCæ- _ bene gerédarū rerä auctoritate: augurű obfer
faris animá inter deorú imortahum numina uatõe apollis ğdicatõe:uatű libris portérog dpullisz
receptam; Et hoc teftatur ie:Plinius ex uer i o
bis auguftiigui quidem interiori gaudio fibi illud natum fefeg in co nafci interprætatus eft:hoc inquit falata-
Virgili. re terris fuit. Vnde Vir.Ecce dionei proceflit cæfaris altram.In cuius tamê carminis expofitione:Seruius nõ ue
neri genitrici:fed patri Cæfari funebres tunc celebrate ludos angutú dicit. Bene ergo dixit paterno auitog fy
derii. Paterno:O&aniani. Auito:loliicæfaris, Cærimoniis noftris:Quia maxima læticia celebrantur facra
patris& aui:quorum divinitate auđæ funt cærimoniæ noltræ, Reliquos:n.d.ac.Nec immerito quidem fa-
um efsut virtute lulii cæfaris romani dicerentur deorå auđtores, Accepimus ilicet ab aliis gentibus, De
dimus.fanobis. Et quoniam initium:Quandoquidem huc animus intendit; ut principium noftrum fuma
areligione:ab ea dicere incipiemus,
Aiores ftatas:Aggredit nűc qð pollicitus éut exépla pponat memoratu digna: & prio &dé de religio
m nezqbusfacile percipi pôt eå præ cæteris curæ foiffe maioribus:ut mhil ne minimú qdé Prermitterét
d'ad religion ptinere uidereťć.Primo igi dicit de iRitutis maiorum:ĝ ad religioné Ipeđtabant: quå
Religio illi oibus í rebus diligétiffime feruabát, Eft át religio;airtus å fupiori cuidá naturæ.i.deo cultă cerimoniág af
Cice. fert:dita a relegédo tefte Cicerõe li.de natura deorű:g fuperftitiofos a rehgiofis tta ditiguit:g totos igr dies
Sopi feabané& imolabátur fus fibi liberi faptites eéntifoptinoft fant appellan:qd' nomé prio latius patuit. Qui
tious át oja ĝ ad cultum deorum pertiuerét:diligenter retratarét:& tanĝ relegerét:diĉ funt religiofi ex relegendo.
Stæ Maiores:Antig & ueteres:illi quor mores fuere meliores:nå ipli deor cultu præ cæteris tebus procurarűts
cerimo maiores & minores:quotiens de prifcis & pofteris dicimus numero tantú plurali declinat ,Statas cerimonias:
niz ftaræ cærimoniæ:ur uult Feltus Põpeivssdicebant facrificia certis qbufdá diebus & ftatutis celebrabant
Va
Feft, de Cato.Sacra ftata & folénia fanđa deferuifti:alii tatasp Ratutas dicüt:gdã ét louns ftatoris facra.Sed feti me
Pom, lior eft [nia & expofitio., Solénes:anniuerfaria facrificia å fingulis qbul% ånis fiebát;nã folénis a folo & anno
Cato cõponif:Cærimonias:cerimoniæ apud latinos generaliter dicunf oés ritus facrificiorů a cerere oppido: ut ipfe
folénis paulopoft di&turus éuel a caritate uralus placet. Põuficő fciaziure canonico:ut nos nunc dicimus fiue ponti
Cerimo ficioinå põtifices docebåt qbus téplis:qbus diisiquo tpeiguo ritu:gbufg hoftus facrificia fieri deberent, Ger
nia. rendarum rerű:Quia facrificiaå p rebus gerédis fulcepifent:earů terú au&oritate côfirmata: folénia habeba
Pontifi tur nifi perator ré cú hofte cõmiffurus taurú marti imolaffet:& poftea uictoriá Sfecutus eér id facrifioum ex
ces se bene gefta cõprobarú foléne habebať:ná ex co q ré bene gefiffent itelligebát ea facrificia diis accepta fuik
fe:&t ita confirmata auđoritate folénia baberi incipiebant, Augorå obfervatiõe:ut å captis aufpiciis augures
Phæ diis grata & pbata fuiffe dixiffentea folénia haberéć. _Apollís pdi.ua,ut ġ facrificia phoebades oracolo apol-
bas linis fieri debere dixiffent.ac diis placere:haberené folénia:ficut fæpe côfultus apollo quomô herificia fieri de
Magica berent:uel ad irá deorú placådã:vel'ad uićoriâ cõfeguédá:uel fi quid aliud opus eét:refpõdebát phæbades uel
arsa tauro:uel agno:uel hoc ritu:ue! illo:uel ioui:ue] martizvel his:uel illis facrificiú efie faciendá, Vatum: phæba-
Roma, dú;ná phæbades apollinis uates dicunt :eråt át uirgines fica phæbo denoiatæ:ġ téplä apollinis îgrefi
nisne ad ipfius adita:hoc é penetralia ueniffent:apollinis [piritu affatæ futura fdice! ris porté, depulfis.i.fup
gleđa ftitioforam hofam reieđtis libris:ná ut Liutus tradit, Sacrificuli qdå eterni uenerűtromäáiqui faperftítione po-
Virgili, tius § religione aios hofum aftringerent, Aut libris portentorù depulfis:qura romani nung magicãarté adv
Cicero mittere uoluerunt: qg Virgilius per didonem teftari uidetur:că eam ita loquenté inducit, Teltor cara deos: &
Plinius te germana tuumg-Dulce caput magicas invitam accingier artesiubi fermus . Cum multa inguit facra roma-
Augu ni fuciperent magica femper damnatunt. Cicero quog& Plinius magicos & mathematicos impugnant . Au-
fanus uftinus
quog in ciuitate dei tradit aduerfus magicas artes legem.xti, tabularomeffe, Libris ergo portene

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE iSERVATA RELIGIONE ii
torú.imagog:d portèntis dbufdam denunciatis in terroré hoies cõuertüntsita ut eos fai compotes efie non
finát, Hetrufca difciplina;fedm moré hetrufcoge qué a thage in agro tarqnienfi didicerát:nã ide facra & ceri thages
monias oés romani ópferút ,Cõftat.n.hetrulcos ois diuini
ne cõtra,P.clodið planiffime oftendit:g illoge inquit prudétiãcultus ftudiofiflmos fuiffe:hæc ať oia Cice.i ofo Cicerg
nô dicá affequi;fed ğta faerit pfpicere pofót:q
fatas folénefp cerimonias ponnificú rege béne gerendasz auđtoritates:auguria fatosziueteres pdicatiôes apol-
Jınisiuatú libros:portentog explanationes hetrufcoġe difciplina c6tineri putarűt:4 táta é&:ut nfi memoria pri
mum italici bellı funefta principia:poft Syllani cinanig tpis extremum pene difcrimé: tú hác recété urbis if
mandæ delédig; íperii cõiurationë nõobfture
hetrufca difciplina explicari uoluerűt:prilco éráftí paalo Prat Eapneanikgoini rapsi
tuto rebus diuinis opadafsquialig d comëda
iūini:
dáčp m geans p Es i n6 foli ingr T obkerudo
f. üali ömédāädű čp #Piti. Prilcoétifti nõ folú ingti obfèruádo
catióe:quű expofcédűuoto:
jvüexpoic t quű exoluédű
S i gratula
gratula manı :federiáalit
ritus gdá facnficandi a uete-
tiðe :quü íngrédű uel extís uel fortibus íptito:cü fo ribus inftituti fervant: ergo prico iftituto:qa
Jéníritu pagédū facríficio:quo éroftérog acfulgug Ton on pennaakeoina betrufcam difci
denüciationes
S pcurané. DeCerereplacãda.Z- Punam fedét fecundum îftituuoné maioz:.
t Antūäthudiū E E ficotilla maiores iRituerunt;ita quæ feguunt
ãtíqs nó folű obferuãdæ:
fedét maiog iftitutis
fút cepta. Rebus diuís opa
amplifícãdæ religionis fuit ut florétiffima tä & opu deha a abban a pe
macij é pricipa &ilá 5 operā dare nihil aliud eft nifi facrificare,
Cum
lentillima ciuitate decé pricípā filíí fenatus conful sigd cõmédádum: ut cú aliquod bellú falci-
to fingulis hetruriæ populis percípíendæ facroğdi perent:& diis exercită Populi Ro.comédaréts
fciplinæ gratia traderentur.. diis facrificabät:deide
cú iå bello fufcepto fli-
um imituri eént numinibə aligd uovebát zuel
těplum uel arā uel munus aliquod : fi po.ro.ui&toriam conceffifent:poltremo uiĉtoria potiti:quá a diis petie-
Tant in aĉtione gratias uota perfoluebant:& hos ritus oftendit inftituiffe maiores, Cõmendandam : Ordine
fecutus reĉtiflimum:cum dicat cõmendandum fcatione expoftendum uoto:foluendum gratulatiõe: primon,
teg bella fuftiperené icommendabantur exgrcitusideinde cum flium commiffum fuerat:uotis expofebatur
Bi&oria poftremo uitis hoftibus: quod uotum fuerat cum gratiarum actione perfoluebatur: ergo commen
dandum füfceptis bellis:expofcendum commiffis præliis: foluendum debellatis hoftibus & deuiéts bellorum Grat-
cafibus ‚Gratulatione:Quia diis gfas agebant p re bene gefta:ná gratulari cum ad deos refert gfas agere:alias lar
uero cú alio pariter de re aliqua lætariifignificat.Cú ingrëdú uel extis fortibus: Sút igt & alı ritus ficnificã
di a maioribus íftituti ;ut cum irati fant dii;& facrificis irá eoge placareueluolumus:primo ígrédum eft cur iratt
fint:& poltğ explorata fuerit'ira deoz:p ålitate piaculi adhibendum eft facrificium; explorabaf aŭt ira deoge
uel per exta;uel per fortes per exta boc mô fi tnftia furffent uel pallida uel aliĝ parte mutiliatafignificabát de-
os iratos effe:fi uero læta uigétia & itegta dii fignificabant cé placati, Vel fortibus :Duplex fuit apud prifcos duplex
Écipoum diuinádi genus per fortesiunas quidé fortes uirgilianas appellabát cum apto Vir,codice
Occurriffent uerfus excipiebãť:de quo genere helius Spartianus í adriani uita; quo quidé tempore deftinati qui Duni,
cum Polici- nandi
tus de îperatoris erga fe iudicio uirgilianas cõfuleret fortes:í hos icidit uerfus, Quis peulille át ramis infigni
oliu Sacra ferensinofto crines icanags menta Romani regis primå qui legibus urbem Fundauit:caribus par Virgi
vis & paupere terra, Altege fuit fortium genus uetuftiflimum a facerdotibus cõfiáum refpõfif; oraculogz nő ja
diffimile:qg ífcripta foliis arboge tabellifg diuerfogz euentum eologia ad deog puluinaria erát ita dif
ut quod petitioni cõducere uideref:artificio quodam í fpem ue! i metum fufcitáté iducerent:hinc illud Liuii, he
Jib.xxii. fortes attenuatas, Vnamg excidiffe ita fcriptum, Mauors
idem Liuius docet ,Impartito; Adhibito foléniritu:prío íguirédúé:telumpoft
faum cõcutit:guő fierent pcuratiões [partia
dam eft facrificium:ergo ubi caufam cognouiffent iræ deorum uel extis ueliquifitioné
fortibus
p litate piaculiahiben- pus
tatim expiabané ritu fa» Virgi-
crog » Quo. fifacrificioin6 eodé dicit facrificio purgari denunciariões:folgug:& oftentoze: quo purgabåtea d Jms
fortibus uel extis íquifita funt fedalio facrificio uidelicet facrificio oftentoge;Vtuerbi
gratia:fi lapidibus plu- Liuius:
iffet nouédali facrificio expurgabať:quia noué diebus facrificiis operá dari oportebat: Liuius id multis i locis
fed liv.fecundipunici belli: per aliquod iquit dies cõfales diuinis rebus operá dederåt & per oés dies fac no Liuius
uendiale fuit, Ac fulguge:ut fi teĉta publica de cælo taĉa fuiffent maioribus hoftis expiari oportebat, De
punciationes:Quia denünciabant aliqd in inftare reipublicæ, Procuranč: Expiantur:pusgantu
Antum åt ltudiű:cõmendat antiquoge quod adhibuere ad religioné colendum: cú inquitr. hetrofci co
t tempore cæteris gentibus
religione pltarét; fenatufconfalto decé principum filii fingulis ciuitatibus
hetruriæ tradebantur:ut plene difcipliná facrificandi perciperent:cuius rei Cicero meminit li,de dini Cicero
natione:dicit enim, Bene apud maiores noftros fenatus tum cum florebat iperium decreuit ut de principå fi
liis féx eleĉti fingulis hetruriæ populis í difcipliná traderenf:ne ars tanta ppter tenuitatem hoium & religiõis
auĝoritatem adducereť
ad mercedé & åftum:in quo tátuma Valerio de numero
um:Tåerfi hæc religio fuperftitio porius dicéda fit.qppe demonum cultrix:& d ueg diffentit,
deum nô
Tantú aút tudi
iuenerac:hæc ta
mé exépla nō page nobis pdeffe poffünt:ná fi demonum cultores adeo religiðis obferuátes fuiffe uident: quid
nobis faciédum eft q ues deum uera religiõe colimus : & ueri cultus certa pmiaexpeđamus? Florentifima
tum:Refpicit illud ga dici poffetihoc ideo faciebát Ro.ut placatis diis urbem fuá ex- parua magná;ex paupere
direm facerent ímoinquit ciuitas tum erat florentiffima & opulenuffima,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMYS da
Eereri quog:Hic quog diligétia:ğ circa religioné húere maiores:oftédi pôt: cú uellét cereri fuo rita
© facra celebrari.miferút í græciâ; onde facrificia orta eé dicebaf:deide i fiailiá:qa ideceresp dea coli cœ
piffercú fili faá pferpinã a plutõe raptá ıngreret ide.n.facra cereris pricipiú húiffe credebant.ergo ne
qd oino deefetnullă locú frermiferúr: ubi dea aliĝdo culta diceref.Cerer: quog:Ad fpëm féfim defcédit er
£o cereri ad honoré cereris.More græ.Ne fi mutato ritu facnificaref piaculá cõmıitteref. Sacerdoté: Tátú tu-
diú fuitut éc facerdoté peterét:4 dođta & pita áuftes facrificia deæ fuo ritu & more celebraret: Fiebåt át cere
Liuius ris facra a folis matrõis tefte Liuio.li.ti.fecūdi púici belli. Sacg igt âniuerfariú cereris ítermiffú é:qa nec lugéti
bus facere id fas eft:nec ulla illa tépeftate ma
exps fuerat,A velia:Veliaoppidá c Ererig; quãmore græco uenerari iftituerãc
ettrõalu&as
Velia
oppi- calabriæ:fic
a paludibus:gbus circúdată é Sacerdotema Velia cum id oppidum non
dum appellatú:ná figmificat paludem
: daffea uero PA er. rA
edda deia cõuernié.i. iaci, dum ciuitatis nomen accepiffet chalcitanā peteret?
ná:é fič multis í noibus fieri folet:ut henetus uel utalii dicunt: caliphemã nedeæ uetuftís ritibus
nenetus:hefpa uefpa:& moltis aliis flf, Veta- perira deeffet Antiftes . Cuius cum in urbe pulcher
Ris
eins ritibus
it bus defer
de
Prermitteref, átiltes:Ne qd ritu facrogeBe
Peritas Quæfacrogeeius P,
rímumtemplű 5 haberent:gracchano
DÁT tumultu pollu
pitiā hřetiriteg Gcrificare&l feirer & poler, tum moniti fibillinis librís:ut uetultiffimam cereré
Anti Antiftes:facerdos:ab åte ftando éaŭút cuftos placarent:ætnam:quoníã facra eius inde orta crede
ftes & princeps tépli, Cuius că in urbe pulcherri. pang; gndecimuírosadeam propítiandã miferunt-
mă réplú : Nec fatis habuef maioresaccerfitá h TT er ideű fa o frí
a uelia facerdoté facrificandi
pitā ġ uetufto ri emmatra ER OPeOU MEETS ROR
tu cereri facrificia faceret: gn ét cú in urbe té cõpotes uictoríarü fuícepra uota pefimon
plűei cõditő eét ápliMimú:& oftentis ciuitas tem profecti ft a De.Metello.P.
laboraret: mõiti libris fybillis:ut cererem ue- >, cea ie > s<
toftiffimā placarent:ætrá xv.hoiesmifrárad ™® Etellusuero hontes maximus Pofthumia
eå placandá:quoniá ide facrificia eius pricipias cõluléeüdéqg; flaminé martialéad bellum ge
Etna ut dixiusihűifle credebáf: nå ætna môsé fici- rendű aphrícãpetéré nea facris dilcederetmultain
mons liz a poetis decérarus:&t í cuius radiciboéeiuf deta icofulra dea urbé egredi palusnó é :religi6igg
ftrabo
e CEEE Tartpaae füműipiü cefit:quo tuto fe pofthüius martío certa
Etna oppidú uocatú ætna:ea môté S reetutos acct minicõmiffug nő uidebaf cærimőiís martis defertíis
oppi pit atg tråfmitrithic.n. primus mõtis afcéla
dum Íchoat illuc mifi fuere legati, Nå cú,pferpía cereris filia cå cyane nipha & firenibus fores cölligeret a plutõe
raptáč mater ifcia quo fibi filia forrepta fuiffet.errádo cú tps ei diurnú nô fufficeren: noĉo e faftibus accéfis
p trivia & ĝdriuia ululádo ĝrebat:unde permálit i eius facris ut certis diebus a matronis exerceatur ululatus
Laĝá ad imitationé eus, Moniti.li.fi hoc é refer La.de falfa religione dicit.n.Repu.tandem perturbata feditioni-
tius bus & oftêtis cum moniti cfent carmibus fibyllinis cererem differétiæ placari:legatos ætnå mirant,
Té mfi deum:& hoc é feruatæ religionis exéplú nô mediocre q iperatores Ro.ĝ rofi deú p cõfeĝnda
i
vi@oria í bello uota feciflet:eádé pefimSté pfe&i cú füma deuotiõe ploluerér:g tbi umen eus cole
ref i primis, Ité:Rurfus uel fiif nô folum cereri fed ét mfi deŭúé bitus honos. Cõpotesui, Cü uito»
Pefíi rias obtinuiffét, Peffimõté:Oppidú č phrygiæz:ubi Cybeles fimulacs: colebaf: qå cú a peffimSte oraculo apol
mons linis romå tráflată ećt: apđ Scipioné Naficã cõféfu fenatus collocatú é: ga refpõfú fuerat ab oraculo:ut cú ro-
oppi- må dea ueniffertå rurarétuteág uir optius cét rõæ hofpirő accipet à curus adoétu fuo loco dicéus li,viii.cole
dum Etellas ue.pô.ma.Sub cuius ptáte cæteri očs põtifices & facerdotes politi erát, Vnde ét maximusdi-
m &useft:ga relig oés ipfo erát iferiorese Eundég flad é facerdoré: Flamies ut Varro tetat dii fót
Q caput uitú hént filo :& cogaomé accipiút ab eo deo cui facra faciút:fed pti füt apta.ot Martialis
Flami Vulcanalis:obfcuriora pti ut dialisa Ioue :furialis a furia:cuius ifaftis feriæ eråt furiales.Liuero:fenbitaumã
nes flaminé loui affiduú facerdoté creauife infignig eŭ uefte & curruli regia fella adornaffe: huic duos famines
Varro adieciffe:marti unú altege qrino,Creati fant etiá a põnifice maxo flamines: & a dictatore in opidis. feu muni-
Liuius cipiis feribút Ci,& Liuiasiergo flamé di&us uidef quafi filamé:a filo lanæiquo caput uinđtum habebat Q ap-
Cicero to oino capite effe non liceret, Dyo:tamenalicarn.li-ii.a flamma afumpta igt oi diuini cultos ititutioneatg
Dyoni côfcripta T octo diuifit presiquot ert ét facroge ordies tradidit ât unå facrose minifteriope cöfbrurioné tigita
fiüs curioibəiquos dixi hoftias imolare publicas pcurris:fcdáueroiis q uocáčť a græcis ftephephori a ro.uero flami
nes quos a geftatiõe pileose & ifulagziquas adhuc ferát flámá uocátes hoc noie appellant: inenietiá qui dicant
ftepbe ideo fiamines ditos eé quafi filamíes:g in fúmo flaminis appice eét uirgula ġd4 lanata „i. uirgula í caius extre
phori mitate modica lana erat alligata gå cõtat ab afcanioapud albam primo fuiffe inftiturá : & fecundű quofdãad
terroré coruog:q pleräg facrificátibus fuperuenientes nő obferuátibus extra facerdonbus correpta punus 3u
ferebát: fecúdú alios qa æftatis tpe:cű:calor itéfius ferveret
ut pileú ferre nô poffët:nec capite deteĉo eë liceret
ad fatiffa&tioné huius :& téperamérű illius uirgáillá lanatá í capite getabát, Ad bel.Mittebač.n-cú iperio.
cris Quæ.f.marti debebat & facere folebatiga Martialis famé effer. Molta indiIniunĉĝa pæna fi urbe egre-
dererar:Religionig fummű: Nunc caufam fubiungit quare hoc exemplum pofverit:ut oftédat maioris mi
habnifie potiffimum præter religionem, Quon ufam caufam fubiungit cur ille fereligioni fubiecerit:N

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SERVATA RELIGIONE ii
fi facra martis deferuiffet quomodo fperare potuifet martem hbi futurumi propitius fuiffe:
pioné naficã: qui cú ma-
Audabile; Til berins gracchus feguentis anni cõfùles creauerat. C,fig gula. & Sci
giftrată iniiffent & in puincias uterg fu difceffiffent : paulopoft a Tiberio gracthog túc pe ül erat
in alia fæ mifi funt ad collegiðaugug:qbus fignificabat fe uicio cõfules creaffe:nô reĝe capto taber
naculo:hoc ít fè cognouiffe dum libros augurales ilpiceft. Augures.n.cõtinuouo rem rem deferűt
def ad fenatı q atina
iuffit utrung rom redire ; feg abdicare magiftratu, Duodeci fa, Falces eråt ifignia cõfülatus a fafcicolis uir-
gage fecuriba alligatis qs liãores cõfuli pferebát ad terroré:lictores át a ligádo dı&tı fúr qå nocétes ad palë liga
tentuirgifg cæderét& fecuri percuterérerát
Decriberio graccho &religione Augurii. åt, xxiitiquoge.xin cü alteri cõfuli totidé pare
bát;ergo duodeci
1 Audabileduodecí fafciū religiofű obfegü lau éra laudabilis foit ga pofthumus fafciú.iunius cõfülis obedi
q ful erät
dabilior quattuor &Xuigintiin cófimili re obe &.xii. fafces hébat puit põnfici fed ğetuor&
dientía:atiberío.n.gracchoad collegiū augurā lite uigintii.duoge conful obediétia Jandabilior
teris ex puincia miffis: gbo fignificabat fe cü libros fuit. Obfequid: Obediétia:& in bona pte ac-
adfacra populi ptínétes legeret afaducrtille uitio ta cipif:ar illà rerétianú obfequiú aicos
odiú pit: p affentatiðe ğdå videť accipi cúdò
: veritas
bernaculä captū cõítiis colularibəĝ iple feciffer: ca cat dõatus:obfeqgü affèntaror debet:ueritatem
rcabauguribəad fenatū relata iuffu cius .C:figulus aicus._A niberio:qui eos cõfules uicio creaue
egallia:Scipío nalica e corfica romam redicrūt & fe rat. Collegiŭ augures plures eråt & qui in co
dem magiftratu
cõfulatu abdicaucrūt. De.P .Celio &.M.Cornelio. ipfog uero cætus collegiú. Aiaduertife: C5
plures funt collegæ dicantur
Onfimili rõnepoft. P.Celius.Marcus:Corne præhédiffeaiaduerteř cå accuhatiuo fine ppo
e lius cerhegus& .C.claudis ppexta pag curio fitiõe cõliderare & cöprehendere fignificat, Ci
cero, Aiaduerti
feadmora aris deog imortaliū uariis tpibə bellifg;di re cú accufatiuo cú ppõne Brute fæpe Catoné afaduertes
: inaliġ jufta de cå
uerlis flaminio abire uffi füt coađtigét De fulpíitio. punireshic fit aiaduerlio púico. Vicio.ctabe.
T fulpítío ínter facrificandā e capite apex pro Plu.ita diffinit qd fit cape uicio tabernaculi:
a lapfuscidéfacerdotiumabftulit. fi tabernaculú iquit cæpiffet is q augutiŭ ca-
c Oncérußp foricís auditus pturus
: fabio maxo dicta aliud egiffet eév:ita uranteĝ aufpiciú copis aliquid
qãad auguriú nô ptimeret ramé
turã. C.flämio magifteriū eqtü deponédi cau id rabernaculă vicio captú eé dicebać: & fi au
fam'præbuit. De publio licinio. picia cæpiffet i eo nihil ualebát , Ci,quogs li
a Diicičdä hisp.P.licinio põtifícimaxio uirgo dede diuinatione ita iguit:gd apud te feriptú eft
Tiberio graccho nône & auguge &arufpi-
uehtalisqa då note pag diligés æterni ignis. cum cõprobat diíciplina:q cü rabernaculú ui-
cio coepiffer iprudés: qd in aufpicato pomeriú
träfgreffus eét cõicia côfulibə creandis húerit
Librosad facra perti, Vel augurales uel fibyilinos- Comiciis cfa Que ad creádos cofules húerat „Comicia ut
feribit aftonius fuert ædilitia:proria tribűitia:&tcőfularia, Aulus uero gelius dicit cõicialia faiffe curiata lia
céturiara.Comiciú át erat locus dictus tefte uarõe ¢ ibi coibát comitiis curiatis magiftratus creádi c: nci-
po martio eligebaf magiftratus hitis cõiciis: de ordie åt cõitiog multa apud liaiúiplura apud Dionyfiú.liviiiz.
ubi de coriolani dânaniôe loçf videř licet. Corficahæcifula pculé a fardia,Ix.ftad.auc. ic Stra. Confimili rõnes
Eadé rō fuit q tres flamies Sacerdotiú deponeř funt coacti qa uidelicet pageîpofita diligéter exta altaribus admouif-
fent. Exta pase curiofe.Quia cæfa uiĉtima &imolata Sacerdotes prio låce debebát exta diligéter altari
bus admoucf deide qf facrata fufcipere:& fic uefci:gd cù il Jli negligenter feciffent Sacerdotio priuati fút, Cort
fimili rõne ut religioni cederét, Admota:oblataiappropinģta.F lamie Sacerdotio flamis, nå ficut a pontifice
põtificatus diciť fica famine hoc eft facerdote flaminiù facerdotium. Coađti:quia facerdotio abire nolebant:
: q apex e capite ceciderat: erat aŭt
T fupplicio iter:Ob nullá aliá ré Sulpitius fcerdotio priuatus éčinili
apex i fummo flaminis pileo. uirga Janata ut fupra diximus:hoc éi cūiusextremitate modica lana crat
Fúdere lamé apex;&l círcú tépora pafti. & < ma Virgili.E
a
alligata, Virgilius.Ecce levi fummo de uertice uifus1uli:1
Oncentus: Vix iqt creati fuerãt dictator & magifter equitú: cú facrificãtes uocé foricis audiuere
c giltrarú deponere coađti funt.Plinius'ait cöcentu foricú dirimi aufpicia annales ređâti funt.
Diicičdú his:In æde deæ ueftæ ignis æternus feruabać ui fép una exueftalibə diligécifima cuftos ad
a hibebač:quæ uigiládo feruaret:ne aliquo canuextigueret ignis forte aċciditut una oppfia föno igné
fecúdi punici belli
extigui pmiferitqå cú põnifici cognitá eén;flagellis tota ferme cõfeĝaIgniseft, í Li.liviit,
e extiâusu é: ob ğ
plus igt oibus aur núciatis pegre aut uifis domi pdigus terruit aíos oium: æde ueftæ
nibil portéribə dris:
cám cafa fl ro é ueftalis uirgo:cuius cuftodia erus noćtis fuerat iuflu põnficis.p:liid §ä héri adueltæ ará pla
categ qa negligétia hűana acciderat:tamé & hõeftis maioribus pcurariad fupplicationé cuftos iperii fáma
ferual ur ad fimulacrú cælet
chit Virgo ue.lô uirgines ueftales pperuum igné feraabát fedex
uigilarenstefte Floro:q dicit: Numa põpilius foc iprimis ueftæ uirginibə colédú dedit ad fimulacrá cæleft:ium
fydes: cuftos iperii fäma uigilare, Alii dicát ¢ i6 ferua át ur fignificarét fe ita pperuo Numa putas & fuiolatas cé de
põpiliusiqui hoc
bere ficut fuiolarus feruabaf ignis:his.n.tefte Liuio Ripédium de publico dari ftatuit

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS p E
facerdotiú iftituitut afidue tépli átiftites eént:eafg uirgitate :& aliis cerimõiis uenerabiles & fcãs fecit :é åt ue
fa quæ græ.dé:hácár terā efle phibét quã ignê hére manifefta eft, Flag admouereť: uerberibus cedererur,
‘Azie uirginis:Dionyhus alicarnafeus defictéte qr aligdo negligentia §dá igne:cultode túc eius æmilia,
& in-
m aliæg uirgini nup electagz:& rúc difeétió rradére curus curâ pturbationé fuiffe totaí urbe multáqdé:fed
túc at æmiliä ferát ifovté
qfitioné p põnificesine pollutio aliĝ circa igné facerdotibus extitifen
dubitabúdá ex bhuiuftnodi cafu pontificibus facerdotibus & aliis uirginibus måus fp arå tédété ita dixiffe:ue
fta urbis Ro, cuftos figdé pie &iufte facra tibi pfeciánis paulomius trigita:& aíum puge héns & corpus caftú
z
demõftra mihi:fil auxilio: neg; puipendas fà r
morte mori mferrima:fi
cerdoré tuágeftú uero ipi- cuftos fuiffet: dignauifaé qua flagroadmouere?.
umaliqå ča me: meo ipius fupplicio ur Doule ine Keilas
bis polutioné expia:hæe dicété & cidéré a car A e EA
tafea uefte:ĝ túc amiâa erat fafciá : poft pees M Axíe uirgo uirginis amilie d ifcipulã extincto
fađtas ieciffe eå fup ará dicút:& ex frigido mul igne tutãab oí reprehéfionc ueftæ numé phtitit
nullág perferuåte
to åte multå
cuiffe
fintillá ciere famãemi- qua adorāte cã carbalum qué optim habebat focu
carbafü: ita ut nec ciuitati Ju- lo ímpofuillet ibis ignis emiatt,
ftratiõe nec nouo opus eér igne:dicit ergo. Va S F vabad
Jerius:illa gdé å negligi Jarcello & téplo honoris & uirtutis.
ciata:at uero æmilia råetfi nefcio quô ignisex © n On mig íigřfi „peo iperio augédo cultodiédog
tinđus ećt rátå tamé aio religioně cõcepit; ut ptínax cowidulgéría deog [p excubuitg tãferu
că fap lex deæ mifericordiã iploraret foculo t i E E
carba faŭ fp iponés meruerit icenfo carbafo pulofa cura pu la quoq mométa religióis eṣamíarí
agné exti&tú fufcitare:ad ıd ergo ualet aduera uidéc: quía nunĝ remotosab exactifirmo cultu cerí
tiua cõiúĝio:vero illa qdé pænas dedit negli- & oculos habuifle nfa ciuitas exiftimãda ek.
gentix.At uero banc totá pftitit numen
& elt
argumétam:qð nô folűa pæna fed etiá a rep
DAO n
N qua cã Marcellus gnt
e
cólularú gerés téplű
henfiõe tutá feruauerit:nánon minor plerúg á honori &uirtuti claltidío priusidemdé fyracu
i a phenno g pD OREA, A fis potius nűcupatís debítü uotis cõfecrař uel
D odiendi eignis,
A Carbafum:Materiam pofuit let:a ollegio
téuiffimi lini Sea ccollec põtific
opbikenmedtase. Neoieuda
n ípedítusë . Negãāte cella
unā cella
Dúc& frequentiffime puelo umit: &etme duobədíisrecte dicari:fotug.n.liqd pdigii accidife
tonymia.Foculo. Diminutiuú a foco:eft åt fo-
cus locus ubi fouef 1gnis:ipm uero elementå ignis eft:ergo foculo loco ubierat ignis ex
Nunc dicit qd nå p ráta religionis diligentia populus Ro.meruerit:ut uidelicet deos ppicios femper habuerit
qui p iperio fuo nô folum cSfèruando fèd ét augendo îuigilauerit. Nō mige igit; Quädoqdem gif adeo dili
genres in feruáda religiõe fuere Ro.nihil eÑ që quif admiret fi tanta fuerit deoge indulgentia 1n cõleruádo
augendo iperioro, Pertinax pfeuerans:& notandum pertinacé plerúg & in bonå parté accipi poffe er hoc
loco c in malam ut plurimă pôi cõfueuerir:ekt.n.ptinax is qui ubi hō deber renax & obftinatus é:fed hoc lo-
Co pertinacem curå pèueranté dixit, Serupulofa:Sollicita & exqfira diligentia:ut nibil oino ptermitteref: nam
ferupulus lapillus breuis eft.q breuitate fua ferme nõ uidef:fed calcatus follicitudiné creat:unde fcrupulum fol
licitudiné & dıfficultaté dicimus. Terentius,Inieci fcrupulú:& feropuiófum follicitú & anxiú dicimus, Paruu
Ja:Sicut de occentu foricis: de apice lapfo, Momentalnclinanões. Examiari: Exquiri examen pprie df ligua
bilácis hocé libræ:quå ređtifimä eé oportet cú aliquid penfamus:quæ fi huc aut illuc icliınauerit plus minuf
ue eć itelligimus id qd penfamus & ppterea examen iterdú dř iudici . Vnde plius.Examen ut improbú ialla
caftiges trutina:examé dixit iudiciú.[:po.ro, Exra&ılimo.Equifitifimo:ná exigere prer alas figoificatõesexg
rere quog fignificat, Cærimoniag:Cærimoniæ ur ipfè: paulopolt ducturus é:diĝ fant qə utbe galis capta
cü ucftales uirgies fimulacra deoz ex oftibus erepta traducerét: cærete oppidú pouimů cõuencé ubi benigoe
fuert hofpito fulceptæ:donec a gallis ciuitas p Camrlld recupata & liberata furt: í huius benefici memonam
zo, Pltiteråtzut ofs cultus diuinus oifg facrose ritus cerimoniæ diceréč a cerere oppido.
N qua cú mar. Marcellus cõfùl prio claftidió galliæ cifalpiæ oppıdó:qå núc caltıgıű df oppugnádo for-
i titēr cæperat: deinde magno labore atg virtate firaculas expugnauerat:itag ex duo OppidoBe cxpu-
gnatiõe duobus diis uota fecerat honori.f.& uirtuti téplú ædifıcaturű:pta uiđtoria romá uemit& cum
uota pioluef uellet utrig.f-téplú anú ædificare:põufices reftitere:ga dicerét id ctra religtoné
Liuius nicibelli eé Li.fecúdi pu
livide bac ipeditiôe fic breuiter refert. Cõlulú alter,
Q _.Cuf.ad exercit qué.Q _;Flac.hűerat cum
fappleméto í lucáos é pfecrus, Marcellú ahæ ate aliæ obiectæ aio religiões tenebåt:i qbus cú bello gallico
ad claltidiŭ ædé honori & uirtuti nouifet:dedicatô eiufa põtificibə ipediebač:q negatác uná cellá duob dits
Teđe dicari:g fi de cælo taĉta aut pdigii aligd í ea fa&tú
eét difficilis í ea pcuratô foret:q utri deo res diuia fi
eret feiri nō poffer:neg.n.duoba mifi certis dis rite una hofta fieri iraaddita uirtutis ædesa Ppato ope: neg
tamé ab1fo ædes cæ dedicatæ fät:tű demú ad exercirů qué priof áno učuliæ religrát cú füppieméto pficiltić
Nácupatis: Vorú duplex č:côceptiuú:& núcupanuű:cöceptimi qå aio & mére folü cõcıpıť:lčd ucrbis nő
mif núcupatiuů uero qå noiatú uoce declarať at uoveć:nt fi dixero:fi ualicudıné recapauero ftatuá argéie
am í réplo mariæ uirginis cõftitvå& erigã.Qui uota núcupafent ea libellis
ilcripra téplorum porticibus afĝi
gcbanr, Siquid pdigti:
Vt fi ferpés i eo templo apparuifet dignofci non poruffec ab utro pieûum: & iliud

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SER VATA'RELIGIONE iii
hoftentă effet: ppterea nec utri eét facrificandum:aut fi téplum de cæœlo tată fuiffet pari ratione dignofci non
potuiffer qu illud expiädúeffèt, Ré diuiná facef:Sacrificare fignificat. Nifi cer.diis, Vt polluci & caltori:ut Ré di-
apollini & dianæ ut ueneri & adoni:ut cybele & ati:hæc numina focietaté ndá inter fe hře dicebanť, ltag am uinam
bobus una facrificabat:Pferti caltori & pollucisita tamé ut utrig faus héref honos:& 16 Marcellus cohaĝtus é facere
hac admonitiôe & fùperltitiãe Põtificá nő uná ædé duobus diis:fed duas ædificare & cõfecrare, Sepatis edi-
basrædes licer plurali numero ut plarimú priuará uniuftuiufg domum fignificet:fingulari uero : téplú;tamen
in plurali plerúg & p téplo accipić:ut hoc loco:fant q dicant cú adie&tiôe aliqua eé dicendú; ut í æde facra;in Aedes
æde pacıs in æde apollinis eodé mô in plura-
fetiea nedignofceret utri rédiuinã fieri oporteret: lizat facræ ædes deog ædes:aut niphage ædes
necduobvnifi certis diis una facríficari folere:ea põ modo fi uero abfolute dixerimus ædes domú tåtum
defignare: & ppterea apud fariltõfaltos
tífică admonitione effe&tű éut marcellus feparatis inueniri ædes p oi fpé edificu.Collegio.Quia
ædibus honorísac uirtutis fimulacra Ítatueret:negg collegiŭ non refpexit ampliffimi uinauđori-
aut collegio pontificum auctoritas ampliffimí uiri: taté.uoluit.n,religionis ritú nêtitatég ferua
autmarcelloadiecto ímpenfæ ímpediméto fuit:quo tam:nec duplicata gdé ipenfa marcellū a fol-
uendo uoto deterruit:ná duo tépla conftituit
mínus relígíonibu s fuus tenor fuag; obferuatio red q unú tátúmő uouerat & in hoc Va.diffentit
deretur. De.L.Furío bibaculo. a liuiog nō dedicara ab eo fuiffe dicit ficut fa š-
> Bruífetíamtotillultríibus cõfularibus. M.fu fæpra utoftédimus, Adieđto ipélæ: Acceflio expé
ubi téplú unú uotú eét duo dedicarenť.
o ríusbíbaculus exemplig locumuíx poftmar Suus te, Suus ordo fuag lex; Obferuatio: Obfer
cell íuenít. Sed pii fimulac religiofi aí laude Honor & reuerétia ut religio fuú ordiné faág uantia
fraudâdus ñ é:ġ prætor a pře luo collegii falíorã ma obferuationé retineret, Differt tamé inter ob Obfer
gíltro iufus fex li&toribə pcedétibə arma ancylia tu feruantiã:& obferuationé qa obferuatio,p qua yatia
då aiaduerfiõe accipiť í modă fpeculatiõis ob
Jitĝuísuacarioné huius officii honoris bñficio hft feruåtia ueroé ueneratő ġådá& hõrisexhibitő.
oía nãg poft relígíoné ponenda fp nřa cíuítas duxit Bruif totil. cú ancylia duodecim falni
ét ín qbusfummæ maíeftatis decus confpícíuoluit: o purbé uetufto more geftarét:illique fa
Cro urbis pror intereffet Lucius Furi-
us bibaculus : forte př eius runc faliog: mag
iuffit eŭ ancylia tollere & ferrep urbé táğ nô ptor:fed unus eét e falis:paront fúm ftoris íperiú fcepto pfis:{
§ honefte negaf potuiffet:quoniá officii maioris gřa uacationé & imunitaté hêbat tamé qa oć q diis exbibef
officiú laudabile fp hétur & é:nő duxit idignú ancylia ferf peútibo liãoribus:furt át pror Ícão pu.bel.Obrutť Confis
Quafi igt Furius Bibaculus opprimiť ut emergef poffit i tåto fulgo & claritate fupioge exéploge. Côfülarib» Jaris
Vir cõfularis dé:g aliğdo geffèrit cõfulatú ficut ptorius,g prurå.Cenfonus q céfurá adminiftrauerit, Vix poft Præro
mar. Vix dignus íq q fubiúgat marcello. Sed piQuia paruitpfis, Religiofi ț pricipi falios collegii, Col- rius
Tegi. fa.Salit ut Lini, tradidit ,xii urbe fuerea Numa cóftituti:& marti gradiuo cõfècrati q totidé ancylia p ur Céfori
bem cü faltibə geftabát atg tripudiis:canéres ueteré mamurii memoriã, Ancylia uero fcura erát å oras,hextrev us
mitates hébát í fimilitudiné labiogz. Vú & ancylia dcå fút ab oris ġ fút cırcü labg fcåm aliosueroab «iĝ ci Salii
titas laborabat:túc că de cælo lapfumé ftutú;cóftat.n.regnáte numa breue fcurú atg rorűdú de cælo lapfam Ancyla
de quo Oui, Ecce leue fcută uerfarú leuiter aura „Decidit a populo clamor ad aftra uenit. Cõfulti deide arufpi Ouidi
ces rűderút ibi furuge totius orbis ípiŭ ubi fcutú 1lld feruareť:quo accepto refpõfo & honoris gfa: & quo idé us
tutius feruareť: ne ab hoftibə farripi poffet. Numa Põpil,xii.alia ad fimilitudiné cæleftts illius fabricarı iuffit:
& fuerei tëplo martis ipofita:& cú.xiifacerdotes adoleftéres numa ipi marti gradiuo delegiffer:illifg dediet
ifignia pi&tas túicas & fup tunicas æneŭ peĉtori tegmé:iuffit ipa celeftia arma; ácylia noiauıt fufpéfà collo ab
illis p V ebé portari: cú falio atg; tripudiis carmía decátari:& falii di&ti font a faltu tefte.Oui.q dicit.lå dederat Ouid:
faliisa Altu noia dcã,Armag & ad certos uerba canéda modos. Inter cætera carmia:hoc fuifle dicūt, Veterem us
mamurii méoriã:ga cú numa acciuiffet údig fabros:g futa alia cælefti fimilia fabricarér:iuétus égdá Ma- Mamu-
murius:q cæteros artificio fupauit:ná adeo fimilia fecit:ut a cælefti difcerni nô poflét:Iufus itag primú peteř pii
qå uellet:nihil aliud petiffe dř:nifi ur Sali ácylia geftátes p urbé canerétí ueteré mamurıii méoriá, Vnde Out. Quidi
Túc fic måurius matces mihi gloria dixit:noiag extréo carmie nfa fonent.ldg facerdotes opi pmiffa uetufto ys
præmia poluűt máuriűg uocát.Fuit aút tantæ reuerétiæ fallioşe collegiú:ut aphricáus nô erubuerit unú fieri
de faliis tefte. Li.li.vi.de bello Macedonico.Nec.L.furius Bibaculus ut í hoc exéplo pfi fuo falioge magfo pare
re recufauit:guis ptor eét:oés åt falios ex géte pficia fuiffe creatos teftaf Dio.de átigtatib» ro.dicit.n, Sexta át
ps iftitutõis circa divia his diftributa é:g uocåf a ro.Alii:quos Núa ie ex přiciis creauit iuuenes, xii fpectatifi
mos deligés: quogz facra manét í palatõ:uocáť palatini:hı qdé agonales:a qbufdá uero colli uocari falii:
rú qdé facrariú í collino é mõte. polt Numå cõditú ab hoftilio rege ex uoto:qå idé bello fabino núcuparat hi
åt falii oćs iađtatores qdé funt & laudatores armatos: deoge.Solémitas ât coge é circiter panatinea:méfe marto
quæ fumptu agif publicoimnlracs alia de his Dio.traditig hoc loco referre Iögû & tediofum eét,Sex li&orib>
cõl.xii.lı&ores hébat:Étor aŭt fex. Vacationi prura faciebat illú huius officii & laboris immunem er-
go uacationem ímunitatem officii, fgeftádi ácy la, Honoris: Magıftratus fcilicet pturæ, Oia poft religioné.i,
oia cædere religioni ‚Eti n'gbus:Subaudifca hoc;elt iperia.Sümæ made. Vr in confùlaribus proriig uiris

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS Aann 5
Regimen:exiftimabant fe reges effe futuros, Bene atg conftanter: Bene utrq cõiúxit qa neceffariű:nå po»
tuiffent bene certo tpe feruire:fed non conftanter .i.perleueranter;ideo dixit bene & conftanter, Quod ai iu-
dicium: Vere inĝ maiores nfi ata exiftimarunt,fe faturos reges fi diligenter pieg religioné feruarétut nihil qf
ad eius fruđĝum pertineret omitterent:nå &.L,Aluanius ois plebeius effet:& humilis: tamen diis imortalibus
tantá reuerétiá exhibuit ut liberoge fuos curá religiõi poftpoluerit, Veftales uirgies: Virgines deæ uetæ cõfe
tæ. Onere partito:qa æqua portione diuiferát inter fe fimoulacra deog & reliqua facra:que că multa effent nô
Pons pifia multis ferri potert. Sublicium põtem.Subiiciű quafi fub luciú:nam fubluciari CAERE? purgare Íigmficat, unde
fublici fubliciá lignú purgatiuum: ergo põs fublicius A ;
us pons ligneusa fubliciis di&us:font.n. fublicia quapropter fi dubítauerűt facrísiperia feruire:íita fe
Sobi ligna a inent e Dak re n
a pontificibus; y humanarū
i reg% futura regimen extimätia + Íi diuinæg
ifie, Bees daint- Cliad : Cltuus dř locus mollis potentie bene &conftanter fuiffent famulata.
ter arduus. Ad ia. Quia iáicolú amné riberis Q uodanimi íudicíumin príuarorum quog; peto
ponte cõiunxit:di&tá q ianua fiteŭtibusinhe ribus uerfatumelt. Vrbe enma gallís capta cum fla
trurjá. L.Aluaihoc idé Li, teftaf liv.dicitn. E E p
Flamé iterimigrinalis: Virgie ueftalesomif WER quírinalis:uirginefg ucltales facra onere ptito
farege fuape cura;å fecú feréda lacrogei gg:qa ferrétealg pontem fubliciä tráfgrefas: & clíuñ: quí
mires ad oía feréda deerát:relinguéda eéĉnt con ducítadíaniculum:defcenderetncipientes. L.aluas
faltantes qs ue ea locus fideli afferuaturos
cuftodia optimú ducút: cõdita í doliolis facel cét pius plauftro coniugem &
connp panei liberos uchésalpexifers
apen
To pxīmo ædibus flamis qrinalis:ubi nāc de- PrOpior publice religioni g príuaræ carírati:fuís ut
fpui religio é; defodere : cærera inter fe onere plaultro defcenderentiperauit:atginiduirgines &
pito ferunf uia:å fublicio pôte ducit ad iáica facra ípofita omiffo cæpto itinere cærete oppíidü p
Jum;ieo cliuo eas cå.L.Alua. de plebe Ro.hō z oofa e
cõlpexi5fer é
plauftro coniugéacliberos habens "CXIEcit:ubí ubí cūci füma ueneratione
o! reeepta grata m memo
inter cæterá turbåġ inuvilis bello exurbeex- ríaad hoc ufg tps hofpitalé hűanítaté teltan .Inde
cedebar:faluo ér tú difcrimine diuinag huma ení íftitutã é lacra cerimóias uocarí:qa cæretãí eain
narűgp
cos reze Po.R
facrag; irrehgiofă rarusire:fermg
o:pedibs facerdotesfeacpubli
fuos fracto
rente reipu.ftaru pide acfloréte
ilad s fordida olaulte coluerūt. Q vare
téneftiue cadaxe
uehiculo confpici defcendere uxoré ac pueros 38r£fte illud X fordidu plaufte tépeltiue capax cu
iuffit
: uirgies facrag
í plaufträ ipofuit: &cæf iulliber fulgétifimí rríűphalis currusuclequauerít
quo iter erat facerdonibus puexit , Propiori. gloria uel ātecefierit
ublicæ religiði magis cõlentiés, Cærete op; CR, PE
Fdelinabile é ficut EREN oppidů ne _ ,_—Ţ7 Ţ[DeCaíoFabío. Paie
mum appellabafa gallina : fed cú lanni igrede Adéreí.P.répeftace, C. fabius dorfo fuo méora
rent håc urbé & ignorátes nomč eiusigrerérs æ bile exéplű feruate religionis dedit. Nāãg; gallis
oppidani q græci erant exitimátes fè falatari
aut optimu eé putåtes fi eos prius ipi falutarét
capirolíű oblidéríbo:ne ftaturū fabiæ gétis facri
repþöderűt „ide ciuitati nomé remáfit ut ficiū íterrüpereť Gabio ritu cíctus:maníbə humes
cæretë cære fiue cærete diceref;&
ga dixi eé ídeclina-
fiue bile:fűt tñ q uolút declinari hoc cæfte huius czftis-Li.tŭ ut fupra uidimus hoc cære ídecliabile dixit:& nomé
cære patriú hic & hæc cæfs huius cæftis, Vir.liix Eft igés gelidú lucus ppe cæftis amné: g'tefte feruio minio.df:ut
Liuius idé li.x.Qui cærete domo:gfűt miniõis í armıs:funt åt cefte:ut uult Strabo:a pelalgis
e theffalia pledis coditú:
Virgi & a tyrrhenis aduerfus agillios belligerátibo denoíatű:cú qdá muge fubiés urbis nomé pcúđtareť p refpõío a
lus rheffàlis accepit faluté renúciátib gd tufci bonú omé accipıétes capráurbé fub mutato uocauere noíe.x.aŭt
Strabo milibus paffuú diftat ab urbe _Teftáf:teftificáť & qual teftimonio pbát, Inde:ex hac hofpitalitate, Quare
agrefte illud: Tátú ualuit occafio fufcipiédi facra Ro.ut plauftrú agrefte par ueletiá maius fuerit & haberi po-
tuerit:triðphali carruiiqui tanto ornaméto & apparatu iftruđus iperatores ad capitoliŭ uehere confueuerat.
Tempeftiue capaxigp fuo tépore onus acceperat egrægium, Antecefierit:fuperauerit fulgenti fimus quantum
cung apparatus ornatifimus fuerit ¿
Adem reip.tempeftate:Cú capitolið obfidereť a gallis:quo pauciadmodă rõani ciues urbe já capta cô-
CF e fugerant: inter cæteros erat,C.F.dorfo;icai piter & familie fuz quirini facra ferát demådataut certo
dorfo tpe ea i grinali colle celebrarent:cum igif facroge dies iftaret já urbé totá galli occupaffent:nő dubita
Liuius uit faluré faá p deog: facris exponere:ná de capitolio delcédit:& gabino ritu ici&tus p medias hofti acies i gri
Tipe puenit:debita facrificia pegit:& i capitoliú Aluus & icolumis rediuit:q 1dé Li,teftać eo liidicit.n.
ftas — Sacrificiú erat ftatută fabiæ géti i grinali colle ad id faciédú C.F.dorfo gabino ci&us ritu facra mãibə gerés:
Salu- cú de capitolio defcédiffer:p medias hoftiú ftatiões:egrefusinihilad uocé cuiufg terroréue motus í qrialé col
Rius é puenitabig oibə foléniter paĉtis:eadé reuerfus:filf cötáti uultu graduç fatis fperás ppitios eé deos quoe
Liuius cultú ne mortis gdé metus phibitə deferuiffetsi capitoliú ad fuos rediit feu artonitis gallis miraculo audaciæ
Cicero feu religiðeét motis:cuius haud då negligens gés é Eadé rê. Eadé calamitate:fed & tépeftas aliquando p tpe
Ritus ponif:in qua fignificatiõe frequéter uti€ Sal. Dorfo.Multi legát dorfo'fuo:fed ut Li.& Ci.docent:dorfo cogno
gabius mé fuit:ergo legétiú ípitia fuo additú é, Intersūperet; Ná ftatuto die facra quirino exhibebát. Gabinio rinci.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SERVATA RELIGIONE v
Videlicet toga per fërgű reiećta fub lacerto ita ut ad dexterã pté laciniá traherét,& fub uelte exterioř laciniæ
manus dextera teneretur:hoe fa&tú é qacú gabıni facra celebrarent hoftes fuperuenere:illi át reie&a p rergå la
cinia ueftis ut effent expeditiores hoftem infecuti fuderunt atg fagarunt:de hoc ritu Luca,turba minor feguif Lucs
zitu fuccin&agabino, Perinde:Nõ aliter § fi hoftes uiciffer:qui uictoresurbé occuparant, nos
Agna cô.re.Li.de bello macedonico lix. Eodéíquit áno in agro, L.petilii fcribæ fub ianiculo då culto Liuius
res altius moliuntar terrá:duæ lapideæ arcæ ođenos ferme pedes [õgæ:ğternos latæ iuéte funt : opcu-
lis plúbo deuinđtıs;lfis latinis græcifo utra arcaí fcripta erat;ialtera Numá Põpiliú Põpinii fili regé
Ro, fepultú effe: in altera libros Numæ Pom-
ril facra gerés pmédias hoftíū tationes í drínalem Pili eé eas arcas cú ex amicoge nia domius
collé peruenít:ubí oibusfoléni more pactis: capito apuiffer:ġ titulú fepulti regis húerat ianis îué
ta fine ullo ueftigio corpis hamı ac ullius rei
Fă poftdiuinã uenerationéuictriciű armog pide ać tabé per tot ånoge oíbusabfumprtis : in altera
níictorfdíít, De.P.Cor.& bebio pãphilio cofulib> duo faftes candelis iuoluti feptenos babuef li-
m Agnacóferuãdæ relígióis eriä publío.Cor. & bros:nô itegros mõ. fed recériffima fé : èptë,
Bebio pamphilio cõfulibus apud maiores noz
hbri latini de iuf põuficio erát: fepté græci de
difciplina fapiæ:ġ illius ætatis eépotuit. Addit
ftros acta cura é . Siquidéi agro A lucii Periliy fcribæ Antias Val.pythagoricos fue uulgatæ opi- Antias 3
fab ianiculocultoribusterrã altius uerfantibus dua nioni ĝ credif pyrhagoræ auditoré faile Nu- Vale-
busarcís lapideis repertis : qua inaltera fcriptura må médacio pbabili accõmodat fidé *prioab rius
amicis q í re præfenti fuerunt libri leti mox
idícebat corpus numæ pompiílii fuiffe;ín altera liv plurib Tegétibus cú uulgarenť. Qu petilus
brí recődíti erät latíni feptem de iure pontificã:totí Ptor urbanus ftudiofus legédi hos libros a.L.
demggræcide difciplina fapientiæ : latinos magna penlio föphit & erat familiaris ufas q fcribam
diligentia aferuandos curaucrunt.Græcosquia ex
eú ġtor.Qu,petilius in decuriá legerat: lectis
tege lűmis cú aiaduertiffer plerag difoluen
aliqua ptead foluédã relígíioné ptínere exíltímabāć dag fligionú eé.L-perilio dixit:feie eos libros
Perilíus prætor urbanus &aućorítate fenatus pui iigné cõiectuge eé prius ģĝ id faceret:le ei pmit
Aiarios fc igne ícõlpeđtu populi creauit:Noluez tef uti fi q feu uis feu auxili fe habef adeos
libros repetédos exiftimařt expireć id integra
tunteníin prifcí uíri quícğ ín hac ciuitate afferuarí foa gfa eù faĝug : Scriba ad tribunos plebis
quoanímí hominum adeorum cultuauocarentur. adiit:a tribunis ad fenată resé reieđta: ptor f
i De Tarquinio rege. & iufurádú daf paratú eé aiebat libros eos le
i Arquíníusãtrex: M ; rullia duđuig q librä gi feruarig nō oportere:fenatus céfoit fatis ha
bédú q ptor iuhurádú pollicereť libros prío
fecreta ciuiliū facrog cõtinenté cultodiæ fug quog tpe í cÕitio cremådos eé:præciú,p libris
êómíffü corruptus petrőío fabio fcribédum dediffet ğtúű.Qu. petilio ptori maiori pti tribunoge
culeoifură ín mare abíici iuit. ldg fupplicií genus plebis videre domino eé foluendú:id fcriba
multo poft parrícidis lege irrogatã é. Juftiflime qdé nõ&o accepit:libri in cõitio igne p uiĉtimarios fa
in cõfpeđtu populi creati fűt: De núero li»
qa parí uíndicta parétű acdeorū uíolatioexpiáda é. Pli.li.xiii.na,hiuarias ffert fcriptoge opiniões
vrt alii.xiitialiı plures:alii pauciofs fuiffe dicát
Lucii petilii feribæ. Varro nô petilii fed Terétii agge fuiffe dié:tefte Aug, à ciui.deiqå ita [oluif ut itelligamus
ags fuiffe petilii eius:cultoré fuiffe Teré.Libri de difciplia fapiæ.i.de philofophia.erant.n,cõpofiti de fapiétia:
uidelicet qd effet fapientia:Sapientia át eadé é quæ philofophia,
Sed philofophi ut plurimi irreligion effe folét
hihil.n.creduntg non re naturali pbari poflit. Petilius prætor:cú ad prætorem delati effent : iurauit contra
rempu.efe ut legerenf:quia ad foluendá religionem:qua refp.fouebatur pertinerent, Viđimarios:Per mini- yai
ftros ui&timarum:q vitimas ligabant:cultrá;aquá & molá parabant:& reliqua quæ facris erât necefaria : uicti marii
marii dicebanf:erånt igit miniftri facrificiorá, Auocarenf:Amouerent:abltraherenf. Noluerút.n, Reddit ra-
ttonem cur id fecerint maiores:ut aios romanorú religioni deditifimos efe oftenderent.In hoc autem imitati
fant lacedæmonios:qui archilochi libros:qui côtra religioné effent exportari e fua ciuitate iufferunt , Librum.
fecreta ciuilium fcrorú cõtinenté,
V nú ex libris fybillinis fuiffe intelligimus: ejufmodi autem libri occulte fn
vabantur:& fecrete quoniáigitur duumuir id patefecit:quod cælerari oportuitiulto fupplicio affeđtusé „Cor.
ruptus:Scilicer pecunia, Duumuirú:Duo primú fuere tantúmodo g libris fibyllinis præficiebantur: & hi erát
patricii:deinde decé ffeđti funt:poltea.xv.ulgad fyllana rempora:poltremo quinquaginta fuerui licer fue
rint plures in his tamen decé uirorá nomen remanfit, Culeo infutum:Culeus erat corium lupinú;in quo Gal Cyle-
Jus ferpens & fpmia includebantur deinde qui eiufmodi fupplicium meruiffer infuebatur hoc culeo:& in mare ys
uel in proximum fluentem proiiciebaf:pœæna autem erat:qa gallus ferpentem frpens fymiá: fmia hoiem infe
quebaf:hoc auré fupplicii genus parricidis irrogarú eft, P. Maleolus matre interempta primus oîum futs cu: py,ma:
Jeo in mare præcipitatus eft. Multo poft:Quia ufeg ad tempora fpllæ & Marii qun fexagefimo fuerunt ab ur: frolas
be condita anno:hoc lege pompeiana datum eft ad populum. Irrogatum : Iniunđtum ipofitum, luftime q
dem:Probat hanc Populi Romani fententiam iuftifimam fuife:qui uoluerunt parricidas hoc eodem fapplici
genere affici. Vindi&ta:Pæna:a præcedente qå fequif:nam ex pæna fequitur uindi&ta,, Expianda:Purganda,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS
Ed quz ad ĉuftodiendum:Hic.M. Attilius regulos fuit q primo punico bello:poft grauifimas cafthà-
f ginenfibus clades illatas:tandem infidiis hafdrubalis & Xantippi lacedæmonii ducis captus & carthagt
nem duâus Romå miffus eft ad fenatum:ur ipfius permotatione oés carthaginenhium captivi reftitue-
renť : cõtétig folo eius facraméto nullo alio de ritu fuo valde illú aftrinxerút ; hoc ım fenatu cú Attilius expo«s
fuiffecprimus de hac re fniam rogatus negavit: p feuno & fene tot iuuenes & ualıdos hoftibus eé reddédos:in
cuius fnism faĝo fenatutõlulto nô reddi., captiuos: cú ut in patria remanefta familiaribus & liberis enixe ro
gareť q dicerét nefas non eë pfidis fidé nô feruaffe:nulla rõne adduci potuit;ut a fide defifteret:maluit ergo ad
certů fuppliciú redireġ 1ufiurádűuiolate pote
E hic falati E cõfolere: fed Sa fe E ad De Marcoregulo Attilio.
(æuifimú hofté redituge:tamé religioné feruã Win hi i mA s
dam eé purauit:nouis e Epl í Edin his quæad cuftodíam religionísarrinent
rum modis excruciatus eft:&.n.refeâtis palpe nefcioan oćs . M. Attilius regulus præcefe7
bris í machinå cõie&tus é: cui erát aculei pfixi rítgex uictor fpeciofiffimo ifidiis haldrubalis;
uel claui culpidibus acutis í iterioré ptéterfi & Xäthíppi
i lacedæmonííducís
D ad míferabílécapti
2 P
trađag eft per totåciuiraté machina:&inočs oe
in uí fortunã deductus +ac míflus ad fenată populäg
: denig poft multos cruciarus
ptes uerfata
Cicero mare deieđta.Cicero í ofonecôtrapiloné. Nec Ro.legatus:ut exfe uno &lencg plures pænorú
mieie pras regulus:qué Ragot iuuenes penfarenf. In contrariū dato cõfilio cartha
fes refeđtis palpebris
z uigiládo illigatúuideť
fopplicio in machina neca
affectus.Sup- gíné pepetiit:nó ignarusadquåã crudeles:yuan
quan merf
pliciū.n, faiffe uenenum a cartbaginenfibus: TO fibíifeftos deosreucrtereftueg quia his iuraué”
quo qpe romå ad fenatú p captiuoge pmutatô rat fi capriuí eo% redditi nó forent:ad'eos fefe redina
nee Jegatú mifere: qãeiufmodi
irerimeretifed foitut nöftati rerumfeu ; trapotuerűt
morté in dié pferrereocon entes pfectodiíimortales
ano clarioreetantiliefferarã
olorin: mitigå,
carte
filio:poftea uero graffäre fenfim uenenocorta "° feuitiã cæteg quo clarior
cér attilii gloria: carchaı
befceret: alii aliter ferunt de huius wiri fuppli ginéfes moríbə uti fuis paffi fütdi tertő puníco bet
aorin hen areae fatras Spt lo religíofhfimi fpírítustã crúdelíteruexaríurbís co
las tenebras claudebár: ac diu retérú poftubi =: Saui e Saal
fol uifaserat ardériffimas repéte educebär& 1% Interitu fulta exacturí piacula.
aduerfus ift folis oppofitú cõtinebát: atg in Väto noftræ ciuitatis fenatus uenerabiliorim
i tédere í cælú oculoscogebát:palpebrafg
eius q` dcosq poft canéfé cladédecreuít:ne matronæ
Tudi- ne conivef poffet furfä deorfú duđas ífuebát: ultra trigelimú dié luĉ&tusfuos extenderét:utí
tanus Tuditáusaŭt fomno diu phibtúatgitauita o} y if lenean
privatú refertidg ubi romæ cognitúénobi- 2P hís facra cxteris pagi poflent:quía maiore pæne
lifimos pænos captiuos liberis reguli a fena
tu deditos & ab his in armario muricibus pfixo deftitutos eadem in fomnia cruciatos interiffe,Ad cu. Ad cô,
feruationem religionis, Nefcio quafi dicat credoita mihi uidetur, SpeciofiMimo: Pulcherrimo& gloriofifli-
mo. Miferabilem Deferibig fortunæ atum : quz fecit ut Attilas : qui femper multis præliis uiĝor extite?
rat in captiuitatem deueniret. Complures: Singula fingulis opponit. Incō. Quia primus rogatus fentenà
Cicero tiam dicere cenfuit non redendos , Non q igna. Hoc idem affirmat Cuin paradoxis: Dicit.n. Neg ergo:M.ree
gulú erűnofum:nec ifælicé:nec mifep unğ potauinô.n.magnitudo ai cruciabaf a pænis:nő cius grauitas nô
fides:nō ulla virtus:nô denig tot uirtutum pjidio munitus aíus:tátog cõitatu uirtutű feptus; cú corpus eius
Idem capereć:capi ipfe certe nô potuit.Iré libro tertio de officiis.Nec uero tú ignorabatfe ad crudelifimú hoftem &
adexgfita fapplicia pficifei fed iufiurádum feruandum putabat. Q:1ğ merito fibi ifeftos:qppe quos multa
fanera edidiffet. ‘Ves quia:Subaudiť rediit:& aduerfaf :fed quia dixerat non % igoarasiat fi diceret: nô erat
ignarus:car redibat:féd rediit:qa iurauerat his fe rediturá.Potuerút pfeđo dii ; Hic dí deplorat ídignå Átnilit
Reguli mortem:dicit.n.fi qd pietatis elt: potuerút dü lenire efferatå carthaginenfíum crudelitaté, Eferatams
Exalperatå more ferarú é.n.a feris fumpta tráflario:Cætegz quo, Quåobré 1d nô fecerót dii:declararıga uolue
runt ut clarior effet Attili gloria. Tertio punico bello: tãetfi núc quidem id carthaginéfibus cõceffere diitamé
poft aliquot ánosde illis graues ĝuis feras fumpfere pænas:nå urbem eog deleuit zmilius Scipio:prmů någ
bellam confecit Bubacius:fecúdum aphricanus fupior:ternú Scipio:zmifianus:qui dictus elt Aphricanus ífe-
rior. Conftat aút tefte Eutropio carthaginé áno feptigentefimo poftg côdita fuit fuiffe deletam.
Vanto noftræ ciuitatis fenatus:Poft cánéfem cladé:quæ accepta é Terentio Var,& paulo milio con-
q folibus apud cãnas apoliæ uicum hac maxime clade nobilitatom:ubi fupra.l,hominú milia a pænis cæ
fa fuiffe tradunt cú paulo æmilio confule tantus mæror ciuitatem icefit:ut omnes í Juĝu & fqualore
pofiti effent:nec ulla domus tanti moæroris expers ideniretur:& propterea cereris facraiquæ mifi per matronas
candida uefte celebrari licebat: fuo ritu perfici non poffent:quia lugentibus iterefie non liceret:fenatus iuflit
Liuius ne ultra.xxx,dić fierent matronæ:ur facra cereris perficere poflent. Liuius libi,belli punici fecundi, Tum pri-
uatæ quog iquit p domos clades uulgatæ funt adeog totá urbé cõpleuit luĝus:ut facrum ántuerlarium cere-
zis intermiffum fit:quia nec lugennibus id facere eft fas:nec vlla í illa tempeftate matrona luđtus expers fuerit:
itag ne ob eandem caufam alia quoq facra publica defererentur:fenatufconfulto diebus migita luĉus ef fi-
mtus, Muore pæne Romanorum: Quia duo confulares exercitus ad internitionem prope cæfi fuerant.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SERVATA RELIGIONE vi
Nollius pe:Nulla domus doloris infigoibus:Arıs ueftibus, Candidá indu.ue, Quodin candida uefte cereri
facrificaretura matronis teftatur Oui.li. methamor.Fefta piæ cereris celebrabant ánua matres, llla quibus ni
uea uelaræ corpora uefte:Primitias frugă dát fpicea ferta fuarú, ‘Qua gdé cô. Tantå inquit religionis diligen-
tjam habuere ro.ut poftea dii populú Ro.tã piú rang religiofum cladibus affici grauiter non fint paffi. Ma
gnus rubor:Erubuerunt
inquit dii ulterius
in gentem tam deligenté& obferuanté cultus eorú kuire.
c Reditú é Varroné cõfulé:tranfit ad neglećtam religioné:hic át Var.g.C.Terentius di&us é:l co non fo Vairo
Jum humili:fed ét fordıdo natus erat:tefte Liuio:nå patré eius laniú fuiffe dicit:ipfum iftitoré mercis:fi cõlùl.
lioque hoc ipfo in feruili eiusartis miniferio Liuius
romanorű uiri parterínexecrabili: ac diro folo jacé ufum.
ls iuuenis ex eo genere ġftus pecunida
tetnullius penates mærorís experteserant. Irag ma pře reliĉta aíum ad fpê liberioris fortunæ ad-
Jecit: toga; & forú placuere: pclamádo:p for
tresac filiæ cõiugelg & forores nuper interfecto dibus hoibus caufifg aduerfusré famág bo-
abfterfis lachrymis:depofitifg doloris ifignibuscan norú:primú í noticiá populi: deinde ad honor
didã induere uefté &aris thuradare coactæ funt:ğ q té puenit. Tå imfælicirer: Quia ut fopra dixi
dé cóftätía obtínédæ religionis magnus:cæleftib2í musicæfa fuifie ferun plulĝ.1. milia romano
ră:& fupra.xx.miliacapta că ipfo imperatore
iectusérubor:ulteriusaduerluseãfeuiédi géré ĝ ne paulo, Edilis faceret; Aliud officiù erat xdi- Ediles
íníuríarű qdéacerbítate ab corü cultu abftercrí poz liscurrulisialiud plebeisqd náeffet offiaú cur curry
tuerit:De Varrone confule dimicante cum Carthaz Nunc rulis, Cicero Verrinarú hbro ultimo oftéd
fum ingt defignarus ædilis; habeo rõné
gínenlibus. Deneglectareligione. gda populo romano acceperim:mihi Anei
Rediítű eft Varronem confulé apud cãnas cã mos ludos maxía cú cerimonia Cereri libero
c carthaginélibus tãifoæliciter dimicalfe obírã libere faciendos:mihi fiorá matrem: populo
plebi ludorá celebritate placãdú:mibi Judos
iunőís:p cü ludos Círcéfes ædilis faceret ilo antiquiflimos q primi romani fant nofati ma
uís:optimí maxímítéplo:exímía facie puer hiftrio xima cum dignitate ac religione ioui junoni
néadexcubías tenendas pofuiffet: q factum poftalí Mineruæ effe faciendos: mihi facrorum ædiú
quot ãnos memoria repetitū facrificiis expíarumé pcurationé:mihi totá urbé tućdam eč cõmif
fam ob earú rerú laborég & follicitudiné fra
De potitio non obleruante facra. ĝus ilios datos antiqoré fniæ dicédæ locui
Ercules quoq; derrađtæ religióis luæ & grav togå prextå fèllá currulé:ædiles plebei ædibus Ediles
h ué & måifeltā pænãexegifle tradiť. Nā cum tantú ferát.lu.ff.de origine iur. fic ifcribié.Ité plebei
potítii facrorű eíus rítã:qué p dono géti cog gfùa urplebs effent q dibus felfent in qbus oia fcita
deferebat:duos'ex plebe cõftituerát
ab ipfo affignatū uelut hæreditaríū obtinuerant:au gét ædiles appellati funt, Circéfes Iudi: Erát
ctore appio céfof ad hile feruorű mínífteriü trätu idé q & romani ficut idé Cice.eodé loco tefta-
lflent:oés q erãtnumerofup.xxx.puberes ítra ãnű turshi fiebåt í honoré iouis 1unõis & Mieruæ
Puer hiftrioné: Sunt
exti&í funt . Nomégs potitiū í duodecí familias diui ab iftria di£um:ga primus qui romæ fænicå qui uelint Piftrionem
{um propeíteriít, A ppíusuero luminibus captusé. arré exercuit abiftria uenerit:alii non ab iftria hiftrio
fed ab hetruria accıtos romam hifttiones fuif-
fe dicunt:erant auté hiftriones qui Jatine ludti dicuntur qui perfonati in ftæna comaædias & tragoedias agebåt [udii
toce & corporis geftu:de quibus Ci.in para.Hiftrio inguit:fi paululum fe moueat extra numetum:aur fi uerfus Cicero
pronunciatus eft fyllaba una breuior aut longior:exibilatur exploditur. Poftaliquot annos, Quia in memoriá
Tomanis rediit id factum fuifle contra maieftaté po,Ro. Expiatum expurgatum quya fèruilis conditionis pue-
tum excubiis louis præfecerat,
Ercules quog detractæ:Sicut graui fupplicio iuppiter ultus eft numë faum:ita& hercules qui cum po
h titiantiguifimæ familiæ eius facris ppofiti efent:& ab ipfo inftitutiicúq poft aliquot annos fuadente
Claudio ad feruorú milteriú facrificia tráftuliffent iratus oés illus famıliæ paruo tpe íteremit , Appiú
Tuminibus priuauit, Detraĝæ: Diminutæ, Potitii facrorú ritú: Hercules ut auđor é Liuius:poft occifum ca
chum ppabactas boues cum effet ad euandrum deduĉtus:fe iouis filiú & cachi morté uirtute probauit:ob quå
téab euandro benigne éhofpitio fufceptus:& pro numine habitus:denig Ara maxima'elt ei côftituta: qå Her
culi Delphicus apollo in italia fore pdixerar:& Carmenta mater euádri multo antea fuerat uaticiriata: cam et-
gode fuo armento ad fua facnificia boues dedifer:inuenti fant duo fenes .Pinarins & Potitiosigbus qualiter fe Pinari
uellet coli oftendit, fut mane& uefperi ei facrificaref: perfe&to itag; matutino facrificio cú circa folis occafam Potitii
effent facra repetenda Potitius prior aduenit:pinarius poftea extis iå cõfamptis:unde iratus Hercules ftatuit ut
pinariorú familia tantú miniftraeffet:epulátibus potitiis & cõplétibus facca:unde & pinarii di&i fanta
q græce df fames:ná fené illű:ut uult Ser,cõltaralio noie fuiffe núcupatú:unde Vir, Primufg potitius au&tor Seruius
Ét domus herculei cultos pinaria facri. Au&ore Apio: Quia Apius auđtor fuerat:ut hoc facrificiù tráfferreć
ad mifteriú feruorű Sciéd é q tefte Macrobio faturnaliú i1.i.Sacris berculis mulieres ítereffe nô licebat.Lümi Macro.
nibus ca.Oculrs& luce priuatus De hoc Apio dicemus li viii. capi.de fenectute:fuit âtq cú pyrrho epirotarů re
ge pacé qbus ille. perebar cõditior ibus fieri diffuafit anno ab urbe condita;cccclai, tefte Eutrópio li; fecundo,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 >= EES

LIBER PRIMVS y
Cer ér fti numinis uindex Apollo:Apollo nihilo fegnius& ipfe fmt numé ultus eft.Cum.n.Scipio Apbri
a canus inferior carthaginé militibus dirıpiédá cõcefliffet: quidam apollinis téplú igreffüs eius fimulacrá
aurea vefte dutú fpoliare térauit:ĝre idignatus Apollo id egit ut facrilegæ manus inter fragmenta ue-
ftis & fimbrias a corpore abfciffæ reperirentur, Inter fra.iter fimbrias. Acer uindex, Vebemens & afper ultor.
Rénus gallorū dux:hic fuit quo duce Roma capta & incenfa fuit:fecundum quofdam, Apollinis tem-
Ioftius b plum:De hac fpoliatione templi meminit Inftin. In fe manus uertit:Inftinđtu numinis hoc eft inftigar
te numine feipfum gladio tranffixit:quia eius templum ingreffùs fuerat uiolarurus,
Ec minus efficàx ultor : Deuiĝtis parti-
n busbruti& caffi cæfaris eorna De Apolline uindieante fe de facrilegio.
> Oĉavius 3 , Antonius & lepidus
P inter fè : a ae
orbě diviferút. Ođauius cadenté plagá, Anto a Cer
T etiam fui numinis
A uídexapollo:
Ta Ei Orqurcar 7
nius orienté. Lepidus meridianá obtinuit, Et thaginca romanís oppreffa:uefteaurea nuda
cú Oĝauiá.Oĉtauii fororé Antonius doxiffet datus íd egit:ut facrilege manusíter fragméta eius
uxoré:ut initia côfæderatio ví maioré poffet abfcifæ inaenirentur.
habere:fe cõtulit in ægyptú: ubi captus illece- SE , -oz ia,
bris cleopatræ regiæ dinortii libellum panlo P Rennus galloräduxdelphís apollinis téplá
polt mifit Ođauiæ, Quare indignatus Augu- ingreffus dei uoluntate ín fe manusuertit.
ftus beltú iotulit Antonio:quem că cleopatra ni Ec minus efficaxultor cõteptæ religionisfiz
nauali
al flio apud leucadé ambrachiæ promõ
toriŭ fapauit.Cuius cladis acceptæ câmS illati lius quogeius
J Isa£fcula pius+g g cofecratű tem
z
fuiffe dicút:p Antõius ffeãüquédäi lucum Plo fuo lucū a turulio pfecto antonii ad naues eí faz
æftulapio cõfecratú ad ligna foccidéda maui cíendas magna ex pte fuccifü dolészíter ipfum nefa
côficiédarů gfa mifienpam fasta alitti mifterjd deuictis pibus antoniiperio cxlâris
€o iplo tpe quo ligna cædebanf:Antonii par- z w aE E iE Sa z 7
a ao ouat morti deftinatü turali manifeftís numinis fuí uiri
Lucus Lucum:Lucusdé qf luce carés:& pantiphra busí cū locű:quemuiolauerat traxit efficitggtur ibi
radi diĝus
Seruiusuius fim
radii fc lucúé:qaú penetrare
folis
nő luceat:náõ arborü
pof unt. denfitate
Sic.n.er
nô poffunt. Sic.n.fer
poriffimä
se Gaiaa militibus cæfarianis oecifuseodé
m
&euerfis iãarboribus pænas luerer: Xadhuc fupē
exitio
e
Prifcia, uius:fic prifcia.fentiút:multa noia pantiphra
fim dcå e ut bellú:parcæ:lucus:ali å loco ali Tantibus ípunítaté confimilisiniuriæ pareret:fuãqg
ter fentiót:fed hos egoauĝoreshabeo; Mini uencrationé:quã apud colétes maxímā femp habue
fteriã:Dú excideréť trabes, Lueretperiolue rat deus multiplicauit. De.Q .Fuluío.
ret.Superannibus,farb hoc eftoribus
reftanti- aneas eea A
bus. Impunitatem:ne quis pofte id impune
a min: ius Haccus impune non tulit
auderet facere, q pí cëfura tegulas marmoreas exiunõis locr
Vintus át fuluins flaccus:Hirc ét often næ téploi dé forrüæ equeltríis:quã romæ fa
q dit maiorū dilig
quãíétia:
feruáda rel Ciebartráhule Negaf.n. poft hoc
gie habuere:mqde aio Ptermitterér
piádū:g diis aliquo mö difplicere cognouit ex SIOATtrAltunE. Neg > z factu méte cólti
tiic:gn ét pfümä ægrítudinčaíexpiraui t cü ex duo
fent Abbreuiator Liuii fuluius inquit flaccas bus filiis illyrico milianti bus alterü decefiffesalte
cenfor téplä lunonis laciniæ tegulis marmo- r grauiter audiffet affectū:cuius cafu motus fenas
zeis
Huiusfol adé ian
quA dedama u eRefe Ore E s
fuit uxor falpitia:ĝ at Naficaiudicio "YSteg locros reportãda
ula s e curauít:decre
porus tig; cirena
natūs oium optimus:fic matronas fnia oium CÜlpectifima citate í oium opus céforis retexuit
caftifima iudicata fuit, In céfara: Då cenfor
et g alienos mores dánare côfeueran:ipfe í facrilegiŭ cidit, Tegulasitegulæ dicunf qbus teĉãa tegunčunde
a tegédo di&æ funt tegulæ:fant & hymbrices ab hymbredi&æ, lunonis lacinia: lacinius latro fait pobili
Tegulæ mus g extrema italiæ multis latrociniis ífetabathëc hercules că occidiferad expiationé loci placationemgs
Himbri iunonis:å fibi irata dicebaf zi templú dedicauit:& a nofe latroni siunoné laciniá appellauit, Vit Hic finos her
ces culei fi ueraé fama tarenti:Cernif attollit fe diua lacinia côtra, Alii dicåt a rege cõditore fuiffe noiatå templú
Virgili, illud:de quo diuerfas fcriptoge fnias inuenio:ubi fit fuent:ná Valerios cü dicat í fine hujus ex€plis cujas cia
Téplű motus f@natus:tegulas locros reportádas curauit:ínuere uidef:locris fuiffe téplú 1tud. At liujus-li.1ti. fecundi
Junonis punici belli circa pricipiä:crotonæ fuiffe oftédit cum í deferiptiõe illius urbis dicat.In utbe nobile templá
Jaciniæ urbe crar nobilius lacniæ 1unonis fanĝå oibus:circa populus:& paulo ifra:tépl ingt iciytă divitiis ét nō 1ptan
Liuius. tă fanđtitate. At ftrabo li.vi-poft fines croroniatas eë uult:polt Syllaceŭ ingt:crotoniatase
Strabo, terna promontoria:deinde laciniæ iunonis réplum foperiori ætate locupletiimü:donikp fines funt: & lapygd
freguentimis ple-
Laciniū nú. Theocritus uero í ea ægloga quæ Incipit, €x parte orientali propinquú crotoné cfe fig
Plinii cõftat tamen pmontoriù laciniú in regione locrenfi fäiffet tefte Pii.na.hi.liiti delcnpuõelocroró,
Egriru fortunæ: Templom deæ fortunæ quæ infidiens equo fabricata fuerat X erea, Tráfolit.[locris Romá,In adem Mé
do te cõltitife:mente fana fuifie, Per fummå. ægritudiné:p fümmű doloré & aí prubationé:má ægritudo tam
ani-
Egtota mi ģ corporis d:citur:ægrotatio corporis tantum male ualentis:In i ìyrico in Fello quod geflit.Po Ro. aduer
tio . fus par@m macedoniæ regem-& illyricosfuit, CircúfpeđiMma:dJgenufima & clanfima, Retes: De

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE NEGLECTA RELIGIONE vii
Jenitttráflatio fumpta a textoribusiná q texőr fila í ordiné redigát:g uero retexűt opus i ordiné redaćtá delent
ergo retexuit deleuit &emendauit, lra me ber.Tå fenatus retexait opus cenforis ğ vidicauit auaritiá &e, Le-
puni legaciileminiú legatú Scipio locris cú fùdio po.ro.pfecerat:g pter multa faciora & foda nimis & indigna
í locren{es ediderat:téplă quoc; p@rpiæ qd ibi nobiliMimă & opulériflimä faeratıniria auaritia tadus ditipu prfr-
itnáibi thelause igenté repofierár locrélesiqué ex ipfius pferpiæ lucro côfeceráticű 1bidé magmi quotidiani bina
puentus reponérené Quare legatus thefauri cupiditate captus pecuniá farripuitiq& ubi refciuir fenatus: legar templá]
tú Romáui&ú deduc: fit, Cognita deide cãubi culpæ affiné efle ítellexit:i carcerë trudi iut: Vbi pedicula locris
Ti morbo;ut qdã uolút: ante cane diótionč cō
De.P.leminio legato Scipionis. famiptus eKak ú Fane aa f da ğeins nu-
pa i C-ipionis í mé fenatus nidicauit,Cõftar.n tefte Li.li.ix.íe Liuius
Š
Amme herculeg.P.lemini legati fcípíonísí di punici beil pot direptioné facræ peca
thefauro pferpiæ fpoliãdo fcelerată auaritiā, piæ tárum oibus facrilegio tadis iniecta
iulta aíaduerfioe uídicauít:cū.n.uinctã eĞro efe furoris:ut numis ifti&tú oés fter fe: Dux í
måãptrahí iuliffet:añ caufæ diéticnéí carcere tererz. ducé:mıles í militemihoftili då rabie cõuerte
tío> genere morbi eNAcõfumptus é:pecuniå
5 E eiuldé
dea ENLA fe rA
enEina rapto pOcoloargentco
A ex
E Eepidani ci-
natusíperío : X qdéfummãduplicando recupauít. PJemi,& tnbunoge milites:ubi accéfa pugna
V æad.P.le.facinus puit bñ a pfíbus.C.uív uuineratis cefifg nõnullis:cum,P,lemi, de tr:
q dícaraqãaduíoléras
ai 5 regís pyrrhí fordesartí
Ticacirer defens bunis tang feditiõis
7 EPPlició:illoze milites autoribus pararet
ex recén uioria fume,fe
nucrat feipfam potérer atg efficaciter defen rocioresifci ex oibus locis ad opé ferendá con
dít: coađís-n-locrélibo ex thefauro ejus magnã illi curruntg cum violata ungistribunog: corpo
pecuniá dare:cã honuftusnefaria'præda nauigaret: "a uidiffenti multo ipotentioré irá accéli fine
ie s, tora cüE clalePAR
ut fubitæ répeltatis uicinisdeæ littori į Tefpeđtu
§ isara nō maieftatismō
muaas laorba fedperená GEPAS
humáitatis
bus íllifusč:ín quibus pecunia incolumis repta fan afins ítercæptum & feclulam hoftiliter lacera
tilimi thefauri cultodiæ reftituta eft. tunt &ppe exangué:nafo auribufq; mutilatis
Externa De Maffinifa Rege. reliquút, Quibus rebəad Scipioné delatis qui
ZN r. 2 tunc erat- mefanza:] ucos dies locros cú
sE nő fimiliter Maflinifa rexnumidarum:cu eyercitu OTE Tondbus
íus cü præfectus clafis melit appuliffetzeg;: iudicatis:& í uicula cõiectisut Romá ad fena-
tum mitterenf meflaná redit.P,le.ipotens iræ
tribunos ad f attrahi iuffit: laceratofg oibus fuppliciis quæ pati corpus ullam poflit iterfecit:nec fariatus ui-
uoge pæna ifepultos: piecit:fimi]ı crudelitate í locréfiŭ pricipes é uʻùs:quos ad cõğrédas iniurias ad.P.Sci. pfe-
ctos audiuit. Húc igičť cathéis uitú romå trađtú fuiffe ferűr;& í carceré cõditú:& aú dictioné cane mortuŭ:Clo Chodi,
di:tă licini.i.li.i i. rege rõanagzirefert:húc ludis uotmis:quos rõæ aphricãus itege cõful faciebat; cõatű p quoldá
quos fcio corrupatialiqd locis urbé icendere:ut frágédi carceré fugiédigs hérét occafio é.Patefcô deide fcelere
delegatú í rullianú ex fnatufcõful.bıq termio mortis genere cõfumptús Ante cane diction tAnteğ dies ftatu
ta ueniret: ut caufam diceret, Tererrimo genere mor.f.pediculari morbo:ergo teterrimo fædifmoafperimo,
pecuniam f natus:ubi quantitatem pecuniæ fenatus intellexit quam abftulerat Jegatus:duplicem reddi iuit
Væ quátum ad,P,leminti: Pyrrhus cum e ficilia rediens locros claffe prerueherečiter alia fda quæ i lo
q crenfes facinora ædidit:thefuros quoq pferpinæ itađtos ad eå dié [poliauitatg ita pecunia í naues ipo
fita ipfe terra eft profeđtus:Clafis potero die fædıfima répeftate lacerata fuit:oé feg naues:g facrå pecu-
niam habuerant:i littora locrenfia reueĝæ:Liui.liax. fecundi belli pu,ubi de.P.leminio Joquitur.Nam auaritia Liuius
inquit ne facrorum quidem fpoliatione abftinuit;nec alia mô rempla uiolata:fed proferpinæ etiam intaĉı om7
ni ætate thefauri:præteräq a pyrrho:g cum magno piaculo facrilegii fui manubias rettulit: fpolhati dicebantur
ergo fic ante regiæ naues laceratæ naufragiis nihil in terram jotegui præter facram pecuniam deæ: quam afpor
tabant exrulerant tum quog alio genere cladis eadem illa pecania omnibus contaĝisad ultionem templi fu-
rorem adiecit:hac igitur tanta tempeftate & clade fuperbiffimus rex edođtus deos effe pecuniam omnem con-
gvifitam in thefuros Proferpinæ referti iuflit:nec ramen illi unquam poftea profperi quicquam euenit, Pul-
fuf italia turpiter fatis ignobili atg inhonelta morte temere noĝe ingreffus argos occubuit, Senatus igi-
tur ĝtú ad Leminiŭ ptinet:deá ultus é:qå uero ad pyrrh fpeđat dea feipam uindicavit. Sordes:auaritiá fic.n.
maiores auaritiá fordes ppellarát:qa nihil hoíem faciat fordidioré ġ auaritia, Salultius:Auaritia pecunia fu Salute
dium habetiquam nemo fapiés cõcupiuit:ea quafi malis uenenis ibuta'corpus:aiumg uirilem:effoæminat, Ne-
faria:quia cõtra fas hoc eft ius diuinum accozperar,Vicinis deæ:baud pcula locris. Tlifastimpađtus Sancti
mi thefauri;Thefauris pprie dicié locus ubi pecunia uel alia res præciofa feruáda reponitur.
T nô fimiliter Mafliniffa:hic fuit pyrrho lôge diflimilis:n6
a miffum eměédauit.Ná cum eburneos détes de iunonıs téplo môfùblatos
fcrilegiú n cõmilituegz etiarð com-
fibi dono datos effe cognoviziei §
primå reftituédos curauit:qd' eo magis laude dignú fuit œ cú barbarus eét ;alienú facrilegiá emédare Melita
uoluerir.Melitã:Infulaí ficulo mari pofita haud lõge a Sicilia piculofo difiú&ta mari:ut tetat Pliittiinatura- infùla
Jis hiftoriæ:& Cice,uerrinagein hac aŭt fuit oppidú einfdé noisa quo nô lôge í pmõtorio fanú lunonis fait Piinius
antiguúý.fumma cú reuerentia celebratã:de quo fabla facre dentes eburnei fopradıĉi. Melita ucro penulti Cicero
z b ji

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS 2i
Ouidi. må corripit. Oui.de fatis. Fertilis é melie Rerilis uicina cõfinæ,Infala quå libyci uérberat unda freti. De haci
Liuius fola Li.xxi.lt.Alilibeo ingt cõfal hiernne tú claffe regia dimifTo reli&og proread tuendå ficiliæ orá ipfein ifu
lá melitá : ġ a carthaginenfibus tenebaf traiecit. Détes eburneos:elephátinos, Litteris.{-libycis.Ignoranté:neg
Slios dccoœpietfi iunis foile exiltiaffes Libérer reddiffepoftğ refiuit de templo iunõis fuifie fublatos:&
laudat Vale.Maffiniffæ fatum:gg ppigor fuerit regali aio ĝ punico;tãeth fanguie & natiõe punicus efiet: tú
fux quodámő oblitus uidebať. Quá punico:4 p no dixit:Sanguí:qa cöftat magnificú fuiffe:X liberalé regé:
qd maxie cognitú eft:poftg fe fociù fecit Populi Romani:Quág qd:gd opus eft mores ex natiõibus cõfiderare
cumin media barbariæ natus fit Mafliniffa
q nő mõ avfogit facrilegıđ:fed ab alio cômif fano iunonis denteseburneos exímiæ magnitudinis
fom correxit:& emendavit. Mores natiõe per f R leE aE PREEN
Themi- pendi:ficut eū p donoattul ffet:ur cóperit:unde ad
de Themiftocle legif:qué Seriphio fublatos:ad
ftoclis cuidá refpõdiffe ferunt necf atkenienfisefes Yeti eflentgngremi reportãdos melitā ing; éplo
acuta clarus ung extitifes:necego:fi feriphiusefem iunonis collocâdos curauit: ifculpros gentis æ lit
zelpon ignobilis:Cum ille přiam diceret Themiftocli reris fignificãribus regéígnorãé eos accepíffe:libé
fio dediffe nobilitaté Perpendiæftiari tranflatio pet Jereddidiffe fast ralni leai
Ouidi. fumptaa péfnte:nam q penft põdus æftiar, ET ACE readiaitte: 1 z
Syracu- Refidit deleuit:cuiusuerbi preritum penu guini cóueniés:{ğ qd attinet mores nanöe ppendif
fæ timăcõtra cæterog naturam corripuit , Oui. jn media barbariæ ortus fàcrilegiū refciditalienum,
Cicero nam cælo terras& terris abfcidit undas, Yracufis genitus Dionyñus totfacrilegia fud
f Yracofis genituslogč
rtānodionyfio dionyfius:Nune de ty
: q ualde diffimilis £ quot íárrecognofcimus:iocofis
ARAH di&tís profeg A
fuit Mafliniffæ:nå hic adco religiones uoluptatís locoduxit:fano.n. pferpix;fpolia
cõtempfitut jocabundas molta facrilegiac® to locrís
cü per alium fecundo uento clafle ueheref
miferir:& äg plé poenas euaferit seiustamen vides amicis uidetianeaica bona nauioatoab ipfis
filius graviftimas dedit.Ná regno pulfos cori "106Sami ís uídetisneaítg bona nauigatío ab ipfi:
tum @ətulit:Vbřp `opiã lfag ludum i publi díisimortalibus facrílegís tribuatu Î
co aperire coadtus eft, Syracufisgéitus: bene Etraćtoetiā iouí olimpio magni ponderis aw
íĝ dixit nõ oportef mores natõe perpêadi:că dq feoamículotquo eŭ tyrrannus hiero e manu
Mafiniffa í media barbarie natus facrilegiú peana ee ATEA A AA
cmendauerit, Diðyus uero fpracufis genitus íis carthag nenfit ornaucratrínictogeí
quá cõftat urbem græcop fuiffe ptantilimã: neo palliodixitæ! raué céaurcū amiculū:hye
Vbi tudia humanitatis
exercent nõtaméab me frígidü:lanei ai adutrűqg;tempus anníaptius.
igenio fuo difcedere potui: qn facrilegia mul < SEREDE S haburri AT
ta cöminerer Spracufis „AcA dicerettmo 1. Dé cpidaurí æfculapío barbã aurea demiful-
tes & philofophorum pcepta uigebant.Syracu fitqdaffirmaretnő cõueníre patré Apollinéś
fæ telte Cicerõe uerrinarú.li.vi Oium græcagz herbem:íplum uero barbatum confpící.
urbium maxia atg pulcherria fuit recognoKi {. Dem méfasargéreas arg aureasc fanis fuftu
mus, Quia nota ferme funt omnibuseius f2 > P
cnilegia, Profègoiinarrare,
Téplú Oui.olym.templū fuit Iouis olympii í urbe, Acarndnia haod procol a fyracufis:ficor ovlt Cidin uerrinis
Jouisini alia igt urbs é:baud
pcul a fracufis cui nomé é Acarnania í g olvmpi lovis antiqoiimum fanum eft,
Acarna Amiculo:Paruo amićtu hoceft palliolo, Manubiis car.Quas a Scip'6e aphricano fuperiore acceperat,
niar e Pidauri æfculapio barbá:Epıdánus urbs € epiri:ĝ nunc Dyrrachiú dř : epidaurus uero tefte Solino
epidau- memorabilibus múdi:ubi log de Achaia:urbs eft Achaiz:drno nemoræ fdimita & æfeulapii delubro
rus, percelebris:dicit.n-Inachus
achaiæ amnis argolicú fecat trađtum:& reliĝ:dei íde fobiungit, Epidauro decus efte
epidan- æfculapii facellű:cui íicubantes ægritudinum remedia capeffont de monitis fomniorom: unde & æfcolapius
nus epidaurius fæpe diâus é:Oui.de põto.Afferat ipfe licet facras epidaurius bærbas, Sanabit nulla uulnera cordis
Solinus ope.Strabo.li.vii.i de feriptiõe locos achaiæ:epidaurus ingt antea epitaurus uocabaf teå cares Ariftote!e tete
Ouid, occuparunt ficut & hermioné: redeuntibus vero heraclidis iones ex attica tettapoli.i. quaternas urbes conti-
nente:cos ad argos comitantes inuis cohabitauere mænibus:hæcautem non parum infignis eft ciaitas præfer
æfcula tim ex æfculapı claritate nobilitata:qué uaria morborum genera curaffe fomniati funt hoieszerat vero ten
pii tem plú zgrotantiú multitudineuígäg refertű pendentibufg tabellis:in quibus fanati lágores erát inferi é
plum in admodă& í Coa fiebat infula pariter& trita.Sitaurbs éi ipfo Aronici finus receffu intimo;ftadiis.xv.circ:
Epidau habés nauigationé &c.Pli.quog li.ii.naturalis hitoriæ afferit hácurbé effe í Achaia : hicetp vehemente
ro, admirer Seruiú í expofitione carminis illius georgicog. Taygetig canes domítrixg epidaurus equorå dixie
Pli, epidaorum effe ciuitatem epiri egs nobiliffimā:fed id culpa librarios faftum effe arbitror:g nois fimilitadine
Seruius decepit epidaurusp epıdánus {cripferint:quáġ očs tá ueteres quå nouiter ípreli codices quos legerim epidau
rus habeant:i hoc igif epidauro Achaiæ ciuitate æfculapius religiofi Nime colebaf:cuius fimulacrom fingeba
tur barbatú:gppe
q deuseffet medicinæ:apollinis acro eius pis îherbé:hic ergo uidens aureā
pii e mento pendenté:eam demi ioffit:icõgruum efe dicens:patrem inherbem & filium
Dé méfas argéreas:Mos fuit apud antiquosur méfæ argéteæ í deog: téplis côfecrarenť i his
i batortitulos, „ibonog deogihic ubi litteras kegifet iniquum fane inquit effe deorum bonitate

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE NEGLECTA RELIGIONE viii
nonuti, Vidtorias au, ifignia uidtoriæ Ci.uićtoriolas dixit diminutiuú,
fuit apud maiores ut Îperatoresex hoftibus parta uiĉtoriasiftaruas Aá & Viđtorias:D eæ uidtoriæ ftatuas mos Cicero.
imagines deæ uiđtoriæ öfecrarent, Quinn
Quint:de ifuirutiõe oratozia lix, Themiftocles iquit aureas
apud antiquos figebané: Porređtis ma.ĝfi offerri viderent, uionias
Accipere
flare uolebat:Pateras 8 coronas Sicut Accipe
nô auferre Dfia iter accipere 8 auferre aufene
náid accipić qå ultro daf:auferé uero qe ab inuito extorqueĉ:ergo accipimus dată auferimus negat. A qui Cicero
bus bõa pca. Nos deos íġt quotidie pcamur ut nobis böa cöcedát:& cú ultro offerűr acciperecufabimus?
tametfi debita fupplicia, Cide na, deo,li.ultio oftendit húc fæliciter mortuú:dici t-n.búc n6 olyrmpius fupprter
fulmie pcuffit: non æfčulapias miféro diutur
lít.Q uodginhis more græcofcríptumerarbonos nog morbo itabefcéré ireremit;atg
in fio le-
rumdeorumeaseč:uotife bonitate i corum pdicauít, &Yloé:eáq
mortuusi
se tus práré quátriúphantis modué ğfiiultá
p fcelus na@ í rogå illa&
Demnuíctoría & pateras
saurea
&coronasä
s legitimi hæredi locotatis
filio fto tu didit:fed
í {imulacrorñ porrectis manibus fuftínebātur tamé eá diutius retinere nô potuitinam regno
tollebat:& eas fe accipere:nő auferre dicebat E maet feúsé; & ir pain S
p quã:ftultä e efe eanguargumentãdo
a quibus bonar precafi 1d€} & buius
hoc modo p isregis
poænasfilius
facrilegii
fumere:qui tametfi tera Cice.diffentitno.n. fæliciter mortui in
nolletibus
mur:ab hís porrígen morte ufti,dedit,
uehemen Jufti
debíta fupplicía no exoluítdedecoř tñ filii mortuus Eio a
édití
pænas repédit:quas í effugerat.Lento:n.grav fuiffeeta
uíuus dicití fine Ji.xxi.faorú epithomatú: di-
Ppr gasus a > .n.Dio.avé pauloante nõ Sicilia nôarnoitalia ca
duad uíndictā fuí diuina procedit íra tardítatemqg; pieparafiduis elli ceramibo uiSusfagoi
fupplicií grauitate compenfat. Bad poftremú ífidiis faos iterficiť:ed magis
DeThymaficeo princípeliparítanorum. Cieeereieda ean Cortoos dicit Haemani Cornes
í 2— Ngquāãneincideret
DEING Thymafíceus
> lípítanorã.
picanoru. forti beligmiepiü
e reperif fuiffe:& nôqå íluxuriofü
libidinofú tyrãno nönõaua
faci- Nepos
príceps:ofilío fibí &al sarp uníuerfæ přríæ ucili p rú fuiffe:nulliuferei cupidú nifi fanguis ppe
uídítexéplo:excepta nãg;í freto a ciuibə fuis pirati tuig iperiiob eãg ré crudelé, Dedecore filii
cãexercétibo magni põderís aurea cratera :quāãrõa 9e guo multa lufti.xx.ut diximus fed që ad
ES a S
ní pythío appollinidecimarű E noie
e SESdicauerant:ícita
ei ré pertier:dicit illú in fegnitié lapfum fagi
ná corporisex nimia luxuria oculorúg valita
diné cõtraxiffe adeo ut nô folé:nô pulueré: nõ
denig fplédorě ipfius lucris ferre poffet:pulfam deide fpracufis corir F recoepiffeibig hóillima g
fima exiftimåtéí fordidiffimú uitæ genus defcédiffe:nð cõtétű publico
Jupanaribulg:fed totis diebus refiderecú pditifimo qog de íminimis uagari: ed potare:neccõfpizi i popinis
rebus difceptar üm & fglidom
videri rifam libétius bere ĝ captare:í macello pltare & qd emerenô potcrattocalis denorare! nouiflime fe la
di'mwagiftrú profeffum:pueros í triuio docereunde Oui.ti.de põto-llle fyracufia mô
mili durá reppulit arte famé:ergo dedecore filii qué ex rege potétiffimo ludi magiftrúformıdatus
fecit eé
í urbe Vix hu Opd;
fortona, Lento
enim gradu ad uindictá Snia pulchra & generalisihuicg loco maze accõmodara:uidehicet iprobo ĝuis feras
men graues manere pænas:Sic & Hor.R aro antecedentem feletum pona deferit pede claudo : pæna fenfimta Hora,
profequitur nocentem, Tarditatemqs fapplici.Sıcutin Dionyfio Dionyfiifilio qui fpracufis pulfas corinthi
litterarum ludum aperire coaĉus eft:legitur etiam q obfonia uendiderit,
N quå ne incideret, Thymafi, Thimañceus lippitanoge prícepstualde
i le mulra fcrilegia cAmittebat:hic Omia corrigebatilicenn.pyrraticáingtexerceret:
diffimilis fait Dionyfio: nåil-
tamé ut fenfit då ex
Romanis capră pollini cõfecrarã:cé reddédá curauit , Camillas cú í obfidióe ueioge
voluiffet apollinifi potire urbe:poft aliquor nos urbe capra dixit Po.Ro.religioné tuerí:ĝredecimá fdæ parté
coactus. po.ro.
decimå dæ pré exoluere:tåta í camillú exarfit Tuidia ur illú die di&ta miferit í exiliű:uerú ut
ex hac decia crateré fieri iuffit apollini deportandá:ĝ cú deportareč itaq; claffis ro.ad Liparé religione [olueref
infalá perueniffet
capit a liparitanis piraticá exercentibus:erat
túí fmo
legatos domúg & deú cui mittereť & doni cåm veritus magiftratu
ipf€
Thymaficeus:romanis uit fimlior§ fais £ q pie cra-
multitudiné foáĝ ut diuidereť pda efflagitabac 1a ae
ftæ religiSis ípleuitiadduđtufg í publică hofpitiú legatos că pidio ét nauiú delphos pécutusé ro,inde fofpi Virgili,
tes redierút:hofpitiú & amicitia cú Tymaficeo ex fenatufcõfulto publice fatű:donag illi publice
data:ide hac hic cras
decima & uoto legif ¢ cú pp eius foluédæ maximá dıfficultaté gravata Igis tributis plebe: êxhauftogs diuti- o
nis bellis ærario: feditio apperet,i urbe:matronæ cætibus ad eå ré côfaltandä bibitis:cõi decreto pollicitæ: tri Siarus
bunis milir aurá & ofa ornamita foa í xrariú detulerunt:grata ea res ut ĝ maxie fenatui und fuit honoré vias
ob eå munificenti ferát matronis habitá ut pilentis:ad facra ludofgicarpentis
exéplo;ur ér ad alios tale poftea exéplú manaret;ut religii uenerationé hře uel ét, felto Áurea
pfeltoqs uterentur. V tili -iatera
cra.Dici€ hic crater pur
ieris: Vir, Crateres magnos ftatuŭt & uina coronât:lté alibi. Tú pater Anchifés mago cratera
pleuitg; mero:dicitur & hic cra.tefte Sta,li thebaidox.Et bachus í altos crateras & iuenitur hæccorôacrateraiquod
Induit:lm p. thins
magis in vfu eftur hoc loco,Liuius pari rõne dixit liv.aureá craterå fieri placuitna mab atio græco:at qdam aahollo
uolunt:fit nofatiuus latinus hæccratera:qä in plerifg noibus fieri folet ut påthera. Pvthio
apol. Pythius apello diĉtus efta pythone ferpente quem interfecit: qui & python& phython dicebatur unde
cum, P.afpirato & fine afpiratione fcribi poteft: & fic pytbium & phprhium apollinem dicimùs : eiuf ludos
b ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 a E

LIBER PRIMVS ó
phpthi- pyrhia feu phythia.Ouimerhamor.li.iInftituit facros celebri certamie ludos : Phythia pdomitæ ferpétis note
S dictos:quidam uero funt qui'aolunt phythium derivari hoc ë ab interrogatione: eog apollinis oraculum fre
itur quenter interrogaretur:melior tamen eft fuperior expofitio.
Jaide Eiotaro ue.regi:Tranfitad oia & ređe quidé:nå religioni cõiungunt eo g nô fine numine diaŭ eveniút
Deio. d Deiotarus rex Siciliæ foit : g cú Aql uidıffer declinanté í teĉtú ab eius ufu fe gpnmú abftinuit: feĝnti
rex fici- uero nođĝe corriuit re&tú,Ci.li.de diwinatione:qd hofpité ingt clarifimű & optımú uirú deiotarú regé
liz- cõmemoré q pihil unġ nifi aufpicato gerit:g cÙ itinere quodå ppofito& cõltituro reuertiffet;aquilæ admoni
Cicero tus volatu côclaue illud ubi erat manfurus fi
ire prexiffet pxima noe corruit: itag utex toad eã ptiédá populo:utcóperíteãdelphos pferen
Aufpici progrefus eétplæpe
ipo audierã
multog: dierú uá,RERE
Aufpicato: r
då curauit.
pa
De hoíbus. De
irege a5
deíotaro.

um ga mhil ferme mif capris aupiois gerebat au d Eíoraro uero regí oia fereaufpicato geréti faz
(piciú autem ab afpiciendis auibus ditum é, lutarísaglæ cófpcūs fuit:ğ uifa aþftinuít fe ab'
Solo zquatum:Quia corroit,ĝre omé religio eius teĉtí ulu qå nocte fequčtí
Minú obfer, Declarat IE A ruína folo æquatū
ras é,
Cicero o ni fubiungat.Ci.li.dediuinatione, Non , Deferuatione oium fincauguriorã.
folum ingr deoge uoces ppthagoreiob © Minū étobferuatíio aliquo cótactu religionis
fervauerunt.fed érhoium g uocant oia ġ ma ínexaé:quoníã nő fortuíto motu:fed diuina;,p
Jores noftri qa bond
bus agédis:qd valerefantó
céfebåt:iccirco ofbuste yídentja
feri forumaa Ee oftare
anD credi€:
oa Oq aeffecit:uturbe
aa o a agallísdele
Ern
effet phabané. Cõtata:cõiunđione &affini "3 deliberãtibə příbo.C.utrű uejosmígrarét:an fua
tate.E prefidio:eloco ubi pfidia pofita fueråt. mænia reltítuerét:forte eotpee pfidio cohortibə re
Hic optie manebimus.Ecce omé: nåab ore deñtibo céturio í cõitio exclamarer . Signifer ftatue
Omé
tusdfaudiétis
omé ĝfi orimé:qcqd
accipe:fe.lő ex ore egredif, -Sena fignű híc optíe manebíus:ea.n.uoce
hoc dixinqa ií ptáte uidétis& "S90 hic optíe ma an oran audita fenatus
nanea
erat an recipe an refpuere id.uolverit, 2CCípe omé fe rädít:e ueftigiog ucios tråfeűdí cofiz
Euefti- Eueftigio:Stati:traĝú ide : qacú aliqd repéte líű omífit . Q uã paucis uerbis dedomícilio futuri
gio fieri uolumus ita dicere folemus: anteğ euchti fómi iperíí cofirmata éoditio?Credoidignū díís exí
gio moneareihocexeĝre. Profperrimisaufpi p- t 7 PA SAER SI AET
čiis.fromuli & remi quorum alteri fexialteri, tMÄtIb? pfperís aufpícíís roman nomé ortü ueíé
xii.uultures appuerút , Veiétanæ urbis appel; tan urbis appellatione mutar: litæguíctoriæ de
latie: Vt qućadmodú prio romanű uocabať cus modoabíećđtæ urbís ruínísínfundi.
poftea ueientanú exappellaref,
ueientibus Inclytæ
peperantuiĝo-
urbe h x Viustã pelari opis
SPI auctor
IUeTORS camillus:quű
A effet t
riæ:quå romani
eoge capta direpta. Infundi mifceri. pcatus:ut fi cuí deorū nimia fælicitas populi
Livius Vius tam P.Li, di&ator iquitcamil,ca ro.uideref
eius íuidia fuoaliquoícómő fatiaref
+ fu
h ptaab inermi
ueiog urbe Pcôesedicere iubetur bito lapfuEa decidir:
turba abftineaf: is finis fan- i
qioméad
ma
danatíonéğ
>
poftea z op
guinis fuitideide inermes capti: & ad pdå mi- prelfus é pertínuiffe uifum
é: merito åt delaudeíter
Tes pmiffa di&atoris difeurrit: q cú ante ocu- fe uictoria & pía pcatio ampliffimi uiri certauerunt
Jos eius aliquáto fpe atq; opinione maior: ma æguæ.n.uirtutis é:& bona primæauxiffe : X malaí
ionita Boli reri fenefde manasa celá to; fe tranfferr euoluifle. Delaco Paulo sefilia.
p nimia fua fortáa populig rouidereč:ureái q Vid illudé qd.L. paulo cõfulií cuenit quã méo
uidiá lenire fuo priuato ícõmô ğ minio publi rabíle:qūão ei forte euenílfetut bellű cum rege
co populig ro.liceret:cõuertéré fe iter håc ue
nerationé radiť méoriæ plaplă cecidiffe,idg TeSa
omé ptinuife poftea euétu ré cõieâátibus vifum ad dånationé ipfius Camilli:captæ deide urbis ro.quod poft
paucos accidit ános cladég. Tå pcla:operis au. Vt reftituerenť mænia urbs ro.ná ipfe fuit q ab exilio reuoca
tus colleđis reliquiis exercitus po.ro. q apud Aliá fluniú paucis åte diebv turpiter fufus fuerar:atg fugatus ex
urbe gallos eiecit, Inuidia:ob captå urbé ueiorú ğ tunus herruriz opulentiflimá fuiffe côftat , Et qa fælicitas
illa uidebaf effe nimia:ueritus éne cui deog faceret inuidiá, Eius foœ.ĝ faa magnitudine
diis ét fecifet inui-
Cicero diá:Lap.c.Ná ficut mos erat adoraturus cú fe orienté uerfus cõuerufet, plapfus cecidit hoc idéaffirmat Ci.li,
de nade. Qua op.dånatus,n.fuit die dcá fibi a.L.Apuleio tribúo plebiside ĝ dånatiõe dicemus !li.v.ca.de ingra
tis. Merito hic laudat, Camillú; difficile difcrimé elt inquit utrú maior laus fuerit uiciffe ueios : an oraffe deos
utin fe malú omé cõuerterét, Viđoria igit & pietas iter fe certarút:ga nő facile difcernes utrű laudanda ma
gis fit uictoria. Camilian ipfa pcatio, Auxifibo.Deui&tisueiis, Mala:Depræcatione fua.
Vid il.Omé câilli méorabile fuit, At qå fegť ñ míori méoria digaú.Ná că macedõicú belló.L.paulo f-
q patus extra ordiné decreuiffet:& eaipía die domå ad uefperas rediiffer:filiolá fuá tertiã å túc erat poula
admodů ofculás aiaduertit triftioré. ui că íterrogafièt íqt ita triftis effet:mi pater inquit periit:
tú ille ar&tius puellá cõplexus:accipio iqt mea filia omé: Erat eo åt mortua catella noie:quå puella húerar í de
liciis,L,autem paulus omé accepit pfam macedonú regem aduerfus quem fibi decreta fuerat puincia:eo bello

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE OMINIBVS ix
peritu: uis uinus duđus fuerit í riúphá.lufti,li.xxxiii. Dú hæc aguntur iquit metu já periculo lafti,
fi belh Ro.Emilið paui creanteig extra ordină macedonicú bellä decernútig
gná motá pognæ fecıripridie § cõfererer beliű luna vođe defecitstrifte id oftentä cúpleoad oibus
exercitá uenifeno ma
Pfagientibus fint
‘p macedonici regni portédi uaticinahtibus.Cú:re diuerfis modis hoc nomé declinať pus píeig declinatione
ufs é inftar fopra oidimusicú dixirstnfte1d oftentú po fimili mö & Li.ltx belli macedonici roulisí locis Perfa perteos
urab adere licet:declinať & pès hurus pfis:or fenare uidet Ser, konoratus q fluftii utié exemplo î hiltonis: oies de
qué librä amıfimus ubt pbare itendit fubtraâá
i eé Ifam.Lhuic noiatgachilli:& f eo verfa, Troas reliquias danat sior
fmitis achillidicitn, pp amioteleutô de-refte
perfa gereret:&doműe curia regreflus :filiolã fuã trax S5 lfam q pleräg„p fibılo babef:non fo jufti&t
noe tertiã:ĝ tú eraradmodū puula ofculatus trié 1 PectMitatıs: fed é eufonia: 1 caufa ut Sal.A. Laio
-Princi pio urbis
aiaduerteret:lnterrogauit gdita co uultu cflet: GUE p perfis:ltem pfaad husus
belium pfi macedomcum & Ser
BEN uthoc leco. F
refpõdir plam perilfe:dceferatãtcatellus qué puel T caci me.Cice.li.de divi.L. flaccú f2- Cicerœ
laídelitiis habucracnoie perfa;arripuít ígituromé a miné martjalé íquit audivi gegar
paulus:exq; fortuito dicto quafi certam fpem:clarif pz; a
fimi tríűphianímo præfumpht.
E E E i
cellum ominis capiédi cá:qå fieri more uetege
De Cæcilia Metelli. folebat:cum uirgo ftaret:& cæcilia í fella fede
T cæcilia merelli d fororis filiæ adultæ æra- speg die lla uox deupuei apne
a tísuírgínísmorn prífco nocte octe cicõcubía nuptia Z Mfputi eius Fla regel TINNEeeret
Pai cocederret p:
silla
åt
lía petit omé ípfa fecít:ită qu ífacello quodã te mı pvella tibi cöcedo fédes meas: që m omédix fe:u
itre
eíusreí gratia eta a teene ai uox x Tes cÕfècutaénpa,n.breui
ip mortua é:uirgo au- -
ppolito giSgraésaliquäãdíu perfediflet:necalíqua
s cMeraufasfellata:feffa longa longa (tandi z mor TBRtemnul cuiCxcilia nupta fuerat, At caci
$
ra puella rogauit materterã: utibí paulifper locum phobeg
la me.f, uxor; & hectoris andromache & dei-
lauci. More pnfco:Mos.n. fuit apud
refindédí accómodaret:cuízílla ego ueroinquítlibé maer cum puèllæ maturæ uiro&
AF A idulgentia p #P9bi ént íí terplenis
ter tibí mea fedee cedocedoc quod di&um ab ídulgentia p es annis
fectumad certi ominis proceflit euentum quoniacf m ibi ftantes oméaccicént
perenttemplis
futuri excubarent
mariti, Con&
cabia node.Intépefta nacte, Var, de ligua lat Varre
metellus nő multo poft mortua cæcilia uírginemde na-Intépeftú celius dicebat cú tépus agendi eft
quá loquorí matrimonium duxit. Peri galii öcabium appellarút q fere túc Cõcubi
De Caio mario & ominisobferuatione: 66s
SEREIN 01Sa
Aio ãtmario obferuaró ominis jo fa PerdiCuparét:é ergo prima
nupuala. Locum pars fomni . VtEiusfeffa
refidendi: re um
pculdubiofa nö mhilf recrearet, Mora:quadá idulgétia
c. „luri fuitiquo
tpe hoftísa fenatu iudicatus: In & commiferatione puellæ commota,
domiŭ faniæ miturnis cuftodiæ cã deduđ&usé € eaa cimi fülpitius pibon pie
añaduertír-n:-afellä qui eí pabulű obiicercê negle mugam
ur orak mon Da aos leges pioc
Roeoadaquã pcurrété:quo {pectaculo deog pui lbertinig diftribuerent in tribuszut&
conl
détía gå feĝreć oblatã ratus:alíogn čríterptédağ re Manis aduerfus Mitridaté ponti regem dux
ligionū
2 pítAimusa
it a multítudi ğadopéíllip ferédā z ErarefiR
i0:&,L, aduerfantibus cõlulibus Qu.Pôpe
Syllæ uim intuliffet : occifog Pompei
cõfluxerat ípetrauit:utrad mere pducereć:ac proti cõfulis filio
genero Syllæ.L. Sylia conful í ure
nus nauículã
ESR cófcéditf atg inaphricã puectus arma bem cú gdm gn &aduerius factionem
fyllæ uićtrícía effugit, DePompcioi magno, ulpicii Eo
apale & aaMarii a inıpla T aube
urbe pona
pugnauit ea! S
conful Marius & fihus iudicati fant.P. Sulpi-
tiuscum in qüadá villa Jateret indicio ferui fui retraĉtus & occifus et,C.Marius:filius in
aphricá traiecit, C.M.
pater Míturnas delatus i paludibus delituit:eo fpllani militesică yeniffent: ac diligenter & accurate eias uenti,
gia indagarent:nec cú inuenirent: patorem baud longe cõfpicati rogåt prio indicet Marium: fuđúanté deide Hifte
& difimulanté minis & terrore perfundunt:qui ubi fe a militibus circūfundı & telis
undig peti uidit Marium pja
indicatsitag; capi€ Marius Miturnalg deferé:&t in dom fanıæ mulieris publice cultodien dus tradiť : ad gué dema
occidendú Seruius publicus natione cimber miffusinermé & fqualore obfiti maieftate
tanti
&o iam gladio íterficere n foftinuiti& tremebundus abieđo ferro refugit:clamıtás geminata uiri cõmotus fti tio
íterficere Marið:tú Miturnéfes maicftate uiri capti incolumé pftiterunt uoce non pofú
aiaduertit affellú neglecto pabulo q obieétú ei fuerat ad agu4 cõtendenthicé ergo cú habiturus exiffet e domo
fibi faluté nauigatiðe qrendá eé:& ftatim ipetrata miturnenfibus ut fibi publicaquo uifo omé azripuir: intellexit
nauis tradatur quo faĉo fe c
tulit in aphricã:& ibi uires cõpauit:quibus priftiná fortuná & dignitaté breui recuperav
demus.Faniæ:ġğ defédirí iudicio:Aliogn ifop:Peritifimo:g maxımá auguni pitá béret.it Inficutapbri. lvo loco often-
grercitu cú fecinnæ cõiunxiffet urbé cepit:& priftiıná dignitaté cú magno inimicorum eritioV birecupauit
cópato
P Ompeius uero:Omé futuræ cædis faflú eft põpeio cæfaris arma fugienti:nã in acie
pharfalica uiđtós cá
b ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 s HIBER PRIMV$ s :
infalam cypräm pétérétít inde uiri aliqd cõtraheret vidir a lőge eminens ædificiű & fterrogänti gë ei nomé
ondum é. quo audito mæftus itellexitfe mal regé expturum. Pompeius ma.cuius magnitu
'orbé cõplexa faitınã Ci.in catiliná ive&iua drta paucis uerbis oftendit quåta fuerit Pompeii rerú gefta
tűr ido dicit:n.Põpeti res geftæ arg uirtutes continent üfdé qbus folis curfus regibus ac terris côtine
Thefa tur. harfalica: Theffalica:ná regio illa diuerfis noibus fuit appellata :emonia:theffalia:pharfalia
; macedonia:
jia emathia:campi philippiciprout eå diuerfi reges occuparót, Contraherer:colligerer:cogregaret, Oppidú pa-
Emõia phum oppidum é cypri ubi præcipue colebatur uenus quæ paphia d:&a, Vigi, Inde paphom fublimis abii
Pharia delg reuiht Læta fuas &c. malum >
lia regé ficut prolæmeŭ expertus eft. Non tolit Ompeíus uero magnús ín acie pharfalica uiz
Etma difimulanter:Non oceultauitilludquod mé p Gusa cæfare: fuga grés falutemeurfa 1 ifula
thia te concoperat, £ ae Í
Campi Arciét brüti:Nota
eft hiftoria qo bru Cyprū utaligdi ea uirtū cótraherer claffé div
philippim tus
& caffius cæfaréi fenatu multis uul rexitappelléfg ad oppídū paphū cõfpexitin littore
ĉi neribus cõfoderút : quå amé fuo loco fpeciofü ædificiü : gubernatorég íterrogauit që eí
Paphus dicemusiféd qå ad hunc locú pertinet; cå bra nomé effei AER pka
6ppidú tus poft patratū homicidiú facrificaret natali q rÄdít Cacouafilea uocarí:quæ uox fpé
Virgili, fao iter pces:ut mos erar aium adiecit adcar- €us rulacüg reltabatcõinuít. Neg id diffimuläter
mé homeri Sed me parca rulíit:auertit.n.oculos abilliste&is
s A ac doloré qué
ifans:Alius uero ficta eyC diro omii cőcepat géitu patefecit.
diro omine
direta me ioeobruit
Ferox latonæg miler e hee AGAR De.M.B.
Et ita fa&ú é:ná i cápis philippicis ubi cõgref Arcíét brun dignusadmiflo pricidio euétus
füs eft cú Augufto &.M.An, fotte ita ceaditi m é orhíne defignatus fiqdé poft illud nefarium
ürt fignú belli futuri pponereť ab Augufto& opus nataléfuū celebrás:quū græcū uchum
Ant
Mera oú
a eannå oea
apollinis:
Proneone sue CYPtiere
mos erat ut cômifu- 4
uellevad illud poriflimä
paS
Homericü z referéS
ponédi CMa. Martis fimulacrú.Sylla delphici apolli- dü aio tetédít. qdeus philip
deú ali- mis cæfar ueneris genitricis.Ergo q9 apollinis penfi acicta cæfare & Antonio figno datusi cumte
qué infi figaú propofuit augultusiomé quod faum é f3 conuertit. De.C:Caflo.
goŭ
Ene
pa ufoeprefruastus iileefin
quodámo ípleuit: quia in ea pugoa
qua fignú fucrat apollo ‘la5z
EA ey
Onfentaneo uocisiactu.C.calfií aŭt fortuna
fi ius. Admifo parrıcidio:Hoc nô fine adula € puellít quæ orãtibus rhodiis:ncab co cüctis
E s5 é DE cra RAR deog fimulacrís fpoliaren€:folé a fe relinguí
taliauffe, principesNaralé: fūa foléniter
Phill da RR mihi m.é.na, iola.
Mosfuit apudcelebrarét,
antiguosar naVirgil. tAdef woluíc:ur rapacilimin uictorisis folétiā ditit tiz
SoA more ptraheret:abicatüg macedőica pugna nő ef%
Vt milites cæfariani ;& Antomiani a militib> figié folis quam rantűmodo fuplicibus celierar : fed
bruti & caffii dignofterentur, _ ipfium folem re uera relinquere coegit.
mos ce Onfentaneo uo.ia.pari rõne caffiusbru 3 dignäilt 5, Fab 4
Jebrádi é to affinitate cõtun&us quippe qüi iuni Noratu dignāillud quogs omé fub quo petiz
natalis am bruti fororé duxerat vxorem: fecit A lius cõfuli luguría bellű gerés occiderit. Ná
ænea Ío fux futuræ mortis omé cú rogantibə rhodiis quű mőté cui lærű cognom erat oppugnaret
lisftatuta aliĝ fibi deoge qdfimulacra reling: foléa relig ae ab oeo em lea dieder hodisa,
ego c iætum
relpödiffe ludibriŭ dixit fo eué íterg adhortationé militű díxiflet:hodi
ille p rná
amiræ ‘tu fortitus é:qa reuera folé religt. Solemre.fi utig capiãíi őliderátíus plíädo fortuírū act uocis
magni’ mulacrá folis:hoc át p ludubriú dixit: quippe lerofuo confirmauit. De externis omibus.
tudinis qué ferre põ poteratp magnitudie.Méoratur a Diiċi'nfís duo eíufdé generis aliéigéa cxépla
rodi ení a folino unú ex fèpté mirabilibus mundi > >
Solinus erat åt cérú vigiti fex pedú imago ænea:& fu-
Ligures filis faĉta quá a fe cafus teling dicebat. Infolentia:Supbia:nå quäto maior erat timor uiđi táto magis uiđori
Varrus fupbia crelcebat, Protraherer:manifeftaret uel augerer:Ipfum folé:ğa cú ui&tus effet & cü oibuscopns í hofti
Macra um ptátem ueniffet fibi morté cõfciuit. In ligu, Ligures imis alpiŭ iugis adherentes iter uarú & macrá fluvios
Priene íplicitofg dumis filueftribus maior aliquáto laboré inuenire & uincere Vartus: fluviuselt grandisex alpibus
Vrbs fluens galliá tranfàlpiná a cifalpina feparans veruftiffimus italiæ terminus Macra fluuius eft ex initio ape:
ftrabo fluens inter ligurum montes& demum iuxta lunam ciuitatem defluit in mare tyrrhenum,
Priene Amii prie.Cú prienenfes graui bello pmeré:auxihú petierút a fimiis.Samii vr qui abillis effent
cadme f Gf irridétes fe fpbillá miffuros refpõderät ná ex fybillis un2 fuit famia.Prienéfes ergo qå irridétes fmit
appellar Pmiferátlæto ai ġfi ducé belli cõftituétes gloriofam ex hoftibos vi&toriam reporta
ta tűt. Prienéfiba:Priene ciuitas é ioniæ:biátis pfia:Auĝor Stra.li.xi i .Coi pricipiumé:religuúéut de ronibus
Bias carribufg dicamus &c.ubi nojatis.xii.ciaitatiba í qbus & priene : fabiúgit:ıná hæ funt,Xii Joniæ ciutates :&
hús paulo íferius ubi defingalis mérioné facitpoft meádr: íąt oftiaé prienċíiú lit:us:oltra qå priene eft & micale
ippo mõs feris &arboribus plenus. lté paulopoft:priene idt a c bufdá cadme appella quoniá philotas eius cõditor €
nax Boeta uenit te priene fuit Bias unus ex fepté fipiéubus de quo hipponax fic igt: & difeeptari ġ Bias prenés

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PRODIGIIS io
telias, Adcerfùs ca.carræ po.ifùlani piraticã exercétes famofi fuerút uitia minoe ut Tucydides & Al.dicűr
Au&or.Ser.in expofitione illius carmınıs Vir.hinc lelegas carrafg fagittiferofg gelonos . At Strabo dicit po.
pulos eé carriæ regiõis ġ cõrermina eft loniæ:uidelicet iter loniá & liciá pofitæ:hos ét aliquádo fub míoe fuii
dicit:& ifülas hitaffe:hinc arbitror ifulanos di&tos fuiffe:& carres carriŭ declinavit: funt & carræ primæ decli. i
{pria codé tefle livi.in deferiptione fpriæ:dicit.n.tigrano certa & loca å funt circa carras : Nicaphoriú & cord
faza & Sinnaca inĝ Surina parthoz iperator Craftú dolo captú îteremt, Vnde Luca. Afprias latio bo
fanguine carras, Derifus gfa:Pro derilionis. Dioinitus , Quali diuina puidentia eis data foret. Vera fa.reddit Catres
1õnem cur læti acceperút, Apolloniatæ:Apol rum
non abfurde poffunt. Samii prienenfibus aufilíä ad lonia pluriú urbiú nomé fuit unius í epiro c6 Carræ
uerfus carras iplorãtibus arrogãtia inftictí pclaffe ftitutå æ:de núc agič:alterius increta: teruæí raruni
thraciaiĝrtæ
& exercitu lébulã eísderifus gřa míferütquã illi ue græco ueniés í iyria. Eáté;ađtus iacé:&
latinusa nofe
qa aax unus
dicitur
Luckus
lutdíuinítus dacã præfidiü iterpretati líbenrer rece ex heroibus fuit i6 húc fe libérer accipe refpõ Apol-
ptáuera fato pdictione Victoriæ ducéhabuerūt. derút:& fimulacrú eius ĝl ducé femp babue Jonia
De Apolliniatis. & omine runt Acceptú re,t.qegd felicitatis ex ca re făt urbs
cõfecuri id omni totú aftribétes & illi dfi gřas Eantes
n Eapollionatæ gdé peníitétiā egerūtg cü bel. agétes:ná æanti táğ deo poftmodú ivolarú
íllyrico præfli epidäníos ut fibr opem ferrent: P Rodigiog g, i
oralfér atg illi flumé ucin mæníibə fuís noie vă gia fubiúguné:fűtn. irer fe qdåaflinita Prodi
tčíadíutoriú fe mítref dixilfent accipimus qådaf qte acõiunĝa:& uf hoc loco cú Ci.fentire Vale.
pdicédo di&a fint pdigia & non ur quidå
giur
a præ
räderűt:eíg prímüí acie locū pinde: acducíafligna uolunt a porro & adigédo:ná cú monitg ali- dicédo
uerüt:ex ífperato.n. fupatis hoftibv fucceffü fuum quod appet fiue bon fiue malú predicat pdi- Cicero
gium appellaf.Ci.li.de.na.deo, Prædiĝ&iôes &
omíní acceptum referétes & tüc xantíurdeoimola Plenfiones reg fururage qd aliad declarát nifi
uerűt:&deíceps oibus pli s duce uti inftituerunt. q futura fút hoibus oftédi mõftrari portédi p
„ De prodigis. CA. 1I. dici ex quo illa oftéta mõftra portenta pdigia
P Rodigiog quogquæ autaducrfa aut feda ac adicúť:ergo pláe oŭúdit apdicédo dcá eć pdigia,
Na mar,re,Hic diffentit a J-iuio q nô Liajus
ciderunt debite ppofito nřo relató é. Seruio. anci marci:fed prifci rargnii uxoré fuif& Va-
ullo ért puerulo dormiéti circa caput flämã emí fe dicit:que ut erat pdigiog pitiflima cogno- Jeri.hie
cuile domeftící oculi ãuotaueft.Q d pdigiumancí uit Ser,tullá pueg: dormienté cuis caput få diffen
maicorripuiflet
martii regís uxor Tanagqladmírata:fer.ferua natūí clag alĝndo evafage qui ét rë tút hi
giz maieftati in rebə afflictis fuccurreft.ltag ftoria
modum filii educauít :&ad regíü faftigíium eucxit. Cum quidam Familiarium aguá ad extnguen deS.
De Martio & flamma capitis, dum incendiú afferret a regina prohibitum fe Tullo
a Eġĝfæliciseuétus ílla flãma quæ ex .L, martii tunt:fedatog tumultu moueri puer uetuif-
ducis duów cxercirut quos íteritus publii:& fe donec fua fponte experređtus effet tum ad
duđão in fecrerú uiro, Tanagl. uides ne tu pue
Gnei fcipionūihifpania debilitaucrar:capíte cõtio rum hunc iquit:quem tam humili cultu edu-
camus , Scire licet lumen quôdam rebus no-
ftris: dubiis futug præfidiumg regiæ affi&tæ
pide materiā étisipubji Puatig decoris oí idulgétia nřasnutriáus ide pueros Íibe.loco cæeptů hfi erudirigs
ârtibə qbə igéia ad magnæ fortúæ cultú exerciráťeuěit facıle që diis cordi eéciuuéis eufit ueræ idolis regiz
nec cú ġrereć gener targnio g ro,iuuétutis ulla arte côferri potuit:filiág eirex defpõditquo_deide cæfo ta Plinius
naglis arte & cõfiio í regoŭ fübftitotos fuic Pli.de uit-illu, Ser-iqgt tullus,P.Corniculanı & crifiæ caprioæ fili-
us cú í domo targnii prifei educaref:fiámæ fpés caput eius ãplexa é:hic Vir.fúpfit 111.Ecce leuis fómo de uer deillo,vir,
tice uifùs yuli. fúdere lumé apez:taćtaq; innoxia molles lábere fláma cõas:& circú tpa pafci.viireliġ ad afani y irgi
fireferés qd fuit Ser.tullo. Vulcái fihû faie. Náq pf Tulit uulcáus Crifia mř.Præfignis facie coficulana fa
hác fecü Tanagl facris de more pactis iufit in ornat fundere uina focú.Hæc iter cineres obfceni
rilis:Aut fuit aut ufa éifed fuit illa magis:luffaà foco captiva fedet cõceptus ab lla Ser.a cælo feia gétisforman Siui
gna dedit géitor túc cú caput igne corufco:Cõtigit:ig comis flámeus arfit apes.Serua na L.fentitnô eé ferua
pat fed captía.Dicit.n,hic quacúg de cå tåtus honos hirus credere phibec ferua natú:cú puúg fim feroiffe
eog: magis fniæ fü q cornicülo capro Ser.tullii qui príceps í illa urbe fuetat:grauidå uiro occifo uxoré cú íter
reliĝs captiuas cogmita eét ob unicá nobilitaté ab regía ro, phibitá ferút feruitio ptú ro.edidife prifci targnii
domo;ide o búficio mulieres familiatitate aucta & pues: ut í domoa puo educată í caritate atq honof fa
iffe fortuná g capta přia î hoftiú máus venerit:ut ferva natus crederet feciffe:ná ois captia férua dici€.
Eque fæl: Cú cælisî hilpäia duobo Scipiôibə deleti Ro.exercitus amiffæq hilfpaniæ uideréć uir unus [igis
a rerimt.ealdég reftituiterat i exercitu ro, L.M.fel imi filia eĝs ro.ipiger iuućis aig & igeni aliğjnto ma
ioris ĝ p fortúa í qua erat natus:ad fúmá indolé accefferat.G, S.difciplia fub q p tot annos ois militi
artem edođus fuerat is ex fuga colle&tis militibə &quibufdá de pfidis dedu&tis haud cõténédü fecerat exer
citó: cõüxerarg fe, T.frőteio.P, Scip. legato: fed tantüm pftitit eås ro.auđoritate inter milites atg honore:ut

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS
caftris circa hibeg cõitis eå ducé exercituú cõitiis militaribs creaverit:hic igif í magna rege difficultate cå ad
afli přia (pé temerarıú magis § audace adieciffet aíum vt nltro caftra hoftiú oppugnat ne fùubita res & no-
Ĝurnus terror:nå id pxía nođte fcúrus uidbať fuæ forráæ vfiliú prurbaft.alloĝndos prius & adhortádos mili-
tes ratus aduocata cõciôe ofoné húit: ni cõcionáti fámá fulä e capite dicút fine erus fenfu cú magno pauore
crcáftátiű militů quo pdigío moti alacriori afo eŭ ducé fecuti maioré hoftibə cladé itulerút § accepát.ná no
de atg die bina hoftiú caftra cepunt:& ad íterneđtioné hoftes ppe ceciderút:hic ergo virtute fúa ult é.Gn.&t
P. f&ip. cú maiori pre exercito cædéiquos celuberi tráffogiétes pdiderát ducib> carthaginéfibə Magõi.& Gifg.
quá ui&toriá fecutus é nulla re magis ğ celeri-
From tared quo Frô.li.iica,x.L.martis eqs ro.g re- nantís eluxit . Nág cíusalpcū pauidi adhuc milites
tinus figis exercitus pfoit cú in ppíquo bina caftra priftin fcupaʻf fortitudinéadmõíti:oćto &.xxx.ho
pænog paucis milibə paffuŭ diftarét:cohor-
tato militespxía caftra ítépefta nođte adortus, fti míilibə cæfis:magnog; numeroi prátéídaćto;bí
E8 cúhofté ui&oriæ fiducia icõpofitü aggre! na caftra pãicis opibə riferta cepeŭt.De lacualbão.
fs ne nuncios qdé cladis religfet breuiffimo í Técūbelloacrí:& diutío ueićtesa ro.ítramæ
tempore militi ad reguiem dato eadem noe
Taptim famam rei gefæ prægrefus: altera eo- nia cõpulfi capí ñ poflét:eaqg; mora f mínus ob
tum caftra inuafit:ita bis fimili ufus euentu de fidentibus:ġ obfcfiis intolerabilis uiderf:exoptav
letis utrobig pænis amiffas po, ro, hifpanias tæuíctoriæiter miro pdigjo dííímortales patefece
reftituit, rűt:fubíto.n.albãus lacus:neg cæleRtiboaucãtəíbrí
Liuius Tem cå bel.acri.& huus hifto auctor
Cicero i eft. Liab urbe cond.li.iii , Ciquog lis bus neg; íundatiðe ullius ãnis a díut.folitum ftagní
de diui.gd g i ánalib» iqt hémus neiti modū excellit cuius reí explorãdægřa legatíad del
bel. cú lacus Álba.prer modú exercuiffet:ue- phícū oraculā milli ftulerüt cipi fortibus utaquã
été quédá nobilé ad nos pfugie:eúcp dixiffe cius lacus emifä pagrosdiffüderér.Síc.n.ueíos ín
fex fatis & ueiétes fcripta haberent ;ueios capi,
nô poffe dú lacus is redúdatet & fA lacus emif ptáte po.ro.učturos:Qd priufg legati renűciarent
fus lap & curfù fuo ad mare pfoxifet pai- arulpex ueiétiú a milite nřosga dóefticí íterptesdce
ciofum po.ro,finát ita effet eduđus ut ad ma rãt:rapto &í caftra platus furug díixcrat:ergo féatə
te puenire nô poffet:tum falurare nfis fore:ex duplici dictione monitus codé pene rpe:8 Klipi
guc illa mirabilis a maioribus noĝtris aqua al
Bane fata deduãtio eft.cum át ueientes bello paruit& hoftium urbe potitus eft. Nec pag pfperíi
feffi legatos ad fenatú mififent: rú ex his qdå
dixiffe df:nô omniaililum rranffugá aulum cé 1-
fucceflus qd fequitur. De Lucio Sylla confule.
fenatui dfe:in eifdem.n. fatis feriptum ueiétes Vuusfyllaful focíali bello: quű í agro nolão
fore ut breuia gallis rocaperef:qå quidé añ ptoriū imolaret: fubitoabuna ptearæ plas
fexénio polt ueios captos fađtú eé audiuimus plam ägué plpexit:{ uifa pofthűí arulpicis hortatu
hæc Ci. At li.cū pdigiú apparuiffet ut lacus al cótiuoexercitü íexpeditionéeduxit:ac fortillima fä
banus præter modú exerceret ita ut per argos nitum caftra cæpit:qua uictoria futuræ eiusamplif
diffunderetur ; nolla eius inundarionis cå ex-
trinfecus appente:nô olú ad ro.uéiffe q fupra {img potériæ gradus & fundamentum extítit
dixius referéré:fed delphos quog oraculú fei- De gaio uolūnio & Seruío fulpitio.
feitatú legatos mififfe ro.referr:qui růfum re- p Ræcipueadmiratióisétílla pdigía§ .C.uolū7
tulerűt:nő prius ueios capi pofle ĝ lacus ille
Pagros unda pfueret: oraculi aŭt uerba hæc nio X Ser.fulpitio cólu. in urbc nfa inter ínitia
fucf:ro;aqvá
albanå caue lacu cõtineri : caue i
maf manaf fto fumie fivasiemifä p agros rigabisdifipatãg; rivis extingues tă tu infifte audax boftiá muris
méor. quå p rot ános obfides urbé ex ea nbi bis å núc pådúť faus ui@toriá darã, Acri, Afpo & uebementi.Capi
h5.p.qa mænia ent alta:& loco editiffimo pofita ut nô folú ædıfi is:fed ét natura loci tuta eént, Eag mo.i
Sortes anô mius derrienti pariebáť obfidétes § oeiétes obféfi.Imbribo: effuli ibres cecidiffét. Sornibzioraculo:ná
Portes p oraculis fæpiflime ponúf:eoq fortes e uafe duceréi gba oracula reddebáťad ea de. qbv iterrogareć
facerdos.A mi.ra,qa fimulauit uelle de priuatiseŭ pdigiis cõlulere, Dõeftici:ga ro.adhuc nō héêbát aruiciná,
Dupli.p.Et oraculü delphis pdixerat & g arufpex veiétanus figmificauerat Jacú deriuari per agros
E: c, hoc fuit fociali bello cuius cå ide nata éĉ:iy Drufus tribu.PI. pmiferat fociis Iatini nois fi cù féa
n tu fentirenteiuftg ptes aduerfus eġftré ordiné cú quo pp iudicia grauiter diflidebat:tueret: latus opå
ut í ciuitaté ro.accipéč:fed occifo paulopoft Drufo cå Pmiŭ latin:s negaref:irati a focietate po.ro.defe
ceft &ro.bel.idixeft , Diuerfi cõtra hos mifi fút ipatores:iter quos &.L. Sylla g pfeđus ífániú aduerfus nolá
prío duxit exercitú, Nolái extra monia cú copiis & lid. is pofere caftra S) yl a igiť cú deos de pugna cõfüle-
tet:ãguis fubito appuir.Interrogato arufpice qd ãguis ille portéderet:relpõfŭ č ut magno afo caftra hoftiú iua-
dere; quo feô u&oria potitus é.Sociali.b.qd get tra eos g a focietate „p.r.defecerút qg alio noie bellú la
tinú uocać.F., a.p. Nå opes fùas hic fpila coœpit augere:& bac uiĝoria clarior fcŭs maiora fafcipe nő dubitauit.
Liuius p Raæciad. Li.multa refert appuiffe pdigia:áte gallog aduétom ġ fotus: urbis miaréť excidiú:dicit.n:€o
ino cælú uif arde F:terra igéti côcufla motu é.Bové locutá:cui rei priof áno coi fids'i fuerat crediti
čit alia pdr.ĝ multa furf:cafe pluit:quē ibrê gés násauií uolitádo rapuifie feré që icercidit fpfă ita iacuif'e

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEPRODIGIIS xi
àliquot dies ut nihil odor mutareť.Præcipue nô {olú ġ dixius puidigia admirãda fút fed ét å fequäť. Mugitã
î-fe.bosġantemugif cõlueuerat humáis uerbis locuta é:ná dixife ferf:caue tibi ro, fed prio creditú nô é: cão
vero cum hoc idé pdigum enunciatú eét fidis héri cepta éCarnıs.q,í.m, Pli.li.ii.pter bæc igt relată é í monu. plintus
méra iferiof cxlo lađe & fáguie pluiffe.M.acilio.C.portio 3f& fæpe alias carne ficut, L,uolumnio.Ser, fulpi.sí. Nibus
eá nô ppotruiffe: qå nô diripuiffet aues, In.m.ni.nibə ué:us cå pluias é ét denfitas nubis í téptáte obfćura, Aves
Præpetes aues fë ĝBe uolatu futura Pnofcius hoc éauguria faciút decé ppetesĝfi perétes qa Pora petüt uolátes ppetes
Necu qa nec åformes ert carnes nec tabo & fanie aut alia corruptie fetétes nô hodof nõafpcú uariarunt
f carnesille:fed eúdé quoq; uigoré retinuerűt
motufg bellogacciderűt . Bos nãg mugitu fuo ín qué prius húerűt:& odoré Li.i.pu.be.li.irõæ Liuius
{er moné hűanü cõucrfo:nouítate móftri audienti igt circa urbé multa ea hyeme pdigia fcå &c.
Semeftré fex méfiú:ið ât dixit femeftré quia
íos exterruit. Carnis quoq; in modū níbi dillipatæ potuiffet eé ifas loĝns fine adoiratiõe ut í biz
pres ceciderűt Fg maíoré numeg ppetes dirípuere matu & ifra:fed femeltris loq fine miraculo ñ
aues reliquű humí paliquot díes neas odof tetro:ne pôt. _In.f.b.li,dicití foro olitorio;locatú:cla-
g defofí afpcű mutatū iacuit. Díuerfa mirabilia. maffe iô triúphú, Elephá.c.fie dubio hoc ab
hoiandú fuit.Lsp.p.dicius lapides & lapidibv, Paluere
Iufdé gñís monftra alío tumultu credita funt. Vigili:q noturnas facit excubias, Sagué. f i lapides
e puegífanté femeftréí foro boario tríäphű p7 gnificat laboré bellicú g poftea fecurs é.Crué,& lapi
clamafle. Ali cū elephãtío capíte natū. In pí fp.hoc ab åcio ciuitate úolicog núciatú, In.c. dibus
fcäm uetuftú moré locut. Caue.ti.ro.Hoc di dicitur
ceno lapides pluiffe. In gallia lupå uigili e uagina cit Lifuiffe bel.macedo.Cæfte li:hoc idé fri. Liuius
gladiñ abtuliffe:í ficilía fcuta duo fäguiné ludalfe. Atus át fla.li,de.ii.bel,pu. Ci.de diui.qd Cicero
Etiã metétibus cruétas fpícasí corbédecidiffe . Cæ G bel,igt púico-fcão nõne.C.fiaminius cõ
fte ağsfäguíe mixtas fluxíffe.Bel . ét pu.fcão cone igna neglexit rege fururage magna
că clade reip. q exercitu luĝrato cú aretiú uer
Ritit:Gn.dõítő bouédixif.Ca.rí.ro.De ca-flãinice fus caftra moui fet: & cõtra hånibalé legiones
Aíusãtfläímius íaulpíicato cóful creatus : quå duceret:& ipfe & equusåte fign louis ftatoris
c apđlacūthrafimenű cum hãibale cóflícturus fine cá repéte cecidit nec eá rem húit religioni
puelli figna iuliMet:lapfo obieĉto f'gno utperitisuidebać ne cõmitteft
equo fup caputeio Pliú.ldé cum tripudio aufpicareť:pullarius dié
bäi pltratə é:nihilg eo pdigio íhibitus:figníiferis fí prælii cõmitrédi diffeřbat:tú flámius ex eo fi
gva moueri fua fed pofle negãtibo malü ní stíño ea uit fi vecpoftea qdé pulli paícerent qd facien
effodiflécmiatusé. Veg huius temeritatis utinã fua dum effe cenkéft cú ille qefcédú effe rúdiffe
flåmius pclara igt âufpica fi efùrientibus puls
tm nő ét po.ro.maxía clade pænas pepédíffet:ín ca lis res gerı potuiffet faturis mhil gereretur,-
nãg acíe.xv. milia ro.cæfa. ví.míilia ċapta.xx.mis Irag figna cõuelli& feq juMit:quo tpecú figni
lia fugata für əfulis obtrűcatí corpə ad funerádű ab fer primi haftati lignú nô poffet loco mouere
häibale ĝficū éd ğtű
nec qeğ pficerét plures cú accederét: fámius
í po fuerat ro. fepelieratípiū. nunciata fuo mof neglexit:itac tribo horis cõ
£f Laminií ãtpcipitéaudaciã.C. hoftilius mác cifas exerċitus atipe isterfeđuselt,Inau.ad
nus uefana pfeuerätía fubfegë cuí cõfuluï ín uerbialiter di&tá eft ut falfo cõfulto peario au
fpicato tefte pri. Lac.t.perofinů lacú qui nomé
hífpaniãíturohæc pdigia acciderūr: quű lauíníi fa accepit a méio môte.Conuelli fi in terra femp
crificíū facef uellet pulli cauca emilii pxımāfiluã figna defigebantur lapfo.Li.Fla.cú ocius cõue! Liuius
fugeft fümag diligétia qfitifpirí neyuerűt: quűg; li figna iubeft:& ipe îi equum infiluiffetequus
abher. portu:quo pedib> puencrat:naué sfcéderer repte corruit:cõlùlég lapfum fupra caput ef-
fođit. Vege.h.t.fed utiná igt temeritatis huus
talis uox fineulloauctof ad aures eius pučít: mãcíe pænæ i caput fuum redundafent non.n.refp.
mäe:§ territus quå ítinef vuerfo jãuä petíffer :& ibi tátum detriméti pafla fuiffet, Ad fu.ad funs
{cafa fuiffet ígrelfus:anguís exímiæ magnitudinis faciendú ur fepulture mandaret,
uífuse cófpectu abíít ergo nűeg pdigíiog nüeroca £ Lláminii åt pú mius obftiatə fait. Hoft.
ut aduerfus deog uolútaté bel. fufcipet
cū numåtís:ná hoc fuit bel. numátio fić fuo
Joco dicźus:nã lauinii ãos sfuléti că efca pullis í cauea eët obie&ta: 1lli (tati efca negleđta i pximú lucum pfuge
Tet quo pdigio nihil territus cå í puiciá pficifcés claffée portu her.folueft:uocé audiuit dicété.Mácie máe:deflef
de cú gëvá reuerfus eét vidit ferp méfæ magnitudís:tamě his tot pdigiis nihil mots pgit ire í puíciá ubi de
mű pdigia cladibə adeĝuit:nå cú igéti ftrage uictus é ab hoftibə:deide fædus turpiter cå hoftib3 iniuit:poftre Hereu-
mo traditusé a fenatu hoftibs ad fapplició. Vefa:nő fana.i.ftulta, In hi.qa duxit exercitú ctra nűantios.Puli les mo-
e cairomoris fait tefte Ser. i cicis agédis & bellis gerédis pullaria captaréť auguria, Portu:huidelicet de li næcha
guria ubi portusé hercalis monoæchi:ná côponif ex qgé folu: dõus:& refte Ser.iő putå herculé fic Monœ
di&tú:uel q puifis oibr illic folus bitauitzuel qí eius téplo núğ deog äípiá fimul colič:ficur in téplo iouis co ehus
lif minerua & iano in téplo ueneris cupido.Śtrade liguribo loġns áit.Môcæchus pterea portus ftatõ qdáé nô porus
magnag nô multage capax nauiŭ templum héns herculis cognomento mõcæchi quoniá is in eo habitar folus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS
Infælici pugna:Quia uiđas eft cå igenti mulutudine a paucis:inå fuerexyx,milia ro.a.iii milibus numåtino
tom füperata. Turpi fœ,.Quia fe in hoftiú poteftaté dedit,& in iuffu po.ro, fædus inigs cõditiðtbə fecit cum
numátnis.Deditione funeĝa:qa fenatus cenfat ut hoftibo traderef:& po.Ro.religione iolueretur,
Inus miram, Tib.gra, puinciá lucamå tenebatp c5! bel.pu. fecundo i ĝ fcnificáti trilte pdigiú apparuit
m náade exta facrificio ppe ppetrato águes
igi duo ex oculto plapfi edef iecur:cõfpećtig repéte ex oculis abierunt
id cú arufpericú môrtu facrificiú iftaurareť atg ténus exta referata fervarent : iteg ac tertio tradút liba-
to iecinore itactos águes abiiffe cú arufpices ad iperatoré id pertinef pdigiú pmonuifent & ab ocultis cauen
dum hoibə cõfukü eét nulla tů poidétia fat
íminés moueri potvin:ná hofpitis dolo pcipi- lamítaté æquauít:ínfælici pugna turpi fædef dedí
tatus in îfidias cú paucis occidif hofpes át fa-
it flavius lucãus capar eias partis ġ cå Ro.fta tíonefunefta. Aliud de Graccho Tiberio.
bat nå lucanog: pars ad hámibalé defecerat: is Inus mírãíhoíe pa cõfiderato remerítaté Ti
mutata uoluntate locù gře rens apud pænů m berii gracchí grauiffimi ciuís exitus triftis&
neg tráfif neg trahef ad defeđtioné lucãos fa pdígio denüciatus nec cuitatus confilio facit.
tis húit nifi iperatoris Ro.& eiufdé hofpitis p
diti capite & figuie fædus cú hoftibə fäxiffet, Cõful-n-cü í lucãis facrificaffer: ägues duxex ocul
Cõučit.n.cú magõe Car. duce ut fi ro.tradidıf to plapfæ fpéte hoftie quãimolaucrat adfo iecořin
fet ipatoré liberi cú fais legib» í amicitiä lucãi eafd latebras fe fttulleřtob id dide fcrñ iftaurato fa+
uenirét cuius rei data acceptag fide gracchú crificio idé pdigio eučít.tertia quog; cefa uictíadilí
Íujtat ad relig lucaniæ ptéi ditõeaccipiendá
quãa pænis defcúrá pollicebať, fí mô ípatoré géríulg; aferuatisextis neg alapfo ferpérű arceri ne
Ro.uidifet:ná átea pté maximá ceperat, Grac fuga ípedirí potuir:qd Juísarufpicesad falu.ípa.
cho ig ť
uerbis hofpitis fraudé abeé credés cú
liĉãoribo& turba egtume caftris pfeĝus du- ptier dixiffér grac. rñ nô cauit ne pfidi hof.frí flauii
ce hofpite i infidias pcipitauit , Mius.m.ná in ilidíisí eü loců ddu&təí quopænog duxmago cü ar
Teme quo vir clariffimus peccat fi i eodë leuior pec mata mãu dlitucrat:fermís occidert.De Marcello.
titas cauerit minus erit mirádú, Temeritaté temeri e Tofularuscollegiñ: erroris focietas & par
tas df că aliqd fine sfilio & cogitatiĉe facius
Conf
cSfiliú uero elt aliqd faciendi aut nô faciendi genus mor.a Tiberio grac.ad marcellí memo
lium
excogitatarõ:dicit ergo cú pdigið triftis exi- ríãmetrahít.Is .n. captag fyracufaw & hannibalis
tus denúciatú eét, Tugrac.nec illud côfilio ét añnolana mænia afe primű fugeř coactigloriaifla
nufüs uitaf potuerit:míus mirádú uf de temeri matə cü fümo ftudio níteref żur pænog exercítű aut
tate mácini.qa & ipm piter fata traxerút. An
gues duæ ex oc, p.adefo iecof i eafdé latebras iítalia plterneřt:aur ítalía peilcřefolčnig facríficio
fe cõtulere.Multa pdigiú faciunt :nå águisé uolūrates deog explorarer:quæ pria hofta ante fo#
fubdolú & callidú animal quod fignificat ho- culū decídít:eius jecur fine capite íuérü é: pxia íocí
ftes:futuros callidos & altutos:iecur prefa mé norisduplex caputhGit:qbusífpectis arul pextríftí
brum uitale é quod morté côluli pdicebat: q
in latebras fe cõtulerit fignificabat fore vt in uultu nő placef fibi exta
qa pria trūca:fedanimís læ
infidiis hoftes delitefcerent, Ex oc.qa nefie taappuíflent:refpondit. lra monítus.M.marcellus
lecoris bant unde fe priperent lecore : lecoris & ieci negdtemef cõarećí fequétí nocte fpeculandí gřa că
& leci noris df tefte Pri.ldé p.ga cù renouafler facri
reuerfùs anguis ille ïecoris parte abe- paucis egredi aufusa multitudine hoftit ín brutiis
horis ficium
dicitur fa feab oculis hoium præripuit: Extis af:Dili círcãuentus que magnű doloréac detriment paz
tefte genter cuftoditis ne diriperentur : exta dicun- tríæ interitu fuoattulit. De Octauío confule.
Prilci, tur inteftina ab extádo.i.eminédo.fát «n, pres
xta itra corpus eminétiořs fűt:ficot iecur cor polmo:fplé, Cavit:puidit.
Ne p.ho.Că át de m: res iora hofpitii
cá& iuiolata faiffét, Vir.luppiter hofpitibə:n: å te daf iura loquúč:pfidus åt dfq fidé uiolat.Infi.urpoteq pfi
Virgi. Cifteref
fius ipacatos: uius Ti.offaro.deportádâ dedit hänibal militibo ro.ut uidebimus í ca.de humanitate.
perfidi- T c5. col.cõlules í apulia, Qu.crifpius &.M.Marc.hánibal fe oppofuerát cú copiis bel.po.feão: tumu:
üs e luseratf lueftris iter púica & ro.caftra a neutris prio occupatus:ga ro.ĝlis ečt ps eius quæ uergeret ad
hoftiú caftra ignorabát:hánibal ifidiis qué caftris aptioré eú credider Itag nođe ad id millas aliquot
numida turmas medio í faltu côdiärat:ro.occupádi loci cupiditas iceffit:ne fi occupatus ab håni, foret i cer-
uicibə hfent hofté.itag cõfules cå paucis egtibə exploratú pfi í ifidias pcipitaf. bi.M.pognádo fortif ceci-
dit.Crifgrauif fautius euafit,imolaffe eo die qdá pdi def méoriæ cõfolé mar. & pria hoftia cæfa iecur fine capi
te iućtú,In feda oia cõpuiffe ġafolét:aućđtu ét uifom í capite:nec id fane arofpici pl: uiffeq lüm vúca & tur
pia exta nimis læta appuiffent.M.ĝvis admõitus eér neqd teme ageret:tamé ducéribə fatis id cõfilio uitaf nō
potuit, Colle. Ti.gra.& Mar.collegæ fuerát í cõlualatu.Erro.fo.qa utere 1 ifidias temere pcipitaut. Par, g.m.ga
Mars uerg foit ifidiis oppfus.Is ca.fy-qa fyracufas diu obféfas rádé coœpit ubi Archienides gériarte diu clafiem
cellus ro.eluferat.Háni.co.Mar.príus fuit q ad nolá hániba.uíci poffe docvit:& cú exercitu deleriihic quoq fuit ex
hoftia tribə unusq fpolia opia ioui feretrio cõfecrauit cæfo uiro dõaro gallog rege, Pria.h,hoftia îmolabaf áteĝ ad
Viĝâia hoftes pficilceréć. Viĉtima:Poft pram niãoriá diis grás agerét dicta uitia p uâ funt hoftes capi.pricipio.
Tri.mæfto.ga uidebat piculum ducibus imminere, Temere:inconfulte.há.mar, Corpus fepeliendum curauit

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PRODIGIIS xii
Àm Ođa.cõOdauius & cina cõfules fuerát.Sed cina cõfulatå tang tyrånidé exercens feuiebat í ciues &
i legé ferre uolebat de reuocádis quos fenatus hoftes iudicauerat:X hoc mô tyránidé affeđtabat Oĉauius
uero huic aduerfabaf:& eis conatibus füma ope refiltebat igi€ cú iter fe tåtope diffenti:ét & ođaaiú ps
melior civitatis feġreč:ex urbe pellit cina:quo eieđão Cor,merolá í eius locå fubfticuc přes. Eadé tépeftate ma
riuse ciuitate pulfus a fylla i hifpania igentes copias cõparauerat:g ut ciná audiuit cieđtú ex urbe ad eŭ ftati le-
Batos de cõiügédis exercitibə mifit cina id fe fauz libérer refpõdit ad hoc uelle fe mariá legiõibə peffe.utpo-
te q belli dux pitiffimus eét:marius negar fe priuatú cöfüli pferri oportef.Cætege nihil ad ad priltinå dignitaté
recuperádá ptinear prermilu igi i iraliâ tra
AmO&auíus conful dírã omé qučadmodü tíz duĝis copiis äs in hifpania côtraxerat:mari
n muít: íta uitare nô potuít:e fimulacro.n. apol hoftiá cinæ cõiúgif:exercitű ad urbé ducút; fd prio
línís ple abrupto capite:& ira ifixo hãí ut euel polt auentină
å oĝo milibus paffuum diftat ab urb
capiúr patréo exercit ad ur
lí negrer: armis cū collega fuo Cina diflidés:pfumv ducút cína ođtauiú p tribunali fedété obtr-
pfitaio ca re fignificari exitum fuum:§ quem metus Cat caput eius roftris affigit: multi & alri nobi
augurii trifti fine uítæ ícidit:ac tü demãímobile deí nius Iffimi ciues cæduntur iter quos &M. Anto-
orator cuius caput diu manib> ptraĉta-
caput terra refrigi potuit. De Marco Cralfo. tú marius menfæ appofuit:& cúakis poftea ro
On finitnos.M.Craffusíter grauíflimas Ro- ftris affixit qué1dmodă:iun i
aćturas numeranduszhocloco defe fi
létiū ageř plurís:& euídétiflimísañ tãtã ruină Trifti figa occifus efta Cinna& eius caput
mõőftrog pullatus iétibə:dućlurus.n.eratacarrísad roftris affixum,
uerfus pthos exercítü: pullü cí traditä é paludamés On fi cú tres ro:principes ĝe
tū:quů í plíű exetibəalbű aut purpurcü darí foleřt côfpiratiõe cõuenifent ut cúfatis opi
bus répoblicãp ùa uoluntate uerfarét
mæftí & taciti mílitesad prícipé cõuenerűt:g uete7 „puñcias iter fe ptiti funt ita ut galliá cæ
reiftituto cü clamof alacrí accurrere dbebãtaglarű liâ põpeius:prhiá craffus obtiei
altera uíx cõuellía prípílo potuít:altera ægerrieex cia fcãé nulla îitercedente belii cá:neg;
tracta í côtrariã populum ro.ulla injaria laceMiuerá
ac ferebat ptë feipfă cõuertir. Maz craffus audiuerat Arfcid
gnahæc pdigia:fed & illæ clades aliĝto maiors tot Otodem parthos: regem auri & argenti locu-
pulcherríag legionū íterítus: tã multa figna hoftilí pletiffimú eé ihiás cius opibv:nô prius agef de
bus ítercæpta mãibə tãtű ro. mlítíæ decus barbaro ftitit
puicia
cú cæfaf atq Põpeioq obtiuit ut ea fibi
decerneret; fperás ide fe locuplerë redi
rű obtrítü eqtatuzoptíe ídolís filii cruoř přno refpfi tug magisġ gloriofum. sftat.n, Crafum ciné
oculi corpus ípatorísíter pmifcuas cadaueg ftrues fuiffe auarifimű:unde. Ci.li.iii.de finibus bo- Cicero:
norum & malorum. Ređtius inquit diues quå
auíū:ferarñqg; laníatibə obieđtū:uelléqdé placídius craffus
fed ga flatu ucru č fic do% fpreti pmõítus efcãdefcãr
qai nifi egaiffet nünğ eufratem nulla
belli caufa tranfire uoluifer » Sed res fibi pter
fic hūana cõfilía caftigãé :ubí fe & celeftibə pferunt. & opinioné cuenit:cum.n.in parthiá duxif
De Gn.põpcio mõíto ploué ne cã.C.cefaf pugnařt fet exercitü:& regi caput offerf qd húit ille lu
dibrio:ná fert aug liqdú cú hacexprobatiõė
ifudiffe auge fitiftiauge bibe:utpote ġ fp diuitiage RudiofiMim» faiffersita ut diuitiis cognoméacaipet:uŭ fiorus
caput igt craff recifú cü dextera máu ad regë äportatú ludibrio fuit:neg ídigne:avg.n.liqdú í riâu oris ifu
fă é: ur cui» aius arferat auri cupiditate eius ét mortuú & exágue corpus auro ureref.Alii vi dicút:gä ueritati
magis accedit. Parthos regé edixiffe:qcúg caput ad fe crafli deruliffet ei fe tátúdé auri repéfatuge:ex eo callidi
tate géii milité ufű euacuato cráeo plúbú liqdú íltilaffe:&t håc calliditaté regé pbafie:gå uero ad ré priet: huic
aduerfus hoftes exercitú ducéti multa appuere pdigia:qbə poterat ab ícepto deterreri:fi més nô leua fuiflet
tel fata potius ro.tuliffent:nå pdif miéoriæ.xilegiões ro-in ea pugna faiffe:deletas. Inter-g:qa ut dixi.xı, legio
nesamifef ro. A car, De qbo fupra fatis dcŭmé. Pullá.i.nigrú &atgvá pullus la.lű.dť
ce ne maculis ifafcet uellera pullis, Iu.Pallati pceres:hoc é atra uel
cipes appelláćq í feda acie locãf:nā cú uelites primi ita léiter pliú cõmittát.ut q primú hofti cedát:eoge c ho lal:
fte cögreffus dignus nõ eé ufå pugna appellef:ŭde pricipia boc épriceps fubčquétes ífignesarmis uiribuf
ferocius pugnát:hig primã pugná cômittere dicúť:ergo əd prícipia hoc ê ad primå acié:ĝ poft uelites & feréta men
Tios réanet eo q ipi Pugnå fuera icipiãtnã uelitú pludiú magg pugna eé uidebač Te.ego uero poft pricipia- Terca
oib» figna dabo:fcda acies erat prícipă fiue haftatog:tertia fubfidiariog.Altera.a.uexilloginá uexillaroiâpitius !
&åaglá hébár.L.figna pes aglas & pilla minátia pilis.lté alibi:& notæ falfere aglæ rõanaç figna, Optie i.q.. lucanes
ic bello gallico fub cæ,militãs multa faciora uirtutis ediderat:& cú př í hác expeditioné pfici
feeref eŭ a militia cæ.exciuit cú ægre cæ.illú ditteft qué åre cOfpeãtű přiscæf fuiffe ofar, Tothi:qa figna mi
Jitaria í práté hoftiú uenë ģ deide augufto iperáte řcepta fút, håe
cladé placidi» dfe poffe:fed 5iffis gřofis uerbis cogor vera fareri.Sed ga re.f.loquot,Sic.d. figa dii ubi nobis oñ
deft figna qbə q? gefturi famus fibi nö placere fignificátirralcúé fi cõtra coge uolútaté feceríus, Excádefcút:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS. _
iratúť affcő á paiõerexcãdefeet pigneltef;kd ignis if spač:pferet qa vfilia hűanaadmõitiðibə dog? añponűta
Neú Põpeid Mulra pdigia fapiores admonueř duces,Sed nö pauciora Põpeiú a fafcipiéda cá cæff pu
gna auertebát:fi mô fata ruliffér. Vltia fo.qa de fáma regz pugna ifta foit ubi cú untuerfo exercitu fot
belli exptu: efvenitereť. Aduerfa ia.Luca.Ing ocolis hoium fregeråt fulmia nubes. Ex
bə apå:Luca, Nec nô inumero coopta examie figna qå pdigiú Ggmificabat multitudiné nociturā cé ppe
Vegeti 10. Vnde uegetius de re militari. Nil magts obfuit Põpeio § exercitus numerofa copia:qà& énfenfifie ferč:dixit
us” .n.nihil alid portédeř apes ĝ numerofă militú copiå, Nođturnisioftat
famá ğadá clarifiimá i caltris pöpeii emi
turte í cæfaris caftra uergétem ġ fignificabat
maea gloriíadcæfaré umos Z cog Neumetiã Põpeiū oípotensíuppíter abunde
terroré inieđĝ uniuerfo exercitui g & aliis ui- i s c
Lucus lis môns territusé LuHictrepidosafaru Z MOnuerat: ne c.C.Ceælare ulumäă belli fortu
multu caftra fremút:hgltiag fuga.Lu. Admo nãexpiri córédeft:egrelo a dyrrachioaduers
Lucãus tus fuperis dıfcuffa fogit abara Taurusenam fa agmi eius fulia iaciés: examibə apum figna ob
cü altaribə hoftias iui.fed
út. Sed
admouiffet
fatis i
ille tatifnõpotu
fugã P feurädo
, 7
fubíra z rrifticia iplicaris aaais militum:noctur
1e Popers E nis torio exercito terrorib2:ab ipis altaribə holtiage
Jeret iogćát fcãm ftoicos: q oia dicebát fatali fuga:fedíuictæ leges necefitudinis pectus alioqui
neceflirate ctigeF qå falfifimá &&ta uerare peul ab amétia remotã pdigía ifta a tuhta æftimat
a ea a a maag neppédeř palle nó für, kag dillecleuarauctoritaz
ualerer:& fruftra hano generi libeg dati eét téãplikima:& opes priuato faftigio excelliořrs oiaqgg
arbitriŭ feĝref & illđzut qegdhoïes fine uirtu. ornamčta quæab feüteadolefcétiaadiuidiã ulg cő4
te fine cõfilio facerent nS uituti neg confilio tra yerat [pacio unius dici cófregit- Q uo cõftaride:
fed neceflitati potius eét afèribédá &ppea då.
mari gfğ uel pmio affici nō merito poffe uide-
Tp i s deg (ua [póre Gana coue hs mliet elamoré
lubrisdeŭ tuatpõre gaa couertażmi] itaréclamorè
Tef:% nő uolútate reĝ&ú qcğ uel turpe fecifer ftrepitűg armo ado magnū ãtiochiæ &ptolæmaí
fed fatis ita voléribz:ð fato Scne.i ġftioibəna deauditautimuroscócurrereť .fonů úpanoğpga4
gdn.a
ít tú a
exil fi Aoga mfadytisdve. delubrisedicū: paimāuírídérralibə
i iædé é
Prerg q i hoc pase prudés fuit. Perpédeř:exa Uíctoriæ fub cæfarís [tarua iter coagméra lapid iuz
Minat
i cõfideraf
z 5 ttáflatio füptaa penfantibus. ` {tæ magníitudis
prapa: Si £enarigboapperer
PẸ cxleftiű numé & A
tag dú ele.nã ex auĝoritate fua Põpeius cå G æfaris oloriæ fauille:& pompei crrorem-inhibet
Calaf pugnå fafeepit:fenatus,n, pdigiis cred s
dú efie dicebat, Eleuanmiuit rollt efttrál YOluife. Orarioad diuum íulium. _
perfius latio füpta a cumulo:de quo ğtå elevas ttum. t Vasaras:tuag; fcifimatépla diuc Iulii uenera
miuis:u Perfius, nů fi qd wurbida rõa eleuet tus oro:ut ppicioac fauéti nūine rãtog cãusuf
accedas, Auĝoritaté:qa noluit fenatus cõfiliú rog fubruiexépli püdioac tutela dlicefcere patiaris
fequi. Opes.p.Põpen opes iå iceperåt maiofs
effe g ciuicæ:neg.n.contentus erat cå cæteris 7 k
æquo iure uiuere: fed omnes opibus fuperare uolebat, Faftigio :altitudie. Ab;je.aadhucadolefcésanteğ cô-
fal effet de aphrica triumphauit : quod nolli road eam diem contgiSe legitur, Inuidiá:quia tantæ opeserát
Pompeit:ut omnes inuidia laborarét. Quo.c.quia pompeius hæc omnia admifit ideo fibi prodigia mulra ap-
Jolius paruerunt:nec folum fupra diximus:fed ét qaæ feguunt, In de.lulrus cellus lide bel.ci. pdigia ita cõmemo
celfus rat:dicit.n.elide i téplo mieruæ repetitis arg enúeratis diebusiquo die Plium fecúdú cæfar fecit fimulacrú wi
Qoriæ qå äte ifam mierová collocarú erat & ad fimulacrú micraz fpeđabat ad ualuas fe tépli limég cõuertiffe
eodé die Antiochiæ i fyria bis tátus exercitus clamor & figno fonus exauditus é uvi muris armataciuitas
difeurreret:hoc idé prolæmaide accidit:pgami í occultis & recöditis réplis quo Éter facerdotes adite nefas é: å
græci adyta appellát:tipana cecinerút.lté tralibus i téplo uiĝoriæ:ubi cæfaris ftatuã cõlfecrauerát palma p eos
dies i teĝo iter coagméta expauiméto extitifie oftédebač, Anthiochiæ:ĝ ciuitasé í [yria quá côdidit feleucus
åthiochi filius. Prolæmaide:ġ ciuitas é pétapoleos iter zgyptú & aphricã oli teftibə Seruio & Stra. barce ap-
pellata,Ci. Ad létulú.E ffe tui & nfi íperii dignitatis; ptolæmaide aut aliquo ppinguo loco rege collato. Ady-
Adytä tis:Adyrú locus é í téplo qué adire nemini fas é nifi facerdoti:& é ditio græca:nå figmficat jgredior, Sub
cæ.fta.Traléfes cæfari ftaruã quådá erexerát, fub qua p iú&uras lapidú pauiméto palmá pullulafe cõftar, Inter
Prop. Coagméta:cõiúturas.Jultæ ma, Támagná ut ciefcere folét. Erroré:ne Pô.fe fortűæ cõmitteret.
Vas aras:Hic apte cæfari adolaf:côltar.n.ab augufo fuiffe cæfari dedicatasaras & templó;ergo nô fine
Deus t adulatiõe cõmemorar cæfaré fuiffe temerarium ¢ & ipfe cõtéptis pdigtis í periculum frum corruerit,
diuus i6 aeniá petit fi cõtra eum diurus erit.Diue iuli, nota eft differentia iter diuinum & deù ut deü æter-
nú:diuŭ ex hoie fa&tá dicamus; ppıtio:ephegefis eft:ná dii nobis ppitii fant cú nobis fauent.Sub tui: De negli
gentia feripturus quá cæfar adhibuerit í pbådis pdigtis {fi -veniá petit:& dictt fe ideo exéplum eius poñturós
non tamut ipm rephendatĝ ut peius exemplum czteri de quibus dixit minori rephenfiõe digm céfeantur
mam fi deus prodigium neglexiffe probač:minus mirum eft mortalem hominem tale quicĝ icurrife, Te.n,
accaæpimus:cum fenatus nouos:& iufitatos honores Cæfari decrewfer:die Ratuto quo accæpturus cosin fes

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PRODIGIIS
mată venturus erat facrificauitnec cor uictimæ quå imolabat inuétů eft:refpőfum itaq et ab arufpicexiii id pdi
gú ad falaré eius ptinere:itag cú Cæfar in fenată ire recufaret:Detius Brutusig autor & princeps coiuriasis
er abar & monebatac liberius arguebat non decer fenat uniuerfă p uno:& eo cai magn;fict
nores demådare uelit: negcġ cõuocatd fufpitioné eo die tátæ infolériæ aufug eret:itag Cefar pfualilimos ho
uenit:ub efte Suettribus & uigiti plagis interfeđus é:honores åt qaos illi fenat decreverat erát as i fenatú
mors
di&tator eét:ut oibus puíciis m italiæ peflet ut terra marig coroná geltaft ut ppetuo
Julije
digia appuifle cõmemorat cæfaris futurá cædé fignificãtiaur illud cü capuæ prer talia. Suet,alia prer hæc p
Cæfas
euertere; n lege iulia uetuftiffima
Suero»
fepulchra;tabula ænea i mõuméto: í quo dice nius
Te.n.accepimuseo die quo purpurea uefteuelatus baf capis côditor capuæ fepultus: inéta é: lfis
aureaí fella cõfedifti +ne maxo ftudio fenatus exgfi uerbilg græcis hac {nia qù ofla capis deteđta
cént: fore utiul
tū &delatã honoréfpreuiffe uidererís: príufğ exop rú necaref:magnifg o Pgnatus manu cõAnguineo
mox italiæ cladibus uin-
tatū cíuíű oculis cófpe&tü tuí offerfs + cultui religio dicar ef:cu
ius rei ne qs fabulofim aut cõméti Indicis
nísiquãmoxeras träfiturusuacalfe: mactatog; opí ci putet:auđtoré . Corne, balbus famili
ariffi- cædis
mo boue corí extis nó reppílfe: ac refpófü ribía fpu inmustraii
Cæfáris Rurfusillud:equog: greges quos Corne-
ciendo rubic one flumine coniecraue- Jins
rínaarufpíce : ptincříd fignū ad uítã& cõfiliū tu Tat;ac uagos & fine cufto
qË utrag hæc corde cótinerenf: erupítdeinde cog ptinaciffime f a pabulo deabtindimif
ere
erat cõperiit balbus
pricidium quí dumte hominum numero fubtrahere Te:qð Vir.tetigiffe uidef i ægloga ubert ig Ae
dalphnidis
uoluntdeorum concilio adiecerunt. faris morté fib noie dalphnidis ut gdå
uolút:deplorat ċá dicit:Nő ulli påftos illis
ege
Laudat hoc exéplotaliŭ oftérog dőeftíca rez re dieb2:Frigida daphni boues ad flumina
nul
c latío:ne fi ulterius rõana aphédero:e celefti té la neg amné Libanit quadrupes nec graminis
pload príuatas domosñ cõfëraneos ufus tráf attigi t hærbam.lté aliud:ímoláte
regaliolū cú laureo ramulo põpeiaruíp ice aué
tuliffe uidear, Attígã igit externa qllatís íferta lřís inferenté uolucres uarii generis exáæ curiæ fe
proxio ne
utauctoriratis minus hñt:itaaligd gratæ uarietatis more plecutæ ibidé defterpferót, Purpurea:
afferre poffunt. De Equa pariéte leporé externa. Triúphaluefteidutus- Exgfirú:Excogirarū
Nexercitu Xerxis quéaduerfus puinciãgræ diligé rer iuérú, Priufğ ex,ui
Cæfaré exculare œ pdigia nô detur quodámõ
í cíãcőtraxerateğ ptu leporé edírű conftat:quo videreť cötépfiffe honores : quos feruaueritne.f.
fibi fenatus
gñemõhtrí rãtíappatusfigníificatus čcuentus. NRudiofifi me deferebat .Ci.lide diniqdingd Cicero
cæfiré putamus fi diuinaflet fore ut í eŭ fena
peianaãte ipfius Pōpeïi fimulacrá rorcéturionibo fais fpeđtátibustu quéex
a
maiori ptê ipfe coaptaffet í curia PS
nobilifim
bə ornatis trucidatus ita iaceretzut ad eius corpus nô mô amicoge: feci ne fuogeis qdéciuibus partí ér a fe oibus re
qf accedet; quo crucia
tu ai uitå aftus fuiffe putas, Exoptatú
bat.Religionis:ideo dixit qa poft morté qain pauci admodú côtra te cõiuraverát univera tamé ciuitas nbi faue
deos: numee
ut quéadmodú tu eo die facnificabas ita paulopoft tibì quog;trålatus tergo religi6is í qua mox tráfirarus erasr
facrificandú effet in numege deog: relato, Opi-
-mo pigui & facrificis idoneo,A fpurina arufSpurina pdixeratp Cæfari dié mortis foæ ut caueretierant åt idus Spuris
martiæ hoc éa Kalé.ufgs ad idus:ná os illos dies ei periculof os eé pdixerat:onde legi€ idus adaeniffét fiorul
ne ulla noxa foa: Spuriná irridés& tang
qd refpõdit fed nödü frerierűt.ltécú infalfum uaté red: largués cæfar dixit;adfunt calédæq ocú fporina:c ui adfant
dit ad occafum: q refpõdifle dř. Sol bene capitoli iret cafat multitudine ftipatus dixiffe fpuriná ferút,Sol
Ad ui.ga uita & cõfiliú a corde „pūeniút.ná cor uitale mébgété
É& iô cæfar de utrogs piclitabať:erupit:exittédir,c ipetu exortum é pricidiú.fibroti & caffiı & alioge q manus ita
Jerůt cæfari: & maxié caffis q primus
occiderit Ciad Caf.Lugetai micus tausleale uulnus ítulit:pricidú át ad adulationé dixit uerü patrem patri
faroré iudicis primă í tatua quå pofuit í roftnis ifcriphit parenti optie Cicerg
merito ut nô mõficcari:fed ét parricidæi dicemini, Claudać.b.núc côcludit dicés nô côgruú eč ut feácæfa
ris:q diuinos iam confèceftutu
défčédamus:& ideo fe domeftici honore s : siad prima hojum exempla tráfferamus ğfi a diuinitate ad húanitaté
q uifis pdigiis i periculum lapfusis eft.
exéplisiquæ ad prodigia fpeđtäc finé ponere uelle dicit Exemplo, ficæfaris
Ad pri, Ne a diuoge ex mplis ad mortalium documéta xe
Inferta permixta,Vt minusiga græci a qbus exépla petúf: mä affentatores fuerút:& magis gloriæ tranfeamus, Saluti- 5
tatı ftuduerút, Vnde Sal. Atheničfum res geftæ ficut ego exiftimo:fatis amplæ magnifi ä ueri Demo,
tamé aliquáto maiores ġ fama ferunf;fed quia puenere cæ fuerút. Verum. ftpenes
fc pmaximis celebrátur, Gratæ uarietatis: Refponderibi tacite fcriptosz ingenia magna p terrage orbč atheniéfiú Nume
quæftioni :ná
íferra minus auĉtoritatis habent: ea tradis?habent quidé:fed uarietas ipfa nôdicinihilpoffet í græca latinis lfis S rus
cõceferis minus auĉåoritatis hře:curlatinis deletatióis affert: é tl exerci
litteris „pdita : ipla tamen uarietas quandam affert deledtati
exercitu xerxis: Hoc exéplú tradif oné. tus
i cos innumerofum ac ppe icredibilé duxerat. ab herodoto:gin exercitu xerxis page regis? qué aduerfus græ/ xerxis
equa leporem peperit: gd turpifimá regis fogå: quæ fub aduer
fcuta eft fignificare uoluit: eft enim lepus
nestradıt quatuor milibus & ducentis nauibus:& timidilimú decies
aial, T: anti appa atus: Quia ficut Demolthe: fs
enis mihibüs m Midioni uni ex ducibs fls gec o
ingræcia relictis cú paucis admodů;& exigua rate:utpote pilcatoria feapha;
trepidus ï foum. regnum refugit

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS
nam in græciá alii ali numege traduxiffe ferút:ego uero totum exercitů fuiffe legi quinges mille milia & dw-
centa oĉogitaduo milia:ġ fma potius oftétatiõe ğ fide digna: modü om excedere uideantur.
e Idé mõté athô:Hocquog pdigiú fignificavit trifté exitú xerxis:q anteğ iuaderet lacedæmoné cum fa
cn caret & uinú pateris ifunderet:fübito uinű in fanguiné cõverfü é:q pdigiú indé cueniffedidoni
Virgis Vir.dicit. Vidit turi cremis cú dona iponeret aris Horrédú di&u:latices nigreícere factos: Vifagin obfcenú fe
hus: ucertere uina cruoré, Môtem athõ:Mõős eft macedoniæ tantæ altitudinis ut uf ad infulá lemnő umbrá pren
mons dere dicat ftat át énos a macedõia ođtogítafex milibə pafuŭ.Statius li.v.thebaidos:Ingéti telluré pxíus um
Athos

ítanus
bra ueftit Arhô: nemorűg obfturat imagine
portum:iuenitur athô & athos.lu. Velificatus Nam quí mare clafibus:terram pedeftri operuitex
Athos
& athos. Vir.i geor.Quantus athô aut ġtus erite ercítu:ut fugax aial pauido regreffu regnū fuumre
bic igiť môs ġġ eët altitudinis admirandær
dicitur fopra
Athõ diximus tamé iuffù xerxis mille qngen petereeftcoađtus. Mirabile magnum.
tis pafcibə abftiffus é: & nauigabilis fađtus
Virgi tradit He.unde luue , Olim uelificatus athos: Idémõtěathő íuxra idé trålgrelfo príulg athe
e nasdeleret:lacedæmőísíuadédæ cõfilíūagitã
lius Struđú ét fuiffe pré fupra mare hellefpontů
Iune- ab abydo urbe aliæ uf i felton urbé europæ tíiżadmírabileíter cænãpdigíū incíditzífulun
nalis Teé tetat He.që & Luc, tetigit cå dixit.Talis någ pateræ eius uinü ifanguinénec femel + fed ítege
Hero. fama canit tumidú fup æquora xerxé Cöftru-
& tertio cõuerfum é . Q uade re cófultí magií mõue
Luca
nus xiffe uas:multú cum pontibus aufus Euro- runtutfeab incæpto ppohico abftinerer:& fi që ue
Pág afiæ feãög admovit abydo Inceffirg fre
tú rapidi fap hellefpôti.NS eug zephyrăg t- ftigíű ín uecordi pectore fenfus fuiffet cauer potuif
mens cú uela ratefg in mediú deferret athô, fetante a leonida &a fpatanís habundemonitus.
Athenas:ĝs relictas ab atheniélibo:q arma fer De Mida rege phrygiæ mirum.
re poreritxerxes folo adæĝuit: fugiétibo in la Idæuerocuiusíiperio phrygía fuit fubícctaz
cedæmoné cõlilio Themiftoclis:& reliĉtisí bel
libus, Agitãtitrađtáti ut lacedæmoné iuadeřt m puerodormiétíformícæ ín os granatritici c
Nec fe-fed.itege ac tertio.ga fæpias reftaura- gelferūt:pentibə deide cius quorfű pdigium
vit facrifici:& fp illud idem appebat pdigiū.
Conful Qna de re conlulti magi, Cú petiteta magis téderetexplorãubs augures rñderunt:-Oium illum
tus cSliliú:cõfultus.n.dé a quo cõfiliä perită fue- mortaliū futu ditifimü:nec pdictíouanaextitit.
Confùl rit:cõfültor uero q petit:4ğ ınconfulrus dicač Nā midas cunctog pæne regū opesabundätía pez
tor fine cõfilio:hoc é cui nô é datú cõfiliú që pe-
Incon- tierit unde Vir.Iniiiincõfulti abeunt:edemg cuniæ añceflit:infantiægi cunabula urili deog mu
fùlkus odere fybillæ icôfultos dixit ignaros reg& fi ncf donara hõuftís auro:arg argéto gazis pēfauít.
Virgi ne chilio hoc é qbus nô é datú:cõfiliú
a fibyl De Platonealiud mirum
hus la:é.n.Cato côfultus:cõfaltor filius
Magi dicebanť apå frios fpiétes:uel quos ro.augu eius; magi f Ormícismidæiure meritoa apes Platonisp
res appellät,Ac icœ. ppo. iuadédæ lacedæmo- tulerizille n. caducæac fragiles:hæ folidx &
nis, Vecordiiano. De leo nå leonidas fpar æternæ fælicitatisidices exrirerűr dormíérisícűisp
tanoge rex cú trecéris milibo apud thermopy- uuli labellismel íferédo ğ reaudita pdigiogíterpref
Tas perfis in græciam ex afia tranfeuntibus oc
currit:& ita cum xerxis exercitu pugnauit 1p-
fam regem alquotiens a fede fua confternatum in fugam cõuerteret: fed multitudine militá opp fant fpar
Cicero
tani. Hæc hiftoria fuo loco plenius tra&abitur in capi.de fortitudine,
Ide uero regi: De quo poetæ fabulat funt quicgd manibus attigiler í auge conuerti, Cicero.Midæ illi
m phrpgio cum puer eflet dormiéti formicæ i os Srana tritici côgeflerót:dıúfımú fore fdicatű éx ĝ eve-
Gaza
nit. Oiumiga nullus propemodú fuitante midá:g tantú auri oium diuitiage genus poffideret, Vtili
nullæ fruges funt tritico meliores.Gazis:Gaza lingua plica fignificat apud latinos diuitias: ficut. fub diuitia
rum genere itelligimus multas opesiita ligua plica fub nomine gazæ îtelligimus maxias diuitias:
Ormicis:hoc fimile eft fuperiori:fed í hoc diftátq illud ad diuitias: hoc ad eloquéná fpeđare uidetur
f ná formica tritici grana i os midæ cõgerentes divitias prendebát: es uero Platonis Jabellis infiden-
Cicero tes:mellag ftipátes: fuauıMimá eloquentiá ignificabáte Apes Platoms: Cicero. Platoni cum i cunis.dor-
mienti paruulo apes in labellis cõfedifent refpõfum eft illú fuauitate orationis fore pelage: ita puifa é ifaon fu
tura eloqućtia:dignŭ eft ingt Valerius ut Platonis apes midæ formicis ferant. Caducæ & fragiles quippe ga
in poteftate fortunæ pofitæ pro eius libidine mô huc modo illuc tráfferúčć:nullo loco nullo répore certæ Rabi
Jeg poffidérur, Aeternæ folicitatis: Vis tanta et eloquentiæ:ut imortalem hoiem efficere pollitnam Pharo-
nis nomé ut uidemus uiget apud omnes:uirtus.n.i
cuius genere ponitur eloquentia că fapientia cõiúâaé hois
certa poffefo:quæ fola clara æternag habeč:ut nec eripi nec fartipi pofit:nō naufragio:nô icédio amıtti:non
ui tempeftatum:non ipiogz perturbatione mutari:qua
qui præditi lunt;foli fælıces funt:foli divites: qui pofi-
dent res fruđtuofas & fémpiternas. Quare audita:Arulpices interrogati:quid fibi uellet prodigium refponde
runtfummam ex ore platonis eloquentiam aliquando cemanaturam efe nam Homerus eloquentiæ fuauita-
Home. tem melli comparauit;dixit enim ex cuius ore melje dulcior fluebat oratô.Emanaturam:Exitaram:fiuxuram,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SOMNIIS xiii
At;mihi quidé:Sedille apes iqui¢ Valerius
collegit ièd de elicone mõte 1mftinđtu mufärdfigs fauiffimo
fiam meá regfierit non uidenë de flore timiex hymeto mel
s elog fontes haufiffe, Hymető Hymers monseft
icæ regõis qui tefte folino oium femp abúdat,Oui. Vertice de Onid;
mo femp fiorétis hymeti:pari rõne luuenalis:dukc: N iex hoc eodé mõte marmoge cru-
o in odis contra mæcenaté : g in ædificando
nimis fumptuofùs Orati,
efe uidebaf, NG cbur neg auri reniteti domo lacunar nô trabes hymetiz,
atg folin boeriée;& Eliconi osimes
iuxta thebas & auĉore ftrabone in li;ix.phocidi regioni uicinus locatuseftpeul
fecade pliniú plinius'
a parnafo Solinus
circiter quindecim milia pauum:eig emulus ftrabo
fingularé elogi fuauitatéoř cius cmanaturã dixerűt altitudine & circuitu g & ipfe apoliini quogs
Armihí gdč ílle apes nő montéhymetű thymi floré facer & mufis éžunde elicõ:ades muf appelja
redolété:fed mular helíconíos colles oí genere dos te& unus
fünt, Lucre,adde eiiconiadă comites quog
Homer
Lucre,
tring uírentes dearum ínftinétu depaftæ : maximo {i conlēcratus, us:nő åt colis elt igi elico.mu
Virentes Mõnis
íngenío dulcíffima alimenta fumme cloquentiæ ifti fentit ate Torteliusí tráflationepernafi ut Ser, Sery
perfiftit,
lafe uidentur, De Somnis. Ed quoniá: Tráfit ad capitulú de fom Tortel
Ed qñ diuitias midæ difertűq platonís fomnű f niis dueraappuerúti& prio gdé fom-
piú narrat Artorii medici qãad lué
f attigí:referam ġ certis ímagibus multog quies Augufti Cæ.pertinuit ná huius fomnii moni-
adūbrata fit:qué locű unde potíusordiarg adí tuab exiqåtio iminebat liberatusé, Diuiti
as pp formicas, Dilrtúippapes.
uíaugulti facratiflima méoría? eiusartorio medico Certis imaginibus cú duo fint vaticinRelerä
andi
g:
fomnú capienti nocte: quãdies ifecutus é:quo in cã nera unű arns; alterú nature; fomnia fant ge-ex
pís phílippís R omãi ínter fe exercitus cóõcurrer. M Jí his å a natura pueniút.Ci,li.de divinatiõe: ed Cicer,
nerue fpecies aborta pcepít ut ill grauí morboípli omittamus oraculaueniamus ad fomina q
citū moneretne pp aduerfa ualitudiné pxímo præz bus cnfippas difputás multis & minutis :de
fom-
nns colligédis facit idé gä antipater cöqui-
lío nő ítralfer: qd cü cæfar audifet lectica fe deferri Tés ĝ anuıpõtis interpratőe explicata eaddeclara
íacié íiuflic:ubídü fupra uíres corpís padipifcenda Imagimibus cer,gaexıtus declarauit imagies
uíctoría excubat:caltra eíusa Bruto capta funt: q 19s lomniog ueras fuiffe, Adúbra
ergoalíud putamusĝ díuío munere effectű ne delti xit ad imagines ġ adúbrari dicuntur,ta Arepe- diui
Augal: facrauffima memoria:nô põr ab affen
nat íã imortali
caput
tatí
idignā cælcfti fpiritu for tauone difcedere Valerius fomniú át eiufino
-
tung uiolentiã fentíret. Augufta uero prer naturalé di fuit cú in cápis plilippicis exercitus duo fte
aí moti ín oíbv rebus fubtiliter pfpiciêdis uígoréét tifient romanogihinc Ođauiani & Antomiz
ide Bruti atg caffi: & proxĵo dje manus eért
recés:& domeltică exéplűut artorıí fomno obtépe cõlerturi Artoriu s medicus Oĉtauians fomni
raretadmõuít, Audíuerat.n.díu: Iulii přís fui uxo7 um accepit ut aimoneret Ođauianú ne pofte
rem calphurniam:noćte quãís ultímä interrís egit: ro die p ualitudiné í cubiculo iaceret; gå cum
ínquíete uidiffe multis eum confectü uulneribusin feaifiet ab îminéti mortis periculo jiberatus
é:ná captis forte caftris brutiani milites O&a.
fuo finu íacenté fomnig atrocitate uehementer ex tentonú ingrefli leđticã eius; ĝillum
terrítã rogare nő deftítiffe ut proximo díc a curia fe efie purabant:gladiis tráffixerűt:foit åt cebáté
Ola
abftíner At illä ne et.
muliebri fomno motus íd fecif ut inquit Suetonius de duodecim Cæ,fomnio
ri obferuantffimus:ita ut nec füŭ nec alienú
{e exiftimaret fenatū ín quocí parrícidaram manus cOréple rit ung:dicit.n,philippéli acie ĝuis fta-
allaræ funradire cõrédiffe. Nő é íter patré & filium tuiffet nô egredi tabernaculo pp ualitudinem
fitg; res profpere quoniä captis caftris eius leđtiga &fi fibi cubans egreffù
remanfi
s tamen eft amici fomno monitus cef
fer cõcurfu hoftiú confixa atg Îacera
tzet, Quå dies i e.éinođe å dié fceflit:quo manus
morbo , Ne deftinaiquia ená ui juus templa meruerat;ut certuri erant exercitus ro, Implici afe&u laborante
tuű p nomé ponimus aras, Auguft uero:exempla bæc Ora. ita
pfentig ut diuinos largimur honores lurandal p
cõtungit ut a natura ratione fU difcedere
deaf:auguhtus ingt ita fomnio paruit
nå Auguftus Cæfätıs adoptius filius artorit:ut qa excubatetin acie exemplú capiebat a patre fio lulio non us
cæfares
fuit:pë igi quia noluit uxoris fomnio
fenatu crudeliter rrucidatusé, Præter naturalé:Præterő Q auguft cautus erat:acce pete:pænas dedit: nã a pricidis in
nio pareret, Vigoré, Ná pluim ualebat igênio:& refpıciédis rebustus fubulis, flit & patris exépló:ut {5-
_In terris: Quia poftea uixit í coe
lis. Calphurniã noćte:Sueto.libro prío Calphu: rnia uxor imaginata collabi faltigiú
fho cõfodi:Ité paulo füperius:ea note igt cum illuxit dies cædis & ipfe fibi uifùs e% domus;m aritúg in gremio
p qeré iterdú fupra nubes Sueto.
uolitare aliá cú loue dextrá iungere, Arillú ne muliebri;Ne
Juiffe fenatus morem gerere uoluntati: ideo fpreto fomnio uideret Cæfar mulieribus fomniis deterritus no-
tebat illud q ipfe pfe fapientiu fenatum adit
Nô .
eft ítér patré & filiú; Quia occur
s feciffevideo dicit non efè comparationemfaciendum inter patrem & filium:
nam alter paratum iter habebat in cæœlum alter magnarum
rerum laborem referebat, Anteğ'diumos honores
acciperet, NG eft.Non conuenit nô licet, Pendent ‘Quia
non ftabılis eft fortuna rec Ratus rerú humanarú.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS p
Lludetiam fomnium,P. Decus ille.q.filius qui primus ex deciis côfúl fust:cå effet tribanus militú Vale
i rjo & Aulo Cornelio confùlibus:a mnitibufgs pmeretur romanus exercitus:cum pericula præliorum
Hifo iniret audacius ; moneretureg ut cautior effet:dixife fertur quod extat in annalibus fibiin fomniis ui-
tia fam efe:cum in mediis hoftibus uerfaretur occidere cå maxima'gloria:& tum quidem icolumis exercitum ob
de de- fidione liberauit:poft triennium autem cú conful effet deuouit ie:& iazié latinorum irrupit armatus:quo cius
cio faĝo faperati fant & deliti latini:cuius mors itagloriofa fuit ut eandem concupifcerer fius. Liujosab urbe cõ
Liuius dita.li.vnicom cõfules inquit duobus feriptis exercitibus ad capuam:quo jam latini focii conuenerant ; ca-
ftra locaffent: utrique confuli eadem dicitur
uif fpecies in quiete uiri maioris hamanoha ullius reí cõpatíoné fierí:prefertí diuinitatis faftigio
biru auguftionifg
torem;ex dicentis exdiisunamambas:
alçera exercitum acie impera
ma- ffietos,hlen
Sed jãalter opibo
dh fuisadítū
FRtriä fibíadGorbís
cæläiftru
reft
triqueterraæ deberi: utrius exercitus imper» XCTAtialterí lógusadhuc tefftríð uirtutü orbís refta
tor legiones hoftium = fuperque eas fe deuouif bat:ğ pp ab hoc tãrümő pédérem mutatíőðem ftatus
fereius populi partig ui&toriam foreihosubi cognofciabillo érdifferridiíimortales uoluerūtz ur
nođurnos.uifus
placuit auertendæinterdeumf confüles
iræ caaicontulerút: p
ui&timas aliud cælo z 2,
decusdarefzaliud ran irea
promitterctur.
Cædi fimul + ur fi ex eis eadem qua fomno ui- De.P.Decio X.M. Torquato.
{a fuerant portenderentur, Alreruter confu- Lludetiãfomniñű magnæ admirationis & exis
lum fata impleret:ubi refponfa arufpicum in- di f 2 deci j
fidenti jam animotacitæ religioni congrue- tus qå eadem em nocte duo confules.P.«P. decíus &
tunt:tum adhibitis legatis tribunifgue &im 1 “Mälíus torquatus latino bello & graui &pículoz
periis pro palam expofitis: ne mors uoluntas fo nô pcula uefuuii mótís radicibə pofitis caftris uí
zia confulis exercitam in acie terrerct:compa derút, Vtrig.n-qdá pgetis fpecié predixir:exaltera
Tant iter fe:eepifiet
Erercitus ut ab utratinde
partefeiconfal
cedere denonerer,
Romanas 21S-sospatot o. xaltera exercitü eeidiis manibus
i matriggz
pro populo Roma, Quiritibufg . Irem paulo terræ deberi. V crius aŭt dux copias hoftiü fupqg; cas
inferius. Inftrođtis inguit ficut ante diâumeft feipfü deuouiffer: uictoriã habitug:id luce pxía cõ
ordinibus procefferein aciem.Málius dextro” fu]ibus facrificío uel expiaturís fi pofletrauerti: uel
Derius leuo cornu præerat. Primo utring
Zquis uiribus eodem ardore animorum gere fi certű deog ér monítu uifa foret executuri s hoftia
batur res:deinde a leuo cornu haftati Ro.non rūexta fónío cógruerűt. Conuenítg ínter eoscuiüs
ferentes imprefionem latinorum: fed ad pri- cornu pris laboraf cæpiffet:ur ís capite fuo fata pa
cipes
iM.recepere
Valeriam£ in magna
hac trepidationeDecinscó
uoceérclarmat tdeo tríæoop lucret:ĝ
ESS neutro d eoo
formidáte deciü depopofcert.
rum inquit ope Valerii opus eft: age dum _ Aliud fomnium. :
pontifex publicus populi Romani præ. idet f£ Equi æquead.P.religioné perrinés fomniū:
uerba quibus me prolegionibus deuoueam:
pontifex eum tegam prætextam fumere iuf
fit:& velato capite:manu fubter togam exerta: fuper telum fubieãtum pedibus (tantem fic dicere:lane:ioppiter:
trars pater:quirine:bellona:lares:diui nouenfiles.dii indigetes:dii quorum eft poteftas noftrorum hoft: diig
„manes: uos præcor veneror:ueniam peto: tog uti po.Ro.quiritő uim uiĝonamg pperetis hofte po.Ro.
quiritum terrore:formidine:mortecg afficiatis:fıcut uerbis nuncupaui:ita pro republica quirinum:exercitu:ler
Sionibus;auxiliis pupuli Ro, quiritam legiones auxiliag hoftium mecum diis mambus deuoueo: bæc ita præ
Catusili&tores ire ad. T.Manliom iubet:matureg collegæ fè deuotå pro exercitu nunaiare:ipíe cinâusrita ga
bino armatus in quum infiluit:ac fe in medios hoftes immifit:confpeđtusab utrag; acie aliquanto avgultior
humano vifu ficut cælo mpffus piacalum omnis deorú iræ:qui peltem a fiis auerfam in hoftes ferret:ltag om
nis terror pauorg cum illo ratus:fgna primo latinorum turbavit:deinde in totam penitus aciem peruañi seui
dentiimum id fait: quocung equo inveđus eft ibi haud fecus § peftifero lydef 1âi pauebant:vbi uero cor
Tuit obrutus telis inde iam haud dubie confternatæ cohortes latinorum fugam uaftitatemg late fecerunt. £a
tino bello:Quando latini a fociis romanis defecerunt, Periculofo:Bene periculofo : quia latinipopuli ifdem
Veis armis eadem milftiæ difciplina utebantur : & romanis pares opibus erant, Vefuuii. Mons eft campaniz:
uius Martri ilicet omnium, Lace proxima:Poftera die ubiilluxit:primo quidem tentarunt piacularibus hoftis
mõs cå- auerterene poffent iram deorum. fed idem in extis quod mderant in fomniis futurum cognoverunt. Conve
paniz nit:Ex paĉ&o inter fe ita conftitueront, Neutro reformidante ; Quia uter paratuserat fine trepidatione
pro patriadeuouere, š.
Eqoitur æque ad publicam-relgionemżillud omnium ad deos ptiouit ut cog uolútas impleretur : fed
{£ hocgå fguf non minus fpećtat ad religioné:omnes hiftorici romani Fabii:Selii:Celii : & Livs í pri-
Lioios mis hanc reftantur hiftoriam,Cicero quoq libro de diuinatione refert œ bello latino dum ludi votivi
Cicero maximi primam fierent;ciuitas ad arma repente excitata eftsitag ludis intermi fis inftauratiui paulopoft coni-
ftituti funt:qui anteĝ fierent cú populus conledifet& fervus per circumuirgis cederef forcam ferens : diĉus
eft deinde cuidam ruftico Romano dormienti uifas efie luppiter per quietem : qui diceret præfultatorem fi-
bi non placuife Jadis;idg ab codem iufium efe fnatui nunciare:illum non auum efie: iterum 1dem ium

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SOMNIIS w
& monitum nè viim fuam ëxperiri uellèt:nėc tum quidem effe aufam:exinde filium eius effe mortuŭ eandé irt
foraniis ad monitionem fuiffe tertiá:tú ét debilem fa&ú ré ad amicos detuliffe:quoge de fnia leđticola in curiå
effe delară; cú fenatui fomniú enarraffe pedibus fais faluú domú reuertiffe:itag fomnio approbatoa fenatu
Iudos illos iterum inftauratos memotiæ pditú é, Plebeis ludisiguos refte Aftomio.Exacis regibus pro liber- Afconis
tate plebis:aut pro recõciliatione fecerunt. Dionyfius ueroalicarnafeus:lib.vii.circa finem hos Indos fenatum
fieri decreuiffe:dicit că núcupata eflent vota ab aulo poftumio dictatore pugnaruro cú defeinfcentibus latino
zum urbibus conantibufe tarquinú in regnú reftitucre:decreuife quot annis in facrificiaatgs certamina quin
gentas argenti minas: & ufg ad bellum punt-
ludis plebeís quidam paterfamilias p circum flamis cú hoc impendiffe in eam folénitaté: ipfos de-
nium príulfğ pompa induceretur feru fuğ uerberí inde ludos quales effent : & qúo fierent longa
busmulctatum fub furca ad fuppliciū egiffet latio
oratione defcribit: gå qa longå nimis effet re
ferre prætermittá, Quidä paterfamilias, Li- Ligios S
hoiexplebe íuppíter inquiete præcepitut cõfuli dí uius liti. Mane feruŭ qdá paterfamiliæ nödű
ceret fibi præfultorem ludis círcéfibus proximis nő commiffo fpeđtaculo fub furca cæfum medio
egerat circo. Macrobius fiturnaltú.i dicit hoe Macror
placuiffe: quæres nifi attenta ludorū ínftauratõe ex
fuiffe anno ab urbe condita quadragefimo fe-
piata efletfecuturum nő mediocreurbis periculum ptuagefimoquarto : & patréfamilias uocatum
Ille uerítus ne cumaligquo incómodo fuo religione Acroniú maximű, Circúfaminiú:tres cõftat
fümumíplicaretiperium filentium egit. Eueftigiog circos fuiffe í urbe Romana maximum flami-
nium & neronianum,Flaminius autem circu
filius eius fubíta ui morbi correptus interiit. Ipfe ët
di&tus é nô q flaminius qfğ ur nõnulli putant
per quíetéab codé deo íterrogatusan fatis magnam aædicari iufférit + fed q in pratis flamineis fue
pænam neglectí imperii fuí pependiffet: ín propofi rit conftruĉtus, Vnde Livius, Ea inquit oia in Liuiuss
to perfeuerãs debilitate corporis folutuseft:ac tum pratis flamineis cõcilio plebis aĉa: ġ nüc cir-
cú flaminiŭ appellant.Plutarchus in pblema Plutar,
domumex cõfilio amicorum lectica ad tribunal cő⁄ tibus.Quid é g circus flaminius diđtus é? an.
fulum:& índe ad fenatum perlatus ordine totius ca g flamineus gdá prifcus cü ciuitati agge religí
fus fuí expofito: magna cum omnium admíratióe re Pr:eqftribus Iudis eius fruâu & ueđigalibus
ntebanf: nå că pecunia fuppeterer: uiá quog
cuperata membrorū firmítate pedibus domű rediit. flamine munierűt. Præflroré, Luforé g p-
De Marco Cicerone fomnium. filuerat:hocé ffaltauerat priofg ludi inchod-
Ecíllud quidem íuoluédum filentí rétur, Circéfibus:g pxime celebrati fuiffent Ludi
n rum confpiratíone urbe pulfus. M.Cicero cå námineludıpiebei magmi romani circéfes eodé no circéfes
appellabant: dicti funt aŭt circéfes tefte
+ inuílla quadam campi attinatis diuerfaretur Seraio a circú & enfes qa rudis antigtas quæ
anímo ín fomnum profulo per loca deferta & ínuias nöd fpeđacula in fabricage ornatum deduxe
tepindos uagantifibí.C.marium confulatusornatã ratınter enfes & gladios locis uirentibus lu»-
inligníbus putauit obuíum factum ínterrogantem dosagebant:& in mèdio loco munera colloca
bant;ut Vir. Monera principio ante oculos cir Virgili
eum:Q uidíta tam triftíiuultu incerto ítincre ferres cog locanf í mediożeratg ludicrú. uteg iun-
turżaudito deinde cafu quo conflictabatur compræ @s curribus a circi carceribus difcendétes:ex
uno latere circi decurrerent;& cú ad fűmå ad
vétafient fè deinde diuerterét: & ex alio latere
Tecurrentes ad primam ufg citci- metá reducerentur:ne igitur 'uforibus per fugam locus efiet ignaviæ circum
eos difponebantur milites ftri&is gladis:unde circenfes di&i funt quafi circ enfes:uel ut alii uolút; a circuitu
erat autem currule certamen:hoc é guadtigarum curfùs, Vir.Centum quadriiugos agitabo ad flumina currus, Virgili»
Attenta reftauratione. Diligenti & accurata renouatione ludorum,
Ec illud quidem, Cicero lide diuinatione:ubi quintum fratrem de fe loquétem inducit- Venio inquit Cicero..
nűcad tuum fomniumiaudiui equidé ex teipfo;fed mihi fæpius nofter Saluftius narrauit cum în illa fa
ga nobis gloriofa patriæ calamitofa í uilla quadá cápi attinatis maneresimagnág pté nođis uigılaffes;
ad lucem deinde arĉ&e & grauiter dormitare cæpifes:& ġğ iter inftaret tibi filentium fieri iufiffe:neg paflum
efle te excitari:cú aŭt experređus efes hora fecúda:fæpe te tıbi fomniú narraffe; vilum tibi eécú í locis folis in
Zæftus errares:C,mariú cú fafcibus laureatis quærere ex re gd ita triftis effesicúg tu te patria expulfam ui eč di
xiffes:phendiffe eú dexterá tuá: & bono aio te effe iuffiffe:lictorig pximo:te tradidiffe ut te ın monumentum
{uú deducerer:& dixifei eo tibi faluté fore;tú & fe exclamaffe Saluftius narrat:reditú tibi celeré & gloriofum
paratum:& teipfum uifum in fomnio deleđtari;ná illud mihiipli celeriter nunciatum eft:ut audiuifti in monu- Villa,
méto marii de tuo reditu magnificentifimú illud fenatuconfultum effe fatum;referente optimo & clarifli~ Virgi,
mo:P.Lentulo cõfùle:idg frequentiMmo theatro icredibili clamore & plaufi cõprobatú; dixiffe te mhil artina Attinas
ti fomnio fieri potuiffe diuinius, Villa.In domo agrefti:ná uilla pprieè domusin agris. Vir.& 1å fumma pro- Mons
cul villarum culmina fumant. Attinatis.Mons eft cápanie ab attina iuxta põtinas paludes pofita deriuatus:& Atnina,
é nomen gétile artina ab ærumna &morbo di&a é:qué uicinæ paludes ferebant græce:latie fignificat ærú Vrbs
Virgilàdicat,Attina potens tiburg fuberbum, Infigaibus:uidelicet li&oribus præcedennibus:ipfo ues Virgi.
ci

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVYS
ro prætextam gerente ficut mos erat. Liâori proximomamex lictoribus unum femper habebant proximå
Monumentú:Saceljum marianum:ubi fuerát eius monuméta & ita accidit:ná ut diximus cum Ci-
cero totius ferme italiæ confenfu reftitutus effet in facellum marii ın quo fa&um fuerat fenatus confultum de
ius reditu dedućtus eft;&t ingenti fenatus confenfu liberatus fúmag cú digotate reftitutus: feinus.nqúo.
M.
Cice, Tege apii claudi tri.ple.lata ¢ ipfe ciues romanos indicta cå damnatos occidiftet in exilium pulfus faerit
In ædem iouis mariana quá Mariusin honoré iouis condiderat:ibig monumenta fua collocauerat,
Aio autem:Grac.îminentis cafus attrocitas, Tiberius gracchus uir magnæ auđoritatis duos filios ha
c buit feditiofiffimos uires tiberium &
Caiŭ gracchú:quose uterg eodé exitio hendíffe dexteram fuamtac fe proximo littoriin mo
perierätná Tiberius maior natu dú legé agra numentã ipfius deducendi tradidiffe: q dicereribi
tiá cõtra fenatusauđoritaté ferre moliref ut
ager fellas qui bello & armis captus fuerat in efe lærioré ftatus fpem repofitam:necalíter euenit
ter oés equaliter diuideref :a Scipione nafica Nam ín æde Iouis mariana fenatus confultum'dere
interéptus é:erat.n.lex illa magaz feditiôis cå díitueíus eftfa&um.
9a nobiles de poffeffione cedere cogebant :ita De.C.graccho.
@ cú magaæ Tiberii opes & legé oino laturus
efet quå populus qå fibi cõducibilem fore ui Aíoauté gracchoimínétís cafus atrocítaspa
debat hbenter acciperet . Scipio nafica uidens c lá atg aperte per quietédenuncíata é:fomno
id fieri cõtra rempublicá tergiuerfantelg côfu enim preflus Tiberii gracchí fratris effugié
Jes inquit Quicúg vult républicá effe luam
is me fequatur: & ita fraĉtis fubfelliis perum uídítdicentís fibi:nulla rõne eumuítare poffe:uteo
fecit in roftra:& uno i&u tiberiú occidit:haud fato nó periret quo ípfe occidifferid ex Graccho prí
ita molto poft.C.gracchus tiberii fratris effi- ufğ tribunatű ín quo fraternü exitum habuit íníret:
gé uġdit in fomniüs dicentis: quåárú uellet cun
ctarefstamé eodé fibi læto quo ipfe interiiffet multi audíuerunt.Celiuseriã certus romanæ hifto#
peundúűiidg Celius tradit fe ab eodem.C, riæauctorfermoné de ea read fuas aures illoadhuc
Graccho audiuifiè anteĝ tribunus plebis fa uiuo peruenífe feribit.
&us efet qå ét euenit:cú.n, creatus tribunus Alíud fomníum de Caffio parmenfi.
efiet multas leges fenatui p inuifas tolit: inter
quas & frumentariam quæ iubebat ut femi Incit huiulcemodi fomníií dirä afpeã&ä quod
bus & triennibus frumenta plebi diuiderentur u ínfegturapud Atríūŭ .M. Antonií fractis ope
alterá agrariã:eandé quå & frater tulerar: terti ribus Cafius pméfisg ptescíus fecutus fues
am quo ut fexcenti equites mifcerent fena- ratathenas cõfugit:ubi concubia nođte cå follícitu
toribus:& equeftrem ordiné ita pervertit: hic
continuato magiltratu & latis legibus cõplés dinibus & curis mente Íopitaí le&tuloíacerer:exifti
in italiá colonias deduxit& uná in folo diro- mauítad fe uenire hciem ingentis magnítudinís:co
tæ carthaginis quo ipfè triumuircolonianide lorísnigri : fiid barba & capillo demilfo: interro
duxit:denig feditiofus că auentinú monté cú
multitudine armata oppreffiffèt a.L.opinio 9 gatűg quifnam eletirefpondilfe
Populum conuocauit occifus eft:& ita fomni perterritus tam tetrouifu & noie horrendo feruosi
um adımplenit:de gracchis multisin locis di clamauit:Scifcitarufg elt fi quéralis habítusautia
&uri fomus ut res poftulabit: itag uariabitur
hiftoria fortaffe pro diuerfa auđtorum faia, trãrem cubículumżaut cxeunté uídiffent quibusafs
Quo ille:Nå ficut illea Scipione cœfus eft: firmantibus nemínéilluc acceffiffe : iterä fomno&
itahica.L.opimio interfe&us, ` Celius:hoc f6 quieti fe dedit atg eademanimoeius obferuata fpe»
nium auđoritate Celii probat.
Afiusparmenfis: Deuiđis Antonio& cies eft : Itaca fugato fomno lumen intro ferri iaffít
e Cleopatra apud atriŭ pmontorium ut pucrofga fe difcedere uetuit:lnter hanc nođtem: &
fupplicium capitis quoeum cæfar affecit paruulã
fupra di&ú eft. Cafius hic qui fecutus
erat antonii partes.timés exit ne.f. occideret
abinterfe&oribus quos miferat Odavianus admodum temporis acceffit,
utperfequerentur oés qui fibi aduerfi foi fent
Athenas pfugit:& fe in diuerforio queti dedit:ibi hæc horrida fomni fpecies obuerfata eft
poft futurá denunciaus, Cõcubia:Prima parte fomnii ná nox cõcubia & nox intépefta eadé fibi mortem paulo
ferne eft ut fupra
diximus, Solicitudinibus:Solicitudınes & cure fepe fomnið excitant fæpe etiá debilitato corpore in fomnű
Tefoluút ficut ét hoc loco. Demiffo:ufg ad peđtus demiffa barba:tale gddam ufum eft bruto in cãpis philip
Plutar. picis:ut in eius uita Plutārchus tradit: Malum demonem:duo funt fpiritus qui
Virgili. mahú:bonos rõne nocabuli demon appellać:ná demő apud græcos intelligentiã fignificat:&dantur hoi bonus &
ita intelligitur bo
peons nus angelus malusangelus:ná malom fignificat:unde Vir.Quifg fuos patimur manes :qa ut
nus ingt SerCú naftimur duos genios fortimur:hoc é duos fpiritus:unű q nos hortatur ad bona:alterum q depra
genius nat ad mala:gbus afiftentibus:aut afferimur ad melioré uitá:aut códénamur ad deterrioré, kerú fedni Qua
malus fi pfomnium delufus efer, Fugato:Pulfo hic át n multo polt peab iterfe&oribus O&auianus occifus eft.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SOMNIS wi
Ropioribas tamé:Quãuis forinian qg fupra dixi cerus admonitionibas declaratum fuerit:tarmé
p- -fequitur certioribus denunciat fuiffe n që
uidef, Lineis: Spaciis ga paruŭ interuallum fuit ab eo që ui-
derat ad id qd poftea fuitiquéadmodú linea bueuiffimú fpatiú iðed:ideo oftendere uoluit paruú admodü
interuallá fuiffe ab eo që vidit ad id quod poftea fenfit. Gladiatose
honoré patris fui qui gladiatores dimicantes ptulerat:8 hoc erat ġfi admunus: Quidá ludos funebres edebat in
inferias
fanguinem effudifientad umbrasz expiationé prinere:gladiatores auté dicebanf mortuogziex iftimabát enim fi
q fingulari certamine dimica-
båt gladiis donec aut occideref alter;aut fe uićtú fateref , Retiari: Gladiatorum alter mirmillozalt
er retiarios gladia-
dicebaf z retiarius pugnabat aduerfus mirmil- rores
De Atterio Ruffo. lonéi& terde ita Ca aanta fd Reria
iori eadicam: ihel
P Popiaribustamea t Todan lineis Atte rii genus
Piícé peto qd me fugis gallená mirmilonicum
eft armatuf gallı& cæ1iô
rius
galli mirmillo Feftus
R uffi equitis romaní fomnium certo cuentu Sesfant appell aút pifcé
ati:i6 dict:;ga in cog pom,
admonítumés quí cum gladíiarog munus fyracufis. galea pifcis effigies eratallud auté gallica ar- Migıl
ederefsíter qerě retiarii fe mãu cófodí uidi żídg; po Da eoo miee pna i k ras
i S 3 H it Pé fpiénibus
primo inuentú fuif e tradif:cú cft'ge
ftero díe ín fpectaculo cófeffori busnarrau ít:Incidi t ié Apiau effer
deinde ut proximo ab equíte loco retiaríiuscum mír pienen p finibus cõtra frinoné quendáathe- nus ar-
patriæ:occultaba igić pit-
t matu
míloneíntroduceretur:
cuius cå facié uidifferidem r fb oia rete Gnod i quo gid ao Iz
Pabi ai idar S jnufg; frinoné fic iplicuit ut fe mouere
dixítab illoerefe retiarío trucidarí puralfe protinu È ita uiđns éunde 'uuenalis, Vicit nô& hoc mon-
índedifced
poflet;
uoluit illi
oluít íl fermone fuo
suo metueiusd
metueíusdif?if⁄ frá tunicati fufcina gracc
cullo caufamexítii té alibi.lntet
hi,pi-
mifero attulerűt retiariusením nirapi iuuenes iuuenefg laniltæ ; ergo fi pifcé Iaue
ineum locum compulfo mírmilone& abiecto dunt ie pE aE gediatores geftabanr E ute nalis
í : ; ip Þan€ retibus quibus ego
íacentem ferite conatur tranfiectum gladio atteriv uit:An feinsiquitqd. capiun€uiderim
pifces,in fomaiis
Narra-
um interemit, me fcilicet a retiario occidi, Diftuffo ; Quia
Externa de Hannibale. illud metuere uetuerunt, pE n
S TAanibalis
ibalí.
quos tit deieftandum ironiaio fan h
= Kontali inig Mara han ibal fe
Annibalis quog: Narrat hannibalis f
, n, Buínizíta certæ prædictíonís fomníð:cuíusñ quiere dicit luuenéabeo uiam faille diuna
uigiliæ tãtumfed etiamipfa quies hoftili Íperío no fpecieg a love diceret ducé í italiá hánibali
ftro füit:haufit enim propofito & uotis fuis cõuenír nie ane feġreť pemula fenelieateret
taci maui r
qntem imaginem , Exíftimauít quoq milumhibiaía aepiciené
OCOlos:pauidú primo nulg circunfpicičré
eeo derde On homen ingenii
Toue mortali fpecie excelliorem iuuenem ínuadens c4 qdnáid cét qå refpicere uetus effet agita
dg ítaliæ ducé + cuiusmonitu primo uæftigia nullā zio faae oculos aio aeania eñ uidife
ínparı
r Ís:
T K 5
E
poft fe ferpérem mira magnitudine cú ingéti
na uoluntate uetíta crutandí pene relpiciésaíaduer cú fragore cœli nimbú;tů
d molesea qd ue p
a
tít ímenfæ magnitudinis ferpentem concitato imz digi efet quærenté audioiffe uaftitaté
italia
petu omne quicquid obuíŭ fuerat proterčré poftg; ef pergeret porro ire nec ultra íquireret:fine
tam magno cü cælí fragore erumpentes nímhos|; "ETP fa in occulto efe, Cice.i.de diuinatio: Cicero
gno cuci fragore erumpentes nimboslu pes annibalem ingt cu cœpiffer faguntú oif
cemg j caliginofis ínuolutam tenebris + attonitus dei cé i fomniisa loue 1m deog: cõciliú uocari quo
de quidnam effet monftrí &quid protenderer ínter cú uéifet loué iperafie ut italiæ
i Akaari i bell inferret
ae a a Haeuieiria Ea żproí ducég ei unum ex cõcilio dată quo illú utété
E E E
atacıtıs permitte fatis. raffesillú aŭt
: t diutius faċere non potuife tela-
tig cupidirate refpexille:tă ualtä belluá &in
mané uifam circúplicitam ferpentibus quacűg incederet oia erbufta
Glife de deo: quidnå illud effet tale monftrá:& deú uirgulta teđa puertere: & eŭ admiratum
nus qd retro & a tergo fieret ne laborVaret, refpondıfe:italiæ efe uaftiraté: Pcepifleg ut pgeret pri
igili. N6 folú dam uigilaret fedét dum qefceret agitabat aia pe Haurio
l Vidit shatrrioPol,
Re iraliæ inferre.Haulit:
haufitapertum;aliquãdo uideo: ut hauriat Iyfenus fermo eft:multa enim fignificatsaliquádo ferio. Vir , Et latus Virgile
hunc oculis igné crudelis ab alto dardanus : interdum audio atto,
“Ég his hauribushaufi;plerágs forbeo:ur ille'impiger
Ser.dicat aufi accepit:ergo pro loci ĝlitateaccipiedum haufit fpumanté paterã & pleno fe proluit auro:guis bi.
eft, Excelfiorem: Auguftiorem mortali habitu, Secu
Tus oculis:Quod humani ingenii pprid eft:ut nitatuf inuztitå Pone poft:Proterenté pculcáté ofa pernenté, Nibus
Nimbus: Ventus cum pluia:fed interdú P nube ponif:ut Vir , Heu
quia nå tanti cinxerunt æthera nimbiiali- Viigi
quådo p pluuia fiue imbri:ut denfus ruit ærhere nimbus Fragore
fonitus fiuc trepitus, Portenderet:Significaret, Hinc portenta Tonitru:& proprie fragor dici€ fratas rese lius
mitte fatis Relinquas diis folicitudines: nihil aliud dicere uoluitdicuntur quæ aliquid futurum fignificant Per, fragor
niGiut fata cartaginenfid în ocealto telingae-
ret nam fi huius bell( exitus declaraffet:nulli dubium quod ab incæpto
deftitiffec.
c iti

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS
Vam bene macedonie rex Alexåder: Alexander macedo uidit in fomniis imaginë nefcio quam ċumad
monentem:ut diligentior effet foæ uitæ cuftos : quoniå peftifera Cafandri manu piturus effet + qå eti
faĝam eft:nam lolaus Caffandti frater pincerna etit alexandri& nuper venerat + 1ta¢ falculraté dedit
accoläre uolentibus caffandrum:& nõnulli pxime venerant q dicerent.Anupatré c1 filiis egife:ot Alexandrá
veneno necarent:qd illi dicerent fente caffandro.ră ille qd audis inge dicere botes q ram peul venerót nulla
nobis iniuria affeĝos cauillari?&t ille ingt:eo magis qa peul uenerút fcire nō poffumus gd indict hic éigtıl-
Ja AriRotelis itonia qua utif ut in utrág parté arguat: deinde cú uidi ffet caffander more prilco adorari Alexã
drú ga res noua eét rifu ftatuá pfècutus é. Ale
xáder idignatus capillis manibus inieĉis:ipm Somnium alexandri regis Macedoniæ,
terg ĝterg terræ collifit : haud multo poft: q Vambene macedoniæ rex Alexander per qe
Alexá, ficurantea dium eft ex åtiocho rege caffan- téuifa imagine præmonítus erat:ut uitæ fux
wenes der poculù ueneratú alexádro ppinauit, Vene
noacal nü át frigidáaquã fuiffe de nonacriade regiõe cuftos effet diligentior:fi eum etiam cauédi periculi
fandro å guttatim de petra ftillat:ĝ aqua nõ nifi í un- cõlilío fortuna inftruere uoluiffer. Namgcalfandri
occifus gulis eg uel afini deferri põt.håc aquå cú hau- peltiferam fibi dexteram fomnío prius cognouit : $
eit fiffet Alexáder: fubito dolore pfufus eft, Ale-
Solinus xander patus é anno ab urbe cõdita.ccclxxxv, exítu fenfit:exíftimauit enim fe ab illo ínterfi
Cicero telte Solino capitulo de Afia . quo die flagra- eum nunẸ uídiffet interpofito deinde tempof poftg
Jufti wit templú Dianæ ephefiæ.Ci. de natura deo- in cõfpećđtu ueníffet noćturní metus : patefacta íma
pnus rumlibro.ii. Diana cum in parta olimpiadis
Plinius adeffe uoluiffet domo abfuit . De cuius mor- gine ut ãtipatrí filium eMe cognouit:adiećto græco
Plutar, te Juftinus li.yii.Plinius & Herodotus : fed in uerfu quí fidé fomniorű eleuat:præparatí íamaduer
Hero. primis platarchus inuita Alexandri. Ab il- fus caput fuum ueneficii:quo occidife caffandri ma
To Caffandto + erat enim antipatris filius qui nu credítur:fupitionem animo reppulit.
paulopolt fomniam uenit fed âteğ ueniret il-
Jom in fomniis uiderat, Adiedto uer.græ.Sút Defimoníide poeta fomnium.
qui dicunt hunc fuiffe uerfum: 1 Ongeídulgétiusdíiin poeta Símoníde:cuíus
Elevat minuit tráflatio ut falurarem inde quietem admonitionem cõfilií
dixíus a cumulo:dicit åt credendum non effe,
Cicero Onge indulgentius hoc fomniŭ Cili, firmitate laborarūt + íS ením cum íd littus nauem ap
1 de diuinatione refert:dicit.n.Quid il- pulífer ihumarãg corpusiacens fepalture mandaf
Ta duo fomnia ĝ celeberrime comme- ferab eo perfomnium admoníitus:ne pximo díe naz
moranť a ftoicisiqs rådé pôt cõténere unú de uígaret:ín terra remanfit:q inde foluerunt fluctibus
Symonide : g cú ignotů quédá pieđum mor-
tuú vidiffet eumg humaffer: haberetg in aio & procellis in cófpe&tu eius obruti funt. Ipfe lætus
nauim confcendere:moneri uifus é ne id face? q uitam fuā fomnío § naui credere maluífler:memo
Symo ret:ab eo quem fepultura affecerat; fi navigat- fiam beneficií:elegãcillimo carmine æternitaticõfe
nides fet eum naufragio effe periturú itacg Symoni- crauít: Melius íllí & díuturnius ín animis hominum
Symo , dé rediffe:periiffe cæteros q tum nauigaffent.
nidia Indalgentius :Indulgentiores fuere dii í Sy- fepulchrum conftítuens:ğ ín defertis & ignotis haz
monidé ĝ in alexandrá.Symonıdes liricus fu- renis Itruxerat.
ita quo fpmonidia metra dicūntur, Confi-
Jii firmitate, Non enim fatis erat in föniis præ DeCrælo rege fomnium.
dixiffe:exitam:nili etiam pdi&tú caueret: nam e Fficax & illaquíetis imago : quæ Cræfi regis
Pdiĉtio mali magis nocet nifi cautio adhibet. anímum maximo prius metu:deinde etiam do
Corroborauit:admonitioni quåã uiderat í fom lore confecit: Nam de duobus filiis + & ingenti agiz
niis cofiliú adhibüit,Aeternitati: quia liricum litate & corporis dotibus præftantiorem imperig;
carmen feripfit + cuius pofteap aliquot annos
memoria manfit , Diuturnius:iuxta illad pro-
perti.At non ingenio quæfitum nomé ab æo #Excidet ingenio ftat fine morte decus, Ignotisiperegtinis. Vir
proper gilius Nudus in ignota palinure iacebis harena.
i, Fficax&il :Cræœfùs rex Lidiæ duos fil lios habuit unum mutūd alterum incolumem: pater auté uidit
e in fomniis illä qui uocalis erat:ferro periturú effe: curauit igié ut omne telă remoueref ab eo + ipfum
Virgil. etiam cú equalibus fois:cù qbus uiuere cõfuenerat:fine relo effe uolebat:denig nihil eŭ agere permitte
bat quo poflet ferro perire:forte ita acidit ut eo tpe aper iméfe magnitudinis totá illå regionem uaftaret:agre
ftes uero ad regiá cõuenere petentes atymi:qui uenatione dele&tabaf:qbus rex ita refpondit inftramenta fe qui
dem daturum:retia:canes:filium uero non côceffug:metuens fomniú: qå uiderat , Eodé tpe uir qdá externus
ad Cræfum uenerat rogans regem ut cædé foam expiaret. Interrogatus quis efetrunde ueniret refpõdit. Adra
fti filius fum:uel ut alii dicunt Midifgordii:fracrrem meŭ vitus occidi: & a patre pulfus rebus oibus priuatus:
tum rex mifericordia captus eum cæde expiauit & in regno retinuit:ideinde Adraftı(lic enim de nomine patris
appellabatur)cognita induftria rex ei filiú atym cõmédauit. Sed cum randé precibus agreftium vi&tus effet rex
ut filium concederet:milit in uenationem Adrafto prius magnopere cõmendatum;fotte cafus ita tulitut hunc

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 -DE SOMNIIS xvii
adolefcenrem aenatione uerfantem, Adraftus cú hauftå torqueret in aprú infæliciter atym medium tranftixerit
& occideritiqai cam mortuusad patrem delatus effer:in magnos quæftus lachrymas refolaić pater: & iplar
præcipue accufabat Adrafturiq cui filiú demandaffet:is potiflimú occidifferAd
raltas fe nihil expurgans mor
tem non relpuebat.Rex ubi uidit illum caf non uoluntate cædem illam perpetrafle:& propterea impatienter
dolenté uita donaúat quantum in fe fuit:fed cum funus atys profecutus effet adraftus i eius fepulchro feipfum
quafi inferias occidit DeftinatamideputVirgi.
arum,Et qui me deftinat aræ.Stfagæ quia multi agreftes peribåt Virgil,
Nam ftrages dicitur cæforum corporum ruina, Non dentis,Sic quog. Herodotus tradit
ceffiffe:at ad uenationem haciretiquia
ratione filio con ftrages
fcilicet n6 Hers
fucceffiói deftiatum atym: exiftimauít ferro fibiere dente:fed ferro moriturum fomniauerat, Sa dotus
ptű.
r Ita quicquid
9 adeuítädã denuncíatæ cladisacer ficioexpiarat : hic mons a græcis famptis
þitatem pertínebat:null a ex parte patria$ cura cefas expiaretur,Ouidi
eft: ut qui homicidium perperraffer a regibus
.faftorum.Ha nimium facr Onidi,
uítauertere.Solituiuučis
serat ad bella geréda mít les qui triftia crimina cædis, Fluminea tolli
tí: domi detenHabebat tusel armentarium
t. omnis poe putatis agua, a $
generisí telorum copiai refertü:cã caiid quoq; amoueri ; yrus quidem., iages medos rex
erug
: AEA 7 o n -uidit in fomniis filiam fuam mandané
iuffit: gladio cínđtis comitibus utebaturuetiti funt urina totam afiam inaudàffe:ut tradit
ropriusaccedere:neceflitas tamenadítă lu&tuí de Herodotus.ut uero mltinus refertuidit ex na Hero-
prop aS z odia [ympí Į mpi turalib
filiæE quam us
ditiquum ením ingentis maguítudínísaper olympí taanoa fdan unicam habebarenaram do.
t m e ingeni

; culta crebra acum

montis
agnitudinis aper
cum agreltum ftrage uaftaret:
unicam habebat:enatam
n do. i
iftarct? rerur:confult arufpices refponderunt ex filia nus
íufitatog;malo regium ímploratum efletauxiíliū filí nafciturum effe nepotem qui totam afamım
usa patre extorfi: utad eŭ opprímédum mitteretur perio, [nbigerer iea regon adimeret. Quo
eo quidem facilius: non dentis:fed ferri fxuítia ív "PORO territus, Aftiages ; neg claro : uiro
7 A „neg cui filiam fùam;ne paterna maternag no
metu reponebatur, Verum dum acri ftudio interfí- piltas nepotis animos extolleresfed exgente
cíendí fuen omnesfunt íntenti:pertinax cafus iminé obftura tum temporis perfarum cambifi me~
tís uíolentiæ lanceam petendæ ferægratia mífamí docti uiro in matrimonium tradidit, Ac nec
EEE insam dexterd ne ÎE quidem
eum detorfit:& quidem eam potiffimum dexterãne fe filiam ifftfomnii metu depofito grauidā ad i
phariæ cædís crimine uoluítalpergí + cuí tutela filii necaretur natus accirrut te aui oals partas
infans datur occidendus, Ar~
a patre mandata erat:quam Cræfus impudentís hoz Bago resi archanorum participi,ls ueritus nehi
mícidií3 fanguine uíolatam hofpítales
E ueritus deos; %nullum
4 filiam Aftiages
mortuo uirilem
rege ueniffet imperium ilia
: qa
fupplicem facrificio expíauíit. fexum genuerat:
necati infanus ultionemiquoniam a patre nō
potuiffer:a miniftro exigeretiMithridati pato
DeCyro. ftori regui pecoris puerum exponendum tras-
s Hga dit, Forte eodem tempore & ipfi paltorina.
n EcCyrus quidem fuperior fuíicte fatorum ne tus fihus erat uiuus ut iuftinus refert: utali
ceffitatís paruulum argumētum eft : cuius or olun a oEP IDAR eins BIDKOT audita r
tusad íperium totíus afiæ fpećtantís maternus auus Pasthbnrt ER oenn RIE a
cibus fatigatus paftor:reuer{usin fyluam:inue
nit iuxta infantem canem fæminam paraulo ubera præbentem:& a foris litibuig defendentem: motus & ife
mifericordia:qua motum effe canem uiderat:puerum defert ad tabulareadem cane anxie profequenté qué ubi
in manum mulier accipit: ueluti ad notam allufit:tantufg in illo uigor & dulcis quidam blandientis infantis
zifùs dpparoitsut paftorem ultro rogaret:faum pro illo partem exponeret:permirerete fiue forciæ iphus Hifto-
fiue fpe! fie gratia puerum enutrire:atcg ita permutata:forte paruulogz hic pro filio patorishbi educaf, lle pro ne ria
Pote regis exponiturmutrici deinde nomen fpago furtiga canem per 1e fic uocant, puer deinde t adultus cú im
perio ufus inter paftores effet:cyri nomen accépit:mox rex interudemes forte deleđus:cú per lafeiuiam contu
maces flagellis cecidifet a parentibus pueros ĝrela regi delata eft indignátibus a feruo regio ingenuos hoies
feruilibus uerberibus affectos:ille accerfito puero & interrogato qd ita eét:cű nihil mutato uultu feciffe fe ut
Tegé relpondiffet: admiratus cõftátiä;in memoria lnii refpõlig reuocaf:arg cú & uultus & fimilitudo & expo
fitionis tépora & paftoris confeffio conuenitent:nepoté agnomt & quoniå defan&tus fibi fomnio uideret asi-
tato inter paltores regnoanimú minacé dútaxat in illo fregit:cætege arpago amico fao infeltus in ultioné fte
vati nepotis filiú eius nterfecitepuládúg patri tradidit. Sed arpagas ad tempus difimulato dolore:odiú regis
in uindiđte occafioné diltulit,Interie&to tempore cå adoleuiffetr Cyrus,dolore orbitatis admonitus feribit ei;
utab legatus ab auo in phis fuerit;ut occidi eam paruulum auus ju ferit:ut beneficio fao fèruatus fit:ut regem
ofienderit:ut filiá amiferit hortaf+ut exercitum pare:& pron ad regaú ulå ingrediać:medoge tráitionć polli
itus,Epiltolá ga pall ferri nequibat regiis
í pfas cro ferédus fido feruo tradič:addíragcuftodibus
retia
os aditus obfidétibus cxenterato lepori infer:é.lepulcg
fant:ut
tis:zadem fomnio aggredi iuffus bellum medis ifert.Aftiagesfub meriti
fpecie uenationis dolus lateret, Leis slie itte”
fui in Arpago oblitusifummam belli eide
cii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS
tommittit:qui exerċitum acceptum ftatim cyro p deditionem tradit:regifg crudelitatem perfidia defeđåtionis
ulcifcitur:quod ubi Aftiages audiuit: contrađtis undig auxiliis ipf¢ in perlas proficifcitur:& primo impetu pà
tum acies in fugam conuertitquibus fugientibus matres & uxores eorum obuiä occurrerunt: orant ut in præ
hum rcuertantüriconĝantibus illis fablatra vefte obicæœna corporis oftendunt rogantes num in uteros matr
& uxorum nellent refogere/Hac repre catigatione in prælium redeunt : & fa&ta impreffione quos fogiebant
fugere compellunt.In eo prælid Altiages capitur:cui cyrus nil aliud & regnum abftulit:feg in illo nepotem ma
Cicero gis ġ victorem egit.Superior;ideo dixit quia fuit etiam cyrus inferior:de quo in Catone maiore multa Cice,di-
cit:3d quem Alexander cum ueniffer: ili arbo
res fua manu jnfitas oftendit, Argumentum aftyages:duos prænuncíos fomníi fruftra difcutere
indicum, Prænuncios quali duo præfagia. tentauitżmandanem filiam fuam q ín quiete uíderat
Mandanem.Declarat fomnia quæ fuere præ
nuncia ortus Cyriiqui uniuer{aæ afiæ impera urinãeíus oés afiarícas gentes ínundalle: nó mædo7s
turuseffer. Froftratus: uere inquit fruftra rumexcellentiffimo : ne ín eius famíliã-regni decus
tentauitquia dum nult fata canere in ipf fa- tranfferretur: fed perfarű modicæ fortunæ uíro col
ta incidit,
Ntra priuatum autem habitum, Anteĝ locando natūqg; Cyrum exponít íubendożquia fims
i Dionyfius Syraculanus regnú occupa liter quietis temporibus exiftímaueratgenitali pars
tcű adhuc priuatus ečumulier quæ- te mandanes natam utem eo ulg ereuifle donec cãz
dam exiltimauit fe in cælum afcendiffe ; & fi- ctas dominationis fuæ partis íumbraft fuftratus.n.
bi ducem datum effe:qai eam duceret per cœ
Jum:ut regiones illas contemplaretur cum ad elt feipfe nepotis fælicitatem cœleftium iudicio de
Jouem itroduđta effet:uidiffe fub eius pedibus ftinatam humanís confiliis impedire conando,
cathenatum iuuenem:quo foluto magnú exi-
tium fpracufanis immineret. Interiectis deinde
aliquotannis:cum Dionyfius rex creatus et; De Dionyfio Syracufano.
& ciues obuiam prodirent officii gratiatin his
etiam multæ matronæ erantquæ diis fuppli- Ntra príuatã autem habítä Díonyfiofyraca
Cationes facerent, Ingreffo igitar ciuitatem cå fanoadhuc fe continente himera quedam nõ
mulier illum confpicata foret magna.uoce cla
mavitihunc illum iuenem effe quem ùiderat obfcurí generis fæmina ínter quietem opinione fua
in fomniisi& hoc mulieris ditum adeo excita cælum confcendít:atg ibidé deog omnid luftratis
uit animú Dionyfiizat éam'de medio tolli iu fedibus aíaduerticuirum præualenté : flauí coloris
beret, Occupauit autem imperium. xxv, foa lentiginofi oris ferreís cathenis uinđ&tü : Jouis folio
Cicero ætatis åno;& regnauit annis.xliitete Cicero-
ne libro quinto tufculanorum quæftionum, pedibufg fubietum.Interrogatogiuuene:quocő
Prinatum habitum non habentem Impe- fiderandí cœli gratia duce fuerat ufa:qs nã cét:audis
Létigo rium., Himera: nomen erat mulieris, Lenti uítillum ficiliæarg itåliæ dirum efle tactum folutűqg;
ginofi lentiginum pleni: quicolor in rubrum uinculis multis urbibus exítio futurű: quod fomniü
femper tendit : eft enim lentigo in uultu nota
rubicunda, Efufm: ex edibus tam officii ĝ poftero die fermone uulgauit:Poftg deinde Diony
fpe&aculi gratia, Tollendæ:interficiédæ mu fium inimica fyracufarum libertati capítibulgifons
Cicero Jieris. Altioris fomni. Cicero libro primo de tium ínfefta fortuna cælefti cuftodia liberaram uez
diuinatione ; mater inquit Dionyfi eius quia
fyracufanozum tyránus fuit:ut fcriptum apad lut fulmenaliquotocioac tranquillitati iniecit Hi
Philiftiú é&& dotú hominem & diligentem:& meraeum mænía ínter efufam ad officiü &ad fpe+
æqualem remporum illog: cå prægnatis húc étaculum eíus turbam íntrantem ur afpexít:hunc cé
spíùm Dionyfium aluo:côtineret fomniauit fe quem ín quiete uiderat uociferata eft: Id cognitü ty
peperife fatyrifcum;huic interprætes fomnio-
Jum;qgui Gallicei in Sicilia tum nominaban-- ranno curãtollendæmulierisdedít. Altíorisfomz
tur:refponderunt enm quem peperifet clari} nii mater eíufdem Dionyfii:quæ cum eum cóceptű
fimum græciæ diuturna cum fortuna fore,
Sary Satyrium : paruum fatyrum:eft enim dimi utero haberet parere uifa eft fatyrifcum: confultog;
ticius nutiuum græcum ; nam diminutiuorum for prodigiorum interprære clariflimum ac potentiis
a fay mægræca fant aliæ in zut mű graij fanguinis furug certo cü eučtu cognouit.
Todi- homuncio:aliam in ut
minw uerficulus;alia in ut indum oratiuncula, Et ficut beatus Augu.dicit:delufa gen-
tium tilitas pro diis celebrabat phaunos:fatyros nymphas:fant autem fatyri animalia diu uiuentia :adancis naribus
& cornua in frontibus habentia:caprinis pedibus homunaionum fimilitudiné referéria : nafcunt aŭt tefte Pli,
& habitant in receffu infulæ Canopeæ in finibus æthiopiæ:& præter figuram nihil moris humani:
ergo quafi aperam corte&orem. Potentiffimum:quia ftyri mira agilitate corpotis mouentur : funtfatyrifctum
Augu
enim ut
Satyri diximus homelli fplueftres:nudi:mordaces:faltatores.Clari
fimum quia pro diis habebantur fatyri, Certo eué
Tẹ uera füit;nam & Italie partem cumSicilia non minimam imperio tenuit.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SOMNIIS xviii
T canbaginenfium dux:Amilcar pænoge dux:dum fyracufas Siciliæ urbem clariffimã obfideret exifti
a mauit fe in fomniis audiffe uocé nunciantem:fore: ut fequenti die Syracufis cænaret: quod fomnium f
cumad ui&toriá pertinere arbitratus effet exercită iftraxit ad pugnam:ut pouref urbe.fed forte ira ac
ciditut inter pænos & Siculos trálfugas qui erant in eius exercitu maxima oriref diffenfioiquă Syracufani fen
tientes eruptibe faĉta poenos caftra cæpere:& Amilcarem uin&tă in urbé traxere ubi cænauit captiuus & hoc
Pađo ipletum eft eius fomnium:non át eo quo'animo præfamplèrat:Inter ficulos uel qui tråffugerant vel certe
qui cú carthaginenfibus focia arma coniunxerant& confæderati erant. Magis fpe:quia credebat fe ui&torem
cœnaturum:;fed uituscænauit,
De Amilcare duce Carthaginenfium., Lcibiades : quoq miferabilem: Ly fan-
a Temon athenienfės diu ob
a Tretfyraculasínter
Carthaginenfium[omnium
z
dux Amilcar că oblide- repanaon Mi puirem redegi&t oém
4 e felos tådéí fùå

uocem exaudiffe ribus quiin totidé euafere tyrános:quorű pri-

ptátem redegit:& oćm

credidit nuncíanté
E futur
E ay ut proximo niea díe íneaurbe
cænaret: lætus perinde ígitur ac diuinitus promilla
mus Critias fuitiqui cù uideret Alcibiadé plu-
a, fm
Timú perfage
gfa & au&ori valera tate
apud Farnaba--
regem: fenpliIylandro:nil i daret
uíĉtoríaexercitum pugne cõparabar $ ínquoíter fi operáutde medio tolleretur Alcibiades nibil Mors
culos & pænosortadılfenfiðe caftris eíusfyracufa eog quz athenis cõftituerar rată fore, Lylan- Alcibia
nífubíra irruptione oppreflis ipfum ítra mænía fua dr :ubihoc cognouit mifit ad Farnabafum: dis,
Z è ti núciű g diceret;Lacædemőes renúciare illi fo
uinum pertraxerűt. Ita magis fpe § fomnodecer cjerarem quæ cù Tege erat:nifi uel mortuŭ uel
ptus cænauit fyracufis captiuus:non ut anímo præ uuúad fe mitteret Alcibiadé, Farnabafus cle-
fumpleracuiâor. méti & fidé faá maluit ğ opes regias minui.
De Alcibiade Itag; duos milit, Fufimenú: uel ut alii Sufame,
P 7 EEI SAS tré & Bageŭ: q Alcibiadé interficerent, Hi cå
a — Lcibiades quoq; miferabilé exitã fuŭhaudfal nö auderent ferro aggredi uige fortifimum:fi
ací no&urna imagine fpecularusé: quoenim gna itulerút:& tuguriú
: in quo cú amico'4dã
palio amícæ fuædormíiens operrū fe uiderateodem €At Alcibiadessincenderăt
p DON ; Sa
interfectus & ínfepultus iacens contectus eft.
exercitus neftiméra oja foplileignéftrepitu
fmlan eraóamica
fámaæ
imiecit:&?
eea Enin
cú i
De duobusarchadibus fepulchrum. a multitudie militum occiditur: tum mortuú
pi © Roxímum fomaíá:cí paulo eft longíuaz pz maler uce foa operom cremant incendio
pter nimiam Ftamen euídentiam
A
ne omitaturin
A
tugurii,
De hoc uiro dicetur in capi, de muta-
tione cafus & fortunæ,
petrar: duo familiares arcades iteruna faciétesme p Roximú fomniú, Excufat plixitatem
garam uenerűt:quorű alterad hofpítem fe cótulit — fomnii qå narraturus
eft: p Ci.li.de di- Cicero
alter
k ín cabernã
pern merítoríam
PA díuertit. Is quí 5 ín hofpí Yita
liares prodit
iter una Cum duo &quidam
facerent megarāarchades fami
ueniffent:ad
tioerat uidit ín fomníis comitem fuum orãtem utfi canponé altes duertilfe ferdrzalteg ad hofi
bi cauponiis infidiis círcãuétofubueniret: pofle:n. té q cú cænå gefcerét cõcubia noe uifum eé
celeri eiusaccurfu fe iminéti periculo fubtrahi:quo í piis ei q erar i hofpitioillúaltege orare : ut
uífo excitatus profiluít:tabernãg
ítstabe ínmauaa
qua ís díuerfas
nera buemretg fibia a caupone parefiteritus : eŭ
e Eedeni]
batur petere conatus é:peftifero deide fato eíus huv legilietsidg nifamp nihilo húdä effe duxifíec
maníflimű propofitum tan fuperuacuum damnas recubuiffeztú ei dormiéti eŭdé illă uifam effe
uít:& letum ac fomnum repetit: Tunc ídem eí fau Togaf:ut quoniá ftbi uiuo n5 fubueniffet:mor
z P
cius oblatus obfecrauit:ut quí Hepuítæ fuxauxilit
aer té fuã ne inultå eĉ pateref :fe iterfeđtumí plau
fers frg ega Gnpene PER OEE Ro
re neglexiffer:necís faltéultioné non negaret.Cor+ á petere ut måe ad portá adeffet priulğ plau
pus ením fuum a caupone trucidatum tum maxime frá ex oppido exiretihoc ucto fönio eŭ cõmo
Et n A -ő tÜ måe bubulco pito ad portá fuiffe fife ab
plauftro ferríad portãRtercore coopertum:tam có e6 od eérin plauttro ilú Pe E Meara
ftantibus familiaris precibus compulfus protinus mortuŭ erutú eé; auponé re patefađta ponas Vrbs
ad portam cucurrit:& plauftrum quodin quiete de dedife:qd hoc fônio dici diuinius pr, Euidé græ.
monftratum erat:comprehendit:cauponemg;adca tå qaadeo Plpicuú é:ut nô fit Ptermittédum. Diverte 4
Aa EAA, Megarã urbé græciæ:&é noíatiuus huis nois re.
pi PPACAXP j- megara formatus ab accufatiuo græco ficut
crathera, Circumuento. Decepto, Diuerfa--
batur, Hofpitabať:nam diuertere eft ad diuerfa vertere feu de uia in hofpitiù: unde diuerforið locus ad qué de Virgili
via diuertimur.fıdomus hofpitalis Damnauit.Quia feipfum accufabat:q eiufmodi fomniis crederet, Necis fl us.
tem ultioné, Nec cét erraretannos:ga
inutili & ifepulti cétű errabát annos. Vir.cétú errát annos : uolitáta ea Luca-
flumia circū. Luca, Vmbrag erraret craflus inulta, Capitale, Quia magiftratibus tradiditsut eú capite punirét, mus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRŘIMYVS
Vita étiinterdia & uigilátibus: Tranfit ad capitulum de miraculis:quæ ueluti fomniis cecitatis nube ad
umbrata hoibus apparuerunt:nå miracula funt cognitu difficillima ficut fomnia: font auté miracula &
cong præter naturæ vfum eveniunt, Conftiterint:Qua ratione:faĉta fint & euenerint,
Liuius Vmapud lacú.Hác hiftoriam Liuius libro fecundo cõmemorat:de miraculo uero nullá prorfus Imétio
plurar, € né facit tantum dicit ædé caftori diĉtatorem nouife:nec in affirmat fed ita ferridicit, Plutarchus uero
Cicero & Cicero autores funtg dú Romani cú tufculanis bellú gererent duce Aulo poftumio diĉtatore :&
apud lacú regillú pugna cõômiffa ad multú diei tra&a foret& in neutrá parté uiĉoria íclinaret wihi funt polax
& caltor p ro.fortiter pugnare qui copias ho-
Dionys ftium pænitus pfuderút Dionyfius li.yi. poft Demiíraculis, CA.VI.
pugnæ narrationé.In hác igt pugna df pofthu m VlIra etiam interdiu & uígílantibus acciderűt:
mio diâatori:& q cú eo erát in acie equitibus perinde ac tenebrarū : fomniiq; nubé íinúoluta
apparuiffe duos iuuenes:& forma: & magnitu
dine longe fuperiores uitis:quos nunc nfa na quæ quía unde manauerüt:aut qua róne-conftiterit
tura nutrit:pubefcereg ícipiétesiducentes eq- dignofcerearduum eft: merito miracula uocentur.
trum rost q obuijá latinogz irent feriétes ha Q uog'e magnoa ceruoin primis illud occurrit.
pellérekg & cohortátes focios poltg fu-
gá latinorú captionég catros fuoge íclináte gq Vmapudlacumregíllā Aulus pothumíusdi
Já die in uefpis uili eé in Romåo foro eodé ha ctator & tufculanorum dux måilius octauíus
bita adolofcétes dicunť duo bellicas.íduti le- magnís uiribus íter fe cõcurrerét:ac neutra acies ali
nas: pcerig & pulcherrimi eádé habétes æta-
té:faciég feruátes:táğ ređeútiú exprælio: pé diu pedem referret: Caltorac polux romanog par
pogillá equofg madidos fudof aducčtes afcé tium ppugnatores uili :hoftilescopias pænitus fus
dentég aiút deide utrúg equos abluere ad fa derunt. De Publio Valerio.
turiginé:4 manat juxta téplú ueftæ:lacú faci- Tem bello macedoníco.P. Vale.rcatinæ pres
ens pfundú pai multis curfitátibus & fiquid
ećt ab exercitu novi difcere poftulátibus:nar- fe&uræ uir noctu urbē perés exíftimauitduos iuue
Taffe eos pugnå ut fuerat:& q niciffent roma- nes excellétis formæalbis egs refidéres obuios fibi
ni nunciaffe.difcendentefg nde dicunt eos ex factos nűcíate die g preterierat plä regéa Paulo cas
foro a nemine uifos amplius:die poftero acce
ptis litteris a dictatore cognouerunt de appa- prů qå cå fenatuíindicafet:răquã mueftatis eius &
Titione numinum in prælio:&t eos fuiffe cafto amplitudinis uano fermőe contéptor in carceré cõie
ris &pollucis fimulacra. ctus eft fed poftg Pauli litreris illo die perfam captã
Tem bello macedonico:Pu. Vatinio
Cicero i Cicero hbro de na, deog.Et in noftro apparuít:& cuftodia liberatus:& infuperagro atua
iquit populo & i cæteris deog cultus catione donatus eft. -
religionúg fanđtitates exitűtin dies maiores DeCaftore&Poluce.
atg meliores:idg euenit nô temere; nec cafa & Aftoréuero & polucemetíam illo tpe pimpe
fed quod eriá præfentiá fuam diui declarát: ut
apud Regillú bello latinoge:cum pofthumius río.P.R cxcubuiffe:cognítū eftquo apudla
di&ator cum Oĝauio manilio tufculano præ cum míturnæ fuum equorüqg fudoremabluífle uifi
lio dimicaret:in noftra acie cator & polux ex
equis pugnare uifi fant:& recéti memoria idé funt lūctag fonti ædes eog nullius hoium manu re
tyndaride pem ui&tú nunciauerunt.P.n, Va- ferata paruit.
tinius avus huius adolefcentis : cum ei præfe De pehilentia.
ura reatina Romá uenienti nođu duo iuue { Edutcæterorum quogdcog propěfum huic
nes in egs albis dixiffent:regé pfem illo die ca urbí numen-exequamur: Triennio contínuo
prúifenatui nunciaffet:primo quafi temere de
Tepub. locutus effet: in carcerem comieãus eft
Poftea a paulo litteris allatis cú idem dies cõftitiffer:& agro a fenatu& vacatione donatus eft:nec illud præter
mittamilicet noad remfed ġa fimile et huic:quo tpe Cato erat Vticæ ; quidå noĉte vemčs nunciavit Cato
ni die tertia ante cômiffum certamé caftra Scipionis capta fuiffe.cæfarég ui&toré:Scipioné & tubam cú paucis
euafiffe:reliqujas copias funditus delatas:hoc legié in wta Catonis, Reatinæ præfe.quia præfe&us erat reati:
ac Íi diceres præturæ uicentinæ erât quedam præfeâture ad quas mittebantur a prætore Vrbano præfeđli: ut
fundis & formiæ ceræ:priuernű:anagnia:teate:norla:arpinú;&t alia, A paulo:Scilicet æmılio:de quo fapradì
&um eft in capitulo de omnibus, Vacatione:Immwunitate:& uulgo dicimus exemptione, Lacum iuturnæ:
Juturna Nympha:luturna fons iuxta numicum fluuiú;di&tus ut quidã uolunt a iuturna turni forore:quæ a iove com
Liuius preffä mortalitate donata eft:& munici fluminis nympha faĝa:iuxta hunc fontem ædeserarcaltoris & pollu
cis, Tun&a:Haud procul erat a fonte templum quod fponte foa uifumeftaperiti.
Ed ut cæterorum:Hoc miraculum & a Liuio primi punici belli libro primo memoriz proditum fuit
f qui quoniå non extat breuiter ab ahis fic traditur.R omani ad peftilentiam:refponfo monente:ad æfcu
Japium epidauro accerfendum decem legatos principe. Quioti, Volumnio: uel potius Vgolino mi-
ferunt, Qui cum eo uenifient: & fimulacrum ingens mirarentur z anguis e fedibus fis elapfs : uenerabilis:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MIRACVLIS xix
non horribilis per mediar urben cum admiratione omnium ad nauem Romanam perrexit & fe inuolutå ta-
bernaculo confpiravit;legati dum uehentes antium proueĉãti fant, Vbi per moleftiam maris anguis proximum
zæfeulapii fanum petiit:& poft paucos dies ad nauem rediit:cum aduerfò riberti fabueheretur in proximam in-
falara defiluitsubi templum ei conftitutum:& peftilentia mira celeritate dara eft, Auguftinus de ciuitate dei li Augu,
bro tertio:æltčulapius inquit ab epidauro Romam abiuit ut peritiflimus medicus in urbe nobilifimam artemide ciui,
Bloriofius exerceret. Omdius libro ultimo metamorphofiorum hanc late deferibit hiftoriam fiue fabulam, dei,
Propenfum.Inclinatum extenfam. Humano confilio, Quia humana remedia non proficiebant:nec ulla í par Ouidi,
te iuuabant, Ab epidauro.De quo fatis fopra
uexata peftilentia ciuitas noftra quum finem tãti & diãum eft, Fatals falubris hoc loco: í quo fa
tam diuturni malíneg diuina mifericordia:neg huv lus populi R omani pofita foret:nam fatalis in
nyeh pa z terdum mortalis dicitur;ut Virgilius, Scandit: Virgil,
mano auxílio imponi uideretur:cura facerdotumín fatalis macha muros. Aao iis oa igl
fpeđtís fibyllinís librísanímaduertit nő aliter príftíz quam nulla effet populo Romåo cum epidau
nam recuperari falubrítarem poffe:ġ fibí abepídau "is amicitia neg focietas,Parinamg. Nonmi ©
ro æfculapiuselfetaccerfítus.
Irag eo legatismiflis Renai or Ingus epidaurii coneeferunt
unícam fatalis remedii opem auctorítatelua:quæíã xilium:fed inter præfidium auxilium & fabi, Prefidi-
ínterrís erat ampliflima:ípetraturam fe credidit:nez diom hoc intereft:¢ præfidium alteri loco imum.
qp eam opinio decepít:parí nang; ftudio petitumzac PtU utile fitiut milites in arce collocati Subfidi
; PPADARD S Po AS præfidii dicitur:& datur uel imponitur fem um
promillum eft præfidium:Eueftigiog; Epidaurí roz Per præfidiuma potentioribus auxilium ab ex Auxili-
manorum legatosín templ æfculapií quod abeoz ternis:fubfidium quod poftea inuenitur : & a um
rű urbe quíngymilibus pafluum diftat : perductos: Minoribus datur:fed confunditur ifta proprie
utquicquidinde falubre parriæ laturos fe exiftimal E AT
fent profuo iure fumerent:benignilfíme ínuítarunt: promptam.Quia non minus ipfe deus vilas é
quorum tam promptam indulgenrtiã numen ipfius concefiffe Romanıs:ğ phi epidauri conceffe-
deí fubfecutum:uerba
S BS mortaliú
s cæleftí obfequio cő Tant. Mitibus oculis. Quafi boni aliquid ro
probauít:Sí quidem ísanguísquema cpidaurí
uc euo’ eqno raro:
cO mpetuofo
hanis promitterer, Leni trađu.Placido
táfaetorntappareret hom
felieiatent
fed nüquam fine magno ipforum bono uifum ín mo afferre romanis. Præfeferens, Oftendens dici
düm æículapíí uenerati fuerunt:per urbis celeberri museni præmefero:prærefers:præfefert: ofté- Preme
mas partes mitibus oculis:& leni tractu labi cæpít: do dis dit.nam qui ante fe aliquid portat:illud fero
id e aioi dadMrig, fine dubio oftendit. Pauentibus. Cum omnes
tríduog; ínter religiofam omníű admírationemcon/ terrore proculfi effent: & legati imprimis tam
fpeđtus:haud dubíā præfæ appetítæ claríorís fedis nouo miraculosille reĝa uia peruenit ad taber
aläcrítatem ferensżadtríremem romanam perrexit: Paculum.Qu.Vgolim:&tin eo quaft, fua fede
z vS < é, Conftitit:locus autem ille dignior erat in trire
pauentibulg inufitaro fpećtaculo nautis:coconfcé- SSi Romana, Miep eeanrbe aA
dítubí Q uinti ugoliní legati tabernaculū erat.Ing; firas & giros:fignificat
autem longitudinem
multiplicem orbem per fummam quietem eft obuo ferpentis:qui multipliciter inuolutuseft, Per
lutus. Tum legati períde atg; exoptatæ reí cõpotes inde at, Tanquam propofiti fui compotes, : Antiŭ
S Antium. Volfcorum ciuitas fuita qua on ciuitas
expleta gratiarum actíone cultrug; anguísa perítis da fait Camilla uolfcorú regina:diftatab oftia Strabo
exceptolæti inde foluerűt:ac profperå emenfi nauí tefte Strabone, ftadia.cc, &.lx, In ueftibulo Miftus
gationé poftğ antium E E qubíqgin ædiss Qua téplů Aa DAt prud Virgili,
is RA í s t ofeuja Proculabantio; Mirto.Mirtus erat denfistà >
nauigio remalerat: plapfus ín ucftibulo ædis æleula Kis eft aurem arbor veneri confecrata runde
píí mirto frequentibus ramis diffufæ:fupeminéré €X. Virgilius. Veneri gratifima mirtus. Tybe-
celfæ alrítudinis palmã círcüdedit:pg tresdies pofi ris infolam.Exađis regibus fenatus cenfuiteo
tís qbus
Ays uefcí folebat:nő
'! fine mago5O metu
Metu legatorum
egaroram Tum bona populo
da conđtatus diripienda
populus reges ratere; ncdaifre-
poftmodum
ne ín tríremem reuerti nolet:antienfis tépli hofpítto cipere non auderet erat autem ager haud p
ufus urbi fe noftræ aduchendum reftituit argin rís cul ab urbe regibus deftinatusiquem græcı
uocant: qui martii con-
fecratus:martius deinde campus di&tuseft for Cápus
teita accidit.ut cum e ciuitate reges eiicerenrur:læta feges in agris eNet: quæ regibus dedicara erat:uerum tan Marti
to odio Romani flagrabant in reges:ut omnia qaæ regum forent diripienda & deftruenda cenferent: hanc igi- us
tur: fegetem : quia uefci equos aut homines nephas effe ducebant: cum corbibus meffem în profluentem de-
iecerunt: culmus autem fegetis: obice nefcio qua in medio alueo retentus creuit ad eam planiciem; Vt ion-
go tempore poft folidara area ibi fierent ædificia ; ubi etiam templum æfculapii conditum eft;& hunc locum

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS
Ouidi, infulam appellari teftis:eft Oui.li.ulti: Metamorpho;Scinditur in geminas ptes circŭfluus amnis:Infala nomen
Liuius haber. Livius de bonis regisıquæ reddenda ante cenfuerant:res integra deferturad patres: ibi ui&ti:ira uetuere
Teddizueruere in publicum redigi:diripenda plebi fant data ut contrađta regia prædaà fpem in perpetuum cum
his paucıs amitteret ager tarquiniorum qui inter urbem & tyberim fuit confecratus marti:martius deinde cå-
pus fuit:fore ibi tamen feges farris dicitur foiffe:matura meffi:quem campi froĉtum.quia religiofam erat con-
fumere:defe&tam cum ftramento fgetrem:magna uis hominú fimul immiffa corbibus fudêre in tiberim: tenui
fluentem aqua:ut medis foler caloribus:ita in udis hæfitantis frumenti aceruos confediffe 1llitos limo:infiw»
Tam deinde paulatim & aliis quæ fert temere
flumen eodem inueđtis fađtam:poftea additas på tíberís egreflis legatísí infulam ubi templum dí
credo moles:máa quoq; adiutum ut tam emi catum
nensarea:fitmag templis quog ac porticibus eft:tranauit aduentug; fuo tempeftatem : cut
faftinédi effet. Tempeftatem:Peftern
s remedio quæfitus crat:difpulit.
Ec minus uolútarius in urbem noftrá De furio Camillo.
Liuiis Tunonistranfitus.Liuius.Cum iam hu Ec mínus uoluntaríus íin urbem noftram juno
manz opes geftæ aueiis efent:amoliri
tamen deum dona:ipfofe deos:fed colentium n nis trálitus, Captis ením 4 furío camillo ueiis
magis ĝ rapientium modo cepere: namg dile- miílítes íuffu Imperatoris fimulachg Iunonis
&i ex omni exercitu iuuenes pof lautis corpo monetæ:quod a religione cultum erat:í
zibus candida uefte ; qutbus deportanda Ro-
mamregina lunó affignara erat uenerabundi urbem tranflaturi fede fua mouere conabanf.quog
templum iniere.primo religiofe admouentes abuno per iocum íterrogata deażan Romam migra
måus ġ id fignum more uetufto nifi cerræ gé te ueller:uelle fe refpondit:hac uoce audita lufus in
tis facerdos attratare non efiet folitus:deinde
cum quidá fu fpiritu diuino taĝus: feu iuue- admirationem EHR eft. lamg; non fimulachrumë
nili Joco;uis ne Romam ire iuno dixiffet, an- fedipfam cælo Iunonem peritam portare fe credens
nuiffè cæteri Romani conclamauerunt; inde tes læti ín ea parteauentini montis inqua nunc tem
fabulæ adie&ú eft:uocem quoq; dicentis uel- plum cius cernimus collocauerunt.
ie auditam: motamcerte fede fua parui momé
ti adminiculis fêguentis modo accepimus le- De fimulachro fortunæ.
uem & facilem tranflatu fuiffe: integramọ in Ortung etiã muliebre fimulacrű quod eft ín
auétinum æternam fedem fuain:güo uota ro f latína uia ad quartū mílíaríű eo tépore cü in
mani dictatoris uocauerant perlata :ubi tem- æde fua confecratű quo corionalG abexcidio
plum ei pofteaidem : qui uocauerat Camillus
Iono dedicauit. Iunonis monetæ. luno monetaa urbismaternæ præces repulerűt nő femel: fed bís lo
mõetnd monendo di&a ĉ:ut fèntire uidetur.Cice,li.de cură conftitit prius hisuerbis.R ite me matronguí
aæro diuinatione:dicitenim atg etiam fcriptum a
multis cum terremotus factus efiet:ut fue plena procreatio fieretiuocemab æde Iunonis exarce extitiffe: quo
circa Iunonem ìllam appellatam monetam,
Ortunæ muliebris.Cum coriolanus in'exilium miffus effet : q frumentam diftribui'populo uetaret ad
£ errufos profugit:& b his imperator ele&tus urbem magnis copiis muafit:& eam graui obfidione præ-
mebat:miffi funt ad eum primo legatiqui agerent de pace cum eo:gui nihil obtinere poruerant:Iterum
idem miffi non recipiunturin caftra.Mifii deinde facerdotes cum infulis æque fine effe&u redierunt: ftupebat
fenatus:trepidabat populus uiri ac pariter mulieres imminens exitium lamentabantur:tunc matrona ad oett
tiam’ matrêm coriolani. Volumniamg uxorem frequentes coeunt:id publicum confilium:an muliebris timor
Hifto- fuerit parum conftat per uicem certe:ut & veturia magno natu molier:& Volumnia duos paruosex martio fe
riade rens filios fèċum in caftra hoftium irent:& quam armıs uiri defendere urbem non poffent.Mulietes præcibus
coriola lachrymife defenderent:ubi ad caftra uentum eft:nunciatumg coriolano adeffe ingens mulierum agmens: ut
no qui ne publica maieftate in legatis nec in facerdotibus tanta effafà oculisanimog religione motus effet multo
obftinatior aduerfus lachrymas muliebres erat:deinde familiarum quidam qus infignem mææftitia inter cæte-
Tas cognouerat:ueturiam inrer murum nepotefg Ítantem; nifi me fruftrantar inguit oculi mater tibi
adfant : & liberi:čoriolanus prope ut amens coníternatns a fede fa cú ferret matri obuiæ complexum;coniúxg
mulie
in iram ex præcibus uerf:fcire inquit uolo:priufquam complexum aceipiam ad hoftem ne an ad filiú uenerim
'Captiua mater nei caftris tuis fim.ın hoc me longa uita:& infælix feneđtatraxit:ut primo exulem:deinde te ho
ftem uiderem:potuifti populari hanc terram quæ te genuit:quæ te alnit:mifi te perperiffem, Roma non oppür
gnaretur:multa infuper addidit complorando:guibus:& uxoris & paruulorum flenbus motus, matrem com-
plexusexpugnafti.inquit iram meam:patriá præcibus huius motus cuius utero delatus fam quåuts merito mi-
hi inuifam dono continuo agrum romanum hoftilibus armıs liberauit:in cuius reù memoriam fènatus:cen
Liuius fuit templű forróæ muliebri dedicádú in latina ua ad ĝrtú lapidem:ubi resacđtaeverat.quoniam fortúanores
liberanda patria fuerát mulieres & uiri:nam ut ingt Limus non inuiderút laudes fvas malieribus uiri Romapi i
Plutar, adeo fine obtrectatione alienæ gloriæ uiuebaf: huius igitur deæ fimulacrum bis locutum fofe tradunt au»
ĉ&ores, Rite uidiftis, Tum cum uobis propitia fui. Rite dedicaftis.Q
uia fimulachrum illud dedicarút mulje
res, Plutarchus dicit: mulieres collata pecunia fimulachrum illud compararunt & dedicarunt.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MIRACVLIS xx
Àlerio út publicola cõfule g poft.Hic plebis amator
u -to creatusin fafpitionem cum ueniffet affeđati regnipublicola dictusipoft reges exatos confol có bru
uidelicet ædes fuas in fummo ueliæ ædificaret
iuffit oém ædificádi materiã in planú deferri:tollédegs lufpitionis gratia í radicibus mõtis atq; una ualle
conftroxit ædıficit, Jlis.Scilicet ueientibus & etrofcis, Incefiuing efitin uafit:& tá cú accufatiuo:ä cum da-
tiuo cõltruitur:ur hoc loco cù datiuo, Veientes:Qui principes eråt etrufćoge:& ita ptimú Piraculg faiis ut
&ores in certa cåterrerenf. ArgumentoAd . confirmationem pavoris illius. Miram fidem.Quia dinumeratis
utriulg exercitus cadaueribus:id poftmodú ueg: fuiffe re ipfa comptú eft, Digefta.Diftinđta atg difereta cada
uera Romana ab etrnfeis :ut dinumerari pof
diftis rite dedicaftis. Deualerio publicola, fent, Memoria Ce, Memoratu dignú filuáus
Alerío añt publícola cófule:quí poftexađtos uoce ro.juuit mors uero faĝo:de,C.Fab,
Bru- Brutit
tiiatg Lucái. Sunt italiæ regiões haud procul Lucani
regís bellū cum ueientibus: & etrufcis gellit a calabria.Lucani fant iter cãpaniá& abrutiú
illis tarquínío príftíinumímperíum reftituere uel utalii dicút:iter apulos & calabros qgrtefte Plinios'
zomäís nup partã líbertaté retinere cupíétibus etru Pli.funt a faniubus oriundi,Stra,uero.li.vi. cir Strabos
feís:& targnio ín cornu dextro prælio fuperioribus Ca principiü:dicit Lucani inter tyrrhenum fic
tātus terror fubito íceffit:ut nó folä uictores ipli p7 ulüg littus pofitã cé.huic qdé a fplariafg laŭ,
hic åta metapõto uf ad thurios ad ipfam ue
fugerent:fedetíam pauores fui confortes fecum uez xo cõtinéré é famnitibus uíg ad ithmú : quia
iétes traherét:cuí reí pro arguméto míraculū adíicí thurits ın cerillosextéditur ppe laú:fapra hos
turíngens:repéteuoxe proxima filua arfia:d ore fil dici eé brutios cherone fant hítantes:g a luca
nis brutioră noméaccederút:quoniam lucani
uaniin hüc penemodü mifa cradi£. Vno plus etru brutios rebelles fogitiuoígs uocát : nå'brutios
Ící cadent.R omanusexercíitus uictor abibít:míram dicit antea fuiffe lucanoge paftores a qbus tráf
dicti fidem digefta numero cadauera exhibuere. fugerát, Thurinæ.Oppidú é calabriæ in finu Thur:
tarentino pofitú crotoni'cõtermină quod olí Oppidă
thurino
dicebaf a græcis cõditum auâor eft
De.C.Fabritio. Strabo:hæc igitur ciuitas erat Romáis fædere Strabo
Vid Martísauxílium quo uictoriam romano & focierate cõiun&a: & ideo defendebat a Po
q rumadíuuít:nőne memoria celebrädum eft pulo Ro, Ancipiti Dubia fortanain neutram
quum brutií atg; lucani odio incitatiflimo
ma pteminclinata re, Vallú, Dici munimétom Vallam
ximifp uiribus turing urbis peterér exítíum:ac præ Caftrog uel foffa:unde vallare circúdare pte
gere munite uallá munimé q fit de palis acu
cípuoftudio cis incolumitatem.C. Fabritius Licini tisiuallus uero mafulini generis palus acutus Vallus
us conful protegerer:relg ancipiti euentu collatis fiue q generibus iun&tis ambulat, Inde.E fä-
unum ílocum utriufg; ptis copiis gereretur; Nonau mo loco:hoc éeualio, Faĝúui&toriæ gradú
Quia falas admouerát uallo, Idé, Qué mar
dentibus R omanís prælium ingredi exímiæ magnis tem fuiffe credendú eft, Inter honoridos-Dú
tudinis iuuenis primum eoshortari ad capefcëdam honoraret, Vallaré coroná:ġ donari folebát
fortitudinem cæpít: deinde ubi tardiores aíaduertit q primi ualú afcendiflent:erataŭt graminea:
arreptis fcalis per mediam hoftium aciem ad cõtraz qa gramé marti cõfecratú é militares coronæ:
ut Gelius tradit multifariæ fant:quarunnquæ Gellius
tía caftra cuafit:& admotis uallū cõfcendít. Inde uo nobilifimæ fant has ferme dicit cé triúphalé
ce ingenti clamitans factum uictoriæ gradum:&no obfidionalé:ciuicã:muralé caftré@minanalem
ftrosad aliena caftra capiéda: & Lucanos brutiofg ea é quog corona ĝ ovalis dicif:é item poftre
ad fua defendenda;illuc traxit:ubí cõfertí dubio ter ma oleagina:ġ uv folebant:g îiprelionon fài
fent:fed triúphú pcurafent triumphales coro
tamíne ter rebåtur:fed ídéípulfu armorum fuorum næ erát aureæ:ġ iperatoribus òb honorem tri
proftratus hoftes íugulandos capiédofg rõanís tra umphı mittebanf:id uulgo dicebaf auge coro
dídit.xx. milia.n.cæfa. quíg milia cå ftatio ftatilio mariúihæ antiqtuse' lauro fuerát poft fieri ex Corona
duce utriufg gentis:& tribus atqz.xx.militaribus fi auro cœpte.Obfidiðalis á quå hi q liberati'ob oleagî2.
fidiõe dabát e1 duciq liberaffetiea coro.grami Corona
gnís,capta furit poftero die quū conful inter honorã nea fuit obferuarig folitú:ut fierêrgramie qå triúpha?
dos:quorum ftrenua opera fuerat ufas:uallarem co ineo loco generatú eétinquo claufir eråtvqui lis.
ronam cí feferuare dixıffet:aquo caftra erãt oppref Fabio fidebané.hác coroná S:P;Qu:Romarus.Qu. Corona
maxio dedit bello panog fcão:p urbe obíidio
Romam obfidione hoftium liberaffet, Ciusca nalis,
corona appellat quå ciuis a quo:feruatus éin ptio & teftimonio uita falutifg receptæ dabat& fiebat efronde Corona
querna:quoniá cibus ui&tufg'antiqfimus ex quercu capi folitus fit:fiebat érex illice:quod genus fupiori proxi ciuica
Sim eftihac ciuica corona. L.gelius uir céforius in fenatu Ciceron cõfülem donarra repu.céfait qeias opera Corona
tét atrociflima illa catilinæ cõturatio deteđta indicatag:muralis corona:g donabať ab impatore:g primus rou muralis
zam fabiiffet:ing oppidum hoftrü p uim afečdiffer.Iccirco &fi niuri infigni primas decoratuserat caftrenfisco Corona
Tona eftiqua donabat impator eumiqui primus hoftiú caftra pugna itroiferteacorona infigni uallihabebat: caltréfis

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PŘIMVŠ
Corona navalis corona dua donari olet mdtitimo prælio:qui pumasí hoftidm naui armatos tranfiifférea ġuafi na
saualis mium roftris infignita erat:muralis åt& caltrenfis:& naualis fieri ex auro folebant +oualis uero corona mirtea
Corona erateautebanť iperatores:q ovantes introibant urbé:ouádi ac nô trúphádi cá:că át bella nô rite indigna:neg
owlis cú iufto hofte gefta forent:aut hoftiú nomé humile:& non idoneú foife ut feruoge piratarű:aut deditionem re
M.craf pente fa&tá:in puluere ut dici foletincruentag uiĉona obueniffet:cui facilitati aptá efe ueneris frödë credide
fas co- ronto nō martius:féd quafi uenereus quid triúphus forenhác mirte coron, M.crafius bello fugitiuoge cô-
sonam feĝo că ovans rediret infOlenter alpernatus eft:fenatulg confultum faciendum curauit: ute lauro non mirto
oualem coronareť:de ouatione ueteres fcriptores iter
é alper- fe difenfifie emoa mah R apenpEn fanecíinueníreť quiíd præmium peteret+ cognitam
natos ovarent irroire folitos eguo inueđĝos:& Sabi napj
aore ae a aa ons dat kan Pariter atg creditum eltmartem patrem tune popu
fabinus nbus eos non militibus: fed uniuerfo fenatu; 10 fuo afluiffe. Intercætera huiufce rei manifelta idi
Mafuri onare aŭt ali a militú uoce: ahi ab ouequam cia galea quog duabusdifticta pínis:qua cælefte ca
us facrificabane diãú uolát:olympie celebrigræ puttectü fueratargumétū pbuit. Irag; Fabricii ediz
cia fpeđacula pugiles deiectis aduerfariis olea 2 w Aap EAEE
Plinins ftro infigniri fexto mos era. Plimus quoç de ctofupplicatio martié hita &a laureatis militibus:
his multa lixx1i.& li.xxxiii, Nec inueniretur magna cū aiorym læticiaoblati auxilii teftimonium:
quia nemo fe dignú ae eo ptio; avare eiecit redditum. De Diis trojanis mirum.
EE SOAR ESIR Orman Eferãnunc qäfuofecylo cognitű manauítad
generis au&ores. Duabus diftinđa pinis:Cri T poferos:penerrales deos xneam troia aduez
Virgili, ftis:ita quoq pingui folebat; unde Vir. Vidé, étos lauinii collocaffe . Indeab'afcanio filio
pater ipfe fo ejus albã qu ipfe
& gemiz Rant vertica cniftæ,ErArgumentum; A
códideracträllatos: priftinū facraz
fuperum iam fignat honore, id humana manu factum exis
E a rne, 5 rium repetie X quia
Eférå nunc qå fuo fæculo cogaitú ma [timari poterat:relatos albam uoluntatem fuam alte
t raviradpofterosiqã traditione parå rotranlitu fignificalfe.
puenitad pofteros nôex monumentis Ec me preterit de motu &uoce deogí morta
Jfarú repetitú, Penetrales deos:Penates:notá liū humanis oculis: auribufg præcepto:§ anz
t é qo æneasa troia penates adueđos fecú co-
Virgili, mitesadduxit:ur Vir.Ihiim kraliam portás w cipiti opíone exiftimatio uerfetur . Sed quia
Plutar, &ofg; penatesiuel qå melus é penetralesildet 6 noua dicunt fed tradita 5 reperütur:
p fidéauctoresx
enioszficut Plurarchus:gui genioge noméa?E uédic opona oe fiticlytis litterarum monumé
aa a SI noftrument:&
Dionv, fpicitu tenues fint infinuant & corpibus Dio- tS confecrata perinde:ac uana non rcfugilfe.
nyfius alicienafcus de antiquiauibus Roma-
norum li. primo:dú cõderef inquit urbs Alba miraculú quoddá maximú fuiffedf : extruđto,n. facris deorum;
quos æneás tróia extuhr& lauin: collocauittépio locă habente inacceflibilé:arg facrism hoc delubră lauino
tráflatis:albá feguéti nođte chaufis túc maxıme foribusıneg lefis ulla ex parte parietibus am teđtis îuentos efie
aiút deos lauini pmuratis fedibus fup priica fedilia tráflatolig deinde albå rege lauinio:cú præcationibus & pla
titis facrificiis i eundé rediiffe locú:dubitantibus aŭt hoibus:qð fato'opus effet í tali negocio : cum neq fine
diis paträs hitare dignŭ ducerét:neg i reliĝâ 14 hitationé rurius reuerti:foiam tádé iuenerůt:quæ uifa é utrig
tei abúde fatīffacererut fiwulacra fuo loco pmanere finerénhoies át ad coge cultú:alba;rurfus lauinium colo-
nos traducerét:fuerűte q mili funt facroge curatores fexcéui cú oibus rebus foisidux át cõltitutus é iplis ege-
ftus:hos-qdé deos Romani penates uocátiġ rō in linguá græcå nomé pfam Guertút:alii Patrios appell : alii
generhlios:fát & getefios:alti át machios alii ereios:mideťát unulqfg hog fecúdú aliqd côtingétiúnipfis fuiffe
Cognomé:mulra pterea dicit de figura & forma eogiguæ Jongú efiet referre:quæ q fcire defiderat; apud 1plùm
Lioias Dionyfium legat, Albã:Quæ a fitu porreĝæ i dorfo urbis:lógaalba di&a eft ut reftaf Liuiusidecade ab urbe
Albà côdita, Sacrariŭ pri.prioré focú facratú unde fueråt adaeĉti:ná facrariú ppriedf locus í téplo ubi facra repo
Sactari nun. Relatos albá:Reportatos;albani quia purabát nô p ie deos priltiná fedé lauinii reperiffe: fed huma ope
üm eos fuiffe tråflatos rurfus albá tráftolerút. Nec me pre, Occurrit tacıtæ ġftioni Valerius.nô facile his miracu
lis ċffe credendú:quæ de motu & uoce deorú referunć:ná plerúg falla funt:& multi ea fe uidiffe uel andie pa
tantiguæ nô funt nec fuerót refpondet ergo:& dicit:nő fè ea nunc primú tradere:fd ab alits tradita cõmemora
teiunde in próhemio dixitsquæ apud alios latius diffufa funt. Sed ga nô noua dicunf.Duplex fenlüs uideri po
teft:aut,ninquit credendă é:his auctoribus maxime:g non noua & inaudita referunt:fed ántiqua tradıta repe-
tuntiaur certe uteűg fit nulia Kurus ad me uituperatio pertineat:credač auđtoribus a quibus hæc ipfa fumunt
exempla:notú-fit ea nô côtemplifie tanğ uana, NS me prerit:Honetus dicédi modus:nõ me fterit:nő me fg-
git:nó me fatetsi.fciotidé eft nô fom ignarus:nő ifcius. & multa alia huiafemodı inueniunf finonia Humanis
oculisiquátum pertinetad motum, Áuribus:ğtum ad uocem, Ancipiti opimione:Scio indt bomines variam
opinionem habituroseffe his de rebus quæ ad deos pertinent:quia alis uera:alii falla effe exiltimabunt. Sed ga
hon noia: fed tradita repetuntur:Ego inquit non ea primus narro;fed abalus;tradita refero, Fidem auĉoręs
üendicenr:Ergo qui prim ea fcriplerunthi uideant quomodo credenda fint- Refuglie:Relpuife.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MIRACVLIS xxi À
Ađa métione urbis:Exéplum gë fq cú fupiori cõiungif "hoc mô quådoqdem inquit albæ mentio-
f nem feci nunc
mus:
de lulio Cæfare
reĝe dicamus qui ab lulo albæ condi fuit oriundus
tore cuius nu-
mé caffio minatú é cú í cápis philippicis cumAugulto dımicare.Primordia; N4 inde oriundi font ro
mulus & remus Ro.urbis côditores Diuus lulius: Ná ab afcáio:g& iulius diâtus & poftea lulius Cæfar:Er
Juliogz familia defcendit:unde Vir.& a magno dimıffum nomen lulo,Faufta proles :Nunĝ de cæfare mentio- Virgife
nem fine adulatione facit:Fælix & fauftum Ro.appellabant:fælicem & hylarem ut uult Plutarchus in uita Syl Pjotare
1æ,Caius cafius:Satis contar brutú & caffium principes fuifle coniurationis in cæ farem qui cú ptes reipubli-
cæ tuédas fufcepiffent, Ođauianus cum anto-
Dedíuo lulio. nio cõiunĝus aduerfus cos copias maxias cô-
Acta métíone urbis eğ primordia cíuítasno/ Colatú pararút;:& cú bellú í campis philippicis utrīgg
eét;iter ipfam dimıcationć mago cæfa
f ftracraxít:diuus luli. faufta ples eíus {enos ris å equo uehebaf :purpureo paludaméto fe
bís offert:qué.C.Caffius nüğ fine prefatõne obtulit caffio: & acri uultu miabúdus pféqui
publici prícidií noiandus:cã acie philippēfi ardétif⁄ iftitit:tunc caflius terrore pulfus tãdé ab illi-
us imagis côlpeđtu fe auertit:& fagiés magna
fimo aio pftaret uidit hõano hitu anguftioré: purpu uoce clamauıt:quid aliud fapeft:fi occidere ui
rco paludaméto amíćtū:minací uultu: & concitato ră page &:Núğ fine pfatiõe:Putidiuículus Va-
equoi feíperü facičté : quo alpećtu pterrítus tergū lerjus errat qui tanta tåg apta utebatur adula
hofti dedít:uoce illa prius emiffa.Q uíd.n. amplius tie nüğ caflius ingt nojandus eft gn ei ppo-
naf hæc pfatio publicus pricida caffius:quia
agasfi occidiffe parum eft? Non occideras tu quidé publicú parenté occidit cæfaré, Augultiorem:
calli cæfarem:Negením extingníulla diuínitas po Venerabilioré & ptantiorem hano hítu ĝ.f
ceft:fed mortali adhuc corpore utétemurolando me homini rio
cõueniatiná Auguftus locus dř augu: Augw
cõfecratus ğfi fcüs uel a getu ueta guftu ftus
ruhtizuttãifet héres deü. } De Lucio létulo. auiú deús:ná locas is uel quë aues depaftæ fu-
Amqdem.L.létulus littus pnauigans ín quo iffent vel in quo geftú alıqué explifient facer
í Gn. Pompeii magni pfidia ptolemæí regísin eé putabať.Cõcitaro:Subditis calcaribə equo.
Quid.n.am, Verba funt caffi feipm alloqris
teréprí corpus confciflæ fcaphæ lignis cóbu- zgas.fcæfari quandogdem non iis fait esel
rebaf ignarus cafus eius quūípí fortūæ erubefcédü dit. NS oc.:Quodimó refpondet Val.caflio
rogű uidiffericómiílítőibə dixitıquid fcímusanihac cú äää iveđua & magna cæfaris adulatione,
i Amg luciuflëtulusipõpei. i acie phar
falica uiâus a cæfáre í ciliciá atg inde
in cyprű pfugit:tranfiturus í fyriam:fed ubi cognouit cõenfu oium åáthiochéfium ciuiúg Rog illic negocia
zené arcé åte captá eé excludédi fai cámúciofg dimifos ad eos qui fe ex'faga îfinitimas ciitates recepifte dice
tentur:ne antiochiam _adirent:id fi fecilent magno eogz capitis periculo fatugz: depofito adeŭdə friz confi
lio:pecuniag 2 fociis fublata:& a quibufdá privatis fúpta:& æris magno põderé ad militaré ufam in maues im-
Pofito:duobuíg milibus hofum armaris quos ptim ex famıliis focietatê delegeratiptim a negotiatoribus coc
Scratiquofg ex fais quifgyad hanc rem idoneumexiftimabat;pelulium puenitibi cafa rex erat Prolemæus pu
€r ætate magnis copiis cum forore cleopatra bellum gerensiquam paucis ante menfibus per faos propíquos
& amicos regno expulerar:caltrag cleopatræ nô lõgo fpatio ab eis caftris_diftabát:ad eŭ Põpe. legatos milit
ut pro hofpitio atg amicitia pfis alexádtia recipeatg illius opibusa calamitate tegereć: fed qui eo mitfi
crant confe&o legationis oflicio liberius cam militibus regis colloqui coæperúts cof hortari ut fuab officium
Põpeio præftarétine ue ejus fortuná:defpicerét:í hoc erát numero:cOplures Põpeii milites quos ex eius exerci
tu acceptos Í pria gabinius alexádrjä traduxeratibellog confeđto apud ptolemæŭ patrem pueri reliquerat:bis
tunc cognitis rebus amici regisqui propter ætatem eius in procuratione erant regni:fiue timore adduĉti}: ut
poftea prædicabant:ne follicitaro exercitu regio Pompeius alexádriam ægyptúg; occuparet:fiue defpeđa eius
fortuna:ut plerúg in calamitateex amicis inimi exiftūt:bis qoi erãt ab eo mifi palam liberaliter refponderűt;
eç ad regem uenire 1ufierunt:ipfi clam confilio inito Achillá pfeĝú regium fingulari hoiem audacia,&.Ls
feptimium trıbunű militum ad interficiendum Põpeium miferűt:ab his liberaliter ipfe appellatus & quadam
feptimii noticia produđusig bello predonum apud eŭ ordiné duxerat:nauicalá puulá cöfcédir cú paucis fais Morsž
&ibi ab achilla & feptimo íterficitur:hæc ex comentariis lulii cæ faris de bello ciuili conftat igiť corpus eius
in mare proiectum:& caput adregem delatú:poft aliquos dies corpus eius a flu&tibus maris in Îittus eieãum
cum lignis fcaphæ cujufdá:quæ naufragio petierat:cõburereć a philippo & a quodå alio romano fene.L Létu- Põpeii
Jusillac nauigans fumú de longe confpicatus cõmilitonibə futs ıngunúqd fciamusan hac fáma Gn.Põpeius
cremetur, Plutarchus in uita Põpeii poftera inquit die.Llentulus hoge ignarus,e cypro namgans iuxta littus ue platar '
&us:ur funer eå pyram ífpexitphilippume iuxta ifidere:quis utig inquit fatis hic quiefcit:parumpergg amens ftrabo
fQus ductifque fufpitiis. Forte inquit tu hic es magne Pompeii, Strabo oftendit in cafio mõte faiffe fepultú, Cafius
Cafius inquit mons eft quidam accumularus in promontori modum aquarum inops:tn eo magni Pompeii mons, Tons
Sorpusiacer & jovis caii templum; &non Procul inde magnus igulatus fait:& ab ægypriis dolo interem Cofir
prus Lucius Ientulus littus prænauigans, Poft affiigatum Pompeium in campis emathiis, Magai; Nam de San g
1o mutnidate & tigrane magnus appellatuseft, Erubefcendum:Quali inquit fortuna erubutfie debuit tam P

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 Ea

LIBERPRIMVS ;
vili rogo tåti uiri corpus cõcremari.Diuinitus:exprimit quare miracoli fuerit neg.n.nidebať effe miraculum,
Llud rátú ore ga tametfi phebas rúlùm dedit tamé hoc iftınđtu numis feci Veridica:g femp certiora
i apollo refpõfa dabat.Is bello ciuili quo fe põpeius a Cæfare Orto inter Cælarem & Põpeiú ciuili bellos
Appius qdå Romanus q pfeđus erat achaiæ puinciæ,cú huius bellı euérá explorare uellerzur feiret utrá
partem toto feġtef delphos profeđtus templum Appollinis petütubi cum in interiorem antri facratiffimi par
té phæbadé de fčédere coegiffer.uitgo repleta n ne horrédů & ambigu cecinit refpõfum.nihil inğt ad te hoc
Romanæ bellű;euboiæ cellam obtinebis., Abruperat.remouerat:difulerar, Delphicæ cortinæ:;Appollinei té
Cortja pli.Cortina locus dicitur:unde refponfa dabå
tunfi dictus g illic cor uatis tenderetur: ideft fläma.Gn.Põpeius cremetur diuinitus miffæ uocis
intenderetur & repleretur numine:uel q certe miraculum eft.
ibi puella teneretur,
ideft puella:ná cum puella antrum ingreffa eét De Appio petente refpőfum de ciuili bello
continuo iftí&tu numinis affabaf adeo:ut ofa inter Cæfarem & Pompeium.
guæ a principio mundi fuerunt:ufg ad id tfs
Virgili, & quæ futura effent cta bouiffet: unde Vir. a Tg hocgdé hois illud amé ore ipfius apollís
æditü quo appii íteritü uerídica phyticæ uati
Nout ofa uaces.uel diéta é cortina % ibi certa
relfponfa darenf:ğf certina auđor Seruius: fút cínariðís fides ğcurrit. Is bello ciuili quo fe.Gn.pő.
etiamq putant cortiná effe tripodé apollinis a cæfaris cõcordia peltifero fibi:nec.R p; urili con
corio phytonis eĝú.Coegit.Quafi nolentem filio abrupar:eučtū grauiflimí motus explorare cus
propter id qå fequitur:nam quanto maiore nu
minis afflatu puella inftigabaf:cum fpús ille di és:uíribus någ impii peratachaiæ.; Antiftité del%
fecfüffet:refponfo dato tanto debilior efficie- cortinæ ín íntimã facri fpecus prem coegitde
baf uirgo:ficuti:hoc tépore uideri licer: fi for- fcédere unde &certæ cófuléribus fortes petüť zta ní
te quépiá fpiritus aliquis uexauerit: ita debilis
reddiť eo fublato ut plerúg uitá amittat. Cer míus diuini fpűs hauftus reddentibus peftifer exiftic
Sortes tæ fortes.Certa refponfi:nam fortes fingraphi ígitur ípulfu capti numisílticta uirgo horrédo fono
erti qbus refpõfa ilcripta cõtinebant.ln inti- uocisappio iter obfcuras uerbog ambages:fara ce
máptem,Ad locü q græci
latini adytum appellant, Nimius havftus cinit. Nihil.n.ingtad te hoc Romane bella:euboiæ
Quia nimio {på repleta illius uim fultiere nō celiã obrinebís:at ís ratus cõfiliís fe apollis moneri:
potelt.Horrendo.Horribili uel uenerabili ut ne illi diftrimini ínterelferincã regionéfecefir:quæz
arboribus fùus horror inet, Cellam.Sepul-
Rhan chram ubi corpuseius cõditum fait, Rhánú- ínter rhänűram nobílé artici foli pré chariftūg; chal
nunta "Ciuitas eft euboiæ ubi colitur fortuna : un- cidico freto uicinã interíacensżcellæ euboex nomé
oppido de ctiam rhánufia appellata eft.Oui.li.v. Trifti obriner:ubí ante pharfalicum certamen morbo con
Rhánu m exigetad dignas ultrix rhannufia poenas; fumptus pdictű a deo loc pro fepultura poffedit.
fa Luca.de hoc Appio. Effugis igétes tátt difri-
Onidi- minis expers bellos romäæ minas: foluig qe De miraculis.
us tem Eaboici uafta lateris cõualle tenebris.Ité
Luca Paulo infra,Heu demés nullă belli fentire fra p — Offunt gilla míraculog loco ponitgä deuz
goré. Tot mundi caruiE Te malis:ptare deoram Ro facrario falariow nihili co præter
lítuum,
nus
Excepta qs morte pôt:fecrera tenebris. Litto
ris euboici memorádo cõdite bulto, Qua ma- Romuli integrum repertum eft.
tis anguftat facies faxofa cariftos. Et tumidis q Vod Seruií Tuli tarua qu ædes fortãæ cö
infefta colit.qua numina rhánis.Sút qui dicút flagrafler inuiolata permanfit.
rháni effe uicū atticæ regiõis:ubi templú am-
Cari pbiarai: & phidiaċæ nemefis Cariftós, Ciui-
ftos tas eubofæ:unde cariftiŭ marmor.Strabo li.x.in defcriptiõe euboiæ.1n ripa igt fab mõte cariftus cõfiftit:cui vi»
Strabo cina font ftyra:&t marmariŭ paulo ifra fubiügit:ad cauftú lapis nafcif:quëué pećtűtnér:
é textů íde mantilia confi
Lapis Ciúčúč. egregiæ cörexra ea ubi fordefcú fiáiimå pieĝa nô fecusemúdanf:
fi maculas elueris.Chalcidicho.Nam
charifti Chalcis urbs metropolitana eft in euboæa.Salio; 8e Qui duodeci erát ficut fupra diximus martis facerdotes: q p
us. urbé ancilia arma ferre cõfueuerát:faltáte
Galcis Cilla feruabantur:ubi etiam lituus conditus i&erathocbaculus Romuli incuruus:nam Jituus dicit 3 incorous:3 a fum
i
carmé canentes:ueteré mamuri memor:å. Sacrario, Vbi an

urbs mo leuiter inflexus baculus qui ab eius quo caniturditui fimıilitudine nomé inuenit:urait Cice,lib. diuina,
Lituus Hocautem lit&o utebantur augures ad defignanda in aere fpatia quæ tépla appellari uoluerűtunde templo
Ex tem tuuu tradit plutar, in utta Romuli. Bacculus ipfius Romuli cõferoatus in pallatino colle ufc ad gallos hicli
rem
Cicero aduerbiŭ augurale:inter hæc uero fpatia caprabanč auguria: qúo captarenf dicemus fuo loco, Fu

pora a qbus capta ícenfag roma fuit:fed tem

plo poftea eieĉtisa Camillo hoftibə iter altifimos cinez: cumulos illefus
Plutar, dř,că Vir.
ofa ignis confümphi Net iuentus é Eft é lituus:ur dicit fetus genus buccinæ icuruæ + qua g cecinerit
Et lituo pugnas ifignis obibat & hafta:ité ahbi.Ipfe qunal: lituo paruag fedebar.Sucein&tus one
Feltus
Virgil, <des fortunæ.ln qua ftatua Serui Tulii regis Romanos: eređta fuit,ldeo aŭt In téplo fortúæ polita trabea. Cú
perium Romanum amplum & fortunatum reddidit;hic enim primus fuit q cenfum ftatuitin urbe Roma, &ĝ quiim

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MIRACVLIS xx
Vod’ Qu claddieiHæc uirgo ueftalis fait quæ innocens cum ftapri accufataeffet:cõcientia freta deam Hifto
q rogavicuraliguo infigni miraculo faam oibus oftenderet innocenti:cum preces efudifet: & nauis in 1a de
qua dea confëderar longe abeffer a porta:nec humana u moueri poffet anirenuibus nautis: hæc dexce- claudia
ræ fax tantum impulfa fine aliquo adminiculo;eá fabegit in portú:quo uifo cunâti eam falfa fapitione libera Plinrus
runt:& tum demum inocentem effe crediderunt:& ita a futuro iudicio abfoluta:de qua Pli.de uiris :lloftribò. de ui,
Suetoniüs de.xü,cæfaribus:Liaius decade.ii.punici belli mentioné faciunt:& Oui.lifaftorá.tiii, ficat fuo loco illu.
monftrabimus:in capi.de iudicùs, Veftibulo.i.aditu;eft enim ueftibulum locus ante fores:fic dictus q ianvá Sueto,
veftiat : quåuis alii a ue & ftando dedućtú exi- Liuius
q ‘Vod quintæclaudiæ ftatuaí ueftibulo templi Meeta mad ai pelite y gar
= - s raadi i ra um: Cibel s quæ diuerfis noibus appellaba V ettr
,_ mfis deñ pofita bís ca æde ícédío ofűpta prius turmater deumicibeles:& rea, In foa bafi: Ta bulana
nafica.P,Scípióe X.L.beftia.lté.M.Seruilio &.L. fio fundaméto: nam bafis dicitur extremitas Bais
Läia cőfulibus ín fua bali .flämís intacta ftetit. calumnzæ in infimo pofita: nam å in fámitate Epıftil-
De Attilio» eeN EAR Aliquid admi.ci.no.at l
a guon buen no pormi pua
Ligdadmírationis ciuitati nfe Attilííérauiolæ poreuzinse
rogusattulít:q &a medicis &a dõeftícís morz Jéte flíma uiuus crematusé : fimnlis cå
tuus credítus:quűaliquädíu humi íacuíffer elatus: mia ptorio uiro tradif:ná celiú Tuberoné f-
poftg
ogoncorpuseíus ignis corrípuituiuere
COT EE EPEfe pclama
amA ties,
Perigfun&um
tradút, a Elatusshad
rogo relata Meffalla rufus&
rogã:ut cremareť
nít:auxíliumg; pedagogi fuíÇnã ís folus fbi remåfe< & bene dixit elatas: ná afferri proprie dici ca
rar íuocauíit.
Sed iå flamis circűdatus fato fubtrhaí dauer. Pædagogi:quia mos erar : ut cú cada Pæda
nő potuit Lutio quoq; Lamiæ prætoriouiro zqzuoz uertoi procen Aeaee ide a gogus
cé fuiffe fuper rogum conftitit. Externa. SPE eee pE arai
Væmínus admirabilia phereti Päphylízcafus cabulo græco quod fignifi-
facít:qué Plato feribit iter eosq ín acie credis cat puerú duđor:igiť pædago-
derāt.x.diebus iacuíffe biduog; poftĝ inde fublatus ma pan m eú T de momba
effetípofită
ípofı rogo reuexíffeac mira quedã tempore nore fuitapud
a n EEEE TOME
alexandrú cuius RENI nao
erat pedago-
mortis uifanarralfe. Externa. gus. Lutio lamiæ: hic téporibus
fuit Cici. &
f Edquoníãadexterna fumus trangreffi: quidã aro aton a a magna Cice,
athenísaed uir erudítiffímus
itflimusscacü iati
itü Tapídis
apidis capiz-apiy Amae coninn&tus:
Va minas ademnabilai Tinite
te excepiffet
speecat cærera oia f tenacilfima méoria retinéséi q nienter ad externa: hæc iquit miracula
lrag tãtūmő:quíbus pcċípueíferuíerat:oblitus é:dív quæ fupradixi minus miranda fuerunt
rű malignűa
5 E uulnus
S hoí aio Fpeulfiĝfide íduftría
5 feruEAEN A EA
> pofitos uiuere cognouerunt, E E A
At hic cuius ex
tatis fenfib{ eñ potiffímg locū quo maxie lærabaf plum ponitur cefas í acie per diesix,cú iacuit
acerbitate nocédi erupit : fingularé doctrinam hois fet deide biduo:poft elatus
& rogo fupimpoft
pleno inuidiæ funere efferendo:cui
fi ralibus ftudiis tus magna uoce: clamauit f uiuere& TEU
pfruí phas nô erat:utílíus aliquāto fuíradilla adita ureo aP ogo Taere
ma durare
nonípetralfe:ĝġ iãpceptaċorum dalcedinecaruiffe. widiffe narrauit, Fereti? Alii legunt pheræt pheræ
De Naufimenis uxore. gå melis eft fine dubio a ciuitate pheræ: nam
m Irábílíor ramé fequétís cafus narratio. Naufi Pher é ciuitas in'agro proquing pylo & fabi-
s maa nRa perioagaménonis:uel ut Srra.uult í meffania; Strabo
menís.n.athenienfis
uxor qui fili & fili fus Pheræ zát ingrad meffèniä agrú prinét, Bi-
duog:Ergo.xii.diebus exanimis iacuerat,
Ed quoniá ad externa: Athenienfem quédá philofophů narrat cü diu in ftadiis litterará uerfatus effet
f: ádeo ut excelleret:forte
incidit ut qdå caput eius lapide pcuteret:& ftatim fubfècuta eft res quidé mira
di&u:q litterarú. oblitus é cú cætera.tenaciter memoria retineret Pli.Ji.viinaturalis hiftoriæ: pec ali- POUS
ud iquit é æque fragile í hofe morbos & cafus iniurias atg ét metus fentiens:alias particulatim alias uniuer
fa:iãus lapide oblitus é Ifas tantū: X palto te&to lapfus matris & affin:ŭ propinguorűq; cæpit obliuioné. Ali
Us ægrotus feruos ét:fai uero nois oblitus eft Meffala coruinus orator, Dirú, Deteftaf quodámodo hunc ca-
fum Valerius quafi dedita opera fenfibus hofs pferutatis eú potifimú eripuerita quo uoluptaté maximam
capiebat. Dirú:quafiabira deoră pueniés, In aio potius & corpe:Pleno inuidiæ funere, Plenus inuidiæ fom:
fignifico mihi multos inuidere:unde dođtrinam litterarum a cafa maligno fublatá:fanus iuvidiæ plenum ap-
pellat:quafi dicat calum tam acerbum huic homini dođtrioam literara inuidiffe+ Quod auté dicit efferendo
perftat in tranflatione:quia fæpe diximuszefferri proprie cadauerum eft,
m irabilior tamé:Mirabilis qdé font fuperior cafus: iãa lapidis Iřarú dođtrinã amiferit fed hic q fequif
tmirabilior: Mulier quædam atheniélis c filios in adulterio depheridiffer: môltrr nouitate ponla loĝlä

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER PRIMVS
uocemg amifit.Mirabilior:Alii legant miferabilior:féd cum de miraculis traĉteč; melius ftat iram mirabiliot,
Inopinatiz uia nunĝ tale geğ cogitaffet,Confpeđu q uideret tåtum cos facinus admittere,Ad indignãdum:ut
ipfa quidé idignabunda rephédere potuerit.lli nephariú cõcubıtú ubi confiderarűt turpitudinem fuá:ğtúçg ne
phas cõmififfeñt:fibi uitam ademerút.llli propicia de quo di&urus fum donauit uocem.
Aulus Giles Samius Aulus gelius Samius ingt arhleta nomé illi fuit: cü antea nô loquens fuiffet: ob
gelius e fimilé df cám Joq cepiffe:nå cú ın facro certamine fortitio inter ipm & aduerfarios non bona fide fieret
fed forté nois falfam fubii aíaduertifletsrepéce m eŭ q id faciebat fefe uidere:qd faceft magnú iclama
nitat is oris uícalo foluto pomne ide uitæ
tPs nô turbide neg adhæfe locutus é.Tale qd NRuproíteruéiffetíopiatimóftri pculfa cófpe&tu: £i
dá legif de filio Cræf regis:g eŭ mutus uixif- prefés tépusadídignādū &:í poftead loguédű ob
feri falute pfis uocé recopaui : ficut i capitu-
Jo de pietate dicemus, Athleta, cer- muruit. Illi nephanü cócubítü uoluntaría morte pé
tamé:unde farűt. Hoc mõ fortűa fæuiés íis uítā huic uocéadéit
fignificat certatoré,
Egles:Declinať egles eglæ:ficut anchifes an- quãílla ppícía dõar. De Egle Samío mutoathleta.
chifæ uel egles eglis; Vocalis : de mūto faĝus
eft uocalis:ga uocem acgfiuitiná uocalis: dé q e Glesfamieathleta mutusquüciuictoriæ quã
moce uné , Epirotæ: ad diferentiamigorgiæ adeptus fucrat titulus & miä erípef idignaz
Leontini: de quo dicemus libro. viii. capitulo tíoneaccefusuocalis cualit. DeGorgia Epirota.
ultimo, Orgo:fuit admirabilis, Non tantó g Orgíæ quog epirote fortis &clariuiri origo:
Multi litterā håc corruptam efle exiftimantes
legunt non tátú ex ipfo genitoris rogo fed & í funef matris fug utero elapfus ínopíato ua
Cunas afiecutos:g ab intelligentia huiuftemõi gitu fuo lectū ferétes cofilteř coegit:nouñ fpectacu
dicédi generis abhorrent:nô tantú.n.elt quod lá patriæ præbuít:nó rãtü ex ípfo genitricis rogo lu
græce dř «i.ferme ita poft lucé fuper-
fiuo adıiciút fed: ergo hoc dicit ferme ex iplo é cunas alfecucus codéeni mométotpis alte:
genitotis rogo uit & cunas affecatüs ga page raíā fato functa parit:alter ante elatus g natus eft.
admodum fuit quin rogo fupiniicer: teg De quodam Iafone,
puer wagitú ederer:& reĝe gdé:qd eft.n.ferme d Iuiefortūe uulnus pheræo lafőiqdäexitij ei>
Cecidit:mfi tantum non cecidit:page abfuit gn
caderet
& eft peculiare di&ú Valerii quo fre- cupidus ítulit. Nå quūíterífidias gladio cã p4
Vomi quenter unif, Vomicá uomica pprie dř ulcus cuflifer:uomicãg a nullo medico fanaríi potuerat
cam Jatensa uomédo:quia ruptú euomit fanić,uo- íta rupit ur hominem peftifero malo liberaft.
No. mica fcãm Nonii marcellú locus et cõcauas
Marcel, & uetuftate ambefus fcåm alios genus apote- De Simonide.
matis:per quod emituntur uilčera. e Q Żuædijsimortalibə acceptus Símonides:cu
q Væ dns Hic eft ille Symonides de quo íusfalusabíminėtiexítío deféfa ruinæ quoq
fupra métio faĉta eft in ca „de fommis: fubtracraé.Cenãtí.n-apudfcopãicranoma:gd efti
g nauigaturus p quieré mõitus eft; ut corpus
Inhumatú fepulture mandaret:qå ut faceft cö theflalía oppídū:nūcíarū é duos iuuenes ad ianuam
filio nauigandi fapfedit:& ata naufragiú euafit ućiffe magnope rogátes utad eos cótínuo;pdirct:ad
qå paffi fünt cú qbus nauigaturuserathúc igi
tur dicit beneficiú quog falutisa diis accepi quosegreflus neminérepperitibíi.Cætegeo momé
fequos Caftoré & pollucé fuiffe creditú eft:cú toréporis trícliníű í quo fcopas domino donus epu
enim apud fcopá cænaf: & oés dıfcűbentes iå labag collapfum:& ipfum & oés cõuíuas oppreflit.
in medio cõuinio cõfbinfét núciatú é duos 1u
nenes uenifle q Symonidé allocuturı uocarét ille egreffus dú rit iuuenes illos § nulli erát:ante oftiŭ;iterea cæ
Solinus naculum ubi epulabanć corroit:& qui in eo cenabant obruti font, Solinus uero de memorabilibus módi non
intelligit Symonidé;fed pyndag poetå lyricú:q ın honoré pollucis & caftoris carmina feriphit, Dicitn.Pynda-
Ti lyric e cõuiuii loco cui imminebat ruina:ne cú cæteris interiret:forinfecus Caftor & pollux uocauerunt in
Cicero fpeđtantibus uniuerfisiguo effe&tú eft ut folus impendés piculú euaderet.Ci.li.de oratore.ii.gfam inquit habeo
{ymonidi ilh chio qué primú ferútarté memoriæ ptuliffe:dicunt enım cú cænaret Gramionæ in theflàalia Sy
monides apud Scopå fortunatú hoiem & nobi 'cinifergid carmé qå in eo feripúfiets n quo multa ornádi
Quiti caufa poetas more in caftoré fcripta & pollucé fuiffent: ferát nunciar Symonidi:ut pdirer suuenes ad ianuá
feopas ftare duos quofdå qui cú m: nope vocarér;forrexiffe illá pdiffe:uidiffe nemıné:hoc interí fpacio cõclaue illud
Plinius iubi epularef Scopas cõcedi tuina 1Pm cú cognatis oppreffum interiffe, Sequié deinde quô arté memoriz
Memo» inenerit, Hoc idem teftaf Quintili.li.xi.de inftituora,ubi multa alia tradit:& in primis difenuoné effe iter an
tje Ĝores cui carmen illud feripru fuerit:Scope'in alis quos commemorat:& cuius fuerit domus Pharfali an Sco-
artifi- pæ?Itein dicitfibi uderi fabulofa e rídaridis.Scopas aŭt ut Pli,refert fuit ét fculptor marmoreusicuius opa
q & ubi romæ idé P! tradit. Symo. Hic primus furfie dicitg memoriá artificiofam inuenit. Exitio de
g

ciofe
inuétor prer illud corpus qå fepulturæ mandauit. Trichipiú:cænaculú:a tribus leis ftrans ubi epuları folei
Tricli- dici aút tricliniĝa tr: Jeđhisirtes eni lecti fternebantur:in quorú uno dominus epulabațur
nium in altero uxor cum reliqua eius familia affidebat; in tero uero amici & reliqui g foperuenifent nam tres më-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MIRACVLIS
fæ apponebantur apud maiores:& iuxta menfas totidé thori ubi difcumberet hti luue:primo finge loco xxi
difcumbere isffus: & fubdit: Tertia ne vacuo quo tu: June:
ceffaret
tili loquens de hoc fimonidezait Vix eo limé egrefo culcitra leĉo;ergo tricliniű locus ubi cõuiuebanf:Quin
triclinig illud fuper conuinas corruit, Cice.uero eundé lo nalis:
Quitis.
cum traduxit cõclaue dicens:Hoc interim fpacio cõclaue illud cõōcidit, Aliquibus uero aliis diftubitoriú magis Cicero:
traducere placuit:&ta triclineo architriclinus dicif pricepscænaculi,
nit. Necterraad id ¥ ruinam fobterfogit beneficio deorum, Nec mare ppter id g naufragium eona tidi Archi
On inuitus:Liprote eft cú minus dicimus & plus fignificamus:NS inuitus liben me. Ceciniffe au-nus
des ficut Simonides q verfi audes pollucis&
Q uid hac fælícitate locuplətius quãnec marenec caftoris cõpelxusé, Numé obtrectafle:inur
terra feuíensextínguere ualuit. De Daphaníte. dia quadå pfecutum eé.lnuidia é minoris ad föidia:
a Oníuítus huic fubnećđto daphãité:ne qsigno verfus maioré:obtrectanio eft inter pares : uel Obtre»-
Obtrectaffe: utupaffe:ut obtreĉtare fit aliquéðatio.
retğtü ínterfucrít cecinifle deorä laudes X nu cú inuita maledictis lacerare, Sophyftæ:gui
men obtrectaffe. Hic cü eius ftudii cét cuius pfelfo aftutis & argutıis fuis id qå falfum èft uerom
res fophykte nocãťieptæ & mordacís opionis apol ońdere nitunf.Sút gf cauıllarofs & ahos: r
líné delphís írridédí că cófuluít: an æquü íučíre pof monúdicaf:ĝli molefti interpres qå nomé ĝuis a
emulator fapiéuæ:tamé nőnunĝ
fet:quű oino null habuiffet: cuius ex oraculo redz p fophiæ & fciæ calűniat ore accipitur: 19 ui
dita uoxé íuétuę equű: fedut co pturbatus piřtíde delicet apparéte nō exiftéte fopho ; feptæ:quia
quűiocabűdusğfi delufa facra {ortiü fide reuerte ea å dicuné fp p cõtrariú iterptané.Ineptus át
ref incidití regem Attala fæpenumeroa fe cõrume dfhabet:hoc qui nec rei nec tpis loci nec plonæ rationé Ine
é nulli rei aptus eft, An equú íueni ptus:
liofis dictis abfenté laceflitum + eíufg iulu faxa cuí re poffet:hæc erat calliditas:ut fiue refpõderet
nomen eratequí precipíitatusad deos ufq cauillanz iuétug ill eguú eé fiue nô:deus oino delufus.
dos dementis anímí íufta fupplicía pependit. efe viderefiná íi refpõdifer inuenies exiltima
bat fe decepiffe numé:qar inueniri poflit gå
DeRege Philippo. non fir amiffum, Si uero dixifiet non inuentu
e Odéoraculo macedonü rex Philippusadmo7 rú:itridéc edebat poffe irrideri q ipfe mdelicet
nítusuta quadríge uíoléría falute fuã cuftodi feiret nô pofle inuenire quod nô amiferit. Sed
ut eo pturbatus piret.i, exequo dieđus peeps
ret:toto regno diliūgí currus iuflit eūgs locã g í boe pibus, locabundus ; iocáti fimilis uel re ue- De no-
tía quadrígiauocać Íempuitauit + nec tamédenűcia ra iorans:nofa.n.in bundus definentia non fi mini
tü pículi genus cffugit:nã paufaníasi capulo gladii militudiné fed rei effeđtü figmficant:vt fentit bus.
Valla.Attalū:regé Afiæ.Saxo:mõte: ná faxú P in bun-
quo cumocciditquadrigam habuit celatam. monte Vir. Sax: de uertice paftor. Cauillan
De Calano. dus
dos;ad cauillandos non tantú hoîes fins aigu- Valla..
q Væ tã ptinax neceffitas ín patre & filio alexãv tiis fed enå deos,Cawillari eft proprium fophi- Virg.
dro cõlimilís apparuít.Siquidé calãnus indus ftarumiponitur etiam p calúniari & deridere, Cauil
fua fponte feardétiffimo rogo fupiacturus:ínterpel lufta fupplicia: meritas pænas:gaillú Atta
Jus ifto quidem affecit fupplicio.
lari
e „ Odem oraculo:ficut illi ueg
prædixit
appollo ita quo¢ philippo Macedonum regi:hic cum quereret ex oraculo qua morte periturus efet: relpõlum
accepit ut quadrigas mtaret:tú philippus ġdrigas oćs ex regno fuo iuflit amoueri: locus ét qui ġdriga appella-
batur ab co ftudiofe uitabatur:fed nulla potuit rõne fata uitare: ná occifus eft a paulamiæ adolefcenus gladios
in cuins capulo ädriga fuerat infculpta:hac át de cå dicif paufamas occidiffe philippú
moclé quo paĝo fibi poffet gloriofum nomé cõparare relpondifle df:fi wig nobiliffi:g cu fterrogaffer , Her
terius fentit:fed aliter lofti.dicit.n.g philippus macedonú rex jam ætate pueđtiori regismú attali
occidererhoc át Va-
tarcus dicit filiam Cleopatram uirginem olipiadi fopinduxituxoré:gă qdé ılla grauiter ferés cúfororé:ue l ut Plu
Alexádro filio. Plutar,
iá cú df iniife e5filiú cõtra pbilippú.Forte xta accidit ut Attalus
cú cleopatra filia cõuuú celebraft: ad qå Pau-
faniá adoleféré. Íuitarűt:g cü uino paulo largius íuitatus cét:eo turpiter abufi
fűt
oés,adoleftés poftğ refipuits
& contumeliá ĝ p uiolentiâ paffus erat Tecognouit fæpe de iniuria ad philippum congueft
Paufania us eft,Ille iocabúdus
m dimittere hic uchementius idies de ea re inftare:cupè tantá niuriam uleifer:fe
siffet Alexåder apud eú cõġftus é de hac ıniurjarille df græcæ 1íbicú verfú d cå forte ĝdá occur-
pnuncialfe:eŭ qg dedit:eú g accepit
fiiterfice:qdét fat é nå occupat anguftiis philippú itráñtu obtrúcat:de quo latis í c3,
C dicemus:fed in eo miraculú fuitp gladio øccidit qui quadrıgá impreffam habebat de cupiditate glonæ Mors
g Væ tå pertinax:Cum Alexander dariú uiciffet & babyloné fubegiffet ın capulo, phiiip
: audiuit
nofophyftæ exercerent:dicebantur autem gymonofophiftæ nudi philofophi:ideoin india effe qladúgympi
guia dicerent naturá autem nudi uiuebant regis
omnibus rebus humanis puidıffenec qeğdeeffe voluifteiquéadmodum igif cætera aialia ppaufa
his contenti efent:quæ fibi natura fuppeditafiet:ita hoies uitá f få informare
tura dediffent nquirerentihi philofophi erant:qui fammú bom ú in uoluptate debere: ut nihil præter qå ets na- mam.
ponebant:fummuú malum in do Gym
lore Hos igi uidédi magno defiderio captus
hoc maximá familiaritaté inioit Alexáder: & efteú alexander: & Tt er
@cú adduxit:fe d
cæteros Calanus quidá ftare audiebaf:cum nofo
cum åno uræ fæ. Ixxniad cos dolofs forte phyfte
d ü

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER- PRIMVS.
peruenifer üt eos ulterius ferre nô poffet nå aluo uexabatur:rogum fibi ftroxit:& aurea leđtica fuperimpofità
incubuit ftramentus opertus ut eos aufugeret : in:qbus fummú malú ftatuebat deinde macedones obfecranits
letiaæ dié cú rege fimul potátes exigerét : qué paucis poft diebus babyloniæ ufus fe dixit : atq ita bre-
å Alexandri morté pdixit:q babylonie piit:ficut fuo Joco dicemus; Aleander uero mortuo calano cõui
wa celebrari iuffit:fed anteg moreref:eum rogauit:fiqd vellet ut:dıceret:q nihil ahud refpõdifte fer mifi te pro
Cicero pediem babylon:e uidebo,Čice.li.diuinationis.i. Calanus indus cú defcenderet in rogű ardenté:o Pclag inquit
difcefum e uita;cú ut herculi cõtigit mortali corpore cremato î lucé aius exceferit:cúg alexáder eŭ rogarer:fi
yd uellet ut diceret:optime ingt ppedié uide-
bo te:gĝét cõtigit rurfus de hoc calano men- latusabeoquidautmandaret:autdiceñueller breui
Strabo tioné facit lii.tufcu.ĝftionú & Stra, in defcri inquit teuídebo: nec idfine caufa : quiauolūtarium
puone indiæ plurıma de his. gymnofophiltis
arg calão, Tyrus;ciuitas phenicæ inter omnes eiuseuitaexcelfü rabida mors alexädri fubfecuraé:
memoranda tefte Curtio. De quodam remige.
Vid illa nõne ga a propofito. difcedere D Egíiosínteritus magnitudine miraculi remigis
q videbaf redit rõnem cor hec uideãtur cafus quat quemí littore E orum fentinam
fopioribus fimillima, Nōne ludibria:
ga natura in corpibus humanis quodámô lu- hauriété cū e naui fluĉ&tus abíeciffet: altero latere re
dere ufa eft uoluifie & noua dam facere.Cæ perculfum contrarius fluđ&tusín nauéretulit. Ira mi
fuerút, Ná &prufias: Polt pfauioné fegč nar feri fimulac fælicis cóploratione permixta fuit graa
terű quia a natura pueniunt; & fter naturam

Tatio eorŭ ġ a ratura fuere aljena, Osequa- tulatio. Deprufiafilio regis Bytiniæ,
Solinus liter extérú:os unů uno tenore côtinuatů, So; q Vidillafnőneludibría naturæicorpíbus hus
Jinus:gddá cú dentibus pcreantur, Gn.papi manis fuiffe credéda funt tolerabilia qdézguia
Tius carbo:ut, M.Curio dentatus ob id cogno fæuítia caruerűt: cæreg & ipfa miraculis annücrãda
minatus:quidå ét uice dentiú cõtinui osar
måć foliditate qlé filiú bythinioge rex Prufias Nā & Prufiæ regisbyrinniæ filius eodé noie quo pf
búir, Abbreuiator:Prufias ingt rex bythinia p luperiori ordine détiú unG os eĝliter extëtü babu
oium humıllimog fautor atg uitiogia Nico ic nec ad fpecié deformé necad ufum ulla inpartein
mede filio; adiuváte artalo rege Pergami occi-
fusé hébat alıú filiŭ:g p fupiore ordie denti commodum. Defilia Mitridatis regís.
Plinius enatú babuiffe unő os cõnnés dř.Pli.livii.na m Itridatísuero regísfilia dripetie laodice regi
tu.hi.Alig uice détiú cõtinuo offe uno gignű nænara duplici ordie détiü dformi admodū co
tur ficut Prufiæ regis bithyniog: filius fpma
pteoris, Ad ufum;ad utendú; ná ita commo mesfuge patrísa põpeíodeuiĉtí funt. De Línceo.
de epulabač:hicut cæteri q in plures ptes diwi n Ecillíiusgdépuæadmirationis oculi : qué cő7
fos hént dentes, Mitridatis:regis poti hoftis ie lumínü ufü efle:uta Lilybæo
po.ro.ad qué debeliandú prio Sylla:deid2 lucu portu carthagínenfiū egredientes claflesítucref.
Tus poftremo PS.mılus é:g bellú illud confe-
cit Hüc igič poft pfligatú exercitú fugiété fi- o Culíseius admírabilius Ariftomenís mefení
Cicero liam hanc cõmitatá foiffe Cice,dicit. cor qäatheniéfes obeximiã caliditatéexe&tū:
n Ecillius qdé paruæ admirationjs. húc
Solinus „ _ Soli, Strabonem noíatum fuiffe tradit pilis refertū ínuenerunt:quű eŭ alíquotiés caprü &
Varro Ué Varronis teftimonio cétú trigintaquings alturia elapfä cepiffent.
- millia paffuú pípexife dicit: folitúg exeunté DeAntipatre poeta fidonio.
a carthagine, clafiem punicå numerúg nauiú e T poera antipater fidoníus omnibus ãnísuno
ex libitana fpecula mamfeftifime notare : qd' tantűmododie quo genitus eratfebre íplícas
Plinius ?4é teltat Pli.li.vii.natu,hifto , Ci.tradit iliadé
očm ita fubuliterí mébranis ad hoc feriptam batur:cűqg adultímã ætatem perueniffet ; natali fuo
urt tefta nucis clauderef.Oculis , Hunc linceis certo illo circuitu morbi conlumptus eft.
De Iyn Oculis fife dicút, Alilybeo portu.f'Siciliæ; De poliftraro &híppoclide philofophíis.
ceo Ly- På lilybeum pmontoriúeft Siciliæ : multum
libeum 4ta Sicilia ad carthagınem diftare df:& ut tra- h Oc loco apte referant poliftrarus & híppocli
dit Solinus cé:um trigintaguing milia paffuå des philofophí eodé díe nací ciufdéğceptoris.
interíùnt, Admirabilius arıftomenis;athenié
fes cum meffenis bellum graue & lõgú geffere; meffenioge dux fuit Ariftomenes:g táta calliditate fuiffe dii
t fæpeathenienfés deciperet quos: fæpe urbé ingreffus:& aliguádo captus: atg in vicula cõieĉus calliditate
faa aufugerat:qå cú femel atg yepe & tertio fecifferconftituerát athenienfes illum rurfus captum interficere:
qäetiam facere:féd admirati uerfunä hoís uoluerút ejus capti & occifi cor ingrere:qå execto corpore pilofum
inuenerunt, Pilis refertum:nam qui pilis habundant folent aftutiores effe,
T poera antipater:Hic quo die natus erat codé femper febri laborat ofbus ãnis:& cú diu uixiffe:poltğ
Zratis fuæ répus deltinatú appropinguaffet: eo die & eodé gencre motbi confamptus eft. Patrimonit
poflidédi:qa cõmuniter poflidebár patrimonia a partibus reliĝa:& ex his õmuniter İpenfas faciebát.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MIRACVHIS
fudiorum quibus operam dabant, Tá æqualé:Quis inquit hanc concordi &amiciti3ad focietatéxxiiideo non
triboit? Li ur in filsa mitridatis. Aur i rege.fiprufia., Viris eruditifimis; Philiftrato & hippoclide.
Jn uate. tipře, Hoïe fortis ignotæ.(Strabõe:g tá íacutacutå acié huit, Ois bone:qa ex natura bona & mala
oía cõparanť fdm philofophos: fciam:quog Plato priceps é g dicit:nihil nifi ex ante fubieĉta natura, pcreată
é:qda natura religiôe alienů é&nå deus oía €x nihilo creaus : fed naturá poffumus accipere naturáté : & non
B naturam naturatam, Nec ipla quidem:ne dum philofopl hi qui rerum natural fcientiam habuerút.
On magisiNS magis ingt rationė reddere poffem:cur hæc miracula in eiufmodiiumhominibus narut
uoluerit.. Quam qui:pró quô. Sılueftresefleca-
Epycurí fectam fecutí:patrímonii ét poffidendi aléz præas:Pli.lixxv.cernas non pras dicit. Sim Plinius
dægfeholæ cõmunione cõiunctizeodég; momento piicius ingt ceruæ mõftra uere elaphobofcon:
temporis ultima feneđtuteextincti:tã æqlé fortunæ değ diximu s.
ké helxinéa partu di&tam:often
dere ut indicauimus;ditamum uulneratæ co
pariteratg amícitiæfocietaté quis nô iplius cælefti paftæ ftatí decidentibus telis:ná Ii,viii, dixerat
cócordíæ finu genítã:nutrítam & finítã putet.Q ua diĉamú herbam extrahédıs fagittis monftra Dia `
propter hoc aut quaræ potiffimum fueric żauti libe uere pcufli eo telo paltugs eius hærbæ eieĉo mus
xis potentifimíiregís:autín rege clariflimo:autiua Capre :funt capreæ Gilueltres & capreæ dome perba
ftica:fed in Creta caprea filueftres cofixæ fa- E
teígeníí florétíszautí uiris eruditifimís:autin noie gittis fì möpericulum inftátis mortis euadere.
fortis ignotæ:ne ipfa quidem ois bong malæg; mate poflint per fe ad diĝamum hærbá cõfugiút:ğ
ríæ fecundaartilex natura rationé rerum reddiderit. guftata & tela& uim ueneni repellunt:qå qdé
n „Onmagís ġqírafilueftrescapreās creræ geni
afecreta ädá natura rône pficifciť auxilium
diami, Dıctamus penultimá pducit, Virgi, Virgil,
tas tãtopere dilexerít quasfagíttis cófixas ad Ixi, Ditam genetrix crætea carpit ab ida,
falutare auxilium herbædictamí tätū nő fuís maní Tå iferme ingt ipfa natura
fais manibus eas dedocit ad remedium diâta-
bus deducitg effecitg utcőceptra ca cõtinuo &tela mi faluberrimum,
& uim ueni uulneribo refpuér. Auti cephalia infula in cephalia:Plilivii. Concept a:comefta, Aut
Conftat in lufitania cit⁄
quűoia ubig; pecora hauftu atq; quotidie recrečtur ca; ulixiponem oppidum & tagum amné eĝs
îca pecudesmaiore pn åãní ore aptoexalto utos fauonio flante obuerfas animalem concipe
re
Ppiritum:idg parta fieri & gigni pnaciflimú;
zecípientes : fitim fuã fedare reftíitucrit. Autquappita fed triénium uitæ nõexcedere; qg
Crotongæí templo Iunonis Laciniæaramad oés uen tus Auguftinus confirmat lib.de ciuta,ét deibea-p B.Aug
tosímobilí cinere donauerít potiflimä . Vel quare equæ uidelicet ore aperto uentos excipientes
alterãí macedoniã:alterã ín calenoagro aquã proz concipi ant:unde Virg. Sic oés uerfæ in zephi-
rú (tant rupibus altis:exceptantg leues auras; Virgil.
príietaté uini qua hoies inhebrien? poffidere uoluer & fæpe fine ullis coniugis uéto grauidæ ! mi-
rit? Nonadmíraríóe iftafed memoria plegui debes Tabile diétu, Solinus:la proximis inquit uli- Solinus
mus , quum fcíamus recteabea plurimum licentiæ ipponis equæ Jafciuiunt mira fecúditate : ná
afþirante fauonii uento concipiunt: & fitien-
uendícarí penesiquam infinitus cunđta gígnendi la tes uiros aurarum fpiritu maritantur, Varro
bor confiltit. quog dicit:In ulteriore hifpania uerno tem-
~ De mirabili magnitudine & longitudine ferpentis. pore equas nimio calore commotas contra fri
a — Tgafupraufitatā róné excedentía attigimus gidiores plagas & uentos ora patefacere ad fe
dandum calorem & eas exinde concipere: ede
erpétis quoga Títo líuío curiofe pariter ac fe teque pullos licet ueloces : diu tamen minime
cunde relatæ fíatmentio . Iseníaitin Aphrícaapud duraturos. Ex altoiquia in edito loco confi-
bragadam fluměé tantæmagnítudínís äãguein fuiffe: ftunt:ut uentos cõmodivs capiant, Vnde Vir. Virgil
Stant rupibus altis, Aut Hoc etiam Solinus cô Solinüs
ut Attili Reguli exercitumufuamnis prohiberet: memorat ; tcmplum crotanæ effe Iunoni cõfe Cro:ô
cratum cuius ara expofita eftapert
oaeri t ita
utab omni regione uenti perflantesin eå fpi Opp’
rare poffinti& tamen illic cinerem facrog imobilem permaner re. Quapropter: Nec etiam rationem reddide
zim quå obrem natura uoluerit, Crona quæ eft
gres Vicentiæ, In caleneo agro a cabus:qd oppidăciuitas
elt
calabriæ:& eft genitiuus aduerbialiter poficus:ac fi di Cales
in campania dictum
homines inebrientur son fecus acfi uinum bibiffent, Licétiæ plurimum pluraliter hæ cales calium. Quia Spaa
uendicari:
ftiner;hic debet aliquanto plus licentiæ fibi cæteris affumer, ergo cú tantus fit naturæqui plarimú laboris fub- }
labor:ut per eam cúcta
gignantur:non mirandum é fi dum uires fuas oftendit tantå bi licentiæ uédicarzur pleraq faciar ;quoge cám
hoïbus ignotam effe uelit, Gignendi:de natura naturante intelligit: Íi uere intelligitarinatura matorás de” } airs
uselt, Atto liujo:Hoc miraculum Liuius narrat in fecunda decade fedprimi punici belliquā nosamifimus, Au
Jus gelius liyi.ca,iii Tubero inquit in hiftoriis feriptum reliqt bello primo punico:Attilium Regulam confa/ Ageli:
lem ìn aphrica caftris apud Bradá fumen pofitis præhiá gráde atg acre fecife aduerfus ferpenté inufitatæ im-
manitatisicíq; magna totius exercitus confli&tione:baliltis arg catapultis diu oppugnatú:eiufg interfe@ti
lon
jii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECYNDVS AA
plinius gum coriú pedes centum & uiginti Romå mifife.Pli.li.viii. Nota eft inquit in punicis bellis ad fumen Braga
Braga dáa Regulo iperatore baliftis rormétife ut oppidú aliquod expugnata ferpés cétű uiginti pedű longitudinis
dañu. pellis eius maxillæq uf ad belló numårinű durauere í téplo, Apud bragadá fluuið:q pter Vticá labif å diftat
triginta milia paffud a carthagine,V fu ånis:qa nō audebát appropinģre miles fuuio: ut aquå ide haurirent,
Voluminibus:ga lõgirudie c1udæ corripiebat milites plures & ita illos pmebat ut necaret, Eliis diffipa
tis:laceravis. Telog i&u.ná tela í eŭ cõtorta penetrare nö poterát. Baliftarú tormentis , machinis qbus faxa
balita maiora mittunť:feá hoc loco balita fine dubio uidef fignificare faxú maius që machina mittit :& dicirur ba-
hfa aiaciem
do : unde lectú eft ér baliftas praep multifg; militibus igenti ore correptis +ícõpluribus
1xx.librarú faxa:unde hoc loco fequif filicum i irela aaa t
crebris &t ponderofis uerberibus (dcõcutiente;
græcisaccipiť ptorméro mæma
balitaa Eee
3d ultimü
ne A E RE
baliftarü tormétisundig; penta liticū cre
e
in qu figmificatiôe fæpius iuentăé apud poe bris & ponderofis uerberibus pcubuife: oibufg &
Onidi- rasOur-fii.de mftibus. Quam graue balte cohorribs& legíõibus ipfa carthagie uifam rerribíz
oLucas cguádá
pere jacéte
e accepilfe uf:com
o ait. neg.n.folisN OEOTE: zarg ét cruore fuo gurgitiboibutis
T corporifgg
nus excuffa
R lacertis Láceasfed
E élo baliftæ
A turbine ía étis peltifero afflatu uicina areg t + roma
regióe polluta
Tapta, Procubuiffe:
poitġ tandem tranfiixa na ide fummouífe caftra:dicit belluæ corium.c, x,
fagitta occubuit. pei ongum ín urbe miflum.
Valerii maximi liber primus feliciter fini, POTUM longumínu:
Etufdem liber fecundus incipit& primo de E
Inftitutis, Valerii Maximi Liber Secundus,
lües& E anA De Inftitutisantiquis.
znum: Incipit nunc fecundus a
Īiberî quo ferme hæc oía con lues & præpontes naturæ re
inenč.lnftituta maiorum: di- goum fcruratus iniíciam ftiz
militarıs:ius triúphan lumtamnoftræurbisqua cæ
itas Facit at prationé:ġ nosPOE
reddit artécos +cú terarū gentium prifcisac me
fmorabilibusíiftitutís
oftendit quibus primo de rebus di&arus fit: tius . . Opus
Op!
videlicet de inftitutis maiorä quæ ad id perti plelt.n. cognofci huíufcæuitæ
nenturuitæ noftræ præfenti corú exemplis quam fub optimo prícipe fæ
lere poffimus.Captat infuper beniuolen licem agímus:ġ nam fuerint
tiãab imperatore Tiberio:că dicar:ọ fub eius
perio fæœliciter uiuaf;ac cõfirmádú (tatú pra / elementażuteorum
a quog;q re
exépla hæc pficiuat, Vut uero tráfici fpeđãus alíquid prefentibus
re rhetorico: quib de rebus dixerit: & moribus profit. De Nuptiis
de quibus diurus fit breuiter oftendit:poft Pan rA T E
inquit de ptáte naturæ fuperiori capitulo dixi udanriquos nô folü publice ted ét priuatim
mus:nűc de prifcis iftitotis dicere incipiemus a nihil gerebač nifi aufpicio prius fumpto quo
Sunt át inftitata:mores ratione & confilio ex more nuptiis érnunc aufpíces ínterponun
Dives probati, Diuestriumgenerumeffehoc loco u = ean foe oerere deierint si n
triú ge- EIA nidemus: finia uero a dite inuenisne, 1*9 Fuis aulpicia petere defierint ipfo tamen noz
nerjé Tnricá Rilú:feribere inapiá:nå inicere éímit Minc ueteris confuetudinis ueftigiaufurpantur.
Iniicio tere:iferere: iponere:ab ın & iacio; quafi intro
iacere. Iniciare uero îbuere:Anâificare:inouare:hoc loco inùicere incipere fignificat:unde iniciú pricipiú. Cæ
Initio terarum:ġa nő domeftica folú fed externa quog cõmemorabo. Sub optimo principe.f.tiberiomec fine adu-
latione hocdicit. Eleméta:principia:unde quartuor eleméta rerú oíam primordia philofophi efè uoluerunt:
ab his gignerenf cú&a:& i6 p fimilitudiné cuiulliber rei principiúnô abfùrde dicimus elemétű. Præfenti-
Bus moribus : nå vetera exépla pfentibus auđoritaté pftantnam quåto maioris auĉoritatis effe uidebuntur
hi a quibus hæc documenta managerint:tanta co etiam nobis uidebuntur efle fanđtiora,
Pud antiquos:Hoc inftiturú apud Liuiú li.i,plane dignofci põt:ubi dicit: nö prius regnŭ acceptů fuiffe
a a Numa Põpıilio fecundo Ro.rege § deos auipiciis ille confuleret.Is.n.in loco edito afcendens lituo fpa
cia defcripfit in cælo ab oriente:ab occidente:a meridie:a feptétrione:prolpiciens quantum oculi ferre
Aufpi- poterant:& partem ab oriente appellauit anticam:ab occidente pofticam:a meridie dextrá:a feprétrione finiftra
cium deindecum operto capite fteriffer:animo concepit:quæ aulpicia & qua parte mitti uellet:quibus -miffis conti-
Lucas nuo rex creatus eft & in regnum acceptus, Aufpicio:ab afpeĉta amum: œ propter earam afpeĝom intellige-
nus batur quid placerer difpliceretucdiis. 1pfo tamen nomine:quiex eo œ aufpices appellantur tametfi auf picia
Ppetes non petant:apparet tamen cos aliquid ex confuetudine maiorum qui omnibus in rebus aufpiciis utebantor re
aues & tinere, Vnde Lucanus in receptione Martiæ Catonis ait.Contentigauipice bruto, Aufpica ab afpiciendis avi
ofcines bus:ur dixi fiue præpenbus fiue ofcinibus nam præpetes aues erant quæ volatu fuo futura pnunciabant:oici-
nes uero quæ non uolatu rantum;fed etiam garritu fignificabantqua inftare uiderentur,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 < ~DEINSTITVTIS xxv
Oeminæ:Hoc inftitutum fatis abhorret a cõnetudine noftra & indecog eft at uiri conantes recubent
£- quá confàetudinéadhuc græci feruant:cubito.n.tnnixi fiue proftrati& iacentes epulant. Sedétes: Viri
qdérecubabát ftratımulieres uero fedebãt.Legiťin uita Catonis p paulo anted fe Vticæ iterimeret fe-
dés cænauerit quéadmodăú poft civile bellú cõfueuerat:ná ante nili cú dormiret femp ftabar uel nang iacebat,
Coænitabant:quia ut refert Seruius & Iuuenalis teftatur;apud maiores prandia nô fuerant in vfa: unde luae [utenā,
malis:Quis fercula feptem fecreto cænauit auus:& funt qui dicant primú qui prandi cõfuerudinem 1n urbem
Romanamintroduxerit:fuiffe Mariú propter illud carmé:Exul ab octaua Marius bibit ego ueroante Marium
& Prilcú & Antipatrem prádia in ufa fafie le-
£: Oeming cumuiriscubantibüs fedétes cæníta -giPlini.libxxxiiubi loquif de. Qu.Elio tu- plinius
bant$ q cófuerudoexhoíum
> EA
cõui&tuaddíuina
S
?&0Pe-Lpauli genero.Qu.Eliú inquit cú le-
gati ætholog in cõlularu prandentem í fictili
penetrauit:nam IJouísepulo ipfein le&ulā: Iuno& Bus adiens iniit A argentea non ac
míneruaín fellasadcænã inuitabantur quod genus cepiffe.Cöktat
aút húc Elium multo ante fuif
feueriratís
R ærasnoftra a diligentius í capitolio ĝ í fuis fe § Mariú. Conuiĉtu iam téporibus Valerii
r p
domibus feruacuidelicet quia magis ad rem ptincta, hæc conluerudoa fenfim
pinesled a O aboleuerat
EROA apud ho-
dearum g mulierum difciplínam contineri. aŭt epulú iouis qã alio noie lectiRerniú dices
q Væunocontentæ matrímonío fuerãtcorona baf in cpielpetkins tribus leđãulis conu
: pudícitiæ honorabant.Exiftimabanr.n,eã pz "4 apponebaf tribus diis;ioui:
c 3 la neroæ:uel ur tradit Liuius:fex.ut paulo anfra. Liuias & miz
iunoni;
cipue matrong finc
fide era
ícorruptū efeanimum; Jupiter uero,ifimulachra iouis
s tatuebaiur
quí poltdepolitæ uirgínitatís cubileí publicū egre in etulo recubans: Iuno & Miverua in llis
diA nefcírer:multog
e z matríimoniox
FIARA
experiériã qfi legi <onfidebant;led appofiris epulis nō ipfi di fed
fepiem.epulones conuiuia celebrabát, Quare
tíme cuiufdam íntem; perantiæ fignő eflecredentes: autem inuenta fnerint lectifternia Liuius T
De Spurio fcarbilio X uxore. docet; Dicit enim grauis peftilenfg omnibus { ecty
r- Epudiú interuxoré & uig a conditaurbe ufq animalias a excepit premioj infanabi- ftermiú
7 z e a ji pernicie quando nec caufa nec finis inuenie.
ad cérelimä &qnquagefimű annü nullä ínter pkarjor syet ex Emra konio adi HS
fant duumusri facris faciúdis leđtifternia túc
primum in urbe Romana fađta: per dies octo
Appollinem.Latonamgs:& diana Herculem:Mercurium atg Neptunú:tribus ğ ampliflime tă apparari po-
terant fatis lectis placuere:priua "quoq id facrum celebratú eft tota urbe patentibus ianuis ; promilcuog
uft rerum oium in propatulo p: notos ignotoíg paffim aduenas in hofpitiam duĉ&os ferunt : & cum int-
micis quoq benigne & comiter fermones habitos iurgiis & littibus temperatum:uinđtis quoq dempta in eos
dies mncula:religioni deinde faiffe:quibus eam opem intulıfent uinciri; Auguftinus quoq de ciuitate dei de Au, de
his mentionem facit, Conuiĉtu Alio nomine conuiuium dicimus nam a conuiuendo dicitar:eo g inter fê Cå i dey
uiuere folenteft enim conninere:fimul uiuere, Quod genus: ætate zoftra inquit confacrudo lta minime fer-
úatur, Qnia magis:Plus aućtoriratis habent exempla dearum ĝ mulierum.
Væ uno contente matrimonio fuerant : Homines fic exifimant idele ueriff imum pudicitiæ figaum:
q uno pofĝ femel tantum cam uiro nixerinti& uno contentæ marito & ita elt profeđão:nam ut ingt lu- luuena,
ucnalis:Ocius illud extorquebis ut hæc oculo cõtenta fit uno.Eiufmodi aoté mulieres ĝuno tanú ma
trimonio cõtentantur græcæ dicunf.i.monogamæ:unius matrimonii, - Corona pudicitiæ hono-
rabantur:quafi pudiciffime dicerentur, Matronæ:fople quæ nô tráfieratad fecunda uota, Sincera fide.pura,
fincerum dicitur purum quafi fine ceraficuti uel purum dicimus qd fine ceraelË, Poft depofitæ uitgintatis Mono,
cubile.i. poft primas nuprias în quibus uirginitas deponitur, To publicum egredi:nefcire publicari, Legitimæ orpo
intemperantiæ:quia licebat quidem fecundas uel tertias agere nuptias: fed tamen non fine fufpicione ficbat li- Sincer
bidinis cuufdem intemperatæ:& ideo legitimam intemperantiam appellat,
Epudium:Dicit hoc inftitutú apud antiguos feruatum fose, Centelimum& quiquagefimum annum; z
s Anlufgelins diffentit a valerio Insii.ca.iil,Dicit enim memoriæ tradıtú eft quingentis
mam conditam nullas rei uxoriæ neg ađiones neg cautionesin urbe romana;aut infere annis poft ro A oe)
latio faiffe : quo gS
niä profeđto nô defiderabantur:nullis eriä túc matrimoniis diuertentibus: Serujus quoq Sulpitios in li,qué cô
pofuit de dotibus rú primum cautiores rei uxorjæ necefarias uifas efe feriphit; cù Spurius fcarbilius cut TUBA Seruius
-Cognomentum fuit:uir nobilis dmortiú cú uxore fecitiqa liberi ex ea corporis ucio nô gignerenf; anno urbis $,
cõditæ qngentefimo uigelmotertio,M, Artilio.P, Valerio confulibus atg is caruillus traditur uxoré quá dimi pigs
fit ægregie dilexiffe catiffimamg mope eius gfa habuiffe & iufurádi religioné afo atg amori prænertifie:p
Tarea cenforibus coactus erat; uxorem fe liberogz habendos gřa habiturumialio loco dicit idé Gelius boc 1u-di
nortium feciffe de amicoge cfilio q fterilis eét Dionyfius Quod aŭt lex ait: hæc de mulieribus pulchre fe ha
buerit teftis fuit diuturnitas:c enim intra quingentos mginti ános nullú romæ fuifie diwortiù cételima
onftat
8t tricefima olympiadæ confülibus: M.Põponio:&.C.papirio:g primus uxoré luam dimifie dicif fpurius fer- Diọny⁄
uilius uir nō ob[curus iurare coactus a cenforibus liberog gratia fe matrimomum colore: erat aŭt ei coniunx fius
fenilis quo tamé fa&to ĝ§ğ ob neceMitarem populo'in vfus fast Sterilitatis canfas Vitio corporisig nidelicer fi
d in

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEĊVNDVS
lios non conciperet, Vocanti. iro ĝuis nõnulli diuorti fecerint:hoc ramé inftitarú feruauere:ut matrond-
rú corpora q in ius uocarenf ab obftetricibus nō prratarent ut pudicitiæ decus ioiolatú maneft:hoc át fiebat
ga mulier ġ Rerilis e dicebať:nS faa cå hoc fieri dicebat: & ideo adhibebåť obfterrices ĝ illius corpus ptraĉta.
Tent:fed eag q in ius uocabané nô pertrađabant, Inuiolata ftolæ:Nolebant nec ueltem quidem attingi mulie
tis in 1us uocatæ:ut honor mulieris omnino feruaretur:& ftolæ:cafus nominatiuus eft & geæxcum
Stolæ hæc ftolæ huius ftoles:& eft proprie ueftis muliebris ad talos ufgg demiffa,
Ini ufùs:Hoc inftitutum qå apud maiores fuit non memoria folú; ueg etiá kude udet effe dignifimå
u Q mulieres ro. fine uini nifi fueritidg
Valerius ualde probat :ficur & proban ceffit . Prímusãt purius fcarbiliusuxoréfteri latis -
dum eft hoc aŭt ideo cenfverätiquia uidelicet cãdimífit : quífå tolerabíli rõne motusuídebaf :re
ad in cõceffam libidiné pximus fit gradus: nå
ubi uino calent mulieres facile labunf in libi- præhenfionetramé nő caruít:ga nec cupiditat gdé
Teren dinem:unde Terentius:fine cerere & bacho fri libero cõiugali fidei præponi debuiffearbitrabať.
tius get uenus: putabát ergo mulieres pudicas effe f Edquomatronale decus uerecūdiæ munímé»
poffe:fi uino fe abftinerent:& fine dubio uinú
eft magnum libidinis irritamentum: unde Au to tutius effetín ius uocãtí matronam corpus
Jufgelius de nođtibus atticis dicit: non minori eiusattigere nő permíferűt:utíuiolata mãusalíenæ
na affici cõfueuiffe mulieres: quæ uinú bi- tactu ftolæ reliqueretur.
iffe depræhenderenť:§ fi aut „pPrű aut adul-
teri cômiliffent:pæna aŭt capitalis erat, Dio Q uõmatrongromanæuínű nó bíbebát.
nyfias quoq fii, Delingns ingt uxor í aliquo u Iní ufus oli romãís fæmínís ignotus fuivneí
Mvlie- iudicé & magnitudinis pæne dominú fortie- aliquod dedecus plaberétur:quia pxímusa lí
Tesue baf eú q lefùs eraticognati nág fimul cú uiro bero patre iremperãtíæ gradusadícóceflam ueneré
titevi de his iudicabát in qbus erat corpis corruptio effe confueuit.
Numbi de eo q peccatorum ofum uidet græcis mini-
bere mum:fiqua iuenta effet mulier ùinú bibés ná c — Aeteram:utnótrilftisearum & horrida pudis
Teltis utra hæc mulđari morte cõceffit romulus: citia:fed honefto comítatis gñe temperata ef7
Ageli, Metellus ga uxorem uinum bibiffe depræhé feridulgéíbus marítís:& auro abűdāãtí & multa pur
Metel dit:eá interemit:romæ át & in uniuerfo latio?
lus uino qg prifca lingua temet appellatur: mu- pura ufe funt: quo formam fuam cõcíníorem effice
Jieres abftinebant:unde etiam abicemæ diã&æ rét fumma cum diligentia capillos cinere rutilarūt.
fát lauretá:paffüm murená: p uino bibebant: Nulli túc fubfefforü alienorum matrimoniog oculi
cognati cog ofeulő afferebát : ur fi uinum bi-
biffent depræhendere poffent. `A libero pa- metuebåtur:fed paríter & uidere fäctæ; & afpici mu
tre intemperantiæ: Ex ebrietate proficifcitur tuo pudore cuftodiebãtur.
libido, Libero:Bacho:nam liber ille uidef eé De Sacello deæ Viriplacæ.
g uiui aliquanto plus fampferit ğ neceffe fo-
ret utpote fibi oia licere exiltimans:& hinc li- q Votis ueroíter uíg &uxorë aligd íurgiííter
ber nomen accepit, Comitatis genere tempe ceflerati facellū dex Víriplacæqd efti palaró
rata effet indulgé, Suauitatis feueritas & reif ueniebãt & ibi íuicé locuti q uoluerãt.cõtentióc aní
fio duæ funtextremitates: comitas media eft
inter utrág:ná omnis uirtus femper ın medio morum depofita cõcordes reuertebätur.
duarú extremitatű pofita é:feueritas eft cú ali- d Eanomēhoca placãdís uírísalfecuta ferf: ue
quis nec punétim gdéa ueritate difcedit. Re- nerãdaqdé &nefcioan pcipuís & exgflitisfaz
miffo cú oia animi qdå obieđtione remittit:
Comitas utrág tépat extréitaté:ná & fi feueritas uirtus eft: nō tamé ufg adeo ad caleulú redigendi fant mores:
Concinioré Conuenientioré peciofioré nec a cano deducitur ut quidã exiftiment: qå fi effet cõċinus penul
timam breuem haberet quæ longa elt:fed cinus erat potionis genus qã'ex diuerfis rebus fieri folebat:ġ egz ua
Cinnus tietas fuauem potionem reddebat:unde concinum dicitur conueniés & côgruum: & côcinare fignificat facere.
concin- Plautus anceps priul& efc effundit côcinnautaream, Capillos cinere runlarunt:Hanc confaetudinem & ma
nus lieres: noftræ facile feruant ; ut cinere calefađto rubicundos capillos reddant, Rutilarunt: Rubicundos red-
Concin diderût:nam rutum dicimus rubicundum fülgidú claz corufċum inde rutilare fulgere rubicundú facere non
nare nullin, Occurrit tacitæ quæftioni:ga diceret aligs hoc uiros uxoribus non debuiffe pmittere quæ fortaffe his
Plau, ornamentis famofiores fatæ:amores aliorum in fe elicef potuiffent:& iuuenú animos folicitare:re(põder ergo
valerius dicés ideo côceffiffe uiros mulieribus húc ornată quia adulteros nô metuebant. Túcillis téporibus
Subfef- cum pudori maximus honor habebaf. Subfeforum :infidiatoge fubfeffor proprie df gui delitefcitad alium
for, occidédum per infidias:nam fabfidere dicuné qui uias obfident ut per infidias utatores intercipiant, Virgilus:
Vitg., fabfedit adulter:unde hoc loco p oppræforibus alieni thori accipić &eft fabftantiuú nomé lubfefior:foris.
Videre & Hæc duo cultodiebanf mutuo pudore:ut & mulieres caftæ uiderét adolefcéres & pariter caftæ uide
renf ab ipfis,Inuicé lo, Vt uerbi gratia fi dixiffent:non reåte fecifti qui me uerbo Jefifti £ nec to goidé quæ mare
refpondifti:fed hoc tibi remitte uir ingùit:& item ignofco tibi ait uxor:& hoc modo placati inde diféedebant.
Quotidianæ:ga fæpe accidere foler 'ut fter uige & uxoréaligd oriaf nô fatis aligd fincerá, Ing pam ;Coniun

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INSTITVTIS xxvi
ctione& pari copula uiri & uxoris:& bene pari:quia §rú uir uxori tåtú & uxor niro debet, Sui appel. qux ptë
uirorum & partem continet fæminageinã in co qà dicit uri parté oftédit uirilé:í eo q uniuerfum nomé fami
nini generis eft:parté cõtinet mulierisihaber igit plationé fæminini generis:fed & mafculiná.inclufam, Ne-
ceffitudines;Neceffitudo df cõiunĉtio tå fanguis d amiciriæ:plerűg ét neceffitaté fignificat, Cõlentanea:Con Neceffi
grua cõueniens, Ná mi.Hoc ingt exéplú maxío põteć ídicio:ğto i honore híta fuerit pudicitia, Minimo:
zes Guis minima fititamé uí maximä babet, Filio pubere:filio adolefcére;eft,npuber g ad adultáætaté puenit:ga tudo
Puper
quæ.xiiii.anno terminatur:a pube..corporis pudentia di&tus g ea. loca tăc plurimú lanuginé ducunt: qui tunc Pubis
puberes eë putanť:cú.xnii.annů ípleueriuĝuis
crificiis coléda:utpote quotidiang:acdomefticæ pa alias nõdú pubefcát:túc tamé ex habitu corpo
císcultosparí
e íugo charitatis “pi
ipfa fui appellatióe uí ™,pubis
pubertaté oftédű:& generare poffunt:dř ér
E
rog maieftati debitumac fæmínis reddens honoré.U1 eius cõpofitum
iunde : hic & hæc impu Virgilis
pis.Vi pubis iuli dixit: pubes uero colle&io D
s Alíudínftitutum.
Ea juuend;hoc é iuventus:ut ftudiofa pubes:ipfa Puper-
EEn
Viufmodiíter cõíuges uerecűdiaqd inter cx aorar aona A E REET areais obi pe
O ea 7 go barbaips pui Cilio i, Ciceto
h teras necefitudínes
nőne apparercólentanea” $p denerecddagd ingem ore nio enata
nãutmímo indício maxímãuím eius fignificé cá parétibus puberes filii:cü foceris generinő '
alíğdiu nec pater cü filio pubere nec focer cü genez lauanf:retinenda € igi uerecúdia huius gene-
rolauabať .Manifentū igié cft t religionis fanguis 15 ea NER aena OE
ní 8 affinítati quãtü iplis díís ímortalibus tributum ré deponebát ficut feribit Hefiodus: mulier fi Fefor
quía ínter ifta rã fanđta uincula nó magísğ ínaliguo mul cú uefte pudoré exuit. Ságuini; Ad id re dus
facro loco nudare fe nefaxefecredebatur. ferfiqä tati;Ad
dixi pater cú filiogener
nô lauabaf. Affini |
DoE id quoq cum focero,
e AA
Onuíuiü ét foléne 2 E, > A
maioresíltitueret:idg: cha
© Onuinium ét fo, Triplex
philofophicúicui rātú ip! elt cõuivi.®,
phí& fapientes
friplex
ip]
conui-
ríltíãappellanerűt:cuí præter cognatos & affi íterfunt de fcientiis difputátes : altege politicó uiura
nes nemoîterponebač
tut fiq inter neceflarias perfo civileqå fit a ciuibus:& ad hoc inuitanf af-
nas querela eét ortazapud facra méfæ:& iter hilaríta fines & cognatı:fit åt maxie í fetis folénibus;
ut puta í feftis uatiuitatibus &fimilibus:ternú
téaíog fautoribus cócordíæadhibítis tolleretur. uulgare appellaf qå a uulgaribus fir: fed d Pol
Dehonoreipenfofenibusa íuuenibus. litico logf hoc loco:quot át déant eé couiuz,,
f Eneđutí iuuentus itacumulatü & círcüfpetü Aulus ge.declarar lib.xnil.ca. Soléne a folo, Aulus
& anno dicitur folemnis quod femel inanno’
honoré reddebāãrtãğimaíores natu adolefcériū celebrari confueuerit:fæpe ér p fingulari acci
cómunes přes eflent:quo circa inuenes:fenatus dic: tag, nta EROTA EES de cariftia
is alidde ti l a otni g ducitur;nam ratifico fignificat, Inter
utig aliqué ex příbo.C
aut ppíquñ:aut přnű amıcū ponepatur. Nemini Serete bit NA
tias:neceffitudine cõiúctas:nam illos necelita
te coniúćtos dicimus qui uel amicitià uel propingtate uel affinitate copulatı fant, Sacra menfæ,iæpulasinam
omnia que menfis apponuntur facrata putabåtur:quia ex his antequå uefcerenć primitias femp deo offcrebãt,
Fautoribus.ficognatis& affinibus:& qa erant inrer fe fanguine cõtuncti;ið fauebant potius concordiæ. `
Eneđuti:lta iquit adolefcétės in honoré húere fenes:ut cões adolefcétibus přes eć uiderenf: nå utingt
f Gellius nulli rei maior honos tribui ĝ ætati folitus. Maioref natura minoribus colebanf ad deú ppe A,Gele
& parét uicé;atg oi in loco oig [pé honores priores potiorefg hiti funt;a cõuiuio quoq ut feriptú eft
in antiquitatibus feniores a minoribus domū reducebanf:eŭńg moré accepiffe Ro.a lacedæmoniis traditum é
apud quos ligurgilegibus maior oium reg honos maiori tati hébatur:fed poftg foboles ciuitati necefaria ui
G eft:& ad plé populi frequérádá pmiis atg inuitamétis ufos fuerit:túc ante lati gbufdá í rebus g uxoré g libe
ros hfent:fenioribus neg liberos neg uxores habentibusicuti capite legis Iuliæ priori & cõfulibus falces famé
di ptås fit:nō q plures annos natus eft;fed q plures liberos & collega autin faa práte hét:auc bello amifit:ed fi
par urring numerus:liberorá é:marstus aut g'in numero maritord eft præferf:fi uero ambo mariti & přes tos
tidé liberoră font:tum ille priftinus honos inftauraf:& q maior natu eft prior falces fumit:fup his aŭt gq&celi
bes ambo funt:aut paré numer filiorú habétaut mariti funt.& filios nõ habét nihil fcriptú in lege de ea re elt
folitos tum audio q lege Potiores cént fafces primi méfis collegis cõcedere:aut lôge ætate prioribus aut nobi
Horibus multo;aur fecádum cõfulatum ineútibus, Cumulatró:Plenú,pfeđű ampiú.. Circúfpeđum Honora
bilé.qğ oí ex parte diligenter obferuarét, Quo ciriaQuo fenatus hřetur:uidelicet feniores in curiá congres
gabanť, Přibus c5.Multi funt g exiltimåt oës fenatores
ab initio cõltituæ curiæ pfes cöfcriptos.fuiffe appella Patres
tosi oés uno tpe fimul [cripti eént:fed uehemérer fallúf:ná ut tradit Liuius,Romulus ab initio curiá iftituit: confe, ®
& cétum delegit fenatores fiue q numerus lle ffficere uidebaf: Kue q plures non erant g deligi poffent:deide Liuius
Cum impariú Roau eét;& opus eét pluribus cõfalrantibasalıi cér additi fantsregnáté tarquınio pričo: g
faperioribus additi:fant appellati cöferipti.i. cum aliis Ícripti.deinde pedent rpe omnes cöfcripti fuere appel Senato
Jatipatres autem dicti:g nō fecus patriæ curam habebât quam patres filiis habét, Senatores uero a feneđute, res

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDV$
Affix ORédit diligétë curã adolefcčtű:ut nec pűðú qdé horea ualuis defcéderét:affixt rgo iherčres, Tn ftå
tiõe: Appellat expeđationé illä quádá ftationé:ná ftatiðes loca fant ante fores caftrogz:ubi ftare cuftodes caftro
Statio rú cõfueverát:& a ftádo di&e fúr ftatiões ğğ & ipfi cuftodes ftanibes fæpe uocáť.Statio quog ubi ad tps tát na
tesiná portus é ubi hiemát ın motus ab acceffu uentogz:volűtaria át dicit ad dfiam ftationis caftrogé: nå forte
excipiebané q cuftodias facerér:& ficut illa fortuira.f.forte ita hæc uolútarıa ftatioerat, Corpa:Ad fuftinádos
Jabores. Aios:Ad pleucrantiá, Impigre:prõpte ftrénue, In luin manifeftatione. Meditance:Exercitatiões
nágræcidicńt qå nos meditor:ide _ meditatio:guádo adolefcétes prícipiú alicuiusađtiõis ineút áteğ
ad ré ipfam trađĝádá ueniát:nő nihil igeniű fu
um & uires exercebát& appellatur
pesia meditatio ad curi ducebánt affixig ualuís expectabant: di eG”
g erttatiomt ei morns Tepo mario Eet si datedi ofEicioét: fugereč ‘F qdéuolütariaftátiőðer-
cebanf eguŭ afcédere:iaculű mirtere.curfa pà E
Jeftra côtédere:& hæc ådá Pludia dicebanť.t, X corpa &aíosad publica oficia fuftínédaipigre co
meditatões. In lo.cú týs cér í quo uirtutes fu roborabant:breuig;
pceffu regi lucé uirtutum fuage
as oftérare poflent, Ipi do.qa magaoíhonof uerecidia laboris meditatione ipfi doctiores erant.
fenes hébanť & ea pfeġbanť ġ ad maieftatem ; SELA PE
coge uenerádá pinebis doctores efiiciebané. 3. MNuitatiad cænã diligérer quærebå
Tnuitatı ad:Hoc quog inftitutú feruabaf ut uíuio eéntiterfuturi:ne feniorísaduérudifcus
fiad cænam inuitati fuiffent uel a ppings uel bitu peurrerét:fublarag; méla priores confurgere &
a fodalibus priafg dicúberér diligenter ii apit paríebaé:exqboappercænæ quorprpeq parco
tarenf:q nam cént:uentori ad cæná ne difci- 2o% É y x
bédi officio fené quépiá Pucmrér. Ne fe: Ne XF modeltofermone his præfentibus foliti fint uti.
anteğ @niores ueniffent & fuo qf loco difcu De maioribus dantibusexéplū uirtutis iuuenibus.
buiffent cos diftabitu poeniérqäeisnonme m Aíores natu cõuiuiisadtibias ægregia fupíio
diocri uitio afcribi îtelligebat. Mēħ.f.fcđa: ā iecamehsand 3
ná du2bə méfis tátů maiores urebáć, una cat rū opa carmie cópræhéfa pāgebant: quoad ea
Virgili. pium altera Pomos. Vir.& méľæ grata edx. Imitanda iuuenum uirtutem alacriorem redderent.
Priores:Nfis pibus côtrariú eft:ná iuniores q. Vid hoc fplédídiustqdéturílius certamíc’pu
priores furgút, Ex gbus:Ex hac diligétia ap berras canis fuñ honorem reddebat defunâ&a
parer
§ moderati fuerint
i fermõe, Maiores tim curh, sioredí Pe ai
na,D.ligétes qdé erãt iuuenes
í uenerádis fni Virium curlu æras:igredientes ađtuofam uítam fauo
buszat nô minus íformádis ad capeffendas vir rís nutrímentíis profeqguæbarur:quas athenas:g fco
e euni Seen pe erát Jamfquralienigéa ftudia huic domefticæ difcipliæ
iclarilima
dg pexéplagetuujrowAd A ilfuftriú pteritoz
Vbiedcdbidnesge Reose ruler? Inde oriebãtur:
prulerims p camilli.Scipióes:Fabrícii
Jli Scipisés Fabrici
Cato nebát fclaroge virose res geftas, Cato in origi MArcelli:Fabiiac ne fingula imperii noftri lumina fi
nibus dicit flitos eé ìn epulis canere cõuivas mul procurrendo fim'lógior:índe
ín qua celi clariffí
Tullius ad tibiciné de claros: uiroge uirtutibus: idem pha pars diui fulferuntcæfares.
Tullii. Tufcalanará quæfioná,
fero igié poe- O j ATAT
tæ
a nfis uel agniti:uel recepti§g é in ongni eo ãtmagna caritate príæ tenebãć utarchaz
bus:folitos eé in epulis canere cõuiuas adtibi navfilia pacrū:C.multísfæculis nemo fenator
ciné de clarog hoem uirtotibus,lté eodé lib.
q.iiii.náċŭ carminibus foliti illt eé dicanf:& Pcepta då ğ occultius tradere & métes fuas a cogitationů ítétõe
Cantu fidibufg ad tráglliraté traducere gråuifimus auđor í origībus dixit cato:moré apud maiores húc epu-
Tage fuiffe sut deinceps q accubarét canerét ad tibi claros: uiros laudes atg uirtutes carmine côpbenfa å car-
minibus celebrata eråt, Págebát:Canebát:alacriorá:Pröptioré emulationéć:qf quadá íflámatiaí adhortatione.
Quid hoc:Cõmendat hanc maiorú cõfuetudiné, Pubertas:Adoleícentia; puber ér df ille q prim barbæ la-
Quare nuginé mittere cæpitgræci appellát:unde Julius di&tus ekt Aftanius, Canis:Senioribus:& iaaenes feniores
lulius obferuabant:ut @nes uiciMimi iuuenes ad honores puehebant. Defunđtaalter efeãa.i.uinibusexhaufta. In
di&us grediéres:q igrederenťć uitá agédis rebus occupatá:& ubi opusaligd agédú erat, Vitá ac.In ĝ répu.adi
é Afta- & honores gerere cæpiffent, Athenas:qa Oftar athenas urbé fuiffe nobilé ex q artis difciplina manauitad no
nius ftrosı Quá fcho.fphõse q Pceptis uitå humanåınftituúr;& feribi£ fhola p afpirationé refte fefto:nå
fehola „iuaco deducif:ga cæreris rebus omiffis ftadiis liberalibus vacare pueri debét, Quæ a l-ftu. Notádaszcôftra
Fetus Qio cú dixeris alienigena df declineť alienigenus na nú:qã antiquo fuitinúc tátă hic & hzcalienigená. Inde
enir oriiquod ita fit res ipfa declarat:ab hac,n.uirt pitátilfimi nati fant g ipiă pepere ro, Camlli;Similes camillo &
gerta cæteris. Ne fim 16.f.i dicédo.g.d.ut nô cõcludam. Adeo át ma.q amátiffimi reip. fuerit ro.ex hoc inftituto de
præhédiťq ĝ in fenatu decrera fuiffent archana tenebant, Archana fecreta cöponif ab archa:nå ficut repo
hunf in archia fecreta fantsita archana côfilia dicimus q in peĉtore ueluti archa cõcludúť. Tertio.p.b.læprus
agitată é de tertio púico bello:& tertio cixiqa fuit primů & fcäm:primů qå cõfecit,C.luĉatius í quo marcus
attilius regulus captus fuit& graui fupplicio affcúsilcäm cui finé ípofuit Scipio aphricanus fapior:tertium.p.
Scipio apbricanus iferior cõfecit citar fepius agitatá fuiffe häc ré í fenatu:qa duo pltátiffimi uiri iter fe diffen
tiebant,Cato.[.&.p.Scipio nafica:ná Cato fennebar bellú iferendú & fuccedenteuiđtoria euertédá effe carthagi
nem;guæ fæpæ foædera frangeret totiélg rebellaret, Art fcipio cõtra telinguédá efe ut bellú illud exercitatio

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 $ DE [INSTITVTIS xxv
quædim foret iuuentuti Ro:quæ bellis afuera ociofa effe nullo modo poffèr, Verebáť nid futurú që euenit
ne fuba carthagine:debilitatilog exteris gentibuscú deefent hoftes:ia feipfos arma cõuerterźt:timen fecun-
dum marci Catonis fniam fa&tú eft fenatufe ú:uc bell carthagiaenfibus iferreč:& fuba&ta catthago euer
tererur.Cicero in catone muore:ubi catoné iducit de fe loqučté:ego iquit qúo carthagini iam diu male cogitá Cicero
ti bellum fit infereadum multo antea denúciaui:de qua uereri nô deñn anteĝ illam excifam cognouero. Me
mor:dicit quare imprudenti hoc fecerit Fabius:credebat.n:hunc í numerú fenatorú ele&tú:qa meminerat trié
nio åte fuifie quæftoré:& poft quæfturam patebat aditus ad ordiné fenatoriú, Additusin: ur & ipfi fenatores
curiam ingredi poflent. Honeltus: ga fe legi-
enuncíaucrit.Q .Fabiusmaxiustiñmő:& p í time excufabatq crederet 1llú fepatorem efie,
ís ípfe
prudéríă de terao puníco bello idicédo qå feċrero in Obrurgatus;increpitus iurgiú inrer amicos?
liselt inter inimicos, Optimú atg ređe dicit
curia erar fatű: publio Craffo ruspetés domű reuer ná cú aliqd cõfili capif de gerenda repu, & p-
tétíí itinere narrauít:méor eŭ triénio añ ġftoré fem ferti cú de bello agitur fæœlicıter euenire folet
ignarufgnódū a céloribəí ordiné fenatorið eleâä: foccultú fuerit, Admitrádage. Quiaca taci
quouno mõ ét his q íã honores gefferãcaditus í cuv turnitas eft:quæ facit utres optime gerantoi
Labefađtari:Corrűpi. Ergo cú Afiæ rex.E;
riådabać fed ğuís hócftus crror fabii cér:ucherter plum adducıt:ex quo pbat quod dixi maximá
tña cófulibus obíurgatusé. Nūğ .n. tacíturnitatem fuiffe maturationé cõfiliorű;quæi fenatu fèr-
optiműactutifiműadmitrãdaw reg uínculű laber vata eft.Eumenes rex Afiæ idicauit Ro. pam
tegé macedonů ingenté exercitú cõparare : eo
factarí uolebant. De cumene rege Alix. aio ut bellú roiíferrec:ĝ re cognita lenatus cé-
e- Rgocū Afiæ rex Eumenes amantiffimus nfæ fait belü iducédú eé piæ regi& exercitú prio
urbis bellă a rege pfe aduerfus.P.R .cõparari quoq tpe cõparauit:deinde puiciam macedo
fenatuí nunciaffet:nő ante fciri potuít:qd aur ille lo7 nicam paulo emilio extra-ordinem tradidit, &
přius ples ui&us captus & duđus é in tnúphú
cutus effetzaut přes râdilent:ġ captū plem cognitū § fır potuerit:quid ab eumene rege núciatū,
elt.Fidumerat:& altã.R pu. pectus cura filétig fa quod refpõlum a fenatu fuiffet. Ergo qa nole
bar taciturnitatem giolari
lubrítate munit & uafallű undig;zcuius limé ítrane Elt Fidú erar & altú
qfi diffinitio curiæ gd eft curia mhil aljud
tesabíećta príuara charitate publicã iducebãt. Irag; nili fidum pećđtus & altú rcipu.nå qučadmodúű
non dicã unü:fed nemínéaudıfie crederes quod tam ca quogzaius nofter conícius eft fecreta in pez
multor auribus fuerat còmmifum. Qore nfo feruant:ita archana cõiìlia reipu. 1n
m Agiltratusuero prifci quantope fuã populia; peđore curiæ reponunf ate feruant, Munirú
& uallatum.Tráflatio fumpta ab oppidis: & ca
Ro.maíieftatis retinentesfe geflerint hinc coz ftris d muniunt & uallant. Abie&a priuata;
gnofti poteft: ínter cætera optinende grauitatis ín Dicit bác fuiffe cõfuetudiné:ut igrefuri curiā
dicia illud quog magna cum perfeuerantia cuftodie oém curápruarádeponerét & publicam fume
rér, Irag 1d magis mige ac pprie icredibile uř
bant:ne græcis unquam nífi latine refponfa darent: cfieig cú res gererentur inter multos fenato-
quin ét ipfa linguæ uolubilitare:qua plurimű ualét: res ita occultæ crant ut fi in paucis agerentur,
cxcuffa p ínterpretem log cogebant:non ín urbe uñ Negræcis qdé;Legič ın uerinis g Cice.dicit
nřa:fed éri græcia & afiazquo.f.latinæ uocis honos fezccafată fuifle: cú firacufis eé fenatui fira
cuänogræcæ locutusećr Quinét ipfa lin-
p oés gétes uenerabíliordiffüderetur nec illis derãc guæ uolubılitate, Nō fol non dabát relponfa
Rudia doĉtríæ:fed nulla nőíre pallium togæ fubíici græca cú poffent:led cogebát eos p interpres
latine log;uolubilitate iò dixitiga græcia loĝ-
deberearbitrabáč:ídignū cčexiftimantes illecebris ciffima é:& ad fingédú paratıMima:vnde Hora Hora.
&fuauítati larã impii põdus Xauctoríitaré donari, tius.Grais igeniú:; edit ore rotúdo: mu-
falog, Excufla:Explola; Expulfa, Sed euáig
græcia, Non in urbe folú cogebant Iegatiðes gërið exterag in fenaru Jog!atine p inrerpres:fed ér p magiltratus
fuos apud exteras gétes ıdé facere uolaerút, Necillis:;Occurrit tacite qõni:qa drceret alıgs: nolebant hoc fieri
Roga ftudia græcară litterarú ignorabát icit:hoc nô fuiffe:imo oium genez ftudiofiMimos fue ro.fed im-
perii fu! maieftatem feruare uoluiffe, Paliŭto.i.nő oportere Ro.dignitaré fubnici græcıs iműdicis: nam palıú
pro græcıs philofophis mtelligit;togåã uero pro Ro.ga ficut palio græci utebátur philofophi:ita roga Ro,unde Virgilis
Vir,Romanos reg dominos gentemg togatá:unde ér comadias alias dicere folemus paliatas;alias togatas:pa
Jiatas in qbus aliqd gráde continetur ficut comardia amphitrionisin qua itroducunt reges & dii ut 3uppiter: Joena,
& mercurius:togatas uero quæ magis quottidiano fermoni cõueniunt, Palid to, Eloquentiágræcam fubiici Solinus
debere maieftati:Ro, Indignum:Turpe& non tollerandum. llecebris.Blanditiis:luuenalis:Non pofam fer
Tequirites græcam urbem.Solis in capi.de homine dicit q cato cenforinus [æpe cenfuit græcos urbe pellédos.
Suauitate,Propter eloquentiam & philofophiam.
q Va pp:ORédit fecúdú hoc iftitutű ab eiufmodi do&rina alienú fuiffe,C.Marıú ut propterea improbari
nô debeat:ġf rufticus:fed tmmopere laudari:hoc 1 dicit ga rufticizaté ĝdá fibi obiiciebant:q a Ifis fe

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDVS
abftinuiffet:qa minime idoneus eét eiofmodi humanitatis ftudi: fed hic laudádos eft: fe militaribus ftàdjs
Salufti-exercueritificut Salu,uolart:dicit.n.mario ad capiendum cõfulatú prerfamiliæ uerultaré ja abunde erdnt:indu
us ftia probitas militiæ magna fcientia:& reliqua paulo infra dicit:abi primú ætas militiæ patiés fort ftipédiis fa-
ciédis nô graca facūdia neg urbanis múdiciís fefe exercuititéí ofone ad popul 5 ego ingt græcas Ifas didi
ci quoniã par placebat eas difcere å ad uirtuté dođonibus nihil pfuerát. Rigoris.Duritiæ: qa durusad ftu-
Cicero dia Iară fuit.Cicesp archia poeta:&c ipfi illi Caio Mario q durior ad hæc ftudia uidebatur iocundus fuit, Gez
mina laure: ‚Quia triumphantes coronati albis egs uinâisin capıtolið peedétibus capuuis:& fubfequére exer
citu &uniuerfo ferme populòuchebanf, Nu
micidiis.Nam in numidia iugurtam vicit:&p DeGaío Mario. x
uinciáillá Ro.fubegit imperio, Germanicis:
Quia gallos theutonas fenones cíbros& tigu q Vappnőédānadusrígorisruftici crímie Cai,
Tinos:g inundatione aĝrű pfia pulfi cú í íitaliá Ma.q gemina laurea coronatam feneđ&uré ruã
defcédient.cú liberis & cõiugibus eo ai numidicis X germanícisilluftrétrophæiszuictor de:
aut nonas fedes ípetrarécaut pullis. Ro.ipi re uí&e gétis facãdía politioré fieri noluifti.Credo ne.
Bnarétis uirtute foa fudit atg deleur: theuto alienigena ingenii exercitatione patrii rítus feruus
Das priores aggreffus apud fextiasaĝs fub ipis
alp:ıű radicibus:cibros deinde í italia inter Ve tranffuga exiltens. z í
ronam& Tridentú:in cápo qué canidiú uocát q VisergohuíccőfuerudiníJ nűc græcís actio
Plinias fiue fanidiú,Pli.de uiris illuĝtribus.C, Marius
de niil inquit fepties cõfùl arpinas loco humili natus nibus aures curiæ exurdané íanuá patefecitut
Ju primis honoribus p ordiné fúóĉus:legatus me opíor molo rhetor:g cuftodia. M.Cicerõís acuit:eñ
tello in numidia criminádo cõfulatú adeptus. nã ante oés exterarű gentiü ín fenatu fine interpte
iugartam captum ante currú egit:in proximú auditū cõftar:qué honoré nő ímeríto cæpít + Tan
ãnū cõfulultro factus:cibros í gallia apud aĝs
fummä uím romág eloquétíæ adíuuerat. Cófpíicuæ
Sextias theutonas in italia in cãpo fanidio:ui-
cit de his triúphauit:de hoc germanico trium fælícitarís arpíaszunícū fiue lfag gloriofilfimü cóté
pho latius dicemus in cap.de pudicitia, Cre ptoré fiue abűdantiflimű föté ítuerí uelis. De mof
do:Supple hoc fecii, Aliemgena exercitatio quémaíores obferuabátí urbe Ro.&.Q .Fa:max.
ne:utpote græca: quafi alterius ingenii: apud
Plorar, Plu.illud de mario legić folitú dicere ridiculú m Axímaaŭtdilígéría maiores hüc moré retinue
ećjilloge difere Ifas quorum magfi ruirent. rűt:ne qs fe iter cófulé & pximű lictoré :ğuis
Vis ergo:Quærit & deinde refpondet: officii cã una pgredereč fhterponeret:filio dūraxat
q qs ná fuerit iileauđorq primus aufus & ci puero ãte patrécõófuléambulädi íuseratg mos
fuerit græcam linguam introdacere in
curiam Romaná:ĝ adeo celebris
eft : ut aures adeo ptinacíiter retentusé:ut.Q „Fabius maxíusqn
fenatus græca facüdia obtúdanť. Quis ergo ges coful uír ét pridé fúmæ auctoritatís:& rűc ulíæ
quádoğġdé ita feruabát digoitaté fuá;:R oma; aedis a filio cófule íuitatus:ut inter fe & lictoré
nt nemo in ea coria nifi latine loqui poffe,
Exur dantur:Obtúduntus:ufpadeo núcoćs pcederet:ne hoftiä fannitū turba ad quorä colloga
græci loquunf: ut quodåmõ obtúdanč aures defcendebanrelidereturíd facere noluerit.
Molo cú mbil nifi græcæ log audió. Molo.Molo
Rheror apollinis rodi fuit apud qué eloquétiæ ftuduife Ciceroné conftat. Rhetor:Inter rhetorem & oratorem:hoc in
Orator terelt q rhetor eft artis profeffor,i.q de arte præcepta tradit:orator q ex arte dicit. Quéhonoré:Nec
ono: id qdem
immerito cõceffum eft molo m ipfe auxerat.Ciceronis ingeniù in quo Ro.florebat eloquétia, Cõfpicuz
fæ.Dicit inuenire fe arpinatem fúmæ fælicitatis fafle:fiue illú cõ proré lřage dixeris:fiue amatori á uter
de municipio arpinati fuerant,Cice.fi&.C. Marius, Gloriofiffimú cô.f.mariú. Abundantiffimú.fe Cice.At
pinatum:i fertur ad utráginam arpinas eftnomé patrium:& fignificat de oppido atpinati. Maxia tSemper
Confülens ro.xxiiii.lictores pcedebant.& fecores uirgage fafciculis alligatas geftabát.g fafces dicebant. Fiod.
Confùlis:& hoc principium filii feruant tépore noftro. lus: 'oteftas:Fabius maxi.In amnitibus bene figoauit.
Pridem:Priori ætate:cõmendat Fabiúa multis partibus:a potentia:cú dict:maximusa digmitate:cú dicit qo-
Cicero quies confùl:ab auđtoritate dú dicitut fammæ auđoritatis ab ætate:dű dicit ultimæ feneđĝutis. P.craf:Cice.
in catone maiore:hunc iuris pontificii atg ciuis peritifimú fuiffe dicit. Id no.Ne a maiog cõfùetudine de
deret, Deltenderer. fad conditiones pacis cõponendas:cæfis.ffamninbus. Idem a fe.lnter cætera maiorum ifti
tut: tillud quoq; memoratu dignum elt q neminé voluere ad confulé equo infidenté uenire:fed honoris g
teguá cõfuli appropinä Tent defcéder jd exéplo eiufdé fabii cõprobatq cú legatus ad fili confülé mius
atep illi filius'höris ga pdiiffer obuiá:nec pmi iffet li&toré:q iuberet fe fprimú equo defcédere:& filio pedité
Pito eésindignatus s noluit [põte defc dereigð ubi ařaduernr filius iuffit proximo litori: patri ut impatet ad fe
‘Aulus pedes ueni qd fúmope laudauit př &fimol puit edi&o filii, Aulufgelius lib-in.ca.ti, fai confles Sempronius
gelius graccus iterúg fabius maximus filius eius'q priore áno erat côf iei cõfül př obuiá í quo neđtus ue: negde
fcendere uoluit.ga pater erat:& q inter eos fiebat maxima concordia cõuenire lictores non avfi funt defcen-
dere iubere:ubt iuxta uenit:tum conful ait:quod poftea lictor ille:gua apparebat cito intellexit maximumde
feédere iufit.Fabius imperio paruit & filium collaudauit; m imperium quod populi effet collatio retineret,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEINSTITVTIS zxviit
vigem:Scilicet Fabius miffus legatus perfeuerauit federe í eguo plenus ira; Filium cõfulem, Fabium gurgis
Shefam poftğ aiaduertit, Ciuitas eft apuliæ:ubı eratcú imperio. Officiú faŭ:ut honoris gfa pfi obuiå pro-
diren, Quod:Seneca:fi confalé iquit aut froré uideo oia qbus honor haberi honor: foler faciá:equo defcen- Seneca
di:capucadoperiá:femita decedam,; Quod cå filius fenfiffet; V bi filius intellexit patréí equo federede indu-
fria, Appareretpito adeffer:ná apparere inter alia fignificata pito adeffe quog fignificat:unde apparitores di- Appere
Qi prærorum mimiftri funt;cog pito adíint. NSego ingt.excufarfe filio pater.Mõ ignoro: Scio quid pietatis Appart
Při filius debeat:fèd hæc pfna pietas debet cædere maieftati confulari, Pietate priuata, Pietas priuata eft quam
při filius debet:publica uero q fummo ípetio
í u | Déafenatu legatus miffusad filium confulem debef:qualis eft cõfulatus:ut poft habita piera
fuefamp poftga aíaduertiteum:ad
leindio officium fuğ "Paterna publica maieftasTarentum
Elatis.Qu.Fabii: ueneretur:oppidúéí Tarétá
extra mænía oppidi proceflile:indignatusquogip r Jittore maris pofitum:& theatrum ma-
ex lictoribus nemo fe eguo defcendere iuflifet:ple+ ius haberin plpeđtú marıs expolitum
nusíirefedere
7 A
pfeuerauit:quod cūfilíus fenfifet: pz qd Tarentinis cå maxımag calamitatů fuitiná
; s r 7
xímolictorí ucibí appareret ímparauít : cuiusuoci < Cúp Tarétini ludos forte
Jogea littore ed ETa celebráı n

Fabius continuo obfecutus:non ego inquid fili fum q frumétatú;ut gdá dicút in apuliá 1eráthofté
mumimperium tuum contempfi:fed experiri uolui tati in eas ípetú fecerunt :& fpoliatis domunt
anfcires Cófulem agere:necignoro quid patriæ ue zeuerfi funtad eos mif funt Jegag:g qrerené
iniurias jllatas;& res de more repeterét:q cum
neraríoní debeatur:uerum publica ínftítuta priuata iniuriis affecti eént ac unus uria pfufasí thea
pietate potiora iudico, trú ítromiffi legationé fibi a fenatu demádatã
De míra conftantia legatorum Romanorum milfos expolùerát: de iniuria ĝ accepant ne uerbum
A A qgdé un fecerür,Florus tarétü iquit éc lacedæ Florus:
AGAN G a ung D, „e _— monioge opus ealabriæ qudam & apuliæ to-
r nElatis:Q „Fabii laudibo:offerűt fe mírificæcő riufg Lucaniæ caput:tum magnitudine & mu
NRäciæuiri:quí legatía fenatu Tarétűad res re ris portug nobilitum mirabili fitu.quippe in
petédas miffi:quű
L grauiflimas íbíiíurías accepiffét
A Esfue Ipis adriajei
fras maris faucibus pofita in oras nọSi
Hiftnilliricä:EpyssAchaiá:Aphricã:
unus ét urína refperfus cét:ín cheatrum uteft cófue ciliá uela dimittit. lmminer portui ad profpe-
tudo græciæ:itrodućti legationégbəacceperãt uer &ú maris pofitú urbis theatrú:qã qdé cå mife
bis peregerunt:de hís quæ paffi erãr quæftí nő funt 12 ciuitati fuit oium fuage calamıtatum:ludos
B o = T, e forte celebrabat:cú remigátes Littori Ro. claf
ne quid ultra aç mandatú effer loquerentícimilg pe fes ide uidétarg holé mti emicársline dileri
étoribo eorū ãtiquí morís relpeđtusdolore:q excő mine ifültant:g.n.aut unde romái nec fatis no
tumelia grauiflimusfentif:cõuellinő Aiea rant, Aderat fine mora querelá ferens legatio:
pfecto fruendag
eneas opõ:quíbusad
ASAAínuidiädíu abunda
DUNCA banc
diu quog fædius uiolantex
cõtumeliam per obicornam rurpemeg
hinc bellú.Qu.
ueras tarčrína ciuitas quælft Nādumhorridæuir Fabiiqui adeo perfeuerans fait ınfervandis m
tutísífeipfum cõnexum ftabiliímérü nitore fortunæ ftitutis. Tarentum quia claffem Ro. Tarenti
ni dinipuerant:& duumuirum qui claflì perat
occiderant, Græciemam ibi quondam magna græcia appellata eft.Hoc Cice.oftendit mulus in locis: & præci Cicer
pue in Catone ma. Dicit ergo:ut eft confuetudo græciæ: Verbis ut nec adderent gequam nec diminuerét. An
tiqui moris:uidelicet ut non plus in legatione diceref ġ a fenatu uela po.mádatú efet. Dolore: nullus dolor
maior eft ĝ qui ex contumelia nafcitu:oam ut inqoit ille, Afperat im medio dána dolore pudor, Finen profe
&o.Sicut legimus in hiftoria;nullus unquá in urbe pulchrior aur fpeciofior triumphus intrauit ante húc diem
nil nifi pecora Volícoram:greges fabinorum:carpenta gallorã:& frata Samnium nidıffes;arma, Tunc fi capti,
uos afpiceres:erant molofi:thefalimacedones:brutius:appulus atg Lusanus:Si põpas:aurú: argentá: purpur:
figna tabulæ: Tarentinæq; deliciæ:fed nihil libentius Po.Ro. afpexit:ġ illas quas «timuerant cum curribus fus
beluas:quæ non fine fenfu captivitatis fabmifis ceruicibus uitores equos fequebantur, Quibus ad inui.d:u
e ad inuidiam dìxit:nam tarentinorů opes amphimæ aliquando fuere rem fuá ciuilem populari po-
teltate gerétes democrarianā claffe maxima cunđtos fupauerunt accolas:peditefg ad milia triginta in expedi-
tiones emifcere:egtum uero:tria miliaiduđtores ãt egtum mille.Pythagoricá quog pbilofophiá amplexati funt
in primis Archytas fingulariter:qui diutius eius ciuitatis princeps eminuit:inde pofterioribus annis llecebrotæ Archy-
inualuere deliciæ pp fortunas nimiam fecúdas:adeo ut plares totius populi ludos fefta celebritates quotan tas
nis agerent ġ reliquos anni dies.Eam ob rem in deterius urbanú regimé ferebať:cuius flagitioge un illud do
cumemtů é:g externis uti imperatoribus coacti fant contra Meffapios.n.& Lucãos Alexandrú Moloforum re-
gem accerfierunt:Antea quoq Archydamú Agefhilai filiú:poftea Cieonymú & Agatoclé:deinde Pyrrhú:quo té-
pore aduerfùs Ro.bellum cõAauere.auđor ftra.ergo finitimæ ciuitates oés tanta treg oium affluentiæ muide ftrabo
bant:uel quia tantopere propter diuitias eras elata ut populi uicini fupbiá tuam fultinere non poflent, Horri
dæ:duræ ab labores tolerãdos:non mollis propter luxum diuitiarum, Virturis:f'romanæ.in feipfum conne-
xum ideo dicit:quia nullo extrinfecusadminiculo uirtus indiget: fd ftipla contenta é:nam Rornani tátas uires

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 ŁIBERSECVNDVS
bébaturp fe bellü fine alio auxilio gerere poffentihoc ideo dicitsqa tarentini multoge populogz 8 cioitată ar-
mis adiuri fuere:nå molefti Theffalimacedőes:brutıi:campani;apuli:lucani:arg ipfe clatıffimus græcie rex Pyr
thus pro tarentinis ícitaffimo afo cõfarrexerunt:& focia arma 1unxerunt Ro.fats côtenti opibus &tarmis ad-
Faltus ucrfastot populorum porétiá nô folú audaćter:fed čt foæliciter beliü gefiere, Faftıdiofe exnparuifaciens : aht
hént faltuofe:& fignificat fopbe:declinať át faftus falti:& figmıficar hbrú in quo faltıdies cõtinent: nam falı ét
Jibrı dicebant quos cõfüles habebant in qbus reges & cõlùles fcribebant a fafcibus di&i.1.a ptátibus:unde Oui
Fati dit hbri faftogz dicunf g in his de faftis diebus trađetur:faftı uero dies erát qbus licebat fari cå populo; nefa-
dies fti qbus fari nô licebat.& or dixi cú eiufmodi
nefafti libró fgmificat:fedæ ëdeclinaniõis liceraliguá præfentis inflata faftidiofe exíftimasin præualidum
Ae a a auaa iguh Mperíí noftri mucronem cæca &amensirraifti,
cat, Vir.firpis achilleæ faftus iuuenég fupbú, Eduta luxu pditis moribusad feueriffima ma
Ser.in expone huius loci, Faltus íquit.i. fuper íorū inftituta trålgrediat : antea fenatus affidu
bá & érræ declinatiðisınä
liberq dierä Þa am ftationé co loci pa» -batsy hod
- errafíe
bercõput fecádæ declinatione
uidetur Lucanus ationé sunde 2. A iOnÉ Co loci pagebat:q hodie fenatult P appel
dicendo:nec meus eu 12C +nec expeđtabat ut dicto cotraheref:fedide citar
doxi uincetur faftibus annus, tus ptinusi curiãuenjebat ambíguæ laudis ciué exí
f Ed ira jaru /Valean T S
quodámodoab eo egrefius eé qå infi ftiímãs
f q debitís.R .P.officíís non fua {ponte:fed iuf
` AIRE AE > ga
tuerat iñginqa dimus de loxa tarenunoră 7S aNgeretur:ga quicquid imperio cogitur exigé
& eop fupfluitare.g illos adeã Tamiá deduxe- ti magilquam præftåti acceptum refertur.
firai Koran ia e teuertar ad rigi- Alíudínftítutü contratribunos plebis.
diffima maiog nfo iftruta, Lozu:Quiacõ z 3 ü íl
Ta beate opuomi
fena. Hoc Mites ohang fèr- Í Lludquog memoria
nbúdáté, “Antea quoq iftitutů nis. curiã nonrepetendū
p.in crar effquod
lícebat:ante mix
e
ualuasãt
i. Senatulú:Eo œ locù iliù fenaroresfre politis fubfellis decreta parrumattérifima cura exa
quérare folebár. Ediéto:uidelicer ut pcone minabãtur fi,qua exeis improbaffent:rata effe nó fiv
étur: t res î cutjá uenire É i
e T arrea ree ppor peren. lra ueteribus fenatus cõlultus.
T .littera fub
túzih.n.ambiguæ curfdam fidei uidenčeé ci fcribi folebaceag nota fignificabatur + illa tribunos
nes q nô fpõte:fèd iuu quodãmodo coa&ı ré quog; cenfuiffe: qui quãuis procõmodis plebis exv
pogeråt,
fortaffe nifiAmbigoz:Bene
cogeren€ non dixit ambigue:
uenitent. Laudisga babanting;
; imperiis cõpefcendís
7 S occupati crãt.
Laudádú quidé é: in curjá ueniðt:fd utupe TnÍtruí tamen ea argenteis uafis &ãnulis aureis pus
rädú q edi&tú expeđér, Quicqdimpio cogi blice præbitis patiebatur:quo talium rerum ufu auz
Tarquicquidn fir fperio alenusid perai po torras megíftratuum
tiusafcribédú č ĝ agéti. Acceptú referf:hone Ta
effetornatíor.
f; E pye
fa locutio refero hoc beneficiú nbiacceptů.i, q V o% quéadmodum meíeftas amplificabať íta
hoc quicquid eft beneficii tibi dico efle aferi- malog abhtinétia arétíffime cõltringebač.Im⁄
referre, béd& fateor a te recipiffe:& aliud referre in molatarã.n.ab his hoftiarā exta ad gftores æraríí
acceptú acceptum:quod
a vulgo lingua vernacula dici ta ueniebar. Sacrificike Pen
folet facere uocarionem defoluro, SELA S ifg.P.R .tū deorū ímorta
i — Llud quog:hoc guog inftitutum Ro- liū'cultus tūetiam hoíum continentia inerat: impas
mani feruabát:ne uidelicet tnbuni ple torib noftris ġ facras manibus habere deberét apd
bis curi intrarét qå poftea uulgatú eft:ná tpi- ifta altaria dilcentibus:continentiæg tātum tribue
Subéel e A MEE eaS batur ut multorum æs elíenum quí prouincias fins
la des:ficut fellæ curales maios dicúf: funtená cereadminiltrauerata fenatu perfolutum fir. Nam

petae me RA at si hala M Goetaleuaoaneesrun sasea dom d

fobfèllia:ur quidam uolunt:fédes & pulpitain quoe opera publica auctoritaté fplédorem fuum P

epiftola ad apiú:fabfellia:per cõremptum fena labi índiginum fibíg; deforme el carbítrabantur.

torum roftra appellanit:cum dixit: ad me litte y
Tas miferis lgi fubfèlli.ur Pompeius nofterappellat. Veteribus:ideo dixit quia poftea hæc cõfùetudo abole-
uit, Pro commodis, Quánis íiquit. Tr.Pl.reipu.cõmoda curarent tamé paffi funt mag-ftratibus argentea vafa
& annulos aureos ex pub.dari.ut eos maieftas amplificaretur. V fa.Eiufmodi mfigmbus pciofis non mhil au-
@Qoritatis addi uidebať magiftranbus; Veniebant uendebanč:Immolataró, Quia ipfi qui mgfatú gerebåt imo
labantınam quanto dignior perfona erat quæ imolabat táto dignior deog catus, Continentia:Neg
mittebat inteftinis ueici qå cerre maxima laude dignú erat qå noftri tantı ea faciuntat illi conrinentå enim p
faciebant. Sanétas manus:integras icorruptas innocentes. Continentiæ tamú tribuebaf.i.tanu faciebátpluris
pentiaminam tribui multum alicai eft aliquem magmficare, Sincere:Puræ:innocenter:& calte.f. puinciah
hominum rebus intaćtis, Splendorem:Nam innocétia præfeđog í prouinciis eratgplendor qdá bominis Ro.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEINSTITVTIS xxix
Egquefteis uero inučtus.iegtes Romii q ex nobilicate iauentúerãt, Speđacalo:Qu: E peidos populo
Pbebát, De lupzali idie quo
ú lupcalia célebrabāti,dies fetos in honoré pinis lupalia
iftituti a Romulo & Remo fub mste palatino ubi expofiti faerát. Nota hiltoria quo patoladiRumalus erant folemnes
& Res
mus fratres expofiti fuerunt ab amulıo cú in ficco undz illos deti tex proximis montibus lupa defcédés
àn pueros incidit& infantibus mīmas adeo miti Pouitut humnå fenfam hfe uideref:fapaeait iterea fautar
lis regis paltor q pueros laurériæ uxori fuæ edacã ios tradidic:Scimas deiad qá adalti
e fici numitorem aud
faú occifo amulio iregaŭ reftituerót:& fű é ur in iplis locisiubi expofiti faerát lapcalia exercerenf:qå ludi- Lupet
De ordine equeftrí. crú ab euádro antea îftitutú fuerat:erat åt ubi cala
eiufmodi paftores congegabané & pellibus
e dinisau tus omníbusann
Q e ueftrísuero ordinísíuué > 10lataz
ís0S. iuicé cõcurrebãe& iĉtibus lafciuiétes
mutuis repleti
ouiú cibo fe potug eag; pel-
bís urbem fpectaculo fuí fub magaís auctori- pú pulfitabát liceú panna generátes : hác auté
bus celebrabat:die lupercalium equitum proba- opinioné iduxerát ut quæ mulier fterılis fe lua
tionc. Lupercalium ením moxa Romulo &rhemo détibus obtuliffet; & eose iâtibus collifa faif-
t anG cumlæricia
ínchoatus eft:tunc zi 10x exultantes: 5 quod ÍS.so fet fæcúda efficeretur unde Iu, ; Nec pde agili 1 uuena,
palmas íefbere lupco,Oui- fatorum;li Nupa
-i Qu,
auusnumítorrexalbanori eo loco:ubi educati erät guid expeđtas non tu pollentibus herbis, Nec 5
urbem condere:permíferat fub monte platino horta peenec magico carmine mf eris,Excipe fæcú
tu faultuli educatorisz fuí:quem ai euander argís
s. cons de paient uernera i. dexrrend (ocer optar cüi no
fecrauerar:facto enim facrificio cælifq; captis: epuz maritæ.Reddebát uteri pignora cara fai, Lup
Jarumhilarítateac uino largiore prouectizdíuífa pa cales aút dii fant a lupis arcédis hoc.n. facri
ftoralí
2 turba:cínct
n a ouínís
; pellibus
a imolatarum
ES ho ficio eziNiriahár luposáb, pulbo,areetibe lg
ftíarum íocantes geftíerunt:cuíus hílarítatismemo Epealibus alii alia dicút:funt.n.g tradát
hudosme pellibus ciétos éiufmodi palto- ludos
ría annūo circuitu feriarum repetitur: Trabeatosue celebrare côfaeuiffe: lora;p manibus gerentes
ro equites idibus iulii.Q. Fabius trāfuehí íftítuít. qbus quofg cederent larai teĉas facies ha
È Dem ? cenfor cum. P.decio feditioníis finiendas
acarani haaie,
bentes de nuditate
f Plutarchus
uaria & incerta xô affertur
in Antomi uita fic breuiter inquit Plutare
gratia quia citia ín humíliimí cuíufg; potefta erar folénis lupcalig dies. Cæfar aŭt triumpha
tem redactaacceflerant:omnemg; forenfem turbam Ji uefte ami&tusin roftris fedebat currétes lup
ínğtuor tantűmodo tribus defcríplit cafq; urbanas cos infpeđturus:currát.n.& nobili iuuenú&
, oT paoa aioaai eogeg mfatů gerít cõplures nudi arg cin&ti
appellauit quoram falubri.R. P. factosuir alioquin fAs aibis butosrieies Egt DEsISeLU
bellicis operibus excellés maximus cognominatus ftrandis egubus,icú egtes tráluehebanf:nam
eft. Aliud inftitutum. De.C. Mario. ut Liuius docet egtes fe céforibus oftécebant
1 Audăda čt populí uarecűdí: jí pigre fe labo qå iftitutú primo a.Qu,Fabio cenfore cui ma
: AS
ribə & pículis militiæ offerédo:dabaropamne fos tráfachebanť
ximo cognomé erat traditú;îmanauit
aút idibus qntilibus, Fau-
ad pofte
egü pecoris magfi, Fc facrificio.f, på
ni deo rufticoge ludus lupcal diccbaf ab arcédis Tupis ut dixi.ná ita páné placarı credebát q lupos ab ouibus 6x
e

pelleret, Immolatarú outú:Quage pellibus fe cigebåt prí tenétes manibus:íter fe ut dixi cöcurfantes fe pulfitas
båt:& erat opinio ut fi mulier fterilis occurriffer foæcúda reddereť, Epulagziqa epulabanť & uefcebanf carni-
bus. Diuif:qa in duas ptes fe diuidebát: & ita iter fe cõcurrebát táğ pugvátes,_ Geltierát:Izuciāgeftu corpo
xis oftendebátmä geftire pprie é hitu corpis Iæticiá oftédere, Feriag:Feftose nå feriæ dies felti di&u fanta fe-
xiendis uićtimis, Circuitu:Circuitus df eo œ fol incipiés ab uno figno zodiaci cú ad id fignú redieris nus dF
exaĝus, Trebeatos,pluiunior rradit.Q_,Fabiú rullú primů ex ea familia ob uirtuté maximá inftituiffe ut eg-
tes Ro,idibus qntilibus ab æde honoris egs ifidéresi capitoliŭ traufirét eŭdé céforé libertinos tribubusamo
uiffe.Liui.liix.Fabius ingt côcordiæ cå fimul ne humillimoge í manu cõicia eét oém foréfem turbá
í gruo tribus cõiecit:urbanafg eas appellauit adeo eå ré acceptá gratis aís ferút ut maximi cognoméexcrctamqã tor
uiđtoriis nő peperatac ordinú téperatione pararet:ab eodé iftitută df ut egtes idibus gntilibus rráfuehecentur
plerúg;. Trabeatos, Trabea uefte idutos:ná trabea ueftis erat quá honoratus qf lup tunicá fumebat núc præ 14b€a
textá uocát ĝ in extremitate purpurå hébat circúrextá:& duo tátú erát céfores, Redađta:Calliditate mobili:
Forćfem tarbá:Cliétă libertinose & fcribage, Deferiplit:Diuifit & pprie defcribi dicunt, Vrbana: Vt uoca
buli'dignitas illos leniret,_Aliquinipræter hoc quod inftituit cenfor, Bellicis operibus, Nam fuitille
mo rempu.clamitofo illothannibalis tempore affii&tam &è prope perditam cunĉtando reftituit, qui pri-
1 Audanda:ld ét ptinet ad maioge cõfuetudiné. : Impigre fe laboribus offerédo. Dabat ope. Capite céfi Capite
dicebãť q p fuo capite tributi noie æra pédebát:& [ine fuSfragiis erãt Nā hoge nibil prer plond céfebaf cenfi
quoră.n.res céfebá í claffes cõiiciebáf to.po.ro.i qng clafes dilti&us eratzita ut gcérú milia eris uel eo plus Proleta
pofliderét priæ glais eént:fcdæ clafis eråt å ifra érd oig ad qog& fepruagita miliú céfü hfentitertiæ uero rii
qgnägita miliú æris hřent:grræ ad.xxv.defcédebát célam qnte q.xi.pofliderés reli multitudoĝ citra hüc cé A.Geli-
, f poffedifent: uel plerarii uel capite céh dicebáf é. Au.ge.lidi-g i plebe romana tenuiflimi pauprimig erát neg us

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDVS
amplius quå mille quingentum æris incenfum deferebant proletari appellati funt:qui uero nllo dut perqiam
pauco xte cenfebanť capite cenli uocabanf;& erát imunes militia, Rogare.Quia rogabanť oés ut noja darét
& in manus ac uerba impatoris curaret hoc mõ:iuratis ne oés quocúg uos duxero me libere fecuturos. nec ue
ftrum quég iniuffu meo a fignis difceffuros : refpondebant iutamus, Quogz nimia inopia fufpećtaérat, Pro-
pter nimiá mopiå nô admittebanf ad militiá:in q Romanú imperiú ftabuliri cõfueuerat:qa pauptate homines
Saluti. plerűq ad maleficia compellunf.Gaius marius. Dicit.C.mariú hác cõfuetudiné abrupie ut rex verbis Saluftit
in iugurnino legif:dicitın. Marius milites fcribit nō ex more maioge:nec ex claffibus,
fed uti cuiul HBido erat
Capite céfos plerofg id faĝumr:alüi per inopiā
bonos militú:alii p ambitionem confulis me
morabant q ab eo genere celebratus auđufg imperatoribus
ceffe quog
capíte céfos facramëto rogare ečtne
nimia inopia fyfpecta erat: ideo his pur
erat:& hoi potentiam querenti egétiffimus gf
oportuniffimus erat. Sed nouitatis fuæ c6 blícaarma non commíttebañtur.
fcientia.Ideo ad militám capite cenfos admifit f Edhāãcdíutía ufurpatiðe firmată cõfuetudiné
Marius cõtra cõfuerudiné & inftituta maiorú C.Maríus capite céfum legédo militéabrupit
z & iple fibi õftius erat novitatis &inopiæ
fuæ. nå præter uirtuté animi & corporis par- Ciuis alioquin magnificus: fed nouítatis fuæ cófcia
nas poffedit diuitias:adeo uta maligno uittu- uetuftati n6 fane ppítius:memorg fi militaris igna
tis íterpræte capite céfus appellari potuerit ipe uia humíliraré fpnere pleueraret fea maligno virtuz
Tator:noui aút hofes dicúť q ab humili ftaru tū íterĝte uelut capite céfü:íperatoré cõpellanti pof
ad fummú dignitatis gradum afcédűt ut mari
us gex municipio arpinati paup admotú Ro fe.lrag faftídiofum deleđ&us genus íinexercitibus ro
må pue&as fúmos honoresadeptus eft, Veru manis oblfandú duxít:ne talis noræ contagio ad ipfi
fati nō fane ppitius:qa iftitutú aboleri uoluit us quog gloriæ figillationem penetraret.
antiquú; Militaris ignauia humilitatem fper De. P.R urilio & Gn. Manilio confule.
nere..fi milites dimtes gdem & opulétos: fed
. ignavos humiles:uero Yeatareare E Fobere a R morűcractádorum mediítatio.a.P. Rutilio
preditos iure militari cõténere pateref, Mali- cõfule Gneí manílii collega míilitibusé tradita
gno urrar irerpre Malignă urean interpPs Is enim nullius ante le imperatoris exemplum fecu
q uirtutë hois æftimat nôp ipfam: fed p di
uitiâs ac fortúe qlitaté. Ergo maligno. Maliuo tus ex ludo.C.aureliffcauri doctoribus gladiatorū
Jo & iniquo, Faftidiofim fapbű: nam ois fu- cerfitis uítandí atg inferendi ictus fubtiliorem ratíoi
phia nafcif ex faltidio, Dèleãus:Genituics
fus et:& eft dele&us militum eleĝãio uel de nem legibus ingenerawt:uírturég arti & artem rur
feriptioè Oblitterandú: Abolédum, No'æ fus uírturí mifcuir.ut illa ímpetu huius fortior: hxe
Infamiæ ipfius marii, Contagio:Infictio:pol illius fcientia cautior fieret.
latio. Sigillationé : Notationé igominiæ: ut De ufu Velitum prímo réperto,
quo Sigillo capite cents ifamiæ notá faiffent u Elită ufus eo bello prímü repertus eft: quo ca
1mpreffa eodem fibi inureretur,
a Rmog tractando; meditatio. Exer puãfuluíus flaccusíperator obfedit. Nā qu
+ citatio& præludium. Dicit a.P.Roti eqaitatui campanorum crebris excurfariõibus c7
lio hanc emanaffe difciplinam ut milites fimu quites noftri:quia numero pauciores erant relifterè
lacra pugnæ qoædá inftituerent anteğ ad ue- nő poffent.Q .Neuíus centurio e peditibus letos
rum pugnəndi cum hoftibus certamen acce-
derent:difcebant autem a magiftris gladiato- expediti corpis breuibus & ícuruisfeptenísarmaz
xå arté uitádi iâtus atg iferédı:legitur de hoc
P.Rurilioig cú frater eius confùlati impetra
Cicero’ xe non potuifer dolore pierit.Cicero tultulana quarta:ægre toliffe.P.Rutilium fratris repolfam cõfülatus fer
ptum apud Janium eft.fed tamen tranfiffe modum uideatur gppe ğ ob eam cám a uita recefferit Plinios pata-
Talis hiftoriæ:li.vii.P.R utilius inġt morbo leui impeditus nüciara fratris repulfa în cõfùlatus petitione ilico ex
pitauit, Ex ludo.Scilicet funebri:ná gladiatores adhibebanť ad ludos funebres:q plerúg eo ufe certabant: ut
uel caderet:uel fanguiné effunderet
eog alter:&le uictum fateref:gf accidifer piaculá illud plurimü diis pla
Cere arbitrabantur:& ad aíagz expiationé plurimú prinere:dicit ergo túca ludis:funebribus Car Aureli glad;
toge accitos fuiffe mgfos q tuuentuté Romaní lalciwéré hác artë inftruerent. Legibus:Arte Velitú. Nú<
Tat quifhå fuerit inuentor velitú:funt aŭt uelites milites galio nofe rorarii alio ĉr ferérarii appellá 1 funt
velites AUté velites græco noie anotou PaAAsv, i.a iaculádo:eo œ tela tantú miffilia fecum geranti gog iaculanturí
Rorarii PoRes.R orari uero diti eo q tela in modt roris fpargerent:ferentatiieo q tela geftabåt quæ in hoftem ferri
Ferenta poterant, Capuá Capua fecúdú tit Liuiú a cápog fert litate di&a:alii uolunt a capuo duce denominatamie
ti trabo uero a capite di&á plane oftendit: aliară ciuitarú ft caput:dicit.n.Ji.v.cum aŭt urbes,xti.populoke fo
Capua Tent Capuã pinde ac illage caput noiarunt:hæc auré ciuitas kello puhico ecúdoa populo ro,defecit ad Hâniba
Livius 16 Excurátisibus:q fepe e mænibus eräpenres ncurh Romanos, Expediti:Agiles corpore ga non
Strabo 2dmodum armis onerati erant. Breujbus & incuruis: V nů feqtur ex reliquo nå tehi quo breuius rit eoét ri
gidius, Er incuruis haltis fignificat eas fuiffe nõ admodú crafas:quæ dum corrufcarentur incuruari poflent.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INSTITVTIS XxX
Paruo tegimine:Breui futo, Veloci faltu. Quia didicerant milites exercendo fe agili faltu in equos conice
rei& deinde cum cepiffent hoftes defilirétzita
clones equorum afčendebant agili falru:& cum primo impetu equites effe dicebantur : ergo ueloci faltu quia in
ad pugnam peruent effet defilicbant & ita duplici pugna cqui
tatum hoftium deludcbant, Delabi:Celeriter defcendere fcilicet ab equis, Inceferent:i nuaderent. Eag no-
uitas;Hac nouitate rei deterriti hoftes faĉi funt imbecilliores, Auxilium: Scilicet equitatum , Campane per-
fidiæ; Quia defeceranta romanis,
P Roxımus militaribus infttutis:Dıĝurus de fpeđaculis ita tranfit ut non ex abrupto tranfire uideaf
ut
dicat nõ effe difon gå í theatris fit ab'co qå
tos haltis
a paruo tegmie munitosuclocí faltu íñgere I caftris fueritidicit ergo:dixirous de bellis å
fe egtãtíbus & rurfus celeri p motu dilabi
E DERART]
íftítuit: quo foris
busquæ
geruntur:n dicendú eft deunc
certamini
intra urbem fiunt : videlicet in thea-
facilius equeftri plio fubíecti peditesuiros pariter tro. Militaibus:Nõ epim multum ítereft in
atg equoshoftium ellis icelf Eag; nouitas pus e E ae E
erér. EE e crec
Aci capãæ e pfidiæ debilitauitauxiliū
gvæ unícü ; . Ideog tanfitus, Quoniå hæc.Oftendit qu fimili
tudinem habeant fpeđtacula cú militari difci-
auctori eius Neuio adhuc honos elthabítus. plina:ga uidelicet plerág exorta fant bella im
p
ftraRoxímusmilitaribus inftitutís ad urbana cav Tan „ppter animorum iracundiam adeo ut
gradus facíéduselt:quoníā hæc quoq fæ ilis fäguis exciraref , Animofs acies ifta
s
rse íiftruxerütPAES xerunt Quia ut dixi ciues plerúg inter fe dú
penumeroanimofas acies . Excogítatag; aliialiis : fauent hiftrionibussoccidebátur, Ex
cultusdeog: & hominum delectationis caufa nõ fine cogjtara inuéta: quia'caufa fpeđtaculorum fu-
aliquo
; pacís7 rubore uoluptaté & religioné ciuili=g
fan rat tur, Caena diii&? hoies quog Saed ,
guine fcenícorum Cul
ž A portentorum gratia
3! macular
5 üt rr
rus eft în honoré deoră ludiIETENædebantur,
poaaNô
ichoata quidé für a meffala & caflio cenforibus Cæte fine aliquo pacis rubore: qoia reuerentia diui-
rum auctore .P. Scipione nafica omnem apparat ni cultus in pace retinere debebat homines:ná
operiseorum
> fubíectum haftæ uenire placuit Atg 1rixæmo ocio fpeđãacula ædunf : in quibus cá
nae
ctiam fenatufconfulto cautum eftnequísí urbe pro„£ orirentur quodámodo initiebantur, Vo
lupratéiquantumad hominum deleđtationé,
píulue pafusmille fubfellia pofuiffe:fedés ue ludos Religionem: quátum ad deos cultum, Gra-
{pećtare uellet:ur fcilicet remiffioni aiorum inita ra er torge Bene ar pone
ftādi uírílítas propríaromanæ gétísnota elet. pisreetabárur: nam porteria deon ma
Mosludorum. cula quæ excedút rerum naturam;& quia hæc
Er quígétos autem & quiquagíta ođtoannos p tragediis narrátur quæpræter confuetudiné
fenatus populo mixtus {peđtatulo ludorum
VE E HEF ín e hominumg; naturam
Sp; Pellauit uel certe portentorum:idet minimo-;ideo poomTUEE
terfuít.Sed hüc morem Attillíus feranus &.L. Scri Fiaa Siere Ea
boníus
SE ædiles ludos deum
matrífacientes pofteríos induunt: aut portentorum dixit. Quia mo-
rísafrícaní ;
fententiam fecuti difcreti s fenatus p O
ASA 5 > X poz EEr A
N
puli locis foluerūt:eag resaucrtituulgí anímum:8 Saner inEr e cadi Gartémpore pacis,
piran i Empord retulit
Auđore.p. fčipione quia in fenatu pads&
fauorem Scipionis magnopere quaffauít, fecundum fententiam eius fatum eft fenatuf
confùltumut fub hafta uenderentur, Augufti-
nus de ciuitate dei dicit, Caueam theatri fè-
natum conftraere molientem ab ea difpoficione & cupiditate compefcuit .P, Scipio nafica perfuafitg oratione B augw
grauiffima ne græcå luxuriam uirilibus partriæ moribus paterentur obrepere:hoc aút homine nemo fao tem ftinus
Pore melior nemo fanđtior í urbe fuit:hic ille eft:} oam optimus a fenatu iudicatus dignuleg du&tus: ap qué
deorum mater:quæ publice a peffimonte uehebaf per aliquot dies diuerterer, Sedens ludos fpeđtare:Nolebat
inquit ludos fedendo fpečtare fed ftando ut fi fpectacula æderétur oćs ftantes ea fpeđtarent ut ftando robuftio-
res efficerérur:Remiffioni animo:Vt nō folă in laboribus & periculis ačeundis fed etiam'dum animi laxamé
ta quærerét uirilitatë quádam præ fe ferrent :quia ut Liuius ait:romanum eft fortia pati;ergo remiffjoni,i.laxa Liuius:
mento per quingentos & quinquagintaocto annos. lam inquit quingenti & quinquagintaođo anni fluxerunt
ex quibus fenarus cum populo mixtus ludis femper interfuit. Hunc morem ; Scilicet mixtum & confufe fpe-
dandi ludos. Aediles: Qui ludos ædere folebant a. quibus etiam ut quidam uolunt di&i fant, Matri deum
facientes:Facientes ludos qui in honorem matris deum celebrabantur & megaleĥa dicebantur aToTHO vey
HSa magna & matre deorum: Nam ita græce dicitur VEyxAnv rT magna mater : de quibus Liuius in libro
macedonico íquit,M.lunius brutus zdem magnæ matris deum in palatio dedicauit & ludos ob eam dedicatio Liviss
nem fatos magalefia appellauit : & ajeyaqå eft magnum deduđum uocabulum, Difcreti : Divili feparati.
Et populi locis:Quia loca ubi federer populus & ubi fenatus voluerit effe difreta & feparata& nô permixta
ficutante. Eag resinquit Scipioni peperit inuidiam quia id gratia populi fecifferiquoniam dedignaretur una
cum populo fpeĉare fenatam; Auerut animum:Scilicet a fauore Scipionis.
e

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDYVS
Vnc cauíam íftituendorum ludogz:Profequitur narrare Valerias quomõô initium lupis fumptam fuerit
n quoda Tito Linio libræfeptimo decadisab urbe condita prolixe traĉatur, Domeftici atg inteftint
mali curazab ocio inquit aliarum rerum orti fant cum tamen peftilentia urbé inuafiffet necremedium
ull inueniri poffet nifi deog iræplacaref:nam humanæ opes ad evertédum peftilentiã page pdeffe poterant,
Reuocatã:remotá abellis externis. Domeftic;Quia maior cura a minori aios deterreret:ná maior cura eftuni
cuig falutis fuæ aliarú rerum, Inteftiniip ad faluté caiufg pertinebat ut maiorillú cura domaret, Tg plus
Iamg adeo increbuerat peftilentia ut humanæ opes nihil fufficere pofle uiderérurs ut auxilium porius a diis
ab hoibus perendú e¢ uideretur, Nouo: Ma-
gao modar
deog etyud grons
exqfitú inuenireč:Irag placandicolidar
cælefkis Vnc caufam íftituédorum ludorum aborigie
g
numinis gratia ante bac inguit populus roma fua repertam.L.C. Suplicio betíco.C. licinio
nus nullos alios ludos fpeđauerat pterg circé [tolone cõfulibus intolerãda uis ortæ peftilentiæcíi
fes q alio noie magni & romani appellabátur: uítarem noftrama bellicofis operibə reuocatamdo
culi ad eam ufgætatem po- e DIRT $ 5 2
A e S RA Capois meftící arg íteftiní mali cura aflixerar
. Irag; plusín
Carminibus: Ideft hymnis in quibus deogelau exquifito & nouo cultu religionis ġ§ ín ullo humano
Virgil, des cõtinebanf:hüc morem Vir.tetigit ubidi filio pofitum opís uidebatur. lrag; placãdi cæleftis
E OI aA numinis gratía compofítís carminbus uacuas aures
Cõfua culd & ludi fant primum a romulo confualia præbuíit adíd tempus círcenfi fpectaculo:contenta
lia di&i náromulus ců æqueftris imago neptuni: quod prímus romulus raptis uírginibus fabínis c7
in fundamentis urbis reperta
otaitapparatu fuiffet reipopulos
conftituit:& lados fialif nnofe celebrauít.
PEA Verumucémoshoíum
>S par
EEEE TEA peđandos inurariiap Uula initia pertinaci ftudio profequédí uenerabiliz
fit, Cæteri frequentes conuenere fabinietiam busergo deos oblequíiisiunétus rudi args icompo
paflim & uxores cú liberis oćs affluxere:gppe fito motu corporü iocabüda geftusadíecit zeag res
qui,ppinquiores erant:icem benigne hofpitio ludíumex hetruría accerfendi caufam præbuít: cu»
fufcepti eflent:nouame urbem tam breui opi $ aR s
bus uitrit auĝá perluftratiefentsad ludoscő 14S decora pnicitas uetufto ex more curenti ilydog
uenerunt : ubi cum omnes fpeđtacolo intenti
efent:iuuentus road uirgines rapiédas -ex cõ-
pofito difcurrit:eas fibi uxores adiungunt ui quando aliter obtineri neguierdt nå cù p legationé romani ad af-
finitaté vicinas urbes fæpius ingitaflent:idg femp denegatú fibi fuiffer:utpote genti nouæ vi graffandú ce cë
fuerűt, Romulus igiť poft raptă fabinagz imaginč:ıllá equeftrem Nuptuni cõfüm appellauit:& ludos confùaka
quafi confiliú deiiquia poft muentãillá imaginé fubito cõfilium cæpiffet rapiendage uirginum p ludos peđa
Plutar, culum. De confualibus ita tradit Plutar, fama diu uulgata a romalo ¡cuiufdam dei ará cõditam fb terra íuentå
eig deo confo nomen indiderunt:fiuea confilio cõfliarius foret:fiue Neptunus equeftris:ara eft i circo ma-
ximo pofita quæ reliquum tempus latet £ in equeftribus auté certaminibus aperitur ; hec condita fub terra eft:
qnoniam confiliŭ archanum efie oportet:ludi igitur í honorem huius dei iftitutia romolo cõfualia dicta. Dio-
nyfius alicarnaféus de åtiquitatibus romanis facratam iquitillam folénitatem núcetiam romani perficit cö-
füalia uocãtes + in qua etiam ara fubterranea conftruĝa iuxta circú maximů circumfofia terra facnficiis Ñ &
igneis folénitatibus colif:curfafgs equos agif iunđtog:& nô ios uocaf: autem is deus:cui hæc perficiunt
confus a romanis:ac propterea fubterranea coliara cú dicūt:g bic deus terram habeat;ego vero alterum quogs
fermonem audiui hi quidem dies fefti Neptuno agantur ¢¢ curfus & equites huic etiam adeo fiät ara uero
poftea genio cuidam archano conftruđa fuerit occultog confilioge duci atg cultodi , Neptuno eni icerto nec
dormitoti terræ neg a græcis neg a barbaris ara ufg erigitur ueritas aŭté ubi lateat difficile eft dicere, Vré
mos hominum:]ta ferme confùerudo eft ut omnia tenui principio oriátur, Venerabilibus uerbis: Carminibus
compofitis in honorem deorum, locabunda geftus adiecit ; Quia iocos interfe ia&tabant eag res quia nô fo-
lum carmina canerent fed etiam motu corporum geftus facerent caufa foit cura lydia uocarentur hiftriones,
Ludi Ludium:Romanum nomen eft:ná tufco uerbo dicit hiltrio, Decora: Venufta:quicgd fit qå decer dicit deco-
Virgil. rum.Pernicitas: Velocitas ut pnicibus ignea plantis’, Vir. Cuius decora pernicias uetuĝo ex more’: curerum:
Curetes populi funt cretæ:qui hoc canendi faltádig genus primi inuenife dicunť ad ufum militiæ fiue ad cul-
Strabo tum deorum fue magis ad fabulofam iouis originem : nå hæc ofa Stra „li.x,innuit circa medium ubi de cureti
bus diuerfas auđtog fententias referés:dubiã coge æthimologiam his uerbis effe oltédit.Quo fit ut mulufariá
nofcendi nominis rationé & æthymologiá curetes habere facile copiofeg uideané: credibileé &armiferam il-
lam fältaoné ab eis prius introdu&á qui circa comá atg ftolá exercitati fuere q curetes uocarenf qå quidé ñe
gotium occafionem illis pbu;ffe crediderim:ut fortiores in re militari cæteris euaderent:& uerftam i armis vi
tam haberent paulo inferius ermifona inquit faltatio militarı de more & hypericha & pyrricas ipfe indicio fút
qui huiufmodi;repertor exercitii pro iuuenibus ad militaré peritiam faie phibetur : apparet ergo ex his uer-
bis ad ufum militiæ hoc faltationis genus fuiffe repertum fed alio loco dixerat hac armos agitatione in deoge
factis ufos fuiffe ubi deorum miniftros illos nominat tales ingqūit demones quofdam deorú ue miniltros cure
tas uulgant ; Dejnde fubiungit quidam uero res crerenfes ac phtygias ædidere facrificiis nonnullis implicitas:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INSTITVTIS xxxi
partim myfticis:partim aligo pađto contenras:uti iouis infantians in creta edacati:matrifg deog cerimenias
in phrygia & în idæ troianæ locis celebrandas:quibus fane in fermombus magna varietas €cú aln cofdem efie
curieras & coribantes & caberos & ideos dađtylos & telchines oftédantaliicognatos irer le & pufillas qualaam
ipfaruni differentias inter eos effe diftinguantsin bocãuté univerfi traduot quofdam fpirinbus affaros & bee,
chicos ing; armorum agitatione tumultuofa & conftrepitu & fragore:cymbalif & tympanis & armıs:item eti
am tibiis uociferatíonibus inter facrificandum ftupefacientes ing miniftroge habitu publica mô quodi facra
fađtitantesrurfus ad fabulam iouis alio loco referés ait:hos curetas nominabatadolefcétes quofdáarmionam
quádácú flubus agılitaté ædétes proferentes
que a quibus hetrufti originem traxerunt + nouítate aads de souis origine fabulá& cætera; nå 1p-
grata romanorum oculos permulfit : & quía ludius #™ fabulam deinde narrat.Ité paulo ifra ubi
nor E a fee
apudcoshíftrío appellabatur: eanico nomen DIhi, adiungit
Homeri carmina refert cretenfem eră ré his
hoc môo fedes curerú religiofig et
ftrionís inditum eft : paulatim deinde ludicra arsad am Iouis genitores ubi tibiæ:ubi tnplices cri
fatyrarum modos perrexit. A quibus primus ornníz fæ vbi byr& urfum TAN mibicouita
ý s ; tesexcogitarű ticuret E
um poera huiusad
a fabularum
ae argumenta
S fpećtantí
S EERT
increta fed in eubæa ætholia nAp
&acarnamaolu
1dé
umtoculos&aios trâåltulit. Hq; fui opisactor quű fæ au&ãor cú multis in locis tú ibi ponifimå ofté
pí?2a populo reuocato uocé obtudif{er adhibito pue cebi ait:itag eodé infignitos nomine cure-
rí & tibícinís aeəceptu geftículatíoné racitus peregit. ja p95 appellari q í eubæa fantiquiq i æo-
Tellaní aŭt ab ofcís accítí Ta funt:qä l genus dele 1a & in feroces populos
Cureras acarnania hinc eft ing dalmana
Luca.dicit, Quos
liani, Luca,
a. &atõísítalica feueríitatæ téperatű:ideoq; uacu alit adriaco tellus circúflua põto . Apud guos
umnota č:nã neque tribu mouef? nec a milita Marcus Antonius fuitorúgs
a Põpeianss
mazio diferimíe.Lud a gbus claufus
thufci orrcú
8iné traxerunt.Ná thufci diâi font lydi quc-
niam ex lydia coloni uenerunt in thufciam dece Tyrrheno Atys filio.Stra.libro gnto tyrrhenos iquit romani Strabo
hetrufcos appellant ateg tufcosigræci uero ofcos nomine nominarút a Tyrrheno Atys filio q ex lydia colonos
hác in regionem ficuti traditur dimift, Atys ení ex pgnatis herculis & omphales cå ftenilitate fame populă
emittere cogereturse duobus filiis forte iacta Iydum qdé regni füccefforé tenuit: Tyrrheno aŭt &maioré
populum foras abite iuffit.hanc ille tandé ingreffus orå de [uo uocauit nomine tyrrhenâ:lydos aŭt hoc applicás
genere
faltationis ufos effe idem auđĝor multis 1n locis oftendit, Plautus queg fab filice pofùli hác ppriam lydorum
effe dicit, Plini.uero libro tertio lydia ingt a quorum rege tyrrheni moxa facrifico ritu ingua græca tuíci fant
Cognominati:de fabula curetum hymbribus delætoge & ex fangis retıtutoge mibi hoc loco uidetur efle dicë- Plinius
dum, Scænico:Miniltro fcænæ q partes aliquas agit fcænæ, Liuius poeta:De hoc Cice.libro tufeulanage pri
mo;ferius poeticam nos accepimus annis fere Gdringétis decé & ođo poft romá conditá liuius fabulam dedit,
Fabularum:Repræhenfiones ciuium falibus eni quibufdá ciues irridebant, Perreplit:Peruenit. Satyrarom
modos:Modus dicitar uerftum menfara certa lege diflinita:ergo modos modulatiõesappellat Satyrarum
Carminibus quæ primo in compofita agebantur res co pceflit ut fatryri eflicerené & comoedia & tragedi.Ex
Sui operisađor:Quia canebat & cantum motu corporisimitabatur, Reuocarus:Cum finieratadeo populo
placebat ut fepius ad principium reuočareť agendi. Sed raucam uocé feciffet pueră acciuit qui caneret
& alterum qui tibia:ipfe uero modus & cantus agere coæpit motu corporis, Tacitus; Non narrans : quia boce ante.
natrabat;&t deinde getum corporis dabat. AtellaniLudi pprie funt comicoge uidelicet in quibus comædiæ
aguntur in theatra, Atellani erant Jadiones qui i6 fant acciti ab atellis:qa peritiores erant ġ romani:Atelle ciui
tas eft campanorum quos luxuria în eiufmodi ludis nimia erat:& iô apud campanos ihoneftifimi erantked a
Tomanis deinde magna ueritate correi, Ab ofcis aceıti:O fi dii fant campani» in campania ferpeptes
abund Virgient:
Ofcorumque manus capuenfès exponit Seruius. Nam ofcus campania lingua fignificat ferpé
tem uel fecundum alios diĉti funt ofci quafi oblcæni a quadam cicatrice quam habent in fronte quæ reddit
cos obfeænos:Horarius'in fermonibns,Atillifæda cicatrix ferofim leui frontem turbauerat oris campanum
In morbum:fed melior eft fuperior expofitio.Strabo in deferiptione cãpaniæ ofcos feparat a capueafibus, lra
lica feueritate:Ideo dicit quia cum apud græcos ironice ciues athenienfes comodi repræhenderent cautum eft
lege apud romanos ne id adeo folute fieret:immo etiam fenfim res eo proceflit ut nulla
præhenfio contineretar:fed'aliud genus carminis'inuentum eft:quod poftea fatyricum eiufmodi
eft
uirorum re-
appellatum. Iralis
Ca autem feueritare ideo dixit quia uult irali propriam effe feueritatem ficut græcoge fuit æloquétia & libera
Tú artióftudiű Satyrica ut ingt:Diomedes eft apud græcos fabula ın § ité tragici poerænon reges aut heroes f pyrica
fed fityros induxerunt ludendi caufa: iocidigs (mul at fpedtarorier es tapias ferias:fatyrar um quog locis fatala
& lufibus delectarerar:& ut Horatius fentit:mox etiam agræftes tyros ornauit
ftionum:annis quafi ådringétis poft romá conditá Liuius fabulá dedit.C.claudio Cice.in
cæci
phemio tultul-que Diome
filio & ruditano cali Ye
bus.Idem Diomedesitertia eft fpecies fabulae ingt Tatinase
arellanæ dicte funtargumentis di&tifg iocufaribus fimiles quæ a ciuitate uolftose atellain qua prims copta: &rcro
fatpricis fabulis græcis, Vacuumildeo aurcm non Aan
erat Judi genus uituperandam quon:å iuuentus romana;iorer fecarmina iađare confaeuerit. Nam nega tri
bu mouetur:Oftendjit quare ignominiofum non erat quia fcilicet a tribu non mouebaf ex quo apparebat non nafabu
effe ‘fermle. Nam is dicrurin tribu effe qui faffragium ferre põt:omnis enim populus Romanu s diui la
p tribus
$ eii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 5 LIBER SECYNDVS
crcelės fis effatg centurias:qui infans fuiffet tribu movebatur:Et quia cæteri:
De aliis fudis minus incertum eft ünde
Júdi: originem habuerint:nam nomine fuo facile compræhendi põt:ladi appollinares; q í honorem appollinis fiant
apollia circenfesaci tu:ut fupra diximus:uel a circú & enfés:magalenli avo Tss 2EyGAKF magna dea magni & ro
žes manizeog in honoré louis fierent:Atellani ab atellis ciuitate uolfcogesideft cápaniæ:unde acciti fuerút hiftrio-
ludi nes:Sed fæcularium ludorum origo obkura uidetur:non.n.a noie cognofci poteft, Seculares ideo diĉti fant q
Magale poft fæculum femel tantú hi ludi celebrarent:ideft poft centú annos:nam fæculum eft centú ánorum fpacinme
fa Trita: Vfitata côfueta tranflatio eft fumpta a uefte:quæ propter longam confuetudinem teritur.
Vum fgéti peftilétia urbs antigua agri:
q Quianon folum ciues fd etiam agre- ribus ftípendíis repelli:& quía cæterí ludí ipfisapz
fes peftilentia impliciti corrúpebanť: pellatíonibus unde trahanf apparet:nonabfurdum
ager Nam ager dicitur omne territorium: ut ager uidetur fæcularíbus íitiü fuum + cuius generis mius
Vincétinus Veronêfís & cætera.Accipitur ple
rung profundo:unde agellus diminutiuú koc noriciatritaeft redere. De quodam Valtefio.
Joco plane territorium fignificat: Ad defpera- Vum íngétí peltilentia urbs ãriqua agri uafta
tionem, Quia nullum remedium medici inue renf. Valefius uir locuples rufticæ uitæ duo
niebanņcontra ualitudinem illá, Lares:Genii
dicuntur naturæ dei:la&tátius: hi & geniorum bus filiis & filia ad defperatíonem ufg; medicorum
nomen aflfumunt qui græcæ lares demones in laborantibusagquā calidam iisa foco petés: genibus
terpretantur: orauit ergo ut tranfportarent in innixus: lares famliares ut puerorum periculum ín
caput ipfius puérorum morbú. Genibus in- ipfius caput tranffereforauit:orta deide uoxe ft har
nixus:Aut geftum tangit accendentis igné:uel
quod uerius eft : quia orationem fecit ad deos biturum eos faluos:fi continuo flumine tyberís des
peñates flexis genibus, Ibig cx:Oftenditquō ucctostarentum portaler. Ibig ex ditis přís & pro
polét recuperare ualitudibem, Eo prædicto ferpinz araaque petita quãilli defiderarét recreafs
magnopere confafas : Quia videbatur longå
iterzideo quafi animo perturbatus erat:fed tã- er. Eo predicto magnopere confulus qf & lóga&
tus metus fut tt in certá fpem fubigeret præ- pículofa nauigatio mpabatur: fpe tamé dubia pfen
fentem metum: feilicet mortis filiorum quia tem metū uíncéte: puerosad ríipátyberis ptinusde
metus mortis filiorum uincebat, ĦHabitabat:
tulit:habitabar.n.in wlla fua ppe uicina Sabine re
Oftendit haud procul a villa fùa tyberim flu-
xifle: Vicinum fbinæ regionis: Quia pter la
gionis frerū:ac lintre hoftíã petens:noćte concubía
bitur ryberis, Frertum:Quia petéubus taren- ad martium cãpű appulit. fitientibufg ægrisfuccur
tū neceffe elt igredi mareryrrhenð. Perho-
Hoftia ftiã: Nam hoftia eft haud procul ab urbe urpo rere cupíés igne ín nauigio non fuppetéte ex guber
urbs te ođo millibus pafuú q defluit tyberis í ma natore cognofcit haud pculapparere fumum: &ab
intre re. Lintre flouiali naue:linter enim genus eft eo iulfusegredi tarétú id noméei locoeft:cupíde ar,
naniculæ breuis fluminibus traiiciendis aptæ, repto calice aquã flumie hauftã eo unde fumus erat.
Virgili, Viz . Cavat arbore lintres, Nođe concubja: obortus: íã læríor ptulítdiuinitufg dati remedii gfi
Intépefta nođe:pria parte omnii, Admartiú
campum:Qui túc extra urbé fuit:ficut often- uchtigia ġdam ín ppinquo fe exiftimãs na&tū:inqg fo
dit Liuius:Dici lo magis fumante ġ ullas ignís habéte religas: dü te,
deinde campus fuit & cætera,Suppetente Sub nacius oméapphendit:cõrractis leuibus quæg; fors
Taren mimftrante uel fufficienter exiftentz, Taren- obtulerat nutrientís:ptínací {pűfläma cuomuít cale
tum tú:Hoceriam oftédit Seruius Dicit.n, partem fatãg aquã pueris bibendā dedit :§ potatafalutarí
Ouidi, aliğ tyberis in urbe appellati tarentú:qť Oui- quiete fopíti diutina ui morbi repente
funt liberai
dius quog teftatur in li, faĝorum ubi inquit přigiídicaueřűtuidifle feí fomniis nefcioaquodeo
Jamg ratem monitu dođtæ carmentis adam-
nem Egera: & tufcis obuius ibat aqs Flumi- rum fpongía corpora fua pertergi:& præcipi :utad
nis illa laus cui funt uada iunđta tarenti Alpi- ditis přis & proferpine aram aqua potito ipfis fuc⁄
cit& fparlas per loca fola cafas, Ergo tyberis
in aligna parte fùi uocatur tarentuma tarédo ratallata:furuæ hoftiæ imolarétur + lectifterniaq &
Q ripas fcilicet terat:in aliqua uero fretum ap ludí nođturni fierent.Is quía eo loci nullamaram uí
pellatura feruore. Solo magis fumante:Lo- uíderatdefiderari credens ura fe ftrueretur:ará cm
cus ille fumabat:nec tamen ulla figna appare-
bant exhalantis ignis. Spongia: Quafi omné pturusíurbé prexít:relictis g fundamétog cóftitué
morbum hauriret.Pertergi:Demulceri& mü-
Foruú dari. Aq Nam
N; eo loco ubi ditis patris ara fubterranea erat fumus ille exhalanerat, Furuæ:Nig: xun
Fur, r Q in furuo ideft nigro tempore nodis forentur: Antiqui fuperis immolabant alba an:malia.
Virgili Vir lius libro.vii Duc nigras pecudesea prima piacula funto, Leĉtifternia:Quia tbus ĉö
Leĝiv tinuis nódtibu: ïcia fiebant dicebantur autem leĉtifternia ut fupra diximus a fternendis kecti quibos
Rernia deorun mulacra fùperimponebantur
ego; leĝifternia quibus É fternentes tota no&e wgilabant, Reli&is.k

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INSTITVTIS axi i
Profunditaté namaltitudo tam de faftigio quá de profundo dici€. Vnde cælumgs profundumdixere poetæ:&t
ahú mare:nam altum & fuperioré& inferioré altitudinem fignificat:tefte Seruio Qa menfuræ nomen eft alutu
do;ficut etiam faftigium dicimus plerúg profunditáré. Vir. Forhitá
& ferobibus d faltigia quæris. Inferi- faltigi
pram:Quia notis quibufdam fignıficabať ará ill diti patri pferpinæq confecrará,lntValerius publicola: Vale- us
fius ludos & folénia fæcularia fecit liberandoz: filiorú caufa,At Valerius publicola liberandæ ciuitatis gratia Virgili.
quz pefte grauiter corrupta fuerat:hic fuit Válerius ille qui exaĉis regibus primus in urbe confolatum geit
cum lunio bruto, Nam colatinus lucretiæ coniunx cum bruto creatus ob nomen & genus regiam coađus eft
abdicare fe magiftratu; & urbe excedere quo-
dorum gratia terrãadfolidű foderent: ií domini ipes niá de gente tarquinia foret;hic illi deide fuc
ríum exequétes cum ad.xx. pedű altítudiné humo e ceflit, Studio cupiditate:Succurendi ciuibus
quì peftilentia laborabant, Atris:farais
& ni
gefta peruenifent aíaduerterűt aram dití patrí pfer gris. Trinođio:per fpaciú triú nođiú, Lau Lauti
pínggin fcripram:hoc poftğ ualefius nunciante fer ticia é:lauticia proprie .dicif magnificentia cô cia
uo'accepíit:omifoemendæ aræ propofito hoftías ni uiuii & elegantia: unde ét mundicias dicimus
ras que antiquitus furuæ dicebant taréti ímolauít lauticiá qbas in cõuipiis uñ cõfveuerűt & de-
Tiuać a lauo lotă vel Jaurú : hic accipit p ma-
Judofg& lectifternía continuis tribus noctibus qa gnificentia, Qu.Catulus:Pli.li.xv. Primus oî
totidem filii periculo liberati erant fecit. um Catulus lıntheis í theatro umbrá fecit &
De.P. Valerio Publicola. byfina ualla primus in theatrú fuxir, Cam/
Víus exemplum Valerius publícola quí pris panam luxuriam quia & iph çampåi omnium
Terum opulentia abundantes eiufmodi appa
c mus conful fuit tudio fuccurendí ciuibus fes ratibus utebantur, Speđániú confefum:Có Confef
cutus apud eãdemaram publice nuncupatus fefus dicit extruđus locus ubi ad fpeđtaculů lus
Populus confedir, Virgi.li.v.Conféfus mediá
uotis cefifg; atris bobus:diti maríbus.fæmínís pfer tulit extruđog refedit : dicif eriam confèffus
píæ:lectifterniog ac ludis trínoctio factísżaram ter fpeđtantium multitudo & populus ut eodem
Ta:utantefuerat:obruít, li. Hic totú caveræ cõfeflum mgétis & ora;Pri
De.Q Catulo. ma patrum magnis falius clamoribus implet,
Vmbracalis:Sicut fant aulea; nå auleis texit
Elíglíonem ludorum crefcentíbus opibus fez Kenam fub qua ludi celebrabantur: & qaa fo
r cuta& læticia eft . Eius infti&tu .Q_. Catulus le defendebant 16 umbracula appellauit, Per
campanam ímítarus luxuriam : primus fpe&tã femitas decurfu aquz, Aquá riu ulis deduxit'p
theatrum, Claudius pulcher: Hic é ille clau-
fium confelfum uelorum umbraculís texít. dius qui primo punico bello non paltentibus
De Gneo Pompeio. pullis:& p cõtentum religionis mari diuerfis
g Neiuspompeiusante omnes aquæ per femiz quafi biberent quådo effe nollent: nauali Blio
tasdecurfu æftium minuit feruorem. füperatus fuit:de quo fuo loco dicemus. Ebo
De.L.Pulchro. reig eburnea & fpeciofior& ftabilior effer,
Verfuilemg fecerunt : Duplex erat fcænar
Laudíus. Lucius pulcher fcænam uarietate co aut uerhlitisaut duĝilis : uerfatilis:cum rotã
e lorumadumbrauít: uacuis ante píétura tabuv achinis quibufdam fubito uertebatur& aliá
lís extenta: quam totam argento.C. Antoníus atg
&ilis
aliam piđuræ fpeciem oftendebant; Du-
cúhac atg illac duĝa & iata rota om-
Auropetreíus ebore.Q. Catulus psætexuít:uerfas nis piĉtura nudabaf interior : & ficut Seruius
tilem fecerunt . Luciue & Cinna locum żargentatis ait in georgicis, V irgi. litit, exponens carmen Virgi
choragiís.P .lentulus fpínter adornauít. illud:uel fcæna ut uerfis difcedat frontibus ut
t Ranflatamantea phæníceis idutum tunicis. purpurea intexti tollunt aluea británi apud
maiores theatri gradus tantum fuerunt : nam
M.Scaurus exquífito genere ueftis cultă idu feænade lignis ad tempus fiebant: unde hodie
quoq; permanfit confuerudo: ut componátur
poegmata.i.gradus a ludorum theatralinm editoribus:cænaautë fiebat : aut uerfiliszaut di&til; uerfilis tunc Sc
erat cum fubito rota machinisquibufdam conuertebatur & aliam pi&tuf fpeciem oftendebat:dućtilis erat túc ue:
cü trađis tabulatis hac atg illac fpecies piĉtaræ nudabatur interior:hoc ér uaro & fuetonius commemorant: tæna
erat autem feæna tefte Caffiodoro pars illa theatri quæ ab vno eius cornu ad aliud ducebaf cum coopertura; duđilis
& principium habuit a rufticis eodé tefte:cú ad decantanda incãdita carmina rufticı fibi adumbrationes para- Scan:
bant, Choragiis.Choragia dicant inftrumenta fcænarú.i.apparatus 41o TO vko Qo V;ideft a multitudine mino Chora
rum de quibus Vir,Purpurea intexti tollunt aulea britani.L.fpinter:Qu'a minimo fibi perfimili in fo:confu g'a
katu ludenti cognominatus eft:fuit autem tempore Ciceronis:ut uiuere poffumus in æpiftolis ad Atticum, Vi
Ranflatam antea phæniceis:Puniceisipuniceus & phæniceus idem eft: Nam ẹ plerunque ponitur pro pu;
t dafea ut ÈY Y+Kov græci dicunt nos punicum . Tranflatum: Quod inde fumpferat colorem unde us
etiam přæniceus puniceus dicitur, Nam gladiatorum munus : Dixit de his qui adorauerunt fæ phæni
nam nunc narrat qui primum inftituerunt artem gladiatoriam; Romæ datum é;Liuius hoc dixit.M, Decius ceus
e i

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDVS
brutus munus gladiatorum in honorem patris fui defunđi primus edidit in foro boario, Gladiatoram:Tudi fut
nebres appellati funt:cum paria gladiatorumuel duo ue] plura dabantur ut cuiufg facultas erat ; Erant antem
gladiatores ut fopra diximus qui fingulari certamine gladiis inter fé dimizabant:donec alter eorum uel occide-
Tetur;uel fe uium fateretur: & fi fanguis fpargebatur exiltimabant inferorum expiationé fore, Foro boario;
Vbi uenduntur boues,
a Thletarum:Athletæ funt qui lacertis & brachiis inter fe luđtantur aAAnvTRo fermo græcus eft,
Tatuam auratam: N.M, Àttilias in honorem patris fui glabrionis ftatuam erexit q antiochum regem
f- philippo iuvanteex afia pepulit: idé ét
etholos euicit: & ad honoréuiđorias: xir. Nam gladiatorum munus primum romæ
e
datum
=e je
ğs pater cõfecutus erat:nunc pellendo ex Afia i zA s s
ÅÂntiochumi:núc etholos fubigendo ftatuá ere a TEER ge ES milor cõfulí
Sitnecmaureæ unë ftauæ ereâæ fuerát : his Pus dederät.M.& Decius filii bruti funebri memor"
qui bene rem gefliffent, Cõposuotiqui obti rja patris cineres honorando. De athletís,
fenuerant që optaverát:uel
ftatuã illam certe
effe fiãurumfi :viâoriá confè- q
quia uouerat Thlerag
po certaméa marcii
: fcaurii tatūeému
Ther queretur aduerfus antiochú, Apud thermo- nificentia. De prima ftatuaaureaí Italia,
mo
phylas : Termophylæ funt angultiæ quedam £ Tatuam inauratam nec ín urbe nec in ulla par
phylæ montis oetæ ut wult Stra,hi.ix.in defcriptione te Italiæ quifg prius afpexit § a .M. Attilio
Strabo montis
äpéninnsoetæ:q græciam
ialid.dicien híeouero
pađtooetam
diuidit quo
mõiem glabríone equæltrís patrí poneretur inædé píctatís.
poffidebant mons ipfé ab oriente ac thermo- Eamautemædem Publio Cornelio lentulo & Mars
phylisin occidentem ufg finú ambraciúezté co bcbio Pamphilio confulibus ipfe dedicaueratc
dif:quodä etiam regioné:a.parnafo
montan fcindit mõ per lineas ređasmôs ifte pos uoti fađtus zregeantiocho
uf pindú 5 apud termophylas
enno!
barbarif (aperiacétibus: iftius psuna uergés 1Uperato. De.C.flauio uulgante íusciuile.
in thermophylas oeta uocaf : longitudinis ad Vs ciuilep multa fæcula iter facra cerimoní
ftadia triginta afperitatis & celfitudinis nõ me afg; dog ímorraliü abditü folifg; põtificibəno
diocris:longe autem excellentifimus ad ther- ~ a T an oiae EES PEE
irophy larums tracti bùn: cacamenacollié at CA Gn klauns libero pre genin sreniba di ngai
in rupes acutas pruptas Peipitefg fimf:paruŭ nobilitatis ídignatíðe facto ædilís currulisuulgauír
& angultü uiatoribus a littore locros petenti-
bus:& ex theffalia derelinquit tráfitú:ipm gdé
Livius, tanfitum phylas.i.portas & anguftias uocitant atg thermophylas:funt,n. ibi prope thermæ ideft calidæ aquæ
* tagno in honore ut herculi sfecratæ,Liuius uero [i.v.de bello macedonico dicit montem effe longifimú qui
Livius mediam ita græciam diuidit ficut apenninus fuo dorlo fcindit italiam.
Gelas y Vsciuile:Hocetiam Liuius narrat ab urbe condita hb.ixdicés Gn.flavius ias ciaile in penetralibus re-
pofitum uulgauit : faltos in albo pofait:ut quando cum populo agi liceret fciri poffet, Gelius. Gn.ingt
flauius patre libertino natus fcriptum faciebat:ifgg in eo tempore ædıli curruli apparebat : quo tempo-
re zdiles furrogabantur eum que pro tribu ædilem currulem renunciaruntat ædilis qui comitia habebat ne-
gat accipere:neg fibi placere:qni [criptum faceret eum ædilem fieri, Gn. flauius anii filius dictur tabulas po-
füiffe fcripto fele abdicaffe:ifg ædilis carrulis fa&tus eft.ldem, Gn.fianius anii filius dicitur ad collegam uenit
Fe uilere ægrotam : & in conclaue poftğ introiuit adolefcentes ibi complures homines fèdebant : hi contemné
tes eum aflurgere ei nemo uoluit.Gn. flavius anii filius ædilis id arrififfe dicitur : fellamque currulem iuffit fi-
bi afferri:eam in limine appofiit ne quis illorum exire poffer:utiĉg hi homines fuiti uiderút fefe in fella. los
Ümile:Quod.xii,tabulis continebatur:has conditas feruabant pontifices cam cæteris facris ac cerimoniis, 1n-
Ker facra cerimonialquesideft penetrabilibus ubi dii penates celebrantur: nec faris civilis fciétiam præter pon-
tifices quifquam habebat. Solifque: Quia foli pontifices feruabant libros, Libertino patre: Cuius pater aliz
quando feruierat, Et feriba: Quia feruile faciebat officium : nam fcripturam exercebat : quæ apud Ro. fer
mle habebatur officium &ğ apad nos nec liberale quidem dici pofit:& ex eo quæftum ille comparabat, In-
dgnatione: Quia indignum videbatur : ut qui feruili conditione natus effet : Ad corrolem dignitatem proue-
Fafti: heretur, Vulgauit in apertum expofuit ut ab omnibns cognofti poffet, Faltos:Fafti libri erant în qbus con
Ciceto rinebantur dies quibus cum populo agi liceret :& quibus non liceret:fed a potiori denominati font : feiliceta
Plinius fando:nam dies quibus cum populo fari licebat fafti:quibus uero non:nefafti « Cice.pro.L. murena faftos ingt
Bulgus non habebat : erant in magoa potentia qui : confulebantur +a quibus etiam dies tanë a chaldæis pete-
bantur + inuentus eft fcriba.Ga.flanius qui cornicum oculos confixerit & fingulis diebus edifcendos faltos po
pulo propofuerit.Pli,li.xxxiii. Frequentior autem ufas annulorum nô ante Gn,flauuiú depræhendif ; hic nág
publicatis diebus faftis:quos populus a paucis principium quotidie petebat tantam gřam plebis adeptus eft:
alioquin libertio patre genitus & ipfe Apii Ceci fcriba:cuius hortatu exceperat eos dies côfultãdo afidue faga-
ci ingenio: pmulgauerarg ut ædilis currulis crearetur:cum, Qu.antio præneftino : qui paucis ante diebus ho-
Ris fuerat:prætenitis.C. Petilio & Domitio: quorum patres confules fuerant , Additum fuio ut imul tribu-
nus plebis elet : quo fa&to:tanta fènatus indignatione exarfit : ut annulosab eo abieđtos fuiffe í antiquifimis
seperiatur annalibus, Scriba;fuit enim feriba appi ceci:yt Pliteftatur:habef.ff.deoriduris, Tôto foro:Forú

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INSTITVTIS xx
dictum e! qui primus conftituit
ventu! & exercendis litibus relictus:ubi pluces congeniant:elt foram quoglegeslocus apud græcos, Et añt locus co: n foram
{ant qui dicunt a foroneo machi patre
uenduntur qalitatibus nominatur:ut foge boari mercati; qå pro rerum guæ
quo boues uendunf:uinariŭ in quo uinú:fcamentariunr
in quo frumentum;& fic de cæteris rebus, Nobilibus a tuuent: ute nobiliu shoc quo Liuius narrat: Sellam Sella
currulem; Sella curtulis appellatur uel a curibus ciuitate fibinog:ande hoc genus
& toga præcextaiuel q fellæ illi roræ fubie&z e ut in quácúg parté ciuitatis uchirraãam eft a romanis: ficut curru
& impelli
tifdiđionem habebant& ciuitas mignaerat #ideo multis in locis iura dare cogebanf. Cõcéptaspoflet: nå qa iu lis
faii cõténe
retur a nobilitate eft enim genitiui cafus,
ac faltos pene toto foro expoluíit:g quūad uífendã Eneficii: iuias quog li.yiii, Cú primo Liaius
ægrü collegã
fuđ ueníret:nega nobilius quog frez res íguit ciuitatis fimilibus morbis eo
dem ferme omnes euentu moreréru:
guétía cubiculū erac cõpletü fedendi loco recipere ancilla quædā ad.Qu:fabium maximum ædi-
{ellä curuléafferí iuit: & in ea honoris pariteratgg lem currolem idicacara fe caufam publice pe-
cõtéptus fuí uídex cõfedit. De ueneficiisi urbe ftis: pfefaelt fi ab eo fibi fides data eét: haud
u. Eneficií queftio & moribus & legib romanis futurú noxe indici fabius conf:ftim rem ad
conlüles:confùlés ad fenatum referunt cõfen-
ignota cõpluríum matronag patefactofcelere fug ordinis fides indici data tum patefaĝom
ortaeft:quæ cum uiros fuos clädeftinís ilidiisuene eft mulibri fraude ciuitaté premi: matronafgs
no perimerent: unius ancilæidicio prracte capitali ea uenena coquef & fi fe feq extemplo uelints
íudicío dãnatæ:centum feptuagínta numeg comple manifelto depræhendi poffe:fecutiindicem:&t
Coquentes quafdam medicamenta & recôõdita
runt, Tíibícínum quogscollegiü folebaci foro uulgí alia inuenerunt:quibus in forum delatis:& ui
oculos infe conųertere:că inter publicas príuataf ginti matronis apud quas depræhenla erant p
uiatorem accitis duæ ex eis cornelia ac fèra
ferias actiócs perfonís tecto capite uariagueke ue lia patriciæutrag gentis:cum ea medicaméta
latis concentus edidit, Inde tracta licentia quõdã ue flubriaefiecõtenderent; ab cõfutante indice
títí inæde iouis quod prifco more factítauerãcuefci bibere iuffæ:ut fe falfum cõmentas arguerent
pacio ad colloquendú fumpto commoto po-
tybur írati fe contulerűt quorum mínifterío fenatus pulo in confpeđĝu oium rem ad cærteras retu
deferta facra'non æquoanimo ferens + per legatosa diffent:haud abnućétibüs & bibere ;eporo me-
tyburtibus petiit : uteos gratia fua rõanís téplís rez dicamendo:fuamer ipie fraude omnes interie-
ftituerent:quos illi ín propofito perfeuerătes ínter runtcõpræhenfæ extemplo earú comites ma
pofita felte epulationis fimularione : merofomnog gnú numeið matronage indicarűt ex quibus
ad.clrx.damnatærneg de ueneficiis ante eam
fopitoś:plaultris iurbé deuchédos curauerűt:gbus diem romæ quæfitam é, Perimerent abfüme-
&honos priltinus reftitutus: & huíufce lufas ius elt tent:occiderent:necarent.
Pars iftag.fcentum
datū pfonag ulus pudorem círcãuentæ temülentiæ &.lxx.fuerűt capitali fupplicio afc&tæ pp ad-
caufamhabet.. De mõ comedendí antiquorum.
miffum feælus &hæ pou fimú fuere paupefs
aliarum uero pæna permifa fuit eage maritis
f£ Viré illa implícitas antiquo íncíbo capié „ppter infamiam & dedecus.
do:humanitatıs fimul & cõrinentiæ certífma icin quog collegium:Liuius: Tibi-
cines inguit prohibiti a proximis cen-
foribus erant in æde touis uefci qg traditum
antiquitus erat; ægre paffi Tybur uno agmine ambierunt: jadeo ut nemo in urbe effet q faceificis pcineret:eius
zei religio tenuit fenatú legatos tybur miferunt;ut-darent operamiut hi homines romanis reftituerené. Tybur
tini benigne polliciti primumaccitos eos iñ curiá:hortati func ut reuerterentur romã, Polftĝ impelli nequibá
confilio haud abhorente ab ingeniis hominum eos aggrediuntur die fefto: alii alios per fpeciem celebrádarum
cantu epularum’cauĀ inuitant & uino cuius auidum ferme genus eft oneratos fopiunt:atg ita in plauftra ui-
&os coiiciunt ac romam deporrát: nec prius fenlere ĝ plautrıs in foro reli&tis plenos crapulæ cos lux oppræf-
fit. Tünc concurlus populi aus eft:impetratog ut manerent:datum ur triduum quotánis'ornati cam cantu:
atg hac quæ minime Íolénis eft licentia per ucbé uagarentucireltiturág in æde ucícendi iustis qut facris præ-
cinerent,De tibicine Ouidi,fatorum l.yi. Cur uagus mcedit tota tibicen in urbe:quid fibi perfonæ qaid toga Ogidi,
1öga uolút, Oculos in fe cõuertere : ga uuigas uidens tibicines per arbé icedere plonatos ieo oés oculos coni
ciebant. Publicas priuatalg ferias;fiue publice fue priuatim fcrificia fiebant:feriæ antea dicebantur dies: qui-
bus hoftiæ feriebantur,A&tiones:quia agunt ipfi tragoædias Ñue comædias tibiis.canentes; Concentus edidit:
cantus concordes & bene conuenientesanter feinam concentus eft quod græci fimphoniam dicút. Prifco mo Ferje
reld & idigmus tulerunt ; quia hoc antea frequenter fecerant. In propofito uidehcet in fais incoptis perma-
nentes. Honor pril nus ut perlonati per urbem incederét : ur in æde iouisuefi poffent. Perfonage ulus: Pri-
mus perfonaruminétor tefte Hor, in poetria fuit Efchyius poera:pfonæ pallæg repertor honeftæ: Efchylus& pror,
modicis luftrauit pulpita tignis,_ Caufadt cur ufi fuerit ponis hæc é.f:pudor adepræ temulétiæ:nå qa ipfis pu
dori erat remulétos fuiffe í urbé reueĉtos: petierút ut liceret ut pfonisad capur tegédú.Hoc ét Oan.lifatos Ogidi,
oúdır dicés,Callıdus ut poflit fpecié numerüg fenatus:Fallere ponis iperat ora tegi. Simplicitas: é& bona fim-
e iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDVS k
laue, plicitas & mala, Ĉænare in ppacufo:in publico í apto ante fores fuæ cuinfizihinc eft & lune, cöqüerif fose
tépoge mores qa prifca illa umédi norma declinaffent g uidelicet fuæ ætatıs hoies maiog ir ata mutaffent
pp luxuriáepujageidicitn, Quis fercula fepté Secreto cæuauitauus, Subiicere eru, & pfeĝo id fine rubore
facer poterát cú epulæ eiufmõreént å ab oibus fpeđtari poflent. Erátadeo cõtinénæ: Seo igt pfeĉta utebáf;
Pul, cõtınctia ut freġntius uterenfpultibus ğ pane, Pulti us cibi čgðex farina & ağ mixto fale coficif. Mola,
Ouidi, Oui,de faftis hoc idé oftendit dicés:Ante deos hoi g conciliare uaieret:Far erat & puri Jucida mica falis » Pli,
Plinius xvii.natu:hifto; Pulte aút inquit:nő pane lõgo tpe uixifle romanos mamifeltú é quoniä nde & pulmétaria ho-
die quoq dicuné Et Ennius antigfimus ua-
Pulmé tes obfidionis famé defcribés offam eripuiffe index:Ñāã maximis uitis prandere & cœnareí ppaz
taria ploránibus liberis patres commemorat. Et ho- tulouerecűdiæ nő crat + nec fane ullas epulas hébãe
die facra prifca atg natalium pulte fritilla cõfi
ciunf uideture tá plus-ignota græciæ foiffe quas populi oculi fubiicere erubefcérét: erant adco
Mola § italiæ polenta.Mola igif cõficiebaf ut Serui continentiæ attenti ut frequentius apud eos pultis
Far us tradit ex farre orno & fale, 'orno.i, farre eo ufusğ panís cér, Ideog ín facrificiis mola:Ẹ uocaba
unű annoorto:far aŭt eft genus fruméti grádioris, tur ex farre & fale & aqua cõftat: exta fare fparguné
Far, _ Etpullis nəm in cauea pulli feruabant:& cú
bellum cú hoftibus cõmittere welét: primum & pullis quibus aufpícia petunt plus obiicitur, Prí
aulpicia capiebát obieĉta pulte:quá fi fompi mitus eni ex libamentis uictus fui deos eo efficacius
fent ut pars humu caderet:bonù erat: aufpiciú quo fimplicius placabant:& ceteros quidé ad bene
fi repuiffent diis non placere dicebantid bel-
Libare Jum folcipi. Libamentis libare pprie é pté& faciédumuenerabanť : febrem ãtad mius nocédum
prmitias diis fúdere Avf! græce:latine figni templis colebãt: quox adhuc unūin palatio +alterā
ficat fundere:ga primá prem hibátes in ignem ínarea maríanorű monumentog: tertii infüma par
quafi primitias fundétes fe diis facrificaf dice te uíci longi extat: caq; remedia Ẹ corpibusægrose
bant, Febré aút :Ad aliud trálit íftiturá, Vi
ci longiig ucus longus appellabatur. In eag annexa fuerät deferebantur:hæcad humangæ métis
Temed:a deferebanť: Ea remedia qbus ualitu- æltus leniendos cum aliqua ufus ratiõe excogitata.
dinépr:ftiná recupalfent ægroti i tépla febris Cæterü falubrítaté fuá índuktrie certiflimoacfidelif ,
deferebané ficut apud nos fingraphi qbus ad
febré depellendá utunťć: nőnulli recuperats ua fimo monuméto tuebané : bonæg ualitudínis corã
litudinead tépla deferunf:ali uero incédunf. quafi quædé mater erat frugalitas: inimica luxurioz
Annexa ficut eiufmodi fingraphis ita illi for-
tes quibus libertati effent in téplis fufpédebát, fisepulís Xaliena nimiæ umi abundantia :&ab om
hiimoderatoueneris ufu auerfa.
Hzæcad humanæ mentis:Ad métis qdê fani
tatem diuinú ĝrebaf auxilió , De ciuitate Spartana.
britaté corporis ptinebat: eá frugalitate & par í -o Demfenfir pxima maiog noftrorű grauitatis
fimonia tuebant.Métis æftus:ga funt etiá cor Spartana ciuitasd feuerilimis lygurgi legibə
poris æftus uidelicet cum ægritudine laborat,
Leniédos:fedandos:Sed quomõ dicit mentis obtemperansaliquädíu ciuium fuog oculósad cóté
aftus leniricū iam ea remedia corpibusanne planda. Afia retraxit ne illecebris cius capti ad delí
xa fuiffe dixerit nô potet fieri qn més p ægri- cacius uícæ genus plaberenf+audieranteni lauticia
tudiné copisaligntuló & ipfa laborer, Vfus:
uuilitatis cú aliqua rône iô dixit alig qa é alia inde & ímmodícos fumptus: & omnia nő neceffaría
ceruor rō valitudinis cõferuádæ. Excogitata:
inuenta. Bone uali.ga éetiá mala:ná uahtodo mediú eft uocabulú gå in otråg parté accipić, Mater erat fruga
Valitu litasiná ex frugalitate nalcif bona ualitudo;frugalitas media eft inter pdigalitaté & atarı iáscú nec nimis parc
do rebus utimur nec nimis luxuniofe.Eft igıť moderata parfimõia cibi & pocus. Inimica lux,epulis: ficut ex epu
iis luxuriofis morbus medicos inducif:ita ex frogalitate bona ualitudo conferuaf, Veneris olo:gaab utroq
incendit libido:mam ut ingt Teré, Sine cerere & bacho friget venus : uirabant igi matorés cřrapolationem ot
tuerenf filabritatem:vitabát uinú ne deuenirent indementá:mtabát luxuriam ut feruarét caftitaté, ” Induftria
iduftria: ftudiŭ:uigilantia;ab indulgere operá dare ftudio:Induftria diaič afidmitas:cora: abor:ptinacia: inftá
tiailnduĝtria eft frequens exercitú circa rem honeltam Induftriofos: ftudiofus laboriofus:efficax,
Dem fenfit:Tranfit adexterna, Proxima: ppingea & li cöformis, Graintatis fpartäna ciuitas ! Lace-
dæmon:uocata aút parta poftĝ maioris 1guétatis parte lgo & graui bello cõföpta pmiffüm fuit mu-
Teren $ „ lieribus & cú gbufcäg uellér fine.difcrimine concumberenr: unde q nati font fparciatæ quoq appellati
funt ġf uirginales:dicit ergo {partanos cõlimilem romanis habuere grauitatem: volt tantum primas partes cô
tinentiæ romanos tenuiffe:romanis deinde fpartanos fecundos fuiffe adeo fpartani luxuriæ cöremptores & la-
boris patientes fuere:& etiam uirginibus corum telte Cicerone li.ii.tufculanarum quæltionum:magis paleftria-
puluis:uenaticus labor:& n ftudro fuerit g fertilitas filiorum unde & vanum habitum ab aliis uirgimbus foæ
ming confeuerant : dicente Virgilio: Virginis os habitumg gerés& uirginis arma : Spartang. Aliquádio:
Per.lxvannos & amplius fè ab afia abftinverunt cõtinenter uwentes legibus nung mutatis ,-Cice.in orauone
pro.L.flacco lacedæmonii mquit foli toto orbe terrarum feptingentos annos amplius unis moribus& nunĝ

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INSTITVTIS axxiiii
hamtatis legibus uixerünt:poffet hic qô quodåmodo exoriri:car nō exépla atheniéfum lacedzmoniorú ppõať
exéplis cum fapientia uirtutis bellicæ uideat anteponéda?Relpôdet ga lacedæmon côformis eft Romæ in virta
te bellicaniő ppofùitathænis, Voluptatis:Ergo difinit eé quádá uoluptaté hoibus concefam, Primo io-
nas, Audierát ionas q & ipfi ps afiæ eé credunf:fant certe í extremitate minoris afiæ uerfas nos primú inuenif
feiut corõati epularenf:hosév fcdas méfas inftituiffe:cú antea una tátú méćfi uterenť. lonas:fantut dixi fcãm lonas
quofäå psafiæ:qui tamé & ipfi græcå habét liguã,ná ionicá lingua una é ex gog græcis:fed magis é regio græt
Ca pofita telte põponio iter Cariã & eoliã:&t iones primi fuerút q legatos cito miferút ut í fidé amicitiág fuam
uellet eos accipe:g urbane fatis & facere le
uoluptatis genera fluxiffe:príimofg ionas unguenti tis df refpõdifle:ná Efopi fabulá illis expofait
“coronarūgjí cõuíuío dádağ & fecűdæ méfæ ponédæ qrés núğ audiuilfent pifcatoré quédáad Hitto
Ta maris ueniffe g fuauiter canés pilces cõuo-
cófuecudiné haud pua luxuríæ írritaméta repífle: ac care ftudebat:q cú aliquádiu ceciniffet nec ;pi-
mínime míirū eft g hoies labore ac patiétia gaudétes fees cåtu moueref:idignatus rhetia iecit, qbus
tenaciffimos patriæ neruos externarű deliciar có7 iplicitos pifces cum ad littora traxiffet & fup
tagíone foluí& heberarí noluerunt :cumalíquanto herbá expofuiffersilli faltare prim cæper
tú pifcator definitæ ingt cötumaces faktare:ná
faciliorem uirtutisad luxuriam g luxoríæ ad uírtuté cú caneré id facere noluifts:núc uero cú noli
tranfitumuíiderent. DePaufanía. faltatis.ita uos cú focieraté meá ultro eam me
q Vodeosnõ fruftra tímuifle duxiplog paufaz uobis offerente hře potuiftis: eá quodåmő re-
nías patefecit: d maximis opibus editis ut prí fpuiflisnúc uero cü petitis cõfeq nô poteritis fecúda
cú. _Scãæ mé,fipomoram & alios: eiufmodi menfa
mű feafiæ moribus pmifit:fortitudiné fuã effæmias fruđtuŭ;ná fcãam méľam poma eé ét Vir.ofté Virgilis
tociuscultu molire nõerubuit. De cíuítate ipa. dit cú dicit. Et méfæ grata feđæ : cü de pomis
e + lufdéciuítatisexercítus nő añ ad dimícãdü de loġref, Ar minime mig? é g laudabat hoc p
pofiră Spartanog g noluerit ciues faos aliam
fcédere folebătğ tíbiæ concentu Xanapeftí pe frequétare:g facihor ećt tranfitus a uirtute ad
dis modulo cohortationís caloré aio traxilfent:uege uitia, Tenacifimos.rubuftiffimos pp feuerá
to & crebro ictus fono ftrénue hoftéíuadere admôiz ac rité undi rôné, Neruos robur; Hebera-
tí:Eidem ad díflimulandű & occultãdum uulnerum třobtundi effæœminari, Quod cos non fru-
ftra,Corroborar exéplo hauc opinioné:ná pau
fuorumcruoré puniceís tanícisi prælío utebãć : nô fanias cú multas magnaf@g res geffiffet : ubi fe
utíplisalpeđtus eag terrorem:fed ne hoftibus fidu moribus afiaticis dedit:ita corruptus é:ut con
cíæ aliquid afferret. Dearhenienfibus. filia pdédæ pfix:cú rege plage iniret, Hic pau
fanias cú aduerfùs Xerfem piară regem opulé
e - Gregíosuírtutis bellicæ fpiritus Lacedemoz tffimú miffasimultas atg pelaras inde urto-
niorū prudentiflími pacis moribus atheniéfes tias reruliffet & plurimů icrerséti lacedæmo-
fubfequunturapud quos inertia ín lateribus fuís lan nioge adiecifet ipio fenfim uit fuá in mores
guoremarcens in forum perindeac delictum aliq® afiaticos lbi pmifit:deinde. eoul pceffit res
ut că Xerfe ita cõuenirer:fe lli ípiú lacedæmo.
protrahitur:fitg ut facinorofæ ita erubefcendæ rea nioge pditug eč:fi filiā fibi i mfimoniŭ dedil
culpæs Dearíopago. ferid uulgatú cú lacedæmões refciffent:paufa
e Jufdéurbis & fan&tíflimű confilit aríopagus mjá exilio mulæarát:uel ut alit dicút:accufarus
abargilao adolefcétė guo abutebať turpé mor
quid qfpatheníienfú ageret:aut quonã quæ+ té fabire coađtus é. Maximus opi.edi. q mar-
doni fatrapé natőé Medú & pías: regis gene
rű manu forté & cõfilii plen cú ducétis milibus peditå & vigíti egtű:haud 1ta magna manu apud Plateã uicit,
Mollire:mollé facere & effoæminará reddere, Anapefti pedis modulo: Anapeftus pés cft q prias duas fyllabas Anape-
breues habet;ultimam longam.p huius ergo dedis modulationé uolebant intelligi primo concurfu celeriter
& ftus
imperuofe cú hofte pugnádum effe:ut fi quo mô poffent primo cõfli&u cöficerent hokté; q fi hoftem pra acie
pfligare nequirent firmıtus & prefo pede pugnandú:nec prius moueri oportere ġ hoftem confeciffent, Aulus A, geli-
gelius dicit Lacedæmones non carmine tibiarum & cantu & figois:fed tibicinum mòdulis in præliis utebanć, us
Vegeto:ftrénuo & forti ac robufto quantum ad ultimá fyllabam:ctebro quantum ad duas primas fpllabas
breues funt. Non g iplìsinon ¢ terrorem fanguis afferret:nam aflueri erant pati & fortia ferre,
e Gregios uirtutis bellicæ fpiritūs lacedgmoniorú.Quéadmodă illı in bello præftantes fuerunt:ita Athe
nienfes in pace. Plato in thimeo hanc ciuitaté cõmédás dicit.Fuit oli Athentenfium ciuitas lôge cæteris plato
Pftás moge bonitate ac potétia uiriú bello & pace memoranda.Hæc ille, Apud quos inertia: nô alf ngt apud
Atheniéfes iertes hoies puniúfzac fi delită aliqā ppetraflent,é åt iers q fine arte hoc é fine exercitatiõe uio:
nulli. honefto ftudio applicás:& pofuit iertia p hoie ferti.itép hoie.Elatebris fais:qa p ociú í occulto ui!
agút:ná ppriú íertisé í ocio & í tenebris delitifceret, Láguore:torpe & ocio qå iducit Jáguoré. Perideac deli
Aú táğ hö delião ob noxius eét in foge ptrahiť ut puniat, Ariopagus:Ariopagitas: officiŭ erat fimile roma-
nis céforiba, Ariopagus uicus erat athéis fic dcús a téplo martis:gd baud pcl ide foret:ná iterprať willa martis Ariopa
apud ,n.martéTh yn föté figmficanide ariopagus g illic valet iudiciú martisaliquádo a diis latú fit:nantfabnla gus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECYNDVS
talis eft.Mars homicidii accufarus uocatus eft in ius:palladi conceffum fuit ut athenis iudicium haberetur:&
duodecim dii confefum louis honeftarunt fex maribus a dextris:& fx deabus a finiftris afidentibus plutone:
nepruno: Vulcano:Marte:Mercurio:& apolline a dextris:a fimiftris uero lunone:cerere:uenere:uefta:pallade: &
diana:& cum totidem fententiis dânaretur qbus abfoluebatur:pallas fuffragıŭ his adıecit:g illú abfoluebant:&
ita abfolutus é.Inde aŭt fabul fictá effe arbitror œ 1bi tefte plinio primú capitis iudiciú a&ú fuerit: ibi aútcöfi
Hú eratathenićfium & iudicia ferebanf:ġ exqfitiflima habebant. Vr hoies honeftatú, Reddit rõné cur ita fa-
cerétga nili pbaref 15 uitæ fuæ:pæná darét:nő mediocté, Eadé bonos ciues;& hoc iltitutú;athenienfiú lau-
de digorffimu
fuit q pmia uiris optimis redde e.
banf :fic enim ad uirtutes incitanta: bonor é ftu fultentaref diligentiiimneiquirerefolebatzutho
exhibitioÈ reverentiæ ın teftimonid uirtutisiut
s pl atem: z rationem
í € memores reddens
SIE phas To zahyeie Perice BENIE Orator mines honeftatem:uitæ
maximus ac phús dođtiflimus fuit qui rempu dam effe:fequerentur. Deeodem.
blicáatheniéfium ĝdragíta ånis mira qdápru- e. Adé cíuítas bonos cíues corona decorãdi priv
déria dicemus.
Joco gubernavit:&
Siue llirem:fiue
habitas perfona:
éhonosutNå fto
ma mo cõfuetudiné
AERA introduxit:duobus oleæ cõnexis
TAN ra
xime gloria boies ad uirtuté cëciréé: licor lle YUfculis
clag Periclís cigédo caput: pbabileíftituz
Solon unuse feptépotabat républicá duabus tü fue ré fiue pfonã intueri uelis:& nå uirtutis uber
Iebus cõtineritpmio & pæna:ut hinc boni ad rímumalimentü efthonos:& Pericle: dignusa quo
uirtutes furent ülinc mali a fagitiis arceárur, na
} & Ouide ponto carmé talís munseris dādí P poteftas põntimiintii
potili a
Ouidi, Jnedidit;laudatag
huius quog fniam aperet
uirtus crefcit& imenfamglo Age quid illud inftitutum athenarum:ĝ memorabíz
ria calcar hét, Sive ré:qa res illa bene inftitur le q cóuictusa patrono libertus íngratusż
iure liber
taműalımétı
fitnã ut ifra dicit:Honos é uirtutis
fonã;Cni tale Pmi e
tatisexuítur:fuperfedeote
r r
inquit
z
haberes ciuem
r
tãti
nE Naa ls SE pona i AEP dicinho muneris impium eltimatoré:necadduci poffum : yt
norem eé reverentia & dignitatis collationem -credam urbi utilem:qué domi fcæletum cerná .Abí
quæ daf in teftimoniú uirtaus, Ininùă cape- joiru 5 &eltoferuus:quoniam liber effe nefciftis
retor iple princeps eét huius iftituti, Age gd Dema kenfibas.
illud inftitutű athenaró.Inftirtú fuit athenis ` Wkenk BORE inai
@ fi qs manumiffus a domino poft libertatem Nde maflilienfes quogad hocrépus ufurpăt
gratus extitıffet libertate priuareć, Süt uerba difciplinæ grauítaté prilci moris obferuãtia ca
ruum måumifumi fervi titate populi Romaní præcipue confpícui quîtresi
inimicus es nonQné domi tæletum:fidomi
eris reipublice eodem manumiflionces
amicus: vel fi €°{€m manumifliones refcindí
refcindí. permitruntfiter
nitruntfiterab
domy iniquus:reipublicæ nos eris iuftus. eodem deceptum dominum cognouerint : quarto er
ò Nde maffiliéles quog.Hi maxima fue- røri fubueniendum non putant: quafi fua iam culpa
i rūtamicitia
cæteræ po.ro.deuinđi;
cinitatesa po.Ro. adeo ut că fniurjam peeapitqui
defeciffent: accæpít:quí eifeeiet
totiens obiecit.Run
hi foliin fide & officio pmanerent:ag &ıpe € Adé ciuitas feueríitariscuftos acerrima é: nul-
ftrabo belli ciuilis fecerűt;unde ftrabo liini, Maflihé lumadítum in fcænam mimísdádozquog argu
{ës ingt romåi poamicitnã cõciliarűtg cilis méra maíoríex parte tuprog cõtinét actus:neralia
pmultúutiles
eremérú:& paulocént ifra.
magn cx iplis
Tú uero faiteperát EPetãdiasg cófuetudo
ex po.ro,ami s etiãE imitadi
AE iE
lícériã lumat.Oíbus
citia eximia fælicitate florebát:i popelanaad- autem quí peraliquã religionis imulatíonéaliméta
verfus cæfaré feditiõe cú uiđtæ partı fefe addi inertiæ quærunt:claufas portas habet & mendacem
Qxiffent
fi qs magná
côpiffer fieferuúfeli,iac.fe, iftitură autédona
foŭ quélibertate foit ez fucofam fupftitioné
$ fubmouendä
EI effe exiftímans
x
ft ERI A E TA EAA poffet Cæterum a condita urbe gladius eft íbí quo noxii íu
fe igratitudinis uitio ulcifci:f poft tertiá liber gulanf:rubígíne qdem exefus & yix fufficiens.mini
taté rurfus eŭ libertú faceret:non héret iusin ~ *
feruúilió. Qui eife tog fefe totiens periculo
obiecit:fi poftea piculi pænå dederit:nullú baber quem accuft nifi feipfum, Maiori ex pte:ja fant nõnullæ å
ftuprum nô habentut apud Plautã;aulularia:captiui duo, Talia fpe,có.nam quæ frequenter fpeãáčť ea quo
licétius cõmitti poffe uidentur:ita nobis pfuademus:nam
nifi eiufmodi licerent non concederentur fpećtari:cő
cedunf:aŭt ergo licet, Religionis fimu:dum fimulát fe religiof8s eéć:uta labore fine alieni,nam tunc erant nō
nulli g fimulabant religioné:q potius erat fuperftitio. Médacé:falfam & fimulatam,Fucofam:nő finceram:fed
Styabo apparété, Ad cõdi,ur,Hæc urbs eft in finu galliæ trálalpinæ refte Strabone.li.ii,g dicit. Quoloco isq finus
Maffi uocat gallicus diffundit ing eo mafilia & Narbo font urbes clarifimæ:uel tefte Solino í Narbonéfi prouic:
lia a phocélibus quõdam fugatıs.Perfage aduétu quadragelimagnta olípiade cõdita fuit.luftinus uero dicit phoc
Iuftius fes águftia terræ coactos maf curiofiusexercuife:pifádo:mercádo:plærűg ét latrrocinio:qč ilis pibus decus
erat;ut Vir.Cõueđtaf iuuat fdas & uiuef rapro.Prædátes ergo vćifei find gallică ad hoftiŭ ánis rbodái & eius
Virgili, loci amčitate captos domú redife;& fuog cõplures follicitale:g tádé duce Proto venićres maflilá condıdere,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEINSTITVTIS xxxv
Rubigine quidem exefus:præ nimia uetultate rubigo gladiam iffam prope corrupit, Duæetnam: Hanc
confùetudinem mafilienfės feruabant ; ~& duas arcas ante urbem [uam conftituere:in quarum altera feruogeér
corporaın altera liberorum portarentur ad fepulchrum:& cum cadauer ad fanus effertaz nemo eft qui lugeat
& peđora plangat, Plauftro:non humeris omnium ad fepulchrú efferebané tadauera:fed phaultro, amens
tatione:quærelarum, Plan&tu:polfätiope- ne
fterío:fed Index minimis quog rebus omnia ãtiquæ corum;necĝrelis nec plá&tibus fonera fuorğ
cõfüetudís mométa feruanti Deduabusarchís. comitabanf, Funeris dies:lugendi faneris.
d Væétante portas cog archæíacent:altera ĝ lí qui Domeftico : ġa domus fanefta dicitur eius
mortuuseft. Etenim quidattinet: Lau+
berorū:altera qua feruorű corpa ad fepulturæ dat hoc propofitum & íftiturű maffilienfiú: di
locă plauftro deuehüé:fine lamétariðe fine lu&tu fu cens:nil aliud facimus dú quærelis: & lachry-
nerís dies domekíco facrificio adiectog neceffarioz mis ífiftimus:nifi g doloré noftrú augemus &
inuidiam deog puocamus. ‘Indulgeri:operá
rum couíuío finitur. Etenim qd attinetaut humano dari:ficut Cice.dicit Non meteiligis duplicare
dolorí indulgeríżaut diuino numini íuidiam fieri : p doloré, Imortalitaté:g nos ímortales facere
ímmortalitarem fuam nobífcum partiri noluerit. noluerint ficut ipfi fant, Cicuta temperatú: Cicuta
Cicuta: uenenofa hærbaé telte Plinio
li.xxv. Plinius
u Enenū cicuta téperatū íea ciuitate publice cu matu.hifto.qui cicuta ingt quog
{todítur quod datur eí quí cãs fexcentisid.n.fe publica atheniéfiú pæna inuifa;aduenenum eft
multa ufus
natus eius nomé é : exibuit: propter quas mors fit íl nõomittédi:femë haber noxiú & relig, Sexcé
líexpetenda cognitione uirili beníuolentia téporata tis fenatoribus,f.qui fexcenti erant:ná confiliú
eog fexcéti appellantur.Strabo.li.iiii, Cæterú Strabo-
ğnegegredi uita temere patitur: & fapiéter excede mafliliéfes ré urbanå per optimates *& arifto-
re cupienti celerem fati uiam præbet:ut uel aduerfa cratiã regétes oćs legú egtate fopant:cõfiliom
uel plpera nimis ufi fortuna utrag ením finiendi fpí fexcentis exuiris iftituentes:gquo ad jura fup
fint id honoris genus habét quos timithos.i Thimi-
rítus:illa ne pfeueret:hæc nedeftítuar rõné præbuez honorificos appellát:qndeci uero fenatus font thi
rít comprobato exítu terminentur.Q uã confuetudí principes qbus ĝ ad manus prôpta obueniunt
nem maflilienfium non ín gallia ortam: fede græcia moderari & regere datú eft:rurfus & his gnde
tranflaram índe exíftímo q illam etiam ín ínfula coea cim tres fant præfides qbus plurimű potefta»
tis attribuitůr:ueg ex his nemo timithus crea
feruaríanímaduertí quo tempore aliam cum Sexto tur qui liberos non habeat:neue de cmiú fan-
pompeío petens íulide oppidum íntrauí.Forte enim guine:tertiä per generatiõem ortus fit, Mors
tunc cuenitut fummæ dignitatis ibi fæmina:fedulz expetenda:g iuftam cám moriendi fe probaue
rint habere‘his publice hoc uenenú hauriédú
timæ íam fenećtutis reddita ratíõe: ciuibus cur exce datur, Téporata beniuolétia:% eos nolint te
dere uita deberet:ueneno cõfumere fe deftíauit:mor mere mori, Virili:de his q viriliter mori uo>
temg fuam pompei prefentia clariorem fieri magní lunt:ordo eft cognitione virili téperata cú be
eltimauíit. Nec præces eí us uíille ut omnibus uirtu niuolétia : cognitio uirilis eft de his qui forti-
tíbus íta humanítatís quog laudibus íftruétiffimus ter mori uolunt:quæ temperať hac beniuolé
uanefinecámoriané, Sapiĉter: hoc pertinet
V enítitagad eam facundiffimo ad uirilé cognitioné, Ná utrag:utrag inquit
afpernarí fuftinuít.
glermone quí oreeius quafi e beato quodãeloqués fortuna tam aduerfa ĝ profpera caufam morié
di præbet hominibus:nam fi aduerfa fuerit no
tiæ fonte manabat:ab incepto confilio díu nec quics luntin ea diutius permanere:fi profpera: dubi
quam reuocare conatus ad ultimum propofitum exe tant ne deferat cos:& in aduerfam incidant.
quí pafus eft:quæ nonagefimum annum tranfgrel- Julide oppidum: oppidum eft infalæ Ceæ, Tulide
fa:cü füma X aí & corporisfincerítate:lectulo quan peiiClariorem fieri: Vt mors fua præfêntia pom eppidŭ
celebraretar, ‘Inftructifimus: paratiffi-
tūdígnofcere erat quortidiana confuetudíne cultius mas: munitifimus, Infana: in hocuno in-
ftrato recubans : & innixa cubíto : tibi ínquít Sexte fana erat mori uolebat, Sinceritate: in-Since
pompei díí magis quos reliquo ğ quos peto gratias tus tegritate, Sincerus dicitur ille qui plane pw pyg
referãt:qa nec hortator uíte meæ:nec mortis fpećđta fine eftcærafinefincerum
ulla mixtione maliciæ: Vt mel
dicimus, Dii quos relin
tor effe faftidifti.Cæterum ipa hilarem forrunæ uul quo : Scilicet fuperi: Quam quos peto: Sci-
tū lemp expta:ne auídítaré lucis trifté intueri cogar licet inferi, Nec ortatoruitæ mex: quoniam
religasfpíritus profpero fine duas filias & unum ne aEpitagmat
propofito eam reuocare ftuduerate
icon eft: ipfe lego
Ipfa:
: ipfe legis + ipfe
potum gregem relićtura fuperftitem pmítro.Cohor degit: nam ad omnem perfonaru m referri po
tata deide ad cõcordiã fuos:diftributo eis přímonío teft. Sacrifg domefticis: ut diis penatibus fa
& cultu fuo facrifg dõefticís maiori filiæ traditis:po crificia facerent, Maiori filiæita moseratut
maioribus natu facra domeftica traderentus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDVS
Cõftán:firma & nő tremebúda. Defufis mêërcurio libamétis:ideo Mercurio libauit : quia dicitur an; abus
Virgil. præefe. Vir.Aias ille euocat orco pellétes:alias fub tartara triftia mittit:eft aút deog núcius:qui nô folú dnis fa
peris fed inferis quog miltrat, Placido itinere:xquo nô afpero: ia planioreí campos elifos.Defufis autem di
xit fađtis facrificiis uel in terá faffs:anteğ libarer:fudıt aliquátulú potiðisin terram, Subide:deinceps: ga dice
bat qo rigor prio pedes occupaffet:deide ad genua puemfet:poftea ad corpus alcédiffer, Opprimédos: ocu-
loge: claudédog oculorum, Vir.Preffiue oculos & funera laui:cõluerudo.n.erat;ut ppiquiores mortuis [umina
Virgil. il. o%
derét, Taméaduerfatur ad id qå dixit obftupefaĝtú quafi dicat:fi ftupefađti eramus nô debeamus fiere.
Ed ut ad mafiliéfiú:Núc redit ad; ppo
f fitym, Digerticulum:digreflionem di culum‘ quo uenenű temperatű erat cõftanti dextera
greffio éab eo diuerti qå dicere cope- arripuit. T úcdefufis mercurio delibamétis:&íuoca
rit, Vt hofpitiaut quemadmodú ipfi hofpita
les benigne fumerét peregrinos:ita ipfi ab ho- to numine eíus:urfe placido itinere in meroré fedis í
fibus tutieé poffent, Pecunias mutuas:Opi- fernæ deduceret:parté cupido hauftu mortiferã traz
bio antiquorum fatfs deridéda, Apud inferos xít potioné ac fermõe fignificans quafnå fubinde par
dicebant tu mihi decem aureos mutuabis: &
ego tibi poftea totidem apud íferos reddam, tes corpís fui rigor occuparet:quü i uífceribus eã?
Quia pluafum habuerút: Credebant ad aliam & iiaa cét locuta.filiará manusad fuppræ
migrari utá fecúdum Meréplicofim: Diceré mű opprímédoğ oculorum officium aduocauít: nò
ftultos:Damnaré ingt eose ftulticiam:nifi hoc ftros aŭt tametfi nouo fpectaculo obltupefacti erãt
idé fenfiffet Pythagoras, Bracchati:Quáuis
Gallia 9fs gallia comata uno noie appellata:tefte Pli- {uffufos tamen lachrymis dimífit.
intres nio litii.dara,hifto.i tria populorú generadi De ritu maflilienfium g nullus intrare auderet
ptes di- uif eft:uidelicet in belgicosiagtanos : & celti- cíuítarem fuam.
Diditur 0s fiue lugdunéfes:qà idé & Cæfar in princi- f Edutadmaffiliéfiä ciuitatétunde
in hocdiuer
Plinins Pio cömétariog: fuos: affirmat:tamé ideni nô
nullosex noftris q dicút triplicé galliá:bracba ticulū exceffi réuertar:intrare oppídū eorum
tå comatá& togatá eé. Comatá eé quæ lőbar- nulli cumtelo licet:præftog eft qui id cuftodi gratia
dia di:& galli ifübres, Togatá ab alpibus uíg acceptū exíturo reddat:uthofpíta fua quemadmo
ad mare británicú tédere, Brachatá: narboné
fem puinciá & oém regiôem ġ adiacet rheno dum adueníentibus humana funt:ita iplis quog tuz
quæ multas habet partes borgõdiam:lotorin- talint. De more quem obferuabant galli.
giam;flandriá:coloniä:& terram ligonenfium. h Orummeænia egrolfo uetus ille mos gallorã
Palliatus:græcus:qa ut fupra diximus pallio occurric:quos memoria proditum é pecunias
opinio utebátur græci, Pythagoras quidem credebat;
pptha -afas hoium mortales eé;fedex uno corpore in mutuas quæ his apud inferos redderétur dare : quía
gorg alia corpora tranfire:nec ulpiã iferoseè.. Aua perfuafium habuerint animas homin ímortales cé.
ta & feneratoria:g philofophanf ut dicãt aias
eé ímortales:& iô pecunias mutuo accipiátfed Dicerem ftultos nifi idem bracchatí fenfiffent quod
nűc optim ıllú feneratoré eć dicimus:q egen palliatus Pythagoras credidit. Auara & fæncratož
tibus opem pftat ĝl q p uno céruplú expeĉtet na gallorum philofophia:alacris & fortis cibrorum
a deo:& hic reuera quæftú nullú maioré. face- & celtiberorum:qui fn acie gaudio exultabant tang
Te pôt ğ pecuniam paupibus effundere:compé
fationem illius a deo pmiffam expeđans : fed gloriofe & fæliciter uita excefluri:lamétabantur in
apud ignaros noftræ fidei uana fuit opinio, morbo quafi turpiter & miferabiliter perítari.Celti
Alacris:læta arg 1ocunda:& oftédit utran berí éc nephas ducebant effe prælio fuperefe quum
1õnem q Í aciæ gaudio exultabant:q cum præ ís occídiffet p cuius falute fpirítä deuouerant. Laus
lio cõmifo periculis fe expofitos viderent : le-
Julias, Tabant Julius celfus li.yi.Driades ingt perfua- danda utrorüg populorūanimí præftantia:g &
Celfus dent aias nô interire:féd ab aliis poft mortem tìæícolumíitaté fortiter intueri:& fidéamic
tráfireadalios, Gloriofe œ fortiter pugnan-
tes morerenf in acie id fibi honorificú & glo- ftanter præftandű arbítrabanť. De Tracia.
tiofum fore credebát: ga nõ:ut fegnes & igna- t Racíæueroilla natio merito fibi fapíiæ laudes
ni moreréť:fed ut fortes &magnanimos decer uédicauerít quæ natales hoium flebilitcr:exeg
VirgilisVir. pulchrúg mori fùccurriti armis, Lamé
tabantur.Contra uero fi iacuiffent in leão me
Cicero tuebant mortem; ideo triftabantur & ignauitet quodámodo & turpiter perituri effent, Hoc idem Cice. Jibro
tufculanarum qõnű fecúdo. Celriberi ét:Protguitur aliud inftıtutd eog fuiffe:ut cum milites ducé fuŭ amı
filent mortuo duce fe interfici mallebane:quod legitus in uita Sertori. Pro'curus flare fpiritom deuouerát:
gain bellum proficifcentes iurabantin manus imperatoris fè pro falute illius fortiter pugnaturos.
Racz oero; Aliud inftitutum, Navio : Regio traciz, Sapienti; Namre. ipi po ius§ doûrina
t & præceptis philofophiæ præftant. Celebrat:Frequentar, Que natales: Duo dicit:& nalcew
tes fiere ¿& morientes Iætitia profequi confueniffe, Ideo autem nafcentes defiebant:quafi labores:&

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEINSTITVTIS xxxvi
| humanæ nitæ pericula fubeuntes “morientes uero hilaritate profeguabäntur: quafi labores illos & pericula re-
| iinguentes-lilud autem aduertendumeft:natalem & per fe plenum effe:ut hoc loco:& apud Vir,Meus eft nata- Virgili,
| lis 10 adiectionem;rėeipere:ut apud Teren.Porro autemalio ubi erit puero natalis dies:& apud lugena. Na Teren,
| tali coraine die mihi dulcior hæc lux, Hoc autem inftitutum tracum ideo magis admiratione profèquendum Jouena
| eft:quia apud cæreras gentes& præfertim apud Romanos 1n omnibus factificiis caftitas feruabatur: mf cå di: lis
| es natalis celebraretur : in quo libenter uoluptatibus operam dabant. Solinus 1n capi.de tracia, Apud plurimos Solinus:
| inquit luđtuofā fant puerperiaidenigg recentem natum feru par ens excipit:contra ufum læta fant funera: adeo
ut exemptos gaudiis profèquantur, Sine ollis
as cum hilaritate cælebrat: fine ullis doto præce doctos præceptis:non g philofophi præcipi-
ptisuerű cõdítiőís notræ habítü puídit.R emouea ant;fed ọ hoc ex rationé humanæ vitæ colle-
getint: ga & ortus uitæ humanæ pericola fu-
| tur itag; naturalis
oíum afalíum dulcedo uitæ
: quæ bit & labores:morsaŭt finisé, Sine ullis doc,
multa & facere & patí turpiter cogit: ea mortua ali preceptisieo magis gaudendum q ipfi potius
| quanto eíus fælicior ac beatior reperietur finis. a natura húere ĝ ex ulhus dođrine pceptiôe.
De moribus & ritu Lytiorum., Habitum,f.providit naturå humanam: quæ
miferrima & fragiliseft. Remouerur natura-
q Vocirca reâe lytií cūã iis luĉ&tus incidit mulie Iis uitæ dulcedo. Nili nos íquit nimia uitæ cu
brem ueftem induűt:ur deformitate cultus cõ piditas tenuerit intelligimus vitæ introxum
motí maturius tulcum proíícere merorem uelint. miferabiliorem fore ğ exitum; nam vitæ cupi
ditas cogit plerung nos multa turpiter facere
De fæminís indicis. aut turprter pati, Vitæ dulcedo: iô dixit qa oé
Erüűqdego fortiflimos in hoc genere prudens aial rõnale & irrõnale uiuere appetite Defor-
tiæuros laudé! Refpícianf indo fæmingq mitate cultus; Siqué uig yideas muliebri uc-
cum more patrio cóplures eidem nuptæ effe foleãt: fte indutű:deforme fpeđtaculü uidebis, Ly-
tæ:Lytia prouinciaeft n minoriafiaab or Lytia
mortuo maríto in certamë íudíciüg ueniunt quã ex te iuxta pamphiliam:ab occidente Cariam:uel
iís maxíe dilexerít:uictrix gaudio exultãs dedućtav ut Solinus tradir Ciliciæ confinis ea civitas Solinus
ga neceffariis læcum præferentibus uultü : cõiugís eft nomine patera:in qua appollinis oraculum
erat cæteris claritate præftanuus: unde Virgi. Virgili,
fe flämís fuperiacit:& cü eo tãğ fælicifima cremat: Lytias fortes appellat appollinis oracula:qur í
fuperate cum trifticía & merorc in uita remanent. yua refponfa dabat.In lytia et mons ille chi- Chime-
Rortraheí medi iímbricãaudaciã: adíice celti mera notabilis:& ubig celeber:de cuius vésti ya mõs
berícam fidé:iunge anímofam traciæ fapícntiãce ignis exalat:ficot ét in Sicilia erhna:in Cam
pania mons uefenus ignáeuomit, Verú gd
annećãe lytíorű í luctibus abíiciédís callide quæfirã
ego:fed quid de fortitudine müljerum dicam?
rõnem;lndíco tamérogo níl cog præferes qué uxo In hoc genereig parwfaciát uitam. Solinus de Solinus
rís pietasí modū genialis thori propíquæmortís fe india apud eos uero quibus ad viuendi ratio-
nem exaĉior cura eft multe uxores in ciufdé
cura cófcédit, De punicis fæminis & fano ueneris. uiri coeunt matrımoniú:& cum maritus decef
c Víusgloriæ punicag fæmiaputexcõparatio fert apud grauiffimos iudices fuá quæque de
ne turpius appareat:dedecus annećtã:ficæ.n. merits agunt cám; & quæ officio quali cate-
fanumuenerís cht ín quod fe matronæ conferebant ris præftantior fententiam uicerit 1udicantiú
hoc palme refert pmiŭ:vt arbitrio fuo confcé
atq índe procedentes guæftum dotis:corporis iniu dat rogú çõiugiis & fupremis femetipfam der
ría contrahebant:honefta nímfrű tam ín honeftouín eius inferiis:cætere cum nota uiwunt, Cice. li, Cicero.
culo coniugia iunđuræ. tufculanag: qftionú gftione.v. Mulieres ingt
in ídia; cum cage cuiufuis mortuus uir fueric i
Deinftituto probabili perfarum. certamen incidit:indeg ueniunt quå plurimú
í Am perfarű ad modå pbabíle ínftitutü fuit p dilexit uir(plures enim fingulis folent efe nu-
ptæjquæ uiđtrix eft ea læte profeguétibus cú-
&is una'cum uiro in rogunvimponitur:aliæ ui&tæ mæftæ'difcedunt, Ín certamen iudiciumg:Q ĝia primo cer-
tant inter fe:& ex certamine deinde fequitur indicium, Tang foæliciffima inftar fælicitatis, Superata: Sicut il
Ja læta moritur ira cæteræ triftes in uita permanent quæ fuperatæ funt.
P Rortrahe in medium : Comparat hanc mulierum fort itudinem his omnibus exemplis quæ fupra po-
fuerat, Cimbricam audaciam:qui fortiter in bello morn untur. Celtibericam fidem; qui fe morti pro
falute imperatoris foi deftinant, Traciæ fapientiam: qui natal jes forum lugent:in morte uero gaudét.Lytio
Tum qui muliebrem ueftem accipiunt cum fibi lugendum fuerit.Indico tamen rogo:indicarum mulierum; ac
eftex indica, Tamen:quáuis hæc omnia laudanda fint, Dedecus:fi agitium- Sicæ:urbis puuicæ;corporis in Siea
iuria videlicet ftupro:nulla enim maior corporis iniuria eé potel & fe impudicas facere.Hoc etiam refert Hero urbs:
dotus:mulieres antequam ad nubilem ætatem peruenjfent ad hoc templum uenire côlfueuiffe:& corpus faum Hero.,
in publicum exponentes eoque dotem fibi comparare folitas fuie. Honeftaconiugia:ga conftat poft cõwgiú
illas omnium caftifimas mulieres fuifle. In perfarum:hoc
quoq tradit Heradatus
inter cætera; ut cú prm Hero..

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDVS
pueri cæpi fent loquiteos ueritatem dicere affuefcerent:fi uero aligd minus verú dixiffent:acriter poniebantor
deinde hoc quog inftituerant:ut non prius filios uiderent ĝ ad feptem ånos perueniflent:ne tenellæ etatis cha
titate corriperetur:ut fi mortui effent minus dolerenteorú interitum:nam uíg ad feptimum annum folet ætas
illa in nimio difcrimine uitæ uerfari propter uermes,
n E numidæ qdem:Dicit reges numidas hoc feruafe:ut nemini ofculă darent:ná g ingt in fummo digni
tatis gradu conftiti fant:non debét fe nimiú familiares hoíbus,reddere. Faltigio:ummo gradu. Vene
rabilius:nā quicqd rarú eft id etiam preciofamiquæ uero funt nimium confueta;ea {olét wliora quoq haberi.
De difciplina militari. Capitulum, 1. P vi
ī j Enio nunc ad præcipoú: decus& liberos fuosnő prius alpíciebát ĝ feptimű ípleffent:
itabilimentum ro.imperii: Expedi annű:quo paruulorum amíflionem æquíore animo
tA o inftitutorum trađtatwad alium 20o. rà
PAVAJ iranfgreditur: ubi de difciplina mi fuftinerent. A R n
De numidis.
3 litari continetur, Stabilimentum n E numidægdé reges uituperandi:g more gen
quia re m Danon modo Aaa tís fuæ nulli mortaliü ofculü ferebãt:quícquid
Parauit
Salutarıimperium:fed
perféaerantia:partum quog §dam
affiduitate feruauit, , - excelfo faftigio
falu CPÍMÍ Etoo pofitäpobita ébumi a
é:humiíli &trríta cõfue
tari:quæ romano fuit falubris îperio: nűğ.n, tudine quo fit uenerabilius:uacut effe conuenit.
romani a dilciplina
rei militaris declinauerát: De difciplina militarí.Capitulā.II.
Sincegziuiolató, Tenacifimú viculum:qa Enio nűcadpræcípuűŭ decus &ad fta
nullo mô pmiferűt difeiplinå militarem folui,
Serenus:tranglluíg: fine prurbatiõe bellorå [bilimérū ro.ípii falutarí pfeuerãtia ad
externoge, Trangllus:fine diffenfiõe cimum: hoc tépusfinceg &i ncojume feruart
alibi pacé fereno tépori:bellú nubilo cõparat: militaris dilciplíx tenacifimüū uículā
ut uidelicet
ex nubilo cælű feren hilari afpe
&u fentit:fic bellú pace mutatú multú gaudii 2 in cuíusfinu ac nutela ferenus träquil
folet afferre.Cicero,Eo animo geréda fnt bel luf beacæ pacis ftarusacquíefcit,
lazut fine iniuria in pace uiuatur, De Scipione.
Vblius cornelius Scipio:Primú exem p
Vblius corneliusfcipio + cuídeleta carthago
pP. pIú ruaræ difiplinæ icipio Aphrica-
hos íferiot cú fucceifet prioribusdu auítum cognomen dedit :conful in hifpaníam
cibus qu oppugnauerát numantıá & aphricá: remifus ut infolentifimos numãtinæ urbis fpiritus
& fcipue Måcino:g a numantiniscú exercita
obfèfus ad rurpé deditioné uenire coaĉus eft exercitú qui licentiori difciplina a priltinis moribus {habitus fue
Tat ante oia icorroptum effe curanit & expurgauit:quo faĉo milites Romani priftinú uigoré & confuetam ur
Tutem recipere:ita ut facile fopioram ducù errata emédauerit:& fibi nomé anitů & laudé cõparauerit. Origo &
cauf belli numantini:tefte Floro fait q Segidenfes focios & confanguineos Ro.manibus clapfos: excæperant
Florus numåtini:qui p illis quog değcati nihil obtinuerúr:& cum ab omni bellog: contagione fe fobtrabere uellent:
pacem a Ro.petierunt.gun in legitimi fæœderis pciú & cõditioné iuffi funt arma deponere:gå barbari ægriusac
coperát § fi manus abíciderent.ltag repudiatis cõditionibus bellú indiđú eft: aduerfus quos mifi fant prio
Qu.Pompeius ob infirmitatem ut vult Liuius li. liiii.pacé cum illis fecit:& numåtini fædus maluerunt cum ıl
Liuius Ium debellare potuiffent:deinde.M.põpilius qui fufus fugatufg fuit a numátinisicum quibus pacem factam fe
atus iritá céfuerat:poftea miffuset Hoftilins mácinus q contéptis 2ufpičiis atg pdigiis: ut vidimus in ca. de
prodigiis:ui&tus a numantinis & caftris exutus:cum fpes nulla feruádi exercitus efet: pacé că his fecit ignomi
niofam quam ratam fenatus eê uetuit:dedecufg talis fagicii deditione manciniexpiavit:nam in ea pugna triz
ginta milia Ro.a quatuor milibus numátinorum uita fuerát:poftremo opus fait eo iperatore qui carthaginé
enerteratmiffus igitur eft fcipio aphricanusiqui primum ut diximus,corruptú licéria luxuriacg exercitů: 3d ge
nerofiimå militiæ difeipliná reuocauit:oia.n.delitiag: inftrumenta recedit : duo milia fcortoram e caftris exer
cit:msilitem quottidiæ in ope habuit:& triginta dieg: frumérú ac feprenos vallos ferre.cogebat ægræ propter
onus incedenti dicebat.Cum gladio tete uallarė fcieris:uallú ferre definitio:alii nimiú page habiliter fcutum fe
fenti eum feurum amplius iuto ferre iuffitneg id fe reprehendere:quoniá melius fcuto § gladio uteretur:qué
militem extra ordinem deprehendit: fi ro: effet uitibus fi extraneus wrgis cecidit, lumenta quidem oja ne exe-
nieratet milites uendidit, Acrius igitur in caftrıs § í cãpo cú milite fao ġ cú numantinis alli pliádom foit quip-
pe afliduis & iniuftis & feruilibus maxime operibus attrıti:ferre plenins uallú:q acma nefcirent:Juto iquinari
fanguinem nollent iubebantur:calones farcinæ:nifi ad ufum neceffariæ amputabantur: tanti efeexercitó
ti imperatorem uere proditú eft:& fic redaĝo in difcipliná militescõmifa aciesiqå nemo uifurú fe unquã
Taverat factum eft:ut fugientes numantinos nideret:de quorå debellatiõe alio loco dicemus:nam hoc qu:
ad diftiplinam militarem pertinet diximus de qua Frõtinus li.iin.ca.i.Scipio ingt ad numantiam corrup: um ft
perioram ducum fecòrdia'exercitom correxit.Dimifo ingenti lixagz numero redađtis ad munus quortidiana
exercitatione militibus:quibus cum frequens iniungerer iter postarå côpluriú diege cibaria îperebat: ita ur fri
gora & imbres patieada faminum pedibus traiicere afluefcerent milites:exprobrante imperatore timiditarem
& ignauiam & frangente delicatioris ufus ac page neceflaria & expeditioni uafasg maxime notabiliter accidit
S:fcnio ibo ple.cui dixife traditur Scipio mihi paulifper tibi & reipu.femper necelarius nequaquam ens,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE DISCIPLINA MILITARI xxxvii
Superior ducú culpa,Qu põpei.M.põpili & Måcini:quoge unus.f:Põpeias re infeđa vr diximus diftefft:al
ter fufùs fgatufg fait a numantinis:ternius fufu fenatus trpe fædus cú hoftibus fecit qå fenatus ratum nõ
habuir.rag Scipio miffus ad accıpiendú exercitú cú omni genere hofum inutili expurgavit;& fob eo milites
Ro.audaciá cú priftina uirtate fecuparút,Scipio uero nomé 2uitū cöfecatus éut aphrıcanus dicgteč:ná celtibe
Tos:uaceos:cantabres:& alios populos in bifpania uicit & fabaĉta aphrica carthaginé deleuit:numantiam ferro
fameg cõfumpfit, Súmouerenf:remouerent í hoc exercitu fexaginta milia militú fuerút, Inftitoge.Inftitores Inftito-
dicunt q iumenta qbus uenalta uehúť agűr erát.mnegociatores q res efculentas a locoad locú trahebant diâi re
fünt iftitores:eo q iltát iumentis:ġ mercibus
fupiog ducã culpa nutrítos cõtüderct:eodétpís n fois onerata ipellút ad locă ubi merces emere
méto quo caftra ítrauít edixit ut oia ex his quæuolu feu uendere confuenerűt, Lixage: Live d:
ptatís cã cópata erãtauferréć:ac fümoueréf. Nā cő mercenarii g exercitus í expeditiõe feguűf
prie de diede miniftti milini:g aquá mi!
ftar tü maxímü íde íftirorű & lixarű nűeg eű duobus afferűt:ná antiq lix aquá dixerűt:ví chxú ağ Elixű
mílibus fcortorã abíifle. Hac turpi atg; erubefcéda coĝú & elixare ağ mollire, Scortogz: Scorta Elixaf
fentía uacuefacús exercitus nfq pauloañ metumor dicūť meretricesa fcorteis ĝs pelliculas appel
labát ítig qbus icubare folebåt: & ga mereri
[corta
tís deformi fe fæderís itu maculaucrat:recta uirtus ces nõ alf viris fubiiciúé ac pelliculæ:;ppterea
te:recrearag:arcéillā &aiofam numantiã incendiis feorta appeliarút, Turpi & eru,fen.Sentia p- fentina
exultă ruínilg phtrată folo eĝuít.Iraqgnegleĉ&tæ div priæ éag fetidiffima in fűdo nauis ġ uomitū
nautis puocat:unde fentina dcå eft a fentiédo
fciplinæ militaris índícıű mancini:miferabilis dedív co g malo fentiaf odore: p rráflationé exerci-
tio:feruate merces:fpeciofiffimus Scipionis trium- tus purgaméta fentiná appellat. Deformi fæ.
phus extitit. De Metello. iâu:ga turpe fædus iĉ fuerat iter mácinum
c Jusfeĝãmetellusfecutus:că exercítiú iaphrí &fu numátinos qå po.Ro.íprobauitġ eius íiuf
fađú fuiffer. Acré:forté aíofum:ga cú ad
caliugurtio bello nimia fpuríí albini ídulgétía extremå necefitaré numátini redađti ećnt; ne
corrupt colul accepíffer:oibus ipii neruis ad reuo7 í romãoge ptáté ueniréticumolú ipi í foro tege
cãdă príftinæ difciplinā militiæ cõníxus é:nec fingu oium fuas: erexerút:& uxores ac liberos piío
las ptes apprehěédít:fed tot cótínuo í ftatum fuű fde leinde fe fubco igni iniecerút, Conftat numan
unos fortiflimos fuiffe uiros.Stra.lib.iti Nu- ftrabo
, git: ptínus någ; líxas e caftris fűmouí :cibüg co&tü mátina ingt nobiliffima cuitas eft å bello cel
uenalé pponí uctuít:i agmine neminé mılitü miftez tberico gå aduerfus po.Ro, geftú eft uirtuté
río fcruorū:iumétorűgutarma fua & alimenta ipfi „ppriá oftentauit : qà uicefimů pdurauit arnú
cõplures,n.exercitus cú impatoribus ad int
ferréc uti pafus é.Caftrorü fubíde locū murauít. E: nođtioné detraćti:nouifime át numátini obli
dé tãğ iugurtha femp adeffet uallo folfaq; aptiffime dione ci&i:diutorna patjétia tolerarűt, Indì
cínxít.Q uid ergo reftítuta cõtínétía:quid repetita ciù:Dedicio máciņi idicauit qå cét negligere
difcipliná militaré, Triúphus Scipiðis præmið
induftria pfecit/Crebras fcilicet uictorías:& multa extititei g militarem difcipliná Já plabentem
trophea pepít exco hofte + cuius tergū fub ãbítiofo foftinuit & í priftinú ftatú redegit. Mancini:
Cú ille fædus cü numátinis turpe & ignomi-
niofum pcuffiffet:qa id po.Ro.nô pbaverat : ipfe auđtor hoftibus deditus eft:ut oí religione populus lueret.
Jus feam metellus:Frõtinus li.iiii.ca.ı,Qu.metellus bello iugurtino militer lapfam difcipliná pari f- Fronti
è ueritate reftituit:cú infp phibuifle aha carne§ affa elixaue milites uti, Sectam eft tranflatio fumptaa nus
“philofophis:nam qui Socratis aut Ari.opinioné fèquútur Aá feq dicunta fectádo di&taieo q in diuer
fas opiniones fecarent:hoc eft diuiderenf:äuis fi diligentius cölideremus e2 q ipfi fumebant: ofa tamen ad uit-
tutem fpeđtare inuenicmus, Tuguruno bejlo:bello gg geftó fuit cõtra iugurtá:folent.n,bella a deui&tis hofti-
bus denominari. Spuri albini:fpurius albinus primus fait qu: con fal &impator mıffus a fenatu contra iogar faluftis
tam:molliter nimis ac licenter exercaitú habaerat:ut apud Saloltiúuidere licet, NeruisiNam nerui corporis ui
Tes funt ċodem modo neruos imperi uires & potentiam appellat: Nec fingulas partesinec ingt fenfit milites
corrigere cœpit:fed eodem momento tpis uniuerfum exercitum pugnauit, Singulas partes : ut fenfim milites
ad ređtá diftipliná redigeret, Cibumg cođtú:nolebár:ut cibaria & efculenta proponerentur uenalia;ne milites
cibo fparato ueftentes meliores redderent. Neminem militú.fgrægariorã:nå centuriones decuriones & tri-
buni militum fuos habebant milites:& grægarii diceban€ q nolli punt ordìni:fed de græge fant, Minilterio:
nec fèruos habebát qui fibi miniftrarent, Jumentogeg:quæ farcınas fuas ucherent, Aliméta:cibsra ouibus
indiesuefcerent, Subinde:deide:ut ipfo itinere milites exercerent.Eadem tan iugurta:Cum caftra frequen-
ter moueret femper ea uallo foffag circúdabat táğ hoftis iftiret, Quid ergo:Núcprobat quod metellus fecit
Multa trophea:Tropheú
diciť honor g hoftibus uerfis in fagam côparaf:ditum aTporn ,i,conuerfione græ Trophe
ci confùetudinem induxerunt:utuitor! trophed ftatuereč:erat aŭt colúna marmorea ubi litteræ infculpeban um
tur:guibus uićtos hoftes terga dediffe figmficabať, Multa trophea:Duxq hofté in fugá cõuerterat tropheum
merebatur:q uero ultra cert numeg hoftiú occiderat:ita uc plená uictor 4 côfequeretur triúphü mereri dice
bač.Sane nônung & arbor ın ġ hoftium fpolia affingebantur & id ædificum : in quo res geftæ infcnbebantur,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECYNDVS
Seruius trophea'illius di&a funt:ut marii cimbra.Ser.fuper.x,æne.refert ¢ Sain hiltoriis de Pompeiosdeuictis hifpanis
trophea in pireneis iugis cõftituit:ex qo more in urbibus finguntur in arcubus ex ædificatis, Vir, dicit. 2neå
de Mezétio tropheŭ conftituile: cum dft í.xi.decifis undi ramis. Cõftituit tamulo fulgétiag íduit arma Me-
Virgili, zenti ducis exuuias tibi magne tropheŭ dedit æncæ tropheú, Vir,nõdú plená uiãtoriá cõfecuto g occifo mazé
tio fugauerat exercitum, Ambitiofo iperatore fpurio albino q uidelicet reret fe rátúmõ'milíubus gratů far
cere;ut cupiditati & libidini milit obfequeref. Videre nô contingerat:anteğ metellus peflet exercitui, Bene
eriam illi: Laudarillos qui milites ftos ad difeiplinam militarem regocarunt, Afuerút præfentes hocé propi
cii fuerúr& fauerút, Præruptis uinculisidem
ptis q obliti fint illos fibi neceffitudine cõiú {mpatore rõano militi uidere nő cõtigerar. Bä ér íllí
Qoseé, Læfæ.fdifcipliæ militaris, Publius gif- j; oE es, S aia
rTutilius cõfül eo bello qå cú fugitiuis.i, feruis difciplinæ militari afuerūtq necefirudinū prerup
quog dux & anor furt Eunus: nam dú is cú tisuícalis ultioné uidit äg læfæ cå ignõmia domut
Cætexis feruis î ergaftulis teneretur, &habitu fua exigere ñ dubitauerür, Nā publius rutilius có
xæcotporis
dex eos& aduiribus pftås:fub fimularione Syr
libertatë cõparádá adhortans:1 fu] eo beflo
£, -9 >O quod quodin Sicilia cam
acun fugitiuissgel
gefit.Q
Q.
unum contraxitad numerá fexaxinta milium Píl generű fuü : ga negligétía tauromínitanā arcé
Hoc aŭt ut numine quodáiníidusfacereui amiferat prouincia juflit decedere. Decođa.
dereč:nucé enucleatá fulphuř ftipatam & igne e T .C.cocta publi aureliä fuluíä pecuniolam
in hos famebat:&
iter uerba qí Aämá emitte A EA E C perdio
renidebaf, Multi Impatores romái cõtra hos
Mifi cú exercitibus
fanguíc fibi ia&:qué obfidioni liparítanæ ad
deleti fant, Tádem.M.p AUlpicía repetéda.Mefanátráfiturus præfecerat:uir
pénacos apud æthnå 16ga obfidiõe preffos fa gis cæfum milítiæ munere iter pedites fungi coegit:
Tauro: me confecit, Tadtominitanãarcé:Tauromi. q, efus culpa ager incenfus:& pene caltraerāt capta.
miniú nium mons eft. Siciliæ & fopra illum ciuitas D Puli
Prole quá Romanos coloniãeé dirit Prholemæus. |, DeQ „Fuluio.
mæus dbo urbé non mõté eé oftendit liviin q Víntusérfuluíus flaccus céfor:fuluið fratrem
Strabo iptione Siciliz:cum dicit. Vrbes uero ex- cohortélegíóis ig tribūus milíitã cratiiuluwcó
ad hitus Euripă efficićs prim Meffana:de 5
inde Taurominit: & Cathana : & Syracufæ &
cætera.Coloniá ät Romaní fuiffe alio loco oftédit eodé li,ubi dicit,Ciuitas át frequériores habet accolas ġ Ca
thana:nã & habitatores admifit Romanos plurimos:pauciores aút ğ utrag habet Taurominiù fuiffe uero. oc
cupara fogitiuis:ahibi oftédit his uerbis. Eunus că fugitius obåd:Se Pffus4llä. (æthná:de § lograr præcipais
afticit cladius:uixg tádem a Romanis:euulfi funt:eadem mala perpefli Cathanenfts& Taurominitani alti cő
Tuuena. plures:& religua:iuxta Tauromintum optimi pifces mulli capiebátur tpe R omanog.unde luue.Mulluserit do
mino:quem mifit Corfica uel qué Taurominitanæ rupesináa taurominio turominitanus deducitor:unde Lu
Luca, canus: T2urominitanam uincunt feruore caribdim:ficut a gadibus gaditanus:a drepano drepanitanus.
T.C.co&a.P.aurelid.C.cocta cõful cú liparétoliá ífilá obfideret:aiaduertit non ređe tabernaculú. captó
e efe igitur cù ad reftauráda aulpicia iturus effer, P.aurelið fanguine fibi cõiúãü oblidioni præfecit: qă
negligentius milites ın armis habuiffet:p eruptioné oppidami ualió incendio confumpferűt & pæne cv
ftra cæperunt:&t ob hanc cåm conful reuerfus:re cognita,P.aurelid nirgis cæfam iter pedites militare coegit,
Fronti- Vintus ét fol.faccu „Frontinus lititi.Fulujus faccus cenfor ingt fuluió fratré faú:qa legiõem in & tri-
ns ë q bunus militú erat jniuffu confùlis dimiferat a fenaru mouit, Senatuamonit, Duplex erar cenforià nota
Mani ìn egtes:aut enim fenatu mouebanf:fi erant inter fenatoresiaut equo publico priuabant ne uidelicet
pulus pendiú de publico daref, Tribunus militá: Tribuni militá præerát milibus hominú:primipılus ducentis cétuftir
Ouidi- rio ĝtuor manipulis:manıpulus uero primo centõ:deinde cõduplicatus docentog miliú fast:& dicti fant mani
us puli a fafciculís paleas: quos manipulos dicimus:ná adhuc paup Popu.Romapro uexillis manipolos paleará
Cohors prica fufpenfos geftare folebant:onde & manipularis miles diãus eft.Out. Pertica geltabar fafpenios 2&1 mani
Turma pulos, Vnde manipularis nomina mils babet.Ali dicút centuriones tantú centů milibus præfuffe;& inde no
Legio men accepiffe:iq magis tenendú eft propter nominis fimilitudinem:pfeãti cohortibus ferant: cohors aút con
Vege ftat ex qngenus gnquagintagng peditibus & fexagintafex equbus.turma ex triginta:nam turma diâaé fi te
tius rimai ex unagg cêturia terdeni:deligebané& fiebåt turmæ:legati legiôibus perant:legio aŭt:ab eligendo
Lipare cif:ur uult Vege.de re mili.qa hoc uocabalú defiderat coram fidem atg diligentiam qui milites probantiex di-de
Solinus cem autem cohortibus plena legio conficiebantur:quæ habebat fex milia centum peditum. Equites fepungen
Virgili, tos &rriginta. Sed pro diuerfitate temporum variatus eft oumerus, Tribunorum militarium ut habetur indige
Lipari- ftis officium fait militesin caftris continere:ad exercitationem perducere:claues portarom
tanus terdum circoire frumentationibus commilitonnm intereffe:frumentă præbere:menfure fraudem fufcipere:uigiliasin
coercere: de
& lipa- lita ecűdű. fuam autoritatem his modis caftigare:princıptis frequenter interefe:ġrelas militonum audire
reus di- ualitudinarios ińfpicere officium regentis exercitú non tantum in danda:fed etiam conferuanda difciplina cô-
citur e, Liparitanæ.Lipare una ex infulis eoliis:caius Solinas una cum reliquis mentionem facit:& omnes fao
lutena, nomine deferibit:funt enim feptem, Virgilius de lipare infula. Sicanium ioxta larus eoliamque erigitur;Jiparem
fumantibus ardua faxıs:& a lipare lipatitanus ut hoc loco ; & liparius dicit Jnuenalis. Brachia uulcanus Jiparea
migra raberna, Fuluius faccus:Hoc fa&ú é belio ferml që in Sicilia getum eft. Tam digna eaépla:Excufat,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE DISCIPLINA- MILITARI
fe quodámiodo Valerius q exēpla rei militaris breuiter nim nartaueritig fe dicit 08 faiffe ftacxxxviiinif mal-
taalia fe offerrent quæ maiora funt, Generis:familiæ: falaius
ficutqui fratré fenatu amonit, Imagind:maio
zum fplendor & uirtus ac ægregia facinora polterorum imagines dicebanf : iô autem dicebaator imagines: q: a
pofteri cogitatione rerú carú q pelare geftæ fuerát a maioribus:ad uïrtuté incendebančut illas imirareač;8? re
Yera ét imagines& ftaruas erigere folebát;ut pofteri ítuentes eas ipfa cogitatione uiros excellentiùad aieturé
accenderentur, Cõioni cõinn&tioni:nő ficuc fecit cota ğ Pecuniolá fanguine fibi cõunãú ex egte peditem
fecit, Supercilium;Aufteritas feueritasa Pcedente qå fêquit nå in fuperdiliog: torno motu quzdam trifticia,
& fueritasoftendiť. Diftringere:minari uel
fulisdomā dimíttercaufum:fenatuamouít :ram diz exercere:& eft tráflatio a gladiatoribus q gla-
gna expla rã breuiter nifi maioribus urgerer non re diù incõcertatoré fuŭ nudant, Denf hæc:
ferrentur.Q uid.n.efttãdifficile factu:ġ copulatæ. ingt ciuitates q rerú potitæ font fingulæ ună
aligă cog exčplorú haberét ĝ oftendimus;ta-
focíetatí generis X imaginű: deformë í patriã redítű men abúde uiderenf difcipliná militarem ob
indicere aut cõíonínoís:ac famíliæ ueteris propin feroaffe. Tamen:ğuis fingula fingulæ cinica-
ferie coherétí u'rgarű contumelíofa uerbera a tesexčpla habet, Gloria: ga gloriari poffiti
iphis ciuitatibus difcipliná fuifie féruatā. Ge
aut cenforiü fupcíliū aduerfus fraternã chav nere.f, cuiufhibet uirtutis, Proprio inguine
rítaté diftríngere:détur hæc fingula ĝuis claris ciuí{filiog. Speciolasip uiđores extiterúr, Pri
tatibus abunde:tñ gloria difcipline militaris inftrusuatim lugubres: eog filii uirgis cæfi & fecu
&e uidebuntur. Adnohtraurbsquæ oí genere miz ri percuffi fant. Sunt inquit qoantúad répu
Ípeciofe:quátú ad privará lugubres pp morté
rificog exéplorű torü orbé terrarű repleuít íperato filiorú, Gratuládi: uićtores euafrint, Lu
rű proprio fanguine manãtes fecures hét ne turbato gendi:g filios amiferint,
militiæ ordie uidicta deeffet:e caftris publice fpecio $ Gitur ego : Ergo qa res magoa fuit ac
ppe icredibilis tefte Liuio: q dixit hoc
fas príuatí lugubres duplici uulturecæpít , Incerta apud pofteros plas admirationis habiturá &§
gratulandí prius an lugendi officio fungeretur. fidei, Dicit ergo uereor ne uirtuti veftræ non
DePoftumíio Tyburto & Manlio. paré relationé adhibeã.Igić qa illi incerti erát
í Giíturego quoghæfitãte aio uosbellicarű rez fungerenf officio graruládi an lugédi: pari r5
ne că illis ego quogs dubito, Tu nág poft L iuiug
rūfeaerillimí cuftodes Poftãí Tyburte & Māli mi: Ab hac opinie diffentit Liuius dicit eni
torquate memoria ac relatiőe cõplector : qa aiaduer nõ duos fuiffe q filios occidi iuferút fed un
tofore:ut pondere laudis quã maruíftis obrutus:ma nec pofthumiŭ fed Máliŭ torguatú; hoc át in
cõie&urá adducit cur Málius non poftumius
gísibecilitaté ingenii meí detegã: ĝ ueftră uirtutem exiftimádus fitiq filiú uirgis cæd: & fecuri per
ficut parelt:repræfenté.
Tu nãg polthumí dictator cuti iuffit:ț måliana non pofthumiana iperia
Aulum poftumiū:quéad gencris penetraliumg fas funt appelfatainá í cõfuetudiné uenit: ut cum
crorum fucceffionem propagãdam genueras: cuius aligs nimia feueritate uteref:dicecef:an mália
nú iperiúiqué crudelitatis titulam Potumus
ínfantiæ blandimenta finutatg ofeulis foueras: qué prior occupaturus fuit:nâ multis
aŭ annis po/
pucrum litterisiquem iuuenem armis íftruxeras fan ftamius fuit ğ målius.Sed de hac re non nihil
ctum:fortem:amantemtuí pariter ac patríæ quía nô dubitare uideč Liuius quia nõnulli fic tradi- Liuius
def feriptores:duos.f:fuife : g filios occidi iul
tuo iuffu;fed fua [poate præfidio progreMus hoftes ferint:fedexiftimare fe dicit; fcriptores që po”
fuderat:uictorem fecuri feriri iulifti.& ad hocímpe fumii fuerat afcriphiffe Torĝto : uel cõtra po
riùm peragendum paternx uocis minifterio fufficez tius, Etga nõnulli hiftorici ita retuleruntfe
re ualuifti: nam oculos tuos certum fcio clariflimai quoq tacıtá prerire noluiffe. Poftumium fi
hú;Hoc fuit tefte Ge, anno ab urbe condita,
luce tenebris offufos igés opusaiítueri nequíuifle. cecxxii,bello fidenati, Penetralıŭ facrorum:
Mos erat antiquitus ut domefticis facris €x fi-
liis maiores natupræficerenf, Propagand mplificandá tráflatio fumpta a uitibus: nå ppagari dicunt uites
cú ab arbore adarborem fubterranea flagella deducunt. Cuius infantiæ blandimenta:Hæc oia defcribit quæ
pater in deducatione filii facere folet ut ré ante oculos ponat, Armis:ut já adultus arma tractare difceret. San
Cum:refpeđa patris qui pieraté paternå fan&á habebat, Forté:ga fortis bellator erate Irem fn&um moti-
bus:fortem uiribus, Muita in unum congeret Valerius quoge cogitatione & refpeđtu pater a filii cæde deter
riri potuerat:ut maiorem fortitudinem animi in poftumio fuiffe oRendat qui oia poft habuit ut difciplinam
militarem feruaret incorruptam, Amantem tui pariter & patriæ pietatæ 4 parentibus pariter & patriæ debe-
mus.Præfidiozubi eú locaueras cum cohorte fua fponte egreus eft:ut manus cum hoftibus confereres, Pro-
greffusiquia a præfidio ií pailátes & í cõpofitos hoftes pcelerat eofg fuderat, Etad hoc peragendú íperium;
Potuifti iqt íperare li&toribo ut lege agerét:ná cú magiftratus de nocentibus fuppliciú famerér:li&toribus dice
re blebant;age lege, Nå oculos:Oixi te hoc tå crudele iperiú ífilios uoce rua exeq potuiffe:nå çe uultú auer-
fama tanta Gpplicii fæditate habuiffe certe fcio, Ingésai opus:Opus aî erat fuppliciú quo filiú affici noluit,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECYNDVS
Liuius. Tu autem:Manli torquate:ld fuit Vollcorum equorúg bello:ut uult Liuius.Gelius nero dicit : Tum hoftes
Gelius erant, Fidenates:fed hoc gå fequitur fuit bello latino . Cato tamen apud Saluftium in oratione côtra cõiuratos
Cato dicit hoc fuifie bello gallico:& appellat hunc Aulum manliú torquatú , Huic torquato poft cædé filii in pamiá
cum v:ĝora redeunt:nemo iuniog proceffit obuiá:fait aút patribus charus ; iuuenibus & tunc & femper in-
uifos:ficut in capitulo de ira & odio dicemus ubi hæc hiftoria plenius trađĝabitor,Sacius effe 1udicãs: exemplo
fili rui ftaruere ut poftea alii difċiplinam militarem non uiolarent,
a Ge quanto. L.Quintiú cincinatum:De hoc uiro dicemus in ca,de moderatione & pauptate: qf uero ad
difciplinam milstaré ptinet»?cú puafta
tis agris fubito equog & Volfcog incurfu; al Tuautem Manlítorquate latino bello conful fili&
ter cõfulum L. minucius ad uluonem:miffüus
efietalli neg fortuna neg vis animi í ea re ge- q puocatusa Geminio mæcio duce tufculanorã ad
tenda fuit:ná cü haud pculab hofte caftra po dimicandum teignaro defcenderat:gloriofam uicto
fuiffer:nulla clade accepta pauidus inter caftra riam &fpeciofa fpolia rèferentéabrıpia lictore & in
fe cõtinebat: qå ubi fenfet hoftes ex metu alie modū hoctíæ mactari iulfifti fatiusele iudicãs pas
no creuit audacia: & primo caftra expugnare trem forti filio:ġ patríā militari difciplina carere.
adorti:cū non fuccederet:ad obfidionem con-
verfi munitionibus circúdát: gå ubi romá per De Lucio Q uintio Cincinato.
latúé obfideri.[cõfùlé & exercitum:tantus pa a Ge quãto fpiritu puramus ufum .L. Q uinti
uor & trepidatio urbem iceffit: ut di&tatoré Å Cincinacū dićtarorčeo tempore quo deuićtis
pomom dici placeretidi&tufg é cõfenfu oïum
„Quintius cincinatusiquia tú erar in agris:& æquículis& fub iugã millis .L. minutiu cófulatum
Tufo inhians operi audito patria ftatu;& ho deponer coegit:g caftra eius hoftes iidé obfederãt
norem & laborem piú pno aio fufcepit:profe Indignum.n.maximo imperio credidit:qué non fua
Aug confeftim fcripro exercitu oibus ultro uírtus fed foffa uallūg tutum præftiterat : cuig; ucz
noia dantibus fpe certa fùb talı duce vincédi;
difpofito rege fatu: die pximo fub noĉåem ro recundiæ nő fueratarma romana metu trepida clau
ma egreffusialacritate mirabilit mediag note fis portiscõtineri : ergo ímperiofifimi duodecim fa.
ad hofté perueniés: & cõülem & exercitů ob- fees penes quos fenatus & equeftrís ordinis & uniz
fidione hberauit: hoftes ut exprimere tádem
Togű confeffio fubađá domitág cé genté fab ig uerfæ plebis fümű decuserat : quorűg nutu lanum
mifit:fiebat autè 1ugú ex tribus baft ac rorius italiæ uires regebantur : contuli atg fracti
humi defixis:luperg cas una tranfuerfa deliga dictatori fe animaduerhoni lubftrauerunt:ac nein
ta: fub hoc iugo diđator hoftes uelut totidé
Boues mifit, Caltris hotiŭ receptis plenis om- ulta foretgloria militaris : confuldelićti ois uindex
nium rerüű(nudos,memilerat)prædã omné fuo punituselt. His utita dicã piaculis marsíperiino
tantű militi dedit;confùlaré exercitú cõfulég ftri pater: ubí aliĝ ex pärtea tuis aufpiciis degenera
plùm increpås:carebis ingt pdæ parte ; miles
ex eo hofte cui ppe pdæ fuiiti:& tu .L. Miuti tumerat:numé tuum propicíabatur : affiniu & coz
donec conlularé aium incipias babere:legatus gnarorum & fratrum nota : filiorűg ftrage ignomiz
fis Igionibus præeris z ita fe minutius abdicat niofa confulum eiuratione.
cõfùlatu:jufufg ad exercitum manet:fed adeo De Papirio.
tú imperi meliori animus manfuete obediens
„erat:ut beneficii magis § ignominie hic exer Jufdem ordinis qå fequitur Papirius dictator
citus memor & coronå aureá diĉtatori libræ qu aduerfus íperíů cius.Q. fabius rutilus
pondo decreverit: & pficilcenté eú patronum
falutauerit, Equiculis populis q funt haud procula roma. Indignú.n.Putabar illú non effe inperio digoú:g
fe exercitűg.fuú non uirtute fed uallo folag tutatusefler, Armana romana; q femp uĉricı: fuerůt, E
periofifimi duodecim fafces.Nunc extollit coi Jatum:ut maroré ét poená oftédere p nec illis qdé'a.
Pepcerit:q famm iperiú gerebant. Nutu:ná quáto majoré uim & poteftatem cõfulatus oké, ttãto eius magis
oftédit feueritaté di&tatoris. Decus ornamentå ná in cõfulatu fenatus maieftas cõtinebaf , Nuu
fù:nå očs romani ordies fùb îperio diĉatorıs erá ipoterat.n,& plebi& fenatuı
& æqueftrr ordini iperare gegd
toluiffer dictator, At ne lefa ne res militaris foret multa:cõful
q alioge deli&a punire cõlueuit iple punitus€-
Piacutā His ut ita dicá piaculis:Conuertit fermoné fium ad marté Valerius:& eft apoftrophe dicens:o mars ideo tue
Degene 1€ imperatores Romani adeo feueri:ut numé tuum hispænis placarent:figd contra te fufferadmilfă, Piacu
rare lisipænisinå piaculú fignficat pæná:remediű:delitű;morté denig iplam:ergo:piaculis:expiatiombə. Pater vá
eiurare 3 Matre originé fumphfe dicunt Romulus & Remus degenerarú:peccatú & deli&tű ahqg cõmıum eét: nam
Exau degenerare c a genere exire uel ab alig realienú eé, Nota igno. Eiutatiõe:priuatiðe; nå eiurare é extra 1s facef
gurare qHéadmodü dicimus exugurare extra augunű facere:ficut iurare Ctra 1us uel extra jus faccre;ergo ciuratôe
Esa abdicatione:ná cú côfularú íeunt 1n républicá iurant:că deponunt:eo iureiwrado foluuntur,
oar e Iufdem ordinis Papirius dictator Frontinus hini.L. papirius di&ator fabiú rutili magiftrum equitem
qui aduerfùm editum eius ġ profpere pugnauerar : uirgis popofcit.cædi fecuri perculurus nec cõren:
tioni aut precibus militum conceffit animaduerfionem:eumg pfugienté Romam profecutus éh; nec ibi qéč

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE DISCIPLINA MILITARI
remiffo prius fapplicii metu: § ad genuaeius & Fabius
rogarent, Liuius uero multo prolixias fcribit hiftoria cum patre prouolueretur & pariter fenatos xxxix
& populus
fl præreffer morbo implicitus diĉaroré dixit Papirium.m Fuir
Carf
boc bello Sånitico:cui cum .L forios camlhs cas ©
q
oréfbi Qu.fabiŭ Runlani magiltrű egű di
za quibus í caftra profeĝispaulopoft diĉtator ın urbé ad hofpicıġ perend um accer: Îperatmagiftro cgtam;
ur fefe loco teneret neu abfentfe că hofte confiigeret, Fabius cå poft pfeđtio nem dictatoris peaploratores cG
- perifferpinde oía foluta apud hoftes ac fi nemo Romanus in Sán'o e
fis g oia in dictatorem uiderérur repofita efie u occahone bene gerédæffer: feu ferox adolefcens indignitate accé
rei duđtusiexercitu iftruđo paratogs
A j Boit i pfe&us
ad holtes confiimt,Ea fortuna pugag
magílter equitum exercitum in aciem eduxilfet : GF fuit:ut nihil reli&tú fitiquo fí afiuifer di&azor
fulis famnítibusí caftra redierat:tamen neg; uirtute
; neg i fuceffu:
cius ta d "es melius geri porueritinon
nec miles duci defuit:uiginti enim dux militi:
milia hoftium ea
AE neg;
Pea nobilitate motusIş : uirgase xs
CX/ Pugna cæfa dicuntur.Q
Pedírí eñq nudarí iuflit . O fpectaculű admirabile: tum eftdiâatorincen uod ibi Romæ cogni
iss ira redit in eteo ba
X rutílanus & magifter equítü & uictor fciffa velte bium accir iubet fpoliarigsut de illo
fameret
fpoliatog
ayie
corpore
YNA
li&orü fe2 uerberibus lacerandă #BPlicium:milites reieĉhs liåoribus fabinm
e 7a; Utanturiamg feditio maxima apparebat;nox
præbuít ucin äcie exceptorã uulnerumnodofisití eå diremit,Fabius interea Romå pfogit &au<
buscruore renouato uićtoriarā quas modofpecioz core patre apud fenatú de íiuria diâtatoris c5
iimas adeptus erat títulos refpargeret : præcibus geritur Demú füperueniente diĉtatore:tribu
ARE ; k fabio cok fuoiend; Poum ofumac populi Romani fidé iplorat:
eemae exercitus occafionem fabio confugiendi aua nihil fibi proficére focabat eius uitmis
inurbem dedit:ubí fruftra fenatus auxíliđ imploras fi populus ad pees & obteltationé cõueríus:
uit. Nihílhominus ením papíríus ín exigenda pæna Si penare canitur di&ator rerit
E Tas A s teret;tribuni quo iclinatáré in pees fubfecu
per TEranik, Itag coàctus eft pater cius poftdicta tiorare diĉtaroré
türam tertig; confulatum rem ad populū deuocare infiftunt:ur uemå
manoiueniam adolefeenu z.Qu.Fabiierron hu
Ronlia
auxílíumq; tribúnorum plebis fupplex pro filio pes ni dareeum tifa pænagetis dediffe, lá ipfe ado
tere : neg hacre feuerítas papirii refrenari potuit: Eai paenakiFabs panenrionigo Bline
Cete 5quűa ab uniuerfis
Herm hea
ciuibus AEE
& tribunis z
plebis r
Fon diétator ri
bus & trib
- rogareť teftatus eft:non pænã illä fe fabio fed POpu Tunc eaa filentio Mafaãto:bene
a Koea haberdAraris
quiri-
tes;uicit difciplina militaris:uicitimperii maie
lo romano & tribunorum concedere poteftați; ftas non noxe eximif.Qu, Fabius q cõtra edi-
i Qum imperatoris pugnəuit; fed noxe dánatus
De. L.Calphurnio. donať popolo Romano donaf tribunitiæ po-
1 V cius quog; Calpurnius Pifo conful quā in tetai pisenma ne ni auxiliú ferenti De gé-
ficilia bellū aduerfus fugítiuos gereret :& tici te papıria Cice, æpiftolage familia nO Cjcero
us egt pfećtus fügítíuog multitudine hoftiū círcü aplik ag Peye donde ings aane pbi Di
vétus arma hís tradidiffet; his præfetű ignominiæ
gnomini® mentéčnegáre
Ss i ingifed papirium
tandé miquéguá
pete: qdnifi tibi
plebeium
uenití
fuifie unguam:faerát eni patricii minos gé
tium quoge princeps.Lpapirius:M.ugilanus ĝ confal com. L.Sempronio
faifierannis polt romá conditá tricétis:xii. fed tunc
Atracino fuit afame cenlor cd codé
papitium craffum q primú papifius uocari defitus papili:
: i s
dicebanf:poft hunc.xii,fuerunt lla curruli ante, La
di&tator c.].papılio curfore magiftro egtum factus éan
nis poft rom conditam tricétis.xy.& ädriennio poft cõfu] că Duillo
honoratus, Neg uirtute : Quia uicerat, Neg facceffa: Quia foclix hunc fecutus elt papinus curfor hô ualde
de fabia gente, O fpeđtaculum:Exagerat rtftä, Cruore:Renouarant fuerac, Nobilitate: Quia patricius erat
uulnera ġ ab hoftibus acceperat nodá
cicatrices fanatæerant, Vulneg:Quz nôdum obduđæ erant, Nodofis 1ıbus:Scilicet uirgage. Dedit occa-
fioné fugiendi. Dilpédio pænæ:nő % ita putaret: fd qa rogauerant milites ut punitioné ill in fquété dié dif-
ferrer papinius:qd ubi fatum eft nocte fabius in urbem confugit,Polt diaturam tertiumgs confalatů , Quia
fabius pater eius qui & didtator & con:fal faerat; coactus ad auxilium populi confugere atg illius opem iplo
rare, Vniuerfos:Quia uninerfus populus Ro.papitium fopplex rogabat ut eum fibi cõdonaret:hæ c
ueritas fic totius exercitus animum a diĉatore auertit:vt proximo pair f-
rint milites duci fuo gloriam inuidentes uincere nolwient,
cü famnitibus plio hoftes debellari potue-
1 Vcius quog calphurnius:Hoc quoq
obtineret & belü aduerfias eos gereret, faitTitius
bello fogitiuo gd in ficilia get éc, Licalphurnius puinciã
undig circãuentus euadere nullo mô poffer illis arma g tradidit:
pfeãus erat egram in ilidias cecidit fugitiuope & cum
ipf uero cü equibus euafit« Cofal
difcıplinam militaré feciffet:ut q arma haberet:his depofitis in poteftaté hoftium ueniret ipfùm bac calp cőtra
pæna mul
Sauitsur fciflà lacinia togæ pedibufg nudis in confpecta uigilă faret iter prícipesiquoufg ili ad Plidiä mite
rentur:hocetiá. Fron affirmat
tinuIù.iiii.ca.prio.
s Dicit.n. Teie aea fe&tú cohortis ĝ loco fugitivis cefe- Fronti-
Tat cincio togæ fcifo;foluta tunica nudis pedidusin principiis quotidie ftare dú uigiles uenirétauffit cõuiuiis nus
& balaco abftinere, Pifonű domus a nüma põpilio ducit originé telte Horatio in poetria ubi loquitur ad pifo- Horat,
nes.Voso Pompilius fanguis carmen rephendite, Fugitiuoge:Suoge
qui bellum in Siciliam mouerst
fä

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 IBËR SEĊVNÖVŠ
Lacinis taciniisiabfcifis, Sine Åmbrisiguzæ a lacerando di&æ funt, Principia:in primå acie donec'iñ militarãt,
Alz Funditoram:Genüs eft militiæ uilifimum: de equitibus fa&i funt fanditores qui fundis glandes ir ho-
ëquitá ftes torquebant, AlastOrdiné:fed ppriæ alæ funt equitú:fic dictæ q pedites tegåt alarű uice. Magnum
profeão dedecus:Decus imperatoris et feruare rem militarem:dedecus uero corrumpere, Decore: gloria &
ornamento, Qüoniam:Fecit enim pifo ut qui fe tam turpiter dediffent:his tam fordidis hominibus qui erát
érüce digni:ditam morte gratiorem ducerent:nam hæc fupplicia quæ igaominiæ plena erant faciebant ut mo
ti maluiffent, Seruili manu:fugitiuorüm feruorum,
Fronti n Ec minus pifonæ:Qu.métellus. Fronti
hüs nus liiiii.ca.i. Qu. metellus numidicus generibus aflixí iufit:eŭ toga laciníisabfcilfisamíz
inguit:in hifpania qung cohortes å locú ami tü díftinctag tunica ídutü nudis pedib2a mane no
ferant teltamétú facere tuflit:eas deinde ad lo
tü reċupêrandű remift minatus non nifi poft ctéulgad principia per oé tps militiæadeé:interdin
ti&torjá recepturú:cü igif iubérenf facere te- xítét eí ouictū hoium ufumg balnearū:turnafg eğ
ftamentă itelligebantimfi uincerent fe morti tå upie præfuerat adéptis egs ín funditorumalas
deftinatos effe: & hoc mô expræfia eft illis ne trálcrípfit:magnű profecto dedecus patríæ: magno
cefitas ut pullis hoftibus locü recuperarét:un
de fuerât deieã&i. Qu.Metellus: Híc füit ille pífonís decore uindicarum eft : quoniam quidem id
Qu.metellus q iugurta numidiæ regé primus egít pifo:ut quí cupiditate uítæ adduĉtí cruce dignif
dare terga coegit:de quo multa Sal, Trebiá: ís fugitiuis trophæa defe ftatuere concefferants
Trebia Haæc ciuitas é í celtiberia quæ pars é hifpáiæ;
urbs Statiðe quadá:iufferat quing cohortes locú libertatig fuæ feruíli mãu flagitiofum ímponí jugū
juédá feruare ne abhoftibus, Mini- nő erubuerät:amarű lucis ufum experírené morteg
fefto:ga uolebat oćs oċcidi & p fcælere pæn4 quãeffæminate tímuerantuíriliter optarent.
luere. Ac defperationeuitæ:Quia fè íh mani De.Q Metello.
feftius periculä ruere uidebát: 16 ferociotes fa
&i locü receperűt:nihil.n.magis ualet ad diffi n EcminusPifoneacriter.Q „metellus quí quú
Vigi cillima obrinéda ġ defperatio uitæ: unde Vit, apud trebíam res gerereć collocarasa fe íqua
Vna falus ui&tis nullá fperare faluté, Huma dam ftatione quinq; cohortes:atg; exea uiribus hoz
næ igit. Ex quo ingt cognofti pôt neceffitaté
effe quz hoies imbecilles facit effe fortes. Rium depulhis reperere eandé ftationée ueftigio iuf
N eadé provicia fabius maxius: Hic præ fitinon qå fperaretabiisamifum locum recuperari
i erateidé prouinciæ.fhifpaniæ q cú totå poffe fedut præteritæ culpam pugnæifequéns cerz
pone romano fubegiffet íperio oés qui tamínis mânifelto periculo punirer:edixit etiam ut
àd hoftes traníffugerát captos præcifis manib>
dimifit:qui tametfi natura manfuetioris effet fi quísex his fugiens caftra petiifer:pro hofte ínter
ingeniitamen ut cæteris terroré incuteret ne ficeretur:qua feueritate cóprefli milites &corporiz
tale aliquid facere auderent:uoluit illos ampu bus fatigatis &animís defperatione uitæjmplicatis
tatis manibus exemplo cæteris effe, Tantifp: loci tamen iniquitatem multitudinég; hoftium fupe
Dú vindicaret difcipliná militaré, Severitaté:
Inter Seuerú comé & crudelé hoc intereft , Se- rarunt:humanæ igitur ín bellicítatis cfficallimü du
verus dicit rigidusiqui nec præce nec præcio ramentum eft neceffitas. De.Q-.Fabío.
feuerus nec mifericordia pôt a iofticta deduci & inter- í Neadem prouincía.Q „Fabiusmaximus fez
Comis prætatur quafi fequens uerú. Comis uero dici
tur js qui feveritaté habet cú quadá manfuetu rociflimæ gentis animos contundere &debilí
Crude- dine coniunđá . Crudelis eft qui ter iufticiá tare cupíens:manlueriffimä ingenium fuumad tem
is & æquitaté craffaf in oés, Oium.n, Náhifpa
niá totá.Qu.fabius imperio fuo fabegir, Vt pusdepofita dæmentiã fæuiof uri fcucritatecocgit
trúca f f. Hoc 16fecit ut exéplo illi cæteris fo omníumením quí ex præfidiis romanorãad hoftes
tét dú manus pcifas p fe ferré, Rebelles itag tranffugerant captíg erant:manusabfcidit:ut rrűc
Rebel Qui bell renouare uoluerát:rá rebelles dicú ple brachia geftantes:metã defectionis reliquís inii
les tur cõtumäces: eo q ducis iperio parere recu- cerent rebelles itaq; manusa corporibus fuis diftra
fant, Diftraĝæ:Amputate, Documéto:Exé
plum cæteris præbuerunt ne tale quicg face- &æ Ing cruétato folo fparfæ cæteris ne idé cõmitte
te molirenturautauderent. reauderent documéto fuere.
h Thil mitius fuperiore Aphricio : quafi mi Deaphricanofuperiore.
i nus mirum fit hane feueritaté in cæteris
fuiffe:cum hoc idem a Scipione Aphricano fa n Jhil mítíus fupíorcaphricão:istaméad firmã
&um fuerit quo nemo mitior. Nam cum Car dam difciplínã militaréaligdabaliéifima cru
mijat bello uicifet:urbemg eorum cœ
pilet: omnes qui ab ežercitu romano ad ho
ftes tranffogerant:cú in ptáté fuam redegiffet : afperius in romanos aiaduertit § in externos:ciues enim ferui
Íi fupplicio affe&i fant:Alii uero cinili, Nihil mitrus:Si naruram ingui Scipionis confîderes nihil manfaetios

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE DISCIPLINA MILITARI
fermeinuenetisifed hæc pp eruandam militarem diftiplinam icorruptá a'feipfà deficere: 8 ad peregriná
zl l
fibiqt
Jõge alieniffi já crudelitatem labi coacta eft,Mutuandú Quia nô fo erat crudelitate uti fed a barbara & in
magni gente pro tépore fibi mutuo foleipiendú efe exiltimauitstátilper dum uiolatá militaré
Gpplicit genere uindicarer, Infultare:Per derifionem inuadere:per cauillationé irfidere, Adea:difcipliná merito
Scilicet exter,
ma zhoc eft de his dicere qui non fuerunt romani, In ædendis populorum fpeđtaculis: Quia in ludis gui po-
pilo edebanť plerãg faciebant canes & venatores rfeq feras, Vnde Terétius Lauinio aduerfario fuo obiicit: Teret
Qin comædiå tragoædiarú portéta induxerit adolefcétulú ceroá uidere fugientë & eå feđtari canes & plorare ut vs
fubuenjat fibi, Martialis & Iuuenalis:de thea- Juvena;
delítate fibi amaritudinis mutuandum exíftímauí:fi trali uenatione multa dicunt. Matia
qdem deuicta carchagine quű omnes qui ex noftris e T.L. paulus:De hoc fatis fupradi&túeft lis
exercitibus ad pænos tranfierant: in fuam poteftaté in ca.de hominibusig bellum macedo
nicum extra ordinem huic fenatus decreverit
redegiflet + grauiusín romanosğ inlatinos tranffu qå cú fûma fælicitate& gloria cõfecit: regem
gasanimaducrrtit . Hos ením tang patriæ fugitiuos vicit. Eiufdem culpæ:Fugitiuos, Proteren-
crucibusaffixit. Illos autem tang perfidos focios fe :Conculcandos peflundandos, Afpero.n
curí percuffit . Non profequar hoc factum ulterius
& abfcıffo: imperatores & duces exercitom fi
militéa quépiam militari difciplina declináté
& quia Scipiõisekt:& quía romano fanguini quãuís punierint tametfi id iute & merito faciant: ta
merito pérpeflo: feruile fupplicium infultare nőats men id infolentia potius ĝdå feciffe indieanf:
tínet:quum præfertí trälire adea liceatyquæ fine do qa crimé in iudicium nô uenit: fed õmifum
cStinuo punif qå ét fieri neceffe é:nam fi p di
meftico uulnere gefta:narrarí poffunt, fpédia iudiciog expeđtandú eét ut de jure dif
Deaphricano pofteriore. ceptaref nimis crefcerer gladiog licentia,
n Am pofterior Aphrícanus euerfo punico ims d Abíciffo Compendiofo & breui.
Martius tubunus militom : Pu & Gm
perio exterarum gentium tranffugas ín ëdens Scipiones diu in hifpania cōtra cartha-
dis populo'fpećtaculis ferís beftiís obiecit : At.L. ginenfes bella fæliciter gelferunt, Carthaginé
Paulus perfe rege fuperato + eiufdem generis & fes Afdrubal eft & Magonem aduerfus eos cú
culpe homines elephantis proterendos ubftrauít: magnis copiis miferunt:& cum eos romani ali
quandiu perfecuti effentli uero fe în tutiora
utilifimo quidéexemplo: fi tamen acta excelétifi- loca recepiffent& nonunğ pauci romani ex
morum uirorum humiliter æftímare fine ínfolentiæ multis ui&toriam reportaffent, Celtiberi q cú
tepræhenfione permittitur. Afpero'enim & abfcifo Tomanis erant præcio corrupti ad carthaginé-
fes defecerunt & forte diuifts exercitibüs duo
caftigationis génere militaris difciplina indigerga fratres bifariam bellú gerebát:ut tandé aliquá,
uiresarmís cóltãt:q ubía rećto tenore defciuerít op do ci finem îponerét: fed deftitutia celtiberis
fura lätnifioprimanť. De. L.M. tribuno militő. in qbus fpes maxia erat victoria: qppe qui fu-
f pra.xxx.milia *ffent ftra paucosdiesab hofti-
Edtépus efteorum quoq; métíoné fieri: quæ bus oppreffi funt :& duo imperatores tomani
iãñ a fingulis: fedab uníucrfo fenatu p milita cú magna pte exercitus deleti funt:aå rcliquű
rí morc obrinédo defendédoqg admiíníftrata funt: fuit uirtute, E.Marcii tribuni militú in unun
coaĝtú eft: & dux eft a militibus ele&us:q c
șl. Marcus tribunus militum:quú relíquias duos intellexiffet hoftes ob té bene geftá læticiá agt
rum exercituñ:Publií &Gnei Scipion quos tátesiäjfi oés romano copias'deletas crederét
árma punícain hifpania abfumpferant:difpfas mira & ppterea fe négħigérer haberét:milites ad cõ-
uirtute collegiffet+earáa fuffragiis dux effer creaz cioné uocauit:& adhoratus eos ad hoftes inu
dendos cú inter cõĉionádű(ut dixius í capitu-
tasfenatuí de rcbus actisafe fcrioés in häcmodű or Jo de hoibus) fùbito flamma e capite eius emi
fusé. L. Marcius proprætor:cuíus honoris ufurpav cuiffet:læti milites omé accæperút: & ducent
tioneuti eŭ patríbus.C.non placuit:ga duces a poz marcium fecuti ad caftra hoftiú:eos cibo fom-
pulo nőa militibus folerét creati: quo tpe tã íniufto nog opprefos cõfecerút:hicergo marcius cú
de rebus geftis ad fenatû feriberer hoc titulo
tig graii pp ímane.R .P. damnum etiamtribunus ufus é.L.marcius proprætor fenati populogs
adulandus erat : quoniã gdéad ftatum totíus Ro.faluté plurimá dicit : quo genere titoli eú
ciuitatis corrigédū unusfufficerat + fed nulla clades fenaty'ùkerius uti volüit: ut cú tribunus crea
tus efet a populoife properatorem diceret që
nullä merítü ualérínus militari difciplina fuit. id a milinbus accæœpifet. Adulídus:Hoc uér
f Vccarebac.n. illisġ animofa feueritaterarétí bum apud ueteres commune furt ficut mulra
no bello maiores cog uli fuiffent.In quo ġa alia tefte priferano. S
t Arentino bello : Cú tarentini bell cú
popolo Ro, haberent pprrhum regem
epyrrotară í italiá acciuerűtiquoí bello attritæ primo funt wires popùli Ro. cú igif pyrrhus magnum numegz
f iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDVS
captiuoram cæpiffer fine redéptione oćs populo ro.côdonare uoluit:in quo fnia'apii claudi cæci fuit ne rect
penf pitino Ratu:igić g egtes fuerát in peditú numegz:g pedites in funditoge alas tranícripti funt:& aliis cort
Fronti- ditionibus alligatiunde Frõtuliiiii.ca.i.
Apii claudii fnía fenatus eos g a pyrrho rege epyrrotag capti & poftea
nus remifü fuerunt eqtes ad pedites redegit:pedites ad leué armaturá oíbus extra uallum iuffis tendere:donec bina
Jufti, hoftium fpolia finguli referrét, Magaŭ captiuos numege:Fuerût åt du&ı tefte Iuftino li.xviii. q ingt pyrrhus
Luca. -ducentos captiuos milites gratis romam remifit ut cogoita uirtute eius romani cognofcerét liberalitaté, Me
Virgi, ruerantmilitauerát:Lucanus ære merét parao, Téderéćt:Téroria haberér, Vir,hi færmfě dedit achilles, Val-
Jo& fofa : Volebat ipfos hoftibus expolitos
effe ex pellibus:fed ex tela tátú, Quibus fappli tís Xatritis.R -P.uiribus +quí magnum ċâptíuog
ciis,His ingt legibus & conditiombus tå afpe- ciuium fuorum numerűa pyrrho rege ultro miffum
zis milites illi q munufula fuerant pyrrhi dé
illius acerrimi hoftes fuerunt, recepilfent: decreuerunt ucexhisqui eqguomerues
Fronti- p Arem iram fenatus:Frontinus libro ĝr rantipeditum numero mílitarent +g pedites fuerant
nus to capiti. Apio fuluio & apio claudio. in funditorumauxilia tranfcriberērur:ne ue quís eo
cõfu.milites ex pugoa canéh in ficiliá a fenata rumintra caftra tenderet: neue locumextraalligna
relegati poftulauerunt A confole,M. Marcello
or in phú ducerenf:ille fenatú confuluit:fena tumuallosaut foffa cingeretne uc tentoriumex pel
tus negauit fbi placere cõmitti: his ét publicå libus habeft:recurfumautem íis ad príftinű militiæ
quam defervi fent. Marcello tamen commifit
facere qå uidereč:dum ne quis coge munere ordinem ppofuerunt:fi quis bina fpolia ex hoftibus
tulifler:gbus fuppliciis compli ex deformibus Pyr
uacaret:ne ue donaref; ne ue qf pmiú ferret;
autin italiá deportaref:dú pæni in ea faiffent. rhi munufculis acerrimi hoftesextiterunt:
Liuius Liui-legatıs militúq relegati poftulabát ut 1n. p Arem íiramaduerfusillos fenatus díftixit : quí
fliú ducerentur.Marcellus id'nec juris nec po
teftatis fuæ eé dixit ;fenatui fcripturů fe oia apud cãnas.R.P.deferuerunt. Namcum eos
de fna patrú factug efle;litteræ ergo marcelli grauítace decreti ultra mortalium conditionem rele
ad novos confules allaræ ac p cos in fenatu re galler: accæptisa. M.marcello litteris utéorumfiz
citatæ funt:cõlùltufg de his litteris ita decre-
uit fenatus:militibus qui ad cánas commilito bi operaad expugnationem fyracufanorum uti lice
nes fùos pugnantes deferuiffent fenatui nihil ret; refcriplit indignos effe qui ín caftra reciperens
nideri rempublicã cõmittendam effe;fi marco. tur . Cæterum fe er pmíttere ut faceret quod expedi
claudio pconfuli
alter uideřtur faceret quod re. R.P. iudicaffet:dum ne quis ex eís munere uaca:
ære publica fideg; fua duceret :dum ne quis ret :aùtdono militiæ donarctur : autin italiam doz
eoe munere vacaret: ne ue dono militari uir-
tutis gfa dánaref:nő i italiá reportareť: donec nechoftesíea effent accedeřt , Siceneruesanimos
hoftis in terra italia effet, Diftrixit : Nudauit odiifle uirtus foler.
tranflatio fumpta a gladio, Vitra mortalium a Geğ grauiter fenatus tulitg.P. quintdm pez
conditionem;Quia côõditiones illorum morte
ipfa atrociotes fuerăt. Munere uacare; Dum tilit əfulé fortifime aduerfü ligures pugnãté
pegs illog uacationem haberet militiæ uide- occidere milites palli eflent: legionisneg ftipédium
Jicet ur femp militiá gererét, Aut dono; Vt fi anni procedef:neg; æra dare uoluit:quia pro falute.
ét fortiter geffet nullo munere militari do- Imperatoris hoftium telis fe non optulerant.Idgde
naret. Sic enerues:Sic uiriles& virtute pitan
tes moles & efīæminatos odiffe folent quia ro cretumampliffimi ordinis {fpeciofum &æternü pes
mani femper uiriles ferunt.. tilii monumentumextitít : fub quo in acie morte:in
a. Ge ĝ natus tulit:de hoc í capitulo de curia ultioni clari cineres ejusacquiefcunt:
hominibus abunde fatis di&um eft:ná
hic quintus petilius fuit q dixit hodiæ lætum c Onfimilí aio quūeí hãnibalfexmiliaromano
, Capiā,morté ubi fortiter pugnádo occubuit, tum capra ín caftris habebat redimendoruni
Fronti- Frontinus li.jiii, cai, cama luguribus in plio poteftatem fecifet+conditíionem fpreuit +: memorg
nus gntuspetslius irerfeđtus eét_ decreuit fenatus
üti ea legio in cuius acie côful fuerat} occifus: tantã multítudiné armatorű íuuenű fi honefte mo7
tora in fequés referref:ftipédiŭ ei nô daref an ríuoluiflentturpíter capí nő potuiffe : quog nefcio
nuű æra relcideréť, Nec ftipčdia pcedere fe-
Ġntis åni, Neg æra dari; meruerát:duplici ergo ftipédio puavit, In coria ultiĉe:pp decretă ãpliimi fenatus.
Onfimili animo, Liuius decade fecúdi punici belli:hámibalé dicit fecundű plperáad cänas pognam:ca-
c- ptiuos romands:quod nunġ antea fecerat benigne fatis fuiffe allocutum eifg fé redimendi poteftatem
feci ffe:pciú conftiruiffe in capita:egti quigenos quadrigatos numos:tricenos pediti:feruo terdenos: &
&ğaliquantá adiiciebaf equitibus add pci : quo pepigerant dedentes fe Iætos:trú quácung cõditioné acco
piferromamgs legatos mi fenatum non redimendos cenfaiffe: diflvadente 1n primis.T. Manlio torquato
pricæ & nimis duræ feueritatis uitoiqui præter alias rationes eog ingnauiam infe&tatus illam afferebat:qucd
Cicero cú, P.fempronio ruditano;aufugere potuifent& noluife:Cicero officiog lib, ulamo circa finé „O&o hoium

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE DISCIPLINA MILITARI
milia iquit tenebat hánibal:nő quos in acie cæpiffetaut qui periculo mortis diffugiffent:fed ğreliãií caftris
fuiflent a paulo& uarone cõfùle;eos fenatus nô céfait redimendos cú id parua pecunia fieri potuiffet: ut effet Liuius
Íficum militibus noftris aut uincereaut emori. Sextum romanorã:In numero diffentita Cicerone a [uio g Cicero
ođtauum fuiffe dicunt, Ile ne aduerfus fe:Ne pro ut pofait apertehoc loco, Quirhegiú iniufto bello, Fron Front-
tinus eodé Jibro & capitu.In'legione tinquitå rhegiŭ oppidú iniuffu ducis diruertat aíaduerfum eft:ita ut qua pus
tuor milia tradita cuftodiæ necaréf :prærerea florus
utrű maíus dedecus fucrit patria fpei: an q hoftis fenatus confülto cautú eft:ne quéexeis fepeli
metus nihil ínhís repofucrit :hæc profe + illenead reaut Jogere fas effet:abbreujator lioii: nō ro-
manos fed cápanos fuiffe dicit, Campana ingt
uerfusfe dimícarent parui ducendo, legio quæ regrŭ occupaverat obfefa deditiõe
{£ Edquű aliquotiés fenatus p militari difciplía fađta fecuri percuffaeft, Eorum corpora:
feuere excubueríit:nefcio an tūc præcipue quã Ad morté uleg feuire tollerabile eft:ultra mor
miílitesg rhegiü íníufto bello occupaucrãt: mortuo tem inhumanú: ficut de achile legitur qui in Virgi
bheđorem mortuum féviuit, Vir, Ter crc iha
g duce bubelio.M.cefiū feribã eius fua fponte iper cos raptauerat heđtora muros, Exanimúç au
ratoré delegerãt carcere icluflit:ac.M. Furio flacco tocorpus uendebar achiles, Incalcando:lnge
tribuno plebís:denűcíãte:ne í cíues romanos aduer rendo. Vt fpiritum pæne impenderét:Ex co
fus morté maíog aiaduerteret:nihilominus ppofitū inquit g dicebat magis imperatorem § hofté
metui deberet; fignificat fore ut uitam quam
executus é.Ceteg miore cum inuidia utid peragere honefte pugnando effundere dubitaffent:eam
turquínguagenosuírgis cæfos per fingulos dies fe pro pæna deliĉti turpiter amitterent: hoc eti-
am frontinus Clearcus dux lacedæmonio-
curi pcutiseorãg corpa nulli mādarí fæpulturæ iuf xumexercıtui dicebat:imperatorem plus ġ ho
fit:morrég lugerí uetuí Externa exempla. ftem metui debere:fignificans eos qui in præ-
1 Euíterhoc.P.C.ficarthaginéfiū fenatus í mili lio dubiam mortem timuiffent certum fi ui-
xiffent de fe manere fopplicium :ut intellige-
tíæ negociis pcurãdis uíolétiã ítuerí uelimus;
tent fi poft prælium mortem certam expeĝá memoi.
aquoduces bella prauo cõfilio gerétes : ér fí pfpera damefe. Maternarum deliciarum memores ratu di
fortűa fubfecura eét:cruci tñ eare: qf bí gef LegiturŲ mater quædam cum diropetrion fi gaum
{erant deorü ímortaliä adíutorío:qä male cómifcrät lium audifie ingnauum & matre mdignum:il
Jum fuis manibus extinxit unde & uerfus con
iplog culpe íputantes , DeClearcho. ftant;Hunc tumidum mater diropetrion ipfa
c Learchusuero lacedemoníog dux egregio diz necavit:Me dignum matre:nec lacedæmonios
g&o difciplinã militiæ cőõtinebat. Idétidé exercí Matres autem filios in prælium exeuntes bre
tus fuí auribus ínculcandoa militibus imperatorem uibus admonebant dicentes; aut hunc aut
in hoc uidelicet uel hunc clypeum referas:ui-
potius ġ hoftem metui debere:quo aperte denuncia Oe daB S A AEDE p5
batfuturum:ut fpiritum pæncimpenderent qué pu tici finus:De hoc ait cicero in oratione pro ar
guæacceptü ferre dubítalfent. chia poeta : populus enim Romanus aperuit
1 Dgaducepræcipínő mírabanf maternarum Jucullo imperante pontum : & regiis opibus
quondam & natura regionis uallatum: nå lu-
blādítíarū memores: quæ exíturoseosad præ cullus contra mitridatem regem ponti miffus
líandū monebant: utaut uiui cū armísí cófpećtu ea eft:& ui&oriæ aditum patefecit: quam amplá
rū uenírét:aut mortuí íarmís referen: hocítra dos poftea Pompeius confecutus eft. Validii-
mefticos paríetesaccepto figno fpartanæ acies dimi
marium gentium regimen:Quintilia.famini-
us in græciam miffus eam uniuerfo Romano
cabant.Sedaliena profpexilie rantūmodofatís é:cū fubegit mperio:& liberam effe uoluit : unde
propriis multogsuberioríibus & fælicioribus exem cum præco iuffus effet ad hanc uocem canere
uidelicet ut græciam libarameffe nunciaret;
plis gloriari liceat:dífcíplina militaris acriter retëta tantus dicitur clamor fubfecutus : ut aues fiv
prínciparū ítalíx romano ímperíū peperit:& multa pra uolantes hoc clamore repercuffæ in ter-
rü urbiū:magnorum regumtualidiMmarum gentíű Tam prolapfæ ceciderint; ut fupra notatum é,
zegímen largita eft:fauces pontíci finus patefecit:al Parua romuli cafa : Tugurium illud in quo
romulus adhuc paftoralem uitam agens dici»
piü taurígg montis cõclufa clauftra tradidit ortumg; tur habitaffe quod poftea Roma, refecerunt
€ parua romuli cafa totíus terrarum orbis fecit colu fuo tempore in parentis fui memoriam fem-
men:ex cuius finu quoniam omnest: iumphí mana piternam,
runt:fequítur ut de iure tríűphandí dicere ícipiam. De iure Triomphandi,
B leuia prælia imperatores triumphos?
o Deiuretríűphandí. Ca.lII. o Tranlitad capitulum de triumphis: &
B leuia prælia quidam iímperatotes triumphos oftendit imperatores romanosnon nifi
de maximis wâoriis imipbae: nam lege
iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECYNDVS
fibídecerní defiderabant: quibusut ocċurrereturle
canrú erat: nec cùi triumphus decerneret nifi
= quing milia hoftium unaacie proftrauiffet. ge cautum eft:ne quís rríumpharet
«© Ératát triúpbus maximus honor qui dabatur :nifi quing mília
iperatoribus romanisqui quattuor albis eqs hoftium unaacie cecidiffent . N6 enim numero fed
Inhaurato currui iunctis capite laurea corona gloria tríumphorum excelfius urbis noftræ futurā
toi capitoliú uehebanf:pcedentibus captiuis decus maioresexiftimabant. Cæterū netå clara lex
catenatis:& prete fenata:i iouis optimi maxi
mi templum deueđi : immolato tauro albo cupiditate laureæ oblitteraretur : legís alterius adíu
ad proprias ades redibant:qui autem primus torio fulta eft quã.L.Maríus &.M. cato tribuni ple
Qui íurbe romana trumphaverit uaria eft fcripto bís tulerunt:pænam.n.ímperatoribus minatur: quí
rimus rum fententia nam alii camillum alii tarqui-
Rome num prifcum:alii Valerium: publicolam fuif- authoftíum occiforum ín præliozautamifforum civ
tríúpha fe tradunt. uíum falfum numerā litteris fanatuí aufi effent refer
Oblitteraretur:Oliuioni tradere-
uert tur deleretur, Fultaeft:nec enim lex illa per re. lubetg eos qu primū urbem ítraffentapud quz
fe fatis ualida erat : potuifent enim imperato ftores urbanos iurare de utrogs numero uereab his
res cupiditate triumphi falfum occiforum ho
ftium numerum referre, fenatuí effe feriprum.Poft has leges iudicii illius tés
peftíua mentio introducetur:in quo de iure triűphá
Atulus ćonful luđtatius: Hic contra pæ-
€ nos ficiliam inuadentes miffus eft : qui dí ínter clariffimas perfonas & atum &excefum é.
cum mauali prælio intereffe non poñer
propter malam corporis ualitudinem, Qu.ua é AtulusLuđtatíus conful: &Q u. Valeriusp
lerius prætor claffem hoftiam delenit: tempo tor circa ficiliã infigné pænog claffem deleuc
re quog confalatus uĉatii diueríæ aquarum rant:quo nomine luctatio confuli triumph fenatus
igniumg clades pæne urbem abfumpferunt.
Stipula “Reftipulari : Stipulari fignificat ftipem hoc decreuit.Q uŭau:em ualerius fibi quoq eum decer
ri eft pecuniam obligare: tra&tum autem ĉa fti- ní delideraret:negauitid fieri oportere luctatius: ne
Ştips pe quæ ípés erat numifmatis: (tipis auté di&a ín honore triumphi minor ptãsmaiori æquaretu.
Liuius €a ftipâdo:ná antiqui pecuniá penfare nô nu-
Plimus merare folebát quam pecuniam æs graue liui tinaciufg progrefa contentione Valeriusfponfióe
usappellat:& Plini.li.xxxii. milirű inquit fti- luctariú prouocauít: nõ fe petíturum triumphum ní
pendiorum hoc eft ftipis ponderandæ: penta- fi fuo ductu peuníca claflis eét oppræffa:nec dubita
tores libri pendes dicanč:unde etiam nomina uit reftipularí lucratius . Itag; íudex ínter eos conue
numinis remanferunt apud antiquos a pena-
tione ficut affis dodrans quadrans uncia mina nit Attilíus calatinus:apud qué ualeríusın hüc moz
déarius & fimiliasergo pecuniá nôi loculis fér dum egit-Confuléca pugnain lectica claudū jacuif7
tare folebát:fed í thefuris ftipare& cõdéfare fe:fe åt oíbus imperatoris partibus functű. Tunc ca
ná ftipaf é i locú anguftú repõere:ergo reftipu
lar: elt retro fe obligare. ideft contra fponfio- latinus príufġ luctatíus cãm fuă ordiref : quæro in
nem a ualerio fa@tam pecuniam obligare, C6 quitualería te fi an dimicandű nec ne effer cõtrariís
uenit:placuit, Judex attilius calatinas:Hic cô íter uos fententiís difedifferis:utram qå cófulan qå
ful cum a pænis in locam circuncefum-teme
te exercitum duxıffer.M, calphurnii tribuni præcot ímperaler:maius habíturü fuerit monumen
militum uirtute & opera euaht:qui cum trecê tum‘ R efpondit ualeríus non facere fe controuerhiã
tis militibus eruptione fa&a hoftes in fe con- quin priores partes confulis effent fururæ. Age deit
uerterat omnes. De attilio calatino cicero í ca
tone maiore. Quanta auĝoritas fuit in lucio de ínquít calatinus . Sí diuerfa aufpicía accepiferiè
cecilio Metello: quanta in attilio calatino + in cuius magís aulpítio ftarećf lté refpóditualerius cõ
quem illud culogiumunicum primarium po fulís.lã me herculæ ingd:Q uŭ de íperio &aulpicio
puli fuiffe uirum : notumeft carmen incifum íter uos difceptationé fufceperi:X tu utrog aduerfa
în fepulchro. Claudium:Quia conful morbo
Dare p erat mplicitusimiffus eft bic Valerius prætor riū tuä fuperioré fuiffe fatearis:nihil eft quod ulteri
Äicere Vtrum an nô:Tantum ualet necne, Litem us dubíté. ltag; luctací quãuis adhuc tacuerís fecun
Virgil, dosideft dico & eft uerbum iuris: uerbi fignifi dütelítédo.:Miírifice iudex,g ín mäifelto negocioté
atio etiam apud grammaticos inuenif. Virgi pus teri pafus nô eft: pbabilius lutarius q 1us amz
Tius, Sed tamen ifte deus qui fit da tytire no-
bis:ergo dare litem eft ius difceptationis dice plíflimi honoris cõftanter defendit. Sed nec ualeriz
te, Vt non legitimum:Quia fibi lege non de us quidéiprobe:ga fortis & prolperæ pugnæ:urn
bebatur: fed conful.
q Vid facias Gn, fuluio fiacco + Hic legitimam:íta
q
fe dignum præmium petiit.
DeGn.Fùluio flacċo.
fuluis flaccas triumphum:contem
pfit : Qui. primo fubegit uareolos Vidfacías Gn.Fuluío flacco quí rã experédű.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 “DE IVRE TRIVMPHANOI xlii
aliis horioreni triûmphidecretã fibia fenatu ob res í iliriċo : deindealio tempore alpinos ligures:
bä geftas fperuít:& repudiauít:nimig nő plura pcer domuit:miffus quoq iñauxilium mahliéfiá
aduerfùs falinos
pens ĝ aceiderät.Nã ut urbem intrauit contínuo q depopulabantur:demum gallos qui fines maffihéfium
ne publica afflictus:exílío multatus eft:utfiqd rez qui cum ambrachiam ciuitatemcum etholis bellauit
eor diu ma
lígíonis ínfolentia cõmífifet:pæna expíarer, chinis expugnare temptaffet : neceam capete
DeQ uíntoFuluio. poffet;ad exrremå neceffitaté oppidani:copul-
f fi fuplices cõfulé orarút:ut eos in deditionem
Apientiores îgiturQ uintus fuluíus:g Capua accipere uellet:quod ille
capta & Liuius opimius quí fragellanıs ad dez tuit: nec prius fleĉti potuitomnino facere recufa:
& præcıbus rhodii
ditionem compulfíis tríumphandí poreftatema fena cuiufdam attici a fenatu impetratum é; ut eos-
tu petierunt. Vrerg editis operibus magnificus:fed innatus:uifus
deditionem acciperet:quod grauiter tulit fe
neuter eft enim contra religionem feciffe
petite reícompos. Nô quidem inuidia patrū Supplices in deditionem uenire uolentes
C.cuí nunquamaditum ín curia effe uoluerunt + fed pudiare, Ob res bene geftas ; Quia omnemre~
fummadiligentía obferuandi iuris: quo cautum erat œtoliam romano fubegit impero, Nimirús
ut proaucto ímperío:non pro recuperatis quæ po Non plura percerpens quam acciderunt,
Quafi mens eius præfga effet fururi
: quia
puli R o.fuiffent triumphus decernerctur, Tantum uidelicet poft triumphum mul&andus effet
| ením íntereft adiicíasaliquidan detractum reftítuas exilio fi triamphalet, Percerpens: Sine da
bio abundar, Senfùs enim a foperiori pen
quantum diftat beneficii initium ab íniuriæ fine.
det nimirum non plura faciens ĝ acciderunt
De publio Scipione & Marco marcello. Queftione publica: quia in judicium acci-
q Vumčtiusde quo loquorfic cuftodítum é:ut tus eft œ oppidanos in deditionem accipere
P.Scipíőí obrecuperatas hifpanias.M. Marz noluiffet : quod contra religionem effe uides
cello ob captas fyracufas rríűphus non decernere batur. Mulĉtatus : Punitus, Expiaret pur-
padeas resgerendasfine ullo milli crant magiftraz garet infolentia qua triumphum contemphif
fè iudicatus
eft „Huius enim infolétiæ reusexè
tu:probentur nunc cuíuflibetgloriæ cupidi: quí ex lio damnatur,
defertís montibus Myoparonumg; píraticís roftrís Apientiores igitur.Qu.ful.&.L.opimi
laudis inopes:laureæ ramulos feftinabūda manu de f us.His triumphus a fenatu denegatus
é q quicquid per cos geftum fuerat ad
cerpferūt Carthaginis imperio abrupta hifpania& acceffionem imperii non pertimebant : nihil
{iciliæ caputabfcium:lyracufæ triumphales íűge enim imperio Ro.per ipfam additum fed refti
re currus nequiuerãt:& qbus uírís? fcipío tutum fuiffe uidebatur quod amiffum fuerat:
& ní
mar tnumphare aurem non nifi qui imperium au-
cello:quorum ipfa nomina inftar funt æterní tríums xiffent:lege licebat. Probentur núc: Hironia
phí + fed clariffimos folidæ ucræg uirtutis auctores eft:nam damnat duces qui ex minima uiĉtoria
humeris fuis falutem patríæ geftantes:& fí coronar triumphum petebant, Cuiufliber:& nimiæ
tosíntuerí fenatus cupiebat: iuftiorí tamen referuãs cuiufg laudis. Ex defertis montibus : quod
modicæ laudis eft:nam pugnare ubi nemo re
dos laureæ putauBisit. illud fubnetam:Moríserat fiftit nulla difficultaseft. Myoparonum: na
ab imperatore triumphum dućturo confules inuitaz uium piraticarum : myoparo dicitur fcapha. i. Myopa
ríadcænam:deinde rogarí ut ueníre fuperfedeant: nauicalà & nauis piratica : unde & iph pirat po
ne quíseo díe quo illæ triamphauerit maíorisin eo myoparones aliquando dicuntur, Ramulos:
Diminutio utitur :ut laudem eorum paruam
de conuiuio ficimperiitueg ĝuis qs clara res maxí admodum oftendat efe. Feftinabunda: quia
meg utíles,R .P.ciuíli bello gefliler ímpator tamé nõdum res gefferant quibus merito fibi triú-
conofe appellatus n6 phus decernatur. Abruptajadempra : Eo no-
eft:negullæ fupplicatióes de mineea de caufis, Ouans;ouabat qui hoftesi O pare
cretæ funt:negzaut ouauit aut curru triūphauít :qa fugam uertiffet : qui autem ouabat equo al-
ut necelfarie iftæ íta lucubres femp exiftiímatæ uicto bo per urbem ueĝus in capitolium afčédebat
ríæ füt:utpote nő externo fed domeftico pte cruore, Stabi ouem facrificabat: unde ovare ditum é seryius
Itag; &Xnafica ríberíü gracchum:&.C. metellus opi ut Seruio placet, Feftus pompeius dicit ouare peftas
di&umefie a uoce corum qui ouantem fuble pom.,
mii fatiões mælti trucidarunt, De.Q Catulo. quebantur. Itag & nafica tibe.gracchum. De
q Viíntus catulus. M.fuo cü oi7 cæde
Lepido collega gracchorum fatis fupra di&um cft in ca.
bus copiis fedítíõís extinéto:moderatű præ fe deum fomniis:Me teltus uero fimili modo opimì
necauit.Qu catullus &.M. lepidus confia
ferens Gaudium í urbé reuertítur.Caíusérantonius les creati erant;fed cum. M. lepidus aĝa. L.Sil-
ínæ uictor abfterfos gladiosín caftra retulit. Jæ relčindere uellet & ab co proleriptos in ci-
vitatem reftitui: & eorum bona gux fylla &

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDVS
populo & amicis fuis donauerat ipfis reddi Qu.Catullus ex confenfu bono refiftebat ationibos illius: cú igt
tur aĝionibns obtinere non poffet quod cupiebat:in Hetruriá profeđus ingentes ibi copias comparauit côtra
quem mif funt Quintas Catullus & Gn.Pompeiusnllum haud ita multo poft fuderunt atg; fagarunt ille rur
Lucy fus fe in Hetruriam;deinde in Sardiniam contulit: & ibi morbo & peftilentia periit Lucanus ut Cftullo iacuit
nus Jæpidus. Abfterfos gladios:Quafi ciuilem fanguinem abhominaretur,
1 Vcius cina &.C.marius:Hi urbe eieđi diuerfis fa&tionibus:hic a flla:ille ab Ođtauio paruotpis írerfti
cio:cõparatis atg cõiunĝis exercitibus přiæ bellú intulerát:ná cú marius carcere liberatus ; ut in ca, de
hoibus planius uidimus:fe í aphricå côtuliffet
aidiffenp roma feditioné ort eé iter cinã& De Lucio Cinna & Caio Mario»
ođĝaviú: utpote vir bellicofiffimus ex mauru sA i aS A
fis egres in aphricá coparauit:&t ex agrisrobu L V S a se Ma bauferant qar aoi
ftifimos quofg deleuit:iplerif fexaginta na- di cíuílem fanguinem fed non protinusad rem
uibus:exea vicoge multitudine:romam uerfus pla deorum & aras tetenderunt. De Syll
nauigauit: feg; Cinæ paulo ante expulo roma p Am. Lu.Sylla
g EHAA
plurima Z bella aciuilia cófec
gaibna
XIL:
fgnion já
bus
fiais iiromanisagé
atg ét
| cufias crudelifimí &cínfolériflimí fucceflus fue
r

niculú:poftremo urbé ipfam occuparút:ğ ue runt quum cófumata atg conftriéta potentia fua triz
miferabili cede umphum duceret:ur græciæ &afiæ mulras urbes ita
Teplerút:pofthác
deföisinimicis uiđtoriá: & Cina
Jut terrã hoftilé diripuerút
noigiťtiäpharán Aras&e marius + f tomanorum nullum oppídum
tepla: © Uum ; uexíit.i
Vede niĉtoria parta diis gfasagerét facrifican p lget tedetg uulnera reí.P ulterius procedere:
tes more triúphátiú, Lucius fylla q plurima lauream nec fenatus cuig dedit nec quifquam
bella
primú ciuilin:Sylla multa& bella
aduerfùs mariú fulpiciúciuilia
orta confecit
de pui fibi darí defiderauít ciuitatis partelachrymante.
> 5
cia pôti:leditõená cú mitridaticó bellú fyeg © ACterum ad quercum prong manus porrigun
tú conful erat demádată foret, Qu.Sul.T.Pli. tur:ubí ob cíuesferuatos corona danda eft qua
aduerfe faĉtiðıs hõlegem tulit furo fenatu: ut poftesauguftæ domus fempíterna gloria tríúphant.
Mario mitridatica puincia decerneret cuiro Déchoranoa A meh
gatiõi cù refiftere fylla fúma ope uellet: $ulpi- Ateis dileipline enacilima uincula
Tus cú armata mãu
i eù ípetú fecit ftragé igen tréis dílcíplinæ renacifimű uincula &
té circa
eú edidit:ubi Pôpei filius adoleicés no c militaris rónis diligés obferuatio admõet
bilimus cæfus eft.Sylla iter cedé difficulter meutad cenfuram pacis magiftram culto
elapfùs clá nođeí caftra côtédit exercită oém
aduerfus Sulpiciú& mariŭ cõcitauit : &cæfis demg;tranfgrediar.
S i Namutopus1 populi; romani in
Jegatis q ad accipiédá exereitú mifi fuerátad tátum amplitudinis ímperatorú uirtutibus ex fez
urbépperauit ĝ hoftiliter ingreffas cedibus &
incédio repleuit : nå dum hoĉtes fpeđat fuorú
nullá rõné hét:fötes & infontes opprimit deinde fedato tumultu: erio potius adverfus mitridaté profeđus Č
ubi cú paulo poft audiffet:mariú & ciná cõi exercitibus urbé cæpiffe:rotág hofhliter diripufe; & ciuiå
acin primis amicoge fuox fœdi edidiffe ftragem:ićto cú rege fædere:cöpofitifg rebusın puincia Romam ue
nit, Et primo apud capuã:cú mario:iuniore:& cõfule Norbano feliciter pogoavit:fapra fepté hoftiam milia ce
cidit:intra capuá Norbanú inclufi:Marcus quoq lucuilus unus ex ducibus fuis apud fidentiá fedeci cohortes
aduerfus qaquaginta duxit & eas fudit atg; fogaditui&org decé & oĉo milia trucidauıt:hoftem caftris exuit,
Sylla paulo poft altege cõfulé Scipio: pacis oftérata;& etus legiões occidit:rurlus cū Mario iuniore g exer-
citů reparauerat:haud procul ab urbe cõgreflus cú ingenti hoftiú (trage uictor euafit:nå ad.xx.cæf:& o&o c
pta ab eo fuiffe dicuntor. Marium prænefte foi:multa quog p eius præfe&os Pompeium craffum Metelium
feroilið prælii fæliciter cõmiffa:g- magnas & Romanos copias deleuere:ultimű illi prælium foit fab ipfis mæ
nibus urbis că Telofino'quodá famnite & lımponio eius focio in quo pară abfuit quin fonditus deleretur: fed
tádé afpirante fortuna illos pfligauit nô fine magna fuog cladezurbé deinde ígreffus fex milibus ex equeĝtri or
dine in forum produđis & crudeliter cæfis prolcriptionem fenatorum & aliorum ciuium ac î primis diuitum
fecit mirabilem, Conftri&a: Conferta condenfa, Multas urbes:Solebant triumphantes urbes uiĝas in triú-
Pho pictas ducere. Græcia & afiazinter cæteras duxit etiam athenas, Ad quercum pronæ manus porrigãtor.
Qui ciuem feruaffet querna corona donari confueuerat:unde etiam legimus:corona querna Ciceronem fuiffe
donatum g ciues feruaffet ur fopra diximus: Ante poftes ilii cæfaris erat antiqua quercus ex qua ramos deci
pere folebant:ubi coronam alicui dare uoluiffent, Lauream:Non (olum non dabatur triumphus : uerum etiá
Cicero tefte Cicero in philippicis oratione vltima nuliæ fiebant fapplicationes.
Aftrenfis difciplinæ-Conuenienter inguit admoneor militari difciplinæ cenforam fubiangere: ut.n.illa
c bellific hæc pacis cuftos elt atg magiftra:ġ imperiú Ro.p incorruptá rei militaris difciplinam ad maxi
~ mas opes amplitudinég proueđtam:fua feueritate quá diutiflime conferuavit, Liuius cenfore inim
fuit rei a paruo originæ ortæ ; Quæ deinde tanto incrematoauđta eft: ut morum diféiplinæg Ro, pænes
tam regimen fenatus equitumg centuriis decoris: dedecorifg dilcrimen fub conditione eius magiftratus pu-
blicorum ius priuatorumg locorú vetigalia po. Ro,fub nutu arg arbitrio effent. Primi au:em cenfores fuerút

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 : DE CENSORIA NOTA xliii
papirius femproniufg, Probitas:Ad fidem, Continentia;Ad moderationem. Supercilio:Aufteritat& rigt-
ditate cenfotiaimam fapercihamy pro feueritate fepiflime ponuat; Virconueniens latio pone fuperciltam:inter, Virgilis
dun pro fuperbia ponit. Opus effeĉtu par:Quia non minoré eflicaciã habet
& pbitasĝ in bello difciplina militaris: Nif foro & curiæ, Nifisiufte fapiéterquine ciaibas cöferuata conentia
relpuadminiftrata faeritim >
perium quantumlibet magnum facile corruet. Foro: Vbi iudicia exercentur, Cariæ:V bi fenrentie dicuntue Celebs
Caælibes:Sine uxoribusinam celebs dicitur qui fine uxore uiuit quali celeltiumuitamdacens,
aŭt obnoxiidicebanf ærario. Acceditibi AdditurAera.ice
pecuniæ quantitaté;feceruntn.ærariosiæran rtam
q a fortuna
eraris
eftis confecuti longam uacationenz:hoc
eft 15
rűt:íta pbítas & cõtínétía cenlorío fupercilio exami gum téporis fpacid, _Præftandı huius nume-
nataé:opus effe&tu par bellicis laudibus. Q uid.n. ris:Scilicer gignendi filios, Nodofam ftipem:
prodeft forís eé ftrénuű fi domi male uíuítur. Expu7 Per hoc illos auaros oftendit: & ob eå caufam
celibes uixiffe:g timerét ne uxorem & liberos
gnčtur licet urbes:corrípíantur gétes:regnís manus alere poffent:nam auari dicătur fortunas mul
iníüciané nifi foro & curiæ officiū:ac uerecűdia fua tis modis plenas'congerere.
conftiterít partarum rerum cœlo cumulus æquatus icut portius ca.Liuius decade belli ma Liuius
fedem ftabilem non habebít:ad rem ígitur pertinet Cedonici cum banc hiftoriam duplici-
ter tradata Valerio omnino dìiflentirexmdeč:
nofesatg adeo recordari acta cenforiæ poteftatis. nam & catonis & ualerii antiatis fèntentiad-
De Camillo & poftumio ducens ait,Cenfores.M.portius &.L, Valerius
c o Amillus &poftumius cenfores æra pænæno7 metu mixta expeđtatione fenatů legeruntviis
mouerunt ex quibus unum nifi genere & nobi
míne eos g ad fene&tutë cælibes peruenerãt in litate & honoribus. L.quintiú flaminiù conf
ærarium deferre iuferunc:Iteg puniri dignosfi quo laré:patge memoria iltitatum ferf:ut cenfores
mõődetamiulta cóftítutione quæri funt auli +quum motis a fénatu ícriberet notas, Catonis & aliæ
qdé acerbæ ofones eztác: eos quos aut fenato.
ínhunc modü íncreparentur:natura uobis quemad Tio loco mouerit:aut qbus eguosademit: lon-
modū nafcědízita gignédíi legë feribit: parécefguos ge grauiffima in,L, gnuŭ amini oratio eft-
alendo nepotum nutríendorumdebíto fi quís elt pu iter cætera obiecit ei philippum pænum cai
doralligauerűr:accedít etiam jis quod fortunam lő acígentiú
nobile fcortú Romajn galliá prouinciå ipe,
donog pduđtú : ed puegz lafciuiá qaú
gā præltádí huíufce numeris aduocatióem eftis alle cawllaretur exprobare cõfuli fæpe foliumqd"
cutizcū ínterim cõfumpti funtãni ueftrí:& mariti & fub ipm fpeđtaculú gladiatog abduđusa Ro
patrísnoíe uacui. Itéigitur & nodofam exoluíte ftiz. ma eét:ut obfèguiú amator él iudicaret : forte
pem utilem pofteritati numerofæ.
epulãtibus his:cū iam uino icalaiffet núciatů
i cõuinio é nobilé boiŭ cú liberis tráfugam ve
DeM. Valerio maximo &.C.lunío. niffe:cõuenire cõlulé uelle;ut abeo fidé
h- Og feucritatem.M, Valerius maximus:&.C. acciperintroduđtů in tabernaculú pin
lunius brutus bubulcus cenforesin confimili allog sfùlé excocpife: inter eius fermon:
fcorro:uis tu inguitguoniá gladiatorum
genere animaduerfiõisýmitati funt. L. Anronium fe Qaculú religiniam húc gallú morienté afpi-
natu mouerunt:p quam uirginem in matrimonium cere:& cum ıs nix dum [erio annuiffet ad nuz
duxerat repudialfet:nulloamicorum ín confiliū ad tum forti cõfulem ftrião gladioiqui fupra ca
hibíto;ad hoc crimen nefcío:an fuperiore maius:íls put pédebat loquéri gallo caput primi peal
fiffe:deinde fugienti fideme Populi Roma.&t
lonãg coníugalia facra fpreta antum: hocetiam ín coze qui aderát iploranti latustráffodife, Va-
íuríofe tractata funt:oprimo ergo iudicio céforesín Jertus antias ut qui nec Catonis oratiõem le>
dignum eumaditu curiæ exiltimauerunt. giffer & fabula tantú fine auĝore æditæ.cre
f didiffet:aliud argumétú fimile:tamen libidine
Icucportius.Cato, L.flīminiű quée nüero fez & crudelitate peragit placétiæ formofam mu-
natoğ fuftulir:qaí puícia quédā dãnatū fecurí perz Jieré:cujus amore deperiret in coniun- accer
cufferat:epe fupplicií ad arbitrium & fpectaculū mu fitam fcribit ibi iactantë fefe fcorto inter cæte
lierculæ cuius amore tenebatur eleãto:& poteratin raĝ multos
retulifie ġ acriter guæftionesexercuiffe
capitis dånatos in uinculis haberet:
hiberí refpećtu confulatus quem ís gefferat : atq quos fecuri percuffurus effet; tumillam infra
aucđtorítate fratris eius Títi flaminii fed & cenfor & eum accubantem negafie ung vidiffe quéğ fe
curi ferientem:& per uelleuidereshic induigé
tem amatoré unŭ ex dánatis extrahi ialùum
fecuri percuffife.Facinus atrox fiue eo modo quo cenfor obiecit fiue:ut Valerius tradit commifum eft:inter
pocula atque epulas: ubi libare diis dapes:ubi bene præcari mos effer ad fpeđtaculum fcorti procacis in finu cõ
fùlis recubantis mataram humanam uictimam effe:& cruore menfam refperfam;in extrema oratióne catonis
conditio fertur:ur fi id faftum negaret:cærerag quæ adiecıflet fponfione defenderet fefe qui fateretur ignomi
nia pe foa quemĝ doliturum cenfereticuns ipfe uno & uenere amens fanguine hominis in conuiuio lufiffets

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECYNDVS
Ampliffimi honoris mateftarem:Quia ut dixerat cato:ram flagitiofa tam perdita fibido fibi probari noi pote
tatiquæ cum probro priuato coniunxerat imperii decus. Au&toritate fratris, T.flaminii qui totam græciam fob
egerat & tufu fenatus Populig Romái liberá fecerat:& philippo regi maced impii magnå parté ademeratt
quam in græcia occupauerat. Cenfor cato:ln his duobus noibus ratio quædam feuenitauıs conrinetar. Notå
dum:ignomima afficiédú, Nec digná penfi duxerat:Duo iqit tå cõtraria exépla fratrúifdé imaginibus inferi-
Ducere bi cõfiderationé appetebat:multi legát indignú:ut fit:non dignú péli:fed péfi duxerat.i. iderauerat:ut ducere
penfi penfi:fit confiderare:& erit abfolurus fenfus. Vnde Cicero in Catone maiore:ubi catoné de fe loquentem ftro
Cicero ducit.Inuitus ingt fecit fortifimi uir. T.fia
minii fratrem flaminiú e fenatu eiecerim fepté cato duplex feuerítatis exéplű eo magis illum notan
annis poftğ confül faus fuiffet: fed notandá dă ftatuit:g ampliffimí honoris maieftatétäm tetro
deputfui libidinemille.n,cum eét conful í gal
Jia exhortatus in cõuiuio a fcorto elt:ut fècuri facinore inquinaucrat:nec indignum penfi duxerat:
feriret aliquem eog qui in uinculis eént dam Iífdemimaginibusaferibi meretricis oculos humas
nati rei capitalis hic. T.fratre fuo cenfore: qui
„pximusante me fuerat elapfos eft : mihi uero nofanguinedelectatos :&regis-philippi fupplices
& flacco ne utig pbari potuit tå fagiciofa tå manus. DeFabricio lúcinio:
perdita libido qua ċum pbro priuato coniun q Viddefabrícíí luciníícéfura loquar #narrauít
geret imperii decus:& regis philippi:Quem ui enim oís ætas &deinicepsnarrabirab eo Cor
cerat. T.flamimus eius frater,
Gelius q Vid de fabricii lucinii céfura:Gelias li. neliä rufinū duobus cófularíibus:& dictatura fpecio
iiii.ca.viii.Fabriciusingt Tucinius ma- fiflime functum:p:xpondo uala argentea é6paraf>
gna gloria uir magnifg tbus geftis fait.P.Cor fer perinde ac malo exemplo luxurioíum in ordine íe
nelius rufinus manu quidé ftrennuus & bella narorío retentum nô effettpfe mediulfidius mihi lit#
tor bonus:militatig difciplía peritus admodú
fut:fed fugax hō& avaritia accenfüs:hunc fa- teræfæculí noftri obftupefcere uidentur:quãadran
britius nô probabat neg amico utebatur : fed tam fcueríitatem referendam minifterium accomóda
cum tpibus difficillimis confules creádi forét re coguntur:ac uereri:nenon noftre urbis adta c67
& is rufinus peteret confalatú competitorefg memorarcexiftimentur. V ixenim credibile eft intra
eius eént íbecilles'gdá & fotiles:fűma ope an-
nixus é fabritius ut rufino cõfùlatus deferret idem pomeríum.x pondoargenti &inuidiofum fuif
eå rem plerifg admirantibus hoíem auage cui fe cenfum:& inopiam habere contéptilimam:
effer inimiciffimus creari cõfùlé ipelleret: hüc De.M. Antonio & Liuto flacco.
tufină poftea bifcõfulatu & diâatura funã&ú
céfor fabritius fenatu mouit:ob luxuriæ notå m Arcusautem Antonius:&.L. flaccus céfores
Pome- q decé pôdo libras argenti faĉtitaret. Idé po duronium fenatu mouert: g legem de coher
sium Mmerium:Eadé mænia:pomeriú igt Liuius uer cendis conmuiorum lumptibüslatam tribunus ples
bi ui folú ituétes poft mæniŭ íterptant bis abrogauerat mirifica noræ caufa. Q uameni im
aút pomeri magis circa mug locus qué í cô-
dédis urbibus quôdá herufi q mug du&turi pudenter duronius roftra cófcendítilla dicturus fre
erát certis circa termis i augurato cOfecrabát: hí funtíniecti nobis quitítesnullo
modo perpetiédi
tut nep interiore pte a dificia mœnibus conti alligariX conftrictí etis amaro uínculo feruituriss
nuarenf quæ nunc uulgo ét cõiungunt.& ex lex cni lata cht quæuos effe frugi iubetrabrogemus
trinfecus purialiqd ab hnmano cultu pateret
foli hoc fpaciú:gå neg habitari neg arari fas ígíturíftud horridæ uetuftatis rubigine obfitum ím
erat.nô magis qå poft murum eét:ĝ p muras perium:& ením quíd opus ef libertate fi uolentibus
poftid pomerió Romáiappellarár. Inuidio- luxu perirenon licet:
fum céfùm: Apud åtiquos de píimõia Romo
rum prifcorum:; uide Aulú geliú,li-ii.ca.xxiiii, De Claudio Nerone & L:uío Julio.Q
Inopiá:Aetate Valerii, Tribunus plebis:lu- Salinatore. í
nia lege nō poterat gs tribunus efle nifi plebe
ius:fed poftea alia lege lata & přicii creari cœ- a Ge par proferemus æquali iugo uírturishono
perút ut hoc loco Duronius fènatu amotus é: rumg focietate iunđtum:íftru&umauté smu
ga tribunus plebis legeni de coercendis fum-
ptibus cõuiuiorum abrogauerat, Abrogaue-
Abroga rat:Pænitus fùftulerat & fubuerterar:abrogatur Jex quæ pænitus tollitur, Derogatur legi cum aduerfuseácon
se legé traria lex lata fuerit:nam pofterior derogat priori. Freni fant:tranflatio fumpta ab equis qui frenis cohibent.
Deroga ` PerpetiendiParticiprum palive pofitum. Rubigine uetuftatis:Legem abrogemus quæ uetuitati euere con
relegi uenit, Obfitum:Circundatum, Rubigine: Velon rigores
Pard: Ge par proferamus:Tangit duorum cenfog ueritatem qui ervulatione quadam & odio inuicem la
duobus a borantes cenfùram inter fe rigide nimis exercueri áalteryalterű alter dánavit, Par fubftátive po
dicitur fitum:& femper de duobus dicitur:ut paramicorá-par boum; Virtotis: Quid uterque res magnas
atque præclaras pro republica gcfit, Honorum+ Quiaambo confles & cenfores limul fuerunt.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CENSORIA NCTA xliii
Firmifġmajlatera;Quia alter caufa;faerat ut afðrubal qui uenerat ın lupplintentă Hannibaliicum omhiexer
citu;ut ital'a lederetur:alter ut Hannibal ex italia diftedere cogeretur& eft tranflatio a corpore fumpta : ur enk
J us corpora ftabiliuntur
ita his duobus republica confirmata uidetur, Diftrictam; Seueramn, Nam că,
equitum:Oitendit quomodo feveritarem exercuerint:inam Liuius fa'inator legem de uendendo fale artifimā L, Saliv
tulerat: populo ualde moleftam: ex quo paulo poft damnatus eft a populo: poft hanc damnationem eiufdem nator d
populi fuffragiis confùl primo : deinde cenfor creatus eft : cum igitur idibus quintilibus equites de more tmffale di
ucherentur,Claudiufg ac flinator ob ruftici corporis wres adhuc in numero equitum effent poftquam ad tri &us
bum podiam uentum eft : in qua nomen fali-
latíonís animo dílfidentes Claudius Nero Líuiufg natoris erat illius nominea fribaleđĝo præz
falínaror fecúdí punící
belli temporibus firmiffima 6g dbirauir an rantı uiri nomen damnatum
rei. P.latera Teiltrietam
é fimul egerunt cenfuram? uertiffer S)iuffit præconem g expræffe
& audacter
Nam quomodo equitum centurias recognofcerent: nomen Glinatoris excite & illum equum uen
S ipfi propter robur æratis:etiam nunc eorum enu dere coegit.Quia damnatus effer a populo.
i
mero chent:ut
EN éad Podiam
a uentum tribum i+præco yisRecognofceret:Recenferer, Robur.Quan
grandioris effet æratis.. Præco; Tabellio.
lecto nomine Salínatoríis : cítandus nec ne fibiellet nomina equitum legebat : præco uero nomi-
hælitauit:quod utítellexit Nero citari collegam : & nabat : ergo noluit præco damnatum aliquan:
equumuendere
n iuffit:quia a populi imaduerione
iudicio damnatus
Ne, doTumfilinatorem
conlulatamdicere, Damnatus:
quo legem tulit; ne Poft
quis pri-far-
eflet. Salinator quoque eadem anímaduerfione Nez jem uendere poffet:cum
antea ius omnibus ef
Tonem perfecutus eft adiecta caufa q non fincera fiv fet uendédi falis, Vnde etiam falinatoris agno:
de fecum5 ín gratiam rediifler. z Q uibus uírís fi såquíssj, aufa,
men accæpit. non
AnimaduerNSe:Pæna adieãa;
eftiumfigu se
cæleftiumfignificaler 4
fururű:uteorum m fanguis íl / gümentoQuod fincera fide:Hocautem ar
poterat omnibus effe:q non lince
Juftríum imaginum ferie deductusí ortum falutarís ra fide in gratiam rediiffet ; quia hon fatis ha
principis noftri conflueret:depofiítís inimicitiis arz buerat falinatorem
a populo damnatum efes,
wi æ fædere iuxifent:feruatã ab ipis ni & ipfe illum cenforia nota afficeret. Qui
s7, iiroe le T li&turí us diris ; Hoc in gratiam tyberii dicit Vaie-
påtríam communí ftirpe feruandam relicturí, rius: quiab utrag gente ducit originem,
Pa-
S R REE ternum genus; a claudio Nerone, Maternum
f Alinator uero.iiii.atg triginta tribus
iter æra ab Appio Claudio pi pulchro qui
q! ab Appio
Ppi ceco
tíos deferre nondubítauít: quod quomodo fe deftenderat ducebatur.. Quomodo ergo diz
OC C xit eorum fanguis ferie& cætera: Quia infer
damnaffent poftea confulem & cenforem feciffent: tus hic Tiberius Liuioram familia materno
prætexuítg căm + qa neceffe cét cas alterutro facto auoin ea adoptato, ergoa familia liuiorum
Crímíne temeritatis & periurii teneri unam tantums iei Srg eg maternos assin fv
modo tríbum etiam uacuam nota relíquítiqux cum ge pleb eR apra eo rt
fuffragiis fuis ut nő damnatione: íta nec honore quí &a eftduabus cenfur, :diĝatura& magilte-
demdignum íudícauerit.Q uam putemus conftans rioeguitum floruit, Principis: Scilicet tybe»
tís & præualidi illumingenií fuife:qui neq; tríftííu tti, Seruatam ab ipfis patriam:Deui&o Afdru
SS
diciorum 5 compelli:neg;
exitu S honorum magnitudi i bale
perio Hannibalis
& Nerone.fratre,
Inter Communi ftirpe: Ti-
ærarios referrerobno
ne adduci potuít.quofe blandiorem íadminiltratío xios &obligatos ærario facere, Prætexuit ĝ
ne reí pub.gererct, caufam : Caufam Salinator preferiphit: cur tri
bus damnaffet: & hanc adducebat : q uel; il-
Jum imiufte damnaffent ;juel poft damnatio-
nem indignum adminiftratione reipublice confulem` primum : Deinde cenforem creaffent & utebatur diade-
mate: nam ita arguebat :aut me iufte damnaftis pro lege quam tuli de fale uendendo, Aut iniufte:fi iniufte
fine dubio cenforia nota digni eftis : quia nihil a uobi’iniulte damnádum eft cum integri effe debeatis, Siue
ro iufte nanquam conflatum mihi tanquam indigno & céfuram demandate debuiftis ne quem Populus Ro
manus femel damnauerit eum proculdubio indignum adminiftratione reipublicæ iudicauit, Ergo tanquam Præte
periurii cenforia animaduerfione digni fuiltis, Prætexuit: Præfriphit : & eft tranflatio fampta a textore:nå xere
anteguam pannum texant uerficolores quafdam lineas faciunt : quas uulgo dicunt caput panni: ficut in pan
no eft prætextum : fic& in pagina, Temeritatis : Quod iniufte damnaffent.. Periurii: Quia tribus iurabant
fe bonores & magiltratus his demandaturas qui digm uiderentur adminiltratione reipublicæ: fed fèmel dam-
natus ab omnibus tribubus præter unam indignus effe uidebatur qui rempublicam adminiftraret oficio pu-
blico ergo tribus periurium commififfe uidebantur cum damnato flinatori confulatum & cenfuram deman-
darunt. Vna tantum tribuum:Cicero in oratione contra rullum:& cõtra uerrem.& ia philippicis dicithastri w
bus fuiffe trigítagng. Ira ne honore qdé:Si pofä femel dånatus eét. Qoå putemus:Laudabat coftátiá fali- Cicero
natoris, Côfulécis:Prouidétis defiberátis, ExitwDánatiõe.Honore:Qyod itege creatus conful eér & cenos:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIEBR SECVNDVS
Patiti aio:qł non indignati fint fe fuiffe dånatos, In ficilia:Bello feruili de quo fopra diâ&ü eftinå cå feruos
in montes Romani cõpuliffent & iter euadédi claudere uellét:munitiores erátexplkádæ & extédédæp mõtes:
Qd cum milites iuf facere neglexifient:cenforia nota poniti font:alidicút hoc fa&tú fuiffe
in liparitana obf
dione fab aurelio cođa, In erarioge numegz: Vt capite cenli cént uel ut æra tributi nomine perlolderent,
Vipis é merus cenforesiNó folú mores & faĉa:fed animoz: quoq affeđus dánabant cenfores Roma-
t miut hocexéplo timiditaté eose dánauit rigida cenfùra:g poft cänenfem cladem uiribus patriæ
tes:& cam paulo poft ruitoram;uel certe in hoftium poteftaté uenturâmetuétes italiæ deferendadifidé
cof-
Tia inierant:hoc fuit fecundo punico bello: nå È
Ł.cecilius metellus quæftor compen pes sA De Marco Valerio &.L.Sempronio.
Qor fuerit comurandi ex italia difcedere pof z a Pe ;
Pognam apud cánas infærliciter conimitfä: d ©
1d Scipionem prohibuiffe conftat cui fomma
QUftrís quoq; anpi b5a MoA E a pua
dringenti iuuenes centoríam notam patiente
rerum per illius exercitus reliquias maxo con animo fultinuerunt:quos.M.Valerius:&.P. Sems
fenfü delata fuerer:&
taret nunciatur fruftradumillumde republica
confultare cõfùl-
quod proníus quía
1 ín Sicilia ad munitisum opus explicãz
perdita fpes omnis eét quodg defperara & cö TÙ Íre fulli:facere íd neglexerantequis publicis fpa
plorata iam demú refpublica foret propterea: liatos in numerum ærariorum retulerunt.
G plerig ame iuuenes quor ps De Marco Attilio regulo &.L.Furio.
Lucius cecilius Metellus naues & mare fpeĝa Aa a
rentzut deferta patria ad nouas fedes eet t Vrpísét metus pænam cenfores fumma Aa feż
irent:quo nuncio attonitus ftopore & miracu uerítate exegerüt. M.enim attilius regulus
&
lorei Scipio
pi omni confoltatione dimiffa ad L.furius phílippus.M-metellü quæftorem complu
hostalia confilia agıtantes citanftimo equo refo; equites romanos:quí poft ífæliciter cómifam
peruenit:& ftri&to fuper confültantium capita
gladio E
iurauit fe interfeãuram qoicung difee cãnenfem pugnam cum co abíturos fe ítaliā iuraues
dere temprafiet:hos deinde reftituta republica råt:direptis egs publicis fter ærarios refcrédos cura
cum in ciuitatem rediffenta cenforibus cor- uefr:eofgs grauí nota affecerütg ín ptãté Hänibalis
es
deferendos: o Do
Quiadi Valtys, ner æranios
æra tributi nomine pende- ienifféSt:legar
ab co mifi
í ad fena
de pinurādís
tūca%
bant:& nihil aliud habebantin ciuitate. Eof ptiuisinec ipetraffent qå perebåt in utbe manferun
@ grani nota affecerunt:Hannibal plerofgex qa & römão fanguini fidé præftare
cóueníéserat: &
Romanisí caftris captiuos habebat & Roma
ni mulros ex carthaginenfibus:cum igitur hå-
nibal cum captivis Romanis conueniffet ut Romam proficifcerentur : & permutationem captidorom in
tu impetrarent:idgfi facerent Romæ remanerentfi non poflent ad & in caftra reditenticor ficamento fena
Giad hanc rem e caftris paulo proceffifent:plerig ex his caniilationibus nihil proforuns ufi ot fe Bean adato
liberarent regreffum tanquam foarum rerum obliti fimulantes ın catra reuerterant:deinde romm fe contole
Tuntut etiam fi permutationem captiuorum non impetraffent iureiurando abfoluti uideretur fic Rom Te
manerent:quod cum fenatus accopiffet uinãos Hannibali mittendos curauit: Deinde etjam cenoria nota pu-
iwit, In hac Hiftoria Valerius nonnihil a Liuio diffentit:non enim ad permutationem captiuorum;fed
ad fùuã
Livins ipforum redemptionem impetrandam ueniffe legatos dicit Liui.nam iliis redimendif poreltarem fecerat Hla
nibal propofito in eorum capita præcio: pro conditione cuiafe nec a legatis qut pro baere ad fenatam mie
tebanturde reditu vades alios popofcit:¢ corum fide contentus-fà
A. geli- diximus fallaci cavillatione a cenfòribus grauior nota puniti fant:fedcramento:qui deinde ufi cam quam fupra
Aulius gellius quafi cum Valerio fenriie
us uidetur lib.vii.cap.xviii-Tufiurandum inquit apud Ro.isuiolatum fnđeg habitum fervaromg eltid etiá mon
bus Iegibufg multis oftenditur:& hoc g dicemus ei rei non tenue argumentum effe poreft:pko cinéfi hanni
bal carthaginéfiú īparor ex captius noftris eleĉos decé Romá mifit:mádauiteş es pađulg, &ut  populo ro,
tideretur permuratio fieret captiuorum:ot pro his quos
femi librá:hoc priufğ pficifeerenturiufiurandum eosadegitalteriredituros
plures acciperent dare argenti pondo hbrar &
effe î caltrapunica i Romani captiuos
n6 pmutarent:ueniunt deinde Ro.decem captiuimandatum poani îperatoris exponűt pmatatio fenatgi non
placita:parétes cognati affinefg captiuos amplexi eos poftliminio in patriam rediffe diczbant ftatumgs corum
Incolumen integrág effe:ac ne ad hoftes redire uellent orabát:tum ođo ex pofliminium fatum non
refpöderűriquoniá de iurio tunâı
ferunt:folutofg eé fef:ac liberatos forennitag uri iuranı erát ad Hánibalé profeđi fantduo reliqui Romaeffe fibi må
religione dicebant. Quoniam
“icio confilio regrefli eodem die rãğ fi ob aliguam fórtuitam caufamcum 1ffenratg
egrefli caftra hofhum finen Comen
niurati abıiffent. Hæc eorum fraudulentiæ ita iureiurando atil aetorrasfó
calliditas tam effe turpis exiftimata eft: ut contempti uulgo deleri
pti finticenforekg eos poftea omnium norarum & damnis & ignomimis afeceruntiquoniam quod facturos di
Corne, &aneranr non feciffent: Cornelius autem nepos in ibro exemplorum quinto id quog listers mandauit mal
Tius tis in fenatu placuife:ut hi qui redire nollent datis cuftod'bus ad Hannıbalem deducerentur:fed eam @ntenná
nepos numero plurium quibus id non uideretur
Liuius _inteftabiles inuifofg fuifle:or redium uitæ faperatam:eos tamen qut ad Hannibalem non rediifient ufgue adco
cæperintipecemg fibi côfciuerint; Duplice amë & Liuios [oper
hac re opimonem tradit:ficutapudeum uidere licer, COuehiensinam fidem fervare emp confaeuere Ron ai

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MAIESTATE xly
1 Menimattilius regulus:bic filius fait illius Attili Regulizg crudeliffima fappliciaapud Carthaginenfès fori
aio ferre ğ iufíarandum vidlare maluit:cuius hiftoriä faprain capitulo de religione notauimus,Cice.multis tto
cis, Valerius in capitulo de crudelitate.lam hæc céfura ex foro in caftra nô folum urbana;fed ét caltrenfis fort.
Perftriâus:idánatus. Quos igno.uir.acu.Quia illis tpibus nota cenforia dånati:uirtutis poftmodum fuere
ftadiofiores, Darı: Vt eå adminiftrarèr, Quá obiici:Vt punirenf. De maieftate.Capitulú gntů,
e St&illa céfura fi priuara:Diĉuros de maieltate pfatiôe vut:oftédens qd fit maieftas qre hoc fuperios
ti cõneđif:nam ficut céfara ingt eft publicus magiftratus:fic maieftas é privata ġdá dignitas:quæ homi
nem reddit honoratú, Eft át maieftas virtutis
M.Attilius regulus cenfor perfidiam notabat cuius & pbitatis dá exce'lentia fine magiftratu fine
pater pfummos cruciatus expirare: fallere carchav imperio fine fortunæ adminiculo honoratum
reddens hoiem, Faftigio:ná & cenfara excel.
ginenfes fatius eé duxerat.lã hæc cêlura exforoica lentiores hoes facit fic & maieftas: quæ nõ ex
ftra rrålcédít § neg timeri: neg decipi uoluit hofté. trilėcus:fèd ppria uirtute cõparaf eins q ivite
f Equuntur duo eiufdem generis exempla eag prudenter & moderate uixerit, Sine appaito
Tum:Àlir magiftratus & dignitates apparitori»
adieciffe fatis erit. Geta cuma, L. Merello : & bus mimftris & tribunalı uari infignibut
Gn.Domítio cenforíbus fenatu motus effet + poftea vtunf:ac maieftas ĝ uirtute cõparator 1llis'nō
cenfor factuseft. De Marco Valerio. indiget, Apparitog:Apparitores miniftri ab Appari-
í Té M.Valeríiusmefalla céforia nota pltrictuf apparendo diĉti:apparere aút plto adefie figni reres
cenoria poftmodä ptãte ípauít quogıgnõinía Sine ficatszt feuig in limine regis apparent, Potés
ullo extrinfēcus adminiculo, Grato eni
uirtutčacuít:rubore enim eius excitati omnibus uis & iocundo:Grato ga placet. Jocundo; Quia
ribus íncubucrűr:ut digni ciuibus uíderentur:gbus deleĝat: ut Cicero cuius officia iocundiora,f, Cicero
darí potius ğ obííci cenfura deberet. mihi fæpe fuerunt:nunquam tamen gratiora,
Prætexta:Prærexta eft quam fopra uefté ho-
De maíeftate.Capitulum quintum. noratus qfgaccıpit ita & maieltas uf quzdã
St &illa quafi príuata célura maieftas cla hoiseé prætexta, Ređe dizentita cõmode i
e rorū uírog fine tribunalium faftigio guit aliquis interpretari poffet:longum hono
: fine remefie:ga femper honore
apparítorum mínífterio potens iamplitu Vígadexremom fuæ vitæ afficitur, Longú
tempus dura
dine fua obtinenda. Grato enim & iocűdo fulatus annus eft.Cenfura;trium annorum di-
introitu anímís hominum illabítur admíratióis præ atura lémeltrıs cæterig mágiftratus ad cer-
tum tempus:hæc uero'perpetua eft, Sine ho-
texa uelata:ĝ rete quís dixerit lõgum & beatum ho nore;Sine magiftratu,
norem effe fine honore. Am qd plus honoris reo metello: Me-
n° Am quidplus honoris tribuí potuír cõfulibus n tellus numidiæ proŭinciæ præfuit :&
Fent datum reo Metello quí cum caufam repe ex ea clariflimum duxit triumphú:ur
de & numidicus appellatus deinde repetunda
tundarum diceret tabulæ quæ eius ab accufatore ex rum poftulatus eft.llle repetundarum accua Accula
poftularæ:Stad nomen infpiciendű circaíudíces fer ri dicebatur:qui creditus efet prouinciam uel re
rentur:totű confilium ab earum contemplatíðe ocu focios Populi Romani pecunia expilafie uel iu
dicium tulile quod ın fua cõmoda cæderér:i5
los auertít:ne dealiqua re quæin his relata eratuide Teperunda rum accufari dicebatur:
retur dubítaffe non ín tabulis fed ín uita.Q „Metelli Pecumas repetere hoc eft reftituere utpote qui Repetú
& reficere daram
argumenta fincere admíniftratæ prouinciæ legenda tenebatur:uel q'ab eo'pecúia ue] alias res iniu
fibi íudíces crediderunt:índignum rati auctoritatem fteablata repetebatur : ergo tanta fait huius
tanti uiri exigua cæra & paucis litteris perpendi. hominis maieftas apud omnes ut cum tabulæ
1n quibus accufatio cõtinebatur circa iudices
ab accufātore deferrentur:eas iudicium nemo
De Metello & rege Antiocho & fuperior aphricão. uidere uoluerit, Cicero ad atticum libro. iiiepi Cicero
f Edgdmírumfidebitushonos:a ciuibus Més Rola.xi cuius principium eft quærisex mæ.
Quæ mihi res inquit multo hononficentior
tello tributus cht quem fuperiori aphricanoét una é g aut illa:cumñurare toi ciues Xenocra
tem teftimonium dicentem prohibuerunt:aut
eum tabulas metelli numidici cum hæ ut mos eft circúferentur noftri iudices afpicere noluerút, Tabulæ:ideft
Jibelli in quibus uel aĉa prouinciæ;Ideft uniuerfæ prouinciæ adminiftratio uel accufatio continebatur.Cicero Cicero
rurfus de hoc merello n oratione pro archia poeraiMatellus inquit homo fanétıffimus modeftifimulg omni-
um tanta diligentia fuit ut ad iudices uenerit:& unius hominıs litura fe cõmotú dixerit, Sed ın uita, Qu.Metel
li argumenta:Quna femper integerrime vixerat, Exigua cæra:Patua tabella, Perpendi:Aeftimariudicari;tra-
Qum eft a penfantibusiqui femper diligenter nfpiciunt,
f Ed quidmirum fi debitus:Bellum Romanis erat cum Antiocho aliæ rege; Ad quod gerédum cum.Ł.
Scipio frater fuperioris aphric pemnflet : urani
mitteretur : tantumg bellumhuic ienatus Popolul

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDYS
Romanus demádare dubitarét:magif in.C.Læliú eius collegã:nā bi duo tú confules erát: & uterg,poinciam
famma ambitione depofċebar:iclioatı oium animi uiderenť.Scipio Aphricanus pietate motus í fratrem pfef
fos eft fe legatum in puinciam itugziut i capitulo de pietate dicturi famus:ĝ pollicitatione faĝú &ut.L Sapio
ipetraret afiæ puinciá fibi decerni. Profeđtus igitor cú fratre aphticanus fecù i bellú fihú pduxit: q ab holhbus
itercæptus & ad regé produĝus:ab eo hononificentiMime traĝarus & multis regiis muneribus donatus gratui
t0 pfi remi fus eft:tanti fa&a é eriam ab hofte Scipiôis maieftas, Sed qd migiquafi dicatınulli mige uideri dez
ber tátú a cimbus tributú eé metello: å hoftes multo pluris æftimafe Scipioné iudicent, Intercoptum:ln an-
guftiis captum. Quáğ:Licetab eo tunc pouf
fimum eft regno pelleretur, oftis præftare nő dubírauit’ Sí quidem rexanthiós
D eŭúdem apbricanŭ : hoc oibus perfpi- chus bello quod cum romanís gerebat:filium eius a
cuom& illuftre fuit fümæ maieftatis
exéplű poft maximas resgeltas : clanflimofg militibus fuis ínterceptum honoratifime excepit re.
triumphos.Scipio ab ígrata pf1a urbe pulfus í gíilq muneribusdonatum ultro & celeriter patri re
exili ire coađus eft í uillá.{.Linterninam: ubi mílt:ğğab eo tum maxime finibus imperii pelleba
cú prædones:quog magna in illis Jocis copia
erat auditio Scipióis noie eént maximo uiden & rex & lacefitus maicftatem excellentifi
di uiri defiderio cõcitati;ad eú facto græge ue- uenerarí ġ dolorem fuum ulcifci maluit.
nerútScipio nô ad fai cõtéplationé : ed ad uí De Aphricano Scipione.
íferendá uenire prædones exiftimátesiamicoge a D aphricanum eundem ín linternia uilla fe có
arg cliétú qbus potuit domum pfidiis munit
që ubi fenkkre pdones abie&isarmis dimit tíncntem complures prædonum duces uidédū
© militibus ianuæ appropiquátes magna uoce eodem tempore forte confluxerant : quos quumad
clamarút:ðt 2 Scipiðe & cæteris g intus effent uim faciendam uenire exiftimaferpræfidium dome
exaudiri pofent:nő fe hoftes aut infidiatores
fed virturá Scipionis admtratores uemiffe: cu- ftícorumín tecto collocauít: eratg ín his repellédís.
ius c5lpeĝú atg colloqui mirú í modú defi nimo apparatu occupatus : quod ut predones
derarent:§ uoce cõfirmatus Scipio relerari fo- animaduerterüt:dimiffis militibus: abiectifg; armis
Tes& oćs itromitti iufütig maxima 1llå vene- íanuæappropínquant & clara uoce nűciant Scipia
ratiôe táğ cælefte numen oíumg uirtatum fa
crariú profėcuti fant, In linterninauilla.Hoc nínon uitæ ejus hoftes:fed uirtutisadmıratoresues
idé cõmemorat Valerius: ubiagitde igratitu- niffe confpeđtum:& congreffum tanti uiri quafi cæ
dine:nå dicit q ingrata pfia benemeritum Sci lefte aliquod beneficium expetentes:proindefecug
pioné intra fia mænia habitare non paffa,Ses
in linterniná villá abire coegerit, In litermná fe nobis præltandum præbere ne grauetur:hoc polt
uillá:Diceré uillá hoc loco p domoin agro lin quādomeftici fčipioni retulerūt fores referar: eofg
ternino pofita accipi debere cuius ppria eft fi íntromitti iuflit : quí poftesianuæ tãquamaliquam
goificatio:mii húc Jocum Valerius í capitulo religiofifimam aram fanđtumg; templum uenerati
de igratitudine uicú appellaret: Dicit,n, caius
clarıfima opa iniuriis péfando uici ignobilis cupide fcipíonís dexteramappræhenderunt: ac diy
eŭ ac defrtæ paludis accolá fecerát;ubi ualde ofculati pofitis ante ueltibulum donís:quæ deorum
a Strabõe diffentit:nô.n.uicú: fed oppidú iaxta immortalium numini cófecrati folent:lxt quía Scis
ftrabo mare pofitú dicit eé Strabo in deferiptiõe Cá- pionem uidiffe contigilfec:ad lares redierunt.Q uid
Linter paniæ:prope mare ingt poft Sinueffam Linter
num numef oppidú:ubi prioris Scipionis cogno- hos fructu maíeftatis excelfiusfquíderíam íocundi
mento aphricåi fepulchrú iacetibi,n.extremã usfhoftísírãadmiratiõe
fuí placauít {pećtaculo præ
cõfumpíit ætaté:omiis pp aliquos limultaté fenciæ
fug latronum geltientesoculos obftupefecit
teipublicæ negociis, Apparatu;Armorum:nå
fe armis munierat, Conípetum: Vt uiderent de lapfo cælo fydera hominibus fi fe offerant uence
Cõgreflum:Vt loguerenč:nå congreffus col ratíonís amplius non recipient.
Joguiú df:& cõferno pugnæ: Donis: Vte funt De Paulo Aemiliotriumphatore Macedoniæ
ferta & thura pateræ coronz:& fimiliaiguæ an € T hæcquidemuíuo fcipioni illud auté milio
tedeog imortaliŭ fimulachra í donú maiores
ponere confueuerunt:ea prædonesante Scipio Paulo exanimí cõtigit. Ná quű exequiæ eíus
Geftire nis pedes pofita reliqueråt.Geftiétes:læticiam celebrarétur:ac forte tunc principes Macedoniæ le
Virgili getu quodå oftédéresinam geftire eft corporis gationis noie romæ morarentur funebri leto fponz
as geftalæticiá oltédere:gã elt rõne carédiú. Vir.
de avibus.Et ftudio in cafum uideas getire la te fua fefe fubíecerűt:quodaliquanto maius uidebi-
vádi, llad aút æmilio paulo:qå uiuo Scipiôi
cõtingit idé Paulo æmilio uitæ muneribus defun&oeuenit:nam cù d uŭ obiiffet:forte legati ex macedonia
mifi túc erat í urbe potius puiciæ prícipes:g nô mô funus comitátes fua pfer tia celebrare:fed ıpfum pauli cor
pus fuis humeris efferre uoluerút qg illi pfe&o fait honorificenniMimú:fuilp uirtutibus maxime dignú Con
ftat.n. paulú imperatorem fuiffe cõunétifimum:ut q multa bella cõfeceriimultos populos fubegerit ; multas

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MAÌESTATE xlvi
prouincias domuerit;in fima tamen paupertate uixerit unde illud celebrať de hoc
tis milibus hoftiú fuperatıs,Hyberiá totâ [ubegifet:& ducenta & quinäginta oppidauirocæpiffet:
præconium:g cú mof
ne dragma dit
orin patriá redierit, Macedonicis triåphisiga Perfä macedoniæ regé debellaverat & de iplo gl Joriof* triúpha-
uerar,In exequiis át fammogz uiroge pferebanť ifignia honosz:gbus in uita pfandti faiffent, Tnd videlicer
triúphú depiđtú:g indicabat abeo q ferebať mortuus macedoni foiffe fapatã, Bisın,Semel uini:cd deea fas
perata triúphafti:d
h eide mortaú cú te adx fepùlturá fois humeris deportauit,
n Ecfilii quidé:Superior aphricanus filiú habuit adeo tenuis &exilis naturæ:ut Fato funđum mortuum,
nec filios quidem procrea
re poffet;ut ex fuo nomine genus propagaret:
tut:fiquis cognofeat lecti illius fronté macedonícis filiuma paulo æmilio in adoptionem aceepits
triumphis fuiffe adornatã.Q uãtū.n.Paulotribuez qui deinde aphricanus inferior di&tus elt:co p
tunt:propter qué gentis fuæ cladium ídícia per ora aphricam deuicerit ; & carthaginem funditus
everterit, Duag fcilicet emiliiæ & fcopionú,
uulgi ferre non exhorruerunt: qd fpectaculů funeri Cum eum adolefcentem admodů: Scipie cå
fpémalteríustríűphí adiecit . Bis.n. te paule macez luculo imperatore militabat in hifpania:g pro
, donia urbi noftro illuftré oñdít:icolumé fpoliís fuis uinciam cum exercitu tenebat:& cü ad füpple
fato funđtum humeris. mentum exercitus uti uellet auxilio carthagi-
nenfiú nam tú erant tributari carthaginenies
De zmiliano fcípionis adoptio. Scipionem in aphricam mifit adhuc adoleften
n E filii quidé fcípíonís æmilianí +quéíadoptío tem; quem cum maffaniffa uidiffet difteptato
nem dando duarum familiar ornamétum elfe Tem pacis inter fe & carthaginenfès continuo
delenit.Difceptatorem cognitoré:Dilteptator Dife
uoluíftí maíeftatí parum honoris tríibutū et: quī dicitur qui inter duos diffidentes eligi€ ad lité pato
eum adolefcentem admodum a luculo confule peté iudicádå Maffanifa:rex numidarum , - Velut
díauxílíi gratia ex hifpania ín Aphricã míffum cars cõfùlem:cű admodú effet adolefcens. Ignara
quidem fatorum fuorum carthago ; Quia ne-
thaginenfes & Malfaniffa rexde pace difceptatoré [ciebat carthago quátum exitii fibi ab hoc fei-
uelutconfulem &ímperatorem habuerunt . Ignara pionemimpenderet. Superiuscognomé.A fa
quidem fatorum fuorum Carthagotorientisením il periore aphrīcano Carthago facta eft populo
Romano tributaria; ab íferiori uero funditus
lud íuuentusdecus deog atghoium indulgentiaad cuerfa Scipionum autem familia a gente cor-
excidium eíusalebatur: ut fuperius cognoméaphrí nelia originem duxit,
canum capta pofteríus euerfa corneliæ gentidarer. ę Vid damnatiõe? quid exilio.P.rutilius
De.P.Rutílio. uir fommæ innocentiæ:cum legatus,
C.Mutii proconfulis: uel ut aliidicunt
q Víddäãnatíonefqãexílio miferius? Arquí.P. quæftor prætoris afiæ præefet:ab iniuriis pu-
Rutilio cófpíratíone publicanorum perculfo blicanorum afam deféderat: nam publica nos
auctorítaté adimere non ualuerunt.Cuí afiam peréti veđtigalia afperius exigentes prohibuerat mi-
omnes prouíncíæ illius ciuitates legatos eius fecefv fèratione ciuitatum commotus: qui cum po-
ftea imperio finito romam rediff : eum pu-
fum opperiétes obuíam míferunt:exulare alíquís lo blicanı Iæfæ maieftatis accufarunt : ¢ ueđtiga
cohoc antríiumphare íuftíus dixerit, lia populi Romani exigi probibuiffer : ualuit
De Mario. accufatio & í exilium pulfus eft: nam equeftri
ordini perinuifùs penes quem tú iudicia erant
c Aíus ét Maríus ín pfundā ultímarum mífería Jæfæ maieftatis :uel ut alii dicunt repetunda-
rumabíectís ex ipfo uítæ difcrimine beneficio rum iniufte damnantus : urbe eieđtus eft: cui
maíeftatís emerfit:míffus.n. ad eñ occidendű in prí inexilium proficifcenti omnes prouinciæ ciui
uata domo míturnís claufum feruus publicus natio tates honoris gratia legatos obuiam mifer
& eum 'honorificentiflime ubig fufceperunt:
ne cimber & fenë & fermé & fqualore obfitü:Ntri&tü de cuius fortuna & conditione dicetur in ca,
gladium tenés aggredi nó fuftínuít:fed claritate uírí de mutatione fortunæ,
occæcatus abiecto ferrosattonítuside ac tremés fuv c€ Aius autem marius: hæc hiftoria fupe
riusannotata eft in capitulo de omini
bus; nam marius Spllæ impetum fu-
giens minturnas delatus in paludibus delituit:eo cum ueniffent Syllani milites qui perfequebantur eŭ:indicio
Paftoris indicatum:e paludibus extrađtum in cuftodiam phaniæ cuiufdam mulieris tradiderűv, Et cum paulo-
poft ad eum occidendum cymber feraus miffus effet: maieftate uiri perculfas ftri&to iam gladio interficere nő
fultinuit fed tremebundus abieđo ferro refugit clamitans:non polium interficere Marium
exciti mınturnenfes accurerűt:&t uiri maieftate cõmo ideindeafelli omine:naui ipoftom libeg, Ad abire
cuius uocem
pmifèrät
quf in aphricam delatus ingentes copias comparauit:cinnæg coniunĝtus ad urbem properauit: qua capra mul
torum ciuium fanguine imuriam faam ultus eft, Vitimas miferiarum:qui a hoftis patriz iudicatus elt Emer-
fit;liberatuseft, Privata domo;Phaniæ cuiufdam mulicris. Sed claritate uii iqoia claritas quædam ex ip fius
uultasrradiare uidebatur, Cymbrica calamitas: Non ingt fulgor Marii qué feruus ille fe uidife dicebat: ilú a
g

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SECVNDVS
ppofito occidendi deterruit:fed ġa meminerat hüc géri faz magná cladé intuliffe:fioge igië calamitas fibi oči
jos pftrinxit, Nec fuit timori; Nec timuerunt minturnenfes 1liù abire permittere:cú uãorem Spllam efe pipi
ceré, Afperrima uiđtoriaiga ex afia uiĝor redierat, Cú lertim ipfe marius a cõieruádo mario:ná poterāt mí-
Turnienfes cogitare tum exitii ipfis cõferuátibus Marú imineret:cú mariú ipfum adeo affi&ú eé confpiceréte
Arcú quoq Catoné:Non Minus Portiú Catoné a Cæfaris iniuria liberauit mateltatis excellentia : nam
m cum publicani peterét ueđigaliú remiffioné:eos tertia pte mercedú.C, Cæfar liberauit:& ne in locatiõe
nouorum veđtigalium imoderatius leges ferrenť p palam admonuit , Cato cõtra cæfrem nolebat qcĝ
publicanis remitti: fed eos uniuerfa uedhgalia x
píoluere:nam publicãi conquerebantur ue; gít:címbríca nímirü calamitas oculos hois præftrí
âtigalia nimis
agitur rogatus dura
niam foluere
dicere cogerentur , Catofe xit:deuictæg
ne qdeo diein ie fux genti íteritusanimű
erinus cõminuít
inuit: zért
ratis ab uno natíóís ejus
natu côfici poffet:quia côtra rempu.ideffeui iiS immortalibusindignü
debat:orationem fuam lögioré habebatigãcú ínterfici Marium quam totam deleuerat.
fenfifet Cæfar eŭ per litorem inflit i carceré m Inturnenfes at maieftate illius
ep capti cõprefü
1
duci, Tunc umuerfùs fenatus Catoné fecutus SLR]
eft.Cæfar id grauiter ferre fenatum fentiens di iam & conftrictum dira fatí neceflitate íncolu
Age miti infit. Aulus gellius liiiicaxinquitcæ mem præftiterunt:nec
fuit eis timori afperrima fyl
lus far cõfiM.catonem [niam rogaviticatorem de læuictoria quū prefertímipfe
pollet marius eosa confers
qua confalebarur quoni nő € republicauide wando Marioablterere
Patur perfici nolebat:eius rei gratia dicédæ 16 A E
ga oratione utebatur:eximebatg dicendo dié; e Marco Portio catone,
erat enim ius fenatori fententiam rogatusdi- m Arcum quog pôrtíum Catoné admiratio fors
ceretviatorem
folceret gequid uellet:& quoad uellet,
uocauitieumg cå finemCæfr
non c5-fa- tisac
3 finceræ uitæadeo
3 admirabilé fenatui feza
philofophandi loquentem & in carceré tcum inuito.C.cæfare confule aduerfus publíz
o.
duci iuir : fénatus conrrexit & profqueba Canos dicendo ín curia diéabhtraheret : & obid eius
tor Catonem in carcerem:hac inuidia fafta cæ juffu a lictore ín carcerem duceretur:uniuerfus fena
far deftitui& dimitti citoné 1uffir: Fortis& eoo AaS AEE
finceræ uitæ: Vnum fequitur ex altero:qui.n, “YS íllum fequi non dubitaret: quæ res diuini animi
fortis etiuftus eft:conunenseft: integer éur Perfeuerantiam flexit. De codem.
tutes enim inter fèadeo cõnexæ funt;utaltera e - Odé ludosfioraleszquos Mefus edilis facies
fine altera non poffit , Sinceragratia igifneg uita;
J potuit p quia bar fpecđtante
A : populus
T ERTE ut mímæ nudarentur
x $
e a a E A E Ee eE poftulare erubuit:qd cü ex Fauonio amıciffiımo fibi
confumı uolebat. Diuini amma confuetudie una fedente cognouiffetmartiales nofcensiocos
: fa
adulandi non diftedit, crūg dulce flore curím theatrumf Cato feuere
a uenis
Ludi e Odé ludos fiorales: Ludi florales í ho- :
florales norem dez floræ romæ celebrabáw, 11120 ideo tãtum ueneras utexircs? difceft Catoe
ín quibus obfcæna quædam cõmittebantur; theatro ne præfentia fua fpectaculi confuctudinem
Latan, &1i9din primis
g mimæ nudabantur +unde ípediret:quem abeuntem ingenti plaufu populus p
populofirmianus:
La@antius
tiusadan- tante
inquit fagi- fecutus prifcū moré iocos ín4 fcænã reuocarů
meretrices in fioralibus
nudatis corporibus arenie
cons
AN
mimorú fongebantur officio;& propterea mi- fellus plus maieftatis illi uní tríibuere:ġ uniuesto fis
mas eas Valerius appellat: hos iguur ludos că bi uédicare:gbus opibus: gbusíperiis:qbus triume
Keias edilis faceret &ad fpe&aculum eog phis hoc darum éfexiguum uiri patrimonit:aftri&í
a EE PORE E PaE OE E, cöótinétia mores : modicæ cliérelæ domusa mbitioní
ts Catõem admonuit populum impediri præ Claufa paterni gñís una imago minime blanda fró;
fenta llus ne ludos fpeđtaret quippe quo præ
fente petere non auderet ut meretrices nuda-
rentur ludog peragerentigd cam audiffet cato continuo difcefite theatro; Quod cum ex favonio:ordo ek
diíceffit e theatro:cum Fauonium ita monentem audilfet:o Cato cur in theatrum uenifti cum iocos Martia,
Marti? Jes nouife facrum dulce flore:hoc autem genere metri Martialis ufùs elt in primo fuorum epigrammatú:No%
lis fes iocofæ dulce tum fäcrum floræ:feftofg lulus & licériam uulgi:cur in theatrá cato feuere ven:tizan ideo tå-
tum ueneras ut exires? Martales; Quia in campo martio agebantur bi ludi, Jocos:ludos:nam locus in uer
bis:ludus in rebus eft. Sacrum dez foræ:hoc qd eft dixit marialis iocos, Dulcenocundú & populo gratum.
Ingenti plaufi quo fignificabat placere fibi Catonem difeedere ut prftina ludorum confuetudo reuocaref in
theatrum. Prifcú moré:ut meretrices nudæ mimorum fungerentur officio, Confeffus , Significauit íquit po
pulus hoc plaufa plus maizftans & honoris uni caroni tribuere§ fibi üntuerfo ? ná q præfeore catone fieri nö
fuerant paffi.id fe uniuerlo fpeĉtante paffi fants Vendicare:alcıfcere, Modicæ clintekes Quia nõ multos fe
cú ducebat cliétes ficut alii principes Romani. Vna imago:Non multas maioge fuogz imagines hébat:fed u!
patris foi catonis, Minima bláda:immo feuera, Liptoteelt, Oibus numeris,i puibusiná wrtus qrruor pres ba

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INOOLE xlvi
betiiultitiam:prudentism;forititudinem:& temperantiam,
Andá eft aliqd loci ér alienigenis exéplisTranfit ad exter ‘Prim át exéplum eft maieftatis harmodii &&
d Ariftigiðis frarră Atheniéfiú:q cú indigne ferrét tyränidi libera ciuitate regnare,die fefto conuenerunt:}
ut ryránum occiderét:ná tyrãnis Athenis a Pifi [trato ícæpit : quo mortuo hypparcus & hypias in regnů
fucceferunutanc ergo hyppias regnabat;i qué die foléni cú populus conueniffet impetum facere ftatuerunt;
| fed cå id patum pceiliffer hypparcú fratré occiderůt. Aulufgelius libro.xvi.ca.xxi, Tarquinii filio igr regnú Au, ge
obtinente Romæ:cui cognomé fupbus fuit: hifdemg temporibus occifus eft athenisab hermodio & Arifi- lius
gie Hypparcus Pififtratifilius. Hyppiæ tyrå-
fedoibusnumerís perfecta uírtus:quæ quidem effe ni frarer:ltacg hi adolefcentes quantú in fe fu-
citutfigsfanctum &egregíű cínem fignificare uez iturbé tyrānide liberare conati funt.licet non
liberarít; tamen Atheniéfes effigies æneas í ho
lít:fab nomine Catonis diffiniat. noré 'eoră erexerunt: quas cú Xerles cæpiñer
Externade harmodío & Aríftogione. Athenas in regnú foŭ tranftulit:deinde Seleus
| d Andūeftaliquidlocietiãalienigenisexemplis cusrex Afiæ:g poft Alexandr regnauit: cuma
utdomefticisafperfa uarietate ipfa delectent: Athenas potius effet; ab athenienfibus vifùsé
honorificentifime trađari:quod cü perfpexif
harmodíí Sal poniga athenas tyráãníde líbez fetzut ré gratå populo faceret:ftatuas illas in fa
rare conati funt effigies neas Xerfesrexeaurbe de am priftin fedé reportandascurauit, Etcú
| uicta ín regnū fuű tráftalít. Longo deínde interiecto tránfueheréť athenas:ad Rhodios forte appu
lerunt:quibus veluti deog fimulachris lećti-
| temporefeleucusín priftin fedé reportandas cura fternia exhibuerút. - Afperfa uarietate;uteadé
uít.R hodií quoque eas urbi fux appulfas quŭ inho fæpius repetita faftigió: fic mutata delectatio-
fpitíä publice ínüitaffent facrís ét puluínaribus col néafferűt. Paluinaribs :Poluinaria loca eråt Pulat
in téplis quæ alio nofe leđifternia dicebantur naria
locauerűt, Nihil hac memoria fælicius quæ tantum inquibus deog imulacra locabanf, Tant
| ueneratíonísíntam paruo ære poffedit: uenerationis gtú diis imortalibus exhibebač,
De Xenocrate Vantů porro:Alind exéplű maieftatis xe
q Vantű porro honoris athenís Xenocratifapié q nocratis:fuitaút Xenocrates paripateti- Xeno
cus phús-de quo m capitulo de continen cras
tía paríter ac fäctítate claro tributū é: ququ tia latius dicemusiquod adhúc loců pertinet
teltímoniű dicere coatusadaram acceler: utmo tanta fuit huius hominis maieftates & fides
te cíuscíuitatís íuraret ofa fe uere rettuliffe:uniuers apud athenićfes: ut cum atheùis moseffetut
nullius iniurati teftimoniú admitteretur:
buic
fi iudices confurrexerunt:proclamaruntgne iuliurã foli iufiurandú athenienfes remitterent; ficut
dă diceret» quodg fibi metiplis poltmodü dicendæ Cice.ut diximus ad Atticum Cú iurare tui ci- Cicero
fententiæ loco remiffuri non erãt:finceríitati eíuscõ ues Xenccratem teftimonium dicentem phi-
cedendumexiRtimarunt, buerunt, Sanćtitate:Sanđtitas eft optima ui-
védi ratio:More ejus ciuitatis:Qujia mos erat
Incipit liber tertius. teftimonium primo perhibere: deinde fe uera
| De Indole. CAJ. dixiffeiurare. Dicende fententiz loco; quia
iTtingã nune quafi cunabula iudices iuraucrunt fe ifte niam efè daturos, remitte
‘quædam : & elementa uirtus
Remifuri:Remittimus quod aliquem face- re
xe oportèt:concedimus:quod iure fuo aligs:fa Conce-
tísanimíg; : procedente tépo cere nô põt. Siceritati; puritati & integritati, dere
read fummum gloriæ cumu Incipit liber.
#i lum peruenturí: certocum;í zj Ttingá núc: Primum huius
tertii libri caput de îdole : é indoles
Ki dolis experimento datos ges lát idoles futuræ pbitatis ipe
A ftus referam |cimé gđi puero apparev:ali-
De Emilio Lepido.* |qŭ p icreméto virtutis põif Liujus
e Milíus lepidus puer éttum progreffus ínacíé [Liur Tanta idolesí lauinia:
Si ur tutela mulicbri res latina
hoftem ínteremit:cíuéferuauít: cuíus tam me & regnúauitú paternúg pue
morabilis operís;índexeftí Capitolio ftatua bullata ro fteterit, Cunabula:nutriméta; tra ab in Eļemé
fantibus g; cunis nutmiúť, Elementa.abuñve tum
oiùm rege prícipia dicunt græci o Tera dicút
Miliustepidus:Hoc fait fab tyberio graccho bello celtiberico. Statua:bullara:Bulla erat ifigne paerow Bulla
& præfertim'nobilið qð a collo í peĝus defcendebar:quia í peđtore confihi joc ideo fiebat: ut of e
ref ætas illa adhuc fub alterius côfilio pofita effe:nápevA côlilitfignificarið í pe&us defcédebat:q; ai
peđore ur dixi cõftaut effe confilium, Macrobius dicit ingenvis pueris conceffumiut cordis figurã in bulla an
te peđtns anneđterent: quå infpicientes 1ta dem fe hofes cogitarent fi corde fta hoceft fapía &magoani-
mitate:togá quog; Ptextam his additã;ut ex purpuræ robore ígenuitatıs robore regerérur.Prilcus Tarquinius
gi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS
filiä fañannos tredecim natä:g hofté manu pcufferat:& p cõcione läudauit ? & bulla aurea ftextag donauit:
ffigniés puese ultra ános forté pmiis uirilitatis & honoribus:nå ficut Prexta infigne magiftratuŭ: ab Hetrufcis
accæptú náte Tullosita bulja geftamé erat triúphantiú:quá in triúpho p fe gerebát iperatores:híc deduđtus
præ mos ut prexta & bulla í um pueros: nobiliú ufrparené ad omé & uota cõclandæ uirtutis ei fimilis cui pri
texta mis í ánis munera ifta cefferút, Prætexta:uefte purpufa ĝ utebáć nobiles purei uígad grtúdecimů ánú:4 poft
Pnodű depolita í capitolio virilé togå fumebát: ‘x quo depræhédiť pueg fuifle Emiliŭ quo tpe hofté i acie itere
mit. Stabilimentú æratis:uidelicet uirilitaté:tűcın.ftabılis df ætas , Duplicég laudé:g hofté interfeat& ciué
feruavit:unde ét quernå coroná meruit, Vix
fpeđtatoré: Aufus é bell inire qã alius í ea zta X ici&ta prætextafenatufconfulto pofita. Iniqut.n-
te fpeđare timuiffet. Iuuenibus nedum pue- putauit eŭ honori nondă tépeftiuü uideri ğ j uírtu
ris:Arma enim infefta:Declarat ĝre alius inea
ætate bellű fpećtare timuiffer, Infefta; inimi- tí maturus fuifet:precurritigie lepidus ætatis ftabí
ca cú arma armis cõtraria funt Stri&ti:nuda- limétű fortiter faciédi celeritare:duplicég laudem e
ti. Difturfùs cú hfc íde tæla ia&táť,
quernå:ex feruato ciue,
Coron: pælío retulit:cuíus uixfpećđtaroréanní eé eum patie
h Ic firitusne.M. gdé Citonis Quárú bäč:arma-n.ífefta & diftrití
cladíí & difcurfus telo
futuræ uirtutis fpecimé & documen- rū:X& aduétãtís eqratus fragor:& cócurréńü exercís
tú a puericia de fe cato dederit:& in hoc &i fe tuð fperus iuuenibus quog nedum pueris aliquátű
quenti exéplo uidere licet: cú iudicia ab eĝftri terrorísincutit:terg æmiliæ gétis pueritia coronã
ordine i fenatoriá dignitaté effértráflata: eag
fibi uellet equeftris ordo uédicare:fenatus M. mererí fpoliag raper ualuit: De Marco Catone:
drufùm tribunú plebis creauit ut fenatus par- h Icfpíiritusne Marcigdem Catonis puerítiæ de
tes tueref:Hic ut facilius cõfequeret qå fena- fuit. Namquñ in domo.M.Drufi auunculi fuí
tus capiebat latinis ciuitaté prifit ut eoge au
educaref: & ad eum tribunū tune plebis Latini de cí
xilío aduèrfus equeftré ordiné utere. Eo tpe
drufus Cartoné cuiusauúculus erat alebat : cú utate impetrãåda cõueniflent a-Q Popedio Latino:
igif legati latinoge ad eum ueniffent:ut pmil rū prícípe : Drufi åt hofpíte rogatus ut focíosapud
fam ciutraté a populo ipetrarét ér ipfo potili-
auunculű adiuúarer:cóftanti uultu non fatuğ fe re
mum Drufo iterpre:Catoné pueg cõfpiciétes
fpondít. ltem deide acfepiusinterpellatus:ín propo
Togarát ut fibi apă auŭculú auxílio effe uellet
ad ciuitaté obtinédáq fe id neg fađtuge cőltá fito perftitit. Tunc Popediusí excelfam ædiü parté
tuulta ridit Præces ites ac fxpius legati ne
gcğ iterarút. Tandé ut añum pueri expenirenf: eleuarum +abiecturum fe eŭ inde nifi præcibus obté
in excelfă ædiú parté afcenderúr:& fè inde illú perarermínatus é+ nechac re ab incepto moucri po
Pcipitaruros afiirmarunt: nifi fibi obfequeref: tuit. Expreffa é itag illa uox hoíum:gratulemur no
mihilo magis a ppofito deterreri potuit. Tú la bís latini & focii hü- efle tå paruŭ: quo Íenatore:ne
tini gratulemur ngunt nobis húc pueg eé nå
fi fènator eétinô obunendi mô [pé ullä habere fperare quidé nobis cíuítaté licuiflet . Teneroergo
musifed nec perendi gdé, Interpellatus inter- animo Cato rotíus curiæ grauitatépercepít:pfeues
rogatus, Tenero aio pepcit: i ea tenera æt3- Tantiag fua Latinos iura noftræ ciuitatisappræhcn
te totius fenatus officiŭ adimp Ieuit. _Per'eue-
rátiaq fùa : tanta in catone puero pféuerantia dere cupientes repulit.
fuitiur latinos ab ípetranda ciuitate repulerit. De codem Catone.
Profcriptoge capita Qui pferibebanf eose í Dem cumfalutandí gratia prextatusad Syllā
noia fcripta í tabella í foro exponebáf : & ius ueniffer: & capita AE E allata uis
oibus erar eos íterficiédi. Illi uero ut itellexif
fent fe effe píeriptost cõtinuo fe e ciuitate pri diffetattrocitare rei cõmotus pedagogū fui farpez
piebát. Eos uero bona p arbitrio pícribentis doné noíe ínterrogauít:quapp nemo inuenire q tå
trađabanč:fed multi átequå plcriberéć depre- crudelé:tyrãnű occidere: rQ uügisã uclūtaré hoí
henfi occidebanf : & cose capita deferebåf ad bus:fed faculraté deefe :q falus cius magno mílítă
Peda Syllá. Pedagogus:eius dućtor & comesinå pe
gogus dagogus df q pueros dutit & gubernat: Tao
præfidio cuftodire refpódiflet:ut feg fibi daret ob
TouSos puer ayo duco:inde ayoyos:du- fecrauit:affirmãdo pfacile fc eŭ interfe&tug :ġ ín le
Quod in leđo illius; Sæpe Cato puera
pedagogo ad fpllá falutată ducebaf: qué fylla &oillius confedere tolerert. Pedagogus &animt Ca
Q nobiliffimus erat í leĝú ubı cõfidebat fufci tonisagnouít & exhorruit propolita:cüg poftea ad
pe folebat:ná åtiq tribus lectis ftratis epulabá- Syllä excufum fempadduxít : Nihil hocadmírabiz
tor:ut fæpe dii é, Excufum exgfirú núgd líus.Puerí officina crudelitatis depræhenlus:uicto
Jatés ferrú héret. Nihil hoc admirabilius:de- remnő extímuít:tü maxime cõfules:munícípia: lez
feribit Catonis aium; Officina crudelitatis,i.
incarnificina:eo inquit tempore potiffimú Ca-
to ui&torem Syllam non timuit quo maxime crudelis apparuit, Tú maxime confules: Norbană & Scipionem.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FORTITVDINE '
bis enim confulibus Sylla romåregrediť 7 Mithridate poftğ intellexit captãùrbéa mario xlyii
tes exercitus effe cõparatos: apud Campuam fab amne Vultarno fi gna côcurrunt & ftatim& adúerfüs ngen
Norbani fufas ex-
ercitus oćs Scipiõis copiæ oftentata:fpe pacis oppreffæ obfefiags curiasfic de fenatu qfi de carcere
eduđti:ppoñira eft illa ingens tabula;& ex ip; fo equeftris ordinis floreac fenatu duo milia eleđti quiq uulgarenf
mori iube
tentur, Equeftris ordinis maiorem parté juo milia deleĝa fanr ad fappliciú,
uenit. [pfam marium: Puer facinus excogita qå ipfemarius nung excogitaffet i nStatuiffet:pofuifet: ná a fito
Syllæ uictoria & poté Sylla
ta.Cuus filium:Exemplú indos,C.cafl fuit aŭ t hic Caffius qui cæfarê interfecir in tantafenatu, Faftú:Sylla poft ui
Qoriam creatus diĉtator ppetuus volut fe fo folis Liberi
gíonesequeftrís ordinis maiorem parté trucidătem licé:liberos uero fauftos : hoc é maré fauftú & eius
ipfū gsíllo loci ftatuífer celerius aliquid de fæminá faultam appellari, Condifcipulú:eiuf faofti
dé Pceptoris
difcipulū, Quæ fe publico parri diĉ&i
fuga fua ġ de Sylle nece cogíitalfet. De.C.Caffio. cidio:quia caffius
cum bruto cæfärem interfe font
e — Viusfilíú fautum .C. Cafas condifcipulū: cerunt quafi parenté patriæ: hoc ideo dicit ne
fu ín fchola pferípríoné paternă laudantem: kæderer augultú ex eo q laudaffet cafiú, Co-
iplumgcűquä p xtatem potuileridem factu mís lapho fignificat tú pôgno claufo infixú.
naatem colapho percuffit dignã manü quæ fe publi T uta græciside hoc uiro fatis di&um
e in cade fomniis:& latius dicemus í ca,
co parricidio non contamínaret, Externa. pide mutatione cafus & fortunæ., Ali
e Tutagræcísalíquíd:Alcíbíadesílle:cuíus quid feılicet fommamus, Ille cuius: ac & dis
ne
ceret:ille alcibiades:cuius indoles {pé maximá
fci utrum bonaanzuítia příæ pnítíoliora fuerit
íllís.n. ciues fuos decepit his afflixit: quumadhuc futuræ pbitatis ciuibus afferebat, luftinus de
alcibiade;eratetatis floræ & formæ ueneratõe
pucrad Perícléauuncul fuã uéíffer: üg fecretotrí nec minus eloquentia inter Ateniéfes infignis
ftem fedentem yidíiffet:ínterrogauic quid íta tantam ed ın recõciliandis amicitiage ftudiis Ẹ in reti
ín uultu confufionem gereret? Arillodicente mans nendis uir melior:ga morum uitia fab umbra
iæ primo latebant. Vtrú bona:nam fi
dato fe ciuitatis propílæa mínerue : quæ funtianuæ eloquent
nirtutes cõfideres ; nullus eo fait virture ptá-
artís ædificafle: cõfumptagín íd opusíngenti pecu tior:fi uitia nullú.fceleftiorem inueneris. Bo
nia non ínueníre quo pacto mínifterií rationemred na Nobilitas:ingenium;eloquétia diuitiæ:for-
deret : atg; ideo conflictarí. Ergo inquit quære por ma:pftan s:auium fauor;eximia potétia, Vi-
tia:Libido: ambitio:iperii cupiditas: fuperbia:
tíus qučadmodãű ratíonénon reddas. raq; uír amplif arrogantia. Decepitillis.fibonisiga primo fú
{imus & prudentiffimus fuo confilio defe&tüs:puerí mam de illo fpemutilifimú fore illū ciuitati
lí ufus cftzatq; idegitutathenienfes finitimo implici ciues conceperút ; fed cü ad adultã ætaté pue-
nit:fua fpe fruftratos effe itellexerūt. 1s affli-
tí bello rõníbus exigendis nő uacarent + fed uiderint xit-fiuiiis, Confufionem pturbationé & tri-
atheníenfes utrūalcibíadélamentétur tan gloríené fiti, Secreto ut triftes facere folent, Propp- Propy
quoniam adhuc interexercitationé hominis & admi æa fignificat ueftibulum;fed græco uocabulo lza
rationem dubio métís íudicío flu&tuatur . Nos quia ufus é:qa græca;crađaf hiftoria:ná npó figor
ficat åte: THAK portá:unde npömúAob::fed di-
íam ínítia pcurfufguírtutis patefecimus + a&tū ípfü phthongum recipit, Ciuitas mandauerat Peri-
profequemur cuius ponderatilfima uis & efficaciffi cli,ut iannasarcis mineruæ ædificari curaret
mí lacerti ín fortitudine confiftunt. & ei de publico data eft pecuniashic uero ingé
De fortítudine.De Horatio coclide.CA. II. tem pecuniam í hocopere cõfumpfit unde ét
Demetrius phalerius tefte Cice, li.de.of.fecun
n Ec me præterít conditor urbis noftræ Romus do;uituperar Periclé q tantá pecuniá in pelara
le prícipatū tíbí hoc ín genere laudis affignarí illa ppylæa piecerit,iin eo ædificio pfuderit.
oportere:fed patere obfecro uno te præcurrí exem tutuscui Affićtariigrauiter cruciari. Defectusidefti-
fuum'defuit cõhlið, Fimtimo bel
plo:cuí & iple alíquãtum honorís debes + quía Wene lo,fpeloponnefi. R õnibus,f,pecuniæ quá in
ficio ílliųs cfe®tă eft:ne tam præclag opustut Ro ædificio illo cõpfumpferat, Lamétenf:ppni
tia, Glortentur:pp uirtutes, Execrationem
aduitia pertinet, Admirat virtutes re
‘fertur, Nos initia quädoquidé inquit de figno uirtutis diximus:uidelicer de indole:dicamus ionćad
nunc de ipa nirute
ideft fortitudine, Efficaciff
imi lacerti validiffima robora. De fortitudine, e I
Ec me prerit:Dı&turus de fortitudine hoc ca.ĝdá mittit excufationé ¢ nô icipiat a Romulo cõditore
n &urbsromæ parente:qué multa fortiter feciffe cöftat. Horatius cocles fuit át buius uiri pugna & uir
tus mirabilis ac ppemodú ícredibilis:defenfus.f.pons publicus p ipfum cõtra oén exercitú Hetrulcog
doneca tergo fra&us pons felufafg hoftibus adıtı ignáte rege ac ftupente exercitu: q uir unus if mono-
culus:ur g iå alio plio altege amififfet:tátú cõtra tot armata hoíum milia aufus fuiffet : Fraĝo põte iple ut erat
armatus ex alto in tyberim fe piecit:& ad fuos fofpes enauit í cafu ipfo ut qdå tradidere fagitta fæmur
traicQus chudus euaft:qå cå fibi poft tpis fpaciú(ut peribét)í peutiõe honoris obieĉtü eét ur uitiú:magnifica
g ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS `
prorfus & facto pår refponfio:p fingulos ingt gradus admoveor triúphi mei:huic täræ uiftoti nô igrata cioitas
faieftarna illi í comitio pofisa:& de publico donatus ager: ter Gt uno die circonduĝo àratro poffet ampleđi,
Fron Sic honore fimul & cômodo auĉtus ın plens & pofteg: re1 fama plures admirato res reptura & credulos: Fron-
tinus tilii canlti. Horatius cocles urgente Porfenæ exercitu iuli fuos p põié redire in urbé: cú ne cafa fequereé
bofis intercidere:qä dü effici in caput etus ppognator pfe infeguentes detinuitaudito denig fragore pontis
Seneca abrupti decit fe Í alaeñeúg fermes:fed vulneribus honeratus tráfnauit. Seneca ad Luciitå epiftola xx.cuios
principiú é.Epifola tua & cærera, Horatius ingt cocles folus ipleuit põtis angultjas:ademit fibi redit; dú iter
hofti auferret . lufie ér diu pmentibus refiftiz
donec reuulfa ingenti ruina rigna fonuerunt: madilaberet. Hetrulcisín urbé pôte fublicio irrum
poftg refpex:t utg extra piculú eé patriá peri- pentibus Horatius cocles extremãejus pré occupa
culo fto fenfit:neniat
figs ualt fic eúdé feg:de hoftiä éd afat
ditg fe in pceps:&¢
nô minus foillicitusinillo Ut totumg hoftiã agmëé donec pofttergä fuŭ pons
Tapido aluco fluminis ut armatus ut fluus abrumperef ínfatigabili pugna fuftinuit:atqg üt paz
c ENO Toma turusredùtğ crí periculo imínenti liberatã uidit:armatusfe ín ty
icero Oee
fi fponte EAO
ueniffer.Cic, li.paradoxorumprimo.
CEIBE COPES beripoi mifit
roif cuius
cuit fortitudinem
. r
dííímortales $
admirati ;
Pilide en te folú?Pli.de uiris illuftribus,Pore ícolumitaréfincærã ei præftiterőt Nam negaltituz
niilla, na rex Hetrutog ingt cú tarquinios inwrbé dine deiectus quaffatu fue: neg põdere armos pref
reftituere tétaret & primo îpeta lanicul cœ- fis:nec yllo uorticis circuitu actus:nec tælisg undi
piffet:Horatins cođles illo cognomiegã
ialio o.o reoabané lælus: tū natádí bab,
Plio oculú amiferar p ponte fublicio teig P COgTegAPant
tætus: turu naradi euentum Babur.
acié hoftiú fuftinuit donec a tergo íterrűpere Vnus itag tor ciuiü tothoftití fe oculos conuertit:
triciin an decidit : & Tam a ftupétes illos admiratione: hos ínter læticiā metüg
tråfnatavit:ob
Günd dicarare hoc ei tantú agrı publice
poraina gogi dat;
al tätesunufo duosduos acerra
hælitãtesunufg acerria pugna
pugna confertos
conferto eexci
Gnalipofta Hæcigić hiftoria multisau- Citus:alterum repellendo żalterā ppugnando derra
Qoribus tradit: Dıfie&us:in diuerlas partes Xit. Denig unus urbi noftrætantă Ícuto fuo : quátú
diftrađus qppe gex alto decideritporait
di? ryberis:ajueo
túpi, Vorticisaquage reuolationis pfandæ: gentes Herrafci dicere poi
muniméri attulit. Q ua propter difce
sosca
uortex Vortex tefte : Quintiliano li.yiii.de iftiora, SEPTCS Hetratci dicere potuerunt romãosuicimu:
Quiti pprie é contorta in fe agua:uel gegdalið fimi Sab Horatio uictiflimus.
ÎiterE vertif:A&us:
: agitatus,
yep alipInter
art læticiå me 5 Dechlelautane
e LIRE
Co O E
tåtú uig perire, Cõlertos exercitus:Cõfertæ
Mmemoré
ZA ai
me ppofiti
D
meí Chlælia
i
faé pæne
F
fanis dicüturamn inter epo dinibe. eadé.n:répeltare aduerfus cundem hofté
Alueus Alueo:Alueus é medius amnis quiaguá fia codem tyberíinclytü aufa facinus. Inter cæreras.n.
RN melie ATE meatus:lo- uirgines obfes Porfenæ data hofti no&turno tempo
e e a eraa TE zre cuftodia egreffatequü confcédit:celeríia traiećtu
Mmemoré aliud exemplú Chlæliæ uir- fluminis non folä obfidione:fed eriam metu patriam
í ginis, Immemoré ideo dixitquia emô foluít;uíris puella lumine uirtutis præferenda.
unű exemplum præpofiturú romulo di Dakomalo
kerát:ergo quali fui propofiti uidetur imme- 4 AFT = inenhiú
hionin enia Tel aeorh tante vitats Edeo nűcad Romulūgab acrone cecinenfið
m

præmiú ftatua illi equeftris in foro fecundum tegead dimícádü prouocatus : §ğ & numero
Pada Sea mii: Gcandum uero Serai in uia ficta & fortitudie milit fupioréfe crederet turjufgz erar
Tiam uirginem inter obfidesaccoæpit gaæde- "0O CĂ exercitu g folüinacédefcendere:fua potili
ceptis cuftodibus noĝu caftris eius egreffa:
equum quem fors dederat arripuit & Tyberim trafècita Porfena per legatos repetita redditacañosalle virruté
admiratus cum quibus optafíet in patriam redire pêrmifit.lila uirgines & pueros gdem elegit: quorum ætaté
Chlæ iniuriæ obnoxiam fciebat:huic ftatua equæftris í foro polita eft, Chlæælia per diptôgum fr:bitur failicet chlæ
la tia,Virgilius.Ruprifg innaret chælia uinclis. Inclytum gloriofum:nam KÄvtéo charus & gloriofus dicito:
Virgili; injualde:unde inclytus ualde gloriofus: Poríenæ data: huiusnominis penultimam Martialis cornipuit: cam
Jncly+ dixit hanc fpeđtare manum Porfena non potait, Obfes:Oblides dicuntur quafi oblidesiqui ergo ob fiden da
tus ti funt féruádam obfides dicuntur:ue! ab obfidione ut quidam uolunt,
Obs Edeo nunc ad Romulum:Poft raptas fine more Sabinas aliarumg finitimaram fæminas: inter quas ceçi
E nenfes mota fant bella. Cecinenfés ira magis § confilio rem gerentes: primo impera fuli fant atqve
fugari rex corum Acrom a rege Romulo interfeĝus.qui ad fingulare certamen ut Velenius tradit fucrat
prouocatus:cuius ocaifi romulus opima fpolia ioui feretrio obtulit. Duo deinde fecuti fant romulum;-qu! opi
ma fpolia retulerunt occilis íperatoribus: Marcus Marcellus& Cornelius coffus:fnt aŭt opima fpolia ĝ dux
duci derraxerit diéta uel ab ope ut uult Varro uel ab ope:ut fentit Plutarchus:cù fit opus egregtú:ac clarifimi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FORTITVDINE xlix
ducem: belli paré fbi duĉtorë fperare:unde Vir-ia.x. Aut fpoliis ego iâ raptis laudabor opimis, Ad dimican, Virgile
dum prouocatus.In hoc Valerius diffentit a Liuio:non enim puocată Liuius: fed in acie dimicanté& íperato Liuius
zio munere fungenté occidiffe:qå idé fentit Dionyfius:fed ítra urbé hoc fatú
armata multitudine occurriffer, Omé.luiãoriæ:qa poftea u&i fant hoftes. fuiffe diciticú capta urbe illi cå
Ioui feretrio:luppiter feretrius luppi
dicebata feretro inftrumento:de quo fuípendeban€ (polia:erar feretră ligneŭ nftrumentă
tú ut fpolia ferret,j.fuftinerer, Livius li.i.Romulus ingt duce hofti occifo urbi éi primo impetuaddcapit:i
apre fabrica ter
nde exer feretri
citu ui&ore du&ĝo ipfe cum factıs uir magnificus tú facto o ftentator haud minor [polia ducis hoftium cæfi us
falpenla fabricato ad id apte fercula gerés í ca Liuios
mumdextera omčuíctoríæ corripuit: negíncæpto pitoliú aícendit:ibig cú eaad quercú paftori
cuius fortuna defuit:occifoenim acrone: fufifo hoz bus facrå depofurffet fimul cú dono defigna-
fibus opima de co fpolia Ioui feretrio rettulit:hacte uit templo iouis:fines cognomég adiidit deo,
Juppiter feretri inguit.hic uiĉtor romulus rex
nusíftudga publica religione confecrata uirtus nul regia arma fero:téplumg his regionibus quas
la priuata laudatíonecget. DeCornelio Coffo. mõaio metatus fum dedico fedé opimis fpo-
i Omera oaas coffuseidédeo fpo Oee liis:quo regibus ducibufg hoftium czhs me
eE PERTE Opima;ditia
lía cõfecrauírquūŭ magífter egtü ducé fidéatü utpote regia, Publicareligione : quia romu-
inacié cõgrelfus ínteremíffet magnus initio huiufce Jas in deogz numer tranflatus nulla indiget
generis inchoatæ gloríæ romulus: Cofoqg multum privata laudatione:fed per feipfum laodé amv
acquifitum elt:quí imitari romulumualuit, plam habet:utpote confecratas.
Omulo proximus. Secúdus poft romu
De Marco marcello. r 1ú Cor.Coffus opima fpolia retuliffets
Ecmarcí quidémarcelli memoriã ab his ex7 fertur cæfo Laherte colúnio fidenata
plis feparare debemus:in quo tātusaí uígor fu duce:in qua re dicit Liuius fea cæteris diffen-
ít:utapud Padum gallorű regem ingenti exercitu fti
tire fcriptoribus. eandé ré tradút :¢ illú tri
bunú milit faifte dicaquando ré tantá geb-
patum cü paucis egríbus inuaderet: quem protinus fit:fe uero duabus rônibus commoueri ut cre
obtruncatum armis exuít:eag loui feretríiodicauít, dar'illú fuiffe confùlé; alterag ea tant fpolia
De.T.manlio torquato. opima dicunfå dux duci detraheret: neminé
át ducé effe nifi cus aufpicio res gerat; alte-
e Odé& uirtutis& pugnæ genere iuli funt.M. rag titulus fpoliog oftendit illú cõfulé fuiffe
mälíus torquatus & Valens coruinus & Aer & ea fpolia cæpiffe. Proximus:fecúdus, Ei-
milianus Scipioni ét ultro puocatos hofti duces í dé,deo loui feretrio.Magiftrú equitum:confa
lari poteftate, Ducé fidenatú : Laherté Colú
teremerunt: fed quía fub alienis aulpíciis ré gefferãt nium, Magnus initio huius gloriæ: Nam pri
mus fuit Romulus: qui opima fpolia dicauits
fecundus Cor, cofüs:tertius uero Marcellusi
Ideo uno ordine ponit neg.n.plutes nung inuenti fantıq htius generis gloriam uirtute fua confeg ualuerít,
Ec Marci qdémarcelli:Cú aduerfus Boios & Infubres:g nc mediolanéfes dicunf:qbus cå erat Virido
a marius; nel ut alii dicunt Britomatus gallorum geffetarú dux:că ingéti exercitu ferme decé mili mili
tum Marcus marcellus miffus effet că gngentis aut paulo amplius militibus:& paucis equitibus: apud
Pad univerfum exercit fudit atg fugauit:regé pfam táto exercitu ftipatű obtrüncauit, Erat át hic Virido
marius iter Gallos eximia corpis megnitudine:armatura auro & argento ac uariis diftin&ta coloribus falgoris
inftar perlucida.quæ ubi marcellus pulcherrima ex toto cõfpicaf agmine;ea futura meditatus quæ concoepta
deo uota plolueret:nå í ea pugna Marcellas opima fpolia ioui feretrio uouerat:uiră igitur adortus hafta perfo
dit & moribundú ex eguo proftrauit:& ita opima fpolia cū ingenti gloria in patriam reportavit, Liuius lib, xX,
M.chudius marcellus cõful occifo infubriú galloge duce Virodomatio opima fpolia rettulit. Florus: Galli ifu florus
Liuius,
bres Britomato duce non prius foluturos fe balrea ĝ capitolió afcendiffent iurarút:fa&tů é:uiĉtos.n, æmiliusí
Capitolio diftixit; mox ariftonico duce uouere de noftrorú milir pda marti fuo torquem intercæepit iuppiter
uotum:nam de torquibus eorú aureŭ tropheŭ ioui flaminius cæpit:Viridomaro rege romana arma uulcão p
miferant;aliogn uota ceciderútioccifo.n,rege Marcellus tertia poft romulù patré feretrio ioui arma füfpendit,
Gallorú re, Viridomariŭ;ut alii referút Britomatum, Stipatum:circűdatum, Cum pa.eg.| {quingentis, Quare;
Odé & uirtutis & puge, Cú Titus Mallius torquatus galú quédá infultanté & ro, fortiffimú qués ad T.man
pugnå puocanté audiffet:ad dictatoré aceit & ait;iniufu tuo dictator nunġ extra ordiné pugnaue- ius
riminő Íi cert uiđtoriá uideã:fed fi pmiferies oftédå pfeđo illi beluæ me ex illa familia ortú: q gallog torqua
agméex rupe tarpea deiecit,ltag pmiffu dictatoris í cerramé pgreffus cù utring dimotæ acies ad pugnæ fpe tus di’
cul cõftitienugallú prio & ligua ab irrifu exerété.& magnitudineac pceritateeximiú íterfecit:& de collo fi &us fit
bi torqué aureú detraxit cú cæreris fpoliista quo ét torquatus appellatus č:elt át ornamentă coli auro con Quare
torro cõfetú, Vale:corainus:Confule camillo farii illi filio cõtra gallos bellum gerebaf: ubiex cúutring vadi
ftatiõibus qetis tps terreč:gallus magaitudie atg armis gnis imediú pceffit:& p íiterpte filétio fcõ:hafta fcu &tus fit
to cõcufforanú aliqué ex ro,g fecù ferro decernat ad pugnå puocat.M, Valerius tribunus militá adoleícés per corui
miu cõfulis í mediú armatus pcefit:& inito plio coruus in galea Yalerii cõrra hoftë cõkditiqui cum letus nus
g iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TËRTIVS
omen accipiens deos uel deas §cúqg mififfent ppetem illam peatus: ut fibi adeffent:auis non folumfedé femel
captá renuit;fed quotienfeúg prælium initeť léuans fefe oculofg hoftis roftro & unguibus impeuuit , Irag Va
Jerius hoftem talis prodigii wíù perterritum obtruncauit:deinde coruino cognomen additum,
Tem fcipio æmilianus:Hie eft q deleta carthagine:fublata numátia di&us é aphricanus inferior, Cum fgv
í tor fub Lucullo imperatore militiam gereret; puocatus ad pugnam hoftem nteremitioppidi qå expugna
batur primus ipfe mænia confcendit aliag egregia belli facinora ædid:tiquibus futuræ magnitudinis fuæ
oibus certiffima daret indicia, P] is illu „P, fcipio æmilianus pauli macedôõicı filius
a Scipione aphrıcane
adoptatusí macedoniacù pfe agés uiđtú Per-
fem já ptinaciter pfecutus ć:ut media noĉte re {polia ioui feretrio non pofuerunt confecranda.
dierit i caftra:Lucullo í hifpania legatus apud De Scipione.
Intercatiá oppidú puocatoré fingulari certami
ne nicinmuros hoftiles civitatis prius alfcédit: Tem Scipio Aemilianus quãí Hifpania fub
tribunus in aphrica fub Tito målio íperətore luculo duce miílitaret żačg; Intercatia pualidã
oĝo cohortes obfidione uallatas cõfilio & uir oppidū círcunfideref: prímus mænia eíus cofcédit:
ture fruauit;a qbus corona obfidionali aurea negerat ín eo exercitu qf aut nobilitate aurai indo
donatus, Sob Lucul.du.g aduerfus celtiberos
bellú gerebat:cuı fuccefit.M.marcellus: q Va le aut futuris actis : cuius magis falutí pci & confulí
ces Cantabres:aliofg ignotos populos roma- deberet:fed rūc clariflimusgiğ íuuenü p ãplifican»
nos fabegit impio:neg erat in co exercitu: Si da & tuéda patria plurimū laboris ac piculi'fuftinez
quë Pltanté uige exercitus ad reipo.commoda
fervare uolniflernemo erat Scipioni pferédus bat: de forme fibi exıftimans quos dignitate prælta
& tamen ipfe periculum mortis p amplifican retzadhís uirtute fuparí.Ideog Aemiliãus häcmilí
da patria fubire nòn dubitavit, Aur fotoris
ađtis:erat.n. Carthaginé everfarus : ġ fp impe- tíäaliís
pp difficultaré uíratibās fibi depopofcit,
Alíiudexemplum de. M.attilio.
rio Ro.ifeftıffima fuit; Hanc miliná,foccidé
di hoftes:afcendendi muros & mænis. m Agnü inter hæc fortitudinis exéplü átíquítas
Agoŭ iter hæc : hoc exéplú fatis abunde offert , Romani gallog exercitu pulfi cu fe in
m Vaieriusiquod tamen multo difuñus Li
uius oftendit.Pulíi romani apud Aliá fia ċapítoliū & in arcé cõferrét:ıng hís collibus moia4
uium unde alieníis dies appellatus ab hac cla xi oés nó pollent: necefariü cõli ä í plana pte urbis
de inter religiofos habitus eft: nihil enim cum teliquédog feniog cæperunt: quo facilius íuuétus
populo eo die agere licebat, His col libus:nå religas ímpíí tuereť , Cætes ne illo gdé tam mífero
Capitolium in collibus pofitum erat : collibus
ergo capitoli, Morari non poflent: ppter an tăg luctuofo tpe + ciuitas nfa uírturis fuæ oblita eft-
Sella goltias: Tamg lu&tuofo : utpote capta urbe, Defunđti.n-honoribus apertis ianuís ín currulibus
cur In currulibus fellis fellæ currules dicebantur fellis cü ifignibus magiftratuŭ quos gefferant facer
tulis utqdam volant a carru : eog fubieĝas totas dotiorãg q erantadepri cõfederunt ut& ipfii occa
in mòdú currus haberent: nå cum magna ciui
tas eét & fus in multis urbis partibus reddédúű fu fuo fplédoré & ornamentauitæ preritæ retinerét
forer:quo facilius id fieri poffet fellæ fubjectas & plebé ad fortius fuftinédos cafus fuos prouocarēt
rotas habebat:ut in quácúg; partem îpelli pof uenerabilius eo afpectus: prío hoftibus fuit & no
fentAlii dicút a Curibus fbinog urbea qui-
bus & alia magiftratus ifignia acceperät roma- uítate reí & magnificentia cultus & ipfo audatic ges
ni:& fic primå corripit, Virg. curribufùe fabi- nere cõmotus.Sed gs dubitaret: qn & galli &uicto
nis, His aút fellis tåtúmō patrıcii magıftratus res íillãadmírationé mox ín rifü; & í oč Iumeliæ ge
Agel utebáť, A.Gelius tamé li.iïi.ca.xviii. Vocabuli
ias iftius ingt ratio df:quå.C ,baffusí cõmétariis,
fuis feriptam religt . Senatores.n.dicit i uetege
nus cóuerfuri eént . Nő expecđtauít igit hăc iniuriæ
maturítaté.C.attílius ueg barbã fuā pmulcéti galio
aætate:qui curulem magiltratum geffiffent cur fcipíonem ueheméti ictu capiti inflixit:eig; propter
Tu folitos honoris grania in curiam uehi:î quo
Liuius turru fella effet fupra quam confiderér:å ob eá cåm currulis appellať:ergo Gelius a curru uulteé di&á.Liuius:
haud pænitet inquit eog fniæ eé qbus:& apparitiores & hoc genus ab hetrufcis finitimis : unde fella currulis
Strabo unde toga ftexta fampra é magiftrátuú Ro.ornamenta ab hetrufcis făpta fuiffe:cú alii plures auĝores tú Stra.
Scipio Tiii, plane teftaf:dicit.n.ná memoriæ pditú eft:ut triumphalia ornamenta infigoiag; confularia & fimpliciter
ünde magiftratuum decora in Romaná urbem a Tarquiniis tráflata funt, Cú infignibus,f:prexta & fceptro. Inoc
dicat cafu fuo;in ruina urbis uel morteeog, Et ple,ad for.ná cù oiderent pricipes fuos aduerfam fortiter ferre for-
tuná ac male honefe mori ġ turpiter uinere:nec ipfi malis uincerent. Venerabilis:Dicitiquid primo fecerit gal
li, Nonitate:quia nung antea tale qcĝ uiderant, Cultusz regia vefte iduti erátsaudaciæ ĝ inemes dú hoftes
urbem fuam diriperét í fellis cõfceptris eburneis cõfèderant. Quin & gal.u, Auget ré ipfam cü dicit mĉores:
nå cå ab ipfa natura fit gallis nftituta atg ingenita fopbia gnto infolénores eé debent poft uidtoriá ,C.
Livius dicit fuiffe.M.papiriú curforem:barbå fuá uíg in peđtus demiffam ficut moserat, Scipioné
duces belloge utunč;uenit át a græco:nű & Scipio ille príus appellatus éig přem cæcű p urbé docere foleban:ġ

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEFORTITVDINE í
| Gpatris bacolas quo foftétareťac regereť. Inflixit ipegit: Virtus: hoc éhô uirtute pditus:ét fi capiať corpus
Patientiæ decus:hoc loco nô uirtuté pati patiétia cū uirturé determinar laboriofig rerum
cü pfeuerátia ppeffio, Ducit:exiftimat. Si ggi Qui fic extinguif:qa nő morif: fd gloriá fibi em
piternå confequitur:nam ut ait Cicero qui per uirtutem perit:non omnino interit,
Cicero
Eddédus eft ni c:Liuius diffentit ab hoc:fcribit.n.com fempronio atracino;Qu Fabiá iubilianú confa Liuius
ie
lem tác fuiffe creatrú, Sempronio Volfcog puinciá forteeuenife.Cú igitur cötra hofté q fæpe uiâi fue
täta Romáis exercitő duxiffet:fortúa cõftáufima populo Ro.frætus:oía temeř ac negligérer agere capit, Itag
cú primo cõcurfü nô fubfidiis firmata acie: nọ
loréad fe occidédum ruentí corpus cupidus obtulit egté apte locato:romái ipet ferre nô poffents.
capíergo uirtus nefcit patiécia dedecusignorat: for deinde pedé referétes:cú fe ferocius hoftes ifer
tung fuccãberetríftíus offato ducít ? noua &fpecio rét undig cederené:ne qcä Sépronio confale
obiurgáte adhortáteg Sextus tempanius decu
rio egtú exclamat:ut egtesq répu, faluá eé uet
fia genera interitus excogítat:fi quif interiit quí fic
extinguitur, Ce.Gn.fempronio. lér ex egs defiliãt:quo faĉto:cõtinuo pugna oi
r a a E bus locis reftitota &:& in aciérecurfum, Tépa
ríæ títulus.Q .catulofemproníoatrocíinio có nius cú egtibus q fe í pedes excoperát í cõfer
tiffimos boftes icurrit:ĝcúq incedút ferro uiá
fule cãuolfcisapud uerugíné pag pfpere dimíicante faciút, Túc Volícus impator fignú dat ut par-
necacie noltraíã inclinata ppeleretur:equísdilapfa matis militibus locus def: ieĉtis To
feiplam centuriauít:acg hofti exercitü írrupít:ípes manos a fùis excludátgč ubi faĝú é intercla
fi egres ad fuos prūpere nô poterát:Igiť cú his
tūexcepít? quo dímoto pxímű tumulű occupauit: uehemétius hoftes iftarét:cumulú pximů oc%
effecítg; utoís uolfcog infe cõuerfus ípetus legiõís cupåt:ubi fe iorbé tutabáť:necante nođé pu
bus nřísad cõfírmadosaíosfalutare laxamétű daret gnandi finis fuit.Ibi tépanius uíg ad lucé fuos
metu ifidiage tenet:deide cú fpeculatores nun
Itag cumíã de tropheís [taruédis cogítarét prælíum ciaffet a Volfcis caftra effe deferta : letus ab tu
noćte dírímentes + uíctorefnean:uíćtí difcederentín mulo fuos í caftra ro,deduxits Apud ferugi-
certi abierunt, De Fabio Maximo. pé:nomé oppidi cuius nedum veftigia extante
Céturiavit:in centurias peditum fe coniecit
f -Trénuusílle quoq flosordis equeftrís cuius Omnis Volfo impetusiná uolfei verfi fút
míra uirtute Fabius Maximus rutiliãus magf ad tumulum oppugnandum.
egtum:bello qd'aduerfus famnítes gerebat male có Trénuus quog ille flos:Livius lib.viii. Liuins
milli prælíi crimine leuatus eft. Nāg; papyrío curfo © decados ab urbe condita; a Valerio ut
reppaulpicia repetenda inurbé proficifcére caftris multis in locisificjn hac quoq diffen-
tit hiftoria:nő.n.male cõmifum pliú:fed obla
præpofitusac uetitus ín aciem exercitum ducere niz ta occafione rei bene gerenda ita fufcepiffe pu
hílomínus manus cå hofte + fed non tam fælicíter gná cú bofteifta ré geffiffe: ut nihil í ea pugna
temere conferuít:procul ením dubio fuperabať .Cæ defuerit:quo fi abfuiffer di&tator. Strénuus:
terumoptíme indolis iuuentus detractis equorű fre
fortis&acer, Magifter equiti: Diétator fibi
magřegtú femp dicebat: unde ét diĉtator ap-
nis uehementer eos calcaribus ftimulatosin aduer⁄ pellatus é:uel e diceret a populo: hoc é creare
fosfamnítes egít:obltínataganimí præftătía:ex tor tur:uelg fibi magfm equitú diceret:perat aút
tam mãíbus uictoríam & cum ea fpem maximi ciuis egtibus magifter egtú:diĉtator uero legiõibus
& uniuerfo exercitui:& erat fammus magiftra
Retulian patriæ reftituit.
í tusin urbe romana fine prouocatione & feme
q Valísdeinderoborís illi militesquí uehemen ftris tátú, Propter avfpicia repetéda:qa male
tí ictu remo cõcíitatä fugæ punícã clallé nane capta fuerát:ná erat tabernaculú uitio captai
Egit:cōcitauit, Obftinarag aí : hoc loco in
tes lubrící pelagi quali'camporum fírmítate pedites boná pté accipitur, i.pfèueranti animi pfêntia;
ín littus retraxerunt, Miírabíleexemplum. hoceft fortitudine. Extortã:p uim oblatå,
e Tufdemtemporís &notæmilesquí cannéhi p- Valis deinde:Hoc fuit prio punico,bel
lío quo Hänibal magís uíres R omanorű cõtù q lo cuius auđor non extat quifex an-
tigs fcriptoribus:ga in negligérjá idies
magis cadétibus litteris perierit. T.Liuii deca-
des, At Leonardus Aretinus uir græcæ & Iatinæ litteratura pitiffimus ac folertiffimus homo :ex cõmentâriis
græcis quæ potuit in latinú traduxit, Cú igif romani duce. G.duellio punicã claffem í fugå cõuertiffent cir
ca Siciliá:ne
illá fugiété aliter fe adipıfci poffe uiderét:nőnulli ex romanis fe in undas imiferút & eam confècu-
ti in littus retrazerút tãgit cicero li.de
:hocfeneđute, Veheméti iâu.fipulfi, Fugæ:ad fagam. Lubricis pe- Cicero
lagi:Lubricum dicitur quod labif dum tenef:ut anguis & pifcis:ergo lubricum per quod labıf:ficot agua:& é Lubr
fubftátiue pofitum, Camporum firmitate:tåg effent in continenti terra,
e ludem generis & notæ miles:Notiffima hæc eft hiftoria & a nobis diligenter fatisnotata, Notæ.ilau ercas
dis:non infamiæ:licet quidam notæ.i,infamiæ & ignominiæ dicantieo g ignominiofa Romanis fuerit

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS
cannenfis clades:fed non de bello hic: fed demilitis fortitudine &uirtates agitar. inutiles q effent obtrunċaz
tæ. Ceruicem complexas,f.ulnis tametfi uulneribus cõfectas & ppe ablciffas manus hřet, Os:facić, Sepõe:
feiunge:fpara, Obnoxius:obltri&tus, P.n.craffus:Caufa hu:us belli hæc fait:Attalus qui philomator cogno-
mipatus eft tefte Strabone:li.xii.ubi de regibus attalis loqtur:rex afiæ regni fui populú Ro.heredem reliquæ
rat.Anıftonicus eumeni filius poft mortem attali hoc regnú íualit:miffas a ergo côtra illú,P.craffas cum exerci
tu & imperator & pontifex:që nung antea fa&tú erat:ut dux fimul exercitus & põtifex mitteref:ex quo etiam
creditū eft rem male pceffiffe.Captus itag craffus a thracibus q uenerát in auxili ariftõici:cú duceret ab his
g eŭ intercæperátuirgá d equŭ ducere folitus
erat í oculő unius eogz a qbus ducebat direxit ditg aios fregit:quomőad retínédaarma íutíles uul
adeo ut illi oculá excuteret:quo fa&o ita incé neribus manus haberet: fpoliare fe conantís Nūidæ
fus ille hunc gladio tráffixit:& ira fortiter po-
tius mori uoluit ĝ í capriuitaté uenire:&í fèr- ceruícég; cóplexus:os naribə & auribus corrofis de
uitute turpiter uiuere. Sed poftea contra arifto formereddidit:ig plene ultíóis morfibus expírauit
nicum miffus.C.ppéna illú vicit coæpit &í uí Sepone iniquü pugnæ euétü quåãto ínterfectore for
culis habuit:imperiűcg afiæ recupauit, Vgltus
afiatici belli reĝas côfecit:mixti nephas vene tior ínterfeđtus:pænus ením ín uictoria obnoxíus
no fontibus ad deditionë quarúdam urbium, morienti folatio fuít:romanusin ipo fine uitæ uidex
Quz res ut maturam ita ifamé reddidit ui&to fuí extitit. De.P.cralfo.
nã:gppe c cõtra phas deú moreíg maiorum m Ilítíshuíus íinaduerfocafu tã egregius tãġ uiv
medicaminibus impurisin id tps facrofan&ta
Tomana armauiolafler, Intereleå &fmyrná: rílisanímusğ relaturus fum ímperatorif.P-n.
Oppida funt maioris aliæ.Smyrnam tefte He craffus cum aríftonicobellum in afia gerensża traci
todoto inuita homeri conit'uxitThæfeus the
filus:& eá ab uxoris fuæ quæ finyrna dicebat bus quorum ís magnumnumerum ín præfidio habe
monumento denominamt:quam a Lydis euer batíter eleam & fmyrnam exceptus:ne ín deditioné
fam. Ab antigono fufcitatá fufe dicit Strabo, cíus puenírerdedecus accerfita róne mortiseffugit.
lixsig & a Valerio in hac hiftoria diffentir: Vírgamením quaad regendumufus fuerarequumz
nô.n.P.crafTú captú;fedin plio fortiter pugnå
do occubuiffe dicit nå polt defcriptioné fmyr ínunius barbari oculum direxit quí doloris accéfus
næiquam fatis ambitiofe defcribit & eá oium latus craffi fica cõfodit:dumg; fe ulcifcitur romanű
imperatorémaíeftatis amíffæ turpitudine liberauit:
iúgit.hocí loco Dolobella Treboniú oblidio oftendit fortung craflus ĝ indignumuírumtam gra
ne cæpit:unú ex his q diuŭ cæfaré dolo occi- uí cótumelía afficere uoluiffet:quoníam quidem ín
derút:& multas ptes urbis diruit. Poft Smyr- ieđtosab ea libertati fuæ miferabiles laqueos prudé
nå fant Leucæ oppidú:qð ariftonicus poft at ter peritos ac fortiter rupit:donatumg; íam fe arifta
tali philomatoris obitú ad defeđtioné pdoxit: nico dignitati fuæ reddidit.
q purås f efe egregia [tirpé più fibi uédicare
Cogitauit:ĝre ab eo excidit Circa cumanú agge De Scipione.
ad ephefios nauali, plio fupatus, Aftendés uero e Odem mentís propofito ufuseft Scipio nams
in mediterraneā hofum inopů ac feruoge ad li g infæliciter Gn. Popei generis fuí defenfis in
bertaté uocatog:iquos heliopolitanos appella
bat:tumultuará maná cõgregauit: primum
thyatria aggreffus eft:deide capta apolinide alia caftella capiebat.Sed diu non reftititiná cõtinuo ciuitates exet-
citum mif „Nicomedesquog bithynius& Capadocum reges auxilió tulere:poftea qng legatia romanis
mifi:deide exercitus & cõful.P,crafus:deide,M.p Péna:g capto ariftonico & Romå miffo bellú abfoluit. Ari
ftonicus ipfe icarcere mortuus é:Perpenna morbo abfúptus. Craus cú qdá eú é apud leucas adorirefí
cubuit poftea målius agltus fül cú decé legatis miffus puinciá in eá gubernationis formam compofait quz
adhuc durat, Diffentit ét a plutarcho de.M.perpéna:qu dicitāa põpeio fuiffe fapatum& occifam, Smyrnam:
melas huius urbis mænia melas amnis pterfluit:de elea nullá prorfus métioné facit Strabo, Exceptus:p infidias ca-
amnis ptus, Accerfita rône excogitata & quæfira arte quadam. Sica:genus teli admodú breuis & acuti:quo latrões
& uiage obfefores utunturande& licarii dicútur, Prudenter:qa fciuit rôné mortisinuenire, Fortiter,Quia
forti animo furrad moriendum, Donatú Quantum quidam ad uoluntatem hofti,
idem mentis propofito ufos fcipio:poft delatas Ġn.pompeii magni partes in campis philippicis: fcipio
e cum fexto pompeio magni pompei filio:& Catõe alif compluribus fe in aphricam ad regem lubam
contulerút:& ibi ingenti exercitu cõparato bellú aduerfus cæfaré rurfus geffere:in quo bello cum pom
peiani fufis fagatıf cæfarianis caftra arripuiff tefte plutarcho.
ent Eo die actam faiffet de re cæ faris: nifi cer
čt alimus pollio auxihum conferentes fugam inhibuiffent. Quare beneficio quodam fortuna adıutus:tandem
ı Tum ex aphrica fcipio cae in Hilpaniam f tranfferre parabat:cum milites cæfariani claf-
fünt :& interrogantibus ubi nam clafis imperatoris effet refpondit ; ipfe fcipio be-
Seneca cum iam peđori gladium infiixiffet:ne in poteftatem hoftium ueniret : Seneca de
cillum xav, Solicitum te efe fcribis, Si oftendero non tantum fortes uiros ; hoc

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FORTITVDINE t
momentum efflandæ animæ contempfilfe:fed quofdam ab alia ignauos i hac te zquaffe animum forciMimo
tum:ficat illum Gn:pompei focerum Scipioné g côtrario in aphricá uento relatus.cum teneri nauem ftam ui-
differ ab hoftbus:ferro fe tráfuerberauit:& quærentibus ubi impator eét:iparor inquit bene fe habet:uox hæc
illum parem maioribus fecit:& fatalem Sapionis in aphrica gloriam non elt interrapi pafa:multum fuit Cars
thaginem uincere:fed amplius mortem, Infoæliciter:Dicit Cæfar:cum audiffet aduerlanios fuos uetuftoguodá
confidere uaticinio g femper in aphrica uincere fatale Scipionum generi foret:haud facile diâ&u eft fiue ut hor
ftiú ipaioré Scipioné p iocú floci péderet:fiueur ferio fibi id uédicaret augariúiquédá ex carnellioră familia ho
minem fane abieđtú & deipeciflimum Scipio
aphríica partibus:claffe Hifpaniam petens: qu aní né:cognométo falutioné íter præhandú pui
maduertiffet naué qua uchebatur abhoftibus captã deat exercitus ducé ppofius cum hofte
interdum congredi cogeref:&
radl præcordia fua tranfuerberauít:ac deinde pro ex nomine Scipionis frueretur, ĝl cadé fortúa
ratus í pupí quærentibus cæfaríanís militibus:ubí Vi quog clariffimi exceffus Cato + dé
nam effet ímpatorfR efpondit imperator fe bene ha t Catone uticenfiloquitur:qui iam pfi
bettantumg eloqui ualuit quantum ac teftandã aní gatis reipublice päbus ; &ın pharfalia
duce pompeio;& in aphrica fexto pompei filio
mí magnitudinem æternæ laudi fatis erat. ubi nullam fibi libertatis ponúdæ Ipé lopefie
De catone bono. uiditimaluit dignitati fuæğ uitæ côfülere: pla
t Ví quog clariffimi exceffus Cato V tica monu tonis.n.qué in manibus habebat de imortali
mentum eft: ín quaex fortiffimis uulneribus tate animæ librú plegés: cubiculú
dio icuboit:excitati ferui accurr:
t 1ís plus glorie ġ fanguinis manauít.Sí quidem cõ⁄ ueniütdomint'accufnt:g fibi mor:é conci-
i tantilimein gladium íncumbendo:magnum
homí feerethortati deide uulnus religá& falubria
IA’. o
nibus documentum dedifti:quãto potior effe debeat ftatim adhıbér medicaméta;ille uero pæœnitem
uå fimulás cú fè regefere uelle dixifeuremo-
probis dignitas fine uíta:f uíta fine dignitate. nis arbitris uulnus refoluit: & digitis : ga cœli
De Portia Catonis filia & Bruti uxore. poteftas cét erepta:dilacerauir:donec fpirıtum
ç Víus filia minime muliebris animi quæ quum emifit;de hoc cæfar diĉâltitare iolitus erat: inut
diffe gloriæ fuæ:g fub ews cfe noluife: ipio
brutí uírí fuí confilium quodde ínterficiendo nãiis erat catoig mif liber:& cú digatate mue
cælare cæpat:ea nocte:quåã dies tcterrímí facti fecu re potuifferiquem uticenfes honore fepolrura
tus eft cognouiffet:egreffo cubiculum Bruto cultely decorarút.Šeneca de catone e: dé epiftola, Tu Seneca
mihi cú ad cõténédá mortë ućçů fuerit:catoné
lumtonforium quafiunguíum refecandorum caufa narrabisigd ni ego narrarem:ultima illa nođe
popofcít: eog; uelut elapfo fe uulnerauit:clamoř de platonis librum legentem:pofito ad caput gla
índe ancillarum ín cubiculum reuocatus Brutus ob dio:duo hæc ın rebus extremis inRruméta p-
fpexerat;alterů ur uellet morisalteg ut poflet-
íurgare eam cæpít q tonforís præripuiffer officium Cöpofitis ergo rebus utcúg componi frađtæ
cuí fecreto Portia:non elt hoc inquit temerarium faatg ultime poterát:id agendă exıftimauit : ne i
ctum meum:fed ín tali ftatu noftroamorís meí erga cui catoné aut occidere liceret;aut feruaire con
te certíffimum ídicíum:experíri enim uolui fi tibi p tigerer;& ftriâo gladio qué ulg ad iliù dié ab
pofitum ex fententia parum ceffiffet: § æquo animo oïtunacædeoíbuspurùconatibus
fervauerat;nihil inquir egt for
meis obftandoinon pro
me ferro elfem ínterremptara, mea adhuc:fèd p patriæ libertate pugnauinec
agebát táta ptinacia ut liber:fedut íter liberos
uiuereimúc quoniá deploratæ fant res gencris
humani.Cato deducáť in totum.lmpfit deinde mortifegz corpori uulnusiquo deide obligato a medicis cú mi
nus fanguinis hfet:minus viriù aí;idem iam non tantum e nudas in uulnus;manus egit:& generofùum il-
1ú cõtéptoré;ois potétiæ [piritú nô emifit:fed eiecit, Auguftinus de ciuitate dei 1:bro primo damnat hunc cata; Augu,
Vtica ciuitas eft.xxx.milibus paffuŭú a carthagine diftãs:ubi cato fibi morté intuli unde di&tus elt Vuceniis. de Qui
Vius filia minime muliebris animiz Portia huius quem fupra diximus catonis filia : & Bruto qui cæ rate dei
z fareminterfecit matrimonio copulata.Cognito mariti confilio quod de interficiédo cæfare cæperat: Vrica
priori die § maritus tantum facinus aggrederetur accoæpta nouacula:fibi manum fauciauit, Reuoca urbs
tus deinde Brutus illam acriter obiurgauit: q tonforis officium in cedendis ungnibus : fic enim illa Caro
* fimulagerat præripuiffer ftum illa, remotis arbitris : non hoc inquit temere feciiuolui namg tentare poliem quare
ne forti animo mihi mortem inferre:fi res tibi parum propere fuccefifiet :hæc poftea audita wiri morte cum urcen-
illi fapereffe nullo modo conftituiffet, Carbones ardentes coniecit in os ac deuorauir:nulla alia mortis uia re- fis
perta;quoniam genus omne thælorum inde effet amotum :& ita nouo genere mortis fumpta et,Hæc Por Noua,
ta : ur habetur
pn uita catonis primo bibuli uxor fuit
:ex quo duos fulcepit filios. Cultellum tonforium; cula
Nouaculam dicit a nouandis hominibus ditam. Cicero libro officiorum fecund». Dionyhtus cultello metu Cicerc
ens tõforios carbone cadente capillos adurebat, Temerarium: Inconlideratum & fine ratione faum. Præ lurg:
Tipuiflet; Præoccupaffet, Obiurgare:Proprie dixitnam iurgium eft mter amicos& conjunđos,. Tali ftaru

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS ;
noftro amoris meierga teiquæ biri fui Conditonem fibi cõmunem effe volebat, Ex fententiaiexuoto,
Jufius Oelicior progenie tua cato:Hic ut Iuftinus tradit
lib. xxxii. fuit Cato céforini filius & oratoris maximi
f qui cú forte fub paolo æmilio bello macedonico ftipendia faceret:die quo certamen attrox cOmiffum
fuerat inter cõfertiimos hoftes dü fotuiter pugnaret:equo delaplus pedeftre pliŭ aggredić:nam cadé-
tem manipulus hoftiú cum horrido clamore uelut iacentem obtrúcaturus cirúfteterat . At ille citius corpore,
colle&o magnas ftrages edidit:eum ad un op
primendú undi holtes cõuolaré; dum pcese De Catone.
quendå petit:gladius e manu elapfus in mediá Oelicior pgeníe fua fuperior Catoa quo por
Cohorté hofti decidit + ad qué recuperandum
Umbone fè ptegés infpeĝante utroq exercitu: tíæfamiliæ principia manarūt:ğ cãab hofte í
inter mucrones fe hoftiú imerfit :recolleãog acie ueheméti periculo peteref : uagia gladiuseius
gladio multis vulneribus excæptis ad focios elapfusdecídít:quem fubíectum prælíätium globo
cú clamore oium reuertitur. Huius audaciá cæ
teri imitati uictoriá peperere:nam hoftes pofte atg undig hoftilibus pedibus círcüdatum: poftquã
Cice, To die fapplices ad pacé petendå uenerát,Cice, abefle fibisnímaduertit:adeo cõftanti animoí fuam
Ji.de feneĉtute:ubi catonem de f loquenté ın poteftaremredegit:ur illum non periculo oppreflus
ducit.Redeo igt ad me ġrtú gero nú & oo Tapere:fed metu uacuusfumere uideret: quo fpecta
gelimúi:uellem egdem idé poffe gloriari qå cy
Tus:fed tamé queo dicere nô me qdé his eé ur- culoattonítihoftes:poftera die ad eum fupplices pa
Tibus qbus miles bello punico:aut &ftor eodé cem petentesuenerūt, De.P.Scipíone Nalica,
bello:aur côfal in.hifpania faerim:aut ĝdrien- t Ogæ quog fortitudo militaribus opibus infe
nio poft cú tribunus militaris depügnaui apă renda cft:quia eãdem laudem foro atg; caftris
Thermophilas.M. Attilio gabilone confule,
Principiaiquia princeps fait portiæ famıliæ, ædita meretur.Q uü Tiberius hracchus ín tribuna
1n acie: per& regis& Pauli emilii, Globo: tu profufís largitionibus fauore populi occupato ré
multitudine., Rapere:Per uim ab alio capere: publicam opprefam teneret:palamg; dictítareı ⁄
Sumere: fponte füfcipere, Z
Vm tit.grac,Hæc foperius hiftoria no- terempto fenatu omnia per plebem agi debere: dé
c tata eft in ca.de fomniis:referč aŭt ple fidei publicæ conuocati patres confcripti a confule
nifimeab Apiano bellorum ciuilium Mutio fcæuola:quid nam intali tempeftate faciune
feriptore diligentiffimo.Non eft igit hoc loco dum effetdeliberabant:cunétifg cenfentibus: ut có
Teperéda:qđ uero ad ré prinet: illud fatiserit
dixie Scipioné naficå vige fornffimű cú uide fularmís rempublicam tueretur. Scæuola negauit
Tet républicá perditú iri tergiuerfante confule fe quicquã uí efle acturum., Tunc fcipio nalica: quo
Murio fcæuola atg ét negåte ré armisaut ui- niam inquit conful dum íurís ordiné fequitur id agit
geftuge:cæteris quoq torpefcétibus: inaolutá
fimftra manu fublatag dextera magna uocep ut cum omnibus legibus Romanum imperium cor
clamaffe:quicung républicam vult eé faluam ruat:egomet priuatus uolätati ucltræ me offero du
me gf:& fediniofiffimú uig. T.gracchum că cem:ac deinde leuam manum parte togæ circūdedit
fcelerata fa&tıðe pænas dare coegifle:nå ferme
a triginta fenatoribuscæfusé. Profulisimo fublarag; dextera proclamauit. Q uí rempublicam
deratis ímenfis, Fidei publicæ:fic illi templo faluam effe uolunt mefequantur:eag; uoce cunctas
nomenerat, Ordiné iuris : quia uolebat lege tione bonorum ciuium difculla;Gracchum cum fce
agi contra feditiolos, Fađtione:cõfpiratiõe f lerata factiðe quas mercbaf pænas folucre coegit,
quaciú;ná fatio maloge cõlpiratio dicitur.
Tem cù tribu,ple. Saturninus: Hæc hi De.G.Mario fene.
i ftoria dicetur in capi.de conftantia exé Tem quűtribu.pl.faturninus & prætor Glau
plo.Metellus autem numidicus. Item í cía & equítíus defignatusstribu.ple.maximos
capitulo de ueritate exéplo.ldeog &.M. flac
ci.Quod ueroad feavri fortitudinem pertinet in ciuitate noftra feditionum motus excitalfet : nec
non dubitavit cú effet ætate confeđãus & uide quifġ fe populo concitato opponeret: primum.M.
ret Saturninum grauiffimas in populo feditio amilius fcaurus.C.mariü cofularü fextü geréréhor
nes excıtare:perfuaio prius Mario confole qui tatus:é ut líbertaté legefg defenderet:protinulg ar
aduerfe fati6is eé cõfaeuerat ad fenatus ptes mafibi afferri íuflit:qbusallatis:ultía feneãute c67 *
tuendas & arma induere & natuma aduerfus
Saturninú côcitare:donec illum oppreflit.Fuit feã&ü & pæne dilapfum corpusinduít:fpiculog inv
Salufti autem æmılius fcaurus tefte Saluftio uir'nobi níxus ante fores curíæ conftitit:ac paruulis extremi
us lis:ipiger:fa&tiofüszauidus:
potentiæ: honoris: fpiritus relígís:ne refpublica expírarereffecitipræz
diuingrű:cæterum callide uitia faa occultás.
Equitius:qui fe Tiberi gracchi filium facie ftantia enímanimí fuí fenatum & equeftrem ordiné
bat. Confe&tum:debilitate & fenio confum- aduindictam exígendam impulit.
ptum, Præfenta animi:ideft fortitudine,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FORTITVD
Ed ut armos & togæ : De fortitudine Cæfaris diĉtuINE
rus:proemio quodam vtitur in quo planeJiiaffenta-
f toricum dicat eius uirtutem diuin am potius fuiffe ĝ homanam.Hæc åt hiftoria in ipfius Cæfaris cõmé
tariis haberur, Sydegeigp i fpdus tráflará Romani elfe credebant: pprerca y eum At eultas fani a
Ji lludos facereta a medio odie fteuiftla
eftiguáeftiguä Cæfaris
Cæfariseé eé credideresunde
credidere
Atram quo fégeres. Neruiorianif imperu:Nerui Vir. Ecee lionel pcefliie Cæfir"s Celneatar
fant galliæ tálpinæ & germania Ri populisaui nias Miaa
afun Virgili
fes dicuntur:&e tefte Plutarcho denlifimas incolant {luasg in profu
s ndiffimo nemorE e filiis & fuppelleĝili dunen netu
locaĉĝis cum fexaginta milibus hominum contra Cæfarem beli lo
gallico:tå cruéta:fcæua;:& obftinata pugna col plutare
micarútiut a fexaginta milibus ad quingétosedì
De diuo iulio cæfare. numeg puenerint, &ex přiciis q quadr
f Edutarmorű &togæfuperíus íta nunc etâ fy numero eråt tres fùperfuere ícolumes ingét animis
i
derum clarum decus diuum íulium certiflimã adeo obftma tis & pleuerãtibus pugná
ueræ uirtutis effigiem repræfentemus:cum ínnume runt: utexercitú pene in fugå coegerint:náfuftiuuere
fo infugã eqtatu: feptimå& duodecim legio-
rabili multitudine & feroci ímpetu neruíorum incli nes: circúuenere:& umuerfos céturiones truci
naturí acíem fuã uideret: tímídius pugnåtí militi fcu darát, Cæfar ubiuidit territos fuos cedere &
tum detraxit eofg; tectus accerríme præliari cæpít: acié iclinari; fcarú militi cuidá
uí@ pugnáti detraxit.eog teđusfegniu s timidi
in conferti
quo facto fortitudinem per totum exercitum diffus fimos hoftes fe contulit : ibiq fortiter pognå
abéremg; belli fortunam diuínianimí ardore re exercitú pene labenté reftituitingentig uđo
s
ria potitu s é.Ex hac táta nerui
ftítuít: Deeodem.
í — Demalio prælio legíõis martiæaquiliferumi uerbifibi musz ex cadaueribus feceráost natum
ptinacia qut
eft p-
um. Roma norum perfeuerantia neruioge
cüdæ fugæ gratia iam conuerfum faucibus c6 tandem uicit peruicaciam,
prehenfum ín contrariam partem detraxit:dexteram i Demalio prælio:Hoc fuit bello quod
gad hofté tendens:quorfur tu ingquítabístillic fant Bni Põpeiinaphrica geffit contra Scipionem ma
focege de quo fatis fopra diâum é
cü qbus dimicamus:& manibus quídéunum milité: Legiõis martiæ:Sicıl li legiõi nomen ipofue
adhortationc uero ramacrí omnium legíonumtrepí rat, Aglifegeifignifegináagla utdixius í úe-z
dationem correxit:uíncíq paratas uincere docuit. xillis depiĉta romanogz ifigne fuit, Faucibus
ná una manu urrág oris parté côpræhendits
Aetegeut humane virtutis atá: More
De Valerio flaccotríbuno & padanío centurione. c fao Valerius diffentit a liuio in bachi
c Acterumut humanæ uirtutis atum exequaz ftoria:nam Liuius decade:fecundi puni
mur:quum Hannibal capuam ín qua Romas ciciuita belli dicit poft Cãnenfem cladé cum multæ
tes a romanis defeciffentin primis Ca-
nusexercítus crat obfidefr:Tubius aceus pelignæ co pua non paruŭ romái impji viculű & columé
hortis præfectus uexíllumtrans punícum uallum deftiuit:ad quá recuperádá cú fuas oćs roma-
proiecit: feipfum fuofg commílitõesfieo hoftes po ni uires intédifent;nec minori aio defendere.
títí effent execratus:&tad íd petendum fubfequente tura pænis:lõgoa bello& obfidiõe oppfla fa
mem féntiebat pp depopulatos-agros prohibi
cohorte príus ipet fecít:qdut Valerius flaccus trí tág fementem.Háno dux carthaginéfis -ab hå
bunustertiæ legíőis afpexít:conuerfus ad fuos fpes nibale miffus qui operam daret:ut fruméti co
ĉtatoresíqt:ut uideo alienx uirtutis huc uenimus? pia fieret campanis:haud pcul a Beneuétoca
fed abfitiftd dedecus a fäguíe nřo:utromanía gloria ftra pofuerat:qué cú furius cõfüi romanus cui
„pucia illa euenerat:p exploratores accoepiffet
cedere'latinis uelit. Ego certe:aut fpeciofam optauí frumétatum cú parte exercitus effe pfeđlú: ca
morté aut fælicé audaciæ exíitū uel folus Pcurref pa ftra hoftiú cùm expeditis militibus paulo ante
lucë adorif:tátumgs pavoris imiecit: ut fi ipla
tuiffent:fedeos altitudo lox ci&
no caftra pofita fuiffent:primo impetu capi po
bátur Poæni:fed detrudebant quoemonumenta defenderunt:primå luce atrox prælium fuii jec uallo modo tuta
p arduantientes
incepto defiftere conftituerar:q fine militú fuorum hoftes;ui
pernicie
cit tamé pertinax uirtusiná roms Imperator ab
.ma
canere iufferat:cum clamor militum afpernanti tam fe gne perignadefiecit
id obtineri non poffe nideret:iáãg receptui
eis cõfilia, Proxima poræ
rar cohors peligna:cuius præfeđtus Vibius aceusinexillum trans uall hofti traiecit:execratus hoftium
tem fi ejus uexilli hoftes potiti effent princeps ipfe per uallú foffamqs in caftra hoftiú irrupit ide feg cohor
Hunc deinde fecutus eft Valerius flaccus tertiæ I egiõis tribunus:corus imitationeaccentus,T,cú pedanius
tota cohorte,
turio:úexillum e figniferi manibus ereptum intra uallum conie cit dicés & MÄ:& hic Centurio iam intra Cen-
ftra hoftium erit:quicúq me falum & vexillum effe uoluerit fubfequetur:Necretrafaranteius mampulareCa-s
tam gloriofam certamen. Caftra uirtute horum capta & direpta funt magnags cedes faĉtainam fiipra fex milia
hoftium cefa;fupra feptem milia capta cum alia ingenti præda, Humanæ wztutis aĝuı
tudinem diuinam finffe dixerat, Pelignæ cohortis:Peligoum humanum latieft Cæfaris forti
Qa qui focii Romanorum: kin corum uenerantauxilium, Latinis. QuiaJatina erat;utnum a quo gna cohors. di
dixi peligna cohors.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS:
Vorum uirtutiJlloram qui Hånibaliş ratusfum.hísaudíitis Padanius centurio conuulfum
q uelurtradit Liuius Annonis caftra in figaum dextera retinens iam hocinquit intra hoftile
uaferant & cæperant,Achilles:Ad fimi
Jitudinem Achillis illius qui apud Tro:ãa Pa- uallum mecum erit:proindefequãtur
quí íd capí uo
tide cæfus fuit. Non exequar:Non narrem, lunt:& cumeoí caftra pænorum irrupit: toramg; fe
Erant autem.Parentefis eft.Pireum. Nomé cum traxit legionem. Ita rríum úirorüm fortis teme
Sagu proprium cuiufdam Celtiberi. Sagulum:Ve- rítas:Hanníbalem paulo ante fpe fua capuæ potio
Jus ftis militaris uariis coloribus contexta, Virgi-
Virgili, lius: Virgatis lucent fagulis. Vtroque.Roma rem:ne caftrorum quidem fuorum potientem eé paf
no & celtiberio, faet, '
n EcAttilium guidem:Conflato iam ci- De.Q -Cotio.
uili bello : cæfar cum Mafliliá ueniet
obie&æ funt ei portæ : nam maflilienfes erga q Voguírtutinihilcedit.Q ,Cotíusqui ppter
Tempublicam in fide & officio fuerunt: Cæfa> fortitudinem Achilles cognominatus é, Nam
Temuero contra rempublicam arma fampfit utreliqua eíus opera nonexequar:abundetamé duo
fe credebátiquare iratus cæxfar claffem eo dire bus factís:quæ relaturus fum quátusbellator fuerit
xit ubi commìilfa naualı pugna Attilius deciæ
Jegionis miles cum Maflilienfium nauem ap- cognofcetur.Q „Merello confule legatusin Hilpas
præhendifer dextera ea truncatus a nautis 1e miam profectus:celtibericum fub eo bellum gerens:
ua puppim appræhendit: nec prias deftitit: § poftquam cognouita quodam gentis huius iuuenë
nauem illam profundo fubmerfit,Sueronius í
Sueto; uita cæfaris Attili nauali ad Maffiliam proe- feaddimícandum prouocariÇeratauté illi forte prãż
ljo inieâa in puppem hoftium dextera & ab- dendi caufa pofita menfa Jrelicta ea żarma fuaextra
fiffa memorabile illå apud græcos cynægiri: uallum deferrísequumg duci clam iullit nea Metel
exemplum imitatus tranfiluit i nauem umbo lo impediretur. Erillum
neobuiosagens. Parumiufta noticia : Quia celtiberum ínfolentifime
non adhibita fuiteloquentia: quæ illi præcla- obequítãtem confectatus ińteremít:detractafo; cor
ro facinori conueniret;at uero græci in laudå pori eius exuuias ouans lætica ín caftra retulit.
do cynxgiro omnem dicendi copiam & orna Decodem.Q .Cotio.
tumadhibuere,
T cyòegirum:Hocgeftum eft bello p- í Dem piírefum nobilitate ac'uirtute omnes cel»
a ficoquod athenienlesaduerfas Dariú tiberos præltantemguumab coin cerramëpu
perfarum regem fecerunt:de quo lufti gnæ prouocatus elet fuccübere coegit:nec erubuit
Iuftius muslibro fecundo.Cynægiri quoram militis
inquit athenienfis gloria magnis fcriptor lau flagrantifimi pectoris iuuenis gladiū eí fuum & fav
dibus celebrata eft:qui poft prælitin numeras gulum utroque exercitu fpećtante tradere. Ile uero
cædes cum fugientes hoftes:ad nauesegiffent: ctiam petiit ut holpítiiiure inter feiäctí effent qu
onuftam nauem dextera manu tenuit:nec pri-
us dimifit:ğ§ manum amitteret:tum quogam dointer romanos & celtiberos pax foret reftituta:
purata dextera manu tunc nauem finiftra c5- De Attilio.
præhendit:quam & ipfam cú amififfet ad'po- n Ec Attílium quidem præterire poffumus: quí
ftremum morfu naué detinuit:tantã in eo uit- quű decime legionis miles pro.G. cæfarís par
tutem fuiffe dicunt:ut non tot cædibus fatiga tibus marítíma
tus non ambabus manibus amiffis uiĉtus ad pugna prælíaretur:abfciffa dextera
poftremum truncus & ueluti rabida fera den- quam maflilienfium
naui iniecerar:leùa puppim ap
tibus dimicauerrt, præhendít:nec ante dimicare deftititg captampfun
Lafficam AttiliiiHoc bello ciuili get do mergeret quod fată parum íufta noticia patet.
c eftqaod inter cæfarem fuit atg pom-
peium iuxta Durachiam : nam cum DeCynegíro.
Cæñt ad expugnandas arces Dura-- a T Cynegírumathenícnfem fimili pertínatia í
chii ubi commeatum omnem & belli appara- confećtandís hoftibus ufum uerbofa'cantu lau
tum: Pompeius repofuerat:Exercitum duxit
fet:Pompeius breviori itinere per mare naui- dum fuarum Græcia omnium fæculorum memoris
gauit: quo cæfarem fi fieri poffet celeritate litterarum præconío inculcat,
præueniret: Quod ubi uidit ex uoto fibi non De.M.Scæua.
cefiffe: nam Cæfr pauloante illius aduentú Lafficam Atrilií gloríã terreftri laude.M.Scæ
fedes occupaverat : Locum qui dicitur petra.
Haud procul a mænibus Durachii pofitum ua eiufdem impatoríis centurio fubfecutuseft?
cæpit : tbig caftra locauit:erat autem locus il quű.n.pro caktello cui præpofitus erat dimicarer:
Jé fic navigationi oportunus :ut ex tota afia &
regionibus quas pompeius teneret commea- G.quog Pompeii præfectus; fullu cius fummo ftuz
tus:co facile cõportari poflent: hunc igić locú dío: X magno militum numero ad íd capiendum

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FORTITVDINE Tiit
caæfar münitionfbus undig claudere cæpit:ut obfidione Pompeius & fame præmėrétar: quod parüm fibi próz
fuit:ná cú locus lle ut dixi ad cõmeatú ex multis partibus recipiédū effet accõmodatus : maiori ferma inopia
obfidentes ġğ obfèfli laborabant, Pompeius tamen tantam indignitatem ferre non potuit:ut qui numero mihtå
fuperior
effet:obfideri pateretur:inde ergo erumpere ftatuit cú exercitu quod cum feciffet ea parte qua erat ca
felum : ın muris quod a fceva fortiffimo uiro cum præfidio tenebatur: ftatuit id erpugnate cafteilom:quod
tanta pertinacia & fortitudine:cum aliorum militum tum imprimis Scæuæ Centurionis defenfam fuiffe cor
ftarzut in caftello nemo fuerit omnino militum quı non uulneraretur:quatuorg ex una cohorte Centuriones
oculos amilerát : & cum laboris foj pericoligs
mítteretur ż oésquí propíusaccelerant:ínteremít: teftimonium afferre uellent ; milia Ggittarum
ac fine ullo regrelfu pedes pugnans fuper ingentem circiter triginta in caftellum conieđâa cæfari ré
núciauerunt:fcutog ad eum relato Scxue CË
{tragem quam ipfe fecerat corruit:cuius corpus cas turionis inuenta fünt í eo foramina ducéta tri
pítezhumero fæmere faucio:oculo eruto cétü & uir ginta:quem cæfar ut erat de fè meritos & de re
giti ictibus pfofü apparuít:tales í caftris diui lulíí publica donauit milibus ducentis æris £ atque
dıfcíplía mitites aluit:quogalter dexterazalter ocu7 ãb octavis ordinibus ad primipilum fè tradu
cere pronunċiavit : eius enim opera caftelluni
loamiflohoftibusihæit. Ille pofthãciacturamui conferuatum effe ex magna patte cöĉabat: có-
&or hic nec hac quidéiactura uictus. De Scæua. hortem poftea duplici ftipendio frumentog &
e — Vmuerofceuolãiexuperabilă fpíritūí utrag; fpeciariis mlitaribulg donis ampliffime dona
uit, De hoc Scæua Suetonius in uita cæfaris. Suet
parte rerum naturæ:qua admíratõe profeguar Scæua inquit excuffo oculo tranffixus fæmô- nius
nefcio:quoníam excellente uirtute dubium reliquie te& humero, Centum & uiginti i&tibus fcu-
fti inter undas ne pugnam fortiorem ediderís :anin to perforato cuftodiam portæ commiffi ca-
terra uocem emiferisibello nãg gallico quo.C. cæ7 felli retinuit, Lucanus de hoc multa hbro fex
to. Jlle poft hanc; Attilius fcilicet, Hic fci-
far nő cőtétus opa fua lírcoribus oceaní claudere brí licet Scæua.
tãnicæ ifule fceleltas iniecit manus că quatuor cõmí Vm uero fcævolam inexuperabilé: C
lítióíbus rare trãfueđtus ín fcopulű uícinů ífulæ quã c — Cælar non fatis haberet prælcripliffe
hoftíū ingentes copiæ obtinebåt:poftğ maris æftus niam quæ omen occidentalem partem in britani-
alter orbis traditur a poetis rraiice-
regreflu fuo fpacium quo fcopulus &ımfula díuidez Te uoluit & cum forte expeđaret:Vt etus de
bať in uadum tranĝitu facile redegit:íingenti multis curreret& uadum relinqueretur ur fai tranfit-
tudine barbarorum affluente cæteríis rate ad litus re repolum
poffentcum quatuor ipfe militibus in fco~
naue traiecit, Britanni eos aggrediútur
grellisfolus ímobilem ftatíonís gradū retinens:unv {olus hic fcæuola quinque telis:guæ fatis eént
dig irruentibus telis:&ab omni parte acri ftudio ad quinque militibus tota die pugnam foftinuit:
te inuadendű nítãtibus:quíng; militum diurno præ Laudat ergo Scæuolam g fortiter in naui fe-
cerit & ueniam petierit a Cæfare : q non for
lío fuffećtura píla:una dextera hoftium corporibus titer pugnaffèt ficut forte uoluiffet imperator
adegífti:ad ultimum diftrićto gladío audacıfimum cum tamen fapra humanas uires pugnauerit.
qué modo umbonís ímpulfu modo mucronis itu lwutrag parte rerum naturæ : Scilicet in ma
depellens:hínc romanísillic brítannicís oculis incrí ri & in terra ; quæ duo præcipue lunt elemen-
ta in quibus rerum natura confiftit : nam uo
dibilí dum cernerís fpeđtaculo fuífti:poftquam dein cem qua ufùs eftad cæfàrem in terra uirtuti
de íra ac pudor cūcta cõarí felfos coegit: tragola fe comparat quaufuseft in mari, Claudere bri
mur traiectus faxig põdere ora contufus: galea íam tannicæ infulæ;Finire : Virgilius : Ante diem
claufos componer uelper olimpo. Regreffa
iétíbus difculfa:& fcuto crebris foraminibus abfūs fooiquiamare fluirac refluit ad luna curom
pto:profundo te credíidíftí; ac duabus lorícis honu hic autem locus anguftiis adeo clauditur mon
ftis ínter undas quas hoftíli cruore ínfeceras: enata tibus ur de fuperiori loco telum in littus adi
ftízuifoq; imperatore armis non amiffis:fed bene im gifeura
poffit. Quing militum diurno prælio fof-
: Tela quæ quing militibus fafficere
pélis:quű laudé mererís ueníă petiifti:magnus plio potuiffenr': fi a mane ufgad uefperum dimi-
feddifciplinæ militaríismemoria. Iraqggab optio uir caffent, Vmbonis: Vmbo proprie umbilicas Vmbo
hæc eft media pars futi, Ita ac pudor:lta &
uinceréturabuno Pudor: unus tantæ mul
titudinis impetum fùftineret, Tragula
: Genus teli grandioris quod tormento mittitur, Nonius Marcel-
Jus dicit effe haltam
a traiiciendo ditam., Veniam penfti: Et hæc fuit uox quå in terram fuperios dixit emi
fiffe.Dixit enim:O imperator ignofce mihi p mecum arma non tulerim, Nam ita ab imperatore ucniam pete
Te folebant fecundum morem militiæ: q per ignauiam arma in pugna amififler : fed hié per ignaviam non
amiferat:immo per uictutem in hoftium corpora coniecerat. Magnus prælio:Qno unus tante multitadinis
barbarorumiuim tulit & impetum, Maior diftiplinæ:quia uifo iperatore meminit petere ueniáab coig fecă

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS
arma non portaffet, Virtutis æftimatore:fciliceta Cæfire. Centurionatusiguià ex rhilite cênturio fads eft.
Qù ad præliatoge:inter fortifimos bellatores.Ł.Sicimus dentatus iare primå obtinet locum laudist
f &:gloriæ quú oium fortitudiné fuperafte uideať:ná totiens puocatus cú hodie fingulari certamie dims
cavititot hoftium fpolia ui&or ex acie reportauit:tot ciues captos e manibus hoftium redemit & a mor
te liberauit:tot uulnera excæpit:tot denig ui&orias confecutos eft:nt omnium fidé exuperare poffit: nifi a cet
tifimis & famma auĝoritate feriptoribus:tam græcis ĝ latinis eius res geftæ memoriæ proditæ forent: atg 1m
Solius primis a.M. Varrone linguæ latinæ tefte certifimo;fimiliter ab Aulo Gelio uiro grauiffimo;pari ratione a Soli
no qui de hoc fic breuiter tradit, Præualuiffe
apud Romanos. L.Sicinið dentatú;titulogz nu tutíseftímatore:tum facta:tumetiamuerba:tum cé
merus oftendit tribunus hic plebis fait : Non turíonatus honore donata funt.
multos poft exaĉos reges Spurio Tarpeio:Au
telio Aterio confùlibus idem ex prouocatiôe De lucio Sicinio dentato.
niĝor ođies:ĝdragies qnges aduerfas húit ci- £ Edquodadprelíarorum excellété fortítudíné
catrices:in tergo nullam notá: fpolia exhofte atrinetmeritro. Lucii Sícinií Détati commemo
tricies quater cœpit:i falerisihaftis:pilisiarmil-
lis coronis tricéra duodecim dona meruit: no ratio omnía'romana exépla finierit:cuíus operaho
né ipatores q opa eius uicerunt triðphantesp norefque opaultra fidem ueri excedere íudicari pof
fecutus eft:húc ob fortitudiné Achillé tradút fent nifi ea certiauctores ínter quos Marcus Varro
Au,Ge, fuiffe noiatú Aulus Gelius.L, Sicilius détatus
tribunus plebis fuit Spurio Tarbeio: Aurelio monumétis Íuísteftata efle uoluiffent : quem céries
Aterío cõlùlibus,Hic plus ĝ credi poffit & de &uigefiesín aciem defcendiffe tradunt +eo robore
beat ftrénva bellator fuit ob igéré fortitudiné animi atg corporis utentem:;ut maiorem femperuí
Achilles romanus appellatus eft:is pugnafein Gtoríæ partem traxifle uideretur:fex & triginta fpo
hoftem dicitur ducentum & uiginti proliis:ci lía ex hofte rettuliffe:quorumí numero oćto fuiffe
Catricé a tergo nulläjaduerfus qag & quadra-
gita tulife:coronis é donatus aureis ođto;obfi cü quibus fpećtante utrog; exercitu cx prouocatio>
dionali una:muralibus tribus cruicis quatuor nedimícafer:quatuordeci ciuesex media morteraz
deci:torgbus tribus & odtoginta:armillis plus
centum & fexaginta haftıs:duo de uiginti fale- ptos feruaffe:quinque & quadraginta uulnera inpe
zisilté donatus é qnges uiciesipopuli militaria ctore excepiffe:tergo cicatricibus uacuo: noué trið
habuit multi 1ga in his pcurator plerág tri phales imperatorum currus fecutum:totius ciuita#
umphauit cú impatoribus fuis triumphos no-
Diony ué hæcille. Dionyfius quog Alicarnalèns mul tis oculos in fe numerofa donorum pompa.conuerté
fius ta de hoc uiro traditiquæ longum effet recéfe tem:præferebãtur enímaureæ coronæ octo:ciuicæ
Plinius re,ldé ér facit Plide natura hiftoria lixxiica, quatuordecí murales tres:obfidionalis una:torques
v. Honorelg operum: Infignia ui&oriarú.i, clxxxiii.armillæ.clx.haftæ.xyiií pharetre.xxv.ors
præmia fibi data ex uiđoriis comparatis: Te namenta etiam legioni nedum militi fatis multa.
ftata:affirmata, Sex & triginta fpoli:Quæ ab
hoftibus eripuerat fingulari certamine fupera De.T.Iubelio campano.
tis. Traxiffe uideref: Quafi maior pars uito- Lle quoqueex pluribus corporibus ín unum
ziæ eius effent ciues qui 1n manus hoftium de magna cum admiratione calibus cruor confu»
uenerant. Tergocicatricibus uacuo:ln quo fi
gnificabatur illum non fogiffe, Nouem triú- fuseltin quo oppido cum Fuluíus Flaccus pp cam
phales:nouem triumphantes imperatores fecu
tus fuerat; q opa fùa tefte folino uicerant, Totius ciuitatis:Vt magis in, L.dentatum & in impatorem ocolos
cõiicerét, Pöpa:Ordine feguétiú m quo ét ui&toriage ifignia pferebat.Ciuicæ.xliii.erát autem ciuicæ quernæ,
Corõs Murales:Aureæ, Obfidionales:Gramineæ. Torques:Ornamenta colli ex auro torta confecta:unde etiam tor
rum ge ques diĉti funt. Armillæ:Ornaméta brachiorű:a tegendis arı i.fuperioribus brachioruw partibus,
pera Lle quog:Cäpani ut fupra diximus cú ad hånibalé defeciflent:& Romani deide ciuitaté illoge torpefcé
i te iam Hanmibalis fortuna in fuam poteftaré redigiflent:foluias faccus cõfül afperioris ingenii homo:
Principes ciuitatis qoi defeđtionis auđores extiterant:trales &theanum ducendos curauit:ut de illis fap
plicium fumeret contra collegæ foi uoluntarem:q ré tantam ad fenatum reiiciendam effe cenfebat ille ueritus
futurum:quod euenit:ur a collega faper bac re litteræ ad fenatum mitterentur:ideg fore fibi impedimentú quo
minus fùå in cãpos uolúraté expleret:præuenit ip celeritate fua:nå cú egratú profe&tus noåe eft theanú & de
campanis g illic habebantur in cuftodiis fampto fupplicio: pperat cales profici{ci: & cum jam produđãi cent
campani ut capite mulĝarentur litteræ faperuenerunt a fenatu:quibus finem exigenda penæ de campanis fta-
tuere cogebatur. Quas accoptas nec refolutas cum in græmio repofoiffet præconi imperauitut li&orem le-
ge agere 1uberer ; quod-cum feciffet ea quæ de iubelio in littera continentur diĝa fant. - Ex pluribus corpori
bus, Hoc dixit quia hic'iubelius uxorem prius& liberos:deinde femetipfum interfecit propter ingentem ai ma
gnitudinem. In unum:Non ex pluribus corporibus in unum corpos fufas eft cruor:fêd in vnú permixtus eff:
quia uxore &liberis interemptis fuper his peđtori g'adıum infigens expirans corruit: & ira multoge cadauc-
Tü cruor ın un confafus eft. T subelius, Vnus ex principibus campanis: de quibus fumendú erat foppliciun

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FORTITVDOINE Hii
Animo tuo maius:Maius & credere poffes, Qué uirum illum:
in fide ro.feruanda; nung capua defciusffet a romanis, Sigillare;Laudat ċius fortitudiné fi adeo fortis fuiffet
Notare ut per cædem fuá ac liberog & cõiu
gis falusi crudelitas ad inuidiá effet
f infignis,
Quá fenatus uti mifericordia:Per quá incolumis effe poterat,
Ge dani quantus : Cambifes cythi regis parum
a regnoexpulam iriuerituser go ne a fratre regnofilius p quierem m ionitus eftmergidem regnaturum kg
ueheret Comata imut uult luftinus
dam ut herodotus milit qui fratrem interficeret : iple verour telo Pr ifiarpfem qué- Mftius
cafu quodå fæœmore i&us diem fú obiit
Interea magus qdå noiè Mergis regnum occupauit an; treguam rex periret:ubi
Cambifes Mergim regnare itel
lexıt Prifiarpfem:interrogat cur mådatum fuŭ
panam perfidiā princeps cíuitatísante tribunal fuā non'fit execut us:credebat enim Mergidé hc
capitali fupplicio afficiendos iudicaret lítterifga fe fratrem fuum efie: illeaffirmat fe fearré illius
naruaccæptis finem pænæ corum ftatuere cogercÉ carcer
occidiffe ut re uera fecerat: rex Prifiarípem in
ultro fe eí, T „Jubelíus taurea campãu em cõici iubet: quo facto haud ita mul-
s obtulit: & ğ to poft rex moritur: Prifiarples carcere liberas
potuit clara uoce: quoníã ingtfuluí cupídítatetãta turqui pofteain locum editum afcendit ĝi
hauríendi fanguinis noftri teneris:quid cefas ín me fimulata ftulticia ridiculum quod faĉturus ef
cruentã fecurim diftríngererutgloriari poflis aliĝn fet:& congregato populo : conuen
omnes mirantes quidnam faĉturuserant enim
do uig ĝípfees tuo a fefus effet:& cõ
E deide eft fe Mergim regis fratrem illius iuffu
dicente libenter íd fe elfe facturum:mifi Senatus ucr interfeciffe:quo faĉo fe præeaipitem dedit prí-
ceps
lűtateímpedíatretu r: cuí nihil patres.C. 1egnarciuitat
me inquit et
is & fi antea dubirauerant hune ä
Cambi fæ fratrem ğğ &ipfe Mergis
Peeperűralpice oculis tís quidégratã aio uero tuo appellaretur:atg lli per fimilis amé quianuĝ
maius opus edété: prínufg interfecta cõíugeac libe prodibar in lucem;% maxime confeffione Pri
tís gladio íncubuít:qué uíg illum putemus fuifi fiarpfæ iam pro certo habere cœper
fuorumac fua cædeteftarí uoluit fe Fuluií crudelita Xegis fratrem non effe:hucaccedebatunt hunc
cum
zex multas concubjas filiam quoq; dari: cuiuf
tem figillare quã fenatus miferícordiauti maluifle. dam principis haberet : pater ut rem explo
Externa de Darío. tam haberet filiæ præcepit ut diligérer ras
aiad
Ge Darii quantusardor anímí:g cum fordida: uerteret cum rex profundiori fomno captus
efiet nunquid aures haberet: nam huic Cam-
& crudeli magorü tyrannide perlas liberaret:bifes dum eflet in regno aures iufiera
unumgs ex hís obfcuro locoabiectum corporis pon ut dignofceretur a fratre:cui & uultu t& avelli
nomi
dere urgeret:præclarí operi focio plagameíinferre ne fimlis erat:filia mox detulit ad'patrem fine
dubírãti: nedum magnű petít ípfūm uulneraret: tu auribu s regem effe : hæc cú rem certå
búc qui regnaret Cambifæ regis fratré feciffe r
nō eé:
uero inquit nihil eft quod refpeétu meí tímidius gla mulu ex principibus ciuitatis cõiurant patri
dío utaris: uel utper utrung illum agas licet ;dum tyrannide liberare; itag cum dariu&s reliqua
híc ğ celerrime pereat. {ecú primo res ciuitaus ad regiá armati cõue-
niflet;a cæteris quos ad fui corporis cuftodiâ
De Leonida. zex hére cõlueuerat phibeban€ ultimå portå
h Oc loco lcõidas fpartanus nobilis occurrítcu ítrarezibig cú darius mergim regem amplexus
ius ppofito ope exitu nihil fortius. Nā cū.cce. bumi pus
proftrauiffet:unufg ex fociis telú in cor
cíuíibusapud thermophylas toti Afiæ obiectus gra uulnera recupi regis demittere dubitaret: tuedú mergim
t:darium quog tranfhigerette-
Jum ingt darius p utrúg corpus agas dum hic
pereat ġ celerrime. In hac hiftoria ualerii opi
nionem fecuti famus qui multum difentit Iuftino'tyrannide m: ago 1llo qui fe per
furo loco: Vbi Jux nulla erat, Vel:Proetiam, Virúg: Meum fcilicet & huius, dolum regem fecerat,’ Ob-
Oc loco leonidas Spartanus ; Cum Xerxes perfarum & totius aliæ
rex exercitum infinitæ multitudinis
h utpote decies centena milia mij litum in græciam traduceret ; ut cam fuo imperio fabigeret lacedæmoniis
Leonidam principem ciuitatis cum tricentis ciuibus milèrunt quiin anguftiis
offerret:tranfitum eorum in græciam prohibiturus; eft autem mons longiffimus qui thermopplarum fe perfis
Apenninus italiam tefte Linio de bello,macedonico libro quinto, Strabo uero uult effeita græciam diuidit ficut
ut fùpra diximus ibi Leonidas cum tricenus ciuibus quos fcum dixerat tanta uirtute. anguftias môtis tæ
lum multos ac prope innumerabiles ex hoftibus de monte repulerit : fed eriam rex ipfe dimicauit ut non fo Liuius
ter de fede fua con- Strabo.
fternatus fuiffe dicatur: multos ex farellitibus quos ad coftodiam fui corporis feruabat quofg ayúióvo hoc
eft immorrales appellabat :eofg leonidas faperauit : & docuit effe mortales , Itag apparebat Xerxem (bitra
fitumin græciam uiribus quidem aperire non poffe : nif agreftis incola regi locum aperuiflet: perquem
in cacumen montis euadere poff , Rexet
illum multis muneribus donatum multitudini fuæ ad monté fã-
dendum ducem dedit quos cum iam fuperiora loca tenentes Iconidas confpexifiet z enim uero coguonitfe
diutius refiftere non poffe; nec eo tamen remifior ad pugnam eft faĝus : quinetiam fuos rra allocatos eft z ut
diceret eos ita prandere tangu coænaturos ad inferos hi duci fao rang triūphos ac uiétoriá pmififet iade

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS
parue runt:&t ita pugnantes omnes pro patria fortiter occubuerunt, Maltisas tamen priusex hoftibus interfe&is
ftrabo Vnde de hoc Strabo libro nono in defériptione Thermopylarum:Leonid inquit ; Sane paucis adiunĉis fini-
timis contra tot Perfarum milia hominum valentiflimorum tunc ope locorum obftitit donec alio per mon-
m cunĉtorum tu-
tana circúentes tramite barbari ipi fus leonidæ cõmilirones conciderút: & tunc Incommune
jni mulá eorom polisndriom adeft:& infculpta legibus incolumna Spartanogz Jate vulgara infcriptio Dic lacedæmoniis
ptio hac hofpes parte iacere:dum illorum rigidis obfequimur. Gravem:Pernitiofä:quia nec mare nec terra
uel p mare na-
qguorú eum foftinere poterant, Sed neptuno compedes:Quia dicitur xerfes bizantium põte iunxıfe;
dá car nibus ftrauit z ut dicit luftinus:propterea com
min pedes uideč in ieciffe neptuno. Tenebras cæ uemillum
& marí & terræ Xerxem nec hominibus
în colū Jo: Quia multitudine fagittage coelo tenebras tantum terribilem: fed neptuno quog; compedes &
auferebat,
napar inducebat & folis lucem
pariter ac Athenien cælorenebras minitante m pertinacia uirtutis ad ul
tano, Triade quogs pugna in- tímam defperati onem redegit . Cærerum perfidia &
o fes& Jacedæ monii de agro thireat ú
uicem:difide bant:& cum de hoc utring fcelere incolarum eíusregio nis & loci oportunitate
exercitus pugnaturi conftitifent ne magnam qua plurímumadiuuebatur fpoliatus occidere dim
cladem acciperent totius belli fortunam tricé ftatíonem defere
tis miliubus commifèrunt: qui utri pro fuo cansiquamaffignaramfibía patria íd prali
dimicar ent exercit u : & dam hi pugnar ent re- re maluit: ideogram alacri animo fuosad
liqui omnes in caftra difcederent + in hacm eft: pu- quo períturí erant cohortatus eft:ut diceret fic:pran
gna tanta animorum pertinacia certatu tanquam apud inferos cænatu
utcæter i onmes occubuerint ; unus tantum dete comílitonesmeí
Orriades pugnæ füperftes extiterit qui ne ca-f- rimors eratdenuuciara:lacedæmonii perinde ac ,uis
Tas in caftra rediret : feipfum inter hoftilia coria effer promiffa ductorí intrepide paruerunt
dauera gladio tranflixit:& finguíe proprio feu De Otriade.
to fao litteras inferipfit eq Kasa uici deíde cú Triade quog pugna pariter ac morte {pecioz
e caftris utring omnes exiffentad collige nda o
cadavera : ut fèpalturæ mandaren: tur nec ali fa tríeatium laude:quam fpacíio latius folä cer
qua ratione fecerni poflet : utri uiti ui&oref nítur qui fanguine fuo fcriptis litteris direptam hoz
ue foiffent,Orriadæ corpus íter cadauera athe uictoriam tantum non poft fata fuain finum
nienhú repertum eft:cŭ futo ubi uiđorizæ ti- Ribus
tulus erat infcriptus: ex quo cognit um eft ip- patríæ cruento trophæí título retulit.
fam ai&torem føperftitem fuiffe : & itað cõfen- De Epaminunda.
fa athenienfium lacedæmonii thireati agrú: Xcellentifimos Spartonæ ciuitatis puentus
fpatio quidem anguftum : fed laudibus am- miferabilis lapfus fequif.Epaminűdas maxia
plum : deinceps poffederunt, Spatio.Quia e
paruo fpatio circumfcriptus erat locus ille, thebarum fælicítas +ídemque lacedæmoniis
Ordo antem litteræ eft : folum thireatium la- príma clades:quum uetuftam eíus urbisgloriamin
tius laude ġ fpatio cernitur fpeciofa pugna pa uíctamque ad idtempus, publicam uirtutem apud
riter ac morte otriadæ, Direpta tantum non
poft fata fua in finum Ideft ferme & fi poft
mortem fuam; nam parum aberat a morte c
fanguine fuo viĉtoriæ titulum fcuto fuper infcriphit + ac fi diceret in ipfo mortis articulo: & eft modus dicendi
tantum non pro ferme, Valerium propemodum peculiaris,
Xcellentiffimos Spartanæ ciuitas , Epaminundas bellicæ artis gloria præftans primus docuit lacedæmo-
e pios:qui græciæ regnum occupauerant uinci poffe: & eorum opes frangi : nam apud leutras primo fudit
: qui tanta cum fpe fuerat a lacedæmoniis aduer-
atg fuganit illorum exercitum : cum cleombrato duce
fas thebanos miflus + ut nihil prorfus de uićtoria dubitarent : qui cum ad lautras ueniffet : ac diligenter hofti-
cum
um uires confilia cognouiffet; tandem intellexit illos omnibus rebus efle fuperiores + fed quoniá tanta
magna ciuium offenfion em pügnæ cô
opinione cinium uenerat:Cleombrates:ut redire non poffet pifi cum cladem
mifit:8ta thebanis Epaminunda duce fuperatus:mag oá patriæ foæ intulit: adeo ut nifi effet accitus ex
Zægypto agefilaus actum effer de re lacedæmoni ornmerat enim ad eam receffitaté puentum;ut mulieres arma
famere coaĉtæ fuerint:ad urbis mænia defendenda: rurfus apud manthineam cú utring exercitus cõftitifent:
uerbis& oratione hortatus eft:ut diceret captiuitatem uxor
veritus thebanos în acie fegnius pugnaturos hisphus
liberorum patriæ fibi ante oculos pponerent:i quog urbis mania folo paulo poft adeguanda:nifi fonter
Fronti agerent quibus animati thebani ciues Jacedæmoniosacri pugna faperarát.Frőtinus milites libro primo ca:undecimo.
uiribus fuis:uerú ét
nus Epaminundas ingt dux thebanog aduerfus lacedæmonios dimicaturus ut nõ folú
e pnunciavit in cõcione deftinată lacedæmoniis
affeđibus iuuarenf: fi uiĉtoria potirent očs virilis fexus interfi
cereruxoaút ribuseoz & liberisin feruituté adduĉis thebas diruere:¢ cô primo smpetu thebani
Cicero Jacedæmonio s expognauerá t:de hoc uiro & Cice,in epiftolis ad.. Eucetă dicit.n. guem noftrum ille moriens
apud Manthinea m epaminunda s nú cú quadam in miferatione deleĉtač?q cú denig fibi fpiculum avelli iubet
poftĝei pcötáti dictum eft clipeum faluum effe ut ét in uulneribus r dolore æquo aio cú laude moreret, In-
uiđá publicá uirturé: Quia& fi malti ex lacedæmonii s oppfli făt publice:tű oum bellogz ad id tpus fopiores

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FORTITVD
extiterant, Leutram & manthineam:Leutra oppid eft boetiæINE I
baud pcul ab edicone iuxta Icbadiam & Che Leutra
zoneam tefte Strabone libro nonoın defcriprion e boetiæ dicit.n. iacet autem Heliconis & cheron, æ medium oppidú
iuxta coroneam Lautrea in eọ traĝu funt ubi epaminunda s
Jamitati & cladis initium reperite co enim tempore græciæ laced.
pri
læmonios ingenti fùperans prælio: corum ca frabo
prius adepti renebant:præfertim poftä fecando apud Mantineá congrefi ultra
ncipatú recuperare neguiuerunt ; guem
rem infæliciter geferunt: unum ta-
men illis dq honc in modú affli&tis pmanfit:ut nullos alioge diđlioni fubacti fant; ufad romanorum impe
rium a quibus eis habitus perdurat honos;propter regendæ ciuitatis probitaté:môltratur fane locus ipfe í wa
quæ ex plateis ducit ad thefpias.Mátinea uero
leutram & mantíneam fecūdis prælíís cõtudilet tra fuit in arcadia eodé tefte: fed ut uult nunc nô Manti- nea
ieđtus hafta fanguine &fpiritu deficiés + recreare fe extatinam Epaminondas inquit Mantineam oppidā
conantes prímū an clipeus fuus faluus cfer:deínde teddidit fuperatis fecúda pugna lacedæmoniis 1lluftré
in qua:& 1pfe obiit:hæc auté euanuit
3n fuli hoftes penitus forentinterrogauít: quæ poft Sed melius & altius initium uitæ:quia fama
quãcx animi fententia comperit: non finís inquítcó uirtutis meæ quid pofterosæterna manebit,
miílitones meg uitæ:fed melius &alteriusinidumad Ciuitas fpartana : Spartana metropolis ciui-
tas eft lacedæmoniorum:hoc eft principalis q
uenit, Nyncenimuefter Epaminundas nafcitur: ga alio nomine lacedæmon dicitur &å nonnulli
ficmorit Thæbas ductu &aulpíciís meis caput gre uelint lacedæmona regionem effe Spartá ue-
cíæ factas uídeo:& fortis &animofa ciuitas fpartas ro:urbem luftinus libro undecimo thebani in Juftius
na jacet armis noftris abiecta ¿amara dominatione quit auxiliantibus athenienfibus;bellú his itu
lere.filacedæmoniis quæ ciuitasex infimis in
græcia liberata et:orbus quoque non tamen fine liv cremétis uirtute Epaminundæ ducisad [pem
beris moríor:quoníam miríficas filias leutram &mã imperii græcizæ eređa eft
tineam relínguo:e corpore deinde fuo haftam dedus , Č ne Teramenis quidé atheniéfis: fab
çííullit:eog uulnereexpírauit:Q uodfi eumdiiím ađisathenienfibus ut diximus in capi
tulo de fõniis Lixáder lacedæmonioge
mortales uíctorís fuis perfrui paffi cént: fofpesglo dux triginta rores ipofuit; q paulo poft fa&i
ríolior patcriæ mænía non íntraler. font triginta tyranniznam illo opera fublato
DeTeramene. de medio alcibiade cuius metu reprimeban€
feuire cæperunt in plebé athenienfem & í po
a Cne Teramenís quidemathenienfis ín publi» pulum uniuerfum crudelé tyránidé exercere:
ca cuftodia mori coacti parua mentis conftanz nam tanti ultoris uidelicet Alcibiadis metu li
tía:in qua triginta tyrãnorum íullu porređtamuene berati miferas urbis reliquias cædibus_& rapi
nis crudeliter exhauriunt:quod cú therameni
ní potionem non dubitãter haulit .Q uodgexea fu uehementer difplicerereorág libidíbus fæpif
perfuerat iocabundus illifum humo clarum edere fo fimæ obftaret:inieão falfo ciminezin carceré
nū coegit, R ídenfg leruo publico quí eamtradides coniecerunt:eig uenenatú poculú paulo poft
hauriendú mi@rút: quod cú forti aio & indu
Tat crítiæ inguít propíno: uide ígiéuthoc poculum bitáter haufiffét:qd poculă uenenatú mium
ad eum continuo perferas:eratãt ís ex triginta tiran in fundo remaníerat: & tunc terræ incuffit di
nís crudeliflimus profecto fupplicio eht fe liberat tã cens.Hoc critiæ propino:erat át unus ex trigi
facile fupplicíiū ppetí. Irag; Teramenes pinde acin taibi uero fuerunt a trafbulo eieđti ; & critias
interemptus: Criuæ propino . Quafi diuinås
domeftico lectulo moriens uíta exceffitinimicorum quod futurum erat;ut exigerentur omnes&
exiftimatione punitus fuo iudicio finítus:fed Tera critias occideretur, Cicero li.i.tufculanarum, Cicero
menesa litteris & doctrina uírílitatem traxit. Quam me deleĝat inquit theramenes: quam
elato aio eft & fi enım flemus cum legimus;ta
DeTheogene. men non mifèrabiliter uir clarus emoritur, q
n V mantíno uero Theogeníad cófimilem uírs cum etiam conieĉus in carcerem triginta pe
tué capeflfendam ¿quafi magiftra gentis fuæ tánorum iufu:uenenumg ut fciens ebibiffet
reliquú fic e poculo eiecit ut id refõaret quo
fonitu reddito arridens propino inquit hoc
pulchro critiæ qui”in eum fuerat. deterrimus:græci enim in conuiuiis [olent nominare cui poculum traditur
fint: lufit uir egregius in extremo fpiritu cú jå pcordiis fulceptå morté cõtemnerer:uereg eiqui uenenum præ
buerat morté cå eft auguratusiquæ breui cõfecuta eft. Profe&o eft tå fortiter mori. cõftanter mori é fe fup
plicio mortis|liberare, Inim ico exiftimatione:Inimici qdé de morte pænas dedifieTå illum credebát ipfe uero Endia-
mortem pænarum finem efle iudicauit, Litteris& doĉrina:E& endiadis.i.dođtrina litterarum, disfi,
Vmantino uero theogeni:Cum numantinam obfideret Scipio pofterior côplures oppidanos ex urbe p
n greffos ad colligenda frumenta pallantes per agros occidere uetuit:g diceret eo facilius quicquid fr u
menti effet in urbe confumpturos effe quo plures effentnam quod portabaturin urbé p eos g exierát
ad paucogedierú ufüm erat:igié cõfumptis'oibus q ad ui&ãú ptarét defperaufg focioge & alioge zuxiltis cú tam
famis extfemitaté diutius tollerare non poffent:ne in feruuté uenirét cõlilio theogénis f nuicé tradétes neci
hi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS
oćs occubuere:fed de hac fame:X neccMitate uidebimus hbro.vii,ca.de neceffitate, Præltaret:Saperaretiéxcel
deret, Vicum fi 2á habitatione fua tor occupaverat. Tam forti lege:V tinter fe de uita certarent
Erum ut zque populo Romano; Carthagine capt: idem Scipio polterior Carthaginem quam fuperior

Ë
u tributariam fecer: expugnauitin cuius euerfi ne cum hafdrubal í Scipionis deditionem ueniffet eius
uxor indignata: fe liberifg contemptis fibi foli confuluiffet ne in captiuitatem ueniret: cum duos fi
Jos mortem non tecufántes in arcis faftigja trahens:fed că illis in urbis incendium præcipité dedit:fuit aurem
huius hafdrubalis uxor qui filiam ftam nomine Sophonifbam Siphaci numidarú regi dederat uxorem; ne í ro
manorú focietaté ueniret fecűdo punico bel-
lo. quæ quidem & ipfa nihil a matre degene- ferocíitas extítit:perditís namg Xaffli&tis rebus nu
rásimifo a Maflinifla: qui per nuptiarum oc- mantinorum:quum omnes eíus ciues nobilitate: pe
cafioné uolebat illá a captiuitate uindicaresců
non pofet:ueneno illud fornter haufit, Ex- cūia honoribufg præftaret + uicū fuŭ gíea urbe fpe
probrata:Improperata impietate quod foi & li cíofiflimuseraticorractis undíg nutrímentis ignisí
berorum oblituseffer,
Vlieris forutudinis exemploreque:cú cendit:protinulg ftrictum gladium ín medio pofuit
m peftifera. Hiero Siracufarum rex popu ac binosínter fe dimicare iuflit:ut uictus íncífa cerz
li romani amiciffimus foit fecúdo pu- uíceardéríbus tetis fuperíaceretur: quí cum tå for
nico bello : hic aŭt filium habuit Gelonem a ti lege mortis omnes abfumpfhiffecad ultimãā feipfa
quo Hiero natus eft:qui caula fuit extingaen flämis ímmífir. Deuxore Afdrubalis.
dæ regiæ ftirpis:inam mortuo hierone atg pa
tre cum efiet admodum puer & regno imma- u Erumutægpopulo.Ro.inimicæurbis cxciz
turus tutoribus tunc commendatus eft & ami dium referă Carthagine captażuxor Afdrubas
cis qui eius ingeniú ad præcipitandú in oia ui lis ex probata eí ipietate pa Scipione folifibiipetra
tia acceperant: quæ ita cernens fatura Hiero
ultima fenećta dicitur noli hberasfiracu- te uitã contenta fuiffet: dextera leuag trescões filí
fas reliquereine fab dominatu puerili per lu- os mortem non recufantes trahës incendio feflagrá
dibrium bonis artibus partú firmatúg interi tís patriæ obiecit.
ret regnum:fed eius fiho reftituere filiz:quæ Deduabus puellis fyracufanís.
Écibus & blandiciis pellexeront fenem ut re-
Enú relinqueret nepotizitag tutores. xv.poero m Vlierís fortitudinis exemplo æque fortédua
tunc reliquit: quos præcatus eft moriens ut fi rum puellarū cafum adiiciam . Cum peftifera
dé erga populum ro. quinquaginta annos a fe
tultå muiolatamg feruarét: quod longe fecos fedítione fyracufarū tota regis Hieronis ftríps euis
faãű elt:ná eo mortuo:mala puero fuadentes [imis exhaufta cladibus ad unicá filiam Harmo
impulerunt ut a romana foċierate deficeret:re uirginem effet redacta:& ín eå certatim ab inis
giog habitu & cultu auguftiori cum purpura micis impetus fieret:nutrix eius æqualéillí puellam
&diademate fatellitibus undig ftipatus ad ter
Torem omnium incederet: quod núğ antea pa regio cultu ornatã hoftilibus gladiis fubiecit ? quæ
ter nec auus fecerat ex quo în puerú tyranidé ne cü ferro quidé trucidaref :cutus effet conditionis
exercené faĉa eft coniuratio: ubi non folum ediceret:proclamauítadmiírata íllíusaniímum hars
xex occidif:fed uniuerfa ftirps regis Hieronis
funditus tollitur
In eo igitur perlecutione fa- monia & tante fidei fupereffe non fuRinuít.R euoca
Gum eft quod Valerius memorat, tofg interfectores profeffa quæ nam?efletin cedem
De patientia, CA. 1. {uam conuertit. Ita alteri rectum mendacium: alteri
Gregiis uirorum pariter: Fortitudo in
e ` quit fe oculis noftris fabiecitiquæ hor uerítasaperta finís uítæ fuit,
tata eft:ut patiétia in medium ueniret De patientia CAwWNE
quæ uel cå ea uel ex ea nata uideri pôt: nå for e Gregíís pariter uírorū ac fæminarű operibus
Utudinıs partes funt patientia & perfèuerantia fortitudo fe oculis hoium fubiecit patientiãg
Infirmioribus radicibus:Nå laudis & gloriæ
radices haber patientia, Cum ea:Tåġ foror. ín medium procedere hortara eft: nonfane infirmio
ex ea.Táquam filia, Quid'enim his, Id ita'eé ribus radicibus ftabílítam:aut minus generofo fpiri
Mutius qui fcæuola ditus eft clariflima nov tuabundantem:fed íta fimilitudie inedi zutuelex
bis documenta reliquit, A porfèna: Etrufto
tum rege:ad cuius opesea tempeftate floren- ea:uel cumea nata uideri poffit.
Tfimas Tarquinius cum feelerata ftirpe pul- De Mutio Scæuola
fusex urbe confugerat, Immolantemg an- q Videnim his quæfupra rettuli fato Muti cő
uius tealtaria.In hoc Valerius a Liuio difentit: nō ueníentiusfquü a porfena rege ethrufcorã ur
enim fcrificaotem fed milites recenfentem
una cum feriba in caftris & ftipendium dan- bem nofträ grauí ac durino bello urgeri ægre fertet
tem dicit Liuius ;& Munum qui ad regis cæ- caftra eíus clam ferro cinctus intrauit ímolatéggañ
Sein uenerat errore ductum pro rege feribam altaria conatus eft occidere: cæterū ínter molitioné

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FORTITVDINE Ivi
abtroneaffe: q ille corporis cultu nihil ferme a rege diftaret:cõphenfum deinde cü regii fátellites retraxiffet ari
tetibunal regis deftiturum; & tum quogs inzer tantas fortunæ minas metuendum magis § metuentem dixifie
romanis fum ciwis:C. Mutium uocant hoftis hoftem occidere uoluinec ad mortem minusanimi eft ¢ foit ad
cædem & facere:& pati fortia romanum eft: non vnus ego în te hos animos gefi s longus eft poft me ardo idé
petentium decus: proinde 1n hoc difcrimen fi : iuuat acıngere ut in fingulas horas capite dimices tuo fer-
1um hoftemque in ueftibulo habeas regiæ hoc nbi iwuentus Romana bellum indicimus nullam aciem null
prælium timueris um: tibi cum fingulis reserit:tunc regem fimul ira incenfam periculog conterrită 2d teren7
dum adolefcentem qui metu pænarå expro-
píí paríter ac fortis propofiti opprefus nec caufam meret quid illud effetiqå p ambages minaret:
aduentustexít:Xtrormenta ğtropere conténerermira tOrmenta afferri& ignem
SS RE RI š TR
patientia oñdit perofus .n. credo dexterã fuãg eius
uiđtima imolaretur illumpararı
vero fifle
ut regi quooftentå
deret ğ facile tormenta cõtemnerer : dextram
mínífterio in cæde regis uti nequíuiffet:iniećtã
foco foculo iam mcenfo:fpe&átibus omnibus iniez
exurí pafluseft. Nullū profecto diiimortales admo aieru Pana Teunie Seton fg Scæuo
tumarísna cultum attenfio
orii
REAREA oculis
idéritsi,
uiderūt:ipfum
SOPE ríbus
E UM A renmnaun
parte manus
tu qi inenoanoc
zhoc el el fine media Ja
: quæ uola dicitur+ unde dicitur Vola
quogs Porfenam obliră periculi fuí ultíonemfuãuer inuolare Dionyfius qui håc hiftoriam muko Inuor
tereíad míratíoné coegit. Nãreuertere ingtad tuos prolixius narrat nullam prorfus de hac patien Jare
Mun: &eisreferte quüuitãmeam petíerisa me uita "mentionem facit, Inter molitioné pii pari Diony-
d earen ; ; Mutiuseriy E Paratumdú parerer:pniffimum & fortif fius
onatum:cuíusclementia nonadulatus Mutius trí- fimum ppofitä adadimplere. P j: Quia ppa
fior porfeng falute:§ fua lærior urbi
fe cumeternæ tria liberandaid faceret, Fortis: Quia morté

P
Pa
gloriæ cognomine Scæuolam reddidit.

Ompeíí etiā pbabilis uirtus quí dum legatio-

E E
nō formidaret, Caufam aduentus:Quia inge

rans meritum quådoguidé ingunt:rex elt apud

nís officio fungere a Gentío rege íterceptus: te uirtutis honos: ur beneficio tuleris a me q
quű fenatus cófilia prodere iuber: ardéti lucernæ minis nequiuifti
i IO a s to. principes ut i tecce.hacconiuravimusiuuétutis
uia grafiaremur mea
admotum dígítü cremandű prebuít caq; patíéria re. prima fors fuit: cæteri ucúg ceciderit primi
gi imul& delperationem tormentis quicġexfecos quoad te oportună fortuna dederit fuo qig
gnofcendi excufit X expetendæ populíromaníamí tempore aderit,
o magnam cupidítarem
citiæ APARE ingenerauit.
RPO RE, s ju
Ompeii etiam laudibus: Pompeius
legatus cum
í afia
perilliricum nauigaret iter
a - Cneplura huíufce generis exépla domi fcrutã ceptus eft ab illiricis :& cum a Genucio
do:fepiusad cíuilin bellorum deteftãädam me illiricorum rege & hofte popoli romani confi-
moríã pgredií cogar:duobus romanisexemplís con "3pablica prodere iuberet : digitum lucemæ
tus:quæ ut clarillimarum familiarum cõmëdationé fetnec fùpplicio quidem mortis cft:ut
H sempiscon Afdenti admodum exori pafus ottende
induci nunĝ
íta nullum publicum mærorem continent externa poffe ut confilia publica indicaret: quo fa&o:
fubnećđtam. Externa. & regi defperationem induxit tormentis
ex fe
A e t, , m į quicquam cognoftend
& cupiditatem
i: ami-
u Etufto Macedoníæmoreregí Alexädronobí dierum populo Romano 1ungendæ : hune
Lflimi pueri præfto erant facrificati +e quibus regem lucinius cõful bello poftea fupauit : cú
unus thyríbulo accepto ante ipfūakititin cujus bra uiolata fide rebellaffer : qus cum vxore& libe
chío
dalti.
carbo ardésdelapfus
iA
eft quo
BIE
+ & fi Saíta urebag ut "stomam miffuseft. Incufic Iniecit iduxit,
Ad ciuilium bellorum : Hoc ideo dixit quia
aduftí corporis cius odorad circūftantiű nares per commemorationem fecerat Gn. Pompii qui
ueníret:tamen &doloré filentío preit:& brachium uoftea bellum ciuile geffir.
imobile téuít:ae facraficiū Alexãdrí autexcufo thu Enito macedonie N hoc raĉtatur
ribuloípediret autedito gemitu aures regias alper⁄ daN RE En A Plutar,
gerer. Rex quog patientia pucri magísdelećtatus: bilifimi adolefcentes ambitiofe adminiftra-
rent: unus fumpto thuribulo præfto aftitit:
in cuius brachium igmitus carbo delapfus do-
lorem creauit: quem tam diu paffus eft : quoad facrificaret Alexander : Nam nec brachium mouere ne excuf
fo thuribulo perturbare facrificantem : nec uocem emittere : ne effæminatione zaut
m ullam animi moli- |
tiem indicaret aufùs eft Alexander quoque hac re cognita in longum diftulit facsficium: ut pueri patien-
tiam multo magis probaret. Prælto erant apparebant miniftrabant. Carbo ardens: Ideft prana, Odor:
græcæ dicitur nidor , latinæ uftrina ab urendo:& dolorem filentio prælit, Duo dicit in qbus mira puer Nidor
Panentia fignficabatur : nec mouiffe brachium; nec uocem quidem ullam emil pergeret: Tubarer; Vftri
impleret obònaret, Certius ; Firmius expecđtando
nunquid puer uocem emitteret, Damea na
ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS
longius diftulit
k rofeĉĝo = eiusfacrificiam. Si huic miraculo diarius:Si Di darius inquit hoc miraculom côfpexiffet: intellexif
gentis milites uinci non poffe cuius puerilem ætatem tanta patientia præditam cognotiflet,
Eius ftirpıs:gentis fcilicet macedonum.
St& illa uehemens:lta quidem & militaris dilciplinæ ratio:hominum animos patientia corroborat: atg
confirmat& laborum patientiffimos facit:fed hoc idem facit philofophia. Animi militia: Patiétia quæ
a philo fophia nafcitur, Venerbilium facrorom antiftes : Veluti quzdam facerdos quæ præcepta tradit
quibus homines ad bene beateg uiuendum inftitountur, Doĝrina uenerabilium facrorum: Quibus ex ho-
mine uitia pelluntor: & in eum virtutes indu
cuntur. Quæ ubi peĉore: Philofopia fi ab hoc certius pfeuerantiæ experimétü fumereuoluí
homine recepta fuerit : & omnia ex eo uita de en EERE diutius:nec hac reeña ppos
pellit:& cum robore uirtutis confirmat: ita ut
nullo animi affeđu ab officio difcedar, Poté fito reppulit:h huic miraculo Darius iferuilferocuz
tiorem metu:Facit ut homo metum vincat: Reteius ftirpís milites uinci nó polle cuiusin
atg dolorem:quia nec metu nec dolore prefèn firmã æraté tanto robore pditãanimaduertiffer.
tis mali ab officio difcedit,
Ncipiam autem a zenone Fuerunt duo Q uidinhoie facit uirtus& philofophia:
r de utroq tra- e Sr Xillauehemés& cõftans animi militia lit
Ĝar Valerius
: fed de his quogue Hera- terís pollés uenerabilium doctrinæ facrorum
clides Demetrius & Anuftenes plene loqguun antíftesphilofophia:quæubí peđtore recepta ého
tur de iumore loquitur hic Valerius. Eleates
Defpi gpabeleaciuitate fuit, Difpicienda : Diligen mínum inhoneftoatginutiliaffectu depulfotrotum
cere ter inueftiganda:nam dëfpicere inquirere: de- ín folide uirtutis munimento confirmat potentiufg
Difi fpicere contemnere fignificat, Aduigorem metu ac dolore facit.
cere Åd magnitudinem animi neeorum animi ier- De Zenoneeleate.
tia molles & tardiefficerétur. Præceptorūm
fidem:idel bonus præceptor quod uerbis Pei Ncipíam autema zenone eleate + qu eflet in
pit : re ipfa & exemplo confirmat : neg enim difpicíenda rerum natura maximæ prudentiæ
aliter fidé þceptis facere poflet : nifi ipfa re p- inque excítandisad uigorem íuuenumanimís prô4
barer & uita : quoduerbis alios reftringere nit
titur : foluerentur omnia quæcumg traderet: puflimus præceptorum fidéexemplo wrtatís fuæ
fia præceptis uita exaliqua parte diffentiret: publicauit patriam cnim egreflus + in qua frui fecuz
hic ergo quæ præcipiebat aliis efe faciéda pri- ra liberta e poteratagrigentum míferabili feruitute
or ipfe opere comparabat. Patriam egreffast obrutum petit ranra fiducia ingeniiac morum fuo7
Egre- Dicimus egredior urbem & urbe: patriam &
dior parria, Agrigétum ficiliæ oppidum unde fal rum fretus : ut Íperauerit& tyranno & phalari uefa
Agri agtigentinus cai Solino tete longealia efta næmcentisucritatemafediripi pole . Poftquam deí
gérum cztero fale natura +ut igni impofitus refolua deapud illum plus confuetudinem dominationisĝ
tur utaquæuel alteri liquori crepitet ueluti
torreatur:cæterarum falinarú : metalla quæq conli falubritatem ualere anímaduertit : nobilif⁄
fant aut agrigentino aut centuripino proxi- fimoseius ciuítatisadolefcentes cupiditate liberan
mativa fuguntur cautium minifterio :nam de patríæ inflammauít +cuius reí cum indiciumad
illic exculpuntur figna ad facieshominum uel tyrannum mânaflet + conuocato in forum populo
deorum. Tyranno & pbalari : in nomine ip-
fo emphafim facitquia phalaris omnium eru- torquere eum uario cruciatus genere cæpit: fubin
delifimus fuiffe traditur +deleĝabatur fem- de quærens quosnam confilii participes haberet:at
per crudelioribus tormentis : unde ingenio-
fus1ılle athenienfis faber nomine Perillus pu- ílle neceorum quempiam nomínauit : & proximum
tans regi fe maxime gratificaturum œ crude- quenque ac fidiflimum tyranno fulpe&tum reddis
liffimus effet : nouum & infandum tormenti dit increpítanfque agrígentinis ignaujam actimiz
genus excogitauit:& illi pariter oftendit: ut ditarem effecit + ut fubito mentis ímpulfu concitati
tauro æneo homines includerentur; & fubie
&o igne fitolis quibufdam fpiritum emitten phalarin lapidibus profternerent . Senisergo unis
tes mugientis bouis uocem imitarentur:quod useculeo ímpofiti non fupplexuox: nec miferabilis
tamen ipfe inuentor primus expertus eft;tefte eíulatus fed fortis cohortatio totius urbis animū for
(e; jui idi, Ouidio libro tertio de triftibus; dicit enim:
ut muaus munere penles Da præcor ingenio tunamg mutauit.
munera digna meo : Dixerat ; & phaleris pæ-
næ milerandæ repertor: Ipfe tam æfens inbue dxit opus. Proximum queng: Hoc ideo fecit ut regi de-
fperationem excutere! fcilicet nominatis proximis & fideliffimis eius & fe deftirutum effe intelligeret. lv
Crepitan Hbc modo miror igaauiam ueftram Agrigentini që pro his quæ tolero uos huic tyranno leruire
Cicero -decern 15; Cicero libro.ii, Tafculanaram quæltionű: proponatur inquit zeno eleates + q perpefius omnia por
tius ĝ confcios delendæ tyranmıdis indicaret,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PATIENTIA Ivii
lufdem nominis philofophus: Diogenes laernius de uita philofophoram diffentit a Valerio: non.n.duos Dio-
e foiffe zenones qui cruciati fuerint:fed unum fenioreminec duos tyrannos:fed unum clearcú cuius tor- gene
menta füperauitego autem hunc errorem inde manaffe crederim; quod & heraclides dicit: alii mor- faer
dicus ei abfcidiffe aurem:ut Valerius;alii nafüm ut Demetrus:alii neutrum fatum effe dicunt:inter quos An tius
ufthenes:fed linguam abfıfam & dentibus cõtritam:in eius faciem expuiffe.Alii unum hæc ofa fecifle & auré
fiue nafum mordicus abfcidiffe:& că omnino cõfcios coniurationis pferre cogeret: linguam dentibus cõliffä
in os tyråni cõfpuiffe:quo facto ciues tyrannú lapidauerút:& inde ortú ut hæc duo fecilfe uiderenć atg altege
„p altero pofitú nå conftat zenonem ftoicú ad
Dealio philofopho Zenone. nonagefimú ætatis annů puenille:femper inte
e Jufdem nominis philofophus quå a clearcho grum & incolumen:ac finc morbo;& ut refert
Apollonius cum abiret ex fthola lapidé offen-
tyranno de cuíus nece cõliliu inierat torquere dife:digitú perfregiffe: ac manu terram ferien
tur:fupplicí pariter atg índicandorű gfa cõfciog do tem dixıffe ex niobe uento; quid me uocas:&
lorísuictor:fed ultionis cupidus efle dixit qå fecres continuo fe ftrangulantem interfe: alii uero
to audíre cum admodum expediret: laxatog eculeo dicunt cum gingiuarum dolore laboraret:
confilio medicorum fe a cibo duos dies conti-
poftğ infidiis oportug tempus animaduertit + auré nenter abftınuit : quo faĉo ita conualuıt : ut
cius morfu corripuit: necante dimifit:ĝ & ipfe uita: medici eum quovis genere cibi permitterent.
&ille corpus parte príuaretur. uti hic g fe fatis in wita fuiffe diceret in eiu-
niis perfiftens inedia comfumptus eft;De Ele-
De Anaxarcho, arco duce lacedæmon : loguif lii.capitulo,ii.
t — Alís parentiæ mulus Anaxarchus quű aty Laflato pro ipfe lapfatus ab equuleo.
rãno cypríog Nicocreóte torğref mec ulla uí Alis paričtiæ æmulus anaxarchus:Ana
inhibere poflereum quominusamarı:flimorum mas e xarchus diomedis fimirneiut quidam
dicant:ut alii uero Methodorichii au-
ledíctorum uerberíbus inuicé ipfe torqueret:ad ulti ditor olimpiade centefima & uigefima uiguit:
mumampurationem linguæ minitantitnonerít ingt hic etiam cum Alexandro congreffus eft:& de
cffæminate adolefcés hæ quog; pars corporis meí rerum natura apud eum acunflime difputans
in eius familiaritatem fè facile infinuavit : ha-
tuæditionís:protinufg dentibusablciam & coman buit Nicocreontem cypri tirannů acerrimum
ducaram linguam inos eiusira patens expuít+mulv inimicã;cuius odit principiú ide ortum eft:
torum autem aures illa lingua &in primis Alexädrí cum anaxarchú Alexander in conuimioaliquá
regís admiratione fuí attonitas habuerat:dum terræ do interrogaffet quid nå de cœna illa fentirets
cúnta magnifice ingt o rex:uege oporteret iā
conditionemambitum maris fydeg motus: totíufg Satrapæ cuiufdam caput apponi nicocreonté
denig mundi naturam prudentiflime & facūdifiime femper intuens:quo lle indignatus poft Alexá
expromplit : pæne tamé occidit glorious quamuí dri mortem:cum Anaxarchus nani forte uehe
guit:ga rå forti fine illuftrem profelfionis aétum cőõ retur diuinitufg cypro apuliffet ab illo captus
crudelibus pænis affectus eft : nå eú tyrannus
probauít: Anaxarchique non uitam modo deferuii maleis ferreis cædi iufit:hinc illud celebre di-
fed mortem reddidit clariorem, Gum geminaffe dicitur:tunde túde anaxarchi
facculum;ná Anaxarchú nihil teris:pro faccu⁄
De Theodoro. lo corpus intelligebat:p Anaxarcho ipfius ani
f Nn theodoro quog uiro grauiflimo Hierony mam interiorem,Cice.li,ij,tuículanag: de Ana Cicero
nus tyrannus totorű manus fruftra fatígauit xarcho demerrico cogitetur qui cú cyprii ma
R upit.n.uerbera:fidiculas laxauít: foluiteculeŭ la nus timocreuntis regis incidiffet: nullú genus
mías extínxít príufg efficeret: ut tyrãnícidíí cofcios fupplicii depcarus eftnec recufavit: fant q di-
cunt pcifam lingu in os tyråni cõlpuiffe, In-
nicem: Viciflimiquia ficut ille torménıs ita hic
maledi&tis, Multorum aures:Deplorat quodámodo Anaxarchi fortuná, Attõitas habuerat:Obftupefecer
at.
Terre cõditioné Quomð cõftituta lir, Ambitum maris:Quod terras ambıt Sydege motus:Qu'a alia fpdera
alium curfum hént. Totius denig mundi.ldeft coli:& græcæ dixitiná okös nós mundus &cælum dicitur.
N Theodoro quog uiro:Coniuratio in tyranni caput faĉta indicać; p Caloné quédam æqualé hierony-
i —— mietiam inde a puero in ofa familiaria iura affuerū:iudex unum ex cõiuratis Theodori a quo ipfe noia
tus erat;noíare potuit:q cõpræhéfus explo traditufg; Andromodoro torquédus : de feipfo haud cúĝá
ter faffus; confcios celabat.poftremo cum i oibus tolerádis humanæ patientiæ cruciatus laceraref; uićtú malis
fe fimulans avertit a conícis in infontes inditium:thraloné etiam auctorem cõfilii mentitus; nec nifi tå potenti
duce confifas ré rátá aufuros futffeinojabat åt cos quoge capita uilifima fingéti inter dolores gemituíg; occur?
zerút maxíc ao tyráni credibile indiciú Thrafo noiatus:fecit tag; ex téplo tradi ad fupplicit adieđig pænæ
caæteri juxta infontes tú focioge nemo:dú côfcius cõfilii diu torqueref:aut latuit:aut fugir: tantum illis in uirtu Fidi
teac fide Theodori fuit fiduciæ;tantumg ipfi Theodoro uirium ad archana occultanda, Fidiculas:Neruos & cula
ordas torules quibus tormemta dantur; eft,ndiminutiuŭ a fidis, Laminas;Scilicer ferreas, Extimuit.fican
h ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TËRTÍVS
Satellites cificet thrafoné qué licet Valerius nõ nominet: Liuius tamén ita noíatum faif
5 fe dicit. Theodoros.xx.fuiffe leãum eft:inter quos fait hic fyracufanus: qué ét de re militari fcripfife legimus:
Solius Pud indos uero patientiæ: Solinus de his ait indi gymnofophiftas hént q ab ortu uf¢ ad folis occafum
a — conréris ocolis orbé cadérifimi fyderis contuené:in globo ignis rimátes Íecreta quædã; harenifg feroé
ti us perpetem dié alternis pedibus infiftunt.Stra,li.xv.de his molta: å ga longa nimis prætermittenda
duxiuerum il! ad håcå rem is eriti Oneficritus feribit:fe mium ab Alexádro:ut cú gymnofophiftis lore
tur‘q Alexander audiui fet eos nudos incedere & tolerantiá exercentes in honore maximo haberisad hos uenif
fe&xv, hoies inueniffe.xx, ftadiis ab urbe aliū
ín alio geftu vel tamé uel fedenté uel iacenté indicaret, Q uínét fatelliréiquo totius domíatio fűz
podú & ufgad uelperá immotum:poftea í ur ma quafi quodá cardine uerfaba®: falfa criminatióe
bem dicedere : fed oum difficillimú eé folem íngnandożfidū lateri eius cuftodéeripuít beneficio
deo calidum ut nemo alius nudis pedi-
idiep terram ire fäcile ferret: locu- q patientíæ non folum quæ oculta fuerunt texít:fed
tüg cú uno eog noie Calano qui poftea ulg eriā torméta fua ultus eft: qbus Hieronymus dű íni
in perfiá Alexádg fcutus č:nec illud prermit mícum cupide lacerat: amicum temere perdit.
Atiftob rédú céko:q Anftobdus dicit vidiffe fe Sophi
dus fas duos ex taxillis utrol Bragmanas;alterů a Pudindosuero patientiæ medíitató tã, obftiate
de duo fenioré tõfùm: altege iunioré conatű:quos di- ufurpari creditur + ut fint quí omne uítæ répus
bus fo- feipuliı fequebanf; Kos decide ad Alexandri mé nudí exíigant:modo caucafi mõtís gelido rigore cor
pPhiftis fam afiftentes cænare:& patientiá docere:po- pora fua nudãtes : modo flãmísfine ulla gemitu obíí
ftea in locú quédá pximů fecedétes:fenioré fu
pinú;& fo'é & bibres tolerare , lım.n.plucbat cientes t atg haud parua his : haudnulla gloria con
tere incipiete:unioré uero ìn altero pede ftan temptu doloris acquiritur: ritulufg fapíentiæ datur
tem lignú trıcubitale ambabus manibus fub- hæce pectoribus altís:& erruditis orta funt.
Jatum:futentare:pede aút iam defeffo rurfum
inaltege imurare:atg ita quotidie pleuerar De quodamferuo.
ex his côninennioré 1ufum fuiffe iunioréigcü Llud tamen non mínus admirabile quod ferui
aliğdiu regem fecutus fuiffer:domű reuerfùsé lís animus cæpít.Scruus barbarus Afdrubalé
& co reli&o iuffit fiquid uellet ad fe ueniret, qp dominum fuum occid:fer : grauiter ferens fubito
Altex ugad extremum curi & vetem&
uitam apùd regem imutafe : & cú a qubufdä aggrelfusínteremit :Q umg compræhenfus omní
increpareć relpondifeig.ix.exercitauonis an- modo crucíaretur: lærtjam tamen quam exuindis
nos cõpleffet quos promilerat Alexandrum fi
Plinius Tis eius dona plura dediffe: de his quoq Pli. &a cæperarin ore conftantiffime retinuit.
Jucãus livinatu.hift,& Lucanus lib.iiii. mentionem n Onergofaftidiofo aditu uirtus execitata inge
Gicero facit, Cice.li.v.tufculanage queftionú inquitĝ nía uíuida ad fe penetrare patif . Neg hauftú
barbaria inpia uaftior & agreftioriin ea ramen fuí cū aliquo pfonag difcrimine largum malignā ue
gente primum hi qui fapiétes habentur mihi pber:fed oibus xğliter expufita quid cupiditatis po:
aætatem agunt & caucali diuesihyemalég uim
perferunt fine dolore:cúqad flamm fe impli tius quam quid dignítatís attullerís extimat + inque
Cauerit fine gemitu adurunf gymnofophiltæ captu bonog fuox tibi ipfi pondus exaiminädum re
adeo fibi paniéná qli ppriá vendicãt: ut uitam línquít:ut quãtum fubire animo fuftinueris:tantum
å nudi femp ducát; unde ét gymnofophiftæ
p nudi philofophenf ut fupra diximus recū auferas:quo eucnitiut & humili loco nati ad fü
ura reddentes. M6 fiámis fine
Aut qa ut diximus harenis feruétibus ppetem
dić alternis pedibus infitunt:aut quia gymnofophiftæ aú diu fe fatis uixiffe arbitrarené:inftruão rogo uiui cå
bari patiebanť.Legiť ét de focrate.apud Aulú geliú li.ii.ca,i.q ftare folitus effet peronacı ftatu pérdtus atg per
ngë nox a fmo lucis ortuad folem alterå orienté:nconniuens imobilis üfdem veftigiis:& ore atg oculis in eun-
lius dem locú diređis cogitabundus tanğ quodam 1c feceffu mentis atg animi, ffato a corpore ; tempërantia quoq
fuiffeeum tanta traditum eft ut omnia uitæ fuæ tempora ualitudine in offenfa vixerit.
Llud tamen feruus barbarus : Barbarus quidam Hafdrubalem ob iram interfe&i abeo domini palem
i obtruncat:compræhenfufg a circunftantibus haud alio euafiffet uultu : tormentisquoq cum lace7
Juftius raretur eo fuit habitu oristut fuperante læticia doloresiridentis etiam fpeciem præbverit, luftimus in fi
ne fuorum epitomatum ubi de laudibus hifpaniæ loquitur:Sæpe tormentis iuquit pro filentio rerum credita-
Tum fant mortuj;adeo illis fortior taciturnitatıs cura § uitæ cælebrarur : eadem etiam bello punico fruinliias
patjentia:qui ultus domini necem inter tormenta rifà exultavrt ; ferenag læticia crudektatem torquénů uicit,
Omni modo:Omni genere fupplici, Conftantiffime retinnit:Quia femper ridebat,
On ergo faftidiofo : Ergo inquit uirtus non faftidit queng cuiufque conditionis ftad f penerrari
n Vivida :Feruida & uiuacia; Nam fègnis contrarium uinido : onde & quafi fine igne dicituè. Cumali
qúo perfonarum difcrimine , Nam facit uirtus ficuti 'perlonarum receptores quimagnos & dignitate
præftantes admirtunt:humiles uero & abie&os reiciunt, Maligni: Angufti:ut fab luce maligna, Ine capt

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE HIS QSVIINFIMO LOCO NATI CLARI EVASERVNT Ivii
Tibi inquit curå relinquirquantum éx ea cape uelis tantúg tecă femp habeas §tú tui ai magnitudo complexa
fueritinec eiufmodi eft uirruszut his fe qdé torå pbear:illis p exiguá pré cõcedat:lëd eĝliter fe omnibus exponit
nåfi magni anim fueris ut ex ea te multú capere poffe confidasimultum tibi ex fe auferre prittit: œ Íi pufila-
nimus fueris page ex ea cõfequerisiunde extat carmé. Nobilitas fine mente ruit fapientia uiles Eleuat:baud uit-
tus refugit quicung feguetur, Splendidam relatu:Nam oés libenter audiunt eos qui ex humili loco:nati fant
ad fummum dignitatis gradum euafiffe:& ita non ex abrupto tranfitum facit ad fequens capitulum,
De his qui humili Ioco nati clari euaferant, Calil,
N cunabula Tuili hoftilii: Conftat Tol
mam dignitatem confurgant :& generofifimarum 1ú hoftiliù terti romanozz regem hu
imaginum fætus ín aliquod reuoluti dedecus:acces mli loco natum in cafa paftoris fuiffe
ptama maioribus lucem intencbras cõuertant:quæ educatú húc Liuius dicit nepotem fuiffe illtus Liuius
hoftili q foriter pug nås aduerfus fibinos í la
quidem planiora fuis exemplis redduntur + ac prius cú curtiú lapfus é:q desde locus hoftilios di-
de his ordiar:quorum in meliorem ftatum facta mu &usé.Dionyhus plurimă diffentit a Valerio: Diony»
tatio:fplendidam relatu præbet materiam. nå in principio li.nihúc ex genere honefto & fus r
opibus poréré fuiffe oftédit:dicit.n. Numa põ
pilio mortuo faĉtus iterú fenatas reipublicæ
De hís quí ínfimo loco nati clari euaferât, Ca.JII. dominusi eodé gencre regimís nec inuito po
í Ncunabula.T.hoftili agree tuguriû cæpít pulo pmanédi céluir:cõftituite xes ex fenio
eiufdem adolefcétia in pecore pafcendo fuit oc ribus i pfinitá qdá dieg numes ffuturos uer
bi iter reges a qbus detde is qué populus ois p
cupata:ualídior ætas imperium romanű rexit & dus tulitTullus hoftılius rex dius é eius át genus
plicauit. Senectus excellentiflimís ornamentisdeco hoc fuit:ex urbe medulia:quã ab albanıs côdi
tata ín excellentiflimo maieftatís faftigíio fulfit: ueg tå romuluf foedere fafcipiés ro,coloniá fecerat
nir qdå generofus & opibus pollens Hoftilius
fi Tullus magnus:& admirabilis íncrementisdomes noie romá cõmigrás uxoré duxit ex genere fa
fticum tamen exemplum eft. binoge, Seruilii filiá eå jam q géuilsbo föis foe
t Arquinium autem prifcum əd romanű impes minis bello Sabino:cõluluerat legarioné fufci
ríum occupandū fortuna inurbem noftrã adz piédá p uiris ad pfesiquæç ét vifa erat conci-
ládoze ducú cá fuiffe poipua:bic gif uir mul-
uexít : alienum : p exactūalíenorem : p ortum coz tisın bellis fab romulo militás claris editis fa
rintho faltidiendum:g mercatore genitum ze rubes cinoribus bello fabio îterist filiú relíqués uni
fcendum petiam exule demarato natum patre. Cæ. turé cú:fepelitarg a regibus in optio fori locouie
ejus teftáus utuli in Pferipriôe d
terum tam profperum conditionis fuæ euentum ins ex hoc át filio uiro fato & illuftré ducére fœ-
miná Tullus Hoftilus et genitus;uir prôptus:
& alacer q rex deinde creatus eft cú fuffrag iis civilibus de eo latis ex lege:tú uero Numa fecundis auguriis fir-
mante quæ populo uifa erãt & cætera, Imper:ú Ro.ga eius avos fe bello fabino fortiter geflitrex Romac
tuselt, Duplicauit:Qu'a omnem popu um albanum Rom traduxit everfis mænibus & folo proftratis hæc
caufa fuit: bello fidenati infidi fuerár populo Romano. In altiffimo maieftatis faftigio;Quia iam fenex ani-
mum religionibus adiecit quo antea nihil minus ad regnum pertinere putauerat,
t Argmiú aŭt;hic eft targníus prifcus:a quo fupbus deinde natuselt, Exaĝú:Ciuitate eieãú nam exigeexigere
te inter alia fignificata & expellere fignificat:ünde Terenuus:fpeđtádæ an exigendæ:fint fabulaibuius ât Teren-
expulfiiscå fuit: pf tyrannidé eupili fogiebat, Exa&ú:Dionp.li.ii. Non exađtú led (põte diicef fe diciticúzins
multage ex mercatura pecuniariŭ dominus faĉtus efer:ná occupáte ingt corinthú editione & in[tante brachia Diony-
dis cypfelli tyrannide cum haud tutum uideretur fub tyránide uiuere hoiem plerti multa pollidété:eú grex fà fius
milia fa&tiðis optimatü:cõpofitis rebus fuis dícűg erat ferri pobile corintho fluens pfectus ĉhabenítgami
cos multos ex errufcıs & bonos pp continua cõmertia:maximæg targniis urbe magna aliquando &l foèlici-do,
mum fibi ibi conftruit:& uxoré genere illuftré ducit & cætera, Faltidiédú:Cõrénendá uli côdıtione hominé,
Erubefédű:Quod filius exulis regnauerit Romæ:ná huius pater Demarathus exul pfia kad targnios côta
Jit:& 1bi duxit uxorem ex qua Arunté & Lucumoné genuit, Aruns gravida uxore relicta morté obiit ante pi
foum:qur haud ita multo poft cum diem fuŭ'obiturus effer 1gnorås nus ferre uétré imemior í teftádo nepotis
olú Lucumonć reliquit hæredé:& puero in nullá fororé bonoge nato Egerio cognoméinditú é:Lucumo cum
omniam bonorum hæres reliĉtus ın fammis diuitiis effet uxorem nobilé duxit:tanaglé:guæ cam uirum foum
tarquiniis non fatis pro dignitate honorádú effe uideret:migrádi romå cõílium uiro:ubroís repentina ex uirta
te nobilitas fieret & cum ad ianicalum uentum ećt:carpento fedenti cù uxore agla fufpēfis demifia leniter alis
pileum aufert: foperegearpentum cum magno clágore voliás rurfus ueluti minifterio diutnitus mfa capiti re
Pofaitzid omnem læta dici Tanagl accæpifle & continuo uirú complexaalta fperare inMfe:hic igit cù bene-
ficiis multo: fibi ciutú beniuoléua cõcihaffet co uíg pceflit:ut i fúmå Anci regis famıliar itaté ueni
liberoge ét truror mmftitorus é:& poft morté Anci regnú ítercepite Dilatauit:Prorogauit:ná
uit & éis collarjí ademit:& qegd agri citra collatiá erat:omnemg latinú nomen domuit:& multas latinorú ci-
uitares popul: Romani mperio fabegit uidelicet apiolasicorniculum ;ficulneam ; cameriam : cruftomnium.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS `
Cultum deorum novis facerdotiis:Quia augurum collegium fummo in honore habere uoluit adeo ut nihil
praata nel BUbIce ae retr MiG pnis epaian pie gdida dE gai cinmelier eils a ranio
Jo inftitutis nouas addere curiasinautius augur jd nifi diis prius per auguria côfoltis fieri poffe negabat, Rex ue
To'einsarti fidem eleuans:confile inquit aues fieri ne poffit guod animo concipio:gd cù lle captaris auguriis
fieri poffe refpondifferzcape inquir hanc corem eame nouacola difcinde,Ar ille incontanter accœpit ac Kcuite
tunc rex cæpit:& arti fidem & auguribus & honorem maximum adhibere: Numerum fènatus:Quia centum
patres adiecit ordini fenatorio:qu? minorum gentium appellati, Eqaeftrem ordinem:Quia centanas infitu
fas a romulo auxit:urt in tribüs centuriis mille
& tricenti equites effent, duftríofum pro inuidiofo:gloriofum pro ínuifo redz
i Ntenda
tulloquein
vero Seruio:Tota hiftoria cade
primo lididaeltin repe diditedyldlatauitenim fines
Sdi Res romããi populi: : culrum deo
prodigiis:fuit autem fecúdum fabulas TUMNOUÍSfacerdotíís auxít:numerum fenatus amz
urt diximus uulcani filius & chryfæ. Verå; plificauit
: equeftrem ordinem uberiorem reliquit:
Plide Seruum ex
viilu, bus.Seruus ancilla narum, Pli, de corniculani&
tollus inquit publii uiris illut- quæque
Ao A laudum s cius confummatio
EAN ATR eft præclarisuír
E E AS
chryfiæ capnuæ filius cum in domo Tarquini tutibus effecit:nehæc ciuitas pænítentiam ageret:
prici educaretur flammæ fpecies caput eiuscõ p regem definítimis potius mutuata elfer: ġ de fuis
plexaelt. Titulus ipfius Ratuæ:Quia
ita iferi legifet.
ptus eft. Seruii Tullii regis ro, tatta. _Seruili Delale kaonde
Cognomine:Q uia dicit feruii quoda feruono , : A OB TENPY
men habuit quãuis Liujus dicat patrem hoius í N Fullouero Seruío fortuna præcipue uires
feruium appellatum efle principem in Corni- fuas oftendit. Vernam huic urbi natum regem
culo ciuitate:&t probat hunc non feraum faif dando + cuí quidem diutiflime imperium obtinere:
G nec fèrua ntum, 7 a
Īro quo gradu Varro : Quam humi- quater luftrum conderester triumphare contigít:ad
m hlocobicítnatus ofendimus in ca- fummam aurem unde procelferit:aut quo peruenes
ig d eiaa religi aea igit fa rit ftatuæ iplius titulus abundæ teftaé:feruili cogno
uoreplebis:patribus ne quic refitentibuscö a7 o ae redi akero
fol creatus effet có,L.Paulo gravifima clades "ÍRE regía mo perpiezusi
illa tâtopere celebrataa fcriptoribus apud cã- AOF ONE MI
mas apuliæ uicum fuit romanis illata: cuiuscå m Iro quoq; gradu Varro ad cõfulatum ex macel
& anĝor fuit hic Terrentius Varro, Macek- laría patris taberna confcendit+equidem fortu
Tarja:Non laniena:fed ubi obfonia uendeban- Tereci E
Macel- tura Macello quodam quicum patriam pro- 23 parum duxit: ordidi Mocs TaRAnSADau
lum dere uoluiffet; damnatus
eft & capite punitus duodecim faces largiri:nifi etiam.
L. Aemilium Pau
ædes eius folo adequatæ:in area ubi ædes fue' Jum dediffer collegam:arg íta feí cius finum infudit
rant
ibus uendi cæperútdicitur.
hæc captura obfonia. ExcudicExpreb
Captur: Æ tii òn
UCCU apud cãnas eAculpa fua uires
$ popu.
R ó.exhair
z
fit tranflatio a fabris qui ferrum cudentes icu Net:Paulum quog qui prælium committere nolue
iufpiam inftrumenti formam efficiunt, rat occidere patercturżilluminurbemincolumé rez
n
On paruus conlultus rubor. Miperpé ducerer:quinetiam
ne, Hic græcus foit:&? in urbem peregri
fenatum gratiaseiagentemigpre
E SEARE SACE dircy- uoluiflet:anter j
portas eduxit:excuditgut grauif
patribus fecifier:& magnas opes comparaffet: fime cladis auctori dictatura deferreretur.
co'proceffit res ur cum comita haberentur ao De. M. perpenna.
fos fut petere confalatum:
n piano quem etiam obti- 2 a 1 ERG, ut
nuit:multa hic rei militaris documenta dedit: ® On paruus cõfularus rubor Marci Tsise
adeo ur prius pæne conful ġ ciuis miflus gra- pote quí conful antequam ciuis + fed in bello
tia Arıftonicum fait ut fopra diximus: nå Ari- gerendo utilior aliquando reipublicæ:Varrone ípe
ftonicus rex eumenii filius afiam Attali regis tatore:regem ením Aríftonicum cæœpi:: Cralfianæz
toto populo Romano legatam occupauerat: On ooy l SRIMA Sa ra dei Prae E Ea
aduerfus quem,P. Licinius craffus:& idempô, P ftragís punítor extitit:cum
ínterim cuíusuítatriű
tifex maxımus quod nunguam antea faum
fuerat : cum exercitu mius qui rem infoæliciter geflit.& per infidias intercæptus occubuit: poftea uero.Mar,
perpenna exercitum aduerfus hunc Ariftonicom doxit: & eum fuperatum in deditionem accæpit :ac de illo
triumphavit : deinde cum Sertorius hoftis patriæ iudicatus fuit hic focius ejus foit : Pompeius & Metellus
confules aduerfus Sertorium ın Hifpaniam cum exercitibus miffi funt : ubi cam fertorius ommbus fere præ-
Jiis uiĝor euafiffet ad ultimum proditione fuoram occiditur : cuius proditionis princeps fuit.M. perpenna:
qui deinde fucceffit ei: & cum Pompeius intelligeret fe rem habere zum uno duce:& longe inferiore fer-
Torio : fèx cohortes obiecit ei. Quæ tanquam pabularum irent : per agros euagarentur: fpem bene gerenda
rei perpennæ facerent ;quod etiam ita egenit : nam ubi cohortes Romanas pallantes per agros ammaduer-
tit eas toto cum exercitu inuafit; quæ fugam fımulantes perpennam cum exercitu voad infidias pertraz

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEHISQ_VIHVMILI LOCONATICLAR! EVASERVNT
xèrunt;übi cum mılites uinum perpennam ad Pompeium deduxifent;eum lege papia iterfici iaffit; utpotelix quë
hoftis patriæ iudicatus effet. Náq potentiæ eius:bene dico.M.Pespennam lege papia per Pompeium interfi-
ci juffum;cum patrem illius iudicio fcabelli tribuni plebis daimnatum:fe ciuem romanum;:& cinis R omani iur
ra ufarpantem in priftinas fedes redire cogerunt. In priltinas fedes:In græciam. Nomen adumbratom:Tranf
latio a piĉtoribusiqui primo quidem formam imaginis adumbrabant;deinde
in imaginem redigunt;adumbrare proprie eft alicuius rei formam inducere:ergocoloribusnomen
illam diftinguŭr& fic
cipia quidem; M.perpennæ fommæ claritati &gloriæ formam induxerunt:fed exitus formåadumbrarum: ga prin Adum-
illá adumbratá í ue brae
rå fplédoris imaginé exprimere non potuerűt,
phauítmors papia legedamnata eft. Nanque patré Falfus conful: Quia cú ciuis non effet côfal
illius nihil ad fe pertinentia cíuís romaní iura cóple7 eé non debuit. Caliginis fimile imperiŭ cadu
xum Sabelli iudicio petitum redire í priftinas fedes admodum cus triúphus.i.caducum & obífturam; quem-
eft caligo:quam cum fol uehemen-
coegerunt. Ita Marci perpennæ nomen adumbratū tior impulerit:eam continuo difüpat,
fallus cõfulatus caliginis fimile imperium: caducus Arcı vero porcit:Catôis:phde vi,il.M. pli,de
triumphusżalíenain urbe improbe peregrínatusé, m portius cato genere tufculanus, A Va- piris il-
De.M. porcio catone. Ierio fiacco Romam follicitatus tribu Juftriv
nus militum inSiciliaiquæftor fub Scipiõe for pus
m Arcíuero Porcii catonís incrementa publicis uffimus &pror iuftifimus foit prætura Sar
uotísexpetenda fuerunt:quí nomé fuð tufculí dimiá fubegit:ubr ab Ennio græcis litteris itra
ignobili Romænobilifimü reddidít:ornatafunt:n. cus confùl celtiberos domuit ; & ne rebellare:
poffent:lfas ad fingulas ciuitates mifit: Vt mu
abeo fupralítterag latinag monumétaadiuta difciz Tos diruerét:cum unaģą fibi foli imperari pu
plína mílitarís:aucta maíeftasfenatus progata famí taret:fecerunt Siriaco bello tribunus militum
lía:ín qua maxímã decus pofterior eft ortus Cato.
fub.M.Attilio galabrione occupatis thermo-
phylarú iugis pidi hoftiŭ depulit.Cenfor.L,
Externa exempla. De Socrate. flamimiú cõfultaré fenatu mout:g ille í gallia
f — Edutromanísexterna íungamus + focrates nő ad cuiufdam forti fpeđtaculűeiectú e carcere
{olā hoíum cõfenfuzuerűetia apollinis oracuz í cõuiuio iugulari iuffifler:balilicå luo nofe pri
lo fapíétifimus íudícatus:Phanarëte matre obftetríi mus fecit:matronis ornaméta erepta inopiale
ge reperéribus reftituit accufator afliduus ma
ce & fophornifco pře mormorarío genitus ad clarif Joge:galbá oćtogenarius accufáuit ipfè ĝdragi-
es Gter accufatus gloriole abfolutus carthagi-
né delendá cenfuit: imago huius funetis gratia
pduci folet.Plutarchus dicit húc genere tufcalanå foiffe:& priulgad militiãatg républicã fe cõferrer in agro Pjurar,
Paterno circa fabinos uixiffe:cuius cum maiores prorfus ignobiles effe uiderent:ipfé Cato. M.patrem ot uirum
bonum fortem ac in re militari uerfatum efferret laudibus:catonem etiam proauŭ fepenumero præmioră ho-
nore ab imperatoribus laudatum;:& quing; bellantium equorum quosinter dimicádum amiferat præctum for
titudinis fuæ teftimonium a populo fibi retitutum referr:cum ex more romani eosiqui generis gloria carétes
a fe ipfis initium caperent nominis fui nouos homines quemadmodum & iplum Catonemappellarent ipfè ad
gloriam quidem magiftratus:fe nouum effe:rebus uero geftis ac uirtute maiorum vetuftifimum prædicabat?
principio autem tertio nomine: non Cato;fed prifcus uocabatur: confequéti tempore Cato eis uirtutis cogno:
mentum extitit : nam Romani eum in quo multarum rerum ufus ac experientia fit Catonem nominant, Hæc
Plutarchus 1u uita catonis. Incrementa: principia;ita quidé,
M .perpénæ egregia fuere primordia:exitus minus
probabiles habuerunr:fed.M.porci Catõis uitæ totius tenor idem extitit. Tufulimunicipii Ro, Monumé Tofu
ta; Hiftoriæ: nam libram de originibus edidit ; uidelicer de quacunque familia Romana ; unde originemiha- jum
buerit & quid a quag gente accæœperit Roma, Idem fummus orator fuit, Horatius in poetria, Eum lingua Hora-
Catonis & omni fermone patrium ditauerıt,Et. Cicero libro de oratore, iii.quid inquit, M.Catoni præter hanc pus
politifimam doćtrinam tranfmarinam atg aduenticiam defuit, Nam quia jus cioile non didicerat : caufas non Cicero
dicebat:aut quia poterat dicere ius negligebat:aut utroq in gênere & laborauit & præftitit : non propter hanc
ex privatorum negociis collectam gratiam tardior in repub,capeffenda:nemo apud populi fuit fortior : nemo
melior fenator:& idem optimus imperator denig nihil í hac ciuitate remporibus illis fciri difciue potuitiquod
ille non tum etiam inueftigaderit& fciuerit: tum etiam confcripferit:& cætera, Adiota militaris difciplina;
Quia bello omnem ferme Hilpaniam imperio populi Romani fubegit duđu : & avfpiciis fuis, Auĉĝtrmaie-
ftas ¿Quia in ordinem fenatorium eleđus, Prorogata : Propagata. Pofterior ortus : Qui Vticenlis ditus
eft. Socrates:non folum ; Hic fuit Athenienfis philofophos clarifimus ex pago alopocenfi filius Sophroni- De fo-
fii marmorarii & pharnaretæ obftetricis: fuit ut quidam ferunt anaxagoræ primum auditor : deinde Arche- crate
lai + cui fuccefit in fchola hicanimaduertens fpeculationis naturalis nullam fruđtum effe : quantum ad com
moda uitæ [peđtaret primus ethicem : hoceft moralem philolophiam inuenit relicta naturali. Nam tefte Cici
in prologo quinti li.tufcu.ġfti.primusde cælo philofophiam euocauit:& in urbibas collocauit : in domol i
troduxit : & coegit:de moribus & uita rebufg bonis & malis quærere fobrem ut feribit Soli. non folam corr Solinus
fen hominum.uerumetiam apollinis oracolo furt fapientifimus 1udicatus, Nam ingreffum forte apollinis té
plum phitia,i.phæœbas apollinea ita illum excoepiffe fertur Sülue fapientiflime oium:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS
fuit orator:promptus acer:primus tefte Fauonio cú efchine difcipulo oratoriæ artis camposaperuit: faitg ñ
Laerti- li cura etiam corporeæ exercitationis:atg erat pelari habitus.ut dixit Laertius:ande fuadebat diicipulis fiusar
us fe crebro tuerenf in fpeculo:ut qbus eét corpis dignitas a natura donata:eá integrå pullis uitiis corruptå côfer
varét: gbus vero negata fuiffet:uirtutecõpararét:ut aio fi nô corpe hoibus placerét:militauitg quádog: & xez
nophõté ab eguo deieđ&ú i flio fcô viriliter fufcipiés faluŭ reddidit fugientibus atheniéfibus uniuerfis in bello
navali vicituitoriág alcibiadi cõcefit:qué ipfe tefte Ariftippo fais manibus armauerat.de quo alia dicemus i
ca.de fapienter di&tis. Cum erudi:cum cæteri phi in cognitione naturali rfs terrerét:primus spe reli&ta natura
li moralem phiam i q hoíes rôn bene reeg
uiuends Îpecularenť uenit, Menfurafg folis fimum lumen gloríæexceffit:neg ímeríto:nam cum
imagnitudiné folis:lune& cæterog fpderum. erudítiflimorum uiroíngenia in difputatione ceca
Solis:qućalii duplo:ahi triplo terra maiorem
dicút.Luná zque magnáac terrå dicút magis uacarentur menfurafg folis & lunæ & cæterorum Íy
loĝcibus gbuídá cõie&turis ducebant ğ certis derum loquacibus magísĝ certisargumentis expli
Tönibus ut de his difpotarér, Intima.fpre ui care conarentur:totius etiam mundıambítum cóple
delicet aio.Repofitos affectus:irafcibilem:con
cupiftibilé:rőnalem:ex quibus quafi fontibus &iauderent:primus ab hisíndoćtis erroribus abdu
oés animi perturbatiões deriuantur, &um animum fuum ín intima conditionis humang:
q — Vāmaréeuripi. Côltat húc in familia & ín feceffu pectoris repofitosaffeđtusfcrutari coe
ritaté Socratis maximam & iura ueniț
fe:adeo ut fint q dicant Socratem fuiffe q fcri- git:f uirtusp feipfam eftimetür:uitæ magífter opti
phit tragædiá Euripidis, Syropus ét dicit Euri mus. De Euripide & Demofthene.
Pidis lingvá Socratem iuui ffe:& Ariftophanes q Väămatréeuripides:autqué patré demofthez
dicit Socraté fuiffe Euripidê. Hec hiftoria no- nes habuerit + ıpforum quoq fæculo ignotum
plutar, tabičť in ca.de fiducia. Demofthenis prem Plu-
tarchus demolthené noiatú fuiffe dicivillúe fuit. Alterius ãtmatréolera alteriuspatré cultellos
tefte Theopõpo hiftorico uige pbră & hõeftú uédítalle pene oium doctorum littere loquűtur.Sed
Macheropiú cognominatú:ab officinagladio daurillius tragicasauc huíusoratoria ui clarius?
1ú quá athenis egregiá multifg artificibus fer ” De hísquia parentibus claris degenerauerunt.
Juuena nis itra&ú hébat:qå & luuenalis affirmat í fa
lis tyra oibus in terris:cum dicat.Qué př ardi GAP. 8
mafe fuligine lippus,A carbóe & forcipibus Equië duplicis pmiffi psż:adoptis illuftríð
gladio paráte cude: luteo vulcão ad thz- f uirorum imaginibus reddenda: quoniam g
tora mifit:Matré vero eius Efthines tradit ex
barbara muliere & athenienfi quodáexole na dem fuít referendi:quí ab earum fplendore
tá.ld uei fit necne ícertú é:nå ad falfam caló- degenerauerunt:rererrimíis ignauisac neguiriæ for
ni id obieđ&tú Demoftheni ab emulo putatur dibusí buta nobilia portenta,
fuit át demofthenes orator oium maximus:ut De Scipione ignobili filio aphricaní.
fub oratoris noie:apad græcos demofthenes i
telligaf:ficut apud nos Cicero: & conftat qdé q Videnim mõftrofimilius ġ fupiorís aphrícaní
paruŭ admodú orphanú fuiffe:q cú fea tutori filíusffcipío q ín tanta domcftica gloria ortus
bus fais deceprú fuiffe cognofcerer:ftatuit oí- a paruulo admodum regís antíochi præfidio capí fu
no arré oratoriá affeq plenifime:ut ab his ius finuít:quű eí uòlűtaría morte abfumi fatíus fuerit:
foŭ aliquando repofcerexfed oía a natura fuo
ppofito hébat aduerla:ĝ tamé ftudio& indw inter duo fulgétiflima cognomia přís & patruizalz
ftria fupauit:ut in ca.de iduftria dicéus, Quåā tero maíorí oppreffaaphrica iam partożalteroiã ma
Theo matré: Theopõpus telte Gelio dicit Euripidis ioreex parte recuperata afia:furgere icipiéte manus
Põpus anů fibi uiĝú
frabiliter quæritaffe, uíciédas hofti tradere eíufg bencficio præcariū ipis
Equiť duplicis pniti pars. Sequič in- ritum obtiere:de quo mox. L.fcipio fpeciohifNimum
quit pars pmifa:in qua de his qa ma-
ioribus fois degenerauerút trađádűeft. Ado deorű hoiumg; oculis fubíecturus erat triumphum.
pertis.f.a poteris patefađis. Degenerarunt:
alieni faĝi fant. Portena: fi portenta:quæ.n:Contra naturam font portéta dicúť. _Nobiliaiga a nobilifimis
parentibus nati funt, Paruulo admadă regis antiochi: Scimus qúo:L.Scipio frater fuperioris aphricaniconfol
fortitus fit prouintiã Afiá ut bellú aduerfus antiochú greret:quå fenarus eo hbétius conceit quo fratréaj
Canus ultra pollicitus eft ré in afiá iturå illi legatum. L-ergo Scipione &aphricano fratnbus exercitum traiicié-
tibus í afiam:núcii uenerůt debellatú utrig eé;a terra qppeab Attilio regulo:mare át ab æmılio, Primo 1gituf
aduétu eow legatos pacé pettes antiochus ad eos mitut:peculiare donú aphricano ferentes filium eiustgué rex
paruo navigio traiicienté cœperatihúc aŭt regtis muneribus donat ad přem remifit: pax regi data parte pro-
uintiæ adempta uf admontem Taugz, Altero:pře g aphricanus cognominatus aboppffa apbnica, Alte
præca Patruo:g afiaticus diĝusé recuperata ahia, Precanum:gà præcibus obtinerur:& eft uerbum iuris. Deogeho-
Tium minumg:ga curru triumphans uegus eft in capıtolium:ubi dii & homines illum intuebaptur.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE HIS Q_VI A PARENTIBVS CLARIS DEGEN ERAVE VNT
R
Dem pturæ petitor:hic & Cithereus q feriba pis eius fuerat cõpetitores Ix
i öű uenifferin honore feriba Cichereus Scipionis flatus é:fed hic motus reer.uerétiá
åt Pturæ q cù in cåpum mar
feriba fueratsconcefitilli Brurá:quá tamé cognati ejus adrminiftrare non fant paffi.ddam pfis eius cuius
Diximns Reguluns
aduerfus regiam clafiem anthiochi fæliciter pugnaffeadmionéfams rhodiis iuuantibus:Aphricani filius captus
abantiocho patri remiffùs eft, Maculis:Sordibus uitiorum inquinatam fic per concefionem. quafi
Sellam:Curralem poneret:ot ñus diceret, turpiter.
a ` GeQu.Fabii maximi:hic fuit qui aduerfus Allobroges & Bituitum auernosg regé cundum
k: quofdam
fælici pugna dimicauit:nam uiginti milia ho-
3 D
Deeodem Scipione. ftiumea Pugna cæfà dicuntur:& cum Bitnitus
ræturæ petitor cãdidã rogãadeo turpis 1°™å uenifiet ut fenatui fatilfaceret:hoc
dak u m BGI aN é: ur
„q A T
_ainismaculis obfolefaĉtã in capūdetulit:ut f& excufarer: a fe bellú illud non effet ortum
pprerea fibi ignof & pacéei
dari peteret: Al
nifi gratia Citereig patrís eius fcriba fuerat adiutus bam miflus traditus eft in cuftodiá:& cum fe-
cfet ihon
populo impetrat
oréa
a eE n urusnó uidereť:
A ġa neciatū
cund pacem e
in impio eĉ: ne motúaliquéciasin Conga;
poitia
quid interfuit utrum repulfamzan fic adeptã præ- cõcirarer:ip e quoq romå aceit €. Valenus
radomő referret:quã os ta
quű ppíng abeo polluś afadz men li.nl.ca.vi.de perfidia dicit húc regem Bi
uerterét:íd ege
autrűt
fellä ponere:a
ne uciusdicere tuitú noma fabio uitü neg fponte romam ue
auderet. Infupg e manu eius annulum in quo caput A na apiy Bogg
aeb
A phrícani feulptū erat derraxerūr: dii boni iE quas tee! itetacinde
m re i nolit actú
fd Tegetafênatus alba
nec probare
nebras equo fulmine pali eftis nafci. diz caufa relegauit:qd fi fic eft fabius rem tã-
De filío“Q „Fabiídegenere. b Allobrogibushabuir, Allobrogi: q
nii S 2an juis & ipa lobroges vicit, Perditam:corru:ptamfcéle-
- Ge.Q Fabii maximíallobro gisarenpa rhe Pateri bonis interdixit:ab admini-
torís clariflimí filius.Q „Fabius maxiusä pdi fratione bonorum paternorum prohibuitna
tam luxuria uítãegitícuíus utcætera flagitia oblite omnia bona paterna in luxum’ & libidine:
renf itamé abunde illo dedecore mores nadari pof⁄
$ ana REA isþgiş MedicoE peo
tib aqua & igni; squaeau ERR
conftrution e i Jn
fentge -QE Speíus prætorurbanus paternis bõis oésidonei ütuntur.Plinius:Aqua & gmi inter” co
ínterd pí tanta ciui q illudtate
decrerū repræ dixit ei q in fuas leges non turaffer Cicero iin Cicero
héderet inučcuseft:dolenter.n.hoies ferebant pecu S ae E RE ps Ie igot :
z a Gbir oaren ai íz Interdiceretur:& hac côftructione referti funt
esni oan gëtísfplédorí feruíre debebat flagíz auđox libri, Nimia pfis indulgétiaiqa táetfi
tíisdi ici: ergo quem nímia patrís índulgétia hære filii pdigum uiderévtamč eú rel gt heredem,
dem reliquerat:publíca feucríras exhæredauít, Offedit fauorem ple, Clodius Taniethi
Defilío Clodii pulchrí P
Clodius pulcher feditiofifimus fuerit;
a 7 han;
P Offedit fauorem plebis clodius pulcher adhe7 bu.plel ae AEEl naas l s In repu, FBR ná tri-
z ; ; b.fuir:&t in tribunatu fuo Ciceroné ad-
rëlgfuluíiangaftolæ pugio militare decus mu jecit cum fe totum plebi infinuaffeticonftatát
liebri ímperío fubietum habuit:quorum filius pul oés Sn E
Sea. 2 si Fei Pa
a afler-
tores fuiffe:præter hüc unum de quo logmur
cher præterg qp enerué & frigidam fanera eE p aiit Cirera Ea ETLE Sood ABT
dito etiam amore uulgatif fime meretricis infamis uit renúciare generi patricio& fe plebeium fa
fuít:mortifg erubelcendo genere confumptusčzab cere:nam lex erat quæ parriciú quema tribu-
domineria ením auide edd
deuorato fæde ac fordidæ intem PAmifieri
foiriuar minori naruuetabar: hic igiturm cuidā
fe in adoptione dedit: plebeio
fuadente&
perantiæ ipiritum reddidit, hoc.C.Cæfare confale:nam quodam loco de-
Cafrem in cåm plebis Clodium adduxiffe:qui conti.tri.ple.fa&tusplorante Cicerone ftatum reip, iratum dicunt
fauorem plebis poflidere coepit, Vel poffe-
dit fauorem piebis:ideo quia ut ait Sueto.de gente Claudia:quia notiflimu
tétiæ patrociorum affertores unicos fuiffe excœpto dútaxat.P.Clodio:qui mob é expellend Claudios oës dignitatis arq po
um urbe Ciceroné ple Meto
beio hof atg; natu minori inadoptionem fe dedit. Fuluianæ tolz pugio:metonymia ftolam
fuluia ponit:pugioně pro hofe militarinam pugione milites otantor:hic fuluiă uxoré habuit: pro ipfa muliere nymia-
quá deinde mor
aŭt pugioné bellatoré & hoíem militarem appellat:lic etiã cicero pū
ppellat ludés in conatú eins qui upa cú catilina côtra patriá confpizaffer
ui ptor in hifpania miffus: b egtibus hifpanis:u t dicit Salultius interfeđuselt. Poffedit fauor:Hoc dicit ét
îi clodius ciuis ditiofùs erat:& uxorius.tamen uirtutės magnas cum uitiis habuit cõiun&as:led filius
adeo obrutus fuit:ut nullam omnino uirtutis imaginé habuerit, eius fia
ègné cú pprie ardor iuuenú fit. Vulgarifimæ meretricis;acfi diceret Eneruéeff æminatram & mol A bdo-
es vulgantisiquod flagitiofius eft ä fi côfuetudiné habuffet cum ahiquáto depudentiore
medio lupanar! corpus mem
. Abdomine: luae na
en dicitur durum & folidum:pingue & larıdum,luuenalis. Teneræ placant abdomine porca, Jis

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER- TERTIVS
Am.Qu quidem bortenfi:Hic eloquétia tantú ualuitzut fæpius dubitatum fit:uter ipfius & Ciceronis
n principarum obtineret. Prouentu copi zin hoc maxima gloria extitit hortenfiig cum magna inge-
torbio niorum copia uiger men inter cærera eloquentiaerus eminuerit, CorbioiQuia táğ corbes oia de-
Corbi- uorabat paterna bona:nå fant quf dicant hoc nomé accœpifTe a cupiditate deuorandi:vam corbitare elt auide
tare deuorare:unde plautus corbitans dixit, Lingua eius tå libidini cunđãog proftitit,i.uulgo fe libidinis cunĝãog.
Plautus recôciliatoré proficebať, Proftitit.proftare pprie fe uenalé exponere:ergo proktitit:pro pcio ftetit:qa fe condi-
Profta- liatorem libidinis uulgó profitebatur, Animaduertit:Reprehédit quodámodo feipfum g forte pcedendo no
re — minaturus fit aliquem cuius deide pænitebit,
Deformes umbrastumbras qut a maioribus De Hortenfio corbio.
fais degenerauerunt:& claras maiorum fuor n Am.Q-.qdem hortenhií:quiín maximo &íinge
imagines flagitiis fais quafi umbra quadá ope-
Tuerunt ficut fupra dixit:adopertis 1lluftriú ui nuorum ciuium Xampliflimog prouentu fum
rorum imagimbus. Gurgite:baratro. Satius mumauctoritatisacg eloquenti gradum obtinuit
eft enim:melius inquit eft de his dicere qui ex nepos Hortenfius Corbiotomnibus{fcortisabiectio
illuftribus uiris in nefte & cætero cultu fibili
centius ĝ mos pfius requirebat indulferunt. rem &abfceniorem uitam exegít:ad ultimumg; line
Vblius Scipio cù in Sicilia:Hc Liuius guam- eiustam libidini cunctorum ínter lupanaria
tradit hiftoriá decade fecüdı Punici bel proftitit:ġ auí pro falute ciuium in foro excubuerãt
li Augédo:ga í ficilia fopplebat exer- Anímaduertoinġğ periculofum iter procefferi. Irag
cit quem í aphrica traieđturus erat capta car
thagine noua, Reuolueret:cogitaret, Moli meípfum reuocabo:ne fi reliqua eíuldé generis nau
tiones:apparatus uel conatus. Gymnalio:pro fragia confectari perfcuerauerozaliqua Inutili relaz
prie nunc dixit,i.paleftra ubi fe iuuenes exerce: tione implicer.Referamigitur pedë:deformefg um
bant. Pallio quog:qå genus ueftis græci philo brasi imo gurgite turpitudinis lusiacere patiar. Sa
{ophi habebant & utebátur: erat uíg ad talos
Crepi demia, Crepidis:Sút g a fonitu.i, crepitu pe tius eltenım narrare quíilluftres uiri in cultu cæte7
da dú cum foleis crepidas ditas uelint:elt tamen rog uiræ ritu aliqua ex parre nouãdo fibiindulferūt,
Bræca dilio:ná.kperio Aog dicič uulgo pla- De his quí cultu corpor hbi nímiumíndulfes
nule:eft autemab accufatiuo græco formatus
noîatinus latinus, Dicerem a crepo uerbo de- runt, Gavi VAA
duci:nifi græcum nomé eét; quod latiná cthi- De.P.Scipione.
A.geli- mologiá non recepit tefte Gelio li.xiii. q dicit
Oîa.n.ferme id genus gbus plantage calces tã- P 7 Vblius {cipio cum
tum:traiiciendog
im ficilia augendo exercí
inaphrícam oportunum
túi fine tegúť:cætera ppe nuda & teretibo ha
benis iúćta tunt:foleas dixerút nonnúđ græca quærendo gradű carthaginíis ruinamaiouo
Seruius uoce crepidulas.Serui.tamen dicit fuiffe tulta Jueret;inter confilia ac multotiens tante reí operam
Virgili, Vir.dixerit.Et tyrrhena pedú circudant uinca gymnafio ddit pallio quog& crepidis ufus:nec hac
calciaméta:quæ corrigis ad pedes ligabanf cú
Ja plantis. Seruius exponit crepidas quas prio re fegniores punicis exercitibus mãus intulit: fcd ne
habuere fenatores:polt egtes:deide milites:an fcíoan ideoalacriores:quía uegeta X ftrénuaigenia
de Horatius in fêrmõibus.Sapiés ibi crepidas quo plus receffus:hoc uehemétiores impetus edūt.
nun nec foleas fecit, Perhus tamen uidet uel- Crediderím etiam fauoréeű fociorum uberiorem fe
Je caiciaméta fuiffe græcoge.Non hic q in cre-
pidas graioge ludere geftit, Vegeta:miuida:im adepturū exíftimalle:fií uită eorum & folénes exer
pigra, Plus fecefus:recreatõis. Cum multum citationes cõprobafer:ad quastamen ueniebat quū
Mori ac diu.Multum intéfionis eft :diu lõgitudinis
iu tpis.Multum ut fi quis una bora fe uftpad laf multum acdiu fatigaffet humeros & cærera mébra
fitudinemexerceret:diu fi toto die laboraret, militari agitatione firmitatem fuam probare coegif
Agitatione:exercitatione militari. In his re fet:confiftebatg in illis labor eíus:ín his remifo Jaz
mifio.f.exercitationibus folemnibus.
1 Vaiuero Scipionis:De hoc fatis fapra boris. Vcíí uerofcipionis ftaruam De.L.Scipione.
clamydată & crez
di&üeft:cu1 afia puinciaa fenatueo li
bétius demádata fuit:g frater eius aphricanus pídatam ín capitolo cernimus:quo habitu uiv
pollicitus fuerat legatú fe cum illo iturum :ex delicet quía aliquando ufus erat effigiem fuam for<
qua puincia cú'uiĝor rediffer afiaticus diâtus, matam poni uoluít. De.L.Sylla.
Giepidatá:crepidis munitam & ornatam,
Vcius quog Sylla:q aduerfus mitrida- 1 V cius quog fylla quum imperator effer chla-
1 té mius fuit:quam puinciá marius fi mydato fibi & crepídato habitu neapolí ambu
bi dart inuito Inara per popula at lare deforme non duxit.
foæ faĝtiðıs pricıpes cü uellet:exorta é feditio:
deinde bellú inter ipfum & Syllã:ut fupra di&ú é, Sibi clamidato & crepidato:Notanda conftruĉtio:inam am-
Virgil. bulo fimiium copulatiuü;ur ambulo rectus ficut inced ut Vir.Incedo regina iouiíg& foror & coniunx.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FIDVCIA SVI Ixi
Aios aŭt duelius qui primùs:ls qdem primus nauali prælio uitor ex Pænis triamphum daxit:fed ante
g ipfam bellum navale geffit cú carthaginenfibus Scipio:qui æquo marte difceffit:ei deinde fucceffit Ap
pius claudiusig poft ui&toriä cú í patriá rediretai fabitæ tépeftatis exercitú ferme omnem amifit:
fibi contigiffe putant nonnulli p populanté difcipliná cötépifiet. Poft hunc igitur miffus et,G.Duellius:g ió itra
Tx.dies claffem cérú &.lx.namú táta celeritate parauit:ut creditů fic munere deoge arbores îi naues fuiffe conuer
fasiquo fa&to machinasčr adiúxit ferreasiqbus cathenatæ naues ita far tin cõtinenti pugnare uiderétar:8
ita commiffa pugna uictoriam ægregiam confecutus eft: & claffis hoftium partim fabmerha : partim in hoftiä
poteftatem redata é:ex quo de Pænis fpecio-
De Gaio duelio filimú egit trnphú.Plinius.G.inquit Duelius Plinius
g quí primus naualetn tríiums primo punico bello dux contra carthaginéfès
Aíusautéduelius
miffus cú uideret cos multú mari poffe: clafíé
phum ex penís retulit: quotienfcung epulatu magis ualidá ĝ decorá fabrefecit:& manus fer
ruseratad funalem ceret præeunte tibicinæ & fiz teas in uifa holtið primus íftituit:qui inter pa
ducínæ a cæna domum reuerti folitus eft infigné bel gnandú hoftiú naves apprehédit:q uiĉti & ca
licæ reí fuccelum nođturna celebratione teltando. pti funt: himilco dux claflis carthaginé fugit:
& a fenatu quæfiuit qd faciédú céferer: oibus
De papyrío maffone. üt pugnaret clamantibus: feci inquit& uius
n Am papyríus quidem maffo quü bene gefta re fam fic pæná crucis effugit:nam apud Pænos
pu.tríumphű a fenau non ipetraffet:in albano dux rePlucéte
male gefta puniebaf.Duelio cõcefum
mõte tríűphandí & ipe initil fecit: & cxteris poftea é:ut fanali & pcinente tibicina acæna
publice rediret.Cicero í Catone maio.G.ingt Cicero
exéplű præbuít: pg laurea corona cü alicui fpectaz Dueliú marci filiú ġ pænos primus claffe de-
culo ínterelfet:myrtea ufus eft. De.C.Marío. vicerat redeŭté a cæna fené fæpe uidebå puer
í — Té.C.maríí pene ífolés factã:nã poft íugurthí delećtabať crebro funali & tibicine å fibi nul
lo exéplo priuatus föpferat:tátű ei licentiæ da
num címbrícumg & tuetonicü triüphum cans bat gloria.L.quog floruspoft narratå pugná L,Flo»
tharo femper potauít : p liber pateríclytum exafía navalem. Duelius ingt impator non côtentus rus
deducenstríumphum hoc ufus poculi genere feres unius diei triúpho p uitá oém ubia coœna re-
batur:ut íter ipfum hauftum uíní uictoriæ eíus fuas diret:plucere funalia:præcinere fibi tibias iuț
ftiquafi quottidie triumpharet,
uíctorías comparare. De.M.Catone. n Am papyrius.mafo:Re bene geftu: quia
m ArcusãtCato prætor.M.fcaurí cæterorumg deuicerat Samnites,
reorum íudícia nulla induens tunica: fed tant i Tem.C.mariiżInfolentia carpitur marii
q cú debellaffet lugurtá:cimbros at Solinus
modo amíćtus prætexta egít:fed hæc atg his fimilia Teutones:fe libero patri:iqui ut ait So-
uírtutísaliquídfibí in confuetudine nouanda lıcétiæ Jinus primus indiam igreffus:de indis triúpha
fumentís indicia funt. DeFiducía fuí.Ca. VII. uit:fimilé eéuolebat:nam cantaro potabat:ga
hoc vafis genere liberü patrem ufum fuiffe di
De.P. Scipione. cútieui fe mari:1s comparare nô dubitabat: in Plinius
í Lliísaŭtquæ deíceps fubne&tã quãtã fuí habev hunc quodámodo íuehitor Plinius lib.xxxiii,
re fiduciam foleat cognofcef.P.&.G. Scipio übi loquitur de luxuria; dicit enim : hinc alig
nibus ín hífpanía cü maiore parte exercitus acie pu ueteg:ut,C.marius
tharis potaffe liberi
poft uiđtoriá cimbricá cå”
pfis exéplo tradit ille ara Cantha
nica oppreflisoibufgg prouinciæ eius nationibus car tor arpinas & manipolaris impator, Cátharo rus
thagínéliū amícítíā fecutis:nullo ducü noftro illuc cátharus uas uinarió quo maiores í facris bac Virgil»
ad corrigédāã rem pficifcí audente, Scipio quartum chi ufos fuiffe dicút:& anfam hé nde Vir. us
i Sileno.Et grauis attrita pédebat cátharus an Varro
faé cátharus tefte Varrone p qué aquæ faliùt,
Arcus aŭt cato.M, feauritiudiciú egit: Accufatus aŭt fuerat reperúdaw fcaurus a Triario adolefente: œ
m auare prouinciam Sardiniam adminiftraffet.Cato prætor iudiciú quia æftate agebatur fne tunica exer-
cuit campeftre fub toga cinâ&tus in forumg fic difcenderat:iufg dicebatide repeterat ex ueteri confae-
tudine:fecundum quam & Romuli ftatuæ Capuz in capitolio:& roftris Camilli fuerunt togatæ fine tunicis:q
bus uerbis fígnificabat illos aliquando fic in forum de(cendiffe, Cæterorumg reorum. Decorum effe uideba
tur adolefcentibus principes ciuitatis accufare & iudicium trahere: non illorum opibus non potentia nô au-
Qoritate deterrerentur, Nulla tunica:fed tantummodo prætexta: ac fi diceres uefte fola fuper interulam fine
dypolide:nam tunica ueftis interior:toga uero & prætexta exterior, Nouanda:ergo fignificat hoc aliquando fa
ĝum fuiffe. De Fiducia. CA- VIIL
Llis autem, P.&,G.Scipionibus poft cæfosi;n hifpania;Scipiones’ fratres cum duobus exercitibus: non
i italiæ já maior ĝ hifpaniæ cura romåis erat& exercitus augeri:& imperatorem mitti placebat:nec ramë
quem mitterent fatis contabat:ubi duo fammi imperatores intra dies triginta cecidiffent:q in locú duo
rum fuccedere extraordinaria cura diligédú eé,cú alii aliú nominarent:poftremum eo decurfum eft:ut populus
pro confùle creando in hifpania comitia haberet diemg comitiisedixerút:confùles primo expečtauerât ut qui

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS *
fe tanto imperio dignos céferent:noia pfiterenf:quæ ut deftitutaexpeđatioé redintegratusađas accepte cla
defideriumg; impatoge amiffogz.Mefta itaq Quitas ppe inops côfilii comitioge die tamé in camp delcen-
dit:atg in magiftratus arcúfpeđát ora principrú aliogz alios intuentiú:fremútg adeo pditas res delperatúg de
Tepu.effe:ut nemo audeat in hifpania imperiú accipe:cú fubito. P.Cor.Scipio filius eius Scipionis qui í hifpania
ceciderat quattuor & uigipti ferme annos natus pfeffus eft fe petere in fopiore:unde cõlpici poffet loco contà
tit;í quem poftĝ oium ora cõuerfa clamore atg fauore ominati exéplo fant:foelix fauftúg imperiú; jufl deide
inire foffragiú ad unú oćs nō centuriæ mõ:fed ét hoies,P.Scipið imperiú í hilpaniasiuferút;& hic fujt ille fata
lis dux g hanmbalé ex italia quá fêdecí ferme
annos poffederar:inuitú extraxit& carthaginé & uigefimű annü agés íturű fe pollicitus éQ ua q7
populo Ro.tributariam fecit, Oppidum ba-
diú. A.gehus deaphricano fupiore admiranda dé fiducia populoro.falutisac uictoriæfpemidedit+
quædá de nalibus excepta cõmemorat; qbus e Adégín ipfa hilpanía ufus é. Namcū oppidū
illú dicit credit effe diuiæ virtutis & originis badiã círcūfederet tribunal fuŭ adeűtesin xdé
hoiem:nå eadé fermæ de ipfius natiuitate cõ- quæíntra mæníialtit ho erat:uadimoniãí pofterű di
memorat:q de alexandro græci tradidere fcri-
ptores ut oftendemus ca-de hiis qoæ cuig ma em facere iuflit continuog urbe poritus é:& rpe &
gnifica contigerunt. De vita uero inter cætera loco quo predíxerat:fella pofita íus eis dixit. Nihil
hoc guog dicit folitum fuifle noåis extremo hacfiducia generofius:nihil prædıctíone uerius nis
ante dilucolú in capitoliú uentitare: ac iubere híl celeritate efficacius:nihíl eriã dignitate dignus.
aperiri cellá iouis ac ibi folú diu demorari:ĝfi
cõfultanté de repu.cú ioue:ædituofg illius té- De eodem.
pli fepe e demiratosig fol id tpis in capito- n Ecmínusaíofus minufue pfper illius i Aphrís
Fiú igrediété canes femp in alios feuientes:neg cãtrãfitus ín quã eficilía exercitü fenatu uetãs
Jatrarent:eŭ neq incurrerét. Has uulgi apinio
nes de Scipiõe cõfirmare atg approbare uide- te traduxít:ga nifi plus in ea refuo ĝ patrū cõfcripto
banť:di&a facta eius pleraqg admiráda:ex q- rum confilio credidiffet:fecundi punici belli finís ín
bus eft un eiufmodi:afidebat oppugnabatg uentus non effet. Deeodem.
oppidú in hifpania fitum mænibus:defenlori- c Vifađo parilla fíducia:g poftĝ aphricã atti»
bus validú & munitú;re ér {cibaria copiofum
nullag eius potiúdi [pes erat:& quodá die ius itfpeculatores Hänibalisí caftris değhenfos
in caftris fedens dicebat:arg ex eo loco id op- Sad le pdućtos:nec fuplicio affecit:necde confiliis
pidúpcol uidebaf:tú e militibusg í 1ure apud acuíribus pænorum percunctatus eft:fed circa oés
eŭ ftabát:anus interrogauit ex more í qué dié manipulos diligentifime ducendos curauít:interro
Jocūg vadimonium pmitti iuberet& Scipio
manŭ ad ipfam oppidi gå obfidebaf arcé pté gatofg an fatis ea cófideraflentquæ fpeculari iuie
dés petendie ingt fefe fiftát eo in loco:atg ita Tant prandiodato:ípfís iumentifg corum ícolumes
die fa&tú tertio: in qué wadari uflerat oppidú dimílit quo tå plene fiducie fpírítu priusanímos họ
captú etsin eodem quog die ın arce eins oppi
di ficut fdixerat ius dixit, Hæc Aulus gelius, fium ğ arma contudit.
Vadimoniú in pofteg:iufit eos q fuum tri-
bunal adibant dare uadimoniú afiédi fe in pofteg dié in ædé quå intra mænia côfpicatas eft, Vadimo:
Wades fponfioni á ficut a tefte teftimoniúii ta a uade uadimoniŭ,Sed inter uades & {põfores hoc interet ¢ uad pu
Sponfo blici:fponfores privati dicunt. Nihil hac fiducia:Extollitur Scipionis fiduciam laudibus non immerius, Præ
diĉtione:uaticinatione, Dignitare dignius.i.quod magis ad eius dignitatem pertineret.
Ec minus aiofus:Scipio debellaria hifpania rotag in roman ditioné redaĝa:cú parte exercitus romam
n rediit:cui fenatus extra urb datus eftiubi expofitis quæ in puicia geffiffet:petiit:ut aphrica fibi in pro-
uinciá decerneref:in quãoém belli molé conuerteret.Cui rogationi:Qu,Fabius maximus
dá dicūt cõmotus:fumma ope ítercefitigren 6 aphrica:fed ficilia ei puincia data éi quå ubi primúinnidia:at g
uenit exer
citú parauit ğlé ad eå militiá quá 14 aío cõcopar longinguã & graué oportere exiftimauit : robuftifliilimi quég
& maxime uoluntarium ex cimbris diligédo:qué paulopoft icio ac inuito fenatu traiecit in aphricãatg eo tpe
quo maxime'ab ea opinione deterreri poteratig fiphacé numida regé:quo cú fupiori æltate publicum fœdus
inerat:&t in eis opibus magnam uictoriæ fpem poluerat a Ro.ad Carthaginenfes pernuptiarum occafionem
Fronti- feciffe audierat:nihil tamen eius fiduciá frangere aut debilitare potuit.Fronti.lib.i.ca.de conftituendo ftatu belde
Ji feipio inquit manente in italia Hanmıbaleitranfmifo in aphricam exercitu neceffitatem carthaginenfibus i-
pofüit reuocandi hannibalem.Sic a domefticis finibus hoftile tranftulit bellum.
Vi faĝo:NS minoris fidaciæ fa&tú illud fuiffe uidef:¢ cú hannibal reuocatus in patriáad opé laboran
c tibus ciuibus fuis nulla mora ferédá ex italia:quá fedeci ferme annos bello poffederat rerraĝus hafdru-
ment oppidú ueniffer:& nde zamå pfeđus eétabeft autem zama gng
mifit fpeculatores qui res Ro.pimpatoré & caftra diligenter explorarét:q excæptidierum
a
itinere a carti
coftodibus Ro,& leduĝi
ad fčipioné fant.Sopio iuflit eos traditos tribunis milit omiffo metu uifere oia:p que caftra å vellent doci iul
Eutro» fit pcáđtatuí% fatin pcõmodű oia exploraflent:datis g pleġrenf retroad hannibal remifit.Hoc idé fecifle,P.
pus Valenú leuimú tradit Eutropius luicú,n.cæœpiflet exploratores:iufit cos p caftra duci& oftendit fibi omnem,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 ; DE FIDVCIA SVI Ixii
exercitum:deinde dimitti ut nunciarent pyrrho quæcúg uidiffenr:quæg a Romanis agerentur.
Erum;ut diximus de fiducia Scipionis qua ufus eft in caftrisidicamus punc de illa qua do: iiin ciuita Eutro
u teufuseft, Cú aL Zipione hoc exempl, A.gelius cõmemorat cú ingt, A.M.Catone ac tri. ple.qa a.M. pius
Catone comparati & induâi fuerant accufaref:q
Jibră detulit:in quo fíma pecuniæ continebaf:& ftatim inpecuniam & Piá ufurpaffet bello anthiocenfi captá Au.gel
confpeĝu oium diffidit: poem inquit reddere 16 hus
né fed nô faciam:nec me ipfam cõtuaflıciámeli quandogd
a é ærariŭ
tim, Eximiæ:exceilentisieximins diciť quafi ex aliis exceptus:hocé ueftrá bis millies ferterrio uberius fece, Eximi
excellens:nå eximere excipere fignificat, us
A.L.Scipione repofceref: quê pecuni4 pdáue Sexrer'
Deeodem. antiochék@m ufurpafe dicebát.Sextertiú:pro- tium
u Erumad domeftica eximíæ eius fiduciæ acta fextertipse:qă raro fieri a neutro fincopå inue pondo
ueniamus:quű a.L.{fcípíonc ex antiochenfi pe diú ùies apud iuniores:fed antiq ponebát+ut mo- Varro
p modiog:ná modius mafculini generis
cunía fextertiű quadragies rö ín curia repofcereť: P eft fextertiú uero neutrimifi hoc loco pro ma
latoab eo libro:quo acceptæ expenfægfūmæ conti feulino accipiat. Eft år fextertiú dipõdius & fe
nebantur:refellig inimicogaccufató poterat:difcer mis:põdo uero libellá fignificat tefte Varrõe,
pfit indignatus de ea re dubitari: quæ fub ipfo legas libris Pli,lixxxui.Placuitn, inquit denarius p decé
ærisignarius p quing: fexternă p dipõ
toadmíniltrata fuerat: gnetíami hüc modü egit: nő dio & femiffe. Súmæ:füpputatiőes. Éo ma
reddo.P.C.ærarío ueftro fextertii quadragies rõné Jignitatisnoft ætatéráad eá malignitatépe:
alíéí imperii minífter ? p meo ductu meilg aulpíiciis tiuus nille, Sed uter noftrú locuple: f
cõparatur alteri cõparatiuo , Præter co- cogno
bís millies fextertío uberius feci: neg;.n. adhuc pu7 gnomen.fa phricani : guia abaphrica fupera ié pro
toeo malignítatís uentumzut de mea innocentia ġré ta aphrican diĉus é:& usagnomé d:buit dice agno
dum fir. Nam cum aphrícam totam poteftari ueftræ re:gå eft nomen ab eventu uela faâis impoli men
fubiecerím:nihil exea quod meum diceretur tå fed pler confandant auĉores,
prærer Icur
& illud factú:Hoc dephendif faif
cognomen rettuli. Non igitur me punícæ: nô fratré G fe celtiberico bello: qå.C. Sempronivs
mcumafiaricæ gazeauarum reddiderunt fed uterg Tuditanus pror cõtra celtiberos geffit
noftrum inuidia magísĝ pecunia locupletior eft rā in$ cúquoopuseffet:pecuniãex
ipfe fere cú toto exercitu occifus €. Ita
ærario äpronsiad
conftantem defenfionemícipionisuniuerfusfenatus reficiendú exercită : nec quæftores id aperire
comprobauít. Decodem. auderent ; g lex obftare uideref:nå lex erat ut
f£ Icuc&illud fată qãadnecefariű reipu. fä ex ærario pecunia nô depromere{: nifi oltima
iâ neceflitate cogente : Scipio priuatus ærarii
pecuniãex ærario pmi opus efet:idg quæfto claues popofcit & parefađto ærario legem uti
res ga lex obftare uideret aperire non auderent prí lıtati parere coegit, Promi:excipi,
uatus claues popofcit.patefactog; ærario legéuuilis On defignabor:Hoc exemplum Aulus A.gel,
tatí cedere coegít:quã quídé fiduciā confcientia illa n gelius ponit liiiùi, ca,xviiù, pam Scipio
néa, M.uenio accufatú dicit: g pecuni
dedít:qua memíneratomnes leges a fe effe feruaras. am accepiffer ab Antiocho rege: ut côditioni-
Deeodem. bus gratiofis & mollibus pax cú co fieret po-
n Onfatigaboreius facta ídentidé referédo:quo puli Romani nomine.Scipio ingt aphricanus
antiqoior:quåta uirtutú gloria pltiterit: & Ä
niam nec ille quidem ín cófimilí genere uirtus fueritaltus aio at magnificus qua fui cla
tís edédo fatigatus eft:díéillíad populá.M. neuius entia fubnixus pluribusex his quæ dixerit åqs
trí.pl.aut utquidãmemorãt:duo petílií dixerűr:quí fecerit declaratú eft : ex quibus funt hæc dao
íngentí frequétía ín fog deductus roftra cofcendit: exépla eius fiduciæ & exuperantiæ ingétis: cú
M.neuius tribu.ple,accularet eum ad popol
capítígfuo corona tríñphali ímpofíra zhac ego ígt diceretggiaccepifie a rege antiocho pecuniam:
quírítes díe carthaginem magna fperanté leges nřas ut ditionibus gratiofis & mollibus pax cum
eo populi Romani noie fieret : quædá ité ala
crimina daret indigna tali
uiro: că Scipio præ
fatus quæ dignitas uitæ fuæ atg gloria poftulabât:memoria inquit repeto dié effe hodiernú:qu o hannibalem
Pænum imperio noftro inimicifimú magoo prælio uici in terra aphrica:pacég & uiĝoriá nobis peperi infpe
zabiié, Non igif fumus aduerfus deos ingrati:& cenfeo relinquamus nebuloné hunc.Eamus nunc protinus lo
ui optimo maximo gratulatum,ld că dixiffet:auertit & ire in capitolinú cæpit:tů contio uniuerfa quæ ad fen-
tenuä de Scipione ferendā conuenerant reliĝo tri.Scıpioné in capitoliŭ cõmitata:atg ide i ædes esas cam leti
cia & gratulatione folemni profecura elt, Referendo.i.dicendo:ga ille nec fatigatus faciendo et, Diem di-
xerat:accufauerat:quia reo femp dicédæ caufæ dies ftatuebaf:ho
c é ut certa
phali:n ō uefte ur mos reorá et:qå marim fuit fiduciæ ligaum, dieHocfe diedefenderet,
ãt lugubri quiritest
Corona trium
c fi diceret ; cõ
Cipite animo ueftro q tes hunc effe diem illum quo carthagini leges noftras impoli & huic imperio no-
fro fruire coegi, Paluinaria; le&tifternia;quæ in templo iouis Optimi maximi fuerunt, Scipioæ nilianus:
i

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS S
huic fæpe ditum eft de gente zmilia fuit Pauli filiusangentem Scipionum adoptatus: hic ille fuit aphricanus
qui carthaginem evertit X Numantiam fuftulit urbes duas potentiflimas & populo Roma.infeftifimas, Cum
igitur Intergillaciam hifpaniæ urbem præualidam obfideret:uel ut ali putant Numantiam:multi hoftium eru
Prionem metuétes fuadebant tribulos ferratalg tabulas circa mænia Ipargendas effe quibus hoftes ab eruptio
ne deterrerentur quibus refponpit non effe uiri fortis uelle hoftes capere cofdemg timere, Prænalidam urbé
Inter- Intergallciam ut quidam patant quæ eft in hifpania:uel ut alit uolunt Numantiam. Ferreos Murice lurex
callatia proprie dicitur acumen faxi. Virg Èt acuto murice remi obnixi crepuere; fed pro unaquag re acuta ponitur:ut
urbs hoc loco pro trigono pofùit ferreos murices:
murex qui fant cutufmodi tribuli qui nafcunturin la accipere íufli:proínde æquű eft uos mecumíreín ca
Virgi. cobus & fgn ui in quácung partem recí- pitoliū fupplicatum:fpeciofiffimam deinde eius uo4
denntvita cadunt; ut unum acumen extet ere-
aum, Ferreos murices dixit ad differétiam na cem æg clarius euentus fecutus eft:fiquidem &fena
turalium muricom videlicet tribulog, Plá- tum rotū &uniucrlum equeftré ordiné X cun&tã ple
batis tabulis ut profundo aquz fubmergeren bemiouís oprimí maxímı puluínaria petens comité
tur, Qui.n.licet:Pro quomodo licet, habuit.Reftabacur tribunus apud populū fine poz
N quamcung : Annonz increbefen
i te cantate: Quanta animi fiducia fue- pulo ageret : defertufig
in foro că magno calumniæ
tit Sapio Nafica ex hoc exemplo co- Tug ludibrio folus moraretur + cuíus deuítandi rubo
gnofei facıle poteft: qui tonus populi Roma, rís caufa in capitoliä proceflit:deg accufatore Sci
furorem folo uerbo compræfıt : nec meruit
feuientis populi impetum, Increbefcente:in- píonís uenerator eft factus, `
grauekerze, Caritate:cariftia & inopia. Mir- Defcipione xmiliano.
nime utilis quia hoc 1dé cognoutrat al'as pe- a Viti fpiritus egregius fucceffor fcipio æmília
riculofum fuifie libercatiromanæ, Interpellá nus quum urbem præualidam obfideret: fua?
dimpediendi, Obftrepente:uociferante &ru
multuanre plebe. dentibus quibufdá ut circa mænia eius ferreos muri
Tuu guog Salinatoris hoc fuitifecun- ces fpargerer + oiag; uada tabulis plābatis confterne
1 do punico bello : nam cú hafdrübalcú rer:habentibus chauow cacumina: ne fubita eruptio
mulüs milibus hominum ın italiam
defcend:Mèec ut fe hánibalı fratri comúgeret: ne hoftes ín pfidia noftra ipetū facere poffent: radit
quod fi fadum fuiffet: oium ferme iudicio non elfe eiuldem:& capere aliquosuelle & timere,
actum fuiflet deimperio Roma, Eo forte an De.C.Curíatio.
no confules eråât : Claudius Nero & Liuius Sa
linator
, Claudio prouincia euenerat hanni N quācūg memorabili partem exéplorű cő7
bal: Liuio uero afdrubal : forte nunci qui uertor: uelim nolimue in cognomine fcipionū
ad hannibalem cum lrtens mittebantura fra hærcãá neceffe é:qui ením licechoc loci Naficã præ
tre a uagis per agros populatoribus romanis terire fidentís nimi dicti clariflimü auctoré:anno
ítercepti ad Claudium confulem deducunt:
quietis litteris per interprætes & ex capti- ne caritate increbrefcente.C.Curiatius trí.pl. pdu7
üis percunĉtatione fađa ; non effet tempus ra étos ín cőcíionem cófules cõpellebac + ur de fruméto
tus quo confiliis ordinariis prouinciæ quif emendo atg íd negocíü explicand míttédis legatis
fuz finibus per exercitus fios cum hofte de-
ftinatoa fenata bellum gereret litteris haldru incuriam referent:cuius inftituti minime utílisınter
balis romam miffis ad fenatum edođtifæ pa- pellandi gratia: Nafica cótrariam actioné ordiri cœ
tnbus quid ipfe pararet : quid item illis pa- pit obftrepente deinde plebe : tacete quæfo quírites
randum effet de toto exercitu : quod roboris inquítplus.n.ego į uos quid reípu. expediar incelli
erat delegit fexmilia peditum ; decem milia
equitum: & ad collegam quantis maxırais iti- go quauoce audita omnes pleno uenerationis filens
neribus potuit contendit: nođe clam ho- tio maíorem auctoritatis eius ġ fuorum aliímentorá
Ribus romana caftra ingreffus: fuader colle- refpeđtum egerunt. DeLiuio falínatore.
ga prima luce pugnam cum hofte fulcipere
: tantilper 1
multis in contranum cenlenubus Iui quogfalínatoris ærernæ memoriæ tradés
fcilicet diferendum effe donec fefum uia & dusaius:g quű afirubalé exercitãg Pænorü
vigiliis reficeret militem; lle ne confilium fu-
um quod tütum celeritas feciffer morando te
merariú faceret : inftar pugnæ fignum darı quo faĉo fequenti die in aciem utring defcenum eft : fed id mo-
Clades ramattolit pugnæ q haldrubal proueđus ante figoa cum paucis feura vetera hoftium norant: quæ antea non
hafdru mderat:ftngoiiores equos uiditi& auđtum exercirum romanum cognouit Territus äprimum receptur canı ïà-
balis ber;fequét: noĝe tacıtus aufug quem Ro, exercitus prima luce fecutus apud Mecaug: fluurú qué ille rálna-
apud tare neguerat affecutus eft:ibi cõièrto plio qnquaginrafex milia hofti cum 1pfo imperatore cæfa qung; milia
metrau ĝdringéta capta funt:denig reddita é æqoa Canenh clades.In co igtur plio táta fanguinis& cædis facietas cœ
rúflu, perar Ro.uictores at poftero die cum chier núcaiú Livio gallos ciiaipinos ligurefgy aut plio nô affufent:au

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FIDVCIA Ixiii
inter cædé aufugifent: uno agmine abire fine certo duce:fine ordineullo aut imperio poffe fi-una equitum
ala mittaf oćs deleri,Sint ait Liuius q fuperfint aliqui nuncii & hoftium cladis & uirtutis noltræ. In umbria:
Vmbria inter fabiniá & Tulciá pofita eft tefte Strabone q dicit liv,Cæteg in Sabiniæ & Tulciæ medio Vmbri Lioias
iacérimStelig trálgrefi uf umbria
Atiminú Rhanénág pcedát:& i6 a multis pars tufciæ dicif in iugis apænini mô Strabo
tis pofita in partes italiæ;fant aŭt Joca iuxta Spolerú di&a Vmbria a uocabulo græco quod elt oubpog.iim-
ber eo ¢ ur tradút hiftoriæ tpeaquofæ cladis ımbribus fapfuerit.Sunt q dicát nc appellari patrımonit,
Ellica hæc:Fiducia,P.Furii pene accufanda magifquá probanda:qppe qui fibi acerrimos inimicos Quin,
mellú Qu.quæ Põpeiŭ in adminiltratióne p
ín Vmbría deleffer : &eídicereturgallos ac ligures uinciæ Ìcgatos affumere nô dubitauerit:eori
exacie fineducibus:&fignísíparfos ac palantes par q filio & ope iuuari za quibus cauendă ma
ua manu opprimi poffe rndit:hoc eis oportere parci xime uideref. Togata : gain urbe hoc faĝű
ne hoftibus tantæ cladis domeftici nuncii deeffent. fuit, Pene temerariasideo dixit pene: nequid
grauius í tantú uir dixiffe uidere. Vfomgs
De.P.furío philo. minifterii.fbellici:qă minifteriű uixamicis ru
b Ellícahæcpræftantia ai togatailla:fed nonmí to cõmittitur: id inimicifimis demandauit.
nus laudibus quã.P.furius philus conful ín fe Vius faftú fi cui placet: Lucius craffus
Gn. carbonis de quo nunc agi patré
c
natuexhíbuit.Q .n.merellã.Q -qg pompeiŭ confu dánauerat:ptores aliquot damnati fue
lares uírosuehementes inimicos fuos:cupídā fibi Pp tanteo q auare & crudeliter proninciasadmi
feđtionéín puinciãhifpaniā quãfortitus erat:ídenti niftrauerant; fed hic.C, carbo dánatus fuerat
déex probätes legatos fecū illuc ire coegit : fiducíä & cú,C.graccho & fuluio graccho triumuiris
diuidendo agro creatis feditioné côcitauerat:
nő folu forté fed pene ét temeraríã exhíbés: ĝ duob> bello ét aduerfus cymbros infææliciter pugna-
acerímus odiis latera fua cingere aufa eft: ufumg mí uerat:hicquog triple.rogationem tulerat: ut
nífteríí uíx tutum ínamícís & finuinimíicorum pete7 eŭdé tribun ple.quotiés uellet creari liceret:
quårogationé.P.fcipio grauiffima oratiõe dif
re fuftinuít, De.L.Craflo. foalitigracchus côtra fuafit:his igif de caufis.
c — Viusfa cuí placet neceffe
&ūf é, L.etiã
i Crai L.craffus eú dánatú exulare coegit. Ad fpecu
qapud maiores eloĝntía ctariflimus : fuit pro Janda ađta ueniffet:nunquid in mt minufae
pofitum nő difplíceat: nã quü ex conful prouinciam honeftum aliquid in prouincia cõmitterer: cå
ius prouincialibus hominibus diceret,
Gallíã obtineret; atq;ineã.C.Carbo + cuius patrem Ato uero fuperior: Hic Cato tefte Pli-
däãnaueratadfpeculäda acta fua ueníffet nő folum nio quadragies quater accufatus & gło
G

riofiffime femper abfolutus eft, Plu,ue

eum índe nő fűmouít: fed ínfuper locã eí ín tribunali to quinguagıes dicit fuiffe accufat
allignauít:nec ulla de re nifi co í cófilit adhibito co- niarū inquit in repu,Cato non fuit expers
guouít. Iragacer& uehemés Carbo nihílalíud galli ubicúg inimicis accufationis argument
ac-
ca peregrinatione cõfecutus eft: cufationég fftabat in cå dicenda magno cum
ucaiaduerterer fó difcrimine uexabať; ferme enim quinquagies
té patré fuŭ ab íntegerrímo uíro in exilium miffum. eidié di&a eé ferút:poftremo fex & ođoginta
De catonefuperiore natus ános accufàtus uulgatú illä dixifie aiút
c Ato uero fuperior fæpenãeroab inimicis ad difficillimú eé cú íter alios hoies uixeri apud
alios de his criminibus refpondere qux ab ad
caufæ dictíoné uocatus: nec ullounğ crimine verfariis obiecta funt;utin ca. de Rudio &in-
cõui&tustadulcimű cr fiducíæ repofuit ín fua innos duftria diâuri fumus. A quo in adminiftra-
centia utab hísíquæftionem publicã deduĉãtus.T. tione reipu,diflidebat: obtrectationem.n.egit
gracchű a quo ín admíniftrationé reíipu.ad multum cum Tiberio:nam uterg in hifpania præclara
facinora ediderat:
cdíum diffidebat iudicédepofceret.Q uagdéai præ Adem. M.fcauri:Comparat & magnitu
ftantía ptínacíã eorum ínfećtandi fe inhibuit. e dinéanimi& longitudinem uitz.M.
De.M.Scauro. feavri ætati & magnitudini animi cato
e Adem. M.fcauri fortuna : æque feneđtus lőga nis Valerius:fed diffentit
ab aliis fcriptoribus
Nam Plinius de viris ilJuftri. dicit accufatum
ac robufta;idéanímus:quí quñ proftrís accu fuiffe:% confilio eius bellum fociale concita-
tum eét;Afconius pediamus refert apud Qu.
Varium accufatum fuiffe:cum ob negatam fo
Gis latini nominis ciuitatem nobilitas infefta effet Quin. Varius tribunus ple.legem tolit ut quæftiones habe
retur eorum quorum opera focii contra populum Roma, arma fampfiffent; inimici primo .M. fcauri exiftiv-
mantes fe inuenife rationem opprimendi Scaurum egerunt : ut in iudicium traheretur accufatusg pecunia Lexla
corruptus excitaffer arma contra populum Roma.hic eo rempore ægrotabat:amici & cognati hortábantur
ne ta a
neller contra ualitudinem ad quæftionem accedere: il e fua maxima innocentia fretus maximag peĉoris fidu M.Sca
cia munitus:in forum defendit& paucis uerbis caufam dixitiná Qu. Varius ingt, M, fcaurum regia pecunia uro
iù

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TE RTIVS
corruptum rempu. pdere uolaiffe.M. feauras huic f culpæ affiné efe negat utri magis ctedendume? Inter
alios quam inter uos:nam apud maiores ueftros uixi:uos autem uitam meam per ætatem nofere ron poteftis,
Apudaliosäapaduos, Varius Seuerus Veronentis:Aíconias dicit Varium hifpanum fuiffe nominatú, Per
Afto tinaci clamore ‘Quia accufatori ab omnibus uehementer fucclamatum,
nius Ontra.M. Antonius ille + Hiceftille.M. Antonius orator:quem Cice.lib.de oratore loquentem inducit
Cicero e hicguæftor in afiam proficifcebatur & că Brundufium uí% pueniffer:amicog litteris certior faĉtus cri
mine incefti accufatum:omiffo qå iam inceperat itinere romam reuerfus eft; guis lege meuia accufatio-
nem iftam uitare potuifleribig caufam fuá tå
ta cum eloguétia & lude peregit:ut ftatim ab faref:parege mithridate obremp. pdendãpecuniá
folutus fuerit:deinde fecurior & honeftiori p accepillet:cãm fuã ita egit+ eft.n. qrites iniquű qut
uinciam pficifceretur: §ğ ét fide ferui qué in-
dices i quæftionibus hére uolucttadiutus de iteralíos uíxeri:zapđalíos me rónéuitæ reddere: fed
fenfufg fuerit:ut videbimus in ca, de fide fer- tamen audebo uos quog maior ps honoribo & actis
norum. Caufæ di&tionem:defenfioné caufæ, meís interečnó potuiríterrogare . Varius Seuerus
Poftulatum: accuftum & tunc iungi cum
Jnee genitiuo:ut poftulote furti, Incefti:Commit Veronéfis æmíliū Scaug regia mercede corruptum
ftus titur iceftus cum uirgine facrata:cú paréte : cú íperiū. p.r. pdidife ait .M. æmiliíus fcaurus huic fe
forore:cum fanguine cõiunđa:di&tas uel non affiné eé culpæ negat:utrí creditis? cuíus dictiadmí
caftus uel a cefto ueneris zona, Scopulus reo ratione Po.R o.cõmotusuariűab ílla dementiflíma
Tum:nam quemadmodum nàuigantes fcopu-
Io illifi navfragiú faciunt:ita apud tribunal ha a&tíðe ptínací clamoř depulit, De.M. Antonio.
ius qui accuñbantur pro maiori parte pericli- c — Ontra.Mantoniusille difertus nő.n.refpuen
tabantur, Meuiæ legisiquam meuius tulit de dofedampleđtédo caufæ dictioné:ğ ínocés efv
his qui publice mitterentur in puinciasad pu ferteftatus é:quæltor pficifcés íafiã Brundufiū iam
blica negocia peragenda:ut fí accularérur eoge
nomiva 3 iudicibus nõadmitterentur, Abfo puenerat + ubi lfís factus certior inceftí fe potularã
Jutioné celeré nam fi nô rediet abfolutus nõ apud. L.caffium prætoré:cuíus tribunal pp nimiam
efler:donec annú magiftratú perfeciffet: & fic feueritaté fcopulus reog dicebat quü íiduitare bene
in urbem rediet crimine grauis,
Vnt & illa: Mago carthaginéfis dux in ficio legis neuiz liceret: eog q repu. cãabeffent
f auxilium Ro.cum ducentis & triginta recipí noia uetabat:in urbé tñ recurrit: quo tam ple
nauibus miffus;ut tradit luftinus fena-
tumadīit:dicens ægre pati carthaginenfes ut nofiduciæ
tum
bonæ confilio:tum abfolutioné celerem:
profectíoné honeftiorem confecutus eft.
in italia romania peregrio hofte ífeltinarenf:
& quoniam externo hofte pmerenf auxilium De Senatu Romano.
milife : ut externis quog opibus adiuuarenf f Vnt &illa fpeciofæ fiduciæ publica exépla nã
gfæ afenatu a&tæ & naues remie făt: qa dice
rét romåos ea bella fufcipe q fuis uiribus gere quū co bello qåaduerfus Pyrrhü gerebać car
Tepoffent. Vltro:ipőte nő rogati, Suo mili- thaginéfes centű ac triginta nauit claffem ín plidiã
te:Speciofa locutio cú fingularé p plurali nu- romanis hoftiū ultro miliffent:fenatuí placuit legas
mero ponimus:ur Armato milite cöplent,
Dem poft aliquot:Cum a romanis ob- tos fcipe
eog adducé íre:q dicerent populū Ro. bellafu
folere que fuo militægercre poflet pinde clafz
i — fideretur Capua:hannibal ut ab ea ob-
fidione ro, abftraheret quia nonaliter {em carthaginem reducerent. De eodem.
fociis fubueniri poffe uidebat : ad oppugnan í Dem poftaliquorãnos cãnéli clade exhauftis
dam arbé ro. exercit duxit: & ad Aniené fii Ro.imperû uiribus:fupplementum exercitus
tria milia paffuú ab urbe caftra locavit : ibi cå
ftatiua haberet lenatus militesí fupplementú in hífpaniã mittere aufus:fecit:ne hoftiliä locus caz
hifpáiæ mifit & agtú í quo eént hoftes publi- ftrorum: tum maxime capenam portã armis hannis
nibalı id adeo fupbü adeog ídigau fibi ufum bale pulfante minoris ueniret: ġ fi illum pæní nő ob
ce uendidit:qã ubi p captiuos cognitú eft hã-
cù ipe ad mænia urbis Ro. armatus fede- tinerent:íta fe gerere iaducrfis rebus + quidaliud ckt
ret:milites fam uexillis í fupplemétá aliage p- Ș feæuientem fortunam ín adiutorium fuí pudore uí
uinciage mitteréf: & eius foli qå iple bello ca- étam conuertere. De Actio poet a»
ptum poflideret habererg Romæ muentum m AgnoÍpacíodiuifuséa fenatu ad poetă A&
ré efe ļ nihil diminuto pcio mercaref
plo uocato Pcone tabernas argentarias trålitus: cærex utab eodecétivad externa träf
ġ circa foge romani effent iufiffet uenire : fed
emptor non eft inuentus. Veniret:uenderef,
Pudore uitam quia fortunam quodammo-
do pudet cum uiderit illum in quem totiens fæuiciam exercuerit:adeo fortem atg magnanimum €!
m Agno fpacio:Quanğ inquit a fenatu ad poerå Actium tranhitus uidereč abruptustamen ut aptius atg de

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FIDVCIA Ixiii
centiosàd exterha tranfeamus:eius exemplú in mediù pferemus, Collegiŭ poetage! Cæfarin collegio poetage
fe cooptare uoluit: Voluminum qui plura carmina edidiffet:non præclara belli facinora geffet,
E curipides qdem athenis : Tragicus ite poeta fuut clarifimus ut fupra diximus Euripides diĉus tefte Euripi-
Prifciano li.ii.de oâo partibus orationis ab Eusipio ca maris parte quæ eft inter Eubocam & boeuam: des
quoniam eo die natus fit quo athenienfes cú Perfis ın euripio bellú gerentes uiâoriã funt confecuti:de Prifeia.
cuius pgenie atg fortuna bæc Gellius:Euripidi poeta matré thopõpus agreftia olera uendenté uiú ĝritaffe A.g el.
dicit:patri autem eius nato illo refponfum eft a caldeis eú pueg cù adoleuifiet uiĉtoré n certamimbus fore: id De Eu-
ei puero fatú efle pater iterpretatus: athletam mpide
florétifimo uíroí collegiű pocta ueníenti nü af- debere effe:roborato exercitatog filii corpore
furrexit:nó maíchtatis eius ímemor:fed g ín cõpatio olympiá certaturů eŭ iter athleras pueros de
duxit:ac primo quidé in certamine p ambigu4
ne cõmunium ftudiorut alito fuperiore fe che c7 ætaté receputus non eft:poft Eleufino ethelio
fíderet : qua ppter ínfoléntiæ crimine caruit :qaibi certamine pugnauit & coronatus eft: moxa
uolumínű non imaginű certamina exercebant, corporis cura ad excolendum animi ftudium
tranfgreffus auditor phifici Anaxagoræ & rhe
Externa de Euripide philofopho. toris Prodici:in morali autem philofophia So
E eurípides quidemathenís arrogås uifus eft cratis. Tragædiam fcribere natus annos duo
cü poltulante populo urex tragædía quāãdā fé de uigintiadortus é.Philocarus refert in infu-
tentjã tolleret progrélus in fcænamdixít:fe ureum inJa Salamina fpeluncam efle tetram & horsidá:
qua Euripides tragoediam feriptitauit: m
docerernó utab co difecrer fabulas cóponere foles heres fere očs maioré in modum exofus fuiffe
że: Laudahda profecto fiduċia eft: qux æftimationé dicit:fiue g abhorruerita muliege costu: fiue
fuí certo pondere examínat:tantū fibí arrogans: tü g fimul duas uxofs habuerat:g 1d decreto ab
arbenienfibus faĝo ius efle:: quarú matrimo-
a cõtemptu & ínfolentia ditare fatis cft. nii pertedebat:eus odú ïí mulieres iuftum;de
De ċoden cuyipide. cuins morte dice an ca.de morte nô vulgatis
í Ta écqå Alcèftiditragičó pocta refpõdit pba hic nonagintaduas dicić feripfifle tragoedia:
in quibus decies quinquies vićtor euafit: cum
bíle:apudqué quü ġrercť co triduonó ultra Ítheatro diuerforum poetarum tragordia rer
tresuerlus EE SORET potuíffets ctarentur cuius patrem muefarcum; matrem
atgis fe centum perfacile feriphiffegloriaretur: fed Clitonem fuifie legimus. A contemptu & in
hocínquít intereht:grtuí ín tríiduã tantümodo : mei folentia:Duæ extremitates fant aquarú utragg
ueroin omne répus fufficient+alterius .n. fecundi uitiofa eft; audacia & timiditas virtuti tamer
audacia proprior elt:inter has media eft fidu
rnrfus fcripta intra primas memori metas corrucz cia uirtus, A côtemptu:ğjtum ad timiditaté,
cunt:alrerius cunđtânteftilo'elucubratum opus per Jnfolétia:quátum ad audaciam, Deducere: Dedu-
omne æuí tempus plenisgloriæ uelis feretur. Tranflatio fùmpraa filannbus quæ tenuiter cere
fila deducút: præfrtim quæ præciofa effe uo-
De Antigenida, Junt, Eodem modo qui magnæ auđoritatis
a Diiciãlcæne cíufdé exéplū. Anrigéidas tríbicé & ponderis carmine condunt deducere dicun
dilcipulo fuo magni pfectus fed pag feliciter tor , Virgilian bucolicis:Pafcere oportet oues Virgil
populo fe approbantí cūétis audíétíbus dixit : mihi dedu&tum dicere carmen , Fecundi corfùs: ga
ex eius ore facile carmina currebant. Glori
cane & mulis +ga uidelicet perfecta ars fortãæ:leno Quia pet uniuerfam orbem eius carmina ce-
cinio defectaiufta fiducia non exuit :Q uãġ fcit fe lebrantur.
laudem meritã eãetli ab alis non ipetrat domeftico Diiciam eiufdem fcænæ : Hic muficæ
artis peritiffimus fuiffe traditur
& difci
tñacceptã iudicio refert. De zeufi pictore. pulum habuiflein eo genere non me-
z — Eufisãtquū hælenã pínxifferqdde eo ope ho diocriter eruditum fed parum populo gratum
mines fenfuri effent P non putauit: ac propemodum contemptibilem, quod fzpe
fed protinus hos uerfus græcos adiecit. fieri folet in omni cuiufg artis generes: quod
cum uidiffet eius præceptor:utoftenderet ar-
tem ex omni pte perfectam etiam fi cõtemna
tur: pfe tamen fatis laudabilé aftantibus cunđtis & audientibus dilcipulo dixit mihi cane & mufis; quia videli-
cer ars perfeđta etiam f a nullo probetur : tamen per feipfa fatis laudabiliseft. Adiicjam fcænæ:nam in fcæra
recitantibus tragoædias mimis tibiæ femperadhibebantur. Parum fæœliciter populo fe approbanti:quiain eo
genere artis parum erat populo gratus, Lenocinio defeđta ideft blanditiis:uidelicet externa laude deftituta:nã
quemadmodum lenones adolefcentibus blandiunf: fic etiam fortuna wodo huic:modo illi blanditur & faver,
Domeltico iudicio:gui fcit iam fibi obligatam effe laudem
Enfis autem cum helenå pinxiffe ‘Inter primos fuæ ætatis piĉtores hic præcipuum loc obtinuife fer Plinis
z tur quem Pli.tátam ex ea arte gloriá & opes côparaffe dixit: ut gratuito pingere & elargir! opera fua nô
dubitaret exiftimaus illa non fatis digno præcio poffe cõpenfan; dicié in certamen delcédifie cú parrha piĉore
i ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS
fio & ab illo fiperatusmå cú detultuliffet uuas tanto fucceffu depictas ut aves in ftænå aduolarent parrhafius
detuliffe fertur lintheŭ auibus piđtú ita ueritatem repræfentantibus:ut zeufis alitum iudiciú timés ígenuo pu
éicero dore palmam ei concefferit:hic uero in fæmineo corpore pingédo cæteris oibus antecet:náut Ciimeminit
in arte ueteri a crotoniatis ingenti pcio cõdu&us ut iunonis téplú q illi magnificú fatis condiderant egregiis
figuris locopletaret:polt abfolutú opus:ut excellenrem muliebris formæ pulchritudinem mura in fe imago cõ
tineret:helenæ dixit fe uelle pingere fimul achrúipetiitga crotoniatis uirgines quas omniú formofiflimas ha>
berent:illi publico de confilio uirgines in locă unú coduxerunt:& piĉtori quas uellet eligendi poteftatem dede
runt:ille aŭt ex oibus gng; delegit í qbns ue-
Tifimum pulcritudinis Judiciú haberet:neg Guveueoio poao Téka Ekvador axxouS, TomAang
YHNOIKI TOAÄHN XFONON QÀ YEX TAPXEIN ONAT AGAVATHOT GE
enim putauit oia å ad uenuftaté ĝreret í uno
plinius fe corpore pofle reperire.Pli.uero li.xxxv.non agso onotoren adeo urdexcræ luæ multum pictor
ïd feciffe crotomatis fed agrigentinis zeufis i- arrogauit; ut ea tantum forma compræhenfum cre
gr tentus diligentia fuit ut Agrigétinis faĝu derer:quantum
aut læda celeftí partu edere:aut Ho
Tus tabvlá quå in templo ïunons laciniæ publi merus díuínoígenío exprimere potuit,
te dicarét infpexenit virgies coge nudas & qn
t elegerit:vt qå in qua landatiffimú eét pi-
Ĝura redderet. Quod uero adeiùs fiduciã De Phidía piåore exímio.
Ptiner:cúá helenå pinxiffer:non expeđauit ho- Hídias quo Homeriuerfibus egregio dito
Mvinú fudició de opere tåto:fed Itatim fiducia P
maxia dutas fuŭ iple opus homeri uerfibus allufit: REEN olympi perfećto:
Töprobaui:: his videlicet oVveTEoio Tpáas quo nullä pftantibus auradmirabiílius húanæ fabriz
Teka ekn stago axaouo:Toayaaugi yava catæ funt måãus interrogatus ab amico: quo nã mété
TIKI TONIV XPOVOV QUYEX MATYE QUVAT
wava TATIE E19 OTO LoIKHY- Haud tur- fuãdirigés uulrūíouís propemodū ex iplo cælo pe
pe elt troas fulgenuifig arce pelalgos : Cõiuge tutumeborís liniamentis eer amplexus: illis fe uer
p tali diutnrnos ferre labores. Aerërnis facies fibus quafi magiltro ufum refpondit.
nimis eft æġnda deabus Alii fic rranftolerunt IKAI KUQV EHOIVETOPPUOIVET EKPOHIAV,
Nō dedecus troas achiuofg ære nitentes:Pro auppina Aapayai TaEnEPpas ONTO VAKTOT KpaTOS
tali fufferre noru lachrymabı le
bell, Aeterms arasana Tor oS yaNAEANE ONIBAOV»
certe eft nimis affimilianda deabus.
Hidias quog bõeri uerfibus ftatuari- De Epaminunda.
P us hic vobilifimus fuit tanta fiducia n On patriť me renerioribo exéplisdiutiə infifte
matro- Pditus ut rete Macrobio cum jovem re fortífimi duces:fıquídé Epimanundas cã ei
bius de olympium pingeret:interrogatus de quo exé- cíucs irati ternédagin oppido uiag contumeliæ cå
phidia plo diuiná mutoaretur effigié refpôdit arche- curå måãdaréc:erac.n.illud minífteriū apud eos fordi
piđtore typum iouis in his fe tribus homeri verhibus
inuenife,hkoi KUAVEVOT ETOPPUOIVETE KpôH
Oyan Pporioi Aapa XATA eTePpPaTaVTÖ.
avaktoc.kpatoo anarxtoi oveyavAANi$ev dAvaroy: qui uerfus hic funt in latinum traduđi: Atg fu-
percilüs Sararnius annuit atris : Ambrofiæ fuxere comæ de uertice regis Aeterni: alt nutu magnum cõcoflit
Plinius 9lympum. De fuperc& ilis crinibus fe totum iouis uvltú collegiffe ait:de quo Plihib.vii.natora.hifto, Phidiæ
duppiter inquit olympius quotidie arufici excellentiæ reltimoniü phibet.R ntfs li.xxxıi, Phidiå chariffimă eé
Per oés gentes ġ der iouis olympii famå intelligunt nemo dubitat:fed ut merito laudari fiát : ét g opera eius
nonuiderant proferimas argumenta parua & ingenii tantú:neg ad hoc iouis olympii palchritudie utemar:
nô mineruæathenis faftæ amplitudine:cum fi ea cubitog.xxvi. ebore: hæc ex auto conftat fedi futo eius in
Quo amazonú phú celauit ambiru eiuldé concaua parte:& gigantum dimıcationé:i foleis uero laphitage & cé
tauros adeo momenta oîs artis illi fuere:in bafi auté qå celatu eft:dii font triginta numero nofcentes ui&ĝoriá
mirabilem pcio:mirabimur etiá ferpétes qui fub ipfa crilpide æreá fpigé habéuhæc Plinius. Quintilišos liyii,
Quin- de inftitutione oratoria:hunc dicit in diis § hominibus fingendis longe melioré fuiffe artificé: í ebore uero 1
e citra Emili uel f nihil mh mineruam athenis dut olympiú in elide ioué feciffet:cuius pulchritudo adieci}
tilia,
fe aliquid eriam recepræ religioni uiderur:adeo maieftas operis deum æquauit.Cice.quog lib.tufcu,quættio.i
cicero Quid-n.Phidias foi oris fimilé fpeciem adeo aruficiofe inclufit in clypeo mineruæ cum inferibere non liceret
E conaulfa tota operis colligatio folueretur. De cælo petitum:fi ouem ipfum in cælo quomodo ftare c5-
faeuit aliquando uidiffer melius certe non effinxifler. Eboris liniamétisiquia magines ex ebore formatæ ex
liniamenus confiftunt, Vel liniamentisthoc eft adumbrationibns,
On patiuntur me:Ad exépla memoratu digniora tranfgredif:gppe de clariffimis & ducibus & regibus
diurus primum åt de Epaminunda pponit exéplú:cuis adco fiducia munitú peđus fuiffe tradit: ut
cú eius ciues irati uel fuidia duĉi fternédis uiis ġíi uiliMimo officio ignominiæ gta pfecifient:ille mu-
nus nô cuućđtáter nec faftidio fe fufciperet:dicés efe&osg fe breui;ut illud minifteriú gå túc apud eos fordidıG
fim héreť:fpeciofiNimú ac fommæ dignitatis ečt qå ér euenit:ex guoapparet nô hoi magiftratú; deoféd magıftra
tui hominem dignitatem afferre:conftat aŭt epaminundá oium thebanoge ducú fojfe clarıMimú;a ur telte
Juftino cum illonota & extincta oispřiæ gloria fuifie uideaf:ná poft ıllú thebani memorabilé nullú bellú un

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FIDVCIA Ixv
fed cladibus infignes
hominibus reliquit uir ne melior an dux fuerit: nã & imperiúfemper fuere , Fait é phús fammus ex quo dubið
gefere nec uirtutibus aut rebus geftis:
ar ue funebris famptus defueritigloriæ quoq non cupidior d pecuniænô fibi fed patriæ ĝfiait pecuniæ parcus adeo fa
honorefg ita geffit ut ornamétú nö accipere fed dare ipli dignitati : qppe recufanti oia ipera ingefta fant: de apar
uideret iam litterage ftudiú iå philolophiæ minnn
doćđ&tina táta;ut mirabile uideref unde tá infignis militiæ fciétia homini
inter litteras nato, Emilius „pbus húc da
oibus ferme uirtutibus ornată fuiffe cõmemorat:prudétia:æquitate:modeftia:
mi & corporis fortitudine;cõtinétia;clemétia:pauentia;uero tanta;ut nô folú populifapientia: rei militaris peritia:ani
fèd ét amicog facile ferret
iniurias ; adeo ueritatis amatorč
dillimü:line ulla cunđatíone íd recepít: daturűg fe ut ne ioco quidé mentiretur:adeo fuiffe tradit;
taciturnitaz
operam ut breui fpeciofifimä fieret alfeuerauit : mí tis feruatoré ut cõmiffa cúĉta celaret: ftudiofá
tica deíde pcuratione abieãifimum negotíű pro quoq; audiendi ex quo facile difci poffe arbi-
ampliflimo ornamento expetendū thebis reddidit. trabaf: multag alia de hoc uiro memoriæ pr
didit:ġ longú effet enarrare, Mirifica peura
De Hannibale. tione:g maxima cura & diligétja illud munus
h Anníbalucrocūapudregé Prufiamexularet: exercueritex quo facile conici potet ynon
auctorgeí cómítrendí prælií cét:atis nő idem vittutibusex dignitate:fed dignitaubus ex uir
tute honor accedit. Abie&Mimü:uliMimű,
fibí extís portendi diceret: an tuinquít uítulíinæ cha Expetendum:defiderandum,
runculæg imperatori ueteri mauís credereffi uerba Annibal uero cú apud regem prufiam:
numeres breuiter& abfeiffe: fi fenfü xftimes copio Prufias rex bithyniæ fait;apud : quem
hånibal exulabat poftä ur&tus a roma-
fe & ualenter + hifpanías .n.dírepras populo Ro.& nis táğ turpi fæderis 2u&tor depolcebaturad
galliag ac liguriæ uires ín fuā redactas poreltaté:& pænas.quod meminit Cice, lide diuinatione Cicero
nouyotråfitualpíŭ iuga patefacta ? & trålimenű lacū Rex ingt prufias cú håniba] apud eŭ exulanti
díra íuftum memoria:ð cannas punicæuictoriæ cla depugnare placeret:negabat fe audere qd exta
ríflimä monumentã:& capuã poflelfă: & italíä lace
Prohiberent:uni tu ingt charunculæ uitulinaæ
magis ğ ueteri impatori credere:nå cú Eume-
raram ante pedes hois effuditzuníufg hoftiæiocino ne põt rege túc bellú habebat rex prufias :&
zi longo expíméto teftatã glori fuã poftponí æquo lio nauali dimicabat:ná ilā terreftri plio fa-
anímonon tulit: & fane pad explorãd Pauerat,Confulebat hánibalé prufias nunquid
a bellica facrí pugnam cú hofte cõmittere?& cú hánibal c-
ficia æftimandofg militaris ductus attinebat: oés fo mitrédá effe cõfuleret:refpondit rex id fibi ex-
culos:oésaras bityníæ marte ípfo iudice peđushã tis nō portendi,T indignatus hámibal mauis
nibalís prægrauaffe ingt uitulinæ charőchulæ ğ ueteri:mparori fi
De Cordo. dem habere : qbus uerbis rex commotus phú
c Apaxgenerofi fpiritus illud quog dictü regis fufcepit & hoftes faperauit, Hac autem aftotia
cordi;&.n.ab atheníéfibo cíuitaré Übidatrãco ulùs eft hänibalq ftratogemåte oig; callidita
gnouit:& ego igrillis mez gčrís ius dabo : æqusuíit te plurimů ualebat:iuflit lagenas fitiles omni
um generum ferpentibus
arhéís thraciā ne uícíitudie talis beneficii iparé e gna in raues hoftiú conii repleri.& media pu»
íudícãdo hãílus de origine fua fentireexiftimarcé, debát dicétes qu cú fictilibus lag
De utrog Spartano. Te poterunt q armis non poffunt? dein
n Obiílíter etíã uterg fpartanus &q icrepítusa inieđi ferpétis p naues feruefce
denig hoftes ancipiti malo pte;
quodä giaciæ claudus defcédeřt: pugnare nő uesuerterút, Portendi fig;
culæ ; Diminutino ufús eft ad ré ipfam multo
magisextenuandã, Veteri impatori:Ecce magna fiducia, Hifpanias direptas:Breuiter pftringir cúĉta hánjba
Jis gefta ĝ decade fecúdi punici belli plenifime referűé, Nouo tråfitu:qa nemo ante hånibalé cü exercitu trá
fierar alpes; fuit tranfitus ille difficilis & pniciofùs hånibali;qppe ubi multa hojum milia & inedia & difficult-
tanibus cõlumpra pierút, Hifpanias: ultenoré & citerioré:¢s abftulerat populo ro, Tráfímenú lacum: ubi.G,
flaminú cõfulé romană cum gndecim milibus hoïum occidit, Cannas punicæ ui&toriæ;ubi cæfa dicunf quin
quaginta romanoge & fociogz milia cú altero cõfule Paulo æmlio;ficut fopra monftratú eft, Ante pedes hois
fcilicet regis pruliæ. Et fane qå ad explorandá: Si ueniát inquit incōparationé bellica facrificia& fciéua ducis:
ut cú aliud illa pmonftrent: aliud hæc hortenf utram utri fit anteponendú: malım id. exeg qg ducis
fcientia p
bauerit § quod facrificia hostata fuerint, Prægrauafet: præponderaffer:foperafet,
Apax generofi fpiritus ıllud; Cordus rex thracam fure cum jnter Dorienfes & athenienfes uereg: fimul-
c tatum effent oflenfæ:& ideo bellű inter fe gefturi efent:Cordum regé accitó ın auxilium fuum athenié-
fes exercitui præfecer ; & unt
illum fibi amantiorem fidelioremg redderent: eŭ ciuitate donarút :quod
cum fibi nunciaretur ; ut oftenderer thraces athenienfibus mhilo dignitate inferiores efe:refpondit & egoathe
nienfes ciues facio thracenfès, Fuit Alter Cordus dax & rex athenienfisiqui fe pro côleruanda patria deuouit:de
quo in ca,de pietate erga patriam dicetur. Viciñitudineialrernatione 4 š
n Obiliter eâ utergs fpartanus ; C laudus Lacon in acié delcédebat cú hoftibus dimicaturus:ĝrenti
egui
i jii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS
alienigena cuidá Agefilaus refpondit claudiŭ indicás Sne fèntis ingt: nô fugiétibus fed månētibus bello opus
& crure inutilis inter bellatores fe locaverat.ilta íhibituri
e -fed bic de quo loquif androclidas fuit qui illedebilis
qdá moti fan: prerea çp effer infirmositum non eŭ ingt g fogiat:féd q maneat cù hoftibus pugnare opor-
tet. Alter claudus ad belá pficitens quibufdā fæuientibus ac ridétibus cõuerfuas ait: mal capita nôé cü hofti
bus fugiendo pugnádú:fed manendo ordinég tuendo. Nobiliter:fubauditur: refponderűt, Vterg Sparnus
Androclid as Qui ícrepitus hic androclidas
& Leonidas, fuit, Et g referréte:bic tefte Frontino li.itii-fuit Leo-
hidas rex Spartanus eo mö quo Spartani regé hébát:de quo fatis fupra di&tū é í ca. de fortitudine : hicigif cam
aduerfus pfascú paucis admodú pficıfceref?
& qdá dixiffe täta eé plage multitudiné: ut fa- fugere propofitum fibi effe refpondit
+ & quí refez
gittis folé obfcurarét: refpõdit id fibi gratius rente; quodam fagittís perfarum folem obfcurarf
fore q fub umbra pugnabitur, folere bene narras inquit: ín umbra enim melius
e Jufdé uir urbis atg; aï;Agefilaus duxla-
cedæmonioge hofpiti Athenienfi ofté- prælíabimur.
déti munitú & valide fabricatú Athenage ur- Dealio Spartano.
bis muge:ĝrentig an ipfi pulcher ualiduíg ui e Iufdemuir urbísatg animi hofpiti fuo patriæ
dereć?medioffidius inquit pulcher & validus:
at nō qué niri d qué mulieres íbabitét, Agis muros excelfos latofg oftédentí dixitsfi mulie
ét ptrálciés corinthioge muros altos & muni- ribusíftos comparaftis recte:fí uiris turpiter.
tos.tú ér í multú pacii ptenfos că intueref:ġ De Conftantia. Cap. VIII.
ait mlieres húc locú ícolút? Theopõpus quoq; Prum &animofum bõæ fiduciæ petus emés
ad eŭ q muge oftétaret & pcűâtaref an &fir-
mus & altus ečt:miníe ngr fi mulierú fit, Si- zquafi debitum opus fupereft cóftantiæ rez
Lucãus
ui.tar.Luca.Humanus laborč facilis licet ar- præfentare naturam. yatura ením fic compa
dua tollas, Cædere uel bellis uel cunđta moné
tibus annis. De conftantia CA, VII
ratum elt:uc quifquis fealiquid ordine ac recta men
Prum & aiofom bonæ: Valerius ad ca- te complexum confidít:uel íam geftum fi obtrećteć
pitulá de cõftátia tranfiturus more fuo acríter tueatur: uel nondum editumfi ínterpelletur
Utič trálgreffione:ut cõmemoratis qui fine ulla cunctatione ad effectum perducat.
bus de rebus dixerit; de qbus di&urus fit bre-
viter oftédit:& bene cõftátia fiduciæ ftati fub De fuluio.
iungit ná hæ uirtutes ĝdä inter fe uident affi- f Eddum exemplar propofitæ rei pfequor:míz
nitaté habere:g.n.fibi cõfidit: idem & cõftans hí circūfpícíentí ante ofa Fuluii flacci conftan
fempefie fole. Emélo:Poftä inquit de fidu- tía offertur.Capuam fallacibus hãnibalis promiffis
cia diximus:fupeft ut de cõltátia dicamus. Cu
ra.n. fic cõpatú eft hoc ingt obferuare [olemus Italíæ regnum nepharía defectione pacıfci pluafam
ur cú côfidimus nos iuftó aliqd& honeftú eé armis occupauerat:tandem culpæ hofti tam íuftus
cõplexos:uel iå geftú acriter rueamur : fì gpi æftímator ğ fpeciofus uictor: Capuanum fenatū ím
illud reftindere uoluerit;uel nõdú pfe&ű fine
mora ad exitú pducamus:fi'quifg illuditerpel pii decreti auctorem funditus delere cõftituít. Itag
Jare tentaverit guo minus pficiaf, Obtre&tet: cathenis onuftum ín duas cuftodías theanã cale nã⁄
íprobeć detrahać. Interpelleť ipediatur. que diuifit confilium executurus cum ca peregifet:
Ed dú exéplar:capuí fallacibus hamni- quorum adminíftrandorum celerior elfe neceffiras
f balis. Hanc hiftoriá fapius diligéter fa-
tis ãnotauimus in ca.de fortitudie:ubi uídebatur:rumore deinde de fenatus mítiore fentens
de lubio acio peligno diximus. Fallacibus p tía orto:ne debitam pænam feælerati effugerent:no
miffis:ga multa promifit q feruare nő potuit. te admilfo equo theanam contendit:intertectifg g
Traliæ regnú:ná in ipfa defeãiðe iter cætera; ibiafferuabantur:euehtigio calenam tranfgrefus pz
fæderis côditiões de iperio totius italiæ iaa-
tú eft atg Ancitú: ut deuiđtis Romanis regna feuerantiæ fuæ opus executurus ctiã de ligatis adpa
italiæ penes Cápanosefet „Admiffo; celerum lumhoftibus litrerasa.P.C.ne quic Capuanís falu
Oui, ml nocet admiffo fubdere calcar equo.i. n finiftra eníme; uficuterãt tra
Horas Theanum contendit ; de quo Horatius: cui
tius fi uitio libido fecerit aufpiciú;:cras ferraméta ditærepofuít:ac iullo litore lege agere: tunc demů
Livius theani tolletis fabri. Eueftigio Calenam:Liut aperuít:poftğ illis obremperarı non poterat . Q ua
us hoc oppidum pluraliter tantum declhnauit conftantia ùćtoriæ quog; gloriam antecellit:qı
cales calium, Sicut erát fcilicet claufæ & ob-
fignatæ. Agere lege: fuo fungi minifterio fu- eumíntra fe ipfum partita laudæ æftimes maiorem:
mendi de nocentibus fupplictis puníta Capua ĝ capta reperies.
Hito To ifta quidé feuerıtatis : Nota éhifto De.Q „Fabio maximo.
riade a ria, Q_. Fabius maximus bello punico a Tqueifta quidé feueritatis: illa uero : pietatis
Fabio feđo aduerfus hannibalé di&tator mf-
fus ilâ inueniliter exulanté fua fapiétia repref conftantia admirabílís:quam.Q Fabius ma-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CONSTANTIA iwi
fit:fed că ille multos captiuos Romanos héret quosapud trebiá & lacum träfimenă alibig; ab iperatoribus Ro
manis re infæliciter gefta cæperat dictator de his publice redimédis cú hánibale conuenerat ipofito in capita
pro côditiðe caiufp pcio :fedea fpe fraudatus a fenatu:g nô publice redimi cenfditqă fine eius autoritate id
factú efe dicerer:tacuit & agrú qué præciofam habebat publice uendidit: pecuni: pro captiuis hofti promif
far fideliter exoluit:eadem animi cõftáia ufus eft cå Minuciú magiftrú eguit íperio fibi daré fenatus popu-
duf Romanus effe iui Č nunĝ antea faü fueratzut diĉatori magılter equitú æquaretur fperio.id aŭt fö
itgacú fabius uideret fuperioge ducú temeritate républicá eé côcuffam:adeoq debilitará ut fais fe uirib> niti
nix poffer:ré fibi longealf gerédam eé duxit§
ximusínfatigabilé patriæ præftititpecuniá p capú fupiores fecerát hofté ficõlilio nô uiribus eé
uís hãníbalí numerauít:fraudatus ea publícetacuit. domádů:& rép.prudétiæ magis ğ fortunæ be
d Icatorí eí magiftrű eqtű Mínuriü iure imperii
fenatus æquauerat:filérið egit cõpluribus præ
terea iniuriis laceflítus ín eodéanımí habitu pmåfit?
necunguã fibi reipublicæ pmíhr íirafcí tam perfeues pabat arđtiorag idies aliméta in caf
rãs ínamore ciuium fuit. t
Tedebat:quod unum 1 uincendi côl; faluberv
De eodem.Q Fabio. rimů excogitauerat:fed Minucius magifter eg
q Vidínbello gerendo:nó ne par eíus conftãtía tum uir ferox:& rapidus in confiliis hac ligua
ímperíum romanum cannenfi prælio pæne de ímodicus:primoținter paucos deíde palá í uul
gus dictaroré criminari;,p cauto timidum pro
ftru&tum uix fufficere ad exercitus comparandos uí prudente tardú pro perito ibellé appellare:qui
debatur. Itag;fruftrari & eludere pænorum ípetus ur diutius eét í magiftratu & romæ & i caftris
Ẹ manum cumhis totaacie conferrere:melius ratus haberet íperiŭ nolle cú hoftibus acie
bæc& alia his idigniorade di&tatore ferés in
dimicaf
pluribus commínatíonibus Hannibalis irritatus:fæ vulgus fic aios militå incenderat ut fi milita-
peetiamfpe bene gerendæ reí oblata:nung a confi ris füfiragii res faiffet :haud dubie uiderétur
lii falubrítace ne parui quidem certaminis difcrímie minuciú fabio duci laturi :forte ita euenit ut
diĉtator comeog: cå romá reuocatus
receflit:quodg elt difficillimum:ubíg ira ac fpe fuz tiú caftris pficeret q leui quodå certamine Minu-
cú
periorapparuit : ergo ut Scipio pugnádo ita hic nô hánibale congreffus & uioria parua potitus
dímicando maxime ciuitati noftræ fuccurrille ufus Ifas de rebus geftis & egregia uićĉtoria ad fena
tú mifit qbə motus fenatus& populus decre
eft:alter ením celeritate fua carcthaginem oppreflit: uerút Minutiú æquá iperii ptáté hére cú di&a
alter cunctatione idegitne Roma opprimi poffet: tore :fed paulopoft itellexere ro.bono íperato
De.G.Pifone &.M.palicano. ri haud magni formå mométi eé: & fol mé
c Aiumetíam Pifoné mirifice & cõftanter turbu té rõnég; dominari:nå miutius temere cå ho
ftibus füfcepta pugna n mediocré reip.cladé
lento reípublicæ ftatu egiffe confulem narraz illaturus fuerat mifi diĉtacoris cõl io in tpe
tione ín fequenti patebít.M. palicani feditiofifimi fubuétú faifet. Eludere:Promahere. lraac
homíníspeltiferís blanditiis præreptus populi fav fpe fuperior:Quia irá fpavit ad id qånunĝin
uor conlularibus comitiis fummum dedecus admit perniciem reipu.irafci uoluit, Spe:Quia han
nibalé fedédo magıs § dimicādo luperauit cõ
tere conabatur + ampliffimum eí deferre imperium tra fpem omnium, NS dimicádo : Ennius Ennius
cupiens: cuius teterrímís actis exquífitum potius unus q nobis cúĝando reftituit rem,
fupplícíum § ullus honos debebatur:nec deerat cő c> Aiú ét pifoné mirifice . Põpeius pcon
fternatæmultítudini furialis fax tribunítia : quæ tez
fol dehifpania fertorio uiđo nup re
dierat & ftati cõcioné húerat de reftitué.
merítarem eius & ruentem comíttaretur:& langučs bi tribunicia ptáte palicano tri.ple.legé
tem actionibus fuís inflammarer ż ín hoc miferando húc palicanú fediciofă fuiffe côftat q cõtra fe
pariter atque erubefcendo ftatu cíuitatís:tantã non matus auđoritaté effecit ut tribunitiá práté po
pulo reddetét cõlules,&n.P5.&.M.Li.crafus
manibus tribunorum pro roftrís Pifo collocatus: túc í magna fuit îuidia Põpeius:q
quum híc atgíllinc eum ambiffent +ac Palicanum niciâ prátem populo redderet, Fait aút palica
fuffragíís populi confulem creatum żan renuncias nus aduiáappiá cæfus că aliis q fliú 1bi con
turusefferinterrogaretur: primo refpondit non ex
miferãtp recupádo filo qué reperebat Tigra
nus, Peftifeeis bládiciis: Quia feréte legé pal
tímare fe tantis tenebris offufam effe rempublicam: Jicáo:trbunitia ptås reftitura populo fuerat«
uthuc índígnítatís ueníretur.deinde cum perfeuerã Confternatæ:Pérturbatæ:& ği mété capræ
TurbulétoPropter feditioné
ter ínftarent acdicerent age fi uentum fuerit non re idi.Pro Huc
ad hác idignitaré, Ab ofcilo 8
nunçiabo inquít:quo quidem tă abfcilfo refpófo cô breu, Fleãi;A reto & honefto-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER TERTIVS ”
jorus Etellus autem numidicus propter:Florus Apuleius inquit faturninus gracchanas afferere lèges non de-
m finintantam animoruni uiro Marius dabatigui nobilitati femp inimicus côfolatu fao præterea:confi-
m
fus occifo palam comicis Anio competitore tribunatus fubrogare conatuselt in eius locum.G.gracchú
hoiem fine tribu fine nofe:fed fabito titulo in familiã ipfe f adoptabat:cú tot tantifeg ludibriis exultaret impu
ne rogandis gracchorå legibus ita uehementer incubuit ut fenar quoq zogeret in uerba iorare:cú abnučubus
aqua:&t igni interdiĝuge eminaretunus tamé extititq mallet exihiú:hic adt fuit Metellas numidicus: ga feq
Pli.de tur poft merellli fogamomni nobilitate percula & cærera, Metellus autem numidicus:De hoc diro Plinias de
ui, lo, viris 1lu.Quingurt Cecilius Metellus numi-
dicus qui de iugorta rege triumphauit cenfor fulatã Palicão príufg illum adípifccrečseripuít:mul
FE fe tiberii gracchi filid mentiebaf inté ta &terribilia Pifo cotéphr:dū fpecíofum métis fuæ
ùm non recepit,ldé in legé apuleiã per uim la ma ;
tam iurare noluit:quare m exilió atus fmyr- 1l6&ínő uult rigorem, De Metello.
næ exolauit:Claudia deinde rogatione reuoca m Etellus auté numidicus propter cófimile pers
tus cå ludis forte Ifas in theatro accepifiet de feuerãtiæ genus excepit quog indignã maie»
ienocidonenon prias eas Teger iea edt; Sfuis procellam:quü ením aíaduers
ftate ac moribus
& pe&acolam finireć, Merellä fororis faæ ui-
rum laudare nolot: is folű iudiciú contra le ret quo rëderent faturníni tribu. ple. funeftí conas
gesdetrađtarer, Abbreuiator.T.Liuii cú leg
n a a ARAN a opinor Pah oaut eA
pooo p peim ee naide sne Punefent
dixit:qui cam a bonis ciuibus deféderetur
exiliamgin legem efus ite maluit põ
ĉ quis hocuiro dici conftātior:quí ne fententia fua
caul malog certamini eét inuoiuntariú exi- pelleref patríaî qua fammü dignitatis grad obtine
liú rhod pfeđtus é;ibig legendo &audiendo þat:carere fuftinuit. De.Q .Scæuola.
magnos
uiros aduocabat, Procelliumpetuma © DAE k
Acteut neminéeí prætulerim íta. Q Scæs
reretiRefiterer Quoeroprari
Ad quantam reipublicæ p- uofamaugurem merito cõparauerim:depulfis
nitiem euafori efes proftratikg inimicog ptibus:fylla occupata urbe fe
co Aeteră neminé:ut neminem ei prætule
riaQuSezooliagueNSsuimi "tMArmarus coegerat:ac fama cupiditate fereba
wit uiye quépiá in hoc uirtutis genere turut Caius Marius ġ celerrime hoftis íudicareć:cu
Merello pponere:poffum bus:
folus
auté Qu.Scæuolam jus uoluntati nullis obuiã iréaudenti Scæ
ermena
tibus cúdedide
Sylla ut Mdee
raen cöparare
fæpe dean iaananis paroc JYinetiam
£ truculentius
e depacreen Rae
cõantiæ do- uola interrogatus de hac re fententiam dicere noluit
ui nihilo îferius
diatúen rempublica fibi mínitanti fyllæ:liceriqe
cupaffet:cõuocatoiudicaretfenatu
r iz iudicaret uolait
fe ut Mariusdicereho mihiagmina militum:quíbus curiam circumfedilti
ftis patriæ iuflifgiafl fententiam 7
oftentes:licet mortem idétidem $
miniterisinunquamp
fenatoribus cum alii metuialii uoluntate fenté Eei a
tiam cêprobaffent
5 folus
olus Scægola Sca inaentaset "MEN nen eficies cxíg
propter cxigiuum
efic ut propter fenilemque cfansfan
& intrepidus nulla 1õne cogi potue
qui cöftäs guinem meum Marium aquo urbs &italia confera
rit:iniguam pferre foam, Truculentius:Sce- uara eft hoftem iudicem.
uius, Identidem:Frequenter, Vros & Italia; DeSansrona
Qura teutones cimbro s
& gallos deuicerat, a e EOE AE E mos k fer
Vid fæminæ:Scilice negociihábércä q Vídfæmíng cum concio ne
‘fi patrius
concione, Sipatrius mos feruetur ni- uetur nihil:fed ubí domeftica quies fedítiont
hil nam fæmina pudica in conuentum agitata fluctibus elt:prifcæ confuetudinis auctoris
hoium pdire non deber ex cõfuetudine maio seelen eul ler auda hicieras
rú. Fluctibus:Motibus & pturbarionibus:fic "S COnuellitur:plulque ualer quod wotentia cogit
cicero & Cicero p milõe populi feditiói cõparat tépe € quod fuader& præcipít uerecundia itaque te fem4
ftaté egdé certas tépeltates
& pcellas iilisdú pronía Tiberi &.C.gracchorum foror:uxor fcipio
tarar Autibus
tépeftaticõcionú
cõ & EnO
cætera:contra
úacuelotiinuero ribus
hisMS Eemiifani non abfurde grauilimis uirorum ope⁄
Vigirgili. Virgilius
popalo ERR i
inferens maligna A
relatione comprehendam
tera, Sed ubi pudor gdé:& reuerentia :Sexus fed quía a trí.ple. pducta ad populūíi
maxia cõfulio
non patitur mulieré pudicã in coetum & mul- ne nihil a cuog ãplitudie degencrafti: honorata méo
titudinë viroge pdire ex cõfuerudiné maior: sin fo, coacta ek co loct cohieredbipidipS a
nifi neceffitate cogatur:fed fi cogitursprifcacõ "4P equar:coacta ex eo toci cotiitere ubi pricipiu ct
fuetudo tollič:& uiolentiæ pudor parere com uítatis pturbari frős folebat:íftabat tibí toruo uultu
pellitur, Itag te empronia.L. Apuleius tribu
nus ple.fubornanerat equitum quendam ignobilé utpote libertine fortis hoíem ut f filiam, T.Gracchi diceret
Sempronia in forum adduĝa ut rem hanc falfam teltaret nulla ui impelli potuit:ur dedecus familiæ fuæ cogno
fčerer Perturbari frons folet:Nemo erat tam fummus in ciuitate princeps qui fì de co ad populum agereiut
reus produđus non vultu pallore perfunderetur& de Alute follicitusefer, Abfùrde:iaconueniens:& idigne.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CONSTANTIA hvii
Ámplifima poteftas:f.tribunitia, Obktreperer:laclamaret:refonaretmam plebs more fvo tomultuabatar,
On indignabuni e nferioge hořum conftanua dicturus Valeriu: þfationé quádá Ďmittit:qua oftédit
n nô debere nobilionbus wris moleltú effe naturæ idignă uideri humilioge hoium fibi exépla fubiungi:qy
quemadmodum ab his clarorum uirorum amplitudo veneratur:fic a claris uitis humilitatis uirtus fig
fuerit magis eft omni favore profequenda:Quo fe toilere poflit:ĝ olla maligoitate fpernenda qua ueluti demer
fa perperno iaceat; Nouitas:Nous homines qui nulla maiorum fuorutus imagine clari fiam fibi nobilitaté wir
tue comparant.
N abigi debet Põtius ab horú exéplo-
mínas profundensampliffima poteftas cum clamoz rū, Hoc fine dubio fuit cuil bello që
re ímperitiæ multitudinis obftrepevs totum forum: in Aphrica geftú eft poft põpeii cafu
nam capta forte triremi una cæfariana:quæ cõ
&acerrimo ftudio nitebatur:uregtio cui femproniæ meatú ex Sicilia aduehebat:ueterani qdá mili
gentis falfum ius querebatur amg filio Tiberii fris tes cú Céturione uno ad Sciproné deducti fúr
tuí ofculum daresżtu taméillū nefcio gbus tenebris quos ita Scipiodf allocatus:nő (ponte ufa cer
te fio;fed illius feelerati ufi ipatoris ipulfu &
protractum portétum execrabiliaudacja ad ufurpã íperio coaĉtos : ciues& optimú quég nefariz
damalienam propinquitatem tendentem repulhifti. cõleAari:quos quom fortuna iñ nofteå detu,
De centurionibus. lit piåré;fi id q facere debetis républicá cum
n Oníndignabuntur lumina noftræ urbis: fiíter optio quog defenditisicertă é nobis uitam &
pecuniá donare:ĝpropter qd Éntiatis prolog
corumexımium fulgorem cécurionum quog; mini:tá Céturio;p tuo ingt fummo beneficio
uirtus fpeđtandăÍe obtuleric:nam uthumilitas amz Scipio gřas ago:non.n,te impatorem appello:
plítudinéuenerari debersita nobilitate fouenda maz që mihi uitá icolumitaremg belli iure capto
gis quam fperacnda bonæ indolis nouitas elt.
Polliceris & forfan ifto uterer beneficio:fi non
eí fúmú fcelus adiúgereć: ego ne ctra cæfaré
Dealio Centurione. imperatoré meŭ apud qué ordiné duxi: eiuíg
a N abigi debet Pónusab hog exčplog cótextu exercitú p cujos dignitati uiĜtoriacg amplius
qp calars pubus excubãs fcipionis præfidio xxxyi.ánis depugnauı aduerfus armatufg con
Aiftá:neg ergo ıd fađurus fum-& te magnope
interceptus:cã uno modo falus cı darecur fı fe futug de negocio defiltas adhortor:cõtra cuius.n.co
Gn. pompeií generi iphus militem aftirmaffer:ita re pias côtédas fi minus antea exptus es licet núc
{pondere non dubitauiTibi t: quidé fcipio gřas ago Cognofcasielige ex tuis cohorté unå quå putas
eé firmiflimå;& côftıtue cõtra me:ego ex me-
{ed mihí uti ifta conditione uitæ non eft opus. is cõmilıtonıbus quos núc in tua tenes ptáte;
De Centurione. nõ amplius decimá húmá túc ex virtute nfa in
f Ineullísimaginibuf;nobílem anímum &ídem telliges qd ex tuis copiis [perare debeas: tnnc
conftantiæ propofitum fecutus.C.Meuius cé Scipio irnıtatus oës îterfici 1tfir, Si fe futuge
Gn.Pô.generi phus milité affirmaffer: Dilere
turío diui Augufti cum antoniano bello fæpenume pat hoc loco Valerius cæfaris Omentariis: nå
roexcellentes pugnas edıdıffer:improuifis ho. tiumpoft Põpeii morté hoc factú fuiffe:ex 1plis cö-
ínfidíi círcãuentus:&ad Antonium alexãdriam per métaris colhgié nifialter forte centurio alio
tpe Scipionis pfidio interceptus ad eŭ fuiffet
duĉ&us:ínterrogatufg quidnam de eo ftatuí deberer deduĉtusiqd'nufquá me legiffe memini: ná qå
íugularí me inquit iubezquía non falutis bñficio nec
nõnulli dicút hoc fu: ffe apå Algmeoné fluwŭ
mortis fupplicio adduci pofú : utautcæfaris miles q macedoni diuidit a theffalia cum Scipio ad
definam + aut tuus cé incipiam. Cæterumquo cõltã põpeiú pperaret: vt expeditius iter faceret, M,
Fauomú cú.viii.cohortibusad Algmeoné fu-
tiusuítam contemplit eo facilius impetrauit. Antos uiú in pfidio collocawit:& g põtius certior fa-
níusením uírtuti eius incolumitatem tribuit, Aus de aduentu Scipionis fuerit interceptus:
Externa de Blafio. tot falum tefte 1po cæfare:g oftéditnullum
Omplura huíufcæ noræ romana exépla fupe⁄ ibi fuiffe põnű:fed Cafi nô iterceptú:
uétu domicilii liberatú.ĝre céturioné:qué fu-
rant:fedfatietas modo uiranda eft :ýtag filum pra diximus põtium noíată fuiffe crediderım.
s Tne vllis:& idé conftantiæ:Hoc fuit bello
civili qð inter Auguftú & antonium ge-
ftú éubi Meuus hic de quo logtur că multa & pclara facinora edidiffer:tádé periculis temere nimis expofitus
ab antonianis militibə interceptus eft:& imperatoré Antom deduđtus:qué cú interrogaflet: qd nå de fe cõti
ndá effe uideref:conftanter refpôdit occidi iube:ga nulla rõne adduci poffum uta cæfare ad te ipfe deficiá:
SRtátia uitá:ğ cõremnebat facilius ad Antonio cõfecutus ef Alexandrıã,V bi cú cleopatra uiuebat,
Omplura huiufcæ,Ad externa trálitórus pfaf quodámő; ac dıcitalia multa @ruatæ côltantiæ dometi-
caexépla fopefe memoratu digna: cõlulto pterire & ad externa trálire uoluit:ne uniuse! longe nar-
rationis faltidiofa copia fàtieratem legentibusingenerarer, Notæ:Idelt huius memoriæ; & norandum Nora
.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VARTVS, :
4 partë accipi pleräg notã:é enim peccatě dedecus macolateftét nota rej alicuius memoria: ac fignū
& figura rem aliquam denotans: Quorú prin. Salapi pricipeserát Dañus & Blafius:Dafius hánibalis amicus
Blakus quåtú ex tuto poterat ré R omaná fonebat:& poccultos núciosfpé pditiðis fecerat Marcello; fed fine
adiutore Dafio res tranfigi non poterat, Multum ac diu cunĉtatus:& tum quo magis inopia confilii potioris
§ fpe effeãus Dafiá appellabat:ar ille ab re auerfas:tú emulo potéti inimicus ré hámnbali apit. Accerfito utro
Bánibal cú pro tribunali ådá ageret mox de Blafio cogniturus:ftarergs fummoto populo accufator:& reus:bla
fus de pditione dafiú appellabat:ení uero ille uelut imanë ré ftare exclamat fub oculis hånibalis fecū de prodi
tione agbánibali atg ets ĝ aderát quo auda-
cior res erat minus uerifimilis uifa eft:emula- meumadexterna íamdelabí permíttam:quorű prin
tioné pfeđto atg odiŭ eét: & id crimé afferı cipatum teneat Blafius cuius conftantianil pertinaz
qå qa tefté hfe nô poflit liberius fingaf:ita in
dedimifi főrnec Blafius ante deftitit;rú auda cius:Salapíam ením patriam fuam præfidio punico
ci incepto ĝ idé obtúdédo docendog ĝ ea res occupatam romanís cupiens reftituere Dafium acer
ipfi přiæq Ñlotaris eét puicit ut ffidiú:hi aŭ rímo ftudio fecum ínadmíniltratióereipublicæ defz
numidæ erãt.Salapiag traderet marcello: nec fidentem:Xalio quín totoanimo Hannibalis amici
fine cæde multa tradi potuitiqa longe fortifi
mieqtú ex toto punico exercitu erátsitag §ĝ tiæuacantem:fine quo propofitum cõfiliam peragi
īprouila res fuit nec ufus equos í urbe er: non poterat:ad idéaggrediédum opus maiore cupí
méarmis Íter tumultů captis:& eruptioné té- ditate § fpe certioretemprare aufuselt:quí protinus
tauerút:& cú euadere negrét pugnãtes ad ulti
mú occubuerűt:nec plus § qnquagiota ex his fermonemeíus adiectis quæ &iplum cõmendatioré
in prátem romanog uiui uenerút: plus alito & inimicum íuifiorem factura uidebautur: hannibal
dáni:hæc ala egtú amila hánibali ġ falapia fa rettulit a quoadeffe iuli funt: utalter crimen proz
it:nec deinde unĝ pænus quo lôge plurimum baretalter deféderet.Cæterum quum res pro-tribu
ualuerar fopiori eqtatú foit. DiTidéré:Difé
éré:qa Blafius cú romanis:Dafius cú hániba nalı gereretur: & illi quæftıoní omníü oculi effent
Je fentiebat. Adiectis å ipfam cõmédatioré: intenti dumaliud forte citerioris curæ negociű traz
Quia då íferebat å ipfum beniuolú hånibali cai Blañus uultu dillimulãte:ac uocefüm:Na mone
redderét. Citerioris curæ: ppinquioris g cæ-
Terioré curam defideraret, Vultu diffimulan re Dalium cæpi: ut romãorum potius ĝ cartkaginé
te:Neab aliquo pcipi poflet pum cú Blafio fium partes faueret: enimuero tūcille Proclammas
loqui. Incredibile: Vrpote etiam í confpeđu uícfe in cófpećtu ducis aduerfus eum follicitarisqë
ducis:& quo res audaciæ plus habere uidebaf quía incredibile exiftimabatur& ad unius tantū auz
communis fidei habebat,
Hocion uero cú:Derculus quidam ad- res penetrauerat:& iactabatur ab inimico ueritas fi
p monebatathenienfes:ut cauerétzab în de caruit : fednon poft multo Blafii míraconftantja
fidiis nicanoris q pfe&us erat Cafan-
dri:g occulte bellú pararet:pireńg portů ne í- Daĥumad gentos
fe traxit. Marcellog & falapiam +& quí
milites nüumidas quí in ea cuftodiæ caufa
tercipet piculăeé:phociő aŭt populo audiente
magna uocedixit nullá inftate piculú & mhil crant tradidit.
priùs timédú cé:cõfülebatg magis amicitiam De phocione.
cü Calfandro ĝ bellú fofcipiendú:capto deide Hocíon uero quü athenienfesremaliterg ipe
Pyrreo necad recuperádú armatinec armatis P
peffe uoluitná fatio optimatú í ĝ & phociõ fuaferat profpečadmíníftrafent adeo perfeue
erat cú Caffandro fentiebat:populares polipcõ rans conftantiæ fuæ propugoator extíritutin conz
ti fauebát:fed poftä fafpeãto bello pulfus el cione lætari quidem fe fucceffu eorum:fed cõfilium
Cafander Polyperconte duce phocionis cõfi-
liú minus probabile vifum fuit:tú phocion in tamen fuum aliquanto melius fuiffe diceret:nüc.na
cõcione athenienfiú fortunæ gratulatus eft: & dãnauít quod rećte uíderat:quía quod alius male có
de plpero euétu Iætatus:at uero cõhilið faum faluerat:bñ gefferant:fælicius illud exiftimans:hoc
aliquanto fanius fuiffe affirmauit: magnå qdé fapíentíus plerūg.n.temerítaté cafus íuuat:ubi pra
cõfátia uiti:ut eriam í ipfa uiđtoria pbaret cõ
filiú faŭ qð fuerat de bello nô fufcıpiédo:fuit uo cólilio ppíusalpíirat:& quouehemétius noceat:
bic Phociô ut in capi. de ingratitudine latius
plixiuíg diur famus capite dánatusinam í-
ter cætera in eo quoq offenderat ciuitaté q? male cõfoluerat přiæ fuæ:nec ultro fpartanis bellú iferrent:coius
duces fuere pericles & fophoclesiguo bello multas achaiæ ciuitatesatbeniéfium perio adiecerút: Phocion & fi
{æpe exercitibus præfuit?fùmmoíp magiftratus cæpit:tamen multo eius notior integritas vitæ : rei mlitaris
labor: itag huius memoria nullasilliusautem magna fama:ex quo cognomine bonus eft appellatus:legiturin
De phouita Demofthenis:uim maximá in dicédo habuifle phocioné:g multas grauefg fententias paucis uerbis côple
cione &eretur:ité p Demofthenes oés oratores uno phocione excepto non {olú eloguétia:fed uita quoq fuperauite
Blandú animum:cafus plerúg temeritatem corrigit:ut res malo confilio aggreffas cafus plerumg fecundet.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CONSTANTIA Ixvii
Placidi & miféricordes;Cóftat fümæ modeltiæ & integritatis uige fuiffe phocionem &perpetuo pauperem:cã
ditifimus propter delatos honores effe potuiffet:nam repudiauit conftantiflime in philippi regis munera: ú ma
xime hortareča legatis regisiut ea acciperet:ad filioge falté cõmodira in fűma pauptate nô facıle poffent pa
ternå tueri gloriáiquibus ille ref Sdit:fi mei fimiles erunt nequağ difficile erit:idem hic agellus illos alet : q me
ad håc dignitatë produxit: fin diffimiles funt futuri nolo meis impenfis 1llose ali augeriq luxuriam.
f Ocratis aŭt uirilitatis:Cum bellú gererét atheniéfes aduerfus lacedæmonios & forte aped Arginufas i-
falam ntriuíqp populi clafis cõparata cét ac ftarer itruĝasplacuit decé prætoribus ut pagn cum holte
cõmitterér & fortunãexperirenť quo plio ipfi
defpatíus;pdeft placidi fane & mifericordes & libera uiđores fuerunt: fed poft pugnå fubito exorta
les oig fuauítate rpari mores Phocióís + quos optiæ tépeftas:ġ claffem atheniéfium difiecit ac difè
pfecto cófenfus oium bonitatis cognomie decorans pauit:ut militú corpora fepulturæ mádari non
potuerít:cú nűciatů eét athenas militú corpos
dos céfuit. Irag; cóftantia quæ natura rigidior uide Ta infepulta iacere: adeo excitatus eft populus
leuiseius mãlueco peđtore fluit. De Socrate. atheniéfis aduerfus Prores:nt legé ferrét de fu
f médo;fapplicio ex his cú primum rediffent &
Ocratis ät uírilitatís robore palliatus aíus aliz cū'forte dimarchus cét focrates.i.tribu.plebis
quãto pfectíus pfeuerãtiæ exéplum edidit: uní nulla rõne adduci potuit:ot huic legi tam uefa
uerfa ciuitas atheniéliū íniqffimo & truculentifimo ne cõfentiret:& quia plebifcitú fieri non pote-
erroreíftructa de capite decé prætog q apud argim Tat iniuffu focratis illi p ui executi font qg ju
nufas lacædemoníiä claffem deleuerãt triftem niam Te nő poterát;itaç cú ptores rediilentex his
cõtinuo fümú foppliciú fampferűt. Eius po-
tulerat:forte tūc eius ptãtís Socrates:cuíusarbitrio teftatis:Anuapxoo Dimarchus ut apå nos tri Dimar
plebífcita ordinarentur índignü iudícãs:tot &rãbe bunus, Ex indigna: uidelicet militú corpo- chus
ħemeritos:& indigna cã & ímpetu ínuidiæ arrípí te ra Íceuicia maris interpellátæ fepulturæ man-
dare nequerant, Legitima craffari uia; Craffa
merítatímultituäinís cóftãtíam fuã obíecít:maxíog; zi crudeliter agere & fupra modú cuire, Cô-
cõciðis frangore &incítatiflimis minis cópulfus nő Rernátæ přiæ:Aliqua fübıta prurbatiõe conci-
é:utfe publicædementiæ auctorem afcriberet:ġ op tatæ, Vndecimus:Scilicet poft mortem decé
pofitū cius legitima craffarí uia phibita iníufto præ prætorum ipfe undecimus eétg opprimeref,
Roxıimum & fi non eiufdem; Moserat
tog cruore mãus fuas cõraminare pfeuerauít+ nec ti P apud atheniéfes ut fortes traheréť qui
muit focrates:ne confternatæ patriæ undecimus fus mores hoium & uitæ rationem indaga
ror morsípfiusexifteret. De Ephilate. rent:& quos nõ pbarent:publicæ accufarents
cú uitæ rõnem redderenon poflent, Forenfis
Roximū:&fi nő eíufdé fplédorís é:tñ cerr cõ fidei:Quia ephilates in foro fecit qå debuit:&
ftantiæ hří pót expímentū opæ foréfis fidei nő hæcé fides foréfis, Accufare publicæ; Vrap
latentis. Athenis Ephilates accufare publice íuffus nos cenfores de moribus iudicabant ciuitatis;
& ínter cæreros demóltrarí nomé deferre coactus é:
quos græciTwaTao uocant ita hii& accufas
bant ut uitæ rationé redderent. Cuius filius;
cuíus filius erat Demochares excellécís forme puer Antiqui pueros amabåt egregiæ indolis: præci
aio eíusflagrãtiffimo ínherés amore. Itag; cõís offiz puæ pio quodam & honelto amore ut eosad
cií forte truculécus accufator:príuatí affectus condí uirtutes excitarent& honores proueherent,
Miferabilis reus:Refpiciens ad ipfius affeã&um
tíone míferabílis reus puer ad fe exortandum :quo non enim accufare:fed accufari uidebaf: in ea-
parcius pfís criminibus infifteret ueniété:neg;repeldem perfona erat uterg. Sincera fide ; Quia
nalla pueri gratia cuius amore tenebat ab of-
lere neg fupplicé genibus fuis aduolutū intueri fuv ficioideduc potuit,
ftínuít. Sed operto cate flés & gemés peces exprome Vé fyracafanusihic fuit Dion hippari-
re palus eft.Nihilominufg fincera fide accufarū de q ni filius de quo in fequenti li.& in capi
mõftratum dãnauít uictoriâ nefcio laudeżan tormen tulo quod incipit:Nequağ Platoni la-
to maíore partam:quoníã príufquã foncé opprímev tius dicemusiibi quærenda hæc hiftoria : nam
utrig loco cõuemit:guod nô ad eins côftátizm
rer feiplumuíicit ephilates. ptet:cú illi núciatú ećt;ab heraclide: & philip
De Syracufano. Po infidias fibi parari:nulla rõne adduci pote-
q Véfyracufanus díuerfitate exčplí pgrauat:c Tat;ut illud de heraclide credereticognita dein
de illius cõiuratione nô tulit xquo ão Diô &
gbuldã monétíbus utaducrfus Eraclidé & Ca uerfum illum Homeri rettulit:ex fecüda raplo Hom.
líppon: quorū fideí plurímű credebat täğ infidias cí dia HOKTONUKOL POIH EIKOIPSNOV EIŞIOEIU rus
nećtéres cautior eét:relpõdít feí uítã malle cxcedez Pogdiap & ira iuffit heraclidem mterficicla-
reġ metu uiolétiæ mortis amicos inimicis iuxta po 1iffimus ergo dedit feruatæ conftantiæ docu-
mentum:ut ne metu quidem uiojentæ mor-
nere, De Alexandro Magno. tis a uere amicitiæ ofiicio potuerit abftereri.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q:VARTVS
Lexander macedonă: Alexander macedonú rex Dariú plage regé iå primű:acie pfixerat: ille vero cuius
a iperiotota ferme afia fubieĉa érat:breoi firmioré reparavit exercitö:qğ cüaudiffet Alexander metués
ne í mõte tauro intercipetur inde citatiMmo curfu aduerfùs Dariŭ pfeđus é&:& cú uno die gngenta fta
dia cõfeciffet:longo itineris labore:& folis ardore fatigatus ut æftu fe leuarer:corpus apud tarfum í Cidnú flu-
igidifimæ aq demerfin& fubitá ualirudiné ide côtraxitzacciti undig medici potioné faluberrimam: & ad
eå ni morbi pellendá maxíe accömodará cõftituerű:ğ cú philippus medicus fuis manibus côpofitå:& tempera
tå. Alexádro porrexiffer:ille intrepidus atg ipiger haufit:& fine cúĉatiõe mediciná affumpliudeinde lřas ĝ
lo ante recepat a Parmenone:philippo legédas
unebát aŭt ut fibi a philippi medici q Vodfequítur &reiipfius admiratione & claz
fidiis quoniá pecia corruptus& ipe titate auctor ílluftre . Alexander macedonum
nuptiarú fororis Darii mortéilli machinaref
foit pfeão Alexádri peĉus cõftantiæ pleniffi rex inclyta íã pugna excellentiffimusopibus Daríí
mú:q a medico iå ppe modå fufpeđĝo fuæ ico cõtufis ftu & itieris feruofí cilicía pcalefa&tus cyd
Jumitatis pfidiä fumere dubitauerit, Opibus: nogaque liquore cõfpicuus tharfü ínterfluít corpus
Darii apparatú defcribit, Qu.cortius îprinci fuŭ imerfír: fubito deíde ex nímio hauftu rígoris ob
pio fecūdi libri ingt iter hæc Alexáder & cæte
Ta, Cõtufis:fra&tis &debilitatıs ac ét domatis ftupefactís neruís ac torpore hebetatís artubus ma
Parmenõe uero q falpeđtus Ifas alexádro regi xía exaíatione totius exercítus:í oppídū caftris ppí
dederat:Alexáder & polidamas mádato Alexá/ quű deferf:íacebat æger tharfi +ígualitudieeiusad
dri mteremerűt:hic line rege Alexandro mul-
ta trennue rex fine eo nihil magnæ rei geffit: uerfaiftátis uíctoriæ fpes flu&tuabat . Ira conuocatí
urt uulr.Qu.curtius li.vi.cade hoc parmenõe medící arcériflimo cõfilio falutis fmedía circūfpicíe
rurfus habebif lib.vi.c.iiii. Liquore:Puritate băt:q quű ad unã poríonë Íníamdixilfentargeã Phi
foluta, Cõfpicuus:Adeo claras utad ima uf lippus medícus fuis mãíbə tpatã Alexã.(Çeratãtiph
arena confpici poflet, Stupefaâtis: Contraĝis
Rupor eft.n.tupor:că padmiratiõe aut rei cuiufpiam usamicus)& comes porrexillet:a Parmense milæ
horrore fenfumaliqué amirtimus aï uel corpo læ fupuenerűtadmonétes:ut rex ífidias Philíppi:p
risut ftupor pedú;ftupor détiú:aut aí cum ad ídeac pecūía corrupti a dario caueret:9s cū legier
miratione detenti fenfum aliqué amittimus:
Exanimatione: Terrore, Ebertatis : Obtofis fine ulla cūctatíóe medícarñtū haulitac tűclegédas
quando res pdit uigoré fuđ:ut gladiŭ ebetatú; philíppo tradidit p quo tãcóftãti erga amicū indis
qacićobtufam hér. Fuđtuabat:indubio erat cío digniffimãa dis ímortalibo mercedé fcepítq ín
Interpellari:interrampi:impediri, colűitaris eíus plidiä falfo íterpellarí idicionolueft.
De moderatione animi, Liber MI,
zZ) Ranfgrediar ad faluberrimã:Ad Valerii maximi hiltoríographí liber tertio explicit,
capitu. tráfit moderatiõe, Eft át
moderatio cupiditatú noftrará
dá gí refrenatrix:ĝ nfos folu- Incípítquartusdeaními moderatione. CA. I.
tius euagari nô finit afleđtus:fed NN] R āfgredíarad faluberrímam
(OaS D tág cæterag uirtutú auriga ho- DSA TA) | ptčaímoderationésqux men
minis aium ita cõponit ut qcgd fecerit autdi- H Y tes noftrasípotentiæ & reme
xeritioino rephéfiőõe careat:reĉte igit cöltátiæ
fubiungitur:g eius quafi mater fitrat magi- B VANÝ | ritatis ícurfu tranfuerfas ferri
ra. Impotentiæ;Arrogantiæ& incontinen- Ú A inon patítur:quo euenít:utre
ug., Morfu:Quia nemo audet moderatú ani- 9 | præhéfionísmorfufit uacua:
műaliqua ratione mordere,
a Tg ut ibi,P. Valerius g poft exađos re & laudis quæftu fit opulentif
` ges primi cõfüles 7 urbe Romana crea- fimaitag effećtusfuos ín cla
ti fant ianius brutus &.L,Tarqnius collatinas Lli ri: srecognofcat,
quo deide pulfo:qa ex gére tarqnia foret î eius De.P. Valerio publícola.
locam centuriatis comitiis fubítitutus eft;P,
Valerius publicola:qui fuerant illius exactiðis Tg utab incunabulis fummi honoris íncipiã
auđĝores & Romanæ libertatis vindices: Bru- P. Varíusquí populi maieftatem uenerando
tus obuiam regibus qui populo Ro, bellum in
ferebant cum legione proceffit ? & faper Arátem regis filium quem bafta tranffixerat ! mutuo uulnere expira-
i tuj c fubftitutus é Lucre.Lucretiæ pF quo paulopoft mortuo: Vale.p multos dies nullá fubrogå
di fibi collegæmétioné facef:& i fűma uelia:fibi domü edificaf populus eŭ regnú affeđtare icarus
é: qf
fenfit Vale.uocato ad cõtioné populo:dpofitifg facibus grauiter å illog leuitate cõġftus:g fupicats é
pauloãte magn: Ge fdicarétnúc euídé libertatis opp Toré fufpicatenť: caftigaris demú oibus collegä
', fubftiruit
hii fpuriúá lucreti
lucre priores fates pferri iuffit ædes:ĝs í fimo velle edificabat dirvi & oém materiá i
Publico planú atg ifimú locú:deferri ivflit:aligd deide populates leges tulit:inter ĝs & 1llá ut nullus ciuis rõanus aduer
la fus prouocarioné ujolari poflet, In cupricipiis, Publicolæ;A colenda plebe di&tus:ga plebé mirifice coluit

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE ANIMI MODERATIONE
Exadtis:Eieđtis expùlfis:fub titulo confulatus.Nomine quidem conlules:re autem iph regeserãt.nam Ixix
omnis
tegú ifigna cõùles habebant:nomé regiú poft part libertaté fuit romanis femper iuifum, Habitam; Cõditio
nem. Dimidia ex parte:Nam cum.xii.falces unufquilčg conful femper haberet ipfe tåtummodo fèx uoluit ha
bere, Spurio lucretio:Qui intra paucos dies foffectusin lucretii locum, M.Oratius pulailli. Centraus: Ha
bitis per centuriasinam Populus Romanus in quing claffes diuifas:& unaguæg clafis in centurias: ucapud t
tum liuium decade ab urbe condita uidere licet:cum igitor fafragia dabátar
quz fiuariaffent ad fecunda clafis centurias uenicbatur:demde per ordinem prime clafis centurie toga biruts
1d omnes defendebant, Magis
ftratus:Siue confùl fiue pretor fiae alius, Ad-
publicolæz nomen affecutus eft:cum exactis regibus uerfùs prouocationem: Si quis prouocafier fè
n
imperii corum uímn uníuerfam omníag; infignia
nign (ub adtusećt,
populum
Aedesab omni
foas:delmagiftratuă
ara confeftiminiuria
título confulatus ín fe tranflara cerneret:ínuidiofum ojinfra ueliann& obinunc uia publicae materiato-
ft: do
magíftratus faltigíum moderatione fuaadtolerabilé musin infimo chuo ædificata. inftar: Ad fi
habitum deduxit: fafces fecuribus uacue faciendo: patiainean nonguam ređtecumad iungi
ion populo fummítend
& ín conctione níter o:numerumm quo
quo u eR
Îr iuuat abire:HieE TET
feraente romanor
g corumdímíidia ex parte minuit + ultro fpurío Luv ac ueiorum bello:cum tribunus militá
cretio collega afumpto +ad quem quía maior natu conplan porettare propter difcordiá quæ tic
erat priores
AE falces tranfferrí iuffit:legem etiam comi domi militiæq ingens fuit prohibitus qui uir
ts
ES N ;
cetumatis tulitine quis magin ratus ciuem roma
effet oftendere:ad extremum crefcéribus idies
& domefticis&. externis malis terrorepublico
num aduerfus prouocatíonem uerberareżaut necare diđator diĉus ad unciæ urbis obfidioné;táta
l
ueller. Ita quo ciuitatis
1 conditio
3 liberior
: effet:impe {aPfeâus oium fiduciazut cå imperatore muta
rium fuum paulatim deftruxít.Q uid gædes fuasdi į fortunareipublicæ
P
primis & phaliftos:qui uideretur:capennates
cum hoftitus coniata1n
ruít:quia excelfiore loco pofitæ inftar arcis habere uerát:nepefinis in finibus obujos prælio uicit
uídebantur:nonne
ana rn quantum domo ínferíor:tantum hin: a obfidioné veioge ac difficilé pueniés
a
gloria fuperior euafits am mira cõltantia ac uirtuteʻãnotádé decio ueios
, DeFurío Camillo. coæpit:q dies multa hoftiú cæde triadas édo
r „~ Peca di&atore ečt edit ut iermibus parcere
u IĮxíuuatabíre
a publicola: fed uenire ad Furiű tur:gbus capitis í pdå verfi oés cui nullius ad
goa ignomíad nía
5
famamum imperiam tranfiras faie E 2'E-PE Basit Et Gunda! ppiiamenes
Camillum
aii
líber:cuíustam
z
moderatus ex mas fam diem hoftis fda par fuerat:huic ni&toriæ
y 3 s Romæ ingés Ü& i
ucquü prælidium eius ciues capta urbe agallís arz phauit:& fup human habitú capitoliú aften-
deg exulantís
Seien S petiifent:non
DE DA príusueiosađaccipiés d maan meia erao cádore en
l í
[olemní “98S ip qdé perfolutis uotis depofait di&a»
dum exercitam iret: q de dictura fua omni folemni sok aee moe a e
fed nulla claritas uacat inuidia,
Alhenati aca
millo plebis animiiquærentibus paffim ciuibus hoftilem prædam in noto difperfam:& tribunis plebem de mo
re turbantibus pendente tamen inuidia:quarto tribunus militum faus eft:cõmı fume illi bellum phalicunr
hinc exortum ¢ cum ueientibus phaleri conivraffentquos cum prælio wiciffer & direptis caftris hoftilibus pP
dam omnem ad quæftores publicos reiecifer: magis:magifg alienauit fibi animos militum:qui uirtutem ui-
xti'tigidam fimul oderant& ftupebant: inde cum oblidio pualidæ ac munitæ urbis nihilo breuior futura uides
tetur ġ ueienuŭ fuiffer:ducis usrrus ac fortuna ingruéte:honeltilimaæg ui&toriæ uiá fecitimagiftro nobilium
quorum patres primi erant in populo:qui per fpeciem folatii illos in caftra Romana &
duxerat:uinĝog nudog illis tradito & uirgis adhibitis quibus agerent proditorem:cuiusad admiratiõe
tentorium dacis ad
uirtutis
frati animiurbs dedita;ipfe famma cum gloria:fine triumpho tamen:quiares fine armis aĉta fuerat Romá
di t:nec diu qoidem utri glora & res geftæ inuidiam oppreflereacculatus a tribuno ple. Apuleio:intercurrentere-
per eos dies adolefcentis morte filii;hinc publico:hinc priuato incornmodo affeĉtus in exilim abiit : fed para-
batur egregio uiro lausinon ex profperis modo:fed ex aduerfis patria rebus cum itaque per 1dtempus gallorá
primo ; deinde germanorum populi nouiffimique omnium fenones :Galli.frugamuinique dulcedine qguæad-
huc eos hic detiner in italia irruentes infinito cum exercitu fudifent bello hetrufcos:ea tempeftate magníita
Jiæ partem pofidentes : deinde Apeninum rranfgrefă : clufiumque agreffi; Dehinc Romam : exercitumque
Romanum apud aliam fluuium prælio fudiffentunoque impetu insefenfam urbem cpiffent:atgs incendib
Jent:fènatu impietrucidato:& fámis hoftilibus intaĝű folum capitolii faxuri remanfiflet:neceMitate ultia:Ca-
millus abfcens ditator ite dius rccolegit laceras Romani exercitus religas:& turpi redéptione turbata i ipa
primú urbe mox extra urbé cú hoftibus fortiter fæliciterg; pugnauit:quo 1n plio nec fuga nec captivitas : fed
fola hoft:um ftrages fuitinec nuncio quidem tantæ cædis fuperftite:uictor Camillus & fecundus Romanz ur
bis conditor di&us eft:feruatamque in patriam infigni redut triumpho. Multa præterea bella geffir: uiãorjast
multos honores:multos'habuıt tmumphos:quos breuitas ipfa non capıtinec propofito noftro conueniunt: ni
Gd ad moderationem eius ptinet:noluit a auibus delatum. Imperium accipere:ntfi prius ab exiguo fenatu:g in

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VARTIVS
tapitolio obfidebaf foléni iure diĉtator creatus effet. Magnificus camilli:Per cõparationé oftendit eins mode
Tationé: qg longe fit difficilius& pptereaérgl oriofius feipfum § hoftes uincere. Operofius:Difiailius & labo
tiofus, Nec aduer propera fftinatione fagi jentem:ln hoc maxima confiftit moderatio.
Ar Furio moderatione marcus Rutilius cenlorinus:De hoc uito fatis di&á eft in capitulo de difciplina
p — militariSed qg ad moderationem eius fpeđtat:cú cenfor itege creatus eét uir oino ambicious exps: non
mõ magiltratú nö fufcepit: fed ultro ét populú accufauit:g cá prátem quæ p fe grauis a maioribus anni
& fex menfiom tåtúmő fađta cér:cú ténis eć foleret q minus magna uideret {æpius uni uiro deferre non du
bitarent, Par fario moderatione: Quia ficut
camillus diđaturam miĝi foléni iure demanda- iure ađta comperíffer. MagnificusCamilli ueientaz
tam accipe non faftinuit:ita hic côtinuare céfu
Cenfo rã oino recufiuit, Cenforinus:Nama rigidita nus triumphus egregia gallica uictoría:fed ifta cun
tinus te cenfuræ dictus eft Cenforinus, Corripui ctatio longe admırabılior. Multo ením multoque fe
eprehédir, Eam prát í íplumĝ hoftem fuperare operofius eft : nec aduerfa
Breviandú:nam primo triénis fait deinde äni propera feftinatione fugientem:nec fecunda effufio
& fex méfiú fa&ta é:poltremo ad femeltre fpa-
Liuius cium deduĝa, Liuius ab urbe côdira de coar- gaudio apprehendentem.
&ådo céfuræ tpe.M. Emilius diĉator cenfuræ De.M.Rutilio cenforino.
honore:g antea p qaquennium gerebat, Anni p ArFurio moderatione Marcus Rutilius cens
& fex méliú {pacio fimto:ob eå rem a cenfori-
bus uocatuseft, Crederet:Committeret, forinus:Icerum ením cenfor creatus ad concio
e.L.Quintas cincinatus : Hic origi- nem populum uocatum:ĝ potuitgrauilima oratio
a ne nobilis de gente přicia:filiog turba ne corripuit:ọ eam poteftatem bis fibi detuliffer:cu
ornatus integerrimus ac fortiffimus fu íusmaíores:quia nimis magna uideretur tempus co
it:fed cú anusex fili s accufatus grádi pecunia arétandum íudicaflent:uterque ređte:& Cenforinus
damnatus effer.Qu.ut foluendo filiú liberaret
tebus fois fere oibus diftraĉısad inopiam re- & populus:alter:ut moderate honores crederent: p
daĝus reli&ta urbe trans tyberim habitauit:ru cepit:alter fe moderato credidit.
ralem ac modic uitam agens:quo tpe equoge De.L.Q uínto.
incorfù fubito puaftauıs agris & legatis roma-
nog ad quærédú de iniuriis foléniter miflis & a Ge.L.Q uintuscíncinatus qualem confulem
a duce hofti côtemptis : cå ad ultionem alter geflitquum honoréeius.P.C.continuare uel
confùl milfùs ad'algidá obfiderefť cú exercitu lentnon folum propter illius egregia opera: fed etiã
nec î altero fätis uiri eét ad collegå liberádú
attonita ac turbata urbe : ad extrema remedia g populuseofdemtribunosín proximü annū creaz
tecucfum eft:fűmi oium magikratus conen- Te conabatur:quorum neutrů iure poterat fierizutrű
fag oïom ciuiú.Qu.cicinatus di&tator faftus que difcuflit:fenatus tudium fimul inhibendo & trí
eftiacqg in agro folus ut diximus ruftico inhiãs bunosuerecundiæ fuæ exemplum fequi cogendo:ac
operi inuentus, Audito přiæ ftatu & honorem
& laboré pi pno arg offenfarú imemori aio &unus caufa fuít:arampliffimus ordo populufg; tu
fufcepit: pfeđtulig cöfefti tráfmiffo amne exce tus efferabiniufti facti reprehenfione
ptus a filiis ac fenatu & ingéti populi cõcurfa: De fabio Maximo. z
&ğ populo morum aufteritate fafpeđtior dito
magiltro egtum,L. Targnio nobiliffimo itidé f Abíusueromaxius cuma fegnges:&a patre:
ac fortifimo uiro:pariterg inopi : & colle&o auo:proauo : maioribufque fuis : fepenumero
exercitu oibus ultro nota dátibs fpe certa fub
tali duce uincendi:difpofitog rerum ftatu die
proximo fub noĝé romam egreffus alacritate mirabili, Mediags ad hoftem nođte pueniens & confolem & exer
citum obfidione hberauit& duces ac legiones hoftium magno prælio uiĉos ut agti ritus in caftra tranfache-
tentur:primus omnium fub iugú quafi totidem boues milit direptis caftris:& quæ ab hoftibus tenebantur op
pida recepta font diuifag inter milites præda: zhi oibus jnextimabili celeritate confectis Romam red:és mi-
Jitaribus ornamentis infignis & ducibus hoftiú ante currum aĉis proitquente exercitu viĉore præda onukto
Joléniter triumphauit:& mox di&aturå quam femeftré:qa non iam amplius rei neceflfariam uidebat die fexto-
decimo depofuit:& ad agrú fù rediit dux pclarus & infignis agticola:magna pfeĉto uiri modeltia:q diâaturi
ante legitimum tps depofverit: aior:uero q magiltratú cõtinuare noluerit:urbe nág inteftina di£ordia labo
ráte q tribunos plebis magiftratú continuare populus iuberer:& fenatus eofdem confles creari ucllent;atque
ipfum í primis.Qu.cincinată:ut neutrů fieret foa fapiétia puidit:nå depofito cõfülatu:tribuni uerecüdia moti
É prim a tribunicia ptáte abdicarunt;& ita moderatie fua nihil cõtra leges ac rephenfiõe digoum fieri pal-
fuselt. Studiú:Cará quá fenatus hébar in côrinuádo cõlulatú, Verecúdiz foæ:Ná cú fpreuiffet cõfularú:po-
dore quodå deterriti fönt tribuni plebis a cõtinuariőe magiftratus. Inbibendo; efrenando coercendo.
Abius uero maximus:Hic ut in cap. de conftantia diximus fait reipablicæ Ro.i rebus duris & afi@is
f = unicum leuamen:g plus opis cõfilio& prudétia hofté fubigendo:q alii fortiter dimicando př iæ attolife
wdef:primus.n.docuit Apientiá núğ cú,temeritate cõiŭ eç ad cõlilium cafus;admitti [eed rationera

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE ANIMI MODERATIONE xx
femper fortunæ dominari:non eft igitur huius uiri hiftoria repetenda:fed qå ad hunc locum pertinet eius pe
&us tanta fuit moderatione inftruĝum:ur etiam affeãtus paternos:qui iterdum nimii effe folent faperare po-
tuerit:cum enim filio:uiro nobiltfimo & fingulari uirtute prædito confulatus fummo omniom confenfu;
tiffimife fuffragiis a populo demandarerur quo minus fieret fammo ftudio curauit: diceret zguum effe facer
miliam fuam:quæ per multos duđa uiros antiqua ab origine gentiseiufmodi honores propemodum
nuaffetuacationem aliquando mereri, A patreauo, Nam fabius Gurges genuit Fabium Rutilianum quiconti-
nuitalteram Fabium Gurgitem ex quo natus eft Fabius maximus, Auoram ordo fic fe habet ut primo paterge- Ordo
4 deinde auus tertio proauus:poftea abauus:déi auorú
confulatum geftum animaduerteret:ín comiciisqui deattauus:poftremo trtauus dicaf. Difide
busfilius fuus fummo confenfu conful creabatur:q 1€" Quominus tanti magıftratus honorem fa,
potuítA conftanter cum populo egítżutaliquando
A ftinere ac tueri poffet : ac pro fua maiorumgs
ua faorom & populi romani dignitate guber-
cationem huius honorís fabíæ gétídaret: non puir naret, Quid hac moderatione : Laudat hoc
tutíbus filii díffideret:erat ením illuftrís:fed ne maxi loco Fabium gporuci etiá pina foperare
i RT a - ‘d_Paternos:folent.n:cupide nimis affeđare paré
ni ene a familia A E tes ut ad honores filii d maximos prouehanť
acmoderatíone cfficacius:aut ualentius :quæetis honeftiorefg fiant indies: Qui potenfimi
am patrios effeĉtus: quí potentíffimi habentur: fuv babétur:nımii plerúq funt parétum affeđtus
perauít. nr ad celfiorem fortunam per gradus honor
pi , filti producantur,
Deaphricano fuperiore. 5 On defuit maioribus: ad reliquas ani-
n Ondefuítmaioribus grata mensad præmiafu n mi uirtutes quæ in hoc uiro fuere ppe
períorí Aphrícanoexoluenda. Sí quidem mas modú admirabiles accedit & modeftia
ima al m i rílil
efus i uæ in cõténendis honoribus S taata fuit ut nô
za cius merita paribus ornamentisdecorarecona Pinus eds uenerabilé x fecerit ĝresab
3 ipfo ma-
tí funtż uoluerunt illi ftatuasín comítiozínroftrís:ín gnifice geftæiná quanto magis honores côté
curía:ín ipfa denig iouis optimi maximíg cella po- pfit:tantoét admirabilior fuit: contépíit auté
nereuoluerunt
x OAE
imaginem
ssa
eius triumphali
z
ornatu ín 23fummo
lú ftudio
humanos& ambitione
fed prope divinos quos illi
detulerat ciuitas
dutā capítolínís puluínaríbus applicare uoluerunt romana pro fais maximis& îmortalibus erga
cnímcontinuum per omnes uitæ annos confulatum fe meritis. In roftris:Vbi conciones Fabebáť
perpetuãg; dicturã tríibuere:quog
fibí nílnequeple In curiaiwbi fenatus cogebatur. Tovis opti-
AERE
bifcito -5
dari:neque fenatufcõfulto decerni: oEeIUC P C imife Geli:
patiendo maximig:Cuius
quia hedt filius effe credebatur
1a fåpitolo de fiducia te-
di-
penc tantum in recufandis honoribus fe geffit:quan ximus: quod de olimpia Philippi regis uxore
tumegeratin merendís. Alexandri matre qüidam græci tradıdere fcri
Deeodem Aphrícano. ptores idé de,P.Scipionis matre memorie pro
efťñŤĦOO rei a enes eaaa Hannibalis ín fe S0 eftuifom menfe magnitudinis angé
m Hannibalisinte cum Scipiðis matre concúbere:& ex eo credi
natu protexit: quum eum ciues fuí millis lega tum eft Scipionë concepiffe quá famå ob ineú
tís tanquam fedítíones apud eos mouentem accufas te atate chriffimis uirtutibus:maximifgs rebə
EA > DC a confirma-
auxit & ifeg
geftis indies magis:mag
rét:adíecít quoque non oportere, patres.C. fe reípu uit, Poloinaribus:Leđtifterniis ideft volebát
blícæ carthagínenfium ínterponere:altiflimaq; mo eum diuinis honoribus afficere patrom, Re
deratíone alterius falutí confuluít:alteríus dignitati cufandis honoribus-quia clarior interdú glo-
j
itori tenus utríufg
uictoria i
hoftem egille tus. ?
7i4 ipreta redit, Emerendis: : Valde merendis Emeré
g gillecontentus. — f4 emeriti milites quimilitiæ uacationem ba das
De.M. Marcello. ; -bento fint militiæ officio perfunâi. Eodé
a T.M.Marcellus
quí primus Häníbalem uin⁄ robore:Eadem conftantia & moderatione : œ
Ke ci:& Syracufas capí poffe docuít:cum ín cõfu_Pannibali quem legari carthaginenfes romam
A p ea CO aecufantes venerantfe accerrimum defer:fo-
latū eíus ficulí de eo queftüín urbemueniffent : nec Fem prebuerit, Sui ciuesinotáda conftruâio
fui pro eius pofuiffe. Viđoria tenus: V fad
ui&oriam:quia ultra ui&toriam neutrius hoftis fait:uidelicet nec hannıbalis cuius falutem poft viĉoriam pro
texit:nec fenatus quia docuit quid eum diceret,
T.M.Marcellus.M.Marcellus că Valerio leuinio cå forte abfente iter conful idibus Martiis că magi
a — ftratum imiffet fenatum eo die more maioge habuit:profeffus'fe nihil abfente collega neg de republi-
ca neq de prouinciis a&urä:fcire fe frequéies ficulos ppe urbéí villis obtređatores faĝog fuos: ei
qbus tantú abeffet,ut p fe nô liceat palā romæ crimina & di&a & fita ab inimicis uulgari,ut infimularent:ali
qué fibi timoré abfente collega dicédi de cõfule eé:ipfe eis ex téplo daturus fenată fuerit ubiqdé collega uez
niet nô pafarú qeğ prius agi ä ur ficuli in fenat introducant:poftğ igi collega rediit primum: inter fe pui
cias fortiti fanr Sicilia & claffis Marcelloitaliacă bello aduer fis banpibalem Leuinio evenit: fors uelut itepe

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VARTVŠ ^ s
captis fyracufis ita examinauit culos ut cõplorauo eog febilefg uoces extêplo oculos hominum couvertif-
fent që cú Marcello cognirå efet ne quis frenari timore ficulos dicere poffet quo minus de fe libere ĝrantursde
in cuias poteftatem mox futuri effent prouinciá cú collega pmutauit: deinde ficulos in fnatå introduxit de
fe grauiter cõquerentes equifimis auribus fuftinuituffoig a Leuinio:poft cõqueltionem- exercereex téplo ut
de poltulatis eoram patres côfuli poffent Marcellus retinuitui corá 1phs refpôderer obieĉtis: quo faĝo cü iilis
pariter exceffit defenatu ut liberius patres confùli poffent qui ata Marcelli fmo cõfenfu cõprobarı uoca
tis deinde in fenatu ficulis & confule: recitatog fenatufconfulto ficuli bemgne appel lati ac dimifli ad genua fe
marcelli confulis picerút ; & oblecrantesut å
deplorandæ ac leuandæ calamitatis fuæ cá fenat ulla de re habuítżquía collega Valerius Lcui
xifent ueniå eis daret & in fidé clientelág ac-
níusforte aberatzne ob íd ficulí ínguerendotimidio
Ciperet:perorantes hæc conful clementer allo-
cutus eos dimiflit, Qui prius : Hannibalem reseént:& utís rediit ultrode his admíttédistettulic
uinci nå oés aŭ Marcellum romani iperatores querentefque defe patienter fuftinuit+íalfoseriama
nel exacie ui&ti difcefferåt uel í acie cú magna Leuiniodifcidere:remanere? ut fuæ defenfioni inter
reipublicæ clade ceciderát:Aut certe nung cå elfér coegit + hac deinde utrag parte peroratactiam
hannıbale fortunå belli temptare aufi fuerant
Prius Primus ig:ť Marcellus apud nolam vici poffe excedétes curia fubfecutus eft : quo liberius fenatus
marcel docuit:ná cå urbé:llá obfideret hannibal quå fententiam ferret: ímprobatísquog; eorum querelv
lus ppemodū ad defectionem uidebatur eređta; lis fupplices & orantes utab eoin clíételam recipes
Hanni- Marcellus nođe oppidum ingreffus & ad tres
balem _portas in hoftes uerfas tripartito exercitum in rentur:clemérer excepít:fuper hæc Sícilam fortitus
uici do ftruxit;ipediméta fubfequi tullit
, Cales lixas cam prouinciã college ceffit. Totiens laudatio Mar
cuit _& invalidos milites uallú ferre ut pauciatem celli uariari non poteft: quotiés nouísiple gradibus
fpernentibus pænis ingétis exer citus fpem re-
pente facerent:his Mta inltruđtis parefactif re moderatione aduerfos focios ufus eft.
pente portis in hoftes tanto cum clamore 1m- De. T.Gracchotribuno plebis:
petu ferútur ut pturbata media acie terga uer q Vameríã Tiberius Gracchusadmirabilem fe
terint non tamen fine iactura; nå duo milja & exibuíit . Tribunusenim plebis quü ex;pfefo
tricenti hoftiú cæfi non plus romanog centů
amiffis: ingens eo die res ac nefcioan maxia il inimicitias cum aphricano & Afiatico Scipionious
lo bello gefta fit: nõ enim uinci ab hannibale: gereret& Afiaticus iudicatæ pecuniæ fatifdare non
Tomanis tunc uincéribus difficilius fuit ¢ po-
Rea uícere:hac uiđtoria Marcellus potitus mi
Jitum fuorum animos multis antea cladibus rerritos erexit & èxcitavit : urbem nolam a defectione prohibuit
ualidog prælio firmauit:& fic propemodum amiffam populo romano reftituit, Et fpracufas capi: Cuius difi
cillima ac ppe incredibilis fuit expugnatio:qppe cú urbs ipfa fitu & natora foli ualidifìma munitiõibus quo
firmiffimis undi circűfepta foret accedebat:¢ in ea uir erat Archimenidos unicu: z cli fiderumg fpeđator:
mirabilior tamen inuentor ac machinator bellicog tormentos dperúg qbus ea ġ hoftes ingéti mole ageréts
ipfe per leui momento ludificaref;hic aduei fas omné Marcelli terreftré maritimumg apparatum varie magni
tudinis tormenta in muris difpofuerat:in quibus illà pcipue admirationis fuit ferrea manus firmiflimæ cathe-
næ illigata:cum inieđa proræ nauis effet; grauig libramento plumbi recelleretad folum fufpenfà pra navé in
Pupim ftatuebat:deinde remiffa fubito uelut ex muro cademé navé cú mgčti trepidatione mutage Jta unde afz
fligebat:ut etiam fi ređa recideret aliquantulum aqi reciperet:ita maritima oppugnatio eft chufa oïis:inter tå
tas tamen difficultates urbem omnium illo tempor & in earegione rerra marig validiNimam atg; pulcher-
timá uirtus iperatoris tádéexpugmuit. Quia collega leuinius aberat:Eratın.in Macedonia aduerfus Philip-
pum, Admittendisilntroducédis. Improbaus ĝrelis:Damnatis afenatu:In cliente reciperentur:Apı
Tes urbium expugnatores earum poftmodum patroni efie dicebant & erant:æquŭ e: im erat ut gui vulnera in
Cicero tuliffet:eadé fanaret,Cice.in officis li.primo: Apud maiores noftros inquit tantope iuftitia culta cftut hi g ciui
tates aut nationes deuiđat bello in fidem recepiflent earum patroni efient more maioge. Super hæcSialá for
Liuius titus:Liuius dicit anteğ introducerentur legati in fenatum cum collega tuo fortitum fuiffe puinciá fd uug
fuerit magna tamen illius modeftia fuit. Totiens Laudatio Marcelli; Totiens inquit hudádus Marcellus ef
quotiens aduerfus ficulos moderatione ufus eft:primo ¢ eis noluit dare fenatum abfente collega: deiade @ c6-
quærentes de fe pacienter fùftinuit poftea q eos in fenatu retinuit: faæ defenfioni intereffent: rurfus g cum
illise fenatu pariter abiit ut liberius patres fuperca re confuli poflent:poftremo q cum collega prouiciam per-
mutauit &an clientelam fuam ñculos accepi æc omnia funt in marcello laudanda,
De.T:Graccho tribuno plebis,
gellius Vam etiam. T.gracchus admirabilem; Gelius pulchrum liberale atg magnanimú fađtom Tiberii fem-
q proniigracchi 1n exéplis repofitum eft: id exemplú huiufimodi.L.Scipiðı afiarico.P. Scipionis aphricani
fuperioris fratri Numicius Angurius tribunus ple, mulĉtam irrogauit zeúeg ob eå cim pdes dare depo-
feebat. Scipio aphricanus fratris nomen ad collegiú tribunos prouocat:perebateg ut vige confolaré triúphalégs
a collegæ ui defendere, Oĝo tribuni cognita caufa collegæ intercedere noluerunt : tum Angurinus tribu.
plebis,L S cipioné prædes non dantem prendi & in caceré duci çü iufliffe š Tiberius Sempronius graechustri»

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE ANIMI MODERATIONE Ixxi
ple.pater Tiberii atg; Caii graccohge cù. P.Scip!õis aphricano inimicus grauis ob plerafeg in repub.diffenfiones
eflet iurauit palam 1n amicitiam & 1n gratiam fe cum.P.aphricano non rediiffe:atgs decretå ex tabula recitavit
etus decreti hæc uerba funt:cú.L. Cornelius Scipio Afiaticus triúphás hoftiú duces í carceré cõieđtauerit: alie-
nom effe uidefa dignitate reipublicæin eú locă imperatorem popoli romåi duci in qué locú ab eo cõie&ti fút
duces boftiú:itacp.L.Cornelium Scipioné Afiatıcă a collegæ ui phibeo, Valerius auté antras dicit poft aphrica-
ni morié intercefionem iftara pro Scipione effe fa&tá a Tiberio graccho neg muld irrogatå Scipioni:fed dã-
natú eum peculatus ob anthiocená pecuniá de qua fopra di&ú eft:q cú prædes non daret in carceré duci caprú
atg ita intercedente graccho exéptú.Pli,de ui Pli.de
non poffet atg ideo a confule in uincula publica du nis iuftribus: Scipio Afiaticus reus pecuniæ in ui,illoe
ci iulius effet: appellaffera collegi cribunorā nul⁄ terceptæ ne in carceré duceref:gracchus pater
tribunus plebis interceffit Marcus Càto Cen-
lo uolenteítercedeř:fecefita collegiis: decretumg; for equitum eiignominiæ cáademit, ludica-
cópofuit:nec quifğ dubitauit gn eo feribendo: irati tæ pecuniæ Deå fopra diximus g cú r5 ab ip
hoftis aduerfus Afiacicū uerfis ufurus effet . Arísiu fo repofteretur frater eius aphricanus qui lega
rauít prím cum fcípioníibus fe ín grauam non redif tus fibi fuerat in ea puincia libr in quo acce
præ & expenfæ pecuniæ fúma côtinebać in fe
fe:deinde tale decretum recítauit.Q uum.L.Corne nat plató ante oculos patrum dilaceravit:di-
líus fcipio die tríŭphi fuí ante currū fubactos hoftíű cens non æquú effe ab eo reddi rõnem fexter-
duces ín carcerem coniecerit:indignum &alienum tiifa&túädragiesa quo bis mille fextertiis ubenus
eét ærariú : igi poft hoc fatum Scipio
a maieftate populi romãí uíderí eundem ipfum du⁄ Afiaticus eus frater peculatus damnatus eft,
cí. Iraque id non paffurå fieri libenter + tunc opínío Ex pfeffoiex manifefto, Satıfdare:Satifface
nemfuam populus romanusa Graccho deceptam re. Decretú:Dánationis uel abfoluriðis, An
cognouít:moderationčque cius debita laude profes tetis currú:Quod uiĉti duces pcederenttriphá
patrons currú: nulli dubiú:nã id Cice. pi-
cutus cht, foné plane oltédit:dicit eni.gd tádé habenite
De.C.Claudio Nerone. currus igd uinĉti ante currú duces:qd limula
c Aius quoq; Claudius Nerotinter cætera præs chraoppidog'gdaug:gd argentum:qd legati
cípue moderationis exempla numerandus eft. pompa
in equis; quid clamor militum : quid tota illa
& cætera, Alienum abhorrens & alie
Líuí falinatorís í hafdrubale opprímendo particeps num huic & ab hac re dicimus. alien
gloriæ fuerat:& raméeum tríiumphantem equo feg Aius quog claudius Nero : quomodo huje &
j tritpho quem cí fenatus æque decreueratsuti ma € Hafdrabal frater hannibalis í gallia ci- 3b hac
filpina baud pcola placentia ui&tus& decias
luít:quia res ín prouincia falinatoris gefta fuerat:fiz cü igéti exercitu cæfus fuerit:cõfilio & prudé-
ne curru crgotríiamphauit. Eo quidem clarius quo tia claudii neronis in ca.de fiducia di&tú é: që
illius uictoria tantűmodo laudabarur:huíus etíã mo adrá getag
húclocú pertinet, Claudius uero ut fuit re
gloria qdé itoftris fic aî quoq mo-
n deratio. Deaphricano pofteriore. deratione cõlpicuus:tanta enim ut dixi cõlilio
Ec Aphrícanusqdé pofteríor nos de fe patitur fio partaicú romå uterg confùl rediiffer: po-
Rulafete ut pro repu, fortiter foæliciterg ad-
miniftrata:& diis immortalibus habereť honos: & ipfis triúphantibus urbé inire :ceret:idġ fibi eflfe a patribus
benigne concefum:claudius ea modeftia ufus eft:ut cú ábog noñe fupplicatio : & triüphus utrig decretus ečt
tamé qa în puincia Liuti res gefta effet:& eo die guo pugnarú foret eius forte aufpiciû fuiffet:& exercitus huia
nus deduđtus rom fu:fetfuus uero deduci nô potuiffeuoloit ut liuius ĝdrigis tan'Úmodo ueheref: pfumg
triumphanté milites fequerenf;pfe uero fine miliubus eguo inueđus eft: ita õfociatů triúphum unius tantů
modo effe uoluit:ĝğ iple maiore gloria triumphauerit:nam milites eius laude magna cum ambitione decanta
bant illú fx diege Spacio decurrife longitodiné italiæ: & eo die cú hafdrubale in galia fignis colatis pugnaffes
quo eum caftra aduerfus fefe in apulia pofita habere hanibal credidiffer: ita uhú cõÙlé p utrag parte italiæ ad
uerfas duos duces duos imperatores hinc confiliú fuú:binc corpus oppofuiffe:nomé Neronis fatis fuiffe ad cô
tinendű in caftris hanmbalé . Hafdrubalem vero nulla alja re ĝ eius aduentu obrutú atg extinđtú efle:cur iret
alter conful fablimis curru multiugis fi uellet equis unius equo p urbé uerú triúphú uchi. Neronég etiá fi pe:
des icedit uel parto co beilo uel fpreto triumpho:gloriam memorabilem fore: hi fermones fpeđtátium neroné
üfi in capitoliú profecuti fant, Aeg decreverat : Vt uterg pariter triúpharet, Provicia:Galiiacifalpina, Sine
curzu:Quia equo tantummodo mueĉuselt, Eo:Tanto. Quo:Quanto.
T aphricanus quog pofterior: Duo clariffima romanæ urbis lumina Scipiones aphricani fic per omnes
e nirtotum gradus uno tenore cucorrerunt:ot ubicúq de uirtute feruata referendum fuerit: de his tacere
difficilius fitğ parum dicere hicet q apud Valerium in oćs memorabili exemplorum partes femper
ueniunt:nam pofterior aphricanus in cõdendọ lutro mirificam de fe oftendit populo Romano modeftiáin fo-
Jito enim facrificio cum uota & precatiões foléni carmine dus imortalibusexhiberenf: utimperiú romanum
| augerét & amplificarčt:carmé illud emédari iuffit & fcribi ut perpetuo incolume confèruarent ; q diceret fatis
amplú effe atg magnificúiqua modæftia cæreri deinde céfores ufi fant, Cú lut cõcederer:Cenfoge - iter
i

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q VARTVS
CEfum cæterag gerebåt cenfum facere:& luftrum con: ze cenjum át facereerat romanog ciuið capita defcribere &
facere ja clafits p cuiufg opibus coniicere: fd quomõ ın çlaffes coniicierentur ftis faprá monftratú eft,Condere ue
gdr ro lultrom eratiquinto quoq âno citarem gbufdam luralibus.i.piacalanbns facrificiis purgare. Luftrom
Cõdere ét diccba itur totius exercitus porgatio:cū cenfef .i.numerané oćs & q ad arma ferenda nô funtidonei: ficut fe-
jutr ne.;iuniores purgant.ieducunf:X túc cõdere lultrá finire lurú fignificat etër luftrú quingenniú & cubile
qui fit, ferarom;sot qur uelint luftrum d &å a luendo, i.purgando vel foluendo, Publicis tabulis:i quibus carmina
Luftrū fripta continebantur. Res:impenú & Ratum, Meliores:Opulennores, Ampliores: Longius latiulg porre
ĝas, Infra feptimă lapidé.i.cú fines romani
non extenderentur ultra fepté milia pafluú:nã tacere quí cenlor quŭ luftrum conderet: inque foli»
lapidibus tanğ limitibus defignabanf milia- ro facrificio fcriba ex publicis tabulis folenniei pre
tia apud maiores. Senfit, Opinatus eft. Cé
tarias recognofcens ; Dom recenféret equites cationis carmine præiret guo dii ímortales:ut popu
q erant in centurias ditnbuti:centurie autem lí romaní res meliores ampliorefg facerentrogaban
Po.Ro. fuerunt prio a romulo ioftitutæ tres tur:Sars ingt bonæac magnæ funt. Itaquæ præcor
equirú folúmodo uidelicet Ránéftú:Triceníi-
Tres um & lucerű:Ränéfes a Romulo Ticéfs a.T. uc eas perpetuo incolumes leruét:ac prinusin publi
centy tacio rege binor poft cōcitatű cü romplọ cístabulis ad hiic modū carmé emědarí íuflit. Q ua
ng iperiú Luceres a lucero quodá q romulo uene uotorű uerecundia deinceps cenfores ín condendis
ratj auxilið:ve] pr alii diçūt lucerű nofs &or
Binis cá incerta elftiubebat áregtes trálire ut luftrís ufi funr. Prudenter ením fenfit tunc incremen
fi dephend:er uitium equo priuaret; uel alia tum romano imperio petendum fuiffe: quå inter fes
nora cenforia dánaret, Verbis cõcepris:Scien pimum lapidem triumphi quærebantur: maíorčau
té& volentem, Pejeraffe:Perivrjú feoffe,Er tem totíus terrarum orbis partem poflidenti:ut auis
notanda natura uerbi å í côpofitiõe nő hét.r.
cú nomé rezineat:dicimys eni periuriú;fed ın dü effet:quicğ ultra appereć. Ita abūde fælix fí mhil
uerbo peiero;nô piuro, Ad negocium;Ad ac exeo q obtinebat amıteret. Negalia eius incéfura
cußtioné, Traduce equú;Sic nunç quo con moderatio protribūalí apparuít:Céturías recognoz
quiftiores & egtú magiftri dicere folent tráfe
as cú equo ut geuideamus, Lucrifrac: Ver- feens equitū:potğ.C,Liciniū facerdoté cítatū pcef
bum côpofitum.i.tota una pars orõnıs éi, lu- file animaduertitzdixit illä fe fcire uerbis conceptis
crare & in lucro ponere, Norã:Dánationem, peíerale: pinde fi qs cü accufare uellet: ulur teftis
Vod animi temperamé:um, Qu.Scæ monio fuo;fed nulload id negoci accedente : Traz
g uola uir pcipueuirtatis : & grauiffime
auđtoritatis hô ci inteftimoniŭ aduer duc eguū inquit facerdos: ac lucrifac cenoria not
fös reum guédam produđtus efet & religioni ne egoin tua perfona:Xaccufatoris:& teftis:& cene
pariter & modeftiæ fuilfecit : cú.n.dixifet p foris:X iudicis partes egile uidear.
uerum effer ftatim adiecit: nô id fibi credédu De.Q -Scæuola. h
effe nifi & alii inuenirenëg idé aflfèuerarét no
Juit tantú fibi tribui ut fuo teftionio dánaref q Vodaítemperamétū étin.Q .Scæuola exce7
reus ne fvi exéplo aliis deinde minoris auĉto- lentillimo uiro adnotatū é: teltis nãg; ín reum
titaris& fidei teftibus crederef, Temperamé produđus:quű íd refpondiffet:gfaluté períclitātis
tú:Moderatio. Periclitantis:Cuius falus í pe
ticulo uerfabać, Afeveralfent: Affirmafient, magnopere lefurã uidebač:difcedens adiecíit:íta fibi
Et religioni debitam fidem:Quia affirmauit credi oportere:fi & ali idéaNeueralfent:quoniãuni
uerum effe quod dixerat, Comuni utilitati. usteftimonio aliquem credere pefimi efecexempli
Ne quis unius teftimonio periclitarerur.
Entio quo ciues:Quaf: tacite obieĉtio X religioni igitur fue debitam fidem:X éõmuní utis
£ ni refpondet: tanto uirog faĉta fi- lírati falybre confilium reddidit.
mul ac dicta lôgiori memoratu digna De Metello macedonico.
breni oratione cõpleđĝatur:dicit auté foi ppo f Entio guos ciues:qux ue facta corü tac di&a
fiti nō fuiffe eiufmodi hoium uitå percurrere Fangulto ãbítu oratiðis ãplector: fed cum ma
qgğ vec in tanta multitudine reram memoriæ
tradendarú fibi fuietoportunú:fed quædam gna mihi& multa breuiter díicéda fint:claritate exce
hos hoium ut åp dignifima uiderenf ex1l Jétibusuíris fermo ifiníitis plonis:rebufg círcūfufi
Jufribus eleta auđoribus : breuiter cogno- utrűg preftare nő polum. Irag; ppofiti quogni rő
{céda fubiicere, Angofto ambitu: Valde brez
ui orauõis ambitu, Vtrúg.fmagna & multa nô laudāda fibí oia:fed recordāda fibi füpfir.Q uapp
medico uolumine cõphendere. Strim Bre bona cum uenia duo metelli ; Macedonicus& Nus
uiter, Ad graves teftarafg:Cic.de ofi.a uale- miídicus maxima patrıæ ornamenta ftricti fe narrari
nio difenu: dicit.n.inter fcipionem & metel-
Jú fuit fine acerbitate diffenfio nõ,n.aiorů c- patienč. Acerrie cū fçipióe aphricão macedõicus dif
teauge;licet opinjonum& fniarý dıffentione fenferas:corūg ab cmulatione uirtutis pfecta cõren

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE ANIMI MODERATIONE Ix i
difcrepabát:ut in fententiis dicendis frequéter altercarené in fenatu, Teltatas:Paffiue pofuit:manifeftas. Pro
greffa fuerat:Procefierar, Sed tamen cú interéptú fcipioné:Conftat fcipionë celeriter mortuŭ quo auté genere
mortis dubitaf ab oibus. Cice, in li.de amicitia:fcipionis ingt uita gdé talis fuit uel fortuna uel gloria nt nihil Cicero
poflet accedere:morienti åt fènfum celeritas abftulit:quo de genere moris difficile eft di&u:gd hoïes fufpicéror
uos niderisihoc tamen licet dicere. P.fcıpioni ex multis diebus quos íuita celeberrimos læufimofg uiderar il
Jum dié clariffimå fuifie cú fenatu dimílo domú reduĉtus ad uefpeg éa patribus cõfcriptis & populo fociifg
latinis:pridie ġ exceMfec euita;ur ex tam alto dignitatis gradu ad fúperos videat potius § ad inferos pueniffe
deos:ergo de morte fcipiôis multi multa fafpi
tiozad graues teftatalg inimicitias progreffa fucrat: Cantur:plures tamé buic fentériæ iclinát: grac
fed tñ quū interemptum fcipionem conclamarí aus fuiffe chá femproniá uxoré fuá mortis mariti côleiã
qå uerifimileuf : nå ut fcipio a numátia
dilfeci publicum fe prorípuit:maæftog; uultu :&uo uiđtor reduffet ut qdá tradunt ab amicis grac
ce confufa.Concurrite concurríte inquit ciues mas chog qui paulo ante cæfi fuerant in foge pdu
nia noftræ urbis euerla funt: Scipioni enim aphrica Qusé& ga graces affinitate cius erate
noíntra fua mænía quíefcenti nefaria uis illata eft. gppe quos fororé í matrimoniú duxerat cre-
debát auģoritate fcipionis cõfirmatú ira odiú
Ob rempublică pariter aphrícani morte miferã : & aduerfus interfeđores gracchog:fed cù íterro
macedonici ram humana tãg; ciuili lamentatione fæ gatus ećt gd de .C.gracchi morte fentiret: re-
licem, Eodé.n.tépore & quantűamififfec pricípem; adeo fpêdit iare cæfú uideriqå refponfom credút
grauiter & acerbe tulie gracchå mpro
& qualem haberer recognouit. De eodem, niå eius uxoré ĝ fpabat cædé fratrum fcipiõis
i Demfilios fuosmonuitut funebri eius lecto, auĝorıtate poffe vidicar ut de mariti nece co
humeros fubiícerent tatg huic exequiag illa gitauerit & eú fequéri noâæ opfffèrit:qå ue-
nifimile uf:g.n.fieri pormflet ut in eius cubi-
honorčuocisadíecit + nő fore ut poftea íd offíciü ab. culo opprimeref Scipio nifi cõcia mortis eius
illis maiori uírí preftari poffetzubíílla toti curia íur fuiffet uxor:fút ramé q credúra.C.carbôe fuif
giasubirammultæ proftrisaltercationes/ ubi maz fe mteréptů aliter fentit-T.Li.de morte aphri- Liuius
xímog cíuíjum & duck tantog togata præliaf omnia cani;dicit.n.féditiőes a triúuiris Fuluio fiacco
«C. graccho &.C. carbone deagro duidundo
nimirum íta præcipua ueneratione profequenda de creatis excitatæ fót gbus cú.P. fcipio aphrica-
Jeuítmoderatio. De Metello numidico, nus aduerfaref fortif ac valib» pridie domú
n Vmídicusaűt Metellus populari factiðe priv fe recepiffermortvus í cubiculo iučtus é fufpe
Aa fuit áğ uenenú ei dedıffet Sépronia oxor
ma pullusín aliam feceft:in qua cum cí forte hinc maxie ç foror eét gracchogzijcú qbus fi-
ludos tralibus fpectantí littere reddite effent:qbus multas aphricano fuerat. De morte tamé eius
fcríptū erat maxio fenatus & populi confenfu redit nulla queftio ađta, Confufa pturbata, Mo
íllíí urbé datū nó theatro prius abiit ġ fpectaculum pia euerfa ; Magna fcipiõis laus ¢ reipublicæ
tomang qdá ĝfí murus & ualidiflimű muni-
edereĉ:nő læriciå fuã pxime fedétibus ulla ex parte métum efle dicereur:g per ipfam & auđa &
patefecít:fed fümü gaudíä intra fe cõtínuít. Eüdem conferuata fuiffetsintra fuos penates, Vbi tu
cõftar pari uu ltu & exulé fuiffe &reftitutt adeo mo tus effet debuerat ibi potiffimum interéptus
derationís beneficio medius fpinter fedas aduerfas é,féramiQuaæ
Ob républicã;Laudat eius modeft:á. Mi-
tantú cmiéamiferit, Cimli lamé
res ai firmitate ucrfatusé. De Catone pofteriore. tatione:Ac fi diceret amica lamentationeinam
civis ciuem debet amare,
i. Dem fihos:Quos
quarruor pcipue uit
tutis &ingenii df habuiffe.Huic.fiofficio quod filii humeros leĝo fubiicerent, Vbi jla:Oftendit raná ualuife.
moderationem ut ofa q uidebanf inter ipfos odia fuiffe contraĉta hac iphus morte obliterarentur,
Vmidicus autem metellus : De hoc uiro fupra cõômemoratio faĉta eft : q exilium uoluntarium deligere
n ğin leges faturnini tri.pleivuare malverit:fuit igitur & conftantia claros & moderatione perfpicuus cú
enim ludos tralibus fpeđarer fibiq forent dé gloriofa in patriam reuocatione redditæ littera: fic fe inz
tra modeftiæ giros continuit ut nullú tantæ læticiæ ueftigium prorfusın co poffet depræhendi: uir inin utag
ceniu
fortuna femper idem:quem nec arridens inflare nec feuiens opprimere poffet bic Metellus numidicus
ta orationé habuit ad populum de uxoribus ducédis refte. A,.Geli1o;q e:us ořonis qdá uerba ponit li.ic.vi.dicit A.gelli,
cnim multis & eruditis uiris audientibus legebaf ofo Metelli numidici grauis ac diferu uiriĝg incéiura dixit
ad populú de ducentis uxoribus cum eú ad matrimonia capefcenda hortaretur in ea oratiõe ita feriptum fuit
fi fine uxore poffemus qrites effe oés ea moleftia caremus dare:fed quoniam ita natura tradidit;ut nec cù illis fa
tifdare cõmode:nec fine illis ullo modo uiui poflt:faluti perpetua pouus & brevi voluptati confolendum eft,
Populari fa&tione: Scilicet apulei Aturnini tribu,ple. Tralibus:Trales ciuitas afiæ tantum pluraliter declinata; Trales
Liuius dicit hoc fuiffe rhodi ubi exulabat ut in ca.de côftantia diximus.Pli,uero fmyrnæ fuiffe dicitur eft auté ciuitas
| fmryna ciuitas minorisafiz, Theatro fpeđtulo:sčtóvai peĉo Atd fpeđtaculum.Edererur Finiretur:Medius, Liuius
Nec fra&tus in aduerfus:nec elatus in cundis, Firmitate:Fortitudine atg conftanua, plinius
K ü

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER QL ARTVS
Ot familiis in uno genere laudis:De boc euam infra dicturus eft in capitulo de continentia, Pofterior
t Caro præfeđtus cypriacæ pecuniæ fuit:lege iata per.P.clodium tribu,ple,de religenda in prouinciæ for
mam cypro & complicanda pecunia regia adminiftratio cuius rei ideo «M, Catoni mandata eft admitré
te Clodio qui Catonem longius abeffe cupiebat ut liberius ageret in Ciceroné qué exilio deftinaverat:guia ue
sebatur ne Catonis auđoritate impedirentur confilia fua:demádata eft igitur prouincia inuito Catoni cū enim
clodius rem iftam Catoni ad fe uocato quafi honorificå obtuliffet:eä Caro repudiauit dicere non ob honoré
fed ob contumeliam & infidias hoc fibi negocium deferri:tum Clodius iratus infolenter fatis refpondit:&:f no
Jes ingt tamé coađus doléfg pficilcere:aduo-
catag cõcione plebiftito firmauit milionem t Orfamiliis ínunogenere laudis enumeratis:
Catonis eig abeunti nec naué neg milité:nec Portiŭ nomé uelut exps huíufce gloriæfilérío
etiå mitri quépiá tradidit pter duos [cribas
quos feribarü alter feriba für erat alter clo præterédū fe negat pofteríor Caro nő paruofumme
dii clientulus & quafi parum negocii foret cy moderatióís fifus indicio cypríacã pecuniãmaxima
prus & ptolomæus:eriam vt exules, bizátium cumdiligentia & fanctítate ín urbé deportauerat:cu
reduceret iniunxit:eo confilio ut ipfam pluri- ius mínifterii gratia fenatus relationé interponi iube
mo rpe extra urbé ablegaret, Prolomæus uero
eius Prolomæi frater q per gabimiú reftitotus batut prætoris comitiis extra ordinératio ciushas
fuerat túc Cypri rex:ubı hæc cognouit: nimio beref:fed ipfiid fieri pafusnon eft: iniquü effe affir
dolore percitus:ueneno fata perue t.Cæterú mans quod nullialii tribueretur fibi decerniżac ne ín
portius cato cypriacas opes liburnis per tybe-
tinum hoftiñaduexit, Plutarchus dicit Cato quitin plona fua nouaref campeftréexperíri remeri
tonem in hac uehenda pecunia hoc ufum fuif tatem g curiæ beneficio uti fatius effe duxit.
fe cõfilio:ut loculoge funibus & loris longiori De.M.Bibulo.
bus fuberes alligarer:gbus fuperueniente tépe a D externa íam mihi exépla tråfire conanti. M.
fate Íi forte naufrag faceret pecunia foftéta
serur ne mergi poflen:hæc oñs pecania circiter Bibulus uír ãplíflime dignitatis & fummis hos
noribus functus manus íníicit:g quum ín Syría mo
Septé milia talentog argéti fuiffe tradif : quæ
latius ærarium ġ ullus triúphus impleuit: greraretur puincia:duosegregiæ idolisfiliosfuosaCa
fenatus decreuitutextra ordiné prætor crea-
setur quod ille recuhuit. Porcium nomen: bíníanís militibus ægyptí occifos cognouit: quog
unde fuere canones. Cypriacam pecuniam íterfcctoresad eŭ uićtos regina Cleopatra mifit :ut
quam ibi copiofam ptelomæus cõgreganerar: grauíflime cladis ultionemarbitrio fuo exigeret. At
& ppterea fenatus timés ne tantis opibus rex
incitatus bellum fufitaret;ad eas Romam de ille oblato beneficio quo nullum maius tribui lugen
portandas mifere Catonem . Alii dicunt Cy-
Prum ideo faĉtam efie puiciam: mifomg Ca
tonem quia.P.Clodius captus a piratis cú regem rogaffet ut f redimeret:rex adeo perexiguŭ præció mifit:ut
piratæ illud accipere dedignarencur:& Clodium gratuito dimittere maluerint quare indignatus clodius in pa-
triá reuerfos:& tribu.ple.creatus legem tulit de enciendo rege capiendag prouincia
per Catoné:g profeđus:&
accepta pecunia libros in quibus totius pecuniæ fomma continebatur amifit, Cum gif populus rõe eios peca
piz repo fteret:fenatus eam relationem interdici uolebat:ut pximus comitiis ptor creari poffet:gå ille fieri nõ
permifitiniquum effe exıftımans fibi tribui qg nulli nung conceffum foiffet:maluit populi temeritaté experiri
§ fenarus benignitate frui:huic in patriam redeunti eum ad urbem acceffffet : tanta oîs generis & ordinis ho-
Tninum tam magiftratuum ġğ Acerdotum & ipfius ftnatus:atg etiam plebis frequentia obuiam proceffum é te
fte Plutarcho: ut uix ripæ fuminis capere poffent:nam a triumpho nihil ferme diftare videbatur:nonnullis ve-
To tunc agreftis faperbulg ufus eft: confülibus prætoribufg obuiam progredientibus neg fubltiriffet:neg
currum retinuiffet:nec in terram ad cos defcendiffer:fed pgreflus non prius deftitifer:ğ claflem in navaha c-
jeciffet:cum tamen argentum per forum portarerur, Admiratus eft popolus Romanus tantá magnitudinem:&
fenatus poft multas Catonis laudes decreuit ei præturam extra ordinem:& ludos infpicere purpurea vefte:quæ
fenatus decreta Cato ipfe deprecatuselt, Extra ordinem excellenter, Campêftrem:popul: Ro. quiin campo
martio fufiragia dabat, Curiæ:fenatus continens pro contento.
D externa iam mihi exempla:Marcus bibulus de gabinianis militibusa Cleopatra mifiis fappliciom fu
mere noluit cum duos illi filios per feditioné occidifient:inam. M.bibulus in Syria puinciadumeét Au
lus Gabinius pconful prolomæŭ reduxit cæfo archelao cù Beronice ptolomai filia:quá ægypti eicão
patre fibi reginá afciuerát:& lja Archelaú uig afumpfėrat,Paulopokt mortuo prolomæo duo filii ex teftaméto
ïn regnú illı faccefferunt:natu maior ex pueris:& Cleopatra.Dú ıgıf eam puinciá Syriam Gabinius conftitue-
ret hoc eft adminiftrarer:milites eius per rixam duos Bibuli filios occiderunt: qppe exercitus cú ipfo duce cor-
tuprus erat:nam paĉtiones pecuniage că tyránis egerat, Atiobarzani etiam regi fe ad cædé faciendá cú exercitu
locauers infra dicetur libro.viú.Hic Bibulus collega Cæfarıs fuerat in cõfülatu:qur ab eodem foro aliquo-
tiens eieđtus eftifed de domi femper continuit:unde duci folebat: Bibulo:& Cæfare cõfulibus nihil getum eft;
Cicero Carone:& Cæfare confulibus aliquid geftumelt. VndeetiáCice.in epiftola ad Lentulú quæ fic inapit:Certio
tem te per litceras & cæteraide Bibulo lic loquitur; Dixi me bibuli fortuná quå ille affli&tá purarer ofum trú

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE ANIMI MODERATIONE Ixxii,
phis uidtoriifgg ànteferre: dixig'eodém tefte:alio loco eofdé effe ġ bibulú exire domo phibuiffét & q me coe-
gient idé pauio infra:Idég meminerá nobis priuatis uíg ad Cæfarem & Bibulá cõfules cú .niæ nfæ magnú
«in fenatu pôdus haberét:unú fere fenfam fuiffe bonog oium:ergo a gabianis'milibus:qa bib ulus erat í puiu-
cia Spriacú gabinius prolemæú ut diximus in regnŭ feftituit jufu põpeii pter populi Ro. uolútaté fenatufg
auĝoriraté:unde& gabinius reus faĉtus gta & au&oritate põpeii pecuniarúg potéćtia abfolutus é, Doloré mo
derationi cædere coegit Plus ualuit apud Bibuiú ai moderatio ĝ amiffog: filioge dolor.
Arentinus archytas;Ad exterua tranfit exépla:quoge primú éarchytæ tarentinn:fdit aŭt philofophus py-
thagoricus nobilifimus:qui platoné c a dio
típotueratidoloré moderatíoní cædere coegít:carní nyfio necádus effet p epiftolam eripuit: admi-
ficelq p fanguinis
ang fuí intactos eueftigiooadad Cieopatrā
Cleopatră "3oni
Virtutis fímæ apud plurimos
genereiquippe habitus
.n.fepties cimbuseft inpré-oï
reduci iuflit:dícendo żpoteftatem huíus.índitæ nő feãusjé:cú cæteri plufg ánŭ iperare lege phi
fuam:fed fenatus effe debere. berentur, Hac igi modeftia ulus é:ut cú a py
Dearchyratarentíno externa. thagoricis ftudiis í qbus multo tépore fucrat
cü fúmo labore & induftria verfatus í přianı
,Arentínus Archytasdum fe pythagoræ
præ regerfas effet: pdia faauillici negligéva fg-
ceptis metaponti penitus ímergit:magno labore 167 Jida &ðinculta offendifet ira cõmotus maluit
goq tempore folidum opus doctriæ coplexus: poft ipunitumuillicú
dimittere ğ p iram punitiõis
in¿ patriam
, reucrtitur:ac
i RE
rura fua -PO ,
reuifcere cæœpit:ani modum excedere.laudatur
quoinyrillud Cice.hatchyeæ:g
iit. tufcuquefti.Ex cicero
cú vilico
maduertít negligentia uíllicí corrupta & perdita. In factus cétiratior:quo te mô inquit accepiffé
tuenfg male merit fumpfiffem íquíta te fappliciű: nif iratus effem.Tarétinus: Tarentú urbis ícly Taren-
nif tibi ítatus elfem :maluít enim ípunítum dimíttes
confinia Tara neptuni filiocircacondita,
ta calabriæ in ultro itahæ
Meta- urbs
Salétinorum tum

teğpropter iram grauius íufto punire. ponti:Iraliæ oppidum in fine tarentino côdi- Meta-
De platone philofopho. tú a Locrenfibus tefte folino.Solidú opus:p- põtú
n fe&ú opus:fed inter folidú & pfeãú hocinter oppi,
Imísliberalis arcbyræ moderatő:temperatíor eft q folidum é cui nihil accedere poteft:per? Şolidú
platonís:nam cü aduerfus delictum feruíuche fogy cui nihil excedere:dođtrina igié folidaé pfeãú
mentius exarfifer:ucríitus ne ipfe modü uidi&æ div res & non ad úbrata,Villıcı ffei villæ:eft åt deffe
fpicerenő poffer:fpeulippo amico ealtigationisarbi villa domusin agrisSumpfiffem fupplicium: runt
tríū mādauít:deforme libí futurum exíftımäãs:fi c67 Yltüs efem negligériam
neaî pturbarione ulte &tuam.Propter, itam:
merite punitionis
mififfer ucparérephéfioně culpa feruí &aíaducrho EAE
platonís mereretur. Deeodem. Imis liberalis archytæ: Indulgés nimis
q. Vomínus miror pín xenocrate difcipulo fuo & propemodum uitiofa fuit archytæ modera
tãcóltāter moderatus fuít:audíerar. eü mul tioiplatonis uero magis
ubi pluf decear aflectareiprobáda;nam
coepicdefinetuirtus
effe
tadefe ípíe locutã fineulla cūcatíőe críminatíoné. uirtus:medium enim deorum extremorum é
alterius per defe&um;alrerius per exceffum:
că in alterotré partem declinauit uitiú fiat ne
cefie eft:ergo quia Tarétinus archytas i uillică nimis indulgens fuiffe uidef:nő ita moderatiðis ppriú ut pla
to feru affe dici põt:& nifi philofophi obftaret au&oritasintéperantiã potius diceré fuiffe ĝ moderarioné:nő
puniffe delinquentem:nam cx ípunitate maior nafcif peccandi licétia:8? propterea Plato dicere folitus erat: ne
minem prudétem punire:quia peccatum fit:fed ne peccerur in pofterum.Nō ergo propter iræ magnitudinem
ab archytagdonanda erar uillico poæna:fed differenda:& tunc ređe moderatio dici potuifet:fi cú fuiffetiratus
dedffer iræ fuæ fpacium;ut refidente per interuallum temporis aí tumore:haberet modú caftigatio:ĝte meli
usur ingt Valerius feciffe uidef Plaro:g nô remittendü feruo fappliciú:fed ab altero minime pturbato îferé-
dum efie iudicauit, Vehemétius exerfiffer:grauiori ira excanduiffet, Difpicete:diligenter difcernere.Spealippo
Plato Ariftone patre matre periiona fiue petona athenienfis natus é:mater a Solone genus duxit, Arifton
uero patrem a Codro melanti filio originé ducere tradút:ga neptűo itidé fanguiné trahere Thrafylo tefte me
morač:cui Speufippus facceflit Eurimedontis filius athenienfis pago myrrimifius:& platonis forore natus q
fratres habuit Adimantum & glaucõem fororemgs Potonå matris cognomie:de qua Speufippus hic cuius núc
Valerius meminit, Tradit Heraclides platoné adeo uerecúdú:adeo mente compolitä:ut nung ridere nifi mo? Hera-
nice deprehenfus fit. Ingreffo aliquádo xenocrati:cæde inquit húc puegzinam ipfe q iratus fam nefcio, Cuidá cides
item feruoge delinquentiiam ingt teuerberibus concidifem nifi iratus effem.Hie difentita Valerio Dioge Doge-
nes Lahertius:eo etiam q non Speulippo féroum puniendum:fed xenocrati traditum dicit quod uerifimilius pes
eft: ná Speufippus ut ait Diogenes perftitit quidem intra Platonis dogmata &fi moribus eifdem non foit:nᢠp ert,
& iracundus:& uoluptatibus dederat manusidenig aiunt illum ira cõcitatum catulum in puteum ieciffe:uolu
ptateg delinitum in macedoniam ad caffandri nuptias profe&um. `
Vo minus miror:Alia platonis moderatio:minus quidem admirabilis:nam fi in feruum quáto' magis
in amicú téperantiam fèruare & potui & debuitmius igić mige é difcipuli qué diligebat crimé nō ad
K oii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q VARTVS,
mififfe § feruū nõ punife. Expedire:urile effe. N5 in corpore mortali:Laudat Platonis moderationem: dicit
ex tãa hois moderatione exiflimare qs potelt:platonis aium nô in tenebrofo corporis domicilio fedem habuif
d in cælefti quadam arce veluti in præfidio collocatum fuiffe:ad uitia tang humanæ aitæ hoftes acert
mos fortiter propulGnda : uirtutefg omnesin fao grada firmiter retinendas & conferuandas, Numeros;
nam uirtus fuos habet numeros:ut iuftitia:diuiditur in fex partes fcilicet in religionem; pietatem : gtatiam:
dem ucndicationem:& obferuantiam.,
Equağ platonı: Hic Dion bipparini filjas nobili genere natus utrag implicitus tyránide dionyfiorum:
n någille fuperior Ariomaché fororé
diõıs habuit uxorem:ex ĝ duos filios relpuít:ínftabat certo uultu iudex quærens cãm cur
hipparinum & myffeum procreauittoudég fibi fides nó haberefzadiecít nó eé credibile + ut qué
filias nomine Sophrofinem& Aretem:quarú tantopere amaret:abeoinuícé nő diligereć. Poftrez
priorem dionyño filio eidem cui regnum reli
quit nuptum dedit alteram Aretem dioni:g mo quű ad íufiurandā ínímícitiasaflerentis maligní
intimus dionyfio fuithic multa:& alia habuit tas confugiffet:ne de periurio eiusdifputaref:affirz
a natura bonain his & ingenium docile:cum mauít nung xenocraté ílla dictu fuiffe + nifi ea dici
igitur platonem Tarentum uenife fama effet
in Siciliam perlata:adolefcenti negare non po fibíexpedire iudicaret:nő incorpore mortali: fed ía
tuit dionpfius : p eum accerféret : cui fe dion arce cœlefti egdé armatumaium eius uitæ ftationé
tradidit: nec uero minus plato deleđtatus eft putes peregife:humanog uitiog incurfusafe inuie
dione. Irag cuma dionyåo tyranno crudeli- éta pugna repellentem:cunćtofg uirtutis numeros
ter uiolatus efer : quippe quem uenundari
iuffit ramen codem rediit eiufdem dionyfi altitudinis fuæ finu claufos cuftodientem.
præcibus adduĉus:interim in morbum inci- De Syracufano.
dit dionyfus : quo cum grauius confli&tare- n Equaĝ platoní littera cómédatíone: par fyra
tur:guæfiuita medicis dion quemadmodum
fe haberet : fimulg petiit ab his fi forte maio cufanus dion: fed qd ad pftandã moderationé
ri effet in periculo: ut fibi faterentur:nam uel attinuit uehementiorís experiementi: patria pulfus
Je fe cum co colloqui de partičdo regno:g fo- adíonyfio tyranno megaram petierat: ubi cã Theo
roris fuæ filios ex illo natos partem regni pu dorum principem erus urbísdomí conuenire uellet
tabat habere debere, Id medici non tacuerunt
& hoc fut initium dionis & dionyi: fimulta- neg àdmiítteref: multă diug ante fores retentus:co
tis : fimulata tamé aliquádiu amicitia fuit:fed miti fuo patienter hoc ferendú eftaít:forfitã enim &
cuma dione fe fuperari uideret:ingenio:auđto
ritate : amore populi: nauèm ei triremé dedit:
qua ueđus eft . Corinthum : oftendens fe id utriulgg caufa facere: ne cum inter fe timerent alteruter alteruz
trum præoccuparer.Sed eum audiffet eum in Pelopõneo manum comparare:Aretem dionis uxorem alii nur
prum dedit: filiumg eius libidinofe educari ivflit, Heraclides interim ab codé expulfùs : qu præfeđtus fuerat
equitum:cum dione bellum omni ratione comparare cæœperunt:& dion quidem fretus non tar fuis copiis ĝ
odio tyranni:cum dionyfius claffem in italia operiretur poft diem tertium ĝ Siciliam attigerat Syracufasin
troiuit:eog rem perduxit:ut tyránus pacem facere veller pactionibus eiufmodi Siciliam dion obtineret: italiá
dionpfius:Spracufas appolicrates cui maximam fidem uni habebat dion:haud ita multo poft orta diffenfio eft
inter eum & heraclidem:& fa&tionem comparauit quæ principatum non concedebat: neg is minus valebat
hoc animo
apud optimates quorum confenfu præerat clafi:cum dion pedeftrem exercitum teneretnon talitssio:s
homeri æquo diô:& uerfam illum bõeri rettulit ex fecunda rapfoclia. KaK TOAVKOI paviveio Koipauóo oot
carmen Aco, Poftea uero cum mniltitudinem íterfecto heraclide offendiffer:nam milinbus eorum bona quos fciebat
aduerfum fenfiffe licentius difpartiuit.Callicrates quidam cuis athenienfis:qui cum co fimul ex Peloponnefo
magno
in Siciliam uenerat:homo & callidus & ad fraudem acutus:fine ulla religioneac fide adiit dionem: ait
pro libidine corum
eum in periculo effe propter offenfionem popali & odio militum:qsos exhauftis ciuibusinimică;
expellere non poterat: confalit ergo alicui norum negocium mandet:qut fe fimuler illipartes quem fi idor
neum inuenerit:facile omnium animos cogoiturum, Tali confilio probato:excepit has ipfe Callicrates
& fe armat imprudentia dionis ad eum interficiendú;fit coniuratio multis confcus:deferturad Aniftomachen
fororem dionis uxoremg Aretemiconueniunt diooem:negat a Callicrate fieri infidias:mulieres nihilo fecius
callicratem in æde proferpinæ iurare coguntnihil ab illo periculi fore:fed hoc maturius pergit & proximo fe
fo zaguntinos e numero faorum adolefcentes elegit : utad dionem eant inermes: qui propter noticiam in-
tromiffi foribus obferatis in le&o cubantem colligunt:&quia inermes erant flagitanubus Ligo quidam Syra:
cufanus per feneßtras gladium dedit. Callicratæ frater philoftratus fuit cui armatam triremé dederat in portu
quod ad moderationé fpe-
agitandam:ut parata effet ad falutem:fi forte confiliis fortuna obftitiffer: hic igitur convenire
dara Dionyfio pulfus cum Megaram ueniffet & Theodorum eius loci principem uoluifferante il-
Jius fores aliquádiu præter eius dignitatem detentus eft quod nihil molefte ferés ait comiti fyotid minime ui-
deri graue quod & ipfe fortaffe cum in imperio foret tale quicĝ feciffet, Comendatione: ludatione litrer:
a Dionyfio filio faperioris dionyfii. Conuenire:alioquii Mokum: quantum ad expeđtationem animi, Di
quanrom ad longitudinem temporis.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE ANIMI MODERATIONE Ixxiiii
Hrafibulus etiam hoc loci: Vt in capitulo de fomniis:& in capitolo de fortitudie diximus:Lifinder dux
Lacedæmoniorum uiĉtis Athenienfibus triginta prætores præpofait:qui paulopoft in totidem euafre
tyrannos:cum igitur ciuitatem tyrannide crudeli nimis opprimerent:multi ex athenienfibus uolunta-
rium exilium fibi delegerunt:Lacedæmoniorum ediĉto ciuitates Atheniéfes exules recipere prohjbebãtur očs
igitur f agros & thebas:contulerunt:ubi non folum tutum exiliú egere:uerum etiam fpem recuperandæ přiæ
receperúárerat inter exules thrafibulus uir trénus & domi nobilis:q liberádæ patriæ princeps & autor extitit
mam cumanimum induxifet audendum aliquid effe pro patria pro flute communi:etiam cum periculo:exu->
libus colleđtis : caftellum Philem Atticorum
noscumín gradu dignitatis noftræ efemus aliquid finium occupat:nec deerat quarundam ciuita
tale feciímus.Q ua tranquiílitate confilií ipfe fibi con tum tam crudelis cafus miferantiú fauor.ltag
ditionem exilii placídiorem reddidit.
& ifmenias thebanoră princeps : & fi publicis
non poterat: priuatis tamen uiribus adiuuat.
De Thrafibulo. Et lyfias Syracu fanus orator exul túc quingé
t - Hralibulusetíamhoclocí apprehendendusé tos milites ftıpendio fuo inftruĉđos in auiihá
q populűathenienfem:tríginta tyrannorű fær patriæ:scommunis eloquentiz mifit. Iraq fuit
afperum Bellum.Sed cum hinc pro patria fam
uícia fedes fuas reliquere coactumdifperfamg & ua mis uiribus hinc pro aliena potentia fecurius
gamuítam miferabiliterexigentem animis pariter pugnaretur tyranni uincunror & uiĉti in urbé
atgarmís confirmatum ín patriam reduxit. Infigné refügerunt. Tyranni deinde fruftra tentát cor
Tumpere Thrafibulum, Ti accitis Lacedzmo
deinde reftítucione libertatis uíćtoríam clarioré alir ne auxiliis iterum uincuntur:í quo prælio Cri
quanto moderationis laude fecít:plebís ením fcítum tias & hyppolitus tyránorum feuiffimi cadűt:
ínterpofuít:ne qua præterítag rerum mentio fieret. Thrafibulus fugientes ciues ad libertatem re-
uocat:tyranni Eleufim migrare tubentur; fub-
Heæc obliuio quam atheníienfes «uvryiav uocant:cő fitutis decem qai reipublicæpræefent : qui
culum & labentem ciuitatis ftatumi priltinum hav eadem uia craffari cæperunt Poftremo pau-
bitum reuocauit. fanias revad comprimendum bellum mifus
f Sais decem uiros ad'triginta tyrannos,Eleufim mi
Okai Dem ppo TS i grare iuber:qui communi confilio bellú Athe
n n minoris admíratiðis illud: Stafippus tegea hienfibus inferunt:fed ad collogaiú uelut do
ut grauem í admíniftras minarionem recepturi progreffiac per infidi-
tes hortãtibus amícís
tione reípu.æmulum:fedalioquí probum & ornat asE comprehenfi ueloti pacis ui&timæN trucidan x
e p modo reuocatur
nírum:qualiber ratione tolleretuel fummouceret: De doadigine difpordarim populus
E E Y s £ r:hoc : foreta
dblnione &ureiurá
gauít fe facturumine ín quem tutelam patríæ bonus græci quvısı kakiav ideft obliuionem malis
ciuis locum obtíeret:malus & improbus occuparet Concuffum;frastum:& debıilitatum-
feq potiusi ucheméter aduerfarío urgeri
j :ġ patriam n Seeon EREE
exintimo philofophiæ petore manaf
egregio aduocato carere præoptauit, fe & omnium fapientum modeftiá noñ
Depiíttaco. folum adequaffe:uerumetiam fuperaffe uide-
Tetací quoq; moderatione peđtus inftructum tur qui cum aduerfarium fibi í reìpublicæ ad
È miniftrationegraviffimum poffet:uel de me:
quialcæum poetam & amaritudine odii & uis dio tollere:uel in exilium relegare:idg ur face
re fæpius hortaretur ab amicis:in neutr par
teminduci potuit: diceret non debere patriam probo uiro fuig amantiffimo fpoliari:i cuus locum mali de-
inde improbií fuccederent:malait in perpetua cum emulo dimicatiõe moleftiag uerfari:ĝ rempublicam ue
ro bono fuig defenfore orbari, Illud : fcilicet quod fequitur, Tegeates:nomen patrium fecundum formam
græcam:ac fi diceres tegeatinus, Tegeum oppidum eft archadæ: Virg. Tuafi tibi menala curæ adfiso togeæ
fauens:cuius princeps Stafippus erat uir mo deratiôe plenus, Grauem:Quia grauiter ab eo diffétiebat, Emu Tegeú
Iú:eiufdé rei ftudiofum:nam æmulus dicitur inuidus:imitator:obleđansinlećtator:eiufdë rei tudiofùs,
Jeret:fcilicet de medio hoċeft occideret, Summouerer:in exilium ageret : quod utrung facere poterat,
Tol-
Præ oppid
optauit:præelegit, Virgilisz
p Irrac iqguog moderatione:Pittacus mitelenus fuit unus ex feptem græciæ fapiétibus,Heradio patre quë ^!S29S
thraca fuiffe tradunt:in hunc alcæus poeta uerfù ióbico lufit:& his eum uerbis ignominiofis appellauit; POC®
Guponoda yavpikayei parody ayasup Tov,i.latos pedes trahentem:tumulcenté:pedú morbo laborá
temiyýapav' latine tumor pedumihoc eit morbus pedum:obtređationibus patété & fordidum:tyránidé autem
ita adeptus eft:nam cum inter mitilineos & atheniéfes de aquiletidis agri poffefiõe certamen efiet:pittacus cū
phrinone athenienfi fingulari certamine dimicauit p his finibus:nam fic inter fe cõuenerant athenienfes & mi
tileni:quo res cum minori utriufg populi iaĉtura tranfigeretur:hi duo imperatores exercitus iter fe certarent
fingulari certamíe & uter ecorumuićtor evaderet illius populus agro potiretur:pittatus igitur fub clypeo rhete
occultabat quo iađo fic frinonem implicait:ut fe deinde explicare nô poffet:quo cæfo uictoria penes mitelene
-05 fuitp pittacum parta;Sed cum paulopoft athenienfes itegz mitelenem infeftarent:ciues ei fummo confenfa

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VARTYS
tyrannidem demandarűt:quã cum ille conferuata patria decé annos renuiffer:& optimis iftitutis & legibus c&-
Strabo fitu: ffet:čiplam fpõtea magiftratu abdicauit:unde Strabo li.xiii.haud peul a fine pittacus iquita dominatus
eruendos principatu ufus eft:& qbus fablatis ciues in priftınam libertaté reftituit. Erus ea tex fuit i ebriosiut cú
peccarent duplici afficerentur pæna:fuit temporibus Cræfi lidos regis ad quéeius adhuc extat epiftola:hac át
moderatione ufus eft:ut in imperio cõftitutus:Alcxum poetá a quo fuerat ut diximus graui iniuria laceffitus:
ad fe iuberet accirizeig oftenderet quantam haberet ulcifcendæ iniuriæ poteftaré fi modo uellet:quem voluit i
punitate donarizfatis ei fuerat oftend:fTe de illo quodcúg vellet fuppliciú fumere poffe:ed nolle, Amaritudi
ne;gqa capřtaliodio inimicitias fecum agebat.
Tyrannidem:imperiú:& in bõ2 parte hoc lo ribus ingenii aduerfusfe pertinaciime ufum tyran
co accipitur:ná tyränum antiqui regem appel nídema ciuibus delatam adeptus + tãtummodo quid
Virgil, Jabár. Vir.Pars mihi pacis erat dextram tetigif
fetyranni. Adeptus:afecatus, ín opprímendo poffet admonuitt. >
Vius uiri mentio fubiicit: Legitur apă Defeptem fapíentibus.
h Diogen Laertið in uita Thalenis: ioni h Viusuiri mentio fubíicít:ut de feptem fapíen>
dam iuuenes in pifcatores mi
ui rhetia ia&uri erant:& ioco tű moderatione referã. A pifcatoribus ín Mis
pifcatores iterrogaffe:uéderent ne fortunæ ia lefia regia uerriculum trahentibus : quidem iactum
Qú;hoc é qegdeo 1aĝu caperét:temioco aĝá emerat. Extracta deinde magni ponderis aurea dels
ferio a pifcaroribus habitá fuiffe:telponfom
effe uendituros:& cum de feio cõueniffentia phíca menfa orta cõtrouerfia eft: illis pifciumfe ca
Ĝ@orrheti ex iacu tripodé aureŭ:ad littora edu pturam uendidilfe affirmantíbus + hoc fortunæ dus
á tioné; adolefcénbus mém ctus emílledicére.Q ua cõtentione
pp nouitaté reí
aureá poíceotibas.pilcatoribus : capturam pi- X magnitudinem pecuniæad uníuerfum cius cíuíta
fciú non aliage rege fe cum illis cõueniffe afir- tís populum delara:placuítapolliné delphicū cófulí
mantibus res igičad apollinem delata eft: qui
ltuscuiufnam effe deberet tripos ill cuí nãadiudícarí:menfæ deberet“deus refpondit illí
„Phebú de tribode rogitas mi- eé dädā q fapíétía cæteros pftarerhísuerbís græcis
Jelia pubes. Huig tripodé addico cuius fapien- eKyovesiAH Tou TpimodoS trepi porihoY P5 Tasos copy
tia prima eft. Cú ergo ad Thaleré milefiú pri- uavtovnpæ toc Tou TaTpirodayAzs : tunc illiconfen
mű méh delata foretılie biáti adiudicau:
as pittaco:& oés alius alii adiudicãtes modera fu talenti méfam dederunt. Ille cefiteam bianti:bias
tione maxima ufi funt:cú nemo tantú fibi no- pítaco:ís ptinusalií: deícepfg; per omnium feptem
mé arrogare uoluerit. Demú apollini Sol qui fapientă orbem:ad ultimum ad Solonem peruenit:
ultimus fuerat dádá eé céfüitgð ille omnium qui & titulum ampliffime prudentiæ & premiumad
fapientiffimus hfeć:& ita apollini quodammő
redditaeft. Varie ramé hác hiftorá Diogenes iplum apollinem tråftulit.
refert:ut dicat Calimachű alexádro milelio ac De Theopompeo.
cepifie Bachidë quendá archadá phialá relig} a Tg uctheopőpo quog fparranorű regi mode
fe atg mådafe dari fapienti prio:datág Thale rationís telftimoniü reddamus : quű primusin
ti:quam ille apollini Didimæo mifit fic dicés
fecondum Calimachum:plebem regenti Tha
Jes Nileo dat.Clarum bis hoc quidam fecutus eft donum, Rurfus aliam tradit& non phialem; fed aureŭ po”
culum a rege quodam acceptum:ut fpientiflimS græcorum daretur: Thaleti fuiffe traditum & alia multa quæ
Verri apud ipfum Diogenem uidere licet. Huius uiripittaci: Verricalum;rhere dicitursquod per alueam fluminis
colum vertitur.itcahitur:& a uerendo uerriculum:di&tum eft autem genus rhetis plumbans Ia&um feilicer rhetisui
delicet quicquid eo iaĉtu caperent. Extraĝaieduđta, Nouitatem reiquia núquam antea quifquam capturæ
pilĉium emerat euentum, Magnitudinem pecuniæ:Pecuniæ appellatione cuiufg rei fubftantiadicitur. Nam
unde in pecudibus unde pecunia di&a eft maiores omnem habuere fubftantiam:fiue potius q nota pecudum æs pri
pecúia mum fignatum fuerit:ut uult Plinius l,xxxiii.qui dicit inde pecuniam diam. Magnitudinem:quia menfa erat
plinius folidiauri, Præftarerexcelleret:% tam cum accufatiuo ĝ cum dariuo conftruitur, His uer.græcisekyove vi
YHTOU TpPITO AOO TEPIGOIDOV EPOTAO THO OGIVTAV ÍV MPSTOO TOUTIS TprroAonAs:qui lunt in latinů
ita couuerfi:phoæœbum de tripode rogitas milefia pubes:Huic tripoden addico cous fapientia prima eft. Menfá
fcilicet delphicam:hoc eft talis qualis elt delphica menfa:nam in templo apo!linis tripodes erant: quibus admo
ta phæbas ftatim afata numinis inftinctu fatura prædicebat, Ile cefit bianti:Magna profe&o feptem uiro-
Septem rum moderatio:qui ut fapientes dicebantur. fic uif fant in hac re potiffimum utr Apientia:ut alius alii tripodé:
græciæ & fapientiæ nomea cæderent:fuerunt autem fepté fapientes uidelicet Tales milefius:Bias prieneusipittacus mi
fapiétes telenus,Solon athenienfis:Chılo lacedæmonius:Cleobolus lidius.Periander corinthius.
Te theopompo fpartanorum regi:Hic in omni uita'cõmunem fe maxime geffit:qut interroganti ami
a co quo paĝo aliquis fecurifime regnum tutarı poffet: fi participes ingait iuftæ licentiæ & auĝorta-
tis amicos fecerit:& ne fabdıti aflicerentor iniuria pro uiribus prouiderit:Hoc non folum dixit : fed
Epho- ét fenhit.Nam ut uerbis fic reprobauit.Non enim folum regiam licentiam communıcauit amicis:Sed
ros etiam fubiecit eam poteftati& cenfuræ eorum, Ephoros enim inftitui; Qui regiæ poteftati eent oppohiti.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 ĐE RECONCILIATIS (X
Ixxy
Ephori:erant lacedæmone magiftratus quales Romæ tribuni plebis:ut enim 2 confulibus ad
care fe tribunos prouo
quif poterat fic lacedæmionea regibus ad ephoros:
zi prouifores:preuidebátenim rebus quas reges faciebant & dicti autem aberia opa qd éifpicioiunde epho
eas pro arbitrio fio uel laudabant uel refellebant,
Ntiochus autem, L.Scipio afiaticos de quo fupra mentioné fecimus:magno be! cegem antiochú fupe
a Tauit;& ilú magna parte regni mul&auit:u
liviinca.di&urus eltihicigié rex nö fiĉtas tpote afia tota:nam fummotus fuerat lGa monté raug : ut
populo Ro.gfas egitig fe magna cura liberaffetinam to lG
gius laring porređti funt regni fines:tanto multiplicior cura lit regétis neceffe eft.Cice,in ofone
ro.Etenimfi antiochus magnus p rexregeilledeiota cicero
Rituiffet:utephorí lacedæmõe crearé:íta futurí re qui poftĝ a. L.& Scipiõe deui&us tauroteafiæs nus
gix poteftati oppofitiiguemadmodum romæ cõfula regnare ioffùs eft:oémg hác aliá quæ núc nfa
ti imperíotri.ple. funt obiectí:atg; íllí uxor dixiffet eft fibi
puinciã amififfer:dicere é folitus benigne
a po.Ro.effe fa&tú:g nimis magna procu-
íd egilfe illum:urfiliís
minoré präté relinqueret:relí tatione liberatus mo,reg.ter,uteref. Non dif
quam ínquít fed díuturníoremżoptime quidé: ea ení fimulanter:fed plane & palam,
demum tua eft potentia:quæ uiribus [uís moduneim a — Væ quoniam multis & claris: Quådo
qd ingt fatis
pofuit. Igíiturtheopompus legitimis regnum uíncu hofum moderatiõem illuftra uimus clarorum
exemplis qbus ea demô
lisconftringendo:quo longius a licétía rertaxít:hoc ftrata é:nunc de his dicamus g odio inter fe &
adbeníuolenti am ciuium propius admouít. inimicitia laborátes in beniuolétiā amicitiãgg
De Antiocho. redierút:ġ qdé affeđtus aí lætiffimus eé folet-
Affe&ű:uidelicer amicitiá
cx inimicitiis or-
a — Ntíochus aŭta. L.fcipíone ultra taur mõtem tå, Deflexum;declinatú pmutatű , Sentitur:
imperii finibus fammotus:quű afiam prouíncíamuí Verbum pertinens ad omnes corporis fenfus
cinalg eí gétesamililfet:graríasagere populo Ro. nam & oculis& auribus fentimus, Candida
Telatione:læta:a præcedéte qå feqtur:ut.n.co-
nondilimulanter tulit:p nimis magna procuratióe Tor niger trifté:ita candidus lærum facit:fune-
fti hoies atra hoc é nigra uefte iduunt:quæ fi
liberatus:modícís regni terminísuteretur:& fane ni
ne dubio triftitiá repræfentat:cõtra dignitates
híléram præclarum:aut tam magnificum:quod nő petéres cádidati erát:hocé cádida uefte idutis
moderatione temperar defidereret. Arcus æmilius lepidus bis cõful: aulus Augel
De his quí ex inimicis iuncti funtamicitia'& ne m pns æmilius íquit lepidus & fuluius
cefitudine. Ca le laccus nobili genere ampliffimifg ho
Væquoníam multis & clarísauđoríbus íl noribus & fmo loco in civitate præditi:odio
inter fefe graui & fimultate diutina confli&ta-
luftrata eft tranfgrediamurad egregium hu ti fünt:poftea populus eos fimul cenfores fecit
mani anímí affetum:quemab hodio & gratiam dez atg ubiuoce præcoms renunciati fant ibidé i
fluxum equidem cum lætoftilo profequamur: nå fiz cápo ftatim nõdú dimiffa cõcione ultro uter-
cut placidum mare ex afpero:cælumg; ex nubilo fes exq :& pari uolútati coniunđti complexig fants
eo die: & in ipfa céfura & poftea iugi cô-
renum hilari afpectu fentitur fic bellum pace mutas cordia fideliffìme amiciflimeg vixerunt: tur-
tumplurímum gaudii afferc.Offenfarűă etiam acers peenim fibi fore putabant priuatim diffentire
bitas depofita:candida relatione celebranda eft. cum publicæ in fammo magiftratu effent cô-
iunĉđti, Par uitæ:nam uitæ
integritas honori-
De.M.æmilio lepido. bus congtuebat, Diutinas longasa diu diu- Djuti-
m Arcusxmiílius lepidus bís cõful & põtífexma tinus;a die diurnus, Summæ poteftati:celles pusa
xímus fplendoríg; honog par uítæ grauitate gio fummæ poteftațis.1, céfaræ quæ non erat dju
pene
díutinas ac uchemétes ínímícítias cum fuluio flacco bri funtminòr confulatu, Annalium:Annales li Djur-
in quibus annuagefta deferibebantur, pus a
ciufdemamplitudinísuíro geffit:quas ut fimul cene Exti quog Liuii: Quanta fuerit interdie
fores renunciat funt in cãpo depofuíitexiftimans nõ f£ Linium flinatorem &claudium Nero Anna-
oportere eos priuatis odiis diffidere:quí publice fü pitulo denemcenfura
com acerbitate diffenfio:fatisí ca Jes
diligēter annotau
‘ma iuncti eent poteftate. Id íudiciŭ animi eius & P linatoris: Salinator diétus éa lege’imus, Sa Sajina
artiflimá ror un
fensæras comprobauit:& nobís ueteres annaliű feri & populo maxime moleftam de uendendo fa de
ptores laudandum tradiderunt. le tulerat:ob quam deinde damnatus é: på cú
De Sexto Liuiofalinatore. primů cõfulatú abiitza claudio Nerõe illis di
es diĝa éad populú:& cú očs tribus ei
f Extiliuií quogfalinatorís finiédarä fimulatā forét ifé æ prer metiá:facile dånatus é:ġmaxie igno
illuftre cõlilíä ignoră pofterítatí eé'noluerűt. miniá adeo molefte tulit: utrus migraret & p
multos ános urbe & oí cætu careret hominü,
O&tauo ferme poft dånationem anno, Marcus
cludius Marcellus & Marcus Valerius Leuinus cõfuleseum reduxerúr iurbé;fed erat uefte obfoleta: capillo;

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VARTVS
barbag prolixa:præ fe ferens infignem in uultu habitu memoriam ac ignominiæ acceptæ : quem cenfores
tõderi:íqualoremg deponere & in fenatum uenire:ac omnibus publicis muneribus fungi coegerunt, Cum igi
republica gravi & diutino bello punico fecundo præmeref multi cladibus exhaufta uins fortibus effetinon:
facile iuentebanf q digni forér qbus cõmittereť imperiű.ltag comitiis cõlülaribus Claudio Neroni declarato
cõfùli:par e! collega querebaf:nec q Quá in tanto populo ívenirt potuit Sexto Liuio præfereadusavt certe adæ
quandus:uel p czten fiqui erárlege ípedirenč:uel œ nullus par huic uirtute appareret. Quare ofum fiuffragiis
ei recufanti:ac prope inuito cõfalatus demádarys ef. Quo facto de recõciliatione ét gratiz n fenatuađum eft
erant autem inimicitiæ inter eos ut fapra dixi
musi dánarionis &tenlii fui dox &taudor fa Js nã Xhi Nerõis odio ardésí exilia profeđus fue
acerbioresfe idigniorefg
ergofaciebat:g Li patireftimonio eius præcipueafflictus:tamen pot
uio fuaNero:has
iffet calamitas [pretinea for =) Eaa Daea e 4
túa credebat. Itag his a saplicabilis erat eŭide reuocatü ciues collegãillií cõfulatã dederüt
& nihil opus effe reconciliatione dicebat; acri & ingenii fuí quod eratacerrimū:& íniuríæ quã gra
wa intentos oía pro maea creften uiffima acceperat obliuifi fibi íperauit:ne fi diffidé
li ex fe minime collegæ prás fieret. Vicit tamé -o7 gr aaria i i
aüoritas fenatus & priz charitas + or depofi-, "€ AAMO confortíoné ímperíí ufurpare uoluiffet per
tis fimultatibus:quæ inter ipfos dio fueraot:cô tinacé exhibédo ínímicū malű cófulem agerct:quæ
muni confilio rempublicam ivicé admíftrarét quidem mentísad tråquíliorem habítű inclination
JnAccerrimű:Vehemés
exiliam:Rus migravitafperrimum,
ut Livius tradit, afpero acR difficilisaltempog kesni
Imperar ` f,
articulo plurimā
Ti
falutis
FA
uit: Bene imperauit:ga feiplom vicit, DiMdé Urdi noltræatgıta iæ attulit + quía parí uirtutis ím
tedifcordéte:diferepäte. Cõfortiú:cőiun&io
` petu connifi:terríbiles punícas uires contuderunt-
ne sin Amean a a De Aphrícano & Tiberio.
ut fupra diximus hal
tione. Punicas viresiga EPen 5 aT
dubal hibai fwrea ed innumerol exer E Larum etid in aphricano fuperiore ac Tiberio
citu uium ceciderunt. gracchodepofitarum inimicitiarum exemplū:
Laram etiam inaphricão fuperiore.P, fiqdéad cuius méfæ facra odio diflidentes uenerantz
c “aphricanüs & fapior &.T.gracchus Ty
berii
& Can gracchorum parer rerum getar 3 S aT E
magnitudine
& honogz atg uitæ digare i- COntétus.n.
Scipio auctore fenatuí capítolío ouis
Tuftres viri diffenferunt fæpenumero derepu, epulo cum graccho concordiam cõmunicafle: filia
& eios caufa ficut qua alia re n amici fuerót, quog; cí Corneliam
folemni die iile
protinusfibi
, z
defpondit.
EAI .
Ea fimultas cum diu manfiffet:& M.
anítas etíamin.M.Ci
iouiepulam libareruratg Le
id ob factificium fe f Edhuíufce generi
generis humanitas
natus in capitolio epularetur fors fuit ut apud cerone præcipua apparuit. Aulā nág gabíní
eádé méíam duo illi iú&i locarenć: tum qyafi
dis imortalib» arbitris í cõuiuio iouis opumi
maximi dextras eorum conducentibus repente amiciffimi faĉi:neg folum amicitia incepta:fed affinitas fimul
inftituta:ná.P.Scipio filiam uirginem habés iam uiro maturā ibi tú eodé loco defpôdit e4 tyberio graccho qué
probauerat elegerat exploratiimo iudicii tempore:dum inimicus effet. Liuios de bello macedomcholib.vii.
Liuius parom conftare dicit inter au&ores utrum poft mortem patris delponfata fuerit:& nuplrit filia aphricani grac
choian uera ille opiniones fint.Gracchum cum. L.Scipio in uincula duceretur;nec quifquå collegarum auxilio
efferiurafe fibi inimicitias cum Scipionibus manere:nec f€ gratiæ quærendæ caufa geg focere:fed in quem cat
cerem reges:& imperatores hoftium ducentem vidiffet,P.aphricanum:in eum frarrenseius duci ron paffur
Senat eo die forte ccenåté in capitolio confùrrexiffe & petnffe:ut inter epulas graccho filiá apbricanus defpô-
deret, Quibus ita í publicum foléne fponfalibus rite faĉısicum fe domum recepifiet:fcipioné æmıliæ uxori di
xiffe:filam f minorem defpondiffe.Cum muliebriter indignabunda nibil de cõmonı filia fecum communica-
tum aut confularum adieciffet:non fi.T.graccho daret:expertem confilii debuiffe matrem cffe: letum Scipioné
tam concordi judicio & ipfi delfponfam refpondiffe.Scipio ex duabus filiabus maiorem natu-P. Cornelio nafica
minorem buic graccho defpondit. Meni facra:Monsannuus & folénis erar Romæ:ut epul iouis in capito
Tio celebrarentur:quo princeps conuenientes difcumbebant &epulabantur, Filiam quog corneliam: quá ge-
nuit ex tertia æmilia pauli milii filia,
Ed huiufce generis humanitas:Cicero gabinio cõciliatur:huic gabinio Cicero reftiterat ne fopplicatio
f ei decerneretur ob res geftas in Syria:uc ex ipfo Cicerone deprehenditur ad atticum:qui hoc inquit ! ne?
queo differre ad idus maias:fenatus diuinus fuit in fopplicatione gabinio deneganda:huc autem gabinium: cú
Clodio 1n Ciceronem fenfiffe intelligimus : quem poftea reuocatus depofitis inimicitiis Cicero defendit: fue
rat autem maieftatis poftulatus a Lentulo flamis filioiquem poftea de ambitu în petitione confalatus reŭ
fecit, P.Sylla : fed uetus erat Gabinii cum Cicerone inimicitia cb damnatorum füpplicia: inter quos gabinus
quidam fuerat huius gabinii propinquus, Gabinius ille coniurationis confcius traditus fuerat:craffo cofto-
Cicero dienduside quo poftea:cum cærer's fopplicium fomptum eft.De hac autem inimicitia multis in locis apud Ci
ceronem nobis videre licet:fed in primis in oratione de gratiarum ađione: quam ad populum habuit fivead
fenatum;abi ait, L.Pifo. Tu me aufus ifto oculo non dicam ifto animozifta fronte:nô uita:tanto fopercilio; non

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE RECONCILIATIS lxvi
ení poffum dfe tåtis geftis cū gabinio cõfotiare cõlilia peftis meæ.De recõciliatiõe uero ac defenfiõe multa ui-
dere poffumus iepiltola quå ad létal fenibit liubi Lérulus ex Cicerone Afife uë ĝre Vatinium defenderit: &
Jaudarit, Repetúdagz accufári dicebané q uel puincias uel focios Populi Ro.aliquo modo eapilaffent: undea Reper
Tepetendis rebus uel vi uel dolo ereptis:repetődage de repetúdis poltulari qlpiá dicebaf. Qui eum in confula- damm
tu fuo:nam hic Aulus gabinius:&.L.pifo cõfùles erát:q pmulgáte Iegé.P.Clodio Ciceronem urbe eiecerunt,
i Dé P; Vatiniú:Cicero cú Vatinio rediit in gfam.ln hc Vatiniú antea dixerat Cicero accuftum ambi- cicero
tusa Paulo nel, M.licinio craffo:cuius rer adhuc extat oratio Ciceronis:de quo etiam in epiftolis ad At-
ticum deprehédič:& in eaquam fupra dixi ad
um repetundarum rerum fummo ftudio defendit +q Létulú.Ad Atticú uero ficait.Quin ét paulus
eumín confulatu fuo urbe expulerar. Deeodem. nofter pduđus teftis in fextiü confirmauit fè
nomé Vatinii delatug:fi.M, Licinius can&ta-
í Dem.P.Vatiníū dignitati fuæ fp ífetum duo ref:& húc í ciceroné cú clodio cõlpiraffe opi-
bus publicis iudiciis tutatus cft:ur fine ullo crí nio eft:cui deinde recõcihatus patrocini faŭ
míne leuítatis íta cum aliqua laude:ga fpecíofius alí dedit. Duobə publicis iudiciis ambitus & rez
ğto iniuriæ beneficiis uíncãtur:ğ mutui odii pertina petúdage:publica iudicia dicebanť quæad ré
pub.perrinent:de quibus lata lex eft:ut ambi-
cía penfantur. De.P.pulchro. tus repetundage maieltatis lefæ. Quia fpecio
c Iceronísautem factum adeo ufum eft probas fius:Sententia non folum philofophica: fed čt
bíle:ut ímmiítarí id ne inimicus quidéílli.P, religiofa, Mutun:quia fi quis me oderit:ego il
lum pari odio profèquor,
pulcher dubítauerít:qui incefti crimine a tribus len Iceronis aŭt fa&ű;Hoc pulcherrimum
tulísaccufatus unum ex his ambitus reum patrocís e Ciceronis fa&ú,P. clodius eius inimi-
nio fuo protexit:atg; ín animum induxit
& iudicé & cus emulatione ueluti quadá imitatus
prorem & teftem ueftæ zdem íntuens animi cum len é:nå unű ex tribus lérulis
a qbus fuerat in ipfa
falute grauiter oppugnatus:deíde ambitus reģ
tuloagere:ítus ġ ille falutem cíus fædo crímineobz fao patrocinio defendit, Incefti crimine: in
ruere cupiens hoftili uoce perorauerat. troiffet ad matronas bonæ deæ facra celebrá-
DeCaninio Gallo. tesigbus uiris itereffe nô licebat:captus enim
amore põpeiæ uxoris cæfaris qui forte co áno
c Aníníusağt gallus reü pariter atg accufatoré põtifex maxımus erat:fab habitu muliebri do
admírabilé egír:&.C. Antonii quem damnaue mum Cæfaris:ubi ea facra fiebant ingredi au-
rat filíãí matrímonið ducendo:&.M.coloniū a quo
cefus eieđtus
damnatus fuerat rerum fuag pcuratorem habendo, niolauerat:unde in oratione p domo ait. Qui
De Celio Ruffo. non pluris faceret tres forores § bonam deam
c ElűueroRuffíutuita ígnata
£ íta mifericordía Inueni etiam qui dicerent uirginem ucftalem
PE uiciafe, A tribus lentolis:feilice
publio;taa
Lucio:a Caio lentulo..
Aninius aŭt gallus:Antoninus multos in achaia fpoliauerat:nađus de exercitu Syllão equitum turmas:
c deinde græci quos fpoliauerar traxerunt Antoniom in iusad.M.Lucullú Ptoré:g ius íter peregrinos di
cebat:egit pro græcis gallus:& tú adolefcentulus.Qu gallus fignificari uidetur:quem ambitus reum Ciz
cero defendit:bic.n.cú cét pruræ cádidatus:dederat gladiatoriam fub titulo pfis:q i ædilitaræ 4 antea gefferat
uernas non habuerat:hæc Afcoŭ. Vege Antonius reperúdagereus a luculo dånatus ével ut alii dicúta Caninio
gallo:g ei poftmodum recõciliatus fifiá duxit uxoré. M.coloniú:Caninius accufatus eft ambitus apud.M, co-
Jonium:q in Pruræ petione cádidatus gladiatoriá populo dediffet:ut fauoré eius ampleđteref: fub excuftione
funeris přilg diceret gladiatores illosi funere pfis dediffe:tü ab illo dánatus é:qué deinde acerrimum fuarum
rerum & dignitatis procuratorem habuit. Reum,C.Antonium, Accufatorem.M.Colpnium.
Elii quoq rufi: Vt celius ruffus Qu.põpeium defédit a fe publica aône pltratú:q uidelicet reticerat,P,
c fopplicio tri,ple.leges promulganti deexulibas reuocandis:de nouis ciuibus libertinifg diftribuédis:de
Mario aduerfùs mitbridatem creando duce:& ideo uita ipfius celi inquinata dignofcitur:fi pertinaciter
has perniciofas leges defendere uoluerit. Alter celius bello ciuili prætor feditiões in urbe concitauit plebé no
uarom tabularum fpe folicitauit:fed abrogato magiftratu pulfus urbe Miloni qui fagitiuorum exercitum con
traxerat fe coniunxit:& uter cum bellum molirentur interfe&ãti funt,Cice.ad atticum: Nos prouinciæ cæliú cicero
præfecimus puerum inguies & fortafle fatuum & non grauem & non continéré: fuit aŭt Ciceronis ĝftor in p-
vincia:& bic tri.quog ple.fuit ftudiofifimus milonis,conatufg eft legibus obfiltere quas contra milonem põ-
peius rulerat:unå de cæde alteram de ambitu:côtra uero Qu.põpeius collega eius clodio familiariffimus oium
feá eius fe palá fequi profitebaf:ná dixerat inicõcione paucıs poft diebus & clodius fuerat occifus, Milo dedit
quem in curia fepeliretis:dabo quem in capitolio fepeliatis.Celius ergo publica qõne Qu.pompeium poftraue
rati tribunatum fuum feditiofe geflerat:populú excitando aduerfus Milonem præfert cuius amicıfÜmus erat
Celus,ipfius autem Celii uitam ingnatá dicitiq eŭ pag publice adolefċentiam habuiffe fama fuit:immo uero
libidinofe:nam cü accufaref aus a cloelia fampfiffe:quo ferui corrupti uenen luceio domino 'Taifterentaccu
fatores celio ad fūlpicionem firmádam libidines obiecerút:amores adulteria iufitata; cõuiuiaicommefationes:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q4 VARTVS J
cantus:pmphonias:nauigia.Idem familiam hiplei & huius Qu.Pôpei poftolauit:@d tűc probata eft eius adole
fečtia cum Qu.Pompeiú qué publica qõne proftrauerar defendit cum opprimereť a cornelia gracchorú mfe,
Vita inqnata:% multis uolapratú generibus abuteref ut fupra diximus, Publica queftiõeinam accufiuit eú
Q feditiofum tribunatum gefliffer:& populú excitádo aduer fas miloné:cuius amıcıflimus erat celus. Vel pu-
Plica qõne:q partes marii defendit aduer fos Qu.pomperú & Spllá cfu. Proftrato:g in ea cõtentiõe Qu.pom
pei filtus occifus eft:& ipli cõfùles
uis euadere potuerät. Mater cornelia: perexcellentiá dixit: uidelicet ado-
Jefcentes illos genuerit excellentis ingenii mirificæq naturæ:fed parriæ fedinõibus fuss pniciofos : hæc autem
Qu:põpeii rutrıx fuerat:& illius bonoge peu-
ratrıxinam hic parulus in tutelá eius datus é buáã.Q .pópeío præftítit pbanda:cuí afe publica ĝ7
ie E ESen fione pltrato:quű mater cornelia fideicómilfapdia
occupabat. Viamæ neceficaus :uteriamab NON redderet:atg ita auxili fuŭ lřisíploraflet : priz
inimico auxiliú petere cogereć. Faĝűuirtus naciflime abfenu affuit. R ecitauitét cias epiltolä in
necim
De hoñe eqdem uitiolimo comtéaéda
continentia, E elt.
Efudicio Eultiæ necellitatís
e índicé: ípiã
E cornelix aua
a
Agoa cara pcipuog tudio & abftmen "tă fubuertit:fa&tū pp nimiä &eximiã humanitarë
m tia &continentia diurus pfatiõe -qua ne fub celío quidem auctore repudiandum.
T haa untir dtanepnauiiikee Deabftinentia
3 3 & continentia.
VAr Cap.II.
esad omnem ciuitatis ftatum euertendă fint eft
G duabus bis uirrugibus ™®
auaritia arep laxarias AgPa cura præcipuogs Rudio referendum
ueluti gbuldá frenis inhibitæ;hoium peđtori- & auarítiæ furori fimiles
quätopere libidinis
bus dominari nô poffunt. Exépla igitur ponit petus ab illuftríum uirorum pećđtoríbus confilio ac
eorum
Quia q in his uirrutibus
ti dem penatesiqëPltantifimı
de Rourbe fuerát.
legié; rarígnefummoti
"20 C ummon funt:quía ií demumn penates:ea
E ciui
nac ĉepe diximus:nulla unĝ relp.fait maior ras:id regnum:æterno in gradu facile fteterit:ubi mí
nec anĝior nec bonis exemplis dinior:necubi nimum uirium ueneris pecuniæg; cupido fibiuendi
tátus ac ʻådiu paupratis ac parfimomæ honos caucrit. Nam quo ifte generis humani certiflimæ pe
habitus fit: nec abaridanbi
titlaxaritg
i
í & civitaré quäro
tå fera cômigraue-
5 mins res LECSes PoOetTA
aushe aui atur: infamia
penerrauerunt in in iniuriainiuri dominatur:
EET fla
táto minus cupiditatisinup ditia auariná & ZrAtiigitur contrarios hís ram dírís uitiis commemo
abúdátes uoluptares defideriú pluxú arg hbi- remus mores- De Scipione.
dinem peicundı
Vartú perdendişánú;omnia
& uiceĵmú Scipioinucxere.
ut fopra q Vart
a X uicefimü ánüagés fcipío:cū
O IA in hífpa
q diximus quartum &uigefimă naĝus „na carthagine opprella:maioris Carthaginis
ånú i hıfpania dux declaratus cumpri capiédæ fumphler aulpiciatmultofg oblides:quosí
mů puinciâ tenuit:carthaginé nouí minuufi e3 urbe pæní claufos habucrant:in fuam poteftatem
miurbem& punicis opibus refertá uicæpit: -odoo otexinir inter P aera E S S
& milibus dinipiéda cocellceraatin ea forre 10S eteximiæ inter cos formæ uirginem xtatis
carthaginéfiů obfides:inter quos & uirgo puk Adultæ:X iuuenis & celebs &uictor:poktquam com
chritudinis ppe admirabilisut ğdcúgf uerte- perit ílluftri loco ínter celtiberos nataminobili
Mim:
retoîum i fé cõuerterer ocalos:q cù ad Scipio
né deduđa ećcab ea ftari Scipio peúđtatus přiam:paréresiíter cætera cognouit delpõlará eå principi celüberoge
adolefcéticu: lueio nomé erat. Extéplo igif parentibus fpôfog a domo accitisicu í jepire eŭ fpõfæ anio
Te cognofteretubi primú uenit accuratiore eú fermone& parentes allogtur:luuenisinguit:iouené appello:guo
minor fit iter nos huius rei uerecuadia:ego cå fponfa tua uocata a militibus nf:s ad me deduđta ećt:audiremg
eá tibi cordi eé & forma faceret fidé:qa iplefi fruit liceret ludo ætatisiplertim in leĝo legitimo amore: & nõ
relp.aium nfm occupafiet:ueniá mihi dari [ponfam uehemétus amátr uellé:tuo cuius é fpőfa amori faueo:fuit
fponf tua apud me eadem § apud focios tuos parétefg fuos uerecúdia feruata:nibi ur inuiolarú & dignum me
ec dari tibi domú poffer:hác mercedé uná pacilcor:ut peo munere amicus populi Ro.fis:&t fi me uirum bo:
nú credis cé:ĝlé paré patruŭç 1ãante hæ gétes norát:fcias multos noftri mles í ciuitate Romana effe.neg ul
Jumi terris populum hodie dici poffe:qué minus.tibi hofté tuilg eé uelis aut amicú malis-Adolefcens pudore
feipiðis fimul gaudiog percullus:dextrá Scipionis renés:deos oés inuocare ad gfam il i pro fe referendam quæ sam fibi
fabius neguaquá fitis facultatis p fuo aio atg illius erga f€ eét:patétes ide cogoatigs uirginis appellati qui quoniá gza-
memor ts fibi redderetur uirgo ad quam redimendam fatis magnú auri põdus artufifent:orare Scipioné:ut id a f do
Tatu dr nú acciperet cæperút:haud minoré eius re: apud fe grauá futurå effe aflırmantes ğ redite iuiolaræ foret virgis
goum Scipio quom tantopere peterét acceptug: fe pollicitus poni ante pedes 1ufŭit uocatog ad fe luceio: ftp doté in
grquå accepturus a focero es hæc ubia me dotalia dona accedér:aurúgs tollere ac fibi iufit hére:his letus do
nis& honoribus dimiflis domú ipleuit popul laudibus& meritis SopiSis:uenife diss fimıllımú iuuenem vin
centem ofa:tú armis tú benigmtate atg beneficiis, Irag dele&u cliétú habito cù mille trecénis equibus itra pau
cos dies ad Scipionem rediit.Hæc Liuius.Ar Aulus gelus fop ráta huius rei uittute nefcio gd fùlpitionis a Vas
Liuius lerio Anciate uidetur afferre:dicitenim amiav’græcus hô:q nAssovixvo appellatus eft:facıli argalacri facun
A.geli, dia fuic,ls cå de Alexandri regis laudibus feriberetuicti angt hoftis vxoré facie clit muhieré uetunt í cõfpeĝú

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE ABSTINENTIA ET'CONTINENTIA ixxvii
faü deduci; ut eá ne oculis qdé fais cõtingerer. Lepida igitur qô agitari põtutrű uideri cõtinétioré par {'t,P;ne
aphricanum fupioré g carchagine aopla ciuitate in hifpania expugnata:uirginë tempeftiuă forma egregia nobi
lis uiri bifpani filiá caprã:pduđtág ad fe pf! inuiolatā reddidit:an regé Alexandrú q Darii regis uxorem cádemı
eiufäég; fororé plio magno captá:quå efie audiebat exuberanti forma uidere noluit: pducig ad fefe prohibuie
fed hc ucrág declamatiunculá fop Alexandro & Scipiõe celebrauerút hi qbus abúde ingenii & ocit & uerbogz
eft:nos fushabebimus qå ex hiftoria eft 1d dicere:Scipionem iftú uero ne an fallo icertú é : fama tamen cú eet
adoleltens haud fincera fulle & propemodú cõltitiffe hofte uerfus a.Gn.neuio poeta í eŭ feriptosećiená q res
magnas manu fæpe geffit gloriofæ:cuius facta
quegentís eiuszíndibílí defponfatam:accerfirís paré ia nunc uigent:g apud gentes folus præftat
tibus
EEE tradidit:auruum quog dquod
&fpõfo inuiolatăleali oris pHi fhuspater
rgo uerfibus credo uno
cú pallio addu&tú Valeriabduxit,
ab amita An
proredemptione puellæ allatum erattummgæ dotis ciaré aduerfus oćsfcriptores fic de Scipiõis mo
adiecit. Q ua continentia ac munificentia índibilis nbus fenfife:& eú puelláillä captiuá non red-
obligatusžceltiberorumanímos
$ a s
romanís applicãdo aad senaat in gam ainor ibufgab Si
ufurpatam. Frontinus l.ui.ca.xi. Scipio ingt Fronti
meritis efus gratiam debitam rettulit, aphricanus in hifpania cú îter GEE nus
DeMarco Catone. formæ uirgo nobilis ad eum pduđa effet quæ
u Eguthuíus uírí abftinentiæ teftis hifpanía:íta oum oculos ın fe conuerteret fúma cuftodia
M.catõís
lee pateikEpíros:achaia:cycladesílulæ
eyros c mariti Pita
pecúix devottdde põfo noie
TÍ 9 parétes Luceioreddidiciífaperg
eius redépruri captiuá donú Sciau
mapsalig: pulcia cyprosżtun cu pecuæ deportade pioni attulerát:eidé pono p nuptiali munere
mínilteriü fultínerct:tã auag aium ab oíuenere:ġ a dedit:ğ multiplici gratia uniuerfà gés uita ım
lucro habuít:í
si maxia utríufgitemperantix uerfatus Po popri toaca
EEIE Opiania fir aia
ARA fidei ġdá ĝfi pignora
: ibi erát totius hi- des
matería:nã Xregíæ diuitiæ prãte 1plius continebãć fpaniæ collocari obidés carthaginéfibus dati,
& fertilifimædelitiag rotiusgræciæurbes necelfa “Eximiæ:exceliétis, Etatis adoltæ:im matu
ría totius nauígarióis díyerticula erãt atg id Muna Tauiro. Celebs fine uxore:ná celebs dicitur ĝ Celebs
fine fæmina uiuit:ġfi cæœleftiù vitå ducens +a
colo; & fioc: ex latino & græco cõpofitum,
Viđor non fine rône dixit uidtor:nå uiđtoria folet ifolétiores minufæ cõtinentes reddere uiros, Celtiberos? Celtibe
Populi fant hifpaniæ a celte & ibero di&i,Celte autem ut liuius tefta lib.y.tertià pars galliæ: qui uenientes ad n.
Ibese fiuniú hifpaniage ibiq confidentes retéta primi nominis parte & affumpta parte fuminis iuxta aå confe- į uius
derant celtibezi di&ti funt:quod Lucanus libro,iiii.tetigit cum aît,Profugig agente uetufta gallorum celte mi, Luca
{centes nomen iberi,_Indibili: Nomen adolefcentis hifpană cui fuerat uirgo defponfata, i
“u. Ep ut huius uirrabftincntiæ:De côtinentia loquitur. M.Catonis Vticéfis:q cato minor diã&us é:& Ci-
ceronis fnia toicus pfeđus:nã maior céfor & orator fuit:unde cenforinus di&tus é; Hoc exéplum in cas
de moderatiõe tractauimus;ubi Ptolemæi puinciá Catoni demádata fuiffe diximus:ut inde cypriacá pecuniam
quå prolemæus grádé cöceerat Romá deportaretine tátis opibusrex icitatus po.Ro.bellum renouaret, Hanc
" igi puinciá Cato rá itegro ao tá caftis manibus exercuit:ut neg fidesineg religio:neg diligentia in eadmi
niltratione defuerit inter ipfas oîs generis uoluptatum materias uerfatus:ab oí cupiditate:manus:oculos:ani
mű;famma cú laude & admiratıőe cohibuit:& uelut auge in fornace:fic é Catonis côtinétia í ea adminiftratõe
probataináíter auri & argenti cumulos atg inter ojs generis delicias nerfari:ĝs abúde afia refert:& ab his rebus
&s mortales primas putant:manus & aium abftinétes hfe:hoc q fecerit:ptáufima integritatis hô deoc proxi-
mus iudicari pöt:ğre merito dici põt:cű iplo Catone natå ¢é côtinétiam. Epiros:Epirus autem proprie firmá Epirus
terram fignificat;elt aŭt regio in Europa:& aliquando Molofa diĉta for:ut Toftinus affirmare uidetur: ġġ Serui
us fop.iit, Eneidosmő totå epyge:lfed parté quå helenus tenuit Molofám di&å uoluit:ğ deide chaoniam a fratre
chaone qué pignorantiá occidiffe uenenata fagitta phibeť denoiauit:dicente Virgilio.Morte neuptolomii re- Virgil..
gnos reddita cefit.Pars heleno q chaonios cognomine cápos:Chaoniág oćm troiano a chaone dixit, In epito
igitur regnarút oćs epirotage regesig pyrrhi di&i fanta Pyrro achyllis filio ex Deidamia regis Licomedis filiaí
fehiro:ficut ptolemæi reges egypti, _Arfacidæ reges parthogz:Cæ fares Romanoge, Achaia : Regio eft græcia
quæ tefte Herodoto prio pelopõnefas:deinde danaa;poftea achaia diĉta fuit:unde græci achei atg achiui & da
nai di&i fünt:cuius maxime clag oppidum Corinthum fuitnunc uulgodf la Morea, Cyclades: infalæ fant í Cycla-
mari Egeo fic diĝæ;ut uult Solinus: kcet fpaciis longioribus a Delo pieđtæ í orbé:tamé circa Delum fitæ fint des
nå orbé græci cyclð dict, Seruius åt fop.iii, Eneidos côtra ftit nõa rotúditate:fed a circuite q uidelicet lgo or Solinus
dine circuiri eas neceffe fitsuel propter promõtoria:uel quia naturale elt ut côcitatoria fint maria i ciuitate ter Serums
taig fi fic eftinon cú.y.græco;fed cú,i.latino feribédum é:cufus oppofitú græci oés obferuátinam pery. fcri lauena.
bunt. Inter has funt breuiores dá ut Micone & Giarus & aliæ nônullæ ad s relegabanť feelerati: unde uue Virgili,
ma.in prima fatyra: Aude aliqd breuibus giaris & carcere digoum:Si uis effe-aliqd:Sic & Virgilius de his infulis Diuer-
mentionem facit in-iii.Celfa micone hiarog reiunxit. Vndea qua cypro: Aduerfamiabhorrens & alienum. tere
Ab omni uenere:ab omni cupiditatæ, Vtriufeg intemperantiæ:hbidinis &auaritiæ, Nam & regie:Oftendit Diver
quantam habuerit materiam;fi forte
in libidinem fuiffet auariciamg propenlus. Diuerticula uiarum diuor- fonui
tia ; loca ad quæ de itinere diuertimusidiuertere ad diver uerrere;unde diuerlorium loch ad quë diuertimus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q-VARTVS
uterus ex uia domos hofpitalis. Argumento documento:probationi. Vtero:Vterus pprie prægnãtis mulieris dicit.
Rufumeriä germanicú :Drulus germanicus contentus uxore foa:hic primo cenfum egerat:deinde ger
d maniæ cis & trás rhenum pofitas ciuitates oppugnauit:& tumultus ob eŭ cenfum í gallia exortos cõpo
fuit poftremo Ceruferios ité Centeios Cauniofg &alias gérés trás rhen fübegit.Hınc igitur germani-
cos di&us eft. Vxor eius Antonia minor fuit.M.Antoniitriúuirı & Odauiæ fororis Augufti fiiia; qua uiuacõ-
térus fuit:fed ipfa quoq uito reddidit uicé:q cú ex fraĝura equo fop cruseius collapfo migefimo die potĝ id
acciderat mortuus eét Antonia ætate ítegta & forma iligni:com Liuia focru fa reliquű fuæuitæ tépus vidua
gitigd fequéti memoraf exéplo, Claudiæ
famılıæ: Claudius uero ex Liuia uxore Tybe- tius Ruffus cy príacæ expeditionis fidus comes feri
rium genuit:mortuo deinde Claudio Oĝauia ptís luis ignificat+ cuius teftímoniű nonamplector
nus Lıwiáailuú geftáé duxit uxoré
: ubi natus
é Drufus & hos duos filios,
f. Tyberiú & proprio ením argumento laus ifta nítitur:qm ex cos
fam magna charitate nutriuit.Drulas uero iå dem naturæ utero:& continentia nataeft & cato.
adultas aduerlus germanos Poro, rebellantes DeDrufo germanico.
aufpiciis Oĝauiani milus:hoftes celerius atg d Rulumétgermanícum eximiam claudiæ famí
fælicius ġ de adolefcente credi poft debella
uit:omnemg puinciá iå deficientem romano liæ gloríä fratré tyberií:patriæq; rat ornamé
Teftitont perio unde germanicus ut fupra dixi rū:& qåfup oia elt:operumfuorum pro habitu æta7
mus appellatus eft:g de hoftibus triumphatu
Tus plapo fuper crus eius quo uehebaf equo tís magnítudie:uítrico pariter ac fratri augufto:duo
trigeñmo poft cafum die ex cruris fra&ura pe bus reıpub.díuinís oculis mirifice refpondentem cõ
rit, Pro habitu ætatis:pro qualitatæ &ætatis fitit:ulum uenerís intra coniugis charítaréclaufam
Vitri- conditione. Vitrico & fratri refpondentem: tenuiffes De Antonia.
cus nihil ab illog ustunibus degenerátem. Vitri a — Ntonia quog fæmíina laudibusuírilem famis
co.Odawano:eft.n.uitricus q uxoré ex alte-
To uir liberos béntem duxerit di&us qh uicé liæ fuæ claritaté fupergreffa :amoré maríti fuí
přis géres:uel ġfi nouitricus:g a mfe nouusp egregia fide pélauit:quæ poiteius excefum: forma
ducat ER igif uitricus priugnog fecúdus př & xtate florens:cubiculum focrus pro coniugio ha
eft.n.priuignus ex alio pfe natas : Gí prius ge-
Noner- nitus, Nouerca dicit qaæ liberis noua fupın
buít:íncodég thoro alterius adolefcériæ uigor exús
duciťa pře uxor:di&ta œ noua luperducatur é c&tuselt:alterius uiduíitatis experientia cõfenuit:hoc
eim fecúda přis uxor, Fratri Augufto. f. Tybe cubiculumtalibus experimentis fammamimponat.
tio : nå ab Augufto Ođauiano oés impatores De Cn. Marcio.
avgofti dich funtgi ic ét a Cre
cælares, Conftititmanifeftom fuit. d Einceps his uacemusżquorum animus aliquo
Ntonia quog:Vxor nobilifma Dru- ínmométo ponědí pecuníãnūg uacauít.Gn.
a fı &filia.M. Antoni triumuiri ; & ho- Marcius přícíæ gétís adolefcés Anci regis clara pge
&auiz fororis augufti:4 deinde Anto-
as Cleoparriæ reginæ captus illecebris repu nies cuí Čurioli Volfcog oppidū captú cognomen
diavit:unde nata funt iter antomú & augut adiecit:cū editis cõfpícuæ fortitudis opíbusa Poftu
bella ciuilia, S ocrus.f.liuiæ, Pro cõrogio:ga mío Commínío confule accurata oratione apud milí
in perpetua viduitate pmáĥt. Alterius.f.dru- tes laudatus:oibus donis militaribus &agrí centum
fi, Alterius.fantoniæ, Summam:finem,
Einceps his uacenus : demus operam: íugeríbus & decem captiuog eleãtiőe:X torídé orna
d Ponendi pecuniam:pro reponendi.f, in tisequís:centenaríioboumgrege:argentog quantū
thefuro. Vacavit:indu'fit: intédit &
tüc datno coheret quando uero fignificat cel fufinere ualuifet donaref:nihilex his præter uniz
Vaco
fatablatiuo:cú abauta, Gn.Marcius přiciæ us captiu falutem hofpítis:equãg quo ínacic utere
gétis adolelcés:Hic fuit q poftea coriolanus di turaccipere uoluit.Q uatam circūfpeđta- animi mo
&os eft co q opa& uirtute foa captú fuerit a deratíone nefcias utrum maiore cum laudæ præmia
poftumio cõlule oppidú coriolanú. Nå cú Au meruerít:an reiecerít. De.M.Curio.
Jos poftumius obfideret oppidú coriolanum:
& in eo oppugnådo fæpius militum uires fru
ftra rérallet:p minut Mimú eét,Gn.Marcius deceptis cuftodibus oppidú irruit:igné in teđa coniecit : multafg
oppidi ædes incendit: qbus correptis cõmota ciujtas cú ad ícédiú oćs cöcurrerét:Ro.facilioré fecerűt expugna
tionĉ.Eivs igif uirtute captú eft oppidú:a quo ét agnominationé accepit:ga poft id faĝú coriolanus diâus de
quo in ca.de miraculis fatis diximus:& in ca.de pietate di&turi fumus:Sed qå ad eius continentiam pertinet dc
gua nunc agitur, Confùl poltumivscú uellet more Romano eum multis militaribus donis p táta re gefta dona
tenih:l præter quendã hofpité fuú captiuú & equű ad ufum militiæ uoluit accipere. Anci marci:hic originem
Gre, ducebat ab Anco marco qrro Romanog rege:furt igif tå genere ġ uirtutæ præclaros. Cõpicuæ:claræ & fpe
Armen ate. Militaribus donis:ut haftaequo:corona:murali
ciuica:&t altis. Grege:gtegem
pro armento pofoit: rå
tum gregem de minoribus: armentum dicimus de maioribus animalibus tete Sermo : quamars alii aliter fentiante

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE ABSTINENTIA ET CONTINENTIA Ixxviii
Arcus aŭt Curius exa&tifima norma:Adeo celebris, Qu M.cunifrugalitas.ut nulli ferme obfcura
m fe poflit:qp e q Romanz téperantiæ exaĉtiffima nor ma dicafshic é q cú fabritio pyrrh regé epirotaef
túű:q p tarétimis bellú romanis intuleratzexegit italia, Sa mnites eti difficillimã prouinciam [æpius de
uicit:nam bellum Amniticum centú ferme ános duraffe
giffer:ad eŭ legati de iperráda pace uenerútiq forte quadā côltat,Cúi gitei côfuli ai&toria de Samninbas obu
ilú juxta foc fedentem:& tollis rapis uctradit Pla
tarchosiueféentem inuenerunt, Admirati tetricam hominis utam; ad fuos reverfi cå id quod uiderant retas
liffent Samnites imperatorem ro, uel auaritia uel inopia laborare exiftimátes: ecreuerút ingens auri pondus
mittere:fperátes curiú tanto munere captum
m — Arcusãt Curius exađtíffima norma ro, fruga gratiofiores pacis conditiones fibi effe daturû
litatis idemq fortitudinis pfpe&tifimum fpes quod præter fpem & eorum opinionem euez
címéfamnitum legatis agreftífe in [cãno allidéré fo nitnam cum in eius cõfpeđtum aurű attuli}
fent multifg perfüalionibə illam inuitaffent
co:ac ligneo catino cænantë:quales epulasapparae ut acciperet. fùbridens ait: nonne intellexiftis
tus índítio elt:fpectandū pbuít:ille.n. Sãnitū diuítí heterna cæœna me prorfus non indigere pecu-
-as contéplit:famnites eius pauptatë mirati funtżnã JeDia:ite
me
igitur & renunciate ciuibus ueftris mal
habentibus
quad eum magnum auri põdus publice mifumat bere. Cicero í Catone aurum îiperare ĝ aurum ha-
maiore , Curio ad focă cicero
tulilfent:benignis uerbis inuíratus + ureo uti uellei fedenti magnum auri pondus Samnites cum
uultum rifu fouit protinufg fupuacuæ ínguitne diz attulifent repudiati funtinon emm aurå præ
clarum fibi uideri dixit:fed his qui haberét au
cam íneptæ legationis miniltri narrate fänitibus. M. Ium imperare, Peripeđtiffimum:ma xime lau
curíŭ malle locupletibus íperate-ġ iplum fieri locu dabile. Specimem:experimentum: documen
pleté:atg iftuduc pcíolumzita malohoíum excogíta tum indicium, Aflidentem foco:& ut Pluta,
ait:rapis igne toftis uelcentem, Quales epu-
tü munus refertotre:& mementote:menecacie uinci Jasifcilicet cænaret, lle amnitum pulchrú
nec pecunia corrumpi poffe: De eodem, M.curio. antiteton:quod fit quotiens contrariis contra
í Dem cūítalia pyhrrum regéexegifet:nihil oi zia opponuntur:ut Oui,Frigida pugnabant ca Ovidis
noex præda regia Ẹ exercita urbemg; ditaucs Jidis humentia ficcis,_Inepte:ftult&e 'incõue Ineptus
nienter, Ineptus dicitor qui nulli rei apros é:
rat: attigit : decretis etiam a fenatu feptenis iugeris hoceft qui nullam habet rei loci temporis &
bagri populo:fibí autem quinguagíta + popularis perfonarum côfiderationem; Malo;ideft ad
allignationis modum non excellit : parum idoneum malum;ac fi diceretad corrumpendum impé
reipu. ciuem exiftimans:qui co quod reliquis tribue Tatoris animam,
Dem cú italia:Nec minor fuit qua èq
zerur contentus non effec, tur.M,Curii cõtinétia:aig; magnitudo
De Fabricio Lucinio. ĝ ufùseft í uictoria ex pyrrho.rege par
Dem fenfit fabrítius lucinius honoribus &au * då uniuerlamq ingéti potitus erat: mi
Ctoríitate oi ciue tpíbus fuis maior:céfu par uní litibus urbig cõcefit:necex ea gcğ attingere
uoluit:fmia quog uirtutis pre tá'a bene fo
cuig pauprimo:q a famnitibus:quos uníuerfosí clí liciterg gefta cú a fenatu fibi populogg decer
entel hébat: decé ærís:& quing põdo argenti totis neréé:æquare ofbusuoluit:cú fibi multo ma
demgferuos fibi milos in famniú remiflit continen iora ġ populo daren€:quippe feptenis tantum
populo fibi uezo qni
tiæfuæ beneficio fine pecãia prædiues;fine ufi famí fùa dignitate decretis: indignum ta cápi iugeribus, p
enim ciuem
díæ abūde comítatus:quía locuplerč illum faciebat: &t reipu.minime idoneum efe céfebat: g plus
non multa poflidere:fed modica defíderare; ergodo &æquo quicğ appeteret:magna profecto uiri cõ
i` tinétia, Nõexceft:non tráfgreffus eft.
Dem fentit fabricius : Iolius higinus Julius
in Ji,de uita rebufg illuftriú uiroră fexto legatos dicit a Sånitibi us ad.C.fabricium imperatoré é populi Ro. ue- h;
riffe & memoratis moltis magnife rebus quas bene & beniuole Polt redditá pacé Samnitibus feciffet: obtulif
fe dono grandé pecuniá decé féruos: & orafle ut acciperetutereturg atg 1d facere Sánites dixiffe: uiderét
multaad fplendoré domı s ateg uictus defierineg pro magnitudine dignitateg lautum paratumg effe:tum
briciú planas manus ab auribus ad oculos & infra deinceps ad n ares & ados & ad gulä: deinde porro ad uentréfa
unum deduxife & Jegatis ita refpondiffe:dum illis oibus mébris quæ attigiffe obfiftere& imperare
poffeunúğ
quic dfuturüma; prærerea pecuniam qua nihil fibi effet ufus ab his quibus feiret eam ulùi efle nô accipere.ldé
-guod curius, Fabricius luciniusiqui gloria & rebus geftis oium fuo tempore
fimus. Omni ciue temporibus fàis maior:Maior oibus ciuibus:& notanda eft maximus:o pibus uero multo in
conftrućio:quæ non eft fuper
Nota
cSfira
Jatiuum prola:ğuis ad plures fai generis fft facta comparatio. Samnium:r egio italiæ in calabria, Seruos mil &ioné
fosizeuma ab inferiori, In Clientelam in påtrocinium:nam cliens & patronus correhtiua
cliens fine patrono ficut fihus fine patre, Sine pecunia:ad 1d quod dixit quing pondo argéri fünt : guia non eft
& æris, Familiæ
Sánium
adid guod dixit totidem ruos, Sed modica defiderare:moderara ; quæ feilicet quæ ad kberaliter niuendum
AANS enim hominis diues non archa appellari folct quáuisilla plena fite
1

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q VARTVS a,
Onfteatanea repudiatis: Nō debet mimmori laude digna céferi fabricii cõtinétia:quæ in refpuendis ac pro
pem dú dereftandis epicureose dogmatibus ĝ å fuit i contendendis Sånitú muneribus.
Ná legatus ad
pyrrhů a fenatu populog ro. Mas ut ageret CÚ rege de pmutatione fèu redéptiôe captiuoge audiuit
Cineam phúm de uoluptate dıfferenté.g.f:diceret athenienfem philofophů nefcio qué dicere foliá oia uola
tatis gratia eé faciéda:nô aliter uocé illå § pernitiofam mală deteftatus ic ralé uiuédi difcipliná athenienfi
B us & hoftibus é í atus. Cõfentanea:cõueniétia:côgroa:ficur í repudiádis muneribus:ita í refpuédis epicu-
reorú dogmatibus. Flad gaog nô nidef a ppofito nfo aliená qåi céfara egrtificur fopranidimusiná,P. Corne
Jió ruffinų bis cõfolatú & diđatura fanĝú cé
for fabritius a fenatu mouit ob luxuriæ notã; mus ejus quéadmodum ære & argento & mancipiis
Q decé pondo argenti feitareunő.n. fol aua- famnítum uacua: ita gloria ex hís parta referta fuit.
Tici fp horruin;fed auaros quoq maximo eft De eodem Fabricio.
odio pècutus. Cineá:phúm q prmú apud
Pyrrhú locú obtinebat, Quédá athe. q fine c Onfeutanea repudiatis donis fabricii uota exti
dubio fait epicurus, Depcatus:Ecce uotů::
åt depcari ualde fearimala pcando depellere: apud eñterűr. Legatus enimad pyrrhű profeétus:quű
Cineå thefalum narranté audiffet: quédanı
Eft quoq deteftari execrari:depellere.abomia
i: & fignificatiõe pofait Catullus cú dicit:Lef athenienfem clarumfapíentia fuadentem:ne quidali
bia dicit {p male nec tacet de me : dipereat ni us homines ĝ uoluptatis caufa facere uellent? p mõ
fi amet:quo figno ĝis î totidé ea deĝcor illam. ftro eam uoce accepit:continuog; pyrrho & famniti
Náurbs.ftarétú. Qua labore,.roma, 1l- bus iftam fapíentiam deprecatus elt:licet athenæ do
la:tarétum., Hæc roma , Poffümus itelligere
hoc dici å urbe athenarú ġ fuit oli totius græ ctrina fua glorientur:uir tamen prudens fabricii de>
cix ipio porita:&t cù deide í feruituté redaĝtı teltatíonem ĝ Epicuri maluit cepta: quod euentus
foret eá populus Ro.i libertarem afferuit, quogíndicauit:nam quæurbsuolupratí plurimum
Vni & fabricii Qu.tuberoné:hic con-
c fal bello macedonico fait:q cú prouin tríbuit:imperium maximum amific:quæ labore-delé
ciá illá ppemodú ro. fubegiet iperi ctata eft occupauit: & illa libertatem tueri non uvalu
aætholosz legati de uictoria gratulan(ná tunc ithæcetiam donare potuit.
erant ætholi romanis focietate cõiúct)ad eŭ De.Q .tuberone gratilio.
jn caftra ueneront:& fictilibus vafis urenté m
méfa uiderút:qã ců in patria reuerfi fuis ciui- € V rii & fabricíi.Q .tuberoné cognomine gras
pus retalıfent:ætholi nő hois cõtinétiam fed rílíū difcípulú fuiffe merito quis exiftiímaucrit
paupraré exltimátes:argétea illi uafa artificio cuí conlulatum gerenti:quű ætholorum gens omnis
fe laborata mttéda céfuerút: qbus p dignite-
te fua utereč:ĝ că obtuliffentei ftati í patriá ufus uafa argentea magno põdere &exgfita arte fa»
cù fuis uafis redire iuffi font, Hic Tubero uir bricata per legaros mfiffet
: quí fuperiori tempore
pbo& reip.amåtiffimə füit:g.T.gracchú quo gratulandí cã ad cum profecti retulerat fictilia fe in
Că fúma amicina erat cõiúdtus ubi rep. fux
niciofam ciuć eé cognouit:i (editie deferuit cius menfa uafa uidifle monitos ne continentiæ qua
atg illius cõfilia ucheméter fprobauit. Difci {i paupertatem fuccurrendum putarent:cum fuis far
putá farffe:Merno quilpiå exftimare poterit cinisabire iuffit quã bene ætholicis domeftica ptulè
húc Curi & fabricu fuiffe difcipul:g coge di ratifi fruga'íratis eius exemplum pofterioră æras fe
fcipliná imitatus fit, Aetholos: gens: Aetoli
prio fuerunt Philippo regi macedoni focie- quí uolwiffer : nunc quo uentum eft?a feruis uix im
tate cõiúdh:a quo cú tyrânice nimis haberenf petrarí poteft ne eam fupelle&tilem faftidiant: qua
Aetho defecerút
gua
ad Romanos, Aetholia regio conti- uti conful non erubuit.
acarnaniæ phocidig & locris: bác aút ab De Paulo.
la atarnania achelous fluuius fuperat, Omnis a T Perfe rege deuiéto:pauluscã macedonicus
ufus:uafa. fad ufùm accõmodata;ut agta opibə uerteréarg hæreditariã urbis nřæ paup
ria:uinaria:X alterius generis, Exyfita:arafi- tate co ulg fatiaecurillo rpe primå Po.Ro.tributi
cioè elaborata, Graruládi; de uictoria ex ho
ftibus parta : ga tunc romanis erant amicitia
Fiđile copulari. Fiĝilia:terrena:a fingendo di&a:unde figuli luti cõpofitoreszqui terrena uafa componunt. Quo
uentú;Dånat fùi tpis mores Valerius ut očs etiam pauperes ambitiofà paupertate wwátiná ætatis noftræ mgt
Figuli fer un fappellechilé illam afpernantur:qua confüles aliquando & ro.pricipes contentabantur,
T perfé:Fuit zmilii pauli cõnnentia fic litrerar monumétis digna:ut fine iniuria ptermittia Valerio
nullo mõ potuerit:cú,n.deui&to Perfa macedonú rege:qué dixit in triúphű:tantá ex ea puincia predá
in patriam reportaffet:ur repleto ærario tribuns præftandis modus ac finis impoñtus fuer exea voluit
attingere:ut gloriofus magisġ diues ex eo bello rediffe uideref.Plutar.tamen dicit guofdam ex ea pda fibi re
tinule libellos, Hæreditariam:ga ueluti hæreditate dá populus Ro.aliquádiu paupertaté habuit iuxta 1l-
Jud.T.Liun qå fupra diximus nulla unĝ refp.fuit maior nec fanctior nez bonis exéplis ditiornec
i quå ciuita
ré tå fero luxuria & avaricia cõmigrauerit:Dec ubi tátus ac tamdiu pauptati & parfimoniæ honos fuerit: adco

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CONTINENTIA ET ABSTINENTIA Ixxix
quanto minus rege tanto minus cupiditatis erat, Eo ufg:in tantum. Tributi cenfus & penfionis perfoluen-
dæ.Cıce;in of ic s: Omni macedonum gaza quæ fuit maxima:potitus elt paulus, in ærariam tantum vexit:ut
unius imperatoris: præda finem attulerit tnbutorum : at hic domom Mam nihil intolit prærer memoriam no cicero
minis fempiternam, Præclare fec aĝum;præclare fibi obtigiffe:& eft honeftus dicendi modus : mecum præ-
clare aĉtum eftsidelt præclare mihi obtigits
a Tg huic ai:Hi cum effent legati ad Prolomæŭ regé ægypti:pro pace că populo ro.i
mæus liberaliter exceptos regiis muneribus donaffet;ea primú legati repudiaru
dam diebus ad cœnå fuitatis::
Phtâdi onerefi liberaret:penates fuonulla expte lo nas mifit:ĝs honoris gratia accepere:
fed fimu
cupletiores fecit:pclare fecãactãexiftimãs gexílla atg romá venerunt priufğ legationé fuá in fe-
uictoria alii pecuniã:ipfe gloriam occupaffet, natu referrent:in ærariú munera detulerunt:ĝ
deinde reddenda legatis & fenatus decreuit:&
De.Q Fabio gurgíte.C.numerio. Populus pmifit :fueront ergo ex ærario ĝ pri-
Fabio pictore &.Q .Vgolino. mum eduđa & fecúdú æquá cuiuf poruoné
a Tghuícaici? íudicio.Q ‘Fabius Gurges.C. diftribura; hoc modo & fènatus pariter & po-
pulus cú legatis de cõtinétia certaffe uidetur.
numerius fabius pićtor.Q. Vgolínusfe præ Hæc Valerius, luftinus uero lib.xyiii, dicit:
feriplerunt:g legatíad prolomæŭ regë miffi munera mifla a fenatu in ægyptů legatiõe cú ngétia íi Jufti-
` quæab eo priuatíacceperãt in xrairú qdé príufğ ad bia ptolomæo rege miffa munera fpreufient nus
interieĝıs diebus ad cæœnåã inuitatis aureæ co
fenart legacíoné referrentdetulerūt + fed de publico Tonæ miffæ funt:ğsılli honoris gřa receptas
mínilterio nihil cuíğ pter laudé bene admíniftrati of poftera die ftatuis regis ipofaerút, Privati:ĝ
ficii accederedebere iudicãtes: ét illud hűanítatís fe fuafieffent. De publico minifterio:hoc eft de
natus & attére maiog dilcipliæ inditiü é:data füt.n. legationis officio, Præter laudé:ut fi bene ad
mimftrauerint : adminiftrationis pmium laus
legatifg:í ærariű repofuerãtnonfolű.P.C.decreto: pendaf. Accedere:adiúgi:unde acceffiôes au-
fed ét populi permíffu caq legatis ĝftoresprompte gmentadicunt. Attéte:diligentis noméé:nő
unícuíg diftribuere: & íta iniifdé prolomæi liberali aduerbiú, Irain hifdé:Sic ingt Prolomæus &
legati & fenatus & populus fùá feruati officii
tasilegatog abftinétía fenatus ac populi equítas dez Jaudé obtinvifle uident. Liberalitas pciofale
bírtam probabilis facti portionem obtinuit. gatis munera dádo, Abitinétia: í ærariú mu-
DeCalphurnío pifone. nera deferédo. Egtas legatis eadé reftituédo.
£ Abiop& Vgolini cõtinétiæCalphurníű pifo Abiorum & Vgolini : calphurnius hic
vt in ca. de difciplina militari diximus
nem ín cõfimilí laude generis emulä fuiffe res cú bello fugitiuo puinciá Siciliá obti-
m

ipfa documéto č.cóful graui fugítíuog bello a fe liv neret quá fexaginta feruorum milia occupaue
berara ficiliazeos quoẹ- precipua opa ufus fuerat im rant:re bene gefta ac liberata puincia: milites
peratorío more donis pfequebaf: inter quos filium oés qui operá fuá in eo bello reip ftrénuena
naffent militaribus donis mpatotio more do
{uŭ aliquot locis pliacu fortiflime + titulo tri libag navit: filium ġ multis í locis fortiflime:pugna
aureæ corong decorauit: pfatus nõ oportere a magi uerat:& fuæ uirtutis non obfcura documenta
ftratue publica pecunia erogari:qí ipfius domū rez dederat:munes oino fecitexperté: qa diceret
non æquă efie a magiftratue publica pecunia
ditug eét:tantüq póderís fe teltaméto adolefentí le cġ erogari:qđin feaut familiæ fuæ ufom re-
gatu pmifit:uthonoré publice a duce: præciű prí diraseteunesnementallade bidereé oio
uatim a patre acciperet. DeCatonefuperiore. defraudatus:aureæ coronæ triú librage ponde
a — Gefiqshoc fæculo uir illuftrís pellibo ædínís ris utolo decoravit: pmittés fe tantundé auri
teftaméto legatoge. Emul imitatoré:& eiuf
p ftragulis utaf :tribufg feruís cóitatus hifpa dem rei ftudiofim, Erogari dari + diftribui,
nã regat:&X gngétog allia füptu trãfmarínã puícia Titulo non autem corona,
a Ge fiquis hoc fæculo : Cato fuperior
celtiberos hifpaniæ populos robur p7
niciæ aliquot fecüdis pliis fregit & cú totå puíciá admíftraret: pellibus edinisp trapetis ufus é; & cum mum
feruog comitatu cõtentus:cűq hilpaniá ulterioré peterer:uiarico:gngéros afliú cõtétus:uino cibo quo nau
tæ uti;non dubitauit:4 facile rolerauit:quia í tali cõtinétia uit exercuerat; nå ut inquit Plurar.cú adolefens fti
pendia faceret in caftris äfi femp utebat ağ fed cú fortaffe uel eftu uel fiti nimia laboraffet:ad eá fedádam aceti
frequéti hauftu utebaf:uel fi quádo uires priftinas defiderafiet uegetandi corporis cå:leuiufcoli nõnihil uini de
Tiberare confùeuerat:cü iter faceret foa ipfe arma uno fubfequente miniftro ferebat:q fec g uitæ neceffaria fo-
tent cõportaret:domi uero tanta frugalitate fuiffe tradútsut hieme fola tunica déptis manicis ídutus effet:æfta
te uero pede nudus:labore cù ferais certaretigbus cú federe folitus eodé pane eodég uino uefcebaf: bác Stuga
Titaré & continétiam ex.M,curii uitæ cõmemoratiõe & fama qf emulatióe ådå idus ffe ferűt:cű iuxta illius uil Frõtí
kipe héret agellá, Frðtinus Marcó igt catoné uino codé quo remiges côrérü faiffe rradór, “Séneca ad logihiá no»
ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q- VARTVS
gpiĝo!a.Jzxxvii. M.cato cëforius quåto reipu.utilior ftipione fuerit nofti:alter.n.eum hoftibus noftris bellã:al-
tec cum moribus geffit:canterio uehebatus & hipoperis impofitis:ut fecum utilia portaret:o quantum erat fæ-
culi decus:imperatoré triumphalé cenforiŭ:& qd fup oia hoc eft catonem uno caballo efle cõtentú:& nec toto
quidem partem.n.farcinæ ab utroq latere dependentes occupabant, Age fi quis:hic notat fine dubio romaná
eius temporis luxuriam. figs inquit princeps romanus his téporibus ea gua cato continentia uteref:oibus certe
uideretur admirabilis, Stagul ragulaueftis uerlicolor:quam græci tapita uocant,
Vitum a pri.cõ.hic pofterior cato:q ut fupra dixius Vticéhs appellatus eft:ætate fua frugalifimus roma
nog fuit:ná affluente romana cimtate
opib» atg laxuria:paucis admodú feruis utpo ptat;eodem cíbo:eodemg uínoquonautæuti có7
te fepté cõtétus fuit; cü cæteri pricipes ætatis tentus it:nņőne mirabile exiltimeé farg ilta patientif
fox ne turba qdé igéri cõtétarı poflér,Fuit igf
fapio @ruoge núero paulo icôtinétior tépose fime fupior cato tolerauit +ga ill grata frugalitatis
acro condinõe multo frugalior, Laoticia:lu confuetudoin hoc genere uitæ cum füma dulcedine
xuriofo apptu rege : nå lauticia : múdicia;a lav continebat, De Catone polteriore.
uádo di&a & conuiuiú lautú dicif cõuiuium
fümptuofum:quia ibí oia font huta & nitida, m Vlitūaprilca cótínétia fpacio ãnog pofterior ca
Xultat aíus: fcipio æmiliáus legatusad todifcedit utpote ín ciuitate íam diuíte:& laur
e ariftonicú ut cõiicif:q fub captáa Sci- ticia gaudente natus:ís tamen cã bellis ciuílibusin+
piõe numátiáeo q efet attali regis ne
pos eumenis filius aliá occupauit ráğ amitú re terellet: filium fecumtrahens ducdecim feruos has
gnú fibi iure hæreditario debitű:cű tetaméto. buít:numero pluresĝ fuperior + temporum diuerfis
regis attali populo Ro. puicia legata libera eé moribus pauciores. Defcipioneæmiliano.
deberer.Hüc ut Frontinus ait tradit in itinere e Xultatanimus maxímoğ uiro memori per
cü amicis ambuláté accepto pane uefci foltú. currens Scipio æmiliãus poft duosinclitoscó
Idé & de alexandro rege macedoniæ dt, Ex-
ultrat aí nő mediocri lætjcia ; extollif aius me- fulato rotidég fux pcipuæ gloriæ triűphos fepré fer
us:cŭ in co fit occupatus:ut tantoge uirog do uis fequent:busotticio legationis funđtus eft:& pu
cumenta memoret, Emilianus:quia de gé- tocarthagis &numantiæ {poliis cóparare plures po
te æmila fait:& p adoptioné in fcipionú fami
lá tråflatus. Totidé tri,uidelicet de carthagie tuerat:nifi opegfuogadfe laudem:manubiasad pa
& numåtia duabo urbibus everfis populo Ro. tríam redūdaremaluifer . Itag; qu perfocios & cx
inimiciffimis:gbus deletis utígt Ci.fcipio nõ teras gentes íter faceret non mancipia cius fed uito
folú pfentia fed ér futura bella delevit, Plu-
Manu res. fepté fruis, Manubias:differt inter fpo-
ríæ numerabantur nec quantūauri &argéri:fedğna
bias ha & måubias ut uult. A.gelius : q fpolia funt tumamplirudinís pôdus fecum ferret æftimabatur.
polia Corpora reseġ capiun€ ex hofte:mãubiæ uero De Pyrrho.
pecúia ex uéditõie pdærecopata, Itag relpő c Ontínentía uero eriã uniuerfis plebis animis
det tacitæ 4ftõinö.migr ftipiðis gloria abex-
teris gentibus numero feruog:: fed uiĝoriage fæpenumero cognita eft :fedabűde eritex his
multitudine centbatur, duoexépla longe ínter fe diftāriü fæculog retulife-
Ontinentianero ét uniuerfis:De origi Pyrrhusímpetus fuíterrore folutorac iam epyrrho
ne tarétini belli nulla éinter auctores
diffenfio nå oćs bellú fufceptă effe dicút ob di ticisarmis languentibus:beníuolentiã populi. Ro.
reprá clafem uiolarofg legatos :de euétu ue- mercari ga uírtuté debílitare neguerar cupíés : pene
so difentiút íter fe luftinus & florus: nå roma torű regia opum apparat ín urbé noftram rråltus
nos bis Blio ui&tos luftinus afirmat : & ob eå lít.Cæreg quü & magni præcii Xuarii generisa lcz
sé miffa a carthaginéfibo auxilia fuiffe aroma
nis 4 fenarus cú §ratiage aĝione recufawt:car gatis eius tam uirog q fæminarű apra ufuí munera
thaginćfibus remifit:deinde fabricid lufinium circa domos ferrétur: nulla cuíĝ dono ianua patuit-
mium a fenatu legatū:q cú Pirtho rege pacé Tarentinæque petulentiæanimolus magifg efficax
cõponeret ad guå eôfirmandá:Cú Pyrrhus ci-
peá legatú romå cú igétibius donis mififfe
bus fenatů carrúperet:ut qbus cupiebat côdıtıõibus pacé ipetraret neminé inuenit cuius domus: muneribus pa
teret:mira pfeđto tanti fenatus cõtinentia. Lucius uero florus nõ duobus fliss:fed uno dútaxat:& nő hotıú uír
tute fed nouag belluage terrore dicit romåos fuiffe fupatos:qnét pugna ut ingt tå atrox fuitzut ferétancæ tu
mæ ffeđus iueđus í rgé turbauerit coegeritg pieĝis iligoibus lio excedere: apolia deinde melios dimicatú
curio fabriciog cõfalibus:iá qppe terror belluag exoluerat.X.C.Minutius ĝrtæ legiðis haltatus:unius pmol:
de abfciffa mori poffe belluas oftéderat:rurfus in lucania eodé mfe plente pugnatú
cápis fed cõliis quoq & domi & itra urbé cú rege Pyrrho dimicatū é: qppe polt primå
telleđa uirtute romana ftatí defpauit armisifeg ad dolos cõuertit:nå iteréptos cremauit: captıuos indulgenter
babuit & Ane pcio reftituit:legatos deinde cú muneribus mifit i urbé : ut corrupto fenarui amicitiá reciperef:
fed bello & pace foris & domi oém i parté ramana yirtus tý fe pbauit ; nec alig magis ġ§ taigna piora ofté

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE ABSTINENTIA ET CONTINENTA bax
dit populi Ro,fortitudiné:fenatus fapientiá:ducú magnanimité:oíum denig côtinentiá Eodem modo Plutar-
chusin uita Pirrhi duas affert opiniones:& eog q romåos bis uiĉtos:& coge q femel tãtúmodo fuperatos fuif
fedicunt. Petulantiz:Luxuriæ atg lafciuiæ tarentinæ, cato in oratione quá habuit p ornamétis muliegz:bel
lo macedonico:Patrum ingt noftroge memoria p legatúC ineá Pirrhus non uirogz mô: fed ét muliege aios do”
nis téprauit nondum lex oppia ad coercendå luxuriá muliebré lata erat;tamen nolla accepit.
i Nilla quog pcella:Hæc hiftoria Marii & Cinnæ fapra in capitulo de pdigiis annotata &:& in aliis locis
fepararí quoq delcripta ubi de alterutro ipfog: dicédum fuit.Quod uero ad hunc Jocù ptinet:illud fatis
erit dixiffeig dum filla bello macedonico eflet
defenfor haud fcio maiore că gloria huius urbís arz occupatus:Marius & cinna coniunâtis exerci-
mís g moribus repulfus fit. tibus ad urbem pperarunt:& primo hoftiam:
deinde ianiculú:poftremo urbem ipfam cœpe
De.C.Mario &.L.Cinna. Tunt,& i ciues miferabili cæde graffari:ifup ét
i Nilla quog procella quã.C.Maríus &.L.Ci» poteftaté plebi fecerút:dirripiendi bona pleri
na reípu.inflixerantabftinentía populi ro.miv taproge nå multos tyránice pícnplerant;uegetá
füit populi romani modeftia ut nulla quan
tifica cõfpecta eft:nam quumafe profcriptorum pe túlibet magna fpe lucri adduci potuerit: ut qf
nates uulgí manibus díripiendos abíecifent:íuenirí ä fe tå nefaria pda coingnaret, Magna igiť fu-
potuit nemo g ciuili luctu prædā peteret. Vnus .n. Jt plebis romáæ cõtinéna, Procella:Perrurba Procek-
tione regz:& é pulchra tráflatio ġ ut: Cicero la
gfgfeab his perinde ac facris edibus abftínuit: quæ urin illis dútaxat fluđibus cõcionú & tribuni
quidem tam miferícors continentia plebis tacitum ciis pcecllis nå a pcellédo di&a eft eo qg oia
crudelíum uíctorum conuítium fuit. percellat.i, peruertat, A fe Scilicet Mario &
Externade Pericle» cinna.Perinde ac.ideft tanguá,
a C neeiuldé laudis cõmemoratione:De
a Cneejufdé laudis cómemorationéexternís iui hoc uiro infra dicef liv,ca,ulti, ubi de
deamus: Pericles atheniéhiū príceps quü trav illius animi fortitudine dicédú erit:lacedæmo
gædíarū fcriptoré Sophocléí prætura collegãhfet: ni & athenienfes multis fe inuicé cladibus af-
fixere:demú cú poft nauale pli aquo marte
acis publico officio una diftrictus pueri igenuí præ utrine dilceum effetilacedæmoniı ad meffe
tereuntis formåã ípenfioribus uerbis laudallet: intéz nioge bellú reuocané:led ne iterea ociofum té
perătíam efus íncrepítans dixít:prætorís non lolum pus quo uires repararét atheméfibos relinque
manusa pecuníæ lucro:fedetiam oculosa libídiofo rentipacifcuntür cú thebanis;ut boetioge iper
alpećtu continenteselfedebere. De Sophocle
nú qå tpe plicı belli atheniéfes occupaderant
his reltituerentut illi atheniéfum bella fufci-
£ Ophoclesaŭtæratæ íãfenior:quŭűab eogdãĝ perét:tátus furor fpartanog: ut duobus bellis
reretan etjã nunc rebus uenereis uteretur? dji impliciti fulcipe tertiú nô recularét dúmő ini
meliora inquit: libenter ením iftínc:tanğ exaliqua micis fuis hoftes acgrerétagić athenienfes ad-
uerfùs tátá tépeftaré bellı duos duces deligűt
furíofa profugi dominatione. De Xenocrate. iclé fpeđtatæ uirtutis vige & fophoclé tagæ
e Q ueabltinétis fenectæ Xenocraré fuiffe acci diage Ícriptoré q diuerfo exercitu & fptanorů
pímus:cuíus opíniðisnon parua fideserít nar agros waftauerunt : & multas achaiæ ciuitates
atheniéliú iperio adiecerunt:fuit át picles prin Peri-
eps athe
ceps phil
athenienfis:philofophu infignisaiatg; Anaxafaoræ
creator infignis
inclytus:& creator
s inclytus:& difcipulus:
RONErexitg
re poairépuatheniéhium
AGEI cles
quadraginta annis mira prudentia:cu m igi collegå héret in pi
tus officiosinfignis pueri formam laudaffetsintemperantiam eiusi increpitás ait ; dicere prætoré manusB & ocu-
Jos habere ab omni libidine prorfus amotos, Diftriâus:! etentos,
i quo plures
Ophoclesautem:Hicathenienfis fuit poeta tragicus ætate fua clarifimashis deuerbis:adiúgam a1 &
re ex nfis uaria
magnifica fcripferútiqué Cice.dminú poetá liide diuin: atione uocauit philofophis Cicero
dođtiffimú hominé poerág diuinum Sophoclé, Vir.quogne uenerei in bi ucolicisalludens Auguĝo ait æ: Sola Sophocleo Virgil.
tua carmina digna coturno:ab hoc igif cú å ereč rebus s tüc ér uteret: erat,nætat iam pueđtiori:ri: Cicero
domin: ofter teftaf in catone maiori hifdé
dii meliora ingë:libenter.n.iftince tang ab aliĝ pfugi atione :qå Cice:n
afic&o ætate reret uteref ne rebus uenereis:
ferme uerbis:bene ingt Sophocles refpondit cú ex eo qdam iam banc igi uocé Sophocles quodá-
dii meliora ingt:libenter uero iftinc:ficut a domino agre! Mg furiofo pfugi dent,
modo deteftatus eft:funt tamé qui dicát focraté fuiffe q hocdixir. Du meliora.Scilicet ferme ånis Platonisau-
€ Que abftinentis feneãæ:Xenocrates calcidonius fuit Agatoris filius & a pnmas
ditor erat tefte Laertio tardus ingenio:a deo ur cú ilú Plato Ariftote li cõpararet ; ur tradit Cice.in libro
de oratore:altege freno:alterge calcaribus indigere diceret;alioqui in£ feuero fempac ferio habitu & ore,pdurabat
in Achademia uixit:ur plurimum fi quandofuiffead urbem pficifcebai turba oisımpudicog eius tranfitū obferua
quibufdam
bat:eius ingetádi gfa:hic tantæ cõtinétiæ tradi ut phirne Í fuo tpe nobile fcortú:dep ofito cú
iuuenibus pignore in Wú cõcubitú óralleĝurá;í le&tuli pré admiffain ullus meretricis illecebrisinullo libidinis ir
ejus cõtinétiá viol are potuerit: ĝ cú a iuvenibu s uiĉoriæ pciú po
Titaméto cum ofa frufta téptaffetsicredibilé
feerefsfacete refpőditfe cú illis de uiro n6 de ftatua certaffe,Quidã eriä feruntia difeipulis eius Laydemiii formo

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Qs VARTVS
fifimā meretricé dedita opa intromiffaı t liú ptéptaret:fed tátæ dicunt fuiffe côtinétizæ: ut cü fe ad libidinë
Šeitarı plenfiferpatereť uirilia fecari & uri åta pterea fides illi data é ; ut cú i ea urbe nullius iniurati teftimo-
niú admitteref illi foli iufturandú atheniéfes remitterent:ficut dixius in ca.de maieftate:èraradeo frugi ut cù il
Hi Alexáder magná pecuniæ ğtitaté mifi fet fublatis tribus milibus numos: atricoge ne regia munera [pnere ut
deret reliquú remitteret dicens illi pluribus opus eé q plures enutriret, Ad philippum olim legatus cù cæteris
miffùs cå alios feiret donis emolitos & fepe cõuuia celebrarermeutrú ipfe hoge fecit legatis poftea dicéibus fë
cú fruftra xenocraté iuiffe cõpta re ipf duplici honore honeftarút:fuccefit in academiá fpeulippo fcholág te-
nuit,xxy, ãnis morif noĝu cú in carthaginem
forte oftédiffet: áno ætatis fux. lxxxiiln puigi ratio ĝ feġtur:In puigilio phírne nobile athenarum
iitocius nođtis vigilia, Nobile fcortú : Famofa
Virgil. meretrix:nã nobile notă dicius. Vir,é locus ita {corrū:íuxta eñ uino graué accubu; ignorecã q?
liæ medio fub mõtibə altis nobilis, Vino gra bufdã íuučibus pofito:an céperantiã eíus corrūpere
ué: hoc dicit ad exagerádá eius cõtinétiá:ná poflet:§ nec tađtu:nec fermone afpnatus: quoad uo
vitiý magnú é libidis irritamérű:& quo magis luerarin finu fuo mora tam ppofiti írritã dimifit:fav
gs uino & cibo icaluerit:táto facilius folet î ti-
Teren, Didiné folui. Vnde Teren.Sine cerere & bacho &ü fapiéria íbutí aí abftinés. Sed meretriculæ quo
friget uenus.Perquá:facetú, Valde iocofam, di&tü p quå facerü: deridétibus.n. fe adolefcéribus?
Phirne:Magna uis č £ ipfo noie phirne ĝfi en qa tã formofa tãg elegås potati fenís animum íllece
falim facitț oium pulcherrima foret, Labe bris pollicere nópotuiffer:patűg uićtoriæ pcíü fla
fecit:Debilitavit cõquaffauit,
Talérň q Vidrex:Alexãder, Talentis talétű du gitãtibus:de hoe fe cü hís nó deftituta pignus pofu
Duplex plex é:atricú & euboică : rurfüs atrıcú ilfe rádít: poteftne Xenocratis continentia a quoğ
duples é:magnú.f & paruum:de magno dixit uerius ptinufgdemonftrari:g ab pfa meretrícula ex
Liuius Liuius í.xxxvi. ab urbe cõdita:magnú talentű
atticum ođoginta Jibras hét & paulo plus:fed prefa é phírne pulchritudine fua : nulla expte cóft
alibi manifefte mõftrauit : talérú magnů o&o tifimam cius abftinentíam labefecit.
ginta tres libras:& ĝetuor hére unc:as:q fi uo De Xenocrate philofopho.
Prifcia, lumus ad numos referre romanos ut Prilcia-
nusait : fex milia numog romano hér. Talé q Vidrex Alexāãder an diuitiis cü {tere pomir?
rum uero parod libras hét fexaginta:talétú abillo quoq Ratuã egdé æque fruftra tétaram
boicú minus attico fuit;fed nő valde putes legatosad eú cū aliquot taleris miferat + quos
Feftus Fefto ĝttuor milit numum romanorum fuit, ínacademíã pductos folito fibí .í. modico appatu &
Acade- Academi: Academia fine afpiratione feribit
mia fuit aŭt locus nemorofùs:ab arhenis mille pal ad modű puulís copíís excepit: poftero die íterrogã
fibus diftans ab academo quod heroe fic co- tibus cuí nådnumerarí pecuníãueller“Q uíduos
Bnomíatus:í quo uilla fuit deinde Platonis na inquít hefterna cæna non intellexiftís ea me nô indi
Tiuítate nobilis:&cú in eodé loco philofopha
refidé Plato ftudédiufù & frequentia difcipu gere:ita rex philofophiamicítiã emere uoluít:phílo
osz ac mox celebritate infigms foit:in eadé fa fophusregí fuam ućdere noluit. DeDiogene:
uorino tefte mitridates pfage rex Platonis fta- a Lexãder uero cognoméíuictiafecuus stiné
tuam că his fcriptis locaurt:Mithridates rho- tíãdiogéís cinici cefñ potuit: ad qué cü ífos
dobati filius ples mutis imaginé dicauit Silla
Cicero monis opus, Ea non me indigere:Cicero ta-
men li.v.tufculanag åtionú dicit Xenocrates:că nidifer legatos triltiores,xxx.minas accepit &c,
a Lexander uero cognomé:De cõtinétia. Diogenis cinici dicit quå Alexãder uincere nõ potuit hicfinope-
jus fojt tefli méfarii filius qué fugifle dicút cú pf publice méfam hérenac falfo pecumá figoaret:euboli
des uero dicit ŭ patré: fed ifpum mõete falfá fignationé feciffe;alii puråt eŭ fpõte patrıá religffe:hic ueniés athe
nas Antiftené cõpit a quo cü nô reciperet í difciplina:nå ftaruerat neminé recipe:pfeuerantia ilú uicit: pallium
primum habuit duplex ut qdá tradút: & perá í q cibos ferebat:oig utebaf ad oja loco:& prádés & dormiés &
Joqués cú ftrivhiffer caidá ut Gibi celá pararet:faciéte id illo tradius:doliú p domo habuit: æRate ın fervida ha
rena fe uoluebai ieme cooptas niue (tatuas ápleđtabať parés fe his modis ad labos tolerantná: idé că nidiffer
Pueg cõcaua manu bibété biecit uile uas qå habebat dicés:puer me vilitate fupauir: & hoi narura abúde oía
fabminiftrautrzidé cü alid uidiffet pfrađto uafe:pane concauo enticulá fafepiétem adiecit caninum dicens oía
De dio’ efie deozz:& fpientes deose amicos eé:ferat illi telte Laertio fuauiffimus rmo; atg idefpiciédis aliis prõptus.
gene Nå ftho!á euclidis dicebar eé bilé:Platõis auditoge cõlfumptioné:dionyfia certamina magna miracula ftultorã
oratores effe turbe miniftrosgrámaticos admirárife dicebatig cù ulixisy mala regrerent gifoa iznorarétimuficos
mordebat q cum lire cordas aprarét animi incõcinos mores haberent:mathematicos carpebat:q folé luná &
fydera üntuerenf: uero erant ante pedes nô curarét:oratores itidé q ftuderét iuta dicere:non åt facere: aliagg
§ pluraġ effent longú referre;huicad folé fedéti cú diceret Alexáder;pete gd uisa inolo mihi umbrå facere:&
fama font referéte Laertio Alexandrum dixiffe fe uelle eé Diogené:mifi eê Alexáder:hic dei de cú in eginiā na
bigarer a piratis comphenfùs quog princeps fuir Crepalus & cretá deduđusé ut uédereč:că át ınterrogarerur
quid irer agerefdixit f fcire uzis iperare:atg ad fconéait: fdica qs nå domin fibi uelit emere;federe prahi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PAVPERTATE Txxxi
binis inqnit nil refert:nã pifces quomodocug iaceãt emunť:&t că uideret corimhið quëdá fclara efigie & ha
bitu ingenuo Xenidé noie inquit:huic me uende:qa domino indiget că digito
denotans:quem Xenides audi-
to & infpeđo uiro libentiffime emit:& corinthum adduct filiis fats Pceptoré dedit:
Xenidi dicebat eum fibi parere oportere Guis effèt feruus:cum & medico gubernator&i eŭĝoispfecit domui.Ille åt
feruis fæpius per
catur:curns clariffima cepta ita cõprobanir x enides:ut fæpe diceret bonus demon domum meå intrauit;at ip
fius xenidis filios tete Eubobo:poft reliquas difciplinas docuit equitare:arcus ítédere:fandas rorare:atgg iacu
dati í paleftr aicú eos exercebat gratia tátú rob oris côparádi & bonæ valitudis:tenebát pueri multa ex poetis &
3 , i aliis tamé ex ipo memoritėr omné illis dioge
Jefedentéaccefliffet: hortareturgutfi ğ fibi præfta nes rôné dođrinæ ut facile memoriæ tenerét
ríuelletídícaret:quéadmodű erat ín crepídine collo Breviter coletam ifimulabat:deide eos mini
catus fordidæappellationis:fed robufte uir Pftantiæ ilos ad enté tõderi faciebat:deducebate in cò
rare docebat levi cõtentos cibo ac uili: & aĝ
mox íquít de cæterísżinterímuelimuta fole mihínó pofitas ád uenationé aliquando exercebat :&
obftes:q
>
uíbus5 uerbis ílla nímirűíhæfitfentétía:Ale ü tefte Cleomene neceffani ilú redimere uo
n PENER z È luiffent fatuos appellauit dicens leones nutrié
xäder diogené gradu fuo diuitiis pellere téptat: cele tiá non efe fios: fedillos magis leonum : fès
ríus Dariumarmís. _ _Dedíiogene &ariltippo. nuitapud xenidé:ut Eubolus rettulit: obiitg
í Défyracufis quñ olera cí lauãti Ariftoppus dí annos: nonagita & a filiis xenide fepultus fa
xíffet:fi diőyfio adularí uelles ifta nõ efleszimo Tede illius defiderio
morte uariæmigrádie
funt fhíæ:illa tamé p
inquít:fi tuífta ečuelles dionyfio non adularerís. babiliorg uita cõtinédo
fpiritů mitá exhalaffet, Cognoméinicti: Ale-
DePaupertate, Decornelía. CAII., xander inuitus diãusëg a nullo uinci po-
m — Axima
zew
ornamentaeffe matronis liberosapud tuerit: fed oés ipfe uiceret & tamen diogenis
h v į Otinétiãuncere nô potuit, Cinici:é cogno-
Põpeíum ruffum collećtorum libro fic ínuení mé quorúdā philofophogz a canibus acceptű: Cinicoug
mus;Cornelía gracchorummater cum campana ma nå kvöčo græcæ:latinæcané figoificang ficut
tronaapud illam hofpíta: ornamenta fua pulcherríz canes natura mordaces funt: fic eiufmodi phi
ma fæculí illius oftenderet:traxíit
r RAAE eam fermone:quos ee serunt morea = e
ufque e fchola redírent:líberí &hæc inquitia ornamé = siterrogatnsdi
tepõdivqateos d d bldiire canis
eosd nôdiceref;
diné
ta mea funt:omnía nimirum habet quí nihílconcus latro;malos uero mordeo:qn ér feråt í fepul-
pifit.cogdé certius q cunétapoflidetzquíadomiz chroeius ereãáfuiffe colúnã: füpğ canéepas
níä rer collabí folet:bone métis ulurpatio nullú trí "0 lpidefculpère, In crepidine: Crepido P erepido
mor Ret repite lan Uo nA qi TePt faxialtitudo inĝ í aprico locoad folem
ío rcípítícurfü.ltagsquorfűattierautdi diogenes confiderat, Sordidæ: Quia cinicus
uítíasí pría fælicitatís preaut pauptaté í ultio miferi si.canius philofophus diceref, Quibus uers
bis:Sicut Plutar,tefertÈ uita Alexandri difce- plutare
dés alexáder ait:nifi Alexáder efem:uellemeé
diogenes, Iré fpracu, Erat ariftippus í Dionyfii tyräni aula, OleraiHærbas domefticas, Olus.n.dici€ gequid
in ortis nalı pter arbores, Adulare:ut Prifcianus tradic molta uerba idé fignificátia in utra uoce inveniú Adulaf
tur:ut populo populas:& populor popularis:reuerto tis:& revertor teris:fic adulo las:àdulor laris: & tam cú ac
cufatiuo g cú datiuo coniungitur, Efe;Pro edere.. De Paupertáte, CAJN,
Axima ornaméta effe matronis:In hoc capitulo pauptatis laudes celebranf:cõmemoratis clarifimorum
m virop exéplis:q in pauptate cú fumma dignitate & gloria uixernoftédit aút hác í honore apud romãos
diu habitä furffe:qä ét Liuius reftaf in pfatione primi libri decadis ab urbe côdita:qà exéplú fopraa no-
bis eft fæpe relarú: pbat aút hoc Valerius cú multis aliis cú corneliæ gracchosz matronis exéplo ad quå cú cå
pana quædå matrona romé pfeđta diuertiffet eig; multa t Pciofa ad marronar ufom ornamenta cå ambitio’
ne quadá oftendiffer;illá cornelia de îduftria tå diu traxit í fermone:quoad filii a chola redirét:guos oftédens?
& hæc ingt funt ornamenta mea:dignú pfecto tanta muliere refpõfum:quæ ut generofa ficin genere & prole
foå rerű magnificentiá ornmétag muliebria:nô ingeniis & margaritis:nő in auro:& argento tanĝi luxurie fo-
mentis collocauit:cornelia hæc nô minus ob uirtuté filiorú § ob memoriã aphricani patris a po.rò.colebatur
cni cú ftatua decerneret inferiptú eft:Corneliæ grac.matri.mulra de hac muliere feripta fanr in itta gracchosë
Matronis:Secundum iuris confultos matrona dicif & mater familias:fèd matrona diues ! ĝ non conuenit in
manus uiri:materfamilias mediocris ĝ in manus uiri cõuenit:nå materfamilias fecandú quofdá eft ĝ in famılia
lia uiri p quádá uiris folénitaté tráfiuit:at uero matrõa ĝ nupfit dcå quafi mater nati uel qa iå mater fieri poteft
eo q in matrimonium uenerit, Colleđtoge:In quo multa uiroge & mulierú exépla collegerat, Cor.T.gracchi
uxor & füperioris aphricani filiaimater, T.&.C.grac, Traxit eam: Tå diu fedulo pduxit in Iôgú quadå oratio
nis frie, Omnia nimirű:laudat frugalitatem eius ætatis, Qui nihil cõ.q fuo contentus eft:quia ut fupra dixi
mus:nõ arca:fed hofs animus diues é:q nihil fibi deeffe putar:mibıl curet amplius:nihil apperat : nihil reguirate
Dominium rerum:Diuitiarú & formæ gloria fluxa & fragilis:fola uirtus clara æternag habetur : 4 nec eripi
nec fùrripi pôt nec naufragio:nec incendio amittit :nec í tépeltatů nec tépoge prurbatiõe mutaf ġ q pditi fr
foli fane diuitesifoli pofident res frutuofas & fempiternas:foligs qå pri € diuitiarú cõtenti fant rebus faişe
l iñi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VARTVS
Vfurpatio:cõfuetudo:% in bona pte accipit q bene uiuere côlueuit:nő timet res aduerfas íperumg fortune
hihil.n.molefte ferédă eft qå nfa cülpa nõelt cótraĝú, Itag quorfamiSi diuitiæ fanti fælicitate psnendæ:g
diuitias habét foælices fint neceffe ekt : fed uidemus diuites multos extrema plerág miferia affici; nô igitur di7
uitiæ folices funt:cõtra uero fi pauptas mifera foret & pauperes oĉs miferi; fed uidemus pauperes muitos effe
s qppe q nulla fortunæ uioléria pmuni 5 igif pauptas ifoælix; Mulus intus amaritudinibusiNamut
Ciçero ingr Cice.de divite:te miferie & erumnæ fmi q te beatů diuitiis:g te forécé putasıtuz te libidines torqué:
tu dies nođefg cruciaris:cui nec fatis eft qå é:& idipfam qå habes ne diuturnü futurú fit times;te cõfciénz fti
mulant maleficiog tuog : te metus examinat
iudiciorum & legum;quocúg aípexeris ut fu arum ftatu ponere:quum & illarű frons hílarís'mul
riz fic tuz tibi occurrunt imuriæ ; quæ fùafpi- rís intusamarítudinibus fit referta: X huius horridi
rare non finunt:
Egio imperio pp: Hunc poft reges exa oralpeđtus folídis & certis bonis abundet: quod me
&os: cam junio bruto primum confu- lius perfonís quamuerbís reprefentabitur,
lemin urbe roma fuifie diximus in ca, De Valerio publicola.
de moderatione:ġuis igitur cæteris dignitate
præftaret:utprimus crearetur conful. Et ipfi r Egío imperio propter nimiam Tarquini fuper
Faltorum libri in quibus magıftratus & oia ge bijā finito əfulatus ínitiü . Valerius, publicola
fta fuerant defčripta initiú habuerunt ; tamen cumíunio bruto aulpicatus eft+ Idemg; poftea tres
eo uf& paup uixit ut mortuo funeri fumptus confulatus acceptiffimos reipublice geflit: &plurí
defuerit; nam illum plebs extulit fextantibus
collatisin capita, Superbia : Quain patres morumacmaximorumoperum prætextu tituluima
aliofgciuesin Jucretiam per filum ufus fue ginū fuarum amplificauít: quomodo ínterim faftog:
rat, Aufpicatus eft: Aufpicioconlecutus: ga illud columen patrimonio +ne ad exequiarum quiz.
nihil apud maiores publice neg privatim ni- dem ímpcnfam fufficiéte deceffit. Ideog; publica pe
fi prius capratis aufpiciis gerebatur, Acceptif
fimos:Quiacum fumma uirtute geffir, Falto cunia ducta funt:nonatrinet ulteriore:difputatione
sum columen:Quafi ornamentun: : eop pti- tanti uiri paupertatem fcrutarí. Abunde ením patet:
font fèripti.magiftratus animi; funt ení falti quid unius poflederíit:cuí mortuo lectus funebris &
mus ipfė confùl fuerit in cuius confulata falti

Jibri; in quibus romani omnes magiftratus & rogus defuit,

annuagefta defcribebantur. Le&us fanebris De Menenio Agrippa.
Liuius quo effertur cadauer ad fepulchrum, Liui, ita q - Vantæ arplitudinis-M. Menenium agrippã
refert.P. Valerius oium confenfu princeps bel
li pacifi artibus anno poft agrippa Menenio, fuilfearbitremur: qué fenatus plebis & pacis
P.poftumio confulibus morif gloria ingentis iter fe faciendæ auđtoré clegit:quantæ.f.efe debuit
copiis familiaribus adeo exiguis ut funeri fü- arbíter publicæ falutis:hic nifa populo collatisinca
ptus deeffet de publico eft elatus; luxem ma pita fextãtibus funeratus eét:ita pecūãiæ ínops decef
trong ut brutum,
Vantæáplitudinis,M.meneniū Plebs fit:ut fepulturæ honore cåruiffer : uerű iccirco pers
pp nexos ob æs alienú in facrum mô- níciofa feditiõe diuidua ciuitas manibusagrippæ fn
te fecefferat:nå magno natu qdam ne- unű contrahi uoluit:qa eas pauperes quidé fed fans
xus diu in ergaftulis a ueneratoribus habitus &as aíaduerterat : cujusutfupftitis nullum fuit që
cú maiorum fuorum infigoibus in forum pro
Tipuerat:cuius ueftis erat fqualore obfita: fedi íncenfum deferretur: íta extincti hodie quod amplıf
or corporis habitus pallore: ac macie perenni: fimum eft patrímoníum romana concordia.
ad hoc prolix barba & capilli efferauerant fpe
ciem oris:nofcitabatur tamen in tanta deformitate:& ordinem fe duxife aiebat:aliaq militiæ decora vulgoia
&abar:fcifcitantıbus Vnde ille habitus Vnde deformitas effet:cam propter longam mılitam temporuwqgue
calamitatem & tributa imperata æs grande confeciffetidiâum fe a creditore non ın fermtium:fed in ergaftulú
& carmıfıcıná dicebat:deinde oltentare tergum fædum recentibus ueftigiis uerberum:inde orta feditiove gra-
uiffima plebs a patribus in crum montem fecefütad quam reconciliandam miffus eft hic.M. Menenius agnp
paruir facundus plebi gratus: inde oriundus effet qui fabula efopi duras hominum mentes fexifie :& ple-
bem patribus reconciliafe dicitur:hic ergo agrippa feditionis inteftinæ graulhimus difceptator :& domefticæ
pacis inter plebem & patres digniffimus auĉor in ea paupertate uixit:ut funeris honos er fuerint defuturu:
nifi populus itidem ut ualerio collatis in capita fextanubus honorem fepulturæ cumulatiTime reddidiffe:
que enim poteft dignitatibus obftare paupertas:quinimmo fæœlix & honoratus erit femper virtute præditus
Pauper:ut ualerius & menenius ut alii complures fuifle cogaolċuntut, Honore fépul.qaia ut diximus Mene
nius in tanta paupertate deceffit ut eŭ popalus Romanus collatis quadrantibus:uel utahi dicunt in capita ftx
tantibus fepeliret& ei fepul. locum publice daret, Dionyfius agnppa Menenius inguit : cum fumma patrum
& plebis æmulatione fepultus
: plebe collatis inter fe fxtantibus de fuo efferente fenatu deprompta ex æra
rio pecunia publice funerandum cenfente:quå plebs oflerentibus ultro quæltoribus accipe non é dignata ied
fextans eam agrippæ filiis eorum milerans inopiam largitaelt, Sextantibus fextanfem,vı. pars afs ideft libræ,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PAVPERTATE Izxxit
N Cai uero fabricii 8 Quæmilii;De paupertate Fabricii & æmiläi papi loquituriqui cum effent firo tê-
pore autoritate præltantes:& rerum geltarum gloria illuftresieos tamen admodum pauperes faifle
ftat;in quoge domibus aus fuifle dicit non ad faŭ:fed ad deog ufümin & re locatur Valerius,Plinias coí Plinius
i

fine trigelimitertis hibri naturalis hiftoriat;uideret inquit hæc fabricius:& ratas argento muliege balncasaita
teftigio locus non cum uiris lauantium + fabricius inquam:qui bellicofos fperatores plus § pateram & falinumut
€x argento babere uetabar, Patellam:Paruam patenam;elt enim diminutiuam a patina, Sed co lautius:ioca-
turur dixi Valerius, Pediculo;Paruo pede diminutiuum a pede,
Lli ér:Scilicet q féquuné: ut Attilius g
De Caio Fabricio X.Q „Aemilio. ab agris accitus
ad cõfulatum uenit ut
i N Gai uero Fabricii: &.Q-.æmilii papí príciz „ _ _gntius cincinatus:de quo Li, opepciú Livins
pumfæculi fui domibus argentum fuifle confi éhonori
audif:q oía p diuitiis humana fupnunt: nec,
magno locū:;neg uirtuti putát eé nili
tear oportet:utergenim patellam deorum & falin effufe affluát opes:fpes unica íperii populi Ro:
habuit Sed eo lautius fabritiuf quod patellam fuam mani, L.Quintius cincinatus trás tiberí cõtra
corneo pediculo fultineri uoluit: papusguog; fatis eú ipfam locú ubi núc maualia font:ĝttuor iu
Bese colebat agrú:ġ prata Quintia uocáfibia
anímofe quí cum hereditatis nomie ea accepilletres legatis feu foffá fodiés pallo ínixus fu cú ara
ligionís caufa abalienanda non putauit. ret opi certe id qå cõftat ruftico intéws:falare
í Lleetiam prædiuítes quí abaratro accerfeban data iuicég reddita rogatus:ut që bene uerte
turut confules fierentuoluptatis caufa fteríile ret iþi:reig publicz mádata fepatus audiret:
admiratus rogitälg fatis ne falna eént oía: to-
atg æftuolifimum pupiniæ folum uerfabãtzdelitiaz gä repentee tugurio pferre uxoré ranıliá iubet
zumgignari ualtiflimas glebas plurímo cå fudore G fimul abfter{o puluere ac fadore velatus p
diffiıpabát: ímo uero quos pericula reipublicæ impe ceflit:dictatoré
urbé uocát:q
cú legati gratulátes cõfalutát í
terror ít in exercitu exponůt:&t
ratores arcelfebāt:anguhtiæ reí familiaris.Q uid cef cætera, Præ diuites: Quåtú ad magnitudiné
fo propriumnomen ueritati reddere:bubulcos fieri ai, Pupinæ:Locus haud procul ab urbe:unde
cogebant, tribus pupia di&a eft:erat aŭt locus maxíe fte
silisficut infra oftendit, Vaftifimas: ingétes
De Attilio. guia folum duxerat.
a Triliumautem quíiadeum arceffendum a fena 4 Tulid aŭt gad eŭ arces:Attifius qui &
t mifli erantad imperium populi romãi fufci galabrio dictus eft:hicad termopyllas
píendum femen alpergenrem uiderunt : fed ille ruft cõful Antiochü philippo adiuvante victú græ
cia expulit:idég ætolos fubegit de quibus tri-
Co opere attritæ mãus falutem publicam ftabílierūt; vmphauit:fed húc attiliú ítelligimus calatinú;
Ingentes hoftium copias peflunderunt. Q uæzqgmo q primo panico bello aduerfus carthaginéles
doarantíum boum jugum rexerantitríumphalis cur miffus maxis & minutiffimis ciuitatibus. Dre-
rus habenas retínueruntinec fuit his rubor eburneo
pano lilibeo plidia deiecitpmormú cæpit:to-
tág ficiliam puagatus paucifimis nauibus ma
fcipióe depofitò agreftem Ríuam aratri repetere: po goå hoftiú claffem duce hamilcare fupauit:fed
teft pauperes cõfularí Attilius:fed multo melius do cúad ætnam ab hoftibus obfeffam fæftinaret
cere locupletesĝ non fit necefaria folidæ laudis cu a pænis í anguftiis claufas éubi tribunus mi-
pídiníanxía diuítiaram comparatio.
litú calphurmius pffámá acceptis tricétis in fv
perioré locú evafi: conful liberavir:ipfe cù
De Attilio regulo, cce.fortiter pugoås cecidit:& poftea abattilio
e Tuldé nomis & fanguinis Artilíus regulus prí femianimis iuétus eft, Atilius de carrhaginen
mí punici belli gloria cladefq; maxima: quum fibus gloriofe triphauitshic eft Atulius lle q
feranus di&us eft a ferédoy cú agrom fuŭ co
ín aphríca ifolentiflime carthaginis opes crebris uiv Jeret:euocatus ad rép,ob eximiá uirtuté meru
itdiĝaturá ph. Ji.xvii. Quæ nå iguit tãtæ uber Plinius
tatis cå era: plos tücmanibus mpatorű co-
lebáť agri ut fas é credere gaudétë terraiuomere laureato & triŭphali aratore;fiue illi eadé cura femia trađtabát
qua bella:eadég diligétia arua dilponebåt g caftra fiue honeftis måibus oia Iætius pueniút:quoniá & curiofius
fiút feré uenert dati honores Seranú unde cognomé, Atriliú femé afpgété,i.ferété unde ditus é Seranus:
de quo Vir,uel te fulco:feréré, Sriuá:Manubriú illud incuruú:gď máibə teneť arádo, Scipione:bacalo:unde Virgil-
Scipiões dicti funt Cornelii ab eo.f.Cornelio q přem cecú ducês p urbé diđlus eft pfis Scipio.i.Baculas.
lufdé nominis & fanguinis:Hic marcus eft de quo diximus in capitulo de religione:ubi annotata é eius
hiftoria, Fuit autem regulus ifte magna populi Romani gloria:fed non minor elades: nam quemadmo-
dú ex hoftibus uićtoriá fæpe reportauit:fic rådé ab ildem captus cú magna exercitus ftrage fuit: quãuis
rgo in magna dignitate forettamen ews paupertatis fuiTe côlat:ut cú fibi progatú effet iperiú X interea uili
ċus eiusig.viiiugege agrum colebat decefli ffet fenatui fcribere coađtus eft: î puincia diutius efle nô poffe: ne
fi defertus
& incultus reliĝref agerinô eétiunde
alerené uxor & liberi.Li.ib.xviii,Attilius
regulos inquit cum Liuius

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q- VARTVS
aliquod praæliis aduerfus carthaginenfes pugnaffet:fuccefor eia fenatu profpere beffom gerenti non mittere-
tur:id ipfùm per lfas ad fenatum miffas cõqueftus é:in qbus inter cás petendi fuccefforis q agellus eiusa met-
cennariis diualtaref. Cõtunderet:Frangeret:debilitaret tráflatio a cufpide ferrisfuit aŭt regelus primus qui ad
aphricá obfidédá pfeđus eft. Eft eiuídé: Quo faperior feranus:Vilică bubulcú:q ferat uille. In pupinia: Lo
cus erat fteriliffimus:de quo fupra diximus:nomé erat inuifum oibus ob eius fterilitatem, Mercennarium:Bw
bulcum mercede conduĝum, Ruftico inftrumento: Vt aratrum:plauftrum:ligones:boues:raftris Vxor & hi
beri:Scripfit etiamur liuius tradit non habere unde filias in mfimoniúm collocaret qua in re nō minus dehé
di pôt ĝta fuerit in pauptate dephenfus.Quæ
poft fnatus:Liberalitatem fenatus oftendit. Goriis contüderet:ac prorogatum fibi obbñ geftas
Que magna htifandia.L, Qu.cincina resín proxímum ãnum imperium cognouíffet:cons
ti huius uiri uita & hiftoria eltın capi
tulo de moderatiõe notata : uerum ad fulibus fcripfit uillicum inagello:quem feptem iuz
huius lectionis expofitionem illud non eft f gerum in pupínía habebat mortuum effe: occafioné
termittendú;cefoné huius cincinati filiú ado- quenactum mercénaríum amato índe'ruftico ínftru
lefcenté magni animi fuiffe:&in quo clarum mento difceflifle:ideog petere ut fibi fucceffor mit
uirtutis fpecimen appareret mfi inuidia uulgi
ei magnopere obftitifet:a quo dånatus: patré teretur ne defertoagro non effera quo uxor ac libes
jui ut foluendo eum liberaret:res fuas omnes rí fuíalerentur. Q uæ poftg fenarus a confilibusac
ferme dıftraxerat ad cam inopiá redegit:ut re-cepit:& agrumattilii ilico colendum collocari & ali
Hiĝa urbe trans tiberim ruralé uitá agere cõpu
lerit:nam cum magna ećét inter nobilitaté ple menta cõiugí eíusac liberis præberi:refg quasamí
bemg difféfio ob legé agrariã:g lærus accipie ferat redimí publice iuflic. Tanti ærarío noftro uírtu
båt populus:erat aút ut uiriti diuiderétur agri tís Attílíanæ exéplum ftetit: quo omnis ætas romas
qui bello parti fuerant:qua lege patres de pof
felfione pellebantur. Nobiles huic re: fammo na gloriabitur.
pere refiltebát:ergo cefo că iuuentute romana DeQ uinto Cincinato.
quotienfcúg tribunus legé ferre uolebat: oc- e Q ue magna Tarifundia.L. Q uinti Cincinatí
Currebat:& illi pariter obftabat: hoc aŭt facie- fuerunt:fepté.n. iugera agri poffedit +ex hilg
bat:ut cum oés impedimento forent nulli po
tiffimú aferibereť culpa:fed cum tribunus ple tría quæ proamicoadærarium aflignauerat : mul⁄
bis diligétius animaduerteret:cefonis opus c5- e&tæ nomine amifit:pænä quog;p filio Cefone qåad
cioné habuit ad populú de cefõis fapbia:i qué cãm dícédam nő occurríffet:huius agelli reditus fol
Brauiter inueđus nõ prius deftitit q obtinuit: uít:& tameneí quattuor iugera aranti non folum dí
die dicta damnarefa populo pro quo liberan
do pater cincinatus diftrađtis rebus fuis oibus gnítatis patrilfamiliæ cöftítit:fedetíam dićtatura-de
ad fummam inopiam redactus eft,Latifundia: lata é angufte fe habitare nunc purat cuius domustã
Ampli & lati agri:hironice autem loquitur:ná tum patet quantum Cincínatirura patuere,
fundus tefte Servio dicif ager:inquo fit oíum De Elia familia.
rerum fundamentum:uel ut uult Varrop fit
pecudum & pecuniæ fundamentum ; & alate Vid Elía famíliaĝ locuplex fedecím eodé té
Ljuius & fundo componiturlatifundið:Limus dicit: q pore Elíí fuerunt: quibusuna domumcula
hæc latifádia quítia prata fuiffe appellata; ubi fuerat eodem locíżquo nűc funt mariana mo
deide navalia fa&ta fünt:dicit enim Quintius numčta:& unusí agro ueiente fundus mínus multo
trans tiberim ubi nunc naualia funt quattuor
iugerum collebat agrum:quæ prata quítia uo cultores defiderás ġ domínios habebat. Ing maximo
Plinius cant:Plinius libro decimooctauo,Aranti quat
tuor fùa iugera in uaticano quæ prata Quin-
tia appellantur Cincinato uiator attulit dictaturam:& quidem ut tradit Norbanus &'nudo plenog polueris:ét
cum ore cui uiator uela corpus inquit ut proferam fenatus populig Romani mandata: Pro amico:Hunc ho-
minem uilem fuiffe conftat quandoquidem Titus liuius nullam eius mentionem facit:pro quo cicinatus fe ua
dem dederat. Mul&æ:penæ.Ad caufam dicendam:Ad defendendum fe, Quatuor iugera: Namalia tria obfi
Cicero gmauerat ærario, Sed etiam ditaturadelata'Cicero in catone maiore: quidem Arenu.L, Quintiocincinato
nuntiatum eft eum diĉtatorem effe faum;cuius diđtatoris iuffu magiter equitum Seruilius halla Spuriú me-
lium regnum appetentem interemit. Anguftæ: ideġ uariæ fint res hominum:fi quis nunc feptem in corum
domum haberet:uiderentur angufta habitacula cinibus noftris eo proceffit jam luxuria Romana.
Vid Elia familia § locuplex:Eliorum familia genere patritio:& prole uirum foæcundazmultis etiam re
a Tum geftarum titulus illuftrata ; adeo pauper fait ut cum uno tempore fedecim uiros haberet omnes
uno ređu ftis anguftdo cõcluderet : uno agro perexigeo pafcerer : uno etiam in theatro flammineo
fpeđandi loco exornaret : quæ tamen omnia ob clariflimas eorum hominum virtutes : illi refpubli-
ca domauerat, Mariana monumenta : ubi erat facellum marianum : in quo fuarum rerum geftarum monu-
menta contemnebantor : ubi magnificenuffimom illud fenatus confùltum de redditu Ciceronis in patri fa-
crúfuit:referéte optimo & clariffimo uiro lentulo cõfule, Minus multo:Adeo anguftu ut mulro paucioribus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PAVPERTATE * Ixxxiii
poffet cultoribus coli ä dominos habere, Flamineo: In theatro fic di&o a flamineo quodam:qui theatrum?
1tlud ædificari iuferar. Ob uirtutem :Non autem ob nobilitatem,
Adem gens nullú:Profequitur huius æmiliæ gentis continétiam paupertaremgs deferibere eadem íquit
e gens nung in domo faa argentă habuit : fed prim in eam domum tráflatů fuit a Qu,æmilio tubero-
ner'hic aŭt tubero gener fait æmili pauli eius qui peram regem uicit :& capră in triumphú duxit : ex.
eag uiđoria hoc argentú habuitinam cú focero fuo militauerat í eo bello & ob eius faĉa fiala argentea dona
xus eft & hoc primū fuit argérú í Eliorú domú tráflatú, Pluero in fine xxxtii.libri naturalis hiftoniz, icit húc'plinius
Eliú duo babuiffe pocula argentea, Qu.ingt
circo flãmíneo fpectaculí locus:quæ quidé loca ob Eliú tuberoné cú legati ætolog in confulata
uírtutem publice donara pofflidebant. prádenté in fictilibus adifent:mifa ab his ua
e Ademgensnullumante fcrupulum argenti ha fa argentea non accepiffe:meğ aliud hbuifie ar
géti ad fupmű uitæ dić:ğ duo pocula quæ L,
buít:ğ Pauluspfe rege deui&o.Q. Elío rube Paulus focer ei ob uirtuté deui&to perfto rege
ro generofuo quing pondoargenti ex præda donaz donaffer, Scrupulá:Voluit ex põderis pauci Serupa
rer. Taceoenímg priceps ciuitatis filiam eí nuptuí tate nichil argeati habuiffe elt:auré fcrupulus jum
g latino nofe dicit obolus:conftat uero ex fex
dedít:cuíus pecuniam tam íeíunos pænates uídebat filigsiná filiqua minimü põdus erat apud Ro'Siliqua
quí ipfe quog adeo inops deceffi:ut nifi fundus qué manos quod græci uocát këpxTióv;uocauerűt
unumreliqueratueníffer:uxor eius dotemunde reci hoc í grand illud qd'exea'liliqua:quá nos fa-
peret;non extitillet. bá græcam uulgo dicimus dettaxerűt:& p põ
dere primo affüpfèrűt:alii dicút fcrupulú côt
a Nimi uirorum &fæmínarumuigebantín ciui neri tátúmő quattuor filigs:Gliğ uero Åtruor
tate:eorumg; bonís dignitatis æftimatio cune ordei grana continere:& calculù &tertiá pré
ctis ín rebus ponderabatur:hæc imperia cõciliabãt eius calculum quoq; geminis lentis granis ap- Calc
hæc íungebäcaffinitates:hæc ín forozhæc intra prí
Phédere:uarie igit de his põderibus fentenuz Jam
qui ferupulú dicút fex filiqs cöfhédı uolút: fi
uatos penates plurimum poterant:patríæ ením rem liquá minimú põdus effe & poft frupulú po-
unufquifg non fuam augere properabat:pauperg í nútdrachmá:quá es decé & oo filigs confta Drach-
diuite § diues ín paupere imperio ucrfatí mallebat: techmåãargéteŭ
uolár:hoc eft ex tibus ferupulisipolt dra- ma
numú:g denarius apud Roma-
atg; huictam præclaro propofito illa merces reddes nos uocabať:hicex gtuor fcrupulis erat côfe Númus
batur:g nihil coram quæ uírtutí debentur emere pe Qusıpolt húc feğbať unciaiquæ ex oão dra- Argen-
cuna licebatzinopiæg íilluftríium uirorum publicæ chmis fiue fex denariis cõftabat:polt unciá li teum
brãitalica:ĝ ex.xii.côftabat unciis:hoc eft de- YVncia
fuccurrebatur. mariis fepruagira duobus:funt g uelit bác librå bibra
De Gn. Scipione. apud græcos ayay diciquå nos per iterpofi: Jealica
i Tag cumfecūdo päico bello Gn.fcípío exhif tioné litteræ minā traducere cõfueuimus: fed Mina
pania fenatui fcripfiffet:petésurfibí fuccefor mina fine dubio maior eft libra nfa. Genere
fuo:Paulus æmiltus duas filias habuit:ĝrú af-
mítteretur:quía filiam uirginem adulte íã ætatishav terá huic:alterã Catoni Marci Catonis maxi-
beret:neque eí fine fe dos expediri pofet:fenatus ne mi filio locauit, Teiunos:Exhauftos:legitur in
tefpublica bono duce careret:parris fibi ptes defum eius uita q dos uxori cú dáda fuit uix eius při
pfit conlilioque uxorísac propinquorum fcípíonis monium foffecit:uxor fait illi papirea:quá ut
nonnulli uolunt repudiavit alia füperindu&taz
ĝuis ex ılla pulcherrimâ prolé fufcepiffer,
Nimi uitoge:Ratio cur id acciderit:quia Romæ túc hofum dignitates nô ex fortumis:fed eog wirtuti-
a bus põderebátur:náq aíoge bonis diuites erát;his magiftratibus his affinitates ultro deferebant .Cum-
ĝis in rebus. Siue magıltratus demädádo;fiue filias collocido, Hæc:Scilicet bona animi & declarat ga
dixerit cunĝtis in rebus: Patriæ rem;
pauperes diues imperium regerent:ĝ diuites tilitatem & reipublicæ fuæ cõmodum, PaupergiMalebant inqnit ut
exiguum haberent imperium:fruftra enim priuata
fi publica amittuntur. Atg hinc tam præclaro:Quja occurrebat illud fi pauperes erát quomodo defendantur id facere po
terant:refpondetdet fi fi priuati non poterant publice pecuniam accipiabant,
Tag cü fecûdo:Probat exéplis q pecunia public erogab: is q reipublicæ intéti:fibi fais opibus ad
i effe nō poterát:nã ur legimus apud, T,Liuió decade fecan in hifpania res bene gefliffent.P.& Gn,
Scipiones ac Gn.Scipio filiá hřet:quæ eét matara uiro & plenis få nubilis annis:feripfit fenaram ut fi
bi fucceffor mitteref:quo poffet locandæ filiæ cöfulere că nô haberet unde illi dotem erogaretad: quæ fuo efler
ftudio & idoftria comparanda: quod ubı fenatus cognouit filiä eius locauit:doté ex ærario depromplit: ne ref
publica tanto iperatore careret, Frontinusli.iiii.ca,ùi.Gn.Scipio poft res profpere geftas in hiípania in fumma Fronti.
pauprate deceffit ne ea qdé relia pecunia quæ fufficeret in dotem fæminazz quas ob inopiam publicæ dona
nit fènatus, Adultæ æratis: Qu'e iam nubilis effet, Habitus:Status:ex hoc inquit facile conici poteft quanta
fuerit maiorum paupertas:ur idos luxuriofa qnodammodo cenferetur quæ decimum æris fuiffetquantafus
m
ife legimus quam filiæ fuæ dederat cæfo:multo uero muorem fuo temporeadmirariðis Megule doré fuiffe

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 i LIBER QVARTVS
conftat adeo ut inde cognomen acciperet:nam dotata cognominata eft, Dotatæ:Quafi per excellentiam.
Dem fnatus:Alia fubiungit exépla quibus oftendat & principum Romanos: paupertatem & fenatus li
beralıtatem qua erga principes fuos uirtute præftantes:fed inopia laborantes ufus eft:nam horum filias
ex ærario deprompta pecunia uiris in matrimonium condigne locarunt:neque enim dotis aliquid ha-
bebant præter paternam gloriam quam clari Mimis rebus geftis confècuti fuerant earum patres, Ab in dotatis
Qua neceffe erat ut fine dote nuberent:nifi publicæ errogate foret. Vindicauit:Liberaret. Quod acceptum
referent:Quod alcriberent paternæ hæreditatis fè recepifie pro quo etiam gratias agerent,
Arcus autem fcaurus: De hoc uiro i ca
m pitulo de fortitudine di&um éexiguñ conftítuta dote:fummam eius ex ærario erogauít:ac
a patre cenfum adeo rècepit
B Ceaasrans dignita aen faasee Pae lam napanide
ut peream
dosdit
modus í
quadraginta dedit:dotí
humanitas patrum.C.
íz
+ qua noti folum
tute peruenire non potuifer: cõftat autem ter l'a ærís fuit
fenatus principem multis clarıfimifg honori federiam habitus ueterum patrimoniorum cogno
bus fuuum effe:legi nonnullosqu: dicút hu feí poreft:namg; adeo fuerunt arctażur acia Cenonís
ius patrem faiffe carbonarium. capitur:quod
Mácipia:Ser- filia maximam
i SE
dotemad uirum decé milia ærís attus
uos:mancipium quicquid mana
a priori domino'ad alium tranhire poteft. líffe uifa fit: X mergulia quia cum quingentis miliz
Acc igitur exépla:Cõcludit hoc depau bus ærís mariti domum íntrauit:doratæ cognomen
h pertate capitulum cum mucctionequa fuenerit
e E A 3 T T
Ẹ honoribus conqueri nunğ delinunt par- í Dem fenatus Fabricii Lucinii Scipíonífque fiz
ua poffideant:& fe cum illis cõnumerat;ut tol lías ab índoratís nuptiis; liberalitate fua uídica
Jerabilior habeatur inuectio:nosinquitconfo uit:quoniam paterne hereditati preter opimå gloris
Jemur auiditatem noftram eiufmodi uirorum fe
exemplis, Hæcexempla: Virose & pricpum 2" nihul erar quodacceptum referent,
Romanog quiin exiguo erát cenfu. Vacuos De.M.Scauro.
efe finimus:ldelt núğ defitimus cõqueripaz m Arcusaucem Scaurus quãtulãa pátre hæredí
vitatem cenfùs noftri, Nullum auté uel; His ccepiti pri ü
folatiis acquefcere debemus:&t cupiditatesno tacemaccepiti primo librojeorn guosde uira
ftras temperare: nullum ne mimmi quidem {Ua fcripfit refert:aitenim fibí decem fola mancipia:
ponderis argentú &cætera: ficut in Eliorú fa totumg céfum quinque atque tringinta míliú num
milia, Paucos feruos:Sicut fabricii papirii ca mi relíétű:ín hac ením ille pecunia futurus príceps
uri, Septem igera:Ve quinci & reguli, Ar- ru enous eft foiri
Tidæ terræ:Vtpotemin pupinia, Indigencia PUtrÍtUS eft fpiritus. 1 à y
fera: Vt Valerii publicolæ.M:Menenuagrip h Aec ígitur exépla refpicere:hís acquiefcere: fo
pe. Inopes dotum filias;at Marci Attili Fabri latíís debemus
quí paruulos céfus noftros nū
js BE A EE potius: feiliceeg 103m quærelis uacuos elfe finimus +nullum autem
q — lmentemur.Debilitatos fpiritus.Nıhi] Yeladmodum parui ponderis argentum:paucos fer
3 elt ení quod magis uiriles animosener uos fepremiugcraarridæ terra :índigentadomefti
Salufti, uet ĝ cupiditas
A pecuniæ;ut Saluftius, Auaritiaa ça ímpenfa funera inopes dotum filias: fedegregios
pecuniz ftudium habet quam nemo fapiés cõ r eaae
cupiuit + ea quafi ueneni malis imbuta corpus confulatus mírificas dictaturas ínnãerabilis trium
animumg uirilem effæœmnat:femper infinita phos ceruimus.
& infatiabıliseft:ineque copia: EuN mi q Vidergomendícam fortunam quafi præcipu
nuitur, Capitolii humilia: Cumadhuc humi um generis humani malum diurnis conuiciis
le effet capitolium, Fiâılibus:Sic numa pom 2 r a
plins iiae Pom faceramus:quæ uc non habundăãtibus ítafidis uberi
De verecundia, Capitulum, V. bus.Publícolas:æmílios:Fabrícos:curios:Scipioés
Rearea grad aaiae Scaurios:hifque paria robora uírtutisaluit cxurga
e fao pfationé
turus Valerius quandam
adalıud capitulum tranf ™US potus
pmirtitzqua z animis pecuniæque
eia wa debilitacos
afpectu ebia
hoc fupiori cõiungit:neex abrupto fieri tral Ipiritus priftini temporis memoria recreemus:nãg
tus omnino uideatur: laudat autem uerecúdiá per Romuli cafam:perque ueteris capitoli humi-
multis claroge uicoge qui hac uirtute præditi Jia tegta:&a 5 r 2 3
Eft qdem lía reta:&%æternos ucfte foco: fictilibus etiam nüc
fuerunt:exéplis in medium prolatis.
Arjftos verecundia fecundú Arıftotelé in quarto æthi uals contentosżiuro nullas díuinas paupertati talit
teles cor timorquidá pudoris contrahendi + iuxta uirorum poffe præferri.
Cicero qué Cicero hoc modo diffinit: verecundia eft Deuerecundía. Capitulum quintum.
cuftos uirtutú omniūidedecus fugiés laudég oe ART a
maximam conferens:& fecundum has fenten. € Qua tempeftiuus ad uerecūdiíam tranfitus
uas;núc eam Valerius Jaadat;nam uerecundia uidetur, Hec ení iuftiffimís uiris præcepit:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE VERECVNDIA Ixxxiiii
inferta aniinis hominum:facit ut uitiis moderari poflint & äus medium quoddim habere uideatur:ficut uir
tus non tamé uirtuselt:fed affeđtus qdá& paffio:qã ita eé pbač:uerecădia eft timor côfufionis:timor
fio eft:igif& uerecundia paflio:uerecúdia fine corporis mutatione perfiftere non poteft quemadmodum aŭttimor
paf
nam ficut timor pallorem inducit:ita & uerecundia ruborem:unde Terentius de uerecundo adolefcéte erubuit
falua res eft.Cur autem timor pallorem:uerecundia ruborem iducant:hæc ratio eft natura fpiritus & humores
ad eam partem dirigit quæ mouetur:in timore autem mouetur cor:ergo perturbatione cordis pallor innafıf:
fed in verecundia exteriora laborant;unde uultus rubore fuffú ditur, Sciendum eft duo genera hominum effe i
quibus affeđtus per uerecundiam depræhendi
ut príuatas facultates negligerent: publicas quãam non poflunt: fenes per ætatem:prudentes puir
pliflimas effecuperent:digna cuí perinde accælefti tutem:nam fenibus ætas fuccurrit:quiaí ipfis
numini templa extruantur:aræa; confecrentur:quia nigor non eft:fapientibus uero fuffragatur:er-
go tantum in iuuenibus & adolefcentibus co-
parenseftomnis honelti confili:tutelafolemniū of gnoftituriqbus uigor maximus ineft. Vnde ca
ficiorum:magiltra ínnocentiæ:cara proximisżacces to dicere folebat fé longe plus adolefcentibus
deleđari quorum uultus rubore potius ä pal-
ptaalíéístomnı locozomní tempore fauorabilé præ Tore perfanderentur:quapropter à flagitiis ar-
fe ferens uultum. ceantur adolefcentes neceffe eft:hanc auté gra
f Edutalaudibuseius ad faĉđta ueníamus a cődi ciesKivny uocát unde Terétiáus ille adolefcés
ta urbe uíg ad fabricanum & Tiberium lőgum helchines. Tépeftiuus:Oportunus ne abrutus
confules:promifcuusfenatui & populo fpećtandoz efe uideať. Coælefti numini: Digna ut táquã
dea colaf, Honefti confilii: metu dedecoris,
rum ludorum locuserat:nunquam tamen quifquam Tutela:Cufos ga qui uerecundus eft non au
ex plebeinrheatroante patres.C.fpectare fuftinuít: det in officiis qeĝ cõmittere quod dedecus ha
adeocircūlpectanoftræ ciuitatis uerccundía fuit. beat & repræhenfionem mereatur. Cara pro
xımis:Q wa omnes diligunt uerecondom ho-
Vægdem certiflimum fuí documentum etiam minem & contra habent odio infolenté & inv
illo die exhibuít:quo. L.flaminius extrema ín uerecundum,
parte theatri conftitit quia a.M.Catone &.L.Flacs Ed uta laudibs eius: De uerecūdia ple
f bis Romanæ primum põit exemplum
co cenloribus fenatu motus fuerat:confulatus íã ho quæ præcipue patuit eo die quo L-fiå-
nore defunétus:frater etiam, T flamínií macedoniæ minius in extrema parte theatri conftituit:hic
philippíg uíctorís:omnes ením tranfire ín locum dí frater foit. T.Qu.Flaminiiiqui deuio philip-
gnitarifuæ debitum coegerunt, po rege macedoniæ omnes ciuitates græzciæ li
berrate donauit:fed quia hic.L, ın exercitu ad
gratiam fcorti iufferat quendam fecuri percu-
De Terentio. ti:portius Cato cenfòr eum fènatu amouerat:
G Onfregit rempublicam Terentius Varro can ficut fapra lib.ii.capitulo de céfotia nota:ergo
nenfis pugnæ temerario ingrelfu. Idem delatã cumuenifiet in theatrum cõfcius ignomimæi
extremå partem fè recepit:plebs uero : quia &
abuníuerfo fenatu & populo díćtaturã recipere non conful fuerat & fenator & frater, T.flaminii in
fultinendo + pudore culpam maxime cladis redemit eum locum quem habuerat tranfire coegit
effecitque ut acies deorum:íre modeftia ipfius mov quingentos A condita:A principio urbis ad hos confules
& oĉto floxiffe annos ferunt, Pro
ribus ímputarentur Itag título imaginis eíusfpecio mifcuus: Confufùs fine dignitatis diferiminer
fíusnő recepta dictaturazquãalíog gelta afcribi pr. plebei patribus permixti fpectabát : primus au
tem qui ın fpeĉtandis ludis plebem a patribus
feparauerit:fuit Scipio Aphricanus:qui poft 1d
faĝum popularem auram pænitus amifit ut fupra diximus;
Onfregit rempu. Terentius Dictum eft in capitulo de neglecta religione. Terentium Varronem lanii ca
c iufdam fuiffe fihum.qui ad confulatum populari aura perduđus illo calamitofo hannibalis tempore cå
iplo Hannibale apud cannas infææliciflime dimicaust paulo æmilio eius collega diffaadente atg etiam
inuito : qui magis non probare ġ non adiuuare eius confilium poterat:hic vero qui tantæ cladis auĉtor extite
xat cum paucis admodum fagit cui fenatus populufgue Romanus obuiam proceffit& gratias egit ¢ de re
publica non defperaffet ;eidem di&aturam obtulit quam uerecundia motus recipere non {uftinuir. Frontinus
libro.iiiide conftantia, Paulus inquit amiffo ad cannas exercitu;offerente equum lentulo quo fugeret fapeffè Fronti
cladi quamquam non per ipfum contraĝæ noluerit, Sed in co faxo + cui uulneratus acclinauerat perfedit do nus
nec ab hoftibus opprefus confoderetur, Varro collega eius uel maiore conftantia poft eandem cladem uixit:
gratiæque ei a fenatu & populo aĉtæ funt : quia non delperaffet rempublicam:nonautem uitæ cupiditate: fed
Teipublicæ amore fe fuperfuife reliquo ætatis fuæ tempore approbauit:& barbam capillumque fabmift & po
fea nunquam recubans cibum cæœpit ; honoribufque cum e: deferrentur a populo renunciauit:dicés folicio
ribus magiftraubus reipublice opus effe, Acies:Scilicet Romana in ea pugna proftraræ, Speciolius:Honeti
ws eam depofvit ġ alii geflfere,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER j ARTVS
Os autem ad magna cù inuidia:Hoc exemplum fupra memoratum eft libro tertio capitato de his ĝ'de
m generarunt a parentibus:nam Cicereius cú prætoriis comicis petitor eét Gn.Scipionis filii faperioris
aphricani oibus faffragiis illi pponebač:hic ergo uerecúdia motus fe tanti uir filio ppofitum itizex com
petitore füfiragatoré
fe fecit, Inuidia:Quia oés oderåt tantı uiri filium cõperitoré eé feribæ, Carpebač:lacera
bać. Crimé:Quo cés fortuná criminabané. Céturis:ġ Progauuæ eri Templo defcédit:Ex loco martı cõ-
fecratio.i.campo martio:qd téplú erat:nufġj eni cú populo agı licebat mi i loco facro:& ofs locus facer templ
dicitur, Nec minimá: Magn foit pciü uerecúdiæ:ná fibi magno cõftiuit:qa præturam amifit;ut feruaret uere
cundiam. Aphricani.Non autem filto:fed parri
cuius fuerat feriba & cliens. De Gn. Scipione &feribaCicereio.
cicero C ne protinus:Hoc quog exéplú cice- n Osãradpræclarum uerecundiæ opus tråfgre
a rtoinlibrodeoratore narrat:cū moseét
candidatorum ambire populú hoc eft díamur:magna cum ínuidía fortuna præroriis
unúquég eog: q foffragia dabát máibus phé- comícíis aphricani fuperioris filium Gn. Scípíõem
fare atg orare ut fad fibi foffragiú pltarétqë' &ScribamCicæreíumin campum deduxerat : utgg
pfeão ineptum & indignú uidebaf:& erat ut
üiri přicii cogeréf fe fubiicere plebeis:hac igit nímísimpotens fermoneuulgarí carpebatur + tati
verecundia Marcus craffus nunquå hoc facere uiri fanguinem clíentelamq; comitiali certamine c67
potuit præfente Sæuola focero fuo:hic Suo- fuderat.Cærerum crímeneius ín fuam laudemëices
Ja filius fuit, P.Sæuole iurifpiti:& ab hoc dë Ci
cero quam habebat iuris ciuili fcientiam quã. rcius conuertit:Nã ut uidit omnibus fe centuriis fci
tacúg foretaccepiffe. Ne protinus : Ne Ítati píoní an referristemplo defcendit:abiectag candida
inquit relinquamus comitia de qbus métioné toga cópetítoris fui fuffragatoréagere cæœpit: ut fci
fecimus. Maioré uerecúdiá:ac fi diceret plus licecpræturam melíusaphricanimemoriæ concede
veneratiõis auĉtoritati Sæuolæ ğ magitratui rene:q fibi uendicaret nec maximum uerecundiæ py
quem petebat præftirife uidetur,
Ompeius aŭt.M. De uerecúdia magni cium{cipio tunc honorem adeptus é:fed Cícero ma
p pompei dicitiqui cù acie phar falica ui- giltratus lati funt.
cus fuiffet:lanıfam thèfaliæ ciuitatem
fecontulinubi corneliam uxorem fuam tátifp De. L.Craffo.
Jocaverat:dum uideretur exitus bell;ubi cum a — Cne protinus comicis habeamus confulatum
totus populus honoris gratia obuiam procede perés. L.crafus quumomnium cãdidatorum
Tet verecúdia motusite inquit & iud offici more circum forű fupplex populo íre cogereć +nüğ
præftate ui&ori, Lucanus: fed quid opus uiâto aduci potuít:ut id præfente.Q. Sæuola grauiflimo
populis aut urbibus ingute uictori præftáti fi
dem. Diceré:Adulaf Valerius idignus inquit & fapiétillimo uiro focero fuo faceret. Itag rogabat
põpeius uinci nif uiĝus eét a cæfare qui tåtus eum uta fe dum ineptæ reiinferuiretdifcederet: ma
eft iperator urabillo uici nō fbi turpe fuerit, ioremuerecundiam dignitatis eius ĝ candide toge
Vam præcipuam: luliuscæíar qui pr
g mus imperator rempublicam occupa- fuæ refpeđtum agens.
uit:cumin capitoliú aícendiffe: ubi fe- De Pompeio magno.
natus habebatur:& frequentifimus tanquá il- Ompeiusautem magnus pharfalica inaciæ ui
li nouos & amplifimos honores demandatu- &usacæfare: quum poftero die larifam intra
Tus conuenerat:iáq parati eént interfeđtores q
in eiufdem cædem cõfpirauerát: ubi uidit Bru ret:oppidig illius uniuerfus populus obuíam eí p7
tum frião gladio in fe ruentem dixıfie fertur cefifer:ite inquit& iltud officium preftate uictori:
& tu filiinam illum non fecus ac filium dilexe dicerem non dignus quí uínceretur nífia cæfare ečt
Tat:deide togam ad talos uf demifit ne quid
moriens obiċænitatis oftenderet quæ magna fuperatus certe modeltusí calamitate. Nam quia di
fuit uerecundiazur etiam in ipfa morte hone- gnítace fua uti íam non poterat:ufus eft ucrecundia.
Ratis memor effet:nec illum malorum confpi De Caio Iulio Cæfare.
Tatio:aut uulnerum atrocitas peruertere potue Väāpcípuam ín Caio quog; cafarc fæpenumes
Sueto runt ut oblıuefceretur uerecundiæ, Suetonius q
nius cælat mquit
ut animaduertit fe undig ftriĉtis roapparuit:& ultimis eiusfignificauitdies:cū
pugionibus peti :toga caput obuoluit fimul fi pluribus ením parricidarū uiolarus mucronibusins
niftra:manu finum ad ima crura deduxit: quo ter ipfü :& illud tPs quo diuinus püs mortalife cerz
honeftius caderet etiam inferiore corporis par nebatur a corpore:ne tribus quidé & uiginti uulneri
te uelata, Diuinus fpiritus : Quia cæfar inter
deos dicitur effe tranflatus, Demifit: Víg ad bus quín uerecundiæ obfequereć abhterrerí potuit:
talos, In hunc modum:Laudat cælarem cum fiquidemutrag togam manu demifit:uriferior pars
afentatione more fuo quafi dicat cæfar hoc corporis tecta collabererur:ín hnnc modū nő hoíes
uno percundi modo:non fè hominem:fed deŭ
effe declarauit, expirant:fed dii ímmortales fedes fuas repetunt.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE AMORE CONIVGALI Ixxxy
Vod fequitur:Ingent laude prædicanda modeftia quæ fequitur cuius exemplum ideo dicit externis ad
q iungendú potius § domefticis cum tufcus effet adoleftens illede quo loquitur:quia uerecundiamhane
egille antequam tufci effent Romana ciuitate donati:fait autem eiufmodi exemplum:gpfi in chriftias
no adoleicente inuenirerur una omnium uoce laudaretur.Spurina præftantis forma adolefcés atronarum &
ùirginum oculis infidiofus erat:quippe qai nô fine cupiditate afpici poffe uideretur:tanta ejus formæ wenaftas
ür sam uxores & filias habentibus fufpe&us admodum effer:hic ergo cå uideret fe caufam effe plerumg diflidii
inter virum & uxorem adeo molefte tulit;ut ingreffus cubiculú:oém uultus orif decoré illatis uulneribus cô
fudeni:& f cicatricibus afpeđu deformé red
Externa de fpurina.’ diderit:maluit deformitatem fuæ caftitatis eé
q Vodfequítur externísadneđtam: quíaante ge teftimoniŭ ġ formá alienæ libidiois irriamé
ftumeft ğ Ethruriæ ciuitas daretur: excellétis
túifunt q putåt húc fuiffe purin cælaris arm
fpicéqd mihi non placet, Ciuitas dona : Ai
inea regione pulchritudinis adolefcens nomine fpu tequam ciues romani fierét hetruíci; nå cõftat
rína:cummiíra fpecie complurium fæmíinarum illu hetrdará aliquädo fuiffe ciuitaré. Solici
uriæ
ftríumfolicítaret oculosideog; uiris ac parétibns ca taret oculos: Quia ĝcúg incederet mulieresi
eum oculus comiciebant:& mouebantur eage
rum fe fufpectum effe fentíret:oris decorem uulnerí animi quæ laíciuioribus oculis effent uiris &
bus confudít:deformítaremg fanctítatís fuæ fidemjå parentibus fufpiciores reddebant vt uerfùs i-
formam írritamentumalienæ libidinis efe maluíts lefO facies oculis infidiofa meis, Suæ fanâãi
tatis: Vt oćs crederét eum ícorruptú : & nulla
De quodam fene Atheníenfi, - prorfos libidine uexatú : gë ai propofitum in
a Thenisqdem ultimæ:fenectutis cü fpectatum chriftiano miris laudibus extolleretur,
ludos ítheatrű ueniffec:eumg nemoe ciuibus Thenis quidam;Legati lacedæmonum
felü reciperet:ad lacedæmoniag legatos forte pues a forte athenis erant cum ederent ludi
uenerät ergo in theatrum & ipfi fpe&ta
hoís ætate motí cãos eius & ãnos alfurgédi of cú iam confediffent oés & ludi agi cæpif
ficio uenerati funt:fedég eí iter ipfos honoratiffimo fent:igreffus eft theatrú fenex quidé: qui cum
loco dederűt : që ubi fíeripopulus afpexitmaxímo {ùa gí loca occupaffent totum theairum cir
plaufu alíéæ urbis uerecūdiä cóprobauít:fuerűt tüc cubat locum quærens:tádé uenit ad hos lega
tos qui uifo fene affurrexere:&t locú ei dederes
unte lacedzmõíis dixíffe: ergoatheniéfes gd retü tum athenienfes plaufùm dedere uidentes tan
fit fciüt:fedid facere negligãt. tam legaus ineffe uerecundiam:quorum unus
Deaamore coniugali, CaNT: dixiffe fert:atheniéfs pbe fcire quid reĝú fit
& honeftú:cæteg illud negligétia prermittere
a Placido& leui affectu ad æĝ honeftü uerű Cicero in catone maiore. Memoriæ inquit p Cicero
aliquãto ardétíoré & cõcítatoré pgã:legítis dirá eft că atbenis ludis qdam grandis natu i
migamorís quafi quafdam imagines nõ line maxia theatrú ueniffet magno cófeffu nofġ ei locum
uenerariőe cõtéplädas lectærí oculis fubíiciã ualen datăa füis cunbus:cú aŭt ad lacedæmõios ac
ceffiferq legati cú effent certo in loco confe
ter:iter cõíuges ftabílitate fidei opera pcurrésardua derant;confurrexiffe oés illi dicótur & fenem
imítatu:cæterum cognofcí utilia:ga excellentiffima felum recepiffe:qui com a cõ&to õela plau
aíaduertentí nejmediocría qdé præftare:rubori opor fus effet multiplex darus memoriæ pditum é
tetele. De. T.Graccho & Cornelia eius uxore. dixiffe ex his quendam athenienfém fcire quæ
reĝa effent:fed facere nolle,
t Iberíus Gracchusanguíbus domi fuæ mare ac De amore coniugali, Capitolom, VI.
fæmina apprehëlis:certior factus abarufpice , Placido & leui affeđtu:Tranfit ad capi-
mare dímilfo uxori eius:fæmía ipli celerem obitum tul de amore cõiugaliubi coge narrá
iltare:falutaré coniugi potiusġ fibi partem fecutus
tur exépla q infolubili inter dileđtio
nis nexu fuerút in ea forte copulatı : fed more
augurii:maré necari :fæmínä dimitti iuflit:luftiuicg fuo laudar in bac præfatione talé animose affe
Q. Cäcitatioré: Vehementioré. Legitimi
amoris:Quia certa lege côfæderati fant uir &
uxor qeqd aŭt lege tenetur legitimi df. Stabilitæ:ga nő ad tps amarűt:& ad tps deftiterút, Quia excellentif
ima: Vere inquam eft ardúa:qa quæ in aliis magna & folénia recognofciterubefcit fi ipfe mediocria nô præftet,
Iberius gracchus:Cicero lide diuinatione. Quid tibesius gracchus,P.filius qui bis céfor & conful fuit Cicero
£ — idég& fűmus augur & uir fapičs caife pltäs nGne ur-G.gracchus eias fihus reliqr feripră duobus an-
guibus domi cõprehéfis arufpices cõuocaui :q cú refpõdiffent: maré emififfet uxori breui tpe effe mo
ziendum fi fæminam ipfi equius eé cenfuit fe maturå motté oppetere: P. Apbricani filiam adolefcentem in té
peftiua fata icurrere fæœminam dimifitpf€ paucis diebus poftea mortuus liJivii.nataralis hiftoriæ capi. de plinius
pietate,Gracchorú inquit pater anguibus côpræhenfis in pomo cum refpõderetur pom viĝurum alterius fe
xu Íterépro:ímo de ro.ingt meŭ necare,Cornelia enim iuuenis eft & parere adhuc poteft:hoc eft erat uxori par-
Tere & reipublicæ confalere:idg mox confecutum eft, Obitú fuum:Et ira quog fuitinam cornelia foperioris

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER QŁVARTVS
Aphricani filia, T.graccho uiro fuo foperuixit, . Itag cornelia:Hanc ut fupra diximus in capitulo de reconcilia
tis gracchus poft faam ad facras menfas reconailiationem accepit uxorem:
Te thefaliæ rex: Admetus rex thefaliæ graui morbo implicitus per legatos Apollinem de falute cõfuluit
o Apollo refpondit ita eum uiuere poffe fi quempiam inueniret:qui uellet pro eo fata fùbirer:tentatis igi-
tur omnibus propinquis amicis clientibus & iplis denig feruis fola uxor inuéta eft:quæ pro eo mori uo
Jueritsrepzehendit autem & quodammodo det teftatur eum Valerius q fideliffimeuxori fuperftes effe uoluerits
fuit hac Alceftis nomine £lia pele patruelis lai [onis Thefiliæ regis:fæmina qudem formoi Mima ex qua natus
elt Eumellus Admeti filius quiad Troiam cú
aliis græcoră ducibus ueniensxipræfait na- {n confpeđtu fuo feipfum íinteritu ferpentis occidi.
tibus : hæc ulg adeo uirum amanit utuolun
tarjam pro illo mortem fufcipere non reculà- Itag Corneliam nefcio utrumfe fælicioremdixerim
Seneca nert:de qua Seneca in Medea dixit, Coniugis p tålem uirum habueríitan miferiorem g amíferit.
fatum redimens pherei uxor impendit. animå De Admetorege Thefaliæ.
Onidi, dixi
marito Ouidiuslibii,de ponto:de uxore fua o Te Thefaliærex Admete crudelis & diri fati
mea mors redimenda foret:quod ab-
hominor cefer Admeti coniunx quam fèquere , , crimine fub magno
S índice damnatum
n quicon
Juvena, tis eras,Inuenalis í fäty: edo pudicitiam di- ugis tuæ fata pro tuis permutari pafus eft + eag ne
xit; fpeđat fubeuntem fata mantı Alcetem:& tu extingucrís uoluntarío obitu confumpta lucemin
fimilis fi permutatio detur; morte uiti cupiát
animam feruare catellæihanc Plato dicit í fym tyeri potuifti:& certe prius parentum indulgentiam
pofio propter hoc faĝú meruiffea diis imor- temptaueras fæmíneo animo impar inuentus.
talibus ut ab inferis reuocaretur ad fuperos De.C.Plautio.
Sub magno jüdice fcilicet Apolline,
Llor graccho:Hic natorius homo fait u Lior Gracchoiniquæ fortunæ uictima fuis fe
natoríi uir ordis.C.Plautius numida: fedi cõfi
u dignitate non mediocri:cæterum grac
cho Ionge inferior : cui nulla 1 re cō- mílí amore par exemplum:morte enim uxoris audis
ferri pofle uidet nifi in amore coniug: ideo ra doloris impotens peĉtus fuum gladio percuflitzin
mifere uxorem amauit :utaudita, eius morte teruentu deinde domefticorumincæptumexequí p
e1 diutius fùperefle noluerit : nam ibi quam-
primum peđtus gladio tranffxit impatiétia do Hibítuscolligarufg ut príimumeft occafio data: fcils
loris: quem faperueniens amici & domeltici fis fafciis acuulnere diuulfoconftanti dextera fpirită
grauiter caftigarunt:& inceptum opus exequi Juctus accerbitate permixtum:ex ipfis præcordiís&t
non permıferunt : 9 a propofito deterrere & uifceríbus haulit:tam uíolenta morte teftatus quans
a cõltituta in animo fuo morte reuocare non
potueroni am íċe amorisarbitısomnibus tum marítalis flämæ illo peĉtore claufum habuiffet,
falcias diffoluituolnus diltupit & conftáti anı De.M.plautio.
mo pintumemift, Vilio:Qui nõtantædi e Jufdéut nomísíta amoris quog.M.Plautius:
Bnitatis fuit. Iniquæ forunæ uictima ĝuis:
Scæue quæ illorum amorem diremit, Impos © |?nå cü ímpio fenatus claffem ífociog fexaginta
a
tens pećđtus fuum gladio percuffit mpatiens, nauiŭin Afiam reduceret: Tarentūgappulifer atgg
Occafio dara:Scilicet abfentibus amicis, Fa ibi uxor eíus Horeftilla quæ eum illuc pfecuta fues
fciisiquibus
erat alligatus,
Jufdem nominis:Hoc fuit confeđo iå rat:morbo preffa decefiflet;funerara ea & in rogum
e bello macedonico in quo romani quo pofita inter officiū ungendi &Xofculandi ftrícto fer
rundam Afiæ populorum armis & ope roícubuit: quéamíci ficuterat togatū &calciatum
Ta fuerant ul ebeltata ergo prouincia & para corpori coniugis iunxerūt:ac deide fecibus fabícius
tis rebus omnibus cum ad focios remitterent
claffem ei legationi præfecere.C, plaucium fe- utrügunacremauerűr:quog
P q ibi factū fepulchrűä
Pi elt
natorium uirum& in republica non oblcaró: Tarčtíetiã nunc confpicitur qå uocatur..
qui cum Tarentum peruenifier uxor eius Ore nec in dubio quin fi quis modo extinctis fenfus incit
fùlla quam itineris comitem fecum adduxe- Plautius & Horeftilla fari coMörtione geftientes
Tat morbo implicira perit:cuius mortem cum
equo animo ferre non poffet inter ipfam fune UUltus tenebrís íntulerint:faneque ubi idem & maxi
tis offictum ftri&to enfe incubuit:& ita quos fe mus &'honehtiimus amor eft:aliquanto pftat mors
mel fortuna cõiüxerat mors non diremit:nam teiungi quam uita diftrahí,
uterg eodég rogo cremati & eodé fepulchro
conditi fuerunt:titulufg fepulchro inferiptus
QiAoVvTovTYy Aapos amátű monumétű: Vngédi &apud maiores cadauera ĵciofis ġbufdá unguétis deli-
niebanf:& í rogis multa fimul aromata cú cadaueribus cremebáť:unde legič de fylla rátā multitudiné aroma?
Virgili, tă fuiffe í eius rogo côlumptá ut imago eius his unguétis effigiem quandam contraxerit, Vir.in.vi, de mieno:
corpul lauant frigentis & ungunt, Nec dubito:Loquitur fecundum epicureos qui dicebant null fenfum re
manere poft mortem;fed omnia pariter cum corpore extingui, Confortionei :Coniunđiorem,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE AMORE CONIVGALI Ixxxvi
in uita Pompeii fic tradit:comitjis edel:
iliæ:lulia Pompeii moritur; Plutarchus
Onfimilis affeĉtas luliæ:] plutar,
e & circa Pompeium multi cecidifent:cruore cæfog perfulus ueftes muta-
cú manus qi uidá conferuifent
uit cú multus feruoge tumultus to
ad ædes etus fieret inter ferendă ueftes puella pregnans uila cruéta
creabantur ædiles, E campo,f marno
ga conciditnec multo poft abortiuŭ enixa piit, Ediliciis co, Quibusexanimantú
Ubi habebant comitia, Exanimis:Mortua nam inter exanimum & hoc intereft:g exanimis dicif
fe Virgil. |
mortuus, Vir,Exanimumg auro corpus uendebat achiles, Exaiatus uero metuens & perterritus:idé, Exaiata &
muris, Conlternati one:Mentis conturbation e ; nå cõfternatus méte perturbatus
quens impingeret agmina
fubito cafu prerritus: a fternuto deduđus : ga ||
De Iulia Caii Cæfarís filia. cum fternutamus toto corpore cõmouemur,
Orbis detriméto : Quia poft huius mortem
e Onlimilisaffe&ãtusíuliæ Caii cæfaríis filiæäno fecuta bella ciuilia inter Cæfarem & Pompei
ratuseftĝ cum ediliciis comitiis Pompei mas ġ totum terragz orbé graui clade cõcurferunte
gi cõiugisfui ueftem cruore refperfam e campo do Cõmunis nguinis uículo:Hac una faffini-
tate:ga fi uixifiet lulia potuit Põpeiú cú foce-
mumrelstam uídifer:territa meru ne qua usei eflet ro patre fuo in perpetua concordia tenere,
allata: exanímís concídíit:pratū qué utero concept Vos quog caftiffios ignes porcia:Pot-
habebat fubíta animi confternatione & graui dolore t cia'catonis filia: uirum fuum Brutum
tåtopere amavit ut audita eius morte
corporiseiicere coacta éar ita expirauitimagno gq cü illi fupeffe nullo mõ uellet; nec ferge dare
dem cumtotius terrarum orbis detríméto; cuíustrå quo fe tranffigeret : nå ab ea ość tellorú genus
quíllitasrorciuilium bellorum truculétifimo furos a domefticis hoc ipfä timentibus fuerat amo»
repturbata nõ efler: fi cæfaris& Pompeii concordia tum nouã ipfa mortis uiá íuenerit; nå carbões
igmitosauidifime hauhit& nouo læn genere
cõis fanguinis uínculo conftricta manfiffet. cõfumprta é:hæc ut in ca. de fortitudie dixíus
De Portia Catonis filia uxore Brutie cognito wiri cõlilio qå de imterficiédo Cæfare
t Vosguog cahtiflimos ignes Porcia M. Cato cú caffio cæœperat:prius ä tantú facinus aggre
nis filia cūćta fæculadebíta admiratione ples deref Brutus experiri uoluit núqd poflet tor-
uter mori fi res marito infælicirer cefifet:&
quunéå quū apud Philippos uit& íteréprű uig accepta nouacula fimulás ungues nelle feide-
tuŭ Brut cognofceres:qa ferg f dabat :ardéres ore re manú fbi nô leuiter fauciauit, Ignes caftif
fimos:Amores pudiciffimos:
carbões haurif nô dubítalti: muliebri {pū uíirilé přís pif Vir. Et ceco car- Virgils
igni.iamore, Admiratiõe:nő folú laude;
exítãimítata:fed nefcio anhoc fortius qg illeufiraz Vize brutú cognofteres,M. Brutus ut quidå
toitu nouogenef mortísabfumptaes, Externa. uolunt feruilie Catonis fororis filius portiam,
Vnt&alienigéiamores iufí obfcuritare igno Catonis defuncto priore marito duxit uxoré.
Philippos, ficápos videlicet in theflia, Vie.
rantíæ nő obruti exqbə paucos atrigiffe fatis &ű;ab Antonio & Augulto. Patris exitú qa,
erit, Gétís caríæ Regia Arthemilia uiy fuŭ Maufo ficut pater.f. Cato uticenfis poft rep. partes in
lū fato abfűptä qntope defiderauít: leueé poft cong hifpania pfigatas; ubi uidit nullá fibi libertas
tis fpem eé reli&á maluit libi fortiter morté
inferreĝ in tyráni &ruituté; ita tu o portja ui-
facinore am ille
zilis magis ğ muliebres animos gerens:fed fortaffe facinus tuum aliquãto fortius fuit patris
carbonibus,
tu uéro inufitato genere mortis fcilicet Alicarnafei:
ufitato modo moriendi fe occidit.fglad:s
f regina filiæ ligdami
Vnt &alienigenæ:trá fitexterna quog prim eft arthemifiæ fabulas & uxoris
maufeoli regis cariæ q uige amaffe fertur fupra oés amorum ultra affeâionis humanæ fidem
Maufeolus aŭt fuitut Cice.refert rex terræ Cariæ ut qdå hiftoriag græca; pe fcriptores proniciæ græciæ præfe
eft inter lamenta & manus uxoris
&us:quë græci Satrapim oaTpomüy uocát:is maufeolus ubi fato perfanđtus
funere magnifico fepultus eft:artemifia lu&u & defidetio mariti fiagrantis ofla cineremg eius mixta odoribus-
contufag in pulueris faciem aġ inhibit:editg:multag alja uiolentis amoris indicia fecifie dicif: molita quoq
eft ingenti impetu operis cõferuandæ mariti memoriæ fepulchrá illud menorauimă dignatúgs numerari in-
ter fepté oiam terrae fpectacula, Id monumentů artemia cú diis manibus facris maufeoli dicaret agona : id
eft certamen laudibus eius dicundis fecit pofaitg pmia pecuniæ aliarág rege bonagz ampliffim a;ad eas laudes
decantandas ueniffe dicunť Teopõpus. Teodotes,& Neucrates & qdá uolúr ifocrates: huius autem certaminis
uiĝorem theopõpů fuiffe tradún:fait ifocratis difcipulus.Cice.tufCulanage lisiti. Ert arthemifi a ingt illa:maufeo Cicero
li cariæ regis uxor quæ nobile illud alicarnafi fecit fepulchrú:quoad uixit aćfemp vixit in lutu; eodég etâ con-
denig appellab: recensicum uetuftate exaruit.Stra ftrabo
feđ&a contabuit:huic erat illa opinio quotidie recens:å tú prius
bo li.xiüiicam alicarnafus ingt principum Cariæ regia ĝ zephira hoc in loco eÑ maufèoli fepulchró:unű
e feptem fpeđtaculis qå illa artemia uxor conftruxit.Irem paulo inferiusinãhecatonus Cariæ rex tres habuit
filios Maufolú.Idreű & Pyxodage:& filias duase gbus Arthemifia grädior maufolo ex frattıbə grādiori nupfit
fecundo ueroildreo altera foror data et nomine Ada:Maufolos itaca regoauit: quo mortuo uxor imperiú has
buit:ġ illi fepulchr ftruxit:arthemifia tabe cõfumpta pp lu&ú qučex uiro fuo fufcepat:hæc ftrabo : qui nõ
cõuenit cú herodoto de arthemifia:nam herodotus hoc hiltoriage.vii.dicit artemsfiam ligdami alicarnafti non
w

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 Š LIBER Q- VARTVS
plinius hecatõni cariz regis filiá fuie, Ad feptem miracula proueđti: Pli.li. xxxvi. nätüralis hiftoriæ hot intet feptem
mundi miracula numerari dicit:Sculprumg fuiffe:a ğttuor oíum præltantiMimis: Scopa Brya: Timotheo &
Jocare:patere ab auftro & feptétrione fexaginos ternos pedes. Breuius aà frontibus:toto circutu:pedes quadtin-
gentenos undecim atoli in altirudiné,xxv.cubitis cingi columnis.xxxyı. ab oriente celaffe ftopá a feptétrione.
Bryá:a meridie Timotheŭ ab occafu leocharé:& fubiügit Arthemıfiá reginá tanti operis auđoré ope mundum
abfoluto periffe.Sculptores tamen inde non receffifie nifi prius pfeão opere:qå fuæ gloriæ & ipfoge arti perpè
tuum monumentum fore uiderent.Cuius rei multi meminere (criptores atq poetas
Tplicratea quoq: De effufo amore hip-
h ficrateæ reginæ uxoris mithridatis re- , fitorum omnís generis honorum mònumentig; ulg
gis ponti dicit : quæ mutato fæmineo'
cultu frero matronalı decore cuius avidæ adfeptem miracula prouećti magnificentidin argu>
nimium folét efe mulieres uinilé habitú fum- métarí, Q uíd eni auteos colligas: aut deilloiclyto
pfit:capillos inciditiequos & drma traĉtauit ut tumulo loquere:quomodo ipfa Maufoliuiut ac fpi?
in omni fortuna uige feg poffet quë a Pô.fopa rans fepulchrū fieri cócupierit:eorü teftimonio qg íl?
tå p Politudines & barbaras géres fagiété mira lamextinétí offa potioni afperfa bibiffe tradunt
Gdáai & corpis fortitudie comitataéhæc fibi
diffuadenti uiro dixiffe ferf:quos fors'una c5- De Hiplicrateauxore Mítrídatis.
unxit his débet quo res quoc cadant unú K Iphicratea quog regina Mitridaté coníiugé fnű
& cömunem periculá una flus ambobus effe effufis charitatis habænísamauít:pp qué prez
Hic Mithridates ponti & bitiniæ rex Inciptus
Plinius fuit de quo Plinius Ii.xxv. naturalis: fic tradit cipùū formæ fuæ decoréí hit uirilé conuertere uoz
Mithridates maximus fua ætate regú qué de- luptaŭs loco hűít:tonfis.n.capillis equo féstarmis
bellauit Põpeius oíum ante fe genitog diligé
tifimus uiræ ffe arguméris pter fama 1n afluefecit:quofet qo uitü
facilius laboribo &píiculis eiusíteref
a.G.Pő.p efferatas gétes fugienté anio
řelligié uni ei excogitatū quotidie venenú bi-
bere plamptis remediissot confaetudine ipfa iter X corpore ífatigabilifecura é: cuius tåta fides
innoxiă fieret: de caius memoria paulo infra afperarãate difficiliū rez Miíthridati maximūű fola
fic ingt iliú folum mortali Mithridaté, xxii. ciut Xiocudifimum lenimétü fuit:cü:domoenim
Fnguis locutú certú eft. Nec fabieĉtis géribus
uil hominé pinterpté appellatů ab eo ánis & penatibus uagari fe credidit:uxore fimul exuläãte.
viqbus regatit:gg& Gehiüs& Solinus af- De lacedæmone
firmauit q që maius elt uni quég fao nomi- ù Erumgd'Afiä gd barbáríæ ímenfas folitudies
neer rot milibus appellate fohtă fuiffe dicút qdlatebras põtici finus ferutor“qua fplenidiffý
„pinde lingua & »fone uniufcuiufeg nô minus
Feite ğ fi gétili erus fuiffet locutú fuiffe De cu mű totius Græciæ decus lacedæmon pcipuŭ uxore
ñs morte uaria tradút auđores:nő alii dicút fidei fpecimëé rátű nö nřís oftétet oculis plurimis&
ui&ü a Pöpeio: cü fibi morté íferre decreuit
fet: Violériflima uenena fáphNe:denig fe gla maximis patriæ fux laudibus admiratõne factí com
dio tráffixiffe Pli.de wiris illuftribus dixit illú parandum. DeMiniis.
pli jus uenenú alumplie quo tarde agente pcufforé m Iníæquogorigoexiclyto fociog Iafonis nüe
deSotte
uiris gallóiättrociuultu territů regocaffet:& í cæ-
ro lemníoră í ilula cócepta per aliquot fæcuz,
dem fã man rrepidantis adiuuiffe, Alii uero lorum uices ftabilisi fede mäferat a pelafgícisexpul
accutifimo ueneno extin&tum fuiffe afferűt:
quoge opinion Lucanus fecutus é lib.primo fiarmisalíenæ opísidigentesexcelfa raygerog mon
cú dixit:polt ċilicas uago: & laphi põtica regis
prælia barbarico uix cõftmata ueneno. Mi-
thridaté cõ1ugé:fant q dicant:nő mithridatis uxoré fui fed c5cubiná :cuius fentériæ eft Plutarchus í uita Põ
peii, Tõlis capillistmore uiroge. Efferatas:crudeles&e barbaras: Verumigd afiæ Propter artbemifiam: Quid
latebras ponti; Propter hiplicratheá mithridatisuxoré, Totius græde: Nam lacedæmones aliquãdo græcorá
principes faere fabaâis athenienfibus:Specimen. Experiment, Tantű nô:Pecoliare ualerii dium ferme.
Iniæ quog origo:Miniæ populi thefaliæ:una cum lafone& cæteris argonautis:ad infulam coichos na-
Onidi. m uigarór:ad aureŭ Vellas rapiendú: V nde Ouidi.lvn.methamorpho.lág fretum miniæ pegafea pupe fev
in ĝ diu cú habitaffent : orta feditione inde polfta pela-
cabant:in reditu fuo:lemnú infulam tenverát
gis taygetas mõtes occuparunt: quos partani cõmiferatione cõmoti:cű nobilitate generis tum memoria tinda!
Tidage qui fpartani fuere & lafors comites:ĝfi cOlangaineos cos benigne fafceptos citate donart:gnetiá uir
gines ex nobilifimis lacedæmonă natas matrimonio ianxere.Hi poftea că magnas opes adepti effent ad eam
Tnfāniam venere:ut répu.occupare uellent:qå cum fpartani fenfiflent eosin carceré conieceront:& capite dána
rünt:uxores eog motata forte illos a morte uindicarant; Ñmulantes.n.fè uelle perituros viros extremú alloqui
carcerem mgreffe:ueftes cum uiris mutarunt quo habitu illi tedi incolumes aufugere, Concepta infula 1bi-n.
Virgil argomutæ benigne excepti fuere ab htfiphile regina lemnos. Taygetogemõtium ; Montes font laconiæ inter
Tayge lacedæmona & mare pofici:& declinat :taygetus ti. Lucanus geldig inculta niaentus taygeti. Virgt.vero tayge
ta declinauic, Ve raygetig cancs
tam dixit li georgicogzii, Virginibus bacchata lacenis tapgera, Sed liii:taygetus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE AMICITIA Ixxxvii
domitrixe epidaurus equoge. Refpeđtu tyndaridage.fcaltoris& pollucisigui iouis& ledæ filii fuerüvt.Leda
uero tyndari uxor ĝ cú ioué fub tigni forma cõcubuit: & geminá pepit oua:ex quogz altero nati font pollux & Lucze
caftor:ex altero helena & clitenftra:ergo tyndaras horum fuit non verius:fed putati onus pater, Deftinatum
fyderibusiquia pollux &dicuntur inter fydera furfe relati, Par fratrum: uia gemini fueront eodem partu na
tr: Legibus commodis:Q yia faerunt ciuitate donati, Publicæ cuftodiæ:[n carcere nam græci pAaKo dicút
cultodiam & carcerem nocturno rempore:mos erar lacedæmoniorum nođturno tempore de nocentibus fum
mere fupplicium, _Iluftris fanguinis:Qu'a nate ex nobiliimis lacedæmonű erant.
Otemplemur nűc amicitiæ:Non difce-
tium iuga fupplices occupauerūt: quosfpartana cí7 c dita confùetudine fua Valerius otad
uítas refpectu tyndarída¢:nãgí illo nobilis fama na mittat:inCapitulum tranfiturus præfationé præ
qua rem de qua diĉturus fit commé
uigío deltinarum fyderibus par fratrum fulferar dez det, Hoc proemio laudat amicitiam:quá fan-
ductos inde legibus cõmodifg fuis ímífcuít:fed hoc guinis neceffitudini præftare dicitıquod & Ci
tātū beneficium í iníuríã benemeríitæ urbis regnum Cero firmar
in libro de amicitia fentit: & ifocrates af-
+ Sunt autem qui dubitent in numero
affectãtes uerterűt: igitur publicæ cuftodiæ incluli uirtutum ponenda ne fit amicitia:ggia dicunt
capítali feruabãtur lupplicio:qã că uetere íltítuto la uirtutes de genere bonorum effe:ġ ptopter fe
cedæmoniog nocturno tépore palluri eént:cõiuges expetuntur;amicitjam uero nô propter fe: fed
eorūilluftrís ibi fanguis +uellutallocuturæpituros propter aliud expeti ualét propter utilitatem;
nam cés uolút amıcos habere diuites & poté-
uírosipetratoa cultodibə aditu carceré itrauerűt:cő tes unde utilitaté cõfégui poffint: nő igitur in
mutatag; uefte p fimulationem doloris uelatis capítí numero uirtutum dicunt effe ponendam, Sed
buseos abíre paffe funt. Hoc loco quidaliudadiece alii g uim amicitiæ & pprietatë altius intuen€
& de uera amicitia fentiút: dicunt omnino in
rím { dignas fuiffe quibus Miniæ nuberent. ter uirtutes effe cõnumerádága ŭ ppter aliud
Deamiícíitia Capitul feptimum. fed fe appetaf uera amicitia frutúçg amicitiæ
c — Ontëplemurnűcamicitiæ uículüpotés & præ uolút plam amicitiá effe:qd ét Cice.li.de ami Cicero
ualidü neg ulla ex pre fanguinis uiribo iferius citia &de natura deorum fentit dicit.n.Cagz é
ipfam amoris uerbum ex quo amicitiz nomé
hocetiã certius & exploratius:qa illud nafcendi fors du&túeft:quá fi ad fru&um nfm referamus nõ
fortuitum opus hoc uníufcuiufg folido ídícioichoa ad eog cõmoda quos diligimus : non eritifta
ta uoluntas cõtrahít. Irag; celerius fine reprehéfióe amicitia: fed mercatura qdá fuarú utilitatum
propiquumauerfere ġ§ amicum: quiaaltera direptio
deinde fubiungit:prata & arua & pecudú gre?
ges ifto mõ diligunt: g fruĝus ex his capiun-
ní utig iniquítatis:altera utig; leuitatis crimini fubie tur: hominú charitas & amicitia gratuita eft:
c&taelt.Cū.n. deferta fit futurauita homini nullius ğjto igif magis dèorum: g nulla reegentes inv
amícítiæ cincta þfidio : ramneceffarium fubfidium ter fe diligunt &hoibus confulun; Quod
uero ppinquitate pftet: hoc mô pbat-Cice.p
temere afluminon debet: femel autem apprehenfü ex ppingbitare beniuoléria tolli pôt: ex amici
rećtefperní f cõuenít. Sínceræuero fideiamici præ tia non poteft:foblata enim beniuolentia ami
cipueíaduerfis rebus cognofcűtur : ín quibus qeqd citie nomen tollitur propinquitatis remanet:
Pltad totūa cóftãti beniuoléria pficifcit fælicitatis
ergo illudin quo necefario beniuolentia per-
manet ante ponendi eft ei a quo beniuolétia
cultus maíoreex pre adulationi ĝ charíitati erogatus Temoueri poteftatg amicitia eiufmodi eft:et ~
certe fufpectus é:perinde ac plus femp petat f impe aŭt amicitia ot a Cicero diffinif:diuinară hu- Quid
díat . Accedit huc quod infractæ fortunæ : hoíes ma manarúg reg cü beniuolentia & charitate cô fitami-
fenfio:Saluftius uero:idem uelle& idem nollecitia.
gísamicog ftudia defiderant uel præfidií ùel folati ueram effe dixitamicitiã. Vinculum: Coniú Salufti,
gratía:nam læta quidem & profpera negotia:utpore &ionem. Inferius Immo ut dicimus antepo>
cum diuina fuffragatione nean humana minus nendűut fit hptote, Fortuitú opus:lta quoq
focrates fentit: qui in deligendis amicis: po-
qi periyTHo vasko KpeiT Tæ elfe cenfet i.
ele&tionem neceffitate melioremiltag celerus:minus enim repræhenfionis habet qui refpuit propinquum ĝ
amicum, Auerfere: Pro auerferis contemnis quafi intueri nolis. Altera:fipropinquitas que non fine iniquita
tedirimitur, Alrera.famicitia quam dele&tam refpuere ab ncõftantia & leuitate proficifcitur, Cinĉa:lnftru
Qa & quafi munita, Sincera fideiipuræ & non fimolatæ. In rebus aduerfis:Revera itaeft, Nullum enim ue-
ræ amicitiæ teftimonium certius & maius effe poteft quå in aduerfis rebus femper amicis adeffe: nam ut ingt
Cicero ficut hyrundines eftiuo tempore præfto adfùnt fuperueniente frigore pulfæ recedunt:ita falfi amici fe- Cicero
seno tépore uitæ Pfto font & iuvant fimul arg hiemé fortune viderint deuolát omnes ac deferunt. Quicgd
præftaturinibil eft quod a te fperare non poffit cui fueris eriam in aduerfis opitalatus, Accedit: Adiungitur.
Prætidiizat fuccurrát, Solacii Vt recreent
& cõfolentur. Infraĉtæ foruna:Pro
valde fra&æ fortunx:nam Virgile
ìn auget hoc loco, Virgilius Turnus ut infraĉtos aduerfos martelatinos,
m ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VARTYS
Emo de fardanapali familiaribus:Incipit exemplo pbare qå ffati ne dixit.
affyrioge fuit muliere corruptiorad quem uidendam:qå nemini'cõzedeb
noi ué medis ppofuerat:magna ambitione ut intromitteref e obtinu
greges purpuras colo filantem; & muliebri habitu cam mollicie corpor:s:& oculos lafciuia oés fœminas an
Cedentem:penfa & inter uirgines partiété:qbus nilis indignatus:tali fæminæ tantos uiros effe fubieĉtos:traĝá-
tiq lanä ferg: & arma habentes parere pgreffus ad fociosigd viderit refert:negat fe ei parere poffe:q fe fæminá
malit effe ĝ uige fit igitur coniuratio:bellum Sardanapalo inferč:quo ille audıto:nô ot uir regnú defenfrus;fed
metu mortis ut mulieres folét:Primo latebras
circúipicit mox deide cú paucis: & icõpofitis indigent . Tenatius igif'eorum nomina pofterítatis
in belló pgrediť: Viđtus í regiá fe recepit:ubi memoria apphendít qui aduerfosamicog cafus non
extruđa icélag pira:& fe & diuitias fuas cipi
tavit in igoem hoc folú imitatus uige:fed áteĝ deferuerunt:ğ quí profperum uitæ curfum comitas
morereturiuflit(tefte Cicerone li,y.tufculana- tífunt. De Sardanapal. Orefte& Pylade.
rum)uerba hæc buftui fuo ifcribi: hæc habui n Emo de Sardanapali familiaribus loquitur.
ĝ cæli:iquæq efaturata libido haufit, Alia 12- Oreftes Pylade peneamico quamagamenone
cent multa & pclara reli&ta, Scribit auté fim-
plici.1.& habet accentum in penultima:ĝ fane patre notioreft. Siquidemillorumamíicitia íncons
pducif Juue.in fatyra obus í terris: & uenere fortione deliciarum & luxuriæ cótabuít : horű duræ
& cænis:& plúis fardanapali, Stra, li.xiiii. Eft
Anchialæ inquit Paulo fùpra mare fita:Sarda- atg afperæ conditionis folatium ípfarum miferíage
napali opus ut ariftobolus fcribit: ubi Sarda experimento enituit. Sed quid externa attingo:quű
papali monumentů eft.Et lapidia ftatua:quæ domefticis prius liceat uti.
dextræ manus digitos cõmittit & quafi cõplo De Graccho damnato &.C. Blofio ipfum
ditquidádicunt ibi epigráma effe aflyriis litte defendente.
zis inículptum: huiufmodi Sardanapalus ana- ,
crudaraxis filius:Anchialem & tarífumunadie 1 Nimíicus příæ fuiffe gracchus exiftimatus:eft
cõdidit , Ede bibe lude:8 cü te mortalé noris necimeríito:ga potériá Íuã faluti eius ptulerat:
Plentibusexple deliciis aium poft morté nul- ẸȘconltätis rñ fidei amícū ét ín hoc tå prauoppofito
Ía uoluptas nág ego fum puluisq nuper táta
tenebas:hæc habeo q edi quæq exaurata libr- C.blofiű cumanű habuerít:opepræciü eft cognofce
do haufit, At illa manent multa & præclara re re:hoftis íudícatus:ultíimo fupplicio affectus fepul
liĝa:hoc fapiens uitæ mortalibus eft documé turæ honore fpoliatas:beníuo létia tf eiusñ caruit.
tum.Chærilus horam meminit, Oreftes py-
Jade:Pylades & oreftes inter admodum pauca Nā qu fenatus rutilio & lénati ofulibus mãdalfet:
uerog: amico patria cõnumerátur:q uta pa
cuvio introducunf cú in tauricå regioné ue-
niffent deponendı furoris gratia:quo polt cælam matrem uexabatť oreftes:& a rege cõpræhenfi effent q fimu-
lachrū palladis inde auferre uoluiflent:idg culpa oreftis foret:q cù efiginia forore conuenerat de farto capitis
eŭ damnauerat:tanto fe inuicem amore tenebané:ut cum rex uellet oreltem interficere:nec feiret uter coge eét
Pylades fe oreftem effe affeuerabat:ur pro orefteinterficeretur:nec minus oreftes fe profitebatur ut erat:dehis
Tolli. ergo nulla ætas contifcet, Tullius in lelio:cum ignorante regeuter effet oreftes Pylades fe orefté effe diceret:
ur p illo necarerur:oreftes aŭt ita ut erat oreftem fe efle perfeuerarer:ftantes plaudebát in re fia. Oreftes py
Virgil. lade notior:că quo nutritus pperuo uixit:& ilú pylades in furoré uerfum ut inquit Vir.& farns agitarus Orea
Ovidi, ftes diu furere non eft paflus:fed eum ad tauricam regionem deduxit, Vnde Ouidi.Ju.ii.de ponto:Afuit infano
Mar, iuuenis phocens orefti:Martıalis: Te fingente nephas pyladem odiflet oreftes.
Nimicus patriæ: Sæpius di&um eft duos gracchos Tyberium & Caium fratres ob grauiffimas feditio
i nes quas i popnlo fuis legibus excitabant.Hoftes a fenatu foiffe iudicatos & urrumg a nobilitate éæfos
alterum a Nafica:alterum ab opimio:horum vero focios & confiliorum partic:pes parı ratione fenatus
damnauit & ìn eos more maiorum animadaertendum cenfuit.C.itag Blofius:gui. T.Gracchum fecutus fuerat
die diĉta cum in fenarum ad lelium:cuius hofpes erat pro fe deprecatum ueniffet:hác ut fibi ignofceret aum
afferebant:g tanti gracchum feciffer:ut quicquid ille uellet fibi faciendum effè putaret , Coi Jelios dic inquit.
Si gracchus te in capitolium faces ferre uoluifet: nunquid feciffes? tum ille nung id qdem uoluiffe gracchus:
fed fi uoluifet:paruiffem:quæ uox licet amicitiæ uim maximam habere videatur:amétis tamen potius G amãz
tis fuiffe iudicatur:cum in iplo falutis difcrimine tam nefari faci nus profiteretur fe fuiffe faĝurum : & hercle
ita fecit: atg & plufğ dixit; nô.n.ille Parut tyberii gracchi:fed præfuit :nec fe comitem illius faroris fe ducem
Cicero præbuit : quo tandem cæfo Blofiusad anftonicum regem confogir:profi:gatis deinde rebus arıltonici: morté
Cume fibi coníciuit:unde Cicero:ltag hac amétia quæftione noua perterritus in afam profugit: & ad hoftes fe côtu-
Cuma Hit:ubi pænas reipublicæ graues juftafg perfoluit, Blofum cumaaû:a cumis ciuitate campaniæ Iwata baias di
nus cimus cumanus na,num:& cumeus a.um, Virgilius: V itima cumei uenit 1am carminis ætas. À como uero gal-
Cume Jiæ cifalpinæ ciuitate dicimus comen fis & comen. Operepræcium:unle pulchrum & deleđtabile:fed opere-
us præcium dicitur utile: qa laboris præciú eft ipf utilitas, More maiorum ; quia maiores von folum principes
Virgi. alicuius coniarationis damnarant:fed eorum quoq focios pari pæna puniendos effe céiuerút, Faces fubderes

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE AMICICIA Ižxxviii
utíeos quí că graccho cõfenferant:more maíog: aní fubiicere faces ut capitolium incenderes, Sa-
tis:Immo nimium;blofius hoc vno refponfo
maduerterét:X ad Łeliü cuius cőfilío præcipue cófu fatis & plafğ fatis amiciciam teftatus erat; cå
les utebātur:p fe blofius deprecatã uéiffer:familiarí illius mores defenderet qui fuerant ab uniuer
tatífg excufationcutereć: atg ís dixiffet:Q uíd fi te fo fenatu damnati. Comprefus: conĜrictus
gracchus templo íouís optímií maximi faces fubdere coaĝus qaia lelius perfeueranti interrogatio
ne illum urgebat, Annuifferfecillem inquit:
íufliffer:obfecuturus ne uoluntati ipfius ppiftåquã fi modo capite uel oculis inuiffennedum uer
íactas famiílíarítaté fuíftit Nāğ iftud íquitgracchus bo imperaffer.
iperaffer : fatis immo étnímium:totíus nãg; fenatus N eadem domo æque robufta:Magnú
å fuit blofii conftantis amiciciæ teftimo
confenfu damnatos mores defendere aufus eft. niumiquod uero fequitur Jõge maios:
u Erä quod fequíf multo audatíus:multog; pez & utrung in domo gracchorum fađtum eft
rículofius:cópreluš ením perfeueranti ínters Nam Pomponius & leđtorius tanta fide; &cõ
rogatione Lilií ineodé cóftantiæ gradu ftetit: feg ét ftantia funt.C,Gracchi amiciciam profècuti;
ut pro illius protegenda fålute mortem ultro
hocfí modo gracchus annuiffet facturum refpodít oportere non dabitauerint:nam poft Jatas le-
Q uísillä fceleratã putaffet fuifle fítacuiffer
Q uif gesiquas fupra memorauimus cum turbulens
eriam non fapíentem:fi pro neceflitate temporislor tflimas in urbe feditiones excitaffet. Tandem
cutus fuiffet? Ar blofius nec filétío honefto:nec pru fenatui grauem:& intolerabilem.L, Opimius
confùl:cum armata manu tanĝ hoftem infe-
dentí fermone falutem fuam ne qua ex parte ifæœlicis cotos eft: hunc igitur fugientem Pomponius
amícicíæ memoriam defererer tueri uoluit. & le&orius fais corporibus protegere conati
fünt:nam akter portam trigeminam occupa-
vit:& perfequentium impetum folus tandia
DE.C.Graccho & Põponio & lectorio amicis. foftinuit donec telis undi petitus:& vulneri
í Neadédomo æque robufta cóftãtís amicíciæ bus confofius expiraret.Alter pontem folici-
exempla oboriun€ :proftratís enim íam & per um fois armis& corpore interclufum donec
dítís.C.Gracchí cõfilíis rebufg:quű tota eíus cofpi gtacchus pertranfiret:nő prius dei
titudine obrutus conuerfoin fe gladi
ratio late quereref:deferctum omni auxilío:duo tãtū faltu f dedir in uberim.Trigemina pori
amici Põponíus & lectoríus abífeftis & undíg ruen Ĝa per quam trigemini fratres Oratii exierút
tíbustelis oppofitum corpog fuog ptexerűtiquog contra curiatjos de [omma imperii certaturi;
ut inter imperatores conuenerat, Horatius co
Põpõíus quoís facilius euaderet cócitar fequenti cles:igui porfenæ regis exercitum tádiu folus
agten í porta trigemia alíğdíu acerríma pugna ihiz foftinuit in ponte:donec a tergo frađus pons
buit:necuíuus pelli potuit:fed multis cõfectus uul præclufufgue hoftibus auditus fuit:ut in capi
neribo tráfitū fup cadauer fuŭ cís credo čt poft fata tulo de fortitudie diximus. Quam igitur cha-
titatem in eo ponte Cocles patriæ præftitit
ïuítus dedít.Lećtoríiusaűtí põte fublicío ftetit:& eü eam leđtorius fcelerato amico dedit, Materni
donec gracchustranfiret ardore fpűs fuí fepfit:ac uí auiftipionis fuperioris,
íã multituds obrutus cõuerfoí fe gladio celerí faltu
pfundűtyberís petiít:ğğ eo pőtecharítaté toti pas De Lucio rhegino.
Vcius autem sheginus: Gn,málius&
tríæ Horatius coclesexhibuerat:unius amíciciæad 1 Qu-fruius Cepio pro confules aduer
iecta uoluntaría morte pftítit:ġ bonos gracchí fi aut fus gallosicymbros.Senones & Teuro-
přís autmaterní aui fectã uítæ ígredi uoluiffenthře nes mifi prælio ui&ti & binis caftris exuti fú
militum milia,Ixxx.cæfa fecundum aućđtioné
mílítes potuerant.Q uo.n.ímpetu:qua pfeuerantia Cepionis:cuius temeritate clades accepta fue-
aí Blofius & Põponius:&lectoríustrophea:aut tris rat damnati : & corum bona publicata fante
umphos eog adiuuiffent:furiofi conatus tã ftrennuí Hic autem Fabio fuccefferat qui rebus in hi-
comítes finiftris qdéaufpíciís amíciciæ códitioné fe {pania profpere geftis labem impofuerat pace
cuin Viriaco fugitiuorum duce æquis condi-
cuti; fed quo míferíora hoc certiora fideliter cultæ tionibus fa&a qui deinde Viriacusa prodito
nobilitatis exempla. ribus huius Serwlii Cepionis confilio interfe-
De.L.R hegino. Qus && ab exercitu luo multum deploratus:
ac nobiliter fpultus:vir duxq magnus:& per
L Vcíus aŭt R hegiusfiaddebítã publico míní tres:& uiginti annos quibus cum romanis bel
ferio finceritaté exiga? pofteritatiscõuitio la Ja trađauit; frequenter fuperior: Hunc igitur
creãdus:fi amiciciæ fido pignore eftimeturí optio Cepionemin uincula conie&um.L.R heginus
uiamoris impulfus cuftodia liberauit & fugæ
laudabilis cófcientiæ portu relinquédus eft, Tribu illi fe comitem dedit,
m iñ

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VARTVS
Exclamatio
Roh magnum & inexuperabile tuum nus.n.plebisCepionéi carcerévieđtū:g ílliusculpa
nomen adamicitiam, Apoftrophat tanĝ ad exercitus nf a cíbrís & rautonicis uidebat dletusżue
cælefte numen : cuius potentiam nimiam effe
dicit:ut cogere poffit etiam homines pro fe fi terisartægamícitiæ memor publica cuftodia libes
deliter collenda:ea facile contemnere quæ pri rauit:neceatenus amícű egifle contentus etiå fugæ
ma putant:opes:dignitates:honores:potenti eius comesacceffit. Exclamatioadamicitiam.
falutem denig ipfam. Admirabile opus tu p Rohmagnū &íexupabile tuŭ noméamícitia:
fcilicet o amicitia:quod a Lucio rhegino faĝú
eft fuit admirabile:fed quod Volomnius fecit quűexaltera pte refpu.manű íniiceret:exalte
multo admirabilius hic tå effufis charitatis ha ra tuaillū dextra traheret + &ille utfacro fanđtuseé
benis Marcum lucullum complexus eft:ut bel uellerexígerer. Tu exil ídiceresżzadeo blãdouterís
Jo ciuili quod iter Antonium & Cæfaris inter
feđãores getur eft: cú, M, lucullus qui Volú- ímperío:gísfuppliciű honori ğtulií
nii cõfilio Bruti & Çaflıi fecutus fuerat ab An
opus tuum.
tonio poft profligatum exercitum fuiffet in {© Edqäfegëaliğnto laudabiliv:Recognofce.n.
teréptus: & idem Volumnius quicú illo erat , quoufguolūniíftätéergaamicã fuŭ charítaté
e manibus hoftium facile poffet euadere ma-
Tuit cum amico pro libertate perire:ĝ úi fineulla reipu. iniuria euexeris : q ortus eftri loco
Co delperata libertate fuperefe, quű Marcã lucullü familiariter coluíffer: eűg M.
Oguatur græcia oftendit: romanorum Antõíusqd bruti & calli ptes fecutus fuerat ínterez
1 dequibus dixit amicitias fuiffe ueras,
Quæ autem de perithoo thefeog tra- miílfet:í magna fugíédí licéria exanímí amico adhez
duntura loquacibus græcıs ficta fabulofags fit:hucufgí lachrymas & gemitus pfufus:urnímia
fuiffe. Comixtum cruorem amicorum; Pro- pietarecãmfibí mortisarceleretinã pp pcipuãsp⁄
bat rationibus romanorum amicitias non fi- feuerãté lamérationćad Antoniű ptraćtus eftžcuíus
Gas nec fimulatas:quippe qui non dubitarunt
pro fuo quif amico uitam effundere. Cruo poRtğ i cõfpe&tu fterít:Iube meígtípator ptinusad
Tem amicorum ; ut Blofii põponii:Leđorii & lucullí corpo duđ&ū occidi:neg.n.abfūpro illo fupef
Volumnii. {e dbeo cú eiifælicis miliriæau.extiteri. Q uidhac
De Lucio petronio.
Vcius quoq petronius: hoc fuit ciui fidelius bñíuolétía mortréamící hoftis odío leuauít:
1 Hbelloquodacinna& mario poft eo- uitãfuã cófilii crime aftríxit: quogillä miferabilio
rum exilium fatum eft: nam cum Pla ré redderet fe fecitíuifiorénec difficiles Antonii aus
centiam urbem expugnaffent cui præpofitus
Elius ab Ođtauio conule fuerat:nein potelta res hūít:duđtufg quo uoluerar luculli dextrãauíde
tem hoftium ille ueniret petroniam amicum ofculatus + caput qd abfcifú iacebat fublatū pectori
faum oraaitsur fibi mortem iferret:priufg in fuoapplicauít: ac deinde demiffam ceruicéuictorís
feruitutem deueniret, Ile primo:Helium ab De Thefeo &Pirithoo.
ea fententia reuocare & ad uitam hortari cõa-
gladio præbuít.
tus eft:quod ubi uidit efficere non poffe:ami- Ê nefandis thefea pírithoí amori
Q.

g illi comitem dedit:ne illi a

q
H
E
uq
ao

é ditis {e pf õmihfe:nãuanié
quo multa uirtus ifignia acceperat fuperftes narrare:ftulti credere: mixtű cruoréamícori,&
efet, Ad auxilium dextræ petronii confugit: illd morti iherétéuide
ut petronius eius amicus ipfum interimeret: uulneribo ínexa uulnera:mortégs
ut non ab hoftibus occideretur, re. Hæcfűtuera romãæamíciriæ dicia: ílla gérís ad
fingédű pararæ móftro fimilia médacía. Delu.pe-
1 ° Vciusquog petrõius huiufce laudis cõlortio
né meríto uendicar:parí .n.iclytæ amícitiæau
fu:par gloríæ portio afferéda é: admóm humílí loco
narusad eĝftré ordiné & fplédidæ mílítiæ ftipendía
Publii celíí bñficío puenerat cuí grarű anímû: qa ín
materia læta exhibere nő stingeratí ea quåã iniquam
[e ít: cã multa fide phtitit +cratab octa
uío cõfule pla: ppofitus Celius cumãocxerci
ru capta X fenior iã X graui ualitudie affectus:ne in
hoftiū uéíft ad auxí.dxtræ pe.sfugit:qui ab
icæpto skilio fruftrecõatusabftrahet:i iifdé peu
usiteremít:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE AMICICIA Ixxxix
Vngendus eft Petronio:Non minora ueræ benuolentiæ:& charitatis indicia Terentius Bruto § Petro
nius celio præftitiffe uidetur:nam Terentius ĝtum in fe fuit brutum a morte uendicaurt: §ğ id fortuna
noluerit:deuiđis enim brota caffiig partibus:qs decius brutus fecutus fuerat:miffi fant qui brutú e te
nebris ad cædem extrađuri:qã ubi fenfit Terétius:q Brut comitabať:uteŭű a morte liberaretifë morti 'ibéter
expofiit:interfeđtoribus occurrens:feg brutum effe affirmans:
fed cognita eius uoce incolumen dimiferunt:&
brucum ad necé exsraxerunt:de cuius morte dicemus in capitulo de cupiditate uitæ libro.ix, Non irrito euer
tu:Licet non eueneritiqg ille inceperat:no euentum fed illius falum & uoluntatem exiftimandam efie duco;
Furari;a morte farripere. Suffragante:nam te
tez per quem omnia dignitatis incrementa affecutus nebræ opitulabanť mendacio eius.
fuerat:fuperefet. Ira alterius fato uerecundiasaltez De Decimo Lelio:&. M. Agrippa.
B hoc horrido : Inhoc vltimo dome-
ríus píetas caufam præbuít.- ficorum exemplo charitatem & ami-
De Seruio Terentio. citiam Lelni cum Scipione: & Agrippæ
Vngendus eft petronío Seruius Terentius: cum augufto fanâte fideliter cultam multis
laudibus extollit:dicit autem non efle de ami-
_, ğa ficutcupíerat pro amícofuo perire non citiaquæ in triftibus rebus cognita fuerit ultë
cõtígít.Incæptonamg egregio opere nő irrito cus rius dicendum:fed ad iocundiorem [tilūm re-
tueftimarí debet: ga quantum ín íllo fuit& ipfe ex7 uocandum:ut
eam quog amicitiam comme-
tin&tus eft:&. D .Brutus perículű euafitmortis:quí moremus : quæ in fælicitatis domicilio collo
cata : iocundos fenfit amicorum effectus: qua
fugiensa mutina: utad fe interficiendű ab Antonio lis foit Scipionis & Leli : Augufti & aguppæ:
milTos egtes adueníffe cognouít:quodãí loco iutæ nam Lelius ita Scipionem coluiffe & a fcipto-
necultus ipfe fertur;ut inter uerorum amico7
pænædebitü fpiritü tenebris furari conabač:eoq;íã 1um paria connumerari merito poflint; guod
facta irruptione: Terentiusfidelímendacio obfcurí idem avgufto eveniffe dicit Valerius : quip-
tate ipfa fuffragāte brutü fe efe fimulauit:& corpus pe íter quos fúma fueritomniü reg & uolun-
fuum trucidandum equitibus obiecit. Verum:cogní tatum confenfio: nam & agrippa fororem au-
gufti in matrimonium duxit: & in adminıftra
tusafurio cuí brutianæ ultionis officium mandatū tione regni par illi fuiffe ppemodú creditur:
fuerat nece fua amici fupplium difcutere nó potuít. unde Virgilius Remo cum fratre quirinus iu Virgile
Sic ínuítus fortuna cogente uixit. radabút:nam tefte Seruio deaugufto & agrip
Dedecimo Lelio &.M. Agrippa. paibi intelligitur:&t i bello që contra Cleo-
patram:&, M Antonium getum eft: anguftus
a B hoc horrído &trifti ptinacís amicítiæ ad læ dextrum :agrippa finiftrum cornu rennentes
tū &ferenumuultk tranfeamusatg inde eam parsbus auípiciis uictoriam pepererunt : unde
euocatã:ubí omnia lachrymis:gemitu:cædibus fue dis. Virgilius Parte alia uentis & diis agtippa fecă Virgil,
fælicitatís domici Pertinacis amicitiæ : Quam inter fe ho-
rant referta:ín eo quo dignior elt mines non modo perfeueranter: fed'etiam per
lío collocemusgratia:honore: abundātiffimifg opí tinaciter ad mortem ùíg feruauerint, Di-
bus fulgente:orireigítur ab illa ĝ fanétog umbris dí gnior: Digna quidem eft amicitia : quæ in læ
cata KARNET R decimi Leliiżillíinc Mene tisfti &cOmemorationeimmoretur,
fëcundıs rebus potius uerfèrur : & în tri-
Vmbris fan
níí agrippæ:alteguirogtalteg deog maximumamí Gorum propter augòftum quem inter deos re
cum & certa mére &fecüdis ominibus fortiri totum tulere romani . Imperatores autem in capito-
beatæqturbæ gregem quí ueftroduđtu ueneranda Jio fedes habuere quia colebantur pro diis:Scì
finceræ fidei ftipendia:laudibus & præmiís onuftus pio uero capıtolium quotidie luce orta pete-
bat & cum ioue colloquium habere credebar
peregítinlucéuobifcü prrahite:ueltros.n.cóftãtes tur, Veftros enim conftantes animos:cù in-
aios ueftra ftrennua minifteria:ueftré iexpugnabilé Reiligent íquit pofteri : quæ uos amicitiæ iura
taciturnítaté:prog dignitate & falute amicog ppes feruaveritis: eiufdem firmiffima uincula liben
tuãexċubationë teltatiorem beníuoléríam:& rurfus tius fan&iufg colere non dubitant. Tacıitur
nitaté:in celendisarchanis, Excubationé:ni
harum rerum uberrímos fruĉtus pofteríor intuens gilantiá:quia pro ornando colendog amico
ærasín excollendo iure amícitiæ:ğ libentius : § etíã aliduæ uigilabāt. Heret animus non poffú
religiofius eratoperata. Hæretanimus íin domehtiz inquit Valerius a romanis exéplis difcedere.
Sed fplendor & fides romana aliis bene factis
cis:fedaliena quog benefactareferë romanæ urbis non inuidens me hortaturne exterroge chari
candor hortatur. tatem:& amicitiam filentio prætermittá.
Externa. Amõ& pythias: Hog amicitiaficab
oibus celebraf ut principată inter oia
d Amon & Pythias pytagoricæ prudétiæ facris amicorűparia obtinere uideatur: ná cú
initiati:te fidelé inter fe amicítiã iunxerunt ut altex eog Dionyfius Syracufnus interficere
m mi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q-VARTVS
uellet:falpicione uidelicet proditionis alter fe morus uadem præftare non dubitavit, Tantifper dum a compo-
Cicero nendis rebus fuis domum profećtus reverteretur:fuit aŭt dionylio ryráno mhil uíg fid quo Cice.tufcula,
Quåropere uero amicitias defiderauerit quage infidelitaré extimefcebar declarauit 1m pyihagoreis llis duobus
quos: cú altes uadem mortis accepiffet:alter ut nadem foú liberaret præfto fuiflead horå morti deftinatamz
Dunnam inquit ternus vobis amicus aftriberer.1dé li.de officiis : Damonem ngt & ey thiam pythagores ferunt
boc animo iter fe fuifie:ut cum eorum alteri Dionyfios tyrånus diem necis detina t:&is quimorti addiâus
efer paucos fibi dies cõmendandos: faorú caufa poftulafet;vas fa&toseft alter eius tendut fi ille non rever
tiffet:moriendum efiet ipfi:qui cum ad dié fe
recepifiet:admiratuseoge fidé tyrånus petiuit; quűalterã ex his Dionyfius fyracufanus interficere
urt fe tertium ad amicitiam afcriberét. ` Initia-
ti:dedicati enim erát præcepus pythagoræ Sa- ueller:atg his tépusab eo quo príufg píret:domum
mii, Vadem:fpõíorem. Supplicium fidei re, pfectus res fuas ordinarct:ípetrauifler:alter uadéfe
Quia tam fidelem animum uita donauit, Infa p reditu cius tyrãnodarenô dubítauít. Solitus erat
per præterä g fupplicium remifit dehis quog íiculomortisg mo gladio ceruícesfubiectashabue
Laĝan lađantius as lib.v. diuinarum inftitu-
tius tìonum:guid ergo inquit illi familiares pytha- rateidemg caput fuu fubiccerat:cuífecuro uiuere lí
gorei laudantura nob y cebar.lgitur omnes &i primis Dionyfius nouæatgg
Bouadem mortis pro altero dedit;alter ad præ ancipíns rei exit fpeculabãtur:appropínquantede
ftiturum rempus cum iam fponfor eius ducere indediffinita die:necilloredeñte: unufqfg Rultitiæ
tur prælentiam fui fecit:eumg interuentu fto
liberauit:quorum uirtus in tanta glorja nô ha tam temerariū póforédãnabar: Árís nihilfe de amiz
beretur:cum alter panimo;alter pro fde mo- ci cõftantia metuere prædicabat:eodé ãtmomčto &
rinoluent fi tult putarentur; denig ob hanc horaa Dionyfio conftitucag eamacceperat fupučir:
ipfam uirtuté tyrannus his gfas retulit utrúg
feruando:& hominis crudelfliwi natura mu- admíratusambog aíumryrānus fapplicíum fidei re
tata eft:quinetiam deprecatus effe dicitur ut fe mifit. Infuperg eosrogauitutfeí focieraréamicitiæ
tertium in amicitiam reciperent; non utig tå- terti fodalicii gradū ultima cultu beniuolétia reci
Fhultos:fèd tág bonos & apiétes uiros 1ta ét:hæ fane uires amicitiæ:mortis côtéptűingene:
non uideo quare cum pro amicitia& fide mo-
ri fúma gloria cõputet;o6 ér p innocétia peri tædulcedinéexringuere:crudeliraré máluefa
Te hoi fit gloriofum. Hæ-fne uires amianaæ: cere:odium in amorem cõuertere:paæham beneficio
Laudat ures amicitiæValerius:ĝs divinitat,p penare poruerūr:quibus pene tñ ueneraríóís:guã/
priæ fimiles efe dicitip ab hisea proveniant;
quæ a diis imortalibuş conueuerunt:multa. í, tum deorumimmortalium cerimoníisdebebač: illis.
miranda:at mortema cõténere : uită nō appete- publica falusżís príuata contineč:argzur iljag ædes
facra domicilia hag fida hominű peđora quafi quoz:
re:crudeliraté leniresodiŭ yn beniuolenuá con
Dertere:beneficiú p pegarecõpélare, Mortis dam fancto fpiritu referta templa funt:
contéptú: Vt Lucius petronius & aliig pami
cis mori nō dabıtarüt, Crudeli; ut damon& q Vodita eferex Alexander fenfit dari caftris í
phitias:q cradelifimő tyránú lenierunt, Pæ- qbus omnes neceffariteins erant potitus:ephe
nå beneficio penlare:ut Dionyfius q moré res
mifit fidei damonis & phitiæ. Odiú í amoré
fione grariffimo fibi latus fuum tangentemad cosak
conuertere:ut idé Dionyfius:g quos morti de loquendos uenit:cuiusaduentu mater dariírecreata
ftınauerar:paulopoft orare cæpit ut fe tertiú in humi proftrarum caputerexit- Epheftionemgs quia
eog amicıtiá admitcerent, llis,[cerimoniis, eí & ftatura & forma præltabat:more perfarum adu
His.Loribus amicıtiæ. Publica Alus ga dü lara råg alexandrum falutauít;admonita deinde erro
oium faluté ruent. Privata: ga amici fe iuicé
auxilio faftérit, Atg utaillage ædes: Oftendit rispfummåtrepídationćexcufationisuerba quære
a randas eé uires amicitiæ ĝ de bat:cuí alexander nihil éingt g hoc noie confundaz:
os ipfos:ná dit facra tépla:amıcitiag uires fida ris.Nā& hícalexãder é. Vtri prius grarulénr’g hoc
hominum petora quali anĉo. fpiritu referta
domicilia tenent:nam in fidis hominum peâo dicefuoluítan cuí audi cótigit“maximí.n. ai rexče
tibus confiftit amicitia,
Vod ira effe darii caftris: Alexander Dario acie fu rato caftris quoq potitus eft:in qoibus multam aus
q ri cæterarumg opum inuétum, lnter captiuos C Rtrorum:Mater & uxor eademque foror & filiz sduz
Darii fuere:ad quas uilcendas & ortádas cum ueniffet comitatus epheftione fibi fidiMimo & granflim
comite:Mater darsi humi proftrata ad illiusadieĝom caputerexit:& ephiltionem : habitu & regia forma præ-
ftátem pro alexandro more perí rum uenerabúda faluraffer:admonita demde a circi us q cer errore de
cepta q nô alexandru: d epheftionem falutafien:timens ne grauius Alexandrum oi ndifec:fupphicırer
jx erro
tis uentam & excultionis uerba querebat.Cui alexander ne timeas iguit mulier:nam Alexandrum falut:
ita fgmficauit Alexander epheftionem fe alteram eé. Reereata:tefocilatiná humi proftrara iacebat: cipu ita
tem [uam miferamg fortunam deplorans:fed ubi cognouit tantum regem ad fe milendam vemfie aliquantulú,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE LIBERALITATE xe
recreata é, Adulata:ad pedes puolata:de adulatione pàg dicemus li.vi.ca, Vti prius gratulemur:i dubiú tra
hitur inquitutri gratius fueritzan dicenti Alexádrox n epheftioni ea uerba audiéti,Speciofum:pulcbrū eft, Tá
danti g accipiéti:{peciofius tamé eft dare § accipere beneficiú:g dat accipiérem fibi reddit obnoxium,
Vod priuatim:Suã cü fexto Põpeio laudat amiciciá:quá non iferioré effe dicit amicicia epheftionis &
q alexádri.Clanıfimi:nobilitate genere;rebus geftis.Inftar:ad fimilitudinem uel ut alii uoluntad equipa-
Tatjoné & menfaráinung recipit fpofitionem hoc nomé inftar:quéadmodů Alexáder dixit epheltioné
f altege effe pari rõne dico Pöpeium me altege efe.Ego uero gravifmo;uiderer ingt gravitet peccafe:&t of
Tephenfione dignus eé:li cõmemoratus alioge
totű terrag orbéautuictoríís ät {pe cőõplexustã pau amicitiis fane fıdeliterg cultis de mea cå põ
cis uerbis fe & ipfum cū comite fuo pritus é.O donā peio nullá prorfus ménoné fecero. V Irro obla
íclytæ uocis dãtí pariter atg accipieti [peciofum, taiga nô rogatus fed fpõte benchicia cõferebat
peutione nec unġ locú relinquebat, tags paui
DePompeio. inuidiá quorűdá;İn ftos iuidos & obtrectatos
q Vodpríuatím quog merito ueneror clariffimi res iuehif:quogz malignitas tanta erat ut eius
acdiferciflímí uiri promptiffimam erga me bez icõmodis ueheméter lætaréf:& plerum pex-
ti&to Põpeio:amico veriflimo effet orbatus:it
níuolentíam expertus:nec nemo ne parum conuenís lis aút multa mala íprecaf ut enãiph icômoz
at míhí pompeium meum inftar effe alexandri :quű disafieãti alienis mialıs.non ifolrét. Pausfatia
illi epheftio fuus alter fuerit alexäder.Egouero gra ui:& expleui, Vege nulla tå fentétia generalis
uíffimo crimini fum obnoxiuscõftantis & benigne &fælix huic loco accõônnodata:inemo tam modefte
eft q inuidiæ morfus & malignitatis acu
amíciciæ exempla:fine ulla eius mentione trangrefz leo fubtesfugere-poffit.Quo fecefu:quo rece
fus:cuíus ínanímo ueluti parentum amantiflimorő ptacolo; quo fecreto abditoue loco; maliuo-
peđore lætior uitæ meæ ftatus uiguittriltior acges losiquibus ifignibus calamıtatisillos mitigare
uít:a quo omnjumícreméracommodog ultro oblas poterisine alioge calamitates fbas purét eé fœ»
licitates,. Infulis:infignibus mifericordiæ: eft
ta cæpi+per quem tutior aduerfus cafus fteti:qui ftu tráflatio fűptaa facerdonbusig ornáć ipfulis
día mea dućtu & aufpiciis fuis lucidiora &alacriora quo nenerabiliores fiant.Divices aliogeiaâtu-
ns: Vrätum aln pdiderit tantú iph lucrentur,
reddıdít, Itag; paui íuidiam quorundam optimi amis Locuplete:s calamıtatibus:că alios i calamitas
cí iactura uidelicet quía fructu torferam:non quidé nbus pofitos vide:it tunc fe fortunatos e 107
meomeríto gratiam meam quantacūg cum fis fuit: dicent, Ienpaortales funeribus: Aliogz morte
quica utiuoluerant partitus:uerum nulla tam mode fna mortales: fieri Sed alli quatenus: Sed fortu-
ingt:qoiæ res humanas
fta fælicitas eft quæmaligníitatis dentes uitare pof- fu& variat& ois infolériæp. é foajutMma libidine uer-
ultrix
fit:& quo feceffu quofdam fugeras:aur quibus ifulif quouíg patief hos tamé arrogatas calamita-
tuseapres
mifericordiæ permulleris: no cohibebis ne uraličis taubus fenimú extollere & alios calami-
malis perinde ac bonis fúís lærentur ac geftiant:diuí nius Marcellifùltare.. In{ultent:ifultare ut uult no ofafta,
us:elt iniuriofus aliquid dicere pe
tesfuntaliorum íacturís locupletes calamitatibus:i alii dicút irfultare efe p derilioné inuadere, Noni-
mortales funeribus:fedıllí quatenusaličisicõmodif Re hberalitare, Cap: Vill, us
fuorumadhuc expertes ífultér.Optima uíndex ifolé Oftrű opus pio egreffu:De liberalitate
n di&turus illam more fuo breui pfatiõe
tiæ uarietas humanæ conditionis uiderit. cõmédat:eft aút liberalitas uirtusınter
De liberalitate Cap. VIII. duo extrema pofita.h; pdigalitaré &auaritiá:
Oftrumopus pío egreffuad propriam rem oîs.n.uirtus- medium eft duog extréoge:ed li
beralitas medium eft pdigalitatis: & adarıtiæzs
igitur uirtus eft,In liberalitate duo confiderá,
da fant: priroú ut fiat honefte ne aliis nocea€
dä aliis pdeffe uelimus:deide că rõne fiat ne plus elargiamur § facultates noftræ patianf:i qua re
randa font datú:acceptú:& dator de dato dicimus iberalitaté effe uirtuté quæ res externas CÕliderat;tria refpicit
cõlide
aŭt maxíe diuitias:ná ita diffinire poffumns:liberalitatéefle í ufa pecuniage:pecunia uerodf o¢ qf poflideÉ
ufus at duabus í rebus cõrinef.fıdando & accipiédo, Vnum é aĉtionis & altes paffionis:ná
paffionis § aĉtionıs:hoc é feruådö:ut demus qbus oportet & accipiamusa qbus oportet. Sed accipere magis €
dať deueniamusiquattuor cõlideráda: funt quo beneficiú noftrú dignius pftare poflimus:prio utfi ad plona cui
fint & cù uirtute urut. Secundo fi nobis amici & beniuoli. Tertio fi hõcfti hoies.
de nobis benemeriti fuerint, De dåre illud afaduerrendum œ liberalisppinqui & necefàrii; Quarto & ultimo f
dator duo uitia in primis vitare debet fi
bi maxime contraria;avarit ur dixi
iá & pdigalitaté: pdigalitas dupliciter cõfiderať uno mô fimpliciter
folute cum dando aliquis fuperflue bona fua confumit pec tum erogare poflit confiderat: nam prodigus&ab-di-
cif porro adigat bona foa : & a porro& adigédo pdigus deduciť. Aliud é quod í fe habet aliquid liberalita- Prodi-
ts ädmixtú:fed non cú rne & honefte quia non folú í dádo:! d ét in accipiendo fæpifime peccar auarus:ut
Quibus accipiat non confideret dum modo fuis rebus confülatineg refpicit bene an miale reĝe an perperama8%

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VARTVS
id agat modo füa accumület bona:& huiufmodi homines qui in diftribuendis bonis fuis nullam confideratio
nem adhibent fæpe indicunt in id uicium:ur ab aliis farrīpiant quæ aliis elargiri point:& ideo Valerius bene
dicit liberalitatis duo effe fundamenta:reĝum:iudicium:& hõeftam benivolentia: fi diceret: iuftitiá & hõe
ftatemiquæ in omni uirtute regruné:ná ret & honeltú fandaméta funt uirtutis, Progreffu:Euagatiõe & di
greffuad, Propri ré:ga de fua iplius priuata amicitia dixit, Suŭ ordiné: Vt propofitum noftrum fèruemus:
Tiuftrú uiros exépla narrádo, Ver fudiciútut în eos liberales fumus q de nobis benemeriti fuerint, Hone
fta beniuolétia:ur demus honeftisamicis, Oportunitas cõciliat:Beneficiú & fi femp gratú fitmulto tamé gra
tius cum fuerit maxime neceffarium doni qdé
magnitudo nos hoi maxime concıliat:ed mul prouectum ín fuum ordinem reuocetur:liberalitatif
to magis tpis oportunitasiut demus cú necef
q commemorationí uacemus:Cuíus duofunt maxis
fe fuerit& liberales fumus necefitatis tpe,
me probabiles fontes:uerum iudicium & honefta be
Ccedit.n.pcio:imonumentú: Inclinatio
nem ad gratiam, Quæ Fabius maxi- níuolentía:nam quomodo abhís orítur : nunc dem
mus:Probat occafioné plos in liberali
eíusratío conftatdono autem ipfi gratiam & magni
tate ualere ĝ doni magnitudine:dicit eni Qu. tudo quidem fua fed efficatiorem aliquanto oportu
Fabiú maxımú apud pofteros fuiffe magis lau
dabilé q neceffitatis tpe captiuis fubuenerit § nitas conciliat.
& pecuniam multam erogaueritihoc auté fuit De Fabio maximo.
tempore fecandr punici belli:quo cú Hániba- a Ccedít ením præciorei inzhtimabile momérű
le di&tator ipfe cõuenerat ut fieret captiuoge p occafíonis quæ fabíŭ maxímū torante fæcula
mnratio ea conditione;ut q plures reciperet q
redderet: p unoquog dragmas quinquaginta ob paruam pecuniæ fummam erogate ad hoc ulg; té
& ducentas rependeretihac [pe fretus ut fena- pus laudabilem fecít.Capriuosenimab hannibaleiz
tus populufg Romanus ré itá pbarent & de terpofita pactíóe numerorum receperat? qui quum
publico pecuniä erogarét, Sed cú ducentos &
Gdraginta plures recepifer Fabius ĝ reddidit- a fenatü non præftarentur miffo in urbem filio: fune
fét, Senatus pactá pecuniá exolaere recufauit: dum quemunicum poffidebat učdidít: eifg præcí
atg ifup Fabiú accufauitq inutiliter& icon- um hanníbalí protinus numerauít. Siad calculos re
falto fenatu hoʻes g hoftiú pde ex ignavia fa- uocetur paruum utpore.vii.jugeríbus &hocin pu
&i eént redimet uoluiffer. Túc fabius & ciutú
iniuriá æquo aio tulit;& fidé hofti feruádá eé pína abditis redađ&tű:Ñ aio prærogantís omní pecūia
duxit:captiuos quog ciues in'tanta necelita- maíus:fe ením patrimonii patriam fideí inopem eé
te iuuádos:itagfilni romå mifit q uédito fun
do qué flù í pupina uilla poffidebat pmiffå maluít:eo quidem maiore cum commendatione p p
hofti pecumiá ad fe í caftra reportaret: quå ille ni ftudii certius idicium eftfuprauires niti f uiribus
poltmodú Hánibali ut cÕuenerat fideliter enu ex facili utízalter enim q poteft præftat salter etiam
merauit:capnuofg redemit, Siad calcolos re plus ĝ poteft,
nocetur.Si pecuniæ ingt ĝtitaté cõhderare uo DeBirfa.
Iuerimus page qd fuiffe uidebif : fed fi exgfite
diligéterg Fabii domas atg illius aî magoitu í Tag eíufdé téporís fæmína bírfa noie:regio+
diné fpeđtanerimus oés pfcô facultates füpal nis autéapuliæ dítiflima:meritoqdem liberali
fe uidebimus, Ad cal. Ad exgfhitā fopputatio- tatis teltímoniū recepít:fed excellentes opes fuas fa
né. Addiãis:Aftri@tis circűleriptis. Præro-
gátisipbétis. Simpatrimo. O magna uiti p- bíanísreí familiarisanguhtíis non cõparaucrint. Nă
bitas maluit.n.fe íopé dici &eé:ĝ patriā pfidi & fi ċirca decem milia ciuiű noftrorum canens præ
am noîiari, Supra ui:Supra facultates & pofi líí reliqas benígniflimæ ínter canufina mænía alimé
bilitatê, Viribv ex fanti : Ille utf uiribus ex
faciliiqui pro uiribus & facultate ftat aliqd, tís fuftentauít:faluo tamen ftatu fortunag fuar mu
Tag einfdé tpis:Probat 1d ita eé:uideli nificam fe populo Ro.præftíitit:fabíusín honoré pa
i cer certius libertatis idiciú ééialiqd:li- trix paupertatem ínopía mutauit.
cet exiguú fupra uireserogare, ĝ ex fa-
cili uiribus uu: hoc é magnúaligd p faculta- DeQ uinto Confidio.
tibusexhibere:ná mulier paula noie Birfa: ge- N quinto quog Confidio faluberrimi exempli
nere clara atg diuitiis ad decé milia romãogz nec fine puo ipfius fruđãtu liberalitas annotata
ex canéfi clade fūpftitů mænibə tátú teđifga
canufinisaccepta fruméto:uefte:& uiatico 1u-
nit p qua ei munificentia poftea bello pfe&oa fenatu honores babiti:! æc igitur mulier quãuis multă pftire-
rit multo tamé minus & Fabius pftitifie uf:co g fabius fupra vires fecerinbæc ex facili uiribus ufà fuent. Bir
Liuius fanoj Livius dicit Paulá fuiffe noiatã:fed genere birlam hocé carthagi m. In honoré pfiæ: Ne přia pfida
diceret unicú fűdú uédés ex paupe inops fatus é: å poup dř coi nihi] átum haber quod ad quottidia
num uiam & ad neceffaria fatis eft:Inops ucro qui mhil prorfus habet quafi finem terræ,
i NQuin.Confidio;Liberalitatem,Qu.conidii fæneratoris nob: imi hoc loco fubiungit, Hic turbu

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE LIBERALITATE xci
Jentifima illa reipublicæ tempeftate qua Catelina patriam perdere nefaria coniuratione tentabat plurimá Ro
manæ urbi& affi&æ republicæ pfidii artuliffe uf:nam cum propter feceffionem cultorum:g fpe magnæ pdæ
dui ad Catelinam côfugerátagri inculti ag defert nullú ciuibus fruãú redderét:nő paffus eft quéğ debitor.
füoge aliqua orône uerarı:&t cénes & quinquagjes fextertii fommå mutuo dediffet:uidebat.n, locupletes nedú
pauperes ex fuis prouentibus debitå pecumá nullopađto poffe pfoluere;teftatus eti fe nolle fnguinem a ciui-
bus féd pecuniá exigere:hac fua leuitate publică pturbationé fedare maxime uils é:& ppterea fenatus illi ma-
Ximas gratias egit, Coníternata;Commota
& perturbata, De forte:De ea fama quå ipfe fftiterat & i fonus
dederatihoc
eft de capitali
ut uulgo dicunt,
ch:g catelinæ furore íta cõfternata re.pu.utnealos Quåátüin ipfo: quåtum ipfe- efficere potuit,
cupletibus quidé debitæ pecuniæ propter tumultá
ROS RAON AREIRES] oés_Peblicæe
fpeđat, confufonis:Perturbationis quæ ad
Ná qui nunc peipue negociatio.
præcis pofleflionū diminutis:foluí creditoribo pof ne:Erare nofira
g lucró quafi crura domā re
fent:quum centies atg quinguagiesfextertii fummã porát:& quoge més omnis eftin cõparádısp
in fænore haberet: neg; de forte
Eaa NquéquamE debítorã Z Shig
re dibini inralligera poteruntäi temeOA
fuog:negs
A a A de ulura appellari
A AAEE DÍiE a fuis pafluselt:quantă frai liberalitate
fidit liberalitate
fa&um eraras derreraiprojta
haun legere recufaverint,
í
q ín ipfo tuitamaritudiné publica e cõfulionispriuae Negociatiõe:Lucro faciendo, Pecuniã erué
ta tranquillitate mitigauít:oportune míríficeg; tefta tã:Ex mediis ppe wfcenibus hoium extraĉá,
tusfe numerorum
eR soneeé defe I
Naui fuorum nonz ciuilis fanguinis Veri âdudű:Merıto
conqueri
ingt populus ro,
poflet g aliorú liberalitatem
neratorem. Nā quí nunc præcipue negociacion memoriæ tradam:fuá vero filétio prav
Jeđtantur:quum pecuníamcruentam domum retule mittam:cum id potiflimum ad fummam erus
tínt ğímprobando gaudio exultent recognofcent: fi Heder perunaa pilatan, È
aA i Eok w gr jzađtæ am lo capta:Mortuo eumene:ali4
diligenter fenatufcõtultum quo confidío graiæ > pile ei OEBAR Naroa as
funt legare non faftidierint, Ț uiticumiure belli retinere poflet
eá ta
De populo Romano. mé totá attalo eumenis filio dono dedit:puta
adua nect populus Rosuideť geca Vienáperiú clarius forearq fftátivs fi puiciá
GIN dū mecã populus Ro.uideť qi locuple povns alteriufimá
dono daret:§ in fa
fingulorum munificentiam confecter defuata os uius converteretJolinnsaliter fennit dicit Juftinus
ceam:ad fummam enímeius laudem pertínctquem lnxxxvi.regé Attalú ab eumene non patre: fed
animum regibus& urbibus & gétibus præftiterít re PR fuo florétifi Paean eeepilieer acce
iE, a prů multis amicos cædibus & cognatoge fup
cognofci:quia omne pr æclarí ađi decus crebra me plicis fodalleingematréauináe beronicets
moría in feipforeuirefcit. fpõfä maleficiis eage necatas cõfingenté:aliaqg
£ Siam bello captãattalo regí muneris loco pof facinora multa parrafle:Strabo lixiiidicit eur Strabo
$ E ai Sail X ii
fidendam tribuit:co excelfius& fpeciofins urs 1em vöé eumenes
atralo f & eopeanalogia:ex
natus húiti& cumenefuccef
igr
bí noftræ fururü imperiā credens fi dicillimam 3t fioné á loca patris noie.!s tenebat:unde
cireumeirca pgami
amæniffimam partem terrarum orbis ín beneficio ĝ apud Sardis Antrochú Seleuci filiñ fupauit că
ín fractu fuo reponere maluiffet: ipfa uiđãtoría donü a alobi át ena ii, Iperatie Attas
n s multum occupafle habere inuidiam i
aa po us ex att: alo & antiochide achei filia natus fuc
{felicius:quía
i moccu a ipio'& primo rexé núcupatus : hic gala-
tuít:tantumtribuifie gloria carere non potuit. tas flio maxio fupaujt & roinânorum amicus
De.T.Q uínto flamíinio. fuiti& cum eis aduerfus philippå pugnavitin
í Llíusuero romāa liberalitatis cœlefté fpírírā gfe rhodiopa:obiitquatuor
bus regnaffèt:filios iå feniorreligteumené
cú änts.xl,
&t reiAt
„ nullælirteræ fatis dignis laudibus profequtť -tatú philetrú& Athencúse A E
Philippo ení macedoniæ regefuperàto:quű ad íd tã vatú ftatú duxerűteumenes natu grádior re-
gnauit: hic cú romanis'aduerfus Antiochum
magnð& aduerfom berfém beliú geflit : a ro-
manis totå e4 regioně accepit quæ fab antiocho cirea taug erat Afiá.fminoré, Ipfa uiĝoria donum foelicius;
Plus gloriæ dicit eveniffe populo Roex hac liberalitate donog; puincix. Quod & ex uictoria parte:tåtá:n.,p-
ninc in ptátem redigere gloriofum gdé fuit:fed poffidéti inuidiá contraxiffet:tá fpeciofum munus dedili per
čné gloriá popū.ro. côparauit.Inuidiá potuit:Solét hoíes multa poflidéribs iuidere.llius uero Romáæz:Nemo
eft q Ĝtis digná landë buic tátæ libertati fis Ifis acõmodare poffit, Coælefté fpiri, Hæc munificeptiæ ponus
diuina ğ humana é iudicáda:nå parua & mediocria largiri hamanitas: at uero igenia dii donare confaenerunt,
Llius uero Romæ:philippo macedoniæ: Attalus rex:pergami & rhodna philippo rege inturiis lacef i
i ti romanos aduerfus regem concitarunt:quo faĝo græcia tora fidacia romanorum aduesfs philip-
pum fpe priftinæ libertatis eređa bellum intulit regrat ita rex cum undig urgeretur:pacê petere co
gitor deinde cum expofitæ cõditiões pacis a Romanis efent:repetere fua &' Attalus & rhodii & Acher
& ætholi cepere ; fed repudiata pace philippus bellum tenouat:qui tandem a Ffaminio cõfule bello f

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q-VARTVS
& poft hâc uictoriam:Qu.Flaminius confentiente atq etam iubente fenatu očsgræciæ urbes quas philippus
fubegerat imperio libertate donauit:Itag præfente græcia ferme tota: ad tantæ uiĝoriæ fpeđtaculum conue-
terat iuflit Flaminius præeconem magna uoce pnuntiare:Senatë populúg Romanú:& Qu. Flaminium impe
Yatorem uelle ac iubere oés græciæ populo eé liberos:& imunes:ad quå uocé primo qdé græci quia præter oi-
um opinionem & fpem eueniffet ueluti admiratione quad attoniti cõticuerunt:deideiufo præcone iterare fe
natus & imperatoris edi&tú:tantus df clamor undig exortus prænimio gaudio ut conftet aues per aerem uol
tes táto clamore pterritas in terra femianimes concidiffe, Tria cõftat fuiffe bella macedonica cum'Romíisihoc
quod Qu.Flaminius confecit, Alterú ağ Pau-
Jus æmilius: devicto perfa, Fertiom që geffir infigne fpeđtaculű tota græcía conueníffet.T.Q
ui
Metellus macedõicus foperato pfeudo Philip tus:Flamíiniustubæ figuofilentio facto:per præcos
Ihmofpo. Adithmicum fpeđaculum : Ithmos ea
terræ tnáura dicit quæ inter duo maria con nem hæcuerba recitari iuflit.S.P.Q .R.&Q uins
clūfá iter porrigit ad cherõefamzutalio
loco di tus Flaminius ímperator omnes græciæ urbesquæ
Onidi, xi tefte Ouidio in herodibus,Equora bina fiis fubditione Philippi regis fuerunt:liberasargimmu
oppugråát fudtibus ithmõ:& tenuis tellus au nes effeiuber.Q uibus auditis maximo & inopinato
dit urrú mare, In hoc igitur loco fant qui di
cant ludos fieri confueuife in honoré matris gaudio homines perculli primo ueluti nonaudilfe fe
maturæ atg portani:ad ad fpeđaculum uni- guæ audierunt:credentes obtícuerune iterata deide
uerfä græcia.cõuenire folebat:cå igitur cõuéif prænuncíatione præconís tanta cœlum clamoris ala
fet:uel ad hoc fpeđaculú:uel ad fpeĉtaculú ui-
Ĝoriæ:Flamimius uerba fenatus recitare iuffit, erítate compleuerunt:urcerte conftet aues qua fup
Immunes:fine nulla penfione tribati:& ftipé uolabätatronítas paueñtefg decídile:magní animí
di. Magni ai: per cõparationé exageret hanc fuiffeta tor captiuorum capitibuf feruiturem dtraxif
hberalitatem Valerios:dicit enim:fi quifpiá tot
uiros a feruitute liberaffetiquot urbes po.Ro. fe:quor tüc nobílilimis & opuléríflimis uiribus po
libertate donauit ingenti kude dignusbed cú pulus ro.libertatem largitus eft +ad cuius maieftaté
populus ro.tot græciæ populos:tot urbes; tót pertinet non folum quod ipfe benigne tribuit : fed ét
oppida tyrannide fpoliauerit & libertate dona
uerit:gs ei meritas kaudes accomodabit, Aves quodalio tribuente fenfit cõmemorarí: utenim illic
Plutar, Plutarchus dicit fuiffe coruos ; qui ceciderút i cómemoratæ:íta hic reddite laudis cõómendatío eft-
theatrum:caufam autem huius rei hanc effe fe De Hierone Syracufano. Externa.
runt: aer folumeft auium : quo difcuffo aui- h Jerofyracufanorum rex audita clade qua roma
bus & quacung ratione fùbtraćđto cadant ne-
gitur in uita pompei g uociferante níapudtranfimenum lacum afflicti erant.ccce
plebero: cõtra rofciú digitis põpeiű ofendété milia modiorum tríticí.cc.ordei aurique ducenta &
nô primú:fed fecúdum ducem creandú aduer- L. põdo urbí noftræ p munere mífit:nec ignarus ue
füs piratas coruus oculis captus í mediú for recūdiæ maíog noftrum ne nolentaccípere in habis
cecidit, Ad cuius maieftaré:Tráfiturus ad ex-
terna bac utić pfatione ut dicat effe maieftatis tum iduíćtoriæ firmauit:uteosreligione motos nut
populo Ro.non folum commemorare: qua n níficentía fua uti cogeret uoluntate mittendi príuse
alios ipfe afus fir liberalitate:fed quam ená ab Iterű prouidentia canendi ne remítteretur liberalis.
aliis ipfe quandoqg nft.
Tero fyracu anog rex:poft cladem Ro-
h manisillaráad trafimenú lacam:legati ab hierone Siciliæ rege cam muneribus & comeatu ingenti Ro
má miffifont:qui fenatui populo Ro.fgnificarent hieroné graviter acerbe tuliffe cladem illam:cõmu
nég eá calamitaté exiftimaffe:ltag §ğ pbe fciat magnitudiné populi Ro.admırabilioré probe í aduerfis rebus
Gin fecundis effe:miffa tamen a fe omnia:quibus a bonis amicis fidelibus fociis bella iuuari foleãt: quz ne av
ipere abnuãt magnopere fé publice orare:iá oíum prim honoris gratta uiĉtoriá aureá põdo.c.xx.afferre fe:ac
Ciperent eam temerentg & haberent ppriam & perpetuá:aduexiffe ér.cec.milia modios triticiccordei ne co
meatos deeflent:& quant poftea opus effer:& quor juffen fubneđuros milite& equite fcire vifi Romani la
tinig nominis nô oti populú Ro.leuiú armatoge auxilia etiá externa uidiffe in caftris Romáis: Itag mif funt
mill fgittarioge ac fanditoge apta manus aduerfus balleares & mauros pugoacefg alias gentes:ad ea dona cõ
filium quoq addebát ut prætor cui Sicilia prouincia effet claffem in aphricam traiceret: ut & hoftes i terra fua
bellum haberent minufg laxamenti daretur his ad auxilia Hannibali mittenda;a fenatu ita refponíum eft regi;
uirum bonum egregium focium hieronem efle atg uno tenore ex quo in amicitiam populi Ro,uenerat fi
tenuiffe:ac rem Romanam omni tempore & loco munifice iuuife:id peride ac deberer gratum pupulo Roma
no effe:2urum & a quibufdam ciuitatibus allatum non accepiffe populum romană grana regis vitori omé%
accipere:fedemei fè dare & dicare capitolium templumg iouis optimi maximi:in ea arce urbis Ro facratã uo
lentem propiciam firmam ac ftabilem fore populo Ro. funditores fagitariofg & frumentum traditum eft con
fulibus:Hiéro fyracufarum,Hıc poftğ f Romanis coniunxit fidem femper conftátıffime feruavit, Viĉðoriæ:
Sub imagine coronæ:dea uictoria pigebatur apud antiquos. Voluptate mitrendi:Doplici modo liberalis fuit
& q libentiffimo animo mifit& quia prouiditur acciperentur muhera,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE HVMANITATE
De Agrigentino Caffio. f Vbneđá huicagrigentinű:Huius hos
Vbnectam huícagrígentínumgilliã:qué ppe Hiberalitaté Valerius fic ambitiofe des
modű ipfius liberalitatis pcordia conftat habu p oés eiusferibit:ur
alia expofitiõe nő idigeat: nå
munificétiæ gradus quodámô ince
rat.n.opibus excellens:fed multo éraioĝ diui dit & diligentifime recéfer ofa eius liberalita
tiis locupletior:fpqín eroganda potiusĝ in contras tis officia:fatis uero cõftat hüc fuiffe nô magis
henda pecunia occupatus:adeo ut domus eius quas opibus § liberalitate pftáté, Agrigétinů : De Agrigé
Agrigéto:é aŭt agrigétú ciuitas Siciliæ: Åg tinum
fi ĝdam muniíficentiæ officina crederetur + illinc ení ciæ dř agragas.
V ir.l.iii. Eneidos, Ardi
publicis ufibus apta munimenta extruebantur. Illic agragas, Aio lo.Qwia plus ai hébat ĝ usdinitia
ide Virgili,
grata populi oculisfpećtacula edebãtur: illinc epu tü:nå multo magıs itétus erat in diftribuédis
ëpibus ä cõparádis, Officina:ná ficut in affici
Jarum magnifici apparatus líbentig animo annonæ nis uenalia cõtinenf:fic i domo huius uenalis
fubfidia tribuebantur & quum hx uniuerfis: priuat iiberalitas hébač, Latéti an. Ná í penuria rege
alimenta ínopía laborantibus dotes uirginibus: pau a multis occultaf ánonaimel ga exigua é & nô
pertate pflisfubfidia detrímentorum incurfu qualla apparet, Detrimétoge icurfusiHis q ipetu icô
tísfolatia erogabanč:hofpítes quogtū urbanis pez modorum affiiâi eént benigne foccurrebar.
Rofticis te.Eft diffinitio uillæ, Geléfiú: Ge
natíbus:tum etiam ruftícis tectis benígnilfime exce léfes
a gela fluuio di&ti:é aŭt gela fluuius Sici Geléfes
ptíuaríís muneribus ornati dímíttebanrur. nos liza quo & oppidă qd pterfluit denominată &.*
uero tpe qngéros fimul gelëfiū eqtes uí tempeflatis í eft. Vir.li.iii.ene. Apparet Camerina peul cam Virgili.
pig geloi:immanife gela fluuii de noie dita
polfeflióes:fuas compulfos aluitacueftiuíit. Q uid Oui.li.faftose.iiii. & re uertieibus nô adeunde Onidi,
multa nő mortaléalíqué:fed ppíciæ fortãæ benignű gela, Sinú:Receptaculá, Annonz:frugis eo
eé diceref:finum ergo qd gilias poffedebat oium gfiQ fingulo áno renowaf, Colloca ecô.pre.hoc
cõe patrímoníŭ eratp cujus falute &icrementis tã Č ex una pre pone auaritiã:ex altera hberalita-
té cù ítelĵiges quåtú liberalitas pfter avaritiæ.
agrígentína cíuítas:tü ét uícínæ regíóes uotis excus yj) De bumanitate, Cap.l
babant : colloca ecőtraría parte arcas í exorabílibus % $! Iberalitati quas aptiores:Hic
clauftrís obferatas:nonne ĵftantioremaliquanto exi antus hberé q e
Ni iur capitolai
e q juox prio : agi
Nimes illam impenfam ĝ hanc cuftodiam. U7Ñj turd húanitate & clæmétjas
Liber Q uíntusde Humanitate. Capí.1. A WẸl hõanitas in charitate nerft:
Iberalítatí quas aptiores coz a Ae lemi ia Í remifliõe acceptæ
;mítes § humanitatem &clæ “iniuriæ Sed pač í hoc prici
pio mof fùo Valerius & rõné oftédit : cur hoc
[mentíam dederím:qiñ genuf capitulú fopiorı cõiügat, Quage pria.flibera
'jídem laudis expetunt:quarű lita ġ idigétibus
s fuccurit:üde áit plaf fopi
quoniá aducrlus opes maxie liberales eé debe
prima inopia: proxima occu
mus, Proxiaoccu. Scãafihúaniras:é,n, ha-
patíone:tertía ancipiti fortu nitas charitas ex aî teneritudie pueniés, Occu
na pftatur:guumg; nefcia ä patione: puĉnôe, Tertia,f.Clæmétna,
R E
Anci-
A maxíme probes ż eius tamen piti for.qa clæmétja é accepta iniuria ai ipetú
Teprimef 10 ícipiti fortúa:ga eius q te offende
Ò ormie commendatio currere uide zit uitai dubio é Eius cô.qa libalitas clæmé
tur:cuíusnomen ex ípfo nus tix & hűanitati uf áteponéda. Ex ipo nu.f:li
míne quæfitum eft. bero pfe:a quo libertas& hiberalitas di&taeft,
a — Nte omnia tamen humaníffima & clæmentifi Nte ofa át:De humanita dicit populi
te
ma fenatus acta referam:Q uí cum carthaginë
a tomani ĝ erga carthaginenfes hoftes
acerrimos ufus eft prio púico bello:qā
fium legati ad captiuos redímendos in urbem uenif⁄ duâu & aufpicio marci artilii reguli geftú fuit
fent: protinus ís nulla pecunia accepta reddidit iuue í quo magnú captiuose numege multis ptis ui
&oriis:multif cladibə illatis Carthaginéfibus
nes numerum duum milium & feptíngérorum. xliii. cõtraxera t &romå mileratiq
explentes:tantum hoftium exercitum dimiffum:tan thaginéfibə cõdonarűt:fuerútuosaŭtočs ad romåi duú
car
mi-
tam pecuniam cõtéptã: tot punícís iniuriis ueniã da hú feprígétoge.L.triū numerű:ifup éc legaros
tam ipos legatos obftupuiffe arbitrorzac fecum dixil qprera
ad eos redimédos cú grandi pecúra uenerãt:
fe:O munificentiã gentis romanædeorű benígnítatí perűt:oćs pecunia benigne hofpitio publico falce
acceptas iniurias carthaginéfibus re
æquandã:O etiam noftrå legationé fupra uota foli- miferűt:ġ qdé táta fuit humanitas ut ipi lega
ck:nā beneficiū qd näquä dedilfemusżaccepímus, ti pþadmiratiõe obftupuerit, © fupra uo.fæ,
Quia plus accepimus ĝ obtinere fpabamus.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q: VINTVS
Llud quoq non page:Syphax numidiæ rex opulenti imus fuit qué fecundo punico bello Scipio deuicit
i & in triumphum daxit.Fnit aút in numidia tátæ potentiæzut ejus amıcıtiá& focietaté Romani pariter
& carthaginenfes fümo ftudio & cõtétiőe jerint: utin eo bello maximú ad uiđto á mométum effe
nidereť qbus ille fè adiunxiffer, laq tantum eius maieftati duo potétiffimm in terris populi tnibuerät: Romãus
& Carthaginéfis ut unopere:& Scipio impator ad amicitiá eius petédá reli&a puincia Hifpania exercitug cum
duabus qng remibus in aphricã traiecerit:& hafdrubal ponose dux:nô iple mô ad eú ueneri fed filiamg uk
tro illi nuptú dederit:gbus nuptiis a Romana focietate defecit-fic planius & diffuus diâuri famus í capırulo
de mutatione cafus& fortunæ hüc igitur Sy.
phacé a Scipiõe uú & captiuú romá mi! De Senatu Romano. :
tiburi í cuftodia habédú fenatus curauit:ibigg Llud quog non paruæ humanitatis fenatus inż
mortuŭ publico & regio funere efferédú cen- dicium elt Syphacem enim quondam opulen?
füit:quagdé humanitate & clæmentiai pam
quo macedoniæ regé: quem paulus zmilius tifimum numidiæ regem captíuum ín cuftodia Tiz
uictum duxerat in triúphum ufus eft, buri mortuum publico funere cenfuit efferédum: ut
c Onfeĉo macedõiæ bello:Hoc fuit bel
Jo macedonico qd contra pem geffit uitæ dono honorem fepulturæadíiceret. g
paulus æmilius ut fæpe di&úé. Ná mufachar De eiufdem Senatus Clæmentia.
nes Mafinifæ regis filius í auxiliú romanorú c Onfimilig clæmentiaín perfa ufus é:nám quű
cú multis egtibus mius a pře cú iá debellata albæing cultodiæ cã relegatus erat decefifet
puicia & finito bello ab impatore ro, remitte
Tef ad přem ui tépeftatis compulfos é & graui quæftorem mifit:quí că publico funere efferrer : ne
morbo correptus: që ubi fenatui núciatú é eo relíquias regías iacere inhonoratas pateretur]: hofti
Gitoré cõtinuo miferút:g adolefcétis ualıtudi bus hæc & miíferís & fato functís officia regibusero
nem diligéti Mme curaret: & ofa quæ illi atg gatailla amícís:& fælicibus & uiuis tributa funt.
uniuerfo comitatui fuo necefaria forent abú-
dantıfime fvbminiftraret;clafem reficeret& De codem Senatu in filium Maffiniffæ.
Jiberatum cú muneribus ad přem tuto remit c Onfecto macedoníco bello, mufachanes Maz
tendum curaret: Mafinifæ numidiæ regis qué finiffæ filius cum eqtíbus quosin præfidiū ro
amiciffimum populi romani fuiffe conftat& manorum addaxeratab imperatore Paulo ad pfem
in amicitia ufad ultimum fùi fati diem per-
manfiffe:mufachanes uero ejus filius moritūr remiffus tempeftate claffe difperfa brádufium 'æger
anteĝ př. Delatus necefitate compulfos, fui delatus eft:quod ubi fenatusagnouít continuo illo
tépeftatisinam inter deferri & uenire hoc iter quæftorem ire iuffit + cuius cura &'hofpitium adole
eft:q uoluntate uenimus necefitate deferi-
mur, lllo:Ad eŭ locú,fBrundufum. Quæ fcenti expediretur:& omnia quæadualitudiné opus
opusećst:dicimus opus é mihi hac re : & bæc elent præberentur:impenfæq; liberaliter: tum ipfi:
xes:& huius rei:fed hoc ultimú ragzeft. Qui tuni toti comítatui pltarentur:naues etiam ut profpí
Sexter- gros fextertius:Quinquaginta fextertia & no cerentur + quibus ípfe bene ac tuto cum fuísín aphrí
tius tádú dici hoc fėxtertiú& hic fextertiusut hæc
Sexter- loco mafulini generis:apã alios neutri, Mar- camtraiiceretur:equíribus
fingulas libras argenti &
tiom tialis:Annis abit bifgna dabit fextertia dixit:é quingentos fexrertios dari ímperauít : quærā prom
Martia aŭt fèxtertium dipondius & femis:pondo uero pta X ramexquifita patram.C.humåitas efficere po
lis Jibellam continet:ergo fextertiú duas libras&
femis hét telte Varrone:& a femis &tertiusdituít:uretíamfi expiraNetadolefcens æquiore animo
Gusé fextertius fue fexterti:n fic quog di defiderium eius pater tolerâret.
cimus difpõdius eé & difpõdiú, Que tå prô- Deeodemin Prufiam.
pta:Hæc tanta inquit humanitas fènatus pov
tuit eć přema filii interitus dolore ípatiéti re Dem fenatus quãad gratulandum fibi Prufiā
uocare:fi forte eo tpe Mulachåes obiiffer, De Bíthyníæ regen perfedeuicto uéníreaudifer:
fideriú eius,i.morté; V nde defideratú dicimus obuiam íllí.P.Cornelium fcíipionem ĝftoré Capuã
mortuú,quo uerbo uuf frequéter: lulius Cel- mifit:cenfuitgut eidomus Romæf optima conduz
fus ut eo die quattuor milia defiderata funt,
Dem fenatus cum:Non minori huma- ceretur:& copiæ nő folum ipli: fedetíam comitibus
i nitate ufus fuiffe uidetur fenatus in eíus publice berentur.In eoque excipiendo tota ur
Prufiam bithyniæ regem qui gratu- bs unius humaní amici uultum habuít. Ita quí aman
latum Romam uenerat de uiĉtoria quam ex tifimus noftri ueneratduplicata erga nos beniuolé
perfas rege füperato gloriofiNimam compara
nerant Romani znam illi more maiorum
ĝ- tía ín regnum fuum reuerfus eft.
ftorem obuiam mifit:publicum Romæ hofpi
tium pro regis dignitate paratum conduxit:
illi comitibuíque fuis præbuit:illom denique tota ciuitas cum fumma lætitia & alacri
Copiam rerum omnium
tate fùlcepit;at non de uiĝoria gratulatum uenife;fed a uictoria füperbium redie cognofceres.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE HVMANITATE xciii
Ec'æeyptus quidem: Adeo in menfi fuie romanoge humanitas ut fonge lateg porređa non ar&tiores ğ
imperium rerminos babuiffe uideatur:nā contéra finibus bitiniæ inægypr uf puenitinam prolemæ
usa minore fratre regno confpiratione pulfus Romã auxilii petédi gfa pfeđ&us multaromanæ liberak
tatis teftimonia cæpit:nam cú mifer & fordidus præter regiam dignitatem cum paucis admodăå feruis clam ar
bem imgréffas in priuatum hofpitium fe contuliffet:continuo fenatus:re cognita illù ad fe Tuffit acciri&cexca»
fatiðe fa&ta g nô illi more maios quæftoré obuiá mififfent:ad publicum sofpitiá deduxit:eiq quottidie mu
nera dari p guæftorem iuflit:fant q uelint:húc fuiffe prolemæú ultimum oium:cognométo Dionyfiu Aule
tæ filiú qui Põperi iuffit occidi: cuius opibus
De éòdem ín Prolemgam. & auĝoritate faerateiùs pater p Gabimi re-
Ecægyptusquidem R omanæhumanítatisex ftitutus in regnú qå ex cæfaris cõmétariis de
‘Alexádrino bello colligi poffe dicüt: ubi hæç
pers luit. R ex ení Prolemæus a minore fratre ifcripta fant:Inteftaméto Prolemæi patris:hæ
Teguofpolíarus:perédi auxilii gratia cum paucis'ad redes erát fcripti ex duobus filis maior: & ex
modum feruís fqualore obfitus Romam ueneratac duabus ea quæ antecedebat hæc uti fierét per
fein hofpitium Alexandrini pe&orís contulerat. Id oés deos perg fædera quæ romæ feciffer eo-
dé teftaméto Ptolemæus populú romanű ob-
poltquamfenatuí relatum eltaccerfito iuueneġ por teftabaĉ;tabulæ teftaméti unap legatos ens
tuítaccurata exċufatíone ufus cht: q necquæftorem Tomåerát allatæ:ut in ærario ponerétut: qu
íllí more maiorum obuiã mififec:nec publico hofpí tú pp occupationes publicas poni non’ potui
tio eum accepilfet:eag non fua negligentia:fed ipfiz fent:apud Põpeiŭ funt'depofitæ:alteræ codem
exéplo reliãæ:atg obfignatæ Alexádriæ pfe
us fubito & clamdehino aduétu facta dixit +&illum rebanč:ex quibus uerbis coniici pofle dicú
ecuria fubítoad publicos pænates:deduxit +hortas minore fratre:p cõfpirationé regno pulfú: që'
tufg é:ucdepofitis fordibə adeūdí ipfius dié peteret ego necaffirmare:nec omnino refellere aofita
quippe qui huius hiftoriæ certum adbuc au-
qn ércuræ habuituti muneraei p quæftorem quot torem non irivenerim:uegz illud me wouet:
tidíe darentur:his gladibus ofticiorum iacétéad rez quomodo reftiturus füerit:& cur Põpei patro
gium faftigium euexit:fecitg ut plus fpei in auxilio Cinio non fuerit ufus cum apud illum teftamé
Populi Ro.ğ metus ín fua fortuna reponceret, ti fabulæ effent depofitæ:aut fi ufùsicur a Va
lerio cæterifg auđtoribus ingratitudiñis non
De Lucio Cornelio. damnatus cú patronüm fuú iafferit occidi: ex
a Tutab uniuerlis patribus.C.at fingulosue Prerea apud 1plum qué auctoré referűt cæ
é cõmétariis-ad'húc plum Prolemæģ
níam.L, Cornelius conful primo punico bello Pompeio'legatio qua poft pharfalicam profli-
quū Olbiam oppidãcæpiler:p quo fortiffime pu- gationem in ægyprum pfectus: ab hoc puero
gnans Hamo dux Carthagínenfiū occiderat:corpus aduerfus cæfarem opem fuppliciter implorat:
eius e tabernaculo fuo amplo funere extulit:nec duv & eum per'érogata tantum patri beneficia ro
bítauítholtís exequias ipfe celebrarc:eãdeniű ui&to gat ut alexandria'recipiať: ubi ne uerbú qui-
dem facitéx quo intelligi aut cõiici polit eú
ríam &apud eos Z apud homines minimum inuidiæ Romæ aliquando faiffesquod fatis admirari
habíturam credens *quæ plurimum humanitatis ha non poffum cum res tanta foret quæ a fenar
buiffec. magnoperé curarerut: & ad Pompeimm perti-
nere maxime uidereturipropter tabulas tefta-
DeQ uintio Crifpino. menti depofitas:omitto quod Cæfar tunc eú
q VíddeQ uintioCrifpino loquar/cuíushuma puerum ætate fusse oftendit: cum Pompeius
nitatem potentilimí affe&tus íra arque gloria ad eum profugit, Valerius uero inuenern ap-
quatrere non potuerür. Badiű campanum & hofpitio pellat:quare cuny hæc omnia obfcura:& incer
ta mihi effe uideantur dliis excutienda relin-
quam, Obfitas:Circundatus fqualore imun Squalo
ditia:eft enim fqualor immunditiesac deformitasiquæ ex nimio merore innafcitur-
de publica Romanorum humanitate dižitnonc ad priuatam uniufcuiufeg di re
Te ur ab uniuerfisipoft
a cendam tranfgreditur:& primo de. L. Cornelio confùle:qui primo punico beljo hamonem carthaginen
fium duce ‘qui in propugnatione ciuitatis Olbie fortiter dimicans occubuerat:dignifimo funere cu-
fauit efferri táğ nõ ille hoftis fed populi Roma. focius &amicus exutiffe iná vitoria quáto plus hõanitaus ha
huerit tanto minus inuidiæ contraxerit, Olbiam oppidum:Inuemio tria huius nominis oppida, Vnú tefte Stra
bone in maffilienfi agro. Alterum eodem tefte in itbia:quod etiam beata ciuitas dicebatur. Ternum tefte So-
Jino in ca.de homine in fardinia.Dicit enim hic yphides:hiolaum creat qui fardiniam ingrefus:palantes inco-
Jarum animos ad concordiam eblanditus Olbiam atg alia græca oppida extruxit,
Vid de Qu.Ctilpino:Hoc fuit fecundo punico bello:cam Capua obfideretur romanisiná, F:Qu:Cri-
q fpino Badius campanus hofpes erat pfamıliari hofpitio cõióétus:creauerar ét acõfuetudo'g ager Romæ
apud Crifpinum Badius ante defe&ionem cãpaná liberaliter comiter; curatus fueractù Badius pgref
fusante (tationes quæ p porta ftabåt uocari Crifpinú iuflitiquod ubi eft Crifpino nuntiat ratus colloquiam

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 ; LIBER QL VINTVS
amicum & familiare queri manente memoria:etiam m diffidio publicoge fædeg privati ioris paulath a czte-
tis procen pog in cõlpeđum uenit; puoco te ingt Badius ad pugnã:o Crifpine cõftendamus equos & uter
fit melior decernamus fammotis aliis:ad ea Crifpinus nec fibi nec ili aie hoftes deefe i quibus uirtoté oftédát
feerá je occurrerit declinatuse núc hofpitali cæde dextrå uiol juerfuig abibat;eni uero ferocius tum
Cipanas icrepat mo)licié& igoauiá & fe digna pba infontem iacere:hofpiralem hofté appellás molantégs pat
cere eŭ fiat [e nô parem effesf page publicis fæderibus rupris direpta fimal & priuata iura effe putat Vadiú cå
Panő.T.Quitio Ctifpino Romano palam oibus& duobus exercitibus renäciare hofpiů mh: [ibi cú eo cõlọ
tiatú:nihi} fæderatő hofpiti cú hofte cui» pa
Teran pablicoyeerorearn oemi benígniffime domi fux exceperat & aduerfa ualitu
grederetur:diu cúđáré Crifpinů Ji a y
prulere turnajes ne ipone ífultare cápanú pa dine correpram attenriflima cura creaueracia qua
teref:itag tantú moratus dú íperatores côu poftillänefariam campanorű defectíonéinacie ad
Jere:pmiterét ne fibiextra ordiné í puocan pugnåã prouocarus:cĂ
& uiribuscorporis & animi
réhofté pugnaf:pmiffaeose côpellásad egui uíreuribus aliquáco
arma cæœpit pugná cfecfuperior:monere ingratü g
a cõfendit & Badi noie E E oae
Eoocauitpulla mora campano faa eft:ifetis YnCere malwt:nãquid agis quir demésfaut quo te
eqs haltil côcurrät. Crifpinus fup utú fini praua cupiditas rrāluerfum rapit“ pară habes publi
frú hies Baliak aimn fpg delapiú caípierare furere nili ét priuata lapfus fueris: unus
gerer; badiuseguopriuigdefilaitat
cú uulnere opprimere parma tibi romanorum
tacentécôfi
pedesparua nile >
Renaa a Aplacet inquo S
atque eguo d ps aufugit cnipinus fCelefta exerceasarma:cui p œnatibə & honoris uí
equű Poms apa & cruenté cufpidé oftétás ciMitudiné
& faluremtuãdebes:atme fædusamicis
cú magna laude & gratulatione milinŭadc ríæ diig;
fales eft deduđtus:laudatufe; ibi magnificeét i b
hofpitales fancta
op mEt apnoftro fanguini Zo ueftrisENP pe
donis donatus, Jra
& glo. ira contra hoftéa €tOTÍbus uilia pignora hoftili certamine congredite
fore
goo puocaref ad fingulare certamen, Gloria ‘cum uetantquinetiam Íiinconcurfu exercitum
senio phaelahal a Valireding cor, Mor -tuito umbonis mei ímpulfu phtratum agnouiflem:
ng; ruis mucroné
íam ceruicibus reuocal
ráí fplbôa valitudo
icini:ná Și mala mediñ uocabulň
pte accipič:onde adie ap pjicatum
recipit é:9ā i s y
ma & dicat bô nalirudo & mala ualitudo, C tUÜ ergocriméfit:hofpirem occidere uoluiffe me
Cora:diligenria; vel cura peuratione pofait um non eris hofpes occifus :proínde aliam qua occi
goz ppria medicos: eft, Tráfuerfam: Ate- das dexreram quere:quoni am te feruaredidicip
mea E oa
o officio declinantem, Publica ipiga oésa god a ané debi
focietate defeciftis,-Saloré tuá:gate egori cælette nume debitam, Sauiqi
©CAtutraque
dom; fufcepi. Diiho. Quos pricepset inp dem in eo prælio Badius obtruncatus eft.Q uitius
piter, Virgilms luppiter hofpinbus ná tedaf infigni pugna clarus euafir.
fura loguúf. Sanâta iviolata.Romano fan- © De:M. Marcello.
ù bonis: Clypei;eftaúı r S j D 2
EOT EA ar a Ge.M.Marcelli clementia quåã clarum quå
ORAA
noinam safura opprimeref ; ur fupra que memorabile exemplum haberi debet:qui
Aion eM. alise captis afe fyracufis ínarce earum cõftitit uturbís
Marcelli clementia ; Marcel- pa z
eoleo ons eae dosbeir MOdO. opulentifimæ tunc afflictæ fortunam exalto
i
fyracufas tandé urbé illam cæpiticum cerneret, Cærerg cafum eíus lugubrem intuens flez
affiduirate laboris:tú érpditõe:cúigif mænia tum cohibere nő potuit:qué fi quís ignarus uir alpe
ingreffose
il a tépeftai
locis urbé ferme
fupioribusTrimá oiam wifforDa alterius uictoriam
á oculis ui- $
credidifer.ltaquefyracufa
AES s
ir Aa aee ppetra n3 ciuitas maxima clade tua aliquid admixtura graz
tæ rei: parrim uetufta glora urbis:atheniéfið rulatíonís habuiftizquía 6 tibi ícolumí ftare fasnon
exercituscum erar leuiter fub ramD manfueto
claes demerfe:& duo ingétesdeieĝtoccurre- p
uictore cecidifti.
Metell
duobus clarifimis ducibus
bát:tot bella carthaginéííibus ráto cú difcrimi A ESOO AEE ae a
ne gefta tor iå opuléti tyrániregelgiprerczte q Víntus uero Metellus celriberícumí hifpania
ros hiero ců recéufümæ memorig reg:tú an gerés bellum: quum urbem Centobricam obíií
ofa: quæ
teneficiis ei fortunainfignis:ea
uirtus Romanum cum derer & jam admora
fua dederitbe machina P parcem muri q quz fola
í Populá
univerfa occurrertaio:fabiretg cogitatio 14 Pmittit fyracufanosig
illa mométo horz arfūra oia & ad cineres reditura prial igoa archadiné admoueret
obtinef nequit, Flerú co.La
ftra romanorú pâdiú aufugerát:ut allogo leni pellicerét hoftes addédá urbé:gã
trymistemparė.lrag f.c. Apoftrophatad urbé yracufase dicés:illud ribi n6 parnæ cölolatiőis eé debui in
tua clade graui fima q cú tua fata ferrét ut caderes fub måluetifimo uiĉtore cecideris,
g- Vints nero metellus:Fuit Quinti Merelli humanitas magna:&t laude digaima g cú eét õlul inea

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE HVMANITATE xciiii
parcehifpaniæ:quæ Celtiberia dicitur:in eag bellú gerens.Centobricam urbem obfideret:& pariter opugnaret:
machinå mænibus admoueret:eam maxime partrem:quæ euerti facile poterat:dife&turus: qå ubi uiderunt op-
pidani Rhotogenis filiosig ad romanos defecerat:moænibus oppofuerunt:ut ruina muroge: pueri in confpeĝu
patris ad defectionis ultionem obruerentur:gă ubi fenfit Metellus:contindo ab oppugnatione difceffit:foadéte
& hortanteRothogene ut per filiorum morté
conuellí poterat:difiecturus uídereć +humanítatem urbem expugnaret:icæptumg; perageret:ma-
propínguæ uictoríæ prætulit. Ná cū rothogenísfili luit enim Metellus hoftium animos & urbem
manfuetudine & uirtute fuperare ĝ ulla cru-
os:qadeum tranfierat:centobricenfes maching ití delítate fubigere: quod etiam fecitná hac hu-
büs obíeciffent: ne pueri in confpectu patris crudez manitate pelieđti populi:& urbes hifpaniæ fpõ
lis genere mortis cõfumerent:ġg ipfe R othogenes te in deditionem uenerunt.
negabat effe impedimento:quo minus etíã pexitum a Phricani quog pofterioris: NS minus
fpeciofā & ampla foit aphricani pofte-
fanguinis fui expugnaátioné perageret: ab obfidione tioris humanitasiqui capta carthagine
difceflit:Q uo quidé tä clementi facto:& fí nő unius per litteras omnium Siciliæ populorúá legatos
ciuitatis mænia oium tñ celtiberarum urbiū aios cev acciuitiqni fuæ quile ciuitatis ornaméta:quæ
illis carthaginenfes 1re belli rapuiffent : recie
pit:effecítg utad redigendaseas ín ditionem populi perét:& in fua quif tépla reportarét: eadé hu
Romaní non multis fibi obfidionibus opus effet. manitate ufus in Mafiniflæ regis nepoté: q re
De pofteriore Aphricano. ge infcio in punica caftra militiág carthaginé
a Phrícaní quog pofterioris humãitas fpeciofe fiú pfeĉĝus a romanis captus cú cæteris capti-
uis dú fab hafta uenderef:cognitus a Scipiõe.
lateg; patuit. Expugnata,n,carthaginecirca fi multis muneribus donatus ad auunculú cum
cilíæ ciuitates litteras mifit:ut ornamenta templorã digniffimis comitibus remiffus eft, Rapta:
fuoruma pænís rapta per legatos recuperarét, Ingg Quæ pæni tribus bellis rapuerant, Benefi-
ciú,Laudat hác hűanitaté aphricani` Valerius.
príltinís fedibus reponenda curarét . Benefici diis Vic faĝo par: Haĝæ fubieĉtos : Qui
atg hoíbus pariter acceptã. De eodem. h publice uédebanť. Errori illius ueniá
h Vícfacto par eiufdem uírí humäãitas aġftore lgnofcendúeffeadolefcéuæ. Annulo:
fuo haftæ fubieãtos captiuos učdéte puer exí Sicenim mos erat ingenuos pueros annulo or
nari. Fibula:Qua in humeris militaris ueftis
míg formæ & liberalis habitus miffus eft:de quo cü ne&ĝebaf, Tunica laticlauta.à, tunica intexta Taticla-
exploraffet numidã effe: orbú relic&tū a pře educatū fic enim feftus Pompe uia
clauis aureis latioribus,
apud auŭculā Mafinilfä:eo ignorãte ímaturãaduer ius refert: Hifpano fagulo, Sagulú ueftis mi- Feftus
litaris qua utuntur hilpani uirgata:&? uerfico- Sagulú
fus romanos ígreffü miílitíã: X errori illius uemã dā lore & édiminutiuum a fago. Virgi. Virgatis
dā & amicitiæ regís fidifimíi populo.R o. debitã ue lucent fagis. Diis ornamenta; Vt ficulis red- Virgil.
nerationé tribuendã exiftiauit. Itag puerű annulo fi didit. Regibus finguinem: Vt i hocexemplo
bulag; aurea; & tunica laticlauia : hifpanog fagulo nepotis Mafinifiæ.
Vcii quoq pauli non eft iquit.Lucius
& ornato equo donatü:datis quícñ profequerentur 1- Pavlus in tali uirtutis genere fua laude
equitibus ad maliniffä remifit :cos uictoriæ maxis defraudandus: q eximiam humanitaté
mos fructus ratus diis & réplo onamenta romãos: fuam in perm macedoniæ regem declaravit;
regibus fanguíné fuŭ reftituere,
qué cú captiuú ad fe audiffet adduciżeiʻoccur-
tit cúinfigmibus íperii:tanĝ honoris gfa illire
De.L.Paulo gi non captiuo prodiret obuiá:uolentég fe ad
I Vciíquog paulii tali genere laudis memoria imperatoris genua plternere non fuftinuit: &
qbus potuit uerbis cõlolatus é:& ad fpé horta
appræhendenda é:g cã pfem paruítpís niomé tus fibi fép í rabernaculo pximű habere uo-
to captíuum ex rege ad fe adduci audiffet:ocċurrit eí luit.fuit åt captus pfes a Cn.ođtauio:cum duo
ad bus
romaní ímperíi decoratus ornamčtis + conatumq; filiis:Alexandro& Philippo:dú fugerétin
famotraciá:cã decé milibus talérum : quos ad
genua pcumbere dextra manualleuauít : fermoneg; cõfulé æmiliú paulú deduxit ođtauius. Gra-
grato ad fpem exhortatus eft: íntrodu&tã érín taber to fèrmone:Alii habent græco fermone: & pu
naculä lateri fuo proximãå ín cõfilío federe fecit: nec tant tunc etiá apud romanos uiguifie litteras
honore menfa indignum íudicauít. pponafín cons græcas: & paulum hortatú fuifle perfam uer-
bis binis græcis ut dicere, veAmigEbaoiAvo
{picuo acies qua phratus é perfes:& hag reg: quas bene fpera o rex. Proponatur in confpicuo:
rettuli cótextus: utro magis fpectaculo delećtentur Ex comparatione oftendit . Vtra laudabılior
hoíes dubítabunt: nãfi egregium éhoftem abíícere: fuerit P. æmilii uictoria an ejufdem humani
tas. In confpicuo: in apertozin propatulo
non mínus tamen laudabile infoælicis fcire mifere: + ut uideri poflit hinc humanitas ;inde uictoria
n

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
Aec.L.Pauli humåitas admonet.Cum Mithridates a Pompeio & puincia pulfus ac Tigranem armeniæ
h confugiet:eum perfequens Pompeius celeriter ın armeniam contendit:a Tigrane juniore q a patre de-
fecerat accerfitus. Tigranes uero fenior audito Pompeii aduentu :cognitag erus clementia moribufg
fauiffimis fpe maxima fretus ad Pompeium ur fefe dedit ipfe peruenit: Pompeiusubi caftris iam adeffe rege
audiuit duos li&ores obuiam mifit:g regi nunciarent ut equo defcéderet:pedibufg romană íperatoré adiret %
nemo un ad eá dié peregrinus equo infidens romana caftra itroiffet:gbus nô fold facile puit:fed enfem quoq
nudatum illis tradidir:& Pôpeiű inermis adiuit:cuius cum ante oraftetiffet coroná ecapıte demptå ante illius
pedes proiecit deinde qå turpiffimă fuit fe ad
Pompeii genua pfternere uoluit ut ab eo fup- De Cn.Pompeío.
plex erroris veniá peteretini præueniffet Pom h Aec .L. pauli hūanitas admonet me ne de Cn.
peius g cú dextra porreĝa erexit 1uffitg apud Pópeíi clerñtia raceã. Regéarmeíæ Tigrané:
fek æqua eum fella infidere:& ut fingulari hu
manitate pditus erat non illå fibi fapplicéeffe q &p femagna cü popu.R o.bella geferat:X ífeftif
foftinuit: fed fais ornatum infigmbus i regnú {imã urbínřæ míthridaté póto pulfü uíribus fuís;pte
de quo eic&tus fuerat reftituit: huius autë bel-
li cåtefte Cicerone pompeiana fuitp Mitrida xerat:í sfpeđtu fuo diutius iacere fupplicé pafus nó
té regem ponti a .L, lucullo regno pulfum nō eft:fed benignis uerbis recreată diadema qdabiece7
falú ad fe fugiéré benigne fufcepit fed fais ét rat capiti reponere iuffit:certifg rebus impatis
í prí
opibus in regnú reltituere uoluit:náingéti ex- ftin fortűæ habítü reftituit: æq pulchrű eé íudicãs
ercitucõparato poft aliquot cladesacceptas rå
dé copias romanas uiđrice trucidauit ; & gra- X uincere reges & facere,
uiffimam romanis cladé intulit, Ponto; Scili DeCn.Pompeío.
cet infula quå tenebat Mitridares : Benignis: q Vam præclarū tributæ humanitatis fpecimé:
quia bono1llum animo efie iufit, Cn.Pompeíus ġ míferabile defideratæ:idéeua
Vam præclage:Pompeius qdé hoc hu-
manitatis fpécimé dedifed ipfe poftea fitexemplum inam quí tigranís tempora íinfignirez
fuit defideratæ humanitatis exempl gio texerat eius caputtribus coronis triumphalibus
cuma.L: Septinio & Achilla Prolemæi fateli- {políatum ín fuo modo'terrarum orbe nufquā fepul
tibus occifus eft iubente rege:hiftoria nota eft
in'fuperionbus:fed obrem inducat exempl æ locum habuít:fed abfcifuma corpore inops ro
Pompeii hæceft ratio:quia fabfequitur huma gi nefarium ægyptiæ perfidi portarum munus é.
nitas lulii cæfaris:q cum alexandriam ueniffet criam ipli uictori miferabile:ut enímid Cæfar alpe
& ci Theodorus Prolemæi pceptor Põpeii ca
put regis nomine obtuliffet lachrymas conti- xít oblitus hoftis focerí uultum índuít: ac Pompeio
nere nô potuit uifo generi fai capite. Infigni tum proprias: tum etiam filiæfuæ lachrymas reddí
Tegio.Diademate. Tribus coronisiqa touens dít.Ĉaputeriam plurimis &fpeciofifimis odoribus
triumphauit. primo quidem de Aphrica quå cremandum curauit: gfi nontammanfuetus afus dí
aufpiciis .L.Scillæ fubegit:cú efiet norum vi uini principis extítifler pauloante romãi imperii co
gintiquattuor:ut quidam tradunt: miffus con
zra Domiciú: deide triumphauit de ftorio uel lumen habitumÇfic mortaliumnegotia fortuna uers
de piranıs qui mare totå infeftabát qå bellum fa ínhumatumiacuifer. DeCafare.
ğädragintaođo diebus cõfecit:poftremo de Mi c Äronisquog; morte audita & fe inuidere illius
fridate, Viđori miferabilé:Quod ui&oréad
Mmifèrationé mouere poffet, _ Soceri uultum; gloriæ &illum fui íinuidiffe
dixit patrímoní
Eo uultu quo ante cú effet focer afpicere fole umg eius liberís ipfius incolumëéferuauít:& Hereu
bat; Columé:Suftentacolů nec inuenitur nifi ledíuínorum cæfaris operum non parua pars Cato
in nominatiuo& acufatiuo.
c ‘Atonis quoq morte:Hic fuit Cato uti nis falus fuiffe.
centis g fe uticæ intefecit ubi de repu De.M.Antonio&.M.Bruto.
blica defperarum effe cognouit: maluit enim m Arcí etiã Antonij animustalís humanítatísín
in libertate mori:ĝ in cælaris uenire poteftaté, tellectu nő caruit. M. ením Bruti corpus liber
Cæñàr igitur audita Catonis morte dixiffe fer-
tur: & fe Catonis gloriæinuidere:& Catoné
faæ pariter invidi ueg hac ufus eft humanitate:ut Catonis bona liberis eius intacta reddiderit,
Fuit aút Cæ-
far præ uú romanæ ciementiæ & humanitatis exempl deo ut inter reliquas eius uirtutes hæc ueluti prin-
ceps potiflim celébref:ad pænitétiá uf% clemétem fuiffe dicit Pli. Cice.quog oratione pro Marco marcello
Solinus miris laudibus eius humanitatem extollit,Solinus í capitulo de homine dicit, Cæfar ingt benignitate ådeo præ
ditus ut quos armis fùbegerat clementia magis uinceret. Et Hercule divinorum Cæfris operum non parua
pars Catonis Alus fuiffet:Ratio cur Cæfar inuiderit Catonis glori quia non mediocrem gloriam confecutus
efer:fi Catonem feruaffet incolumé quod profeđto magnopere concupiuit:nam hunc & Ciceronem duo cla-
rifima romanæ urbis lumina’femper faluos & incolumes defiderauit,
m Arcietiam Antonij animus:Hoc fuit bello ciuili qå geit Antonius cõtra Brutú & cafúű cæfaris inter-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 s DE HVMANITATE xcv
feđtores ubi pfligatis refpþublicæ partibus:Brutus ne ueniret in poteftatem Antonii fibiipfi mortem confti-
uit, Antonius igitur ubi cognouit Brutum fibi mortem intulife;paludamentum fuum exuit & liberto dedit
qui fuper defúđ&ı corpus îponeret ur honoratius cremaretur:quod ille cú ítercepiflet graui fapplicio affe&tus
ia intellexit curufmodi effet humanitas í hofte feruanda, Philippicam, Quia
in campis philippicisE Brutum aicit Antonius,
eft ab Antonio, Intelle&tu;

Ommemoratione romani exempli: Tranfit ad externa: & prio de Alexandri búanitate dicit:qui fuf fa
c gatűg; Dariŭ cú per uaftas folitudíes perfequereturí feprétrionem ulg puéit nimio frigore torpétem:
& regioné ĝ Gazaba dř aditurus pcellam paf
tofuo fepeliédű tradidír:quoqg; honoratius cremare fas eft:maioré etiam & credi poffit:ubi torpé-
tur inííci eí fuum paludamentum íuflit: iacentem nő arbores
tibus gelu militibus filua occurrit: hinc cæfas
accéderant:forte Gregarius miles ma-
hoftem fed ciuem depofito exíftimans odio: quumgs cedo jam ueteramus fe uix &àârma füftentans
interceptuma liberto paludamétum comperífet ira obftupefađtis gelu & rigore membris in caftra
percitus protinus ín eum anímaduertít:! hacãte præ ` tamen puenit:gquo uio Alexander
ĝğ & ipfe
fationeufus.Q uídtu ignoraftí cuius tibí uiri fepul cum maxime admoto igne fouebatartus ex
fella fua exiluit:torpétég militem & uix cõpo
turamcommíferimtforcem píamg eius uictoria phí tem métis déptisarmisí fua fede cõfedere iuf
líppicam libenter dííuíderunt:fed ne ifta quidem ge fitille diu nec ubi regefceretinec a quo eét ex
nerohifimæíndíignationisuerba inuiti audierunt, ceptus cognouit:tandem recepto calore uita
Externa de Alexandro.
Ji ut regiä fedé regeme vidit territus affurgit
quë ituens Alexander:& quid intelligis miles
c Ommemoratíone romaní exempli í macedoni quit quáto meliore forte & pæ fub rege uiua
amdedućtus morum Alexandri præconium fa tisillis.n,í fede regia cõfedife capitale foret
cerecogor.Cuius utínfinitã gloriam bellica uirtus: tibi fluti fuit.Macedonia:nam res gefta eft in
campis philippicis:qoi fanr îniacedonia, Lu-
ita præcípuű amorem clæmentia meruit.Is dum om ftrat:Circuitut fugiéré Darium dephéderet,
nes gentes ínfatigabíli curfi luftrat:quodam loco ní Manibus:ac fi diceret:viétricibus,Frigore du-
ualí tempeftate oppreflus fenio iam confeđum milí Plicatum:Expreffit frigefcentis fenis geftú: eft
temmacedonem nimio frigore obftupefactum ipfe aŭt famptumde hefiodo qui dicitq frigus fè-
nem incuruum facit:& ideo dicit duplicatum
fublimí & propinqua igni fede fedens anímaduertít: Capitale extitiffet folium: Apud perfas lex el
factagznó fortunæ fed xtatisutriulg eftimatione de Siqsin folio regio confëderit capitale eft. Fr
feédir:& illis maníbusquibus opes Dariíafflixerat: tinus libro ĝrto capitulo de effetu & mode-
tatione.Alexáingt illi feni fi in phis natus cés
corpus frigore duplicarum ín fuam fedem ímpofuít in regia fella fedifie tibi capitale foret in mace
ideí falutare futurum ducens quod apud perfas capí donia nato conceditur: De eodem
tale extítiffet folium regium occupafle.Q uid ergo Dem non hoium ulli fed naturæ for-
mírum eft: fi fub eo duce torannís militare íucundā i tungg cedés:Quia cü nullo unquam
Alexander congreffus eft qué nô uice-
ducebãt cuí gregaríí militis incolumítas proprio fa ullam ciuitaté obfedit:quá non expugna
n.

ftíigío carior erat. uerit:nuĵl genté adiit quá non calcaueritinul

í © Dénőhomínű ullifed naturæ fortűæqg cedés Tä regioné peragravit quãarmis non fobege
rit, Quanquå uiolentia morbi: Cum tandem
dg uiolentia morbí dilabebatur ín cubitű ramé uićto Dario domitifg prbis confuluiffet aru-
erectus dextram omnibus quí eam contígere uellét fpices de fuarum rerum euentu refponderunt
porrexít.Q uísautem illam ofculari nő curaret quæ ut diligentiffime babylonem uitaret: ille cum
aliquandiu ab ea fè regione abftinuiffer:tandé
íam fato oppreffa maximi exercitus cóplexui huma Tapientibus fatis eius urbis miro defiderio ca-
nítate § fpiritu uíuídíiore fuffecít. ptus eft:& ut eft genus humană in uetita pro-
De Pififtratos nú; Babylonem ire uoluit: quo fatum eft:ut
n Ontam robuftí generis humanitas fed &ípfa paucis poft diebus Caffander uenerit miffus a
pře antipatre ut Alexádrum ueneno necarete
tamen memoria profequéda pífiftratí atheniés & cü Antipater in macedonia plurimű auđto-
titate& opibus ualeret eum benigne fufcepit:
pincer någ fuŭ íftituit:uidelicet q fibi pocula ppinaret:hic igič ot multi tradút ex peepto patı uenenatú po»
culú dedit Alexandro:nenenű aŭt fuiffe dicunt:frigidiflimä aquá de Nocrjade regione fumptã: gutratim de
petra ftillat:quæ quidé aqua nifiîn ungulis deferri poteft.hanc cum haufiffet Alexáder fubito dolore pfulus é
itäg abiit í cubiculú & uniuerfum exercitum ad fe iuflit acciri:& fingulis dexträporrexıtiquod nô mediocre
humanitatis fpecimen fuit,poftea uero mortuus eft.Fato oppreffa:lam morte correpta:quia uenen per ue-
nas diffufum erat:Spiritu;Quia fpiritus perexiguus erat:humanitas uero magna,
On tam robufti generis: Adolcfens qdå pififtrati filiæ amore correptus eam in publico ofculatus eft: Plu,
dum iret aquatú,Plu,enim dicit prícipum fi lias aquatum ire folitasicum igitur puella domum redier
n ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
matrigrauiter cõquefta eft:Mater(ut oés ferme matrë fvpltitiofæ nimis eë folér) ad uige defert in uiris crimen
exagerat:lmpatienter côquerif:de adolefcéte pæná expofat.cui pififtratus:fi eos punieris q nos amát: gd illis in
qr faciendü :q nos oderint:fuit hic pififtratus tefte Herodoto:hipocratis filius & athenase tyrannus q doĉtrina
ingenio
£ &orator
eloquentia tanta fûit q atheniéfes fe ac libertaté e1 fponte fubmıtterét; ğ {olon inftåriffimus & gra
niffimus p libertate aduerfü illó ftaft fedsfeaclit
eloĝntiæ pififtrati libertas cú teré: foloneğ fùccubmt:ut fuo loco ofté
demus incapitulo de ingratitudine & de ni eloquentiæ tempore quo Seruius tullus romæ regnabat:ut Gelius
tradit;hic eui primus fait qui apud athenas bibliothecam inftituit, Non tam robuftigeneris Quia non tan-
tæ claritatis fuit quantæ Alexander macedo,
Minime digna uox : Laudat hanc humani- fiumtyranní narrabitur. Q uí cumadolefcens ĝdã
tarem Valenusibæc inquit uox eiufmodi é:ut amorefiliæ eius uirginis accéfus:í publico obuiam
nō digoa uideatur dici ex ore tyráni fiuxiffe, fibi factam ofculatus efer:hortãteuxore:utabeo ca
De Thrafippo.
Trafippo amico îter cænam fine fine. pitale fupplíciū fumereĉ:refpódit: fí eosq nosamãt
a De huiufmodi humaniate loquitur ĝ interficíiemus: quid íis faciemus quibus odio fumus
in amicum vfus eft nam cú Trafippum míniedígna uox cui adiiciaf cãextyrãni ore dehűa
amiců fuum iuitaffer ad cæœnå:ille uino nimio
plus ĝ fatis erat inuitatus contra tyrannú ex- nítatemanalfe:í hīc modő filíæ íníuríä tulit fuã mul
acerbartus eft adeo ut cõuiciis onerato;in fa- to laudabilíus.
ciem quog cius expuerit, Tyrannus ridibun- De Thrafippo.
dus ofa tulit amicú etiá metu:ur ipe credebat:
abeunté retinuigfilio patris iniutiá oleifci cu a Thrafippo amico inter cænam fine fine cõuí
pićtem inhibuit: Vocéab 1ra; Nec iratus eft: cío laceratus: ita & anímū &uocéab ira cohí
necuerbum relfpõdit. Male audire; Male aw buít: ut putares fatellicem a tyranno male audire:ab
dio a te de me maledicis. Concitate remulen
tiæ :Inflamácæ-ebrietatis, Poftero die: Tra- eñtemquoqueuerítusne propter metum maturius
fippus poltg digefta crapula rediit ad fe & co fe cõuíuio fubtraheret:inuitanóe familiari cæpít re
gnouit ea q per uinolétiam fecerat nimio do- tinere. Thrafippus cõcírarætemulentiæ ímpetu eue
Jore parcitus feipfum interficereuoluit:at pifi &ustos eíus Ípuro relperlitnectamenin uindictam
ftratus data fide nihil fde priftina amicitia fuíualuítaccédère.llle uero ečã filios fuos uiolatæ
matatug ab incæœpto reuocauit,
a Eque mitisaius Pyrrm hæchumáitas patrís maíeftarí fubuenire cupiens retraxit-Poftero
Pyrrhi fimillima e& fuperiorinam Pyr- quoquedíie Thrafippofuppliciumafe uolūtariaexi
rhus accitus a Tarentinis aduerfus romanos: gereuolentímorte uenitad eum: dacague fidein eos
ü:damfodåles in cõuiujo
per ebrietarem'in peculátiá lap : deilio male dem graduamicitiæ manfurumabíncæpto reuocas
Tocoti funt; qaos captos &ad fe duđos cå ine uít: Šínihilalíud dignum honore memoriæ gMifet
terrogaffet pirrhus dixiffent neeagad ipfius his tamen factis abunde fe pofteríitati cómendalfer,:
aures peruenerát:tú unus urbane fatis dicif re De pyrrho rege.
fpondifësnifi nobis inquit uinú defuiffet:mul
to grauiora de te locuturi fueramus:par quidé a Equemírisanímus Pyrrhi regís audieratapă
fađo refponfum:qă potuit regis irá í rifam ét quofdam ín conuiuio Tarentinorum parum
conuertere, Præhis:Relpeĝucog, Lulus honoratum de fe fermonem habitum: accerhitos qut
ac iocus:Lufùs in rebussiocus in uerbis, Qua
qdé clæmétia:Laudat hanc regis humanitaté, eí interfuerunt percunctabatur + an eaquæ adaures
B eadem altitudine ; De eiufdé pyrrhi eius peruenerant dixiffent. Tum ex his unus inquit
a humamtate loquif: g ut fopra dixi:cú nifi nobísuinum defeciffer tifta quæ tibi relata lune
multis milibus hominú in auxiliú T: a . , A P
tétinoge cú véier: & bellű rennue fortiter præ his quæ dere locuti eramus lufusac iocus fuil»
gefifetingenté captinog numeg qbus cladi fet: tã urbana crapulæexcufatio:tãqgimplexuerita
bus illatis coœperat:ad quos redimédos:cū ro- tís confeflio iram regís conuertit in rifum. Q ua
mani legatos mihfent i hac humanitate ufus quidem clæmentia & moderatione aflecutus eft:ue
eft in legatos:ut illis obuiá honoratú uig ho-
noris gfa miferit:iplė quoq cú equitatu: extra &fobriifibi Tarentini grariasagerent +& ebrii bes
portas occurrerit: arg illos nõut uictor fedis ne precarentur.
rebus elatus:fed ut amicus benigniffime fufce De eodem pyrrho.
Verba perit:captiuos fine præcio remiferit dicens:ut
pyrrhi eftapud Enñiú nô auge pofco nec præciŭ dede a Beademaltítudíne humanitatis legatis romas
adro, ris:nec cauponantes bellú: fed beligerantes & norűad redimendos captiuos caltrafua petétí
Enni- ferro nō avro uitå cernamus utrig:nos ne ue- bus:quo tutius uenírérliconé moloffum obuiā mi-
us litan meregoare: heraquid ue ferat fors uir- fir:quüque honoratiusexciperentur ipfe cum ornas
tute experiamur: & hoc fimul accipe diĝtuı reg
quog virtuti bellifortuna pepcit eorúdé:me- tuequitum extra portam occurrit; ecundarym

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE HVMANITA' TE xcvi
hbertati parcere certă eft:dono ducite dog uolentibus cù magnis diis, Regalis inquit Cice.& eacidarum ge- Cicero
nere digna fententia, Prouentu foælicitare & facceffu, Oficir Quod debebat legatis,
Vius tam mitis ingenii; Pyrrhus italia pulfus in Siciliá traiecit exercitú:ubi navali pugna a carthaginéfi
c bus foperatus cum ab Antigono macedoniæ rege auxilia nő impetrafet: macedoni inuafit ; Antigonů
utcitelatus deide uiĝoria ftatim ad græciæ & afiæ totius s imperið adiecit aíum : & primù oium fparta-
nos iuadicquosz cú urbé oppugnare tãta multitudo fæminag ad patriæ turel accarrit ut nô fortius uiĉus
ğ uerecundus recederet:& in ea oppugnat e prolemzű fihú ftrennuú manuq fogem amifit:cuius cadavere ad
fe delato dixiffe ferf:aliquãto tardius cecidiffe
prouentu adeo non corruptus ut officii profpeđtum § timuerat : pulfus igit a fptanis agros petsit:
in hís deponeret: quí runc maxime armis cum co 1bi dúantigonů in urbe claufam expugnat
naf:inter cöfertfimos uiolétiMime dimicancos
diffidebant. Deantigonorege. faxo de muris iaĉto occidif caput efus Antigo
c Víustam mítís íngehii debitum fructum ultis no defertur q uiĝoria mitius ufus filium hele
mo fati fut cempore recepit nam cum diris aus num cum epirotis fibideditú in regaŭ dimifit
fpicíis argiuorā inuafiffet urbem abfcifumq; capuc eigin fepulti pfis offa í patriã referédā tradi-
ditihæc fumati luftinus, fun
eius Altioncus Antigoni regís filius ad patrem pro hác hiftoriá:Pyrrhú,fidú argosq aliter t tradunt Tol
oppugnaft per
pugnuatorem laborans lætus ueluraliquod fælic:fi pditioné urbé igreflum ad arcé víg pueniffes
mum uictoriæ opusattuliffer. Antigonus correpto nbi &is
cú acerrime dimicare mulieré qdam e te
iuuene guod rãtí uiri fubiteruíngimemor humanos 1&tumor mortariú demififfe in caput Pyrrhi: quo
ibúdus cecidit:túc dicút Alcinoű an-
zum cafuum effufo gaudio ínfulraret +humo caput ng õi filid pyrrbi caput abfeiffum ad patré cú
fublatum gaufea qua uelatum caput fuum more mas {fumma læticia detuliffe : antigonum correpto
cedonum habebar texit corporig; Pyrrhi reddcãho tatiflim filio regis caput uelamieteãü corpi ĝ honor
e cremádú reftitoif
noratiflime cremandū curauit. Q uinetiãfiliū eius captiud liberú efe & regiú feaíumfiliúgs helenum
gerere iufiffe
Helenuin captíuum ad fe pertratum +: & cultum & ofla pyrrhi aurea urna inclufa in patriam ad
anim gerere regíŭ íullit:ofaqg Pyrrhíeí aurea ine fratré reportanda coraffe:ġ magna pfeĉto fuie
clufa urna Epyrumín patríamad Alexandrumfras tegis clementia.Plut.i uita Pyrrhi:dicit illó dú Plutar.
argos oppugnaret p pditioné noĝe urbé in-
trem portanda dedit. s grefum una cú galathis in fog ufo pueniffe:
Dèàsampanís, qå fentientes Argini: Clypeum & alia munita
c Ampaníautem exercitum noftrum cü confus urbis loccæperuntAntigonű in urbéaccide
runt:tunc pyrrhus ubi vidit clypeŭ hoftilibus
líbusapud caudias furcas fub iugum a famnív armis refertum:& alia effe munita urbis locas
tibus mífum necinermem tantü:fed eiâ nudumurs pdigiis quibufdá territus retrocedere:& urbe
bé fuã íntranté: períndeac uiãorem & fpolia haftiű €gredi ftatuit: fed cù ãgaftias portage formida
præ fe ferententem uenerabiliter cxceperunt:protis retgna nuncium pmittitad filiŭ helenú q cú ma-
manu extra mænia fedebat ut deie&tis
nufg confulibusínfignia honoríis:militibusuchésar maæmibus aditum fibi aperiret fuot tutar-
matequos:comeatů benignilime prëftado : & incs turfilius on ređto acepto nuncio ad opé pri
píã:& deformitaté romãæ cladis murarunt : quo aio mú ferendá urbé ingreditur: & ita fug!étibus
ingredientes occurrunt: impediontg fugam,
Pyrrhus ubi evadendi dificultatem uidit in
perfèquentes hoftes connerfasa Gregario milite argiuo. hafta 1 jeuiter percuffus eguùm adegit in illunmi mater
eius:quæ forte defuper pugnam fpeđabat cognito filii periculo: tegulam uel ut alii dicunt mortarum : de fpè-
culis in pyrrhi caput coniecit quo i&u móribundas ceĉidit:tunc ZŽopirus quid antigoni miles cognitú regem
appræhendens illi caputabftidit.Altioneus uero Antigoni filus:accurrens ab fúm regis caput ad partë cam
fumma alacritate deportat. pater filii baculo pcuflit:& a fe repulit barbarú & pollutú appellans:regis caput&
carpus magnifice cremauit, helenú quoq pyrrbi filium benigne & humåniter êxceptú cú eum côplexus efie
fperare iaflit ; & eŭ tatimin Ptioré babitú ornatúq reftituit;atg in epyrom remifit: erga âmicos quoq pyrrhi
benignus fuit, Antigoni: macedoniæ regis q argiuis'miferat auxiliú, Correpto: Caffigato, Efiufo gau:
Immoderata læticia. Gaufea Velum capitisiquod circa caput geltabant, Vrna: Vaf, Vrna genus menluræ qd
quidá quartarium dicút quattuor fextatios cap etiam unde fortes ducebant. Vir.li.y i:Stat dutis fortibus gaufea
urna;fd proprie urna eft quæ pro condendis defunctorum cine: ribus folebat adhiberi, Vrena
Ampani aŭt;Liuius libro nono circa principiú.Cú Aulus poftumius &.T. Veturius confules opem lu- Virgil.
c ceriæ ferre uellentzinter forculas caudinas inclufi fùnt:! locus erat [pluis undig; obfitus:ná faltus duoalti Liuius
angufti fyluofig; funt montibus arca ppetuis inter fe ii 'unđti in medio cåpus eft herbidas & aquofus: per
quem medium iter cft fed anteğ uenias ad es:intrandæ anguftiz funt: i8 aut eadé 㧠te in famaueris retro niate uia re
petenda é:ant fi ire porro pgas p aliû faltú arctioréć ipeditioremg euadendúin eŭ campú uia alı Pp cau rupå
cum romani ueniffent:& in alias anguftias ire pgerentieas feptas deie&tu arbos faxorácg ingentiom obiacente
mole inuenerăt túc fraus hoftilis apparuit; & in fűmo faltu pfd iú cõfpicič in infididsgiť pcipitati cå e uadere
n üi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER QLVINTVS
nullo rodo poffent:fædam & ignominiofam deditionem accipere'compulf funt:ut cum fingulis veftimentis
fub ivgum mif abirent incolumes:qua conditione accepta cum ante noćtem capuam peruenire poflent incer
ti de fide fociorum;& quod pudor præpediebat:circa uiam haud procul a capua omnium egena corpora humi
proftrauerunt:quod ubi eft capuam nunciatum hac in eos humanitate ufi fant campani:ur fociorum jufta mi-
feratione commoti depofita ftatim ingenita fuperbia mitterent confeftim infignia fúa confulibus faltes : li&to-
Tes:arma: equos: ueftimentaicommeatufg militibus omnibus:& venientibus capuá cunĉus fenatus populufg
obuiam egreffus iultis omiķus hofpitalibus & publicis & priuatis fungerentur officiis:quam mentem fi fecú
do punico bello aduerfus romanos feruaffent:
Fuluius Flaccus conful fecures fuas campano fi proimperio noftro aduerfus Hannibalé mog ufi
rum vguine
ennon cruentaflet;n illorum
t per fuiffent:trucule
fyi $ ntisi fecuri! ibus materí:
teriam fæuiendi
iendií nőnō
Aĉa métiðe: De canenfi clade fatis fa Præbuiffent. . , „ DeHannibale.
f pradiãum eft.Poft tamá igitur roma- f£ Acta mentione acerrimi hoftis manfuetudínís
norum ftragem hannibal dicitor hac eius operibus:quam romão nomini præftiri
humanitate ufus
: ut Pauli æmilii confalisto J.A quí inter manuseft finíam.
7 a E æmí E
Häníbalením
mani corpus diligentilime quæfitum & inoé locū
tom fepulturæ mandauerit:ut quidam auão- lii Pauli apud cãnas trucidati quæfitü corpus:quã7
res tradunt:fant vero q dicăt quæfitum quidé tum ín ípfo fuít íin humatum iacere paffus noneft,
aea noninuentum:quorum fententiam De codem Hannibale.
Livius fequitur Valerius.
humatum cum ponicisillisquiineap ognace& ©
Liuius uero cõquiftum Annibal ori Gracchum lucanorum cití
; Tiberium
ciderant:hic Paulus ubi tantam cioium fuoră cunuentum ínfidjis:cum fummo honore fepul
ftragem factam effe uidit cum poffet icolumis turæ mandauit:& offa eiusín patriam portanda milí
cum fuis ciuibus honefte mo- tibus noftris tradidit
euadere:maluit
xi ĝ fugiédo turpiter fupereffe:q Lentulo Cor EEEE p Brutio:
nelio tr:buno militum equum? offerentiguo h ín agro Brutio:
Annibal Marcum Marcellum
celerius evaderet e manibus hoftium fic relpõ dum conatus pænorum cupidius ġ confideras
diffe fertur, Tu quidé Gn.Corneli maĉ&æ uit- tíus{peculaturínteremptüm legitimo iure extulit:
tute efto:fed caue ne fruftra miferando exigui o;
tempuse manibus hoftium euadendiabfamas PCO quog fagulo& corona donatum laurea rogo
abinuncia publice patrıbus urbem romanam ímpofuit.
muniant:ac priufquam uiĉtor hoftis adueniát e R go humanítatis dulcedo etiamí efferata bar
præfidiis firment;Priuatimg Fabio:æmilium bararo ingenia penetrat:orbofque & truces
præceptorum eius memoremextitiffe
& vixif , Ț” „ P3TOTU E eos
{e:& mori me adhucin hac ftrage mulitú meo hoftiä molliroculos:acuictoríæ infolétifimos piri
gem farremne diir rebis inerat; autconfu tus fle&it:necilli arduumácdifficile éíter arma cõ7
latns
Pat collegæ PLEmNaA
accufoitexitam, Locum:paede
bacolnsa De Faria:inter
raria: tri
díftrictos ; mucrones placididá
comminus
humanitate exempla:& omnia quidem hanni
balis, De eodem Hannibale,
Annibal:Quo paĉ&to.T.gracchus proditus hofti fuerita Flauio lucano eius hoþpite in capitulo de prodi
h güsoftédimusinam cú maioré lucaniæ parté ĝ ad bánibalé defecerat uirtute fua in poteftaté populi ro-
mani redegiffer ad reliquá capiédá íuitatus ab hofpite Flauio cui ivre veteris hofpitii fidé nô derogabit
èn infidias deduâus & occifus eft:de cuius funere duplex fara é Alii.n.tradót ın caftris romanis fepultú a fuis:
alıi ab hannibale:%ea uulgatior fama eft:tradút in ueftibulo punicoge taftroze togam inftru&tú fuiffe: armatú
exercitü decurriffe ed tripudiis hifpãog: motibufg armorú & corpoge:fùæ cuig genti affueris:pfog hanniba
Je:oi reg uerborúg honore exequias celebrante. Alii aliter tradút:& dicant imperatoris capitis noftes tantum
modo potitos ad hanmibalem detuliffe:ab
eo ftatim cartalo miffam:qui ad Gn.Corneliú quæftorem romanú
deferret:ġftorem deinde fummis imperatoris in caftris celebrantibus cum exercitu benenentanis feciffe.
Annibal.M. Marcellum: De.M. Marcello quog di&um elt eodé capitulo:q că inter bina caftra punica
atg romana tumulus filueftris effeta neutris primo occupatus g romåi qualis effet pors illa quæ ad ho
ftes uergeret ignorarent:hannibal infidiis ĝ caftris apuorem eum putaret:romani in caftris fremebåt
occupandum eum locum effe & caftello firmandum:ne fi occupatus ab hannibale foret uelut in ceruicibus ho
ftem haberent:mouitea res Marcellum:& Crifpinum eius collegam:itaq cum paucis equitibus exploratum. p
feĝi in infidias præcipitarant:quæ pauloante fuerát ab hannibale ec loco collocatæ: ubi Marcellus cum ali-
quot fortiffimis uiris in medio cæfus:collega vulneratus filius quog cõfülis grauiter fucius: aliquod ér capti
fuerunt: fed paulopoft hannibal.M.corpus fuentú fpulturæ mandauir.Cice.in Catone maiore.M. Marcellin
teritum:nec crudelifimus quidem hoftis honore fepulturæ carere paus:et, Legitimo iure:ideft iure huma-
nitatis, Corona:Quia fæpius ui&or euaferat:nam Marcellus ad nolam primus hannibalem uici poffe docuit
'& de illo fæpe uictoriam in caftra reportautt,
e Rgo humanitatis dulcedo etiam ın efferata:Laudat Valerius uim humanitatis : gquæ per efferatas quo-
& gentes tranfire auder, Oculofg & truces ; Sicut de Cæhare in pompeium, Diftri&os:Nudatos,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEGRATITVDINE xcvii
Admirabilé uocê:Quia mige fuit tantum humanitatis m pe&tore barbaro ïueniri poffe, Oppreffi: Quia ui-
&oriæ laus minuč mndiis:non.n uirtute fed infidiis oppreferat, Vos quog fortes:Apoftrophat ad imperato,
zes romanos:& eos quafi hac oratie cõfolať q nô in patria illis mori cõtigerit:cå glonofius i acie p patria for-
titer pugnádo ceciderint & nõpænitédas exegasab holte fortiti fuerit, Decas in fæ.amf.Quá fortűa aduer-
fä funeranoné in přia pdidiltis eádé apud hoftes uirtute ueftra inueniftis, De Gratitudine, Capitul
Raras uero af fignificationes : De gratitudine diurus eå in cõparationé cù ingratitadine adduĉturum
€fe polliceésut fua utrig æftimationis merces:huc:filaussilli uero uituperatio rependaf: Cice,de grati Cicero
tudine in ofone’p pláco: hæc una ingt uirtus
inter reperire uíncítírã:profternít odium : hoftilem folum maxía:fed etiå mater uirtuti om

a
que fanguinem hoftilibus lachrymis permilcer:atg nium religuag:qd eft pietas nifi uolútas grata
etiam admirabilem Hannibalis uocé:pro funeribus in parentres:g funt boni ciues:g belli: q domi
de přia benemerétes: nifi qui patriz beneficia
Romanorum ducum arbitria Ktatuétis:expreflit:qa meminerűt g fan&tizq religioné colétes: nifi q
aliquanto eí plus gloríæ Paulus &Gracchə & Mar meritá diis ímortalibus gratiå iuftis honori-
bus:& memori méte poluuntiå pôt effe uitæ
cellusfepultiġ opprefı attulerunt: fiqaidem illos iocanditas fablatis amicitiis:] porro amicitia
punícoactudecepitromana manfuetudine honora põteć iter ingratos qs noftrú é liberaliter edu
uít:uos quog; fortesac pie umbræ non pænítendas catus;cui non educatores:cui non magiftri fui
fortiti eftis exegas namutoprabiliusí patria: ita fpe atg
alitus
dođores:cui nō locus ille ipfe mutus:ubi
ubi dođus eft grata recordatione in m
cíofius pro patria collapfæ lupremi ofticii decusine te uerfaf:cuius opes efle tátæ poffùntautunĝ
fælicitate amilfumuircute recuperaftis. fuerunt qui fine multorum amicorum officiis
De Gratitudine, Cap.II. ftare pofit:eqaidé nihil tam ppriú hois exti
Ratas uero animi lignificatíones & ingrata fa moq non beneficio modo:fed etiá beniuolen
tiæ fignificatione:alligari: nihil porro tå in hu
&a libuit oculis fubucere:utuítio ac wrtuti iù manüitá ímane:ram ferreum:ğ comittere : us
fta merces æltimationis ipfa comparatione accedes beneficio nô dicam idignus:fed uiĉtus effe ui-
rer. Sed quoniam contrario propofito fele diftin» dear, Item Cice,in officis fic ait:beneficio pror
xerunt : noftro quoque ftilo feperentur prioremgque uocati debemus agros fertiles imitari: g mul-
to plus afferant:ġ acceperint, R urfus alto loco
locum obtineant qui laudem: ĝ qui repræhélionem cui referri gfa tanta non pôt; quanta debetur:
merentur, habenda tamé tanta é quátá anımi noftrr cape
a De Senatu po.R .&'Marco Coriolano." poffunt multis aliis quoq locis Cice.hác grati
tudinis uirtuté laudibus effert, Gratas ergo
Tgùra pubicis actis ordiar .M. patriam op7 fignificationes:Ideo dixit Valerius:ya etiam fî
pugnare conãté admotog portis urbís igentí uolfco hon reddimus beneficiú:& animus fit uolűta»
tū exercitu funusac tenebras romano iperiominaté tius & in pmetendo ardétifimus fufficere de
bet; In cõparatione: Vt cú huic uirtus; ide ui
Veturia materac uolumia uxor nefarium opus exes tium'pofitů fuerit:cognofeaf illius laus & hu-
quí pcibo fuis paffe nö funt;in qua honorë fenatus ius uituperatio, Contrario ppofito:Quiauir
matrona ordiné benigniflimis decretis adornauit. tus & uitium cōtraria funt, Prioré locú;A di
fanxít nāg ut fæminísfemíta uiri cederent: cófeffus gniori &preftantiori fümamus exordium:
plus falutis reípublicæi Tg uta publicis actis ordiar:Cum ar-
ftola ğ§ íarmis fuiffe + uetus nong caritasurbem incefiffet:fenatus
ftifg; auriű ín fignibus nouŭ uitæ difcrimen adiecit: furmentatú in peregrinas regiões lega-
pmitit quog his purpurea uefte & aureis uti fegmës tos dimifit;
qui cú furméti copiá aduexiffent
Cn.M.Coriolanus plebe: femp infenfùs céfes
bat nõ prius diuidendú inter plebé effe furmé
tum ĝğ p feceffioné ufurpata iara reftituiffent
plebis inexiliŭ a&tus ad uol(cos pfeđtus pavlopoft bellú intulit patriæ:ĝ cã ab eo graui ob
paribus:ĝ orbé ira
fidione præmeref nulla alia rône; muliege beneficio liberari potuit:ut dixtus capitulo de miraca lis: & latius
di&turi fumus in capitulo de pietate:ĝre fenatus gratú aïum gerens multis honoribus matronas honeftarút:nã
or ingt Liniusmð inuiderunt laudes fuas mulieribus viti romanitadeo fine obtređtatiõe alienæ gloriæ uiueba’ [iyjys
tur: tunc.n.primum fancitú fuit ut mulieribns de uia cederef:ut in auribus aureis:ut purpurea efte: ut aures
fegmentis:ut nono uitæ difcrimine uterenf:monumento quog q eé: téplú muliebri forrunæ ædıfıcatú de-
dicatüg fuit, Et faos honore:Ecce po.roigratitudiné, SanxitFirmauit:& hinc feiri pöt unde orta fit cõfüe-
tudo cèdendi de uia mulieribus, In ftola ficat toga uiroge:nta fola mulierá. Tofignibus auñium Sicut annulis
ex auribus pendentibus:g & in aures dicun€:nam in aures funt auriú ornamenta, Segmêtis : Ornamétisinam
fegméta dicunf redimicula muliege uerficoloraigbus utunč ad capitis ornamenti nt ét g dicant:fegméta eé:
fafliculas quibus uolunt infantesunde [uuenalis.Et fegméraris dormiffet paruula cunis,q Segmentauero fút fegmen
fafciæ quibus circundať caput ideft redimicula 'mulieg nobiliú inde fegmétatus ornatus &inftru&us fegmé ta
tum etiam dicitur monile a collo in peĉ&us defcendes:fegmenta zonis quibufdam quafi pertufamentis ornata” uue,
a iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
nam particulas cuiufg materiz abfiffas præfagmina uocát.Sunt etiam qui dicant fegmenta effe circulos quos
græci faralellos appellant. Exoratus:Perfuafus ut petita concederet,
Vem fecondi etiam belli:Cum enim a Fuluio Capua, Cú recepta Capua fumptog fapplicio de fenatu
q campane relatum effet in fenatu:qd nam uideref de his faciendú q per municipia in coltodias diftribu
ti fuerant:nãa Qu.Flacco romá duĝi ueniam petebant:& mifericordiam implorabát: Marcus Attilius
cuiusex his guiapud Capu fueråt maxa erat auĝoritas interrogatus fententiá ita refpondit:in cõfilio inquic
arbitror me fuifie cum confulibus Capua capta cum quereref q campanog benemeritus de republica noftra
effet: duas mulieres compertum eft : veftam
oppiam Atellanam Capuæ habitamtem:& Fa tís:fuper hocædem &aram fortunæmuliebrizeo lor
culam eluiam:quæ quondam queftum corpo- co quo Coríolanusexoratus fuerat faciédã curauit:
ze feciffer:illam quottidie facrificafe:pro falu-
te & uiĝoria populi Ro. hanc captiuis egenti- mémorem beneficii animum fuum exquifitæ religio
bus alimenta clam fuppeditaffe: cæterorum nis cultu teftando.
omnium campanorum eundem erga nos ani- DeFuluío &de fenau. po.Ro.
mum quem carthaginéhum fuiffe:quare fena- q Vemfecundíetiam belli punici tempore exhi
tus cenfùit oppiæeliuæg primú bona acliber
zatem reftitui: fiqua alia præmiaa fenatu pe- buít:quumeníma Fuluío Capua obfideretur
tere uellent romam eas uenire.Campanis í fin acduæ capuang mulieres beniuolétiam erga romas
gulas familias decreta fa&ta:quæ hoc loco non nos dimitte ex animis uoluiffét: ueftigia opidia mf
opuseftenumerare, Libertatem: Quia iure familias:& Cluuía facula meretrix : quarum altera
belliuenerant in feruitutem; Amphus: Præ-
ter captiuitatem & boua, Ne dum; Multo quottidie pro falute noftri exercitus facrificauit: alv
maius ita oftendiffet, rera capríuís militibus romanog alimenta fubminiz
Vid illa quog:Appius quidam herdo trare non deftititzurbe illa oppreffa fenatus iis & lí
nius fabinuscum multitudine exulum
& feruos ad quattuor milia clam urbem in- bertatem & bona reftítuít:& fıqdamplius premii pe
grelos occis cultodibus capitohú occupauit: tíiffent libenter fe datug afeuerauíit: uacaffe ín tãto
& feruos omnes de capitolio ad libertaté con. gaudío.P.C.duabus humilibus fæminis referí gra
Uocabat:romani ea re tam fubita & improuifa
proculfi:quo f uerterent incerti erant: Tufeu- tiamne dum tam præ fe tuliffe mirandum.
Tani; fama ipf cum audiffent quo in periculo DeQ uintio & Minutio.
foret refpublica romana ultra romam parato q Vid ílla quog iuuétute romana gratius? quæ
exercitu uenerunt: & romanis iplis_in re tam Quintio & Minutío coufulibus ultro nomina
picolofa cunđtantibus:confulem ipli armati fe
Cuti fant in capitolið: deinde erubefcentes ro fua militari facraméto obtulit: ut Tufculanís quogz
mani & ipfi fumptisarmis &in capitolium fa fines egeuli occupauerãt:præfidiū ferrét: quía pau
&o cõcurfu Herdoniú occiderút::poft aliquot cís ante menfibus conftantiffime & fortiflime impe
deinde tempus cum equi tufculanog fines in į Tíum romaní populi defenderant. Ergo quod audis
uafifent romani memores accepti 14 benefi
tufculanis opé ultro ferédá gratiamg reddé to nouumeft:ne patriæ grata uoluntas ceflfale uide
effe cenfuerút, Irag cõfules cum exercită feri- refsexercítus{feipfe conícripfit. DeFabíomaxío.
berét uocarét q hanc militiá gerere uellent: m Agnumgratí populi romaní fpecimé ín Q uiv
illis uniuerfa iuuétus non ultra {olú; fed cum
quadá ét animogz alacritate fe obtulere : & ad
tuendos de f tam benemeritos focios profeãti funt:qã magnum fuit Romanæ iuuentutis grati animi gnum
Defenderant:Expellendo feruos de capitolio, Cefafe: Defuiffe,
Agnum grati populi fþecımé:Minucium magiftrum equitum Fabio maximo diĉatori æquatum impe
m rio fuiffe diximus in capitulo de conftantia, Minucius igirur alternis cú Fabio diebus imperare uole-
bat uel {i etiam maiora placerent interualla partitis temporibus alternis fummum ius & imperium eé
quod nequaĝe republica efle exiftimauit Fabius: ut milites fui in alterius poteftate & fumma rérum in homi
Dis temerari manibus pofita foret:itag partitis copiis caftra diuiferunt:gnod Hannibali duplex gaudium foe-
rat & q Minucii temeritatem liberam factam effe videbat: & fabii prudentiam uiribus dimnutam + mifit igit
milites quofdamad tumulum capiendum qui medius erat inter utrag caftra magis laceffandæ pugnæquam
tumuli capiendi:gratia : nam locaverat alios in infidiis : & conferto prælio cam utring tous uinibus certare
ex infidiis orti milites cum ingenti clamore : tantum terrorem intulere romanis ; ut nec animus ad puga
nec ad fugam fpes cmg fuperefier:tom fabius audito pauentiom clamore non celerius inquit ġ timui depræhé
dit fortuna temeritatem:
fed obiurgandi non eft rempus:fed laborantibus fuccurrendisita intruta acie de uer
zice montis in hoftes impetum feai fuos ab effufa fuga reuocauit:acié reftituit :hoftes profligavit :& ui&or:á
prope partam ex eorum manibus extorfit: ciues fuos & imperatorem:partim a cede:partim a captivitate libera
uit:pro cuius beneficii referenda gratia:Minucius fabium parentem femper appellauit:exercitus commilitones
quorum opera feruati fuerant patronos uocauerúr : Hanmibalem quog ex acie difcedentem dixie ferunt:tan
dem eam nubem quæ federer in iugis montium folicitatam procellæ imbremdediffe Specimen: Experimén

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE GRATITVDINE xa
Cõtulit:Scilicet populum Romanum ad honeftandam &ılluitrandam eius fanus quod profeđto magaum
fuit graticudinis hgoum:ut qué uiuú multis honoribus honeftafent:eundé mortuŭ de fe optime meritum foa
impena augendo funeris põpá igenti gloria decorarét, Eleuer:Minuat:tráflatio fumpta a comulo:de quo quå
to plus eleuaueris táto magis diminues.Perfius nú:fi qd turbida roma eleuet accedes, Sút q dicãt de duobus Fa Perfius
biis intelligi:Maximo.í& Rutiliano:quoge uterg conful qaqges fuifie tradif:& alter bello punico fecúd
bello gallico;ná Rutiliarus gallico bello collega fait eius Decii q pfis exéplú imitatus deuouit fep legionibus
tomanis:& in Rutilianı funere uolunt populi Romanú æra cô uliffe ad honorem fepulturæ:ego uero de uno
tantum & maximo Valeriú fenfifle arbitror.
toFabio maximo enituit. Nam quum quing; cõfula Abio ét incolumi:Nō folú inquit mor
ribus falubríter reípublicæadmíníftratis deceflilfec f tuo Fabio: fed ét uiuo fecundi punici
belli tpe populus fe gratum exhibvit,
certatim æs contulit:quo maior ac fpecíofior eius fu Cú ení dictator ille infìmio cõtra hannıbalem
nerís põpaducereť:eleuetaliqs pmia uirtutis guum miffus more fuo bellå ptraheret ne reipubli-
anímaduertat fortes uiros fælícius fepeliri:ğ uiuere cæ ftatú í diferimé fiReret.Minucius magılter
íignauos. De Minucio magiltrumequitum. equitum adolefcens feruore quodå ments p-
ueđus:dixit:fabiŭ pducere belló:quo í éo ma
Abíoaűtetíamícolumí fűäma cü gloria gratia giftratu diutius pmaneret:g fi fibi daretur po
relata eft:dictatorí ením magifter eqgtum mínu teftas dimicandi fe paulopoft hannibalé debel
cíus:fcito plebis:quod nunquãantea factum fuerat latug affeueravit:& qåuirtute fabii attribui
debuerat:ipl minuciusambitioni aflignabats
æquatus:partíto exercitu feparatim ín famnio cum uerba illa exercitus primo excepitideide ad fe
Hannibale cõflixerar:ubí cemere inito certamine pe fatú delata fonr: populus iá tedio affectu:
Riferumhabiturus exítumfubfidío Fabii cóferuatus hânibal tádtu in italia uerfaref:magıfhú egrú
& ipfe eŭ patréappellauit:& a legionibusfuis patro
di&atoriadæquavit:diuifis itag exercitibus,
Minucius data occafione pugn cú hannibale
num falutaríuoluit:ac depofito æqualis imperii iuz imt:& cúin eo eét ut ipfe că fais deleref:Fabi
go magífteriű equitum ficut parerat dictature ubie use mõte fpeculatus ifælicé rer enentú Minu-
cit. Imprudentifg uulgíerrorem gratæ mentis figni cú cú exercitu faucibus pænogz eripuit:ferót
túhæc uerba hánıbaléemififfe, Verebar equi-
ficatíone correxit. dé ne nebulailla iam diu plunerer:poftero die
De Terentio Culco. Minucius fapplex ad fabiŭ uenit přem ill ap
& Am Hercle probabiliter: {Q uíntus Terenti pellavit:militeíg fuos patronů falutare coegit
us Culeo prætoríæ familia natus & ínter pauz
fe čt ficuti dignum erat di&atorı fammifit: ĝ
tes populo Ro, gratiflima fut, Scito plebis:
cos fenatorii fplédidus ordis optimo exéplo. A phríz Decreto plebis q facile ip contraria inclinat.
caní fuperioris currű tríüphantís:qa captusa cartha Peftiferú:Calamitoíum exitum, Depofito
ginenfibusabeo fuerat recuperatus píleŭ capíte ge
iugo:Depofita paritate : nå ita uterg exercitó
ducebat ficuti dao boues iugum unú trahút
rens fecutus é:aućtorí ením libertatis fux tãquã pa VulgiGrauitudine.n.fua refellit id qå plebs
trono accepti beneficii confeflioncm fpe&tãte popu temeritate fecerat ur diĉtatori magifter egrú
lo Romanomeríto reddidit. æquaretur; Significatione gratæ mentis;idelt
inditio gratitudinis;
De Philippo rege& de Flaminio. Am hercle probabiliter: ficut Minuci-
a T flamínii de Philippo rege triumphåtís curg t vsfabiú:fic Qu. Terétius culeo Scipio
nőunusfed duo milia ciuiū Ro. pileata comí nem aphricanum fuperiorem patronú
tata funt quæ his punicis bellis ítercepta:& igræcia appellauit:eumq triumphantemfecotus é pi-
leo capite impofito:oig deinde uita:ut digoû
feruientia cura fua collecta ín priftinum gradum re erat libertatis auctoré coluit điuiđa cartha
ftítuerat geminauerűrea:ímperatori decus a quo fi gine illum capritú redemerit:Intriúphú duxë
mul &deuictí hoftes:& cóferuatí ciues fpectaculum rit & libertate donaverit: Liuius in fine fecum
di púici belli,Carthaginéfes ingt naues lôgas
-elephantos pfugas fugitiuos captiuoge ĝttuor
milia tradiderunt:inter quos Qu. Terentios culeo fenator fuit:i ité paulo infra fecutus Šcipioné triùphanté fuit
pilċo capiti ipofito Qu. Terentius culeo:omnig deide vita:ut dignú erat libertatis auđtoré coluit: Aphricanú,
Inter quosiQuia pauci erant qui ipfam dignitate adæquarent, Pileú capite gerés:Pileum gerere fignum erat
fuiffe libertate donatum fignificabat enim fe vitture Scipionis tempeftatem feruitutis euafiffes
T Flamini de philippo:philippus rex Macedoniæ fecundo punico bello cum Carthaginenfibus confen
fit:& bellum romanis intülitubi per varios cafus multa romanorum ciuium capita cæpit: quæ deinde
Qu.Flaminii uirtute & foælicitate recuperata eius triumphantis currum pileata fequi uoluerunt: qui q-
dem triumphus non minus gloriofusob fuperatos hoftes ğ liberatos ciues flaminio fuiffe uidetur. Geminum
ex ea re decus:Duplicem laudem & gloriam flamìnius ex hac uictoria confecutus eft:alteram q hoftes fupera-
uit;alteram g ciues feruavit,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
Etellus uero pius:Hic ejus metelli filius fuit qoi iugurtam primus dare terga coegit ut diximus in capi
m tulo de difciplina militari: Numidicus dictus eftıquig in ca.de conftanna diximus maluit in exiliom p
fisifci ĝ in fatutnini leges iurare:filius ergo pius 1deo cognominatus: exiliú přis lachrymis profecutos
non prius deftitit apud populum & tribunos fappliciter agere:ut pater reuocaretur in patriam:ğ a Qu.callidto
tribuno plébis obtinuit:ut lata lege reftitueret uo beneficio prouocatus ea graritudie ufus eft:ut illum tåguå
domus & famıliæ fuæ patronum multis bonis locupletauerit: in petione præturæ cú confùl effet p illo füp-
plicare populo non erubuir.Solinus in ca.dehofe:pieratis ingt documentum nobilius qdéin metallorí domo
efulht fuerunt aŭt merelli uir: clariffimi quat
tuor: macedõicus:Numidicus:Cræticus & hic patriæ præbuerunt. llorá quoq falus dupliciter oi»
jui aduerfùs fardonicum miffusillú bel- busaccepta fuít:& quíatam multi:& quía tam gratí
Jo fuperavit.
Am.Cigdem Marii de bello cimbrorã exoptatum libertatis ftatum recuperauerunt.
in capitulo de inftitutis nô nihil tetigi De Merello.
mus : & in capitulo de pudicitia latius m Etellus uero pius pertinaci erga patrem exule
diđuri fumus:in eo igitur bello Marius camer amoř:tãclag lachrymis alii uictoriis cogno
tinoğe Rtrénua opera ufus ita:ut duarã cohor
tum uirtute uim hoftiú non folú fuftinuerit: men alfecutus:non dubítauiccoful
pro:Q uíntio ca
Dege ét ptrauerit: & ingenté uitoriá cõpara- lido prærore candidatofupplicare populosquod triz
ueritallos polt ui&oriá in rátæ uirtutis præ- bunus plebis legem qua pater ín ciuitatem reftitue»
miú ciuitate donauit:cõtra fæderis conditiões
quod cum deinde obiiceretur Mario:fic defen retur tulerat:quin etiam patronum eum domus & fa
dere:& expurgare folebat:ut diceret itêr armo miliæ fuæ femper dictitauit, Nec hac re de principa
rum ftrepitus leges & iura nõ exaudiri. Vim tu quem proculdubio obtinebat quicquã decerplit:
Cimbri cimbrorú:Cimbri ut dixi populi fant germa quia non humilifedgrato anímo:longe inferioris ho
niæ quos hodie flamingos dicimus, Aduer-
fus conditiones:Quia fædus erat necamertini mínismaxímo merito eximiam fummittebar dignita
poflent Romana ciuitate donari- Er fane ad tem; De Mario.
id tempus.Significar majorem fuiffe belli ter n- Am.C.gdémarii nó folā præcipuus :fedérps
rorem ġ legum obferuationem,
Mani ueftigia ubig-L.Sylla:pompeius potés graté mentís fuít ipetus:duasét comer»
c Strabo magni pompei pater bello ciui tiū cohortes mira uírtute uí cibrog fultinentesi ipfa
li quod geltam eft inter Mariú & Syllá acieaduerfus conditionem fæderis ciuitatedonauit:
partes Syllanas fecutus eft:a quo deinde pôpe quod quidem factum:X uere & egregie excufauít:dí
ius uix decibú ođauú nađus annů tribus le-
gionibas acceptis:tanțú ad uiĝoriá momenti cendo interarmoram ftrepitum uerba fe iuris ciuilis
Syllæ fuiffe dicif zut poft id tépus femper illá exaudire non potuifle. Et fane adid tempus tūcerats
Sylla fuerit ueneratus. C.Marıi aeftigi: Qué quo magisdefendereğ audireleges oportebat.
admodum Sylla cum mario de imperio certa-
uit:fic & de gratitudinis laude contendiffe ui- De Lucio Sylla.
detur:& illum pariter adæquaffe:ná cú occur c: = Marííueftigiaubig:L. Sylla certamie laudis
riffet Pöpeio q tres duces aduerfæ partis fub- fubfegtur:dictator ení priuato pompeio'&ć cas
egerat ab iplo & eius exercita imperator falu- put adaperuít:& fella affurrexit %eguodefcendit:ea
tatus eft:cū nondú annú fecundā &.xx.naĝns
eét:nec dú Í fenatum admiffus. Syllí; Quafi q felibenrer facerein concione prædicauit: memor
{ceuum & arrogantem emphafis eft. n abeo duodeuíginti annis nato ptes luas exercitu pa
Iraligs: Loquitur de gratitudine eor ternoadíútas multaílignía Pópeío:fed nefcio anhoc
q nõadeo nobiles fuere+ fed humili lo
co nati:& primo de polinđorum grati q uicquãadmírabílíus contígerit:quodmagnítudine
tudine ĝ ufi funt in hircium & panfam Roma beneficii fuí Syllamobliutfci coegit,
nos confùles'g bello ciuili quod aduerfus.M. £- Iraliqsin fammofplédore eriam fordibis gra
Antonium gerebaturiqui Cæfaris interfecto- tís locus Marco cornuto prætore funus hírcií
tes brutum & Caflium perfequebatur: dú for
te Mutenæ obfideretur:fortiter dimicantes ce & paufæ iulu fenacus locante:quí tunc libitinãexer
ciderant:quorum funera non folum gratuito cebant:tum rerum fuarum ufum:tumiminifterit fug
fepulturæ mádarunt:uerum etiam adieĝo fex gratuitum pollicítífunt:quía hi pro republica dimiz
tertio illorum exequias honorificentiores p- cantes occiderant perfeuerantig poftulatione excu7
curarunt: :Sordibus;fcilicet hominibus: fordi
libitina didum minifteriom exercentibus, Libitinam derűt:utexegarum apparatus fextertio-nãmo iplis
exercebát:Libitina mors dicitur qui hbitinam præbétibusaddícereć:quorumlaudéadieđta lege có
exercent,i funeris officium: polinctores & ui-
fpilones appellantur, Excaderunt;quaf p ui ditio auget magis ġ extenuat:quoniam quidem gu
elicuerunt & extorlerunt, ftum contempferunt nulli alii reig queftuí uiuétes,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INGRATITVDINE xcviiii
Ace cinege fuo regesine videaf iniuriá facere regibus quos: exépla fequúl:quahi ab eis ueniam petit:
dicıt.n.com i fáperioribus exéplum pofuerim grati animi coge q libitinå exercebáts forrafle idignabúć
Tegestig tå fordido generi hofum eos fbitiáifed cur ita faciat rôné fobiúgit;aut ingt mihi prermitté
di fuerátaut extremo domelticog exéplog loco ponédi:ed mittendi nullo m6 fuerát:ne uirtus etiã in infi
mis fua lande careat:ferát igi æquo aio réges fe politoribus fubiungi, Pace cinegs:Sic dicere folemus cum
aliguem n dicendo offendimus, Securidu ft. Seruius fùlpitius in epiftola de morte Marcelli duo uulnera
accepife:ană in fomacho;altege in capite: idú auré.i, poft aurem:ĝġ alii dicunt iuxta auré:nam fecundum
íterdum fignificat iuxta, Gregem: polinđto;
p Acecincrū luog reges géri exterrarű fecűdű n E
Anus priuatæ adhuc fortunæ: Darius
hūűctã cõtéptum gregem referrife patientur:q cum effet in priuata fortuva:uifo fylo-
aut nő atrígédusaut nő nílií ultima pte domefticog phõtis uel ut alii dicunt fplophõtis Sa-
exéplog% collocandus fuit: fed honefti ađtusérÍiab eiusmii fpeciofo & infigni quodá idumento mira
pulchritudine deleđtatus ueheméter cõcu
ifímis fant æditi méoría nô írercidát:lícet fepatū loz piuit: qà vbi fylophon cognouit exutú puegz
cü obtineãt:utnec hís adieđtí: nec illis plati uideãč. dono dedit Dario:g poftea regno potitus gra-
De Darío. tiffima memoria recõpenfamt:nam fylophöté
d Aríus príuaræ adhuc fortúæamículo filophő xitiGmiog urbi & ifulæ pariter pfecit.Strabo li, Strabo
curíofa cótemplatione fes fylophő nõ íquit priuatus relitus čis cå
tís amii delećtatus Dario Hyftapis fiho:ueté quá ferebat aliqu-
cittultrofibi & quidem a cupido daref.Cuius mune do largitus ećt:ná ille cú nõdú rex cét eå ma-
rísğ grata æftimatio animo etus effet allapfa:regno nope cõcupiuerat:cú uero regnaret dono fy-
lophőti tyrånıdé dedit:q acerbe íperauit: qua
potitus oftendit:toram namg urbem & infulam fas propter urbs hoíbus viduata é unde dium é
maiorum fylophontí fruendam tradidit. Non enim „puerbium; Sylophôtis opa locus amplus eft.
præcium reí exiftímatum:fed occafio liberalitatísé hic aút frater fuit Polycratis moltosânos uf
honoratamagifg a quo donum proficifcereturad %etide ad ultimú fati fui dié fúma fæælicitate ulus
quo fuo loco dicemus. quõ aŭt Darius
qué pueníret pulum., De Mitridate. fit regnú cõfecutus dicetur in capitulo de ux
m Itridates quoq rex magnifice gratusapparuit fre dibs& faĝis, Priuatæ adhuc fortuna;
quoniam pro Leoníco acerrimo defenfore falu Quia nondum rexerat, Non.n.præciú:Non
datum:fed dantis animum compenfuit,
tis fuza rhodiis naualí pugna excepto omnes hofti Itridates quoq : Mitridates rex pónti
um captiuos permutauít:fanétius efe exiftimans ab amicum babuit Leonică noie fibi ma-
inuicilfimíiscircãueníri:{ benemerito gratiam non xime fidum & í uariis cafibus fuæ falus
referre. De Attalo rege. tis defenforéacerrimúig cum bello nauali ca-
pruseffet a rhodiistcaptiuos oés quos multos
1 — Iberalis populus romãus magnítudíne mune hébat Mitridates & nobiles pro eo folo pmu-
rís quod Attalo regi Afiam dedit dono:fed Ar tare nõ dubitauit:ut gratú illi aíum oftéderet,
talusteftamenti æquítate gratus quí eãdé Afiã pov maluit.n.in regni difcrimine verfari ĝ igratus
aliqua rõne uideri, Arhodiis:Nå tpe quo Afi
puloromano legauít. Itag nec huius munificétía; am occupauit:&.M.Plociú & Gn.apuleiŭ í uf
ncc illius tã memor beneficii animus totuerbis laus
cula cõiecit oéfg romanos i Afiæ ptibus inué
darí poteft quod áplifimæ ciuitates : uelamícæ da tos trucidauitsrhodios quoq; inuafita quibus
tæucl pie reddítæ funt. aliquot navalibus præliis fuperatus eft & Leo
De Maliníffa rege. nicus ifte amicus captuse 3
Iberalis Populus Romanus:Vno eo-
c Aeterum nefcioan præcipue Mafiniffæ regis 1 dem exemplo de romanorum libe-
peđtusgrati animi cü pignoribə fuerít refertü ralitate & regis Attali gratitudíie logt?
nel potius fola regis gratitudiné cú rõanz libe
ralitatis cõméoratiðe pcorrit:de ğ fupra in ca.
g liberalitate di&tú é nő fuit pfeđto igrata rex
Attalus:qui acceptã a populo Romão puíciã:eidé moriés titol® legauit:in cuius aula cå ftragulæ:ueftes: tape a
tes aliaq malta regia ornaméta fuiffent inuenta:aulea fuerunt appellata:de hoc rege Horatius prio odage li.& Horati
alibi métioné facit.ltag nec huius magnificétia:Si qs tot uerbis laudare uoluerit uterg uidelice:& liberalita us:
té populi Romái & gratitudiné Attali regis quot ciuitates datæ & redditæ fant dicédo uix fufficeret
c Aeteg nefcio an fci:Satis conftat, Mafiniffam numidas: regé uaria fortuna regno pulfum bello påico
fedo Aphricani fapioris beneficio in regnů fuiffe reftitutú:& vi&o Syphace:Cirtha oppido & cæteris
urbibus & agris q regni fuerát fpphacis totius denig numidiæ ipio fuiffe donatú:cõfentiéte atg ét ap
probáte fenatu:deide cú poft fœdus cerneret illú auidioré cé í ipo fuo dilatádo legé ferri tuft: Mafiniftæ ab
ípio po.ro.folutá libertaté tribueret:quo beneficio puocatus Mafiniffa unú í terris populam romanum præ
cipua fide:lingularig beniuolentia perpetuo coluit & obferuauit;adeo ut hifpano beilo quod imperatoreLu-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
callo gerebatur:cum ipfe quog tam graui & periculoio carthaginenfium bello præmeretut:auxilia tamen rc-
manis petentibus miferineog propenlius quo æmilianus Scipio ad ea petéda legatus ueniffet: ná maluit in 1c-
goi & falutis fuæ difcrimine uerfar:ğ Romanis & Scipioni igratus alig ex pte udeiifuerat,n, cum familia Sci
Cicero Pionum & hofpitalitatıs & amicitiæ fümo iore cõuictus ut diximus:unde Cicero in fomno Sapiðis: ita logu-
tem Scipionem inducit:cum in aphricã ueni fem. A.Manilio cõfùle ad quartå legioné ibunus ut fcitis:mi]
nihi! mihi potius fuit : ĝ ut Maliniffam cõuenirem regem fariliæ noftræ iuftis de caufis amicifimum:ad qui
cú ueni cõplexas me fenex collachrymauit aliquátog poft fufpexıt í cælú ; & grates ago inquit fumme fol uo-
bilg reliqui cælitesig anteğ ex hac uita migro
conlpicio in regno meo & his teđis.P, Corne beneficio enim Ícipionis & perfuafu regni modo libe
liú Scipioné cuius ego nomine ipfo vereor:lta ríusauctus memoriam inclyti muneris adultimum
gnung ex aio meo difceder illius optimi args uitg finem:longa etiam a diis immortalibus fene&tu
inuiĝiflimi uiri memoria & cætera.ldem æta
te ĝ ad cérefimú extéderat annŭ; & valitudine te donatus conftantiflima fide perduxit:adeo ut eum
pariter confeđtus:cum uideret fenon diutius nonfolumaphricafedetiã cunctæ gentesfcirentami
füpereffe pofie:Scipioné q tú fub marco mani cíorem corneliæ famíiliæacg urbi romanæ ġ fibimer
lio in hifpania militabat per littetasab impera
tore acotat Í eiusamplexu extremum foiri femper fuilfe.
tú faq oía reponerer:fic.n.fe foæliciter mori- í Llequumgrauí carthaginenfium bello preme
tug dıcebat:cuius fatis pcurréribus aduétum retur:ac wx tutelæ fuæ imperii fufficere: tamé
Scipionis ut vule Valerius: nå aliter fentit Ci-
cero in libro de fomno Scipionis ut fopra uidi Scipioni æmiliano qua nepos aphricani erat bonă
muszei teltamento religt reg oium fuarú pote magnamg partem numidici exercitus : quam Lucul
ftaré:& interfilios quos ad quinquaginta ha- lo confulí a quo adauxilia petenda miffus fuerat í hi
buiffe dr diuidédi regni arbitriúta leganit ut {pania duceret próptiflima méte tradidit: præfentigs
qegd ille Ratuifet imobile an&g foret:má
daw ifoper liberis & uxori:ut populum Ro. periculo refpeđum priftiní beneficii antepofuit.
& Scipion familiá ppetua fide& obfèruantia Lle quü íam ærate deficiéte magnas regni opes
plquerent, Cætege nelcio:Ac fidiceret affir quattuor & quinquaginta filiorum numeru re
mo. Beneficio:Quia duu& aufpictis Scipi línquensin lectulo laberetur:Marcum manílium q
nis in regoum rettirutus, Perfuafu: Siceni p-
foafërat fenatui bene merito fiphaci gratiá cé proconfulaphricam obtinebat litteris obfecrauit:ut
referendam. Longa feneĝure:Quia ad cente ad fefcipíionem æmíilianum fub eo tunc miílitanté mic
Áimum peruenit annum,
Lle qu graui bello Carthaginenfium: tererfelicíiorem mortem fuam futuram ratus: fi ín cô
cmus dirimendi autor Cato fuiffe tra plexu dextræ eius fupremű fpiritum;ac mandata poz
dif quem Senatus iter utrofg difcepta fuiffer:ille aduentum Scipionis fatis fuís præcurren
torem dederat. Scipiõig fb lucullo tú forte tibushæc uxori liberilg præceperatunum in terris
in hilpania militabat:quo tpe púocatusad pu
gnãhofté interemit, Nepos aphricani.f, fupe populum ro.& unam ín populo Roniano Scipionis
Tioris p adoptioné, Fatis pcurrentibus.i.ptræ domum nofce:íntegre omnia æmilíano referuare eŭ
ueniente morte diffentit a Cicerone ut dixius, díuídendí regni arbitrum habere qå is ftatuifet per
His& hog fimilibus, Laudat hoc loco gratiz inde ut teltamento cautum immutabile ac fanđtű ob
tudiné cutus officio dicit benigoitatem benefi
cétiág in hoium peđoribus nutriri pariter & tineret:tot tantaq uariis rebus fe mafinifla infatigas
augeri;icitarig plurimum hoies ad prmerédů; bili pietatis ferie ad centefimum extendit annum.
cÕtra uero ingratitudine;oćm pietatis fontem h Is&horumfimilibus exemplis benificétia ge
exhauriri beneficétiæ & liberrätisardorem ex
tigoi:humaná denig; _focietatem facile dirimi, neris hūaní nutríturatg augeturzhæ funt cius
Quos quoniá:Quádo qdé exépla cultæ gra faces:hiftímuli:propter quos iuuandi &emerendí
titudinis diximusinúc negleĉte dicamus;ut cO cupiditate flagrat. Et fane ampliflimæ &fpeciohfi-
tranıiis contraria magis illucefcant,
u Robis nřæ paréré fenatus:De ingratitu mæ diuitíæ funt fæliciter erogatis bñficiis laræ pof
dine dicit populi Ro.qui Romulù ur- fe cenferiiquorum quoniam religiofum cultum in
bis fuæ conditorem dilacerawt:uariæ funt de ftiruimusnunc neglectum fuggilandí gratia quo fit
folinus Romuli morte fniæ apud feriptores:alii.n, di- gratior referemus.
cūtillá poft multas res geftas pcarag facino
ra parta á imortalitatis gloria raprú fuiffe: &
quod imcredibile diétu e mediis ciuium oculis De ingratis Capitulum. Hi.
cuanuife nonis quintilibus : nullam prorfus R bís noftræ parentem Senatus amplifi
mortis faæ ueftigiú religuenté:alii inter quos mo dignitatis graduab eo collocatus í cu
Laius dicunt illum a nimbis e media conciõe
Taptú cum ad recenfendú exercitú in capream ria lacerauitinec duxitnefas einitam adir

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INGRATITVDINE c
paludé conuenifet: ubi repente êxorta têmpeitas cum tonicmbus & ingenti uentorum fragore terram undig
bperaifiet:{ol qaog ueluti nođte in tempefta penitus defecifersar g co fpeđaculo conuerfis mter f patribus te:
iquam muicitudine m aufagifTe:fcd ata deinde procella ubi ex ram turbido die ferena lux rediit : regem nufquā
apparuiffe famam deinde non obfcure vulgatam re illaa patribus infenfis fuiffe direprúralii non ın caprea pa
:& ex pa
lude:edin uulcanı templo dilacerarumr tradunt:cum forte fenatum coiffer de re publica confolturus
tribns fiam quemg regis partem in finu clamabftulifferad cuiusulusrei alba tam atrocis fufpitiõem ex hominum mé
tibusomníino rollen damı curarunt patres:ut quidam iulius pro oriundus:generizopibus:&t dignitate
primarius inter omnes:tum etiam cum rege fi
de benivolentia & affinitate conionétus in cô-
mereguí eternum romano ímperío fpiritum íngene cionem delcenderet: & iureiurádo affirmaret
rauerat:R ude nimirā illud & ferox fæculű quod cő Romulú defcendenti fibi in forum occurrifie;
dítorís fuí cruore fæde demaculatū:ne füma qdé pov formam longe auguftiorem efle
homana: dixic
tranflatum:& iuf-
pietas poteft, DeCami llo. fe in deorum numerum
fterítatís difimulare fife núciare patribus populog; fuo: ùt rem mii
h Vícingratā lapi métíserrorécófentanea cís Jitarem diligentifime colerent:ga nullæ opes
uítatís noftræ pænítentia fequituruiriû romas tantæ futuræ effent:quæ illoranrarmis refite
narum incrementå latiflimü & tutela forciflima: fuz Tefofpitaturum poffent:fe ueto,pgéies fuá propitio munere
effe ppetuo: cui uiro dicunt mi-
rius Camillus ín urbe icolumítatéf uã tüerí nő ualuit
rá fidé tradit eé ob cõrú&tá cú rege affinitaté:
cuíusípfe faltem & felicitatemauxerat:a lucío ením tum éteius uiri pbitaté & acceptú iufurandú
apuleíotrí.ple.tãĵ peculatorueiétanæ prædæ reus & hoc mô depofitá fuiffe fufpitõem:creditúgg
qué quirioú appellantes
fađus: durísa tg utita dicam ferreis fentent iisíexi romulum deum efle
ppetuo coluertt. Rude:Excuiat quodammő
Tü míffusé. Equidé eo tpe quo optimo iuuene filio Valerius populú Ro: q tum rudis eét & ferox
fpolíatus:folatiis magis alleuíädus:ő cladibus onez quippe paltores & agreftes omms prorfus hu-
randuserat:fedimemor přía tanti uiri maximo me manitatis exptes, Confentanei:quia convent
rítorum exequíís filíí:dănatíoné patrís ínunxít:at ín ens fuit Vic ut pæniteret,
igratů lapfæ métis uiriŭ romanage
quit æraríoabeffet trí.plé.querebać.xv. milia ærís: p Quot quantag in populú zo.beneficia
tanti nãq pænä finita cft:idignam fummam propter Camillus contulerit in capitulo de mo
quam populús Ro.tali principe careret. deratione abunde fatis oftendimus. Eorúigt
DeScípioneAp hrican o. tur ímemor Populus Ro.accufatú a.L-apuleio:
tri.ple.q ueientanā pdå depeculatus effer:igra
p Riorcadhuc ĝrelauíbrātealia deinceps exur te nimis ne dicå ipie dánatů in exiliú mifèrúts
ít:aphrícãus fupiorū folū cõtufä& cófraãtã Jnter currente p eos diés adolefcentis morte fi
liihinc igitur publico ? hinc priuato icõmodo
belli píci armis rép. fed pene íäexãguéatg moríés afieãtus ardeã in exili pfe&us eft:hic táta 1m
í
técarthagís domínã reddidit: cuíus claríffima opa patriá pietate fuiffe dicitarut captis veiis cum
magnå uel apud deos ex táta foelicitate fondi
populus cõtraxife uidereč:loué optimű maxim cæterolg deos peatus fit;ut fi qua tantæ ui&toriæ & feælicir
cafu í terrã eé prolapfus
Pai alio Romanis debereč eã totã in fe unå cõuerterét:qua íprecatiðe fađta df graut tum,
quod illi fait certilimü futuræ dámationis & exilii pdigiú. Viriú romanagz inceemen Quia capenates &
Phalifcosiadiecit íperio populi ro.&t qå oum maximú fait airtutú faage opus veios urbem eatempeltate poté
Fifina & Iperi Ro.emula decé annosa romanis obfeffam eo tpe cepit quo difficilior obfidentibus ġ obieflis pecula-
Depecalator:direptor ná peculator dicitür publi- tor
eratobfidior In urbeiquå obferuauerar &amplificauerat,Depecula
cæ rei fobreptor:fur uero priuatæ:facrilegus át facratæ. tor Plutarchus dicit ıl accufstum fuiffede`Fur
fpoliorum tyrennorű expilatione c fame effèt porras quafdå æneas ex etruftis eopoliis apud illi effe inuéturus Sacrile-
Exiliú:Nam fúa fponte ardeå pfe&us eftanteğ de illo fnía ferref, Eqdemillam tperAuge t håc ígratitudinem. gus
Valeriusig eo tempore illum fuiffe damnatú dicatıquo populus Romanus porius confolari debuerat de
morce fili:dicitur cum excederet conuesfù s ad capitoliu m geminas tendens ad fydra palmas deos effe precatus
ur quemadmodum innoxius inuidia tantum eiiceretur:;ita quog romani foi fa&i & ingratitudinis pænitétia
u indigerent:Camillig defiderio tenerent uri
breui caperentor:&t ipfius operain omnium mortalium confpeđt exequias celebrauerar cum in exilium
hoc Achillem imitatus aduerfuscives, Exequiis iniunxit.Quiauixfiumfilimilium: qui numerus ad argenti rarios
relegatus eft, Quindec im milia æris:Abfe ns damnatus eft.xy.af
nen conficit mille & quingent as dragmasi nam argenteus allis eft:unde denarius diĉtus quafi dena æra, Ad-
huc:Quafi dicatnondum tacente, Vibrante:tranflatio fumpta atelo fiue fagittaiquod cum miffum fuerit ui
bratur:& antequam vibrare deferit illum telum mittitur- erga fcipioné aphricană fa
Rore adhuc ĝrela:aphricanus fupior:De ingratitudine logé popoli romani fuie demõftrat:ná:6 feipio
p perioré:ĝ eo granioré oftéditquo pluraillius merita í rêpublicã & maiora
iné quodámô dereftaf:fuit át ut diz
Pis laudes côm emorat:ut indignitatem ipfam exaggeret& igratitud
ximus accufatus: ¢ antiocéfem prædâ ufürpafer:&a rege antiocho pecuniá accepiffer:ut conditionibus gratio
fis & mollibus pax cum eo populi Ro.noie fieret, Carthaginis dominam ;Quja illâ pop.ro.tributariam fecite

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
Accola Accolam:Habitatorem:incola dicitur qui ea loca inhabitat: ın quibus perdita patria fedem pofueritıquafi ad
lacola uena &iqlinus:accoja vero q juxta habit ual propinguus & uicinus:hic ergo linterni iuxta paludé reliquů
Linter- faæ uitæ tps confumphit, Vici igaobilis:Difenuit a Strabone Valeriusinon.n,uicum:fed oppidom linternum
num dicit effe Strabo.li.v.in defcriptione campaniæ:prope mare inquit poft fimeffam linternum eft cppidum, Vbi
Prioris cognomento Scipionis aphricani fepulchrum iaceribi.n.extremá confumpfit ætaté omilfis proptrerali
quorum fimultatem reipu.negociis, Sepulchro fuo inferibi iubendo:Sic enim teftamento leganerat : ut fepul-
turæ fuæ titulusılle infériberetur:Ingrata patria ne offa mea quidem habebis:de ingratitadine ifta alii alia fen
tiunt:ego uero nec maligna relatione infe&an
dam: nec prorfus excufandam eé duco:neg:n, iuris péfandouíci ignobilis eü:acdefertæ paludisac
ciuitatem illam gratam unĝ dicere aufim § P coláfecerűt eíulg uolütaríí exilii acerbítaté nő tací
ftantiffimi urri fimul& innocentiffimi táğ de
fe optime menti negligérer adeo &abie&e tu tus ad inferos tulit:fepulchrofuoífcribí íubédo. Inv
Jerit igaomintam:ut fervatorem fui cedere ex grata patría ne offa qdémea hés. Q uid ifta aut nez
urbe maluerit : § paucorú furoré audaciamg; ceffitateíndignius:aut ĝrela íuftiusżaut ultione mo
reprimere:nec tå uituperare: § uituperádá cen deratius cineres eí fuos negauít ġ ín cineres collabi
feré:fiad eå iniuriá iferendá tulifet manus:ue
r fenatus ut oćs auđores affeuerant:Tyberio non fuerat paffus. Igitur hancunam {cipionís uíndi
graccho Scipiðibus opé ferenti aduerfas accu- ctamingratianimi urbsro.fenfit.
fatores gřas egit:& plebs reliđis tibúis accu
fatoribus p oia tépla urbis aphricanum fecuta m Ajorémehercle coriolãi uíolétia.Ille.n.metu
facile declaravit : quáta benivolentia: qutog; patrí pulfauít:hicuerecūdia de qua renecĝ7
honore dign célerer Scipioni nomé: gd illd rí qdem tãra uere pietatis cõftãtia nili poft fata fult
qãamplifimosılli & ppe divios honores ali nuit. Talía paffo:credoq fratri eius acciderūt folas
quádo derulife ferč:qvosille recipe non uki
Duit cù eŭ ppetuú cofalé:ditatorég creaf uo tío cé potuerűt:cuí rexãtiochus deui&tus Xala ipe
Juerit:cú tatuas illi in comitio in roftris incu río. p.ro.adíecta fpeciofiflimulg tríüphusut pecus
tia in capitolio fieri decreueritinõne grati ani latus reus fieret:&í carceré duci iuberetur: caufam
mi figna funt non obfcüra ; quod fi ex talibus
indicis ciuiú animi metiédi jùntnô tã ingra- præbuít. De Aphricano Pofteriore.
ta ciuitas in abiiciéda beneficiog? memoriaĝ ‘R Ihilo uirtute mior pofteríoraphricãus +fedne
intolleráda iniuria lenis mollif% céfenda erit exexitu quidé fælicior duabüús:enturbibus nu
pauci.n.fuere q religs idigaátibus
go tale facinus måãtiaatgcarthagine íperio ro. iminentibus ex reg
audiédú putarát:fant ét q putát nunğ Scipio-
né fuiffe dånatú:fed gloriæ facierate captú cô-
ftituiffe procula foro & ambitõe gerá agere uitã:& húc fibi locú ĝl ad id aptú delegiffe cæte illad verifimi-
lius é Scipiõem ur erat magai & fapiéisai hô:inimicoge iuidiá facere cõténéré cedere ex urbe maluiffe; q irefti
nis difcordiis civitaté evertere.Qwid aút ifta neceffitate:ga íuitus de pfia cöqueftus é, Vitiõe:qa hoc mô de-
negádo přiæ fax offa:deilla quodamõultus eé uf:cú magna qdé modeftia:q nô armi:
iuriá uidicádá eé céfairut corioláus:ut alcıbiades:ur mola alii:q přia pulli přiæ bell
tamé & exitu Scipiðis iniuria tradidere feriptoresialii romæ mortuú relatú fuifie feribút: & ad fidem huius rei
monumétů ad porté capená ei fatú:& tres [tatuas fuplocatas fverúr:quag duz.P.&.L.Scipionú dicaf eĉ:tertia
Ennius Ennii poetæ:huic faie illud Cicerôis foffragari vf:Carus ingt apbricano foperiori fuic nofter Enniosi& Plilibe
Plinius viinaturalis hiftoriæ priori inquit aphricanus Qu.Enmi ftatuá fepulchro fuo iponi 1uffit clarúg illud nomen
imo uero polium ex tertia oibus parte raptum in cinere fopremo cú poetæ titulo legi, Alii auĉores fant inter
quos & Valerius & ea uulgatior fama eft:linterni aphricanú mortuum:ibig fepultum ut fupra diximus:monu
mentum ei faum ac ftarwam foppofitá:quå nfa tépeltate difeđãá Liuius fe uidife teftaf:præterca apud caerá
in marmoreo fepuichro æneague urna hæc mfcnipta reperiunt. Deuiĝo hánibale & capta carthagine & auĉo
imperio hos cineres marmore te&os habes:cui non europa non obltitit aphrica quondam refpice res hominú
breuis. Vrna præmitiperiit autem Scipio.iii.&.L.fuæ ætatis anno,
Aioré me bercle:llle.n. Ratio cur maior fuerit uindićta Talia paffo:Non minori fait ingratitudine í fra
m trem eius.L.Scipionéiqué deuiđtoantiocho:domita afia:& illuftrato imperio de pecalarus dánare & in
carcerem mittere non dubitaverit:cui iudicio tå impio táĝ iniquo Tyberius Gracchus Scipionis inimi
cus res in dignitate cõmotus nô diffimulátis iterceflit.L.Sapionég ehi&tog manibus eripuit, Si quis igif året
ex aphricano:ĝlis fuerit populus Romanus esga fratré eius:refpondebit nihilominus ingratú ğ in feiplü, Cre
do potuerunt cfe folatio:Hironice loquitur, Talia.fidocumenta igratitudinis, Pecularus;accofatus fuerat p
afiaticãprædá ufarpafferur in capitulo de fiducia diximus:ubi frater eius apbricanus prolatum librum in quo-
tonus pecuniæ fumma continebator in confpeĉu populi diidit:affirmans fe poffe rationem reddere: fed nol-
le ne feipfum contumelia afticeret:fuerat enim üt diximus fratris legatus in afia.
Jhilo uirtute pofterior : Hoc exemplum 1n capitulo de moderatione prolixe fatis narrauimos dicit
n aphricanum inferiorem & uirtute& fato parem fuiffe fuperiori, Imminentibus:Ingruentibus, Rapto
Tem refpondit obieđãioni:pofiet aliquis dicere nihil eft quod ingratitudinis populú Romanum accu-
{esine enim Scipioni fecit iniuriam;fed innocens:fut;non ita eft inguitinam in eo gò de eius morte

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INGRATITVDINE ci
nullam in foroqguæftionem habuit iniuriam Scipioni maximam fecitinam paffus eft indignam & nefandá cius
cædem inultam, Varia fufpicati funt homines de morte eius;alij.C.Carbonem:alii Semproniam uxorem ut fù-
pra diximus anđorem mortis fuiffẹ crediderunt,
Vis ignoratiHic iunioris aphricani patruelis fait: totius populi iudicio optimis oium iudicatus éiquo
g tempore deorum mater pefimonte romá aduecta eft cú nôdü in urbe téplú lli dedicarú eét:& ex orac
Jo apollinis ab ofùm optimo fufcipienda foret:diu quæfitúéqs nã in urbe táto ritulo dignius habere:
Ad hunc Scipionem fummo ofum iudicium uentå eft:qui tantifp numen priuato folciperet hofp donecilli
publicæ remplú côftitueref:hic quoq Tyberii
natura depulfis raptorem fpiritus domi ínuenit:mor gracchi feditiofifTimi hois furores repreflit: nå
tís punítorem ín foro nő repperit, ilum Jeges agrarias contra fenatus ouĝoritaté
ur diximus fere molientem:& républicá uariis
De Scipione Nafica. feditionibus euertété:cń multitudine bonor
q Vís ignorat tåcű laudísfcipioné naficã toga:ĝ ípetu fađto fubfellioge fragmétis occidit: mul-
_ tūãarmisutrűgafrícant meruiffe.Q uí peltife tag alia in républică merita cõtulit:ñlü tamen
falfo accufatű fub titulo legationis uolútariú í
ratiberíi gracchí manu fructibus opprellam ré.p. afiá exili fibi diligere coegerűt.Strägula
ftrangulazi paffus nő eft:fedisquog pp ínigflimam focari.Strangulari.Proprié dicif gulá ftringere
uirtutum fuarumapud cíucs æftimanonem fub titu Paffus nô eft:Quia gracchű occidit, Iniqu:
lo legationis pergamum fecefit Er që uitæ fupfuít Quia a tribunis agitabať, Titulo legationis:
Vt tutus iret:ná cum gravis plebi foret tyberii
íbí fine ullo ingratæ patriæ defiderio peregit. mors:iamg uindi&ta aduerfus interfeđtores &
De Lentulo. in primis naficå pararef:Sollicitus de Alute na
Neodemnomíne uerfor nec dum corneliæ gé ficæ fenatus liberam fibi in aliam legationê de
creuit:Nafica ġġ maximo facerdotio efiet alli-
tís querelas exhaufi. Nãg Paulus lentulus cla atusitamé irali4 deferuit :& inafiá profeđus:
ziflimus &amãtifimus reípublicæ cíuis:cum inaué haud multo poft circa pgamű interiit. Perga-Perga-
tínum Caii Gracchi nefaríos conatus aciem pía ac mú:civitaté afiæ +é.n.pgamů tefte Strabõe lib. mum
fortí pugna magnis uulneribusexceptis fugaller p7 xiii.afiæ ciuitas iter æoli ciuitates pricipatum
obtinésiġ diu fab atralicis fortunata fuit hanc
lííilliusiquo leges: pacem:libercaremg ín fuo ftatu Piter fluit caicus pcápus q caicus appellatur.
retinueratihancmercedem tulit:neí noftra quidem N eodé noie uerfor: HicP, Jentulus de
urbe moreretur.Si quidem inuidia & obtrećtatione i géte cornelia fuit:å å létulus ille natus
compulfus legatione a fenatu libera impetrata: habi eft:g cú catelina í répu.coniurauerat:&t
a Cicerone confole cumaaliis coniuratis necari
taque contíoneżqua a diis imortalibus petiit: ne uns ioffuseftinam ea cå in cõiuratiõem uenerat:ga
quamadingratum populum reuerterctur ín ficiliam fe principem ofom fütorú (peraret:eo q oracu
profectuselt:ibique perfeucranter morãdo compo 1ú tribus e gente cornelia deberi rempu, roma
nam & unú ex his fe tertium effe exiftima
temfeuotifecit. é opinione deceptus : hicergo lentolus de quo
q — Vínqueígitur deinde cornelii totidem funt no Joquimur:primus.G.gracchi& falusi qu
ufima ingrat patríæ excmplażatg; horum q7 ditionem auétiné cúarmáta manu occupaue
rat ipetá furorefg repflit cõlule,L.opimio cui
défeceflus uoluntarií:hala uero qão mgří eqtū fpus famma poteftas a fenatu data fuerat ut caueret
zium melium regnum affećtantem cecidiller: cultor ne quid detrimenti refpu.caperet:hic igitur p
dítæ libertatis ciuium exíl1o fuo pænas pependit, tepu.a tanta féditione libera id pmii recepitrut
paulopoft füb fpecie Iegationis í exihiú miffus
fuerit. In auentinú: Quo gracchus & füluius
eius collega:cú cæteris cõiuraffe receperát. Magnis uul,exce.că gracchů de auétío mõte ġ cú armata multitu-
díe occupauerat fortiter derurbafferillúg ad põré ufq fubliciú ifectatus effet donec fuæ temeritatis pænas de
differ ipfe grauiter uulneratuseft, Inuidia & obtređtatiôe:Inuidia eft iter ipares cú minor iuidet maiori;obtre- Invidia
atio uero íter pares, Libera lega:Vt tuto poffet ire quocúg uellet:erat aút hæc honefta exilii conditione, Obtre-
Ving igitur deinde:Concludit hoc exemplum cum hac ingratæ ciuitatis nota:ut dicati quing nobilif &atio
g fimos gentis corneliæ uiros de feoptime meritos ingratifimá extitiffe, Hala uero:Fames urbem inua
ferat uel malignitate tempogeq anni fuiffent fegetibus aduerfi uel negligentia plebisiquæ concionum
'dulcedine capta:deferto agrorum coltu coluerat urbem:nam utrung traditur (purius melius eques Roò.illis tê
poribus prædiues rem utilem peffimo exemplo : peiore confilio eft aggreffus:nam frumento priuata pecunia
Coempto largitiones frumenti in populum fame laborantem faċere inftituit:ut hoc munere plebs fibi obnoxia
fata honores demandaret:nec hoc contentus de regno cepit agitare: amg coniuratio parabatur : nam tela in
eius domum conferri:concionelg haberi & non dubia de regno:contilia quod cum fènatui nunciatum eét pri
mo confüles increpare:g eas largitiones cætufg in priuata domo fieri permitterent:deinde dictatoré dicendú
q miffus a diâatore ad
céfuit creatus eft, L.Qu.cincinatus qui.C.Seruilium hallam magiftrum equitum dixit
telium utillá ad fe deduceret cum uenire recufaffet : cum frito gladio infecutus obtruncat- reuerfus deinde

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
a diđatore:laudatur q rempublicam liberaffet:ueze paulopoft damnatum hallam populus romanusin exilium
Cicero ire coegit.Ci to in Catone maiore.L.Quintii cincinati iaffu magter egtum feruiliushalla fpurium regnum
plini.de affeđtantem occupargm interemit, Plius de uiris 1lluftribus Quin. cin atus depofita diĉtatura ad agricultu
vlla, Tamre! rum poft. xannos diđator diĝos purium melum regnum affeĝantem a ferwlio halla magi
equime ftro equi um occidi juflit:domum ews folo adæqoauit:unde locus zquimelium dicitur,
lum Aetrex ut Poftä de publica ingratitudine dix tráfit ad privatã:& llam dicit maiori nora célendá q in
c uulgo nulla fit perita: ed in mod fubita tép: eltatis cõciteifingulis aŭt ppédendi beneficii datam efie
poteitaté, Leui querela; Quiaiperitia
obfiftit uulgo ne poffit ius ab iniuria difcerne- c _ Aeterumut Senatus populig mésin modum
te, Profċindéda,Dilaceráda: oneranda conci- fubitæ rempeßtatis concitata:Leui querela p7
uis, perpendere;Examinare.Scelus pietatiIn-
Statitudinégratitudini præpofuerunt. fequenda eft:Ira fingulorum ingrata facta liberiorci
q Vonimbo.Quin.bic Sextius poftula dignatione profcindenda funt.qa potčtes confilii ca
tus fuerat mareftatis cõtra Syllá,C.Cæ mrüg ratione perpendere liceretifcelus pietati præ
far tunc orator eximius in eaaccufatione defé tulerunt. De.C.Cæfare.
ditzorta deinde inter Cinnå & Carbonem con
foles fedıriôe peftifera pulfus ex urbe Cinna cü q — Vo.n:nímbo:qua pceellauerbog: impit fexti
Paulopoft Mario cõiunctus urbem cepi fer de lii caput obrui mereť cæfareãa quo ftudiofez
inimicis grauiter ultus eftiguog alios in utbe rűét fæliciter grauilfimi criminis reus defenfus fuecz
trucidawit;alios in tabella proferiptosexpofuit
inter quos fuit & hic,C.Cæfar orator: qui tar rar. Cínanæ pferiprionís rempore profugū præfidit
quinos betruriâ fugiens ad fxtilium ueterem fuŭ ín fundo targníenli cladis códitiones íplorare be
ciété ívű diuertit:apud qué tutá foluté fuá fo- neficíí iura repetere coa&ĝtūafacris pfidæ méfæ& al
re fperabat:cuius ipfe faluté aliquádo,ptexiffet. taribus nefando% pænatã auulfum trculentouicto
Hle uero côtra ingratiffimus& ımpius hô & pa
tronú & hofpité pdidit, Nibo :ipeto, Qua rijugulädü tradeř nô exhorruit:figeaccufatorč eius
pcella:quo turbine:& eft tráflatio fumpta até fortuna publicain fuppliciis nomen cõuerfum:tã lu
peltate. Criminis reus:Maieftatis contra (pllá &uofamíllä opé genibusannixü oreffazcrudeliterta
hicé Cæfar cuius meminit Cicero în libro de men repulfus uidereturiquínetiam quos iniuriæi uí
oratore& illú itroducit de arte difputantem.
Cinanæ pferiptionis. Nam poft reditú Marii fos faciuntgratiofos miferiæ reddunt, Verum Sexe
cina collegæ fai cõlalis,Co, oãauii caput pci- tilius nő accularorem fed patronum feuiffime inimi
di iuffit:pari rône,P,crafli.L. cæ aris nobilii- cíuiolentiæ fuis manibus obiecit:fi meru mortis uie
mog hoium:qoorum uirtus fuerat domi mili
tiæg cognita. M,quog Antonii oium eloqué ta índignus:fi premii fpe:morte digniflimus.
tiffimi : quos ego audierem,C.Cæfris in quo De Marco Cicerone.
mihi uf fuiffe fpecimen humanitatis:falis fua- f Edutadalium confentaneğhuíc ingrati animi
uitatis læporisihæc Cicero in tufculanis:cinna atum tranlgredíar.M.Cícero.Gn-põpílit lé
igitur ruferat inimicorum capita plenibi +å i-
pune poterát occidi; Repetere quaŭ debitú, naté piceng regionisrogatu.M.Celí nő míore cura
Nefandoge penatú p ipfius nefandi.Finge ac
cuftoré.Exaggerat hoc crimé Valerius fí accafitor :non ingt fuiffet në defenfor & í ea fortuna genibus prouolutus
opem ın ráta perturbatione fuppliciter imploraffe nili crudeliter repelli poffe videbat: cù uero patronus
& falutis defenlor tå ipie pditus fuerit:quáta ígtatitudin uáto odio pfęquéduseft? Si metu mortis uita indi
gnus. Vič cöplexiðeraur ingt metu mərtis pdidit patronos & hofpité fuŭ fexulius:aut fpe alicuius pmii confe
quédisfi meru mortis id fecit ndigaus é q uuat:g turpitodini honeftaté vitæ cupiditate præponere non dubi
tauit:fi fpe præmii alicuius conftquendi multo magis morte digous fuie videtur,uita Ciceronis. Oâ&a
f Ed ut alıŭ: Marcus Cicero pôpilid lénaté defendit parricidiizat uult plutarchus î p quinquéniý
uianus cæfar pacé & fædus cú Antonio & lepido fecit:ita ut hi triúuiri reip.cõftituédæ
ečnt & fuos glg inimicos pferibereiin q pferiptiõe.c.xxfenatoge noia fuerát:relig fuerút equeftris ordinis ui
ti:ex plebe panci admodú:ná ad.ccc.cives pfcnipti funt:inter hos igi€,£.cæfar auúculus antonii & paulus lepi
dus.M.lepidi frater & cicero nofter profenpti fant:& a põpilio lénate:occifi df oćtauianus diu ac multum refti
tife ne Cicero in profcriptorum numero eét:addućđus verecúdia p eum přem appellare cõfueuerat :& g eius
ope ad id potétiæ pueniffer:fed uiđtus tádé obtinara nimis Antonıi uolúrate:q Ciceron f cæterisunum depo ergo
feebat propter philippicas in eù feriptasiunde luuenalis. Antonii gladios potuit cõtënere fi fic Oia dixiffer;
cædere coaĝus eft,Cicero ubi intellexit quæ faĉa erát:ana cú.Qu-fratre ad brurú in macedoniá ire conftituir
frater uero g mærore cõfe&us nô fe fatisuiatici fampfiffe putabat:domú reuerfus:ut accepta pecunia ciceroné
confėqueref:proditus a feruis una cå filio interfe&us, é.Cicero uero:dum ad naué í leđtica defe: fia fatellitibus
anronianis:quos põpilias ille ducebat:guéur dixius Cicero í iudicio defenderat:í itinere iterceptus éaut peul
3 portu caiecæiq põpilio iuguld eius pofcéti cú barbá prius dextera diuulfifer:fortis & itrepidus porrexitluve
nalis tamen dicit non caput folum:fed ét mană abfciflam fuiffe ciceroni:dicir.n.in fatyra.Oibus in terrisdoger
nio manus eft & ceruix cæfa;nec unĝ Anguine caufidici maduerút roftra puf:llı.Brutus uero audita ciceronis

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INGRATITVDINE cii
morte,C,Antoniū.
M, Antonii fratré qué captiuŭ hébat Cicerõi filio ad uindiđtam conceffir, icæne. Que re Picœ -
gio marchiæ ĉ:picenus,n.ager a pi di&us:ná cum gdam í eá regioné aliúde ueniffet& uexillú géres cSdéde nus
urbis locă peteret:í eius uexillo cõftitit picas:unde regio illa picéa
idubitantem & i magno pericolo uerfanté:tráato a naui deåġ ffuđtibus
éM.Celii:q amátıfımus Cicerõis erat, Ager
defenderat. Tang opimis fpolis: Tanä dux ducé cesidiffer,Sceletú;Onusagitaf.Sibi uenerādú: Quia eù
Fluĝyáı
hilpalage eft p ipfe feleftus.
Vo te núc mô:Pöpeius Strabo magni põpeii pater latino bello dux exercitus:Pr
Afčulúratg diripuitideide poft aliquot annos eo mortuo Põpeius accufitus eft erpecalatasig
alia opida cxpit&
ex ea fda
fibi aliquid ufurpaffet pf:afferebát aliquos li-
Feloquentia defendit:eumg caufa admodum dubia bellos g miffi fuerát domá Strabõis:i eo judi,
AA faluumad penates fuos remifit:hic Po cio a Gn.Carbõe defenfas é:& ipfe piter adeo
plpicax:& frer ætaté prõptus uifus eft:ut inde
pílius poftea nec renec uerbo a cicerõe lefus + ultro gloriá:gratiá:beniuolétiág multá reportaret:
Marcū Antoníü rogauít:ucad illum pfcríiptum per poftea uero cú Sylla rép.occupafiet Põpeiú ad
fequendum S saed mitteretur, Impetratilq uerfus carboné q claffe ficiliã occupauerat cú
dereftabilis minifteríí partibus:gaudio exultăs Caie exercitu mifitqué fapatú cú fe Põpeio uiâto-
zi fupplex fubiiccret:df Põpeius eù ígratæ ni-
tā cucurrit:& uíg omitto quod apliffimæ dignitatis mis& crudeliter trađtaffe:ná ill uiãú produ
certe falubritatis eíusauctoré ftudio præftãtis offie xit í mediú:& p tribúali fedens dánauit: dána
cii priuati libí uenerãdū íugulū pbere faae pi tú deídeac necé ptrađú interfici iufit:df ifte
carbo cú ad necé duceref;ut éfem ftritumii
nuscaputróang eloquétiæ:& pacis clariffimā dexv bi minere uidit cupiditate uitæ cõmotum lo
teråp fűmü & fecurum ocíü ãputauít:eaq farcia rãĝ cú & horå p brené oraffe tátifper dú exonera»
opimis poliis alacer í urbé reuer fus é:neg cí fcele⁄ rer uétré:de hoc carbõe Cice,in epiftolis fami Cicero
ftü portãtí onusfuccurrít:íllud fe caput ferre: quod liatibus li.ix.epiftola q incipit rádé ífamie: co
capite eius quódãporauerat:ínualide ad hocmon gnouimus iquit.Gn.Carboné & fratrem eius
fcurráigd his ipcobius:& paulopoft:hoc qoi a
rű fuggilādü [fæ qm q talé cícerőís calü fatis digne Põpe.noftro interfećtus eft nemo improbior
deplorare poffitalius Či. n extat. meo iudicio fuit, Quo mõ: quo paĝo mor-
De Gn. Carbone. deam & accufem te. Tá igra.fa&to.ná fi occıdé
q Votenűcmodomagne Pöpeí attigamnelcio. do carboné tuas uires auxiffes tollerádú effet,
T ne noftra:Conueniéter trálit ad ex-
nam & amplitudinem fortunæ tuæ: quæ quő a terna & rõné affert tranfitionis fuæ ne
dam omés terras & omía maría fulgore fuo occupa «fiirrideãtur ab externis populis fi foli
ucrat ftucor:& ruína efus maiorem elfe: ğ ut manu
ingrati rõani faiffe uideanf:prımú aŭt exéplú
de Carthaginélibus q aduerfus hánibalé igra-
mea atrétari debeatmemíini. Sed taméuobís quog tiffimi qdéextiterunt:ná cú tot uiĉtoriis přie
tacentibus:Gneí Carbonis a quoad mod adolefcés am illuftraffet;tamé ill & rõanis accufarunt;
de paternis bonisí foro dimicans proteđtus esżíuffu tanğ uiolati foederis auctoré;& í exiliú ire. coe
tuo íteréptí mors animis hominü obferuabítur nô fi gerát.Sút & q dicút cú hánibal fe in uicú fuĝ
Tecepifer:carthaginéles famptis armis eŭ pe
nealiqua rephéliðe:qa tã ingrato facto. L.fyllæ uírí tere uoluife ad necé:qd ubl ítellexit hânibal
bus:ĝ ppriæíidulliftuerecūdiæ. De Hänibale. cõfagıtí Afiåad átiochú cui fe tátope linua-
a T nenřacõfefusalienigenæ nit:ut hofpitalirer honorificeg fufceptusi oi-
urbes ifultét Car bus publicis & priuatisconíiliis adhiberetur:
thagínéfes häníbale:g proíllog incolumitate qnõprius deftitit § regem pulit ut romanis
& uictoria tot íperatores:totg exercitus noftrostru ellá íferret:Cice.iorõne.xii,circa finé QU'S Cicero
cidauerat:qŤ gregaríos milites hoftium li occidiffet carthaginéfiú pluris fuit hánibale:cõfilo:ur-
magnæ gloríæ forer:e cõfpectu fuo fubmouere í aní nos tute rebus geltisiqui unus cú popu, ro.tot an+
de ípio:de gloria decertauerit:hunc fùi ci
mum índuxerőt, De Licurgo. ues de ciunate eiecerút Infaltét:Nos p cõtu-
n Eminélicurgoaut maíoré:aucultioré uíg lace meliå irrideát, Tot îperatores Vt,Q.„Flámi-
dæmő géuít: utpote cuí apollo phythius ora mú, Paulá Emiliú,M.Marcellum, T.Gracchá
culū petétí rñdífe fertur:nefcíre utrū ill hoíum an aliof complures,
Emíe licurgo:licurgus legă lacedæmo
deog numero aggrcgaret: huic amé neguítæ fum n niorum lator faitiquo uiro nulli græ-
cia melioré ptulit:gd cú ex ipfius uita
cõprobaf:qei oracula petéti & rebus geftisitú maxíe apollinis teftimonio
refpõdiffe dř:& diis eé maxíe eag:& nefcire fe de ponus ıllú an hoiem appellaft
Tépublicá Jacedæmorí:ita conftituit:ut nulla melior:nulla fan&tior:quoad licurgi legibus obtéperanit: 1n tota
græcia poffet iueniriztamé í húc uirú lacedæmonir adeo igratı fuerint ut illú fæpe iniuriis lacefferint:atg í prè
mis locupletes: q eius leges grauiter ferentes pulfatú a foro fæpe pturbauerint:& illi oculù eruerint:ĝs qdem
iniurias leui tulife aio df;adeo ut etjå efofforé oculi ppetuo dilexit:fibig, miniftrú fecerat;& ex improbo ac
o

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
& cõtinétiffimum reddiderit; Cam igit lacedæmõii cõquerentq legesillæ duræ
temerario uiro exađtifimă
nimium effent:& imites:licurgus fimulauit eas fe uelle mutaresconfülto prius tamen oraculo:neg.n.abgadegit dei
cõfilio fe gcğ faftus: eé dicebat:cú igi delphos ire cõftituiffet:aduocata cõtione ciues oés iureiurando leges
feruaturos leges inuiolatas quoad rediret in patriå: pfeđus deinde cú accepiffet ab oraculo pias fanctafg
& nullo mô pmutádas:Sed cioitaté 1liá fore clarifimá quoad lic urgi legibus utereť Vaticinium fcripfit& fpar
tam mifit:deide ne facraméto folueret ciuitas in cretá pficifeit : ibig ppetuú egit exiliú ac moriens iuffit í ma-
re fpergi cineres ftos:ne fi forte in patriá reportaréť rediffe crederetur, Et ftc 1urerarádo ciuitas liberata foret,
Infeftos: Inimicos, Cui apollo:hoc idem di- gai
a pronari ES PIR aas mafinceríitas:neg conftantiflimuserga patrí amor
icit.n. Dú licurgus ígredereť templú apolli- : eana
nis:apollo Tit E rabIEO AE Aea EOS ap PEP legesfalubriter excogítatæ: uxilío che potuez
ciues experiret:fxpe.n.lapiz
1lé:Sinceritas:Nam pie femp uixit &auúca rÜt:quo minusífeltos
lo fidé fammá feruauıt, Conftantilimos: Per dibus peritusaligñ eiectus publico furore:eríam prí
feueratiMmus:exil enim elegit ne leges qui uatys oculo adultimumia
ipfa patria
za
pulfusé.
s
Q uid
falubres erant tolli poflent, 7 ra z
Pie atriæ Ehe athenienfitosicom atheniéfes alix faciécurbes érubiilla quæ cõftatiæ & moderaz
d parricam regioné diuifi uicinatim ha tiðís & grauitatis fibí laudéexímíã uédícat:tā igrata
bıtarenteo Thefeus iñunam utbem aduerfus ră bene meritü extitit. De thefeo.
ad politicham moralég uitam conuocait& dq Frraheatheniélib usthefea nullæ:autnó rå cla
eos breui tpe coaleftéies:2d eå dignitaté pue- E x e
difpfos
7
ciues
xit:ut totius ferma græciæ pricipatú obtine- ro athenæ erūt:fi qdéille locati:
rent:unde etiam polteain urbe uiroge nomi- fuosi fuã imã urbé cótraxit: feparatig &agrefti mo
namanzpmanurbis romulusigitur
ferunuifuir fic athenage: deinde
conditor:multa Jdé [er&phflimæ ciuitatis
eio ofiepopulo
utto CeFe ufuéri EERE EEA íma7
formā atg
& maxíaillis beneficia cötulit: quæ Valerius S12é pofu. tdéfcxua potentni regis mtoris Ipe
fammatim pcarritiigrata tamé cuias illum riauixdum ætate pubelcéte repulit. Idéeffrenáram
E {cyro pua admodů E thebag ifoléča dóuit.Idé opé liberis herculis tulit:

l
fuit:uirtuteaí acro
egit. ldé fcæua:
mum regis Cú androgeŭ
minoris filiú athemiéfes pOT aur feeleris
forn e gr q cqd ubg; mõftríi
athletāp ividiã NS PE
ramé fűmorí ab athení
7
turri præcipitaffent:g omnes iñ agonibus fu- bore dextræ cómínuitthufus
peraffet:Minosegeo thefei patritüc regnanti enfibusfcyros exulis minor ilula offa mortui cæpit:

l belá itulit:& arhenienfes longa óbfidione pi

fos pacé petere coegit:quå duns cõditionibus
Vt feprena quotánis corpora natoge minotauro deuoráda fecádú fabulas:re át ucra in
! a minoe tádé acceperút.
feruiruté mitterérig in laberinto feruabáč:erat át taurus minois íperator:g cå 1n agonibus oés fuperaret eof
modi pueri uiđoriæ pmiú dabanćzin quos feuiffimű fuiffe cõftat:ut inde fiâum fita minotauro fuiffe deuo7
anno fors euenit thefeo q beneficio ariadnes:ĝ illins pulchritudine captado-
t _ ratosig cú forte deligeréč:tertio
Ovidis cuit iter filo regere:piculú eualit:& patriá abeo tributo & feruitute liberauit, Ouidius iá lamétable athene pé
dere defierant thefa laude tributū.Idem effrenatå:Sicut apud Statiù legimus: cú creon rex thebanogz phibe&
zer græcoge cadauera:quæ in bello etheoclis & pollinicis pognádo ceciderant: fepulturæ demandariaxotes bellum in-
libezi mortuoge ad theftum côfugerűtiqui legatis mıfis cum benigne iperare nô potuiffer thebáismonftraí ter4
tülit:quibus uiĉis corpora fais oibus fepelienda tradidit, Idenihercules cūtyränos latrones:&
Tis multa fubegiffet ob fortia fata maximam inuidiam liberis fuis reliquit:ná qui fuerant ab illo iniuria affe-
Aiifilios eius polt mortem infèquebant:qui cum nafä pfidiom tut invenirét athenas ad aram mifericordiæ:
€ Thefeus conftituerat:fe contulerunt:& 1bi falui ab oí iniúria føereinam athenis aram mifricordiæ thefeus
. ofecramt:qué locú afylum appellamt:eo qd nemo inde abftrahi pofiet:romnlus deinde thefeum imutatus eftro
herculis curus fniæ Statius eft:g ait :fama
Statius mæ idé apaitiSunt tamé:qui dicút Afplü athenis cõdidiffe filiosnepotes:fic
defeffos acie poft bulta paterni: Nümıs herculei fèdé fandafe facraffe loco cõe afantibus egris co-
fogium &c.Et quicquid ubigs:Sicur í marathõe cretélem taugz:i epidauro parafită clana armatú; qué clauatú
dicebár: í ifthmio fignidő:qui fe uarias í figuras uertebat:haudJõge a megara fchyroné latroné í mõte ceo:qué
ille occupauerat:& illac rråfeútes oés cogebat fibi 1 fcipiti rupe fedentis pedes ofculari:quos ad ofulă iclina
tos elato pede per amfrađtas rupes detrudebatin profundum ualler:the feus cum ad hunc ueniffet:fimulauit
fe uelle pedes ofculari & illam pedibus capram deiecit:i pelloponeo procuftem eo genere mortis affecit guo
ipfe hofpites & uiatores afficere folitus fuerat:nam cum fortiffimus efer arbores immenfæ magnitudinis fle-
Ĝabat í terram & captos homnes illarum verticibus alligabar deide tanġ funda illos, emittebat;ia&ti í multas
artes fcindebátur:húc alii phitiocantem appellatum fuifle dicunt a fieđtendis arboribus:Sinis vero leticas ha
bat humana ftatura breuiores:í qbus fuceptos hofpites collocabat:& illos extendi iubebat & gegdextra ly-le
ticas eminebat totum amputabat.Scyros exolis:in quá inflam cú diuertifenr poft exilium a patra diât
comedes eius ifalæ priceps llú de rupe pcipitauitnfala eft in mari egeo pofita:de qua Strabo li.nono métio-
né facit:& eam multis nominatis ifalis & urbibus ofum clarifimá efie dicit pprer lycomedis cú achille affi-
Ouidi, nitatem &achillis filium neoptolemum ibi procreată & enutritú: Oui.li.vsi.metamorphoftos:de Theféo: Te
maxie thefeu:Mirata eft maraton:cretej fanguine tauriiquodg fuam fecutus arat croimona colonus: Munus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INGRATITVDINE ciii
opufg tunm:tellus epidauria partes clauigeram;uidit uulcani occumbere prolem uidit & immité cephefias ara
procuftem.Certionis lærum uidit cerealis eleufis:occidit ille fenex magnis male uiribus ufùs qui poterat curua
Te trabes & agebat ab alto; Ad terram late fperfuras corpora pinus. Tutus alcithoen leleia meneia limes: Com-
pofito fehyrone paret fparliles latronis: Terra nexat fedé:fedem negat offibus unda-Quæ iaĉtata diu fertur du-
raffe uetuftas,lofcopulos fcopulis nomen fchyronis inherer
i Am flon quaiSolon cur exalauerit hec eft hiftoria; Simulauit nauigandi cám ut diaerfos hominum
mores uideret:fed uoluntarium fuit exiliú:g ciues fentiebat legibus quas tulerat aehementer offenfos:
pififtratú ét ppinquú faŭ cú fibi tyrannidem
De folone. parare intelligerecquátă in fe fuit phibuit:ná
í Amfolongtãpræclarastãg utiles atheníenfi zuocara cõcione pfeđus in publicã:Lorıca ar
matus clypeo;pififtrati infidias & ípiú conará
bus leges tulit+ ufi hís ppetuo uti uoluiffent apparuit:neg id fold: uege etiá fe iuuarepatú;
fempíternű hituri fueríciperiú:q falamína uelut ho aç p libertate pugnatug: affenerauit; uiri ingt
ftiléarcemex propinquo faluci eo iminentem recu athenienfès;aliis qdé fapiétior aliis uero forti
or fam fapientiorillis q pifiltratú ift non ant
perauit:g piliftrati cyrannídé príus uídít orienté. Et maduertunr: fortior hisig fciuntillú fed meru
folusarmisopprímí debere palã dictítare aufus é:fe reticent:Senatus uero p pififtrato tudet slá
nectuté Cypri pfugus exegit : neg eí ín příade qua infanice pclamat:At íle meá inquit infaniam
ciuibus breue répus oftendet:cú veritas in lu-
optíe meruerat hűarí contigit. cé uenerit;iá uero pififtrato reg potito minie
De Milciade. obtéperans:ante curiá arma depofuit dicenfgg
b Ene egiffent athenienfes cum milciade:fieum illud o patria;tíbi equidé uerbo & opera auxi
poft trecenta milia perfarum Marathone der 1 eide in ægyptú nauigauit:atg in-
uicta ín exilium protinus mifilfent zacu6 ín carcere
de ın cyprū pfeđusipoftremo ad craflum pue
nitobiitãtın cypro.lxxx,ætatis fuæanno:hoc
& uiculís morí coegiffent:ut puto hactenusfcænire fais mandans;ut falaminā eius ofa tralerréu
aduerfus optíme meritum abunde duxerunt. Immo atg in cinerem foluta:ppuinciá diffeminarét,
ne corpus quidem cíusficexpíirare coađlí fepulturæ Quo circa & cratinus in deterioribus ipm ita
loggenté facit:habito håc infulá:ur quidem fa
príus mádare
mädar paffi funt:quam
t filius cíusCímon
m eif- ma eft hoium feminatis.p omné ajacis urbem
demninculisfe conftringendum traderet:hãc herer ipfius ét imagini epigtáma inícriptū eft: g du-
dum rabidas medog ppulit ıras:legifegz uel ce
leberrimum eft:cú de proprietate Salamiæ ipfius patriæ:inter athenienfes; & megaréfes ferme ufg ad interitú
dimicatum effetimultifg acceptis cladibus capitale eé cæpiflet:fiqs legé deuindicanda ferre auderet: Sollicitus
Solon ne uel tacendo parum reipu,cõlùleret ; uel cõfùlédo fibi noceretfubito dementiam fimulac; cuius uenia
quæ phibebantur nô mõ diâarus fed ét facturus erat:deformis ore habitu necordiù ın publicum euolat:fa-
Ĝog concurfu hominú quo magis conúiliú fimulet;uerfibus fibi infolitis p pconé faadere cæpit; që uetabaf:
omniumg animos ita incendit;ut aduerfus Megarenles bellú ex templo decerneret;infulag deui&tis hoftibus
athenienfiú fieret, Salamniam:Salamin & flamus & flamına declinaf; hæc infula in euboico mari politaiĝ Salami
Telamon aiacis & teucri pater regnauit: {uis & Salamina dicaf:ciuitas in cypro cdita a teucro:poftgja patrere Sala-
gno pulfus g in patriam fine fratre rediflet s profugic in cyprum cuius meminit Oratius in primo carminum; mus
Nec delperandum teucro duce & aufpice teucro:certus enim promifit apollo ambiguam telure noua falamina Sala-
futuram:bæc aút infula fuit inter athenienfes & megarenles quam utrig fuam fibi uendicabant. mina
Ene egiffent athenienfes ; Milciades athenienfis rerum geftarum gloria infignis : pro republica ahez Hora
b nienfi multa & preæclara facinora edidinatg illud omnium maximum q artaphernem & dathim darii
tegis perfarum pfeđtosiqui cú centú milibus peditú:& decé milibus equitú in totius græciæac í primis
athenarum uenerant excidium:cum paruis admodum copiis: utpote:decem milibus armatorá apud maratho-
nem fuperauit in cuius rei memoria porticus athenis conftruĉta & in ea tota hiftoria depiĉa fuitireferta quog
aliarum rerum & fcientiæ piĝ&ura:quæ ftoa porticus dicta; Vnde ftoici poftea nominati {ont, Frontinus de mil Fronti,
ciade li.v.Milciades inquit cú genté perfag multitudinem apud marathona fudiffet:Athenienfes circa gratula
tioné morantes čõpulit ut feftinarent ad opem urbi ferendå quå pfage clafis petebar:cung percurriffent iplet
fent mænia armatis:perfæ rati ingentem eé numerum athenienlium:& alio milite apud marathona pugnatú
aliú p muris fūis opponi:circúaĝis exéplo nauibus afiam reperierunt:fuit aŭt hæc ui&toriaitelte Gelio anno ab
urbe cõdita.cc.&.lx.hic igif milciades poft tátå ui&toriá accufarus -paron ifulam capere noluiffer;uel ut Jufti,
tradit ob crimen peculatusig rempu,expilaffer:primo capıtali:dejnde mutata fentétia pecuniaria pœæna damna
é: quá cú exoluere non poffet:erant enim quinquaginta talenta:cū primum in patriam rediit in uincula cõ⁄
zubi cum haud ita multo poft effet morte cõfumptus: eius corpus infepultý effe uoluerunt:donec filius
pietate motus fe p patre carceré fabitugz ultro,pmilit:q paulopoft interrogatusa populo anid libenter feciffer
G přis ponas adiiffent:cú libentiTime id fe fecıffe refpondiNerut pater fepulturæ mandaret: carcere liberatus
eftur qdå dicút:alii uero qbus magis credendú eft:dicunt Calleam quendam non tamgenerofum ĝ pecaniolú
uirum:pro eo pecuniam exoluiffe impetrato fororis eius helpinaces matrimonio : De hoc milciade in capitulo
de pietate latius dicemus, Poft tricenta: Nam artaphernem & dathim perfag: regis pfeđtos tetra marig vicite
o ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
` Tenuife:nam fecare eft proprietatem poffeMomiseius:qui illam alienauerit tenere:unde fe&tores reră;
quæ fab hafta uenduntur emptores dicunt:që enim alterius fueratid ipfi poffident:alii legunt fecreaiffe,
ides eiam:Mos erat apud athenienfes:ut qui uirtute fua maximas opes in urbe confecutus effet in
a exilium per decem annos mitteretur:ne ille opibus elatus faĉiones in urbe moueretihac lege quæ exor
ftracifimus d:cebatur:duo præftantiffimi duces relegati funt. Ariltides qui nimium iuftas effe uideba-
turiadeo ur tufti cognomen impofitum ei fuerit :& temiftocles qui uirtute fua patria ex manibus hotiú fepe
liberavit:Sed præcipue com xerfes in europam cum tota fermeafia tranfit quam'temiftocles confilio fao com
tricentisnauibus apud flamináfaperauit: qui- f
bus fufis arsftides feruandæ pdæa græcis ppo ditatem paternam maxímíducíis filíus:& futurusipe
fitus cõtinétiæ& integritatis opinion quam taris fuæ dux maximus folam fe fortuitum fuiffe ca
de fè maximam concitauerat oibus confuma-
uit:nam cum argéti & auri uis palim & veti tenas carcerem gloriari potuit.
mentorum omnis generis acin tabernacolis De Åriftide.
innumerabiles pecuniæ & in navigis eflent: a R iftídesetiamquo totius græciæiufticia cen
quibus barbaros nudauerantnec ipfe cõntra a e aneen
Ĝare quippiå uoluit:nec
ut ab aliis attingeret fetur continenti quoque eximium fpeci
pafus eft:paulopoft urbis principatum cong- patria iuffus excedere eft: fælices athenas quæpoft
cutus:cum omnis uirtutis:tú maxieæquitatis ílliusexilium inuenire aliquem aut uirum bong aut
acniŭ iofticiæ apud populú piculü fecititaurom
confenfu iuft: cognomen fit affecutus
amantem S fuí ciuem
zex Gi 5
poruernnt:cum quo rūc ipfàfan
quo fib: non minoré gratiá &auĉoritaemg Ctitad migrauít. 3
odi & inuidiá contraxitiná themiftocles eius De Themiftocle.
æmolus& grauis an ega t Hemifocleseorum quí ingratam patriam ex
bainiie
foetudine ea;
& forenfi poteftate:clam fublatisiu perti $ celeberrimum exemplum:
a quū illam
TE inz
FE
dicis fine ftipatoribus:fibi regnú comparaffe: COlumen:claram:opulentam:príncipé græciæ redz
bus uerbis cõmorta ciuitasAriltidem nõaffe didilfer:eoufg fenfitinimicam:ucad Xerfis quépau
Ganti regni ot præ fe ferebant: d gloriæilii- [oantef deltruxeratnon
us inuidia oftraco in exili relegarürzerataŭt AAS
debitam fibi mifericordiam
exoftraciimus nonprobitatis caftigatio: ed Pettugere necefle haberet,
ad honeftádum facinus elanionis& gravioris
poteftatis moderatio:& pæna in decem annos data:fiebat autem oftracus hoc modo:Oftraci ideft calculi& te
fte viritim in confilio dabantur: & in eis qf quem ex ciutbus urbe cedere uellent litteris indicabant:quós po
ftea in unum fori locù cancellis circunfeptú deferebant:Magiftratus veto qbus dabat negoció tilad publicum
qdé univerfos fimul recenfebant:quin nifi fex milú numerå exceflifrérnihil cöfe&tü effet:Poftea uniufainlg
Calculis fepofitiseá quŭ pluribus fèntentiis dänarú cognofcerent:decé annos extorré fore declarabát:ea tamer
conditione ur fruĉusifuos capere liberum fibi relinqueretur.In eo igituriudicio Ariftides cú multitudinis ad
uerfas f cScitaræ tudiú admiraretur ĝlfait:nú ab eo qué in exiliú mitttere ftatuiffent: mali qc ppefli effent:
cuinihil fibi mali fa&tú neca fe uige cognitú effe:fed molefte ferre dixerit oibus in locis hüc ipfam tuft au
dirent:ġ cú accæœpiffet ariftides nihil locutus illis:Sed urbe cedens & manus ad cœlű tendés non ficat Achilles
græcis iratus mala imprecatus eft : fed ut atheniéfibus ĝcung uellét fibi bene faute fæliciterg euenirénutari
ftidis nunğ fibi ueniretin mété, ` Totius græciæ iufticia cå ad cõferédas i bell pecunias totius græciæ céfus
cõftituédus effet:populi univerli Ariftidé ab atheniéfibus petierút:ut eo auĉorc & cenfore fingulis ciuitatibus
ioftus cenfus deferibereč:qd llud?g cú in exili eieđus fuit: Themiftocles inimicus eius acerrimus utpoteq
fatiõe fua aritidé eiecerar:cú referendi malefici & fumendæ ultionis occafio maxid fibi foret oblata:fic in offi
Cio & decore permanfit ut nec accufitionis confeius nec damnationis perticepseffe uolueritinee renec uerbo
Tolli, qoğ fecerit:unde ex affii&is mimici fui rebus uoluptaté capere uideref:Tollus libro quinto tofculanag &ftio
num:dicit Ariftidem patria pullam g pter modü 1uftuseét, Continétiæ fpecimé:Ná cöftat hc í magna pau-
prate vixiffe adeo:ut Callias eius ppinquus & oiam athenienfiú ferme ditiMmus:accufatus fuerit ariltidem
Patereť fame plerúq laborare:quem iudices dánaffent:nifi dixiffet Ariftidé f longe magis inopia:g Calliá ma-
ximus opibus glorıari:par effe:gqa complures uideret q diuitias qbus abundant in ufus uel turpes uel honeftos
Collocent:qui uero paupertaré generofe ferant pauciflimos effe:hunc adeo pauperem fuiffe dicit Frontinus ur
ne tantú ubi qdé pecuniæ illi poft morté fuperefferiquæ fufficeret in doté filiaseiquas publice dotauit fenatus
athenienlis poft amplıimarum rerum adminiftrationé illo in famma paupertate defunto.
Hemuftocles eogihic ut diximus cú xerfes terra marig bellum uniueriæ græciæ cum tantis copiis in
t ferretignantas nec antea nec poftea quif habuit:nô folum patrix& torus græciæ faluté prexitcõlilio
& calliditate fua: Vege etiam totius europæ:nå cú maxie athenienfes peti dicerentur:ob pugnå $. mara-
thoniá in ĝ pfæ turpiter debellari fuerát & ipfi delphos cõfaltń apollinë de rebus fuis mififent:Reipõdit apol-
Jour fe mænibus ligncis mumirent:q că nemo intelligeret folus themiftocles interpratus eft:& perfoafit om-
nibus cõfiliú effe apollinis:ut in naues fe fuag côferrér:qd ita fuifle cõperrú é: ná fic quoq fe componétibus
xerxé fuavirtute themiftocles ñauali plio debellauit:& ex europa difcedere ráta calliditate & aruficio curauit
usa themiftocle cõieroatú magis fupatå f folle exiftimaftmultag alia pciara fecit & í primis euerfa pfiæ

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INGRATITVDINE ciii
mania invitis lacedæmoniis reftituit & renouauit; quibus rebus populum atheniéfem clară & græciæ prin-
cipem reddidit:& tamen ab ingrata patria in exilium ad iplum xerlem qué pauloante uicerat ire coactus ch:le
gitur in oratione demofthenis:themiftocles xerfem decies centenis milibus militum elatum:quattuor milium
& ducentarum nauim numero terribilem:exigua rate fugere c t
Hocionuero his:Phocion cur patria fepultura caruit¿Erant eo tempore-Athenis duæ fa&tiones; quage
p unapopuli caufm ageb: teraoptimatum:in hac erat phocion & demetrius phaleriusiharum utragg
macedonum patrocinio nitebaf:Nå populares polypercõti fauebát:opimates cú Cafandro fentiebant
Interim. a polyperconte caflandrus Macedo-
DePhocione. nia pulfus eftiguo facto populus Athen. fupe-
sior fađtus:ftatim duces adueríæ factionis ca-
pitis damnatos patria pepulit:in his phocioné
p Hocionuero hísdotibus quæad paríendū ho & demetrium phalerium:
de eaque relegatos
norem porentiffime iudicantur Clementia & ad polypercontem mifit:qui ab eo peterent ut
Jiberalitate inftructifimus non tantum ín eculeoab fua decreta confirmaret:hoc eodem profeđtus
eft phocion:quo ut uenit caufam apud philip-
arhenienfibusípofitus eft:fed certe poft obitum nul pum regem uerbo : re autem ipfàapud poly
lam attícæregiðisiquæ ofibus: eius iniicerefglebu percontem iuffus eft dicereinamg; itum re-
Jam inuenit. luffus extra fines proiici:intra quos op giis rebus præerat:hic cú ab agnonide accufa-
tímus cíuís uíxerat, tus effeu:g pyrrheum nicanori prodidiffet:&
cõfimili fentétia in cuftodiam conieđus athe
q Viídabeftigitur quin publica clementia fitexí nas deduđus eft:ut ibi de eo legibus fieret iu-
[tímãda fummo cõfenfu maximas uirtutes qua diciŭ:huc ubi peruentum eft:cù propter ætmé
fi gsauiffima delicta puníre:beneficíaque iniuriis re pedibus iam non ualerer uehiculog portareé
pendere:quodquum ubíque:tamen præcipue athes magni concarfus faĉti fant:cum al:1 ueteris fa
mæ reminifcentes commiferarentur: plurimi
nisítolerabile uideri debet:ín qua urbe aduerfus inv uero exacuarentur propter proditionis folpiti
gratos actio conftítuta eft:& recte:quía dandi & acs onem:maxime quia aduerfus populi commo-
cipíendí beneficii cõmertiü fine quo uix uita homis dain feneđute ftetiffer: qua de renon pero-
randi quidem ei eft data facultas & dicédi cau
nis conftat:tollit:& perdit quifquis benemerito pas fam:inde iudiciis legitimis damnatus tradıtus
réreferre grati negligit, Q uantū ergo rephéfioné undecim uiris:quibusad fapplicium publice
meréč:ġ cá ægflima iura:fed ingimahérét ingenia damnati tradi folent;hi comad mortemiduce
retur obuius ei fuit emphicletus; quo famili-
moribus fuísg legibus utí maluerät. Q äfi qua pui atiter fuerat ufus:is cam lachrymans dixıffet
détia deog effici pollet: Vrexcellériflimi uiri quog o ĝindigna perpeteris phocion: ac non inopi-
mő cafusrertuli legem ígratog uidícé retínétes pav nata ingait:hunc enim exitum plerig clari ui
tríam fuam ín íusadalíam ciuitatem pertraherét.nő ri atheniéfium habuerant;in hunc tanium fa
it odiŭ multitudinis ; ut nemo fit aufùs liber
ne ingeníofum & garrulum populum mutõatgelin eum fepelire.ltag a fuis fepultus eft.
gem hac poftulatóne reddidiffent? Hocion vuero:His dotibus; Virtutibus
Ifcordes foci tuí pacífg díuidua tuguría græs P clementia : & liberalttate, Pariendum;
hominem inftruendum & ornandum,
ciæ facta funt columen: licet marathon pficis Vid abeft:Inuehiter in eos qui adeo ;í-
trophæísfalami &arthemifiű Xerfis naufragia nuv q grati extiterunt ut etiam í mortuos fè
merantur præualidis mæníbus exhaufta mænía pul uiré non dubitauerunt: qua in re;athe
chríoríbus operibus cófurgunt. hag rerum auctor nienfes in primis damnandos effe dicit ¢ cum
resżubí uexerunt:ubí iacent:refponde. ubig gravis & damnanda fit ingratitudo; in-
tolerabilior tamen athenienfibus efè uidea-
tur:g ciuitas illa bonarum artium mater om-
nibus bene uiuédi præceptis & inftitutis fundata legem etiam de ingratis habuerit ut ingratus merico damna
ri poffet,Quod fi qua prouidentia:Non haberent inquit athenienfes qd'diferét fi uiri clariffimi ingratitudine
afíeđti reuiuifcerent:& lege ingratitudinis agerent in ciues fuos.
Ifcordes:Si quid thefei umbya ab inferis excitaretur hæc uerba diceret:tunc cum uicatim habitabas: &
d diuifa eras:tot inter uos diffentiones erant:quot familiæ:ego uos in unum collegi:& cõiun&ãtionem fer-
vare docui, Licet marathon:Hæc uerba diceret milchiades & themiftocles quorum alter artaphernem
& dathí darii regis perfarum præfečtosin campis marathonis:alter uicit xerfem apud falaminã, Marathon ci-
vitas in artica regione pofita haud procul athenis perfarum clade nobilitata, Præualidis manibus: Themifto-
cles reedificauit urbé:qui interpretatus eft oraculú quod erar ut ligneis mænibus fe defenderent:uel ur alii di-
cunt ligneis equis pugnarent:quod cum omnibus uideretur obféurius:folus themiltocles dei fententiam intel-
Texit:ut reli&ta urbe nauibus pugnarent:qg cum feciffent barbari defértam urbem cæperunt & eam folo ade-
quaruntıdeinde faperatis barbaris uirtute themiftocliszeiufdem quog confilio reftituta & reftaurara font ur-
bis mænia:cõtra lacedæmoniog uoluntaté:qui græciæ prícipatum tenere cupientes nolebát reedificari urbé,
o in

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q- VINTVS
Empethefea:Vi&ãi hoftis.Nxerfis quem pauloante deuicerat, Solonera:Media correpta proferri debet,
n Edipodis:Qui laiū patrem fuum infeius occiderat:intendit argumérum a maiori ad minus: fi paricidas
& impios in Tamma ueneratione tenes:quáto magis de te benemeriti eént uenerádi cú aŭt illos eieceris
cruciaveris:damnaueris:quáto grauior pæna digna uideris, Nuptiis ma.quia edipusiocaltá matré ignarus du
xit uxoré:bic cét ædipodis fabüla dicenda:fed tang nonflimå prermittimus.Mineruæ arcé; Quia oés arces pal
Jadi funt confecratæ:ut pallasiğs condidit arces ipfa colat. Dimni certaminis:Quia certamé fuit inter neptunú
& palladé de nofe athéis iponédo cú ille eqaŭ hic nero,oliuá e terra mifit, Hürmani: Quia arcopagicæ illic di-
feeptabåt de rebus ad répu, prinétibus:erat át
locus q græcæ df yikasikov locas iudiciiLe n Empe thefea paruuloś fcopulo fepeliri: & Mil
ge itag O patria morata fi de ingratis legem o n aE nN :
tuá legeris contraiufiurandúte feciffe cogno cadeta D carcere moris S Cimone paremas
ueris:cú fteleratos:& pegrinos recepisiciuestu Nduere catenas:& Themiftoclem uitoré uctí hoz
os bonos de te optime meritos ceiecerislure- ftis genua complecti:Solonég cum Ariftide& pho
Jurando;ga affirmauerát iureiurando fe leges icone pænates fuos ingrata fugerecoegifti:qutinz
feruaturos, i Lingua:
pienie, Quia uerbofi CA,
égræcia.
iml, "t óneriboueftrís fæde ac miferabiliter dilperfis:
Ed omittamus ingratos: Ad pietatem ‘&dipodis ofa cedæ patris nuptiis matris-otamiara:
f m non ar confuetudie ‘ínter ipfum ariopagū diuini atg humani certaminis
ua ur breui“quadá præfariSe capitula yenerabíled a EA fidiís mi
iungat:poftğ fatis diximus de igtatisidicamus “C™ Sree Ue e E
de pietare filios erga parétes:” Veniteigitur; 3TCemhonorearæ decoratos facrofanctiores colis.
Inuitat pios: g fè offerant:ut cog laudes decå- adeo ribi aliena malatuisbonis gratiora funt. Lege
tetĝ ua uirtute effecerút:ut rales genuiffe pa -jtaq legem:quæreíureiurandoobltríictam tenet: &
Tétes non peniteat:& alios incitét agádü pe z
eE EEIE EEn o quía benemerítisdebita reddere præmíai uoluifti:i, le
Pietas pagaræ.Multiplicate &auđæ:é aŭt pietaste Sisiulta píaculaexolue: Tacérmutæillog umbræ
Cicero`fte Ciceronep quå diis îmorralibus fanguine -fari neceflitate coftricte. Atimmemores beneficio
coniunctis & patriæ beniuolis ofició; & dli- sum athene repræhéfione: língua fermone licenci fo
gens tribuitur cultus, >
c Oriolus: hic fuit uir chilio
& magna luta non tacent. ii ai E
— _ nimitate plenus cæterum pietatisglo- Ñ Ed omittamus & potius
de piis loquamur:Ali |
zia lõge infignis: nam poft multas arg pelaras quando.n.fatíus é fauorabíli ġ inuifæ reíuaca
Tes p repu.geftas odio plebis & ira concitatæ Se
in € muluitudinisicú maxia patr ídigpariðe ”C: VEDIC Ígíť ín manusnoftras profpera parentum
& dolore urbe pulfos in uol£os pfeãusé:ubi uota fælicibus aufpiciis ppagatæ foboles :quæ effi
tantú breui tpe gratia & auĉtoritate ualuit: p citis ut& genuifeiuuet & generare libeat -
; eius confilio
bellú romanis indiceref:ipfe dux DePietateerga parentes:ergafratres: |
belli fámo ořum cõfenfù creatus: uaftatis pri- a renp COND i
E n a
dis:mulktis eti in deditioné acceptis:moltap- c
-erga patriam.
Oríolanusmaximi
„CA.
uirai: &altifimí confiliís
HIL
da locupletatustad ipfius urbis expugmatioré
duxit exercitű:romani tãta belli mole territi:
opríeqs de rep-merítisiníiqffime dānatíõís rui-
$ z
Tegatos ad eŭ de pace & reditu fao miferonrg "3 proftratusżzad uolfcos ínfeftos tunc romanís con
nihil pfecere:mifti deide facerdotes cú infulis fugit:magno ubíq; pcio uirtus æftimatar. itag quo
pihilo plus fælicitatıs habuere : pfe&a demá latebras quæfitum uenerat +ibi brew fummum ades
amouefinuia
maret eros 181€
coegit:qd aimmipatrú
fregitauđtoritasi
edap belli
quod ptusé i,iperíð : Euenít ut qué p fe falutaréiperatoré
e Rd
deose reuerentia non ualuit:fola matris pieras CUCS hére noluerãt:pæne peftifeg aduerfus fe ducé
effecit:ġ táta in hocuiro fuiffe traditurut di- experiréť :frequéter.n.fufis exercitibə nřís uictoria
cere
miú folitus eér:nullú
fibi exolui poffe §majus uirturú fuagecüpræcæ ri fua gradibəaditū íuxta mænía urbis uolfcomi»
matrisleticiáiná
teris virtutile finis gloria foret: huic gloriæ
finis materna exiftebat læticia: Id någ ingenti
tum honori tum fælicirati fibi effe ducebat:vt matri eius laudes & fe coronis pditü fp&tare cõtigeret ? ac ipfius
P gaudio:lachrymátıs altringereť amplexibus: që idé tradi de apaminäda:g fe boc uno færlicifimů putabats
q fbas res geftas in leutris atg ui&toriã uterg parés potuifet ilfpeđtare.Caufæ åt qbusexulaverits»æ funt: ge
uná tantá Lums tágit.Sed Plutarchus in etus vita cõmemorat:prio affeđanti regoi acculatus é:qd cú pbari ne
quiffent:tria obiecerát eius inimici:primú q frumétů inter plebé diftribui uetuifet: fedm g tribunatú plebis
dolo itercipe uoluiffet:tertiú q pdá ex anciati agro in ærariŭ nô côtulifer:qbus oibus conuiâus exulare coa-
lus &useft. Tullius in lelio.qs clarior in græcia themiftocle qs potentior : q cù iperator bello plico græciá feruitu
te liberafet:propterg invidiá in exiliú pulfus efet:ingratæ patriæ iniuriá nō tulit quå ferre debuit: Fecit idem
qä.xxannis apud nos fecerat coriolanus:hisadiutor contra patriam muentus eft nemoritag fibi mortéuterg

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PIETATE ERGA PARENTES cy
confinitigbus Ciceronis uerbis colligiť Coriolanú fibi morté intuliffezat uariæ funt dé huius hois'exitu fcri
prorum fiæ:fantn,p dicát ftatim abduđtis ex agro.ro.legionibus inuidia rei oppreffù piffe:alii alio læto apd
Fabium longe antigfimú auđtoré ulg fenetuté eundé urxife letá eft tradi€ ét hanc fepe eŭ exacta ætate uo
cem ufarpaffe:multo miferis feni exiliú eé:uege conftat auđtore Dionylio alicarnafeo :} eŭ matrone annum ut
brutú romæ luxerűt. Magno ubig præcio uirtas:Snía generalis ubig uirtuté æftimari:qă pbat per coriolanú:
quem exulé hoftes, Imperatorem:creatoré, Faftidiofus:q faltidire folet bene de repu.meritos. NS detrahé-
daiqa non fine verecundia ab incepto amouebaĉ, Ergo pectus:ĝuis inquit coriolanus multa cogıtarer å 11ú
In diuerfa traherét cogerentg in incepto per-
líte ftruxít:Q uapropter faftidiofus ille ín æftíman+ manere:pietas tamen omnia uicit.
Adem pietas:Hoc foit fecundo punico
dís bonis fuis : populus quí reo nõ pepercerat exuli e belloiquo tempore håmibalex alpibus
coactus eft fupplicare:milfiad eŭ deprecãdű legati: defcendit:obuiá habuit Gn. fcipionem
nihil pfecerãt mifi deinde facerdotes cå infulis æd fuperioris affricani patré:g ců 1am cômifia pu
fine effectu redierűe.Ktupebat Senatus :trepidabat gna í magno difċrimine uerfaref : ¢ 1n prima
acie page caute dimicás ueniffet in úitæ diferi-
populusuírí píter & mulieres exíitiū imínens lamen men cú hannibale:túfilius eius g poftea aphri
tabané:tūc ueturía Coriolani mater V olumníãuxo canus diđus eft:f¢ inter prem & hohté iniecit:
rem eius &liberosfecü crahés :caftra uollcog periit & i&ú excipiés e mambus hoftis patré libera-
Ẹ ubi filius afpexít ppe:utamés mřísoplexů petiit. nit;erat ramé fcipio admodú adolelčens: q pri
mum dedit in boc bello fuæ futuræ amplıtu-
Åh ex præcíbnsín iram uerfa ait. Sinc: ut príiufg cö dinis ídiciú:patré medio iam ex hofte recepto.
plexumaccípíam fcíãan adhoftem:anad filiű uene Aphricanú q poftea aphricanus diâusé, In-
Tím:captíua mater ne ín caftris tuis fim. In hoc melő terceffu fuo:iterpofitiõe fuaga fe mediú inter
patré & hofté imifit, Neg liú Hac oía deter
gauíta &infælix fencêtatraxit : utexulé ; deinde te Tef poterát adolefcéré: fed ea dicit ut ré magis
hoftemuiderem’ potuifti populari hãc terram quæ exageret: & maioré i Icipiõe uirturé fuifie de-
te genuit &aluitfnifi te peperifem rõa nõ oppugna mõftret. Gloria:Quia ípatoré hberauerat &
ref:multagínfuper addidit cõplorãdo:gbus& uxo
patré, Coronã,fiouicá ġ dabaf his qui ciues
feruaffent a morte:erat át rna ut fupra, Au-
rís & paruulog fletibus motus : matré complexus: nibus ilta: ga extra'urbé gefta fütilla uero í ur
Expugnaftí ingt & uiciftijram meam: patriam præ+ be, Ifta,f.coriolani & feipiõis: Ifta å fequuné,
cibushuíusadmotus cuius utero delatus fum : ĝuis Vcio manilio torquato:Cice.ofiiciorā
libro ultimo, L.ingt Manilio auli fiho
meríto mihi inuífamdono:cőtinuog hoftibus armis cumdiĝator fuiffet M. Põpomus tri,
agrum romanum liberauítergo peđtusaccepræ dor ple.diem dixit: is paucos fibi dies ad di&atu
lore iniuriæ fpe potiüdæ uictoriæuerecundia detre tam gerendá addidıffet criminabatur ét q- T»
étandi mínífterii:metu mortis refertű torå fibi pies Fihú g poftea torĝtus ab hoibus appellatus é
relegaliet:& ruri habitare iuffienqgă cú audif
tas uacucfecit:uniufg parentis afpećtus bellū atrox feradolefcés filius negociú exhiberi pfíaccur
falutari pace mutauit. De fupiore Aphricano. nife romåá & pria luce pomponii domum ue-
e Adem píetasuíiribus [uis Martian Aphríca niffe:cui cù effet nunciató:g ilú iratúallatuge
numfuperíioré: Vixdűannos pubertatisígref adeleđuo
fe aliqd contra patrem arbitraref: forrexit
remoulgg arbitrisad fe adolefcentem
fumadopem patrí íacie ferédamuíríli robore arma infit uenire;atille ut igreffus é cõfefti gladıý
uít:confulem ením eum apud Ticinium fluuiumad diftrinxit: wrauitg illú taum íterfeđurú nifi
uerfis aufpícíís cum hannibale pugnantem faucium infiurandum fibi dediflet:fe patré m:fum effe
fađtuge, Turauit hoc terrore coaĉtus: pompo-
grauiter ítercefu fuo feruauit:neg illum:aut æratís nius ré ad populú detulit: docuit cur fibiacã
ínfirmítas:autmilitiæ tyrociniű: aut ífælicís plii ue defiftet necefle foret: Manilium miffum fecit;
terão bellator primefcédus exitus íterpellaf ualuit: tantú temporibus illis wfiurádum valebat:
quo mínus duplici gloria cófpícuus coronã ípatoř fí atghic.T. manilius is eft g ad auienem galli
qué ab eo puocatus occiderat torque detrađo
mul & pře ex ipa morte rapto mereref :aurib» ifta tã Cognomé invenit: cuius tertio cõfülatu. latini
pclara exépla. Ro. ciuitasaccepítzilla uidit oculis. aduerfati fufi & fugati magnus uir í primis &
De lucio Manilio torquato. q nuper indulgésın patré ıdéacerbus & feue-
tusin fiú., Quodoccafione benefaciédi bel
1 Vcio Manilio torquatodiemad populä Pom 1i:Ná cú in fine magiftratus fui uideret hoftes
poníus.tr.pl.dixerarquod occafióe benefacié non multos poft dies debelatum iri poffe fi
dí belli inductusoptinédi legitímūiperíí tempusex videliceti diĉtatura permaneret £ aliter hoftes
reipiraturos:nő dubitavit fibi dictaturam fine
po.& fenaauđoritate progař:cú ifaudifer filius přem huius crimis accufatúóateétg et crimini dari malá fi
ü tractationé memor non iniuriæ; kd pieatis + dil ucolo ad tribunú uenit opináté fibi aligd noui o sfilitini afferre

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS.
ad criminationé male de fe meriti patris hac fpe fammotis aftantibus folus admiffus ftrião raptim fopra caput
gladio tremebundú in re fùbita& ferrei acie micátis impetuofi adolefcéris uiribus ferocia pterritú iurare cô
pulit fea pfis'accufatiõe deftituge. Tépusmpenii:gå erat fex méñú, ludiciú pagerer iudicãdo pfis cría, C-
médabilis pietas:Imédit hác pietatis laudé:fi laudáť:q parentibus höanis & indulgénibus pietaté pítát: quanto
maiori laude dignus ndas é Manilius q patré durú & inclemété expertus in eú pius efie uoluit.
h Anc pieraté æmulatus Ga,Carbo.M.Co&æ patré accufauit peculatus & reperúdag:§ gdé accufatione
dánatus eft:Coĉa uero ubi p æraté potuit ultus eft přis iniuriá:ná quo die fumpfit uirilé tog in capito
lio more maiog: in foge defcendit: carboné ac-
cufavit q triðuir cú fuluio:& Gn. graccho di- ceffiffet.Q uodg filium optime ídolis iuuenem ruz
uidendis agris feditioné creaffet:g cú exercitu Rico opere grauarū publicis ufibus fubtraheret. ldz
a cibris in illirico fufas fuiffet: puiciã iam q% poltį maniliusadolefcens cognouit protinus urz
expilaffet:a qua qdéaccufatiðe nõ prius defti-
Toga tit ĝ carbonem dánari fecit. Quo togã:Quæ bem periit:& fe in pomponíí domum prima luce dire
Ĝrtodecio áno fmebat depofita prexta, Aulpi xit:g exíftímans ín hoc eum ueniffe : utpatris crimi
catus: qui já optimisadlpiciis adolekériæ & in naa quo plus iufto alpere tractabatur deferret: exce
genii fùt facinus egregiú teftatus é Gn. carbo-
né acculando:qua cå pfis eft ultus iniuriam, dere omnes iulfit cubiculo:quo licentius remotisar
Pud.C.quog fiámi.C. Flamieus iegem bítris iudicium perageret:nactus occafionem oppor
a ferebatdegallico agro uititim dividé, tunam propofito fuo iuuenis:gladium quemtectum
do:cui rogationi patrescú non aliter fe
Tefiftere poffe viderent cenfuerúr habendú eć attulerat diltrinxit:tribunüg minísac terrore c #pul
militú dele&tő:ille nihilominus territus in ro- fum íuračť coegíta přís cius accufatíone recelurum:
ftris acendir legem laturus contra fenatus au: cog effectumelt ne rorquatus caufam diceret:cómé
Qoritaté : që cú uideret eius pf ĝuis privatus dabilís eft pietas quæ manfuetis parentibus pftatur:
effevei tamen manus iniecit & de roftris defcé
dere mMir:cui gprimúcú filénó paruit:magoa fed Manilius quo horridiorem patréhabuít:hoc píz
pfeĉ&o piis reuerétia a filio data:ut qå fenarus culo laudabilius ci fubuenit:q ad cum diligendum p
au&oritas:gð militú deletus:qť mortis peri ternaturalemamorem:nullo indulgentiæ blandimé
culum nô potuit:fola patris pietasefficit. Di-
tidendo agro: Vt coloniæ1 agrum gallicú mit to ínuitatus fuerat. De Marco cota.
terentur:erat auré gallia cifalpinaragrum uero h — Anc pietatem æmulatus Marcus Coctaeo ipo
fontq uelint fuie placétinum. Privato ipio die quo togãfumplit uírilé:protinus ute capís
Privati patrisihoc eft fine magrftratu, Mini- tolio difcendit.C.Carbonéa quo pf eius dãnatus fu
mo gdé murmure: Nec etiá cõcio q huius le-
gis cüpida uenerat ne murmur qdé emifit: fed erat poftulauít:pertractatūq re iudicio affligít:&tí
hanc pietatem racita cōprobauit, genium:& adolefcentiam præclaro opeaulpicatus.
Agna funt hæc:Apius claudius fallafos DeCaio Flaminio.
m gérem alpinã domuit : fed nô is de quo
Toquitur Valeriùs:nå alter fuit cogno- a Pud.C.quog flaminiű auctoritas přía x pov
mento audax cæci frater q confulad mamerti tens fuít.Nā quűtrí. plebis legégallicó agro
nos liberandos miflus:quogarcé carthaginen uiríti diuidédoíuíto & repugnåte fenatu promulgaf
fes & hiero firacufanus oblidebant: primo ad
explorandos hoftes fretum pifcatoria naue tra fet : præcibus minifg; eiusacerrime refiftens zac ne
iecit:& cú duce carthaginéhium ægit:ut pfidiú exercitugdéaduerlus fe cõfcripto fi í cadé fnia pfeue
arce didicereť. Regiŭ ingreffus( ut in capitulo raret abfterritus:pontğ p roftrís cí legé iå referrent
de fortitudine diximus Jgn remé hoftiú co- př manű íníecít:príuato fractus iperio dileédite rov
piis pedeftribus cæœpit:eã legioné in ficiliá tra-
duxiticarchaginéfes expulit:Hieroné plio apå ftrisiné minimo qdem murmure deftítutæ concióís
fpracufas ui&á í deditioné accepit:eo plio ter reprehenfus. De claudia uirgine ueftali.
ritus rôanoge amicitiá periit salé poftea fide- m Agnafüthæcuíirílis pietatis opazfed nefcioan
liffimas fait:cû igi apius ifte de quo Valerius hís oibus ualétius &aiofius Claudiæ ueftalis
loguiť deui&tis hoftibus triðpharet Contra tri
bunog uolätaré: q fümıs uiribus itercefferát: uírgis factū:{ quű přem fuŭ tríüphātée curru uíoz
g dicerét uiĉtoriá 1l nō fuiffe tantå ut trium létatrí. ple-manu detrahi aíaduertiffer:míra celeríta
phú mereref:inieđis mamıbus e curru trahere te utrilgiterponédo fe amplillimā präcé inimicitiis
nitebanf:qð' ubi claudia eius filia fenfit: nullo
foæmineo pudore deterrita:fe iter patrem & tri
Cicero bunú mira celeritate cõiecit:&a pře uiolérú tribun repolit:fecitg ut pater cù dignitate triópharer.Cni ofone
p Celio:nõuirgo illa ueftalis ingt claudia ĝ patré côplexatriŭphátć ob inimico tribuno plebis
de curro tahi
pafa nonelt. Sed nefcio:Ac fi diceret nõafirmo, Claudiæ:ná genus claudia fuit plebi femp invifi, Quæ cú
Sueto, patré:Suetoniusde.xiicæfribusu t fratré fuiffeinon patré:dicit.n.urgo ueftalis fratré iniu populi tro:
phantem afcenfo fimul curru ufo in capitolid pí cura eftine uerare aur itercedere phas cuig tribunorum ef

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE:PIETATE ERGA PARENTES cvi
Gnofite uetuftiMimi foci:quia polt exempli uirginis ueftalis nobilifimæ fæmíæ di&turuseft de preta-
i te airginis ignobilisiueniamn petita dea:cuius præftádæ rationé ftatim fubiungit:quia ĝuis fit ignobilis
uirtus ramen qoa ufa elt laudem meretur:hæc matrem adulterii damnatam: a tnumuiris in carcerem
conieđtam;ur confamaretur inedia impetrato a cultodibus aditu quotidie fub fpecie falutanõis adhibat: prius
| tamendiligenter excuffa:ne quid cibi inferretad matrem:uberibulgg fais(nam puerpera eraņultro matri exhi-
Þitis laĉe füftentabat:quod ubi aiaduerterunt cuftodes admiratione cõmoti;ré ad iudices detulerunt:& ili ad Plinius
confùles:qui tantæ pietatis exéplo:ei prxmiú conftituerunt;pæne remiflioné & matrys mcolumtati Plinius
de naturali hiftoriæ Jnvii, pietatis ingt exépla
accélădepulít. I gif alregtriűphä pří capítolíü:alte infinita quidem toto orbe extitere:fed romæ
rum filia ín edem ueftæ duxit nec difceri potuit utri unú cui cõparari cúĉa nő poflint: humnlis í
plebe & ideo ignobilis puerpera fupplici cau-
plus laudis tribueretur cui uictoria an cuí pietas fa carcerem iclufam matré cum ípetrafiet adi
comesaderat. túa ianitore femp excufia ne quid iferret cibi
í — Gnofcite uetuftiflími foci:ueniág æterni date dephenfa eft uberibus fuis alens eamiquo.mi-
ígnes:fi a ueftro facratiflimo tépload neceffari raculo matri falus donara filiæ pietate etam-
bæ perpetuis alimétis:& locus ille eidem con
um magifg fpeciofü urbis locū cőtextus opísnří p7 fecratus eft deæ,C.Quintio;M. Attilio cõfùli
grefus fuerit: Nulla.n.acerbítate fortūæ:nullis for bus templo pietatis extruđoi illius carceris fe
dibus:præciű caræ pietatis euilefcit:quietiã co cers de ubi nunc Marcelli theatrum eft Solinus in
Capitulo de omine:pietatis iquit documétum
tíus quo míferíusexperíimétum habct. nobilius quidé í metellorá domo effulfit: fed
Deamorefiliæerga matrem. eminčtifimumin plebea puerpera reperiť hu
f Anguísíngenuí mulíeré prætor apud tribunal milis hæc atg ideo famæ obfcurioris:icumad
patré qui fupplicii caufa dlauftris poænalibus
fuŭ capítali críe dãnatãtriñuíroí carcere necã cõtinebatur egre obtinuiffer igreum: exquifi
dätradidit:quo receptã:ís g cultodiæ præerarmiferíi ta prius fæpius a danitoribus ne forte patéti ci
cordia motusżnon ptínus eam ftrangulauit: aditum bum adminiftraret :alere eå aberibus fuis dep
quogadeäfiliæ:fed dilígenterexcullæ:neqd cibíí ig res & locum & fată cõlecrauit: ná q
morti deftinabať dõatus elt filiæ:í memoriá
ferretdedít:exiftimans futugżut inedia cófumeretur táti conii referuatus:& locus dicatus fuo nu-
Ramn autem fam dies plures íntercederent:fecum: mini pietatis facellú fuit, Exerto ubere; Nu-
iple quærens:quíid nam effet quod tã diu fuftentares data mamma. Virg.Exertæ cingula mammæ,
tur:curíofius obferuata filia aniímaducrticillamexer Omusignofcite foci & æterni ignes:Quiaut dixi-
æternus ignis feruabatura ueftalibus in
toubere famem mfís lactis fuí fubfidío. leníentem. téplo deæ ueftræ:ut a numa fuerat inftitutum
quætãadmírabílís fpećtaculí nouítas:ab ipfo ad tris Ad neceffarium urbis locú:Carceré diciturbi
umuirum:atríűuírosad ptoré:a proread confilium magis neceffarium ġ hõeftú ubi feruenf nocé
íudícíum perlata:remífioné pænx mulieri ímpetra tes.Nulla.n.acerbirate fortunæ:Nam&-fi for
tuna í fordida cõditõne multos nafci uoluerit
uít.Q uo nő penetrat:aurgd nonexcogítat pietas? wirtus tamé fi qua fuerit í his:nulla debet fot-
quæin carcere feruãdæ genítricisnouam rationem ditate uilefcere;aut fua laude & pmio carere:
inuenít/Q uídenimtamínulitatumíquíd ram inaus hus qnetiá eo maius illis debef pcium:quo diffici
emerferit, Tuumuiro:Erát triumuiri iudi
ditum‘ğ matremuberíbus naræalitam effe: putaue ces capitales:g de nocétibo fupplicia famebát;
rítalíquis hoccontra rerum naturam factū:nifi dilis & í carcere more maioge:hos uenetiis domios
gere parentes príma naturæ lex effec. nođurnos appellant.Quo non penetrar:Lau-
De R ue erga Cymona patrem. dat uim pietatis:quă iuenerit noua qdá unde
fe oftendére & patefacere uoluerit:ficur de fi-
í Demprædícatum de pietate Ruis exiftimetur lia:de qua qd magis iauditú dici poteft ġ fih
quæ patrem fuum Cymona'confimili fortuna lac mfi Pbere cå e côtra fieri foleat:Nıfi. dilige
affeđtu:parig cuftodiæ traditum:iäã ultiæ fenećtutís re:Ná cú habeant effea parentibus filii lex iu
uelut ínfátem pećđtorí fuo admotū aluít, Hærentac bet ur1 eos ament: & obferuent,
Dem pdicatú:Quid dixı de hac puella
ftupent hominum oculizqut huius facti píétã ímar quæ miem laĝe nutrivit: nonne hoc
ginemuidér:calufg antiqui conditionem præfentis idé pdicać de alia;ĝ přem foŭ dánarú
fpećtaculí admíratőne renouant Cymõa noie eodé cibi- genere & mõ nutriuit
ín illis muris mem⁄ &ita fenfim tråfitadexterna:húcát erroré bic
manafie arbitror œ diferepét íter fe auĉto. ut
Pli.mfem:Solius přema filia nutrit fuiffe dicãt:quoniá duas fuiffe dicit Vale.codé pietatis genere as:ur al-
tera přem fenćaltera mfem:utrúg dánatá lađe nutrierit.C) ymõa: Vige græcú:i d nő eŭ. q carceré fpõte fubi
vitut Milciades eis pf fepulturæ mádareć:ãquo i feĝnti exéplo di&turusé. Aærér &fupét:Sigsigt uideret pi-
&urá filix fené přem uberibo lá&æis;atg ill táğaluú:a filiæ collo pédéré padmiratiõe (tvpeíteret quodámő,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
Liniamentis:Quiaex li iamentis pi&tura confitit, Quid neceffe elt:Vr conditionemantiqai cafus præfen-
tis fpeđacul: admiratione remouet cam litteris tradita effe uideant homines,
Ec te gdê tymon:Cymon p patre uincula fubiit:hic Milciadis filtus(ut in ca.de ingratitudine diximus)
n duro admodú imitio nfus eft adolefcentiæ:ná cum pater eius lité æltimatå populo foluere non potuifet
ob eág cám uinculis publicis decefffet ynon eadé cuftodia tenebač ut pater fepulturæ mandaretur
neq legibus athenienfid emitti poterat nifi pecuniáĝ pater mul&atus erat folaifet:quá calleas qdá nô tä gene-
Jofüs ĝ pecgniolbs p eo folu: ípetrato fororis eius Helpinaces mfimonio:M |lciades aŭt damnatus eft hac de
cá:poft Artapherné & Dathim regis præfeđos
Milciades aūipiciorterra maig uiĜos:clafem brorű líniamentís uiua ac fpírãtía corpora ítuerí cre
fepruaginta nausú eidem dederunt: ut infalas
qua infulæ barbaros iuuerãt bello pfèquereť: détes:qť neceffe éaio:quog euenírealiquanto effiv
quo peno pleralg ad officium redire coegit: catíore piĉtura lítterarū uetera p recétribus admoni
nonnullas ut expugnauit:Ex his Pharon infu- tosrecordare. DeCymoneerga patrem.
Jam hanc tunc opibus clatã:cum oratiõe recõ n Ecte gdéCymőfilentio inuoluã:q patrí tuo fe
ciliare nô pofet:copiase nambus eduxit:urbé
opibus claufit:omnig cõmeatu privavit:dein- pulturãuolūrariis uículís emere nó dubítafti: Nam
de uineis ac teftudibus conftitatis propius mu & fi maximo tibi poftea:& ciuí:& duci euadere con
ris acceffit:cú 1am in eo eét ut oppido potire tigít : plus tamenaliquanto laudis ín carcereĝín cu
procul incontinenti:lucos qui ex infula cõfpi- ría affecutuses:cæreræ.n.uircutesadmírationis tãv
ciebaf:nefcio quo cafa nođturno tempore icé tummodo multum:pietasuero etiam amoris pluris
fos eft:cuus flima ut ab oppidåãis & oppugoa
toribus elt uila:utrig euenit io opinionem fi- mű meri Deqbufdä fratribus i hifpanía natis.
gnum A claffiariis regis datú quo faĉtum é; ut u Os quog fratres memoria cõplectar + quorum
pharii a dediuone deterrerenf:& Milciades ti- animus origine fuít nobilior.Sí quidem admo
mens ne clafis regia aduentaret incéiis opibus
quæ ftatuerat cútondem nauibusatg erat p- dum humilesín hifpanía nati pro parentumalimétis
fe&tusathenas magna cú offenfiõecimú fuog fpiritum erogãdo fpeciofo exitu uitæíclaruíftis:duo
Tediréraccufatus elt ergo pditionis q cú pha- decim ením milia nummorum quæ poft mortemuez
Túexpugnare pofler:a rege corruptus ifeđtis re
bus receli ler:eo tpe eger erat uulneribusĝ in ftramhís darentur a filiis patietis paĉđtieftisuteorä
oppugnáđo oppido accepar.Irag quoniam ife patris ínterfectoremepaftum gentis fuæ tyrannum
p'le dicere non poffet uerba fecit frater eius Sa occíderítis:necaufi folum infigne facinus eftis + fed
goras:cá cognita capite ablolutus:pecunia mul etiam ftrénuoac forti exitu claruiftis. Eildemenima
tatus eft:eag lis qnquaginta talentis æftima-
qa é ġtus i clafie fümptus faĝus erat;hanc pe- nibus patieris ultionem:epaftí pænam“genítoribus
cumià gin pfentia foluere nô pofferin uicula nutrímenta:uobís gloriofa fata peperiftis. Iraque tu
publica cõrectus é; ibig dié fuú obiit fupmú; mulis & nunc uíuitis:quía parentum feneĝ&utétueríi
Juftinus ramen dicitıllú peculatus fuiffe dána
tú Cymõ ingt milciadé přem ob crimé pecu- Jueftram expeđtare fatiusefe duxiftis.
Jatus í carceré cõietű:ibig defú&tú tráflatis in DeCleobi & Bytone fratribus Amphinor
Je uinculis ad fèpulturá redemit. Cæteræuir- mo&Ånapha.
tutes:Reliquæ uirtutes laudum cum admiras Otíora funt fratrum paria Cleobis &Bytó:
tione:pietas uero non folum admiratiõem;fed
amorem quoq meretur. Amphínomus:& Anaphas :ílli quia adfaz
Os quoq fratres:Duo gdem fratres pa cra Junonis peragenda matrem uexerunt:
u trem habebant fené & extrema laborá íí quod patré& matrem hűerísper medios
té inopia:forte accidit
ut epaltus tyran-
nushifpaniæ patiéré ĝndá hifpanú iniufte oc-
ciderit:filıi ergo huius patietis iniuftam patris morté egre ferétes ultioné ģrebant:conuenerunt igitur cum ado
Jefcentibus iftis in.xii.nummum fi epaftum tyránum occiderent:illi conditionem acceperunt hac lege:ut pecu-
niam patri fuo extrema mopia laboranti:Poft peraĉtum opus redderent:quod etiam factum eft: pam &:tyránú
occiderunt:& patrem inopia liberarunt:&t qui pecuniam-exhibuerunt:iniuftam patris morté uindicarút:& hoc
modo duplex pietas fuiffe depræhenditur. Quorum animus nobilior:Quia nifpani erant humili genere nati
&adeo obfturi ut eorum nomina fit omnibusignota, Erogando fpiritum:Qwuia id fieri non poterat fine dif-
crimineuitæ, Erogando:Exhibendo:tradendo. Inclaruiltis: Valde claruiftis:inam in auget hoc loco. Num-
mmum:Pro nummorum. Patietis:Nomen proprium eft uiti qui a tyranno crudeliter & imufte fuerat occifus,
Epaftum:Nomen illius tyranni in quem coniurarunt,
Oriora fant frarum:Duo exempla cõnnĝe dicit per comparationem:ut oftendat faperius exemplum
multo maioris fuifTe laudis ĝ hoc:nam illi fe plane morituros fciebant + hi uero nõo propofito fueré:
exempla auremeiufmodi funt; Cleobis & Byron matrem habuere lunonis facerdorem : Mos autem
erat: ut extra urbem ad eius remplam quod.xxx. ftadiis ut quidam dicunt inde diftabat : facer-
dos non pedibusiret ; lèd curru uehererur:fed cumabfùmprtis graui peftilėntia mmentisuehi non poflet:hi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEPIETATE ERGA PARENTES cvii
fili matris picrate & religione pariter moticollú fabiecereiugo:& matrem ad teraplum ceruice traxerunt + illa
deinde pađis facıfıciis petiit a lunone ut filiis daret qå optimú eét:quádo qdé táta uft ečnt humanitate & piez
tate illi ergo poftero die îuéti fant mortui% creditú é morté optimú bonů eč:reliq uero.Amphionus & Ana
phis cú cént í Sicilia & uehemétiaré flímå æthna mons forte qdá effudifferut uicia loca corriperené 1g0e:8t cú
liter euadere non poffent nifi p incendia nålirét:erát qdé de paréte folliciti qué comité fécú habebát: tádé illú
humeris fufceperunt:& per medios ignes traecerút:de qbus Solinus ita refert inter catinå & fyracafas certú et
de illuftriŭ fratrú memoria quoge noia fibi diuerfæ ptes adoptát:fi catinéfes audiamus Anapius fuit & Amphi
nus:fiqë malunt fyracufæ emantiam putabi-
ignesæthnæ portärunt:fedneutrís p fpiritu parétrű mus & critoná catinéfis cum regio caufam de
dit faĝo:i quå fe cú icendia æthnæ ptulifent
expirare ppolitū fuit. Necego argua detređto laudé iuuenes duo fablatos parétes euixerút íter få
autæthnæí montis gloriã inuoluerim:ueg obfeurio masiillefi ignibus:hoge memoriá ita pofteritas
tí ppígnorantiam pietati notíciæ lumen admouco, uenerata eft : ut fepulchri locus notare cãpus
DeDariorege. «< piog, NotioraiHæcduo fratrú paria: de qui
{f Icutfeythís éc libenter pietatis tetimoniü red bus di&turus fum notiora qdé fát:fed uperio
ra longe laudabiliora.Nec ego argiua: Quan-
do.Dario.n.totisregni fuíiuiribus ico regiői nis faperius exemplum clarius effe dixerim;ta
bus fubinde ípetū faciti paulatí cedétesad ultimas men non diminuo laudem græcorom;ná cleo
folitudíes puenerãt. Interrogatí deindeabeo p lega bis & bion argiui fuere,
Icut feythis:Scythæ populi feptentrio
tosquéfugiédi finéaut qd initium pugnãdí facturi f nales de quibus multa iuftinus elegan
ečntrňderur:fe necurbesullas: necagros cultos p ter feripfit: ná genté illam dicit oium
qbusdimícarét hře.Cæteg quad parétū fuog mor antigfimå nulla libidinú cupiditate uexatam
numenta uenífent:fcitug quéadmoda fcythæ pliari qppe d aug &argérú nõ minus afpnaf ĝ alii
cõcupifcüt:nő domosillis nec certas fedes eé;
folent:gquoqdéuno ram pío dicto imanis: barbara p incultas folitudies cú armétis & gregibus q
gésab oí fe feritatis crímie redemit. Príma igitur & bus fe faofg alunt fp uagarı plautriígs uehi:
optima reg natura pietatis eft magiftra:§ nullo uov apud quos nullú fcelus furto grauius: laneum
ufum ignorát:ferinis tátú pellibus utétes; for-
cismíinifteriożnullo ulu litterarum idigens:propriís tiffimos uiros eos eé cõftat:q alienas gétes fæ-
åc tacitis uiribus charítaté parétum liberog pećtorí pius fubegerút:ipfi uero ppetuo ab alieno ipe-
busínfundít.Q uid ergo doctrina pficítur:u polis Tio uel ítacti uel iui&ti máfere: de qbus hero-
toría:fed nonut meliora fiantingenia:quoniam quí dotus multo plura:fed illud in primis memo-
zia dignú q cú cábifes pfape rex jllis bellú ifer
dem folida uirtus nafcitur magis § fingit. Q uis eni re cuper id prius cõfilio facere uoluit + itag le+
gatos táğ exploratores cå múeribus mifit mu
nera uero faerunt:arcus:fagittæ: uafculă uini:panes & aureŭ monile itroducti:cú legationé expofuiffent& mu
nera obtuliffét:& rex feytharű arcú primo ítédi iuifer:i ptês fregit q tédebat:panes deinde cú guftaffet fiuit
ex eis qd cibi genus eét q cú refpõdiffent quo cõiter oés uefterenf:e terrag nalci:interrogauit quot annos uit
pduceret?refpõderunt ad oćtogefimú paucos:ad cétefimú nullos uel certe rariffimos tú ille nõ mirú eft; quit;
Pá eo genere aliméti uefcunť hoies ueftri at mige uideat eos poffe tå longe uitá pducere deidecú uinú gutak
fet mirifice pbauit:idg téperamétů alterius cibi eé dıxit:ubi uero monile uidit:minať ingt mibi catenas: & qa
fege nō habét Icythæ:fed exauro oia fabricabát:duxit eos ad carceré ubi catenæ erát cú colariis:ĝ ad fimilitudi
né mõiliú funt:që ad cibú ptinet:duxit eos ad méfam folisterat åt méla folisubi carnes femp ;pcoćđtæ & lac ap
pofitú erat:ut gcúg uellet ibiuitå fultentaret:folis appellanr:qa folé unic de eé credűr:& die reparata dicunt
që noĝte cõfumatú fuerit:ä cú legati uidiffent:tú rex melioribus ingt ueftimur cibis:q ad centů & uigiti ános
facile puenimus:deide arcú unúe fuis eis tradi iuflit qué ad cåãbifem regé deferrétzac füis uerbis núciarénut cú
arcum tendere poflet & fagitram emittere:tum demum fibi bellú inferret:Cambifes:ubi ea audiuit quæ legati
renanciarunt:& arcum intendere cæpit:cú nec ipfe nec qig fuog fleđtere aut itendere poffer:cognitis hinc fey
thag uiribus oé iferédi belli cõfiliú depofuit:qd uero adhúc locó ptinet fcythæ præter cærera illud diligentitfi
me feruant ut fepulchra parentú quæ uoluerunt habere cõmunia ita&ta indiolatag pmaneant:quæ non minus
uenerantur ğ Acra deogescú igif Darius armatis feptingentis milibus hoîum aduerius feythas duxiffet exerci-
túrilli aŭt fe in loca tuta recipiflent:legatos milit Darius q nűciarét ut fibi pugvádi copiá facerét: illi refponde-
tuntnon fađurosnifi necefitate cõpulfos:neceffitaté aŭt ítelligebát fi ad üoláda parentú fepulchra ueniffent:
tunc intellećtuge Dariúan fcirentaudirétg fcythæ cú hofte pugnare:Darius igitur eo duxit:exercitum:qg ubi
fenferunt feythæ tãto impetu irruerăt í hoftes ut cæfis amplius octoginta milibus hoftium Darius trepidus do
mum refugerit. Sicut fcythis:ta pietati lumen admoneo ficut fcythis libenter pietatis teftimonium reddo.
Quo quidem di&to ram pio:Hoc inquit tam pio refponfo Icythæ:tam &fı barbari & crudeliffimi effe dican-
tor fe tamen piiffimos & humaniffimos fignificarunt, Optima re:Nam inquit docet fine ullis litterarum ftu-
diis colere pietatem. Quid igitur do, quando quidem igitur natura nos îftituit fine ullis præceptis colere pie
tatem dorina non meliora:fed exornatiora facit ingenia noftra. Optima re:Natora naturans eft. Quido q
'dem:Nam Plato uult ona cum hominibus nafi uirtutem, Soliuir.vaturalis pietas, Plato

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS.
Lla nimige:Dao fuert Cræfi lidoge regis filii quoge alter nulla arte coftodiri potait qn ferro necaref:
urolłendimus in ca.de fomniis:alter natus elinguis diug mutus educatus:ui timoris přnæ necis uoca-
lis euafit:captisan.fardibus a cyro cú ab eo ediâ&ú eét ne qs Cræfum occideret:& forte qdå ignarus ftri-
&oenfein cedé eius irroeret:filius noie Atys qad id tps ut dixi mutus extiterat:ubi widit pericalú patris thúc
modú clamauit:ovepaænos vHk TeavëémtovKpoirov:0 hō ne interficias Cræfum:& ita liberatus éab iftáti mor
te pater: ğğ ahi alicer:tradát:ar Solinus ın ca.de hoie:cú ingt olimpiade otaua & qdragefima ui&or cyrus traf
fer fards Aiæ oppidú ubi túc Cræfas latebat Atys filits regis mutus ad 1d uf tpis í uocem erupit ui timoris
exclamafle,n. dicitur parce patri meo cyres&
hoiem uel cafibus nfas difce: df crœfus Apolli plauftrísuagos & filuarű latebris corpora fua tegé7
nem ċõfüluife de filio futurus ne ung vocalis tes ín modumg ferarű laníatu pecudum uíuétes:fic
eéticvi fic Apollo refpondit:o'cræle demés ge-
nere Lydias multog tex ne uelis í regia domo Darío refponderedocuit, De filio cræfi regis.
uocéauđire ckmátis filii:hoc.n. multo melius i. Llaníimírā qux etiam Cræfi filiūloquédi ufu
eft ipfum fine uoce effeimá loĝtur in dieq tibi defectumad ptregendam přís íncolumítaté mí
erit ifæœlix.Aulus gelius li.v.capi.vin: buius rei nífterío uocis íltruxit. Capris-n.a Cypro fardibus:
meminit:& unč auđoritate herodoti.Captisa
Fronti, Cyro fardibus:De expugnatõe huius urbis Frô quűunuse nűero plarű ignarus uíri í cedéeíus cőcí
tinus li.iiii.c.vis.hc breuiter Cyrus rex perfag tato ípetu ferref+uclut oblitus gdfibí nafcétí forta
icluʻo fardibus crœfo ĝ præruptus mons nut- dencgalfetne Cræfü rege occideret pclamãdo:pene
Jam aditum pbebat ad mania malos êxeguan iaiplum mucrončiugulo reuocauít:ita utg adid té
tesalnıtudinem ingi fabtexit qbus fimulacra
hofum armata perfici hab:tus impolùerat:no. pus mutus fibi uixerat:faluti pentis uocalis factusé.
Quq eos mõti admouit:tú pria luce ex altera Dc quodå iuuene dićto Plutone.
pte morosaggrefus éubi orta i fole fimul Adem charitas ítalíco bello Pinenfem iuuené
cra illa armatoge referia hitú refulferút: Op-
pidani cəprá urbéa tergo credétes & ob hocin cuí Plutoni erat cognométãto ai corporifg ro
fogá dilapfi uictoriam hoftibus cõcefferát, Ca bore armauit:ut qui obfefæ urbis fux clauftris piv
Sardis pus frdibus:Sardis tantó pluraliter declinatur derct:& romanís imperator prem eíüs captiuŭűí con
&acçuhtiuú &uocatriuğ iis mitttut uult Pri
{pectu ipfius conftitutum diftrictís militum gladiis
Solinus fcia.liyii.unde dixit Solinus cú intraffet fardıs;
& fuit oppidú Aliz: & regia cræfi lidorú regis: círcundediffer: occífurum fe mínitans:nifiirruptios
uode Hora.in x.eptftola: qd cõcina famos quid nís fuæ iter præbuílet:folis e manibus fenem rapu
cræfi reġia fardis, Defeĝú:Prnuatú. Nimirú: erit:duplící píeratememorãdus:g & patris feruator
Certe & cum fupiori referf hoc mõ.fıgs docuit
fic féytas refpondere1lla nimirum, Quid dene nec patríæ fuit proditor.
gafer.f.eloquium, De pietate erga fratres. Cap. V.
e Adé cha.Hoc fuit italico be llo hoc é foh Anc charitat proximus fraternæ bemuolé
ciali cuius origin diximus, Itag aduer- tiæ gradus excipit:nãut merito príiműamo
fiis latinos mif funt Pompeius ftrabo & Sylla
duces quogz legatus Mamarcus erat g uincit rís uiculū duciť plurima & maxima benefis
italicos cú fylone popedio eog duce:fed cú ob cíaaccepilfe. Ita pximū iudicari debet fimul accepif
fidereť pina oppidú nec expugnari poflet Ro- fe:ġ copiofe.n.fuauitatis illa recordatio eft:in codé
máus impator binéfem captiuú puleonispřem
g portis pfidebat in filit cõfpeđtú adduci iuffic domicilio anteĝ nafceref habítaui:in iífdéícunabuz
minitatufgeft ui hoftes refèratis portis intro- lís infanti tpa peregí:eofdéappellauí parétes:cadé
mitteret přem occifugzfilius icertus quid age p me uota excubuerit:paré ex maíog imagibus glo
Tet patri ne an přiæ magis cõfüleret denig de- ríätraxí:cara eft uxor:dulces liberi iocūdiamíici +ac
fpatiõe ġdi duđtus ï hoftes q přfem viðum te
nebant impetum fecit : eos diffipauit : parré li cepti affines:fed poftea cognitis nulla beniuolentia
berauit:& přiæ charitaté feruauit. Diftriâtis: cedere debet:quæ priorem exhauríat.
Nudatiss De pietate erga ffés, Ca, V. Tg hæctekeScipiõe Aphricano loquor:quí
Anc pietatem:Di&urus de pietate erga
»

h fes eå multis rõnibus laudat, Hanc

pieraté.ffiliogei paréres, Proxius:Scăs:nā prios pietatis gradus é filios i parétes.Scãs fratrum inter fe.
Tertius parétú í filios de quo paulopoft diâãurus é, Benefic: :primú eé a parétibus hémus:deinde uiðú & ue
ftii, Ira proxi.lra fratres eftimare debét'ea fimul accepiffe. In eodé do.ln quo.f.& frater hoc é î uentre mf
Imaginib»:Q uia eedé imagies me clase facere; Cara é uxor:Per cõparationé oftédit fraterná charitaté maxi-
mameffe, Proré.f,frarernā, Exhauriat:Euacuet:prior charitas extingui non debet alia faperueniente,
Tg hæctelte Scipione:Hánibal deuiđis carthaginélibus că ad rupti fæderis pænas depofce tUr ATO
manis ad Antiochum regem cõfugit:& ilú ad iferédum Romanis bellü iduvıt ut diximus quo tempo
te confùles erant.L.Scipio &.C.Lelius quorum uterg prouinciam Afiam fibi decerni uehementer exo
ptabant : cuius gratia:non parua inter cos pidebatur futura contentio;fed resad arbitrium Enatus reieđta furt

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEPIETATE ERGA FRATRES cyii
quæ ftudia pattú erexit:fenatorelg dubios reddidit de tátis uiris iudicia faturos:uerűtamen apud patres ma
dor lelii grariazmaiorcg erat exiftimatio:& propterea fenatus ad eum inclinare negoció deferre plane uidebať
quod ubı fenfit Scipio fratris pietate motus ab eo dëpcatus eft illá ignominiam:nam & í fenata fratrem lauda
Dit nige fortë& fapienté:& cum illo fe itu: legată in puinciá ultro pfeffus eft:quauoce omnem patrå dubita
tioné de fratre & demádádæ puinciæ cüáationem excuflit: nam frequéti fenatu decretum eft :ut.L.Scipio in
græciam aduerfus etholos:deinde in Afiá aduerfus Antiochú regé cú Scipiõe fratre tráfiret:qué hånibali vi&to
& proantiocho in acie dimicanti uiĉtoré opponeret:quis igif.P.Scipionis pietaté non iure miref:¢ non folum
a prima adolefcétia Cornelio při ut fupra dizi
tam& fiar&iffima familiaritate Lælio iüétuserat at mus:fed deinde quog-L. fratri id æratıs hif
tamen fenatum fupplex orauít: Ne puinciæ fors fra tebus egregiá pftit qq erat Aphricanus &
maior matu;& qui hánibalem

R
K uicerat:g de pœ
trí fuo erepta ad eü trålferreć:legatūqgs fe.L.Scipioz nis triumphauerat:qui oćs [uæ ætatis imperar
ní ín aliam iturum promíifit:quía maior natu minori: tores belli gloria:& virtute anteibat: íperio ta
& fortiffimus & belli gloria excellés laudis inopíi:& mé míoris natu fè fponte fubmfit: ut his iho
noreobtinédæ puinciæ gratiofo college pfer
quod fuper omnia eft nondumafiaticoiamaphricas refiex quo bello frarer ipfius confilio & opera
nus. Iragclariffimorum cognominumalterum fum ufus maximá gloriáin patriā reportauit. At-
pít:alterum dedít:triumphig prærextam huius ex7 &a famıliaritate:Adco ùt íter pauca illaamico
rü patria quæ tãtopere admiraf antiqoitas Sci
cepít:illíus tradidit míníifterío aliquanto maior ĝ fra pioné & leliú Cicero dicat effe cõnumerádos,
terímperío. Sors,f.Afiæ puinciæ côtra regé antiochum,
De Marco fabio confule erga fratrem. Maior natu:Aphricanus, Minori: Afiâtico.
m Arcusuero Fabius cõful inclyta pugna ethru Laudis inopi.ffratri. Nôdú afatico; Quia
fcis &ueientibus fupatís delatü fibi fümo fenar nondnm debellauerat afam, Alerå.fcogno
méapbricani ex aphricadomita, Alterú de-
tus populíig ftudio triumphum dúcere non fuftinuít dir,fafiaticiiga eius cõfilio:& intercefiõe afia
qaeoprælio.Q-.Eabíus frater eíus cófularís fortif deuictaeft. Maior:Quia;maior erat minifter
medimícãs occiderat:quãtamin eo pectore píetaté ğfrater cum imperio.
Arcus vero fabius:Liùius ab urbe con-Linius
fraternæ charitatis habítaffe exiftimemus : propter m dita cum.M. Fabius confùl adueríus
quãtãtusamplíflimí honoris fulgor extígui potuít. ethrufcos q tunc agros Ro; inuaferát:
De Tiberio cæfare. duziffet exercitú & plerti cõtra ueiétes & iani
culos eos
Ocexemplo uctuftasillo fæculum noftrum ge foperauit:fed igenti prælio cum magna eoge ftrai
nô fuir Ro.icruenta uiĉoria
h ornat eft:cui contingit fraternā íugã Clau ná multi ex clarifimis miris in ea pugna ceci-
diæ príus:nüc &Juliæ gentis intueri decus: derunt:íter quos alter cõful:& Qu. Fabius cô
folis frater qui cum iter cõfertfimos hoftes:
tantumením amorem princeps parenfg nofter infiz fortiter dimicaretnulneratus pugna excefit:
tumanímo fratris Drufi habuit: Vtcum Ticini quo & paulopoft expirauit:cum igitur tnumphus:
a fenatu delatus efler contùli ob res magnifice
geftas:ille amiffi fratris grauiffimo dolore confe&tus triumphum fufcipere recuauit ğğ táta dignitas ab omni-
bus femper expeti confueuerit. Quantam:quafi dicat mirabilem, Fulgor.ftnumphi.
Oc exëplo:Germania debellata erata Drufo Tyberii Neronis fratre g germanicus di&tuseft :qui paulo
bh poft equo fuper crus eius delapfo trigefimo die uitå cum morte cõmutavit:Nero g ticimum ad uifédos
f parentes liniam & octavum uenerat & mõ ligug uiĉtor e pvincia redierat;a fratre grauiterdie laborante.
ac noĝteJ
p nuncios accitus:ad eŭ táta celeritate perućit ut vix credi poffet:nå breuiflimo tpe fpacio:utpote
dicif:g că extinđum fta
ducéra milia paffuŭ alpes rhenúg trálgrefus uno tantú comite,loco perito côfecille
tré inuenifet:corpuseius romá vehi curauit:& n tumulo, C.Cæfatis fepultus eft:in cuius funere laudes ab Au
gulo Cæfare eins uitrico ampliffimæ datæ funt, Plinius li.vii,natotalis hiftoriæ: nuper inquit Fronteio & Vi- Plinius
pano confi.annos noué genitú puerú a meridie ad uefperů feptuagitagng milia pauum cucurriffe cuius rei
admiratio ita demú folida pueniret fi qs cogitet nođe ac die longiflimu iter uehicolis tribus tyberium Nero-
nem cmenfum feftináté ad Drufamfratré egrotantem in germania in ea fuerút ducenta milia paffuum:de pue.
| To Solinus aliter tradit:confecife tantum quadragintaqog milia paffuum qf videtor uerifimihius, Suetonius folinus
pgrediés Ro fueto,
in uita Tyberii: Tyberius inquit Drufúfratré í germania amifit:cuius corpus pedibus toto itinereacciderat
má uf peruexit:Liuius lib.ultio.Drufus ex fracturaequo fuper crus eius collapfo.xxx.die ġ id mor Liuius «
tuus eft:corpus a Nerone fratrequi núcio ualitudiniseuocarus raptim accurrerag Romåpluresreuc&tum &in.C:lu-
lii tumulo conditum:laudatus a Cæfare Augufto uitrico & fapremis illius funeribus honores dedit,
Claudie prius.Nam utrűg genus a claudia gente trahebant:parernum a Fyberio Nerone:maternå ab Apio
pülchro:qui ambo cæci Apii filii fuerunt tefte Suetonio:ergo cù Liuiá Drululiná ínNeronis & Dru matré Au
| guftus cælar duxiffec uxorem & eius pcibus fibiDrufum & Tyberiunı adopraffetcæci gentem iuliam padoptior
nem uenerunt:fed prius de gente Claudia nati ex Tyberio Nerone Apii Claudii filio:&ex Liuia Apii pul-
| chrifilia, Vt cúucinii:Fluminis qui præterlabif papiam:nafaıt ex lacu latio tefte Strabone ffine quarti libri

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q; VINTVS
Gravi & periculof:Quia fup crus eius ut diximus delapfus fueratequus, Fluãuare:ln dubio effe: Ducen-
tis milibus:In die & nođe ut qdá uolunt tantum itineris cõfeciffe uf prope incredibile.Modo deuitam; Paulo
ante deui&a barbaries erata Romanis:ergo adhur illis erat infenfa& inuifa, Duce:Scilicet itineris, Periculo
Quia barbariem modo niđam tranfit more fao: Tyberio adulatur Valerius cum dicat: numen pietatis: cæle
fief omnes & luppiter omnipotens illi femper in hoc labore affuifent:eumg incolumen conferuaffent:ut cét
qui Romanum imperium pie fancteg regeret. Defe&um:Deftitutum.Pietatis numen:Cuius officio fangeba-
tur.“ Propior faĉo fuo:Propinquior morti fuæ q fratris oficioiquia tam diu fupereffe non potuit:quo ad fra
tris officium fuíciperet:fed ante eius aduentú
expirauit. Vigore fpiritus:Quia tunc cú hæc uictor hoftiű ad cóplectédos parétes uenerat + grauí
iuberet í exigua fpe ipiritú trahebat, His fcio illā &perículofa ualitudineí germania flu&tuare co
equidem:Excufat f Valerius :¢ proximú exé
plum Drufo & Tyberio non conueniat : nam gnouíffet: prinus inde meru attonitus erüperet. Iter
exemplum Druh & Tyberii comparari poffet quogĝrapidum & præceps uelut uno fpū corrípue
& pollucis & caftoris pietati: dicit ergo fagués rit:eo patet alpes rhenüg tráfgreflus dieac noĉte
pietatis exemplum cum Drafi Tyberäg pie- mutato fubide equo ducétis milibus paffuŭ p mó dez
tare nulla in re conferri poffe uidetur: cum ca
ftoris tátum & pollucis pietate comparari me uictam barbaríā Aurabagío duce folo cõite contétus
rito poflit:ncongrue igit fùbiungić:fed equo euafit:fed eñ tūc maximo labore & piculo implicată
ferant Drufus & Tyberius neceffe eft: quia nô mortaliúg frequéria defectü fanct:ffimü pietatis nu
font prætermittendi:quáuis humilis conditio men & dii fautores eximiarū uírtutü & fidiflimus ro
nis homines:nam & pofteris grauiffimum erit
De ca & ipfis quog Drufo & Tyberio iperatoribus mäi iperií cultosíuppiter comitatusé. Drufus quogs
fore& clarifimis periocundum exemplom, Cafto- fato iã fuo ĝ illius officio ppioreracuigore fpi»
polluce ris & pollucis:Nota'eft fabula.galter immor- Tičus & corporis uiribus collaplus:eoipfo tamé quo
talıs mortalem fratrem fuæ immortalitatis uo
Vigi, luit effe participem:unde Virg. fratrem pol- uíta & morsdiftinguitur momento legiones cum ifi
lux alterna morte redemit:ltag; reditg uâ to gnibus fuis fratri obuiam procedere inflit: &utrimz
tiens:quod adeo fingifsut ingr Seruius: qa fút perator falutaretur præcepit:& dextera in parte præ
duz ftellæ quarum una cadéce;altera oritur, toríum ei ftatuí
& confulare & imperatorum nomé
De quodam milite Gnei Pompeii, obtinere uolens:eodem tempore & fraternæ maicfta
Isnamg:Quo tempore bella ciuilia ge tíceflit &uítaexceflit.
b fta funt inter pompeium & Sertonum De quodam milite Gneí Pópéii
fortesta acciditut duorum fratrum;al
ter pompeium alter fequeretur Sertorium : eo h — Isfecíoequidé nallū aliud§ Caltoris & Polucis
forte animo ut alter alteri faueret í victoria:& {pecímen confanguíneæ charitatis conueniens
fic eorum conditio non'omnino mifera foret: teradíici pofle:fed omnis memoriæclarifimisımpe
fed aliter fortuna tulitinam conferta pugna al ratoribus profeđto non erit ingratum fi militis fama
teralterum ignorás occidit:quod cum iter fpo
tiandum cognouiffet fe fratrem occidiffe: for- erga frarré fuum pietas huíc uoluminís parti adhæ7
tuna grauiter incufata & corpore in caftra de- ferit:ís namg ín caftris Gn. põpei ftípendia peragés
lato rogog fuper impofito feipfum tranffixo quum fertorianum mílitem acriusfibi ín aciem inftă
peĉore communibus flammis cremandú inie
cit,Adbreuiator lib.lxxix.L. Cornelius Cinna tem cominusinteremiflet:acentég fpoliaret:uc fras
cum perniciofas leges proferret pullus urbe;a trem germanum efe cognouit multumacdiu conuí
Gn.Oĉĝauio collega cum fex tribu. ple. impe- ciodeos ob donum ímpiæ uictoriæ ínfecutus pröpë
tiog abrogato corruptum Apii Claudii exerci caftra tranftulit:& præciofa uefte opertum rogo im
tú í práté [uá řdegit:& bellú urbi ítulit;accerfi
to.C.Mario cú aliis exulibs ex Aphrica; i quo pofuit:ac deinde fubicćta face protinus eodé gladio
bello:duo fres:alter ex Põpeiiexercitu;alterex quo illum íteremerat petus fuum tranfuerberau.
Cinna ignorátes concurrerunt;8tcum uiĝtor feg fuper corpus fratris proftratum cõibus. flammis
mortuum [poliaret agnito fratre ingenti lamé
tatione edita rogoer extruĉo ipfe fopra ro- cremandum tradidit. Licebat ignorãdæ beneficio ín
gú fetranffodit:& eodem igne confumptus é: nocentíuiuere:fedut fua porius pietate Ẹ aliena ues
aut ergo Valerius diffentit a Liuio:aut duo fue nía uteretur comes fraternæneci nondefuit.
runt exempla fimilia;alter in ęxercitu Cinnæ:
alter Sertorii:aut quod melius eft:quia coniun
Maltú ĝi fuerunt Cinna & Sertorius ut mhil interft:utrum Cínam dicat an frtorium, Multur ac diu:Multum ad
ac diu quantitaté:diu ad tépus refertur:nam & multa in deos conuitia:& longo tempore iađavstpofumus aliquid fa
cere multum & non diu:uerbi gratia fi legerem carram unam ab ortu folis ufẹ ad occafum diu quidem legeré
féd non multum:nam tanto fpacio decem atque eo plures legi poffent, Licebat ignoránæ, Exculat pignorás
fecerit ut fratris pietatem exaggeret

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PIETATE ERGA PATRIAM cix
De pietate erga p,attriam. Cap. VI.
Raiffimi fanguinis uinculis De pietate di&turuserga patriá laudat e4 p cõparationé & pbat hanc cæte
a ns pferendáiga ofa inrosta pia fervanf:nam euerf familia í j přes & filii côtinené:fare põt přiaifed
pie
in parentibus:&t huic patriæ
euerfă patriá domus & familiaftare nô pôt, Sangainis uinculis:Filiose Paterna pierasiquæ adequaf diui
tati cedit:paterna fimol & fraterna pietas, Ila quæ deog: numinibusequatur,
næ pietati:patriæ cogitur cædere, Impendio:Damno.
b — Rutos côül:Hæc hiftoria fupius p tranfitú annotatú fuit:nam cú pp Lucretiæ ftuprum reges urbe Bru-
tus ejeciffëtilli primú fraude in patriá redire
De pietate erga patriam. Cap. VI. EGA ubi obtii E ann jer DE
cliflimi fanguinis
azi
RReltatnűc
karad
ufculis piecas
aez
facilfecie pet
iffecip
reti gbu
magno
lexerütad aptå vim
ut patrig exhibeač:cuíus maies Ro.irrupe;pfe&us
s Anes
com escreirain
&ethrolcog: auxilia cõfua
êigif obujá Bratus quem
a
Ratízécilla quæ deog numinibusæquać au că Aruns regis filius cõfülaribus fulgété infi
prepti
cõfpexifetexcitus
gnibusmemoria
ctoritas parétumuires fuasfubiecit : fraterna quog; tegni & fpulfasdoloreequo & calcar
acerrimo
I a aquoanimoac libenter cædit fumma quidé pusada&to roit í cöfulé:qd ille aduertens non
cumróne:qa euerfa domo ínterdů reípub.ftatus ma minori aio í hofté ferfitãtog ipeta & tå nulla
nef potelturbís pænates omnessofta fecum
ruínaRISAA trahat ipfius pregédi:fèd fola hoftis feriédi cogitatio
; complecti "e cõcurfă éur alternis cõfixi baltis ambo piz
necele eft;uerumquid arrinetucrbisifta completi ier cõfternerent:fupg
occifum fua manu Arå
quorumtänta uis eft utaliquid falutis fux impédio té ipfe mutuo uulnere Brutus expiravit : & ut
teftatí funt. DeBruto primo conlule. flori utar uerbo quafi confùl adulterum ut ille
b Rutusconf ul prímuscum Arunte Tarquinii e Uogserim anlren fatte EES, Poloning
paa NEATE pellét:& eŭ ad iferos fegref funus cõ
„fuperbí filio regno expulfi ín acíeítaequocon faji rebus oibus fclaró:td nollare magis Jg
curritut pariter illatis haftis:uterg mortiferouulne eŭ mfone oćs ut parétem áno ítegro luxerút.
ze i&us examinis profterneref:meríto obíecerí po. Mena Ohtaremaait alken magno, p
a i taté fibi cõftitife:ga auđtoré libertatis amifite
ro. libertatem fuam magno ftetifle, Vm aút í.C.genutio:&.L, emilio conf
A De Curtio romano, E aE fog mediú Ro. fiue motu terræ feu &
c Vmäãtímedíãpté p! fori uafto ac repétíno hiatu uialia dř fpecu vafto in imenfam alti-
terra fubfideret:ráfumg; eétea re ill tantmő cőple tudiné fuiffe collapfum:neg eã uoraginé cõie
&u terræ cü p fe qí cogeret expleri potuifle
| zí poffeĝ populus ro-plurímū ualeret:Curcius&ai prins d deñ monird dri coptă quo plurimunr
& generis nobiliffimusadolefcens interpretatus ur Po.Ro.pofferid uates canebåt fi rép. Ro. ppe-
ae
bénřam uírtute armífg; pcipue excellere: milítaribð iúre caftigaffe Aaen bello Eger, e
inil » eguű cófcédit: cü ferút dubitátes:anullú magis ro
ifignibus ornarufg; equü cófečdít: cãq; uchementer Sana bond cér g arati fsied oa
admorís calcaribus pcipitéi illd pfädü egit:fup QUÉ faco tépla deos imortalioge § for» immine-
| in cælú
uniuerfi cíueshonoris gfa certat fruges injecerűt: bår capitoliñg îtuenté:& manusdeosnúc manes
E nuogterra príftinū habita recupauít:magna po’ nūcin patētes terræ hiatus ad por
rigété fe Laaza
deuouiffe:equoToideide &
poterat orna
ftea decora ínforo rőano fulferūt. Nullum tñhodic tilimo idae area tenpe =miN,
Íi ő; í Jı ñ f

| pietate curcií erga patrí clarius obferuaturexéplű nagac fruges fop eú a multitudie cõgeftas:la-
cuí principat gloriæ obtínenti cõfimile fatum fub cg Curci ps aranning Aora l luPe
SWcio metio:fed ab hoc appellatum. d pro
k i
Cipo pe
mlm EnutioCippo Senurio Cippo
E tore,
Magna poftea, Ex-
Prerore:q fandila il uoraginemn,præclara
g prætorípaludato:portãegredíé tollit hc rémulta:íquit exépla cme
tí nouí & inauditi generis prodigíú incidit. Nā moraripoffenti foro edita:nullú tamé cú cur
in capite eius fubito ueluti cornua emerferunt:re GÉ fö cõferëdú. Multa poftea:Multa Prerez
cenela firinan
dneaccí genucii ERN ea
foro edinSubfideret:nclinata
| eüŭreg fore fiiurbé řuertiffet:Q
fpofügćeűregé zertiffer.Q dneacci fato cõparádú,
| derer uolűtaríű ac ppetuum fibímetídí texiliű:díz cér, Admotis:Appropinquatis& fubditis cal
Poe Carei, P
gnã píetaté:quæ q pad folídá gloríãattínet fepté re iabosidenobis vag ego uos Petrar-
| F præferé air
gibus
O rei gratiaa capitis
cuiusteftãdæ
moneo
oaos E
isa effigi uirtute
a E T melusTOtri ĉa
uel armis:Nil
| mana bona:& fi famma repoftunt:Arma virů
| quo nullum magis romanú bonű ğ arma uirtufg.
œ dabo:fic Curci loquentem inducit Petrarca.Liaius
| Enutio Cippo:Hoc exéplum pi dicit eé cõfimile:& pbat:nå Cippus ifte cú p portam quæ randu
g. fna df:egrefarus eét in tráfundo exorra funt cornua tátæ magnitudinis ut egtedi nô poffet: confal
to oraculoicognou't fe fatuge regemifi reuerteret in urbé:maluit in exilium uolütarium proficileig pa-
| cornua fuerant; fed propter
triam fuam libertate priuari, Veluti cornua:Bene ueluti cornuaiquia non rte uera

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q: VINTVS
Ouidi. demonum illafiones cornua effe uidebantur:de quibus|Ouidius.Cornuag auratis miram referentia formam:
poftibus infculpuut longam manfùra per euum. Solidam: Veram & non adumbratam.
Ei utius laudi: Nec hoc parud fuit erga patriá pietatis idiciú:că Elius ptor nô mô fuã:fed uniuerfæ fa-
miliæ & generis incolumitaté pfiæ fluti poftpofuit:q maluit Picü q fibi ius dicéti í uertice confcende-
rat eo faro ut capto & occifo eius domus grauiflimá pnicié:refpublica uero nô paruam confecutura eér
um exitio fuo § eú cõferuare cú reipu.detriméto:picus eft fpés auis quæ roftro arbores p-
Fronti, „y.Elius ingt ptor urbanus cú eius dicédi Picus in capite cõfcediffet & arufpices relpõ
uiĝoriâ fore : neca-
ta Po.Ro.fopioré:aué occidit: ĝ nřo exercitu es æreæ porta Ẹ cxcefferat inclufa cft:dictag Rane
uícére:ipe cú,xiiii.eliis ex eadem familia í plio dufcula olim ærarandera dicebatur.
úc qdé nō eliú:fed leli fuiffe:& le
liospifecredůt, Decé & fepté: Frô De Elio prætore.
tinus dicit átúmő.xüii. fuie. Vtrig.f & fi- g Enutíus huius laudis fucceffioné tradidit Elío
bi male & reipu.bene cefurum.Relpu, Quia prætorí:cuí iusdicéti:quűín capite Pícus con
Aphricanus poftea carthaginé Po.Ro, tributa fedíiffet Arufpexg; affirmaffet:conferuato eo foredo
riam fecit, Sylla Marius & Cinna.Hi.n.íperii
amidi faert: unde Cæfar cå audiffet Syliá de- mus ipfius ftat fæliciffimü reípublicæ miferrímum
pofuiffe ditaturá priuatus vt altum dormireocciloí cótraríü:utrűg ceug: e ueftigio Picã mor
[yllam inquit nefcinit litteras fu fuoi cófpeđtu fenatus necauít.x.&.viii.militū exi
p — Vblius Decius: Tres fuere deci qui p-
Tep.fe deuouere:tefte Cicerõe ut fupra míiæ fortitudinis uíros canéli prælio amifit res pu. p
dixi in ca.de fomniis:pf bello latio &gallico;fi cedéte tpe ad fümü faftigium impii excelit:Hæc nis
Tius bello hetrufto:nepos bello pyrrhi që gef- mirum exempla Sylla & Maríus& Cinna rãåquã ftul
fit p tarentinis: fed de patre tåtum & filio Va- tairriferunt. De publio Decio
Cicero Jerius métioné facit Cice.aŭt Ihi, tufculanaró
qõnum,dicit.n.fi mors timeret nô cum latinis P Vblíus Deciusg cõfulatG í famíiliã fuã primuf
př Decias đcertãs:cú ethrufcis filius cúPyrrho ítulit că latio bello romanã acié íclínarã pæne
nepos fe hoftium telis obiecifer idé li,ii.de fi- iā & phtratã uideret:caput fuŭ p falute reí pu.deuos
nibus bonos & malog pari Romæ in lib, de uít:ac ptínus cõcitato equo í mediä hoftiüagmé pa
natura deorum & de diuinatione,
u Nică talis iperii fpecimen: De patre hu tríæ falutem fibi mortem petés irrupit: factag igétí
ius Decii in cade fomniis diĝ&ú é: Núc {trage plurimis telis obrutus fuprecorruíttex cuius
de filio g cõfùl cå Qui.fabio collega aduerfus uulneribus & fanguine ínfperata uictoria emerit,
pallos amnitefg præ cú ad Clufiü duxıffent
exercitű:ibig diu incerto marte pugnatú eét: De filio publií Decii. .
eadé uia ĝ př ui&oriá romanis pepit: nå Fabi- u Nicūralis imperatoris fpecímé ečt+ nífi animo
us dexterű cornu aduerfus [amnites; Decius fi fuo relpondenté filium generaler.Is namqueí
nitr aduerfus gallos quogz prêa prælia plus
§ uiroge:poftrema minusq fæminar erät for quarto confulatu patris exemplum fecutus deuotio.
te tenebäni id tps igif quo uici folebat hoftis ne fimili que ftrennua pugna confentaneo exíitu:la
Şintegerrimas uires potuit militi fuo Fabius bentes perditafgz uíresurbis noftræ correxit. Itagdí
feruauit:Deciusuero:& ætate & uigore ai fero
tior quátúcűg uiriū primo certamine efadit: gnofcí arduum é. Vtrum romana ciuitas deciosuriz
& qa létior uidebaf pedeftris pugna egtatú in lius habuerítduces:an amíferit: quoniam uíta eorú
pugná cõlciuit : & iple iuuenú turmæ imixtus ne uinceretur obftitít:mors fecitut uinceret.
proceres iuuentutis in hofté ut fecû imperú fa De Scipione Aphricano fuperiore?
ciant cõfciuit:duplicé illoge gloriá fore fi ab le
uo cornu & ab egte uiĝoria {cipiat: bis auerte n Onéextiĉtusp repu.fupíor Scipio Aphricas.
rút gallicú eqtatú:fed nouű pugnæ genus con
terruit R omanos:hefedis caring fapftás armatus hoftis:ingenti fonitu zqüoră rotarg; néni folitus eius tu
multus Romanos: terruit equos;ita ni&oré egrató ueluti liphaticus panor diffipat. Decus ubi fuos terga dan
tes uid rimo reuocare froltra conatus:deide ubi nulla rône pculfos fuftinere poffe uidit:přem Decium noie
cõpellás qd ultra moror ingt familiare fatú datú nfo generiut luédis periculis publicis piacula fimus:iam ego,
me cú hoftiŭ legiones maĝädas telluri ac diis manibus dabo:hæc locutus a facerdote foléni deuotionis impre.
catiðe facta í cõfertiflimos hoftes fubditis calcaribə eguo ícurrit:ubi magna prius hofti cæde facta gloriofe ce
fus tådé occubuit:cuius mors nô ut aliis terrori:fed audaciæ romáis fuit:q reltaurata pugna pauloáte uićtores
gallos infecuti ad uigintigng milia ceciderunt:& ođo milia ceperút. Aeg ftrénva:Equaliter forti. ltag di-
gnofci arduú:Si gs diligentius cogitare nolueritutrú mors an uita deciorú reipumagis pfuerit non facile di»
Bnofci poterit:nã uiuétes deci nô paffi fant patriá fupari:moriétes uero fpeciofam uiĝoriá lli peperunt, Vuli-
us:Quia multas funt cõfecoti ui&torias, Amifert:;Quia patriam faluarunt fe pro illa deuouendo.
On eft exti&us:Poft canéfem cladem:cú ad quatuor milia homină canufiú côfugifent:ne oino errátes
fine duce forér;iperii famm ad.P.Scipioné admodă adoleíčenté fmo cõfenfu deferunt:cui de fumma

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PIETATE IN PATRIA a
rerum inter paucos confalanti nunciatur ne quicg illum confultare perditå fpem efe:defperatā cõploratamg
tempu.nobiles iuuenes quofdam quog: principé.L.cæcilium Metelló:mare ac naues fpeđare: ut deferta italia
ad regnum aligå confugiant:qä malú prerĝ qå atrox fup tot clades ét nomi:cú ftupore ac miraculo turbidos
defexifTe:& qui aderát confiliú aduocandú cenfebát: negat cõfilii rem eé Scipio iuuenis fatalis dux illius bellis
audendú arg agendú non cõfùltandű in tanto malo ait:irent fecú extéplo armati q rempu. faluá eé uellint:pgit
ire fequéibus paucis ubi res agebaf:& cú imuenú de gbus alatú fuerat cõcıliú inueniffet: ftriéto faper eog ca
Pita gladio:ex mei aí faia ingt iuro p ego rëpu.nō defer nec aliú ciué roman deferere patiar:fi fciens faflo:tū
me iuppiter optimus maxíus domú; familiam
nus:fedadmírabilí uirtute ne relpub. extingueretur remg me ut leo;peffimus afliciat: in hæc uer
puídít liquidé cü afflicta canenli clade urbs nřa niz gladiú ba iurét oés expoftulo:g non iurarit in fe hc
triú eé fciat:haud fecus pauidi ġ fi ui
hilalíud q pda uíćtorís eé hāãnibalís uídereť: Ideog; étoré hannibalé cernerét lorát oés cuftodien-
relígæ pfratí exercitus dlerédæ italiæaućtoř. Q uí doiq femetipfos cõtra hánibalem Scipioni tra
to Merello cófiliū agítarét:tribunus milit admodű dunt. Auĉtore.Qu.Metello.Qui dicebat fie
ti non poffe:ut e tãtis malis emergeret oppref
iuuenis ftrícto gladio mortéunícuig mínitando:ius fa patria, Abeunté: Quia de republica & pa-
rare očs nunĝ fe relíéturos patriam coegit:píetatégg tria defperabant & ideo ois eius iuuandæ pie-
nonfolum iple plenifimam exhibuít:fed etiã ex pez tas ex eorum peđoribus abierat,
c&oribus alíorumabeuntem reuocauit. Ge ut a fingulis ad uniuerfos:Diximus
a inquit de fingolis dicamusde univer-
De Publícanís. fis ciuibus nam fecundo bello punico
a Geutafingulisad uníuerfostranfgrediar
quã că hannibal
multas & grauiffimas clades alias
to & quã æqualí amore patríæ rota ciuitas flas romanis intuliffet:fic breui exhauftú eft æra-
riumut non modo non fcribi exercitus fèd ne
grauítnā cú fcdo puníco bello exhauftum æraríű ne fieri gdé diis ímortalibus facrificia poffent;tű
deog qdé cultu fufficeret: publicani ultroadítos cé publicá pecuniá affatim erogaturos polliciti
fores hortatizur oia fic locaréttanġ refpublica pecu cenfores adierút:hortátes nő aliter ófa locarét
nía abundaret feg; præftituros cãĉta: nec ullă affem § fi reipo.pecunia fapeffet. Iré cú tot cladibus
cõfumpta iuventute cogerenf deficiénbus ci-
nifi bello confecto petituros polliciti funt- uibus féruos cõfcribere:Sempronius gracchos Volo
De dñís feruog egtibus& centurionibus. magnå coferiplit exercirű q volones diĉti füt nes
d Omíniquog feruog quos Sepronius Gracz q uolűtaria & nô coađta ftipendia facerétiguo
chusobinfigné pugnam beneunti manumifez Tú opa uiĝoriá ex hoftibus non mediocré cō
fecutus é:nå cú integrū annú operá fuá repu.
rat pcia ab iperator exigere fupfederūt. In caftris ét ftrénue fortiterg nauaffent libertatem tacite
nô æques:nő céturio ftipendiü fibi dare defiderauit. depofcebát ĝl ftos: labose Pmiú:qă cum fen
uírí àc fæmínæ gegdaurí argentiue habuerűt. ltem fiffet gracchus fop ea re litteras ad fenatú de-
ditig fibi pmifit faceft qå e repu. fore wideref:
puerí infignia íngenuíitatis ad fuftentandam tempos hic aduocata cõcione& leđtis lfis eos oés fe li
rís difficultatem cõtulerunt:ac ne beneficio fenatus bertate donatug: pollicitus é: qcung poftero
quí muneribus his functos tributi onere liberauerat die fignis collais caput hoftis ad fe retuliffer:
qfğ uti uoluit fed infupíd očs promptifimis animis quæ res magis uiĉoriæ impedimento fuit§
momento:nå ut quif hofté impigre occidez
præftiterunt.Nonígnorabåt .n.captísuehiscüdes rar primú caput egre inter turbá & tumultá
cimarumnoíe quas Camillus uoueraraurum Apol abfcindédo terrebat tempus: deinde occupata
líníini delphíco mitri oportere:neg ea emendi eíus facul Jy dextera nernadcaput
Corecide tenédo fortiffimnus qp pugna-
oT Abanindra ht
nunciarút: fignú dari ppere iuflit capita abii-
cerent:& hoftem inuaderent:quo fufo libertas
tem oibus effe datugz:quo audito re integrata pugna:tanto ardore & animis in hoftes incurfam eft;ur uim co
zum non fuftinentes poni oés ferme uel cæfi vel capti foerint;nå ex trigita milibus uix duo milia & minor ps
egtum cum ipfo duce euaferont.poft tantá igif ui&toriá ruos oés Sempronius liberos effe juffit rurfus in ca
téporis dificultate:nulla ætas:nullus fexus:nullus ordo:nec hoium cõditio a pietatis officio uacarunt: ut i lfa
videre poffumus, Aditos:Ad quos ultro iverunt, Impendiú: Stipendiú:ab ípendendo di&tú, Infignis præ-
textam & bullá aureá quz fignificabát eos nobiles efle atg patritios. Non ignorabát.n.Dicit eos fampíife ex
empluma maioribus fuis & pulchro utié colore:nå cü dicit eos non ignorare faĝa maiogzpietatem maioge cÔ
memorat:nã cú Camillus ueios obfideret decimá pdæ fi urbe potiref uouit Apollini fed cú direpta urbe difi
aıle foret a militibus pdam accipere uotú de publico foluédú fuit:ad bác igitur cõgerédá peconiá: cú exhauftú
effet ærarið matrone ornaméta contulerátspari rône í obfidiõe capitoli cú depatro Camilli aliĝto fpe fua tar
dioris aduentu:& auxilio:cum gallis mille pondo auri pro redérione pepigerunt:qä cum in publico deefet au
rúex quo fúma pađtæ mercedis cõficereťa matronis collatú accepúr:& obeá cám illis honor additus é:ut eae
ficut uirog poft morté folemnis laudatio foret, Itag: Ergo fedi punici belli tpibus naturali & innata pietate
p

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
hojes przditi & exemplis his maioge adduĉti oña erogare” & pati pro falute patriæ non dubitauerunt,
Ge externa einfdé:Ad externa tranlit:& Codri tegis athenienfium primú pponit exemphi:Cú doriéfes
a — cumathenienfbus de finibus agrogz bella gererênpmerenturg atheniefes ut hoftibus refiftere nô pof7
fent fuis uiribus diffidentes ad diuinam opem confagerút:legatos ad cõfalendú Apollinem delphicum
miferunt:q relponfum retulere:non aliter belá finiri & patriã obfidione liberari poffe: fi Codrus occideret
ab hoftibus: qå oraculú ad hoftes quog peruenit irag a dorienfibus edi&tú eft:ne qs Codrú regem uulneraret:
ille uero ut fato fuo patriæ foccarrerer:fampto militari fagulo;& lignogz falte cum falce tand ignarum profe
Qus caftra hoftiű petiit:& quem primum ob-
uiam habuit grauiter increpuit:orta deinde cô tasečr:matronas ornaméta fuaí rari retuliffe . Si
tentione multis illum conuiciis onerans in fui miílítergaudíerãtmille põdo auríq gallís p obfidio
cædem prouvcauitinam iratus miles illù igna
Tus quis nå effet occidit: quo facto paulopoft ne capítolií pmílfa debebätur earum cultu expleta.
dorienkes uiâi ex atuica regione cefferút iat Itag & proprio ingenio & exemplo uetuftatis admo
ita athenienfts wrture ducis pro falute parriæ níti nulla fibi in re cefandum exíiftimauerunt.
morti f offerétis bello liberátut, Dıffidétia
humani: Quia& fais uiribus diffidebant& Externa de Godro rege Atheníienfi.
aliorum auxilia defperabant, Attica regio: a Geexterna eiufdem propoliti exempla attigã:
Inter achaiam & macedoniam pofita eft quæ Rexathenienfium Codrus cum íngentí hoftis
maxime græciæ nomen obtinet di&a primi um exercitu Attica regio debellata ferrozigni uaftaz
ab- Atti filia græci regis fuccefToris cetropis:a
quog nominati font, Contrariis:Scili retur:diffidentía humaníauxilii ad Apollinis Dels
d3 iHic Vale- phicí oraculum confugit: perg; legatos fcifcitatusé
Glo- tius difenu » Globo; Multitudini: quo nam modo illud tã graue bellum difcuti poler.
eft enim globus multitudo í orbem colle&ta:
globus quoq dicitur fpifjtudo & aceruus:un Refpondítdeusíra illi nem fore: fi ipfe hoftilí maz
bus
Virgi. de Vir.flammarum globos : dicitur & lumen nu occidiffer.Q uod quidénon folum totis athenié
& rotunditas:unde globus lunaris, fium ín caftrís:fed etiam contrariis percrebuit. Eog
B codem fonte:Quomodo Thrafpbu- factum cft nihil ut ediceretur:ne quis Codri corpus
a — lusatriginta tyranms patriam libera-
uerat fupra oñdimus í ca mođratiõe uulnerarer.Id poftquam cognouit depohitis infignis
ubi eius pietatem pariter & moderanionem bus ímperíi familiarem cultumínduit. Ac palantiú
cognofcere potuimus:is uero non flå in uin hoftium globo fe obiecit: unumque ex hís fafce për
dicanda patria pietatem oftendit veg etiam
his verbis å fequunť: nå cú interrogatus effet cufumin cædem fuam compulit cuíus interitu ne
quárő exıftımaret athenas fibi debere ġ fuo be atheng occiderét effe&tnm eft.
neficio hbertatem eflent confecotæ: refpõdit a Beodem fonte pietatis Thrafybuli quogaíus
uere dii faxint quåtasillı debeo uidear retulif manauít:cum atheníenfium urbé trígíora ís cy
Tetrū fe. Tererrima ; Turpifima: nå tetrú dicimus
Virgi. nigrum obftuge: horrédú: Vr, lanit improba rãnorum teterríma dominatione liberare cuperet:
teter ora cruor, Cumulauit:Aoxit:nam ficat paruag manu maxímæ reí molem aggrederetur &
dicmus méfùrá:cumulará ĝ fuerit ad fummű qdã econfciis dixiffet quantas tädé tibi athenæ per
uf plena:fic & gravi dicimus cumulará. te libertaté cófecutæ gratias debebūt R efpõditdii
Hemiftocles át: Themiftocles ab ingra
t ta patria pulfus:ut in capitulo de ingra faciant ut quantas ipfe illis debeo uidear retuliffe.
titudine diximus adhoftes quos paucis Q uemaffestum inclyrū detru&æ tyrãnidis opus
anteannis ingenti ac prope incredibili uito- laude cumulauít. De Themiftocle.
tia foperauerat:xerfem.f.peragnregé confuge
Te coactus eft: nullo conferuatæ græciæ loco; t Hemiftocles autem qué uirtus fua uitorem
excipere
1iló audére:qã edi&á effer fi qseum íníuría patríæ íperatoré perfag fecerat ucfe ab
fuftepiffet: pari & iple muléareć exilio : cum ea oppugnãda abftineft:íftituto facrificio exċerprű
igifad xerfem uemifet:qué tan:o artificiode paterā tauri fanguiné haufit: & ante ipfam arā quar
bellaueratut fe magis a Themiftocle conférua
tú ĝ fopatú faiffe cedererpetit fibi anni pa-
ciù dari quo perficá linguå addilceret: quo fa
&o fic perfice locutus eft:ut non athenis:fed in perfide natus nideretur:hic deide regi pollicitus eft totá græciā
eiusadieđturum imperio:quare itli rex quing uel utalii dicunt feptem ciuitates dono dedit : magna infaper
illi ftipendia de publico dari iuffit:poftea uero cum foluendæ fidei tempus apperiiffet& rex jam priffa repe-
teret Themiftocles nefas effe ducens prodere patriam:cum uideret fe non aliter:& pariter fidem & patriam pof
fe feruareimorté ipfe fibi confciuit:nam fa&to facrıficio taurin fanguinem ueneno permixtú incúĝáterexhau
fit& ita periit:ergo magna pietas fuit ut mori maluerit ġ perdere patriam:auralli bellú inferre, Vi&orem:Quia
apud falaminam perfaium regem fuperauit. Imperatorem: Gum patria pulfus ad regem confogit &ab eo cô-
ftitutuselt imperator, Altero Themiftocle opus:Quia f ut regi pmiferat pias duxiffet in græciãathene altege

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 > DE PIETATE IN PATRIAM cxi
optaffent Themiftoclemiquirarfus deninceret feperlas,
Eqoif e1afdé:Cú de finibus agroge frer carthaginenfes & cirenéfs diu bella gefiffent:& utrig; mul-
fnscladibus afflı&ti eént:nová dirimédi belli rationé jnierunt:nã p inducias fponfioné faciunt:ut: certo
die legati domo pficifceréč:quo in loco inter fè obvii fuiffent.is cõmunıs utriufg populi finis babere
tursigié carehaginéfes dao fratres mifMigbus nomé philenes eratmaturauere iter pgere:cirenéfes tardius iere
mari retinere:
id keordia nean cafu acciderit param côftar:cætege foleti illis locis tempeftas non fecus argin
hoiesipoftä cirenenfes aliguãro polteriores fe effe uident & ob remjcorreptá domi poænas metuunt: criminari
carthaginéfes ante tempus domo digreffos:cő
{i quædã pietatis clara uíctíma: concídit:quo quidé turbare rem:denig ofa malebant: § uiâi abi-
ariei E ; cõditionéaquá quære-
ent:fed eúer pæni aliá AOAN aq :
ne gr: alteroro
funegræciæ
tam memorabili eicius excefu Thes Ther Puse
‘ér Cirenéles oponé faciót carthaginéfbus
miftocle opus effet:efetum cft. ie ut vel illi quo fines populo fuo peterét 1bi ui-
Deduobus phílenís fřibuscarthaginélibus -ui obrueréf:uel eandé cõditioně fefe qué in lo
f cúuellét
Equi eiufdem generis exemplum: cum ínter tiõe peeffuros dimitterét:phileni condi-
pbata feg uitãg fuá reipu.condonavere:
,„ carthaginem & Cyrenas de margieagrí partí? ita ujui obrud fant:carthaginen fès in eo loco
naciflima contentio effetradultimū placuitutríqggeo philenis fratribus aras confecravere: aliofg il-
demg tempore uuenes mítrtii&t locūínquéhí conz hoc f noie domi pandae Strabo
Zeneruerű hoc 1Pd finibus De margie;
&ex libri métionéOfacıt,CH
fineultimi S
Reach ntfinemambob
uenile us ? populís:
haberi
pađtumduo frés carthagínenfes noie Phileníperfis refpondit:Quia fli foit durã illis conditio
día præcucurrerunt citta cõftitutam horam matura nem íponere.f.mortis fperantes llos non acce
resaliter
prurosifed ultro
to grefu ílógíus promotísterminis:q d cūítellexif fuerat:ná fe p přja q eorum & confilió
euenitdeuouerút obrué-
da corpora obtulerunt,
fenccyrenčliuíuuenesdiu defallacia cog quæftíi:po cõparationé Vbi fnt fopbæ:núcp
e conas
iniuriã difcutere
códítionisbitar
ftremoacer exaggerat hos iuuenù laudé:di-
cit.n.Juis magna quödá & Ppotés fuerit Car-
tí fuùt:dixerűtnãgfic eum finem- ratum fore:fipheuéts iv t180
E a A efentfedesfilio & copiis militú cæteras gentes excelle-
lení uiuos feïbí obruí palli eliennkd colilio EPan tettamé illa oía perierunt:hogz aŭt glorja fta
mora corporafua pilis & æterna permáfit.Inclyu portus:Glorio
nő refpõdit. Illi étnullaíterpofřta
hís terra operiéda cradiderāt:q qi příæjuitæ fuæ f portus: q pænitus [batus & fúditus euerfus
longiores termios efle malucrut:bñ íacér måãibus& et:Clafis terribilis: Prefertim Sicihæ & bilpa
niæ:tota deleta eft, Totexercitus:Hafdrubalis:
oflibusfuís punicodilatato íperio. Vbi fune fupbæ Magonis: G:fgonis: Amilcbaris & Hanmba-
carthägínísalra mæniafubí marítima gloria ínc lytí Jis.Vbi in.Quafi dicat omnia ifta evera & pe
portusźubí cūć&tis líttoribə terribilis clafisfubí tot niis deanta Duobus (A a
Exercíru sťubírãc
ARRA
us egtaras“ ubííméfo
Aane
A phrícæ
icæ
[Pa
[pa
iri
fperiori
funditus ter
pol
&inferioriinå prior
iorm, At
evertit artbagine
tributariam fe-

cio nő cótentí fpűs oia ita duobus{cipionibusfors philenorum:Núc fuam adaptat cõparationé-
tűa ptítaé. At philčop ægregíí facti méoríãne přiæ Nihil eft igitur: Nihil eft inquit quod homa-
qdéíterítus extíxít:nihíléigié excepta uirtute: qg noingenio l opëriicomparari poflit æiernú
&tom
immortale
ad ingenidnifiAcvirtus.Mortali
manu Quahrar animo:Quá
ad uites
mortalíaíoac manu immortale qnærí poffit.
De Aríftotele. Queri.Proacgoiri,de his petrarca, Túcacres Petrar-
í Vueníliardore plena hæc pictas. Ariftoteles vixere viri quos inter amorem infignis přiæ ca
f
uerofupremæ uitæ e reliquias
UEAN fenílibəac rugo fres carthagodeoz
rág auxifle philéos, Núc :ac
Extimat colitgéini
extíétos núe
ueneraf
fis mébrísi fūmo lítteraş ocio uix cuftodiens:adeo núinis aras.Hi patriæ uitæ cupidi fi forte ne-
ualenter p falute příæícubuit:uteam ab hoftilibus gaffent.Plura cyreneo cecidifér milia campos
armís folo æquandam.in leĉ&tulo athenienfi iacens a
Riftoteles uero: Ariftoteles Přia iam
euerfa;a philippo ut gdam dicút:ut alii
equitum macedonum manibus quibus adiecta erat balenar arao oae le
eríperer. Itaurbis nontam ftrata atg euerfa Ales gefg& fofam reip.ipe deferiphit:ĝ poftmodú
xãdríĝ reftituta Ariftotelisnotum eft opus:patet er ea ciuitas ufa éifuit ergo pius erga pfiam: &
cú ećt athéis & iá ætate cõfeđtus abfés tamen
diligentiflimápřiæ curam fufcepit:g nő prius
mn y deftitit Ẹ a rege ut reftauraretur prudétia fua
obtinuit quare illū ciues ob hæc merita tåto í honore habuere:ut feftos dies & ludos quotánis& co uiućte fa
ciédos publice dedicarút:fefta aŭt Ariftotelia nuncupata fuere.Quod uero nõnolli dicúr ufum hoc uaframéto
fuiffe:ut iuranti Alexádro fe 1llš oía negatogiquæcücg p patria petiffet poftulaffe:ut patriá pderer:& Alexádrů
coađum fuiffe illam cõferuare:quia faluo iurádo aliter n3 pofferid fecit Anaximenes låpfacenus p lápfaco pa
tria & nô Ariftoteles:ut diurus et Valerius í capitulo de uafre di&tis & faĉtis.Pro falute pfiæ:Quæ ftagyra
Pp ï

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS,
dicebatur. Ica urbs nõ:i.magis nofcitur reftitnã ab Aniftotele:g ab Alexádto enerfamimel utalii dicöt a Phi-
lippo:ergo plus laudis & glori meruit Ariftoteles í reftituéda patria:ğ Alexander in euertéda: ordo igitur eft;
Plutar, urbs p&rara &euerfa nô ch tá notů opus Alexádri ğ reftituta notú é opus Ariftotelis, Plutar.in uita Alexádri
ac everfione
& reftitutione fic infit: Philippus accerficcuuć&og: illuftrifimú& clarifimumatg dođtifi-
mú philofophoze Ariftorelé ad eruditioné alexandr!:pulchra ġdé illi p ipfius dignitate difciplinæ prætia ofti-
Loer- tuens:euerfa emm a fe Aritotelis:urbé Stagyrá edificauit:ciuelg cum diffipatos tå feruos reftituit. Laertias ue
uus roin unta Ariftotelis: búcingt tradúát in Macedonia apud philipp uixifle arg ab co Alexandr filiú erudiédű
accepiffe:petiffeas inftaurati folü primù a phi-
lippo euerfam:id vbi ipetraffet dediffe cisle- goq béjgnæ que profufæ pietatisergapatríã om
Plinius ges.Plinaruralis hiftoriæ liwii. cú Thedas ra- AE E rE S° P
Ferer Aniftorelis philofophi patra côdidistan "UM Ordina. omnis ætatís hoies extiterint. Sanz
tzg regeclaritau tå benignútetimoniúmi- &tílimilg narurælegibus mírificogetiamexemplo
fovit, de parentū amore &indulgentia rum:clara mundo fubícripferit ubertas.
in liberos. x CA VIL De parentumamore &índulgentia in
Aec nūc vela:Poftg depietateerga pa- Ib Ge VII
h triam dixit;Núc
de parérű ihdulgentia SAROS ps .
di&urus pulchra mié tráflaniõeanmu h AecnGc nela pitaffeđus & placidi paréntúm
primu åt exéplů eft Fabii Rutihani erga liberos indulgentia:falubrigzaura proue
arges conia Pa RANES aa gratã fuauítatís fecã dotem afferatFabíus Ruz
tilíanus quinque'confulatibus famma cum gtoria a
per&tís cmíbufg uirtutibus &uitæ mentís ftipen»
diis legatus íre Fabío Gurgítí filío'ad bellum diffíz
cile X periculofum conficiendum grauatus noneft.
vit, tranfltio utdi: pene ipfo perfe dumtaxat anímo:fine corpore mili»
Grati doté:Munus gratiofum. Aura:fauore. taturustutpote propter ultimam feneđtutenr lectu
a aaeei líoefoqua labori preliorum habilior: Idemtríphä
mentioré demonftrat: g fe filii impio fabmit tiS currum equo ínfidens fequizqué ípfeparuul trí
tere:& militiæ laboribus dederenò dubitaue- umphís fuis geftauerat:ín maxima uoluptate pofuit
rit:guo tpe geté eius uita depoftebat. Qué necaccelfor gloriofæ illius pompæ:fedaudtor fpe
ipfé paruulum: Diximus œ inftitatú fuit ap a z
maiores ne quis interconlalé & pximú liĝo- atus eft. DeCefetoRomão.
Tem incederet præter paraulum filium; no On tam Cefet fpeciofa equitis romani fors pa
On tå fpeciofi:Ceferuseques romanus tría:fed par ídulgentiaqui a cxfare omnium iå
n tresfilios plebis
tribunus habuit:cerem
quoge unus
inioriacamlaoet
eét €XtEtPOTUM & domefticorum
>} Emii
hoftiumuictore >
cãab
fuerat, Nå cú ludi celebrarétur.M, Antonius dicare filium faum iuberetar:gístri.ple:cã Manís
perfon accepit ut gdam tradunt
& inter falta lío collega inuidiam eí tåg regnum affectanti feces
tioné coron capiti cæfatis ipofuiucuireipau ratzín hunc modum relpondendo fuftinuit.Celerius
ciadmodá
relig mælti q cõticuere
adid ipfimoés:qã
uenerárapplaukrit
ubi fenfit cæzfar i híhí cæfaromnesfiliosmeos eripiesț èx hisego
id.fidifplicaiffe populo còroná abiecit: &po- unum nota pellam mea-Habebat autem duos præ7
bae læratus eft:túc eanne ra terea optímæ indolis filios:qbus cæfar fe ícrementa
fe mori:g tátá populi inuidiã'contraiffe per penionedionirati ER ila a
a@tisideinde ludis ceferus& Manilios tribuni
plebis cæaré affectati regni poltolarát: czfar
80E dignitatis argitu pollicebarur:Hunc pa
trem tam &fi fumma diuini principis clæméria tură
igif iam rese potitus ceferú iuffit exhæredare præftitit.Q
uís tamen non humano {ngeniomaius
filă fibi admodú inuifireliguos fe mulusho aufum purer:g cuí totus orbís terrag: fuccubuerar:
noribus& bonis affeđtuge pollicitus: Cui cefe hi De Odauio Balb,
tus fe prius oćs amifuseg unum exhis abdi- RON CeMit. CUAN
catug relpondit:qua idulgétia fe pariter& fv © Ed nefcio an Octauíus Balbus:cõcitatioris &
hű feruauit; nå cæfarur clemétiMus erat affe- ardétíoris erga filium beníuolériæ fuerit:Pro
Ĝioni paternæ facile cefit, Non tam fpecio- 5
fa:Quia Fabius uir patricius f uit:hic equeftris
Abdi- ordinis. Abdicare:Patrimonio priuare & a bonis repellere:eft enim abdicare filium a bõis expellere då uiuit
care pater:exheredare uero poft morté, Dimni principis:Non fine adulatione hoc dicit:ĝais ingt cæfar cleméria &
Exhere benignitate pftaret:ut húc hoiem ita refpondenté facıle tulerir. Cefetus ramen exiftimádus maioré aufūm
dare foifle ĝ'hűano ígenio cõueniret:cui.n.totus terrage orbis parebat
ipfe rô cefi valoit paterna idulgétia.
Èd neftio an ođĝauius:Patet hiftoria p f;fuit aŭt hoc cõfecto bello ciuili:qd contra brutum & cafum
f cæfaris interfe&ores geftum eft:cum debellatis reipublicæ partibus O&auianus; Antonius;8 lepidus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE INDVLGENTIA PARENTVM exit
somanum inter fe imperi fortiti fuos qf immicos pfcripferunt:hic Balbus pícriptus că inimicos: manibus
p polticum effet elapfus:audita uicinogzuoce filii eius fortunã deplorantiú exiftimans iam filiú ab inimicis in-
terceptú cogi fugientis pænas dare parentis:reduit inteĝ&ú ubi ante oculos filii qué pter fpem offendit incolu- pofti
men crudeliter trucidatus eft, . Poftico pofteriore parte domus unde fatyrus poĝico falle clienté, Pluris illud
cus
mométů;Ac fi diceret pater magis lætatus eft in colamitate fili & fi euafiffet, Hor.
€ ~ Aeterum utad jocundiora; Sèleucus fuperinduxit Antiocho filio ftratoni novercam uirginé formo-
fiflimam & ætatis flore întegerrimã:caius amore filius captus:cú impiŭ peđoris uulnus ingenuo illun
deterrente pudore indicare nô auderet: inua-
fcriptus a tríðuitís cãűdomopoktico clã eét egrefus Iefcenteindies magis atg magis inflámati pe
Qoris igne:qui quo magis tegif teĝus magis
íäg fugeexpedítã ínítiü héret poft ítus filiü trucív æftuat in grauiffimå ualıtudıné incidit quá fi-
dari fallo clamoreuiciniæaccepit:ei fe neci quã cua ne dubio nô enafiffet:fic,n, indies ad ultimam
feratobtulit:occídédűgs militibus tradidit.Pluris ní tabem redigebaf eius corpus:nifi leptini ma-
mírűilludmométű quo illi prer pé uidere filiū inco théatici;uel ut Appianus dicit eraliftratı medi
lumeńmċontigeracĝ faluté fa æltimãs:míferosado ciCú.n.iuxta
puidétia fuiffet huius morbi cå depræhéfa.
adolefcété grauiter laboräté fedeft
lefcentis oculos gbusarhantiffimi fuí patrem iplius medicus : & curiofius oés illius geltus uultus
opera fic expirantem intueri necele fuit, & totius corporis diligentifme feruaret:tádé
De Seleuco rege. cognouit intrante ftratonice thalamum mu
tabatur eius uultus:totufg rubore fùffundeba
e -Aeteğ utadiocãdiora cognitu ueniãus Seleu tur;fpiritus uegetior fiebat:difcedéte uero illa
ci regís filius Antiochusnouercæ Stratõíces pallidior languidiorg reddebaf:ex quo facile
infando amore correptus: memọr ĝ íprobís facibus medicus intellexit latentem morbi caufã; quå
cù indicafiet patri acın filium de cuius falute
arderetipiū peđtoris uulnus pía difimulatíone cõte defperabat indulgentia ufus é: ut cõmoda fua
gebar. Iraqi diuerfi affectus iifdé uiferibus ac medul incolumitati filii poftponerer; uxorég trato.
lisincluliżfumma cupíditas:& maxia uerecundia:ad nicé:quá incredibiliter amabat: filio in matri»
ultímā rabemcorpus eius redegerűt.Iacebar ípfean monium traderet, Improbis fafcibus:Nefan-
do amore aut ifatiabilu Impium: Quoderat
tíochus ín lectulo moríibundofimilis lamétabantur adiniuriápřis, Proftratus: Ad terrá deieđûus
necelfarii:pater mæroré pltratus de obitu unici filii affi&us, Magis funebris ä regius: Quia rez
deg fuà miferrima orbítate cogitabat: totíus domus gius uultus hilarıs effe confueoit.Leptini ma-
funebris magis ğ regius eratuultus. Sedhãc triftis thematici: Mathematicus dicitur qoi dipli- Mathe-
narú pexitus eft geometriæarithmetricæ; mu- MAU-
tiæ nubé Leptinimathéatici : uelutgdåã tradűt:Era ficæ:& aftrologiæ:ġ oćs in demonftratione cô US
fiftratimedici puídentia difcuflit:iuxta.n. antiochű fiftunt:ná in pceptis & arte uetfantur reliĝ.fe
fedés uteñad íntroítă Rtratõices rubore pfüdi & fpí grámatica rhetorica dialetica, Velut qdam;
Nå Plutar.erafiftratú fuiffe dicit,Antiocbum;
rítu íncrebrefcere:eagg egrediente pallere & excitati iacentem, Vtipoftg. Increbefcere:Denfioré
oré beliti fubíde recupare aíaduettit:curiofa obfer fieri, Excitatioré:Liberioré, Modo uegetio
uatíoneadípfam ueritatem penetrauit. Intrante. n. 1 ia increbrefcebat, Protinus: Secúdum
Stratonice & rurfusabeunte brachium adolefcentis plutarchum : nec poft fpaciú quidé trič dierā
id apperuit patri:timés ne regi faceret iniuriã;
dlffimulanter apprehendendo modo uegetíore : mõ ex quo dicif hac arte ufus: ut non reginæ:fed
languídiore pullu uenarum conperít cuius morbi fuæ ipfius fingeret uxorisamore correptum
æger eét:Protinusg íd Seleuco expofuít.Q uí carif adoleftéré:ut ide fenfim regis pciperet aíum;
nå cú dixiffer illű nouo morbo iplicitú ut ni-
fimam fibíconíugem filio fuo cædere non dubítauit mia filicetamorisiquo nifi expleref lanari n6
pínamoréicidifer fortunæ acceptű referés:q dilli pofle& eius qdé mulieris amore correptū eé;
mulare eđ ulgzad morté paratus eét ipfius pudoríín quá côfeq haud potisefet;admiratus feleucus
putãs:Subíicja ais fenex rexg amãs:íãiā patebí dixiffe fert: nõne uniuerfæ iverito alie & pro
fapftite filio dare oia poffú:folű mulier hæc
multa gdifficilia přníaffe&tus indulgéría fupauit. ećt efflagitabat;cui erafiftratusimeá igt uxoré
depit:tẸ rex miris pollicitatiõibus rogabat ut
illãin cõiugiù filio daret:cui tátú regnú debe.
baf:cui refpondéserafiftratus:antu ingt ġġ eius parés:fi uxoré tuá cupet Antiochus illá ultro daturus effes’rů.
feleucus teltans deos oćs fine cunétatione fe daturum læte refpondit: qå cú nõ ficte regé effari erafiítratus coz.
gnouifet:paMoné filii & ré oém patri aperuit:quéadmodü id dephendiffet declaravit: feleucus gaudio elatus
unicú opus füpeffe fibi arbitratus é:quo paĝo id filio plnadendú eét:quo paĉto & uxori:tãdé exercitu cõuocaz
to ré aperiens cariffimå uxoré filio ét inuito cõiugem dedit: quod magnificú & regale ab omnibus exiftimatú
fuit:ac magnificentius quiddam & fpientius adolefcentis amor:atg ad amorem eius infignismoderatio. For
tunæ acceptum referens ideft fortunæ attribui debere,Senex rex;Qui natura Zelotipus effe confueuit,
\ p ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS:
De Ariobatcena rege Cappadociæ,
T Seleucus quidé uxore:Plararchus in uita pompeii:deui&to Mitridáte apud Eufratë fpoliatogs caftris
a — puincias cāpofait:munera diftribuit: cå multi ad eum prícipes& rêst domini regefg barbati duodeci
‘nenifent Ariobarcenes Cappadociæ: Nicomedes bithiniæ regho a Mitridate ponti rege pdlfi fueranti
hos primum Lelius Cornelius Sylla in fú quég regn reduxerar:quibus iterar àb codem rege pulfis pompe-
ius cú Mirridaté mori tandé coegiffet Ariobarcenë reftiturú regč appellari iuit? qui regnü filio cefit Pleme
pompeio: In cornu fcribæ:in pte ubi erat feriba intelligimus illie exercitå foifeq ftroébat in cornua, umi
lioré: Vilioré ä deceret filium regis, “Corruit:
Ad terrå decidit, Comicæ iocūdæ & urbang, Deariobarcenaregècapadociæ.
Tragicæ:feueræ & rigidæ:& eft continuatio: a Tfeleuċusqdéàxote: Ariobarcenes filio fuo
color rhetoricus. De parentum feueritate ad capadociæ regno tceffitin cõfpeđtu Gn: Pópeii
uerfus liberos. De Lucio.Broto, Ca. VIIL
Rutus gloria par romulo:de feueritate cuius cipe tribunal cõfcédiffec:nuiratufgyab esin
b parentum ca.viicuius exemplom pri- currulí fella federer. Poftg filiä ín cornuferibe humi
múeft lunii bruti qui filios duos uir-
gis cædi & fecuri peuti iuflitig cå illis fenfe- lioré fortuna fua locã obtinété cófpexít nö fuftinuít
Tát g tarqnos reges ab ipfo paücis ante diebus infrafe collocatū ituerí fed protinus fcelladéfcëdic
exaĝos í regnűreltituere pabátiná paulopoft & diademaín capureits tráftulít:hortarieg éŭ cäpít
Jibertatem a populo prå:1d qå minfe timebat ipfe furfexerat: exciderűt lachry
per dolú & pditönéelt prope modum amiffa; utco tråfiret:unde énec quò
aliquor.n.adolefentes nobili genere nati quo mæ íuueni:corruít corp3? delaplű diädéa
Tam í regno libido folutiorfuerat affueti mo- iüffus erat progredi pòtuitzquódgş pene fidem ueris
Te regio uiuere grauiter ferentes æquato iure rarísexcedit: lxruseratg regna depõebat triftis cuí
omniú libertatéalioge í foå uertife feruituté; ha#
de reftituendis regibus cõlilia ġrebát:iterea le dabatur nec ull finemi tari égregiunrcertamen afz
gatia regibus fūpueniút fine métiõe reditus: buifet:mili parríæ uoluntati auctoritas Pompeii
cú qbus de recipiédis fuiffer:filium enim & regem appellauit: & diadema
clam nođĝe regibus î urbé colloguűťć hi adole fumere iuffit:&i curruli fella cöfidere coegit:Comi-
feétés Vitelliis aquili fřibus prio cõma
tes foit: Vitelliozz foror confuli nupra bruto cæ lenitatis hi patresde quibus dictum ekt:Tragica
erat 14g cx eo mfimonio adolefcétes erant li- afperitaris illi de quibus dičendum ekt.
beri. Titus Tiberiufg:eolgin focietaté cõfilii De parentum feueritare aduerfus liberos.
auűculi afuműr:litteræ de re tanta legatis då De Lucio Bruto. CAS VII.
tur ad reges fidei pigous ġ manifeltú facinus
fecerunt:ná ind:cata re per uitellioră feruűq b Rumspargloria Romulozquia ílle'urbé: híc
exceperat eoge cõlilia cöprehéfis legatis litte- libertatem romanam còndídit + filios fuostars
rage cura í primis hita eft ne iterciderét: prodi quini dominaíonem afe expulfam reducentes: fum
tores capti:füptúç fuppliciú cöfpeđtiusiquod
pæne capiunde minifterid při de liberis côl- mumímperíum obtinens: comprehenfos proq; trí-
Jatus impofait:&q Ipeđtator erat amouédus: bunali uirgis cæfos:& ad palum religatos fecuri per
eum ipm fortúa exaátorem fopplicii dedin:fta curi iuflir Exuít patrem:ur cófulemagerett otbufgg
bát ad palum deligati nobiliffimi iuuenes: fed
a cæteris uelut ab ignotis capitibus cõfulis li- uíuere:§ publicæ uindiétædeeffe máluiv.
beri oium in fè cõuerterűt oculos:miferebatg DëCaffio.
hon pænæ magis hoies q feeleris : quo pæná h Vius æmularusexéplű Cafius filiú tri. pleb.
meriti elent illos eo pouflimú anino quo pa Agraríam legem primus tuleracsmultifg aliis
triã liberatā patré liberatoré:cõlülatú ortú ex“
domo lunia:pfes plebég: quicgd'hoium deo“ tebus popularíteranimos hominumamòrè fuídeuí
rū romanos et induxiffe animú ut fuper étostencbat. Poftg illam poteftatem depofuit zad
bo quondå regi tum infefto exuli pderétitag hibito propinguorüni & ariicorum confilio affecta
mifù li&ores ad famendű fupplitium: nuda-
tos virgis cædunt:fecuriġs feriunr? cum inter tiregní crimine döimi daminauít: Vetberibufgaffez
oés tépus pater uultufg& os eius fpeĉtaculo Gum necari iuflit: X peculit eius cereri cófecrauít.
efeteminente primo aio inter publice pæ-
næ mñifteriú fecundüm poænå nocétiú: ut i n
ütramg pattêm arcendis fcéleribus exéplű nobile effer. Filios faos: Titi & Liberă; Redacentesi Reducere
Vin uolentes. Vit, Quos ego fum totiens iam dedignata maritos, Non qüfefe mariti fed qeflëuolebanrexuit,
patré:depofuit amoré & afieđtum paternum, Vt confulem ageret? Quia COlülatus adminiltratioexigebat ut
fopplicium de his fameret qui libertatem opprimere uoluerant, í
Vias æmulatus : Spurius caffius in agraria largitione ambitiofùsin focios fuerat : nam ipfo confùle cú
h proculouirginio lex agraria primum prouulgata fuit: nunġ dendi ine maximis motibus exagitara
ager hernicus ademptus hoc autore inrer latinos plebemg diufus + adie&umg huic muneri aliquan-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PARENTVM SEVERITATE exii
tum agri.quia patribus Poffidèbať hac largitione fufpeđtus iam fênatui populoq cæpit eé g poiciofas liber
tati opes ftcueret & i ciuibus iam uihor fa&us:ut alio munere fibi reeõciliarer ciui animos Tubère pro ficulo
fruméto pecuniam acceptam retribui populo:ld uero nô fecus ĝ ffenté mercedé regni afpnata plebsé húc er-
go ubi magiftratu abiit dáhatú necarúq côftat:funt q patré auđtoré eius fapplicti ferát:cù cognita domi caufa
uerberafie ac necafle:peculiúqg filii cereri cõlecraffe:hignă iride fatű effe & inferiptű:ex caffia familiæ datü. In-
nenio apud quofdam au&ores;idg ppius fides é a qforibus Ceione fabio;&.L.Valerio dié di&ã p dučllionis
damnatum populi iudicio;dirupras publice ædes:quá fêntentiá fequiť Dionyfius alicarnafeus; quia dicit:
pater judex fuiet& ponitor:neg domus di-
De Manilio torquàto. Tupta:neg bona publicata:quia romanis nihil
t Jiusiuté Maniliüstorquatus prærer egregia efiet poffefog propriú patribus uiventibus:
&id pecuniæ & corpora filioge:că de eis uo-
maltararæ dignitatis inris quoq; ciuilis & fas lunt difponere traduntur patribus; Addit præ
crorum pontificalium pítifimus inconfimíili fat: terea agitatúetiam fuiffe de interficiédis filiis
nec confilio quidem neceffariorum indigere fe credi Caffiifed crudelem nimis vifam eå miam. Pe
culium,ficaftrenfe:qd alienari poteratiquia ad
dit. Nā ćumadfenatum Macedonia de filio eius dev patrem non pertinebat.
ciofyllano:quí cam prouinciam obtinuerat quæres Jtus auré pnanilius: Cum macedonum
las pet legatos detulifet:a. P.C. periit:nec qd ãte de t legati romam cõguaftum úemfent:de
ea re (tatuerent:§ ipfe macedonum filiig fui cãm ín iulio Syllano ptore q acceptis pecuniis
prouinciam P aliae & fenatus de quærelis
fpexiffet:fumimo deíde tum ampliflimí ordinis: tum eorú uellet cognofcere;T.Máilius tortus Syl
etí corű qui quæftü uenerant cófenfu: cognítiõe fu Jani pater petit impetrauitg ut fibi hùiufimo
fcepta domi confédit.Solufg utrig parti per totü bi di'cognitio mandaret: & domi cognita caufa
duűuacauíit:ac tertio pleniflime die diligentiffimeg filum damnavit abdicauitgsiac
ur faneri gdê
eius:cum fafpendio uitam fimiffet noluit in-
auditis teftibus ita pnüciauit:cū fyllanú filium met tereffe: denig domi poteftaté cõfultantibus
pecūíasaccepiffe ciis pbatū fítmihíi:& re.pu.eã ex inftituto fecit:hác hiftoriam Cicero per trå
& domo nėa ídignü iudico : prufa e cófpectu meo fitum tangit Iiii, de finibus bonoruri & ma-
lorum.Raræ dignitatis : Digpitatis quæ raris
abíre iubeo:tãtrefti prís fhia percullus{yllanus lucé hominibus contigit ut ommbus réipub,mu-
ulterius jnruerí no faftinuit:fulpédíog fc pxima no neribus perfuñétus effet, Amplifimi ordinis:
cte confüplit. Peregerat íam torquatus feucri & rev fenatorii peregerat Torquatüs:Exägërat hanc
fueritatem valerius:faris iquiëfuerat dánaffe
ligíofi iudicis partes:fatiffa&tū crar reip.hébat ultio filio:& abdicatū a fe coegiffe lfgueo vită fini-
nem macedonía:potuit tam uerecundo obitu filii pa re:fèueritas hæc magna:fed iila maior: œ nec
trísiflectírigor. Atg ille neg; adolefcentís exequiis funeri qgdem voluerit intereffe:öibulg ilú eo
interfüit:& cum maxie funus eius duceret :cõfülere die confoltantibus uacauerit.llius imperiofi
torquati:Quia ut dixımus in capitulo de difct
fe uolétíbus uacuas aures accõmodauít. V ídebat.n. plina militari filiú qui contra ius precéptüm
feííllo atrio cófedie:in quo illius íperíofi torquati cum hofte cõflixerat & ui&toriá ex illo repor-
feuerítate cõfpícua imago pofita erat: Prudétiffimo tauerat uirgis cædi & fecuri percuti iuffitima
go pofitazin atriis folebant ueteres maiorum
uiro fuccurrebat effigies maiorum fuorum cum tiv fuorú:qui gloria & rebus geftis claraiffét ima-
tulis fuís íccírco ín príma parteædumponi folere: gines collocare.luuéalis:Tota licet ueteres ex-
ut eorum uirtutes pofterí non folum Esela ornent undig cæræ,Atria:nobilitas olačatg Iuuena;
eriam imitarentur. unica uirtus:maiorum Igitur fuorum imagi-
De Marco Scauro. nibus fæpe ad uirtutes & res gerédarüni glo-
riam incendebantur;ut illorum imitatione cla
m Arcusuero Scau, luméac decus příæ:că apd riores fierent.
athelim fluméipetu cymbrog: rõaníeqtes pul Arcus uero fcaurus: Cimbri germano-
fi deferto cõfule Catulo pauídíurbéfpeterér:cófteřa m rum populiqui ligua gallica latrones
dicuntur tefte fefto:nunc uero nos fla-
mingos dicimusicum in italiam fuperatis al
pon defendere tentarent,Qu.catalum proconi.qui fauces alpium obfederat & pulfus ad Humé åthelim ca-
tellum editum infederat reliqueratg ab alpibus fuderunt atg fugarunt & explicata ujrtute fua fugićrem pro
Confolem exercitumg perfecuti in italiam traiecerunt iúĝis deinde Catuli.&.C. Marii exercitibus prælio ui-
ĝi funtabeis:in quo prælio cæfa traduntur hominum centum quadraginta milia capta Ix.ın ea igitur pugna
quæ apud athefim:cum Cimbris commiffa fuit equites ro. Cimbrorurn impetu pulli: Catulim proc fulem
deferuerunt:& urbem pavidi repetierunt:Inter fugientes erat & filius, M,Scauri:qui ubi accepit fugiérem ad
ventare illi obuiam mifit qui nunciarer fe libentius occurfurum offibus eius îi acre cæ! fiĝipfomtam turpiter
fugientem admiffurum:quo audito filius prædolore fibi mortem coníciuit,Confternationis:Permrbationis &
formidinis,Aur habendus;Si probus, Aut fpernendus:Si ulis,
p iiü

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER Q_VINTVS
Ec minus animofe Salultius: bello cati tioníseog participi filio fao mifit? q dicerécfe liben
linario fere inquid complares quiad
cattlinam ab initio profe&i fant in his tius ín acie eius íterfe&tí oibus occurfug : f ipfum
erat fulużus fenatorii hominis filius qaem re- tādformís fugæ ređ uilug. Itag figd modo reliquú
traumer itinere parens necarı iuffit;Ingenio in pectore uerecundiæfuperelfeccolpectü degenes
& litteris forma.Sigmficat ill &tanimi & cor- rati patris uítatug : recordatione.n.iuuétæ fug qua
poris dotibas a natura fuiffe donati qbus pazq lis.Mfcauroaut habendus aut fpernédus effer filiz
tri carior effe potuerit, Licuit donec; potui
{et pater filiú in carcere inclolä retinere dú ca usadmõebatur:quo nűcío accepto iuuenis coactus
tilinæ faror extinguereć qd fi feciffet non fe- eft fortius aduerfus femetipfum gladio uri:faduers
merifed qautinomé fuilet affecutus, Sedut fus hoftes ufus fuerat. De. A.Fuluio.
banaPatrú ingt ueritas dura nimis & afpa é
aliqua moderatione leniéda eog q mites fue- n- — Ec minusaiofe Aulus fuluius Vir fenacorii or
Tunt& ita ad cap.de moderatiôe patrum hac dinis eđté filiū í aciéretraxit:qué fcaurus e j7
breui pfatione tranfit, Clemenuæ mixtura: lio fugiéréicrepauít. Nā íuuené & ingenio & lřís &
Tranflatio funmpta abaqua qaæ validiori in fora iter æĝles níitété prauo filio amicitia caniliæ fe
fufyinoillud mitius reddit,
De moderatione pareotum. Cap. six. q caftra eíus temerario ípetu ručtéí medio ití
Vcius gelius oibus noíbus Geltas cú nere abftrađtā fupplicio mortisaffecít: pfatus nó fe
1 — „peplorato hérerfiliù ré habuifle cú catilíæ llä aduerfus píiã:fed příæ aduerfus catílínã
noverca & cú ea de cæde patris cõfilia
trađafie:nő ad fumendú de filio fupplicıú fta- genuilfe licuiferdonec ciuilis belli rabies pterirer
tim ira peitus cucurzit:fed confultofeoatu fi- inclulü arcere. Veg% illud cauti přis narraref opus:
lio dicendæ csuf práté fecitig purgatis ġ fibi hoc feuerí refert. Seduthåc incitata Xalperã feueri
obiiciebanf & cognita diligenufimecá tanĝ raté mítíores relatu patrű mores clemétiæ fuæ mxs
innocés ablolutus eft:ná húc cicero. defendit
cuiusadhuc extat ofo. Ad céfurá defunđus: tura téperent:exactæ pænæ conceffa uenia iungat.
tothonores & magiftratus habuerat ut ad cé- De parétű moderatione aduerfus fulceptoslibe
foråuenire potuerit. Iolpeđa cã:confiderata ros. De Lucio Gelio. CA. IX.
examiata cå. Qd fi ipetu:Laudat huius pfis
maturitaté;g noluerit temere îfilió añaduerte 1 Vciusgelíiusoibus honoribus ad céfurå ufg
re:fed cám priusdiligenter cognofcere:ná fi ni defunctuscü cría grauífiıma de filio innouer
mia ira peitus filid occidiffet [celus potius cõ cã cõiffum ftuprü & parricidiű cogitarű ppemodü
mmfiferg fuåm iniuriam uindicaffet. explorata héret:nó thad uíndictã pcurrit córinuo:
Vintraŭt hortéfi: Dehoc diximusin
q -capitulo de his qui a patribus degene- Sed pene uniuerfo fenatu adhito in cofiliä expofitis
rarunt:com fiium& ipietatis nomine fulpitioníbus defendendi fe adolefcéti prätem fecit.
fofpeđtű:quippe q de pfis nece cogitaffe dice- Infpectagdiligentiflime cã:abfoluiteñ:rūă confiliís
Terur;& nequitia perditú haberetutıllum me.
zito iauifum odio pfequeref adeo utcú Mef tUM ét fententia fua-g Íi impetu íræ abftraĉtus fæui
falla fororis filius ambitus reus faftus effer: 11 re feltinafer :admifilet magis fcelus ġ uindicalfet,
Tum defendens hortenfius diceret f illú dam- De Lucio Hortenfio.
naffent iudices:nő habitus pter ofculú nepo q Vint åt Hortéfig fuis téporibus ornamentű
ti in qbus cõquiefcereriqbus uerbis inuebat
fe non alium filium habef præter meffallam: romãæ eloquétiæ fuitadmírabilisí filio parié
qué hæredem fuú fore iam animo cõtituerat tia extitit. Cú.n.eoulg ipietaté eius fufpeđtã & neg
Pac ramé in filiú moderatione ufus eft:ut mo tiãíuifä héret:urmeffalläfuæ fororis fili hæredé ha
ziés ei bona reliquerit, Reú:Mefallā. Tormé
tis:imoleftts& follicitudimbə cú nallá filii fa bíturus:ambítus reŭ defédés iudicibus diceret:fi il
ceret mentionem in confolationein his quæ lūdānaffent nil fibi pter ofculū nepotű igbusacgez
fibi molefta erant eum reponebat. Quiiuo feerer fupfutug:hac.f.fnía quäeditæ ofoní inferuit
Juptatibus.Quia nulla de filio habiturus effet filiū potius ín tormento aíq in uoluptatibus repos
uolupratem;propter eius turpiflimam uitam.
Naturx ordinem cõfunderet : Ex heredádo nés:räne naturæ ordiné cófunderet:nó-ncpotesfed
filium & fubRituendo nepotes heredes, filiū heredé religt:moderate ufus affectibus fuisqa
Dem fecit : Fuluius faccus prius onv &uiuus moribus eius uerü teftimoniű: & mortuus
i niú tranfalpíos ligures bello domuit:
miffus in auxiliú malilienfibus aduer- fanguini honoré debítű reddidit.
fus failanios Gallos: populabanť fines maffi DeFuluio.
Lenfiú cú diu multäg clauderent faltus decia Dem fecit clari gñris magnæg dignitatis uir
tes:mox ub; euburiates: incognitas rádé late- Fuluíus fedí filio aliğto tetriore:Nã cü auxilit
bras eog ignibus fepht fuluius;i plana Bebigs

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PARENTVM MODERATIONG z cxiiit
deduxit:poftumiasitaexarmauit ut uix rel:ĝrit ferrú:quo terra colerefshicagitur fuluius:qui iguresdomu:
Armbrachiá deuicit: 'ephaloniam:& iacinthú fbegitfilium habuit tantæ inpietatis atg nequiriæz:ut cxdé fibi
machinari non dubitauerit:quod ubi intellexiċ foluius:fenarus auxilium iplorauitsfenatusifilii cõprehédi & p
triúuiros inquificioni adhiberi iuftiqué in crimine deprehéfum í patris poteltaté qui dello, meritas: počnas
exigeret tradi uoluit:pater ea moderatione nfus eft:ut non modo fihŭ non notaueri fed Hér decedens here-
m” dem reliquerit.Per triumuirum: Triumuiti præerant rebus capitalibus. Terriore: Crudeliore,
Agnos: uirorum; Poft illuftnum uirorum exempla dicit fe de patre quodam di&turumcuias nomé pp
ignobilitatem ad pofteros:nő peruenit, qui ni
fenatusíploraflet:ut fufpeđusí pårrícidio +& ob id mia & prope icredibili manfoetudine :& mo-
latens:p tríñuírű conquirereť:ac iulu patrã.C.cõ7 deranôe in filium ufos fuiffe uidetur? c.n. fa-
tis exploratum haberet paraci fibi necis infidi
phenfuseéc nő folű eü nő norauít:fed ér decedés dos asa filio:nullo mõ fibi perfuadere poterat tan
minum oíum efle uoluit qué genuerat hæredé inftí tum feæleris & ipietatis in uerum filiû cadere
tuensnon quem fuerat expertus . pofie:lrag uxor in fecretá adducit eå föppli-
De quodam patre ignoto. Citer orat ne fè tanto tempore celet qå fufpica
batur:aperiar nunc demum; ex fè filium hunc
m - Agnog Virogclementibus actis ignoti přis cõōceperit an ex alio fubditiuú hakeat; quæ cå
noug atg inulitaræ rônis cõfili adıíciażg cã iureiurando affirmaflet ex eo uere natumeé;
a filionectifibi infidias íducerein aium tum
cópílfec:nec quem
filium in defertum locú adduxit : gladiú
fecum attulerat nudatú tradiditiugulű
poffer;utuerā fanguíngad hoc celeris prögrefum præbuit dicensinon nbiueneno:non latrone;
credėrer:Seductá uxoré fufpícâs fupplicit rogauit: non alia ui ad meam necem opus eft ;en ubi
nefe ulterius: celaret:fiue illum adolefcentem fubie iugulum aperio fi plof uellestibi fopereffe uè
cilfet:fiue exalio cõcepiffet:alfeueratióe deide cius deor:qbus uerbis correptus filus uim. magnã
paterna pieratis pectore concepit; ut quiante
S iureiurãdo fe nílrale debere fufpícarí perfuafustin £a patris morté quæreret: eius poftea uitamf
loc defertä filio pducto:gladiū qué fecü occultum credibiliter defideraret ab eog excogitari par
ricidii ueniam peteret ac præcaretgr ne faus
attulerat tradidít:ac iugulu feríiendā pbuít nec ucne amorí illum wliorefenidererur y xpænité
nonec latrone eí ad peragédū pricidiū opus eé affir tia ortuseflet, Ignoti patris: pro ignobilis pa
mås qúo facto nő paulatim fed magno impetu recta tris cuius noméagnoratur, Inducere animú:
cogitatio pectus juuenís occupauit Cótinuogabie Sibi perfuadere, Verum fangninem: Filiú ex
fuo fanguine natum, Affeueratione: Perfeue
ctogladio tu ingt přuiuæ &firá obfeĝnseszuchoc rantiaffirmatione. Seduĝá uxorem:Aliquo
pcari filio pmittas me quog exupera: Sed tñ quefo modo deceptam uxorem, Subiecifet: Si fili-
uemeuserga teamor €o lituilior quota pnia oritur us fibi fubditinaseferguales multæ Reriles
folítudiné fanguie melioré pacatiorefg pænatib filhabere confueuerant, Non paulatim:fed ma
gno ipetu, Megna admirarioigqui parricidiú
nas &alimétis bläãdius ferrű ac mortis oblatæ § dav
cogitabat tá fubito animi motu očm exuerit
tæ uítæ foælicius beneficiū . Gõmemoratis přibogí crudelitatem, Exupera mesinterfice meo pË
íurías filíorű patíenterexceperunt.R eferamus eos Solitudiné fanguine melioré: Oftendit ré ad
quí mortes æquo animo tolerarunt. monitione digná;ut quê nô fanguis: nô pæna
tesinő aliméta a parricidio deterrereporuerát
De Horatio Puluillo. CA.X, {olitudo fyluæ ferrú fubito reuocarút, Soli-
h Oratius puluillus cū capítolioiouíobtino tudiné:Dixerım melioré:hoc eft loca deferta
maxío ædé põtífex dedícaret: íterg nűcupa incis quæ filium deduxerat, Pænatibus domefti
ædibus, De obitu filiorum, CA, X,
tõnéfoléniű uerbog poké renés:mortuű cé filiü fua Ratius puluillus : Oratio polaillo &
audiffet:neg mand a pofte rčouít: ne templi dedica o Valerio publicola confulibus- dedica-
tioné íterrüpet:ncg uultã a pu.relígíóead priuat ta erat in capitolio iouis ædes fortiti
funt íter fè cõfùlé uter dedicaret,Oratio forte
euenit Valerius ad veré bellú pfeđtus: ægri
us ĝ dignŭ erat tulerűt Valerii neceffarii dedicationé tå inclyti tēpli oratio dari:ld oibus modis ipedire cona-
ti poltĝ alia fruftra tétata erát olté 1 tenéti confuli fædú iter pcationé deŭ núciú ícutiút mortuú eius filiú
efe funeltág familiã: dedicare eú téplum nö poffe:nő crediderit faltum af tantú roboris animo fuerit nec tra
dif certum nec facilis € íterĝtatio:nihil aliud ad eú núciú a ppofito ueyfùs:ġ ut cadauer efferri 1uberet; tenés
poftem fcationé pagit:& dedicat téplú. Inter nuncupationé foléniú uerbogz: Verbis nominatim exprimendis:
mam ab initio fuæ fedutionis dæmones illi & humani generis puaricatores håc opinioné induxerät ut fe deos
facerent, Mortuum effe filium:Hanc uocem ab amicis publicolæ iađtafam ferunt;ut oranum a dedicando té-
Plo auerterent q ægte ferebant fortem obtigiffe dedicandi, Dedicationem interrumperet: hoc quo feruat
noftra religio ut fi orationem intermiferis non ualet:& Præcipue dum formalia dicuatur ; ur uerbigratia Í ba-
Ptifnate fi dixeris:ego te extingue candelam illam & poftea baptizo nihil ualer,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 z x LIBER SEXTVS
Milius paulus. L-æmilius paulus eius pauli filius qui apud cånas ĉecidit:primo confulatu qué ut inquit
e Plmius de uiris illoftribus poft tres repulfàs adeptus erat:de liguribus triumphauit . Iterå conful pem
- philippi fili & macedoniæ regé apud famotracas cæpit:&uiĝú feuit: & fibi affidere iuflit ac demú in
triūphum duxit:hic igitur cú filios prole fælix efle videreť:qppe quiægregiæ indolis eximiæzq uittotis qua-
tuor haberet:cú duos in alienas familias p adoptionem tráltuliffet:alterú.fin corneliá:qui Scipio æmilianus di
Qus eft:alterum in fabiam:reliquorom orbitate paulopoft uifas é mifer & infoælix: nam intra paucos dies ami-
fit urrűg:alterő uidelicet quarto die ante triumphú macedonicúalterű tertio poft trlúphű; quoge iaĝurá tam
æquo animo tulifle ferf ; ot progreffus ad po-
polú in cõcione fortunæ gratias egeritideofg dolorem flexit:ne patrismagifg põtifícis partes egil
ekos fatade fadar repa bice ninae a? LP
foa eé caláiratedeifóaeroraliteradoneshác € METEU. P qå fez
mínus tamé ílluftre:
Peationé fecit antegad bell proficilcereťg © LarGexéplum:nec
fi diis Populi Romani foælicitas nimia effe ui- quí:Aemilíus.P. nāc fæliciffimi:nunc mifer
deref i quapropter aduerfi aliquid inftaret rei rími patris clariffima reprefentatio:ex quatuor filiis
publica fuæ : 1d rotă in fe fuáq familiá cõuer Mea eg FOTP ra
Terersprior fibi publica
ĝ priuata charitas fane, 1OTME Ínlignis:egregíæ
idoliszduos iure adoptionis
Nune fóliciftimi:Furba filioge quos tuor í cornelia; fabiäg géré tråflatos fibí ipfe denegauits
habebat, Nunc miferrimi + illorum o:bitate duos eí fortuna abltulit.Q uog alter tríűphå patris
ee a aan Ha funere fuo quarèú
ante dié pcellít: alter teriamphalí
Claufiv adiiciendo chufolá:‘Claudédo orationé fuam CUTTU plpećtus poft dié tertium expirauie agg ad
la his gerbisinam claufula
eft finisoratiõis, Ma donandos ulg liberos abūdauerat +í orbítate fubito
ximo puentu:Mazimo fücceffu:nå prouinciá deftitutus éiquécafü:quo roboreai fuftinuerit:orav
E Ea AAEREN T tíőe quå de rebusa fe geftis apud populä habuit hãc
né optimú:Optimű ioučdicebantantiq: quia adiiciédo claufulā nulli ábìguü reliqr.Cüí maxío p
bonoşedatoré effe uolebát 'Annuédo: Cökn uéru fælicítarís næ grítes:timeré : ne qd malí fortu
gados TA namolireč íouč optímű maxímű íunonég; regínã&
q turquiafacrificioge rex:effetinam pot Mineruã peatus füzucfi aduerfi qdpo.ro.iminererfo
exaĉos reges:com quædam publica a tü í meã domű puertercf.Q uapp benehét fe resan
cra per regú
fideriő ipfos effet
reges regé
faĝtitata fuifentinecubide
Gcrificulú ereantata nyédo.n.uotismeisid
po : ASegerüt:ut uos potiusiri meñ ca
cerdöriá põtifici fubiecere neadditus nomini fű doleatís:{ ego ueftrū igemifceremtuno érnücdo
bonos aliqoid libertati cuius runc primaerat meftico exéplo adiecto inalićis luctibus ofoní meæ
cura officeren&t ne facra ilja defereréror:quæ uagari permittam, DeQ uíntomartío Rege.
1AE
quod romanis E
fuit femp inuifam Teniref afpe Víntus martius
a fuperioris
rex SIRA caronís i Eo
cófula
Titas uifg pariter minueretur:facrificulű;hoc: tucollega:filiū fúmæ pietatis magnæ fpei&
eft regulú facroge appellarót:hicergouixuni & nő pua clãítatísacceflio fuit unicū amifit : cäg fe
cú filiú ad lépulturá comitatus fuerat cum re” O bituy ejuszpifubrutű Xeuerfüuideret
diit í fenatum adea peragenda ĝ reipu.neceffa 7 z
: Iradoloréalti
a 4
ria forent. Qui MACANO, po tudine cólilíí cohercuít + uta rogo iuuenis protinus
tuiffet inquic ună dié & filio:&e reip, cômuni- curiå peteret: fenatumg quem eo die legem habere
care nifi didiciffer fortiter ferre oea oportebat euocarer quí nifi fortiter mærorem ferre
lamitofum patrem : Proféquendo funus filii, foifetsunius diei lucem ínter calamítofum patremnii &
Strennuú confulé:Vocando fenatů in curiá;
pofent &'alia malta romanorum exemplaq trennuum confulem neutra ín parte ceffante officio
filioze mortem fortiter fapienterg'tülerunti partiri non potuíffet.
medi proferri:nifi multum uideretur dome- De perícle principe athenienfit Externa.
fticis exemplis immorari: ná Fabius maximus z rE e oa aare
8& Caroinon fuerunt huius laudisexpresquos P, Ráceps acheníéfit píclesítra §rriduű duobus
Cicero.lib.iiii.epiftolarum laudando comme mirificis adolefcéribus filiis fpoliaras his ipfis
a ala gop eio See diebus & uultu príftinã hítū retinéte: & oratíóe nul
cædem non defæmineo
fapra quami fϾmina& credi
impatiéti dolore: ftue la ex pte ífractiore
poflit fortiter E TE cõcíőatus. Ille uero caput quog
tiffe dicitur,
Rinceps athenienfiú:Pericles coronatus icedebat & iuppiter olympius appellabatur: tantă licentiæ ha-
buit uirzille tantū apud populú gratiæ:nec mirú:nâ lacædemonii agroge populationibus fraĉti: quas pe
riclis & fophoclis du&tu palli faerát:in annos triginta pacé pepigerút: rupto deinde ítra quindeci annos
fodere cú cõtemptu deog hoiumgs fines atritos populant:& ne pd potiulğ pugná expetife uiderenť hoftes
p uocát:fed athenićles cõfilio periclis ducis fapientiimi:populacionis iniuriâ differůt in týs uliðis
ad præliú

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PVDICITIA exw
fopuacuäg pugnå êxiftimåtes'cü ulčifci hofte fine pericalo pofent:deide iteríećtis diebus naues còfcendút: &
nihil fennentibas lacedæmoniis totá fparté depdanf:multog plura auferút § amiferát prorfus ut in cõpara-
tione dános lôge plus fuerit ultio ĝ iniuria:clara qdé hæc piclis expeditio hírafed multo clarior privatio při-
monii:§ cõtentus fut:huius.n-agros í populatiõe itactos relinĝråt hoftes:fperäres fe illi acqrere poe aut peri
culú ex inidia aut ex pditiðis falpiriðe ifamiá:qd ante pfpiciés picles & furu populo pdixerat: & ad inuidiæ
ípetú declinádú agros ipfos dono reip.đderat:atg ita un piculú ġfitá fueratsibi maximá glori íuenit:nő mioré
uero ex 1a&tura filioge duoge quos dicba ĝtruor amifit:quoge Åfideriú rå fortiter tulit ut corõatusmore folito
ad populú əftáti uoce cõciðatus fuerit, Olym
folito more coronatã geretur fuftinuíitzut nihil ex ue pii iouis cognoméć:Ná uirtutæ faa meruit ap-
tere rítu pp domeftícū uulnus derraheret: nó fine că pellari & iuppiter olympius:res,n; maxías geffit:
humåos cafus uirtute iferiores duxit,
ígítur tantíroborisaius ad olympíi iouis cognomen x Enophôtis åt: Xenophō phús & dux infi
alcendít. De Xenophonte. gnis fuit Grylli arhemiéfis filiusihô uere
x Enophonãtqdad focratică difciplinã attinet cúdus& fpeciofus fupra ĝ dici poflit moratuf
xímusa platõe fælicis ac beatæ fecüdiæ gra
qp & pbusiatg oibus gratus: focratis difeivu-
ius & Platonis zmulus:tefte gelio:q hi.viii, ci
dus:cü foléne facrificiű pagerer:e duobusfiliís maz ini.diciti Xenophô & Plato focraticæ ameni-
íorénatu noie Sylä apud måtineãí prælío cecídife tatis lumina certare zmularig irer fe exiftima
cognonít:nec iô íftitutã deog cult omítcédă putas ti fantshic primus oium phôse feriphit hifto-
ná:foit,n.ut diximus dux ftrénuus:ex ultimis
uít:Sedrantűmő coronã deponere cõtétus fuit: quã babiloniæ finibus exercitű reduxit ícolumen
ípfe pcūétatus quonãmő occídifer:ut audiuit fortif afperis & difficillimis itineribusp ifeltMimas
fime pugnãté íteríiffe:capíti repofuit:numina quíbə gentes & barbaras: huic igič facrificanticum
nunciacú eétialterú ex filns maioré natuí acie
facrificabacteftatus:maiorem fe ex uirtute filii uolu cecidiffe:nihil motus facrificare pfenerauerits
ptaté:ĵ exmorteamarítudinem fentire. Alius remo coroná tantú depofuit:quá cognito mortis gé
uilfet hoRtiam:abíecifetaltaria:lachrís refpfa rhura nere: ffortiter pugnádo filius occubuifets
deiecilfet: Xenophontis cor pía religione immobile capiti [tatim repofuit:plus ex uirtute filii dele
étauiõis:ğ ex morte doloris cõcepiffe fignifi-
ferit : & aíus ín confilio prudentiæ ftabílis manfi: cás, Proxius a platõe:Secúdus a platõe : con-
ac dolori fuccumbere ipfa clade qux nűciataerar trí ftat.n, in focrata difčiplina primů laudis loc
ftíusduxít. De Anazagora. obtinuifTe platoné fedm uero xenophõté: pla
n.
toeloguétia fapior:xenophő grauitate melior
Ecanazagorasqdé fupprimendus eft. Audíta q & iple multa fermõis fsauitate polluit ran-
nãg morte filii nihilígt
mihi inexpectatű:aut ta inter fe æmulatiőe certarút : ot cum utergg
nou nuncias. Ego-n.illū exme natã fciebã eé mor multa feripfenit:neuter tamé alterius mentio”
taléshas uoces utililimis pceptisibura uirtus mittit né faciat in operibus fuis pceptoré tátú í dia
lõgis difputanté ítroducút. Apud mantineás
quasfiqs efficaciter auribus pcepitinó ignorabit íta Notaeft hiftoria qu auxiliãtibusathēniéfiby
liberosefle pcreãdosżut memineritisa rerã natura thebani duce epaminúda bellú ídixere lacedæ
accipiendi fpűs:& reddendi codémométo tpís les fortitudioe
moniis:& apud leutras & måtineãut in ca; de
diximus fæliciter pugnatú eftrat>
gem dici atg ut morí neminé folere q nō uixerit:íta tamé uiđtorja apud måtíneam parta nō oino
nec uiuerealiquem qdem poffe:q nô fit moriturus. fuit icrućra:multi ex uiđoribus cecidereinter
De Pudicitia.Liber Sextus. Ca.I. quos dux iple epaminundas & xenophontis fi
Ne Ide te Vír o% pariter ac fæmíı
íter ac fæmínarum præcipu
æċÍ y lius dequo'nunc dicimus,
Ec anaxagoras : Hic claceminius fuit
u um firmamentum pudicitia ínuocemltu enim egifibulo patre natus anaximenis audi
prifca religione cõlecratos focosuefteícolis. tor:phús fuo tpe íclytusimá gloria:opibus : &
aio clariffimus:g patrimoniù oé fùis fpõte cõ
ceffir:& fe ad rerú naturá fpeculádá cõferés ré
oém priuată & publicã neglexeratieratg.xx nopea rråfitu xerxis:uixitglxxii.hic cuidå dicéti: ¢% nō parri
fibi cura eét:îmo ingt făma mihi patriæ caraé: digoŭ extédebar í coælú: ot illá uerá patriá eé offéderet.item
alteri filii morré núciáti refpődit:íc ciebá illú ex me natú cé mortal yari rÕne Cicero í qõnibus tufculan úc
dicit cuidâ iterrogáti an vellet ante obitú í patriá reportari refpõdife id nõ eé neceffe: undigad inferos tå
rúdé uiæ ečt:hic accufitus:g fole cadenté lamina eé diceret:ĝíi falfos deos coleret ab atheniéfibus icarcere ue
neno necatus é, Supprimédus:Tacédas. Has uoces:Laudat hác aí cõftantiá & fortitudiné cú í aliis tú í pbi⁄
lofophis cognitá:ġ optimis pceptisibuti:fapiérer očs cafus ferebát:fapientius refpõdebát:de filioge morte 4
ti qa ítelligerét a natura uitæ fimul &;iteritus legéeé datam- De pudicitia: Libers VI:
Nde te:Liber fextus cuias capituló primú é de pudicitia quam landando facit auditores attentos : or
u doãt:čo pudicitia unde inuocé &c. Firmamétú:ga pudicitia côfirmat decus uirog?& fæminagz, Pri
fea religiõe:ga ab afcanio:moré feruádi ignis æterni accepe ro.nå veftales ppetuá uiyginitaté feruabát.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
Virgil. Tu capitolinæ.i.matrimonium feruas icolume:ná iuno dicebať peffe cõiugis.Vir.lononi ante očseoi.nícla
iugalia curæ:rurfus:& pnubia iono, Tu palatii columé;Hic aperta nimis utitur adulatione cum juliam dicat
forle pudicam:quá impudiciffimå fuiffe cõftat:adeo ut cú fimiles patri filios procrearet:ofg admirarentur ĝ
rentibusex ca moltis qd ita filios patri fimiles produceret:cù fe multis fabiiceret:refpõdere folitå dicunt: na
Juvena, uis fum nif plena ueđĝoré non admitto:de hac luuenalis:că tot abortiuis fœcundam iulia uuluam folueret &
pacrno-fiiles effaderer offas:fait aurera talia aogalti cæfaris filia: Buxor tyberii- Angultos : Cæfatianos.
Tui numinis refpeđtu flos:Re uera ita eft:nam {i duo iuuenes æqualis formæ fuerint:quorum alter pudicus
alter ípudicus extiterit pudicus ille pulchritu
dinis floré a Jpion nag pri tu capítolíngíiunonís puluínaríbus ícubas:tu palav
mo quog tépore denigrefcet:quia libdo cor jí é Miműa lu:
pus enercat:g defectum redditargs deforme, COluméauguftos pænates fan&tifimüq Iuliæ ge
matrõa Matronalis ftoja:Matriftamilias ueftis: nam Palé thog afiidua ftarone celebras. Tuo þfidio pue
matrona: dicitur pricipis & fenatorii hominis rilís ætatis infignia munita funt. Tuí numinisrefpe
uxornon autem plebeia, Stola: Veftisquæ ctu fincerus iuuétæ flos pmaner. Te cuftode mona
e Igiturguá Jis ftola cenfetur. Ades igitur & cognofce quæ fies
Vx romanz:Orta in caftris inter poté Tiípla uoluiftí. De Lucretia.
d a u ciena raha Vx romanæ pudícitiæ Lucretiatcuiusuirilis
e uxorum pudicitia : cú vá quile lau E -
darer colarinus qui cum his crarnon uerbis
opus effe dixit: id breui feiri poffe qualis una
© 25 maligno
ortítus
errore fortune muliebre corpus
eft : A fexto Tarqní regís fupbí filio
quæg foret:h fomptis equis inuiferent eastid p ui ftuprū patí coacta cūgrauíflimís uerbis iníuriã
demum fpeđatifimum unicug fore quod fu4 í cõcilio neceffarioş deploraffet + ferro fe qå ue
inopinato uiri aduentu occurrit:probato con z : n E a AE A
flio citatis eguis oés aduolát Romázinde col fte tre&tü attuleracíteremit.cãÂmg tã aíofoíteritu ipe
latiá+ ubi lucretiam haud Gğ urregias nurus; ríŭ côfulare p regio pmutãdi Populo.R
o. prebuit.
quas in conuiuio luxug cum æqualibus uide
Tant tempus terentes : ied deditam lanz inter
lugubrantesancillas í tnedio ædium fèdentem inueniunt:muliebris certaminis laus pænes lucretiam foit . În
itatis comitibus omnibusa marito: fextú tarquinium mala libido- lucretiæ ftuprandæ capit:tum forma'tum
fpeđata caftitas incitat:paucis diebus interieĉtis poftğ redierút in caftra fextus tarquinius início collatino ců
Comite uno collatiam uenit:ub: exceptis benigne ab ignaris confiliiicum poft cænam in hofpitale cubiculum
dugusefet amore ardens poftğ fats tura circa fopitig omnes uidebantur: trito gladio ad dormientem lu-
cretiam uenit finiftra manu mulieris petore oppreffo tace lucretia inquit fextus tarquinius fum: ferrum in
manu eft:morieris fi emiféris uocem:cù pauida e fomno mulier prope morté íminenté uideret tū tårquinius
fateri amorem:orare:milcere præcibus minas:verfare in omnes partes muliebrem animum: ubi obftinatamui
debat & ne mortis quidem metu inclinariaddidit ad metum dedecus: cum mortua iugulatum feruum nudå
pofiturum ait:ut ın fordido adulterio necata dicatur:quo terrore cum uiciffet obftinatam pudicinam uelut
Uiđrix libido:profeđtufg inde tarquiniusjferoxlexpugnato decore muliebri effe lucretia mofta tanto malo)
accitis primum patre uirogiqui càm fingclis amicis uenerant:in cubicolo fedens lachrymabunda:querenti
uiro fatin faluæ res effent:minime inquit : quid enim lalui mulieri effe poteft amiffa pudicitia : veftigia viri
alienì collatine in le&o funt tuo:cæteram corpus eft z tantum violatum:animus infons:mors teftis : fed date
dexteras fidemg haud impune adultero fore:Sextus eft targuinius:qui hoftis pro hofpite priori nođe ui atma
tus mihi fibig:fı uos uiri eftis peftiferum hinc abftulitgaudium:dant ordine omnes fidem:confolantur ægrå
animijauertendo noxam a coacta in auctorem deliĉti, mentem peccare non corpus:& unde confilium abfuerit
culpam abefe:uos inquit uideritis:quid illi debearur:ego me & fi peccato abfoluo: fopplicio non libero ! nec
ulla deinde impudica Jucretiæ exemplo uiuet cultrum quem fub uefte abditum habebat in corde defigit:pro-
lapfag in uulnus moribúda cecidit:Dionyfius in hac hiftoria multam diffentit a Liuto: non enim contentio-
nem de uxoribus inter potentes in caftris adolefcentesortam:nec fextum tarquiniomad idipfam ftuprandæ
Jucretiæ gratia collatiam ueniffe:ueleti furiof quadam libidine agitarum:ut tradit Liuius:fed a patre collatiá
miam ad 4dáillic regia negocia peragenda:Hofpitio deinde a lucretia benigne fofceptú:Quippe regis filium
& uiri cognatű.Erat åt ex gente tarquinia collatinus:ingrefum noĝe cubiculü eztorfie ab obftiata lucretia
Rupri neceffitaté:Quæ ne infamis moreretur:corpos ews libidini fubiecit:Orta deinde luce:cam ille abü flet
Tucretiam dicit fampto uehiculo Romam ad patrem properafie: & ad es genua prouolutam fuppl:citer-ro-
gafe:ut quolcung poffet amicos & cognatos g primum euocaret quibus accitis rem omnem expofuiffe: fibt
deinde mortem intuliffe:quo fafo Valerium in caftramiffum nuncium ad colatinum: qui re audita cum lu-
nio bruto Romam veniffe:& de eiiciendis regibus confilium iniiffè dicitur, Errore forrunæ: Videtur errafe
fortuna quæ tam uirilem animum fæmineo corpore incloferit: ac fi diceret Si ei forte virile corpus contigit-
fet multo maiora fađturus faiffet:in concilio neceffariorum: uiri collatini patris tricipitini: publi ualerü & 10
nii bruti. Caufam permutandi imperium: Quia propter huius ftuprom exaĉti funt reges : annui magiftratus
& confolare imperium faĝum:mutatuíg eft reipublice ftatus, De Jucretia beatus auguftinus : fi adultera; cur
laudatur¿fi pudica cur occiditur?

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEPVDICITIA cxvi
Ta häcFuit poft aliquot annos'par ın urbe nephasajibidine ortű:hdud tuinus fedo euérn:& ¢ per ftu-
a piü cedég lucreciæ urbe regnog targnos expolerat:cú,n.a cõfùlibus ad decéuiros tráflatú effet îperið
ötdecéairis unű apiŭ chudiú plebeiæ uirginis tuprandæ libido uelut rabies ådá íceflit:hæc luci cufuf
dåuirgini fiha:& licinio tribunitio uito delponfāta erat:quå apius amore ífaniés:pcio ac pce:fpeg policere adot
zus:poftä omnia pudore fepra inuenit:ad crudelé fopbamg uim aium cõuertit,M. Claudio clienti negociú de
disur uiginé in feroirurem affereretineg cederet fecádum libertaté poftentibus uinditias: hic ergo uirgini in
fogzad Iřarú ludű ueničti manů iniecit;fùá feruã e ferua natå appellásicõcurfu amicog ad clamoré nutricis gti
tiú fidé iplorantis fa&to Jiberafzin ius tamé ra
De Vírginío uiro Plebéios pitur;ad apii tribunal pducif : q ex cõpofito
a: = Fqphãcíilatā iniuriä uriä nõ
nő tutulit Vírgíus plebei puellā merito claudio poftéti & feruá afleréri
fã adiudicauit : interea
p. numitorius
, puella
generisfed patricii uir fpíirítus:ne probo con⁄ anus &fpõfasicilius iterućiút puellá a ui ma-
tamínareť domus fua proprio fanguini
nó. pepercit: gifa iudicio tuen€ ; 1ᢠ8raui ditione orta
Nam cum apius claudiusdecemuir filiæ eius uirgis eanit peet apin Jiberracis c
t uiribus frætus pertinacius
ftuprum poteftatís tín: expe
EXP PPI
foribus pnúciatInterea eq
pf p ppere accif ecapi
teret:deduc
E tamin forum puellam occidit : pudiceg ftrisy audito fijiæ piculo acceptog cõmeatu
E kile sala ad urbé pperar:fihæad rps adeft: ná cú Apius
interemptor: To SS Aa e fequéti die in tribunal alcédiffer: puellæq; uin
A pa 7 7 Dze ditias fecundum fèruiturem decreuifiet: tanta
n Ecalio robore animi præditus fuit Pőríus Au qdé uisamétiæ uerius amoriseius menté É
fidíianus egues romanus:g poftă cõperít filiæ venerautú uirgimus í apiú manus ítétás Lic
fuæuirginitatéa pædagogo pditã faunio faturnio: mp AON ADi panibis Sinj apadi g adinpra:
nő cõtétus fceleratű i feruü affecife fupplicio:etiam
i ; TOAS A P ferarüg pishbadingeduaiap
cet ne pecudú ritu pmifcueí côcubi-
ipfam puellā necauit. Irane turpes eíusnuptias cele. nis rueremô paffuros hoc ciues romåos fpero
braret:acerbas exegasduxit. De Publio Menio. cúg iáuiagereť in puellá:iäg decéairi poten
q ~ VidPublius Meuiusğ feucg pudicitiæcultos "E tefli nö poffet uirginius ubi nihil ufquá
PAREN Ri Sle Cu CA idit auxilipoenitéuá muls ġfo inquit api:
déegíttí libertű näg gratū admodū fibi aíad⁄ primum ignofe pfio dolori: fiad i clemétius
nertit:ga'eñ nubilis iā xtatis filiæ fuæ ofculü dedil% in te fű íue&tusideide finas hic corå uirgie nw-
a
o! e a maritudie
ae y i cü nô líbidine:fed errore lav
pæn oten | miefiliáaenacnutricéeia ni
tricé peäđari quid hoc rei fitsut fi falfo dictus

rís adhuc puellæ fenfibus caftitatís difciplinam inge bustúc nouiserat nomé;atgibi ab lanio cul
ppe clocinaad tabernasig-
nerarí magní SS
eftímauit:Eiqg; tātríftíexéplo pcepítut tro arteproihoc te inquit uno quo poffum fi-
PA
nonfolum uírginítatemillibaram AE ; federiãs ofcula ad fixiti&
Ja i libertaté
elpetasuédico:peĝus deideTeinepuellæ
ad tu bunals trål
api tiie
uírumfincera perferret.t oi capur hoc fanguine cõfecro ; deide in caftra p
DeQ uínto Fabio Maximo Seruíiliano, ripuitihinc orta feditiõe fađtag plebi feceflióe
q- Víntusuero Fabius maximus Seruíilianus:ho P parribysiGoaanlune at eronairt e abe
t noribus quosSplendidiMime
7 ic gefferat
erap cenfuræ
gen pesirarucrearag é efttribúitia
dita plebi:fumptú quoq; poteftas & rfap
de decemuiris
grauitate confumatísżexegít pænas a filio dubíæ ca plicum per tribunos plebis hoc autem fact
ftitatis & punito pependit;uolürario feceffu conff [pe fuit anno.lx.poft libertatem inceptå: tefte Ci-
EA cerõe libro de finibus bonorum& malorum
ctum patríæ uítando. Probro:Stupro atg flagitioDe. hac uirginia
a patre cæfa Seneca in tragædia que df Ò&a Seneca
uia fic breuiter traditultigs tuos funt bene manes:uirgo dextra cæla parentis nec feruirium parcere graue&im
probata ferret præmia ui&rix dira libido
Ec alio robore:Faunus Saturninus pontii pedagogus eius filiã per dolů uitiauerat: põtiusid ubi cogno
n uit & pædagogum & filiä pari poena mul&tauit:ná uträg necauit:maluitg acerbum filiæ funus profėg:
q turpes vius nuptias celebrare. Scælerartum feruum:perfidű pedagogů g filiæ wtium intulerat,
q Vid.P.meui ius acer pudicitiæ cuftos:liberrum quem unice diligebat:propter allatam uel errore
uel malitia filiæ iá nubili ofculú:nulla erroris babita rône occidit, Voluit ucin ea ætate difceret
filia tá
rigido exéplo caftitaté eé feruádá;adeo ut nô folű corpus ita&tú:fed ofcula quog ilibata pferret ad uige
Erro
ze duđus:Quod in teneris nniseã oculari fortaffe folitus faiffetea núc confaecadine deceptus fimplex ofw
Jum puellæ dediet, Ilibatam:Vitginitatem intaĝtam:& inuiolatam;uidelicet integram,
Vintus fabius @ruilianus;:Hic omnibus honoribus emeritis in cenfura feueriNimus:hic cum fofpetam
q hfer filii pudiciná illő occiditideide rubore quodå côfufùs g tå flagitiofum filıú babuiffet:ex urbe difte
dés uolútariú fibi exiliú idixit;ita ut poft hoc faĝú:amicoge cõlpećtű fugiés í urbé redire noluerit; Splé
didifime:cum famma laude & gloria, Cõlumatis:Emeritisinam oibus honoribus perfan&tus faerat,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
Icerem cenforiă:Attilius falifcas a pueritia feruus:ab herocoađtas eft fieri meritorias:3 facere i tenera
d ætate ex corpe fti :poftea uero í hibertaté affertas cú uxoré dariffer& ex ea filiá falcepifetiubi primå
cognouit tupram admifife:eá occidinmise pfecto q q fuiffet rarpitudini femp afuetus turpitudinem
1n filia non pareret. Quá fandtáigiť:Inrendit argumentum fi miniftri libidinis ingutá feueri uiolatæ pudici-
tiæ extiteråt ğles cæteros fuiffe exitimamus, Inítitores libi, Viles libidis negociatores: ĝlis fuerat phylifcus«
Equitur excellentis nois.M.Claudius Marcellus:hic ille Marcellus éq cæfo uirodomaro gallos duce
f opima fpolia reportauit:qui primus hánibalé apud nolá uinci poffe docuit:g fpracuhs i fycilia murrif
fimáurbé expugnauit:q multa atg P
clara p tep geffit:că igitur cõperiffet.C. Scáti De Publio Attilio philifco.
nius capitoliú tribunù plebis de ftapro cõpel- d Jceré Cenforiūuírū nimis acerbumextilfe:nifi
Tafer filiû fud adolelcentulú ægregia form: Publiđ arcíliű philifcã í pueritia corpore quæzs
fed pudicitiaatg modeftia magis ingenuú:dié
illi dixit ad populú:nå puer ubi refiftendo fce Rüadomio facere coactü:tã feueg poftea patrécerz
Jerato tribuno nihil pficere poffe uideret:rem neré.Filiã.n.fuãeo që fRtuprí fe crimie coígnauerat
ad patrë detulit:Accufatus igitur tribunus be iteremit.Q uã fantãígiť í ciuitate noftra pudíciti
neficio magiftratus fe primū tueri conatus
cum diceret cogi nō pofle g tribúitiã ptátem fuiffe extímare debemus:í qua ét inftitores libidinis
baberet:tribunogg auxilia iplorauit : quorú tam feueros eius iudices euafiffe aiaduertimus.
nullo intercedente dånatus:in illo tudicio nul De.M.claudío Marcello Aedile Curruli &
Jusé tetis adhibitus pter iplum adolefcenté q
pduđos & a iudicibus iterrogatus cú igenuo filio fuo.
Pudore deterritus nõ auderet obféenifimá ré f Equi excellentis nosac méorabiílís facti exé
Ídicare:uultů i terra defixú tacitus pfeueráter plū.M.claudíus marcellus ædilis currulisC.
tenvit:qå ubi uiderúr iudices mhil ulterius in feantinio capitolino trí-ple.diem ad populumdixic
quirédú effe exiftimáres kőtiniú dánauerunt.
Sacrofan&ā ptáté tribuniciā ptátemġ facro q filíū fuŭ de tupro appellafet eog affeuerante fe
fáđãá ið dicebať:qa lexerat q tribună uiolafler cogi nó polfe:ur adeét:qa facrofcã prācé haberet:&
eius caput facse foret, Vno tespuero ipo mar obid tribunítiū auxílíű iplorãte:torű collegíü tribu
celli filio. En ultioné få:in tibani dånatiôs nog negauitfe ítercedere quo minis pudícmiæqftio
Etellus quoq : Gn.Sergius nűmos ma
m trifamilias pmifèrat térás illius anımú pageretur Cítatus itag; Scantiníus reusuno tefteg
præcio ne mota fibi moré gereret: Ma tentatus erat dãna-us eft: cõftat iuuvnem pductum
trona ré detulit ad magiftratú:ille Sergium q í roftra:de fixo í terrã uultu pfeuerãter racaiffezues
pecúiá pmififfer fæminå corrapturus iudicio
dånauit:nô.n.factú fed uolűtas punita eft:nam recundogfilentio plurímã in ultionéfuã ualüiffe.
g femel animo fuo mechatus fuerit peccavit, De Merello celere-
Stuprofæ mëtis: Libidinofæ uolútatis, Sed Etellus quoq; Celer fRuprofæ métís acer puni
afus: Videbant.n.illi non defuiffe uolűtatem:
fed faculraré:reŭ'igičť fecir illú uolútas nő pec tor extitit. Gn.fergíio fillo promifornm matri
catis plufg illi nocuit uoluiffe peccare: quam familiæ nummorum gratia:diemad populum dicen
profuit non peccaffe uel non potuife.
Onciõis hæc:illa curiæ,T. Veturius fi- do eumque hoc uno crimine damnando+nõ enim fa
el lius eius:Cú pp longá & difficile bellú &um tunc: fed animus íin queftíone deductus eftz
famnitium fepius tribută civitati effet plufguoluiffe peccare nocuit:4 nő 'peccalfe pluit.
impatū exhaufta tádé ciaitas ære a fænerato- De Títo Veturío filio Vetutíi.
sibs fumef cogebačť:q uero graviori ære aftri Ontíonís hæc:illa curíæ grauítas:ritus ueturí
&i fænus foluere nő poterát nexi fæneratori
bus dabáť qbus ráto tpe feruirét donec debi- usfilius eíus ueturii quí in cõfulatu fuo famnitibus
túomne pfoluiffent:Inter hos igitur datus eft
veturius nobilis adolefcés cõfölaris uiri filius
qué.C.plocius fænerator cui nexus datus fuerat cum ni ftuprareuolaiffet:ac ille pertiacifime recufaffet eum
uerberibus mulĉtavit:fceleratus hő g eius libidini obtéperare noluiffet.Hic igitur adolefcés uere nobilis in fo
zum proripuit:plocium accufauir:quem fenatus damnatum in carceré conici iuflit.In hac hiftora:Valerius dif
fentit a Liuio:nô ení ueturiú : fed publiú quédá nexű darú:nec.C.plotio: fed.L.Papyrio fæneratori fuiffe dicit
Idgfaĝumefe ante deditionem caudinam:Murtatum
enim dicit efe ius ob unius fæneratoris libidiné & cra
delitatem infignem.
L. Papyrius is fuit:cui cum fenatus confülto Publius ob æs alienú paternů nexus datus ef
fet:quæ forma ætafg mifericordiá elicere poterát ad libidné & cõtumeliáanimúű accederút:ut fioré ætatis eius
fruĝú aduenticium crederet datú:primo pollicere adoleftemé fermone incefto eft conatus:deide poftg alper-
nabantur flagitiú aures mimis territate arg idétidem admonere fortuna:fuæ poftremo cum igenuitatis magis
quá plentis conditiõis memoré viderer:mudari iubet uerberag afferri:q bus laceratus iuuenis: cum fe in publi-
cum proripuiffer: libidinem ceudelitatemg conquerens fæneratoris + ingens dis hominum cum ætatis mife-
tatione atg indignitate iniuriæ accenfa fuæ conditionis liberumg fuorum refpeđu in forma atg inde agmine

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 y
DE PVDICITIA cavii
faĝd ad curiam concutrit:Et ú confules tumultu repentino.coaĝi fenatum uocarent, Introeuntibus incoriã
parnibus lacerat uirgis tergum „pcumbentis ad fingaloge pedes oftédebåt, Vct eo die ob îporé iniuná uni-
us igens uimculum fidei: fig cofules ferre ad populä:ne gs ifi q noxiá meruilet donec pænå lueret:in cOpe
dibnsaur in neruo tenere pecunia crediræ bona debitoris non corpus obnovi eéutags nexu foluri
in poftege ne neđtarenf; Ob turpiter ium fædus:Nota é hiftoria qúo apud farculas caudinas cauli cauti & obf?
Mfuere Ro.a famnitibus,T. Veturio:Caluino & fpurio pofthumio confulibus:& fub iugú mıı 1tofædere
hoftibus qd Populus Romanus non pbauit nec accepit:Sed auctores fæderis turpis deditionis dedendos cum ho.
ftibus cenfüit:ut populus religione foluererut
| obturpíter ictum fædus deditus fuerat quum pp do | Domefticá ruinam:Quna res familiaris pērie
PESEE U ESAR ; piaocio
meftícam ruinam & graue æs alienum Calio Tat př grádi ære alieno altriâus eratiqgieruiturs
cú fol
nere non poffe fikus fæneraroriin
nexum fe dare adolefcentulus admodum coactusećt dari pafius é ğdiu debitú ferurtote plòlueret.
ferwilibusabeo uerberibus:quia tuprū pati nolues Aius felteninus: Fefceninus triumvir;
rataffectus: drelawad cófules derulit:a quibushac €
f factus Corneliú ftrénuň mılitéq multa p re
dere certior fenatus plocium IRAT
í carcere m duciA pu.fortiter gefferat in uincula conicce-
7 ; 7 > a
íuffít:ín qualicűãg; ením ftatu pofitam romãofanguí < Tat g cum ingenuo adoleftente ftup.um com-
mifffeville falú nô negabat:fed fati excufa-
ní pudícitiã tutam effe uoluit. Ec quid mirum Ghoc tioné aho a pabi qá
l E ex corpore facere cõfueui
uniuerfi D e enerunn eas ig datis fponfo
nibus fe pbatussaffirmabat:& pprerea non id
e 10 felcenin t ,. fibi fraudi eé debere.Imploratog fruftra triba
e Aíiusfelceninus tríñuir Capítolínus:.C.Corne norum auxilio:ga nemo intercedere uoluit in
lium forciflime militiæ Ripédia emerírū uirtus E E Triðuir
tilg nomí $honore
nezğ prímipilíabí
jter mperaroribo PHPO l i b r i Po nispraioemne poles
s 12> creati fant in deducendis colonis:poftremo in
donatum:quod cÕingenuoadolefcentulo ftupricő? fumédis fappliciis de dánatis& tentú dicebá-
merciû habuílet pub.onerauit uiculis:a quoappel rur triúuiri rege pian Cöõmerciú:confue. Cõmer
latí tríbuní:cū de ftupro níhilnegarer:fed Íponfioné ea e aa E cium
fe facere paratū. diceret:pai dolefcens illee palamatg; cõmerci
a, ü
apte corpore quæft factitalfer ícerceffionem fuam numa loĝnslitrerage cômerciú linguæ: Livius
HAHA de Linius
quo liguæ cõmercio dixit & põić
ponere noluerūt, Itag cornelíusí carcere mori coar polneridine uhor a Pipeta de
A trí ple.rempu.noftrā că ltias:Ve p rebus bene dixitgeftis concederet
ctus eft non putaruntením că turpiter avere ut fupra quid prodclk domi
fo.
fortibus uiris pacifci oportere:utexternispiculisdo
ris eé ftrénuű fi domi male uixeris,
mefticas delitias emerent. Jbidinofi céturionis:Hic notaf cofnicu
| l Detribun
Jbidinofí o Centuríóís!
plebiss fiue
noli Centuriði
populoMarcii
fuppliciü Ro E falluntur a Reen
le&toríí ‘1 fed
a dubio:nam accenfns nomen ;
mergi tríbuní militaris æque fimilis fædusexi erat ordinis &fine promotionisin militia ut nune
tusfegť
cornícul:Cuí
ariū cõmíniu
fut Rtupristri.pl .dičad populū dixitqä dicitur princeps uel cõmentarienfis aut corni- C orni-
cãappell aler. Nec fuftinuit €0latius,Afonius ita refert Accenfi. dicebant cular-
s ea = i judicii répus fu boti decurionibus hoc
| eíusrei fniam leĉtoríus fedipfeant e iudicii tepus$u quafi ad cenfum additiiquos eftnúcmimftrı eoram us
cõwentarien Accen-
f
ga prius fubrraxit deinde etiam morte fe puníuít. fs &cormicularios appellaSednt:
quia huius fas
Naturæ modum expleuerat fato tamen functusuní rei i
R S EE E O ONON E E S a Cõmen i
uerfe
terle plebispleb; fnia crie ipudicíitiæ dānatus
dän é.PaE
Signa ail?
íl- gerental
TAR i
Eroe eEP i tariéf
ia táğ mioiftri eranticornicaAN- tariéls
lā militaria facraræ aglæ; & certiflima Romani ípíí arios aútiquid:qu eo q una cum fuis decurionibus. in
cuftos feuera caltrog dilcíiplina:& ufgad ínferosp cornibus acierum ftatuebantur, Centuri:
íz
{fecuta elt.Q uoníam 5 uirtutis.E, magílter
cuíus A [e de FefteniniOc demonuit.C.Mar
effede quo fupra diximus,
ið; Hoc legiéin ni-
buerat fanctitarís:corruptor tentabatexiftere.
De Caio Mario.
h ta Marii:Cicero quoq in oranone pro
milone: huius exépli mentionem facit.
h OcmoMaríū
nu ímper atore
Ulak ísfuæ filiū ít
tribunú
m:tum
.Cmilítü:a
. Celcum tæCumobftæm
clafius.Cftupra
.pl reoci
uoluiffum
et rå-
tatis 1a cõmotus plocius
CEA ororis us Aii eibini ilitia Celo occidit; Duertct
itadicus
clufum
iun plogastipree
Í
| ctor erat Marius
:gui cluum nepotë fuum 10-
re cæfum pronunciant:plutarchus dicit Marii nepoté,C.Luciű fuiffe nominatűiado i
lefcentem uero Treboniú
quem marius cognita caufa non folum abfoluit:fed admiration e uirtutis infaper corona
mum illis temporibus facinus xdidiffet, Cicero in millonianam pudicitiam inquit cú uitsta nquå pulcherri
eriperet militi
exercitu,
nus militinaris „C. Mariipropinguus eius imperatoris interfeđtus etab eo cui ui alercbanifaceretnbu-C
eni
icero

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER: SEXTVS
probus adolefcens periculofe § perpeti turpiter maluit:atg hunc ille fmus vir feælere folotam periculo libe-
favit, Manipulario: ‘Qni fab eodem manipulo cum aliis militabat,
Ed ut eos:Nônullos pertranfitá tangit:qui ira parciti fao dolore ufi funt pro lege; In adulterio:Scilicet
s = cumuxore. Parmis:ut arbitror melius § pernis, Stuprandú obiecit:Hic fcelus fcelere uindicaujt.Frau
di non fuit. Pæne a præcedente quod fequitur,
Te ut externisiHippo græca mulier qbus parétibus incertă forma præcellens capta a nautis cam pu
a foam periclitarifenfifet nođu fe præcipité dedit in undas:morig pudica § impudica uiuere ma
luit:cadauer erus eje&tum ab undis græ
ciin erythreo littore haud pcut ab undis fepul plocio manipularío mílíte iure cæfum pronūcíauít:
chro côdiderunt: & ad håc uf ætaté ews fan- quía eum de ftupro compellare aufus fuerat.
ĝitas & pudicitia zterna memoria celebrator
Mare Erythreo: Mari rubro: nå epvàpov rubrum s Eduteosquog quí íuindicanda pudicitia do
Eri dicitur, Aeternæ traditå memoriz : Quia in lore fuo pro publica lege ufi funt ftri&tim per
threum hiftonis celebrarur. currã:Séprõiusmufca.C.gallíű deprehéfum íadul
u Ehementnius hoc:Gallo græci reliquiæ
fuert exercitus Brénı ducis qui cú de- terio flagellis cecidít.C.méius.L, octauiū fimiliter
Jatagræcia in orienté duceret exercitum in me deprehëfum pnís cőtudít carbo aćtíenus abíbíeno.
dia afia confedit & permixta lingua utra gal- Irem pontiusa,P.tríuio deprehéli caftrati funt.Gn.
lica& græca gallogræci appellati funt:hi auté ét furius broccum qué deprehéderat fariliæ Ruprá
dicebáf ter auxilia regis åtiochi:fuife; & Gn.
Manilius affirmamıt a fe uictos efe:nam ut Ií- då obiecit:quibus íræ fuæ indulfiffe fraudi non fuit.
gua mixti molliori fant:ita quog molliores fa Externa de hippo fæminagtæca.
Ĝi & inde ui&tı& fugati ; fed Oraguntis uxor a Tgurdomehticis externa fubneđtã:græca fæ
Capta & cuidam centurion: tradita în cuftodiã mina nomine hippo
cum propter eximiam pulchritudinem per uí’ n > cü hoftiü claffe elferi excë
eam ftupraffer occafione ultu xpe étata uio’ ' pta:î mare fe ut pudicitiam morte tueretur abiecit:
Fronti. lentiá fváforuter ulta eft. Frontinus Oriagū- cuius corpus erithreo littori appulfū proxía nudis
tisinquit regis uxor a centurione ftoprú paffa humus fepulturæ mandatum ad hoctempus tumus
memorabili cuftodiam euafit:reoulfamg mili
plini.de tis caput ad maritum fuum detulit:Pli. d uitis lo contegit:fanétítatis uero gloriam xternætraditã
uiillu, illu.inter captiuos inguit uxor regis oriagun- memoriæ græcía laudibə fuis celebrando quottidie
tis centurioni cuidá in cuftodia data eft a quo florentiorem effecit.
vi ftoprata de iniuria tacuit & poft impetrata De Orgiogontisuxore regulí.
redemptione marito adulteram interficiendů
tradidit, Vehæmentius:Quia mori noluit. u Ehementius hoc:illud confideratius exempl
Confideranus: Quia expectauit occafionem pudícítiæ. Exercitu & copiis gallo græcorum
uindi&æ. In eú locú:Locus deputatus fuerat a.G.Manílio confule ín olympo monteex parte de
quo eias necefarii ad redimédá uenitét, Hu
ius fæeminæ qd aliud:Si quis diligérer ınífpexe letísex parte captis Orgiogontis Reguli uxor miv
rit Ẹto avimi robore ulta fit pudıcitiā fu oria re pulchritudinisa centurione quí cultodienda traz
Buntis facıle intelliget corpus non animum ca díta erat ftuprum pati coacta:poftĝ euentumeltin
pi:nec pudicitiam uiolari potuiffe,
'Heutonicoge ue.Cymbri: theutoni: fe- eum locumti quem confulis iullu centurio miflo ná
t nones:abextremis galliæ profugi cum cio necelfarios mulieris præciū quo eam redimerét
terras eog iundaffer oceanus novas fè afferre íulferat:aurum ex pendente centuriones ín
des toto orbe querebant excluf & gallia & hi eíus pondusanímo oculifgintentożgallo græcís liv
fpania cú in ìtaliá remigrarét terrá ad habitan- gua gentis fuæimperauitut eum occiderent: interfe
dum a fenatu populog Ro.peuerunt ĝ nega-
ta qg neguerút paibus:armis petere cõltituút tí deinde caput abfcifum manibus retinens adcons
fed eog primă ipetú fpllanus fuftinere nô po- íugem učít:abíećtog; ante pedes eius Xiniuriæ &ul
tuit:nec fecúdé Manilius nec tertium Cæpio: tionis fuæ ordinem expofuit. Huius fæminæ gdalí
oés fgati exuti caftris font:atúg fuiffet de
íperio romifi marius illo fæculo contigifeug ud quifquam § corpusin poteftatem hoftium uenif
nõ aufus congredi ftati milité tenuitin caftris fe dicatur:namg animus neg uinci nec pudicitia ca
dõec inica rabies:& iperus qué p uirtute bar pí potuit.
bari habét confenelcere:quo fato illos facile De uxoribus theutonicoram
fuperauit:ná cú tripartitoagmie illi per alpes
ferrenf:Marius mira celeritate occupatis com t Heutonicog uero cõiuges Mariŭ uictoré ora
pédiis puenit hofté:priorefg theutúas aggref üt: utab co ufrginibusueftalibus dono mitte
fas eft cú quibus tanto ardore pugnatú eft:ut tentur :affirmantes æquefe arg illas uírilis concu
ea cædes hoftium magis fuerit q pogna & ui-
Qor ro.& cruéto flumine nõplus aguz bibe- bitusexpertes futuras eag; re nó impetrata: laqueis

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 Q_VAELIBERE DICTA AVT FACTASVNT caviii
rit ğ Gnguinisifublatis funditus reuthonicis in cymbros cõuertif:fed nő minor cú uxoribus illo x pugna ĝ
ipfis fuitcú obieđtıs uadigs plauftris atg carpétis alte de fup & de turribus läcers cõtifg pugaarét: pi nde plus
fpeciofa mors eage fuit ĝ pugna:nácú miffa ad Mariú legatione libertaté ac facerdotiú non mpetra fent: nå fe
ur ueftales uirgines pudici ppetuo feruaturas profitebant:faffocatis elifil paffim infantibus fais urát mu-
tuis cõcidere uulneribus aot uinculoe crinibus fuis fao ab arboribus iugiig plaultroge pependert : uirileo
dixerim non muliebrem hunc animum fuiffe:qualéfi eag uiri de fe præftitiffent nunĝ Marius de illis triöpha
zrepotuiffer, Teuthonicorú:Florus dicit cymbroge fuiffe uxores& non teuthonicoge, Plutarchus quoq i uita
marji itidé dicit fuiffe Cymbroge nô teutho-
fibí nocte proxíma fpiritum erípucrűr.Dií melius nicoge féd aliter tradit hiftoria:ná mulieres in
huncanímum uírís cag ín acie non dederűt. a guit quæad currus magno amiĝu aftabant
fugientes neci'tradebant:quædá uiros: quædå
mulierum fuarum uírtutéímítarí uoluílent incerta fratresiguædá parentes & filios: infantes ma-
teuthonícæuictoríæ torphæareddidifent. nibus fuffocátes fub curribus deiciebant:feip-
Q uzæliberedictaaut facta funt. CA. II. fas aŭt gladio iugulabant : fama unam e fumi-
tate ppugnaculı fufpenfam ligatis laqueo pe-
J- Ibertatem autem uehemétís fpūs : dictis piter dibus utring pependiffe. CA, Il
& fa&tís teftarãut non ínuítauerim íta ultro ue Ibertaté autem:di&turus de libertate lo
níentem nonexcluferím:quæ ínteruírtutem utig 1 quendipariter & agendi dicit eå nô eé
affeđandáfed fi fe nobisobtulerit non
pofita fi falubrí mõ fe réperauerít laudé : fi quo non effe refpuédå, Spús:Magni animi:ga libertas
debuit pfuderít reğhenfioné mereč:ac uulgi fic aurí dicendia magno animo proficifcitur, Inter
bus gratior: fapientifimi cuiul aio pbabilior eft: virtutem:Si nimia fuerit. Etuicium : Si mi-
utpote frequetiusaliena uenia g fua puidentiatuta: nima, Noftra fideiQuia hiftorici propriú eft
fideliter oíum narrare, Propria æftimatiõe;
fedquía humanæ uitæ partes profequí propofitum ut ficut eft iraæftimemus,
cít:noftra fide extimatione propria referatur, ' Riuerno capto; C.plaucius fubegerat
DeQ uodam príncipe príuernatum. P totum latum & fcipue priuernatesg
rebellauerant: fumptog de auĉtoribus
Ríuerno capto ínterfectifg
quí id oppidãad fapplicio de reliquis cõfültabafí fenatu: & cú
p rebellandumincítauerãt:fenatus indignatione ipfa res per fè ancepseét: put cuiufe ingeni
accenfus confilium agitabat +quíd nam fibí efet attrocius miciufue fuadentibus;tamé in-
de reliquis quoq; príuernatibus faciendã effet:Ancí certiora oja fecit unus ex pruernatibo legatis:
magis cõditionis í å natus eét ĝ plenus necef
pití igitur calu eorum falus flu&tuabat: eodem tépo fitatis memor:g interrogatus a quodá tmiftio-
re & uictoribus & íratísfubiećta:Cæterum cumaus tis fentétiz auĝore quå pænå meritos priver
xilium unícumín præcibus reftare anímaduerterét nates céferet eå ingtquå merent g fe libertate
ingenui& ítalící fanguinis obliuífcí non potuerunt. dignos effe cenfent:cuius cù feroci relpõfo in
feftiores factos videft cõfùl:eos q priuernatiú
Princepsením corum ín curia interrogatus quã pæ cám ípugnabát:ut ipfe benigna interrogate
nammererentur? Refponditquam merentur g că minus refpõfú eliceret; qd fi pæn ingt remit
timus uobis:ġlé nos pacem uobiltum babitu
fe dignos libertate íudicarentarma fumpferant:exa7 tos fperemus?fi boná inquit dederitis & fidelé
fperatilq; P. conferiptorumanimosuerbís ínflãma & ppetuam:fi malá haud diuturná:tú uero mi
uerat. Sed plaucíus conful fauens príuernatum cau nari:nec id ambigue priuernaté qdå dicebant
fæ regrefum animofoeiusdicto obtulit:quæfiuitg & illis uocibusad rebellandú incitari:populos
qualem cum eis pacem habituri romaní effent ímpu pacatos:ps melior fenatus ad meliora refponfa
trahere& elicere uiri liberi uocé audi cre
nitate donata: At ís conftantiflimo uultu:fi bonãde di poffe ullú popu:aut hoiem denig iea cõdi-
derítinquít perperuam:fi malam non díuturnã: qua tiõe cuius eú pæniteat diucius & neceffe fit må
uoce perfectumeft:ut uicis non folum uenia:fed ét fage:ibi pacem effe fidam ubi uolútarii pacati
font: neg eo loco übi feroituté effe uelint fi-
ius& beneficíumnoftræ ciuitatis daret :fic ín fenatu dem fperandá eé in híc {niam maxime conful
príuernas loqui aufuseft. De Lucio Craffo. ipfe inclinavit animos idétidé ad prícipes fen-
1 — Vcíusuero Philippus cõful aduerfus eundem tentiage confulares uti exaudiri poffeta pluri
ordiné libertatem exercere non dubíitauit: nam bus:dicendo eos demú:g nihil pterğ de liber-
tate cogitant dignos eéq romani fiant. Iraq; &
fegnícié pro roftrís exprobrãs:alío fibi fenatu opus í fénatu cám obtinuere & ex autoritate patge
Jatú éad populú ut priuernatibus ciuitas da-
ref. Ancipiti cafa:Dubia forrõa ga alii pdédos:alii feruãdos effe iudicabát& qa ro.uictofs illis erát ífenfi, At
ma fampferant:Hoc dicit ut maioré oftendar illoge fuiffe libertaté, Regrefum; Emendationem,
1` Vcius uero philippus: Drufiana feditio grauis & pernicio fa ppe ad interit imperii procefit.Drufos eni
nõ tribunatus modo uiribus fed ipfius ét fenatus auĝtor: ritate totiufg italiæ confenfu gracchanas leges

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
aflerere conatus:dú aliud captat ex alio tantă conflauitincendiú:at ne prima illius fláma poffet faftineri:Serut
kus Cepio equeftré ordìné;liuius drufas fenatoriú tuédá fufceperát ná tú eqtes tantú opibus ualebát ut írerce+
ptis uećtigalibus depecularenť fuo more républicã:fenatus exilio merelli dánatione ranli debilitatus oé decus
maieftatis amiferat:nam judicia a fenatu ad equites tranflata fuerant, Signa igif & agl & wexilla 1n foro tan
in caftris pofita & í una urbe dfi in binis caftris diffidebač:prior Cepio 1n fepatú ipetu faĝo reosábitus fcaugz
& philippă principes nobilitatis elegit:his ut motibus refiterer drufus plebé ad fe gracchanıs legibus:eifdem
focios ad plebé fpe ciuitas erexitiextat uox ipfius nihil fead larginonem ulli relig fe: nifi fiqs aut cænú diui-
dere veller aut cœælú cú igič philippus grauiter
Fucĝus eér in fenatu : drufo pniciolàs leges effe díxittantumqg;a pænítentiadi&ti abfuitut etiam
pmulgãa nS refiltererieo ug pgreffuséutdi
Teret fbi opus effe alio fenaruiq reipu. melius TCUría
cõluleretigå d&ú cå.L. craffus fümædignita
ucio Cralfofümæ dignitatis & eloquéríæ uiro id in
s
grauiter ferétí manű ıniící iuberer, Ille reiecto
tis & eloguétiæ priceps grauiter ferret: fiim líctore:noneftíngtmihí philippe cóful:qa nec ego
folés arg fopbú oeo i in unipe
q tanú fenatú uituparet: rú philippus liĉtoré tibi fenatorfum.
Tdo
De Publio Scipíõcaphricano.
z =
malit in eå qué craffos a fe fortiter reiciésdi d Vid phílippum ab íncurfu fuo rutū libertasre
xit.mihi cõful nô eft philippus quádo illi non liqdímo &fimiliteragrefa &æqueexpta pav
fom fnator:ná dixerat philippus mihiopusé tíentia elt.Gn.Carbo.tri.ple.nuper
fepultæ gracha
alio
inter fenar
craffumi & &cü philippú
ingens exorta et altercatio
ioffit philippus e do na fedíríonís turbulétiffimus uindex :idégs orient
mo craff pignora efferri:craffus ait fepignori Cuilium malorum fax ardentifima: publi aphríca
bus n5 deterreri quominus diceret: qłe repu num anumanciæ ruinis fummo cum gloriæ fulgore
blica foret nec prius racitură ĝ fpiritus defice weníentem:abípfa pene porta ín roftra produćtum:
ret:iná ut ingt Cicero in ofone, crafluseodie Tibar :
adne S„ppe diuinå habuit íIAfenatu cõtra phi quid de 5 Tiberii gracchi morte
o cuius fororemin
K maz
lippú tátaqş mentis agitatiðe cöcuffus é: ut cúr trímonio habebat fentíret ínterrogauít:utaućtorita
fe domă recepiffer febribus & dolore Jaterú re clariflimí, Viri inchoatoiam ínincendio multum ina
laborare cæperit& die feptimo perierit. n 1a
Vid philippãab
ú incarfa fo rarã ú G. “10E $ uía non dubitabat
adiiceret:q
2 al quin pp tertã
q Cabo. Hic amicifimus fuerat. G, arétam affinitatemsaliquíd
pro interfeéti necefarií
gracchi: qui cú legé agrariā ferreta.L, memoria miferabíiliter effet locuturus. At is ius
opimio quooccifus:
Gitarer téporeHicevera
ergo carthagfe
cå fedirionédeletailexnu- re eum Vea
cæfum uideriSE refpondir.cuí
; dicto:cűÀ cuncío >
mancia.P. Aphricanusuiđor redibat in urbé, "i PUDItÍo furore inftinéta uíolenter fucclamaffets
illi obuiá procefitad portá & í foge produxit Taceant inquit quibusítalia nouerca eftżorto deide
ut eius auctoritate confirmarečodiú in patres murmure:non etficietisait rutfolatos uerear quos
creltererg feditio quãexgracchá
tauerat: ná femproniá morte .Ğn,
gracchiconci
& Tiberii a]livatosaduxi
2 S . Vniuerfas populus iterum abuno
gracchorú fororem aphricanus uxoréhabebat CÖtUmMelíofe correptuserar:quãtus elt honos uirtus
fperabatergo
perabat ergo pppp affinitatem agrauius aliquid
qi tis X actuű:tacuít
À ni recensS uictoria ipfius
paas] numãtina:
de gracchi morte di&ugici igif prraxifferin S patris macedőíca deuitæg carthaginis fpolia ha
fog
xet iorelifer
czfamab refpondictū
eo qd de gracchi
mortetumul,
populus fenti pE
P1% oos
2c duoram regum fiphacisA & pæ 5 ante triüpha
d
tuare cæpitigd ille fentiens taceant inquit qui les currus cathenæ ceruíces tunc totius fori premé
bus italia nouerca eft : quo di&o cum multo tes oraclauferűt:nec tímorí darü eft filentiū +fedga
magis
ur eos tumultos
uerear quosexcitaref
ui&os :folui
n6 efficietis
+ Plimus inqoit
dicit peneficio zmilæ X corneliæ gentis
s! multi metusur
quos fub corona uédidi his uerbis populi furo PiS atg ítalíæ finiti erãt: plebs rõana libertati fcipio
Tem non metu quidem; fed partim fua parim nís libera non fuít , Q uapp mínus míraridebemus
maior fuos gloria & auĉoritate repreffit,
Turbulentiffimus uindex:Seditiofiffimis ultor coze q feditionem gracchaná excitauerãt_,P.aphricanum: Qui
propter hane de graccho fniam proxima noĉte fuit interéptus í cubiculo füo ur diximus in capitulo dë mode,
tatione. Cuius fororem.ffemproniam, Incrementi moltá:Multum enim auviffet populi fororë fa auđtori-
tate fcipio. fi gracchú impiæ cæfùum dixiffet, Italia nouerca:aut q nō ueri ciues itali forent: gppe captivi pau-
Joante in triúphú addućti aut certe q nô aliter italiá diligerét
ac fi:fibi nouerca foret:hoc é q nihilo plus amát
italiam ĝ priugai nouercã, Quosaligatos: Ná multos ex plebe romana qui in carthaginđlium & numátino
zum captiuitatem uenerant liberauerat: & libertate donauerat, Quantus eft honos uirtu.Quafi dicartngens:
Ettacuit: Adducit rationé quia dignitas fecit utæquo aio patertur.Recens + Quia panloante redierat dele-
ta numantia, Patris:Pauli æmilii qui in familiam fëipionum per adoptioné tranitulit, Siphacis: Quem anus
eius adoptiuus aphricanus fuperior cœperat:Perfæ quem duxitin tnumphum, Ceruices:fuperbiam,Fori:Po-
Puli:ctinés pro contento pofait.Quapropter minus mige:Si populus inquit uniuerfus aliqgaando ceffit liber
tatı Scipionis clanıfimorúg uiroggd mige-fi Pópejus patiéter tulit Jibertaté loquendi cõtra feipfam: q? rô

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE LIBERE DICTIS cxix
fineeiùs Ide faum eft:& ita multa zempla ponit eose qui coñtra Pompéia libere fant locati,
N.Pifo,Pifo manilium crifpum ddulterii accufiverat:Crilpus Pompeii amiciffimus erat; & Pompeii gra
c tia hberator:qd cú widiffer pifo dixit eripi fibt reú gta Pôpeii tå Põpeius:cur ingt nô me quog acculas
D ar ille da uades iqt nō cõcitatuge bellă ciuile & prius de capite tuo ġ de Manilit falute aget, Húc Ma
niliú crifpum.M, Varro í cômêtariis fais aT.
quodamplifima .Cn: Pompeii auctoritas toríés că Auio Mıllone ın adulterio deptæhéfum fuiffe
libertate luctarać: nec fine magna laude:quoníãois feribit nec prius dimflum : § grandi pecunia
mul&atum lorifg cæfum:qå Ciceronis guo
generis hominum lícentiæ ludibrio fe efe quieta fró teftimonio confirmatur:qui dicit bis ad iudi-
te tulit. DeCneoPifone. cium fubfellia traum extrema fortuna ftetif
c — N.Pifo cãmaniliä crífpum reum ageret: eűqg fe:& ita difceffife ut nő ipfe ínocens fed iudi-
ces peierafle exiltimarenć. Si poftulatus:Siac Poftula
euidenter nocétemgratia Pompeíiuidereterí cufatus fuerit: ná poftulari criminis in judicio re cri-
piżiuuenilí ímpetu ac ftudio ad accufationé pfe&tus eft quempiam accufari, Lege peregit:fecun- minis
multa & grauia crímina præpotentí defenforí obíe7 dum legemacculando, Profefiiõe:Quia pro
cít.ínterrogatusdeindeabeo cur fe quogs nô accufa fefus é feVidergo
accuturum,
cato: Cato in fénatorem reñ
ret:Daíquituades reíp.te fi pokulatus fueris ciuile q iudex Pompeii tabellas fummouir:1l
bellä nõexcítaturum : íam de tuo príufg de manílií Jius laudes stinebát.M.Scaug'fine du-
capíte ín confilium iudicis mittam . íta eodem íudi⁄ bio fuiffe îtelligimus:ficut pleniffime dicet lis
„ix.capitulo primo:nam in €o iudicio : in quo
cio duosfuftinuíitreosaccufatione manilium:líberz Tepetundagz accufàbatur laudauerunt Scaurú
tate pompeíñ : X eog alteg lege peregit:Alteg pro confùlares nouem:quos noiare non pigeret: f
felfione qua folum poterat. res illud defiderarer:laudauerűt oćs p tabellā,
DeCatone. intereos Cn.Pompeius quog:nå quta pcõlul
erat extra urbé morabaf: hinc illud in epifto-
q Vidpoteratergo libertas fine Catonefnecma lis Ciceronis intelligi põt: recordare qbus ex
gilğ Cato fine libertate . Nam cū ín feñatoreni ultimis terris laudationé miféris, Senatoré:
nocëtem & infamem reum íudexfediffet* tabellæg; nocenté intelligimus Scaurum żquia tnbuno
plebis accufabatur q pecuniam accepifler a iu
Cn.Pompeií laudatíoné cius cotínentes plate eént gurta cú príceps legatiõis et uel q fardos ex
pculdubío efficaces futuræ + pxíma fubmouit eas e pillaffen& túc Cato priceps iudicis erat, Pô-
quæftione:legem recitando:qua cautűeratne fena7 peii:q pcõfùl erat & i6 uem? ú poterarí urbé.
toríbustaliauxílio uti licerer.huic facto perfona ad c N.lentuluscú inter Põperń Cæfré&
craffum facta cõfpiratio ećt; ut répu.
mírationem ademit:Namquzæ in alio audacia uides fua libidine uerfarét: Co. lentulus:g
retur ín Catone fiducia cognofcítur. confulerat piculú libertatis metués i cõtione
? DeCaio Lentulo’ Marcellino confule. cõtra Põpeiü acriter inueđtus é:& popvlus uni
e N.etíam Lentulus Marcellinus confulcum in uerfus Iétuli queftioné mirifice laudavit args
illiaffenfus é:tú ille aclamate inquit dú licet?
concione de magni Pompeii nimia potétía c67 quia paulopoft impune nô licebit. Nimia po
querereť + affenfufg illi clara uoce uniuerfas popu tentia ; quia ciuicam conditionem fùperabat.
lusefetacclamate ingt:acclamate quírites dü licet: Jus.Affenfùs eft. Approbafiet quæ dixerat lentu
Dum licet: Anteĝ regnú occupaffet gà
íam ením nobisímpune facere non licebit: pulfata é poftea nono audebitis hifċere quicĝ.
tűc exímíí ciuis potentia: hinc íuidiofa quærela:hic Vi candida Põpeius crus fafcia alligatū
lamentatíone miferabilí. c geftabat qa ficut apud Quintilianú uù
ce — Vícandída fafcíacrus alligat habenti fauos alligabant:ergo dimus nô utebáť caligis fed fafcia crus
cú 1llum prætereuntem& de-
níus non ingt refcrequa ín parte corpís fit dia ambulantem fauonius uidiffet:nihil refert inz
dema: exigui panni cauíllaríone regias eius uires quit ın crure an in capite diadema ferat : nam
exprobrans. Arís neutram ín partem mutato uultu rex fieri uult; At ille nihil mutato uultu deam
bulabat:ne intentio fùa cognofci poffet. Fa-
utrung cauít:ne aut hilari fronte libenter agnofcez uonius:q catõi æmulari femp ftuduit atg illi
re potentiam:auttríifti iram profiteri uideretur. cagpar effe uoloitin neutram parté: Oftendit pa
patiétia iferíoríis ét gñis &fortãæ hoibus aditű adz tientiá Pompeii & animi moderationem.
uerfus fe ddít:equog turba duos retuliffe abűä erit. h Elius måtia:Hic ex libertino patre na-
tusliboné põpeji amiciffimù pbri ac-
De Helio Mantia formiano filio libertini. cufabat:pompeius in hæliŭ grauiter ia
h Elius Måtia formíanus libertini filius ulúízæ fe ueđus eft'forditaté illi potifimú properans:
neđturís.L,libonéapd céfořs accufabat;í quo nádicebat:
ab inferis illú ad accufandú liboné vueniffe
Cui hælius libere auda&terg refpon-
qü

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
dit ab inferis fe quidem venie & multos illica Pompeio occifos nidiffe:iquos omnes commemorat, Libonë åt
amicum fuiffe pompeii Cicero oftendit:prima ad lentulum epiftola: Libonis & hipféi concurfatio omni
Pompeii familiarium ftudium rem in eam opin1onem adduxerunt:ut pompeius cupere uideatur:fuit ergo põ
peii ope & auĝoritate liberatus, Humilitatem:g libertino patre natus effet: Aetanté; Prope decrepitã in d ho'
mines delirare folent. Vidi cruentem.gn.do-
miciú: pompeius in aphrica Cn, dominú pro- certamíne:cã Pompeius magnus humilitatéeí tav
feriptú:hieritág regem numidiæ bellú contra téqgexprobrãsabinferísíllű adaccufandū remífum
Spliá molientes oppffit & paulopoft occidit. dixiffet:nó mentírís ingt Põpeíí uenioab íferísin lu
‘Brutå ferro laceratú: Brutus g galliá cifalpi-
nam obtinebat cú a Cn. pompero obfideref in cíum líbonéaccufator ueniożfed cü illic mororuidi
oppido mutiæ: Salutem fuá& milit ipfi pom crućtű Cn.domítíū ænobarbű deflété:gfűmo gáre
peio cõmiferat & í eius fidé fe dediderat:q de-
inde dimiffus cú ad caftellú quodá iuxta padú natus íntegerrímæ uítæ:amãtiffimus patria:ın ipfo
fe cõtulifer: iuffu põpeiia geminio interficif; iuuentutis flore tuo iulu eét occifus. Vidi pari cla
bic Brutuseius bruti pater fuit:ġ Cæfré in- ritate cópícuŭ Brurü ferro lacerat querenté íd fibi
Plut, terfecit in fenatu, Vidi Cn.carboné,Platar prius pfidia:deide ét crudelitate fuaaccidiffe. Vidi
chus in uita põpeii:fic tradit. Simulac põpe-
dus ftrabo mortuus eft cõtinuo Põpeius p pa Cn. carbonéaccerrímū pueríitiæ tuæ bonorãg přis
tre repetundage ex pda afculana reus fit, & cú tuí defenforé ín tertio cõfulatu catenis §stueiiniíci
depræhendifer ex hbertis unum plurima fibi íufferas uíAü:obftantenı te aduerfus oé fas & nefas:
excepiffe Alexandrú nomine iudicibus tradi- cum ín lummo effet iperío:a te ægte romão trucidaz
dit.hic dicebat rætia uĉatoria & libellos quof
dam hére ex afculi fpoliis & hæc quidé a parre tū . Vidí codéħabítu & grítatu tuo prætor uíg p4
accepat:afculo capto:Sed amiferat dirrepta do pénã:feuítiã tuã execranté: oéfg eosunauoce indis
mo a militibus Cinanis: quo tempore urbem gnåtes:pídénarí fub teadolefcentulo carnifice occi
irruperant:patronos habuit caufæ: tú alios tú dilfent.Obdućta íam uetuftís eícatricibusbellog có
ét carboné. Vt hic apparer fed cõftantia ipfius
plurimă iuuitg prætor antiftius g huic judi» uilí&uaftifima uulnera:munícipalí hoiferuítuté pa
Cio erat morus in primis antiftia filiãei de- ternå redoléti:effrenatæ temeritatis: ítolerabilis fpi
fponfuitihoc exemplú etiã in capitulo de in- ritusípune reuocare licuit, Itag eo tempof & fortif
gratitudie dixius, Et quiritatu: Ciuitate hoc
dicit quia græcus fuerat, V idi perpennam: De fimū eratCn. Pompeio maledicere& turiflimi fed
hoc perpenna multis in locis fopradi&tá eft q non patitur nos hoc lógíore quærela pfequi plons
fertorio coniunĝãus & illius magna iuidia cõ- infequentis aliquanto fors humilior.
motus coniuratione fa&a ill de medio fuftu
Jit:nå Antonius unus ex coniuratis fertorium
De Deiphilo Tragædo.
in conuiuio gladio tráffixit : deinde perpenna d Eíphíilus tragædus cãapollinaribo ludis ínter.
faciliusa pompeio füperatus& necatusé, In a&i adeñ uerlum uenifler: ín quo hæc fnia có
dénati.in dicta cå, Obduĝa:Occlufa & fana-
ta é:tráflatio fampta a cicatrice, Belloge:ma- tineč:míferia ueltra Magnusé:direćtísí põpeíű ma
rii&fpllæ, Municipali: q deforminano mu S! nū:maniíbus pnűciauít : reuocatufg aliquotiensa
nicipio, : Sed nō patitur: quia idignum uidet, populofine ulla cūctatíðe nimiz íllű Xítolerabilis
Eiphilus tragædusihic tragædaram potentiæreŭ : geltu pleuerãter egit , eadé petulãria
d aa&orfuit g tragædiá egit ludis thea-
tralibus in ĝ uerfùs erát in quibus con ufus eft:íea quog parte uirturéiltã:ueniectépus cã
tinebantur hæc uerba:miferia noftra magnus grawter gemmas.
e.f. Pompeius.Item uirtuté itá ueniet tépus De Marco caftricio.
cú grauiter gémas:qã cú deiphilus pnunciaft m Arcieri caftrícii libertate inflãmatus aíus:g
digitum extendebat in pompeium ex quo po- dum Placentíæ magiltrarum gereretCn; Cars
Cicero pulus oîs plaufum dedit. De hoc Ci.ad Atticú
li.quinto epıltola:multa me follicitát, Deiphi- bone cófule iubente decretum fierizquo fibi obfides
lus inquit Tragædus in noftrú pompei petu a placentinís darentur:nec fammoeius imperio ob⁄
Tanter inueđtus eft : nfa miferia tu es magnus téperauit:nec maximis uiribus ceMit:atgetiã dicen
miles coaĝus eft dicerezeandé uirtuté iftã: ue
niet tempuscū grauiter gémas totius theatri
clamore dixit : Iremg cætera: nå & eiufmodi fant hi uerfos uti ab inimicis põpeii in tépus fcripti eë uidebáf.
Diređis manibus in pompeium:Vt de fe di&um illud intelligeret.
Arci ét caftricii Carbone cõfule pror erat. lacentiæ.M,caftritius & confùl obfides petebat a placétinis
m nå partes Marii fecoti fuerant:tă prætor cú cõfüli refifteret:& fibi minaretur cõfi ğ multos gladios ha
beret:gbus illú poler occidere;refpondit & fe multos annos habere:itidé folon refpõdiıfle ferf pihftra
to tyrãno cü ex eo quererer pififtrarus:qua tandé [pe fretus fibi tå audaĉter refifterer :feneĝute refpondit tefte
Cicerone libro de feneđute, Et ergo annos:Ac fi diceret parvifacio uitam meam in tam decrepita ætate.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE LIBERE DICTIS CaxX
Am ferui gal..Seruius galba polpöderat aliquádo p Põpeio că deide Cxfar oña tenés Põpeii bona pu-
i - blicaffer: petiit núgd fibi pedédú ećte fuo diuéditis bõis obus Põpeii:quo dito nihil aliud iferre uò-
luit ĝ illá uéditioné cæfariexprobrare.Quo no. Qua cá Fifco:Fifcus zrariŭ:ubi publica pecõia feruat, Ficus
Ge cafelius uir Hic iurifcôfùltus fait:g beneficia qdá accepat a triymuiris:a qoibus nec gfa nec auĝo
a mirare induci potuit:ut deilis beneficis formulam aliguá componeret:fant qui putant quod volebat:
triumuiriut diuenditis profcriptorum bonis
tí multos fe gladios habere:refpõdít & ego ãnos.ob corum aliquam formulá ederet Afelius:gd' ut
wia mea faceret nung impelli potuit:¢ videlicet exifti-
ftupuerunt tor legiones tam robuftasfenećtutis re aret Cona Aora Eea TOEA keo
liquíasítucntes:carbonís quogíra:quía materiā fæ taeffea legum iudicio:rurfùs cum libere ni-
uiendí perğ exiguam habebat paruumuítæ tempus mis detemporibus loqueretur g miferå cént
Pdp & fab eo imperio calamitof:fine dbio trú-
ablatura ín feipfa collapfa eft, nitorum crudelitatem carpebatidque ne face
y Am Seruií De feruio galba. „ tetcum admoneretor a fois:refpondere fole-
i bat:duo effe quæ dicendi magnam præftarent
Galbæ temeritatis plena poftulatio
audaciam feneâutem & orbitarem.De
foro hoc ca
ius
gdíuum n Iulium confumatis
ya dicentem DAHA uíétoríísin
ín hunc modum interpellare r 07O
felio
gris Horatius
fuftinuit. í poetria: mediocris
& actor chram ređe cõcediabetcõfultus
uirtus
C. lulii cæfar pro Gn.pompeio magno quődam ge⁄ te differri meffalæ nefcit quátum cafelius aù-
nero tuoítertio cius conlulatu pecuniam fpofpons lus, Triumuiri:Oltanianus :Antomius:& Jepi-
díquo noienäcappellor.Q:uidagã’ deperdam! pa dus.Formulam:
Vt probaret îprobanda,Extra
i lam atg; aperte cí } bonorum PompeiiShen
uéditionem ex ordinem:Remora effe a iudicio quzdam
Nferit fe tantis:Mulier legum, cuins
probrando:żucta tribunali fummoueretur meruerat: i nomen propter ignobilitatem non po
fed ipfa illud manfuctudine mitius peĉtus:æs alienã nitur:cum ininfte dánata effet a Philip
Rasma aema po rege:tum forte marciléto hoc eft æ brio: p>
Pompeii
ex fifco fuo foluí iaffit. uócarem inquita philippum regem fi fobrius
De Cafelio uiro fapíente. effet qua uoce audita:cum in feiplum rediif
a GeCafelius uir íurísciuilis fcičtíaclarusġ
pe %t philippus: diligentiofg rem confideraffet
y
rículofe SEURenim aucgratia:aut
contumaxźįnullíus E au. > aerd
mulierem HeAlee
liberauit:hoc modobisex GUANE
iani read libertate e10>
c&toríitate compelli potuítür de aliqua earum rerum quiuerat cõfecuta eft, Ofeitanti:Ex nimia C2 oftitare
quas tríŭűuiri dederãt formulam componeret.Hoc pula os fæpius aperiéti:nam ofcitare ab ore ci Teréti,
anímíjudícío.uictoriæ corum beneficia extra omné E RE eE Er REe
ordinem legum ponens, Idem cum multa de tempos Philippo remulentianiiüt & crapula etat rei
ribus Çæfarís liberius Joqueretur:amiciq neid.face te ppealiéatus refipilceter:feg ipfum agnofče
ret nronerent: duas res quæ. hominibus amariflime rere per uim e R Gu
7 j Ry s. prefidium à libertate potias ĝ ab innocentid
uídentur:magnam fibí licentiam præbere refpondit: Piratan extorhe AA]
fenectutem & orbítatem. re non poterat,
; Am illáimulier Syracufana himera no?
Externa de quadam muliere. , i mieextremz feneđutis nec bumili 107
í Nferitfe tantís uiris mulier alíenigení fanguis co nata deos pro falute &incolumia-
nis quæa philippo rege turmulentoímerenter te Dionyfi tyráni feufimi:cuius necé ferme
damnata:prouocaremad
aoa oenphilippum ínquit:fed
Fenris fobri Omnes exoptabant
anim PPI com audifferfeari quotidie
tyránus non define
admiratus:qppe
um excuflit crapulam ofcítanti :ac præfentisanimi q f oibus inuifam effe exiftimabat: muhierë
ebríü relipifcere cãgdiligétíus infpecta:íultioré fen ad fe iuffit acciri a qua cú buius fuæ devotio
tenti ferre coegit. Igitur æquítatem quamímpetra nis caufam diligenter quæfifferilla fatiffacere im-
$ porius
re nő5 potueratextorfit:ac i præfidium 3
"s a liberta refpõditcum
Pertafe parvula effet:fyracufis
trinacois ortet gadt feuú vtae
te:ĝĵ'ab innocentia mutuauít, Te cupiebat:quo tandem cæfo altege aliquáto
De quadam fæmína fyracufana, deterioré regium occupaffe :cufus impi cú
i Ám íllanon folum fortísfedetíam urbana lív PP€ diem finiri mirumi modum defiderarët:
5
bertas:fenectutís ultíemAg quxdam fyraculisom⁄
; fli rádé fuceeffifeigi Dionyfiú
terioremitimés ne mortuoutrog longe de-
Dionyfio de
nibus Díonyfií tyrãní exitium pp nímiam mog acer terior alter faccedat:fe dicebat pro eius falute
bítatem &ítolerabilia onera uotis expetentibus foz a pir fuum R eaa
nh y 5 7o ac Sã Dionyhus punire erubuit.Syracufis: Quæ
la quotidie macnrino remporedeosut incolumis ac metropolis erattotius ficiliæ cuius rex Dio-
fibi fuperftes efe orabat, Q uodubí ís cognouitnó nyfus erat. Quo interfeđto:Soliceta dions.
q ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTV$
Nter has:Lyfimachus rex macedoniæ Theodoro:philofopho minitabaf morté: Theodoras refpődit re
i gem habere uim cantharidisiquia quo anımo fuerit affeâus ita facile homini mort infert : qbus uer-
bis incenfus rex cå 1llú cruci atigi iofliffet tuis ingt amicis fit mors ifta terribilis»nihil auté inteseft in
Cicero rerra:an in aere putreftam, hoc idem refert Cicero libro primo tafculanarum quæftionum: dicit.n,
renæŭ Theodog philofophú non'ignobilé:non ne miramur cui cå Lyfimachus rege potitus crucem quid Ci-
minita-
retur iftis quæfo inquit ifta horribilia minitare purpuratis tuis Theodori quidem nihil itereft humi ne an fab
lime putreíćar, Coniugium: Copulatio quzdam animoră quia paresanımos habuiffe uidentur fed : impares
Cantha exitus, Cantharidis: Cantharis uermis é pexi
ris guus fimilis aragnæ niger atg terrenusiq eius debitam fibí admiratus beníuolentiamaccerfireã:&
dicitur effe naruræ ut i quo affe&u quêpiam quid íta hoc:aut quo fuo merito faceretiter
momorderit in eo femp perfiftat uf ad mor rogauít.
A tem:utfi ridentem momorderit ille ridens Tumílla certa eftinquít ratio ppofití mei:puella.n.
j moriatur, Purpuratis:Famulis tuis:nam pur cuin grauem tyrannum haberemus carere eo cupie
purati funt primores ciuitatis qui purpura in- bam:quo ínterfectoaliquanto tetrior arcem occupa
duti regibus afıftere folent, Sublime:In aere
fablarus uít:eíus quoq; finiri dominationémagní xftimabā.
De feueritate CA. M, tertium te ímportuniorem fuperioribus habere cæœv
R mer f duritia peđtus:hac breui præ- pimusređtorem.
fatione oftendit more fao qoibos de re rior ín locum tuumIragfuccedatca
nefitu fueris abfumptus dete
bus in hoc capitulo di&turus fit de fe- pur meum pro tua fa
ueritate hominú qua in fuos pariter& alienos lute deuoueo;tam facetam audaciam Dionyfius pu
vfi fant: ut leges fruentur: ftatus côfirment; nire erubuit. De Theodoro Cireneo.
| elt enim feveritas medium inter crudelitatem
& animorú remiffionem:ut nec iniufte geĝ fa í — Nter & Theodorum
has Cireneum quafi anis
Ciat:nec ulla ratiôe a uero deduci poffit: unde mofi fpiritus coniugi effe potuit:uirtute par:
& feueritas dicta eft qfi fequés uege:feuerus,n, fælicitatediffimile:Isenim Lyfimacho regímortem
eft qui nec præce:nec præcio:nec gratia moue
xi poteft a ređto:eft igitur feueritas rigidifúma fibí mínítantí ením uero inquit: magnifica restibi cõ
norma uftitiæ ĝ fublata tollen? & leges hoc é tigít quía Cantharidís uim affecutuses.Cűg hoc di
enertentur:ekt igitur diligentsMime feruanda, ctoaccenfus cruci eum affigi iufifet:terribilishæc
Diftriâe Rigide. Inexorabiles: Quæ præ- aít{i purpuratís tuis:mea qdéníhil íntereft humi an
cibus uinci non poffint.
Anilius unde: Capta urbe a gallis cum fublime putrefcam: Defeuerítate.CA. I.
m Capitolium obfideretur: noĉte ġdā gal a Rmerfedurítia peđtus neceffe elt :dum horri
li per aduerfä parté capitoli ad {ummú dæactriltisfeueritatisaćta narrantur:ut omni
propemodum eualrant:proditi clangore anfe mítíore cogitatione fepofita i rebus auditi afperis
rum.M.Manilii opera e rupe deie&i funt; hic
poftea feditiofus fatus in urbe: cum aduerfas uacet-ită enim diltriéte & ínexorabiles uinditæ&
patres piebis animos uariis contentionibus ir uària pænag genera ín medium procurrent . Vrilia
Fitaret:di&atoris ad idipfom creati iuffu con- quídem legum munimenta:fed minime ín placido &
deđus í carcerem paulopoft a plebe liberatur: quíeto paginarum numero reponenda. :
quæ magna ex parte uee mutata barba ca
pillog prolixo:obuer Ata in ueftibulo carceris m Aníliusundegallosdepulerat + inde præcipita
Tefra&uram fe carcerem minitabatur in quam tuséga fortiter deféfä libertaté nefariæ opprá
primum educeretur manıhius quo fao nô fe mere cõarus fuerat:cuius iuftæ ultióis nimighæc p
ditio finita:fed dux feditionis intolerabili-
or datus: qui cum obftri&tos ære alieno libe- fatio fuit: manílíus eras míhí cü pcípites agebas fez
exos folueret: uenit in fufpitionem af- nões:pohtğ imitari cæpifti:unus factus es ex fenoni
feđati regni quare dies illi diĉta eftatribunis
& damnatus de faxo tarpeio deieâus : locufg
ille in uno homine &eximiæ gloriz monumentum & pænæ ultima fai ddi&æ mortuo notæ:funt: altera
publica quz cum domus eius fuiffet ubi nunc ædes atg oficia monetæ eft; latum ad populú eft he qs patrici-
usin arce aut capitolio habitaret: gentilicia altera: gentis maniliæ decreto cautå eft:ut quis.M.Manihus uo-
Pli,de caref:Pi.de uitis lluftribus_Manilins inquit ob defenfam capitoliŭ capıtolinus diĉtus.xviannogz uoluntariú
viris militem fe obtalit triginta feprem militaribus donis a fais ducibus ornatus:uigintitres cicatrices in corpore ha
buiticapta urbe in capitoliam fugiendi auĉor fuit: ĝdá nođe clangore anferis cxcitatus gallos afcendétes dei-
Citipatronus a ciuibus appellatus a fratre donatus:domum ét in capitolio publico accepıt:qua fopbiaelatus:cú
afenatu cõfüfife gallicos thefauros arguere É &aditos ppria pecúia liberareuregni affe&áu acculatus í carceré
conieĝus populi confenfu liberatus eft:rurfas cum in eadem culpa & grauius pfèueraret reus faftus: & ob cô-
fpeđãum capıtolii ampl:atus alio deinde loco damnatus de faxo tarpeio præcipitatus eft :comus dirruta bona
publicara gentilitas eius maniliì cognomine iurauit ne quis poftea capitolinus uotaretur, Plinius quoque
maior libro .vii. naturalis; hsftoriæ per tranfitum huius meminit hiftonæ, Notainfamia æternæ memoria:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SEVERITATE cxxi
Monetaæ:lunonis monetæitemplå fuit in capitolio ftru&tīan area ubi manilii domus fuerat di&ta moneta : ~ lunc-
ibi uoz numinis audita foret monentis aduentare gallos. Quidius-faftorum livi, arce quoque in fumma Iuno, mõera
ni templa moneræ ex uoto memorant faĉta Camilla tuo ante domus man;lii fuerat q gallica quondam a capi
tolino repulit arma loue quam bene dii magni pugna cecidiffet in illa, Deféfor folii iuppiteralta tui uixit utoe
cideret damnatus criminaregni:hunc illititulum longa fenecta dabat,
p- Arindigoatio:De Spurio caffo faus fopra in cade patrá ueritate diĝum eft:g affeđtati regni crimine
damnatus capitis {ùpplicio affećđtus eft;nec fenatus hac pæna cõtentus illius ædes dirrvj iuffit & in area
telluris téplum ædificari nõ1ılli tres cõfülatus
bus: uíus fupplício æternæ memoriæ nota inferta non uulnera duo fpeciofiimi triüphiiquo mi
opilla lege fanciri
eft:ppíllū.n. a placuit:ne
F qs patriciusiar
Pe ae nusécpoftmoné hac nora ofima
amplifi nicia zeligionisfignareć:cOnerterée,
ur ædes
cezaut in capítolio habítarerquídomum eo locíhas ` Erupit:Quafi p uim egreffa et, Tnumphiz
bueratubínunc ædemmonetæ uidemus. Bis de famnıtibus triamphauit,
Defeuerítate Romain Spuriä Càafia. E p Adem RE : Guemoin 2 Pn
PEE Aa e Ae E ONAE EE
p Arídignatio ciuítatísaduerfus Spuriä Caliá
erupít:cuí plus fulpitio cõcupitæ domínatióis ximus in capitulo deingratitudine; túc cinci-
nocuítĝ tres magnifici confulatus: ac duo fpeiohilli ratus didatok hac feueritate afset ut bona
populufg roma Meli quæftores primum vendere iufferit&
x pfuerunt.Senatus.n.
mí triumphi ies S in publicú redigere: ædes folo adæğre ; që ut
nusnon cõrentus capitali eum fupplicioafficerc:in perpetuú rei monumentum effet;locum uola
teréptodomum{uperíccit:zutpenatum quogftrage itequimelium apppellari:&.L.Minutius boue
puníiretur.in folo aŭt ædem telluris fecit . Iraq qa aurata donatus eft, Eadem anfum Meld; Pli Pli,de
l ei R Ž deuins illufnbus.L, quivcius cinanatus m; ukila,
príus domícilium potentiffimi uírí fueratnunc reli quit diaror diãus Sporium Melium regnú
giofæ feueríitatis monumentum ch. afíeđ&antem a Serwlio hala magıtro egur
Deeadem cíuítatein SpuríumMeliű. — occidi iuffit: domum eius flo adæquauit:
n iá Meliä confimili exitu Éde locus egmehú dicitur Cicero quog in cicero
ex- Adem aufum
ín Spuriä Meli confimilí exitu S; maiore L gnci cinema dicatonis isa
patria mulctauít.area uerodomuseíusquoiu magifter egtú, G. Servilius hala fpurŭ regnå
Mitia fupplicii notiorad pofterospueniret:æqmelii appetenté occu t, Eqmeliii.area
appellationem traxit. ans meli folo. piega . Polem libera;
Vantui
aÀ ergorge odii aduerfus
K botem libsoeeraaris N Ee
AlS Deog X.M Hog feditioa aidiver
Flacci: ae
intitumanimis antiqui haberent parierūaete i fis temporibus fuit ;& fùo loco notas
ctog in quibus uerfari fueraut ruinis teftabanf:ióq; ý ORG Grace i P u
iacci ni fediciofifi “ié bunus plebis xloquentior fratre poft aliquot
&-M Flacci &.L.faturnini fediciofifimorum
corpibus trucidatis pænatesab imis fundamétíseru
ciuiü pernieiofas Iges: cå anentinum cum armata
multitudine occupaflet a.L. Opimio cõfulee
ti funt:Cæreg% Flaccianaarea cū diu péacibus uacua fenatus confulto ad arma uocato populo pul-
måfiffera,Q -catulo Cimbricís fpoliís adornata é, fis
dem & furoris
occifus focus:
eft:& cum co fulniùs
& ut ait Florus cofl euf
infulratů
quoq eft mortis reliquiis & illud Gcrohn&ú
tribuni caput peufloribus_ auro péfatú; haud
ita muko poft.C.apuleius fatarninus adiuvante.C.mario & per milites annio competitore tribunatus occifo;
tribunus per uim creatus non minus uiolenter tribunatum geffit quam petierat:nam ut inquit Plinius de vi: Plide
tis illuftnbus.L. Apuleius faturninùs tri ple.fediciofas: ut gratiam marianorum militum pararet legera tolit; uisillu
ut Vereranisagri iugera m aphrica diuiderentur intercedentem bebium collegam facta per populum lapida
tione fammauit:Glauciæ prætor ¢ is eo die quo ipfe concionem habebat iuidicendo partem populi aduocaf
fer fellam concidit: ut magis popularis uidererur quendam libertini ordinis lubornauit qui fe Tiberii gracchis
filium fingeret ad hoc. teftimonium fempronia induĉa : nec præcibus nec minis adduci potuit + ut dedecu
familiæ cognofeeret.Saturninus aulo mumio comperitore interfe&o tribunos ple. refeđus ficiliam Achaiam
Macedoniam nouis colonis deftinauit;& auram dolo an felere cepionis partum ad emptionem agrorum cô-
tertit:aqua & igni interdixit ei qui leges in fuas non iuraffet: huic legi multi nobiles abrogantes cù tonuifee
clamavit:iam inquit nifi quiefeitis grandinabit: Metellus numidicus exulare ġ iurare maluit:Saturninus tertio
tribu.ple.refeđus ur fatellitem fuum glauciam prætorem faceret Mumium competitorem eius in campo mar
tio necandum curauit: Marius fenatus confalto quo cenferetur: ne quid detrimenti refpublica caperet armar
tus faturninum & glauciam in capitolium profe&tus obfedit:maximog quæftu incifis fulis in deditioné ac-
Cepit:nec deditus fides eft feruta glauciæ:facta ceruix:apuleius cum in curiam fugiffet lapidibus & regulis de
faper interfeđus
: caput eius Rubrius quidam fenator per conuiaiain Judibnum circúrulit ; Cice.in
ora- cicero
tione pro rubrío,A. Qu. Catulo, Nam Quintus Catulus una cum Mario Cimbros deuicerat : poft oiãonam
inarea flaciana tropheum ftatuit:& hoftium fpolia fufpendit,
q. iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
guit in noftra:De gracchis feditiofifimis uiris in capitulo de fomniis dixias quū rëpublici pernicio-
u fis legibus perturbantes uariis temporibus cæfi fuerunt:altera fapione naficxalter ab opimio côfules
fuerunt aŭt genere & opibus nobiles filii Tiberi gracchi uiri patricii& reipublicæ amantiflimi nati ex cornes
la foperioris feipiôis filix:ergo ex patre gracchorù erant:ex matre degenere Cornelia:fed illis pec fammi pa-
tris avđoritasinec Scipionis gloria profuit:quo minus honore fepulruræ carerentSpes ampliffima: Quia de
his adhuc pueris fpes maxima fuerat in urbe non degenerataros a patre, Nepotibus aphricani: Quia ot dixit
rubor Cornekiæ filii fuerunt quæ fuperioris aphricani filia fuerat. De rubore:Rubor locus erat in carcere unde male-
ficorum genus præcipitabatoriideo de robo-
Te præcipitari dicebantur: qantea robufterii De eadéí Tiberium & Caiñ Graechís
arnıbus incladebantur : ibig per aliquot dies u Jguitínfa ciuitate Tiberii & Caíí Gracchorã
feruati atg inde poftea deprompti præcipita-
tur, fummanobiílícas:ac fpesamplifima: fedga fta
Dem fibi licere:Spurius caffius utpo- tum ciuitatis conati crant cõuellere:ifepulta cadaue
i teuitcallidus egit cum tribunis plebis
ne fubrogarentur magiftratus:ut refpu raíacuerunt:fupremulg
liis gracchí &
hanæ cődítionis honos fi
nepotibusaphricaníi defuít:qnetiá faz
blica magiftratibus orbata facilius opprimere
tur:fed huictam nefariæ cõfultationi reftitit miíljares eor negsreípu.iniímicus amícuseéuellet
unus ex tribunis qui fampio fapplicio de caf- de rubore precipitati funt.
fio collegas omnes fuos tam impii facinoris De Publio Mutio Tribuno plebis.
auĝores uiuos cremari iuffit:quanta efet tri-
bunitia poteftas í urbe romana:licer multisi i Dé fibi liceretã.P .Mutíustrí: ple-ĝ fenatus
Tocis &auĝoribus cognofi poffit:nô minus & populus romanuscredidít:quioés collegas
tamé ex hoc exéplo cù uno itercedéte: cæteri fuosg ducc Spurio caffioíd egerãt:ut magiftratis
refiftere nô pofient:qå& Plutar.in uita grac-
Plut, chorum teftatur:dicit enim:eft aŭt tribunos bus non fubrogatís communis libertasidubíű uor
plebis maxia í phibédo poteftas: uno ení phi caretur nouem uiuos incremau’r. Nihil pfeéto hac
béte nihil alti etiá f côplures fint efficere pof, feuerítate fidentius:unus ením tríbunuseam pænã
fantergo Mutias tribunus ple.nõô fibi minus
poteftaris fampfitin damnandis ple&tendiíg noučeollegisíferre aufus é :quã noučtribūi'ab uno
collegis ĝ fenatus populu romanus in puni collega exigere exhorruifent:liberrátisadhuc cuz
endis commemoratis ciaibis. Ecce quomodo Ros & uíndex feuerítas:fed pro dignitate etiã ac pro
plus potuit unus refiftens ğ cæreri uolentes. difciplina qux grauis.
Sciendum eft non licuiffe tribunus ple.per di Defenatu íin Marcium’Clodium
èm integrum abeffe roma, Nô fubrogatis ma-
giftraribus: Quia comitia impedire nitebanf m Arcãenim clodiumfenatus corfis quía turpé
ne confules cxrerig magiltrarus fobltituer: cūhís pacé fecerat dedit:quem ab hoftibus nő
Libertas comunis:ideft republica, Libertatis atceptum í publica'cuftodia necari iulfit. Semellæs
adhuc cuftos. Diximus de feveritate quæ li-
bertatem ro.& defendit & ulra eft, Nóc dicé fa maíeltate iperii:quot modis íra pertinax uidex faz
dú deea quæ uirorum difciplinå i urbe cô étum eíus refcidít:libettatem ademít:fpiritumextíz
tinuit.Eque grauis : Non minus feuera fuit q xít:corpus cótumelía carcerís:& deteftandagemos
in feruanda reipublicæ auĉoritate morumg níarumfcalarum nota fædauit:æque hic quídéfenas
difciplina adhibita eft,
Arcú.n:Claudið.Marcus chudius bel- tus aniímaduerfionem meruerat.
m Tum geffit in corfis turpiter:fardinia ue De Gneo Cornelio Scipione.
Sardía ro & corfica infalæ fant inter ficiliã & N.ätCornelius Scipío:hifpali filius prius
corthica Hifpaniá:gentilia faciunt fardes & corfos: hoc
geftú fuit primo pun:co bello pafus eft cla {mereri pollet exptus é.nã cū ci hifpãia puis
mácio fimilé & că deditus effet nec receptus
ab hoftibus poft capitis fappliciú unco traĉtusad gemonis fealas.Libertate:Dedendo eum hoftibus , Spiritú:in
carcere mori cogédo.Gemoniage fealage:locus eftpceps ad qué p fcalas defcédeb: d q lefiffer maieftaré unco
Scale trahebaf ad eas fcalas:diċtæ funt aút gemoniæ fcalæ:a gemonio quodå auĉđtore ; de his ‘calis Suetonius í mor-
géoniæ te Tiberiisubi dixit adeo lætatú fuiffe populú eius morte g multi uncum& gemonias cadaueri minaréć el
certe ut alii dicunt:duobus modis fumebaf fuppliciú de nocétibus:aut.n.ad palum nudis corporibus alligati
uirgis ad morté uf cedebanť:plerúg fecuri feriebáť:aut ad fcalas géonias unco trahebáť:hoc éi pprio gute
turi unco pducebanf i harenã:ubi poftea pédétiú crura frangebanť :& poftmodú fubieđo igui ardebåť.qå ge
nus fupplicii tetigit Iuue.q ftátes ardét & fixo gutture fumåt, Læfa maie.NS fatis igt wifùm é fenatuii,M.clau
Joue, diú uno tátú afficere fapplicio ĝuis femel tãtú populi rõaní maieftaté lefiffet:ná uariis modis de eo fumptom
éfappliciú.Læfa:pp fædus tu rpiter iú cü hoftibus. Faâtú eius refcidit: Quia irrirú {odus effe ioffir & pacé
non probavit: Libertaré:Quia vi&tú ad hoftes remifit, Corpus ignominiæ:qa í carcere cõlomptus eft,
c° Neusaŭt Cornelius:Hic cå ineptifimusefer & flagitiofam duxifiet adoleftentiá:fenatus
eum in pro-
ninciamquæ fibi forte obtigerat ire prohibuit. tantæ mimftrationi minime uideref idoneus: quippe

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SEVERITATE exxii
quinúllum unquam de fe uirtutis fpecimen edidifet:fd turpiter femper uixiffet:& propterea quafi repetunda
sum damnatus eft:de hoc diximus in capitulo de bis qui a patribus degenerarunr. Tantummodo. {ferme dam
natusieft enim græca conftruĉio cum non admıniftrationem prouinciæ fufcepiffet,
E in.C.uetieno:De italico bello fæpius diâú é që cum fociis latini nominis geftum é.C.ergo uetienus
ne cogeretur ad hác militiam proficiíci:fniftra manus policem:ne arma fuftinere poffet abícidit g ubi
fenatus refciuit illam perpetuis uincolis damnauit:& eins bona publicavit,
i Dem faĝum,Curius curdentato cognomen erat:cum deletum baberet aduerfas pyrrhum:quem in ita
Jiae ficilia reuerfum îterú uicit & italia pepu-
cia forte obueniffet:ne illuc iret decreuit adiecta cau lit:eius qui citatus non refponderat bona fub.
fa grecte facere nefciret. Irag Cornelius ppuiræ ín haftatuit:nå pyrrhus ut fæpe diximus a taren-
tinis accıtus aduerfus romáos:cú poft aliquot
honeftumactű fine ullo prouinciali mínifterio tantū clades ultro citrog datas & acceptas fuiffet i-
modo repetundarum legedamnatus eft. uitatus a ficulis ad regnum ficiliæ quod cú pe
DefenatuR omæ ín Caio Vetieno. tebatur a carthaginenfibus:cum exercitu tra-
Eí Gn.quíidem Vetieno qui finitræ manus di iecit in ficiljä fpe potiundæ prouiciæ: fed cum
tes aliter cefifet g ille fperauerat rediit in ita
itos ne bello ítalíco militarer:abfciderat feue liam;tunc confùl erat hic Marcus curius den-
titas fenatus cefauít : publicatisení bonis eiusipm tatusiqui coaĉus fubitum habere deletum &
æternísuínculis puniendum cenfuit:effecitgut qué cum citati iunioris nomia dare recufarent for
te educendos omnes effe duxit:quare cum po-
honelte fpűm pfundereíacienoluerat: turpiter i ca liam tribum ın urná conieciflet: adolefcés! hic
thenís confumeret. de quo loquitur primus eduđtus & citatus cú
De Marco Curio confule. tacuiffet ews bona ut diximus haftæ fubieci
í Demfađum ímítatus.M. curius conful cäde &busipfùm pariter adolelċentem com bonis ob
uendidit:dicens non opus effe reipublicæ
leum fubítoeducere coactuseét :& iunior tali ciue qui fois magiftratibus parere recufet:
nemorelpondifet:cõiectísín forcem omnibustríibu Omnibus rribubu;sQuæ.xxxv.fuerátde tri
bus poliæg proxima exierat: primum nomen urna bu polia diximus fupra D.i.M.Curivs:ls den-
extractum citari íullic:negzeo refpondére bonaadoz tatı cognomé habuit. Poliæ: Nomen tribus,
Eque tenax; Domicius ficiliæprætor
lefcentís haftæ fubiecit.Q uodurilli nūciatã eft ad a erat & ediâtú fecerat ne quis telú gere
confulum tribunal cucurrit:collegiumg tribunorã Tetiga prouincia illa frequentialatronů
appellauit: Tūc.M.curius pfatus nó opus effeeo cí- vexaretur forte accidit ut paftor immenfæ ma
gnitudinis aprum occiderit.& llum imperato
ue reípu:g parere nefciret:& bona cius &ípfum uen rı deferendum curauerit:guo uito: prætor do-
didit. De Lucio Domício prætore. micius paftorem ad f iufit acciri: cognitog
a | Equetenax propofiti.L.Domítius:nam cū fiv aprum uenabulo fuifle interfeđum: paltorem
ciliã pror Romanus regeret :& ad e eximiæ cruci iufficaffigi:quare fuum non feroaffet edi
&um. Hocalqussideft alıquis diffinirer feue
magnítudinisaper allatus effet:adduci ad fe paftoré ritatem effeems qui fequitur uerum aliquis
cuius manu occifus erariufir. Interrogatūg qua uí nero fceuiciá; & 1d é quod dixit finem. = Hoc
eãbeftiãcófecifler:potğ comperitufum uenabulo aliquis:kađum inquit domici ita pofitum ın
crucifixit:quía ipfe adexturbåda latrocinia quibus ter feueritatem atc fceuiciamut in utrác par
tem trahi poflitinam fi hoc perfona priuata fe
puínciauaftabatur ne quístelum haberetedixerat: ciffet fceuiciaexiftimáda foret, Sed qùia rario
hocaliquisin fine feueríitatis& fceuiciæ ponédū di publicæ maieftatis Romanæ & Imperii nō pa
ít:dífputatione.n.utrog flecti põt. Cæteg rő pu titur eum in puniendo uideri nimis afperum:
feueritas eft appellanda, Verogs:In utrác par
blící ímpií ptoré nímís afperūexíltimarínő patitur, tem, Segniorem;Tardiorem, Egit fe;feilicet
Sic feí uiris puníiédisfeuerítas exercuít:fed nec ifæ fèueritas,
mínís qdé fupplícío afficíendís fegnioré fe egit. Oratius poft:Tallius hoftilius cum.C,
De Horatio erga fororem. h — Ciuilio Albanorum rege bellum geffit
in cuius mortui locum mecius fuffe-
h Oratius poft præliumtrium curíarum:cæterű cius fabhtitutuseft di&ator cum igitur duce
Ciuilio acies utring conftitiffet inftinâ&tæ pla
cûit ut utring deligerentur tergemini fratres?
quorum una pars uiciffet :eius altera alteri pareret
: quo fato Horatius Romanus cælis duobus fratribus
fais curiarios ipfe omnes interfecit: rediffet ouans trigemina fpolia præ fe gerens:foror uirgo quæ delponfa
ta uni ex curiariis fuerat illi obuiam ad portam capenam funt : cognitoque fuper humeros fratris paludamenr
to fpon{i quod ipfa fecerat:crines foluit& flebiliter nomine fponfum mortuum appellat mouet feroci iu-
ueni animum comploratio fororis in ui&toria fua tantoque gaudio publico: ftricto itaque gladio fimul uer-
bis increpans tranffigit puellam żabi hinc cum immaturo amore inquit ad fpþonfum tuum;oblita fratrum

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
mortuos viuie oblita pfiæ:fic eat qcűg romand lugebit hoftéhic deinde lege pduellionis damnatus eft: erat
aŭt lex horrédi carminis duŭuiri pduellioné judicét:fi a duŭuiris puocarit puocatiõe certato:fi uícét caput ob
nubito infoælici arbori refte folpendito:uerberato uel intra pomeriŭ uel extra pomerium hac lege dánatus : cú
ad populú prouocaffet de puocatiõe certată ĉ:moti hoies in eo iudicio maxime pfe Horatio pclamante fe fi-
liå iure cæfam iudicare:ni ita eét primo iura in filiú aíaduerfuge fuiffe:orabat deinde ne fe qué pauloante cum
egregia ftirpe cõlpexi fent orb liberis faceréradditis deinde iuuenis laudibus ui&toriag parta ablolutus é ma
gis admiratiõe airtutis § iure caufær fed ut cædes aliquo manifelta piaculo lueret iperatum patriur filiŭ expia
Tet publica pecăias is qbufdá piacularibus fa-
crificiis faĉis:ġ deinde genti Horatiæ tradita cõdítíõe pugnæ omnium albanorumuíćtor:cum ex
j fi aS eee Ane illa clarillima
acíe domum repetens:fororem fuãuír
Tigillú p refe&ú manet forori tigillá uocât. Cõdi ginem curíatii fpófi mortem profulius ğ illaætasde
forori tie pugoæ:Quãuis tres tantúmodo vicie: Debat flentem uidiffet:gladio quo patriæ rébene gef
nicerat tamé oés albanos: fanata inter fe lege! feratínteremıt:parum pudícas ratu:
přg côditiõe ut utra ps uicifferzaltera illius pa : za TE i z3 Pon asgqPp
Teretimperio, PræproperoamoriImmaruro P1OpOamorídabant.Q uéhocncíe reñapud popu
& itépeltiuorga põfa dütəxaterat. Perpenfi lü actum pf defendít.Ita paulo ppélioraius puelle
a aonnion i ae å a æquú qadmemoriam futur uiri fratrem ferocem uíndicé &
eratí faruge maritù
fratge oblita folú marit lugeret uinditæ tam : rigidum alfenforem
felinar seuidchat AUPPE ; patrem 3 habuit:
quz occifoge
8 fratrë acerrimam hoftéuindicé &parem ` De fpurio poft humoalbino:X Q uinto Marco
Tigidü cõprobatoré
illius cædisexptaé: Vin Philippo.
dicé:ldeft crudęlé ultorem. Rigidúafeforé: c Onfimili
z
feuerítate z fenatus poftea ufus.D.fpuŠ
fpe: robat ius cædis,
AEEA IIO EA río poft humoalbíno:& Q uínto Marco Phiz
c cedonico fnbirgäohæc bacchanalia lippo confulibusmandauitsurdehis quæfacris bacs
m moa facrificia bacchi m aiai Roi chanalium inceftu ufæ fuerãtíngreretaquibuscum
<
ferplerít : erat aŭt eiulfmodimuliereso , edatea
rismanāpmiztæ nou p urbé magabanó farétes & mulcæeéntdãnatæí ofscogni tasítradomosaíaduer
ftupra multa cõmittentes& pphocnonnullæ terunt:latæq; parens obprobrií deformitasfeteritas
maritos veneno necabant:ot liberius& ea a tefupplicií emendata eft:quía quantuni ruborisciui
& libidini fue anffacerénclpiral rati noftræ mulícresturpicerfege
cra facerent D
fe fupra fepté milia uiroge fæminarág dicebá adi N ieai
tor Gnato deformitatemiatg pi ANTUN laudis grauiter punicæattulerunts
tati relsergo iua! ls-
calú exhorrens decreuiteaze ingfitioné feng “° Depropinguis Publici æ fæminarã;
& Liciniæ
ter
bis facris interfuifeneex
Tanrpi guo multe p = Vblicia ãequæ poft hum Albinum cófulem:
D
Intra domos: priuati matrona fúrí fuis ædi Tré Licinia quæ : chudíű afelíä uirosfuos uene
bus púitæ:námulieres dánatæ& cognatisaur PONecauerunt propinquorum decreto'ftrangularæ
í quog manu eënt traditæ:funtutipliin pri- funtinon ením putaueruntfeuíriflimiuirin tam euí
Toa T A denti fcelere longum publicæ quæftionís tempus ex
it exactor í publico afaduertebaf, Late-petanda i z
PPRARIEEDA
patens:per totam ciuitatem; pa D innocentiűBISdefenfores fus
: tag quarum
P Vbliciaoftédít nõnullas fuiffe pdiræ ilent:fontium mutati uíndicés extiterüt:magnofce
luxuriæ fæminas q uiros fuosueneno [ere horum feuerítasadexigendam uíndictam concí
necarunt:ur liberius:8tea facra pro foa libidi tara eft, Deke Meria
ne celebrarent:de qbusa ppings fúptúé fup- Grati i > a CH Ga
pliciú:q noluerátde illis allá fpeđtare iudiaiú € natí autem metelli [onge minori de caufa tg
idignú exiftimátes
i zi í tá euidéti fceleř publicáS uxorem gg uinum bibíiffetfufte percuffam íter
ftioné defiderari:ĝre idánatas fuis måibusftrå emit. Idg; factum eftz non accufatore
z
rantum:fed
pEi
etiã
larűt:i § ųEuidéu.
r A E E EE NA reprehenfore caruít:unog exíftíimante optimo. illam
renfis: Maturi iudi.Celeres & feltini» exemplo uíolatæ fobrieratis pænas perpendife : &
Gnatiát:Aulus gelius de nođibusatti fane quæcunque fæmína uini ulum immoderate apz
Ageli, e cis dicit non minus punitas fuiffe mu- petit : Xuírtutibus omnibus ianuam claudit & delís
ĝ uinobus
lieres a iudici ulæ eént quå $, 7
fadulterium cõmiliffentsunde fuperius in ca tisaperít.
- pitalo de inftitutis. Valerius dixit olim roma-
nis foæminis ufus uini fuit ignotus non eft igitur acculatus nedam damnatus Metellos qui uxorem iufte ne-
cauerat g eam uinum bibile depræhéderat, lanuam claudit:Nam ubi nimio uino més hominis opprefla fue
rit nihil altam neque magnificum fufpicere potelt;uinam igitur immoderate fumptum ad ucia præcipitého-
tainem trahit retrahit a uirtutibus,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SEVERITATE
Orridum:Rigida nimis & afpera Sulpicii galli feueritas in examinanda exxiii
h aliam ob caufm uxorem uelur impadicam repudiauit g deteĝo ca uxori is pudicitia fuit : g nullam
ite procefifer
aliis placitura non:fibi cum folis uiri
a0 Aia fenera fententia uel brevis & concifa,oculisLexdebeat appro! ri, Abfcifa fententia: Grecæin publicú:quafi
enim inquit: Verba quibus maritus uti poteradixit anoo
t ad urgre.
Meos tibi præfinit oculos:Lex inquit foæderis noftri te tantum mihi fpeétanı dam præber formamg; probans
dam, His oculis:Meis ulterior quam nir concedat,
n Ecaliter:Nihilo remiftioris feuetitatis mitiorifg iudicii fuiffe uidetur Qu;ant
xit uxori eá
iftius qui diuortium di-
dimifit œ cú impudica libertina
h De Caio Sulpitío gallo. clam fuiffet locuta:argumétum ide fumés nô
Selta pudicitiæ. eå eé quæ cú ipudica cõmer-
Orridū Gaii quog Sulpıtii galli marítale tp hõeftæ
plícíū:nãuxorédímificp cam capite aperto fo tű héret:maluit ergo iniuriá cauere quá puni
tís uerfatã cognoueratabfciffa fententia : fed tamen re,Vt Vulgar :Quæ corpus fuum uulgauerat,
ita dicã:Sic.n.dfe folemus cúalıqd ípro-
aliqua ratione mota. Lex ením ínquittibí meos tanv priedicif, Nutrimétis:Quæ fant mala
tum præfiniuitoculosiquíbus formam tuam appro qa. Citerioré: Ante deli&tú qre anteğ peccaz
collo
Tet puniviti
bes:& placere delideres:hís decoris ínftrumenta có Ppam;fèd neg enim timebant comiffle cal
remittendi inire rationem
para:his efto fpeciofa:hog te certiorí crede not iæ Vngendus eft his publius Sempronius:
ulteri tuí confpećđ
ortus fuperuacua írrítatíone accer i N3 alterius fniæ fuit publios Sempro-
fitus infulpítione & crimine hæreat neceffe elt. nius fophus q leuiffimæ culpæ gřa re-
De Quino Antíftiouetere, pudianit uxorem:ga fe ignaro ludorum fpeđta
culis interfuiffet, Nota:ignominia & macula
EcalíterfenfitQ uíntus Antiftius uetus tepu Nihil aliud, ficriminis, Dum fic; Scilicet
fe-
diandouxoré:g llä ín plubíco cum quadam lí ueritate feuiendi, Cæteg & f romang:Quá
uis
bertina uulgarí fecreto loquétem uíderat: nam utíta ut ingt ciuitas romana adeo exemplis abùdet
dicam íncunabilis culpæ & nurrímentís non ipfa cő menkotum rerrarú orbé implere poffit non
faftidire debemus externa fübiungere. ta
motus culpa cíteríoré delicto præbuítulcionéut po Acedæmonii libros:Si primú externæ
tius caueret iniuriam Juíüdicaret. feueritatis exčplam eft Jacedæmonioşe
Depublio Sempronio Sopho. qui Archilochi poeræ libros ut Valeri
us refert eieceruntig in his fcriptis effet huius
í. Vngě
hís Publius
duSempro
sénius Sophus fententiæ carmen : fatius eft amittere
qconiugé repudii nota affecit:nihilaliud ğfe igno. mori.Plutarchus uero dixit non folum arma &
libros:
Tante ludosaulam fpećtaretergo dum fiċ olim fæmi fed ipfum quoq ere&ãú fuiffe eadé hora ĝ pri-
nis occurrif:měs eag adelictis aberat. Cæterā & & mum acceperút eŭ poetice feripfiffe melius
amittef armaġ mori:fi enim ait:Afpida eé Carmi-
Tomang feuerítatís exemplum totus orbís terrag ín circúperiit mihi calip calto in luco famio
quæ na
Brui põt:taméexterna fummatí cognofcere faftidio fider ille meam: Ac caruiffe armis § morté pof Archi!o
nonfit. cumbe
Externa de Archiloco poeta, dabif, reEt præft at:Afpide p capite mox meliooc-r chi
cú lacedæmones bellicofi effent idi-
1 Acedæmõíi libros Archilochiæ ciuitate fua ex gnati funt gea fcripf ifet:à contra rei milita,
portari iulferűt:g eorum parum uerecundam xis dignitatem effe uidebá eú cum
f libris fuis
ac pudicam lectionem â2rbítrabantur:uoluerunteim ciuitate eiecerunt, Ea:Scilicet le&ione. Aut
fummo proximum: Hoc dicit propter Home-
ea liberorum fuorumanimos íibuí:ne plus moribus tum quem omniú maximú fuiffe conftat:húe
noceret: Ireene prodefec. Itag; maxímum poetå ucro feruú, Domum inuifim:
Horat Nå ficut apud
aut certe fummo proximum:quia domum fibi inuis iú legimus in poetriasferipfit in licam- Hora-
fam obfcenís maledictis lacerauerat carminú exilio bem focerum fuum iambico carmine quo tan tius
tum ualuitzut eŭ ad laqueŭ cõpuleritz
mulétarunt, Archilochum proprio rabies armauit unde jambo
ait
Deathenienfibus. Ouidius in ibide:poft modo fi perges in te mi, Oui,
Theniéfes autem Timagorā inter officiū falu hi liber jábus. Tin&a licábeo fanguine tela da
bit, Domum:Scilicet licambes qoi filiam ar
tatíonís Darium regem more gentis illius adu chilo cho defpõderat eam paulopoft denega
latum capitali fupplicio affecerunt. V nius ciuis hu tam alteri dederat:qu:ara injuri a
locus jambico carmine fic lufit laceff
in
itus archi
eum ut præ
Thenienfes aŭt thimagorã;Atheničfes thima dolore uitam laqueo finire coegerit.
gorá legatú miferåt ad Dariú perfage regé hic cum
confpe&á ueniffet more illius gétis regé adora uit:gå ubi fenferút arhenienfes 1ú capitali pœæna ad regis
runt g illá adulandi humilitatem côt imper, ii fui damna
tionis:Dú fafutandi officio fungi€, Humillimis maieftatem faiffeexiftimarent, Inter officiù faluta
s Uia humilites fe proftrauerat, Adulatum: Adulor ut uult
Prifcianus tam cum accafatiuo Ș cum datiuo conf ruit Adylo;
zur adulor te & tibi:hiccum accufatiuo pofitum,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS,
Am cambyfesHoc exemplum herodotus tradit:anus ex magisific enim apud perfas iudices appellátur:
i nos aŭt fapientes dicimus)iudicium tol atıniuktu: uod ubi rex cognouit illi pellem dirripi mf &
í fella excendi:ubi cæteri wudices federér:ut eius exéplo dice! ér ređte iudicare:uoluitg filid ftatim í přis
Jocă fabftitni ut primus ipfe tå horridt iudicii fedé occuparet:hic cå píēs cyri plagë regis filius ċom patti faccef
filet
fe inregn r Toftinus tradit:íperio přis egyptú adiecit offenfafg fapftitiombus ægyptiorű: apis cæterorűg
deog templa diruriuffi d Hamonis quog nobilifimä téplum expugnádú exercită mifit q tépeftatibus & ha
renátom molibus oppreffus interiitzmergidé deide fratré§ p Omnu oderat regmatuge occidi infit & facrilegio
pancidtú adiúxi:4se rerum paulopoft pænas
& ipe deditnam gladio quogapim uulnera mílíbus blanditiis totius urbís fuæ decus perficæ do
merat fa fpõte euaginato fæmof i&us îteriit: minatíoníi fammíllum grauiter ferentes.
nô mig igit fi fæuicia potius ĝ feueritate ufus
fuerit í hoíem cú in deos quoq crudelifimus DeCambyfe rege.
fuerit:de hoc cåbyfe& Lucanus mentioné fa- í Am Cäbyfesínultatæ feueríitatis qui mali cus
cit lix. Vefanus í ortus cábyfes lõgi populos p iufdãiudicísex corpe pelléderrađã fellæiten>
nenit ad eui: defeđ&ufg epulis & paftus cæde:
{uoge ignoto te nile ždit. Cærese & rex: Quia dít:ín eag filiű eius íudícaturü cófidereíuflit.Cæteg
reges oia fibi licere putant, Barbarus atrociż & rex & barbarusatrociac noua pæna íudicisine qs
Nam barbaros: natura imanis ĉ:ergo fibi igno poftea corrűpí iudex pollet prouidit.
{cendum:romanis autem minime, De grauiter dictis & factis. Ca. MI-
De graviter dictis
& factis. Cap.IIII,
Agni & bonå ludis: Hæceadé exem- Agnam &bonã laudis partéi clarís uiris čt
m pla niemoriæ mádáda:q cum grauitate m ílla uendicant:quæ aurab hísgrauiter dicta
aut dicta;aot fađa funrex'quibus unli aut facta pertinax memoriauiribús æternis
tatis plurimú legentibus:auĉoribus uero non cõpræhendir:quorum exabundanti copia: nec pars
minus laudis &gloriæ furuge fit; Claris uiris:
Quia ut græci dicúr:fermoq exore profici ca nímísnec rurfus auida manu quo mágis défiderio
fariffaciar
tur eiuside quo magna éopinio & eius de quo ĝ facietatí abundet hauriamus:
nulla ef opinio & fi idé fitnô tamen idé ualet De maníilío torquato.
ga plurisexumatur fermo clari uiri ore pue-
Diés ĝ ex ignobilis:ergo ređe dizit í clarıs ui- c Tuítate noftra canéfi clade pculfa “ci admodā
tis, Aeternis núġ defuturis:Ex abúdantı co- tenui filo fufpenfa reípu. falus ex fociorü fide
pia,Quia finis rō é:multa.n. multog graviter penderettureogaiadiperitro. tuédum cóftãtiores
di&a fa&tag narrari poflent: fed ea tant refe- effentmaíiorí partí fenarus príncipes latinoniminor
tamus q leđtoris defiderium expleant:non aŭt
facieratis faftıdiú afferát:oís.n, copia faftidium dinem fuum fublegí placebat. Auius aurem campa>
inopia defideriú ingenerare folet; nus etiam confulem alterum capuz creari debere af
c Iuitate nfa:Nota eft hiftoria cå hanni- feuerabat:fic contufus & xger romaní imperii Spiri»
bal fzpe Romanos exercitus fudiflet i
Italia & in primis, P.Scipioné': deinde ad Lacú tus eratitunc Manilius torquatus filius eius #g laris
ticiniú fiue trálimená.T.flamineú:poftremo í nosapudueferim inclinata pugna fuderat§ poterat
apulia apud canas Terentium Varoné:& pau clara uoce denunciauit. Si quis fociorum ínter přes
1ú æmiliñ:quæ clades oium grauilfima fic ui- C.fententiá dicere aufus eflet:continuo feipfum íter
Tes romanas cõcuferat & åbilirauerat:ut a nő
nullis prope de republica defperată fuerat :eo empturum:hæ unius ming & romanorum languen
igitur tempore tam difficili tåg calamitofo cú tibus animis caloré priftin reddíderuñt: & italia ad
focioge animi effent quacang tõne í fide & of íus cíuítatís nobifcum exequendum cõfurgere paffæ
ficio retinendi ingbusteipublicæ falus pofita
effeuideretur:ceníebat pars maior fenatus latı non funt:nanque ut patris armísżíta uerbis filfi fraz
norum principes in ordinem fenatorium dèli
giatg alterum ex campanis cõlulé crearntum Manilius torquatus hoc quafi indignum & ignominiofam táto
imperio fore exiftimans p metu territialienos uellent fenatoria dignitate donare:magna uoce minatus eft fe 1l
Jumex fociis effe interfeĝurum quicűg primus inter patres fententiam dicere aufus effet:qua uoce dignitatem
fenatus prope labentem reftituit:& patres a fua fententia reuocauit.Liuius fè tamen in quibufdam annalibus 1-
uenife dicit a cåpanis cum iam defectionis cõfiliú inùfent Romå fuiffe mios legatos poftulantes utalter con
fol cápanus fieret fi rem romanam adiauari uelint:indignatione orta fubmoveri a curia ioffos efle : mifumgs
li&orem qui exurbe deduceret eos atg eo die manere extra fines romanos iuberet:quia nimis compar latino-
Vefa rum quondam poftulationi erat. Filius eius:Nota eft hiftoria apud Liuium li-ix.Quo paĝo Manilius & De-
uius cius bello latino quod apud uefuuium getum eft confoles erant:ubi Decius fe pro reipvblicæ flute nouit: &
Liuius Jatinorum exercitus fmt ad internectionem prope cæfus uix ne pars quarta fuperfuit, Si quis Socius:Sed
am
de plins dicitLiuius:dicit enim fiue Romanus fiue peregrinus fuerit. Contulus:Collifas, Vefouium mòntemí
ilu, Campania:Plinius tamen de viris illuftribus dicit Vefùuium fluuium effe.Strabo uero montem celeberrimum
ira bọ &amæniflimis habitatam agris excepto-cacumine,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE GRAVÍTĒR DICTIS AVT FACTIS cxxiiii
At illius:Nő minot erbosi gravitas fuit eius patris ad populú ufùs eft:quo tpe comicia confùlaria ha
P bebanf:cú:n.tribus oĉs cõfüléıllú renúciarét primo negauzt fè ob aduerfam ualitudiné fufcepturum eé
magiltratum:deinde ubi fenfit populú in demádádo ptinacé eé:plane dixit nec fe
imperia fna ppeffuros eé: uoce popul de cõftanti faía deiecit, _ Ilius:Scilicet manilii illoge mores : necillos
rorguati g armis itah4
nicitnam pater armıs;filius uerbis italiam fuperauit, Si priuati:Si priuatus íquit Manilius tam grauiter ad po
pulam locutus eft:quid illum puramus confulem fuiffe faĉturum,
n hilo fenior:Hic fuit Scipio æmilianus g cú céfor creatus eér:& 1lli collega Mumius datus effet:urr mol
lis & effæminarus:p contione dixit fè pro rei
cta ceffit. De Manlio. püb.dignıtate oia fuiffe geftură fi populus ei
p — Aríillíus quoq; Manilii grauíras:cui cūã cõfula tis Collegá uel dediffet uel non dediffer,Pii.de ui Pli.de
iliuftribus, Scipio inquit cenfor mumio cof uilla,
tus oíum cófenlu deferret: cãq fib excufatiõelega fegniore fènatu ait: uidef mihi collega
adyerfæ ualitudinís oculog recufaret inftantibus cū dediffetisaut nõ didiffetis, In curia: Vbi fenm
ciszaliū ingtqrites ġåríitead quë hüc honoré tråle tétiam dicebat in concionead populú, Ener-
uisiMollis & efíæminatæ, Dediffent uel nô:
ratís:nãfi me gerere eú coegerit: nec ego mores ue Ní ita dederút ut nō dediffe uideantur:erat.n.
ftros ferre:nec uos meñ iperiü ppeti poteritis: priz hiceffæminatus q fibi potius impedimento §
uati rã póderofa uox:ğ graues fafces confulis extitifauxilio futuruse fiet, Dediffe:ldoneum, NG
fent, De Scipione æmiliano. dedi flent: Vt fui iuris effet.
Dé cú feruiusthic uariacus:ut Liuius &
n Ihilo fegnior fcipiőis xmílíaní:aut ícuriażsaut iį Eutropius referút de paftore uenator:
ín concione grauitas:g cå haberet cõforté cen de uenatore latro:de latrone iufti exer
furæ Mumi urnobílem íta eneruis uitæ pro roftrís citus dux factus totå lufitaniá quæ magnæ hi
dixit fe ex maíeftate reipublicæ oia gefturum fi fibi fofpania pars eft occupauit. M.uetilió proré fu-
eius exercitu cepit
ciues ueldediffent collegam:uel non dedíffent. ` poftqué.C.plaucius præ
tor nihilo fælicius ré geit tátúc terrore m is
De eodem Scipione. hoftis intulit:ut aduerlus eú cõlulari opus eét
Dé cü feruíus fulpítius galba & aurelíus cõfu exercitu
conful:
miffus eftiquintus fabius maximus p
cærerum de hoc uiriaco plara dicemus
lesin fenatu cõtéderent:uteraduerlus V íriatű lib.ulti.ca.de perfidia :ubi agitur
í hífpaníãmítteref:ac magna ínter přes.C. difenfio tezerant aŭt eo tpe confùles Galbadeeius mor-
& aurelius
eétoibə quo nã eíusfnía iclinaref expećtãtibus neu quorum alter auaritia:alter inopia laborabat:
trūígt mihi míttí placet:gaalter nihil haber alteri é: cú igi diffiderét inter fede puincia hifpania
ĝ uterg fibi dari depofcebat:res in fenatu rela
nihil faris æque malam lícentisíperií magíftrā iudi ta é:ubi cú Scipio fiam dicere iuffus eénnew
cásiopiã:atgauaríitiã:quo di&tout neuter í puíciã trū céfùit eé mittédum : alter nihil haberet
miíttereć obtinuit. DePompilio legato. alteri nibil fatis effe poffet: dúo dixit q folent
e N.ueroPõpilíus afenatu legatusadantiochā hoíes ad mateficiú breui cõpédio ípellef. hino
pia & auaritia. Aliter: Galba : Alteri. Aurelio
míffustżur bello fe quo Prolemæãä lacelfebarab quem avarum fuiffe conftat,
ftierer:cã ad eñ učilfet atog hís própto &aio amícilz c N.uero põpilius:Antiochus bello ife-
fabat Alexandriam regis Prolemæire
fimo uultudextrã eí porrexiffer:inuicé eí fuam porri gnú:q Po.Ro.
gerenoluítsfed tabellas fenatufconfultum continen tuncamicifimuserat:Prolemæ
us quærelas detulit ad fenatú de Antiocho re>
tes tradidít:quas ut legit Antiochusdixít fe cå amiz ge fenatus céluit ad illú mittédos eč legatos q
cís collecutug:idignatus Pópílius alif morãíter 1uberét euma bello defifteř:qå ni fecifferindi
ug fibi bellú et cognoíceret:miffus efbigit
pofuiffet:uirga folt quoífiftebat denotauit:& prius Gneus‘p
íngtğ hoc circulo excedas da refponfum qå fenatuí nõ priusõpilius q cú ın regis cõfpe&tů ueniffet
illi dextrá porrigéti attingere'uoluit:
E E locutum:fed ipfam curante Gillú populi Ro.amicú eé cognouit quum ér
oculos pofitamcrederes ? cõtínuo ením rex affirma traditis ei publicis litteris expofitag legatiôe
uíņfore ne amplius de fe Ptolemæus quæreretur: ac feidefùprefpõfug his amicos fuos cõfùulturú refpõdiffet:de
zulle magnanimitate plenus:
tum demum Pompilius manum eíus tanquam focii illi circunfériplit atg ınterdixit:nec prius locå inde
difcederet ġ refponfum daret fenatui populo-
q referendum:fi quis pompilium loquentem audiuiffet non legatu: i fed iplfùm fenatum exiftimafe : Plini-
r Plini,
us,xxxiiii.naturalis hıftoriæ aliter fentit:non Gn,pôpiliú:fed.C.O&aui legatú fuiffe dicit: & in ea legatione a
zege occifum:N5 præteribo inquit, C.O&auiú ob unú uerbú quo regé Antiochú dilaturú fè refponfum dicen-
temuirga quá tenebat forte circúfcripfit & priulğ egrederef circulo illo refpõfam dare coegit:in qua legatione
ínterfeđo fènatas ftatu poni iuffit ġ oculatiffimo loco in roftris. Piolemæú : Alexandriæ & ægypuı regem.
Amiciffimo uultu: Vt beniuolentiam oftenderet erga populum Romanum, Senatulconfaltum:; Quod erat
eiulmodi;nifi abftinerera bello contra ptolemæum bellum a Romanis fibi indu&um effe,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
Vbliiãt Rutili uerba:De hoc publio Runlio dictum ë in capitolo de maieftate:& dicetur infra ca.
Aíto p vide mutatione fortunæ:uide Äfconi hic ingtet:P.Rurilius qui Quex publicano diĉus confùl:
nius Tea ece lor (aada legee aee Soleng ieee pelan Aaaa aor Ranie ROEA
tuseft:p cum pretore cõfenferat fuo ne qd agerét publicani in prouincia fua:qao cognito egres romani:ná túc
ante Syilana tpaiodicabát dánarár eú:cú ergo poft ui&oriå fpllæ:aduerfas Mariú redire poffetí patriá noluit:
ne gd aduerfus leges facerer:dubitat ergo Vale.priusne fa&a;an illtus grauiter di&a cõmemoretcü utrag fint
Cicero cõmemoratione dignifima.Quid mi.tga ami.Cicero hæc lex amicitia fanciaf:ut re neog rogemus res turpes ne
@ rogati faciamus, Ordinú dií.Quia de iudi
Gis fenatorius & eĝftris ordo íter le diffidebát apprehědít.Q uãcfficaxeltanimí fermonifg abfci
Effecitg ur piculú: Ná ex damnatione nihil faptitexit.
grauítas:eodem mométofyriæ regnű terruit:ægy
Obfoletá:Squalidá & ímúdå mæroris idicé.

a grauitate dıteflit:fed gravitatem multoma- DePublio Rutilio»

gis comprobavit. Quipp fælicitaris: Multo P VblíaŭtRaurtílíi uerba prius an fađ&aextimé
Taftios inquit fælix dici potuit& debuit Rati nefcio:nãutrifg æqueadmirabile ineft robur:
lius fúmæ grauitatis & innocentiæ ĝ fylla im- Cūamici cuiuldã íníultæ rogatíói rehfteret atgis p
potentifimus homo.
Arcus brutus:Et illud bruti di&ú gra {fummam índignatiõem díxilfec: Q uídergo íngtmí
m“ uitate
& fiducia plenum fuit: difuadé- híopuseftamicitia tua:fiquæ rogo non facis: relpõ
tibus enim fuis altimú prælum fofti dit:imoqd mihí tua fi propter te alíqd ínhonefte fav
piendum efie:aut inquit hodie ređe erit : aut c&turus fum. Huic uoci confentanea illa opera quod
nihil curabo:ac fi diceret uel uincam uel mori
ar ređe erit fi uicero. Nihil curabo:Si moriar magís ordínű diffenfione ulla culpafua reus fatus
Cice,ad dolobellam de bruto'multa tradit ma nec obfoleram ueftemíduit:necifignia fenatoris des
ximeg cõmendat ın ea epiftola & fi contérus pofuít:nec fupplicesad genua iudicum manus teten
esãmidolobella, De populo Cininienfi
Vius métio:Núctranlıt
ad externa: ita ditrnecdixitgcğ fplendore præteritorum ãnorum
c tamen ut pximúexéplű cum fuperiori humilíus:effecitgs: ut periculum non impedimenta
coniungat: dicitenim mentio.M.Bru- grauítatiseiuseller:fed experimentum :atg etiã c
ti facit:ut që aduerfus deciŭ brotú í mfpania cí reditum ín patriam Syllana uictoria præltaret ín
grauiter d&ú fuit huic exéplo fubneđãá: nam
CumDecios brutus. M.brotı patruelis reipubli exilio ne quid contra leges faceret remanfit: quåpro
cæ pres defenderet aduerfus. Antoniú in hifpa pter fæliciratis cognomen íuftius quis moríibüs gra
nia'pfeđus torå pene lufitaniã:ġ parsé hifpa- wllimi uiri impotentís armis aflignauerít. Q uod
niz fubegerat:fola reftabat cyrania urbs muni
tiffimaĝ cú oblideret legatos mfir q de redé qdé Sylla rapuit Rutilius meruit. -De:M:Bruto:
ptione rétarét ciuiú aíos:q legatis ita grauiter m - Årcus brutus fuarum priusuírtutum § patriæ
Te(põderont:accepifle a maioribus fais ferrum parentis pacrícida:uno enim fato:
& illas í;p
quo f libertatég defenderent: nõ aurum quo füdum præcípitauic& omnem fuinominis me
dibertaté ab auarıfimo imperatore redimerét,
hoc di&tú barbaræ gétis melius romanæ uirtu moriam inexpiabili deteltatione perfuditultimű $4
ti cõuenifTet zguíq fuerat romãos ea uerba, p lium íníturus negãtíbusíd quibufdam cómiítrí opor
ferre ĝa barbarisaudire, Subiicit: in mérem tere:fidenter inguit ín aciemdefcendo:hodieeniaut
adducit:& notanda eft conftruđio fubiicit re-
ferre:fubiicitut referam, Tétata redéptione: rećteerít:autníhilcurabo:pfumpferat uidelicet nez
Núqgd fe uellent auro redimere. Melius fine: qg uíuci fe fine ui&toría:neg mori finefecuritate pof
Scilicet hoc dictú melius conuêniffet romanis fe. De Populo Cinínienfi.
hominibus:& non utab aliis audirent:nam ro
manum eft &dura & fortia pati. c 1 4 Vius mentio mihi fubiicitg aduerfus brutum
Ocrates quog:Socrates cum accufatus inhifpanía grauiter díictū eftreferre:nă cüfeei
effet q alienos deos ítroduceret & pue tota pene lufitania dediffet:ac fola gentishuius urbs
rorum corruptor effetut ulterius dicemus lis cínanía pertínacíterarma retineret: tétata redéptióe
viide fapiéter dictis; Lyfias eius difcipulus c3 propemodum unoore legatis brati refpõdít + ferum
mifèratione motus ofoné peo fcripfitaccom
modatifiimá adexcufationé; ğ cú focrati rec- fibía maioribus quo urbem tuerentur:nonaug quo
taffet cõtinebar.n.aroAoxon,.iaccufationem libertatem ab ímperatoreauaro emerent relictum.
bonå ingt Socrates é orô:fed nő mihi conueni
ens humilioribus uerbis fèripta erat:ĝ philofo Melius fine dubio homines noftri fanguinis hæc di>
pho cõueniatrú illa fi é inqt bona cur nonea xíillent:ġ audífent:fed illos natura in hæc grauitatis
uteris?rú focratesnõne uelis põt eé pulchra & ueftigía deduxit. De Socrate philofopho.
tamé non unicuig cõueniés?hác hiftoriam ita
tradit Diogenesĝğ Valerius dicat illó aliter
refpondife Quintilianus,lib.ii.& focrates inquit inhoneftam credidit orationem;i ei lyfias;reo compofuerate

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE GRAVITER DICTIS AVT FACTIS cxxv
Colúmen:Suft: racdlam, Imminenti procellæ:iaftanti pericalg 1o ultima feithiæ:quæ eft in feptentrione
Ubi conftat immanes & efferaras gentesefle, Spiritunildeft uitam fuam, Maluitg focrates:ldelt maluit mo
ri tang Socrates q uiuere tanquam Lyfias,
Vantus hic:Tantú bello ualuit Alexáder quátum philofophia focratesinec fapiæ focratis Alexãdri pitia
a — cefit armogicuius hoc graue di&ü referf a Valerio & cõfirmafa Qucurtio lib.i cú Danus duobus
Plüis faperatus ut uidimus in ca.de cõltantia:tertiů repararet exerciti:nam adeo uiris & egs abundat il-
la puincia ut illi facile foret bell renouare timés eädé fe belli fortuná habirugziadmirans pariter macedoniam
uirtuté Alexandrig magnanimitatenx: legatos
f . Ocratesañt græcæ doćtrínæ claríflimü colus mittitiqui regni partem uf ad montem tauge
mé cü athéís cãm díceret:deféfionég eí Lyfias &lentorum nuptias filiæ cum decies centenis milibus ta
Alexandro pollicerentur fi pacé foz-
afe cõpolitã:ğ í iudicio uteret recítaffer dimiffam & dufg fecú uellet;inireiquas conditiones că ale
fupplicéiminétig pcellæ accõmodatã:aufert iquít xander recufalet qppe q aio fuo iå totius afia
ĝfoiltã:nã ego fiadduci poffé ur eai ultima fcychiæ imperium occupauerat parmenion eius præfe
&us:q apud eum gfa plurimum & autoritate
folítudie poraré rü meípfum morte multãdű cócede ualebat fi Alexander ingt effem cõditiones ac-
ré:fpűm cõtépfit ne careret grauitate maluítg focra ciperé:tú Alexander acciperem pfeĉ&o fi efem
tesextiguí:ğ Lyfias fupelfe. De Alexãdro rege. parmenið:fed ga fum alexander nô accipio;hu
q Väushicífapía:tãtusíarmís Alexãder illam 1s diti auĉor Qu,cor.luftinus:uero nullam
prfus métioné facıt;in geftis Alexádri tantū il
Juftinus
uocé nobiliter edidít.Darío.n.uno íã &altero Íud refert g uius darius cú babyloniam pro
plio uírcuté eius expto:atg íð pté regni tauro tenus fugiffer per epiftolas Alexandrum deprecatur:
mõte & filíãí mřímoníű cü decies cétü milibus taléz ut redimendage captiuag: fibi ptátem faciatıim
tū pollícéte:cū parmeníð dixiffer fe fi Alexãder effet qxander
eam rem magnam pecuniá polliceć: fed Ale
in perú capniuageregnů oé; nō pecuniá
ulug ea cõditiðe rñdit:& ego uterer fi pmenió eém: petitsintereĉto rempo aliæ epiftolæ Dariiale
uocé duabus uíctoríis relpódété dignág cuí tertia fi xandro redduntur quibus filiæ matrimonium
cuteueníit tribueretur:atg hic qdé &ai magnifici & & regni portio offertur:fed alexáder fua fibi da
ti refcripfit:iuffitg fupplicé uenire & regni ar-
profperíi ftatus. bitria uiĉtori promittere, Item paulo inferius
Externa de Lacedxmoníis. ait. Darius fe ratus uere uiĉtum scum poft lia
i — Llaueroĝ legati lacedæmoníiorū apud patrem & beneficiis ab hofte fuperareť feribit tertias
eius mifer fortűæ fux cõditionéteftati füt glo epiftolas& gratias agit nihil in faos hoftile
fecerit offert deinde maiorem partera regni uf
zíofior ĝ obtabílior. Intolerabilibus ením oneribus gad flumen Eufratem& alteram filiam uxo-
ciuitatem eorum imperanti fi quid morte grauíusí rem pro reliquis captiuisxxx.milia talentorů;
perare perfeueraret mortemfi prælaturos refponde adhoc Alexander gratiage actiõem ab hofte fa
peruacaneam eé relpõdit: nec a fe quicg faü
Tunt, De quodam fpartano. in hoftis adulationeiñecig in dubios belli eri-
n Ec parum graue fpartaní cuiufdam di&tum:fis tus:autin legespacis lenocinia quæreretifedai
qdem nobilitate & citate præRtãs: &í petitiõe magnitudine qua didicerit aduerfos uires ho-
magíftratus uictus maxíme libí eé læriciæ præ ftium nõ aduerfus calamitates contendere:pol
liceturg fe præftaturum ea Darioʻfi fecundas
dícauít:g aliquos patria fua fe meliores uiros habes fibi non par haberi uoluit:cæterum neg; mun
ret quo fermone repulfam honori adæquauít. dum poffe duobus folibus regï:negg orbem fü
ma duo regna faluo ftatu terrarum habere p-
inde aut deditionem eadem die: aut in pofte-
ram aciem paret, Altero prælio:Secúdo prælio quia bis ui&us fuerat,Sicut euenit:quia tertio uicit eum & re»
gno fpoliauit, Hæc quæ:Alexander parmenoni refpondit,
Lla uero:Philippus pf Alexandri græciá diu bello inuafit:& eã tådé oppreffit: fed cú deui&tis atheniéfi-
i busbellú lacedæmoniis ítuliffer:lacedæmonii femp armis uiĉtores extitiffent; alif iperare cõfueuif-
fent non poterant fe fubiicere Philippo:&tcú qdé dixıffet multa mala & extrema ppefuros : mhil mali
neg extremi uitå afpnantibus eé refpõderút:cú rurfus grauia multa & indigna philippus îperaret:nihil aliad re
feripferunt nifi lacedæmones Philippo fluté:nő,f.uolumus imperáti tibi parere:cú ramé grauius iftaret durio
raq illis iperaret:dixerunt fe morté fubire pararos:fi qd morte durius iperauerit, Optabilior:Quia nemo op-
tare debetur ad híc conditioné ueniat.Oneribus:N4 tributarios faciebat & tantå pecuniá íperabat:quãta exol
ui non poffet;accufati.n.fuerát o arcé thebanã iduciage tpe occupaffent, Morte grauius:Scilicet feruitutent,
Ec pag graue:Lacedæmð qdå uiĉtus a cõpetitoribus gaudebat:hic pdaretus faitiqui că î tricentorum
numero non effer eleđtus:qui honosí urbe ordine pltabat:hilaris fubridélg abibat:reuocatus auté ab
ephoris & quid rideret iterrogatusiquoniá iquit urbi gratulor quæ me tricentos meliores habet ciues
In petitiðe magiltratus:Erat magiltratus qaidå qut ex tricenus uiris côltabatzin quo quidé officio boni tantù
eligebáć. Honori adeĵuitQyia nő minus ex hoc di&o gloriæ cõparauit:ä fi magiltratú adeptus effer,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SFXTVS
De tuftitia Capitolom y,
Empas eft iuftiriæ:Tráfitad capitulă de iuftitia. Duplex aŭt eft iuftitiaigeneralis & fpecialis: generalis é
t quz uerhtur in hominum focietate tuéda:fpecialis diuidiť i cõmurariu4 & diftcibatiuã:cõmutatiaa c5
fiit in emédo:uendendo :locádo:côducendo:diftributiux eft quæ cõmuni utilitate feruata ius foŭ uni-
cuig tribuit ex dignitate cuiafgide qua núc dicit:nå in ea pbitas egtalg uerfat. Penetralia:Loca in gbus res
facræ feruanť. Equi acpbi:Equn ufti. Probi. Boni.ná iuftitia nihil eft niđ bonú & equű:& fimul atg ab zquo
& bono difceferit definiteffe ufitia. Vbi tudiú uerecandiz:Quia nô që uolumus fegmur cum iuftitiá co
limustuerecundia enim obftat:& hoc eft ppriú
continétis qui abftiner qdéa uoluptate:fed cú De Iuftítía: Cap. V.
difficultate propter uerecúdiáitemperans auté e E E
abftiner fe fine difficultate:qa iam uirtutis
ha- ask e Ere
bitú fecit. Cupiditas rõni:Hocé temperati q re:ígbus femp æq ac pbífacti relpectus re

a
fine labore abftinet:ná fenfùalitati rő domina ligiola cū obferuariðe uerfaf : &ubí Rtudiű
tur, Nihilguti.Sic.n.Philofophi oćs fevtiót uerecűdiæa cupiditas róni cedít:níhilg; h utileqë pag}
Cicero nihil utile gå qå nônö honeftú.Cicero
ih l utile li.t, oficio-
honeftú.Cicero liii of toons eo rontcedi; JE
rå Peruertant homines fandaméta naturæcă PÓCÄ uíderí poflit dicit eus ãr præcipuű & certilz
utilitatem ab honeftate feinngant. gentes noftra ciuitas exemplum eft.
fimű inter oés
Liuius Amilloconfule:Liuius ab urbe condi- Defenatu Popu:R o.
c taliw:Cum obfiderenf
æque diuturaus futarusfalifci
fabor:acnidcbaf
ueiis © A millo OOA
cófulefalifcosOS
circūfedéte magifter lu
fuiffet ni fortuna ipatori Ro.fimul ac cogaitæ dí plurimos & nobilifimos inde pueros-uelur
rebus bellicis uirtutis fpecimen naturå uião- ambulandi gřa edućtosí caftra romanos pduxít: gə
iá dediffer mos erat falilcis eodé magiftro li- bus inrerceptis
aP nősediu
erar dubiü gn falifci
3 depofita beloR
beroge & cõitenti fimulg plures puerżgãho- poo ag
die qaogin græcia manet unius curæ de man lígerãdıprínacía:cradíturife noftroímpatori eéntea
dabant: principú Jiberos ficut fere fit qui fcia Te cogníta fenatus céfuit:ut pueri uinctū magiftrum
zj iuktítia aí coge
midebaf fcellere erudicbat:is cú in pace inĝitu uirgis cædéresi příam remítterenť
inon porerāt:nãg
iffet
cedere:nihilantemore
pueros eo exercendi
Jufus tps
urbé p belli cå dú
imermifo fune capti
P- Fiif: nafe{ mæniaexpugnar
Eo quo EE AEN B
modo brevioribus mô longioribus fpaciis tra- fAlifcí beneficio
magis | armis uicti portas romanís
hendoeosa porta lufi; fermonibufg variatis aparuerunt. De eodem fenatu.
Jongius folito:ubi res dedit progrefus iter fta e Adéciuítas aliquotiés rebelládo:fpgaduerfis
tiões hoftiú caftraq:inde romana eosi ptoriú a i ear
ad camillú pduxicibi fcelefto facinori Ieleftio contufa præliis:tãdemfe quito luctatío cófulí
Té fermoné addidit Falifcos fein manus tradi-
diffe romanis:qå eos pueros quorum parentes,
capita ibi rege fint i ptáté dediderit:ġ ubi camillus audiuit non ad fimilé ingt tui:nec populú nec iperatoré fte
Feltus ipfe că fcelefto munere uenifti:nobis cú faliis å paĉo fit humano focietas nô eft:quá ingenerauit nata
ra utrilg eft eritrg:funt& belli ficut & pacis iura:iufteg ea nö minus & fortiter didicimus gerereiarma hémus
nõ aduerfus eam ætatem cuiét captis urbib parcitur:kd aduerfus armatos & ipfos q nec Iæ nec laceffitia no
bis caftra romanaad ueios oppugnauerunt:eos tu quát in te fuit nouo fcelere:uiciltizego romanisartibus uit-
tute:ope armis ficut ueios ujncã:Denudatå deinde eú:manibus poft tergú ılligatis reducėdá falifcos:pueris tra-
didit:uirgaíg eis qbus pditoré agerét í urbé uerberátes dedit:ad që fpetaculú concurfa Populi printo fađto:
deinde a magiftraru de re noua uocato fenatu:táta mutatio animis eft inieĉa:ut q mô efferati odio iraq ueiem
tiú exitú pene ĝ capenatiú pacé mallét:apud eos pacé uniuerfa civitas pofcerer:fides romana iuftitia peratoris
í foro & curia celebráf:conlenfugs oium legati ad camillú in caftra'atg ide pmiffu camilli rom ad fenatú; qui
dederét faliftos pficifeuné:qbus in fenatú inttoduĉtis pax data:& exercitú ide romå reduĉus eft:fed Valerius
diffétit a liuio:nā Liuius dicit camillum nô cõfùluiffe fenatú;fed id'effentia fùa feciffeinullainterie&a mora:de
Fronti; hoc Fronti,lib.iii.ca.iiiis camillo inquit falifcos obfidente ludi magifter puerog: falifcoge tá ambuládi cá ex-
tra mug eduđtos tradidit dicés repetendis obfidibus necefario ciuitaté iperará futurá;camillus non folú pre-
uit pfidiá:fed ét reftriâis poft terga manibus magiltrú uerbis agédů ad parétes tradidit pueris : adeprus benefi-
ciis wĝorjá quå fraude nő concupiwerat:ná falifci ob håc iuftitiá iponte ei fe dediderút,Plutarc+us in uita.M.
Antonii duos'cõmemorat pfidos pedagogos:alterum theodos: qui atplló.M. Antonii filiú poft patris mortem
cæhri necádú pdidit:alteg rhodoné g cæfarioné prioris cæfaris filiú cú magna ui auri & argenti fugientem p
Ifidias deduxit ad cæfaré ođauianú, Cõfblé Liuius:nő cõfolé ad tribun militum cõfülari poteftate fuiffe tra
dit:ná fæpius mutata eft illius imperii rõ.a regibus.n.ad cõfùles:a confülibusad decé mros +a decé uitis ad tri
bunos militú cõfulari poteftate:a tribunis rurfus ad côfüles:poftremo ad iperatores tráflatum fuit iperiŭ : hoc
igitur tpe tribuni militú iperabát, Senatus céfùit.Et in hoc nõ fentit cú liuio Valeriusmá hæcoiaincõlulto fë
patu fpõte fua feciffe camillam dicit ficut fupra uidimus, Ludi:ga ludo quodå docédi fant pueri nô fævitate,
Deambuládi:Laxádiaigfa. Nág falifci beneficio:Quia nā femp gladio:fed fepe beneficio uinciturboftis.
e Adé ciuitas:Falifci fæpea fide& officio in romanos defecerát bellaque renouauerant. Luĝanusiguur
cfu] cú eos rádé rurfus romanos fubegifet iperio:fæuire i illos mirum ímodum cupiebat: at meritas:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE IVSTICIA cxxvi
darent rebellionis pænas:fed ubi fenatus intellexit illos fe fidei cõfulis cõmifife:pænameis remittendameffe
cenfait:malaiteg iufticiæ babere röné ğ füæ obléqui iræ.ad breuiator liuitsfalifei cum rebellaffent fexto die do
miti in deditioné uenerúr. Eutropius de faliis li ii.Qu.ingt luđtatius& aulus manilius cõfules creari funt;& Eutro-
bellá falifeis intulere:quæ ciuitas iraliæ opulenta eftiqå ábo confùles itra fex dies Ẹ uenerant tráfegerűt:quin pi
decim milibtis hoiumoccilis.cæteris parte concefa:agro tamen ex medietate fablato, Papyrio:Scriba cofalis
jui iubente confule deditionis formulam feripferat romanis, Etuiđtoriæ:Quæ facit homines infolentes; duo
folenr hoics a iufticia reuocare;odium & uictoria:quæ núc non reuocarunt populum romanum.,
Dem cam.P,claudius.Copful chudius
dedere coacta eft:aduerfusquam fæuirecupiéspos i camerinos a fe captos baftæ fubiecit:
g rrii ít R juos fenatus redemit:quia id parum'li-
pulus Romanus poltĝ a papyrío cuius manu íuben o4, fide geftő ab iperatore EE liq
tecófule uerba deditionis fcripta erant doctus eft fa dafide,i.nS pura fide:nô fincera:fi quidê tlli fe
lifcos non prãtí fed fidei fe rõanog cõmífife omnem in fidé dederåt iperatoris ut arbitror, Claudi-
írã placida mente depofuit: paríterg & uiribus odii usiconfùl.Camerinos:de camerino oppido piz
non fane facile uncí auets ui&toriæobfequioq epo ponnc adber Aa ee Pae
pmtífime licériä fubmiftrat ne íulticiæ fuædeeflet Fines agri:Quia agerille uenit í poreftaté po-
obftítíit. De eodé populo Romano puli romani.Pag: liquide:pară fincera fide: ga
í Décūcõful.P.Claudius cameríos 7du&tuatg, ©ia: Vbieosin
fa
fidem acepilienuendidaar
£.Sacrificia:
facia.
Vt emeréé
aulpíciisa fuis7 capros fub'hafta uendidiffet:&fi e eE E QORA
erariű pccūia fines agris auctos aíaduertebat: ramé œ fedolitate iufticiæ fecerút ut pdeffet came-
ga par liquida fide id getum ab R impatore uidebaf tnis captos fuiffe a populo Romano:nam cú
z aia SKa gai A femel uéditi eé redéptia populo Ro-
maxía cura cõquifitos redemít:hifq habítãdi gřa lo preme eEn pae ERA
cúm ín aduétíno affignauit & prædia reftituit pecus Imochares ambracienfis:Hiftoria hæc
níã etíam nő ad curíä:fed ad facraria ædificãda:facri t diuerfo modo narraf. Gelius lib.iica, Gefiyg
fícíag faciédatribuír: iuftitiæq; pmpriflimo tenore viiiidum Pyrrhus íquit rex í italia foret pugnal
$ Fi A I AER E A a iteg cÙ rő: fæliciter
effecit ucexítio fno lærari poflent:qu ia erãt fer apar geret. Romani q plerags Bla ad
fic réatí
Moæníibusnfis & finitimi regióibus quæ adhuc res regé defciuiffet:ră åbracićfis quifpiâ timocha-
tuli:quod fequíč per totum terrag orbem manauít. pa Pyrrhi regis amicus neea a
neniet pifi: regé uenenis necaresidgs fibi fa
nA turti uenit ac premiu iit

t
De codem fenatu & Fabrítio.
Imochares ambraciéfis Fabrítio confuli polli cile faãú eé dixit: quoniá filii fui pocula i cS-
tuséle pyrrhű ueneno pfiliū fuŭ q potõnibus vivio miniftrarét;eam rem fabricius ad fenarú
$ feriplit fenatus ad regem legaros mifit:máda-
uit ut de timochare nihil proderent fed mone
Tét uti rex circúfpeđtius,ageretatg a pxfoge í fidiis aluté turareť:hæc ita ficut diximus: í Valerii átiatis hifto
ria feriptú eft:Quadtigarius aút li-iii.non timocharë fed nitiá adiiffe cófulé Icribitineq legatos a fenatu miffos
feda cõfulibus.Pyrrhù uero po:Ro.laudes & gfas feripfiffe caprinofg omés quos túc habuit reftituiffe& reddi
diffe rõanis:cõfüles tunc fuere.C.fabri.at æmilius:lfas quas ad regem pprrhå fup ea re miferút claudius ĝdti
garius feripht fuiffe has,ix.cõfüles romani.S.D. Pyrrho regi. Nos pro tuis iniuriis cõtinuo aio ftrenue cõmoti
inimiciter tecú bellare ftudemus-fed coís exépli & fidei gfa uifum é ut te faluŭ velimus:ut effet qué armis uin Ro.líæ
Cere poflimus:ad nos uenit Nitjas familiaris tuus gui fibi pciú a nobis peteret fi te clá íterfeciffet :idnos nega; 2d pyt-
uimus uelle ne ue ob eá ré ge cõmodi expeđarer:& fimul uifam é:ut tecertiorë faceremus ne qd eiufiwod fi rham
accidiffet noftro cõlilio ciuntates putarét fa&ú:&g nobis nô placet paio aut pmio aut dolis pugnare:tu nifi ca mifæ
Ueas jacebis:Pyrrhus rex cõfulibus& po.Ro.laudés gratiafg feripfit:capriuofg oćs quos fecú habebat cõfulibə
reltituit:reddiditgg, Valerius í hac hiftoria é imitatus valeriú antiaté:Ci.li.officiogeiii.cú ingt rex pyrrhus pos
Ro,bellă ultro ítuliffet ciq de íperio certamen cét cú rege generolo atg potente pfuga ab eo veniti caftra fa
brici eig eft pollicitus fi pmiú ei propofaiffet fe ut clá uenifèt fi clá in pyrrhi caftra rediturú &eum ueneno Cicero
pecaturú:hunc fabricius reducendú curauit ad pyrrhű idg; eius fa&tú a fenatu laudatú eft.Seneca ad Lucilium
zæpiltola,cxxiii Fabricius ingt pyrrhi regis urú repulit maine regno regias iudicauit opes poffe cõténere:idé Seneca
medico pyrrhi pmittéti uenenú fe regi daturú monuit pyrrhú cavere infidias:eiufdé ai fuit auro nō uinci:auro
nõ vincere,Plut.in uita pyrrhi hoc mô tradit hiltoriá Cú fabricius cõfulatú iniiffet ueniés qdamad eŭ in caftra
zæpiftolá detulit a medico regis pferiptåá i qua pollicebaf fe pyrrhú ueneno necaturů fi pmiú fibi traderet abfep Plutar,
ullo di¢rimine bellú p romanis cõficiéti:At fabricius iniursá hois deteftatus & collega in eandé fiam addu-
&o pyrrhü ftatim p Ifas monuit ut ifidias medici cauerer lfæ huiufmodi fuere.C, fabri.&t, Qu., æmilius cfu
Ies pyrrho regi faluté:negs amicoge neg hoftiú fortunatus eftimator eé uideris:cognofcès.n.că hác epitolíad Lfæ cő
nos tranfmiflam plegeris te bonis qdé ac 1uftis uiris bellå inferre:malis uero atg iniuftis cõfidere: bæc åt non fulúad
tui gratia nota famus tibi:fed ne mors tua nobis calúniá afferat Gf uirtute nequiremus te fupare dolo conté Pyr
difi Acceptis itag pyrrhus fabricii Ifis medicog conui&o ac fupplicio iufte affe&to ad retribntioné beneficii mif
r

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS,
gratis fabricio romanifg reita præeratnecatug + ea res cå ad fenatū delata cérmil-
bus qa ut dixius timochatıs filii pi fis legatis pyrrhű monuit ut aduerfus huíusgñisili
cernæ pyrrhi regis erantihoc é uini & æpulage
Pguftatores.A filio martisiromulo, Beneme días cautiusfe gereret:memor urbéa filio martis cõ
Tere:præftare po.ro.beneficium diffentit ĝdri- ditã: armıs bella nő uenenís gerere deber. Timocha
gariusa Valerio. fimiliter & eutropius qui & rís ãt nomen fuppffit:utrog mõ æqtaté ãplexüs: ga
1p hác narrat hiltoriá ná ġdrigarius & eutro
pius dicåt pditoré fuie noiată Valetius non nec hofté malo exéplo tollere:nec eŭg bñ merítipa
fuiffe cuius faiæ &åtids Valerius furr. tus fuerat pdercuoluít. Dequatuor tribunis ple.
De quatuor tribunis plebis. {í Vmmaíuhitia í quattuor quogtribüís plebis
Vmmaiuftitia in §tuor quog: Cå la- eodétpe cõfpefta é.nã cü. L.atracinio fub quo
f cius atracinius cum exercita miflus ef-
fetaduerfas uolos apud feruginé ca- duce acíénfam apd ferugínéa uolfcísiclinatãca cæ
ftra ponit deinde cum placuiffet pugná cú ho teris æqtibus correxerãt:díem ad populä .L, horté
fte conferre edu&is utring copiis prio grefu fius collega eogdixiffet:p roftrisiurauerūtí fqual
Romani pedé retulerunt:deinde cú domå re- lore fe efle quoad imperator ipfog reus eét futurus:
diffent atracinio dcáéaL.hortenfio eius
collega & tribűi iq ea iuftitia ufi non fuftínuerunt.n,ægregíi iuuenes cuiusarmatí pí
f ér fe & í mærore pofitos eé culā nulneribus & fauguine fuo defenderãteius roz
Q iperatoré f eŭ fotuge uiderér, Feruginé
Jacasé ín volis, Inclinatã:In fogå conuerfü gati ultimű difcrimen : prãtís infignia retinentes ins
uel quæ pedé retuliferinfigaia poteftatis, tucri:quã íuftítia mora cõcío actione hortenfiū defi
Tribunitiä poteltarem gerentes, Rere coegit:quæ fe érei fao qdfequit exibuit,
Vam nibe:grac, niberius gracchus: &.C. De Tiberio Graccho & Caio Claudio.
Claudius collegæ fuerunt 1n cenfura: c — Vm Tiberius Gracchus &.C. Claudius obni
quá că terrice noisexercuiffér:fibi po-
midiã & odiú contraxerant: eráteg iá im- mís feuere geltã célurã maíoré parté ciuitatis
populo:cë.M.põpıilus tri. ple.g pier pu- exalperaffent:diem hís.M.Põpílius tribunus pduel
priuato étin céforesodio tenebat: ru líonísad popul dixit ter cõem confternationems
ceffarii fui pietes quos alioge cenfoge ne
gligéti i publico paliquotãnos habuerat euer príuara etiã ira accenfus quia necellariū cius Ruds
ti mfferát:dié ilhs dixit ad populú in quo iudi líūex publico loco parieté demoliri iullerát:quoín
cio:cú prime claffis cécuriæ pláe dánarét clau iudicio prímæ claffis pmultæ centuriæ claudiū aper
diú cuius nomé & gés plebi fp inutila fuit & re
liġ gracchű abfoluerét:gracchus: fi grauias ın tedamnabåt de gracchi ablolutióe uniuerfæ cõfens
qii collegå meŭ qeğ ftatueritis:fcitote me cú tíre uidebäf + qui clara uoceíurauítfi de collega fuo
illo uofantariú exiliú bituganeg.næq; grauius effer iudicatum in factis fe paribus eádécű
ur q in eadé cå fait nô eodé qaog iure céfeat illo pænã exilii fubitug:eag iufticia tota illa tempe
quo dião populus utrung abfoluit, Exa-
Perdu fperafent:Exacerbaffent irrstaffent. Perduel ftasabutriufg fortunis & capite depulfa é + claudit
dlio Jionis: Erat ut diximus lex horrendi carminis ením populus abfoluít:graccho caufæ dictíoné.
M.
& dicebat pduellioigă ptinaciter bellú retine Pompilius remifit.
ret:erat gfi capitale sudició, Demoliri: Euer
tere.Remifit dictioné cau. Non coegit:cãnt De collegio tribunorum
dicere hoc é fe defédere:fed ab ea re liberauit. m Agnãlaudé &illud collegiű Tribunog tulite
Agoá laudé:Cođa tri.ple.creditoribus quodcãunusexeo.L. cocta fiducia facrofan
m faŭ debit repofcentibus foluere recu &xæ poteltatis creditoribus fuis foluere nolletdecre
fabatiquia tri,pl.in ius cogi poffe nega
ret:collegiú tribuno id prer egtaté effe du- uít:ut fi neg folueret pecuniã,: neg darer fecū quo
cens: ut publica maicftas tribunatus collegæ fponlio fieret appellantibus eñ creditoribusauxílio
priuatá perfidiá cõtegeret: co&á farifdare cre- futug:iniquű ratus maíeftatem publică príuatæ pfi
ditã pecuniá coegerüt:nő illi qcğ ualuit facro
fan&a poteftas aduerfus iuftitiæ partes, Ali- diæ obtentuí effe: Irag; coctãí tribunatu quafi ín ali
quo fcrario : In aliquo templo ubi tutus late quo facrarío latété mis índe íufticia extraxit.
ret:unde exthrai non poffet. De Cneo Domitio Tribuno plebis.
c Vius ad alium:Cn.domitius,M,fcauge c Vius ur adaliū æque illuftré trånfgredíar C.
accufauit hic domitius fuit: qui quar-
to confalaru Marfi pontifex maximus popali domititrí. ple.M, Scaug prícipi
faffragio creatus é Scàug át accufauit hac de
cã:cõfül cú callio fait:i& cú effet tribunus ple,
iratos fcauro: @ eå í augurä collegio nô cooptauerat:dié ei dixit ad popolú & mulđá irrogauit: q eius opa far
cra multa Po.Ro: imminuta eé dicereticrimini dabat facra publica Po.Ro, deú pænatú; q lavin: fierét:opera

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE IVSTICIA cxavii
| eins mimisređtefierieo igié tempore quo illi accufaret;Seruus fauri ad eñ uenerat promittens fe domini fuis
multa criaindicatug:qbus eŭ facilius poffet opprimere. Domitius tamen ea fuit iufticiaut nec illú audire uo-
Juent Sedultro ét uinĝú ad dominá remiferit, Vt fi fortuna:Duplici cå fecit ut uel fi fortuna faueret eŭ con-
dénaret:fi minús:fuas falté opesaugerer., In cremétú claritatis: Quod aufus ećt tátű wg accufare augebat di-
gnitaré &opes fias, Erat.n, Exagerat ré Valenus. Inimicus & domi.Nå ineo ọ dicitdomitius uim maxiam
ineffe uoluit:ná magni fpús fuit domitius ergo nô onú quég inimicú effe uoluit:fed acernmú inimicú figmfis
cats: Nefariú;Seruus nefarjus fut q domini fuj fecreta pdere uoluitiga quarto Marcii confulatu pontifex mas
ximus cum caflio creatus eft,
dicium populi deuocauít: ut fi fortuna afpíraffet rui n Ecaliter; Hoc exéplå fimile é fuperior
nam:fi minus:certeipfa obrrectatione ampliflimi yí rar:& riná,L.Craffus.Gn.carboné accufauez
or lisindi&um eft ca,viipatrem ët eiuf
zííncrementű claritatis apprehenderet: cuius oọpprí dem dånauerat, Sylla legatis a fenatu miffis re-
mendi cü fűmo ftudio flagraret+feruus fcaurí ad cã fponderat; fé in fenatus práté futuge fi ciues q
nocte puenit : inftrućtug fe eíusaccufationé multis pulfi a ciuitate ad fe cõfugerant reftituerenf;
& uariis domini criminibus ;pmíttens:erat ineodem qfaĝionég
côditio cú fénatuiiufta videref:per carboné
eius cui bellú utilius videbat efie-
pectoreínímicus :Xdomitius & dñs diuerfa æftima Aú eft:ne conveniret:lté carbo cú ab italiæ op
tíonenefariű íudíciű perpendens:íuftitia uicit odiū: pidis oibus obfides exigere veller; ut fidé eogz
continuoin: & fuis auribus obferatis& iudicis ore contra fy)lá obligaret:confenfu fenatus prohi
bitus eft:hic igit,L. Craus cú dié carboni di4
claufoducieãad {caup iuffiracculatoré ét reo fuo xifiet ad populum eadé ivfticia:ġ & domitius
nedíicãdiligendum ceste laudandū + qué populus rå ufùs eftur feruŭ qad eum cå ferinio uenerat
| propteraliasuirttes:tumhocnomine libentius & in quo tabeilæ cõtinebanf:qbus carboné faci
Confulem&'cenforem & pontificé maximum fecit. letoadporuiffet opprimeremnéæú cú fcrinio figna
carboné remiferit, Qe pađto:Per ins
De Lucio Craflo, terrogationé Valerius oftendit magnáuí hére
n! Ecaliterfe.L.Crafus ineodem íufticiæ exper iuftiná;& argumentů facıt a maiori ad mius,
rímentogeflit; Gn.carbonis nomen infefto animo ; '‘AmL.fylla:Nota eft hiftoria fupra fæ-
pe notara : quomõ fulpicius rufus tri-
ucpore inimiciflimum fibi detulerat:fed ramé fcrinit bonus ple, legé pmulgarat ad populú
eiusaferuoallatumadfe complura continensgbus: ut puincia ponti:qoæante demandata foerat
facile opprimi poffer urerat fignatum cum feruo,ca Syilæ:q cú conful erat Mario traderef; unde;
tenacoad eum remific, Q_ uo pacto ígitur inter amiz orta funt ter eos bella civilia:Sed deuiđtis ma
tianis ptibus cú iter cæreros hic falpiciús pro
cosuiguiletunc iufticiam credimus: cum ínter acz feriptus effet & in uilla lateret +a quodá feruo
cufatores quog & reos tantum uirium obtinuifle fuo proditus é, Sylla uero fanđåtiffima jufticia
uídeamus! De Lucio Sylla, ufus eft:ut feruú pediĉo fuo-Primo libertas
te donaret:deíde ilú tanġä parricidáe tarpeio.
1- -Ani.L.Sylla nonfe tam incoluméĝ fulpítium faxo præcipitari mfit:fic cæteris ftaruit ex-
ruffum perditum uoluíttribunıitio furore eius emplú: negd tale in dúos luos audeát ; laudat
fineullo fineuexatus. Cæteg cum eum pferiptū & ergo hanc iwftitiá í Sylla Valerius, cõftát.n,(y1
inuilla latentem a feruo proditum comperifet maz Já crudeliffimű fuiffe: ın hoc uero iuftifimus
fust, Tribumuo furore:Hic.n, Supplicius tri
numíflimü patricidam ut fides edicti fui extaret pciv bunus ple, inanditæ fupbiæ& remeritatıs fuit
pítarí protinus faxo tarpeío cum illo fcelere parto q tricentos fecă milites héret quali fatellitesz
píleio iuflit:uićtor alioquíninfolens hoc ín impes quos ut diximus antifinditos appellabat uide:
licet contra fénatú, Parto Pileo;Parta liberta,
río iuftiffimus. te nam rafo tantum capite pileum feruiçape
Externade píttaco.Mityleneo. folebant;cum libertate donarentur,
Et nealienigene iufticiæ obliti uideant.Pírta Erú nealienigenæ : Quomõpittacus
cus mítileneuscuiusaut meritis tant ciues de u iperiú adeptus fuerit dixis lib,iiji,ca,
„ide moderatione,Cumigif paffus eét
buerüt:aut moribv credíderűt:ut eius fuffragiís ty7 fe tyrann ideft regem crearia ciuibus fuis: qp
ranidédeferrét:tádiu illd íperíü fuftínuít:ğdíu bellű opa fua opus effe ciuitati uideret:nå certabát.
de fygeo cü atheníenfibus gerédű fuit: poltğ ãt pax deaqleridis agri poffefone : uel ut alii dicút
uictoria parta é cõtínuo reclamãtíbus mítileneís de
de figeio promontorio athenienfes & mitbele
nei peg duâu & aufpicio fuo atheniéts uis
pofuit nedñscíuiñ ultrağ reip. neceffitas exegerat Qi funt:ficut fuo loco diximus tyránidé depo7
fuitpræterea cumex agro bello partoimagnú
illi fpacium traderent poffidendum utpote dimidiam eius partemrille conltanti animo recufauit : g exiftimar
tet magnitudine fdæ gloriam bello partam minui, Meritis:Vt fibi tyrannidem traderent:aut ț derepublica
tam bene merebatur ut tyrannide dignus uideref, Acclamátibus:Contra clamátibus & rendétibus. -V Itraģ
rä

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
hecefiras exigeret.nā deuidtis'hoftibus& pta uiãtoria:cá på pfiæ fui minie necèffarid aiderer ipió depofdit,
e juftitia dicit ariftidis quå fopra tetigimtsiq Poftg xerfes e græcia pulfus eft confilio&t
a duđu themrftoclis mænia quog urbs arheű:tandé ‘tandé reftitura funt: folo fuerát adæĝtä:themiftocles il-
luc toto aio itétus erat: totius græciæ iperiŭ atheniéfes recupàrét:cõuocata igiť cöcione dixitsfe hére
„faluberrimų iiperiog athenienh utlifimü fdillå ad exitü dedüci nö poffe nih occultef:atheniéfes
t in cõfiliG ariltidë admitteret:ĝ f pbaret exeġref:tátú apă arheniéfes ariftidié valebat auđoritase
q cogoito'themiftoclis cõcilio í c cioné pdit& cõfliú themiftoclisutile qdé eé dixit:fèd minie honeftú: erar
ät utlacedæmoniog clafié ineéderét:ġ eratin
portu di&tëo:atheniéfes ubi cognouerút : tur- pmanert:atg ét'cū recupati agri dimidia ps cõfenfd
pethemiftochs eévfilrű fucclamarűt oćs úeć
admittédá:rátú iultitiæ & honeftatis momen
oium efferrefauertitaia in ab eo`ñunere : deforme:
tā fuit apüd popul ilú ot ġĝ urih fimú ur iudicans uirtutis gloriã magnitudine pde minuereis
deret:tamen qa inhoneftú relpuereć: neg n. DeariktideAthenienfi. z
dubi ċrat:gn lacedæmònus claffe priuatis to a Lterius nüc mihi prudéria referéda éur alteri:
tiūs græciæ iperiú athenienfes facile occupal-
cicero fent. Ciofiċios liii Themitocles ingt poft us reprefentarí iùulticia poffit că faluberrimò
ui&oriáeius belligå cú pfis fuit dixit í cõciðe cólilio Temiftocles migrare atheñiéfesi claffécoez:
fe hére sfiliú reip.flurare:fed ıd feiri nô opus giller:xerxeg & copiis eiusgræcia pullis ruíaspfiæ
éé poftulauit ut aligüé populus darer q cõcõi- ipriltinū hítum reformaret & opesclädeftinismoli
caret, Datus éariltides; huic ille claffem lace-
dæmonios ġ fubdu&ta effet ad dytheum clå onibusad principarū græciæ capeffendum: nutris
incendi pofle:quo fađto frági lacedæmonióse ietcócíone dixít:hére fe rem deliberatione fua puis:
Opes necefle effet:qå ariftides cú audiuiffet in fam:quäfi fortuna adaffeé&ta produci palfa'efet zni
cõcioné magna expedtatione učit:dixitg puti
le eé cōfiliú qå themıltocles afferret:fed mini- hil maius aut potentius athen iéli populofutug:fed
Me honeltú:itag atheniéesgd hõentú nõ effer ceãuulgarí non opportere: paT ut aligs fibi
id neutile gdé putarūt: torág cå rem:quå ne čuiillä tacite exponeret dareć datusef ariftides. Is
audierãrqdé autore anıftide repudiarút,Al
terius:fthermftoclis q utile Ofliűinuĉit, Al pofta recognouit claffem iila lacedæmoniogg rora
terius:Anftidis qui faciédű elfe negauit, Ma apud cytheu fubducta'eratuelle íncédere:ureaconas
Dedu- iüs Quátumad utilitatem. Potentius: Quárð fumpta dofatío maris ipfis cederet: pċeffirad ciues
cere adimperiú, Deducere: Proprie elt í mare du & rérculit crhemiftoclé ututíle cóliliü itamiqimeiwà
Subdu-cere.Suhdùcere,In portum trahere,
cere Thil illis ér: Seleucus locréhum priceps Rūaiouoluerez euchtigio'uniuerfa concio qåæqui
n fuiu& legülator ñcut folő atheniéhiú: nő uíderetur necexpedire quidem procidmayitzac
licurgus lacedæmonú:hic igiť leges cõ protinus themiftoclem incepto iùflir defiftere
pofùitigbus locrenfès rép.amplam diuturnam
habuere:fed inter cætetas & illam tulit cõtra De Seleuco -Locrenfi. 3 abin
adulteros:ut qui inadulterio deprehéfuseét: n Thil illis ér iuftíciæ exéplís fortius feleucus ut
is utrog priuaref oculo: forte accidit ut eius be Locrenfiä afe faluberrímusargsutilifimis
filius in hoc crimine deprehédereć: ná cú ġdå legibus muníta:cū filius eíusadulteriícríe dãnatus
materfamılias adulteriú cõmiferat: & cú ciui-
tas filid liberare uellet honorisgřa: pf núĝ fecűdű íusabípo cõftíturű utrog oculo carerèdbėè
duci potuit:ut filio pæná remitteret: rádé itá ret tota ciuitasí honoré prís neceflitaté pænéadole
tibus ciuibus ut abfoluereć:quádo qdé iaquit fcentulo remítteret:alíğdíu repugnauít:adultimum
ita uultis:faciá ut altero mihi akero illi eruto
oculo lex ipleaf:qå ér fa&tú é: profeão ma- præcibus populi euíctus fuo priustdeínde filii ocue
gna iulticia fait, Erato: Euulio. Intet mife- loeruto:ufum utríg uidédi relígt. Iradebítū fuppli
ticordem: ne omnino crudelis effer in filium. cií modű legí reddidit æqtatis admírabíli tépaméto
Ed aliquanto:Hic corun das ciuiatéty fe inter mifericordem patrem & íultumlegis latoré
íf rum cuias princeps erat cú affiduis fe-
ditionibus laborare uideretur Fepifli- partitus. DeCharunde Tyro.
mei foro certaref ufe ad fanguinë:legé tulit: { Edaliquãto Charunde Tyrii præfractior sab
nie gs cú ferro í cõcioné pdiret: qå fi qs fecit- fcifior íufticiaad uim & cruoréufg feditiofas
fer capitis pæna dánareč:forte accidit;ut hic Í
agros pficifcés ci&tus gladio eét:& cú íde do- čőcíones cíuíum pacauerat:lege cauédožucfigs eas
mú redift fBito í di&a cőciõe cú ferro defcen- cü ferro ítralfer cõtinuo iterficeref:íteriecto deinde
derer í cõcioné nõ ftudiofe fed oblitus fe cam tpe ex longiquo rure gladio accíótus domā repetés
telo eé; cú igifa pxío effet admõitus feipfum fubito ín dicta cõcíone ficuteratí eã pceMit:ab eog
íterfecitinegd cõtra legé pfe fa&ú eé videre:
fedexoi pie iulticia feruaref, Præfactior:AÃ
perior, Abfciflior:feuerjor:uel breuior aro ToxoTspa dicunt græci abfcifum dë qå tepéte fit fine ullo: selpë

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FIDE PVBLICA cxxviii
étu:Conciones:Quia fpe cõciðibus irrita plebs ulg ad fanguiné certabat De fide publica, CA; VI,
Vius imagine: Tranfiturus ad capitulú fequés ualerias ne hoc abrupte facere uideaf ġíi præfaf; dicten.
e iuftitiá fidei dexterå porrige:ut fibi fuccurrat:& ređte:nã ut ingt tullius fides eft totius iuftitiæ fandamé Tullius
tum, Humanæ faluus:Quia fine fide humana generis focietas [tare non poffet.
Vm ptolemæus: De fide publica po.ro.loquif erga ptolemæŭ regem egypti nå egyptireges očs ptole
mæi fant appellati:ptolemæus moriens filtú in tutellá po.ro, reliquit qg poftğ ad eog aures peruenit:
nefides alig ex parte deefet:Senatus mifit alexandriã Qu. æzmilium Jepidú principé ciuitatis & euna
optim uige q túc pontifex maxíus: q bis an-
quí pxie cõftíterat foluteafe legís fuæ monitus. Idé tea cõful:q princeps fènatus qnges fuerat q tw
egoillãinquít fanciã:ac ptinus ferro qå habebatdí tor pupilli eét:& maluit fenatus ut refpublica
táto mro careret §ġ co plurimù idigeret:ğ pu
frito ícubuit tcűg liceft culpã uel difimulare: uel blica fides đeeffet : tåtü ualuit apud populum
errore defendere: pænamtñ reprefétare maluít .ne fanđiffima fides:at maluerint hoiem : ın quo
quafraus íuhtitiæ fieret. De fide publica.CA VI. aio fanđtitatis exépla cõfpici pofent: aliená ğ
e fuæ reip.curá adminiftrationég fufcipe,
Viíusímagieañ oculos pofita uenerabile fidei nus Iufti-
q de hac tutela métioné li.xxx.facit nõ a
numen dextram fuam certiflimum falutis huv rege tutoré relictum populum fuiffe dicit:ed
mang pignus oftétat : quã fp noftra ciuitate uiguíf poft regis mortéab alexádrinis romå miffos
fe & omnes gentes fenferűt: & nos paucis exemplis fuiffe legatos : g orarét populum ro,ut tutelã
pupilli fufciperét:regnumg tuerenť egypri:g
tecognofcamus. iam philippú& antiochum fcá inter fe pa&tio
Be fenatu Po.R o.& Marco Aemilio lepido. ne diuifife dicebát: Gratá legationé fuiffe ro-
c Vm Ptolemæus rex tutorem po.ro.filio relis manis cám belli ġrentibus aduerfus philippå
quiffer:fenatus.M. Aemiíliű lepidű põtificem q infidiatus tpibus punici belli fuerat: mifios
igiť fuiffe legatosdiatq nunciarentantiocho
maxímű bís cófulem ad puerí tutelä gerendãalexan atg philippo:ut a regno egypti abftineréumif
dríā mifit: ampliflimig & íntegerrimíuiri fanđítaz fum &marcum æmiliŭ Jepidúin egyprú qui
tem reíp-ufibus & facris cõparată : externæ pcurar tutorio nofe regnú pupilli adminiftrarent qui
tíőí uacař uoluít:ne fides ciuitatis noftræ fruftrape „pfe&as bello deinde qå aduerfus antiochum
duce fcipiõe getum č:magnúad uiĉtoriá mo
tita exíltíimaref:cuíus benefício regía cunabula con mentú dediffe ferf, Cõparatá rei ufi:ga reip;
feruata paríter:ac decorata incertum ptolemæű red unlitatibus inferuiebat.Et fa.qa põtifex maxi-
diderunt:patrís ne forta magís:an tutorísmaíeftaz mus facra publica faciebat. Cuius beneficio
Nō minoré fplédorem & gloriáab hac tutelal
te gloriari deberet. DeCiuítateRo. ptolemæus accepit:ğ a genere paterno,
f Peciofa quogilla romana fides ingenti pæno Peciofa quog : Cum prio pumico bel-
rű elalfe circa ficíliã deducta + duceseius fractis ais f Tocornelius fcipio afina pfe&us clafis
confilia petendæ pacísagítabant.Q uog dux hamil in ficilia foret sad colloquiŭ;a carthagt
nenfibus uocatus eft:g data fide confidéter p
carírefe ad confules negabataudere :ne eodémodo cefit;illi uero fimulato collogo milites para-
catenæ libí iniícerentur quo ab iplis cornelioafinæ tos habuere:q deprehenfum féipioné in cate-
cõfuli fuerant iniectæ:hãno åt certior romaní animi nis ducerent poft aliquod tps eodé bello cum
in águftias deduâuseét hamilcar penoge dux
æftímator nihil tale tímendű ratus maxima cü fidus & cù romanis pacé defideraret nô audebat fe
cíaad colloquium eog tetendit: apă quos cű de bel cõfulúű fidei comittere:ná ueritus neĝ feipio
lí fineageret:& tribunus milirū eí díxifler: poffe illi né arte decepat eadé & ipfe caperef.Sed hâno
merito euenirequod cornelio accidiffet +uterg; con alter eorüm dux meri de fide romana opinio»
ne duĉâus pcefiraudacius: & că cõllibus'de
{ul tribuno tacere iuffo: ifto te ingt metu hãno'fides pace agere cepit: rc unus ex tribunis: mìlitūă
ciuitatis noftræ liberat:claros illos fecerat:rantã ho dixit nõ aliá illi fidé eé feruádá:ğ illiċotnelio
ftium ducem uincere potuíffe:fed multo clariores fe fecug cé infferút:Mira pfeĝão fides & of lau-
feruauerát:cui cõfules í diâo filentio: håhoné
cit noluiffe. De eodem Senatu. de pdicáda, Abbreuiator liuius de hoc (cipiõe
a Ducerfuseofdéhoftes paré fidéín iure legatio fic breuiter tradit, Gn.cornelius cõfùl a claffe
nís tuendo.P,confcripti exhibuere,M.n, Ae7 pu nica circúuétus& p fraudé uelutiin collo-
qå euocatus:captus é.Cornelio afinæ:Hicé q
caffe punicà merfa clariffimå inde triúphum
egit, Cornelio afinæ:quare diãus fit cornelius afina Macrobriùs fturnaliúm Iii.facile declarat:dicit.n.afinæ Corne-
zno
cognométă corneliis datůirú é: qui princeps corneliæ gentis empto fundo feu filia däta marito cú fpõfores ab eo lius
foléniter pofterenť afină cú pecuniæ onere pduxit in foge Gí p fpõloribus pís pigaus. Frađtis: Vi&tis, Cla afina
ros
illo:Ac fi diceret uiĝoria quidé romanos imperatores claros reddiderat:fidës uero múltö clariores,
Duerfùs eofdé hoftes paré.M.æmilio lepido;legati carthaginenfes rom4 uenerát pacem a fenatu popw
r i

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
Jog perentes:forte itasccidit ut altercatio ortaeffer iter legatos &.L.Minuciú ac,C.Manilid:&eo ufg procel-
fit cog contenitio:ut minutias & manilius legatos pulfrent;nå illi pacé petebant:hi dandá effe negabant: quip
pe fædifragisiqä ubi cognouit fenatus cos legatis dandos efle cenfint:darig fecit. Jure legationis:Vt legati tu
ti fint & jnurolati fecúdă ius gentió, Manus bis attulerant:pullauerant, Non eos:Quali dicat fenatus nō re-
fpexit qd mererenf carthaginéfes qui totiens fædera frangerent; fed ius gentiú effe feruandă fidemg publicã,
Vius exéplum:hoc fuit fecundo bello punico cum faperior apbricanus fatalis dux utrág; fubegiffet hi-
c fpanjam cæpít carthaginenfiŭ naué clarilimoge hofum plenå ; illi ne ia captiuitatemuenirent legatos
publice mios ad íperatoré romanum
fe eź fimularunt:quá fidé ñlis aphrıcanus fti» milio lepido.L.flaminio confulibus.L.minuriű.L.
tuitut oés icolumes & inuolati redirent ad fù maniliű carchaginenliű legatis quía manus hisattu
os:maluitımperacor ro.fuam fidem fraude pe lerant pfeciales reddendos curauerunt:Sed runc fes
titio fruftra imploraʻam,
Eprefentemus: Hoc exemplum par eft natus non eos qùibus hoc præftabaturafpexit,
zr faperiori: nåhi romani duo g legatos De luperiore aphricano.
apolloniatum orta inter eos rixa pulfaf G Viusexemplum fuperior aphrícanus fecutus
fent:deditı funt eis & miffus eft åftor cú auxi-
liõe cognati uin aliquá inferrent. Reprefen- cum honuftam multis & illuftribus carthagis
apollo temus:In mediŭ proferamus, Apollonia:Fa- nenfiumuíris nauem ín fuam poteftacem redegilieti
niatis cit'fuum gentile hic & hæc apolloniatis:onde uiolatam dimífit:quía fe legatosad cum miffosdice
apollo adbreniator cum legatosapolloniată dixit ad bant:tam & fi manifeftum erar illos uitandi prefenz
nitanus fenat mi Tos qdam iuuenes pulfaffent dedic
apolloniatibus fünt:fed qdam dicunt ọ latine tis periculi gratia falfum legationis noméamplectíz
facit apollonitanus nanum, A cognatis:ii for ut Romaní imperatoris potius decepta fidesi frus
te cognati coge uoluifent eos e manibus lega ftra implorata iudicaretur.
toge cripere, Hl curã: Siquis curiam diligen
tius confideret: non potius fidei templum dí- De fenatu.Po.Ro.
cer ĝ mortalium refugium. r Eprefentemus ét illud fenatus nullo mó prætér
It duorű: Nuncad externa tråãfit exé míittendü opus:legatosab urbe apollonía roz
P Pi:& primo de faguntinis qin fide ro
Sagi mana pertinaciter conftirerunt, Sagun mam milfos-Q Fabius Gn. Semproniusædilis or
tumoppidum eft opulétifimam in hilpaniæ ta cõtentione pulfauerunt:qđubí cóperít contínuo
S
B

finibus pofitõ:circa fumen hiberum : qd fuit cos perfeciales legatis dedit:quæftorég cū his brī
quondá tetminus imperii populi ro:& cartha dufium íre iuffit:ne quam ín itinere a cognatis.dedìi#
ginéfium:caufaq fecundi punici belli:nam cú
ibal oppidum illud circúfedifer: faguntini torumíiniuriamacciperent:illam curiam mortalium
quis concilium an templumfidei dixerít:quãur ciui
romá legatos auxilia petentes miferunt : Å cú
tardius mitterent nec fê diutus defendere pof
fentad eam pertinatiam uenerunt: ut in foro tas noftra femper benignam præftitit:ira eriam ín fo
conftruĝo ingenti rogo impofitifog rebus fuis ciorum quogais conftantemrecoguouit,
oibus flämas fubiicerentdeinde feiplos in ro P Oftduog in hifpania Scipionumitotidemque
gum cõnicerent ne a fide deficerét, Duorum romaní R exercitum miferabilem raz
fcipionum uidelicet.gn. &.p. Scipionú:quorů gem fanguíni uiċłrícibus hãnibalís armísintrá mæ
alter.{.p.lcipioeius fipionis pater fuit:qui de-
inde aphricanus di&us eft: hi duo ut fupra di- nía urbis fuæ cópulfi:cū uim punícãulteriusregres
ximusihifpaniam ın poteftaté populi Ro. diu rentarcereżcollatis in forum quæ unicuigieràntca
tenuerant:fed tandé per magonem quendam riflima:atg undíg círcundatis : accéfilg ignisnutrí
celtiberi quorum pars maior erat inexercitu
romąnojllecebris & pecunia corrupti. defece- mentis nea focietate noltradefifterér:+publico:stcó
Tunta romanis: romani uero exercitus exter muni rogó femetipli fuperíecerunt+ Crediderimtüc
nis auxilis deftitoti fe in tutiora loca recepe-
runt:& clitellis arg impedimentis uallo faĉto
a pænis quibus erant longe uiribus inferiores dia obfefitandé capti cæfigs fantiLiuero Márciustei: militum
colleđis reliquiis exercitus:& noĝe fequenti vocatis ad cõcioné militibus hortatus eft:u íprouifo inuaderent
hoftes nihil tale pp uiĝoriam metuentes:& inter concionandú fubito flāma ex eius capitis apice emicoit: quo
figno moros milites ea nođe duxit adhoftiú caftra: qbus ex iprouifo captis cæfifg hoftibus maiorem intulit
cladem ĝacceperant:Sed in hac hiftoria Valerius diffentit a liuio:non enim poft cæfos in hifpania feipiõeshå-
nibal faguntum expugnauit:Sed anreğ bell cú romanis fufcıperet:ut liuius tradit & Cicero i philipp:cisili.xi.
& hoc belli principium &caulam fuiffe dicitiga cum jam año agitaret hånibal itahiã invadere, nollá aháuiolan
di foæderis honeftioré rationé inuenit ġ fi faguntinos romanis focietate coniunđos adorireć, Vimfust,pupicam;
Credi
Cú í punica coerciti effent nec já cõmeatus uenire poflet, Cõ unt:Quia iplis & bonis fois cõis
derım;Quahi p deplorationé hoc dicit Vale:nô dubitauerim fidé tunc humana {aĝa cõliderationem Bgútiro crudelé
rum calum fuifle miferatam tam conftátes fui numinis cultores iniquo iudicio fortuna ad necé adeo

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FIDE VXORVM ERGA VIROS exzxix
impulerit, Mæœftum;Cum videret res hoium adeo fidehum maleuerfari,
Dem fltando:Hoc fimile eft fupiori:quå.n.fidem Gguntini romanis Pftiteräreãdé feruauerunt:& peti- Emola
i - Jini& dux carthaginenliu uuiulg cá fuit,petilini pmo qdé cum obfiderenf ab hámbale:auxilið petie- métum
Tunt a romanis:populus Ro. pauloante canentem cladem accepifent pltare nô poffe refpôderunt: fed
illis pmiferúta faceret q fibi maxie côduceret;illia romano pfidio deftitutioém imbellé turbam & iutilé ci
uirare eiecerunt quo difficilior effer p famé obfeffio:gd illis côfiliú page uel nihil pfuitmeg.n.uis alia magifg
famesillos expugnauit:ablymptis,n.frugum alimétis carni{& ois generis quadrupedú;poftremo coriis h erbis
& radicibus corticibulg teneris & his quog
ipfam fidem hűana negocia fpeculãrem maæftü gef% fridi ueftebátur:maluerút ergo fame cõfumi
aromana fide deficere:hánibal
fife uultü pfeuerãtiMmg fui cultü iniquæ fortüæ íu tiliä igif non Pe Petñia
fed fidum petiliæ fepulchrü expugnavit,
dicio tam acerbo exitudānatum cernentem, Perilia: V1bs calabriæ de qua meminit Virgi. Virgili
í | yDempræftádo petilinieund®n laudis honoré pua philotete fubnixa petilia muro:î qua Phi
merueruntabhagibale : quia deficere a noftra Jotetes melibæus regnauit tefte feruio:at Stra
amicicia noluerunt:oblefi legatosad fenatum auxi
bo li,vi.dicit eé lucanorum metropoli. Egefta:
Evuacuata urbe. Traherent:Prodocerent dila-
líum iplorantes míferunt:quibus propter recétem tarent-_ De fide uxogz erga uiros, CA, VII,
cladem canenlem fuccurri non potuit. Cærerum per Tut uxor iam' quogs: Núc tråfit ad
millum efteís ut facerent quod utiliflimü incolumi ca.viiun quo trađat exépla fidei quam
uxores fítitere maritis Et prio de ter-
tatieorumuidererur, Liberum ergo erat carthaginé tya æmilia:cuius tantá f:dem foiffe dicit.ut cå
fum gratiam, amplecti, Illi ramen fæminis omnig eius uir Scipio fuperior ãcillæ faæ captus eét
ætate imbelliegefta: quo tutius armati famemtraz amore cú licérianlla frui pmiférit:ac poft mor
herent pertinacılimein muris conftiterunt: expis té Scipionis ne id metu feciffe exiltimaref ma
numiffam ıllå liberto fuo í matrimonium cú
Tauitg priuseorumtotaciuitas ĝ ulla ex parte roma magna dote dedit.Mater corneliæ: Eam nobi
næfocieratis refpećtum depofuerít, Itag hánnibali lé facit ut ré magis exageret:ĝuis uxor eét afe
non pẹetiliam fed fidum petiliæ fepulchrum capere fricani & aua tantos: uirog:tamé hoc fecit:
font q dicit håc pauli æmiliiq plem tegem fü
cõtigit, | - De fide uxorum erga uiros CA, VII. peravit fuiffe filhå & africani iterioris fororé
@. - Tgutuxoriamquogfidemattingamus. Ter ex quanata foit fëpronia gracchog igi å &
tía Aemiliaafrícaníi prioris uxor:mater corne cornelia di&ta é.Plutarchus tamen dicit paulú
liæ matris Gn.&. T .gracchog tantæ fuit comitatis æmilium duas tåtú habuifle filias:& alteram
tuberoni elio;alterã catoni poraiicatonis filio
& patientiæ;ut cum fciretuirofuo ãcillulam ex fuis in mfimonium dediffe. Difimulauit:Finxit
gratam effe difimulauerít:nedomitorem orbis afri fe nõ cognofcere, Impatientiam: Quod amo-
risipatens efler. Tantæ comitatis:Suauitatis:
canum fæmíina magnum uirum ímpatientiæ reŭ age comitas uirtus eft inter duo extrema íter feue
tet tantumg mens 'eíusauidictaabfuitut poft mor ritatem & remiffionem, Domitorem g duas
temafrícaní manumíffam ancíllulum ín matrímoní hifpanias:Sardiniam ficiJiam:& africam fube-
um liberto fuo darer, gerat. Manumiffam: In libertatem aflfertam.
De Turia uxore Q. uinti Lucrecii. Vintum lucretiú:nec turia gdem pter
q mittendaeft quæ Qu. lucretium ma-
q Vintum Lucretium profcriptuma tríumujrís titum fiuma triumontis pleriptum &
uxor turia íntercameram & tectum cubili abs ineeriploa pæœnates latentem non dubitauit
ditumuna confciaancillaab iminente exitio non fi com fug falutis difcrimie tutum & incolumë
fruare:lex enim erat ut quicūg profcriprum
ne magno periculo fuo tutum præftitit:fingularig occultaret:eadem pæna dånaref a triúuiris,fs
fide id egit :ut cum cæteri profcriptiinalienís hofti Augulto:Antonio:& Lepıdo.Magno periculo
bus regionibufg per fummosanimí & corporis cru Quia ut dixi pæna capitis afficiebaf:quiì pro-
cíatus uíx euaderentżille ín cubiculo &in coniugis fcriptum texiffetautnon indicaffer. Camera; Cime
Cubile arcuatum.Proferipti dicebátur quog ra
finu falutem retineret, nominaí publico profcribebantur: & quicúg pferipti
De Sulpíiciauxore Lentuli. ea uidiffet ius faf eorum occidendog: habe-
í Vipíciaañtcūa matre lulia diligentiffime cuz bat.Sulpıcia:Lentulum turfcelionem virů fuð
profcriptum a triumuiris Antonio: lepido &
ftodiretur ne lentulum cruftelionemuirum fu Ođauiano:ubi i ficilia exulare pcepit: a ferui-
um'pferíptuma triuírísín ficiliam profequeren⁄ li főpta uelte:& decepta matre a qua diligérer
tur nihilominus familiari uefte fumpta cum duabus feruabantur:confcia quanto viri amore flagra
ret deceptifg cuftod:bus cum duas tintum
ancillas & paucos feruulos fecum duxiffe:e ue
Rigio fecuta eft:mıgnum igitur fidei documentum in uirum fulpicia degit,
r iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS,
De fide feruorum erga dominos. Capitulum. VI.
Eftat uc feruorum erga:Odtauŭ capitulű de fide feruorum quá erga dominos fuos perfeueranter præfti
F terunt:primů antem exempluni ferai cuiufdam, M. Antonij oratoris ætate füa præftantiffimı
cero in libro de oratore m'g ir modú laudat:cam igitur incefti accufatus effét:ut í capitulo dë ‘fiducia
diximus::qu! cum in provinciã quæftor defignatus proficiiceref iamqg.brundufium uíg peruenifent:certiot
fiâus per litteras romam rediit & caufam fham egit. Seruns eius qui criminis Jlius confins erat + nari
Jaternam illi dum uirginem peteret nođu prætulife conftabat: nung cogi pótuitullo tormento ut id fatere€
adeo fidelis. Quoiquáto. Hoc: Tanto:nam
ferui folent effe infideles: fi etgoin eorum nu ancillis totidem feruisadeum clandeltina fugä per-
moaliquis fidelis inueniaf laudabilior eritga uenítinec recufauit fe ipfam pferibere utei fides fud
non expeđtatur,
‘Anto.ln guæftione.i, intormentoa p- ín coniuge profcripto cõftarét: n
cedente.i,gå fequif nå quæftiões EA De fideferuogergadomínos Cë VIII.
tiones dicontur:quæ a iudicibus fiant r “Eftatutferuog etiam ctga dominos: qito mis
& ga præcedünt quæftiones.i.interrogationes nus expeđtarimHoć laadabilíorem fider refe
deinde Èquuntur torméta ideo ponunép tor ramus. De quodam feruo Marci Autorii-
mentis. Laternam: A latendo diâ&á q itos la
teat ignis.Hoc nomine: Hac cå.i.críe eft auté m Arcus Antóiusauorim noftrow temporibus
mecaleplis cú primum ad ultimå:nomen.n.fi clariffimus Orator íncelti reusagebać: cains
Ecole- gnificat:cám:cá uero crimé, Eculeo: Tormé
to:dicitur,n.eculeus ĝfi eq diminutius é åt li- ín iudicio accufatores feruãí quæftióe pleuerasMi?
gneus &accotiffimi dorf. Candétibus: Igni- me poltulabāt:qđab eo cã ad ftuprűirerlaĉemāpla
tis. Laminis.f.ferreise Argui fortūa merito tā cótenderét:erat åt ís ét tum íberbis & ftabatcorã:
pôt iure inguit accufari fortuna poffe uidef:å uídebatg rem adfuos cruciaris percre: nec 'tamé
tá forté conftantég aiam in feruo cõcluferit:
merebatur.n.ingenii corporis fedem. eos fugitauit. Ille uero ut domum uentum eft Anto
Onfulem aúvHic,C.marius filius fuit níum hoc nomineuehementius confuüfum & follíci
c vetus marii qui bella ciuilia geffit ad-
tum ulero eft hortatus: ut fe iudicibus torqúenduii
verfos:fyllá:qu feptimo confülata fuo traderet:àffirmans nullum ex ore fuo uerbum exitu
mortuus eft:deinde in filium bella migraront
quessa pih fe pnefte recepit: ubi că obfi rumquo caufa eius lædererur:ac pmifli fidem mirã
leref tentauit p cuniculos egrêdi: qå cú non patientia præftitit* plurimíiseta laceratus nerberis
poffet ga cuftodiréf a fpllanıs mihtibus:a fer-bus eculeogimpofitus:cãdentibusér laminis üftiis
uo fuo fe iuit occidi ne in ptátem hoftiú ue-
niret.Plutarcus uero in uita marii illam dicit omnéuím accufatoris cuftodita reí falute fabuértit:
fibiipli morté intulilfe. Sortir:qa cú obfel- Argui forta merito põt:p tã pium & rã fortë fpa
fa diu fuiffet a fpllanis tandé capra fuit:crude feruilí noie inclufit.
Titerg vexata:ná ut in capitulo de crudelitate De quodå Seruo Cãii Marii.
uidebimus : gng milia pneftinoră crudeliter
fylla iuffìt occidi. Cunicoli:Subterranei mea ē Onfulemat.C. Marium præneftinæ obfidió
tusa fimilirudine animalis qå cauernis fubter nís míferabilem exitum fortitū: cuniculi lateż
traneis deleĉtatur,Cum quo mori:fic ení inter
bras fruftra euadere conatū: leuig uulnere a larefiv
fe conuenerant:ur quádo effugere nô poflent:
fimul morerentur, Perftri&um;Leuiter uul, no cū quo mori deftinaueráat perftrictū :feruds luus
peratum ne in hoftium manus denenirent:ců ut fyllånæ crudelitatis experté faceret * gladio traie
magna fibi:ga occurrebar illud; quæ fides et fi
occidere dominú refpondet quia magna pe®- ctüíteremit că magno Pimia fibi ppöfita uidėérer:
mia propofita fuerát eiqui marium uinum ui eü uiétóribus tradidiffet:cuíus dexterætã opportu>
&oribus tradidiffet, Cedit: Vincitur, nūűmíniltėríü nihil cog pietati cedita ġbus falusdor
Eque illuftre quod:Mortuo Tiberio: minog proteđta eft: quia eo téporė Mario non uita
utin capitulo de fomniis diximus C,
gracchus uifā per quietem fratris ima- fed mors ín beueficio repofita erat.
gine dicentis quantum uellet cunĝatetur:oio De phíilocrate feu Euporo leruo Graċchi :
fibi pereundem effe eodem quo ipfe exicio pe Equeilluktre qd fegtùr. Gracchus nei prāté
riiffer:cæpit eadem uia graflari in fenatum ĝ inímíicog deueníiret Philocrati feruo fuo cerui
frater per leges: feilicet tribunicias feditiones
excitare: quare motus fenatus 7g id ad reipu,
euerfionem quodammodo fpeđare uidebatur : decreditut opimlas coñfulwidérevne nequid refpublică de-
: quæ fumma pòteftas in attroci negocio dabatur miagıftratdi; möre romano +ut poflet
trimenti caperet ex-
: coercere omnibus modis focios atg Ciues : domi
ercitam parare bellum gerere militi ioperium confuli
ius eft, Itaque opimius confùl cum armata manu.C.gracchum perfegu:t le fe in aucntinum montem cum
multitudine armata recepit, Contra exercitu duđto:czlog füluio ews colega foga fađa eft:& gracchus ftin

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FIDE-SERVORVM exxx
templüñi diar contulitibig fibi ranis uoluit inferre.fed a licinio & Pomponio fidiffimis fåmiliaribus phi
birus eltihortarufg ide quáprimú aufugere:qué corporibus fais tádiu protexerunt fugienté quo ad cæli funts
Jile ubiidiče inimicose manus euadere nō poffe:că pAilocrare feruo q cú eo folus fugiebat 1n facrå deoram
nemus'feproripuerát:ibig philocratės eú occidit:& fap océifam fe quo iteréptá piecit, Aliter legitucí uta
gracchogernã urrú 1n manusinimicoşe deuenile zradit Plutarchus:& alterúa Scipiõe nafica:alter a.k, Opi-
mio'faiffe cæfos:utin capitolo de fomaiis& alibi dixmus:-Mactobius uero de faturnalibus húc ferdú cupoge
nofacú faile dicit gä aln philocraré dıctú uelint:g dú al:ĝ fpes falutis affallit fidıfimus comesdominü ğcù
potuit rõe tutatus:eft ubi uidit 14 E
ces icidendas pbuít:ğjs cü celeri ituabfcidifet: gla eé & dominú occidıfe:& fup cæfam flis p
diū crüoredñimadentem plua cgicpcordiazeuporá prioEupog:Quéuulnere uifceribus aiam effadife dicitur,
ahi philocraté appellant, Fa
alii hüncuocitatãexiltimăt:ego de noie nihil difpu mil:aris;Qua í eius famılia nutritus fuerat 15
to:familiaris ãcrãátűmő fidci röburaïmirorscuius fi hácei fidé pítitite Cuiusfit pltátiá:Diàiwhúc
Paiãai generolus iuuenis imitatus torer : fuo non gracchú laudabilioré futur taife fi morté fi
bi cõftiuiffer ĝ f a leruo beneficiú fulcepiffet,
feruïbeneficioiminentia fupplicia uitafer:nunc ćó Præltãcia:Alas píentem'foritudiné robur,
tmifituc philocratisį gracchrcadauer Ipeciofiusiaz Lia nobilitas;alius furor:Pindaraš caf
ceréti De pindaro feruo Cailii. a fium; hoc idé pindarus exhibuit calio
a“ quod eüporus gracchoiriami cum caffi
uEianobilitassAlius furor:fed fidei par exemz us & brutus cõtraantonió arma: fumphiffent
plü Pindaras:C. Caffiū philippenli prælio ui p reihibertate tuenda; ĝğ eis aduerfa forcanà
ctum nup ab eo manumıfus iuflu 1plustoberancaz Cõugerit cúp uaria ui&ora pugnaffent:tandé
rū ifultationibus hoftiū fubtraxir:feg è cófpectu ho i cåpis philippicis cõpatıs utring Coptis extre
mínűuolűtaría mörteabftulit:itaucnecgdëcorpus
mo plio dimıcarunt & i dextero cornu, Oga
wianusí fin:ftro uero Anto.ité 1n dextero bra
eiusablumpti iueniretar,Q
uis deog grauifimı fee tus Í finiltro cafus erátforte ita accidit ue cõ
leris ülror illã dexteram:quxinecem patriæ paren ferta pugna cæfar in dextero Cafius í finiltro
tís exarlerattanto corpore alligauit: ut fetremèbun Cornu uicerent , Sed nihil aliud bruti& cafu
res deduxit i pniciem ġ g brutus callio ueluti
de pidari genibus funimitterec:ne publicii parriciz tctori nő tulit auahd;nec caas brurú velu
dii quas merebatur pænas arbitrio pii'uictoris exol ti ui&ú potuitexpeđtare: ná brutus1iá cælans
ueretftu profecto tudiu lulii cæleltibustuisuulne Caltra p milites fuos capta dirripuerat: cædég
igenti illis feċeratad duo.n.mılia lacedæmo
ribusdebitam exegiltiuídictam:pfidum ergate caz nioge q nup i auxili cæfaris uenerát pter ca-
put fordibv auxiliis lupplex fieri cogédo eo aíæltu roge phidia cæfa fant: Caffius uero cum fein
cópullum:utneg retinere uítamueller sneg finire collé quédå recëpifet unú e céturionibus fuis
manu fuaauderet. noie runeŭ explorató cúđta dimittit: q cú tat
dius rediret exiftımás cafus fuiffe ıllú ab ho
DeSeruis Caii Plocii Planci & de Pifo Caio. fibus irerceptú hofteígg ex omni parte uiĉto
a Díüxit lehis cladibə.C:Plotius Plãcus műacií res eé:ignarusoium quæ a bruto fa&ta fuetãt
plācí cõfularis & céforí fízg ca tríñuirís pfcrí defperatıs rebus oibus í tabernaculú fele cõtu
brex libertis unú noie pindarú fecú trahens:
ptusíreligiõe falernítana lateret:delícaróremtæ ge qué ad eos cafùs fibi paraverat : obduđa uefte
nere & odore ungentí occult falutis cultodiā deces caput obtegens iugulúçg enudás fefe 1llı ferien
dú pbuit:Auulfum ab humeris caput reptum
é, At pidarú poft cædé hic nemo hoiüm uidit:ex quo plerifg ferapulú dèdit ¢ imufus uirú íterfeciffet, Quis
deoge grauiflimi:Nihil täta adularione putridius:nå ad ryber1i affentatiõem hoc dicit nefeire fe:qs deorú caii
manusalligaverit:guæ pauloantein cæfaris necé exarferát:núc í feipfum tantope eláguerít ut fibi mor:é infer
re trepidarét:maluerit quog caflius ferai beneficio ĝ ürture fta parricidii poenas euadere, Tu pfeĝo iulii:
Pergit í affentatiõe fua cú dicat Cæfris numégravicer ultá cædé iniuriág fuá:q cafiú fúámæ auđoritatis uige
fordıdo feruo fupplicé fieri coegerit:ur fibi morté ferret quå ipfe fibi côficere nôauderer. Exarferat: Incitara
fuerat. Torpore:Lágore, Animi æltu.i.fuĝuatione. Sordibus:Quia implorawt auxilium ferai,
Diunxir fe cladibus,C:plocius Hic plocius a triúuiris pleriptus cum infalerniiano agro delitefcereteo
a triŭuitoge carnifices mfi qui diligenter illum inueftigarent & occiderent:latentes feruos dephenderet
quos tormentis adaĉos cogere nô potuerút:ut dominá indıcarét:fed 1lle miferatiõe motus ¢ tam cru
deliter laceraréć pcefit in publicú:& fe iugulandä præbuit:Serui igirur quátú in ipfis fait dominum fùú ab
inimicis fideliter tuŭ præbuerút dicit tamé hunc ex delitiis fuiffe deretum; nam guja delicatiore genere uita
femp fuerat abufùs ut corpuspræciofi limis unguentis quottidie pfunderet:nunc pêcutores ueluti
gaces unguentoge odore qa ad nares peruenerat traĉtos ad locú minifice fpuanté puenie & latentes canes fa-
feruosin
ueniffe,plinius lib. xiii.naru, hiRori.L „inquit piocium,L. plocii bis confolis cenforífue fratrem profriptuma pj
triumuíris in falernitana latebraiunguenti odore proditum conftat: quo dedecore tota abfoluta profcriptio Salerni
Salernitana:De flerno;eft autem falernüm ciuitas lucaniæ. Et odore unguenti : Quo fe perfundebat,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
Sagax:Solers & callida & abftata:fagaces canes adorifei dicuntur, Odorata eft;Odore perfenfit more canum
qui fagaces. boni ferarú indagatores nafti folent:ordo aút eft fagax cura eose qui miferos profequebanf inda
Âa iftis us igis eft adorata abdi cubile fogæeius, Torti:Cruciati torméto afeĝi, Multú;Quantú ad ma
gnitadiné fapplicii, Diu:iagŞtű ad tpis lõgitudiné:Quod certamé mutuæ beniuolentiæz:
k Dominus jnqt & ferui
de murua beniuolentia iter fe certafie uidentur uf utro» magis diligeret:fed cú eose fides miris laudibus efferé
da fit nô facile ditudicari pôt fæliciores ne fuerint ferui qui rä piú & mifericordé dominű naĝi funt:ut eorum
fappliciis uitá poftponere non dubiraueritmorig maluerit ĝ eos diutius torqueri:an dominas qui tam conftå
tem feruoram fidem in foa falute fuerit exper
tus. Arduum:Difficile xit:iltis ení ueltigíis eog quí miferű pfeguebanf faz
Vid urbini pampionis: Macrobius fv gax idućta cura abdítü fuge eíus cubile odorara eft:
q - turnaliú liihocidé refert exéplú pano
pionproícriptus cú in reatinã uilláde aquibus comprehenfi ferui larentesmultgaç diu
Jarus forte lateret : milites ad eå occidendum torti negabant fe fcire ubi dominus: ete Né falinas
mifi funt qå cå feruus cõperiflet & uefté cå íitdeide plácus tã fideles tãq boni exépli feruosulte
domino cõmurtauit & annulú accepit in cubi ríuscruciari:fed pceffici mediū iugulűg gladiis mí
cul ac leĝú afcendit: ac pro eomorté fabire
Poftico nô dubitauit. Poftico:pofticū datés hoftium í lítū obíecit:quod certamen mutuæ beníuolentiæar
Hora, poferiori parte domus pofit Horat.poftico duŭ dígnolci facit. V eră dignior dominus fueritqui
facile dicić p alio &fpiâ mori uoluiffe: tå faci tam conftanté feruog fidé experiretur z anferui qui
falle cliéré. Nec ġcito dicič:N6 itaéigt ut

Ie eriå potuiffe credaf; ná nifi fäma & izftima tamiufta domini mifericordia quæfti onis feuítia liz
bili fide fditus fervus ifte fuiffet. poterat mili berarentur,
tú íperu minifg detererior fugienté dominů Dequodamferuo panopíonis.
indicaret, Titulo:NG in fepulchro iuffit iferi
bi titulum hic pofitus feruus qui pro domino q Vidurbiní panopíonis feruus quam admirabi
mori non dubitauit, lís fideí:qui cãad dominü pfcriptü ocċidédű
Niius reftio:Hoc ér fuperiori conferri domefticog iudicio certioresfcós militesíreatinam
a põt:antius ife reftio pícriptus
& ipeta
triúuiris pfugeratin uiliá:bic latebat uillä učiffe cognofceret:cómutata cűeoueftezpmu
& cù oéseiusdomeftici cogaita pleriptione i tato etiá annulo iü poftico clam emífitsfe auréícu
diripienda illius domo effent intenti: unus tå biculűac lećtulū recepít:&ar panopíoné occidi paf
tümő feruusq grauibus pænisab ipfo domi- fuseft:breuís huius facti narratio:fed nő parua mas
no ieratik illú fæpifime uerberibs
ceciderat:vultă ét ipfius îuftă turpibus fignis tería laudationíis:nã fiqsante oculus ponere uelit fu
notarű deformé reddiderat: tamen illius fu bítum militum accurfum 'conuulfa ianuæ clañftra;
gæ fidelifimú comité pbuit & dominú ab in mínacéuocé:trucesuultus;fulgentia arma : rem ue
ftanti morte liberauit:nam ubi fenfit perfecu ra exftimatiðe profequetur:nec Fae dicitur aliqué
tores adefle:inopé quédã fené occidit & ftru- proalio morí uoluifle tamíd ex facili ét fieri potuif
&o rogo p domfno créauit rentibus deinde
milinbus:abi nå efet Antius rogå oftendens fe mirabitur: panopio autem quantum feruo debe7
illic effe dixe qbus ei credentibus : dominus reramplum eí faciendo monumentum ac reftimoní
tå fidelis ferui beneficio túc morté eaafit: që um pietatis grato título reddendo confefluseft . Cő
gdé eo uidef admirabilius:quo de illo tá pef
me meritus fuerat magnå pfeđto pietatis & fi tétuseffem huíusexempli generís:nifi unum me di
dei documérů hoc uno oficio ferúus ilie præ cere admiratio facti cogeret.
{titit Macrobi. faturnaliú li,;i.aućđtor huius hì De Seruo Antii Reftionís.
ftoriæ:multa fidelitatis feruog exépla côme-
morat, Circa rapiná:ld.n.fibi gratum erat ut a Ntiusreftío profcríptus a triñuiris cã omnes
ad prædam intenti non fibi pedimento forét, domefticos circa rapinã& prædã occupatos
Inuftus:Sigillatus cádenti ferro ne nota faci uíderet:{ maxime poterat diffimulata fuga fe penaz
Je deleri poffet, Ancipiti:Ambiguo:ga in eo tibus fuis ín tempefta nocte fubduxít:cujus furtriuű
dem fe periculo exponebat, Spe&tatæ:proba
tæ. Qno quidé tam exquifito: Adipleuerat í egreflum feruus abeo uiculog: pænacoercitus inex
quit cå latam pietatis officiú fe fuge comité piabílig litterarū nota per fammãorís contumeliã
cú falutis fuæ difcrimine fftando:uerű nõhac ínuftus curiofis fpeculatus oculis:atq; ueftigia huc
Ie contentus maiora fecit. His.nquorum foe
Ticior:Vere inguá pietatis cumulum expleue- atg illucerrantia beniuolo ftudio fubfecurus lateri
tat:comitando fugientem dominum; nam cæ uolūűtaríus comesarreplit.Q uo quidéram exqfito
teri qui liberalus habiti fueranta domino me tãancipiti officio pfectiflimä fpeétaræ pietatis cue
Toriq fortuna ufi ad diripiendas illius opes fe
tõuerterőtihic q domini fuppliciog erat ima mulūexpleuerat:his.n.quog fæliciorí domo fats
go:gppe ab illio fæpius laceratus eius falarem fuerat lucro ítétís:ípe cū nihilalíudġ umbra & ima

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FIDE SER VOR VM n
ptotesit eamg frum effe emolumentumuoluit Emolumérum: Vtilitatem & Jucrum:diĝum eo q mentem Emola
molliat, His.n.Cæteris..ferous qui liberalias hiti fuerant a domino dirripiendis illius bonis itétis_Jatétam; métam
Digito demonftrans rogum, Piacalis:Pænis & notis. De mutatione morum
Vitú animis hominú: Valerius fcriptarus de mutatione mog & fortunæ id agit Capitulum,
ut oftendat
1X.
cognitio
m nem mog mutatiõis atg fortuna nobis utilé effe:& fic beniuolétiâ captat a pfona cú oftédat fe té
vti
lé effe ftriptorum:& q2 occurrebat illu iiqă pdelt fcire mutationes mog & forrúx: licit ex hoc boni
cõfequimur ur cü aliogz forsas uoluenmus e1 mutatas ut gÍ fordida & abiecta cõditiðe pofit:ad celfiora di
gnitatis gradi euafetút & nos
quogs de rebus
go fuppliciorum fuorum maximum
fibi efferemolu noftris melius fperare poterius.Fiduciæ adii-
cere.Cú viderimus alioge fortunas effe
mentumżeíusa quo tam grauiter, pwizus
tas nõeffe delperádum de nobis aut filiismuta-
erat: faluté
uendicauit:cűq; habűde toret iram remíttere:adies Q turpioris uitæ futuri fint.Sollicitudís: nfis
citetiam charitacé:nec hactenus beníuolétia pcef⁄z quitur exalteroiná quia fiduciam famir unúiô
fitsfed in eo cóferuando mira guog arte uluselt:nã follicitudiné deponit.Stultú effe:Cum uides
ut fenfit cupidos fanguinis milites fupuenire: moto mus ingt multos abieĉãæ obfcure cõditio-
nis homines murata fortuna ad chritatis fafti
domino rogū extruxıt:eigegentéa fe comprehenfü gió euafifie.ftukű é de húili fortúa nfa
defpe-
& occifum lenem fuperiecit interrogantibus deíde Tare & nos quafi ppetuæ ifælicitatis dánare,
miílitibusubí nam efle: antius:manum rogo íntentã Spé:Spes é bonog: futurogz expeđtatio,
ibi illumdatis fibi cradelitatis piaculis urı refpondit m Anilius torguatus:de hoc uero moltis Spes
in locis capti dixiusinúc ečt tora hitos
quía uerifimilia loquebatur hahita eft uoti fides quo tia repetenda:fed breuitatis gfa dice-
cuenít utantius [tatim quærendæ incolumitatis ocs mus tann quæ neceffara font:bic a pueritia
cafíonem aflequeretur. ad adoltá ætaré obtufioris mgeni tardiorifg
linguæ adeo fuifie dicitut a,L,Pfeipiofo ui
De mutatione Mog: & fortung. Ca. 1X. xo afpioriíq; naturæ fuerit ex urbe guodámô
m Vitumanímís hominum & fiducia adiicere & relegatus & rure iuffus habitare quafi reip,ci-
follícítudinís detrahere potet Morumac forz uis futurus fempiutilis:eius uero mores adeo
tunæ ín clarísuíríis recognita mutatio:fiue noftros imitati funt ut & pfi & reip.utiliMimus evafe-
rit.nå quō
ftatusfíne proximorum ingenia cõtemplemur. Nā te.ldé mox pficú utilis fuerit dixius i cade pieta
gallog: exercitus fap ripas am»
cumalíorum fortunas fpećtando ex coudítione abie nis caftra potuifiet romanis obuia exifienr:&t
éta atg contépta claritatem emerhifle uideamus:qd gallus maguitudíe ífolita ponte occupato pro
uocaret ad Pliú fi gs effet uir fortis rõanorú:
aberit quin & ipfi meora de nobis [emper cogites hefirantibus aliis di&tatoré fuŭadiit:&
obtéta
mus:memores ftultumelfe perperuæ ifælicitatis fe pugnandi extra ordiné licétiashofté exultanté
damnare [pemg quæ etiam incerta ratione fouetur more gétis & armis aureis gloriáté:fortis ipe
interdum certam in defperationem conuertere. magılğ ornatus miles:& utilibus magifğ fül-
gentibus armis iftruđus;íperitio uulnere cõff
De manilio torquato filio Lucii manilií torĝtí, xum ftrauit:cui exanimi nihil åplius ítulit lu-
m Anilius añt torquatusadeo ebetis acg obtufi dibrit:ĝ ut torqué aureú;unű dütaxatilli abv
cordis iter ínítía iuuétæ exíftímatus:uta patre fulerit:hic militari fuorum gaudio'ac fauore
manílio amplifimo uiro quia de domefticis & reip. ortú torquatinomé: Coroná pter hæc aures
d:&ator illi dono dedit ob infignæ uirtutis:tă
ufibusíutílís uidebaf rus relegatusagrefti opera fa tū denig momenti í hoc duello fuit:ut nođe
tígaretur poftmodum patrem reum iudiciali pericu „pxia clá gallog exercitus abfcederer; Vir,bic
magnus iprimis:ut ait cicero:& g pidalgés
přem;id acerbe feuerusi filium:qué q côtrain
lo liberauít:filium uí&toremg aduerfus imperium
fuŭ cå hofte manü cõferuauerat fecuri pcullit:přis foŭ edi&ú puocatus cú hofte pugnaffet fuis
am latio tumultu feffä [peciofifimorriüpho recrea viĝoréiuflit iterfici bello latio qË tettioeius
uit:In hoc credo fortãæ nubílo cõtéptu adolefcétiæ cõfulatu getum é: quo fuli cefigs latini fuere
pfufú güo fenectutis eius decus lucidus enitefceret adeo ut vix pars quarta fapfuerit ubi ea côfa-
Jis uirtus fuit:utcõftet qcüg í parte dux fuif-
De Scipione Africano fuperiore. fet eo iclinatura fuiffet uictoria. Ebetis:rudist
Cipío aŭtafrícanus fuperior quédiiímortales negligétis & ppe uecordis.Obtufi:tardi & ftu
pidi, Cordis:cum & ígenii.In hoc fortune nu
bilo; Credo igt i6 uoluiffe fortuná huius ado-
Jefcétis obfcurioréeć ut feneđtus fieret illuftri
or- Relegatus;Quafi exol i agris niuebat & raro- Commigrabat i: in urbem:tuftico operi femper intentus
Cipio aút;De aphricão faperiore uaria ferunt feriproresii nå ualerius illum a primis adolefcétiæ annis fo
f Iutioris uitæ fuiffe dicitiquod Aulus gelius fimiliter fentite uidetur in eaguæftione quam de alexan-
dri & Scrpiõis continentia facitzin qua Scipionem oftendit alexandro præferendum.1n fine tamen
ita

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
fubiuagit.Sed hanc utråg declamantiúculam fuper Alexandro & Scipione celebraverunt:hi quibus habûdei
genii & oci & aerboge eft:nos fatis habebimus quod ex hiftoria elt id dicere:Scipionem iftum uero ne an fal
fo incertú eft:fama tamen cù effet adolefcens haud fincera fuiffe & ppe modum côftitiffe:holte uerfus:a Gn.
Nenio poeta in eum feriptos effe:etiá qui res magnas manu, fæpe geffit.gloriofe cuius faĉta uiua hanc uigent:
ġ apud gentes:folus præftat cü fuus pater cam palio uno ab amica abduxit his ege uerfibus credo adduĝum
Valeriumanciatem aduerfas omnes feriptores:fic de Scipionis moribus fenfiffe:& cum puellam illam captiuã
non redditam a Scipione atg in deliciis amoribufig ab eo ufùrpatam alii ferme omnes hunc in omni ætate cô
tinentifimü fuiffe tradunt. Nım & idem Au-
Tus gelius alio loco dicit:hûc eodem quo Ale nafci uoluerűt:ut effe ín quo uirtus fe per omnes nu
xander oftento natum diving virtutis fui fe; meros hoibus efficaciter oftenderer folutióris uitæ
Sde res ab co clariimæ geftas plane teftarizat
in primis illad onum quod'dú badiů hifpa príos adolefcentiæ ãnos egíffe fert : remotos gdem
niz oppidú minutiffimű obfideret dixit mili- a luxuríæ crímine:fed tñ punícís trophæís deuis
tibus fois:fibi in iure audiendo afiftétibus ac carthaginis ceruicibus impofito iugo teneríores.
pofcentibus qué in dié & locum dari uadimo De Caio Valerio Flacco.
nia iuberet:oppidi arcem oftendens:illic fe po
ftero die ius effe di&urú . Addit præterea illű c Aiusquog Valerius Flac.fecūdí punici belli
ab adolefkétia notis extremo anteğ dilucula- tpíbus luxu pditam adolefcentiã ichoauít. Cæ
ret in capitolium uentitare folitå fuiffe & ape tera P licnio pontifice maxío flamen factus quo
riri cellam iouis fibi iufife:ibig folű diu de-
morari:id temporis în capitolium ingredienté facilius a uiciis recederet:ad curam facrorum & cerí
canes femper in alios uientes neg trarent moníarum conuerfo animo ufus ducere frugalitatis
in eumineg incurrerent:qoid illud quod Livi religione: quantum prius luxuríæ fuerat exems⁄z
us Plutarchus cæterig omnes ferme feripto- plum : tantum poftea modeftiæ& fanétiratis fpecí
res traduntipab ipfa adolefcentia fuciam pa
trem e manibus hoftium liberauit: í ipfo de men euafit.
inde iuuentutis fiore:quo maxie libidinis fer- De Q unto Fabio maximo.
uet ætas:uirginem eximia fpecie & pulchritu- n Thilg fabio maximo g gallica ui&toria cogno
dine captam: fponfo cui depađa fuerat íta&å
inuiolatamg reftituit ut in capitalo de conti- menallobrogifibimer ac pofteris peperitado
nentia diximusinon igitur eius adoleftéria ui lefcenríæ magís infame:nihil eodem fené ornatiust
detur aliqua libidine uexata in qua fuere uit- autfpeciofus illo fæculo noftra ciuitas habuit
tutes prope diuinæ gå & Plutarchus affirmat,
Numeros:Numeri wrturum fant quartaor:ĝ DeQ uinto Cagulo. ~
fundamenta dicantur. Prudentia: Temperãtia q — Vis ígnorat.Q -Catulauctoritarem in maxi
Iuftitia:Forutudo. Solutioris: Incontinentio mo clariflimog uirog puentuexcelfä grád
zis. Teneriores:Effæmiatiores:leuiores: ener obtinuiffe ; cuius li fuperior ætas reúoluaf multitu
uatiores ġ conuenirent uiđtoriis:de carthagi-
nenfibus partis aut § uiĉtoni conuenirent: Å
fi dicat:fi quis uidiffet teneros adolefcentiæ Scipionis annos nunĝ fpem tátam de ipfo fumpffet ur iliā aphri
ce domitorem futurum animo præfumeret,
Aius quoq Valerius:hic eo ét diffolutior fuit § Scipio:g luxuriæ atg libidini deditus fuit:ġ fecüdi pu
é nici belli rpibus conful fuit & hámbalem ab urbe reiecit tefte Plinio de uiris illuftribus:qui ait:báoibal
cú ad tertium ab urbe lapidem caftra poʻhiffet répeftatibus repulfus:primum a Fabio maximo fruftra-
tusideindea Valerio fiacco repulfus:a graccho & Marcello fugatus in aphricam reuocatus a Scipione fapera-
tus eft:Liuius tamen dicit non a Valerio:fed a fuluio flaccho ab urbe fuiffe repulfum:fed publius Jiciniusin tå
Corropto adolefcente ægregiam indolem contemplatus eum flaminem dialem creare non dubitauit : ratas id
futurum quod euenit:ut adie&a dignitate mores uitamgs mutaret:nam cum primum ad religioné adiecit ani
mum ftatım mutatis moribus adeo continés factus eft: ut modeftiz & fanđıtatis unicum fpecimen uidéteť:
nec mirum:nam religio omniseft continentiæ uirtutiig magiftra, Duce frugalitatis religione: hari religio
non folum frugalitatis:féd omnium uirtutum dux eft:ateg oagiftra,
hil. Qu-Fabio maximo:De hoc uiro di&tú eft li.ini.in ca, De his qui a parentibus degeneraront: fuit åt
eius adolefcentia tam perditæ laxuriæ:ut Quintus Pompesus prætor urbanus illi bonis paternis inter
dixerit:ne per luxum atg libidinem profundereunihil igitur eius adolefcentia tutpiusinihi! proueđtio
ri ætate fpeciofius ornatus ut fuit fuo tempore in urbe romana:mutatıs enim moribus ftatug wtæ cum fè ad
rempu.contuliffet magiftratibus perfanđus:res clarilimas geflit præfertim aduerfus allobroges bituitumg
auernorum regem:quos cum folici pugna faperaffetinde fibi gloriofam & mortale nomen reportavit:nam
poft illam uiĉoriam allobrogı cognomé fortitus eft:præterea tam grata fuit illa uiđoria Populo Ro. ut quo
loco cafi captig fuiffent hoftes fenatus infignæ trophæum ftatui iufferit : turreme ædificari höftium foliis
ornarãad tátæ rei memoriá, Gallica ui&orix:ga allobroges quos deuicit populi font galie.
Vis ignorat Qu,Catuli.Qu.Catullus ĝuis í adolefcentia luxuriofus delicarufg fuerit:grandior tamen
fađ&us mutatis moribus& mala uiuendi ratione inter clarilimos romanæ tirbis principes meruit fua

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MVTATIONE FORTVNAE cxxxii
tírtute cenfèriihic bellum ciuile a lépido mot pene prius extixit § fafcitatá ardereticonful enim cum ‘Iepido
cú houar rerü cupidus p infolentiá lepidus:fpllæ aĝa refcindere uellet;ex urbe illú catulus eiecit tanĝ feditio-
fifimú hoiem q ftatumciuitatis prarbare molireé:ná ut iagt florus cù iure belli di&ator fylla pferiph et ini florus
micosqg füperåt reuocáte lepıdo gd aliud ğ ad bellú uocabanť.Cú dånatosz bona addıcente fylja fuis male ca
pta iure ramé repetitio eoge pculdubio labef1&abat cöpofitá ciuitaté:expediebat ergo quali egre ucieg reipe
Tegefcere quocúg;:ne uulnera curatiõe ipfa relcinderenf;ergo cå zurbidis cõcionibus uelut claflico ciuitatë ter
Tuiffeturbe pulfüs pfeãus in ethraniá;arma ide & exercitú urbi admouerat:fed iå miluiŭ pontem collég iani
culú luĝatius:catulus.Gn.Põpeius fylláæ do
xüśmuúltædelítíæ reperírenturquæ quidemeí impe minatiõis duces atg figniferi alio exercitu ife
dimétonon fuerunt quominus pfíæ princeps exifte hoftifg derát;a qbus primo ftatim îpetu retro: pulfùs
a fenatu iudicatusí cruéra fuga ethru
tet:nomengejusín capítolio faftidio fulgeretac uír tiam inde fardiniá recefit ibi quog morbo &
tute ciuile bellum ingenti motu oriés fepelirer, pænitéua interiit:ui&tores qå nô temere aliis
De Lucio Sylla. í ciuilibo bellis pace côtéti fuerót. Ciuile bet
1 Vciusuero fylla ufgad ture fuæ comitiam Iú;Nå eiecit lepid fibi collegå í cõfalatu bel-
Jaciuilia fafotáté.dú.n.a@ta fyllæ refcidere té
uítã libidine uicit ludicræ artisamorepígnatã taret:ut pleripti oés q fupeffent reuocarenf in
duxit:Q uapp:C-mariū cõfulé molelte tulille rrav urbé:& foa fibi bona reftitaerenťé grauiflimas
ditorsg fibi alperrimã inaphríca bellű gerentitäde feditiones excitabat & getú reip. ftatú pturba
bat:húcigiť hofté patriæ a fenatu iudicatú de
licatusiquæftor forteobueníiflet:eiuldé quafi præru medio foftulit:morig coegitide quo Lucanus Luca,
ptis X deliectisnegtiæqua obfidebač clauftris cate ut catulo iacuit lepidos,
nas íugurtæ manibus iniecit:mítridaré cópelcuit:fo Vcius uero [plla:Plutarchus in uita fp}
læ dicit ilfú adeo ï exercédis {libus na
cialis belli fluctus repflít.Ginæ doiationé fregiteã tura ftudiofum fuiffe ut ab ineúte æta
pinaphricag fe quxftoréfaltidierat ipfam ílla pu te plurima cú ignominia fodalicia cum mimis
ciã profcríptă &exulé coegit petere:que tã diuerfa atg ridiculis hoibus perulanter habuerit. Po-
tåg iter fe contraria figs apud aium fuum attentiore ftea uero ĝ in oiam rer dominatu conftiru-
tus eft;e (cæua fpeĉtaculi( ipudentifimos co
cõparationeexpendere uelit:duosí uno hoʻe fyllas gens inter porandú quottidiãis cõcenatiõibus
fuiffe crediderit:turpéadolefcétulű & uírü dicerem Certrabat:quæ cú grádiori iã ætate patraret : &
fortem:nifi fe fælicemappellari maluiler. dominantis digaitati pbrú & dedecus afferre
niderenf:multa negligéter omittebat quæ ta
dio & induftria idigebåt, Coœnáti fiqgdem fyl
Iæ nullus circa feria ufus erancúalio tépof im
piger &eximia feueritate foret:at cü prim folacia & cõpotatiões abiiceret uno ípetu rerú imitationé capeftè
tet; Verű ita mimis & faltatoribus manfuetus ad oém familiaritaté pnú fe obnoxiŭ fubiiciebat:ut tá foluti mo
nibus ai fcipiciú ad mores lenitaté & illecebras fibi pepita qbus nec pueđtioribus qdé ãnis fefe reuocauit-Me
trobiú fcenicú a iuuenilibus ånis:magno amore côplexus lõgius plecutus é:co idies fecă florefcéte morbo cÅ
ab inicio publicá qdé cæterű locupleré mulieré ĝ nicopoli appellabát depirer:deide cõfuetudine &formæ: gra
tia mirificæ amatus effet ab ea:cū uita excederet hæres é reli&usinouercæ quoq hærediraté é forcitus:bæc pla,
tarchus,At Valerius eú uita ingnata libidine & uinolentia plena hiftrioniā quog ob ĝftúexercuife dixit: Pla
fed
ea poftmodă uitia í ĝftura depofuie:qă plutarchus negat q ad puectiores ános eauíg feruaffedicit:utri
cõltat eú ægregia multa facinora edidiíTe:iugurta cõlilio & prudentia fua í captiuitaté ueninĝuis ductu &eg au-fie
fpicio marii utus fuerit: Mitridaté fæpius aciæ fapanit focialis belli follicitudiné rep,ademit:tyránidé cinnæ,
& fa&tiðes cõpefcuit.Mariú patria eiecit & pferiprú í aphricå tråfire coegit:qs crediderit tå uaria tág côtratia
fimulextitiffemá
xti fi qsqs diligéter
dil géter fey! feyllæ adolefcentiã
er tot vitiisis iqi iqnatá; & illius maturioré ætaté in qua tá clara
geflit cõliderare uoluerit:duos í uno corpore fyllas fate cõperiet, Ludicræ artis:propter hiftrioniā & iocala
Tia å gratia Gftus exercūit, Præruptis clauftrisineqtiæ:nå uirtus eius idignata œ a flagitiis occupareć claultra
oia ege pfregit ut uires fuas exerceret, Expédere:Examinare. Catenasiniecit: Quia cõfilio fao p bochå
regé p irus:iugarta uinus catenifg oneratus:in triúphú duđus fait, Mitridatécőpeícuit : Qué capadocia
& afia pepulit:& ad tigrané regé armeniæ cõôfugere coegit. Socialis belli:Quia prudétia fua excitetam focialis
belli fámá extēxitcú focii latini nois pp negatá ciuitaté a drufo pmiffá aduerfus romanos arma famphffent.
Cinæ dominationé:q patria pulfus ab oćtłauio cú fe mario cô! iunxiff
g exul
er iá i aphrica exercit compara»
berat nô côténendú repetivit urbë:& eáp principů negligentiá cæpit:quam oppfam fylla a mitridatis uictoria
zediés celerius ĝ credi pôt liberauit : cælis multis cinæ marii exercitibus, Virå for. Appellaré ingt illâ virá
forté nifi fe foælicé appellari maluiffet:ná í tabellis ad fenatú femp hac ffcriptiõe uti folebar Sylla fælix fena-
tui po.ro,falaré Vnde pli.liyiina.hift.unus ingt hoíum ad hoc xui foælicis fibi cognomé afferuauit.L, fylla. plís
Ciuili nempe fanguine ac patriæ oppugnationé adoptatus:& quibuld foælicitatis
indu&tus argumentis% pro
fcribere tot milia ciaiú ac trucidare potutffet:O praua interpretatio & futuro tempore infælix non melioris
fortis tunc fuere pereuntes quorum miferentur hodie:cum fyllan nemo non oderit, Age nonexitus uitæ eius
oium plcciptoge ab illo,calamitate crudelior fait:erodente fe ipfo corpore & fupplicia fibi gignenteiquod ut

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS-
diffimulauerit & fupremo fomno eius cui in mortuus quodámodo eftreredamas ab uno illo inuidiam gloria
uiđtam:hoc tamen nempe fælicitati fæ defaiffe confeffus eft œ capitolium non dedicauifer li.xi. Sic intra ho.
minem tineæ tricenum pedum aliquando & plarium longitudinemiam carne exanimi:uiuentium quog ho:
minum capillo:qua Fæditate & flia di&tator.Et alcinam'ex clariflimis græciæ poetis obiere,
To ut:Hic utitur tranfgreflione breuiter admonendo quibus de rebus dixerit & de ġbus di&turus fit
a — Beneficio:Quia poftĝ eos vænıtuit fuorum flagitiorum meliora fècuti fant, Modo:Statu & conditio
ne quia cum in ftatu bumili effent ad altiora ueđti fant,
Irus aufidius:Magna forrunæ mutatio
t milet Tog redéptor
canus.i,neđigaliú oueon in afiapanie
pau De Sublimitatea
arz ftatu
> s humili. ASE = CA. X.
Jopoft creatus pconful prouinciā iis admini? ® Te fobilitii Benetti poni pe
ftraueritinecerubuerút neg idigoati funt afia adimonuí refpícere:ítaaltiora modofuo fpera
tici hois eius parere ipio qué pao!òatite uide- re aufosfubtexamus. De Tito Aufidio.
åtbunaha
turpécú Äló fanéré Salos
affenratiõe magiftrátuůtri
maxiaambiënté, Verá t Jtus
A Aufidiuscãafiatici
nE E publici
To exiguāã aeS
admo
pvinciá táta cum Îtegritate fplédorė rexit : ut dā prículā häíffet:poftea torã afam pcõfulari
Oćs itelligerér culpa fortúæ faü eé ur turpé iperio obtinuít:nec ídignati funt focii eius parere fa
gú aeae Narone boi cibus quéaliena - tribunalia
dd adulāté
e roe uiderãt:geffit
LEA fe
pueniffe. Publici huecigalisé.n fobftätiue. zej
Adulanté:Cú adio ér crome aferiabatue i CSeTímeac fpl ot SER B = Sites
åt ilhs uë im exigédis uectigalibus adeflent eri traut priltinā quæftă fuŭ fortunæ:præfensuero'di
puit: Splendidi fime:liberalıNimë proconfu- gnítatís incrementű:moríbus fuis imputari deberes
ma ARA
j Epis femp AE,fuit. DemiyRabanan
ARs z E
Incrementú:Amplitudině dignitatis 2 ex 2 O T.P.Rurilius nő publícanum Infícilia egite
publicano proconful fa&tus eflet, fedopus publicanis dedit:idéultimã inopiam
T.P.rünlios.T. Aufidius publicanus í fuam aučtorato fociis officio fultétauitzab:hoc poft
a puicia fađtus pconfal
Feticat:P eádë poftmodúo modű confule leges uníuerfifíiculia
pabliedisiRd
nO ranlios i ia cceperunt:acer
:
fordidiusek publicanoge minifter mopé viá PiMimog pdonumac fugitiuorum belloliberarí für
fordidrfimo genere ftus faftenraitieotamé portus iplos figs modo mutisrebus ineft fenfus tãtã
in eodem hoje uarietate ftarusadmiratos arbitror
1 indeA egi a
onfüle:ná o cú pak
ficiliæ
e
fer ex legatoge fnia leges dicië ficolis cö@apak Q_?C™M-D. diurnas capturas exigentemenera afaduertez
aAA
fe:beltäg feralle fafeirarú in ficilia cõfampfif rant:eundem iura dantem claffefg & exercitus regé
fe: pumciaa fruili Iperu tará pacatâg reddi- tem uiderunt. De Publio V entidíos
differi res muta
culi portus urbiúg& mænıa
imalat tanta
lenrirein hoie
poflea
uno fl VicPénei
rato icreméto
FoF. mais adiiciã. Afeulo capto
P. Vétid beé
faros mutationem fortunæquæuarieatéue ,_ C+Pôpei magni př.P. Vétidiú ærate puberéí
hementer admirarétar ur quem pauloante ui triűpho fvo populi oculis fubíecicshic éučridiog'po
dient quortidianum uiâu locata opera mife
auđora tabiliter ġritanté núc clafis pfeđtú;exercitus iperatóré:& puinciæ cõfalem fefe cõfpicerér. De hoc ratilio di
Aú ek in ca.de difciplina mih.rurfùs în ca,de maie. Sed opas:Quia mimifter fuit. Auctorato pftito'ex auâo
ritate publicanog:alii dicúrauđtoratú officiú dici autoritate fubítitutú:ut figs officio priuatus in idé poftea
fübftitueretur, Sociis:Afiaticis, Suftétauit:qa ex hoc officio quottidianú fibi uiĝú cõparabat, Prædonum
bel. fibellý që craffus enomaus gladiatores í ficilia cõcitarút hic pfecit:& ficiliá lhberauit:geftá át é apud lipaz
ras, Sigs mō mutis:fi res mutæ &aiatæ fentire poffent, Capturas: Vtilitates:diuitias: nå fubftátiue pofirá
ficut creatura:ta captara, Exercitus regéré:Côtra fugitivos ex qbə unus ad pileú & libtaté feruos uocauit,
Vic zrãto:De hoc uétidio gelius Ji.nođiú atticaró.xy.ita refert,In fermõibüs nup fuit feniog hoium &
Augel, h eruditog: multos í uetere memoria altifimú dignitatis gradú afcendiffe ignobiliflimos prius hoies &
defpect:fimos mihiladèo de quoğ tátæ admiratıói fuit gtæ fuerút q de uétidio baffo feripta fuerút eú
picété fuiffe genere:& loco humili & matré eius a Popèio Strabone Põpeii magni pte bello fociali: quo efcula-
nos fubegit captå cú iplo eé:mox triúpháte Põpeio Straboné quog pueg: íter cæteros ante currum imperato
Tis finu matris ue&tú cé. Poft cú adoleviffet uiâú fibi egre üg fordidæ iueniffe cõparádis multis & iue
hiculis magiftratibus q fortiti puincias forét:pbéda publice cõduxit ito ĝftu notú eé cæpifle.C. cæfari & cú
eo,pfeĝúeéin gallias:rú ga í ea puincia fatis gnauiter derfatuseét & deiceps ciuili bello mandata fibi pleragg
ípigte ftrénueg fecifie nô mô i amicitiá cæfarıs:fed ex ea 1 ampliffimü quoq ordiné puenife : mox tribunum
quoq ple,ac deinde prætoré creatú:ate in eo tpe iudicata effe a fenatu hofté cå.M,Antonio:poft
uero eum ui
Éis pibus nō priftiná tantú dignitaté P copateRa põtificatú ac deide cõlularú adeptú eéreáq ré tâ intoleran
ter tulifie po:to.quì uentidtů baffum meminerat curandis multis uiđtitaffe:ot uulgo per uias urbis verficulis
perícriberetar :Concurrite omnes augures Arufpices portentum inuhitarum conflatum eft recens:nam miu
Jos qui fricebat conful faĉus et Eundem baffum Suetonius tranquillus præpofitum efe a:Marco Antono»

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DÈ VARIETATE CASVVM cxxxiii
püiäcits oriérilibis parthos i fpriä iterrúpentes tribus abco pliis fufcos feribit:eŭg primum oium de parth is
triúphaffe & morte obita publico funere fepulrá eé Manfurius feribit eŭ bis in triúphú duđtum faie , Cicero
húc mulioné caftrenfem fuffraganeģappeliabar tefte Plinio.li.vii De quo luuenalis Si fortuna uolet fies de cô Iuuena.
fule rheror fi uolet hæceadem fies de rhetore cõfal.uétidius qd.n.qd tuliusan ne aliud ġ fydus & occulti mi-
Táda potétia fati, Miferabiliter:Náarfacide rex parthoge craffus corpus feris & alitiba deuorádů iuflit expõi
De uxzietate cafaum, De Lucio lentulo, Capitulum, Xi
c — Afùum núc:Diximus de fortuna aduerfa mutata í fcäm:núc de cafibus dicamus.differt cafas å fortuna:
philofopbi ita dicunt:eoge quæ fiút : ĝdå pro-
ftea romz ex prhís:& pprhos de craffi manibs inho pter hoc qd itéra fintådá nô pp hoc qå itéra
ftili folo
$ miferabiliter
% iacéribə críáphúű duxit:
Aprea ragg pulchrú
“PU uerbi gratiaagricola
faciat fodit agrom
& thefaurú inuenit: nô pp uthocfe
captiuus carcerč exhorruerat uictor capitoliā fælis qå itátú fit neg.n.agrú fodit ur thefaoră iue-
citare celebrauít +í eodéetiam illud exíiltimarí debet nianfedut fepulchrú faciat.lté coge 4 fiút pp
quodeodem anno
t prætorEERE
& conful eft faftus. hoc qd ítéra fint;alia fiút a ppofito alia a pa-
A y tura;ā ppofito fiùtab ufu liberi arbitrii; a na-
De Varíetate cafuñ:De lucio létulo. Ca. XT. tara cag
c — Afuđnüccótéplemuruarietaré Létulus:lčtu moto accidút
a quodå i fe ipfis pricipio continue
ad aliqué finē. Rurfus quæ fiút
luscõfularis lege cícilia repetădarū crimie op a natura ådá fp ådá nō fp:fed plerúg ur fol'fp
plus cenforcó.L.cenforiocreatusé: quégdemfor P Obliquú zodiaci träfirpleräg ut pluniæ ex
s 3
tunaíterornaméta & dedecora alterna uíce uerfauit
i uapore
fiút
terræ nafcanf:fed hoc notandú:eoge
a ppofito:& ġa natura pvolirgé cáp
cõlulatuí illins dãnatíonem:dãnationí cenfurãfubii fe cafus & fortuna füt cå p accioés cám aut p
cíendo:&
Jenoa neg bonis A eŭ ppetuís fruí :ro nec faipise
malis ærer
nalea [ZIcidés
p Eutdico
qdá cafim & fortunå qa accidát cau
nis ígéilcere patíédo.Dc.Cn.cornelio fcipióe nafica pidé offendit &fogecorruit:
petit ut carnes emat cafa la Quid
hic cafus é paccidens difierat
h Ildemuíiribusutiuoiuiti Cn.cornelioScipiõe qaacciditut caderer,cãp fe é ut perat forum. cafus a
Nalica q cõfula pænisapud liparas captus cú Sed differt cafùsa fortuna qa fortama éin ha fartúa
belli fure
i
oía pdidifler iæciore fubideuultu ciusadių
FLETES nET È
bentibus ppohtă qbus bene& &male
põt nõ aút in re inaiata ut ferro
cStigere
ligno : neg
icta
tuscūĉâa recupauít ít cõful éríterű creatus. Qu
Qnis cre enií his fortuna agit:Cafus uero eé pôt éti í
deret ill aduodecí fecuribus ad carthaginéfiū pue: nō habéribus ppofită ut in brutis & inaiatis:
nire catenasfgsrurfusexiltimareta punicisuiculis z heki gratia, Equus TANE RNE vA
adfūmaímperií
7 puenturum
, faftigía fed
i amener co recipitut
flar aapi ura : Ipi
a lupisiferuere fed g fruator
ita cafùs non
tulit;(e
fule captiuus & ex captiuo conful factus eft, & hoc in rebus mutis:in rebus auté ivaíatisiut
De cralfo dicto diuite. tripos cecidit & fedem fecit + non idèo cecidit
q Vid craffo nőne pecúníæ magnitudo locuple *™ fedem faceret:fed cafus ita tulit,
5 AT ar pA ES RA S Afaum nunccontemplemur varietatë,
tís nomédedítffed eidem poftca inopia turpé L.Lentolus Hicaccufatus repetundage
decoctorisfuplatíonemímifit. Siqdembonaeiusa fuit Sparracus:& chnixus effraĉo létul! ludo
creditoribus
ga folidü preftare nő poteraruenierűrt; gladiatores cú triginta aut amplius eiufdé for
alati, non caruiteumegens
Irag amara fugillatíóe > ambu tunæ
honusuirisiaeaea
eruperecapuaera
ferui hiara
ad nexillum
laretdiuesab occurrentibus falut abatur. fauium montem claudi decepere:deinde Cõ
s folarıs quogagrefü Jentuli exercitumi apen
nino cecidere:hic itag létulus lege a cecilio contra eum Iata repetundarum damnatur:poft damnationé cen-
for creatur cum,L.cenforio;Sed hic fortaffe lentulus eft ad quem Cicero primi iibri epiltolas feribit de redu-
cendo rege Prolemæo quem repetundarum ex cecilia & cypro accufată inteiligimus; nå cato ut promulgatio
né tulit ut ei prouincia abrogareć ut eft apud ciceronem adatricum qua promulgatione facta ueftem muta-
nit, Lege cicili:Quyã tulerar cecilius ab auctoribusenim leges pleräg dominaban€ repetundarum & de re- Reperă
peründis dicimus, Quem quidem:Credo inquit fortunam uoluie hunc hominem akternauice uerfare ne daram
fecundis nimium fideret nec aduerfis omnino delperaret:fed amaris ioconda permifeerer, derepe
Idem uiribus:Scipio Nafica captusa pænis hic collega erat diuli confuliseias qui apud liparasui&a pundis
h merfa & fugata hoftium claffe primum illud maritimú egit triúphum nå multo ante hanc uictoriam
Cn.Cornelius Scipio alter côfulú ut dixi a clafle punica circúuentus & per fraudem uelot in colloquiú
uocatus& captus primă fuit pfidiæ punicæ documentum poft captiuitaté uero a collega per ui&oriam redé-
ptus cum omnia jure belli perdid iffer;tamen afpirante fortuna cunda recupanit Confuig irerum faĉtus cun
imperio & dignitate uixit, Duodecim fecuribustA confalatu eft enim metonomia,
Vid craffo:Hic craffu s diues appellatus eft ob æris magnitudiné:reda&os poftea ad inopiá decođor
di&useft hoc eft deuorator pdigus;uel utalii dicant lapozz uenditor. Turpéfup latroné:Turpé hip
bolé, Decoĉoris:Véditoris filfamentoge, Sugillationé:Notam &ignominiam, Solid pilare: fol-
uere itegrű, Dines ad occurrentibus:Cú fubfanatıõe & derifone ğdå falutabát cú'dıcenres falve crafle diues,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS %
Raffum cafus.Qu cepio tapitali iudicio affeđ&us eft:qa uidelicet culpa eins amiffis daobus exettitibus
e- fho & college Mälii caftra čt capta faerãt a cimbris theutonicis aduerfus quos miffi faerãt imperatores
å grauiffina fait zeip.cladesna fapra oĝnaginta romanoge milia cæfa fu'ffe dicúé:hic antea fabii igno
min ž in hifpania correverat cæfo a pditoribus uiriaco. V tante dió li iii.ca.yii.de amicitia, Cicero Cepioné °
éc ġRtoré fuiffe oftendit in rheroricis.lii.ca.vii.de cõltirutiãe cõieĝurali.ubi dicit cú.L.fturnius legé feumen
Tari de fentifibus & trieatibus laturus cét-a Cepio qui per id tpis & tor urbanus erat docuit enata &&c, Splé
dore pruræ:ná pror Fabii erroré cotrexitqa a uiriaco deceptus fuerat. Triúphi claritare:Qué de uiriato egit
Seruilias cepio ut ait Afconius bell in Sic!lia }
geflit:& de illa trinmphauiticapta Olintho & DeQ uinto Cepíone:
Phafelide:de tribuscepioné
bus:@d.P.Seruiliú magnis dicit
eius nterræ
Qu.cioiati
forlå ©© R affum cafus> acerbítare.QR .cepio
PE præcurrit
z
in pnoibus errore é:ná aliter uidefa feiplo dif 1S någ præture fplédore tríūphí clarítateżcőfulatus
fentite, Valerius in can,deamicitia cepionem decore:maximí pontificis facerdotio ut fenatus pfo
dixit a.L.Regino tribuno plebis carcere fuiffe nus diceret alfecutusí publicis uinculis fpűm depoe
poanspcHa
Kiberaru comitë fatum: hicue fir
eius fogam:& e funefti carnificis
eiusufg mãibus laceratű
To dicit in carcere fo, e cõfamptú : ergo auté uít:corp
hünc intelligimus.Q „, cepionem illú uero fa í fcalís gemoníís íacés:magnocū horrore totíus fori
papie EJs oné bis an in vincu
a ufe cSiekú & poftremo confumptumant {5 : 7 Caio Mario cãdidato.
Romåãií cófpe&tã é. De z
luctatio eft.
certeerror
eft, Liuius tamen dicit lib.xviiC. 2. An m,C.
a
Marius maxiímæ
E
fortunæ
E S
Manilias & Qu.Seroilius cepio pconfùles ut oés ení eíusímpetus tã corporis animi robore for
dti plio caftriie exutı binis funt ođtuagita mi ríffime fuftínuit: arpínatıbus honoribus íudıcatusí
üa milită occifá:Calonú & lixarő quadraginta” feríor ĝfturã R omgz petere eft: patientiadein
aufus Aauntiaba
milia täm Po.Ro.iufioné cepionis cwuste- g Alfar í r
meritare clades aceepta'erát damnari bona pa ' de Tepūllarúirrapit magis incuna guenit-ingribua
blicata funt:primog poft regë tarquiniú iperi tus quoq & ædilitatis petitie cõólimilécăpinotãex
aaie Præcurrit:Prævenitfaperat prus pruræ candidatus. fuppremo loco íinhefit quā
laritate criúphi:Quia triűphauit deuitiaco famë Snő fine periculo obrínuítsambítus.n:
Vidia
accufas
z
fugitivog duce.Confulatus decore:Qui cam pa raia ta
e cõfül faerat & aduerfas TEk mif tus uix atg ægreabfolurionéa íudíiciboípetrauít:ex
fas. Sacerdotioiga põufex maximus fuerat, illo mario ram humilíiarpinate tãígnobíli romærãġ
PaA a ja partes F e, faftidiendo cãdidato ille marius euafit:q africã fube
adet fopra Ee EA gítiugurãregéante currū egítrg theursicog cibro
auĝore denominatis,
Am,C.Marius:Hic Marii uita tota eét
i referenda: ut planius cognofti poffe ĝ uarios cafus:quáta & difcrimina rerum paffus fueritquåta rur
fus fortunæ benignitate & idulgentia ufastut mô fælix:m6 mifer in magna reră varietate ficludus fortu
næ merito dici poflit:fed qå ad ré iftā ptinet Marius ex municipio arpinati c fe Romā cõtuliffet oibus pri
Tmo pp ignobilitaté côtéptui fait ut arpinatibus honoribus ned romanis idignns haberet: fzpius in petitiôe
magiftratuű:&illoge qdé minose repulfam paffus:í fenată irripuiffe magıs § uenifle credif:uix prurå obtinuit
egregiæ in illa fe militia
‘p qoa ér ambitusaccufarus extrema fortuna ftetit:legatus Metello í Aphgic miffusconfolarú
Šeflitcai facrificantiicú magna & alta fibi portédi dixiffet arafpex:afum ftatim ad adiecit:3à quera
Xapiendă fter vetuftaré familie ofa abunde erant iduftria pbitastmnlitiz magna fcientia:afus belli ingens:do
mi roodicostlibidinis & diuitiage uiĉtor tantúmő gloriæ auidus:a quo petendo diffuafus primú a Metello de
terreri nő potuir:quo tandé impetrato iugurtină bellú confecit:de iugurra capto triŭphauitgallos cimbros:
fenones qui Romană namen extinguere conftituerant ad interneđtionem uf deleuitorta deinde de prouirv
cia põti feditionerorbe pulfus a fla ut fupra diximus:cú fugiens fe miniturnas cõtuliffer in paludibus delitu
unde extraĉtus & in cuftodiam datus cù Seruus cimber ad eú occidendú mius maieftate deterritus occide
ex
te non fultinuiffet:inde eduđus & in naui pofitus in Aphricam delatus eft:ubi uaria fortunaufus tandem
maurofiis equites comparauit:& exercitum confecit non conténendum;ex agrıs robuftifimú quég diligens
feg Cinæ expulfo comun-
Impletife fexaginta nauibus exea uirorum multitudine romam uerfus nauigauitinimicis
zitiqoi primo Roftiam:deinde ianiculum:poftremo urbem ipfam occuparunt;de fùis graviter ulti: p
feriptionem ipfi profcripti grauiorem exercuerunt:multos romanorum principes de medio tollentes:que ubi
fpllæ nunciata fuerunt compofítis rebus cum Mitridate properauit ad urbem cumexercitu: & cæfis aliquot
non pofi : domi celebrato
Marii Cinnæg exercitibus urbem coæpit Marius ubi udit fe arma Sylla effugereCicero
Cicero cú amicis conuiuio.Indicat og animi fúi confilio fibi mortem confciuit:de quo lide natura deorum.
Liuius Car Marius ingt tam feliciter fepties confol domi foæ mortuus eh:Liuivs libro oåuagefimo: Matius edi
tus in urbe multis fceleribus:idibus lanuariis deceit, furtunæ:quia wifuseltin
Fortunæ luĝđario:Certamen
ferendo fortunæ íperå certafle cum fortuna.lrrupit:Quafi dicat:p vim ingreffusaffidua& iportuna effagita
tione magitratuú, Côõlimilem notam:lgnominiam repulie:ambitus:p populum fce & præcio corrupifiet,
Iogurtá:Numidiæ:regem;quem prodidit Bocchus Syllæ eloquentia duđãus ut Romanas partes legueretur,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MVTATONE CASVS$ exxxiiii
Bina trophea : Quia duas columnas erexerat in urbe'cimbrogz & teutonicog? fpoliis ornatas, Profcripto:
Nam hoftis parna a Spila judicatuseft:ut fopra uidimus. Qué fi inter miferos:Cice.in paradoxis.Marius mi -Cicero
hi in rebùs fecúdis unusex fortunatis hominibus:in aduerfis unus e fummis uidebaf uiris pari rõne;Luca,li.ii., Luca,
Ille fuic;Mario uitæ modus oía paffo,Quæ peior fortuna potelt:argg omnibus ufo,Quæ melior,
Ains aút Cæfr: Sylla deui&tis marianıs partibus:cæfari q p luliá eius amitá erar mario fumma neceffi
e tudine coniunđtus morté machinabać:erat.n.Cæfar minoris marii confobrinus:fed ab ea re fæpius fuit
fylla phibitus a multisg dicerét:iniquű eë tantæ indolis puegz innocéter occidere:quos ille dementes
appellabatq nô puiderét:q puer male pciĝâus
rg exerțitusdeleuír:cuíusbína tropheaíurbe fpe mille marios haberet in corpore hæc gif cú
Qat :cuiusfeptéí faktis cólulatus legűč:cuí poft exí adCæfarem plata forent urbe clam egreffus
i fabinis aliġdiu puagatus delituit:poftea a fyl
líū cólulé creari pfcriptoqg facere plcriptioné conti Janis militibus:q pea loca latitát& difgrebát
g tqd huius əditióe ícóltätius aut murabílíuss qué {orte quadá dephenfus a Cornelio eog duce
1 íter míferos pofüerís míferrímusíter fælices fæliv duobus fe talentis redemit:mox ide Afiam pe
cílimusreperietur. DeCaiocæfare.
tens circa pharmacufam ínfulá capitur a pira-
tis:gbusab eo draginta taléta p redéptione
c _AíusaŭcGæfar cuius uirtutes adítü fibi í cælű pofcétibus fobrifit: & gnğginta fe darug pol
ftruxerűt ínter příæ iuuentutis ínítia priuatus licirus:poftmodú fuisad bác expediédā pecu
Afiãípotésa maritimis predonibus circa ífula phar niæ ğtitaté dimiMs apud cilices duo de dra-
ginta uerfatus dies.illis p iocú fæpe crucé mi-
macufamexceptus.L.fe talétis redemit. paruaigi natus:cú allatis tádé pecuniis ab eis liberatus
fumma claríflimü mundi fidusí piratíco mioparone effet; paulopoft inftruđtis nauibus e milefioge
repédífortunauoluit: Q uideftergog amplius de portu pdones aggredif:quos captos crucibus
oés afiixit, Aditú í cælú: Afentať Valerius
ea requæramus f fineconlortibusgdem diuinitatis more fuo, Confortibus diuinitatis:qa Cæfar
fug pcít:fed cælefté numé fe ab iniuria uindicauir, inter cæteros deos cõnumeratus diuinos ho-
cõrínuo.n.
captos prædonéscrucibusaffixít:attrens nofs cõfecutus elt, Cæfris laudes Pli.livii.na
toRudíonoftra cõmeniorauius:remifiore nunc aio turalis hiftoriæ fumatim perftringits
Erditæ luxuriæ; Polemo athenienfis
alíenarentur. p- philofoftrati filius pago accenfi oriun-
Externá dePolemone Athe.phő. dus fuit;adolefcés adeo ipie luxuriæ
p Erdíræluxuriæ Athéisadolefcens Polemõeg ut tefte laertio pecunias circunferret: quo etiá
illecebris eíus rantűmő:fed ét ipa infamia gau adftruđtior:eas
omnes explendas uoluptates paratior& in
itidé inviis & angiportis occule+
dés cã ecõuiuio:nő poft occafumfolis fed poft ort batın Achademia quog iuxta columnáġdā
furrexilfer:doműgfdiés xenocratís phí patété ianu pecunia dicif repta ab eo ìllicinulùs fimiles,
recõdita:igif cù forte fùis cú fodalibus coænaf
amuidiffet uino grauis unguétís delibutus:fertis ca fet coronatus:&a primo mane uíg ad fequem
pite fdimíto:plucida uefte amictus: refertã turba do tisdiei occafum in cœnando tépus triumfer
étog hoium icholãeíusitrauit:nec cótérus tã defor pokea ebrius & coronatus: fcholá Xenocraris:
míitroituofedit ér utclariflimü elogã & prudétiffia irropit:& legenté philofophum fedés artentis
pcepta temulériæ lafcíuiis eleuaft: orta deide ut par auribus cæpiraudire:qã ubi uidit Xenocrates
omilla oratione quá coepat:de pudicitia:&t té-
erat oium ídignatione xenocrates uultã í eodé hítu perantia differere cæpit:vel ut alii dicút: tanc
cõtinnít omíiflagre § dilferebatde modeftía ac tépe forteilli fermoerat de pudicitia:qué uifo Po-
rātía log cæpít. Cuius grauitate fermõísffpícef coa Jemone ardentius profectus eft +ex quo illud
fecutú effe dicant:ut ípudens adolefcens:pau-
ctus poléo:prío coron capite detractã piecit : pau Jatim fè colligeret:dihigenterg qualis ečt cogi
lopoft brachí ítra palliŭ reduxit: pcedentetépore tareti& anteġ chola egrederef feipfum cõpo-
oris cõuíualishílarítaté depofuít : ád ultímű totã lu nererex quo adeo immutatus eft:ut poftea ftu
xurjãexuít:uníufg oratióis faluberrítma medícía fa dio & induftria:cæteros anteiret:fi quog cun
Qos fuperaret indies pficiendo:ut tandem Xe
natus:exífamí lenonemaxíus philofophus euafit: nocrati in regenda {chola fuccederet, Perditæ
pegrinatus é huíusaius ín nequitia non habítauit. Eo g-perdat:qui eam fequuntur quafi dete-
ftandæ. Illecebris& infamia: Qu fequeba-
tur ex luxuria: nåinfamiam tota nocte cõple-
&tebaf, Nő ft occafă:fignificat ipfum ab oriéte fole uf ad occidété cõtinuafle cõuiuiú Xenocratis, Stoicus:
foit pftátifimus:ut diximus i capitulo de cõtınétia:de quo apud plutarcum cherofum legimus:cú eú forte ui-
dit Agefilaus difputáté gimnafio admodú fené df interrogpfie:qs nä effet? Tunc qdam refpõdit:Eft unus ex his
q ûirtuté grúr, Túille.Quomő.n. uirtute iqt utet ea f nondum inuenit.Relpicere:ad fe redire, Brachium in-
tra pallium.Fuit iá concepti fignú pudoris exertum brachium intra palliú reponere. Oris cõuiuali lis effe fo
let cõuiuagiqui uultum exilaratú uino habere confueuerűt, Exuitexcufliide pofuit: Gancone:cõunens pro
s

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
contento: nam ganeo locus eft ubi lupæ.i.meretrices habitâtquafi dicat ex infami lenone, Peregrinatus Difie
Peregri rentiam oftendit inter peregrinari & habitare:peregrinatur g in alieno loco manet:habitat q eft in patria;
naro lget Themiftoclis:Themiftoclis mater filii turpitudinem non intulit: Themiftocles Neoclis filius huiss
Habitap uitia ineuntis adolefcentiæ magnis fant emendata uirtutibus:adeo ut anteferat huie nemo: pauc! pare
te putentur:fed ab initio eft ordiédú:pf eius Neocles generofùs fuit:is uxoré Archàrnaniá duxit ciućex 4
natus Themiftocles:g cú minus effet probatus parentibus: & liberius uiuebat ér rem familiaré negligeba:
patre exheredatus é; qre mater parcita nimio dolore laġo uitá finiuit:ĝ cõrumelia nô fregit eú:fed erent: nå cí
iudicaffer fine fma induftria nô poffe eá infa D
miam extingui:totú fe dedit reipu.diligentius De Themifocle græco. ¥
STE cl A ee E
amicis fimæg fèruiens:mol matú in iudiciis pri- g
Iget hemiíftoclis adolelcent iã attingere fiue
fie
natis uerfabaf-fæpe in côcioné popoli pdibat P 3 s íniungéte é m totã:
polla res raior fine alio gerebatur celeriterĝ „Ţ7 patremalpí í abdícatíoní
opus erát reperiebat: neg minus in rebasge- fiue matré fufpédío fui finire uită ppter filii turpitu
rendis G eacogitandis erati& de iftitibusut
ait Tucidides veriffime iudicab
dinem coactam cum omnium
futu- `;
& deat: on pofteaagigraíí fanguinis
guinis
uirorum
Ytorum
Tis callidiffime cõiiciehar quo fa&tú eftur breclarifimuse
clari xtiterit: med
erít: medíumg r
Europæ&
nam Afiæ uel fpeíuel defperationíis pignus fuerit . hzc
p patria res maximas&
ti tpe illuftraref:
erur ERR primis aE xerėm ením cum falutis fuæ patronum habuit + ílla uade m
perfage regé: q c terra marig uniuerlæ 82- ictoria
aa iu consigas mgar Yori afumphie, z
tea neg poftea habuit qfg: nô folú Alus přiæ De Cimone Athenienfi.
& tonus græciæ:fed ená totius Europæ fuis © Imonïis uero incunabula opíníóe ftulticiæ fuc
Mardoniŭ quoq xerfis iperatoré: q expugna- runt referta: eíufdé5 ftulticiæ F imperia falutaria
:
tomiftoclis í boetsá
olynthocoltar fe cõtulerat:confi a
lio The- atheníenfes fenferunt : itag coegit eos ftaporíis fez
agræcis foffe fapatumipari-
tõne mænia urbis Athenag a xerfe dirutain Metipfos damnare quí eum ftolidum crediderant.
uitis lacedæmoniis huius pradentia fuiffe re- Dealcibiade.
ftitura.Plutarcus tamen lôge aliter tradit:tam p Amgalcibiadé quafi dug fortűæ partitz fūt:
dealiosmatreĝ de eius adolefcentiainá matré eius
threiciã genere abrotanú nuncupatá ali-
erare an o
Alteraĝ cí nobilitaté exímiã:abundantes diui
Prs
os cariá euterpé diâãá:nô nullosetiáalicarna- tías:formam præftantiflimá:fauorem ciuium ppen
feå tradidiffe fcribit in e1us uita: adolefcétiam
quog nõ inter vitia:fed iter uirtutes egiie.
uero repudiatiõe & exheredatõe pfis de uoluntario'mźis interitu di&a font:cæterag ignominiofa falla & fiâta
pui
Exa fuiffe dicit. Abdicatiðis:Exheredationis.Mediú pignus:Cum exaftrochizatus fuit a pia hoc elt in exilium
nomé eius
frochi fas:exaftrochizatő.n.ur fupra diximus erat quoddá exilii genus decénale;nă in oftro:hoc eft teftula
zai feribebåtiqué exilii dinaffent. Themiftocles:ergo cú inuidia eo ufg laboraret ut í exilium mitteretur: fopplex
loqueretur:hoc autem
cõfugit ad hoftem Xerem plarum regem:& ab eo fpaciŭ petiit untus anni ãteğ cumilluceo tendebat:ur
faciebat ur plicá linguá edifícaret trálaćto uero áno cõflia cú rege cõmunicauir:ġ regi pé po
tiundæ græciæ faceret. Medium ergo pignus uel fpei quãdo fortiter p pfia pugnauit, Vel defperationis: Quan
do fugit ad hofté pugnaturus contra patriú.Patronú:ná hic uniuerfam græciam ex ipfis ppe manibus hoftium
cù iaumerofo arg icre-
sedemitiquo tépore ad falaminã cô:ra Xerfem cú exercitu milas é:nå cå Xerfes græciámaria:fterneret
divili exercitu faafiffersar q diceret totá ferme Afiam duxiffe í europå:qua iungeret mõtes flu-
na
mina ficcaret:atheniéles confilio themiftociis q apollinis oracuium interptatus faerat mauibus:hoc é bellò
mali pugpanda cé cå hofteroim få omné i claffem cSiecerant;eig thermtoclé Bfecerótig că ad filamınam oc
coegit ut fupius mõltrarum eft,
curriffer Xerfis illum bello nauali fupanit:& í Afiá cú paucis admodú refugete cõhilium fequi.
Vadem uiđtoriz:Cú regi fpopõdit fore ut tota græcia fubigeref:fi faŭ vellet uero falutaria:g apud trimo
Imonis nero;Cimon:s í cunabula opinione Rultitiæ fuerunt referta;iperia militapå michalé mõtem cy-
e né thracas fudit:oppidū amphipoli conftituit eo ¢.x.milia athe.í coloniá
die pari fortunaí terra ufus eft:Sch:
prog& phenitiú ducétage nauiom claffem deui&á cæpít:eodemg; fregit:& cå Xerfes bellú ex ítegro ad
ro côtumatiores dolopas expulit:tharfos opulétia foa fretos prio aduentu
ivuené:curus magnitudiné faturam pets
uerfus athe. iftitaiNer:uniuerfa grecia húc Cimoné ducem coftituit
tis op2 pd:derát.qoippe patré ob crimé peculatus î carceré cõie&ă ibig defanãá tranflatis í f uincolisad fe-
pulturam redemit:ut diximus í c2, de pietate:& í ca.de igratitudine:uerù nec í bello iudiciú diligenuú fefelhs
figdé n6 iferior uirtatibus patris Xerf€ terreftri naualig plto faparú:rrepidú fe recipef i regnú coegıt,[o;cűzbut
Tasztatis pricipia, Opinione ftultitiæ:Quia oés ftultú opinabåť.lmpiafe &falutaria:ga dutu & aulpicns fuis patris
non folam defenderat:fed ér auxerat ipio. Stuporis dánare:Dánabát Mtupebat:g qué í adoleentia tulum
in maturiori ætate tanta prudétia præditom effe ridereot. vt ait pbus:
expta
Am alcibiadem:alcibiades Cliniæ filius athé.in boc natura qd efficere poffet:uidefťmirabilius
n fed fortúa nô míus:nihil illo excellentius uel in victis uel in uirtgubus:nihil í uaria forore
rege bello pelloponefiaco:huius cõfilio arhé bell ficulis idixerázad qå gerédáipe iter cæteros dux
Qus gedi pecet bene admiftrádæ puiciæz:reus uiolatoge facroge ables eficif:g uidelicet eius opa berm:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MVTATIONE CASV$ cxxxv
Athenis deiecti effent:& domi fuæ mifteria fierét reuocatus ad cám dicendá:primo helidem:deíde thebas uenit
nbi frellexit fe capitis dånatú:& bona eius publicata effe:& olympiadas facerdotes a populo coxĉto ut fè deuo
ueret lacedæmonem demigrauit:hujus cõfilio lacedæmonii cü pla rege amiciciá fecerútejufdé opa ioniam a
focietate athé.auerterót:gbus rebus fa&tú é:ut lacedæmonii:uim rátă igenii metućtes de íterficiédo uiro cfu-
lerét:ille ad tifapharné pfeđú regis fe cõtulit:cuius in amiciciá intimå breui puenit:că pifandro prore primum
Per colloga de reditu fuo:métioné fecit deide thrafibulo faciente ab exercitu recipif:ptorg fit apud famium:
poft lufiragante theramene plebifcito reftituif:parigabfensipério pficitur:fimul cú thrafibulo: & theramene
qui lacedæmonios pauloante uictores pacem
fuā fűmgíperia: pcipuas potétiæ uis flagrātífimū petere coegerűt: redeűtes magnis rebus geftis
igemiü allignaret:altera qdamnationé: exili udis abiadé
populo excipiunť ingenti Jæticia:fed in alci
cõuertunf:oés eŭ intuenf:laudát:admi-
tionébonogiopíã: odiű příæ uíoléré mortěífligert
necauthæc autilla uriuerla:fed uaria pplexa: E qbus deuotio infcripta fuerat í mate poipitãť:
fed hæc Alcibjadıs læticia minus diuturna fu»
atg æftui fimilia. De Phylocrare tyranno famiog. itiná
a
cú thrafibulo & adimâto : quos collegas
Diuidiãufg Polycratíis fiio tyrãni abüdätif fortitus erat claffe i affiá pfeđusipapå Cimé
fimís bõís cõfpícuus uítæ fulgor exceffit nec minus'efniá rem gefferat in iuidiá recidit:abfé
fine caufa:oés.n.cõatuseius placido excipiebantur tiergo magiftratus abrogafiille pađtiæ caftel-
Jis tribus cõmunitis:thraciá introivit: &iå p-
ítinef: fpes certū cupítæ reí frustű apphédebat uota da;iã amicitiis regnű magnus apãeos factus:
nűcupabãć fimul & foluebãć: uelle ac poffei æquo philodæ ptori athen,pollicef fe : fi uellet coa»
polit erat: femel dűraxat uultū mutauit: per§ bre Gurú lyfàndrú dimicare:q bellú confulto tra
uístríftitiæ falebra fuccufum tűc quű admodü gra hebat:philodes gloriæ fuæ potius & fluti pa-
triæ côfolés:poftulata facere uoluit. Difcedés
tum fibí annulū deíduftria ín profundű:neoisincõs 'giť Alcibiades monuit ut iuxta hofté caftra
modíexps cét abiecit: quéramécõtinuo recupauíi nautica héret:ne in modeftia militú lyfandro
capto pilce g eñ duorauerat:fedhūc cuius fælícitas pugnandi occafio daref:qd ille negligés paulo
poft exercitú amifit viĝis athenienfibus alci-
biades fe fapra ppontidem penitus abdidit in
thraciā thracesjifidiis fatis tllá qdé capese nö potüerant:ea uero å apportauerat abftalerüt:ille ad pharnaba-
zú íafiā tráfinge primù dedit in frigidcafträ:ex quo gnquaginta taléra ueđtigalis capiebat: q nō patiens ui-
as athenas feruire:cú araicici regsappeteregfam cú illo fe mitu uidebat f apparuiffer Cyrrhå fratré ei
bell parare:lacedæroniis iuuåribus:qd cú facef moliref; Ciuitas cæterig athéityräni Iyfandro miferót:fiAlci-fa
as res athehiéfis côftitutas:manerevellet: Alcıbiadé tolleret:qg ér fa&tűé:ut dixíusí cade fõmis:fuitát
biades telte pbo ofum ætatis faæ multo formoffimus:ad oés res aptus :cõfiliis plends:terra matig; fommus
imperator:eu:us tanta erat oris atg; ofonis cõmédatio:ut nemo ej dicédo poffet rehiftere:diues cù
feeret:laboriofus:patiens:liberalis:(plédidus:nő minus í uita ĝ i uiâu affabilis:blandu:
feruiéssidé fimul atg fe remittebat:ita luxuriofos diffolatos:libidinofus:itéperás reperiebaf:ut oćs admirarčč
in uno homine tátá effe diffimilitudiné:ate diuerfam natutå:hic cú athenis clariffima civitate natus effet: oés
fplédore ac dignitate uitæ fupaffe certrú é:poftä:inde pulfa s tbebas uenit:adeo ftudiis cog íferuiffe dicuntur
nemo afo eŭ corporifg uiribus poffet equiparare:oés.n. Boetii magis firmitati corporis & igenii acumini defer
uiút:eúdem apud lacedæmoniosquogz moribus fumma uirtus ípatiétia ponebaf:ut Cice.í tufculanis oftédit
fic duriciei fe dediffe ferűt:ut parfimonia uius atg cultus oés lacedæmonios uinceret:faiffe apud thracas ho.
mines uinolentos rebufg uenereis deditos:hos quog cum apud illos eét í his rehus anteceffiffe affirmát:uenif
fe deíde ad pfas apud quos fumma laus eét fortiter uenari:luxuriofe uiuere.hog fic imitatú cõfùetudiné dicút
utilliiphi in bhis maxie admiraréť:quibus effeciffe:ut apud quofcúg eér:princeps haberef:ĝ cú ita fintat plé
dore & dignitate ciues fuos labore & uiribus corporis thebanos:duritie:parfimoniag uiros lacedæmonas:uio-
Jétia thracas:uenatu pfas luxuriofa uita popul utrúg faperauit:nő facile difcetni põtmaiori ne laude dignus
an'reprehenfione quantú.n.admirandus eft: nulli bono uirtute pofterior fuerit + tantú etiam deteftandus q
improbus omnibus malitia fuperior evaferit: Nehæeaur illa univerfa Nō ingt aut fecúdas aut aduerfas res
uno tempore:fèd diuerfis habuit:ut.n.mare mô fluctibus agitatur hoc eft tempeftate mouetur; modo tranquil
litate froitur:fic Alcibiades nunc fecundas:nunc aduerfas res expertus eft:
D inuidiá:Hic polycrates famius ryránus fuit:de quo Cicero in li.de finibus bonos & malog : Plinius
eti & diuerfi græci fcriptores meminerúr:hic adeo fortuná habuit obfegofám : ut ofa optata cõfeque-
retur:& qeqd aggrederef efficeret:foædus forte fecerat cù xåtipo:uel ur herodotos tradit că amafi ægy7
ptioge rege:g cú audiffer nihil ung fibi aduerfi contigiffe ad moderandá fortunæ iuidiam + xantipi regis ine
amafis hortatu hánulú qué chariffimú habebat in maris pfondă iecit:qué paulopoft íopinate recupavit: ná a
pifčatoribus pifcis q annulú deuorauerat paucis poft diebus captus eft:&i tyráno donatus in cuius uentre com
pertus annulus:illi ueluti a neptuno reftitutus tradif:q fane annulus tefte Plinio li,xxxvii.naturalis hit, Romã
delatus dono Augufti in téplo cõcordiæ cú aureis coronis é appéfus:fed hic Polycrates cú aduerfus Danú per
farú regé exercitú duceret ab Orõteillius pfe&o acie fufus:vel ur alii dicút:per fraudë íterceptus eft:ná ad fæ-
dus amicitjág iungédá íuitatos:mhil doli aur infidiage ineé fofpicansnec filiæ fomnio deterritüsiquæ noĉe
si

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEXTVS
uräerat iftam fublani:roréæ madenté:indie uero fudanté:cú ad Orôté ueniffet: captas in fummo mitelenenfis
montis uertice fa pendi:& cruci aigi iuus eftac reli&us auibus dilacerandus:ur q ubig foeliciffime in terra
vixerat in acre miferrime expirarer.de quo Strabo li,xitii.fed Polycrates & fpfofon frés eo tpe uigerúr: quoge al
ter & fortuna & opibus clarus fuit:adeo ut ét mari dominaref:maximum fæhcitatis argumétú ducüng ánulo
de induftria í pelagus pie&o géma& fculptura perofo:paulopoft pilcator quid pifcé eduxit: q eŭ deuorauerat
quo cæfò annulus inuentus é: cú ægyptioge rex intellexifier: diuinitus locurú feråt g g eiufmodi pfperitatis
rere clauderet fine non fortunato:qă & ita é fađtum:ná a plagz atrape dolo captus:falpéfue eft: huius
aútannvli gémá fardonicé fuiffe dicit:Pli.pre-
faro li, cuius gémæ iaĉtura f ab inuidia forru femp plenísuelis plperum curfum tenuig Orontes
næ redimi poffe putabat: fi hoc un doluifer. Darii regís prefećtusín excellentifimo mycalenfis
Placido itine. fcão curfù & fortúæ fuccefu.
Velle & pof: í æquo: Ac fi diceret nō minus montis uertice cruci affixit:exqua putreseiusartus
poterat ğ uolebat, Salebra:Alperitate:wã fale & rabido cruore manãtia mébra: atg íllăleuã cuí ne
brofus locus afperior:ficut fragofus alperitare prunus nulă pífcatorís manu reftituerat: fitu mars
plenus. Plenis uelis: Tráflatio fumpta a naur- cidã famosamara feruitutealigdiu pla liberis ac læ
gåribus- Tabido:marcefeéte:hoc é marcido.
Tonyñus:hic filius fuit Dionyfii tyráni tís oculísafpexit.
ā — quipro ridiculo habuit deos contem- DeDionyfiotyrāno.
nere & fcrilegia commitrere:ut in ca. Ionyfiusaūt cã hæreditatís noiea pfe fyracu
denegle.relig.diximus:cŭ ergo flagitiis plenus
efer: crudelitate plus § credi poflit fyracufa fanogac pene totius fíciliæ tyrãnidéaccepilfet:ma
ni cõfpiratiõe faĉa cú a ciuitatê elicere tétarét ximarű opum dominus exercituŭ dux:ređtor clalfið
q pro dubitarátan fpőte cederet:tádé crefcé- equítatuum potens:propter inopiam litteras pueru
te tumultu idter ciues cõuenitut legati mitte
tenť qui cú agerérut [põe ciuitaté tyránide loscorínthi docuit eodemq; tempore tanta mutatio
Jiberaret quos ille ftati í carceré conici iafit: nemaiores manu ne quísnimis fortãx crederet ma
Ao irati fpracufani eń faĉto ipetu urbe gifter ludi factus ex tyranno monuít:
Št:qui regio appatulocros côfogit:lo- „Defyphace rege.
crenfiŭ arcé:occupat folitág fibi fæuiciá exer { Equit hunc Syphaxrexcófimílé fortunæ iní
ceticõiuges prpcipiú ad ftuprú rapit: aliaç fe
da cõmittitcú reginoge tyráni leofronis bello quitatéexpertus:quéamícūă hinc Romap Sci
Prnerent locréfes uouerút fi diĉtores forêt ut píoné:illíc Carthagop Hafdrubalem ultro petitam
die fefto veneris uirgines føas pftituerét quo ad péates deos eius uenerat. Cæteg eo claritatis eue
uoto intermiffos cå aduerfa bella cam lucãis
gererét ın cõcioné eos Diony.uocat.hortaf ut &usutualidiflimorum populorum nonrantum ars
uxores filial fùas í téplum veneris ĝ poffint
ornatiffimas mittátex qbus cét forte duĝæ uoto publico fungáť:religiðif gratia unoftét í Jopanari menfe:
oibus antem iuratis:ne gs ullam attaminet:ġ res ne uirginibus uoto ciuitaté folućtibus fraudi effet decretum
facerent:ne ĝ uirgo ioberer priufġ ille maritis traderent: pbato cõfilio & quo fupftitionis & pudicitiæ mrgi
nú confolebaf:certatí oés fæmiæ ipenfius exornatæ i téplum veneris cõueniút:ğs oćs imifis militibus. Dio-
nyfius polat ornamérag matrona í pdå foå uertit:quorúdå uiros ditiores íterficit:quafdáad pdendas uiro
rum pecunias torquet:cú hisartibus p annos fex regnaffet:cõlpirat:6e locroge ciuitate pulfus i ficiliam redit
ibi fyracufas fecuris ofbus poft lõgam intercapediné pacis p cöditioné recepit. cúab ingenio fao difcedere nõ
poffer:cú grauior crudeliorg ciurati effetindies:iterata cOípiratiõe pelli£:q demå corinthum fe recepit: ibig
Ovidi, tefte Cicerone li.iii.tufculanage queftiomiapto ludo pueros docuit:ficg ipio carere non potuit:de quo Our-
Cicero dius lib- jfii.de ponto ille fpracula mõ formidarus in urbe uix humili durá refpôd:t arte famč,Cice.qõogad pa
pyrium petum. Dionyfius ingt tyránus cú fpracufís expulfus effet corinthi dicitur ludum apuiffe.luftinus ramé
dicitig bic corinthi humilima quæq tutifima exiftimásın fordidıimú vitæ genus defcendit:nô contentus
í publico uagari:fed prátemec cőfpic í popinis lupanaribufg:d totis dicbus relidere cú pditiffimis quoq de
minimis rebus difceptare:panofufg & Qualidus icedere:rifam libentius pbere & captare ın macello preftate:ĝ
emere nõ poterat oculis deuorare:nouiflime fè ludi magitrum pfeffus:pueros in triuio docebat:ut aut a rimé
ribus femp in publico uideret:aut a nô timétibus facilius cõténereć Hæc ğğin capitulo de negleđãa religione
di&a fünt;tamen quia ad eius fortunæ mutationem maxime ptiuere uidebáčseaden repetere non uifom eft in
congruum:neg fupfuum. Tanta mutatione::Solon unus e feptrem:nő funt diuitiis pmurádæ uirtutes ftabiles
enim funt:res autem hominum modo hic modo ille polidet,
Equitur nunc Siphax:Scipio cumagitaretaio Carthaginé inuadere cum exercitu intelligebat ad uio
f ami Siphace numidagz rege plurimú momenti efe repofitú:itag optimă ratus hunc regé amicū facere
populo Ro.cum aliter nô poffet magno ér picolo ré agreffus eft:reli&tisın,caftris ipe cum Lelio duabus
quinqueremibus per hoftilia loca ad regem ; pfeđus é:forie ita accidit:ut co ipo tpe Haldrubala Scipione
pauloante pulfùs hifpania:feprem triremibusad eundem regem fuð faceret curfum:& eadé hora uter ípator
portů ingrederetur:cú magno tamen Scipiðisdifcrimie:nå page abfuit qn ınterciperef ab hoftibus:fed ga pri-
píġý pænı ancoras molirenf romani feçúdouentoportum tenverűt:nő funt aufi hoftes in regio portutu mul-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE FOELICITATE cxxxvi
tus aŭt pugda quicğ ciere: id regé igič oćs pfeđti funt magnificú id Syphacinec eraťaliter uifam duoge poté
tıflimogzi'tecis populogz duces uno die fuá pacé amiciciág petentes ad fè ueniffe:’&iquoniá forseos fab'uno
te&o effč:atg ad eofdé pænates uoluiffet cõtrahere:ad collogum dirimédaramı fimulrarů că é conarus:Scipiðe
abnuente haud priuarú fibi cú pæno odiú eč:ađ collequédo finirer de rep.uero nihil cum hofte í :tuffa fenatus
agere poliezllud magnope tendérerege ne alter hofpitum exclufus menfa nideref:ad eafdé epulas uenire cum
Hafdrubale Scipio non recufauit: cæenatumg fimul apud regem eft:& eodé leão Scipioatg hafdrubal: quia
ita còrdiregierat accubuerunt:tic Scipio regem eloquetia fua traxit íamiciciã populi ro.fed paulopoft follici
ratə a carthaginéfibo p nuptiage occafioné for
biteraictoriæ:fed X ui&torexíiteret:puitéporisins En ha aa
i
teriecta mora catenatusa í Scípíoné 2rOmanis
ae ad Scípioné & carthaginéhă
aitpea Llio arma fecutusibre-
8t ME plasapi
íperatorem pertractus eft: cuíufg dexterãregioíne catenarus duđus éiqué fcipio deuictis cartha-
fidens folíoarroganti manuattigerat: eíusgenibus ginenfibus poftea duxit í triúphum: unde lu- Inuena.
fupplex
2 pcubuít. Cadycanimium
E v
& fragiljaspuerí
z
ue. in ftyra credo pudiçitiam dicit:tollo ruú
hånibalé uitumg fiphacé;i caftris&
libufg confentanea crepidis funr ifta:iquæuiresarg Pioa raD E gra esati ai Hæd Vas
opes humanæ uocant :afffuuntfubito: repentedila Jeriusdifputat de inanitate rese humanageĝs
buntur:nulloin loco: nulla inpfona ftabilibusnixa fluxas& labıles dicit:nec
uerë noftras appella
BA confiNtunt:fed
radicibus fedi incertiflimo
. flaru forna: < ppo
ri poffeiquæ nobis int
prae ponia auferriOLNE
poffont:nåIBORfub for-
hucatgíllucacta quos fublime eztulerdoiprouifo ftra funt ånobis nec eripimec foripi poflunt:
recutfideftirutos
in profundo cladium:míferabilis neg naufragio:mec incendio amittimec'urté
terímergüt:itag neg debenrexiftimari negdicibo
,
narquæinflictorum A
malorum amaritudinem defide qpéltarú:nec
pditi fant tépose
foli
a funr
pturbatione ‘mutari: gbus
diuites;puchlibustoslsča
[épitemas folin: poffident
río fúiduplicant. nea:fút ludibria ĝdã'ġ pueris dono dari folét:
EIBER. VII. =-'De fælicitate. Cap:I. rar annene atean &
Pe mundfeùlag dáf pueris:bládimenti & ludi cå
o prane a, danf:quibus humanæ opes cõparáë: d hoibo
exep a retuiimus: cotatIsP rang ad lud dari uident, Crepidis: Crepidas Crepi
jpiéiæ admodum pauċa narra dicit calceos pueriles pitos& ornaros:ná fpe qa
tý poluntquo paret eamad ciofi füm:fed paŭlopolt euaneftine incerti-
Pa do animo ifl MO faturAc fi'diceter.uéris fitoiliarduplici x5
uertus res cupido animoi Pe bonanoltradicinô debent:qa fı bona. néa
geret fecüdas parco tribuef: effent pperua & ftabilia eént:neculla rõne no
čademubí malígnítatis oblí bis eripi poffeitinäquod noftram icltaufer-
fef Biá > a6 [Olí plu 1e nemoporeft:præterea fi bonaeffentnung
ifeifibiimpanienó Bla plu Pocerent: noccacatrnonigitur bona: quod
rímadc maxima: fedetiãper auré noceát máifetum eft:nam multos legi-
ia iJpetua bona congerit, mus& uidimus pp-divitjas & íperiacruidelirer
fuiffe cæfos: |.
u. PrN NENG
Ideamus ergo gd gradib> beneficio. Q Me Liberii, de foelicitate; . Cap. «ls
lübilis fortunæ:Hic feptimus li-
tellumpríooriginisdie'ad ultimú ufq fati tpsnung ber eft icuius principio. utitur tráv
celfante idulgéria ad fúmübeatæuítæ cumulű pdi tione multa inquit exépla murta-
tæ fortunæ ptulimus:núc uero fta
bilis- atg propiciæ pauca admo-
dumdici poffunt ex quo:facileapparet & prodigia fit in præftandis aduerfisiquang tenax & auara in profperis
erogandis attamem:illa fixe nonnunĝ oblita nequitiæ non modo multa& magna:féd etiam ftabiliaquibufdam
hominibus bona largitur;fed id facit admodum paucis:;& ita.duo tátumnarrat exempla:unum domelticuri:&
alterumexternum. Sibi imperauit:Seipfam uicit &-coegite
Ideamus ergo qå gradibus beneficiogz. QMertellüm:Pli.li.viinatara:bilto.cõtra Valerii fententiam;
u non folidá neg perfe&am fuiffe huius hois fælicitaé dicit:fedoino aliquo mærore contaminatá, Nam
huius quog Qu.Mereili inquit q illa de pře dixerat filius iter rara fæœlicitatis humanæ exempla nume
rat:nã prer honores ampliflimos:cognomég macedoniæ:a quatuor filiis illatus é rogozunolptore:tribüs c6-
fularibus:duobus triúphalibas, uno cenforio:quæ fingula quog paucis contigereiin. 1pfo tamé flore. dignita-
tıs fuæiab Catino labeone cui cognoré fuit macerioni tribuno plebisigué a fenatu: cenfor eiecerat: reuertens *
e campo meridiano tépore:uacuo,foro;&? capitolio ad tarpeid raptus ut pcipitaréf; conuoláte qdem-tá nume-
zofa illa cohorte:quæ patré eŭ appellabat:fed ut neceffe erat in fubito tarde & tanĝ in exegas:cum refiftendi
facrog fan&tú repellendi ius non effèt wrturts fuzæ opera & cenfora petiturus:egre tribuno:g intercederet rece
ptoa limine ipfe mortis reuocatusalieno: beneficio poftea uixit bonis inde etiam confecratisa damnatu fuo:tan
ĝ page effer fauciú certe in tortarumexpreffig paures fanguinis pænam exactã effe:ġoia profesto magna funt;
s i

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 HIBER SEPTIMVS
inkæliciratiaigumenta: Addit prætetes àd hæc mala fipionis æmıliani intmiciti᧠nón parua itli potuit infæ
dicitas:efle& g fceleratacatini audacia femper fuerit inulta falfum igituré qå dicit Valerius a primo originis
die ad ultim ufati tépus nunğ ceflante indulgétia ad fummú beatæ uitæ camulú pduxerit:fuit áthic Me-
tellus gá deui&ta macedonia di&tus eft macedonicus:cuius patré fortuná magis indulgenté & propiciã:fenfiet
dicit Piieodé libro:nifi q orb lumimibus exegerit neđäsamiffis incendio cú palladıú rapet ex zde nefte me-
morabili:cá:fed euentu mifero:quo fit ut ffælix qdé dici nô debeat:nå ille dicit decé res maxias & optimas ob-
tigffein qBus årédis fapiétis æraté exigere fuiffe primariú bellatoré:optimů oratoré:fortiflimů ipatoré: eins
aufpicio maximas res geftas maximo honore
ufum fma fapientia:fúmű fenatoréhabitum xerit Nafcieŭíurbe terrağ principe uoluit paréres
fuiffe:pecuniá magná bono mõ iveniffe:mul- eí nobiliffimos dedít:adiecitanimi clariffimas dotes
tos liberos religfie:& clarıffimă í ciuitate fuif
fe:ea denig cõvgife:ġ nulli alii poft cõditá ro &corpis uires ut fufficere laboribus poffet: uxoré
má:ná & popülus ro. ei tribuit qå nulli alii a pudicitia & fæcondítate cófpícuã cócilíauit. Gófula
côdito æuo:út quotiés ın fénată irer:curru ue tusdecusżimpatoriá ptãté fpecíoliffimí triűphi tex
beref ad cüná:foælicior igitur filio.nifi cecitas tam largita effecit ut eodétpe tre sfilos cófulares:
obftarer,. Naícian urbe terrae prícipe:qä nő
é paruæ fæliciratis aogméró qå Seriphius ob unűéteéloriú triűphalé:& quartű prætoriű uideft:
iecit themiftocli clage.l.eć ppter patriá; Cla- utquitres filias nuptuí dáret+earãg fobolé finu fuo
Tiffìmas dotes:ga igenio plurimú ualebat:mul exciperet tot ptus:tot íncunabula:tot uíriles togæ:
tis & maximis uirtutibus ditus erat, Vxoré:
Ceciliá, Cõfùlatus decus; Conftat cú fumma tam multæ nuptiales faces horum ímperiog:omnis
modeftia & gloria geffife confulatú, Impera denig gratulatíonís fummaabundātia: cū interí nul
zoriam poteftxé:Quyo tpe faus iperator ad- e sinulla cãtrifticiæ. Cælä
neris Speudo phihppú. Tres fihos: Quing cótemplare: uíx tñ ibí talé ftatū reperies? quoniam
filioshabiiffe dicit Valerius:at Plitítummő
Gruor:quoşe tres cõfulares:alió triúphanté ui quidé luctus & dolořs deo% quog pectoribus ama
ditiqué mrelligimos:fuife Metellú pió,idem ximís matibusafligoariuidemushunc aŭt uit a&tű
Cicero Cice. fentit:fiquatuor tátú fuiffe li: de fimbus eíusconfentaneus finisexcepit:nã.Q_.Merellū ulti
bonoge & malog:& ex tnbus primis unå fo- mæ fenc&tutisfpacio defauctű lenig genere mortis
iffe non folú confulé:fed ér cëlorékhéilibro tu
Fulanag quefhonú:Merellus iquitalle hono ínter ofcula cóplexufgchariflimoy pigno extins
tatus åtuor filiis& cætera:& paulo infraiMe- Aum: filii & generis humeris fuis per urbé latā roz
teló iguirmukti flii:&filiæ& nepotesi rogú
pofaeront:beatus Auguftinus Valerii fequif go ímpoluerunt. DeGyge domino Lydiæ.
opimoné í lide ciuitate dei Tres filossunus
balearicú bellú cõfecit: alter dalmatiå fubegit c Larahæc fælicitas+oblcurior illa + fed diuino
teruus:L. Metellus cam'Gn, domicio cenfor {plendore ppofita. Cū.n.Gyges regno Lydiæ
xxxii.romanos e fenatu:monit, Coœlum con
templare: Ac fi diceretinec dii quidé cææleftes armis & diuitiis abūdāriimo inflatusaio Apolliné
finealiğ trifticia effe potuerúr:fi poetis credé-
dú eft q plerüg deos triftes & fléres inducúr triftior & lachrymis & cætera,rurfus í.x, Audit alcides iuuenem
vagnüg fub ımo:corde pmit gerhitű:lacbrymafg effudit inanes. Peđonbus deog: Vt lunonis í prio æneis
dos. -A maximis uatibus; Vtab Homero & Marone quogz auđoritas maxia é apă oés. Húcuitæ aú eius
cõfentaneus finis:Occurrit taciteġftioni:pofet alids dicere tå & fi uitæ curfom foælicé habuitstamen. deformi
Jætocõfumptus:nő ita é ingt Valeriusquá.n.habuerat í uitæ fortunæ indulgétiá:eádé exptus eft í morte:nam
in familiariú fuogzcõplexibus extintas humeris filioge & generos elarus:in rogú qoog ab illis imponitur,hunc
Lara hæc fælicitas:Res ifta uario mō trahif:& fcåm fabalá & fcúdá hiftoriá:ná Cicero inducit
c paftoré foffe liinofficioge.Dicit.n.hunc'ille Gyges inducif a Platõeg'cum terra difceifer : mågais q
bufdá imbribusi illú hiatü defcendit:æneúg equŭ!ut ferát fabulæ siaduernt : cutus in lateribus fores
êffent:gbus aptis:hois morrut uidivcorpus magnitudine inufitata ánulú aurėú í digito habés quéutderraxıt
ipfe induit:erat át regius paftor:tú ia cõciliú paltos fe recepit:ibi cù pallá eius annuli ad palmam cõuerrerata
nullo uidebaf ipfe aút oiaúidebansidé rurfus uidebať cú io locå anpulú inuerterat:itag hac oportunitate an-
nuli ufus regtaæ ftuprå itulit:e1g adtutrice regé dominú interemit: fultulir quos fibi obltarearbitrabatut
necin'his quifä eum facinoribus potuit uidere: repéte ánuli beneficio rex é ortus Libiæ:mftona uero hoc
mõ fe habet:Cádavles rexlydiæ fuit:qui uxoré habuit eximiæ palchritudinis:quá oibus prædicare folebat:nő
<õtentus uolupratú fuage tacia cõleientis:mfi eriá matrimonii rericéda publicaret: pros qfi filentiú dánú pul
udinisad poftremú vt ad firmationis foæ fidé facerernudá1llá fodali fuo gpg: oftédrquo faĝo:Stamıcú
ad aduiterú uxoris Policitanit:& hoftem fibi fecituxorem quog uelutraltéri tradiroamote® feahenaut:nág
R tempore cedes candàuli nuptias: præmiú fait:& uxor mariti fangoidedorata:regoum uiri ål fe pari
tero tradidi: hic igif per adulterrú regno pontus: cú ['uperbia ġdë ŝi sia duĝüs:ad afpoiliss
niffet:a deo feifeitatus:e nq fe fælinior efetig'Aglaŭ fophiú archadıcú multo fæiicioré Corne
olímus qð inquit ad ritulù foclicitauis attinetnec dum repertus elt:q forlix céleri iure debuetinná

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SAPIENTER DICTIS AVT FACTIS cxxxvii
Hius illa didus potius fæælix & fuit;folú certe beatů cortina Aglaŭ judicauit:q í anguftifimo archadiæ dñgulo
paupis foli diues nunğ paterni cefpitis terminos inuénif excefiffe.Plinius duos dicit oraculo Apollinis folicif-
Timos foiffe iudicatos li.vii.natu.hito.altege phediú quéd4:g p patria fortiter dimicás pxíe occubuiffet: alte-
rum aglaŭ hune de quo dixíus,Abdito:Intimo fpeca, Vege pfećto bearæ : Dicit apolliné hoc uno refpôfo di-
feefüffea ppofito fuo qa pplexe loqui folebat, Adambrará:Nô apparété:inuolutú:ceci, Togurió: Vilé cím
Ex cefpite factäzunde Vir. pauperis & tuguri cõgeltum cefpite culmen, Curis & fo!licitudinibus Vnum elt ex Virgi
pofitio alterius, uris quæ faciunt hominem effe folliciră, Paucas glebas ;Exigua prædia & iuge ra, Pauo-
ris expertes: Securitate plenas, Thefuros
Pythium feifcitată ueniffet:an aliqs mortali fe eét Vbi thefaurus fuerit illuc oés animum inten-
: deus exabdíto facrari fpecu uoce mifa. dunt:fi
fælicíor forte eú confequi poffent, Stipulato-
rem:Affirmatorem:aflertorem,
Aglaum fophidium eí prætulís:ís eracarcadū pau De fapienter di&is aut faĉtis, Ca I
timus:fed xtate íam fenior : terminos agelli fui nū Vncid genus fæælicitatis qå totumin
excelferac:paruulí ruris fructibus ac uoluptatibus n habitu animiżomnis uirtus eft habitus
animi in naturæ mod rationi confèn
cõtentus. Veg pfecto beatæ uitæ finem Apollo nó taneus:urt jufticia eft habitus animi fuum uni-
adūbratū oraculi fagacítare cõplexus eft. Q uocir cuig tribuens pro dignitate cuiul.
ca infoléter fulgore fortung luæ gloríanti refpõdit Piú claudiú: Tranfíturus ad capitum
magís fe pbare fecuritate ridés tuguríum:ğ triftécu fapienter ditis & fađtis fapientiã dicit
effe verá hofs fælicitaté ġ cæteris om
rís & follicitudibus aul paucafg glebas pauorís'ex nibusanteponit:qd.n.fæliciushoi eé põt ä fa
ptes ĝ pinguíffima Lydi arua metu referta: & unű pientia q cú&ãos humanos cafus fortiter feré-
autalteg iugü bouü facilis tutelæ § exercitus & ar? dos oémg fortuná docet eé conténendá,hxc
aút fapientia in hoie per fapiéter fađta & di&a
ma & æqtatum uoracibus íipenfis onerofum:& ulus enitefcit,Priñú ât exéplūé illius Apii claudii
neceffarii horreolum nimis nulli appþetédū:§ thefau gaat í fenatú duus că de pace cú pyrrho
tos ofum ínfidíís & cupiditatibus expofitos.Ita Gy faciéda cõfultaref í fenatu diffuafit nő his effe
côditiõibə faciendá qbus ille petebat hicıgıÉ
ges dum altipulatoré uanx opinionis de hére cõcu diĉtitare folitus erat negociú po,ro.magis cõ4
Ppífcit:ubí nã folida& fincera efer folicitas didicit. uenire ĝ ociú:coius rei Valerius rationé fub-
Defapiéter dictis aut factis; QAYTTI iungitmeg .n. ignorabat pacé & ociú hoíbus
Vncidgenusfælicitatís explícaboqd totum eé iocundú:fed fammis íperiis ociú eé pnicio
inabituaíeft:necuotis petić:fed ín pectoríb> fam cù in defidiá luxúg fenfim labunf hoies;
g gloria carét:quáin armis negociú fortibus
fapientia prædítis narum:dictís factifg; prudétibus uiris fftare cõfuenitsex ocio någ opes:ex opi-
enítefcit. De ApíoClaudio. bus luxus ex luxu avaritia + uoluptatis libidi-
ai. Pi Claudiū crebro folitū diceř accepimus ne nes & reliqua turpia pueniút:id ita effe rexpa
cõptü é:nå ociú üires populi Ro, cõtudit cu-
gociű populo Ro. melius g ociű cõmitti:non ius mores í beneuivendidifciplina negociúcõ
Qignoraft { iocundus trangllitatis ftatus eér:fed p tinuerat.Præpotentia: Valde potentia & ma-
aíaduerteft præpotétía íperia agítatióe rexaduirs gna.Et fane nego:Et re ipfa pbatum eft:g ne-
tuté capelfendãexcítari:nimia quiete í defidiã refol gocium urbi nfæ plurimum contulerit:In fuo
ftatu:quia femp difciplina beneuiuédi ftabilis
uí:& fane negocium noíe horridum ciuitatis noftræ fait dú fe negociis dedidere romani, Plarimis
moresí fuo ftatu continuit blandæ appellatiõis quí uitiis:Ná euerfa Cartagine:deleta Numantia
es plurímís uitiis refperfit. De Scípíóe Africano.: domita Afia:debellatis denig gétibus q roma:
nos in armis& negocio cõtinebäturbs tota i
Cipio uero africanus turpe eé aiebatí re milita loxú& lafciuiárefoluta é: që teftatur luue.his June,
rí dicere nő putaré+ uidelicet : ga explorato & uerfibus Núc patimur lôge pacis mala: feuior
excuffo confilio quæ ferro agunf adminiftrarí opor armis;Luxuria icubuit uiĝ&üg ulcifcif orbem
tere afbítrabať fumma ratione:ínemendabiílis ením nullum crimé abeft facinufeg libidinis:ex quo
pauptas romana periit : rurfusin fexta fatyra,
error quí uíolentiæ martis committitur. . Præbebat caftas humiles fortuna latinis,
í Demnegabaraliter cū hofte aRt debe§ ipio uero aphricanus fapiens dictum:
uth occafio obueniffet:autnecefitasícidiffer £ quod crebro ufarpare folebat fuperior
Scipio turpe effe ípatori dicere non pr-
taráificur& Vegetius
n de renō militari dicitpræ-
Jiog deli&ta emédationé recipiútid c cú pæna Vege,
ftatim fequatur errorem. Excuffo:Diffinitozitags Scipio iuuebat bis uerbis nihil in re militari agi oportere’qă
non prius certo confilio &-diffinito excogirară fit.Inemédabilis. Pro fententia Vegeti qui dicit cam primam
imperator errat:ftatim erroré fequitur pæna;& nullus datur emendandi locus,
i Demnegabat:Hoc quog Scipio dicere folebat nō cé cum hofte cõtrendas manus:nifi urgente nece
s üi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
zatz ant f offerenteqă idé Vegetius affirmat æque prudenter:nam
& profpere gerendæ rei facul
q dicit:Oecafio plas talet í flio q uirtus& i re
Mailirari plas habet poteftatisfortúa & virtus, tatem omítterè maxima dementia eft & ín anguftias
Hora. Hor.inepiftolis: Tu cung deus tibi fortuna utig pugnandi compulfum abftinerefe prælio pes
uerit horá:grata fumme manu nec dolcia dif- ftiferx ignauiæaffert exitum:eorumg qui ifta com
feri annú: optie ergo precipiebat feipio:nå g miíttunralter beneficio fortun xutizalter iniuriæ nè
occafioné gerendæ rei nô expeđtauerit demés fcit refiftere.
eé côprobač:arma ét hoftibus tradere neceffi
tate cogéte folet aliquådo peftiferum effe, D eQ uinto Metello.
Vintiquog Metelli Qu. Metellus: q — Vint quog Metelli tum grauis:tum etiá al-
q poft hanc hámibalé ex itala pulfum:de
bellatamg carthaginem dicere folitus {cirefetaííllafenatu fententiazq deuícta Carthagine nes
uictoria boní ne plusan mali reipu,artus
eratnefcire fe pius ne bonian mali uiĉtoria
illa reipublicæ attulifet:nam uirtus romano líletafeuerauíit:quoniam ut pacem reftituendo pro
rum ġ fuo tráfitu i italiã hánībal ppe dormié fuiffet:ita Hãníbalem fubmouendo non nihil nocas
ururfas nimia qere
ad priftin iflet:eíus ením tranfitu ín italiamdormientem popu
torporé redigeref:exiltimabar enim nihilomi
nus mali puentug populo Romano Qí ocio liro. uírcuréexcítatã dicebant +metuig debere:ne
uiueft gh ferro & fáma uaftaref itala. Graacrí æmulo liberata ín eundem fomnum reuolueres
uđoritate. Alta: Sapientiæ plena, In tur:in æquo ígitur malorum potuit urí tecta uaftarí
fomnum:lnpriftinum torporem, In
guo igi maloge: Exftimat nõ minus detri- agros:exhauriri æraríum:& prilci roboris hebetarí
ment ex bcio:fi uirtus romana languefcert ġ neruos,
fi fimaavt bello italia vaftaref: In æquitate De Licinio Fimbria confularí.
&tin pari malo., z q Vidilludfađtum.L.Fímbriæ cófularísğ fapív
q Vidillud fatum. M. Luĝacius eques
romanus cú aduer fano fpopõderat fe ensa. M.Luđtatio píthía fplendido æquite ros
viram bonum eé tátæg rei liciniú fimbriam mano iudex additus de fponfione:ĝ ís cum aduerfar
iudicé dederar:fimbria noluit nunĝ dere táta ríozquoduír bonus effet fecerat :nunĝ id iudicium
„pferre fniam:ne aur probati uiri famå offéde- pronuncíatione fua finire uoluit:ne aut probatum
Fet aot falfo iuraret mige bonú effe cui aliquid
decfet.cú ad hoc ut aliqs fit bonus vir tå mul uirum fi contra eum iudicalfet fama fpoliaret:aut iu
ta requiranf:ut difficile (it bon uige íuenire. raret eumuirum bonum efle cumea res innumerabí
Cieero Cice.de hoc fimbria li.tii:de officiis fimbriam libus laudibus contineatur.
igt cõfularé audiebá de patre noftro puer iudi
cé. M.luâatio fuiffe egti romáo fne honefto De Papyriocurfore confule.
că fpõfioné feciffetme uiz bonus efenitag ei f Orenfibushæcilla militaribus ftípendíis prus
dixie fimbriá fe illam ré núğ iud:caruge. Ne dentia exhibitaelt:Papyríus curfor confulj cå
aut fpoliaret fama pbatú hominé fi cõtra iuz
dicafferaut ftatuifie videreć uige bonă aliqué aquíloniam oppugnans prælíum uellet comíttere
eć.cú ea res înúerabilibus officus contineatur pullaríufg nő profperantibus auibusoptimű eí au
& laudibus:fi.n.uirú bonú fcåm ftoicos diffi- Ípítium renunciafet:de fallacia illius factus eft cer
niżus eé fapienté: fapiété át in quénulla pror- ior:fibi quidem & exercitui bonű omen datum cres
fos cadit ægritado:nufg illum iueniemus. In-
numerabilibus audibus:Non pag eft uige bo dídit:ac pugnam iniit. Cæterum mendacent ante p4
nú eć:necefe é cúĝis ilú uirtutů nűeris pdi- famaciem cóftituitut haberét dii cuius capitæ figd
tú eé:i quo fi una fola uirtus defuerit: uir bo- iræconceperant expiarent:directum eft autem: fiue
nus nô erit nec dici poterit:uel certe debebit, cafu:fiue cæleftis numinis prouidentia quod prímú
nfibus:Papprias bellú cõtra famni
f tes gerebat & cum acies iftru&a feril- econtraría parte miffum erat telum ííplum pullarií
fent iuffit aufpicia capi:pulli refpuerűt peđtuseumg exanimem proftrauit:íd ur cognouit
efas.pullarius ne imperatorem per-
turbaret auþpiciú foliltimum.ioptimum effe conful fidente animo & inualitaquiloniam:& cepit.
refpõdir:cui Papyrius credens prelium cõmit- ‘tam cito anímaduertit quo pađto íniuria íimperatoz
tiiuflit terea qdå monnit Íperatoré ut uide- rís uidíicarí deberet:q uemadmodum uíiolata religio
rer gd ageret:quoniá. folitimum nunciatum expiíāda foret:qua ratione uíćtoría apprehendí pof%
a po'lario falum fuerit:tum Papyrius pro bo fet:egít uirum feuerum + cõfulem religiofum:impes
nojgthabeo & pullarium in prima acie cõti
tuit:ubi cæfus mendacii pænas dedit:nå quia ratoré ftrénuum:tímoris modum pænæ genus:fpeí
« prudens & fciens métitus fuerat cæfus eft:uel uíam:uno mentisimpeturapiendo.
1 dinim puidentia& fic imperator
po-
titusé uiĝoria, Tam cito animaduerterit:Laudat huias hominis prudentiam atg iodiciam.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DESAPIENTER DICTIS ET FACTIS cxxxviii
Vncad fenitus:Hoe exemplum pofitum eft füpra in capitulo de cenfura & in capitulo de reconciliatis
a ubi gráues inter Salinatorem & Neroné inimicitias fuiffe diximus: Liuius accufante Nerone dimna»
tus effet a populo:quos deinde fenatus octauo poft damnationem arino tpe fecundi punici belli cå ildé
comitiis confùl urerg creatus effer in gratiam fummo ftudio & diligentia reduxit:ne illorum diffenfione sefpu
blica detriment: quicg caperet. Sapiens profeđo fađum:nif enim depofitis fimultatibus cõmuni conlilio rem
publicam adminiltraflent nunğ fecuta fuiffet illa uictoria prope iacredibilis:qua cæfo hånibalis fatre cú.lyi,m
libus hoftium non modo canenfis clade.:fed etiam maior hoftibus reddita fuit, Confimili imperio ; Optia ra
tio cur diflidentes inter fe duces rem bene ge
De SenatuR omg. rere nullo modo poffent:nam qui iter f odio
n Vncadfenatusactatranfgrediar.Cum aduers laborant magis fè ftudent, aker alterius inter-
pellare faãta:§ præclarum quicĝ edere:& fe in
fus Hannibalem fenatus Claudium Neross uicem magis infectantur & hoftes,
né X Líuiŭ Salinaroré cóliles mitcereteofg ut uírtu Oldem : & hoc quog fenatus fatum
tibus pares ira inimícitiisacerrime inter fe dilliden e laude dignum qui eofdema cauz di-
Ĝione liberauit:cúa tribuno plebis ac
tes uideret fummo ftudio in graciam reduxit: nepro cufati effent q cenluram inter fe rigidam ni-
pter príuaras diffenfiones rempublicam parumurilí mis exércuifient:nam fe inuicem cenforia no-
ter admíniftrarent:quía confimili imperio ubí cócor ta fignarant: Nero Liuiâ ; a populo fufer
dia íncft maior aliena opera interpellandi ĝ§ fua eden aliquádo damnatus:Liuius Neronem: q non
uere ın gratiam fecum rediffet ficut in capitu-
di cupiditas nafcitur:ubi ucro pertinax íterceditodi lo de cenforia nota diximus:hancigitur accu-
um;alceralteri § uterg contrariis caftris certior hos fationem fenatus diffoluit auĉoritate fua;
ftis proficifcitur, Yacuum omnis iudicit meru ; Nam fenatus
De eodem fenara. decretum fatum eft: ne iudicio aliquo time-
e — Ofdemfenatus cum ob nimis afpereactamcë xét fe damnari poffe cenfores:quo minus alio»
rum deli&a punirent:nam fi damnati fuient
furama Gneo Bebio Epek proroftris cæteri quidem fegniiores facti effent iudicium
agerentur reí caufæ dictione decreto fuo liberauit: metuentes: ex quoillud ecutum efet ut ma-
uacuum omnísiudicíPmetu cum honorem reddenr ior in urbe peccandi licentia nafceretur:præte
zea iniquum effe uidebatur:utq aliorum uite
do quí exigere deberet rationem non reddere. tationem exigerét fuæ ipfi uitæ rationem red
De eodem fenatu. dere cogerentur,
P Arilla fapientia fenatus Tiberium gracchum Arilla fäpientia; Quomõ.T. gracchus
a Scipione nafica adhortante fe natum
tribunum plebísagrariam legem promulgare ut fi rempublicam faluam effe uellet:
aufum morte mulctauít , Idemut fecundum legem {ecum iret in capitolium fubfelliorum fragmé
eius ptríñuíros ager populouiríiti diuideretur egre. tis cæfus fuerit uidimusin cade fomniis.poft
gíæ cenfuít huius uero mortem ut plebis dolor lenirerur:
, Siquidem grauiflime feditionis eodem quz grauiter & per iniquo animo.
tempore & auctorem & caufam fultulit, T.mortem
d{erebatagrariam legem per ĝ cæfus faerat nõ
De eodem lenatu. impugnanit:fed pmifit at loco Tyberii alium
q Vam deide fe prudenter in rege Mafinilfa gef eligerent ad agros diuidendos: electus autem.
P.Craffus gracchorum affinis:filiam crai.
$ Apua cü próptiflima & fideliffima eíus ope gracchus uxorem habebat:ğğ tradit Corneli
raaduerlus carthaginenfes ufus effet:cűq; ín dilatan us nepos non craffi;fed brut; qui de lufitanis
do regnoauditorem cerneret:legem ferri iuflit:qua triūphauit filiã.C.graccho nuptam fuife;plw
mafiniífæ ab imperio Populi R omani foluram liber res tamen ita tradunt ut mô diximos:per búc
tatem tribueretiquo facto tum optimæ meríti beníz igitur plebi diuifi funt agri:äg Valerius p triú
uiros diuifos fuiffe dican fed. plutarchusin ai
uolentíam retinuit:tum Mauritaniæ & Numidiæ cæ tagracchaorum fta refert, Au&ərem: Grac-
terarumg illius tractus gentium nűğ fida pace quí chú occidendo, Caufam:Vt agri diuiderenf
efcentem ferítatema ualuís fuis repulit, æqualiter cenfendo,
g Vod deinde fe prudenter Negari non
poteft hanc fenatus prudentiam foiffe
fingularem;nam ot diximus fupra in cade gra
titudine:tempore fecundi punici belli Scipio aphricanus opera Mafinife fuerat in eo bello maxime
piar fenatus zquum effe iudicaret ut tam benemerito regi beneficium aliquod præftaret ulas:Cum
fine incõmodo non
folum facium Mafiniffam retinuit: fed etiam maiorem ab eo gratiam iniuit , Cum enim fenatus intelligeret
cupidum ilum efe imperii dilatan cretum fecit;ut qui neg ulli bellum inferre:nec cam ullo fædus inite
poterat iniufu fnatus:is ab hoc iure foæderis abfoluererur :libereg poffet cum quibus uellet uel pacem uej
bellum gerere:quo faĝo gratiam benemerito regi non paruam retnliffe uidetur, Solutamiut efet in poieta
te &arbitrio Mafinifæ quibus cum uellet belli pacifue gerendæ.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
jet:$i uoler inquit cúâa fenatus feã fapienter enarrare tempus non fufficereticum rantù
a imperium non viribus folú:fed cöfilio & ratione pepereritpartum auxerita&ú COleruaucrit: farius et
iiias prudentiam tacita admiratione inuolai, Externa deSocrate philofopho,
Ocrates: Valerius Socraté quoddă quafi terreftre appellat oraculú ad illud refpiciensiqă cú téphů Apol-
Solinusf lims ingreluse lic exceptus éa facerdote;ut diceret Salue fapiéufime oium:Solinus í capitulod omi
Goer ne pfeãä fapiétiá fali focrati Delphicú oraculú adiudicauit.Cicero quog focrates ingt oium lapiétifi-
musoraculd Apollinis adiudicatus:hic igirur dicere folitus eratnô debere homines pcipuŭ qc adiis immor
talibus petere:nifi q illis nobis expedire putát
{iunt.n.ipfi qd nobis utile fitmultis rõnibus c Empusdeficict domeftica narranti: quoniã im
pbat hoies plerúg ea petere:ġ noxia funt :ut
opes:honores:iperia:ihæc oia cú plerúcg pofi- motumperium uígore
noftrū nő tam robore corporum ğ aní
incrementum ac tutela fuí cóprehen
déribus obfint in bonorú numero nō funt po
néda.bonú.n.id folum dici qå nemini nocet dit:maíori itag ex parte romana prudentia ínadmi»
quoda nulio fortunæ ipetucõmouef, Meli ratíóe tacíta reponatur alíenigenifg : huíusgenerís
us foret: Cuius deide pæniteat cå 1mpetrane- exemplis detur aditus.
sis, Etemm:probat ita effe: quafi dicaupcipi
tes in multos errores tuæ præces inčurrant: Externa de Socrate phílofopho.
cumea plerúg petas quæ tibi nocitura funt, f Ocrates human fapientiæ quafi quoddå ters
Cæcas:temerarias & iacõlideratas, Diuitias reltre oraculū nihil ultra petendum adiis ím
appetis: Quafi bonasqex hoc pbanf nô efe mortalibus arbítrabač:9 ut bona tribuerér:ga hí de
bõa q mur:s exitia fuerit, _Initus manus:Ap
peris & uendicas tibi, Iluftrantzfi fmo Jocú mum fcírent quid unícuig eferutile: nosãcplerãg
nata fuerit &cú accefferit dotes bonaai illu- id uotis expetere:quod non impetraffe melius foret
ftrát. In hiare:Auidioré eć & admirari a pce- etenim denfiflimis tenebris ínuolura mortaliū més
déte qd fegtur:nå gadmirané;folét ea quæ ad
mirant apto ore fixie oculis itueri, Et teto ín n5 late petentemerrorem cæcaspræcationes tu
tú cæleftiú arbitrio pmitte:line ingt deos qd as [pargís:diuítías appetis quæ multis exitip fuerűt
Juuena, fitutile fine uoto tribuere:hæc honores concupifcis:qui complures pefundederät
nora fuuenalis his uerhbus capit, fi c
permittas ipfis expendere numimbus:quid cô regna tecum ipfa uoluísqudum exítusfepenumez
veniat nobis rebufg fit utile noftris, Ná p i0 ro miferabíles cernuntur +fplendidis coniugiís íni s
cúdis altifima quæg dabút dii Carior é illis cís manus:at hæc utaliquandoilluftrant: íta nőnüg
hô ğfibi nos: aioră impulfu& cæca magna funditusdomoscuertunt:defineigitur ftulra futu
cupidine duđti.Cõiugiú petimus prá uxorts
ar illis:Notú q pueri qlifg futura fit uxor. rís malorum tuorum caufis quafi fæliciflimis rebus
Dem expeditaria & cõpédiaria:Breuio inhíare:teg; totum cæleftium arbitrio permitte+qa
i ri.Ciceroin officiis: Socrates ingt fcla qüí tribuere bona ex facili folent.etiam eligere aptif
rehác viãad gloriá pximå & quali c5
pendiariā dicebat effe fi quis id ageret utqua fime poflunt . .
lis haberi uelet talis effer. De codem Socrates
Dé ab adolefentulo: Socrates cum ex i Dem expedita-& cõpendaría uia cos adgloris
i eoĝrerergdá adolefens núgd uxoré am peruenire dicebacquiidagerent:ut quales
duceretsita refpõdrt ut illű ambiguú re
Singuerer ficut in littera pater:fed aliter relfpõ uideri ueltér:tales etiam eent qua'quidem pr¥díica
diffe diciť Diogenes:ufusé dialemate,i, cõple tiõeaperce monebat:ut homines ipfam porius uirtu
xione:ĝ ex utrag pre cõcludit fi ingt pulchrå tem haurirent:ġ umbram eíus confećtarentur.
cõem:finaŭt turpé duxeris pæná: Theophra- Deeodem.
ftus quog idé fenfiffe uideć . pulchra ingt ci-
to adamaf:foæda facile cõténi€ dificile cufto í Demab adolefcéntulo quodå cõfultusutram
ditar quod plares amant:moleftú eft poffide- uxoremduceret: an fe omni matrimonio abfti
re qå nemo habere dignaf: minori tamé mife neret. R efpõdítutrum horü feciflet aturum pæní
xiadeformis habef ĝ formofa fruatur. Quia tentiam.hinc teíquít folitudo:hinc orbitas: hinc ge
nihil tatú in qå totius populi uota fùfpirant.
Orbitaszfine filiis nullos hæredesreligquens, neris interítusżhíc hæres alienus excipier:ilhinc per
Perpetua follicitudo : parandi ea quæ uxori petuafollicitudo contexus quærelarů + dotis expro
& liberis neceffaria funt & tete Theophraft o
multa fant matronarum ufibə neceffaria quæ
ab illis femp expetuntur:pciofæ ueftesauromigemmz:fumptustancillæ:foppellex:uzria lauticia:exedra deaura
tasaliæq funt follicitudies quæ abuxoribus capiuntur quas ille cõmemorat'ur per totam notem gartu! cõ
quæftiones:illa ornatior procedit in publicum: ihæc honoraturab omnibus:ego in conipeđu fæminatum mi
fla defpicior:cur afpiciebas nicinamžquid cum ancilla loquebaris:de foro adueniés quid attuhfti& mille alia
eiufmodi, Item pauperem alere difficile eft;dini tem ferre rormentum : unde ait Socrates contextus quatelaró

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SAPIENTER DICTIS ET FACTIS cxxxix
affinum graue faperciliú:fapba uxo; faper bos daret aines faumg nobile'gedus tibi emper exprobrare folet,
Tuaenalis. Tolle raŭ præcor håmbalé máúg Sıphaggiæcaftets & cú tota Carthagine migra: de matrona loqui Tanes
tur quæfuam mariro generohitaté aare folets Doss exprobrario:Vt illad luuenalis:Intolerabilius nibil eft
gfæmina diues, , Gacrula foccus: Rara êrit iter uiróazoreg cõcçordia uiuente focru goæ filiå docet quõ wirú Iaue,
e e rona Nya laenh s PeaNianh GRA Oaea A Acta SOP EROSIN tonat Virgus:lub Virgils
fedit adulter & denig llud euenit an ducènda uxore guod -Theophraltus dicit g nulla.{eft uxoris ele&io: led
qualitung cuenesi habenda eltdtiracunda;fi fatua:G deforwisifi fuperba.fi feuda: fi impudica quocóg uici
E eft poft nuptias difcimus. -Incertus liberorã
bratíoaffiníü graue lupcilit:garrula focruslingia: gasnros ‘Quia ur quidá ait Beatus eft ille qui
fubfelforalieni matrímonííincercus liberogeuerus Ea ae eeo A aa lap
nö pafus eft iuucnć ín contextu rerü afperarú quafi turi fint; Coptexa reram: Ordine rerum,
Jætæmateriæ facere deletum De eodem. Dem cú atheniéhú: Diximafupra.guŭ,
í d
-Demcü Arhenienfiú
egas hia
lcelcrata dementiagriRé
tuklertonigaiog eaha
o i nT
Socrates p alienos deos introduceret:
& g adoleicentes corrúperer i carcer
e capiteeius iniam BODAN <õieĝusaandiciú fententiis:ut legitin Poz
tiuultu potionem ucneni e many sarniticis açgepil done Platonis dâãnatus fuerit& cú ei poculú
fet:admoto jā lábrís poculo:uxori:X tippe ínter fle “uenenarú(aś illamiathenienlės honoris gratia
p uociferanti
tum& lamėentationé sA iinocentem eüiperi
T sı€o mortisIA gegere
pocul honeltioricoiir
EH obES:& necariEiuuoluerú:)
XAtiopa
mí:quidergoinquíitnocenrimihimoríi fatius ečdus nocferaref ac diceret inocés moriturus
es rat
xiti Oimenlam fapíentiamguæ ne iplo quidem uí urú ille fartus ne-puralti me mori: nocécm
tæ excelu obliuífci
Pe fuíSLipotuit, ; Socrates
mor uxorisin articulomortis philofophiæ
fu dementiá notauit; me-
ġ û dolo
IGE MEROORET ge i r 2 ris augmentú rem guæ fibi cõlolauonem de-
a Geĝ prudéter:folű nomine da adhuc-uíueret bebat afferre lamċntaref:legitur inuita Socra
beac dicideberearbittabać;quod ad altim ts n Xantippé ejus uxorem: fed Apollodorī
i n ea dixıfle q Valeriusaltnibit uxori, De morte
Socratis hæ Kabentl;Anytus ġdá athèhis fepe derifusà Sócrate.pp eius inepuas contra Socraté cum,multos
alios tú Atitophdhé poetá cõciraniciq grád: pecunia corruptas comædiå iiplir in Socraté í qua illű norabat
Œ nubnlas coleret & atheniéhú zeligopibus detractaret:& q præterea iuuenú mentes fic ibuerer ut parénba
Manus inferre pie& officiofe poleng: d cÙ ad uulg: aures paenerunt(niin fcæœna recitata eft comoedizlla)e
oćs in Socrate ira acċenfi fnt:uť poftero dieí iadiciŭ ra&tüs fuent:& eú accufauerunt tres AnytusLycon &
M jara diólaréćguá citiras håbereridëds eé no'êri(timäs:&X alienos deos induceret; & p contra 15
ú ro quo Platoomtioné habinffe dicit ad Pceptorıs fui defenlioné qui nó elt- auditus
I] ae AaS quodá dinatusi& ia carceré coieđtus:paulo poit publico ueneno necarug
fed polt paucos dies pænitega duđtus populus guis fero irerfectú lagénpdicát oċs liü fanđtıtate pjú ac çiarily
fimatü oum úirtutü ueneribilé ezádlitandicit publicus næror:claudunt officine & gymnalia: fit ımpeuas
in dccufatórešig oćs fupplicio affecti & fagit farár Socrati uero ab atheniéljbusærealtawua:Lyhippiopus in
celeberrimb loco fita fuic:ftërit SocraresJaicarcere dies xXx;tefte Seneca æpiltola ad, Luciium.ixxi potuiņigt Seneca
Socrates àbftinenitia finire witå & inedia potius ueneio mori. yyxtamen.diesin carcere & expeĝatse mors
tis exegit, Celebrata:Impia in eum qui orhhià dé fe pieratis documenta dederat, Immenfam:icilicet dixerim,
Suizidelt fax fapiènti£& fortitüdims, =- pi f QENI 5
Ge ġ prudenter Hoc inita Solonisiapud Platarchäilegić. cú in Lydi fardos Croæfregis rogatu Solon
a fe recepiffer: lli aurū & argentú ofa præciohiMima-gbus rex ille abundabåt cumambitione quadam
oftérauit fperás ¢o modo apud Såloné fælicitatis nomi cõtcururú;Cú igitor per- multos dies apå Cro
fum moratus efet eitfg dluditjas & prxciófa quæq luftrafleracfælicitaré eogdoviflet Grælüs interrogaow
Hü quépiä fe fælicioré yng uidiMetcui fölő refpöditiTalé hvë Telü quédå arhéréfemg, cú filiis pro parra for
titer pugnans intenjerdttm Croælus ubi eopioione ftutratú effecogaouitp prmó folicitatis:locú nő ob
tinerețrorfus fiuit exeo qs poft Telá È beatior {Tke Elcab st Brroné Solon ele dixit: qui cú graut pelti
Jentia oia ferme jüméta pernflent:& eog mater ad lacra facieda cuftu neheada forer:ga pedibus ire oino relè
gione prohiberelirätris pietate & panter téhgione moü:Colàm fubiecere mgo Sniatrem ad templum -cera
uice trazeruntilla demde peractis fiçüficùsiunoné oravitiae filiis daret quódoptimwiudicallet &ata eguen,
tí die mortui in cùbiculo inuenta fùnt:ex quo ïudicatú eft mortem optimam efe oium:tum crælus sadigaa:
bundus nône beatus tibi uidor ingut:cut [olon foælicé re iudico;beatum oino négauerim: nam beatum dicù péarya
mus qui ad cxrremum ufg dié in fœlicıtate pmanfèricid ita eflëcrælusipit: documento maximo fui: nam
paulo poft hæc bellumcum Cyro péraibrege fortegerèns:prinia pugna ui&ns:atg fugatus in fardorum ci-
Micatem cõfugit. Cyrus perkcutusexpugnata utbe cum uivů cæpit:& igenonrogo. Ipolit cremart volebat: q
cú palo ftaret alligatus l gnag citcúponete né:magna uoceter foioné uocafeshać:ód cú Cyro delatumeller:
ab eo percúćtárnullitqd ita Solonem inuocaretiq cú iem oém explica Ne:Gyrusad erediens humanág con
ditioné excogitás irellexit tale qddá fbi quoqs accidere poffe da- fub eiufdem formæ poteftate pofitus elTet &
Propterea illum liberare contrwiciitag alir ide Gptimumarðmoueti nec'eum @lumuita donauit; ueri ét

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
fämə honore quo ađuixit apud @habuit:hot mò Solortifus eft hac fapieati óratiôe alter feroafteex regibus
alkterú cautioré prudēriorég réddidiffe. Neminé befta:Multi qdé fælices funt fed nô beati:beatos dicimus q
Onidi, ad extremů ufg fuæ vitæ dié in forlicitate pmáferit Ad blim ulg fari di&unde Oui: Sedfiultima femp ex
peđtáda dies hof ć:dicig beatus anre öbitú't pi ag fanera debet Rogus:mors & refpicit ad hiltoriá
füpradi&á:rogú dicit mortéa peedëre g inta fogis fuper iponebátur mortui spud maiores.
Dem cú ex amicıs quédå grauiter morente: idé ièins uita côtipef, Adolefcés ádá familiaris folõis
i triftis admodū erat % ei multa aduerfa cõtigiffentiqd ca fenfiffetfolð tölùlaturus adoleftenté in eminé
tioré urbis locūm eduxit: iubetg cun
&as fubieđas oculis domos pcurrere fecon afg fati dié ancipiti fortuna fubie&ti efemus:fælici
cogitareig malos genera: quätig luđs ab iatisergo hanæappellationé Riogus cõfumar g fe
illis tectis effenr:fuiffent ac fördra'eedr ? ec
exiftimare uellet fibi incõmoda foli tahğ pro- icurlu malog'obiičite — De eodem Solone.
Ouidi, pridaceidiffe, Incômoda täg ppriá : Ouidius i -“Dem cūãexamicisquédá grauiter mærétéuív
„n.fortüna quæréda fola tua é fimilesalio 5 detet arcem pdükít.hortatulgs éut p oésfubiectoz
rom refpice calăs.Mitius ifta feres. ‘Incõmo-; tüædifiċiog: ptes oculos circüferrersqdut fem aiad
da:Humanos cafus. Confepatà: Quali guz-
dam ov'lia & clàuftra. «€ b gertiť cogita nüc tecū íngt:F multi luétusfab hís te
Dem aiebat f î uriä toċå:Hoc cum'fa Ris & oli fuerit:hodieg uerfent:i leqntibufg fecus
periori cõiúgit Pláta: då feparatim nar lis fint híturi:ac mitte mortaliã ícómodatanĝ ppría
tår Valerius:cät. olgn gá familia-
risadmodī triftis õfolätioné ron admitteret deflerezĝcófolatióedemőftrauiturbes eéhumanarű
folð ne defperatiõe granits geg O fleret ami cladíū confpectaimiferada. Deeodé-Solóe.
cus ille hoc côfolatióisgéðus attulit fingæ fh- i Déaiebatfií in unū locū cunđ&í mala fua contu
“guitaio oia ofim malaîn ună cumul eé c- lifler futurum ut ppria deportare domū g ex oí mife
Eeftamúgd tuá potias gæğ illos moloşe pår
téi doma deportatis:& hæcuerba cú diligen- rís áceruo portioné fuā ferre mallentsquo collige
tius côfideraffet adolefcens defperatione dêpo bat nő oportef nosg fortuítu patiamur peipùe & ut
fita confolanioné admifit. fignificabat áuté fo ítolerabilís amaritudinis iudicare» -De Bia prienéfi
Jon non'gùz uobis sécidúmt propria iudicare
neč éd debere nos in conifdlabiliċer ferrë Cö? b-v.:clas ãt cü patriãeius priené hoftes inuafilfent:
'tuliffent:Congefiffenrin cumèlurh, Fortui oibus quos mõfæuicia belli icolűes abire paf
to:Sċùïénte fortuna, fa fuerat:pciofarum reg põderë honüftis fügiétibo:
hašaŭt:Hoc exëplú & Cicero ponit pii ínterrogatusqdita nihilexböõisfuis fecü ferret:ego
b mo'paradoxoʻubi argëitaBauctoritate
diuitias appellari nô'debëre nec eé bõa inquituero bonamea mecū portozpectore.nilla ge
gä cúaliogz:rú Biátis‘ fhaxîe teftimonio pbat ftabat no humeristio dcalisuilendat fed nR
códicit:necnon fæpe illő laudabo fpientem aio ĝdomiícilio métis inclula nec mortali: nečdeo
Biáté'út opinor hoc i6 dixinga funt nónulli d
rūmåibus labefactariqueūt:& ut manétibo pto lüt
dicútńð Biáré:fed pirracú fuiffe g noiator iter
feptem fapientes:caius cum patriam prienen? íta fügíéres nődeferűt: 2 De Platone philofopho
cæpiffet hoktisicæterig ita fugere ut malta.“ Aim Platoñis uerbis abltriéta fed fenfu pualés
de fais bonis alportarent?cúqs effet admõitus [nia:qui tum demum beatum rerragorbem fu
a quodam ur idé ipfe faceret:ego uero ingt fa
čio:mam'ómnia mea mecàñs porto illehæc lu turuin prædieauiteùm:autfapientes regnare:autre
dibtia forranæ ne fus quidem pütibit qaz & gesfapere cæpiflent: £
Honu osetiam appellamusbona, -Hohuftis:Prek ei De quodam rege.
fus fis &oneranis:fed itet onerat &honutú hoc Tai! > Ex ét ille fabtilisiudicii quem ferüt traditum
Onera intereft q oneratus:diciť qualicang pondere
tus preffus:honuftus cui onus ipfim honi fibidiadema príusgeapiti íponerevrerentum
alteró qdem afpiratur vidèhcet honuftusialte dii códlideräffé ac dixie. Onobilem mágisg fæliz
rum.foneratus fine afpiratiõc exaratur; ` Om cem pānum: quem fiquis pænítus cognofcar g mul
nia mea.f uirtutes qoæ fola bana fant & fos
cuiufg vere dici poffunt:quæ nulla rõnepof- tisfolicitudinibus & periculis &miferislierefertus:
fntamitti ut fzpeditum elt. Labæfaãari: ne Humi quidem iacentemtollereweller.
Conguaffari:corrumpi:fubduci.
Am platonis:breue Platõis dičtunn: fed
ì fapientia planum:qui nú res humanas tabiles fore dixit mundg beatú:fi aut fapientes regerent aut re-
gentes faperent:qå Luđtantius diunarú inftitutionú cõfirmardicitenim:Plato dixit beatas ciuitares fa
iffe fururas fi aut philofophi regnarent:aut reges philofopharentur, Aftri&a:Brenis& precia.
Diade Ex etiá ille;De huiustegisnoie nulla fit apud Phurarchú menno nec apud alios quos ipfe legerim. Dia
ma r dema. Honor & redimiculú capiriséa Tigandodi&ú, Nobilé:qa reddit hoíes claros: Quá fælicé:ga
plusamaritudinis Íentiat ġ fæælicitatis, Humi tollent: Nedum cum lbore & periculis,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SAPIENTER DICTIS ET FACTIS cxl
Vid Xeñoctatis:Huius philofophi & alia prer hoc refpõfum di&a fapienter multa'legunť : namhoc im
q primis ĝi fimile fuperiori diĉtitare folebat:multa qdé audiéda pauca uero dicéda: quoniam hoibus os
unű & zures duas natura dediffecrorfùs inioriã illat ifamé eé inferenti non patiéti.Ité cum icidiffet in
obtređtatoré & majedicérú ab eo ğprimú fugiens ait:tu linguæ tuæ féruus es: egouero mearum auriam domi
nusfum:pari rône cum uidiffet duci furem ad fopplicum dixit:fures maiores trahunt fapplicio minores,
a- Riftophanis:Hic friptor tragodiarú fuit g in tragoedia quadå piclé atheniéfiū ducéex ‘feris excitatú:
ira Jogaćré ítroducit nō oportere í urbe nutriri jeoné;fin át fit ditus obfeg ei cõuenireshic fapienter mo
nuit athenienfes í comædia coercendo.f.efle
De Xenocrate philofopho. nobiliflimos adoleftentesne nimia indulgen-
q Vid Xenocratisrelpófü:ğ laudabile”cő male tia infolentiores
faĉti poftmodů fiant intole-
tabiles ga ftoltú & inutile fit ĝs vires ipfe nu-
dico fermõí quorűdå fümo filétío íterefer:uno trieris:eas nô uelle pati, Obtređtare:Refiftet
ex his ĝrente cur folus liguã fuã cohiberer:ga dixil- Irifice;Taletis fnia nő mõ fapıés:fed eti
fe me inquitaliquando pænítuit:tacuilfe nunquam. m amreligiofa & chriftiana ġ hoies nō fa
De Ariftophane. cere:fed ne cogitare qdå turpe qeĝ de
beant:nå iterrogatus an deú fallerét fcá morta
a Ritophanisquogaltiorise prudentiæ prece liú;fed nec cogitata:gdé refpôdit: ga deus om
ín comædia introduxit remifum ab ífe nia nouit & humanæ métis archana: unde uer
rís arheníenhű cyrånum períclé uatícinãté nő opor fas extåtí hác Íniam.că qd turpe facis fi me p
fente rubefeis,Cur Pente deo nô magis ipe ru
tere ín urbe nutriri leoné.finaŭt ficalitus obfequi eí bes pacuutus idé fenfiffe uf g ait iouis oculus
cõuenire.monet-n.utpcipue nobilitatis &concitas ofa cernés uidit & q ciuitates íterizgerűt. Ma
tí ingeníííuuencs refrenentur:nimioucro fauore ac nus:Quantum ad feá, Métes:ĝtűad cogitata.
pfulaídulgentia pafci:quomínus potentiã obtineãt Nicæ filiæ:Sapienter hoc themiftoclis
u diĝú foit q cú a uiro quodå:conlule-
ne ímpediantur:quod ftultum & inutile ficeas obere tef nungd filiå få pauperi: fed pbaro
étare uires quas iple foucris. an diuiti:fed in ornato uiro locaret: refpondit
De Thalete philofopho. fe malle uirú pecunia ĝ pecuniá uero idigenté
voluit hois notare Rülticiá q dubitaret vitta
m Iríficeét Thales.nam iterrogatus an facta ho té ferre diuiriisihoc idé Cicero.lib.iide offi-
minü deos fallerét: nec cogitara igt ut nó folü ciis teftaf dicit.fi res í cõtentioné ueniet ni-
måãus:fod ét métes puras hře ueliemə:ců fecretis co mirú themiftocles auđtoradhibendusiq cú cõ
gítatóıbo nřís cælefte numé adeffe credidiffemus:ac
faleref urrú bono viro paupian minus pba-
to diviu filiâ collocaret:ego ingt malo uirum
ne qåq feqtur minus fapiés. De Themiftocle. qg pecuniaegeat ĝ pecuniá quæ uiro, Collo-
u Nicæfiliæ pater Themiftoclé cõfulabat: urrã caret:Nuptus daret; Legeret:pro eligeret,
eã paupí ornatożan locupleri pară pbato col- a Ge Philippi : Hocét inuita Alexandri
legiť q cú effet adotefcens liberalitate
locarer.cuí is malo ígt uírū pecūia:ğ pecuniã uiroí quad duus ut popularé fact:oné ac
digéré:quo dćő ftultu móuítut geneğ potius diui qreret muneribus ad fe trahere conabatur pri
tías generi legeret, De rege Philippopře Alexādrí cipes macedonú:qč ubi itellexit pater per lit
a Ge philippi ĝ pbabilıs æpıftola í d Alexandrű teras admonuit filiú amicos pecunia compa-
ratos nunĝ fideles effe cõlfueuiffe.ponit át ipi
quorűdã macedonű beniuolenná largítíóe ad us uerba qbus ufus eft ad filiú: fapiéter quidé
featrahere conatum ficicrepuit:quæ te fili ró in hãc Philippusinam fi amoris cãm pecunia faceret
tã uan fpem íduxít:ut eos fideles ribí futuros exíftí deficiente pecunia in qua beniuolentia cõhftit
amor effe defifteret,Cice,offi.li.ii. Pclare iquit
mares:quos pecunia ad amorem tuí compuliffes : a inepiftola ġdå Alexándrú filiú philippus accu
charitate Rud præltač.At uero auus Philippus ma fat:g largitiõe beniuolentiá macedonú confe
iore ex parte mercator græcixġ uictor. &ef:qd te malú ingt rõnis in iftå fpem íduxit
Dearíftotile philofopho. nteos tibi fidetes putares fore : quos pecunia
corrupiffer:tu id agis ut macedones non te re
a Riíftoteles aŭt Galifthené auditorem fuum ad gem fuű:fed miniĝrú &pbitorem putét:quod
Alexandrum mítrens monuit utcum eoautĝ fordidú regi melius ét ġ largitioné corruptelā
ratiffime:aurg iucüdiffime loqueretur:quo.f.apud dixit effe:fit enim deterior qui accipit atg ad
idem femper expeđtandú paratior: & ita ĝuis
Philippus fentirer auus tamen alexádri & 1e
Philippus non bello:fed largitione magnam græciæ partem obtinutt,
a Riforeles:Hæc uerba funt ariltorelis admonéris califtenë:qué ad alexandrű mittebat c illú ipfe feg nõ
fer:difce in auribus regű aut iocūda debere; aut filent feruare:ná filentiú te tutioré: iocunditas gra-
tioré faciet gå t califtenes nō feruauitiná cú alexáder pfas uiciffet & more génis illius macedões fuæ iá libratis
obliti aleyádrú adorare cæpiffér:Califtenes idut faceret núğ adduci potuit:Sed cűfuinio ale.oíbə adorátibə

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIEERSEPTIMVS
poculá porrexiffet caleftini:ġa nő adorauerat nô porrexit:qå grauiter ferens tacitus nô tulit:fed alexädrú ultro
uehementer 1ephendit g omiflis macedonicis moribus fè parum deliciis laíciuiifg dediffet:quare indigñatus
alexáder obiecto ılli falfo crimie:q hermolai cõiuratiðis auđor exvtiffet í carceré contici iuffit ubi pediculari
morbo cõfumptus ĉ:alii cruci affixú fuiffe tradúr,Cares uero refert fepté méfesí cõpedibus feruarú ob ninuá
aruiná côcreto pedore ac fordibus fappmú dié obiiffe.Juftinus vero dicit: eŭ träcatis crudeliter manibus ab
faiffifp auribus ac nalo labiife deformæ ac milerádú fpe&taculú oibus reddidit:infuperg iufit eú cú cane 1n
cauea claufom ad metú cærerogt circúferri:& túc lyfimacú mileratiõe cõmotű uenenű ei í remedjű calamita-
tú dedi fle:ob & ré idignatú alexádrú iufliffely
fimacú obiici feroaiflimo leoni deuorádű:quć regías aures:uel &ilentio tutior:uel fermone effet ac
Jylimacă
mmifla mån mãipulo
erreptag ligua neceffe: reradmira CePrior:ar
&toseiusim
fuoluracuius “! ya Alexandrű pfica macedonü
ílledä i faluta
tõe mot alezädrá eú liberaffe ferút:Sero pæ tone gaudenté obíurgat:&ad macedonícos mores
nituit caliNené faluberría peeptoris foi feeptainuitum reuocare beniuole perfeuerat fpiritu carere
cSrépliffe:nå fi morégefifferalexandro nană fnffus ferå negle&tí
R falubrísconfilií pænítentiã egit.
AARI S
tå crudeles pænas dediffer, dë de femetipfo
quéğ de teles
Negabat arıfto femetipfo laudã- , T e Tae s
do åt uitoperádo loġ debere cú alterá uantal í ` Dé Ariftoteles de femetipf o pré loquí
í neurrã
terú diceret ftulu hoiseé: Efdé unliimá debere pdicabat:quoniã laudare fe uani: uituz
perpnprtrone
diligéter cõfiderádos:ur cü turpiflimosna
dieParoope ie utuoludé
G é utilifimü pceptū.
amaril perare Rtultí eét:Etufdé
qdé fic oftendé
fimofg no. erimus noneas tantopere expete- ptates abeuntes con! ideremus:quas
mus fünt.n.uoluptatum fines amarıtudie pæ do minuit:felas.n.pænítentiæg plenasanimis nor
nitentiag referti, ftrís fubiicit:quo minus cupidæ S reperantur.
Ec parú:Interrogatus anaxagoras quis >s
n
ná btűs eét:fapiéter refpődir neminem De Anazagora philofopho.
ex his quos fæœlices eé putåthoíes:dexhisg n Ec pag prudenter Anazagorasíterroga nti cuí
puo cõtéti fant quos uulgus mileros & putat dam quisnam elfet beatus:nemo inquit exhis
Ele Aat oder quostu fælicesexiftimas:fed eum íin ipfo numero :q
ao a AE s cóftare credif :non erit ille diuitiis &
tiofæ dođriæ: Vt g dođríæ tudet nõábitõis A teex míferíi
fed uittuns cöfegndæg fciæ ga fuder, In f@ honoribusabundås:fedautexigui ruris:autnó am
cefl:Hoc éi petore & fumphius cõfientia. píriofæ doctrina fidelis ac pertinax cultor ín fecefv
Emadis.Hic orator fuit phantifmus p z
á tpedemolthenisig pneltnæ oraui& fu F ín fronte beatior; — — ” De Demade.
cü athenis eĉrargÍ fenatu pmulgaű d Emadís quoq di&tü fapíens:nolentibo.n.athe
foret ut alexáder irnumero deoz: p Entofilio io A niéfibodiuios honores Alexandro decernere:
vis haberef id ié a S A E EEA
PrE aeda, AEE A uídete ingt ne då cælum cuftoditís:te rrã amíttatis.
niéfes ne dú cælú cuftoditis terrá amittatis.i. De anacharfi.
a
alexáder iratus uos pdat:hic ut legitur inuita q Vam porro fubtíliter Anacharfis leges aranea
rū telis cópabar:nã ur illas ífirmíora aialia retí
Augel,
demofthenis orator
húc Aulus gelus lib.xica.dicit accepiffemaior
fuit demofthene a re- s erea hs biie
ge decé taléta ur taceretquo tpe iqui trag- DETetualentioratranlmittere:íta his hüres & paupe
dus fibi gloriæ ducebat talérú magn fibrob res cõltríngíi:díuítes& potentes non alligari.
vnå fabulá datü eé; hô hic eloĝntifimus fuæ De a
desei y
repõdie dmiránbioi
ciuitanis'dema Thí] et Agefilai fato fapíécius:figdécum ad
dẹf ut tacerédecem talentaa rege accepi. z z E EITO
Vá porro:Hicanacarfis ut refert Ari- uetfus rempu. lacedæmoniog cõfpirarioné or
aq foreles phås fait ex fcithará genere:fa ram nođtu comperiflet leges lígurgí contínuo abro
piétiæ admirádæ:ut cice.meminit li.
ultitufculanarú qőnű; imo affirmat herodo
tus lisiti, hifto.neminé e fcithis fapiété audiffe prer húc unú:quë fapiétiimä fuiffe teftaf fed tefte Ioftpho lib,
iiad grámaticú:cú e græcia reuertereť ad fuos:& conaref fuis iducere græcorå leges: a fratre í uenatiôe fagit-
ta pcuffus iteriit:dicés fe gfa eloqui& difeiplinæ í græcia feruatú.obilláí ptia pire:cū igi bicex eo qreretor
cur nô eént ubicinesi tracixrelpödit:qa nec nites:hoc é uinú:Cöpabat hic leges telis arancarí; ga quemadmo
dűaraneaş telæ miuta añalia detinéta maioribo dilaceráč:ita quoq leges hoies paupes & mileros drerrét: ma
gnos & ppotétes nõita, Infirmioratur fucos oeltrú, Præpotéssualde potés q cuicá côditioné excedút.
n lhl éragefilai fô fapiétius.Multú diffentita Plutar: Vale.n:n:cõiuratores dephédiffe agefilaŭ; Sed fu
gitinos ex aciæ a capitis poena liberaffe dicit Plut.fublatis rátifp lgurgi legibus dú abfoluerenť: qf ui-
def ueriftimile eé:lex-n.erarut ex aciæ fugiétes capite punirent.Cú igić apă leutras pogostúećt acri certamie
bica thebáis:ide a lacedæmõiis & rhebái duce epáibúda lacedæmõiosz exercirů fudiffét atg fugaffét: očs q ex
aciæ fugerár iudici ptrahúč:q lege capitisjpæne uidebáť obnoxii:túc ephori timétes nefi úpto de his oíb>

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 SAPENTER DICTIS ET FACTIS cxli
fopplicioinon effent q deinde patriam armis tutarenf confumpta.fex maiori parte iuuentute, Agefilai fup hac
ze hiamiudicnig expeđabant:g fapienter & legibus & fluti pfiæ confuluitnõ:n,ingr lator ero aliată legam;
cú his nec abrogare geġ nec addere nec diminuere poffim:fed bene res fe habebit fi omifiis hodie ligurgi legi-
bus:cras illas feraauerimus, Côlpirationé:Cõipiratio malorü cõiuratio; “Abrogrut:Emouit:fabuertit. Vel
iniufta.fi contra leges fađa, Vel iure impediretur:Si lege perfici non polets
f Ed neftio:Poft canenfem pugnå cú hánibal nunci carthaginé mififfet de rebusindtalia profpere geftis
atg is oia diligérer & accurate expofoifen:i fenaru hánibalé.f:cú fex iperatoribusiquoze quattuor cõfa
les:duo diĉtłatoresac magiftratregtů fuerint;
gauit:quæ de indénatís fuppliciñ fumíuerebät:com cú fex cSfülarbus exerciubus acie confiixife:
E pasm umiy
rzočciditTe Auartnoncó libscæpilfe
præhenfís auré & interfectis fontibus ealdeme uelti Potier fapra;cc:miliat fapraikmilia
diosocadiiert
gio refticuít+ atg ütrűg fimul prouidit ne falutarís duobus fauci alrerä: alterú toro amiffo exer
aiaduerfio uel ímufta elfet:uel iure ípedirefitaqg ut citu cå:l,hoibus effagife.Magiltră egrú q cõ
fuperelfe poflentaliquando non fuerunt. falaris poteftatis hit falum fugatúqs dictaroré;
De Hánone. qa fe í acie núġ cõmiferit unică haberi impe/
ratoré:Brunos apulos fänitú & lucanorú par-
f Ednefcioanhãnoníisexcellérifimæ prudéríæ té defeciffe ad pænos.Capuå quæ cápanıæ ca
confilium:Magone enim canenfis PER exis puré bånibalis ećad quarĝrerú fidé maiorég
læticiãeffundi uffe í veftibulo curizannu
tum fenatui pænog:nunciante: ing tanti fucceffus los aureosiquos tantúmő ciuiú Romanorum
fidéannulos aureos triú modio menlurãexpléres fuiffe dicebatıtãtus á erat aceruus ut modios
fundente:q interfectis noftris ciuibus detractierãt: tres explefe dicatur : tum iterrogatus é hano
quæfiuitanaliquis fociog poftrårã cladem a roma Barchinæ fa&tôi fp adùerfus nú demú pænite
nis defecilfet:atg; uraudiuitneminé ad hannibalem rer fe belli fafcepti aduerfus romáos dedig hå
nibalé iuberet:unĝ fe dediffe relpôdit neg de
tranfiıffe:fuafituc protinus legati Romam per quos fiturú pæniteret:atg fuŭ imperatorem accufa
de pace ageret mitrerentur:cuius fi fententia ualuif re donec uiderit beliú illad aligua tóllerabili
fet neg fecūdo punico bello uicta carchago:neggrer cõditione finitõ:deide cú íterrogaffecex nun
cio g apud canas ad íternectioné iperi ro:pw
tío deleta foret. gnarú eé dicebat:toråq italiã a romanis defe-
De Herennío Pontio famnitum. ciffe nügd ex latini nois populus defeciffer&t
figs hô ex gaq & trigita tribus ad hånibalem
Ecfamnites quidem paruas pænas confimílis tråltugiflet;an romani legatosad bánibalē de
` errorisperpenderunt:p Heréni Pótií falutare påce mififfent:aut ullá pacis métioné feciffét
confiliumneglexerant:quí auctoritate & prudentia cú hæc oía negaffer núcius eé fađta:bellű ingt
cæteros
. præftans eRab exercitu í & duce eiusfilio fuo táintegrú
a a habemus
a EAN ĝ babuimus:g
TREA die hanni
z itali q
cõfaltusqdnā fierí de legíŝibus Romanis apud fur ee gorim iktdos
ci ei Paeit fenus con
cascaudinas ínclufis deberet: inuiolatas dimittens ditionibus nobis honeftiorib»:ĝ illis: qå fi fe-
das refpondít:poftero dieeadem de re interrogatus ciffet nec eo bello tributaria Po. Ro.fcä fuiffet
ek ixit
+ uraut maximo beneficio Pec tertio fundus enera, Trid modio.mé-
deleri eas:oporceredixii 1O fa.Liuius,liitidecados fecúdi punici belli #ad
gratia hoftium emeretur:autgrauiflima atura uiz fidé îquit deinde Jætage rerú effundi'iuffit ih Liuius
res confringerentur:fed improuida temerítasuićto ueftibulo curiæ ãnulos aureos: qui tåtus acer
uus fuit:ut meriétibus ufum fuerit fupra tres
modios exple fle funt qdam auĝores:fama tenuit ĝ ppior eft uero:haud plus fuiffe modio.Plu,na. hiftori. lib. Pli,
xxxiii. prifcui aŭt fexus alterú fcão punico bello:neg.n.aliter potuiffent trimodia illa annuloge carthaginern
ab hánibale mirtiunde extat plani imú exéplú dici hic modius & hoc modiú:cú Liuius dixerit tres modios:
Plinius uero trimodia, Suafit ptinus ut legati de pace:Nouerat ifte romanos: ingenia q excitabanf cladibus, Modi
Ec famnites:Bello amnitico;Titus uetutius & aulus poftumius cõfules:cú exercitú duxiffent in Amni
as&
n um.Pontiu, herénius:famnitå iperator:milites decé paftoge modi
habitu mittit:pecorag diuerlos alium ali
bi palcere jubet:haud peul Romanis præfidiis:& cam inciderunt in pdatores: ut ídem oibus fermo cô
ftet:legiones fmnitiú í apulia eé luceriná oibus copiis circúfedere:nec peul abeffe quin ui capiant:iam etian
zamor ifte antea de induftria uulgatus uenerat ad romanos:fed fidé auxere captiui co maximeọ fèrmo iter om
nes congruebat:non erat dubium quin romanus opem ferret lucerinis bonis & fidelibus fociis: fimul ne apu-
lia omnis ad præfentem terrorem deficeret:ca modo qua irent confultatio fuit nam duæerant uiæ:altera pter
oram maris fuperi longior:fed tutior;altera per caudinas furcalas breuior:fed anguftior:& periculofior: Cöfa-
Jes ur maturius opem ferre poflent fociis:per caudas farculas iter facientes in locum periniquum laphi fontun
de nec progredi nec egredi poffent. Samnites igitur cam exercitum romanum intra montes inclufum habe
nefciebant in tå lætis rebus inire confilium:quid de romanis inclufis faciendú eét, Itag uniuerfi heréniú
um imperatoris patrem per litteras confulendum cenfuerunt:lam is grauior annis non militaribus folú: fed
ciuibus quoque abfceferat muneribus ; in corpore tamen affeãto uigebat uis animi confilii:!s ubi accepit ad

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
farculas caudinas inter duos faftus claafus exercirusromanos:confultus ab nuncio filii cenfoit oés inde quam
primum inuiolatos dimittendos:ġ ubi fpræta faia é:remiffo nuncio iter cõfultas cenfait ad unum oćs inter
ficiendos:ġ ubi tå dı'cordia iter fe ueluti ex ancipiti oraculo data refponfa funt placuit fené in caftra duci & i
c5filiú admitti:g adue&us uocatulg in cõíliú ita ferme locutus eft:uc nihil de [nía fua mutaret caufas tant
adducerer:priore fe vfilio.qå optimú duceret cú portentiflimo populo p igens beneficiú perpetuá firmarepa
dé amicitiác:altero cõfilio i multas ætates:qbus amiffis duobus exercitibo:haud facile uires Romana res: bel
Jo differre: Tertium nullum cõfilium eé.Cur filius allig pricipes percontádo exqrerét:ąd fi media uia confili
um caperené ut & dimitterent icolumes & le
ges iure belli uiĉtis iponerené : ifta quidé fhia rumdumutrang partem Íperníit utilitatis fub iugū
ingt ea eft ĝ neg amicos parat: neg inimicos míffas ín perniciem fua maccenditmultis & magnis
tollit:Seruate modo quos ignominiairritade-
zitiszea eft Romana gés: uicta gefere nelci-
fapíentíæexemplíis paruulumadiíciam.
atuiaet fempin peđoriboilloge quicgdiftuc De Cretenfibus.
fns necefitasinióxeritineg cos ante multi c Retéfescumacerbíllimaexecratióe aduerfus
caudiæ-plices ponas expetitas a nobis qefcere finet, eos quos uehementer oderüt uti uolűt : utma
furcæ Furculas caudias:A caudio oppido ditas fi
bi propinquo.In pnicié fuá:Quja üt diãum é Ia cõfuctudine dele&étur optãt:modeftog; uoti ge
in capitulo de humanitate Romani fab iugå nere efficacifiműultíoniseuentum reperit . Inuti
& cú fingulis ueftimentis abire permili turpi líter enimaliquid concupifcere & ineo perfeueráter
fædere i&o:ficirritani funt hzcignominia: ut morarí exitio ea uicina dulcedo eft.
deditis fæderis auđoribus & ab hofte nō re-
ceptis:reparatocp exercitu multo grauioreni g Vafre di&taaurfađta. GCa.IlI.
acceperant:hoftibus clådem imtulerint, 4 Staliudfactogdictorumg genusa fapiétia
De cretenfibus. roxímo deflexuad Vafrenomen progrefiā
Retéfes cü:Creréles optare & ifeari fo e
c ebátshis quos maxime oderant ut ma quid nifi fallaciæ uires aflumpflerit fidem pro
Ja cSfberudine dele&tarenf:quotienfot pofití non ínuenit:laudemg occulto magis tramite
œ grauéàbaliquo populo iniuriá accepiffent Qaperta uia petit:
dicebant:utiná mala confuetudine dele&emi- De quodamantiftite Romano..
ni:& fab hac tá dulci & leui imprecatione in-
gens malú latebar:nå quoluptate delectantur f Eruio Tulloregnãtecuídá patrifamilizi agro
feipfos cõficiút.Oderát:capitales hoftes hébát {abino pcíipuæ magnitudinis Xeximix formæ
Tnutiliter.n. Mala cõfuerudo mbil aliud é ni
fi că aliqd furiliter cõcupilcima & i eo peue- uacca nata é:quãoraculog ceruffimi auctores í hoc
Táter ímoramur. Efficaciimú: ualidiffimú, a diisimortalibus editã refpõderunt: ue quifquis eã
Vafer De Vafre di&is aut factis. CA. > i. auentinenfi diangimolaffeteius patria totius terra
Staliud : Nunc de vafredictis & faĉtis rumorbís imperiumobtieret:lætus eo dominus bo
e dicere icipit: & dicit hoc cú fuperiore
iógédú eé:fed í hoc differre: p hæc nô uem cum fűma feltínarione Romam mactandamín
fine dolo fieri poffunt:é.n. uafre diãú cú alið auentinoante araw dianæ conftituit facrificio fabi
dicimùs:& ahud inuimus. A fapiétia pximå nis regimen humaní generisdatmrus: de qua reanti
q2 a Gapiétia peedit:fed fapientiæ uiđtaé fal fRites'templi certior factus religionem hofpíiti ints
Tacia, Vafrä:Quafi ualde afrú dict: nam cô
fat afros callidTimos fuiffe. Occulto do. der lít:ne príiusui&timam cæderet: ğ fe proximi amnis
fatia, Apta uia:Siplici uia ac fi diceret uirtute, aqua abluíffet:eog;alucü tyberis petente uaccã ipe
Liains* ruio tulfo regnáte:Liuius ab urbe cõ imolauit:& urbénoftram tot ciuitatum tot gentium
f dita:Bos igt î fabinis nata cuidá patri- dominam píofacrificií furto reddidit.
familiæ diciť miráda magnitudine ac
fpecie: Fixa p multas ætates cornua í ueftibu- De Iunio Bruto.
Jo templi'diane monumétúei fuere miraculo Voi genere acūiníis í prímís Junis Brutusrefe
habitatur erat res prodigii loco eft:& cecinere q rédus:nãcű a RegeTargnoauűculofuo oém
vates cuius ciuitatis eåciues dianæ imolaffér
ibi fore iperium.ld carmen perueneratad an
tiftité fani dianæ: Sabinus ut primú apta facrificio dies uifa é. Boué Romá a&á deducitad fanú dian: lante
Ará ftatuit:ibi antiftes Romanus cú eú magnitudo uiđimæ celebrata fama mouiffet memor refponfi:Sabinű
itaalloqtur:Quid nå tu hofpes paras incent facrifició dianæ facere:gn tu ante uino pfunderis flumine:ifima
ualle puit tyberis:rel taĝus hofpes: q ofa ur pdigio refpõderet euérus:cupet rite fafta ex téplo deftédit
ad tyberí:Interea Romäi imolat dianæ boué:id mire grat regi ac ciuitati foit, Editá:Natá, Auétinéfi dia
naæ:cuius téplū erar faoi ino mõte; Religione: Metú religiõis ne de offenderet fi eá illotis mãibus imolaret
Lioius Voin genere:Liuius.lii.portétā ingt terribile uifom in regia:Anguis ex columna lignea clapfus cú ter
q torem ac fugam feciffetin regiam ipfius regisinô tam fubito pavore peulit peđus:quá anxits impleuiť
curis.ltag cú ad publica prodigia etrulci tåtum uates adhiberenf hoc ueluti domeftico exterritus vifa

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE VÄFRE DICTIS ET FACTIS cxlii
Delphos ad maxime inclytum in terris oraculum mittere ftatuitinegg relponfa fortiŭ öli aliičömittere aufus
duos filios per ignotas ea tempêftate terras ignotiora maria tn græciam mifit:Tıtus & Arnus proftêti Comes
þisadditasL lanius Brutus tarquima forore regis natns iuuenis alius ingenioaudiffetneg quá cuias fimulationé indue-
rat.Is cum priores ciuitatis in gbus fratrem fuum ab anunculo inteifeđum animo fio quicquá
fegi timendam:neg in fortuna concupifcendum telinquere ftatuit:contemptug tutus effe ybi ìn iure parum
p idit efferergo ex iduftria faĝusad imitationé ftultitiæ:cum fe fuag predæ eë regi fineret:Bruti quoe hand
habuit cogaomen:ur fab eius obtentu cognominis:liberator ille pore populi Romani animus latens aperiretur tér
füo:ls tum a tarquinis duđus dâphos:lu
nobilitat ísíndoļée xcerpí intergg cæteros etiam fras dibrium verius quam comes aureum bacu-
Jum inclufum corneo cauato ad id bacúlo:tu-
trem fuum p uegetiorís ingenii eracinterfeđtü anis ffe donú apollini dicitur pro ambages effici
“maduerteret : obtufi fe cordis effe fimulauít : caque em ingenii fui:quo poftă uétum elt perfeåis
fallacía maximas uírtures fuas texit: pfe&tusetiam patris num
mandatis cupido inceflit animos ivue-
fciféitandi ad qué eorum regnum romà-
delphos cã Tarquinii filios quosidem ad apollíné num effet uenturum:ex infimo Ipecu uocem
pythíum muneribus facrificíifg honorandum mife redditam ferunt, Imperium fummum: roméæ
īataurum deo nomine doni clã cauato baculo inclu habebit:qui ueftrá primuso iuuenes ofulű
fum tulít:quía timebat ne 5bi cælefte numen apta lí matri tulerit: Tarquini ut fextus qui romæré
li&us fuerat ignarus refponfi experfg ımperit
beralitate uenerari tutum non effet:peractis deinde effet rem fumma ope taceñi' iiber intereć
mandatis patrís apollinen iuuenes confuluerüt: g uter prior cum romam rediiffent matri ofu-
a

namex ípfisromæregnaturus uideftur:Arís penes Jum daget forti permittunt:Brutus

alio ratas
fpeđtare phyticam uocemiuelut fi plapfus ce-
eumfammamurbís noltræ poteftatem futurä refpő cidiffet terram oftulo;contigit: fcilicet ea c5
dit:g ante omnes matrí ofculumdedifler: Tunc Bru munis mater omnium mortalium effetIndo?
tus píndc atg cafu prolapfus de induftria feabiecít: Jem excerpilncremétů uirtutis; hoc é omnes
terramg communemomniű matré exiftimans ofcu nobiles uirtutis fpecimen & incrementú præ
fe ferentes carpi & ex aliis deligi ad mortem
latus équod tam uafre tellurí impreffum ofculä ur Vegetioris ígeniimagis uřuidi & aċutiorisjinz
bí libertaré : bruto príimū inffftis locü tribuit. genii. Qui ante omnes matri ofculum dedil-
y De Scipione fuperiore. $ ferOuidius fatorum li.ii.Confulitur phebus Oui
Cipíoquogfuperior præfidiű callidiratís am fors
elt ita reddita matri:Qui dede!it primus
f ofcula uictor erit.Perinde atgitang cafu lap
- plexuseft:Exficilia.n: perésafricã cū exfore fos ideft tanquam fi pede offenlo lapfus effet,
tífimus peditibus romanís tricentorű eguitumnuz In faftıs:in Jibris in quibus annua gelta de,
merum implere uellet: negtam fubito poffereosin feribebantur & omnes magıftratas.
Cipio uero:fcipio poftĝ in ficiliam ue”
fruere:quod remporisa nguftiæ negabant fagacita f nittraeĝurus in africam uoluntarios
tecõfilií aNecutus eft:nãgexhisiuuenibus quosfe, milites ordinauit centunauitg €x bis
cumextotaficilia nobiliffimos &ditiflimos:fed íin ermes
ccc.iuuenes florentes ætate & uiriú robore in
circa fe habebat:ignorantes quéad ufú
ermes habebatad fe uocatostrecéros fpeciofa arma neg céturiati ngs armat feruarené.tú ex to
&electosequos§ celerrime expedit iulit:uelutcő tus ficiliæ iunioge numero principes generè
tínuo fecumadoppugnandã carthaginéeuecturus: & fortunis tricentosegtes q fecú in africam iftrū
quí cum imperio ut celeriter ita longiqui & pericuz &itraicerent legit:dhég his q equis armiig
atg armati adeffent edixit; Graus ea mili?
lofi belli refpec&tufollicítisanimis paruen # remit tia procul domô terra mari multos labores
tere fefe Scipio illam expeditionéfiarma & equos magna picola alfatura nidebač: neg ipfos m3
militibus fuis tradere uoluíffent edixit . rapuit cód fed parétes cognatos eorum ea cura angebati
ínftrumen tog ubi dies dıĝa erat adüenit : arma equofgue
_ tionem imbellis ac tímida íuuentus oftenderút: Tum Scipio renunciari fibi dixit
fuo cupide nřís cefe . Ezgo calliditas ducis puídir: quofdã equites ficos tanĝ grauem & durå
horrere eá militá, S1 q'ammau effent: iale
cos fe iam tum fateri quá poftmodú querétes
his.
fegnes ateg inutiles milites republice eé:expromerent'quid fentirét:cum borg uenia fe auditurum: ubi ex
unus aufus eft dicere:fe prorfos fi Ñbi utrum velit liberum effet nolle
cui
militare:tum ftipio &quando iquit ado+
tu arma & equum cæterag inftrúmenta
Jefcens qaid fentires non diMmulafti uicarium tibi expedio iam
militiæ tradas:& re cum hinc extemplo domum ducas exerceas docendum cures eguo- armife leto cõdiuoné
uiderút:fe
accipienti:unū ex.ccc.quos fermes habebat tradit:ubi hoc modo exauđtorarů egté cúgřa iperatoris Expedito
quifép excufare & uicatiú accipere;ita tricentis ficulis romani eqtes fabftituti fine publica impé,
confilium qui fine
ad'quá expediti
né.llá militi milites ducebanf. Ergó calliditas:Laudat Sčipios callidum
foeiorum quærela exercitum inftrutit opibus illorum:tanta €: dhiditate unilli fe beneficium récepile ckiftima s
t

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMYS
. rent:guod ımperatum fuiffet grauiffimă exiftimaffent,
Cicero Vod fequitur:Hoc exemplum Cicero pofoit li,i.de officiis ubi dicit:Nee nofter quidé pbandus € fi ve
q rumeft.Qu,Fabium labeoné:feu quê alium nihil.n.habeo preter auditõ;arbitrum nolanıs & neapoli-
tanis de fimbus agri a fenatu datú:cú ad locú véiffer:cú utri{g lepatim locvtú:ne cupidæ quid ageréts
nec apparerét at ot regredi § pgredi mallét:Id cú utrig feciffent aliquat agrii medio reli&tü eft:ltag illoze
fines ficut iph dixerant terminauit:i medio reli&ú qå erat populo Ro.adiudicauit. Narrandú; fed non imitan-
dum:qa ut ingt Cicero é decipere non iudicare:quo circa in omni re fogiéda eft talis folertia. Regrediĝ prov
predi:Mallent cina fines fe continere ĝ ultra 3
ir nes procedere. Preftigiorum generella uefi quid protinus ímperaretur grade prius deinde
fionum & deceptinorum genere, % poe 7 ` E >
Vndem fergat:nec illad minori callidi Temiffo militia meru maxímum beneficium fieret. _
e tarefuit:g cúanthiocú regem bello fu DeQ uíntoFabio Labeone.
peralier coegiffer pacé pererc:lotercæ q Vod fequi narrandū é.Q_. Fabius Labeoarz
OE TAA ecirar fb n bíterafenatu fini cóftituédogíter nolanos&
gäille non recufuit: fpetans mediam totius neapolitanos datus:cum ín rem præfentem ueníiffer
claflis parté iregrá iri ii reli&tú; fabius uero. utrofq; fepararí monuit: ut omilla cupiditate fgredí
nō mediñ nauiú núeg:fed ia corpa kearil modo controuerlia
fit:uteum penitus claffe priuaret, > >
ĝ progredi
fecil
mallétídq;
REDE
cú utrag E
Am. M. Antomus:hicfoit. M. Antoni parsauctoritate uiri mota feciffer: aliquãtum uacui
n usorator:qui in caufis dicendisnõ ma ín medio agri relictum eft: conftítutus deinde finis
Jorieloquénaġ§ iprudentia feriptáedere
uti confùe- busut ipfi rerminauerant
ea quicquid &reliqui
TESSfoli fuit
ueratinullá.n e futs
uolait:ut figd forre orõnem
.ung
dixiffet io aliquo iudicio Popu.R oma.adiudicauic:Cæterum fi círcãuenti
qå i altera actiõe cõtradicédú ečtd fibi mp nolaní ac neapolitaní queri nihil potuerunt fecuns
iregi oa q poñer obiciétibus negare illud dumipforum demonftrationem dicta fententia:Parn íme
Periciitantið:Reoge.
ixiffe. Erans ioi
herni Hie atle CALEA probo tamen præltigiorum genere nouum ciuitati
T risumbusexcelleait :uteum;cuius& nORtræueđigalaccellit.
ilog q clarifimi habentur belloşe du De Eodêm Fabio.
ces non foÏú conferre fed ér pferre meritopof e V ndem feruntcuma regeantíocho qué bello
noNs.Ná philippo
fidelioréí fuoscõtinétőrë
hánibale i placabilioré
mulieres „Antigo
í ho- E
fuperaueratex fædere i¢to dimidiã partem na
ftes fuiffe certiffimi auđores traduet:Ingenio uium accipere deberet medias omnesfecuiffe: ute
åt nulli cog iferioré:fed fortúa oibə ipis {čp rota claffe príuarer. DeMarco Antonio.
ífefta magilğ
audatia hoftibus
Pompeio:fortuna fe peritia
ufusfpllæ Metello:po- n
; potentia Am,
2 M.A-remittend
A Ecóuitið éz:quíiccirco
ea fe
pulo Ro. exu8 barbaris eia aiebat nullam orationé fcríphiffe: utli quid fuz
Cum altege oculú amififfet in bello di&itare periore iudicio atum eí quem poftea defenfurusef
folebat:alios
ü hére:
nô femper uirtutis
h:
fuæteltimo- fer :nociturum
E
forct nő
n
diåum afe
a
affirmari poffet:
i
EE e E See qui facti uix pudentís tolerabilé caufam habuít:pro
disífigma continuo adeffe:polt multa & pela periclitantium ením capíte non folū æloquenría füa
za p republica bello domig gefta Äcmora Ci uti:fed etiamuerecundiaabutí erat paratus.
nas tádé pies fecutus ab opimio cõlole pulfus Derio
eft cú cina:q deinde Mario coniun®ı cå urbe RED 2? SERE
capra Marias & cinna ofa crudelitatis exépla © Ertoríusuero copís robore agai cófilio paré
pderét:ferrorius ipfe nec trucidafie quéquam naturæ ídulgétíãéxptus: profcriptione fyllas
cõtinuo ĝ illiintolife
cõtumeliá
Ob iá neciprobafe fede crudeliterg A fieri coactus:cum
exer na dux lufiranog
cu:ğ df: Sedea raTafle
aiae cos oratione
cebátignét ad quatuor feruoge milia í Ciuta- TETE nó pofler ne cü romanis uniuerfa acie cõfligef
te fter modű feuiériú ipfe trocidavit: pulfus uellér, Vafro cõcilio ad fud fentétiã pduxit:duos ení
zege a fylla pfligatis Marianisptibus in hibe-
114 cú fe recepfet: Variis calidus agitatus extrema plerúg fortuna ftetit: Ad Marufios deinde delatas:iquo con
filio ut ad fortunatas infulas uf profeđtus quietam ageret uitå præter opinioné incidit in bellú ; Cilicibus tú
forreafealidsin marliose regn reducere conãdbusanos: hoftibus cnm auxilio fuiffet duđtu& anfpicio fio
pulfis clicibus obtffog altalio:& cæfo pacciano : g ad liberandú afcalium miffus fuerat;a fylla multis deinde
Opidis partim captis:partim i deditioné acceptis magnů apud oés Sertorii nomé & gloria fait:adeo ut a Lufta
nis ultro acciref ad regnú:quo gdé accepto : parato pro tépore & illog opibus exercitu fatis exiguo, quippe
xiu muh milit aduerfus quattuor romanoge duces & céd ac.xxx.hoium milia bene fæliciterg pugnavit:Ná
Cođá apud Mallariá navali plio fuperauit:phidiá prætoré ın hiberia pfiigauit & occidit: Domicium procõfù,
lem cú magna exercitus parte deleust:Metellum denig ipfum atatis fuæ vig áphimúadeam neceftaté ree

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE VAFRE DICTIS ATQ_VE FACTIS cxlii
degit ut.L.loliusex prôuicia Narbonenii åuxilium fibi ferre coegerit. Et põpeius magnusex urbe cù fumma
feftinanua & exercitu mitteretur:qué ngenti arte fepe delulum; & åcie cú afranto aliquotiés-deu i&ü Sertori-
- us demum contridifet;nifi a.M.perpenna qui cúarma coniunxerat: per inuidiam coniuratione fa&ta in coe-
na fuiffet interemptus:hic ig:é cum lulitanos qaibus imperitabat oratione inducere non poffet: ne uellent cú
Tomanis uniucría acie decernere:côtumaces.n.imperatoris iaffum non eypectabant:fed temere ferebant in ho
fes:id calliditare & uafro confilio perfecit;nã aduocara cõcione:tå duos equos in mediú iui fetadduci:Alte
Tum micie kniog confeĝum, Alteram fortem & ntd d:macilento ualidú iuuenéforti fené ibecillé:& huic
carptim illi uno îpetuequoge caudas euellere
in cófpeđtu cog cóhtituírequos: alteg ualidifimű: iufit:quod cum adolefcens totis uiribus anni
alteg infirmiffımű +acdéinde ualídi caudãab imbe xus fruftra tentaffet;fenex paulatim feta euel-
lendo caudá nudauit; Tú fertorius videtis igt
cíllo fene paulatim carpí + infirmi a iuucne eximiari Cömylitones ingeniú plus poffe ğ uires:omnia
umuiríü uuiuerfam cóuelli íulfit: obtéperatã ímpio nang uincit ftudiofa fedulitas:quo faĉto Bara
elt.feddűadolefcécis dextera irrito fe labore fatigar lisbara& gens ferox & contumax imperatori faci-
diĉ&o parens facta eft:A. Geliushúc alio
fenio confecta manus mínilteriŭ executa é:cunc bar Vafro confilio ulum fuiffe dicit li, xv.ca, xxiis
baræ cőcíóí quorfü res ca téderet cognofcere cupié gå & Plutarcus affirmat in i*a fertorii: illain
tífubíecit:eg caudæ cólimilécénfm exercitū cuius fcilicet Cádidá ceruá eximiæ pulchritudis &
ptesaligsaggrediés opprimere poflit:uníuerfü cõa uiuacıffimæ celeritatisa lufitano quodå fibi
dono datã ita manfuefecifie: ut & uocanté ex
tus phternere celerius tradiderituictoriá § occupa augirer & uadétem fequeref: auerá quoq os
uerit. [ta gens bårbaraalpera & regi difficilis ín exi autibus eius inrerdú admouere : {fi cú eo lo-
tíum fu rués quá utilitatem auribus relpucratocu 9 & archanialigd a rumie núcianté:ná Jl
Š fibia diana dono datá fimulabat;a qua táĝ
lis peruidít. De Fabio Maximo. « ab ipfo noîe docereč qå fáciendú aut nô facié
f£ Abíusautem.M.cuius nondimicare ùícereé. dum eét quotiéfcúg holtes fines igrefos aut
urbé aliquá cæpiffe occulte prælenferat:di&á
cum præcipue fortitudinis nolanum peditem
fibi
a cerua fmulabat ut copiasi armis héret
dubia fide fufpeétum + & ftrenuæ operæ Lucanum rurfus fi uiđtoriaalig lwog ducú occulta nú-
equitem amof fcorti deperditum in caftris hère ciabať ceruá coronabat ; & ab ea fibi uictoriã
utrog potius bono milite uteretur:q in ucrumgani denunciatú fuiffe dicebat:hac fimulatiõe bar-
maduerterer:alterí fufpitionem fuam difimulauit: barosferos& ndomitos facile dicto parétes
efie fecit:litteras quoq côpofitas p ueris lege
inalteg difciplínã paululūa recto renore deflexit: bat fomnú figgùlabat & falfas religiones cõfe-
nāgíllä plene p tribunali laudando. omnigygenere rebat, Robore corporis & ai confilio: qa pares
honoris profequédo:animum fuŭ a pænís ad roma illi natura corporis & anim dores concefferat
ut & corporis uiriba & animi cõhlio plurimú
ualerer. Cöfećta; Confumpta Mimifteriú exea
cuta, Opus pfecit Quorfam tenderer:Ad qué finé id feciffet perator, Oculis puidits fabieĉta fimılirudine,
De Fabio Maximo’
Abius aút maximus;Hic cú aiaduertiffet Nolagum quédam fortifimú milité & genere præftáté defe-
f ` &Qionisa quibuldam accufari:nő aiaduerfiõe:fed Vafro confilio fibı fidiMimú:& romınæ ptis ppugna
torem acerrimú reddidit : aceito enim illo nunc ingt res eo malignitatis puemt ut duces ad gratiá fata
rog ineundá potius accafenf:ğ pro eogz uirtute honores iparciantar:deide illum accufauit:g nulla in re offi-
ciú ews expofceret:hæc cú dixiffet acerrimo equo alif muneribus ilú ornauiteffecirg ut q antea fufpe&us
efet núc fidel:Mimus & populi rõani tudiofifımus efficeref:abfurdá enim effe dicebat:equos & canes uena-
ticos cura hoium & familiaritate atq uitu målue(cere feritarégg deponere;hoibus uero iperátes nő gfa & må
fuetudine:rebelles aios fibi conciliare:alperiora pfeĝo uiolériorageé:quæ agricolæ faciút de caprifico ac pia
ftro oleaftrog:ná has arbores in oleas ficufg ac piros dõefticas fouédo bládiendog cõuertunt, Alteg militem
genere lucanú cohortă pricipes accufauerátig ex caftris fe farripiés fæpius ex'ordie dilcefferatihos fabius iter
Togat:qualé húc hoíem effe aíaduertiffent:approbátibus cúčtis:& eius res geltas ac uirtutes extollentibus:fabi
us diligenter fčifcitatus difceffus & erroris cám:ubi cõperit hoiem fcorti cmufá amore correptú:ftatim curas
nit clam meretriculam illa cõprebédi &ad f î caftra perdoci:quo faĉto:iuuenem ad f accitum benigne con
pellat:non te fugit iggt:% preter leges & mores romanos e caftris: nođtu fæpe difceferis:fed antea bonum tez
fuiffe uirum haud Oblitus fum;errores igit tui cú rebus a te bene geftis recõpenfeñtur:poft hac uero te i aliis.
rebus obferuabo:eduđa deinde
e tentorio muliercula hæc inquit te in caftris retinebitinifi pprer aliam ipro9ì
tatem difcefferis:nam te huius amoree caftris difcedere ferebatur:eam deinde'iuueni tradidit; & illum fortifi-
mum fibi retinuit:& reipub.uulem, Cuius non dimicare uincere eft:Infinitus epe prore uerbi ponitur ut hoc
Joco:non dimicare eft uincere.nulla dimicatio eft ui&toria:conwauero etiam tes uerbi poni pro ifinito:ut cô- Excur»
falto pro confùlere:fa&to pro facere. Difeiplinam deflexit: Quia præter difciplinam militiæ romana permifit fores
hunc in caftris tortum habere, Paratıimum excursorem;expeditifimum bellacorem;nam excurfores dicúć;
qui in expeditioné aduerfus hoftes'dicuntur. .
tä

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS Š
Eniamnoncaĝeos:De his qut aftutia fibi falutem parauerút.M, uolufius a triŭuiris profcriptds vafro
u cõfilio & caliditate igeni faluté fuá protexitınå fumpto ifiacı habitu mendicus fa&tus incognitú fe om>
nibus præbuit ğcung iter fecit donec in caftra bruçiana puenit faluns & icolumis,Aedilis tribunus ple `
bis, Hic locus corruptus eé folet:neg.m tribunus & ædilis qi uno tpe eét poterat:fed ita credendå eft;ut litte
ra fitædilis plebeius.erant enim ædiles plebei & curules: & qd iter utrofg iterefet oftendit primo lib.in ca,de
negle&a réligione:ubi de varone loquif. Affumpto ifiaci hābitu:Sumpto habita fäcerdotis ifidis: erat autem
babirus mendicantisiná ifiaci facerdotes mendicantes p urbes& uicos uagabant pollicétes fe futura pdiĉtaros
fidaref afis:& inde quæftú faciebát:hi uulgo
nc dicunť cingani:fant át ægiptii ergo habi- nos coegit reuocare: &hüc clă meretricé redimere
tu ifiaci.i.habitu pauprimi facerdoris. Stip- pallus paratiflimū pro nobisexcuflorég reddidit”
tes:Pecuniolam mendicanss Quid'ilia necef
fitate: Hanc fortuná uel poțius uolufii ngeeffi De Marco uolufio Aedile.
taté deplorat:qua nthi! ferme trilt us inueniri u Eníãnunc adeos quibus falusaRutia quæfits
poffet: quz uolufum coegit depofitis roma- eft.M.Volufius Aedilis plebeius profcriptus
nimagiftrarus mfigmbus iaci hocelt pauper affumpto ifací habitu p itinera uíafg publicas Itipé
zimi facerdotis & mendicãtis fumere habitú,
“Abieđto honorişprætextu; Depolito magi- petens quifnam reuera elfet occurrentes dignofcere
ftratus infigni Oé ät hi z damnat ulterius palfus non eft eog fallaciæ genere tetusi-M. Bru
& eosquitæ nimiúcopidioém ídigaaé & ti caftra peruenit uid ille neceffitate miferíus:ĝ
turpitudiné uitádæ morris gfa fubire nô du-
birát:& eos q dlienæ morus auidi hofes adeå magiftrarum Populi R o.abiecto honorís prætextu
necefitaré ipellăt ut ea fuftinef cogant alienigenx religionis obfcuratrum fnfignibus per ur

p
E
nuerút: Vit cupidi, Perpeti coegerút: Alienz bem íuflic incedere : omnes auté hi fug uitæ aucilli
mortisauidi, De faturnino uetulione.
Liquáto fpeciofius: Hic Saturniaus ue alienæ mortis cupidi quí talia uel ipfi fuftinuerunt:
a tulio honeftiori rõne longeg 3 fuperio uelalios perpeti coegerunt.
ri diuerfa fuæ falati côfulmt pleripius De Saturnino Vetulione. i
enim a triamuiris cü fe quæri ab imterfeđori a Liquãto fpecíofius fentétiís farurníní uetulio
bus audiffet:nő mendicı habitù fed magiftra-
tusinfignia audaĝer fuftepit: fubornauig ler nisin eodem genere cafus ultimæ fortis auxi
nis eos tanġ apparitores & liĉtores præcedere líumq cūatríñuirís íter pfcríptos nomen fuum aw
iuffir:ex quo faftum eft:ut per omnes colõ:as dilfer pofitū:cõtinuo pruræ iligníia ínuafit: pcedétís
& municipi2 romana publice fafceptus uehi-
cula publica hofpitia hononificgig cõfeque- bufi modűlictog &apparitog publicorum feruis
Tetur:puteolos quog delatus non aliter ex ro fubornatis uehícula cõpræhédıt : hofpítía occupax
mana claffe: guæ tum bi erat fibi neceflarias buiosfummouít:ac tã audaci ufurpatíone ipea
naues delegit § fi pror aut alius publicus ma ríí í maxía luce défifimas hoftibus oculis tenebràs
giftratus extitiffet: qua audacia in ficiliam tu-
tus peruenit:quo cæteri profcripti cõfug'ebåt effudit. ldé ut pureolos uenit pide ac publicã minis,
Vetulionis: Ad differentiam faturnini apu- Reriű agés füma cü lícétia correptis nauibus in ficis
Jei de quo fupradi&tú eft. Perinde ut publicú liä cerrilimű túc pferíiptorum pfugiū penetrauit:
mimiíteriú: Tanĝ publico officio fangés. Cer his uero adiecto lenioris not exemplo adcxterna
tifimum profugium:; Nam ibi tuti effe pote-
rant profcripti, Leuioris notæ : ignobilioris uertar: -Deamore cuiufdam patris ín filium.
conditionis, a — Mantiffimus quidā filii cú eŭ incóceffis ac pe'
Mantifimus qdá:Pater quidam cuius riculofis facibus accenfum ab ífana cupiditate,
a Propter ignobilitatem nomen non po
nitur:Cum fenfifet filium infano ma- pater inhibere uellet: falubri cõfilio patriå ídulgen
tronæ coiufdam amore detineri; uafro confi- tiãtéperauit:perit n. ut priulg ad eå quå diligebat
io abeo quafi furof reuocauit:nā quotiés ad iretuulgarí ac permifla ucnere uteref:cuius præcis
matronam erat iturus ab eo petebat ut prius
busobfecutusadolefcens ínfælicis animi impetum.
vulgari & publico feorto uteret ad cú fecif- fatietate líicentís concubitus refolurū adíd qå nő lis
fer adoleícens: extinđa. eins libido non facile
matrõæ blandirtis poftex incendebatur: cebattardioré pigríiorég; afferés paulati depofúít.
filium a periculofo amore liberauit. Pericu- De quodam afinario.
Jolis facıbus:quia matroná amabat ad quá nő
fine periculo accedere poterat. Inhibere:Co- c Vm Alexander Macedonumrex forte monis
ercere.Refolutú quafi obtufum & refrenarú, tusuteñ quí fibi porta egreffo primus occtir#
Vm Alexander : Cum alexander du-
c urus effer exercitum in perlas con-
fuluit oraculum quem fafcepti belli ezentum effethabiturus:foælicé refpondit ‘Apollo,f eum q prius
fibi porta egrefo occurtiffer occidi ioffiffenforte ita accidit ut afinarius gdá occürreretigué cú ad cædé rapis:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE VAFRE DICTIS AVT FACTIS cxlii
imperaffet:admiratus afinarius q fe innocenté feiret & ter cám non intelligeretåfuit ex alexádro
ĝ gfa id fa-
cererzcui alexander cù apollinis refponfam & fati neceffi tatem aperuiffer:nô tibi prior íquit occurrn o rex:fed
afinus g ante me ađus fcedebat:quo callido refponfò fe ab iminenri morte liberauit ; nå hoc diã&o delectatus
alexáder afinű occidi & hominé féruari fit, Sorteadmõitus,ioracalo:nã dupliciter dabant refponfä:aut uer
| bas cú phæbas loquebaf & furura pdicebat:aur in foliis palmæ in quibus ut dicit uarro interd notis jnterdú
feribebát fermonibus:unde Vir, Foliis ne tåtú carmía mádes ipfa canas oro finé dedit ore loguédi, Adiicerets Vir,
| Aftringerer deftinaret Oracoli præceprum Refponfum apollinis qui fæ flutis caufa id facere iuffiffer, Sum-
| maí hoc:In hoc iqt exéplo calliditas& måfve
tilfet íterficiiuberet:Afinariű forte ante omés obuí tudoappuit: í fequéti uero fola agafonis regis
| amfactumad
Sni
mortéarripi ímperaffet:eog
TARTS Dra
quæren+ i dariicalliditascognofci€,
equorum miniftro
Eqfone: Agafce&
fiue ‘tabulario.
| te qfhãfe ímmerentem capitali fupplicio innocenté f oas magos: Occifis magis q pfage
adíiceret:cung; adexcufandum factum fuŭ oraculí — regoŭ p dolú occopauerant
ut ditom
præceptű rettulifet: afinariusfi ita etíquít rexalit fin capitulo de fortitudine: magna quidem
{orshuíc. morti deftinauit:namafellus
E qué aAegoante gloria
To maiorrecuperati
in regnia
principă foit fed mul
meagebam prior tibi occurrit: delectatus Alexan- dare poruerát; erát enim uirtute & nobilitate
der& illius tãcallido dito & gab errore ipfe reuo7 ita pares ut difficilé populo ele&ioné æquali-
catuserat:occafionem
7 EOLA
inaliquäro
h 2
uílioreanimali
x
ex "Y faceret, ipfi igi€ utá iuenerát ĝ de fë udi
lidí ci religioni & fortanæ cõmitterér:pađtig in-
píandæ religionis rapuít.fumma
ín hoc cum callidi rer fe funt ut die ftauto oés equos ante regiá
tate manluetudo:fumma quogínalterius regisequí primo mane pducerét; & cuius equus inter fo
| foneelidtasi De'Daríorege- lis ortú hinitú primus ediflet; is rex cét: nå &
a A folé pfæ unú deŭ eé credüt: & equos eidë deo
f Ordida magor: dómínatíone pfide opprefz facratos
eé ferunt:& erat iter cõiuratos darius
fadariusrexadíiutoribuseiufdé dignitatis alf hifdafpi filius: cui de regno follicito egcaftos
ptus pactū cum præclarí operis cõlortibus fecitut ait-fi ea res uictoriá moderef nihil negocii fu-
eguis7E,infidentes olis7 ortu curfumins quendam locãq pelle:p nođé daatebip
eadaloca deide equúpridie
eadarconftitutã dié
enel uedi
dírigerent:ifg regno potiretur cuius equus ico pri? cit Valerius í equæ genitalé partem dimiffam
mus híniffet+cæreram maxime mercedis cõpetitori manú cú ad eú locü uentú ećt egnaribus ad4
bus fortunæ beneficium expećtantibus fólusacumí aae aoa uel Sr SA ra
FENETRE z 3 g s equus hinitú ftatí dedit ? & fegnibus aliis
neequifonísfuí cébarís pper exoptatæ reí effett felix aufpicid domino priusemilk.tanta mor
alfecutuseft:qui in equæ genítalem partem manum deratio cæteris fuitzur audito aufpitio cõfelti
| miílfam cumadeum locum uentum effet naribuseg egs defiluerint:& dariú regem falutauerint.Im
admouít:quo'odore
etoso ler írritatusãte
iont omnes-hínnítã edi Pa
reftatis contis ‘%0 uee hifois
cauero Dannaliorftamous
de fortitudie quoq
it.auditog
co lex reliqui lummæ potettatis conti? fniam inferui, Perfide oppreffa:
Perfage regno
nuoequís delapfi cãdíidati:uteft mos perfag: humí occupato, Candidatiz Vtpore competitores
pltratis corporibus:daríum regem falutauerüt:quã eiufdem magiftratus & imperii. Paruo vafra
Sp 7 = z z ži mento;Parua calliditate,
Suepeg DU BAT íterceptumé uaframéto. b lasaŭt:quod Bianti Valerius attribuit:
e Bia Príenenfi. chiloni Plutarchus aferibit : chilon.n,
o Jas aŭt cuius fapientia diuturníor ínter homis ut tradit Plutarchus dicere folebat : ames eta-
nes § patria príene fuit. Sí quidem hic etiam peetetas odenis tang fortale s amaturasae
a j, z ʻi Orsan s neus qfi aligĝdo fis odio forte habiturus, Iem

nunc fpíiratsillius perinde arq extintæueltigia tan: fi dicere:non debemus eo ulig amicum ama-
tűmő extãt:íta aíebat:oportere homínesín ulwamíz reut fi qd indignú & turpe fecerit uel iufferit
ciciæ
SEs
uerfarí ut aeai
memínilfent camad
7
grauíffimas
<
iníprją Uteñinamicitiá
,odiffe nequeamusi&noftrå
cõtranec titopere odiffe
fi neceffe fuerit reci-
mícicias poffe cõuertizquod quidem præceptű pria pere nô poffimus:non migz hoc a biáte diét
fpecie nimis fortaffe callidã uideatur +ínimicüqg; fim nã& feipio tefte Cicerone li.de amicitia dicef
plícítati
a a § præcipue
ne familiaritas
EA ONgaudet:fed
ai fí altioz folebat:nihil dificilius effe§ amicitiam ufg
eg. adextremi uitæ dié pmanere; Laertius quogs
ribo aís cogítarő demífla fuerit pquãutíle reperíeč. Koe biii di&a non chilonis fitte afisman
Cuius fapientia diuturna, Quia euerfà & ex-
7 tin@a patna eius fap'entie nomé
& gloria fte
tit imortalis : ġ ad noftrå ufg ætaté puevit Juis ergo patria pierit:nő tamé eius fapiétia potuit intercipiautalí
quo mõpire. lenimicúg fimpli Quia g fimpliciter amat:amat ulg in finé, Qua fami gaudet.Nam uera ami-
catia fimplicitat _lætaf & nullia fimulariõe aut diffimulatiõe fit íaoluta ĝles cé folér q amicitias & inimicitias
nõex re fed ex modo fuo metiunt. Altior cogi.Si diligentius hoc di&ãú excogitare uoluerit qpiã. Per quá
s tit

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
onile:ideltualċcucle:ne fiticet tantù in amore pgrediamur:ut fi neceffe fuerit: gradú reuocare hégucamus,
Amphcenæ urbis hoc quog që Valerius Anaximeni attribuit nonnolli Ariftoteli tradút: utroq enira
i præceptore Alexander é ufus: Anaximenes ut inguit Valerius vel Ariftoteles nt alii volunt legatus Ale
xandro pro patria quam evertere Alexander conftituerat cum ueniffeg ad eum fupplicaturus erat pro
patria:Sed alexander ratus id quod erat fupplicatum eum eveniffe pro patria ne præcibusa propofito fuo reuo
Cari poler surauit illi fe negaturum quicquid peteret tunc anaximenes fiue arıltoteles petiit ut patriam perde-
renquo diĉo grauiter doluit alexander q animi fui propofitum exequi falua fide non poffet; nå cú illi iuraffet
omma fe negaturom ifiurandom uiolare&
Lāpa- diĝú revocare no poterat, Lamplacenz:Lå- De Anaximene præceptorealexandri.
cenā picenum propnum eft arbis p uero in eú de 1 Ampfacenguerourbis falusunius-uaframi
finnt propria ita formant poffeffua ut lema-
Tum lemacenus: leonicam [eon:cenus:lpfacú beneficio conftítit:nã cú ad excídíú eius fűümo
Jampfcenus, Iræ eius opponeret: Præcibus Rudio Alexãder ferret: pcefumg; extramæniaana
obhikeret næ væ, xímenéğceptoré fuŭ E manifeftü erat fuz
Emofthencs:Hic oratorifigais iniuriæ turű ur preces fuas irægeius opponere:nő factug fe
d cwufdam mulieris cum maxima calli-
ditate fuccorrit cumenim bofpites duo që pertiffer iurauít:tűcanaximenes peto ingt utlam
certam pecuniæ quantitatem apud eam certa pfacum díruds:hæcuelocítasfagacitatis oppidű ue
Tege depofaiTentat non alteri finealtero red- tufta nobilitate ínclytumexítio cuí deftínatum erat
deret:& cù alter fimulata alterius morte redif
fet omnemg pecuniá fuftulifet fuperuéit pau fubtraxít. De Demofthene.
Jopoltalter pecuniamrepetens:mulier incerta d Emofthenis quogaftutia mirifice cuidam ane
quid agerercum non haberet unde redderet cillæ fuccurfum eft:quæ pecuniádepofiti nos
co defperauionis redigitur:ut de laqueo cogita míne aduobus hofpítibts acceperat ea conditione
Tet: demofthenes haceå calliditate liberauit:
ut diceret parata eft mulier reddere depofitú: utillam fimul urriufg eddo en alter íterie
eag lege recepit ut utrifeg pariter reddat nift &otempore ranğ mortuo focio fqualore oblitus dez
alter affueritex lege reltituere nô pôt, Squal- cepræ omnes nummosabftulit:fuperuenit deinde al
loreobfitus: Immundus & atra uefte indutus
barba capillo promilo Hærebat : Incerta ter &depofitum petere cæpit:herebatmiferiain ma
erat & fluĝuabat, luvenalis hæres& hionem xima pariter & pecüiæ Xdefenlionis penuria.lamg
dubitas alta deducere fella. affulfit. apparuit, de laqueo & fufpédio cogitabar:fed oportune demo
C ne illud quidé: Vafra ignoti cuiufda fthenesei patronusaffuit:g urinaduocationé uenit
a hominisindifcrimine uitæ cogiatio ut
accufatus cum in capitali crimine fibi mulier ígt parata édepofiti fe fidem foluere:fed nili
caufa dicenda foret magiltrum peteret maxi {ociű adduxerís id facere non pót quoníá ut ipfe uos
mum tanĝ præmium non pænam meruif- ciferarishæcdi&ta eft lex:ne pecunia alteri fine alte
fet: hoc autem fecit non quia fperaret fe poti-
turum magiftratu:fed ut populus haberet ubi Yo numeref.
cõatatæ in feiracundig impetum effunderet De quodamuiro athenienfi.
quod eriam faftum eft: nam imprudentiam a — Cneílludquidem parum prudéter quidã athe
eius omnes admirati conuiciis & clamoribus nis ania populoinuifus caufam apud eum
efibilarunt exploderuntg turpiter e foro dein
de cum ad di&ionemcaufæ defcendiffet po- capítalí crímíne diĉ&turus maxímum honorem fubíz
pulus qui tam turpiter illume foro eieciffet to petere cæpit:nő quod fperaret feillű cófequí pof
miferieordia commotus a capitali crimine li- fe ka uthaberenr homines ubi procurfum iræq acs
berauit, Nota perftri&us: Infamia & repulfæ
ignominiaafeđus, Vitionem ficienti. Dam cerrimus eflefolet effundetent:negg eum tam callie
nationem eius cupienti in ultionem acceptæ dí cõfilií ratio fefellit:comítíí enim clamore ínfefto
iniuriæ, &crebístotius contioníis fibilis uexatusnota etiam
V perior hannibal;Pli.de ui.illu.diffen-*
tit a Valerio & nomine & tépore:.non denegari honoris perftrictuseiufdem plebis paulo
enim hånibalem fed gifgonem nec fe- poftín difcríimineuitæclementiflima fuffragia exp
cundo fed primo punico bello fuiffe dicit:hæc tusekt.Q uodfiadhucei ultionem fitiéti capitisfui
fant plinii verba.G. lulius primo punico bel- periculum obieciffet nullam partem deféforis odio
o dux contra carthaginenfes miffus ubini-
dit eos multum mari poffe claffem magis ua- obferrate aures reciperéthuíc uaframento confimi
lidá quam decoram fabrefecit & máus ferreas lisilla calliditas;
ín uila hotium primus inftituit qui inter po-
gnandum hoftium naues appræhendit qui ui
Qi & capti font himiclo dux claffis carthaginem fugit & a fenari quefivit quid faciendam cenferent:oibus ut
pugnaret clamantibus feci inquit & uiĉus fum & fic pænam crucis efugit:nam apud pænos dux re male ge-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE VAFRE DICTIS AVT FACTIS cxiv
Sta puniebator:Julio conceffum eft ut prælucente funali & præcinente tibicine a cæna pulbicæ rediret, Supe-
| rior hånibal. Fuerunt fecundum Valerium fuperior & inferior Superior qui primo puùico bello a iulio'ċon>
fole nauali prælio-faperatus eft:Inferior qui fecundo grauiffimam romanis &ıtaliæ cladé ac pæne ruinam re
rum oium intulit:fed tandem a fcipione africano fuperiore & italia pulfos & acie: africa fuperatus, Amiffæ
| clafis pænas:Quia capitale erat apud pænos fiquis miu fu fenatus infæliciter pugnaffet Quendam ex amicis
| cõpofitum; V 1de quantú diffentiar a plinio:má Plinius non mififfe quépiá fed ipfum profugife ducé; carthagi-
nég penile & a fenatu quæfife dicit gd fibi Aciendü efiet, Liberú nô reliquit.iimegrom illis dánare fatum
| quod faciendum judicarant;
De Hannibale Tem Paana ie fecundi Liuius

|
f VperiorHänibala ,
Tulio cSfalenaualí pralío $ Pagua res adage bn ddor m
P oeg ; sœ d punicibelli lifecundo: acceferant in-
uictus tíméfg clallısamilie pænas dare: oflé yidiam;una fraude ac dolo hánibalis qui cam
famaltutía mireauertit:nã ex illa ínfælicí pugna prí a pfugisei mõltratus
ager diĉtatoris eét oib
ufġ cladis nūcíusdomű perueníret quendãex amí citea folo ®qoatis ab co uno ferrű ignég &
ogi 1
| cís compofirum &fubornatum carthagínem mifit:
ani gim omné hoftium abftineri iuffit:ur occulti
alicuius pacti ea merces uideri poffet: Altera
poftğ cíuítacís eius curiam íntrauit:confuluitingt ipfius faĝo prio forfitan dubioiquia nô expe-
uos hänibal cum dux romano% magnas fecum marí ĉata in eo fenatus auĉoritas eft:ad extremú
tímas trahensR copíasadueneríit
2A
:an cum eo. cnhi
r,
baud ambiguæ in maximam laudem uerfo in
permutandis captivis œ ficut prio punico bel
redebeat:acclamauít uniuerfus fenatus noneffe duu jo faum erat conuenerat inter duces roma-
bíűquín oporteret:tum ille conflixit inquit: &fupa num pænumg ut å pars plus reciperet ĝ da-
bina:& felibras í milite fta
tuseft:Ira liberum hís non reliquít id factumdamna retargéu pondo plures pæœnusiactare
z
re quod ipli Aeiada
fieri z debuíffe iudicauerant, ret.cc,xlviiicum
cepiferArgétunieg eis debitaĝ izpe
pro romanus
Deeodem Hånibale. tain fenatu re quoniá non confuluiflet patres
í Tem Hannibal Fabium Maximum ínuíctam tardius erogaretur:inuiolatú ab hofte agrum
armorum fuorum uim faluberrímisE cunctatio2 pemiflo romam filio uédidit fidemg publicã î-
p TE ndio priuato exoluit;frontinus uero hanni-
nibus pipe ludifícanté:utaliqua fulpítione trahé bal in fabium cui neg uirtute nec arte belan
di belli reípergerer totíus ítalíæagros ferroatrgígní di par erat ut ífamıa diftingueret agris eius ab
ualtandounius eius fundum immunem ab,hoc in inuit cæteros populatus, Contra ille ne fu- f
Be
rae er profeciffet
zae genere reliquit: ner ; bez fpeđa
Erate fides effet
ciuibuspode U boo aíeema
oabhsmagnitudin effe-
íuriæ aliquidtanti
neficíi infidíofa adumbratio eius nifi romanæ urbi ciffe periclem tradit iuftinus,Item hannibal,fe
& Fabii pietas: & Hannibalis uafrí mores fuiffent inferior de quo fupradi&tum eft.Saluberrımis
notifimi. cunđationibus Vt ennius unus qui nobis cå Ennis
Detufculani &ando reftituit rem. Immunem; intaum & us
Jetulculanis. i „ expertem.lnfidiofa adumbratio: Bene adum-
t Vfeulanís etiam acumine confiliijncolumítas. bratioinon enim erat beneficium fed umbra
e partaé;cū ením crebris rebellationibus meru quædam beneficii in quo Jætabanr infidiæ ut
E aS ztsaro, Videlicet diĉtatorem populo fufpeđtum redde
ilfentut eoxurbe fúdiítus rőaní cuertere uellét:atg ret, Et fabii pieras:Qua ufus eft in captiuos
ad idexequendum Furius Camillus Maxíusdux ua romanos ut agrum foum uendere illofgue
lidífimoiftruđtus exercitu ueniret uníuerli ei toga redimeret,
f Vfículanis etiam;Tufcalani fæpe defe-
t
cerant a romanís; hanc iniuriam cum
romani ferre nô poffent:Camillum cumexercitu miferunt qui agros uaftaret;urbem funditus euerteret: fedru
feulani calliditate confilii uim Romanam eruerunt:Intrantibus enim eorum fines Romanis: non demigra-
tum eft & propinquis itineris locis non culrus agroram intermifus patentibus urbis portis togati obuiá fre-
quentes imperatoribus romanis proceffere:commeatus exercitui comiter in caftra ex urbe & ex agris deuehi-
tur. Tum camillus caftris ante portas pofitis eadem ne forma pacis quæ in agtis oftentaretur etiam intra mo
nia effet:fcire cupiens:ingreffus urbem ubi patentes iaguas & tabernis apertis propofita omnia in medjo uidit:
intentoíg opifices fuo queng operi:& ludos litterarufh ftrepere difcentium uocibus & repletas femitas inter
uulgus puerorum & mulierum huc & illuc euntium qua quég fuorum ufum caufa ferret ; nihil ufquam non
pauidis modo fed mirantibus quidem fimile circunfpiciebat omnia inquirens oculisubi nam bellum fuiffet
adeo nec amore rei ufguã:nec oblate ad tempus ueftigium ullum erat:fed ita omnia conftanti tranquillaque
pace ut co uix fama belli perlata uideri poffet , Viĉtus patićtia hoftium camillus ubi omnia uiditeffe pacata &
| inagris& in urbe tufculanos ad fenat ire iubetzfenatui deinde fcribit quæ uiderat:fenatus tufculanos non fo-
lum amicitia & pace dignos fudicauit:fed infuper etiam ciuitațe donauit, Tufculanis hoc oppidum tufcis oc-
| cupatum nomen accepi unde originem habuere Catones ubi & Cicero prædia hıbuiffe fercar a quibus tufca
| lang quæftionesdi&æ
funt. Commeatus:Cibaria
& alirnenta.Munia:Officia,
t iit

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
Y uolforam ducis : Martias Coriolanus urbe pulfas ut di&umeft exulatum în tolicos abiit hofpicid
a utebatur aĝi tulii uolftorum principis & romanis femper infefti:hi duo confilia conferunt de roma-
no bello haud facile credebant plebem fuam impelli poffe ut totiens infæliciter temptata arma cape-
rent multis fæpe bellis peftilentia poftremo:amifa iuventute fractos fpiritus effe arte agendum in exoleto iim
ueruftate odio ur recéter aliqua ira exacerbarentur animi ludi forte exinflauratione magni romæ parabanf:ad
eos auĉore adio tullo uis magna volorum venit prius ĝ cõmitterené: Tallus ut domi compofitú cum marz
tio fuerat ad confoles nenit dicit effe:iquæ fecreto agere de republica uelit remotis arbitristinuitus inquit quod
iniquus fit de meis ciuibus loquor:non tamé
admıfium quicĝ ab his criminatú venio = fed tí obuíã procelferűt:cõmeatufg
e EFNA & cætera7 pacis mu
cautum ne admiteant nimio plus plufj uelim „z. matűq ét íntrare mænía paffi funt
Toltrorum ingenia fnt mobillamülas idda 13 prækiterűt:ar
dibus fofimus: quippe qui non noftro meri- Nec uultu nec habitu mutato: qua conftantia trangl
to fed ueftra pauentiafamus incolumes mar lítatís non folum adamíciciænoftræ íus:fed etiãad
gna hic uollcorum multitudoeft: ludi fan: communem
Speđaculo intenta cinitas erit minimi quid
ciuitati ulg penerrauerűt.Sagaci
leun fimiplici ; s ítell
Her
per eandem occafionem a fabinorum iuuen- CUl uli fimplicítate quoniam apertiusette itetexe
tutean hacarbe cõmium fir:horrer animus rát metum officiis dilfimulare:Jarmís protegere. ,
ne quid inconfule aur temere fiarhæcnoftra De Tullo duce Volfcorum.
ueltrag cau primum dicenda uobis confu- y ; F ,
Tibus ratus fum ; quod ad me attinet ex téplo T varorna tullíexecrabíle confilium
hinc domum abire in animo eftine cuius facti qadbellum inferédum romanís maxima cupíz
di&tig contagione præfens uioler:hæc locu- ditate accenfus:cü aliquot aduerfis præliís cótufos
tus abiit:
am fob auoConfoles
certo cum ad patres
deruhffent rem magis
autor dubi- fey
animos fuorum:& obid paci pronioresaiaduerteret
F
ur fit ĝ res ad præcanendum uel ex fuperua- 1 idiofa ratione quo uolebat compulit:nam cum fpe
cuo mouit: faĝog fenatus confolto ururbe ctandorum ludorum gratia magna uolfcorum multi
excederent volícı præcones dimittuntur qui rudo romam conueniffer:confulibus
, MT díxituehemen
z £
omnes proficifciante nođem iuberent ingés :
eS fe timere ne quid hoftíle fubito molirentur : moz
panar pimo diarientee adas restol
das in hofpitia pèrculit :proficifcentibus de- nuÍtggutellentcauriores & protinus ipfe urbe egrcf
indeindigaano abortar confèeleratos con- fus elt.Q uam rem confulesad fenatum rettulerunt:
Farna o a Aa E AES quitam fi nulla fufpítío fuberacauctorítate tamen
proprie continuato agmine ient s progres “Ulli commotuszut ante noctem uolfeí abírent decre
ut quif eueni- Uít:qua contumelia irritati facile impelli potuerunt
ad caput ferentinum:
Tollos
er papera excipieos querendo indi 4d rebellandum:íta mendacium uerluti ducis fimus
uerba &:&eosperipfoseos fedulo
Bnandogs
dare audientesaliameconın Jatione peniuolentiæ ínuolutumduosfim
mulnutudinem 5 ul popus
fubieđum uiæ captum deduxit: ibi în contio los fefellit:romanumutinfontesnotaret Volfcum
nis modum orationem exorfus omnesad bel- ut deceptis igalceretur.
lum & arma concitavit : & qaod ratione nüĝ De Strarogemate. Cap. III.
obtinuffet arte & calliditate confecutus ei. sA ; &ab oíreprehens
k
Speđtandorum ludorumgrata:Qui ioan Í Lla uero calliditas ægregíia
rabantur caufa uero reuocandorum ludorum fione pculremota:cuiusopa gaappellatione
gaad in epo fomniis, m no noftrauixapte exprimi poffunt græca pronunciatio
ri
tarer:lnnocentes uolfcos ingnominia afficeřt, se
Deceptie Fraionis gaa tallo fuerát decepri, 2° Stratogemaradic ãtur. De Tullo Hoftílio.
De ftratogemate. Ca D o Tullus hoftiliusfi
Mnibus militaribuscopiís
Pe uero pars calliditatis : Piusa denas aggreffus:¢ furgétis ipii nfí incunabula
i Snibus
aftutia militari quæa fapiéua Eprofeđta crebrisa repellatónibus torpere paliæ non funt:finiri
torpe: fun
E E E
hoc nomé multą melius græco ġ launo: fer
duco.
mone exprimi poffe & ftrarogema appellari quafi confiliŭ militare spxTo7 enim græce exercitus & ayofraudis
Ab omni refhenfoue peul remora:Hoc idco dicit quifin fuperiori uaframéto & calliditate nõnihil
Strato ineffe uidetur.Stratogemata:Confilia uel aftutiæ militares,
gema o Mnibus copiis militaribus:Liuius fidenates inquit colonia romana ueiétibus fociis confilii afumpus
Liuius paĝo tráltionis albanorum ad bellum atg arma concitantur cù fidenæ apte difciffeat Tullus Metio
exercitug eius ab alba accıto cõtra hoftes ducit:ubi aniené tráliit ad côflućétis collocat caftra:iter cù locú X fi
déas veiénú exercitus tyberi tråfierat hi &iacie ppe flumé tenuere dextrú cornu: finiftro fidenates ppitius
mõtes cõhtút rullus aduerfus veiéré hofté dirigit fuos:Albanos cõtra legjoné fidenată collocat;Albáo nő
ai eratġ fidei neg manef neg trälire apte aufus. fenfimad mõtes fuccedit.Inde ubi fatis fubiiffe fefe ratus éeri
git:totãacić flu&uanfg aio ut tererer tépus explicat ordies:Cõlilið erar qua fortuna ré daret ea inclinare uites:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE STRATOGEMATE cxlvi
thiraculo priro ée romanis qui proximi fteterant ut nudari latera fua fociorum digrefiu fenferút: Inde eques
citato equo nunciar regi abire albanos Tullus in re trepida.xii,nouit Salios fanag; pallori ac pauoti equité cla-
xa increpás uoce ur hoftes exhaudirét redire in pliŭ iubet:nihil trepidatiõe opus cé:fuo iuffu circüduai albanú
exercitű ut fidenatiŭ nuda terga iuadát,ldé iperat ut haftas egtes erigere iubeat:id fat magnæ parti peditum
tomanoge côlpectű abetis albani exercitus:íterfepfit: q uiderát id qd ab rege audită erat rati eo acrius pūgnāt
terror ad hoftes tråfi;& audiverát clara uoce diétú & magna pars fidenatú:ut q coloni additi romanis effent la
tinæ fciebát.itag; ne fubito ex collibus decurfu albanorú intercluderentut ab oppido terga uertút,Inftar Tullus
) fufog fidenatü cornu ìn ueienté alieno pauo
mifgtropheisac tríűphisalitãuirturé cius fpes fuas re pcuffum ferociter redit : nec illi tulere ipe-
pmouere ulterius docuerűt:merius fufferius duxal meg eme opran a Cargo orrat
Þanogx y dubiam
dubiam && fufpectä
fufpec femper
p focietatis
atis fuæ fidé teskT í aquam
fug fidé on ceci
er ruebeät:alii dú cunđtan£
uranta li arma in ri
fede iadan
tepéte íípla acíederexit:detećto.n.romãí exercitus pisíter fugæ pugnæg cõliliú oppffi nõ alia an
laterei pxío colle cófedit
Fai p auditore Speculator
3 pu exercitus
t€ romana fp pugna atrocior fuit ; Tum albanusz
pA AE T utuictores
è p fef IVs
pos eft:defpeđator certaminis
metio uero deduâus
foffeta eius in cå
duce:crude-
Os aggrederetur: non erar dubiŭ qn ea fes militum Je famptú é foppliciú ut duabus quadrigis al-
noftrog
fliget aios, debılitatura effe cü eodérpe& hoftes ligatus dilaceraref. Torpere:Pigreftere& lan
&auxilia dficere cernerét. Irac; ne id fiert BUE nå crebro fidenates aduerfus romanos
cõfligeř & auxilia dfi é ipoe hetet rebellantes romanå inuentuté
ocio torpefcere
tullus puídit concítato.n.
equo pugnantiű globos nôpmittebåt, Metius foffetius:Qui túc erat
pcucurríit:prædicans fuo iuflu feceliNe Merú eñqg; dictator albanos de quo fumptú fait ut dixi
cū iple fignum
A
dediffer
:
&inuafurum
5 sr
fidenatium ter~ crudele
haud
fupplicium
i
cuiusúi meminit Virgilius Virgig,
ga: quo imperatoriæ artis confilio metum fiducia difulgst, : M E ORA $
mutauit : prog trepidatione alacritate fuorum pez romanog lateribus fe í collem recepere. Aut
Gora repleuít. uictis ífalraret: Vtui&tos romanos p derifioné
Dêlexto Tatamido. inuaderet, Cõcitato.nequo $ Liuius dicit eŭ
T na prius nouiffe.xin falios: fanaç pallori & pauo-
e. T necõtínuoa noftrísregibus recedamus Sex ri, Omnes globos:Omnem multitudinem &
tustarquiníus Tarquini filius indigne ferens ordinem pugnannum, i
qãpatrisuíribus
D ao
expugnari
E eO
gabii nequirent:ualens
E 2a
T ne cõtinuo: Tarquinius
Gabios urbé propinguá
foperbus
& ualidam
cú
fæ
tíoréarmís excogítauít ratíoné qua íterceptű íd ops pius Seele OEI nõpof
parma perío adiceret : Subito nãg fead ga fet ad fraudes & dolos cõuerfus eft: nam cum
íos'cőtulít tanğ parentis feuítíã Xuerbera qux uo a depolito bello fundamentis templi aa
luntate
3
fua perpelfus
p RAA
erat:fugíésac paulatim uníuf
EREA G a
is alif urbanis operibus intentum fe efe fi
, mularet Sextus tarquinius filius eius qui mior
cuiufg factis & cópofitis blandítiisalliciédobeniuo ex tribə erat mafusitex eaipolio pPios Ta
lentíam ut apud omnes plurimum poffetcófecutus: tris in fe feuiváitollerabılé cõquerens; iam ab
familiarem fuum ad j patrem mifit indicaturum quem alienis
quoq eumí faosfrequentiæ
vertiffe foperbiam
tedere:ut &quam
liberorum
in cu-
admodum cuncta ín fua manu haberet & quefitus zia folirudinem fecerit domi quog faciatıne
rum quid nam fieri uelletiuueníili calliditari fenilís fRirpemnequem hæredem relinquat fe qui~
dem inter tela & gladios patris clapfum : nihil
ufğ fibi tutum nifi apud hoftem. L.tarquinii credidiffe nam ne erratent manere iis bellú quod pofitum fimule-
tur &poccafionem eum incautos inuafurum:iquod fi apud eos fùpplicibus locus nõ fit pererraturú omne lati-
um uolftos quog fe ide equos & hernicos petiturum donec ad eos perueniat; quia patrum crudelibz atg ipiis
fuppliciis tegere liberos feiant:forfitan etiam ardoris aliquid ad bellum armaq fe aduerfas fperbiNimum re-
gem ac ferociflimum populum inučturum cum fi nihi] mouerentur infenfus 1ra porro inde habiturus uidere
tur:benignæ a gabınis excipitur quos paulopoft ad rebellandum incitat ipfe cum promptiffimis iuuenum præ
datum atg in expeditiones vaditur dictis faĉtifg omnibus ad fallendum inftruĉtis uana exprefferet fides:Dox Verba
ad ultimum belli legitur. 1bi cum infia multitudie quid ageretur prælia parua inter Romam gabiofque fierét liui
quibus plerung gabina res faperior effet : tam certatim fummi infimique gabinorum Sex. Tarquinium do-
no deum fibi mium ducem credere : apud milites uero obeundo pericula & labores pariter predam muni
ficæ largiendo tanta caritate effe;ut non pater tarquinius potentior Romæ ĝ filius gabiis effet , Ira poftĝ fa
tis uirium colleđtum ad omnes conatus videbar; tum ex fois unum fifcitatum Romam ad patrem mittit
quid nam fe facere uellet quandoquidé ut omnia unus gabius poffet ei dii dediffent:huic nuncio ga credo dù
Diæ fidei videbatur mibil uoce refponfüm eft; Rex uelut deliberandus in ortum ædium tranfit fequentem nú
cio filii +ibi inambulans tacitus fumma papauerú capita dicitar baculo decufliffe: Interrogando expeđtan-
doque relponfum ira feu odio feu fuperbia infita ingenio : nulia eum uocem emififfe , Sexto ubi quid uelle
pater quid.ue præciperet tacitus ambagibus patuit primores ciuitatis criminapdo; aliosapud populum:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
alios fu2 ipfos inuidia opportunos iateremit multi palam:quidam in qus minus:fpecioli criminatio erat fu
tura clam interfeĝı patuit quibufdam nolentibus fuga aut in exiliŭ aĝi funt abfcentiúg bona iuxta ate interé
prorú diuifa fuere Jargitionis:inde prædeg dulcedine priuati cõmodi fenfus malog publicoge adimi donec or
ba confilio auxilio gabina res regi Romano fine alla dimicatiõe in manu tradif. Interceptú: fraude captum.
Verberag:Quia feipfam dedita opera iaferat uerberari:cuius rei nullá prorfus mentioné facit Liuius: lofti-
da
nus uero hic sadé fimolatione ufum fuiffe zophirum unum de interfeđtoribus magorum & de principibūs
ar babilonjam perfarum imperio fubiiceret domi fe verberibus laceraci toto corpo
f » pdidit. aftutia refpódir-Síquidem re eximia delectatus: tare
Iuuen calliditatı fenilis afutia teípondit: uínius fideí autem nuncii parum credens nihil rez
patris fenis calliditasiuuenis fih aoni ada- 4 f, . $
tacés quid fibi uellet filio calli [pondit:fed fedućto eo ín hortum maxima & altifli⁄
quauit:nápater
Fronti
de finis indicauit. Fidei aurem nuncii parum ma papauerű capita baculo decuffit: cognito adole
caufam alterius >
nus sreceisFronnpus targuihige igui A
gabinog interficiendosarbiratusga hoc me 41gumétí puídit:nec L E facto
E fimulac
feens filentio Epatris
Sini oslebat commiflam nibilnunciorefpon ígnorauít Pcipíti fibi urexcellé
ipo
dit: qui ag euma filio mius erat tantú uirga tillimä quemg gabínog aut exilio fummoueret:aut
eminentia papauerum capita cum fortein hor morte cófumerer:ergo fpoliatã7 bõís i ppugnatoriba.
fi Sore aenn zoi A m
paminant
decuit
R E Erai cíuítaté eítradídíittantúmodo íunétís manibus.
agenté patré vidiet -Mle intellexi idéeéemi DeRomanís. s ,
pentibus faaiédum. Cognito filentio patris: í Llud quogs maioribus Xofilio prudéter
& exi
puifum:cūã.n.u rbe capraaogalli cav
quidue innuerer qhidhbrosliee
cuariosellezifen paerfiendo;
decutieado papauerú capita.. + q;-tu fæliciter N S TAE
famzeo
Caufam'alrerius argumenti:prævidit rem il- pítoliű obfiderít:folãg; poríédí eíusfpemí
Jam quá præfente nuncio pater feceratadalid rum repofitamanimaduerte rent: perẸ callido ges
fpectare:neg id fruftra eum fecife: fed latenté nere confilium romaní ufi unico perfeueranti æ rri=
i z noa
Ci cő
z
ineocaulamexiftere. DeRomanis,
pae ain iacere
Llud quog:Cú ú urbe agalliscapra obf "Mento uíctorcs fpoliauerät
$

i deretur capitolium ante ofa obfidionis plurib2 ex locis cæperűt. Q uo fpeĉtaculo obftupe
beliq amaa mala fames utrúg exercitum ur factí:ínfinitamg P frumenti i abundantiam
3 noftris sfus
uexabat:laduciæ de- perelfe credentes ad pactionem omíttendæ obfidio *
gebat, Gallosér peftiléria
n fiz & i ; P s
ee a EE nis compulerunt. Mifertus eft tunc profeĉto iuppi
galli fımem obiicerent eag neceflitate adde- ter romanæ uirtutis præfidium ab altuta mutuãtis
praæfidiaíno
s avertédæ eius opi-
ditionem uocarent:dicitur laaie rum
D fummaalíméto
cum ínopía
o AE íta S:proíici confilio
TPE periculofo falu
monr eamas Joas panis oaa píæ cerneret:íta utuafro
rantiæ irrtamento; Vnů erat inquit quod gal tarem exitum dedit.
losin obfidendis romanis perfeverare iocta- í Déiuppíter poftea præftáciflimog ducum no
ftrum fagacibus confiliis propitius afpírauic:
mis aliquauicere
Terg aotcosui fame capitoliuna namar
poffe fperabant:
capi poffe defpe-
Tabant quod locus naturamunitiflimus efiet-
Mifertus eft tunc iuppiter:Lađtantius firmianus diuinarum inftitotionum li.i.eodem inquit tempore iovi pÈ
ftori ara pofita eft q eos in quiete nomuiffet ut ex omni frumento qå habebant panem conficerent & in hofti
i, um caftra iactarent:eog faĉo foluta eft obfidio defperantibus gallis inopia fubigi poffe romanos:Ouid.guog
fatorum lib.vii.Poffe famæ uinci fpes excidit hofte repulfo:candida piltori ponitur ara ioui. Præfidia inopiæ
Scilicet panes qui præfidia erant inopiæ,
Dem juppiter:Bello punico fecúdo:Livio & Nerone confulibus:cum hannibal punicis armis magnam
4 italhæ pårtem occupaflet ac uires romanas multis cladibus attriuiffet:iamq appareret paruis auĉtú co-
piis poffejromanum imperium opprimere:ha{drubal eius frater in italia cum ingentibus copiis defcéde
rat ut fe fratri coniungeret;Nero qui hannibali erat oppofitus ubi conlilium cognouit hafärubalis intercepris
his qui ad hannibalem litteras ferebant non id tempus effe ratus:quo confiliis ordinariis prouincia fùæ quil
finibus per exercitus fuos cum hofte deftinato a fenatu bellumgereret audendum arg nouandum aliquid 1m
prouifum inopinatumque:quod cæptum non minorem apud cives ġ apud hoftes terrorem faceret perpetras
tum: in magnam leticiam ex magno metu uerreret Cum igitur cuperet hafdrubalem eiufque copias anteĝ há-
nibali fratri 1úgeretur excidiziccircog feftinarer fe Liuio falinatori collegæ fuo cui bellum illud mandatum
fuerat parum fidens uiribus quæ fub ipfo erantadiungere:neg tamen difceffum fuum ab hannibalecui op-
pofitus erat fentiri uellet ; decem milia fortiffimorum militum ue] ut Liuiustradit fx milia peditom& mil
Je equites delegit: præcepitque legatis quos relinquebatut æedem ftationes uigiliz æque agerentur toti
dem sgnesarderent :eadem facies caftrorum feruaretur : ne quid hannibal fufpicatus auderet aduerfus pau-
citatem reliđorum ; pronunciat occupare fè in Lucanis proximam uibem punicumgue in præfidium uelle;

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE STRATOGEMATE cxlyiï
atad iter patati omnes chent node profeđtus flexit:in picenum:deinde cum in ambriam occultatis itineribus
ueniet nuncios præmiftt ad collegam qui nuneiarent eius aduentum perconđtarenturg clam an palam inter
diu an noĝu uenire fele velleviifdé an aliis confidere caftrisinoĉâte clá ingredi melius uifam eft: Tefera per ca-
ftra a Liuio cõfule data crat ur reibunu. tribunum: Centurio Centurionem:eques equitem:pedes pedirem acci
peret neg enim dilatati caftra opus effet ne hoftis aduentum alterins confulis fentiret tractaturus pugnam fi
cõfulú iuađtas uirés ite!ligerer. Igitur infciú duplicatıs aggrefos copiis claudius uero faperauit & uelocius om
ni nanciorediit adhánibalé:ita ex duobus callidifimis pænog: ducibus eodem confilio alterú celauíe alteruro
opptefir, Alterú:italiæ latus ; Lucaniá regio»
nam cumalterum ítaliæ latus hannibal laceraret:al nem, Alteram:brucios in umbria, Intollera
teram inuahifet Haldrubalne duorum fratrum iun bili onere feffas:Nam håãnibal uires Romanas
multis cladibus attriuerat:rempublicam lõgo
f c&tæ copiæintolerabili onere feffas fimul res noftras bello lafauerar. Comprefo hánibale : Coer-
urgerent: hinc Cladii Neronis uegerum confilium: cito & in arĝ&ú deduĝo, Præfenuá fä menti
Illinc liuii falínatorísinclyta prowdétia effecit. Ne tus:Náadeo occultee caftris difceffit:ut nō fen
roenim compræffo a fe ín lucanís hannibale præfen tiretur: & ið illú in caftris hánibal femper efe
credidit, Longú iter; Nam longūerat iterual
tíam fuam quoniam íta ratio belli defiderabat menti lum a lucaniá in brutos, Inumbria:Quere
tushoftíad opem ferendam collegæ per lõgum íter gio nuncpatrimoniú dicitur, Apud flumen metai
metaurú:Meraurus fluuius etumbriæ deflu- rus
celeritate mira tetédit. Salinator in umbria apud me ens łn adriaticū finú baud lõge a phanektri co
taurum flumen proximo die dimicaturusfumma cã lonia fenogalliam uerfus clarus & nobilitatus
dilffimulatione neronem caftris noctu recepit: tribu hac Liuii& Neronis uiđtoria, Quo enenè:
nos eníma tribunis +centurionesa centurionibus: Non prius hannibal fenfit Neroné e caftris di-
equites ab equítibus:pedítesa peditibə excipi iuflit fceflife ad opécollegæ ferendá quá Nero ca-
purt hafdrabalis in caftra fratris coniici iali
ac fine ulla tumultuationc folo uix unG exercit c37 quo nifo dixiffe fertur tum demum cognofce
píente alterum inferuír: quo euenit ne Afldrubal cã re fe deos iratos carthaginenfibus effe,
duobus fe cõfulibus præliaturum prius fcírec:ĝ urri Emorabilis ét:Metellus q pius cogno»
ulg uirtute profterneretur. Ira illa toto terrarum or
minatuseft proconful in hifpania belá
gerebat aduerfus celtiberos: quorů ur-
beinfamís punica callidirasromana elufa prudencia bem metropoli.hoc eft regionis caput trebiã:
hanníbalem neroni: haldrubalem falinatori decipié cú fæpius oppugnatá uiribus expugnare non
dum tradidit, ° poffet;ad altiora cõfilia fe cõuernit: ut që uiri-
bus nô poffet igenio & arte confequeret: itag
De quinto Metello Confule,’ urbé obfidione liberauit tang defperatiõe du
m Emorabílis eriam cõfilií.Q_. Metellus qui c &us eam prorfus omittere uelle uideref:exer-
proconfnl bellum in hífpania aduerfus celtis citú per diuerfa loca ducebat táĝ incertus con
filii qdagerer:mő hác mõ illá regioné mõtefg
berosgereret:urbégs trebíã caputcíus gentisuiribo petebat:nec ullo in loco diutius cõmorabafcu
expugnare non poflet:ítra pectus fuum multum ac ias cõlilii rõné cú nemo itelligeret ünuse fa-
diu confiliísagitatís uiam reperit + qua propofitum miliaribus fuis iterrogauit:gd ita parfum & i
adexítum perduceret.itinere magno ímpetu ingres certů militiæ genus fequeref: cui Metellus ; A
diebatur:deindealías argalias regióts perebat : mo
meá ingt tumicá interioré cõfilii mei pticipe
aút cõlciãeë itelligeré;ign: ğprimű mádarem
do hos obfidebat mortes:paulopoít alios tranfgrez hoc (tratogemate fa&tú eft : ut cú & fuos rerå
diebatur cum ínterim tam fuis omnibus § iplis hofti ignorantia & haltes fmo errore iplicaretipau
bus ignota erat caufa inopinata eius ac{ubitæ flus lopoft urbem incautam & fuo cládeftio ac ino
pinaro aduentu oppreffum caperet Qu.Me
ctuatióís, interrogatus quogza quodam amiciffimo tellus; Qui pius cognominatus eft quia patris
fibiq ita fparfum & íncertū mílitíæ genusfequere exilium lōgis lachrymis prolecutus fuerit; nec
tur:abhifte inquit iftud quærere:nam Ehuius confie ab his temperar potuerit:prius & fuit in patria
reuocatus, Wiā: Rationem Virgilius,Ingeni Virgi;
[íí meí interiorem tunicam confciam effe fenfero: co germana uiam:gratare forori, Fluctuation:
tínuo eam cremari íiubebo:Q uorfumigíitur ea diffi Erroris & uagationis, Interiorem tunicã Ve
mulatío erupítaut quem finem habuit? poftğ uero fem lineam quam uulgo camifiam dicimus.
Frontinus libro primo capitulo primo.Metej Frontis
exercitum fuum ignorantia & totå celtiberiä errore lus inguit piusin hilpania interrogatus quid
íplicauit:cūalio curfum direxiffet fubito ad trebiam poftera die fađturus eét;tunicam meam fi hoc
reflexíit:eãg ínopínată & attonitã oppreffit:ergo ni eloqui poffet comburerem. Ergo nifi menté
fi mentë fuã dolos lcrutarí coegiffet ad ultimã ei fev gitaffet;in
fuamdolos fċrutari: Nifi hanc aftutiam exco-
obfidione apud trebiam confenuif
nectutč apud mænía trebíæ armato. fedédum forec. fet, Scrutari:lnquirere,.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
Garhodles:Syracufarű rex:Hic ficiliæ tyrånus:quéex humili & fordido loċo ad regiá maieftaté fortuna
mira indulgentia prouexerat:cum a pænis duce hamilcare duobus præliis fuperatus itra Syracufs obfi
deretur:uideretg fe longe uiribus imparem:8t ad ferendá obfidionem minime paratum: ftatuit be Ilum
in aphricá rraofferre imira prorfus audaciatut qbus in folo urbis fuæ par non erat eose urbi bellum inferret:8t
qui faa tueri non poterat:impugnarer aliena:ur&ofg uitoribus nfoltarethuius confilii non minus admirabi
Je filentium § commentum futtpopulo hoc folum profeffos inueniffe fe vi&oriæ uiam:animos illi tantum in
breuem obfidionis patientiam firmareñt:conferipto deinde exercitu:cum duobus filiis adultis: nullo militum
{ciente quo ueheretur traiecit in Aphricam;ex
pofito deinde in littore exercitu: cõfilium wú De Agathocle Rege Syracufarum,
omnibus aperit:eofg ad bellum & certam oi a Gathocles auté Syracufar rexaudaćter calli
&oriam hortatur: faćta in agros fubita excur- duscãenim urb eíus maiore ex parte cartha
fione:tunc omnia profternit : villas caftellag
incendit: cui cum hanno dox pænorum fa-+ gínenfes occupaffentexercitü fuŭ ínaphrícamtraíe
Aus effet obuius primo prælio vincitur:& oc citur met metu:uím uí difcuteret:nec fine effectu:
ciditur nam duo de ficulis:tria milia de pænis nam repentino eiusaduéru pculfi pæní libentericoz
cum pfo duce cecidere: hac uictoria elatus,
Agathocles:urbes caftellaque expugnat: præ luimítaté fuam falute hoftiū redemerunt pađtíg funt
das ingentes agit: hoftium multa milia truci- uteodem tpeaphrícaficulis &ficilia punicis armis
dat: caftra deinde quinto lapidea carthagine liberareĉ» Agathocles fyracufarum mæníafi tueri p
ponit:ut damna clariffimarum rerum:taftita-
temque agrorum & incendia villarum de mu feueraffet:ílla belli malis urgerentur:bona pacís fru
risıpfius urbis fpecularentur: denig breui ef- enda fecuræ carthaginí reliquilfet: nunc inferendo
fecit:ut tota pene prouincia a pæms deficeret quæ patiebatur dum alienas potius laceffit opes
iterato cum Carthaginenfibus bello duce Bo fuastuetur:quo æquiorċ animo regnum deferuit:eo
milcare : graui prælio fùperauičcum magno
utriufg exercitus fanguine: polt hanc uiĝori- tutius recepit.
am profligatisin aphbrica rebus ‘nihil aum De Hannibale.
efe putans fi amplius Syracufe obfiderentur q Vid Hannibal cãnéfem Populi Ro.acíiem fpe
traditoexercitu filio fuo recurrit in Siciliam;
cuius aduentu omnes Siciliæ urbes audıtis're culatusnóne prius ad dimicandum defcens
basiquasin aphrica geerat: certatim ei fe ua deret:cópluribus aftutiæ cóplicatamlaqueisad tam
dunt;arg ita pullis e Sicilia pænis totius infù míferabilépduxítexítūanteoia.n. puídit:ut &folé
iz imperiú occopauitsrenerfos deinde í Apbri folevaduerfum
cam:cum mutata fortuna cuncta aduerfa fibi S2pulueré q ibí uéto multus excitari
eueniffent:uiĝtus & in ficiliam redire coaĝus haberet:deinde partem copiarã fuarum inter ipfum
cum ponis pacem æquis conditionibus fecit. prælií tempus de induftria fugere íuffit : quå cuma
Ex maiori parte : Nam prærer Acradinem fequereftru,
munitifiımum urbis locum occupauerunt ur reliquo exercitu abruptã legio romana curauit. po'
bem, Difcuteret:Remoueret;auerteren cidädãabhís quos íílidíiscollocauerat
fremo quadringétos equites fubornauít:qfimulata
De Hannibale. trāfítíóe petierűt confulé:a quo iufli more träffuga
Fronti Vid hånibal:Frőtinus libro fecundo ca rű depolitisarmisin ultímã pugnæ pté fecedere di4
q pitalo fecundo, Hannibal inquit apud
nus
Cannas cam comperifet Vulturnum Rri&tís gladis quos íter ticas & lorícasabdiderãt:
amnem vltrareliquorum naturam fuminum
ingentes auras mane proflare : quæ arenarum
fai romanis in ora & oculos incideret; quibus
polueris verticem agerent:fic direxit aciem:ur tota uis a tergoadeptus
incommodis mire hofti aduerfantibus illam memorabilem eft ai&oriam:Liuius non hoc folum ftra-
togemare : fed aliis quoque ulim hamnibalem fuiffe dicitin cannenfi pugna: Quibus Romanos oppreflit
Romanam
magis ĝ uicit: nam & fais quibufðam íperauit : ut cumaccenfa pugna uideretur : fimulatacornufogaRomano
legionem in infidias deducetent ¥quæ ad internectionem ufque deleta furt: & in finiftro ubi
fociorum equites aduerfus Numidas feterant confertum prælium fegne primo &a punica cæptum frau-
de quingenti fermeeguites Numidæ præter confueta arma telaque gladios occultos fub loricis habéres 1f
fi fönt fpecie tranffagarom ad Romanos tranfire : qui cuma fais Parmas poft terga habentes adæquaffent re
pente ex equis defiliunt:parmifig & iaculis ante pedes hoftium proieđtis in mediam aciem accepti:ductig ad
Bltimosconfedere a tergo jubeotur:ac dum prælium ab omni parte conferitur:quieti manfere: potg uero om,
nium oculos animofque occupau erat : tum arreptis fcutis quæ paffim inter aceruos cælorum
: certamen
Rragé
corporum ftrata erant ueram adoriuntur Romanam aciem : tergaque ferientes ac poplites cedentes:compli-
ingentem dederunt:ac maiorem aliquanto pauoremac tumultum fecerunt, Complunbus aftutiæ
cata laqueis : Tranflatio fumptaa feris : quæ laquei implican:tur fic & acies Romana mulus dolis quafi
queis capta haberet : Quia Apulia uentus abyndal
&t cæfà fuit. Vento multus excitari folet aduerfumDifriĉis
prælertim iapige. Abruptam legio Roma;Per uim feparatram, gladis : Nudatis gladiis Popliv

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE REPVLSIS cxlviii
Genua:parté p toto:é aŭt poples flexura genuŭ; Circúuentæ:Deceptæ. Derepulfis CA. V- poples
Ampi quog: Diurus de repulfis Valerius breui præfatione docilitaté& beniuolentiá quodámodo fi-
fe bi conaıliat:cú dicat huius rei cognitioné futurá utilem multis magi@tratus & dignitates petituris ; qu»
Í fi forte repulfam paffi foerint:clarifimog hoium exemplis fe cõlolari fuá idigaitatem æquo aio ferre
poterűt:dıfcentg patiétia:ĝrere qågratia obtinere nequiuerit. ¿Cãpi quogiln cãpo martio popüli Romanı co
micia habebant :creabanturg magiltrarus:i qué čádıdatidelcendebát. Cú fæpenumero finguli: Quafi intédit
argumérum fi uni licitum eft cunctorum ftudiis plerúg refiftere: quåto magis oibus unius uolútau refragarıć
o De Quinto Fabio Tuberone,
poplites pugnantium romanorum ceciderunt : hæc Vintus elus tubero ; Cicero f oratiõe
fuit punica fortitudo dolis& infidiis& fallacia in @ „ p-L.Murena:fuic ingt eodé ftudio uir
eruditus apud,pfes noftros & hôeftus
fruta :quæ nunc certiffima circunuentæ uirtutis & nobilis Qu.tubero;is cú epulú Qu. Fabius
noftræ excufatio eft; quoniam magas decepti ĝ uiv maximus,P, aphrıcani patrui fuinoie populo
ctifumus. i Tomano-daret:rogatuseft a Maximo ut tricli-
niú fternerer: cú eét Tubero eiufdé aphricani
| De repulfis. CAINA fororis filius:atq ille hô eruditiffimus ac tor
e Ampi quogreprælentata cõditio ambitiofam cusiftrauit pelliculishædinis le&ulos punica-
ingredientes uiamad fortius fuftinendū parū nos & expofuit vafa famia:quafi uero cét Dio
profperos comiciorum euentus utiliter inftruxerit: genes cinicus mortuus:&nő diuini hois aphri
camı mors Hõneftaref:qué cú fypmo eius die
quía propofitis ante oculos clarifimorum uirorum Maximus laudaret:gratias egit duis imortalib>
repulfis:non ut minore cumfpe honorisita pruden g ille uir in hac republica potiMimú decus na
| tiore cum anímí iudicio peteret:meminerintg nefas tus effer neceffe.n.fuife ibi efe imperiú terra
| nonefealiquid ab omnibas uni negari cumlæpenu
rum;ubi ille effer : huius in morte celebranda
grauiter tulit populus romanus hanc peruerfá
| mero finguli cunctorum: uoluntatibus refiftere fas
elfe duxerint:fcientes eriam patientia quæri debere:
fapientiá tuberonis:itag hô integerrimus : ci-
uis opnmus:cúefet,L:pauli nepos.P. aphrıca
quod gratia impetrari nequiuerit. ni:ut dixi fororis filiys ms hædinis: pelliculis
Prura deiectus eft. Seneca ad Lucium epiftola, Seneca
DeQ uinto Elio Tuberone. Ixxxy:ĝ incpit:petis a me;circa finé, Tubero-
| q- VintusElius Tuberoa.Q „Fabio Max: epu nis ingt ligneos Ic&os.cú in publicú fterneré
lūPopulo Roma.nomie.P. Aphricani patrui tur:hædinas p ftragulis pelles:& ante ipfius ïo
uis cellá appofita cõuiuus vafa fi&tiha; gd alið
fui dãte rogatus ut trícliniű fterneret leĉtulos puni ĝ pauptatem in capitolo con{ecrare; ut nullú
canos pellibus hædíinis Rtrauit & proargenteís uals aliud fa&tú eius habeá:quo ıllú carombə ifrá
famia expofuít: cujus reí deformitas fic omnes of- hic parú credımus:cenfura fuitilla nô coena;
fendit:ut cū dlioguin uir egregius haberetur:comis Ofitavt
quá ignorant hoes cupidi gloriæ: quid illa
gučadmodpetenda . illo die populus
cíifg ptoriis candidatus íncampum.L.Pauloauo & zoma.multoge lupelleĉilé fpeđtauit:unius mi
P. Ä phrícano auunculo nixus defcédiišet: repulfa í ratus eft:oium iftorum aurú & argentú fraĝá
deabíeríit notatus:nam ut priuatim femp continétiã eft &uile æs conflatum:atoibus fæculıs Tube
ronis fiĉtilja durabunt. Tricliniú;Coænaculá
probabant;ita publice maxima cura fplendoris hita & locus ubi conuivari antiqui confueuerant:
eft quo circa urbs non unius conuíuii numerum:fed a tribus thorisftratıs : urditumeft, Leãu
totam fe ín illis pelliculis jacuilfe credés ruboré epu Jos punicarios:paruos & humiles:&t fecundum
lifaffragiís fuis uindicauit. Senecå ligneos:nam emímodi le&iex aphrıca
De Publio Scipione nalica.
primum adueđi funt, Samia:Terrena:a Sama
Infùla ubi primú facta fuerunt ewfinodi fici
P. VubliusaūtScipio nafica rogatæ pótétíæ cla lia, Quo circa urbs noftra non unius conui-
rū luméżísqg cūãful Jlugurtæ bellū ídixit : q ma uii numerum:Hanc inquit in dignitatem non
trédeãe phrygiís fedibusad noftras aras focofg mi hus tátú q íterfuere conuivio;fed uniderfæ ci
vitati fa&ĝá exiftımarát romani & propterea il
granté fanctiflimis manibus excepit : qui multas & 1ú pximis comicis repulfæ nora affecerunt,
peltiferas fediríones auctoritatis fuærobore oppref Vblius åt Scipio nafica:laudibus [cipio
P néexollit:ut magis mirum efie videa-
tur:integerrimum wirú totius fenarus
iudicio optimú iudicatú:q peftiferas feditiones auđtoritate fua fæpifime oppi ferq lumen & gloria fenarus
& totius ciuitatis eé diceref:potuife eiufmodi repulfæ infamia notarı: ob dictú magis 1ocofum ġ graue aut im
iuriofum;ut callofam roftici manû:cádidatus cú prrađtaffet:ex eo reret måibus ne ambularer:De hac repuliai
Cice,í oratiôe p plåco Auus inquit tuus, P.nafi tibi ædiliciā pdicaret repulfam:quo ciue neminé ego fatuo Cicero
îhac rep.fortioré, Togatæ poténæ clarifimúh éTotius fenatus fplédor erimə:hic xfülmgortæ bellű idi
xit:Metellus deide geffir: Matius cõfecitėSeditiões peltiferas:N5 Tyýberiú gracchd fedicidfilimam hoñiné:uc

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
fopadi& ft propria manu interemit. Igitur ciuitas noftra:Fecit inquit ciuitåsimt quoram ivucnū lafciuiam
reprefe ofdem ciues reipublicæ utiles euaderent:magiftratibus etiam fuum auĝoritatis pondusadiecit nõ
fuftinendo fe ridiculis peti, A fcuris:A ridiculishominibus, De Lucio Aemilio Paulo.
Vlius error; Saipiõiserror potias fait jniuria g exiftimanit illa fe urbáitate rifum potius fe cõmoturű
n ĝitam.Atin Paulo zmilio nullus erra:& tamen repulam fæpius paffus eft:quæ imuria non illius ani-
mú fregit ura republica defiteretauta
petitiõe magiftratuum deterreref: quinetiam fitzquo principe fenatus per aliquot ãnos gloriatus
mvultomagis accenfus ja fenteatia petititit: ut eft:cū ædilitaré currulé adolefcens peteret : mang
conftantia fva confequeretur: quod gratia ob
tiere neguiverat:ex quo fatum eft:ut bis c5 cuidãruftico opere duraram more candidatorum te
falatum & cenfaram táğ ab inunris exrôrferit: naciusapræhendiffet:íocí gratia ínterrogauít eum:
& fenatas principatum pbtinuerit, Sed ramé" num manibus folitus efferambulare. Q uoddictűa
aliquotiens fruftra : Ter.f.fecundum Plini de
uiris illaftribu qoi dicit primo confulatu qué circūltantibus ad populū manauít:caufamg; repul⁄
poft tres repulfas adeptus erat de liguribus tri fæ Scipioniartulit:oés nãg rulticæ tribus pauptaté
umphauit. Campum fatigaffet:Nam adeo in fibi abeo exprobratå iudicantes irã fuã aduerfus cóz
ftans in petendo fuit ut cam populum fatigal tumeliofam eíus urbanítaté díftrínxerunt . Igiturcí
fetitple tamen in petendo'perhilteret. Cutus
uirtutis inioriæ non fregerunt : Viri fortis eft uítas noftra nobílíuni iuuenum íngenía ab infolétia
non imuria fr: c de lenteiia deici, Per reuacando magnos & utíles ciues fecit:honoribufg
tinacia uic?ret: Quem uirtutibus mouere nô non patiendo eosa fcurríis peti: debitum auctoritas
poterat:pertinacia Íoperaret, De Quin.Ceci tís pondusadiecíit.
lio mertelio.
q Yintumańt Ceciliom Metellum pau- De Lucio Aemilio Paulo.
plini ci & mæfti:De hoc pli. Qui. Metellus n VIluserrortalis in:E. Aemilio.P.cófpeđtusé
Cecilius adomita Macædonia macædonicus: fed taméaliquotiens fruftra cõfularum petiit.
prætor pfeudo Philippum: qui idem Andnife-
cus diđãus
eft vicit:inuifis plebi ob nimá fæ- Idemg cã iam cãpum repulfis fuis fatigaffer bis c
ueritatrem:& 16 polt duas repuifas conful egte ful& cenfor factus eft:ampliffimum etiam dignitas
fađus Arbachos in hifpania domuit& cætera tís gradum obrnuít:cuíus uirtutem iníuriæ non fre
hic igitar qu? & macxdoniä domuit& Acha gerunt fedacuerunt: quoniam quidem nota ipfaacs
jam opprefit:io petitione cõlulatus bis repul
fos eft : quod mirum quodãmodo uidetur eé cenfam cupiditatem fummí honoris ardenđorem ad
ut cui duas clariffimas prouincias daturus eétcomítia detulit : ut populum quía nobilitatis Iplédo
ei bis confulará denegaret populos; qua tamé re & animi fui bonis mouere'non potuerat pertinaz
Tepula utilior reipublicæ fatus eft: quem ení
difficulter confularum fuerat confècutus: eú ciauinceret.
deinde fumma diligentiaadminiftrandum ef DeQ uinto Cecilio Metello.
fe cenfuit. De pfeudo philippo:De falfo philip q Vint åt Cecilit.M. pauci & mælti amici con
poideft qui fe falfo philippi regis fihú affeue- fulatus repulfa afflicta : triftíicia ac rubore ple
Tans ex concubina natum totam ferme Mace
doniam multo fauore occupauerat, Achaici num domä reduxerunt:eŭűdé de fpeudo Philippo tri
etiam belli maxima pars: Qgod & plinius te- umphäté uníuerfus fenatus lærū & alacréín capito
ftatur. Dicit ení Lucius Mumiusdeleta Acha líū pfecutusé:Achaici étíam belli cui fummam ma
ja Achaicus'aduerfùs Corinthios miffus uio
ziam alieno labore quæfitam intercepit: nam nū.L.Mumíusadiecit:maxia parsab hoc uiro pro
cum illos Metellus macedonicus apud Hera- fligata clt:eí ne ergo populus confularū negare po
cleam fudiffet:& duce Critolao priuafiet:cum tuit:cuí mox duas clariflimas puincias: aut daturus
liđoribus & paucis equitibus ın merelli caftra erat:Aurdebíturus Achaiam & macedonianı:& qui
properauit, Hoc facto:Hac.repula,
Vid tãexcellés: Vt de cæteris taceá qs dem hoc facto meliore eo ciue ufus eftzinrellexit.n.
q — Phátioriqs potétiorí urbe
ĝ Sylla fuit Ẹinduftriæ fibi gerendus efler confulatus quem tan
qui rempublicam& imperium occu-
Pauit:tamen in petitione præturæ:hac nota re to labore impetrari fenferat.
pulíæ aliquando figillatus fuita populo. Di De Lucio Sylla.
uitias & imperia largitus; Nam occupata re- Vidtamexcelleħs:quíd ram opulentum §.L.
publica profcriptorum ciuium bona dona-s Syllafdiuínas:żimpería largitus eft:leges uetu
uit: magiftratus & puincias atque imperia
pro fùa libidine dedit, Leges uetuftas abro-- ftasabrogauir:nouas tulit: hic quog; in codem cam
Bauit: Sutulit anniquas leges qux fuis ratio pocuiuspo teadominus extitit repul præruræ fi
nibus obfifteré:& prælertim cum ciues ama gilatus ct:omnía loca petiti honoris lı quis mô deo
rio pferiptos reuocauit. Sigillarus:Notacus:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 „DE NECESSITATE éxlix
Edut comiciog:Dånat ftulticiæ romahòs:qui præturam catoni uere philofopho denegauerint+a quo,
$ plas plendoris le magiftratus q a magiftratu Cato gloriæ fuerat receptürus:fed Itulticiæ ponas dedil
fe dicit:cam magiftratum illum Vatinio poftea dare Coađti fuerint;homini multis flagitiis inuoluto: ga
nemo præter hunc impudentiffimum Catonis grauirati fe præferre aut certe còfeire aufus fuiffet, Plus deco,
ris:Nam ipfe dignitate fua plus decoris addiderat patriæ quam ipfe a patria receperat, Vatinio: Quemambi
a
tus accūfatum Cicero defendit, De necefitate, Capitulum;
Bominandz quog:Cum fuperiore coniungif:nan folum repulla uiros præftantes Romanos:fed etiani
Vi,
neceffitas tú Romãos: tú cæteras gétes idigna
zum formam &ímaginé futuræ eius potentiz popu multa & fæda tam diĝu quå auditu ppeti coe.
loromanorepræfentaffet impetraturus. git. Tum etiá exteras gentes:ldeo dixit: quia
De Marco Portio Catone.
In repulfis domeftica tantum exépla narrauit,
Am aliquot praliis Pa: alidu dadi
f Edutcomiciogmaximű crimé referã.M. Por n busapud Trebiam lacum tralimenú &
tíus Cato plus moribus fuis pruræ decoris ad cánas acceptis confumpta eflet Roma
na iuuentus:ad eå neceflitaté redaĉtus eft fes
íecturusġ prexto eius Íplendoris ipfe laturus confe natus Populufg Romanus: ut oĝo milia fer-
quiíllãa populoalíquãdo non potuít:prozia clemé uogciex ergaltolis emerent:cú libera capita de,
tæ fuffragia.quæquidem fatis graues pænas cerros efent:nam ut tradit Li. poft eladé cåneníem,
tís fuí pependerunt : quoniam qué honoré Catoní M.lunius di&ator deleĉtu edi&to:iuniores ab,
negauerãt Vatinio dare coacti funt.Ergofi uere æfti
annis decemfepté & quofdå textatos feribit:
quattuor ex his legiones:& mille egtes cfe&i
mare uolumus:non Catoni tunc prætura:fed præcù Jtem ad focios lating nomé ad milites exfor
ræ Cato negatuseft. mulaaccipiendos mittit, Arma tela alia para<
E De necelfitate. Ea NR ri iubet:& hoftium fpolia uetera detrahit teat,
plis porticibufg: &aliam formam noui dele-
a Bominandæ quog necefliraris amariffimæ:les Qus inopia liberorum capitum ac necefiras
ges:& truculentillima ímperia:tű urbé noltrá dedit oćło milia ualidorum iuuenum ex fèruj
tű étexteras gétes : multa non intellectu tantum fed tiistprius feifeitantes fingulos uellent ne milic
etiam auditugrauía perpeti coegerunt. tare empta publicæ arma uere romani:hi oma-
nes ut paulo infra dicit uolones funt appellati
n: Amaliquodaduerfis prælis fecūdo pūíco bel eoq uoluntate pugnarent & nô codi, Qua
lo exhaufta militari inuécute roma. fenatusau tuor &uiginti milia: Longe diferepata Linio
ctore Tito graccho lule cëfuituti publicæ feruíad infuiffe
numero feruorum:nama tänrum octo milia
tradit Liuius cui affentitur Macrobius Macros
uerum ppulfandorum hoftiü ímpetum emerentur faturnalium libro primo cum ait;ad cånas ui
cagde re ptribãos plebisapud populum lara roga ĝis Romanis ođto milia fruorum empta mi
tione tres creati funt uíri:qui quattuor & uiginti mí litauerunt, Adaĉos iureiurando; Sacraméto
lía feruorum comparauerant:adactofg íureiurãdo: militiæ altriãos:more iultæ legitimæg mili
tiæ, Strénuam:Promptam& in pigram ope
ftrénuā fe fortég operanı daturos quoad pæn cént tam. Quanta uiolentia eft cafus ; Deplorat
ín italia laturos arma in caftra miferunt . Ex Apulia quodámodo cafum & neceffitaté Populi Ro-
etiam &a fidiculis feptuagintaarg ducéríad fupple mani qui antea capite cenfos milites habere
mentum equitatus funt empti . Q uantauiolentia é faltidieracex ergaftulis & paltoraliba calis fer
uos educere coaĉtus fuerit, Quanta uiolen>
calusacerbifQ uæ ciuítasadid tépus íngenuæ quo tia cafas:Canqueritur & dereltaror táram ne capite
& originis capıte cenfos habere milites faltidierat? ceffitatem, Capite cenfos : Capite cenfi dice; cenfi
eadem e cellis feruilibusextracta corpora & patos bantur ut fapraqui in nullo cenfü habebaof;
ralibus calis collecta mancipia uelut præcipuŭ firs
fed eorum capita folum cenfebantur quia pas
tom uel nihil poffiderent, E cellis:In quibus
mamentumexercítuí fuoadiecít.Ceditergo interdű fruia dominis feruabátur:hos. deinde feruos
enerofus fpiritus utilitati & fortunæ uiribus faccã Sempronius gracchus propter egregiam dicto
riam ex auĝoritate fenatus libertate donauit
Braubi nífi tutiora cõfilia legeres fpeciofa fequenti Cædit ergo:plerunque nos inquit cogit ner
concidendum eft. ceffitas uitilitatem digmitati anteponere & for
De ciuitate R omg. tunz libidini ac uiribus obremperare:nam ni
c€ Annéfisautem cladesadeourbem noftram ue fi tutiora confilia uir fortis elegerit fpeciofa
fequendo fæpıflime corruet. Concidendum
hementer confudit:ut opera, M, Iunii díictatu Cadendum & proruendum:nam aliquando
urgente fortuna præmitrendaelt dignitas &
fecarit funditus concidet,
tutiora confilia fequendaiquod nili uir fortis
Annéfis cladesimagna neceflitas quæ non palitur ætatis nec rekgionis haberi rationem : qualis fuit
po

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
canentem cladem quæ ut diximus Romanos coegit& prextatos puberes feribere & hoftiú fpolia di
ta e remplis porticibuleg detrahere:ġuinetis nexos cõplures & capitali crimine dinatos in ulum mi ti recipe
re, Et prate mati pueriPræreatari diecbantat:qut andom ad, xyi annam peràenerantin quo depofita prex-
ta uirilem togam n fameba t Addi&toram:Nexorum, Poñderentar:cxaminentur:librentur.
R opter eandé cla intus decade fecúdi punici belli Hiii, Per idé fere répus litteræ e Sicilia Sardiniag
P Romi allatæ priores: Sicilia Oĝaèilii p prætorisí fenatu recitatæ font, L.furius prætoré cum clafle ex
aphrica lilibed ueniffe ipfam grauiter i&u faucid in diferimie effe uitæ ultimo militi naualibus fociis
neg fipendium neg frumentú ad diem dari
neg unde detur effe:magnopere fuadere ut Å ram reípu adminíftrantis fpolia hoftiä affixa téplis
primú ea mitráť fibig fi ita uideatur ex nouis deorum numini confecrata inftrumenta militiæ fura
Ptoribus fuccefferé mittant: eadég ferme dè
ftipendio frumérog âb. A.Corne.manula pP ra cõuellerentur: ac prætextatí pueri arma índuerét
tore ex Sardinia fcripta refponfum utrifg non addíctorum etiarn capitali crimine damnatorum fex
effe unde mirteref:iofig ipli clafibus & exer milia confcriberentur.quæ fi perfe afpiciantur aliz
citibus fuis cõfülerét, O&acıhus ad unică fub
fidit Populi Ro.Hieroné legatos cú mififfetí quid ruborís habeant.fi autem admotis neceflitatis
fRipendiú quárú argenti opus füit:& fex mét uíríbuś ponderentur:feuitiæ temporis conueniétia
framétů accepit : Cornelio in fardinja ciuita? præfidia uideantnr. * .
tes fociæ bemgnæ cõtulerűt: Et romæ qog De eadem ciuitate.
pp penuriam argenti triúuiri menfarii: rógatō R opter eandem cladem fenatus oćtacílío g Sí
ne minuti tribu.ple. fatı funt, Socii præbe- P.
rent; Diffentit a Liuio Valerius : nama fociis ciliã Cornelio Mānulæ g Sardiniā propræro
benignifime erogaú ftipendiú& frumétum res obtínebätżquerentíbus quod neg ftipédiú neg
dicit Liuius ut fopra oftendimusr
nec imififfe frumentä clafıbus eorű:& exercitibus focii præbe
tunc prouincias fed obtinutffe,
De Cafilinatibus. rentaffirmätibus eriam ne habere quidem cos undè
Adé Caflilinates: Cafilină co tpe ne id nræltare pollent: rèfcripht ærarium lógínquis ex
e (tmi habebant:quos'a prima cånas i ca penfis nòn fufficere:quo proinde pato tãtæ inopiæ
ftra proficifcentes nuncius acceptæ cla
dis caMilinů cSuertit: q paulo poft cæfis oppi fuccurrendű effet ipli uíderér.hís litteris quid aliud
danis urbé occuparunt:cú paucts romanis lati § imperii fuí gubernacula exmanibusabiecit : Sici
nig nois adiť &perufina cohors eodem nun Ñāg & Sardiníä benígniffimas urbís noftræ nutrí
cio camıfiüm compulfi: penuria frumenti ni- ces gradus ftabílimenta bellorum : ram multo fudof
mium çtiam hoium uideri faciebat Ad håc ur
bem uel fi fieri poffetin deditionem accipien & fanguine í poreltarem redactas:paucisuerbís: íta
dım:uel uiribus expugnandá hánibal partem fcilicet neceffitate iubente dimifit.
exercitus mifit: qui omnes ab oppidanis ero De caffilinatibus.
ptione faĉta turpiter fafi fogatig fuerant ita ë Adem Gaflilinätes obfidione Hánibalis clau
primis repulfis:dux alter pænorum maharbal
cum maiore robore uirorum miffus nec ipfe fízaliímentoräg; facultate defeti loca necefa
eruptionem cohortum romanorum fuftinuit riis uínculorum ufibus fubdućta æque fcutis derra
poftremo hannibal caftris ante mænia pofitis is pelles feruéti refolutas aqua mãdare uoluiftis?
paruam urbem paruumg præfidiam fumma
ni atg omnibus copiis oppugnare parat:quod
cum fibi parum proceffiffetad obfidionem cõ
nerfs caftra cum muniuit firmiflimag præfidiaimpofuit:ubi longa obfidio oppidãos præfidiumg ad ultim
aberat ali-
inopiæ aduxerat:quam tamen confilio &caliditate Sempronii ducis Romani qui haud procul inde plenis:
quädiu tolérarunt : miflis per uultdrnum amnem:qui locum illum præterfluebat:doliis frumento qua
Te paulopoft ab hoftibus cognita intercepta funt dolia & omnis fpes erepta : nuces deinde fufæ a Romanis ca-
. ftris cum medio'amn) ad caflilinú defluerent cratibus exápiebantur:poftremo ad 1d uentum inopiæ eft: urlo-
ca derradtafg futis pelles ubi feruida inoliffent: aqua mandere conarentür nec muribus olioue animali abft
nerent: X omne herbarum radicúque genus aggeribus muri eruerent étiam cum hoftes obaraffent quicquid
hêtbidi rerreni èxtra murum erat:raparum femen iniicerunt;ut hánibal eo ne ulg dum ea nafcantur ad cafili
t antea pađtionem auribus admiferat:tom demum fecum agi elt paf
qui nullam
hum feffürus fum eğclamare
fas de redemptione liberorum capitūm:fepeuntes auri in fingulos præcium conuenit:fide accepta fefe tradide
Strabo rant:Strabo in fine quinti libri huius meminit obfidionis:dicit enim Romam verfus Caffilinum ftum eft 2d
Caflili flamen Vulturnum in quo præneftini milites quadraginta & quingenti aduerfus hannıibalem variis inftru 4
num &ur copiistam diu obfidionem pertulere:ut inualefcente fame mus dragmis ducentisuenundaretur £ & ver-
ditor quidem mortem oppetierit: emptor autem incolumis euaferitl; cum autem hannibal eos rapas prope
homines tam
murun feminaffe confpiceret : tantam animorum tolerantiam admiratione profecutusilh eftni&oresexhtere
diu obfiftere poffe fperarentiquoad rapæ maturefcerent:itags paucis exceptis mortalesaĝ:Molliras om
nesinifi quos aur tamëes confecit aut præha, Defe&i:Deftituti & euacuati, Solatas atg déCođas,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DENECESSITATE clvii
Deliciis füis conftat campanos: deliciis penoge exercitumad id tempus inui&um fic eneruatum
| militiæ labores fuftineret,du&tus enim capuam in hiberna fic fe amnibus efle ura.
la vis mali antea uicerat:poftmodum nimia bona perdiderunt, f.uoluptates uolupratibu s inmeríit ut quos nuls
immodicæ:ut fomnus:uinum:æpu
Iæ:fcorta:linea:confsetudines:ocium:quæ omnia fic eneruarunt corpora & animos: ut magis deinde uiĝonzæ:
quam flentes curarentur uires, Modo rarum; Quafi defolatum atg defertum,
[iì N illa obfidione; Vis deteftandæ auaritiæ å menté očm & 1õné hois plerág puertit
Bnitati folum fed ipfi quog uitæ pferre nô dubitet:qualis hic preneftinus g i táta regut penuzia
pecuniā nô di-
ac fame
Captă muré ducentis denariis uendere malue-
Q uidiilis fi acerbitat eiusintuearemiferiustfi c7 rit ĝ famë lenire vitãg pducere:imitatus illő Luca.
ftantíam refpícías fidelíusíquí ne a romanis defcifce de quo Lucanus:nô deelt plato ieiunus uendi
rér talí uti cibi genere fuftinuerunt.Cum piguiflima tor auro;ġre faĝű eftututrung pariter amit
teret uitá& pecuniá, Sordidú fuagz:ideft aua-
arua fua:fertilifimofg campos mænibus fuis fubíes titiæ & reĝe qdë fordes auaritiâ appellat quia.
étos intuerentur. Itag; Campanæ urbis quæ punicã nihil hoiem fòrdidioreéé facit auaritia q ma-
lis uenenis imbuta corpus animumę uimilem
feritatem delitiis fuís cupida fouit ín propínquofitū
efiœminar. De ciuitate Romæ,
caflilinum modo rara uirtute clarum perfeuerantis Autem Mario:Hoc legif in uita Marii
amíciciæ pignore ímpios oculos uerberauit, Gi Q cå exhauftum effet zrariú: nec effet
DePræneftinis. Unde (tipendia darentur miliubus:é-
í. Nilla obfidione & fidecim trecenti prænehti ploge ornamenta e fenatufconfulto fueruntir
pecuniá conflata: quá rem Valerius pirroniã
ni permanerent euenítutex his quidam muré quodámodo dereftaf cü dicat dignå cauhm
fuiffe:ut tépla deogz fpoliarentur quo fuå cra
captum ducétís potius denariis ucndere:4 ipfe lenie
endæ famis gratia confumere maller. Sed credo deo delitaem explerét, Marius atg Sylla, Confia-
tain nummifma redaĝa: ná æs cõfatum di
rum prouidentia &uendítorí Z emptori qué urergg citur in fignatá pecunjá redađtú,
æs graue që
merebatur:exítrü attribuit. Auaro ením & fame cfu tåtú mõpenßf. Digoa.n,cã eratlronia é fine
pto manubiis fordíidum fuarum fruí non licuit æquí dubio, Non patrum conferiptorum uolútat,
animi uír ad falutarem ímpenfam facíendam:carc g7 Oftendit inuitum id feciffe fenatum metu ui-
dem
Ĝoris quiata iubebat;ergo excult quodam-
uerum neceffaríe comparato cibo uixit, | mõ fenatů q neceffitate côpulfüs fit 1d facere,
De Cíuítate Romæ, De diuo Iulio,
c Aioaŭt Mario.G.carbone cólulibus bello ci d liui Juliiexercitusshoc fuit bello quod
uili cum. L.fylla diffidentibus quo tépore non in hyfpania geffir Ialius cæ@r aduerfus
Cn. & fextum Pompi. ubi primumin
reipublicæ uíctoría quærebatur:fed præmiū uito ipfo occeani hoftio Varrus:Didiufg legati cõ
riæ res erat publíca:fenatufconfulto aurea atg argé flixef:cű fubito exorta tépeftas clafem utrág
tea templorum ornamenta ne militibus ftipendia de fubmerfit: mox ad obfidiones utring difcur-
elent cõflara funt:digna enim caufa erat hi nean illi ritur:ojum poftrema circunfedif in unda: ub:
anceps diu & tifte pliúinoniMimellud inui
crudelitatem fuam profcriptíone ciuium faciarét ut tatú cæfaris oculis nefas:polt quaruordeci an,
díí immortales fpoliarentur:non ergo patrum cóferí nos probata ueteranog, manus rettulit pedé,
ptorum uoluntas:fed teterríimæ necefitatis truculé hic cæfar nihil reliquit inezptú;i å pubatior
ne dicif deextremisetiá cogitaft:cú cohortes
ta manus illi confulto ftílum fuum impreffit, Âdä per tranfuerfam acié ađæ:ğs periclitantiz
De Díuo Iulio. bus caftris præfidio labienus mittebat : fpecié
d Tuí Iul exercitus ideft inuiti ducis+ dextes fuge pbuiffent: hoc aút ipfe credidit aut dux
ra ínuícta cum armís mundam claufiffet agge callidus attribuit î occafioné& quafi fugiétes
inueđus fimul & fuos erexit aios & hoftis p-
gerique extruendo materia defi ceret:congerío hor culit hoc prælio pfugi cú fe múdá recepiffent
ftilium cadauerum quam defiderauerat altitudinem & Cæfar ftatim uor obfideri iperaffet:ex c3
inftruxít eam quæ trangulis & pilisz quía roboreæ geftis cadaueribus ager fa&us eft:q pilis iacu-
lifg cõfixa inter fetenebant. Mundåá oppidú
fadesdeerant magíltra nouæ molitionis neceflitas hyfaniæ, Tragulis, Tels galliciss Pilis: Ro- Munda
te ufus uallauít. manis telis, Sudes: Pali acuti ex utrags parte
` De Díuo Augufto. & in fumitate exufti, Vir.fùdibulue præuftisa
Noue moliQuafi inufitatæ munitionis, Virgi.
a Tgutdiuínam Êliimentionem cæleftis patris Tq ut diuinã:cum Phereartes pthoră
a tex prouicias romanas bello petiturus
efle uideretur: tunc Bofphoranam rez
gionem ingens rerum penuria & fames inceflit:iquæ romani quog peruafit:quo tempore Cxfar
Rerilitate magna Auguktus in
ac difficili remedio:că Venalicias & Lanıltage familias peregrinofg oésexceptis medicis &
u

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
præceptoribus partemes feruicioge urbe expoliffet:ut tandé annona côualuit impetă fe cæpife feribit:frumiê-
tatiões publicas í ppetuú abolendi q eag: fiducia agroge cultura ceffaret: neg tamé pleuerafle : qa certă héret
pofle p åbitioné quådog reftitui:arq ita poft hanc ré téperauitot nō minoré oratoge & negociantrú ĝ populi
Sueto, Tationé duceréuhæc Suetonius. Diuiná filii métioné:N6 pôt Valerius ab affentatione difædere: Åuguftus.n.
Hor, adhuc mućs diuinos honores obtinuit ut dixius:ande Hor,Præfentig tibi diuinos largimur honores ; meruit
aras & fiaminemsut iurandafg tuum pronomen ponimus aras : Fuit Auguftus lalii cælaris adopriuus, In bof
phorano rrađu in regione helefpontia ca.fùnt autem bofphori duo:ünus tracus iuxta bizantiam hoceft con-
Ouidi, fátinopoli;alter in ítroitu paludis Meotidos
q chimericus df de quo Oui.li.ititnftió Bof recordatőní fubnectam cű effufurus feí noftras pro`
phorus& tanais fupåt feythiæç paluds uixgs uíncías parthorum rex Phrates uídereć: uícingqué
bofpho fatis noui nomina pauca [oci.Bofphorusa fe-
senda boue dius uel a tranfitu bonis fue ab imperio eius regiones fubíta índuđãtí tumultus: dent
angulis meatibus bouŭ perutis, cíatíone quatarentur:tanta in bophorano tractu có7:
Retenfibus:Cretenfes fauife mitridy meatus penuria iceflit: uri fex milibusdenariis ina
c ti uidebantur:itag placuit iniuriamar- gulauala olei frumentig; modiis totidem mancipia
mis uidicare:prius 1wuafit infulam.
M.
Antonius cú ingenti qdé uiâoriæ fpe arg fi- pmutarétur:fedamariffimã tempeftatem auguftí cu
duciaiadeo ut plures catheras í nauibus & ma Ta tutelæ tunc terrarum uacans difpulit,
ra portaret:dedit itag pæna uecordiæ fuz nå Externa de Cretenfibus.
plera naues interceperant hoftes captiuag
Corpora religata uelis ac funibus pepédere: ac c Reréfibusnihil rale præfidiíaffulfit g obfidio
fic velicátes triúphantiú in modú cretes porti ne metellí ad ultimam ufg penuriam comput
bus fuis remigrauerint:merellus deide totá ifu fi fua iumentorumg fuorum urina fitim torferunt ju
lá igni ferro populatus îtra caltella & urbes
1edegit col longa obfidione cõpulit ad eam ftius dixerim:ĝ fultérauerűt:qura dum uinci timétíd
neceffitaté ut fua iumentorúg fuogz urina fi- pali funt:q cos nec uictor quidem pati coegiffer:
im releuare coaĝti fuerit & grauiora pati quå Denumantinis.
ui&or fapplicia dedilfet.Obfidione me.q me- n Vmantiní autema Scipiðe uallo &aggere:cir
telli Macedonıci filiusa deuiĉĝa creta creticus
diãuseft. Torlerút:4l cú fupplicio fedarűt. cundatí:cum omnía quæ famem eorum trahez.
Florus Vmantini auté: Florus Numátia ngt re poterant conlumphiMent:adultímum humanorű
n quátum Carthaginis Capuæ Corinthi corporum dapibus ufi funt.quapropter capta íam:
opibus fferior:ita uirtutis nomine & ho
nore par omnibus fummúg fi uiros æftimes urbe complures ínuenti funtartus& měëbra trucida
hyfpaniæ decusiquippe quæ fine muto turri- torum corporum linu fuo geftantes:nulla eftín his
bus modicæ edito in tumulo apud fumé fil- necefitatis excufatio:nam quibus mori licuit: fic uí
Jata quatuor milibus celtyberorum.xl. exerci uere neceffe non fuit.
Tuum uim p ános qutuordecim fola fultinuit:
nec faftinuit modo fed fuius aliĝto perculit
pudendife fæderibus affecit, Nouiflime cú inui&á eé cõftaret opus quoc eo fait q carthaginé euerterat non
temere fi fateri licet nullius cå belli iniuftior.Segidéles focios & cõfanguineos romanoge måibus elapfos exce-
peråt:habita p eis depcatio mhil ualuit cå fe ab omni belloge cõtagione removerét í legitimi fæderis pcið iuf
fiarma depopere:hoc fica barbaris acceptum &fi manus abfcinderent. Itag ftatim Magara vi&o fortifimo
duce ad arma cõuerfi Põpeiú plio aggrefli fœdus tamé maluerót cú debellare potuiffent hoftili:deide manci
nú húc quoq afliduis cædibus ita Iübegerűt:at ne oculos gdé aut uocé numátini uiri q9 foftinerertň có hoc
quoq fædus maluerút cõtéti armoşe máubiis cü ad íternećtioné feuire potuiffent fed nö mius Numantıni F
Caudini illius fæderis flagrás ignomia ac pudore po.Ro.dedecus qdemįplentis fagitn deditione måcini expia-
uít.Cæteze duce Scipiõe Carthaginis icédiis ad excıdja urbiú ibuto:tádéét í ultioné excãduit:g redađto prius
in difefpliná milite hoftibus cõmiñt acıé effecit:qd nemo uifuge fe ung fpaverat ut fugiétes numátinos qÍğ ui
derer:dedereét fefe uolebát fi roleráda uiris iperarenf: Sed că Scipio verá uellet & fine excepnone uĉoriå eo
neceffitatú cõpulfi:primú ut deftinata morte in pliú ruerér:ců fe prius æpulis ĝl1 iferiis ípleviffent: carnis emi
crudæ & celiæ fic uocát indignæ ex fruméto potioné, Intelleđú ab íperatore cõfiliŭ itag nô eft pı
morituris:cú foffa atg lorica ĝtuorg caftris circundatos fames meret:ab duce orátes pliú ur rang uiros occi
deret:fed ubi nô impetrarår placuit eruptio:fic conferta manu plorimi occifi:&t cú urgeret famesaliquantiipèr
inde hocéex cadaueribus mixere nouiffime cõfiliŭ fogæ fedit.fed hoc quoq roptisequorum cingulis uxores
ademere fammo feelêre p amorézitag exitu deplorato in ultimá rabié furorég çõuerhi:poftremo mori hoc ge
nere deftinarút:duces fuos feg patriag ferro & ueneno bieãog undig igne peremerűt. Trabere : Produ
cere prolongare, Artus & membra:Aut effegefis edt ut unum fit expofitio alterius.aut artus intelligimus mé-
Brorem conion&iores:unde articoli:membra uero corporis partes ut humeri brachia. Nulla eft in his necef
firatis excufatio:îprobat hoc fa&ú Valerius q dicat crudelitatem porius foifre& neceflitaté ; necefitas aŭt cu-
plex.anr fine refpeđu:aur cú refpeãu:ut gnatus eft necefe eft ut moriać:hic'nullú eft medii:at uero că repe-
&u ut hoc loco numåtinis neceffe fuit humanis carnibus uefti:nifi uclnerint in Scipionis uenire poteftatem.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE TESTAMENT!IS:Q,VAE RESCISSA SVNT di
! Orum trucem:Perpenna fertoriú cui fe cõixerat coniuratiõe facta inter pulas pinuidiam iteremit
| h- utin eius uita diximus:Põpeius deinde facile foperato perpenua hyfpaniam totam armis fübegir:
bello caliagurgitanos fertonii fideliffimos focios obfidione præmebat:qui ut cineri Sertorii fidem1n fetco
narr ad eå ré ipictaré deftenderút:ut cöfumpus oíbus ferme afalibus liberos & uxores occiderent eorágs car-
nibus uefcerétur:quas etiam ut feruare diutius poflent fle alperfereiqd' non folum impium fed deteftandum
quoque fuiffe uidetur:In confimili facinore: Vefcendi humanis carnibus. Nephariæ dapis:Deteftádæ:nephari Nefaris
üs dicitur is quí nec cætu dignus eft cuietiam far detur, Salire non dubitavit: Sale afpergere:mam caro ne puz
trefcat falem quafi animå datå dicit effe Crifip
De Callagurgítanís. pus diutius enim feruatur caro Alfa. Enim-
h
Sai eonim
Orumtruceme pertinaciamin confimíli cinocing Mialiqisiaciehortaretar, Deteltaé quoda,
9modo
facino remiltam Valerins cåS dicat Callagur
re callagurgítanorum execrabilis impietas fu gitanos‘ genusomne ferae atq ferpentå feri-
pergrella ch qui quo prefeuerantius interempti lers tate fapaffe:q ne i pråté Pompeii deuenirét w
torit
$ cineribus obfidionem-Gn. PPSPpompei fruftrantes beris & cõiugibus uefci maluerunt pro quorå
fidempræltarentyquia; nullum jamaliudínurbe coz
falute cæreri omnes populi & nationes for
Jam fortiter dimicare fed extrema quæq;nô part
rūfupereatanímal+uxores fuas notog ad ufum ne⁄ non dubitant:nec ulla uehementiorab impe-
phariædapísuerterűt:quoqg;díutíusarmata íuuétus zonig adhortatio fieri folet quå liberos &
uifcera fua uilceribus fuisalerct.Infælices cadaueg (OiVges dimicantiú oculis fubiicere. Ex hoc
TS 7 SI AT -7 3 Z hofte Callagurgitano: Duci :Gn. Põpeio.
relíquiasfalíre nondubítauít.En inquam aliquis ín ex hoc hofte no uictoriá d magis AANE
acíe hortaretur ut pro falute coniugum &liberor debuit:namf hoftem illum ultus fuiffet plus
fortiter dimíicarer:ex
URBES hoc nimirum PN
hofte ranto ducí lbertatis ex ultione ġ gloriæ ex uiĉoria conz
indi, Ecutuseér neg.n.tale geĝ in obfidione facet
pna magifğ uictoria petenda fuít:quía plus uíndiz gffaofus faer fi de ERS
catus libertatis J uictus gloriæ afferre potuit cãom um fumptú fuiffet, -Cú omne ferage ac ferpé
neferpétumac ferarum genus comparatione fuí tív tum genus:uere mg fumendú fuerat fuppliciú
ati, a
tulo feang fuperarit:namgg illisillis Pn dulcia MnO
uita pion m8!Ẹ
EEEn réda uidoria
EEE de his aea
hoftibus
q ARA
oém
ra pprio fpíirituclaríora funt:caà cal lagurgitanis:prå uertri mådarint p qbus tutandis ferpentes&
diaargcæng extiterunr: feræ fpiritú effundere
nô dubitåt, Cõparatio
Deteltamentisquærefciffa
3
fant..
7
Ca. VII. PeSi qs ferag & ferpérú feritaté cú hog ima
u — Acemus nunc negocio quid actor z homínís
snsc Pitate cōparauerit, Proprio fpirita chârioraz
Quia p filiis mori nô dubitåt certo tempore.
& præcipux curæ & ultimi eftremporis:cõlie “De teftamentis qrefcifa fant, Ca, VI
deremulque quæ teftamenta aut refcíffa funt legiti Acemus nunc negocio:Agif hoc capt,
mæ 3 poffentrara
í facta aut cumz merito refcindí p man © telo de teftamenus q cum refeindi pof
p fent rata manferunt:& econtra cú rata
erunt:quæ uealíos quam quí expectabant honoré uideren & legitime condita
tur refeiffa fueráe
hæredítatis tranftulerunt:acg; íta ut caordine quo Quidađtoru eft hominis:
m Teftamentis nor
propofuíexequar:. folú uolunrates fed hominá quoc a&ta mul-
AATE tareferant, Ergo aose hominis : A&tuum
pier MAEN % ,. c ıp humanogz:nå hoc negociúad ađta hominum
m` Ilítãtís cuiufdam pater cum de morte filii falf fpedtat. VIrimi téporis: Quia inexitu uitæ
ex caftris nuncíumaccepiler:aliis hæredibus ut plurimú teftamenta conduntur . Quæ ue,
fcriptis deceffit:p
7
deinde
eraćtís
[tipendiisadolefcé
IS impudentiam$ 5 s Aliud
ftrati teftımentoz: genus côftitutos
funt qni fe hæredes cum fpe magna fru
fxpe cre-
domum petítore_patrís amicorum diderunt:ná p ođo dies teftaméta occlula fer
domum fibi claufam repperit. Q uid ením illis ínue uabantur, Ordine quo propofuai:Vt tetamé
3 RECpp p
recundíus‘ florem íuuentæ pro republica afumpfe torum exempla ponat corum primo quæ legi
< , 2
rat:maxíos labores & plurima pericula tolerauerar: "™® fata a Aefuerant,
RR o
aducrfo corporc exceptas oftédebat cicatrices & pom ftoriainő.n.patris neg filii ppter igno
ftulabat utnonauítos eius lares ocíòfa ipfi urbí one A ohea nomis parenie nate
ra pofliderent. Irag depofitisRE armis coactus efti i for To;ipendiis:Fi
Errore nita
Pahismilitias
TOMGA hoc elt confecto
aciciecadibele
; Credebat. Impudétiaamicogz:Qui bõa ufus-
aduerfo corpore:Scilicer hofti oppofito fignificat ill nS aofagife:Cicatricesotdućtos
pauerant nec pudebat eos exclufife filiú, In
uulnese gua. Ocio Centă
fautbi onera:fignificateos igaauos& iuules q patriæ fuæ oneri migis ğ honori effent. Togatá mihuá:Dıkè- uirale
ptationé & cõtrouerfiá utí foro apud iudices de paternis bõis & hæreditate difceptaret. Apud cérúuiros: Erat judici
# centumuirale iudicióinãex trigintagng tribubus quor „ferá í urbe romana terni deligebáfex unıquag iu-
ui

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
dices:& ğuis plures effent centum:tamen cétúvirorum nomen retinuerút: hoge unus haftatmtenebat præci-
Cent paum iwdiciorum fignum: unde cérúuiralis bafta legiturin Svetonio. Dicit.n, Auguftus aĝor & aliarum reg
viralis fuit inquis ne aĝa fenatus publicarcntur:ne magiftratus dilpofito honore ftatimin prouincias mitterentur:ut
hafta pro cõfùlibus ad mulos & tabernacula quæ publice locari folebåt certa pma cõftituerenf:ut cura æraria ġto
Hafta, ribus urbanis ad prætorios prætorefue tranfiretsot centumuiralé haftam: quå ġftura funĉti folebant cogere de
Feltus cem mri cogerent bafta.n.ot ait Feltus pompe.fignú peipuú eft:onde & haltæ fobriciebant:quæ publicz venú
dabant centumuiralia iudicia idem dicit appellata effe a cetumuiris qui ex tribubus triginta & quing ut dixie
musigvæ & curiæ funt di&æ deligebantur ad
Idicandum qoi cétamunti font appellati. rotogatam íngredí miílitiamaccerbecum improbif
Tem.M.annei: Refcifonėm huius te-
i fRamenti dificiliorem facicbatauđori fimís ením hæredibus de paternis bonisapud cétűui
tas põpeiq Tollianú fibi familaritate roscontendít oíbufg non folum confiliis federiam
cSinn&ú & hæredé teftamento confcriptum fententiis fuperiordifceflir.
apud cétúuiros & gratia & opibus atg ét ora De filio.M. ãneí Carfeolani egtis romani.
tione defendcbat.plus ergo laboris fort legiti
mo filio hærediraté petéti ců Põpeii autori Tem.M.ãneí carfeolaní fplédidifimi egtís ro
rate certare§ cú přis:à eú teftaméto perierat mani filius a Sufenate auűculo fuoadoptatus
uoluntate cõtendere:utrung ramen füa ui teltaměétű naturalis patrís quo præteríitus erat apud
te& audacia fuperavit:ná. L. Sexriliú:
pilium cohæredes cõlčr:ptos coegit ut uel tu- centűuiros relcidit:cumíeo Tullianus Pompeii ma
Tarent uerum uel fe 10ratură falfam ido pro- gní familiarisipfo quidépőpeohæres fcriptus eét:
baroge:g facramento cú adoleltente cõtende- itag illíiníudicio plus cum excellentiffimiuiri gra
dere nô funt avfi, Quo freritus: Pater că te- Ẹ cum parentis cíineribusnegocii fuit:cxtegquáuís
Raméto perierat quia in aliá faliá trálierat,
Ipo Põmpeio:fignatore hoc magis mig fuit utrag; hæc aduerfus fe nitebantur tamen paternd’ bo
fuiffe refeifum g eius lignaror fue na obtinuit:nã. L.qdé fextilius:&.P. Põpilius quos
tat põpeius, Teltamenta fepté teftibus plent- M.anneus fanguinefibi cõiunctos eademex parte
bus côdebanf & eog: quif fud tetaméto fi-
gnŭ iprimebat:apeririát nô licebat: nili o&a- Tullíanū hæredé fecerat facramento cãadolefcentu
ta poft mort reltatoris die. Hæc utrag: pa- lo contendere auli non funt:tametfi præcipuis co tér
tris uoluntas & pompeii gratia, Sacramento pore magní uiribnsad defendendas tabulas teftamé
cõtendere non fant aufi: Quod iniuria exhæ- tí inuítari poteråt:& fi aliquantulű adiuuabat hæres
sedatus efiet fic enim afferebat adolefcens:pe-
tebar ergo ut uel illi iurarent uerum fe iuratu des p.M. Anneiusífuffenatis famili facra tranfie
Tum falfum idg pbatuge hoc eft teftamentú rar fedar&tilfimi íter hoics pcreatióisuinculű pfis
+nõ bene fuifle inftitutú. Tranfierat in famıliã; fimuluoluntaté & pricipís auctoritatem fuperauit
Per adoptioné, Ert facra; Quia facris eius n De tertio filio tertii.
quam familiam tranfibant inmiabåtur.
Autem tertium:Crudelis pater infånté g.S Autem Tertium infantem a patre exhæredatá
g filium legitime fufceprum hæreditate Petroníamatre quá tertius quoad uixit í mfiv
priuauerat nullla intercedenteex hære monio habuerat natum diuus auguftusín bona pas
dandi honefta caufa; neg enim puer infans pa
trem offendere potuit ; Auguftus hanc patris terna ire decreto fuo iuit patris patriæ animo ufus?
iniquitatem non tūlit: nam tertium flium fic quoniam Tertíusín proprio iure procreato filio fú7
enim appellabaturex Petronia matræ legiti- ma că iniquitate paternum nomé abrogauerat.
me procreatum paternis bonis faccedere iuf- De Scpticia.
Gtquia tertius pateranimum paternum peni
tus exuiffe uidebatur erga filium quem ex ca f Eptícía quoq mater tracalorum ariminéfium
uxore procreaverat qua fuerat ıllı quoad ui- filiis irata ín cõtumelia corum cum íam parere
xit femper matrimonio coniuncta, G.autem non poffet publio feni admodun: nupfit: teftamento
tertium: Antiqui filios ur plorimum de nomi etiam utroque præteritoa quibus aditus diuusauz
ne patrum appellabant, Patris patrix animo
ufus: Laudat hoc decretum Valerius animo gultus& nuptias mulieris & fuprema iudicia íproz
inquit patre patriæ digno ufuseft Auguftosg
fe tertio uerum patrem præftitit iniqui pa-
tris teftamentum relcindendo.
Epticia quog matre: Septicia duos genuerat filios gbas irata duplici oneravit iniuria : altera œ iá anus
f publio ni admodú nupfit illof deftituit:altera g utrung teftamento prenit: Auguftas re cognita:&
nuptias improbavit & teftamentum refeidit:filios matris hæredes effe noluit p equiflimum fóir. Te
famento præreriit:Quantum in ea fuit hæreditate priuau. Extrema:iudicia. Teftamentum in quo ultimum
hominis iudicium & uoluntas continetur, Improbavit:Dáitnauit:uitaperauit, Nő caufa liberorum:Sed
ira in
filos, Si ipfa æqúıtas:Laudat hoc iudicium Valerius dicens nec iplam gdé iuftitiå [i log poffet rectius foiffe

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE TESTAMENTIS QĻVAE RESCISSA SVNT cii
iudicaturam, pernis guos genuift: Verba ponit quibus æquitas uteref aduerfus hane mulierem fi logui pof-
| fer:uei fant auguft uerba mulierem iftam damnantis, Effoæta:partu exhaufta,Polluto corpori:Libidine inqoi
paroiqui alias uxores habusffet, Cœlefti falmine:Seuero augufti iudicio: quod fulmen appelanit quia í terris
ut fæpe diximus pro deo habitus& cultus eft.
Grægia.G.quog caiphuruii:Calphurnius prætor impietatem filii cuiufdam teftarnenti refcifione cor-
|e Jext, Com enim pater nomine Terentius qui filos octo produxerat ex his unum in adoptionem de-
difer is patri uelut iratus: abdicaffet eum; moriés adhuc fuperftite patre nec ipfum nec frarrú quéĝ
reliquit hæredem Calphurnius prætor audita
bauít:nähæredítatem maternã filios habere íuffit: patris caufa qui de impietate filii graviter con
dotég
EnS
quía nő z creãdorum
z
liberorum
fiela
caufa$ coníugiüd tum:nå
ee aeea
uoldit hoc Calphurnius hoc judicio
itercefferat:uíg retinere uetuitfi ipfa equitas hacde teftari quantó parentibus debeát fili q geniti
re cognofcere potuiflet ne iuftius aut gratius pnūci qque educati fuerint, Egrægia conftitutio:
areť Spernís
E: > quos genuifti:nubis
1 E effæta:teftamens
a `” Nobile iudicium,
educauerat, Produxerat: Hæreditate
Extæredatum: Genuerat: &
pri-
« tí ordínemuíolento
animo confundís:neg;erubefcis vatüm s quiamoriens
filins påtremthon fcri-
eítotum patrímoníumadiicere + cuius polluto íam pferathæredem, Lege agere:Hoc loco fe le-
corpori marcidam fenectutem tuam fubftrauiftizer gibus tueri &-hæreditarem fecuudum leges
Patria Ee
adire.debetne
cælefti n fulmisíg Sia TEA filius patrinoe
godum fic re egeris7 ad inferosufque
s maicftas : Quia om-
neafflata es. De Gaio Calphurnio Pifone. fasipatrem hæredem efie wffit, Donum ui-
e Grægiaquog.
ga quog G.Calphurnii
R pifőis præfeđtí tæ: gap:
PASE pi
pa patre accepiffer guo nihil maius
:effe quo
urbís conftítutio:cum enimad eum Terentius Pomm effe poteft:nifi bene effe qå nifi nafte
: ; a <a}, retur confequi non poflit, Benefició educa-
ex oĉto filiis quosin adolefcentiam produxerat:ab cationisig eŭ ad adolefcétiam uf educaffet,
unoínadoptionem dato exhæredatam fe quærclam Vid mamercı Genutius quidam cybe-
detuliffet:bonorumadolefcentis pofeflioncmeí de q les facerdosa hberto furdinii cuufdá
Gisharedelg
ít:
legeagere palus non eftmonuit PrO. Oreftes præror uris teffamentam illud pro-
S s i fuerat hæres teftamento reliâus gne
ecto Pifonem patria maieltas donum uítæ:benefici pauerat: & genutium hæreditatem adıreiam
um educationís:fedaliud etiam ipfum flexitcircuns jufferat cum fardinus indigmtatem non fe-
Rantíum liberorum numerus:quos cum patre fepré tens huius rei quærelam ad Mamercum cõfu
Paia s lem detulit qui abrogata iurifditione præto-
fratres impie exhæredatos uídebar. tia furdinum hærédem effe uoluit: indigauns
De Genutíoquodam, + & iniquum efie exıftimås hominem qui neg
q VidMamerci milii lepídi confulisquam gra feuirum neque fæminam amputanıs vinili-
z? ; A "S bus præftiuiflet:cuiufpiam bonorum cfe par-
poine nne ASiga ticipem , quinesiam repulit illum a tribunali
gallusa Gn.orelte prærore urbis impetraueratutre pe frata uoces turpique præfenia polluere-
ftíitui fe ín bona Neniani Peer earen tur, Magnæ matris: Cybeles quæ magna
nem fecundum tabulasteltamenti abípfofcceperar mater: hoc eft deorum omnium mater dice-
nan aa iA baturscuius facerdotesgalli funt apellati: qui
appellatus Mamcrcusafurdinio cuius libertus ges faipfos euirabant,Ouidias fatorum libro.ilii. Ouidi,
nutíum hæredem fecerar:præroriam iuríifdiétionem Curigitur gallos q fe excidere uocamus: huic
abrogauítœ diceret genutium amputatis fui ipfius etiam ludi erant conftituti quæ Megalefia uo Jdem
{ponte genitalibus
íl corporisj: partibus:neq;
n uirorum
í roeealea in RANADE
Sarepan Ouidius
cabantur, inftiteram
eodem lib.Eai
neg; mulierum numerothaberídebere conueniens tum dea fenfit enim. Gallus: Sacerdos ma-
Mamerco conueniens principi fenatus decretum: gnæ matris euiratus, : Neque uirorum neque
„quo prouifum eftneobfcena Genutií præfentia inv mulierum: galli abftifis genitalibus nec inter
z 4 y y
quínaraguoce tribunalía.magiftratuum fub fpecie-uiros nec inter fæœminas cCõnumerari poflunt:
pe igitur hominam hæredeseffe:pofant uel
petiti iuris polluerentur, certe debent cum'inter homines cenferi non
De Vetílío Lenone. poffet uideantur, Conueniens+ Laudat Ma-
p merci iudicium, Inquinata eft uoce: Quia
m Vltog.Q Metellus pepis, urban uor fez galli rauca uoce loquebantur, Iuue.& fracta [uue.
ueríore gitğ Orchtes gelferatzquí Vitellio le Yoce loquendi.
noníiuųení bonorum p offeflionem fecűãdum tabur Vitog:Qyg. Metellus Q Metellus
m o præor Vrbanus grauioci feuerita
te ufus eft in tetamenatorum iudi-
ciis§ Oreftes: nam ille gallum hærcdem comprobauit:hic lenonemab hæreditate defecit:aam iuuenis quidå
uentilium leonem hæredem couftitucrat, Metellus longe differre foram a lupanari exiftimans:ut in foro tefta
u yi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER SEPTIMVS
mentum probaretur in quo leno feriptas effet hæres:teftatoris faum improbauit qui bona fua uolaiffet le»
noni relinquerea meretricibus deuoráda:aur per fümmum luxumar libidinem deperdenda.Itaq noluit Mete
lus reftatoris uoluntatem comprobare qui tam temere teftatus effet:nec Lenoni ius reddere qui fe ab omni dì
gaitate & honeltate abdicaffet, Prætorem Vrbanum; Non eft fuperfloum quod dixit Vrbanum iquia eranti
Čt prætores prouinciarum, Separandum fori & lupanarıs conditionem: Cum eniman foro a prætoribus
teftamenta probarentur:non illi dignú effe uidebatnr ut de Lenone hærede confcripto ageretur in foro: cuius
nomen in lupanaribus tantú mõ celebraref:ergo exiftimaut longe foga lupanari difiere, Qui fortunas fa-
as in Rabulum:Quia lenonem reliqgerat hæ-
Tedé qui uiuebatin lupanari qå reuera ftabu- las teltamenti nő dedít:quía uír nobilifimus X graż
lú dici põt: qa loca fætida & imúda femp funt uíffimus fori ac lupanaris feparandum conditionem
Jupanaria. Tang integro ciui . Non plene ci-
visefie uidetur Leno qui contempto morali exiftímauít:
nec aut factum illius cóprobare uoluit
& honekeuiuédigenere fe turpifimæ obfeæ- quí fortunas fuas ín ftabulum cótaminuű piccerat
nitati & quafi ferinæ uitæ fubiecerits authuíctanguam íntegro ciutiura reddere:quí feab
De teftamétis ĝ rata máferát. Ca; VII.
Js refcifforú: De teltamentis quæ rata omní honeftouitæ genere abruperat.
h manferunt cum legitimas caufas habe- De teftamétis quæ rata målerűt. Ca. VIH.
rent cur refcindi poffent, Quam cer- h Is refcífforum teftamétog exéplís contentiat
te:Ex lege conftat fariofo & infano teftari nõ tíngamus ea quæ rata manferunt + cå cãs habe
Cicero licere,Cicero li.i.ad Herenniú.lex eft inquit fi
quis furious & infanus extiterit agnatoram rét propter quas refcindi poflentĝ certeĵ etiam no
génliúg í eo pecunia eius poteftas eto, Tu tæ ifaniæ tuditanus:utpote quí populo nümos fpar
ditanos ciuis romanus multa furoris & infa- ferit rogamqg uelut tragicamueftem ín forotrahens
niz teftimonia dederat:quippe qui pecuniam maximo cum hominum rifu cõfpećtus fuerit:ac mul
populo diffeminaffer: q togam uel fyrma per
fog traxıflet aliag multadementiæ le fecil taís confentanea fecerit teftamento filium inftituit
feveius tamen teftamentum quo fi'iú hæredé hæredem:quod. T -longus fanguíeeí proxímushas
Teliqt cå iure relcidi potuerit.ac.T.lõgus
eius Ræiudicio fubuertere fruftra conatus eft: magis eni
agnatus refeindere tétarit ratů pmåfitiudices
enim non teftatorıs fèd teftaméti rationé ha- centumuíri quod fcriptum effet in rabulisġ quiseas
bendam cenfuerunt:g efiet filius hæres iures feriphffet confiderandum cxíftimauerunt.
conftitutus, Populo nummos fparfit : Pueros De Ebucía cótrauxoré Luciniení Agrippæ.
cõgregabat & illis nummos colligendos fpar Ita tudítaní demens + Ebuciæautéquæ lucinie
gebat. Vellut tragicam ueftem : Quæ tragico u
Conueniretiná gú fyrma trahebat ab hume- ní Agríppæ uxor fucrat:tabulæ teftaméti plæ
tis demia. Haftæ iudicio: Centúuirali iudi- næ furoris:ñam cå haberet duas fimillimæ pbítatis
cio:Cicero in oratione de lege agratia contra filías:pletoniam &affroníã animi fuí potiusinclina
Rullú dicit primú cá populi ro, hæreditatéde
cĉuiri iudıicét că uos uolueritis de priuatis hæ tione prouećta ĝ ullis alterius iniuriísaur officiis cõ
reditatibus centúuiros iudicare.ergo haftæ iù mota:pletoníam tantummodo hæredem ínftituít:fiv
dicto centumuirali judicio, Quod friptum
effer magis teftamentiĝ teftatoris rationem lííseríã
ginti
Æfroniæexadmodű amplo patrimonio uis
nímos Leui iene tunccum forore facra
habere uoluerunt,
Ita tuditani demens ebuciæ:Aliud też mento contendere noluít:teftamentűqg matris parié
u ftamentum quod refcindi facile potuit tía honorare ĝ iudicio cõuellere fanctíus elfe duxít:
& tamen ratú permanfit.Ebucia uxor
Agrippæ duas filias exeo matrimonio fofce- eo feipfam AEEA iníuría oftendens quo eam
peratuirtute & probitate paresihæc moriens æquíoreanimo fuftinebar.
alteram ex his teftamento defraudauit:cú al- De Quinto Metello.
teri cunĝa ferme bona reliquiffer: hæc pleto m Inus mírandumerrorem muliebré.Q. Metel
nia dicebatnz.illa affronia : cuius filiis nûmos
uiginti ex amplo matrimonio tantúmõ lega lus fecit: Isnãg pluris & celeberrimis eiufdé
uit: nec uoluit affronia cum jure poffet matris
teftamenti relcindere: negn. matrem affecerat i iaria ullaġ merito illam exhæredare debuerit: maluit ergo
matris iniuriam æquo aio ferre & lege cú forore certare. Buciæ : Quamuis ebucia dum uixit nulla dementia
dánata fuerit eius tamé teftamentú uifum é furore repletú:cű multa interueniéte cå filiage:altera fvå hæredita-
ts partem teftaméto negauerit, V Jlis alterius iniuriis aut beneficiis: ab altera iniuriá ab altera beneficia re-
cepiffer:quafi dicat q Affronia illi aduerfa contumax fuiffet:Pletonia uero femperobfequentiMma: Sacrae
mento côtendere:Ná potuit Affronia Apud centűuiros iurare fe iniufte exhæredatam a matre.
Inus mirandum errorem muliebrem ‚Q_» Metellus fecit in quo uir clarus erauerit in eo peccare mu-
m lierem non eft mirum; error igitur Quinti Metelli facit errorem Ebuciæ multo leuiorem : nam cum
multos uiros præftantes atg clariffimos tam ex Metellorum quam claudiorum famılia propiquos ha-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE TESTAMENTIS Q3VAE RATA MANSERVNT cliii
baret Metellusiquos iare & merito fibi hæredes fubftituere debuiffet oibus prætermiffis folam Curinatë
fibi
familiaritate coniun&um feripfit hæredem:nec quifquam cognatorom & affiniam teltamentum illud telen,
dere temptavit, Claudiorum:Nam genus maternum ducebat a gente glaudia:metellus enim faperior chudiá
doxit uxorem ex qua natus eft hic quintus Metellus,
Tem pompeius rheginus:Hic fatis habuit fratris iniquitaté oftédiffe iudicibus cum.n.frater infimæ c5
i ditionis hoies fe prerito feripf et hæredes iple uero fratri maximam fuorum bonorum portionem
cõtra'teftamento legaffet in cõcionem pdiitfratris iniurjá expoftulat : duas teftamérog faos tabulas
recitat:gbus fratré (cripfifet hæredé: centúui
nomínís uírísin urbe noftra íugentibus:claudíorum zalis haæ opé íplorat:ne tanta a fratre afficia
ctiam família quã'arctílfimo fanguinis uículo cõtív turiniuria:cüg Já centúuiri ad refcindédú te-
ftamétú paratieé uiderenf:cõrétus fratris im-
ebat florente currinaté folum hzredem relígt ; nec pietaté deftrinxife:tetamétú ratú effe pmifit,
i teftamentum eíus quifquam attentauít, Sextertiú tefte uarrone duas libras continet
De Pompeio rhegino. & mediá:nå ita diffinit lib, de lingua latina:di
põdius& femis átiquňé Sextertiú& ueteris Sexter >
Tem Pompeius R heginusuír Träfalpínæ res cõÕlbetudinis ut rerro æradicerét:ita ut emìC tium
gionis cū teftaméto fratris præteritus efler: & gntus femifärtus femiftertius pnunciarent:a uarro,
ad coarguédam iniquitatem eius binas tabulas tefta femıiftertius fextertius di&us:hæc ılle:Sed dici
métorum fuorumin comício incifas habita utriufg tur féxtertius & fextertium ficut dipondius
ordinis maxima frequentia recítaffer:ín quibus mav & dipondiú, Ad haftæ iudiciú:Ab centúuira Seytetiş
le iudiciù ficut fopra diximus,noluit fratsiste & fex-
gna ex parte hæres frater erat fcriptus prælegebatur ftamétú infringi, Neq fanguine pagano pares: tertia
que eí centies & quinquagies fextertíum multum ac JIuftam oftendit cögueftioné fratris g non fo- dicitur
díu iter affentíentes ídignationi fux amicos quæftus lú alienos fed nec ruftico qdé nguini cõparå
dos homines fratrú inftituiffet hxredes, Fla
quodabhaftæ iudicium attinet cineres fratris quies gitiofum filentiű:q frater eum filentio prære-
tos effe paffus é:& erant abeo iftituti hæredes: neg rieritin teftaméto nô mediocre flagitiú cõômi
fanguiní Rhegino pares:neg; proximi pagano fed fife uidef:fed multo grauior furffe cõtumelia
& alieni & humileszut non folum flagítiofum filens Qimpunitatis:Aeque
illi fordidos hoíes tulerit, Aeque foælicis
rata máferunt teftamenta
tíium:fed etiam prælatio contumelifa uideri poffet: quæ fequuntur quis deli&um in his grauius
æque fælícis impunítatis:fed nefcio an tetriorishæc commiffum fuiffe uideretur,
delicti teftamenta. De qnto Cecilio & Lucio Lucullo:Ca, IX.
Vintus Cecilius.L. Luculli, Qu.cecilti
q teftamentum fuit refciffione digoi-
DeQ uíinto Ceeilio & Lucio Lucullo. mum g uir igratiflimus duplici lucul-
Capítulum IX. Jum affeciffer iniuria & g eú teftamento pte
Víntus Cecilíus.L.
riiffet cui meritoge multitudine hæreditatem
Luculli promptifimo Ru debuerat & q ludibrio quodámő habuıffet il
Ga
dío maxímag liberalitate &honeftum dignita Jum fibi faturum hæredé oibus prædıcando;
tis gradum:& ampliffimum patrímoníum confecuz fuos infuper ánulos tanĝ futuræ hæreditatıs
tus cum præ fe femper tuliffet unum illum fibi effe fignum offerendo arılió populus Romanus
qua potuit pæna ingratitudinis afflixit ;nam
hæredem moriens etiam annulos enim fuos tradidif% eius cadauer unco gutturi infixo ad gemo-
fer Pomponium Atticum teftamento adoptauít: om nias fecalas per ora uulgi protrahı iuffit ut qua
níűqg bonorum reliquit hæredem: fed fallacís & infi lis meruerat exequias haberet: nam cum opes
díofi cadauer populus R omãus ceruícibus tefte cir &tedignitates oćs Luculli opera & liberalita-
fuiffet confecutus moriens deinde tanta in
cundatum per uiam traxit, Iraq nefaríus homo filis gratitudine ufus ut illius oblitus aliú fibi fili-
um quidem & hæredem habuit quem uoluit; funus um teftamento adoptaffet qua nõ fuit poena
autem & exequias quales meruit. digniffimus, Præ fe tulifet; Oftendiffer é ue
DeTito mario Vrina. zo themefis nam interpofita eft femper.
Eg aliis dignus: Qui parı crimine te-
n Equealíís dignus fuit. T.Maríus Vrinas qui n netur dignus pari pænæ céfetur.T.igi
ab infímo mílitíæ loco beneficiis diui Augufti tar Marius Vrinas cú nõalia Btingra
íperatorís ad fummos caftréfes honores pduĉtus co titudie nfs erga diuú Augoftú ğ cecilius er-
ga Lucullú eafdé exegas meruife uidef: quas
rumque uberrímís queftibus locuples factus nô fov Çecilius habuit :locupletatus,n. & ad militiæ
fúmos honores Augufti beneficio pueđĝus:
Auguftum tanğ alterum parétem fbı furuge
Haæredé fdicabar morbo quog îplicitus pridie quå expiraret ill ud idé affirmauit Augufto:moriens ramé nul-
lam Augufti mentionem fecit in teftamento, Vrinas:Patrium nomen ut arpinas faffenas aliagg multa,
u iini

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
Vciuş autem Valerios:Hic fine dubio ui morbi ad infaniå pxime acceferat qui mentis coníterbatiore
I agitatus;Corneliú balbú hofté fibi ppetu! quo fuerat fæpius in dignitate oppugaatusí uitæ difcrimê
adduđus moriés fibi folă reliquit hæredem:amicis cogoatis patronis & aduocatis omnibus prermiffis:
quid aliud de hoc domine indicand ifi fumma íania & furore fuie agitarú quo répore teftamétú cõdidit;
fi di
qui amaffe inimicū:odiffe fuos vilus eft. Eptachordo:Græcú eft habens in facie {epté porros, Togatú:Ac
ceret forenfem, Suas fordes:Infamiá igaominiá & crimina fua. Damnationem uotis expetiuit: Vilas é optaí
fe damnationemiquam ope amicorum fubterfugerat, PropulGtorem:Defenforem & patronum,
Irus barrulus lentulo; Eadem fpei de-
t lufione fruftratuseft létulas fpinter q lum cæterís uítæ temporibus eí fe fortunas fuas reliz
cú barralú fumma beniuolentia & fci querca quoacceperat prædicauít:fed eriam pridie F
pua liberalitate dú uixit ppetuo fuiffet cõple- expírarctidem illudiph Auguftodixír. Cum íterim
xus merito fperavit illius farurum hæfdé:cui
barrulus infop annulos fuos decedés perinde ne nomé quídé eíus tabulis teftamentí adiecit.
ac unico hæredi tradiderat:& í tetaméto nul- De Lucio Valerio & Cornelio ballo.
laeius mêtio fa&ta:eiufmodi hoies ueluti ioca Vciusauté Valerius cui cognomé eptachorz
Pundi uira excedere uidebanf, Spinteri:co-
gnomen eft. Quantú illo momento:lnuehi- do fuír rogatum hoftem Cornelium Balbū exp
tur in húc teftatoré ingratú Valerins:cú dicat tus utpore opera eís& confilio compluribus priuaz
fuz ingratitodinis cõfciétia graves dediffe pæ tís litibus uexatusżad ultímumg; fubíećto accufatoz
nas in ipfo mortis articulo cù ante oculos fal- re capítali crimine accufatus præterítis aduocatis
laciā fuá& ımgratitudiné fibi pofitā uideat4
neca fupis, pbari nec ab iferis landari ullo mō & patronis fuis folum hæredem reliquít:nímírū cõ7
pofiit: eius igi fpiritus fallax & igratus foppli fternatione quæzanimum eius tranfuerfum egit:ama
cio afficiaf neceffe é Confcientia:Nallú ho- uítením fordes fuas:& dilexit pericula:& damnatio
Cicero mini tormétů côfciétia maius:Cicero te tuoge
feelege confciétia torquet. Itéalibi in padoxis, nem uotis expetíuit: auctorem harum rerum beniz
àd cú cupiditas dominatus excefit:& aliusé uolentia propulfatorem odio infecutus.
dominus exortus peccatoge cõlcientia timor De Títo Barrulo & Lentulo.
Iuue, ĝeftilla mıferaĝ dura feruttusluuenalis, Et
tacıta fadant pcordia colpa.lté alibi Negeni -t t. Barrulus Lentulo fpintheri cuíusamantiMimã
perus cõfiltere menté crimina fcæua finunt,Perfius: anímum liberalifimamg fenferaramiciciá dez
& intus pallear infælix: magnas uires habet decus fuos annulos períndeatg unico hæredi tradiv
confcientia, Superis diis:Cœletibus quosre dit: quem nulla exparte hæredemrelinquebat:quan
linguebat, Inferis: Adquos acceder.
Vero pompilias: Nô alio pfeđo ludi- tum illo momento temporis confcientia fi modo uí
im, brio delufos a.m pom- res quas habere creditur poffideta teterríimo homi
é oppius gallus
pilio:ğ omnes quorum fupra memini- nefupplicium exigit: inter ipfamenim fallacís& ín
mus.nam põpilius ex omnibus q fibi moriéti culpæ cogitatióem fpiritum pofuit: quafi tor
aflidebát hunc unú hilari vultu femper afpe- graræ
xit:benigniMimis com torealiquo mentéeius íterius cruciante: quod aiad
uerbis appellauit:arĉte
plexus & ofculatus annulos ĝi futuræ hære- uertebat ex uita ad mortem tråfitum fuum & fuperís
ditatis teftes ei tradıdit:& poftmodú illá tefta
mento preriuit : Oppius uero ubi fe fatum diis inuifum efe:& íferis dereftabilé furug.
exhæredéeé cognouit:annulos nō hæredi:a- De Marco Pompilio.
tis fed cõtumeliæ fümig ludibtii teftes ueris m Arcusuero Pompilius fenatorií ordinis oppi
hzredibus diligentifime reftituit. ‘Ne quid um gallum ab ineunte xtate familiarífimum
ex ea hæreditate :locaf Valerius : cum dicat fibí moriens prouetufto iure amiciciæ & uultu beni
ut omnia cõèqueretur exea hæreditate quå
Locus nonerat habiturus, In locellam:ln loculum gnorelpexit:& uerbís magnum præ fe amorem feré
Locu- ac fi dicerer in crumenam:diminuriuú a loco tbus profecutus é:unum etiam de multis quí afide
Jus Joculaszinde locelius. Jauenalisineg enim lo bantultímo complexu & ofculo dignum íudicauit:
Locel- culis committantibus itur ad cafum tabulæ ne
lus pofita Èd luditurarca, Plenum contumeliæ fupergs annulos.quog fuoseí tradidit: uidelicet
Tuue, Ju.nihil aliud fuit illiánulos tradere:nifi eum quídexea hæredítate quam non erat:aditurus: amit
fed morientis amici
ts. Quidhoc lo.inhonefti- teret:Q uos oppíusuir diligens ín locellum depofi
dodificare & afficere contumelia, Exhæres:

re fuo ualerius huius hominis plenum contumeliæ ludibrium

cú dicat põpilius q pauloáte cu- tos &a præfentibus affignatos diligentiflíimethærc
riäfliĝra í fopmo fæ uitæ die iura amicitiæ dibusíllius exhæresíipfe reddidit:Q uidín hoc loco
feurruli obleænitate polluere nõ dubitauit c
intelligeret fe paulopoft uitæ frađtibus caritu
Ehonefti iturpius propter ígratitudinem quam plane moriens declaranit, Intépeftivius:Magis præter

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEIVDIOIS cliii
tpsinā tps illud quo mortis iftátis terrore pturbari debuerat lufas nõ appetebat, Scurroli lufu: Iocolatio lufa
obfcæna:ludificatione;turpi ioco a fcurra dictus:nam [curra dicitur quafi feqgués curiam uidelicer meretricem, fcurra
r Incipit Liber, Ođauns, Infames rei qbusde caufis aut dānati:aut abfoluti font, Cal.
Es Vne quog ut æquiore aio:O&auus liber g mukaró & variar rerú exempla côtinet memoratu di
goaiprimú aŭt eoe eft:g'infames vel abfoluti uel donati fuerút& qbus ex caufis 1d fa&tú fitpræter
oium opinioné:hoc aút ideo facit ut inuidia laborantes fe dánati faerntimemores idaliis quoq; cō
tigifle dánationé fuá ægori aio ferát, Ancıpites morus: Dubios cuétus:ná femper incertus & dubi
us eft euentus litis & belli, Inuidja laborátes
iihócftíus aut gd répeftiuiustfenator
a HAAR populi romãicu
a Quialis muifi font & odio habentur.
Arcus Horatius:Hæc hiftoria
i capitu-
tia egreffus home wtr fructibus counuo cariturus m Io de feueritate
d &aekt:cõltat át Hora
fanétılTima íura familiaritatis morte preffis oculis: tium a duñuiris lege pduellion‘s dina-
& fpiritu lupremos anhelitus reddens fcurrili lufu uny eenaor Poore oea E N E
5 3 > AT
fugílanda fibi defumpfit, Incipit Liber Ocĉtauus.aus., tESaase
faĝa puocatiôe
oa raa ad populum
eopA ERAab eo fuifaie,
e al
EAI Infames reí qbus de cauz pul puo.iu.Quia lex erat horrendi carminis
fis autdamnatí
: aut abfolu duúutri pduelioné iudicér:fia duúuiris puo-
knne. Capí.]. carit puocatiðe certato fi uincent caput obnu
[Vae cuomutæcaore aniz Ponnfolici
arbori refte fafpendito: uerbera-
neqguogytzqmnore: ro uel ita pomeriŭ uel extra pomeriú:
hac igif
{mo ancipitesiudicioră mor Jegedánatus Horatius puocauitad populum
tus colerentur : recordemur moti hoies í eo iudicio; maxime publiú hora-
inínuídia laborãtes quibus “O Patre pclamante fe fil iure cæfă iudicares
; aoe > atg arg ipfo
ipfo filio
filio pai paré aium í oi piculo piculo geréte
patris moti:gerétfed ma
5 c ab-
de caufissaucabfoluti funt: fojuerúri& mifericordia
RA faucdamnatí. gis admıratőe uirtutis
ĝ iure caufæ, Forti pa
k a A muse: meruerat ex cæde fororis, Tantú cõ
De Marco Horatio. fanguineo:NS minus gloriæ ex cæde fororis d
m Arcushoratius íinterfeætæforotís crimie atul excuriatiog ui&toria cõfeg potuit, Acrem fe
judi 190c pudicniæcuftodé:In abfoluendo ingt ho
i lo rege damnatusad populum prouocato iudi ano popülds quanifaciéda cét pudicitiä decla
cío abfolutus eft:]uog alter atrocitas necis mouit rauit:fed in galbæ iudicio qd feqf:mité feudi
alterū cã flexít:qaîmaturumuirgínis amoré feuere céplus æquo pbuiffe uidet. Pudicitiæ cufto
magifğ
p impie punítumz exiftimabar.
Hz ltag; fortíx puniz < nide
painaa poon
m: idcuieg npua
tione liberata fratris dextera rãtū confanguíneo quã
Az i $ .
f <ç p2
t topere lugeret:ut fratrů & patriæ obliuilcere-
tum hoftilí cruore pona haurire potuítarcé fe tc tur, Plusiufto:ln iudicio galbæ.
pudícitiæ cuftodé Pop. Ro. poftea plus iufto placi Vm.A.libõe tri,ple.Sergius galba ptor
a acen patit c> in hilpania fíma pfidiaufusé í lufitãos
er P De SergioUGIR nā tnum ciuitatum quas oppugnabat:
Galba. cõuocato populo tan de cõmodis eius aĉtu-
c Vmalibonerribuno plebis Sergius Galba p men in gbus flos ma confite
roftrisi uehementer increparetur:g
í s lufitanorúu bar electa
e & armis exota:
BA partifidetrucidauit
dediler par-aa
freti uenerát in eius poteftaté ná lufitani ferto
Tianas pres fecuti fueråtaduerfus quos mifus fuit hic fergius galba:q uiolata publica fide maximá barbarorum
cladé magnitudine criminis fuperauit:reus igić fa&tus a Jibone tribuno plebis die diĉta uenit in iudiciú: ubi cå
uno pfidia dánaref;eiufeg dánationé Cato cú nonagenarius effet uehementi oratiõe iuuaret:reŭ fe manife
fus eft:mhil,n.p f recufns:qppe fupplicio dignŭ le iudicás:omiffa fui cå paruulos eius'filios & nepoté
multis cú lachrymis populo cõmendabat:quæ res adeo cõmouit oés:ut pter opinioné abfoluereć: q oium con
fenfu pirurus eéuidebať,De hoc galba Quintilianus de iftitutiõe oratoria livit. Seruiú ingt galbä miferatie © i,
Ja qua nô fuos mô quo liberos paruulos 1m cõcione perduxerat,fed galli ét fulpici filiú fais 1pfe manibus circå QBP“
tulerat:elapfam effe că alioră monumétis:tů Catonis oratiõe teltarú: Cicero lùi.de oratore:ldé:Qu,. feruiú gal- c,
bå qué hofem pbe meminiffe fe aiebat pgraviter rephendere folebat q isyL.Scribonio ġftioné in eum ferenté CITO
populi mifericordiá scitaffet;cú, M.Cato gaibæ graui imus atg aceruus inimicus afperæ apud populum roma
nú uehementer effet locutusiquå orationé in osiginibus fais iple expofuit:rephendebat igitur galbã ruttilius:q
às.G.Sulpicii galbi ppinqui fùs, Qu.pupillū filiú ipfe pene in humeros fuos extuliffer:q patris clariffimi & recor
datione & memoria flet populo moueret & duos filios fuos paruos tutelæ pupilli commendafesac fe tanĝ in
promptum teftamentů faceret fine libra atg tabulis:Populú Romanú tutorem inftituere dixer illorum or-
birari, Irag; cú & inuidia & odio populi:tum galba præniereť:hifg eú tragodis liberatum ferebariquod iéapd
Catonem fèriptum effe uideo:mfi pueris & lachrymis ufus effer pænas eú datorum fuiffe hær rutilus ualde Lufta
uituperabat:& huic humilitati dicebat;uel exilium fuiffe uel morte anteponendam. Lufitanorom: Lufitania ™a

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
pars eft hifpaniz quæ nune ut gdam uolunt portus galliæ dicitur, In origine rettulit:In libro g inferibitor de
originibus. Mitigata cõcione:Mitigato popülo:ná tria fignificat populú orationé:& locú, llam quæftionem
v ingûtionë & caufam texit mifericordia non æquitas, De. A.Gabinio;
Onféntaneum quod fequitur Aulus gabınius in maximo;ardore infamiæ fuit corruptouidelicet exer-
c dtu vel verius uédito,Ariobarzani quo Ptolemæum reduxerat in regnum:ut fupra diâĉum eft:fed poti-
us pecuniarum repetundarum hoc loco:nam de maieftate:cuius eum lentulus flaminis filius potu aue
rat abfolutus eft:ut ait Cicero ad attıcú: & paolopoft eltoino graui fama hoc iudicium: ut uideatur reliquis iu
dicus periturus:reliquis iudiciis dixit ualet de
ambitu cuius eum publiú Sylla reum fecit í pe magnã mani ínterpofita fide prætor i hifpania ínter
titione confulatus: & repetundarú de quibus emilleractőiq tribunitiæ.M. Cato ultíæ fenectutis
nõdum poftulatuserat : hocin prætura fyriæ
faĝumıntelligimus: nam de friis eft fenatus oratione fua quãi origie rettulit fubfcriberer reus
datus frequens: ut idem Cicero ait frequentes profe iãnihílrecufans paruulos liberos fuos & gal
ga Syriaci publicani uehementer vexatus lí fanguine coniunctum filium flens cõómendare cæ
abinius:ex agitati tamena domicio publi
cani:p eum eflent cum equis profecuti, De ga pít.eoq facto mitigara cõcione g ofum cófenfu pari
binio idem Cicero ita fenfit in fenatu: cum de turos erat pene nullâtrifte fuffragiū habuít:miferiz
provinciis confu.diceret fpriam ipfe confu, ut cordia ergoillã quæftionem non ægrastexít, quoni
pifo'Macedoniam occuparat:inĝ eius interfu- am quæinocentiæ tribui nequíerat abfolutio refpe7
it huiufmodi : ut rex Ariobarzanes ipfum ad
cædem faciendam conducere adueniens in fy tuí piorum puerorum data eft,
riam equiratum admitteret ; cohortes poftea De.A .Gabínio.
conduĝæ:funt publicanos prope in feruituté c Onfentaneŭ quod fequitur.A, Gabiniusí ma
iudæis& {priis traderet:nam us publicanis nõ
dixit:pađtıones fine iniuria faĉtas refcidit: Cu- ximo ífamiæ fux ardore fuffragiís populi.C.
ftodias fuftulit:ueđtigales multosac ftipendia memíioaccufatore fubieđtus abrupræ effe fpei uide
rios liberauit:quo in oppido 1pfe effet'aur quo batur:quoniã& accufatío partesfuas plene exhibe
ućiret publicanú aut publicanı feruum effe ue
tuit Gain fpria diutius eft Semiramis illa reti- bat &defenfionís præfidía inualida fide nitebantur:
nenda inguit:cuius iter prouinciá eiufmo & g íudicabant ira præcipíiti pænam hominis cupis
rex Ariobarzanes confulem noftrů ad cædem de expectabant. Igitur uíator & carcer ante oculos
faciendam tanĝ aliqué thraœm côduceret:de- obferuabāf:cum ínterím omnia ifta ppitiæ forrás
inde adueđus 1n fpriam primú equitatus habu
it iteritú:poftea cõcifæ funt optime cohortes: interuétu depulfa funt: filius namg gabini Sifennæ
cõlternatiőís impulluad pedes fimenií fupplex pro
Igif in fyria íperatore illo: nibi] aliud uidelicet
a&ú eft:nifi paĉiones pecuniarum cum tyran ftrauít:inde aliquot fomentum procellæ petens unv
nis:decifiones:direptiones:latrocinia:cædes:cú
palá Po.Ro.íperator itruĝo exercitu dexterå de totus ímpetus tempeftatis erupcrat : quem truci
tédens:nő ad laudé milites hortaref: fed oia f1 uultua fe uictor infolens repulfum excuflo ex manu
bi empta & emendaeffe clamaret, Infamiæ annulo humí íacerealiquãdiu paflus eft.Q uodfpe
ardore:Magna illi infamia ortaeft q prouinci
am iyriam expillaffet:unde Cicero; an in fyriá ctaculum fecíitut Lelius tribunus plebis: approbap
ingt diutius eft femiramìs illa retinenda, Ab tibus cunđtís gabiníum dimitti iuberet + ac documé
Tuptæ fpei:fra&tæ & debilitatæ fpei: neg enim tum daretur neg fecundarum rerum prouentu info
fpesulla fibi fubeffeuidebaf, Inualida fide:in lenterabutí:neg; aduerfus propere debilitarioporz
firma fide:ga nulla fides eius defenforibus da
batur:ludices pterea ueheméter iraticupiebāt tereidque proximo exemplo ægue patet, .
eius dånauoné, Confternationis ipulfu:Quia
übi uidit patrem damnatum iri fic menté confternatus eft:nt amens prope modum uideretur. _Aliquod fomë
tum pcellæ:;Tranflatio famptaa tépeftate, Vnde totus impetus:Quia ipfe aĉionem iftam füfceperar:& Gabi
nii uitam ın difcrimen adduxerat, Eruperat:quafi cum impetu exierat:ut documentum daretur:Exemplum í
Seneca quit ftatuit lelius ne quis fe nimium fecundisiextollat:neue aduerfis deprimat:nam ut inquit Seneca nemo cõ
fidat nimium fecundis:nemo defperet meliora lapis, De Appio Claudio.
Ppius claudins: Liuius l.Claudius pulcher confu.inġt:g cõtraau'picia pfe&tus iuffit imergi pullos: qui
a abari nolebát ifælicıter aduerfus carthaginéfes claffe pugnauit:& reuocatus a fenatu iuffülg di&tatoré
dicere.C,Glauciá dixit fortis ultimæ hoiem:q coađtus abdicare fe magiltratu poftea ludos prextatus fpe
Sueto; &auit, Suetonius. In uita tyberii claudi, Claudius ingt pulcher apud Sicili: nö pafcentibus nõ 2u!picato pullis
ac per contempt religionis mari demerfis quafi ut biberent quando effe nollent prælium navale imit:faperar
tuíg.cú dıatoré dicere a fenatu iuberef:uelut iterú illudens dilcrimini publico glauciá uiatorem fuum dixit:
Valerius aliter fentire uidef:n ab hofte fuperatá fuiffe claffem claudio iperatore:fed propter contemptam reli
Bioné:fprætis fcilicet aufpiciis tempeftate amiffam:itag cum ei dies dicta effet ad populú qui religionem c ma
xima Populi Romani ċlade {præu:fer& in eo effet ut damnaretor:Subita e cœlo demifla tépeftas damnationé

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE IVDICAS clv
illá excuffit & appiŭ liberauit, Maiore an iniuria religionis: cõtra oja nauigauit, Vetoftiffimă moré.
Mx
iores:n.or fapra di&ă eft nihil gerebåt nifi prins captatis aulicis. Obieđtus: Ordo é, Appius claudius ifeto
populo obieđtus nekio maiore miuria religionis an pfiæ. Tutus fuit:Himber enim diuerlum egit populunt
ita uta dânarione ilha amoueretur. Diis írerpellantibus : Diis prohibentjbus,
e. Odemavxilti genere: Tutia veftalis uirgo falfo crimine icæfti fafpeĝa codé auxilii genere emerft:quo
fupius appius:
Ná cú fuæ finceritatis cOlcia foret nouo auxilii
bro deuent ppal peataeft zur fibi liceret haurire ex tyberiiaquå & genere Gilutem få turataé&:fumpto.n eri-
eãdéad facros gnes pferre: fì (ibi pudict
tia ftaret,qd etiå fatu eft: Nå ot igt uicétinus
De Appio Claudi: poeta;Tutia cafta fuit:fed nõeft credita: Någg
a: Ppíusclaudiusnefcíioreligióis maior anpříæxíi Jefarat hanc falfo crimine uulgus iers. Quod
íuría:fi qdéilliusuctultifimum moré neglexit fimul ae fenfit palmas ad fidera tollens : Dixit
re diva iá tibi cafta negor :Si rea fam populo
huíus pulcherrimāã clalfé amilt: ifefto populo obie me núc fpeĝáte miniftra, Signa qbus noftar
&us cü efugere debitä pænã nullo modo poffe cre fivibi cafta fui : Dixit & arrepto tyberio in lit
deref:fubito coorti imbris benchicio tutus fuit adã tore cribro:lpfa manu puram fluminis haufiť
aguã:Quá fimułimotam nvlloue foramine la
natióe:difcufa.n.dRtióealiã uelut diis íterpellātibus plâm „Pertulit ad fan&os uirginitate focos: &&
de íitegroiltaurari nő placuit. Irag cui martia tépe cætera quæ fequűtur, Temere:Sine 1õne: qa
ftas cang di&tíonécőtraxerar:cælekis faluté attulit nulla erat ratio uel canfa cur aqua primas cri
bri nō flueret, Ipfa reg natura: Aquæ natu
DeTutia Virgine deæ uche. raligda eft& per tenuiffimas rimas defluens
eci Odemauxilií genere Tutiæ uirginis ueftalisi quodin uoto tutiæ minime faum eft.
celti criminis reæ caftitas ínfamiæ nube obfcu Té. L.pifo.Lotius pifo accufatus iniu
tata emerficsquæ vfcia certe finceritatis fux pé falu i Tiag côtra focios: Macedonia pifo cor
fal occupaveratí ġ ita fe geffit ut exer
tísancipíití arguméto polita perereaufa eft arrepto citū amitreret:barbari ifefta omnia redderent:
ením cribro + uefta ingt fi facris tuis caftas femp ad Achæos fibi ingéré pecuniá pédere cogeret Ve
mouí manus teffice ur hoc hauri extyberiaĝ :&in Aigat ac portoriú dirrachinogz í ġftú fuŭ uer
ædétuãpferã audacter & remere iactis uotisfacer teret:bizantioge urbé hoftilé imodum uexaret
nobiliffimas čt uirgines fama erat fé in puteos
doti reg ipfanatura celfi. abieciffe:& morte uolűraria neceffariá turpi-
De Lucio Pifone. tudiné depuliffe. Dubiæ ruing metum;Time
í Tem.L.Pifo.a.L.claudio pulchroaccufatusq bat.n.quorfam tenderet populi iudiciū. Nim Nimbt
bi:Níbus df vétus cū pluuia, Tot ĝftioné.i.
raues & íntolerabiles íiurias fociis intulifér iquifitioné : Alii Jegüt concionem Huc dedu
haud dubíæruinæ merå fortuíto auxilio uítauít : nã um neceffiratis:ldeft ad tantam neceffitatert
gperipfumtépus quo triltes deco fentéríæ ferebå coađtum , Abiicere fe tam fimpliciter: Vt hu
turrepentina uis nimbi incidit: cg proftratus huz mi proftratus iudicium pedes ofcularetur.
Vintus flavius: Quintus flauius reus
mí pedes íudicū ofcularetur + os fuü cenorepleuít: q ađus hunc fimbriam fuiffe coniicimus
qd confpeđtű toram quæktíonema feuerítate ad cle qué fuiffimú legimus qppe cinæ fatet
métíam & manfuetudínem.tranftulít:ga fatis eŭ pæ lité:q poftea Valerio flaco confule : legatus in
nas fociis dediffe arbitrati funt:huc deductă neceffi afiá pfeđus p fimultioné dimifas corrupte
exercitu:Ducé fterficiendű curauit:ipfe corre-
tatís utabíicere fe tam fuppliciter + aur atollere tam ptis fafcibə puiriciam ingreffus Mitridatem p i
deformíter cogeretur : fubnećtam duos accufatorã gamoexpulit;ilion ubi tardius portæ aperiebā
tur incendi iuffit:& populo uifceratio 2 Marco A
fuorum culpa abfolutos. flauio data in funere matris: Erant qui per fpe- #
DeQ uintoFlauio. ciem honorandæ parentis merit mercedem
«q; Fauíusa.T. Valerio ædili apå populum reus populo folutam îterpretarentur : eum die di
ađus cū.xííií.tribunä fuffragiís damnatus el- @aab ædihbus crimine ftupratæ matriffamili
as abfoluiffet, Reus tam nocensĝ innocens
fet proclamauít fe innocentem opprímí:cui Valeris dicitur:euius res agitur, Abiecerat:Dicit quo
us æque clara uoce ; refpondit nihil fua íntereffe no modo abfolutus eft flavius accufatoris culpa
cés ne an innoxius píret:dűmodo piret: qua uíolétia Reliquas tribus: quæ una ex uiginti ftabant
dicti reliquas tribo aduerfarío donauít:abiecerarini Perdidit.Quia tanta dii uiolentia reliquas,
tribusin fuum odium attraxit.
mícűã:eüdé dü pcerto pelfundatű credidit erexít : uí Aium ĉt coltoniŭ:Lex feruilia repetun
ctoriãg in ipfa uictoria pdidit. De Caio Cofconio. c darum, Nam apud afconium pedianum Aftoni
c Aíumcetiaim Cofconium feruilia lege reum p fic legimus. Quintus feruikias cepio us
cum iudicia penes egueltrem ordinem effent pedia
pter plutíma & euidentiflima facinora + ac fine &.P, Rutilio damnato; Nemó tam innocen, nus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
efet ut nõ llä timeret:Quintus feruilitts cepio:Scaurú ob afiaticæ legatiðis íaidiã? & aduerfus legë pecaniàrā
Teŭ fecit repetúdarú legeiquá tulit feruiliu {legatus pecuni accipet ficut fcaurus accepat:& hunc coto
Prexta niŭ accepiffe intelligimus, Puerú textati ucrú nobilé:ná Ďrexta nobiles utebanć:quam tefte Macrobio pri
mus. T.hoftilius rex romanog tertius debellatis herrufcis ut Romæ haberef iftituit:Sed frexrãillo fæculo pue
rilis nő ufurpabat ætas:At poftea, Tar,demarati exulis filius prifcus rex:qntus
a Romul zde bims triumphás
filiä faŭ annos quattuordeci natú in bello hofté manu pcufferat:p còcione laudauiti& prexta donauit:hine
dedu&tus mos:ut prexta í [um puerog nobili ufürpareťElt aŭt prexta toga : Cui purpura prexif, Poetico
ioco:More poetarú uerfibus ludentiú, De fe
dare:qa ét adverfariú flagitiis fapabar, In fua ulla dubítatíone nocenté: Valerii ualentini accufato
cá:Nã núğ ablolutus fuiffet cofconius nili ob
feænitas acculatoris iudices perturbalfet,
rís eíus recitatum iudicio ĉarmen quo ipfum puerű
Ttingam eos quog:Dicturus Valerius prætextatū &igenuam uírginéa fe corruptam poeri
a dehis q cú nocétes effent: Maioge fuo coíocofignificauerat correxit:Siquidem íudicesíní
rú & pximorum benemeritis ab©luti quum rau funteum uictorem dimittere:g palmã nő
fant Ab Aulo attilio calatino fumplit exordið exalio ferre:fedde fe dare merebaf .Magıs ergo uaz
q că fore oppido peffe bello punico: quo tpe
Pánibal italiá uaftauit:& illius oppidi ciues ád
leríusí cofconííabfolutíone damnatus: ġ cofconius
hánibalé åfecifent:Sufpitio fuit id calatini cõin cãfua liberatusé. . De.A -Attilio calatino.
filio fa&ú in 1udiciú itag calatinus rapit: Neca Ttingãeosquog;quorű falus propris obru
dubiú erat gu ab ifeto populo damnaref:mifi
pauca.Qu. Fabii Maximi uerba iudicialéallă ta criminibus proximorű cläritatí donata eft.
Ípetú a genero ppulafent, De hoc gút attilio A.attilium Calatinum forancg oppidipditione reã
fopius dixius í ca.de iure triúphádi: Dirrepta
mee

admodú ífamemímmínentis damnationis periculo.

rű:Abrapturú affinitaté p diuortiú.n. fihiâ wå
eidêpfiñer. Exploratá fàiam qappeuidés cri Q maximi focerí pauca uerba fubtraxerűt:qbusaf
men fuit pene certa nia, Diflicillimis reipu. firmauít
hi ieo crímie fontemillä ipfe comperiffecs
tpibus pp ingentes romanos clades, Bene fe direpturú fe fuiffe affinitatem: cõótínuo.ns populus
aa

credidiffe: Optime fe commilile hic enim.Fa pene íam exploratam fentétiam fuam unius judicio
Íi bius ek de quo ænius unus qui nobis cunđan
do reftituit remig trahédo bellů & exercitum conceflit:índignum ratus eius teftimonio noncrede
Ro.fèruauit & uires hannibalis debilitauit, re:cuí difficilis reipublice temporibus bene fe exer
Arcus quocp Aemilius fcaurus:Repet citus credídiffe meminerat.
m darű reus :Marcus {cautus Marci fcau»
ri fılius:q princeps fenatus fuit: ui&ri- DeMarco Aemilio Scauro,
cú hit fpllä; quo ui&tore & munifico in foci- „m, Q uog zmiliusfcaurus reperūdag reus adeo
os uiĝoriæ:ita abftinés fuit: ut nihil donari fi pdit & cóploratã defenfionemí iudiciü artuz
bi uolueritneg fub hafta emerit ædilitaté fú- lít:ut cü accufator diceret lege fibi cérū atg:xx. ho
ma magnificentia gefit:adeo ut í eius ípenfas
opes fuas abfűplenitmagnág æs alienů cõtra mínibusdenunciare teltimoniü licere:finő recufare
xerit:Ex ptura puinciá fardiniá obtinuit:î qua quo mínus abfoluereč fi cotidemnominaffecquibus
nec ftis côrinéter fe gelffe exitimatus é: & í prouícía abftulıfet tam bona conditiőeutínon po
ualde arrogáter p genus mog ieo paternű ui
cebať.Cú cætera iduftria neg eét par: eratta tueríit:tamen pp uetuftifimam nobilitatem & recen
mé aliquido inter patronos caufar; hic cú ad tem memoriam patris abfolutus eft:fed quemadmo
cõfulå ad.iti.Kalédas qnules romá ueniffe dü fplendorampliflimox uírorűí protegendiís reis
rentibus de eo fardis a Publio Valerio trjario plurímű ualuít;íta í opprímédís nő fane multum po
adolefeéte pato ad dicédú& notæ iduftriæ fi-
Tio eius q i lardinia atra,Mile,arma tulerat:po tuít quí etiam euidenter noxiis dum eos acrius impu
Rulatus éapð.M,Catoné reperúdarúut í aĝis gnauít:profuít,
{criprú é pridie nonas gauiles defenderút feaa DeCođa.
xú lex patrõcű ad id tps raro ql pluribə ute 1 — V.Scipio Aemilianus Coæ&tāã apud populū ac
ret ğ tuor fuerűt át hii fex Clodius pulcher
marcus Marcellus:Marcus calidius:Marcus ci cufauít:cuius cã quãuís grauiflimis criminis
cero: Marcus meffalla niger: gntus hortenfius
1pfe quog fcaurus dixit pro fè ac magnopere
iudices mouit fqualore & lachrymis & ædilitatiseffufa memoria ac fauore populari & fcipuæ paternæ auđori
tatis recordatiõe, Reperidará:Dicíus.n.repetúdage & de reperűdis, Côplorarã: Tráflatio fúpta ab his g'mor
tuos lugét:q cú a&tů de eis uidét dicút poft cõclamationé côploratű é. Amplifimoge w. Vt fabii & feauri fo-
per:2 cõmčéorati, NG fa.mul, po. Narrat Vale.quô accufatos áplitudo peccátió caufis aliquádo pfuenit cú.n, ui
deret po.ro.Multos idies accufatores ifurgef potétia fua frætos:NS é paffus ibecillioresa maionbus opprim:
V.Scipio cođtam accufauit:Hác co&á gracchaneæ feditiðıs fauoré intellizimus: Cum Scipio acerrime
1 reĝirvitwt apud Plutarchú in, T,&.C.gracchoge vita manifeftiime parer. Nam aurelius cca aliquot

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEIVDICIS clvi
poft annos prætor iudicia ad equites romanos tranftoli;hunc gif cođtam:cum Lucias Scipio infamatum
dicium prraxifTer.& multis grauifimis criminibə affi&tú co perduxiffetut dánaretur:oĉtauo iudicio illum inio
po
pulus Jiberauit:Ne cius damnatio accufatoris amplitudini donata exiltimaref, Confofla : AfAi&tə.co
Tranflati nuidta,
oa gladiatoribus fumpta q fibi inuicé uulnera inferút, Ampliata;lnter cöperédinationé& ampliata
caufam hoc íterelt:Cõperendinatio eft cú altera tát paruú petit ut in aliú dié iudiciú
e. Ampliata uero
ces cám nõ pbe tenere, ” cå eft cú cå inimtrelle&a fi iufta é:Reus õfeltiabfoluié:fi mala
differaf:eo dicat iudi côperé
é nô ftatim dinatio
dánatur;fed in aliud týs deferf:&í rabul fi lcriptú
ıs erat, A,Abfolutioné faá effe fignificabaf: Si uero.D.Di «Amplia
p 5 , _ _ narúreñeč itelligebät:fed fideferreba í abu
f;
buserat confolfa:feptiesampliata &adultimi'octa. lis iprimebant.N.&-L.id åt gd fignificat non ta ca
uoíudicio abfolutaé:qa hoies uerebantur ne præci eno E toph pan piena
ea
pueaccufator ís amplitudini damnatio eius donataCA. aereo femip
trophe uero: a pote
ut falisdaellats
lenæ holbiboz
args fugatis,
exiftimaretur:Q uoshæcfecumlocutos credideri: Allidiu -bononíéfi
é eallidios
s:Hic ille
nolumus caput alterius petentem in iudiciumtriūs © g odia foa Earm dieti cta
phos Akn D
& trophea fpoliaggac deuictarū e
nauium ara
roltra iae git + Cú.n.mamfefti ppe modú adulte-
Giselahosid p A
duerfus holtes ciuisuerofa
deferre rerribilifg licisaduerlus 5 fasualid
fasodi iffima accufitorisargaméta foftenta-
aeea r e
lucemtāto fulgore gloríæ fubníxus ne infequatur: tus iudiciú fubrerfogit:gs affirmaret fe in pati
tãuchementes iudices
v9 aduerfusmT
excellentiflimā acs an bians kaen ferat cuiufdá e ma
cufatorem quam mítes longe íferiorís fortunæ reo. Quéin honoris
mariti cubiculú effe pertraĉtú, Maritz
grata nô noat, Cãm adulteri
De Callidio Bononienti. Neg ét negare poterat utpote qaidephenfus
e- Allídíius Bononiéfisín cubículo mariti nocte foerat, Leue fragmentă Ita evafit uel emer-
z depræhenfus
ç cum ob íd aos
caufammfa adulterii
ia fluctusdice “®Héadmodú nönunähoceft
20 navis fragmétoi naufragus
tabula, evadit var
Sufpeđus
setżinter maximos & graui amos imtamıiæ Huctus locus:Mariti cubiculú, Tépus:Nođtu rnum,
emerfit:tãquam fragmentum naufragíi ;leuc admo Matriffarnılias : Quæ n5 fatis pudica foret:
dum genus defenfionis amplexus żaffirmauít enim Eua ephe poterat eú adulterii cå iuiffe,
` fe obamorem puen fuíeo elie perductū :fafpeđtus
xi „gp olefentia:Que pcliuiorin libidinem eé
cõlueuit. Cõfeffio intéperariti
erat locus:fulpectum tempus:fufpecta matrilfamis effer Pp pauperum EAEE æ;N Equia Îppin sfefus
liæ perfona:fulpecta etiam adolefcentia iplius . Sed genium iaiffe damnatus effet,
crimen
JEn líbídínís confeffio
s, intemperantia liberauit © Vm parrictdi cåm An hic fuerit cæli»
remíflíonís hæcsílludalii quanto grauíoris
nug
materi foripfit osille raffus ad qué.M.cicero ex cilicia
nő affirmauerí quú igif.T.cælius celi
txemplum, terracinéfis filius nođu í cubiculo uulnerib>
De Celíis Fratribus & filiis tiríiCelij. cõfofus uentus furffer:in altero cubili eiufdé
e Vmprícídií caufam duo fratres-Gelii dicerent ç9Piculi cobannbus filiis:Neqs quifpiá alius í
i A y; fufpitioné cædis ueniret:illi unatantú cãabfo
fplendido terracing loco nati: qug pater Tí Juti fuerűrg apto hoftio dormientes inuenti
tus Celius í cubiculo quíefcens filiisaltero cubanti fant. Neg:nucrifimile
fiebat fi patré necelé
bus lecto
AEO erat interemptus: neg paunaut feruus
eN quifg
, 1 oculos fihoge potuiffe
patergaur dixias í fönü refolu, Quogz
aut liber íuenírerur ad quem fulpícío cædis pertine fores denoinbanë, deTerraciz:Opp
noie patris filii apud ma
idúé in uol Terraçi
Tet hoc unonomieabfoluri funt:qa iudicibus planū -feis qå oli trachina dicebat poftea anxur di&ú
factã elt illos aperto hoftio inuentos effe dormiens oppien olet Ti o ay
$ Ot, e at į Ío:Proxio lecto patris, Cubiculo: Ná cubicu
eeris cman
opem tulit.Aei udar certiffimusi ndex mí |f cótinet cubile ln eodén.cubiculo dao erit
Indícatū eft.n.reg naturam non re Jeĝizí altero
pater:i altero filii cubabát. Yno
cipere utoccilo patre fupra uulnera & cruorem eius noieiHac una cá:ga cubical cog inuétů ém
quietem capere poterint. fis dormiétibusaptá:Nõ.n.exitımabát adole
s = a
p Ercurramusnūceos quibus ínA caufæ di&tíone
Pae in táto diícrimíe
Eea f&ú rao meee áqgetem
gria
magis quæ extra quæltionem erant nocuerüt disabfolui nő poterát:Somnus innoxiæ. Som
Ẹfùa innocentia opem tulit. nus ingr effecitut innoxii iudicarentur quod
De Lucio Scipione baud ġġ natura paffa fuiffet filios fomnum ca
e S on onee
«Scipio poft fpeciofiflimum triumphum de pere potuiffe poft uulnera patris, u
Ercurramas: Tranfit ad cos qui uel in-
rege antiocho ductum perídeac fi pecuniam p vidia accufatog: uel iniquitate iudiqã
damnationčenitare non poterunt nec
1
fua ipforum innocentia fibi opem tolit.
V.Scipio: Is frater aphricani fuitiqui ad fipilum montem legato:Fratre: Antiochum regem fpriæ uicit:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
& regni parre priuabii jde afiaticus dictus eft:polt reus pecunia irerceptæ Nein carcerem duceret graechus
pater tri ple, au&or eft Pliniusorator, Lucius feipio:Qui afiaticus diđtuselt. Etiam europæ:Antiochus nô!
cōténtusaf iropáquog inuadere pperabat. VItra môté raurú:Hoc idé li.iiii.dicit ca:i.exéplo ultimo. An
tiochusingta Lucio [cipiõe ulrra raurú môté iperii finibus fúmotuscú afiá provinciá uicinafgéi gétes ami-
fiet. Gratias agere po.ro.NS diflimuláter tulit. Inclytis co.Ná alter aphricanus:Alter afiaticus dictus eftè
C fèipioni quidem:Scipio non commiffa culpa , ftd fiagrante inúidia damnatus, Gn. uero; Decianust
a Nulla inuidia:fed errore linguæ fađtus eft noxius, 4
Furiú:Hic fine dubio équé legimus fu
«Pe Toris Carilinæ focrú. Ná Cicero cõuoca ab eo accepilferdamnatuselt:non puto pcio cors:
to fenatu de his primú qut in cuftodiis ruptus fuerat:ur illum totiusafiæ dominum t Sian
traditi eMent.lré de Lu. caffio.P. Vmbreno.P,
Furio.Qu-Anto.gă legau noiauerant, Retru eríameuropæuiđtrices manus íniicientem ultra taw
lir quid de his fi dephëh forent fieri placeret, rum mõtem fummouüeret:fed alioquin uír fincerifi
Morte luci Aturoini: SeditiofiMimi uiri qui mæuitæ abhac fulpitione procul remotus iuidiæ
gracchanas leges aflferere nõ deftitit faućte ma
Tio q poltmodú murara faia iliú ex auĉoritate quz tunc in duorum fratrum inclitis cognominibə
fenatus q confpirauerat in eŭ tandem oppfir habítabar:refiftere non potuit. De Scipione.
'aas:nô modo fecit ut nô dánareč reus qué a Cícipioni gqdemmaximus fortuna fulgot pu»
accuhverat:fed infuper ipfe damnatus eft. blio aŭt decíano fpeđtatæ itegritatis:uirouox
Exum quog : Titio quog faturninus
f — exmicauha fuit, Nō g eum nominaffet fua exítiumattulit. DePublío fario.
ur decianus:@d q ineiuldé domo ıma- n Amcū.P.faritingnatiflimæ uitep roftris ac
go farurnini effer inuenta. cufaret:ga quadãin parte actionis d morte la
Diïciatur his claudia; Hånibale italiam
uaftäte ex refpõo hbroge-fibyllanorú cii faturnini ĝrí aufus fuerat:nec regidãnauit: & ílu
Materdeŭa pellimõte accerlta aú ad per ci pænasaddítas pependit. - De Titio Sexto:
uero tyberi ueheref repčte nauis í alto ftetit £ Extum quog titig fimilis cafus pftrauit verat
& cú mouer: nullis uiribus poffet ex libris co innocens agraria lege lata generofusapud po
gnú caltifimæ demá fæminæ manu moue-
Ti poffe: Túclaudia uirgo ueftalis falfo crimine pulū:tamen ga faturníní imaginenidomi habuerat:
icæfti fafpeđĝa deãoravit.ut fi fe pudicå feiret fuffragíis eū tota concio opprefit. DeClaudía
fequeretur:zonag pofita naué mouit fimula.
crú matris deúaduexıt: Suetonius de duodeci
a Dííciatur his Claudia § ifontécrímíne quo acz
Suero cæfaribus ait:extant& foæminarú exépla diuer cufabač uot ímpiü fubuerít: ga cå a ludis do
fa & fiquidéeiuidé famıliæ claudia furt: d na- mű redíés turba elíderef :optauerat ut ff luus mariz
mé cú facris matris deŭ ideæ adheréré tyberio
tadoextraxit peata p palã:ut ita demú fe ple timarū uíríű noftra pcípua iactura rcuiuifcerer fæ
Ğretur fi ibi pudicitia cõltare:& ġ nouo mo píufg conful fađtusínfæliciduĝunimis magnã ur
re iudici maieftatis ap populú mulier fubit bis frequentiam minueret. ,
ií cõferta multitudie ægre pcedétè carpento De Militio Gneo Lolio.& Lucio Sextile.
Palå optauerat:ut frater fus pulcher reuiuifce Pp Ofumus &adillos breui diuerticulo tranfgre
Tet atg iterú claffem amitteret quo minor tur
ba romæ foret,Sút & alii auđtores huius hifto ditquos leues ob caufas dånaríonis íncurlusab
tiæ.Linius matrõæ primores ciuitatis iter ĝs rípuít.M.Milítíus.Gn. Lolíus.L. Sextílius trium
Liuius unius claudiæ qncæ infigne nomé édeáacce- uiri qad incendium in facra uia ortum extinguédű
pere:Cui dubia ut tradif aurea fama clariorem
ad polteros iå religiofo minifterio pudicitiam tardius uenerát:a tribuno plebis diedicta apud por
fecit:& Oui.lifaftogeiüi. Suppliciisalma tuæ pulum damnati funt.
Oui, Benirrix fæcundá deog:Accıpe fub certa cõdi DePublio Bilio Fríumuito.
tõe fces:Cafta negor:fi tu dånas meruiffe fate Tem.P.Bilíus tríumuira.P, Aquilio tribuno
bor.Morte uá pænas idice uicta dea:Sed fi cri
méabelt noftræ tu pignora vitæ: Re dabis & plebis accufatus populi iudicio concidit: quía
caftas cafta feĝre máusidixit & exiguo funé co
namie traxitMira fed & fcæua teftıficata loquar:Morta dea é fegturg ducé laudato feġndo, ludex Iæciciæ feré
ad caftra fonus,lté paulo îferius dicit Claudia pcedit læto celeberria uultu , Credira uix tandé tefte pudica dea.
Claudia: Virgo ueftalis cuis ftatua í téplo matris deú repofita bis icédio æde cõ/ŭpta remåfit itegra:& violata
uti ca. miraculis dixius, Crimie Incæftis. Elideref:Excuteref:Offéderet. Infælici du&u:Aduerla fortuna.
Ofumus ad illos:Nõ erit igt abfurdú:de his quoq dicete q leoi crimine dãvati fontu triumoini qus
P noîatg nollá ahá ob cám dánati funt nifi q tardius ad extiguedú ortú icédiŭ ueniffent: populus corum
fecordiá mul&andá eé céfint.Pari rõne alter triúuir q urbis uigilias negligentius feruaffet damnatos et
i — Tem.P.Bilius.Triumuir:noĝurnus hic magiltratus hodie fervatur enam Venetiis:Nam apud romano»
triumuiri noĉuprni i nftituti lunt qui cohercendis incendiis præefent,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE TESTAMENTIS clvii
Dmodő:Hocfine dubio iudiciú federű nimü & afperú fuit & frer oém opinioné fatüip Marcus Pmi
a lius dánaref:ga uillá altãextruxiffet in agris, Seueræ notæ:Rigidæ dánatiðis. Extruđzæ villæ:Hi c ma
nifeftifimæ paret utilá efe
domú quæ edificaf í agris:in urbe uero domů appellari uel zdes; oj
On füpprimenda:N6 fuit hoc leue crimē:ut Valerio fortaffe uidef:nå proxime ad amentiä accedit do;
n mitů boué occidere pueri explende libidis grariasıd fortaffe cuiufpiä facrificii gratia nô fecilfer digaus
pfe&ão dänatiõe quå fenfit, Rurent omafam ï cœna:Et
(| teftinum. Bubulæ:A boue dicimus bubulus nô bouinus, Publicaruriquæftione.Pu dicimus & rure.Omalum: Pingue bouis
blica inquifitione
l Innocens nifi rå prifco fæculo ifonis&rudicio,
uigilias negligentiuscircumierar. tus fuiffet ob id faftú nifi prifcis rpibus iudica- Verba
natos liuii
DeMarco Aemilio porcina. cét qbus phimõiæ & frugalitati honos héatur;
a Dmodum feueræ noræ & illum populíindicið
T qui ut eos:De caufis ĝ poffent in iu-
nfdiâiali õftitutiőe poni ğuisın nea-
cummarcum æmilium porcinãa. L. Cafioac -tä pté iudicate fant.n, in abfamptiua
cufatum crimine nimis fublime extructæuillæ in al ĝ cõftat ex tranflarione criminis cù feciffe nos
fienfí agro graui multa affecit. DeQ uodam. dicimus; nô negamus:fed alioge peccatis coa&tos feciffe
ur apud põpiliă lénaté filiá
n` Onfuppriméda illíus quoq damnatio g pueri matrem occiderat; & apud dolobel'á quæ ġdi
fofte
ma-
fuí níimioamore corruptus:rogatusab co ruri terfamılias quæ uirum & filium interemerats
utomafum ín cænã fieri juberetbubulæ carnisin P Nå fent
utreg; defendi poffe uidebant: q iure fecif
píquo emenda nulla facultas effer : domite boucoc hæc tranffer endo culpå in alios illa í matrem
in marit arg filiú:gftio.n. eflet aduerfas
eifo defideriū eius cxpleuit:cog noie publica įftio filiå occidifti matré:occidi:fed iure: nåilla libe
neafflictus éinocés:nili ră prifco fæculo natus eér. Tos meos ueneno necauerat:orbitatis ergo do-
Dequadam muliere qux matré íterfecit. deorematrefam id facere fam coađa:pari rne dicendú eft
ilias cuius filiŭex priore marito
a Tguteos quog referamus:qui ín difcrímé ca fufceptú uir alter occiderat . Quadi matré
pitis aduĉti:neg; dånati negzabfoluti funcapd nomćppignobilitaté non ponić. In neutram
M. pompilium lénate prætorem quædā qd matrem ptem:Nec į dånati nec inabfolu
oné tioné, Ve
neno necatogz :Mater
peulfá fukte íteremerat caufam dixit:de qua neutrãí ueneno føbtulerat quo dolore pcita:matremfenfa filiæ liberos eius
parté latæ fententiæ funt: ga abundecõftabat eandé teremwit. Infenfa: lrata quafi plufquå inimica. Infenfa
i
uenenonecatog liberorum dolore cõmotam: quos Suftulerat: Occiderat, . Quos alterú ultio-
auia filiæífenfa fuftulerat:parricidium ultã pricidio né:Prætor
goam quæ
exiftimauit matrem fuiffe morte di
nepotes ueneno necaffet: fed indi-
effe:quorumalterum ultioncżalterum abfolutóe nő goam quæ a filia necaretur:Alterű igitur parri
dignum iudicatum eft. cidium ultione dignum : alterum abfolutione
De quadã muliere quæ uírū & filium fteremít uidebatur & propterea utrq indifcoflum res
e Adem hzæfitatione publií quogdolobellæ pro Jiquit:ut nec damnarit filiam nec abfoluerit,
Gellius lıb. xii; ad Cn, Dolobellá pro confulari Gellius
cófularí imperio aliam obtinétís animus fluctuatus imperio prouinciam Afiam obtinentem dedu
eft: materfamilias fimyrnea uiram& filium interer &a mulier fimyrnea eft,
mít+ cumab íís optímæ idolis iuuenem quéex prío Adem mulier uir & filiú eodé tpe ue-
re uíroenixa fuerat occifum comperiffetiquam rem e nenis clam datis irata interfecerat atg
'dolobella ad fe delatam athenas ad aríopagí cogniv
feciffe fe confitebaf dicebatg habuiffe
fe faciédi caufam:quoniã idé maritus & -filius
tíonemrelegauít:quía ipe neg; liberare cæpíibə dua alterum filiú mulierisex uiro priore genitum
bus cõramínatã:neg; punire eam ifto dolore impulv adolefcentem optimú & ínocentiflimum exce
ptúífidiis occidiffent.Ide ita effe fatú cõtro-
fam fultinebat:cófideranter& manfuete populi ro. nerfia nõ erat. Dolobella rettulit adt cõfiliú ne
magiltratus: fedaríopagíræ quoq; non minus fapíz mo quifğex cõfilio fníam ferre in caufa tå an-
enter:quí ifpecta caufa &accufatorem & ream poft cipiti audebat:ț & cõfeflum ueneficium &
centum annosad fe reuerti íiullerunt:eodem affectu maritus & filius necati forent.Nõ dimitcendú
ipunitú uidebaf:& dignata tamen pæna in ho
mines fceleratos vidicatú fuiffe: Dolobella eå
res exercitatiorelg reiecit. Ariopagitæ cognita caufa accufatore: ré athenas ad ariopagitas & ad judices granio-
anno adeffe iufferunt:fic neg abfolutam mulieris ueneficiú eft m mulieris & ipfam quam accufabat centefimo
nita eft quæ digna uenia fuit, Animus fluĝuatur:Incertitudineqå p animi
leges nő licebat:neg nocens damnatapu
nandaan abfoluenda effet rea, Smyrnea loco: Nam {myrna urbs minoris detentus:ignorabat enim utrum dá-
aliæ & fluuius meles circon fluuit ho fmyrna
meri patria fecundú quofdå, Adatiopagi:Ariopagus uicus erat athenis a téplo
ibi habitumeffer iudiciú martis parricidio accufati:Nam ibi primum iadicium martis fic cognominatus uel q Ariopa
us & inde ariopagitæ dicebanť quitathenis in téplọ martis 1udicabát:qð iudiciumcapitis ađum fuiffe dixit Plin. gus
exquifitifimum habebatu £

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
Hie tranfferendo:ldem affe&us mouit utrofg:Et Guis alia ratione delobella caufam tranftulerit alia ariopagi
tædiftulerint:tamen eundem exitum habuit controuerfia, De priuatis iudiciis. Capitulum, Ih,
Cicero Vblicis iudiciis adiiciá: Claudius centefimalus:Cicero li.officiogz tertio cum in arce augures capturi ef
p fem augurióriafli ento claudii cétefimalum qui ædes in cælio mõte hébat demoliri eas quarum alti-
tudo officerer aufpiciis:Claudins profcripfit eas mlulóuédiditæmit.P.Calphurnius lanarius huic ab au
guribos illud idem denúciató:Itag calphurntus cú demolitus effet cognouifferg caud ædes poftea proferi-
pfifle ğ effer ab anguribus demoliri tuffus arbitrum illú adegit:g gegd libi dare facere oporteret ex fide bõa,
M: Cato fniam dixit huius noftri catonis pa-
sne Enit pinpas fid lije qillud moti guo dolobella:fed ille tranfferendo quæftioné
laméipa
progenuit'ex
aa filio et nomimandos.lsigi
rae pi erendo damnandí ; atggabfoluendí iiinexplicabí
hidi ‘cabi
eå fciffer:& nö pronunciaffet emptori dánum lem cunđtatíonem mutabant. e
Pftati oportere:lgitur ad fidé boná ftatuit pti- De priuatis íudíciise Capi IE
nere notú eé céemptori uiti
‘Claudius i
qå noffetuéditor,
é
p Vþlícís
%
iudiciis
poya
adiicíam >%quorum magís æquí
ni: a as p a tas'quæftíionü delectare ĝ ímoderata turba les
quosromacircúdat, Officiebat:Nocebat.Au Ctorem offendere poterit Claudius cétefimalus : ab
gurius: Augur.n.cü capraturus erat aufoiciain auguribus iulfusaltitudinem domus fuzg ín cælio Ż
faxo tarpeso fedebat:& ut fopra diximə ĝtuor E Ss
inaere ipacia defignabatin oriente qå anticå monte habebat fummiíttere: quia hisex arte auguri
appellabat 1n occidente pofticã:in mer:die dex UM capíentibus officiebat uendidi eãcalphurnio la
tramiin feptétrione vero finiftrá:Etcumhæc nario nec ídicauit qdimpatü collegio augurúerat:
defignaffer cõapiebar aio quæ ligna mitti uel a qbus calphurnius demoliri domū coactus.M.por
let ucl uultures uel aglas uel colúbas #ındeex £ r Rre r z o 7
pedtabat a A e apparten. cíú catonéíclytí catõís patréarbitrű cü claudio ad
exiftimabat placere dius:fi minusnon placere, duxit:ut formulā darergegd fibi dea re facere opor
M.catoné arbitrózillis ftoici catonis & decla reret:ex fide bõa caro uté doctus de íduftría Claudi
as aaa a o calphur
a ee ot ong, Um edict facerdorä fappliffe:vrinullä
gnofcuntur:filiiira ex claris fillis diguofcunť Pío dãnauít:fima qdé cü ægtate:qa bõa fide nédito
Formu patres, Vt formuládaret:Formala propnere rénec cómodo fpé augere:nec incómodoğ cogni
:notã fuis tpíbus iudicium
h TeBulaoporteret ex fide bona:Quicqd
iuris appellatur, fbiea refidebo
Videlicerex -< obfcurareoportere
face- tioné E
pa iudicaret geqd aporteret ipfum claudium cõmemorauít:fed nec që relaturus quidem fum ob
p
de ea re facere atg pltare-iphi calphurniohis litteratum eft filentio. De Caio Vifelio,
uerbi» utebáť iurıfcofultiunde
habef í libris c Aíus wifelius uarro graui morbo correptus,
SEED EE
'oporrerehanc figaificationem urabĝtinċacgs ccc.miília nűműab ođtacílía
SEC: ci laterélicã
í J com
ab co fao nao oaia cõtentioné fierent: & Merciü libidims habuerat expéfa ferrı fibi pallus eft
Tuftinianus lib.itii. Inftitutionú de hoc multa eo confilio:ut fide cefiferabhæredibus cam fume
dicit quæ nunc prætermitto, mam peteret quå legati genus effe uoluit:libidinos
Aius uifelius Varro: hiftoria bæc itaa A 2ds 9 x z 7
n Valerio copiofæ'& apte narratur ut fam liberalítaté debiti noie coronãdozeuafic deinde
nec mea nec cuilg explicatione indi- €x illa tépeftare aduerfus uota octaciliæ quæ offene
geat, Oĝacilia:Hæc pellex erat uifelli Com- fa qå {pé pdæ fuæ morte nő maturafletexamica ob
; a aE e fequéti fubito diltriatä feneratricé agere cæpítnum
expéfam é rônes de ípenfis cõficere uel exhibe MOS petédo quos ut frôte uerecūda ita ínani ftipula
Te:dicimus ét refero nbi acceptú peoqãeltfa róecaptauerat:de qua re.C-Aquíliusuirmagng au
teor me
bici
abltenoie;Sıaccepiffe, Legati:
an,
Teftamenti,
deci
ctoríratis & fcientia
aan
iuris ciuilis
”
excellensiudex
2 AE RA
ad
ea E E Ex ductus & adhíbítis in confilium principibus ciuitas
illa répeltate:Tépeftaté appellat grauioré mor tis prudentia &religióe fua mulieré repulit. Q uod
bú, Aduerfusuor . Nimteratrqå minusuel- fi eadé formula & uarro dãnarí &aduerfaria abfolui
Jet ođtacilia:ĝ ut uifelius euaderet incolumis,
Examiob: Níođacilia peoi diiri qué ;
Inani ftipulatione.i.uana
prius fmulauerat amare odie cæperit & agere reñ, Diftri&i: Aprá nő diffimulará.
Stipula pmiMonemegn.cõfecura eft:qd optabat.Nå ftipula ri autem telte põponio eft uerbo
é interrogare:ftipulatio
2 O7 3 fom cõceptio qbus his q irerrogatur daturú fađluriue id qå iterrogatus é refpödit:& uulpiaous aglianæ ftipu
Agius latiôis meminitiná aglius 10r cS falus peritifimus fuitq primas de dolo malo legé tolitzat Cicero refert ofi
Forma cios libro hic igi fiam côtra håc oĉaciliá tulit, Quod fi eadé:Cõmendat Valerius æqtaté aquili. Forma
D inHoceft fia ac eodem libello;formulæ åt dicebantur apud antiquos quos nupc libellos appellamus:unde

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MVLIERIBVSQ_VAE CAVSASGERVNT elviif
formulari formularam compofitores dicuntur, Eiufgs:Vifeli
dum inconceffe lbidinı indulget : & fe & hæredes fraudare nonus enim merebatur qui mul&aretur quippe q
dobitauit, Quaftioni inquifitioniunde&
quæftores rege capitalium iudices dicuntur,
l Vito animofius : Hoc loco Valerius non
| m rifonfoln peritiffimi iudicum profequiturminori cum laude.C, Marii ducis præftantiffimi ĝ aquili
: qui fanniam mulierem ob îpudicitiam fexterio nmo:in
i Ticinum vero ad fummá totius dotis illi reftituendum
de fatisin capitulo dehominibus &in ca.de ture triumphandi;&t damnauit:de hoc autem mario diximus abun-
etiam di&turi famus in capitulo de his quæ in
] aliis iudicarunt ipfi cõmiferunt. Laudat ifp
potuíffeceius quog non dubito gn turpem & ín con fanniá quæ cú a mario fèxtertio númo dånata
celfüra errorë libéter caltígaturu
5 s fueríit:nūc príuatæ fuiffetmilites
& ob exeamminturnenfi
dánationé palude
ipfum extra
poftea fyl-in
| a&ĝíonis calumniã ipfe cópefcuítj adulterii1e crimé
a a A TAE
priuat pu laini
y E dom fuá cuftodiendú dediffent : non folum
l blicæ áftíoní iudicãdü religt. DeCaio Mario ipfüm carcere liberauit fed ope ĝtacűq potuit
m Vltoanímofius:& utmílitarí fpiritu dignum um adiuuit, aaoi graet dia rete
erat feiconfimilí
Miml genere
genere iudicii.C.
fu Marius 8C! gel impudicas
eaae mapua ons dote
repudiatas fpoliare: Per legé quæ
priuabat, Hofté
fit:nam cum gaius Ticiníus minturnenfis fanníam 3 fenata iudicatum: Cogente fylla qui arma-
uxorem ĝ] ímpudíc
de induftria duxerareo
am crimis tos urbem oppræfferat, Extrađtus iliceta |
E 2 o fpolíare conaretur: 4 Daa iter ter Pllanis Virs
militibus,
íter leinio s Heoerepia ES perdoe E0 |!
eos íudex ín confpećtu habíta queftione fubduĉtü tí m ut facıle oftendat quát continentia ui
l cíniű mõuít:utícæpto defilteret:ac mulieri doté red xerint prifcis temporibus vt uel mini-
|
| fentétiãEa
deft. Q
uod c fæpíus fruftra feciffet coactus ab eo mos,
o aa fextertio; num? piam quéMultus
hoia fuiffeppter
fermo:quia ubi auditum é qué
pnűcíare mulier pudícítiæ ignobilirarem
damnată Valerius
farti që eguo non
fibi com |
možtícíniű fűma totíus dotis dãnauít:prefatus íó fe modato ultra conftiturű locum aliquo fpatio W
hunc íudícandí modű fecut qd liquercr fibi ticiniü pueđus fuiffer:cætege prifti quog noftri c5- $ i
přímonío
% fanníæifidíias
R (truété
$ ípudicæ coniugium felti hoc idem de his fentiuntuehunf,
qui ultra Ariciá:
quam Aricia |
, di&tumelt equis
expetille.Fanníaañthæcéq uæ poftea maritum ho Vrbs diftabatab cõmodatis
urbe dece milibus paffoum
| Réa fenatu iudicatum cenog; paludis qua extrađtus di&aab aricia puella, Quid alind: Laudárur
erat oblitum etiam in domum fuam cuftodiendů mis prifcorum mores a Valerio qa tepore fuohu
z a
turnís deductum ope quantacūg potuíttadina:
adiuuít: me
me t0fmodi exceffus non puniebantur,
De mulieribus gus apud magiftratus prö
| morquodípudica effet iudicata fuis moribus quod fe;aut aliis caufas agerent, Ca, 1i
| dotemferuaffer illius religioniacceptű ferri debere. E his quidem fæminis: Conuenienter i
| m Dequodam dânato Furto. d anpeđðit his iudiciis mulieresĝ apud |l
Vltus fermo eo érE iudicio
AA
manauíti a quo qdam puntig magiftratus pro fe & p aliis caufas ege
primum de amefia loquitur quæ adul
furti dãnatus:q equo cuius ufus íllí ufgariciã cómo terii criminis accufata: ita caufam fuam apud
datus fuerat ulteriore eius måicípíi cliuo uetus ečt perm arao Paronen arron
EA er PaT
Quidalíud hoc lociğ uerecundiam illius fæculií 7 lau corum o patrocinio u rætermiferitin
demüsíns quo tămínutía
oge 1 AU ea defenfione aĉionis modú;eT ex quo omniú
pudore excellus puníebãf. ferme iudicio atg fuffragus incolumis euafits j
Q uz mulieresapud magíftratus pro feaut & infuper cognomen androginis eft affecura, |
A
aliis caulas agerent Cap. IIJ. _ 1A foro & iudiciis tacerent + ficut lauroniaa |
a iuuenale ítrodućta, Nunquid nos agimus cás
is quidem fæminís tacendum eftquas con ciuilia iura nouimus ullo ftrepitu
taut fora no
ditio natur & uerecűdíæ
æ ftola:ut ín foro & íu ftra mouemus. Motus omnes ut modo ad
dícíiis tacerent cohibere nő ualuit: Amefía prætorís iammõad mifericordiä fle&eret auditores, |
fententiai rea caufam fuam LucioARD? tudici
Tício prætor iudici „Ţ7Numeros defenfionistAd cõfutádum aduer
Arioram esame rotra coro bOtArAam, j |
um cogente populi maximo concurfu egit: motufg Androginem Græce latine virginem avn |
omnesad neruos defenfionís:nő folum diligéter fed enim dicitur uir.fvVaivy mulier, i |
etíã fortiter executa & príma actione & fere cunctis Aia affrania licinii impudentiâ fimul
e
fententiís liberata eft:]quam quiai fub fpecie; fæmınæ Ñ & audaciá.C. affran hocloco ij
Peillatg Eataa adet quod &
uírílem animum gerebatandrogynem appellabant. præter fexum & præter matiti dignitatem
Í SRYREMAppe
b5 uxore Licinii ligon
piper omnem fere Piuitam affidue tribunalia
De Calphurnía
A 3 aiet
Brutonís. iu- |
7 =,
c Aíaaffranía Lucíníí Brutonís uxor própta ad dicum exercuerit ueluti tabula quzdam ım-
pudentiima, Lites;ideft actiones caularume
l Noa g aduocatıs quippe quæ uxor uiti fe-
x

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
natorii foret,C.affraniæ nomen:Quia fæminas infolentes,C.affraniz nomise appellab: Prorogavit fpiritã
Cicero fuum: quia 1d potius inter môltra numerari debuit & iter exempla uirtutumxait ideo fe noluiffe tradere memo
riæ quo tpe nata fit affrania:fed tantum quibus confùlibus uitam finierit.
Ořtenfia uero: Hæc hortéfia modeftior fuit quam affraniainam triamuiris iniquum matronis tributú
h Jmmperantibus omnium ipf patrocinium fafcepit & fufceptum faconde fimul & fæliciter executa eft:&
obtinuit or iniuftæ pecunia pars longe amplior reliqua demeretur. Hortenhi: Oratoriseximiiua trið
filia.
A triumuiris:Lepido M- Antonio & Augulto , Nec quifguam uirorum propter proferiptionem in q
uiri profufiores erant, Afpirauit:Fauit
quo-
niam-non aliter illa caufam egit § f præ- lítes cõtrahendas pro fefemperapud prætorem uer.”
fens pater fibi omnia dictaffet Hæreditas: ba fecit:non quod aduocatíis deficeret:fed
quod ime
gfilia patris eloquentiam mater hæreditatio pudentia abundabat: Iraq; inufitatíis foro larratibus
Confecuta uideretar,
Dequæftionibus Ca, M, affidue tribunali exercendo ad muliebris calūniæ no
Tg at omnes judiciorum: Satis conci tíflimumexemplum eualir:adeo ut pro crimine ipro
a nea fuperioribus tranfitad quæftio- bis fæminag moribus.C.affraniæ nomen obi
nes: Neg enim a foro uel a iudicis di
greditur: nam quæftiones urait uulpianus in prorogauitautem fpiritum fuumad.C.cæfarem ter
telligere debemus tormenta & corporis dolo- tium iterum feruílíum confulem:tale ením monftrű
res ad eruendam ueritatem ; Marcellus uero magís quo remporeextingtumğ quo fit ortum mez
accepit quæftionem non tormenta tantå fed moriæ tradédum eft.
omnem inquifitionem & defenfionem mor-
tis, Numeros:quia quæftio pars eft iudicio De Hortenfia filia.Q „.Hortenfií.
rum, Quibus aut creditum: Vrriufeg patris h Ortenfia uero .Q „Hortenfii filia cū ordoma
fubiicit exempla. tronag grauí tributo a rríumuirisefet onerar
Agrii argehtarii: Cum fervus cuiufdá
m argentarii falfo effet accufatus q feruú tus:nec quifg uirog patrocinium eísaccommodare
«T.fánii cuiufdam occidiffer feruus arv auderet:caulam fæminarum apudtríñuíros &cons
gentarıi deditus eft fapplicio afficiendus fan- ftanter & fæliciter egít:reprefentata.n. patris facun
nio quod habitusin tormentis a domino fe
cædis auđorem indubitanter affirmaffet, Le- día impetrauít ut maior pars ímpetratæ pecunix his
ge enim cautum erat ut ferui noxe dederenf: remitteretur.R euixitcum muliebri ftirpe.Q Hor
erat aurem hæc pæna feruorů quos domini téhus uerbífg filiæ afpirauíit:cuius fi uirlis fexus po
mallebant ad pænam tradere § præftare ma- fterí uím fequi uoluiflent: Hortéfianæg eloquétiæ tå
deficium quod illi admififfent, Eo nomine:
Ea caul. Afeuerauit.AfNeverareekt uim ani ta hæredítas una fæminæg actione abfcilfa non efler.
mimotumg inter ipfas probationes admifte- De quæftionibus. Cap. IHI.
re, Ille feruus fannii, Tg ut omnes iudiciorum nűeros exequamur:
Ontra fánii feruus; Vide quanta fitdif
c fimiltudine morum : ille impatientia quæftiones quíbusaut creditum non eft:aurte
dolorisextra noxam pofitus confeffus mere habita fides elt:referamus.
eft deli&um quoda fe nô erat admı fum: hic m Agriíargétaríí feruus alexandrū títí fáníí feruű
autem alexander feruus qui uenerat in folpi- occidiffe ifimulatus é:eog noie tortusa domir
tionem ocaifum effe3 feruo argentarii nullo
fapplicio peruinci potuit ut fateretur deli- noadmifife id facius cóftärifiıme affeuerauit: Itag
étum quamuis obftinacia iudicis mortem nõ fänio deditus fupplicio afectusé:paruulo deíde tpe
eTugerit. Perinde atque: Tanġ, Affinem: íteríeĉto ille cuius de nece creditü erat dom rediit.
Ideft uicinum,
Tem Foluio flacco: Lelius accufauit De Alexandro Seruo fanii.
i lucium faccum: Cicero defendit capi- c Ontra fanii feruus Alexander cum in hâc fufpi
ta accufationis hæc fuerant. Primop tioné .C.fl.egtís rõaní occifi ueniffer fepties rortùs
clafis nomine pecuniam ciuitatibus imperat- pnegauít eí fe culpæ affiné fuille:fed perinde atg c6
fet.Secundo q dragmas „cevi. zmonenfes de-
diffentid quod aíclepiades legatus dixerat. felus &a iudicibus dãnatus& a.L.calphurnío triū
Tertio q dragmas:xvi.accepiffer quas philip- uíroín crucéađusé. DeFauluio Flacco
pus& hermolaus fe dedife dicebant . Quar- í TéFuluíoflaccocãmdicérte Philippus feruus
to gab heraclienfibus pecuniam quæ apud eíusi quo tota quæftio nitebatur octies tortus
fe facci patris fui noie erat abftuliffet, Quin-
toq aurum iudæorum nomine quotånis ex nullä oío uerbū quo domíus pftrígeref emifit:& ta
italia &ex omnibus prouinciis hierofolymå méreusdãnato č:cū certius argumtűínocétiæ unus
exportari folitum ipk ediĉo fanxiffet neex ođies tortus exhiberet:§ octo femel torti pbuiffent
afia exportari liceret.Sexto g falcidius talenta
quinquáginta fe flacco dediflè dicebat

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE TESTIBVS
De teftibus, clix
Equitan oe ad reftes:A áftionibus ređe tranfit ad teftes fubiiciens exépla eogz q teftimonidCapitulum, V;
f ordo ufgad e locú nō abrogata fides &c.Hoc åt exéplú punet &ad moderationé iudicum dixere: q ablolae
it
runt:Qu;Põpeiú repetundaşe reü optimis & fltantiffimis uiris aduerfus illá teftimoniú dicëtibus
fecerút ne in grati immicope Pāpeius dánatus uideref. Idé parentibus natis:& p oćs gradus ORédit tæ idg aw-
felicitate loquitur, Abrogata:Abrogané qui cå fai iuris fantlis inhiltoriæ pulcherrima feribit de merellis ubi de
&oritatis fuerunt teftes, Ité fratribus metellis:Pli.li.vii.natura
aliená práté fefe tradát eialgg rei ipfi auĉtores
funt:eft quog abrogare infitmare(telte felto)
De Tefibus.De.G.&.Q Seruilfo Ca. V. Abfoluto:nő qå mereref abfolutioné fed ne
f Equíturutad teftes pertinentia exempla cons potétia inimicog & teftiú dánatus uideretur,
memorem.G:&.Q .Seruilio cepiðibus iifdé Occurfùm é; Karo iperfonalé uerbú paffiua
uocis reperiť cú ablatiuo cafa ante fe: prerea
parentibus natís:per omnes bonog gradusad fume maluit dicef occurfam é:ĝ obuiarú eft: ná uix
mam amplitudinem prouećtís ídem fratribus metel apud idoneos fuenio obuio uerbú cú alias di-
lis Q uínto & Lucio confularibus & cenforiis altero catu eo obuius
r obuiág:ĝğ Laurentius aal-
etiam triumphali ín.Q Pompeium Aufidium Re lenfis afferit obuio quoçg uerbum in ufu effe,
Etiå Aemilius fcaurus; Memiú:& fla-
petundarum reum acceríme-dicentibus teftimonið niú repetundage reg ex afia ut cõicif
non abrogata fidesabfoluto pompeiofed ne potens diuerfis téporibus poftulauit fčaurus:
tía inímicū oppreffe uideretur occurfum eft. fuit autem ut Plinius orator tradidit nobilis
pauper patricius qdé fed q patré habuerit car
DeMarco Aemilio Scauro. bonariá exercentemipoftea tamen ad fammü
m. Etíã Aemilius fcaurus príceps fenatus.C.mer dignitatis fafngiú euafit.Diftrifto: Ideft uehe-
mium repetűdarum reü díftricto teftimonio ife menti & armato tråflätio eft famptaa gladia
cutus eft item.C.Flauíum eadem legeaccufarumte tore quiaduerfarium nudato gladio inuadit
eadem lege repetundarum,
ftis profcidit. De.C.Narbono. i Am,.C.norbanú; Maieftatis reú hic mif
í. Am.C.Narbonum maiehtatiscrimie publicæ fosa fylla legatos q de pace agerét, cô-
fubiectumquæltioníex pfefo opprimere cos ful uiolauerat:ldem poftea pícriptus in urbe
natuseft:nec tamen aut auctoritate qua plurimum
thodo.cum compræhenderetur feipe occidit.
Vcius quog cralfus:inon minoris erat
polebat: aut religione de qua nemo dubitabat quéğ 1. | Licraffus eftimatõis apå iudices ĝ apă
íllorumaffligere potuít: fenatores æmilius fcaurus: fèd eog po
1- - De Lucio Craflo: fulationes page ualuere: In,M.n, Marcellum
Tepetündarum reumex grecia uidelicet acha
Vcíus quoq; Crallus tantus apud iudices quă ia ut conicitur.L,craffus teftimonium niece-
tusapud patres.G. Aemilius Scaurus.namg eorum tat & nihil tamen illi nocere potuit, Nama iu
fuffragía robuftifimís & fæli ciflimis eloquentiæ fti dicibus dimifus eft.
pendiis regebat:eratg fic fori ut ille curíæ princeps Ge.Qu.meellus pius: Hic hō nô im
probus uita hítusé: foerat tor Go,
cū uehementiffimü teftimonii fülmé í. M-Marcella Pompeii deide tri.ple.Gn.pifone & pubho,G.
reuminieciffet ípetu grauis exitu uanus appuit: confulibus in eo magiftratu ita fe geffit ut iu-
DeQ uito Metello Pio:Lucio Marco: Lucio Hor fo pertinatior uideret ; Alienatus åt a fenatu
tenfío & Quinto Marco Lepido: multis ex caufis:ġs nüc referre nõ attinet: fed
inter cætera pmulgauerat legéġ auĉtoritaté Serui-
a Ge.Q Metellus píus.L.Marcus luculli.Q. fenatus minuebat negs nifi p populă legibus lius
hortéfius,M.lepidus.Gn.CGornelíi maieftatís folueref:qä antiquo quoq maiori erar cau- Globu
tú:lta
í oibus
g fenatufcõlulris qbus aliquem lus
foui placebar adıicerat folitú ut ea ad populå
ferref:fed paulatim ferri erat defitü:indigne ergo eã corneli rogationé tulerant potentiMmi. ltag pu, feruilius
globulus tri.ple.inuétus erat:g;Licornelio obfifteret:ls ubi legis ferédæ dies uenit & pco fabticéti
legis recitare populo copiti&t feribå fubiicere & peané pnunciare pafus nô elt: Túc Cornelius ipfefcriba uerba
codicé reci
tauitiqă cü iprobe fieri lucius pifo ueheméter quereref cõtra tribunitiá itercefioné graui cõuicioa populo ex
ceptus 'et:Et cum illú cSfalg fibi intercedebat
manus phédi a lictore iuffiffet:frađti eius fafces cunĉ&ti lapidefg
ét & ultima cciőe í oõfulé iactiiquo tumultu Cornelius prurbatus:cõciliù dimifit:hác deide legé tå& fi tépe-
Taueritstamen inuitis optimatibus eå tulit Fulit eriä alias leges äs cõmemorare necele nô eft: fequeatı deinde
anno Marco lepido & luco uolcatio cõfalibus reú Corneliŭ duo fratres cominitlege cornelia de maieftate fece
Tunt apud publi caffiŭ pron ré:q cű decimo die ut mos é nô affuifet accufarores ante tribunal pene cõfedi fát
Renouata deide afio € icéribus í eú teftimonia infe&tis prícipibus ciuitatisig fe uidiffe dicerétcă Cornelius
codicé ítribunatu p roftris recitarer q nemo ante Corneli feciffe extimaretur uolebant uideri fe iudicate eå
rem:Manopere ad crimen minutæ maieltatis tribuniciæ pêrtinere:cum prope tolleretur interceffio fi id tribu
nis permitteref judicium id'exercuit, Qugallus prætor Cicero quatriduum defendit vt ipfe Ggnificars M2
xii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
deftatis reip legem tuliffet intercedé tetribuno ex quo tribunicia poteftas Iæzfa uidebatur.Quz dedecora ciui-
umbo tatis q tantis uiris creditum'non fir, Vmbone iudiciali:Impetu & uiolentia iadicii & eft tråflatio fumpta a mi
litibus qui pagantes alins aliam ubone populfant:eft autem umbo media pars fcuti quafi umbilicus.
Vid.M.Cicero:Cú in domo cæfaris eo anno pontificis maximi bonæ deæ facra celebrarentur qbus nul
p: Clo” 4 li uiro mterefle licebat.P.clodius apii filius põpeiæ Cæfaris uxoris amore correptus fub habitu mülie-
dius bri ædes introiuit & facra uiolauitqui cognitus per manus feruulæ feraatus & eductus eft.Cicero ad ar
ticumli.iiii. epiftola.yii.cuius principium eft & mea fponte .P. inqmt clodium appii filið te credo audiffe cum
vefte mulieris depræhenfum domi C, Cæfa
risicum facrificium pro populo fieret eumg reí quam nõ Snerarunt tantummodoteftes faltem:
per manus fruulæ fervatum &eda&um rem fed etiam negantes íllo incolumi ftare républicã pof
effe infigni infamia quod te molefte ferre cer- fedepopofcerunt quæ decora ciuitatis puder referre
te fcio: Itag facnilegii poltulatus uno fe argu-
mento tuebaf eo die romæ non fuiffe quo fa umboneiudícíalí repulfi funt.
cra celebrata fuerát & cætera:Cicero aduerfus De Marco Cicerone.
hunc teftis adduâus jureiurando affirmauit q — Vid.M.Cicero forenfi militia fűmos honores
eo die clodium & romæ & apud fe fuiffe tan- amplifliműg dignitatis locum adeptus:nóneí
ti uiri teftimonium facile reŭú opprimere pote
rat& debebat +niliudices pecunia corrupti ipfius eloquériæ faæ caftris teltis abiectus etfdű.p.
maluiffent ciceroné infamia ĝ clodiam facri- claudi romæ apudfe fuiffe iurauitsillo facrílegi &
legio dånare. De hoc iudicio idé cicero adatti
cum codem li.epiftola undecima, Quartis ex flagitium uno arguméto abfentiæ tuente:fi quidem
E

me; ubi plane oftendit & clodiú extrema for iudices claudiumícefti crímie:ĝ cicerońnem infamia
tuna ftetifet & iudices pecúia corruptos fuif periurii liberare maluerunr.
man

feid multis ın locis fed ibi íprimis:Ná & 1h- DePublío Seruílio Confularí.
Jud nobis non obeft uideri noftrum teftimo- t © Oreleuarís
nium non valuiffe miffirs eft finguis inuidiæ teftibus unum cuius noua ratione
f fine dolore atg eriã hoc magis q oés illi fau- iudíiciū ígrefaauđtorítas cõfírmataeft referã
tores illius flagitii rem mamfeftá :llã adéptam P. Seruilius confularís cenforíus triumphalis quí
effea iudicibus cõfitentur:aliquanto fuperius
dixerat cicero. Nemo erat q illú reumac non maiorum fuorum titulis infauríci cognomen adies
millies cõdénatú arbitraretür:me ucro tefte,p cítcum forum præteríens teftes í reum darí uidilfet
duo credo te exclamationem clodiiaduocã- locoreftis conftitit:ac per fammam inter patronog
torum audiffe.rurfus paulo inferius in eadem
epiftola.xxy. iudices ita fortes tum foerunt ür píterac accufarog admirarõné fic orfus hüc ego íudí
fümmo propofito periculouel pire maluerint cesq cãm dicit cuius fitaut quå uí egerit:{g meri
quam perdere omnia.xxxi.fuerút quos fames tojueliniuriaaccufef ignorotilldri fciocü occurrif
magifğ fama commoverit hic planæ corru-
ptos fuiffe oftendit, Forenfi militia; Exerci- fetmihi laúrétina uíaíter faciéri admodam augufto
tatione forenfi, Summos honores: Præturå
confulatum:auguratum:hos enim omnes cô-
fecutus eft Cice, Seruiusad ipfum Cice. in confolatione de obitu filiæ illum quamdiu opus fuerat nixiffe una
cum republica fuiffe tepatrem fuum prætorem confolem augurem oidiffe Ampl imum dignitatis locum: ubiSe
patoriam dignitarem:nam in fènatu auđoritate plurimú ualuit Cicero. In iplis caftris eloquentiæ.i.in foro
caufæ fola eloquentia defendebantur:forum igirur appellar caftra 'eloquėntiæ : & in tranflatione perfiftit: quia
dixerat forenfi milina, Sacrilegium:Quia facra bonæ deæ adire non dubitavit quibus adeffe nefas erat.uiro
flagitió incetum: nam ut dixi propter pompeiara Cæfaris uxorem adierat facra obrem Pompei & a cfare pompeia
Suet o repudiata fuit cuius rei meminit Suetonius in uita cæfaris:dicit enim in cornelie tocum duxit Qu.
nius pompei filiam .L. fpllæ neptem:cú qua deinde divortium fecit adulteram opinatus a:P.clodio quê iter publi
cas cerimonias penetrauifle adeã muliebri uefte tam conftans fama erat ut fenatus quæftioné de pollatis fi-
cris decreuerit, InceftiReđe quia in loco facro uel inceft: etiam de fororibus pofumus intelligere:nam duas
uiolafe fulpitio erat, De publio feruilio confulari.
Or eleuatis: Seruilius yfauricus teftimonium dixit in reum:qui fibi occurrerat anguĝo Joco: & honoris
t gratia equo non defcenderat: quo nomine damnatus eft : hic.P,Seruilius yfauricas: mius aduerfuspi-
Taras : qui proximum mare cretam inter atque cyrenas pyreum & achaiam finumque maleum latro-
cinabantur non incruenta uiĝoria fuperauit : nec mari fobmoviffe: contentus; Validifimas vrbes eorum
& diutina præda abundantes phalefim & olympon evertit yaurõque ipfam arcem ciliciz: unde confcios fibr
magni laboris yfèurici cognomen adamnauit : diđasigitur yåuncus +g yfauros in cicilia domuerit tot ele-
uaus Leuibus & vanis teftibus faĉtis. Triumphalis: Quia de pyratis triumpbauit per fummamadmira
tionem, Admirabantur omnesaccufatores & patroni œ wr tantus in teftimonium non vocatus teftis ace
cefiffer. Quam uiam: Quam rationé, Virgilius inueni germana uiamgratare forori: ‘Augufto loco: Arĉto
Joco qui duos equos nor admitteret,Ergo hic nec de uia ceffitnecequo defiluitinam prncipibus ciuitatis qui
honore digni céiebané honoris gřa ab iferioribus equo delcendebatur:caput aperiebaturi& de femita cedebat

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 1VI Q-VAE IN ALIIS VINDICARVNT IPSI COMM!SERVNT cix
quod honoris genus fene&ut in primis dabatur:Seneca epiltola.lxx. Si confalem video:aut prætorem
quibus honor haberi folet faciara:equo defiliam; capur adaperiam:femita cedam;:Religionem:lufticiamomnia
: eft
enim religio pars iofticiæ.
Qui quæ m aliis uindicarent ipfi commiferont, Ca VI
Ec illos: De his quog dicendum eft.q qå in aliis damnarunt ipfi cõmiferunt.G, Licinius: Patré phgä
n -habuit periit igitora fudicibus ut bonis intercideret quo faĝo cú bonos: adminiftrationé fufcepiffet
adeo luxuriofe uiuere cæœpit extin&to pře ùt patrimoni qå amplú accepat breui confumpferit:dignus
pfeĝo cui nõ bonis fed fpiritu iterdiceref cü
tocoquo defeédere noluiffe.Q uodan alíquidad re Patré bæredé foftinere noluerit- Hoploma- hoplo-
lígíoné nfam ptíneat ípfi exiltimabítis
ego id fupprí cus interprætať armis pognans foit aŭta no- macus
mine longediffentiés qa nô armis fed détibus
médű nő putauí. Judicesreŭ uíxaudítis cæteríis tefti pugnauerit, Bonis inter: Vfitata conftru&tio
bus dãnauerűt: Valuít.n.apudeos:tum amplitudo huic interdicitur agua & igni. Hac uicifitu
uíri:tum grauis negletæ dignitatis eius indignatio: dine:Alternatione ut quemadmodoŭ ipfè pa-
eumgqueneraríi principes nefcirer ín quoliberfaciv trem:lic eum pater adminiftratione rei dome
fticæ priuaret. Hæredem tollere:educare no
nus procurfurum crediderūt. Juit hæredem quemĝ: quia bona confumédo
Quí Q uxíaliis uíndícarentipfi com hæredes habere non potuit.
miferunt. Cap. VI. Autem marius: Ditumreft in capit.de
‘ge fortitudine quo pađto Marius qùi pri
n ` Ecillos quidélatere patiamur:quiquæ inaliís monobilitarı uehementer ífenfus apu
uindíċarantipli commiferunt.C.Lícinius coz leum fturninum gracchanas leges fufcitanté
gnomine hoplomachusa prætore poftulauít ut pas fais opibus iuuit:mutata fentétia auđtore fau
trí fuo bonis tanquam ea díffipantí interdiceretur:& to illume foro eiecit & in capitolium fugere
Coegit:quem perfecutus cum ille propofito pt
quíderiquod petieratmpetrauít:fed ipfe paruo pos Jeo feruos ad arma fpe libertatis cõuocaretca
ftea tépore mortuo fene ampla ab eo relicta latifuns pitolið inuafit & abruptis fiftolis ilú in dedi-
día'feftinanter confumpfit:dignüs hac uíciffitudine tionem uenire coegit; qui cú pænitéuæ per le
gatos fidé feciffer ide digreffus cum ducibas
pæne fuit:quoniamhæredíitatem abfumereĵ hæres fađionis receptus etin curiá:ubi factaí eum
dem maluit tollere. tuptione populus eŭ fuftibus faxifg cooper-
De Gaio Mario. tú in ipfä quoġg morte lacerauit:marius igitur
‘g. ` Autem Maríus quum magnü & falutarem reiz
farurninú oppreffit quia feruosad arma uoca-
bat z iple uero paulopoft ad fai opem fublatro
publicæciuemí:L. faturnino opprimédo egif pileo fpe libertatis feruos inuitavit: cum yllá
feta quo ímmodum uexíilli pileum feruitutí ad arma urbéirrampentécú exercitu fenht:ergo qdın
capienda oftentatum erat. L.fylla cum exercituinur aliis correxit ipfe peccauit &alium fùi quoq
peccati uindicatoré inuenit. Aduertédú eft%
bem írrumpentead auxilium feruorum pileo fublas eutropius de Mario dicit fylla mariŭ de cata- Eutros
toconfugít. Itag dum facinus quod puníerat imita prilicafaextraĉtum uinciri juft duûúg trá pius
tur:alteram marium a quo affligeretur inuenit. tyberim effoflis membrilg minuti cæfis ru-
cidari + 1bi de M. mario loquitur non de .G.»
De.G.Licinío ftolone. Mario:nam.G. Marius ut Pli.& cicero & plu-
«g+ Verolicinius Rolo cuius beneficio plebi peré tarchus & malri alri teftanf uoluntaria morte
disfulatü ptãs fetãé:cű lege fäxilfet:ne qsam decefit:nam cicero lide natura deog:cur in-
plius { qngentaagri iugera poffideret:ipfe mille c quit marius tam focliciter fepries confoldomi
fuæ mortuuseft. Pileum : Signum libertatis hoc pi
parauítfimulädig crímínís gratía:dímídíam partem & dicimus hoc Pileŭ & hic pileus:& magis in leum
filio emancípauit:§ ob caufama.M.Pompilio lemz ufu eftin mafculino §ĝ his neutri iuematur, hic pile
Degaio Licinio ftolo.
aZ% Vero licinius ftolo: plinius de wirisarus
il- Brij
luftribus;Fabius ambuftas e duabos fi 4an
Tabus alteram licinio ftoloni :alteram .A, Sulpicio patricio coniugem dedit: quarum plebeia cum fororem G- ilyftri,
dutaret cuius uir tribunas militaris confulari poteftate erat fafces litorios foribus appofitas indecenter expa-
nit 2 forore 1rrifa marito quæfta eft:qui adiuuante focero ut primum tribunatum plebis aggrefus eft legem
‘tulit at alter confùl ex plebe crearet lex refiftente Appio Claudio tamen lata eft & primus liciniùs ftolo con-
fül fa&tus:idem legem fenxit ne cui uito plebeio plufquam centum iugera agri habere licereu& ipl cum iuge
za centum quinquaginta haberet altera emancipati filii nomine pofideret:in iudicium uocatus primus omv
nium fua lege punituselt: “Cuius beneficio petendi confalatum: Eo modo quo füpraditam eft. Sanxiffen
Firmaffet, Qyingenta agti iugeraz Aut diffentit a plinio Valerius:aut meñdofus eft codex meusinam cen-
tum tantummodo legi, Emancipauit:Per emancipationem dedit:finxitenima fefilium mancipaNe:ut agri
iugera poffet iure poffidere:ne contra quåipfe tulerat legem fecife uidereturiquod illi param wiait:ná í ius a
xii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 $ LIBER OCTAVVS
Romponio lemnate uocatus fua ipfius lege damnatus eft. Ac docuit: Exemplum ftatuit .aliis:inon effe piæci-
piendum quod non prius feruare intenderit jui præceperi
Vintus autem Varus: Hybrida.Hic iqui legem tolit ut quæreretur de his quoge ope & confilio focit
q. > coritra populum Romanum arma famy pííffencs qua lege. Qu: cepiorti gratificans «M, fcaurum concitati
belli crimine apud fe adeffe iaffit : hyb!rida quali contumelia uocatus: fua ipfius lege damnatus : dum
enim fuerivs agit in eos:qui auđĝores fuerant concitandi belli bellum ipfe non modo focile; fed etiam ciuile:
Hybri- fülcitauit & hoc modo dam feditioné concitat lege opprimit, Hybrida; Contumeliofus fiue contomeliofæ
da natusiná vbpuo contumelia dicitur, Aduer-
fas collegarú interceffioné: Intercefferant col- nateaċculatus prímus fua lege cecidit:dcdocuitnis
legæ:hoc éalii tribuni ne reipublice pernicio hil præcípidebere:nili quod prius quifgfibí impes
fa lex ferreč:eá tamen tulit aduerfus collegage
interceffionem & ita feditionem& bellum ex ranit. DeQ uinto Varotribuno.
citauit, Magna cum clade reipublicz.Quia q- Vintusauté Varus propter obfcurumius ct
focii rorfusarma fampferunt & inter fe ciges uítatis Hybrida cognominatus tribunus: plez
peftifera feditione laborarunt. : Sociale :Bellú bís legem aduerfusinterceffionem collegarum pros
fociorum quod periculofiMimum fuit +tádem
Pompeius Strabo fedauit. Quam certum ci- rogauit: § iubebatquæri:quog dolo malo focii ad
uem:Quia ueronenfis ifte furr : iô dicit prius arma ire coacti elent:magna cum clade reípublicæ
fe tribunum peftiferum ĝ certum ciuem egi} focíale ením prius: deinde ciuile bellum excítauít:
fe Domefticis laqueis conftri&tum: quia fua
lege dánatus pænas dedit quas debuit. Seddumante peftiferüm tribunum plebis § certum;
De ftudio & induftria, Ca. VIL cíuemagít fua lexeum domefticis laqueisicóhtritã
Vid cefo uires + Di&turus de ftudio & abfumplir.
q induftria uirtutem utrág breui præfa- De ftudio &iduftria. Cap. + VIL
tione commendat q harum viribus tå
militiæġ fori difciplina comfirmatur; cunđãa q Vidceffo uires induftriæ cõmemorareżcuius
ftudia fouentur: & quæ per fe clara funt illu alácrí fpiritu mílitiæ típendia roborantur:fo7
ftriora redduntur:denig virtus ex omni parte renfisgloriaaccendítur:fido finu cuncta ftudia rece
perfe&a cõprobatur inter ftudiú uero & indu
ftriam hoc interetg ftudio ditimus : indu pta nutriūtur:quicquíidanímo:gequid manu? quic
fria exercemus; Militiæ ftipendia: Sine indu quid ligua admirabile eft ad cumulum laudis perdu
ftrià militaris difciplina nibil ualet; Forenfis citur:quæ cum perfectifimà fituirtusduraméto fuí
gloria : Eloquentia qua cauíæ aguntur in fo- confirmatur. De Catone. ?
nimo & peĉore concepta: &
eft tranflatio fampta a matribus: quæ filiolos c Atofextum& oĉtogefimumannumagens dü
finu geftare cõfuenerit, Animo:Quod difci inrepublica ruéda iuuenili anio perktatzab ini
& cogitat, Manu: Quod operamur, Lin« micis capitali crímineaccufatas caufam fuam egit:
gua:Quod pronunciamus & peroramus. Du
tamento fai confirmauit: Nam hoc ipfum in- neg autmemoriã eius gfquãtardíorem:aut firmitas
doftria uocatur:qaia durat & feipfam faften- tem lateris ulla ex pte quaffarã:aut os hæfitatõe imz,
tat nullius adminiculo indigens, peditum aíaduertít:qa omnia iftai ftatu fuo æquali:
De Catone,
Ato fextum.M. portius Cato capitali ac perpetua induftria continebat,
c crimine accufatus: hic conful celtibe- De codem Catone.
tos domuit : & ne rebellare poent lit q Vinetiam ínipfo diuciffime ađtæ uitæ fine di
terasad fingulas ciuitates mifit + ut muros di- fertilímí oratoris Galbæ accufationi defenfio
ruerent: cú unaquæq fibi foli íperari putaret:
fecerunt : ipfe cam laudem mereretur ab inoi
dis capite poftulaltus eft. Conftat quadragies ĝter fuiffe accofatum;& femp gloriofé abfolurå : banc åt ultimå
cám fuifle cõicimus:quå ođtogeńarius dixit:cå fuma laude & quali admiratione ¢ in eå ætate: memoria tanta
laterumġ firmitate & pronüciatione valeregut in nulla parte deficerer:cuius oratio tantam uim habust;ut nō
folam fe turaretur:fed accufitorem quoq galbå reú cum fammo periculo redderet:eã poftmodű orationé in
annalibus fais inferuit, Plinius naturalis hiltoriæ Jib.viide Catone: Cæteris inquit uirtotå generibus variz &
mnlti fuere præftantes:Cato primus portiæ gentis tres fummas in homine res pltiiffe exiftimatus eft:optimus
Orator:optimus imperator:optimus fenator:quæ mihi oía ét fi nô prius:attamen clarius fuiffe in Scipiõe æmi-
liano uidenf dempto Pterea plurimoge odio quo Cato laborauitsitag fit ppriú Catonis äter & qdragies cau-
fam dixie: ne quéğ fæepius poltalară & femp abfolutum. Capitali crimine:Quod populi Ro. puinciam dele
uiffet:qă erat capitale. Neq aut memoram & cæterailn hif oibusuis maxima eloquentiæ conflit, Memoriá:
Qua in fenibus folet efedebilior z nifi fueritlonga & affidua exercitatione confirmata:hoceft induftria corro
borata, Firmitare lateris: Vt poffet claufulas quantúlibet longas uno fpiritu pronunciare. Aut os hæfitatione
impeditam: Vtin proferendis uerbis ulla tarditate aut titubatione veteretur.
q — Vinetiam:Cum, LŚcribonius tribunus:plebis rogationem tuhffetut lufitani qui in fide populi romani

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DESTVDIO ET INDVSTRIA clxi
dediti a Ēruilio galba ingallia ueniffent in libertatem reftituerentur.M,Cato acerrime foafit:extat oratio ian-
nalibus erus inclua Qufulaius nobilior& fæpe ab eo ï fenata laceratus refpôdit p galba:ipfe
fe comendari uideret cöplexus duos filios ptextatos &fupplici fili cuius tutoreranamiferabiliquog galba cú
te: locutios é
pro fe ut rogatio antiquaref :extåt
tres orationes eiusiduæ
de lufitanis una contra.L.Cornelium cetegú in qua lufitanosaduerfias liboné tribu.ple.togationefeg eius babitæ
ppe fe caftra habentes cæfos faret p cSpertå has
buit:equo atg homine fine ritu imolatis:per fpecié pacis adoriri exercitū foŭin animo.
galbam iquit oĝogenerius accufuit;accufator affiduus malogz,.iad ait Valerius:galbæhabuiffe. De Catõe
actiði defenfioné
Pli, Plini,
„p hifpania oppofuit,i.defendédo hifpaniá i ğ
nemfuam prohifpanisoppofuíit. Idem græcís litte: tor galba rêpublicã male gefferat: ipfum gal-
ríserudír íconcupíu ít :quam fero :ındeexi ftimemus z bam ex accufatore red feċit,ldem
- g E A Dis induftriæ exemplú maximů q &cúillud cato
pæne fe
gpctíam latinas pæna iam fenexdidicit cügeloqué: nex latinas litreras didiciffet:græcas 1ã fenex.
tia magnãgloríam partam haberet:ídegítuciuris cí difere uoluerit:nec fatis habuit:nifi &1urisci
uilis guog eler peritiflimus. vilis fcientiå cõfecarus effet;ita ut nemini cre
IG deret:unde natumeftiluduùlgare prouerbis
, Deeodem Catone.
& — Vius mirifica plores Cato ppior noftræ æta um ;Tarde uenifti cito proficiam.
Vius mirifica:Nec minor foit Vticen
tííta doĉtrínæ cupiditate flagrauít: utne ín cu € fis pro nepotis iduftria:qui ne momé-
zíaquídem dum afenatus cogitur temperaret
j 5
minusgræcoslibros lectítaret:q S fibi quo«> ociofo: Xenophontisa
ua quídé induftria pros
tomiqudem temporis
lioramgfibigræcorum
elabererurli
continue geftans lectitare uel in curia fi
oftédiralíís épora deele alios téporibus fuperefe.. quádo dabatur ocium dum fcilicet fenatus co
De Terentio Varrone. geretur femper cõfueuerat:ut oftenderet aliis
vesi
Erentiusañt Varro humanguitp æexemplo & vmoni apnlealosx é i tur
, A ER: £ piffimam aút effe perelequætehodbpaigon
iađtufam fiat per negli-
fpatíonoiminandus nõanníis quibusfæculi tempus gentiam, Cogitur : Colligitur: congregaturs
æquauít Rilo uiuacíor fuít:in eodem ením le&tulo EE
PES P pecus, nefera ADNE
inv neret. Virgi. Quis tempereta lachrymis: De
& fpiritus cius & DA eap curfisexina hoc rond ekedn libro deifribas LAPO Cicero
uselt- De liuío Drufa.. „ __ & malorgmilitiicirca principium.
c€ 4 Onfimilis perfeucrãciæ Liuius Drufus: quí & Erentius antem varro: Hic eft Terena
gratis uiribu & acia
s oculogdefeĉtus iusciui € a eaen
le OPPEREN
populo benignifime ínterpta eft zuriliflim
tus
difcere id cupientibus monumenta compofuitil aqs Auguftinus:rerum
PUN doćtorem
e Eappellattde
AAPEA qao
:nam Ciceroád eundem feribens, Nos inguiti no
utfenemillum natura:&t cæcum fortuna facere po- ftra una perepraantes orang tanĝ hope.
i
ka taneutra interpellare e ualuit:i Ri nenon animo
i & tes tuí libr quafi domum reduxerunt ur pol
entala naada EROT EEEE
uideret & maer „ |, fere, Tuætatem patriæ:tu deferiptiones té-
De Publio fenatore:& Luppo pontíoequís porum:tu facrorum iura:tu facerdotum:tu do
teromano. mefticam:tu publicam difeiplíam;tu zetamija
s
P Vblíusuero fenaror t Luppus r
Pontius eques
corum regionum:tu omnium humanarum
a e Eea aan AtA di
romanus fuís téporibus celebres caufarű acto caulasaperuifti, Sxculitépus æquauit:;Quia
res luminibus capti eadem induftria forenfia fti pen ad centefimú peruenit aonü & tamen cius opa
| día cxecuti funt.Itag; frequentius etiam audiebant: »ivaciorem illam reddiderunt quam tot pera
A oe ai 5
| concurrentibusaliisqui aingeniocorum deleđtabã is e Ĝi anni:namfæculum fpacium dicitur
enum annorum,
Onfimilis perfeverantiæ: Hic Liuius
| „drufas patereins Drufi fuit q tribunus plebis latinis ciuitaté:plebi agrostequitibus curiá:fenatui iudicia pmi-
fit:& tantú in urbe côflauit incendiŭ ut ne prima illius flåma poflit faftinerizineffet fabitamorte correptus:př
igitur uir eximiæ induftriæ: ġġ luminibus captus & fenio àc uiribus cõfe&tus:ramen popu.Roma.quoad uixit
Jeges expofuit:de iure cioili monuméta cõpofùit uteént illud difcere uolentibus accõmodata: nõ illi
fortuna
q fecum fecerar:non natura å fené obeffe potuit quominus videret atg uigeret, Defe&tus: Deftitotus uel de-
bilitatus, Interpellare:Impedire; Videret;Vt méte& ratione colligerer:& refpexit ad id qå dixit cecú, Vigeft
Validus effet animo ad id quod dixit fenem, De.P:fenatore &.Liprmoequite romano,
Vblius uero fenator &.L.pontius:Hic duo caufidici íduftria ppeadmirãda fuiffe uidenf:ut fenes & ceci
P nonin leĉo ut drufùs:fèd in foro caufas frequenter agerent& ius ciwle cum magna populi. frequentia
exercerentimulta.n.qbus uis illa igeni grata & faaois erat:nõnulli ét illoge perfeuerãtia moti ad caufar
Tum actiones ĝs ceci & fenes agebant frequétes cõfluebant:nec mige:ná cú alii ceci feceffus & latebras quære-
re foleant:& malú addere malo:hi Tuminibus capti & in foro &in cõcione ferme fperãt, Celebres actores cau
farum;Cl
& illuftres
ari caufidici, Luminibus capti: Oculorú acie priuati:fiue debiles oculis. Vir, Atg oculis Virgis
x iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
€apti fodere cubilia talpe. Forenfia ftipendia:Appeliat actiones cafarum. Alii incômòdo fto peulh; Lumi-
ne priuariiguo quis maius naturæ incõmodum fit haud facile inueneris. Fortvitis uolútarias: Cú tenebras &
oblċura loca `deligantí quibus quodammodo delitefcát:augent tenebras fibia fortuna datas,
Am publius Craffus:Hic.p, Craffus ut in capitulo de fortirudine diximus aduerfus ariftonicam miffos
i cum exercitu & imperator & pontifex që nunğ antea faum foerat ut dux fimul exercitus& pontifex
mitteretor:ex quo etiam creditum elt rem male cefliffeattamen ea foit induftria: ut quing græcorum
linguas breui cõpræhéderit: res fibi plurimă cõtalicadcõciliandos fociog aios:ná gratiffimum erar illis cå
iusdicendúećt nő aliena piterpræres: fed fua.
gfg lingua fuŭ jos audiret, “Adarıftonică re> tursalíís quiaconftantiam admírabantur: namg alir
Eem debellidű: Attalus rex pgamenoră regis incommodo perculfi fecefum petunt:duplicant tez
Eumenis filius fociiquódá Cõmilitõifş ro-
mani eiufmodi teftamčtum reliquit: populus nebras:fortuitisuoluntarias adiicientes.
Tomanus bonog meos hæresefto, Addita De Publio Craffo.
igitur hæreditate: prouinciam populus roma Am publius Graffus cum í afiam ad Ariftoniz
nus non gdé bello nee armis:fed që eft æqui cum regem debellandam conful ueniffet tan
us teftamenti iure retinebat:fed hanc difficile
di&tú eft utrü faciliusamiferit populus Roma ta cura græca linguæ noticiamanimo cóprxhendit
pusan recoperauerit: nam Ariftonicus regit uteamih quinque diuifam genera per omnes partes
fanguinis ferox iuuenis armis prownciá nua-
fit:aduerfas qué primo quid miffus fuit hic ac nūerospænítus cognofceret. Q uæ res maximű
publius Crifius q uiđtus &captusdú duceret ei fociorum amorem concíliauit qua quis eog ligua
Uirgá qua equum regebat í oculú barbari uni apud tríbūaleíus poftulaucrat:eadédecreta reddéti.
us direxit quidolonis accenfas Craffi latus fi- De Roftio.
ca confodir. In quing genera diuifa: Satis c5- n Ec Roftius quidein fubtrahatur fcænicæ idus
Quig ftarquing græcose linguas effe:lonicá: Dori-
liguæ cam;Artticam:æolicam:& communem, Qriænouffimum exemplum: quínullum uns
græco- Ec rofcius: Nec rofcii quidem præter- quam fpectante populo geftum:nifi quem domi me
tum n mitrenda elt indaftria; quiimedirazus: diratus fuerat:ponereaulus eft.Q:uapropter non lu
femp i kænamuėnre codfaeuerat ut
nibii fpeđ&ante populo gereret hóceft gétumi dicraars rofcíium:fed Rofcíus ludicram arcem cõômé
nullum faceret quent non prius:domi cõpro- dasít:nec uulgi tantuni fauorem:uerum etiam prins
bafferer quo forma induftrix faum eit at cipum farilíaritatesamplexus eft: hecfunt attenti:
arrem fcænicam plene tenuent:eam Bit glori & anxi% nunquam cellantisftudii- premias ppter
am confecutus:or quicúqi in hiftrionia excel-
Jereris roftins diceretur:tefte Cicerone li:pri qux tantoramuirorum laudibus nonímpudenter fe
mode oratore:ubi hune rofium minfice lan perfona híftrionisileruic:Græca quoq íduftriaiquo
dar:hic non folum vulgi fauorem ftd multo- niam noftre multum profuit qué meretur fructum
quog pricipum familiaritatem inuit: de quo
Plinius lib.yi.naturalis hiftoriæ +exceffere in latína lingua recipiat.
hoc æuo noftro nec modice hiftriones: fed li- DéDemofthene philofopho.
bertatem fuam mercati:quippe cum iam apud d Emofthenes cuius commemotatonomie mas
maiores Roftius hiftrio:m.d. Anniam merz
caffe pdatar. Scænicæ induftriæ: Induftriæ
mimorum & hiftrionum qoi fe in fcæna exer
cebant. Meditatus fuerat:Exercueratineguid in uenulteine qud inepteine quid incompofite ederet:hinc eius
induftria quanta fuerit facile conicitur g nunğ in f ena fabulam egeritiquam non p:ius domi tepræfentafer,
Ludicra ars:Plus ille arti dignitatis
ğ ipfe ex arre honoris fit conlecutus. Hæc fant attenti:Laudat induftria
Valerius dicens: Non mediocrem ex ea fruĝum percipi fi fuerir diligeotifime culta:idg probat ex toftiog 13
Ja induftria mervit:ut cú clariflimis uiris Õmemoretur quãuis hiftriomá exercuerit. Attenti & anxi udii:
Diffimtio indutnæ:quidenimaliudeft induftria nifiattentum uchemens & afiduum iñ realiqua'ftudium;
Græca quoq induftria:Laŭına inquit lingùa græcorominduftriam poftericati commendet & quem abea me
quit fru&um recipiat, De Demoftene philofophos
Emolthenes:Hi¢ quantajfaerit indultria:qui eins uitam legerit ubi orationes eius continentur facite co
d gnoftet:eft autem a clarifTiimo uiro Leonardo arenno:in latinum eleganuiflime traduĝa:in qua non ni
luve, hil a luue.dıffentire àidetur cum dicat patrem í officina gladiorum fu:fe:luuenalis nero in fatyra:Onr
nibus ini terris ita refert de Demolthêne: Quem pater ardentis Mafiæ fuligine lippu: carbone & forcipis
bus gládiofg parante : Incude & luteo uulcano ad rbetora mifit quod ultimù nô plene cå hisquæ Leonardus
feripfit concordare uiderur:cú longe poft mortëpfis hoc fibi afmpíifie oficiú referatıde hoc Demofthenea
Ciċeronea Quintiliano a Gelio multifg aliis multa referuntur:de nativita edodítria: de arte; de tota uita
füit enim oratorum omnium græcorum facile princepsidui sn pronunciatiõe fummum artificium repohebat:
hic multa fbia natura denegata ftudio & incuftsia comperavit: nmam rbetoris hrteram: pronunciare nô uo-
lebat;hanc Lapillis ore fæpius inferendis facillimã expræfone reddidit;e.: ate uocis laborabat; brews rffecit

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DESTVDIOET IÑDVSRIA clxii
at auditog auribus uchernenter infonaret fiererg grata oibus atg fuavis maltrag alia naturæ
uitia correxit tå
čo Rudio& indáltria:ntcú ipfa natura pognaffe quodämodouiderí poflitihabuiffe domi fpeculå ingens dici€:
ad quod'feipfum videns getum formarer:qd qå fibidomi
gulos dies ille defendens geftá ac mot corporis fingebat: loc fabterranı eŭ conftruxiffe ferunt: in quê per fin
uocég exercitabat:fæpe ét duos uel tres menfesiur
tefert Plotarchus continuo domi inclafus nô cefabatabrafa parte caj
zer:fermones mfuper& negocia foris agitata ad ftudium referebatimulrapitisiut exeundi facultaté fibiipfi præripe
bat fenon multum natura & ingenio;:fed ftudio & exercitatione valere, g Maximæ
alia faciebat ex quo facile cognofee
eloquentiæ confùmatio au
dientis afo obruitur:Si confamatus orator gíg
ximæeloquentiæ cófumatío audientis animo obrui dicit poteft:hic unus apud græcos inuentus é.
tur:cunrinter initia juuéræartis quá affectabat prí Vnde Plinius Jibro.xxxiii, Demofthenes iquit Plinius
mam litteram dicere non poffetorís fuí uitium tãto fűmus orator græciæ:annulos & cætera. Ar-
tis$cilicet Rhetoricæ cuiusprima littera eft,r
ftudíivexpügnauicur caa nullo exprefius referref? quå pronunciare fine difficultate non poterat
proindeppnimiamexilitatem acerbam auditu uocé eam fibi fùa induftria facıllimam reddidit. La
fuamexercitatíone contínua ad matur & gratū au teris infirmitateoř Aliud icõmoduma natura
datum affiduo labore correxit: Jatera fic habe-
ribə fonum pdaxít.Laterís etiam firmitate defectus bat infirma:ur clatfalas uel breues uno fpiritu
quas corporis habitus uires negauerata labore mu enunciare nõ ualeret:hoc fic emendäujit:ut mõ
tuatus eft:multos.n-uerfus uno ipėtu fpiritus cõple tú colles arduaq loca uerfas recitando fæpius
ctebatur eofgaducrfa locaceleri gradu [candens p afeéderet: quo ftudio atg labore fic Jatera fir-
mauit:ut omnes claufalas periodos ac pfe&æ
nunciabat:ac uadofis lírroribus ífiftens declamatio orationis complexiones gtúlibet longas uno
nes fluctuŭ fragoribus obluctantibus edebattutad fpinitu facile enunciarer, A labore mutuatus?
fremitus concítarum concíionumipacientia duratis Accepit a labore ueluti mutuo., Acuadofis Iie
auribusínactionibus uteretur „Fertur quogore in toribus:Emendauit &illud quod in pronúcia-
tione fubito (trepitu perturbabatur ut plerõgs
fertis calculis multă ac diu log folítusiquo uacuum defiftere cogeretur. Fluđtuum fragoribus ób
próptíus elfer &folutius:præliatus elt c rerű natu Iuđtantibus: Repugnantibus inuicé aquis ftre
ta& qdemuíétorabiit:malignitatéeius pertinaci pitus creari foler:óbi autem anguftiora font lit
tora ibi conċitåtior folet effe flu&tus, Fertur
moanimí robore fuperandò. ltag quæalterum Dez quog infèrtis calculis:Ad liguæ correãőnem
tmofthenem matersalterúth induftria enixa eft; lapillis ore incertis frequenter utebatur, Itag
De pythagora phílofopho. ålterum demofthenem:Quem mater ineptum
produxerat natura aptiflimum reddidit:ut alte
Tguradueruftioré indúfttiz at trane gredi rüm a matre alterum a natura Demofthenem
natum dixeris,
Taut adueruftiorem pythagoræ& cærera Tonica De Pythagora philofopho,
gnominataelt italica:eius princeps fuit pyrhagoras philofophi a A thalete initium accepit::quæ vero co-
ínefirchi annulorum fculptoris filius:ut Hermippus
ait Samius:fiue ut Aniftóxenes dit tyrrhenustex unå infala quáeieđtis tyrrhenis athenienfe
funt qui Marmacum illius patrem uocatumianum hppafantattaum eritriphonensiabavnmicleony s poffederunt
ex philounte profugeric dicant habiraffegs Marmacú Sami : atg ideo pythagorat mum gui
Lefbum:ibigs a Zoilo patruo pherecydi Syro cõrmendatunxzres fubinde argenreos ri Samom dicit inde migrafle
calices fabricarumiece fim
gulis inægypto facerdotibus dono ded:ffe.luftinus tamen inixx. fuorum epithomatum Demaratu
Tem diuitem illias parrem uocauit-Apuleius:uefcaré m negociato pluriað
gende babaiffe dicitur frarresimaiorem quidem naru nominavít
Eurynomu
:adeo incerta eft'tanti philofophi origo:uerú& pyrha
m:mediom
Tyrrhený feroum Tymolim: cai
ger facrificant faturnumiut Herodotus ait exiftimantes:hicurprædiximus principio gora
diuit Syrum:poft eius uero obitum quidem pherecydem au
profectum Samum
dediticum aurem tauenis efferae difeendi ftudiofiius hermodant i ian feni creaphili nepoti f€ 1n difeiplinam
mifteriis iniciatus eft: denig ægyptum petiit:quo tempore: patriam linquens cunâisferme barbaris gracifque
polycrates amafidi per'epiftolam iHum commenda
Uic illorumque linguam:ut Antipho tradit in co libro qué‘dë
apud caldeos congrefus eft cum magisideinde apud Creranyunahiscumqui Epimeond
in uirtate principes fuere feripfit:atque
in zgypto quoque adita ingre fuas ibique de diis in archano edođtus eft : deindee rediit
defendit : í ideam antrum
Samum offendenf. ue
patriam a tyranno:incubari polyċrate + Crotonem in italiam përrexit: ibique leges
feipulis clarus habitus iq ferme tricenti rempublicam adminiftrabant adeo ut talis dediti âtque ama
merito Ariltocratia: opti-
morum filice dominatus nominaretur, Refert heraclydes ponticus hane de fe'dicere folitum
: g fuiffet
aliquando æthalides : Mercuriique filius putatus effet : Mercoriumque monuiffe iHum peteret præter
talıtatem quid uellet; petiiffe igitur: ut &uiuens & vita functus omnium í mor
berer, Itaque quæ contingerent memoriam ha-
inuita meminiffe omnium
eandemque
tempore m Euphorbum aeniffe arque a Menelao fuiffememoriam poft mortem réferaffe: lohgoque poft
uulneratum, Euphorbusaurem dixit fealiquan-
do œralidem fuiffe; arque a Mercurio hoc pro munere aċcepife :utanima
“garetus ut imaquas uelin arbores ucl animantes commigraret: &quæquein illius nulla uiæ circulationeua
inferno perprélla efet anima

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
geter aning queni patë meminiepoltea nero 4 Eophorbys diem obiit migraffe:i bemotnum-eias
afamiquod & iple cum {idem uellet facere:Branchidas petiitingreulg Apollinis téplum oftédit clypeum qué
illic Menelaus afixerat,At,n,illū cú ex Troia remeaffet Apollini cõcrafe;lcurú iâ putrefa&tü; folág perduras
te Ebameá facié:nbi át & Hermôtinus uira funđtus é:rorfus in pyrrhä Deliú pifaroré migraffe :illúg oia me
morafie:ut. prim ætalides faerit poftea euphorbus:deide hermôtíus ac poftmodă pyrrhus effeâus fiac dei
ceps poft pprrb:pprhagoră fa&tú efe oiumg memille quæ perediximus:de quo heraclitus ut pythagoras fe in
hifonareromexeicait:& cum de natura adarfus efer fcribere ita 1n principio dixitinô paeré quem piro: non
$ quá biboinő dimittá huius rationis fer-
cripfit & alia complura Socrates ın fut. ar Pyrhagoras perfe&tiflimum opusfapientiæa iuz
cefionibusait ipfam rogata keie philiaios? Menca
ráno gs nå effer:dixifie philofophus. Mort ,.
perrus
$
8t omnísRShoneftatís percipíendæ
LESA
cupi
EEE iea e Qægta ditatem ingreflus:nihil enim quodadultimü fuí per
e cuius morte uariæ funt fniæ ficat, uenturum elt finem non & maturæS celeriterince
ubi litteris gentíseius afuefas
íduftriá panid
Ma
zia fcientiæ hic agié magná adnerpad
d q polany:
ptinetojdef
priprt-Aqbicagii parté pít:ægy
orbis eins PE ptum petiit S 5
cireumit &-cognitiõis magecupiditate PUS du- Ctus y præteríti uí
F facerdorum cómentaríos
z ferutaz
&us, Verultioré ató: Ná multo antea fuerat tustínnumerabíliä fæculorum obleruationescogno
ppthogoras §Demoftbenes-sAd ulimú fifi uic. Indead perfas profectus magorum exacùflimæ
né, Ad fapientiã; nå hic erat ultimusejas finis prydenciæ
quo fua cunåta iotéderat,. Maturæ; cõpoliræ
fe formádumtradidit:
sorulan fellari alei aquíbusA fyderum
4
ac fi diceret fapienter; Innumerabiliú Iæculog MOtUS curfulg ftellarű &uniul cuiulg reí proprieta
Ređe dixit innumerabiliú:qai eqgmur hero- rem & effectum benignilfime demonftrartum docili
dotum:a creatione fæculi ad uumsempusde animo fumphit:Craram deinde X Lacedæmoniã nas
cé miriadasannoram confeđtas-fuife conft: ; Zia AEN ?
Cicero Cicero queg liprimo dediuiaapione: Condé, Yigaut:quart legibus ac moribus ífpećtísadolym
nemus ingt hosiaut ftulticiz:autuanitatisaut picumcertamen defcendíit.Cüqg multiplicis fciétiæ
íprvdétiæ:q quadringéra feptuaginsamilaane maximam totius græciæ admirationem ac fpecimé
Romir Ipli digit monpeftip ephel a exhibuifet : quo cognomine cenferetur interrogas
Tumiudicium guod de iphis fgrarú fit perime "US NON fe fapientem (Iamenim illud feptem fapien
frere:lex uero chriftiana abhis longediffentit: res uiri occupauerãt
fed amatorë fapiétiæideft:græ
nåaprincipio rer ad incarnationem fex milia ce philofophon edidit. In italiæetiam parte quæ
annorum fluxiffe cõftat, Syderummotosipla PY e, : n P
netar errores itelligit, Stellaröcorfus:Ortus TRC maior græcía appellabatur perrexít:inqua plu
& occafas. Admirationćexhibuit:admiraban rimis & opulentiflimis urbibuseffectus fuorum ftu
tur oćs pythagoræ ingenium ad oia ftudia ac-
cõmodarú:hic primus arrogantiæ nomen aufugit;ut interrogatus:quo uteref cognomine:nõ fe fapientem :ut
ante ipfam feptem excellenuflimwi uiri dici uoluerút:fed fpientiæ amatorem effe refpondit:hoc eft philofophů
philol fophos.n.fapiés:philofophus amaror fapientiæ iterptatur:;Laĉtanrius tamé diuinará iftitutionű lii.ca.iii.hoc
phus pomé irerptatus é fapiétiæ ĝlitoré nô amatoré,Dicit.n. etenim uerecúdiæ cå -ftudiofos fapiériæ fe nô fapiêtes
uocauerűuimo uero pythagoras g hoc primus nomé inuenit cú Paulo plus faperet ġ illi priores q fe fapientes
purauerontitellexit nullo humano ftudio poffe ad fepientiá perueniri:& ideo nô oportereí côphenfæ atg im
pfeđz rei nõpfeĝű nomé ımponi.lraq cú ab eo quereref qué nå fe pfiteref:refpõdit philofophum.i. quæfito
Lađan Tem fapientiæihæc Lactantius. SeptéexcellériMimiparentelis é:fuerútaŭt hi; Tales milefius + Solon atheniéfist
nus chilon lacedæmonius:pythacus mytileneus:Bias prianenfisicleobolus'lidius:periander corinthius: ut etiam fu
m pra monftraui in capitulo de modeftia, In italiæ quoq parte:luftinus fuorum epithomatum.lib.xx.dicit bune
græciæ ex ægypro in babyloniam ad perdifcendos fpderum motus originemg mundi fpe&andam profe&tum: fammá
fapiétes fciéuá confecutum: inde regreflum cretam & lacedæmoniam ad ċonofcendas minois& lycurgi inclytas ea: té-
peltare leges contendifeiquibus oibus inftruđum croronam ueniffe:populumg í luxuriam lapfom auĉoritate
foa ad ulm frogalitatis reuocafe:ná pythagoras laudabat quottidie uirtutem & ujtia luxurie conténebat:cw
falc iuitatd hac pefte perditarum enumerabar; tantum fudiumad frugalitatem multitudinis prouocauit:
nt aliquos ex his luxuriatos in optimam frugem conuerfos faiffe incredibile uiderêtur:matronarum: quoq fe
paratam 2 uiris dođĝrinam & puerorum a parentibus frequenter habuit. Docebat nunc has pudicitiam & obfe
quiain nirosinuncillos modefham & litterarum ftudiumzinter hæc uelut genitricem virturum-frugalitarem
ommbus ingerebat:confecutufg afiduitate difputationum erat:ut matronæ auratas ueftes cæterag dignitatis
{uæ ornamenta uelut snftrumenta luxuriæ deponeréreag omnia delata in lunonisædemiipfideæ confecrarét
præferens uera ornamenta matronarum pudicitiam non ueftes effe.in uuentem quog quantum profligatum
fit vi&i fæmiaarum contumaces animi manifeftant:fed.ccc. ex iuuenibus cum fodalicii iure facramento quo
dá nexi feparatã a civibus cæteris uitå exercerennquali cætum clandeftinæ cõiuratiõis haberent:ciuitatem í fe
Pytha cõuerterüt:quzz eos cum in unam domú cõueniffent cremare uoluerit 1n quo tumolra.lx,ferme hoes periere:
goræ cætêri í exiliú pfeđ&ipythagoras auté cum ános;xx.crotonæ egifet:Metapõtum migrauit:ibicg deceffit: cuius
Mors tantaadmirartio fuit; ut ex domo eius templum facerent : eumẹ pro deo colerent: hæc Iuftinus, Quæ maior

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEINDVSTRIA clxiii
appeltabaf, Tutus ile calabriæ traĝus magmy;græcia quond di&a fuit; Cuius ardentem rogú :De-morte ut
diximus uariæ funt fententiæ, Alii.ndicunt cù in domo quadá fuiflereá ex his unū quos admittere uoluerat p
inuidiá icédiffe:funt g crotoniatas ipfas tyránidis fùlpitiőe ac metu:ga í loco milonis hermô cõfederat:
petraffe dicãtipprhagorä igit ícédni icömodauitáté cú egredereť cöphéfam eé ac dıxiffe campi pltat ä hashocper
dare
pænas:cædigs latius elt ĝ gcğ log:atg ita iugulú pfecutoribus nudafle:cõplureg ex difcipulis(nam fecum ad
xlerát funfe itecéptos)ex qbus Architas rarétinus & cylis.Dıcearcus uero pyrhagorá dicit idelubrú mufarum:
që merapõti et cofugiffe:ibıg cú.xl.dies abf cibo pltitiet defeciffe , Heraclides uero in epitomate (uo dicit
illú poftğ de li,Pherecidæ fulta perfolueret re
díorűappro
Oa bauít:cuíusardenté ENrogű plenű uenera alkin aas als Jomo miloni crotoniatæ
celebriraté offend: fet:fub inde Merapõtú per
Šonisoculis
Ffuog cinerumMeraponrus afpexit:ope
nobilius clariufg s Pythagore
monumentu m.
rexiffezibigs cú uiuere mlrerius nolletinediuia
tå finilTe:hermippus bello inter agrigérinos &
De Platone philofopho. fpracufäos orto pythagorá exıfle cúfociis agri
p | Latoautem patríã Athenas : præceptorem So 8ënUnis opé larurusmerfisãt in fugāllá faba-
panten Stbenan torem
, i cápú o
circaiflenbiga fpraculanis faillecreman
tere
cratéfortitu&s locă & hoiem doctriæ fertilil prá reliquos ueroad zxy. taréti faile
fimum:ígenií quoq diuina iftructus abűdantia:cum ros: Valeriusát heraclidis opinioné fequitur,
oium íã mortaliŭ fapíentiMimusha
n : 3 :eogulqg; Oppidú pythagoræ:plus claritatis metapon-:
AR bercé antiore 'UShabuirta noie pythagoræġ abeius cineris
utfiipfe luppítercælo defcendifer:necelegantio re bus ac fi diceret Merapôto moriæ æternitaté
nec beatíore facūdia ufurus uidereć xgyptu pagra< cineres& pythagoræ nomen dedere,
uít:dű a facerdotíbuüs eius gétisgeometriæ multpli P Lapan piriiplaro Aniftone. famia
z
ces nīeros cæleltiűr obleruationürőné
x íonűrőné peepii
peepit quoq nis fimiliperi&ðia
die patusfiuequo(ur alii dicütApollowt
apă delô Perõa)Athe
Tet
tpea ftudiofis íuuenibus certati Atheng Platonédo tulit Apollodorusimarera Solone genus duxit
&oréquærentibus petebané +ipfe Nili fluminisiex Ariftoné uero patrem a Codro Melát filio ori
plícabiles rípasuaftillimolg cãpos effufä barbarié 8iné ducere radút:qa Neptuno itidé languiné
trahere Traiyllo tefte méoraf:cui Speufippus:
fuccefät:habu;t fratres Plato Adimáté & Clau
coné& fororem Peroná de §'nafciť Speufippusilitteras didicit Plato apud Dionyhiú grámaticum:exercitatus é
apud Ariftoné argiu paleftriré;a quo Plato pro egregio corpo:is hitu cogaominatus eft cå tefte Alexãdro pri
us Aniftocles ex aui paterni noie diceref.Studuit pitura:poemata edidit primo qdé ditirambos:deide melos &
tragædias:& cù tragicù certamé fnitürus effet ante Dionyfiacû theatrú audito Socrate igni poemaia excuflit
dicés:hic Vulcane Plato tua idiget ope:hic annú uigelimú ætatis agés audiuit Socraré:illo mortuo audiuit cra
thilú & hermogené annorú uigintiođo telte hermodoro megaram fè ad Euclidé cõtulit:hic Cyrené profeđus
Theodog mathematicú:atg ide í itahá ad pythagoreos philolaú;& eurytú:poltea i ægyptú píeđus: pphetas fa
cerdote{g audiuitubi comité húit Euripidé tragicú;regrefus Athenas í academia morabafiide refte Ariltoxe
no ter militauit:primo in Tariagrá:fecúdoí Corithú:teruo í Delú:vbi uićtoriá húit;ter nauigauit in Siciliá:pri-
mo ut ífulá uideret;tyráno exiftente Dionyño hermocrartis filio:ubi Plato illi dixitinô id Pltare tyránú:qť fibi
folér efer unle oifi uirtute excelleret:Cur Dionyhus refpödit:uerba tua ocioforú fenú fant, Cut plato:Ec tua tY. Diony,
ránidé piút.Dionyĥus iratus uoluic platoné oceidere:fed a dione& Ariftomene oratus fe continuitillú tamé
polydi lacedæmonio g ad eŭ legatus uenerat uédédů tradidit:polydes uero iliú fecú ducés in Eginam uédidit
quo tpe Camander eú reú morus dicebat:gp {capitale effer fi qs Athenienfis eå infulâ adiiffer:fed allegati é eå
philofophú eé:ĝre difčiplinæ gratia abfolutus et:hűc Anyceris Cprenarcus emit, xx:minisiremilitg athenas ad
amicos:& ftatim pecuma Anyceridi p amicos reftituta é;alii dicút miffam a Dione illå pecuniáieãg noluife re
miffam:polydé í calabria fupatú:& i Elice fmerfum fuıfe:fama é demone tete Fauorinozilli annuncianté pp
platoné talia ppeti:hæc íciés Dionyhus fenpfit ad platoné ne í fè maledicta torġret.Cui refcriphit Plato fibinon
tantú ocii fupeffe.ut Dionyfii meminıfer, Secűdo iuit í 9iciliá8ta míore Dionyfio petiit terrå & hofesig juxta
républicã ab eo cõltiturã utuerét:nő defuit fufpicio illú Diony.& Theotræ pluadere téptaffer ut ifulä tyráno li-
beraréc:quo tpe archyras pythagoreus miffa ad Diony fium epiftola platoné purgauit:ereptúg Athenas remifit
Tercio Siciliá aceit: Dioné recõciliaturus Diongfio:ġ re nô obtéta rediit in patrıá.Cicero in Catone maiores
platoné ingt atheniélem Tarétú ueniffe. Lucilio Camillo:ac publico Claudio cõfulibus reperio.Fuit át Plato te
fte Eatropioiquo rpe galli urbé cæperút, Ingenii quog diuina intrućtus abundantiá cú oium iam mortaliú;
Parer cõmodı patræ ; quá oíum dođrinagz matré dixere maiores:& pceptoris qué tc oium fapientiffimù effe
Apollinis dixit oraculä:accefit:& ingenii bonitas: diuina magis ğ humana fuiffe uidef. Mortali oiam fa.
Sicapollinis oraculo cõftat fuiffe indicará, Geometriæ mul.nu.iuarias pres geometriæ ; fantát multæ & uar
| tiæmpúđus: linea:fupficiesideide triâgulus jdrágulus & cætera: circulus:& auguli prestur ređus angulus:ob
Jiguus angulus:cõfideranť é latitudo:& lögirudo;amplitudo:& alia buiuícemodi molta:ná geomerriain f con
timet limaméta íterualla:miagoitudines:& ífiguris diméfiðes & numeros. Ob.eruatiõe cæ.ra , Geometra
hanc fciam curfus fyderá ortus & occafùs Rtellarúá:ġ tarde ğğ uelociter fydera moueané iquo inter fe fpacioperdi Luca,
Nilu:
tét ISga obferuatiðe cognofcút, Nili fu.iexri Bene iexplicabilesiqafi herodoto credimo:Nili originé inuéire piinas
néo potuit:ğğ id multi reges fruftra téprauerit.Lu,li,x.arcanú nå Caput ńjpdidit ulli. Plilivii. Nilus igt icèrtis

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
artus fontibus per deferta & ardentia & imeni longitudinis fpatio mbulans:famag tantù inermi quæfitu co
gnnus:fine bellis quæ cæteras oés terras inuenere originĉ(ut luba rex potuit exgrere)in monte inferiors mau-
Titaniz:nō peul oceano habet:lacu prinus ftagoåte:qué uocát Hilidem:eft pterea fatis ignota Nili natura: qua
te.ffingulis annis fole exiltentei cåcro totå fundet ægyptú.Quáĝ pli.codë loco dicat varias eius increméti cis
effe:mő flatä erhefiarú:mô æftiuos hymbres ethiopiæ:mô akas affert cás §s lögum effet referres;fed euenire ur
plurimű eios ícrementű;a canis ortu p îttoitú folis fn leoné:& uc ait Vit.in.iiii-georgicogzp diuerfa ruens fepté
difturrit ín ora: Víg coloratis amnis deuexus ab indis.i.æthiopibus, Vaftıifimos campositraĝus ægypti lon:
ge lateg porngif. Effufm barbariem: Quia
uaftıim funt ægyptiog cápi ideo per valtam & flu&tuofos foffarumarmbitusagyptiorum fenum
zegioné fparfim habitant barbari.
fos foffarum ambi:Côftat
Er fexuo” difoípulis
ægyptú foarú'ple- s
Juftrabat.Q uomíinas
aii
miror
7
in italiã7. tranf
Sii Nilijopflasosaqüarm didndariðes rec grelumutab-archyta taréti a Timeo& Arione &
pientió.luftinus zgyptű inquit å to? regú tot Echecrate locrís pytrhagore præcepta & inftituta ac
feculo cura impenfigg munita fit :& aduer- ciperer. Tanta cnimuisitanta copia lítterag undig
fasuim decurrentiú aquarú tantis itruđtamo < hr, EtA ?
tibus tot foffi cõcifa:ut că his arceang illis reci €Ollígenda eratzut inuicem per totum orbem difper
piant aquæ nihilomíus coli mifi exclufo Nilo” gi & dilatarí pollet: altero eriam & octogefimo áno
non potaerit, quiMinus
fam:Quippe
mitor ufinprexit
in æzyptú
italiá tranfgrel
ut mul
decedens
f
fub capite Sophrõís
i
numeros ahabuiffe fer
z shor
t F
to facilius in iraliatráfire potuerit, ic
Præcepta "O" 0C ne extrema quidem ciu aagítatione ftus
prze & inftirura:Hæc hoc mô inter fe differunt utp dii uacua fuit. ema
pra cepta generaliter dicanf oium philofophorı De Democrito philofopho.
Inftitu
ta iftitora fua a
Corú:peripateticoge:apn iror A pta a T Democritus
} cū diutiís
i cenferi
z poffet:
EAD q tranias
fom doĉorum inftituta ciuitatú, Cicero hoffi tæ fucrűtut pater eius Xerlís exercitui epul
ciorum Quáĝ te Mace filii annum iá audien dare ex facili potuerit: quo magisuacuoaio ftudiis
të Cratippum: idg Athenis abundare oportet [littera elfet operatus:parua admodű fűma'reétenta
pepr & iurs philofophiæ proprerdoâo parrímoníð faum patris donauit. Athenis autem có
darer oibu: quod undigaceeperar. Altero & pluribusannis moratus omnia temporum momens
ođogefimo anno decedens : Ne mortis uicini ta ad percipicndã & exercendam doctrinam cóferés
tate gfğ Platonem crederet litterarum obhirů
moriens Sophronis uerfos fab capite habuiffe fertur:mortuus autem é refte Cicerone in Catone maiore uno&
ođogefimo anno fcribens, Numeros:Rithmos & uerfus. Virgilius. Numeros memini Koerba trenerem: fuit
ergo plato ad extremam ufq fæ vitæ horam ftudio femper intuens & induftriæ plenus.
T democritus:Hic Àbderites fiue ut ali putát Miliefius philofophus fuit egitrati filins dêl uralä dicit
a Artbenocritiuel fecundum alios Damafippi:fed gfs ille faerit tanta rerum & diuitiarum copia refertus
ut pater eius Xerfem perarum regem cü eercitu hofpitari poruerita qud tefte Herodoto magi quidå
& caldei pceptores Democrito filio relicti theologiá & aftrologiá ilú docuere:c adhuc puer effer qui pas difci
plinas edođus in ægyprum fe cõtulit ut geomerriam pciperet:& in plidem ad tubrú% mare& caldos divina-
tom rerű cognitõe avidius prexit:fant ét qui dicant cum Gymnolophiftis in india congrefius effe argin æthio
- pia ueniffe:part:rus eft fratribus fois fabftantiã:ael ur tradit Valerius patriæ donauit ex'gua pro fe parte retéra
quz illi veregre proficifcenti opus erat:adeoftudiofum faie tradit Ləertius:ur ex uicino hortolo fibi cellul fe
Jigeret:ibig feipfum includeret:& cum aliquando iplius pacer boué ad imolandú adduxıfer ibig alligafiet tã-
diu hocab illo non fuiffe cognitú quoad hunc ille facrificti obtentu exĉitauit & boui admouit: conftat eúali-
uádo athenas ueniffe & ob contempt gloriæ agnofci nolutfe:ut cú cognouiffet'ipfe focraté abeo ignoratú
uife:laborauit hic plurimum in folis rerum naturis conremplandis(ur quidam ferunt)& quocúg forranæ ca
fu mutabihúq rerú audito in rifum foluebatur:unde iuvenalis in fatyra:oibus1in terris perpetuo nfu polmoné
agitare folebat democritas & cærera:hunc aliquando infaniffe crediderunt etus ciuesiunde ad eis curationem
adhibnef ypocratem qui cognita uiri fapientia ciues magii Democritum infamire:a quo fe multa didiciffe pfi
tebatur:nam vt refert Laeruusinm uita Democriti cum ad eum uemffet ppocrates:imaximum diligentiæ fuz &
calliditatis teRimonium dedir ypocrati q puellam ypocratis comitem & integram& uitiatam cognouit: nam
primo die fic eam falutauit Salue uirgo poftridie ueroifalue mulier:fuerat enim puella noĉte ra uitiata: funt ét
qui dicant iplum occecaffe ad naturæ fècreta acutiús rimanda cuius rerauđores funt Cicero libro quinto tu-
culanaram quæftionum .& Gelius libro decimo nođium atricarum:de cuius morte variz fanr fententiæ : ut
Laertius tradit periit autem centefimo & nono fuæætatis aono hic omnia ex aromis conftare dicebat & plu-
res effe mundos & corruptibitesimulta uolumina reliquit:ut auĉtor eft Laertius in eius uita, Cum diuitiis cé
feri: Maguitudinem diuitiarum æftimationem apud bomines quantam libet fibi uendicare poterat hic enim
facıle coniici poteft patris diwtias fuifle prope incredibiles q exercitum Xerfis perfarum regis epulum dare po
tuerit quem conftat fuiffe fupra centum miriadas hoceft decies centena milia militum atg etiam multo. plu-
taut quidamtradunt, Omnia temporam momenta, Mira indoftria hominis ut ne minimum quidem fpaciú
prærermitterer quin cel difcereruel doceret,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEINDVSTRIA
Arneades hboriofus:Hic philofophus cyreneus foit Epiconii ut quidam ferunt:fiue Alexádri clxiiii ut ahii dë
c cunt filins ftoicoge X Chryfippi difcipulus modicæ relu&abaf & uerecüde:itxut fæpe diceret nifi chry
fippus effet ego nô elfem, Aethicæ fe magis deuouit & phyficæ quo circa cæfari é & ungues nutriebat:
cipua fuit intentiõe itudioge adeo:ur fenfas oés ét a neceffarits ufibus interdú auerterei tinediag confomereturp
nifi Meliffæ cura quá uxoris loco tenebat fuftentaref:fæpiu fe reficeref:ad hunc audi jendum oratoreleg côflue
bant. Oifputatarus cü chryfi q acutioris
ppo effer ingenii faŭ ipfe prius ıngenium purgabat helleboro:rmortuns
eft nonageimo foæ ætatisanno ut Valerius refertzut Laertius uero ođtuageimo q into olimpiade centefima
fexagelimafecunda. Laboriofus: quia iugiter
ignotusílli urbidixít:quodipfe quodam uolumine ftudio incubuit quoad uixit. Addixerat:Aftrí
teftatur. Stupetmens admiratione tantæ induftriæ: xerat:deftinauerat : nå addicere apud iurifcon
faltos figmificat p licitationé aligd uédere: hoc addicef
&íamtranficalio, eft in uenditiôe publica:unde additi
De Carneade philofopho. apud ue-
teres dicebantur qui ptoris iulu cum foluédo
e Arneadeslaboríofus & diuturnus miles fapíés nõ effent creditoribus uendebanf Addiĉus ét
tíæ fiquidem nonaginta expletis annísídem il morti deftinatus.Cicero& his qui morti addi-
&us effet:paucos fibi dies cõmendandog fuo- Cicero
lí uíuendíacphilofophandi finis fuit: ita fe mirifice rum caufa poftulaffet nas fatus eft alter. Frue
doctrínæ operíbəaddíxerat:ur cum cibi capíédí cau batur uita:Fructum capiebat ex uita animo nô
fa rccubuiffet cogitationibus inherens manum ad Corpore:nam froi fruđum capere fignificat.Sa Frai,
menfam porrigere obliuifcererur :fed eum Melia ante Ju. Vita qua fruimur breuis eft. Helleborofe Salu,
purgabat:Hellebori duæ fant fpecies colo Duæ
quamuxorís loco habebat íntemperato inter tudia ris infignisicandidi:& nigri qui non cognofcú fpecies
animo non interpellandi fed inedie fuccurrendi offi tor nifi ex radice tefte Pli.li.xxv.natu.hifto.ubi hellebo
eio dexteram fuam necelfaríis ufibus aptabat. Ergo multa de eius proprietatefed in primis candi-
dum probat caufas morborumextrahere & ri
anímotantűmodo uíta frucbatur:corpore uero qua Primo fuiffe œterribile: deinde adeo promifcoŭ
plinius
fi alieno & fuperuacuo circūdatus erat. urt pleri ftudiorum gratia ad prouidéda acri-
i Dem cum Chryfippo difputaturus hellebos usquæ cõmentábantur fæpius famptirauerít
tofe ante purgabat:ad exprímendumingenis quo & ufum carneadem refponfarom Zeno-
nis hbris fuiffe dicit , Aulus quoq gelius.lib.
um fuğattentíus:& illius refellendă aee po žyii.Nođiú atticarú duas fpecies hellebori effe Augel
tíones induftriæ folidæ laudis appetendaseffecit. dicit, Ad exprimendum igenium: ad explicà-
da uim ingenii, Quas potiones : Laudis ingt
cupidi exemplo carneadis helleboro fe difputa
De Anaxagora philofopho. turi purgabant prius ġ ad certamen defcende
q Vali porro ftudio Anaxagoram flagralle cre Tentiqã ante carneadem facere non folebant,
dimus“quí cü poft diutinam peregrinationem Vali porro ftudio anaxagoram:De hoc
patriam repetilfet: polfelfionefg defertas u‘diffet: q uiro diâum eft in capitulo'de obitu fi
liorum quódad eius indvoftriã pertinet
non effem inquit ego faluus nifi ifte periffent. Vocé cumadmodum diues effet cõtemptis diuitiis
petitæ fapientiæ compotem:nam fi pdíorum potius omne patrimonium fuis fponte concefiit : uel
G ingenii culturæ uacaffer dominus reí familiaris ín utalii dicunt relictis poffefionibus ftadiigra-
tia lõgam peregrinationem fufcepit: & cü poft
tra pænates mãfiffet non tantus Anaxagorasad eos multa tempora rediffet in patriam prædiaque
sedíffet, foa uidiffer iculta atg deferta fpienter dixit
De Archimede philofopho. nifi hæc periffent ego faluus non efem, uox
a Rchimedis quoq fructuofam índuftríam fuif philofopho digna: nam fi colendis agtis uaz-
‘caffet tanti nominis & gloriæ philofophus nõ
fe dicerem nifi eadé illi & dediffet uitam & ab euafiffet: qui omni republica atque priuata
cõtempta ad fpeculationem rerum fe contu-
lit& ut ftudiofifimus fuit ita multa de motu cœli: curfu fyderum & natura rerum feripfits uixitque annis
fèptuaginta duobus litteris femper mtentus : hic cuidam dicenti q patria fibi curæ non effet immo cura pa-
triæ mihi maxima
eft : & digitum extendebat in cælum oftendens illam fibi ueram patriam effe impietas
tis femel a Cleomene aG folem quem Athenienfes colebant cadentem laminam diceret& pæni-
tus ignitam defenfus a Pericle difcipulo quinque talentis mulĉtatus exilio damnatus fuit de cuius morte ua
xias dicit Laeritus fententias effe fcriptorum, Saluus nô efem : Virtutem & fapientiam ueram hominis falu-
tem effe dicit,
R chimedis quoq Archimedes uel ut uult Quintilianus libro primo de inftitatione oratoria Archime
a nides Syracufanus in òmnigeometria ante alios mira fubtilitate laudatús:erat enim tefte Livio decade
fecundi punici belli Vnicus fpectator cæli fyderumg: mirabilior tamen inuentor ac mıchinator bel-
lor tormétog operúc q ea ĝhoftesigéti mole agerétiple p leui mométo ludificıref:captis deide yracofis p
pditioné quas cõtra uim Marcelli romani ducis diu defenfauerat:cum oía uerterent hoftes ipfediametros íuos

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAV VS
Lioius in puluere obfignans aprætereunte milite incognitus occifus eft.Liaigs:cum moltæ inquit iræ:multa inuidiæ
dharitiæqg fada exépla ederent Archimedé memoriz pdit eft in tanto tumultu quátū captæ urbis in difcur-
fa dirripientiú milită ciere poterãt:itentú formis §s í puluere feripferat ab igaaro milite qs effet interfeĝum:
egræ id marcellú toliffe fepulraræg cará habitá:X propinquis etiå inquilins honori præfidiog nomen eias ac
Plinius memoriam foife.Pli.li.viknaturalis hiftoriæ:Grádæ & archimedi geometricæ & machinalis fcientiæ teftimo-
archi nid.M Marcelli contigit interdicto cü fpracuf caperent ne uiolareé unus mifi fefelliffer iperiã militaris ipru-
mede dentia bic tefte Cicerone li.tufcuåftionăfait primus inuétor (peræ& fabricatorqå Laercius Anaximãdroat
fučtor tribuit hic decylindro opus eximium feripfit.
fphere, Poæne tantum gloriæ in Archimede feruato: ftuliffet:captis enim firacufis Marcellus machiatío
Quanti faceret Archimedé Marcellus hicfaci nibus ejus multum
i ac díu r uictoriam a fuam inhibit
Je declarauit:cú nô minoré gloriá ex feruato ar ut
chimede ĝ ex capta potétiflima urbe fe cõfecu fenferat:exímía tamen hois prudentia delectatus
turú fperaret:mira pfe&o archimedis hus: qui capiti illius parceretur edíxi:pæne tantum gloriæ í
nō minorisfiereta Marcello ä Syraculæ. Pro archimede
n; 5 firacufiss] ho
t oppreffis sdiraculi
feruatozquantumí
å incredibi-
cupiditaré inueftigádigD , mipanon
fs hots indulta qué nô E MS reponens.Atisdumanimo &oculis ínterrãde
propinquæ mortis metus:a fais cogitationib> fixis formas defcribit militi: quí prædandí gratíado
potuit abfterrere, Pertraĉĝo poao uel mum íirruperat trictog fuper caput gladio: quísnã
quo Diametros
feio puluere in Liniamenta:fi & formar fa-
át linia effer at: ropter nímiã cupiditatem
6, interrogabat:p 1pidítat inue
Linia asdefignabat, goa.fant atnon poz
menta méra extremit ates
corpog & Imagin iprefio ftígandi g requ ireb
nomen fuum indicat
nes quæ primo inducunć a piĉoribus deinde tujt:fed pertracto manibus puluere:noli ingt obfez
coloribus implen€. Modo dõaref uita: Quia croCsa ifta difturbare:ac perinde. quafi negligés
e perii
Íperií
uátů in Marcello fuitdonatu é uitainamfstu
ao T Aree kas deledatusedixeratur ico YCtOris obtruncarus fanguine fuo artis fuæ linjamé
lumus feruaretur Archimedes, Mô fpoliareć: ta confudit:Q uo accidit ut propteridem ftudiű mo
guia dü intentus effet formis iprimédis multis do donaretur uítamodo fpolíaretur.
Cõtempfit imperiuma quo frucidatus eft: quå SP
igič uitá ftudium dederat:eádem poft modum De Socrate phílofopho. A
ftudium abftalit, f Ocratemetiam conftat: ætate prouectum fidi
Ocraré ét:Socrates fuit adeo Radiofus bus tractandis operã dare cæœpíler: fatíus iudi
f adeog fcientiæ cupidus utnecadifcef
mulie”qå canté ejus artisulumferoĝ
x nunquãpcipere:&
quāp quå
e:tibus qdem:turpe
pa
exiftimarerAASE tula focratis3 accefio illa futura fcientiæ erat: fed per
nererum fientiá côplexus effet muficæ quog uícax hoís induftria rantisdođtríinæ fuæ díuítiisetiã
operam dare non erubuit in proueđioriáæra muficærationis uilifimum
a elementã accedere
. uolu
oit
teEAEutA ad r reliquas uirtutes fvas:quæ mirabiles s. p
EN AA A an fos ít. Ergo dumad difcendum femp fe pauperé credidit
ret accedererneqoid illi mg defaiffe uideret: ad docendü fecit feDelocupleti fimum.
itaque effecit ara fua m dum fpei ali ifocrate.
AN A bu.
uid fibi deefe exiftimaretad eú fcientiæ cu-
aA aee an anos foconlenfime do, ©
ceretpolfer, Fuit tefte Gelio tanta temperáia: „
T queut longe & fælicís índuftriæ quafi funű
acceruum exépla redigamus Hfocrates nobílif
ut omne faæ uitæ tempus valitudine inoffen- fimum librum quí infcribítur panatanicos quartum
fa tranfegerít:de cuius morte di&um eft in ca-
pitulo de fapienrer diis, Fidibus trađtandıs:mufícæ:arti ut feiret fidibus canere:cur autem huic arti iam fe-
nex operam dare uoluerit hanc caufam fuiffe feruntipin conuiuio inuitatasa quodam ut caneret fe fidibo ne
feire refponditiquod a nonnullis nfa êxceptum ad muficam perdifcendam illum incitauit ut fèro potius ĝ nun
Fidis -quam artis 1llius rationem teneret:fidis corda in cythara uel 1yra alioue inftrumento extenfa; undė fidicula di-
Fidicu- minutiunm tormenti genus, Acceffio:Additio:incrementum. Sed peruicax induftria; Perfeuerans & in boná
la hoc loco partem accipimus ut peruicaces dicamus perfeuerantes interdum contumaces: obftinatos: duros : eft
perui autem peruicax gui ad ui&toriam uíg perfeuerat in propofito, Vilifimum elementum. ldeo dicitiquia ftudia
fax quædam fant adolekentibus congrua ut grammatica dialeĉica rhetorica,Alia gravioris & maioris exercitatio
nis & ingenii ut philofophia ilicet phifica at uero mulica earam reram ef quæ inferioris fant & materiz le-
niorisireãe ergo dixit uilifimum elementum,
Tg nulocratesnobiliffimi;Vt omnem indoftriæ rationem in uno homine faille cõprebendemus ifo
a cratis exemplum leĝoribus fùbiiciamus:fuit autem ifocrates græcus orator clarıflimus gorgiæ auditor
multorum philofophorum præceptor eximiusiut Macrobius atreftarur & telte Quinuiliano fuit diuer
fo dicendi genere nitidus & comptus. Paleftræ magis § pugnæ accommodatus : omnes dicendi ueneres fcãa-
tus ininuentione facilis ; honefti ftudiofius : in compofitionem adeo diligens ut cura eius repræhendetor1n
ærate iam confeđta uidelicet decrepita quartum & nonagefimum agens annum tefte Cicerone in Catone
maiore librum compofuit qui panatanaicos infcribitur; totius græciæ & in primis Athenarum geftà laudeãg

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE STVDIO ETINDVSTRIA elxv
continens & Rudis urbis quem tanta fcientia conftat fuifle refertum:ut admiratén€ oésiòesærate igenir uires
™ tantű ualuiffe:ex quo facile cõpreheadi põt:in hoibus corpora qdé fenefcere:aios uero nunğ fi qs bene diligen-
tereg coluerint eos Cicero de Ifcotare;ë ét gete & pure atg eleganter
accepimus Platonisiqg & oĉtogelimo anno feribens eft mortuus:qualégatæ'focratis
ætati placida ac lenis fenedosigalé Ciceroi
ged librå q panatanaicos in,
feribitur:quarco & nonagefimo áno fcripliffe dicif:uixitg qaquéniű poftea;lfocrates tefte Macrobio:cù in con
vivio a fodalibus rogaref:ut aligd 1m mediú de faæ eloquentiæ fonte pferrerrefpondilTe ferf quæ locus pleas
& tépus exigit ego nô calleo:quæ uera calleo;nec huic loco nec tépori fant accõmodata, Folicis indotnas
~ “Quia ex ea induftria plurimú fru&å confecu-
& ođtogelmum annum agensíta ut ipfe fignificat tus fuerat, Panatanaicos:Quia omnem urbis
compofuitlenei
opus ardentis Îpirítus plenum zex s quo ^thenarů laudé cõtinebat q.í,in ea urbe cúđta
ibi brí. Ai liberalia ftudia ac bonæ artes uigerent: oja be~
apparer fenefcentibus membris eruditorum íntus peg uinédi cepta idemanarét:&t pciperenf q
animos induftríæ beneficio florem íuuentæ retine tamé liber hoium negligentia obfoleuit. Admi
re + nequeRRN
hoc ftilo terminos uitæ fuæ claufit +nã⁄ moe Aisappe Hah Lbr nia admiratiõe quå
F io pers dam hofum ga admirabanf tantú eius ingeni
que admirationis cius fruđ&um quinquennio ¥ Petfles fapiétia
cepit, refertű ædere potuerit& ide laus illi maxia re
DeChryfippo. dúdabatġ fuis opis fruđus cé uidebaf & erati
e Treríonís ætatís metas:fed nő paruí tamen fpa Irerioris ætatis meras Blii chry.Hic chryfip
ciíz Chrylippí Smetauíuacítas flexit ARa : nå octogefimo pusapolloni
Philofophus f accutiffimus ifoléls
fuerakatk
adeo ur te
anno captõ ante quadragefimuml ogícő exactiffiz fent ferme oćs:iouć ipfam eios accuftoribus
mgæfubrtilitatís uolumen reliquít:cuius Rtudiū ín tra aoao te fiftere pomileh 1n terras dez
ARE E luí monumentis 5 E tfoiter geniofus& acutus Í ioige
tandis ingenii
5}rílg; fuftinuít:utad
nas DHP tantum
LAneum operislabo ‘enfer
nere oratiôis:iuitergoplerif@ a zenõe diffenfit& oicleá-g
ea qua feripfit pænítus cognoz teiguotiens aduerfas clearé differédo egiler tá
{cenda longa uíta fit opus. ta ducebaf pænitétiaut crebro diceret eqdem
De Cleante phylofopho. alias fortunatus fum fterĝ í cleåté in hoc fum
> 7 P ifælix:& ur dixit Cícerod natura deorum; Na
t EquogCleante tam laboríofe haurientem:& toset ho Chryfippus ad mundum contemplá Cicero
dúatg mirandú:ná tefte Laertio feptingéta uo
lumina edidit:& qeğd icidebat mandabar litteris & fæpe emédabat:& magna teftimonioge nube utebaë: quod
adeo in cõfùerudioe habuit ut n qbuldá fais opufculis totá Euripidis Medeá infereret:petérig cuidá ab altero
Jegéte qd nå id ećt qd legeret:illi Chryfippi Medea é:ãre de illo ait Apollodorus Atheniéfis figs tollat de Chry
fippi libris qūæ aliena funt charta illi uacua relinguef:eius tamé libri clariffimi & in dialeđtica præcipue in qua
fuit adeo infignis ue dicerent fi apud deos in ufu eét dialeĉtica:nô futurá aliquá ä Chryfippeå: erat pterea telte
Laertio:imbecilli tenuis corpufculo:guod ex eius imagine dicitappareresin potationibus ut refert agebat quie
tem:cura åt fola motebat ut ancilla eius diceret Chryfippi tantum cura é febriari:unde tefte Hermippo a difci
pulis ad fcrificium du&us dulce mer adeo bibit ut fatigatus angultis fpiritus eú quinta die poft reliqueriticá
effet oĉtoginta triumánosz:funt qui dicant eum nimio rifa comoræhenfam interiffe ita ut cum Afinus man»
ducaffet ficus aniculæ dixiffer ut uinú afino daret:nimiog de hinc rifu expiraffe:neminem regum laudauit:fola
anicula contentus fuit:hic ergo uolumen ante quadragefimum annum inchoatum exaĉtiffime
gefimo anno confecit &abfoluit quem Aoyikov logicam appellauit:ex quo facile coniici fabtlitatis oto
fuerit induftria:qui unum & quadraginta annos affidue feribendo confampfit:fuit maximæ poteft quanta eius
auđoritatis
fophus:de quo Iuuenalis fatyra fecunda:plena omnia gypfo Chryfippi inuenias, Ciceronis ætatis metas: philo- Quia
non ad lfocratis ætatem peruenit hoc eft nor tanto tempore uixit:nam Ifocrates ut diximus nouem & nonagi
ta confecit annos:hic uero ad ođagefimum tantummodo peruenit annumergo citerioris idelt breuioris ætar
tis terminos, Coæptum Aoyikov.Librú logicorum & philofophi confiderationum:nam logica & philofopho
rum confiderationesin eo libro cõtinebantur, Exa&tifimæ fabtilitatis:Exquifitilimi acuminis, Ad ea quæ
feripfit:longa uita fit opus: Quia ut diximus tefte Diogene feptuaginta uolumina compofbit ad quæ legenda
longiori uita opus effet,
quoq; Cleante:Cleantes haurienda ortuanis aqua uitam foftentavit:hic Cleantes Phani filiusa fais
t ur Antifthenes dicit in fucceffonibusiprimum quidem pugi! fuit:deinde profeđtus Athenas cum drag-
mis quattuor ut quidem ferunt:congreffus Zenoni ftudio Time philofophatus eft: neque eiufdem de Cites
cretis perftitit memoriæ:proditumeft ipfam laboriofiffimum faiffe:adeo ut inopia cogentefe mercenarium fa
ceret ac noĝu quidem in hortis hauriret aquam:interdiu autem operam ftudiis liberalibus daret: ut & phrean phrean
des ideft exhauriens puteos appellaretur, Aiunt illum cum pertrađtus effet in iudicium reddituras
unde adeo robuftus ac ram boni habitus uiueret ; hortulano apud quem id muneris implebat rationem: 4°53P
ac mulie- pellatus
ze penes ġğ farinas penfat s teftibus fai uiâtus ufum abfolutum effe . Ariopagitafque admiratos decemlli
minas dari confaeuiffe ; Zenonem autem accipere illum uetuiffe. Aiút autem Antigonum illi tria milia
feibic auditor eius cum rogarer cuius gratia hauriret:audinit nô folă haurio nungd non effodio ac1igo & dedif
cæ-
tera facio philofophiæ caufa:& Zeno quidem illum ad id exercebat: uidebarque obolum fibiex labore afferri

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
Cleätes coãä aliguädo ftipči mediŭ familiariù intulit d: icés:cleãtes
qdé cleãté aliŭ poffet norrire fi uellet:g uero inde
fecúdus nutriáť affatim habét ab aliis rút ġ funt ad ufum vitæ necefariú:& qdé remus philofophátes, ea igitur ex
Hereu cå fecūdus hercules cleãtes dicebač:hunc Valerius dicit Chrøfippiauditoré cú econtrario Laertius dicat:Chry
desap fippus Apollonii filius foléfis fue tharfenfis ut Alexáder í facceffiomibus ait di pulus ledus forr : hic prius 16
pellatus ga exercitatiõe emé Zenonis fiue cleåtis dt diocres & plurimi tradunt auditor:nå cleátes uitæ inftituto cla
Tus obtinu: sut Zenoni fuccederer:& qdé cõplures eent illius memorabiles difcipoli . Cöpofait autem libros
pulcherrimos:de rpe:de fenlizdearte:de appetitiõe:de anriquitate:de diside ymeneo:de gigantibo:de arte ama-
toria:de politicis : de legibus : & alios§ pures
tumuitılli gingiua ac putruit:medicoge faia ti tam pertinaciter tradenté fapientiam : numen ipfius
duo cibo abtinuit:conualefcente ipfo & medi idultriæ fufpexit: quum adolefcentem quæftuextra
cis fibi confueta pmittentibus:iterú fponte fua
fecit abftinentiam å cõfmptus é & extinétus: hendæaquæ noćđturno cempore inopiam tuam fufté
Alii dicút amore alterius uitæ manú tantem diurno Chryfippí præceptís percipiédis ua
fibi inie-
ciffe:audito a fe Zenone annis,xi, cuius annos
cantem:eundemque abunde ad centefimum annum:
hoceft nonagefimů æĝffe df. Laboriofe hau attenta curaaudiérem auditores tuos uideret + dupli
Tienté;Cú multo fudore adifcenté numé ipfius
dea ipla induftriæ: nå cunĝas uirtutes & ai paf cí enim labore uniusfæculi fpacíum occupaftiincer
fiones deos efTe credebát antig & eas tanĝ nu- tum reddendo:żdifcipulusne an præceptor efles laus
Tuuena. mina colebårzut fidesipietas: concordia , luue- dabilior.
nalis. Vt colf pax atg fides uitoria uirtus:
Quæg flurato crepitat concordia nido, Ex De Sophocle.
trahendæ aquæ:Haunédæ ex puteis aquæ, Se- f Ophocles quog cum rerum natura gloriofum
neca ad Lucilium epiftota:xlv.Socrates přicius certamen habuít:tam benígne illi mirifica ope
nô fuit:cleátes aquå traxit& ngando hortos lo
cauit manus. Diurno Chryfippi ceptis: Dif ra fua exhibendo :ĝ illa operibuseiustempora libe
fentita Laertio ut dixiusinon.n. Chryfippi fed raliter fummíníltrando.prope ením centeflimuman
Zenonis auditoré fuiffe dicit Laertius q ét pp numattigit fub ipfum tranfitum ad mortem Oedipo
mosz venuftaté focceMit, Abde ad cétefimă de coloneo ferípto:qua fola fabula omníä eiufdé ftu
Ad non & nonzgefimú annű dépto.f. uno ad
cérů. Duplici.n.labore: Vere teindoftriæ nu- dii poetară prærípere gloriam potuit, idg ignotum
mé afpexit; nå & difendo & docendo te femp efle pokeris filius Sophoclis noluit Sophon fepul
ita geffiftiut in difcrimine venire poffit meli- chro patris quæretuli infculpendo.
or ne difcipulus an præceptor euafèris.
Ophocles:Hic tragædiarů fcriptor cla- De fimoníde poera.
f tiffimus athenienfis de quo diximus in f Imonidesuero poetaoctogefimoãno& docu
<a.de continentia li.iiji.cuius tanta fuit iffe fe carmina : & ín eorü certamé defcendiffe
iduftria ut cú ipia rerú natura certaffe uideaf: ípfe gloríaf + nec fuit iniquíllä uoluptaté ex inge
ná cú tffet áno ferme centú Edipodé tragœ
Cicero diá cõpofuit deq Cicero í catõe maiof, Sopho nio fuo diu percipere: cum eam omni guo fruendā:
cles ingr ad fúmá feneđtuté tragædias fecit : q tradíturuseffer. De Solone.
PP udia & idultriä cú ré negligere familiaré ií Am Solon quanta induftria flagrauít& uerfi
uiderefa filiis í iudiciú uocatus: ut quéĉadmo-
dú nfo more ré male geréribus pfibus bonaí bus cõplexus eft:quibus figníficauíit fe quotti
terdici folét:fic lú Gü defipienté a re familiari diealiquidaddifcenté fenefcere:& fupremo uítæ die
remouerét iudices túc fenex dř eå fabulá § hé
bat in manibus & proxie feripferat, Edipú coloneŭ recitaffe iudicibus:ĝ fiec nú illud carmé defipientis uide-
retur:quo recitato fèntentiis iudicú eft liberatus. Gloriofam cú rerú natura certamé:Hoc habuit cum natura
certamen:at diu wuendo laboriofus femp eát:natura Iõgă illi uitæ fpaci cöcefit:quo poffet feribendæ glori
Cõparare:Sophocles illud non minori ftudio & induftria [paciú confecit:gloriofum igitor certamem ut quanto
maius fpaciŭ daretur tanto maiori ilie ftudio conficeret, Sub ipfum träfitú ad morté:de ġ morte dicemus lib,
ultimo ca.xii. Quæ rertuli:Fabulam.{.Edipodis
quam fopra commemoraai : hanc filius pulchro patris cura
uit infculpi uirtutis paternæ monumentum perpetuum,
Imonides uero poeta:Hic Lyricus poeta fuit ut diximus lib,i.capi.de fomniis itë capitulo de miraculis
í unde& carmina ĝdå imonıidia diĝa fünt:primus ét arté memoriæ inuenife dicit tefte Cicerone tanta
eius fuit induftria:ot gloriaretur & fe otagenariú carmina docuifle & in theatrum ad certamen cum te
liquis poeris difcédiffe ut ide fmia å meliori poeræ darent exciperet:{upftes ét carmibus fuis fru&ú ex his uo
Juptaté.f:mirificã cæpit:ga uideret g ea ois effer celebratura pofteritas. In eog: certamé defcendiffe : In thea-
trum defcendit utcarmima fua quæ recitaret cæterorum poetarum verfibus potiora eé probaret: & ita propoli
tum pramium caperet, Nec fait iniguum:Lyptoreseft:ac fi diceret fuit æquifimum,
Am Solon:De hoc folone diximus fapra.li.y.ca.de ingratis, Fait át unus e fepté fapiétibus athemenfis ut
i gdim dicunt:utalii falaminius de ĝ infola diximus füpra libro & capitulo pferiptisiuteŭg fit athenis ui
xit& urbem illá quali nouá ciuitaté moribus& legibus condidit:qua í re tanto téperaméto fe iter plebé

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEOCIO Eae: clxvi
Senat egit ut ab utrifg parë gratiam côtraxerit.Legiť apud Platoné olonč iudicio Criciæ cuiofdam uiri do-
| &ifimi uideri non folú prudétia:cæterıs hude dignis fed ét carmimbus fftitiffe & fi fermonem qué ab zgy-
pro reuerfas inftituerat impleffet nô minoré hefiodo uel homero futuge:côtinebant aŭt in co atheniéfiú gefta
| bic ġġ oiam hofum iudicio habererar:cõtinens tamen indulfiffe fenibitur uino:coius induftria quåta fuerit ex
eius uerbis cõprehédi poteft:nam diĝıtare folebat yupaoroa moy yaiaokoseivoo ,fenelco lemper multa
| addifcens,ĵterea cum extremů fati dié fuftineret & q affidebát amicı ac familiares de re quadã inter fè difpwa
rent caput erexit audirurus gd illi tunc inter fe differerent:interrogatus fi qdeét qå uellet:ut pĉepto ingt gegd
| eft de quo difpuratis eruditior hic habeá mort
| confirmauítquodalfidentibusamícis
J peanas & quadam de arg
anes fpentior:uox
digoillima. pfeđo philolopho
FlagraceritAccenlos tanto
faeritenora
refermouem ínter fe cóferentibus fatis iá perfumea ff uerbop diferétia fagro
& fragro alteram Flagro
| put erexit. Interrogatulg quapropter
íd. feciffecrez cum aflatu fiue famma altezza frađa fpecie Fagio
fpondit:ut cum iftud quicquideft de quo difputatis ueniat:hoc ad odoremsillud ad ardoré refert.
percepero moriar
e A migrafler
AER profectoex hoibusínz kertihns fopra græce pofitis,
ea Solon Pianti&propinqoamorte Fatis præffū:
gravará, Migraf
ertia fi coanimo witam ingreder wquo O! fet ex hominibus inertia:Si hoiesingt ea indu
| egreluseft. De Themiftocle. fria uitå ingrederenť
ġ Solon egreffus é nol-
| q' Vamporroínduftrius Themiftocles:gimaxís lu> mter mortales inertiæ locus fuenief:hæe
E Aep, åtad ıd potiffimů valent uradolefcentes
hoge
magreg curadiftrictus oiumtamen cíuiü fuo empl narar fommo ftudio& iduftria ut
tum noia memoria compræhédít per fummam någ; tutes ampleđantur & ftudiai capeffant:horúg
iníquítamen patria pulfus & ad xerfem quem pau fimiles fieri maxine laborent,
| loantedeuicerarF sontog coađtusG priufg íncons De Themiftocle,
iduftri i
fpectu fuo ueniret perfico fermon feaffuefecitutla q Van porgaidulkoustbekaiitecdentbe
bore parta cómendatione regíisauribus familiarem uis & imperator eximius ut dixius in
&afuerum fon uocísadhiberet.Cuius utriufg ins tapide mutatione fortunæ induftria quanta
i duftriæ laudéduo reges prítifant.
fuerar hinc facıle coniici poteft œ multarum
| A NOR DeCyrorege,
> 7” maximarüg reg cura effet inuolutus & rei
e Yrus omni militum fuorum nomina + Mitris publicæ athenienfis adminiftrationi ferap in-
| dates duarű & uiginti gentium quæ fub regno: tentus oium tamé cimi fuoge noia tefte Cice-
eiuserantlinguasedifcendo:ílleut
a E DA
fincmonítoreex 190e mandauerit;&
tefte Quintiliano & núc Valerio memo
intra anni fpaciú phicá lin-
ereitumialularer: q p! guå optime pceperit. Cice.in Catone maióre: Cicero
| ínterprerealloqui poffet, Themiftocles inquit oium ciuiú fuoge perce-
De Ocio: Capi. VIIL perat paii Quinulhannsuerade íltituriõe ora Quitis
s i i. i n toria in ca.de memoria, Cetege ingt tå natu
| © Ciumquodinduftríæ & ftudio maxime con- p fiadiog valeat memoria uel theriftocles
trarium uidetur præcipue fubnecti deber. teftis eft quéunú intra ánú optime locut per
ficæ conftar.Diftri&tus:Implicitus interdă ira-
tus & feuerus ac potens:per fummå miquitaté
patria pulfùs invidia ciuiŭ uel tyrannidis fofpitionė: uel qa ut dixius moserat Athenis ut q uirtate maximas
Opes cõparaffet ne libertati periculofus effet per decé ãnos exularet:ergo per fummã iniquitaté qa iniquiffimi
erat patriæ liberatoré:iperii amplificatoré & conferuatoré exilio mulétare qué ıngétibus miis afficere debue
zant, Parta cômendatione:p laboré , Perficam linguam fudiofe addifcendo fe regi grarum reddidit & cõmé-
dabilem, Cuius utriufg iduftriæ:Et poffe omnium fuorum nomina memoriæ compleri & aliena lingua fine
interprete uti quod utrumg fecit Themiftocles, Duo reges:Cyrus:& Mitridates.
Yrus: Furt perfarum rex potentiflimus de quo luftinus multa tradit libro primo:& nos in capitulo de
c fomnis:hunc magng memorig fuifie:& Solinus in capitulo de homine & Quintilianus de inftitutio» Solings
ne oratoria in capitulo de memoria:& Pli.li:yiinatu.hifto,teftantur:namSolinus inquit Cyrus memo Quiti,
riæ bono iclaruit:qui inexercitu cui numerofiffimo præfuit nominatim fingulos alloquebatur, Quintilianas
wero ürt fupra diximus quantum natura ftudio ualeat memoria uel Themftocles teftis qué unuminter annú
optime locut perfice cõftat:uel Mitridates cui duas & uiginti linguas quot nationibus inperauit tradit notas
fuiffe:wel craffus ille diues qui cum _Afiæ præeffet quing; græci fermonis differentias fic tenuit ut qua qui&
eum lingua poftulaffet : eadem 1us fibi redditú ferret:vel Cyrus quem omnium militum tenuiffe creditumef
nomina, Sine monitore exercitum falu,Imperatores nominum fuggeftores habere confueuerant qui nomi-
na militum eorum auribus infererent quo blande nominatim milites appellando eorumanimos fibi maxime
concillarent hos monitores romani nomendatores appellabant, De Ocio, Ca. VII;
Crum që induftriæ & ftudio. Cú nihil magis induftriæ & ftudio côtrarium effe uideaf & ocium quafi
o incõuemiens & abfurdum effe uidebatur hoc illis fubiungere ideo breuiutitur præfatione qua oftem
dar non incongrue fatum effe com poft longa ftudia diutiofg labores defatigati animi relaxationent
quandam defiderent qua recreatíim uetegiores: deinde alacriores ad ftudiaredeantatgg labores, Non quo
y

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
nietus edanefcat. Da0 tångitocii gênéra:unam eog qui ueluti torpore quodá & langore animi i ocio: fnarcê-
feunt që nô folú fagiendä fed ppe modum deteftandú uidetur:alterum coge qui a labore requié & laxamen-
tum quærant quod experendü eft. Strenuis:lmpigris& promptisi& opponitur inertibus, Tempeftiui:nifi Op-in-
portuna &in tempore fa&ta. Vegetiores:Viuatdiores& ualidiores deficerentaffidua intentione animi
terdum ocio recrearentur. Ouidi.Si nunquam ceflas tendere molis erit.faiffe conianâus.ut igif afuo..
Ar uere amiciciæ:Cóftat Scipioné& leli tefte Cicerõe fáma amicicia
Tæ uitæ ftudia & labores oés côiter fafceperant fic& aiogerelaxationes & ocia pariter cape ffel tourin
Jittore caieræ marif tyrrheni pariter debu-
Ktes cõcalas ealculofg more puerog fepiffi- nő quoeuanefcituirtus:fed quo recreatur żalterum
me legerêt id laxationis genus in ociofis uiris etiam inertibusuítandum:alterum ftrenuis quoque
turpe:in Scipiðe & Lelio fuiffè uf honetum,
Par clariNimű:ueræ duo par unú effe dicúf: interdum apperendumeft . Illis ne propriam uitam
urt par boŭ fic par amicogz:tuor aŭt nel pau- eneruemexigantshís ut rempeftíua laboris intetmif
lo plura ueroram amicoram paria fuiffe apud fionead laborandum fiant neoa
maiores legunč ut thefeus & perichons Pyla- De Scipione & Lelio.
des & Horeftes Thideus & polinices Nifas &
Eorialus inter quos Scipio connumerantur p Aruergamicitiæclarifimi Scipio& Lelius»
& Lelius. A&ĝuofæ uitæ ; laboriofæ & uariis tumamorísuinculo:rtumetiam omnium uírs
a&iomibus debitæ qualis iduftriog &ftudio- tutum íter fe iunãĝum focietateutactuofæ uitg iter
Jorum hominam effe foler.Iter: Laborem per animi queg remil
fimilitudinem Equafas gradu , In tranflatiõe xqualí gradu exequebantur:íta
perfiftiu Vagas : Difperfas per littus: qdam fioní communiter acquíefcebant:conftatnang; eos
legút uagos.i . Lelium& feipionem errantes: caíetæ & lauréti uagas littoribus conculas & caleu
Caleu ConcofasTeftas piftiom quibus romani po los lectítaffe idg; fe publius Craffus exfocero fuo.
& le&ticasexornare confàeuerant fantq
dicant græccoftracaappellari. Calculos:Lapil «Q. .feæzuola qui gener Leli fuit audiffe fæpenume
Tos ditos fua breuitate fine moleftia calcã- roprædicauít. Defcæuola.
turiunde calcólus minima ps ponderis ex duo f Cæuola añtgeræremifionis eog certiffimus
bus granis lentis & calcalas numerus calcula teftis optime píla lufiffe traditurga uidelicet
tio füpputatio, Leđitaffe: Frequenter colle-
giffe. Publius craflus orator de quo Cicero ad boc díuerticulū animü fuum forenfibus miniftes
Ji.de oratore mentioné facit & de eloquentia riis faltigarū tranfferre folebat: alueo quog; & cala
difputantem indacit:fait åt Sceuolæ gener:ut culis uacale interdū dicif cü beneac diu iura ciuið
Hiii oŭdimus ca.de uerecúdia.Ergo.P. Cral
fus Sceuolæ.Scæzuolauero Lelii generi faiffe & cerimonia deog ordinalfer: uceni ín rebus feriis
icero dicuné de quo Lelio Cice.li.qui infcribitarle fexuolam íta & ín fcurrulibus lufibus hominemage
lius hoc é de amicitia Qu.Mutiusaugur Scæ- bat:quoníam rerum natura continui laboris patien
uola multa narrare de.C.lelio focero fuo me-
moriter & iocunde folebat. tem effe nonfinit. — DeSocrate philofopho.
Cæuola át getæ:Vt teftis fuerat Sex-
f uolafeipióné &leliam ai relaxádi gfa
conculas& calculos in littore le&titaffe. ipfe uero non minus poft animi labores a forenfibus officiis ad
pilæ ludú e'interdum conferebat nonnung ad aleas & teffaras ut co laxamenti genere fatigatúciuilis atum relaxaret
hictefte Cicerone liofficioram primo fait.P. Scæuolæ filius iurifperiti aquo Cicero iuris præftiterút fciétiâ gta-
cg forer accepife dicif.ná li.primo oai oe uero patres aut maiores alig gloria coge
plerig in hoc genere laudis ftudent excellere o u. „Mutius.P.filius í jure ciuili:fuit át hic fcæuola tefte eodé
Cicerone in leko iurilperitus & augur qué in li.de oratore Cice.iducit cå crafio de eloquétia difputáté.Quietz
remiffioni«:Ociofæ relaxationis:ef.n-adie&tiuú qetæ.Optima pila:Cú dicat optime fignificat ill ab adolefcé- nô me-
tia fuiffe ftudiofifimů eius !udiut afidua exercitatione minime ineptus eius peritiá cõfecutus fuerit gratia ad lo
diocré. Ad hoc diuerticulá:Digreffioné:eft aút a uiatoribus fumpta tráflatio qui a uia quiefcendi
ca diuertút ef .n.diueniculú locus ubi de uia divertimus. Terentius ubi ad ipfum uenio diuerticulu: uel locas
eft ad quem de itinere fecedimus:diuerforiú uero domus hofpitalis ad quã ex diuerfis uiis cõuenitar, Calculis
Teferis uel taxillis ut calculos pofuerit pro taxillis Iura ciuium Vtpote
tpote cqui iurifperitus, Et cerimonias deo.
Cicero ram: Vt g augur:namalter pontifex fuit,Cice.quo mortuo me ad põtificé Scæuolam contuli, Vt.n.in rebos fe
riis.Licet fapientirebus feriis interdum inferere ludos &ioca uel certe poftferia ad ludos fe& ioca cōferre tes
certis túc cú graui
Re Cicerore li.oficiose primo Eudo át & ioco uti illis quidé licet:fed ficut f5no & getibusplenűkin
bus feriifg rebus fatiffecerimus erg o Scæuolain rebus feriis fe uige graué & auĉtoritate ludis uero fe
hominé referebat. In fcarrolibus:lufibus, Sine dubio deeft particula qfi quod facere frequenter folent auãos
res, Virgilias:Medias intercedesexultat amazon.uel furrulibus ioco fis nô tamë turpibus quibus utunć feur-
rz Quem rege narura:Natura inquitnon patitur hominé labori femper iofiltere:má licet virtutis laus ois in
a&ione confitat ab ea tamen necefle eft fæpe fiat intermiffio multieg dentur ad ftudia redditus:nam ut inquit
Ouidi, Ouidius Quod caret alterna requie durabile non eft:Hæc reparat uses felag membra levat,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE VI ELOQVENTIAE clxvii
Dg uidit:Socrates terreftre quoddå oraculú & húanæ fapıétiæ uenerabile facrariú nô erubuit cú filio-
i Iis pueriliter ludêté ab alcibiade rideri cum ad eŭ falutádi gfa neniffet & arúdines cruribus íterponen
-xé more pueros offendiffenfciebat.n.id fibi naturæ lege pmttti laxaméta ĝrere táğ neceffatia & nô hor
mini turpia qui fuerit ftudio & labore defenfus. Interpofita arú:cru.qui more puerog equité imitaretur.
Omerus:Hoc idem fenfit Homerus cum Achillem urum fornffimú fidibus canétem fæpius introdu
h xıt.Canoras fides:Refonátes cordas, De Vieloquentiæ Capitulum 1X,
Ortentiá:Quanta fit eloquétiæ uis atg
Dg uídít:cuínulla pars fapiétiæ obfcura fuít p potétia cù cæteri omés q deilla ferip7
ferunt ráågræciğ latini tú í primis ipfe
Socrates:iőg nő erubuittuc cü iterpofita arã pater eloqućtiæ Cicero cõpluribvs in locis & Cicero
dine cruribus fuis cå paruulis filíolis ludés ab Alci uoluminibus oftédit:quog: unú nobis hoc 1o
bíade rifus eft. co referre fatis effe duxi:ubi reg oium domi
Dehomero poeta. nam illam appellat. Aıt.n.liiide natura deogz
Tam uero domía rex ut uos foletis dicere: uis
h Omerus quog ingenii cæleftis uates nő aliud eloquédi:ġ clara ep diuina:ġ primú efficit;
fenfit uehemétifimis Achillis mãibə canoras ut ea ĝ ignoramus dicere:& ea q fcimusalios
fides aprädo:ut eag militare robur leni pacís ftudio docere poffimus. Deide bac cohortamur hac
relaxarer.Q uāta uis eloquentiæ et. Ca. IX. pfùademus:ha cconfulamur afflictos. hac de-
dućimusatiore prerritos:hac geftiéres cõpri-
p Orentiamueroeloquétix & fi plurímä ualere mimus:hac cupiditates iracúdiafg côftringi-
anímaduertimus ramen fub propriisexemplis mus:hæe nos iuris legú urbiú focierate coni
quo fcilicet uires eius teftatores fiant recognofci cõ xit Hæc nos ab immåi & fera uita legregauit:
De Valerio „căigit ea fir uis eloguétiæ: utquicquid in re-
uenít rű natura totog múdo laudabile fit ea uer-
r Egibus exactís plebs dífcedensa patríbusíus fef cunétagg eius adminiculis nitantur:fouean
xta rípã fluminis aníeníis in colle quí facerap⁄ turifutérétur:iuftrentur;nihi!
eft:nifi
rerea dicédú
ut fabie&tis exéplis fiat 1laltrior atag
pellad:armata cõfedít:eracgznon folű deformis: fed- teftatior. Ejus uires teftatores:fi ingt expla
etiam miferrímus reipublicæ ftatus a capite eius cæ
ppofuerimus: pbabilior fiet eloquentiæ uir-
tera pte corporis peltifera editione diuifazac ni Va tus atg uulgatior.
leri fubueniffer eloquentia:fpes ranti imperii íípfo Egibus exa&is:Diferepat a liuio Vale-
nãg; populum noua & r riushoc loco non enim uälerium; fed
pæne ortu fuo corruilfet:Is agrippå meneni fuiffe tradit liuivs q
infolíta libertate temere gaudentem oratónead me plebé a pfibs difidété fcå fecefiõe fua eloġqn-
liora &faniora confilia reuocară fenatu fubiecit .í. ua recõciliauit: i ipa ciuitas for
urbéurbí iunxír:uerbís ergo facūdisíra confternas xime difcors inteftio íter přes plebé
odio pp nexos ob æsalienů excitauit: feditu
tío arma cefferunt, De Mario Antonio. né magnonatu qdá q cú ffigaibus maiorsm
fuoge prorúpensí foge fqualida uefte deformi
cô curfu clami-
vultu fediorig corporis habitu:! Pallore ac macie perenni tota:denig fpecie oris efferata fato
tat:duđü fe a creditore nõ ın ferustiŭ: fed in ergaftulú & carnificinã:exacerbauit ita plebis aios £ jmé
patres:ut nifi
alter conful Seruilius mitioris ingenii cõcinat os afosimultis pollicitationibus leniffet:in graue difer: res fu
arma cõmouerant:qbus fapatis
etit futura maxime ingroentibus undigs bellis: nå finitimi cognita feditione
șut uaná collegæ faceret fidé:ġ afprime
cú foluédi pmiffa tépus adućiffer: Alter côlulappi us ınfita fupbia aio;
bə traderes stúc multomagıs exacerbati ple-
poterat ius de creditis pecuniis dicere:& q åte ne: xi fuerát creditoris ciuem romană ui&ó.aut chufum teneret
bis animi p diđatoré hildé ferme pollicitationibs & edi&to:autne q: derer liberos nepotefue eius moraref: leniti
neu gs militis romani donecí caftris effer bona poffideret ué.
fanı poftréo cú ér di&tatoris pmiffis defraudaréi f:tú demú fece! Mio fa&ta
éi facrú mõté trás aniené: eo mifus
orator Menenius agnppa ad recõciliádá reuocádág pl lebé í urbé.lotromifus í caftra prifco illo dicédi & hor-
rido mõ:nıhil ahud ĝ hoc narrafe ferf tépore quo i reliquas pres:fua cara:fio labore ac minifterio uétri oía
hoie nõnt nåc oia í unú cõfentiebát:ed fingulis mem-
bris fuum cuig confihú fuus fermo fuerat idignatus::
ĝriuérré í medio gerü nihil aliud § datis voluptatibus frui ;côfpiraffe íde ne manus ad os cibú ferré ec os
acciperet; datú:nec détes côficerét :hæc ita dü uétré fame domare uellét: ;ipfauna mébra totúg corpus
tremá tabé uen! fe inde apparuiffe:uétris quoq; haud fegne minifteriú eé:nec magis ali:ĝ alere eŭ reddété io£s
corporis partes húc quo uiuimus uigemuíe diuifam pi iter in uenas matură cõfećto cibo fanguiné cõparand
o
hic ġ íreftina corpo ris feditio fimilis eét ire plebisiusí patres flexiffe étes hofum plebéc přibus recõci fe:gă
fi multo & hornıdo dicêdi genere tantú valuit un: hofs facundia:qd culta & exqfita faciet oratio? Diflidés: Anjos
diffentiés:dilerepås:difcordäs,F luminis anienis:Ti ribus paffuum milibus diftat ab urbe:& tefte p ano livi fu,
declinatur anio anjenis quod antiqui fecun ndum anologia m protulerunt aniem, Ouidius -xiii meth. quas
anienis aquæ,A capite.i. a fenatu & patribus, „Cætera parte fcilicet plebe:& alludit ad fabulã quå fopra dixius,
Vrbi urbem;Plebem ĝpars ciuitatis erai r fenatuialteri parti coniúxit uerbis facundis: Eloguéci
æ cefit omnis
yä

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 ŁIBER OCTAVVS
furor & impėtus animi. Cicero concedat laurea linguæ, De Mario Antonio,
Væ etiá marianos:Marius nt fæpe di&um: eft ui patria pulfas colle&to exercitu Cinnæg capit conióĝos vi
q patriá repopofeir diis hominibuíg infeltus & ftatim primo impetu hofti urbis alumnå & miferá
da ftrage diripit:mox urbé ipfam per fécordiâ ciuiú e ianiculo pulo præfidio ĝdrato agmine ingrecaput ffos
ad principi cædé figno dato aliquáto fæùiusğ aur in punicaautí cymbrica urbe urbis fæuit; Oĝaui fulis
‘p roftris exponif, Antõius orator uir cõfalaris adhofpité pfagitubi te&tastantã terpeftaré declinaret:
ad illi fortuna non conceffit:hofpes.n.quo laucius iliá exciperet ună a caupone p feruŭ depofcit: Caupo late-
te apud hofpité Marið Antonium ex feruo co
goofêit remg fari ad Marcă Cinnâg defert + q Væetíam marianos cínnanofg mucrones cí-
quo cognito dele&os milites cum,.P. Antonio uílís profundédi fanguinis cupiditate furentes
uel ur Plut.dicit .P. Annio ad facundifimum
oratoré cædendű mittunt.P. Antonius ubiad ínhibuerunt mifi .n. a fæuiflimis ducibus milites
hofpité uenit cædis miniftros introire &.M. ad.M.Antoníum obtruncandum fermone eius ob7
Antoniŭ íterficere jubet: ipfe foris iueftibulo ftupefactí diftinctosiam & uíbratos galídos cruore
remoraťf:hi uero poftg introgreffi & corå da- uacuos uagínís reddiderunt:qbusdíigreffis.P. Anto
ta copia cædis maximus orator Antonius fic
eos orationis fuauitate demulfit: fic eloquen- níus:ís.n.folus ín ambítu expers ãtoníanæ uocis fte
tia fua a cædis cupiditate omnig ipetu repref terac crudele imperium truculento minífterío perez
fizutad Antoniú re infeĉta ftu dieri
gít:quam diferrum ígitur eum fuiffe putemus : qué
plane fatentes fe ofone uiđos: ill occidef nõ ne hoftium quidem quifğ occidere fultínuít:quí mo
potue:qaos.P. icrepitás ftri&o gladio teãĝú
irruit:& Antoniú abrrúcat:caput ad Marium douocem eíus adaures fuas uoluit admittere.
defert qå ilie méfæ impofuit:ut non tá cibo De Iulio Cæfare,
eius fpeđaculo faciaref: Conftat húc.M.Anto d Juus quoq lulius quã cæleftís numinis: tã ér
niú refte cicerone li,v.tufc ulanag quæftion ű:
omniú faz xtatis fuiffe eloquéni Timum, In- humaní ingenii perfectifimum columé uim
hibuerant:Repreferunt rerinuerút cõpefcuer
porti
facundiæ propriæ expreffit:dícendo ín accufaríone
Tunt:avakoken, Steteratin ambitu: In Cn.dolobellæ quem reum egítextorqueri fibi cãm
tu fiue in circuitu remálerat:pudore credo de optimam. L.coađtæ patrocinio:figuidé maxima tãc
tentus ne tantă uige necefütudine fibi coniun
tum trocidari uideret : ğĝ ipe poftmodú tå eloquentia quæfta eft:cuíus facta monítíóe quoníã
fædum cædis mimifterium peregerir, domeftíicum null maíusadiecerím exemplū:perez
De lolio Cæfare.
Juus quog lulius: Dolobellam ex fici- grínandumeft. Externa de pífiftrato.
d Tia cui prætor pfuerat repetandagz cæ Po Iiftratusdicendo tantumualuiffe traditus et
far peftulauerat. L.co&a dolobeliæ pa uteí Athenienfes regium imperium oratione
trocinium fülcepit + cuius auĉtoritati:qa uel- capti permítterent:cum præfertímex contraria par
ti parentem illú cæfar coleret & obferuaret re
filtere nô foftinuit rátú,p cõciőe dixit extord te amantíffimmus patríæ Solon niteretur: fed altes
ti fibi cám optimá oftendés : fe 1llú ut elogué ríus falubríores erant concioneszalterius difertiores
tæ facile fuiffe cõuituge ubi maximá fib; elo quo eučít utaliogn prudé fima ciuitas libertari fer
quétiæ laudé cõparuir, Quā cælefts numi
mis: Perfiftit in fua iam tum ab initio opis fi
feeptaadulatione ualeriusq fine dubio pofèr ualuiffe ut tefte cicerone că
omnibus rfe faftıdio.Columé;Suftentaculű:conftat qdé cælaré plarimú ingenio
duo fint quibus excelluere romani fi in utrouis is tantú fe cæfar exercuiffet očs facile faperaffet: ut fi tantú eloz
palmå obtinuiffet, Reŭ egit: Qu'a re-
quentiæ quátú rei militaris ftudii & laboris imi pofuilfet facileeft:dicendi Ad externa exempla tranleundum,
petundarum e ficiliaur. diximus accufauit. Peregrinandum
Ififtratus: calliditate plurıimú ualuit pifiratus telte macrobio:qua tyránidem magis ĝ eloquentia occu
po paffe dicitur deui@tis,n .fe duce
duce m e
megarélibus cam gratiæ plurimú & auĉoritatis apud oćs coæpiffet: ani
mum ad regnú adiecit uerberíbu íg aolunta riis domi affeđus:laceratog corpore die quadå 1n public
pdiiti& aduocata côciőe uulnera populo ol ftendıt:de crudelitate pricipú a qbus fe hoc paffum fimulab: rit
Addunf uocibus lachrymæ:& inuidiofa fatellirú oratiõe multitudo credula incédif: more plebis inuifum fe fenatui af
firmat: obtinet ad cuftodiā corporis fui auxiliú p quos rádé tyránidé occupanit:fuit aút ut diximus in
capitulo de húanitat e doĉrina :igenio :& eloquéti a táta:ut ab atheniél bus iperjú fúa ui refiltéte folone tãdé
obtinuerit:una mg orationis fecit ut Athenie nsi lli fe libertaremg fubiecerent:ne quic ualuit: folon mftif
fimus & graufimus orator aduocata concione in public pcefferit
7 ut diximus in capitulo
c de igratitudine : &
fpium illius conatú aparuit;tátú igi pi filtrati ualuit eloquétia:ut nulla folonis fapiétia:nulla uis:nulla eloqué-
Cicero tia refiftere potuerit: Cice.de pififtrato liis dehomer oratore:qs dođtior ii(dem téporibus aut cuius elóquét Jitreris
inftruđtior fuiffe tradit ğ pififtrati:g primus enua floruit i libros confvfos antea fic difpofùiffe dicit: at núc hémus
florun ut litteris doĉtrinaq; pftaret, Sed alterius:fifoloms
non fuit quidé civibus fuis utilis:fed itaeloqu
qui p tuéda libertate cõcioi pabaf Alterius ,hpifitr ath Aliogu:l n aliis rebus:figmificat popul atheniéfem hac

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PRONVNCIATIONE clxyiii
üna in re fuiffe pradentiffimum:qui oratione delinitas feruire ĝ imperare maluerit, De Pericle,
Ericles aút:De pericle fatis fupradi&ú eft in ce.de obita filiosz:& de cõtinentia quod uero ad eius elo-
p quentå fpeđat tanú aaluit dicendi rõne & eloquentia ut athenienfem populúp faa uolūtate uerfaret
& eog aios quocúg uellet facile impelleret:de quo Cicero li,de oratore.in , Quid piċles ingt de cuius cicerc
poteftate dicendi ficaccepimus ut cum côtra uoluntaté arhenienfiú loquere pro filnte pattiæ feuerius:tamen
id ipfam quod ille contra hoíes populares diceret populare oibus & iacundű uidererur:Cuiusin labris uerefs
comici etiam cãılli male dicerent œ tå athenis fieri licebat leporé habitaffe dixerút tátáq in eo uim fuiffe: ut
in eog menubus qui audiffent quafi acultos
uirtutem præferret. De Pericle quofdá religueret:At húc nő declamator ali-
p Ericlesaűtfælicífimís naturæ íncremétís fub gsmusad clazomenius
clepfidrá latrare docverat:fed ut accepi
ille anaxagoras wr für
anaxagora pceptore fūmo ftudio ppolitis : inv in maximag reg fciéria:ltag hic dođrina:cõ
ftruĉtís liberís:athenag ceruicibus íugü feruítutis filio eloquétia:excellés,xl,ãnos Pfust athenis:
împofuítegít.n. ille urbé : & uerfauít arbitrio fuo. & urbanis eodé tpe & bellicis rebus, Egit ur
Cūg aduerfusuoluntatem populi loquereť iocūda bé:Duxit athenienfes quo uoluit, Er ue: fa-
uit:Et pro foa uolútate traĝavit, Perfttigere:
nihilhomínus & popularis cius uox erat. Itagg uetes Ofiendere & carpere cupiebat, Quafi acule-
ris cõmædíæ maledica língua Fuis potentiã uiri per os quofdå:Perfiftit in tráflatione:cú,n.diceret
ftringere cupíebactamé ín labris bominis melle dul Q ex eius ore melle dulcior fluebat ofo acule
os tamé illud mel íclufos habuiffe dicit: quos
Sforem leporem fatebatur habitare:íng animis eog animis hoîum infixos relinquebat;dulcis qui
quííllumaudíierant quafi aculeos quofdam relinqui dem erat ofo:fed regnú affectare uidebatur.
prædícabat. DeQ uodam Sene. De quodam fene,
f Erturgdă cãadmodū fenex priæ cõcíoní Peri Ertur gdá:Núc ğfi teftimoniú induci-
tur eloquentiæ piclis:dicit.n.Cum uir
clísadolefcérulus ícerečt:idég iuuenis Piífiftra
A

gdáathenienfis decrepitæ iå ætatıs pi

tű decrepítã íã cõcionãté audiflet: nő téperalfe fibi clé primú cõcionanté aud:ffet:fibiipli modera
quominus excalmerec:cauerí illä cíué oportere që tibisnonathenienfes
potuit gn altius exclamaret cauete uo-
a piclis facundia:ġ táta in eo é
iftratí ořoní fimillia eius foret ofo:nechoíem exí tã in pifitrato fuiffe cõfpeximus:audierat,n,
ftímatío eloquii aut mog auguriñ fefellit.Q uid.n. hic in adolefcentia pififtratú'concionanté:ad-
íter pififtratū & picléiterfuit nili pille armatus híc monebat itag cies fuos ut cautiores eflent í
finearmís'tyränidé gellit De Hegefia philofopho. audiendo piclé ġ fuerant í pififtrato: ne piclis
oratione capti urbis ımperiú ut piliftrato : fic
q VantGeloquétía ualuífe Hegehā Cyrenaicū iti quog demandarent & libertaté feruituti
pbm arbitramur +g fic mala uitæ reprefentaz Pferrentiplus tamen ualuit eloquétia: perichs
batut eog miferanda imagine audientiä pectoribus gdiuinatio,Quod
fenis falutare cõfihum, Auguriom:omé &
ille armatus.Quia vt dixius
inferta multis uoluntaríã mortis appetendæ cupidi cum ad fai corporis tutelá fatellites obtinuif-
tarem íngeneraret:Ideoga rege Prolemæo ulterius fr:his adiutus imperium occupdiit,
de hac re differere prohibitus eft. De Hegefia philofopho:
Quantum momentum fit íin pronunciatio q Vantrú eloquenta : Hegelias cirenai
cus philofophas adeo fubtiliter & cu-
ne &apto motu corporis. Caii. riofæ de hang uitæ miferiis diputa
Loquentiæ autem ornamenta in pronuncias bat in fcholis:ut ad uoluntariá fibi fæpe mor
tíone apra & conuenientí motu corporis cons tem nonnullos auditores smpelleret :quarea
Prolemæo rege prohibitus eft de his rebus di
fputare:quomä bis auditis multi fibi mortem
inferrent magna erat uis huius hominis eloguentiæ:ut că de humanæ uitæ conditione differeret:fichominú
miferiasquibus fubieđti fant ante oculos referebat: Vt his quafi territi homines ultro morté appeterent unde
Tupiava Tos hegefias dias eft mortis pfuafor:Cicero li.tufcula.prıimo:mors inquir a malis nos abducit
a bonis:uerum fi querimus hoc a cyrenaico hegefia fic curiofæ difputatur: utis ab rege Prolemæo prohibitusnô Cicero
effe dicatur illa in fcholis dicereiquo multi his auditis mortem fibi confcifcerent. Ċyrenaicum philofophű:
Cyrenaicı ab ariltippo deftenderunt:qui primus genere cyrenaicus finem in uoluptate ponebat.
De pronunciatione Capitulum. X.
Loquentiæ autem in pronunciatione cunĝa totius eloquentiæ ornamenta effe repofita teftantur oćs
e quidehac arte feripferunt : tam græci & latini:
quid enim acutæ
& comodæ inuentiones:quid conci-
næ uerborum eloquutiones: quid partium caufæ &artificiofæ difpofitiones: quid denig diligens me
moria fine pronunciauone ualerent : non pluf fine his pronunciatio fola: mmhæcomnia quæ fupradi-
xi perinde funt ut aguntur : a&tio autem in dicendo una dominatur : fine qua fammus orator:in oratorú nu
mero effe nullo mô poteft:mediocris uerohac una inftruâus fammos fæpe faperare poteft:qd multis exéplis
tam græcog quá latinog ıtaeffe Valerius probar, Conueniéti motu corporis:Pronunciatjo el

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
ofté
& getus moderätfo cum uennftate:cum ergo dicat in pronenciatione:intentioner & rémifiónem uocismotu
ditin motu corporis:uultusgetufg moderarionem innuit, Tribns modis : Eloquutiõe:fono uocis; &
corporis. Alteri aures:quoad pronunciationem. Alteri oculos:quo ad geftum corporis.
Gracchus:Ad temperandos pronunciationis mođos gracchus peritum muficæ artis ferum conciona-
A gelise turus adhibuitzut uel intentionem remitteret uel remiffioré uocé intenderet, Gelius de noĉtibus atti
cis lii. Ecce aŭt protibicina laconica tibiæ quog illius cõcitatoriæq in mété uenit:quã. C.graccho cú
populo agente:piffe ac Ppmonttraffe modulos ferunt:èd neguag fi eft et a uulgo dicitur canere tibia folitū:qui
Pone iilum loguétem ftare uariis modis eum
Jemulcere aium aĝionég eius tum incédere: fiftunt/quibus cum feiftruxeríit tríbusmodishomi
eog ipfa inuadendo horum
quid.m.foret ea reioeptius?
Jatantızita graccho & mo-f- pes aggredituranímos
ut planipedi
côcionáti fi numeros tradendo:
dos & frequentaméta qdá uaria tibicé mone- alteriauresżalteri oculos permulcendos
rer:fed qu: hoe cõperto memorie tradıderűt fed ut propofiri fidesín pfonís iluftribus exhibeaf.
fecifein circunftanubus dicút ocultius:quı fi De C: Graccho.
fula brevi fe fculú { Tea vr Eea
afaorei afir genio Eua AEE
fedendumg impet uo- e Gracchuseloquentp iæġ propofiti
o fælícioris
tælicioris
rarer ad deprimendú
cis eius:referuefcente nág impul & itinâu - adolefcens:quoníá flagranrillimo ingenio că
extraneo naturalis la gracchi uehementia in oprime rempublicã tueri pofec:prurbarí impie ma
cicero diguie non opinor zftimanda Maé Cice Ju irrguoriensapud populú cõcíonarus éferuŭ poft3
>
effe
ro fiftularorem itum utrig rei adhibitú cita- ; popan
graccho putat:ut fomnis tă placidis tum fe muficæartís peritü habuít:quí oculte eburnea fis
tisiaut demiffam iacentég eius orationéerige ftula pronuncíationis eius modos formabat:aut ní
ret:aur ferocienté feuientégIragcohiberet:uerba mis remiffos excitandożaut plusiufto cõcítatos rez
ipfius Ciceronis appofii: idem gracchus i e i 2 nee
ionísat
ex licinio cliente tuo, YOCando:quia iplum caloratg Impetusae
qd potes audire:Catule
Tittetato homine:qué ferud fibi habuit illead tétū huiufcæréperaméti æftimatoré eénő patiebaf.
manú ER folitus eft berere fiftula fta- De.Q .Hortenfio
mr ʻ
Te į
ipfam celeriter
p poft q infaret
Ü cô
fönű: quiperit
cõcionareť
occulte căilium ıllå
ú
«q; Autem Hortenfius
i plurimä ín corporisdecoi
hoíné
aut remium excıtaret:auta contentione re- ro motu repofitum credens pene plus ftudii ín
quinti, vocaret: Quintilianus vero li.primo de int- eodem elaborando quåã ín ipfa eloquétia affectanda
prium:fed ne hæc quidé præfarenda parsiut
ZUOP OSE Quid tå muficesingt pro- '% .
impendit.ltag nefcires utrum
e
cupidius ad
.
audíédű

unointerim cõtentıMimusexéplo -C. gracchi eŭ an ad expectandū concurreretu erbi oras

c r:ficuerbis
præcipai aose temposz oratoris cul cócionå- roris afpectus:& rurfus afpeđtuí uerba feruiebauc.
ti cõfiltens polt eñ muficus purn e Itag conftat xfopå Rofciãg ludicræ artis peritifi
onbat ocarimodos qbus iterdebererinréd i minita
ađt:ðes m ente
li caufasag
os ilio in s corona frequenter aftitife
hæcerjã ei cura turbidi limas
uel cerréti optimates uel jå trimenti fuit. Cü fe:ucforo petitos geltus ín feænam referrent.
cicero optime remp.tueri poffet, Cice, oficioge livis DeMarco G
utrag re de ai
adgd cft ră inhuman
faluté quåeloné
hoiam& conferuati oquét ambo-
a nanira
datá:a3d iAm Do Marcus Gicero A quãtū ínEE quã pro galv
nog pehé perniciécg conuertere . Quia iplú oquímur momenti fitzoratio ne
calor & ımpetus:Reddit rationem:cur moni-
tore tibicinæ utereturiquia interdum uel ac-
cufando uel dereftando ira uel alio animi impetu commotus feraare modum non reminifcebatur,
moderatione & dicendi copia labo
Auré horrenfius:Plus 1n decoro motu corporis & in uenufta uocishoes
g. uenife putaresinā mimi
tauit horréfustadeo ut magisad fpeđtaculú ğ ad cõcioné audiédá referebant:t ab ca
multos corporis geftus dicente perceptos in fcæná poftmodum antú tamen eloquétia ua-
Tuit utapud multos dubiú fuerit eius artis palma Ciceroni ne magts an hortenfio deberetur- Sic uerbis orato
tistVt enim geftibus uerba:fic uerbis getosaccõmodabat, Conlatælopsú tragædiaze rofeig : Hi tpe ciceronis & hor
tenfii mimi præltantifimi fueruntquoge alter comoædiage:alter.f-afopu ator fuitiqui hortélio
ficdeledtabantor orante:utad eum audiendum cum oraret Semper accurrerent proeigarchia frequenter aflifterent ot
Cieero geus aliquos in foro petitos in feænam referrent:Te Rofeio Cicero in oratiõefenex mortuus;poeta:Quis noftrå
Eam animo agrefti ac duro faitzut rofeii non nuper cõmouererur:qui cú efietille corporis motu tamë propter ex
cellenté antem ac uenuftarem uidebatar.omnino mori non debuife :ergo tantum amoré
De.M:Cicerone,
fibi cõcıliarat a nobis onmibus. In corona:In cætu & multitudine uirorum, in aĉtioneelabora
Am Marcas Cicero plurarchusi uita ciceronis dicit nō minus ciceroné fuo rpe clarifimos ffe ĝ demo-
i fhené:don ec comædiage & ælopù tragædiape actores optimos
p rofi & prebira
iliis diligérer Opera uocé & corporis getú emédauit: his igif tiğ preceptoribus ufus ad moderãdoscor
poris geftus oium í eo pronúciatiõıs genere cruditiffimus euafit:& eloguéuæ príceps facile radicarus fi, Rofci-
cicero
um cicero fuas delicias appellare cO/ueuerat:quantű igif in pnunciatione motug corporis repofitú

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PRONVNTIATIONE clxix
declarauit Sea oratione quã habutt pro gallo:cum enim callidius fea gallo meneno petitum fuiffe diccrersidg
remiffiori nultu & languidiori uoce:quaf foluro orationis genere uteref uici Cicero ex habitu facile der :
falfamg accnfarioné idicaùir:cú diceret: Tu iftud.M.callidi nifi fingeres fic non ageresinan fi uerå forfet pe
riculum concitatiori uoce:perturbatiorig uultu cåm egiffet quanta faerit Ciceronis lausex fola eloquentia
parta:Plinius líbro feptimo naturalis hiftoriæ plane oftendit cum dicat.Quo te.M.Tuli piaculo taceå quoue Plinius
maxime excellentem infigni prædicem.quo poniu{ umuerfi populi & illius gentis ampliimo teftimonio &
totauita tuaad confùlatum tantum operibus eleđtus:Te dicente legem agrarıá hoc eft alimenta [ua abdica-
runt tribus:Te fuadente Rofcio theatralis fe-
lo habuít:fignificauit.M.callido accufatori expros ditionis auĝori leges ignouerunt:notaralg fe
brāãdo q præparacã fibía reo uenenū teftibus chiro des ignominiæ difcrimine æquo aio tulerunt
Te orante profcriptoge liberos honores pere-
graphís quæfionibus probaturű affirmans:remiffo re puduit;, vum Catilina fogit ingenium, Tu
uultu & languida uoce:& foluto genere orőnís ufus «M.Antonium pferipfilti:falue primus omni-
elfet:paríiterg & oratoris uitiü detexit:& caufæ perí um parens patriæ appellate:primus í toga triv
clítantísarguméta adíecít:totű hunc locū íta claudé umphű linguæç laureã merite:& facúdiæ lit-
terarum; latinarum parens æque ut diétaror
dożtu íftud.M.Callídi nifi fíngeres fic ageres. Cæfar hoftis quõdam tuus de te fcripfit oium
Externa De Demofthene, triúphorú laudem adepte maiorć: quáto plus
c — Onfentaneñ huic Demofthenís iudicium quí eft ingenii romani terminos in tantů pro mo7
cūínterrogareturgdnam efferin dicendo effi
uie & imperii. In utra re, In fono uocis &
motu corporis. Momenti: Virtutis efficaciæ,
cacifliműlrefpódít hypocrífis: Iterū deíde & tertio Quaftionibus:Inquiftionibus.Languida. De
iterpellatə dixít:íidé pæne fe illi corű debere cõfitédo bili & frata uoce.Soluto genere:Non intenfa
De aæfchyne.
oratiõe qućadmodum rei atrocitas exigebat,
Argumentum adiecit:quia argumentum erat
£ E&eíitagaæfchies cum ppíiudicialemignomis nõ paruum nullum illi uenenom datum effc:
ibi rogaz Q pronunciatione uteretur,
niãreli&tisathéís rhodü petiffer:atg;
tu ciuitatis fuã príusí Thefiphóté:deide demofthez c Onfentaneum:ludicauit demofthenes
orationis uim ferme omnem in pronú
nís pro eodéorõné clariflima & fuauifima uoce reci ciatione effe repofitam : Interragatus
taffet:admírãtibus cunctis utriufg columis eloqués enim qvid primum effet in oratore?refpondit
tíã:fed aliquanto magis demohthenís:qd fi igt ipfum pronunciationem:quid fecondum?pronuncia
audiffetís tantus orator & mõ tam ínfeltus aduerfas tionemiqd tertiú? poŭciatőné:oía igiturí pro
nunciatione Cicero li.iii.de oratore:huic de- cicero
ríus:fic íinímící uímardoremg; dicendi fufpexit:ur fe mofthenes primas dediffe ptes dicif:cú roga-
fcriptorum cíus parum idoneü lectorem efle prædis retur:quid in dicendo effet primum: huic fe-
caret:expertus acerrimum uigoréoculorű: terribiz cundasihuic tertias.Quintilianus lixide pro- Quir
nunciatione: Demolfhenes inquit interroga-
le uultus pondusaccommodatum fingulis uerbis fo tusigd effet In toto opere fummum: pronun-
nű uocis:efficacilfimís corpis motus ergo &fi ope ciationi palmam dedit, Refpondit: mpoĝopin
rí íllíusadiicí nihil pót:tamen ín démofthene magna pronunciationem,
pars demofthenis abeft: qux legit potiufg audiuit, Eĝe itag ælthines:Cum æfchines ac-
r cufationé quå habuerat in etheliphon
tem rhodis legiffet: legit & defenfio-
né demofthenis:a qua ille foparus athenis ex-
cefferit:ı irantibus ergo shodiis:orationem ill molto magis illos dixit fuiffe miraturos:fi oranté ipfam audi
niffent:Ciıcero li.iii.de oratore mihi melius illud ab æfchine di&ú uideri folet qui cú ppter ignominia iudici cicero
excefifer athenis & rhodum fe contulifetrogatus a rhodiis legifle fertur orationem illam egregiam quam
in thefiphontem contra demofthenem dixeratqua plecta:petita abeo eft poftridie ur legererillam ét: ġ erat
econtra a demofthene pro thefiphonre editaiquam cum foauiffima & maxima uoce legiffet:admirátibus oibə:
quanto inquit magis miraremini:fi audiffetis 1pfam;ex quo fatis fignificauit quantú effet in aĝore:qui oratio
nem eandem aliam fore putauit actore mutato:De hoc ælchine gelius nođtium atticage lixviiis Plinius natu-
ralis hiftoriæ livi Quintilianus inftitationis oratoriæ:capitulo de pronúciatiðe:aliig auđtores multa dixe-
runt.Sunt qui dicant æchinem mirantibus rhodiis orationem demofthenis refpondiffe:quid ñ audiffetis be
Juam ipfam faa lyra refonantem, Vtriufg columinis:Demofthenem & æfchinem: eloquétiæ columen appel-
lat,Sufpexit:Admiratas eft:ĝuis aduerfarius eét tamen cum admıratione demofthenis laudem eft profecutus:
& ca demum vera laus eft quæ etiam ab inimico proficifcitur, Param idoneum leđtore ja aduerfarius:
præterea uim illam dicendi demofthenisreferre nullo modo poffer:legiturin uita demofthenis : philippus
macedoniæ tex Demofthené cæteris atkenienfium legatis in dicendo prætulerit:in cæteris uero rebus æ(chi-
nem. Pondus:Graaitatem dicentis. Magoa pars demofthenis abeft: Vis fcilicet pronunciationis quæ maxima
fuit in demofthene:ergo cum eius fcripta leguntur;tanta nullo modo percipi poffunt:quanta cú abipfo pro-
nunciantur:& ideft quod ait Valerius:legitur potius ĝ auditur,
y iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
Quam magni effeĝus artium fint: CA: Xi
Ffeãus arú: Opepcið ef poterit recognofcere quá magnı fint artiú effeĝus:gad eas capeffendas uts-
e litate pcepta fiemosalacriores, Labor fuo fro&a: Nú labor ifte grauabit quem fabfeqoitur fruđus,
VIpicti gall:-Hoc fuit fecundo macedonico bello:qä aduerfus perem geffit paulus æmilius cuius lega
f tus ftBic falpicias gallus qai artiú liberalid hô ftadiofifimus aftrologiæ ftientiå tenuit non med:o-
crem:qua paulo uiĝo: jæ dedit initið:cú,n.ferena nođte cuius proximo die manus erant cum hofte cô-
ferturi:luna bito defecifermilites oés ueluti prodigio uehementer funt a fotrura dimicatione dererriti;quod
ubi fenfit gallus:g rõne id fa&ú effet hitacon
cionediferoit:& militesa terroread fulcipien Q uãmagní efeđ&usartíumfint. CA. XI
dipugaz defiderió audaciág reuocauit:Fron e Ffectusérartiū recogniti poffátaligd afferre
tious tamen non nihi! a valerio d:fentire ui-
def:Dicitin li.ica,ultimo .L. folpicius gallus uoluptatis:protinulg:&g utiliter excogitaræ
iminété luoæ defeĝúne p oltéro exciperent funt patebunt & memoratu dignæ res lucido in loco
milites pdixit fotuge: adıtis rebus cauhip de- reponentur
: & labor ín his edendisfuo frutu non
feđtionis at nô pof lunæ defe&ú territos mi- carebit. De Sulpicio gallo.
dites hortatus fuerit:fed ne terrerenf futuram
eclypfim pdixife.Quintilianus quog li.1.De f Vlpicíigallímaxímū ín omní genere littera
aftrologia quåoratori neceffaniá effe pbat:An recipiendo ftudi plurimū reípu. pfuit. Nam
nero cú picles ingtathenienfis folis obfcura- cã.L. pauli belium aduerfum regem perfem gereng
tõe territos militēs redditis caufis eius rei me
to liberauit: Aur cü falpicius 1lle gallus í exer- tís legatus effer: acferena noĉte fubito luna defccif
citu.L.pavli de lunæ defeđãiõe diferuit ne ue. fet eoqueuelurí diro quodam mõftro perterritus ex
iur pdigio diuimtus faĉto milit ai terrerenf; ercítus nofter manus cum hofte cóferendi fiduciani
nõ ne uidetor ufus oratoris officio? In omni
genere litterage, Quia Aberalibus artibus ope amififet de cœli rarione:Xfiderum natura perítifi
tam dederat, Luna defeciffet:Paffa effevecly mediífputandoalacremeum inaciem mifit. Iraq íllé
plm quæ fit tpe noĝis & in plenilanio: folis inclyte paulíanæ uictoriæliberalesartes galliadira
uero defeãus emp in die:wacua exiltente lu- dederunt: quía nifi ille merum noftrorum militum
naini nouiffima & prima luna fit folis defe.
Aus tefte Plinio liii. Sideg lu uícíler imperator romanus uincere noftros hoftes
naturaiQuomõ
na foli perpendiculariter oppofita lumeneius non potuiflet.
excipiat defe&tüq piat:fydera quog vno ple- De Spurina.
rúg moméro vel punđo ita côc i f Puring quogín confpectandis deorum moni.
aliud obftet ne lumen effundere postit.
Purinæ:Suetonius í uita cæfaris:Spuri tís efficatior fciétia apparuitg urbs rõana uos
f nam imguit irridés czar:& ut falfum luít:prædixerat.n.C.Cæfari ut proximos.xxx.díes:
arguensig fine ulla noxa fua idus mar
tiæ adeffent ğğ 1s ueniffe gdé eas diceret: fed quafi fatales caueft:quog ultimus erat idus marti
non preteriffe: Introiuit curiam {prera religio eog; cum forre mane uterg indomum comitii calu
ne.Q uam urbs romana uoluit:Hocad allen- níad officium conuenifet: Cæfar fpurinz &gd fcis.
tationem dixit: ronmani maluiffent purin ídus martias íam ueniet & ís & quid fcis illa nódã,
falfum fuiffe ğ cæfaremeo die cadere quem tíimoré tang exađto tem
immortalem uoluifent. Fatales:Peftiferos & præteriile:abieceratalteri
fibi mortales:qui fcilicet fata minarentur. Ad Pore fulpećto:alter ne extremam quidem eius paré
officium:Salurandi gratia:g forte iacebat mor periculo uacuã effe arbitratus elt utínamarufpicé
bo implicitus, Idus marcias ; conftat idibus Potius augurium ĝ patrí parentem fecuritàs fefel
marcis cæfam fuiffe cæfarem in fenatu; tefte
Ouidio faftorum li.iii,circa finem. lifer. Externa de Penele.
fo Eduralienigena:Pericles ut fupra dixi f Edutalienigenafcrutemur quã obfcurato re:
mus multis í lccis &pfertim î capitu- pente fole inufitatis pfaf tenebris arhenæ fol
1o de eloquentia Anaxsgoræ difcipulus faita lic‘tudine agerčtur íterită fibi cælefti denunciatio
quo in maximage rege (cia fuerat exercitatus:
Årologiæ ergo pitusatheniées ciues fabita ne portendi credentes : Pericles procefitín mediäz
folis obfuratione deterritos habita concione quæapræceptore fuo Anaxagora pertinentia adfo:
metuere uetoit:g eius rei cás ut a pceptoredi lis & lunæ curfum acceperat:differuit:nec ulterius
dicerat fic illos edoceret:Frontitamé li.icap.
ultio aliter entire uř:dicit.n.Pericles cå in ca trepidare ciues fuos uacuo metu paflus eft,
ftra eius fulmé decidi fer + terruifferg milites
aduocata côciõe lapidibus in cõfpeãú oium collifis igaë excuffin:fedanitg cõturbationé:cü docuifet fimiliter
nubiúattrituexcoti folmen. Ad folis & lunæ curfi uia ut fupra dixius cú hemiiperiú lunæ folari fit infer.
zius:Junaq femper tendar in obiiquú forte cãad perpêdiculú foli fuerit oppofita:eius excipit radius ut ad nos:
ẹ

peruenire non poflint & inde fæpe tenebræ fper inducúrur, Vano meta: Qui ratiõe eog aios occupauerat:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE EFFECTV ARTIVM clx
Vant porro:Piurimú attribnit Alexander quia nullo pingi nec fingi uoluerit nifi ab his qai omniom
g præftaniffimi fao tempore forent:apelle feilicet atg lyhippo.De quibus horatius epiftolarum Jibro ul-
timo.Rex ille poemaiqui tam ridiculum tam care prodigus emitedi&o uetuit:ne quis fe præter apellë
pingeretar alius Iyfippo duceret aera:fortis Alexandri ualram fimulantia.Cicero quoq epiftola ad.L.luceium cicero,
Neg enim Alexander inquit ille græciæ caufa ab apelie pouflimum pingi &a lyfippo fingi uolebar fed quod
illorum artem cum ipfis:tum etiam fibi gloriæ fore putabat:atg illi artifices corporis fimulacra ignotis nota
faciebant:fuit eaim apelles prætor eximius patria cous.Ingenio & gratiazut ingunt Quinulianus præftanufi
mus:qui tefte Plinio omnes prius genitos fu-
De Alexandrorege. turoíg poftea faperauit:& arti faæ hoc eft pr-
q Vantű porro dignitatisa rege alexandro trív Qura plura folus ppe cæteri oés contulit,
Summe laudawt Plinius uenerem abeo pictå
burū artí exiftiamus:q fe X pingiab unoapel exeuntee mari:qoam poftea Romam addu&tá
de & fingia lyfippo tãtum uoluit. De Vulcano. Dinus Auguftus dicavit in templo czaris:Cu
t - Enecwfentesathenas uulcãis alchimenis ma ius mfenorem partem corruptam qui refice-
tet nô potuit repeririInchoauit
& aliam u
nibus fabrícatuş præter cætera-n.pfetifimaæ Plinioscoi fuperaturo
eu illam fuam priorem
artís in co pcurrentia indicia : ét illud mirant p ftat Inuidit mors peraĉta parre: nec qui faccederet
difimularæ claudicationisfub vefte leniter ueftigi operiad perfcripta limamenta inuentus non é
í unde Ci. iiepiftolarú ad lentulú.Núc ut apel
umrepfentans: utnon tanğ exprobratű uítiű:í Jes veneris capot:& lma peđoris pollufma
g'certã propriãg dei norå decore fignificans, arte perfecit:reliqu parté corporis inchoatam
De'Praxitele. reliquit,lté
id li.officiogiii.nemo piĉtore rep
c Viusconíugë praxítelesín marmore quafi fpí tus eft:q veneris eå pré quå apelles inchoatara
religãer abfoluerer oris.n, pulchritado relig
rãéí téplo gnidiorum collocayít pp pulchri corporis imitãdi [pé auferebat:pinxit & Alex4
tudíné operís á libidiofo cuiuldã cóplexu pag tutã. drú magnú fulmé rédété in téplú epbefiæ diš
De eodem: næ:& fulmé extra rabul uideri fcribentes me
mineruat:refert ité pliniusi pinxit ea quæ pi
q — Voexċufabilíor eérerrorequí quí uila pi&tu gi non poffunt:tomtrua fulgetra:fulgura & fis
ra equæ hinnitum edere Coactuseft:& canü la ;ĝre nõnulli ferunt : q Alexáder magnus
tratusafpećtu pití canísícítatus:taurufggad amor a nullo alio poffe pingi edi&o pofito capitali
yfippus fuit i arte feulptoria arnfex cla
ré & cõcubitã æneæuaccæ fyracufis nimiæ fimilis niflimus
de quo Martialisinobtle Iyfippi mu»
iudisírritaméto cópulfus.Q uid.n.uacua rőnis aia nus opulg uides:nam [pirãres uultus atg ora,
fimillima uiuis & denig animofa figna finge-
re uidebatur:& tefte Quintiliano ad-ueritaté,
optime acceffit:& ad fèxcenta decem fignorum opera effeciffe dicitur, f
Eneét uifentes:Alchimenss fictot egregius uulcanű Athenis arte tanta finxife dicif:ut c adiici ni»
t hil pole nideretur;tamen id maxime fuipicientes delectabat:g fub uefte claudicatio ferme dimula»
ta exprimebaf:atg ita ut nō tanë exp-obată uítiŭ:fed dei certå notá propriág declararet,Cicero lib.de
patura deogz:egdem laudamus efe athenis uulcanum eú qué fecit alchimenesn quo ftante arg ueftito appa
feat chaudicatio nô déformis:ċlaudú igiť habebimus déú quoniá de uulcano fic accepimus. Tenet remora:
& deletar, Difimulatæ claudicatioms:Qwuia fic accepimus de uulcano claudicationem difimulafe,
Vins cõiugé: Praxiteles iter ftatuarios gloria prımus;uel certe fumuside quo molta pli.li.xxxyi, natura-
c lis hiQoriæ.Sed inter cætera dicit:duas fculphife ueneris:alterã cnidiã:hocč quæ.Cnid! colebaf:ġ nô fo,
jil ipua fuiųğ ut uiderét multi cnidú naaigarűt:alrerá uelatá pé : quá'qgdá,
Ptulerút:optríme feverú id atg pudicú arbitrátes:nã å cnidi fuit;accnidiis coĉpta effigies deæ:fauente Ipfa dea.,
üt credit faa artificio tåtoiur nô effet 2 l'bidiofo côplexu fatis tuta:feråtn.quédá eius amore correptú:cúno
&udelitaifet í fimulacro cohefife: erfg cupiditatis ét indicé maculá:multa huius fimulacra Romam
deportata fuerunt:q ofa plicõmemorat.De hoc quog mentioné facit Quintilianus lini.deinftitutione orato.
zia ubi dicit:Si praxıteles fignŭ aliq ex molari lapide conatus eét exículpere pariú marmor mallet rudeat fi id
artifeg expollifer:plus in manibə fuiffet & in marmore, Spiráré: Viuétes Virexcudér alii fpirantia molius ae.
Ta; credo egdé uiuos ducér de marmof uultus, In téplo cni.Cnidio:una ex qng ciuitatiba doricæ græciæ:ubi
zéplú fait ueneris:& hoc fimulacrú qå praxiteles fculpfit táta ut diximus®arte ut libidinofe, Côplexu:Nő fue-
Tit fatis turú:adeo uerá ipfa deá referebat, Pag tutá:qa vitid illi iferre uoluit adolefcés wuůputás eé corpos.
Vo exculabilior:Quítú praxiteles:arte fua naturá fit imitatus:hinc facile conici pôt: eius fimulacra
niuis adeo fimillıma eê videbantur fallerentur brutafallerenf ,hoies ea pfpiciéteszequus uif equ ta
tua hínitú edidit nō fiıãá;fed uer arbitratus equå; canis pari rõne ad piĝurå latrauit, Taurus ad en
tuaccæ fimulacrű:miro defiderio cöpulfus eft:boc in brutis euenie minus mirú é: cum hoíes rõms participes
foerüs eodé errore decepti, Excufabihor eft;Maion excafatione dignus, Qyid.n.uacua rônis aialia: Dignia
Ta fant excuhtione animalia ratione careotia:fi fant a fimulacris fiue pictoris : ueritatis errore decepta:cúů ho-
minem audiucrimus
zõnis participem libidinofæ impulíu cõmotum marmareå ftatuam fuifé complexum,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
Sacrilegå cupi:Quia dež ipfim & nõ fimulacrú uiolare cõcupioit, _ Quæ nulla arte effici poffe. CA.XII-
Aeteră natura:Notura plerűg arté fui zmulá & Imitatricé effe palla eft:nõnunğ uero hocılli tanğ in
acero e vidia denegauit:fed qd natara phibuit cafus fæpe cõceflit, Cicero li.i.de natura deorű:nulla inquit ars
imitari naturæ folerná pôt, Aemulá:lmitatricé ut ars plerúg natora poffit imitari:ut fuprain fiđtori-
busatg piĉoribus oltédimus, Felo labore:că cogitationis utres afamptæ foerint ut inceptú opus pficereæratenõ
ualeant.Quod fümiaruficis:Euphranor tefte Quintiliano de inftitutione oratoria piĉtor fi&org fait
{oa Jaudatifimus:dicir.n.Euphranoré admirandú facit p & cæteris opimis ftudiis & iter præcipuos pingédi
fiagédigidé mirus artifex fuit patria Ithmos
uir docilis &laboriofüs & in omni genere ex- lía arte decepta miremur cü hois facrílegam cupidi
cellens qui cå.xii.deos confefum iouis hone tarem muti lapidis líniamétís excítatam uideamus.
S Ta
a dextris & totidéa fimiftris pige
ftantes féx.[ EN >
geret athenis neptuni imaginé táta eft arecō Q uædam nulla arte effici poffe. CA.XII.
plexus ut iowis deinde anguftioréacueneraby © Aeterű natura quéadmodü fæpenumero emu
efe patitursita aliquãdo ír
Mout piĉtura
in fuperiori
oémSoans
non poffet g
Tioré cú vellet reffentare confumpfiffet artis
hoc irz lä uíriū luarű artée
ui EA
re iria etanata &deira rítā felo labore dimíttit:qä fümi artificis euphrano
ta, Eupbranoris manus,piĉ&oris fua ætate cla rís manus fenferunt:Nam cumatheníis.xii. deos pi
Tuuena, rimi:de quo luuenalis fatyra.iii. hicaliquid geretneptuní ímaginemẸ poterat excellentifimis
Éclarum Euphranoris aut polycreti, Maieta maieftacis coloribus complexus eft t perinde ac ios
tis coloribusiln pingendo neptuno coloresad uísoS aliquanto anguftiorem ;
hibai t mateftaré effenrido- YS ali
q ad eaprimendå efen rus . Sed
guftioren repræfentatu
nei. Omni impetu:Omnibzuinbus, Afur- omni ímpetu cogitationis in fuperiori opere abfum
gere:extollere f & peruenire,
Vid ille alter, Hic timantes fuit pi&tor p a AE Saa quo tédebãt
to:pofteriores eius conatus afurgef
q eximius parrhafii æmuius qué faperaf. PST à s
fe dicitur in acie pingendo: uerum iter „7 DeQ uodam píctore.
cætera eius ingenii monuméra:lphigenia oras q Vídilleal ter pictor lu&uofum
&que nobilis
torú laudibscelebrať q ante aras peritura cét ímòrtale iphígeniæ facrificiű
II
referens: cü calB
cú mæhtos pixiflet oés & mæfticiz omnéima étrifté RaVlixé
ginem confümpífenparris ipiusuultum ve- WÉ trilté mæltă ixéclamãté aía lamentanté
Ruit:qué iam digne non poterat oftendere de Menelaum circa aram ftatuifet caputagamemnos
Quil, quo Quintilianus lib.i, inftirantSis oratoriæ,
qua
fummi mærorís acerbitatemar
nis inuoluendofnő Ei ; 4
? ne operienda fntfunt qudm te expriminon poffe cõfefus eft. ltag pictura eíus
uid non‘oratione
qüæ fiue oftendi non debeor: fiue exprimi E Epe Si p
pro dignitate nô poffunt:ut fecit Timantesin arulpicis & fratris & amici& lachrymis madet paz
ea tabula qva coloteum vicit : nam cumin tris flet [pectandís affectu exíftimandum reliquit:
iphiginæ imolatione pinxiffer tritem calcanz argur eiufdem Rudiiadiiciam exemplum.
tem iniftiorem ulixem addidiffet menelao qué DA
fammum poterat ars efficere mærorem con- , Dequodamalío píctore. A
fumptis affeãibus non reperiens quo dignae p R æcipuxartis pictor equum ab exercítatiõe
modo patris uultum poffet exprimere uela- ucnícnté modo nô uíuű labore induftriæ fux
uitei caput & fui cuig animo dedit exiftimåã
dum. Equæ:Sımihter euphranor, Immo-
latum aphigin:z:Notaeft fabula cam græciad aulidem ueniffent agamemnon dianæ ceruam ignarus occidit:
ora
unde irata dea flatus ventorum foftulit quare cum nauigare non poffét & peftilentiá foftinerent confulta
cula dixerunt agamemnonio fanguine placandam effe dianam:ergo cum ab ulixe per nuptiarum fimulationé
adduđa iphigenia cum in eo efet ut imolaretur numinis miferatione fublata eft:&t cerua fuppofita & tranfla-
ta ad tauricam regionem regi thoanti tradita eft : facerdofque faĉta dianæ : cvi cum humano fanguine fcnifi
caret ex ueteri confaetudine numen placeret: agnovit fratrem hoftem qui poft occifam matrem & egitum i
ultiorem patris fa&tusexul regno pullus : raptaque fibi hermione coniugea pyrrho furiofus fađus accepto
oraculo deponendi furoris cau laicum amico pylade colcos petierat:& com his occifo thoante fimulacrum fu
ftulit abfċonditum in fafce lignorum & cum fratre horefte aufugit, Referens:pi&tura fua repræfentans, Cal
cantem tmiftem : Qui vates fic polcere fata prædixit ut agamemnonio fanguine dea placaretur :triftis erat
cum regiam ftirpem uideret imolari, * Moæftum ulixem: Qui per falfas achillis nuptias impetratam a marfe
iphigeniam ad tam crudele fcrificium duxit. Clamantem aiacem:ç humano fanguine numina placarétur.fa-
Lamentantem Menelaum : p unum uideret genusimolari, Inuoluendo caput: Quia patris dolorem
tis digne exprimere non poffet : uekte eius caput obduxit : ut animis hominum patris dolorem exiftimandú
relinquerit,
pliss z Ræcipuæ artis t Sunt qui putant hunc fuiffe appellem de quo fupra fatis dictum eft. Sed tefte Plènio
p libro. xxxy. fuit nealtes & in cane pingendo protogenes : de quo lic ait protogenes floruit patria phi-
caunus gentis rhodiis fubieđtæ.Paulo infra ubi loquitur de eius piura eft in ea canis mire fađtus : ut
quem pariter cafus & ars pinxerit non iudicabat fe exprimere in €o {pumam anhelantis: Cum in reliqua

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 r

Q_VENVLLA ARTE EFFiCIPOTVERVNT cxxi

omni parte qådifficilimum erar fibi ipfe fatiffeciNet:dilplicebat auréars ipfa:nec minui poterat:ut aidebator
nimia ac longius a ueritate difcedere:fpumaq illa pingi non nafci ex ore avxio animi cruciatu:cum in piĝura
uerum effe non uenifimile vellet:abfterferat izpius mutaueratg penniculum nullo modo fibi approbans: po-
ftremo iratus arti quod intelligeret: fpongiam impegit in ufo loco tabulæ:ex illag repofait ablatos colores ĝ
Jiter cura optauerat:fecitg in pictura forrona naturam hoc exéplo fimilis: & nealtem fuccefus in fpuma equi
fimiliter fpomgia in pađta fecutus dicitur com pingeret popizonta retinente pane:ergo conftat in piura plus
cafum ualuiffe g artem eo q equi artıficiofe depicti cú naribus fpumas ars reddere non poffet: cafus attulerit.
Modo ut ferme uiuum;Ac fi diceret mhil illi
cópbenderat. Cuius naribus fpumã adiicere cupiés deerat pter fpiritum, Spumam adiicere:Qui-
tantusartifex ín tã paruula materia multü ac diu fru bus hanelantis& a curfu redeuntis equi figna
referret, Tam paruula materia : Vtpote Ipu-
ftra tenebatur:índignatione deinde íncenfus fpógiã mas addere naribus quod uidebaf efie facili-
oibus inbutam coloribə forte iuxta fe pofitå appræ mum& in eo taméars efta natura decepta ut
hendit X ueluti corrupturus opus fuü tabulæ illific efficere nô valuerit quod ipfa [perauerat. Ca-
fos attoli:Hincallud di&ù probari põt cafus
ğ fortuna adipfas eg nares directă defideriū píctoz ubi ualet femper tibi pendat hiatus & cæte-
rís coegit explere:ltag qars adumbrare nô ualuít ra.ltem plus& enim farı breuior ualet hora be
cafus imitatus eft. migni ġ fı me ueneri cõmédat epiftola martıse
Suæquemgartís optimum Suæ quemg artis optimum & auĉoré effe
auctorem effe & & difputatorem. Capitulum, Xil,
difputatorem. CA. XIII. Væ arus:Capitulú breue quo fuæ qué
{£ Væautemartisunűquég & auctoré& difpu f g artisauđoré optimű effe paucis pro
tatorem optímů effe nő dubitemus paucis exé temartis bat exemplis: optimum outé profelfo-
appellat qui fua uesecundezaliena ue
plis admoneamus. to callide tudia metitur & æftimat:qualis fait
DeQ uinto Scuola. feæuola clariÑmus uit & interpres qui Guis
q Víntusfeæuola clariflimus legű uates & cerv eius rei fcientiam teneret egregi tamen quoti
tíiflimus:quotienfcãg de iure prorio conlules ens de sure prætorio confùlebarur confltores
quibus optime confulere poterat femp ad fu-
bat ad Furium & Gafeliü: quia huic fcientiæ dediti tium & cafelium qui fe in eo wure afliduc exer-
erant:cófultores reiíciebar:quo qdem facto mode⁄ cebant reicere folitus erat:nô ut foam ipfe fei
rationem fuãmagís cõmendabatq auctoritatem mí entiam dånarer quafi uanam uel exiguá fèd ut
modeftiam in íe maximam profiteretur qui
nuebatab his negocium aptius explicari poffe cófi alienam pluris ĝ foam faceret: exftimarere fci
tendoĝ quortrídiano eius ulu callebant:fapiéri flimi entiam,
ígitur artis fuæ profefores funt: a quibus & ppria Vintus feæuola clariffimus : De iure f
ftudia uerecunde:& aliena ram: callide æftimantur.
q torio de quo agitur apà ftorem cuius
pfefloris funt caufidici. Cafelium:de
De Platone philofopho. quo flaccus nefcit qvårá cafchusaulus, Rei
p Latõisquogeruditifimü pectus hæc cogitas ciebat:Remittebat, Callebát: Callide tenebát
& e1us peritiffimi erát : nå cållere fi duplicat.l. Callere
tíoartigicg códuãtores arg facræde modo & callidum effe & afute aliquid tenere figmficat
forma eius fecum fermonem cõferre conatos ad eu ur callesdicendag filédag; fimul pfeffores ar
clídem geometrem íre iuflit:fcientiæ eius cedés ím tis dicunf qui fe fcirealigd pfitenf &ab aliis
mo profellioníi, De atheníenfibus & de philõe. quog pbanf:apientes vero q de fais uerecum
g Loríãturathenæarmamétarío fuo nec fine cã de:de alienis magaifice loquuntur,
Latonis erudiufimű peđtus:Plato con
p foltos de conftituendain arte palladis
ara g modus quæ ue ill: forma melior
efie poffet: fuis geometriæ peritiffimus effet tamen ne alterius pfefionem fibi ufurpare uelle uideretur ad eu
clidem geometrå fuo tpe clarum confùltotes reiecit, Condu&ores:Qui publicæ côftituendam ară conduxe-
rant; hoc eft certo præcio faciendara fufceperant, Ad euclidem geometram Fuit euciides tefte Laertio geo- Eucli
metra infignis megārenfis vel ut alii dicunt gelonus, Immo profe oni: V titur corre&tione quia dixerat icien des
| tiæ cædens:inam eiusartis fcientia Plato non inferior erar euclidi;fed nô eam folam profitebatur; ergo ceffit p
feffioni:quia Plato philofophiam: euclides uero geometriam profitebatur.
Loriantur athenæ: Poftquam illorum exempla pofuimus qui fuæ artis auctores optimi fuerunt:
de his quoque dicamus qoi fuere difputatores , Cum philo architeĉtor fuo tempore clarus athe
nis armamentarium magnifice fabricaffer: die quadam proceffit in theatrum + interrogatus quid
illud tam fumptuofe edificaffet cum populo grauis tanta uideretur impenfa operis fai tamelo-
quenter rationem in concione dèferuit : ut non minus eloquens quam peritus artifex ab omnibos fuerit indi Arma
atus, Gloriantur athenæ : Propter operis magnitudinem atque præftantiam. Armamentarium: Locus ubi métaris

|
armamenta hoceft navium inftrumenta reponuntur, Nec finecaufa; Ac fi diceret nonimmérito: fed iure, um.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
Vifendum:Dignum quodab ofbusuideret.& fine dubio tempore Valerii extabat opus illud & uidert pi
nunc ne minimum quidem eius ueftigium apparet.
Irificæ:Hic furt appelles q de operibus fais uulgi quog iudició dú qreret tefte plinio li, xxxy. perfeđa
m opera fua proponebat in pgula tranfeuntibus:atg poft ipfam tabulam latens uitia quæ notarentur au.
fcultabat:vulgä diligentioré 1udicé j fe pferens:ferűrga futore rephenfam qicrepidis una intus pau:
ciores feciffet anfas:eodé poftero die fapbe emédationé priftinæ admonitionis cauillante circa crus indigaatú
pípexiffe denúciáté ne fupra crepidå futor judicaret qå idipfam í puerbiú uenit. A furore fuo: Sutor elt qué
græcı aiucro cerdoné:nos uero calceolariŭ di
cere poffumesig in imagine crepidas anfall eft ením illud opus &impenfa Xelegãtia uifendum
pi&turæ ueroaiode tolirprég
qå appelles æquo
culpauit reformauit:cú illi C'H
crure diputa- architectum Phílonem íta facundez rationcmr
euius9Sarchitectun
te uellersiratus appelles race inqto fator neg INftítutionísfuæ ín theatro reddiffe conftat: ucdifer
enim id tuz artis eft:paucis uerbis hois ipudé tillimus populus non minorem laudem eloquenti
tã oftéditg gå alterius ppriú eerd co diu ejus g artík tríbuerit-
5 ke Dequodam artifice. S
cicero tare nõ erubefcere:nå tefte Cicerone.lur, tulcu Irificæ & illeartifex q in opere fu munerisfe
Hanarú ġftionú:græcoge puerbiú fure quá gíg ™
noueritarré in ea le exerceat ac difputer, De a {utore fuo decrepida & anfulis:pafus de cru
genus gãalii græcúca re etjă dilputaf ícípíiéte fupra plāãrā afcedereCA. uetuít.
crepida alii latină; Efteffe calciamenti
crepida uolúűt:or diximus pa
fupra liii,
3
;
De Seneđtute.
XI
CA.XIIII.
pitulo de novo cultu corporis: fed græcú ma- oEfuí finem proueđtaí a
gis dicenda c & noianu abađiuo græzcode L Enecđtus quogad ultímū
anfola duĝó. Anfolas:Diminutiuń ab anfa funt aŭt hoc eodem opere ínter exempla induftriæ iali
anfulæ gbus anfulis
turfunt.n.g magifă dele@enf. ralan uirishabeasne
ueftimenta neĝi quotdoi claris
calciamenta & fibulis cuid feparaumtaméS & p
confpećta eft:
habeat:ne cuí deorum ímortalit præ
De fenere. © Capitulam: Xii, Príum titulum
Eneđtus quog: De feneãute diurus cipua indulgentia affuit noftra ornata mentio defuif
í obieđiom cuidam taciræ occurrit hæe fe exiftieć:& fimul fpe diutarniorisuita qfiadmicu
capitulo dein (è13 quedam
i clari alacriorem fere
quibus ínhiftens a
dentur quibu
duftna fuiffe ĝuis ingrin aliquot
fermeexempl
cadem notata IY
fælicitatis facere poflit tranqwillra
mos uiros ad exiremå oig Eneâuté că fum- (pectu uetultæ
mo ftudio& induftria pvemife dixerimus: hic rég; feculi noftri § nulla ung beatior fuit fubinde fi
principis incolumitaréad
ducia confirmet falurarisepuer
moriæ pdendúé:ut ætau fodii titulome
de ipfaquoiêneĝure
tamé feperatim fuere ppi longíffimos humanæ cõdítionís termios
p
r progãdo.
cii noftra ope
& laude nô defraudenč:binc illa 3 s
vnlitas or:č q mult his exéplis ad fpé diutur» DeMarco Valerio Coruino.
ita exotabái& erút hæe Seph quæ m. Valerius Coruínuscentefimum annum cõple
i ainola gioa
fpećtu antıġ fælicitatıs aduiuendú E a
E ga fpe fientin uít:cuíusínter
e
prímű& fextum
E
cófulatã.xl.
S
diesalacrioresnos quoq fiduciā capiemus no & fex anni inrercefferunt:fuffecitg integris wribus
fri izcuh vágllitaré fore diuturná pricipisui corporis nő folū fpeciofiflimisreip.minifteriís: fed
tá & incolumitaté hac una fpe progádo, Pro etiã exa&tilimæ agrog fuog culturæ & cinis & pas
ueĝaiproduĝa, Aliqaotut m Carone:Socra eife nil ekai De Metel
te:;Cleantë malti alus quos fopra memora ttamitias optabile exemplum. K
umus, Necuideorum: Non debemus il-
lis noitro labore deefe quo minus eog lřarú
monuments ornemus:quog ætati di maxime fuere idulgentes ut eos diutiffime uiuere uoluerit, Spe diutur
mons vitæ épla inquir feneĝutis narrauerimus fpem dabimus his g fe diunus uiâuros effe diffidunt: nå
Qä in alis uidemus 1dé nos parare poffumus:ergo exépla noftra ætatis §dá adminicula hoc eft fuftentacula fe
neđoris, Trangwlliraré:Hoc ad affentationé di&tú eft a qua difcedere non poteft:dicit,n.præter ĝ ¢ fpes nos
ad xrarem alacriores effe facıt corum exemplo qui fælicirer wxeront illud & acceder gtranguıllitarem æztatis
noftræ hac una fpe confirmabimus fi imperatorem noftrum diumus ni&urum fperabimus uel potius confide-
musiılie nä uno tenore ægtarem feruabit, Prorogando:Producendo fcilicet fpe.
cicero Arcus valerius coruinus:Cicero in catone maioreq dicita nõnullis de feneđãute.M. gdem Valerium
coruinú igt accepimus ad cétefimù ánú uitá fuá pdoxıffe cú effet exaĝa atate agns eof excolle-
plis reucaius iter prim & fexrú cõfalarů fex & quadragınta åni iterfuerót.pli:liyii. Marcus Valerius corui
Suare nus ingt cent ipleuir ános cuius iter primå& fexr côfalatú,xlyiåni fuere:ldé fella curruli femel ac vicies f
dit quonés nemo alius:adæĝuit eus uitæ fpaciú metellus pônifex:lta Ẹrú fpació æratıs maiores nři eé uolút ad
Valerie feneĝutis initi tåtus lli curfus honog: furt.M. Va.coruius: Hic coruinus diâusé tefte Lio decade ab urbe
di&tusé cÖdira g gallú a quo puocatus fuerat ad fingulare certamé ifidéte galea coruuo& unguibə roftrog ifeftanı
Corais bofté iteremit, Quadragitafepté.pli.& cicero dicút fex & Gdragita itervenife hoc åt dicit Vale. ut robuftam
kas ews feneđuté oftendat, Suffecin:Durauit:ualuiniregris uiribus ad rerú rá publicarúĝ privatarú admíiftauo
pem;& ad exađtıfimá agroge culturá qå laudabile fuit cú í fenibus uires minuantur fiåtg indies languidiores,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DESENECTVTE cixxii
Vius nitæ [paciam:Hic eft metellus ille qui pius cognominatus:eius metelli pater qura debellata infa
e la creta cretici nomen eft affecutus de quo Cicero i eodé Catone:ego ingt.L. Metellú memini puer qui cicerc
com qpadriénio poft alterum cõfolatú pontifex maximus effer faĝus,xxiiannosei facerdotio præfoit:
ita bonis uir il us effe extremo rëpore ætatis ut adolefcentiam non requirerethic
ergo ætateiam proueđtiori
pontifex fađus in eo magiftratu per duos &.xx.annos ita fe geffit:ut non fènex:fed iuuenis effe uideretur:neg
enim lingua í pronunciando:non manus í adminiftrando illi defuerant:ut lingua balbucinaretur :aut manus
tremereu quod feneĝuris uitium effe foler, Spacıum filicet,centum annorum, Ore hæfitante:Solent fæpif
fime fenes perpeditiori lingua non plena uer-
c Vius uítæ fpacíū æquauít Metellus quartogg ba proferre. Votis nuncupandis: Quia ut fiv
anno poft confularía imperia fenex admodum pra diximus duplex eft uotum fêcondú quof-
dam conceptiuum & nuncupatiuum,Ore hæ
põtifex maximus creatus tute!ã cerímoniarum pes fitante:Lingua
tardante aut perpediente, Tre
duos &.xx.annosnegorein uotis nűcupandishæ mula manu; Quod in fenibus effe foleat trez
fitãtesnegí facrificiis faciédis tremula manu geflit. mor quidam membrorum& præferti manuŭ
ac pedum exhauftis iam uiribus; hic uero con
DeQ uíinto Fabio Maximo. ftanti manu dum facra traétaret femper fuit:fi
gq Vintusautem Fabius Maximus duobus & fe ue cultrum a capite viđtimæ ad caudam dedu
xagintaãnís auguratus facerdotíū fuftinuit ro ceret:fiue mola uiclimam cultrúg afpergeret
bufta íam ætate id adeptus:quæutrag tempora fi ín feu niđtimæ jugulum aperiret,
Vintus autem Fabius: Ad centefimum
unum conferãtur facile fæculi modum expleuerűt: q annum perueniffe Fabiū hoc uno pro-
De Marco Perpenna. bat argumento Valerius q duobus &
í AmdeMarcoPerpéna quid loquarf.q cibus fexaginta anms augur fuerit , Plinius uero di-
quosífenatuuocauerar fuperftes fuit: feptég cit tnbus &.lx.li.yn.na.hifto, quem honorem
nonnifi ætate prouectiori confequi potuerit
tantãmodo quos cenfor collega Lucii Philippi lege cum etfmodi dignitas adolelcentib nűğ nec
rate patríibus.C.reliquos uidit toto ordine amplifz iuuembə dari confueuerit:ergo fi tempus guo
i | fimo díuturníor. De Apio. creatuseft augur & guo auguratum gefit in
I a unum collegerimus fæculı fpacium inuenies
Pii uero æu clade metirer quia infinită nume mus: quod idem fentire uidetur Liuius deca- Liuius
rumannorum orbatus luminibus exegit nifi de fecundi punici belli libro ultimo:qui dicit,
quatuorfilios quing filias plurimas cliérelaszrem Qu-Fabius maximus moritur exaĝæ æratis:
aaRS Pi ipe Anosaquidem ueram eft;Augurem duos &lx, an-
denig pu! ica oc ca! u grauatus ortHime rexillet fuiffe quidam auctores tradunt : uir certe

fuit dignus tanto cognomine: uel i nouum

ab eo inciperet : fuperauit paternos honores:
auitosæquavit:pluribus uiâtoriis & maioribs præliis auus infignis Rullus:fe omnia zquare unus hoftis hanni
bal potefticautior tamen ġ promptior hic habitas eft. Ròbufa iam ætate. Vrpote inuirilitate, Sæculi: Hoc
eft cétum annorum: fic enim uoluere maiores fæculum efle fpacium centum annorum g hinc facile compræ fæcolå
hendi poteft.
Am de.M.perpenna:Hinc
arguit diu uixiffe,M.perpennam q oibus fenatoriba quos ipfe conful die ini-
ï ti confulatusnocauit in curam faperftes uixerit omnibus infaper illis quos cenfor legerat in fenatum
exceptis feprem, Plí.li,vitnaturalıs hiftoriæ. Miperpéna & nuper,
L. Volufius faturninus omnium quos pfinius
in confulatu fententiam rogauerant fuperftites fuere:perpéna feptem reliquit ex bis quos cenfor legerat: uixit
annos nonaginta ođto:fuit ergo toto ordine fènatorio qui fuo rempore fuit diuturnior:& hine colligere pofu
mus fenem admodum fuiffe quo tempore fuita Pompeio fuperatus & cæfasiäğ Strabo dicati afia morbo cô
fumptum fuiffe:ut diximus in capitulo de humili loco natis, Superltes fuit: Vixit poft omnes illos fenatores
quosipíe conful fæpius uocauerat in curiam, Cenfor:In cenfura cum, L.Philippo elegerat fenatum & tamen
Tongitudine uitæ füperauit omnes quos elegerat præter feptera quos moriens in nita reliquit
Pii uero zuum: Tullus in Carone:Ad apii chudii eneđurem accedebat g cæcus effet:tamen is cum fe: tullius
a natus fententia inclinarerad pacem cum pyrrho fædofg faciendum:non dubitauit dicere illa quæ uer
fibus confecutus elt ennius.Quo uobis mentes reĝæque ftare [olebat:Antehac demêu fefe Aexere rui
nacæterag; grausffime inquitnotum enim uobis eft carmen ; & tamen ipfius Apii conftat oratio, Atque ille
egit hæcdecimofeptimo anno poft alterum confùlatum : cum interduosconfulatus anni decem interfuif
fent /Cenforque anteconfùlatum fuperiorem fuiffet :ex quo intelligitur pyrrhi bello grandem fane fuiffe:
fic a patribus accepimus , Item paulo infra quatuor robuftos filios quinque filias tantam domum tátas cli-
entellas Appius regebat & cæcus& fenex #intentum enim animum tanquam arcum habebat nec languefcés
fuccumbebat fenećtuti : tenebat enim non modo auđtoritatem :fed etiam imperium in fuos ; metuebant
ferui: uerebantur liberi + earum omnes habebant ; uigebat in illa domo & mos primus & difciplina ex his igi-
tur Ciceronis uerbis appium diu uixiffe facile compræhendimus : Caius cecitatis caufam diximus primo
Tibro capitulo de neglecta religione q Herculis facra ad humile feruorumminifterium tranftoliffet : de pyr
Thi bello quoque fæpius dium eft quare noneft hiftoria totiensrepecenda fatis conftat fenatus uolúcatem

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAV VS
ad pacem cum pyrrho faciendam conditionibus illi quidem gratis:fenatui vero omnino non honeftis fuiffe in
clinatum;a qua hic folus le&tica in curiå delatus quia fre pedibusitum cecitate:tum fenio confeđtus non poffet
Oratiõe fua reuocauit:fecitg ut pyrrhus nō cõditiõ:bus:fed armis pellerctur
ex italia cum fma Populi romani
gloria, Apiizuú clade metirer:Nõ auderé ingt dicere appr dum fuit in cecitate uixiffe qppe q non in lace:
fed in tenebris oitá quafi in ipa morte duxiffe nideaf niñ me hortaretur eius fåma prudentia qua filioge turbå
plorimas clientelas répu.atg priuatam fortiffime rextffet quag fenată a turpi pace cum pprrho faciéda diua
iffet quæ quidem res nô hoiem cecú:fed plpicacifimä fuiffe declarat, Clades cecitate oculoge, Metirer:T er
mina ré eius uitå ufad cecitaré:reliquú auté
týs quo captus luminibus FA nõnitam: fed Q uínetíam fefusiam uiuendo letica fe ín curiam
morté potius nominaré. Feffus wiuédo: fenio deferri jutut cum pytrho deformé pacé fieri pro
fconfeãus,deformé pacé:Quæ pyrrho magifg <E i ; 7 ji
enatui honea effe uidebaf Hanc N hiberer.Hüc cecumaliqs nomíner:a quo patria qå
mo inquit hoïem tanta prudentia prædium honeftumerat pfe pară cernés coa&tać prouidere,
gui uideret quz fenatui honefta effe uidebaf. DeLiuia
Hunc cecum:Nemo iagthoiem tanta pruden gi filis auli
Buci e Terentia Ciceronis: & Clo
tia præditum qui uideret quæ fenatus nõpræ TA Hla aui. —— S P
niderariure cecum appellauerit, m Vliebrísétuítæfpacium non mínus longum
a aa longenæ mulieres incompluribəapparuit:quarum aliquas frí
m foiffelegantur quals livia ratili. Teté
tia ciceronis:clodia auli filia quarum li etin rettuliffe K feptí3
mefatis erir:nam &am Líuia rutilii
nia feptimum & nonagefimñń ipieuit annú: Te MUM & nonagefimum:& Terentia ciceronís teraű:
tentia teri tii & centefimä;clodia quz haslon. & centefimum: & Clodia Auli filia quindecim filiis
centeíim: fœ De anre amiffis & cérefimu díexpleuítž ån. A
qntűdecímü
- „8e
Pliniusbusfuperauit liyii métioné &facit:dicit.n.ex
Piinius quintódecimú < Vinea hisd
SinisLia rnilia nonaginraleptë ánosexcef È V ngāãhis duosreges quorum díuturníras reí
fit Statilia claudio principe ex nobili domo no rector Hiero
pu-noftræ fuitutiliflima.Síiciliæ
pagiatanog. Terénna ciceronisevi clodia of ad nonagelimum annum peruenit,
elli.cv.hæe gdé enixa qndecies:alias quoq cô DeMi repena e
memorat lôgifimæ æratis fæminas quas hic Ze rpenan
teferre non elt opus quoniáa Valerionon po M Afiniffa rexnumidiæ hüc modumexceffit: re
puné. Striĝi:Breuiter
& fámatim. Terentia: ní fpacíū.lx.anniseméfus:
& ante oés hoies
Ciceronis uxor polt exiliä & reuocationé fpa robore feneđtuteadmiírabilis:cóftatreŭ quéadmodű
mriiã p dioortidiú napfi eriofpo Sao
S:
Geen Cicero
S
refert libro
p
quem defenectute feriplitnullo
7

Pafiue pofiră čenixis í lucë pduđus:aliiha unquam imbrí:nullo frígore:ut caput fuum ueftete
EAL amiffis qå fine dubio T a sut ligni- geret adducí potuífle. Eundé feruntaliquot horis ín
z Poeier E aiene codem ueftigio perftarefolitum:nó ante moto pede;
i &urus digniera exépla põit duoge.f,re
gú hirðis & måálimfæ hiro rex fyracufarú fait cuius ífantia fuæ futuræ maieftatis difuiffe Pnúcia gppe
ggéitusa pře nobili:fed ex ancilla natus ne dehõeftarer přnú genus expofitus fait.Sed paruulú & húanæ opis
indigentem apes cõgelto circa iacenté melle multis diebus aluere:ob quá ré refpon{o barufpicú admonitus pa
terq regnú ifanti portédi canebät paraulú recollegit oig Nadio ad fpé maieftatis quæ pmittebaf ıntitoirusei
déađolefcenti prima bella ineunti aquila í clypeo & nođtua in hafta cõfedit qå oftentum & í concilio cautum
& manu promptú regég futur fignificabat:denicg aduerfus prouocatores fepe pugnavit femperg u:&orii re
portauit:A pyrrho rege multis militaribus donis donatus eft pulchritudo:ei corporis nfignis:uires quog î ho
mine admirabiles fuere í alloquio blandus:i negocio iuftuszin iperio moderatus erat prorfus:ut nibil ei deeffe
uideretur præter regnum.Itag a fyracufanis primo imperator:deinde rex creatus eft focius fuit Populi Roma
ni qui primo punico bello inita focietate & amicitia per quinquaginta anaos uf ad ultimum fuæ uitæ diem
in fine & officio perñanfit de cuius liberalitate qua in Populum Romanum fecundo bello punico ufos fues
rit diximus in capitulo de liberalitate:uixit autem tefte Linio nonaginta annos qui lib,iiii. decadis fecundi pa
pici bellı dicit.Non facile erat nonagefimum iam agenti annum circúféfo dies nođtefg muliebribus bláditiis
Jiberare animum & conuertere ad publicam priuatamg curam,
Afiniffa: Vt di&ű eft li.v.capitulo de ingratitudine ætaté fuã ad centefimú extendit annum robore tan
cicero m to in ea ætate ut adolefcentiæ uires licet diminutas nő defiderare uideref:De quo cicero in catone ma
iore Audite te arbitror Scipio hofpes tuus habitus mafiniffa å faciat hodie nonaginta natus annos c
ingreffus iter pedibus ft in eqguú nô afcendere uelle cú át fit íequo ex equo nô defcèndere:nullo imbre:nullo
frigore adduci ut capite opto fit:fúmåg í eo eé ficcitaté corporis Itag oía pbáč exeq egis officia & munera:
Diuturnitas:Longa uita quog.Húc mod exceflit:Superauit húc nitæ terminű qppe qui centú implenit an
nos, Regni fpació:Regnauit annis fexaginta, Robore feneđute:Quia fuit quouis fenerobultior, Eundé fe
Tunt:certare cú iauenibus folebat de pacientia:gs nå diutius in codé neftigio perfiftere poffetiqua in recúĉos
fatigádo uíncebatigd idé legitur de Socrate;ur i capitulo de pacientia tetigimus, Perftare;Perfeueranter ftare.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DESENECTVTE clxxiii
Ac fiquidagiSiue ftare fiae federe opus erat id mirabiliter faciebat, Mafiniffa:nă fi ius illi dicendum erat po-
pulo ño tota die in folio nullam in partem auerfo peĉtore perdurabat, In folio:in regia fedé;eft autem folium Solim
üt uult Seruius proprie armarium uno ligno fađtum in quo reges edebant propter tutelam corporis fài dià
quafi folidum;alii uero uolunt folium ditum efe ver antifticon quafi lium a fedédo, llle etiam exercitus:nő
paruum ín fene roboris iudicium q a mane ufg ad uelperas equo infidens caftra circutret:ftationes reuiferet &
teliqua imperatoria munera obiret;nihil denig ex his laboribus uel operibus quæ in adolefcentia fuftinuerat +
in feneđture omitreret,
Eneris quog uà, Hæc quog non par
F confimili la bore iuuenes fatigaffer +ac fi quidagi u uum teftimonium eius fortitudinis fes
niliúguiriú q extrema feneđute uel
afedéte oporteret toto díe fæpenumeronullå in par potius ætate decrepita generare potuerit + na-
tem conuerfo corpore infolio duraffet:ille uero etiz tus,n,feptimú & otogefimú annum filií Me
amexercítus eguo infidens noctem dieí plerūg iun chinú generauit fi mulieri fides eft habendas
endo duxít:nihilg omnino ex hís operibusd ados Orgias leontinusiLongifima & foeli-
Ris fuftinere affucuerat quo minus fenectute age g ciffimæ ætatis gorgias leontinus in fe-
neĝurte fua nulla imbecillitatis incom
zet omílit. moda fenfit:fed ad extremum ufg fai fati dié
u Enerísquogulu íta femp uíguit:ut poft fextūTobuftus:pmåfit: De quo Cicero lide feneđãu Cicero
octogefimü ãnū filíű generare cuí Mechio note.Qualé ingt ifocrates qui eum librå qui pa»
mč fuít:terram quog quă uaftam &.defertam accœ natanaicos infcribić quarto & nonagefimo an
no feripfiffe dicitar nixit quiquéniŭ poftea
perat:perpetuo culturæ [tudio fructiferá reliquit. cuius magifter leontinus gorgias centum & fe
De Gorgia Leontino philofopho. ptem compleuitannos:neg unĝ in fao ftudio
g Orgías etíamleontinus lfocratis& quãpluríg atg opere ceflauit : q cú ex eo quereretur cur
rádiu uellet effe in uita : nihil habeo inquit œ
magní ingenii uirorű præceptor fua fententia accufem feneĝuté:præclarum refpõfüm &do
fæliciffimus. Nā cü centefima & feptimum agerer ĉo homine dignü, Quintilianus uero liii, de Quítilà
annum interrogatus quapp tãdíu uellet ín uita rema inftitutione oratoria:Artium auté inquit feri
ptores antiqimi corax& Tifias ficuli quosin
nereżga nihil ingt habeo pfenećtuté meã accufem. fecutus uir eiufdem infulæ gorgias leontinus
Ouidio tractu ætatis aut longiusaurt þeatius * lå empedoclis ut traditur difcipulus is beneficio
alrerū feculG ingreffus:neg ín hoc årelã ullam inue lőgiimæ uitæ:ná centú & noué uixit annos
nít:neg
ín illo reliquit. cum multis fimol floruit ideo & illog de qui-
De Xenophilo Chalcidenfi pytagorico.
bus fopra dixi furt emulus & ultra focratë ufeg
duravit.
Et paulo ifra oftendit illú ifocratis &
b Iéníominor Xenophíilus Calcideplis pytagos alog plurimos phifofophos & oratog fuif
sícus:fed fælicitate nő inferior:Sigdem ut ait arifto fe præceptorem:hic primus fait q profiteri au
genes muficus oís humani íncõmodiexpers ín fums fus fuerit de quacung re propofita ex tempo-
re dilputaturom, Centefimú & feptimú:Qui
mo perfectillime fplendoredođ&trinæ extinctus elt. tilianus dicit æntum & nouem vixit ånos, Pli-
De arganthonío Gaditano. nius centum & oĝo uult eum uixiffe ános li,
a R gãthoníus autem Gadítanus tãdíu regnauit yii, Ito traĝu;hoc fpacio,
lénio minor:húc eundéź foææliciffimú ui
ucquãdíu ér ad focíieratem uixiffe abunde fos b tæ curfum xenophilo calcidenfi pytha
ret.Octogínta.n.annís patriam fuam rexit cã ad ím gorico viro contigife dicit: nifi duo
perium.xl. ãnos natus accefliffet:cuíus rei certi für bus annis minus ĝ gorgias uixiffe dicaf:fed in
auctores, De Eodem. eadem foælicitate: or nullú unğ humanæ uitz
incõmodú fenferit:fuerát profeâo benigniffi-
q Vinetíamaffinius pollio nő minima pars Ro. mo fpderenati, Perfeâãifimæ doåtrinæ : Niv
maní ftiliin tertio hiftoriarum fuarum libro hilei feni defuit ad perfectam phiæ doĉârinã,
centum illum &.xxx.annos expleuiffe cõmemorat: E Rganthonius:Hic tefte hærodoto lib,
hiftoriarum primo fuit tarteffioruga
tyrannus cuius Cicero lib. de feneđtute eicere
hanc breuiter mentionem facit, Expeđtemus inquit tartefioram regis ætatem;fuit enim:ur fcriptum uideo ar
ganthonius quidam gadibus qui ođtoginta regnauit annos: centum uiginti uixit:quod idem affirmat Plinijus
libro prædi&to:hic ergo cunĝos fupra memoratos ætatis longitudinem fupperanit:quippe qui tanto tempo-
Te regnauit quanto quidem alii complures uiuere poffe lætarentur,
Vinetiam aflınius pollio;Tefte Valerio dicit hunc ad cétefimum & trigefimum annum peruenife, Nő
g minima pars romani ftili; Significat hunc diligentifimum fuiffe rerum geftarum fcriptorem non
inter inferiores communerandum quippe quì romanum ftilum probe teneret, Huius regis con--
forma: longiffimæ uitæ arganthonius fuiffe uidetur ; fed minus admirabilis tanta æui longinquitas: fi quå Herø
herodotus tradit Actiopium:& fi quam Herodotus Thefas indorum ætatem confiderare uoluerimus; dotus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
Solinas nam cõ'tat utrofg céntefimi:& uigefimi anni foperae metá:Solinus de zthiopibus ultra meroen inquit lup
exonú folis Macrobii æthiopes uocanf:dimidio.n.eose pótentior quå noftra eft uita hii Macrobii iufticiâ co-
Iunt:amant:æquitaté:plurimú valent robore fcipuo:&c.)lté alibi de indis:Apud thefiá legif quafdam fæmi-
nas fibi femel parereinatofg canos illico fieri:effe rurfamgenté alterä quz í iuventute cana fit nigrefcat i fene
Gute: V ltra zui noftri terminos pmanenté, Côfamationé:perfetionem deduđtionem:ad finem,
Aethi Ethiopes:Diĉti fant abea g latine é cremo:& onos uultu eo g uultå nimio folis ardore habeant
op a aduftum uel ab æthiopeuulcani filio g totam æthiopiam a fe denominauit:eft auté æthiopia tefte So»
lino ingentes moribus cultu & natura
difimiles diftnıbuta. Quos herodotus: dicit & ie numerofæuitacíitatis haud paruum exemplű
aiena A Saak E hufus regis formationéannorā mínusadmírabílem ,
tum & uiginti annos peregerant. Thefias:Án faciunt. X De Aethíopibus &índis, `
tiquiffimus hiftoriarum fcriptor. a Erhíopes quosherodotus fcribit centefimum
Pimenides : Hic philofophus cretenfis &.xxx.annum tråfgredi & Indi : de qbus Ethe
e fuit pyrhagoræ coetaneus telte Aple: fno ider tradí
io De quo Laertius li. de uita philoo- 94S quidem tradit.
phorum fabulofa quædam narrare uidetur:nå De Epimenide Gnofio.
aeie pa pate attrape e T epimenídes gnofius qué Theopópus dicit
ca meridiem divertit in proximam fpeluncam
Bbi qurngusgina & ptemannispepero fo 1P"< $ quinquaginra
i i i
&t-c annos uixiffe,
pdi egiie
eito o e it oaes BAABAEHI e quibufdam epiperorum -
fe parum obdormiuiffe quas cum non inueni Helamicus ueroait quófdam ex gente epipes
ret in agrum reuerfus com uero agrum in alte rorum quæ elt pars ætoliæ ducétos explerean
as a E E T a nos eig fubferibit Damaftes hoc amplius affirmans
tuniðre fiatre iam vetulo cognitus oémex illo Lítorium quédamex hís maximarum uirium ftatus
dichcit rei ueritatem: deide phatusë feripfitg rægpcipue trícefimü annum cumulafle.
multa quæ hoc loco referre non eft opus:mor De Dandona
tuus eft aŭt anno ætatis faæ centefimo quin- 5 $ e
quagefimofeptimo refte phafgõe li. de Iõgeuis & Lexanderueroín eo uoluminequoddeillirico
Plinius dicit centefimo quinquagefimo tertio: tractu compofuit affirmat Dandonam quédå
ut antem cretenfes
2 : tradunt tefte Laertio ducé o tetenalaansanoll
gz Tte fenefcente
annu ni ulla ex parte
tis nonaginta annis.Gnofius:Cretenfis & Gno ad quigentefimi ulg i
fio uico oriundus, proceflife. — *
Helmicus:hic populos quofdam ætho f Ed multo liberalius Xenophon cuius legitur.
t báincol noieétes
epiperos: uel ur alri di Is.n.latínorū regem octingrite entis
aunis do%
cåt epios: q'olim di&ti fuerunt heliden- A z e s
fes ducĉtos Sore dixit:cui Damaftesaf PAUÍt:at ne pater eíusparum benigne acceptusuide
fennens addit & illud.Lithoriú quédáexeagé retur eí quo fexcentos affignauit annos,
te natú oafti corporis & maximarű uirium ho De cupiditate gloriæ. Ca.XV.
miné tricentos ånos uiuédo peregiffe fpatium 2
nitæ fatis:admirabile:nobis
perum q uix nati
uitam amittimus. Plinius hæc oia fabulofa effe:& ex errore annorum proueniffe quos alii fex menfium:alii tri
Leo um conft:ruffent dixit, Leonardus aretinus in tranflatione Bafilii:ego mgu fine quis Titoni feneãurem fiue
nardus uivacifimi apud noftros Mathuflem qui mille annos minus triginta dicitur uixiñe & cætera,
Arerius Lexander:Alexander cõpofùit librum de Iõgitudine maris illiticiin quo præter cætera memoratu digna
a illad ét refert. Dandonam quédam ad quingentorum annorum ætatem fine feneĝute peruenıffe quia
inea ætate fenefcere non videbatur nullis animi& corporis biribus debilirarus.De traĉu illirico qnam
tum extéditur illiricum mare. Nulla ex parte fenefcentem:
Neg animi neg corporis uiribus deficientem.non
fapientia non memoria carentem:quæ feneĝutis uina effe folent,
Ed multo hberalior:Cú plures fuerint Xenophontes dubitari poffet hoc loco de quo potiffimum dicat
i
fed facile cõñcf de xenophõte atheniéh philolopho dici Socratis dıftipulo q primüs oium philofopho-
Cicero rum hiftortam fcripfit de quo fupra fatis di&túeft.Et Cicero in li de fene&oie:Cyras inquitapud Xeno
phonté eo fermone qué moriens habuit:cú admodú fenex effet negavit fe nung fenfifie fene&utem fuam im-
beciliorem fađam ġ fuiffet in adolelcentia:hic igitur in biftoriis fuis liberalior fuit ın præftanda hoibus uitæ
Jongitudine:non enim difpurauit feribere latinoge regem coius nomen Valerius non ponit octingentos vixi}
fe annos:e1ufg patrem fexcentos epryeporac hoc elt de feneđtute, De Cupiditate gloriæ. Cap. XV»
Loria uero:Scripturus de cupiditategloria eius diffinitioné & originé& habitů & modú mittere uel
g ledicitiquoniá id magis philofophog fitğ feriptogz.philofophi.n.de rebus difputatur ab earum fercper
diffinitione icipiunt:qa ois å a rõne fufcipif
de aliq re inftitutio deber a diffinitione proficifei ut iteli-
Bać qd fit:illud de quo difputaf:feriptores uero res geftas di&is illuftrare ac celebrare fuis & fa&tıs autores &
au&oribus facta reddere cõrenti funt:itag gloriæ difünitione prermfla:tantú corum exépla fubiungitig eius

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CVPIDITATE GLORIAE clxxiii
cupidi fuiffe uidea ntur. Gloria uero ut a multis diffinitur eft frequens fama cum laude:quå Cicero-tribus re-
bus conftare dicit . Sr diligit multitudo: fi fidem hatet : ficum admiratione quadam honore dignos putet.
Vnde oriatut:An a magnitudine animiian ab ambitione. Cuius ft habitus , Eleđtiuus an contemptinus:nsm
fi ab ábitione proficifcirur:uiciam eft:& tunc habitas eft oStemptiuùs:fi ab animi magnitudine:uirrus: & túc
eft habitus ele&tiuus, Aut qua ratione debeat comparari : An rebus bellicis:an domefticis:nam ex rerom pu-
blicarum adminiftratione ucl ex bellis gerendis:uel ex ftudiis litterage gloria cõparatur, Soctates uero dicere
folebat uiam ad gloriam proximam efle & quafi compendiariam:fi quis id ageret or qualis haberi ueHet:talis
effet: An melius a uirtute negligatar : Sicut
g Loría ueroaut unde oriaturżautcuius fit habi nonnulli philofophi præcepta de contemnen
tusżaùt qua ratione debeat comparari & an da gloria tradiderunt: cum ipli tamen ap-
perife gloriam maxime nifi fintiquia tete Ci
meliusauirtute quafiñ necefaria negligatur. V íde cerone.trahimur omnes Rudio laudis:& opti-
rínthí quo in conremplandis huiufmodi rebus cu mus quifque maxime gloria ducitur, Etili ip
rateritur: quibufque etiamquæ pudenter animas fi philofophi libellis illis:quos de cõtemnenda
duerterunt facunde contigiteloqui.Ergoihoc ope gloria fcribunt nomen fuum inferibűt:in coip
fo in quo prædicationem nobilitatemg. defpi
re factisauctores & auctoribus facta fua redderem: ciunt prædicari fe & nominari volunt: fed eft
cõtentus quanta cupiditas cius cffe foleat propriis fortis & magnanimi uiri gloriam non appete-
exemplis demonftrare conabor, É:& fola fuorum reåe factorum confcientja
contentos effe; fæpe uiris maior gloria fprera
De fuperiore Aphricano. redit.Quali nô neceffariaiQuafi fatis fit con-
f Vperior Apbricanus Ennii poeræ effigiem in feia redie fa&torum.In contemplandis ciufmo
monumérís Cornelíæ gétis collocari uoluit q direbus:Phi origenes uiciorum atg uirtutú
ingenio eius opa fua illüftrata judicarer: ñ qdéígna & uniuftuiulg habitum diligenter inguirunt
Animaduerterant: Viderinthiqui prudenti
Tusğ díu romanü imperiü floreret: & Aphricaitas cogitatione funt affecuti:& illad diferte ver
líæ pedibus effec fubiecta:totiufgterrag orbís fum bas tradere poffunt:& ita fuum meriunt ex-
mű culmé arx capitolina pollíderet:eorum extiguí tenuat. Valeriusicum fe neq fapientera regs
profiteatur eloguentem.Fađtis auĉores:Q uo
memoriamnon poffe +fi tantum illis litterarum Juz tens res getæ memoriz produntur: tonc
| menacceliffet magni eftimans uir homerico quam auđores factis& audtoribus fata reddúf:ga
rudi atg ímpolito præconio dignior. & quæ fuerint & a quibus faĝa dicere folent
De Decio Brutos immo res geftæ fine carum au&tonibus memo
rarı ferme non poffunt,
f Jmiliterhonoreturanimuserga peetā Actiű Vperior Aphricanus: Quod infita fit
i Decii Bruti fuis:téporibus clari ducís-extítit f hominibus gloriæ naturalis quzdam
appetitio:ex his exemplis facile cogno
cuius familiari cultu& prompta laudatione delecta fci põtnam cum Scipio aphricanus fuperior
tuseius ucrtfibus templog aditus quæex manubiis quí hánibalem ex italia retraxit:qui cartbagi-
cófecraueratradornauít. nem populo Romano tributariam reddidtt:
|
{citet tantam effe magnitudinem rerom fua
rú ut dum romanum ftaret imperium earum
memoria nolla uetuftate poffet aboleri:uoluit tam inter corneliæ gentis monumenta locari poetam Enniú
| p fba gefta forffentiliius carminibus comprehenfä:quafi litterarura immortalitati commendataide quo, Ci- Cicero
Cero in oratione pro Archia poeta,Carus inquit fuit aphricano fuperiori nofter Ennius itag etiam í fepulchro
Scipionum putatur is cffe conftitutus & marmoratis laudibus. Plinius jiyi. Prior ingt aphricanus:Qiu: En- Plinius
niiftaruam fepulchro imponi fuo iuflitclarumg illud noméimmo uero fpoliú:ex tertia orbis,parte taptum
in cinete fupremo cum poetæ titulo legi, Monumentis in pulchris ut fupra Cice, uel inter ftatuas & titulos
nam monumenta dicuntur Kpulchra:hiftoriæ annales interdum hoc aŭt fecit Scipio:qnia gloriæ nimia cūpi-
ditate flagrabat. Summum volumen :Suftentaculum;capitolium enim arx fuit romanæ urbisiquæ totius or
bis terrarum aliquando poffedit imperium, Vír homerico: Dignus inquis fuerat Scipio qui potius horneri §
Ennii aut alterius inepti poetæ carminibus decantaretur,
Imiliter:Pari gloriæ cupiditate Decius brutus fuiffe uidetur: Actium poetam fimili honore uoluit
f decorare:nam ilius uerfas quibus fua faĉtacontinebantur in veftibulis templorum quæ ex hoftili præ
da facienda coraueratiuifit inpingiut illud opus Decii cura conditum foifle cognofceretur, Cicero in Cicero
eadem oratione. Decus inquit brutus fummus uir & imperator Adtiiamicifimi fui carminibus templorum
ac monumentorum aditus exornauit fuorumillud etiam ad buius hominis gloriæ cupiditatem fpeđlare ui-
| detur:g gladiatorum munus in honore patris fui defur&i primus edidit romæ:ut diximusin capituio de in-
ftitutis.Similiter honoratus:Quia non alio Decius brutas A&ium ĝ Ennium Scipio fuerat honore profecu-
tus,prõpta laudatione: Quia brutum carminibus commendauerat; qua commendatione:quia prompra effe
videbatur maxíe delećtains eft brotas,
Ex furs manubüs:iManubiæ dicuntur hoftium fpolia:led propriæ funt Manu-
vecuniæ ex uendiuone prædæ recuperatæ. biæ
z

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
Ec pompeius quidë magnus ab hoc affectu gloriæ:Nec pompeius ingt diffiniulanit fe gtoriæ cupidica
te affe&ú effe q Theophané Mitylenæú q fuas res geltas memoriæ pdidiffet:nő folă romana ciuitate
Cicero donarit;fed ilú accurata quoq oratione:in cõcione laudarit:ad & cieero in eadé quá diximus oratio
ne teftać.Dicit.n.quid nofter hic magnus q că uirtute fortuná adeguauit:nõnet úc Theophanem Mitylen:
fcriptorem rege fuage in cõcione milită cinitate donauit:& noftri illi fortes uiti ruftici ac milites dulcedie
ğdá gloriæ cómoti §fi participes eiufdé laudis magno illud clamore approb; Ab hoc affeđu gloriæ auer
fus:qui Theophané Mitylenæú.ab hac cupiditate:eft.n.cupiditas affectus & paffio ådåaí noftri referret potius
gratiam quafi ilı plurimum deberet: res fu
as litterage monumentis credidi ffet: DePompeío magno.
Vcius auté Splla:Et fi nullú fais rebus EcPompeíus quidem magnus ab hoc affectu
1 geftis feriptorem adhibuit Sylla: qåo n
maxie fit deleĝatus animi fui tamen gloriæauerfus:quí Theophané Mítylengum
affeã&ü gloriæq cupiditaté co facile modo in feriptoré reg fuag in concione militum ciuitate doz
:% annulo fuo quo tabellas obfignare nauit:beneficið per fe amplumaccurataetiam & tez
gurtå caprű infculplerat:ĝg non ftara oratione profecutus:quo effectum eft:utnegs
Mani cõfùlis aufpiciis captus fuiffet:
fuo, tamen cõhilio atg prudentia: nota é hifto dubitaret quin referret potius gratiam ĝ inchoaret.-
ria apud Saluftiú debello iugurtino :idiffifus
enim uiribus fais gurta ad Bocchi getulogz 1 — Vcíusautem Sylla
De Lucío Sylla.
tegis generi fui fid opel cõfugit:a quo uio- & fiadnemíinem fcríproré
Jata fide per proditioné romanis auĉtore Syl- animū direxerít tamen íugurta a Boccho rege
Ja traditus faits Annulo fignatorio: Quoad ad Marium perducto totãfibí laudem cupide aferuit
figillandas tabellas utebaĉf:nå í eo rugurtæ tra ut annulo quo fignatorio utebatur fculptamillã tra
ditionéhébar iulptå, Quátus poftea: Eius
deide quæ fecuta eft magnitudo: facile decla- duđtioné haberer:& quantus poftea ne nimium qui
rat auiditarem gloriæ : nam nifi gloria fuiffet demgloriæueftigium contemphit.
'accenfus res tantas gerendas nô fufcepiffet ut De Scipione & quodam equite.
Terum omnium ipfe folus potiretur, Afferu- Tut impatoribus gloríofum militis fpiríră
it: Vendicauicartribuit:afcriphit,
De Scipione & quodam equite, fubneđt píoně dona militariahís q tren
Te ut íperatoribus: Visgloriæ táta é: nuam operam ediderant: diuidentem . T. Labienus
vr humilia ét penetraf pe&tora poflit; ut fortí equiti aureas armillas tribueret admonuit:
nemo ferme é tá humilis q nô huius cog fe negante id fađtarű:ne caftrenfis honos ín eo
dulcedie capiaf.1n Scipiõis exercitu miles bel
Jo numåtino opa fua reipublicæ fideliter Rré q pauloäte feruiffecuiolareť:ípfe ex præda gallica
nueg navata:maluit ab ipatore argéteis armil aug egti largitus é:necracíte id Scipio tulit. Nam
lis § aureis a legató donari g hæ utiles:ille ue egtí habebis ingt donG uírí diuitis: që ubi illeacce
to gloriofæ fibi forét:nő auafitia potuit puer
tere gloriázurcú Labienus legatus q ftrennua pit píccto ãte pedes Labiéí auro uultū demifit. Idé
huins militis opa fuerat ufus ípatori dixiffet: utaudíuít Scipíoné dícenté: Imperator te argéteís
aureis armillis milité ut donaret: idg Scipio armíllís donaralacer gaudio abiit. Nulla eft ergo tã
negaffet:& idignatus Labienuse fuis q fibi ex ta humilitas § dulcedine gloríæ non tangatur.
gallica pda cõugerat duas ill: dediffer; ubi pri
mumavdiuit ipatoré dicété hës diuitis hois í — Lla uerðalacrís uiris interdum ex humillimis
donú fati illas ante legari pedes piecerit: tri- rebus petitaet. De Q uínto Fabio.
fif difcefferit:acceptis deide argéreis ab im- n Am quidfibí uoluit Gaius Fabius nobíliffi-
peratore cú fúma læticia inde abiit quafi non
armillas:fed gloriá fui laboris pmiŭ fcepiffety muscíuisfquí cãí æde falutis quã C, Iunius
Dona militaria:;Quibus impatofs pta uio
tia milites fuos pro cuiufg meritis & uirtute
donabát:ad excitandam enim in animis hoium uirtuté:apientiMimi imperatores romani apud quos armoge
& imperti gloria fuit:uariis donis fuos milites q pro republica fortiter pugnaffent:donare confueuerantarmil
Tisihaftisequis:coronis militaribus:aliifgs muneribusiquibus cæteriad laudis ftudiú & gloriæ capiditatem in
cendebátur. Armillas aureas: Ornamenta finiftrage:quibus fàbini gallig; præcipuæ utebátur. Caftrenfis ho
nos:Qui debetur militibus honos bene de republica meritis:eft autem præmiŭ uirtutis honos g alit artes nō
{olun militares:fedetiá urbanas, Non tacite tulit; Tacere nô potuit Scipio ubi vidita Labieno datas armil-
lasefie militi. Vultá demift:Q uod pudoris fiue trifticiæ gnú fuit Nulla tanta:fententia generalis & huic
loco accommodata:nemo eft tam abie&æ conditionis:quem gloriæ dulcedo non demulceat.
i Lla uero: Nō mirum eft fi humilis fortunæuiri gloriæ cupiditate tangantur cumeam clarifimi uiri
in rebus ctiam paruis & abieĉtis quæfiffe videantur,
n Am;Fabius piĉor.Rebus geftis & genere clarus:wr patricius cum in æde falutis quå Junius bubulcas
ex uoto dedicafet:parietes fuis manibus egregia piâusa exornaffet; nomen faum volvit infcubere ut

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CVPIDITATE GLORIAE clxzv
§uis clara effet fabioram domusmultis illuftribus uiris:qui cõfales: augurestprores iperatorefe
tamé ad gloriæ cõlumationé g fuiffent hoc
accedere uoluit:ur fai genii oblitterari memoria nô poffet.
Nome fiú: VEG. f
: bius hoc opus depîxit.Sacerdotiis:Nã ex fabiis qdé fuere põtifices augures flamines,
Sordido ftudio; Ideo fuã
nomé infcripfit pituræ:ne sllius artis quátulacūg foret gloria ex hofum memorfa laberef:fordido aút dikit:
quia ftudium omne që’ quæftus gfa fuícipif:ut pictura fordidum dicitur & 1lliberale,
u Idelicer fecotus:lta domefticis externa fabiungir ur tråfitú nullum facere
nomé foum pi&uræ uoluit inferibere:ur Phidiæ fegref exéplú: q cú noméuideatur: ideo inguit Fabius
fod in Mineruæ fimulacro
qg finxerat Athenis inferibere nô liceret ima
bubulcus dedícauerat parietes pinxifet:nomen his Siné fuã finxit inclyeo quæaliter educi non
fuum ínferipht. Id enímdemum ornamenti fawilix Poterat nifi totü opas folueff.Ci,tafculanase cicero
ġ lii. Quid. dias fai fimilé fpecié
cõfularibus & facerdociis & triumphis celeberrimū fit in clypeo n.Phi Mineruæ:cúi nferibere nõ
inclo-
decrat:cxrerum fordído ftudio deditum igeniű qnaz de hoc Phydia diximus in cap.de fiducialiceřt: li.i i.
lécűg illum laborem fuű filentio obliterari nolur: ää multo piura dici poflent å apud Plimúali
Idelicer Phidiæ fecutus exemplū qui clypeo ofig auđores legunf:ea tantú nobis referanť
ĝ ppofito noftro cõueniúr, Tota colli.
Mineruæ effigiem fuam inclulst:qua conuulfa retur foive
tota operis cõpofitio deltrueretur,
tota operís colligatio folueretur. Ed melius aliĝto:Aemulus Themi
Externade Themiftocle fo clesahenæ gloriæ ftimnlis gbufdã ftoue-
if. Edmeliusaliquanto fi ímitatione aliena capis Juti furoribus agitabaf:eins aliqua rav
tione cõlèĝndæ:ut ea nifi pra dies atg noĉtes
ebatur: Themiftoclis ardoré efer æmulatus: cõquieftere nő poflet : cü 1gif note in publi-
quem ferunt Rtimulis uirtutum a obid Bo cú fæpius pdiret cogitabúdufguerfareť í fos
tesinquietas exigenté:quærenti us quid itaco té To deambolatis interrogatus qd ita faceretida
meingt Milciadis trophea de fomno excitant
pore ín publico uerfaretur:refpondife:quia me tro Cice.tufculage qion lisitii.fiue åftion
e. tiii,
phæa mílcíadís de fomno excitant:Marathon nimis Nođtu ingt ambulabat in publico themi
Tum anímű cius & Arthemifium &falaminamaualis clesigp omnú capere nô poffer:ġrentibulgtosre
fpondebat milciadis tropheis fea fomno fa-
gloríæ fertilia noia illuftrãda tacitis facibə icitabät. feitariicogitabat.n.qúo Milciadis gloriá pofo
i Dem theatrum petens:cum interrogaretur cu fet adeđĝre uel ét fupare:g ur dixíus fopra í ca,
íusuoxaudiítu illi futura efecgratiliima:dixit de ingratis & de pietate. Artapherné& Dathi
Darı perfag reg:s pfectos q cù cétú milibú
eiusa quotartesmeæ optime cančruridulcedinem peditú & decé milibus eqtù in græctá uenerást
gloríæ pæne adiecitgloriofam, aduerfus atheniéfes: ipfe cam decé milibus ar
De Alexandro rege. matis confilio & uirtate fua faperauit i cãpis
n Amg Alexãdrí pectus infacíabile laudis: quí marathoniis ĝ uiĉtoria excitatus ad oirtutem
themiftocles:paulopolt Atheniéfiū &
Anaxarcho comiti fuo exauctoríitate Demos nam:gloriafiffima uiđtoria nobilitauit:Salami -
ut fa,
críti præceptorísínumerabiles módos efle referéti: pra dixíus in cap.de ingratis:na cú cæteri exv
ftimarent a barbanıs in Marathone re male ge
fta bellú fe ın pofterû fùltuliffe Themi
eam rem maioge certamini initi ducebat effeiad eag obeunda p grecia uniuerfa fe tanĝí paleftramftocl es
unxit:
aMdueg ciuiraré exercuit longifime foturaprofpiciens. Aemulatus:Imitatusieft aŭt zmulatio duplex te- Du-
fte Cicerone tufcolanarumiqftione.iii, Dicitn.æmulatio aŭt dupliciter illa qdem dicit ut eft ê laude & í uicio plex
nomen hoc fit:nå & imitatio uirtutis æmulatio dicitur:fed ea nthi) hoc loco utimor:eft.o,laudis & eft æmu- erma
latio egritudo:fi co që concupierit alius poriatur ipfe careat, Stimulis:lrritamentis.Marathon: Marathonia javio
pugna ģ magna fuit Milciadis gloria, Artemifium & Salamia; Duo græcie loca a i hemiftocle nobilitara illa
Bloriofa & prope incredibili pugna navali:qua Xerfem qui totå ferme aham in græciå deportauerat eo confie
lio fuperauit & in patriá turpiter refugere coegitor non fe ui&túfed a Themiftocle cõfèruată fuiffe exiftima-
Tet,De Salamina diximus alio loco, Artemifius uero ut quidam dicút mons eft Archadiæ ab herba illic abun-
dante quæ fic denominat dius, Tacitis facı:Secretis ftimulis & ardoribus z incitabatur enim æmulatione
Milciadis ad ea loca aliquo modo illuftranda:quæ demum copiofa fađta funt navalis pugnæ,
Dem Theatrú non difimulauit hoc Joco Themiftocles fe nimú gloriæ cupidú effe cam interroganti-
i bus quæ iili uox gratiffima foret;refpondeius
it a quo fuæ laudes exponerenf: Cicero in oratione pro cicero
Archia poera: Temiltoclem illum fammá athenis uirum drfe aiunt: cum ex co quæreretur qaod
gkpoana aut cuius uocem libentiffime audiret:eius a quo fa virtus optime prædicaretur,
Amg Alexandri: Dici nô pôt quãta gloriæ cupiditate fagrarer Alexâderig => Toue,
přis philippi gefa f€ fente Qıre
n ut laudarenč equo aio pati non poterat:ga nihil audire cupiebat fter id qå [uas Jaudes côt inereti& di alexan-
céte Anaxarco comite fuo:idqå accepata pceptore Democritoplures eé múdos uehementer í gemuit der di»
dicés:heume milerú q ne-uno qdé adhuc fam potitus de quo luue.í faryra; Oibus in terrisiunus pelleo inueni &useft
non fufficit orbis, Alexádro a pella colonia macedoniæ di&o ub recéfebant eq a philippo patre, Anaxarcho: pelles
zü

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
De Anaxarcho di&tum eft í cade patiétia.Mundos inumerabiles Democrati fententia iam ezplofi:ut in
geguid in efe deductá eft locum habeat neceffe eft: quia fine Toco efle non poteft quod fi locum habent in-
Pucerabıles mondi aut eum locam oftendant:aut illis non credam. Angofta homini; Vere in quam infa le
fuit peđlus Alexandri non enim illi fufficiebat quod ommbus diis fuff:cere poteft.
Egis& iouenis:Probat exéplo Arıftotelis quod ab initio huius traĝatus dixios& {pfe paulo ifra diã&u
z rus eftneminé effe g non laudis& gloriæ cupiditate rågať:Ná ariftoteles q priceps phitofophos: credi
tur & eog q de cõténéda gloria pcepta tradiderüt:ipfágl uehemérer appetifeuidef:Cú.n.artis ora
toriæ libros edidiffet cofgTheodoti difeipu-
io fibi gratiffio dono dedi Ser: paulopoft pæ- Heu me inquit miferü ? p nec uno quidéadhuc fum
gloriá effe cõuerfum.Itag ur illum fibi alia 16 potíus:ãgulta homini poflefio gloriæ fuit:quæ de
nituit eius faboris titulă i alterius laudem &

pe uendicarer:in alio opere ubi dearte orato orum omnium domicilio fufficit.
tia fibi dicĉdum erat:nolle fe dicebat diutius De Arifotele philofopho.
illis rebus imorari:eo q í li.Theodotis de bis r
Egis &Xiuueníis flagrantifimæ cupiditati fimi
plane fats difputafiet:nen potuifet aptiusai lem Aríftotelisí capeffenda laude fitim fubne
fai affe&tú idicare.Et regis & iuuéts:Tolerabi
Jiorí Alexãdro táta gloriæ fitisġi Auftotele &ä.Isnãgtheodotodifcipulo oratoriæ artis libros
fuifie uidet, Alexãder.n.& rex & iuuenis erat quos ederet donauerat:molefteg; poftea ferens titu
quoge utrung uix fine cupiditateeé pôt. Nifi lumeorum ficalii cefffe proprio uolumine quibuf
me tantæ & tå laræ; Nifi me inquit tanti phi-
lofophi au&oritas deterrerer diceré cõtantio dam rebus ínfiltens.Planiusfibí de hísí Theodori lí
ti philofopho Ariftotelé fuiffe tradédú:a quo bris dictum effe adiecit.Nifi me tantæ & tā latæ paz
eius mores incôltátes corrigerentor cõfirma- rétis fciéríæ uerecūdía teneret dicerem dignum phi
tenturg:& é occupatio color rhetoricus cum lofophū:cuíus ftabílíendímores altioris animi phi
id marie dicimus qg nos prerireaut nefcire
aut dicere nolle profitemur lofophotraderentur. r:
cicero Ceres gloria: Hocidë Cice.in orône c i1 Aeteg gloria neabhis quidéğ cótemptű eius
c pto Archia poeta ut fupra dixius:&ip ítroducere conâãf negligif:quoniã quidéipis
fi illi philofophi& illis libellis quosde nelamíníbus noía fua diligéter adiiciűt:ut që proz
cõtépnéda gloria ferıbút:fuú nomé inícribůt
i eoiplo i quo pdicationé nobilitarég defici feffione eleuant ufurpatione memorig confequãf.
unt pdicari de fe & nominari volút:ruríus in Sed'qualifcãg horum diffimulatio propofito illog
tufculanis ditione pria:qd noftri philofophi? longerolerabilior eft: quídum æternam memoriã
Nône í lb.quos feribúr de cõ:épnéda gloria
noia fua infcribútčergo philofophi gloriá uer afequerentur:etiam fceleribus innotefcere non du
bis c&ténútre ät cõcupifcunt, Negligić: Ver- bítauerunt.
bis gloriá deprimunt:& infeđant;eius tamen De Paufania.
ftudiofi fant,
V furpatione memoriæ cõfequä Vorű enumero nefcio an ín primis Paufanías
tur.Jdeo fuanomina libris infcribút.Quiapo J
fterorum memoriæ fe dată iri uolunt:& hæc debet referri:Nam cü hermoclem perconđta»
ufurpatio memoriæ fibi laudé pariat. Sed ĝ
lifcung:Ac fi diceret;etiá fi vituperanda olerabilior tamé eft & eorum q peffimo facinore illá fibi ufurpaf
uoluerantiqualis Paufanias adojefcens:qui Philippum Macedoniæ regem occidit:qualis ille qui ephefiæ Dia>
næ templum incendit:cuius nomen non ponitor:hi enim etiam fceleribus innoteftere uoluerűt,
Vorum e numero Paufanias: Valerius a lultino & plutarcho diffentit:non.n.gloriæ fed ultionis cupidi
tate ad philippi czdé paulaniá ipulfum effe dicăt:adhortăterot vult Plutarchus Alexádro:& Olympia-
de multo magis incitáte:quoniá per iniquo aio ferret fe fpretá a philippo & aliá fibi fuperinduci Attali regis
filiã Cleopatrá.Cú igif dies nupriage eét:ur tradit Iuftinusp magmitadine duose regá:& collocãtis filiá:& vxo
Tem ducétis apparatibus iligots nec ludoge magrificétia deefler:& ad eog fpeđaculú philippus fine cuftodi-
bus medius iter duos alexádros filiú generá ôltarer.Paulanias nobilis adolefcés nemini fufpe&us occupa-
tú águftiis philippú í tráfitu obtrúcat:dićg lætitiæ deftinarú fædú luđu funeris facıt : Hic paufanias pris pu-
bertatisánis ftoprú p iniri paffus ab Attalo foerat:cuius idigmitati hæc ét foæditas accefferat: q pdu&ű í cö
uiuio fòlotúg mero Attalos non fuæ uerum etiam cõuiuag: libidini uelut fort uile fubiecerat:ludibriúgs
omniù inter coequoles reddiderat: hác rem ægre ferens paufanias:ĝrelá philippo fæpe detulerat:cú variis fru
ftrationibus non fine rif differref:& honorată ifup ducatu aduerfariú cerneret: irå í ipfam philippú uertit:ul
tionég quá ab aduerfario nô poterat:ab iniquo iudice exegit:Crednó é igič imiffum ab Olympiade mfe Ale-
xádri fuiffe:nec im alexádrú ignage paternæ cædis extitilie:quippe nő nunus Olympiadé repudiú & platan?
fibi Cleopatráğ (tuprú paufaniá doluife, Alexidrú quoq regni æmulú fratré ex nouercha fufceptú: tenuiffe
cog aĝtü:ut í cõuiuio åtea primú ců Attalo mox cú spo pře1urgaretadeo ut ér ftriâo gladio eŭ philippus c5
feĝatus finagrega filitcæde amicoge pcibus exortatus:quåobré Alexander ad auúculá feí epişe cú mře: im
de ad reges 1liyricoge cõtulerat:uixg reuocáti mitigatus při:Pabuígş cognatoşe ægte redire cõpulfus :Olym>
pias quoq fratrem fuum alexádrú epiri regem in bellum fubornabatpuiciferg in filiænvpuis pater geneë

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 QL_VAE CVIQ VE MAGNIFI CA CONTIGERVNT clxxvi
occupaffet: his ftimulis Trase utig: paufaniz de fpunitate
ná legi apud herodotú; jét paufin'æ apud Alexádrá:nibılftupri fai ĝrentëad tátú facinus impnlifle credunft
alið refğôdiffesnifi Medeæ iambicū metrå pnun-
ciaffe;eum qni dedit:eum qui accepit.f.interfice
paratos habuiffesifa dede audita regis nece cú &titulo
focerum & geneg:Olympias ét df fogiéti pcuffori equos
officii exeyas eadé node cucurrifferi cruce pedes
paufaniæ capiti coronå mpofait:qã nemo alius audere nifi hæcad faperftite
de poft dies refixum corpus interfeđoris fuper reliquias cremal uit & tumuluphilippi filio potuiffets paucos dein
zig eidem quotannis incufa populo foperftitiőe curauit, Appar et igif paufaniámei adeodem fecit in loco:parenta
regis cædé impulfam: non
<õlequédæ gloriæ ut Valerius tradit:fed ul-
tus effet quonã modo fubito clarus poflet euadere: tionis fumendæ gratia, Paufanias:imacedoni-
atgis relpõdífer f íllutrem uíg aliquem occidiffet cus nobilis adolefcens cereftis filius & ab ores
Re inclytum genus trahens:fwrt & alter pàufa
futurumur gloria eíusad iplum redundaret: contis nias lacedæmonius uir magnus:qui cú patriå
nuo Philippum ínteremit:& quidem quod petierat ab ípetu perfage liberaffet eo poft modú 1mfas
alfecutus eft:ram enimfe parricidio g philipp uir niæ peruenit:ut ipfam patriå cú tota græcia
hoftibus prodere uoluerit, Equidem guod
tute notum reddidit. tierat aflecutus.Egregium & imortale nomenpe
De quodam qui propter gloriam incédere ucluítté fibi comparauit cæde philippi. Tá.n.fe parri-
plum Diang. cidio:Quátum alexäder fua uirtute : tátá bic
í Llauerogloríæ cupiditas facrílega:ínuétus é fuo parmıcidio claritatis côparauit:ná quanto
maior occifi gloria:tãto fuit occidentis nomé
ením q Dianæ ephefiæ téplū icédere uellet:ut illuftrius,De quodam qui propter gloriam icé
Opere pulcherrimo cõfumpto noméeíus ptotü ter dere uoluit templum Dianz,
rarum orbem diffundereč:quem quídem mentís fu Lla uero gloriz:Hæc vere feelerata fa
i it cupiditås ġ ét í deos craffari non du
Toremeculeoimpofitus detexit:ac bene conlulerãc bitauerit:ut gloriofam fibinomé facri
Ephefií decreto memoriam teterrímí hominis abo7 legio compararet:hic quicúq ille fuerit com
lendonífi Theopompí magnæ facundiæ. ingenium nõaliter gloriam conegui poffe videret: cele
ín híftoriís eum fuis comphendiffet, berrimú totiusafiæ Dianæ téplű icédir. Cor
ftat ea nođte natum alexandrum:unde Ci, Ti-
Q uæcuigmagnificacótigerãt. Ga. . XVI. mæú quédam refert:qui cù í hiftoria dixiffers
€ Andidis autem animis uoluptatem præbues qua nođte natus alexander effet eadé Ephefiæ
tunti confpíicuo pofita quæcüq; magnifica me Diang templ deflagraunffe: adiðxit íd mini-
títo quía eque præmiorum uirtutis atg honorum me effe mirandű:gg Diana cú in partu Olym
pradisadeffe uoluiffet abfuiffet domo Ephes
contemplatio íudicanda éft:ipfa natura nobis <'a» fii poft hoc factum decrero ftatueråt:ne quis
critarem fubmíniltrante : cum honorem induftriæ facrilegi hominis memoriå unğ referret:nec
ung nominaret:ut eius nomé oblitteraretur
apperti & exolui grate uidimus t Verum &fi mens qg ille imortate facere cupiebat:& nifi Thea
hoc loco protinus adauguftam domum beneficés põpus rë iftá fais hiftoriis inferuff ez:eius no-
mé ppetuo fuiffet extin&tá:nec quå quæfierat
gloriam cõparaffet:font q dicåt húc phlegiam
fuiffe nominatå.Stra.li,xiiii.dicit heroftrată fuiffe diâű:nå Dia næ íqr tëplű primus Archiphion mite fabrica- Straba
tus éipoftea aliud fecit maius illo:fed cú heroftrarus qdá id icendio cõfampliffet:aliud præftátins conftroxe-
Tunt mulieg ornamétis & multis opibus ad id coljatis:refectifæ prioribus colűnis & carteras e reftituto té
plo multa cõmemorat:ġ longú nimis cét hic referre.Incédere vellersinnuere videf Valeriusn icendiffe: fed
ícendef uoluiffe:cőftat ramé incélum fuiffe & totú cõflagrafle.Gelhus lisi.ca.yi.ficuti quődåa cõi filio
decretă é uti nomé eius qui tēplú Dianæ ephefiæ incéderatine qs ullo tpe nofaret: céderat dixit nā icédereAfiæuo
Tuerat:& fopra Cicero teftatuseft, Per toră orbé terragzi Toro orbe terrage celebraretor, Eculeo impofitas:
Eculeum genus tormentieft ut fæpe dixius:cui facrilegas ifte ipofitus cú fterrogaretur cor têplú icendiffet: re
fpõdit ur parar mihi nomé fewpiternú. Ephefi decreto fadú eé dixit at fupra Eodé mô pli.ti.xrxv. Græce
ingt magnificétiæ uera admiratio extat téplú ephefiæ Dianæ ducētis uiginti ånis fa&tú a tota afia. Nifi theo
pompi:Hic fuit ifocratis difeipulus tragicus poera & orator eximiusitefte Gelio:fort
dæmoniosg rex de quo diximus in Capitulo de moderatiõe, Qua cuig magnificaaltercôtigerú Theopompus laces
t. Ca, XVE
Andidis autem ais:Operepræcium obus eft:fua cuiufg uirtut præmia referrinam duce natura læra-
c mur omnes & iocunditate replemur cum debirum honorem exolui uirtut noftræ widemus dicen
dum gitur de his quæ cuig magmifica merito contiger unt, Candidis animis: Claris & uirtute ltan-
tibus præmiorum uirtutis atg; honorum : Cur reddita uirtuti præmia honarefg videmus id ređe fatum
effe iudicamus & ex ea re uolpratem capere folemus : uirtus enim preter honorem: præmium quoque meres
tur, Grareziulte:& quafi debite. Veram & fi mens hoc loco: Occupatio fine dubio eft cum dicat fe impera
quodam trahi, Ad aagutam domum: Vt oftendat quz illi magmificain terris contigerunt: templum amé
honorefg diuini:fed melius cohiberi:qa 6 afcenfus illi patuit in cælum:bæc å ab hoibus tradita fant
fais me
titis Jonge funt inferiora:ġ @ amittere uelle oftendit Honoratifimú téplå:Nihil magnificentius contingere
z ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS
potuiffer:ĝ urpræfenti fibi templum & ara conftitueref:illig redderétur honores diuini:quod faü efe om-
Hor, nes teftantur auđtores. Horatius: præfenti tibi diuinos largimur honores:iurandaíg tuum per nomé ponimus
aras, Cohibebitur; Refrenabitur:reprimetur;retrahetur,
Vperiori aphricano:Scipioni aphricano foperiori magnifica multa cõtigerunt:quox alia contempfit
í alia füfeepit:Natus annos quattuor& uiginti patri patruog cæfis in hifpania că îperio fucceffit: utin
ca.de fiducia dixius:cõlu! deinde citra legitimum tempus declaratus eft:fuadente exercitu:&t fenatum
admonenre per litteras ita reipublicæ tempus exigere:fie dixit fieri oportere:quia nemo effet cui tantum exer-
citus fideret:& í quo fpes tátæ uictoria foret:
magnificú quidé hoc fainut non facile difcer tíflimam& honoratifimum templum omni impes
ni poffit:plus ne illi gloriæ fenatus auĉoritas
an militum confiliam attuleritgloriofum fine tuferatur melius cohibebitur quoniam cui alcenfus
dubio fuit ıllı ante legitimum tempus contra ín cælum patet quamuis maxima debito tamen miz
Jeges confulem fenatusauĉoritate creari;bel nora [üc q uæinterris tribuuntur,
lo difficili & piculofo:& iuuenili curæ deman- De fuperiore Aphricano.
dara fit republica romana:nō minus uero il-
li magnificū fuiffe uidef:¢ ab exercitu fuerit- V períori Aphricano confulacus citerior legiz
fűmo omnium confenfu imperator exoptatus tio tépore datus elt:qua fieri oportereexercie
polt uero rempublică bene fælicierg geftá tus fenatū litteris admóuít: Ira nefcias utrű illi plus
multo plura ei magnifica & glorio côtigerút
quia fenatus illi præmia ingenia non folù hu- decoris parẹ cófcriproxauctoritas: an milita cófili
mana:fed prope diuina propofait q ın capitu- um adiecerit:toga.n. Scipionem ducéaduerfus pæ
lo de moderatione diximus;ubi ét cunđa lú rma popofcerunt:cui quæí uita præci
tefpuiffe monftrauimus, Citerior legitimo té nos creauit:a
afignata funt;& longuméreferre:quía multa
pore:Ante tpus q p legë erar contrar utan pua
te.xxxánű creari glg cólul nő pofet:håc legé & nó necelfaríum: quía maiore exparte iam relata
fenatus pro feipiõe difpenfauit:. Toga:Senatus funt:Itag quod hodie cxíimium quog caput memo
& togatı pres, Arma:Exercitos &armati mili ríamadiiciam. Deíimagine louis.
tes & é metonymia.Ci, Cædátarma togæ :cô-
ciceto
cedat laurea linguæ,Relata fant: Di@a in ca- i Maginemincella louis oprimí maximi pofitā
pitulo de moderatione:ubiea uidimus & ui- Baber:quæ quotiéfcung munusaliquod Cor
dere poffumus: fót autem hæc:uolucrant illi neliæ gentis celebrädum eft inde petitur unique illi
ftatuas in comitiozin roftriszin coria;î ipfa de
nique iouis optimi maximi cella ponere uolu inftar atrii capitolium elt.
erunt imaginé triúphali indutam ornata:capi
tolius puloinanibus applicare: nolgerőr lı continuă per omnes uitæannos confularom perpetuág diĝaturá
tribuere:quorum ille nihil fuftipere uoluit, Eximulum Excellens & ab aliis præcpvum,
oc illi præcipuú obtig eus imago in téplo 1001s optimi maximi tang diuini cuiufdâ hov
i minis fimulachrom repolita fueratiquæ quouen sbuspublice aliquid a cornelia gente fieret:aut munus ali
qå celebraret ide femp petebaf:Gfi vellér fuis oï 10usdigmitatibus & muneribus intereffe Scipionem:
filius fuiffe credebaf ĝuis falfo tefte Lwio:q
16g; aŭtí cella iouis collocatã eius imaginé fuiffe arbitror:ga
Liuius dhæc já indead nitio pparans afos ex quo rogå mml fumpfit nullordie prius ullá publicá priuatág ré
egita í capitoliŭ ire igreffiufg ædé cõfederet:& plerüçpm tépus folus í fecretă ibi tereret:hic mos p omné uitam
fei
feruabat:feu cõfalto:feu temere vulgatæ opiniom:fide apud quofdá fecit:ftirpis eŭ diuinæ uige effe: retulit
fami in Alexandro magno prias uulgatã:& uanitate & fabula paré/Änguis immanisrepente concubitu cõceptú&
in cobiculo matris eius plæpe uifam pdigti eius fpecié:inreruentug hoium euolutå atg ex oculis elv
plam:his miraculis nun& ab ipfo illufa fides eftiquin potius auctaarte quadá nec abnuendi tale quicĝ nec palá
E ffirmandi Gelius addit iud admiratos uehementer effe adituros templi: ante diluculú in capitolium igre»
dientem Scipionem canes femper in alios fceuientes neg allatrarent eum neg incurrerent:unde Liuins fubră
git dicés:Multa alta eiufdem generis:alia uero alia affimulata admirationis humanæ in eo ionene exceffèrant
modă:gbus freta ciuitas ætati haud quağ maturæ tátå molé regeitantűg; iperiŭ permifit.Nő illud $termitren
du cenito:qă Scipiði magnificú obtigife 'uidetur:cű legatus eét miffus ad Antiochú 'ephefi cú hánibale: qui fe
Antiocho iunxerat collocutus eft:ut fi fieri poffet merü uitæ qué ex populo Romano cõceperat eximeretzin-
ter alia cú ĝreret ab hänibale:qué fuiffe maxımú imperatorem hannibal crederer:relpondıt Alexandrů macez
donú regć:q parua manu ínumerabiles exercitus fuiffergg ultimas oras quas uifere fupra fidê humanå effet
peragrafferquærenti deinde quem fecandå ponereringuit pyrrhum eo g Caltrametari docuifet adhuc nemi
nem elegantius loca cæpife:pfidia difpofoiffe:exequenti quem tectiú diceret:femet dixit Ridens Scipio quid
nam to diceres i meinguit miafes:tum vero inquit me & ante alexandrom & ante pyrrhum: & ante alios Mu- pò-
faiffem:ex quo relinquitur Scipionem omnium maximum imperatorem ab hannibale fni ffe iudicatom.
nus aliquod: Officium ut fi magiftratus aut aliqua dignitas Corneliæ gentis celebraretur:Scipiðis imago ad eå
celebritatem deferebatur,Inftar atriiiCum principum imagines ìn atriis collocari confueuerint:Scipionis í ca-
pitolio pro atrio pofita fuerit:capitoliam igitur inftar atrii fuic Scipionis imagini:g locaretur ın atiis Juuena
luges lis teftis eft. Fota licet ueteres exornent undig cæræ Atriainobilitas fola elt:atcg unica uirtus,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 VAE CVIQ VE MAGNIFICA CONTIGERVNT elxxvii
Am Hercole:Quéadmodă capitoli foit inftar atrii Scipioni fic & curia Catoni: fenatus eatoni cenfo-
t rino uiroin omni uirtutis genere præftanti magnificú illud retribuit: ut eius imaginem in curia coly
Tocacet ut apud fe tanti uiri memoria iugiter feruaretur: qui foa uirtute non fortunæ beneficio ad die
ple § curia eft atrium magni Catonis fuperioris, Effigies illius:Sic catonis effigiem ad omnium officiorumSup-ee
gnitatem & amplitudinem proueniffet:caius confilio capta & euerf fuiffet Carthago. Tam me hercule:
lebritatem fenatus conferebat:ut Scipionis cornelia gens referre cõfueuerar,! Plinius imago huius ingt funeris plinivs
gfa produci folet „Gratú ordiné:Laudat patrá cõferıptoze gratitudiné qui de patria bene meritú & reipublicze
quondá amátiffimá fenatoré uirtutum oíum
t AmHercule quã curia:fupioris Catonis efis Copiofi imú cujus confilio & auĝú & confir
gies illiusad eius generisofficina exprimitur: matúefiet imperiú romanú fecú femper habi
gratů ordinem g utilifimum reipublicæ fenatorem pradiximus tare uoluerit, Cuius prius cõfilio:iQuiaut fa
duo Pftantifimi fenatores inter
tantum non femper fecum habitare uoluit omni fe magnopere diftentiebant de evertenda car-
busnumerís uírtutís diuítem:magifg fuo merito ĝ thagine, Cato & Scipio nafica: Cato fuadebat
fortuna beneficio magnum euius prius confilio 4 cuertendå effe carthaginé quæ fædera fæpius
fiágeret fæpiufg rebellaret;at Scipio cõtra re
Scipionis imperio eft delera Carthago. liquédá eë céfebat uteét exercitatio ĝdá iuué-
De Scipione nafca. tuu romanæ ġĝ bellis affueta ociofa cé nô pof
Erü fpecimé honorís:a Scipione quoque nafi feruerebaf feipio id futuge qå euenit ne fuba
ca oboritur:eíus nãque manibus & penatibus &a carthagıne debellatifg exteris géribus cú
hoftes deeffét í feipfos arma cõuerterét: tamé
nődum quæltorísfenatus pythíí Apollinis monitu fecundú Marci catonis fententiá fa&ű eft fe-
Pefimontí accerfitam deam excipi uoluit:ga eodem natufcõfultű:ut bellum carthaginéfibus infer
oraculo præceptum erat uthæcmíftería matri deñ retur & fubaĝa carthago everteretur,
Erum fpecimé : Omnium maximum
afanđãtiflimo uiro præltarétur:explíca totos faltos? maximeg gloriofum fuiffe qå naficæ
cõftítue omnes currus tríumphales:nihil tamé mor Contigit pace aliog: dicere aufim q tã-
rum pricípatu fpeciofius reperies» tum tá grawffimi fenatus iudicium inter tot
miliaomnis ætatis atg in omni uirtutis gene
De Scipione æmiliano. te præftantifimotum hoiam ipfe litin ado-
t Radunt fubinde nobís ornaméta fua Scipios lefcétia cõfecutus ut omnium optimus iudi-
nes cómemoranda:xmilianum ením populus caref de quo Solinus Vir optimus inquit Sci-Soļj,
ex candidato ædilítatíş conlulem fecit:eundég cum pio nafica iudicatus eft nō priuato tantú tefti
monio fed totius fenatus facramento: quip-
pe quo inuentus dignior non fuerit cut præci
puz religionis crederef minifterium cù ora plinios
culum moneret accerfiri a peffimonte facra matris deum Berecynthiæ Pli,de uiris illuftribus.P,Scipio nafica de uiris
a fenatu uir optimus iudicatus matré deum hofpicio recepit’& alio loco de Claudia in fine dicit téplú ædifi-
Cauit nafica qui uir opumus iudicabatur ‘Liuius fecundi punici belli liix.caufam huius aduećtionis affert fis illu,
mul romanos ab oraculo dicit admonitos ut ab omniŭ optimo fufciperetur hofpicio:deide fubiungit.Acceflit
Eõfaltario de matre Idea accipiéda præterĝ Ņ.M.Valerius ex legatis prægreffas a&turum í italiam fore nunci-
auerant regis nuncius aderat Taracone eå effe haud paruæ rei sudiciŭ fenată tenebat qui uir optimus in ciuž
tate effet ueram certe uictoriam eius rei fibi quif walteuġ ulla imperia honorefte fuffragio patrum feu ple-
bis delatos,P.Scipionem fili eius qui in hifpania ceciderat adolefcentem nondum quæftorium iudicaueront
in tota ciuitate uirum optimum efie,Plinius hunc unum efle dicit quiacondita æuo uir optimus fit iudica-
tus & dignus qui matrem deum domi uíg ad conditum templum exciperet. Eius någ manıbus:Nå că oibus
matronis hoftiá ire iuffus obuiá deæ deág ipfam de naue accipere &in terrå elatam tradere ferendå cú ma-
tronis, Ouidius falto. Nafica excepit templi non perftititauĉor:Auguftus nunc ante Metellus erat. Nôdú
Gítoris:Adolefcentem fuiffe oftendit qui nondum qftor fa&tus fuit:fic & Liuius dixit adoleftenté nõdű åto-
ĝítori Ooi;
Tiú, Phitii apollinis:Quia diximus Apolliné confulere romani per legatos å ratio foret tranfportandæ romá
deæ Re(pondit Apollo per Attalam id facere poffe romanos:iuffit infuper ut cú adueđa foret eå exciperet q
oiam uir optimus effet, Explica totos faltos: Eagerat remiflam Valerius fi oium romanos: gefta honorefg
pPercurreris fi omnes omnium imperatogz triumphos in und cõftituerisinihil erit qå huic uni de Scipiõe indi
Cio conferri poffe uideatur nihil enim maius effe pôt ĝ oíum morum omnıfg fanétitatis principatú
zei Explica;Exuolue & percurrere, Faftos:Libros í quibus faftidies continebantur & in quibus reges obtine-
confi-
Tes cæterig magiftratus defcribeban€ a fafeibus diti. Nibil morú principatu:Quod ipfe princeps morum 1u
dicatus fuit:nam eins mores cæteri omnibus præpofiti funt totius fenatus iudicio, $
Radunt:Scipionú famılia cuius uis generis ornamétis oíam clariffima femp in omni laudis genere pdi
t canda fe ofertita ut nulla fit quæ cú illa poflit nec audeat gloria &'ornaméto certare fupiori aphrica
no & nafice minfica cõtigerűt ornaméta fed non minora reddita funt inferioricú, p.candidatus ædilitatem
peteret cGfùl creatus:rurfus cú diecomiciope î cãpú defcédiffet ut.Qu. Fabio nepoti fao foffragaretur cõful p
ter opinionem domum deduđtus eft:quid qg duæ prouinciæ aphrica & hilpania fuerút illi extra ordinem de,
z iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAV V5
mandatæ hic profeđto gloriam to minus appetebat eofaismaiorem afequebatur:g autem ambitiofüs non fue-
rit & rigididimus fuæ vitæ curfas & mors per'infidias in penatibus illata facile declarant, Ex candidato:
ut magiftrată peteret;fed ut nepoti foffraga-
Ex peritore edilitatise Sufragator:Non candidatus defcenderatFabins
retur:vel ut alii dicuntifratri;ut fauore & au&oritate f1a.Qu. quæfturam affequereť, Qu, Fabii: Sæ-
pius dictum eft paulam æmiliura ex quatvor liberis duos duabus familiis in adoptionem tradidiffe: alteram
Penti fabiæ qui fabius maximus di&us eft:alterum Scipionum qui apbricanus iferior eft appellatus, Sine for-
te:Extra ordiné nvlla college cum quo fortiretur habita mentione, Aphticam; Cum deloit carthaginem. Hi
fpaniam: Cú foftulit numantiam, Clandefti-
nis infidiis: Occultis infidiis: quomodo mors quæftoríis comitiis fiffragator .Q- Fabií M. Fra-
illi fuerit per infidias illata diximus in capitu- tris filii ín campå defcendifer: confulem ire redus
lo de moderatione. bis ne forte prius Aphricam:ce
Arc quoq Valeriðrcű duo præclara xít Eidem fenatus
m ornamenta.M. Valerio merito conti- inde Hifpania m dedit: Arque hæc neg ciui cupido:
gerint:alterum a diis: altes ab homini neg fenatori ambitiofo quemadmodum non folum
bus illi tradita fuiffe dicor
fine dubio fuit q aduerfus
nam diuinum
provocatoré Gal- uítæ
eius feuerifimus curfus: fed ét mors clandeftiz
lum fortiterdimicáti coruvs ilii femper affue nis ilara íinfidiisdeclarauít: DeMarco Valerio
Tit & roftro ac ungvibus hoé infeftando pla m Arcum quog Valerium duabus rebus infigni
timum iuuerit ciues deide hominis uirtute cô bus:díí pariter atg ciues fpeciofum reddidez
moti ante legitimum tempusei confularum runt:illi cam quodam gallo cominus puguanti cors
plinius demandaront,Pli.de uiris illuftribus, Religas
deuiris fenonum Camillasprofequebatur aduerfum uum pagnatorem fubiicientes:hí terium & uigefiz
illuftri, ingentem gallum prouocatorem folus Vale:
coruína am
ceftir:Corous ab ortn folisgalezeidt ingdit CCTS uetufte originis oprimí hoís gens
biügitur or
& inter pugnandum ora oculofeg uerberauit: plexa cognomé ufurpat:alteg fummofu
hofte nito ualerias Coruinos di&uselt :hic naméro tam celeritate Ẹ principio confularus glo
3 ríando. DeQ uinto Scæuola.
tium neceffitate compal a qué Lutius Craffus
CneQ uítigdéScæuolæ
ære alieno feditioners coraprefit , Liuius di- ícófulatu collegá habuit gloria paríilluftrís:
Gator ingute magiltro eut. A, Cornelio cof qn Afā tã fancte & tå fortiter obríuít:ut fenatusdeí
fo diĉto cõlularia comicia habuit zmulumg eã puíncíã íturís magiíftratíbus exéplum:atg
decoris foi ablenté: Yaleriú coruinű.id.n.
ill deinde cognominis fuit fummo fauote po formam officii feæuolam decreto fuo proponeret.
puli tres & uiginti narea annos confùlem re De.C.Mario.
nunciauit, Cominus pugnanti: Singulari cer Nhærent illi uoci pofterioris Aphrícaní Cai
tamine dirzicanti, Prop“gnarorem;Defenfo Marji confulatus:ac duo ampliflímí triumphi
p Valerio côtra ga!lú pugnaret, Vetu
ftæ onginis:ualerioge familia uetoftifima fa
it í urbe romana ġ ab hoc Valerio coruini no
men accepit, Sammo ornamento: cõfulatui. Tam celeritate: Quia longe citra legitimum tépus conful crea
tus uigefimo tertio fuæ ætatis anno. Er principio:Quia primus e familia fua conful faĝus fuerit.
C ne quinti quidé Scæuolæ:Hoc Scæuolæ clarifimú contigit ¢ cú Afia prouincia fibi forte obuenif-
a fet in ea admini&randz ita fe gelit ut fenatus:deide oibus in eá prouinciá ituris magiftratibus Scæuo&
lam adminiftrandæ puíciæ normå exemplűg proponerent:ex quo facile ítelligi põt quáta inocétia
îtegritate:quáta rurfus prudéria & magnanimitate puinci illå adminiftrauerit:cŭ fenatus decreverit : ut eius
normá exčplűg féruarét pfeđi & magiftratus nihil in eo q ad iuftiffimi viti:fapienti Mimi hominis:&t integer
timi præfeđi gloriáptineret : defuie uidet :hic eft ille fcæuola:qué Carboin ea puincia diligenuffime feroa,
uerat accufaturus fi quid peccafetsalcifcendi patris gratia : qab hoc fcæuola fuerat aliquando damnatus fed
tanta fuit fcæuolæ integritas ut nullum illi criminandi locum reliquerit. Qué.L.crafus,Hoc dicit ad difere
tionemaliorum qui multi fc2uolæ diĉi fant:ut aagur:ut pontifex:ut iurifperitus ut alii, Scæuolam: Voluit
fenatus ut prouinciam illam adminiftraturus omnibus fcæuola foret exemplun:utea fide& itegritareeo c-
filio & æquitate rempublicam adminiftrarent quibus fcæuola gubernaffet,
Nhærent illi uoci:Nec marius quidé hoc ornameoti genere carmt:n5.n.minus illi gloriofum Scipiõis
i iodicium fuiffe uidetur ġ feptem côfulatus:ná utí erus uita legif:că í hifpania fab Aphricano pofterio
re Ítipendia faceret:& forte í cæna iuxta îperatoté difcűberet qa plurimi faceret illú imperator:quidá
ex aftantibus fiue ferio fiue ioco feipionem interrogauit:fi gd illi forte accidieriqué iperatoré fibi parem ref-
publica eét habitura:cõuerfus í mariú & pcuffo eius humero Scipio:illó futas: fine ulla cõãatiSe refpõdit:qå
eius & poftmodú euenit futuræ magnitudinis ueriflimă uaticinid fuit:fed túc oćs q aderåt facile cognouerút
&nti Mariú faceret fcipio:nå re uera nihilad oém dignitaté & aptitudiné cõlequédá Mario deerat pter generis
dignitatem;tefte faluftio. Inhærent:Innituné & infixi; quafi dependent auoce fipionis leptem Marii confu-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 Q_VAECVIQ;VE MAGNIFICA CONTIGERVNF cixaviii
Jatas qui fecui fant, Duo ampli fimi triumphizAlter de iagurta rege Numidiæ:alter de cymbris fenonibə &
teutonis, Ad rogum ufg:ldeft ulg ad mortem gaudio ezultauitspræterĝ cú in paludibus delituit:&t ad eú oc-
cidendam Minturnas miflus eft cymber:o' Valerifed illud comparatione foælicitatis tam adeo breue fait ur
merito dici poflit ad mortem ufg exulzaffe:nam feptirzo confalatu periit, Equekria tunc decurio fuit Mari
us. Vel bunc:Etiam hunc.Mariú uel faltem hunc Mariuns:ná uel utrúg fignificat interdú ét difianđtiua eft:
hac uoce fignificanit Scipio Marium fururú iperaroré q bi cõparari poffet, Quo augurio:Non facile iquit
iudicari poteftid ne dixerit Scipio ex certa animi fenteatia quia fta fita uirtute faterom præuidifet: an fortui
o A toqeodáuocis iađu táguá diuinaffet futurum
ad rogum ení afg gaudio exultauít: quícumapud guod euenit amen appellata augurium,
merere na_Peperdieran
equeltria POSEE
co duce ftipédia Eaa iari, Nimirum cœ-
EE fub
Numsmtiam AS militaris certe inquit in coena militari pra-
tur:& forte ínter cænam quidam Scipionem íte::o midit Scipio fampruofs conas quas po-
illas
galfec:fi qd illi accidifet: qué nãres publica æque ‘pulus Romanus c> nođe qua nunciatum fuit
magnū babítura eflerimperarorem:refpiciens fe fu taboa BEOU Tn ar 1n caftris E
2 1 > ino ES A rii celebrauite Cona silitaris:;Quæ
pra ipfam cubani hunc dixit: guo
temuel augurioD fagaeft, Nemo fuit qui non ilı libauerit in
fectillima uirtus maximam orientem uirtutem vide onibus facris æpulis primitias diis offerebat
rítne certius+an efficacius acciderit ppédí uíx põr: inca nođĝe non diis fed mario libarunt.
e Oaeampa
ílla nimirum
i cæna j militaris zfpecioifimas= rätaíur , ám ica a porpei
an&cribus colligi igeripofitnt e
be Marío futuras cænas omîara cft. Poftg cymbros ex multis
ab co delecos initio nođtís nuncius puenit:memo fu plinio naturalis biftoriæ lib.vii quietus titu
noníll
ítfusquíliberauit ranğ díísímortalibə
í Jos omnes
apud facra menfæ illum triumphofg fmmarim percarrés
non folum Alexandri magni: fed hercu-
E se $ lis & liberi patris fulgoreradequafle dicit:&
De.Gn.Pompeío. € plorarcho qui eius uitam -eferibens:eû qua-
í Am'quæinGn.Pompeiű ampla &nouage f de roto orbe rriuraph- Te ofiendit hæc tamé
ita fanrhiacaleenh oktano:
BARliccerarã HEANOR ihefemiini Pana
breuias:eum pobphiana inlto
eccErGigitur au&oré fequar: cicero
hor locodlcar
uidiæ monumentis obftrepif:sequesroma quoniam eius uerias ezit teftimonium. Dicit
nus pconfuli Hifpania aduerfus fenaroriū parí ípe enim non c5meinorabo nuper ita nobis patri
a milusé:nó7 ufque
río cum pío Metello princípe1 ciuitatis noftris effe wifia: ut ut in iduns..
fpes raperi ponererur
Mario
ema cai iugurta
dumullum honorem aufpícatus bís tríumphauít. {dem cú eymbris:idé cur teutonicis belá ad
miniftraret:í ipfo Gn.põpeiozin qro noui con
fitui nibil uult.Qu.catulas:quá mulra fiot noua fómag catali uoluntate sftituta recordamini ad sánouvů d
adolefcentulú privará exercirú dificilé reipubicæ Sy!læ cöficere cõfecit:huic præeffe ffuit rers opte daĝu
fao gerere gefit : qd tam præter confuetudiné ĝ homini per adolefcenti caius a fenatorio graa ætas longæ
fuit in bis puincis fin
abeffer iperium atg exercită dari Siciliá pritti arg Apbricå bellú in ea adminiftrandú deportauit:gä
golari inocentia grauitate uirtute bellú in Aphrica mazimum cõfecit uiétoré exercită uero ita í
audit ĝ equité Roman trium phareiateä quo ré Populus Romanus nô 16 viditifed adét ořum'ftudio uifcé-
dá putau it ġ cå duo cõfulesclariffimi fortiMimigeffest eques Romanus bellam maximum
gd tá inufitată
formidolofiNimumg p cõfüle mitreref:mifus eft:quo qdem tpe cú effer non nemo ia fènatu : q diceret non
oportere mitti hoiem priuată p côfule.L.philippă dixiffe dici€ n5 fe illa faa fhia p confle fed p confùlibus
mitti tanta in co reipublicæ bene gerendæ fpes côftirucbač:or duog cõfalú murus uniusaliáadolefcentis uirtuti
cõmittereť:qd tå fingalare ğ ut ex fenatufcõfuito legibus fojutus cõfül ante frerez å ullú magiftratú per le
Zes capere licuiffer:qd tam incredibileğ ut iterú eques romanus ex fenatuftonfulto triumpharet: hæcin hoi-
Pus oibus noua poft hoium memoriá conftituta fünt:ea á multa nô funt ğ hæc å in hoc uno hoie uidemus
apparere. lá quæ í Gn.põpe.Diffenfione iter auĉtores & hag rerú feriptores effe dicit galii põpeio fauentesle
bæcoia ređe fafta a natu Populo Romåo fuiffe dicant:alii quadam iuidia cõrioti rephendant ġ contra
ges & maio cõfuetudiné tot tantas põpe:o tributa fuerint:&? fimul notáda eft cõftructio qa dicit ; obftrepif
d in põpeið cõgefta fant:fubaudiť.n. p bis nā pofito relatiuo fubaudif antecedens, Hinc affenfione fauotis
dicunt q con
propter eosq recte effe dicunt, Fremntuimuidiæ:Propter eos g liuore duĉti nô teđe fa&tú effeuiaferiptore
tra leges & maioge côfuetudiné tot tantag põpeius fuiffet afiecorus, _Litterará monamentis:Q s
de his fuum quoq adhibuere iudicium, Obftrepit:Cırcúfonaf:obtűditur:murmuratur:uociferatur. Eques
Tomanus:Hoc idé affirmat Cicero in philippicis.Liuius tamen libro nonagefimo primo dicit eum fuiffe quæ
forem quádo aduerfus Sertorium cum imperio confulari miffus eft:equitem uero fuiffe dicit cú í aphricam
miffus eftaduerfus Gn.Oomitiú pícriptú,Èt hiericam:uelhiarbam ut alii dicunt regem numidag bellú mo-
Jientesiquosuiĉtos interemit natus annos quatuor& uiginti& de Aphrica triumphauit quod ad eam diem
nemini unğ contigerat ut eques Romanus taumpharer :Sed Ciceroni magis credendum& Hiera é: Qui bhæc om-
nia vidit & fenfit Bis triumphauitt Semel de Aphrica deuiĉtis ut fupra Domitio rege rur-
fus de Sicilia ui&o carbone qui flens muliebriter mortem tulit ¿nam uium occidit, Aufpicatus; Perau

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVVS 3
fpiciom confecutos, Initia magiftratoŭ:N5 ille p gradus inferioresad fummum afcendit + fed primus illi ma-
giftratus fuit confalatus ad qué p ædilitaté quæfturá aliofg magiftratus reliqui ciues puenire cõfueuerãt, Ter
ti cõfulatú hoc ex auĝoritate,M. biboli catonis neceffarii faĝü eft cuius Íniam cato laudauit utineios uita
legitur, De Mitridate rege:põti. De tigrane.Rege armeniz cuius filins cú uxore triûphantis currú pecut
fønt:Zofimetis cú uxore Ariftobolus rex iudæoga De multis regibus:De Ariobarzane pharnace:ariftobolo,
Plorimis ciuitatibus:Ciuitates ppe nonigentas coepit iter quas & hierofolymä ubi téplum ad iudzogz urbé
id tPs inuiolatum fpoliavit ex quo credit nêifi poft illá fpoliationé pipere qcğ ceflife, Et gentibus:Nå gé-
tesfue nationes,xii.fubegit. Prædombus:
pi- à x x 3 A ra
ĝ credi poteft fuperauit. Vnú Ínitia magíftratuŭa fummo imperio cæpít terti cő
duxit celerius
Tatas triamphum: De his oibus femel mium- flatum decreto fenatus folus gellit.
phauit
& triumphantis currú profecuti făt re RT A 7 e
plorar, ges fupra PE detertiopom DeMitridate & Tigrane:de multis pterea regibus
peii triumpho ex qaibus gentibus triumpha- & gentibus:plurímío ciuitatibus & pdoníbusunű
berit fic breuiter traditerant quippe regiôes: duxittriumphum. DeQ uinto Catulo.
hæ pontus armemia cappadocia paphiagonia AE A
mc dacolehisyoeraaleana prlaeiiczme d N intă erfā Carulum populus Romanus uoce
fopotamia præterea hi qui circa phoæniciá & ua tantum nő ad fydera uf euexít. Nā cū al
paleftinãincolunt judæi arabes:piratarú etiam eo p roftrís interrogaref fí ín uno Pompeio magno
guorquot genera terra marig debellata erant: ofa reponer perfeueralfet afumpto illo fubíti cafus
iter hæc notabantor
mille captaicritares ferme
caftellanåhaud
gentepauciora
piratic=§ 10+ curfuínz quo fpem effet habiturus:
i ol fummo confen
naues ođingentæ urbes præfidiis Romáis fit- fu acclamauít ín te uím honorati iudíciíadmírabílé;
matas effe unde quadraginta : his quogadde. fí quidem magno Pompeio cum oibus ornamentis
a zone mbi tabenan quæ rettuli duarum fyllabarum fpacío ínclufum Ca
his uero å Po.Ro.iple ĝfiuit ođtuagies & qui- tulum æquauít.
guies decies cétena milia: í ærarjú pterea uafa De Marco Catones
aori argentäg fignarăad uigíti
Pter ĝ militib> diuifa fantiquog milia taléroz
qui mius ac- p Oreft %.M.Catóís e Cypro cü regia pecunia
+ eai Ea
Cepit mille & quingentos aureos tolit : captiui _ „ TeUertentisappullusad ripam tyberis memos
poft pricipes piratage í triúpho duđi ı Tigráis rabilis uideri cuí naue egredienti confules & cæteri
Armæni filius cū uxore filiag iplius regis Ti- magíftratus &uniuerlus fenatus populufg Roma
granis Cofmiæ coniunx rex iadæog: Ariftobo ARE a S
Jus Mitridatis foror cù liberis aag: Syraram nus officii gratia præfto fuít:nő g magnű põdusau
quoq ğ multæ mulieres Albanog::& tiberoge Ti & argenti:fed p Marcum Catonem claflisilla íco
ac regis cõagenoromoblides duĉi : Trophea lumen aduxerat [ætatus.
quogĝ plura notata ofa præliogz muneraå De Lucio Marco.
aut fè duce:
at plegatos adeptus erat maximů
&t fplendiditima fait&qă romanoge nemini L X 5
Ed nefcio an præcipuum : L. Marci íinufitas
fit. N
haĝenus obtigit:g trinum e trina uniueríi or tí decoris exemplum: quem equitem romanű
bis parte triðphú duxit: nam licet tresexhac duo exercitus, Pu.& Gn. Scipionūíteritu uictoria
una pre antea triumphauerint ipfe tamen pri
múexaphrica Secúdűex Europa: Tertium
hunc ultimú ex Afia ducens triumphum quodámő vifus eft ex uniaerfo ambitu orbis triamphaffe,
Vintú ét catalá: N6 par illuftre fuit qå euenit, Qu.catulo q cú Po.Ro.diNuadere uellet nô effe Mitri
q datis puinciá Pompeio dánádā fiuit ex populo in quo fpem effent abituriabfumpto forte pompeioi
qué runc ofa cõferrent fämo oium confenfu facclamatú eft in te.Cicero in põpeiana. Religuó eft ut de
Qucatuli auđoritate & fhia dicendå effe uideaf:qu) cum ex uobis Âreret fi în uno Gn, pöpeio oia poneretis
f quid co põpe.fa&tú effet in quo fpé effetis habituricopit magnů faæ virtutis fruđãú ac dignitatis:că omnes
nna ppe uoce î eoipfo (pé hituros eé dixiftis &.n.talis é oir ut nulla res täta fitac tá difficilis quá ille nô & cô-
filio regere & integritate tueri & uirtute cõficere poffit:ex his ergo uerbis po.ro.pôpeii gloriz catulú adeĝuits
Ad fpdera ufq euexit:Hyperbole eft:po.ro.maxime Catulă foi uerbis extulit, Abfumptos Extinêto pompe
ioaliquo fobito fortunz ipetu, Vim honoratiiudicii.Qui diligenter librauerit:populi uocé uim maximam
in effe cognofcet ut duobus uerbis facile fignificauerit catulum nihilo inferiorem effe pompeio, Vimadmi
tabılem:Vehementiam admiratione dignam, Doarú fpllabarum fpacio:Videlicet in te,
Oteft.M.Catonis:De pfeđtiúue.M.catonis in cyprú de regia pecunia Romå tráfue@a decyproi prov
p ciz formå redađta di&ú eft:qå uero ad eius gloriáptinet:& qå illi magnificú cõtigit ex hac expeditie
Teuertéti non [olá confules cæterig magiftratus fed oĉs quog fenatores & populus univeríus obuiam
honoris gratia prodierunt magnå pferentes læticiam non ¢ aurum aduexifler fed œ incolumis rediiffet fpes
maxima patriæ & decus fenatus Romani, AppulíustAppolfio applicatio eft.n.nomen hoc loco non partici-
pium, Officii gratia.præftandi honoris gratia, Præfto foit:Obuiam progreffus.
Ed nefcio an : Notata eft Hiftoria in capitulo de prodigis libro primo , Fuit autem hoc illi magmfi-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 Q VAE CVIQ-VAE MAGNIFICA CONTIGERVNT elxxix
cum& illaftre ț daobus in hifpania occifis,Scìpionibusreliquiæ totius exercitus í unum colleđtæ fammo c
fenfu imperium ei detulerunt.qui cum in propinquo bina pænog: caftra paucis milibus paffuú diftarent co-
hortatus milites proxima caftra in tempefta nođte adortus eft & rumhoftem uiđtoriæ fiducia incompohitum
aggrefus ne nuncium quidem calidis reliquit:breuifimo tempore militi ad requiem dato cadem noćte rapti
famá rei geftæ pgrefus altera eoz caftra inuafit.ita bis fimili ufos euentu deletis utrobi panis amiffas Pos
pulo Romano hifpanias reftitmt. Quo tpe:Hoc illi ranto gloriofius fuit quo nô ambitione ĝfitå non alia rav
tione expetitú fuiffe dici poffit quippe ın ranto difcrimine ub! omnid falus uni Gp:entiffimo credenda fuerat
Jo ukimas anguftias:in ultimum vitæ difer
que häníbalis lacerati ducé legerunt : quo tempore men vbi fpes nulla falutis fabefic uideretur.
falus eorum ín ultimas anguftias deduĉta nullū am a Erito uiros fulpicia; Eft fexui quoque
fæmineo fuus reddendus honor wt fi
bítíonís locum relinquebat qd magnificú illis cõugerit filentio nő
m Eríto cómemoratíoníuírog Sulpícía feruipa Ptermittaf ne id faftú inuidia effe uideaf itag
terculi filia .Q „Fuluii Flacci uxoraddiicitur fulpicia uirog cõmemorationi fubiungi mert
quæ cum fenatus libris fbyllinis p decéuiros infpe cıto cÕiunx poffe uidef bæc patercoli fihia & fuluii flac
: cú ex libris fybillinıs fenatus decre
Gis cenfuiffet ut uenerís uerticordiæ fimulacr con uiffet ut ueneris uerticordiæ fimulacrú confe-
fecraretur quo facilius uírginū mulieräg mens alí craref ut mulieres uidelicet i pudicitiá conues
bídíne ad pudícitiã cõuerteretur &ex oib matrõís terenf& decem uiroyz mandato caftior matro
na dedicationi pficerefinter centú ĝ ex oi mu
centűżexcétum auté decé forte duđtæ de fantiffima lierú turba cafticres ele&æ fant hæc fulpicia
fæmina iudiciű facerent:cű&tís caftítate plata é Cæ fuit & ex his deinde feleđtæ funt decé ftantio
terumqga fine ulla diminutione romanæ maieltatis: tes in gbus oium iudicio &ipfa cõnumerata
externaiquoque infignia relpici poffunt:ad ea cranfs 1pfarú muliegecú confenfù
eft:poftremo ex decé una peterefpría fmo
fulpicia daf.Pli:liyii plintus
grediamur. DePytagora. na,hifto.pudicıima igt fæmına feme! matro
P Yragorætanta ueneratio ab auditoribus tribu nag fnia iudicata eft fulpicia pfculi fiha uxor
Fulani Flacci eleĉta ex centú pcipuis ġ imula-
tàeft: utrquæabeo acceperãt ín difputationé crú veneris ex Sybillinis libns dedicaret, Ver Venus:
deducere nefas exiftimarent: quinét interpellati ad ticordiæ:Quæ ımpudicaşe mulierum corda a auerti
reddendam caufam'hoc folum refpondebant ipfum Hibidine ad pudicitiamverteret na uertendocordia:
dixiffe:Magnus honos:fed fcholatenusilla urbium corde uerticordia di&a é venus, Cæterum ga
fuffragíís tributa. De eodem Pytagora. fine diminutione : Quádoqdé ingt externorű
uirog exempla fine detraćione amplitudinis. `
e Nixo crotoníatæ ftudio ab co petierãt:ur fena Romanæ cõmemorare poffumə de his quoq.
tū ipfogq mille hominū numero cóftabat: cõ dicamus,
filiis fuis uti pateret żopulérifimag ciuitas ram fre Ytagoræ táta ueneratio:De hac pyrago-
ræ ueneratiõe Cicero li.i.de nturadeo.
quenter uenerati polt morré domt cius cærerís far rú:Nő funt igt tã auđores í difpurådo
crariū fecerunt:quãg ílla urbs uiguít & dea ínhois ğrönis moméra ġréda qnét obeft plerúg bis
q difcedere uolút auđtoritas eoz y fe docef p
fitenf definút.n.fuŭ adhibere iudicið cú id ha
Bét rar qã ab eo qué pbanr iudicatú uidét:nec,uero probare foleo id qå de pytagoricis accepimus qå ferút fi
d affirmarét í difpurádo
cú ex his &rereć re ita effer refpõdere folitos ipfe dixitpfe aŭt erar pyragoras tantů
Piudicata opinio poterat ut ét fine rõne valeret autoritas. In difputationé deducere:Difputare de eare § py-
tagoras afferuiffet. Interpellati:Interrogati ab aliis, Scholatenus:Magnus qdé honor tribuebat pytagorz fed
ís dútaxata difeipulis ğrú ad fcholá eius ptinebat ueneratio hæc erat eximia, Vliteriusuero nö pcedebat 3&
id é qå dicit fcholatenus.i.quo ad ptinet ad fcholá:qué át í difputádo fiue docendo pyragoras morë feruauerit
uide,A.gel.li.i.capitulo.ix. lla urbium fuffragis:lila fabaudi ueneratio, Vrbium:Propter crotoniatas,
fura eroro Diei iudiciú fcholå nô excedebat fed qå fegtur í urbe celebrată eft:Cú,n,fe in calá-
e briá pytagoras cõtuliflet ĝ túc magna græcia dicebat Crotonæ ludum aperuit, Crotoniatæ cognita py-
tagorz fapientia & itegritate céfuerűt femp eius cõliliis utendú eé í fenatu qå ab illo fummo ftudio cS
téderunt ut fibi fieri liceret:guis,n.fenatus coze numerofus effet qppe mille hofum:tamen uni tantum pytago-
ræ tribuerút ut ejus cÕfiliis cog fenatus plurimú fuftentari poffe uiderent:ga íter tot fenatores nemo inueni-
retur q că illo in fapiétia & uirtute côferri poffe uideref:ĝre poft eius morté dom cereri cõfecrarót ut efet i
quo déa fub hominis illius memoria & homo fub deæ religione coleref:hoc aŭt fecerät crotoniatæ:qa pytago
tas fdicare confueuerat domå philofophantis effe facrarium fapientiæ& ueriffimă dei templum, Enixo Ru-
dio:Veheméti & ppenfo ftudio, Crotoniatæ:Croton vel ut alu dicunt crorona:fed tefte Ovidio croton dici-
turinam protulit genitiuum crotonis nec in hofpita te&ta crotonis:eft autem civitas calabriæ poffefiuum
fiue primitiuum facit crotoniata, Ciuitas uenerati:Sinthefis figura nota:licet enim ciuitas enúciatione fomi-
nini generis fit fignificatione tamen mafculinum habet iclufum. Domum eius cereris : Volveropt illius do-
mű eé cereris téplú í quo dea cú pytagoræ memoria colere & pytagoras cum dez religione ueneraretur,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER OCTAVYS IID 4
pp fúm eius ingenium fingularemg
Orgiæ uero leôtino.Nő paruŭ fuit qd obtigit gorgiæ Leontino
g doĝrinam:náab uniuerfa græcia llt aurea ftatua fuit in Apollinis templo repofita cam ad id tempus
cicero nemini ung côtigifet qa oibus argentez nõ aureæ ftatuerenť.Cicero de oratore iiti. Ipfe ille Leonti-
nus gorgias quo patrono ut Plato uoluit philofopho fuccubuit orator g aut non é uiĝus unğ a focrate neque
fermo ille Platonis uerus eft:aut fi eft uiđtuseloquentior uidelicet fuit & difertior Socrates eft ut tu appellas
copiofior & melior orator fed bic in illo Platonis libro de omni re quæcungin deferiptionem quæftionég
ex oîbus aufùs eft in conuentu pofcere qua de
reuocetur fe copiofiffime di&urum effe profitet ipfe principes
re quif uellet audire cui tantus honor hitus h S:
č ab uniuerfagræcia foli utab oibus delphis memoria & domo ín deæ religione cultus eft.
non aurata ftatua fed aurea ftatueref, Cúctos De Ganza ledini
Pltanti: Excellenti& faperanti oés doĉtrina: , eE ERT T
dicimusaŭút pfto te & Pto tibi : Terentiusdii g Orgíiæ uero leontino itus iís litterarum ætatis
imortales »ôi h gd fltat.Saluftius oés homi- fug cunctos pftantí adeo ut prímusí cõuentu
nes qui fe tudent præftare cæterisanimãnb>, pofcere§ de re quifg audire uelleraufusfit:uniuers
a S; fa græcia íréplo delphici apollinis ftatuã folido ex
Adé ét gens : NS minus ftudiofa fuiffe auro poluít:cű cæterorumad íd rempusauratas co?
e videf græcia in decorádo amphiaraoĝ locaffet. De Amphíarao.
foerat in gorgia leontino: nã ex uniuer A
fegracia decretobellosempli ibicontirarumet © Adem gens fummo confenfu adín Amphiaraum
quo humatus
ubi áphiaraus rbebano fubito terræ hya decorandum íncubuit:locum
tu fuerat abfortus cú armis & equo & inde nô eft in formam conditionemg; templi redigédo. Atg
aliter ex delpbici
téplis oracula Apollinis
petebané & iouispfeđogť
magnificá båmôis. {nde "°S oracula capı ínftituendo:
Sp eius encineres idem ho
obugit amphiareo ut in dádis refponfis Apol, POTÍS poffident quod pythicæ cortine : quod athes
linis par fore:& hámoni:amphiarai nota éhi- næ dodoneæ:quod hãmonís fronti datur,
Roria apod ftatiom:fuitaút vates clarifimus De Beronice,
& in adolefcentia ab agtonautis accitus q dei- a 5 x EA
de bello thebane cå onteakcdiferuliras © Eronicesquog nô uulgarís honos cuí foli om
gdex eobello nenturúeffet argius iter cæte- nium fæminarú gymnico fpeđtaculo ínterelfe
Ta uidit fe ex eo bello nô reuerfurú:ĝteut fa permilumeft:cum ad olympia filium Euclea certa
ta uitarer latebras Åfinit ubi delirefcensabada men fngrelfum adduxiffe olympíonice patre genita
ô poffer fed ab Eriphy! 1 z, = i 5
aea E fratribus candépalmã alfecutus lateraeiuscigéribo
uxoris qg olim Vuleanus Harmionæ priui- Explicit Liber oĉtauus.
goæ fabricaverat cupiditatem auri cõiugis fa-
Juti præpofùit:indicatus& ad bellum duđus
quo primum die defcendit in campum fa&to repente maximo terræmotu telluris uoragine abfòrtus obiit.Hua
Mmatus:Sepultus & a terra deuoratus.Formá. Quantum ad fpeciem & qualitatem tam templi, Conditionem
quantum ad dignitatem, Capiora:Inftituerunt præterea ut eo templo deos confulturi atg futgra cogniturt
oracula pererent: Eius cineres:Cineres inquit amphiarai eundem honorem funt confecuti quem Apollo quem
Juppiter hamm quem:Dodona fila. Atheneæ dodoneæ:dodona foit epiri oppidum habens propinguum
nemus loui conferam quernam totum in quo dabant refponfa columbæ:funt qai dicant hoc nemus fuiffe
etiam palladi confecratum quorum fententiam fequitur nunc Valerius dicens arhenas dodoneas pp palladem
fuit autem in eo nemore nobilis quercus ex qua præciofiffima uafa fiebant:unde Virgilius, Dodoneofg lebe-
tas dixit, Hámonis'fronti.loui hámoni nota eft fabula quare dicatur iuppiter håmoni ideft arenarius:inam eå
alio loco notauimus:hunc autem magnus Alexander partem fuom effe exiltimauit cuits frôs erat magnæ ue
nerationis Ìicet fimulacrum arietis formam referret,
Eronices: Apud græcos mulieri non licebat olympicis ladis & certaminibus intereffe: & re&æ quidem
b- ubihomines nudi plerung certarent a mulieribus ob pudicitiam nô fpećtandi qué morem Statius pri-
mo thebaidos per tranfitum tangit cum dicit exclufzque expeđant premia matres ? quod igitur nulli
unĝ mulieri conceffum fuerat darum eft beronıci mulieri ut olympico certamini cum filio & fratribus pof
fet interefe:nec immerito quippe:ġ patrem:quæ fihumiguæ fratres in eo certamine fæpéuictores & gloriofå
inde palmam referentes haberet, Beronice:alia eft Beronice de qua fuo loco dicemus in capitulo de ultione,
Gymnico fpeđtaculo:Olymp ico certamini in quo nudi homines fe paleftra exercebant ubi mulieribus iter
effe non licebat.Euclea filium fuum: quem cum ad certamen illud adduxiffer fibi quoq aditus ad fpeđtandá
certamen patuit, Olympionice velut alii dicunt Oiympionico patre genita:ldeft quæ nataerat ex patre fæpe
uiđore Olympici certaminis:non ením patris proprium eft normen : fed a uiĝoria certaminis illius ita deno:
minatus:Olympionicus enim is dicitur quiin Olympico certamine uicit : nam viku græcæ lating dicitur oi
ĝoria, Fratribus eius latera cui:Circundata geminis fratribus eius certaminis pe uictoribus ? non mirum
igitur frei foli concefuw fut fpeđare ludos cum sllorum palma fuorum quafi hæreditaria fuiffe uideatur,
Explicit Liber o&tauus,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE LVXVRIA elxxx
Incipit Liber nonos, De Luxuria CA..
ggj Landumetiam malam:Nonus& ultimus liber in cuius principio agitur de luxuria atg libidine:
Ñ} quz uicia cum turpiima fint magis videbantur filentio ptermittenda ĝ inter clariffima uirtutum
Exempla cõmemoranda:ne hac una ratione quodåmodo honeftari crederentur: quare Valerius hac
|breni præfatione fai confilii rationem oftendit ut dicat fe ıdeo uelle de luxuria atg libidine hoc lo
co percurrere non ut cõmemoratione fua honoris quic recipiant:fed ut oculishominum ecorüm
turpitudine fübie&ãa illas tépauı & frugales exhorrelcant:luxuniofi feipfos cognolcenres erubefcant & fæ tar
P ae panine temperantiam reuo-
are ; centur, Blandum malum: Luxuria fuis illece
Incipit liber nonus. De luxuria, CA1. bris Hoiines facile attrahit
& bene mialam di
Era F anan čt malű luxuria quã xit inam luxuria licet tantifper dum fruimar
Hl acculare aliquãco faciliusé: iucunda uideatur amara tamen poftmodú len
ja uítareopi nřoíferatur : nő "T an ad orbiradimept :infamjam & ege-
Dl dde uculjum honoré recipi ¢1e™ bomines deuxrit luxuriæ
näg dediti
IT ma CIPI nullo re&to & honeko ftudio deleđantur:nul-
Jat:fedut feipfä recognofcés larei cuiufpiå fosuitate fruuntur:prius.n,§cu
ad panitétiā ipelli poffit: iđ piant omnibus capio gius q efarlane comè
| RFT k lunt:bibunt:prius ĝ fitiát:quod ur poffint ue
[gauri libidoguöniam ex cong facere oblon machuantonpeiolacg ni
| cifdé uitíorū prícípiís orif: naconquitunt& denig velcendicá terra ma
negauta repræhéfionezaut rig oña feruráť;ad uenerea fine modo feruné:
E feparentur ur maribus& fæminis promiftue abutantur:
2 non fomnuminon frigusinon famé; non hafti-
gemio mentis errore connexx. tudinem operiunf:fed oia luxu præueniút; oi
De Caio SRR orata. flagitio& temperantia inuolut facile eneruã
c Aíusfergiusorata péfilía balnea primus face ranfautariol adoleferote in {elo ario fore
ariari
reiftítuit:quæ EAD AREENA
ípenfa lcuibus ínítiis cæpta? ad eianguelút:oć dedecus icurrút:
{fnjüc arep delirant fenes deíde
moletifimag oriefa-
Tulpenfæ callidæ aqux rãătū nó æquora penctrauít. fRneđuté:ná preritis erubefcút:grauanť penti
Jdem uidelicet ne gulã neptuní arbítrio fubie&tãha busg uoluptate arg luxuria adolefcétes perie
beret pecularía E
PtenpeS fibi maria excogirauitæftuariis
i irerCY 104e moleftis
múf:nullú & dificultatibus
igi malū fenes opprt
luxaria peiasinullumde
cípíédo fluctus:pifciumg; diuerlos greges feparatis teftabilius inueniri pofiët:quæ-tum demå fen
molibəícludendo:utnulla tã fxua tempeftas incide titur curaexpleta fuerit, Seiplam recognor
fens: Vtcum hofes luxuriæ turpitudmem,
F recognouerint itegri abhorreant & deteftéror XUTIA
luxuriofos pæniteat & ad téperantiam redeant, Tangaf illi libido;Luxuria in aĉtu:libido in cupiditate erfat: libido
luxuria dicif oíum rerú fopfluitas:ex fopfluitate rerú pafcıf Jibido & intéperantia:qcqd.n placet dici€ libido
fed luxuriaí rebus uenereis magis pofira: libido í cupiditate & uoluptate aliată rerum:vnde Cicero libidmem
appellat pé iracúdiæ: dicitn,eos exifle ex prãte dicimus q efirenati ferun€ aut libidme aut iracúdia:§ĝ itacú
dia ipfa libidinis é pars:fic.n.diffiniť iracúdia ulcifcendı libido.
lté alio loco cupidstaté dixit cum libido ad id
guod videť bon illecta arç iflámata rapiaf. Aut rephenfione aut emédatione:Bono ordine utf : primo eni
aligs rephendif:deindeemédať. Gemino mentis errore;Duplici vicio libidinis ut cupiat: & loxuriæut expl
at:mens primo capitur defiderio alicmus rei demde expletur. De Caio fesgio orata,
A.fergius:Hic fergius tefte Macrobio cõuiuiog primo Orata cognominatus eft:ġ ei pifcesqui aurata
c dicunf chariffim fuerintscuius luxuria tanta fuit ut primus ipfe balneas péfiles habuerit:primus oftrea
ría hoc eft oftrearum uiuaria in baiano mari locauerit ætate,L.craffi oratoris ante marfică bellum pri
mus tete Pli.naru.hifto.lib.ixoptimå faporé oftreis luctinis adiudicaverit quådo eadé aquatilia generan ali
bi meliora:ficut lapi pifces in Sbai amne írer duos põtes:Rombus rauenæ; murena in hicilia;elops rhodi + 8
alia genera fimiliter:ne culinar cenfura peragaf primus pavonis carnes & anferú corda comedit:de iecore ue
To anfetis alii aliter ferút:qdá Scipioné:qdá metellú:qdá marc feffið piú fuiffe dicút:g anferis iecur optimi fa
poris
eč docuerit, Orata:Prænomë eft ut diximus a pilcibusq fic uulgo appellanfauratæ, Penfilia balnea:
Sufpéfa& Gli ex aere pédétia ad maiorč uoluptaté:ur dú vehereť fe lauare poffet: Quæ ipenfa leuibus initiis
Impenfam ïqt péll balneoz:ĝ a leui pricipio fluxifTe uf ad claudéda uíg maria penerrauit, Aequora pene-
travin Nō ípen{æ pepcit quominus í mari oftreage aliorúg pifciú uiuaria fabricaret : ut fuæ gulæ maria non
marigula paretet aut fubieđta foret: quod fequés lřaidicat. Idé uidelicet ne gulä: Vt fuæ gulæ atg libidini
mare:nô mari gula fubie&ta foret:hoc é parbitrio & libidine fua qbus uellet & quouis répore maritimis pifci
bus uefči poffet, Peculiaria maria:Sua ppria tanġ priuata nō cõia:nå uiuaria fibi ftruxerat in mari ubi frua
renf ois generis pilces:uel certe uàriæ pilciú fpecies. Efuariis:Eftuana dicunf per quæ mare uicufim come Eftua
atut font lücunæ:ĝ maris aftu & undatiõe replen€:fed æftuatia pprie de oceane dicuné, Diners gregesrtia
Varias pifcium fpecies, Separatis molibus:a reliquo marı murorum mole & aliorum ædificioram magnitu-
dine fuperauerat æftuaria & pilciumuinaria, Vt nulla tam (æva tempeftas;:Non dubitavit ita mare ïi gulæ fuæ

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
poteftatem redigere:ut nulla tepeftas quåtacung foret impedire poffet quominus eius menfa quibus uellet pi
Feibus abúdaretO inaudita hois luxuria:oí turpitudine uel potius fapplicio digniffima;coleo pfeđo infuédus
homo:qui in mare demerfùs piícibus:quos tantopere infeđabatur;meritas períolueret pænas,
ét fpaciofis:Nő fatis habuit ad explendá fgluuié:eftuaria fibi in mari cõftruxiffe :
Dificiis nifi & lucrini
e poffentiguibus recen
lacus ora maximis ædificiis occupaffetshoftiag clavfiffene inde côchilia regrediiudiciú:g
tibus p in
fua libidine ueferef:ex quo faĝű eft ut acõfidio publicano traheret ùa fibi ueđti
galiarquzæ ex lucrino lacu cõduxerat eius ædificiis & operibus diminucrenč:uba,L.craffos oratorillam facete
fatis momordit; diceret čt ia lucrino laca z PI
lereť nõ tamé cariturú efe conchiliisiquæ
eE EET A me Tetqua nonornarx menfæ uarietate pifciculorum
fi diceret:periturů potius illó q côchshiscaritu abundarent.
rum. e eLatisali KE Icons pule Dificiis ér fpaciofis & exce
excelfis deferta i adtems
chris, ccupaviticlanfit, Recentio- Aoi ufu
re ufo:Clauferat hoftia lucrini lacusine côchi- _ „ PUSOra lucsini lacus pffit:quo recentiore
tiae mari Romam delata quafi corrupta eme- COchyliog frueref:ubí dum fe publicæ aquz cupi-
ret:fed ut inclua lacu laceino recénora emp diusíimergit:cã Confidio publicano íudicit nactus
haberet, Publicz aquæ copidias:Lucrinusla eftzin quoHOROR
lucius Craus aduerfus ill cãm agés er
Musacne
cus publicus erar:& ex ca pifcatione lucri plu- m dixit:p putaret oratam re
e ARARO AE i bpifei Tareamic a {uŭ confiliu
um multitudiné:unde ét lucrinusdi&uséa lu mot a lacu cariturű oftreis : nãg ea fiíde peterenő
crozeft aút lzcus cápaniæ inter baias& cumas |icuiffetin tegulís Teperturum,
qué Diodorus ficolus dicit auernů prus fuif TAa, F R
T nofará:Silius uero cocyton:uerfis extat, Aft Víc nimirum magis æfopus tregædus in ado
hic luerino máfiffe vocabula quondamcocyu A.
memorant: Sedcum ibi pitium multitudo ptíoné dare filium fuű quam bonorum fuor
: fed cumconrei hæredem
quibus lucra mercatores
capereturex:lucrinu
eauerentur femares s &eft(æpediâus 7 i relinqueredebu l perditætæ fedfed
ede ít: non folum
E in licum zftoa Cam furiofæ luxuriæ iuuenem qué conftat cãtu cô
Ter: grandia plerung damna mercatoribus
ipfis & pifcatoribus inferebat:ob quod gráde ueđtigal quod Romanis perfoluebatur fæpins fruftrabať : ünde
a fenatu iulio cæfari darú eft:ut lucrinú a maris ipetu tutum redderet:& imuné:g oppofitis murog molibo &
paraulo reli&o mari:qd ad lac tranfcendere ré ipfam confecit:& uoluit aquas [ulas uocari: quod Virgilius
oftendit libro georgicogz.ii.An memoré potius lucrinog addita clauftra , Atg indignatú magnis ftridoribus
æquor lulia q põto löge fonat unda tefufo.Strabo tamé dicit ab agrippa hoc fađtú effe:his ferme uerbis.Eãdé
melius Rruxit agtippazin exteriore parte ad arcendú pelagus ita ut poftea finus efficeret lucrinus oftreis capié
Jone, dis uberrimus:verù ea loca faxofa effe & oltreis referta:oftendere u:def Iuvenalis io fatyra Crifpini că ait:Nul
li maior fuit ufus edendi Tempeltate mea circeis nata forent ne Lucrinum ad faxum tucupinoue edita fundo
Oftrea Callebat primo dephendere morfu; Publicam igitur aquam occupaverat ifte fergiosi& Lucrinum fi-
bi fecerat effe peculiaremiquare pifcatores inde non nifi ex uoluntate illius oftreas epifcari poterant :ex quo
publicani veđigalium ftorum jaæturam patiebantur, Iudicium nađtus: trađus in iudicium a confidio publi-
cano hoc eft uechgalium redemptore:nam publicani funt ueĝigalium & rerum publicar cõduĉores,L, Craf
fas:Orator qui aceufationem iftam peragebat,
Vic nimirum magis æfopus, Hic æopus ar tradit gelius.li.iù phrigius fuit poeta clarus à fabulas feri<
h pfit& tragordias:ac ér feltiuos & defe&tabiles apologus mira grauitaie: quoge quofdam Romulus quì-
dam verfu elego ad eruditionem tiberini filii tranftulit in launum:filiom habuit tam perditæ luxuriæ
ut hæreditatem a patre reliĉtam fatis amplam: breui tempore non luxuriofe confampferit:fed fario devora
Hor. ueritquare multo fatius feci et:pater fi eum fergio oratæ:cui fimillimus effers in adoption é dediffet quå bære
dem reliquiffet:de quo faccusin fermonibus:Filius fopi direptam ex aure metellæ:S cilicet ut decies folidú
Torberet aceto; Diluit infignem baccamihic ab auribus amicæ foæ metellæ diripiebat inaures ut fumptuofius
epulareť:uniões acero liġf3&tos potõibə fuis imifcebatut Pciofiə biberet, Auicolas:Cátu fuauifimas feio mer
cabať ipenfo: ut eas p fideculis héret i cæna:hoc åt faciebat aui feciffe exiftimare poffumus,ut patrimonium a
pře reli&tú feftináter denoraret, Aelopus tragœædus:Ad dfjā Acfopi hiftriõis clariflimiq fuit tpe Cicerôis:& illi
fűma familiaritate cõiúĝus, ln adoptioné:Sic.n.orata filú fibi fimilé adopta ffer:uidelicet q ab eius luxuria &
moribus non degeneraffet, Filium fuum:Qui tefte Plinius.lib.ix.naturalis hiftoriæ di&uselt clodius : nå pri
or inquit id fecerat Romæ in unionibus magnæ taxationis Clodius fopi filius reli&tus ab eo in amplis opi-
bus hæres ne triumphatu fuo nimis fuperbiar Antonias pæne hiftrioni comparatus:& quidem nulla fulpen
fione ad hoc produđusiquo id magis regnum erat:fed ut experiretur i genera palatiquod fuperarent margari
tæ:arg ut mire placuere:ne folus hoc feirer fingulos uniones conuiuiis ad forbendüm dedit.lté l:b,x,maxi-z
me inqait ingniseft in hac memoriaClodii æfopi tragædi hiftrionis patina fexcentis fextertiis tarata; in qua
poluit aues cantu aliquo aut humano fermone uocales : nummis féx fingulis coemptas : nulia alia idutus foa
bitate;nili utin his imitationem hominis manderetne quæltus quidem fuos reueritus illos opimos:& uoce
meritos dignus prorfus filio a quo diximas deuoratas margaritas: & cætera, Perditæ luxuriæ ; Perniciofz.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE LVXVRIA clxxxi
Cantu cõmendabiles:Quæluavifimos cantus ederent: quales lufinæ fiue philomenæ:Carduelli: & aliz eiuf
modi ĝs principes& aln In deliciis habere folent& his plurimú deleđari, In manibus:in mélis fciis. Pro fi-
cedulis: Aves fünt qbus maiores quafi elegåtioribo uelcebanf:fant.n,obefæ:ut plurimú & ab edêdis ficobo di
@æ, Aceto liquefaćtos uniones: qå idé legič cleopatra in uita Marcı Antonii:&in Plinio de naturali hiftoria
Tinono:i Macrobio faturnaliú li.ii.quå hiftoriã qui defiderat apud hos auctores 1nueniet:uerú illud nô eftpter
mittendú fuiffe tantæ magnitudinis unioné quë cleopatraí cæna cõfumphit:gex akteró(nam duoshabuit pa
res(& Romá delato difieãogiduæ faæ fuerit margaritæ:& ipofitæ veneris fimulachro monftrofæ magnitu
dinis + unde Phnius eodé libro comiteť fama plinius
mēdabíles auículas ín manibus empras præciisi cœ unionis eius paré faĝa illa tantæ qônis úiâri
na pficedulís ponereżacetog liquatos magnæ funi ribusRomæ coregina diffe&tó:ur effet in vtrifg ueneris aa
í pátheo dimidia eog cœna:Sunt
meuníones potionibus afpergere folitã:amplilimt auté uniones codé tefte margaritæ ideo di
patrímoníűtanquã amaram aliquam farcínam Ẹ ce Q nulli duo reperiané indifcreti: unde nomen
lerríme abiicere cupíentem:quow alterius fenisalte ünionú Romana ípofuere déliciæ. Táð ama
ríusadolefcentís fećtam:fecutí longius manum:pro aliud ráaliquä farcinā ; Tam luxuriofæ uiuere mbil
eratinifi patrimomŭ a patre reli&tú tan
rexerunt.neg enim ullum finitur uicíum:ubí oritar graue pondus & molentá farcinå deponere ĝ ce
inde ob oceani littoribus attracti pifcesżínde infufæ Jerrimæ poffet. Quogz alterius fenis alterius
culinis arcæ cenfibufg edendi acg bibédí uoluptas adole, Hos duos tág principes & magiftros lu
xuriæ:peffimo exemplo fuiffe dicit quoniam
FECERANT neS eA eog exempla fecuti fuperare illos oi genere lu
De Mulíieribus Romanis. xuriæ uoluerátnå inuenti funt:q nô fol ílu
u Rbiâtnoftræ fecūdi belli punici finis:& phí no lacu& imari baiano vinaria habuerunt
ut orata; fed'ex ultimis quogs maris oceåi lite
lippus Rex macedoniæui&ãus lícétioris uitæ ribus romá ufe pifces fbi deferri ipenfo fcio Macro
fiducíã dedit quo tpe matrõæ bruto domå aufæ füt curarútundeslaextat macrobii graviflimain bjus
obfidere q abrogatói legis appíæ ítercedef pati erãt göl obiurgatio qs neget ingt domitã:
gfæmie tolli cupiebãc ga his nec uefte uarií coloris Gılius & uallatā gulá apud illos fuif
giquo mari íftrumenta luxuriæ cõpararent.lu
S fanena
É
utí nec aurí plus femitia hře:nec icto uehículo p venalisinullus erit domio quem mifit corfica
pio urbé mille pafibo nifi facrificií gřa uehí pmítte uel qué raurominitanæ rupes, lté uirroni mu-
bat:Eqdéobtíuerűturíus p cõtinuos,xx.ãnosferua tena dafĝ maxima uenit gurgite de fiċalo fát
tűzabolerefnec.n. puíderunt fæculi illio uiríiadqué ét qui fuperarút æfopi fihú ga nõuniones tã-
tumliquefactos potionibus imifcuerút:fed ar
tas oiauro & argento atg etiá gémis exhaufe:
rät:& tefte luuenale:uha comederút patrimonia menfa, Se&á fecuti: Quafi philofophi fuerunt hi duo le&á
dixit iuxta illud terétianů
: tanğ philofophos: habét diciplinæex iplis uocabula parafiti itidé ut gnatonicò
uocenf. Longius manú porrexerűt:Luxuriofiores fuerút, Nec.n.ullum uitiú finitur unde orif. Nung utiť
in primis auđoribus finiuntur:fed ppolito exemplo tang doĉtrina femperauđtores fuperanf. Inde: Ab'eiuf-
modi exéplis:fergùi:& ælopi filii. Áttraã&i:Quafi puim. Infufæ calinisarcæ:Cöfumptæ fant& exhauftæ ar
cæ in parandis luxuriofifimis cænis, Cefibulg.Ex confumptione patrimonii reperta eft galæ uolaptas:
Rbi át noftræ:Liuius de bello macedonico;li.iii.inter belioge magiftrog:acuix dú finitog autimmi
nétiú curas:iterceffit res parua di&tu;fed q ftudiis í magnú certamé excéfferit.M,Frådanus:&.L,
Valeri
us tri.ple.ad plebë tulerút de oppia lege abrogáda:tulerát:eã.M.oppius:&,T.romuleas tri. ple. Qu:;Fav
T.Sempronio cõfù.í medio ardore panici belli neg mulier plus femiútiá auri habererneu ueftimento uerlico
Jori uteref:neu uin&o uehiculo in arbe oppido ue: aut ppius ide mille paffus nifi facroge pūblicose cå uehe
tef.M.& Iunius brutus tribunus legé oppiå tueban€:necg eá fe abrogari paff'uros aiebant ad fuadédú diffaadé:
dúg molti nobiles pdibát capitoliú turba hoium fauentiú adueranuűg legi cõplebaf:Matrõæ nulla necauz
&oritate:nec uerecúdiainec iperio wirog: cõtineri limine poterát oćs uias urbisiauditufg í fog obfidebantui
xos defcendentes ad fog orátes,ut floréte republica crelcéte idies priuata oíum fortuna:matronis quogs prifti
nú ornată reddi paterenftaugebať hæc frequentia molierú idiesiná éc ex oppidis cõciliabulifeş cõuenerant: iå
& sfoles:& frores aliofgs mgřatus adire & rogaf audebát:cæterű minie exorabilé:alteră utigsoluléM.portriú
Catoné habebát:q p lege ne abrogareť copiofi fime facúdiNimeq; deferuit:cuius fniam tribuni plebis q fe iter
ceffuros pfefi erac multis uerbis cõprobarút.Cötra uero:L,Valeois obrogádá legčeć lőgiori orône differvit
& utriufg Catonis & Valerii adhuc extát orõnes í Liuio:Sed cú multa& cõtra legé & p lege diĉta effent :ali-
quáto maior frequétia mulierú:poftero die fefeí publicú effudit unog agmine oćs tribunog ianuas obfede-
xrűt;q collegarú oratői itercidebât; nec aŭ obftiterút ä réiffa itercefño a tribunis eft:nulladeide dubitatio fuit
qn oés tribus legé abrogarét ånis.xx,poft abrogataé ġ lata, Licētioris uitæ fidaciá:Liberius uiuere coperút
Romani fublato boftiú metu, Brutos: domú:ġ túc tribuni plebis erátM.&.T. lunius brutus & legé oppiá
tuebanć:nec uólebát abrogari legem, Intercedere:Interuenire & impedimento effe: quo minus abrogaretur
lex; Ius.f.lex oppia, Aboleretur:Tolleretur & abrogaretur, Non'prouiderunt fæcoli illiusuiri: Non fatis ~
confidėrarunt inquit Romani illi qui legem abrogarunt qué finé eflet habitura mulierú cupiditas ĝlicétiam.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
femel naâa:ficeffule in omnem luxum effertu: t nulla modeftis termiari:nulla copia expleri poffe videatur:
donec in foi cié lapaft ni infinita & ifciabilis é molens libidoiquæ femper nanos cultus excogitat: no
uos apparatus molif:nullá modů nullí modeltiā habet, _Infolirı cætus:punax ftudiú.Inofitatæ turbæ:& con-
gregationis obftinatauoluntas legis abrogandæ.Q uod fi animi muliebris appararus Sipotuifent uidere quæ
nam foret muliebris cupiditas in apparando corporis cultu:quæ femper nour aliq excogitari nô delimit le-
gem nong abrogaffent:Sed in ipfo principio reftiniffet:mirabı a funt quæ mulieribus placent quibuf exple-
Ti non pofent ĝuis non fint ufibus neceffariasfed ad earum delicias lbidinég reproca:pciofa ueftes atg raul
tiplices:aurú:gémæ. uaria lauticia: exedrađ au
Tatazopifices uari :quales funt phriogiones: au cultum tenderent infoliti:cetus ptinax ftudium: aut
rifices:uiolariimapulariiimirobotaru: liteðes: quo fe uf effufura effet legum uictrix audacia:g fi
calceolarii:textores farcitatores:libuariikao aios muliebris apparatus intueri potuiffent quibus
Tes crocotaró:iftitutoresgémarű fericarig ue
fhid: deniggilla artificium inumerabılis turba quottidicaliqdnouitatis fumptuofius adiectum eft
pia oæad mulierā libidiné matae. In ín ipfo íntroitu ruentí luxuriæ obftitiffent.
iplo intronu:in 1pfoprincipio:iuxta illud nafo f — Edqdegode feminis ulteriə loquorí s íbecil
nis principis obfta:fero medicia paratur: cum
mala per longas conualuere moras. litas métis & grauiow operű negata affectatő
Ed gd ego:Elt quafi muliebris luxuriæfi oé Rtudiñad curiolioré fuí cultū hortatur conuertez
f uecupiditatisġdamexcaftio: qå natu + re:cūréporű fuperiog &nois Zaiexcellentesuiros
ta moles & ociofæ nullius grauioris rei
ftudio intentæ non mirå fit fi cogitationes fa ín hoc prifcæ cótinentiæ diuertículä cóferre ignoră
as in parandos exqfitiores cultas fixerantatgs prolapfos uídeã: idg; íurgio ipforum pateat.
Tocauerint:cum negociofi boies &illi q qaidé De Gneo Domitio EtLucio Crafo.
excellentes giauioribus ftudiis occupa:i in lo- g Neusdomítius.L. crafocollegæfuoaltercaz
xú fuerint libidinég plapli. Grauiorú opes
negata affeãtar: Maioriba rebus eas occupari tíóe orta obiecit p columnas'hymeticasi por
nõ fimt fexus ibecillitas. Et nois& aiexcellé ticu domus héret:qué cå cõőtinuo craffus quãú iple
tis:Sigmficareos fuiffe & genere & magnami- domūfuãeftímaretinterrogaret:Arg ut refpódít fe
nitate ptátes:ac rerú geftarú gloria claros. Di xagíes fextertío:quo ergo eã inquit minore fænore
Imhunc errorem: & de ređtauia de-
ft.ņ.a uia fumpta tranflatio ; nå di» eftimas:fi decéarbufculas íde fuccidero ipfe tricies
uerticala dicuntur Jota ad quæ diuertimus de fextertío ingt domitius Täc ait Crafustuter igitur
uia:quafiuiară diuortia; Idg iurgio ipforum luxuríofior é Ego neg criftū colūnas:C.milibə nū
pateat: uiri præftantes ad luxurja declinaue-
Tunt ipforum altercationecomprobatur. miŭűemí.antug decéarbufculag umbråtricies fexs
Neus domitius,L. craffo. Hi cenfores tertii fúma cõpéfasíSermončoblitü pyrrhí imemo
g erantutgdáuolút: quo tpede luxuria réhāníbalis:iãq trálímaríinog fRtipédiog abundátia
atg libidine íter fe cõtenderút quoin
certamie:uterg fuccobuit.Cü.ndomitius craf ofcitãcé & quãto ramé ifeĵntiü fæculog ædificiis &
fum loxuria quodámő íifimulafet:p eum dice
Tet í portica domus habere colúnas bymetias
: tum
Åliunt ex eo ftatim craffus urbane fatisiquåti fuas ille faceret ædes « cui cù fexagies fextertio refpondiffet reip
craffus:} decé arbufculas ĝs uoluero ex illa faccidero quåti rűc æftiabis:& cú dominus trities fextertio
differtá Craffus tu me multo luxuriofior ingit es:q decem arbufcolará umbrå &amenitatem quáti ædes ip
fås facias:ego uero decé colúnas centú milibs nímú cõparaui:& me qua luxuria dámas.has ædes Plinius in pri
cipio decimifeptimi libri naturalis hiftoriz:non emiffe crafom dicit.fed bi ex hæreditate obuenifie: táti ue
ro adõmitio fuiffe æltimatas pciú pmittente,Dicit,n. Nobihffimage gentiú ambo craffus atg domitius cenfa
rá polt cõfalatú fimul geere áno conditæ urbis fexcentefimo fexagelimo fecúdo frequenté migis pp difini
litudiné moge. Túc Go.Domitius ut erat uehemens natura pterea accenfùs odio quod ex xmulatione auidi fi
má et graurer increpuit tanti cenforem habitare pro domo cius milia nimorum identidé pmitrens& crak
qui
fas præfens ingenio femper& faceto lepore folers concedere fe refpondit:excepus fex arboribus ac ne uno
dem denario Ñi adimerenf emptá uolente domitio crafus:utrå ne igitur ego lùm inquit quæfo domiti exen
domitio qu mihi hæreditate obuenit comiter habitã: an tu qui
Plinius plo graui:& ab ipfâ cenfura notandus qui in ramorum
fexarbores æftimes, Eæ fuere loti patula opacitate lafeive;ité alibi Ji.xxxvi-Dicit hunc craffum
Marco bruto in iurgio faiffe notată:tå.n,ingt.L.craffum oratoré ilú q primus peregrini marmorisbrurus colomnas
habnit in eodem arrio hymetias tamen nec plures fexaur longiores duodenum pedum:quem.M, i iur
güs obid uenerem palatinam appellaverat, Sexagies fexrertio : fexaginta fextertiis, Quo minori: fænore: nam dici-
Åmnto minori præcio:uel lucro:alir habent foro gå fæpius ponif p præcio quia ibi uenalia fint Ná
musvili foro uendif an nona. f.uili pcio, Decé colūnas:Plinius ut uidimus fex tant modo fusffedi
mum:Pro númog: Sermones obliti pyrrhi:Sermones ingt crai arg domiti pænitus obliti efe uidebantur 1i
Tius vereris parfimoniæ:quæ bello punico rarentinog viguit n urbe Romana:tamg afum adtecerant: ad illá
pniciofam luxuriá afiaticam Romani, lamg tranfmarinog. fipendiorum ; Vrt philippiantiochi Mitrıdatise

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE LVXVRIA clxxxii
Auguftiorem ritú:Venêrabilius exemplä utpote a maioribus traditū, Introduxern
ít:, Ac fi diceft eos romanæt
luxariæ primos auđtores fuiffe: pofteros ue:o hog exéplo multo luxariofiores fa&to:
principium introducere § maios continentiam retinere:quod metellı probat exemplo.s:maluerút ergo luxuriæ
Vid.n.fibi uoloit De luxuria meteli pii macrobius conuiuiog: [ii.cum Saloftii teftimonio meminit:
q hica maiope difciplina tátope declinauitut í hifpania bello fertoriano ¢ quo fibi çü hofte fortiflimo &
callidiffimo dimicandü erat: wulra loxuria fe exescitág Coirúpi paterefná quocűg diuertifler duini
fibi reddebanf:honores:teĝa regio ftruebanť appatu;conoiuia multis uariifeg Iu idis celebrabant capiti aurez
corong iponebanf: Et hæc fibi fieri pafus é
nemoribus auguftíiorem quã introduxerunt. Atque nõi luxuriofa puicia ubi hoftes eént i belles:
inchoatam a fe lauticiam pofterís relinquerea maio fedi ipf hifpania bellicofiffima puincia:cum
ribus accepram continentiam retinere maluerunt. Prti ré héret cú acerrio afturiffimog hofte
fertorio:g tunc maxime timendus fuerat:Sed
De Metello Pio. oblitus tunc eftidifciplinæ paternæ metellus.
q Videnifibiuoluít príceps fuox tépog Merels Quid fibi uoluit:quafi dicat nihil aliud ĝ uta
lus pius tunc cumi hifpania aduentus fuos-ab f mchoatálauticiá pofteris relinĝrer:& a ma-
ioribus acceptå côtinentiá omitteret. Attali
bofpítibusarís& thure excipi patíebatur:quű attal cis auleis:ġ prim í aula regis attali fuéta foe
cis auleís conteđtos parietes læto afo intuebatur:cã túr, In maniin méfis é& fümptuofis, Pal-Palma-
ímãibus epulis appatiffimos íiterpõí ludos finebat: mata vefte: Alia lauticiai conuiuiis triùphalița ue-
cü palmata uefte cõuíuía celebrabat:demifafg lacu vefteue tebaf, Palmata Triumphali:ä ipera ftis
tores ui&oria potiti triumphare cõfüeuerãt,
naribus aureas coronas uelut cælefti capite recipies Demiffafg lacunaribus + aliud genus luxu
bat;& ubi itar ñi græcia:negi afia:ĝg luxuria feue tiæ g e laġaribusaureæ corong ueluti cæli-
ritas ipa corrūpí poterat:fed ín horrida & bellícofa tus
ifta
demiffæ capiti eius reponebanf, Etubi
nô í græcia. Eft gfi ådå exaggeratio luxu?
přícía cü pfertím acerríus hoftis fertorius rõanog? tiæ metelli: q nõ1 pocia
exercítut oculos lufitanis telis pltrígeretzadeo přís ut afia;fed í hifpania bellis’ luxuriof a ut græcia
afùeta laboriofags
illi fuí numidica caftra exciderãt:pater ígíťẸ celeri pviciaşmbi fertorius cét iperator acerrimus:q
trâlitu luxuria affluxerit.Nā cuius adolefcentia Plures romanos exercitus pfligaffer. Nonin
prí græcia neg í afia:Quæ puinciæ deliciis abú
ftos mores uidit fene&tus nouos orfa eft. 'dåtes:milites habét molles & íbelles & ibi fe-
De Curionibus. Toces militú aí feueritalg romana corrõpi fa
e. Onfiímilis mutatíoídomo Curíonű extítít. Sí cile poterat, Patris fui Metelli numidiciigoi
gdem fog noltrū & patris grauiffimü fupcilív iugurrá numidiæ regé bello fæpius foperaue-
tat, Exciderát.faio;hoc é excefierant mente
um:& filii fexcéries fextertiű ærís alienialpexitcon Pater hic:ex boc ingt írelligere poffumus:§
trađtū famofa iniuria nobilium íuuenä Itag; eodé té cejerif luxuria tõanos ícefferit: œ g adolefcés
pore& eifdem penatibus diuerfa fæcula habítarunt maiorum continentia uixerat fenior fatus
luxüriam didicerit . Prifcos moresicontinen»
frugaliMimü habítü alre: Alterű nequiffim. tes maioge mofsuiderat át ín patre prifcos il-
Dc Publio Clodio. los & probatıffimos mores. Nouos: Luxus
k Vblíí ät Clodíí íudícíū quäãta luxuria & líbídis riofos & perditos:ac fi diceret inufitatos. Or
ne abűdauít:í quouteuidéter icæfti crímie no fa eft:incæ pit quia primus iple in hifpania lu-
xuriofe uiuere cæpit,
c Onfimilis wutatio:curio ad quem ci-
bit tribunusple, principio diffenlionis cæfaris atg Pompeii patré auúg cero prioaes fecúdi libri æpiftolas feri-
fimos uiros:cuius patré clariffimum fuis laudibus oium fortuná fuperatug
habuit oratores ægregios & côtinétif
fuiffe dixit Cicero: fi eicõtigifet:
ut húc curioné filiú ante uideret ĝ a uita difcederet:ipfe uero tribunus plebis fallus cæfaris ationibus:
effet inimiciffimus primo refiftere cuius
cæpit:deinde cú loxuriofe: uiuédo æris alieni plurimú cõtraxiffe žal i facile
GGciliatuseft:& tefte Appiano pudieitiá nō faris honeftá babuiffe credit: nå
edolefcentes eius domů frequéta-
båt muneribus illec cæfare quoq page pudice uixiffe exiftimaf. Foge noftrū:Ciues romani:cõtinés p c5
tento. Grauiffimú fùpci silii :rigidiflimå Éueritaté, Et filii.f, curionis tribuni
ple, inter initia belli ciuilis q8
inter Cæfarë & Pompeiú geftú eft, Contraĝú famofa iniuria:
Vt faæ libidini fatıffaceret:Adolefcentefg mu
neribus & fcio corrúpere t:qbə abutereć:nå honeftis uerbis inuit, Fi tugaliimú altege: Propter
Patré qué côtinétiimă fuiffe cõftat. Neq Mimt:pefimă pp réfiliŭtorpiffimá
Vblii Aŭt clodii.p.Clodiú deæ floræ facra uiolafie icœftigg turpiter uixit De publico Clodio
reum fađtú eé &a corruptis iudicibus abfo
P lutú diximus in ca.de teftibus & alio loco:quomô uero corruptio illa faĉta fit nunc oftendit: non tan-
tú pecunia qå tolerabilius fuiffet:fed perdita luxuria? që turpius fuitnå matronas ingenuas nobilefg
pueros igenti fcio cõduxirquos iudiciú libidini fubiiceretut eni cuiufg ftudiú flagrabanfic eius libidini ob-
téperabat:ut aliis {corta aliis pecuniá pberet:dummõ fibi obnoxios redderet a qbus abfolueref: neg fumptui
neg modeftiæ fuæpcere, Luxuria & libidine:Luxoria in aĉu:libido in cupiditate: nå conftat Juxuriolifimú
&

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
faifTe:q ená incætú cõmiferit. Noĉes:Concohitus & adakera:quz noåte cEmittunt, Etozatæ: Erzhibit
& daræ:há iudicibus mulieşe & puerogz copiå facit. Quo inflagirio tå tetro:Si clodium ingt huius facinoris
auctorem:fi matronas & pueros flagitii mediatores:fe iudices æquttatis uiolatores í collocationem adduxeris mulu-
qui ná eog maiori'hne dereftatione digni non facile inveneris, Tátetro:Tá turpi & horrendo. Tãg clodius
plici:qa multis modis pecca p clodiú:p matronas:p pueros & iudices, Qui iftud corruptelæ genus.f. tantz
qui nou corruptionis genusíuenit quo iudices corrúperet, An qui padicitiá fuã:Matronæ acpueri:g
Obfeenitati fubieđãi uoluerút fuå pudicitiá piurii mediatricé effe:&t mafculino genere ufus eft: qa femp ppõdé-
rat, Segueftrem:Mediatricem piurii qa com
cés reus abfoluererur noctes matrõag & adolefcenz cubitus illi caufa fuere ut peierarent iudices i
abfoluenco clodio nocentiffimo & turpit-
tíum nobiliū magna fáma épræ mercedis loco íudící mohomine, An qui religionemnudices:qui
bus erogatæ funt:quo iflagitio ram tetrotãg multí cõtépto facramento:quo adati iurauerant:fe
plící nelcías prímū qué derefter: an glod corrupte 1ufticiam & equitaré feruaturos uiolarunt 14
læ genus eecogm aln q pudicitiã fuã fequeftrem fticiam, Religionem:iufticiam: quæ uiolari
non poteft fine deorum contemptu,
piurií fieri pafl fūt:an q religioné ftupro pmurarűt. Ag flagitiofam; nô minus fe geflit ob
De gemello tríbunítio. e feene:in parando cõfalibus tribuniig
e Aqueflagitiofum illud conuiuiñ quod Gemel conviuio gemellus :.¢ in corrumpédo
lustribunitius maior igenuí fanguíinís:fed offi iudicio clodius:fic enim deteftandú : metello
feipionig con.ac tribuno plebis conuiwú fce
cii intra feruilé hítū deformís.Mertello & fcipíói cő Jeratifimus ifte viator pauit fáma obfeenita-
fulibus actribūis plebis magno cü rubore ciuitatis te refertú:& rõanæ ciuitati erubefcédú; ficut
cõpauít:lupanari-n:domi fuæ íftituro Mutia & ful⁄ ille rudiciŭ p fummåturpitudiné luxoriamqgg
corrupit, Équæ flagitiofam fimiliter fcelera
uíam:tűa pre:tűauiroutrangíclytã:& nobílé pue tú & omni rephéhione digniflimä. Tribuni
rű faturninű in eo phtituit: plapiæ corpora ludibrio tius untor:Mimfter tribunogë:qex agtis fena
temulentaæ libidinis futura epulas cófulibus& Trív tofsí curiá accire cõfüeverat:nãa via Watofs
bunis nő celebrandasfed uindicandas.
funt appellari. Ingenui fanguinis:Ná í libera
domo natus erat & ipfe igenuustfed ad ferai-
De Catilina. lem f fortuná redegerat viatoris officiú exer
p Ræcipue uero catiliæ libido fcelefta:nã uelas cédo:gë deforme femp fuit arg feruile, De
noamore Aureliæ oreftillæ corruptus:cū un cúformis officinf. Viatoris illiberalis, Magno
rubore ciuitatis: fammi magiltratus i q-
ípedímétű uideret quominus nuptíísíter feíűgeren bus ipérii maieltas cô picić; rá luxuriolis epu-
tur:filiū fu qué & folä:& æratreiä puberem habuit lis tantæq obfeenitatı fe tradidifientut nobi
ue nemo fuftulit: ptinufgex rogo eius marítalé facé Miffimas matronas: ingenuúg puerum ad ex-
plédam fui corporis libidiné inter epulas pro
accédit:acnoux maritæ orbitaræ fuã loco muneris ftituendos habuerint: in quibus ppter di
erogauít:eodédeide aio ciu gerés quo patré egerat taté imperiig maieftaté fäma' continétia efe
filii pariter manibus & nefari attentatæ patriæ po debueras
pei magni
Mutiá:Mutii fcæuolæ filiá & pom-
uxorem:cui poft mitridaticam ui-
nasdedit. De Håãnibale. oná pompeius í patrjá rediens miñt libellå
a T cãpana luxuria perg utilis ciuitati nfæfuít: divortii:g eá haberet adulteri: nomine fufpe
&am. Füluiá: Fuloti facci filiam :quæ pri-
moclodio deinde.M. Antonio nuplit, Profa
piæ corpora: Mulieres & puegz appellat corpora antiquæ familjæiná papire.é peul argere:unde pâpia anti
qua famlia å in longum genus fpargit, Ludibrio:Contemptur:& ludificaioni. Non celebrandas:Nô. frequé.
libidinem,
das propter intolerabilem ignominiofamg luxuria:p
tandas, Sed aindicandas:punienSalu.bell
Salu’ Recipue uero Casilinæ: o Catilinario de fcelerata carilinæ erditagy'libidine:iam priz
mum ingr catil Jina adolefcés multa nefandaftapra feceratică uirgine nobili cú facerdote deæ veltei&t
alia huiufcemodi contra sus faf: poftremo captuspriuignú amore aareliæ oreftillæ:cuius preter formam nihil
Ung laudavit bonus:ge: a nubere illi dubitabat:ti mens adultú ætate: creditur pro cerro necato filio
uaciam domom feeleftis nuprjis feciffe Maritalé facé: Tam ppere allam poft filii morem duxit uxoré : ut ex
medio rogo filii facé ejus coniugii accendifie u:deatur. Nouæ maritz; Nc
Nouz fponfæ & affectare dixit mari-
tæ. Eodem deinde aí quia non aliter in patriam impius fuerat & innotafiliú:guipp e quam feelerata coniuratio
ne perdere moliebaf:nì Ciceroni m confalis fapientia reftiniffet elt hiftoria. De Hannibale,
T campana loxuria:poft cinéfem cladé fatis conftat capuam ră luxurjáté longa fælicitate ac indulgen
a ofa licétia plebis fine mõ libertaté'exercé risiad hámbalécű rõanoge
tia forrunæ:& maxie íter corrupt
a
infaltatiove defeciffe:ad quå cå appetérehyeme hánibal duranté:bo exercitum in hiberna deduxıffer: partégs hye
mis maioré illú in teđis habui! uaduerfus oía mala diu Fepeg nis í expertů atg infuerú militem
hac una hiberna tione perdid it:náq uem nulla uis mali uicerat:nim ia bona & immodice uolu prates perdidere
& epulæ:& fcorta lineag&
& eo ipenfius quo auidius ex infolentia in eas immerferát; Somnus enim & uinú

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE ŁVXVRIA glzzxjii
ocium confŭetudine indies blandius ita eneruauerunt corpora animofg:ut magis deinde
05:4 fentes rataren€ uiresimai uiĝoriæ,jæ præteritæ
ufig id peccaró ducis apud peritos artian milstarió habef:g Q non excãné-
fi acie prinusad urbé romaná duxiffet.illa enim canđtatio diftuliffe mõ uiĉtoriä uideri potai it ; hic error uires
ademiffe ad uincédú Itag; uelut fi cam alio exercitu a capua exirer:mhil ufe( priftinæ difciplinæ tenuit: ná&
tedierút plerifg fċortis impliciti :& ubi primum fab pellibus haberi cer; pti fünt +uiag & alius labor militaris
excepit :tyronú mô corporibusarmıfeg deficiebant:& deidep oë æftno r tempus magna pars fine commeati
bus ab fignis dilabeba ntur:neg aliæ latebræ g capua defertoribus erant, „Seneca ad lucilu m æpiftola,L,Quo- Seneca
mō quif põt:de hac luxuria campana una hi
Inuiđtum ením armís hannibalem illecebris fuis c67 berna ingt håntbalé foluerunt:& indomitum
plexa uíncédum romano militi tríbuítz illauigilantif aens atggalpibu uigė eneruavere cam
fimum ducemzilla exercítű acerrímum dapibus larv tæ fomenta : armis s invitus uitiis utus
íszabūdauít uíno:unguentorum fragrantíazueneris elt:ná paulo fopra de locissllisuoluptuofis ita
tradit : quemadmodă inter tortores habitare
ulu lafciuíore ad fomnü &delitiaseuocauit +ac tü de nolim:fic ne inter popinas gdem uidere ebri-
mum fracta & contufa punica feritas tū feplafia ei & os per littora errantes & cõmefationes mui-
albana caftra eé cæperūt.Q uid ergo hís uitiis fædi gantium:& fimphontage cantibus ftrepentes
us“Q uid etiam damnofius?gbus urrtusatteríť: uis
Jacus:& alia ġ uelut folura legibus luxuria nō
tant peccat:fed publicat. Ilecebris fuis c-
ctoríærelanguefcunt:fopíta gloria in infamiam con plexfuis a:Quuoloprat
aibusigbus abundat:
ħertituranimig pariter & corporis uires expugnáť hánibalem compræhéd: pua pna femp
ciuitas in luxuriam fuit : nō ingeniog modo
adeout nefcias ab hoftibus ne an ab illis capi pernis vicio:fed affluenti copia uolupratů : & illece-
cíofius habendum fit. De Volfcis. bris oîs amoænitatis maritimæ terreftrilg : &
q Væ-:a.uolfcinenfium urbem grauibus & erus tunc licentia tantope lafciuiebat:ur nec libidi
befcendís cladibus iplicauerunt:eratopuléta: ni:nec fümptibus modus efiet:gğ liuius han-
erat moribv & legibə ordinara.hethruriæ caput ha
nibali capuæ.Q_ .Curtius Alexandro babylo
niæ accidiffe dicir. Fragrantia:Odoreeft ení
bebač fed poltğ luxuria plapfa é:í pfūdü íníuríarā fobftantiuū. Frađa & contufa feritas: Vt fa-
& turpitudinis decidit:utferuog fe mfolétifimædo cile deinde uinci potuerit:ġ ad id tépns foerat
mínatíioní fubiiceret:g prímű admodű paucí fenato inuia & indomita: primus aŭt marcellus il-
lam uinci
poffe docuit apud nolá: ubi hanni-
rium ordínéíntrareaufi: & moxuniuerfam tempus balis exercitum fudit atg fugavit, Tü fepla-
blicã occupauerit: teftamentaadarbítríum faü ferí fia Alii habent felapfia:eft auté platea capuz:
bííubebāt:conuíuía cxtufg igenuog fieri uetabāt:: fic appellata: í ĝ myropolæ hoc é unguétarii fapio
foliti fant negociari:Cuias cicero meminit in teaca
filias dominog ín matrímonium ducebåt.poftremo ofone cõtra .C. piloné:ubi de lege agraria di-
lege fanxerunt ut. fupra fua ín uiduís pariter atg nu fputar:& teftimonio ciceronis feplafia dicta
é
pus impunita effent:ac nequa uirgo ingenuo nube Guis felaphia dicata valerio fed id fortaffe fa-
ret: cuius caftirarem nonante Ĝú eft erroreuel iperitia hbrarioge, Albana
ex numero ipforum caltra:Mollia & effæminata:cõftat.n.albanos
a alíquísdelibaffet. ` De Xerfe, fuiffe mollioresi& albæ magnus fuit ufus un
Ge Xerfes opum R egiag oftentatione eximia guentog:ergo caftra paænos facta funt alba-
na, Quidhis ergo uitiis fædi,Cöcludit
håc
Pticulā: oftendés nihil inueniri poffe turpius;
uirtutes nő offuftané mõ:fed penitus rolläť.Sopita gloria:Per hæcmihil pniciofius luxuria atg libidine : quibus
tur:infamia accenditur:incõmoda & mala multa fabfequútur., Adeouitis ois te 3 geltagz gloria parta extingui-
ut nefciassAÐ hoftibus capi turpe eft: fed
a uoluptatibus & luxuria multo fedius ac etiam perniciofius,
Væenim Volfcinenfiú,L.Florus libro primo:poftremi italico; zeDe fide Volfcis,
manfere:uolícini
a mi hethruftoszimplorátes opé aduerfas quõdá fuos:q líf ttatéa dominis datã i iplosopulentiffi-
tranflatag í f€ republica dominabáć:fed feruos
hi quoq erexerãr;
fabijo gurgite pænas dederúr:nā uolfcini quoad *L'F!®
Ciüitates leges 1urag fernarunt:parfimoniæ & frugalitati duce
operam dederút:hetruriæ principarú facile obtine-
zár poftg uero luxurie arg libidini obnoxf fafti fant fenfim
etiā libertaté amiferunt:& quod fædius eft:in feruoge labente difeiplina:uereris modeftiæ folă impe
fao; Be poteftaté fupbiffimãg dominanôtioné
derunt:a quibus ea paffi fantıquæ uix in ipfis inci-
Hethturiæ caput: Tria capita hethrariæ âtig eé feruis tolleranda forent:Seda fenata duce fabio liberati funt,
ueluerát:Aretióų perufium: & V olufnt.Lege fenxeru
confirmatunt:ut impune quis nt:Lege
poffet cum'nidua cic nupta ftad cõmittere:Ac ne gua uirgo:Sed hoc multo
deteltabilius:ut omnis uirginitatis delibatores effent.Delibaffent:!lia ‘Deguft
pta coirent:& uirginitatis florem ipfi colligerent;
affentut ipli priores cú uirgine nu-
Ge xerfes:Cicestufcalanage ġftionů li.y. fiue quzæftiõe qnta:Xerfes inquit refeãus oibus pmiis donifg
a _ fortunæ:mõ eqtatu:nő pedeftribus copii 5 naui multirudine:nő finito põdere auri contérus: fmin Cicero
Ppofuit:g iueniffet nouá uoluptaté:quá ipfe nô fait cõtétusinec,n.fi
néunĝ iuenit libido:dú igif libidini &
& iü

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
uoluptatibus intétus eft:eas cù imperio paritet amihit.Otentione erimia:Plorimi oftérabat regias opes [uass
fed rátope luxuria lætabaf: ut luxuniofis hoibus nouú uoluptatis genus excogitantibus mia daret, Qygira
tuina:quafi dicat ingenti quippe qui claffem prope incredibilem:& exercitú innamerofam ; quibus neptuno-
ioui cathenas imponere mnabaf: breui tempore cum ipfo prope imperio amfit,
Ntiochus quog:Håánibal i apbrica utus ad antiochó i aftá cõfugit:& pacis ipatiens hofté populo ro.
a — toto'orbe quzrebar:qua nô prius deftint:ġ antiochúad bellú aduerfus romanos cõctauit; anuochus
fais opibus & nomine regio fretus non dubitauit bellú mouere:ítag parato exercitu;cuius pars maior
aureos clavos crepidis fubie&os habebat: ar-
gétea uala pro fichlibus ad ufam calinæ:mul eo ufq; luxuria gaudens utedicto præmíū eiappos
tag alia faperfua & luxuriofa geftabar: illum
eiufmodi infigaibus aureis & argenteis floré neret:quí nouum uolupratis genus reperíflec: quan
temicurrus quog falcatos &elephátos cum ta dum deliciis nimiis capitur ampliflimi íperií ruiz
tarnibosiegratúg frenis & monilibus ac fale- na eualict De Antiocho Rege Syriæ.
ris præfolgéré cú hånibali oftéraffet:ģfiuit ex a Ntiochusquogfyriæ rex nihilo contemprio
eo nungdea fatis eént rõanis: de uirib> & na rísexempli:cuius ċcæcam &amentem luxuriã
mero milit dicés:tú håmbal utpote callidus
íperator fatis ingt eråt rõanis duis auarıimi exercitus muratus magna ex parte aureos clauos
{intallius auge & ornaméta militú fignificást crepídís fubiectos habwıt : argéreag; uafa ad ufű cu
hic ergo ftatim occupatis ifalis grecilg litto- línæ cóparauit:& rabernacula cextilibə fgillis ador
ribus bellü irulit popu Ro.& ráġ uiđor ocia nara ftatuít:àuaro potius hofti præda optabílis quã
Juxofagitabat:in euboea iuxta euripú pofi-
tis caftris:aureis fèricifeg tentorits:fab
iplo fre ullaaduincendum Arenuo mora.
ti murmure:cú inter fluenta tibiis fidibufg De Prolemæo Rege Egypti.
concinerer:collatis undig ĝuis per hiemé ro- n Am Ptolemæus R exacceflione uítiog fuos
fisine cú aliquo ducú genere agere uideretur
virginú puerorűg deleđus habebat, Talé er- uixit:[demg phitonappellatus:cuíus nequis
go regé rå luxuria debellatů popolus Roma- tia quid nequíus + fororem natu maiorem cói fratri
nus prio Atulio glabrione cõfule:deide feipio nuptam fibi nubere coegit : poftea deinde filiaeíus
ne afiatico cù fratre aphricano legaro duciba per uim ftuprata ipfam dimifir:utuacuum locã nuz
facile fuperavithic rex mcredibile di&u qui-
bus auxiliis:quibə copiis cõfederat rrecérami priis puellæ faceret. De Populo ægyptí.
lia pediráegtú falcatorűg curruň nõminor © (Onféraneus igíť regibv fuis Sgérísegyptíæ
S aduerfus po
DIPA PBS
numerus:elephantisad hoc imenfæ magnitu pulus g duđtuarchelai aulu íi
galbínit
dinis auro:purpura;argéto;& fuo ebore fulgé X archel:
tibusaciem utriufg vallauerant, Adufam mænibə urbis egrefus:cü caltsa uallo arg foffa cín
culing:h ad ufum méfæ habuifer tolerabıli
us fuiffet, Tabernacola textilibus figil, ador è
nata: Tentoria piâis auleis exornata textilibus figillis: purpureis imaginibus intertextis uel aulêis í gbus erãt
imagines intextæ:ná fignú figmificat imaginé cuius diminunuú eft figilló, Vlla ad uincédú mora:Ófnamen-
ta lla potutffenr irritare auage hofté ad pugnam:at uiro forti qui femper pugnæ paratus eft nullam moram fa
cere potuiflentad ui&oriá:ġuia non fpe prædæ:fed gloriæ confequendæ gratia pugnat uir fortis,
Arà Prolemæus rex:Hic fuit prolemæus euergetes fecundus q tefte ftrabone li.xyii, phifcon diđus fa-
n ` itnamaprimoeuergere q tertius poft alexandrú iperauit ægypto:turpiffime oćs uixerút uf ad eum
ptolemæńg põpeiú iteremit:i quo genus & iperiú prolemæogeq lagidæ dicti funt euerfum penitus:&
lofti, extin&ű fuitshic ergo euergetes fecundus tefte lultino li.xxx,oés fuos crudelitate & luxuria fapauit:qppe qui
ge
regno pparnıcidiú obrento ad utnulg parentis necé fratris quoq cædéadiúxit; &'his reba uelun fæliciter
ftis luxariæ fefe tradıditqué ois fecuta elt regioiguæ breui tépore militiæ ftudiis depofitis ocio-arg defidia
“corrupta marcefcebat:bic 1euolutusin omné lux occifa euridice uxore eadég forore fua, Agathocleæ inmeres
tricis capitur illecebris:atgg ita omni magnirtudie nominis ac maieftatis oblitus noĉes n ftuprisidies con-
uiuis fümicaddúť iftrométa luxuriæ tympana & trıpudia:nec iam fpeđaf rex fed magier nequitiæ neruo
rū obieđamenta nodulaf:hæc primo labentis regiæ tacıta peltis & occulta mala fuere:deide crelcéte licétia:
if nec a parietibus regiæ domus cõtineri meretricis audacia pōt:quå preruioré fociata cå agathocle fratre am
bitiofæ pulchritudinis fcorto:quottidiana regis ftupra faciebär, Accedebat & mater euáthe quæ geminæ fobo
lis illecebris deaictú regem tenebat:itag nô cÖrentæ rege iå etiá regn pofident.Jam í publico wfant:i4 falu
tané iam comittáć agathocles regis lateri 1ú&tus ciuitaté regebat:tribunatus :pfeđturas:& ducatus mulieres ot
dinabant:nec quifg in regno uo mnufg ipfe tex poterar:cum interim reli&o quinguéniex eundice forore
filio morifAcceMo:Augmé:ú.Phython appellatus.Quali ferpés hoc é crudelis & ímius,Strabo dicit 05 phy-
thoné fed phyíconem fuiffe appeliatum. De Cypris.
Onfentaneus:Ptolemæus Auletes ulimæ cleopatræ reginæ pates:propter itoleranda flagitia ab alexan
c — drinis eieĝus romam confugit & a pompeio fulceptus fenatuig commendatus fappliciter peuit ut in
regnum reftitueretur de qua re fapius agwatum etin fenar multis eam seftitutionem experten
tibus quia gloriofùm eft uideretur regem habere clientem:nå qui eum seftituiffet eius patronus dicebatur?

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CRVDELITATE elxxxiiti
qoare multi eam principes fumma ambitione depofcebant inter cæteros lentolus atg Pompeius tefte
lib.iæpiftolarum famıliarium:Sed hæc reftitotiðis prouincia a pompeio magis demandata Cicerõe
& a fenatu decreta
eft Aulo gabinio qui cam regem reduceft. Archelaus quem fibi beronice regina huius prolemæi filia natu
ior:quam Alexandrini eie&o patre reginam conftitueran ma
t uitum conivnxerat cum exercita adai
fe&us eti& pofitis extra mænia caftris cumea foffa & uallo cingi iuberet effæminatus popülus &jerfus eum p-
ditus magna uoce fucclamauit:ut ea præcio facienda locaretiqua uoce potuit Archelaus luxuria per
tali exercitu fibi de uĉtoria facile ítelligere qd cå
fperandum effet:ex quo facile ei uenit ur cum toto exercitu cæderef regina quog
interempta fait & ptolemæus pater inrtegnū
gereiuberet:uniuerfusfucclamauit
opus utid
publi teftitutes:Archelat corpus ,M, Antonius. qui
ca pecunia faciendā locaref quapropterid elíiciis tå fitum tunc fab Gabinio militabat diligenter côqoi
enerues animi [pūm cxercítusnoftri fubftinere non curavit regio funere cremandum honeftädúg
ut legitur in uita M, Antonii, Tam
potuerunt, DeCypríis. enerues: Tam efæminati & molles,
f Edtaméeffæminatíor multitudo cypriog quí Ed tamen effæminatior:Cyprus infu-
reginas fuas mulieg corporibus uelur gradiz: i Jainter aliaso: bis terrarum infulas fa
bus conftructis quo mollius ueftigía pedű ponerent Juxui plurimu mofiffima diuitiis femper abúdans&
m dedita: ut eå uenesi
currusconfcédere æquo animo fuftinebåt:uírís.n. cat efle florus: inter alias delicias illudficrãdi- quo
fi modouíri erant uita carere g tå delicato íperío ob feruat q reginæ currus afcenfaræ gradus fibi
temperare latius fuit. Hæc éfocieras uítiog lafcíuí túfaciant ex mulierð corporibus quo pedes ea-
mollius fuftétenť quid hoc delicatius gd
uultus & nouæ cupiditati iherentit oculogac deliv illius puinciæ uitis turpius:qui tam delicato
cato uultu afflués pergguaríos illecebrarum motus muliege iperio parere nô recufant qb> hone-
uolíitantísanímí. DeCrudelítae ior mors et § rå luxuriofam îperiú, Effæœ
Ca.II. minatio
c Rudeliratis uero horridus habitus truculenta gum r:Licet itolerabiles fint ægyptioge ré
libidines:Cypriogz tamen multo intole-
fpés:uíolentí fpíritus:uox terribilis omnia mí Tabiliores, Multitudo : Bene multitudineny
nis & cruentis imperiis referta'cuí filentium donare appellauit non populú Ñ incôditá fæmina
crementum eft adiicere &.n.quem modum fibi ipfa cillisrűturbam, Velut gradibus:Subieđtis fibi an
fiue aliage mùliegz corporibus:p ea tang
ftatuet finon fígíillationisgdem frenis fuerit reuoca per fealará etigas cras skeendebaks SPERE
raadfummam cú penes illam fit tímerí penes nos fit focietas uiciornm: Oftédit qd fit luxuria atg
odiffe. De Lucio Sylla. libido, Lafiui uultus:Ad Jafciuiá fpecié atti
1- ner eft.n.Tafcivi uultus geniti cafus , Oculoge
Vcíus Sylla qué neque laudare neg uítupera inherent iú, Oculog fpeđtátiű femper nouas,
relgf4 fatis digne põtzquía dű querit uíctoríā cupiditates, Animiaffluentis:Abundatis mol-
fcipíóem fe populo R omanodü exercethãnibalé re li apparatu & per multas uoluptates difcurré
prelentauit:egregiænãg auctoritate nobilitatis de us ur că una oblata fuerit altera ftatim exco-
fenfa crudeliter torãurbem:atg gitetur & dú femper in exquirendisillecebris
oés ítaliæ partes cis mens intenta eft nung conquiefcat,
uílis fanguís flumibus inűdauít.Q uattuor legiões De crudelitate, e Ih
cõtrariæ pris fídé fuam fecutas in publica uilla quæ Rudelitatis:quá fit dereftanda crude-
c litas ex ipfius defcriptione colligitur,
Sed aduerfatam : cõtunctio uero ad id
ptin
utet
cum fupiori coniungaf capitulum.
Horridus habitu: :Afpera forma, Trucolenta fpecies.Crudelis afpeétus:ná crudeles femperí uultu feritaté quá
då præ fe ferunt, Coi fifilentið:Tacere
l iqt de crudelitate é ipfam crudelitaté augereġ null fceuiendi fibi faciet
modú nifi vituperatiõis freno fuerit repreffa:æquű igitur eft ut de illa dicamus
& dicendo uituperemus:uitw
perando reperiamus.Sigillationis:Notationis& infamiæ :nå nili uituperef contineri aut refrenari non poterit
ípunitaté fortita cú naturaliter fit efferata & uiolentia,
Penes illå fit timeri;Crudeles femp timeri uolunt quos
femp odiffe folemus iuxta ilud tragicú oderint dum metuant,
Vcius Sylla:Cice.li,de finibus bonos: & malog: dicit: L,fpllā trium peftiferoge uitioge fuiffe magiftråz
luxuriæ:auaritiæ:& crudehtatis:crudelitate uera cúđtos fuperaffe:nā
quanta in omnes faĉtionis aduer fæ crudelitate ufus fuerit & hic & inquanta in ciues quanta in focios:
eius uita cognofcere poffamus:
Neg laudare:Si eius uirtutes & res clar:-Mme geftas laudem ingente.
zis uituperationem maximå meruiffe uidebifinâ in victoriis fipioniin fi crudelitate
uitia & crudelitatis exempla refpexe-
Egregiæ nobilitatis:Marius plebem:fy1la fenatum 8 nobilitatem defendebat:& hincbánibali diverfis
parem inuenies,
mitridaticam prouinciam in ciuile bellum exarferunt:in quo fuperiore fplla non folam urbemftudiis propter
Romanam:
fed totam italiam crudelitate repleuit:nam præter hæc quæ infra referuntur apud facriportum apud colli-
nam lxx. amplius milia fylla concedit: tefte.L.floro,
fte Quattuor legiones:Florus dicit fuiffe tantum mo
do quattuor hominum milia:Plinius de uiris illuftribus nouem milia.ln publica uilla; Ois domus extra urbé
Qel oppidumaut caftellam dicitur uilla hoc eftin agris pofita:ed in campo martio fuit domus mataa
iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
qoz publica iHa dicebač, ‘Fallacis dextræ:Quia ın fidem eos acceperat impunitatég promiferat, Laments
Diles queritatus:Querelas lamentables quæ tantæ erant ut campo martio exaudirentar in urbe, Lacerata fer
to corpora:Non faus habuit in uiuos ad necem uíg fæuire nifi etiam in mortuos crudelitate uteretur; quor
cadavera pifcibus deuoranda in tyberim deiici iuffit,
Ving milia poeftinogz:Alia par fuperiori crüdelitas poeftini qiunioré Marið receperát cum.A,cetego
Syllæ pfe&o obfiderent [põte i deditioné fide data uenerút:quos oés extra monia euocatos humig P
tratos iuffit occidi& coge corpora [pargi p ag; Quarruor milia & feptingentosine tahti facinoris memoria
poffet aboleri: pícriptog: noia g iogulati foi!
fent í publicas tabulas referri uoluit:res cette ín martio campo erat:ine quic fallacis dextræ mife
memoráda nouis annalibus at recén hifto- ricordiam íplorantes obrrücan iuflit:quag lamens
ria, Tam pclaræ reiHironia eft ac fi diceret, tabiles guærítatus trepidæ ciuitatis aures receperűt
Dereftádæ dıluereć:folueref aboleref. Nec cõ
tétus í eos.Ac f diceret tolerabilius uidebaf lacerata ferro corpora tiberis impatiens tanti oneris
in hoftes agt inimicos fæaire:id.n,ulcifcendi cruentatisaguísuehere coaĉtuseft.
gia fađū uideri pofferíqetos uero atg pacifi q Vig milia præneftinog fpe falutis p.P.cethe
Cos fèd diites id nô folű crudele fedéravage:;
& ppterea Cice.reĉte dixit triŭ perniciolorā gum data extra mænia municipi euocatos cü
uiciog: faifie magiftrom:luxuriænuariciæ & abíiectisarmís humí corpora phtrauiffent íterficien
crudefitatis, Quieti aiig hose bello
fe îmifce
re noluerát & neutrápté leg. Per nomencla damilia&.dcc.diræ
ptinukgp agrosdilpergenda curauit, Q uattuor
prolcriptionís edicto iugulatosin
toré ; Noméclator dřg noia ciuiú tenens ea
prícipibus per urbé icedétibus fubiiciebatut tabulas publicas rettulit:uidelicetne memoria tam
unúquég noiatim falurarent:his.n.artibə prí pclaræ reí dilueref:nec contentus ín eos {æuíre:quí
cipes ciui gratiá inire tudebát : p hos igitur armísa fe diffenferar:eriã quietianimi ciues propter
noméclatores Sylla duită noia edoĉas pleri
bebat aduerfus mulieres quog:Hocquog ad pecuniæ magnitudinem per nomenclatorem cóquí
crudelitatis augwérů í fæminas ulg fceuire pfcríprog numeroadiecit. Aduerfus mulieres
g femp uiro forti turpiffimú eftadiudicatú Id firos cædibus uíroz
Quog inexplebilis feritatis alii habent 1n ex- quog gladios diftrinxít:qualí parum indicium
piabilis. Crudelitas plofquam punica uolo- rum fariatus:íd quogiexplebilis feritatis
ptatem ex contemplandis cæforum capitibus abfcíffa miferog capita modo non uulrumac fpiritã
mizificam capere : quæ f licuifet non oculis ín confpećtum fuŭ afferri uoluitut oculis
tantom:@d ore quog deuoraffèt:fcip:5is nor retínentia
bani aliorumg multogz ad fe delata capita in illa quía ore nefas erat manderet.
eius atrio iuir affigi:onde domus elus offici Vam porröfe crudeliter in.M.marío prætore
na crudelitatis eft appellata, geitqué pora uulgíad fepulcrü lutati gé⁄
q Vam porro crudeliter í ,M. mariam: tis prrađtū nö prio uita prnuauitq oculos ífelicís eru
Tátope crudelitate deleđtabať utexg
fito fupplicii genere :M, mariú ptorem affici eret & fingulas corpís ptescõfrigeret:uixmihi uerí
uoluerit:guemad catuli nepotis foi fepulchrå fimilia narrař uideor:Atille etiã.M.pleđtorið pad
pertrađtum oculis manibus cruribufg defof- eiv fuppliciexaís ceciderat:cõtíuo íbi mađtauít: no
fis feruatom aliquádiu:ut per fingula mébra qučíniquo aio fcelusí
moreretur:non occidi fed excarmificari iue- uus põitor mífericordiæ:apä
rite Per ora'vulgi: Speđantepopulo, Luĉa tueri fcelus admirer fuít:fed mortuog übrisfalté pe
tiz gentis: Catuli nepotis fui qui a géte luĉta pcítmínie.N C.M. cuio &fi poftea hokis qftor tñ
tia originem ducebat, Atilleét.M.ple&toriú gb?
Hoc quog teftimomü crudelitatis iméfæp alíqñ fuerat erutos cieresíaničís alueñ fpfit:en
«M.pleĝonů nullaalia de cá nifi cú. Marti
Corpus uideret tam crudeliter dilacerati prat-
milericordia ceciderit in fincopim:ftatim iufferit occidi:ut nô (olú crudelitatis:fed etiam miferitordiæ nonus
ultor eér, Novus punitor:Exaggeratio crud tausor eriam pumiret qui mifericordia commonerenf: Sed ut
breuiter huius imanıffimi hois jxuicia repe s illos cõnumerare pafietiquos in urbe pafim ggs uoluitoc
cidit:donec admonéte furfidio uiuere aliquos deberesoteént qbus iperaret ppoñta é ingens illa tabola: & ex
ipfo equeftris ordinis flore duo wilia:nel ut aln uolåt plures ele&i q mori iuberenf: noni generis edi&ú piget
pofthæc referre. Ludibrio habita fata carbonis:fata forani prorios arg demileios.Bebiú fne ferro ritu feragz
iter manus lácinará:Mariŭ ut dizimus p fuccifa fingnla mébra mori coa@tú : pofitis denig úngologe hominá
fere pænis:Municipia raliæ fplédidiflima fob bafta uenierút Spolető.loteránů prænefte: Florentia:ná fulmo-
né uetus oppidi fociù atg amicú(facınus ídignú)nődú expugnatú ut obíides iure belli& mõ morte dánau du
ciiubenđ:fic dánará ciuitatem infr fylla deleri:& alia nefanda crudelitatis exépla edidit ; ut in mortuog um-
bras ér graffareťf, Nå Marii cineres erutos:Spargi in pfiuenté iuit; qbus oíbus 1ta pađtis uoluit fozlix appel
lari q fera belua noiari debueratig oés tyrános crudelitate fuperafle uideafigğ Marius leuioré hác feritatis in
uidiã fuá crudelitate effe faciatigui nihilo mitior ın fpllanos fuifeuiderur, Diftrinxit:Nudanit;aperuit,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CRVDELITATE elxzxy
Am & ille nimia:Quanta fuerit Marii crudelitasiut alios auctores omitrá;ex flori di&is breuiter coHi-
n gitur; urbe enim potitus poft exiliú cú Cinna carbone& fertorio ftati ad princip cedé ut difcurrereť
fignú dedit:ubi alığto fæuias ğ aut í punica aut í cymbrica urbe fæuitiú eft. O&auii cõfalis caput pro
ftris exponit Antonii coniùlaris in Marii ipfius menfis,Cæfar & fimbriaî pænatibus domog fuas: trucidant
Craffi pater & filias í mutuo alteralterius afpeđĝu, Bebiúatg numitoriú p mediú foge unci traxere carnificú
Catulus fe ignis hautu ludibrio hoftium exemit:Merula flamen dialis in capitolio iouis ipfius oculos uenarå
cruore refperlit:Ärcharius iplo uidente mario confofuseft:ga fatalé 1l!å fcilicet manú nô porrexerat falutanti
hæc tot fenatus funera intra calendas & idus
actis fælicítatis noméafferendum putauít:cuíus tñ ianuari menfisiwá Marius tefte Huo li.Ixxx, Livius
crudelitatis :C. M-iuídjā lenat: De Caio Mario. €d'ts molus fceleribus idibus ianuariis decef
rE e "e O7 fitifep lla marii purpura
rima dedit.gd futo;
a Am &ille nimia cupiditate pfeguėndi inimi? fur fi annü cõfularıs ipleffer tarfas MA
cos írãfuã nefarie diftrinxit.C. Cæfaris confu iwuenis & carbo cõfüles poft adventura fpllæ
anis & cenforiínobiliflimum corpus ignobili fæuiz Prgatoig exercitus fuos qfi defperata uto
laris
penlan PABO mi&Tiabiectif
tía trucíidãdo:& qdem apud feditiohifi ARI Ma ne inut S
enrabant: perirent fanguineEfenatus ande
fbi
fimi hominis buftum:id enim malog miferætűc reí carcere q iugularentur eduâi. qd funerúí fo
pu.deeratutuari
E o Cefar piaculo caderet:pene tanti
3
A iminís g, z zuola
in circon miana pa náců Motius
san põtifex veftales
oe áplexus aras tátú nő
maa T prr anap oblisplasccimi
domiĝ
nie i E EAEE atg thelefinus fan
laudisín mí itia meruir, 1 SUNEN nitú duces atrocius pyrrho& hånibale cåpa
í Demcaput.M. Antonii abfifum fuis mãibus miá hetrutiág populáť& fub fpecie ptiú fe ui
inter epulas, per fummã anímíacuerbog infos dicant.C. Cæfarıs:Hic eft ille cæfar oratorq:
szi E n a cumETcatulo fratre
a cicerone
leatiãaliquandiu tenuít:clariffimig & ciuis & orav PEE T in fecúdoTEE orato
torís fanguine contaminari menfæ facra paflus. Atg; de eloquéria cralum dilpùráté audirent: qué
etíam.P.anium qui id attulerat ininum fuum recen marius vibe portis ai enun
PE i arii cuiufdá:qué occiderat rt
tís cædís ueftigíís afperlum recepit. Sr EE ETT expiationéiat
Dedamafippo: fit occidi Hominis.fuarii cuiufdá ueronéfiss
d — Amafippusnihil laudis habuit quod:corrum⁄ Sediciofifimi: Conftat hunc uariú feditiofifi
peretżitagy
PA memoriaeius licentiore accufatiõe mum fuiffe q principes accufare confueuerat
TE ita s cai, Iter quos &.M.feaugesPiaculocaderet:ad
perftríngírur:cuíus íulfu príncípum ciuitatis capíta girjonem veluti hoftia caderet, Pene tansporui
hoftiarum capitibus pmixtafunt:carbonilg aruing &oriæ eius nô fuerunt : Vt hcită effet tátum
trūcum corpus patíbulo affixum geftatum eft:adeo virum tam abieđti hominis umbris parétaris
ut 3flagitioliffimi
a hominis eprærura
: multum;at reipu P!9Sctiminis:propt errescrudelitaem.
Jaudis:propter geftas, Quå
blicæ maíeftas nihil potuit. i Dem caput M. An. Hic fuit ille ora-
tor eximius qui cúĉos eloquétia foa
ætate fuperauit telte cicerone:potuitg oratio
nis fuanitate marianos milites demulcere:ac cædis jnferendæ cupiditaté reprimere;nifi.P, Antonius q eius ora
tioni non Erer panita ingreffus illú occidiffet:cuius caput:mario inter epulas oblatum tanta cåãalacri
tate fufcepit:manibu{g pertrađtauit:ut plane omnibus animi nfolentiam oftenderet.infuper ipfum Antum in
terfeãtorem arête complexus eft tanğ ab jllo maximum omnium beneficium recepiffet M. Antonii:oratoris
quem cum crafo de eloquentia difputantem ın oratore fao cicero introducit,
Armafippus:Hic nulla uirtute præditus nulla laude clarus merito accufari poteft: in mariana tempe-
d _ftate& ipfe fupra modum fæuierit: quippe qui nobiliffimos ciues fllani nominis defenfores iter uiti
mas tang beluas crudeliter necari;& aruinæ tribuni plebis truncum in fublime elatum per ora uulgi
deferri iufferit:de quo Salaftius in catilinario.Noftra memoria ui&or fylla cum Damafippum & alios eiufmo
dizqui malo reipublicæ creuerant iugulari iuffit: quis non faĉtum eius laudabat homines feeleftos & fa&tio”
fosiqui feditionibus rempublicam exagitauerant:merito necatos aiebant?Sed ea res magnæ initium cladis fuit
Nam oti quif domum aut uillá poftremo uas aur ueftimentum alicuius concopiuerat dabat operam ut is-
in profcriptorum numero effetita illi quibus damafippi mors læticiæ fuerat : paulopoft ipfi trahebantur: nec
prius finis iugulandi fuit q fylla oés fuos diuitiis expleuit. Nihil laudis habuit qå corrumperet: Ac fì dicerete
Marius atg fylla fuarum rerum geftarum laudes& gloriam crudelitate corruperunt:ut fine damnatione lau-
dari non potuerint.h:c uero nullam habuit laudé quå potuerit crudelitate diminuere:quare liberius accufari
t; Patibuloscruci affixum:paribulum a patiendo diétum:pin eo mortem noxii patiantur. Flagitiofiffimi patibu-
Ponie prætura: Tantum inquit ualuit Marii potentia oppreffa repu, ut in ea nihil auctoritatis haberet am- lum
pliffimus ordo; Prætura.f;Damafippi q tunc præerat urbi. Reipu.maieftas: Vel fenatus uel quia tác aruina tri Liuius
bunis plebis erat:& facrofanđta maieftas tribunitia habebaf:cui nihil túc pfuit:Liuius de mario li.lxxx. Mari-
us jnquit oir cuius feexaminentur cå uirtutibus uitia aut facile fit duĉu utr bello melior an pace poieiofior,
iù

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NÖNVS
fueritadeo ġ renipubliciin armatus fernauit eam primo togatus of genere fraudis:poltremo armis evertit,
Vmantius etiam flaccus:Hic eft flaccus ille qui in oi uita Catonem imitari uolebat & quåuis longea
n- feueritate illius abeffet licentius tamen plerung loquebatur:nam cum pompeium confules admone-
tent ut diligenter uideret quorfum euaderent cæfris opes quæ reipublicæ picolofe uidebantur: Põpe»
tus ociofos eos effe iuffit:quia cù primû pede terram percufferit fe totú orbem cõmoturum diceft:fretus.[ipo
tentia & 2uĝoritate fua totum orbem complexa, Occupatis deinde gallis auĉtilg cæfaris ribus ut iå aper»
tum reipublicæ periculú uideref:Tunc numátius ifte Põpeio dixie fertur nc pede percute terram, O- pom-
pei:fed quod ad eius cradelitaté pertinet tan-
Ta fait ut nihil imanius nihil rruculentius au De Numantío Fiacco Romano.
diri poffet ficut in littera uidere poffumus. n Vmåtíusaűtflaccus poft peíani nominis acri
Quâ pro babılior:Quia nõ laudem fèd ifami-
amexea re propter crudelitatem eft confecu- or quam probabilior defenfor cum ab ímpez
tus, Truculérífimo genere uelniæ:deaifimo ratore Cæfareíhifpania inclufus mæníibus abtigen
furoris genere,Fæminas:Alia teterrima feri- tíum obfideretur:efferaram crudelitatem fuam trus
tas:cum nonnulliex oppidanis ad cæfaren cõ
fogiffent in caftra:Flaccus ifte crudelifimus culétífimo gener uefaniæ exercuíit:omés enim eius
uxores & liberoseorum in moros adducı iuf- oppidi ciues quos ftudiofiores Cæfarís fenferar ius
fit:deinde citatis earum uiris ueluti ad collo- gulatos muris præcipitauit:fæmínas quog citatis
quium:in illorum confpe&u crudeliter neca- nomínibusuírog quiin cõtraríiscaftris erãt:ut cæ
Tutrucidatis prius in matrum áplexibus libe-
ris infantibus. Infantes alios: Hocuero mul des coniugum fuarú cernerent& maternis gremiis
tocrudelius at quofdam infantes:anteora pa fuppofitos liberos trucídauit. Infantesalíos in cone
rentú humo defigi fiue terræ collidi:alios ue- fpećtu parčrum humo infigí:alíos fuperíađtos pílís
luti pilas ia@atos telis excipi iuberet: qdem.
auditu nedű vifu fæda & itolerabilia dıci pof excipi iullit:quæ auditu etiam ítolerabílía romano
funt, Quæ auditu: Execra quodámő hane iuffu lufiranis manibusadmíftrata funt:cuius gétís
flacci crudelitatem cum romani femp huma- præfidio flaccus uallatus diuinis operibus uecordí
nitatis principes extiterint unus inuétus flac-perfeuerantia refitebat.
cüs g barbaram crudelitaté fuperaverit, Diui
nis opibus:Nő difcedıt ab affentatiőe fua Va Externa De Carthaginéfibus.
lerius uefana pertinacia:Quia fperabat fe diui t Ranfgrediamur nücadillaqbusutpar dolofs
nis opibə cælaris poffe refiftere a quo rådé fa ita nullus noftræ ciuitatis rubor inelt.Carthas
peratus iuftas crudelitatis poenas dedit, gínenfes arrilium regulum palpebris refectís machi
Externa de Carthaginenfibus,
Ranfígrediamur : De fupplicio Atrilii næíĝ undig facuti Itimuli eminebantíclufum ugi
e regoli & crudelitate qua ufi faerint in lantia pariter & continuo tractu doloris necauerunt
eum Carthaginenfes diximus in capi-
tulo de feruata religione li,i.non eft igitur ré tormérí genus índigoŭ pafo auctoribus digniflimü.
petenda hiftoria. Vt par dolor q a carthagi e Adem crudelitate ufi ín milites noftros martio
nenfibus fæuitum fit inzomanos dolor gdé certamie í fuá poteftaté redactos nauibus fubs
ad romanos pertinet non auté rubor:ga nul- ftraucrūt ureag carinis ac pondere elifi inufitata rav
Ja inde infamia ficut afua ipforum crudelita-
te, Maching Vafi curdam:ċenim Machina tione mortis barbarā feritatem faciarent:tetro facis
etiam fabrica inftrumentum compofitio un- nore pollutís clafibusıpfum mare uíolaturi.
deetiam pro infidiis aliquando ponif: Præa- De Hånibale.
cuti; Valde acuti claui.
Auđoribus digori-
mum:Quia conftat carthagnenfes crudehffi e Orumduxhãnibal cuius maiore ex parte uite
mos fmfie & hac crudelitans infamia femp tutis fæuíitia conltabatin flumine gello corpo
notatos:ergo illis crudelitas conuenit, ríbusrőanís ponte facto exercítű rråfduxíitut æque
Adem uf crudelitate:hoc fuit eodem
e bello primo punico non de imperato:
re:fed etiam de militibus capt.s fappli
cium ctudele fumpferunt:quos fundo nauium fubftratos necauerunt:nouum mortis & fopplicii genus zai
tas barbara excogitauit:dum fupra modumin romanos [æuiregeftit, Polutis clafibushumano fanguine
na
uibusafperfis, Mare uiola.Deduĉtis fcilicet navibus romanorum fanguine poluris ipfüm mare quodám odo
uiolare uidebantur cum illud humano fanguine refpargerent,
Orum dux hannibal : Livius hunc multis uirtutibus præditum dixit quas ingentia vitia adægua
e bant:inhumana crudelitas:perfidia pluíquam punica:nihil vernihil fan&inullus dei metus : nuliu
Virgil, iuĵurandom: nulla religio; fuit ergo crodeliflimus imperator, In fiomine gello : Virgilius gellam
Gella ‘appellauita quo oppidum ili oppofitum cognominatum eft: Apparet camerina procul campique gelois 1n
mânifque gela fluuii de nomine di&a:eft aitem fiuuius fy ciliæ inter camerinam & agrigentom, Exercitum
f traduxit: Hoc idem fecife [partacum Frontinus dicit libro primo,Spartacus ınguit fofiam quierata Marco

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 a DE CRVDELITATE cxxxvi
Craffo circãuallatos cefis captinog pecorűg corporibus répleuit & fupgreffuseft, Ve æque terreftriã:Vt ita
» 'fluuiales & rerreftres aquas polluerét ficut primo punico bello maritimas crudelitate corramperant, Idem ca
prinos noftros:Alia fcæaicia barbara ut captiuos Romanos qbus p feruis uteretur
‘ta fibi grauiffima îpedimentoge onera ferre nô poffent fuccifis primis pedá partibuscumrelinquebat
1go itinere feffi ipo
inutiles:quos
tero in caftra pdoxerat fter (€ fanguine cõiúctos ranå gladiatores ferro decernere coegit:quo fpeđaculo no pri
ts faniatus é quå oibus côfumptis eo genere mortis fapftes nullas eérqd illud g iter
clade méfas paraffe df ut nō minus cæ{osz anguine ĝ epulară uoluptate faciaref:dilcedcadauerå ftrues i cinenfi
ens quoq ex italia tå
ad ferendá opé patriæ reuocaref oés italici ge-
terreftríum feælentű carthaginenfium copiar egref neris q in apbricā illū feq abnuétes ccefferát
fum:terra quoq; marítimarum neptunus experireť: 1"i téploipfo
laciniæ innonis deluhră iteremit.ad eåParia
F F pe = fæde crudeliter inuiolatů dié
idem captiuos noftros oneribus & ítinere felfos :iã fari tag paria EKIO fieteifate
prima pedum parte fucciffa reliquebat:Q uofdãue ppinquus cú propinquo ferro certarent feg
to utin caftra perduxerat paria fatrū & propinquos mutuis uulneribusocciderent ; quo mors illis
s
rum iungens ferro decernere cogebat: x negante fan grauior effet, ad uolanrariá
S omani gué laftoigié illú:Merito
denig 1llŭ
mortéode-e6 |
‘guine explebebatu quam
r ad unű uictorem omnes pulerűtinä fabađtis rädé carthaginélibus cú in If
Tedegilfent:íufto ergo illum odío uerumtamé tardo ter pacis cõditiões abrupt! fæderis ultioné de If
Supplíciofenatus pruliæ regis factum fupplicem ad POfeeref hänibalii qué oís rupti foederis culpa
; tranfferebaf: ad antiochú regé fpriæ côfugit q | fi
uoluntaríam morrem compulit. cú aduerfus romanos bella pararet & hanniba |
DeR ege Mithridate. lis cõfilia fpneret ui&us a romanis &ad pacé
r: Am hercule quam míthrídatem regemig una
7 ERAS
coađus hânibal figmficauit llä peti ə Roma- |
epiftola. lxxx.mílía cíuíū romanorum ín3 afia nis
faliequoquée
cognitoad prufiâ
aduerfas bithiniæ
Enmené regéfé mex
ponti'regé con lj
pêrurbes negociandí gratia dilperfa interemit tãtæ citaffet:Eumenég hannibalis confilio prufias Hi
que puinciæ hofpitales deos iniufto:fed non inulto faperaffer: metuens fenatus Ro, ne fibi nouá
i bellú fufcıtaref ab hånibale.T. Quintú flami- l
niú legarú ad regë prufiā miferuntg utrúg re l
Bé cõponeret:hánibalé depofceret:nő illi fimiliter romanog poftulationé rexpfıdus idicauit ; fed ed in Roma
nog: manibus:hoceft/T.Quinti qui ob eå cám uenerat ut hånibalé Romá captiuú duceret ita tradidit: ut uix
famendi ueneni q in annulo regio more gerebat:tps ei fupereffe poffer:q qdem nulus ut dixit iuuenalis fuit Jayena
Cãnarú uindexac tanti fanguinis vltor:iuftinus tamé dicit hámbalé audito legatos adoentu fumpto ueneno le
Bationé morte fueniffe.Plu.uero plures affert opiniones de morte hånibalis:ná alios dicit effe q uelint eŭ a fer |
uo fuiffe interfe&tú:alios q tauri fanguiné illú haufiffe dicát:alios q uenenú ad fimiles cafus pparatum bibiffe í
cum magma execratiõe regis prufiæ. Prufiæ:Regis Bithiniæ.
Am hercule ĝ mitridaté:Mithridates læuicia pro uirtute adutebaf:nå bellú falcepturus ‘aduerfus Ro-
t manosedi&ú poés Afiæ urbes mifit:ut oés qui in afia :forét romanæ ciuitatis hoies iterficerenf : fae.
Tunt åt fupra octoginta milia Romanorúg negociádi uel alterius rei gratia difperfi erát í afia:prerea do
mus:tëpla &aræ:humana oia atg diuina iura uiolata fant:cuius licet feras:meritas tamé poænas dedit:ná triba |
«demă igentíbs bellis foclicitate fyllæ:uirtute luculli & põpeii magnanimitare uiâus: & defe&ãiõe ciüium phat |
nacifg filii felere Puentus:male tétatum ueneno fpiritum expulit:nam pharmaces eius filius in pompeii grati |
am ipfumiam amiffo regno obfefum ad mortem coegit:qui ueneno accepto cú parum pfeciffeta milite gal- |
lo noie bittoco:a quo ur fe iuvaret petierat interfeđtus eft:plinius li.xxy.naturalis hiftoriæ:honc dicit quote 1
idieantidotum côtra uenena fumere folitå.Gelius uero li.xyii.de nođibə attıcis Anates iquit põticas dicūt edé
dis uulgo uenenis uiĉtitare:Scrıptum eft a leneo Gn.pompei liberto mithridatem illum ponti:rege medicinæ |
zer & remediorum í id genus folertem fuiffe folitumque earum fanguinem mifcere medicamentis quæ de iun
Bédis uenenis ualent eumg fanguinem uel potentiffimum effe iea catione fiue cõfe&tione:ipfam autem affi-
duoregem talium medullarum vfu a clädeftinis epularum ifidiis cauiffe:qui & fciérem quoque ultro:& often
tädi gratia uenenum rapidum & uelox fæpenumero haufiffe.atg id eum fine noxa feciffe: quamobrem cum
poftea prælio Populi R oma,uictus metu foi i vIuma regni refugiffet:& mori decreuiffet,& uenena uiolentiffi plinius
tna feftinádæ necis caufa fruftra exptos:fao fe ipe gladio tråfegit plinius uero nepos de uiris ilioftribus:Mithri Ge], plis
dates íquit a pompeio noturno prælio uictusi regnum confugit ubi pér feditionem popularium a pharnace q n p
filio i turre obfeffus uenenum famphit:quo tardius agente quia adaerfus venena multis ante medicaminibus jja,
corpos firmarat:immifum percuflorem gallum auĉđtoritate uultus uel atroci uultu territum regocauit & in ~”
cædem fuam manum trepidátis adiuuit.alii uero accutiffimo veneno extinđtum illam fuiffe ferant; qaos Lu p yea.
canus fecutas:ait poft cilicias ne uagos & lafi pontica regisiprælia barbarico uix confamata ueneno 1aftinus $
bunc dicit ideo fe uenenis bibendis affuefeciffe q puera tatoribo fuiffet ueneno petitus:aduerfas quoge infidi |
ashacuna fe ratione munivit, Tam hercule:Súbauditur iufto odio fenatus hánibalem ad uolontariam mor-
tem coegit etiam compulit mithridaté, Hofpites deos:Apud maiores fanéta habebantur hofpicii iura quæ
iolare nefas, Virgi.luppiter hofpitibus nam te dare iuraloquanturuiolauit ergo hofpitalia iutacum man- y l
«dauit omniba afiaticis ut hofpires romano cun&i necarét. Nõmulto:Quia de rege rádé fmpfére foppliciú: V’8

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
quem ad uoluntariam mort compoleruat, Crucibus illis:Suppliciis& tormentis, Auctore gauro fpådone;
Hanc in deliciis mithridates habebat:ad cuius notum nihil non facere paratus erat hic ergo moltos regis ami
Spado cosig tá fædum regiæ libidinis miniftrú periniquo aïo ferebant:de medio tolli curauit, Spadone: Eunucho,
Eunu Inter fpadonem & eunacham funt qui nullá uelint effedifferentiam nifi in deriuatione:ná utrq a græco de-
chus ducitur fpado droToŭ oroAanra thrahédoœ trahontur & debilicanf genulia non penitas tolluntur fed ener
uantur qbufdam inftrumentis ut uirilia agere nô poflint. Eunuchus uero dicifq boná menté habeati, nulla
libidine uexará; pptèrea g fit euiratus nå géitalibus caret aroTouei bene kanoŭn menté ën habere, Libidino
fus obfequio. Cognitus é rex libidiofus q tam
turpì libidinis mikro é obfécutus : ut amicos cruore relperfitquoniam cum maximo cruciatu ues
fuos illiinfenfos occidi iuflerit. Scæleftus im neno repugnantem fpiritum fu tandé fuccumbere
perio: Qui felus nõ'mediocre cõmifit ut fibi
fidos amicos fpadonis gratia mori iperauerit coegit. Simulg piacula crucibus illis dedit + qbusil
hic mithridates annos quadraginta romanore losamícos fuos auđtore gaurofpadone libidinofus
ftitit imperio, obfequio fceleftusimperio affecerat.
Yienis diogiridis : Thraces crudelitate DegenteThraciæ,
c Pltare nō hoñes tantú fed aues quog te
ant:náhyrúdines ad eá genté æftate é Y fenis diogiridis filiæ chracíæ regís& fimius
nô deuolát crudelitaré metućtes én, inceniné admírabilë crudelitaté gétís ipfius feritas nar
fi regiõe oppidú quoddá Fluuiopoli noie: uel rãdã:tamé rabies fæuítiæ facit:cuí nec uiuos hoiës
vt Plinius dicit Bizecis : regia quodå Terei re-
gis inuifum hyrúdimbus& refte Solino aliti- medío fecare:nec parentes liberorum uefci corpori
busillis inacceffum é; equorum diomedis hu- bus nefas fuit.
manis carnibus uefcentiú ftabulú execratum, De ptolemæo rege ægypti & de cleopatra;
fuere i ea prouincia reges feritate infignes ut Tem ptolemæus phitonemergit pauloantelí
tereus:ut diomedes ut alii côplures iter quos
cyfenis regina quæ crudelitatis ueluti rabie ġ bidinofæamentiæ teterrímü exéplű. ídéeft in
dá furibúda medios fecari hoíes:natoge corpo ter præcípua crudelitatisindicia referendus.Q uid
ra parentibus epuláda apponi iubebat: aliaque enímhoc fađãto truculétius? filiá fuñ noie menephí
huiufemodi fæzuiciæ exépla faciebat, Crude
Vig litatem gentis:De qua Virgilis Heu fuge;cru temquéex Cleopatra eadem forore & uxore fuftule
deles:terras fuge littus auará: quare non mirå rat liberalis formæ optimæ fpeípuerü ín confpeđtu
eft inuérá effe'fæminá rabiofam crudelitate fu fuo occidi iuflit + pedeseiuspcifos & capur eius &
tenté, Medios hoïes fecare:Quem moré fer- manusí ciltam chlamyde opertos munere natilitio
vat turcus ille fæuiffimus, Nec parenres libe
Beatus rorum:Beatus Auguftinus de indis loqués hc matri mifit:perinde quali ipfe cladis quãilli ínferes
Aug.B.eädé afferit crudeliraté;filios parérú íteftina co batexpersżac non ínfælicior g in cõiorbítate cleos
Tho, medere:& idé beatus Thomas eog cradelitaté patram míferabílé cáctís fe inuifam redderet: Adeo
exhorrens dixit : Domine quo uis me mitte p
tergad indos, cæco furore füma quæg efferuefcit crudelitas:cum
Té ptolemæus: De uitiis & crudelitate munímentumexferepetit . Nam cum aiaduerteret
i huius fæuiffimi regis di& quanto fuí odio patria teneretur timori remediú fce
pitulo de Juxuria:ibi ergo
ftoria . Sed ad eaġ de illo fapradiĉta funt hoc ; lerc petiuit : quogtutius plebe trucidata regnaret
ét accedit ¢ ubi fe ciuibs fuis ob crudelitatem frequens iuuentute gymnafium armis & igni circ
inuifùm efe cognouit:metués futurú qå eae- dedit omnefg quí in eo erãt partim ferro partim flå
nit:regno,fipulíum irizremedium uoluit ex fce manecauit.
lere excogitare:plebé ferme omnem trucıdari
iuuécurê in gymnafio côgregatá ferro flámaqg De ocho dicto Dario.
circúdari & totam necari curauit, Teterriz- o Chusauté quí poftea Daríus appellatus éfan
mum ezéplam: Turpifimumi& fordidifimá &iffimo perlis iureiurando obftri&tus ne qué
exéplá ficut in capitulo de luxuria mõftratú é,
Referendus:Recitandus narrandus. Satu-
Tuyena, lerat Sufceperat & nurriverat:luuenalis tollere ducé cogitat hæredem, In confpeđu fuo:Ante oculos fuos qå
fæuius fuit, Pro munere natalitio:Curauit rex ifte fæuifimus'ut hæc munera reginæ darenturin conuioio
quo die natale faum celebraretquæ res nô reginæ tant fed ét uniuerfe cizitati acerba & luâuofa fait. _Per
inde quali ipfe cladis expers : Quali nô fibi filius:fede folacleopatra natusac fi diceret : qui mullú patris fenfä
haberet, Adeo cæco furore: Tanta erat crudelitas furori permixta ut etiam ipla uires reciperet & incrementů
ad explenda fcelera, Eferueícit:incenditur, Munimentam:firmamentum:fed potius fomentum, Frequés
iuuentute gymnaltum:Die ludorum fauenes in gymnafium frequentes conuenerant ut de morte ludos cele-
brarenteft locus exercitii gymnafium ut fepe diximus,
o Chus qui poftea: Quomodo Darius fuerit rex conftitatus moaltratum eft inca, de fortitudine &i cae
de Vafre diĉtis & fađtis quod gero ad crudelitaté eius prineticam sex cõltitutus populo. iarei

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CRVDELITATE dxxzyňi
affirmaffer fe null ex principibus fepté.qui cõiurationis aduerfus magos focii fuiffér ueneho ferrosautalia ui
aut inedia opprefurum:illorum potentiá metuens nouŭú mòôrtis& crudelitatis genus excogitauit quo fê me-
tu& religione folueret:locú parietibus cinxit:torú cineribus repleuit:fufpenfum tign fap ipofait principes la
xuriofis epulis uinog repletos in eo collocauit qui crapula fopiti in cinerofum pelagus decideréc obratigs ft
omnes:exiftimauit rex ifte periurus hac confilii calliditate fe poffe & libidini pariter fuæ & religioni fatiffacef
jå nõ ita;eft fraus.n.diftinguit non diffoluit permiarium:principum aut noia fuerunt hæc:Oanes ; Itaphernes
obrias:Megabızus:Afpities Hydarnes, Inopiaalimérog:Fama & inedia, Hos inuiđos: Alii habét onuftos
ideft fibi grauesatg difficlesquorum opes at
excõiuratiðe quæ feptem magoscumeo opprelfes g potentiá metuebat. Velian&tos: Quafi fi-
ratautueneno aut ferroaut ulla uíżaut inopia alimé mul adminiftrantes : quogz auctoritas magna
foret apå regé ita mbente populo.: Nō perru
torumnecaret:crudeliorem mortísrationem excogí pto uinculo religionis:Non uiolato facramen
tauít quæ hos iun&osfibi non perrupto uínculo re tovtipfe putabat. Côgerié:cinerú cumulum
ligiõis tolleret:feprum ením altis parietibus locum & cõgregationem uafrum regis confilium fed
a crudelitate mutuatum,
cinere compleuít.fuppofitoque tigno prominére be Pertior &: Nô é in Dario finita regum
nigne cibo & potione exceptos ieo collocabat equo a — pfrú crudelitas: nå Ochus cognomine
fomnofopítií illãínfidiofam congeriem decíidebãr. artaxerfes Dario longe crudeljor fuiffe
DeOcho artaxerfe. uf:g nõi ciues quos metueret:fed in fios fu-
pra modú fæuian:fororé cmusfiliam duxerat
a Pertior & tetriorakcrius ochi cognomine Ar Uxoré:terræ uiu defodit:patruű cú centú li-
taxerfis crudelitas:quí occifam fororematque bensatg nepotibə telis tráffigi iperauit.í area
eãdem focrum uíuam capite defodit & patruum cã fedo uaçoa ailigatum: nec id ulla iniuna lacefitus
llog maxias opes & igété apud phs uir
cent &amplius filiis acnepotibus uacua area defti tutis opimoné eé uidebat:ĝre timebatine inil
tutumiaculis cõfixitnulla iniuria laceitus:fed pín lum perfe regium traníferiér imperium, Eá
his maximam apud perfas probitatis & fortitudinis dem focrú:Erat & focrus quia eius filiam du-
laudem confiftere uidebat. Deathenienfibus. zerat uxorem, -Ç centum
& amplius filiis;
Barbarumerat non fingulas:fed plures habere
co Onfimilí genere xmulationis ínftinéta ciuitas coniugesiquorquot,f.alere poruiflent, Virgi Vig,
atheníenliumindigno gloriæ fuæ decreto egis lius: Vıdi ecudam cérumg; nurus, Item quing
|> nenfium iuuentur polliçesablcidir. Veclaffe porés gintaqllı rhalami.Saluali denas:alii plures d Salu,
teges eos amplius, Nulla muria laceffitus:
| popùlus ín certamé marítimarum virium fecum de Eraggeratio crudelitatis Ochi: q infontes ne
fcendere nequíret.Nõagnofcoarhenastimori reme caverit Jangûine fibi coniunctos,
díuma crudelitate mutantes. Onlinili genere Cicero liviii, officiogz. cicero
z ER z A c — Duriuseź 3 ingt atheméfes
éles qq fciuerút
fciuerú uc
De inuentore Aene Taur: aæginetis qui claffe ualebát pollices præ
| £ Ceuuseriãille Acneí tauri inuéror quo íclufi ciderené:hoc uium e utile:nimis.n.iminebat
i propter ppinquitatem ægına piteo: fed nihil
quod crudele utile : eft emm hominum natu-
| ræ quam fequi debemus maxime inimica crudelitas:pp utilitatem igitur athenienfes id crudelitatis exemplum
ediderunt ut æginenfium iuuentuti pollices præcidi ex decreto iufferint ne fecum naualı certamine contende.
re poffent in quo plurimumillos ualese cognofcerent, Confimili genere zmulationis:funt.n.atheniéfes ochi
crudelitatem imitati nam quéadmodú ochuspatrai & eius filioge atg nepotú probitaté habuit fulpeđtam: fic
athenienfes æginenfium uires timuerunt:qui metus illos fecit cé crudeles, Aeginenhiü; Aegina eft infula& urbs
in qua regnauit Eacus ab ægina Afopi ja denominata:fed antea dicebatur, Enopia telte Ouidio lib.yii,meta- Oui,
morphoftos:Enopiam ueteres appelAvere:fed ipfe eacus æginam genetricis noie dixit, Pollices:ln quib> ma
nuam uis omnis pæne tota confiftir. Non agnofco athenas:Cum athenienfes humanitatis femper fuerit præ
Í ceptores quippe apud quos philofophog præcepta uigueront;a feipfis alienati fuiffe uidentur ut, non cogno-
feantur athenienfes: qui timori remedium a crudelitate tanguå barbari mutuari uoluerint, Mutuantes: Sicut
Prolemæus:de quo fupra.
Ceuus etiam:Cum phalaris agrigentinorum tyrannus crudelitate deleđtaref: pérhillus athenienfis uir
{í ingeniofus:urtyráno gratificareć uenit agrigentum:& ex ære taurum artificiofùm fabricauit:quo no-
centes inelufi fubiedtis ignibus torquerentur:qui mugitum & non humanam uocern emittere uidere-
tur:ut tyrannus ulla hominis uoce ad mifericordiam fle&i poffet pro quo inuento cum munus a crudeliffizz
mo tyranno qui nouis& exquifitis hominum tormentis deleđaretur : ingeniolus sfte magifter poftulafer
in illo ipfeincludi iuffusa tyranno ac fappofitisignibus_exvftus primus artificii foi uerum experimentum
it: dicente hoc Ouidïo in libro de arte amandi , Et phalaris tauro uiolenti membra Perhilli Torruit inOuis
ibuit auđor opus, ltem Ouidius ineodem libro primo etiam dicit, Nec enim lex æquior ulla
eft Ș necis artifices arte perire fua , Extat etiam æpiftola phalaridis ad athenienies : qui de perhilli morte
| -apud tyrannú fuerant conquefti;cuius princip eft:;uenis ad nos faber ueftes perhillus & cætera: de hoc tauro

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
eícero Cicero in uerrinis liy.mentionë facit cå pulcherrimo Scipionis di&to ad agrigentinostweră phalaris i hac uia
zre iuftifümus fuiffe iudicaf:q tá fedæ crudelitatis in inuentoré ipfam crudelitaté priműexperiri uoluerit. in
uentor:Perhillosiqui & Perilaus diãus é Mugitus refonanté; Vox.n,patientium per fitulas quafdam erum-
pens mugitum imitabatur. Abdito:Occulto: quominus fpećtantes mifericordia moverent, Vlolatus: Mifera
bilis uox & fletus incloforum. Quå quis calamitofis:Qui mikricordiá aliis fuo artificio negari cupiebat nul-
lam sple mifericordiameft confecutus, De herrufcis»
a — Cnebhetrufci:Perhillus nou excogitavit fapplici genus:hetrulci uero non minuscrudeles ponas inue
nerút; utuiua corpora mortuisalligata
tabefterent:gå mortisgenus crudeliffimä fait fubditísignibus longo &abdíto cruciatu mugitu fo
Virg hocát qå Valerius hetrofcis:Virgitus Mezen nanter Ípirítum edere cogebantur:neululatus eog:
tio eog regiattribuitdicit.n.li.yiii. Quid me-
moré ifandas cædes:qd fađta tyráni.Effera dii humang fonouocisexpræfi phalarídís tyranni mi
capiti ipfius generig referućt : Mortuaquinét {ericordiamímplorare poflent: quam quía calamito
iungebat corpora uiuis. Componés manibuf fis deeffe uoluit teterrimű artis fuæ opus príus clu
œ% manusatg oribusora : Tormenti genus &
fanietabog fluentis, Cõplexu i mifero longa fusmeritoaulpicatus eft,
ficmortenecabat. Tabefcere:Marcefcere:cot De Hetrufcis.
tumpi. Amari uitæ ac mortis tortores:gaidú a Cnehetrufsiquidem parum feroces ín pæn
uiuos necarent nec mortuis parcebant;: (ic eni excogítanda quíuiro% corpora cadaueribsad
in fepulchris & fedibus fais conqnifcere nô pa uerfaaduerlisalligataatg conftricta: íta ùt fingulæ
tiebantur : fed fepulchra quodammodo nio:-
Jabant, mébrog ptes fingulis ečntaccómodarz tabelcere fi
Icat illi barbari: Hoc tormenti genus mul pacièbáć amarí uítæ pariter acmortistortores.
£- afcithisexcogitatů fuiffe:tradűt: quod De Barbaris.
eft fine dubio imani feritate plenū ut
exućteratis aíalibs uivi hoies includerétur ita f - Icurillibarbari quos feruntmađtatarum pecu
ot fola capita eminerét:qbus alerétur: nam ut dum inteftinis & uifceribus egeftis homines
diutius utuát laute potu cibog excipitur:do ínferereíta ut capitibus rantűmodo emíneãt: quoq;
nec putrefaĝisaiahibus uermes ingenerati eos diutius pæne fufficíant cibo & potione infælicem
poltmodăú dilacerent:& affiduis uermiú morfi
bus crucientur, Sicut illi barbari quos ferât: fpíritū prorogant: donec itus putrefactí laníati fint
Cú fuperiori cõiungitur:ita amari uitæ & mor abanímalibus qux tabídıs in corporíbə nafci folét.
tis tortores fuerunt:hetrufci ficut barbari feili
cer fcithæ; Egeltis inteftinis: Eduđis intenti- Q uæramur nūc cum natura rerum g nos multis &
Viferanis, Vifteribus ; Vifcera dicuntur non folum afperis aduerfæualitudinís íncõmodis obnoxíoseë
inreftina:fed etiam carnes : hoc eft quicgd fab uoluerit:habítūg cæleftísroboríishumanæ cõdítià
Virg. corio eft:unde Virgilius, Tergora ditipiont co nídenegarū molefte feramus:cum tot cruciatus fibi
Liuius ftis & uilcera nudant. Item Liuius in albano
Jatinis uifceratio dabatur.i. caro, Propagai metípfa mortalitas ípullu crudelitatis excogítauit.
producere; Tabidis corporibus inafc folent: De íraaut odio. CA.IH.
Corruptio unius animalis eft generatio alteris Ra quoque aut odium í peđtoríbushumanís
us:Nã ex corruptis bobus fiue tauris generáť magnos fluctus excítant: pro curfu celerio
apes:ex alinıs uelpæ; ex mulis crabrões:ex egs
faci ex hoibus uermes, Quæramur nunc cå illa nocendi cupidine hoc pertinacius utrig
Terum natura: Nihil eft inquit quod naturam confternatióis plenus affe&tusacnűquãfinetormé
incufemus:quæ nosuariis morborum generi- to fuí uíolentus quía dolorem cum íferre uult patit
bus uoluerit effe fubieđtos:cum non his conté
tihomines alia infuper pl excogitaverint.
Quæramur:nunc cum indignatione quadam legendum eft. Obnoxios:fibieãos &obligatos, Habit cæ
tefis roboris:Hoftibus cæleftis roboris eft impaflibilitas & doloris carentia:di.n.pati nô poffont:qà humana
fragilitati non eft concefum, Impalfu crudelitatis:Inftigatione& impeta crodektatis.
De ira aut odio, Capitulum, Ji
Ra quogaut odium:Has duas animi perturbationes crudelitati reĉte (ubiungit; quoniam earum effe-
i @us (ceuiciæ fint longæ perfimiles : quid enim iratus crudele non admittit fi datur facultas in hoc 2u?
tem differunt a crudelitare:g hæc alis tantum non fibi noceat:hæ uero fine fui tormento effe non pe!
ia fant:cum enim iratus ultionem fumere non poteft:dolore conficitor:ac feipfum cruciat, Eft autem ira fobi»
Odium tus animi motus ex iniuria proveniens & ultionem defiderans. Odium: Inveterata inimicitia de ultione feor
per cogitans; Magnos fluétus:Magnas perturbationes: iratis femper æftus fiađuant in peđore: uultus ua:
Tiatur : oculi ignefčunt:ratio confunditar, Pro curfa celerior:Fertur impetu quodam iratus ad ultionem : &
eftdifferentia qaædam inter iram & odium:g ira celeritate quadam rapitur ad nocendum: cdium pertinacius
refider in peđore:occalionemexpeđtans:quo grauius nocere poffit, Pro curfi:impern. Confternationis:Per
turbationis & mentis ac rationis cõfafiõis, Sine fai torméro:Quia nō pôt iratus atg odio côcitus nõ dolore

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE IRA AVT ODIO. t $ cixxzyři
cõmoueri:dã f uidet quå copit de inimico ultionë lumere n6 poffe: milis ergo inuidiæ eft iracundia:ga ficut
inuidia fucceffus hoium carpit & carpit una:fappl:ciúe uŭ éiquæ in hoc uno utinqge folô iuftaé g priusi
midú punit:fic &ira bi prius ĝ al zi noceriqa dolet cú ulrioné de inimico fe famere nò poffe uidet, Anxiust
Sollicitus q ulrioné lere nő poffit, Certifimæ fùnt imagines; Veriffima figna & indicia quamuis,n, aliquis
difimulare uelitstamen facere non poffet quin in diĉtis & fa&tis hoc affe&tatus aperiat,
c Vmaduerfos hafärubalé:Quod neceffe fit aliquo dião ucl fa&o hos in hoibus afeđtus aperiri: Salina
toris& alio exéplo cõprobač:Salioatoré ob artiffimá legé de Sale uendendo latå populogy moleftá:
fuiffe dånată diximus i capıtulo de cenfura &
amara follicítudíne nenon cõtingat ultio anxius:fed de recõciliatis: Ils octauo poft dánationé anno
propríecatis corü certiflimæ fant imagines:Ẹs dii ip fea Marcello & Valerio côfulibus ex agris: quo-
p mú doloré receperatí urbé reuocatus:
fi inclaris perfonís aut dicto aliquożaut facto uehes & cō.C. Claudio Nerõe cõfùl creatus:cum im
mentiore confpici uoluerunt. peri diu recufafler:tádéa fénatu & populo re
De Liuío falinatore. cipere coaĝus č: puicias fortiti că i foå utergg
$ — Vmaducrlus Hafdrubalé Liuius falínator bel
plicifcerent eos populos ad portas ufq plecu
t funt memoriæ pditúé plenú adhuc 1ra mm ci
lum gefturus urbéegrederetur:monéte Fabio ves:M.liuiŭ ad bellú pficifcenté:monétiQ +
maximo ne ante defcenderer ín aciem quâ : hoftium Fabio:ne priefij genus hofti nolceret temere
uíresaiumg cognofcerer:príimam occafionem pus manus cõfererct refpõdife: ubi primű hoft
agmé cõipexiffet pugnaturú:cú qrerenr:ĝ cå
gnandí non omilfurum fe refpondit . Interrogatufg; efet feftinádizaut ex hofte egregiá gloriá ingt
ab eodem quid íta tam feltínanter manum confercre aut ex ciuibus viĝis gaudi ment certe & fi
uellet:ut quam colerríme inquitaut gloriam egrez zon honeltum capiam: non potuit quam ge-
fabat in peđtore irá diffimulare Salinator . Ad
giam ex hoftibus uictis:aut ciuibus phtratis gaudit uerfus halärubalč :Qui uenerat í italiam ut fe
capiã:íra tunc atg uirtus fermoné ejus inter fedinis håðibali fratrırúgeretqă fi fatú effet atum
ferunt; hæciniuftædãnationis memor: hæctriüphi fortafle de iperio romano fuiffet, Manū cõfè
gloriæ intenta Sed nefcio an eiufdem fuerit hoc div tere:pugná cõômittere. Ita túc atg uirtus : Ex
his ingt uerbis & fe tra adhuc laborare: & uit-
cere & fic uincere. tute påitú e fignificanit:cú,n,relpõdit fe ex ci
De certis romanísadiratis, vibus fais victis gaudi receprurú; iracúdiams
aparuit:cú uero triūphű exoptaret uirtùtem
a, Rdétisfpíiritusuirā & bellicis operibus afue indicabat, Illa:Scilicer ira iniulte dånationis,
Haæc:Scilicet uirtus gloriæ cupida, Sed nefcio
tum hunc íracundiæ ftiímuli egerunt.G. auté an eiufdé fuerit:Nō odef eiufdé hois eéitanta
figulā manfueúffiímü pacato iuris ciuilis iudicio ce ai pturbatiõe cõmoueri & hoftes pariter uince
ikerin prudentiæ moderationifgimemorem red re, Hoc dicere;lta refpõdere:fignă erat ïbecil-
litatisiga ara & odio uincebaf, Sic uícere:Exi
diderunt.Conful.n.repulfe dolore accenfus eo quí miæ uirtutis fuitstanta trage hoftes fuperarer
dem magis quodillum bispatri fuo datum memíine nāi ea uiđoria par hoftibus reddita fuit cáné
sat cum ad eum poftero comitiorum die multi con fis clades.gppe ubi hafdrubal cú fupra.lx, milt
fulendi caufa uenillent:omnes dimifit præfatus om um hoftium cæfus fuit,
Rdétis fpús uirú húc iracúdiæ ftimuli
nes confulere fcitisicõfulem facere nefcitis: ditum a egerút;Nő mirű é bellicofùm & í gétis
grauiter & merito fed tñaliquãdo melius n di&ü. pus hoiem ira prurbată effe cü huma
Nam qs Populo R omano írafci fapiéter pót“ niffimú
cadé
& domelticis opibus itentú.G. figulá
paffio fuperauerit: ut eŭ prudétiæ & moë
í Taqueneilli quidem probandi quamuis favs derationis imemoré fecerit, Máfetifimumè
Qui remifioris fpús erat. Pacato'uiris ciui
lis iudicio;lufpitus optius eratig hoibus ï pace cõfülere & de iure civili difceptare poflet, Cõfùlatus.n. Hic fi
gulus cú Seipiõe nafica cõlùl creatus magfatn fe abdicare coactus é: Í eoge comitiis tabernaculú vicio caprū
fuiffet:ut í capide feruata religiõe diximus:hic ergo tå egre tulit í alis comitiis repulfam:ut irå diffjmulare ne
querit nå poftero die multus:g eú de cåis fuis cõfulturi uenerát dimıferit icõfultos dicés fcire qdéillos cõfa
Fere:nő aút vfulé facé:q uoce facile idicauit quáta ira peitus eét,Sed aliĝto melius nô di&ú:Qyiğ merito dixif
fet ga repulfá nô merebat:illi tamé hõeftıus aliğto foiffet nő dixiffe:qa uiro graui & fapiéti irafcı (p turpe fuite
Tag ne illi;Grauiter & iniquo aio tulit pars Roman nobilitaris Gn.famú liberto patre natú præto-
i réa Populo Romano fuife:creatú:quá idignitaté că æquo aio ferre nô poflent irá fuã oibus indicaue
rútnā p dolore fibi:annulogz:& fuis eqs phaleras ademptas abiecerunt:nec minor doloré fignificarót
ZA Ginen faa eflec corani fama Plinius Cro .itA ii natatalis DIONE GAE flU plerofque qui putant
équeftrem ordiné tum etiam obieciffe annulos:quoniam in fatis adiectum fit hoc:fed &phalera pofita ppter
& nomé egrú adieđãtú fit:annulos quo depofitos a nobilitate nô ab uniuer{o fenatu. ltag: Referť ad fopiora
ga nemo iufte iraícı perelt Populo Romano, Illi; Nobiles Romani qui candidatiin campum deftenderant.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NON vS
Nobilitaris fplendore pteãã:Quod iuftä irafcédi caufam baberent:ibi ifimæ cõditionis hoem fpofoiTer
Populus Romanus.G.flauius:Hic primas fuit qui de libertina géte ædılis curulis faĝus rur fos cum magna ï
dignatione nobilitaris:qui ut fupra diximus liii,capitulo primo:cå ad agră collegãuifendú ucmiffet neg a no-
bilibus quos: frequentia cubiculú erat côplerú fedendi loco reciperet fibi fell curulé afferri iuf it: í quà hono
ratus federet, Hümilimæ quondam fortis: Quippe libertine cõditionıs cuius pater ferus aliquando fuiffet.
Annulos aureos:lnfignia nobilitatis, Phaleras:Equoră ornamenta:cú viderent rá ifimæ conditions hoiem.
indigoitatibus fibi pferri:nec fibi ualere quicquá nobilitatésipfius nobilitatis infignia abiecerunt qå fieri fole-
batin funere, Imporentia:lmpatientia,. Ta-
lis iræ motus:Bene exépla exéplis cõneđit:ta-
lis inguit animi pturbatio& Iracundia qualé ctum q Ga.
corum nobilitatis [pendor protectum fit + qui
flauius humilimæ quódam fordís præturam
fopradiximus fuit paucogz erga populum Ro.
mani; quæ uero fequitur fuit populi romanı adeptuserar:offenfi annulosaureos fibimeriplis: &
erga paucos imperatores & magiĝratus, - phalerasegsfuis detractasabíecerūt doloris ipoté
Anilio Torquato ampliimá : Tradit tía tantum nô luĝ profecto teftari: talis íræ motus
m eft fupra libro fecúdo capitulo de difci-
plina militari,T. Maniltú Torquati fi- aut fingulog:aut pauco aduerfus populú uniuers
lium:a feverifimo patre p li&oré fme wrgis fum & multitudís erga pricipes ac duces eiufmodi,
cæfam fecurig pcoffum contra eius edi&ú
extra ordiné cú hofte finguli certamine dimi- m De iuuenibus romæ & Manilio & Torquàto.
Anilío Torquatoamplifimá & gloriofifimã
caffet: nå.T. Məlius Torquatus &.P. Decius
cõlüles aduerfus latinos cú graue& periculo- ex latinis & campanis uíctoríãí urbem referé
fum bellú effe uiderét: tú deoge admonitione tí:cű feníores omnes læticia ouantesoccurrerentiu
quåi fomnis acceperåt: ¢ aut 1pforă alteri aut niorű nemo obuiå pcefit:g filium adolefcenté for
univero exercitui cadédü effet : tú maxime q tiffime aduerfus ia eLa EANA prælíatum fecuri p
aduerfus latinos belládű efíer:lígua; moribu:
armos: genere : inftitutis ante oia militaribus culfum occidiffer.mferti funt æquales nimis alpere
Åibi cógruéres:milites militibus:céturionibus: puníti:nec factum corun defendo:fed íræ uim indis
tribuni tribunis côpares:collegæç hifdem pfi co:quæ unius ciuitatis : & ætates : & affectus diuir
diis fzpe:hifdé manipulis pmxti fuerant: per
hæc ne quo errore milites caperent: & ur mili dere ualuit.
taris difciplina ad prilcos redigeref mores edi e Ademque tantum potuítutuníuerfum populi
cunt confùles:ne quis extraordiné in hofté pu Romaniequítarum a fabio cõlulead hoftium
goaret:forte inter cæteros turmarů Pfectos copias profequédas miffum: că & tuto & facile eas
exploratů í oćs pres dimiffi fuerant.
F. Manili-
us cõfülis filius fop caftra hoftiŭ cum fuis tur licere delere:legis agrariæ ab eo ímpeditæ memoré
malıbus euafit ut uix teli ia&tu ab ftatiôe pro- ímobílem retineret.
xima abeffet ıbia genacio quodá latinoad fin
gulare certamé puocatus Manilius: fiueg fe-
Tocis animi iuueniszefet fiue ira feu detractandı certaminis pudore:feu in exupabiliui fati:oblitus fperii patri
& cõfulú ediĉti peeps ad id certamé agiť uictoria fpoliifg potitus ouås rediit ad patré dicés:ut me oćs tuo fan
guine natum efle intelligant: puocatus eåftria hæc [polia capta ex hofte cæfo reporto:gué pater aduocata con
tione; ut exéplum cæteris ftarueret feruãdæ militaris di&plinæ:terrorég oibus icuteret:ne qd auderét contra
Íperatosz edicta moliriftatí fpoliari & uirgis cædi ac fæcuri peuti inMuquo faĉto examinati oés f ftupore pri
mo quieuerút:poltğ ceruice fulus é cruor:tå demú und! exortæ funt uoces: ut neg lamétis neg execrationi
bus í iveratoré parceref:& hæc i caltrıs:poft uiĉoriá vero illi Turbé redeúti:c feniores officii gratia obuiam
grarulabundi pcefifent:ex iuventute nemo illi occurrere uoluit indigne ferrent tantæ indolis filiam tå erù
deliter a patre fuiffe necarú, Ouantes:Læticia geftientes, Aetatés:Vis iracúdiæ diftinxit fenes a iuniorib>.
Et
affe&us: Quod fenes lætisiuuenes triftes& irau,
Adég tantå:Hoc fuit periculofiffimo tpe veient & equog: că res publica maxia feditione inteftina Ja
e — boraret ob agrariã legé quá.P.licimus tnbunus plebis inuito fenatu ferre uolebar:cú diceret uenife rps
p ulrimá neceffitaté huius agrariæ legis patrib iniungendæ & iô fafceperat ré militaré ipediédá: fed an
nitente cõfule cærerifg tribunis hoc uno inuito fcriptus é milită deleđus:fed Fabio cõfüli in hoc bello aliquã
to plus negocii cú ciuib» ĝ cù hoftib» fuit:unus ille uir ipfe cõfùl républicá faftivit:qoå exercitus odio cõfölis
quátú in fe fuit pdebat:nå că conful pter cæteras iperatorias artes quas parando gerendog bello ædidit plu-
rimas ita iftruxiffet acié ut folo egtaru emio exercită hoftiù funderet:inlequi fufos pedes nolunt: nec illos &
fi nō adhotrtatio inuiĝ ducis fad lté fagit & publică i Plentia dedecus potmodo periculú fiaius hofti re-
diet cogere potuit gradi accellerare:aur fi aliud nibil inftare inftrođos inuifi figna referút:mæftig crederes
nictos execrantes nunc îperatoré:múc nauar ab equite operá redeútí caftra:nec huic tá peftilenti exemplo re-
media ulla ab imperatore ĝfita funt:adeo excellentibs ingemis citius defueritars qua ciuem regant ĝ qua ho
ftem fuperent:confhl Romå rediit:nö tå belli gloria auĝa § irritato exacerbatog î fe milit odio. Et tuto &
facile:Hoc ideo dicitime uideantur periculo aut labore deterriti detređtaffe militiá, Immobilem retineret:Ne
perleguerctur hoftem:noluit enim ut imperator exparta uiĝoria gloriam afequeretor,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE IRA ET ODIO eixxxix
De Apio Claudio confules
Lla uero etiam apio: Apius chudius plebi uehementer inuifus cõful adaerfùsuolicos pfe&uas z eadé fce
1 vicia í milites qua in plebé uti cõfuegerat.Magna.n ira & idignatio ferocé milit aium exagitabat qai
nulla ui domari poterat:tantú odiú animis íbiberát:itag fegniter ociole negligenter contumaciter ofa
te:mec pudor:nec merus cohærcebant:fi citius agi uellet agmen tardius fedulo incedere: fi adhortator ope-
ris edeffet:oćs fua fponte motå iduftri remittere:pfenti uultus dimittere:tacite Ptereunté execrari ut inui
ille odio plebeio aius interdum moueref:omni ne guicğ acerbitate prõpta:nihil iá cú militibus agere a centu
rionibus corruptum exercitú dicere nihil: eo-
De Apio Glodio confule. Tum uolfci nefciebant:iftabanťg eo magis fpe
- A O d rantes idé certamen animorú aduerfus Apium
í Llaueroctiam Apio duci cuius paterdum pro pabitorú exercită Romanú:quod aduerfus Fa
cærerú multo Apio & Fa
fenatus amplitudine níti cómoda plebísacer bijú cofl habuiffer:
um exercitum faciendo uo -bio uiolentior fuitinō.n. uincere tantú noluit
P S eroa rat:ífenf
rímee ímpugnaue hoftis netrióphum iperatori que "t Fabianus fed uinciuoluitproduétas 1 acié
lūtaría fuga terg: phumípi qY turpi fuga petit : caftra necante reftituit§ fi
gna inferenté uolfcú munimentis udinsfedäg
rererdarecoegit-Q uoríens uictoríæ uictrix ógra extremi
tularíonem eíus ín torquarofpernendam: í fabio pul agminis cædé tú expffa uis ad púgnå-
cherrímam partem omíttendã + ín pío totam fugæ dú: uictor jáuallo fabmoueret hoftis: mul-
ti gaudef fua clade atg ignominia:denig exa-
præponendam ee l cerbatı ai palam poftulaf ut caftra ex agro mo-
De eodem opulo Romano. ; veantur:quod cú fa&tú effet ab Apio uolfcip
i
a Geg uiolenterfeí peđtof uníuerfi Populi Ro exploratores re cognita nouiffimos aggrediun
maní geffircodem tempore quo faffragiiseíus atg
TE ordines
ura dbosplaimsad
turbauit: ut prios
neg tinula» igoa
iperja exaudiri:
ullius nif fugæ
dedicatio adis mercurií.-M.prætorio primípilí cétu neg ifraiacies poffentinemo
rioni dara eft:præterítis cófulib> Apio q obftetifet memor effer ita effufo agmie:p ftragé corpoge
quo mius ære fuo alieno fuccurrereť &feruilio q fu Armorumg euafere ut prius hoftis delifteret m
fceptam caufam fuá láguído patrocínio protexíffer. fequi ğ Romanus
Romanus
fugere; hocmodo exercitus
ob irá imperatoris:non uincere fed
[rws uici turpiter uoluit: §ĝ de nõnullis fumptum
fuerit fapplicið. Amplitudine:Dú fenatus majeftatë tueri nitif, Quotiens uiĝoriæ:Sæpius inquit iracúdia
uiorias fuperauit:ga tanta milită in duces iracúdia fuerit ut nulla rOne efficere potuerint iperatores: ut exer
citus cú póffet uincere uellet:iracádia igiÉ uicit ui&Ĝorias ut fupra mõftrată eft. Gratulationé eiūs torquato
ifenfa uentus pp filiä
iuniosz iracūdia í torquarú ei ui&oriæ gratalationé eripuit:qa illi cú ui&toria redeńti
In fabio pulchertrimå parté;
crudeliter cæfom nec obuiå pdire:officii gřa:mec deviđtoria illi gratulariuoluit.
Apium pænitus uidtoriæ fe
Fabio boná uictoriæ parté ademit:quia falos hoftes infeg noluit. Apio totam:ab inferiori,
citexpertem, Præponendam reddidit:Subauditur ubigs reddidit eft zeugmainteling malo laboraret: q execra
Ge § uiolenter;că bell uo!fcú inftaret & ciuitas ipf fecum diferos plebs fe foris pro li
a -bili inter fe plebs patrefg odio flagrarent maxime pp nexos ob æs alienú.Fremebat
in bello q í pace:iterho
bertate & iperioidimicantes domi a ciuibus captos & opprefos eé:tutioremg
Res Ginter ciues libertaté plebis efe:tumultú non modo in foro:fèd in tota ciuitate excitauerat unus ex nexi
in publicú proripiunt. Quiritú fidé
bus a creditore fuo crudeliter trađtatus:iág nexi uinĉti folutig fe undig nili
iplorantfic accendié faror ut í patres qui tú effent í foro feeuitum foret confulesad comprimendam (e<
'ditioné interaeniffentillis plebs catenas & uincula oftentabat & in dignitaté fuexponebat: nec prius- deftititef
5 fenatus cogeretur:qui de fais incõmodis confaltaret: Apius acer ingenio rem imperio confulari agendam
fe cenfebat:arrepto uno uel altero cæteros quieruros collegæ feruilio mitioris ingenii uiro aliter uidebatur:in
adef
tereanunciatur uollcos ad oppugnandam urbem uenire:exultabat gaudio plebs ultores fuperbiæ patran fena-
fe deostaltosalium hortari & confirmare ne nomina darent:Seruilius injpublicum proceMt:promifitque
nexıque ona
tum nexorum habiturum effe rationem fi arma contra hoftes fumeret: ftatimque edixit ut uindti
nes dimitterentur : neque impedirentur quominus nomina darent : magnus fuit nexorum numerus : negue
alioram magis uolo bello uirtus atque opera nituit; confùl breui uolfcos faperat: aruncos quoque deuin-
fidem expectabat : Tum Apius infita fu-
cit : cam uiđoria rediit in urbem : plebs promiffa confulis fénatufg
perbia animo : ut collegæ unam redderet fidem : ius de creditis pecuniis dixit & quf ante nexi fuerant credi-
ciui-
toribus redditi:& alii nexi fant. Concurfus ad feruilium factus : poftulant ut aut referat ad fenatum; au:
bus conful:avt militibus fais imperator auxilio effer aduerfus collegam . Mouebant hæc confulem: fed tergi
uerfri res cogebat: adeo in contrarium non collega folum:fed omnis nobilium factio perftiterat,ita medium
fe gerendo:nec plebis uitauit odium:nec apud patres gratiam iniuit : breuig apparuit apud plebem æquafe
fe rem ad populum
tom Apii odium:certamen confalibus inciderat uter dedicaret mercurii ædem;fenatus ab collegium
teiecit:utri corum dedicatio jaffu populi data foret: eum præefe Annonæ: mercatorum inftitue-
te:folemnia pro pontifice fufcipere:populus dedicationem ædis dat.M.pleĝorio primipili centurioni quo fa
cile appareret non tam ad honorem eius cui curatio altior faftidio fuo data effer ġ ad confulum ignominiam
nõ é auis
faü eé, Geir fe:Scilicetita, Láguido patrocinio;Debili deféfõe:qa collegæ& nobilitati refitef

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
Negas:Negare nemo pôt iracundiz ui maximã cé ġ fecit ut miles cõfulibus in dignitate pferref.Quæ quidzm
nō pculcavit tantú. Vere inquå efficaxex iracú idia:quæ non folum imperia conculcat ut exemplis tupra mon-
Rrammus:fed é facıt ipfa imperia fe impotente T gerere ut fe continere non poflint.
Ang werellus:Qu.metellus cõful primo:deinde pconful citerioré & ulterioré hifpaniæ prouinciâ tam
n- fælicibus aufpic s gefferat:utad gloriæ cumulú nil nifi triumphus deefferuerá ubi Qu.Pô.inimicum
foú cõfulé fatú & fibi fucceforé futur cognonit:tanta métis côfternatiõe & ita cõmotus eft: ut dum
libidini faæ Ruder idulgere &inimici futuræ gloriæ detahere fuå ipfe corruperitstriúphúg ppe partú amifer
ritexercitú enım dimivit cõmeatus & borrea
negligenter hoftibus diripienda religt:arcus & Negas efficacéírãă cuius hortatu miles fümo ímpe7
fagittas cõfregitelephátes fame confumphit:ni rio platus éQ uæ quifdénó pculcauíttãtü ímperia
hil denig quo fe aduerfus hoftes tueri poffet
Põpeio reliquit, Virág hifpaniá:VIterioré & fedét gelit impotenter. De Metello.
citerioré, Deide pconful “Quia í fequentemn n . Ang Metellus cü utrág Hílpaniã cõful prius
ånú poft confulatū illi prouincia fuerat proro deíde procóful pæne iam fubegilfet:pontg cor
t proconful ın ea bellú gereret, Dimi-
xauđtorauit:& militiæ uacationem dedir, gnouít.Q .Pon.confulem inimicum fu fuccefos
Cõmeatus:Liberá abeúdi ad tempus poteftå remfibií mirtiżomnes militiam quí modo fuã uolue
té guå uulgo appellamus licentiam, Cretenfi runt finiri díimifitzcõmeatus petentibus :nec caufis
um:Qui auxiliares erát populi romani. Ele- exculfis: nec conftítuto rpe dedit:horrea cuftodibə
Aut inedia cõfumpfit elephátes aut eos
macilentia reddiditinutiles:ne illos opera põ remotis opportuna rapiæ præbuít. Arcus fagíttafg
peius uti poffet.Hoftium ġ iræ fortior uiĝor. cretenhiū frangí:atq in amnéabííci íuffit: elephätis
Facilius ingt hoftem potuit füperare ĝ irá: nå cibaria darí uetuít : quibus factis ut cupiditati fuæ
uicit hifpanos:ipfè uero uiđtus ab ira eft. i
Vid Sylla;A cæteris ferme oíbvs auđto Indalfit:íta magnifice geftarum rerum gloriam cor
k nibus diffentit Valerius qui Spllā dicit rupít:meritumg honorem triumphi hoftium giræ
nimia iracundiæ violentia perife:cam fortior uictoramiífit.
eum conftet apud alios ut diximus incidiffeí De Lucio Sylla.
morbú ex ulcere inteftims oborto: qui phthi-
riais græce dicitur:quo tempore uis tanta pe- q Vid Syllařdum huic uitio obtemperat: nőne
diculog toto eius corpore emanauit:ut nullo multoalieno fanguine profufo ad ultimum &
argumento cohiberi poffent : atg hoc pao fuum erogauít“Puteclís ením ardens índignatóe p
morté obiffe:fed Valers aliter fentit q.fidi-
gnatione nimia peđus cõuulferit fpiritum cú C.prínċepseíus Colonix pecuniama decurionibs
fanguine effuderitiquia Caius puteolog prin- ad refeĉđtionem capítolii promiffam cunétantius.da
ceps pecuniáad refetioné capitoli pmiffam retai cócítationenimia:atg ímoderatæ uocis impè
tardius reddidiffet:magnú fuit fine dubio irá í tuzconuulfo peđtore:fpíritum cruore ac minis mix
pectore ad morté uíg cõcipere:foit aŭt genus
illud morbi tantæ uirtutis ut ab archana qua tű euomuít. Nec fenio jā prolapfus urpote fexagefi
dam naturæ ratione proveniens nullius medi mum ingredíens:fedalita miferiis populi Romani
cinæ remedio:aliaue ratiõe cohiberi potuer:
abfterfis.n.dilotifue primis Ratim fabnafceba animpotentia
iracundia
furenstígítur ín dubio eft fylla ne príot
Syllæ fitextincta.
tur & featuriebant aliidonec totum corpus in
eå labé conuerlă fibi uitå tå tetrogenere mor n- Equeabignotisexempla petere iuuat: X mas
tiseripuit:ne ciurú romanorum-funeraab eo xímís uíríisexprobrare uitia fua uerecűdíæ é:
crudeliter lacerata iacerét ulta : uege tefte Pli. cæterum cum propofiti fides excellentiffima quæg
ut dixius cõftar illú í hoc fuá fælicitaté dánaf
fes capito iú dedicare non potuiffet. Puteo complecti moneat:uoluntas operí cedat: dum præ
lis: Diftat hoc oppidú decë paffuŭ a Neapolis clara libenter probando neceffaria narrandi confcié
& é pofitú aduerbialiter ac'fi diceres. Venetiis tía non defit. De Alexandrorege:
puteoli:soloró, Cútátius : Tardius pmiferãt
decuriones certam pecuniæ quátitatě ad capi a Lexandrum iracundía fua propemodum cælo
tolii refećtionć:quā cum tardius Coloniæ prí-
ceps exegifet mpatientia doloris & iræ Sylla fpiritum cum fanguine fudit, Nec fenio: Occurrit tacitæ obier
&ioni:g non ira:fed nimia feneđtute perierit:dicit non ita effe quia uix ad fexagefimum annum peruenerat : Å
adhuc ætas robuftas effe confueuit, Sed alita miferiis Populi Romani impotentia: Jam multo antea nutrita
animi impotentia in reipublicæ ruinis,
Equeab ignotis:A domefticis tranfiésa dexterna dicit nô i6 fe uelle externog hoiom irá odiűg refere
n re:ga clariffimis uiris uitia iuuet exprobare:fed ut ppofiti fo fidem adipleat: quoniáab initio cunĝage
gentium fata fimul ac di&a memordtu digna cõpleĉi uelle promifit. Fides propofiti: Quia ita fé fa
&urum promiferat, Voluntas:Scilicet mea quæ nifi honefta compleđi uellen
a Lexådrú iracundia: Cú ppter rerú gefta rú magnitudině & originis opinioné g ex'diuino mine natus

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE IRA ETODIO elxxxu
efe čréderètut Alêxander:iá ppemodű in numero deog haberetur:fota iracundia illi cælðeripuit:ut iter deos
hō fit cönumeratus, Quid obftititr: Quafi dicat nihilnifi iracundia obftint quominus in cælú afcéderet; c
nim diceretar ex ftirpe divina natus:. Languis immanis concubitu faiffet côceptus quå í cubitulo matris fæ
pe uifäth pdigii fpecié interoentug philippi euolurá repéte atg ex oculis elapfá ferátcúg håc hofum infitam
Ehimis opmioné ipfe uirtoró & repe geftaze magnitudine côfirmaffets pihil obltare debuit quominus deas cé
crederetur: fed obftitit iracundia, Lyfmacus leoni obieđus:Foit lyfimacus tefte iuftino illuftri qdé Macedo
iæ loco natus:fed uirtutis experimétis o nobilitate clariorid táta í illo faitout animi magnitudine pbilofphia
ipla uiriág gloria oćs per quos orichs domi-
díripuít:nám quid obftitit quo minus illuc afurgev tus eft uiceritiqaippe cú alexãder chalifthené
reri ifi lyfimacus
% leoni Eobíe&tus & clytus hafta tras philofophú
Prum Ore ppterdianefalutationis
Ji parate perficæ íterpek
faerauetS
ieétusi& califtenes morí iuffus qatres maximas uis feid fuiffe ratus effet:eúq truncatis crudeliter
ctoriastotidéamicow iniuftis cædibəui&toredidit, membris abfciflifg auribə ac naf labiifgs de
De Hasidate! forme ac m'ferand fpeđtaculú reddi diffe: in-
V. hemes dedeadierfi 1 ad metú cætero
fap cú canein cavea claufum
q am uchemésdeinae'aduerlus poputum ro? ri circunferrer túc lyfimacus audire califthe-
manū Hamilcarisodium. Q uatüor-n-pueri nem & pcepta ab co recipere uirtutis folitus:
numeri catulos leoz iens tâti uiri ho ppaicanbanne pæ-
ao EfiliosSEEintuensn eiufdem
lis ætatis z T «diona Das pédétis uenenůei in remediú calamitatú
hínosí pernícié iperií noftríallere fe pdícabat:digna dediriqd adeo egre Alexander tulit:ut eŭ obii
nutrimenta quæ ín exitium patrie fux uteuenítcő? ciferociflimo leont iuberet:fed cum ad cõfpe
üerterentur. De Hannibale. ú ezus côcitus i ipet feciffet:manű m
€X Quibus Hanibal
i
marareadi
partis ucfigia
eo Silprsey
i
ingol feran cxannauirad
zoia pulo inuolutá
că non
lyfimacus in os leõis immerfit
lubfecutusé:ureo exercitum í Hifpaniam tra ciatú regieffet admiratio í fatiffađtioné cefit
ie&ĝuro& ob íd facrificanteocto ãnog natusaltaria cariorég eú ppter câftantiá tåtæ uirtutis ha-
tenens íuraret fecum prím per ætaté potuifletacer ne propran arauek niguo:
s raaf dā icos ftiós í cõuiü t
rímum hoftem populo romano, fütug ut pertínacif Abror anter ebs Tesa phillippo zeara
fimis precibus iftantiis belli cõmiílitiü exprimeret. ménone:pferre fe patri iple rege quå fuaşe ma
Deeodem Hannibale. gnitudiné extollere celotenus cœpit, A
í “nifi
Demfignificare quãroo ínter le odio Carthago teprmaiore cõuiuag:
ubterieddi ád feni
partesitag cůE unustezieex ar
ius palmá tenebat memoriág; Philippi tuerė
túr laudarerqüe eius res geftas:adeo regem offendit:ut telo a fatel'ite rapto eundem in conuiuio trucidaveritt
qua cæde exultans mortuo patrociniŭ philippi laudemque paternæ militiæ obieđtabat : poftä faciatus cæde
animus.quieuit & ín locum iræ fuccefit exiımauo:modo perfonam occifi:modo caufam occidendi cõfide-
Tans pigere eum fađti cœpit:qui paternas laudes tå iracunde accepife fe ĝ nec cõuicia debuiffet; amicúq fené
& inoxiŭ a fe occifum iter æpulas & pocula dolebat:codé ig:čť furore i pænitétiá quo pridé in irá uerfus mori
uoluit:primá in fletus progreffus äpleđi mortuű:uulnera traćtare:&t quafi audiéri cõfiteri demétá arreptum
tæl in fe uertit:peregifferg facinus ni amici interven: Nentimanfit hæc uoluntas moriendi etiam í fequéubus
diebus Ci.tufculanag ġftione quarta:ut Alexádrá regé uidemus q cú iteremiflet clytú familaré faŭ uixa fe ma oj
nus abftinuit tanta uis fuit pæmitendi. Seneca ad Luciliú æpıftola ođuageñimarerua : cuius prícipiů é:Sigulos feoeca
tibi dies refert inquit:Alexandri macedonis exemplú ¢ clytú charimu fibr ac fideliMimú inter epulas trafo- "°
dit:& intellecto facinore mori uoluit, Calífthenes mori iufus:Oc hoc caliRthene diximus fupra í capide fapien
ter diđis exemplo ariftotelisinam ille aduerfus Darum proficifcenti alexandro comité dederat:memoratg ut
regis auribus aut iocúda diceret aut filentium feruarer q neurrú fecit califthenes. Quia tres maximas ui&to»
tiasiBene inquam iracundia maxime obftitit quominus in deogenumegz tranflerref:ná gois ter Darium uice
rit:totiens tamen & ipfe ab ira fupatus eft, Tres uictorias:Ter uicit Danú pfagz regem:primo in cápis adraftis:
ubi í acie plage fuere fexcenta milia militumideindeapud Taram montem:in qua pugaa fuere,cccmilia pedi-
tú;& cérű miia egtű:poftremo haud pcula Babilone quo cõfugerat Darius,
Vam uehemés:Quáto odio romanos profequereť Hamilcar pænose dux fais ipfe uerbis indicauit:că
q enim filios quatuor haberetfe quatuor leoninos catulos i pniciem populi romani nutrire prædicabat
cum eos magis in patriæ exitium aluerit, Vehemċs:Efficax odiú, hamilcaris odiú:Cú multi fuerint ha-
milcares carthaginenfium duces dubitari poffet de quo Valerius dicat:loquitur ergo de hamilcare hannibalis
patre qui quo pünico bello fuperatus a romåis ficiliam fardıniamg amifit.-Quatuor enim: Tres dútaxat fuiffe
iuftinus tradit:hânibalem:afdrubalem & faphonem, De Hannibale,
Quibus hanibal:Liuius decade fecundi punici belli n principio. Famaetiam eftinquit hánibalem an- Ltuius
Ce nop ferme nogé pueriliter blandienté patri hamilcari ut duceretur in hifpaniam cù perfe&o aphrico
belo exercitú co traiecturus facrificaret altaribusadmotú taĉtis facris iureiurádo ad a&tú fe cú primú Smili
fore populi
poffet hoftéacerrim utpote in puerili ætate,Inftamis:Quod aduer Siam
ú R omani, Mature: Tempeftiue
fus hifpanos parabatur, Commilittum; Comitatum militi ut patri duci comesiret in militiam.
2

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
Dem iignificare:Rurfus cum fignificare uellet bånibal to inter f odio canbaginenfes romanic la
i borarér terrá pede peuflit & polveré eacitau: ende tú belli finé itereos fotuge dixit c alterutra pars
in cineré fuerit refolota gå tádé duu & aufpiciis apbricami inferioris carthagini coutigit, Infli&o ïn:
cuffo. In puerili peĝore:Hoc dicit ut fequens cõiungat exéplú, DeSemirami regina Babyloniæ.
Amg femiramisiHoc megis ad mulieris uirtuté & magnanimitaté ĝ ad indio & iracundiam fpeđare
n videt cú Í cubiculo capur exorrant ut molieres folét fibi núciatú eflet babylon:a fe defeciffe aut
Valerius dicit ira percita ai magnitudine fuit- ut non prius religuú capitixiá.n.partem
exonerauerar) edimere uoluit quá urbé í uå
deditioné redegenit. Multa de hac fæmîa pela & Roma diffiderent:reflicto ín terram pede fufcita
Di oċo «a legunf apud Diodoge fculú lutertiotā de toque puluere tunc ínter eas fore finébelli dixit cå
zus nativitate q mirabilis fuit quá de uirtute & re alterutra pars inhabítum puluerís efet redacta : ín
bos geftissinter å illud pulcherrimum g cum
Minus affyriogė rex in bađtrianis Bađtrá urbé puerili pećtore tantum uís odíí potuit:fed ín mulie
natura loci& magnitudine &arce accæteris brí quog æque multum ualuit,
rebus ġ ad defenfioné fpeđtát minutifimam De Semiramí regina Babyloniæ.
obfiderer:qa expugnare nô poffet una mulier
ingenio& uirtute fua expugnádæ vrbis ratio n Amg Semíramísaflyriog regina cumeí circa
né invenitcú.nadduĝa efet in caftra a Me- cultū capítís occupate nūcíarū eét babylonía
none cius marito nôdú enim uxor Nini fata defeciffe íam parte críniú adhuc felura prorinusad
fuerat ilja vt acumie pftabat ingem pfpeĝa
obfidione tú loci urbi fitu qua adiri pof- eam expugnandã cucurrit nec prius decorem capil
fet animaduerfis arcé qa loco natura munito log ín ordinem quāã tantam urbemí poteftaté fuam
difficili era:& quem nullus antea téptarat redegit.Q uocírca ftatua eius Babyloniæ pofita eft
accefu cuftodiis uacuã cõfpexit:3? intéris oí-
bus veluti arce ab hofte tuta vt iferiori parti illo habitu quoad ultionem exigendam celeritate
campeftri fubfidiú ferrér:famptis g p loca pe- præcipíti tetendit. Deauaritia Ca. JIL
trofa abruptag afcendere foliti erät per adit p — Rotrahatur etiam ín medium auaritia latens
vallis pcipité fuperata loci afperirate parté ar tíum ídagratrix lucro manifefte prædx auis
cis coœpit:magnog ad terroré excitato rimul
tu fignú capræ arcis obfidentibus dedit: oppi diffima uorago nec habendi fructu;fælix & cupidiv
diani arce amfa obftupefaĉti de relitis mæ tate qurendi miferríma.
nibus foga luti confolueront:capra ciuitate De Marco cralfo &Q uinto Hortenfio.
admiratus Semitamidis uirtuté Ninus eå fibi
uxorem aftiuit, Babylonia: Accufatinus c Vm admodum locupleti .L. Minutío Bafilio
græcus eft: Defeciffe: Defciuife. Jam parte falfum teftamentum quidam ín græciafubíez
crinium:lam capitis partem exornauerat pars cilet eíufdemg confirmandi gratia potétiffimos ciz
altera foluta erat, Decorem:Ornatum & pul uítaris noltræ uiros.M.Crafum & .Q .hortéfium:
chritudinem, Tantam urbé : Quam conftat hæredes ín7
omnium orientalium maximam effe, Quo quibusminutiusignotus fuerat tabulis
circa ftatua eius:Ne tantæ rei memoria poffet feruilfer quanquã euídens frauserartamen uterque
aboleri (tarua illi Babyloniæ ereta eft eo që pecuniæ cupidus facinoris alieni munus nô repudi⁄
urbem uendicauerar habitu,
De auaritia, Gp M.
Rotrahaf:Di&urus de auaritia eå quo
Saluti, P- dammodo diffinit:Salu.uero multo melius:dicit.n.auaritia pecuniæ ftudium habet quam nemo fapiés
unğ concupinit;ed quali uenenis malis imbuta corpus aiumg uirilé effœminat fempg infinita & infa
ciabilis eft neg copia neg iopia minuif:Ciceroillá igni cõparauit cui quáto plus materiæ fopimponif tanto
magis inceadif :fic &auariua q vanto plus habuerit tanto magis concupifcit:inam femp crefcit amor nummi
&tum pecia crefcitut luue.unde eft illud tritum apud omnes puerbium cú cætera vitia fenefcant fola auari-
tia iuuenefic.AnidiMima uorago:Cupidiffima pfunditafg nulfa copia repleri poit, Prædæ:Nemo eft qui du
bitet avaritiá efe pdæ minifträauarus.n.pprer aviditatem nullú 4ú fibi turpé effe potat:nå quottidie frau
dat decepit:pofcit:pacilcıé:aufert:eripit [poliat:expillat:depeculatur:teftamenta fopponit:oia denig p fas & ne
fasaccumular:ergo ga nung fauiatur reĝe uoragini comparat. Neg habendi frâu folix:fælix eft q ex rebus
partis fruĝum capıt hoc autem non accidir auaro:non igitur fælix.
Vm admodú Jocupleti:Cice.li,iii'oficioram. Confideremus inguit å faciút hi g habenť boni.L, Mi-
Cicero c noti Balili locupletis hominis falfă tetamérů qdå e græzcia Romā attulerútsgä qao ficilius optinerét
feriplerüt fecum,M.cralum & Qu.hortenfium hoies eiufdé ciuitatis potentifimos:qui
cam illud fal
fum effe fuipicarent fibi aŭt nullius effent cõlcii culpæ alieni facinoris monufcolú ron repudiauerunt:qd ers
go fati hoc é ne delige uideáf mihi cerre nô uidet :uide igié qd faciat auaritia uiros clariflimos q boni hébáť
Tomanæ ciuitatis prícipes ipalit ad pbationé reftamenti qd fibi aliose bonos: ifidiator obtulerat Subieciffet:
Nam mortuo Minutio tetamétum ille non Minuti teftatoris fed aliud 2 fe fcriptum fubiecit Quibus: Mina
tius ignotus fuerat, Argument potiimú:teftamétű illud falfum effe œabignoto effent hæredes cõferipti.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE AVARICIA cixxxxi
Quåtam colpå:Inuehiť quodammõ í hos Valerius cü dicar rátú crimen tå leui reprehenfione phtringi nô de
bere quippe cù ciuitatis lumia curiæ forig prícipes tanta auaricia capti fint ut etiå falfum teftamétú cõproba
reuoluerit, Quá breuiter rettul:Quafi dicat å longiori ofone & reprebenfione fuit profequenda, Captura:
Jucrú utilitas acgfitio a capiendo dicta at captura pifcium Texerát:Defcenderuntamplitudine fua quia nemo
inuentus eft:qui contra horum hominú auđtoritatem teltamentom illud refcindere auderet.
Erumaliĝto maior: Vıs magna auariciæ Cralum & hortenfium inceffit:fed multo maior Caffium c
hifpaniæ prouinciæ pfeâtus Syilanum & Calphurnium:qui coniurauerant in eú deprehendiffet cú pu-
gionibus quibus eum occifari uenerant pecu-
auít quant culpam ĝ leuiter rettuliflumina curíæ: nia corrup:us utrúg dimifit icolumé:nam al-
ornamenta foríż:quod feclus uindicare debebant:ínz ter quinquagies fèxtertium;altet fexagies datu
rú pmifit.aliquanto majores:feilicer uires de-
hõeftí lucrí captura íuítati auctoribus fuis texerűt. dit avaricia. Pugionibus:Pug:o breue telum la pugio
DeQ uínto Caffio teri adherens a pungendo uel ut alix uolunt a
Erū aliquanto maiores uiresi Q uinto Caffio pugno di&us, At quis dubitet: Exagerat huius
exhibuítg ín hifpaniã Sillanā & Calphurniñ hominis auariciam ut dicat eum precio uitam
fuiffe uendituge fi quis tantundem obtuliffet
occídédi fuí gratia cå pugionibusdepræhenfos qn quantum ab utrog illox accepiffernugulú ei
quagíes fexrertiű ab illo:ab hoc fexagies pactus diz fine dubio refecandum præbuifiet, 3
mifit, Atquísdubíter fi alte tantum darećsíiugulű € Aeregz auaricia:Superiores ferme oĉs
feptimlius avaricia fuperauit qur auri
quogfuñæquoanimo illis fuiffe præbitug. facra fame compulfus fanđła amicitiæ
De Lucio Seprimilio. iora uiolauit:Cú enim ,C.gracchi familiariffi-
c Aeteg auaricia ãteomnes.L. Septimilii præz mus effet ut in vita gracchog: legi poft dam
cordia pofledit: quícum.C. Gracchi familia. natú gracchů ánimú fortuna mutauit ppofi-
to.n.pconfulé pmio qcung gracchi caput de
rís fuiffet caput eius ablindere:& per urbé pilo fix tuhffetadeum illi tantüdéauri repélaturum
ferre fuftiñuit:ga Opimius cõfulauroud fe repéfug nulla mora fceleftifimus homo caput amici
edixerat:funt quítradunt liquato plumbo eum caua trúcatúnő folú ad confulé detulit:fed ét euaz
cuato craneo infuflcg plumboquo plus auri
tí parté capitis quo põderofius efferexpleffe:fuerit reciperet ifizum haftæ pora uulgı deportauit
ille feditíofus:bono perierit exemplo:Clientis ramé tanĝ cæfi hoftis fpolii. Pilo nf'xum: Quod
fcelefta famesí has ufq iacentis iniurias cluriere nô fuir mulko fædius „Auro repenforam:Edi&tó
fecerat Opimius conful le tantă auri daturi
debuit, De PtolemæoregeCypriog. quái põderis gracchi caput effet zei.fq caput
o Dium meríta Septímilií auaricia:Prolemæíi ãt illud ad fe detuliffet.Liquato:fluto & liquæ-
regís Cypriog rifu profequenda nam cuman faĝo plumbo, Cavatá partem: Videlicet edu:
xíis fordib> magnas opes corrípuillet ppter eas pí &o cerebro ex craneo:aãét in.M. craffo a mi
Tite Partho fa&ú fuiffe legimus, Fuerit ille fe
turum fe uideret &ideo omni pecunia impofita na ditiofas:Fac itaeffe ut feditiôis caufa leges fer
uibus in altum procefiffet:uc clalfe pforara fuo arbi re uoluerit gracchus & merito cælus fuiffe ui
trío periret &uthoftes præda earerét non fuftinuít. deaťf:nő tamé debuit Clyens táto auariciæ im
petu ferri ut patronú bene de fe meritum auri
cupiditate tamcrudeliter necaret:ut eti mor
tuo infolraret, Fuerit ille feditiofas:Cõcedaf
inquit feditiofum fuiffe gracchum:hoc aŭt dicit quia dubitat an priuatage opum cupiditate:an reipu.utilitate
agrarias leges ferre uoluerit. C.Gracchus, Cicero:in exortationibus indigne cæfú fuiffe fatef:nå& Opimius cô
fül paulopoft fuit interemptus fine proprer quafdá feditionú fufpiciones fiue ppter iniuftam gracchi mortem,
Bono pierit exéplo Occifus fuerit pro utilitate reipublicæ:ut a feditionibus fibi caueant reliqui ciues cú exés
plo gracchi moniti fint å feditiofis uiris præmia decernantur. Tamen fcelefta fames:Scelerata cupiditas, V ir- Vir
gili:Quid non mortalia pectora cogís auri facra fames, Efurire: Vehementer cupere & permanhit in tranfiatio
ne quia dixerat fames:ideo efarire fabiunxit. De Prolemæo rege Cypriorum.
Dium merita:Merito inquit Seprimilii auaricia eft odio;at ptolemæi regis eft rifu profequéda: diximus
o in capitulo de moderatione cum fenatus audiffet ptolemæum regem Cypri grandem conflare pecuri-
am ueritus ne tantis opibus rex incitatus bellum renouaret cyprum in prouinciæ formà redigere con-
ftituerunt quod ubi regi nunciatum eft opes fuas peri id quod erat exiftmauit itag ut romanos opinie & pe-
cunia fruftrarerur eå totam nauibus impofuit eo aio ut his perforatis obrueref qucd cú iam altú petiffet aua
ricia duĝus facere non fuftinuit:nå cõfiliú flubritate refertú suaricia puertit:ná auge & argêtú quo mhil cari
us illi efle poterat perdere non fuftinuit;itag reuerfus opes quibus piturus erat reponere maluit: ĝ illis pditis
falutem feruare:nam fenatus Catoné cum claffe mifit q regiá pecuniá romå deportaretiquod ubi fenfit Prole-
mæus nimio dolore pcitus ueneno fata præuenit: Anxiis {ordibus:Sollicitis avariciæ cupiditaubus: ná pprie
auaricia fordes appellantur:eo ¢ hominem fordidifliımum faciat, Corripuiffet:Congregaffet: Propterg eas fe
periturum videret & deo omni pecunia impofita. nambus,Qyia fenatus Cyprum prouinciam effe decreuerat,
ai

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVYS
A divitiis poffeffus eft:Re vers diuitiage feroum regem hunc fuiffe dicit, De fop erbid: CA. V.
Tq ut foperbia: Tranfit ad fuperbiá & ípotendiá:primů aŭt exemplű ct.M.fuloii facci cõfulis q cum le
a ges republicæ perniciofiffimas ferre uellet:unå ut geúg peteret ciuitas daret, Alteram wt fì fenatus 1d
non pbaret puocatio fieret ad populú:rogatus vix sdduci potuit ut í cuniå ueniret:ubi de bis legibus
quas ferrer uolebat:accuratius côfaltabatur:deide c pti moneref partim rogaref2 fenatu urab ea fente
defifteret nulla ratione adduci potuit ut tantæ auĝoritatis ordini refponfüm vllă darer:magna pfeđo ıl
faper- peĝori ílita faperbiaiqui dum fenatus amplitudinem fpernitnon fe confùlem fed tyrånum exibuit, Sopbia
bia & ipotentia:Ex foperbia fequitur impotent:
impoté deinde ex ipotentia arrogátia:fapbia uiti et mergere aurū & argétum:fed futurum fuænecis pre:
quo quis cæteris ét imerito uult fupeffe hoc mium domum reuexit:proculdubio hic nonpoffez
elt ftare cunđ@is. Impotentia: Cú præ ira &
cupiditate quis côtineri nâ pôt: quominus fæ dítdiuítías:feda diuitiis poflefus é:título res ifalæ
uiat;arrogantia deinde nafcıf:ná cum immo- anímo autem miferabile mancipium.
derato animi affeĉtu rapif quis ad cõtumeliá; Defuperbía & impotentia. Gal Vi
túc oia fibi arrogat:gbus ená idignus eft, In De Marco Fuluío Flacco.
cõfpicuo:inaperto:in manifefto. De ciuitate
dáda:Declarat ipfas leges ut qeg ciuis roma a Tgutfuperbía quog & impotentia íin confpíz
nus fieri uoluit id et fp liceret:ná dare civitaté cuo ponantur.M.ful.flaccus conful.M.plan
nihil aliud eft:nifi ciué creare:pari ratione ac-
Cipere in ciuitaté & donare cwirate, De pro- cii ípfeícollega cumperníciofiflimas reípu-legesín
uocatione:Alia lex ftatuebat præterea ut fi il- troducererde ciuitate danda Xde prouocatione ad
li qui ciwitaté cupiebát per fenară ipedirenť populum corum quí ciuitatem mutare ualuiffcnt:
quominus ciues romani fierent; puocationé
habere poffent ad populum:ur fi populus cé- ægre compulfus eft ur ín curiam ueníretdeínde parz
feret dandå eis effe civitatč:iuito fenatu crea- tím mònehnti:partim oranti fenatui ut incepto defifte
rentur; Ciuitaté mutare:$uã.f. urbé relique- retrefponfam non dedic.
T yrãnící conful fpírítusha
te& romåcapeícere.Tyránici fpiritus: Siuni beretur:fi aduerfus unű fenatoréhoc modo fe geffif
tanrú fenatori refponfam denegaflet: tyránus fec quo flac.in rorius ampliflimi ordinis cõrénenda:
merito tudicari potuiffer fed cú univerfum fe
natum contempferit:plus§ tyrånus dici põt, maíieftate uerfatuseft.
De Marco Drufo Tribano. De Marco Drufo tribuno-
Væamentia:Notata eft hiftoria in ca Væamétiaa .M. quog Drufotrí.ple.pfámã
q pir; de hbere di@is: ubi vidimus quo contumeliam uexata ef:parumením habuit.
modo. M.Drafus tribunus plebis f€ ue
Juti fenatus patronum fecerat:& plebem ad fe L.Philippů confulem quía fe interpellare cõcíonan:
graccháis legibus:eifdemg focios ad plebé fpe tem aufus fuerat obtorta gula & quidem nôp uiaro
ciuitatis erexit;
gbus pollicitus etiá fi fenatus
partes defenderent: paulopoft ciues romanos rem reípu.fed per cliétem fuum adeouiolenteri car
futuros : cúigif dies pualgandi leges adefet ceré precipitemegife ut multuse naribus ejus cruz
fubito tanta uis hominū undi apparuit: ut or perfunderetur. Verum évcum fenatusad eum mi
hoftíaduétu obfefa ciuitas uideref:aufus ta Nifer ut incuriam ueniret quarenon potiusinquít
men abrogare de legibus cõful philippus: fed
apphenfum faucibus'uiator non ante dimifit ipfeínhoftiliam curiam propinquam roftrís adme
ĝ Änguis i ora & oculos redúdaret:hic igitur nenitfpigetadiicere qtfequiť: tribunus fenatus inv
tanta fupbia elapfùs é:ut é fenatut petenti ut perium defpexít.Senatus tribuní uerbís paruit,
i cuni ueniret refpõdere nő dubitaverit utad De Gneo pompeío.
fe potius ale uenitet:erat aŭt io hoftilia curia
& ita unius infolentiffimi tribuni fenatus ipe- g Neus autem pompeiusĝ ínfolenter egit: quí
rio parere coađus é:nelcio quid 1nfolentius di balneo egreffus ante pedes fuos proftratum:
ci poffet. Amentía:fupbia amentiæ fimilis, In-
tetpellare;impedire,Non quidem p uiatore: Hipfeum ãbítus reum &nobílem uirum &fibí amí
Diffenura floro:qui hoc per uiatorem fati
Plinias edicit Plinius de uitis illuftribus per ipfam z .
de uiris Drofum:dicit emm,Conful legibus agrariis refiftenti ita collú ju cõuinio obtorfit ut multus fanguis eMueret
îlluftri, dê naribus: Non quidem per uiatorem reipublicæ:Sì per uiatorem confalem conpræhendi iuffifferres minus
indigmitatis habuifet:fed tyråánice clientem mifit in confalem.
Neus aatem Pompeius:Hipfeum Põpei amiciffimú Ctcero cum aliis in locis tumi apiftolis familiari-
g bus plane teftatur:quem pro pompeio in reftitutione alexandrina plurimum elaborafíe dicitut ib-
la prouinciapompeio decerneretur:hic igitur ambitus damnatus œ in petitione confolatus largitio-
ne populum corrupiffet uenit ad pompeiam aduerfas damnanõem auxilium abeo foppliciter petiturus:erat
tumin balneis pompeius more maiorum paulopoft cænarurus:expećtauit Hipfeus donec egrederetur e bal-
neis: puolurus deíde åte ejus pedes rogat
ut fibi adeffe uelit:cui pompeius fuperbe faris moraturus igt uenifti

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SVPERBIA elxxxyii
conuioium meum non erubuit Pompeius nobilem uirum fibi amicicia conian&um uidere humi proftratum
& pedes eius complexum tam contumeliofo relponfo præterire,Quam infolenter:Scilicet fe geffir, Proculca-
1um;Oppreffum:peundatum, Moraretur:Differret,
Lle uero:Tulerat pompeius legem de largıtiõe& corruptela qua multi illuftres uiri dãoati fant:ubi fo7
i ceram fuum Scipionem hac lege damnari percep cüt éris & fexaginta 1udicibusegit ut opitularent
focerosaccufátor că judices viderer£ foro,pfeqat Scipioné côtinuo iudiciú dimifir, Platarchusí uita põ
pei, Cærege ingt cå in reos åmbitus ac ex largitione corruptos pfideret leges feribens per quas iudicia fereban
tur:í cæreris fe honeftum integrúgs feruauit
cum iacentem relíquít:contumelíofa uoce proculca præfidiő cõfenfu
ornarüg fimal
faifeg armis
& quieré in curna fao
Pbens:í Scipione tåtú fo-
tum:níhíl ením eum aliud agereĝ ut cõuiuium fu cero: tű dãnarı uidebaf:crimen non effugit:
moraretur refpondít:& huius dicti confcius fecuro apud.n.fefe tricétis & fexaginta iudicibus do-
animo cænare potuite De Eodem. mi cõuocatis auxiliŭ illi atrulit:greaccufaror
i- Lleueroinforonőerubuit.P.Scipionéfoceg abmedio rei ipetitiõe deftitit cú Scipionem uidifer
foro a iudicibus pcomitatū : ité paulo
fuum legibus noxium:quas ípfe tuleratín maz ifra poft paucos ét dies hipfeus uir cõfalaris
xima quog; reorum & illuftríum ruina muneris loco iudicium uitás cognito Pompeiŭ ad cœná lo-
aiudícibus depofcere marítalís letí blanditiis tară tú pficifcieius geniba accubuit: eúg obfecra
reipublícætemperando.
re cæpit: fed põpeius cü faftu eú ptersit lå in
DeMarco Antonio. quiés cæná fibi difperdere alude cõclufit ni-
Etrum facto paríter ac dicto. M. Antonií cõuí hil. Nō erubuit: Quod figoŭ elt infolentiæ,
uium: Namcum ac cum tríiumuíirum Caffetií.ruffí Socege iaŭ: Ná Cornel filiam põpeio dede-
rat uxorem Scipio, Legibus:De largitione&
fenatorís caputallatum effetraduerfantibus id cærez corruptela, Viroge ruina:Quia multi his legi-
rís propius admoueri iuMcsac diu diligentergg con bus damnati fant, Munerts ; Loco beneficiis
fiderauit:cűc&tíis deinde expectantibus quíd nam eét Maritalis le&ti blanditiis : Vxoris illecebris
dié&urus:hunc ego ínguitnotum non habuí:Super du&ãus foceze rogauit abfolui contra leges ĝs
bade fenatoreípotens de occifo confelfio. ipfè tuleratac ti diceretad uxoris libidinem
teipublicæ fatum temperauit.
Externa de Alèxandrorege. Etram faĉto: De triumuirog proferie
f Atis multade noftris:aliena nuncadíiciavtur, t puone fæpius di&umeft, Antonii.
Alexandri regís uirtus & fælíicitas tribus info nimisexercuerunt:inOfauiamı & tepidi quam crudeliter
ea pleriptiõe Antomus
léríæ gradibus exultauít. Faltidio ením philippi 1o non crudelis foliá fed di&o fatoq faperbiMi-
uem Hánonem patrem afciuít:tedio morum & cul mus apparuit:cú in alios; tú in primis i caffe-
tus macedonicí:ueftem & íltítura perlica afumpfic. tium ruffum quem multis cå aliis proferipfe-
Spreto mortali habitu diuinum saput æmulatus é: rat:cuins capar cúa percufforibus inter epu-
Tasei fuiffet oblarå a tanta fpeđaculi foædita-
nec fuit pudori fili Hämõísfe hoíem dífimulare. te cæteri oĉs cõuiaæ ocufos auerterűt: ipe ue
De Xerfe rege. to non mõ non auertit:fed etiam p lummå in
í Am Xerfes cuíusín nomine fuperbía Xipoten folentiá infaltanit: fülcepto n; capite mani-
buf prrađtato ac (æpius reuoluto expeđtan-
tía habitat: fuo iure tãífoléter ulus et qf græ tibus cõuiujis qd nå di&turus efet:demum e
illum nefcire uel non nouife dixit: fupbe fa-
tisnã in illius cõremptu dixır, Fato: Quod
inter epulas caput ruffi tractaret, Dito: Quod fe illum ignorare diceret, Aduerfinnbus: Quia non poffent
tantam fpectare fæœd:tarem. Superbia de fenatore ın fenatoré fuperbus g illó quem oés nouerant feignorare
diceret, Impotens
in occifam:Quod eius caput diu perrradtatum tang ignotum abiecerit,
'Atis multa:Nimia reram foælicitas ad eam infolentiam regem Aiexandrú prouexitut etiam Philippi
f. regem fibi patrem effe faftıdırer:feg iouis Hammonis f:liam prædicareucontemptis deinde Macedo-
nicis moribus & cultu perficos habitus & inftitura fufciperet:denig fpretro hamno cultu ut fe deum
faceret faltigio caput exornaret, Virtus:in rebus gerendis uirtus illius maxima femper enitdit. Felicitas:
Q_uauno renoreprofpe fibi canta cefferút, Exultauic:Sublara elt, Faft:dio philippi: Quia faitidiebat phi-
lippum patre corrupto facerdote fè Hímonis filrú prædicari iulit, AfciwitATerait uendicauit, Taftituta pi
ca: Nam more peritum : feadorari pafus eft : qui apud cos falutandi modaseft; Spreto mortali habitu:
Non contentus fuit diademate quo utuntur reges, Diainum caput æmulatus eft:Im:tatas eft diuinam maie-
ftarern fumprto faftigio diuinag corona qua deorum capita coronantur, Nec fuit ei pudori:Non erubuit Ale
xander nimio fucceflu elatus diffimulare hominem & deorum cultu aucupar: fed dum homines deofyp cõté-
nit id illi merito contigit:ut in deorum numero Jocum non inuenerit Qu, curtius,Alexander inguit non ho- QU-
mines fed etiam deos decipit:qui potalar deus credi. curtic
i Am xerles:Hocetiam herodotus tradit cam xerfes ftatui fer bellum geæcis inferre omnes Afiæ prin- Hero.
cipes conuocari iu tquibus pleatibus ita fatus eft;uos inquit in unú coegi ut mes confilii participes.
3 ti

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
faceren: cærerom feitote uobis effe parends: quid arrogantius?nihi! aliud dicere uoloit nifi uêlitis holitifae
bellum hoc gefturus fum, ln cutus nomi Audito nomine xerfisipi fùperbia cognofcitur quæ tanta in co
fuir ut etiam ipfis diis minitarı aufus fuezit:ut compedes neptuno:de quo quidam dixit:Quiì mare:qui terrass
quicælum tezritat armis. Contra: unum coegi. Arroganter etiam fi wãoriSi uiĝor de græcis trium.
phaffer
eius ramen d:&uta arrogans u: n fuiffet. Tam detormiter ui&:Qui navali prælio a Temiftocle fi
peratus in patriam piftatoria navi turpiter effugere coaĝus eft,
h Anmiba foperbia q uus fuerit hanmbal poft ui&oriäut fuc neminé admiferit ut refpõíum p in-
Liuius terpræté dederit:Liuius q cánéfem pu
grá atbitofe defcribit nullá príus mentio- cíæindi&urusbelläadhibítis Afiæ prícípibus neuf
Dem facit:quinímo poft uiĝoriá faos illi con derer ínquít meo rantúmodo ufus cõfilio uos contra
gratulatos fuifie dicit his uerbis; hánibali ui-
Ĝori cú cæteri circunfufi gratularentur fua xí. Cærerű memento te parédum magís uobís§ fua
derérg ur táto pfunĝus bello dici qå reliquů dendum: arroganter:etiam fi uictorí repetere ei regi
efiet nođilg ifèguétis geté& pfe fibi fume am contígifer:tamdeformiterui&tí nefcias urrā ifo
rer& feffis daret militibus, Maharbal ffeãus
egtum minie ceffandú natus; ímo ut qd hac lentius dićtumanípudentíus De Häãníbale
pügna fit atum fcias hånibal die ĝtto mgtui h Anníbalautem Cåãnenfis pugnæfucceflu elaz
Gor í capitolio epulaberis:fequere cú egre ut tusnecadmífit quenquã ciuium fuogí caftris
prius te ueniffe G uentug fciât:Pcedant:háni- nec refpófumulli nifi per interpretem dedit. Mahars
balinyt inimicilæra res eft:fed uja maior Gut
eã ftatim capere aio poflim:itag uolunraté fe balé eam ante rabernaculuw fuum clara uoce affir
laudare Mabarbalisait: ad cõfiliú péfindum måãtem profpexífie fe quonammodo paucis dicbus
téporis opus effe tú Maharbal:nő oia eidé dii Romæi capitolio cœnaret:afpernatas elt, Adeo fæ
dedere:vicere fcis bånibal:uićtoria uti nefis:
qå idé tradit& plutarchus in uita hannibalis lícítatis X moderaríonis diuiduü contubernium cft-
Pec: fopbiæ ulló prorfùs métioné facit, Suc- De carthaginenfibus & campanis.
cefu fælicitate & rebus profperis. Admifit: í — Nfolétiæueroíter carthagínéfem & campanű
Ad fe recepit uenienté flutandi aut gratulan fenarū quafi æmulatio fuit ille ením feparato
digratia, Per interpré:Per internunaiű:nam
fi qs forte ueniflet legatus nô ipfe fed interps a plebe balneo lauabatur:hic diuerfo foroutebatur:
refponfa dabat, Ante tabernaculá:Qu'a této qué moré Capuæaliquādiu retentű.C.quoq grac⁄
riù ingredi nō licebat. Paucis diebus; Livius
dicit tertio die.Adeo fæœlicitatis& moderatio
chí orationeín plautium feripta patet.
mis:unx fælicitas & confiliú cõiungi pount De perfidia CONE
cum res fecundg ut plurimum infoleícere fa- o Ccultū iam &ivfidíofum malum perfidia elav
ciant homines.Moderatiõis: Téperantiæ atg tebríis fuis extrahač:cuíus efficaciflimæ uires
cõfilii. Dividuum:feparatum, Contuberni funt mentiri ac fallere fructusinalíquoadmiffo feces
um: Confortium atg focietas: nam foelicitas
teramg fucceffus fic plerung hominum mé- Jere conhiftít:tum certus cum crudelitate nefariis ui
tes nimia læticia peruertit:ut nulla ratione fi- culis circundedit: tantum incommodi humano ge
bi moderari poffint, neri afferens:quantum falutis:bona fides praftar-
Nfolétiæ uero:Tanta fuit campanoge Haberigitur non minus repræhenfionís q illa laus
i fueprbia ut cum carthaginēfibus con
tédife uideanf:ná qućadmodű hi bal dis cõfequitur. De Tatio fabino.
nea fepata habebant í qbus plebei lauari non rt Omulo regnante Spurius Tarpeiusarci perat
poterát uel certe nô licebat:fic illi foge plebis cuí» fi líä uirginé aquā facris petítū extra mœ
a nobilitate diftinđĝtú in ciuttate fundarút cuv
düs rei gracchus meminit in oratione contra
plautium, Qu:fi æmulatio:Quafi inuidia&
Concertatio:hoc é contétio:nácampani pænos:pæni cápanos ìn fuperbia 2mulabantur, Diverfo foro:Quia
non eodem plebis & principibus iura reddebantur:fed alteris altero foro. De perfidia. Ca. VI.
Ceultum iam &:Dićturus de perfidia eam quodámõ diffimt:ut dicat pfid:4 effe quandam occult frau
o dem infitáhominő peđtoribusĝ femper mentiri & fallere cõcupilcit. Occultum & infidiofam malú:
Diffinioeft perfidiæå latenter infidias aliis nneđtit, E latebris fois:In confpicuo ponatur ut cogno
fci poflit
& cognita utari. Mentiri & fallere
: Verbis & re decipere nam mentitur aliquis cú fciens quern:
piam fallere cupit fallit rebus ipfis. Fruđtus:Finis perfidiæ eft gquæftum dolo malo quærere & patrato feelere
fruđus fublequitar. Tum certus:Et præcipue certus frođus eft com illein quem perfidia intenditurîn-
uolutus fallaciis crudeliter tractatur:fed cum perfidiæ addirur crudelitas deteftabilius nibil effe potet, Tá-
tum incommodi:per comparationem uituperat eam g tantum jađturæ humano generi perfidia ouantum uti
litatis bona fides affert:ergo quantum hæc laudanda tantom illa uituperanda.
r Omulo regnante: Nota eft hiftoria poft raptas fine more fabinas aliafque fæminas rouifimum a fabi-
nis bellam elt ortum multog id maximum fuit:mhil euim per iram & cupiditatë aum eft a fabinis

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE PERFIDIA å xxxyiii
cara cruftominis antenatibüs ceninenfibus qui pari iniuria fuerant affe&ti nô oftenderåt fabini bellam prius
§ intulerunt confilio eriam additus dolus eft punus rarpeius romanæ præerat arci huls filiá uirginem au-
Éo rorrup:t Tatiustut armatos fabinos í arcem accipiat:ná aquatù ierat tú forte puella ad facrificia faciéda Ac
cepti obrutãarmıs necauerunt:feu ut ui capta porius arx uidereč:feu pdendi exépli cá:ne qd ufguá fidú prodi
tori-eflfet Additur fabulæœ uulgo bini aureas armillas magni pôderis brachio leuo gemmatoíg magna fpe-
cie annulos habuerunt:pepigifie eam quod in fimiRtris mamıbus haberent eo fcuta illi pro aureis congefta:funt
qui eam ex paĉto tradendi quod finıftiis manibus effet decreto arma petiffe dicant:& fraude vifam agere fua
ipfam peremptá mercede tenuere tarien at-
hia egrelfam Tatius utarmatos fabínosin arcemfe cem fbini ac perfidia mfi q proditricé frau-
z s r , in denecarót, Sactis:Ad facrificia faciéda
ġ in-
cum Tecipereccorrupit mercedis noie pactis quæin faban Armisobraram: Sic & Ovidis Ar- Onidi.
finiltrís manibus gerebant:erant ãt his armiílle San cif uia tarpeia reclufa. Dignam animam pæ
nulímagnoex pondere aurí:loco potitūagmenfabí na congeftis exuit armis. Abft repræhen-
norum puellam præmiú flagítantë armís obrutāãne daf0:Non eft inquitpuella:
quia fcelerata bæc perfidia repræhéden
impiá fecit pr oditio
cauít:perinde quafi promillum q ca quog;leuisgez pem patris & patriæ & grauior etiam appli
fRauerãt:foluit.
Abfit repræhenfio ga impia pditio cio dignauidebatur. 4
celeri pænauindicatacht. DeSeruiogalba. . Eroiusquog galba : hæc hiftoria po-
f
pennun
Eruíusquog
galba fummæ pfidiæ tri
ae nlufi
ea ena et incaao
de indiciis delin fa
Sibe Geva Onoracnote Dap
„taníæ cíuítatum cõuocato populo tand decő- mam; Quatis lufitanoram clades manio
modis eíusaćđturus:oćto mılía:ín quibus flosíuuen ma fuerit: maios tamen galbæ crimen deter
tutis confiltebar:eleđt a Xarmis; exutaszparti trucida Rabiliorg perfidia fuit exquo maius & ipfe
> 5 f Z fuppliciam merebatur : quamuis illud euafe-
nit &partimuendidit:quo facinore maximam cladé pikne apra dediat,
barbarorummagnítudine criminis añceflit. Neumautem domitium: Pari perfidia
De Gneo Domitio. g domitius decepit Bituitů Aruernorú
aa aa enne eM tegemiguem ad collogaminuitarum
g Domitiumlummí
Neumautem uirum
goíaníwi nimiæ gloríæ cupiditasma
generís g fide data hofpitio fafceptum uincirii& cô-
perfi trahofp itii iura romam deportari quampri-
dum exiltere coegít:Irarus någ Bituítoregí Aruer mumimperauit:hac
ira commotus œ audif-
norum:ptumfu am:tumeriam alobrogumgére m: ít hunc regem &allobroges & fuos hortas
iep iian
feečiãtum i prouincia morantead -Q -Fabii£ fuccef timi faille
fidem rrin turo
fe omnes quinti:committerent:ne
faban fceeforis igitor
Aias
forís fuí dextram confugere hortatuselfec»per col- tanta in fabium glorta tranfiret perfidia :ufùs
loquíí fimulatíionemaccerfitü hofpiciog; exceptum ef-Senatus uero & fi fatum domiti minime z
Hak TM barer:ueritus tamé ne fi in patriam remite
= ínxít:ac romam
romai naue deportand! lumci urauttcMUsS
gius Panao
ererar Bituitus iniuriæ memor bellum renos
factum fenatus neq; probare potuit: neg; refcinderé uyrer:Albam cultodiendumrelegauit.Aruer-
uoluit: ne remiifasí patriam Bitaítus bellumreno norum;populi funt galliæ-tranfalpinæg.
uarer, [gítareum albamcultodiæ caufa relegauit.
p f gann Iriaci etiam cædes:Perfidia qoantope-
DeQ uínto Seruilio cæpíione: „ u — repopulo Romáo difplicuerit ex hoc
m Iríacietiameædes duplicé perfidiæ accufatio exemplo cognofci poteft:ut non fae
nem recepít inamicisip eorum manibus ínter lum oderit illäm inamicos:uerum etiam. in
hoftes:ut hoc loco inuiriacum;fuit autem Vi
riacus tefte plinio de uiris ılluftribusgenete
la
fitanus ob paupertatem primo mercenarius:
deinde alacritate uenator:audacia latrożad poftremum dux bellum aduerfus Romanos fumpfit eorumque im
peratorem claudium unimanum:dvinde.C.Nigidium oppreflit:pacem. a populo maluit integer petere quam
ui&us:& cum aliam dediffet & arma retinerentur bellum renouauit.Cæpio cum uincere aliter non poffet du
os fatellites pecunia corrupit:qui:Viriacum uino depofitum peremerunt:quæ uiâtoria: quia empta erata fe £, go,
-natu nō probata, Abbreuiator.T.L.Qu.Fabtusinqu:t proconf:rebus in hifpania profpere geftis labem importo rofi
foit pacecum Viriaco æquis conditionibus fa&ta. Viriacus a proditoribus confilio feruilii cæpionisinterem- S
ptus eft:&ab exercitu eius multum deploratus;ac nobilifime tumulatus tuir duxque maximus per quartum
decimum annum quibus romanis bellum geffit frequentius faperiar.Horofus lv. Viriacus cam per xiii
annos romãos duces:atg exercitus protriuiffet infidiis fuorum interfe&us eft:in hoc folo romaniscirca eum
fortiter agentibus q perculores eius dignos præmio iudicarunt:font qui dicant:quod & Valerias, fèntire
uidetur:conuenifTe cum cæpione fatellites:fore utab omni fcelere belli foluerentur:fi Viriacus dz medio tolz
leretur:quare& cæpio necis auĉtor:qni non uirtute fed perfidia. ui&oriam quæfierat:& Viriaci fatellitesiqui
corropti dominam: fulm occiderant:grauiter fuot acculati. Duplicem accufationem:filicer cæpionis & fatet
ditum quoniamutrigueufi (unt perfidis, i p
: 2 iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBERNONYVS
Erum ut ipfam fontero:Satis conftarCarthaginen fes primo punico bello doãa & avfpicis M. Anïù
© regoli fæpjus fuperatos ad eam necefliratem demum ffe redaâos:ut a lacedæmonnis auxilia peterét
qa aliteruires romanas ulterius ferre nô poffent: lacedæmones igitor xantippů belli pirifimú ducé cú
tricentis equitibus in eog auxilium miferåt: qui Hafdrubali Carthaginenfiú duci cõiunctas romanom ducé
cum uirtute nô poffet:arre & infidiis puertere cogitauitata & cú ad præliú utig acies inftiuâæ conftinffent
iam pugna effetaccenfa ni fimulato meru in fogam confternunt:locauerat xantippus milites in infidiis:ro
manus igitur effufe fogienté hoftem nõprius ivfeq deftitit § ex iprouifo fcipitaf in infdias:ubi cæfi multi &
Artilins captus é carchaginég duđtas : poft tå
tam igif uĝoriá arte xantippi cõparatá car- emptuseftinQ uinto Seruilio cæpione cófule qui
thaginenfes:ihæc illi mia retulerunt: g fam is fceleris huíusauctor impunítate promiffa fuit ui
ma perfidia uh redeútem í patriá fimulati ho &toríamg nő meruit fed emit.
noris gratia cù multis militibus comitati inal
to mari fubmerferant ! digna profeĉto relata DeCarthaginenfibus.
gratia ipfum fontem:Bene appellauit cartrha- u Erä utípfum fontem perfidiæ cótéplétur Car
Sinenfes perfidiæ formé : q eti benemeritis p thagínenfes Xantíppum lacedæmoníű cuius
fidiæ præmia decernant. Xantippū:Fuit hic
xantippus tefte macrobio Grurnaliŭ li;primo optima opera primo punico bello ufi fuerant + &
périclis fihiosı Reuehere:Simolabant ilú ho quo íuuanteatrtilium regulum cæœperant: fimulãtes
noris gratia lacedæmona uíg uelle comitati. fefe domum renere inalto merferant . Q uid tåãto fa
Qnid ráto facinore petentes:Quid fibi perie-
zunt ex hac perfidia carthaginentes:ut nő ečt: cínore petentes:an ne uictoriæ eog focius fupaffet:
q eog laudibo & gloriæ quá ex romanos: ui- extatnihilominus &gdé cå opprobrio qué fine ulla
Ĝoria pepererát poflet obltare: qå tamé non gloriæ íacturaíuíolarū religflent. De Häāníbale-
fant cõfecuti:qs.n.eft:qui nô itelligat xátippi h Annibal porro nucerinoshortatufuocumbiz
arte & ingenio fupatos fuiffe romanos cartha
ginenfefg deteftabıli celere damnandos. nísueftimentís urbem inexpugnabilibus muz
Annibal:Cum nucerinos obfideret hå ris cintãegreflos:uapore & fumobalneog trágu-
b nibal:eos data fide uocauit ad collogå lando:& acerranog fenarű eadé raciðe extra mænia
conuenitgut cum binis veltimentis
abire poffent:ked cum extra mænia ueniffent euocatum:in pfundo pureogabiiciendo nő ne bel
oppidani eos ommes ficco balneo perfidus pæ lumaduerfus populű ro; &italiam profeffus aduer
nus inclufit:fumog & vapore crudeliter neca fus ipfam fidéacrius geffit:médatiís& fallacia quas
vit:Eadé pfidia ufam in acerranos dicit; quos fipclarís artibus gaudens“Q uoeuenít utalioquin
extra mænia accitos violata fide i profundum
puteoge Pcipitari taffit.De acerranis nô fentit infignénominisfui memori reli&ug índubio ma+
Liuius cü liwio:q eos e manibus hoftiŭ euafiffe dic:t: ior nean peior uir haberi deberet poneret.
pænus ingt Acerras primú ad uoluntanã de- De Vi & Seditione& Depo ro. - Ca.: VIl-
ditionem conatus pellicere:poftĝ uidit ide ob
finatos:obfideteatg oppugnare parat, Cære- f Edutuiolentiæ &feditionis tå togatæ.ĝ etiã
rum acerranis plos aí ĝ uiriom erat:itag defp armata facta referant :L. equitū q fe gracchi
ata tutela urbis ut circúuəlları mænia uide- filinm hmulabat:tríibunatumg aduerfus leges cum
züt priuíğ cőtinuarentor holtið opaper iter- -L.faturnino petebat a mario quintum confulatum
mifa muniméta negleãtaíg cuftodias filentõ
nodis dilaphi per mias iuiag:4 quég aut cõfi- gerente ín publicam cultodiam du&ã:populus clau
Jiú aut terror tulini urbes cápáiæ:ĝs fatis cer- ftris carceris conuulfus raprum humeris fuis per
túerat nô mutafle fidé pfugerunt. Hannibal fummam animorum alacritatem portauít.
accerris direptis atg incenfis exercitú ad caffi
linú ducit. Aduerfas ipfam fidemac fi diceret íi Demg metellã.Q _.céforéyabeotang grace
pô cú rõanis fed cum fide bellú geflifie uidet;
maior:reg geftag gloria.An peior. Magnitu-
dine fceleszatg perfidiæ. De feditionibus. Ca Vi
Ed ut uiolentiæ:De feditiõibus tam in urbe § in caftris diuerfo tempore excitatis fe di&uge profitet:
f primū aŭt exemplumeft feditionis per equinum concitate:quæ hiftoria rorat in ca.de conftantia:që
uero ad hüc locum pertinet cum.L,æquitius a Mario gatum conflar gerente qui mutata fententià
fenatos partes tueri coæperat:in carcerem conieĜus effet:eo q contra leges tribúatum pereret:tåtů feditioné
urbe concitauit: ¢ popolus carcerem confregerit:illums eduxerit:atg etiam humeris fofceptă per urbem tanĝ
de fenato triúphås cú famma alacritate portauerit, Togatæ: urbanæ:goæ.f.i urbe côcitata foerit. Armatæ:ĝ.e
in caftrisfuerit Filium fimulabat:Impulfo & fubornaniõe faturnini q falfo illum gracchı filum afferebat. Ad
uerfus leges:quia lexerat ne quis inquñinus:qui nô effet in cenfa & aliqua tribu:poffer rribunus plebis creari
Pli.de Publicam cultodiam:in carcerem.Eft quafi diffinito carceris publica cuftodia,
aiilu, Demg:Pari rõne uulgus ignobile cenloré faŭQu-Metellum numidicum lapidibus inceffir: œ húc:-Lè
equitiú de quo diximus: Tiberii grachi f filiú falfo pfitentem incenlfum recipere noluiffet; Pliniusdè

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE SEDITIONE
siris illoftribus,Qy-Cecilius Metellus Numıdicus qui de iugurta rege trióphauiť cen fori equitum g fe Ty
berir gracchi filium mentiebatur ícenfum nô recepit:Sciebar.n: Metellus gracchù tres tanı imodofilios A
piffe: cos os diuerfo loco & tpe periiffe:unú.fin fardimamiliáté:Alterá pnefteinfanté: teruú Roma pòt
Detulerat æquituis Tyberii gracchi cenfom tanğ hus fihus & hæres: qué Metellus qa falumCefai recipere:
Patris morté:nő poterat igif pati fordidú hoier i generofam famili p fimulationem iferi,
éé feiebatur ad
mittere recufauit:nec turpé hoiem in nobil Mimæ famitiæ céfu effe uoluit:gppe q anteaimec in tribu:nec in cé
fu fmiffet ullos: Sripédia merenté:Militamé, Virgære merét paruo. Decefile:Mortuŭ eé: a füfficiéti par-
tiú enúeratiðe pbabat eú gracchi fili effe mot
ehi filio cenfum reciperenolebat lapidibus pfterne lo mā poffe. Ignotas fordes:Eqriŭ tgriobilé &
re conatuseft:affirmãtem rantűmodo tres filios. T. fordidú hoiem, Cú interim ipromda temeri-
tas:lta ređe céfebat Metellus;că iterim tumut
graccho fuifle e qbus unum in fardinia ftipendia me tus populi fe cõtinere nõ potuitiqn foa petul
renté Alterű infanté prænefte: tertium poft patris tia & temeritate: primo cõùlé Marium deide
morténatű romæ deceMiMe:nec oportereclarilimæ cenforem perturbarent,
familíæ ígnotasfordesíferí cü iteríimprouida conci Efana bæc ; Numiúa faturnino tribu-
u patus cõpentore p fámú populi furorë
tatæ multitudinis temeritas pro íprudentia & audas crudeliter cæfum fuife:&.L, Florus li
eia aduerfus confulatum & cenfuram tetendit princi tertio; Ercicero in Catiliná inueđiuaquartar
pef fuos omní petulantiæ genere uexauit, & aln auĝores teftanf.Fuit åt tantuelana fedi
De eodem populo romano. tio utilhius etiam ad quas fugerat ædes expu
gnauerint: & extractum crudeli cæde necaue-
u Efanahæctantūmodo ílla feditío & cruéta po rint, Nouem iá creatis ; Hic plane cognofci
pulusením Numíunı competitorem faturniní Põtidecem ċreari folitos fife tribunos. ?
nouemíam creatis tribunis unoque loco candidatis Reditox quog:ciustas pp imperata tri
c buraæs grande cõtraxerat: cat folaéd
duobusreltante:uí prius in ædes príuaras compulit cum non fatis effet & creditores infta+
extractum deínde ínteremit:ut cæde integerrimi ciz rét Sépronius pror miferatione cõmotus debi
uísfacultasadípifcédæ poteftatis tererrimo ciui das torú caufam fufceperat:eãg favédo tuebaturs
retur. Feneratores quog uis magna erat idignati +2
& L.caffio tribuno plebis fcitati Ptorem ante
Decertis creditoribus & lucio Galfio. ædécõcordiæ facrificamé adorti; ab altaribus
e- Rediterumquog confternatio:aduerfum fem pfugere coegerúnsc itra tabernacula latitanté
occiderút. Cõkternatio: fubita mentis cõfufid
. proníiafelionis prætorís urbani caput +mtole & pturbatio, Tabernacula:Nō mihtú tétoria
rabili modo exarfit:qué ga cãmdebitog fufceperat ĝibi nulla eråt fine dubio: fed opificum taber
concitati a.L.caffiotri.ple.p æde concordiæ facri nas figmficat:a tabuhs: qbus officing texanf:
ficíü facienté:ab ípfisaltaribus fugere extra forunt Dereftandı fori feditro:Execrabilis inquit fe
coacđtum:ing tabernacula latiantem prærextratū div ditio urbana:caftrenfis uero fi diligenter infpi
cimus non minus intolerabilis,
feerpferūt:dereltandí fori feditio:fed'h caftra refpiz Vm.C.mario: Marius poft gallos cpm
ciaszæque magna orietur indignatio. c bros teutonas fenonefque deuictos cú
De militibus Lucii Syllæ & Morte Gratidii. temfuamrequiefcere nullomodo poffet q uirta
ocio & languore confami uideretfi
e ` Vm.C.matrio lege fulpíicia prouicia afia utad molavit fe uelle matri deŭ i capadocia uota p
uerfus míthridaté bell gereret priuatodecre foluere;veraaŭt peregrinationis eá fuit: ut Mi
ta eét:míffum ab eo gratidig legatã ad. L. fyllā cofu thridaté Populo Roma, fufpe&ű ad'belió ici
lemaccípíendarum legionum caufa milites tracida
taret: quo cú ueniffer ita mithridaté allocutú
fuiffe dicút:O mithridates:iquæcűg ribi popa
fint:procul dubio ídignitati p a fummoimperíoad lus ro.íperat uel tacite exequere zuel da operå
cum quinullo honore uerfarctur tranlire cogeren®. ot illo faperior fis:ibåc uocêa uiro priùdto ‚tã
libere edit admiratus rex bellú aduerfus Po-
pulum Ro.fibi omne fukipiédú eé conftituit,
Reuerfuas in patriå Marius põti puinciá fmo ftudio & ambitio ne depofcebat:quæ fpllæ qa cõful effet cú de-
ẹretaforet:Sulpitius tribunus plebis ægerrime tali & cum alias perniciofas leges tuliffer:ot.f exules reuocaré
tur ut noui ciues libestinig diftribuerenf i tribus:håc quog tulit:ut Marius aduerfus mithridaié põti regem
dux crearefzilludg fenatus decretum quo fyllæ puincia defignara fuiflet refcinceref:qua i re cum feditio ma
xima excitaretur:Sulpıtius faturninú oibus pftanté pdicabat:In koc uno tantă illom dånabar Q timidus uide.
retur;fed ille tunc fe magnanımú oftédit:ná tricentos milites habebat qvos &v hoŬvkAitoðoi. cõtra lenato-
zes appellabatiqbus um cõfulibus Qu.Põpeius.&.L.fyllæ huic actiði vefiftéribus cú ituliffer;&t cæfo pompei
cõfulis filio genero fyllæ: & i domú Marii fylla cõfugiffer:& ide a mario dimiffus in caftra cõtendiffer:prouin
cia tádé mario per populú decrera fuitqui cüm legaros in caftra ad plf mmfiffer qui fibi imperatori delignata
traderet exercitúsindignati mbites % a confule ad hojem priuat tráfituri effent gratidiű legarú trucidaverűt,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 L'EER NCNVS
Quis ferat militem:Ac fí diceret fais milites iuftam irdignationiscàufam haberent nonten legatum tru
cidare debuerant or plebifeita feruarent. Seira plebi jecreta plebis: nam plebifcitum dicitur quod fciuerit
ideft ftatuerit plebs, De Militibus,‘ Pompei!& morte.Qu. Pompeiis ;
Vintum.n,põpeiú.C.põpeius iuu fyllæ exercită hıbebat in Sicilia:guá prouinciá cú diutius tenuiffet
a § leges patiebant:1dg inuita ciuitare:Senarus tádé Qu.põpeiú cõfulé fucceforé mifit q cú ad exereiră
accaipiendú veniffet:a militibus iá a Gn.põpeio corruptis iter facrificãdů occifus é:qå fcelus nec fenatus
Łioius fadé uindicavit.Liuios li.lxxvii.Qu.pöpeius ingt cöful:ad capiendű a Gn.põpeio pconfüle exercıtú pfeđus cö
ilioeiusorcifusé, Syllæ colleguf i cõfularu
erãt.nafoles eo âno.Qu.põpeius& flla, Gn. Sed qs ferat milité feita plebis exitio legati corríigën
põpeti, fant q dicãt hac foiffe:Gn.põpeiú tra téfproconfule iftud ram uíolenterexercituszillud ad
boné magni põpeiipatré, In ciuitate: diuti
1s teneret iperiū ġ leges & mores ciuitatis fer uerfus confules.
Tent. Ambitiofi ducis:Gn.põpeii q ambitiõe De Militibus.C.Pompei & morte.Q pompei.
exercitű corruzerat, Sacrificare incipientem: Vintū ením Pompeium fyllæ collegam: fenas
Nil nifi prius pa&tis facris captif aufpiciis ro tus iuluadexercitã.C.pó :quemaliquädíu ín
mani publice gerebát: de more igi exercitum
accepturus facrificabat.Q_. põpeias, Tant uítacíuítate obtinebat contemnere aufum ambitiofi
fcelus Laréter carpit fenatú qué dicit nõ auf ducísillecebrís corrupti milites facrificare incipien
fuiffe d feditiofo exercitu fúmef fappliciú, Cu téadortí í modü mactauerüt:tantűq fcelus cüria ca
tiasi.fatus sfeffus ë fe uiciab armato exercitu; fris cedere fe confefla inultum hoc habuit.
De quodäexercitu:8& morre caii carbonis.
Lle quog exercitas:Hoc i africa foiffe De quodam exercitu:& morte Caii Carbonis.
ù coniicif:nå militesq in bellis ciwilibus i Llë quogexercitus nefarie uíolentus quí.C.
liberius folutiufg biti fuerant indigna carbonem fratrem carbonister cófulis: pprer
ti pa carbone cõfole arétiori feueriorig difci-
plina coercetenf:foag; liberiori licentia ihibe- bella ciuilia díffolură difciplinã militaré pfactius:&
renč:illü occiderút:malverunt iperatore care- rígidius aRringereconată príuauít uíta fatiufog du⁄
re ĝ folutos mores relinĝre. Fuit auté hic. car xitmaxío fcelere coínquinarig prauosactetroś mo
bo eius carbonis frater:q uictus a'põpeio in fi res mutare. De Temeritate. CA.VIIL
cilia morti traditus futut diximus in capitu-
To de ingratitudine: de cuius morte paulopoft t Emerítatisetiai fubíti& uehementes funtím
di&ãurus eft. Alii dicunt foiffe fratrem eius car pūlfus:quorum í&íbus hominum menres con
bonisiqui ab eo carbone qué põpeius iuffit oc culfe:nec fua pericula cófpicere + necaliena factaiu
cidi in curia crudeliter necatus fuerat: ut Í ca.
decupiditare uitæ dicemus, Hle quoq Sicot fta eftimatione profequi ualent.
exercitus põperi fic& carbonis uiolentos fuif De fuperiore Africano.
Nefa fe videť, Nefarie:Impie:nefariumi veteres di- q Vamenim temere fe africanus fuperior ex hi
sius xerunt nô fare dignú:hocelta facrısarcendú, {pania duabus quings remibus ad fiphacétras
o Diffolutá difcipliná:corruptá:ná pp bella ci-
vilia milites qbus íperatores ut fibi obfeguen iecit íin ulum numidiæ ilidiís pcordiis:fuã pariter&
tiores redderent fuerant indulgentiores : fati patríæ faluté depolıturus:itag exiguo mométo:ma
eråt difoluti 8è ipotentes. Præfaĝius: feueri xime reí cafus flu&tuatus é utrü interfećtoran capti
usiafperius, Maxo felere: uidelicet nece ipe
ratoris, Tetros:Fedos & horrédos: híc facile uusfcipio fiphacíis fieret. De Caio Gafare,
coniiciť qd faciat îueterara confuetado. n: Am.C.Cæfaris anceps conatus & frcæleftis
De Temeritate. Cəpitolum, VIll um cura proteđtus eft ¿tamen uix fine horro
Emeritatis etiam fabiti : De temerita-
z te di&turusei us turpitudin em fubiicit
ocolis:ut ab ea nos deterreat:eft át temeritas:cum aligd fine cõfhilio & cogitatione facimus:bene aŭt fub
iűgiť feditionitná quéadmodú feditio fubito cõcitat houw métes:fie& fubiri fant temeritatis fpulfus, Subi
tiga repéte nolla adhibita cogitatiõe rapif temerarius ad aliqd agédú, Impulfs:cõmoriőes: agitationes,
Ván.temere feafricanos: Hæc hiftoria notata eft in cade mutatione cafas & forrunæ, Ex hifpania;
tune erat in hifpania Scipio cù iá aio ad nuadendá cárthaginé adièđo:uidit plurimů momenti ad uitoag
t14 in fiphace effe repofitú:qué fibi & Populo. Ro.ut amicú faceret:nô dubitauit ré magno periculo
greditfeg ad regé barbarů dubi fidei hoíem cú daabus quing remibus cõferre:ubı pará abfuit:quin ab'ho+
fibus inrerquoniá ciper hafdrubal pænose do
eodé rpe &ef: dux ad eundem regë fuŭ curfá faciens:cú qng tríre
mibus:Romanas naues ppe circúuenit:fed ga fecú uéto priores Romani portă ítra oftes í regio portu
hoftile qcĝ molti nő fönt aufi, Flu&uatus:i diferimie pofitus:uel cú dubitatiõe agitatus, Vtrú iterfeĝor:ia & ifidú
diferimie fuitamrú fiphacis irerfeđtor:an captiuus furúros eét Scipio:cú.n.apd regé eét eúdég barbage
facile rex illum detinere potuiffet capnuum:qå fi feciffera Scipione nungrefidés:vidus & í triomphü duâus fuiffet.
~ platar, n ‘Am:C.Caæfaris.Plutarchus inuita cæfaris,Cæfar inquit apolloniæ ubi parå copiagz ad capeffen+
då pugaálibi eé uidit:cærerafg copas ex italia lente pficilci in ancipiti rerú côfultariðe graue& picu-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE TEMERITATE clxyxxy _
lofam confilium inioit:nam cü moltis hoftiú clafitus mare reneref conlcio nemine paid remogé duodecim
fcaphäå ingreffus brondu tráfire decreuit:nođe igi cläcul fruili babitu alcédés: ut fe uiliffimú quépiã tæ
citus abiecit. Annio flumine nauig:ú ad mare uíg delatá eft.So!et is cú matutina Ipiráte aura flu&tú Jonge re-
pellat:circa hoftiŭ tranqllus illabı Ea uero nođte gés ex põto uétüs pflarat:a quoextin&a refederat avra: cx>
terú cúaduerfas pcellas & tëpeftaté acrius fumé imüperet:igens atrtollebať fonitus & rapidi cofiigebát uortt
ces:ĝobré gubernator poftä nulla ui fuperare (per: trocedere ftatuit, itag nautis vt remigationé pmutarét
iufferaqd ubi pfenfit cæfar:ftiplum detexitiapphé d ide gubernatoris dextra g ad erus obftupuerataleãá
pee ingt generoi perge: nec extimefcas quic
reanimi referri poteltfi quidem ípaciens legionum Caferé uehis:ac cæfais fottunå navigationis
tardíorísa brūdufio apolloníam traiectus per fimus comité, Tú oblit tépe ftatis remgesinnixi re-
mis prõptiffime fluminis ipetü fuperare
latíonéaduerfx ualitudinis conuiuio egreffus maic dunt:q ut fruftra conati font cælar multisöten ob-
fate fua feruili uefte occultata nauiculã cófcendice ruus fuđtibə & i ipfo fuminis hoftioiroagnis
flumie ac maris adríatici fcxua répektate fauces pez fofceptis periculis gubernatori ut rediret inui
tit prínufg ín altum dirigí íiuflo nauigio : multü ac tus admodú cõcefbit:hæc plutarchus z Ali ue-
rodicút: cú Cæfar viderer Antoniü:qué brú
diu cõtrariis iactatus flućtibə tāädé neceflitati ceffit. dufii reli&ú p Iřas acciuerat:fe tardius apollo-
De Militibus Albini ducis. ni cú reliqua copiar pte cõferre:timés ne in
a- Geillaĝexecrabilis militū cemerítas:fecit.n. terciperefa põpeiana claffe: cú tantå Antonii
utAulusalbinus nobilitate moribus honorű morå ferte nô poffet: nođte fimulato morbo
fe fübtraxite cõuiuio:& fampto feruili habitu
oium confumatiðe cíurs eximius ppter falfas & ina cá oibus ad pauperis cuiufdá amiclæ guberna
nes fufpitiones í caftris ab exercitu lapidibus obrue toris cafulá uenit:eog excitatofe periculoffi
retur:quodg; ac ef i patíonisnon recepit: temere mæ nauigationi cum etiam tempeftas inflaret
fatis expofuitinec diffuaderi potuit ab
oranti atg obfecranti ducia militibus caufæ dicens icla nauta quominus periculum fubire uel
dæ poteftas negata eft. letiubi propemodum periit, Cæletivm cora
De Häãníbale Carthaginenfi. proteđus: Quia diuina providenta feruatus
í Tag mínus míror apud trucé & feuü hãnibaz exhorrores ondis fuilie uidetur, Nontamen uix fine
Hoc cü affentatione di&ú. Tardio
lísaíum defenfionis locã inoxio gubernatori 1s traieĝusig tardius legiones traiicerenf ab
n6 fuiffeg a petilia claffe aphricã reperés freroapul Antonio:é aŭt nomen traieđus hoc loco & fi
fusdűtã puo fpacíoitaliã:ficiliãg ter fe diuifas nô goificat tardioris tracĉtiôis, Adueríæ vahtu
dinis: Simulauit fecuodú quofčä q ftomacho
nõ ualereriut honchte& fine fofpitiõe e convi
niofe fubtraheret:hvios aŭt fimolatæ ægritudinis nullá prorlos métioné facit Plotarchus, Fauces:Angoftids
& hoftia gbus fluuius in adriaticú mare defcendit, Nauiculá:Scaphá:quá Plutarchus.xii, remoge fuiffe dicit:
erat ãt panperis amiclæ de quo Lucanus li.v.molli cõfürgit amiclas dú dabat algathoro: gs rá mea naufragas Luca.
ingt, Tea petiit aut qué noftræ fortuna coegit auxilium fperare cafæ &c,
Ge illa Bello latino clafi perat Aulus albinus q crimine pditionis ifamis a militibus íterfeâus é ue
a neratpan fofpitioné:g latmis pdere uellet exercitú Romanú:ğre adeo côcitati fant mhlites vr ilú nul
Ja adhibita cogitatione:lapidibus illico obrueréi & œ idignius fuit oráti atg obfecranti nullá dicendæ
caufæ práté facere uoluerút. Nobilitare:Laudat húc Albinū ut exaggeret temeritaté militum:q nulla hofsdi
gnitate:nvlla reuerentiara tá fodo facinore dererreri potuerűt, Honog oium confu, Qui fanĝus oibus ma-
Biltratibə fuerat: Quodg acceffioné ídignatSis nS:Nulla maior ídignatio eé Ptå negare deféfioné:ið dicit idi
gnatio nô recepit acceffioné:hoc é augumétú:ga augeri nō pr å fúma é, Cauíæ dicédæ:Expurgatõis faciédaæ.
Taq minus miror:Cú ex italia reuocatus hánibal ad opé laboranti parriæ ferendá uenifiet i Siciliá: ġfi
i vita gubernatore qå illud effet pmõtoriú fibi ante oculos pofitú:erar.n.pelorüs mõs ab ipfo guberna Pelorus
tore denofatusiqå cú jlle dixiffet Siciliæ pmontonú effe:nô credés hánibal:qa fibi perfaadere nô pote
rat tå breui curfu Sicili ueniffe ratus ifidias a gubernatore factas 1liú íterfecitipofteauero certior fa&tus ita-
1iá breui fpacio dirmi a ficilia: pænitétia du&us gabernatoré com uira donare nô polet honore fepultaræ do
mauitiq eo loco fepultus mõti nomé ipofoxt tefte Saluftio:gd ér feruius 1m.ii, Virgilii affirmareuidet eo car Seruius
mine:& angui raralcent clauftrapelori.qui ait pmontoriú eft ficihæ fecúdum Saluftium a gubernatore há-
nibalis illic fepulto:qui fuerat occifus per ignorantiam regis cum fe eius dolo crederet effe deceptum:ğ
& ante pelorura diãum fuiffe. A petiliaparva urbe calabriæ a philođtete poæantis filio & herculis focio con petilia
dita:telte Seruio in.iti, Eneidos: fuper co carmine philoĉtere fubnixa petilia muro. Freto apulfas.Mari ficulo Vrbs
& proprie frerum:quia ibi femper ob anguftias ferueat mare é: enim tefte Saloftio breve illud medium guo fi
cilia abfeiffa eft ab italiaiquæ olim coniunâa fueratzande Virgilius, Hæc loca ui quondam uafta conuulfa ro: Virgik
ma. Tantum æui longinqua ualet mutare uetoftas,DiMluife:ferunt cum protinus utrag tellas Vna foret: ue-
nit medio vi pontus:& undis Hefperium ficulo latus abfcidit:aruacg & urbes,Littore dedu&as angufto inter
Huir ælta- lbi etiam condita eft ciuitas quæ tefte Liuto ab hac iffora rhegiă di&a fuit aon yvv quod é dift R hegiä
Poi& frágorunde eius deriuatiuú dicimus rheginú; nam a rhegio galliæ cifilpinæ oppido shegienfes dicimus:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 L'BER NONVS
Curfus ređorem:Navigationis gubernatorem. Virgihus:huc curfos fuit. Infpeđta ueritate: Vbi cognouit ue
radixiffe reĝorem. Abloloit:Crimen mfdiarum. Itag anguli & afuoli maris Ereĝa inquit pelor ftatua:
& hánibalis fceuiriæ fue temeritaris & cæfi inocentiæ perpernum extat omnibus ılac nauigantibusindicium
tantæg rei monumentum, Vitra citrag:Et in italia & in Sicihia.
‘Am atbenienfiú: Diximus in c2pitolo de côltantia:g fpar no bello q decé jroresathenienfesapodar
i. ginulas aduerfus lacedæmon{os gefferuntcú poft ui&oriá ea pugna navali a præroribus partam fubito
exorta rempeftas atheniéfiü laffe difieciffet:prores fiog militá corpora q in ea pugna cecideråt:fepul-
turz mádare nequerút: qå cú athenis năciatú
eét ifepulta, f iacere fuoge militú corpora: tam credit ueluti feditiofam curfus reétotem interemit:
furiolà temeritate í prøres exagitatus č popu- poftea diligentius infpeđta ueritate tunc abfoluít cã
lus ut i dcå cå illos dánaret:legēq ferret de fu
médo ex his fopplicio:ch primú rediffét: &cú eíus ínnocentiæ nihil ultra fepulchri honorem darí
forte dimarcuseo anno Socrates effer, i.tribu- poffer.lgitur angufí arque æftuofi marís altoe tu»
nus plebis nulla rõne adduci potuit ut tå teme mulo fpectarríx [tatuam memoriæ peloriğ punice
tarix & vefanælegi cöecurer& qaplebifcitű
fieri nō poterat iniwffu Socratistilli p uim funt temeritatis ultra cíitragnauigantium oculis colloca
exėcuti qå ure nő poterant : & benemeritis P tum índiciumeft. -
toribus:gbus prımú ac rriúphis debebať:cum De Athenienfibus.
primă redierút fumpfere fupplıciú, Ad ue! í Amatheniéhū ciuítasad uefaníá afg temeraz
nå ufg:Dú temeritaté exercet iania iudicat:
nel q eog temeritas furiofa magifg audax fu- ria qux uníuerfos imperatores fuos ægdem a
iffe uidef. A pulcherrima uiđoria:quam ap pulcherrimauíćtoría ueníétes capítali iudicio exce
arginulas
de lscedæmoniis fuerant confecut ptos necauit:¢ militum corpora fcæuítia marís iter
Exceptos:Dåánaros. Necefitaté: qa necefi-
tate côpulfi corpora fepelire nequtuerűt: hanc pelláte fepulturæ mandare non potuilfent neceffita
îratem punire malcerút ğ honorare tem puniens cum honorare uirtutem deberet.
virturé:g triúphú décernere potins debuerant Q uantumualeterror. CA. IX.
Ptoribus fuis q fpeciofam ex hofte uictor re t Emerítatí proxímusefterror quemadmodum
portaffent. De Errore, Capi, IX.
Ermeritati pximus eft error: In hac pfa ad ledendum par íta cuí faciliusquis ignoues
t tione quafi rÕnćafiert; cur temeritati rít:quía non fua fponte:fed uanís concitatus imagis
fabiungar erroré:qa urrúg vitiú fimile nibus culpæ feimplicat:quí quam late in pećtoribə
& par effe uideaf quãtú qdé əd lefioné ptinet:
Sedhoc iter fe differút:g errori ignoíci poteft hoíum uagetur :fi compleđi coneruítio dequo los
Tementati nõpõt:nå quéadmodü fponte peri quor fum cbnoxíus , Paucos ígitur eius lapfus rer
cula adst temeritas: fic error ignarus culpami feremus.
currit, Parad ledendú;ga non minus ledit er De Errore populi Romaní í Caium Helium.
ror Ẹ temeritas. Vams concitatus imaginib
Deceptus falfa imagine dú aliud credit aliudí c A.Helius cinatri.ple. ex funere.C. Gæfaris
currit ignarulg culpácõmittit, Qui ğ latei domű luã petés populí manibus dífcerptus é
peđonibus holam vagef : Siioqt dicere uelim p Cornelio cina in qué fæuíre fe exíftimabat iratus
& multipliciter hoies fe erroribus iplicenterro
Iemıplecomittå, Paucos lapfus:paucos erro- ei:qp cū affinis efet cæfaris aduerfus eum nephariæ
Tesiná cú oćs humana cogaitione cõpræhendi raptum impiam pro roftrís orationem habuíflet:eo
non poffint paucos rettuliNe fat crit. gerrore propulfus eltut caput helii perde atg Cor
A.Helius cina:Cæfo in fenatu ulio cæ
c fare populus uehementer cõcitatus pri nelíi círca rogum cæfarís fixum íaculo ferret + offi»
mo per interfectores habita concione cii fui &alieni erroris piaculum miferabile,
aliquátifper lentus eft:poftea uero aperto cæ.
faris teftamento poftğ ampla Romanis legata effe viritim cõperto eft:ac delatå per forú corpus uulneribus de
forme apparuit: fic exacerbati funt:animy:fic aduerfus iterfe&tores irritatizut nulla rõve cõrineri poffent : iotr-
gante infup Antonioi& cos ad ultionéexhortante. Itag congeftis fuccéfifg circa cadauer ex foro gradidus fub
fehisicácellis:trapezis cõcremarüt:exceptis ex medio rogo incenfis ftipitibus ad pcuffoge domos ut eas incen-
dio uaftarent percurrebát:alii per oćs urbis uicos:ut captos difcerperent magna cú dignatõe cõmeabant:ex q
bus tamen in nullum inciderunt;quia in tuto claufi fe cõtinebant cina uero cæfaris æqualis:cum a decorando
caæfaris funere dom fe reciperet in furiofam mulritudiné incıdit:qui exiftimantes Cornelium cinam effequi
cæfaris affinis aduerfus eŭ fuerat cõcionatusterrore decepti tracidargnt:eiuíg capar haftæinfixum circa cæ-
faris rogum tanġ inferias detulerunt , Plurarchusin uita cxfaris dicit huic cnnæ cæfarem vifum in fomnis
priori nođe qui illum ad cænam inuitaret:X cum recufaret inuitum & reluĉtantem abeo manu fuiffe pertra
&um:tum etiam dicit illum ev tempore febrı laborafle. Difcerotus:Dılaceratus, Impiamorationem:;
Quia
dixerat in concionem iure cælum fu: fe cæfarem:hoc autem fecerat;ut iratum populum fua oratione -lemrets
Seditionég fe darer. Ofici fui:Quod cæfari in cælebrando eius funere praftırerarinaminde a põpa redibat,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE VLTIONE ' elxxxxvi
Am,C.Caffiom.Relata eft hiftoria hæc li.vi.ca.de fide feruogeexemplò pindarus:ibi ergo guærenda eft
n nertotiensreperatur, A femetiplo:Quia nô alieno errore cafu: ifed faa ipfius falf
fibi ipfi mortem itul lefperatione rerú căexiftimarer eãdé collegæ fortuná efe:quæopimione deceptus
fuerat & fua:
brutust cæ faris caftra cæpiflet eadég diripuiffer, Quatuor exercitu uoge. (Broni & caffi & roridé OA
urani & Autonii. Varium eventú:Bene uariú:qaex direro cornu brutus uiĉtor:ex altero Antonius &e contrà
Cafius & Ođavius a&i. Crebros exceNos:crebra diuerricula:nå cù tenebræ ffent obortæ centurio fe oc
currentibus aperire nō audebat ignor: hoftes ne effent an comilitões amicititag fæpius diuertebat e ua:Exce
Pptú:infidus circúuentum & ab hoftib> captú,
De Caio Caffio. Imei uero nô oblitterãda;Laudat t'mei
m Am.C.caffium error-a'femetipfo pænas exi t fiue ticin Plutarchus dicit:fidem&
gere coegit . Inter illum enim pugnæ quas ui&oriæamicitiá:g cú í caftra rednffer ad caffiú
corona redimitus:ubi cõperit explo-
tuor exercíitü apud philippos uari iphifg ducibus řatu & amicos fele affigennum quzæftib> &
ignotum euentum míffusabeo Tineus centurio no ululatibus cafum ignorantiæ errore deceptú
éturno tépof urfpecularetur quo nãí ftatu res Mar mortem oppeniffe:dolore nimio pcitus edu&to
enfe multa priùs in foå tarditaté inueđus fe ip
cí bruti effent:dä crebros excefus uie petít:ga tene fum tranffixit, Oblitteranda filentio ; Præte-
brarű obfcurítas hoftes nean 'comilitones occurre teunda virtus, Impradens: Quia nô præuidi
rét dignofcere non finebat:tardíus ad caffið rediit. tarditatem meam tibi rerum defperationem al
Q učisexceptű ab hoftibus“ofaque ín corum poz Jaturam: & tuæ mortis caufam effe futuram. capulus
Capulo tenus: Vfgad capulum, Virgihus & Virgil
ftatem recidilfe cxiftimäs finire uitam pperauit: cå capulo tenus abdidit enem:eft autem capulus
& caftra hoftium íuicé capta:& bruti copiæ magna enfis manubrium a capiendo di&us, Duplex
ex parteíncolumes effent. uićtima:caffius & timeus tanquam duæ uiéti-
mæ ante aras iugulatæ.
De Timeo Centurione. Acterú falfa opinio: Error ifte principi
c Imei ucrononoblitreranda filentio uirtus quí c um habuit a re 10cofa: fed crude'é exi-
oculis paulifper hæfit inopinato iacentis duv tum cü.n,laertes Tolúnius verentů rex
cis fpećtaculo attonitus deide Pfufus í lachrymas: taxillis forte luderet:fupuenerúr legat Roma
ni pacis conditiones BEréresiae tex piperum
& fiíprudés íngtiperator cå tibi mortis fui:tamé ne habés iađú : p iocú in colluforé magna noce
ídiplum ímpunítü fit accipe me fati tui comité ? Su clamavit occide:miniftri aftantes:errore dece-
perg exaime corpuseíus iugulo fuo gladiű capus pti exiftimarút iperari fibi ut legatos occiderčt
& na illi tang regis iperiú exequétes legatos cc
lorenus dímifit:ac permixtoutriufgs iguin idur ciderunt. Liuius tamé dicit nõerroré fuffe:fed
plexuictíma íacuít pietatis hæc errórisilla. fraudem:& hoc a rege fi&tü: ur fe purgaret : &
De Satellitibus R egis Veientium. fub ludi fimulatione clamafiet: occide, Falfa
c Aeterum falfa opinio nefcio an præcipuã iniu opinio:g falfo opinati fuerint fatellites ipera-
ri fibi ut legatos occiderent, Ponatibus: Nå
ríam lacrtís tolűníí ueientíum regís pænatibo violatů iofgentium violata & hofpitiiidra fuif
íntulerat:nã cú ín teferarum profpero iactu p íocū fe uidentcú legatis in regia uis fuerit illata.Le
collufori dixílfet occide:& forte legatí romanor: í gati Romanorum : Quos quatuor foiffe dicit
@cerophilippicarum hbro nono, Addit infup
teruenilent:fatellítes cius errore uocis impulfi ín- gillog ftatuæ ad fvum ufg tempus fteterant
terficíédo legatos : lufum ad ímperíum trãftulerűt. ín roffris:fuerant autem mifi legati ut agerér
De VItione. CA.X. de pace cum rege, Lufum ad íp eriû: quod p
u Ltionis autem quemadmodum acres íta iuftí lufùm rex dixerat illimperatum fibieffe cre
diderunt.
aculei funt:quí laceffití concítantur: acceptă De ultione. Capitulam,
dolořpéfare cupíétesquos latius cõplectí nő attiet. Ltionis aŭt ; Vitionem dicit & fi juftá
u non tamen femper effe de inimico fu-
mendam ; quia graues plerúg; animi p
turbationes atg dolores cõcitent:gloriofum åt eft uiro forti:nolle cam poffit de accepta iniuria furere ultio
nem:quod cæfari obtigiffe dicit c: to in oratione p.M.Marcello. Animum inquit uinceresirå cohibere:ui&tú cicero
temperare: Aduerfarium nobilitate:ingenio:airtore:præftantem non modo extollere jacentem:fed etiam am-
plificare eins priftinam dignitatem:hæc qui faciat non ego cum fummis uiris comparo: fèd deo fimillimú 107
dicoshoc ideo dicit quia difficile fit homini acceptam iniuriam remitrere:quod non femper faciendum eft:ne
ipunitare maior creícat peccandi licentiainam ut inquit cicero:ad feruandam iufticiam non fatis efteumig ki- cicero
cefferit iniuriæ fuæ pænitere ut &ipfe ne quid tale poft hac cõmittat & cæteri fint ad iniuriam tardiores:cui ta
men rei aduerfaf chriftiana religio quæ iniuriam femper remittendam efle iubet, Iufti aculei ivftiftimuli &
itritamenta:hoc iuxra philofopho;um fententiam:qui dicuntiure nos poffe ac debere acceptam inturiam ub
[uicem doloris rependere.
V Icifcendo,e;
cifciiquod uera religio negar, Penfar

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
Ribunus plebis. M.fuluius : Tulcolani auđeores fuerátut ueliterni& prioernates a Romanis deficerét
t eifg rebellarent:gbus deinde domitis.M.fuluius Tribunus plebis tolit ad populum qd detuftoláis fie
ri uideref:g defeĝiôis fuient auãores:Tofculani audita rogatione:cú liberis & coniugibus fguallore
obiti & fupplices Romå venerűt a populo iniuriæ uentam miferabiliter petétes : cæteræ tribus -mifericordia
cõmota fiam: falataré fecutæ fant:Sola tribus popilja dånauit:eofg uirgis cedendos ac fecuri pcuciédos: atg
oćm turbá íbellé (ub hafta uendédá eć iudicauit: Tufculani poftea ciuitate donati confùle camillo ut diximus
Ki.viiica iii.memores iniuria a popilia tribu treceptæ neminé unġ ex ea tribu fuis foffragiis ad magiltratum ul
Tum puehere uoluerút, Rettulit:Ferf in fena
turreferť ad populú:é át refere qå núc pricipes DeTríbu Popilia.
noftrs veneti partem ponere dicunt, Squallo t Ri.ple-Marcus fuluíus ad populā de tufcula
re obfiti:Sordibus & ímundicia ac palof circú
datı atra & lugubri uefte induti more fapplicì nís rettulit p eorum cõfilio ueliternos príuers
um, Imbellé multitudiné:Senes pueros & fo natefg rebellaturos diceret + g cå cõiugíbusac libe
minas, Sub corona uenire: Vt coronati publi rís fquallore obliti cü fupplices romã ueníffent:acz
ce uenderenf:fic enim apud maiores mancipia cidićucreliquis tribubus falutaré fniam fecutis:fola
uendebant:& pfertim hoies &equi. Caroi ora
tione quadam. Satius eft inquit
ut Populus Ro opílía iudicaret oportere publice eos urbe ratos fe
main capitolium potius fapplicată eat ĝ coro curi pcuti:ibellémulticudiné fub corőa ueníre: quã
natus ueneat. Vitamig iros fecuri dånauit, ob caufam popílía tribus: í qua plurimū poftea tuz
Libertaté:p imbellé turbam fub corona ué
dendá iudicavit, Tlá uero ultionë; Senatusin fculaní ín cíuitaté recepti potueruntneminéunquã
quit & Popu.Roma, ultionem de qua di&ari cãdidatū popilíæ tribus fecit magiftrată nead eam
fomus racédo cõprobauit:q3 nullá denlla åftio ullus honor fuffragiís puenírer:quæíllís uítãac lív
nem habere nec quærelam facere noluit,
Vm enim adrianus: Hic urbis pfe&tus berraré quãrū í ípla fuit:ademerat:íllã uero-ultioné
c cūciues Romanos g uticæ negociabå & fenatus & confenfus oium approbauít.
tur:autalia de cå loc illú habitabant De Vltíone Romanorumin Adrianum.
tyrånice &crudeliter nimis haberet:qppe quos
feruilibus operibus adigerer:ab illis uruus con c Vmením Adríanusciues romanos quí uticæ
tremarus eft: qa tantå feruiruté ferre non pol- confiltebant fordidoiperio uexaffer iccircog
fent:Romæ nulla de re tanta ġftio:nulla gre ab hísuiuus efet exutus :necquæktio ulla ín urbe
la fata eft:ex quo facile cSphendi potuit fena
tú ultioné 1llá côprobaffe, Adrianus : Qui ut hac de re habíta:nec De
quærela uerfata eft.
Regina Tamyri.
dam dicunterat uticæ fror, Sordido iperie:
uia illos feruilibus operibus adhibebat. c Lareultíőis utrag regína:& ramyrís caput cy
Laræ ultionis utrag regina;Daarú re- ri abfeiffam inutrem humano fanguine reple
c ginagexépla ppomt quag:utrag gra- tum dimitti iuffit:exprobrans illi ifaciabilem cruo
uifimam de inimicis famplit ultionem
prim exéplú é tamyris feythase reginz : de rís firim:fimulg pænas occifi ab eo filii fuj exigés-
fic breuiter a UIE fabada Et beroníce laodícís infidiis interceptū fibi filiü gra
Afia:& uniuerfo orientein poteftatem redaĝo uiter ferésarmata currű cõfcédit plecutag fatelliré
feythis bellú intulit : erat aŭt co 1pe feyrharú
regina tamyrisiquæ non muliebriter aduentu regiū crudelis operis miniftrű noie Geneum quoni
hoftium rerria : cum prohibere cos poffer:ua-
dum araxis fluminis tranlire permili: & fibi
fæliciorem pugnam inter regni fui terminos rata : & hoftibusobieđu fluminis fagam difficiliorem:ltag cy
rus tranfieđtis copiis:cum aliquáufper In feythiam pceflit caltrameratus eft : deinde pofteadie cum fimulato
metu & quafi refugiens caftra deferuiffet: Vinú affatim & ea quæ erant epulis neceffaria reliquitiquod cú nun
ciatum effet reginæ:adolefcentulum filium ad infequendum eum cum tert:a parte copiarum mittit: Cú q uen
tum ad cyri caftra effetignarus rei militaris adolefcens ueluti ad epulas non ad prælium ueniffet omiffis hofti
bus infuetos harbaros uino onerare fe patiturprufg feythæ ebrietate § bello uincuntur:nam cogoitis his cy-
rus reuerfas per notem fucios ozprimit omnefg Icychas cum reginz filio interfecit: Amiffo tanto exercitus
& quod grauius dolendum unico filio Tamyris orbitatis dolorem non in lachrymas effundit:Sed in ultiõis fo
Htio intendit hoftefg recenti uictoria exultantes pari infidisrum fraude circúdedit:!Quippe fimolata difiden
tia propter uulnusexceprum refagiens cyrum ad uf% anguftias perduxit:ibi compofiis ın mõnibus iofidiis du
centa milia perfarum cum iplo rege trucidauitzin qua viĝona etiam illud memorabile fait q negue nuncius
tantæ cladis quidem foperfoit:caput Cyri amputarum in utem humano fanguine repletum coniici regina iu
bet cú hac exprobrati one crudelitatis:Satia te fanguine ingt qué fifti. Cuiuíg infatiabılis femper fuifti, Si
tim:Cupiditatem qua fatjari non poterat. Tamyrıs hæc règia fuit ícytharum maffagetarum de qua multa tra
dit Herodotus,
e T beronice:Beronice cui & laodice nomen fuit:mitbridatis fuperioris regis ponti:eius qui cum Roma-
nis aduerlu, arıftonicū pauloante bellú geferat;repentinag morte fubtrađtus foerat: filia ; mithridatis

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE IMPROBE DICFIS AVT FACTIS clxxxxyii
uero regis fecûndi & hoftis Populi Romani foror Ariarati capadociæ reginupfit : quem per gordium infidiis
mithridates ipfius beronices frater fterfici iuffit mortuo Ariarate filii duo fopftites fuerút: cd igif nicomedes
bithiniæ rex capadociam cæde regis quali uacnã occupaffet mithridates regni auidus fict: pietate ut nepotes
in paternum regnú reltitueret arma aduerfus nicomedé fampfit:fed ubi comperit laodi fiue beronicé foro-
Jem nicomedi nupfiffe:fimulara pietas:in uerå conuertitur:quare pullo ex capadocia nicomede:Ariaratı qma
ior natu erat paternă regnúreddid, ué decide haud ita multo poft facti pænitens occidit: că uero mior alter
q &ipfe Ariarares diĉtus
é ab amicis ex alia reuocatus regnare uideret ipfe quog ciufdé ut uulgo credi mi
thridatıs opa p îfidias trucidaf:cuius cædis do
am hafta nequică petierat faxo i&ü pftrauit Ac luz lore pcita mater iŭđtıs iugalibs egs oblita fe-
per eius corpus actis egsínter ifefta cótrariæ partís xus:arma corripuit:nec prius fcipité ceneú re
agmína ad domum ín qua ínterfeĉtí pueri corpus oc faxo gis fatellité pfeg deftitit ĝ eŭ cü halta negffet
pltrauit:fope iacétis cadauer idignabun
cultaríarbítrabatur perrexit: De Morte iafonis. da currúegit:& fter hoftilia tela nullo fratris
í Afonem theffalum perfarum regi bellü iferre túc hoftis erat timore pculfa domů in qua cæ
fi pueri corpus feruari putabat irrupit:eigs ma
an fatis iufta ultio afumpferit ambi ternas lachrymas & funeris officium præftitit.
guæ exftímarióis é: Taflillo.n. gymnafiarcho a quí Înfeltaagmina:Hoftilia fratris agmina,
bufdã íuueníbus pulfat fe cõquefto pmifit utautcrí De Morte lafonis,
genasab ís draginas exígeretaut denas plagas fins Afoné theffallú : Hic iafon theffaliorá
rexjapud oćs maximi noís & eftimatio
gulis íponeretquo pofteriore uindiéta ufu quapula nis fuit adeo ut nemo dubitaret? quin
uerant ialoné interfecerunt aí nő corporis doloflpæ prü regé fuiffet fabađurus nifi antea fuiffer:
ne modűexíftimantes cæterű paruo irritamentoíge iterceptus:ġ phs qå iftituerat bell íferret: nå
nuí pudoris maxíie rei expeđtatío lubrupta eft quos aforte ita accidit ut theffillus gymnafiarchus q
rege í delitiis quodãmodo habebatur a lafci-
níã opinione gratiæ tantum ín fpe íafonis quãtum í va quadå iuuentute pulfareť gubi ad regé åre
effe&tu. Alexandri reponebatur. lam detulit;rex duas ultionum illi optionem
Di&aíprobra aut facta fcelerata., CA. XI. dedit:ut uela fingulis iuvenibus a qbus pula-
n Vncquatenusuítæ
AREN humangA tumbona tum ét tus fuerat triginta dragmas exigeret uel decé
fingulis plagis ífligeret:gquod poftremú ultiõis
mala fubftitutisexemplog imaginibus profes genus maluit:& ita ígenuos adolefcentes ferui
quimur diéta & facta fceleratareferantur. libus plagis effecit:qd illi grauiter ferentes í re
u NÑdepotíusautéġ atulla ordiar qa téporeue Sem aano paianorS ien aiaaccepiieexii
mabant ultionis iram conuerterunt : & nimio
tuftifimum confcientia nefarium uoce mons dolore concitata regem obtrúcarűt; incertum
č igt an jufta fuerit hogz adolefcétú uídiĉa in
crudelis q ex parua cátantú regé fubftulerunt,
Gymnaliarcho:Principi gymnafii. -Animi nō cordis dolore: Adoleltentes iguit non dolore quem ex plagis
feníèrant:fed pudore quodam cõmoti igaominiofam. iniuriam ferre non potuerint. Cæterum paruo irrita
mento, Magna inquit expeđtatione græcia tota froftrataeft quæ hunciafonemnon minus ġ Alexandri perfas
aliquando fuperaturum fperabat, Maximæ rei expeđtatio:Vt perfs totumg orientem fubigeret,
De improbe di&tis aut factis, Capitulum, > Fi;
Vne quatenus uitæ:profefas éab operis initio Valerivs fe uirorum illuftrium facta fimol ac di&ta me
a moratu digna hoc opere complexurum:ut habeant homines quarum uirtutum gloriam profequi: quo
rum item uitiorum obpropria fugere debeant:ut igitur quod pollicitus eft exequaf de improbe di&tis
& fa&is dicere aggreditur ut his cognitis homines ab eis deterreantur,
Nde potiua tulla:Nota eft hiftoria Liuius auĉtor libro primo : cæfo per infidias Tarquinio prito& Liuius
u in eius locum feruio tullo tanaquilis arte fubftituto duo fupererant Tarquinii filii quorum tullus ue-
ritus neidem fibi quod & focero euenerat forte contingeret utrunque fibi generum afciuit : erant au-
tem illi filiz duæ natura longæ difpares ; Sed forte ita accidit ne duo violenta ingenia matrimonio iungeren
tur : (namex fratribus alter mitioris; ferocioris alter erat ingenii ) fortuna credo fuit Popul. Roma. quo
diutius regnante feraio Romanum firmaretur imperium : angebatur ferox tulla nihil materiæ in uiro effe ne
quead cupiditatem neque adaudaciam effe tota í alterum Tarquinium uerfa eum mirari : eum uirum dicere
Tegio fanguine ortum : Spernere fororem quæ uirum nactła muliebri cefaret : audacia contrahit celeriter fi-
militudo eos : ut malum malo fiat aptifimum ; fed initium turbandi omnia a fæmina ortum eft ea fecretis
uirí alieni affuefaĝa fermonibus+ nullis uerborum contumeliis parcere : de uiro ad fratrem de forore ad ui-
Tum& fe ređtius viduam & illum cælibem fuiffe faturam : Quam cum impari iungi aut elanguefeere aliena
ignauia dicebat & fi fibi eum quo digna effet uirum dediffent dii domi fe prope diem uifaram faiffe regnum
quod apud patrem viderat celeriter adolefcentem fuæ temeritatis implet Aruns Tarquinius & tulla minor
prope funeribus : Hæc maritum ille uxorem fubftalit ; cum domos uacuas nouo matrimonio feciffent iungů
tur nuptiis magis non prohibente tullo § approbante : Tam uero indies infeftior tulli fene&us : infeftius cæ
piteffe regnum lam enima (celere aliud fpeđare mulier fcelus nec noĝe nec interdiu uirum conguiefce-

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 ŁIBER NONVS5
re paticbatar:monebat ut potius habere & fperareregnum uellet:meminiffet f tarquinii filiurn effe cui Roma
num debebatur imperium:nec prius deftitit & illam ftimulis ueluti furiis ad azripiéndum patri regnum ncen
ditiquibusille inftinđus circuire & préfre minoge gentiú patres coæpit admonebat eos paterni beneficiiac p
eo gratiam repetebat:alliciebat donis iuuenes ingentia pollicebatur. Idemg focero ftruit infidias & cum agen-
dæ rei tempus vifum eft ftiparus agmine armatorum in forum irrumpıt regiam fedem occupat: multa in foce
ram grauiter inueĉđtus quæ populo regem inuifam reddere poffent:cui concionanti cam fuperueniffet feruius
& ab co ġfiffer quid ita aufus effer.Ille ferociter refpondit fe patris fai tenere edé: orta deinde ab utriulg fau-
toribus cGtentione:faĝog populi concurfa i
curiam apparebat regnaturum q viciffet: tunc Nri fimileexemplű eft:Cum carpento ucheretur: &
Tarquinius neceffitate iam ipfa cogente ulti- ís q iumenta agebat fuccuflis frenis cõftitiffer: repé
magudere multo & xtate & uiribus validior tíne more caufam reqliuit & ut comperit corpus pa
medium arripuit feroiom'elatum e curia ĉn ife
riorem partem per gradus dejecit:deide ad co tris feruií Tulli occi ibí iacere fupra id duciuehicu
gendum fenatú in curi rediit:fit fuga regis ap lum iuffit quo celerius in cóplexu interfectorís eius
paritorúg comitű:iple prope exáguis ců femia tarquini fuperbiuenírer: Q ua tam ímpía tãg pbro
nimis regio comitatu domă fe reciperet perue
niffetgad fümű cypriú uicú ab his qui mifia fa feftinatione nő folum fe æterna infamia fed ipfum
tarqnio fugiétë cõfècoti erát íterficič:creditur éruícum cognomine fceleris commaculauít.
qa nõabhorrer a cætero fcelere admonitu tul De Fimbria.
Jæ id effe fa&tú:carpéto(id certæ qå latis stat)
$ foge iueđa nec reuerita cætă uiroge Pentiù n Ontamatrox.C. fimbriæ eft fatum & ditg
cuocauir vir e curia regég prima appellauit a fed fi per fe exiftimentur utrig audacifimuti
quo facefcere inffa ex tanto tumultu cum do~ idegeratutfcæuola ín funere.C. Marií íugularetur
mú rediret puenifferg ad cypriŭ uicú fleđtere qué poftĝ ex uulnere recreatã comperit : accufare:
carpentit in dexterå iuffit aurigá:ut in collé ex
quiliară ueheref:reftitit pauidus & frenos ihi- apud populum ínftítuit : Interrogatus deíndeqd dë
Buit is q iuméta agebat iacentég domin fer cofecus dicturus effet:cui p fanctirate morum fatis
vi trucidarú oftédit fædú ihumanúg:deinde digna laudatio reddi nő polet: refpondit fe obiectu
tradit fcelus monumétog locus eft qué feele-
tatú uicú appellát quo amés agitantibus foro- rum illi q parcius corpore telä recepifferlicentiam
zis uirig cæfog furiis tulla p patris corpus car furoris egrereipu.gemítu profequenda,
pérú egile feré partég fanguinis ac cædis pa- De Lucio catilina.
ternæ cruento uehiculo contaminata ipfa 1e- y V cio ùero Garíilina ín fenatu.M.cicerone icé
fperfaq tuliffe ad penates faos:atg uini: quib»
iratis malá regni pricipið:fimiles deide exitus dium ab ípfo excitatum dicente fentio inquit:
feğrenf, Quia tpe uetuftifimű:Reddit rõné
cur icipere atulla uelit qaexéplum fit uewaftif
carpéto fimum, Conícientia nephariú;Quia id cogitare quafi nephas fit, Carpento:Vehiculi genus eft:Succuffus fre
nis.preffis & inhibitis. Quo celerius in complexa:Liuius hoc in reditu fuiffe dicit, Impia & probrofa:Sce
Jerata &uituperofa qux per patris corpus carpentuni agi iuferit, Externainfamia: Quia tam impium faci-
nus oblitterari nang voterit ipfum uicum feeleris cognomine.Q yia feeleratus vicus diãus eft.
Onrtå atrox:Hic eft fimbriaq occifo Valerio cumus legatus fuerat exercitú fibi uédicauit:hic pot mor-
n té,C. Marii că in fyllanos atg fenată fupra modú feuiret iufferat Scæuolá itegerrimå & fan&imů ui
rúin.C.Marii tumulo tanğ uictimå iugulari:quo ad locă duĉo că miniftri altius uulnus non îtuliffent
illea uulnere recreari quodámõő uidebatur.Fimbria hoc audito qå. fletale uulnus nô admififfer lli diem dixit
ad populumres profecto nő folum íproba;fed etiam ridiculofa:ĝrentibus ergo ex eo gdnam obiiceret uiro í
plinius tegerrimo:lentius illú refpondit recepiffe telum, De hoc Fimbria plinius in fine breviter fic tradit : fimbria a
Atrox fplla pergamı opprefas corrupto exercitu defertus femet occidit. Non tam atrox:Sunt qui uelint hoc nomé
a græco deduce T58 q comedo xeñovTpora.inde deduci trox quafi comeltabile:a uero priuatiuum eft nõ
comeftabile:hoc eft crudum & acerbum:ergo atrox crudele & acerbum:fed non ufgquag græcis ita didum
Luca, " eft ut nihil nobis relinquatur:ergo ab atro magis atrocé derivari puto. Vt fcæuola : De hoc fcæuola Lucanus
b.ii.Te quoq negleđtá uiolatæ fcæuola dextre: Ante ipfüm penetrale deæ femperg calentes maĉauere focos:
parum;fed fela feneđtus:Sanguinis effudit iugulo flammifg pepercit, Egræ reipu. Tritis & affli&æ reipu,
Salotti. Vcio uero catilina:Salultius catilina inquit lege plaucia iterrogatus erat a,L.paulo poftremo diffimulá
"1 dicãaut fui expurgådi ficut iurgio laceffitus foret in fenatú venit tú, M. Tullius cõfül fiue timens pfen»
tiåfiue cõmotus ira orationé húit luculétá atg utilé reipu.quá poftea edidit fcriptá led ubi ille affedit
Catilina ut erat paratus ad diffimulanda oia dimiffo uultu uoce fupplici poftularea patribus cæpit ne quid dë
fe temere crederent ea fe familia ortú ita fé ab adolefcentia dicebat vitå iftituiffe ut oia bona í fpe haberét:nec
exiftimarét fibi pficio uiro cuius ipfius atg maioge plurima beneficia í plebé effent pdita repu, opus eé cù eå
feroaret. M. T.inglinus ciuis urbis Romæ ad hæc maledi&a alia cú adderet:obltrepere oés hofté & parricidam
vocare ră ille foribúdus ingt quådogdé ego circűuétus ab inimicis pceps agor incédiú me ruina ufa extiguã:
deinde fe ex curia domum proripuit, Incendium excitatú;Perturbationem urbis exconfuratione foicitatam:

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DEIMPROBRE DICTIS AVT FACTIS clxxxxviii
Si qua non potuero :Perftat in tranflatione quia incédium dixerat quod aqua extinguitur, Conftientiæ fti-
mulis quia fui fceleris confcius erat ftimulis quibufdam agitabatur:nam ut inquit ille negienim confiftere
mentem crimina fcæua finunt, Conati parricidii:Parricidium tam de parentibus ğ de patria dicitur:u
nde&
parricidæ fæpe dicuntur a Valerio qui cæfarem interfecerun quafi parentem patriæ,
Onfternatú ét.P.magichilonis, De morte.M.Marcelli.Seruius fulpitius ad Cıceronéæpiftola.Et fi
e non iocundifi fcio Ser, fal-
má núciú:Ad decim ingt Kaldunii cú ab epidauro'pyreŭ naui adueđtus eém ibi Mar picius
cellű collegã noftră cõueni:eñg ibi diem cõíumpfi: ut cúeo ečm:poftero die că abeo digreflus eém

& quidem íllud fiaqua nő potuero

co cõfilio utab athenis í boetiá iré reliquág
ruina extiguam: iurifditioné abfolueré:lle uti aiebat fopra ma
a T
ariealíud agaa a cófeíentiæ Renuljs ab1s aikas
exiftiímemusğ cófcíentiæ Rimulis ftaliá uerfus nauigaru rus EOL
eratipoft ridie dEcd
phialeii aie habt terho
actum fi mulacrű a fe ínchoatí parricidii peregiffe? cimā nođis pofthumius familiaris meus ad
De Magichilone . me uenit& mihi nunciauiM: Marcelló
t, colle
c Onftéterna magíchilõisa
aea atã métia peđtus
-a qui 8ånoftrú poft
oriy nefamiliari eiuscænæ tpus peuflüm
pugione a pugio magichilo-
effe:& duo
M marcellodatãa cæfare fpūm fua mãueripu garnera
ituetusét pőpeiãe militiæ comes ídígnatus aliquos pite fcämaccepiffe:un ú in ftomacho:alteg i ca-
auré:fpare tamen eum uiuere poffe
fibí amico præferriżurbé.n.a mytiléís quo fecõtu magű flipfum íterfecifie poftea:fe a marcello
leratreperAR ienhi um portu cū pugione
étéín atheníenfi ag cô5 admedicos
me miffúeég hæc &enúciar
cogeréicoegi & rogar
ueftigioeo fi.et
&ples
ut
fodit: prínufg adírrítamétra uefaníæ fuæ trucidanda &uspria luce cü nô lôge a pyreo abeffé:puer
teréditamiciciæ hoftis diuini beneficii íterceptor pu acidini obujã mihi uenit că codicillisi qbus
blicæg religióís qad faluté clarífimí ciuis recupes “at fript pauloáte lucé Marcelúdié fuum
iEn
rādăattínuitacerbalabes. De.C.Turanío.5 obiiffe:ita uir clarifimus ab hoje dererrimo
acerbiffima morte é affeđtusi& cuiinimici pp
h — Anccrudelítaré cuí nihil adíící poffeuř.C.tu dignitaré pepcerát:inućtus č amicus q ei mor
ríníus atrocitate prícidií fupauít. Nāg trí uí tem afferret & reliqua. Datù a cæfare; [pitit
ro% ptes fecutus pfcrípti ie příseSfui prætorií z & ornati į fedo belloerat.Cæfas
fafcitată civili qårege
iterpotitus
cæfaréatg
maltospõpeif
fbi
uírí latebras ærâtré norafg corporis qb2agnofci pof aduerfos q põper fecuti fuerantí patri reti
fer céruríőibo edidít:g eü pfecutí funt.Senexde filii tuití gřamg; recepit iter quos & Marcå mar
$Mmagísuímas
ra X ícremétis ğ de reliquo fuo follicitus an eli p quo fenatus uniuerfus iterceferat fup
l | e lexga cæfare petierat ur fibiuir tátus cõdo
icolumís cér &an ípatoribus fatilfaceret íterrogare areg: enus PS fatigatus cæfat fenatui cõ
Eos cœpít:e quibus unusab illo igt qué tãtopere dí ceffit gå fratri Marcelli denegaðerat nå mar
lígisdemőftratus noftro mínílterío filii íudıcío occi Anea fæpiusad crai pëdes Boran
ra s : E
deris: ;prínulg peđus cius gladio traiecit: collapfus tus
farri fuppliciter
ikma a petierata
eataa cæfaretigno
AA fcerel oaa
itag eltinfælixauctore cædis ipfa cæde miferior. cæfare ipetrare potuerat reftituto
itag mar-
cello cæfari multi gratias egeråt Íter quos ci
cero g orõné habuit luculéniflimã; Marcellus
nero & ipfe in patriå redire recufabat:malebatg exul ubig; ĝ í patria fine libertate uiuere:tandé cõliliis & pci-
bus amicos niđtus cæfaris munus gå illi åplú & honorificù offerebat ut reftitutis fibi omnibus bonis
fuis in
patriā cú fúma dignitate rediret accepit. Dată fpűm,Quia tü in cæfare fuit illú uira donauit: & reditő in pa-
triam côceffitIndignatüs aliquos fibi ferri; Grauiter& iniquo aio ferebat
fuiffe reftitutos:fe uero negleãú & prermiffä ne tanti muneris compos fieretMarcellá & alios multos a cæfare
Marcellus in athenieníi portail
Jum pugione tranffixit:de inde pænıtentia fine defperatione duđus aut furore cõcitatus fibiipli quog mortë
intulit, Amičitiæ hoftis:Exaggerat hoc facinus dicens eum amicitiæ & religionis iura i acerba marcelli morte
uiolaffe, Diuini beneficii itercepror:Hoc ad affentationé di&ã&ú eft beneficiŭ a cæfare
datú diuinú appeiládo.
Acerba Ines publicæ religiðis.R uina & afpera peftis publicæ religionis:ná hæc chilis
ipietas § ufs eft î Mar
cellum;ad rempu.pertinere uidebatur:quia uniuerfa ciuitas pro marcelli falute magnopere laborafler,
Anc crudelitatem ; Chilonis impietaté omniú maximá exiftimaffem nifi Tuditanus eáatrocitate
h füperaffen:& facti
reuera hac impietate maior nulla effe potoit : quid enim crudelius aut magis
filio parentes ut hoftibus gratificaretur occidi? cum enim illum hoftibus indicarit:occidiffeimpium ĝa
uidet: hic
igitur Tuditanus latété patré a triumuiris profcriptů că amiflis interfeđoribus quereretur non folam indica
nit:fed eius quoq uultus & oris liniamenta & ætatıs tempus qyibuscognofti poffet miniftris
aperuit:ex quo
factum eft ut qui ab amicis occultabatur ab impio filio proderetur, Notas corporis:Signa & liniamenta
poris, Senex de filii magis uita:Hocad exaggerendam filii impietatem dicit ọ etiam in medra cor-
cæde patêr de
filij falute follicirus effet;& tam pium patrem fihus fceleratus prodere nô dabitauerit.In crementis:
acceffionibus &augmentis itageft infælix Maior inqoit illi miferia fuitg indicatus eéra filio Bonogz
ġ p interficere
tur, Auĝore cædis fcilicer filio miferior proptrer filium q cædis paternæ fuiffet auctor ndicio fuo:neg enim
fibitam acerba morsuidebatus & filii proditio,
g

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS '
Vios fa&i:Hoc fimileë fupiori fed i hoc differút i% Tuditanus tátú latétis přis ídicatorhicét přnæ cæ
e dis fpe&ator:nő.n. fibi fatis fuit cædis miniftrosad latéré pfem duxiffe nifiante oculos pfem-occidi
nidilfet:bis ergo pricida confilio & fpeđtaculo.Ad åfto.co. Vt filius ftor crearet fuag ffentia quoad
cõfecutas ut occultarefiquã
poffet filio faffragareč.Sed ne fi,eius tu.eé pof:Quåafilio nô potuit cliéte &fidécú é occidi
tará eë ipietas filii nō pmifit qui eú pdidit.Bis prıcida:Et cú patré pdidit (peĉtanit,
E uerius quidam fallaffus:Crudelitaté uxoris expertus eft aetius ifte qa triŭuiris pfenptus cú ad pofti
no cias uxoris ædes profugifferab eanon eft admıfus:quare uchementi indignatione commotas nein
perfeġntiű manus poéirer fibi gladio
peđtus tráffixit: poltefg crudelilime cõiugis Defilio tullií annalis
fanguine afperfit:axor igiť uige nô pdidit fed e Víusfactíacerbítaté.L.tullius annalis fortis
fuis manibus quodimô ivgulauit:ná idem eft
auđoré &ađoré cædis eë. Nec page amari: tuscűí cãpū ad quæftoríia cõitia filii defcédés
Liptote eft: ac fi diceret amariffimi. Quanto feriprű fe cognofcererad cliéréfuŭ cõfugít: fed ne
enim leuius elt:Ac fi diceret idem ícelus effe ide eius tutas effe poffet:celere nefariiíuuéis cfe
uidetur alicui mortis caufam atg ipfam mor
tem inferre, Aü éli qdép ipfa ueftigia patrís militibus duĉtís oc
i Ludát facinus:fċipio a caftolone càr- cídédū eŭ í cófpećtu fuo obiecíit:bís prícida cõfilio
thaginéad uota foluéda diis munuíg príuszíterumfpećtaculo de uxore Veríí fallafi.
gladiatoge që mortis cå patris patruig para n E Verius qdé fallafus pferiptus parumamarí
uerar edendúredtit gladiatoge fpeđtaculú fu
it nõex cogenere hofum ex quo laniftiscõpa exítus:qué latétem uxor íterficíiendumgd diz
rare moseft feruog q uenalé fanguine habét: cam tradídít:ãt ipfa iugulauít:quãto ením leuius eft
uoluntaria ois & gratuita opera pugnantium fcelus cuí tantãmó manus abeft.
fuit nå alii miffi ab regolis fantad fpém infi- Externa de duobus fratribus filiis regis.
te géti uirtutis oftédédá : ali ipfi pfefi fe pu
gnaturos í gřam ducis alios æmūlatio certa Lludauté facinus qa exrernű träglíori affectu
mêg traxit ur ĝs dilceprádo cõtrouerfias fini narrabi.S. africão přís & patrui memoriam
re nequerát:eo ut uoluerát paĉo ferro decer- gladíatorío munereí carthagie noua celebrāte:duo
nerér:neg obfcurigeneris hoies eråt fèd clari polli
1lluftrefg corbis & orfua patruelles fratres de regis fili nup patre mortuo iharenă pceflerūr
principatu ciuitatis ferro fecertaturos profef citig funtibi fe de regno pliaturos: quo fpeđtaculi
fi funt. Corbis maior erat ætate : Orfue pater illuftríus pugna fua facerét:eos cå fcipio móu
príceps proxime fuerät a fratre maiore poft illud
ifetuerbísğ ferro dirudicare mallet:uterregnarede
eius mortéaccepto pricipatu cūnerbis dice-
ptare fcipio wellet ac fedare iras negatú idam beret.ac maior natu vfilio eíusobréparetsiunior cor
bo dicere coibus cognatis nec ali deoge ho- poris uíríbə fretus íamentia pltitit initog certamie
minumueĝ ratré fe iudicé habituros effe ro
bore maior:minor floreætatis ferox mortem ptíatíor ipíetas forrūæ iudicio morte muülctataé,
í certamie § ut alter alterius íperio fubigeret De Mithridate.
Poptåtes cú dirimi a táta rabie negrér: ifignæ m Ithridates ãtmulto fceleratius:g non cü fre de
fpeđaculű exercitu pbuere documétúg gtú paterno regno fed că ipfo patre bellä de domi
cupiditas iperii malú iter mortales ečt maior
ufu armog & haftu facile ftolidas uires iunio natíõe geit:iquo qsauthoies ullos adiŭtores ues
a liuio nerít:aurdeosiuocare aulus fir padmiratióe habet,
ris faperauit. Duo regis filii: Diffentit
Valerius hoc loco non.n.fratres fed patruelis De Sarialtre filio tigranís regís.
fratres fuiffe dicit liuius. Gladiatorio mune-
re:In ludis funebribus adhibebantur gladiato Vang qd hoc qual íufitată ullis gentibus mire
rú paria iter fead fanguiné vel ad morté uíg mur:cūfariahter aduerfus patré fuum Tígrané
certánú ut fopra dixíuszitaçg eiufmodi ludi ce
Jebriores habebanć quo plures gladiatores oc å fuit iaphrica, For,
cubuiffent,Carthagie noua:Ciuitaseft hifpaniz q noua diéta eft ad differentiam veterisexifterets
tunæ iudicio:Qu ia fortuna uoluit ut maior in quo iuftitia pietafg illuftrior erat uiĉor
Mithridatis fa&ű multo fceleratius qui non cum fratre fed cú patre de regeo certauit: com;
Irhridates:
m enim regnandi libidine nimia effet incenfus præmaturam & celerem patris morté capiebat: quá cum
Sed pater morte præ«
illi clam inferre non poffet nec palam auderet:occupata regni parte bellú indixit,inquit monftri uel cerz,
ventus fceleratam fil cupiditatem adimplevit, In quo quis aut homines ullos: Simile
te miraculi erit fiquis in eiafmodi bello quod filius aduerfus patrem fufcipit inueniri potuerit quiaut auxilia
præftare avt deos'inuoc are aufus fuerit, Pro admiration e babetur:L oco miracoli ducitur,
Vanğ qd ho Quafi dicat bellú qå cú pře hit mirhridates plutarch nô tá uf admirádúcú : & fariafter idé fecev
rit in tygrané eius patré armeniæ regé:l ic fariafter ut tradir us in uita pompei poft palfum € p.
latari uicia mithridaré g ad tigtané in armeniā profugerat a patre defecit & põpeiú in armeni uocauit illig
p venienti ocċurrit ad fluuium araxem uinĉĝis copiis:urbes & oppida patris cú pompeio pariter expugnat, Sed.

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE!MPROBRE DICTIS AVT FACTIS tlzxxxix
tyeranes audito aduéntn Põpeii cognitag defeđtiõe filii cõcitato cú amicis cõlilio:hifg í regiã & arcé colloca
tss ad pompei fupplex cõfugit fretus allius humamitate ac fvawflımis moribus erroris ventá petiit: § Îpetrata
ate inter illos re-
nr dixius í cade humanitate cú ill Pôpeius i dextera pre:filiŭ in finiftra iuxta fe collocaffet
gnú putus eétampius filius Sariater id egre tulit:a põpeio inuitatus ad cænå refpõdit nō fibi opus eé põpeio:
fe romanog aliŭ íuentug: cui carior eé poflit: qbus uerbis iratus põpejus fllú í uicula coniici & ad tnúphú re-
feruarı 1Ú, Vale,vero dicit bc in patré:cõfpiraffe cú amicis deteftabili:cõiuratiőe húano.f;languíe facta:cő-
Rac ramé ilú a põpeio í triúphú fuiffe du&á, Inufiratú ullis gétibə:Quafi apud alias naties nő idé fieri con
fuenent. Dextris mamb fanguinë emitter
cumamícís confenferítutomnes Haurirent e dexteris fais fanguiné:nã vt teftis
p:
? regem ítafanguí
armeníæ > s erent:atg eŭ-2 inuis Herodotus apud barbaras nationes execratio He lero,
dextris manibus fanguinem emítterent:atg e dexteris mani- Mos
nis &iufiorandi mos furt:ut
cem foluerét:uíx ferrent pro falàte parétístãcručta bus fanguiné hauftú uino permixtů biberent bti
confpiratione fædus facientem. cú bac execratione ut quicúg a fæderis lege rorum
equo er
am qui íteriicere uoluit í aulae íar & cõiuratione defeciffet execrabilis
D eét:côlpi-
ipi
alori aaa Tationisigitur aduerfus tygrané fađtæ filius fe
yana y po foci & principé pbuir, Inutcé foluerét:Cöfu
f Ed quidego ifta confector aut hisímmoror?” fam pmixtúg fanguinéex eorű dexteris haw
parricidii cogitatíóe cücta fcelera
cű uniusSARE fuz ftum cSbiberent qd & catilina í coniuratiðe
a ei foa feafiedicitur, Vix ferrét p falute patrist
perata cernãf Omni igi ímpetu mentis:omnibusin Oai oeiein aiae Hamantade haRetnon
dignatiõis uiribus ad idlacerandum pío magisg ua faftinerent pro falute patris hanc fieri execra
lídoaffectu rapior.Q uís ením amicíitiæ fide exticta tionem quam adverfus patré fasjafter feciffe
enus humant cruentis inz tenebris fepelíre conat® dicitor. Tam cruenta côfpirauone:Quæ hu
E 7 EN s- mano fanguine fanciebatur,
pfundoexecrationíis debitæ fatisefficacibusuerbís Edguid egoiticókaori Hocexem
adegerít:Tuuídelíicet efferatæbarbariæ immanitas f plum totum eftin affentatione pofi
tetruculétíor habenas romaní imperii quas priceps „tum & aperta nimis atg ipudés affen-
dro finequáleĉtoris faftigio poffit.C5eft
legi aufas
E falutarí EEdextera cõtinericapere
paréfgnf AT a fler rano
potuiftis dPraAtion uiberiom
aduerfuse,n,
haud rte cõpore furorisí fuo di-
ftarumädus manliflet: enoliri feianus cunđtis reip. calamitanbus
Vrbemagalliscapram & trecentog inclytæ gentis cit non folum conferendam ; fed ét effe præs
. ferendam, Suetonius in wita Tiberii:Seianum
inquit res nouas molienté ĝuis 1ã & natalem
cius publice celebrari & imagines aureas coli paffim uideret nix tådé & aturia magis ac dolo ĝ principali au-
gtonrate fobuertir:nam primo uta fe per fpecié honoris dimitteret collegå fibiaffumpfiti quinto confulatu
qué longo 1mteruallo abfens ob 1d ipfum fufceperat.Deide fpe affinitatis ac tribunitiæ poteftaris deceptum in
opinantem criminatus efi pudenda miferandag orône cum jnter ahia patres cõleriptos pcaref:mitterét altege
e cõfùlibə g në E & folă í cöfpeđú eop cú aliquo pfidio pduceret:Sicquog diffidés tumultúqg metués Dru
fom neporé uù gué in ninculis adhuc romæ cõtinebat folui fi res pofteret ducig conftitui cepat Aptatis čt
rawbus 2d quafcúqs regiones medicareť fugå fpeculatus ex altiffima rupe idétidé figna q ne nuncii moraren-
tur tolli procul:ur quicquid factum pfentiret mandaverat: Verom & oppreffa coniuratiðe Serani nihilo fecu-
rior aut conftantior p,ix.proximos menfes nô egreffus eft uilla å uocat jouis.Hác igi coniùrationem detefta
tur Valerius quam dicit per affentationemad humani generis euerfioné excidiùg ptinuiffe; extincto enim
iperatore Tiberio a quo genushumand regeref id a tanto imperatore deferrú piturum effe uidebaf.Sed quid
tgo ifa confeĝor:Quah feipfum repræbendit Valerius g dum in alienis exemplis narrandis ítentus é dete-
ftandá aduerfus tiberium Seiani cõiurariãzm ptermittat q atrocitate faĉti cúćta fcelera fopaffe uideat. Omni
igitor impetu mčtis:Quandoquidem hoc fuperat ofa fcelera totis habenis ad 1d lacerandú impellor.Impetu;
ampul & ardore mentis, Pio magif§ ualido:potent :quia ipares funt rei tantæ vires ingenii meiznec mihi tå-
tač dicédi copia quæ paré huic faĝo deteftationé reddere poflet.Quis enim amiciciæ fide + Non fatis dignis
uerbis hoc feiani (celas uitupari poffe dicit q amıciciæ fide uiolara genus húanăi diferimé occidédo impato»
readducere uoluerit . in ono ípatore totius generis húani falus fit repofita.ln profun.ln
Genus humanú:quáfi
baratro, Tu uidelicet efferate:Apoftraphat ad feianú quem oîbus barbaris dicit effe crudelioré qui ro.iperium
uoluerit itercipere:gå fi fađtú fuiffet totus terrag orbis confufus pturbatufg fuiffet:ac propemodum euer-
fos, Vrbem a gallis captá:Poftä magnitudine & atrocitate cnminis iue&us é í feianú nűc p côparationem illi
câ
us ípietarem exagerat:dicit enim oés clades romanog ab hoftibusacceptas cú hoc ranto fcelere non poffe
ferr: p quant in co fuit non modo referre:nerum etiam fuperare omnes romanæ urbis calamitates uoluerit
Vrbem a gallis captam:Nota é hiftoria qo Bréno duce gallifufo fogatog apud aliá exercitu romano urbem
cæperunt& totam præter Capitolium flamma ferro uaftarunt.& trecentorum inclytæ gentis: Trecenti &
fex Fabii aduerfus uerentes fots opibus fuif fumpnibus gerendum bellum fafceperuntquiapud Cremetam
per mfidias cæfi omnes ad onum fuerunt:quæ familia pænitus extinta fuiffetint unus qui per ætatem arma
ferre nô poterat Romaæ reliãus cå ppagafieuidegbus Oui. li.faftogadi, Hæc fit illa dies în qua ueientibus ar Ouldi
mis ter cétú fabü ter cecidere duona domus uires & onus fufcepat urbis Suműt gétiles arma poffefa mãus
piü

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 3 LIBER NONVS
& cætera ĝ fequütor,
Ex hàc igit familia ut dixius unus tátú fupfuit a quo durit originé. Qile Fabius mart
ennio mus de quo Ennis &alii. Vnus g nobis cú&tádo reftituit ré: Vnde& Oui. Ná puer ipobes & adhuc nõ utilis at
Oui, mis:unas de fabia géte relitus erat. Scılıcet ut poffes olym tu maxie nafci:Cui res cú&ádo reftitučda foret, Al
lienfem dič:g inter nefaftos dies cõnumeratus é:eo œ bis co die romant clade fuiffent affeâi : & ab alia fuuio
di&us:ubi romanus exercitus a galis fafus turpiter faerat arg fagatas.Opp
fos in hi.Scipi.Gn.&.P.ffes q cel
tiberogė:pfidia decepti:cú duobus cõfularibus exercitibs í hilpania cæfi fuerant de qbus fatis fupradi&ú eft.
Thrafimenú lacú: Apud qué Hannibal Gn.flaminiú cú exercitu delenit, Et cãnas; Vbi paulus æmılius cum
Terétio Varrõe cü igéri clade fuere fupatizut
fæpius diĝú é. Sed uigilarűt oculi deog:Re- uirog Nragæ fædatãallicnfemdié:&x opprefosíhí»
fpicitadıd qå iulius czhar i fydus dřeétrála foara S-S (ones: tralimenű lacum & :
tasAre pulainaria téslaAc fi diceret cuna Pania Scipíones:Xcralimenű lacum & cannas belz
numia oif diainitasıtuncp iperatoris falute loräg cíuiliű domeftíco fanguine manantes furores
uigilauit.Et í primis auĉor iuppiter:Reĝelo amëčtibus ppofitis furoris tui repræfentare & uícere
ué feparar a cæteris diis tang paté regégho yoluifti:feduigilarűc
0e oculi deog:fydera fu
R E uigoré
Virgi + minú:fic & Vir.de priamo. Forhtá& prami “y 7
fuerintqoæ fata reqris , Necexcellémæfa, OPtínuerűt:aræ puluíaría:templa pfenti numic ual
qa regnante Augufto pax fuit í toto orbe ter- lata funt: Nihil qëp araa patría'excur
Taga quo ftatu & Tiberius accepat imperi- bare debuít:torporé
e T
ibi permifit:&> ín primis auctor A
uidetur,
ag faranga n iuppiter cõceftle
um:gg mortalibə
oia placata & & tutela noftræícolűitatis iuppíter:ne excellenti
qeta fervant, Quiát hoc rentauit:Dicit fia ma mænia fua totíus orbís ruína collaberéć: diuino
numcum aoee ftirpe effe ee qs cõfilio puidit:Irag; ftar pax:ualét leges:fincerus prí
meruerat:
De morenas Confpirationispænas dediffe,
Ca, xi, uari"a c ac publici
publi officii renor teruaf.Q
noan uiáãthæcuior
igy
NOAE RE CORADA latísamícicíæ fæderibus tãrauít fubuertere omni cå
h de hominú morte non uulga r ftirpe fua po-ro.uiribus obtritus:étapd
r íferosfi ta
quodámô :& humanæ uitæ cõditioné méílfuc receptusé:q mæref fapplicía pédi.
exortu & occafu homin cognofci ut eŭ uere Demortenonuulgari.
fælicé dicamus:q natus opumis aufpiciis ui- , E Ca. XI.;
tå honeftifime finierited cúuitagfruimu# h V manæautemuitæconditioné præcipue priz
breuis fit:dicit memoriá nf! penis eğ ma mus Qultimus díes continet: quia plurimum
aïe
cupiditate lOgäjuirtute
duđti: & malirus
rege geltax£ ociogloriaineuitæ
& lágoř diu fntereft‘t quibusaufpiciis inchoetur:& quo fine elau
Oces iudicamus
ERES breue tpis fpacið fetis diatraf datur:ídeog eum demum fælicem cuí xe &
Primus dies : Quo fpdere nafcaf qfpiå._ Et accipere lucem profpere:& reddere placide contis
oins Qub pak eean aoei ba p gítmedíí temporis curfus prout fortuna guberna- `
; T iei rexitan modoalpero:mő T
esad cõfiderationé
pori A OTEO uiræ conferre: fed peipue culű c r
trãquíllo motu
motu pa
pagitur:
norádus é primus vitæ dies quo fit fpderena- fpe femper minor dum & cupidæ uocis extēdítur &
mag f pagatua ortus pirami,Et aa fere fine rőne cólumítur. Nãg fi eo bene uti uelis ét
red. = eai a AA 7
ab Ouifáprű P3rui amplíffimű efficies numeramannorum mulz
ad reliquű uitæ týs fcæliciter exigédű.
Onidi. placôdiuxra iliid Solonisigð
eft:fed.fultía fprexpeãáda dies hoi eft : dicig titudine operū fuperando;alíoquín quidattinet iers
beatas: Ante obirú nemo fupmag funera de ri mora gaudere fi magis exigís uitam ĝ approbas“
tpis cur,Mediú
bet. Meditát libidie
p fort uerfaf:ut
onæ mòingtfituitæ faci Sed ne longeas euager eorum
amarıtudi Ss abm pE Tahtfaciam quí
mentionem
Pe:mô fit iocüditate relplum. Prout for.gu, PONUUIZATI SoTa MOINS ADIUOpENIURE S,
rexit, NĀ fine rõne gubernaculú dixiunãut in e Tullo Hoftilio.
Laĝan quit ma aenn ae fala telipon t Vilus Hoftilíus fulmine itus cum totádomo
nus tunæ fhmulacrú cú Ecopia eabar
Sugai thianaisfin-
& gubernaculo A
t.Singularé fati fati fortem:qua
conflagrauíP accízi
Virgil, tege regimé obtineret:cui opinioni & Vita%
fentire uidef:q fortuná oípotenté appellet:& U
hiftoricus q ait:led pfeđo fortuna in oi re domiaf:éât fortõa ut. ab eodé Ladtantio diffinič:accidétiú rege fubi
tusatg inopinatus euétus. Cice.tamé lib.de diuinatiõe fortuná pænitus tollit că dicat nihil'efe tå contrariú
Cicero
rôni & cöltátiæ ğ fortunåut ne in deŭ qdë cadere poffe uideatur fciat qd cafu & fortuitu furos fit: fiunfitzil
Jud certe eueniet:G certe eveniet: nolla eft fortúa. Spe femp minor:Qua hoíes fe diotius uicturos efe fperát
fed uitæ curfus fpe fp breuior eê foletfed duplici rõne fit brevis:& q ibi Iõgioré vitá unulgíg ffumit & g fi
nerõne tráfigiťa multis. Nå & fi eo bene ur velis: Si bene uivédi rôné hoii fequeréć vitæ curfus quilibet
breuis longifimus efficereť danda eft igif opa cum uirtute uiuat, Inerti mora:ignauæ vitæ longitudie, Ma
gis exigis quá approbras.Magis uitæ longitudiné optes quam uirtute & ređe faâis vitam ıliuftrese
r Villus hoftilius falminè i&tus:Poft mujta bella confecta cum homines uulgo eum ftat serum qui fb

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MORTE NON VVLGARI
rege Numa fuerat:reqrerent:nam filet opem ægris corporibus reli&tá effe credentes:fi pax uentag diis cc
ímorta
libus effet impetrata:regis Numæ cõmentarios adiuit:hűcıgić ea cõmentaria uoluenté tradat cù ibi quædam.
occulta fblénia & acrificia ioui elicio faĉta inueniffet:operatů his facris fe abdidiffe: fed nô rite nutå & curari
id ficrú effeinec olú ei nallá oblarå cæleftiú fpecié:fed ira iouis follicitata:praua jam religione fulmine 1étam
cü tota domo flagrafe:regnauit autem annis triginta duobus:cui téporibus fuerunt bizantidm ciuitatem
mác cõftárinopolis df fuiffe cõditā. Dionyfius alicarnafeus de hocusîcédio duas affert opiniôes:& dicie faecélam
å
domumalios putare per fulmen ob quorundá crorumintermiMionem:plures tamen hamanis infidits efle fa
&ű id opus afċribentes Martio:qui poft eå re
ditut colunt urbísiípfa urbe raptum:ne fupræmo gnú obtíuit:fed hác opinioné paulopoft mal
quidé funerís honore a ciuibus decorari poffet cæle us rõnıbus confürat, Vt columen urbis:ideft colgmé
fti flãma ín eadem códítíone redađtum:ut eofdem pe rex faftentaculum urbis romanæ:nam cola-
men a columna di&tú eft ficut enim colúna
nates & regina regum fepulcrä haberet.. domum fuftinet:fic & reges fas urbes &op-
De duabus mulieribus. pida fuftinere uidentur.
Ixucrílimileet íeripiédo fpiritu idem gaudit Ix uerifimile:Diãurus de duaz fæmi-
nag morte non tulgarizoftendit mirá
potuíffe q fulmen:& tamen ídem ualuit. Nā effe uim tåtam ineripiendo pitita sre
ciata .n. cladequæad lac Thrafimenā íciderat:mu pétinum & inopinarú habuifle gaudiú quáá
líerű duag altera fofpítí filio ad ipfam portam fađta lo fulmé obtinuit:furt aút tépore fecú-
obuía cõplexu cius expirauíit:altera di punici bellı poft cladé apud thrafimenú ro
cå falfo mortis manis illatã:cum varie affecta ciuitas effet:fop
filií nűcío mæfta domi federet:ad prímā cõfpectum minage cipue & gaudia ifignia erát & luftus
redeuntis exanímata elt:genus cafus íufitatnm:quas nå unå nunciata clade in ipfa ‘porta fofpitefi
*dolor nő extinxerant læticia cófumpfit. lio repente oblato & í côfpeđu eius repente
expirafle ferunt:alterá cuni mors filii falfo mú-
De.M.iuuentio Thalua confule. ciata erat mæftá fedentem domi ad primum
f Ed mínus miror pmulieřs .M.iuuétíus thalua cõfpeđtú redeuntis filii gaudio nimio exani-
conful collega Tiberii gracchí conful íteg cū matá. Sofpin:Saluo & incolumi filio, Exani
ín corfica:quãnuper fabegerat: mata hocloco mortua df:ĝuis telte Seruio:ex
facríificaret:receptis animus morruus:& exaiatus territus dicatur. E yatus
litteris decretasei a fenatu fupplicatióes nūciátíbus Vir,exanimumg auro corpus uédebat Achi) Exani
intento íllasanímo legés:caligine orra ante foculum les.Item Exanimata fegués impingeret agmi- matus
ċollapfus mortuus humí íacuit:quem quidaliud ğ na muris, Genus calus genus mortis. Inufi Virgil,
tatú:Prxter confuetudinem:ná id rariflimúé:
nimio gaudio eučtum putemus. En cuí Numantia & net uf effe naturale p qs gaudio pereat:pbilo
Carthago excídendatraderetur. fophi dicunt;cora nguine deferriin nimia
DeQ uinto catulo. Iæricia:qa relaxatis uenis toto corpore diffun
m Aíorisaliquanto fpűs dux.Q .Catulus cíbricí dif; cõtra uero í metu fieri ut defertis pibus
exterioribus corpis ad cor fanguis accurrat &
tríűphí că Mario pticepsa fenatu datus fed exí ei laboranti opem ferat:fi cor igitur in læticia
tusuíolétioris:nãgab hoc eodem Mario polteapp deferitur a morte facile opprimitur.
f Ed minus miror ¢ mulieres: Compa-
rat muleribus.M.tüuentium cõfulem
gracchi collegam: qui nimia & ipfe læ
ticia periiffe credif:aã că facra diis exiberet in corfica:quå aufpiciis fais atg dutu fubegerar:lfæa fenatu red-
denf:qbus illi fapplicatiSes fuiffe decretas fignificabat : fed cú inteahiori aio legeret easi nimio eueđĝus gaudio
anre ipfa deog altaria ueluti uiđtima moribundus cecidit.Pli. livit. M.iuuentius thalaa cõfal cú facrificaret fei- Plinius
lcet periit, Ín corficaiQuá Jigaftici finus æquor aluit refte Solino, Sacrificaret: Propter ré fæliciter getam
diis nota perfolueret, Supplicatiðes; Scilicet fuiffe decretas illi:ná mos erat:ut fæpe diximus: parta ui&toria
in omnibus templis fupplicatiões decernerenf diis illis quos uictoriæ auctores fuifie exiltimabant:
deinde tri
umphi'fpes erat imperatori:qoi ui&toriam fuiffet confecutus:nam pcedebant fp fapplicationes:fequeba tur de
inde triumphus. Caligine orta:Cum obtenebratieius effent oculi, En cui;lronia é:ġfi dicat quid fi Cartha-
Biné euertiffet: fi numantiam fotuliffer:quod Scipio fecit-
Aioris aliquanto fpiritus:Plurarchus in uita Marii, Catulus inquit lađtatius qui Marii collega fuerat:&
de cimbris cum eo triumphaueratiirem pli.in principio libri decimifeptimi:aliquanto præftannorí €O Plat,
dem pallatio quinti catuli qui cimbros cam mario fudit:poftĝ Marius p catulo rogantibus dixit eumpjinias
mori oportere inclufùs domi accenfis carbonibus fefe fuffocauit, Beatus Auguftinus de ciaitate dei li.iti.Catu: beatus
lusinquit:haufto ueneno fefe e manibus inimicoge fubtraxit, Lucius florus:Catulus inquit fe ignis hautaludi Augu,
brio hoftium exemit:fuit axé hic catulus,C, Marii collega in ĝrto cõfalatu aduerfus cibros & fenones í quof ycas
bello uictoriæ dux & auđor fuiffe credif:nam poft cæfos hoftes cú Marii militet pecunias diripmfent fpol'aforus
& turbæ & figna in caftra catuli delata fuerunt:quæ apud fe catulus diligentifime feruari uolyit:ut appare:€
eum uiĝonz auĝoré extitiffe:& cú intes milites Mari atg catuli de uiĝoria côtétio cét oborta: i hæc paĝa
g ii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS =
convenerunt urlegati parmenfam:qui tú aderant de re ifta iudicarét:hi dučti'p cádauerd hoftium a mifitibus
confpexerant iaculis militum catuli barbarordm corpora effe perforata:dignofcebantur ex inferipns Îittenis:4
nomen catuli in telis degnabant:uerum famå & gloriá totá Mario propter primá uiĉor:á & nomėn iperii tr
buebant; Recenti calce1ilito:Noua calce afperfo & unđo:eodem ferme genere mortis.Mantuz legi fponfum
8 fponfam fanffe confumptos cubiculo noua calce Jllito carbomis igne correpto. Ma
Va teir péftate:Cornelius merula qui pulfo cina confal in eius locù fuerat fabftitutus: poft reditú
q riar Cinnæ ubi vidite manibus coge elabi nō poffe in têplo iovis cuius flamé erat fùccifis uenis fi-
bi mortem ipfe confeiuit+ focos etiã
Aga, atas fa fanguine reperfit , Augufde ciuitate ciuíles difenfiőes morí íuffus recétí calce ílliromul
e deil jii.ca.xvit. Merula iquit famé dialis pci tog igni pcalefacto cubiculo fe ínclulű pemit:cíues
Florus fis venis ioui etiam fao fanguine litauitsflorus tam dira neceflitas maximus Marianæ gloriæ rubor
uero: Merula inquit famen dialis ın capito/
lioionis ipfius oculos uenară ctaore reper- extitit. De Lucio Cornelio Merula.
fit Qua tempeltate:quo tempore:i nquafigni q Va tépeltate tri. ple.L.quog cornelius meruz
ficaione Saluftius frequéter ponit: licet & p la RDE & flamédialis:ne ludibriośfolérif
calamitate accipi poflit:dicimus etiå tépefta
Virgil.tem tefte Seruio:gentos:aur: renitaté, Vir. fimís uictoribuseérin ionis facrario uenis íncifis cô
Dii maris & terræ tempeltarúg potentesité- tumeliofæ mortisdënunciationé effugit facerdorifg
peltatum dixit út uult Seruius:uentorú; aura fuí fanguine uetuftiflimi fori maduerunt.
Tumitemporum ferenitatis:unde & alibi: un-
de hæctam clara repente tempeltas, Ludi- De Herenio Siculo.
brio:lgnominiæ & illufioni. a Cer &aniofusuitæ exitus Hereníi ficuli quo
Cer etiam animolùs: Non minus for- G.graechus& arulpice & amico ufus fuerat:
a titer uitam finivit Herénios ĝ Corne- nãcū eo nomine ín carcerem duceretur in pofte eius *
Tiüsicum.L. Opimius confùl .C, grac-
chum agrarias leges contra fénatus auđtorita íllifo capíte in ipfo igaominiæaditu cõcıdittac fpi.
tem ferre molientem fultulifet.Herénius Si- tum depofuituno gradua publico fulpício manuq
colas qui ut arufpex& famliarıMimus Grac-
chi fuerat damnatusp com graccho fenfiffe carnificis citerior. mortis.C.Lucinius
De Caio lucinio.
macer uir
diceretur:cum duceretur í carcerem:;& fic cat u Onfimili ípetu
ceris pofti capot illift:ut uitam in aditu ipfo prætoríus caluí pater repetundarum reus dum
reliquerit fuam:& fic morte non vulgari qd fentëriæ dicerenturín meníanum confcendít. Síquí
imminebat fupplicium effugit. Eo nomine pre
$ carcerem duceretur in pofte. Ea caufa quod demcum.M.Ciceronem quiad iudíiciŭ cogebat fe
Contra fenatus decretum cum graccho fènfif- textam ponenté uidilec:mifit ad eum quidiceret
fe diceretur. Ignominiæ aditu concidit:In ip non dãnarum fed reum períilfe:nec fuabona hatæ
fo carceris aditu ubi ignominiofe periturus poffe fubiici. Ac pūnusfudario quod forte in manu
erat, A manu carnificis citerior; Ac fi diceft
paramabfaitquin in carcerem trafus neca- tenebarore & faucibus fuis coarctatisíclufo fpírit
tetur a li&ore. pænãmorte præcurrit:qua cognita re :Cicerodeeo
Onfimili impeta C, Lucinius macer nihil pnűciauit.Igić illuftris ingenii oracorab ino-
c = repetundarum poftulatus ex Afia cå pía rei familiaris &a crimine domefticæ dãnationis
dicturus caufam vidiet Ciceronen
faccuhtionem effe paratum: delperata caufa íufitato paterni fati genere uindicatus é fortis huius
& falute in Menianum afcendit & Cicero- illo pridicula. DeCorhe: gallo & Tito æthereo.
ninunciarı iuffit oratione non effe opus quo
niam iudicium morte præuenifer : & ita
fümptó fùdario quod fecú geftabar fibi fpiri-
tum interciufitine damnato illo eius quog bona fubhaltarentur:fait át biclicet,Licinius qui Ciceroni côferebatur
inæloquentia:declamator eximius ur in Senecæ declamationibus uideri Reperondarú reus: Accofatus
Menia tepetundarum ex Afia.Menianum, Locum iudicii ab ædibus menit denominatum:nam cum ædes fuas Cato-
ni& flacco confulibus mænivs uendidiffer:ur locus eflet ubi iudicia exercerentur columnam fbi referuavit;
num
quam etiam tabulatis circundedit : ut inde poffet gladiaroromtanĝmanus fpeĝare cum fcis :& ab zdibus menti
Tenianus locus diâ&us eftubi iudicia ferebantor:erat autem bafilica eminentior. ludicium cogebat:iu-
dices cengregabat.Prætextam ponentem fe parantem ad agendum. Sudario. Velamnine: quo fudorer abltere
gebat. Coactatı 'onftri&tis& ellis. Tgitumilluftris ingemi orator:Eloqu entia quamuis plurimú ualeret Lu-
dinius tamen inufitato mortis genere & ægeltarem domefticæ rei:& iudicii ignominiam vitavit, Jlluftris oraz
inopia rei familiaris: Quia fi dâr
tor:Quia clariffimus furt orator cuius meminitCi cero libro de oratore. AbCrimine
natus fuiffet & eius bona fabhaftata;ad inopiam redaĉta effer eius familia, domefticæ damnationisè
Sic quoq genus familiamg"faam a turpitudine faturæ dánanionis uindicauit:ut tantainfamia domus notari
non poliert, Paterni fati; aga patri nō hoc genere mortis extinĝus faerat: Vindicatus é; Se bberavit, lloró:
De quibus di&urus fm, idicul:R ifu digoa: fèd melius dixer dereftanda,

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MORTENON VVLGARI cci
“Ornelius gallus prærorins &T, éthereus.Hoge mors nô fol bfcenïitatis fed abhominationis plena ut
. dum pueris abuterentur inipfa coitus obfcenitate perierint: &oblenus poera dixerit: Dii facerent
omnes ut nos moremurin illo;Hog meminit Plinius inatu.hiftoriæ: &eos
quanĝ quid attinet:Dıgnus certe repræhenfione Valerius:qui tantam tarpitudiné cxcufareuenere obiife dicit, Seneca
quodámodo velle
uidetur:quæ fit omni in factione digniflima:dicit enim non effe omniam conuitio lacerandos cum non libidi
ne:fed cafu potius quodá periiffe uideri-poffint:quiafragilitas homana mille fic fubieĉta periculis & cafibus:
ego ero id diuino wdiao potius fatum efie crediderim;netantum fcelus impunitum effet.Finem någuitæ;
Vult arguere potuiffe illis fabitå ahis de cau-
e Ornelíus igif gallus prætoríus &.T.etheres fisaccidere mortemicum enim incertus fit ui
us cques rõanus íter ufum puerilis uenerisabs tæ noftræ finis: narıifg cafibus expofitus nõ
fumptí funt:quãquä quorfum attíneteorum cauilla mors nunĝ abiinftantibus in fapremo fatotitulum
ıpfa fortitur ; iHi uero com in obfceni-
rí fata:quos non libido fua:fed fragilitatis humana tate forent: quo tempore uitæ calas nftabars
ratio abftulit:finé nãg uicæ nol ræ uariis & occultis obfcenitati mors quid eft afcribitur quamĝ
caufis expofuít interdū ímmerentía fupremií fatititu Jnftannıa in ipfo exitus tempore incidunt ma
gis g caufam mortis afferant, Supremt fati
lum occupant:cum magísín tempus ícidãtĝ ipfam titulum ;Quia mors denominatur ab eo qf
mortéaccerfãt, Externa de côa fratre Diogenis. quis feceri:cum fubito cafu opprimitur, At-
Vnr&externæ mortes diguæ ãnotata: qualis cerfant:Prouocent:oftendit fceleftos illos ená
ín primis comæ qué feruntmaximí larronű du fialteri rei tunc fuiffent intenti; tamen mor-
tem euadere non potuiffe,
cís Díogenís fratrem fuiffe.IseniadR utiliū cófulé Vot & externæ : Non uulgares quoq
& nam quã prædones tenuerant ín poteftaté noftră f externorum mortes relanone dignæ
tedaćtã produćđtus:cum de uiribus &cõaribus fugi ditur:quifünt:qual is comæ in primis fuiffe tra-
Diogenis laironum ducis frater ca»
tíuog interrogaref:füpto tempore ad fe colligédum pros cùm ad P, Ruvliú dedus efiet: & ex eo
caput operuit inixufg genibus cóprello fpiritu ter &rererur de genere belli : de multitudine fer-
ípfas cuftodummanus ing; confpeđtufümí imperii Uorum;atg eog confilins fumpto ad refpon?
exoptata fecuritate acquíeuit. dédú fpacio;fibuph fpiriră itercluft malong
foruffimus latro;in cõfpeđu con flis & ton-
t — Orqueãtfe miferi quibusextingui ĝ fuperefe us exercitus fibi mortem iferre ġ fuorumő
nutiliuseft:trepído X anxio cõliliozqua nã r7 hlium prodere ¥& iudicio publico damnari
ne uita exeat:quærentes ferrum acudr:uenena tépe Comæ:Nomen propriumie(t auté geninvusa.
cot Anchiles anchifæ. Ad ruolið oôfa
tent + laqueosapphendant:ualtas altitudines circüz ui ut diximus:in capitulode mutatiõe
fpiciãt:tãġ magno apparatu autexquífita moltione coñful in fiolam miflus:ut prouiciá
opus fít:ut corporis atg animi infirmo uinculo coz bello occopaiá reciperet:& a fugiti-
hærens focieras dirímać. Nihilhog Coma fed ítra Uog impetu turá pacatamg redderet:poft cõ-
feáű bellú ex decé legatog fententia;liculisle
pećtus ínclufa aía finem fuí reperit. Enýmuero mini ges ipofùit.# d fe colligédú:Ad deliberádum:
mo ftudio rerinédum bonum cuius caduca pofiefiio uelad colligédum viresin unű.Innixulg ge-
tam leui afflatu uíolériæ conculfa dilabi potuit. nibusiquia bumi puotutus erat more fuppli-
cantú. Sámi imperii:Cõfulis romani
De Elchylo poeta. Orqueant k mferiiInuehitor in timi-
Schyli uero poetæ excelfus qučadmodum nő t dos & uitæ cupidos qui neceffario mo
uoluntaríus:fic propter nouitatem cafus refez Titurgneus morris inquirant, Torque
réduszín ficílía mæníbus urbisí qua morabať egref xta ant:crucient fe de morte folhiciti. Trepido: 1u- '
illad:Sed timidi eft optare necem, Vaftas
fusapríco ín loco refedit fuper quéaquila reftudiz altıtudives:E quibus precipites dent infirmo
nem ferës elufa fp lendore capítís:crarenim capillis uinculo:Bene ifirmo:nå uis parua plerág hã
animæ & corporis comúčtioné dıffoluit. Eni
uero minimo ftudio:Nō é tátoperė exoptádá
Schyli uero poetæ:H c primus tragædiase fcriptor fuit teteuita q ficut í coma uidimus tå facile amituié.
Qwiatıliano : qui air. Efchy]us tragædias
primus in lucem protulit Hor.quog rn poerria:perfonæ pallæq reptor honeltæ Efchylus modicis in Hion, Quiti,
ftruxıt pulpita tignis Et docuit magnúg loqui mti corurno;fioruit Athenis tefte gelio
ciadisanno ducentefimo féxagefimo poft urbé conditá:cuius mors non pfeĝo uulgaris faitnå cătempore Mil-
í ioco apri-
Co federer expofitus foli:uel ut alii dicunt foporatus effetaquila defisper golitans illius delala caluicieiquam la
pidem effe putaret : teftudinem quam pedibus uncis geftabat:fra&tura demifit i caput& clarifimum poetam
inaudita morte interemit, Aprico loco:Aperto & foli exi pofito:nā apricus ĝfi aphricus:hocé fine frigore:apri
ĉis át locis fenes deleđtanć:at aprici meminiffe fenes, Eluf fplendore capitis:Hoc ek caluicieiguā lapidë efe Apri»
-Putauit;& ideo teftudinem demifiz in caput tanquam in lapidem: ut fraĉoteltudinis oftraco carne uefeeret, cy
& iii

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
Hibftincofiis igo& prícipiŭ:Quia fvit ut dixi tragædiæ primus iuentor:teftibùs Quinti.& Oratio.
n On vulgaris ét homeri:Cú! íter omnes ferme fcriptores magna fit de homeri patria paréubulg difen»
fio:de morte tamé cõuenit inter cos: dú in loniá infulä nauigafie an pilcatores:g littoribus appolf
ab eis núqd haberét jel utalii dicút:
fefe pediculis expurgabát:forte ĝdá í icidiffet:qüæfiuit qdıllic agerét erat
an.tefte,Ci.tufiv.circa finé:cæcus:g obfcure fatis refpõderupdidife qå pár aå vero nô cepiffent hfe uel wr
alii dicúnqå capimus pdimusiqå quærimus hémus:figmficabát aút fefe purgare pedicolis:& ita quos caperét
pdere quos nô cepiffent i ueftiméus hfeqă enigma cü iterptari nô poffet:nımio dolore cõfeĝus migravit de-
uitaihononf céuffime a fais ciaihus fepaktus
fuic& í illius fepulcro epigráma in: uacuum perideatg lapidi cam illifitsut fractæ teftu
tus boc tumulo uates diuinus Homerus:He- dinis carne uefceretur:cog itu origo & principium
piba
& ui-
forciorisıragaædiæexú&té..- De Homero poeta:
fatiuseé exrtimé ğ tå dubia referre, Quzftio n. Onauulgaris eriam Homeri morís caufa fer
né apifcatorib> politá:feqf opõnć eog q dr- qí ínfulazquia ĝftionem a pifcatoribus pohtã
cúunõ irerrogatos pifcatores qd bérécfedul-
tro gtioné ppofuiffe.Luenawur bis qnis ca- foluere non potuilfetdolore abfumptus creditur. -,
tulisigđ capimus pdius: qd grimus hémus:cõ > De Euripide poera.
Rat aŭt ut dixias refte CHS f Edatrocíusaliquãto Eurípides finitusé. Abar
fo
bdatrocins
tisfupra
akquan:
diĝú elt ica.de fiducia g chelai ením regís cænaí Macedoníãdomű ho
To adius morem ptinet:fi fpítalé reperés:canā morfibus laníatus obíitzerudeli
Gelus tradit li.xp.ca.ii.cú m Macedonia apf tas fati tātoígenio nô debita fuítficat illi exceffüs il
Archelium regé eét: uterečq eo rex famihart luftriñ poerag moribusX opibəindíignifimi.
ter rediés noe ab eius cæna:canibus a quo- De Sophoc:
då æmulo imis dilaceratus cNt:& ex his uul-
neribus mors fecuta é:fepuichrom aút eius & {f Ophoclesultiæ iå fene&tutiscÃi certamietraz
memori eo dignati funt honore:ut in gloriæ godiã jä dimihifet:äcipiti foíag euétu diu folli
quoq loco pdicarêt ovmomeoiu vana ypur cãm mortis gaud: ha
NAČ oNorToTOU quod egregius poera morte citus :aliqâ t una fníauictor à
obita (pulkus ineorom terra foretiquáobré buit. De philomene.
cü legati ad eos ab athemičhbo mifi periifent P Hilomenemuis rifas ímoderati abftulít parar
as í terrå lius parri permieterét tasci ficus argi cófpectu pofirasafello confuz
trálferrimaximo cölenfu-macedones in ea re méte pueg ur ill abigeret iclamauit:gcū í cóeftis
Riterút-Archelaus uero rex au-
dita tam indigna morte poetx: § prmúufit omnibus fuperueniffet: quoniä ingt rå rardus fuifti
capillos fibi& barbam refecari in fignú dolo- da nunc meg afello:ac punus urbanitatemdi&ti cre
ris, Archelai: Qui alexádto fucceferati pié broanhelitu cachinog profecutusfenile guttur fale
segni. Cradelitas faĉtizdeplorat quodam mo De Pindaro.
do Valerias indignam poete mortem& co- brís fpiritus anguftia pgrauauit.
rum pariter qui fequuntur, a- T pingdarus cã íngymnafio fup gremíű pueri.
f Ophocles ultimæ iam feneđtutis:Hic unico delectabač capite polico: qeri fede
ur dixius: tragædiage fcriptor clarilfi diler quoprius deceMiffe cognitus éf gymnaliarcho
mus fuit qam exađx feneđutis cü cæteris
poetisí certamé defcédit & cõpofitå tragoedi claudere cum fam locã uckére nêquag excitaretur.
am i mêdió ptulit: fed cú eét cú folo reli&tus
cuius uis iogenii difpurationis euétú faceret icertĝidiu follicitas tandé una fnia cú fupior euafifernimio uj-
plinius &oriæ lucceffu exultás cõfeftim præ nimio gaudio perit,Pli.li.vii.na.hift. Gaudio ingt piere pter chiloné de
quo Sophocles & Dionyfius Siciliæ ryránus uterg accepto tragicæ uiđtoriæ núcio:de hoc alioyfandro loco:Sophoclé
tragici cothurai pricipé defun&ú fepelire:liber pr iufit obfidétibus moænta lacedæmon; eose rer
gei qete fæpins admonıto:ut pateref hiari delicias foasıregfiuit rex q fapmă dié athéis obiffet:nec diffiçulter ,
eg bis ġ deus fignificaffet itellexit pacég funeri dedit, VItime 14 fene.V tpote nog ferme cérűut ppterea pù
Ji mrú effe poffit in ea ætate fubito perife.ln certamine tragædiá dimififfet ú certaret de tragoædia cù aliis
ficut mos erat antiquogz:ut melioribus fcriptoribus præmia darent. Ancipiti fen.euen.Quid.fiu dicatari eént
iudicesinam poetæ mter fe pares fententiis efe videbantur & 1deo incerti eråtfibrgs'eoge foturus effer foperior,
= Hilomenem:Ridicula fatis mors Philomenisiqui cù uidiffer afellum paratas ficus edenté; abigig
p pue: cü nunciaffet ficus omnes afellá deuoraffe:ca potum
inde iwfiffet id ferius faciente inguit illi op
timum merumiquo iocular: di&o:nimio rifu conciratus uitam exhalauit. Abıgeret:Expellerer:& pro
prie dixit:nam abiguotur aues & pecorų Cachin : cachinus immoderatus rifus dicitur. Perfius. Rides +
oram
cum tibi caluc Pinguis aqualiculæ propenfo fexquipedeexte vid faciam: fed fum petulanti fplene chachi-
no;&t Iuue.rides maiore cachino concuntar, Salebris:Afperitatibus uel amaritudine.
a T pin.Hic lyricus poera fuit:oiam fuo rpe pftanu imus uel certe:Quintiliano:telte:nouë lyricogz 15
ge princeps magoificenuia forenuis figuris beatilima rege uerborüg copia veluti quodam eloguéuz

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE MORTE NON VVLGARI
flumeniquem Oratius dixit nulli qdë imtabilem effe legitar: cá alexander magnus thebas ccepiffet ceii urbégs
illá dirriperet ac ciues fub,corona ucoderer: ji pindaro eiufg familiæ pp ingenii nobilitatég ægregiamg do
Ĝriná parci iuflitčcuius mors minime uulgatıs furt: cú.n. ludos fpe&taret& præ laflitudine fpectaculi fomno
grauatus ingremio cuiufdá pueri:cuius ftadiof fimus erat caput depofaifet: non prius decefliffe cognitus eft
peraĉtis ladis gymnafi princeps iuberet os exire & fruftra pindará excitafet:Quippe g in æterna claufiffet
lūmina morté, Cui quii tedide im ingt Valerius benigniffimos deos haic poeræ & in carminibus æden-
dis eloquentiam & placidum uitæ finem dediffe. Plinius dicit [i.vii.natu,hito.Alexandrum magnum cum the
bas rapeteret jufliffe pindari uatis familiæ pe-
Cui gdem crediderim eadé benignitate deog &tarű natibufg parci,
poericæ facundix &ram placidum uítæ finem attri Icut Anacreôti; Hic Teius patria Lyri
butum. De Anachreonte. ci carminis poeta : cuius meninit Ora
tius lıb, iiii.odarum non aliter famio dicunt ar
£ Icutanachreonti quog québis tãtã humanæ fiffe baryllo Anachreôta Teium quì p fzpe ca
uítæ modű fupgreilum:dum paffæ uux fcuto uateftitudine fleuit amoré:pari rõne Ovidi-
tenues & exiles uiri reliquias foueret:uníus grani us lib.tniftium 1i.Quid nifi cum molto uene
Tem cõtemnere uino; Præceprt Teia mula fe
ptínatíior in aridis faucibus humor affumpfit. nis, Hic igi cú já exaĝæ fenectuniseét :qppe
De Milone Crotoniate. qui fecundă degeret xuú: Cú feniles uires fac
í Vngamıllosquos& ppofitum:& exitus paz Co paffæ uuz reficerer: umus acuno qui fauci
resfecit.Miles crotoniates cü íter facíens:ga bus inherens nec demitti nec reuocari poflet
guttur pmente faffocatus obiit. Plinius natu.
cum ínagro cuneis ada&tís fiffamuidilTer fretus uiri hiftoriæ li.vii. Anachreon iquit poetaacono
busacceffitad eam ifertifg manibus diuellere conas vuæ paffæ f, periitné at Fabius fenator præ-
tus eft:quas arbor excuffis cuneís i fuam naturã rez tor in lađtis hauta uro pilo ftrangulatus, Si-
cut Anachreôti:Cum fuperiori cõiúgitur cre-
uocata cópreflít:eumg; cum totgymnicis palmísla diderim deorum benignitate rátum pindaro
:cerandum ferris præbuit. . DePolydamo. fuiffe tributum ficut crediderim anacrheôti,
í . Tempolydamusathlera tempeftate fpelűcam Humanæ uitæ modum fupergrefum: Quia
fubíre coactus nímio & fubito icurluaquæ la- fecundam iam agebat ætatem, Aridis fauci-
bus:Sitis & naturali humore carentibus,
befaćtara ea:a c ruente:cæteris comitibus fuga picu Vngam illos quos : Duos fubiúgit qui
lum egreffis:folus reftítit:tanġ humeris fuís totius eiufdem propohti & exnus fuerunt,
ituínæ moléfuftératurus:fed podere oí corpore hus Milonem crotomenfem & polidamů
athletam, De Milone Gelius noctium attica-
mano potentiore prelus:imbribus petitã larebram rum li.xv,caxyi. Milo crotonienfis ingt athle
ta illuftris quem în cronicis feriptú eft Olym
piade proxima coronatum efie
: exitú habuit
uitæ miferandű cü iam natu grandis artë athelicå deferuiffet iterg faceret:forte folus í locis xtaliæ filueftribus
quercum uidit proxime uiam patulis in parte media ramis hianté:tú experiri uolens credo etiá tunc an ullæ fi-
Bi reliquæ uires adeffent imifis in cauernas arboris digitis deducere & reftidere quercú conatuseftac mediá
idé parté difcidit diuellitg:quercus åt in duas deduđa pres:cú ille quali pfeđo qå erat cõnixus manus laxaf
T ceffante ui rediitin naturá:manibufg eius retentis inclulifg ftriã&a denuo & cohærens dilacerádú hominé
“feris præbuit, Solinus de memorabilibus mundi ın ca.de hoie, Miloné quog inquit crotonienfem egiffe om-
nia fupra ĝ homo ualet:etiam hoc pdif q i&tu nude manus taug fecit uitimá:eúq folidum qua matauerar
die abfumpfit folus nõ grauatim fuper hoc nihil dubiú:nå fatum elogi extat, Victor ille omniú certaminum
obiit,Cicero in Catone maiore Quæ.n.uox pôt effe côtéptior § Milonis crotoniatæ:q cú fenex effet:iá athle
tas fe in curriculo exercentes uideret afpexiffe lacertos fuos dicitur illacrimanfg dixiffe:at hi gdem iam mor-
tui funr, Hanc Miloné tátæ fortitudinis fuiffe dicit Pli.li,vii natu,hi.ut cù cõftitiffet nemo eù ueftigio educe
ze poffet, Malú tenenti nemo digitü corrigere:cucurriffe millecétvm.lx.f
Strabo uero livi.dicit hūc pythagoræ difeipulá fuıffe:& cú forte colúna tadia ab athenis Jacedæmoné biduo
quådoç in philofophog: côtubernio
laboraret Milonem fubeuntem fluos reddidiffe uniuerfos: deidecg feipfum extraxifle quo membrogz
robore
fretum uitæ fubuerlionem offendiffe eo genere mortis quo fupra monftratú elt.Cuneis adadtis:Infixis cuneis:
nam cum agreftes quercum fcindere uoluifent cuneos adegerantut omnes in quercu relinquerár;eftauté cu-
neus inftrumétá ligneum quod definit in latitudinem acutam in fupiore parte craffam & obtufam:quo feit
dunt arbores Vir.Et cuneis fcindebant fiflile lignum:dicif etiam cuneus multitudo í unum colleĝa.
Atg or-
¿do militum in modum cunei faĉtus,Gelias uero dicitarborem fuiffe patulis ramis hianté nô cuneis fciam,
In fuã naturâ reuocata:Cú rediiffet in feipfam ficc fe claufiffer ac fi folida extitiffer, Comprefit: Cöftrixit:
dta ut eas educere poffet. Tot gymnicis palmis:Tot uioriis quas í gymnafio certádo reportauerat: aam ut
diximus athleta fortiffimus fuerat qui in omnibus agonibus uictor euaferat,
à Té poly. Pari rõne polydãus ftultæ uriŭ faae fiduciæ poenas ŭ uulgari morte pepédir: q cú aliis iter fa
ciés orta tépeftatepximá fpehúcã fubif coatus:cõcufa & labefactataağrű ípetu fpetulűća cæteris fogié
4ibus cå ruitura uideref (olus remåfit:fretus uiribə fais Q tátã ruing molé húeris fuftétare poffeufed opimóe
v

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NÒNVS
froftratus elt:potentior.n.humana virtute raina illá temere renicentem obruit, Demétis fati. Staltæ mortis
Ofunt hi pbere docamentú:Fortaffe åreret alıgs qd cõferant hoge exépla:hoc uidelicet ut hoies ítelki-
gant nüğ aut raro nimiá corporis fortitudiné cù ai fapía fuiffe cõiune iur qs fupra uires húanas fortis
idé & fapiés fuesi æc.n.duo in vodé corpore iungi natura negu: eĝe igi dixit ille cå uiribus ĉot-
poris fapieotiá eé iangenc : Sapiamsq in ingenii uiuacıtate
ic uige forté ređe haberi poffe. Vigoré menti
cöfftitutriulg boni:Sapiæ & fortitudinis. Supra humaná fælıcıtaté:q bæc duo cõfecutus eér uideréé & eét
humana côditione fælicior:hoc igitur homini natura negauit. De cupiditate vitæ. CA., XH.
Erú quia exceflus e urta: Damnat hoc
u capitulo molles & effæminatos homi demétis fati fepulchrum habuit.
nes qui uitæ cupiditate duĝi cú hone Ofunthi præbere documentă nimio tobore
Re mori potuerint maluerunt avt turpiter fu- p membro uigorem métis habefcere:quáfiob
pereffe:aut ab aliis occidi ĝ fib!iphs mortem
inferre. Forruitos:Qui cafa quodam contige- nuéte natura utriulg boni fapientiæ& fortitudinis
tunt ur tull & fæmnaram arg xhehili, Vi- largítíonem:nefupra mortalem fit fælicitaré enndé
tiles: Ve catuli & comæ. Temerarios: Vt cro
toniatæ:& polidami. & ualétifimum effe & fapíentifimum.
m Arcus aquilias: Ariobarzanes a tygra De cupídítareuitæ: Ca, XHI.
noiuffu Mitridatis capadocia pulfus u Erum quía exceffus euita & fortuitos &uiriz
romä venit:& codem tempore mortuo Nico- les quofdā etíamremerarios oratione attigi-
mede filius erus nicomedesa Mitridate pellit nűc exiftimatőni enerues & effæ
regnoigui cum & ipfe fupplex romå ueniffet: mus:Subiíciamus
decerniti fenatu ut rex utere reftituaf in re- minatos:ur ín ipfa cõparatione pateat:quanto nő fo
gnú:quá ad ré miffi fúr.Maglius & Manili.le lum fortior fed eriam fapíentior mortisiterdű § uítæ
gati: q cöpato exercitu cúaduerfas Mitridaté fit cupiditas. De Marcoaquilio.
ifæliciter pugoaffét captas Aglrus maluiti fer
nitur regis uenire ĝ fortiter pugnando aut fi m Arcus Aquilius cã fibi gloríofe mortem cõfcí
bi morté iferédo glomiofæ îterire. N5 qs meri feere polfet:Mitridatí 2 feruíre:
to dixerit, Vitaperat huius hofs uitæ cupidi- quem quis nó merito dixerit pontico fupplícioq ro
taé q dignior fuilTe uidef ut amitridate rege
ponti fuppliciis afiiceref § húc magiftratú re manoimperío digniorem:quoniam cõmifitur priua
gerer quádogdem fuo iphus:dedecore fenatus tum opprobrium publicus rubor exífteret.
populi romani dignitatem polluerit. De Gneo Carbone.
Neus quoq carbo: Hiftoria Carbonis Neusquog Carbo magne uerecūdiæ élatinís
g notara eft in cåpi.de ingratitudine ubi g
oftendimus ilú a.Qu.Põpe.uitum & ānalibus tertíoí cófulatu fno iulu PõpeiiiSi
morti deftinat cú duceref ad fappliciŭ uitæ ciliãad fupplicí petíita militibo dmiffe & flebíliter
cupiditate motü breue tépus orafie táuifp dú ucfibi alut leuare príufġ expíraret liceret:zquo mifer
exoneraret vétrem:de quo Ci.in æpiftolis fa-
miliaribus li,ix.métioné facit & eú cú ffe feu- rime lucís ufu diutius frueref eog morătrahens do
ráappellar.Scičdú eft aút duofuiffe carbones neccapurcíus fordido ín locofedentis abfcídererur
altege maranæ ptis g cú mario cina & ferto- uix uerba rale flagitium narrãtis fecū lućtanđ:nec fi
rio romã occuparunt & mortuo mario confùl
fa@us é cú iuniore Mario: q multa fæda í ur lento amíca:ga occultari non merentur:negf relató
be facinora cõmiferút de hoc carbone núc lo ní familíaríasquia dictu faftídienda funt. a
quif. Valerius altege uige fentoriú fllanæ par De Bruto. ;
tis qué carbo fupior cå aliis quibufdá fenato- Vid Brutus exiguű & ínfælix momentü uite
tib» í curiă uocatú crudeliffime trucidauit:de q
quo Orofias liv. Damafippos inquit ptor nci quåãto decore emít quí 2 furio quéad eum oc⁄
tante.C.mario cõlule quintú Sæuolam.C.car-
boné.L.domitiú in curiam quafiad confultã
dum per Antiftion uocatos crudeliffime occidit corpora interfeđtorum per carnifices unco trađta atg itybe
Tim miffa funt:de fratre huius carbonis diximus fopra in capitulo de feditiõe. Latinis annalibus:Cronicis po.
gefta & magiltra
Ro.nam cronicas græci dicunt quos annales latint uocant:funt autem libri in quibus annua audire
tus defcribebantur& fæpe pro hiltoriis ponuntur. Virgilius Et vacat annales noftrorum laborum.
Demiffe:Suppliciter & demiflo uultu. Morā tra. Adeo uitæ cupiduserat ut effe í exonerádo vérré diotius
imorareť adeo nt eo ipfo loco î quo fordido federer ab'iratis militibə occideret. Vix uerba tale fiagitit
inquit flagitiá:nec dicendú pptez turpitudiné:neċ tacédú ppter repræhenfioné effe uidebaf:res igit fecū luĉa
tur quod3mő:& certat å hinc tacenda:inde dicenda fit. Nec filentio amica:ga nullo modo tacédū fit cum're
præhenfione mæreať. Relation fami:quia propter turpitudinem uidebać ocultandum. deuiđtis
Vid bratus exiguú, Hic ille Decius brutus eff Brou cæfarıs interfectoris parres fecutvs cum explorári
illus partibus fogiens in hatebras fe contuliffet: Terennus eius amicus pfecutoribusifelatebras
bus ultro fe obtulit brotó profefus ur illum a morte liberaret cuius uoce cognita brotus eduâus :& iuf

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE CV$TODIA VITAE. cciii
fus ceruicem cxrendere gladio non folå rerraxit:fedetiam jurawit ita uiuam:dabo fati cunétationemerúnofam
non potuit p'anius oftendere uitæ cupiditaté;funt g dicant hüc effe Decium illú brat ad qué Cicero libr úm
feriofit de &ftionibusTuftulanis & de paradoxis, Seneca tamen æpiftola.lxxxii.huicattribuit quæ de carbone Senes
diĝa font:dıcit.n.mors illaguæ in Catone gloriofa eft in bruto turpis & erubefcéda:hic eft.n.brutus qui cum
peritus mortis moras ĝreret ad exonerandú uentré feceffit:& evocatus ad morté iuffulg pbere ceruicé : pbeo
inquit ita ut uiuá. Ira viuá:Juratis eft. Dabo cúđationé fati erűnofam: Tá diu mort progabo quoad uerba
Pruneiaverormam furauit fe tå diu ui&urú quoufg illa hurandi uerba proferret : poffumus hoc loco facere
diftinĝtioné:ut dixerit brutusżita uiuam dabo:
cidendum Antoníus miferat:cópræhenfus nő folum cunđationé uero fati erúnofam fint autoris
ceruicem gladio fubtraxít:fed ét Cõftantius eã pbes uerba. O iurandi ftolidå fidé:Et moræ dere-
ftatio.uel certe Valerius inuehif in brurů qoi
re admonitus ipfis his uerbís iurauit. lra ujuam da⁄ 1n iplo mortis articulowtæ iufiurádú dederit
bozo cūctationé fati erãnofam:O iurädí ftolídā fidé Stolidå fidé:Bene ftolıdá qui iuraverit f uiĝu
fed hostu furores ímoderata retinédí fpiritus dulce tú ců paulopolteffer moriturus. Sed hostu
furores.Oftendit håc dementiíhoium a nimia
do fubíícis:Sane rőnís modű expugnando qux uítã vitæ dulcedine nafti:qa naturaliter in fitus fit
diligeré:mortem non tímere præcípit. homini uiuendi appentusigui plerág ratíoné
De Xerfe rege. expognat quæ iubet fic uitãamari ut mortem
e Adem Xéêrfem regé pro totius Afiæ armata íu non timeamùůs.
Adem Xerlem regé: Cü Xerfes græciæ
uentute q intra centü ãnos effet obítura pfun e bellum illäturus innumerofüum exerci-
dere lachrymas coegifti:g mihi fpem alienã 'reucra tum cõparaffet illum í patenti cápo ur
{fuam conditionem deploralfe uidetur:opum magni eåfortecogirationé
recenferet de fuperiori loco cõfpicicns in
uéit vt diceret itra cétum nos
tudine ĝaltíore aí fenfu fælicior.Q uísih.eriam me eog neminé fore fuphtité:& breuiffimæ Kois
diocriter prudens mortalem fenatum fieuerit! uiræ ditioné fecú iple cognitás dicif illachry-
Q uãexquifita cuftodia ufi fint quibus fufpeã&í do maffe & ğuisaffiatıcæ 1muentutis uicé dolere
meéftici fuerunt. CA. Xii. fuá tamé potius deplorat. Opüum ma
Jic:Plus opibus ĝ fapientia valebat Xer
‘w Eferam nunceos quibusaliquos fufpećtos ha fes qui mortalé hoíum conditioné defieret;gs
bentibus exgfitior fuí cuftodia quafita é- Nec enim eft tå infipiensq nô intelligat fenatú effe
a míferrímo:fed'ab eo quí ínter paucos fæliciffimus mortalé:flereåt qå dată é a matura ftultum é,
Quam animi fenfu : Confilio & prudentia..
-fúilfe Creditur incipiam. De cuftodia vitæ. CA, Xil.
Eferam nunc cos:Hoc cú fuperiori re-
De Mafiniffa rege. z @&econiungt:nãad vitæ cupiditaté pti
m Afinílfa rex parű fidei in peđtoríbus hominű nere uidef munire nos diligentiori cu-
ftodia aduerfus domefticos aliofùe nobis fufpe
Teponens faluté fuã cuftodia canum uallauit: &osihoc aút regibus & prícipibus ut plurimú
quo tãlate patens imperíum:quo tantus liberorum euenire folet quorum uita femper folicıta eftti
numerus quo denig tãarcta beniuolentia cóftri&ta went.n.nea fds ucl alienis petant ffidiis & 55
romana amícítiafiadhæc tuenda nihil canino latra femper aduerfus hos diligeptiori utuntur fai
corporis cuftodia quod feciffe traditur Mafi
tuacmorfu Valentius duxit. niffa rex Numidarú qui ĝĝ latum haberet ipe
tium amicos cõplures filios plulğ quinquagi-
ta:fuamitamen faluté maluit canum:ĝ hoíum fida cuftodia munire:gppe qui plus fidei canum ġĝ filiorum pie
tatiżaut amicos: charitati confideret:conftat autem canes hoibus effe fideliffimos:& teftibus Solino& Plinio
Jibro,viii. Dominos fuos æqualiter oćs diligere ficut multis exemplis patet:nam in Epiro domini pcufforem îi
coætú agnitú latratu canis pdidit:lafone hitio interfecto canis ipfius fpernatus cibum inoædia obiit < Lafimachi
regis canis fämæ fe iniecit accenfo rogo domini & pariter igni abfumptus eft:Garamantum regem ducenti ca
nes ab exilio reduxerunt præliantes aduerlus refiftentes:Colophonii & Caltabalenfis canibus ‘in bella duĉtis
primas acies inftruebant:Appio lunio.P.Sicinio confulibus: damnat domină canis cü abigi non poffet comi
tatusin carceré mox pcuflum ululatu pfecutus eft. Cúg ex miferatione Populi Romani poteftas ei cibi fieret
ad hos defunđti eftam tulit:ultimo inde deie&tum in tyberim cadauer annatans fuftentare conatuseft:multag
alia caninæ fidelitatis exempla cõmemorat Pli.quæ confulto prærermitto ne forte faltidiant homines:fed con
ftatg canes foli noia fua recognofcunt
& iterummeminerunt, Inter paucos foæliciffimus: Côftat mafinifam
polt coniunctam cum Popu.R oma. focietatem’& amicitiam omnia habuifle fecunda ut inter folicifimoscõ
numerari merito poffit,
Afiniffa rex parum fidet;Cuftodia canum, Legitur de Euandro fecum femper habuife canes. Virgilius.
Grefumg canes comitanrur herilem, Tantum liberorom numeram:Quos quinquaginta fuie. Di
ximús in ca.de.grati, Valentius duxit:Potentius exiftimauit:& uituperat fine dubio hoc loco mafinif
fam Valerius, Qui plus canibus Q fidis liberorum peđtoribus credere uoluerit

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
Ocrege infæliciorAlexand: ic fait Alexander phærræus cuias meminit Cice,officiogz lii, qui Ate
h — xandrú mgt phærtæú quo aio uixıfe arbitramur: ut feriptă legimus:cú uxoré thebé admodá dilige
Tet;tamé ad eãex epulis în cubicală ueniés barbara (trito gladio mbebatanteire: ptermittebatg de i
Patoribos faisq ferararenf areulas muliebres&t ne gå in aeftimentis teló occu'tapef diligenter exqrerent: nec
eum tamen fefellit opinio: b ea,n.iple p pellicarus afp [pitioné iteremptus éO mıferú q fidelioré
& barbarű &
ftigmaucú purarer § cõiogé:ifælicior ig€ fuit rege Mafiniffa, Alexád Nō macedo:fed pharræus a phærra
ciuitate denoiatus cui iperauii t ciuitas Afiæ:huius uero Alexandri i cicero rhetoricog liii, mentionë fa
cit. Cõviâú notis:Dánatum & ftigmatibə no
ta tū:ná gą fugıziuus fnerat notas illi candenti De Alexandio rege.
ferro inuferat herus:thraciis aŭt ideo dixitga h Ocregeifælicior Alexáder:cuíus cordia bic
thraces ferais fats fugitiuis has notas iprime-
tefolét. Supplició: Dicit boc foppliciú a dus armor híc metus torferűt:nă cü ifinito ardore
imortalibə fuifie iniúĝú:ur kbidine pərer ac cõíugis chebes teneretur:ad eandé ex epulis ín cubi
metu femp agitareturut neutro téperare pof. cul uen'és:barbag cóuíctum notísthraciís ftri&to
fet. Cuius timori:Sufpitio ingt rimors prici-
pium dedit & finé:ná qa fuf pe&á habebat uxo gladio íubebatanteíre:nec prius fe idé le&to cõmít
Tem ad eå núğ fine metu accedebat:vxor uero tebatĝ a ftipatoribo dí. pee fcrutatus:fupplici
pellicatus fufpitione uir occidit & ita finem irato deo numíie cõpofitü: nce libidini nec timori
timori dedit, Pe dulteri:eft.n.pellex pofleiperare: cuius timori eadem & că && finís fuic
quæ cú alıčo uiro cõcűbı dicit pellex uxo
ris eius quo cú ré haber a pelliciendo hoc é blá Alexandrū thebe pellícatus ira mota íteremít.
Hero. diciis trahédo di&a. Herodotos dicit nō fafpi *De Díionyho tegefyracufarum.
tione:fed it ex reipla côperta thebé occidiffe a- GeDionyfius fyracufanog tyrãnus huíufce
maritú g duobus ægregia idole fratribus fais
rex ifte eleiimus abureref;a qb re cogni tormétíg lóga fabula:q duo de.xl. ãnog dov
ta:ná inuiti regiæ libidini obtéperabát p foro né í hüc modű peregit: fümotís amicísíco
réad regis cædé hortatisatg etiá coađis Tex rű locü ferocifimag gétiü hoíes:&a familiis locu
fomno dieqå oppfTus per ifidias occifos eft.plet electos pualidosferuos: qbus latera fua com
Cicero Ge D'onyfius fyracufanus:Cice.tufcu-
FS 3 Janar li v,fiue gône gnta. Duo inquit
mitteret fubftituit:tólo quoq metu tõde filias fu
de ĝdragiara vos tyránus Íyracufano as cdocuitiquarű ipfa poftg adultæ ærati approz
rå fait Diony. cú y,&.xx.natusãnos domiatu
l occupaflet:ġ pulchritudine urbé:quibus auté pigbátmäibo ferrü nő augıs cőmíttere iftíicuit:utcã
W opibuspditā feruitu:e oppffam tenuit ciuita- dentiú iugládíű aut nucum putamínibus nôh captā
té:at quide hoc hoiea bonis aaĉĝoribo ic feri mãibo barbá Gibi & capıllos adurerët:nec fecurioré
Î prů accepimus fámá fuiffe eius in uiâu tépe-
Ii Tantá; in rebus gerêdis uirúacré íduftriú eŭ-
dem tamen maleficú natura & miuftú:ex quo ofbus bene ùeritaté inuétibus videri neceffe eft effe miferrimä:
c¢a.n.ipfa quæ cõcupierat ne tú qdé cú ofa poffe cenfëbat cõfequebať:quf cú effet bonis parentibus atg hone-
| fo loco marus:& fi id quidem alius alio mô tradidit:abúdarerg æğliú famıliaritaubus & confuetudie ppiquo
4 rű:haberer ét more græciæ quofdá adolelcentes amore coniunctos;credebat eog nemini:fed his quos ex fami
$ his locuplerum feruos delegerat:qbus nomé feruitutis detraxerat:ipfis & qbulda cõuenis:fed feris barbafis cor
poris cultodiam cõmıttebat:ita pp iniuftá dánatus cupiditaté in carceré quodámodo ipfe fe incluferat quinetiá
1] netõfori collú cõmitreret tõdere filias fuas docara fordido Ancillari quogaruficio regiæ uirgines ut con-
firiculæ rõdebant barbá & capıllü patrıs:erenım'ab his 1pfis cú iå effent adultæ ferrú removit iltituitg utcádé
tibus iuglandıú puraminıbus barbá & capıllú adurerent:cúg; duas uxores haberet ariftomaché ciué {uå Dori-
dé aút locrenfem fic noĉo ad eas ventitabat ut oia fpecularef & plcrutaref ante:& cú foffam latam cubiculari
Jeđo circúdedifet:eiuíg fofíæ tráfitú põuculo ligneo cõiunxifet;eŭ ipfam cú forem cubiculi clauferat detor
quebat.ldég ch i cömunıbus fuggeftis confiftere nő auderet:cõcionari ex alta turri folebat;atg is că pila lude
re uellet(tudio enim illo dele&abaĝtunicamg poneret adolefcentulo quê amabat tradidifTe gladiá dici€ : hic
cú quidam familiaris iocans dixiffer:huic certe uitå tuá cOmittis;arriliferg adolelcés:utrúg iufüt iterficitalte
rů qui ui demonítraffet interimendialterű q id rifu approbaffenhinc facile intelligi pôt ğ mifer fuerit tyran-
nus ifte tanta fafpitione plenos. Quá lõga fabula:fcilicet eft:ga fi oía quæ de huius tyråni metu & fafpitione
j traduntur effent hoc loco referenda lôga fabula:hoceft narratione opus effet. Duo de quadraginta: Ideft tri-
gintaođo quafi déptis duobus de quadraginta. Fortiffimos gentú hoies: Thraces nidelicer quos conftat for
| uffimos femp fuiffe, Ex familiis locupleram:Diligebatex familiis ciur faoe locuplerű fernos robuftiffimos
| quofg:eofg libertate donatosad fui corporis turelá Pficiebat& barbaris ildemg ferais magisġ amicis aut p
tullius pinguis faluté faá cõmittebat. Tonfose quog metu:De hoc ıdé Tullius oficiog li.iiquid.nanquit cenfemus
iuglan foperioré sll Dionyfium quo cruciatu timoris angi folitú:g cultros metuens tonfaris candente carbone fibi
des acurebat capillum. Candenuú.iuglandiú:iugləndes tefte Nonio nuces font agreftes. Macrobius cõuwioram
Macro; li.i.Nuxıfta iuglans iquit fecundú nõnullogz opinioné a iuuando & glande dicta exıftimačť; Gabiusnero baf
fus Ide figmificaðe uerboge hog refertaugians arbor di&a eit peride ac souis glásiná id arboris genus nuces

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DESIMILITVDINEFORMAE cciiii
habet quæ funt fuiore fapore ğ glanis eft:hunc fru&ú antiqui illi qui ægregtum glandig fimilem: ipimggar-
borem deo digoå exiftimabát louis gládé appellauerútıquæ aŭc htterís íterlifis iuglans nominať + de quaram
fpecie.pli.li.xy.muita dicir, Ad barå igi€ fim'litadiné rex ut qdã alunt ferreas nuces fieri iufferat quas incen
di primo; ide barbæ admouerifaciebat:difentit in hoc a Cicerone qui non iuglandibus:fed candenti carbos
ne lolit effe dixit capi)los ádurere. Nec fecurioré fe marit:Quéadmodú filiabus pater: & uxoribus uir
parum fidebat. Neutrias;anrique dixitnunc vero neutre diceremus, Cabicularem letú:pro cubiculo í quo
le&us etar fofa arcúdedit, Foré cubiculi:Non fatis habuit foffe cubiculú cinxıfe nifi & hoftium firmo clau
frooccluderet, Forem:ldeft auditum,
fe marítü egitJ patr Duarű n.eodé tpe Ariftomaz De fimılitudine E
formz.
fimil;tudine át oris:Diâurus
CAXV.
de fimi
ches fyracufanæ & locréfis doridis matrimõiis allí d litudine formæ breuiter pfator& ofté
gatus neutrius unğ nif excuffe cóplexű petiit. Arg dit uari eë philofophos: de re ifta fn
cubicularë le&tü perinde quafi caftra lara foffa cíxit nulli tentiãg ahı dıcát a lege naturæ datú effe ut nõ
diverfis parentib> orti fibi fpecie uultus
í qué fe ligneoponterecipicbaticã foré cubiculi ex &toris fimıllimi inveniant: ali potius cafa &
trinfecusa cuftodibus opertam interiorem clauftro fortuita conceptionis forte id euenire cõiédút
ipfe diligenter obferaffee. & quomiá hs fta adhuc fub iudice manet:dicit
Defimilitudine formæ. CANA fe quoq huius rei cåm prermifurú & exempla
RKN, pauca
rísaltio
fubieđugz, Alcore dođtriaiprofundio-
d E fimilitudine aŭt oris & totiuscorpo tı cientia vt philofovhia caufarum oñum inda
re dođrína pdití lubtilius dıfputant:eorumg garrix Eog alii font ingt philofophog non
alííín ea funt opimione ut exiftiment iliam origini & nulli qui hoca lege naturæ pueniredicant ut
contextuí fanguinis refpondere. Nec paruum argu omne generans generatú fibi finnle creet &a
fanguine fimihtudiné naici volút: qå a cxteris
mentü ex cxteris animalibus trahunt : quæ ferre gí aíahbus probant dicentes ut î brutis uidemus
gnétibus fimilia nafcuntur. Alii negantcertam hãc catulis catulos fimiles perean: fic & hoies fibi
eénaturæ legem:fed fpecies morcahiū prout fortuí Gmnles liberos fæpifime generare, Cõrexeui:
cõpoñtioni fangoinıs ut fihi patentibus a gb
tafors conceptionis obtulit attribui : atg ideo plez origné ducút fimiles inueniantur, Refponde
rűg ex fpeciofisdeformisz& ex robuftís ínualidus riconfentire. Vitg & di&is refpendeni cætera Virg
partus editur. Verum quoniã ilta quæftíoín ambis matns: Hog auté philolophog opinioné feg
guo uerfatur:pauca ínter alienos cõfpeđ&z fimilitu tur Solinus in ca.de hoie:dic:t.n, iam vero qui Soli.
deflexum aium referat ad fimilitudiném cau-
dinis exempla'referemus. fas quátum arnıficıs natoræ ngemú depræhen
De Iunio & Publico libertiofimilibə Põ:magno. der, interdum enim id genus fpeđtant & per fo
bolem in familiá tranftus faciunt ficorplerúgs
parnuli modo neruos modo cicatrices : modo
m` Agno Pópeíoíuniusígéuz ftirpis:& publici qualefcūg originis fuæ noras ferunt:ut in lept
us libertusíta fimiles fuerãt: ut pmurató fta dis quorum tres iteruulG tamen ferie ex eadé
domo obduđa membrana oculo fimil?s geni-
ti reperiuntor uel in bizantio nobili piore g
cum'matrem haberet adulterio ex æthiope cõceptå qui nibil patrı cõparandú reddidiffet ipfe in æthiopé auń
degenerauit, Alii negant hanc effe naturæ legéHanc fimilitudinem nô a lege naturæ ut origini fanguinis res
{pondeat:fed a fortuita quadam forte & cafu prouenire dicunt aliquod uide effe probabilius quia uidemus
diffimillimos a parentibus nafti:a formos deformes:a validis ibecilles.phyfici uero dicunt id plerúgaccidere
utin conceptione mulier ad alicuius imaginé adiecerit aium & cumin eum tota fverit intenta fimilitudinem
eius partum fiue cõôceptú inde cõtrahere:qd phant ex muliere quadam ĝ cú pudica femp habita fuiffet æthio
pem tamé peperit cuius rei cám cú maritus diligentius inueftiga fet q ftuprı rå falfpeđá uzoré habere corperat
cognouit a phyficis q tpe cõceptiõis uxot çü æthiopé qué í cubiculo depı&ú habuerat cõlpexiffet & in eŭ to
qta fuiffet itenta cõceptus ide fimiliradıné duxerat, Quod idé fentire uidef pli.natu.hifo.li,vi.cum dicat fimi- plinius
„Jitudinum ydem i mente reputatio & í qua credanf multa fortuita pollere:uifas:auditus:memoriag : hauftæ
imagines fub iplo cõceptu:cogitatioét utriufliber afo fubito tráfvolás effingere fimilitudiné aut mifcere exifti
matur:ideog plures in hoie ĝ í cæteris oibus aialibus differétiæ quoniá uelocitas cogitationă aig celeritas &
īgenii varietas multi formes notas íprimit cú cærerisanimátibus imobiles fint aí & fimiles oibus finguli in
fo cuig genere, Fortoita fors:prout calus côcipienti mulieri imaginé aliguá obtulerit, Inter alienos: Inter
eos q diueríis parentiba nati funt & uidef latenter his afentire q i fortmito cafu fmilitudinéponút. Partus
editur:pariter: in qua figmficatione luuenalis pofuit:fi mulier wtolú uel f bos ederet agnum. Iune,
Agno põpeio:Duos dicit ifimæ conditionis hoies põpeio adeo perfimiles:ut fi cadem pompei & illorå
S fuiffet fortuna merito pro põpeio falutari poruifent:Solinus tamé de memorabilibus múdi horum al Solis
terias tatú menuoné facit: Dicit enim irer:Gn.Põpeiú &.G.Vibiú humil: loco natú råtus ertor extitit
de paribus lintamentis ut romani wbiú põpeii nomen uibii uocabulo põpeio cognominarent.pliuero codem
libro utrung cõmemorat:dicit enim. M.pompsio uibiusgdam eplebe & publicis eciam fervitore hberaiusi i

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 LIBER NONVS
dilereta prope fpecie fuere fimiles illud:Os probum reddentes ipfumg honoréeximiæ fromisi Ingenta Rit-
a'inius pis:Solinus dicit humili loco natum. Plinius e plebe natum.
Vod gdem fortuitú:Hanc fortunæ ludificationé ut fordidæ côditionis hoies põpeius haberet fibi per
q — fimilesdicit ei fuiffe quafihæreditariã quoniä pater eius monogené cocù lõge fibi fimılé fortitus effet:
a quo etiä Strabõis cognomé accepiffe diciturnã Monoges Strabo coqaus iile uocabaf. Ludibrium:
Dedecus & ludificatio:nā terpe uidebaf effe clariflimis uiris a fordido genere hoiam fpem repíentari, Mono
genis qui & Strabo dicebat e quo põpeius magni põpeii pater cognominatus é tefte Plinio eodem li, nam talis
ingt cåpű quoq eius Monogenis coci fui co-
gnome ipomir Rrabonisa pek arnlope no- tu & Pompeius in illis:& illi ín pompeiofalutarí pof
men habéis ufs
fpicaciflimi wittú:imitata fuit alter trabone per fent:Certe
hö qué fipradiximus fonps ocib
quocãg aur iuniusaut z
Publicius i
accef»
xiffe cétú & rigita gng milia pafu folitum ferant ora hofum in fe obuertebant: Vnoquog; fpes
exeŭté a carthagíe claffé punicá numerúg na- cí ampliffimi cíuís í perfonís mediocribə ãnotåte.
niú månifeftifime ex Iybitana Pecula notare. De monogene cocofimili patrí-Pompeií magni.
a AOE Vod quidem fortuitum ludibríū quafi hæredí
Cornelius `fcipio fubterfugere potuit; taríumad eŭ penetrauít. Nā pater quoq eius
gn fraploni onali aima teiappellatione ecoufg; Monogenis coci fui fimilis eéuifus eft utuir
fuerit
oris parnotarus
efferall,: q 1faé
Vndeliniamentis corporis
plinius codé lib.i.& g armis 5porens:&
an ferox animo
k fordidum eiusno
plinius fcipioni in feruo ferapione uiimarii negocia YEN repellerea fe non ualuerit,
toris uili mácipio:nô illı valoir generis nobili De Cornelio Scipione cognominato Serapion,
tasinā moge pbitasınulla denig uirtus, Cos e : Ximiæuero nobilitatis adolefcens Cornelius
Bnominibus: Ve feipionă : quorum duo aphri EEE P
Canitunus afaticus diti funt. Serapionis ap- Scipiocă plurimis& clariflimís familiæ fuæ
pellatione:Quia uulguseŭ ferapionem appella Cognominibus abundarerí feruilé feräpionís appel
bat;eo q illi imiltimus eft:& erat aŭt frapio lation uulgí fermõe ipađtus eft: huiufce nofs uis
ifte viđimarius:hoc eft Gcerdorů minifter : q Rtímaríoğ fimilis eratinec illi autmorü pbitas aut
facrificanibus mimiftrabat ur fupra dist, Re -p E 3 z
fpeđustot imaginü:g plurimas maioge fuorá "f pectustotímaginum quominus hac contumelia
ftatuas haberet, alpergeretur:opritulata eft
Enerofiffimus confùlatus: Lentulusac
Metellus cõlùles principelg
romani fic A Pe
£ Hbo
b E OEn Eni rélesbánoreum D° Lentulo& Merello fimilibus feu hiftríonibus.
in fcznå páiffent:iliog noia non fubterfog:f Z Enerofifimus cõfulatus collegio létulí & me
dent:niñ alter fpinteris:alter nepotis cognomi- telli fuít:g amboi fcænã pp limilitudinem hív
namulto antea fortit fuffent: oå Metellus qa ftríionü, ppemodum fpećtatí fant.Sed alter ex quas
Tetiatio páphilo fimillimus effet cuius nomen : TAERA
fordidú non aufagiffetnifia nepote : qui pias 2M alleclarum cognomé fpíterís rraxit . Alter nifi
Cognominatus é auxiliare nomé accepifferpli nepotis amoribus accepíflet pamphili retiarii cuí
nins,ficut pinter fcundanus.Retianufgpam millimus efe ferebatur habuíffer,
philius collegio lentali & Metelli cõfülum: In
Eno pengin fortonæ fortuicá:hoc quogsfait Er A. aeai
duog fl cofian in fcæna imagines cerni, De Marco Meffalla fimili Menogeni:& curionefi
Speari fant quonétüg
i kaná cSfuiesiti mili burbuleí.
pdibānurT
Ñrionibo f oium forér,
fimillim oculos Excõverebãr:qd'hi
quodā fecularis 37 T,PAETE
M,meffalla cófularis X & cenforius
o: menoge
Exquodá Mimo q in ludis fecolarıbə hitrio- nís curíog; oibushonoribus abūdans burbus
niam exercebat: de ludis fecukribus diãáé leí ille pp oris alpe&tü:híc ppter paré corporísmo
í caide iftitutis,
nis:Łétulo fimılis:aSpinteris:Fur
quo létulus nomé hiftrio- ti:uterg fcænicí nomen
cognoméacce 3 coactus
nA eft recipere.
p Abū
pit. Alteramoribo nepo.fMetellus quipius €€ fint hæc domefticis quoniã & perfonis funtexcel
cognominatus é 2 nepote optimis moribusin lentiora & non obfcura noticia celebrantur.
farar eiphili Eu i paphit sbditronis, r De Rege Antiocho fimili artenio.
marcus meffalla: De hoc mefialla fo Auel il a i
folinus a linus Marcus inguit meffalla:& Meno Egíantiocho unus cxæqualibuser
ipfe regiæ
genes e fece nulgari:hoc fuerunt:urerg
quod finguli:nec alió Mefallā purauerút § menogenē:nec menogenê aliú putaverűt § Meffallā : hoc idé tefta
tur pli.liviis Cariog:Hic propter geftas:& corporis fai motus hiftrioni burbuleio pares burbuleius cogno»
minatus eft, Scænici.i.hiftrionis:iná menogenes:& burbuleius fuerút hiftriones, Perfonis excel, Nam in pi@
nis clariflimis hæc fimilitudo confpeđta eft.Non ob.no,qa apud omnes ro.nota foerunt hac exempla
z Egi antiocho;lnter regé antiochú & artenioné fimilitudo táta fuifle tradit; ut alter ab altero nec vulta

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE HIS Q3VI IN ALIENIS FAMILIIS SE INSERERE VOLVERVN T eccy
nec uoce defcernerentex quo facile regin laodices oceultara frausrar očcifo ántiotho:Arrenionerh pro rege
Äimalaret:& in regio thoro ueluti egrotantem collocarer:& aduocato populoillum tanğ teftatură oftenderer
aquo & laodice& liberi diligentifime cõmendarenf:caius uoce audita populus facile delufus eft. Solinus re- Soji,
Zeminquie antiochd Artenio qd ex plebe fpriaca fic emula facie mentiebaf:ut potmod laodicæ uror- regia
Sbie&o popularíito rádia dıMmulanecit defan&am maritá:qð ex arbitraraeiusregni faccefor ordinarerat
Plinins quog liyii, Antiocho inquit regi fpriæ e plebe noie artenio í tantú fimilis fuit:ur laodicæ coniunx re- plinios
gia necato iamantiocho manus per cù cmendationis regnig faccefliðis peregerit,: Vnus ex æqualibus regiæ
ftırpıs:In hocdiffentit a Solino & Plinio Vale
Rírpis nofe artenío per quam fimilis fuiffe traditur 1usig regiæ Rirpis Artenionem fuiffe d:citzilv
A SES iro diflimu 1€ Yero ex praca plebe uirum.“
quem laodice uxor antiochí interfecto Tror irona aeie MIIRG s OrAOk IBRI
landi celeris gratia í leĉtulo perinde quafi ipfumre ho &itora afia celeberrimusadeo fimilis
gem ægrű collocauit. Admiffumg; uniuerfum pos feruo cuidá Tapetas in fcæna colligen
pulum
5 & fermone
s eius &È uultu cófimili
G fefellit:crez
sA mquoniam
ume nulla
adigai orema
iter cos vultusteog onftimaret
& corporis erat
dideruntg hoies ab antiochomoriente laodicem & difimilindonfdé parentib nati efe credeban
matoseius fibi cõmendarí. tur, Milefius:Ab oppido milefiosqd fot í lo-
De hibrőta mılefio fimili cuidáSeruo Cinícorum. Piaubropuma vellera ungebáť tefte Seruio:i
ss a > Z tertio georgicogesunde Virg., milefia vellera di Virg.
h ieron elope cacitaræ faci yiti Concitar facundiæ: Vehermentisi ploa
IÆ Orator cinicog feruo ftragméta gymnalií dendo eloquentiæ.Cinicoge: philofophose qui
colligétiträfimilé ferunt ut tang german fratrécozi cimici dicebáť:quos unus fat Diogenes mor
tíusahæ oculi allignaucrint: íta liniamentis oris & $Mmus
Ekes S
philofophusinãcinici diéti funt qfi
canini. Stragméta: Quos græci taperas appel
ofum membro compareserant. lant;q peđatoribə fàbfernebant í fcæna; hic
Dé quodå ptore R omano fimili cuidã ficulo. ergo feruvs patis ludis hos tapetas & reliqua
è Lle uero qué inficilia prætorisâdmodum fimi kane SAER
EE Aa
: lem fuiffe cõltar:petulãtís < ocuLoium ahaticogSobeeha
ocoli. Totius afiæ
ai: peõlule.n. dícé Lle uero:Solinus hozz fimilitudis me-
temírarí fe ġ pp fuí rå fimilis cMet: că paterfuusin i minit:fed 1ocofiuel nt Valeridicit pea
eam puínciam nä acceflifet: Armeus ingt romã tulantis diĉti métioné nullā facit: dicit
steraccellit.loco någ laceltämattis fux pu Pih Pifatore Sicilia pconfali furræ pter alia
frequéter l F ta matris USPU eriä ntu ors côparabaf:ita ut í eodé uocis ipe
dícítiãinuicéfufpítioneín matrem cius rejeđta:au7 diméra&tardatæ fonus liguæ naturalibo offé-
dacíusĝ uirgis & fecuribus fubiećto conuenicbat: diculis ögeuerét:g vero de iocofo refpõlo tra
ultus eft:De hisg íífimo loco nati mendacio le cla dit Valerius illud uel certe fimile; Macrobius Macro.
ríflimis Amílísinerere caan Me OCA AV aAa n Del
f Editollerabilis hac etuní tãtűmőãceps teme fequos ptulit:ga maior é patiéiæģ facúdiæ
d feqé ípudentiæ genus nec ferédū ul Hooaeg enean aliĝ étiocis m
sii
1o mõ'pículig tüe priuat titttű etjäinA publicæ
z
laræ patéés dacioraptulent:cuiuldé
A E aa puincialis iocus alper
RS as
&in fe oium ora conuerterat. Auguftus perdu
ti hoiemad fe iafituifumg hoc mõ iterrogauit:dic mihi adolefcens:fait aliquádo mater tua romæ : neguit.
ille:nec cõtentus adiecit fed pater meus fæpe. Ile uero:Qué pifcatoré fuiffe dicit Solinns,oco någ Jacefitá;
Ex reicĝione ingt iocofi diâi ifimulatå mattis pudicitiá: audacter magilg facere ultus é:cú diceret patré fuŭ
romáfzpiusaccefliffe. Inuicé fofpitioné reieđĝa:qa pai vône reiecerat fülpicioné ipudicitiæ matris in pcôõfa
K:fedhanc imoriã ultus eft audacius ĝ prouinciali hoi cõueniretig p cõfalari íperio fubieđtus effet, Quam
birgis& fecuriba fubieđto & hoig pcôfùli fubie&tus effetr:in qué uiTgas experiri & fecures parari iubere pous
iffer proconfal. De his qui in alienis familiis fe inferere uoluerunt, CA. XVh
Ed tollerabilis hæc:Trálitú facit ad eos q obfcuro loco nati fe clariffimis familiis inferere uoluerunt &
1 neexabrupto tráfire uideaf:hocuti€ ordine ut dicat faperioris exépli remeritaté tolerari poffe qå ad
unius dúraxatıpericulů prinuerit:fed ípudentiä:de qua di&turus eft nullo pa&to ferendá q nô folűpriua
tos ciues:fed ét répu,ídifcrimé ppemodú adduxerir, Vmi tátúmő anceps:periculofa tant pilcatori ficulo qui
pconfùli furræ tremere fatis repödife mlos eft. Ná ut æqtiñ:Vt omıttå ingt æqtiú g cum.C, graccho fimili-
Mus effer: i gracchoge famili fe ranĝ Tyberii fihú iferere uoluit annitéte Lucio apuleio faturnino trì,ple. qu
grauiffimas ex hac re í popolo fediti6es excitauit:ur í capi.de feditione di&tá eft:ut hunc inĝ omittá vidédú é
quát reipu.piculú itulerit helophili remeritas & ipudentia:q fe iunioris marii filiú mentitus tantú apå ple
Bratiæ & favoris cõlecutus eft ob aui memori q fépré cõfularus geferat í urbemt & multæ uereränoge colo
niæ municipia & collegia fere ofa fibi patron deligerent:pterea cú iperii fondamenta nõdú fatis firma:C, cæ
far ieciffer parú abfuit qn rurfus excitaret bellú ciuilep húc belophilú:ná cum Cafar in hifpania deletis, C8;
fexto:Magni Põpei fılis:rediifler in urbé:&in hortis fuis forte federet cum helophilo hoc ipu dériffimo: oćs

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 A LIBER NONYS
qaicúg ad cæfarém grátularó de uiĝoría uenerant:non minus helophilum § cæfter Álutarunt ádeo fe iam
plebi helophilus ifte ilinuauerat:q ubi fenfit cæfar:metués id qå futurű erat:ne å fedino;autcõiaratio fiereti
populo helophilúexilio mulčtauit:mortuo deinde cæfare reverfas í urbé fenatui cædë & ifidias machinabarur
qua re cognita conie&ãus í carceré meritas pænas luit. Firmopiceno:Firmü oppidú eft iagto piceno unde foe
tat æqtius oriundus. Monftrum:nô hõ:fed uerius môltrú ob turpiffimos mores dici põt. Præreream: Omit
tam:& elt occupatio color rhetoricus:cú id maxime dicimusiqå nos omitrere oftendimus, ln ample&édo.C.
grac,hoc é in afferendo & uendicando fibi patre.C.grac Turbaléto Vulgierrore:quia ut diximus cum a mario
quintú cõfularű gerente in carceré conieĝus
etereo pctra leges tribunarú peterer:tárá fe tis. Nãutequíitiú firmo piceno mõftrű ucníiens relä
ditioné in urbe cõertamt:ut populus carcerem tűidi huiufce libri fupiore pte prereã cuiusi ample
cõfregeritillá eduxert:atg ét humeris falce-
prú purbé tåğ lenatu triúphás cú fúma alacri- é&tédo Ti .graccho pře euidés médacíum turbuléto
tare portaverit. ‘Amplifima tribu.ptáte:Satur vulgi crrore ãplifima tribunatus ptäte ualatum eft,
nini tri.ple.g dú gracchanas leges fofcitaret q Dehelophilo Equario.
bus populi Boas & gratiam aucuparef:Egui
tiúin medió protulit:& gracchi fihú efie afere h Elophiluseĝriusmedícus.C. maríumfepcies
bar:ut fatis fupra diĝum eft. cófuléauŭ fibi uédicădo íta fe excudit:ut& co
Elophilus eguarius me-licus : q equos
h curabat. Coloniæ uereranoge : Colo- loniæfeueterano
collegia fere oia
cóplures & municipia fplendida
patron adoptarét.Q uínét cum
niæ dicebant ad quas e maiori ciuitate
Coloni mittebant :folebåt åt freqnenter roma- C.cælar.C.pó.adolefcéreí hifpãia oppflo populū í
ni ueteranos& emeritos milites ad eiafmodt hortis fuis admififet: pxio ítercolűnio pene parí ftu
Oppida mittere:eog; bona:q fibi rebelles cõra dío frequétiæ falutatus é:g nifi diuin cæfaris uires
macelg fuiffent:códonare. Monicipia;Ciuita
tes qaæ pp beneficia fuiffent Romanaciuita- huícerubefcédx pcellæ obftitiffent : fimile uulnus
tedonatæ. Collegia. faugurú: pontificú facer rex publica excepillet:atgí ægtio cepat cæteg dere
dotum. Adoptarent:Eligerent. Proximoin roeis extra ítaljā relegatus poltg ille cælo receptus
intercotercolúnio:lntercolűniú diciť fpaciú inter du
lúniumas uel plures colúnas: pximo aŭt ideo dixit: ut é:íurbé rediit:% cófilıü íterficíédí fenatus cape fufti
oftédat nô lõge a cæfare tunc helophiiú fuiffe, nuít:quonoie iulu patrű necatus í carcef feras pró
Pari ftudio freguériæ:qa nô pauciores helo- ptíaíad omne molieridum fcelus pænas pependit.
philú § cælrem falutabát, Seras pænas:Gra De quodåq fe fecit filiü O&auis fororisaugyhti.
Virg. ues: Vir.diftulit í lerá comiffa piacula morté,
Ec diui qdéavgufti: lourus é inquit í n Ecdiuigdéaugufti:étnűcterrasregétisexcel
n pudentifimus hô q feOđauiæ augufti lentifimum numé ítentatű ab hoc iniuriæ ges
fororis:& Marci Antonii filium menti
ri aufus fuerit:qå ut populo pfuaderet:hoc mé než extítít:q clarifimæ & feifimæ fororis eíus octa
dacio ufus eft:ut diceret fe a nutrice accepife ™ :uterofe genitü fingere auderet:pp fümãätibez
@ cü traditus effet ei natriédus:qa fbecilli cor cilitaté corporis ab eo:cuí datuserat:píndeatg ipfi
pore uideref:pmutará eius forrem fui Terur nu usfilíum retétum fubíectoí locum fuum pprío filio
trix qué robuftiorem haberet filiŭ ođtauiæ & diceret:uídelicetut eodé tpe fanctiffimi pænates &
antõio miferit:fe uero pro fuo educauetit quá
hois ipudentiä Auguftus cú æquo aio ferre nõ uerí fanguinis memoria fpoliarené & falfi fordida
poffecillum remo publicæ triremis affixıt. Et contagione inguinarenf.Sed cü impletís ímpudèn
nuncterras regentis , Autp Tyberiŭ,eius filni tíæ uclisad fümum audacíx gradum fer imperio
aut ad illius diuinitaté rettuht:quæ p Roma-
no excubabat iperio. Clarifimz ac anđåtifi augultí remo publicæ tríremíis affixus eft.
mæ:Hoc »ô ufgquag affentatoriðeft:nå cor De quodá qui Íe dicebat filium quíntifertoriis
ftat tefte plurarcho`in uita Antonit : håc fuiffe r Eptuséétgfedíceret eé.Q .fertoríí filiG:qué
miræ uirtutis fæminå: qux miri mod dili utagnolcereruxor eiv nulla uí cõpellí potuit.
gereta fratre cui că negle&a ab Antonio palå
tét pfuaderi nõ potuit: ur reli&a Antonii do-
mo ftorfom habıtaret:turpe exiftimans efe:ut duo romanos: iperatores ad arma civilia côcitarenf: alter amo-
Tis gratıazalter q pellex forori anteponeref arg hæc:nô uerbis:fed re ipfa cõprobauit:ná neg Antonii domum
deferuit:neg filios eius curáremifit : fed diligenter excoluit nô fol cões:fed ét ex fuluia ante fufceptos': ami-
cos ét Antonii:q uel perédi magiftrarus uet cæterarů rerű gratia Romå ueniffent:fafcipiebat fouebatg:& fi qd
opas erat p illis a cæfare ipetrabat:ynét refert cú anto.diuortii hibellú miliffevacétg o&auiá domo expelle
tétsegrelfā illå cú oîbə antóii filiis prer maioré naru:q rú erat cú pře:ploráté & inic ferété q & ipa: una ex cau
fis difcordiæ civilis putaret. Peride atg:Táğ. Pléisuelis:oi iperu:& é tráflatio füpta a navigátibə:ná nullo pu
dore atáto facioreàterrebaf, Ad fúmú auda.gra. Nihil mais audere voterat:ĝ avguftú fibi uédicare auúcoló,
T ° Eptus eft ená:pari rōne ingt iuétus eft q fe.Qu-fertorii filiú pfiteref:perererg ut ab eius uxore tanĝ 3
matre reciperef:a ĝ nõ auditus qdé ne dú receptus:neg.n.ui ulla cõpelli poruit côftantis animi fæmia

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 DE HiS Q3VI SE IN ALIENIS FAMILIIS INSERERE VOLVER VNT ccvi
ut hominis monftrá tang filiú cognofceret,t QuiSertorii
Qui Nurfia fabinogz urbe oriúdus:nő obfcuro gene
te matos: orator primus:deinde clarifimus ipėrator tpe bellogseioilió fuit:ut fupra fatis di&umeft.
Vid trabéllius calca;Trabellius quidãeodéquo fuperiores ipudentiæ genere ufus clodi fe üaffeuetå
a do in illis hæreditaté admitti magnopere cöntendit:& aduerfus iltitutos hæredesin iudici defcendit:
ubi licet aura popolari foueref ingenti:plüs ramé iudicum æqtas ualuit § populi confterhatio, Se'clo
dium tulit:Se clodii filiä dixit, Centúuirale: iudiciú:De quo fupra di&ü éin ca.de iudiciis ubi & de hafta cen
tumuirali. Adeo fauorabilis:Cú táto populi fauore. Confternatio:cõcitatio populi:qui ueluti mente carensí
trabellii fauorë côcitatus effe uidebaf, Vix re
q Vidtrabellíus calca ġ afeucrãterfe clodiū tu linquere locú:Ferme excluderet:& fententias
lít/& qdé dū de bonis eius cótendítícétűuíras quz juftæ ferebantor:ná uix permittebat com
fernatus populus:ut q re&e fentirent fuá pof-*
le íudiciū adeo fauorabilis defcédit + ut uix iuftis & fent ferre fententiå. Quæltione:Ingfitiõe: ubi
ægs fententiis cõfternatio populi nullum relinĵret de bonis clodiiagebať. Religio ceffit: Tanța
locū:íilla ramé qőne neg calūníæ petitorís nec uio fuit centum uirorum religio : ut nullo metu
nulla plebis contitatione potuerint a iuftiria
lentíæ plebis iudicantium religio celit. deterreri :
m Vlitofortiusille qcorne.fyllarcip. potié Vlto fortius: fylla reră potito qdam il-
: filiüg eius přís m
domű:-C.affaradiors irrupit H nõ ignotus afaradionis fe filium fal
fo profeffus uerum affaradionis filiuns
pænatibv expulit:uociferädo nő illü: fed fe alfaraz fpllæ opibus eiecit:feg ompium illius hæredé
dióe elfe pcereară V er poftğ a fyllana uíolétia cæfa Bonog conftituit:quæ tá dia poffedit:dôec ad
ríana ægtas reduxitgubernacula romãiípií : íuftío auguhú cælaré æquiffimum íiperatorem roma
re principe obtinente rempu.ín publica cuftodia nı imperii gubernacula fuere tranflataiquico
fpiritum pofuit. gnita bominis iniquitate:ueră affaradionis fi-
lium i paterná hæreditaté reftituit dánato pèf
e Odépræfide reip, ívlimili médacio muliebris fimo hoñeiqué í publica cuftodia pire coegit
temeritas Mediolani repffa é. Síqdé cü fe pro Irropit: per ui igreffuselt, luftiore priticipe
rubría &dã pideac falfo credita cét ícêdio píiffe:ní «cafreOdéaugofto : qui longe iuftior foit fylla.
præfide reip. Imperante àugufto
hil adfe ptinétibə bõís ífererer:nec cí aut tractus ei> e Rubria Mediolanenfis ditiflima fæmi
Ípédidi teftes cohortísaugufti fauor deeffet pp iex naincendio perierat & eiús bona ï4ab
pugnabilé cæfaris oRtãtiãirrita nefari ppofiti abiit. hæredibus diltraĉta fuerant:cum interea åäá
í Débarbarű quédã ob exímíá fimilitudiné car altera nomine Robria:quæ ljam mirum í mo
dum referebat:inuenta eft: quæ feueram Ru-
pado. regnűaffectãté rãğ aríarates ećt : qué briam famma cum audacia profiteretur: dice-
a.M.A iter ptū luce claris erariġğ pæne totis orié retque falfum effe quod homines fibi perfuafe
tís cíuítatū & gétíū credula fuffragatióe luffultű ca tant incendio extin&á fuiffe: quare fua fibi bo
na reftitui poftulabat:tum forte auguftus Me
purípio dméć imínés iuto ipédeffupplícíio coegit. diolani præfidia collocabat ad eum igitur"de-
latum eftiudicium: quì cognita mulieris falla
cingğ dli & falli veftes adeffér:& eius cohortes fuerãt:fui tamé nepharii propofiti fpem irritam fecit Auguftus,
In confimili mendacio: Hujus mulieris mendacium fimile fuerat eius:qui affaradi5is bona occupauerat. Re
preffa:Refrenata, Perinde ac falfo credira:quia diceret falfo homines credere Rubriam incendio perife, In
fereret:lmmitteret. Trađus eius:Simılitudinis & laniamentog: quæ totam Rubriá referebant: & tunc ordo
erat fauor tractus eius fplendidi teftis:inam fimilitudo plurimú ualet:fed fi dixerimus fplendidi teftes:tunc itel
Jigemus nobiles uiros & auĉoritate plenos,qui teftabantur mulierem illam rubriam effe inexpugnabilem cæ
faris côltantiam:Qyæ non pce:non præcio:non gratia poterat iuftitia deduci,
Dem barbarú:Barbarus qdåob regis ariaratis fimilitudiné fè regem facile mentitus capadociæ regnum
i propemodum occupauit:ná afiæ ciuitates illum regem uel certe regis filiú effe ezitimantės imperium
ad eum magno fauore deferebant: Auguftus uero:qui regem ariaratem afiatico bello cæfùm ab Anto-
nio fuiffe cognouerat:afiaticos populos a temeraria crudelitate repreffit:& barbarú tang noua molientem afe
feđtati regni pænas dare coegit, Credula fuffragatione:quia cú crederent illum uere ariaratem effe: fummo fa-
nore proféquebantur& fuffragari omni Radio nitebantar:ut in priftinum regnum reftituerent, Fukum:Ma
nitum & fultentatum, Coegit:Ordo eft:idem Auguftus coegit barbarum quédam &c.impendere ifto fuppli
cio quáġ caput dementer iminens iperio effer fultum credula faffragarione ciuitatum & gentiŭ totius orientise

Opus Valerii Maximi că noua ac pclara OliueriiArzignanéfis uiri pftátiflimi examíata iterĝtatiõe:lmf Tuma
Iuliiss
Venetiis accuratiffime p Albertin uercelleafem anno noftri faluatorisM ,cccce,diey.menfi

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 REGISTRVM
a dgcem belli mænia inuitis x
Valerius Maximus k Conftiuitquibus formulari
mortalitate Animo tuo P fequitur ut
Plinius de hiftos extiterant terum inter juod honoris
Vrbis moma obtruncaffe: optaffent iti a feruilio
eiufdem nominis romanum x
Nullius pe, i tumagri fenatum egit
Jeuit:tranflatio exercitum: q Idg vidit
non utis inter cædem rit § fanguinis una in re A
periturum:quod centiusad fine eius declarauit in ea
c geere nec Tam feruii z
At mihi quidera K Monetæ; cupidi foiffe
& monitum, femper fortunæ r Guis clara
Propioribus ple.pater darent rebellionis occupaffer:his
solenan, difcrepabant: eius mimis tam hercule
phis uiorifg âu. Conciones &
giou 1 1mpulerit, Avguftiorem ritum:
fæ apponebantor Marcus autem ocium confuetudine
fudiorum quibus quantominus Bina trophea; quare multi
fæminæ hoc dit populi athenis deie&ti Nam & ille
e binis inquit tus aut 2
Pargo tegimine m lius fplla effe crederetúr
partim mift:cis Confimilis r Quantam culpam
profanditatem' domitrixg Delphosad conuiuium meum,
funt qui utineos degit ut ficuta cruftominis
Tungendus eft 1mperaffet 3
fe quodåmodo n fta puniebatur: Siaqua nónz
Temifo prius parte hifpaniæ: u tygranes audito
ferme inueneris feđores ubi Deliciis fuis Tege numa faerat;
milia inquit libertati Horum trucem Cornelius gallus
g Admirabilem iudicaturam flumen:quem
prouincias domuerit o baret Metellus:
beruuftitiam morte.C. Antonium FINIS
hisenim epufg tuum

This content downloaded from

62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 This content downloaded from
62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 This content downloaded from
62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 This content downloaded from
62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 This content downloaded from
62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 This content downloaded from
62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms
 This content downloaded from
62.74.26.157 on Tue, 11 Jul 2023 11:41:58 +00:00
All use subject to https://about.jstor.org/terms