DODATAK

REALIZOVAN
U SARADWI SA
MINISTARSTVOM
POQOPRIVREDE,
[UMARSTVA I
VODOPRIVREDE
REPUBLIKE
SRPSKE
ponedjeqak, 1. oktobar 2018.

ANALIZA:
Pore|ewe podsticajnih
sredstava za 2018. godinu

Republika Srpska FBiH

Agrarni buyet 71.000.000 KM 58.200.000 KM

Dugoro~ni razvoj 10.130.000 KM 4.580.000 KM
Sistemske mjere 4.760.000 KM 1.145.000 KM ^edomir
STOJANOVI]
Koliko se
novca ula`e u
poqoprivredu
 ǫ
ȍ ǫȓ
șȒȍ ǫȓȈș
ȘȗșȒȍ
ǹȘȗșȒȍ
ǏNjLJǔLJǘ ǫȓȈșǹ
ǫȓȈșǹȘȗ
ȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ 
ǏǘǚǙǗLJ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ

ǏǘljLJǑǕNJ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ


ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ

ǔǕljǕNJǯǚǙǗLJ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ

ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒȍ
ȈșǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘȗșȒ
ǹȘȗșȒȍ ǫȓȈșǹȘ
ȗșȒȍ ǫȓȈș
Ȓȍ ǫȓȈ
ȍ ZZZJODVVUSVNHFRP ǫ
ponedjeqak, 1. oktobar 2018. GLAS SRPSKE Agrar 3

strana 4 i 5

INTERVJU: Podvla~ewe
^edomir Stojanovi} crte
VODA Pi{e:
Veqko

IK
najvredniji ZEQKOVI],
novinar
"Glasa Srpske"

UVODN
resurs
esen je godi{we doba kada poqo-
RS i FBiH: Pore|ewe privrednici obi~no sumiraju re-

podsticaja
Agrarni
J zultate svoga mukotrpnog rada.
Podvuku crtu da vide gdje se nalaze,
te da li im se ulo`eno i adekvatno
vratilo. Da nije bilo vremenskih
neprilika vjerovatno bi zadovoqno trqali
ruke i u`ivali u plodovima svoga rada.
buyet ve}i za Ba{ kao {to je to slu~aj sa onima koji se ba-
ve sto~arstvom, koje svake godine biqe`i sve

13 miliona boqe rezultate. Posebno je to primjetno u

mqekarskoj proizvodwi, koja iz godine u godi-
nu biqe`i rast. Ono {to je pohvalno jeste
maraka ~iwenica da rast proizvodwe mlijeka prati i
kvalitet, {to se manifestovalo i na pove}an
izvoz, koji je za prvih {est mjeseci ove godine, u
strana 6
odnosu na isti period pro{le, ve}i za oko sedam
odsto.
Sve ovo, naravno, ne bi bilo mogu}e bez podsticaj-
nih mjera Vlade Srpske i resornog ministarstva, ko-
je je ove godine imalo najve}i agrarni buyet.
Da su u ovom ministarstvu ozbiqno shvatili svoj po-
sao, mo`e se vidjeti iz uporednih podataka sa FBiH.
Brojke govore da se u Srpskoj mnogo vi{e pa`we po-
sve}uje ovom sektoru. Primjera radi, u RS se mnogo vi-
{e novca ula`e u "sistemske mjere" i "dugoro~ni razvoj".
Za razliku od FBiH, u Srpskoj se regresira i nabavka
dizel goriva,
Ulagawa u agrar ali i ula`e no-
Mqekarska industrija vac i izgradwu i
U Bijeqinu RAST IZVOZA modernizaciju
protivgradne za-
{tite.
ZA RAZLIKU
OD FBiH, U SRPSKOJ
"oti{lo" MLIJEKA
strana 8
Prema zvani~nim
podacima, u posqed-
SE REGRESIRA
NABAVKA DIZEL
najvi{e novca wih pet godina u se-
ktor agrara Srpske
ulo`eno je vi{e od
GORIVA, ALI I
ULA@E NOVAC
strana 7
530 miliona maraka, od U IZGRADWU I
~ega je 304 miliona
obezbije|eno putem
MODERNIZACIJU
Farma "Mons produkt" agrarnog buyeta Vlade PROTIVGRADNE
Posao u Srpske. Interesantno je
spomenuti da je najvi{e
ZA[TITE
novca ulo`eno na podru~ju grada Bijeqine, gotovo tre}ina.
Italiji Rezultati ovog rada, ali i ulo`enog novca, vidqivi su na svakom
koraku. RS danas ima jedan od najure|enijih sistema za navodwavawe
zamijenio u regionu. Izgra|eni su sistemi u Bijeqini, Pelagi}evu i Bratuncu,
a uskoro bi u funkciju trebalo da budu pu{teni i oni u Trebiwu i
Bile}i. Sve ovo se radi jer su u resornom ministarstvu shvatili da
uzgojem koza je savremena poqoprivredna proizvodwa u dana{we vrijeme gotovo
nezamisliva bez modernih i funkcionalnih sistema za navodwavawe.
strana 11 U ministarstvu su prepoznali i zna~aj vode kao strate{kog resursa, te
je u toku realizacija nekoliko kapitalnih projekata vrijednih nekoliko
Seoski turizam desetina miliona evra.
Da je ovo jedan od ure|enijih sektora, koji pru`a dosta mogu}nosti i pri-
ALPSKI DO@IVQAJ strana 14 lika, vidqivo je i na samom "terenu". Qudi se iz inostranstva vra}aju i
ovdje vrlo uspje{no pokre}u neki od porodi~nih biznisa.

NA OBRONCIMA LISINE
4 Agrar GLAS SRPSKE
INTERVJU ^edomir STOJANOVI],
pomo}nik ministra poqoprivrede,
{umarstva i vodoprivrede Republike Srpske
VODA JE NA[
NAJVREDNIJI
U funkciji je sistem
RESURS
za navodwavawe u
Bijeqini.
On pokriva 620
hektara obradivih
povr{ina.
U Pelagi}evu je to
200 hektara, a u
Bratuncu 460. U toku
je izgradwa ovih
sistema i u Trebiwu
i Bile}i
epublika Srpska ima je-
dan od najure|enijih i
R najsveobuhvatnijih sis-
tema za navodwavawe u
regionu, a mo`da i {i-
re. Smatra to pomo}nik
ministra poqoprivre-
de, {umarstva i vodoprivrede Re-
publike Srpske ^edomir
Stojanovi}.
- Izgradili smo i pustili u
funkciju sistem za navodwavawe u
Bijeqini, koji pokriva oko 620 he-
ktara obradivih povr{ina. U Pe-
lagi}evu je to 200 hektara, a u
Bratuncu 460. Trenutno se grade
sistemi za navodwavawe u Tre-
biwu i Bile}i, a koji bi trebalo
da obezbijede navodwavawe oko
1.000 i 200 hektara obradivog
zemqi{ta. Mislim da je svima ja-
sno kako savremena poqoprivre-
dna proizvodwa u dana{we
vrijeme postala gotovo nezamisli-
va bez modernih i funkcionalnih
sistema za navodwavawe i opre-
djeqewe ovog ministarstva i Vla-
de Srpske je da u vezi sa ovim
pitawem maksimalno iza|e u su-
sret na{im poqoprivrednim
proizvo|a~ima - istakao je Stoja-
novi}.
Kako je dodao, uskoro bi treba-
lo da zapo~nu i radovi na iz-
gradwi akumulacije u Potkozarju,
a koja bi trebalo da obezbijedi na-
vodwavawe od 1.600 do 2.000 hekta-
ra obradivih povr{ina na
podru~ju Podgradaca.
AGRAR: Generalno gledaju}i,
kakvo je stawe u oblasti vodo-
privrede Republike Srpske?
STOJANOVI]: Trenutno
stawe u oblasti vodoprivrede je
mnogo boqe nego, recimo prije ~e-
tiri godine. U jednom ranijem pe-
riodu u ovu oblast se nije ni{ta
ulagalo. Tu prije svega mislim na
oblast od za{tite od poplava i iz-
gradwu sistema za navodwavawe,
ali i ure|ewe vodotoka. Sve to je
bilo poprili~no zapu{teno.
AGRAR: Do koje faze je stigao
projekat izgradwe spojnog kana-
la Vrbas-Osorna?
STOJANOVI]: Ura|en je
idejni i glavni projekat. U toku je
postupak prikupqawa odre|enih
saglasnosti, nakon ~ega bi se tre-
balo u}i u proces eksproprijacije
zemqi{ta i izrade kanala. Me|u-
tim, to se jo{ uvijek ne radi jer
jo{ nismo obezbijedili finansij-
ska sredstava neophodna za reali-
zaciju ovog kapitalnog projekata,
~ija se vrijednost kre}e oko 20 mi-
liona maraka. Vodimo odre|ene
pregovore sa Svjetskom bankom i
vjerujem da }e se oni zavr{iti po-
voqno, {to bi nam omogu}ilo da
nastavimo sa ovim projektom. On
je veoma zna~ajan, jer bi, izme|u os-
talog, obezbijedio navodwavawe
~ak 19.000 hektara zemqi{ta.
AGRAR: Koji su to drugi pro-
jekti koje Va{ resor vodoprivre-
de realizuje sa Svjetskom
bankom, te sa EIB?
STOJANOVI]: Imamo ih vi-
ponedjeqak, 1. oktobar 2018.
{e, ali ve}ina wih se odnosi na
projekte odbrane od poplava.
Evropska investiciona banka fi-
nansira projekte koji iznose 55
miliona evra. Pri kraju smo ugo-
varawa svih pojedinosti i o~eku-
jem da bi ih do kraja 2019. godine
trebalo u potpunosti realizovati.
Zavr{etkom ovih planiranih pro-
jekata mi }emo u potpunosti dobi-
ti rekonstruisan Savski nasip,
ura|ene crpne stanice, rekonstru-
isanu kanalsku mre`u u du`ini
180 kilometara, ali i ure|ene vo-
dotoke kroz najve}a urbana podru-
~ja Republike Srpske. Samo u
Savski nasip bi}e ulo`eno 13,8
miliona dolara. Ovaj projekat je u
malom zastoju, jer postoji odre|e-
no nezadovoqstvo gra|ana sa tog
podru~ja zbog trase kojom }e i}i
ovaj nasip. Kojom god da trasom on
bude i{ao, uvijek }e biti nezado-
voqnih. To je ~iwenica i mi smo
toga svjesni. Ali, treba gledati
op{ti interes i prisjetiti se ka-
tastrofalnih poplava koju su u
proteklom periodu pogodile Repu-
bliku Srpsku, pa i podru~je Bi-
jeqine.
AGRAR: Da li je Republika
Srpska spremna da se odbrani od
novih poplava, odnosno {ta je
ura|eno od 2014. u vezi sa ovim
pitawem?
STOJANOVI]: Mi smo ve}
spremni, jer je u vezi sa ovim pi-
tawem u~iweno dosta. To se moglo
vidjeti i ove godine kada je za-
biqe`en istorijski visok vodos-
taj rijeke Save. Kada realizujemo
i ostale projekte, prije svega one
koje finansira Evropska inves-
ticiona banka sa 55 miliona evra,
izgradimo Drinski nasip, ali i
realizujemo jedan novi projekat
ponedjeqak, 1. oktobar 2018.
GLAS SRPSKE Agrar 5
vrijedan 19 miliona evra, Repu-
blika Srpska }e gotovo u potpu-
nosti biti za{ti}ena od
katastrofalnih poplava. To bi se
trebalo desiti negdje krajem 2021.
godine, za kada je predvi|en za-
vr{etak svih ovih zapo~etih, ali
i planiranih projekata.

U GRADWU KANALA
VRBAS-OSORNA
20 MILIONA
MARAKA
IMAMO AGRAR: Koje zakonske i podza-
NAJBOQI konske akte priprema Ministar-
SISTEM ZA E stvo odnosno resor vodoprivrede?
W
NAVODWAVAU STOJANOVI]: U zadwe dvi-
U REGION
je godine ura|en je veliki broj za-
konskih i podzakonskih akata, a
koji su se uglavnom odnosili na
"ugra|ivawe" Direktive o popla-
vama. Pored toga ura|en je i set
podzakonskih akata o eksploataci-
ji mineralnih materijala iz vodo-
toka, Pravilnik o vodnim
aktima... Vjerujem da }emo do kraja
ove godine imati ura|ene sve za-
konske i podzakonske akte kada je
u pitawu sektor vodoprivrede.
AGRAR: Kakva je saradwa sa
kolegama iz regiona prvenstveno
iz Hrvatske, Srbije i Crne Gore,
s obzirom na to da jedan broj ri-
jeka zajedni~ki dijelimo?
STOJANOVI]: Dobra i ona
se uglavnom ostvaruje kroz rad za-
jedni~kih komisija, kao {to je sav-
ska i dunavska komisija. Trenutno
imamo potpisan sporazum samo sa
Republikom Hrvatskom, a uskoro
bi isti trebalo da bude ratifiko-
van i sa Srbijom. Imamo saradwu
i sa predstavnicima Crne Gore,
ali ona nije tako intenzivna kao
{to imamo sa Srbijom i Hrvat-
skom.
AGRAR: [ta podrazumijeva
Strategija integralnog upravqawa
vodama 2015-2024?
STOJANOVI]: Ona podrazu-
mijeva da voda kao resurs bude za-
majac na{eg daqeg privrednog
razvoja. Predvi|eno je dosta toga
da se uradi, a prije svega kada je u
pitawu izgradwa sistema za na-
vodwavawe, ali i postrojewa za
proizvodwu elektri~ne energije...
Voda je na{ prirodni resurs i po-
tencijal koji }emo u narednom pe-
riodu maksimalno iskoristiti. U
prethodnom periodu smo imali ve-
likih problema sa poplavama, ali
kada realizujemo i privedemo kra-
ju sve zapo~ete projekte, ima}emo
situaciju da }e voda postati veoma
dragocjen resurs Republike
Srpske.
6 Agrar GLAS SRPSKE
Pore|ewe podsticajnih sredstava u RS i FBiH za 2018. godinu
Agrarni buyet ve}i
za 13 miliona maraka
U RS se mnogo vi{e Ulagawa
pa`we poklawa Agrarni buyet
podsticajima za Dugoro~ni razvoj
nabavku mehanizacije Sistemske mjere
i sistema za Protivgradna odbrana
navodwavawe, te Poq. mehanizacija
izgradwi skladi{nih
Zdravqe `ivotiwa
objekata, za {ta se
godi{we izdvaja Prera|iva~ki kapaciteti
duplo vi{e novca Premija za mlijeko po jednom litru
nego u FBiH
grarni buyet Republike
Srpske je za 13 miliona
A konvertibilnih mara-
ka, odnosno za oko 20 od-
sto, ve}i od onog u
Federaciji BiH. Osim
toga, iz zvani~nih poda-
taka je vidqivo i da se u Republici
Srpskoj mnogo vi{e pa`we poklawa
mjerama dugoro~nog razvoja, odnosno
podsticajima za nabavku poqoprivre-
dne mehanizacije, nabavku sistema za
navodwavawe, te izgradwi skladi-
{nih i drugih objekata u poqoprivre-
di, za {ta se godi{we izdvaja duplo
vi{e novca nego u FBiH.
Znatno su ve}a i sredstva za sis-
temske mjere koje obuhvataju mjere za-
SRPSKA
SA SEDAM
MILIONA
REGRESIRA
NABAVKU
GORIVA
ponedjeqak, 1. oktobar 2018.
Republika Srpska FBiH miliona maraka podr`ava protivgra-
dna za{tita, a koja u Federaciji ne
71.000.000 58.200.000 postoji. Iako je te{ko porediti
10.130.000 4.580.000
agrarne buyete Srpske i Federacije,
ono {to je posebno vidqivo je znatno
4.760.000 1.145.000 ve}a podr{ka u agrarnom buyetu za
4.000.000 Nema
biqnu proizvodwu i to za oko 54 od-
sto, dok je podr{ka sto~arskoj proi-
3.500.000 2.200.000 zvodwi za oko sedam miliona maraka
ve}a u Federaciji.
1.600.000 KM Nema Ova razlika biva u potpunosti
kompenzovana mjerom regresiranog
1.500.000 KM Nema dizela, koja u FBiH ne postoji.
Direktna podr{ka biqnoj proi-
zvodwi u Srpskoj iznosi 19.535.000
maraka. Pri tome po osnovu premije
Republika Srpska FBiH Srbija za proizvedeno i prodato vo}e i po-
vr}e, te qekovito i aromati~no biqe
0,30 KM 0,28 KM 0,12 KM u 2018. godini u RS bi}e ispla}eno
Podsticaji za p{enicu po hektaru
Republika Srpska
560 KM
FBiH
550 KM
Srbija
66 KM
5.960.000 maraka. To je za oko 115 od-
sto vi{e nego u trogodi{wem prosje-
ku iznosa podsticaja, kada je godi{we
ispla}ivano 2.632.935 maraka.
Najve}e pove}awe biqe`i premi-
ja za proizvedeno i prodato povr}e od
vi{e od 320 odsto, a za koju }e u 2018.
godini biti ispla}eno 1,8 miliona
{tite zdravqa `ivotiwa i biqaka, inovacija u poqoprivredi.
za {ta se godi{we izdvaja oko dva mi- Ono {to posebno izdvaja Repu- maraka. Premija za vo}e pove}ana je za
liona konvertibilnih maraka. bliku Srpsku u odnosu na FBiH je i skoro 100 odsto i za tu namjenu bi}e
Me|u mjerama koje treba spomenu- podr{ka kroz regresirano dizel go- izdvojeno oko ~etiri miliona maraka
ti, a koje postoje samo u Republici rivo u iznosu od sedam miliona mara- u ovoj godini.
Srpskoj su kontrola kvaliteta mlije- ka godi{we, {to je mjera koja u FBiH
ka, pedolo{ka analiza zemqi{ta, po- ne postoji.
dr{ka uzgojno-selekcijskom radu, te Osim toga u Srpskoj se sa ~etiri PROTIVGRADNA
podr{ka uvo|ewu tehnolo{kih
ZA[TITA
NE POSTOJI U FBiH
Osim podr{ke teku}oj sto~arskoj
i biqnoj proizvodwi agrarni buyet
sa~iwava i podr{ka dugoro~nom ra-
zvoju i sistemske mjere.
Iz zvani~nih podataka vidqivo
je da se u Republici Srpskoj vi{e ne-
go duplo ula`e u dugoro~ni razvoj od
FBiH, dok je u prethodnim godinama
taj omjer bio i ve}i, dok se za sistem-
sku podr{ku, kao {to je recimo za-
{tita zdravqa biqaka i `ivotiwa
ili kontrola kvaliteta mlijeka, iz-
dvaja i ~etiri puta vi{e novca nego
u FBiH.
Iz resornog ministarstva isti-
~u i da je RS, kada je u pitawu ispla-
ta podsticaja, lider u regionu, jer
ima najboqu dinamiku isplate ovih
nova~nih sredstava, ali i nema nika-
kvih dugovawa prema poqoprivre-
dnicima iz ranijih godina, {to ba{
i nije slu~aj u regionu.
ponedjeqak, 1. oktobar 2018. GLAS SRPSKE Agrar 7

U sektor Ulagawa u sektor

agrara agrara 2013 - 2017.
Bijeqina - 80,76 miliona KM
ulo`eno Gradi{ka 57,52 miliona KM
Kozarska Dubica - 28,97 miliona KM
vi{e od Bawaluka - 28,74 miliona KM
530 Prwavor - 19,64 miliona KM
Prijedor - 18,66 miliona KM
miliona [amac - 15,74 miliona KM
Srbac - 15,36 miliona KM
maraka Lakta{i - 14,13 miliona KM
Derventa - 13,41 miliona KM

AGRARNI BUYET
ZA 2018. GODINU
71 MILION KM
:
MACANOVI]
NIJE BILO Republike Srpske. To se uostalom
NIH mo`e vidjeti i iz ovih brojki, ko-
PRIVILEGOVA
je na najboqi na~in ilustruju, ali
i potvr|uju da je to tako - rekao je
portparol Ministarstva poqo-
privrede, {umarstva i vodopri-
vrede Republike Srpske

U Bijeqinu Aleksandar Macanovi}.

Kako je istakao, ovo minis-
tarstvo svake godine izdvaja sve
vi{e novca u ovaj sektor, pa je ta-
ko za ovu godinu planirano da u
agrar, putem raznih podsticaja i

"OTI[LO" kapitalnih ulagawa, bude ulo`e-

no ~ak 71 miliona konvertibil-
nih maraka.
- Ovi podaci demantuju pri~e

najvi{e novca koje se plasiraju u dijelu javnosti

o nedovoqnom ulagawu u ovaj stra-
te{ki sektor, a koje dolaze od
strane pojedinih opozicionih po-
liti~kih partija. Tako|e, vid-
Prema podacima resornog ministarstva, najvi{e novca ulo`eno je qivo je i da nije bilo
privilegovanih, ali ni diskri-
na podru~ju grada Bijeqina, ~ak 80,7 miliona, a zatim slijede op{tine minisanih u vezi sa ovim pi-
Gradi{ka, Kozarska Dubica, Bawaluka, Prwavor i Prijedor tawem - naveo je Macanovi}.
Da se ravnomjerno i prema ut-
posqedwih pet godina u Prema podacima resornog mi- dor. vr|enim pravilima ulagalo tamo
sektor agrara Republike nistarstva, najvi{e novca ulo`eno - Opredjeqewe ove Vlade, ali i gdje je najpotrebnije, iz ovog mi-

U Srpske ulo`eno je vi{e

od 530 miliona konver-
tibilnih maraka, od ~ega
je 304 miliona obezbije-
|eno putem agrar-
nog buyeta Vlade
Srpske.
je na podru~ju grada Bijeqina, ~ak
80,7 miliona, a zatim slijede op{ti-
ne Gradi{ka, Kozarska Dubica, Ba-
waluka, Prwavor i
Prije-
ovog ministarstva, bilo je i ostalo,
da je sektor agrara jedan od strate-
{kih u daqem
ra zvo ju
nistarstva su naveli primjer Bi-
jeqine, u koju je ulo`eno gotovo
tri puta vi{e novca,
nego u Bawa-
luku.
8 Agrar GLAS SRPSKE
ndustrija mlijeka i
I m l i j e~ n i h
proizvoda u Repub-
lici Srpskoj bazi-
rana je na radu pet
mqekara sa ukupnim
instalisanim dnevnim kapacite-
tom prerade 375.900 litara mli-
jeka.
Iskori{}enost kapaciteta je oko
66 odsto, odnosno prera|uje se
260.000 litara mlijeka dnevno.
Najzna~ajniji prera|iva~ je
"Mlijekoprodukt" d.o.o. iz
Kozarske Dubice ~iji instal-
isani kapacitet iznosi 300.000
litara mlijeka dnevno. Trenutna
proizvodwa se kre}e oko 220.000
litara.
Druga po obimu proizvodwe je
"Mqekara Pa|eni" iz Bile}e, a
zatim slijede mqekare "Dule" iz
Bijeqine, "Danglo" iz Nevesiwa,
"Liva~" iz Aleksandrovca, "Mi-
lankovi}" iz Prwavora i "Per-
feto plus" iz Nevesiwa.
Na godi{wem nivou
pomenute mqekare prerade 70
miliona litara sirovog mlijeka
otkupqenog od farmera iz Repub-
like Srpske, od ~ega je najve}im
dijelom zastupqena proizvodwa
konzumnog mlijeka, oko 70 odsto.
Ostatak se odnosi na
proizvodwu sireva, pavlake
i ostalih prera|evina.
Prema podacima re-
DNEVNO SE
sornog ministarstva,
kod svih doma}ih pr-
era|iva~a mlijeka prim-
jetno je pove}awe otkupa,
ponedjeqak, 1. oktobar 2018.
Mqekarska industrija Primjetno je i da u ukupnom
Kontinuiran
Srpske u brojkama
otkupu svje`eg sirovog mlijeka,
sa stanovi{ta kvaliteta
proizvoda koji se plasira na
tr`i{te, velike farme sa 50 i
vi{e krava pokazuju konstantnost
u pogledu kvaliteta proizvedenog
svje`eg sirovog mlijeka, a ujedno
usqed pove}awa broja takvih
rast IZVOZA farmi obezbje|uje se i ve}a
koli~ina kvalitetnog mlijeka za
prera|iva~ki sektor.
Otkup mlijeka za odsto ili 7.514.721 litar ve}i u Tako|e, zna~ajne koli~ine
odnosu na period januar - jun 2013
prvih {est mjeseci - 2016. godine.
2018. godine ve}i za Broj primarnih proizvo|a~a
mlijeka u prvih {est mjeseci ove
3.841.273 litra u godine je na pribli`no istom
NAJVE]I PRERA\IVA^
odnosu na isti nivou iz 2017. godine, kada ih je "MLIJEKOPRODUKT"
bilo 4.499.
period pro{le Tako|e, primjetno je smawewe
godine, {to broja muznih grla u periodu 2016 mlijeka u ukupnom otkupu vode
- 2018, ali je do{lo i do pove}awa porijeklo sa malih farmi,
predstavqa pove}awe muznog prosjeka po grlu sa 10 na veli~ine stada od jedne do deset
od 6,86 odsto 13 litara dnevno. krava, i u~estvuju u otkupu sa oko
42 odsto, pri ~emu je kvalitet
proizvedenog mlijeka varijabi-
srazmjerno pove}awu primarne
lan.
proizvodwe mlijeka.
Proizvodwa i otkup mlijeka
VRIJEDNOST Prema zvani~nim podacima,
vidqivo je da izvoz mlijeka i
u Republici Srpskoj za prvih
{est mjeseci 2018. godine ve}i su
IZVOZA mlije~nih proizvoda iz Repub-
like Srpske, za period januar - jun
6,86 odsto ili za 3.841.273 litra
u odnosu na isti pe- I UVOZA 2016 - 2018. godine, ima kon-
tinuiran trend rasta vrijed-
riod 2017. go- godina izvoz uvoz
nosti, sa variraju}om stopom od
dine, dok su za 2016. 8.035.313 5.721.549
24 do 42 odsto, dok vrijednost
14,36 2017. 10.042.662 4.064.791
uvoza ima izuzetno visok
2018. 14.353.732 7.381.568
PRERA\UJE rast od 29 do gotovo 82
260.000 odsto.
LITARA
ponedjeqak, 1. oktobar 2018. GLAS SRPSKE Agrar 9

REDOVNE
ISPLATE
MA
KOOPERANTI

Poqoprivredna
Uspje{an dosada{wi zadruga "Agrocentar" jeka u Gorwim \uki}ima, Popu`ama,
Vrani}ima, Todori}ima, Vaganu i
rad prepoznali su [ipovo Vodici. Prednost pri dodjeli lakto-
LRC BIS i "Poslovne friza imali su poqoprivredni

novine", koji }e ovoj

zadruzi krajem ove
Pouzdan proizvo|a~i koji se prvi put
ukqu~uju u otkup mlijeka, mladi i
`ene nosioci poqoprivrednih do-
ma}instava, te aktivni proizvo|a-
godine dodijeliti
priznawe i
sertifikat
partner ~i koji ukqu~e u otkup nove
proizvo|a~e.
U okviru IFAD projekta Mi-
nistarstva poqoprivrede, {umar-
"Zvijezda bonitetne
pouzdanosti" u otkupu stva i vodoprivrede Vlade RS
zadruga je aplicirala i za nabavku
rolo prese i terenskog kamiona za
sakupqawe mlijeka. IFAD projekat
oqoprivredna zadru-
ga "Agrocentar" [ipo-
mlijeka u~estvuje sa 64, a zadruga sa 26 odsto u
finansirawu nabavki. Ugovor za ro-

P vo svrstana je u sam vrh

bonitetno priznatih
kompanija u BiH, na
osnovu analiza finan-
sijski pokazateqa po-
slovawa u 2017. godini, kao i ostalih
ekonomskih parametara uokvirenih u
me|unarodno priznate standarde i
uredi-
la stawe u
ovoj oblasti,
isplate kooperantima
su postale redovne, a cijena mlijeka
vno.
nata ko-
ji proizve-
du oko 1.500
litara mlijeka dne-

Tu se nije stalo. U partnerstvu sa

lo presu je potpisan, a za terenski ka-
mion se o~ekuje raspisivawe tendera.

kriterijume.
Uspje{an rad prepoznali su i
LRC BIS i "Poslovne novine", koji
}e ovoj zadruzi dodijeliti priznawe
i sertifikat "Zvijezda bonitetne po-
uzdanosti" - pouzdanost 2018.
Zadrugu su 2013. godine osnovali
poqoprivredni proizvo|a~i iz op-
{tina [ipovo i Kupres. Od samog
osnivawa ona je poku{avala da uve-
`e ~itav sistem, ali prve godine ra-
da nisu bile ba{ uspje{ne.
Stvari su krenule naboqe kada je
2016. godine za novog direktora ime-
novan @arko Prola, ugledni proi-
zvo|a~ mlijeka iz ovog kraja. Po~ela
je reorganizacija i prenos osniva-
~kog kapitala na nove zadrugare.
Vrlo brzo je do{lo do prvih po-
zitivnih rezultata. Od 1. decembra
2016. godine do 30.9.2017. godine mli-
jeko je otkupqivano za mqekaru "Eko-
sir Pu|a" iz Livna. Kooperantima
zadruge ispla}ivano je po cijeni od
0,45 maraka po jednom litru.
Zadruga je u prvoj godini rada
je porasla na 0,52 marke po jednom li-
tru. U drugoj godini rada organizo-
van je otkup na cijeloj teritoriji
op{tine [ipovo i sklopqen ugovor
sa "Mlijekoproduktom" iz Kozarske
Dubice.
Zadruga danas broji 35 koopera-
op{tinom implementiran je proje-
kat "Formirawe sabirnih mjesta za
otkup svje`eg sirovog mlijeka na po-
dru~ju op{tine [ipovo". Rije~ je o
grant sredstvima Investicione ra-
zvojne banke RS. Zadruga je dobila 13
laktofriza da organizuje otkup mli-
ORGANIZOVAN OTKUP
NA TERITORIJI
CIJELE OP[TINE
Rolo presa }e slu`iti zadrugari-
ma da se kroz pripremu zelene mase
znatno pove}a mlije~nost, a naro~ito
u zimskom periodu, kada je potrebna
najkvalitetnija krma u ishrani. Te-
renski kamion omogu}i}e organizo-
vawe sakupqawa mlijeka na cijeloj
teritoriji op{tine [ipovo, tako da
vi{e ne}e biti kori{}ene transpor-
tne usluge drugih pravnih lica u sa-
kupqawu. U okviru IFAD projekta
bi}e izvr{ena i nabavka kvalitetno
priplodnih junica za kooperante za-
druge koji imaju mawe od 10 muznih
krava. On }e sufinansirati nabavku
sa 40, a op{tina [ipovo sa 10 odsto,
dok }e preostali dio pla}ati koope-
ranti. Zadruga planira da aplicira
i za nabavku traktora, a u planu je i
ure|ewe sabirnih mjesta za otkup
svje`eg sirovog mlijeka po EU stan-
dardima. Tako|e, u planu je i pro{i-
rewe otkupa na teritoriji op{tina
Kupres, Jezero i Mrkowi} Grad.
10 Agrar GLAS SRPSKE ponedjeqak, 1. oktobar 2018.

olak{ao svoju proizvodwu.

ade}i u inostranstvu Ve-
selko Glavendeki}, iz sela
Na farmi je higijena na visokom
stepenu, gdje se dobija mlijeko ekstra-
kvaliteta i nikada nije imao pro-
blem sa otkupom.
VESELKO: Veselko ka`e da svaki farmer
OTKUP mora da ima visok stepen svijesti, jer
MLIJEKA proizvodi hranu i tu nema proma{a-
AN
ZAGARANTOV ja. Svako jutro radni dan po~iwe u
pola pet i kre}e se sa jutarwom mu-
`om, ~i{}ewem {tale i ishranom
krava. Uvijek se prvo pola`e kvali-
tetno sijeno kravama, a zatim se ka-
snije daju kukuruzna sila`a i
koncentrovana hraniva radi boqe
probavqivosti.
Kada je vrijeme ispa{e, krave se
pu{taju na okolne pa{wake, gdje pro-
vode najve}i dio dana. Tu im je obe-
zbije|ena ~ista voda i hladovina u
{umi, koja poslu`i i kao skloni{te
od ki{e.
Simentalac je najzastupqeniji
na farmi, jer se pored mlije~nog go-
Porodi~no gazdinstvo Glavendeki} vedarstva ova porodica bavi i tovom

R
ski `ivot.
Paramije kod Prwavora,
`elio je da radi i dopri-
nosi u svojoj otaybini.
Odlu~io je da se vrati na
imawe i zapo~ne farmer-

Te 1998. godine, kada se vratio,

iz sela Paramije kod Prwavora

Kvalitetan
junadi, zato je hol{tajn rasa mawe
zastupqena. Simentalke krave osje-
mewavaju se sjemenom belgijskog pla-
vog gove~eta i ovakva telad pokazuju
dobre rezultate u tovu.

imao je dvije muzne krave, pa su supru-

ga i on prodavali mlijeko i tovili
junad. Proizvodwa se pove}avala pa-
ralelno sa stadom i usavr{avala u
onoj mjeri koliko su finansije omo-
gu}avale. Od 2000. godine ulazi u sis-
proizvod ZNA^AJNA PODR[KA
RESORNOG
MINISTARSTVA

tem otkupa mlijeka koji organizuje

mqekara u Kozarskoj Dubici. Po{to
se registrovao kao proizvo|a~ u Re-
gistru poqoprivrednih gazdinstava,
mogao je da koristi podsticaje Mi-
nistarstva poqoprivrede, {umarstva
i vodoprivrede Republike Srpske.
Poslije toga je krenuo sa grad-
wom savremenog objekta za krave i
smje{taj hrane, nakon ~ega je pove}ao
broj muznih krava ~ija je prosje~na
dnevna mlije~nost oko 25 litara.
Svake godine ovaj proizvo|a~ zna-
~ajna finansijska sredstva ulo`i u
mehanizaciju kako bi osavremenio i
nije te{ko
prodati
Ovo doma}instvo nema kreditnih zadu`ewa.
Nisu `eqeli da ulaze u velike rizike ve} su
krenuli te`im putem da ovo gazdinstvo postane
prepoznatqivo po kvalitetnoj proizvodwi
- Sve je mawe farmera i qudi na
selu, te je za tovnom junadi velika po-
tra`wa - isti~e ovaj farmer.
Osim soje i premiksa, sva ostala
hraniva se proizvode na farmi, za
{ta posjeduje svu potrebnu mehaniza-
ciju. Povr{ina kojom farma raspo-
la`e je 35 hektara obradivog
zemqi{ta. Poslove na farmi
obavqaju svi uku}ani, dok se sezonski
anga`uje dodatna radna snaga.
Ovo doma}instvo nema kreditnih
zadu`ewa, jer je postepeno izgra|en
svaki dio farme. Nisu `eqeli pre-
ko no}i da ne{to izgrade i ulaze u ve-
like rizike ve} su krenuli te`im
putem da porodi~no gazdinstvo Gla-
vendeki} postane prepoznatqivo po
kvalitetnoj proizvodwi.
- Kvalitetan proizvod nije te-
{ko plasirati, jer ga tr`i{te pre-
poznaje i cijeni - ka`e Veselko.
Zbog liberalizacije tr`i{ta
farmeri ne mogu da opstanu bez po-
dr{ke i za{tite Ministarstva
poqoprivrede, {umarstva i vodopri-
vrede Republike Srpske i, kako isti-
~e, ta saradwa je sada na najvi{em
mogu}em nivou, a pogotovo kroz po-
dr{ku i prenos znawa od savjetodava-
ca iz Resora za pru`awe stru~nih
usluga u poqoprivredi. Veselko se
nada da }e u narednom periodu vi{e
biti promocije doma}e proizvodwe i
da }e se pove}ati svijest kod potro-
{a~a da kupuju doma}e proizvode.
ponedjeqak, 1. oktobar 2018.
FARMA "MONS PRODUKT" IZ GORWEG O^AU[A KOD TESLI]A
POSAO U ITALIJI
zamijenio uzgojem koza
Prepoznaju}i
povoqne prirodne
potencijale, Kqe~anin
je po~etkom 2013.
godine zapo~eo
realizaciju svoje
ideje u rodnom kraju.
U{ao je u projekat
uzgoja alpskih koza
iroslav Kqe~a-
nin iz Gorweg
M O~au{a kod Te-
sli}a jedini je
poqo pri vredni
proizvo|a~ na
podru~ju ove op-
{tine koji se bavi tr`i{no ori-
jentisanim uzgojem koza i
proizvodwom kozjeg mlijeka i
mlije~nih proizvoda. U ovom po-
slu je pet godina, a wegovi proi-
zvodi ve} ostavqaju zna~ajan trag
na tr`i{tu.
Prepoznaju}i povoqne priro-
dne potencijale, ali i kako bi po-
mogao svom rodnom kraju, Kqe~anin
se vratio sa rada u Italiji i po~et-
kom 2013. godine zapo~eo realiza-
ciju svoje ideje. U{ao je u
STADO
DANAS
BROJI
VI[E OD
300 GRLA
projekat uzgoja koza.
U srcu o~uvane prirode, u Gor-
wem O~au{u, udaqenom pedesetak
kilometara od Tesli}a, osnovao je
farmu alpskih koza "Mons pro-
dukt".
- Nakon ne{to mawe od dvije
decenije provedene u Italiji, vra-
tio sam se u svoj kraj. Farmu sam
pokrenuo prije nekoliko godina, a
nakon toga i proizvodwu sira. Na
nadmorskoj visini od 950 metara
oformio sam "alpino stado", koje
danas broji oko 300 koza. Jedna ko-
za u prosjeku daje 2,5 litara mli-
jeka dnevno. Od tog mlijeka mi
danas proizvodimo kri{ka sir,
krem sir, mladi sir, jogurt i su-
rutku - poja{wava Miroslav.
Wegov radni dan po~iwe u
{est ujutro. Ka`e da je u stalnoj
potrazi za radnom snagom i vrije-
dnim qudima koji bi mu pomogli.
- Podnebqe je dobro, zahvalna
ispa{a, 400 vrsta qekovitih tra-
va mo`ete prona}i tu, a na 40 ki-
lometara nema velikih
zaga|iva~a. Na toj liniji O~au{ -
Borja - Vu~ja planina sve do Vla-
{i}a su nepregledni
pa{waci. Ovdje je
prije bilo
GLAS SRPSKE
20 ~obana sa po 200-500 koza. Sada
sam ostao sam, s ovim na{im pro-
gramom. Zagovaram pri~u da
ukqu~im kooperante, pro{irimo
se te smo izrazili spremnost da
ukqu~imo nove qude u ovaj posao -
dodaje Miroslav.
ISPA[A NA
NADMORSKOJ VISINI
OD 950 METARA
Pred malim proizvo|a~ima su
veliki izazovi. Suo~avaju se sa ja-
kom konkurencijom na doma}em
tr`i{tu, gdje veliki udio u pro-
daji pokrivaju strani proizvodi.
Najve}i problem im je niska cije-
na uvoznog sira, ali tu su i druge
prepreke. Novi standardi, prepo-
ruke i uslovi koji bi trebalo da
otvore vrata izvoza u Evropsku
uniju tra`e dodatna ulagawa, nove
tehnologije i promjenu nekih pra-
ksi. Ali, Miroslav ka`e da pros-
Agrar 11
tora za optimizam ima. Wegova
farma zna~ajno raste iz godine u
godinu.
- Svake godine obavqamo va-
kcinaciju, radimo na unapre|ewu
tehnologije, pratimo nove trendo-
ve kako bismo osigurali povje-
rewe krajweg kupca. Izlazimo na
sajmove, povezujemo se sa qudima.
Znamo da je put te`ak, ali vjerujem
da }e tr`i{te prepoznati kvali-
tetne proizvode - pri~a Miroslav.
Kompaniju "Mons produkt" i
farmu koza u Gorwem O~au{u po-
dr`ava i resorno ministarstvo.
Tako|e, radnici kompanije su pro-
{li treninge vezane za tehnologi-
ju proizvodwe sira, a preduze}e
ima u planu i {irewe proizvodwe
te nabavku opreme za lak{i i
br`i transport proizvoda do
tr`i{ta.
- Podr{ka ministarstva zna~i
mnogo, ali i pokazuje da ovdje, ka-
da krene{, mo`e{ napraviti po-
sao i biti dobar primjer. Borim
se da stvorimo novu vrijednost,
svaki novi dan je uspjeh za mene.
Moj interes i `eqa je da svojim
primjerom poka`em da se vrijedi
boriti - zakqu~uje
Miroslav.
12 Agrar GLAS SRPSKE ponedjeqak, 1. oktobar 2018.

Neophodno je
za{tititi stabla RADOVI U VO]WACIMA I VINOGRADIMA
i ~okote od niskih TOKOM JESEWIH MJESECI
temperatura,
uraditi duboku obradu
zemqi{ta i wegovo
|ubrewe, ispitati
potencijalnu rodnost,
PRSKAWE
obaviti rezidbu... VO]AKA I
VINOGRADA
OBAVEZNA
esen je doba u godini kada MJERA
se sumiraju rezultati iz ZA[TITE

J prethodne sezone
obavqaju najva`nije pri-
preme za narednu sezonu.
Neki misle da radovi u
vo}waku i vinogradu po-
slije berbe jewavaju, ali
naprotiv, u periodu novembar - fe-
i

bruar ima niz poslova koje je potre-

bno obaviti: za{titu stabala i
~okota od niskih temperatura, je-
sewa duboka obrada zemqi{ta i we-
govo |ubrewe, ispitivawe
potencijalne rodnosti, rezidba...
Radovi u vo}wacima i vinogra-
dima po~iwu sakupqawem opalog
li{}a i grana, te uklawawem starih
i polomqenih grana. Nakon berbe u
vinogradu ~esto ostanu grozdovi ko-
ji su nekvalitetni, o{te}eni ili
bolesni i koji su kao takvi povoqna
sredina za razvoj bolesti i {teto~i-
na. Zato ih treba iznijeti iz zasada.
Sve ove biqne dijelove treba
iznijeti iz vo}waka i vinograda i
spaliti. Wihovim uni{tavawem
smawuje se populacija patogena jer
su to mjesta prezimqavawa niza
gqivi~nih bolesti.
Jesewe prskawe vo}aka i vino-
grada je obavezna mjera za{tite.
"Plavim prskawem" se suzbijaju
uzro~nici mnogih bolesti. Suzbija-
ju se roga~ {qive, monilioze ko-
{ti~avih vo}ki (kajsije, breskve,
{qive, tre{we i vi{we), bakte-
riozne plamewa~e jabuke i kru{ke,
{upqikavost li{}a i krastavost
plodova kajsije i drugih ko{ti~avih temperatura iznad deset stepeni
vo}ki, kovryavost li{}a breskve,
crna pjegavost, pepelnica i siva
plijesan vinove loze.
Izaziva~i (patogeni) navedenih
bolesti prezimqavaju u ~okotima i
Celzijusa. Stabla moraju biti dobro
nakva{ena, dok sa wih ne po~ne da
kapa, zbog ~ega se ~esto ka`e "vo}ke
je potrebno okupati".
Ukoliko neki dio ostane netre-
"Plavim
kro{wama vo}aka, skriveni u puko-
tinama kore, pupoqcima, rak-rana-
ma, trulim organima i drugim
skrivenim mjestima. Da se infe-
kcija ne bi ostvarila tokom kasne
tiran, na wemu se mo`e u proqe}e
pojaviti bolest.
U vinogradima nakon zavr{ene
rezidbe, |ubrewa, izno{ewa i
spaqivawa orezane loze iz vinogra-
prskawem"
jeseni i blagih zimskih mjeseci, pa-
togeni se uni{tavaju na mjestu
wihovog prezimqavawa. Zbog toga je
neophodno "plavo prskawe" obaviti
blagovremeno kako bi infekcioni
da potrebno je obaviti zimsko
prskawe ili kupawe vinove loze.
Ono se obavqa preparatima na bazi
bakra ili "bordovskom ~orbom".
Mnoge bolesti i {teto~ine pre-
PROTIV
potencijal u proqe}e bio smawen zimquju na svim organima vinove
na najmawu mjeru.
Tretirawe treba obaviti po li-
jepom vremenu, bez vjetra, kada je
loze i nije te{ko zakqu~iti da pre-
ventivnu za{titu moramo po~eti
provoditi ve} u fenofazi miro-
PATOGENA
ponedjeqak, 1. oktobar 2018.
vawa pa sve do po~etka kretawa ve-
getacije.
Bakarni preparati se mogu ko-
ristiti samostalno ili u kombina-
ciji sa preparatima na bazi
mineralnih uqa za suzbijawe pre-
zimquju}ih formi {tetnih inseka-
ta.
Samo oni vo}ari i vinogradari
koji se pridr`avaju ovih uputstava
mogu o~ekivati stabilne, redovne i
kvalitetne prinose u svojim zasadi-
ma u toku naredne godine. U ovom pe-
riodu u toku je i |ubrewe vo}waka i
vinograda uno{ewem organskih i
mineralnih |ubriva, i to u koli~i-
ni i odnosu koji su u skladu sa pro-
pisanim preporukama nakon
obavqenih analiza zemqi{ta. U za-
visnosti od plodnosti zemqi{ta,
PRIMJENA
VE]IH KOLI^INA
AZOTA NIJE
PO@EQNA
koli~ine |ubriva su razli~ite. U
tome se ogleda zna~aj hemijske ana-
lize zemqi{ta na osnovu koje se |u-
bri i eventualno popravqa
plodnost.
Jesewe |ubrewe vo}waka i vino-
grada obavqa se u zasadima koji se
nalaze u fazi redovne eksploataci-
je. U savremenoj vo}arskoj i vino-
gradarskoj proizvodwi |ubrewe je
jedna od najva`nijih agrotehni~kih
GLAS SRPSKE
mjera, koja ima ciq pove}awe pri-
nosa, kao i popravku fizi~ko-hemij-
skih i biolo{kih svojstava
zemqi{ta.
\ubrewe se name}e kao neopho-
dna mjera jer se svake godine prino-
som i zrelom i zelenom masom
iznosi velika koli~ina organskih
i mineralnih materija, pa je zbog
toga zemqi{te izlo`eno ja~em is-
crpqivawu. \ubrewem se poja~ava i
otpornost prema niskim temperatu-
rama, bolestima i {teto~inama, a
doprinosi i boqoj rodnosti i kva-
litetu plodova. U jesen je neophodno
uraditi osnovno |ubrewe vo}aka i
vinove loze. \ubrewe mineralnim
|ubrivima se radi nekim od NPK
|ubriva koja imaju ve}i sadr`aj fo-
sfora i kalijuma. Ove vrste |ubri-
Agrar 13
va se te`e rastvaraju i dospijevaju u
zonu korjenovog sistema, tako da je
najboqe |ubriti neposredno prije
jeseweg orawa i unijeti |ubrivo u
zonu korjenovog sistema.
Primjena ve}ih koli~ina azota
u jesen nije po`eqna, i to iz dva ra-
zloga. Prvo, zato {to bi preobilna
ishrana azotom mogla produ`iti ve-
getaciju i u~initi vo}ke i vinovu
lozu osjetqivijim na izmrzavawe, a
drugo, zbog toga {to bi do{lo do gu-
bitka azota wegovim ispirawem iz
zemqi{ta. Od organskih |ubriva
koristi se stajwak, pri ~emu treba
voditi ra~una da to bude izgorjelo
ili poluizgorjelo stajsko |ubrivo.
Organska |ubriva imaju ciq da po-
prave strukturu zemqi{ta, kao i da
pospje{e razvoj zemqi{nih mikro-
organizama koji potpoma`u boqe us-
vajawe hrawiva iz zemqi{ta.
Ukoliko |ubrewe stajwakom ne bi
bilo sprovo|eno, organska materija u
zemqi{tu vo}waka i vinograda se ne
bi nadoknadila na neki drugi na~in
i zemqi{te bi vremenom postalo sve
zbijenije, pa bi wegova obrada bila
znatno te`a. Obrada zemqi{ta u
vo}waku i vinogradu u jesen je isto-
vremeno i najpogodnija prilika za
uno{ewe stajwaka.
Na kraju dolazi na red i rezidba
vo}aka i vinove loze, koja je redovna
agrotehni~ka mjera. Zadatak rezidbe
je da se uklawaju suvi{ne grane i
lastari. Suvi{ni dijelovi vo}aka i
vinove loze se uklawaju radi reguli-
sawa rasta, plodono{ewa i stva-
rawa optimalnih uslova za razvoj
biqke. Rezidbom se formira i odgo-
varaju}i uzgojni oblik, pri ~emu se
grane i lastari skra}uju ili kruna
i ~okot prore|uju. Rezidba se obavqa
ru~nim vo}arskim i vinogradar-
skim makazama, ru~nim testerama,
hidrauli~nim i pneumatskim maka-
zama i testerama i automatskim ma-
{inama za rezidbu. Nije dovoqno
poznavati samo tehniku rezidbe,
treba dobro poznavati agrobiolo-
{ke i tehnolo{ke osobine pojedi-
nih sorti, zatim klimatske uslove i
svojstva zemqi{ta, svojstva podloge
s obzirom na bujnost...
Vo}arstvo i vinogradarstvo kod
nas podlo`no je razli~itim osci-
lacijama, prije svega u obimu proi-
zvodwe, kvalitetu, prinosu i
cijenama, a veliki dio vo}nih zasa-
da je ekstenzivan, sa niskim nivo-
om agrotehnike ili ~ak s odsustvom
bilo kakvih mjera u zasadu. Uz po-
dr{ku stru~nih slu`bi, potrebno je
stvoriti uslove za ostvarivawe ras-
ta vo}arske i vinogradarske proi-
zvodwe edukacijama, uvo|ewem novih
tehnologija i sorti koje treba pri-
lagoditi klimatskim promjenama i
tako stvoriti optimalne uslove za
postizawe vrhunskih rezultata kada
su u pitawu kvalitet, prinos i pri-
hodi u vo}arskoj i vinogradarskoj
proizvodwi.
14 Agrar GLAS SRPSKE ponedjeqak, 1. oktobar 2018.

GOSTI
]E MO]I
U@IVATI U
DOMA]OJ
HRANI

a `eqom da stvore ambi-

jent kakav se mo`e vid- Vratili se iz Austrije i odlu~ili

S jeti na alpskim
planinskim seoskim
podru~jima Austrije,
gdje su du`i niz godina
radili i `ivjeli,
~lanovi porodice Cviji} iz sela
O}une, koje je smje{teno na
da se bave seoskim turizmom

ALPSKI
NAJMLA\I
]E MO]I
PRISUSTVOVATI
MU@I STOKE

larniji.
obroncima planine Lisine kod
Mrkowi} Grada, odlu~ili su da na
svom imawu, pored savremene
govedarske farme muznih krava, iz-
DO@IVQAJ Danas se na ovoj farmi nalazi 19
krava simentalske rase. Da bi
napravili {to boqe uslove za muzna
grla, vlasnica se odlu~ila za slobo-
grade i smje{tajne kapacitete za us-
luge seoskog turizma.
Kada budu gotovi ovi radovi,
budu}i gosti }e mo}i u`ivati u
na obroncima dan na~in dr`awa unutar farme.
Izgra|eno je savremeno izmuzi{te, a
za smje{taj balirane kabaste hrane
hrani pripremqenoj na ovom gazdin-
stvu od doma}ih proizvoda, a najmla|i
posjetioci ima}e mogu}nost da pris-
ustvuju mu`i stoke, napajawu i wezi
Lisine
Porodica Cviji} iz
sela O}une kod
montirani kran unutar objekta, {to
je rijetkost na na{im podru~jima.
Farma porodice Cviji} kon-
stantno dobija podr{ku iz
teladi, ali mo}i }e da probaju i tek Mrkowi} Grada mogu}nost da skijaju na proplancima republi~kog agrarnog buyeta kroz
u blizini gazdinstva - istakla je premiju za mlijeko u ekstraklasi,
pomuzeno svje`e sirovo mlijeko. odlu~ila da na svom Sla|ana Cviji}. priplodne junice, a bili su i koris-
- Pored ove seoske idile, posjeti-
oci }e mo}i da u`ivaju i u plan- imawu, pored Ova ponosna majka dva dje~aka
nada se da }e, pored prihoda ost-
nici projekta za samozapo{qavawe u
poqoprivredi koji su zajedni~ki re-
inarewu na prelijepoj Lisini savremene govedarske varenog od mlije~nog govedarstva, u alizovali Ministarstvo poqo-
bogatoj izvorima, {umskim narednim godinama zna~ajne prihode
plodovima i velikim brojem jestivih farme muznih krava, ostvarivati i od seoskog turizma, te
privrede, {umarstva i vodoprivrede
i Javna ustanova Zavod za
gqiva u proqe}nom i jesewem peri-
odu od kojih se mogu pripremati
izgradi i smje{tajne da }e se sredstva ulo`ena u iz- zapo{qavawe.
kapacitete za usluge gradwu smje{tajnih ka- Op{tina Mrkowi}
veoma kvalitetna i so~na jela, a u paciteta vrlo brzo Grad je tako|e pre-
zimskom periodu gosti }e imati seoskog turizma vratiti. poznala viziju
Smatra da doma}ina i
bi mnoge pru`a im
porodice koje zna~ajnu fi-
`ive na selu nansijsk u
trebalo vi{e podr{ku. Ove
d a podsticajne
razmi{qaju o mjere dovele su
bavqewu ovom do toga da se
vrstom turizma, ova farma iz
koji je posqedwih dana u dan razvija
godina sve popu- i napreduje.