Professional Documents
Culture Documents
Οι Διωγμοί της Ορθόδοξης πίστης στη Σοβιετική Ρωσία
Οι Διωγμοί της Ορθόδοξης πίστης στη Σοβιετική Ρωσία
Σοβιετική Ρωσία – Δ΄
22 Σεπτεμβρίου 2013
Επίσης, στην τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα, η «Κοινή Κρατική Πολιτική Διοίκηση»
(ОГПУ) πέτυχε να προκαλέσει μια σειρά σχισμάτων στην Εκκλησία: το «Ανανεωτικό», το
«Γρηγοριανό», το «Ιωσηφικό», το «Βικτωριανό», το «Ιαροσλαβικό», το «Δανιηλικό» και
άλλα. Παρά το γεγονός ότι οι αφορμές για το καθένα από αυτά ήταν διαφορετικές, όλα
υπέσκαπταν την εκκλησιαστική ενότητα σε μια τόσο κρίσιμη εποχή, μεγάλων
δοκιμασιών και διωγμών, για την Εκκλησία της Ρωσίας. Σύμβολο της εκκλησιαστικής
ενότητας απέμεινε μόνο ο εκτελών χρέη Πατριάρχη (για το διάστημα που η Ρωσική
Εκκλησία παρέμενε ακέφαλη) ο μητροπολίτης Πέτρος (Polyanski), ο οποίος όμως
συνελήφθη από τις Σοβιετικές Αρχές το 1925. Απαίτηση της Σοβιετικής εξουσίας ήταν η
αποκήρυξη της θέσης του, καθώς ήλπιζαν με τον τρόπο αυτό ότι η κρίση στην Εκκλησία
θα οξυνθεί περισσότερο, με συνέπεια να παραμείνει οριστικά ακέφαλη.
Τη 15η Μαΐου του 1932, η «Ένωση των Πολέμιων Αθεϊστών» –πρόκειται για τη
μαζικότερη οργάνωση στη Σοβιετική Ένωση– ανακοινώνει τους στόχους της
αντιθρησκευτικής της προπαγάνδας για την επόμενη πενταετία. Συγκεκριμένα
προβλεπόταν: για το πρώτο έτος το κλείσιμο όλων των εκκλησιαστικών σχολείων (αυτά
των «Ανανεωτών» λειτουργούσαν ακόμη, ενώ των Πατριαρχικών είχαν κλείσει λίγα
χρόνια νωρίτερα)· για το δεύτερο έτος μαζικό κλείσιμο ναών, απαγόρευση
εκκλησιαστικών εκδόσεων και παραγωγής εκκλησιαστικών αντικειμένων· για το τρίτο
έτος εξορία (σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως) όλων των ιερέων· για το τέταρτο έτος
κλείσιμο των ναών των άλλων θρησκειών· για το πέμπτο έτος νομική κατοχύρωση όλων
των δραστηριοτήτων, που θα ελάμβαναν χώρα τα προηγούμενα τέσσερα έτη. Σύμφωνα
με τις επίσημες δηλώσεις της «Ένωσης των Πολέμιων Αθεϊστών», την 1η Μαΐου του
1937 «το όνομα του Θεού θα έπρεπε να έχει ξεχαστεί σε ολόκληρη την επικράτεια της
Σοβιετικής Ένωσης».
Έτσι, μπήκε σε εφαρμογή το σχέδιο για το μαζικό κλείσιμο ναών, ενώ ήδη είχε
προηγηθεί, την 5η Δεκεμβρίου του 1931, καταστράφηκε με εκρηκτικά ο ναός του
Χριστού Σωτήρος, σύμβολο της Ρωσικής Ορθοδοξίας. Την περίοδο μεταξύ των ετών
1929-1933 τέθηκαν υπό κράτηση 40.000 εκκλησιαστικοί παράγοντες[23]. Ένα μέρος
αυτών εκτελέστηκε διά τουφεκισμού άμεσα, ενώ οι υπόλοιποι εστάλησαν σε φυλακές
και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Όσοι επιβίωσαν μέχρι τους διωγμούς του 1937,
εκτελέστηκαν τότε ως μάρτυρες.
Στις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, φαίνεται ότι οι Σοβιετικές Αρχές είχαν
πετύχει να εξαφανίσουν ολοκληρωτικά σχεδόν την Εκκλησία. Σε ολόκληρη την
επικράτεια της Σοβιετικής Ένωσης απογράφονταν κατά κόρον πόλεις και χωριά με άθεο
πληθυσμό, κατά κανόνα. Ωστόσο, η εικόνα αυτή ήταν επιφανειακή. Μελετώντας την
ιστορία των διωγμών κατά της Ορθόδοξης πίστης στη Σοβιετική Ρωσία, επαληθεύονται
και πάλι τα λόγια του Χριστού: «Καγώ δέ σοι λέγω ὅτι σὺ εἶ Πέτρος, καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ
πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τὴν ἐκκλησίαν, καὶ πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ.
16, 18).
Παρά τους σκληρούς διωγμούς και τη σχεδόν ολοκληρωτική σχεδόν διάλυση της
Εκκλησίας της Ρωσίας, αυτή επιβίωσε ως θεανθρώπινος οργανισμός, για να δώσει στον
Ορθόδοξο κόσμο έναν τεράστιο χορό Νεομαρτύρων και Ομολογητών. Σήμερα, η
Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας αρδεύεται και αναγεννάται από το ιερό τους αίμα.
Μετάφραση: Φώτης
[22] Цыпин Влад., прот. История Русской Церкви 1917–1997. Москва, 1997, 199. [23]
Дамаскин (Орловский), игум. ГОНЕНИЯ НА РУССКУЮ ПРАВОСЛАВНУЮ ЦЕРКОВЬ В
СОВЕТСКИЙ ПЕРИОД. Электронный ресурс:
http://fond.centro.ru/calendar/about/gonenija.htm