អត្ថន័យជីវិត

អារម្ភកថា
ចំណងជ ង
ើ ជ ី ិត្ ដែលបាន
ៀវជៅជនេះមានជ្មេះថា អត្ថន័យជវ រ
ជ រជ ង
ើ ជ ៀវជៅជលើកទី ១៨ កនុងជោលបំណងដែមួយគែ់គឺ ដចកជាធមមទាន។
ចំជណេះែង
ឹ កនុងជោកមានជ្ចន
ើ ្បជេទ បុដនែជបជើ ោលឱ្យខ្លគ
ី មា
ឺ នដែពរី
យងជទគឺ ិ កាខាងកនុង នង
ិ ិ កាខាងជ្ៅ ដែលមានដែការ ិ កាកនុង្ពេះពុទធ
សា នាដែបជុ ្ណ េះជទប
ើ មានទប
ី ញ្ច ប់ជ យ
ើ មានជ ចកែី ុ ខ្ ជ្ៅពជី នេះមន
ិ
មានទប
ី ញ្ច ប់ជ យ
ើ មន
ិ ្បាកែថាមានជ ចកែី ុ ខ្ជនាេះជ ើយ។ ជោកជនេះអ្វី
ី ត្
ដែល ំ ខាន់ជាងជគគឺ ជវ ិ ីវែជប
ិ ជើ កែ
ើ ជ ើងជ យ
ើ ជគ្ែូវមានការយល់ែង
ឹ
និងការ ិ កាពីវាឱ្យបានលអ ជ ៀវជៅដែល្បយ
ិ មែ
ិ ក
ែ ំពុងអាន ជនេះជ យ
ើ គឺជា
ការ ិ កាពី វី ែ។
ិ
រា ធានេ
ី ជនំ ពញ ថ្ងៃ ១៥ ជកែ
ើ ដខ្ពសា
ិ ខ្ ឆ្នឆ្
ំ ូ វល ្ែី ័ក ព. . ២៥៦៤
រា ធានេ
ី ជនំ ពញ ថ្ងៃទី ២៦ ដខ្ ជមសា ឆ្ន ំ ២០២១
សាស្រ្តចារយ វវជជបណ្ឌិត្ វថាង នីដាម្ុនី

វ្ចកតថ្ី លែងអំណ្រគុណ្
ខ្្ុំ្ពេះករុ្ ូ មដងលងអ្ំណរគុណ នង
ិ អ្រគុណចំជោេះឧបា ក ឧបា ិ កា
យង្ជាលជ្ៅដែលបានលេះបង់ជពលជវោែ៏មានែថ្មល កមាលង
ំ កាយ កមាលង
ំ ចែ
ិ ែ
្ពមទាំង្បាក់កាក់មយ
ួ ចំនួនចូលរួមជែម
ើ បជបាេះពុ
ី មព ជ ៀវជៅជនេះជ ង
ើ ។
ចំជោេះជ ៀវជៅដែលបានចង្កងជនេះដែរ ជបើ ិ នជា្បយ

ិ មែ
ិ អ្
ែ កន អានទាំង
អ្ ់ ជងេែជ ញ
ើ មានកំ ុ ឆ្គង ឬចំណុចខ្វេះខាែ ូ មជមត្តែផ្ែល់ែំណឹងមកខ្្ុំ
្ពេះករុ្ត្តមរយៈជលខ្ទូរ ័ពខា
ទ ងជ្កាម ជោយជ ចកែអ្
ី នុជ្ោេះផ្ងចុេះ។
ែូជចនេះជៅជពលជ្កាយខ្្ុ្ំ ពេះករុ្អាចទទួលបាននូវការជរៀបជរៀងឱ្យកាន់ដែលអ
្បជ ើ រជ ើង។
សាស្រ្សាែចារយ ជវ ប
ជ ណឌិែ ជថាងនោ
ី មុនី
012 78 25 50 / 015 78 25 50
ុ េះ កុ ល
012 590 092 / 010 33 58 54
បវចេកវេ្កុព្
ំ យេ័
ូ រ និងការត្ត្ួត្ព្ិនត្
ិ យ
អ្នក្ែួែពន
ិ ិែយអ្កខរាវរុិ ទធ
សាស្រ្សាែចារយ ជវ ប
ជ ណឌិែ ជថាង នោ
ី មុនី
ដក ្មួល នង
ឹ វាយអ្ែថបទ
ដផ្នកបជចចកជទ កុព
ំ យទ័
ូ រ
មាត្ិកា
1
ជីវិត្ ...............................................................................................................................
វេត្ុអវីជវ ី ិត្ត្ត្ូវមានេុក? ខ .......................................................................................... 2
អាហារនិងការ្ត្មាករប្់វបេះដូង ............................................................................. 3
ត្បធានបេវ្េហា ........................................................................................................... 4
រ ូបម្នតវ្េហា ................................................................................................................... 6
ថ្លៃណាម្ួយអេកនឹងបាត្់បង់ម្នុ្សជាេីត្្លាញ់ ....................................................... 7
ថ្្វងយល់ព្ីគ្នេកេងត្គួ ុ សារ .............................................................................................. 8
អាពាេ៍ព្ិពាេ៍................................................................................................................ 9
គូវ្េហាថ្បកបាក់ ........................................................................................................ 10
សាែកសាេម្អត្ីត្កាល .................................................................................................. 11
កុំវត្បើពាកយអវិជជមានកេងត្គួ ុ សារ .................................................................................12
និ្ស ័យ ........................................................................................................................ 13
ត្្លាញ់គ្នេត្ត្ូវវចេះសាតប់វេត្ុផលគ្នេ ....................................................................... 14
ចំណ្ងថ្ដវ្េហាគ្នានការវគ្នរព្គ្នេ ............................................................................. 15
វ្ចកតីត្្លាញ់ ........................................................................................................... 16
ត្គួសារ ........................................................................................................................... 18
្ញ្ញ ា ថ្ដលបញ្ញ ជ ក់ថាអេកត្្លាញ់ម្នុ្សខុ្ .......................................................... 19
ចង់បំវលែចម្នុ្សមាេក់ ..................................................................................................21
លំនឹក ............................................................................................................................22
កតីត្្លាញ់ជួយឱ្យអេកមានការផ្លែ្់បរតូ ..................................................................... 23
បេព្ិវសាធន៍វ្េេ ......................................................................................................
៍ 24
វ្ែេះគ្នេវត្ពាេះថ្ត្ទាម្ទារកតីត្្លាញ់ ......................................................................... 25
និទានវ្េេវ៍ សាាេះ ......................................................................................................... 26
ត្បវៅចិត្ម្ ត ិនបានត្បវៅវបេះដូង ................................................................................27
កកាតថ្ដលគូវ្េេម្ ៍ និ យល់ចិត្គ្ន ត េ ...............................................................................27
ការ្វត្ម្ចចិត្តចំវពាេះអនាគត្.................................................................................... 29
្ិរ ីម្ងគលកេងត្គួុ សារ.................................................................................................... 30
ត្េឹ្វី ត ្េហា ................................................................................................................. 31
ជំវៅដួងចិត្ត ................................................................................................................. 33
វរឿងរ៉ាវវ្េហា..............................................................................................................35
កំព្ូលអេកព្ាយាម្ថ្លរកាវ្េហា .............................................................................. 37
កងវលអ ់ េកថ្្វងរកគូ ..................................................................................................... 39
វ្េហាចថ្ម្ែក ................................................................................................................ 40
្ុលម្ងគលជីវិត្ ........................................................................................................... 41
កំេុ្កេង្ម្ព ុ ័នធភាព្វ្េហា ....................................................................................... 42
លរ ិយាលអ........................................................................................................................43
បណា ត ំឪព្ុក ................................................................................................................... 44
វិធីថ្លរកា្ំបុកកុឱ្ ំ យរងារ .......................................................................................... 45
ម្នុ្សថ្ដលអេកបានជួប្ុេធថ្ត្ជាម្នុ្ស ................................................................. 46
ចិត្តវម្ត្តត ករ ុណា .......................................................................................................... 47
កុំវផញើវា្នាវលើខយល់មាត្់អេកដថ្េ ............................................................................. 47
ម្នុ្សមានវត្ចើនត្បវលេ ............................................................................................. 48
កុំបថ្នថម្េុកល ខ បា
ំ កឱ្យខែនឯង ួ ..................................................................................... 49
បញ្ញ ា ជីវត្ិ .................................................................................................................... 50
រ ូបម្នតជីវត្ ិ .................................................................................................................. 50
អលិវឌ្ឍផែវចិ ូ ត្ត ............................................................................................................ 51
កុំ្ប អ ់អត្ីត្កាល កុបា ំ រម្ភព្ីអនាគត្ ........................................................................... 52
េំលាប់អាត្កក់នា ំឱ្យម្ិន្បាយចិត្ត ..........................................................................53
អានុភាព្ថ្នវ្ចកតីត្្លាញ់ ....................................................................................... 54
វលាខនជីវត្ ិ ................................................................................................................... 55
វិធីផ្លែ្់បរគំ តូ និត្ ......................................................................................................... 56
ត្្លាញ់ម្នុ្សមាេក់ ................................................................................................... 57
ចំណ្ុចខ្ែ ំងរប្់ស្រ្តរី ឹងមា ំ ........................................................................................... 58
េំលាប់អាត្កក់បំផ្លែញជីវិត្ខែនឯង ួ ............................................................................ 59
ដា្់វត្ឿនខែនឯង ួ ......................................................................................................... 60
រ ំលឹកខែនឯងរល់
ួ ថ្លៃ ..................................................................................................... 61
អត្ីកាលសាែប់ ............................................................................................................... 62
ធម្ាជាត្ិថ្នគំនិត្ .......................................................................................................... 62
ថ្ផនការជវ ី ិត្ .............................................................................................................. 63
វត្ើត្ត្ូវវធវដ ើ ូចវម្តចវដើម្ប ីជំនេះវលើការគិត្វត្ចើន? ........................................................ 64

វគ្នលវៅជីវិត្............................................................................................................. 65
យកឈ្េេះេុក ខ ................................................................................................................. 66
កុំវាយត្ថ្ម្ែម្នុ្សវៅត្តម្អារម្ាណ្៍ .......................................................................... 66
ផ្លេញ់ការ្អប់វខពើម្វដាយកតីត្្លាញ់........................................................................... 67
ហាត្់ត្ព្ថ្លងវចាល ...................................................................................................... 68
គំនិត្ថ្ដលនា ំវៅដល់អំវព្ើល អ ...................................................................................... 69
ម្នុ្សម្ិនវចេះខុ្ .......................................................................................................72
េុកវខ ត្ពាេះវត្ថខ្ងវត្ៅ
ុ ................................................................................................ 73
ជវមាែេះបតីត្បព្នធ.............................................................................................................. 75
ី របាត្់បង់នណាមាេក់ ................................................................................. 76
កុំបារម្ភព្កា
វរងការវរងកម្ាចណ្ ំ ងថ្ដអា្ិរព្ិ្ ........................................................................77
ការអត្់ធន់វលើផវជ ែូ ី ិត្ .............................................................................................. 79

វ
ត្ព្ថ្លងវចាលអវីថ្ដលថ្លទា ំម្ិនបាន ........................................................................... 80
រកាការ្ំងាត្់ខនឯង ែួ ................................................................................................ 80
ត្ត្ូវវធវើជាម្ិត្តរប្់ចត្ ិ តត្គប់នាេី ................................................................................ 81
បញ្ញ ា ជាបេព្ិវសាធ ..................................................................................................... 81
្ញ្ញ ា អារម្ាណ្៍និងការថ្លទា ំជីវិត្ .............................................................................. 82
ជីវិត្ជាការ្ិកា ........................................................................................................ 84
រយនាម្ព្ុេធបរ ិ្័េចូលរ ួម្វបាេះព្ុម្ពវ្ៀវវៅ……………………………………………….

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ជីវិត្
ីវែ
ិ គន
ឺ យ
ិ យពី ការគិែ អារមមណ៍ និងអាកបបករិ យ
ិ មបែែរិ ប ់មនុ ស
គឺ រូប មបែែិ ចរយ
ិ មបែែិ វជា
ិ ជ មបែែិ នង
ិ ្ទពយ មបែែិ មបែែអ្
ិ ់ទាង
ំ ជនេះ
ុ ទដធ ែអាចអ្េវិ ឌ្ឍបាន។ ្ែូវធំបផ្

ំ ុែរប ់ជយង
ើ គឺ ជាែំបង
ូ ្ែូវជមល
ើ ឱ្យជ ញ
ើ
ថា កមមភាពអ្វ ិ ជមានរប ់ជយង
ើ ជកែ
ើ ជ ង
ើ ជោយសារដែការមានេះ្បកាន់ នាំ
ឱ្យមានការវជងវងភាន់្ច ំ នឹងនាំឱ្យមានការទា ់ចិែជែ ទើបមែ
ិ ែនង
ិ ្ែូវបាន
ជកែ
ើ ជ ង
ើ ជនេះជ យ
ើ ជាបញ្ហារប ់ជយង
ើ នង
ិ ជាបញ្ហារប ់ពេ
ិ ពជោកជនេះទាំងមូ
ល។ មនុ សទាំងអ្ ់ ុ ទធដែមានបំណង្បាថាន ដែលបំណង្បាថានទាំងជនេះ
ុ ទដធ ែជារប ់បជ្ែ េះអា នន ការព្ងក
ី កែប
ី ង្បាថានជៅជលើោន បជងេែ
ើ ជ ង
ើ នូវ
ការរងទុកជខ វទនាទាំង ងខាង ជែម
ើ បជី ៀ វាងបញ្ហាជនេះពិេពជោក្ែូវដែអ្េវិ ឌ្ឍ
ចែ
ិ ែ ប
ៃ ់ (ឧជបកាខចែ
ិ ែ) ដែល្ែូវចាប់ជផ្ែម
ើ ពជី យង
ើ មានក់ៗជនេះឯង ជែម
ើ បកុ
ី ំឱ្យទាំង
អ្ ់ោន្ែូវរងទុកជខ វទនា ែជៅកុចា
ំ ញ់ ជបាកភាពវជងវងជោយសារដែចិែមា
ែ នេះ
្បកាន់ជនេះឱ្យជសាេះ ។
ីវែម
ិ និ ដមន ុ ទធដែជាបញ្ហាដែល្ែូវជោេះ្សាយជនាេះជទ បុដនែជគ្ែូវដែជធវើ
ជែម
ើ បយកបទព
ី ជិ សាធ ។ ជបមា
ើ នកែី ុ បន
ិ ធ
ែ ំ ជគ្ែូវដែមានការលំ បាក មន
ិ អាច
្ ណុកជ ើយបាន ួបជរឿងលអបផ្ យអ្វីដែលជៅ ុវំ ញអ្ន
ំ ុែជនាេះជទ រករាយជាមួ
ី ិ ក
ជ យ
ើ រកាកែី ងឃមឱ្យមុ
ឹ ែមាំ ជធវែ
ើ ូជចនេះអ្នកអាចបំដបកឧប គគធំៗបាន្គប់យង
ជ យ
ើ បាយជៅកនុងការ ដមែងែូចជាការ ដមែង ិ លបៈែូជចានេះដែរ។ ចាំ្!
អ្វដី ែលចែ
ិ ែកព
ំ ុងដែគែ
ិ ្ ថ្ម គវា
ឺ កំពុងដែ្ ប
ូ ទាញយកការពែ
ិ មកឱ្យអ្នក ជធវវា
ើ
ជៅ ចូរជលើកែជមេង
ើ អ្វដី ែលអ្នក្ ោញ់ ជពញចែ
ិ ែ ជ ើយបំជេលចជចាលអ្វដី ែលអ្នក
អបច
់ ុេះ។
សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 1

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
វេត្ុអវីជីវត្
ិ ត្ត្ូវមានេុក?
ខ
ីវែ្ែូ
ិ វមានទុកខ គឺមកពីជយើងមន
ិ ្ពមទទួលសាគល់ការពិែ ឱ្យដែមាន
បញ្ហាជកែ
ើ ជ ង
ើ ជយង
ើ ជចេះដែមន
ិ ្ពម ជចេះដែយកថ្ែចងអុលជគមន
ិ ្ពមចងអុលខ្លួន
ឯងទាល់ដែជសាេះ ជចេះដែ ួ រខ្លួនឯងថា ជ ែុអ្បា
វី ន្ែូវដែជាខ្្ុំ? អាលអៗ្ែូវបាន
មកជយង
ើ ចំដណកអា្កក់ៗ្ែូវបានជៅជគបាន្ែូវ ជគ្គប់ោនងាប់បាន្ែូវ ជបើ
អ្ញងាប់វាមន
ិ ្ែូវ? មួយជទៀែទំជនរៗមន
ិ ្ពមជែកឱ្យលក់ជទ ជៅគិែជ្បៀបជធៀប
ឱ្យជ ញ
ើ ខ្លួនឯងកំ ែ់ ជ ញ
ើ ខ្លួនឯងជថាកទាបជាងជគជ យ
ើ ត្តំងជែកបងាូរទឺ
កដេនក មន
ិ បានមួយដខ្ផ្ងជលបថានផ្
ំ ូ វច
ល ិែបា
ែ ែ់ ជ យ
ើ ជៅដែមន
ិ ទាន់ែង
ឹ ខ្លួនជទៀ
ែ។ ជបជើ កែ
ើ ទុកជខ ្ោេះអ្ែ់ដ បកជ ង
ើ ជមចមន
ិ គែ
ិ ែល់អ្ក
ន ដែលអ្ែ់ជ ង
ើ ផ្ង? ជបើ
ជកែ
ើ ទុកជខ ្ោេះអ្ែ់ជ ង
ើ ជមចមន
ិ គែ
ិ ែល់អ្នកអ្ែ់ទាង
ំ ថ្ែទាំងជ ើងផ្ង? ជមែចបាន
ជាជចេះដែជៅគែ
ិ ជធៀបជាមួយអ្នកមានថ្ែមានជ ង
ើ ជៅវញ?
ិ ជៅផ្ាលក់មូ បខ្្
ា ុំ
បាន ប
ួ ជរឿងមួយ អ្នកទញ
ិ នយ
ិ យថា ្ែីអាង
ំ មួយជនេះថ្ងលបនា
ុ ម នយយ? ចា ៎!
៥០០០នាង។ នាងជនាេះក៏ែថ្ងលថា ៣០០០បានជទយយ? ្សាប់ដែយយបាន
ដ្ កខាលង
ំ ៗ កុំជមល
ើ ងាយខ្្ុជំ ពក កុំមកបជនាថកខ្្ុំអ្ម
ី ង
លឹ ៗ ខ្្ុំជៅដកបរជេលង
ើ ចង់ឆ្អិន
អ្ ់ជ យ
ើ ។ អ្នកទញ
ិ ថា! ជ យ
ើ វាយងជមចយយឯង លក់មន
ិ បានជទ ជី ៅ
ចាំបាច់ដវងឆ្ៃយ? យយយំ ូ! ខ្្ុន
ំ ិយយថា ខ្្ុំអ្ែ់បានឮជគបជនាថកយយជទ
ដែយយគែ
ិ ឱ្យជថាកខ្លួនឯងជសាេះ អ្នកទញ
ិ ចង់បានជថាក អ្នកលក់ចង់បានថ្ងលវា
ជាជរឿងធមមត្តជទ ជ ែុអ្វីយយ្ែូវគែ
ិ ឱ្យជកែ
ើ ជាការឈចា
ឺ ប់រ ូែខ្ទបម
់ ខ្
ុ យំដបប
ជនេះជៅជកែ
ើ ?ជបជើ យង
ើ ្ពមទទួលសាគល់ការពែ
ិ ថា វី ែវាដែអ្ញ្ច
ិ ឹ ងជៅជ យ
ើ
ជយង
ើ ក៏ោមនអ្វ្ី ែូវភា្ក់ជផ្អើលជទៀែដែរ ។ ុ ខ្ ទុកខ បានោេ បាែ់ោេ បាន
យ បាែ់យ រជ ើ រ ននា
ិ ទ វាជាជោកធម៌៨ដែលដែងដែវលជៅត្តមជោក
ិ
ជនេះជាធមមត្ត ចង់ឱ្យផ្ុែពជី រឿងជនេះមានកច
ិ ចពរី យង ១្ែូវ ក
ឹវ ហាែ់ពនយល់ចែ
ិ ឱ្
ែ យ

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
្ពមរ ់ជាមួយវា ២ទាល់ដែ្ពេះនោ

ិ វ នជទប
ើ មន
ិ បាន ប
ួ ជរឿងជនេះ គកា
ឺ រ្បកាន់ដែ
មួយគែ់ដែលនាំឱ្យ វី ែមានទុ
ិ កជខ វទនា ។ ួបភាពងងែ
ឹ ្ែូវដ វងរកពនលឺ ជគមន
ិ
អាចជចេះដែ មៃក
ំ ុ ងទ
ន ីងងែ
ឹ ជ ើយជ ញ
ើ ពនលបា
ឺ នជទ។
អាហារនិងការ្ត្មាករប្់វបេះដូង
អ្នកដែល ិែ ិ ទ ឹ ជយើងជាងជគគឺជបេះែូង ជពលរា្ែីសាៃែ់្ ងំ ជយង
ន ធនង ើ ជៅ
ឯកាដែមានក់ឯងក៏ជបេះែូងជយង
ើ ជៅដែជោែកំែរចែ
ិ ជែ យង
ើ ជានច
ិ ចដែរ មន
ិ ឱ្យឯជកា
ជ យ
ើ ។ កនុងរយៈជពលជពញមួយថ្ងៃមយ
ួ យប់ជបេះែូងជោែ មួយដ នមួយមុន
ឺ
្បាំោន់ពរី យែង (១១៥២០០) កនុងមួយឆ្នវា
ំ ជោែបួនោនមួយដ នបួនមុន
ឺ
្បាំពីរោន់ពរី រយែង។ (៤១៤៧២០០) កិចកា ំ ួ
ច រជនេះោមនអ្នក្អាច ន វា
បានជ យ
ើ វានង
ឹ ជែរើ ខាលង
ំ ជាងជនេះជបើ ិ នជាជយង
ើ មានកំ ង
ឹ ជ្កវជ្កាធជកែ
ើ
ជ ង
ើ ឬមានបញ្ហា ុ គសា
ម ម ញកនុងចែ
ិ ែ។ ជពលវាជោែញាប់ខាលង
ំ ជពក វាក៏ ជ្មច
ចែ
ិ ថា
ែ មន
ិ ដមនដមអ្ញជទជវុយ
ើ ងាប់អា្ក៏ងាប់ជៅអ្ញឈប់ជែរើ ជ យ
ើ ជោែ
មន
ិ ទាន់ជទ ជៅជពលជនាេះ ជបេះែូងក៏ោង
ំ ចងាវក់ដលងកំជរក
ើ ជបោ ំ យ
ើ មន ន ួ ជស្រ្ងាគេះ
ជទជយង
ើ ក៏កាលយជាអ្ងេែអ្
់ ុ មួយជែម
ើ ែួលជែក ងេែជ់ លើដផ្នែី រក្បជយ ន៍
ោមនអ្ញ្ច ឹ ងជៅ។ ចូរសាទបជបេះែូងជ យ
ើ ជោលថា ជបេះែូងជាទី្ ោញ់ ឯងកំែរ
ជយង
ើ រ ូែោចាកជោកជនេះជៅ ជលើដផ្នែជី នេះោមនអ្នក្ជសាមេះ្ែង់នង
ឹ ជយង
ើ
ជាងឯងជទ នែៗ
ិ ុ ខ្ ៃបៗ
់ ជយង
ើ នង
ឹ ដងរកាោនជៅវញជៅមកម
ិ និ ជបាេះបង់
ជចាលោនជ យ
ើ ។ អាជងលម
ើ ធំ មានន័យថា ្ពជ ន
ើ មន
ិ ជចេះសាែប់ចា ់ទុំ មន
ិ ជកាែ
ដ្កងែល់ចា ់្ពទា
ឹ ធ ចារយ ចង់ជធវើអ្ត្ត
វី មដែអ្ំជពើចែ
ិ ែ។ ន័យមួយជទៀែ ជងលម
ើ រកធំ
ី
ជោយសាររោកមកពជី មជរាគបងេឬមកពផ្
ី កឹ ្សាែល់លិចជងលម
ើ ។ ំ ជណើចចុង
ជ្កាយ កូន្ ី ្ែូវមែ
ិ ែ្បុ នាងនាំជៅបាែ់អ្ ់មយ
ួ យប់ លុ េះ្ពលឹមជ ង
ើ ក៏

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
្ែ ប់មកផ្ទេះវញ។
ិ ឪពុកជ្ែកអ្រផ្ងេ័យផ្ង រែ់ជៅទទួលកូនទាំងមាែ់ដ្ ក
ថា ៖ អេះមក
ី នទូច យប់មញ
ិ វាមានលូ កោន់អ្ឯ
ី ងខ្លេះជទ? ចា ៎ពុកលូ កខ្លេះដែរ។
ឪពុកជបក
ើ ដេនកធំៗ ្មាយអ្ញ! កូនជ ើអយកូនជ ើយចុេះវាមានជោេះអាវឯងជទ?
អ្ែ់ជទពុកជអ្យ
ើ ៍! ធូរ្ទូងបនែច
ិ អ្ញ្ច ឹ ង ជចេះការោរខ្លួនអ្ញ្ច ឹ ងជទប
ើ ជាកូនពុក
ជ យ
ើ ចុេះវា ចុេះវា ចុេះវាមានជោេះ ំ ពែ់កូនឯងជទ? អ្ែ់ជទពុក! ោែ់ជោេះមន
ិ ទាន់
ជទពុក គខ្
ឺ ុ ំជា
្ អ្នកជោេះជោយខ្លួនឯងចុមកណុ ំែ ដឆ្បម្ី បកាច់យក៍អ្ម
ី ង
លឹ ៗ?
ត្បធានបេវ្េហា
ជ ែុអ្បា
វី នជា្ ី លអដែងបាន ប
ួ ដែ្បុ ខ្ល
ិ ជ យ
ើ ្ ី ខ្ល
ិ បាន ប
ួ ដែ
្បុ លអជៅវញ
ិ ? ជនេះជាជ ែុផ្លខ្លេះៗដែលទំនងជាការពិែចំជោេះអ្នក៖
១- ្បុ ខ្ល
ិ ជ្ចន
ើ កាលហាននង
ឹ មានភាពជ ឿជាក់ទាង
ំ ោកយ មែី នង
ឹ កាយ
វការ
ិ ដកវដេនកទាក់ទាញយងចដមលក នាំឱ្យ្ ី លអ ុ ភាពរាបសាររ ំ ួលចែ
ិ ែជ្ោេះ
មន
ិ ូ វបាន ប
ួ ( ួបភាលម្ ោញ់ ដេលែ)។
២- មនុ ស្បុ លអជពក ្ ី លអជមល
ើ ជៅែូចដកលងកាលយ ដែ្ ី ខ្ល
ិ ជមល
ើ ជ ើញ
បានចា ់ជាង ជ្ោេះជគមានពជិ សាធជាមួយ្បុ ខ្ល
ិ ។ ្បុ លអ ដមែងភាព
អ្ឹមជអ្ៀនជ្ចន
ើ មន
ិ ូ វទាក់ទាញចែ
ិ ែ្ ី ៗ ដែមន
ិ អាចោក់បាង
ំ ដេនក្ ី ខ្ល
ិ បាន
ជ យ
ើ ។ ្បុ ខ្ល
ិ កាលហានមុែ្ ួច ថ្ែែល់្ចមុេះរ ័ ជាទជី ពញចែ
ិ រែ ប ់្ ី
លអ ដែលជមល
ើ ជៅែូចជាទព
ី ឹងខ្លួនបាន។
៣- ្ ី លអដែងដែគែ
ិ ថា ចរែ្បុ
ិ ខ្ល
ិ ជសាមេះ្ែង់នាងអាច្គប់្គងដកដ្ប
បាន «នាង្ច ំធ»ំ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
៤- ្បុ ខ្ល
ិ ជ្ចើនមានមនែជ ន ៍ ោកយ មែដី ផ្អមដលាម ដកវដេនកទាក់ទាញ
ជលងខ្លួនជឆ្ែ
ើ ឆ្យ ជ្ោេះខ្លួនចូលចែ
ិ បា
ែ នជ យ
ើ ជនឿយ្យរកងមី ឯ្បុ លអ
ជ្ចើនមន
ិ យកចែ
ិ ែទុកោក់ជលើបញ្ហាជនេះ ។
៥- ្បុ ខ្ល
ិ ជធវអ្
ើ ោវី ម នការ ួ រនាំជ្ចន
ើ ែូចជាកាលហានជមាេះមុែ ជធវើឱ្យ្ ី លអ
កាន់ដែជពញចែ
ិ ែ ឯ្បុ លអមុនជធវើអ្វី ួ រនាំជ្ចន
ើ រ ូែជធវឱ្
ើ យ្ ី លអមន
ិ ទុកចិែែ
ឬធុញ ដែជាការជពញចែ
ិ ែរប ់្ ី ខ្ល
ិ វញ
ិ ។
៦- ្បុ ខ្ល
ិ មន
ិ ដែលេ័យខាលចការជធវខ្
ើ ុ ជគមន
ិ ជែរើ ត្តមគំនិែអ្នក្
ជ យ
ើ មន
ិ ចុេះញមអ្នកែថ្ទជាទជី ពញចែ
ិ រែ ប ់្ ី លអ ្បុ ខ្ល
ិ ដែងដែជរ ើ បាន
្បពនធលៗ
អ ជាង្បុ លអដែលជរ ើ បានដែ្បពនធយប់ ។
ចាំ្! ជបគ
ើ ែ
ិ អ្ម
ី ន
ិ ជចញ មន
ិ ្ែូវជេលចថា គក
ឺ មមនព
ិ នធឱ្យជយង
ើ បាន ួបោន
អា្កក់គូនិងលអ គូនង
ិ ជមម ជាជរឿងធមមត្តជទ ំ ខាន់គកា
ឺ ររ ់ជៅជោយជចេះអ្ែ់
ជអានឱ្យោនគង់បានកែី ុ ខ្ យង្ កុំជធវបា
ើ បកូនឱ្យជសាេះ រែដែចាំ
ឹ ឱ្យចា ់
្ ់ជៅជទៀែគឺ « អ្វីៗមន
ិ ជទៀងទាែ់ជ យ
ើ »។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
រ ូបម្នតវ្េហា
ជ ន ៍ពែ
ិ គម
ឺ នុ សពរី នាក់ទទួលយកអ្ែែ
ី កាលោនជៅវញជៅមក
ិ ួយ
ោំ្ទជលើកទក
ឹ ចែ
ិ ោ
ែ ន កនុងបចចុបបនន ត្តំងចែ
ិ ្ែ ោញ់ ោនរ ូែថ្ងៃអ្នាគែ ជ ែុ
ជនេះជបើចង់ មលង
ឹ រកគូ ្ែូវជចេះរកគូដែល យ
ួ អ្េវិ ឌ្ឍោន មន
ិ រវល់ដែបជងេើែចំណង
នង
ិ ការ្គប់្គងោន អាច្ពដលងជយង
ើ ឱ្យចូលកនុងពេ
ិ ពជោកបាន ជោយការ
ួយផ្ែល់ពិជសាធោនជៅវញជៅមក។
ិ ជនេះជាវធ
ិ សា
ី ស្រ្ ងា
ែ យៗ ជែម
ើ ប ី ួយរែ
ឹ
ចំណងជ ន ៍មន
ិ ឱ្យរជបេះបាន បងាាញកែ្ី ោញ់ នង
ិ ការជចេះ យ
ួ ោន ផ្ែល់ការោំ
្ទោននង
ឹ និយយដែោកយដផ្អមដលាម ជោរពជពលជវោោនជោយការយល់ចិែែ កុំ
រ ំខានោន ផ្ែល់កែ
ិ យ
ែិ ឱ្យោន ជោរពភាពឯក នកុយ
ំ កអ្ែែ
ី កាលមកបងេជរឿង ជា
អ្នកពូដកផ្ែល់ឱ្យនង
ឹ ពូដកបំជេលចជចាល ្ែូវ្បកបជោយមជនា ជញ្ច ែនាអាណិែ
អា ូ រ ជចេះអ្រគុណោនជៅវញជៅមក
ិ ទប
ី ំផ្ុែមន
ិ ដែលជបាេះបង់ជចាលោនជៅជពល
មានការលំ បាក។ មុន ជ្មចចិែជែ ធវើអ្ម
វី យ
ួ ្ែូវគែ
ិ ថា ជែើវានាំឱ្យអ្នកមានភាព
រករាយឬជទ?
ី កុជំ ធវជា
ើ មនុ សពូដក នស ំជរឿង ជបខ្
ើ ួ នអ្ន
ល កជាមនុ សដបបជនេះ្ែូវ
ផ្លល ់បូ រជចញ
ែ ជបអ្
ើ នកបាន ប
ួ មនុ សដបបជនេះ អ្នក្ែូវ យ
ួ ផ្លល ់បូ រជគ
ែ ចូរជ្បើកែី
្ ោញ់ ជែម
ើ បផ្ល
ី ល ់បូ រ។
ែ ជបអ្
ើ កន ជធវដើ បបជនេះបាន អ្នកមន
ិ ចាំបាច់ជែរើ រក្គូទាយឬ
្គូោក់ជ ន ៍ោនជទ។ អ្នកមន
ិ ធាលប់បានេលករ់ ជាែទ
ិ ក
ឹ ុ ំម ដែងអ្ធប
ិ ាយពីវាជា
ជ្ចន
ើ រជបៀប រួចជ យ
ើ ក៏ជទើ ទា ់គន
ំ ែ
ិ ោនពរី ពែ
ិ រប ់វា ឯអ្នកដែលធាលប់បាន
សាគល់រ ជាែិវា រួចជ យ
ើ ក៏អ្ធិបាយឱ្យជគសាែប់ត្តមដែការយល់ជ ើញរប ់
ខ្លួនឯង អ្នកសាែប់ជៅដែវជងវងជ្ោេះ ជែដើ ផ្អមែូចទក
ឹ ុ ំជម នាេះ ដផ្អមជនាេះជាអ្វជី ៅ? ជគ
ជៅដែមន
ិ ែឹងរ ពែ
ិ រប ់វា ជ ែុជនេះជែើមបបានែ
ី ងឹ រ ជាែទ
ិ ក
ឹ ុ ំព
ម ែ
ិ គមា
ឺ នដែ
េលកជ់ ោយខ្លួនឯងដែបុជ្ណ េះ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ថ្លៃណាម្ួយអេកនឹងបាត្់បង់ម្នុ្សជាេីត្្លាញ់
ថ្ងៃ្មួយ ជពលអ្នកភា្ក់ែង
ឹ ខ្លួនជ ើង អ្នកនង
ឹ ្ែូវបាែ់បង់មនុ សជាទី
្ ោញ់ រប ់អ្ក
ន អ្នកនង
ឹ ោមនជពលបានជធវអ្
ើ ជំ ពល
ើ ជា
អ មួយោនជទៀែជទ ជទាេះជា
អ្នកចង់នយ
ិ យ ចង់ជធវើអ្ជំ ពើលយ
អ ង្ក៏ជគទទួលយកដលងបានជទៀែជ ើយ
ក្មងផ្លេ ដផ្សងធូប ជេលង
ើ ជទៀន ការជងប
ើ ោនង
ិ ទក
ឹ ដេនកវា្ោន់ដែជាការបំជពញ
ចិែខ្
ែ ួ នឯងដែប
ល ុជ្ណ េះ ជ ែុជនេះអ្វដី ែលជយង
ើ ចង់ជធវល
ើ អោក់ោន ចូរជធវទា
ើ ន់កព
ំ ុង
ជៅមាន វី ែ
ិ ជធវឥ
ើ ូវជនេះជៅកុចា
ំ ែំ ល់ថ្ងៃដ ក
អ ។ មនុ សនាំោនឧទទិ វី ែជែ
ិ ម ើ បី
លុ យ រួចជ ើយយកលុ យមកលួ ងជោមការ្ោែ់្បា ់ ជគនាំោនបារមភពអ្
ី នាគែ
រ ូែែល់ោមនជពលរករាយជាមួ
ី យបចចុបបនន លទធផ្លគម
ឺ នុ សជោកមន
ិ បានរ ់
ជៅទាំងកនុងជពលបចចុបបនននង
ិ កនុងជពលអ្នាគែ។ ពួកជគរ ់ជៅជធវែ
ើ ូចជាមនុ ស
មន
ិ ជចេះសាលប់ បនាទប់មកជគនាំោនសាលប់ទាង
ំ មន
ិ ដែលបានរ ់ជៅកនុង វី ែព
ិ ែិ
្បាកែមែង្ជនាេះជ យ
ើ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ថ្្វងយល់ព្ីគ្នេកេងត្គួ
ុ សារ
ការដ ង
វ យល់ពីោនជៅជពល្គួសារកំពុងដែ ួបវបែែ
ិ ិ មុននង
ឹ នយ
ិ យោន
អ្នក្ែូវដែ
ញញឹមបនែិច ជ យ
ើ បជងេែ
ើ ទឹកចែ
ិ ែអាណិែអា ូ រោនជ ង
ើ ៖
១- ជែអ្
ើ នូ ឬបងចង់ឱ្យខ្្ុជំ ធវែ
ើ ូចជមែចឥ ូវជនេះ? (កុច
ំ ង់្បយុទធ ឬ ចង់ែកងយ
្ែូវទុកចជនាលេះជែម
ើ បមានឱ្កា
ី ផ្ែល់ឱ្យោន) ។
២- ូ មសាែប់បងឬអ្ូន ិ ន ជែខ្
ើ ុ អា
ំ្ ច យ
ួ អ្វីបានខ្លេះឥ ូវជនេះ ?
៣- ឱ្យបងឬអ្ូន ុំ ជទា បងឬអ្ូនអ្រគុណ ជនេះជាការលំ បាកដែលជយង
ើ ្ែូវ
អ្ែ់ធន់ឆ្លងកាែ់វាឱ្យបានទាំងអ្ ់ោន ខ្្ុំមានជមាទនភាពចំជោេះអ្នក្ ់។
៤- កូនពួកជយើងមាន ំ ្ង្ ់ដែលមានពួកជយើងជាឪពុកមាែយ ូម
ឱ្យពួកជគបានរករាយជោយសារពួ
ី កជយង
ើ ផ្ង ។
៥- ូ មជលើកដលងជទា ឱ្យខ្្ុផ្
ំ ង ខ្្ុំ នាថា មន
ិ ឱ្យជធវខ្
ើ ុ ជលើកជ្កាយជទៀែ
ជទ ។
៦- បងឬអ្ូនពិែជា្ ោញ់ អ្នក បងឬអ្ូនបារមភពអ្
ី នក បញ្ហាទាំងអ្ ់ភាគ
ជ្ចន
ើ ជកែ
ើ ពកា
ី រជចេះបារមភោនខាលង
ំ ជពក នាំឱ្យមានការយល់ខ្ុ បានជកែ
ើ ជ ង
ើ ខ្្ុំ
នឹងខ្ែ
ិ ខ្ំ្បឹងដ្បងបនែជទៀែជែើមប្គួ
ី សារជយង
ើ ។ អ្រគុណដែលជយើងជចេះជោរព
ោន ជបជើ យង
ើ មន
ិ ជចេះឱ្យែំថ្លោនជទ ជែអ្
ើ កន ែថ្ទឯ្នង
ឹ មកឱ្យែំថ្លពួកជយង
ើ
បានជៅ ? ជគចាំដែជ ើ ចយំជរឿងជយង
ើ បុជ្ណ េះ កុំនាជំ រឿងរាវអ្ែ់បានការជចញជ្ៅ
ផ្ទេះអ្ី វាោមនែំថ្លជទ មន
ិ បានជធវឱ្
ើ យ្គួសារជយង
ើ បាន្បជ ើ រជ ង
ើ ជ យ
ើ កុឱ្
ំ យអ្នក
ែថ្ទលូ កថ្ែចូលកនុងជរឿងពួកជយើងបាន។ ជចេះ្បាប់ពកា
ី រលំ បាកែល់ោន រួមោន
ួយជោេះ្សាយបញ្ហាជទប
ើ ្គួសារបានកែី ុ ខ្ ។
៧- ្គួសារមួយជនេះ មានដែជយង
ើ ពរី នាក់ជទដែលអាចដងរកាវាឱ្យលអបាន។
មានក់្ក៏ែូចដែោន ដផ្អមដែពែ
ី ំបង
ូ ជ្កាយមកសាបឬថ្្បែូចៗោន ដែជគជចេះ

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
អ្េវិ ឌ្ឍពរា
ី គៈចិែែ មកជាជមត្តែករុ្អាណិែអា ូ រោន ជ្ោេះដែជ ចកែីសាលប់
ជ ចកែ្ី ោែ់្បា ោមនអ្នក្អាចជមល
ើ ជ ញ
ើ ឬែង
ឹ មុនបានជ យ
ើ ។
អាពាេ៍ព្ិពាេ៍
អាោ ៍ពោ
ិ ៍ គជា
ឺ ជ ចកែ្ី ោញ់ ដែលជកែ
ើ ព្ី បជេទ ំ ងាែ់ថ្នទំនាក់
ទំនង ជាកដនលងកំណែ់អាទភា
ិ ពថ្ន្ពលឹងពីររួមោន ជាជាង្ទពយ មបែែឬ
ិ រូបកា
យ។ ជពល្អ្នកបាន ួបមនុ សមានក់ដែលមានេកែភា
ី ព អ្នកអាចជធវក
ើ ដំ ណេ័ពវ
វា នាថ្ន ីវែទំ
ិ នាក់ទន
ំ ងរប ់អ្ក
ន អ្នក្ែូវជ្ ើ យកវាជាអាទិភាព កុយ
ំ ក្ទពវ
មបែែជិ ធវជា
ើ រនាំង ុ េមងគល។ មុននង ំ ក់ទំនងែ៏មាន ជំ ៅ អ្នក្ែូវ
ឹ ចូលែល់ទនា
យល់ពប
ី ញ្ហាជនេះ ជែើមបជី ៀ វាងវបែែ
ិ ិែធ
៏ ន
ៃ ធ
់ ៃរជៅថ្ងៃមខ្
ុ ជ្ោេះោណិ ក
ជ មម ីវែវា
ិ
មានែំថ្ល្ ់ វាជារប ់អ្ក
ន ដែលមន
ិ ្ែូវមានអ្នក្អាចរ ំជោេបំោនបាន
ជ យ
ើ ។ ជបក
ើ ែី្ ោញ់ ពិែជារងមាំ
ឹ ចង់ទុរគែចូលត្តមទាវរមុខ្ ជ ន ៍បរ ិ ុ ទធិ
មន
ិ អាចជចញត្តមបងអួចបានជនាេះជ យ
ើ កុំបំផ្លលញជបេះែូងមនុ សដែល្ ោញ់
ជយង
ើ ។ ភាពជជាគ យ
័ គឺជយង
ើ ្បង
ឹ ដ្បងជោយខ្លួនឯងជទ មន
ិ បានយកជៅ្បកួែ
្បដ ងជាមួយអ្នក្ជ យ
ើ ជ្បភា
ើ ពជជាគ យ
័ កនុងការ្បកួែ្បដ ង ជបជើ ទាេះជា
ជយង
ើ បានទទួលក៏វាោមនភាពរករាយព
ី ិែ្បាកែដែរ។ កនុងជោកជនេះោមនអ្វល
ី អ
បំផ្ុែ ្មាប់ជយង
ើ ជនាេះជទ ដែជបជើ យង
ើ ជធវបា
ើ នលអបំផ្ុែជ យ
ើ លទធផ្លបានមក
យង្ក៏ជពញចែ
ិ ែ លទធផ្លមន
ិ បានែូចចែ
ិ ក
ែ ្៏ ពម ជោកជនេះោមនជទោកយថា
ួ ជពល ជយង
ើ អាចចាប់ជផ្ែម
ើ ជាងមបា
ី នជានច
ិ ច។ ្ែម
ឹ ដែការរ ់ជៅបានកែី ុ ខ្
កុំចាបា
ំ ច់្បឹងឱ្យរងទុកជខ វទនាខាលង
ំ ជពក ីវែោ
ិ ម នអ្នក្យកអ្ព
ី ីជោកជនេះជៅ
បានជ យ
ើ កុជំ ធវបា
ើ បខ្លួនរ ូែែល់មន
ិ គែ
ិ ពបា
ី យទក
ឹ នំចណ
ំ ី ជេលចថាខ្លួនជាអ្នក
្ ជេលចសាច់ញាែិឱ្យជសាេះ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
គូវ្េហាថ្បកបាក់
ការ ិ កាងមីៗជនេះបានរកជ ញ
ើ ថា៖ គូជ ហា
ន សាវមេ
ី រយដែលមានការ
ិ
ដបកបាក់គម
ឺ កពមា
ី ន៖
១- ការពាយមរេះគន់
ិ ចាប់កំ ុ ោន ជនេះគម
ឺ កពកា
ី ល្ ោញ់ ោន្ោែំបូង
មានក់ៗជមល
ើ ជ ញ
ើ ដែការជពញចែ
ិ ែ មន
ិ រកជមល
ើ ដផ្នកដែលខ្លួនមន
ិ ចូលចែ
ិ ែជនាេះជទ
ជៅជពលដែលចែ
ិ ចា
ែ ប់ជផ្ែម
ើ ដ្ប្បួលជនឿយ្យជ ើយ ក៏ជចេះដែត្តម ជងេែរក
ជមល
ើ ដផ្នកដែលខ្លួនមន
ិ ជពញចែ
ិ ឯ
ែ ជណេះវញ
ិ ។ ជគ្ែូវមានការពចា
ិ រ្ ជែម
ើ បី
អ្េវិ ឌ្ឍចែ
ិ ែ្ ិ ការអាណិែអា ូ រោន ំនួ
ោញ់ នង ឱ្យការជទើ ចិែជែ នាេះវញ
ិ ។
២- ពាយមយកឈនេះចាញ់ ោន ជបមា
ើ ខ ងជទើ មាខងជទៀែ្ែូវពន
ិ ែ
ិ យជមល
ើ ថាជែើ
ជគនិយយជនាេះ្ែម
ឹ ្ែូវដែរឬជទ ជបើ្ែឹម្ែូវញញឹមបនែិចជ យ
ើ ផ្លល ់បូ រត្តមភា
ែ លម
កុំចញ្
ិ ច ឹ មចែ
ិ ែ ង ឹ កែបែ ។
៣- ជមល
ើ ងាយជមល
ើ ជថាកោន កាលជបជើ គជទើ ចែ
ិ ែជ ើយ ជគដែងជលើកែំថ្លខ្លួន
ឯងជ យ
ើ បនាទបបជនាថកអ្នកែថ្ទ។ ធមមជាែិ (ែ្ា ) បានែំរវូ ឱ្យជយង
ើ រ ់ ជៅ
មានគនោ
ី ន ការ ជ្មចចិែរែ ់ជៅជាមួយោនគឺជយើងគែ
ិ ថាជែើមបឱ្យបាន
ី ុ ខ្ ទី
បំផ្ុែជយង
ើ យកោនជែម
ើ បមក្បមាទជម
ី លើ ងាយោនជាការមន
ិ មជសាេះ ្ែូវជចេះ
ួយជលើកែំជកង
ើ ោនជែើមបឱ្យមានការផ្ល
ី ល ់បូ រដផ្ន
ែ កអ្វ ិ ជមាន ។
៤- ្បកាន់រងរូ
ឹ ោក់ោន មន
ិ ្ពមទទួលកំ ុ ជ យ
ើ ដកដ្ប មនុ សទាំងអ្ ់
ត្តំងពែ
ី ូចែល់ធគ
ំ ឺ ុ ទដធ ែបាន នស ំចរែអ្ធា្
ិ ័យទុកមកជរៀងៗខ្លួនដែលជៅ
ថា ែងោ
់ (Standard) មុនជពលបានោនជាគូ វី ែ
ិ មានក់ៗបជញ្ច ញ ែងោ
់
វ ិ មា
ជ ន ជ្កាយជពលបានោនជ ើយ ជទើបជគបជញ្ច ញ ែងោ
់ អ្វ ិ មា
ជ នោក់ោន
មនុ សដែលមានការយល់ែង
ឹ ជគពាយមោក់ ែងោ
់ ចុេះជែម
ើ បែ្ម
ី មឹ ោនឱ្យមាន
ភាពចុេះ ំ រង
ុ ជាមួយោន នង
ឹ ឱ្យមានភាពរលូ នកនុងការរ ់ជៅ។ ជបម
ើ ន
ិ ជចេះអ្ីជទ
គែ
ិ ្ែម
ឹ ដែថា ជបជើ គចង់បានអ្ីឱ្យជគជៅ ជបជើ គខ្ង
ឹ ជ យ
ើ ជយង
ើ ញញឹមលួ ងជោម
អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ជ ញ
ើ មានការលំ បាក យ
ួ ោនភាលម ្ពេះពុទធបានផ្លែថា
ំ «ចូរោក់មានេះ ្បកាន់ចុេះ»
អ្នកនង
ឹ មានកែី ុ ខ្ ។
សាែកសាេម្អត្ីត្កាល
សាលកសានមអ្ែែ
ី កាលគជា
ឺ ្ចវាក់ជខានេះឃ្ននង ទាក់ចងចែ
ិ ម
ែ នុ សឱ្យ គមរង
ី
ថ្ររ ូែែល់សាលប់ផ្ងក៏មាន ជ្ោេះដែមន
ិ ជចេះជោេះចិែចា
ែ កជចញពីវា។ បជចចកជទ
លប់ជចាល្ ជមាលអ្ែែ
ី កាល មនុ សអាចរកជ ញ
ើ ខ្ុ ៗោន ជពលខ្លេះអ្ែែ
ី
កាល្ោន់ដែជាសានមែំជៅ ឈចា
ឺ ប់ចុកពែ
ឺ ផ្ាកនុងជបេះែូងឥែ្បជយ ន៍ ដែល
មន
ិ គួរទុកឱ្យវាឋែ
ិ ជៅរាុ ំថ្រែជៅជទៀែជទ គួរដែ ំ អាែចែ
ិ ទ
ែ ទួលយកជរឿងរាវងមៗ
ី
លអៗ ំ រាប់ វី ែមកវ
ិ ញ។
ិ ជយង
ើ ្ែូវត្តំងចិែប
ែ ញ្ហជចិែខ្
ែ ួ នឯងថា៖
ល ជរឿងរាវកនុងអ្ែីែ
កាលដែលមន
ិ លអ ចូររោយបាែ់ជចញពក
ី ុ ងច
ន ែិ ែអាត្តមអ្ញឱ្យអ្ ់ ែជៅអ្ញ
ឈប់រ ំលឹកឈប់ចងចាំវាែជៅជទៀែជ ើយ។ អាត្តមអ្ញជលើកដលងជទា ឱ្យខ្លួន
ឯង អ្េ័យជទា ឱ្យអ្វៗ
ី ទាំងអ្ ់ ឈប់គុគ
ំ ន
ួ ង ឹ ក អាត្តមអ្ញ្ែូវផ្ារភាជប់
ពេ
ិ ពជោកជោយកែរី ករាយ
ី ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
កុំវត្បើពាកយអវិជមា
ជ នកេងត្គួ
ុ សារ
ូ មកុំជ្បោ
ើ កយអ្វ ិ មា
ជ នកនុង្គួសារ ជ្ោេះវាែូចជាការបណុ ែ េះគំនែ
ិ ឱ្យជធវើ
ត្តម ៖
ឆ្េួែ ខ្ជល
ិ ្ចដណន អ្ែ់យល់អ្ី លៃង់ វនា
ិ ិនជហាច ចប់ជ ើយ អ្ែ់
បានការ ជធវអ្
ើ មី ន
ិ ជកែ
ើ ជបោ
ើ ម នជគែក
ឹ មុខ្ ខ្ួរ្ ក
ូ នយ
ិ យែដែលៗ ជធវឱ្
ើ យខ្ួរកាល
្ ប
ូ យកជ យ
ើ វាផ្លិែសារធាែុ ីវៈគម
ី ដី ែលអ្ន់ៗទាំងគុណភាពនង
ិ បរមាណ
ិ
ជ យ
ើ ផ្ាយជៅបញ្ហជជបេះែូង ួ ែជងលម
ើ ឱ្យជធវកា
ើ រងារអ្ន់ៗ ទប
ី ំផ្ុែវា នាមនុ ស
ទាំងមូល្ែូវដ្បកាលយជៅត្តម មែម
ី នុ ស។ ជរឿងធនញ្ជ ័យ ្គូទាយមានបំណង
ចង់បផ្ល
ំ ល ញវា នាជគ ោែ់ទាយបំភាន់វា នាធនញ្ជ ័យថា ធំជ ង
ើ នង
ឹ កាលយជៅ
ជាអ្នកបំជរជគ
ើ ែូនត្តជយើងបានយកចិែទ
ែ ុកោក់ពប
ី ញ្ហាជនេះ្ ់ ោែ់ដែងឱ្យ
្បុង្បយ័ែនចជំ ោេះោកយ មែី « ្គូទាយ មាែយថា » កូនៗដែងដែមានវា នាែូច
មែមា
ី ែយ ជបើជយើងជ ឿ្គូ ការោក់ចែ
ិ ែជៅជលើការជ ឿជនាេះជ យ
ើ ដែល
កំណែ់ជ ែុការមកឱ្យជយង
ើ (ត្តមចាប់្ ប
ូ ទាញ)។ ្ែូវទំោប់ជ្បោ
ើ កយ
វ ិ មា
ជ នកនុង្គួសារ ឆ្លែ្ ់ រ ័ រ ន
ួ ្ ់ ឧ ា ៍ពាយម្ ់
ជចេះអ្ែ់ធន់ ជធវអ្
ើ មា
ី នការទទួលខ្ុ ្ែូវ ដែងនាំមុខ្ជគជានច
ិ ច នយ
ិ យរាល់ថ្ងៃ ខ្ួរ
កាលទទួលយក ជ យ
ើ វាខ្ំផ្លិែសារធាែុ ីវៈគម
ី ល
ី ៗ
អ ទាំងគុណភាពនិង
បរមាណរ
ិ ូែែល់សាងមនុ សជនាេះឱ្យកាលយជាមនុ សអ្សាចរយកនុង វី ែបាន
ិ ។
ជែអ្
ើ កន ែង
ឹ ថា បញ្ហារប ់អ្ក
ន គឺប្ែ លមកពីអ្ជវី ទ? ត្តមពែ
ិ អ្នកគឺឆ្លែ្ ់
រ ូែែល់ឆ្លែ្ ល
ុ ជទៀែផ្ង ចែ
ិ ែរប ់អ្ក
ន ផ្លល ់បូ ររាប់
ែ ោនដម្ែកនុងមួយនាទី
ទីបផ្
ំ ុែ អ្នកកាលយជាកំ ែ់ជ្ោេះដែចាញ់ ជបាកការគិែរប ់ខ្ួ នឯង។
ល មួយថ្ងៃៗ
គែ
ិ ចង់ឱ្យបានែូចជគកនុងជោក ដែល ំ បរូ វែថុជ្ប្ើ បា ់ គែ
ិ ជ្ចន
ើ ជពករ ូែែល់
និយយមន
ិ ជចញ ដលងឃ្នលនបាយ ជែកដលងលក់ ដ បកមុខ្្ ីវ្ ញ
ួ ចា ់មុន
ំ យ ចែ
អាយុ។ កាយ ុី ែុបា ិ ែ ុី អារមមណ៍ ែល់ដែយកអារមមណ៍ជៅែ្កហាយ
អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
អារមមណ៍កំ ែ់ជខាលចផ្ាមកឱ្យចែ
ិ ែ ុី វាពុលជៅជាជែកដលងលក់ រូបកាយជកែ
ើ
មហារក
ី ជ្ោេះចែ
ិ ែជកែ
ើ រលែ់១២ែងកនុងមជនាទាវរ រូបរលែ់មយ
ួ ចែ
ិ គ
ែ ែ
ិ ជ្ចន
ើ ជពក
រូបជកែ
ើ រលែ់ជលឿនដបកបាក់ឌ្អ្
ី និ ជអ្ ជកើែមហារក
ី កាយចា ់្ទុឌ្ជ្ទាមសាលប់
មុនអាយុជៅបាែ់។ ត្តមពែ
ិ អ្នកឆ្លែ្គប់្ោន់ជែម
ើ បែ
ី ង
ឹ ថា អ្វគ
ី រួ គែ
ិ អ្វម
ី ន
ិ គួរគែ
ិ
មន
ិ ដមនជចេះដែគែ
ិ ្គប់ជរឿងបានជនាេះជទ រុបមក បញ្ហារប ់អ្នកទាំងអ្ ់ គឺប
្ែ លមកពភា
ី ពឆ្លែរប ់អ្នកជនេះឯង ត្តមពែ
ិ ីវែវាោ
ិ ម នបញ្ហាអ្វទា
ី ងំ អ្ ់
ីវែគ
ិ ឺសាមញ្ញ ជសាេះ ជចេះដែជធវឱ្
ើ យវា ុ ្គសា
ម ម ញជោយខ្លួនឯង ។
និ្ស ័យ
ោកយថានិ ស័យ សាែប់ជៅែូចជាោកយធមមត្ត ែូចជាមន
ិ មានអ្វគ
ី ួរឱ្យគែ
ិ
ជសាេះ ដែត្តមពែ
ិ ជៅ ោកយែ៏ខ្ជលី នេះគជា
ឺ មា្ែោាន ្មាប់វា ់ឱ្យែង
ឹ អ្ំពទ
ី ំជនៀម
ទំោប់្បថ្ពណីវបបធម៌ ពី្កិែ្កម្គួសារ នង
ិ ងគមជាែិ ពី ្ែ ប់ធានប់
ងគមនង
ិ ចាប់ ោកយជនេះបងេឱ្យមានកែី ុ ខ្ឬទុកបា
ខ នជ ើ រទ មន
ិ គួរឱ្យជ ឿ។ និ ស័
យ ុ ខ្និ ស័យទុកខ គឺជកែ
ើ ពីទោ
ំ ប់លអឬអា្កក់ជនេះឯង។ ជៅជពលភាពជៅែ
្កហាយចែ
ិ បា
ែ ន ៃបរ់ លែ់ជៅ ជទប
ើ ែជិ កែ
ើ ជ ង
ើ ដែលជា្បេពថ្នបញ្ហញ។ ជៅ
ជពលបញ្ហញបានជកើែជ ង
ើ ជទប
ើ អាចជមល
ើ ជ ើញជោកជនេះត្តមជ ចកែព
ី ែ
ិ ជៅ
ជពលបានជ ញ
ើ ជោកជនេះត្តមជ ចកែព
ី ែ
ិ ជ យ
ើ ជទប
ើ កាលយជាមនុ សែង
ឹ ខ្ុ
្ែូវ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ត្្លាញ់គ្នេត្ត្ូវវចេះសាតប់វេត្ុផលគ្នេ
ជប្ើ ោញ់ ោន្ែូវជចេះសាែប់ជ ែុផ្លោន កុសា
ំ ែ ប់ជ ែុផ្លដែខ្លួនឯង កុំ
សាែប់ជ ែុផ្លពអ្
ី កន ែថ្ទជ្ចន
ើ ជាងជ ែុផ្លោនឯង មុន្ ោញ់ ្ែូវជបក
ើ ដេនក
ឱ្យធំ ការួចជ ើយ្ែូវបទ
ិ ដេនកឱ្យែូច ជែម
ើ បបជញ្ច
ី ញរ ី ថ្ម នកែ្ី ោញ់ ។ រប ់
ដែលជ្ ើ ជរ ើ ជ្បជើ យ
ើ ោមនថ្ងៃ្ែូវសាែយជ្កាយជនាេះជទ ្ែូវ ំ រប ំ រល
ួ ជ្បឱ្
ើ យ
បានលអដែបុជ្ណ េះ កុំ្ប្ំងនង
ឹ វា នា កុំែវានឹង្ព ល
ម ិ ខ្ែ
ិ ូ មបជី ច
ែ ដផ្ន
ែគ
ី ង់ជរ ើ មជ ី ខ្ុ ដែរ ជ្ោេះមនុ សឱ្យដែជៅមានកជិ ល គជឺ ៅដែមានការ
ទា ់ចែ
ិ ែ រ ់ជៅមន
ិ ដែលបាន ុ ខ្ជនាេះជទ។ កិជល ដែងសាងភាពជៅែ
្កហាយឱ្យខ្លួនឯងជាធមមត្ត ពវវែថុជកែ
ើ ជ ង
ើ ុ ទដធ ែ្ែូវការជពលជវោ ការ
អ្ែ់ធន់គជា
ឺ ឱ្ ងែ៏ ័កែិ ិ ទធបផ្
ំ ុែ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ចំណ្ងថ្ដវ្េហាគ្នានការវគ្នរព្គ្នេ
្ ោញ់ មនុ សមានក់ គឺមន
ិ ្ែូវការកែ
ិ ែយ អ្វទា
ី ងំ អ្ ់ ដែកនុងភាពជា
មនុ ស ជគក៏្ែូវជចេះផ្ែល់ែំថ្លឱ្យោនជៅវញជៅមកដែរ
ិ ភាគដី ែលមន
ិ ជចេះផ្ែល់
ែថ្មលឱ្យអ្នកែថ្ទ គព
ឺ ិែជាបានឆ្លុេះបញ្ហចង
ំ ពភា
ី ពអ្ ី លធម៌រប ់ខ្ួ នព
ល ិែដមន។
ជណាើយចុេះ ្ទាំឈចា
ឺ ប់ដែមែងជាជាង្ទាំឈចា
ឺ ប់អ្ ់មយ
ួ វី ែ
ិ ្បុ ៗជពញែី
្ ី ជពញនគរ សាកលបងជែើរជលើផ្ូ វងម
ល គ ី ង់ដែបាន ួបផ្លេដែលរក
ី ុ េះសា
គ គ យ នឹង
មានពជិ ោរ្កអ្ូបជាងមុនដែរ។ ែល់ផ្ូ វបំ
ល ដបកជោយសារដែ្ែូវការកែ
ិ យ
ែិ នង
ិ
ភាព ប
ៃ សា
់ ៃ ែ់ គឺលជា
អ ង្ែូវការភាពជេលែ
ើ ជេលន
ើ ជបជើ ែរើ ផ្លូវបំដបកជ្ោេះដែែ្ា
ជនាេះការឈចា
ឺ ប់វាកាលយជៅជាភាពជញៀនរប ់ វី ែជាម
ិ ន
ិ ខាន ្ទាំទទួលការឈឺ
ចាប់ជោយការវេះកាែ់ដែមែង ជាជាងទទួលការឈចា
ឺ ប់អ្ ់ មយ
ួ ីវែ។
ិ ការ
ដ កោនកុំឱ្យមានវវាទ
ិ (ជទើ ទា ់ោន) ្ែូវយល់អ្ព
ំ ល
ី កខណៈ៤យង៖
១ - អ្ធា្ ័យរប ់អ្នកនិយយ គឺោននយ
ិ យដែអ្វីដែលោនចូលចែ
ិ ែ អ្វី
ដែលោនយល់ែង
ឹ បាន ជ យ
ើ ដែងមានេះ្បកាន់ការយល់ជ ញ
ើ រប ់ខ្ួ ន
ល មន
ិ ្ពម
ទទួលយកជ ែុផ្លពអ្
ី កន ែថ្ទ។
២ - អ្ធា្ ័យអ្នកសាែប់ ចង់សាែប់ដែអ្វដី ែលខ្លួនចូលចែ
ិ ែ អ្វដី ែលខ្លួន
អាចយល់បាន ដែងដែជទើ ជាមួយខ្លម
ឹ សារអ្នកនិយយ ជ ើយទាមទារឱ្យជគ
នយ
ិ យពអ្
ី វីដែលខ្លួនចូលចែ
ិ ។
ែ
៣ - ជោយអ្ំ្ចការ ួ រ ឬ ទំនាក់ទំនង
៤ - ជោយសារជ ែុដែលបានជកែ
ើ ជ ង
ើ ។
ជែម
ើ បកុ
ី ឱ្
ំ យមានទំនា ់កុ ងការន
ន ិយយ គឺអ្ក
ន នយ
ិ យ្ែូវសាគល់អាធា
្ ័យអ្នកសាែប់ ឯអ្នកសាែប់គរួ អ្នុញ្ហញែែឱ្
ិ យោនបាននយ
ិ យផ្ងជែម
ើ បឱ្យោ
ី ន បាន
អ្ ់ចែ
ិ ែ ជបសា
ើ ែ ប់មន
ិ ចូលជទគួរជែរើ ជចញឬជចេះដែជឆ្លើយ្ បៗជៅ។ អ្នកនយ
ិ យ
្ែូវជចេះដកដ្បការយល់ជ ញ
ើ រប ់ខ្ួ នជៅត្តមជ
ល ែុផ្លដែល្ែម
ឹ ្ែូវ កុមា
ំ នេះ

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ជថាកអ្ន
ី ង
ឹ ការដកដ្បការយល់ជ ើញជនាេះ? កុច
ំ ិញ្ចឹមចិែត្ត
ែ ម ង ឹ កត្តម
កជ ៀែ ដែលបញ្ហជក់ថាខ្លួនរែដែអ្ន់
ឹ ដងមជទៀែជនាេះអ្ី ជោកជនេះោមនអ្វ្ី ល
ួ
និយយោនជាងបែី្បពនធជនាេះជទ នយ
ិ យោនទាំងក្ែ លយប់កបា
៏ ន កុឱ្
ំ យដែ
យកភាពមានេះមកចូលរួម ។
វ្ចកតត្ី ្លាញ់
អ្នកដែលមានជ ហា
ន គច
ឺ ង់បានដែកែ្ី ោញ់ ការថានក់ងម
ន លួ ងជោមពី
អ្នកែថ្ទនង
ឹ ចង់បានកែី ុ ខ្ជោយសារ្ទពយ ជោយមន
ិ ែង
ឹ ថា មុ្ទ វី ែជនេះមាន
ិ
ំជៅជ្ៅបុ្ណ ជនាេះជទ។ ជោកជនេះ ជបអ្
ើ កន ្បគល់ឱ្យ ជទប
ើ អ្នកទទួលបានមកវញ
ិ
មន
ិ អាចទទួលបានជោយោមនការ្បគល់ឱ្យជនាេះជទ ្ ោញ់ មនុ សមានក់្ែូវ
្ ោញ់ ទាង
ំ អ្វៗ
ី ដែលជគមាន គ្ឺ ែូវព្ងក
ី កែ្ី ោញ់ ឱ្យធំជាងមុនមន
ិ អាច
្ ោញ់ យកមនុ សដែមានក់បានជទ ្ែូវោក់ការ្បកាន់ នង
ឹ ភាពអាត្តមនយ
ិ មចុេះ
ជទប
ើ បាន។ ជបរើ វល់ដែនាំោនជៅផ្ារលក់ចែ
ិ ែ ៃប់ ជ យ
ើ ទញ
ិ ដែភាព្ចបូក
្ចបល់យកមកវញ
ិ ជនាេះការរ ់ជៅោមនជ ចកែី ុ ខ្ជ យ
ើ មានបញ្ហាក៏មកពីការ
គែ
ិ រលែ់ គែ
ិ ឱ្យមានកែី ុ ខ្។ ្ែូវដែគែ
ិ បញ្ហាក៏មកពគ
ី ែ
ិ ពិ ជ ន ៍កាមជទព
ជបើ ិ នជាដេនកអ្នកខាវក់ជ្ោេះដែជ ញ
ើ រូបលអ ែុ ោងវាជោយទក
ឹ ដេនកជៅ ទក
ឹ
ដេនកនង
ឹ យ
ួ ឱ្យអ្នកមានភាព្បជ ើ រជ ង
ើ រួចជ យ
ើ ចាប់ជផ្ែម
ើ ដកថ្ចន វី ែជោយខ្ួ
ិ រ
កាល នង
ិ អ្្ែ ែ ោមនអ្នក្ជ ឿថាអ្នកជធវម
ើ ន
ិ បានជនាេះជទ។ ជបើ ិ នជាការ
ជសាកសាែយបានវល្ែ
ិ ប់មកសារជាងមម
ី ង
ែ ជទៀែ ឱ្យវា ួបជាមួយអ្នកជោយ
សានមញញឹមចុេះ រួចជ ើយនយ
ិ យថា៖ ជអា ៍កមមជអ្យ
ើ ! ខ្្ុំ្ពមត្តមអ្នកជ ើយ
ូម យ
ួ ដងរកា វី ែខ្្
ិ ុ ឱ្
ំ យបានរួចផ្ុែពក
ី អ្
ែី នែរាយផ្ង ជ យ
ើ ូ មជបក
ើ ផ្លូវឱ្យខ្្ុបា
ំ ន

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
រកជ ញ
ើ កែី ុ ខ្ ូម យ
ួ ត្តមរ ំលឹកោ ់ជែឿនខ្្ុំ កុឱ្
ំ យខ្្ុំជែើរត្តផ្លូវវជងវងជនេះសារ
ជាងមជី ទៀែ ូ មឱ្យខ្្ុបា
ំ ន ប
ួ ផ្លូវដែលមន
ិ មានការជកែ
ើ ជទៀែជៅចុេះ ។
វធ
ិ ទ
ី ំោក់ជចាលបញ្ហាពីកុ ងច
ន ិែែកុំឱ្យមានទុកខ៖
១- ទំោក់ជចាលជោយការគែ
ិ ឱ្យយល់ពប
ី ញ្ហា ជ យ
ើ រកវធ
ិ ជី ោេះ្សាយជោយ
មន
ិ មានការ្បកាន់
២-ទំោក់ជចាលជោយគែ
ិ ជែម
ើ បឱ្យច
ី ែិ ែ្ពមទទួលយកត្តមផ្លកមម
៣-ទំោក់ជចាលជោយបដងវរការគែ
ិ ឬជោយជគចជចញពីបញ្ហា
៤- ទំោក់ជចាល ជោយវធ
ិ ព
ី ាយមជោយកំចាែ់ជ ែុរប ់ទុកជា
ខ មុន
៥- ទំោក់ជចាល ជោយមន
ិ ខ្ចីខ្ល
វ ់ពអ្
ី ទា
វី ង
ំ អ្ ់។
ជែើ ីវភាពដបប្ដែលគែ
ិ ថាងាយជធវជា
ើ ងជគ? ជ យ
ើ ជបយ
ើ ល់ថាជធវជើ ៅ
មានលកខណៈលអ្បជ ើ រជាងជគ គួរចាប់ជផ្ែម
ើ ជធវើវាជៅ្។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ត្គួសារ
ការជ្ ើ ជរ ើ យក្គួសារ ឬ គូ្ ករមន
ិ ដមន ជ្មចចិែភា
ែ ល ម ជ្ ើ យក
ភាលមជៅត្តមចំណង់រប ់អ្ក
ន ជនាេះជទ។ ្គួសារមន
ិ ដមន ្មាប់ដែមួយថ្ងៃ ដែ
្គួសារ ្មាប់មយ
ួ ីវែ
ិ ូ មកុំ ជ្មចចិែជែ ៅត្តមអ្វីដែលអ្នកមានចំណង់ដែ
មួយជេលែ គែ
ិ ឱ្យចា ់ គែ
ិ ឱ្យ្ែូវ ថាជែម
ើ នុ សដែលអ្នក្ ោញ់ ជាមនុ ស
ដបប្ ជាមនុ សជលងដលបង ្បមក
ឹ មនុ សដែល្ប្ពែ
ឹ ជែ រឿងដែល ងគម ប
អ ់
ជខ្ពម
ើ ឬជាមនុ ស្បជេទ្? ជ ែុអ្បា
វី នជាខ្្ុឱ្
ំ យអ្នកជមល
ើ ជៅជលើមនុ សដែល
អ្នក្ ោញ់ ថាជាមនុ ស្បជេទ្? ពីជ្ោេះជោយសារដែមានអ្នកខ្លេះជរៀប
ការបានមួយថ្ងៃ មួយ បាែ ៍ ឬមួយដខ្ បុដនែ្ែូវដលងលេះោនជៅវញជៅកន
ិ ុ ងរយៈ
ជពលែ៏ខ្្
លី មួយជោយសារដែការគែ
ិ មន
ិ បានលអជនេះឯង។ ជពលដែល
្ ោញ់ ថាលអ្គប់យង ជពលអ្ ់ចែ
ិ ែកគ
៏ ែ
ិ ថាដឆ្អែ ឬអា្កក់្គប់យង ជនេះ
ជ យ
ើ ជាកត្តែដែលជធវឱ្
ើ យអ្នកមន
ិ មាន ុ េមងគលជៅកនុង្គួសារ ឬអាចរ ូែែល់
ជ្ប្ើ បា ់អ្ំជពើ ង
ឹ ាជផ្សងៗក៏ថាបាន។ អាោ ៍ពោ
ិ ៍ គ្ឺ ោន់ដែជាចំណងថ្ែ
ដែបុជ្ណ េះ បដុ នែកូនៗរប ់អ្នកគជា
ឺ ចំណងករ។ ូ មគែ
ិ ឱ្យបានចា ់ ជបើ ិ ន
ជាអ្នកចង់ជ្ ើ ជរ ើ យកគូរ្ ករ ឬ្គួសារ។
១- ជែអ្
ើ នកជចេះអ្ធា្ ័យឱ្យោនជៅវញជៅមកចំ
ិ ជោេះ្គួសារជ យ
ើ ឬជៅ?
២- ជែអ្
ើ នកមានលទធភាពចញ្
ិ ច ឹ ម្គួសារអ្នកឬជៅ?
៣- ជែអ្
ើ នក្ពមយកទទួលជរឿង្គប់យង ជ យ
ើ យកមកពភា
ី កាជាមួយនឹង
្គួសាររប ់អ្នកជែើមបរកែ
ី ំជ្េះ្សាយរួមជ ើយឬជៅ?
៤- ជែើអ្នក្ពមែ ូ ជែើមប្គួ
ី សារជ ើយឬជៅ?
ជបើ ិ នជាអ្នក្ពមជ្ ើ ជរ ើ យកមនុ សដែលអ្នក្ ោញ់ ជ យ
ើ ូម
អ្នកបនែជពញចែ
ិ ែ្ ោញ់ ែូចដែលអ្នកចាប់ជផ្ែម
ើ ពែ ំ ង
ី ប ូ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
្ញ្ញ
ា ថ្ដលបញ្ញ
ជ ក់ថាអេកត្្លាញ់ម្នុ្សខុ្
ញ្ហញខ្លេះៗដែលអាចបញ្ហជក់ថាអ្នក្ ោញ់ មនុ សខ្ុ ៖
១- មានអារមមណ៍ថា អ្នកទទួលបនទុកជ្ចន
ើ ជាងជគ ជគយករួចដែខ្លួន អ្នក ែ់
ជនឿយជាងជគ ជគរកផ្លូវ្ ណុករ ូ ែ។
២- ជមល
ើ មន
ិ ជ ញ
ើ មាន ញ្ហញ ការគែ
ិ ពអ្
ី នាគែរួមោនទាល់ដែជសាេះ ជនេះជា
ញ្ហញខ្ុ ធៃន្
់ ់ ោមនការទទួលខ្ុ ្ែូវដែលឱ្យរ ំជេប
ើ ចិែ។
ែ
៣- រ ័ បងាាញភាពធុញ្ទាន់ជាមួយអ្នក ោមនការ្ ថ្មពអ្
ី នាគែរួមោន
មានអារមមណ៍ថា ោមនជចេះការោោន មានដែែ្មូវការផ្លូវជេទ ដែផ្លូវចិែម
ែ ន
ិ ្ ប
ោន មានដែគំនែ
ិ មន
ិ លអចង់ជោេះថ្ែមន
ិ ចង់រ ់ជៅជាមួយោន ជោយឧ ា ៍ជលើក
ជ ែុផ្លមកបងាាញ។
កត្តែទាំងជនេះ គ្ឺ ោន់ដែជា ញ្ហញខ្លេះៗ ដែលបញ្ហជក់ថាអ្នកអាច្ ោញ់
មនុ សខ្ុ ។ កុច
ំ ង់បានដែខ្លួន្បាណដែមន
ិ បានជបេះែូងពែ
ិ ្បាកែអ្ី រ ់ជៅ
រជបៀបជនេះ គព
ឺ ែ
ិ ជាចុេះនរកទាំងរ ់ជ យ
ើ ។ កូន្បុ កូន្ ី កុ្ំ បងុយឱ្យជសាេះ
រ ់ជៅជាមួយោនជាមែ
ិ ១
ែ ០០ឆ្ន ំ មន
ិ ដមនជាជរឿងជលងជ ើ ចជទកុជំ ចេះដែហានជធវើ
្ែូវជចេះជមល
ើ ចាប់ ជមល
ើ ចា ់ទុំខ្េះល ផ្ង ការ មាលប់មជនា ជញ្ច ែនាខ្លួនឯងជែម
ើ បី
មនុ សដែលអ្នកែថ្ទមន
ិ ដមនជាការងាយជ ើយ ជ ន ៍ពិែវាមន
ិ ដមនជកើែជ ើង
ងាយៗជនាេះជទ។ ជ នហាវាមន
ិ ដមន ុ ទដធ ែលអឥែជខាចេះែូចកនុងជ ៀវជៅ
្បជោមជោកជនាេះជទ វាជ្ចើនដែជា នហាជបាក្បា ់នាឱ្
ំ យខ្ូចខ្លួន្បាណដែ
បុជ្ណ េះ។ ជ ន ៍ពែ
ិ ដែងដែមានឧប គគ ្ែូវ្បឈមមុខ្ជោេះ្សាយ ្បយុទធ
ជែម
ើ បរួី មោនដែមួយ ជោយោមនការជបាេះបង់ោនជចាល។ អ្នកមានជ ន ៍ពែ
ិ ោកយ
ជគនយ
ិ យខ្លៗ
ី ងាយ្បកបដែពបា
ិ កកំណែ់នយ
័ បាន ជ យ
ើ មន
ិ អាចរ ់ជៅ
ជោយោមនោកយទាំងជនេះបានជ យ
ើ អ្នកមានជ ន ៍ជបាក្បា ់ ោកយជពចន៍
ដែលជគជ្បគ
ើ ល
ឺ នលងល
់ ជនាលច អ្ដណែងអ្ណូ ែ ងជៅកនុងន័យអ្ូ ទាញជោយោមន

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ការទទួលខ្ុ ្ែូវ។ ជ ហា
ន គឺជាការទទួលយកភាព ុ ្គសា
ម ម ញពោ
ី ន ជធវឱ្
ើ យ
កាលយជាភាពងាយ្ ល
ួ នង
ឹ រាល់វនាទ
ិ ជី ែម
ើ បកា
ី ល យជាភាពដែមួយ។ កុយ
ំ ក
អ្នាគែជៅជផ្្ើរនង
ឹ ្គូទាយ ជផ្្រើ នង
ឹ នលឹកជបៀរ ្គូជបាកគន
ឺ ិយយដែពអ្
ី នាគែ
លអបជុ ្ណ េះ ជមជរៀនជ នហាជបច
ើ ង់ជរៀនពវា
ី គជឺ រៀនមួយ ីវែម
ិ និ ទាន់ចប់ផ្ង ជ ែុ
ជនេះជ ើយមន
ិ ចាំបាច់ជរៀនជ្ចន
ើ ជពកក៏បានដែរឱ្យដែជចេះយល់ចែ
ិ ោ
ែ ន នង
ឹ យល់ពី
ចាប់ធមមជាែដិ ែលអ្វៗ
ី មន
ិ ជទៀងដែបណ
ុ ណឹ ងជៅបានជ យ
ើ ។ អ្នកគែ
ិ ខ្លី ជពលមាន
បជៅញ្ហាកនុង្គួសារដែងដែនយ
ិ យថា៖ ខ្្ុំផ្ក
ឹ ខ្្ុំរា ំជ្ចៀង ឱ្យទាល់ដែខ្្ុំកាលយជា
មនុ សលអមានក់ដែលជគចូលចែ
ិ ែ ខ្្ុំជលង្ ី ជលងដលបង បុដនែជទាេះបជា
ី ោែ់ខ្ំ
រ ូែែល់ ូរ្មត្តម្ោប់ដេនកយង្ក៏ជោយ គជឺ គចូលចែ
ិ ោ
ែ ែ់ ជៅ
ជពលដែលោែ់មានលុ យបាវឱ្យជគផ្ឹកដែបុជ្ណ េះ បដុ នែែល់ជពលជោេះោែ់ធំ ជគ
ដលងរាប់អានោែ់ជទៀែជ យ
ើ (ទាចទឹក)។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ចង់បំវលែចម្នុ្សមាេក់
ចង់បំជេលចមនុ សមានក់្ែូវនក
ឹ ពីអ្ជំ ពើអា្កក់រប ់ជគ ចង់រ ់ជៅជាមួយ
មនុ សមានក់ជាជរៀងរ ូែ ្ែូវនក
ឹ គែ
ិ ដែពអ្
ី ជំ ពល
ើ រអ ប ់ជគជានច
ិ ច ជបអ្
ើ កន គែ
ិ ដែពី
ចំណុចអា្កក់រប ់ជគ អ្នករ ់ជៅជាមួយោនមន
ិ បានយូរជ យ
ើ ។ អាត្តមនិយមវា
បជងេែ
ើ ដែភាពជទើ ចែ
ិ ែ ជ ញ
ើ ដែខ្លួនឯងលអ ខ្លួនឯង្ែូវ ជមល
ើ ជៅជគអា្កក់
ជ ញ
ើ ចង់ចូកោនជ ើងជចាល ួ រខ្លួនឯងជៅថា ជែខ្
ើ ួ នលអ
ល យង្ខ្លេះជ ើយ
ជមល ំ ន ត្តមចាប់កំ
ើ មកខ្លួនឯង្គប់ ហា ុ ខ្លួនឯងជានច
ិ ច ជពលជនាេះកែី ុ ខ្ក៏
ជកែ
ើ មានជ ើងជាមន
ិ ខាន ្ពមចាញ់ ្ពមជថាក ពវដបបយងជែើមបឈន
ី េះដផ្នក
គុណធម៌ឱ្យទាល់ដែបាន។ ការ្ពមជធវជា
ើ ឆ្េួែជែម
ើ បែូ
ី រយកជ ចកែី ុ ខ្កនុង្គួសារ
លំ បាកកនុង វី ែ
ិ វា្ោន់ដែជាវញ្ហ
ិ ញ សារសាកលបងមួយជែម
ើ បជធវ
ី ឱ្ើ យបញ្ហញរប ់
ជយង
ើ រងមាំ
ឹ កនុងការផ្លល ់បូ រទុ
ែ កលខ ំ បាកឱ្យកាលយជា ុ េមងគលដែបជុ ្ណ េះ។
ចំដណកឯការត្តំងចែ
ិ ែជែម
ើ បយកឈន
ី េះបញ្ហា ជ យ
ើ ទាមទារឱ្យមានការចងចាំ ការ
យល់ែង
ឹ វាែ្មូវឱ្យជយង
ើ ចញ្
ិ ច ឹ មបបា
ី ច់ដងរកា ុ េមងគលជោយ្បុង្បយ័ែន ជែម
ើ បី
កុំឱ្យ្ ុេះរបូែពថ្ី ែបានជោយងាយ។ បញ្ហាបានទាមទារឱ្យជយង
ើ ទទួលសាគល់ការ
អាណិែអា ូ រ ឱ្យចា ់ចែ
ិ ែចា ់គន
ំ ែ
ិ ជចេះគែ
ិ ដវងឆ្ៃយរាក់ជ្ៅ ឱ្យជចេះ
្ ោញ់ មនុ ស ុវំ ញខ្ល
ិ ួ ន បញ្ហា គឺជា ិ លបៈថ្នការរងទុកខ ជ ើយវាជា ិ លបៈថ្ន
ុ េមងគល។ អ្រគុណការលំ បាកដែលខ្លួនបាន ប
ួ ជទប
ើ ជធវឱ្
ើ យអ្នកមានភាពរងមាំ
ឹ
ែល់ថ្ងៃជនេះ ចង់ផ្លល ់បូ រជរឿងខាងជ្ៅ្ែូ
ែ វផ្លល ់បូ រខ្ល
ែ ួ នឯងជាមុន ិ ន ជបច
ើ ង់ផ្លល ់
បែូរខ្លួនឯង្ែូវជធវអ្
ើ ដវី ែលលអ ដែលខ្លួនមន
ិ ធាលប់បានជធវព
ើ ម
ី ន
ុ មក។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
លំនឹក
មាក់ជែអា
ើ ោ ៍ពិោ ៍គជា
ឺ អ្វ?
ី កូន្ ី ួ រមាែយ មាែយបានែបថា៖ (គឺជា
ការ រជ រអ្កសរផ្ចងដ់ ែលជោរជពញជៅជោយកបរកាច់
ូ នង
ឹ ការទទួលយក
វញ្ហ
ិ ញ សារងមីដែលជាជមជរៀន វី ែ
ិ បនាទប់ពហា
ី ែ់ែឹងថ្ែជកមងជ ើយ ឯងក៏កាលយជៅ
ជា្គូជគវញមែ
ិ ង។ ដែមាក់ ូ មផ្លែក
ំ ូនថា៖
១- ជគជធវអ្
ើ បា
វី ន កូន្ែូបជធវើឱ្យបានែូចជគ ជបក
ើ ូនជ្បៀបជធៀប ្ែូវជចេះ
ជ្បៀបជធៀបឱ្យមានកែី ុ ខ្ កុំជ្បៀបជធៀបឱ្យជកែ
ើ មានទុកខ។
២- ជរឿងមួយដែលកូន្ែូវមានការភា្ក់រលឹក គ្ឺ ែូវជបាេះ មាពយបញ្ហា
ជចាល ជ យ
ើ ពាយមជែកឱ្យលក់សារជាងម។
ី
៣- ថ្ងៃ្ដែលោមន ំ ជណើច គឺជាថ្ងៃដែលកូនជ្បើ វី ែជៅកន
ិ ុ ងភាព
ខ្ជេះខាជយ។
៤- ថ្ងៃរេះជ ង
ើ កូន្ែូវដែ្ ់សាអែ ជ្ោេះបានែុ ោងភាព្កខ្វកព
់ ី
មសលម
ិ ញិ ្ េះ្ េះអ្ ់ជ យ
ើ កុយ
ំ កវាមកោក់ជលើថ្ផ្ទមខ្
ុ ែជៅជទៀែ។
៥- កុំឱ្យអ្ែែ
ី កាលោក់កំ ែ
ិ ្ពំដែន វី ែកូ
ិ ន វា្ែម
ឹ ជាជមជរៀនដែ
បុជ្ណ េះ វាមន
ិ ដមនជាការត្តផ្ែនាទ វី ែឯងជទ។
ិ កូន្ែូវដែជធវជា
ើ មែ
ិ រែ ប ់ចែ
ិ ែ្គប់
វនាទ
ិ ី ្ែូវជចេះបជងេែ
ើ ំ ណូរឱ្យខ្លួនឯងជែម
ើ បឱ្យច
ី ែិ ែជចេះដ ង
វ រក ជមលយ
ើ ជោយភាព
ជសាមេះ្ែង់ ជពលជនាេះវានង
ឹ ឈប់គែ
ិ ពជី រឿងដែលអ្ែ់្បជយ ន៍ ជ យ
ើ ងាកមក
ជឆ្លយ
ើ ំ ណួររប ់អ្នកជោយឆ្លែវាងថ្វ ជែើមបដី ង
វ រកភាព្ែម
ឹ ្ែូវឱ្យខ្លួនឯង។
កាែ់ដែ ួ រវាជ្ចន
ើ ប្
ុ ណ គកា
ឺ ន់ដែ្គប់្គងវាបានជ្ចន
ើ បុណណឹង ជពលជនាេះចែ
ិ ែ
ំ ួ
នឹងជធវើការជាមួយអ្នក ន ឱ្យអ្វៗ
ី ដែលផ្ទុយពកា
ី រគិែខ្ុ កនុងកាលមុន។ ចូរ
បំជពញែួនាទជី ោយោរ ចាំបាច់ោ ់ជែឿនចែ
ិ ែខ្ួ នឯងឱ្យគ
ល ែិ ដែអ្វដី ែល្ែម
ឹ ្ែូវ
ជានច
ិ ច
ច ុេះ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
កតីត្្លាញ់ជួយឱ្យអេកមានការផ្លែ្់បរតូ
កែី្ ោញ់ យ
ួ អ្នកឱ្យមានការផ្លល ់បូ របាន
ែ កែី ប
អ ម
់ ន
ិ អាច យ
ួ ឱ្យមាន
ការផ្លល ់បូ រអ្វ
ែ បា ី នជ យ
ើ ។ ជគមន
ិ ្ែូវរេះគន់
ិ មនុ សដែលខ្លួនបានទទួលយកកែី
្ ោញ់ រច
ួ ជ យ
ើ ជនាេះជទ ដែជគ្ែូវ យ
ួ ដណនាំឱ្យមនុ សដែលខ្លួន្ ោញ់
បានចាកជចញពក
ី ំ ុ ។
១- ជពលខ្លេះភាពកាលហាន មន
ិ ដមនមានន័យថាជគោមនការេ័យខាលចជនាេះ
ជទ ដែជគគែ
ិ ថា ភាពកាលហានគឺ ំ ខាន់ជាងការេ័យខាលច ជទប
ើ ជគ្ែូវដែមានការ
ត្តំងចែ
ិ ែ។
២- រែូវ ឹ ក
ល ជឈ្ើ ុេះ បានបជ្ងៀនជយង
ើ ពកា
ី រជចេះ្ពដលងជចាលនូវអ្វី
ដែលជយង
ើ មន
ិ អាច្គប់្គងបាន។
៣- ការយកគំរត្ត
ូ ម្បកបជោយជ ែុផ្ល គជា
ឺ ការផ្លល ់បូ រមួ
ែ យែ៏លអ។
៤- ជខាមចអាចជធវឱ្
ើ យអ្នក្ ុេះ ក់ជ ែុផ្ល បុដនែអ្ក
ន នង
ឹ ្ែូវ្ ុេះខាលង
ំ ជាង
ជនេះ ជបអ្
ើ កន បានទទួលងារជាមនុ សកំសាក។
៥- ជែម
ើ បទទួ
ី លបានជជាគ យ
័ ែំបង
ូ ជយើង្ែូវជ ឿជាក់ថា ជយង
ើ ពែ
ិ ជា
មាន មែថភាពអាចជធវបា
ើ ន។ ការគែ
ិ ជ្ចន
ើ បាន្ែម
ឹ ដែការឈចា
ឺ ប់ ជ្ោេះអ្នកគែ
ិ
ដែជរឿងមន
ិ គួរគិែ គិែដែជរឿងមន
ិ ទាន់មកែល់ គិែដែជរឿងកនលង ួ គែ
ិ ដែជរឿង
ដែលខ្លួនឯងមន
ិ អាច្គប់្គងបាន ជរឿងដែលខ្លួនជធវម
ើ ន
ិ ជកែ
ើ ។ អ្នកមន
ិ អាចយល់
អ្វីបាន្គប់យងជនាេះជទ ជោកខាងជ្ៅមន
ិ អាចជធវអ្
ើ បា
វី នត្តមចិែអ្
ែ នកបានជនាេះ
ជ យ
ើ ។ មនុ សខ្លេះបានសាែប់ ំ ែអ្
ី កន រាប់ោន់ោកយ ជៅដែមន
ិ អាចយល់ចែ
ិ អ្
ែ នក
បាន ទាំងអ្នកខ្លេះអាចយល់ពីអ្ក
ន បានជោយមន
ិ ចាំបាច់នយ
ិ យជាមួយអ្នក ូ មប ី
ដែោកយមួយមាែ់។ មនុ សមន
ិ អាចជធវើឱ្យជគែូចអ្នកបានជ យ
ើ ជបអ្
ើ កន ពាយម
ថ្ចនជគ ជគក៏ពាយមថ្ចនអ្នកវញដែរ
ិ ផ្ទុយជៅវញ
ិ ជបអ្
ើ នកជចេះជពញចែ
ិ ជា
ែ មួយជគ ជគ
ក៏ជចេះជពញចែ
ិ ជា
ែ មួយអ្នក ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
បេព្ិវសាធន៍វ្េេ ៍
ការដបកបាក់ជ នហា គជា
ឺ ការឈចា
ឺ ប់ផ្ូ វច
ល ិែម
ែ យ
ួ ្បជេទ ជទាេះបជា
ី ជគបាន
បញ្ច ប់វាយងលអជ យ
ើ ក៏ជោយ។ ការបេះទងគច
ិ ផ្លូវចែ
ិ ជែ នេះងមៗ
ី គជា
ឺ ការលំ បាក
្ ់ ជមលង ូរចែ់ទាង
ំ ជនាេះដែងដែមានជៅកនុងខ្ួរកាលរប ់អ្ក
ន ជានច
ិ ច។ ជគ
្ែូវជ្បជើ ពលរាប់ដខ្ រាប់ឆ្ន ំ ជបម
ើ ន
ិ ពាយមលុ បបំបាែ់វាជចញជទជនាេះ កំ ុ គឺ
្មាប់ជ ែុផ្លមួយចំនួន ជបើមន
ិ ជ្បើបញ្ហញជែើមបជោេះ្សាយជទឋាមពលច
ី ិែែ
បានកាលយជាចំណង ្មាប់ចងខ្លួនឯងជងប
ើ មុខ្មន
ិ រួច ជោយសារដែវបបែ
ិ សាិ រ។
ី
វាមានអ្នែរកមមផ្លទល់ខ្ួ នយ
ល ងជ្ចន
ើ ចំជោេះមាែកា
ិ ផ្លូវចែ
ិ ម
ែ យ
ួ ជនេះ ជែើមបជធវ
ី ឱ្ើ យមាន
ភាពធូរ្សាល ជគ្ែូវចំ្យជពលជាមួយវធ
ិ ម
ី យ
ួ ចំនួនែូចជា៖
១- ការជធវើ មាធជា
ិ ្កម ជែម
ើ បទទួ
ី លឥទធព
ិ លចែ
ិ ែ ប
ៃ ព
់ ីអ្ក
ន ែថ្ទផ្ង
បានសាែប់បទពជិ សាធន៍ពអ្
ិ កន ែថ្ទផ្ង ជែម
ើ បបនធ
ី ូ រភាពត្តនែង
ឹ ខ្លួនឯង។
២- កែ់ មាគល់ជលើទុកល
ខ ំ បាកដែលជយើងបានយកឈនេះជាជ្ចើនជលើករួច
មកជ យ
ើ ជលើកជនេះក៏្ែូវដែយកឈនេះឱ្យបាន។
៣- គិែពអ្
ី ំជពដើ ែលជគបានជធវម
ើ កជលើជយង
ើ ចង់បជំ េលចមនុ សមានក់្ែូវគិែ
ពអ្
ី ជំ ពអា
ើ ្កក់ដែលជគបានជធវម
ើ កជលើខ្ួ ន។
ល
៤- ចាកជចញឱ្យឆ្ៃយពសា
ី ល កសានមអ្នុ ាវរយ៍
ី ជែម
ើ ប្បឈមជៅន
ី ងឹ រូប
ភាពអ្ែែ
ី កាល។
៥- ្ែូវយល់ពីែថ្មលជពលជវោរប ់ខ្ួ នឯងដែល្ែូ
ល វចាប់ជផ្ែម
ើ ការងារងមៗ
ី
ជាជ្ចន
ើ កុំជចេះដែឱ្យែថ្មលជៅជលើរប ់ដែលមន
ិ មាន្បជយ ន៍ចំជោេះខ្លួន។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
វ្ែេះគ្នេវត្ពាេះថ្ត្ទាម្ទារកតីត្្លាញ់
បែី្បពនធទា ់ោន ជ្ោេះដែទាមទារកែ្ី ោញ់ ពីោន មានក់ៗចាំជមល
ើ បំ្ំ
ោន ចាំឱ្យជគជធវម
ើ កជលើខ្ួ នម
ល និ បាន ខ្លួនជធវត្ត
ើ មជ្កាយខ្្ុន
ំ ង
ឹ ផ្ែល់ក្ែី ោញ់
ឱ្យអ្នក លុ េះ្ត្តដែអ្នកផ្ែល់វាឱ្យខ្្ុជា
ំ មុន ិ ន។ មន
ិ នាំោនគែ
ិ ថាកាលពីមន
ុ ជែបា
ើ ន
ួបោនជោយកែ្ី ោញ់ ឬជោយជ ចកែី ប
អ ់ នាំោនគែ
ិ ថាខ្ំជរៀបការជែម
ើ បបាន
ី
ុ ខ្ ែល់ជពលការជ យ
ើ នាំោនជែកជកែ
ើ ទុកែ
ខ ដែល។ ទីបផ្
ំ ុែការចង់ឈេះន ចង់
ចាញ់ ោន ្នជៅែល់ការនាំោនទាញ្ព័្ែឱ្យជគជមល
ើ ជរៀងរាល់ថ្ងៃទល់ថ្ងៃសាលប់
ជរៀងៗខ្លួន ជ្ោេះដែមន
ិ ែង
ឹ ថាមុននង
ឹ ទទួលបានអ្វីមយ
ួ ជគ្ែូវមានការបាែ់បង់ជា
មុន ិ ន ជរឿងរាវកនុងជោកជនេះជបអ្
ើ កន បានទទួលអ្វម
ី យ
ួ ជនាេះគម
ឺ កពអ្
ី កន បានឱ្យអ្វី
ជនាេះជៅជគជាមុន វាមន
ិ ទាក់ទងនង
ឹ អ្នកែថ្ទជ យ
ើ គឺវាទាក់ទងជលើខ្ួ នជយ
ល ងើ ដែ
មានក់គែ់ ទាក់ទងនង
ឹ អ្វដី ែលជយង
ើ កំពុងមានអារមមណ៍នក
ឹ គែ
ិ ជ យ
ើ ្បែក
ិ មម
ជចញជៅនឹងការទទួលបានមកវញ
ិ ជ្ោេះជ ែុជនេះជទើបការជ្បៀន្បជៅរប ់្ពេះ
ពុទធជោកបជ្ងៀនឱ្យជចេះអ្ប់រ ំដែខ្លួនឯងជាជាងការជែញត្តមអ្ប់រ ំអ្នកែថ្ទ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
និទានវ្េេវ៍ សាាេះ
វាជាជរឿងពិែដែលចុេះផ្ាយជោយកាដ ែែូកយូ្បជទ បុន៖
ជៅផ្ទេះជឈជើ ទប
ើ ង់ងម
មី យ
ួ រយៈជពល ែ
ិ មួយឆ្ន ំ ថ្ងៃមយ
ួ មាច ់ផ្ទេះបាន
ជ ញ
ើ ជៅចជនាលេះ្បជហាងកាែរ មាន ែវដងលនមួយដែលជាងផ្ទេះបានែ្ំ កចកវា
ជាប់នង
ឹ ញ្ហជំង ជោយវាអាចរ ់បាន ែ
ិ មួយឆ្នជំ ោយអ្ែ់អាហារ។ មាច ់ផ្ទេះ
ឆ្ៃល់ខាលង
ំ ្ ់ បានលបត្តំងកាជមរាត្តមោនជមល
ើ ែវែក
៏ ំ ែ់ជនេះ ្សាប់ដែ
ជ ញ
ើ ែវថ្ែគូរជ នហារប ់វាបានោំចណ
ំ ី មកបញ្ចុ ក ឹ ងដែមន
ិ គួរឱ្យជ ឿ។
្មាប់រយៈជពល ិែ១០ដខ្ ដែលោមនបានផ្ែល់កនី ងឃមអ្វ
ឹ ីជសាេះែល់គូរជ ន ៍
បុដនែគជឺ ចកែ្ី ោញ់ ជោយជសាមេះដែលគូជ ន ៍បានផ្ែល់ឱ្យជគវញ
ិ ជ ចកែី
្ ោញ់ ដែមួយគែ់ដែលជធវឱ្
ើ យពួកជគអាចរ ់បានបាន ជអា ៍! ការពិែ្ ់
ជនេះជាជ ចកែ្ី ោញ់ អាចជកែ
ើ មានជ ង
ើ ូ មបដែ
ី ែវែូចៗ ូ មគែ
ិ ពទ
ី ំនាក់
ទំនងរវាង្កុម្គួសារ មែ
ិ េ
ែ ្័ ក បងបអូន្បុ ្ ី នង
ឹ បែ្ី បពនធ ូ មគែ
ិ ្ ថ្មពី
ែវែូចៗដែលពួកវាអាចជធវបា
ើ ន ូ មកុំជបាេះបង់ជចាលមនុ សជាទ្ី ោញ់
រប ់អ្ក
ន (ជៅឆ្នដំ ែលយួនចូល្ ក
ុ ដខ្មរ ខ្្ុបា
ំ ន ប
ួ មាែយមាែក់ដែលកូនបាន
ជបាេះបង់ជចាលោែ់ឱ្យជៅជ្កាមជែម
ើ អ្ំពល
ិ ជ យ
ើ មានរុយជរាម ែ
ិ អ្ ់ ខ្្ុបា
ំ ន
ោក់ទក
ឹ ូនោែ់ពសា
ិ រទាំងទឹកដេនក ជ្ោេះខ្្ុំ ឹ ងដែជែរើ មន
ិ រួចខ្លួនងដែរជៅជពល
ជនាេះ)។ អ្វដី ែលមានវសាលភាពបំ
ិ ផ្ុែ គអ្
ឺ ពភូែជ ែុថ្នជ ចកែ្ី ោញ់ មែ
ិ េ
ែ ្័ ក
បងបអូន្បុ ្ ី នង
ឹ បែ្ី បពនធ អាចបំជេលចមនុ សដែលជធវឱ្
ើ យអ្នកឈចា
ឺ ប់ ដែកុំ
បំជេលចមនុ សដែល្ ោញ់ អ្នក បំជេលចអ្ែកា
ី លដែលជធវឱ្
ើ យអ្នក្ ក់ទក
ឹ ដេនក
្ែូវជផ្លែែជលើបចចុបបននដែលជធវឱ្
ើ យអ្នកញញឹម បំជេលចការឈចា
ឺ ប់ដែកុប
ំ ជំ េលចជមជរៀន
រប ់វា។ ជបដើ េនកអ្នកមន
ិ អាចជមល
ើ ជ ញ
ើ អ្ំជពល
ើ អរប ់អ្ក
ន ែថ្ទបានជទ យកទក
ឹ
ដេនកោងវាជ ើយ ូែ ំ អាែជោយបញ្ហញជៅ ទឹកដេនកជនាេះមន
ិ អាចលុ បោង
អ្ពមងគលបានជនាេះជ យ
ើ បងាូរវាជចាលចុេះ រួចជ យ
ើ ែូរយកការគែ
ិ ្ែូវមកវញ។
ិ

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ត្បវៅចិត្តម្ិនបានត្បវៅវបេះដូង
ជបអ្
ើ កន ្បជៅចែ
ិ ម
ែ ន
ិ បាន ូ មអ្នក្បជៅជបេះែូងរប ់អ្ក
ន ចុេះ ជបើមានជ ន ៍
ជសាមេះរួចជៅជ យ
ើ ជនាេះ ជទាេះចែ
ិ ែមានរបួ សាលកសានមជ្ៅបុ្ណ ក៏មន
ិ ្ែូវជៅ
ជមល
ើ ដងសាលកសានមរប ់វាទុកជធវើអ្ដវី ែរ ចាប់អារមមណ៍កាន់ដែែច
ិ មានកែី ុ ខ្
កាន់ដែជ្ចន
ើ ជបមា
ើ នការ ងស័យពោ
ី ន កុសា
ំ ែ ប់ជយបល់ខ្ួ នឯងឱ្យជសាេះ
ល ្ែូវ
ជងេែពន
ិ ិែយជោយជមត្តែចែ
ិ ែ ជែម
ើ បរកជម
ី លើ ភាពខ្វេះខាែរប ់ខ្ួ នឯងផ្ង
ល នឹង
ជែម
ើ បដី ក
វ រកការពែ
ិ ផ្ង ជ្លេះោនោមនបានការអ្វជី ទ ្ែូវជផ្លែែជលើែជំ ្េះ
្សាយជោយ នែវិ ធ
ិ ជី ទប
ើ ្ែូវ។
កកាតថ្ដលគូវ្េេម្
៍ ិនយល់ចិត្តគ្នេ
អ្នកខ្លេះែង
ឹ មានដែខ្លួនឯង មន
ិ ែង
ឹ ថាជគក៏មានដែរជនាេះជទ អ្ញ្ច ឹ ងជ យ
ើ មន
ិ
ជចេះយល់ចែ
ិ អ្
ែ កន ែថ្ទជ យ
ើ ចង់ឱ្យដែជគយល់ចែ
ិ ខ្
ែ ួ នឯង
ល ែូជចនេះជ យ
ើ ជទប
ើ
ជរឿងរាវជចេះដែជកែ
ើ ជ ង
ើ មន
ិ ឈប់ឈរជោយសារដែការមន
ិ យល់ចែ
ិ ែោន៖
១- ្ ោញ់ ខ្ួ នឯង
ល ចែ
ិ ច
ែ ង់បានទទួលការ រជ ើ រ ចែ
ិ ដែ ែងគែ
ិ ថា
មានដែខ្លួនបជុ ្ណ េះដែល្បជ ើ រ ្ោន់ជបជា
ើ ងជគមានអ្ំនែ
ួ មានជមាទនភាព
រ ូែែល់ជៅពូ ្ែកូលខ្លួនឯងបានអ្សាចរយ ពូ អ្នកែថ្ទមន
ិ ្ែម
ឹ ជ ើព
ម ូ ខ្លួនឯង
ជ យ
ើ (ពូ ខ្លួនជទប
ើ ថ្ងល ពូ ជគជថាកជ្មៀលៗ) ជបជើ យង
ើ ែង
ឹ ពកា
ី រពែ
ិ ជនេះ ជយង
ើ នង
ឹ
ជចេះអ្ែ់ជអាន ជចេះជោរព ជចេះឱ្យែថ្មលែល់អ្នកែថ្ទផ្ងដែរ។
២- ្ ោញ់ ភាពជសាមេះ្ែង់ អ្នកខ្លេះចង់ឱ្យដែជគជសាមេះ្ែង់ជាមួយខ្លួន
ដែខ្លួនឯងវញែូ
ិ ចដផ្លកជណែៀវ ជបជើ យង
ើ ែង
ឹ ជរឿងជនេះ ជយង
ើ ជចេះគែ
ិ ពខ្
ី ួ នឯងដែលជៅ
ល
មានចែ
ិ ែជវៀចជវរមន
ិ ទាន់្ែង់្ែម
ឹ ្ែូវជៅជ យ
ើ នង
ឹ ជចេះជលើកដលងជទា ែល់អ្ក
ន
ែថ្ទដែលមន
ិ ជសាមេះ្ែង់នង
ឹ ខ្លួន។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
៣- ទាំងជគទាំងជយើង ូ មបដែ
ី ែវធាែុកវា
៏ ្ែូវការជ ចកែី្ ោញ់ និង
ជ ចកែី ុ ខ្ដែរ ជ ែុជនេះជ យ
ើ កុំជចេះដែបំផ្លលញជាន់ឈរលី ជ ចកែី ុ ខ្អ្នកែថ្ទ
្ែូវជចេះដចករ ំដលកជ ចកែី ុ ខ្ែល់ោន ជាមនុ សជបទ
ើ ុកញា
ខ ំញីខាលង
ំ ជពកោមនអ្នក
្្ទាំជែក្ត្តំកុ ងទុ
ន កជខ នាេះជទ ចា ់ជាជ្កាកែ ូ ែជណែើមកែី ុ ខ្ឱ្យខ្លួនឯងជា
មន
ិ ខាន។
៤- មានមជនា ជញ្ច ែនាកាលហាន ឬែក់ ុ ែេ័
ល យខាលច ដែលខ្លេះធៃនព
់ ី
កំជណើែ ខ្លេះអ្េវិ ឌ្ឍជ្កាយពីជកើែ ឬជ្កាយពីបាន ប
ួ ជរឿងរាងកនុង ីវែ
ិ ខ្លេះដ្បជា
បាក់ ាែ ឹ ងដែដលងជកែ
ើ ។ មនុ ស ូ ែបូ
ល ែខ្លេះ ្ែូវជគជធវឱ្
ើ យកាច គកា
ឺ ចមន
ិ ្ែ
ប់ជ្កាយវញជ
ិ យ
ើ កាច ួ និ ស័យរ ូែជៅែល់កាចជឃ្នរជៅជទៀែផ្ងក៏
មាន។ ជបជើ យង
ើ យល់ែង
ឹ ពប
ី ញ្ហា ជយង
ើ ជាមនុ សដែលជចេះមានចែ
ិ ែជយគយល់
ោន ជ្ោេះ ីវែជក
ិ ែ ើ មកោមនអ្នក្ចង់អា្កក់ជនាេះជ យ
ើ ។
៥- ចូលចែ
ិ ែគែ
ិ ្ ជម្ើ ថ្មដវងឆ្ៃយ មារយទដបបជនេះបានជធវបា
ើ បខ្លួន
ឯងធៃនធ
់ ៃរ្ ិ បនែួច ែជរឿងធំែុំផ្ងក៏មាន អ្នកខ្លេះរ
់មានជរឿងបនែច ូែែល់ជែក
បងាូរទក
ឹ ដេនកជជាគជខ្នយ
ើ ។ ថ្ងៃជ អកោមនជរឿងជកែ
ើ ជ ង
ើ ែូចជាការគែ
ិ រប ់ខ្ួ ន
ល
ជនាេះជទ បុដនែជពលយប់គែ
ិ ជ ើញជរឿងរាវដវងជាងជរឿងរាមជករ ែិ៍ ឬជរឿង១០០១យប់
ជៅជទៀែ។ ជនេះជាមារយទដែលនាំឱ្យជយង
ើ ធាលក់ខ្ួ នឈ
ល ឺ ជបជើ យង
ើ មន
ិ ជចេះអ្ប់រ ំ
្គប់្គងវាឱ្យបានលអជទជនាេះ អ្វីដែលចែ
ិ ែជយង
ើ មានជគក៏មានដែរកុំមានដែអ្ញ
ខាលង
ំ ជពក។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ការ្វត្ម្ចចិត្តចំវពាេះអនាគត្
ការ ជ្មចចែ
ិ ច
ែ ំជោេះថ្ងៃអ្នាគែមានែូចជា៖
១- ជបអ្
ើ កន បានជរៀបការជាមួយមនុ សដែល្ែម
ឹ ្ែូវ ែ
ម ច
់ ែ់ ជ្កាយថ្ងៃ
ជរៀបការថ្ងៃ្ក៏ជាថ្ងៃជធវើការងារដែរ។
២- ជបអ្
ើ កន បានជរៀបការជាមួយមនុ សដែលជាអ្នកមាន្ទពយ មាន
កិែយ
ែិ ជ្កាយថ្ងៃជរៀបការថ្ងៃ្ក៏ជាថ្ងៃចូលឆ្នង
ំ មីដែរ។
៣- ជបអ្
ើ កន ជរៀបការជាមួយមនុ សដែលខ្ជល
ិ ្ចអ្ូ ជ្កាយថ្ងៃជរៀបការ ថ្ងៃ
្ក៏ជាថ្ងៃទិវាពលកមមដែរ។
៤- ជបអ្
ើ កន ជរៀបការជាមួយមនុ សមន
ិ ែង
ឹ ខ្ុ ែង
ឹ ្ែូវ ជ្កាយថ្ងៃជរៀបការ
ថ្ងៃ្ក៏ជាថ្ងៃកាលយជាទុកខ ជាថ្ងៃជធវបា
ើ បខ្លួនឯងដែរ។
៥- ជបអ្
ើ កន ជរៀបការជាមួយមនុ ័
សជៅវយជកម
ង ជ្កាយថ្ងៃជរៀបការថ្ងៃ្ក៏
ជាថ្ងៃទិវា ិ ទក
ធ ុមារដែរ។
៦- ជបអ្
ើ កន ជរៀបការជាមួយមនុ សមានពុែែបែ
ុ ពូដកកុ កជបាក្បា ់
ជ្កាយថ្ងៃជរៀបការ ថ្ងៃ្ក៏ជាថ្ងៃ ប់ ែដិ ែរ។
៧- បុដនែជបអ្
ើ កន អ្ែ់ជរៀបការ ថ្ងៃ្ក៏ជាថ្ងៃ ិ រភាព
ី នែភា
ិ ពឯងរា យ
័
ភាពដែរ ែល់វយចំ
្ ់អ្ក
ន អាចខ្វេះមជនា ជញ្ច ែនាបនែិច ជបអ្
ើ កន មន
ិ បានជរៀន
រ ់កុ ងភាពឯជការជទជនាេះ។
ន ជណាើយចុេះ! មានរូបមានទុកជា
ខ ធមមត្តជទ កុខ្
ំ លវ ់ជ្ចន
ើ
ជពក ្ែង់្ោមនមលបជ់ ទ ជែរើ ជចញជៅខាងជ្ៅ ជបើោមនមលប្់ ក សាងមលបខ្
់ ួន
ល
ឯងជៅ្។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
្ិរ ីម្ងគលកេងត្គួ
ុ សារ
ខ្្ុំដែងដែឆ្ៃល់ថា ជ ែុអ្វី ែវសាលបដែងដែទំជលើ្ទនំកដនលងែដែលៗ ទាំង
វាអាចជហាេះជ រើ បានជៅ្គប់ទក
ី ដនលងជលើដផ្នែជី នេះជសាេះ ? បនាទប់មកខ្្ុំ ួ រខ្លួន
ឯងនូវ ំ ណួរែូចោនជនេះដែរ ។ ចាំ្! ផ្ទេះគឺជា្ទនំរប ់មនុ ស ជ ែុជនេះជែើ
អ្នក្ែូវជធវែ
ើ ូចជមែចជែម
ើ បឱ្យផ្ទ
ី េះកាលយជាចំណងចង វី ែរប
ិ ់មនុ ស មន
ិ ឱ្យ
មា ក
ិ ្គួសារ្មានក់អាចចាកជចញបានឱ្យជសាេះជនាេះ? ពាយមចាប់
កំ ុ ខ្លួនឯង ជបអ្
ើ នកជាបុគល
គ មានការភា្ក់រលឹក នរ្មានក់ដែលជចេះែង
ឹ ថា
ខ្លួនក៏ជៅមានកំ ុ ខ្លេះដែរ ជនេះជ យ
ើ គជា
ឺ កំជណើែទ សនៈវជា
ិ ជ ្មាប់បេ
ំ លឺ ីវែ
ិ
ខ្លួនឯង ឯអ្នក្ដែលជ ញ
ើ ថាខ្លួនជាមនុ ស្ែូវរ ូែ ចំដណកអ្នកែថ្ទ ុ ទធដែ
ខ្ុ ជនាេះគជឺ គកំពុងដែឋែ
ិ ជៅជ្កាមអ្ំ្ចអ្វជា
ិ ជ និងភាពអាត្តមនយ
ិ ម្គប
ងេែជ់ ៅជ យ
ើ ជទ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ត្េឹ្វី ត ្េហា
1. កុំរវល់ដែជមល
ើ ផ្លេយ ជេលចជមល
ើ ជោកដខ្ជៅដកបរខ្លួន មានផ្លូវជ្ ើ
ជរ ើ ជ្ចន
ើ ជពកអាចចូលចំ្ចកបនាលរផ្ងក៏មាន។
2. កុំជចេះដែ្ចាន្ទូងមនុ សជាទី្ ោញ់ ជចញពអ្
ី នក ជ្ោេះថ្ងៃ្
មួយ ជគអាចនង
ឹ ដលងវល្ែ
ិ ប់មករកអ្នកជទៀែជ យ
ើ ។
3. កុំ្ ោញ់ នរ្មានក់ជោយគែ
ិ ថា ជគនង
ឹ ជធវអ្
ើ វីៗត្តមដែចែ
ិ អ្
ែ កន ពុំ
ែូជចានេះជទអ្នកនង
ឹ ្ែូវខ្កចែ
ិ ទ
ែ ល់ថ្ងៃសាលប់ជាមន
ិ ខាន។ ជបច
ើ ង់ទុកខ្លួនជា្ពេះមហា
កស្ែ អ្នក្ែូវដែចាែ់ទុកជគជា្ពេះមហាកស្ែយ
ិ នី ជទប
ើ ការ្គងរា មបែែិមន
ិ
មានបញ្ហា ។
4. ជបជើ ហា
ន ដែលបានជកែ
ើ ជចញពីមនុ សពីរនាក់ ោច់ខាែមន
ិ ្ែូវឱ្យ
អ្នកែថ្ទចូលរួមជនាេះជទ ដែមាែយឪពុកខ្លេះជចេះដែជៅមន
ិ ុ ខ្ នាំោន ុី ្ត្តវជ យ
ើ
បានដកលមជមទ ត្តមជ្កាយ (្ែូវជចេះរកាជេលង
ើ កនុង-ជ្ៅឱ្យបានលអ) ។
5. មែ
ិ ភា
ែ ពដែលគង់វងសែល់ជៅមួយរយឆ្ន ំ ទម
ី យ
ួ ជសាមេះ្ែង់នង
ឹ ជចេះ
រកាែុលយភាពជលើដ្គបានលអ ទព
ី ីរដបងដចកការ្គប់្គង ិរញ្ញ វែថុឱ្យបាន្ែម
ឹ
្ែូវ ទប
ី មា
ី នបញ្ហាអ្ី គអ្
ឺ ងគុយទល់មខ្
ុ ពភា
ិ កាោន មន
ិ ដមនជែកគែ
ិ ជរៀងខ្លួនជែម
ើ បី
ព្ងក
ី បញ្ហាជនាេះជទ ។
្ ីដ ននង
ិ វច
ិ ្ិ ែ្ ោញ់ យល់ចែ
ិ ោ
ែ ន ត្តំងពជី ៅអ្នុវទាល័
ិ យរ ូែែល់
ចប់មហាវទាល័
ិ យ ជធវើការ ិែ្បាំឆ្នជំ ទៀែជទើប ជ្មចចែ
ិ ែជរៀបការ គិែជៅជគ
្ ោញ់ ោនជាងថ្មភឆ្ន។
ំ ្សាប់ដែជ្កាយជរៀបការបានជាងមួយឆ្ន្ំ ី ដ នធាលក់
ំ ឺ
ខ្លួនមាន ង Psychosomatic Disorder ថ្ងៃ្ក៏្ែូវ ូននាងជៅជពទយ
្សាប់ដែវច
ិ ្ិ ែនយ
ិ យថា ខ្្ុត្ត
ំ ង ំ ចែ ិ ែជរៀបការនង ឹ នាងជ្ោេះយល់ថានាងជានាររី ង ឹ
មាំ ដែឥ ូវនាងកាលយជាអ្នក ង ំ ឺរាុ ំថ្រ ែូជចនេះមនិ អាចបជងេើែកូនឱ្យខ្្ុំបានជទ ជបើ
យងជនេះជយង ំ នា
ើ ដចកផ្លូវោនជៅ។ ទាំងជវោោៃចជនេះ ង ឺ ងជធវទ
ើ ុកយ
ខ ងខាលង
ំ ជទៀែ

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
វច
ិ ្ិ ែក៏បាន ុច្កោ ់ ្មាប់ចុេះ ែថជលខាដលងលេះនង
ិ លិខ្ែ
ិ លក់ផ្ទេះមកឱ្យ
នាងចុេះ ែថជលខា។ ជពលដែលបានលឺោកយជនេះជចញពជី បេះែូងបែជា
ី ទ្ី ោញ់
រប ់នាង នាងមានដែទក
ឹ ដេនក្ ក់ចុេះ ជ ើយ្បង
ឹ ខាំមាែ់ជពលបានជ ើញបែីយរួ
វាលីជខាអាចចាកជចញជៅ ផ្ទេះក៏កាលយជាសាៃែ់្ ងំ។ នាងអ្ែ់្ទាំនង
ឹ កែអា
ី មា ់
ជនេះមន
ិ បានក៏ខ្ជំ ែរើ ទាំងោមនលំ នង
ឹ ជៅយកដខ្សមកចងក នាងកំពុងដែរុ ំដខ្សជលើក
្សាប់ដែមាែយនាងបានធាក់ទាវរចូលមកែល់ ជ្ោេះោែ់ែូចជាមាន្បផ្នូលមន
ិ
លអកុ ងច
ន ិែ។
ែ ោែ់ ុ េះជៅប
ទ កី ូន្ ី ោក់ចុេះ រួចជោលថា កូនកុំបាច់នយ
ិ យអ្វទា
ី ងំ
អ្ ់ ចាំមាក់ជធវប
ើ បរឱ្យកូនញា
ុ ំ។ មាែយនាងបានជោលែូចជនេះរួច ោែ់កបា
៏ នជផ្ែ
កកូនជាទ្ី ោញ់ ជៅនឹងជៅអ្ី លុ េះោំបបរឆ្អន
ិ ោែ់ែួ យកមកបញ្ចុ កកូន
ជ យ
ើ ជោលថា មានទុកខធយ
ំ ងជនេះជ ែុែូចជមែចមន
ិ នយ
ិ យ្បាប់មាក់? ជលើ
ជោកជនេះជែើមានអ្នក្ដែលគួរឱ្យកូនទុកចែ
ិ ែជាងមាងជទៀែជៅ? ដែកូនបាន
្ ោញ់ ោនជាង២០ឆ្នជំ យ
ើ មាក់ មន
ិ គួរ្ោែ់ជធវដើ បបជនេះជសាេះ (នាង
ជោលទាំងអ្ណែឺែអ្ណែក)។ មាែយនាងែបភាលមមួយរ ំជពច គឺមាក់ជទដែល
្ ោញ់ កូនឥែដកដ្បអ្ ់មយ
ួ វី ែជនាេះ
ិ ជៅងប់ងល់អ្ជា
ី មួយអាមនុ សជទប
ើ
នឹងសាគល់ោន? ែ ់កូនញា
ុ ប
ំ បរជ យ
ើ ជៅផ្ទេះជយើងវញ។
ិ នាងែប៖ ដែកូនចង់
ំ ល
ជៅផ្ទេះជនេះ ិ នមាក់។ ជៅជ្កាមែប ូ អ្ពវមងគលជនេះ ជនេះមន
ិ ជៅថាផ្ទេះជទកូន
ុ េមងគលដបបជនេះរ ់ជាមួយមនុ សអ្ែ់ចែ
ិ ែជងលម
ើ ដបបជនេះ មន
ិ គួរ្បងុយ វី ែ
ិ
ជ យ
ើ (មាែយនាងពនយល់)។ ដែកូន្ែូវជៅចុេះ ែថជលខាយក្បាក់ចំដណកថ្ងលផ្េះទ
ិ ន។ (មាែយនាងពនយល់បនែ) ្បាក់ជារប ់ជ្ៅខ្លួនជទ ឱ្យវាយកទាំងអ្ ់ជៅ

ចុេះ ជ្ោេះមនុ សជងលម
ើ ជមមវាដែង្ែូវការដបបជនេះឯង ឱ្យវាចប់ោនដែ្ែម
ឹ ជនេះចុេះ កុំ
ឱ្យជៅជ ញ
ើ មុខ្វាែជទៀែ ្ែម
ឹ ដែបាយទឹក មាក់ជៅអាចចញ្
ិ ច ឹ មកូនរ ់ជទ។ អ្នក
មាែយបាន្ោកូនជ ង
ើ ឡាន្កុងជោយមន
ិ ចាំបាច់បទ
ិ ទាវរផ្ទេះជ យ
ើ ។ ជែើ ីវែោ
ិ
ដ ននង ឹ ជទ? ចាំខ្ុ ្ំ្បាប់អ្នកចុេះ! នាងបានជ្កាកឈរ
ឹ ជៅជាយង្ អ្នកែង

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ជោយខ្លួនឯង ជ យ
ើ ព្ងង ើ រ្សាវ្ជាវ ំងផ្
ឹ សាមរែី នាងបានជធវកា ឺ ូ វច
ល ិែែ ជែម
ើ បរកា
ី
ចែ
ិ ឱ្
ែ យ ប
ៃ ់ នាងបាន្សាវ្ជាវវធ
ិ ជី យហាគជៅឥ្ឌ ទប
ី ផ្
ំ ុែនាងជៅជធវើ មាធិ
វប
ិ ំ ជណែើកនាងជខ្ែែបាែ់ែំបង ្សាប់ដែនាងបានជា
សនាជៅេនអ្ េះជ បយព
ើ ំ ឺ
ី ង
ឥ ូវនាងបាន្បគល់ វី ែែល់
ិ កច
ិ ប
ច ែប
ិ ែែ្ិ ពេះធម៌លុេះអ្វសានែជ យ
ើ ។
ជំវៅដួងចិត្ត
ជ ចកែជី នហាខាលង ំ ច
ំ ជាង ង ឺ ុេះកអួែ ខាលង
ំ ជាងជ ចកែសា
ី ល ប់ កមាលង
ំ ខាលង
ំ ជាង
អាបូ ូ កំជៅជៅែជាងពនល្ឺ ពេះអាទែ
ិ យ មានចំ្ ់ត្តង
ំ ពម
ី ន
ុ អាទិជទពបានជកែ
ើ
ជ ង
ើ ជ ហា
ន កំ្ញ់ ជាង នកំ្ញ់ ជៅកនុងជោក ជ នហាមាន ជំ ៅជ្ៅជាង
មហា មុទធបា ុី ច
ិវ ជ ហា
ន មានពនលឺេថា
លឺ ល ជាងជព្ មានការជ្ កឃ្នលនជលើ
ទុរគែ ន ទប
ី ផ្
ំ ុ ែជ នហាខ្លេះវាបាន្ែម
ឹ ដែជាការខ្កចែ
ិ ែ ថ្្បជខ្េះផ្ងលវីង ូរចែ់
ផ្ង អ្ែ់ធន់បនែច
ិ ជៅ បជ្ែ យត្តមជពលជវោជនាេះអ្វៗ
ី នង
ឹ បានកនលង ួ វាធូរ
្សាលមកវញជ
ិ យ
ើ ំ ឺ ជ នហា)។
(ជផ្្ើ ូនអ្នកមាន ង កុំត្តមអ្ងវរករ ុំ ជ ន ៍
ជ្ោេះជគមន
ិ អាចត្តមអ្ងវរនរ្មានក់ឱ្យរ ់ជៅជាមួយខ្លួនរ ូែបានជទ កែីជ ន ៍
វាជកែ
ើ ជចញពអា
ី រមមណ៍ជពញចែ
ិ ែ ទក
ឹ ចែ
ិ ែអាណិែអា ូ រ ជពលជវោផ្ែែ
ិ យកមជនា
ជញ្ច ែនារួមោន ទាំងអ្ ់ជនេះបជងេែ
ើ បានជាចំណង់្បកបជោយឧែែមគែិពែ
ិ
្បាកែមួយ។ ងវែ
ី បែដែមជនា
ិ ជញ្ច ែនាអាចបណុ ែ េះប្ែ លបាន បុដនែជៅដែ
មន
ិ អាចផ្ុ ជចញពី ំជៅែួងចែ
ិ ែបានជទ ជ ន ៍ពិែ្បាកែវាចាប់ជផ្ែើមពកា
ី រចូល
ចែ
ិ ែ ជពញចែ
ិ ែ ជ ំ ងខជំ ពកអ្ី
ែុជនេះកុប ជែរើ ជមល
ើ បនែច
ិ ិ នជៅគង់ដែបាន ួប
មនុ សដែលសាក មជាមួយអ្នករួមរ ់ជាមួយោន១០០ឆ្នជា
ំ មន
ិ ខាន ជ នហា
មន ំ នជទ។ ជោកជនេះោមនអ្វអា
ិ អាចចាប់បងខបា ី ចជធវឱ្
ើ យអ្នកមានវបែែ
ិ ខាិ លង
ំ ជាងការ
គិែរប ់អ្នកជ យ
ើ គំនែ
ិ អ្វ ិ ជមានរប ់អ្ក
ន ត្តមផ្ែនាទអ្នក្គប់ជពល ជបអ្
ើ កន មន
ិ

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
អាចផ្លល ់បូ រវាបានជទ

ែ ្បយុទជធ ែម
ើ បផ្ល
ី ល ់បូ រែ វី ែមានការដ្ប្បួ
ិ លជៅបាន
Change Life Style ។ ការែង
ឹ គុណ ការអាណិែអា ូ រ ការជសាមេះ្ែង់ ការជ ឿ
ជាក់ កែី ងឃម
ឹ ការែ ូ ពាយម ការអ្ែ់ធន់ ុ ទធដែជាដខ្សែភាជប់ោន ដែលអ្នក
្ែូវជចេះែាញវាឱ្យបានលអ ជ្ោេះធនធានចែ
ិ ទា
ែ ងំ ជនេះជ យ
ើ ដែលជាឃ្នលង
ំ មបែែិ
្មាប់ វី ែអ្ន
ិ ក កុែ
ំ ាញយករប ់ដែលនាំឱ្យរមា ់កាល នាំឱ្យជៅែ្កហាយ
ចែ
ិ ែ នាំជរឿងជ្លេះ្បដកកោនឥែ្បជយ ន៍អ្។
ី ោមនអ្នក្មានក់ ុ ខ្ចិែែ្ទាំជៅ
ជាមួយកាលៈជទ ៈដែលជោរជពញជៅជោយការឈចា
ឺ ប់ ការ្បមាងជមល
ើ ងាយ
បានជនាេះជទ ជគ្ែូវដែជែើរជចញជទាេះមានការត្តមអ្ងវរករឱ្យ្ែ ប់ជ្កាយវញក៏
ិ
ជោយ រជបៀបជនេះជគជៅថា (ដឆ្អែចិែែ)។ មនុ ស្បុ ងាយចាកជចញក៏ងាយ្ែ
ប់វញ
ិ មនុ ស្ ី មន
ិ ងាយចាកជចញ បដុ នែជបជើ គចាកជចញជ យ
ើ ជគមន
ិ ងាយ
វល្ែ
ិ ប់មកវញជ
ិ ើយ ចានជ្បេះ្សាំរាល់ថ្ងៃ ជបើដបក្ែូវយកមា ជព្ មកបទ
ិ
មន
ិ អាចបទ
ិ កាវែដែលបានជទ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
វរឿងរ៉ាវវ្េហា
1. បញ្ហាជាមួយជកមង្បុ ៖ ជគពាយមជធវឱ្
ើ យជកមង្ ី ជ ឿថាជគ
្ ោញ់ ខ្ួ ន
ល ទាំងកនុងចែ
ិ ែជគមន
ិ បាន្ ោញ់ ពែ
ិ ទាល់ដែជសាេះ។
2. បញ្ហាជាមួយជកមង្ ី ៖ ជគពាយមជធវើែូចជាមន
ិ ្ ោញ់ ទាល់ដែ
ជសាេះ ទាំងកនុងចែ
ិ ែ្ ោញ់ ជគ ឹ ងជលបោនបាែ់ជៅជ យ
ើ ។ ជនេះជាលកខណៈ
ធមមជាែិ ជែើអ្នកជ ឿជទ? ( ែវជ្មល ដែងដ ង
វ រកការបងាេែ់ពូ ែវញី្ែូវ
មានលកខណៈការោរខ្លួន ជ្ោេះមានជ ចកែី ុ ខ្ទាំងអ្ ់ោន លំ បាកដែមានក់ឯង)
ទ សនៈជ នហា គឺជាជរឿងែូចត្តច ដែសាងនូវភាពខ្ុ ោនធំជធងថ្្កដលង។
ជ្កាយព្ី ោញ់ ជ ើ រទ ជលបក៏ដ្បជាជនឿយ្យ ន
ិ ឆ្អនម
់ ន
ិ ចង់ជ ញ
ើ មុខ្
អ្នាទក់ ីវែ
ិ ជបើ មពន
័ ភា
ធ ពជៅមុខ្មន
ិ រួចជទ ងយជ្កាយក៏បានដែរ។ រ ់ជៅមានក់
ឯង្បជ ើ រជាងរ ់ជៅជាមនុ សដែលដែងដែយល់ថា អ្នកជាមនុ សមានកំ ុ
ជានច
ិ ច។ ចូរជែរើ ជៅមុខ្ចុេះ ជ ើយកុំដបរជ្កាយឱ្យជសាេះ ជ្ោេះទីបផ្
ំ ុែ មនុ សជនាេះ
ជៅដែវន
ិ ច
ិ យ
ឆ័ អ្នក្គប់ជពលជវោ ត្តំងពថ្ី ងៃបាន យបោន។ កុំជធវើ វី ែឱ្យមាន
ិ
មាពធជ្ោេះដែអ្នកែថ្ទ រ ់ជៅទល់ថ្ងៃសាលប់ជាមន
ិ ខាន ជបើ ិ នជានរ្មានក់
ជធវឱ្
ើ យអ្នកយំ ចាំ្! ជៅជាមួយ វី ែខ្ល
ិ ួ នឯងវញលអ
ិ ជាង រ ូែែល់ទក
ឹ ដេនកកាលយ
ជា ឹ ង
ទ ចូរជធវសា
ើ ព ឆ្លងវាជៅ។ ឋែ
ិ ្ែង់ចណ
ំ ុ ច្មួយថ្នឧប គគ ្ពេះមន
ិ បាន
ជបាេះ្ោប់ ុកឡាក់ជលងជ ើ ចជាមួយជយង
ើ ជទ កុជំ ចេះដែបជនាទ ្ព មលិខ្ែ
ិ ្ែូវ
ជមល
ើ កជិ ល ខ្លួនឯងឱ្យបានចា ់ ជ យ
ើ ផ្លល ់បូ រអ្វ
ែ ដី ែលមន
ិ លអជចញជែម
ើ បី
ែ្មម
ឹ ង
ែ ោ
់ រជរៀងខ្លួនឱ្យ ុី ោន ដផ្នកដែលជលើ កាែ់ជចញ ដផ្នកដែលខ្វេះអ្េវិ ឌ្ឍវា
ជ ង
ើ អ្វីដែល ំ ខាន់គម
ឺ ន
ិ ្ែូវបញ្ឈប់ ំ ណួរចំជោេះខ្លួនឯងជទ ជែម
ើ បដី ង
វ រក
ជ ែុផ្លផ្លទល់ខ្ួ នចំ
ល ជោេះបញ្ហាដែលមាន្សាប់ ការធាលក់កុ ងអ្នល
ន ងជ់ ន ៍ គម
ឺ ន
ិ
ដមនធាលក់ជៅទាំងអ្ ់ជនាេះជទ ភាគជ្ចន
ើ វាជាជរឿងឆ្េួែៗមួយ ដែលមនុ សនាំោន
ជធវជើ ោយោមនការទទួលខ្ុ ្ែូវដែបជុ ្ណ េះ ជបើ ប
អ វា
់ ជ យ
ើ ចូរ្ពដលងវាចុេះ កុំ
អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ចងវាទុកជធវើអ្ី ជបជើ យង
ើ មន
ិ ជពញចែ
ិ ែនង
ឹ វាជៅជ ើយជនាេះ ដែចូរដងទាំ
បជបា អ្ដងអលវាឱ្យបានលអជបើ ិ នជាជយង
ើ ្ ោញ់ ជពញចែ
ិ ែវា កុំចាែ
ំ ល់ជពល
វាចាកជចញជៅ ជទើបជធវើមក្ ជ្េះ្ ជ្កជបាកខ្លួនសាែយជ្កាយឱ្យជសាេះ
ួ ជពលអ្ ់ជ យ
ើ ។ ែវចាបដែលកំពុងដែជនឿយ្យនង
ឹ ្ទុងផ្ង ជពល
បានជបក
ើ ចំ រមាែ់្ទុង នឹងជបាេះពួយោមនដបរជមល
ើ ជ្កាយបនែច
ិ ជ ើយ។ ដែជបើ
អ្វៗ
ី ក៏ដ្ប្បួលទប់មន
ិ បាន ប
អ ក
់ ែី ្ ោញ់ កែី វាោមនន័យអ្វឱ្
ី យជាងការដងទាំចែ
ិ ែ
ខ្លួនឯងជទ ជ ែុជនេះមន ី វីដែលជៅ ុវំ ញខ្ល
ិ ្ែូវខ្វល់ជាប់្បកាន់ពអ្ ិ ួ នជសាេះជ យ
ើ ។
ជយង
ើ ទាំងអ្ ់ោន ុ ទធដែឋែ
ិ ជៅជ្កាមការ្គប់្គងថ្នជពលជវោ ឥ ូវជនេះគឺ
ជយង
ើ កំពុងដែឆ្លងកាែ់ជ យ
ើ ជែើ បំណងរប ់ជយើងោមនអ្វីជ្ៅពកា
ី រ ិ កា
ជងេែ ពន
ិ ែ
ិ យ ជែម
ើ បអ្េ
ី វិ ឌ្ឍបញ្ហញនង
ិ ជ ចកែអា
ី ណិែ្ ោញ់ ដែបុជ្ណ េះ។
ជយង
ើ ោមនជពលមកឈចា
ឺ ប់ជាមួយនង
ឹ ជរឿងអ្វីជទ ជោកជនេះមន
ិ ដមនជារប ់ជយង
ើ
ជ យ
ើ ជប កមម្ែូវបានបញ្ច ប់ ជយង
ើ នង
ឹ វល្ែ
ិ ប់ជៅផ្ទេះជយង
ើ វញជ
ិ យ
ើ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
កំព្ូលអេកព្ាយាម្ថ្លរកាវ្េហា
ពាយមទទួលការឈចា
ឺ ប់ ពាយមទទួលកំ ុ ពាយមទទួល
អារមមណ៍ឈចា
ឺ ប់ជខាលចផ្ាដែមានក់ឯង ពាយម ្មក់ទក
ឹ ដេនក ពាយមនក
ឹ
ពាយមបំជេលច ពាយម្ពដលងជចាល ពាយមអ្ែ់ធន់ ពាយមជធវល
ើ អ
ពាយម ពវ្គប់ដបបយង ទប
ី ំផ្ុែបាន្ែម
ឹ ដែការពាយមរ ូែែល់ជេលចជធវើ
អ្វីៗ ្មាប់ខ្ួ នឯង
ល បានអ្ន
ី ឹកជ ញ
ើ ែល់ទក
ឹ ចែ
ិ ែពុកដមដែលខ្ំ្ ោញ់ ដងទាំ
ចង់ឱ្យកូនរ ់ជៅមានជ ចកែី ុ ខ្ ដែកូនដបរជា្ែូវរ ់ជៅកនុងកែព
ី ាយមបូជា
ឧទទិ ីវែជែ
ិ ម ើ បដែអ្ន
ី កែថ្ទ ូ មបទខ្
ី ួ នឯងក៏
ល ្ែូវជបាេះបង់ជចាល ជែសា
ើ ក មជទ?
ទទួលយកវា នាកនុង វី ែមកដកដ្បជោយខ្ល
ិ ួ នឯង ោមនអ្នក្ជធវឱ្
ើ យជយង
ើ ជទ
កូន ផ្ទេះ្កខ្វក់ វាមន
ិ អាច ំ អាែជោយខ្លួនវាបាន យង្មញ
ិ ចែ
ិ ែ្កខ្វកវា
់ ្ែូវ
បាន ំ អាែជោយបញ្ហញ។ កុជំ េលចអ្េវិ ឌ្ឍបញ្ហញ្កូន្ យកជពលជវោជធវអ្
ើ វី
្មាប់ឱ្យចែ
ិ ខ្
ែ ួ នឯងបានរ
ល ករាយខ្ល
ី េះផ្ង៖
1. មាធព
ិ ន
ិ ែ
ិ យខ្យល់ែជងាម
ើ គជា
ឺ បជចចកជទ ្មាកកាយចែ
ិ ែ
ែ ៏
្បជ ើ រ នាំឱ្យចែ
ិ រែ ករាយព
ី ខា
ី ងកនុងមកដែមែង វទាសាស្រ្
ិ ែរកជ ញ
ើ ថា ចែ
ិ ែ ៃប់
មួយជមាងជធវឱ្
ើ យជពលជវោរប ់ចែ
ិ ែរលែ់ ជបជើ ធៀបជាមួយអ្នកគែ
ិ រាយមាយ ្ែូវ
ចំ្យឋាមពលចិែែ
ែ ល់ជៅ៥០០ជមាងឯជ្េះ។
2. ែំជណើរកំសានែ នាំឱ្យមានការបំផ្ុ គំនែ
ិ នង
ិ បំជពញឋាមពលជាងមី
3. ជ ើច បាយ ញញឹមញដញម កុទ
ំ មាលប់ចងចជិ ញ្ច ើ ម មុខ្្កញូ វោមន
ិ រជទ
ី
4. ហាែ់្បាណជទៀែទាែ់ ជយហាគ ចលនា៨យងជពល្ពក
ឹ ជែរើ ។ល។
5. សាែប់ធម៌ កុំទោ ួ ុំោនជពលហាែ់្បាណដបរជានាំោនគែ
ំ ប់ ប ិ ជរឿង
មន
ិ គួរគែ
ិ និយយពីជ្កាយខ្នង និយយជរឿងដែលខ្លួនជធវម
ើ ន
ិ ជកើែ សាែប់ធម៌មាន
ជ ចកែី ុ ខ្។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
6. ័្ម គចែ
ិ ែ ួយការងារ ងគម ឬ យ
ួ ខ្នេះដខ្នងែល់អ្នកែថ្ទ
7. ទទួលកំ ុ ជោយរករាយ
ី រួចជ យ
ើ ពាយមដកដ្បជែម
ើ បឱ្យច
ី ែ
ិ ែ
រករាយ
ី
8. ឋាមពលគំនែ
ិ វ ិ មា
ជ នអាច ួយដកដ្ប វី ែបាន
ិ គែ
ិ វ ិ មា
ជ នជានច
ិ ច
9. ជធវអ្
ើ វីដែលនាំមកនូវភាពរករាយ
ី
10. ឈប់គែ
ិ ពអ្
ី ដវី ែលខ្លួនមន
ិ អាច្គប់្គងបាន។
ោមនអ្នក្អាចកុ កពិេពជោកជនេះបានជទ ជបើអ្ក
ន បានែង
ឹ ពជី រឿងជនេះ
ចូរ ិ កាវាជៅ ទាវរជៅទជី នាេះជ យ
ើ ឯកូនជសារគឋ
ឺ ែ
ិ ជៅកនុងថ្ែរប ់អ្ក
ន ោមន
អ្នក្ជៅកនុងជោកជនេះអាចឱ្យអ្នកទាំងជសារ ទាំងជបក
ើ ទាវរ ូនអ្នក្សាប់ជនាេះ
ជទ ជលើកដលងដែខ្លួនអ្នកផ្លទល់។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
កងវលអ
់ េកថ្្វងរកគូ
ំ ួយ
ជោកអ្ក ម ូ ម ួ រមួយ ំ ណួរ ជែើជ នហាគឺជាការជបាក្បា ់ដមនឬ?
មន
ិ ដមនទាំងអ្ ់ជទកមួយ មនុ សលអមានជ ន ៍ជសាមេះបែូរ វី ែ
ិ មនុ សអា្កក់ទុក
ជ នហា្ែម
ឹ ជាការជលងជ ើ ច ជ្ ចជលើដេនកកមួយជមល
ើ មនុ សចា ់ ឬមន
ិ ចា ់
ជនាេះជទ សាគល់ោនរួចជ យ
ើ ុំ ជៅជលងផ្ទេះជែម
ើ បជម
ី លើ ពកា
ី ររ ់ជៅរប ់្គួសារជគ
ជែជើ គមានេកែភា
ី ពនង
ិ មានជមត្តែករុ្ឬជទ? រួចជ ើយបនែរាប់អានជមល
ើ ែជៅ
ជទៀែ ិ ន កុំជធវអ្
ើ ត្ត
ី មការរ ំ ល
ួ ចែ
ិ ឱ្
ែ យជសាេះ ជ្ោេះជនេះគជា
ឺ ការ ជ្មច
ជជាគវា នាមួយ ីវែរប
ិ ់ខ្ួ នឯង។
ល ជបក
ើ ដេនក មលង
ឹ ឱ្យធំ ជមល
ើ ចា ់ជ យ
ើ
ឹម ជ្មចចែ
ិ ែជ យ
ើ ជបខ្
ើ ុ ជៅថ្ងៃមុខ្ ជយង
ើ ្ែូវែ ូ កុ ងការដកដ្បសា
ន ថ នភាពែ
ជៅជទៀែ កុំចុេះចាញ់ ឱ្យជសាេះ អ្វីៗ ិ ែ
ថ ជៅកនុងការគិែរប ់ជយើងជទ។ វា នា
មនុ សក៏មានកមាលង
ំ កមមចូលរួមដែរ ជ យ
ើ ្ែូវដែយល់ពច
ី ាប់ធមមជាែដិ ែលអ្វៗ
ី
មន
ិ ជទៀងជាទុកខ មន
ិ មានអ្វជា
ី រប ់ខ្ួ ន
ល កាល្កមួយយល់ពច
ី ាប់ធមមជាែិជនេះ
ចា ់ោ ់ជ យ
ើ ចែ
ិ ក
ែ ួ យមានជ
ម ែុផ្លកនុងការរ ់ជៅ មន
ិ ជវទនាត្តមផ្លូវចែ
ិ ែ
ជទៀែជទ។ ជមជរៀន វី ែហាក់
ិ បែី ូចជាដវងឆ្ៃយ ដែជបើ ជងខបឱ្យខ្លគ
ី ឺមានដែការអ្ែ់
ធន់ជោយបញ្ហញ នង
ិ ជ្បក
ើ ្ែី ោញ់ ជែម
ើ ប ី ជស្រ្ងាគេះ ុំ បុកដែបុណណឹងឯង។
ចុេះជបើមិន្ែូវចិែែ មានដែឱ្យកមួយរ ់ជៅដែមានក់ឯងជែើពិែជទ?
ំ ួយ
កុំបងខក ម ចាំជមល
ើ ជបមា
ើ នមនុ ស្ែូវចែ
ិ ចា
ែ នំ យ
ិ យដែមែងជៅ ដែកុជំ រ ើ
ជពក មនុ សោមនអ្នក្លអ្គប់ែប់ជនាេះជទ ជបើលម
ម ថាជរ ើ យកមកជ្បបា
ើ ន ក៏
យកមកជ្បជើ ៅ្។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
វ្េហាចថ្ម្ែក
• ្ ោញ់ ជគជោយមន
ិ ទាមទារឱ្យជគ្ ោញ់ វញ
ិ ជទើបោមនការ
បែជិ ធនាំឱ្យមានការឈចា
ឺ ប់ ។
• ្ ោញ់ ជគោក់ទុកដែមានក់ឯងមន
ិ ឱ្យជគែង
ឹ ជទប
ើ មានដែជយើង
មានក់ដែលជាមាច ់ពែ
ិ ្បាកែ ។
• ្ ង់កន
លិ ពីចងា
ំ យជទើបមន
ិ ជធវឱ្
ើ យ្ចមុេះមានការឈចា
ឺ ប់ ជងប
ើ ជគត្តម
ខ្យល់្កអ្ូបជាងជងប
ើ បូរមាែ់ផ្លទល់ ។
• ជអាបរែកន
ឹ ុ ងកែី ុ បិនជែ ទប
ើ មន
ិ មានទប
ី ញ្ច ប់។
ជ នហាដបបជនេះ ួយលួ ងជោមចែ
ិ ម
ែ នុ សដែល្ ោញ់ ជគដែយកមន
ិ
បានជ្ោេះដែមានរនាំងវណណៈរារា ំង ្ ោញ់ ផ្លេកូឡាបដែមន
ិ អាចជបេះបាន ជបើ
ឈប់គែ
ិ មន
ិ បានគែ
ិ យករួចខ្លួនជៅ ្ទាំយងយូរ១០ឆ្នច
ំ ង់ជលើកឱ្យទជទរក៏មន
ិ
ចង់បានដែរ ជ្ោេះ ូ មបដែ្កជព
ី កើ វា
៏ ពចា
ិ រ្ ិ នដែរមុននង
ឹ ្ែបាក់ជ្ោេះខាលច
បាក់ជធមញ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
្ុលម្ងគលជីវិត្
អាោ ៍ពោ
ិ ៍គឺជាវទាសាស្រ្
ិ ែបនែពូ មនុ ស្បុ ្ ី មន
ិ អាចទទួល
យកោនជោយោមនការ ិ កាវភាគព
ិ ចា
ិ រ្ឱ្យបាន មែច
់ ែ់ជនាេះជទ ជ្ោេះវាមន
ិ
ដមន្ែម
ឹ ដែជាការរ ់ជៅជាមួយោនជនាេះជទ ដែវាគឺជា មពន
័ ភា
ធ ពថ្ន ីវែមនុ
ិ ស
ែ្ា ខាវក់ ឯ្ពលឹងវញ្ហ
ិ ញ ណក៏ដលងជៅជាប់នង
ឹ ខ្លួនជ្ោេះដែជ ហា
ន បានជធវើឱ្យ
បញ្ហញសាលប់បាែ់ជៅជ យ
ើ ។ ចំជោេះជ នហាមនុ ស្ ី ចាែ់ទុកែូចជាពណ
ិ មួយ
ដែលអាចបជញ្ច ញ ជមលងែ៏អាង៌កំបាង
ំ រប ់វា ចំជោេះបុរ ្ដែលជចេះជកេះជចេះ
ំ ញដែបជុ ្
ជ្បើវាយងសាទែ់ នា ណ េះ។ ចំដណកមនុ ស្បុ វាោមនខ្ុ អ្ីពក
ី ូន
ជកមងដែលដែងដែចាញ់ ជបាកជគជ្ោេះដែ្ោប់ េជនាេះជទ។ ជបអ្
ើ កន រកជ ញ
ើ ្បសាន
ជនេះ អាោ ៍ពោ
ិ ៍គឺជាឋាន ួ គ៌ ្មាប់អ្ក
ន ជ ើយ ជ្ោេះកនុងសា នា
្ោ មណ៍្ពេះឥ ូ រគជា
ឺ អាទជិ ទពថ្នកាមជទព ជគជ្បកា
ើ ររួមរ ័កសឱ្យកាលយជាការ
្ត្ត ់ែង
ឹ កនុង ុ េមងគលថ្ន វី ែ
ិ ជ្ោេះកមមវែថុថ្នអាោ ៍ពោ
ិ ៍គឺោមនអ្វជី ្ៅពី
ការបនែពូ ជនាេះជទ។ ជ ចកែជី ហា
ន មាន ភាពដផ្អមដលាមលនលងល
់ ជនាលច្គប់
ដបបយង ជៅជលើគន
ំ រជេលង
ើ ែ្ា ដែលមានភាពមានេះជាអ្ុ នង
ិ មានភាពជឆ្វ
ឆ្វជាខ្យល់ ឯអ្នកដែល្ែូវរងទុកគ
ខ ជា
ឺ អ្នកមានជ នហាជនាេះឯង ជនេះជបជើ គជ្បវា
ើ
ខ្ុ ទំនង។ ជបើជ្ប្ើ ែូវទំនងជនាេះ ការអ្ែ់ធែ
ម គ
់ ជា
ឺ អ្ុ ្ព វម ហារធម៌
ិ គជា
ឺ ខ្យល់
ជេលង
ើ ែ្ា កាលយជាជេលង
ើ បញ្ហញ ជា្បទប
ី ជាវោបំេជលឺ ោក ននវា
ិ ឯអ្នកដែល្ែូវ
ទទួលកែី ុ ខ្គជា
ឺ អ្នកមានជ នហាជនាេះឯង។ កែី ុ ខ្ដែលជកើែពក
ី ែីជ នហា មន
ិ
ដមនជកែ
ើ ជ ង
ើ ជោយសារឱ្ ង ឬជោយសារជវ ជបណឌិែជនាេះជទ គជឺ ោយសារ
រងវងថ្់ ែែ៏កក់ជៅែរប ់មនុ សដែលខ្លួន្ ោញ់ ។ ជបអ្
ើ នកត្តំងខ្លួនជាមនុ សមាន
ជ នហាជ យ
ើ អ្នកកុប
ំ ជំ េលចការែពវកច
ិ ចដបបជនេះ ជបអ្
ើ កន ដមែងែួកុ ងជរឿងជនេះម
ន ន
ិ
ម ជនាេះកំ ុ ឆ្គងនង
ឹ ត្តមផ្ែនាទអ្នកទាំងយប់ទាង
ំ ថ្ងៃជាមន
ិ ខាន។ ជែើអ្ក
ន ុ ខ្
ចែ
ិ រែ ់ជៅកនុងការឈចា
ឺ ប់ជាមួយការពែ
ិ ឬរ ់ជៅរករាយជាមួ
ី យភាពដកលង

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
កាលយ? ុ េមងគលពែ
ិ ្បាកែ ដែងជកែ
ើ ពកា
ី រដ ង
វ យល់ពីការពែ
ិ ឯជណេះជទ
្សាោញ់ ជ យ
ើ ខ្កចែ
ិ ែវាមន
ិ សាលប់ជទ ដែជបបា
ើ នជាជកែ
ើ មកជ យ
ើ មន
ិ ដែល
សាគល់រ ជាែថ្ិ នកែ្ី ោញ់ ជទប
ើ ជាការគួរឱ្យជសាកសាែយបំផ្ុែ។
កំេុ្កេង្ម្ព
ុ ័នធភាព្វ្េហា
ជបើ ិ នជាអ្នកមន
ិ អាចរ ់ជៅកនុងភាពឯជកាបាន អ្នកមន
ិ ្ែូវបជងេែ
ើ កំ ុ
កនុង មពន
័ ភា
ធ ពជ ហា
ន ជនាេះជទ ជែម
ើ បជគចជ
ី ៀ ពភា
ី ពឯជកាជនេះ គអ្
ឺ នកមន
ិ ចាំបាច់
្ែូវគែ
ិ ពអ្
ី ទា
វី ង
ំ អ្ ់។ មានមនុ សជ្ចន
ើ ្ ់ដែលមានការលំ បាកកនុងការរ ់
ជៅមានក់ឯង ឬ មានបញ្ហាកនុង មពន
័ ភា
ធ ព ដែងដែដ ង
វ រកការ បាយជាមួយនង
ឹ
ជ្គឿង្ វង
ឹ ជមល
ើ ភាពយនែអា អាភា រួចជ យ
ើ ជលងជ ម
គ ជាមួយ្ ី ជ្បើ
លុ យ ទប
ី ំផ្ុែជពល្ែូវោនជាមួយ្ ី ចា ់វញ
ិ (្បពនធ) បាននាំជរាគជអ្ែ ៍ជា
ចំណងែល់នាង។ ជគបានបែូរបញ្ហាមួយ ជៅជាបញ្ហាមួយជផ្សងជទៀែ មន
ិ បាន
យកជពលជវោជរៀនរ ់ជាមួយខ្លួនឯងឱ្យបានលអ ជែម
ើ បជធវ
ី ឱ្ើ យ វី ែងាយ្
ិ ល
ួ ជាង
មុនជនាេះជទដបជា រំ ញ
ុ ឱ្យខ្លួនឯងធាលក់ចូលអ្នលងកា
់ ន់ដែជ្ៅ។ មានស្រ្ ី ជែ មផ្ទេះជ្ចន
ើ
នាក់្ ់ដែលបានឆ្លងជរាគជអ្ែ ៍ពប
ី ែី ជ្កាយជពលដបកោនមួយរយៈ ជពល
ួបោនវញម
ិ ន
ិ បានពន
ិ ែ
ិ យ្ម ឬ ជពល្មបែម
ី ន
ិ ទាន់បានជលចជចញជរាគ
ញ្ហញ (ជ្កាយ៦ដខ្ពកា
ី រឆ្លងជរាគ)។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
លរ ិយាលអ
ស្រ្ ី មា
ែ រយទលអជទើបកាលយជាេរយលអ
ិ េរយលអ
ិ ជទប
ើ កាលយជាមាត្តលអ កូន
្បុ ជបឯ
ើ ងបាន ួបស្រ្ ី ដែ ែលជធវខ្
ើ ួ នែូ
ល ចជាមាែយរប ់ឯង ចូរឯងលុ ែ ងគងច
់ ុេះ ុំ
នាងជរៀបការជៅ្។ ថ្ងៃមុខ្ ជបើនាងកាលយជាមាែយោមន្ត្ត្បណី ្ែូវជមល
ើ ខ្លួន
ឯងថា ជែឯ
ើ ងជធវខ្
ើ ួន
ល មជាកូនលអរប ់នាងជ ើ ឬជៅ?
យ ្ែូវពាយមដ វង
យល់ពីការយល់ចែ
ិ ោ
ែ ន មន
ិ ដមនរែ់រកអ្នកទាយជបៀ អ្នកជ្សាចទក
ឹ មកកំណែ់
វា នាពួកឯងជទ ី ជអ ោកជនេះមានបាលីបនទនច
់ ែ
ិ ដែ ែរ? វាមន
ិ ដែលយកឈនេះ
អ្ំជពើលបា
អ នជទកូន។ ជែើមបយល់
ី ចែ
ិ ែ្ែូវ ជងេែជមល
ើ ដកវដេនក សាែប់ ជមលង និង
ការចាប់អារមមណ៍ ជទប
ើ មានការយល់ែង
ឹ ពកា
ី រទាមទាររប ់ជបេះែូង។ ជបើជទាេះជា
កូន្ ី ខ្ុ ម
ំ្ ន
ិ អាចកាលយជាមាច ់កស្ែីយរ៍ ប ់បែីវាបាន ក៏នាងជៅដែជា្ពេះមហា
កស្ែយ
ី នីរប ់ខ្ុ ែ
ំ្ ដែលដែរ (ទក
ឹ ចែ
ិ ែឪពុក្គប់រប
ូ ចំជោេះកូន្ ី ) ។ កូន្បុ !
កុំ ុ្ំ បពនធទុកកនុងផ្ទេះបាយរ ូែអ្ី នាងមន
ិ ដមនជាជម្ ូកជទ ្ែូវឱ្យនាងជចញ
ជៅជ្ៅជមល
ើ ជគឯងខ្លេះផ្ង ជបឯ
ើ ងចង់មានអាយុដវង ឱ្យ្បពនធកាន់លុយជៅ
ជ្ោេះនាងែឹងពែ
ី ំរវូ ការកនុងផ្ទេះជាងឯង ដែឯងកុជំ េលចជមល
ើ ខ្ទងច
់ ំ្យផ្ង។
ជែម
ើ បសា
ី គ ល់ចែ
ិ ោ
ែ ន បានចា ់ ជគ្ែូវឆ្លងកាែ់បញ្ហាជាមួយោន បែ្ី បពនធខ្លេះជពល
ួបបញ្ហា មន
ិ ដ វ រកែជំ ្េះ្សាយជទដបរជាខ្ំរកវធ
ង ិ ទ
ី ំោក់កំ ុ ោក់ោន ឆ្លង
កាែ់ជរឿងទាំងជនេះជ យ
ើ ជទប
ើ ជគជមល
ើ ជ ញ
ើ ជបេះែូង្បជហាងកនុងទាំងអ្ ់ោន ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
បណា
ត ំឪព្ុក
១- កូន្បុ ! ចូរឯងគិែែល់ស្រ្ ី ្
ែ ដែលែ ូ រ ់ជៅជាមួយឯងត្តំង
ពី េះិ កង់រ ូែ េះិ ឡាន ឯងមន
ិ គួររករាយជាមួ
ី យស្រ្ ី ដែ ែលឯងមានឡានែក
ឹ នាង
ជ យ
ើ ជនាេះជទ ។
២- កូន្ ី ! ជបឯ
ើ ងបាន ួបបុរ មានក់ដែលមន
ិ ួ រឯងថាជែឯ
ើ ងមានមុខ្
របរអ្វជី គចាប់អារមមណ៍ដែជលើរប
ូ កាយរប ់ឯង ចូរឯងកុំជរៀបការជាមួយជគអ្ីឯង
ងយឱ្យឆ្ៃយចុេះ។
៣- កូន្បុ ! ចូរឯងកុផ្
ំ ួ ល្បពនធ
ែ ខ្ួ នឯងឱ្យនាងឈ
ល ចា
ឺ ប់ ជបឯ
ើ ងជធវឱ្
ើ យ
នាងរបួ ជបេះែូង មានន័យថាឯងកំពុងរ ់ជៅជាមួយស្រ្ ី រែ ងរបួ មានក់ដែលជែក
ឈចា
ឺ ប់រាល់ថ្ងៃ ជែនា
ើ ងមានជពលឯ្ជមល
ើ ដងកូនរប ់ឯងជៅ ។
៤- កូន្ ី ! បែដី ែលឯងជរៀបការជាមួយវាមន
ិ ដមនជា ្ែូវ ុី សាច់ ុែ
្មអ្ជា
ី មួយឯងជនាេះជទ គឺវាមកបំជរឯង
ើ ពវដបបយង ្ោន់ដែឯងជ្បភា
ើ ពថ្វ
ឆ្លែកនុងការជ្បវា
ើ ជៅបានជ យ
ើ ។ ជបបា
ើ វបំជរមួ
ើ យជនាេះវាខ្ូចមន
ិ ជសាមេះ្ែង់ជាមួយ
ឯង ជលើកដលងជទា ឱ្យវា ជ ើយថានក់ងនមលួ ងជោមជ្បវា
ើ ជៅ កុឱ្
ំ យវារែ់ជចាលផ្ទេះ
ឱ្យជសាេះ។ ជបឯ ំ ន ជចេះដែចង់បានការថានក់ងម
ើ ងជចេះដែត្តមរកជរឿងវា្គប់ ហា ន ពវា
ី
ួ ជ ែុជពក វាពិែជារែ់រកមាច ់ងជា
មី មន
ិ ខាន ទីបផ្
ំ ុែឯងមុខ្ជា្ែូវឯជកាោមន
អ្នកបំជរជទៀែជទ។
ើ «កូន្បុ កូន្ ី ្ែូវចងចាំថា ោក់មានេះ្បកាន់ចុេះមានក់
បនែច
ិ ការរ ់ជៅមានកែី ុ ខ្ជ ើយ ជបក
ើ ូនចង់មានបាន កូន្ែូវពាយម ជបក
ើ ូន
ចង់ ុ ខ្កូន្ែូវជចេះអ្ែ់ធន់ រូបមនែ វី ែមានដែប
ិ ណុ ណឹ ងឯងត្តំងពប
ី ូរាណែជរៀងមក
ជមេះល »។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
វិធីថ្លរកា្ំបុកកុឱ្
ំ យរងារ
វធ
ិ ដី ងរកា ំ បក
ុ កុំឱ្យរងារមានែូចខាងជ្កាម៖
១- ្ែូវែង
ឹ ពអ្
ី ដវី ែលនាំឱ្យ្គួសារដបកបាក់ កុំនាជំ េលង
ើ ោក់ោន ។
២- ទំោក់ជចាលចែ
ិ គ
ែ ំនែ
ិ ្ចដណនរេះគន់
ិ ោន ។
៣- ចែ
ិ អ្
ែ ណំ ែ់អ្ែ់ធន់ កុំ្បែក
ិ មមងាយៗ ចែ
ិ ធ
ែ ន
ៃ អ្
់ ែ់ជអានជលើកដលងជទា
ជាជាងពាយមត្តមចាប់កំ ុ ោន ។
៤- ព្ងក
ី ភាព ែ
ិ ិទ
ន ជា
ធ ជាងបជងេែ
ើ ការឃ្នលែឆ្ៃយ ។
៥- បជងេន
ើ ុ វែថិភាពកនុងការបជញ្ច ញអារមមណ៍រករាយ
ី ។
៦- ្ ថ្មជ ញ
ើ អ្នាគែរួមោន កុំ្ ថ្មជ ញ
ើ ដែការដបកបាក់នង
ិ ផ្លូវបំដបក កុំ
គិែរ ំជលើកជបក
ើ កកាយដែជរឿងឈចា
ឺ ប់ដែលកនលង ួ ។
៧- កុំឱ្យែំថ្លដែមានក់ឯង ជ យ
ើ បនាទបបជនាថកថ្ែគូ វី ែ
ិ ្ែូវោក់កាយ ោក់
ចិែឱ្
ែ យទាបជែម
ើ បកូ
ី ន។ ចាំ្! ជពល្កចកែុេះដវងជគកាែ់្កចក ជគមន
ិ ដមនកាែ់
ថ្ែជទ បដុ នែជពលមានបញ្ហាជ ែុអ្ម
វី ន
ិ នាំោនកាែ់បញ្ហាដបរជានាំោនជៅកាែ់ជ ចកែី
្ ោញ់ ជៅវញ?
ិ

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ម្នុ្សថ្ដលអេកបានជួប្ុេធថ្ត្ជាម្នុ្ស
១- ធាលប់ យ
ួ ោនមកពជា
ី ែម
ិ ន
ុ ធាលប់បានជធវើលជា
អ មួយោន។
២- ជាមែ
ិ ែរម
ួ ្ពលឹង វី ែជាមួ
ិ យោនពអ្
ី ែែ
ី ជាែិ ជាបុគល
គ លអឥែជខាចេះរប ់អ្នក
ជាបុគល
គ មានក់ជចញពី វី ែព
ិ មី ន
ុ រប ់អ្ក
ន ជាកូន មាលញ់ ជាបែ្ី បពនធ។ ងវីជបជា
ើ ែិ
ជនេះមាន្ោលំ បាកដែលមន
ិ ុ ខ្្ ល
ួ ក៏ជោយ បុដនែវានង
ឹ មានរយៈជពលយូរ
ជ យ
ើ កាលយជាមែ
ិ េ
ដ កដោ
ិ ន ជាជរៀងរ ូែផ្ងក៏មាន។ យង្មញ
ិ ្បជេទថ្ន
ទំនាក់ទំនងទាំងជនេះគមា
ឺ នសារៈ ំ ខាន់ពជី ្ោេះអ្នកដចករ ំដលកនូវអាង៌កបា
ំ ងំ ទាំង
អ្ ់រប ់អ្នក ជ យ
ើ វានង
ឹ បញ្ច ប់ជៅជោយកែអា
ី ជឡាេះអាល័យផ្ងក៏មាន ។
៣- ជាមនុ សធាលប់ជា ្ែូវ ុី សាច់ ុែ្មោនពជា
ី ែម
ិ ុន ពួកជនេះ្បដ ល
ជាជាប់ទាក់ទងនង
ឹ ីវែព
ិ ីអ្ែែ
ី កាលរប ់អ្ក
ន ពួកជគជា ញ្ហញថ្នទុកជខ សាកនិង
ភាពជៅែ្កហាយ។ ពួកជគភាគជ្ចន
ើ ោក់ពន
័ ធនង
ឹ អ្ែែ
ី កាលរប ់អ្ក
ន វានង
ឹ
ពិបាកកនុងការជោេះ្សាយជៅជពលចាប់ជផ្ែម
ើ ួបោន ជ្ោេះមន
ិ ទាន់បានសាគល់ោន
ផ្ងឬ្ោន់ដែជ ញ
ើ ភាលម អ្នកមានអារមមណ៍ជទើ ចែ
ិ ែ ឬខាលច ឬ អបម
់ ុនបាែ់ជៅ
ជ យ
ើ បដុ នែវាជៅដែមានែថ្មលកុ ងការរ
ន ់ជៅដែរ ជបើជទាេះជាជគបនែត្តមរកជរឿងអ្នកែ
ជៅជទៀែក៏ជោយ ។
៤- មនុ សដែលអ្នកធាលប់ជោរព្ ោញ់ មកពម

ី ន
ុ ្ោន់ដែជ ញ
ើ អ្នកមាន
អារមមណ៍ ិ ទ
ន សា
ធ ន លភាលម។ េពបី ែវជោកទាក់ទងោនត្តមរលក ញ្ហញជទ មន
ិ
ដមនត្តមរូបកាយជ យ
ើ ងារវែែែដ៏ វងឆ្ៃយជនេះ អ្នក្ក៏ធាលប់ជាញាែរិ ប ់
ជយង
ើ ដែរ ្ោន់ដែ ែ
ិ ឬឆ្ៃយដែបជុ ្ណ េះ កុំ អបជ់ ខ្ពម
ើ ោនអ្ី ជពលខ្លេះមនុ សដែល
ជយង
ើ ប
អ ប
់ ំផ្ុែ ក៏អាចនង
ឹ ជាកូនឬជាឪពុកមាែយជយង
ើ កនុងជាែ្
ិ មួយដែរ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ចិត្តវម្ត្តត ករ ុណា
ែំណក់ទក
ឹ ជេលៀងគចា
ឺ បា
ំ ច់ចំជោេះ ីវែមនុ
ិ ស ែវ នង
ិ រុកជា
ខ ែ្
ិ ់ ឯ
ចែ
ិ ជែ មត្តែករុ្ គចា
ឺ បា
ំ ច់ចំជោេះ ុ ខ្ភាពផ្លូវចែ
ិ ម
ែ នុ ស្ ់ដែរ អ្នកមន
ិ ែង
ឹ
ជរឿងជនេះ គិែចង់បានដែកែី ុ ខ្ពជី គ គែ
ិ ចង់ឱ្យដែអ្នកែថ្ទជធវត្ត
ើ មចែ
ិ ែខ្ួ ន
ល គែ
ិ ចង់
ឱ្យជោកជនេះឋែ
ិ ជ្កាមអ្ំ្ចខ្លួន ចង់បងាគប់បញ្ហជអ្វៗ
ី ឱ្យបានែូចចែ
ិ ែ ទប
ី ផ្
ំ ុែ
្ែូវជាប់អ្នាទក់គន
ំ ិែខ្លួនឯងជោេះខ្លួនមន
ិ រួច ្ែូវជលបថានរំ ំងាប់អារមមណ៍ដែលពុេះ
កជស្រ្ញ្ហជលខាលង
ំ ជពក។ ជែម
ើ បជោេះជចញព
ី ច
ី ណ
ំ ងជនេះ ្ែូវែង
ឹ ខ្លួនថា ទាំងអ្ ់ោន
ុ ទដធ ែសាលប់ជៅវញជទ
ិ ោមនអ្នក្យកអ្ព
ី ីជោកជនេះជៅបានជ ើយ ជ ែុអ្ខ្
ី ំ
យកឈនេះចាញ់ ោនបានការអ្?
ី
ើ ្នាវលើខយល់មាត្់អក
កុំវផញវា េ ដថ្េ
មនុ សដែងដែមានអ្វម
ី យ
ួ ដែលអាចជធវឱ្
ើ យជគរ ំជេប
ើ ឬរ ំ ួលចែ
ិ ែ បុដនែអ្ក
ន ្ែូវ
ដ ង
វ យល់នង
ិ យល់ពវា
ី ជោយខ្លួនឯង។ មន
ិ មានចំណុច្មួយជៅកនុងអ្នក
ែថ្ទដែល្បាប់អ្ក
ន ពរី ជបៀបជែើមបជល
ី ើ កទក
ឹ ចែ
ិ ខ្
ែ ួ នឯងជទ
ល វាអា្ ័យជលើអ្ក
ន ជែម
ើ បី
ដ ង
វ រកភាពរករាយដែលមានជៅកន
ី ុ ងខ្លួនអ្នក ជ យ
ើ អ្នក្ែូវដែទទួលយកវា។
្ប ិ នជបមា
ើ ននរ្មានក់ោក់គន
ំ ែ
ិ មួយជៅកនុងបនទុក ីវែរប
ិ ់អ្ក
ន វាមន
ិ លអជទ
ជ្ោេះសាថនភាព វី ែន
ិ ងិ ចរែអាធា្
ិ ័យមន
ិ ែូចោនជ យ
ើ ។ អ្នកអាចជលើកទក
ឹ
ចែ
ិ ខ្
ែ ួ នឯង
ល បាន្បជ ើ រជាងអ្នកដែលនយ
ិ យអ្ំពវា
ី នា្ព មលិខ្ែ
ិ រប ់អ្ក
ន
ថានង
ឹ ជៅជាអ្វម
ី យ
ួ កនុងជោកជនេះ។ អ្នកមន
ិ ដមនជាមនុ សអ្េ័ពជវ នាេះជទ កុំសាែប់
ពួកជគនយ
ិ យឱ្យជសាេះ ជែអ្
ើ កន ពែ
ិ ជាោច់ចែ
ិ ែជផ្្ើជ្ពងវា នាជលើខ្យល់មាែ់អ្ក
ន
ែថ្ទពែ
ិ ដមនឬ? ្ពេះពុទបា
ធ ន្ត្ត ់ថា មនុ សមន
ិ អាចកាលយជាជថាកទាប ឬ
ខ្ពងខ្
់ ព ់ជោយសារដែោកយ មែអ្
ី កន ែថ្ទជនាេះជទ គជឺ ោយសារដែអ្ំជពខ្
ើ ួ នឯងដែ
ល
បុជ្ណ េះ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ម្នុ្សមានវត្ចើនត្បវលេ
មានមនុ សជ្ចើន្បជេទជៅ ុំវញអ្ន
ិ កដែលបានជលើកជ ង
ើ ែូចខាងជ្កាម៖
១- មនុ សពូដកដអ្បអ្បយក្ែូវខ្លួនឯងជលើកជទា អ្នកែថ្ទ ្ែូវ ិ កាពោ
ី ែ់
ជោយការ្បុង្បយ័ែន ោែ់ពូដករាយការណ៍ចាក់រក
ុ អ្ុចអាលងាយមានជ្ោេះថានក់
ែល់ខ្ួ ន្
ល ់ ។
២- មនុ សជោរជពញជោយឆ្នទៈកនុងការរ ់ជៅ ្ែូវ ិ កាពីោែ់ ជ្ោេះដេនក
ោែ់ជមល
ើ ជៅខាង្ក៏ជ ញ
ើ កដនលងរកលុ យដែរ។
៣- មនុ សបំផ្ុ គំនែ
ិ ្ែូវ ិ កាពីោែ់ ជ្ោេះោែ់មានបញ្ហញជលឿនរ ័
ជឆ្លយ
ើ ែបជៅនង
ឹ គំនែ
ិ អ្វ ិ ជមាន ោែ់មន
ិ ងាយមានទុកជខ ៅកនុងចែ
ិ ែជទ ។
៤- មនុ សមានជមត្តែ ្ែូវ ិ កាពីោែ់ ជ្ោេះជមត្តែដែលោមនបញ្ហញអាចមាន
ជ្ោេះថានក់ែល់ខ្ួ នឯងបាន
ល បដុ នែជោកជនេះគង់វង់បានគជឺ ោយសារដែចែ
ិ ជែ មត្តែ ទី
្មានកែីជមត្តែទជី នាេះមាន វី ែ
ិ ។
៥- មនុ សចែ
ិ ែទូោយ ្ែូវ ិ កាពោ
ី ែ់ ជ្ោេះោែ់មន
ិ ូ វជទើ ចែ
ិ ជា
ែ មួយ
អ្នកែថ្ទ ជែើរជៅទ្
ី ក៏មានកែី ុ ខ្ ុ ខ្ជ្ោេះមន
ិ ជទើ ជគជទើ ឯង ។
៦- មនុ សជសាមេះ្ែង់ ្ែូវ ិ កាពោ

ី ែ់ ជ្ោេះភាពជសាមេះ្ែង់គជា
ឺ បាែ្គេះឹ ថ្ន
្គប់ទំនាក់ទំនង ដែ្ែូវមានបញ្ហញ ជសាមេះ្ែង់ងាយជគជបាក។
៧- មនុ សពាយមកំចាែ់ចែ
ិ ែអា្កក់ ្ែូវ ិ កាពោ
ី ែ់ ជ្ោេះទុកល
ខ ំ បាក
ទាំងឡាយជកែ
ើ ជចញពច
ី ែ
ិ អា
ែ ្កក់ជនេះឯង ។
មនុ សដបប្ក៏ជោយ ុ ទធដែគួរែល់នូវការ ិ កា្ ់ មន

ិ គួររែ់ជគច
ជចាលោនជ យ
ើ វី ែមនុ
ិ សមាន្គប់រ ជាែិ ្គប់អ្ែថនយ
័ យងជនេះឯង ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
កុំបថ្នថម្េុកល
ខ បា
ំ កឱ្យខែនឯង
ួ
ជពលខ្លេះជយើងបដនថមទុកល
ខ ំ បាកនង
ិ ការឈចា
ឺ ប់ឱ្យខ្លួនឯង ជោយសារដែ
ជរឿងរាវែូចត្តចកំបក
ុិ កំបក
ុ ជ យ
ើ ពូដកជលើកខ្លួនោក់ ទាំងដែលជគនយ
ិ យជរឿង
ជផ្សងជសាេះ ជយង
ើ ដបរជាគែ
ិ ថាជគនយ
ិ យជែៀមោមោក់ខ្ួ ន
ល ជ ើយជៅជែកជកើែ
ទុកជខ ៅមន
ិ ុ ខ្ ុី មន
ិ ឆ្ៃញ់ ជនេះជាអាកបបករិ យអ្វ
ិ ិ មា
ជ នជទ វាជធវបា
ើ បដែខ្លួនឯង
្ពដលងវាជចាលជៅ។ កុំជធវើបាបខ្លួនរ ូែ ឹ ងមួយ ីវែរកកែ
ិ ី ុ ខ្មន
ិ ជ ើញ
ឱ្យជសាេះ ខ្ណៈដែលជធវខ្
ើ ួ នឱ្យរ
ល ់ដែកនុងភាពអ្នទេះអ្ដនទង ជោេះដលងខ្លួនឯងឱ្យ
មានកែី ុ ខ្ ប
ៃ ត្ត
់ មផ្លូវចិែខ្
ែ េះល ជៅមន
ិ បានជទឬ? ជែអ្
ើ នកមកកាន់ជោកជនេះគឺ
ជែម
ើ បដែភាពជៅ
ី ែ ្កហាយជាជែម
ើ ទុន វី ែដមនជទ?
ិ ជៅជពលដែលការគែ
ិ រប ់
អ្នកបាន្បជ ើ រជ ង
ើ គឺជពលជនាេះជ យ
ើ ដែលឋាមពលច្កវា នឹងចូលមក យ
ួ
ជរៀបចំែំជណើរ វី ែ
ិ ឱ្យកាន់ដែលអ្បជ ើ រជ ង
ើ ដែរ។ វី ែបានធូ
ិ រ្សាល ជ្ោេះដែ
ចិែជែ ចេះគែ
ិ ឱ្យធូរ្សាល កុអ្
ំ នទេះអ្ដនទងជាមួយខ្លួនឯងខាលង
ំ ជពក ជរឿងែូចត្តច ជរឿង
ុ ខ្ភាព ជរឿង ជំ រ ើ កុំបជងេែ
ើ វាឱ្យកាលយជាជរឿងធំ មជធាបាយជោេះ្សាយត្តមផ្លូវ
ខ្ុ ោនមានជ្ចន
ើ យង្ ់។ ជៅជពលអ្នកគែ
ិ ពី ីវែ
ិ អ្នក្ែូវចាំថា កុំ ី ែ
បជនាទ ឱ្យខ្លួនឯង ជបវា
ើ កនលង ួ ជៅជ យ
ើ ជនាេះ កែបា
ី រមភមន
ិ អាចផ្លល ់បូ រែ
អ្នាគែបានជទ វាបាន្ែម
ឹ ដែលួ ចយកភាពរករាយព
ី បី ចចុបបនុនរប ់អ្នកដែ
បុជ្ណ េះ ជរឿងដែលអ្នកមន
ិ អាចជធវបា
ើ ន ជែអ្
ើ កន ខ្ំ្បង
ឹ គែ
ិ ពវា
ី បាន្បជយ ន៍អ្?
ី

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ា ជីវិត្
បញ្ញ
បញ្ហា ីវែវាម
ិ ន
ិ ដែលជចេះចប់ជនាេះជទ បដុ នែវា្ោន់ដែជាពធ
ិ សា
ី រថ្នរជបៀបវារៈ
នម
ី យ
ួ ៗដែបជុ ្ណ េះ បញ្ហា្ែូវបានកាែ់បនថយជៅជពលជគជធវអ្
ើ ៗវី ្បកបជោយការ
្បុង្បយ័ែន។ ជៅជពលអ្នកបានសាគល់ការពែ
ិ ពី វី ែរួ
ិ ចជ ើយ អ្នកដលងមានកែី
បារមភពគ
ី ន
ំ ែ
ិ អ្នកែថ្ទដែលមានចំជោេះអ្នកជទៀែជ យ
ើ ជ្ោេះចែ
ិ អ្
ែ កន ឆ្លែថ្វរ ូែ
ែល់កំរែមានជ
ិ រភាពរួ
ី ចបាែ់ជៅជ យ
ើ ។ មនុ ស ែវគឺ ្មាប់្ ោញ់
ចំដណកវែថុគឺ ្មាប់ជ្បើ ដែជ ែុអ្ព
វី េ
ិ ពជោកជនេះ ដបរជាជ្បម
ើ នុ ស ជ យ
ើ
្ ោញ់ វែថុជៅវញ?
ិ ជនេះជាជ ែុផ្លមួយ ដែលមនុ សលអបានយល់ជ ើញ
ជាក់ចា ់ជាងជគ។ ្ែូវជចេះជោរព្ ោញ់ មនុ សលអ ជ្ោេះជគលំ បាកខាលង
ំ
្ ់ទំរា ំបានកាលយជាមនុ សលអ ជបម
ើ នុ សអា្កក់វញម
ិ និ ពបា
ិ ករកជទ ជកៀរនឹង
ជ ង
ើ ជបអ្
ើ កន ពបា
ិ ករកមនុ សលអ ូ មអ្នកជធវខ្
ើ ួ នឱ្យជាមនុ
ល សលអជៅចុេះ។
រ ូបម្នតជីវិត្
ជោរពអ្នក្ដែល្ ោញ់ អ្នក យ
ួ អ្នក្ដែល្ែូវការអ្នក ជលើក
ដលងជទា ឱ្យអ្នក្ដែលជធវឱ្
ើ យអ្នកឈចា
ឺ ប់ បំជេលចជចាលអ្នក្ដែលបាន
ចាកជចញពអ្
ី កន វី ែដែលមានបាយប
ិ ជី ពលជ យ
ើ ជធវច
ើ ែ
ិ ែឱ្យរករាយ
ី ធូរ្សាល
បាយៗ ក្ែ លៗមន
ិ អបម
់ ន
ិ ្ ោញ់ ីវែគ
ិ ងា
ឺ យៗដបបជនេះឯង បុដនែ
អ្នកជចេះដែជធវឱ្
ើ យវា ុ ្គសា
ម ម ញជោយខ្លួនឯង។ ការ្ ោញ់ ខ្ួ នឯងគ
ល ជា
ឺ បញ្ហញែ៏
មានែំថ្លបំផ្ុែ ជ្ោេះជបជើ គពែ
ិ ជា្ ោញ់ ខ្ួ នឯងព
ល ែិ ដមន ជគនង
ឹ មន
ិ ហានគែ
ិ
អា្កក់ នយ
ិ យអា្កក់ ជធវអា
ើ ្កក់ ជ ពគប់មនុ សអា្កក់ជនាេះជទ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
អលិវឌ្ឍផែវចិ
ូ ត្ត
ពាយមអ្េវិ ឌ្ឍផ្លូវចិែឱ្
ែ យទូោយែូចជាលំ ជម ជែម
ើ បឱ្យគំ
ី នែិ នង
ិ បទ
ពជិ សាធកាលយជា ុ េមងគល ភាពរករាយន
ី ង
ិ មន
ិ រករាយ
ី ការោប់ចែ
ិ ន
ែ ង
ិ មន
ិ ោប់
ចិែែ ការជពញចែ
ិ ែនង
ិ ការជទើ ចែ
ិ ែ ទុក្ែម
ឹ ដែជាការ ិ កាជោយមន
ិ ចាំបាច់ជាប់
្បកាន់ជៅនង
ឹ អ្វី មន
ិ ចាំបាច់្ែូវែ ូ ្បយុទជា
ធ មួយអ្វី ួបអ្ជី ោេះ្សាយ ង
នឹ
ជោេះ្សាយជ ើយចប់ជោយមន
ិ ចាំបាច់្ែូវែអូញដែអរពអ្
ី ទា
វី ង
ំ អ្ ់។ ចិែដែ ែលរួច
ផ្ុែពរី លកគំនែ
ិ ដែលបជងេែ
ើ ជាភាពកំ ែ់ ភាពមួរជ ជៅែ្កហាយ ការរ ំ ួល
ចិែន
ែ ង
ិ ជចែនាជផ្សងៗ ចែ
ិ ែ្បជេទជនេះមន
ិ ចាំបាច់្ែូវខ្ំដ ង
វ រកខ្លួនឯងជ យ
ើ
(ឧបាទាន នង
ិ អាត្តមនយ
ិ ម) វាត្តំងជៅ្ែម
ឹ ដែែង
ឹ ថា្ េះ ថាល ៃប់ េលថា
ឺ ល សាអែ
ជនេះជាការឆ្លុេះបញ្ហចង
ំ ចិែថ្ែ ផ្ទបាែ ចុេះកនុងការែង
ឹ យងជ្ៅជោយ ែិ មប ញ្
ជ ញៈ
ជៅថាឧជបកាខចែ
ិ ែ មបយុែជែិ ោយបញ្ហញជនេះឯង។ ជបជើ យង
ើ មន
ិ បានគែ
ិ ្បុង
្បយ័ែជន ទ ជរឿងដែមួយគែ់ដែលជៅជពលជយើងមន
ិ បានអ្េវិ ឌ្ឍន៍វានាំឱ្យមានជ្ោេះ
ថានក់ែធ
៏ ំជធង ជនាេះគជា
ឺ គំនែ
ិ ជនេះឯង គំនែ
ិ ជៅជពលដែលោមនការអ្េវិ ឌ្ឍវានាំឱ្យ
មានផ្លបេះោល់មកជលើ វី ែយ
ិ ងខាលង
ំ ជោកជនេះោមនអ្ជី ្ោេះថានក់ែូចជាគំនែ
ិ
ជនេះជទៀែជទ «បុដនែជៅជពលជគអ្េវិ ឌ្ឍគំនែ
ិ បានជ យ
ើ វានង
ឹ នាំជៅរកផ្ល
្បជយ ន៍ែអ្
៏ សាចរយជាមន
ិ ខាន គំនែ
ិ ជៅជពលជគអ្េវិ ឌ្ឍបានជ ើយវានាំមកនូវ
ផ្ល្បជយ ន៍មហាសាល ឹ ងមន
ិ គួរឱ្យជ ឿ» ជៅជពលជគជចេះជ្បច
ើ ែ
ិ បា
ែ នជ យ
ើ
ជពលជនាេះចិែកា
ែ ល យជាអ្នកបំជរែ៏
ើ អ្សាចរយ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
កុំ្ប
អ ់អត្ីត្កាល កុំបារម្ភព្ីអនាគត្
កុំ ប
អ អ្
់ ែែ
ី កាល កុំបារមភពអ្
ី នាគែ មាន្ែម
ឹ ដែការពាយមឱ្យបានលអ
បំផ្ុែគ្ឺ គប់្ោន់ជ យ
ើ ។ ្ែ ប់ជ្កាយរ ់ជៅឱ្យបានលអមែងជទៀែចុេះ កុំ
អ្នុញ្ហញែឱ្យទុកខលំបាកជធវបា
ើ បជបេះែូងខ្លួនឯងអ្ី ជរៀន ូ ្ែពកា
ី រលំ បាកកនុង វី ែ
ិ
ជែម
ើ បបំ
ី បន មែថភាពខ្លួនឯងឱ្យបានលអ ឱ្យមានការរកចំ
ី ជរន
ើ ជរៀន ូ ្ែពក
ី ំ ុ
ជ្ោេះមានដែ្ពេះជទដែលមន
ិ ជចេះខ្ុ ជពលខ្លេះជបម
ើ ន
ិ ខ្ុ ជទក៏រក្ែូវមន
ិ ជ ើញ
ដែរ ឆ្លងកាែ់ជរឿងអា្កក់ជទប
ើ រកជរឿងលអកុ ង
ន វី ែជ
ិ ញ
ើ ។ ជទាេះជា វី ែលំ
ិ បាកយង
្ក៏កុំជេលចជធវើអ្ជំ ពើលឱ្
អ យជសាេះ ជ្ោេះអ្ំជពល
ើ អនាឱ្
ំ យមានកែី ុ ខ្ អ្ំជពអា
ើ ្កក់នាឱ្
ំ យ
មានទុកខ ជនេះជាចាប់កមម ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
េំលាប់អាត្កក់នា ំឱ្យម្ិន្បាយចិត្ត
ទំោប់អា្កក់ដែលនាំឱ្យខ្លួនឯងមន
ិ បាយចែ
ិ ជា
ែ ្បចាំ
១- គែ
ិ អ្វ ិ ជមានមកជលើខ្ួ នឯង
ល ជៅមន
ិ ជៅអ្ងគុយជ្បៀបជធៀបឱ្យជ ញ
ើ ថាខ្លួន
ឯងជថាកទាប ខ្លួនឯងអ្ន់ ខ្លួនឯងអ្េ័ពវ ជែកែូចចែ
ិ ន
ែ ង
ឹ បរា យ
័ ជសាកសាែយ
អ្ែែ
ី កាល ជទាមន សនង
ឹ អ្នាគែ ។
២- កាន់ជ ង
ើ ខ្លួនឯង គិែជៅែ្កហាយថាជគជមល
ើ ងាយខ្លួន គំនែ
ិ ខ្លួន ុ ទដធ ែ
្ែូវមន
ិ ជចេះខ្ុ ។
៣- ចងគំនុគ
ំ ំគួនទុក គុំគួន្បជទចផ្លែសារអ្នកែថ្ទ គឺខ្ួ នឯងប
ល ុជ្ណ េះដែលឈឺ
ចាប់ (អ្នកមានកំ ង
ឹ ែូចជាអ្នកផ្ក
ឹ ថានព
ំ ុលជ យ
ើ រ ំពង
ឹ ថាអ្នកែថ្ទនង
ឹ សាលប់)។
៤- រវល់ដែត្តមរេះគន់
ិ រកជរឿងអ្នកែថ្ទ រ ូែជេលចរកជពលជវោជែើមប ី បាយ
ចែ
ិ ខ្
ែ ួ នឯង
ល នាំឱ្យខ្ួរកាលជៅែ ួ ែ
ៃ ែ
ួ ដ ង ក់ជ ង
ើ កជស្រ្នង
ទើ កាន់ដែកាច
អា្កក់ជ ើងៗ ។
៥- ខាវយខ្វល់ត្តមរកជរឿង្គប់្គងអ្នកែថ្ទជ្ចន
ើ ជពក គែ
ិ ពជី គជាងខ្លួនឯង
ជរឿងខ្លេះគខ្
ឺ ួ នឯងជទដែល្ែូ
ល វកំណែ់ថា ្ែូវជធវអ្
ើ វីជៅថ្ងៃមខ្
ុ មន
ិ ចាំបាច់ត្តម
បជញ្ច ញមែព
ិ អ្
ី កន ែថ្ទជ យ
ើ ។
៦- មន
ិ ហានទទួលយកអ្វដី ែលងមី ជៅមានេះថាខ្លួនជធវម
ើ ន
ិ បាន ខាលចបរា យ
័
មន
ិ ជចេះ បាយចែ
ិ ន
ែ ង
ឹ លទធផ្លដែលខ្លួនជធវបា
ើ ន។
៧- ចូលចិែែត្តមចាប់កំ ុ ីប
ែ ជនាទ អ្នកែថ្ទ ជាងត្តមចាប់កំ ុ ខ្លួនឯង
រករាយន
ី ងឹ បានរេះគន់
ិ ីប
ែ ជនាទ ជគឯង ។
៨- គិែមែ់ចែ់ជពករ ូែកាលយជាគំនែ
ិ ចជងអៀែចងអល់ ទីបផ្
ំ ុែ្ែូវជែកជកែ
ើ ទុកខ
ជាមួយជរឿងែូចត្តច «ពូដក នស ំជរឿង»។ ចរែរជបៀបជនេះ
ិ ជៅថាវបែែ
ិ ច ិ រែ
ិ
(Personality disorder) ឬវបែែ
ិ ិបគ
ុ ល
គ ិ កលកខណៈ ដែល េះឥទធព
ិ លមន
ិ លអជៅ
ជលើអ្នករ ់ជៅ ែ
ិ ខាង។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
អានុភាព្ថ្នវ្ចកតីត្្លាញ់
ជែអ្
ើ កន ែង
ឹ ជទថាកែ្ី ោញ់ មានអានុភាពខាលង
ំ កាលប្
ុ ណ ?
១- អ្ំជពល
ើ ដអ ែលជធវជើ ចញពច
ី ែ
ិ ែជសាមេះ នង
ឹ ្ែូវបានឆ្លក់ជាប់កុ ងជបេះែូ
ន ងមនុ ស
អ្ ់កាលជាយូរអ្ដងវង ។
២- ជ ចកែ្ី ោញ់ គជា

ឺ ុី មង់រ ់ដែលអាចបេះេជែ
ិ ការរងទុកខជវទនា្គប់
ដបបយងបាន។
៣- ការជឆ្លយ
ើ ែបពជី ចកែ្ី ោញ់ គជា ជ ក់ពី ំ
ឺ កាយវការងាយៗដែបានបញ្ហ
ិ
ជៅចែ
ិ ែ្ជាលជ្ៅ្ ់ ជបើមន
ិ ចាប់ នស ំជ ចកែល
ី ព
អ ីឥ ូវជនេះជទ កុំ ងឃមថា
ឹ
បានទទួលកាយវការដបបជនេះឱ្យជសាេះជនាេះ។
ិ
៤- ចូរដចកចាយជ ចកែ្ី ោញ់ ្គប់ទីកដនលងដែលអ្នកបានជៅែល់ ូ មកុំ
ឱ្យនរ្មានក់ចាកជចញពអ្
ី នកជោយបាែ់បង់ជ ចកែ្ី ោញ់ ឱ្យជសាេះ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
វលាខនជីវិត្
ឆ្ក ីវែដែលោ
ិ ម នជោលជៅចា ់ោ ់ គជា
ឺ ឆ្ក ីវែឥែន័
ិ យ ដែជពល
ខ្លេះឆ្ក វី ែដែលមានន័
ិ យ ដ្បជាឥែន័យជ្ោេះដែការរាប់រងបញ្ហាផ្លូវចែ
ិ ម
ែ ន
ិ បាន
ផ្ងក៏មាន ជ ែុជនេះមានន័យឬឥែន័យ គឺមានដែទីបាឆ្បុជ្ណ េះដែលជាជវទកា
ិ
រែ៏មានយុែធ
ែិ ម៌បផ្
ំ ុែ ្មាប់ ែវជោក្គប់ោន។ ំ ្ង្ ់ដែលជយង
ើ
ជៅមានធម៌្ពេះពុទធ ្មាប់ ិ កា ីវែមានន័
ិ យគជា
ឺ ការរ ់ជៅជាមួយអ្វីដែល
ខ្លួនជពញចែ
ិ ដែ ែបជុ ្ ណ េះ។ ចាំ្! កដនលងដែលអ្សាចរយបំផ្ុែជៅកនុងជោក គឺ
មានជៅដែកនុងចែ ិ មែ នុ សជទ ឯភាពរងមាំ
ឹ រប ់មនុ សគឋ ិ ជៅជលើជ ចកែី ជំ នឿ
ឺ ែ
និង ែំថ្លពិែ្បាកែរប ់ វី ែគ
ិ ឋឺ ែ
ិ ជៅជលើអ្ជំ ពើលអ។ ជបអ្
ើ នកជៅ្ក៏សាពយទុកខ
ជៅត្តម ការរ ់ជៅរប ់អ្នក ោមនថ្ងៃបានសាគល់កែី ុ ខ្ជ ើយ ចូរទំោក់វាជចាល
ជៅ។ ចូរនយ
ិ យ្បាប់ខ្ួ នឯងថា
ល ជៅចុេះៗ ឯងោមនែំថ្ល ្មាប់អ្ញជទៀែជទ។
ជគរ ់ជៅបាន ជយើងក៏រ ់ជៅបានែូចជគ ចូរកុរំ កាមុខ្មាែ់ដែលោមនែំថ្ល
វី ភាពរប ់មនុ សវាោមនអ្វខ្
ី ុ ោនជ យ
ើ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
វិធីផ្លែ្់បរគំ
តូ និត្
វធ
ិ ផ្ល
ី ល ់បូ រគំ
ែ នែិ មានែូចខាងជ្កាម៖
១- ជ្កាយជពលជេលៀងធាលក់ជម ្ េះ ជោេះ្សាយជរឿងរាវចប់ជ យ
ើ ្ែូវ
រករាយច
ី ែិ ែ កុំជៅចងគុន
ំ គ
ំ ុគ
ំ ួន (ជមល
ើ នជាែិខ្េះល ចុេះថ្វោនបែ្ី បពនធព្ី ពឹកោៃច
ជែកជអាបោនជធវ្ើ ពជងយ
ើ ជបដើ ខ្មរវញព
ិ រី បឆ្
ី នម
ំ ន
ិ ទាន់នយ
ិ យរកោនផ្ង) ។
២- ញញឹមជៅជពលភាពកំ ែ់បានមកែល់ (ជរឿងកំ ែ់បានមកែល់ ជបើ
ជយង
ើ កំ ែ់ជទៀែជោេះ្សាយមន
ិ ជចញជទ) ។
៣- កក់ជៅែជៅជពលមានភាពឯជកា ជបើឯជកាជ ើយ ចែ
ិ ែមន
ិ ជចេះកក់ជៅែជទៀែ
មន
ិ ែង
ឹ ជា្ែូវឯជកាយង្ កុំរ ំពង
ឹ ថា រង់ចាទ
ំ ទួលភាពកក់ជៅែពអ្
ី កន ែថ្ទជាង
ខ្លួនឯងឱ្យជសាេះ។
៤- រងមាំ
ឹ ជៅថ្ងៃមានការលំ បាក រាល់ការលំ បាក្ែូវដែជ្កាកឈរឱ្យរងមាំ
ឹ ជបើ
ែួលចុេះមានដែ្ែូវជគជាន់ដងមដែបុជ្ណ េះ។
៥- ជ ើច បាយជៅជពលមានការ ួប ុំ ការ្ោែ់្បា មានែំថ្លជ្ោេះដែ
ួ ុំ ការ ួប ុមា
មានការ ប ំ នែំថ្លជ្ោេះដែការ្ោែ់្បា កុឱ្
ំ យជពលជវោកនលង
ួ ជោយនាំយកភាពរករាយជៅជាមួ
ី យឱ្យជសាេះ ោមនអ្នក្ែង
ឹ ថាថ្ងៃដ អក
ជយង
ើ បានញញឹមោក់ោនមែងជទៀែជនាេះជទ។
៦- ត្តំងចែ
ិ ែជៅជពលមានអារមមណ៍ទន់ជខ្ាយ ការជលើកទក
ឹ ចែ
ិ ខ្
ែ ួ នឯងគ
ល ជា
ឺ
ជរឿង ំ ខាន់្ ់ កុំចាឱ្
ំ យអ្នកែថ្ទមក យ
ួ ជលើកទក
ឹ ចែ
ិ ែ្គប់ជពលជវោឱ្យជសាេះ
ជគក៏រវល់ជរឿងជគដែរ។
៧- ថ្ងៃលិចជបេះែូង្ែូវកក់ជៅែ ជពលជវោជសាកជៅបំផ្ុែរប ់ ែវជោក គឺ
ជពលយប់ ជ ែុជនេះជវោថ្ងៃជរៀបលិច្ែូវមានសាមរែរី លឹកែល់អ្ំជពល
ើ ដអ ែលខ្លួន
បានជធវព
ើ ថ្ី ងៃ ជបើមន
ិ បានជធវអ្
ើ ំជពើលជអ ទក៏មន
ិ ្ែូវជៅែ្កហាយចែ
ិ ែជៅជពលយប់ដែរ
ការជែកមន
ិ លក់អាចោំងជបេះែូងឬោច់ រថ្ ្មកនុងខ្ួរកាលសាលប់បាន។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ត្្លាញ់ម្នុ្សមាេក់
្ ោញ់ មនុ សមានក់គ្ឺ ែូវជចេះ្ ោញ់ ទាង
ំ ដផ្នកលអនង
ិ ដផ្នកអា្កក់រប ់
ជគ មន
ិ ដមនទទួលយកបានដែដផ្នកលអជ យ
ើ បែជិ ធដផ្នកអា្កក់រប ់ជគជនាេះ
ជទ។ ការរ ់ជៅជបោ
ើ ម នការអ្ែ់ជអាន ការជលើកដលងជទា ការអ្ែ់ធែ
ម ជ់ ទ ជលើ
ជោកជនេះជបជើ ទាេះជាជយង
ើ ជៅរ ់ជៅទ្
ី ក៏ោមនកែី ុ ខ្ដែរ ជ្ោេះមនុ សជទាេះជា
ជៅែល់ទ្
ី ក៏នាយ
ំ កបញ្ហារប ់ខ្ួ នជៅត្តម្គប់
ល ោនដែរ កនុងជោកជនេះ ជែើ
នរ្អាចជគចពប
ី ញ្ហាជទើ ចែ
ិ បា
ែ នជៅ។ មាែយជកមកនយ
ិ យថា ជមល
ើ ជៅអ្ញ
រ ់ជៅរាល់ថ្ងៃមន
ិ ែឹងជាជគជទើ ឯងយង្ជទ។ ែង
ឹ ខ្លួនថាជគជទើ ជយើងគឺ
មកពជី យង
ើ ជទើ ជគមុន ជបជើ យង
ើ មន
ិ ជទើ ជគ ជគក៏មន
ិ ជទើ ជយង
ើ ដែរ ជបជើ យង
ើ ជចេះ
្ពមត្តមជគ្គប់ជរឿង ជលើជោកជនេះោមនអ្នក្ជគជៅត្តមជ្លេះជាមួយអ្នក
ដែល្ពមជ យ
ើ ជនាេះជទ។ ែង
ឹ ថាខ្លួនចា ់ជ យ
ើ ជ ៀ មន
ិ ផ្ុែពកា
ី រត្តម ុី រ ់
ជោយសារជគជទ ជ ែុអ្ម
វី ន
ិ ជចេះ ុំ កែី ុ ខ្ ្មាប់ខ្ួ នឯងខ្ល
ល េះផ្ងជៅ? ជ្បើកែី
្ ោញ់ ពែ
ិ ចំជោេះកូន មានអ្នក្ជចេះមួរជ នង
ឹ មនុ សដែល្ ោញ់ ខ្ួ ន
ល
ជ យ
ើ ជនាេះជទ។ ភារៈកូនចំជោេះមាែយ ឱ្យដែជចេះយកចែ
ិ ទ
ែ ុកោក់ចជំ ោេះោែ់មន
ិ
ែបែ ដែបណ
ុ ណឹ ងជៅគជឺ ពលជរៀបសាលប់ោែ់នង
ឹ ដ្ កជៅដែជ្មេះជយង
ើ ដែមានក់
ជ យ
ើ ជពល្បឈមមុខ្ោក់ោនជបជើ យង
ើ ជចេះទំោក់មានេះមានក់ដែបនែច
ិ គឺបានកែី
ុ ខ្្ ់ជៅជ យ
ើ ។ វាោមនអ្គ
ី ួរឱ្យឈចា
ឺ ប់ជពកជទ្ទាំដែបនែច
ិ ជៅងាប់បាែ់
អ្ ់ទាង
ំ អ្ ់ោនបាែ់ជៅជ យ
ើ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ចំណ្ុចខ្ែ ំងរប្់ស្រ្តរី ឹងមា ំ

ចំណុចខាលង
ំ រប ់ស្រ្ ី រែ ងមាំ
ឹ មានែូចខាងជ្កាម៖
១- ហាន្បឈមជាមួយបុរ កនុងបុពជវ ែុ្ែម
ឹ ្ែូវ។
២- មន
ិ ចាំបាច់្ែូវការបុរ មកបជងេែ
ើ ុ េមងគលឱ្យនាងជនាេះជទ។
៣- នាងជធវកា
ើ រជឆ្ពេះជៅមុខ្ែូចជាបុរ ដែរ ។
៤- នាងគជា
ឺ អ្នកជធវើ មន
ិ ដមនជាអ្នកជែើរនយ
ិ យជចាលជនាេះជទ។
៥- នាងមន
ិ ដមនជាមនុ សដែលពូដកដែខាងរអ្ូរទាំ រញា
ុ ំរញូ វដែជាមនុ សសាច់
ការមុង
ឺ មាែ់។
៦- នាងមន
ិ ដមនជាមនុ សងាយបងវល
ិ ជោយោមនជ ែុផ្លជនាេះជទ។
៧- នាងជាមនុ សដែលសាគល់ែំថ្លកនុងភាពជាមនុ ស នង
ឹ ជចេះ យ
ួ អ្នកែថ្ទឱ្យ
មានការផ្លល ់បូ រ។
ែ ស្រ្ ី ដែ ែលមានបុគគលិកលកខណៈដបបជនេះ គជា
ឺ ស្រ្ ី ជែ សាមេះ្ែង់
ជាមួយ្គួសារ ពូដកដងទាំកូនជៅ នាងគឺជាពួ មាន់ ល់ មន
ិ ដមនជាពួ មាន់ ំ
រ ដែលអាគកអាចជកៀងបានត្តមចែ
ិ ជែ នាេះជទ ស្រ្ ី ដែ បបជនេះអាចជាជមែក
ឹ នាំែល
៏ អ
ផ្ងក៏មាន។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
េំលាប់អាត្កក់បំផ្លែញជីវត្
ិ ខែនឯង
ួ
១- មន
ិ ្បយ័ែន មែី នយ
ិ យោកយមន
ិ ពែ
ិ និយយញុេះញង់ចាក់រក
ុ កជ ៀែ
ជោលោកយជលងជ ើ ចនាំឱ្យរបួ ចែ
ិ ែ ្ែូវគែ
ិ មុននយ
ិ យ។
២- ទំោប់គែ
ិ ជ្ចើន គិែជរឿងកនលង ួ គិែជរឿងមន
ិ ទាន់មកែល់ គិែជរឿង
ដែលខ្លួនមន
ិ អាចជធវបា
ើ ន គែ
ិ ជរឿងអ្ែ់្បជយ ន៍បាន្ែម
ឹ មាកំ ែ់ ំ រក់ទក
ឹ ដេនក
នឹងជកើែកំ ឹង។
៣- ទំោប់ជាប់ចែ
ិ ែជលើអ្នកែថ្ទ ជផ្្ើ វី ែជល
ិ ើ ជគ ពង
ឹ ជគជែម
ើ បរី ់ មន
ិ ជផ្លែែជលើ
ខ្លួនឯង អ្ែ់ជគរ ់មន
ិ បាន។
៤- ទំោប់មន
ិ ទទួលខ្ុ ្ែូវ ជធវអ្
ើ មវី ន
ិ ចប់ចុងចប់ជែម
ើ ទំោប់យក្ែូវខ្លួនឯង
ជ យ
ើ ទំោក់កំ ុ ជលើអ្ក
ន ែថ្ទ។
៥- ទំោប់្បយុទធជាមួយខ្លួនឯង ជ្ោេះដែការជគចជវ ពកា
ី រពែ
ិ ទប
ី ផ្
ំ ុែ្ែូវ
ដ វងរកការអ្េ័យជទា ឱ្យខ្លួនឯងនង
ិ ពអ្
ី កន ែថ្ទ។
៦- ទំោប់ច្
ំ យ វី ែជាមួ
ិ យនជយបាយ រ ូែដលងជចេះជែកពួន ដលងជចេះ
ុី ( ុី ដលងែង
ឹ រ ជាែ)ិ ជលបទក
ឹ ដលងចូល។
ជគនាំោនដ វងរកមនុ សលអ ដែជគមន
ិ ្ពមជធវខ្
ើ ួ នឱ្យកា
ល ល យជាមនុ សលអជសាេះ
ជនេះជ ើយជាទំោប់មន
ិ លអរប ់មនុ ស។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ដា្់វត្ឿនខែនឯង
ួ
១- វែថុខាងជ្ៅមន
ិ អាចឱ្យអ្នករករាយបានជទ
ី វាបាន្ែម
ឹ ដែបជងេើែកែក
ី ងវល់ឱ្យ
អ្នកដែបជុ ្ណ េះ ជៅជពលអ្នកជពញចែ
ិ ែនង
ឹ វែថុអ្វម
ី យ
ួ វាបានឆ្ក់យកកែ្ី ោញ់ ពី
អ្នក អ្នកនង
ឹ បាែ់បង់ភាពរករាយជាមួ
ី យខ្លួនឯង ។
២- ភាពលអឥែជខាចេះ វាោមនជៅកនុងជោកជនេះជទ ជបអ្

ើ នក្បាថានគែ
ឺ ូចជាកូនជកមង
ជែញចាប់្ ជមាល ឬ ពពុេះសាបដូ ែលជគផ្លុជំ ចាលដែបជុ ្ណ េះ ។
៣- ជជាគ យ ិ ដមនជាបញ្ហាធំែុំពែ
័ មន ិ ្បាកែជ ើយ វា្ោន់ដែជាការចងចាំ
ចុងជ្កាយរប ់អ្ក
ន ជៅជលើដ្គជពទយដែបជុ ្ណ េះ ។
៤- ុ េមងគលជយង
ើ អាចសាងជ ើងជៅកនុងខ្លួនជយើងបាន ្ែូវនក
ឹ ចាំថា
ជ្កាយពសា
ី ល ប់ជៅ ជយង
ើ ដលងមានគំនែ
ិ អ្វជី ទៀែជ យ
ើ ជយង
ើ ោមនទាក់ទងអ្វី
ជាមួយជោកជនេះជទៀែជ យ
ើ ដែលជៅរ ់ជទ ជទប
ើ ជចេះដែមានគំនែ
ិ កុំគែ
ិ ជ្ចើន
ជពក ។
៥- ភាពរករាយោ
ី ម នអ្នក្ផ្ែល់ឱ្យជយង
ើ ជទ ជ្ៅពកា
ី រយល់ែង
ឹ ពីរជបៀបរ ់
ជៅឱ្យបានលអ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
រ ំលឹកខែនឯងរល់
ួ ថ្លៃ
្ែូវមានការរ ំលឹកខ្លួនឯងរាល់ថ្ងៃថា៖
១- មនុ សមន ំ ជម ទ
ិ ដមនែុង អ្នកមន
ិ អាច្គប់្គងឬោប់ឆ្លក់ជគត្តមដែចែ
ិ ខ្
ែ ួន
ល
ឯងបានជនាេះជ យ
ើ ។
២- កុំខ្ង
ឹ ជ យ
ើ រែ់ជចាលឪពុកមាែយ ពួកោែ់គជា
ឺ ជ ែុផ្លដែមួយគែ់ដែល
អ្នក្ែូវដែជៅដកបរ ។
៣- កុំ្ច អ្
ំ ែថនយ
័ រវាងោកយ ជ នហា កែ្ី ោញ់ នង
ិ មែ
ិ ភា
ែ ព អ្វៗ
ី ជៅកនុង
ជោកគក
ឺ ្ែី ោញ់ អាចជ្បបា
ើ ន្គប់កាលៈជទ ៈទាំងអ្ ់។
៤- កំ ង
ឹ គជា
ឺ ការជធវខ្
ើ ួ នឱ្យឯជកា
ល ្ែូវជចេះផ្ែល់ជពលជវោឱ្យខ្លួនឯងគែ
ិ ជែម
ើ បី
បញ្ឈប់ការថានង
ំ ថានក់ចិែែ នង
ឹ គែ
ិ ឱ្យចិែែ ៃប់ ។
៥- មនុ សដែលជគនយ
ិ យថា ចូលចែ
ិ អ្
ែ នក ្ ោញ់ អ្នក មន
ិ ដមនជគ្ពមជធវើ
ត្តមជយង
ើ ្គប់យងជនាេះជទ ្ែឹមដែ្ពមឈរសាែប់គអ្
ឺ សាចរយ្ ់ជៅជ ើយ ។
៦- ជពលជវោនង
ឹ នាំឱ្យមានការផ្លល ់បូ រជទ
ែ អ្វៗ
ី ទុកជាបទពជិ សាធចុេះ ។
៧- ្ែូវជចេះគែ
ិ ជែម
ើ បឱ្យមានការ្គប់
ី ្គងចែ
ិ ែ កុំជចេះដែបដណែែបជ្ែ យត្តម
កាលចែ
ិ ឱ្
ែ យជសាេះ ជ្ោេះមនុ ស្ែូវមានការទទួលខ្ុ ្ែូវចំជោេះអ្ំជពដើ ែលខ្លួន
បានជធវើ។
Positive thought = Positive result!

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
អត្ីកាលសាែប់
រូបភាពទារករប ់ខ្ុ សា
ំ្ ល ប់បាែ់ជ យ
ើ ័
រូបភាពកុមារនិងយុវវយក៏
សាលប់បាែ់
ជ យ
ើ អាោ ៍ពោ
ិ ៍កសា
៏ ល ប់ជ យ
ើ ការងារនង
ិ ការចូលនវិ ែែនក
៍ សា
៏ ល ប់ជ យ
ើ
ឥ ូវខ្្ុក
ំ ក
៏ ំពុងដែសាលប់ដែរជ ើយ ជពលខ្្ុំសាលប់ជៅជ យ
ើ ខ្្ុំជេលចពកា
ី ររ ់ជៅ
អ្ ់រលីង។ ជៅមាន វី ែជទដែលជចេះដែគ
ិ ែិ ថា ខ្លួនមាន ុ ខ្ទុកយ
ខ ងជនេះៗ ខ្លួន
្ែូវជគ្បមាងជមល
ើ ងាយយងជនេះៗ ខ្លួន្ែូវជគជោរព រជ ើ រជាជែម
ើ ដែងាប់ជៅ
បាែ់ ដលងចងចាំដលងជចេះគែ
ិ អ្វជី ទៀែជ យ
ើ ជ ែុអ្រី ់ជៅចាំបាច់គែ
ិ ជ្ចន
ើ អ្ី
យងជនេះ? ជពលជៅជកើែជទៀែបាន ប
ួ ញាែង
ិ មី ែឹង ុ ខ្ែឹងទុកខ ែឹងកលន
ិ ែឹងរ
ែង
ឹ ជមលង ែង
ឹ រូបជាងមី មានដែលចងចាំជរឿងចា ់ ជរឿងឈចា
ឺ ប់អ្ជី ទៀែជទ កុំ
ពិបាកជពក។ ជពលខ្លួនចា ់ជៅកុែ
ំ ូចចែ
ិ អ្
ែ ី ជកមងៗមន
ិ ដែលែឹងបទពិជសាធ
មនុ សចា ់ែូចជមែចជនាេះជទ ដែចា ់ែង
ឹ ជរឿងជកមងៗទាំងអ្ ់។
ធម្ាជាត្ិថ្នគំនិត្
មន
ិ ថាអ្នកជៅទ្
ី ក៏ជោយ អ្វដី ែលអ្នកជធវវា
ើ ជាការចាំបាច់កុ ងការទទួ
ន ល
សាគល់បទពជិ សាធន៍រប ់អ្ក
ន នង
ិ ជាជរឿងសាមញ្ញ កនុងការបជញ្ច ញមែត្ត
ិ មធមម
ជាែព
ិ ែ
ិ ថ្នគំនែ
ិ រប ់អ្ក
ន ។ ្ប ិ នជបអ្
ើ នកមន
ិ បាច់ពាយមបញ្ឈប់អ្ដវី ែលកំពុង
ដែជកែ
ើ ជ ង
ើ ជៅកនុងចែ
ិ រែ ប ់អ្ក
ន បដុ នែអ្ក
ន ្ោន់ដែ ជងេែវាជ យ
ើ ជៅទប
ី ផ្
ំ ុែអ្នក
នង
ឹ ចាប់ជផ្ែម
ើ មានអារមមណ៍ថា វាជាការ ំ រាកលំ ដ យងទូលំទូោយដែលជា
គំនែ
ិ ជបក
ើ ចំ ជៅកនុងចែ
ិ រែ ប ់អ្ក
ន ដែលជាការពែ
ិ វាជាធមមជាែថ្ិ នធមមជាែិ
យងសាមញ្ញ ុ ទធសាធ ដែលថ្ផ្ទខាងកនុងធមមជាែទា
ិ ងំ ជនាេះដែង្បឆ្ំងនង
ឹ រុញ
្ចានគំនែ
ិ ជាជ្ចន
ើ ដែល្ោន់ដែជៅនង
ិ មក ឬ ្ែម
ឹ ដែជកែ
ើ រលែ់ដែបុជ្ណ េះ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ថ្ផនការជីវិត្
ដផ្នការ វី ែ
ិ ្មាប់ការរ ់ជៅ្បចាំថ្ងៃ៖
១- ុ ខ្ភាព ផ្ក
ឹ ទក
ឹ ្គប់្ោន់ អាហារជពល្ពក
ឹ ជទៀងជពលជវោ អាន
ជ ៀវជៅ មាធិ ជែក្គប់្ោន់ ជែរើ ហាែ់្បាណ៣០នាទក
ី ុ ងមួ
ន យថ្ងៃ ។
២- បុគគលភាព កុំជ្បៀបជធៀប វី ែខ្ល
ិ ួ នឯងជាមួយ វី ែអ្ន
ិ កែថ្ទ លុ បជចាល
គំនែ
ិ អ្វ ិ មា
ជ ន ជធវកា
ើ រមានកំណែ់ កុទ
ំ ុកោក់លុយធំជាង វី ែ
ិ កុែ
ំ ឹងដែងចំជោេះ
ខ្លួនឯងខាលង
ំ ជពក ជពញចែ
ិ ច
ែ ំជោេះអ្វដី ែលខ្លួនមាន វី ែជនេះខ្ល
ិ ្
ី ់កុំរវល់ដែបងេ
ជរឿងជាមួយអ្នកែថ្ទ ោមនអ្នក្អាចផ្ែល់ ុ ខ្ទុកខមកឱ្យជយង
ើ ជលើកដលងដែ
ខ្លួនឯង វី ែគ
ិ ជា
ឺ ការ ិ កាជទ ជយង
ើ មកកាន់ជោកជនេះគជឺ ែម
ើ ប ី ិ កា មន
ិ ដមន
មកជែើមបទទួ
ី លការឈចា
ឺ ប់ជទ បញ្ហាវលជៅវ
ិ លមកែដែលៗ
ិ អ្នក្ែូវជរៀន ូ ្ែ
រ ូែ វី ែ្ែូ
ិ វបានបញ្ច ប់ វាោមនឯកសារ្បានបញ្ហចក់ថាមានអ្នកឈនេះ អ្នក
ចាញ់ ជនាេះជទ វាមានដែអ្នកសាលប់ ។
៣- ងគមភាព ផ្ែល់អ្ំជពល
ើ ជអ ៅអ្នកែថ្ទជរឿយៗ ជទាេះមន
ិ បានផ្លែប ង
ន ក៏
ជោយ ្ែូវចំ្យជពលជៅជាមួយមនុ សជៅជពលខ្លួនចា ់ ពាយមជ ើ ច
ោក់មនុ សឱ្យបានបនា
ី ក់យងែច
ិ កនុងមួយថ្ងៃ កុំខ្ល
វ ់ពកា
ី រវន
ិ ច
ិ យ
ឆ័ រប ់អ្ក
ន ែថ្ទ
មកជលើខ្ួ នអ្ន
ល ក ីវែជែ
ិ ើរផ្លូវជរៀងខ្លួនជទ ការងាររប ់អ្ក
ន គឺដងរកាខ្លួនកុំឱ្យឈឺ ។
៤- ទ សនៈ វី ែ
ិ ជធវដើ ែជរឿងដែល្ែម
ឹ ្ែូវ សាថនភាពលអអា្កក់ដែងដែផ្លល ់បូ ែ
រជទ ជរឿងដែលអ្សាចរយ ្មាប់ ីវែគ
ិ ឺភាពរករាយ
ី អ្វីដែលមន
ិ រករាយចូ
ី រកុំជធវើវា។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ូ វម្តចវដើម្ប ីជំនេះវលើការគិត្វត្ចើន?
វត្ើត្ត្ូវវធវើដច
វាអា្ ័យជៅជលើអ្នកជទ ថ្ងៃជនេះជែើមបចាប់
ី ជផ្ែម ឹ ជំ រ ើ
ើ ជាមួយនង ថាជែើអ្ក
ន
ជ្មចចែ
ិ ែជ្ ើ យកឈឺ ឬ ជ្ ើ យកជាឱ្យ្បាកែ? ជបអ្
ើ កន ជពញចែ
ិ ន
ែ ង
ឹ
ជ្ ើ យកឈអ្
ឺ កន គិែជ្ចន
ើ ឱ្យឈជឺ ៅ រួចជ យ
ើ រ ់ជៅត្តមរជបៀបឈជឺ ៅ ដែជបើ
អ្នកជ្ ើ យកជា អ្នក្ែូវដែគែ
ិ លអ នង
ឹ រ ់ជៅត្តមរជបៀបជាអ្នកជា ហាែ់្បាណ
ផ្ឹកទក
ឹ ញញឹម ចូលរួមកច
ិ ចការមនុ សធម៌ ជៅជរៀនធម៌ជធវើ មាធិ អ្នកអាចជធវើ
បានជទជែើ ជចញជៅជធវអ្
ើ ំជពល
ើ អ ជចញជៅជធវកា
ើ រងារ ឈប់គែ
ិ ពជី រឿងឈចា
ឺ ប់ ្ពម
សាលប់ជបើ ិ នជា្ែូវសាលប់ ជ ើយញញឹមោក់ជគ្គប់ោនជៅ មន
ិ ្ែូវជធវើអ្ខ្
វី ុ ពីជនេះ
ជ យ
ើ ។ ្ ោញ់ ួងដ ងកូន បែជី ពកបានឈឺ ឈប់ ង
ួ ដ ងជៅ េ័យខាលច
្កជពកឈប់េយ
័ ជៅ។ ចែ
ិ ែជកែ
ើ រលែ់ វាជកែ
ើ ពីបចចយ
័ វាោមនខ្លួនឯង ដែកពីរែុំ
ទងគច
ិ ោនបានជចញផ្លេជេលង
ើ ផ្លេជេលង
ើ ោមនខ្លួនឯងជទ អ្នក្ែូវរ ំលែ់ជ ែុដែលនាំឱ្យ
គិែជ្ចន
ើ ឱ្យអ្ ់ អ្នកអាច ជងេែជមល
ើ ចែ
ិ ទា
ែ ន់ជទជែើ ចិែជែ កែ
ើ ជ ើង្បុងគែ
ិ
ពនយល់ជ ែុផ្លវាភាលម ជបម
ើ ន
ិ យ
ួ ខ្លួនឯងជទ ជែអ្
ើ កន ្ជគមក យ
ួ ជយង
ើ ?

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
វគ្នលវៅជីវត្
ិ
១- ីវែដែលមានការជរៀបចំ
ិ បានលអជ ើយ ជបើជទាេះជាបាន ប
ួ ជរឿងមន
ិ លអកម
៏ ន
ិ
អា្កក់ជពកដែរ ឆ្ប់ជរៀបរយការគែ
ិ ជៅ ។
២- ជៅមុខ្មន
ិ រួច ការបកជ្កាយរប ់អ្ក
ន មន
ិ ដមនមានន័យថាអ្នកចុេះចាញ់ ឬ
ទន់ជខ្ាយអ្វជី នាេះជទ វា្ោន់ដែបងាាញពភា
ី ព ៃបសា
់ ៃ ែ់ែអ្
៏ សាចរយជែម
ើ បជរៀបចំ
ី យុទធ
សាស្រ្ ែ ជ្មចជោលជៅជាងមីរប ់អ្ក
ន ដែបុជ្ណ េះ ។
៣- ៃបព
់ ខា
ី ងកនុង ខាងជ្ៅក៏ ៃបដ់ ែរ ៃបជ់ ោយបញ្ហញជទប
ើ ជាភាព ប
ៃ ព
់ ែ
ិ
្បាកែ ។
៤- ្ពដលងជចាលអ្ែែ
ី កាលជោយោមនការសាែយ្ ជ្េះ ជកាែបកាែប់
បចចុបបនន្បកបជោយការជ ឿជាក់ ្បឈមជាមួយអ្នាគែជោយោមនការេ័យ
ខាលច ជទប
ើ កាលយជាមនុ សខាលង
ំ កនុងជោកជនេះបាន ។
៥- ជែ្ើ ែូវជរៀបចំអ្នាគែែូចជមែច? ្ែូវជងយ
ើ ជមល
ើ ផ្លេយ ជ ំ នជៅ
ើយជបាេះ ហា
មុខ្ជានច
ិ ច (ោក់ជោលជៅខ្ព ់ជ យ
ើ ពាយមជធវ)ើ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
យកឈ្េេះេុក ខ
មានក់ៗឱ្យដែ ប
ួ បញ្ហាែង
ឹ ដែពីយំ ជែើជគោមនចិែែ
ែ ូ អ្ខ្
វី លេះជទឬ? ជបជើ ៅដែ
រជបៀប ង
នឹ អ្នក្បាកែជាសាលប់ វី ែកាន់
ិ ដែធាលក់ែុនោបជៅ ជបរើ វល់ដែែូជចនេះជនាេះ
ជ្កាកឈរជ ើង្បយុទជា
ធ មួយវាជៅ ឈប់ជកែ
ើ ទុកែ
ខ ជៅជទៀែ វាោមន យ
ួ អ្វីជយើង
បានជទ ជ្ៅដែពប
ី ដនថមការឈចា
ឺ ប់ឱ្យជយង
ើ នង
ិ ការបាែ់បង់បញ្ហញអ្ ់ពខ្
ី ួ នដែ
ល
បុជ្ណ េះ ឈប់ជកែ
ើ ទុកជខ យ
ើ ពាយមរកវធ
ិ ីជោេះ្សាយបញ្ហា ជាជាងជៅជ ៃៀម
ដបបជនេះ។ ្ពេះពុទបា
ធ ន្ត្ត ់ថា មានរូបមានទុកជា
ខ ធមមត្ត គ្ឺ ពេះអ្ងគចង់ពនយល់
ឱ្យជយង
ើ ជោេះ្សាយបញ្ហាត្តម ភាពធមមត្ត មន
ិ ដមនឱ្យជយង
ើ ជកែ
ើ ទុកប
ខ ដនថម
ជទៀែជទ រកវធ
ិ ជី ោេះ្សាយត្តមធមមត្តជៅកុអ្
ំ នទេះអ្ដនទង ការរ ់ជៅជនេះជបម
ើ ន
ិ ជចេះ
យកឈនេះទុកវខ បែែ
ិ ជិ ទ ជគនឹងសាលប់មន
ុ អាយុជាមន
ិ ខាន។
កុំវាយត្ថ្ម្ែម្នុ្សវៅត្តម្អារម្ាណ្៍
កុំវាយែំថ្លថាលអអា្កក់ជៅត្តមអារមមណ៍ជពញចែ
ិ ន
ែ ង
ិ មន
ិ ជពញចែ
ិ រែ ប ់
ខ្លួន ជធវដើ បបជនេះអ្នកមន
ិ អាចជមល
ើ ជ ញ
ើ អ្ំជពល
ើ អរប ់អ្ក
ន ែថ្ទបានពែ
ិ ្បាកែ
ជ យ
ើ ជ្ោេះមនុ សមានក់ៗមន
ិ ដមន ុ ទធដែអា្កក់ទាង
ំ អ្ ់ជនាេះជទ។ មនុ ស្គប់
ោន ុ ទធដែមានលកខណៈជោយដ កៗពោ
ី ន ជៅត្តម ភាវៈគែិ ជៅត្តម
ម ឈោានរ ់ជៅ ្បថ្ពណី្គួសារ ពួ អ្ំបរូ ចរែន
ិ ិ ស័យ នង
ិ ចំជណេះែង
ឹ រប ់ ជគ
ដែលជយង
ើ មន
ិ អាចដកដ្បជគឱ្យជៅជាអ្វជី ផ្សងបានជ យ
ើ ែរាប្ជគមន
ិ ្ពមដក
ដ្បជទជនាេះ។ ចង់ដកដ្បមនុ ស គ្ឺ ែូវដកដ្បជោយជ ចកែ្ី ោញ់ មន
ិ ដមនដក
ដ្បជោយកែី ប
អ ជ់ នាេះជទ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ផ្លេញ់ការ្អប់វខពើម្វដាយកតីត្្លាញ់
ជែអ្
ើ កន មានវធ
ិ អ្
ី វីខ្េះល ដែលជធវឱ្
ើ យមនុ ស ប
អ អ្
់ នក ដ្បមក្ ោញ់ អ្ក
ន វញ
ិ
បាន? ជមល
ើ អ្នុសា ន៍រប ់លីនខ្ូលចុេះ ោែ់ជលើកដលងជទា ឱ្យអ្នកដែល
អបោ
់ ែ់ទាង
ំ អ្ ់ អ្នក្មាន មែថភាពោែ់ឱ្យចូលកាន់ការងារធំៗ ចំដណក
អ្នកមាែយខ្្ុំកាលជោកជៅវែែ មានយយមានក់កាចឆ្ន ់ជឆ្នម
ើ រកជរឿងជធវបា
ើ បោែ់
្ ់ (មកជៅវែែមន
ិ ដមនមកជែកចាំដែ ុី ជទជនាេះជទ ជៅជបា សាោ ជៅ
ជបាចជៅម ំ វជៅកនុងវែែ
កុំមកជធវើ ទា ្បយ័ែនអ្ែ់អ្ទ
ី ោ
ំ រជៅ) ថ្ងៃមយ
ួ ខ្្ុបា
ំ ន
ថាវយបងគំជោកមាែយ ូន្បាក់ដែលខ្្ុខ្
ំ ំ នស ំជៅោែ់ ោែ់ដបរជាឱ្យខ្្ុទ
ំ ិញ
គុយទាវជ ើ យកជៅថាវយបងគំ ូនជោកយយកាចជនាេះឯង ត្តំងពថ្ី ងៃជនាេះមក
យ
ជោកយយជនាេះដ្បជា ូ ែបូ
ល ែោក់មាែយខ្្ុំ ជ យ
ើ យំជអាបជោកមាែយខ្្ុំជៅ
ជពលដែលពួកោែ់ដបកោនជទៀែផ្ង។ ដែជមល
ើ ្ពេះពុទច
ធ ុេះ ួយបំបួ ជទវទែែ ួយ
បជ្ងៀនធម៌វន័
ិ យ ជទាេះលអោក់ប្
ុ ណ ក៏ជទវទែែជមល
ើ មន
ិ ជ ញ
ើ មន
ិ ទុកោក់កុ ងដកវ
ន
ដេនកដែរ ជនេះជាការមានជពៀរនង
ឹ ោន ជបើ ប
ួ សាថនភាពដបបជនេះជែរើ ជចញជៅ្។
«ចូរកុំជធវើអ្ដវី ែលខ្លួនមន
ិ ចូលចែ
ិ ែជៅជលើអ្នកែថ្ទ» ជបើអ្ក
ន ជែកមន
ិ លក់ អ្នក្ែូវ
យកជពលជវោជនាេះយកមកគែ
ិ ជែអ្
ើ កន មានវធ
ិ អ្
ី ខ្
វី េះល ជែម
ើ ប ី ួយឱ្យអ្នកែថ្ទមានកែី
ុ ខ្? អ្នកមន
ិ ចាំបាច់ខ្ប
ំ ំជេលចទុកអ្
ខ វីជនាេះជទ ្ោន់ដែ្ពមជពលោនជនាេះអ្នកនក
ឹ គែ
ិ
ែល់មនុ សដែលខ្ំ្ ោញ់ អ្ក
ន ខ្លេះជៅ ទុកក
ខ ងវល់អាចធូរជ បយបានដែរ។
ើ
ជោកជនេះមានដែអ្ំជពើលប
អ ុជ្ណ េះដែលអាចជធវឱ្
ើ យអ្នកែថ្ទញញឹមញដញមរករាយ
ី
បាន ជធវែ
ើ ូជចនេះអ្នកនង
ឹ ជេលចទុកក
ខ ងវល់ពខ្
ី ួ នឯង
ល ដែលការគែ
ិ ដែពខ្
ី ួ នឯងជនេះ
ល
ជ យ
ើ ជាឧបាទាន កាេយទែ
ិ ាិ អាត្តមនិយម គឺជា្បេពនាំឱ្យជកើែទុកខ នាំឱ្យ
េ័យខាលច ពវដបបយង ហាែ់គែ
ិ ពអ្
ី កន ែថ្ទខ្លេះជៅ្។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ហាត្់ត្ព្ថ្លងវចាល
ហាែ់្ពដលងជចាលជរឿងទាំងែប់យងខាងជ្កាមជនេះ ៖
១- ្ពដលងជចាលការជ្បៀបជធៀបជធវបា
ើ បខ្លួនឯង។
២- ្ពដលងជចាលការរេះគន់
ិ ជមល
ើ ងាយោន។
៣- ្ពដលងជចាលការចងគំនុំ ង ឹ កោន។
៤- ្ពដលងជចាលអ្ំនែ
ួ ជកអងកាអង្កអ្ឺែ្កទម។
៥- ្ពដលងជចាលកែបា
ី រមភនង
ិ ការសាែយ្ ជ្េះ។
៦- ្ពដលងជចាលការ ី ប
ែ ជនាទ ខ្លួនឯងនិងអ្នកែថ្ទ។
៧- ្ពដលងជចាលកំ ង
ឹ នង
ិ ការ អបជ់ ខ្ពម
ើ ។
៨- ្ពដលងជចាលការេ័យខាលច។
៩- ្ពដលងជចាលការ ងឃមទុ
ឹ កជាមុនឬការរ ំពង
ឹ ទុក ួ ជ ែុជពក។
១០- ្ពដលងជចាលអារមមណ៍កនុងជោកជចាលទាំងអ្ ់។
ជធវច
ើ ែ
ិ ែឱ្យអ្ ើ ្ែូវត្តមែជំ ណើរធមមជាែិ ជ្ោេះអ្ែ់មានអ្នក្យ
់កងវល់ជទប
កអ្បា
ី នពជី ោកជនេះជៅជទ ជរៀបចំចិែឱ្
ែ យរករាយ
ី ជោកជនេះជចេះអ្វម
ី ន
ិ ជ ើន
ម ង
ឹ ជចេះ
ឈប់គែ
ិ ជនាេះជទ ត្តម ិ ែ
ថ អ្
ិ ងគការ ុ ខ្ភាពពេ
ិ ពជោកបានបងាាញថា មនុ ស
សាលប់ ែ
ិ ពីរោននាក់កុ ងមួ
ន យឆ្នគ
ំ ឺជោយសារដែការគែ
ិ ជ្ចើន គិែអ្ ់ ងឃម
ឹ
ខ្ជល
ិ ត្តំងពែ
ី កែជងាម
ើ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
គំនិត្ថ្ដលនា ំវៅដល់អំវព្ើល អ
គំនែ
ិ ដែលនាំជៅែល់អ្ំជពល
ើ អ ំ ខាន់ជាងគំនិែដែលមាន្ែម
ឹ ដែគំនិែ គែ
ិ
ឱ្យជ្ៅជមល
ើ ឱ្យធលុេះជគនង
ឹ ជ ញ
ើ ភាពពែ
ិ ថ្ន វី ែ
ិ ជ ញ
ើ ការពែ
ិ ជទប
ើ គំនែ
ិ
្សាល្ េះលអ។ ជគមន
ិ ដែលមានការបាែ់បង់ជ្ោេះដែោកយឈនេះនង
ិ ចាញ់
ជនាេះជទ ជ្ោេះជគ ិ កាពវា
ី ។ ជ ើ ចជមល
ើ ិ នជៅជបជើ ៅជ ើ ចបាន (ទាន់ជៅមាន
ជធមញ) ុំ ជទា ិ នជៅជបើគរួ ដែជធវើ ្ពដលងវាជចាលជៅជបទ
ើ ុកជៅនាំដែជកើែ
ទុកខ។ អ្ែថបទកំសានែចែ
ិ ែ៖
១២ឃ្នលទុក្បជៅកូនជៅរប ់េរយ
ិ ្បធានាធិបែីចិន៖
១. កូន មាលញ់ កូន្ែូវជរៀនជធវម
ើ ូ បអាហារ
ា ជនេះមន
ិ ដមនជែម
ើ បយកជៅ
ី
្បណិប័ែន៍អ្ក
ន ្ជ យ
ើ បុដនែជៅជពលដែលមនុ សដែល្ ោញ់ កូនមន
ិ ជៅ
កូនអាចរ ់ជៅជមល
ើ ដងខ្លួនឯងបាន (រ ់បានជោយខ្លួនឯង)។
២. កូន មាលញ់ កូន្ែូវជចេះជបក
ើ បរ ជនេះមន
ិ ោក់ពន
័ ន
ធ ឹងែំដណង ែួនាទអ្
ី វីជនាេះ
ជទ ជ្ោេះជបក
ើ ូនជបក
ើ ឡានខ្លួនឯងបាន កូននង
ឹ អាចជៅ្គប់កដនលងដែលកូនចង់
ជៅបាន្គប់ជពល្គប់ជវោ ជោយមន
ិ ចាំបាច់ ុំ អ្ងវរអ្នក្ (មានឯករា យ
ិ ទជធិ រ)។
ី
៣. កូន មាលញ់ កូន្ែូវចូលជរៀនមហាវទាល័
ិ យនិង្ែូវជាមហាវទាល័
ិ យ
ដែលមានគុណភាព ជនេះមន
ិ ដមនជរៀនជែម
ើ បយកជ្កឌ្
ី ែី ជនាេះជទ បដុ នែកុ ងមួ
ន យ វី ែ
ិ
មនុ សជយើង ្ែូវឆ្លងកាែ់ការ ិ កាជៅមហាវទាល័
ិ យឱ្យបាន ៣ជៅ៤ឆ្ន ំ ដែល
ជា វី ែដែលោ
ិ ម នលកខខ្ណឌែវា នង
ឹ ជា វី ែដែលបានទទួ
ិ លការអ្ប់រ ំឱ្យមាន ែិ
បញ្ហញ ការគែ
ិ នង
ិ ជ្បជើ ែុផ្ល (ជៅជពលចូល្ប ូកចូលកនុង ងគមវាក៏ជ្បៀប
ែូចជាបានសាគល់ពី វី ែព
ិ ែិ )។
៤. កូន មាលញ់ កូនែឹងជទថា កូនទុកោនជ ង
ើ បានឆ្ៃយបុ្ណ ចិែែគំនែ
ិ
រប ់កូននង
ឹ ទូលំទូោយបន
ុ ជនាេះ ជៅជពលមានចែ
ិ ែទូលំទូោយជ យ
ើ ជទប
ើ
អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
កូនមានកដី ុ ខ្ ជ យ
ើ ជបើជែើរមន
ិ បានឆ្ៃយជទ គឺ្ែូវឱ្យជ ៀវជៅនាំកូនជៅ (ព្ងក
ី
ទ សនវ ិ ័យរប ់ខ្ួ នឯងជោយព
ល ងឹ ដផ្អកជលើចជំ ណេះែង
ឹ )។
៥. កូន មាលញ់ ជបជើ ោកជនេះជៅ ល់ដែទក
ឹ ពរី ដពង កូន្ែូវទុកមួយដពងផ្ក
ឹ
ចំដណកមួយដពងជទៀែគ្ឺ ែូវទុកជ្បើ មាអែថ្ផ្ទមខ្
ុ នង
ិ ជខាអាវកនុងរប ់កូន (ការ
ជមល
ើ ជ ញ
ើ ែថ្មលខ្ួ នឯង
ល មន
ិ ោក់ពន
័ ធនង
ឹ ការមាន ឬ្កជនាេះជទ)។
៦. កូន មាលញ់ ជបជើ ម រលំ ធាលក់មក កូនកុំបាច់យំដ្ ក នង
ិ មន
ិ បាច់ងូ ររអ្
ៃ ថា ូ
យង្ជនាេះជទ ជ្ោេះវានឹងជធវឱ្
ើ យមនុ សដែល្ ោញ់ កូនកាន់ដែឈចា
ឺ ប់
ចំដណកមនុ សដែល ប
អ ក
់ ូនកាន់ដែបានចែ
ិ ែ (្ពមទទួល ត្តកមមយង ប
ៃ ់
មនុ សដែលជយើង្ ោញ់ នឹងមានកដី ុ ខ្។
៧. កូន មាលញ់ ជទាេះបី ូបបាយជាមួយទក
ឹ ុី អ្វុី ក៏្ែូវ ូែែុ ្កាលក្មាល
ឱ្យបានសាអែ ជ ើយអ្ងគុយ ូបឱ្យមានរជបៀបជរៀបរយ រ ់ជៅត្តមដបបធមមត្តៗ
បុដនែរកាឱ្យបានភាពថ្ងលងូ រន មរមយ (ឥរយ
ិ មារយទ នង
ិ សាថនភាពមន
ិ ដមនជា
ជរឿងោក់ពន
័ ធោនជនាេះជទ)។
៨. កូន មាលញ់ ជៅជពលកូនជៅកដនលងឆ្ៃយៗ ្ែូវចាំទុកថា ជ្ៅព្ី ែូវយកកា
ជមរាងែរូបជៅជាមួយ គឺ្ែូវយកបច
ិ នង
ិ ្កោ ជៅផ្ង ជ្ោេះជទ ភាពអាចែូច
ោន បដុ នែអារមមណ៍ជមល
ើ ជទ ភាពជនាេះមន
ិ ្បាកែថាអាច្ែលប់មកបានែូចជែើម
វញជនាេះជទ។
ិ Xu Xia Ke អាចកាលយជាេូមវិ ទូ
ិ ែល
៏ បជៅ្បជទ
ី ចន
ិ មន
ិ ដមន
ើ ំជណើរជ្ចន
ជោយសារោែ់បានជធវែ ើ បំផ្ុែជនាេះជទ បុដនែជោយសារោែ់បានកែ់
្ត្តជរឿងរាវ នង
ិ បទពជិ សាធន៍យងលអិែលអនព
់ កា ើ ំជណើររប
ី រជធវែ ់ោែ់ ជែើមប ី
ំ ន់ជ្កាយ។
បនសល់ទុកឱ្យជកមងៗ នា
៩. កូន មាលញ់ កូន្ែូវមានផ្ទេះមួយរប ់ខ្ួ លនឯង ជទាេះប្ី ែម
ឹ ដែ ៥ដម្ែបួន
្ ង
ុ ក៏ជោយ ជ្ោេះជៅជពលកូនជ្លេះោនជាមួយមនុ សដែលកូន្ ោញ់ ែល់
ដបកបាក់កម
៏ ន
ិ ែល់ថានក់្ែូវរកកដនលងជែកមន
ិ បាន។ អ្វដី ែល ំ ខាន់ជាងជនេះជៅ

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ជទៀែ គឺជៅជពលដែលកូនមានចែ
ិ ែជៅដ ជនាេះក៏មានកដនលងដែលអាចជធវឱ្
ើ យកូនចែ
ិ ែ
្ែជាក់វញបានជៅទ
ិ ជី នាេះ (ឧបនិ ស័យដបបឯករា យ)។
១០. កូន មាលញ់ ជពលជៅជកមង្ែូវមានចំជណេះែង
ឹ ជៅជពលធំជ ង
ើ ្ែូវមាន
បទពជិ សាធន៍ ជទប
ើ កូនមាន វី ែដែលរ
ិ កចជ្ម
ី នើ យងមានគុណភាព (អានបទ
ពិជសាធន៍រប ់អ្ក
ន ែថ្ទ និងដ វងរកបទពជិ សាធន៍ ្មាប់ខ្ួ នឯង)។
ល
១១. កូន មាលញ់ មន
ិ ថាជពល្ក៏ជោយ កូន្ែូវជធវជា
ើ មនុ សដែលមានជមត្តែ
្ែូវចាំទុកថា ការមាន នាដនចែ
ិ ល
ែ អ នង
ឹ ជធវឱ្
ើ យកូនកាលយជាមនុ សដែលទទួល
បានការ ុំ្គងជមល
ើ ដងលអបផ្
ំ ុែពអ្
ី កន ផ្ង នង
ិ វែថុ កដិ ិ ទធទាង
ំ ឡាយ (ការ ុំ
្គងជមល
ើ ដងជនេះមន
ិ ដមនជោយភាពមានបាន នង
ិ អ្ំ្ចជនាេះជទ គជឺ ធវល
ើ អ ជយង
ើ
នង
ឹ បានអ្វល
ី អមកវញ)។
ិ
១២. កូន មាលញ់ សានមញញឹម ភាព្ ់សាអែ និងភាពជ ឿជាក់ ជនេះជ យ
ើ គឺ
ជា្ទពយជាប់ខ្ួ នកូ
ល ន។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ម្នុ្សម្ិនវចេះខុ្
ជ ែុអ្បា
ី នជាជយង
ើ ជចេះដែ្ែូវ ចំដណកអ្នកែថ្ទជចេះដែខ្ុ ? ជ្ោេះខ្ួរ
កាលដែងវភាគលំ
ិ ជអ្ៀងជៅរក ជំ នឿនង
ិ ការយល់ជ ញ
ើ ផ្លទល់ខ្ួ ន
ល វាមានទំោប់
កនុងការ្បកាន់ថាខ្លួនលអ្បជ ើ រ្ោន់ជបើជាងជគ ថ្ងលងូ រជាងជគ
ន ភាព្កអ្ឺែ្កទម
ជនេះនង
ឹ នាំជៅែល់ការទា ់ ចែ
ិ ម
ែ ន
ិ ឈប់ឈរ ជ្ោេះដែការជមល
ើ ជ ញ
ើ ែំថ្លអ្នក
ែថ្ទទាបជាងខ្លួន។ មនុ សមានការភា្ក់រលឹកដែងពិនែ
ិ យជ ង
ើ វញព
ិ បី ញ្ហាជនេះ
ជែម
ើ បបជងេ
ី ែ ើ ភាព ម្ បកនុងការវន
ិ ច
ិ យ
ឆ័ ជៅជលើភាពលៃងជ់ មលមួយដែលជធវឱ្
ើ យ
ជយង
ើ ជមល
ើ មន
ិ ជ ញ
ើ ពធ
ី មមជាែព
ិ ែ
ិ រប ់ខ្ួ នឯង។
ល ជយើងដែងពាយមការោរ
គំនែ
ិ ខ្លួនឯងជែម
ើ បជចាទអ្ន
ី កែថ្ទថាពួកជគគខ្
ឺ ុ (មនុ សឱ្យដែនយ
ិ យចុេះ
និយយជ ើងគឺជ ៀ មន
ិ ផ្ុែពីការអ្ួែ ជ ើ រខ្លួនជនាេះជទ ជនេះជាជរឿងដែល្ែូវ
្បុង្បយ័ែន )។
១- ការអ្េះអាងលំ ជអ្ៀងមករកខ្លួនឯង ជនេះជាទំោប់ដែលមានត្តំងពី
ជកមង ដែងដែជចាទថា ជគចជច មានេះមន
ិ មជ ែុផ្ល (ជបជើ យង
ើ មន
ិ មានេះខ្ំ
និយយជធវើអ្ី?) ជទើប្ពេះពុទធជោក្បជៅឱ្យខ្ំពិនែ
ិ យខ្លួនឯង កុំជចេះដែត្តមជមល
ើ
អ្នកែថ្ទ ។
២- ជ ែុអ្អ្
ី នកមន
ិ អាចឱ្យែំថ្លអ្នកែថ្ទខ្ព ់ជាងខ្លួនឯងបាន? គំនិែ
្ចដណនជា ភាវៈគែរិ ប ់មនុ សថានក់ទាប ត្តមពែ
ិ ការជលើក ួ យអ្ន
ទ កែថ្ទគឺ
ជាការជលើក ួ យខ្ល
ទ ួ នឯងដែរ ជបើជយង
ើ បនាទបបជនាថកជគ ជគក៏ត្តមបនាទបបជនាថក
ជយង
ើ វញដែរ
ិ ។
៣- មន
ិ ្ែូវវន
ិ ច
ិ ឆយ
័ អ្វីឆ្ប់រ ័ ជ ែុអ្វីអ្នកមន
ិ អាចពិចារ្ឱ្យបាន
យូរបនែច
ិ ? ការវន
ិ ច
ិ យ
ឆ័ ឆ្ប់រ ័យគជា
ឺ ្បែក
ិ មមចែ
ិ ែដែលដ ែងជចញពគ
ី ន
ំ ែ
ិ ផ្លទល់
ខ្លួនជទ វាមន
ិ ដមនជាបញ្ហញពែ
ិ ្បាកែជ ើយ ការគែ
ិ ជ្បៀបជធៀបមកខ្លួនឯង គែ
ិ
ជាជ្ចន
ើ ផ្លូវឱ្យបានយូរបនែច
ិ ជទប
ើ ជាវចារណៈញ្ហ
ិ ញ ណពែ
ិ ្បាកែ។ ទាំងបជី នេះជា

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
្បព័នធខ្ុ ឆ្គងដែលខ្ួរកាលបានផ្លិែជ ង
ើ នាំឱ្យមានបញ្ហាែល់ខ្ួ នឯង
ល គឺ
្ពេះពុទធដែមួយ្ពេះអ្ងគគែ់ដែលជាបុគល
គ មានការភា្ក់រលឹក ជោកបានពនយល់ពី
បញ្ហាជនេះ នាំឱ្យមានការអាណិែអា ូ រ ជ្ែ ជ្បា ្បណីោន ជ្ោេះអ្នកែថ្ទ
ក៏មានបញ្ហាជនេះែូចជាជយង
ើ ដែរ។
សាគល់ខ្ួ នឯង
ល គឺសាគល់អ្ក
ន ែថ្ទ អ្វដី ែលមានជៅកនុងខ្លួនអ្នកែថ្ទ គមា
ឺ នជៅ
កនុងខ្លួនឯងដែរ ជមល
ើ អ្នកែថ្ទឱ្យែូចជាជមល
ើ ជ ៀវជៅ ដែសាគល់ខ្ួ នឯងឱ្យែូ
ល ចជា
រប ់កាន់បានផ្លទល់ថ្ែ។
េុកវខ ត្ពាេះវត្ថខ្ងវត្ៅ
ុ
មានទុកខធជំ ោយសារវែថុមួយ ជ្ោេះដែជយង
ើ ឱ្យែំថ្លវែថុជនាេះខ្ព ់ជពក ្កមុំ
មានក់បានជធវើឱ្យែួងចែ
ិ ែកជមាលេះមានក់ជ ើ រទ សាលប់ជ ើ រទ រ ់ ដែដបរជាោមនែំថ្ល ចំជោេះក
ជមាលេះមានក់ជទៀែ។ ជ ែុជនេះកុហា
ំ ែ់ោក់ចែ
ិ ឱ្
ែ យែំថ្លវែថុជ្ៅខ្លួន ខ្ព ់ជាង ីវែខ្ល
ិ ួន
ឯងជពកឱ្យជសាេះ ជបជើ យង
ើ ឱ្យែំថ្លវែថុអ្វី គវឺ ែថុជនាេះឯងដែលជធវបា
ើ បជយង
ើ ជៅថ្ងៃមខ្
ុ
ហាែ់រកាចិែឱ្
ែ យជ ើ ច
ម ំជោេះមុខ្វែថុទាំងអ្ ់ ជទប
ើ មានកែី ុ ខ្។ ត្តមឃ្នលជំ មល
ើ ចិែែ
ត្តមរវា ំងដងរកាការោរវា កុំវាធាលក់កុ ងកែ
ន ្ី ោញ់ អប់ ជ យ
ើ ្ែូវជចេះពនយល់លួង
ជោមវា ជៅជពល្ដែលវាមានការទាមទារ ួ ពី មែថភាពរប ់ខ្ួ ន។
ល
ជោកជនេះោមនអ្វី ំ ខាន់ជាងខ្លួនឯងជ យ
ើ ជមល
ើ ជរឿងនទា
ិ នជនេះចុេះ៖ ជៅេូមម
ិ យ
ួ
ិ រវែែមានែុជំ ព្ បូរាណជៅជាប់កុ ងងង់

នរ្ក៏ែឹងថា ជោកត្តជៅអ្ធកា ន យម
ជោកដែរ។ ថ្ងៃមយ
ួ មានបុរ មានក់បានជ ញ
ើ ជោកកំពុងដែនម
ិ នែបណ
ិ ឌ ជគបាន
សាកទូល ុំ ជោកថា ជោកត្ត ជៅចង់បានវែថុដែលមានែំថ្លកនុងងង់យម
ជោកត្តជែបា
ើ នជទ? ្សាប់ដែជោកត្តលូ កយក ុចឱ្យជធវ្ើ ពជងយ
ើ អ្ែ់មាន
ភា្ក់ជផ្អល
ើ អ្វីទាង
ំ អ្ ់។ យប់ជ ើងបុរ ជនាេះគែ
ិ ពវៗជៅ ជព្ ជនេះមន
ិ ្បជ ើ រ

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ែូចជាចិែជែ ោកដែលលេះោច់េង
ឹ ៗឥែអាល័យែូជចានេះជ យ
ើ ជទប
ើ ្ពក
ឹ ជ ង
ើ
បុរ បានយកជព្ ជៅ្បជគនជោកវញជ
ិ យ
ើ ជោលថា ជោកត្ត កូ្ចង់
បាន ភាពចែ
ិ ែ
ែ ូចជោកត្ត ដែលលូ កថ្ែចូលងង់យមយករប ់មានែំថ្លឱ្យ
កូ្ជោយឥែអាល័យជនាេះ្ ់ កូ្ចង់បាន ភាវៈចែ
ិ ដែ បបជនេះ្ ់
ជោកត្ត។ ជោកត្តញញឹមជ យ
ើ ែបថា ចូរពចា
ិ រ្ឱ្យបានជរឿយៗថា ជោក
ជនេះមន
ិ មានអ្វី ំ ខាន់ជាងខ្លួនឯងជ យ
ើ ្ែូវជចេះត្តំងចែ
ិ ល
ែ េះបង់ឱ្យបានលអ ជបើ
ោមនការត្តំងចែ
ិ ែឱ្យបានចា ់ោ ់លអជនាេះជទ ជគមន
ិ អាចលេះបង់ការគិែមន
ិ លអ
ជផ្សងៗបានជ យ
ើ ជ្ោេះលេះបង់ការគែ
ិ ក៏មន
ិ ដមនជាជរឿងងាយបនា
ុ ម នដែរ្
ជៅ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ជវមាែេះបតីត្បព្នធ
បែី្បពនធជ្លេះោន គឺជ ៀ មន
ិ ផ្ុែពកា
ី រដ ំ ួយជែម
វងរក ន ើ បមក
ី យ
ួ
នយ
ិ យ្បាប់ថា គខ្
ឺ ួ នជគជាអ្ន
ល ក្ែូវ មាខងជទៀែគជា
ឺ អ្នកខ្ុ ជ្កាយពបា
ី នសាែប់
របាយការណ៍លំ ជអ្ៀងរប ់ជគរួច ជបអ្
ើ កន ហានដែនិយយថា គខ្
ឺ ួ នឯងក៏
ល ខ្ុ ដែរ
ជនាេះអ្នកនង
ឹ កាលយជាចុងជចាទភាលមមួយរ ំជពច។ បែ្ី បពនធកជំ ៅដែងជធវដើ ែជរឿង
ដែលឥែ្បជយ ន៍ដបបជនេះឯង ជបើជគទាំងពីរជាមនុ សឆ្លែ ជ្កាយពបា
ី ន ួប
ជ ែុការណ៍ភាលម ជគនាំោនពន
ិ ែ
ិ យកំ ុ ខ្លួនឯង ជនាេះជ ចកែី ុ ខ្នង
ឹ ជកែ
ើ មាន
ជ ង
ើ ជ្កាយពបា
ី នទទួលខ្ុ ្ែូវជរៀងៗខ្លួន។ ូ មនិយយពកា
ី រ្ ោញ់ រប ់
អ្នកឱ្យបានជ្ចន
ើ ជាងបញ្ហា ការពាយមគចា
ឺ បា
ំ ច់្ ់ ំ រាប់បជញ្ជ ៀ កែទ
ី ុ កខ
្ពួយ ចូរជមល
ើ ជ េះដែលកំពុងដែអ្ូ រជទេះជនាេះចុេះ ជែើមបជគចព
ី រី ំោែ់មាច ់វា វា
្ែូវ្បង
ឹ ពាយមរែ់ឱ្យបានជលឿនជែម
ើ បកុ
ី ឱ្
ំ យមាច ់វាយវា ជយង
ើ ក៏ែូចោន ជែម
ើ បកុ
ី ឱ្
ំ យ
មានការឈចា
ឺ ប់ ្ែូវដែពាយមរ ំលែ់ជ ែុ ដែលនាំឱ្យមានការឈចា
ឺ ប់ មន
ិ
ដមនជចេះដែចង់ទោ
ំ ក់កំ ុ ោក់ោនជ យ
ើ យក្ែូវដែឯងជនាេះជទ។ កនុងជោក
ជនេះ គឺមានដែចិែគ
ែ ែ
ិ បជុ ្ណ េះដែលហាក់បែ
ី ូចជាមាន ភាពពែ
ិ ជាក់ដ ង
ែ ជាង
ពេ
ិ ពជោកដែលជយង
ើ បានជមល
ើ ជ ញ
ើ ជៅខាងជ្ៅ ចំដណកការជ ឿចំជោេះអ្វី
ដែលជយង
ើ បានជមល
ើ ជ ិ ដមនជា ជំ នឿជទ
ើញនិងបេះោល់បានវាមន ដែការជ ឿអ្វី
ដែលជយង
ើ ជមល
ើ មន
ិ ជ ញ
ើ ជនាេះគជា
ឺ ពរ យ
័ នង
ិ ជា យ
័ ំ េះែ៏ពែ
ន ិ ្បាកែ។ បញ្ហា
បានជកន
ើ ជ ើងជៅជពលដែលែំរវូ ការជកន
ើ ជ ើង បញ្ហាបានងយចុេះជៅជពលដែល
ែំរវូ ការងយចុេះ បញ្ហានង
ឹ មាន្ែម
ឹ ដែចា ់ឈសា
ឺ ល ប់ ជបែ
ើ ំរវូ ការបានកាលយជៅជា
ការកំណែ់ែង
ឹ ីវែគូ
ិ ្ ករមានកែី ុ ខ្ ជបើជគបាន ិ កាពមា
ី រយទរប ់ចែ
ិ ែ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
កុំបារម្ភព្ីការបាត្់បង់នណាមាេក់
កុំបារមភពកា
ី របាែ់បង់នរ្មានក់ ដែលជគមន
ិ ដែលបានជធវើឱ្យអ្នកមានភាព
រករាយបានមែ
ី ងផ្ងជនាេះ ការ ួយខ្លួនឯងគជា
ឺ ជ វាកមមែខា
៏ លង
ំ កាល ជ្ោេះជែម
ើ បជប
ី កើ
បងាាញថា អ្នកគជា
ឺ មនុ សមានែំថ្ល នង
ិ មានផ្ល្បជយ ន៍ចំជោេះ ងគម។
ការរ ់ជៅជនេះគជា
ឺ ្បេព្បដ ង មួយ ំហានងយជ្កាយរប ់ជយង
ើ គែ
ឺ ប់
ំហានជៅមុខ្រប ់អ្ក
ន ែថ្ទ អ្នកមន
ិ អាចោមនការផ្លល ់បូ រជៅត្តមរងវ
ែ ល ិ រប ់
ពេ
ិ ពជោកបានជទ ជបជើ យង
ើ ជាមនុ សមន
ិ ូ វរងមាំ
ឹ មន
ិ អាច ូ ្ទាំនង
ឹ ការវាយ
្បហារជនេះបានជ យ
ើ ។ កុំខ្ង
ឹ នង
ឹ អ្នកែថ្ទ កុំ ប
អ ខ្
់ ួ នឯង
ល ្បមូលឋាមពលដែល
ខ្លួនមានជផ្លែែជលើការផ្លល ់បូ រជែ
ែ ម ើ ប្បជែញឱ្យទាន់
ី កូនបាល់ជជាគ យ
័ ដែល
កំពុងដែរង់ចាអ្
ំ កន ជៅខាងមុខ្។ កុំរវល់ដែគែ
ិ ពីការ្ ោញ់ អប់ វាជារប ់ោមន
ន័យបនា
ុ ម នជទ ជបជើ ទាេះបជី គ អប់ ជគជមល
ើ ងាយខ្្ុំ ឬ ជគ្ ោញ់ ខ្ុ ំ្ ក៏ខ្ុ ំជ្ ៅដែជា
ខ្្ុំែដែលជទ ជបអ្
ើ កន ចាកជចញ ួ ពគ
ី ំនែ
ិ ជធវ្ើ ែូវ វាគជា
ឺ វាលរជហាឋានមួយ
ដែលអ្នក្ែូវ ប
ួ ្ពេះគង់ចាអ្
ំ នកជៅទជី នាេះ ្ពេះពុទធករុ្ែល់ ែវ្គប់ោន ចូរ
យកការជ្បៀន្បជៅរប ់្ពេះអ្ងគ ជធវជា
ើ វង
ិ ី វី ែចុ
ិ េះ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
វរងការវរងកម្ាចំណ្ងថ្ដអា្ិរព្ិ្
គិែ្ែលប់ងយជ្កាយវញ
ិ កមួយគជា
ឺ ចំដណកមួយដែលជធវើឱ្យធាលក់កុ ងសា
ន ថន
ភាពដបបជនេះដែរ អាោ ៍ពោ
ិ ៍ រប ់ពក
ួ ជៅចាប់ជផ្ែម
ើ ជ ង
ើ ជោយោមនកែី
្ ោញ់ មុនជរៀបការមានក់ៗ ុ ទដធ ែមានមនុ សកនុងចែ
ិ ែជរៀងៗខ្លួន ជរៀបការរួចកមួយ
មន
ិ ដែលខ្វល់ពអា
ី រមមណ៍ោែ់ជ យ
ើ កមួយដែងពាយមជធវបា
ើ បខ្លួន្គប់ដបបយង
ជោយការញាំ្សា ផ្ក
ឹ ថានជំ ្ចើន្ោប់ជពលមានខ្ង
ឹ មែងៗ វាយជធវើបាបខ្លួនឯង
រ ូែចុងជ្កាយផ្ក
ឹ ថានំ ំ ឡាប់ខ្ួ ន
ល ដែជរឿង្គប់យងបានែង
ឹ ែល់ចា ់ៗ មាែយ
ជកមកខ្្ុំឱ្យោែ់ដលងលេះខ្្ុំដែោែ់មន
ិ ្ពមជ យ
ើ ជ្ោេះបានកាលយជាបែ្ី បពនធនង
ឹ
ោនជៅជ យ
ើ ក៍ជចេះអ្នុជ្ោេះជៅ ជៅថ្ងៃ ំ ោប់ខ្ួ នឪពុ
ល កខ្្ុំបានែង
ឹ ោែ់្ កទក
ឹ
ដេនកចំជោេះមុខ្ខ្្ុជំ ោយជោល ូ មអ្ងវរកំឱ្យខ្្ុំជធវទ
ើ ជងវើជនេះជទៀែ ទក
ឹ ដេនករប ់ោែ់
បានោ ់សាមរែខ្
ី ុ ំ្ ចាប់ត្តង
ំ ពជី ពលជនាេះមកខ្្ុបា
ំ ន្បាប់ខ្ួ នឯងថាខ្្
ល ុមំ ន
ិ ្ែូវឱ្យ
ឪពុកខ្្ុំ្ ក់ទក
ឹ ដេនកជាជលើកទព
ី រី ជ យ
ើ ជទាេះបីគន
ំ ែ
ិ ចង់ ំ ោប់ខ្ួ នជលងមាន
ល
ជទៀែកែដី ែទំនាក់ទំនងពួកជយង
ើ ជៅដែមន
ិ អាច ិ ែ
អ រមួយែូចគូែថ្ទ ជរឿងរាវ
រកាំរកូ មានមន
ិ ជចេះចប់មកែល់ ពវថ្ងៃ កែីទុកជខ ្ចើនជាងកែី ុ ខ្ ទំនាក់ទំនង
កមួយនង
ឹ មាែយជកមកមន
ិ លអ ជ យ
ើ ដែងដែលអកក
់ ករជានច
ិ ជច ធវអ្
ើ កវី ជ៍ ចេះដែខ្ុ មន
ិ ្ែូវ
ចិែោ
ែ ែ់ ការជទើ ចិែជែ ចេះដែជកែ
ើ មានមន
ិ ឈប់ ភាពលអកក
់ ករជនេះជ យ
ើ ដែលជធវើ
ឱ្យសាវមក
ី ួ យម
ម និ បាយចែ
ិ ជា
ែ មួយកមួយ ដែលែ្មូវឱ្យកមួយ្ែូវដែជធវអ្
ើ វី ំ របជៅ
ត្តមគំនិែមាែយជកមកកមួយ កមួយមន
ិ បាយចែ
ិ ែ ជធវើទាង ំ ែ
ំ បងខច ិ ែត្តមោែ់ែូជចនេះ
ភាពរកាំរកូ ក៍ជកែ
ើ មានដែរ។ ែ
ិ មួយឆ្នច
ំ ុងជ្កាយជនេះកមួយ្ទាំជលងបាននង
ឹ ទ
ជងវមា
ើ ក់ជកមក សាវមន ំ យោែ់ជធវបា
ី ឹងសាច់ថ្ងល កមួយជលង ំ ងឱ្ ើ បែូចមុន កមួយែបែ
នង
ឹ ោែ់ជោយជលើកជ ែុផ្លរប ់ខ្ួ នែបជៅោែ់
ល វញិ ជាជ ែុជធវឱ្
ើ យោែ់ជៅែ
ខាលង
ំ រ ូែនិយយោកយមន
ិ ពិែ្បាប់សាវមជី ៅ ទឹកដេនកនង
ឹ ោកយ ំ ែីមាែយជកមក
ជៅជធវឱ្
ើ យសាវមជី ៅជ ឿជាក់ទាង
ំ ្ ុងជោយមន
ិ ្ែេះិ រេះព
ិ ចា
ិ រ្ មន
ិ ជ ឿជាក់ជលើ
អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ចិែរែ ប ់ជៅកនលងមកជោយបានហាម្បាមជៅឱ្យឈប់ខាវយខ្វល់ នឹងឈឆ្

ឺ អល
ជាមាែយឪពុកោែ់ជទៀែ ចាប់ត្តង
ំ ពមា
ី នជរឿងជនាេះមកសាថនភាពផ្លូវចែ
ិ ែសាវមក
ី ួយ
ម
ក៍ចាប់ជផ្ែម
ើ កាន់ដែដបលកៗជ ង
ើ ខ្ុ ធមមត្ត ខ្្ុបា
ំ នយកជរឿងរាវទាំងអ្ ់ជនេះ្បាប់
ែល់មាែយជកមកខ្្ុំពអា
ី ការៈរប ់ោែ់ ជ្ោេះទំនា ់នង
ឹ រវាងខ្្ុន
ំ ង
ឹ មាក់ជកមកគមា
ឺ ន
ំ ោធខាលង
ំ ជលើចែ
ិ ោ
ែ ែ់ មាក់បានែឹងជ យ
ើ ឈប់ជធវើឈប់និយយអ្វម
ី ន
ិ លអពខ្
ី ុ ំ្
្បាប់សាវមខ្
ី ុ ជំ្ ទៀែជ យ
ើ ដែវាក៏ជាជពលជវោចុងជ្កាយថ្ន ីវែមា
ិ ក់ជកមកខ្្ុផ្
ំ ងដែរ
ោែ់បានែឹងពទ
ី ក
ឹ ចិែក
ែ ូនៗ្គប់ោនអ្វីដែលោែ់្បាប់សាវមខ្
ី ុ ំច
្ ុងជ្កាយគឺ អា
ពនលក (ជ្មេះរប ់ជៅ) ចែ
ិ បា
ែ ននង
ឹ មាក់្ ់។ ដែអារមមណ៍ ដែលឈចា
ឺ ប់
នឹង ជំ នឿជាក់រប ់ជៅចំជោេះោែ់បានរោយបាែ់អ្ ់ ជៅោច់ចែ
ិ ែជមត្តែចំជោេះ
មាក់ជកមកជៅជ្ោេះដែការឈចា
ឺ ប់ដែលោែ់ផ្ល
ែ ់ឱ្យែប់ឆ្នម
ំ កជនេះ មាក់ធាលក់ខ្ួ ន
ល
ឈឺ ដែដបរជាោមនកូន្មួយទទួលយកោែ់ជៅជមល
ើ ដងកនុងផ្ទេះជ ើយជ្ៅដែពី
ខ្្ុំទទួលជមល
ើ បាដែមន
ិ ជមល
ើ មាក់ ជោយចែ
ិ គ
ែ ំគន
ួ នង
ឹ កំ ង
ឹ កនលងមក។ ្ែង់
ចំណុចជនេះ កមួយែូចមានវបបែ
ិ ិជ រ្
ី ់ជោកពូជ ែុអ្ខ្
ី ុ ំច
្ ែ
ិ ែោច់ខាលង
ំ ែល់
ថានក់ជនេះជោកពូ? មាក់មន
ិ ដែល្ ណុកកាយមែង្ជនាេះជ យ
ើ ជ ែុអ្្ី ោន់
ដែ្ោចុងជ្កាយថ្ន ីវែរប
ិ ់ោែ់ ខ្្ុម
ំ ន
ិ អាចឱ្យោែ់ ុ ខ្្ ួលកាយបានជោក
ពូ? រយៈជពលមួយដខ្មាក់បានទទួលមរណៈភាព ចាប់ត្តង
ំ ពជី នាេះមកសាវមខ្
ី ុ ំ្
ដែងដែ ី ប
ែ ជនាទ ខ្លួនឯងជានច
ិ ច គិែថាខ្លួនឯងជាបុពជវ ែុដែលជធវើឱ្យមាក់
លំ បាកជវទនាចុងជ្កាយថ្ន វី ែគោែ់
ិ ។
ជបអ្
ើ កន មន
ិ ្ពមទទួលសាគល់ជរឿងអា្កក់ដែលខ្លួនបាន ួបជទ អ្នកមានដែ
ការជកែ
ើ ទុកខដែបុជ្ណ េះ។ ជមល
ើ ជមជោចុេះ វាមន
ិ ដែលជចេះមួរជ ជាមួយជៅមជ្កៀម
ួ ែនារែូ
ៃ វ្បាំង ឬដលង ុី ចំណីជែកមន
ិ លក់ជ្ោេះដែជ ញ
ើ ជោបាវាជៅចង់ជម
ជោជផ្សងជទៀែជនាេះជទ ជមជោវាពូដកអ្ែ់ធន់នង
ឹ ការលំ បាក ពវដបបយង ពូដក
បំជេលចជចាល ពូដកជធវជា
ើ មន
ិ សាគល់ មន
ិ ជចេះខ្វល់ជ្ចន
ើ នាំដែជកែ ំ ផ្
ើ ង ឺ ូ លវចែ
ិ ែែូច

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
មនុ សជទ មៗ អ្វីដែលវាដ្ កជៅគឺក្ែី ោញ់ ចំជោេះកូនរប ់វាដែបជុ ្ណ េះ

ជ្ោេះជនេះជាចំណងថ្ែដែលអាបាមុខ្្ ់ទុកឱ្យវា កុំអ្ន់ជាងជមជោជពកជៅ
្ ី។
ការអត្់ធន់វលើផវជ
ែូ ីវិត្
កុំបជ្ងៀនខ្លួនឯងឱ្យដ្ កយំទាមទារចង់បានអ្វដី ែលមន
ិ គួរបាន ការអ្ែ់
ធន់គជា
ឺ ំ នទម
ហា ី យ
ួ ជលើផ្ូ វល វី ែ
ិ មនុ សមានក់ៗមានឋាមពលខាលង
ំ កាល ួ ពខ្
ី ួន
ល
ឯងគែ
ិ ជៅជទៀែជៅជពលជគជចេះជ្បកា
ើ រអ្ែ់ធន់កុ ងការែ
ន ូ ពាយម ជគមន
ិ
ចាំបាច់្ែូវោន់មាែ់ថា «អ្ញ ប
ួ ជ យ
ើ ជពលជនេះ ដែបជុ ណណេះចប់ជ យ
ើ អ្ញ»
ជនាេះជទ។ ការែ ូ ពាយម្ែូវមានថ្ែគូរម
ួ ជាមួយបញ្ហញ ជបែ
ើ ូ បាន្ែូវដែជោេះ
្សាយ ជបម
ើ ន
ិ អាចជៅរួចជទ ្ែូវងយមករកាចែ
ិ ែកុឱ្
ំ យធាលក់កុ ងអ្នល
ន ុ ងទុកជា
ខ ោច់
ខាែ ។ ជ្កាមជម ជលើែជី នេះមានជរឿងដែលជោេះ្សាយបានជោេះ្សាយវាជៅ
ជោេះ្សាយមន
ិ បានជទ ជី ៅ សាលប់ជៅោមនយកអ្ជី ៅបានជទ កុំននាលជាមួយ
រប ់ដែលយកត្តមមន
ិ បានជនាេះជពក ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ត្ព្ថ្លងវចាលអវីថ្ដលថ្លទា ំម្ិនបាន
្ែូវជចេះ្ពមជាមួយអ្វីដែលខ្លួនជោេះ្សាយមន
ិ បាន ្ពដលងជចាលអ្វដី ែល
ខ្លួនដងទាំមន
ិ បាន ឈប់នក
ឹ នាអ្វដី ែលជធវឱ្
ើ យខ្លួនជែកមន
ិ លក់ជ យ
ើ ញ័ រ្ទូង
្ែជាក់ចុងថ្ែចុងជ ើង ។ ែំបង
ូ ្ែូវ្ពមទទួលសាគល់វាជៅ អ្នកដែលជចេះ្ពម
ជាមួយជរឿងរាវដែលខ្លួន ប
ួ ្បទេះជ យ
ើ ជោេះ្សាយមន
ិ បាន ជគនង
ឹ ឈនេះអ្វី ពវ
យងជៅថ្ងៃខាងមុខ្។ ជពលជយើងឈប់្បង
ឹ ្បយុទធជោេះ្សាយបញ្ហាដែលជយើង
មន
ិ អាចជោេះ្សាយបាន មានន័យថាជយង
ើ បាន ្មាកឋាមពល គឋា
ឺ មពល
ជកែ
ើ ជ្កាយពកា
ី រ ្មាកជនេះជ យ
ើ ដែល យ
ួ ឱ្យជយង
ើ ទទួលបានកែី ុ ខ្្ែ ប់
មកវញ
ិ ជែអ្
ើ កន ធាលប់បាន ប
ួ ជរឿងដបបជនេះជទ ? ូ ម ួយពនយល់ផ្ង ។
រកាការ្ំងាត្់ខនឯង
ែួ
ជចេះ្គប់្គងចែ
ិ គ
ែ ជា
ឺ ភាពខាលង
ំ ជចេះជធវច
ើ ិែឱ្
ែ យ ប
ៃ គ
់ ជា
ឺ ្គូ ជពលខ្លេះ្ែូវជចេះ
រកាការ ំ ងាែ់ជែម
ើ បខ្ល
ី ួ នឯង ជ្ោេះអ្នកែថ្ទមន
ិ ដមន ុ ទដធ ែជសាមេះ្ែង់ជាមួយអ្នក
្គប់ជពលជវោជនាេះជទ។ ជបអ្
ើ នកយំ ោមនអ្នក្ជគចាប់អារមមណ៍ពទ
ី ក
ឹ ដេនកអ្នក
ជនាេះជទ ក៏ោមនអ្នក្ជគកំ ែ់ជាមួយអ្នកដែរ ោមនអ្នក្ចង់ែឹងពកា
ី រឈឺ
ចាប់រប ់អ្នកជទ ជគចង់ឱ្យដែអ្នកជធវត្ត
ើ មចែ
ិ ែជគដែបុជ្ណ េះ។ ទឹកដេនកមន
ិ ដមនជា
នម
ិ ែ
ិ រែ ប
ូ ថ្នការជោេះ្សាយបញ្ហាជ យ
ើ វាបាន្ែម
ឹ ដែផ្ែល់ភាពរករាយែល់
ី
មនុ សដែលជគមន
ិ ចូលចែ
ិ ែជយើងដែបជុ ្ណ េះ ដែជបអ្
ើ នកញញឹមជ ើយជ្កាកឈរ
នយ
ិ យដែោកយពែ
ិ នង
ិ ោកយមានជ ែុផ្ល ជនាេះ ូ មបដែេន
ី ថ្ំ ងសានក៏រញ្ជួ យដែរ
ចាំបាច់ជោលែល់ងវី្បព័ន្ធ ពេះអាទែ
ិ យជនាេះ ជ្ោេះវាញាប់ញ័រត្តំងពីអ្ក
ន កំពុងដែ
គែ
ិ មកជមេះល ។ ឈប់យំ ជរៀនទទួលយកទន
ិ ន
ន យ
័ គំនែ
ិ វ ិ មា
ជ នវញមាន្បជយ
ិ ន៍
ជាង។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ត្ត្ូវវធវើជាម្ិត្តរប្់ចិត្តត្គប់នាេី
្ែូវជចេះបជងេើែ ំ ណួរឱ្យខ្លួនឯង ជែម
ើ បឱ្យច
ី ែិ ែជចេះដ ង
វ រកចជមលយ
ើ ជោយភាព
ជសាមេះ្ែង់ ជពលជនាេះវានង
ឹ ឈប់គែ
ិ ពជី រឿងដែលអ្ែ់្បជយ ន៍ ជ យ
ើ ងាកមក
ជឆ្លយ
ើ ំ ណួររប ់អ្នកជោយឆ្លែវាងថ្វ ជែើមបដី ង
វ រកភាព្ែម
ឹ ្ែូវឱ្យខ្លួនឯង។
កាន់ដែ ួ រវាជ្ចន
ើ ប្
ុ ណ គកា
ឺ ន់ដែ្គប់្គងវាបានជ្ចន
ើ បុណណឹង ជពលជនាេះចែ
ិ ែ
ំ ួ
នឹងជធវើការជាមួយអ្នក ន ឱ្យអ្វៗ
ី ដែលផ្ទុយពកា
ី រគិែខ្ុ កនុងកាលមុន។ ចូរ
បំជពញែួនាទជី ោយការចាំោ ់ជែឿនចែ
ិ ខ្
ែ ួ នឯងឱ្យគ
ល ែិ ដែអ្វដី ែល្ែម
ឹ ្ែូវជានច
ិ ច
ចុេះ។
បញ្ញ
ា ជាបេព្ិវសាធ
គប
ឺ ញ្ហាជនេះឯងដែលបានផ្ែល់នូវបទពជិ សាធឱ្យជយង
ើ ដែោមននរ្មានក់
បានគែ
ិ ពផ្
ី លចំជណញរប ់វាជ យ
ើ ជគចង់ឱ្យដែ ីវែរប
ិ ់ជគបានជគចជ ៀ
ផ្ុែពប
ី ញ្ហា ជបច
ើ ង់ែូជចនេះដមនចូរអ្េវិ ឌ្ឍចែ
ិ ែជមត្តែករុ្ នង
ិ ការអាណិែអា ូ រឱ្យ
បានជ្ចន
ើ ជៅ ជនេះជ យ
ើ គជា
ឺ មជធាបាយនាំជៅកាន់ភាពរករាយជៅកន
ី ុ ង វី ែ។
ិ គឺ
ជ ចកែ្ី ោញ់ ជនេះឯង ដែលអាចបញ្ឈប់អ្ក
ន មន
ិ ឱ្យបំផ្លលញខ្លួនឯងនង
ឹ អ្នកែ
ថ្ទ។ ការគែ
ិ វ ិ ជមានកនុង ីវែរប
ិ ់ជយង
ើ អាចផ្លល ់បូ រែ វី ែជយ
ិ ងើ បាន។ ជបអ្
ើ កន
រវល់គែ
ិ ថា វី ែខ្ល
ិ ួ នឯងគជា
ឺ នរងជ្ោេះ ជនាេះអ្នកនង
ឹ ្ែូវរងជ្ោេះជាជរៀងរ ូែ
ជ្ោេះ្គប់រប
ូ ភាពអា្កក់ៗ វានង
ឹ ចូលមកសាវគមន៍អ្ក
ន ជាបនែបនាទប់ជាមន
ិ ខាន
ជ យ
ើ វាក៏កាលយជារូបភាពពែ
ិ ដែលអ្នកមន
ិ អាចដកដ្បផ្លល ់បូ រវាបានជ
ែ យ
ើ ។ ចូរ
បំជពញជ ចកែ្ី ោញ់ ជៅកនុង វី ែ
ិ ជ យ
ើ ចូរជ្កាកឈរជ ង
ើ ញញឹមឱ្យ្ ់
ជៅកាន់ពេ
ិ ពជោក ជ យ
ើ ដ្ កខាលង
ំ ៗថា ជយង
ើ គជា
ឺ មនុ សរងមាំ
ឹ ពុេះោរឆ្លង
កាែ់ឧប គគបាន្គប់ដបបយង ជោកជនេះគឋ
ឺ ែ
ិ កនុងក្ែ ប់ថ្ែរប ់ជយង
ើ ដែ
មានក់គែ់។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ា អារម្ាណ្៍និងការថ្លទា ំជីវត្
្ញ្ញ ិ
វាោមនបញ្ហាថាជលើកជនេះអ្នក្ែូវខ្ូចចែ
ិ ធ
ែ ំប្
ុ ណ ជនាេះជទ ជៅថ្ងៃមខ្
ុ វាជៅដែ
មានជរឿងដែល្ែូវខ្ូចចែ
ិ ធ
ែ ំៗជាជ្ចន
ើ រាប់មន
ិ អ្ ់ជទៀែផ្ង បុដនែជពលបាន ប
ួ វា
ជ យ
ើ ជគក៏ជែើរ ួ ជៅ ោមនអ្នក្្ែូវជៅជែក្ត្តំជាមួយវារ ូែជោយមន
ិ ជែរើ
ជចញពវា
ី ជនាេះជទ ជ្កាកជ ង
ើ ជ យ
ើ ជៅផ្ទេះវញភា
ិ លម វី ែគ
ិ ដឺ ែអ្ញ្ច ឹ ងជទ សាពននង
ិ
ដខ្សវាមន
ិ អាចបញ្ច ប់បញ្ហារប ់អ្ក
ន បានជនាេះជ យ
ើ ជ្ៅដែពកា
ី រគែ
ិ ្ែូវរប ់ខ្ួ ន
ល
ឯង។ ជបជើ ធវអ្
ើ វា
វី មន
ិ បាន ជបរើ ក្ចកជចញមន
ិ ជ ញ
ើ ជទ ចូរ្ពដលងវាជចាលជៅ កុំ
មកសាងជសាកនាែាកមមឱ្យ វី ែខ្ល
ិ ួ នឯង ជ្ោេះដែមន
ិ អាចផ្លល ់បូ របានឱ្យជសាេះ។
ែ
ការដងទាំ វី ែមានែូ
ិ ចខាងជ្កាម៖
១- ជចេះដងរកាខ្លួន ែមេល់ខ្ួ នទុ
ល កជោយ្បថ្ព ជ ៀ ឱ្យឆ្ៃយពអ្
ី ំជពោ
ើ
ោកនុង ងគម ។
២- មានសាមរែីភា្ក់រលឹកោ ់ជែឿនជ្កន
ើ រ ំលឹកខ្លួនឯងជានច
ិ ច។
៣- វី ែគ
ិ ជា
ឺ ការ ិ កាជរៀន ូ ្ែ ដែលមន
ិ ្ែូវជេលច ិ កាពកា
ី រជកែ
ើ នង
ិ
ការសាលប់ជនាេះជទ ។
៤- ការជ ពគប់ វី ែគ
ិ ជា
ឺ មពន
័ ភា
ធ ពវាឋែ
ិ ជៅកនុងចាប់ទនា
ំ ក់ទន
ំ ង
ជ ែុជនេះមន
ិ ្ែូវជធវឱ្
ើ យទំនាក់ទំនងមានរបួ និងមន
ិ ្ែូវមានការជ ពគប់ខ្ុ
ដែលនាំ វី ែឱ្យវ
ិ នា
ិ ជ យ
ើ ។
៥- ្បេពែុលយភាពថ្ន វី ែ
ិ អាហារដែលមាន ុ វែថភា
ិ ព លំ ហាែ់្បាណ
ែំជណើរកំសានែចជ្មន
ើ កុ ល។
៦- ការែឹងគុណ វី ែគ
ិ ឺជារលកជ ង
ើ ចុេះ ជ ែុជនេះជពលបាន ួបរលក
ជ ង
ើ កុ្ំ កអ្ែ
ឺ ជេលចខ្លួនបំជេលចគុណជគ ្បយ័ែនជពលរលកចុេះបានមកែល់ោមនអ្នក
្ យ
ួ កុំបំជេលចអ្នកមានគុណ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
៧- ទំនុកចែ
ិ ែ ្ែូវជចេះជ្ ើ មនុ សមានទំនុកចែ
ិ ែ ្ែូវមាន មែថភាពគួរ
ជាទទ
ី ុកចែ
ិ ែខ្ួ នឯងបាន។
ល
៨- ការជលើកទឹកចែ
ិ ែ កុំចាឱ្
ំ យជគ យ
ួ ជលើកទក
ឹ ចិែខ្
ែ ួ នឯងជៅជពល
ល ប
ួ
ការលំ បាក ្ែូវជចេះជលើកទក
ឹ ចែ
ិ ខ្
ែ ួ នឯងរាល់
ល ជពលជវោ កុំជចេះដែបដណែែ
បជ្ែ យខ្លួនឱ្យរលកអ្វ ិ ជមាន្គប់្គងបានឱ្យជសាេះ ។
៩- ច ិែ ែ ប
ៃ ់ ការរ ំ ល
ួ ចែ
ិ ងា ំ ឺផ្ូ វច
ែ យៗ នាំឱ្យមាន ង ល ែិ ែបានយងងាយ
ជ្ោេះជ ែុជនេះ្ែូវជចេះអ្ប់រ ំចែ
ិ ែឱ្យមកជាក្ែ ល កុជំ លងជឃ្នលងជ ើងចុេះ ការ
រករាយន
ី ងិ ទុកជខ សាកមាន្គប់្ចកលាកជ់ ៅជលើដផ្នែែ
ី ផ្
៏ ុ យ្ ួយមួយជនេះជាធមម
ត្ត ។
១០- ភាព ិ ទ
ន សា
ធ ន ល ភាពកាលហាន ជ ចកែគ
ី ែ
ិ បង្បាថានដែល្ែម
ឹ ្ែូវ
ជែម
ើ បអ្េ
ី វិ ឌ្ឍ ីវែ
ិ គឺ្ែូវែំរង់ជឆ្ពេះជៅរកជ វាកមមការងារនិងទំនាក់ទំនង ងគមឱ្យ
បានលអ ។

អ្ែថនយ
័ ីវែ
ិ
ជីវិត្ជាការ្ិកា
ីវែគ
ិ ឺជាការ ិ កា ជ ែុជនេះកនុងការរ ់ជៅរប ់ជយើង ជយង
ើ បាន ប
ួ រូប
មនែជ្ចន
ើ ្ ់ រូបមនែខ្េះល ជាវញ្ហ
ិ ញ សារ ្មាប់ជធវជើ ែ ែ ខ្លេះជាបទបញ្ហជចំជោេះ
ជយង
ើ ខ្លេះឱ្យជយើងហាែ់កាែ់ចិែន
ែ ង
ិ ការត្តំងចែ
ិ ែ ខ្លេះនាំឱ្យមានកែ្ី ោញ់ វា
ុ ទដធ ែជាជមជរៀននង
ិ កច
ិ កា
ច រ ្មាប់ជយង
ើ ជធវទា
ើ ងំ អ្ ់។ បុដនែជមជរៀនដែល ំ ខាន់
បំផ្ុែជនាេះគឺ នាំជយង
ើ ជៅកាន់អ្ំជពើលអ ជ្ោេះមនុ សទូជៅជគមន
ិ ភា្ក់ជផ្អើលនង
ឹ ការ
ជធវអ្
ើ ំជពអា
ើ ្កក់ជនាេះជទ។ ជជាគ យ
័ ថ្នការ ិ កាពជី មជរៀន វី ែជនេះ
ិ គ្ឺ ែូវផ្ារភាជប់
ជាមួយ កមមភាព មានជជាគ យ
័ ែរាប្ទាល់ដែមានការផ្លល ់បូ រែ (ពភា
ី ព
អ្វ ិ ជមានជៅវ ិ ជមាន) មនុ សភាគជ្ចន
ើ បានបជងេែ
ើ កំ ុ ដែជគមន
ិ ្ពមចាក
ជចញពក
ី ំ ុ ជនាេះជ យ
ើ គជា
ឺ មូលជ ែុថ្នបរា យ
័ រប ់ពក
ួ ជគ ។
ចប់ !

រយនាម្ព្ុេប
ធ រ ិ្័េចូលរ ួម្កេងការវបាេះព្ុ
ុ ម្វព ្ៀវវៅ
១- ឧបា ិ កា បក់ ុ ភាព ១០០ ែុោលរ (េនជំ ពញ)

២- ចាន់ គង់ ១៥ ែុោលរ
៣- ឧបា ិ កា ុង ចាន់្ក់ ៥០ ែុោលរ (េនជំ ពញ)
៤- ជោក ជមធាវ ី ចាន់ មលប់ ុ ខា ៥០ ែុោលរ (េនជំ ពញ)

អត្ថន័យជីវិត

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

អត្ថន័យជីវិត

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

អារម្ភកថា

សាស្រ្តចារយ វវជជបណ្ឌិត្ វថាង នីដាម្ុនី

ចំជោេះជ ៀវជៅដែលបានចង្កងជនេះដែរ ជបើ ិ នជា្បយ

012 590 092 / 010 33 58 54

វេត្ុអវីជវ ី ិត្ត្ត្ូវមានេុក? ខ .......................................................................................... 2

ថ្្វងយល់ព្ីគ្នេកេងត្គួ ុ សារ .............................................................................................. 8

កុំវត្បើពាកយអវិជជមានកេងត្គួ ុ សារ .................................................................................12

្ញ្ញ ា ថ្ដលបញ្ញ ជ ក់ថាអេកត្្លាញ់ម្នុ្សខុ្ .......................................................... 19

និទានវ្េេវ៍ សាាេះ ......................................................................................................... 26

ត្បវៅចិត្ម្ ត ិនបានត្បវៅវបេះដូង ................................................................................27

កកាតថ្ដលគូវ្េេម្ ៍ និ យល់ចិត្គ្ន ត េ ...............................................................................27

្ិរ ីម្ងគលកេងត្គួុ សារ.................................................................................................... 30

ត្េឹ្វី ត ្េហា ................................................................................................................. 31

កងវលអ ់ េកថ្្វងរកគូ ..................................................................................................... 39

កំេុ្កេង្ម្ព ុ ័នធភាព្វ្េហា ....................................................................................... 42

បណា ត ំឪព្ុក ................................................................................................................... 44

វិធីថ្លរកា្ំបុកកុឱ្ ំ យរងារ .......................................................................................... 45

បញ្ញ ា ជីវត្ិ .................................................................................................................... 50

អលិវឌ្ឍផែវចិ ូ ត្ត ............................................................................................................ 51

កុំ្ប អ ់អត្ីត្កាល កុបា ំ រម្ភព្ីអនាគត្ ........................................................................... 52

េំលាប់អាត្កក់នា ំឱ្យម្ិន្បាយចិត្ត ..........................................................................53

វិធីផ្លែ្់បរគំ តូ និត្ ......................................................................................................... 56

ចំណ្ុចខ្ែ ំងរប្់ស្រ្តរី ឹងមា ំ ........................................................................................... 58

ថ្ផនការជវ ី ិត្ .............................................................................................................. 63

វត្ើត្ត្ូវវធវដ ើ ូចវម្តចវដើម្ប ីជំនេះវលើការគិត្វត្ចើន? ........................................................ 64

គំនិត្ថ្ដលនា ំវៅដល់អំវព្ើល អ ...................................................................................... 69

វរងការវរងកម្ាចណ្ ំ ងថ្ដអា្ិរព្ិ្ ........................................................................77

ការអត្់ធន់វលើផវជ ែូ ី ិត្ .............................................................................................. 79

ត្ព្ថ្លងវចាលអវីថ្ដលថ្លទា ំម្ិនបាន ........................................................................... 80

ត្ត្ូវវធវើជាម្ិត្តរប្់ចត្ ិ តត្គប់នាេី ................................................................................ 81

បញ្ញ ា ជាបេព្ិវសាធ ..................................................................................................... 81

្ញ្ញ ា អារម្ាណ្៍និងការថ្លទា ំជីវិត្ .............................................................................. 82

រយនាម្ព្ុេធបរ ិ្័េចូលរ ួម្វបាេះព្ុម្ពវ្ៀវវៅ……………………………………………….

ុ ទដធ ែអាចអ្េវិ ឌ្ឍបាន។ ្ែូវធំបផ្

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 1

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 2

្ពមរ ់ជាមួយវា ២ទាល់ដែ្ពេះនោ

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 3

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 4

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 5

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 6

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 7

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 8

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 9

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 11

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 13

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 14

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 15

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 16

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 17

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 18

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 19

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 20

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 21

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 22

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 23

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 24

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 25

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 26

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 27

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 28

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 29

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 30

សាស្រ្សាែចារយ ជវ ជបណឌិែ ជថាងនីោមុនី ទំពរ័ 31