VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

CHѬѪNG 5 VӀ BӜ TRUYӄN ĂN KHӞP

A. BӜ TRUYӄN BÁNH RĂNG TRӨ
1. Khái niӋm vӅ bánh răng trө:

1
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

Công dөng: bӝ truyӅn bánh răng truyӅn chuyӇn ÿӝng và

mômen xoҳn giӳa 2 trөc gҫn nhau, làm viӋc theo nguyên lý
ăn khӟp
Phân lӑai:

BR trө ăn
BR trө
khӟp trong
răng chӳ V

BR trө răng
thҷng

BR trө răng 2
nghiêng
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

Phân loҥi theo biên dҥng răng: biên dҥng thân khai, biên
dҥng cycloid, biên dҥng Novikov
Involute
tooth
profile

Base
Circle

3
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG
Phân loҥi theo chiӅu nghiêng cӫa răng: nghiêng trái, nghiêng
phҧi
Nghiêng phҧi

Nghiêng trái
Phân loҥi theo hӋ ÿo lѭӡng: bánh răng hӋ mét, bánh răng hӋ
anh
Ѭu ÿiӇm:
• Kích thѭӟc nhӓ, khҧ năng tҧi lӟn
• TӍ sӕ truyӅn không ÿәi
• HiӋu suҩt cao, tuәi thӑ cao
Nhѭӧc ÿiӇm:
• ChӃ tҥo phӭc tҥp, ÿòi hӓi ÿӝ chính xác cao
• Gây ӗn khi làm viӋc ӣ vұn tӕc cao 4
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

Thông sӕ hình hӑc bánh răng trө

Bánh răng trө răng thҷng
Bѭӟc răng p S .m
Môÿun tiêu chuҭn m
Dãy 1: 1 1.25 1.5 2 2.5 3 4 5 6 8 10 12 16 20 25
Dãy 2: 1.125 1.375 1.75 2.25 2.75
3.5 4.5 5.5 7 9 11 14 18 22

Sӕ răng Z (Zmin=17)
Ĉѭӡng kính vòng chia
d m.Z
Khoҧng cách trөc
d1  d 2 mZ 1  Z 2 
a
2 2
5
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG
Bánh răng trө răng nghiêng
pn
Bѭӟc pháp pn Bѭӟc ngang ps
cos E
Môÿun pháp mn (tiêu chuҭn trang 195)

mn
Môÿun ngang ms vӟi E là góc nghiêng răng
cos E
bánh răng nghiêng chӑn 80d E d 200
bánh răng chӳ V chӑn 300d E d 400

mn Z
Ĉѭӡng kính vòng chia d ms Z
cos E

Ĉѭӡng kính vòng ÿӍnh da d  2mn

Ĉѭӡng kính vòng chân di d  2.5m n
m s Z 1  Z 2  m n Z 1  Z 2 
Khoҧng cách trөc a 6
2 2 cos E
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

3. Qui ѭӟc vӁ bánh răng trө

• Vòng ÿӍnh răng và ÿѭӡng sinh mһt trө ÿӍnh răng vӁ bҵng
nét liӅn ÿұm
• Vòng chia và ÿѭӡng sinh mһt trө chia vӁ bҵng nét chҩm
gҥch mãnh (nét ÿѭӡng tâm)
• Vòng ÿáy răng và ÿѭӡng sinh mһt trө ÿáy răng không vӁ
nӃu không cҳt.
• Trong mһt cҳt dӑc, phҫn răng bӏ cҳt nhѭng không vӁ mһt
cҳt. Lúc này ÿѭӡng sinh mһt trө ÿáy răng vӁ bҵng nét liӅn
ÿұm.
• NӃu bánh răng nghiêng hoһc chӳ V,qui ÿӏnh vӁ vài nét
mãnh thӇ hiӋn hѭӟng nghiêng cӫa răng và ghi rõ góc
nghiêng
• NӃu cҫn thӇ hiӋn biên dҥng răng thì vӁ thay thӃ ÿѭӡng thân
khai bҵng cung tròn. Tâm cung tròn nҵm trên vòng cѫ sӣ,
bán kính cung tròn R = d / 5 vӟi d là ÿѭӡng kính vòng chia.
7
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

8
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ
Lӵa chӑn kích thöôùc kӃt cҩu baùnh raêng truï
Thoâng soá
Ñöôøng kính ñænh raêng
Ñöôøng kính trong vaønh raêng
Ñöôøng kính ngoaøi moay-ô
Chieàu daøi moay-ô
Ñöôøng kính ñi qua taâm caùc loã
Ñöôøng kính loã
Beà daày ñóa
Kích thöôùc tieát dieän nan hoa
TS PHAN TҨN TÙNG
Kyù hieäu Coâng thöùc
Da Da = D + 2 mn – laøm troøn ñeán 0,01 mm
vôùi D : ñöôøng kính voøng chia
mn : moâ ñun phaùp
D0 D0 = Di – ( 5 ÷ 8 ) mn – laøm troøn ñeán mm
vôùi Di : ñöôøng kính voøng chaân raêng
neáu ( 5 ÷ 8 ) mn < 16 mm choïn ( 5 ÷ 8 ) mn = 16 mm
Dm Dm = ( 1,6 ÷ 1,8 ) d – laøm troøn ñeán mm
vôùi d : ñöôøng kính truïc taïi vò trí laép baùnh raêng
lm lm = ( 1,2 ÷ 1,5 ) d – laøm troøn ñeán mm
neáu thuaän lôïi neân choïn lm = B
moay-ô khoâng nhaát thieát phaûi ñoái xöùng tuy nhieân neáu thuaän lôïi thì choïn
ñoái xöùng
D0  Dm
Dtb D tb – laøm troøn ñeán mm
2
d0 d0 = 15 ÷ 25 mm
e e = 0,2 B – laøm troøn ñeán mm
vôùi B : beà roäng baùnh raêng
neáu e < 10 mm thì choïn e = 10 mm
Fd – laøm troøn ñeán mm
h 3
0,8Z
vôùi F: löïc voøng (N),
d: ñöôøng kính voøng chia (mm), 9
Z: soá nan hoa. a = (0,4÷0,5)h – laøm troøn ñeán mm
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

10
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

4. Qui ѭӟc vӁ cһp bánh răng trө ăn khӟp

• Trên mһt phҷng hình chiӃu vuông góc vӟi trөc bánh răng,
hai vòng tròn ÿӍnh răng vӁ bҵng nét liӅn ÿұm (kӇ cҧ phҫn ăn
khӟp).
• Trên mһt phҷng hình chiӃu chӭa ÿѭӡng tâm trөc bánh răng
(thѭӡng là hình cҳt), qui ѭӟc phҫn ÿӍnh răng bánh răng bӏ
ÿӝng bӏ che khuҩt nên vӁ bҵng nét khuҩt.

11
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

B. BӜ TRUYӄN BÁNH RĂNG NÓN

4. Khái niӋm vӅ bánh răng nón

Công dөng: bӝ truyӅn bánh

răng nón truyӅn chuyӇn ÿӝng
và công suҩt cho 2 trөc cҳt
nhau, thѭӡng là vuông góc
nhau.
12
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

Thông sӕ hình hӑc

• Mô ÿun trên mһt mút lӟn me
(tiêu chuҭn giӕng BR trө)
• Sӕ răng Z
• Ĉѭӡng kính vòng chia ngoài
de me Z
• Mô ÿun trung bình
mm me (1  0.5\ be )
• Ĉѭӡng kính vòng chia trung bình
dm mm Z
b
•HӋ sӕ \ be thѭӡng chӑn \ be 0.25 y 0.3
Re
13
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG
• BӅ rӝng bánh răng b
• ChiӅu dài ÿѭӡng sinh mһt nón chia
me
Re Z12  Z 22
2
• Góc ÿӍnh nón chia G1  G 2 90 0
§Z · §1· § Z2 ·
G1 arctan¨¨ 1 ¸¸ arctan¨ ¸ G2 arctan¨¨ ¸¸ arctanu 
© Z2 ¹ ©u¹ © Z1 ¹

14
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG
Lӵa chӑn kích thöôùc kӃt cҩu baùnh raêng noùn
Thoâng soá Kyù hieäu Coâng thöùc
Ñöôøng kính ñænh raêng Da D a m e Z  2 cos G  vôùi me : moâ ñun treân maët muùt lôùn
G : goùc ñænh noùn chia Z : soá raêng baùnh raêng noùn
Chieàu daøi ñöôøng sinh maët noùn chia Re me vôùi Z1: soá raêng baùnh daãn
Re Z12  Z 22
2 Z2: soá raêng baùnh bò daãn

Goùc ñænh noùn chia §Z · §Z ·

G G1 arctan g¨¨ 1 ¸¸ G2 arctan g¨¨ 2 ¸¸
© Z2 ¹ © Z1 ¹

Chieàu cao ñænh raêng h1 h1 = m e

Chieàu cao chaân raêng h2 h2 = 1,2 me
Ñöôøng kính ngoaøi moay-ô Dm Dm = ( 1,6 ÷ 1,8 ) d – laøm troøn ñeán mm
vôùi d : ñöôøng kính truïc taïi vò trí laép baùnh raêng

Chieàu daøi moay-ô lm lm = ( 1,2 ÷ 1,5 ) d – laøm troøn ñeán mm

Ñöôøng kính ñi qua taâm caùc loã Dtb laáy tuøy keát caáu baùnh raêng

Ñöôøng kính loã d0 d0 = 15 ÷ 25 mm

Beà daày vaønh raêng e e = ( 3 ÷ 4 ) me – laøm troøn ñeán mm
neáu e < 10 mm thì choïn e = 10 mm
Beà daày ñóa c c = ( 0,1 ÷ 0,17 ) lm – laøm troøn ñeán mm
15
Khoaûng caùch c1 c1 = ( 3 ÷ 4 ) me – laøm troøn ñeán mm
VӀ KӺ THUҰT CѪ KHÍ TS PHAN TҨN TÙNG

16