You are on page 1of 68
Chwong 6: Ung dung phite chit dé tich, phan chia, c6 dc, lim sach bing dung méi hitu co, MUC LUC Trang 4 V Gigi thigu 4 IV Céc truéng hgp chiét . cad 1, Chiét cdc hop chat ngi phic. w+ 2, Chidt cdc ion lién hop .. 7 3, Chidt cdc hyp chat vé co. 7 4, Chiét céc phtte clorua kim logi........ 8 5, Chiét cde musi nitrat.. a) 6, Cée dung méi chinh ding dé chiét......... 9 7, ¥ nghia cua phuong phap chiét 9 B- Chiét t6 hop céc phuong php khac nhau 10 V Chiét trac quang. 1, Nguyén tic va co sé dinh lugng cia phuong phap...... 2, Céc phuong php nghién cttu.... 3, MGt sé thuéc thir hiru co ding trong chiét trac quang.. I Chiét huymh quan; 7 1, Dic tinh chung ciia phuong phap. 18 2, Cée vi dy sit dung phuong phap 19 TI Chiét hap thy, phat xa, huynh quang nguyén tit.......0.. cece eceeeeeeceeeseeeeeeeeeeeee 2h 1, Chiét hap thu nguyén tir..... 2, Chiét phat xa nguyén tir..... 3, Chiét huynh quang. 4, Chiét hod — phong xa. C- Phire chit ding dé tach bing phuong phap sie ki..........0.cccccceecceseeseesseseneneeereeeedS V Vai nét lich sit. 235 GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 1 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl Il/ Phan loai — Nguyén tac... III/ Mét sé dai lwong ding trong sic ki..... Mot sé thude thir hiru co diing trong tach chiét va siic ki. Alizarin complexone.. Murexid... &-Hydroxylquioline....... ‘Dé tai vi dy vé tng dung phitc chat trong phan chia, tach chiét. ‘Tai ligu tham khdo. ich, phn chia, cb dic, lim sach bing dung méi hitu co, sic ki 35 1, Dinh nghia 2, Phin logi.....secsseesseessssecseecsseessecssessseesnneesinscaseesnecsseseseesnatesvesssesesnesdS 3, Cac lye lién két trong sac ki. 38 4, Su tuong tac gitta 3 thanh phan trong hé 1, Hé sé phan bé Kp va cach xée dinh. 2, Sy lién hé gitta 6c d6 di chuyén cia chat phan tich va Kp... 3, Thoi gian luu tg va thai gian higu chinh t p. 4L 4, Thé tich lu Vm va thé tich lu higu chinh...... fost teeeeeeeeneeeee vital 5, HG 86 tich disses ceoneeeecaneneesennnessenennececnnneecnnenneets cseeteeaeeeeel 6, Sic ki dé. 7, Dia ly thuyét. 8, Dd phan gidi vA cdch Lim ting a9 phan gid 9, Thuyét téc a6, phuong trinh Van Deemter. GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 2 of 68 Chwong 6: Ung dung phite chit dé tich, phan chia, c6 dc, lim sach bing dung méi hitu co, Phan 1: Loi Mé Dau Trong cuge séng, con nguéi luén luén mong muén théa min va ty dép ting nhimg nhu cau can thiét dai thi nhimg nhu cau ay cang da dang, phong pha va doi hoi chat Iwgng ngiy ju in uéng, nhu cdu c6 mét méi truéng séng trong anh, nhu cau tim hiéu nhimg méi la trong thé giéi sinh quyén. Dé dap img nhting nhu cau dé thi bG mén hod phan tich ra dvi, dap img duge nhimg nhu cau khdm pha nhiing chat méi, tim hiéu thanh phan cita ching. Hién nay, cde phuong phap phan tich dang duge img dung rng rai trong cdc nghinh khoa hoc ki thudt va sin xi ‘Voi nhimg thiét bi ngiy cng hoan thign va hign dai, sy két hgp tach bling may se ki véi cde logi dé khée nhau vi xit li cée sé ligu thye nghiém trén may vi tinh bing nhng chuong trinh chuyén dung, da cho phép khéng nhimg lim ting d§ nhay va d@ chinh xée cia cde phép phin tich ma edn ty déng hoa tir phép do cdc théng sé vat ly cia cde chat cho dén cée qua trinh phan tich, rit ngan thoi gian phan tich, dap img duge nhu cau cia san xuét va nghién ecu ciia ede nganh khoa hoc dang phat trién manh mé. M6t trong nhimg b6 phan cla hod hoc phan tich 1a “Phite chat trong hod ho Phite chat 1d loai hgp chat duge img dung réng rai va ngay cang da dang trong hau hét cdc Tinh vee khdc nhau nhu hod hoe, sinh hoc, y hoc, duge hoc, néng nghigp, tich moi trudng, diéu tra... nhim khai thac cdc nguén tai nguyén, khoang san ca dat nuéc. Su phat trién cia nginh hod hoe phite chat da c6 nhimg déng gép to lon va quan trong cho nhié nganh khoa hoc, ky thuat va kinh té quéc din. Khoa hoc, ky thudt hign dai da dat ra cho nginh hod hge phite chét nhing nhiém vu quan trong hon, phite tap hon, Can phai nghién citu cde phuong php phan tich e6 dé chinh x4 cao, d6 nhay cao va d6 chon Igc cao, dya trén vige (mg dung cac phan img tao phite don ligan va da ligan nham xac dinh ham ung nhé cdc chat trong cdc déi tong phan tich khéc nhau. Trong phan tich moi phan ch vi digu ché ede logi vat ligu, nhimg cht sigu tinh Khiét, phe chit Trong dé tai tiéu lun nay, duéi sy huéng din nhiét tinh cia Th.s Pham Hodng Yén, nhém ching em é NG DUNG PHUC CHAT DE TACH, PHAN CHIA, CO DAC, LAM SACH BANG DUNG MOI HUU CG, SAC KY” phan “ CHIET TO HOP VOI CAC PHUONG PHAP KHAC NHAU” Tuy nhién do su han ché vé kién thirc nén kh6ng thé tranh khdi nhimg sai sét di 1a nho nhat. Vi va ching em rit mong nhgn duge nhimg déng gép quy bau cita Cé va cde ban. Ching em chin thanh cam on. GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 3 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl ich, phin chia, cé dic, lim sach bang dung mdi hitu co, sic ki Phan 2: Noi dung A- Chiét - Sw phan bé mot chit gitta hai chdt long khéng trGn in c6 thé duge ding dé nghién eitu cde cén bing tao phic. Chat duge phan bé cé thé 14 ligan hay hgp chit ¢6 chita kim logi. Doi hoi sao cho hai pha (mét trong hai pha nay thuéng la nuée hay dung djch nuéc) khéng tr9n lin véi nhau. Dai hoi nay 6 khi thye hign khéng hoan toan. Néu nhu dé tan tuong hé cita hai chat long li ding ké thi cdn phai tinh dén sy thay déi cia méi trxéng va anh hudng ctia sy thay déi nay lén céc hing s6 tao phite. Trong nghién ciru cdc can bing tao phite trong cdc dung dich nude, ngudi ta ding dung moi hitu co dé lam chat long thir hai, C6 thé kiém tra sy chiét cdc hop chat bing nhigu phyong php. Phuong php chung hay ding céc dng vi. Phuong phap t nhé ciia céc kim loai, dicu a6 cho phép nghién cia cb phe es duge bio hoa lan nhau trude khi chiét, Dé dénh sé cn bing thi sw han bé cia chat cin phai duge xdc dinh phy thuéc vao sy thay déi néng d6 cia cdc cdu tir cia phin img chidt. Il/ Cac truong hop chiét 1, Chiét ede hyp chat ngi phite: - Cac hgp chat ngi phite con dug goi 1a cdc hgp chat vong cang cua hay cdc chelat, Cac thudéc thir hiu co tao vong cing c6 céng thite chung 1a HR. Cn bang chiét dugc bidu dién bing phuong trinh sau! nHR + M"@ MR, + nH | | (dung méi) (nude) (dung mdi) (nude) Can bing chiét nay phy thudc vao pH cia dung dich - Trong cde phite chat tao thinh cé cdc loai lién két phdi tri sau: = Sy ; GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 4 of 68 Chwong 6: Ung dung phite chit dé tich, phan chia, c6 dc, lim sach bing dung méi hitu co, |Két chu cong thite i N | H Z |Téng Tén Dithizone 3 - (phenylamino) - 1 =. enjg [Phenylimino Ten khée | THigurea(IUPAC) + 1,5 diphenylthiocarbazone ‘Téng céng thite CuHpNas S6.CAS |60-10-6 PubChem] 657 262 Me ta ngin mau xanh-den b6t tinh thé |Thude tinh Khéi lugng — |256,33 g- mol” mol Trang thai vat iy) °° “ih Diém néng 165-168 ° C (phan hiry) "J chay t6t, véi som xanh hoa tan = khéng tan trong nude, i D6 —héaltrong ethanol"; trong carbon tan tetrachloride va chloroform Jogi nfng khéc nhau, Céc gidi han phat M6t trong cdc thude thit hitu co thueéng diege sit dung dé chiét la: Dithizone - Dithizone duge hinh thinh boi phan img cua phenylhydrazine véi carbon disulfide . Vige hinh thanh nh m6t trung gian Diphenylthiocarbazid mAt nuée bing céch dun néng trong mgt methanolic KOH giai phép cho dithizone, - Dithizone hinh thie phite hyp véi cdc ion kim loai nang hinh thite phée hgp én dinh ma khéng tan trong nude nhung (an trong carbon tetrachloride. Cae gidi phép ndy dithizonates c6 mt mau dae trung: - Chung c6 thé duge dya trén stoichiometry nhugm va 6 dinh trén do mau hode tric quang céch dé xéc dinh chat va lugng. - Can ci vao solubilities khée nhau cia cée ion kim loai va kim Logi Toe iM Man Két edu céng thite phire joai X - dithizone Fe,Mn, trong. chudn Cu, Co, tim a khai Ni OH khoang duge ,Sn, NY sit dung. Véi ey zn, mau N, diéu nay, cdc Pb a rn dung — dich mu + 4H' +UO,"' f —UO,(R;NH).(SO4)3 (dung méi) (nue) (dung mdi) - Cae amin nhu: tri-n-octylamin, metyldodexylamin, ding dé chiét uran tir eée dung dich sunfat. ~ Nhiéu chat mau bazo c6 kha nang két hyp véi ion H* duge ding dé chiét cdc anion. Trong truéng hgp nay, dung dich chiét c6 mau va cé thé ding dé dinh Iugng bing phuong phép trac quang. Vidy: xanh metylen (R) cho phan img: R + H+ BF, f (REDBF, (dung méi) (nude) (dung méi) - Céc anion hitu co, dic bigt 14 céc anion ciia cde axit c6 mach cacbon dai trong phan tir c6 thé tao véi cde cation v6 co nhimg mudi tan trong dung méi hitu co, vi dy anion cita axit peflooctanic, ion ankylsunfat, ankylsunfonat anion, ngudi ta c6 ging chon cation cd mau va nguge lai, dé chiét cation, ngudi ta chon cdc anion cé mau, vi chon nhw véy hgp chat tao thanh sé c6 mau va sau khi chiét e thé dinh Iugng ching trong dung méi hitu co bang phuong phap trac quang. 3, Chiét céc hop chat v6 co: = Mét sé chat v6 co nhu: brom, iot, nhigu phite chat khéng bén trong cdc dung dich nuée (nhu cde phire chét véi clorua, bromua, iodua, thioxyanat, cde axit di da, céc photphatvanadat, photphatmolybdat...) déu tan duge trong cde dung méi hitu co. Dé tan cua cée chat dé trong cdc dung méi hitu co déi khi rét 1én, vi vay c6 thé chiét mt lugng Ién ra khéi dung dich nuée. Ngudi ta phan biét hai loai hop chat v6 co: + M6t sé chat v6 co nhu: HgCh, Br:, SO- tr, khéng phan img véi cae dung méi dé, + Cée chat khéc khi chuyén vo cde dung méi hitu co thi héa hgp véi dung méi tgo thanh hyp chat phéi tri, tan trong céc dung méi hitu co t6n tai 6 dang phan GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 7 of 68 Ving dung phitc chat dé tach, phan chia, co dc, lim sach bang dung méi hitu co, sic ki it (II) clorua, uranylnitrat... khi tan trong céc ete, este, xeton va rugu thi tao thanh hop chat phéi tri voi dung méi. ~ DA tir lau ngudi ta cé thé chiét tegng 1én Fe(III) tir nhimg dung dich axit clohidric dae bing etedietylic, lam nhu vay cé thé tach Fe(III) ra khéi Al (IID, Fe(I), Ni(MD), coban, mangan,... Trong dung dich HO t6n tai ion Fe(H20).°*. Con trong dung dich HCI 6N, Fe(III) t6n tai & cae dang ion sau: Fe(H,0),- +Cl fs FeCI(H,0);* +H,0 FeCl(H,0)" +Cr f FeCl(H,0)," +H,0 FeCl,(H,0),' + Cl f FeCl(H,0); + H,0 FeCh(H,0); + Cl f FeCl(H,0)y +H;0 + Khi néng 46 HCI di ln (hon 4N) thi can bang dich chuyén vé phia tao thanh ion FeCl,(H;0) (dé don gian thudng chi viét 14 FeCl,). Trong dung dich nude ion FeCl). Trong dung dich nude ion FeCl,’ sé eGng hgp thém proton H' tgo nén lién hgp ion H'FeCl, khé hon 1a trong mdi trudng khéng phan cue nhu ete dietylic. Trong méi ining thr hai (mdi trung hitu co), lién hgp ion FeCl,(R.0):H bén vig hon va khdng tan (R 1a géc C2Hs hay H"). + Lign hgp ion dang FeCl,(R:O)zH 6 tai thay déi tir [FeCl(R,0):], dén [FeCl,(R20) 2H]. phy thuge vao néng dé etia Fe(IID). - Ngudi ta c6 thé thay ete dietylic bang ete izopropylic, Bing ete izopropylic c6 thé chiét duge cdc nguyén t6 sau day tir dung dich axit clohidric 6N: sit (ITD, gali, vang (IID, gecmani, asen (II) va (V), antimony (III) va (V), thiée (11) va (IV), molipden (V) va Telu(IV). ct fin gid -uémg hop bromua dé bi chiét hon clorua. gu bang | chi r6 ring, mot phite clorua kim loai bj chiét vao dietylete tir dung dich axit clohidric 6M. M6t thong tin khae khong kém phan quan trong la mot s6 rt 1én ede ion j chiét mét phan rét nhé & nhig diéu kién néu trén, Nhu tach sit (IID) (duge 99%) khoi s6 lén cde kim logi khac. Vi du: phan rat lon ¢ trréc khi phan tich vét céc nguyén t6 nhu: crom, nhém, titan va niken, Hgp chat bi chiét & dang lién hgp ion HyO'FeCl'y, PI sit duge chuyén vao tuéng hitu co phy thu ham higng axit clohidric trong tuéng nude (mét phin nhé duge chuyén lai tuéng nuée khi néng d6 HCl thip hon 3M. va cao hon 9M) va 6 mt mite d6 nao dé phy thuge vao him lugng sat. Bang 1: Chiét phite clorua kim logi bing dietylete tir dung deh HCl 6M Phin trim bj Cae nguyén t8 va trang thai oxi héa GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 8 of 68 Chwong 6: Ung dung phite chit dé tich, phan chia, c6 dc, lim sach bing dung méi hitu co, siic ki chiét 90-100 Fe (II) 99%; Sb(V) 99%* ; Ga(II)97% ; Ti(II) 95%* ; Au(IIl) 95% 50-90 Mo(IV) 80-90% : As(III) 80% ** ; Ge(IV) 40-60% 150 To(IV) 34% ; Sn(Hl) 15-30% ; Sn (IV) 17% ; Ir (IV) 5% + SHUI ~ 2,5%* As (V)* ; Cu(II) ; In(il) ; Hg) , Pe(IV) ; Se(IV) ; V(V) : VV); Zn(I) AICI ; Bi) ; CaM ; Cr (IMD ; CoM) ; Be(I) ; Fe ; Pb(IN ; 0 Mn(ID;Ni(I1) ; Os(VIID) ; PCI) ; Rh(IM) ; Ag(l) : Th(IV) ; THY) ; WD ; ZIV) * Isoprooyl ete duge sir dung nhiéu hon dietylete ** 8M HCI duge dung nhiéu hon 6M. Metylizobutyl xeton cing chiét duge sat tir cdc dung dich clorua sat. Trong truéng hgp nay, hé sé phan bé tét hon mot chat so véi dietylete va con c6 mot thudn Igi khdc li khong bj bat lit 5, Chiét cde mudi nitrat: Cac muéi nitrat bi chiét Ilva chon bang dictylete cing nhu bing cdc dung méi hitu co khae. Vi du: cé thé chiét uran (VI) rat th Igi khdi cdc nguyén t6 khdc nhu chi va thori bang ete tir dung djch nuév bao héa amoni nitrat va cé néng d6 a 1,5M Bismut (IID va st (111) nitrat cing bi chiét dén mét mite d6 nhat dinh 6 nhimg 6, Céie dung mdi chinh ding dé chi Cae ete: Trude day ngudi ta chi ding ete etylic, nhung nhuge diém cia né la rét dé bay hoi va tan nigu trong nude. Hign nay trong s6 eéc ete it tan trong muée, ngudi ta thuéng dimg ete izopropylic. - Cée xeton: Tae dung chiét cia cdc xeton néi chung gidng cdc ete. Nguoi ta thudng ding metylizobutyl axeton, - Cac este: Tinh chat cia cde este giéng nhu cdc cte va cdc xeton. Ngudi ta thuong ding etylaxetat nhung né c6 nhuge diém la dé bay hoi va dé bi thay phan. Co thé sir dung amylaxetat t6t hon. - Cae rugu: Cée rugu bée cao déi khi duge ding dé chiét cde chat Khdng tan trong cde dung moi khac, nhung vige chiét phic tap hon vi céc rugu dé dé tan trong nuée va nude cing dé tan trong ching, - Cac dung méi tro: Néu ding cde dung méi tro nhur cacbontetraclorua, cloroform, benzen,... dé chi thi s@ t6t hon cdc dung méi khée vi dung méi tro ndy dé téch khéi cée dung dich nude. Trong cloroform t6t hon cacbontetraclorua, nhung lai ft bén hon. Dé 6n dinh né, ngudi ta thudng thém vao 1% rugu, nhug diéu dé gay khé khin cho phan tich tiép theo. - Dung mdi trn lan véi nude: DSi khi ngudi ta thém vao dung dich nuée cde dung mdi hitu co tron lin véi nude dé lam gidm hing s6 dign mi cia dung dich, tao diéu kin thudn Igi cho sy tao phite dé nang cao higu sudt chiét, kign nhu thé. Y nghia cia phwong phdp chiét: Kha ning img dung cua phuong phap chi Jén: ~ Chi c6 mét sé nhé cde chat v6 co tan dyac trong cée dung méi hitu co, mat khée ede thude thir hitu co Iai tg0 véi cdc ion v6 co nhigu hop chat tan duge trong dung méi hitu co riéng biét hay hén hgp cdc dung méi. GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 9 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl ich, phiin chia, cé dic, lim sach bang dung mi hitu co, sic ki - Thém mét dung méi thir hai yao nuée c6 thé chuyén mét s6 chat tir mét dung dich nuéc vao dung dich hitu co va nhu vay sé lam dich chuyén can bing cé lién quan dén chat dé trong dung dich nuée. Do dé 6 thé tao ra phurong phap téc déng Ién can bing thuéng ¢6 trong dung dich nude nhur can bing axit ~ baz, can bing oxi héa ~ khit, cn bang tgo phite, can bing két tia, - Bing cach chiét ¢6 thé thye hign vige tach hai cdu tir khoi anh huéng cia nhau, Khi lim dich chuyén cn bing trong tuéng nuéc ta sé lim thay déi sy phan bé cdc chat gitta hai dung méi, do d6 thyc hign duge vige tich rét chon loc. ~ Chiét 14 mét phuong phdp c6 y nghia ce ky to Ién, phuong phdp chiét cé uu diém so véi cdc phuong phép tach khac & ché téc d6 chiét Ién, d6i khi chi trong vai phuit cdn bing da dat duge, tuéng nay tach khéi tuéng kia rat nhanh, tranh dug hién twgng nhu hap phy, cong két, - Ngoai ra bang phuong phap chiét cin o6 thé lam giau lrgng vét cdc nguyén t5 mét cach dé dang. B- Chiét t6 hyp véi cdc phuong phap khac nhau: Ban than phuong phap Chiét la mét phuong phép tach chie khéng phai la phuong php phin tich. Vige chiét t6 hgp véi mot phuong php phan tich khéc nghia 1a sau khi chiét tach cdu tir can phan tich thi ngudi ta ding phwong phdp phan tich kia dé dinh lugng chat 46. Cé cae loai phuong phép chiét nhu sau: tric quang: sau khi chiét tael i - Chiét huynh quang: sau khi chiét tach sé ding phuong phdp phé huynh quang phan tir dé dinh lugng ~ Chiét hap thy nguyén tir: sau khi chiét tach sé ding phuong php phé hap thy nguyén tir (AAS) dé dinh lugng - Chiét phat xa nguyén tit: sau khi chiét tach sé ding phuong phap phé phat xa nguyén tit (AES) @ dinh rong . . - Chigt huynh quang nguyén tir: sau khi chiét tach sé ding phuong phép phé huynh quang nguyén tir dé dinh lung - Chiét héa - phéng xa: sau khi chiét tach sé ding phuong phap cée phutong php phan tich phéng xa nhu pho Rontgen (tia X) bao g6 + Phé phat xa tia X + Phé hujnh quang tia X + Phé nhiéu xa tia X I/ Chiét trae quang: Phuong phap chiét- trac quang cho phép ta nang cao d@ chon Igc, d@ nhay va 6 dc nguyén 16 - Trong khi chiét, khéng phai cac nguyén t6 déu duge chiét & cdc diéu kién nhu nhau. Do dé khi chiét sé loai bét cde yéu té can tre do vay ting d6 chon loc cua phép phan tich. ~ Khi chiét, thuéng tir mét thé tich ln cia pha nude, phire mau duge chuyén vao mét thé tich nh dung méi hitu co. Do vay & day vita cé dic vita ting duge d6 nhay cita phép xac dinh trae quang. - Ngoai ra, pha hitu co thuéng cé hing sé dién méi va d6 phan cuc nhé hon dang ké so véi pha nuée, do vay phite bén hon, vige chuyén ion can xdc dinh vao phic hoan toan hon, ting duge 9 chinh xde va d6 ding cia phép xéc dinh. - Thudng thi phire chiét duge vio dung méi hitu cé cé hé sé hap thy tir gam én hon ding ké so véi dai lugng nay trong pha nude. = Twong tyr nhu trong pha nude, dé cé thé ap dung mot phite trong pha hiru co va phép xéc dinh chié tric quang ta cin nghign citu cde diéu kign t6i wu vé bude séng, thoi gian, pH, nhiét 46, néng d6 thudc GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 10 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl ich, phan chia, cb dic, lam sach bang dung méi hitu co, siic ki thir va ion kim logi, khoang tun theo dinh luat Bear, ion can, dong chuan dé xac dinh mau nhan tao ‘va mau that. - Trong phép chiét-tric quang thi vige chon dung méi chiét (hoae hén hyp dung méi) cé y nghia quyét dinh, Vige chon dung méi hogc hén hgp dung mdi thuéng dya trén cdu tric mau cia thude thit va cdu trae chung cua phan tir phire mau, 1, Nguyén tite va co’ so dink legng cia phuong phip + Nguyén te chung cia phuong phap phan tich tric quang - Chuyén cu tir thinh hop chat cé kha nang hap thy anh sang. = Do su hap thy anh sang cia hgp chat tao thanh va suy ra ham long chat can xac dinh X. + Nguyén tc chung cita céc phuong phap phan tich dinh lugng - Do quang cita dung dich mau. - So sinh euéng 49 mau (hode 46 hp thy quang) ciia dung dich nghién eitu véi dung dich chuan. + Co sé dinh lugng - Dinh luat Bougher-Lampere-Beer: khi chiéu m6t chim photon don sac qua dung dich thi mite 6 hap thy cta dung dich ti 1é thudn véi céng suat chim photon va néng d6 cdc phan tir hdp thy - Cong thite: A=eL.C 2, Cie phuong phip nghién citu a/ Phuong phéip duéng chudn: quy trinh - Pha m6t logt dung dich chuin cé C, tang dan mot cach déu dan. (thuong 5 — 8 C,.) (Ce dung dich chuan phai c6 cing diéu kign nhu dung dich xac dinh) - Tién hanh do A hodc T ciia day chuan 6 2. da chon, ~ Dung dé thi Ay = (Cx). Viét PTHQ tuyén tinh cia duéng chuan, ~ Tién hanh pha ché dung dich xéc dinh, - Cin eit vio PTHQ tuyén tinh cia day chun va Ax mi xée dinh néng dé cua chit X trong miu - Dé thi A ={(C,.) tuy theo céch do ta thu duge 2 dang dung chudn: +Dang I: di qua géc toa d6 + Dang 2: khong di qua géc toa 6 - Khi chon ving néng d6 dé xay dung duéng chudn phai chi y: + Viing néng d6 cua diy chuan phai bao gdm ca Cx + Véi ving ndng 4 da chon dung dich phai tuan theo dinh lu@t Beer + Cie gid trj Ay. (mg véi néng d6 a chon phai sao cho khi do trén may cé d6 lap Iai cao va bao dam sy tuyén tinh A = f(C) roc diém ctia phuong phép Uudiém - Véi mt duémg chudn cho phép phan tich hang logt mau, - Dung dich efing khéng dai héi phai tun theo dinh ludt Beer mt céch nghiém ngat. * Nhuge diém - D6 chinh xc cia phuong phap khéng cao. ~ Khéng loai duge anh hung cia nén mau. b/Phucong phip so sinh b,- So sénh 1 chuan ~ Pha mt dung dich chuan c6 Cy. GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page II of 68 - Tién hanh do A ho§e T cia dd chuan so véi dd so sanh (A,.) - Theo dinh ludt Lambert — Beer: Aw = el Cy. i xée dink Cx (chura - Tién hanh do A hoje T cia dd mau so véi dd so sanh (Ay) - Theo dinh luat Lambert — Beer: Ax = el Cx xc dinh va dd chun ¢6 cling ban chat, ¢ o6 thé xem nhu nhau, va |= const thye pham, ta tién hanh cin 5,000 g miu, hoa tan thinh dung hanh tao phite véi thuée thir dithizon, dang phic Pb — ditizon tan trong CHCl. Tién hanh chiét bang CHCl, dung dich sau khi chiét duge dinh mttc thinh 25ml. Dung dich chudn duge chuan bj tuong ty nhu mau, chita 10 pg Pb** trong thé tich dung dich dem do 1 20,00 ml. Mat d6 quang cia chuan va mau 6 4 = 545 vi |= 1 om lan lugt la A, = 0,320 va An = 0,225. by So sii - Thye hign khé don gin, ham lugng mu tun theo dinh lugt Beer. Chon ede dung dich chudn sao cho C, Taa.-. it nhat 1a 3 dung dich va mét dung dich so Boa Do mat d6 quang A tong tmg. Dung dé thi Ax. — Pham vi img dung cua phuong phap thém chuan - Phuong php thém chuan thuéng dugc ap dung khi ning di rat nho (vi lugng) - Uu diém ciia phuong phép thém chuan 1a c6 thé logi duge anh hugng cia nén miu. - Tuy nhién, chi p dung d6i véi nhiing dung dich tuan theo dinh lugt Lambert ~ Beer May do quang 3, Mé6t sé thuéc thir hitu co ding trong chiét tric quang a/ Bromopyrogallol dé GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 13 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl ich, phin chia, cé dic, lim sach bang dung mdi hitu co, sic ki Céng thite cau tao: - Nhom tao mudi: trong 46 nguyén tt H cé thé dé cho cation kim loai thay thé duge tao lién két hoa rj i nhém: -OH, -SOH - Nhém tao phéi tri: 1 nhém —OH, = CO,vi oxi con thiza | cap electron chua lién két duge biéu dién biing mai (én hoje duéng gach dit. * Danh phap: 5,5-Dibromopyrogallol sulfonepththalcin, BPR + Cong thite phan tir CigHipOiBnS . . + Tinh chat cia thuée thir: BPR 1a tinh thé dang b6t mau d6 sim khi két hgp véi kim logi sng it tan trong nude, acohol va dung méi hitu co khéng phan eve + Phan img tgo phite va tinh chat cua phite chat: - BPR lién két véi phenylfluoron! va phite véi m6t sé kim logi tao thanh dung dich chelate ¢6 mau. - Khi chelate ciing tan trong nuée,BPR duge sit dung nhu mét chi thj kim loai trong phuong php chuan d9 Chelate vi nhur thudc thir cia phurong phép tric quang cho céc kim loai + DQ tinh khiét va tinh ché thudc thu ~ Dé tinh khiét cia BPR cé thé duge xdc dinh bing phuong phép do quang dung dich cia né: pH: 5,6 7,5 (HaL?); Roux = SS8nm; € = 5,48.104 ~ Méi trudng acid manh ¢6 mau dé cam,méi trudng trung tinh miu d6, mau tim trong mdi trudng kiém. - Sy phan ly dang acid cho thudc thir twong ty nhu Pyrocatechol Violet, va duge viét duéi dang sau: Le HL ee HL @ Whe Ho Lt 4—_t 4—__J t t Dé cam Da Tim «» Ung dung trong phan tich: - La chi thj kim loai cho qua trinh chuan d6 Chelate ciia Bi, Co(I1), Ni, Pb. Chung cling duge ding nhu chi thi trong phuong phap tric quang déi v6i mét sé kim loai nang. - BPR duge sit dung réng rai nhw Li mot thudc thir phan tich. BPR tgo thanh phite 3 edu tir sim mau véi 1,10-phenanthroline va bac duge sir dung cho vige xéc dinh tre quang bac vi Ag gién tigp ding dé xéc dinh céc anion, nhur cdc hgp chat halogen, cyanide. - Sir dung nhu thudc thir tric quang ~ Sit dung nhu mét chi thj kim loai trong phuong phap chuan d6 Chelate: Ton kimloai] pH [| _Dém Ti thay d6i (ai diem cudi chudn a) Bi 2 ~3|HNOs I Do sim — do — do cam GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 14 of 68 sach bi Xanh — d6 9.3 INH; — NH,CI Xanh — a6 ig 10_|NH;—NH,CI Xanh — do in (I) 9,3 NH; —NH,CI Xanh — d6 Ni 9,3 NH; —NH,CI Xanh — 6 Pb ~5_|AcOH— AcONal Tim — d6 [at higm ~7_|AcONa. Xanh — d6 b/1,10- phenanthroline Céng thite cdu tao - Tén: 1,10 — Phenanthroline - Ding phan: o -Phenanthroline,4,5 Phenanthroline ing thite phan tir C}yHgNy-Hy ~ Kh6i lugng phn tie 198,2 Nr a kt pit “ Nguyén ligu va phuong phép tong hgp: 1,10 - Phenanthroline duge diéu ché bang céch dun néng o- phenylenediamine véi glycerol, nitrobenzene, va H;SO, dic bing phin img Skraup tir 8 - aminoquinoline “ Tinh chat ciia thude thir: bét tinh thé mau tring. fai & dang cé ngdm nuée khi néng chay & 98 - 100°C do qué trinh mat nuéc. ~ Dang khan nong chay 6 117°C - Dé tan trong nude (khoang 3,3 g/l & nhiét d6 phong) va trong benzene (khoang 14 g/l & nhiét dé phong). Né tan tét trong cén (khoang 540 g/l), acetone, va cae acid loaing. - Thuéc thir khéng mau va khéng cé kha nang hap thy bat ky mét tin higu nao & ving kha kién + Cac phin img tao phite va tinh chat cua phite - 1,10 - Phenanthroline hinh thanh phite cé mau bén véi cdc kim loai chuyén tiép. Tuy nhién, mét sé hinh thanh cdc chelate cé cuéng dé mau khéng manh bang khi ching tén tai trong dung dich nuéc. M6t sé tao chelate gin nhu khéng mau, Cu(1) va Fe(II) 1a cée ngoai Ig khi hinh thanh ede vong cing c6 mau manh Su tinh ché va qua trinh tinh ché héa cha - 1,10 - Phenanthroline cé tinh chat cia mét tinh thé va dé dang dug tinh ché bang qué trinh két tinh Iai tir ede dung méi thich hgp, 1,10 - Phenanthroline vin e6n chita m6t nhém hydrat khi két tinh Iai tir benzene nude hay benzene am. - Ching ta cé thé kiém tra d6_ tinh khiét mt cach dé dang bing cdch quan sat diém néng chay cud 1,10 - Phenanthroline hoae chuan d6 bang acid perchloric trong méi truéng acid acetic véi chi thi naphtholbenzen. + Cac img dung trong phan tich. Thude thir quang phé: Khi sir dung 1,10 - Phenanthroline, phite sit mau dé cam hinh thanh, m@t céch dinh lugng & trong khoang pH tir 2 dén 9 (16t nhat 1 tir 4 dén 6). Trong cdc téc chat thudng ding chat Khir dé chuyén Fe(II) vé Fe(ID) thi hydroxylamine-HCl va acid ascorbic la duge img dung réng rai & GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 15 of 68 Chwong 6: Ung dung phite chit dé tich, phan chia, c6 dc, lim sach bing dung méi hitu co, khoang pH nay. Thit ty cho thém thudc thir 1d rat quan trong, va thir ty thudng duge ding Li: chat khit, chat lén mau va dém. - Dé hap thy tudn theo dinh luat Beer trong khong néng d6 tir 0 - 8ppm Fe va 5 - SOum sat trong 10ml dung dich. Bg bén miu trong khoang vai thang. 1 Ung dung lim thuée thiz hujnh quang: 1,10 - Phenanthroline thuéng duge dig lam thuée thir huynh quang dé xac dinh céc chat nhu Ag, Cd, Pd, Re, Sc, Zn va dat hiém c6 ham lugng vét. nguyén tic cua phuong phap li dya vao swt xuat hign cia mau huynh quang trong hn hgp tgo phire duge hinh thanh Khi c6 mat phéi tir hit hai d6 bén cao va cdc anion khac c6 thé duge chiét vio pha hitu co nhu mét cp ion. Trong céc diéu kign thich hgp, vige chiét rat dinh legng, va néng d6 cua anion tuong img trong pha nude cé thé duge xde dinh bing cach do cudmg 49 cita Ferroin & pha hitu co, theo phwong trinh sau: Fe(phen),” aq * 2X ag Fe(phen);” aqt x org SO DO QUY TRINH PHAN TiCH HAM LUQNG BAC TRONG THIT GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 16 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl ich, phin chia, cé dic, lim sach + Tmt ACT 50g m&u | +10mi HNOS 4 |_Nung @ 880°C IT 50 tréng xay nhuyén | + smiH,0, SR trong 2h + dun trén bép dién 1g dung moi hitu co, sic ki 10% Muéi khan Xae dinh bang pp. do quang Binh mac {Ht 40 md (1-109 Ae) bang Ae. = 635nm + tml dd EDTA 0.1M nude cat = ‘+1ml 1,10 phenasholine 10°M 21an +m dd ammonium acetate 20% (60m) +2ml dd BPR 10M. an 5m Dung dich ; inh mi Dung dich mau phan tich / Chiét huynh quang - Nhiéu hgp chat ngi phite dac biét cdc nguyén t6 nhém II va nhém III cua hé théng tuan hoan cé kha nang phat huynh quang khi kich thich bang anh sang tir ngoai. Cac tinh chat huynh quang thuéng xuat hién trong trang thai rin va trong dung dich, trong s6 dé ca trong cdc dung méi hitu co khong trén lin véi nude, Dya trén co sé nay ngudi ta nghién ciru cde phuong php phan tich chiét — huynh quang. - Thudng thi ngudi ta ding huynh quang, tite sy phat sing ngay trong thai diém kich thich, cde phuong phap tong img vi vay duge goi ld cde phuong phap chiét — huynh quang 1, Déic tinh chung cita phucong phép - Cac phuong phap phan tich dya trén sy chiét cdc hop chat n6i phite va viéc do huynh quang trong dich chiét, vé 46 phé bién va y nghia thi kém hon cac phuong phap chiét ic quang. Tuy nhién. diém quan trong va wu viét cia ching so véi phuong phap chiét — tréc quang la d§ nhay cao hon. Ciing cé khi nguyén t6 6 dang hop chat ndi phite duge xd dinh trong dich chiét bing phuong phap tric & mét néng dé va bing phuong phdp huynh quang & m6t nhiét d6 khac thdp hon. Truéng hop nay, vi du, c6 lien quan dén 8- oxiquinolinat nhém 8- oxiquinolinatberili. - Sé lém nhat cde phuong phap chiét- huynh quang trong dé c6 dung céc hyp chat ndi phite duge nghién ctu cho nhém va gali, Nguoi ta cing biét cde phuong phap di véi Indi, cdc nguyén 16 dat hiém ( Sm, Eu, Tb) Sc, Be, Zn va mét sé nguyén t6 khac. Cae phuong phap nay duge ap dung déi voi ‘Ag, Pb, Ti, Cr, Mo, Mn, Fe, Co, Ni - Trong cdc thudc thir chiét chelat thi 8- oxyquinolin va cdc dan xuat cia n6, dic biét 8 — oxkhinaldin ( 2- metyl-8- oxiquinolin) va 5,7- dibrom-8-oxiquinolin cho nhiéu phan émg huynh quang. Kha nang cho cae hgp chat ngiphite phat huynh quang gidm theo day: oxiquinolin- diclooxiquinolin- GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 17 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl ich, phan chia, cé déc, lam sach dibromoxiquinolin- diiotaxiquinolin ( thay thé trong vi tri 5 va 7). Ngoai ra, cée phire huynh quang manh tao duge tir cde chat nhuém dioxiazo- va dioxiazometyl. ~ C6 mét sé phuong phép chiét- tric quang véi sy xit dung cde thude thir ndy it duge nghién citu. Ngoai ra cin biét cée phuong phdp chiét cde hgp chat ciia nhOm véi pantokhrom xanh- den P ( 2- oxinaphtalin < lazo- 1°>-2’- oxinaphtalin — salixial — 2- aminophenol,gali véi lumogalion va cée thuée thir twong ty khdc. Cac phite bac ba gdm céc ligan c6 dya trén sy phat huynh quang cde phite nhu vay di duge nghién eitu, vi dy, di véi cdc lantanit - Cé phuong phép chiét ~ huynh quang ¢6 mét so wu diém so véi céc phuong phép huynh quang trong tuéng nude — cde wu diém, 6 mite d6 ding ké trong ty cée uu diém da luu ¥ 6 ede phuong phip chiét- trée quang, - Khéng it cdc phuong phap chiét- huynh quang dim bao cé 46 nhay cao cit phép xéc dinh. Vi dy, 4 nhay cia phép xéc dinh chiét- huynh quang ciia gali d6i véi lumogalion3.5 lan cao hon d9 nhay cia phép xdc dinh trong dung dich nude. ‘wong 46 huynh quang ting khi chiét cdc hgp chat nay cua gali véi cdc thudc thir tuong ty, Khi chiét phite cua kém véi 8-(n- toziamino)- quinolin thi cudng 46 huynh quang cing tang lén, That vay,¢ day phat huynh quang lén hon ca thudc thir. - Cling c6 cée vi du Khi huynh quang quan sat duge trong dich chiét nhung nhin chung khéng cé trong dung dich chiét. Digu nay cing duge luu ¥ déi véi phite cia gali voi xolokhrom den chiét bang nugu amylic vi cde regu khdc. Hyp chat ciia gali véi dan xudt cia lumogalion chita trong vi tri 5 cia nh6m nitro, edn trong vj tri 3- nhém SOsH khéng phay huynh quang trong dung dich nuée nhung phat huynh quang trong rugu isoamylic. Diéu nay dc trung déi véi cdc phite cia gali véi cde thudc thir khac véi nhom nitro trong vi wi 5. - Tuy nhién cing duge biét cdc truéng hgp khi c6 higu img nguge lai vi dy: phite cia gali véi xolokhrom dé trong dung dich nude e6 cutng d6 1én hon so véi trong dung dich chiét butanol. - Sur tng d6 chon Igc ciia phép xéc dinh e6 thé duge dim bao bang cach phan chia chiét binh thugng cede nguyén t6 cdn xdc dinh va can tra, - Tuy nhién cing xudt hign cdc higu img d6c déo. Vi dy, khi huynh quang trong méi trrdng regu — nuée cdc phite bac 3 gém samari ( hay curopi), tenoiltrifloaxeton va 1,10 — phenaltrolin quan sat duge téc dung lim tit huynh quang cita nguyén t6 dat hiém khdc nhu Ce, Pr .... Sy hoa tan cde phite nay trong benzene cho phép logi tn tic dung huynh quang. Ciing hign tugng ndy quan sat duge déi véi phic phenantrolin — atophan cla europi. - Thuéc thir ma Iugng thita cia né cé mat trong dich chiét cé khi ty né cing phat huynh quang va lam can 6 phép phan tich, vi véy trong nhimg diéu kign nh nhau Igi hon nén ding cde thude thit chiét duge yéu. tat nhién truéng hgp cé thé tach khéi hrgng thira thudc thir nhu thudng lim trong cde phuong phép chiét tric quang ( phurong phap mét mau trong cdc phép xée dinh véi dithizon ) ... nhién, dung méi hitu co cing déng vai trd quan trong. Dung méi vé nguyén tic khong phat huynh quang. Rix da quan sat thay ring khi x4c dinh nhém 6 dang 8 — oxiquinonlinat thi clorofom ciing cho mt sy phat huynh quang riéng, khéng Ién, Sy phdt huynh quang sé bi gidm di do két qua chung quanglaij tang lén, vi vay cép 1 - Parker da Inu ¥ ring ngudi ta con chua liu ¥ day da vé sy Lim sach cla dung méi Khoi cde lugng vét phat huynh quang. Téc gid nay di luu ¥ ring khi do huynh quang trong cae dung dich rat loang At dung méi. Khi bao quan clorofom da chung cat ngay & trong béng 16i thi su phat huynh. jing clorofom méi chung edt GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 18 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl ich, phiin chia, cé dic, lim sach bang dung moi hitu co, sic ki thi higu (mg tin xa t6 hgp cia Anh sang ( higu (mg Raman ) cing gay higu ing dang ké, Higu img Raman gay ra béi cde phan tir cia dung mdi. Tu nhiéu dung mdi nh§n duge ( nude, etanol, xicloheexan, CCl, , CHCI; ) khi kich thich bang nh sang dén thiy nhan véi cée d6 dai song 284, 313, 365 va 436 nm thi clorofom cho higu img Raman nhé nhat. Tuy nhién, quan trong hon li anh huéng cia dung méi lén anh sang va die bigt lén cudng 46 huynh quang gay ra bai su tuong tac ciia cdc phan tir dung méi va chat tan. ~ Noi chung can nhén manh rang : cing nhw trong tat ca cdc phuong phap dya trén sy chiét cae hop ngi_ phic, anh huéng cau dung méi trong cde phép xdc dinh chiét — huymh quang luén luén phai tinh dén viéc chon dung méi theo quan diém chiét duge hoanh toan nguyén t6. - Hign trong cudi cing nay ddawejj biét dang ké déi véi cde hop chat ndi phite tao duge béi cdc chat nhugm dioxxiazo va dioxxiazo — metyl chita mt nhém sunfo, Nhu da néi 6 trén, trong trudng hop nay Kh6ng it khi tgo duge cde phite thay phan manh, tich dign. Dé chiét ching 6 thé ding chi cua cde dung mdi hoat déng phi tri dae bigt 14 cde rugu, Tat cd cde phuong phap chiét — huynh quang da mo ta trong tai ligu ( c6 lien quan dén vige ding cdc chat nhuém nay ) déu dya trén_ viée sir dung cé rugu. dl ‘Tat nhién, cée phuong phap huynh quang mau khéc trong d6 6 dig cdc thude thir niy e6 thé chuyén sang cach chiét néu nhw ding cée rugu lam cée dung méi ( vi dy tit rugu n — butanol cho dén n - hecxanol ) - Ciing nhu cdc phuong phap chiét — tric quang, dé xAc dinh m6t vai nguyén t6 cé thé ding sy chiét lign tye ic gid tri pH khdc nhau, cdc chat che. - Da mé ta phép xée dinh huynh quang trong cée him lugng twong duong cia gali, indi vi Beridi nha 8- oxikhinandin dya trén sy chiét lign tye bang clorofom & pH = 3,9 ( gali ), pH =5,5 ( Indi ), pH = 8,1 (Betili ) - Khollat va Rodier di xdc dinh dong thai nhém va gali trong hén hyp cia 8 — oxiquinonlinat cia ching. Ngudi ta chiét ca hai nguyén t6 & pH = 5,7 bang clorofom va do huynh quang & cae buée sing khac nhau cua bite xa kich thich : 365 va 436 nm - Nguoi ta fing thinh sy gidng nhau juymh quang ci 2, Cie vi du sit dung phucong phap: - Nhu da lu ¥ cée phan img huynh quang dic trang cho cdc nguyén 6 nhom II va dae bigt nhém III cia hé théng tuan hoa - Cae phuong phap chiét hujmh quang xdc dinh nhém chi yéu dya trén vige ding 8 oxiquinolin. Trong dich chiét clorofom (& pH (7 ~ 9)) thi axiquinonlinat nhém 6 huynh quang mau vang va xanh, Phuong phap nay sit dung réng rai trong phong thye hanh héa phan tich. Vi dy: cde phuong phép xc dinh nhém trong bia, nuée thién nhién, magic, kim loai, vonfram va oxit vonfram, oxitthéri va cde déi tong khac. Huynh quang manh quan sat duge khi chiét bing tetraclorua cacbon, - MGt vai phuong phép huynh quang sat dinh nhém dya trén vige chiét cde phite eta né véi cde chat nhuém oxiazo va oxiazometyl. Pantakhrém mau xanh — den P (khrm axit xanh ~ den, eriocrém xanh — den B (1) tao duge véi nhém hgp chat chiét quang duge & pH 4,5 — 5,6 bang rugu amylic. Phite phat quang véi xalixial — 2 — amiophenol duge chiét bang rugu izoamylic tir dung dich nuée duge bao hoa bang axetat natri: xée dinh duge m@t cach théa man cée nguyén 16 mac diu 6 ching on HO @ =\ n= \/=\_s0xH GVHD: Th. \ ys, \_Y ‘i 1: Th.s Pham Hoy {Yen = Nhém 2 Page 19 of 68 \ 4 Chwong 6: Ung dung phite cl ich, phin chia, cé dic, lim sach bang dung mdi hitu co, sic ki ~ Déi voi phép xée dinh chiét — quang gali ngudi ta ding sy chiét phite 8 — oxiquinonlinat eta né bang clorofom 6 pH = 2,6 — 3,1. Phuong phap nay do Xendel dé nghi. Sau dé phuong phap nay duge chinh xac héa va duge ding dé xde dinh gali trong cdc béxit va cdc déi tugng khae, Phite phat huynh quang trong tetraclorua cacbon. - Cac nha nghién ciru Nhat Ban da ding vige chiét hyp chét ngi phic cua gali voi 8 oxikhinaldin (pH = 3,9; huymh quang mau xanh eta dich chiét clorofom). Nhé phuong phap nay nguii ta di xdc dinh 0,002 — 0,001% gali trong cdc quang xilicat va gecmani kim logi (Ge). Sy chiét ciia cde phite gali véi 5,7 — diralondo thay thé cia 8 — oxiquinolin da duge ding khi xéc dinh nguyén 16 nay trong cac hgp kim cia nhém. - Ciing nhu déi vai nhém, déi véi gali ngudi ta di nghién eitu cde phuong phép c6 ding hyp chat oxiazo, O pH = 4,7 gali duge chiét bang rugu amylic & dang phire voi Xolokhrém den va phat huynh quang ngay ca duéi tac dyng cia anh sang ban ngay. Hgp chat duge chiét bang rugu butanol va nugu gexilic nhung cwéng 46 huynh quang trong céc dung méi nay thép hon trong nrgu amylic. Phuong phap rat nhay xdc dinh gali dya trén viéc str dung lumogalion hgp chat néi phtt duge & pH = 2,2 bang rugu ioamylic. D6 nhay ciia sy phat hign chat huynh quang gali ld 10“ g/ml. - Mé ta phuong phap xéc dinh huynh quang gali, cupheron va morin, Hgp chat nay duge chiét bing clorofom. Phuong phép duge ding dé xéc dinh gali trong céc khodng vat nude va céc quang sit, 46 nhay tir 0,2 > 1,0ug/ml cia clorofom. Dich chiét benzen cia 8 — mercaptoquinonlinat gali phat huynh quang (chiét & pH = 5, d6 nhay 0,11pg/ml). Ding rgu izoamylic 6 pH = 3,6 ngudi ta chiét phite huynh quang cia gali voi Kxetin; 46 nhay cua phép xéc dinh 0,0Spg/ml. = Dé xdc dinh chiét — huynh quang indi cé thé dimg 8 — oxiquinolin, 8 — oxikhinalddin, 8 mercaptoquinolin. - 8 — oxiquinolin cho phan (mg huynh quang véi Scandi. Ngudi ta tién hanh chiét & pH = 7 bang clorofom. Phép xéc dinh tir 1 > 30yg Scandi khGng cin tr 100yg cde nguyén 16 dat hiém, Dé lim dung méi da ding rugu izoamylic, n-butilic va tetraclorua cacbon nhung cudng 6 lén nhat cia huynh quang va d6 bén cia né theo théi gian duge dim bao néu ding cloroform, Ding 8- oxiquinonlin ngudi ta cing cé thé xdc dinh Ytri. ~ Dé xdc dinh curopi va terbi da ding phuong phdp chiét — huynh quang bao gém sy chiét bing benzen ciia phitc bac ba duge tao boi nguyén t6 axit salixilic va 1,10-phenantrolin, Axit Salixilic thye 16 khéng duge chiét va khéng can tro phép xdc dinh. Diéu tha vi la mac d6 chiét phy thuéc vao néng 49 nguyén 16. Khi trong pha nurée e6 it hon 100g oxit cla nguyén t6 thi mise 4 chiét bi gidm di, vi vay dé trigt tiéu, nguéi ta thém mét nguyén 16 dat hiém khdc, vi dy Lantan hay diprozi, cde nguyén 15 nay chiét duge nhumg Iai khong phat huynh quang trong dich chiét, Theo céc dit ligu cia Doklade, thanh phan cia phite tuong img véi céng thir MA;(ph):, & day A- géc ciia axit salixilic, ph- phenantrolin, - Dé xde dinh samari, europi ngudi ta ding phuong phap twong ty nhung thay cho axit salixilic i ding tenoiltrifloaxcton, Ding phuong phap hé déng phan tir gam da tim duge ring cac phitc chiét duge c6 thanh phan MAsph. D6 nhay xac dinh trong hon hgp oxit cde nguyén t6 dat hiém bang 0,05% 446i véi samari va 0,002% déi véi curopi. Phuong phap nay duge ding dé xéc dinh 5.107 > 5.10°% europi trong oxit lantan - Cae phuong phap chiét huynh quang cing duge ding dé x4c dinh céc nguyén t6 nhém hai cia hé théng tuan hoan, dic biét a berili, magic va kém. Berili cé thé xdc dinh 6 dang 8-oxiquiolinat, phire GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 20 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl ich, phiin chia, cé dic, lim sach bang dung mdi hitu co, sic ki nay chiét duge bang metylizobutylxeton tir dung dich tactrat & pH=9,2. Neudi ta luu ¥ rang sy tang mhigt d9 ti 22°C dén 26°C gay ra sy gidm khéng thudn nghich cudng 46 huynh quang va sy thay doi cla dich chiét ti mau vang sang dén mau dé néu. ~ Quan sit duge huynh quang manh cia dich chiét ciia oxiquinonlinat berili trong tetraclorua cacbon. Tat nhién, phuong phap xéc dinh berili v6i 8-oxiquinonlin la b4 ich vi rang nhém khéng tuong tae vi thudc thir nay, 8-oxikhinaldinat c6 thé chiét duge & pH (8 + 0,2) bang cloroform; khi chiéu dich chiét bing anh sang tir ngoai xuat hién huymh quang mau vang xanh. Lugng thita thudc thir gay anh hugng can tro. Xoloviev va Bojevolnov da nghién ciru phuong phap xéc dinh berili véi dibenzoil metal dya trén vige do lin quang dich chiét trong tetraclorua cacbon, Ngudi ta do lan quang 6 nhigt 46 nito Jong. Phuong phap dé xéc dinh berili trong nude thai, 46 nhay 2.10°% = Nguoi ta xée dink kém & dang S-oxiquinonlinat (chist bing metylizobutylketon & pH cao hom 9,4) va 6 dang 8-mercapto ~ quinolinat (chiét bing benzen & pH=5; 49 nhay 0,01yg/ml). Phuong phép cudi duge ding dé xéc dinh kém trong cae hgp kim cia nhém va magié. Bojevolnoy va cdc tic gid Khac di nghién cu phuong phap xic dinh kém va cadimi véi 8-(n-tozinamino)-quinonlin, Cae phite duge chiét & pH (8,0 — 8,3) va kich thich bing anh séng ti ngoai cho duge huymh quang mau xanh. Phuong phap nay duge ap dung dé xac dinh kém trong tetraclorua gecmani va trong tricloxan ILL- Chiét hap thy, phat xa, huynh quang nguyén tir 1, Chiét hap thu nguyén tie Nguési ta ding viée chiét cdc hop chat ndi phic trong phép do phé hap thy nguyén ti, Theo cdc dit kign ciia Degnal Uect thi phép chiét 8-oxiquinonlinat chi bing metylzobutyxeton hay dityldithiocacbaminat bang etylaxetat voi phép trac quang tiép tue cae dich chiét cho phép Lim ting 46 mhay cia cée phép xae dinh cia nguyén t6 nay so véi phép phan tich dung dich nude tuong (mg tir ba va chin lan, - Pomitrek va Maliss di nghién iu cde phite cita mét loai véi pyrolidindithiocacbaminat amino, 8-oxiquinonlin, dithizoncupheron va axetylaxetat, Dé lim dung mdi ho da ding clorofom, tetraclorua cacbon, toluel, etylaxetat , metylzobutylxeton, - Céc thyc nghiém chi ra ring su phun bui truc tiép cdc dich chiét trong ngon lita oxi — hidro cing cho phép tang d§ nhay ciia cae phép xéc dinh. phép xéc dinh duge don gian dang ké cing nh trong phép tric quang ding ngon lita, khéng cin phai lam bay hoi trade céc dung dich va pha hity céc dich chiét e/ Sue xudt hign pho hdp thu nguyén tie va dinh ludt co ban - Binh thudng, nguyén tir 6 trang thai co ban, bén ving & mire nang Ivgng thdp - Khi cée nguyén tit 6 trang thai ty do trong m@t dam hoi, - Néu chiéu chim bite xa c6 bude séng xc dinh ding véi bude séng ma ching cé thé phat ra trang thai kich thich vio dim hoi nguyén tir ty do dé, - Neuyén tir hap thy bite xa chiéu vao . Dé 1a qué trinh hap thy ndng lugng cia nguyén tir ty do 6 trang thai hoi dé tao ra phd hap thy nguyén tr cla nguyén t ~ A phy thuge vao s6 nguyén tir N trong méi truéng hap thy: A = k.N trong dé k la hé s6 thyc nghigm, phy thudc vio ban chat nguyén tir, nhigt d@ cia moi trudng hap thy va bé diy cla lép hap thy. ~ Gitta s6 nguyén tie N v6i nong d9 C cia nguyén 16 trong mau phan tich duge bigu thi bing biéu thite: N = k,C? trong dé k, 1a hing sé thye nghiém, b duge goi la hing sé ban chat, né phy thude vio nguyén t6 va bude séng cia dong sing, b c6 gia tri < 1; b = 1 khi néng d6 C nho. hi GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 21 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl - K&t hop cdc biéu thite trén ta cé: A bude song, méi nguyén t6 c6 mét gia tri C = Co la gidi thib=1 - Phuong trinh biéu dién méi lién quan gitta 46 hap thy A va néng d6 C 1a dinh ludt co ban cua phép do phé hap thy nguyén tir: A=aC ich, phan chia, wed dic, lam sach = aC? trong dé a la hing sO thye nghiém. Ung véi mdi , khi ndng 49 C nhé hon néng 9 nguémg Co Readout = —t= SO DO MAY Ebert QUANG —— monochromater PHO HAP power [= THU source Lamp Flame NGUYEN @ TU MOT CHUM TIA ae VAAL CHUM TIA Amplifier tube Tae Lock-in_| amplifier Chopper -—— GP Half-sitvered Mirror ~ Open Readout wo) ¢, Cac wu nhuege diém cha phép do phé hap thu nguyén te & Cae uu diém - Phép do phé hap thy nguyén tir c6 d§ nhay va 46 chon loc cao. ‘Trén 60 nguyén 16 héa hoe 6 thé xde dinh duge bing phuong phap nay véi d6 nhay tir 104+ 10°. cé thé dat t6i 0.107%. véi ky thudt khong nggn Ita, d6 nhay - Diéu kign thyc nghiém tuong d6i dé, c6 thé cho tat cd cdc phdng thi nghigm nho va viz. - Cé thé xde dinh déng thai hay lign tiép nhiéu nguyén t6 trong cing mét miu. ~ Két qua phan tich 6n din, sai sé nho. @Nhuge diém . - Chi cho ta biét thanh phan nguyén 6 cia chat phan tich c6 trong mau phan tich, ma khéng chi ra duge trang thai lién két, cdu tnic ctia nguyén 16 Jf, Ung dung phwcong php phan tich pho hap thu nguyén tir GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 22 of 68 Chwong 6: Ung dung phite cl ich, phan chia, cé déc, lam sach - Phuong phap quang pho pho hap thy nguyén tir dung dé phan tich vét cac kim loai trong cdc logi mau khéc nhau cia cdc chat v6 co va hitu cot (khoang trén 60 nguyén t6 dé la cdc kim logi trong quang, dat dé, nude khodng, cae miu y hge, sinh hgc, cdc sin phdm néng nghigp, rau qua, thye pham, nuée udng, cde nguyén t6 vi lrgng trong phén bén, trong thite an gia sic). - Phuong php phan tich phd hap thy nguyén tir cfing duge ding dé xéc dinh mét sé phi kim nhit Si, P, As, Te, Se. Mot s6 phi kim c6 thé phan tich gidn tigp qua kim loai. 2, Chiét phat xa nguyén tie a- Sue xuat hign pho phat xa - Trong diéu kign binh thuéng, céc dign tir chuyén déng trén cdc quY dao img véi mite nang lugng thap nhat. Khi dé nguyén ne 6 trang thai ben vitng, trang thai co ban. - 6 trang thai ny nguyén ti khéng thu va citing khéng phat nang lugng. Nhung néu cungeép ning lugng cho nguyén tir thi trang thai dé khéng ton tai nia. Theo quan diém cia thuyét lwong tit, Khi 6 trang thai khi, dign tit chuyén déng trong khéng gian cia nguyén tit, dc biét 1a cdc dign tir héa tri, néu ching nhgn duge nang lugng & bén ngoai (dign nang, nhigt nang, hoa nang...) thi dign tir sé chuyén len mite nang lugng cao hon. Khi dé nguyén tir di bj kich thich. N6 t6n tai & trang thai kich thich. Nhung trang thai nay khéng bén ving. Nguyén tit chi luu lai & trang thai nay nhieu nhat la 10 8 gidy. Sau dé no luén un cé xu huéng te vé trang thai co ban ban dau ben ving. Nghia la gidi phong nang lrong ma ching da hap thy duge trong qué trinh trén duéi dang cia cdc bite xa quang hoe. Bite xa nay chinh 14 pho phat xa ciia nguyén tit, né e6 tan s6 duge tinh theo eéng thie: ap Trong a6 + Ea va Ep ld ning Iugng eta nguyén tir 6 trang thai co bn va trang thai kich thich n; h li hing sé Plank (6,626.10 erk.s) hay h=4,1.10"" eV.s; +c 1a téc dé anh sang (3.10° m/gy) - 2,99793. 10" mgy; v la tin sé cia bite xa dé; + Ala bude song ciia bite xa dé, - Trong bigu thite trén, néu gid tri AE Li nm ta e6 qué trinh hép thy va khi gid tri AE duong ta 06 qué trinh phat xa cia nguyén tir, - Nhung trong nguyén tit, sy chuyén mite cia dién tu tir mite nang long E, khéng phai chi vé mite Eo, ma cé rat nhiéu sw chuyén mie tir E, vé cde mite khde Eo:, Ez, Eos... cling véi mite Ep. Nghia 14 cé rit nhiéu sy chuyén mite cia dign tir di dugc lugng tir héa, va ing voi méi bude chuyén mite dé ta ¢6 1 tia bite xa, ttre Li mot vach phd. - Chinh vi thé ma mét nguyén 6 khi bj kich thich thuéng c6 thé phat ra rat nhiéu vach phé phat xa. Nguyén 16 nio cé nhigu dign tir vi c6 edu {go phite tap cia cde lap dign tir héa tri thi cng c6 nhigu vach pho phat xa. - Néu ding may quang phé dé thu chim ra phat xa d6, phan li va ghi lai cdc chim tia phat xa do nguyén tit phat ra ta sé duge mot dai phé tir s6ng ngan dén séng dai, Dé 1a phé phat xa cia nguyén tir cla cdc nguyén t6 va né 1a phé vach. Niu vay, phé phat xa nguyén tir la san pham sinh ra do su twong tac vat chat, ma 6 day la céc nguyén tie te do & trang thai khi voi m6t nguén nang luong nhiét, dién. nhdt dinh phit hop. - Nhung trong ngudn sing, khong phai chi cé nguyén tir do bi kich thich, ma e6 cd Ton, phan tt, nhém phan tt, Cae phan tir nay cling bj kich thich va phat ra ph6 phat xa ciia n6, Tat nhién la trong mic d9 khde nhau ty thudc vao kha ning kich thich cua ngudn nang lugng. Vi vay, phd phat xa cia vat mu luén bao gém ba thinh phan: GVHD: Th.s Pham Hoang Yén Nhém 2 Page 23 of 68

You might also like