Professional Documents
Culture Documents
Breve Biografia Del Medico Del Huascar Tte. 1ro SN Felipe M. Rotalde y Oliva
Breve Biografia Del Medico Del Huascar Tte. 1ro SN Felipe M. Rotalde y Oliva
Ha.y un .tipo de con6pbro.ci.ón que. c.onll.c.va una. tlt.emenda. ca/Lga de i.rt.j t.J.h
licia. y que ~e ejcJt.CÜJI. a. me.tmáo e.n nuutlw paf..t, : LA COUSPIRAC!ON VEL SI-
LENC1 O. !.~'!.ga. como Vtt.;eJrmi.;1a.ble h e1ÚP. ta. ~-to. de loll OLVIVAVOS 1J la. omi-
hi..tn d~ c:2.:; .....11C' pch.i.bleJ:-:er.te 0/Úg-ÜUV'..i.a WI<t ro té.'ni.c.ct a. rt.i.Vel nacional..
YOR VEL MONITOR "HUASCAR 11 , Vector.. t·e.U.pe M. ROTALVE 1J OUva., Jújo de Von
Manuel ROTALVE y de. Voña.. FIU'...ncihc.a OUva de Rot:x.l.de., na.c..úlo en U.nu el. 13
de Se..Ue;nb1~ de. 1842.
Vudc. el a.f..o de. 786'J en que u twmbP..a.do ~c..rut:t.e. deR. Ho6p..itai. I.U -
U;taJr. de. Sa.n Ba!Ltol::Jtrí, a.dt:lbú..' ~/~d.o e:1 a..c¡u..:U e.n-tonc.CA poiL c.i. Supllc.roo Go-
b.i.eJtrtO, ccmú.nz:.u-¡ ~t:.ó ó~v,f,eúJ~ a. la. Pa.:tw, pu.u en ei. a.ño de 1866 en
que óobJ:..~v.i~ne. la r.uvvr..a c.o11 E~pa.;-::a. R.~ .:t.oc.!! ~.U tÁJL a lo~ he!Li..doó deC. Com
bate. deR. "VOS VE fiAYO'' y M c.n ue r.ú..6ro ww e.n que., pr..¿c..i.óame.ntc. c.ondu. •
Cuando ~e. a.dvi.CJr;t2. la. poói.bilida.d d~ .f..a. (;(!VtJta. CO}t c;t..i.iz, e.! VIL. RO -
TALVE óoUc,i;ta. de. .ümrecWLto hu JtUI'tc.olt¡.>OILa.d6n a. 6-U!..a.h como CIRUJANO VE LA
dd 21 de nrJLzo de. 1819, ó.i..endo ILe.CiJrwr.-úio e.n :tal dMww el. mi.ómo cü.a. que
~e. ILe.conoci!. como JetSc. de d.i..c.ho Ma:W'...oiL a..e. entone~ Con.tlt.aimilt.rutte. Vn . Mi..-
guc.i. GRAU, 1J a. ~u6 61Ldc.nM !e. .tocrt ha.c.eJt .toda a.q~a gioll..i..o~a campa.ña,
SI N VEJAR VE ESTAR A SU V\VO Y A !JORVO PJI UN SOLO V11\ , luth.ta. e.t gloJti..o~o 8
de octu.blte. ~o hecho pJú.6.WneJW dCJJpu.& d.el.. Comb·'t..tc de. Pu.n.ta. Angmm~ ~e.
ccn6t:.U:Luje. e,}t uno de. Co~ pocc~ ~obJtc.v.i.v.i.e.n.tu de. u a a.c.c.Wn de. aJimlt6, En
u.na. c.aiLta cUJúg.i.da. a! Cap.a:á•t de ~·J~v.W 1 Vn . fianuct HELITOt.J CM..vu.jal, CJJJJO
oiLi.g-útal ~e e.ncue.ntlta ac..tu.cüme?.nte. c.n e!. HU6 e.o Naval., Jte!.a.ta el VJt. ROTALVE,
ccn giUUt ~~.i.tf.a.d y la. ~cnc..if...tez y ~oblt.ie.dad que. ~on c.aJr.o..c.:tCJLÚd.Á.CJ1.,6 de
R..o1> g~t..-n~!J ~C'""'::>It.C-6, i"ada .t~u ac.;tur..c..i.6n du.Jr.an.:t e. i..l:t6 do.6 holta6 y me.cUa que du
lt.6 cf.. 11
CC: 1 ~t'\T: "": 1\NGAW.JS", ~n que. expmu.e.ndo .t~u. v.i.da. en -todo tro~nto a.ti.V"t
de a to~ ltrJL.ú!o~ del ~or....i..tolt, e.n ~ ; v ;~·¡,¿ é:. Cor,bn.:te., e.x.tlt.ayc.ndo u.n pii.Oye.c.-
W del. tru.óR..o .i.zqu..i.vr.do de CM..vajal.. En ei. tOOme.Jtto que duapaJtec.e el. Con -
~e GltaU., polt. la meno~ u.n ~~ cl.e. hoJta. dMpué6 de habetL lt<?.C.i.bi.JJD
el "HUASCAR" lal:i plr..bneJL0.6 ~palL0-!1 M ''Cod!l'..a.ne." , ccntúuta a.6.i...!lti..e.ndo a
la~ hvúdo.6 e.n R.a ~e.gur~da c.6mr..a. y Có 1ue ve ::tU.<. en..tlta.IL al Te.n.ien.te FeJt.lri. 1
qu..i.en cC.ctbaba de. n~po nelt. e,}t C!lll.úJt;ta el. Pa.be.U.Cn NG.C.i.onat que ho..b.W. ~.i.J:ÚJ a.-
ltiUtnc.a.do polt una. bala., y a qu..i.e.n ~r..e..c.og c. agon.i.zc..n-te. tJ te. pJt.OCÜGa .6LL .t>o-U.U;ta.
at:e.nci..6n. Luego .6e cLUúge. a p1t0a., c.on ta gente. que te ut:aba du.túta.da. pa.-
Jut el .& ellv.i.c..i.o de. lw.6p.i.t.cti., 1J a.ü.endc. al At.6éJc.ez GaJte.zon. &\ ccmba..ti.e.ndo
jun:ta a M.i.guel Glta.LL, a qu..i.e.n vé vo-Calt. en mU. peda.zo~ 1 que. ~>e. vuei.ve. ai. Te -
n..ie.n.t:e EUa..ó Agr.l.Á.NU!., C'J..Ujct dc.6gajada. rrwtdi.bui.a la. .60.6ti..ene. c.on un pañu.ei.o
y c.LUJct ~>angltc. f.Q. ~Jalp.ic.a ef. IWI>tlw, tj , nuevamente. al .f.ado del AR.6M.ez Galr..e-
zon en mome.nto~> que ú;tc. clti R.o. oltden al Alfié.te.z HeJr.Jtcr...a. de. que. ~e ha.ga c..aJt.-
go del maJt<!.jo drd. buque . Conoce. c'.e. ~u dcbeJL tJ aún polt e.nc.J.rn d'!. él, a Jti~
go de. ~>u. p!WP-{.a. v.i.dlt, ~> e ~pU.c.a c.n c.~>.ta.6 do~> holla.6 lJ mccl..út de cctJÍJa.te
pa11.a a:tendetL a tada~> R..o.6 hcrLi..do.t> a ctlLienu <U.i..6te c.on gJta.n bondad y ~en:túlo
de. lwma.n.i.dttd.
3
!to~W..A el. 14 de ene/lO de. 1881 pa.1ta a.6.iAliJL a la. 8a.ta.U.a del. dla. 1S y paJL-
.t.icipa.ll en a.c.c..Wn de. allm:t6 en ia. que .ti.ene. gf.oJúo~o du~.
te ltati..M.c.a c.omo "CIRUJANO HAYOR", de con6oJtm.ida.d c.on ia. .te.y d.ic.:tado. pa1t<1
l..o6 ~obltev.iv.ien.tu deR. "HUASCAR", con 6e.c.I!4 28 ele Oc;tu.bJc.e de. 1819.
.ta..
~u..& Jtu.to~ a. .ta. ''CRIPTA VE LOS HER.OES", polt 4eJL el templo que la. Na.ci6n. ~
glta.dec..ida., ha. e.M.g.úlo patut peltpetualr. e.t ltecu.eltdo de. 6U4 abnegado¡, h.ijo6,
- 4
que luclwton c.on pa.tJr..ú:Jti..6no y e.jcmpiJvl vai.oJt., ¿,oUci..tud que. no ha. ¿,.ido
Hace. poc.o¿, cuío¿, ef. r..l11"'1bJt.c. r.ef. Vo c.toJt. FELIPE f!. ROTALVE, 6ue dado a.
.ta &cuefa de. SruU;ta.túo¿, y En~cumteJUt¿, ele i.IJ. AhM.na de. Gu~Vta del. PC!ILÚ,
na..
Que~.: en p.(.e, ¿,.&1. enbaltgo , eJ.. J:Ju:u:,R.a~.o de. hM ~to¿, moltta.t~ a i!..a.
CRIPTA VE LOS HEROES, pa1ta. qu.e Jt.e.pohe c!e 6~vancnte. jun;to c.ott ue
gJtu.po ·4 e va..U.entM , cu.te.IU.oiU"te..n.te rnenc.i.ott!'..do¿, 1 y de. Hi.guei. Glta.u., a. CWJO
iaffo en C!J!. gtDIÚO.óo liHUASCAR·' 1 c.or.-1 ,:_~ hM.t.a. C..'te.lt hvúrla tJ heJl he.c.ho
IVLMponde. tte Voc.toJt FELIPE M. ROTI\LVE Y OLIVA , ya. qu.e u ne.c.uM.i.o exa!-
lo¿, m.iembJt.o¿, r!c l.a. 1\RW\VA PE'WA.'JA a qu.et.zoh qt..c lt.Út.CÜ.e.M it 6tM mc.jolt.e.6
¿,eJLv.i..c..i..o6 a. la. Pa:tlúa. en mome.ntc¿, d~61.c.i..t~ lJ gi..ol'..{.o¿,o¿,.