SERMAYE ORTAKLIKLARININ INTERNET SITES] ACMA VE BURADA YASADA ONGORULEN ICERIKLERi YAYIMLAMA YUKUMLULUGUNE AYKIRI DAVRANMANIN YAPTIRIMI NEDIR? Prof. Dr. Omer TEOMAN* OZET YTK 1524'te diizenlenen, girketin agacag internet sitesinde yayrmlamast gereken igerigin kapsarm belirsizdir. Bu belissiz igerigin yayimlanmamasina ise agit bir yaptirim baglanmustir. Hukme aykirilik, “Kanuna aykeraltgen bitten somuglarim doguracakur.” Divzenlemenin bu haliyle uygulanmast hukuk givenligini zedelemektedir. Anahtar Kelimeler: Internet sitesi agma yikiimlildgé, genel kurul Kararlarinin iptali ABSTRACT The scope of the contents, which have to be published in the company’s website according to the New Turkish Commercial Code article 1524, is not certain. Moreover the legal sanction for not publishing this uncertain content is heavy. All consequences of the illegality will arise, against the breach of the provision. Therefore the regulation is contrary to legal certainty Keywords: Obligation to establish a website, annulment of genoral meeting decisions I. SORUN 1. 6102 sayil Yeni Tiirk Ticaret Kanunu’muzun (YTK) kenar bash “D) Elekironik iglemler ve bilgi toplumu higmetteri, I-Internet sitesi olan 1524. maddesi her sermaye girketinin! bir internet sitesi agmak veya bu tiir bir site esasen Gnceden olusturuimussa bunun belirli bir béliimund yasanin Sngérdii¥a bususlarin yayimlanmasina dzgilemek zorunlulugunu getirdigi gibi, hangi icerikierin yayimlanacagin1 da 12 bent halinde ve son derecede ayrintili bir bigimde siralamuguir. Bu hiikmiin 7) istanbul Universitesi Hukuk Fakilltesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalt Eski Bagkant (prof-dr.omerteoman@ gmail.com). (1) YTK 1531 “sisket™ ve “ortaklik” terimierinia eg anlamda yasal terimler oléugunu ve birbini yerine kullanilabilecegini kabul ettigi igin gerek bu makalemde gerok bundan sonraki her bilimsel yazsmda “ortaklik” deyimini kutlanacagom,6 BATIDER/TEOMAN (Yul 2011 kapsamuna YTK 124/If uyarinca “sermaye sirkeri” sayilan anonim, limited ve sermayesi paylara bolunmig komandit ortakliklar girmektedir. Gergekten, hékiimde Grnegin “sirketce kanunen yapilmasi gereken ilanlar”, “pay sauipteri ile ortaklarin menfaatlerini koruyabilmeleri ve haklarim bilingli kullanabilmeteri igin gérmelerinin ve bilmelerinin yararh oldugu belgeler, bilgiler, agiklamalar”, “degerleme raporlani, kurucular beyam, paylarin halka arz edilmesine dair taahhiitler, sirketin kendi paylarini iktisap etmesi hakkindaki genel kurul ve yonetim kurulu kararlan”, “ticaret girketierinin birlesmesi, béliinmesi, tir degistirmesi halinde, ortaklarin ve menfaat sahiplerinin incelemesine sunulan bilgiler, tablolar, belgeler; sermaye arurimi, azaltilmasi dahil esas sozlesme degisikliklerine ait belgeler, kararlar”, “genel kurullara ait olanlar dahil her tirli cagrilara ait belgeler, raporlar, ySnetim kurulu agiklamalari”, “seffaflik ilkesi ve bilgi toplumu agisindan agiklanmasi zoruplu bilgiler”, “bilgi alma kapsaminda sorular, bunlara verilen cevaplar”, “finansal tablolar, 62e! amaglarla gikarilan bilangolar", “yonetim kurulunun yillik raporu”, “yénetim kurulu baskan ve iiyeleriyle yoneticilere denen her till’ paralar” gibi cok sayida “igerikterin” yayimlanmas) zorunlu kilinmustir2. 2. Yukarida degindigim bu internet sitesi olusturma ve/veya sadece bazi drneklerini verdigim yasanin Ongordiigii igerikleri. yay:mlama yiikumiiiltiZine aykinhgin yaptitumy ise YTK 1524/IT"de aynen gu ifadeler kullaniiarak gésterimistir: “Birinci jikrada Ongortilen yiikiimliititklere uyulmamast, ilgili kararlarin iptal edilmesinin sebebini olusturur; Kanuna aykiriligin tim sonuslaraun dojimasma yol agar ve kusuru bulunan ydneticiier ile yOnetin kurulu iiyelerinin sorumluluguna neden olur. Ceza hiikiimleri sekitdir.” (2) YTK (524°un Gerekge’sinde (metin igin bkz. Kendigelen, A: Gerekgeli- Kargtlagtirmal Yeni Turk Ticaret Kenunu ile Tork Ticaret Kanununun Yeirielagi ve Uygulama Sekli Hakkinda Kanun, istanbul 2011, s. 1428-1429} hukmiin genel nitelik tastdigu ve bunun disinda Tasan‘nin degigik birgok hiikratinde web sitesine konulacak farkli igerige yer verildigi, bu ditzenlemenin gelismelere agik oldugu, yakin bir gelecekte yapilacak defigiklixlerle bunun Kapsaminin genisletilebitecegi vurguanmisur. Bunun yan sica yine Gerekce'de bilgiler, belgeler, raporlar. ganilar ve benzerlerinin kisaca ‘sigerik” diye betimlendig: agiklanmaktadi.© XXVII Sa. 4} INTERNET SITES] ACMA YUKUMLULUGU 7 Gerekge’de? YTK 1524/I’e aykinigin yaptirim: konusunda gu agrklamalar yer almaktadtr: “Web sitesine konulmasi gereken bir igerik konulmamuigsa, hukuka aykertirgim ve yonetim kurulunun gérevini yerine getirmemesinin tim sonuglart dogar. Mesela: genel kurulun karart iptal edilir, yOneiim kurulu sorumiu tuulur, gereginde isem gegerlik kazanmayabilir.” 3. Hemea ve onemle belirteyim YTK 1524/1 uyarinea “Kanunun yliriirlige girdigi tarihten itibaren bir yil sonra”, yani 1.7.2013 taribinde yiirarliige girecek olan YTK 1524°tin uygulamada cok tartigsma yaratacak bir diizenleme getirdigi, dzellikle maddeye aykiriligin baz Aukuki ve cezai yapirumlara baglanmig olmasina kargin, internet sitesinde yayimlanacak hususlarin sinirli bir bigimde sayslmamasinin soruniar yaratabilece§i ifade edildigi gibi kammca da gok hakli olarak “/bJu haliyle TK 1524, aslinda son anda kanun taslagima dahil edilen unutulmus bir hiikiim gériintimiindedir ve ileride giindeme gelecek birgok sorunu binyesinde barmndirmaktadir” geklinde4 bir elestiriye de ugramigtir, Bu makalemde bir yandan yasama teknigine hig de uygun olmayan ve Gzensiz. bir bigimde kaleme alindigina inandigim dte taraftan da ézellikle cezai yapurim uygulanmasmu da gerektirdigi igin belirsizlik ve biinyesinde tagidii aksakliklarin son derecede ciddi olumsuziuklara yol agaca%int diigindugum YTK 1524/II’yi degerlendirmeye galisacagim. 11. GGRUSUM 1. Her seyden nce gu hususu belirteyim ki, YTK 1524/II'de yer alan “igili kararlarin iptal edilmesinin sebebini olusturur” velveya “Kanuna ayktriliZin tim sonuglarinin dogmasina yol acar” yaptirimlarintn anlam ve igerigini kavramak olanakli degildir. Gergektea, bir varsayim olarak bir sermaye ortakligi olan ilgili anonim ortakligin, internet sitesini hi¢ olugturmamasi ve/veya Sracgin genel kurul toplanuy duyurusunu yapmamast ya da diyelim yt sonu finansat tablolarim agiklamamasi, acaba genel Kurulun aldigi bilangonun onaylanmasi ve kar dagitums kararint iptal edilebilir hale mi getirecek, (3) Kendigelen, YTK, 5. 1429 (4) Kendigeten, As Yeni lurk Ticarct Kanumu, Degisiblikler, Yenilikler, [lk Tespitler, istanbul 2011, s. 529 ve dzcHlible s. 530-53).8 BATIDER/TEOMAN [yal 2015 farkli ve daha agik bir anlaumla bu durumda YTK 1524/II'nin YTK 445 ve 446’ya ek olarak yeni bazi iptal nedenleri olusturdugu ileri siiriilebilecek midir? Bilimsel Ofretide bu soru Akdag Guney tarafindan olumlu yanitlanmug ve bu diizentemenin genel kurul kararinin iptali ile ilgili olarak kanuna, esas sGzlesmeye veya iyiniyet kuratlarma aykirilik disinda “internet sitesinde ilan edilmemig ola” gibi yeni bir gerekge daha getirdigi ifade olunmustur. Ne var ki yazar girketin internet sitesinde ilan yapilmamig olmas: dolayisiyfa genel kurul kararinin iptali igin ilan edilmeyen hususun bir genel kuru! karat ile ilgili olmasi gerektigini, yoksa yOnetim kurutunun y:llik raporunun, kurumsal yénetim ilkelerine ne Olgtide uyulduguna iligkin degerlendirme agiklamasinin veya yonetim kurulu Uyelerine Sdenen paralar ile ilgili bilgi verilmemesi dolayisi ile genel kuru! kararinin iptalinin dtigiiniilemeyecegini de exlemektedir. Kanimea tek bagina bu degerlendirme dahi YTK 1524’un ne kadar farkli yorumlanabileceginin ve uygulamada hukuk giivenligini sarsmaya yonelik ne denti agir sonuglara yo! agabileceginin kanits olup, bu agidan hukumde Sngérilen “épral” yapurimina katilmak ve bunu teknik anlamda bir iptal sebebi olarak yorumlamak kesinlikle olanakli degildir. a- Gergekten, bir kere YTK 1524/II'de “birinci fikrada ongortilen yiikiimlitikiere uyulmamasi’ndan soz edildigi ve anian ilk fikrada oncelikte her sermaye ortakligmin bir internet sitesi olusturma veya meveut sitesinin belisli bir béliminii igeriklerin yay:mtanmasina Szgiilemek zorunlulugu getirildigi igin, hikmin ilk bakista incelenmesinden, miicerret internet sitesi olugturmamanin dahi alinan bir genel kurul kararimin iptaline veya asagida kapsamim ayrica de§erlendirmeye calisacagim “Kanuna aykirtigim tim sonuglarinm dogmastna” yol acabilece$i sonucu gikmaktadir ki, bunu saglikli bir hukuk mantiZi ile bagdagurmak séz konusu olamaz. Yasaya, ana sdtlesmeye veya iyiniyet kuralina aykin higbir hususu igermeyen ve genel kurulda gerekli yetersayilar saglanarak alinan bir kararin tek bagina internet sitesinin var olmamasi nedeni ile iptali distiniilemeyeceBi gibi, bunun yasaya aykirilik nedeni ile batil sayilmasi da asia gindeme gelemez. (5) Giney Akdag, Ns Yeni Tiitk Ticaret Kanunu ve Avrupa Birligi Mevzuat Gergevesinde Ticaret Sicili, istanbul 2011, 85 ve Szellikle orada dn. 14C.XXVII Sa. 4] INTERNET SITES] AGMA YUKUMLULUGU 9 b- Hig kuskusuz, geffaflig: saglamak ve kamuyu aydinlatmak amaci ile sermaye ortakliklarinin bir internet sitesi olusturmalart ve burada belitli bazi igerikleri yayumlama yikiimlilégiiniin Gngdriilmesine kargi crkmak mumktin deBildir. Ne var ki, bir yandan basta. pay sahipleri gelmek dzere im ilgitileri aydinlatmak amacs ite getirilen bu diizenlemenin, amacins cok agar bir bigimde ve dzellikle ortada hicbir yasaya, ana sdzlesmeye veya iyiniyet kuralina aykirihk yok iken, ilgili kararlarin iptaline yol agacagin séylemck, deyim baiiglanirsa “kag yapayim derken goz " gibi bir sonucu birlikte getirmekte ve bu hali ile hukuk ini inanilmaz bir bigimde tehlikeye sokmaktadir. Hgililerin hukuki sorumlulugu ile pekala givence altma alinabilecek olan bu yakumlulagin bir de “iptal” yaptirimina baglanmasi asta soz Konusu olamaz. c- Bunun yani sira genel kurul kararlarinn iptali nedenterini ve iptal davast acabilecek kigileri sinirlayie olarak sayan YTK 445 ve 446’nin disindaS YTK 1524/Inin yeni bir iptal gerekgesi yarattigini ileri stirmek kanwnca yasama teknigine aykin oldugu gibi, kararlarn iptalini saglamak igin dngérillen yasal sistem ile de asta bagdagurilamaz. Gergekten, Omegin genet kurul toplantisina katilan ve internet sitesinde yaynlanruamakla beraber kendisine elden teslim edilen yilsonu finansal tablolari: inceleyerek bilangonun onaylanmas: lehinde oy kullanan bir pay sahibinin daha sonra miicerret bu tablolarin internet sitesinde yayinlanmamis olmasi nedeni ile kararin iptalini talep etmesi kesinlikle diistiniilemeyccegi gibi, ayn: tablolarin gercck finansal durumu tam ve cksiksiz bir bigimde yansstmasina kargin salt internet sitesinde yaymlanmamis olmalari nedeni ile ilgili kararin iptal edilebilecegini ileri siirmek saBlikli higbir gerekce ile izah edilemez. d- Kaids ki ve hepsinden onemlisi YTK 1524/I'de YTK 445 ve YTK 446’ya higbir yollama yapdmadigi -ve esasen yapilamayacagi- icin burada iptal davasi ikamesi igin Ongorilen dg aylik sirenin uygulanp uygulanmayacagi da belli degildir. Bir an igin ve farz-1 muhal burada gerek muhalefetin toplanti tutanagina yazdiriimasi zorunlulugunun bulunmadigi ve daha da énemlisi tig aylik hak diigiimii siiresinin (6) tnceleme konum ile hig ilgisi olmamakla beraber YTK 446, bent I"de genel kurul toplanuisina katilan bir pay sahibinin dahi gindemin geregi gibi ilan edilmedii veya cagrinin usuldne uygun olarak yapilmadig gerekgesi ile kararin iptalini saGlamasina clanak verilmesini kesinlikle yerinde gormedijiimi belirtmek isterim10 BATIDER/TEOMAN ly 2011 uygulanmayacagi kabul edilecek olursa, varitacak bu sonucun uygulamada hukuk giivenligini cimd ile yok edeceginden kusku duyulmayacaktir. e Nihayet ve hepsinden nemlisi YTK (524/I'in incelenmesinden, Akdag Giiney’in de igaret ettigi gibi, yayumlanmasi séz konusu olan tim igeriklerin bir genel kurul kavaci ile dogrudan ilgili olamayabilecegi de anlagilmaktadir ki, bu konuda “pay sahipteri tle ortaklartn menfaatlerini. koruyabilmeleri ve haklarint bilingli kullanabilmeleri igin gérmelerinin ve bilmelerinin yararkt oldugu helgeler, bilgiler, agikiamatar” ornek olarak gosteritebilir. Her ne kadar bu tlirden belgelerin yayinlanmamasi veya aciklamalarin yapilmamasi, ortada bir genel kurul karan olmadigs igin, herhangi bir iptal yaptriminin uygulanmayabilecegini duisiindurebilirse de, YTK 1524/II’de yer alan “Kanuna aykiriligen tim sonuglarinin dogmasina yol agar” ifadesi kargisinda ézellikle bazi belgelerin batl sayilip saylamayacagi tartismasina yol agabiJeceKtir ki, fikrimce bir belgenin salt yayinlanmamasinin bunun astinda hukuka uygun olan igeriginin daha sonra hukiimsuz sayilmasina yol agabilecegi asla diigiiniilemez. Kanimea tek basina bi olgular dahi YTK 1524’tin yeniden kaleme alinarak deBigik olasiliklara gére éng6rdiigii_yapurimlarin bir kez daha diizenlenmesinin zorunlu oldugunu ortaya koymaktadhr. 2, Daha once de belirttigim tzere YTK {S24/l “éptal” yaptiriminin diginda ilk fikraya aykiriligin, yani internet sitesi olusturmama velveya burada belirli igetikleri yayintamamanin ilgili kararlar bakimindan aynca “Kanuna aykiriigin tim sonugiarinin dogmasina yol agaca” int dg Ongormektedir. Bilindigi Uzere, bir hukuki islemin kurucu unsurlari tamam olmakia beraber, gecerlilik gartlarmdan kamu duzenini ilgilendirecek Snemde bulunanlarm gergeklesmemis olmasi durumunda o hukuki islem batildir, yani kesin olarak hukiimsizdir. Hukuki iskemin butlaniny (kesio hiikiimsiizliigiinii) gerektiren nedenler, irade beyaninda bulunan kigilerin€. XXVII Sa. 4] INTERNET SiTESI ACMA YUKUMLULUGO. li ehliyetsizligi veya iglemin konusunun emredici hukuk kurallarma, genel ahlaka (adaba) aykin veya imkansiz olmast gibi olgulardi7 YTK 1524/II'de ilk fikraya aykirthgim hukuki sonucu dizenlenirken “Kanuna aykiriigin tim sonugiarinin doxmasina yol agar” deyimine yer verilditi icin, burada uygulanmasi s6z konusu olan yaptirimm “butlan” oldugu anlagiimaktadir ki, bu durumda akla gelen iik soru, miicerret bir ilanm yapilmamasinin nasil olup da igerigi yéntinden yasa, ana sizlegme veya iyiniyet kuralma uygun bir karan: kesin hiikimsiiz hale d6nustiirebilecegidir. Kaidi ki ve hepsinden 6nemtisi YTK (524/Pde sayilan ve ilan: GngGriilen ttm igeriklerin 6rnegin genel kurulun ve/veya yonetim kurulunun bir kararima dayanmadii, aksine burada degisik bilgi, belge ve aguklamalanin kamuya duyurulmasinin zorunlu kilindigi ortaya gikmaktadir. Bir anonim ortaklikta Grnegin “bilgi alma kapsaminda sorulan sorular” ve “buniara verilen cevaptar" in internet sitesinde yayinlanmamasinin, nasit olup da bunlari yasaya aykiry hale getirecegi, yani mutlak butlanla batl sorular ve cevaplara déniistiirecegini kavramakta gergekten biiyik giiglik ekiyorum’, Bu arada gu hususu da vurgulayayim ki, YTK 1524/II’de yer alan “Kanuna aykiruiigin tiim sonuglarinin dogmasina yol agar” ibaresinin, bir an igin ve farz-1 muhal “ilgili kararlar’a yonelik oldugu kabul edilecck olursa, bu kez de aynt kararin ayn zamanda iptal edilebilir ve batil oldugunu ileti stirmek gibi hukuken agiklanmasi mumkun olmayan geliskili bir sonuca yo! acnisi dugunalebilecektir. 3. YTK 1524/II’nin ceza yapurtmlarin: da sakli tutmug olmasi nedeni ile hiikme bu agidan Ogretide yoneltilen elestirileri bir kez daha dile getirmeksizin burada son olarak fikradaki “kusura bulunan yoneticiler ile yonetim kurulu Uyeierinin sorumluluguna neden olur" ibaresi tizerinde durmak istiyorum. (7) Oguzman, M. K.tBarlas, No Medeni Hukuk, - Giri - Kaynaklar - Teme! Kavramlar, Tumtyle Géaden Gegirilmig ve Yenileamis 8. Bast, Istanbul 2000, s. 146 ve orada dn. 227. (8) Tekinalp ise YUK 447 'de yer alan bilgi alma hakkina aykuniligan ilgili genel kurul kararmin iptaline degil, butlanma yol acabilecegini ve mahkemelerin soz koaust: durumu bitin pay sahipleci yéntinden bir hakkin iblali olarak nitelendireceklerini bolirtmektedir (Tekiaafp, U: Yeni Anonim ve Limited Oriakluklar Hukuku ile Tek Kigi Onakiiginin Esaslart, Gozden Gecirilmis ve Genisletilmis 2. Basi, Istanbul 2011, s. 217 N. 14-70).12 BATIDERTEOMAN Hu 2011 Bilindigi izere kusur, kast ve thmal olmak tizere iki tire ayrilir. imal, hukuka aykir1 sonucu arzu etmemesine kargin, bu sonucun meydana gelmemesi igin iradesini yeter derecede kullanmamak, hal ve sartlarm gerekli kildigs dzeni géstermemektir? Somut olayda sermaye ortakliZi niteligini tagimasi nedeni ile YTK 1524’e tabi bulunan girketin bir anonim ortaklik oldugunu varsayacak olursak, burada anilan hukumde yer alan igerikleri internet sitesinde yaymlamakla yukuml bulunanin yonetim kurulu oldugu anlasilacaktir. YTK 1524 ilk bendinde 12 bent halinde saydigi tim hususlarin yaymmlanmasmni zorunlu kildigina ve bu yukimbillgd yonetim kuruluna verdigine gore, bundan doyle anilan yikiimliliigiine aykir: davranan yonetim Kurulunun salt sz konusu ihmali nedeni ile kusurlu sayilacagindan kusku duymamak gerekir, Baska ve daha agik bir ifade ile, somut olayda igerikleri yayinlama yukumlildgune aykir. davranan yénetim kurulu liyelerinin tek basina ihmalleri nedeni ile sorumlu tuwwlabileceklerinden kusku duyulamaz. Bu nedenledir ki, kanimea yasanin “kusure bulunan” deyimine yer vermesi hig isabetli olmamustir. Buna kargilik burada kast edifen Smegin anonim ortakliktaki ydnetim knnilu tiyelerinden biri veya bazilarmm, diyelim murahhas tayin editmig olmasi nedeni ile, igerikleri yayinlama yukiimliligiinden bagigik kilinmis olabilecekleri ise, bunun “kusuru budunan” gibi bir ibare ile degil, yikiimliligiin var oldugunu agiklayan baskaca bir anlatim kullanitmak sureti ile agiklanmast gerekirdi. TH. SONUC Yukardaki agiklamatarimdan da anlagilabilecegi Gzere, YTK 1524/1 ve Il uygulamada son derecede Gnemli olumsuz sonuglara yol agabilecek igerigi ve yaptirimlar belirsiz bir diizenleme getirmistir. Hukmin ilk firsatta defistirilmesini ve burada sadece igerikleri yayimlamak yukimliligiine tabi bulunan yonetici ve/veya yénetim kuruiu tiyelerinin sorumlulugunu dngoren bir sistemin getirilmesinin zoruniu olduguna inanyorum. (9) Ogueman, M. K./Gz, T.: Borglar Hukuku Genel Hikiimler, Gézden Geginilmig 6. Bast, Istanbut 2009, s. 527-529.