Journal of Counseling Research

Iranian Counseling Association

Vol. 21, No. 81 Spring 2022
Research Article
e-issn: 4018-2717 p-issn: 400-2717X
DOI: 10.18502/qjcr. v21i81.9493

Comparing the Effectiveness of Imago-Therapy and Transactional Analysis

in Improving Communication Skills, Conflict Resolution and Rejection
Sensitivity of Couples Referred to Masjed Soleiman Counseling Centers
Massoumeh Jalili1, Zahra Eftekhari Saadi2, Reza Pasha3, Parviz Asgari4, Fariba Hafezi5
1. PhD Student, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
2. Assistant Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
3. Associate Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
4. Associate Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
5. Assistant Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

ABSTRACT The article is taken from a doctoral dissertation

Aim: The purpose of this study was to compare the effectiveness of Imago-
Therapy and Transactional Analysis in improving communication skills, conflict
Received: 10/02/1400 - Accepted: 12/02/1401

resolution, and rejection sensitivity of couples referred to Masjed Soleiman

counseling centers. Methods: The method of this experimental study was pre-test
and post-test, with follow-up, on an experimental and control groups. The
statistical population of this study included all couples who referred to Masjed
Soleiman counseling centers in 2019. Four counseling centers were selected
randomly from the statistical population, and then 20 couples (40 persons) were
randomly assigned into two experimental groups (10 couples for each group).
Experimental groups were trained for ten 1.5 hour sessions. To collect the data,
Quinn Dam Communication Skills Questionnaire, Rejection Sensitivity
Questionnaire (RSQ), and Marital Conflict Questionnaire (MCQ) were used.
Multivariate repeated measures analysis of variance was used to analyze the data.
Findings: The results of the analysis showed that Transactional Analysis was
more effective on the variables of communication skills, conflict resolution and
rejection sensitivity than imago-therapy (P<0.05). Conclusion: According to the
findings of this study, it can be said that imago-therapy and transactional analysis
effective on communication skills, conflict resolution, and rejection sensitivity of
couples, but transactional analysis was more effective than imago-therapy.
Keywords: Imago-therapy, transactional analysis, communication skills,
conflict resolution, rejection sensitivity, couples
 ‫فصلنامه علمی پژوهشهای مشاوره‬
‫انجمن مشاوره ایران‬
‫جلد ‪ ،24‬شماره ‪ ،04‬بهار ‪4044‬‬
‫مقاله پژوهشی‬
‫‪e-issn: 4018-2717‬‬ ‫‪p-issn: 400-2717X‬‬
‫‪DOI: 10.18502/qjcr. v21i81.9493‬‬

‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایما گوتراپی بر بهبود مهارتهای‬
‫ارتباطی‪ ،‬حل تعارض و حساسیت به طرد زوجین شهرستان مسجد سلیمان‬
‫‪5‬‬
‫معصومه جلیلی‪ ،1‬زهرا افتخاری صعادی‪ ،2‬رضا پاشا‪ ،3‬پرویز عسگری‪ ،4‬فریبا حافظی‬

‫‪ .3‬دانشجوی دکتری روانشناسی‪ ،‬گروه روانشناسی‪ ،‬دانشکده علوم انسانی‪ ،‬واحد اهواز‪ ،‬دانشگاه آزاد اسالمی‪ ،‬اهواز‪ ،‬ایران‪.‬‬
‫‪( .2‬نویسااندهی مساائول)‪ ،‬دکتااری روانشناساای‪ ،‬اسااتادیار‪ ،‬گااروه روانشناساای‪ ،‬دانشااکده علااوم انسااانی‪ ،‬واحااد اهااواز‪ ،‬دانشااگاه آزاد‬
‫(‪)eftekharsaadi@yahoo.com‬‬ ‫اسالمی‪ ،‬اهواز‪ ،‬ایران‪.‬‬
‫‪ .1‬دکتری روانشناسی‪ ،‬دانشیار‪ ،‬گروه روانشناسی‪ ،‬دانشکده علوم انسانی‪ ،‬واحد اهواز‪ ،‬دانشگاه آزاد اسالمی‪ ،‬اهواز‪ ،‬ایران‪.‬‬
‫‪ .5‬دکتری روانشناسی‪ ،‬دانشیار‪ ،‬گروه روان شناسی‪ ،‬دانشکده علوم انسانی‪ ،‬واحد اهواز‪ ،‬دانشگاه آزاد اسالمی‪ ،‬اهواز‪ ،‬ایران‪.‬‬
‫‪ .1‬دکتری روانشناسی‪ ،‬استادیار‪ ،‬گروه روانشناسی‪ ،‬دانشکده علوم انسانی‪ ،‬واحد اهواز‪ ،‬دانشگاه آزاد اسالمی‪ ،‬اهواز‪ ،‬ایران‪.‬‬
‫(صفحات ‪)423-443‬‬

‫مقاله مستخرو از رساله دکتری میباشد‬ ‫چکیده‬

‫هدف‪ :‬هدف از این پژوهش مقایسه اثربخشای روشهاای تحلیال رفتاار متقابال و ایمااگوتراپی بار بهباود‬
‫مهارت هااای ارتب اااطی‪ ،‬ح اال تع اااره و حساسااایت ب ااه ط اارد زوج ااین شهرسااتان مساااجد س االیمان ب ااود‪ .‬روش‬
‫پژوهش‪ :‬روش این پژوهش آزمایشی‪ ،‬با طر پ"ش آزمون‪ ،‬پ آزمون با گروه کنترل و پ"گری بود‪ .‬جامعه‬ ‫تاریخ دریافت‪ _ 4044/42/44 :‬تاریخ پذیرش‪4044/42/42 :‬‬
‫آماری این پژوهش شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره مسجد سلیمان در سال ‪ 4310‬بود‪ .‬از‬
‫بین جامعه آماری ابتدا باه روش نموناه گیری تصاادفی ‪ 0‬مرکاز مشااوره انتخااب‪ ،‬و در اداماه تعاداد ‪ 24‬زو"‬
‫(‪ 04‬نفر) از این مراکز به روش تصادفی در قال سه گروه آزمایش و کنتارل گماارش شادند (‪44‬زو" بارای هار‬
‫گروه)‪ .‬گروههای آزمایش به مدت ‪ 44‬جلسه یا ساعت و نیمه تحت آموزش قارار گرفتناد‪ ،‬اماا گاروه کنتارل‬
‫آموزشاای را دریافاات نکردنااد‪ .‬بااه منظااور جمااعآوری دادههااای پااژوهش از پرسشاانامه مهارتهااای ارتباااطی‬
‫کا ا ااوی"ن دا‪ ،.‬پرسشا ا اانامه اسا ا ااتاندارد حساس ا ااایت با ا ااه طا ا اارد (‪ )RSQ‬و پرسشا ا اانامه تعا ا اااره زناشا ا ااویی‬
‫()‪MCQ‬اساتفاده شاد‪ .‬باه منظاور تجزیاه و تحلیال دادههاای پاژوهش از تحلیال واریاان انادازه گیاری مکارر‬
‫گند متغیره استفاده شد‪ .‬یافتههای پژوهش‪ :‬نتای حاصل از تجزیه و تحلیل یافتاههای پاژوهش نشاان داد‬
‫کااه روش تحلیاال رفتااار متقاباال و ایماااگوتراپی هاار دو باار متغیرهااای مهارتهااای ارتباااطی‪ ،‬حاال تعاااره و‬
‫حساسیت به طرد زوجین اثر داشته است (‪ .)P<0/05‬نتیجه گیری‪ :‬نتای حاصال از ایان پاژوهش نشاان داد‬
‫که روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی در بهبود مهارتهای ارتباطی‪ ،‬حل تعاره و حساسایت باه‬
‫طاارد زوجااین مااوثر اساات‪ ،‬بااا ایاان حااال روش تحلیاال رفتااار متقاباال نساابت بااه ایماااگوتراپی دارای اثربخشاای‬
‫بیشتری بود‪.‬‬
‫واژههای کلیدی‪ :‬تحلیل رفتار متقابل‪ ،‬مهارتهای ارتباطی‪ ،‬حل تعاره‪ ،‬حساسیت به طرد‪ ،‬زوجین‬
‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی ‪441..................................... ................................ ...‬‬

‫مقدمه‬
‫ازدواو در مقایساااه ب ااا س ااایر روابا ا انس ااانی بهت اارین فرص اات ب اارای تجرباااه خوشااابختی‪،‬‬
‫حمایاات اجتماااعی و صاامیمیت اساات و افااراد را بااه گونااهای بااه هاام پیونااد میدهااد کااه در‬
‫رواب دیگار میسار نیسات (فااورز‪ .)2631 ،1‬یکای از ابعااد رابطاه باین همساران کاه در پیاماد و‬
‫محص ااول روابا ا زناش ااویی مه اام اس اات‪ ،‬س ااطح تعارض ااات موج ااود در روابااا و چگاااونگی‬
‫مادیریت ساازنده و یاا یاار ساازنده اسات (اساانایدر و بالادراما‪ -‬دور باین‪ 03 .)2632 ،2‬درصااد‬
‫افااراد مطلقااه تعااارل باایش ازحاد را یکاای از دالیاال طااالق خااویش گاازارش کااردهانااد (امیناای‪،‬‬
‫‪ .)3125‬در دیاادگاه سیسااتمی‪ ،‬تعااارل را ناشاای از هاار نااوع تنااازع باار ساار تصاااحب پایگاااه و‬
‫منابع قدرت در بین زووها میدانند (فتوحی‪ ،‬میکائیلی‪ ،‬عطادخات و همکااران‪.)3127 ،‬‬
‫ارتبا زناشویی هسته مرکزی نظام خاانواده و اخاتالل در آن باه منزلاه تهدیادی جادی بارای‬
‫بقااا و سااالمت روان خااانواده اساات (اشاامیت‪ ،‬گلیمااور و اساایپا ‪ .)2637 ،3‬تحقیقااات در‬
‫مورد زوجین مؤیاد ایان امار اسات کاه تقریباا ‪ 36‬تاا ‪ 31‬درصاد از افاراد متاهال‪ ،‬مرتباا مشاکالت‬
‫ارتباااطی مهماای را گاازارش می کننااد (دی لااونگیس و زیکاار‪ .)2637 ،4‬بالنهاااارد‪ )2661( 5‬در‬
‫پژوهشای نشاان داد کاه الگوهاای ارتبااطی و حال مسااله ضاعیف‪ ،‬پایش زمیناهی تعاارل‬
‫زناشاویی اسات‪ .‬اماا هنگاامی کاه زووهاا باا یکادیگر زنادگی صامیمانه را آ ااز می کنناد‪،‬‬
‫هرکدام با مجموعهای از رییاها و انتظارات وارد رابطه میشوند و هنگامیکه ایان رییاهاا و‬
‫انتظارات با تنبیه‪ ،‬تجارب استرسزا و ناسازگاری جاایگ ین شاوند‪ ،‬رابطاه زناشاویی دچاار‬
‫زیان شاده و سارانجام باه دلزدگای و حساسایت باه طارد ‪ 6‬منتهای می گاردد (صافی پوریاان‪،‬‬
‫قا ااادمی‪ ،‬خ ا ااا ک ور‪ ،‬سا اااودانی و مهرآفر یا اااد‪ .)3121 ،‬ایا ااان ویژگ ا اای در ما اااردان باااااا رفتارهاااااای‬

‫‪1. Fowers, B.‬‬

‫‪2. Snyder, B. Balderram, F. & Durbin, D. H.‬‬
‫‪3. Schmidt, C. & Gelhert, N.‬‬
‫‪4. DeLongis, A, Zwicker, A.‬‬
‫‪5. Blanchard, V.‬‬
‫‪6. Rejection Sensitivity‬‬
‫‪ ..................... ................................ ................................ 446‬پژوهشهای مشاوره‪ ،‬جلد ‪ ،24‬شماره ‪ ،04‬بهار ‪4044‬‬

‫کنترل کننده و حسادت آمیز آنان نسبت به همسرانشان و در زنان باا بیاان جماالت منفای و‬
‫انتقااادگری بیشااتر نساابت بااه شوهرانشااان همااراه اساات و باار طبااق تحقیقااات‪ ،‬زوجیناای کااه‬
‫حساساایت بااه طاارد باااالیی دارنااد بااه احتمااال بیشااتری در روابا خااود شکساات میخوردنااد‬
‫(خوشکام‪.)3123 ،‬‬
‫حساسیت به عنوان به عنوان یکی از طرحوارههای ناسازگار اولیه‪ ،‬سبب مایشاود افاراد‬
‫رفتارهای خود را بسایار منفایتار از دیگاران تفسایر کنناد‪ .‬ایان ساوگیری در تفسایر باه صاورت‬
‫س ااوح تفاهمه ااا‪ ،‬نگرشه ااای تحر ی ااف ش ااده‪ ،‬فرله ااای لا ا ‪ ،‬اهااادا و انتظاااارات یااار‬
‫واقعبینانه در بین زوجین تجلی پیدا می کند و این ساوح برداشات‪ ،‬ادرا هاا و ارزیابیهاای‬
‫بعدی زندگی مشتر را تحت تا یر قرار میدهد (نصوحی و ذاکری‪ .)3120 ،‬اما باا توجاه باه‬
‫گزارشهااای اخیاار کااه از افاازایش میاازان اختال هااای زناشااویی‪ ،‬خشااونت و حتاای طااالق در‬
‫کشور حکایت مایکناد‪ ،‬مایتاوان باه نقاش و اهمیات پاژوهشهاایی کاه باه ارائاه راهکارهاای‬
‫مناسب در جهت بهبود مهارتهای ارتباطی و حال تعاارل و در نهایات بااال باردن آساتانه‬
‫تحمال زوجاین منجار مایگاردد‪ ،‬پای بارد‪ .‬یکای از راهکارهاای ارتقاای ارتباا زوجاین آماوزش‬
‫تحلیل رفتار متقابل‪ )TA( 1‬است‪ .‬تحلیل رفتار متقابل یکی از نظر یااتی اسات کاه باه روابا‬
‫بین فردی‪ ،‬فرآیند حوادث زندگی و واکنشهای متقابل افراد توجه بسایار داشاته و در زمیناه‬
‫مسائل ببین فردی راهکارهای کاربردی ارائه داده است (سیوکار و پیاروت‪ .)2633 ،2‬در واقاع‬
‫تحلیاال رفتااار متقاباال نظر یااهای اساات مبتناای باار ایاان تصااور کااه بخااش عماادهای از عماار در‬
‫تبادلها و تعاملهای بین فردی میگذرد (دانشامند گال آیناه و احتشاام زاده‪ .)3127 ،‬زوو‬
‫درمااانی بااا رویکاارد تحلیاال رفتااار متقاباال بااه گونااهای طراحاای شااده اساات کااه عااالوه باار بهبااود‬
‫رشد فردی هرچه بیشتر برای هر یع از طارفین باه تنهاایی نیاز‬ ‫رابطه زناشویی زوجین‪ ،‬باع‬
‫ماایگ ااردد (جانس ااون‪ .)2633 ،3‬ا ربخشاای آم ااوزش تحلی اال رفتااار متقاب اال در بهباااود مساااائل و‬

‫‪1. Transactional Analysis‬‬

‫‪2. Ciucur, D. & Pirvut, A‬‬
‫‪3. Johnsson., R‬‬
‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی ‪442 .................................... ................................ ...‬‬

‫مشکالت زوجین در چنادین پاژوهش گازارش شاده اسات‪ .‬از جملاه‪ :‬پاژوهش درباانی‪ ،‬فارخ‬
‫زاد و لطفا اای کاشا ااانی (‪ )3127‬حا ااا کی از ا ربخشا اای مداخل اااه تحلی ااال رفتااااار متقابااااال در‬
‫تعارضات کالمین پاژوهش صادیقی‪ ،‬ماع وناد حساینی‪ ،‬قنباری هاشام آبااد (‪ )3121‬نشاان‬
‫دادن که گروه درمانی تحلیل رفتاار متقابال‪ ،‬در افازایش الگوهاای ارتبااطی ساازندهی زووهاا‬
‫م ر است‪ .‬اساالویع‪ ،‬کارلساون و اسا ری‪ )2667( 1‬در پاژوهش خاود دریافتناد روش تحلیال‬
‫رفتار متقابل نسبت به شناخت درمانگری به زندگی زناشویی م رتر زووهای با شخصایت‬
‫منفعل منتهی میگاردد‪ .‬دیگار روش آموزشای ماورد اساتفاده در ایان پاژوهش باه منظاور بهباود‬
‫م لفااههای روانشااناختی زوجااین ایمااا گوتراپی ‪2‬اساات‪ .‬زوو درمااانی ایمااا گوتراپی فرایناادی‬
‫اس اات ک ااه ض اامن دادن آ گ اااهی و اطالع ااات ب ااه زووه ااا آم ااوزش میدهاااد تاااا از جنباااههای‬
‫ناخودآ گاااه رواب ا خااود آ گاااه شااوند و بااه جااای حاال سااطحی تعارضااات‪ ،‬آنهااا را بااه صااورت‬
‫ریشااااهای بررساااای و حاااال نماینااااد (هناااادریکس‪ ،‬هاناااات‪ ،‬لوکا ااات و همکااااااران‪.)2631 ،3‬‬
‫هندریکس‪ )2660( 4‬بوجودآورنده ایما گوتراپی معتقد است کاه فرآیناد ایماا گو شاامل متعهاد‬
‫و مقیاد کااردن افاراد بااه در صادمات روحاای خاود و همسرشااان بارای یااادگیری مهارتهااای‬
‫جدیااد و تعبیاار رفتارهااای رنااجآور و ز یااانبخااش اساات‪ ،‬آن هاام در مساایری کااه در آن افاااراد‬
‫نیازهای همسرشان را برآورده می کنند و تکههای گم و انکار شاده از وجودشاان را دوبااره باه‬
‫وجود خود باز گردانده تا به این ترتیب به تکامل روحی و معنوی برسند‪ .‬نتایج پژوهشهاای‬
‫مختلااف نشااانگر کااارایی آن در بهبااود مولفااههای روانشااناختی زوجااین دارای تعارضااات و‬
‫نارضاااایتی زناشاااویی اس ااات‪ .‬فااااطمی‪ ،‬کربالیااای محم اااد میگاااونی و کا کاونااااد (‪ )3121‬در‬
‫پژوهشی به این نتیجه دست یافتند که تصویرسازی ارتباطی (ایماا گوتراپی) باه زوجاین‪ ،‬باه‬
‫واسطهی افزایش به کارگیری الگوهای سالم ارتباطی و کاهش الگوهای ن‬
‫مخربن باه افازایش‬
‫صمیمیت زناشویی منجار مایشاود‪ .‬پاژوهش منصاوریان و همکااران (‪ )3127‬نشاان داد کاه‬

‫‪1. Slavik, S. Carlson, H. Sperry, L‬‬

‫‪2. Imago Therapy‬‬
‫‪3. Hendrix, S. Hunt, H. Luquet, D. & Carlson, L‬‬
‫‪4.Hendrix, H‬‬
‫‪ ..................... ................................ ................................ 440‬پژوهشهای مشاوره‪ ،‬جلد ‪ ،24‬شماره ‪ ،04‬بهار ‪4044‬‬

‫ایما گوتراپی نسبت به زوو درمانی هیجان مدار‪ ،‬در افزایش به یساتی روانشاناختی زوجاین‬
‫ناسازگار و درگیر خیانت مو رتر بوده است‪ .‬مورو‪ ،‬هالیمن و لوکاات‪ )2630( 1‬در پاژوهش خاود‬
‫نشااان دادنااد کااه ایمااا گوتراپی در بهبااود هماادلی زوجااین مااو ر اساات‪ .‬در پژوهشاای رحیماای‬
‫خوراسگانی (‪ ) 3125‬به این نتیجه دست یافت که اجرای ایما گوتراپی ساطح صامیمیت و‬
‫عشااق ورزی زوجااین را افاازایش میدهااد‪ .‬در پژوهشاای گیهلاارت‪ 2‬و همکاااران (‪ )2637‬گاازارش‬
‫افزایش رضایت‪ ،‬صامیمیت و ساازگاری زناشاویی‬ ‫کردند که زوو درمانی ایما گوتراپی باع‬
‫و کاهش دلزدگی و تعارضات زناشویی شد‪.‬‬
‫افزایش روزاف ون تعارلهای زناشویی در دنیای معاصر و خطر باروز جادایی و ا ار منفای‬
‫آن باار سااالمت رواناای زوجااین و فرزناادان آنااان‪ ،‬موجااب شااده اساات تااا درمااانگران نظریااههااا و‬
‫طرحهایی را برای کمع به زوجین دچار تعارل ارائه دهند‪ .‬ازاینرو‪ ،‬بارای اصاالح و بهباود‬
‫الگوه ااای ارتب اااطی و ب ااه مرات ااب ح اال تعاااارل و حساسااایت باااه ط اارد زوجاااین ا ربخشااای‬
‫رویکردهااای درمااانی متعااددی مااورد بررساای قاارار گرفتااه و هاار رویکاارد باار اساااس تبیینهااای‬
‫خود روشهای درمانی و آموزشای متفااوتی را پیشانهاد داده اسات‪ .‬همهناین‪ ،‬توجاه‬ ‫خا‬
‫بااه ایاان نکتااه کااه تااا کنون پژوهشاای بااه مقایسااه ا ربخشاای روشهااای تحلیاال رفتااار متقاباال و‬
‫ایمااا گوتراپی باار بهبااود مهارتهااای ارتباااطی‪ ،‬حاال تعااارل و حساسااایت باااه طااارد زوجاااین‬
‫ن رداخته و تقریبا تمام پژوهشهای پیشین به صورت تاع بعادی باه بررسای ا ارات درماانی‬
‫رویکردهای مختلف پرداختهاند‪ ،‬انجام چنین پژوهشی ضاروری باه نظار میرساد‪ .‬بناابراین‬
‫با توجه به اینکه برآورد ا ربخشی هر رویکرد مداخلهای نسابت باه ساایر رویکردهاای درماانی‬
‫به جهت کمع رساانی ما رتر باه زوجاین متعاارل ازجملاه د د اههای درماانگران اسات‪،‬‬
‫لذا هد اصلی این پژوهش‪ ،‬پاساخگویی باه ایان سا ال باود کاه آیاا باین ا ربخشای مقایساه‬
‫ا ربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایما گوتراپی بر بهباود مهارتهاای ارتبااطی‪ ،‬حال‬
‫تعارل و حساسیت به طرد زوجین تفاوت وجود دارد؟‬

‫‪1. Muro, L. Holliman, R. Luquet, W‬‬

‫‪2. Gehlert, N.C. Schmidt, C.D. Giegerich, V. Luqet, W‬‬
‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی ‪441..................................... ................................ ...‬‬

‫روش پژوهش‬
‫روش پژوهش حاضر‪ ،‬آزمایشی با طرح پیشآزمون‪ -‬پاسآزماون باا گاروه کنتارل و پیگیاری‬
‫دو ماهاااه ب ااود‪ .‬جامعاااه آم اااری ای اان پ ااژوهش ش ااامل کلیاااه اف ااراد متاه اال دارای اخاااتال و‬
‫مشکالت زناشویی مراجعه کنناده باه مرا کاز مشااوره مساجد سالیمان در ساال ‪ 3121‬باود‪ .‬از‬
‫بین مراکز مشاوره شهر مسجد سلیمان تعاداد ‪ 5‬مرکاز مشااوره باه روش نموناهگیاری تصاادفی‬
‫انتخاب شدند و در ادامه از بین تمامی زوجینای کاه باه ایان مرا کاز مراجعاه کردناد تعاداد ‪16‬‬
‫زوو (‪ 06‬نفر) به روش تصاادفی در قالاب ساه گاروه آزماایش و کنتارل گماارش شادند (‪ 36‬زوو‬
‫برای هر گروه)‪ .‬قبل از اجرای جلساات درماانی از زوجاین خواساته شاد کاه باه طاور کامال باه‬
‫پرسشنامههای مهارتهای ارتباطی‪ ،‬تعارل زناشویی و حساسایت باه طارد پاساخ دهناد‪.‬‬
‫بعااد از اتمااام پاایشآزمااون‪ ،‬گروههااای آزمااایش باه ماادت‪36‬جلسااه یااع ساااعت و نیمااه تحاات‬
‫آموزش قرار گرفتند‪ ،‬اما گروه کنترل آموزشی را دریافت نکردند‪ .‬پاس از پایاان جلساات گاروه‬
‫درمانی‪ ،‬مجددو آزمودنیهای دوگروه آزمایش و کنترل پرسشنامهها را تکمیال نماوده و پاس‬
‫از گذشت دو ماه‪ ،‬مرحله پیگیری اجرا گردید‪.‬در پایان دادههای بدست آمده با اساتفاده از‬
‫نرم افزار ‪ SPSS‬و تحلیل واریانس انادازه گیاری مکارر چناد متغیاره ماورد تج یاه و تحلیال قارار‬
‫گرفتند‪.‬‬

‫ابزار پژوهش‬
‫پرسشش ششنامه مهارتهش ششای ارتب شششاطی کش ششویین دام ‪ :)Queendom‬پرسش ااانامه مهارتهااااای‬
‫ارتبااطی توسا کاویین دام در سااال ‪ 2665‬تهیاه شاده اسات‪ .‬ایاان پرسشانامه بارای ساانجش‬
‫مهارتهااای ارتباااطی ب رگساااالن ابااداع شااده اساات دارای ‪ 15‬گو یااه اساات کااه مهارتهااای‬
‫ارتباطی را توصیف می کند‪ .‬برای تکمیل آن پاسخگو باید هرگو یاه را بخواناد و سا س میازان‬
‫انطباااق وضااعیت فعلاای خااود را بااا محتااوای آن باارروی یااع طیااف لیکاارت پاانج درجااهای از‬
‫هرگااز تااا همیشااه مشااخص می کنااد‪ .‬مهارتهااای ارتباااطی فرعاای کااه در ایاان مقیاااس مااورد‬
‫بررسی قرار می گیرند‪ :‬شامل پنج مهارت گوش دادن‪ ،‬توانایی دریافت و ارسال پیام‪ ،‬بیانش‬
‫‪ ...................... ................................ ................................ 444‬پژوهشهای مشاوره‪ ،‬جلد ‪ ،24‬شماره ‪ ،04‬بهار ‪4044‬‬

‫نسبت به فرآیند ارتبا ‪ ،‬کنترل عاطفی و ارتبا تووم با قاطعیت هستند‪ .‬بارای هار پاساخگو‬
‫در هر یع از مهارتهای پیش گفته که در قالب خرده آزمونهایی شامل تعاداد متفااوتی از‬
‫گویهها مطرح شده اند نمره جداگانهای محاسبه میشود‪ .‬دامنه نمره محتمال بارای هار فارد‬
‫بین ‪ 15‬تا ‪ 376‬خواهد بود‪ .‬البته باید خاطر نشان شود که برخی از عبارات به دلیل ماهیات‬
‫و محتاوای آنهاا‪ ،‬در محاسابه نماره باه صااورت واروناه نماره گازاری میشاوند‪ .‬بارای ساانجش‬
‫قابلیاات اعتماااد آزمااون مهارتهااای ارتباااطی‪ ،‬ابتاادا بااا اسااتفاده از روش آلفاااای کرونبااااخ‪،‬‬
‫قابلیت اعتماد کل آزمون محاسبه شد که مقدار عددی آن برابر ‪ 6/02‬و حاا کی از همساانی‬
‫درونی قابل قبول این آزمون بود‪ .‬همهناین ضاریب قابلیات اعتمااد کال آزماون باا اساتفاده از‬
‫روی تنصیف برابر با ‪ 6/73‬به دست آمد (حساین چااری و فاداکار‪ .)3112 ،‬ضاریب پایاایی‬
‫در پژوهش حاضر با روش آلفای کرونباخ برابر با ‪ 6/70‬به دست آمد‪.‬‬
‫نایی‪ ،‬براتای و بوساتانی پاور‬ ‫پرسشنامه تعارض زناشویى )‪ :MCQ‬این پرسشنامه توس‬
‫(‪ )3117‬س اااخته ش ااد‪ .‬ایااان پرسشااانامه ی ااع اب اازار ‪ 15‬س اائوالی اس اات کاااه هشااات بعاااد از‬
‫تعارضات زناشویی را میسنجد که عبارتند از‪ :‬کااهش همکااری‪ ،‬کااهش رابطاه جنسای‪،‬‬
‫افزایش واکنشهای هیجاانی‪ ،‬افازایش جلاب حمایات فرزنادان‪ ،‬افازایش رابطاهی فاردی باا‬
‫خویشاوندان خود‪ ،‬کاهش رابطهی خانوادگی با خویشاوندان همسر و دوستان‪ ،‬جدا کردن‬
‫امور مالی از یکدیگر‪ ،‬و کاهش ارتبا م ر‪ .‬در این پرسشنامه برای هر سوال ‪ 5‬گ ینه در نظار‬
‫داده شده استن حداکنر نمره کال‬ ‫گرفته شده که به تناسب ‪3‬تا ‪ 1‬نمره به آنها اختصا‬
‫پرسشنامه ‪ 276‬وحداقل آن ‪ 15‬است‪ .‬حداکنر نمرهی هر خرده مقیاس مساوی باا تعاداد‬
‫س الهای آن خرده مقیاسها ضربدر ‪ 1‬است‪ .‬در این ابزار نمرهی بیشتر به معنی تعارل‬
‫بیشتر و نمره کمتر باه معنای رابطاهی بهتار و تعاارل کمتار اسات‪ .‬آلفاای کرانبااخ بارای کال‬
‫پرسشنامه روی یع گاروه ‪ 276‬نفاری برابار باا ‪ 6/20‬باه دسات آماد ( ناایی‪ ،‬براتای و بوساتانی‬
‫پاور (‪ .)3117‬در پاژوهش حاضار ضاریب اعتباار پرسشانامه از طریاق روش آلفاای کرونبااخ‬
‫‪ 6/11‬بدست آمد‪.‬‬
‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی ‪444 ..................................... ................................ ...‬‬

‫پرسشنامه حساسشیت بشه طشرد ‪ :)RSQ‬در ایان پرسشانامه کاه سااختهی داونای و فلادمن‬
‫(‪ )3220‬اساات‪ ،‬متغیاار حساساایت بااه طاارد بااا ‪ 31‬سا ال دو قساامتی (الااف و ب) و باار اساااس‬
‫مقیاس لیکرتی شاش درجاهای سانجش میشاود‪ .‬قسامت «الاف» هار سا ال در ماورد میازان‬
‫اض ااطرابی اس اات کاااه در موقعی اات مر ب ااو باااه آن سا ا ال احس اااس می کن ااد و قسااامت «ب»‬
‫احتمااال دریافاات پاساااخ مثباات از طاار مقاباال را ارز یااابی می کنااد‪ .‬باارای مثاااال‪ ،‬یکااای از‬
‫س الها از این قرار است‪ :‬از دوست خود میخواهید که لطاف ب رگای در حاق شاما می کناد‬
‫یا نه؟ (از ‪ 3‬اصال نگران نیستم تا ‪ 0‬خیلی نگرانم)‪ .‬قسمت دوم باه ایان مر باو اسات کاه فارد‬
‫چقدر احتمال میدهاد دوساتش باا کماال میال چناین لطفای را انجاام دهاد (از ‪« 3‬احتماال‬
‫خیلی کمای دارد» تاا ‪« 0‬احتماال ز یاادی دارد»)‪ .‬داونای و فلادمن (‪ )3220‬میازان حساسایت‬
‫به طرد را اینگونه به دست آوردند‪ :‬ابتدا با کم کردن نمرات «انتظار پذیرش» در هار موقعیات‬
‫(قساامت ب) از عاادد ‪« 7‬نماارات انتظااار فاارد» را محاساابه کردنااد‪ .‬س ا س در هاار موقعیاات‪،‬‬
‫نمرهی انتظار طرد را در «درجاهی اضاطراب» ضارب‪ ،‬سا س میاانگین نمارات حاصال بارای‬
‫‪ 31‬موقعی ااات را محاس ااابه کردن اااد‪ .‬خوشا ااکام و همک ااااران (‪ )3121‬ض اااریب پایااااایی ایاااان‬
‫پرسشنامه را ‪ 6/11‬به دست آوردناد‪ .‬در ایان پاژوهش ضاریب پایاایی محاسابه شاده برابار باا‬
‫‪ 6/71‬بود‪.‬‬

‫اصول جلسات مشاوره گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل ‪:)TA‬‬

‫جلسه اول‪ :‬جلسه اول شامل معرفی رهبر گروه‪ ،‬توضیح مختصری در رابطاه باا اهادا و‬
‫قوانی ن گروه‪ ،‬و در خاتمه اخذ تعهد از اعضای گروه به منظاور رعایات قاوانین گاروه و شارکت‬
‫منظم در جلسات‪ .‬جلسه دوم‪ :‬در این جلسه نظریه تحلیل رفتار متقابال بطاور کلای و البتاه‬
‫مختصر و خالصه برای اعضاح بیان گردید و اعضاح گروه توانساتند آشانایی هار چناد اناد‬
‫با آن پیدا نمایند‪ .‬جلسشه سشوم‪ :‬در ایان جلساه ابعااد مختلاف شخصایتی از نظار اریاع بارن‬
‫معرفی شد و اعضاح به گروههای چند نفری تقسیم شدند و در کالس به صاورت گروهای باه‬
‫تمرین پرداخته شد‪ .‬جلسه چهارم‪ :‬در جلساه چهاارم تکاالیف جلساه قبال توسا اعضااح و‬
‫‪ ..................... ................................ ................................ 442‬پژوهشهای مشاوره‪ ،‬جلد ‪ ،24‬شماره ‪ ،04‬بهار ‪4044‬‬

‫رهباار گااروه بصااورت گروهاای تماارین شااد و یکاای دیگاار از حالتهااای م ان یعناای حالاات جماان‬
‫کااودکیج و کااارکرد آن بطااور کاماال توضاایح داده شااد و تکلیااف متناسااب بااا آن ارائااه گردیااد‪.‬‬
‫جلسه پنجم‪ :‬در این جلسه تکالیف جلسه قبل توس اعضاح و رهبر گاروه بصاورت گروهای‬
‫تمرین شد و حالت جمن بال ج و کارکرد آن برای اعضاح گاروه توضایح داده شاد و ساه فاا کتور‬
‫اساسی برای تشخیص حالتهای مختلف شخصیت در افاراد دیگار نیاز توضایح داده شاد و‬
‫تکلیااف متناسااب بااا آن ارائااه شااد‪ .‬جلسششه ششششم‪ :‬تماارین عملاای حالتهااای مختلااف ماان‬
‫همااراه بااا اعضاااح گااروه همهنااین در ایاان جلسااه حالتهااای طاارد و آلااودگی بعنااوان دو حالاات‬
‫آسیب زا در نظریه تحلیل رفتار متقابل توضایح داده شاد و تکلیاف مر باو باه آن ارائاه شاد‪.‬‬
‫جلسه هفتم‪ :‬در این جلساه چهاار موقعیات اساسای در زنادگی از نظار ار یاع بارن (طرحهاای‬
‫زندگی) برای اعضاح توضایح داده شاد‪ .‬جلسشه هششتم‪ :‬در ایان جلساه رابطاه و اناواع روابا از‬
‫نظر تحلیل رفتار متقابل توضیح داده شد و رابطه مکمل و کاربرد آن بطور جداگاناه و کامال‬
‫تشریح گردید و تکالیف متناسب با آن ارائه شد‪ .‬جلسه نهم‪ :‬در ایان جلساه رابطاه متقااطع‬
‫در نظر یااه ار یااع باارن توضاایح داده شااد و تکااالیف متناسااب بااا آن باارای تماارین عملاای ارائااه‬
‫گردید‪ .‬جلسه دهم‪ :‬در جلسه پایانی رواب سالم انسانی و چگونگی بر خاود باا والاد و کاود‬
‫در روابا ا توض اایح داده ش ااد و در نهایاات اعضاااح ب ااه همااادیگر بااازخورد دادناااد و از اعضااااح‬
‫خواسته شد که سعی نماید رواب بالغانه را در موقعیتهای مختلف زندگی حفا نمایناد‬
‫س س پس آزمون توس گروه اجرا شد‪.‬‬

‫جدول ‪ .1‬خالصه جلسات آموزش ایماگوتراپى مورو‪ ،‬هالیمن و لوکات‪)2112 ،‬‬

‫تحقیق و انجام آزمون و انتخاب دو گروه آزمایش و گواه‬ ‫بیان هد‬ ‫جلسه اول‬

‫معرفی خود و اعضا و بیان اهدا تحقیاق و بررسای دالیال جاذب زن و مارد و بررسای ابتادائی‬ ‫جلسه دوم‬
‫نظریه تصویر سازی ارتباطی و انجام اولین تمرین به منظور بررسی تصویر ذهنی‬
‫بی ااان اص ااول تصویرس ااازی ارتب اااطی‪ ،‬مغ ااز کهن ااه و ن ااو ودوران جنینااای و در ک اال خالص ااهای از‬ ‫جلسه سوم‬
‫علتهای عاشق شدن در دیدگاه تصویرسازی ارتباطی‬
‫ریلکسیشن و رفتن به دوران کودکی به منظور شناخت تصویر ذهنی و انجام تمرینات‬ ‫جلسه چهارم‬
‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی ‪443 .................................... ................................ ...‬‬

‫صاحبت در باااره یاسهاای دوران کااودکی باه منظااور شاناخت کاماال تار تصااویر ذهنای و ماارور باار‬ ‫جلسه پنجم‬
‫ویژگیهای همسرانشان‬

‫بررسی تصاویر ذهنی هر فرد و گفتگو در این باره‬ ‫جلسه ششم‬

‫ارایه فتون ارتباطی به منظور ایجاد روابطی با در درست و صمیمانه‬ ‫جلسه هفتم‬
‫انجام تمریناتی به منظور زندگی بهتر از جمله رمانتیع سازی مجدد‬ ‫جلسه هشتم‬

‫تماارین هدیااه شااگفت انگیااز و تماارین تفااریح بااه منظااور صاامیمیت بیشااتر زوجااین و صااحبت‬ ‫جلسه نهم‬
‫راجع به نیازهای همسران آنها‬

‫بیان راهکارهایی به منظاور اباراز خشام و کنتارل آن و بیاان آن باه شایوهای صاحیح و صاحبت‬ ‫جلسه دهم‬
‫راجع به یک ارچگی‬

‫یافتهها‬
‫در این بخش ابتدا دادههای جمعیت شناختی به تفکیع گروههاا گازارش میشاود‪ .‬در‬
‫جدول زیر سن‪ ،‬جنسیت و تحصیالت شرکت کننادگان باه تفکیاع دو گاروه تحلیال رفتاار‬
‫متقابل و ایما گوتراپی آورده شده است‪.‬‬

‫جدول‪ .2‬جنسیت‪ ،‬سن‪ ،‬تحصیالت و مدت ازدواج شرکت کنندگان به تفکیک گروه ها‬
‫‪Sig‬‬ ‫‪χ2‬‬ ‫ایماگوتراپى‬ ‫تحلیل رفتار متقابل‬
‫اطالعات دموگرافیک‬
‫فراوانی‬ ‫فراوانی‬
‫‪22.6‬‬ ‫‪63.6‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫زن‬ ‫جنسیت‬

‫‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫مرد‬

‫‪20.6‬‬ ‫‪32.6‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪ 26‬تا ‪ 16‬سال‬ ‫سن‬

‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ 13‬تا ‪ 56‬سال‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 53‬تا ‪ 16‬سال‬

‫‪ ..................... ................................ ................................ 440‬پژوهشهای مشاوره‪ ،‬جلد ‪ ،24‬شماره ‪ ،04‬بهار ‪4044‬‬

‫‪Sig‬‬ ‫‪χ2‬‬ ‫ایماگوتراپى‬ ‫تحلیل رفتار متقابل‬

‫اطالعات دموگرافیک‬
‫فراوانی‬ ‫فراوانی‬
‫‪12.6‬‬ ‫‪13.6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪0‬‬ ‫دیپلم و فوق دیپلم‬ ‫تحصیالت‬

‫‪33‬‬ ‫‪33‬‬ ‫کارشناسی‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کارشناسی ارشد‬

‫‪76.6‬‬ ‫‪13.6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫کمتر از ‪ 1‬سال‬ ‫مدت ازدواو‬
‫‪31‬‬ ‫‪36‬‬ ‫بین ‪ 1‬تا ‪ 31‬سال‬
‫‪2‬‬ ‫‪36‬‬ ‫بیشتر از ‪ 31‬سال‬

‫همانگونه که نتایج جادول و نمودارهاا نشاان میدهاد دو گاروه در متغیرهاای جنسایت‪،‬‬

‫سان‪ ،‬تحصاایالت و ماادت ازدواو تقریبااا همگاان میباشااند‪ .‬نتااایج آزمااون خاای دو نیااز نشااان‬
‫میدهاااد تفااااوت دو گاااروه از نظااار جنسااایت‪ ،‬سااان‪ ،‬تحصااایالت و مااادت ازدواو معنااااادار‬
‫نمیباشد (‪.)61.6>p‬‬
‫شااخصهای توصایفی (میاانگین و انحارا اساتاندارد) نمارات مهارتهاای ارتباااطی‪،‬‬
‫تعااارل زناشااویی و حساساایت بااه طاارد درگااروه تحلیاال رفتااار متقاباال و گااروه ایمااا گوتراپی در‬
‫مراحل پیش آزمون و پس آزمون‪ ،‬در ادامه ارائه شده است‪.‬‬

‫جدول ‪ .2‬میانگین و انحراف معیار مهارتهای ارتباطی‪ ،‬تعارض‬

‫زناشویى و حساسیت به طرد به تفکیک مرحله سنجش در گروه ها‬
‫پیگیری‬ ‫پس آزمون‬ ‫پیش آزمون‬ ‫شاخص‬ ‫متغیر‬ ‫گروه‬
‫‪11.323‬‬ ‫‪56.325‬‬ ‫‪26.21‬‬ ‫میانگین‬ ‫مهارتهای ارتباطی‬ ‫تحلی ش ش ش ش ششل رفت ش ش ش ش ششار‬
‫‪11.31‬‬ ‫‪21.31‬‬ ‫‪61.1‬‬ ‫معیار‬ ‫انحرا‬ ‫متقابل‬
‫‪06.362‬‬ ‫‪16.336‬‬ ‫‪36.21‬‬ ‫میانگین‬ ‫مهارتهای ارتباطی‬ ‫ایماگوتراپى‬
‫‪53.31‬‬ ‫‪11.32‬‬ ‫‪26.30‬‬ ‫معیار‬ ‫انحرا‬
‫‪06.76‬‬ ‫‪26.76‬‬ ‫‪16.17‬‬ ‫میانگین‬ ‫تعارل زناشویی‬ ‫تحلی ش ش ش ش ششل رفت ش ش ش ش ششار‬
‫‪21.36‬‬ ‫‪13.1‬‬ ‫‪12.1‬‬ ‫معیار‬ ‫انحرا‬ ‫متقابل‬
‫‪06.16‬‬ ‫‪16.77‬‬ ‫‪66.11‬‬ ‫میانگین‬ ‫تعارل زناشویی‬ ‫ایماگوتراپى‬
‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی ‪441..................................... ................................ ...‬‬

‫پیگیری‬ ‫پس آزمون‬ ‫پیش آزمون‬ ‫شاخص‬ ‫متغیر‬ ‫گروه‬

‫‪21.1‬‬ ‫‪31.7‬‬ ‫‪16.1‬‬ ‫معیار‬ ‫انحرا‬
‫‪16.06‬‬ ‫‪66.03‬‬ ‫‪06.75‬‬ ‫میانگین‬ ‫حساسیت به طرد‬ ‫تحلی ش ش ش ش ششل رفت ش ش ش ش ششار‬
‫‪73.0‬‬ ‫‪15.7‬‬ ‫‪57.2‬‬ ‫معیار‬ ‫انحرا‬ ‫متقابل‬
‫‪56.02‬‬ ‫‪26.00‬‬ ‫‪26.71‬‬ ‫میانگین‬ ‫حساسیت به طرد‬ ‫ایماگوتراپى‬
‫‪30.1‬‬ ‫‪62.7‬‬ ‫‪36.0‬‬ ‫معیار‬ ‫انحرا‬

‫همهنااان کاااه مالحظاااه میشااود میااانگین در دو گااروه آزمااایش در مرحلاااه پاااس آزماااون‪،‬‬
‫نسبت به پیش آزمون تغییر نشاان میدهاد‪ .‬براسااس نتاایج منادرو در جادول‪ ،‬مای تاوان باه‬
‫کااااهش تعاااارل‬ ‫ایاان توصاایف دساات زد کااه تحلیاال رفتااار متقاباال و ایمااا گوتراپی باعاا‬
‫زناشویی و حساسیت به طرد زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره شده اسات‪ .‬همهناین‬
‫نتایج جدول نشان میدهد این کاهش در گروه تحلیل رفتار متقابل بیشتر بوده است‪.‬‬
‫در بکار گیری روشهای آماری پارامتریع‪ ،‬ابتادا بایاد مفروضاات آزماون ماورد تاییاد قارار‬
‫بگیاارد تااا بتااوان از آزمااون مااورد نظاار اسااتفاده کااردن بنااابراین ابتاادا مفروضااات روش تحلیاال‬
‫وار یاااانس مخاااتل «اساااتقالل مشااااهدات‪ ،‬نرم ااال باااودن توز یاااع متغیااار وابساااته‪ ،‬همگناااای‬
‫واریانسها‪ ،‬و آزمون کرویت» در گروههای مختلف مورد بررسی و تایید قرار گرفت‪.‬‬
‫به منظور بررسی تا یر روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایما گوتراپی بار نمارات م لفاههای‬
‫مهارتهای ارتباطی‪ ،‬تعارل زناشاویی و حساسایت باه طارد زوجاین در مراحال پایش آزماون‪،‬‬
‫پس آزمون و پیگیری‪ ،‬از روش تحلیل واریانس مخاتل (یاع عامال درون آزمودنیهاا و یاع‬
‫عامل بین آزمودنی ها) استفاده شد‪ .‬مراحل سه گانه پیش آزماون‪ ،‬پاس آزماون و پیگیاری باه‬
‫عنااوان عاماال درون آزمااودنی و گااروه بناادی آزمودنیهااا در دو گااروه بااه عنااوان یااع عاماال بااین‬
‫آزمااودنی در نظاار گرفتااه شااادند‪ .‬در ایاان بخااش ابتاادا نتااایج آزمونهااای چنااادمتغیری ارائاااه‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪ ..................... ................................ ................................ 446‬پژوهشهای مشاوره‪ ،‬جلد ‪ ،24‬شماره ‪ ،04‬بهار ‪4044‬‬

‫جدول‪ .3‬آزمون تحلیل واریانس چند متغیری نمرات ابعاد مهارتهای ارتباطی‪ ،‬تعارض‬
‫زناشویى و حساسیت به طرد زوجین در دو گروه تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپى‬
‫ضریب‬ ‫شاخخ آماری‬
‫‪sig‬‬ ‫‪df‬خطا‬ ‫‪df‬فرضیه‬ ‫‪F‬‬ ‫ارزش‬ ‫آزمون‬
‫ایتا‬ ‫اور‬

‫‪51.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.10‬‬ ‫‪66.1‬‬ ‫‪25.2‬‬ ‫‪51.6‬‬ ‫ا رپیالی‬

‫‪51.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.10‬‬ ‫‪66.1‬‬ ‫‪25.2‬‬ ‫‪11.6‬‬ ‫المبدای ویلکس‬

‫بین گروهی‬
‫‪51.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.10‬‬ ‫‪66.1‬‬ ‫‪25.2‬‬ ‫‪11.6‬‬ ‫ا رهتلینگ‬

‫ب رگترین ریشه‬
‫‪51.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.10‬‬ ‫‪66.1‬‬ ‫‪25.2‬‬ ‫‪11.6‬‬
‫روی‬

‫‪26.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.11‬‬ ‫‪66.0‬‬ ‫‪11.16‬‬ ‫‪26.6‬‬ ‫ا رپیالی‬

‫‪26.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.11‬‬ ‫‪66.0‬‬ ‫‪11.16‬‬ ‫‪36.6‬‬ ‫المبدای ویلکس‬

‫درون گروهی‬
‫‪26.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.11‬‬ ‫‪66.0‬‬ ‫‪11.16‬‬ ‫‪21.2‬‬ ‫ا رهتلینگ‬

‫ب رگترین ریشه‬
‫‪26.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.11‬‬ ‫‪66.0‬‬ ‫‪11.16‬‬ ‫‪21.2‬‬
‫روی‬

‫‪06.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.11‬‬ ‫‪66.0‬‬ ‫‪61.1‬‬ ‫‪06.6‬‬ ‫ا رپیالی‬

‫‪06.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.11‬‬ ‫‪66.0‬‬ ‫‪61.1‬‬ ‫‪53.6‬‬ ‫المبدای ویلکس‬ ‫تعامل‬

‫گروه*تکرار اندازه‬
‫‪06.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.11‬‬ ‫‪66.0‬‬ ‫‪61.1‬‬ ‫‪57.3‬‬ ‫ا رهتلینگ‬
‫گیری‬
‫ب رگترین ریشه‬
‫‪06.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪66.11‬‬ ‫‪66.0‬‬ ‫‪61.1‬‬ ‫‪57.3‬‬
‫روی‬

‫نتایج جدول ‪ 1‬نشان میدهد با روش تحلیل وار یاانس چنادمتغیری‪ ،‬یاع ا ار معنای دار‬
‫باارای عاماال گااروه «متغیرمسااتقل»وجااود دارد‪.‬ایاان ا اار نشااان میدهدکااه حااداقل بااین یکاای از‬
‫مولفااههای مهارتهااای ارتباااطی‪ ،‬تعااارل زناشااویی و حساساایت بااه طاارد زوجااین در دو گااروه‬
‫تحلیال رفتااار متقاباال و ایمااا گوتراپی تفاااوت معنااادار وجااود دارد (المباادای ویلکااس ‪،6/11‬‬
‫‪ .)61.6<p‬همهنین آزمونهای چند متغیری ا رات درون گروهی نیز بیانگر ایان نکتاه اسات‬
‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی ‪442 .................................... ................................ ...‬‬

‫که حداقل بینیکی از مولفههای مهارتهای ارتباطی‪ ،‬تعارل زناشویی و حساسایت باه طارد‬
‫زوجااین در ‪ 1‬مرحلاااه ان اادازه گیااری تفاااوت معنااادار وج ااود دارد (‪ .)61.6<p‬در اداماااه نتاااایج‬
‫آزمون های تع متغیری در متن تحلیل واریانس مختل چند متغیری گزارش میشود‪.‬‬

‫جدول‪ .4‬آزمون تحلیل واریانس مختلط نمرات مؤلفههای مهارتهای ارتباطی‪ ،‬تعارض‬
‫زناشویى و حساسیت به طرد زوجین با معیار گرین هاوس گیزر‬
‫ضریب‬ ‫شاخخ آماری‬
‫‪Sig‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪MS‬‬ ‫‪Df‬‬ ‫‪SS‬‬ ‫متغیر‬
‫ایتا‬ ‫عوامل‬
‫آزمون (تکرار اندازه‬
‫‪03.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪70.12‬‬ ‫‪17.36650‬‬ ‫‪15.3‬‬ ‫‪02.31515‬‬
‫گیری)‬
‫مهارتهای‬
‫‪31.6‬‬ ‫‪63.6‬‬ ‫‪02.0‬‬ ‫‪63.3325‬‬ ‫‪15.3‬‬ ‫‪02.3161‬‬ ‫تعامل آزمون* گروه‬ ‫ارتباطی‬

‫‪31.6‬‬ ‫‪62.6‬‬ ‫‪75.1‬‬ ‫‪23.3206‬‬ ‫‪66.3‬‬ ‫‪23.3206‬‬ ‫بین گروهی‬

‫آزمون (تکرار اندازه‬

‫‪16.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪02.11‬‬ ‫‪52.2211‬‬ ‫‪22.3‬‬ ‫‪57.1012‬‬
‫گیری)‬
‫تعارل‬
‫‪23.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪12.2‬‬ ‫‪25.706‬‬ ‫‪22.3‬‬ ‫‪17.221‬‬ ‫تعامل آزمون* گروه‬ ‫زناشویی‬

‫‪31.6‬‬ ‫‪62.6‬‬ ‫‪17.1‬‬ ‫‪31.716‬‬ ‫‪66.3‬‬ ‫‪31.716‬‬ ‫بین گروهی‬

‫آزمون (تکرار اندازه‬

‫‪12.6‬‬ ‫‪663.6‬‬ ‫‪71.25‬‬ ‫‪02.2607‬‬ ‫‪30.3‬‬ ‫‪56.2563‬‬
‫گیری)‬
‫حساسیت به‬
‫‪31.6‬‬ ‫‪62.6‬‬ ‫‪72.1‬‬ ‫‪21.511‬‬ ‫‪30.3‬‬ ‫‪27.103‬‬ ‫تعامل آزمون* گروه‬ ‫طرد‬

‫‪37.6‬‬ ‫‪63.6‬‬ ‫‪26.7‬‬ ‫‪11.121‬‬ ‫‪66.3‬‬ ‫‪11.121‬‬ ‫بین گروهی‬

‫نتاایج جادول ‪ 5‬نشاان میدهااد در رابطاه باا عامال درون گروهاای مقادار ‪ F‬محاسابه شااده‬
‫ب اارای ا اار مراح اال (پ اایش آزم ااون‪ ،‬پ ااس آزم ااون و پیگی ااری) در س ااطح ‪ 6/61‬بااارای م لفاااههای‬
‫مهارتهااای ارتباااطی‪ ،‬حاال تعااارل و حساساایت بااه طاارد معنااادار اساات (‪ .) P>6/61‬در‬
‫نتیجاااه ب ااین می ااانگین نم اارات پ اایش آزم ااون‪ ،‬پ ااس آزم ااون و پیگی ااری نم اارات مهارتهاااای‬
‫‪ ..................... ................................ ................................ 440‬پژوهشهای مشاوره‪ ،‬جلد ‪ ،24‬شماره ‪ ،04‬بهار ‪4044‬‬

‫ارتبااطی‪ ،‬حال تعاارل و حساسایت باه طارد در مراحال ساه گاناه پایش آزماون‪ ،‬پاس آزمااون و‬
‫پیگیری تفاوت معنا دار وجود دارد‪ .‬نتاایج آزماون تعقیبای باونفرنی باه منظاور بررسای تفااوت‬
‫بین میانگینهاا در مراحال درماانی محاسابه شاد نتاایج نشاان داد تفااوت باین مهارتهاای‬
‫ارتباطی‪ ،‬حل تعارل و حساسیت به طرد در مراحل پیش آزمون با پس آزمون‪ ،‬پایش آزماون‬
‫با پیگیری تفااوت معنای دار وجاود دارد‪ .‬همهناین باین نمارات مهارتهاای ارتبااطی‪ ،‬حال‬
‫تعارل و حساسیت به طرد در مرحله پس آزماون نسابت باه مرحلاه پیگیاری تفااوت معنای‬
‫دار وجود ندارد‪ ،‬بطوری که نمرات مهارتهای ارتباطی‪ ،‬حل تعاارل و حساسایت باه طارد‬
‫در مرحله پیگیری نسبت به مرحله پس آزمون تغییر معنی دار نداشته است‪.‬‬
‫گاروه مقاادار ‪F‬‬ ‫همهناین باا توجاه باه نتاایج جادول ‪ 5‬در رابطااه باا تعامال عوامال مراحال و‬
‫محاساابه شااده باارای ا اار مراحاال (پاایش آزمااون‪ ،‬پااس آزمااون و پیگیااری) بااین دو گااروه تحلیاال‬
‫رفت ااار متقاب اال و ایم ااا گوتراپی در س ااطح ‪ 6/61‬ب اارای مهارته ااای ارتب اااطی‪ ،‬حااال تعاااارل و‬
‫حساسیت به طرد معنا دار است (‪ .) P>6/61‬در نتیجه بین میانگین نمارات پایش آزماون‪،‬‬
‫پااس آزمااون و پیگیااری مهارتهااای ارتباااطی‪ ،‬حاال تعااارل و حساساایت بااه طاارد دو گااروه‬
‫تفاااوت معنااا دار وجااود دارد‪ .‬همهنااین میانگینهااای اصااالح شااده نشااان میدهااد میاازان‬
‫افزایش این م لفه در گروه تحلیل رفتار متقابل به طاور معنااداری بیشاتر از گاروه ایماا گوتراپی‬
‫بوده است‪.‬‬

‫بحث و نتیجهگیری‬
‫همااان طااور کااه مشااخص شااد‪ ،‬هااد پااژوهش حاضاار‪ ،‬مقایسااه ا ربخشاای روشهااای‬
‫تحلی ااال رفت اااار متقاب ااال و ایما ااا گوتراپی ب ااار بهب اااود مهارتها ااای ارتبا اااطی‪ ،‬حاااال تعااااارل و‬
‫حساسیت به طرد زوجین شهرستان مسجد سلیمان بود‪ .‬نتایج پاژوهش نشاان داد کاه باین‬
‫تحلیاال رفتااار متقاباال و روش ایمااا گوتراپی در بهبااود مهارتهااای ارتباااطی زوجااین تفاااوت‬
‫معناااداری وجااود داردن نتااایج نشااان میدهااد کااه رویکاارد تحلیاال رفتااار متقاباال نساابت بااه‬
‫آموزش ایما گوتراپی در بهبود مهارتهای ارتباطی زوجین ا ربخشی بیشاتری داشاته اسات‪.‬‬
‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی ‪441 ..................................... ................................ ...‬‬

‫تااا کنون پژوهشاای بااه مقایسااه دو رویکاارد درمااانی در بهبااود مهارتهااای ارتباااطی ن رداختااه‬
‫اساات‪ ،‬بااا ایاان حااال ایاان یافتااه بااه نااوعی در راسااتای پژوهشهااای اسااالویع‪ ،‬کارلسااون و‬
‫اس ری (‪ )2667‬و دربانی‪ ،‬فرخ زاد و لطفی کاشانی (‪ )3127‬است‪ .‬در تبیاین نتاایج پاژوهش‬
‫میت ااوان چن ااین اس ااتنبا نم ااود کاااه الگوهااای ارتب اااطی ض ااعیف پ اایش زمیناااهی تعاااارل‬
‫زناشااویی اساات و ارتبااا را ماایتااوان بااه عنااوان معیااار معتبااری باارای تشااخیص زووهااای‬
‫خوشبخت و ناراضی محساوب کارد‪ ،‬از طرفای باتوجاه باه حالات کلای ایان الگاوی ارتبااطی‬
‫کااه برنااده‪-‬برنااده اساات و هااد آمااوزههااا و روناادکلی رویکاارد درماانی تحلیاال رفتااار تقاباال نیااز‬
‫رساااندن افااراد بااا «ماان خااوبم‪ ،‬توخااوبی» اساات و همهنااین بااا توجااه بااه ایاان کااه زوجااین در‬
‫روناادگروه درمااانی شاایوهی برقااراری یااع ارتبااا سااالم‪ ،‬آرام و باادون تاانش را از طریااق برقااراری‬
‫رابطااههااای مکماال وکاااهش رابطااههااای متقاااطع ونهااانی فاارا ماایگیرنااد‪ ،‬آمااوزههااای (‪ )TA‬بااه‬
‫اف اازایش ایااان الگوکم ااع می کن ااد‪ .‬یافت ااههای در ب ااانی‪ ،‬ف اارخزاد و لطف اای کاشاااانی (‪ )3120‬و‬
‫اسااالویع‪ ،‬کارلسااون و اس ا ری (‪ ،)2667‬نشااان دادنااد کااه رویکاارد تحلیاال رفتااار متقاباال در‬
‫مقایسه با رویکردهای درمانی دیگر در زمینه حال تعارضاات زوجاین ا اربخشتار باوده اسات‬
‫کااه بااا یافتااه مااا مبناای باار ا ااربخش بااودن رویکاارد تحلیاال رفتااار متقاباال نساابت بااه آمااوزش‬
‫ایما گوتراپی در کاهش تعارضات زوجین همسو میباشاد‪ .‬همهناین میتاوان چناین گفات‬
‫کااه در شاایوه تحلیاال رفتااار متقاباال باار لا وم رابطااه بااا دیگااران باار اساااس واقعیااات و نیااز در نظاار‬
‫گاارفتن افااراد بااه صااورت واقعاای و منحصااربه فردشااان و ایجاااد نیتهااا و انگیزههااای مثباات‬
‫ایااان شاایوه آموزشااای میتواناااد باااه‬ ‫نسااابت باااه یکااادیگر تر کیاااد میشااود‪ .‬همهنااین مباحاا‬
‫اجتناب زووها از رواب نهانی و پنهانی نامناسب و استفاده از شیوههای ارتبا مکمال‪ ،‬از‬
‫وق ااوع واکنشه ااای مبتن اای ب اار وض ااعیتهای ناس ااالم زن اادگی و تع ااارل جلاااوگیری نمایاااد‬
‫(چاپمن‪ .)2667 ،1‬آموزش ایماا گوتراپی در مقایساه باا رویکارد تحلیال رفتاار متقابال در بهباود‬
‫حساسیت به طارد زوجاین ماو رتر باوده اسات‪ .‬همهناین‪ ،‬آماوزش ایماا گوتراپی در مقایساه باا‬

‫‪1. Chapman‬‬
‫‪ ..................... ................................ ................................ 424‬پژوهشهای مشاوره‪ ،‬جلد ‪ ،24‬شماره ‪ ،04‬بهار ‪4044‬‬

‫رویکاارد تحلیاال رفتااار متقاباال در بهبااود حساساایت بااه طاارد زوجااین مااو رتر اساات کااه نتااایج‬
‫یافت اااههای منص اااوریان‪ ،‬خلعتبا ااری‪ ،‬ترخا ااان و همک ااااران (‪ ،)3127‬رحیماااای خوراسااااگانی‬
‫(‪ ،)3125‬لوک ااات و م ااورو (‪ ،)2631‬فراه ااانی‪ ،‬دخ ااانی ف اارد و دالور (‪ ،)2631‬ماااورو‪ ،‬هاااالیمن و‬
‫لوکاااات (‪ ،)2630‬ایااان ماااورد را ترییاااد می کنناااد‪ .‬آماااوزش ایماااا گوتراپی باااه نااااوعی در بهبااااود‬
‫مولفههایی که با حساسیت به طرد در ارتبا اند‪ ،‬مفید است‪.‬‬
‫در تبیااین نتیجااه پااژوهش مبناای باار تحلیاال رفتااار متقاباال و روش ایمااا گوتراپی در کاااهش‬
‫حساسیت به طرد زوجین‪ ،‬میتوان چنین گفت کاه زووهاا در جر یاان آماوزش تصویرساازی‬
‫ارتباطی‪ ،‬باا تمارین مکالماه آ گاهاناه (گفتگاوی ایماا گویی) میآموزناد کاه باا در میاان نهاادن‬
‫مسائل و مشکالت و نگرانیهای خود باا یکادیگر از گیار افتاادن در تعاامالت منفای‪ ،‬خاود را‬
‫نج ااات بخش ااند و تعارض ااات ب ااه وج ااود آم ااده در رابط ااه را حلوفص اال نم ااوده و صااامیمیت‬
‫بیشتری را تجربه کنند‪ .‬هرچه تعاملهای میان همسران بیشتر باشد و این تعامالهاا تاووم باا‬
‫محباات و هم اادلی بیشااتری باش ااد‪ ،‬همسااران از بااا هاام ب ااودن و رابطااه زناشاااویی‪ ،‬رضاااایت‬
‫بیشااتری خواهنااد داشاات و کاامتاار احساااس طاارد و فلاات نساابت بااه یکاادیگر پیاادا می کنااد‬
‫(مارتین و بیالوسکی‪ .)2633 ،1‬نتایج پاژوهش نشاان میدهاد کاه در مقایساه باین ا ار بخشای‬
‫دو رویکرد درمانی در بهبود مهارتهاای ارتبااطی و کااهش تعاارل زوجاین رویکارد تحلیال‬
‫رفتااار متقاباال و در ک ااهش حساساایت بااه طاارد زوجااین آمااوزش ایمااا گوتراپی مفیاادتر اساات‪.‬‬
‫بنااابراین متناسااب ب ااا یافتااههای ایاان پ ااژوهش مشاااوران خااانواده میتوانناااد باااا اساااتفاده از‬
‫رویکرده ااای تحلی اال رفت ااار متقاب اال و آم ااوزش ایم ااا گوتراپی در جه اات بهباااود مهارتهاااای‬
‫ارتباطی‪ ،‬کاهش تعارضات و حساسیت به طرد زوجین مراجعهکننده اقدام نمایند‪.‬‬
‫این پژوهش مانند سایر کارهای علمی محدودیتهایی مانند محدود باودن نموناههای‬
‫پژوهش به زوجین مراجع کننده به مرکاز مشااوره شاهر مساجد سالیمان‪ ،‬جماعآوری قسامت‬
‫اعظاام اطالعااات بااا پرسشاانامه بااود‪ ،‬نبااودن انگیاازه و از طرفاای وجااود تعااداد سااواالت زیاااد کااه‬

‫‪1. Martin, T. L. & Bielawski, D. M‬‬

‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی ‪424 ..................................... ................................ ...‬‬

‫کیفیت پاسخگویی را تحت تا یر قرار میدهد‪.‬‬

‫مالحظششات اخال قششی پششژوهش‪ :‬تمااامی شاارکتکنناادگان باارای شاارکت در پااژوهش رضااایت‬
‫نموده اندو اطمینان الزم در مورد محرمانگی اطالعات باه آنهاا داده‬ ‫شفاهی خود را اعال‬
‫شده است‪.‬‬
‫سششهم نویسششندگان‪ :‬معصااومه جلیلاای نویساانده مساائول و عهاادهدار مکاتبااات ایاان مقالااه‬
‫میباشد‪.‬‬
‫حمایششت مششالی‪ :‬نویسااندگان ایاان مقالااه اعااالم میدارنااد کااه هاای منااافع تجاااری در ایاان‬
‫راستا وجود ندارد و نویسندگان در قبال ارائه این ا ر وجهی دریافت ننمودهاند‪.‬‬
‫تعارض منافع‪ :‬نگارندهگان مقاله اعالم میدارند که در رابطاه باا انتشاار مقالاه ارائاه شاده‬
‫بااهطور کاماال از اخااالق نشاار‪ ،‬از جملااه پرهیااز از ساارقت ادباای‪ ،‬سااوحرفتار‪ ،‬جعاال دادههااا و یااا‬
‫ارسال و انتشار دوگانه‪ ،‬پرهیز نمودهاند‪.‬‬
‫قدردانی‪ :‬بدین وسایله از تماامی کساانی کاه ماا را در اجارای ایان پاژوهش یااری نمودناد‪،‬‬
‫کمال تشکر و قدردانی مینماییم‪.‬‬

‫منابع‬
‫امینی‪ ،‬ر‪ .)3125( .‬مقایسه تعاارل زناشاویی در سااختار توزیاع قادرت در خاانواده‪ .‬فصالنامه فرهنگای‪ -‬تربیتای زناان و‬
‫خانواده‪.53-12 ،)12( 33 ،‬‬
‫رحیماای خوراسااگانی‪ .)3121( . ،‬بررساای ا ربخشاای آمااوزش ایماااگوتراپی باار میاازان عشااق ورزی و صاامیمیت زوجااین‬
‫شهر اصفهان‪ .‬پایان نامه کارشناسی ارشد‪ ،‬دانشگاه آزاد اسالمی واحد نجف آباد‪.‬‬
‫دربانی‪ ،‬س عن فرخزاد‪ ،‬پن لطفی کاشانی‪ .)3121( . ،‬ا ربخشی تحلیل رفتار متقابل در مقایساه باا خاانواده درماانی‬
‫راهبردی کوتاه مدت بر تعارلهای کالمی‪ ،‬فلت و سوح رفتار زووها‪ .‬مجله روانشناسای کااربردی‪،)13( 31 ،‬‬
‫‪.157-176‬‬
‫دانشاامند گاال آینااه‪ ،‬من احتشااام زاده‪ ،‬پ‪ .)3127( .‬ا ربخشاای تحلیاال رفتااار متقاباال باار رضااایت زناشااویی افااراد دارای‬
‫اختال زناشویی‪ .‬مجله زن و مطالعات خانواده‪.71-15 ،)53( 33 ،‬‬
‫خوشاکام‪ ،‬س‪ .)3123( .‬مقایساه ا ربخشای زوو درماانی دلبساتگی روایتای باا زوو درماانی مبتنای بار طرحاواره درماانی بار‬
‫س اایر تغیی اار س ااطح اض ااطراب دلبس ااتگی و حساسااایت باااه ط اارد در زن ااان متره اال در شاااهر ته ااران‪ .‬پای ااان ناماااه‬
4044 ‫ بهار‬،04 ‫ شماره‬،24 ‫ جلد‬،‫ پژوهشهای مشاوره‬.................... ................................ ................................ 422

.‫ دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان‬،‫روانشناسی‬

‫ بررسای تاا یر آماوزش تصویرساازی ارتبااطی (ایمااگوتراپی) بار صامیمیت‬.)3121( .‫ ع‬،‫ ا و کاکاوند‬،‫ من کربالیی‬،‫فاطمی‬
.13-12 ،)37( 3 ،‫ دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی‬.‫زناشویی زووها‬
‫ مقایسااه ا ربخشاای زوو درمااانی مبتناای باار فراهیجااان بااا زوو درمااانی روایتاای باار سااازگاری و‬.)3127( .‫ س‬،‫فتااوحی بناااب‬
،‫کارشناسای ارشاد رشاته روانشناسای‬ ‫ پایاان ناماه جهات اخاذ مادر‬.‫دلزدگای زناشاویی زوجاین متعاارل‬
.‫دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی محقق اردبیلی‬
‫ ا ربخشای گاروه درماانی تحلیال رفتاار متقابال‬.)3121( .‫ ب‬،‫ ش و قنبری هاشم آباادی‬،‫ سن معوند حسینی‬،‫صدیقی‬
.10-55 ،)1( 37 ،‫ نشریه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی‬.‫بر بهبود الگوهای ارتباطی زوجین‬
‫ تا یر مشاوره گروهای باا روش درماان باین‬.)3121( .‫ م‬،‫ م و مهرآفرید‬،‫ سن سودانی‬،‫ ان خاک ور‬،‫ شن قدمی‬،‫صفی پوریانی‬
.3-33 ،)3( 1 ،‫ نشریه آموزش پرستاری‬.‫فردی بر کاهش دلزدگی زناشویی زنان متقاضی طالق‬
‫ مقایساه ا ربخشای ایماااگوتراپی و‬.)3127( .‫ م‬،‫ ش و زربخاش‬،‫ من قرباان شاایروی‬،‫ ون ترخاان‬،‫ ون خلعتباری‬،‫منصاوریان‬
‫ مجلاه دانشاکده پزشاکی‬.‫زوو درمانی هیجان مدار بر به یستی روان شاناختی زوجاین ناساازگار و درگیرخیانات‬
.312-322 ،)0-3( 03 ،‫مشهد‬
‫ نقش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهاد بار بهباود حساسایت باه طارد در روابا زناشاویی‬.)3120( .‫ م‬،‫ من ذاکری‬،‫نصوحی‬
.‫ اولین همایش ملی علوم رفتاری و اسالمی‬.‫زوجین‬

Blanchard, V. (2008). Does marriage and relationship education improve couples

’communication? Ametaanalytic study. Unpublished MA Thesis.
Ciucur, D., Pirvut, A. (2011). The effects of a transactional analysis training
program on happiness and quality of life in married people. Procedia Soc
Behav Sci,667-71.
DeLongis, A., Zwicker, A. (2017). Marital satisfaction and divorce in couples in
stepfamilies. Current Opinion in Psychology, 13 (11), 158-161.
Fowers, B., (2013). The limits of a technical concept of a good marriage: Exploring
the role of virtue in communication skills. Journal of Marital and Family
Therapy, 27 (3), 327- 340.
Gehlert, N.C., Schmidt, C.D., Giegerich, V., Luqet, W. (2017). Randomized
Controlled Trial of Imago Relationship Therapy: Exploring Statistical and
Clinical Significance. Journal of Couple & Relationship Therapy, 16 (3), 188-
209.
Hendrix, H. (2013). Making marriage simple: Ten truths for changing the
relationship you have into the one you want. New York NY: Crown publishing.
Moore, PM., Rivera Mercado, S., Grez Artigues, M., Lawrie, TA. (2018).
Communication skills training for healthcare professionals working with people
who have cancer. Cochrane Database Syst Rev. 8 (7), CD003751.
Muro, L., Holliman, R., Luquet, W. (2016). Imago Relationship Therapy and
Accurate Empathy Development. Journal of Couple & Relationship Therapy,
15 (3), 232-246.
423 .................................... ................................ ... ‫مقایسه اثربخشی روشهای تحلیل رفتار متقابل و ایماگوتراپی‬

Martin, T. L., & Bielawski, D. M. (2011). What is the African American’s

Experience Following Imago education? Journal of Humanistic Psychology, 51
(2), 216- 228.
Johnsson, R. (2011). Transactional analysis psychotherapy: Three Methods
Describing a Transactional Analysis Group Therapy [Doctoral dissertation].
Department of Psychology, Lund University; 5-75.
Slavik, S., Carlson, H., Sperry, L. (2007). Adlerian marital therapy with the passive
aggressive partner, American Journal of Family Therapy, 20 (1), 25-35.
Schmidt, N., Glymour, M., Osypuk, T. L. (2017). Housing mobility and adolescent
mental health: The role of substance use, social networks, and family mental
health in the moving to opportunity study. SSM - Population Health, 3 (14),
318-325.
Schmidt, C. D., & Gelhert, N. C. (2017). Couples therapy and empathy: An
evaluation of the impact of imago relationship therapy on partner empathy
levels. The Family Journal, 25 (1), 23-30.