1 - Cuunfaa .

Warraaqsi industirii dhufaatii waliin, rakkoon oomishtummaa fi oomishaa baay’achaa dhufe

guddina adeemsa industirii ammayyaatiif murteessaa ta’aa dhufeera. Baay’ee fi fooyya’aa ta’e
oomishuuf barbaachisu. Jijjiiramni teeknooloojii fedhii guddachaa jiru kanaaf deebii kan kennu
yoo ta’u, kunis daangaa mormii fi nageenyaa namaa caala.

Qormaata kanaaf deebii kennuudhaaf dameen saayinsii haaraan roobootii jedhamu hojjetame.
Saayinsiin haaraan kun guddina saffisaa fi itti fufiinsa qabu kan ta’e yoo ta’u, naannoowwan
makaaniksii, elektirooniksii fi kompiitaraa kan hirmaachisedha. jireenya ammayyaa keessatti
naannoo beekumsa namaa baay’ee garaa garaa ta’e qabaachuu, guddinaa fi pirojektoota
indaastirii konkolaataa keessatti argachuu, qorannoo bishaan jalaa fi qorannoo hawaa,
fayyadama baqaqsanii hodhuu fi kkf argachuu.

Qabiyyeen barruu kanaa waa’ee uumamuu saayinsii roobootii industirii fi hojiirra oolmaa isaa
isa guddaa qoqqooduuf kan akeekedha. Yeroo qorannoo kanaa seenaa gabaabaa ka’umsa
saayinsii roobootii, jijjiirama isaa gara hojiirra oolmaa industirii, yaad-rimeewwan bu’uuraa fi
fakkeenya itti fayyadama isaa ni hojjenna.

2 - Seensa .

2.1 - Seenaa .

Guddinni otoomaatikii industirii kan maddu mul’achuu loomii makaanikaa jalqabaa jaarraa
kudha saddeet keessa. Bara 1738tti kalaqni tokko kan dhufe Jacques de Vaucanson yoo ta'u,
kunis Android kan fiilmii taphate of keessaa qaba ture. Bara 1898tti Nicola Tesla tele tele irratti
kan hojjetame yoo ta'u, kunis hiika ammayyaa hedduudhaan "robot" isa jalqabaa ta'ee
fudhatamuu danda'a (hiikni jecha roobootii jecha Cheek "Robota" jedhu irraa madde jechuun
hojii humnaa jechuudha, bara 1922tti jalqaba Czech tiin raawwatame. Kaareel Kaapeek). Bara
1940moota keessa barreessaan saayintistii fi asoosama saayinsii Isaac Azimov karaa oduu durii
seera roobootii jalqabaa kan: [1]

“Seera 1ffaa: Roobootiin nama tokko miidhuu hin danda’u ykn, dhiisuun ilmaan namaa miidhaa
tokkollee akka irra ga’u hayyamuu hin danda’u.

Seera 2ffaa: roobootiin tokko ajajni dhala namaatiin isaaf kenname, ajajni akkasii seera
jalqabaa kan faallessu yoo ta’e malee, bitamuu qaba.

Seera 3ffaa: roobootiin tokko hanga eegumsi akkasii seera jalqabaa fi lammaffaa wajjin wal hin
faallessinetti jiraachuu ofii eeguu qaba.
Seera Zeeroo: Roobootiin dhala namaa miidhuu hin danda’u, gocha dhabuudhaan ammoo
miidhaa kamiyyuu akka irra ga’u hayyamuu hin danda’u.” [1]

Seerotni kun, yeroo sanatti gama qulqulluu kan ta’e qabaatanis, akka seerota roobootii egeree
bulchanitti ta’a. [1]

Paatentiiwwan jalqabaa waa'ee roobootii bara 1954tti George Return kan argaman yoo ta'u,
roobootiin industirii jalqabaa unimates bara 1961tti deebi'uu fi Joe Engleberger tiin hojjetame.
Dhaabbanni jalqabaa roobootii industirii hojjete unimation Return fi Engleberger bara 1956tti
hundeeffame ture.Roobootiin unimation meeshaalee bakka tokko irraa gara bakka biraatti qofa
waan geejjibaniif “maashinoota dabarsoo sagantaa qaban” jedhamanii waamamu turan. [lama]