I 15. Dijagnostika Gravidnosti

METODE DIJAGNOSTIKE
GRAVIDNOSTI
domaćih životinja
DIJAGNOSTIKA GRAVIDNOSTI
Veliki ekonomski značaj u stočarstvu
Plodnost = proizvodna osobina
Detekcijom negravidnih životinja

smanjujemo neproduktivno razdoblje
proizvodnog ciklusa plotkinje tako da:
osiguramo koncepciju
ili
životinju izlučimo iz uzgoja
Trajanje gravidnosti u pojedinih
vrsta:
 Krava: 280 ± 5 dana

 Kobila: 336 ± 5 dana (320 – 370)
 Ovaca i koza: 150 dana
 Krmača: 114 dana (3mj+3tj+3d)
 Kuja: 64 ± 5 (55 do 72) dana
 Mačka: 63 (59 do 70) dana
Trajanje gravidnosti u pojedinih
vrsta:
 Kunić: 27 do 30 dana
 Zamorčić: 68 (59 do 72) dana
 Hrčak, zlatni: 16 dana
 Štakor, miš: 21 dan
 Jež: 50 dana
 Tvor afrički (feret): 41 do 42 dana
 Činčila: 111 dana
Metode dijagnostike graviditeta
Uzgojne
Kliničke
Laboratorijske
DIJAGNOSTIKA GRAVIDNOSTI –
izbor metode
Izbor metode ovisi o:

• vrsti životinje (veličina, cikličnost)
• stadiju graviditeta (rana, srednja, kasna dijagnostika)
• cijeni
• pouzdanosti (% pogreške)
• brzini dijagnostike (promptnost)
DIJAGNOSTIKA GRAVIDNOSTI –
izbor metode:
Idealna metoda:
• 100%-tna točnost
(bez lažnih pozitivnih i lažnih negativnih dg)
• što je moguće ranija dijagnoza
• mogućnost određivanja starosti ploda
• mogućnost određivanja vitalnosti ploda
• mogućnost određivanja spola ploda
• promptnost
Metode dijagnostike gravidnosti
 Kliničke (direktne) + pomoćne:

Temelje se na detekciji
 Ploda
 Plodovih ovojnica
 Plodovih tekućina
 Laboratorijske (indirektne)
Dokaz parametra – dokaz graviditeta
 pretraga krvi, mlijeka, fecesa, sline
 histološki – biopsija vaginalne sluznice

Kliničke metode DG gravidnosti
 Ginekološki pregled:
 Vaginalna inspekcija
 Palpacija per abdomen
 Rektalna palpacija
 Pomoćne kliničke pretrage:

 Ultrazvučna pretraga
 Rentgenska pretraga (mesojedi)
Laboratorijske metode DG
gravidnosti
Određivanje koncentracije tvari koje potječu od ploda,
maternice ili jajnika, a ulaze u majčin krvotok, urin, mlijeko i
dr. te služe za otkrivanje živog zametka i majčinskog
prepoznavanja gravidnosti.
Mjere se dva tipa tvari:
 specifične za graviditet (eCG, EPF - early pregnancy factor)
 nespecifične za graviditet, no njihova se razina u majčinom

krvotoku, urinu ili mlijeku mijenja tijekom graviditeta
(progesteron, estron sulfat)
Vaginalna pretraga
 Koristi se kod krava i kobila, nije specifična
 Kobila - cerviks je suh, dobro zatvoren,

eksternalna os prominira u kranijalni dio
vagine, cerviks i vagina prekriveni tankom
ljepljivom sluzi (graviditetni sluzni čep)
 Krava - cervikalni kanal ispunjen

želatinoznom sluzi, vaginalna sluznica
bijelkaste boje, suha
 Kod svinja i malih preživača za dg.

graviditeta može se koristiti biopsija sluznice
vagine
Rektalna pretraga
 Dijagnostika graviditeta u krava i kobila
 Kroz stijenku rectuma palpira se:

 povećanje maternice (asimetrija)
 plodove ovojnice (placentomi u goveda)
 prisustvo i rast ploda
 pouzdana, najjeftinija, rezultat poznat odmah

Rektalna pretraga
 Pregledati cijeli trakt prije nego postavimo

dijagnozu: nije gravidna
 Naći jedan pozitivan znak prije postavljanja
dijagnoze: gravidna
 izvodi se u ranom stadiju graviditeta (35. dan)

 18-21 dan – na osnovu nalaza može se postaviti
sumnja
Pomoćne kliničke pretrage:
Ultrazvučna pretraga
 Primjenjuje se kod svih domaćih životnja
 Transabdominalno – mali preživači, krmače,
kuje, mačke
 Transrektalno – krave, kobile, mali preživači
Krave: oko 25. dana- obris zametka u plodnim vodama,

od 35. dana sigurna dijagnoza
Kobile: 11. – 13. dan
Krmače: 22. dan
Mali preživači: 30. dan; 45.-50. dan – broj plodova
Kuja: 20. dan
Mačka: 14. dan
 Piezoelektrični efekt
 Dijagnostički UZV – 1 do 10 MHz
 Sonda UZV emitira zvučne valove određene
frekvencije (broj titraja u sek) te prima
reflektirane UZV valove
 Princip svjetlosne modulacije (B-mode =
brightness modulation) u realnom vremenu
 Dubina prodora UZV ovisi o frekvenciji:
– Visoka frekvencija - dobra rezolucija, ali je jače

slabljenje zrake u tkivu.
– Niže frekvencije – bolja prodornost, ali slabija
rezolucija.
 Pretraga relativno malih struktura smještenih blizu

stjenke rektuma (jajnici, negravidna maternica ili
maternica tijekom ranog graviditeta) – sonde
frekvencije od 5.0 do 7.5 MHz-a.
 Pregled velikih tvorbi (fetus) – sonde frekvencije od
3.5 MHz-a.
 Vrste UZV sondi:
Sektorska Mehanička Konveksna Linearna

sonda sektorska linearna transrektalna
sonda sonda sonda
• anehoične strukture – plodne vode, mokraća (apsorbiraju UZV)

• hiperehoična tkiva – reflektiraju veći dio UZV snopa (kosti fetusa,
cerviks maternice i sl.)
DIJAGNOSTIKA GRAVIDNOSTI
- Laboratorijske metode
LABORATORIJSKE METODE
DIJAGNOSTIKE GRAVIDNOSTI
Određivanje koncentracije tvari koje potječu od ploda,
maternice ili jajnika, a ulaze u majčin krvotok, urin, mlijeko i
dr. te služe za otkrivanje živog zametka i majčinskog
prepoznavanja gravidnosti.
Mjere se dva tipa tvari:
 specifične za graviditet (eCG, EPF - early pregnancy factor)
 nespecifične za graviditet - njihova se razina u majčinom

krvotoku, urinu ili mlijeku mijenja tijekom graviditeta
(progesteron, estron sulfat)
Majčinsko prepoznavanje gravidnosti,
maternalni odgovor (MO),
Maternal recognition of pregnancy (MRP)
Svrha:
 Sprječavanje imunološkog odbacivanja i

ugibanja zametka
 Sprječavanje luteolize
maternalni odgovor (MO)
Fenomen u kojem sudjeluju:

a) Imunološki sustav
b) Krvožilni sustav
c) Endokrini sustav
MO je mehanizam kojim zametak u razvoju:

 sprječava sintezu i izlučivanje PGF2α
 održava sintezu i lučenje progesterona
Plod svojim prisustvom djeluje:
 Antiluteolitički – inhibira luteolizu

 Luteotropno – štiti CL prevenirajući sintezu PGF2α
Conceptus izlučuje: INF-t

• Proteine HCG
• Steroide Estradiol
Tvari specifične za graviditet
 EPF (early pregnancy factor), čimbenik rane gravidnosti

 IFN, trofoblasni interferoni:
• bTP-1 (bovine trophoblast protein – 1)
• oTP-1 (ovine trophoblast protein – 1)
• cTP-1 (caprine trophoblast protein – 1)
 Horionski gonadotropini: eCG i hCG
 PL (placentalni laktogeni)
 PAG (pregnancy associated glycoproteins), proteini
specifični za gravidnost - vitalnost zametka
Vrijeme izlučivanja i tvari majčinskog
prepoznavanja gravidnosti (maternal recognition
of pregnancy - MRP) u sisavaca
Trajanje Placenta kao izvor Izlučivanje

Vrsta gravidnosti progesterona Tvar MRP
(dani) (dani)
(dani)
Ovca 150 50 oIFNτ 9/10-21
Krava 270 180-240 bIFNτ 12-38
Krmača 114 11-30 Estradiol 11-30
Žena 270 60-70 hCG 11
Kobila 330 70 Proteini/estrogen? 14-16; 15-30
Kuja,
60 -/- nema -/-
mačka
Tvari nespecifične za graviditet
PROGESTERON
 Određuje se pomoću imunoloških testova

 Iz krvi ili mlijeka
 U vrijeme očekivanog estrusa (krava:21-24 dan;
ovca:17 dan; koza:18-21 dan; kobila:16-22 dan;
krmača:21 dan)
 Visoka koncentracija nije siguran pokazatelj graviditeta,
dok je niska koncentracija siguran pokazatelj da
životinja nije gravidna
Tvari nespecifične za graviditet
ESTRON SULFAT
 Plazma, mlijeko, urin

 Krmače – već od 17 dana,
najviša koncentracija 24 -29
dana zatim pada
 Kobile – od 40 dana, najviše
vrijednosti oko 200 dana
 Krave – od 105. dana
DIJAGNOSTIKA STEONOSTI
 Idealno MEĐUTELIDBENO RAZDOBLJE (MTR): 365 d
 LAKTACIJA: 305 dana
 SUHOSTAJ: 60 dana
 Duljina MTR ovisi o:

 Trajanju gravidnosti: 278 do 288 dan
 Trajanju SERVIS PERIODA
< 60 dana - mesna goveda
< 90 dana - mliječna goveda
 PUERPERIJ:
 1. vidljivi estrus - oko 40. dana p.p.
- uzgojna metoda
Izostanak estrusa 3 tj. nakon UO

→ vrlo nepouzdana – čest:
 LAŽAN POZITIVAN NALAZ (krava “šuti”, a nije

gravidna – anestrije, ciste, tiho gonjenje)
 LAŽAN NEGATIVAN NALAZ (krava pokazuje

neke od znakova estrusa, a gravidna je)
 Vanjska inspekcija:
• promjene na vimenu kod junica razvoj ml.
žlijezde od 4. mj.
• prije partusa – osjetno povećanje
 Palpacija abdomena:
• Povratni udarac potisnutog ploda,
ballottement (zbog gibanja plodnih tekućina)
• U malih plotkinja učinkovit prije 7. mj., a u
većih ponekad bez učinka
- vaginalna inspekcija
Graviditetni sluzni čep – od 60. dana gravidnosti
Različiti prikazi stošćića materničnog grljka

(portio vaginalis cervicis)
A – početak estrusa; B – završetak estrusa; C -gravidnost
- rektalna palpacija
Palpacija jajnika – mijenjaju položaj tijekom

graviditeta:
 od 110. dana asimetrično

smješteni na strani
gravidnog roga
 CL na strani gravidnog
roga
 Od 150. dana se ne
palpiraju
 Palpacija maternice: tijekom graviditeta

naglo raste, uz varijacije veličine
• primipare: manja nego u pluripara
• pasminske razlike u količini i distribuciji
plodnih voda
• 35. dan gravidnosti:
• blaga asimetrija rogova maternice – fluktuacija
i izmicanje amniona (plod dugačak 1,5 cm)
• razlika u punjenosti rogova
Blaga asimetrija rogova maternice (35. dan gravidnosti)

C.L. na ipsilateralnom jajniku
Nakon 40. dana: izmicanje plodnih ovojnica i ploda

(fenomen dvostruke stijenke)
Nakon 40. dana: palpacija alantokoriona
Preživači: placenta cotyledonaria – prostor

između placentoma (kotiledon/karunkul) slobodan
2. mj. gravidnosti:
• izrazita asimetrija rogova maternice,

• gravidni rog debljine podlaktice,
• plod dugačak oko 6 cm
3. mj. gravidnosti:
• izrazita asimetrija rogova
maternice
• gravidni rog debljine
nadlaktice ili nožnog lista
• protuudarac ploda
(ballotment)
 Na kraju trećeg mjeseca gravidnosti počinje se javljati

fenomen treperenja (fremitus) arteriae uterinae
mediae na strani gravidnog roga (pritiskom arterije uz
rub zdjelice)
 Kako gravidnost odmiče treperenje arteriae uterine

mediae je sve izraženije - oko 175. dana postaje
konstantno.
 Fremitus se javlja i nekoliko dana poslije poroda te

ponekad u slučaju piometre.
A. UTERINA MEDIA :
1. arterijska pulzacija - do 3. mj.

2. trnci - od 3. mjeseca
3. tremor (100. -174.) - kod blage
palpacije tremor- kod jačeg
pritiska sličnije pulzaciji
4. fremitus (treperenje):
• u gravidnom 200. - 248.
• u negravidnom 235. - 278.
Završna gestacija - puls poput Skeletopija arteriae

tremora uterinae mediae
4. mj. gravidnosti:
• Placentomi (orah ili divlji
kesten)
• gravidni rog počinje se
spuštati u abdomen
Poslije 4. mjeseca gravidnosti:
• maternica se polako
spušta u trbušnu šupljinu
te je rukom više ne
možemo obuhvatiti
• debljine natkoljenice.
 U 5. i 6. mjesecu gravidnosti maternica se
teško palpira, jer je gravidni rog duboko u
trbušnoj šupljini. Zbog toga se ovaj stadij
gravidnosti naziva negativna faza
gravidnosti.
 Plod je u toj fazi gravidnosti moguće palpirati

u gravidnoj maternici podizanjem abdomena
izvana daskom, polugom ili slično.
 Glava ploda je u tom stadiju veličine šake, a

plod je dugačak između 40 i 50 cm.
Negativna faza gravidnosti (5.-6. mjesec)

Glava ploda veličine šake (6. mjeseci gravidnosti)

 Od početka 7. mjeseca gravidnosti plod i

placentomi su na dohvatu ruke, a glava ploda
je širine raširene ruke.
 Plod je u ovom stadiju dugačak oko 70 cm.
 Noga je u putici u 8. mjesecu gravidnosti

širine 2, a kasnije 3 prsta, dok je plod u ovom
stadiju dugačak oko 80 cm.
Osmi (2 prsta) i deveti (3 prsta) mjesec gravidnosti

Maternica pred kraj gravidnosti

- UZV pretraga
Ultrazvučni nalaz 23. dana gravidnosti kod krava

- UZV pretraga
 od 25. do 30. dana gravidnosti
25. d 26. d
E = zametak, V = z.mjehur
- UZV pretraga
Ultrazvučni nalaz 28. dana gravidnosti

- UZV pretraga

- UZV pretraga
37. d 40. d
5MHz
- UZV pretraga

- UZV pretraga
57. d 60. d
O = glava, U = pupčani tračak 5MHz
- UZV pretraga
 II. i III. trimestar

placentomi
102. d 162. d 191. d

UZV DIJAGNOSTIKA
GRAVIDITETA
Kähn, 1989
UZV DIJAGNOSTIKA
GRAVIDITETA
Kähn, 1989
 Graviditet ovisan o progesteronu

 Koncentracija progesterona raste par dana nakon
pripusta i ostaje povišena do kraja graviditeta
 Koncentracija estrogena je niska, raste pred kraj
graviditeta i ponovo pada pred sam porod
 Estron sulfat (fetoplacentarna jedinica) - od 105. D
 Koncentracija FSH i LH niska, bez znatnih
fluktuacija
 Koncentracija prolaktina niska, raste pred porod
 Goveđi placentalni laktogen (BPL) - nakon 160. D
Određivanje razine P4 u krvi i mlijeku:
• RIA (radio-imunološki test)
• ELISA (Enzyme-linked immunosorbent assay)

ili EIA (Enzyme immunoassay) – “on farm test”:
Kompetitivna imunoenzimska reakcija između slobodnog P4

u uzorku i P4 konjugiranog s enzimnom u odnosu na
specifična protutijela vezana na dnu jažica mikrotitracijske
ploče.
Određivanje razine P4 u krvi i mlijeku: ELISA
Uzorak mlijeka/seruma
Ispiranje Aktivacija enzima
+ enzimom konjugirani P4
Jažice s protutijelima
Protutijela vezana
na dnu jažice P4 u mlijeku/krvi P4 konjugiran s enzimom
Određivanje razine P4 u krvi i mlijeku RIA/ELISA
CL – glavni izvor P4
Održanje gravidnosti – uvjetovano produljenjem lutealne faze
(negativna povratna sprega – blokada folikulogeneze i novog ciklusa)
Određivanje razine P4 u krvi i mlijeku RIA/ELISA
- A kad ???
U vrijeme očekivanog ponovljenog estrusa (21±3 dana nakon U.O.)

Određivanje razine P4 u krvi i mlijeku ELISA
Pouzdanost:
• 60 do 90% (pozitivan nalaz)
• 100% (negativan nalaz)

Hormonske metode - određivanje razine estron sulfata

u krvi i mlijeku:
- izvor: fetoplacentarna jedinica

- iz krvi, mlijeka, ekskreta
- pozdana ali kasna metoda (iza 105. dana)

Imunološke metode:
EPF (Early Pregnancy Factor), čimbenik rane gravidnosti:

u serumu 6-24 sata nakon oplodnje (EPF A) – dokazuje prisutnost
zametka u jajovodu, odnosno maternici (EPF B)
- potrebno više uzorkovanja
EPF je moguće utvrditi u krvi i mlijeku već 3 dana nakon U.O.

Pouzdani razultati 7 do 8 dana nakon U.O.
Metoda ne garantira njegovu sposobnost preživljavanja zametka u

maternici.
BPL, goveđi placentalni laktogen
Djeluje kao prolaktin: stimulira sintezu mlijeka

Nema ga u svinja i kobila
• Regulira metabolizam majke tako da olakšava rast ploda
- djeluje slično prolaktinu i faktorima rasta (IGF1, IGF2)
• Smatra se da utječe na rast i razvoj i posljedično
porođajnu masu teleta
• Prisutan u cirkulaciju u zadnjoj 1/3 gravidnosti (nakon

160. dana) - max. vrijednost oko 200. dana
• Visoka razina olakšava visoku produkciju mlijeka
• Mliječne krave imaju više koncentracije nego mesne
BPSP (Bovine Pregnancy Specific Protein)
PAG (Pregnancy Associated Glycoproteins)
 specifičan za preživače (krave, ovce, divlji preživači)

 koristi se u dijagnostici gravidnosti i rane embrionalne
smrtnosti od 24. dana nakon UO ili pripusta
 dokaz postojanja živog vitalnog zametka (razlikovanje ES
od izostanka koncepcije)
 koncentracija opada 35 dana nakon pobačaja odnosno 70
dana nakon poroda
PAG profil tijekom gravidnosti
DIJAGNOSTIKA GRAVIDNOSTI U
OVACA I KOZA
OVACA I KOZA – UZV pregled
 UZV dijagnostika gravidnosti per rectum od

21. do 50. dana - okrugli ili ovalni lumen u
maternici,
 per abdomen od cca.30.dana gravidnosti pa
do 110. dana
 nakon 110 dana se fetus s plodnim
ovojnicama pomiče kranijalno pa je manje
dostupan.
 Pretraga per abdomen se vrši s desne strane,

uz bazu mliječne žlijezde jer je to područje
najpogodnije zbog svoje bezdlačnosti.
 do 40. dana vidljiv je plod i plodne tekućine
 placentomi postaju uočljivi sa 35 do 40 dana

graviditeta
 između 40. i 50. dana poprimaju izgled oblika

slova C ili probušenog novčića ili CD-a.
Placentation: Distribution of
Chorionic Villi
 Cotelydonary: ruminants
 Diffuse: pig, horse

 Zonary: dog, cat
 Discoid: human
UZV slike preko abdomena

 Za provođenje transrektalne UZV pretrage
potrebno je prvo aplicirati 60 do 180 mL gela
kojemu se može dodati i lidokaina (9mL/60 mL
gela). Kao referentna točka koristi se mokraćni
mjehur, nakon čega pomičemo sondu kranijalno
i pretražujemo kaudalne partije abdomena.
 Transrektalno je moguće 25. dana sa sondom 7,5

MHz utvrditi broj plodova.
 Transabdominalnom sondom to je moguće od 50.
do 70. (100.) dana graviditeta. Točan broj
plodova utvrđujemo i rendgenskom pretragom
nakon 70. dana.
 Procjena stadija graviditeta ultrazvukom i

određivanje spola ploda
– mjerenjem zametnog mjehura transrektalno ili
dužine od tjemena do trtice, promjera lubanje,
očne jabučice, promjera prsnog koša, broja
otkucaja srca ploda, veličine placentoma
moguće je procijeniti koliko je životinja
gravidna.
 Plod je po prilici dug:

• 4 cm sa 45 dana
• 10 cm sa 60 dana
• 25 cm sa 90 dana
 Ovisno o položaju genitalnog tuberkuluma u

ploda moguće je transrektalno sondom od 5
MHz odrediti spol ploda oko 60. dana
gravidnosti.
DIJAGNOSTIKA GRAVIDNOSTI U OVACA I
KOZA – laboratorijske metode
 P4 u krvi ili mlijeku (RIA, ELISA):

• ovce: između 18. i 22. dana
• koze: između 22. i 26. dana
- Lažno pozitivni rezultati kod kraćih ili dužih ciklusa
 Estron sulfat – krv, mlijeko, feces

• ovce: od 30. dana
• koze: od 50. dana
DIJAGNOSTIKA ŽDREBNOSTI
- uzgojna metoda
 Izostanak estrusa kod gravidnih kobila
a) Pogrešno pozitivna dijagnoza
b) Pogrešno negativna dijagnoza

- uzgojna metoda
 Lažan pozitivan nalaz («kobila šuti»):

• tiho tjeranje (ždrebeći estrus)
• laktacijska anestrija
• diestrus produžen
• pseudogravidnost» - produžen lutealna faza
nakon embrionalne smrtnosti nakon tvorbe
embrionalnih čašica (38. do 40. dana
gravidnosti)
- uzgojna metoda
 Lažan negativan nalaz:

• Znaci estrusa - ždrebna (fiziološki do 3.
mjeseca)
• Produžen servis - vlasnik ne zna da se
parila
- kliničke metode
 Vaginalna inspekcija:
• od 14. dana - izraziti otpor prilikom uvlačenja
spekuluma, blijeda, suha, ljepljiva sluznica rodnice
• “sluzni čep” na materničnom grljku – sljubljeni
rubovi, zatvoren, ljepljiva, bijelkasto-siva sluz
• cerviks ekscentrično smješten
• od 5. mj. – rodnica izdužena
• poslije 8. mj. – znakovi
staze, sluznica tamnocrvena,
sluz vodenastija
Rektalna pretraga
 povećanje i asimetrija rogova maternice

 palpira plod i/ili plodne ovojnice
 izvodi se u ranom stadiju graviditeta (30. dan)
 pouzdana, najjeftinija i rezultat je poznat odmah
 35. dan – graviditet utvrđujemo sa 100% sigurnošću
Graviditet 35 dana
Od 18. do 20. dana:

• pojačani tonus i
tubularnost rogova
(okrugli presjek)
• stadij senzibilizacije
do 40. – 42. dana
Od 23. do 25. dana:

• Naglašeni tonus, ciklučka aktivnost na
jajnicima
• Ampula veličine golubinjeg jaja u blizini
bifurkacije gravidnog roga
35. dan:
• proširenje vel. kokošjeg
jajeta
• spušta se ventralno
• fluktuacija
35. dan – kokošje jaje

49. (7 tjedana): grejp
56 dana (8 tjedana):
ljudska šaka
60. do 65. dan: dinja

(12-15 cm x 8-10 cm),
mekanije i manje elastično
2. mj. – dinja
3.mj.:
dječja glava (20-25cm x 12-16 cm)
fluktuira, ballottment, jajnici
vantr. i karaniomed., napeti
rub lig.lat.uteri
od 150.: ballotment per rectum,

treperenje a. uterine med
3. mj. – dječja glava
5. i 6. mj.:
Negativna faza gravidnosti
ULTRAZVUČNA DIJAGNOSTIKA
GRAVIDNOSTI KOBILA
 Veličina i oblik zametnog mjehura te položaj

zametka u mjehuru su dijagnostički važni za
određivanje starosti ploda
 Zametni mjehur (promjera 2-3 mm) - 9 do 10 d

 Zametak – 20 do 21 d
 rad srca ploda (ictus cordis) – 24 do 26 d
 S 38 d zametak se diže s dna mjehura te je
smješten dorzalno.
GRAVIDNOSTI KOBILA
Graviditet 12 Graviditet 15 Graviditet 16

GRAVIDNOSTI KOBILA
Graviditet 20 d Graviditet 21 d Graviditet 22 d

GRAVIDNOSTI KOBILA
Graviditet 26 d Graviditet 28 d Graviditet 36 d

GRAVIDNOSTI KOBILA
Graviditet 42 d
GRAVIDNOSTI KOBILA
Graviditet 47 d Graviditet 52 d
GRAVIDNOSTI KOBILA
Graviditet 65 d
GRAVIDNOSTI KOBILA
UZV fetometrija – u ½ kobila između 80. i 100.-tog

dana gravidnosti nije moguće vidjeti plod
Promjer trupa - mjeri se u transverzalnoj ravnini

tijela fetusa konja. Trebaju biti vidljiva jetra i trbuh
ploda. Može se koristiti do 6. mjeseca graviditeta.
Promjer očne jabučice – pouzdan pokazatelj starosti

ploda.
GRAVIDNOSTI KOBILA
Prsni koš i srce – Promjer očne

134. d jabučice 159. d
UZV DIJAGNOSTIKA
GRAVIDITETA
Kähn, 1989
UZV DIJAGNOSTIKA
GRAVIDITETA
Kähn, 1989
BLIZANAČKA GRAVIDNOST
 Pobačaj – najčešće od 7 mj. nadalje

 Teški porod
 Zaostala posteljica
 Poremećeni puerperij (atonija maternice)
 Smanjena plodnost
 Oba ploda u terminu:

– 25 % živorođenih
– 14 % živih do 2 tj. starosti
MULTIPLE OVULACIJE:
• sinhrone (< 24 h)
• asinhrone (> 24 h)
(Ginther, 1989.)
BLIZANAČKA GRAVIDNOST – ishod:
UZV DIJAGNOSTIKA
BLIZANAČKE GRAVIDNOSTI
Blizanci – 14 d Blizanci – 15 d
UZV DIJAGNOSTIKA
BLIZANAČKE GRAVIDNOSTI
Blizanci – 37 d Blizanci – 45 d
Od 5. do 35. dana:
• PGF jednokratno
Od 35. do 70 dana:
• višekratna aplikacija
PGF
• transvaginalna
ultrazvučna aspiraciju
Blizanačka gravidnost u kobile jednog od blizanaca
(47. dan nakon pripusta) (TUGA)
• Oprema za TUGA-u:
• Ultrazvučni aparat sa
sektorskom sondom
(5/7,5 MHz)
• Uvađač igle za punkciju
(Terumo 18 G)
• Vakuum pumpa
ODREĐIVANJE SPOLA PLODA
Po smještaju genitalnog tubercula (GT) – oko 70-tog
dana
♀ ♂
Fiziologija rane gravidnosti u kobile
• Zametak u fazi blastociste ulazi u maternicu 6. dana

nakon oplodnje
• Zametak se pasivno giba do 16. dana - majčinsko
prepoznavanje gravidnosti
• Kritičan period za preživljavanje embrija 14.-16. dan
• Fiksacija zametka - 16. dana nakon ovulacije
Endometrijske čašice
- placenta u kobile
Nastaju migracijom trofoblasta u
endometrij.
Pojavljuju se 25. dana gravidnosti, a

oko 40. dana se vide makroskopski.
Endometrijske čašice
 Luče eCG (ekstrahipofizarni gonadotropin sličan FSH)

važan za nastanak akcesornih CL
 U krvi od 38.- 40. dana
 Maksimum aktivnosti oko 70. dana, postepena regresija
nakon 130. dana
 Važno u dijagnostici embrionalne smrtnosti i gravidnosti
 Moguć lažno pozitivan nalaz 3 mjeseca nakon pobačaja

Profil eCG u krvi gravidne kobile
Société Française de Buiatrie, Paris, 29-31 Oct 2002

Kobile
 Nakon formiranja CL koncentracija progesterona

raste
 Tijekom drugog mjeseca: endometrijske čašice –
luče eCG – potiče razvoj akcesornih CL
 Akcesorni CL formiraju se od 40-60 dana
graviditeta pa koncentracija progesterona raste
 140 dana koncentracija progesterona počinje padati
 Ostaje niska do 300 dana te raste do poroda
 Na kraju 3 mjeseca – regresija žutih tijela
 Placenta postaje glavni izvor progesterona
Hormonalna potpora gravidnosti
u kobile
Progesteron luče:
 Primarno CL (žuto tijelo)-prvih 40-70 dana
 Potporna CL koja mogu biti:
Sekundarna CL- ovulacija 40.-70. dana
Akcesorna CL – luteinizacija 40.-150.
dana
 Fetoplacentalni spoj -150. dana do poroda
Hormonalni status tijekom gravidnosti u
kobile
Laboratorijske metode dg. ždrebnosti
• Određivanje progesterona iz plazma ili seruma
Ovucheck® Premate Equine – brzi kvantitativni test

(ELISA) – nespecifičan
• određivanje faze sp. ciklusa (nepravilni ciklusi)

• kontrola ovulacije
• praćenje rizične gravidnosti
• Određivanje eCG iz plazme ili seruma (EIA)
Između 40. i 90. dana ždrebnosti
• točnost 95%
• lažno pozitivan (embrionalna smrtnost)
• lažno negativan rezultat
• Biološki pokus na mišicama prije

puberteta – promjene na spolnim
organima
• Određivanje estrogena u krvi i urinu:
> 60. dan : ELISA (serum)

> 150. dan: Cuboni, Lunaas (urin)
Razina estrogena tijekom gravidnosti u kobile
 Estrogeni u urinu mogu se detektirati kemisjkom

reakcijom od 150 do 300 d gravidnosti (izvor estrogena
su fetalne gonade).
 Cuboni, Lunaas - osniva se na fluorescenciji urina: 90%
točnost nakon 100 d,
100% točnost nakon 150 d.
 Uzorkovanje – prva jutarnja mokraća
 Dg već postavljena
Cuboni test
DIJAGNOSTIKA SUPRASNOSTI
 Uzgojna metoda – izostanak estrusa između 18. i

22. dana nakon UO (anestrije, ciste na janicima)
 Kliničke metode:
• Inspekcija abdomena – nakon 80. dana
povećanje abdomena i mamarnih kompleksa
(dobro vidljivo u nazimica)
• Rektalna pretraga – samo u krmača:
• Palpacija krvnih žila (arterija uterina):
- oko 60. dana s 50 d0n 98% točnošću,
- oko 80. dana s 100% točnošću
• Fenomen privlačenja materničnih rogova:
- nakon 40. dana suprastnosti rogovi se više ne
mogu povući u zdjelicu
• Palpacija rogova maternice i ampula
- 30. dana suprasnosti – ampule veličine oraha
- od 40. do 60. dana – tanka stijenka rogova,
opsega 7 do 8 cm
 Biološke metode:
• Suitest – aplikacija estradiola i testosterona
između 8. i 18. dana nakon UO
• Negravidne: estrus za 2 do 5 dana (točnost 90%)
• Aplikacija eCG i hCG (PG 600®) između 16. i

18. dana nakon UO te zatim do 80. dana
• Negravidne: estrus za 4 do 6 dana
 Ultrazvučna pretraga:
• Abdominalna – sektorska ili konveksa sonda
• Paramedijalno, s lijeve ili desne strane ventralne stijenke
abdomena, kranijalno od stražnje noge, iznad mamarnih
kompleksa
• od 30. do 45. dana suprasnosti
• Rektalna – linearna sonda

• od 18. dana suprasnoti
(točnost 90 do 95%)
• A-mode (radiozvučna metoda)

• registrira treperenja a. uterine
• od 25 dana
20. dan gravidnosti 23. dan gravidnosti

25. dan gravidnosti 83. dan gravidnosti

 Histološka metoda: mikroskopski pregled

biopsata vaginalne sluznice
• Gravidne: 2 do 3 sloja stanica s dobro

izraženim jezgrama
• Negravidne: 4, 5 i više slojeva
• između 18. i 25. dana točnost od 90 do 95%

• pozdana, ali skupa metoda, nije promptna
Histološka metoda
32. dan gravidnosti Estrus ( x 350)

( x 350 i x 1000) Diestrus ( x 350)
 Endokrinološke metode:
• Progesteron: između 17. i 20. D > 5 ng/ml (85%)
• Estron sulfat: iz seruma (25. do 30. D) ili

mokraće (nakon 80. D) - točnost 93%
DIJAGNOSTIKA GRAVIDNOSTI U KUJA
Nisu policiklične: izostanak koncepcije ne prati

novi estrus
 Porast težine – nakon 5. tj.
 Inspekcija abdomena – u zadnjoj 1/3
graviditeta povećanje abdomena i mamarnih
kompleksa (nakon 45. dana)
 Palpacija abdomena – nakon 21. dana
povećanje abdomena i mamarnih kompleksa
(dobro vidljivo u nazimica)
 UZV
 RTG
• 18. do 21. dan - ampule
12 mm
• 28.- 30. dan - ampule
15 do 30 mm
• nakon 31. dana ampule
konfluiraju
• nakon 50. dana -
plodovi palpabilni
 Transabdominalna ultrazvučna pretraga:

• Sektorska ili konveksna sonda
• 18. - 20. dana - zametni mjehurići
• 24. - 28. dana - rad srca ploda
 Transabdominalna ultrazvučna pretraga:

• vrlo korisna između 33. do 45. dana
(prekasno za palpaciju, prerano za RTG)
• Određivanje vitalnosti plodova (u terminu
normalni broj otkucaja ploda 200/min)
 RTG pretraga:
• nakon 45. dana – broj plodova
DIJAGNOSTIKA GRAVIDNOSTI U MAČAKA
• od 16. do 26. dana
 Ultrazvučna pretraga:
• 14. dana – zametni mjehuri
• u 3. tj. – rad srca ploda
 RTG pretraga:
• Nakon 43. dana – broj plodova
GRAVIDNOST U KUJE
 Koncentracija progesterona slična u gravidnih i

negravidnih kuja
 Mjerenje progesterona ne može se iskoristiti u

dijagnostici graviditeta
 Koncentracija estrogena neznatno viša u

gravidnih, pada 2 dana prije poroda
 Koncentracija prolaktina znatno viša u drugoj

polovici graviditeta
GRAVIDNOST U KUJE
Estrus Diestrus Anestrus
Progesteron
Prolaktin
gravidna kuja
Relaksin
Prolaktin
negravidna kuja
Broj dana diestrusa

Razina relaksina tijekom gravidnosti u kuje
60
50
Serum relaksin ng/ml
40
30
20
10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Tjedni gestacije
KUJA I MAČAKA
WITNESS® RELAXIN kit – od 22. / 27. dana
- mogućnost dif. dg. pseudogravidnosti
Mačke
 Koncentracija progesterona raste do 4 tjedna te

počinje padati
 Koncentracija estrogena raste pred kraj graviditeta
 Koncentracija prolaktina tijekom zadnje trećine raste
PITANJA ?
Pripremila: doc. dr. sc. Iva Getz

I 15. Dijagnostika Gravidnosti

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

I 15. Dijagnostika Gravidnosti

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

METODE DIJAGNOSTIKE

Veliki ekonomski značaj u stočarstvu

Plodnost = proizvodna osobina

Detekcijom negravidnih životinja

 Krava: 280 ± 5 dana

Izbor metode ovisi o:

 Kliničke (direktne) + pomoćne:

 histološki – biopsija vaginalne sluznice

 Pomoćne kliničke pretrage:

 specifične za graviditet (eCG, EPF - early pregnancy factor)

 nespecifične za graviditet, no njihova se razina u majčinom

 Kobila - cerviks je suh, dobro zatvoren,

 Krava - cervikalni kanal ispunjen

 Kod svinja i malih preživača za dg.

 Kroz stijenku rectuma palpira se:

 plodove ovojnice (placentomi u goveda)

 prisustvo i rast ploda

 pouzdana, najjeftinija, rezultat poznat odmah

 Pregledati cijeli trakt prije nego postavimo

 izvodi se u ranom stadiju graviditeta (35. dan)

Krave: oko 25. dana- obris zametka u plodnim vodama,

 Dubina prodora UZV ovisi o frekvenciji:

– Visoka frekvencija - dobra rezolucija, ali je jače

 Pretraga relativno malih struktura smještenih blizu

 Vrste UZV sondi:

Sektorska Mehanička Konveksna Linearna

• anehoične strukture – plodne vode, mokraća (apsorbiraju UZV)

 nespecifične za graviditet - njihova se razina u majčinom

 Sprječavanje imunološkog odbacivanja i

Fenomen u kojem sudjeluju:

MO je mehanizam kojim zametak u razvoju:

Plod svojim prisustvom djeluje:

 Antiluteolitički – inhibira luteolizu

Conceptus izlučuje: INF-t

 EPF (early pregnancy factor), čimbenik rane gravidnosti

Trajanje Placenta kao izvor Izlučivanje

 Određuje se pomoću imunoloških testova

 Plazma, mlijeko, urin

 Duljina MTR ovisi o:

Izostanak estrusa 3 tj. nakon UO

 LAŽAN POZITIVAN NALAZ (krava “šuti”, a nije

 LAŽAN NEGATIVAN NALAZ (krava pokazuje

Graviditetni sluzni čep – od 60. dana gravidnosti

Različiti prikazi stošćića materničnog grljka

Palpacija jajnika – mijenjaju položaj tijekom

 od 110. dana asimetrično

 Palpacija maternice: tijekom graviditeta

Blaga asimetrija rogova maternice (35. dan gravidnosti)

Nakon 40. dana: izmicanje plodnih ovojnica i ploda

Nakon 40. dana: palpacija alantokoriona

Preživači: placenta cotyledonaria – prostor

• izrazita asimetrija rogova maternice,

 Na kraju trećeg mjeseca gravidnosti počinje se javljati

 Kako gravidnost odmiče treperenje arteriae uterine

 Fremitus se javlja i nekoliko dana poslije poroda te

1. arterijska pulzacija - do 3. mj.

Završna gestacija - puls poput Skeletopija arteriae

Poslije 4. mjeseca gravidnosti:

 Plod je u toj fazi gravidnosti moguće palpirati

 Glava ploda je u tom stadiju veličine šake, a

Negativna faza gravidnosti (5.-6. mjesec)

Glava ploda veličine šake (6. mjeseci gravidnosti)

 Od početka 7. mjeseca gravidnosti plod i