O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI

NAVOIY DAVLAT KONCHILIK VA TEXNOLOGIYALAR
UNIVERSITETI

“TASDIQLAYMAN”
Ro'yxatga olindi: Navoiy davlat konchilik va
№___________ texnologiyalar universiteti rektori
_ 2023 y. «__» _________ B.T.Mardonov
______________
“____”________ 2023 yil

« DASTRULASH ASOSLARI »

FANINING O‘QUV DASTURI

Bilim sohasi 700 000 - Muhandislik ishlov berish va

qurilish sohalari
Ta’lim sohasi 710 000 - Muxandislik ishi
Ta’lim yo‘nalishi 5311000 – Texnologik jarayonlarni va
ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va
boshqarish

NAVOIY – 2023
 Fanning o‘quv dasturi O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim fan va
innovatsiyalar vazirligi NDKTU ning 2023-yil “____” _____________ dagi
№_____ sonli majlis bayonnomasi bilan ma’qullangan.

Tuzuvchi :
“Avtomatlashtirish va boshqaruv”
kafedrasi professori, t.f.d. ________________ T.V. Botirov

Fanning o’quv dasturi “Avtomatlashtirish va boshqaruv” kafedrasi

yig‘ilishida muxokama qilindi va tasdiqlandi. Bayonnoma № __ «____» _______
2023-yil.

Kafedra mudiri ______________ Yo.B. Kadirov.

Fanning o’quv dasturi Energo-mexanika fakulteti Kengashida muxokama

etildi va tasdiqlandi Bayonnoma №_ ______. 2023-yil.

Fakultet dekani ________________ A.I. Karshibayev

O‘quv uslubiy bo‘lim boshlig‘i _____________ I.A. Karimov

 Fan/modul O’quv yili Semester (lar) ECTS-Kreditlar
kodi 2023-2024 1 4
ABA2304
Fan/Modul turi Ta’lim tili Haftadagi dars soatlari
tanlov O’zbek/Rus -
1. Fanning nomi Auditoriya Mustaqil Jami
mashg’ulotlari ta’lim yuklama
(soat) (soat) (soat)
Dasturlash asoslari 60 60 120
2. 2.1. Fanning mazmuni
Fanni o’qitish maqsadi va vazifalari.
Fanning maqsadi Dasturlash asoslarini chuqur bilgan holda
zamonaviy hisoblash mashinasi yordamida dasturlar yaratish, zamonaviy
dasturiy mahsulotlar ishlab chiqish joriy etish, amaliyotga tavsiya etishda,
ilmiy tadqiqotlarda va hisoblash ishlarini bajarish uchun zarur bo‘lgan va
yo‘nalish bo‘yicha ta’lim standarti talab qilgan bilimlar, ko‘nikmalar va
tajribalar darajasini ta’minlashdir.
Fanning vazifasi – dasturiy boshqarishning asosiy tushunchalari,
ta’riflari, kompyuter dastrulash tillari yordamida elementlarning
matematik modellari hisoblash, zamonaviy texnologiyalar yordamida
talabalarga avtomatlashritish dasturlarini o’rgatish .

2.2. Asosiy nazariy qism (maruza mashg’ulotlari)

Fan tarkibi mavzulari:
1-mavzu. Asosiy tushuncha va ta’riflar. Kirish. Elektron hisoblash
mashinalari va hisoblash mashinalari tuzilish. C++ dasturlash tili
tarixi va buguni.
Dastrulash asoslari faniga kirish, dasturlash tillar klassifikatsiyasi,
tarixi, C va C++ dastrulash tillari.
2-mavzu. Dasturlash tillari sintaksisi va obyektlari. Ma’lumot
turlari, o’zgaruvchilar va ular ustida amallar.
Dasturlash tillarinig sinflasnishi, dastur sintaksisi, obyektlar bilan
ishlash, ma’lumot turlari va oz’garuvchilar yaratish, matematik amallar.
3-mavzu. C++ dasturlash tilida satrlar bilan ishlash. String
manipulatsiyasini o’rganish.
Char tuzilish, ASCII jadvali, append() va length() metodlari, string ni
xotirada joylashuvi.
4-mavzu. C++ da funksiyalar: tuzilishi va undan foydalanish.
Qiymat qaytarmaydigan funksiyalar.
Funksiya tushunchasi, funksiya parametrlari va foydalanish,void
funksiyasi, main() funsiyasi, funksiya chaqirish.

5-mavzu. Massivlar. Massivlar uchun umumiy algoritmlar

yaratish va tahlil qilishni o’rganish. O’lchovli massivlar, dasturlash
jarayoni, massivlarni navlarga ajratish, Umumiy massiv algoritmlari,
to’ldirish, nusxa ko’chirish.
6-mavzu. Python dasturlash tili. O'zgaruvchilar. String va uning
metodlari. Matematika va sonlari. Takrorlash operatorlari hamda
ro’yhatlar va tuple(massiv) haqida tushuncha.
String va uning metodlari, matematika va sonlar, shartli operatorlar,
takrorlash operatorlari, list va tuple, funksiyalar, def va lamba .
7-mavzu. Classlar va obyektlar. Obyektga yo'naltirilgan
dasturlash.
Classlar va obyektlar, obyektga yo'naltirilgan dasturlash, obyektlar
bilan ishlash, abstrakt sinflar, vorislik tushunchasi, metodlar va
xususiyatlar.
8-mavzu. Pythonda SQLite bilan ishlash. Malumtolar ombori
arxitekturasi, SQL tili, ma'lumotlar ombori tushunchasi, jadvallar
tushunchasi, Sqlite bilan ishlash, so'rovlar yozish, m'alumotlar ombori
bilan ishlashni o’rganish.
9-mavzu. Python standart kutubxonasi. Ilmiy hisoblashlar va
grafiklar chizishni o’rganish.
Pip yoradmida paketlar qo’shish va virtual muhitni sozlash,
dekoratorlar, ilmiy hisoblashlar, grafiglar chizish chizishni o’rganish.
10-mavzu. HTML bilan tanishish. HTMLda linklar, attributlar va
inline style. Boshlang’ich teglar. Rasm va linklar, qo’llanilish sohalari,
afzalliklari, kamchiliklari, statistika ma’lumotlari.
11-mavzu. HTMLda medialari. HTMLda ro’yhatlar va jadvallar.
HTMLda rasmlar bilan ishlash, HTMLda videolar bilan ishlash
HHTMLda musiqalar bilan bilash, HTMLda ro’yhat tuzish, HTMLda
jadval tuzish, style tegi va id, class attributlari farqi va qo’llash usuli.
12-mavzu. HTMLda form elementlari. CSS bilan tanishish. CSS
bilan tanishish va matnlar ko’rinishini o’zgartirish, HTMLda form
elementlari, div va span.
13-mavzu. CSSda o’lchamlar. CSSda animatsiya va pseudo
selektorlar.
HTML elementlari ko’rinishini o’zgartirish, O’lchamlar: balandlik,
kenglik, maksimal balandlik, minimal balandlik, margin va padding
bilan ishlash.
 14-mavzu. Flex haqida tushincha va undan foydalanish. CSS Grid
haqida tushincha va undan foydalanish. CSSda moslashuvchan
sahifalar tuzishni o’rganish.
Flex haqida tushincha va undan foydalanish, flexning “child”
elementlar bilan ishlash, CSS Grid haqida tushincha va undan
foydalanish, CSS gridning “area” xususiyati bilan ishlash, CSS Gridning
“area” xususiyati bilan ishlashni o’rganish.
15-mavzu. JavaScript dasturlash tili. Javascript dasturlash tilida
Scope. If operatori. Switch operatori va HTML teglar bilan bog’lash
va ularni xususiyatlarini o’rganish.
JavaScript dasturlash tilida. Global va lokal scopelar bilan ishlash.
Javascript dasturlash tilida If operatorlari va mantiqiy operatorlar bilan
ishlash, Javascript dasturlash tilida shart operatorlari bilan ishlashni
o’rganish.

2.3. Amaliy mashg’ulotlari bo’yicha ko’rsatma va tavsiyalar.

Amaliy mashg’ulotlar uchun qo’yidagi mavzular tavsiya etiladi:
1. Elektron hisoblash mashinalari va hisoblash mashinalari tuzilish
hamda arxitekturasi.
2. C++ dastrulash tilida ma’lumot turlari, o’zgaruvchilar va ular ustida
amallar.
3. Dasturda satrlar bilan ishlash va ularini ASCII jadvali bilan
bog’liqligi, o’rni va joylashishi.
4. Massivlar uchun umumiy algoritmlar va ularni massivlarda qo’llash
hamda massivlar ustida amallar.
5. C++ da funksiyalar va protseduralar bilan ishlash.
6. Python dasturlash tilida o’zgaruvchilar, shart operatorlar
takroralnish operatorlari va matemetik funksiyalar bilan ishlash.
7. Obyekrga yo’naltirilgan dasturlash class va obyektlar yaratish
hamda ular ustida amallar.
8. Pythonda ma’lumotlar ombori yaratish va ular ustida amallar.
Sqlite ma’lumotlar bazasi yaratish.
9. Python standart kubxonasi. Pythonda ilmiy hisob kitoblar va
grafiklar chizish.
10. HTMLda tegrlar, linklar, attributlar va inline style lar bilan
ishlash.
11. HTMLda ro’yhatlar va jadvallar yaratish.
12. HTMLda form elementlari bilan tanishish va formlar yaratish.
 CSS bilan ishlash.
13. CSSda o’lchamlar bilash ishash. CSSda animatsiya va pseudo
selektorlar yoramida sahifani dekoratsiya qilish.
14. Flex haqida tushincha. CSSda grid haqida tushincha va CSSda
moslashuvchan sahifalar tuzish.
15. JavaScript dasturlash tili va HTML tegi bilan bog’lash. Web
ilovalarni dinamik qilish.
Amaliy mashg’ulotlarni o’tkazishda quyidagi dedaktik tamoillarga
amal qilinadi:
-amaliy mashg’ulotlarnining aniq maqsadini belgilab olish;
-o’qituvchining innovatsion pedagogik faoliyati bo’yicha bilimlarni
chuqurlashtirish imkoniyatlariga talabalarda qiziqish uyg’otish;
-talaba natijani mustaqil ravishda qo’kga kiritish imkoniyatini
ta’minlash;
-talabani nazariy-metodik jihatdan tayyorlash;
-amaliy mashg’ulotlarni nafaqat aniq mavzu bo’yicha bilimlarni
yakunlash, balki talabalarni tarbiyalash manbai hamdir.

2.4. Laboratoriya ishlari bo’yicha ko’rsatma va tavsiyalar.

Laboratoriya ishlari uchun qo’yidagi mavzular tavsiya etiladi:

1. ABSlarga misollar, ularning prinsipal va funksional sxemalari.
2. Operator tenglamalarini tuzish va uzatish funksiyasini aniqlash.
Laplas o‘zgartirgichining xususiyatlari.
3. Elementar zvenolar va ularning vaqt xarakteristikalari.
4. Struktur o’zgartirish qoidalari.
5. Chiziqli avtomatik boshqarish sistemalarining turg‘unligi.
Turg‘unlik tushunchasi.
6. Turg‘unlikning algebraik mezonlari asosida chiziqli sistemalarning
turg‘unligini aniqlash..
7. Turg‘unlikning chastotaviy mezonlari asosida chiziqli
sistemalarning turg‘unligini aniqlash..
8. Chiziqli sistemalarining rostlash sifatini oshirish usullarini
tekshirish.
Laboratoriya ishlarini tashkil etish bo’yicha kafedra tomonidan kerakli
tavsiyalar va qo’llanmalar ishlab chiqiladi. Unda talabalar uchun
laboratoriyalar ishining maqsadi, laboratoriyalar ishlarini bajarish tartibi,
zarur bo’ladigan dasturlar va laboratoriyalar ishlarini bajarishda texnika
xavfsizligiga rioya qilish to’g’risida ma’lumotlar keltirilgan.
2.5. Kurs ishi bo’yicha ko’rsatma va tavsiyalar
O’quv rejada kiritilmagan.
2.6. Mustaqil talim va mustaqil ishlar

Mustaqil ta’lim uchun tavsiya etiladigan mavzular:

1. HTML dasturi orqali Konstantalar, va funksiyalardan foydalanish
tartibi
2. Boshlang‘ich forma ilovasini yaratish.
3. CSS da forma va Inspect.
4. CSS dasturi haqida umumiy ma’lumotlar.
5. CSS dasturida link, navigatsiya va Flexbox.
6. CSS dasturida web ilova dizayn rangini o’zgartirish
7. CSS dasturida web ilova dizaynini yaratish
8. CSS dasturida web ilova yaratish
9. CSSda dasturida grid, position va static.
10. Dasturlash tilining elementlari.
11. Fayllar bilan ishlash funksiya va protseduralari.
12. HTML da Classlardan foydalanish
13. HTML da funksiyalar bilan ishlash
14. HTML da jadvallar bilan ishlash
15. HTML da matnlar dizaynini kiritish kodlari
16. HTML da sarlavhalari
17. HTML dasturi orqali class va objectlar bilan ishlash
18. HTML dasturi orqali fayllar bilan ishlash tartibi;
19. HTML dasturi orqali Konstantalar, va funksiyalardan foydalanish
tartibi
20. HTML dasturi orqali mantiqiy operatorlar, shartli operatorlar, sik-
llar, funksiyalarining foydalanish tartibi;
21. HTML dasturi orqali mantiqiy operatorlar, shartli operatorlar, sik-
llar, funksiyalarining foydalanish tartibi;
22. HTML dasturi orqali medialar bilan ishlash
23. HTML dasturi orqali Sintaksislar, O’zgaruvchilar, Satrlar, Malu-
mot turlari bilan tanishish
24. HTML dasturida MySQL malumotlar bazasi bilan bog’lash
25. HTML dasturida tasvirlarni ekranga chiqarish sintaksisi
26. HTML dasturida web ilova yaratish
27. HTML tili.HTML teg, sarlavha, tana, html metasi.
28. HTML tilida Boshlang’ich teglar.
 29. HTMLda AVI, frames, ruyxat, jadval va spanlar.
30. HTMLda forma, formatlash, meta teg va buyruqlar.
31. JavaScript dasturida web ilova yaratish
32. Javascript dasturlash tilida Funksiyalar.
33. Javascript dasturlash tilida Global va local scopelar.
34. Javascript dasturlash tilida If operatorlari mantiqiy operatorlar.
35. Javascript dasturlash tilida O’zgaruvchilar va arifmetik amallar
bajarish,
36. Javascript dasturlash tilida Qatorlar
37. Javascript dasturlash tilida Scope. If operatori. Switch operatori.
38. Javascript dasturlash tilida shart operatorlari.
39. Javascript dasturlash tiliga kirish.
40. Ma’lumotlar bazasi haqida asosiy tushunchalar.
41. Ma’lumotlarni kiritish va chiqarish operatorlari.
42. MB jadvali uchun oddiy dastur ilovalarini tuzish
43. MBni boshqaradigan ilovalar tuzish uchun HTML vositalari.
44. PHP dasturida web ilova yaratish
45. Python dasturida web ilova dizaynini yaratish
46. Python dasturlash tili orqali web serverlar bilan bo’g’lash
47. Python dasturlash tili orqali web serverlar yaratish
48. Sikl operatorlari.
49. Soha masalalarini yechishda algoritmlash va tadbiqiy dasturlash
hamda uning usullari, vositalari; ularning о‘rni, ahamiyati va
qо‘llanilishi.
50. SQL sо‘rovlar tili va uning buyruqlari.
51. Web ilova yaratishga xizmat qiluvchi web dasturlar haqida
umumiy ma’lumotlar
52. О‘zgarmaslar, о‘zgaruvchilar va standart funksiyalar.

Mustaqil o’zlashtiriladigan mavzular bo’yicha talabalar tomonidan

referatlar tayyorlash va uni taqdimot qilish tavsiya etiladi.

3. Fan o’qitilishining natijalari (shakllanadigan kompetensiyalar)

Fanni o’zlashtirish natijasida talaba:
 Dasturlash asoslari fanining birinchi qismi, dasturlash tili va
muhitini o'z ichiga oladi. Talabalar bu tamoyillarni o'rganish orqali
dasturlash tillarini (Python, C++) va ularning sintaksisini tushunishadi.
Dasturlash tillari bilan dastur yozish, o'qish, tahlil qilish, xato tuzatish va
boshqa amallarni o'rganish talabalarning asosiy maqsadidir. (bilim)
  Talabalar o'zlarining dasturlarni yaratishni o'rganish orqali amaliy
tajribaga ega bo'ladi. Dastur yozish va uni bajarish jarayonini tushunish,
xato deb topilgan muammolarini tuzatish, dastur kodini tashqi
resurslardan o'qish va ularni boshqarish, ma'lumotlarni o'zgartirish va
saqlash kabi qo'llanmalarni o'rganish bu qismning muhim qismlariga
kiradi.; (ko’nikma)
 Dasturlash o'rganishning ikkinchi qismi, algoritmlarni tuzish, ularga
logikaviy qarashlarni tayyorlash va bajarishni o'rganishni o'z ichiga oladi.
Bu qism talabalarga muhim bo'lgan masalalarni hal qilish uchun qanday
qarashlarni topish va ularni dastur yozishga aylantirishni o'rgatadi..
(malaka)

4. Xorijiy zamonaviy axborot va ta’lim texnologiyalari hamda ilg’or

o’qitish metodikalari:
O’qitishning interaktiv metodlari
 «Klaster» grafik organayzeri
Bu usul fikrni erkin bayon qilish uchun qo‘llaniladi. Masalan, talaba
o‘tilgan mavzu bo‘yicha klaster tuzishi mumkin.
O‘rtaga kalit so‘z, tarmoqlarga unga bog‘liq boshqa atamalar yoziladi.
Ular ham o‘z navbatida tarmoqlarga ajralishi mumkin.
 SINKVEYN – metodi
Bu fransuz tilida “5 qator” ma’nosini bildiradi. Sinkveyn -
ma’lumotlarni sintezlash (bir butunga keltirish) ga yordam beradigan
qofiyalanmagan she’r bo‘lib, unda o‘rganilayotgan tushuncha (hodisa,
voqea, mavzu) to‘g‘risidagi axborot yig‘ilgan holda, o‘quvchi so‘zi bilan
turli variantlarda va turli nuqtai nazar orqali ifodalanadi.
 BBB jadvali
Barcha ma’ruza darslarida qo‘llaniladi. BBB usuli (“bilaman”, “bilishni
xohlayman”, “bilib oldim”) orqali talaba o‘zini kuzatishi, o‘qituvchi esa
darsga baho berishi mumkin. Talaba dars boshida mavzu bo‘yicha nimani
bilishini (B1) va yana nimalarni bilishni xohlashini (B2) daftariga yozib
qo‘yadi. Dars so‘ngida nimalarni bilib olganligini (B3) qayd qilib qo‘yadi.
 SWOT – tahlil metodi
Bu organayzer talabalarda tizimli fikrlash, taqqoslash, baholash, tahlil
qilish, fikrni davom ettirish ko‘nikmalarini rivojlantiradi. SWOT atamasi
inglizcha so‘zlarning qisqartmasi hisoblanadi: Strengths – ob’ektning
kuchli jihatlari; Weakness – kuchsiz jihatlari; Opportunities – tashqi
imkoniyatlari; Threats – tashqi xavf-xatarlari. Talaba yangi qatordan S, W,
O, T harflarini yozib yoniga ob’ektning mos sifatlarini yozib chiqadi.
  Aqliy hujum metodi
Bu usul dars mavzusiga oid savolga javob topish maqsadida g‘oyalarni
jamlash va saralash uchun qo‘llaniladi. Har bir talaba o‘zining shaxsiy
g‘oyalarini ilgari suradi. Bosqichlari – muammoli vaziyat paydo qilish;
yechimni topish uchun g‘oya, fikr berish; yechimlar taqdimotini eshitish;
yechimlarni solishtirish va tanlash; xulosa qilish.
 Muammoli ta'lim metodi
Dastlab muammoli videolavha ko‘rsatiladi. Kichik guruhlar namoyish
vaqtida muammolarni qayd qilib borishadi. Keyin ularning yechimlarni
o‘zaro almashishadi va tuzatish kiritishadi. Oxirida muammo bo‘yicha
jamoaning xulosasi shakllantiriladi.
 Venn diagrammasi
O‘rganilayotgan ob’ektlarni taqqoslash, o‘xshash va farqli jihatlarini
topish, tahlil qilish uchun qo‘llaniladi. Diagrammadagi doirachalar alohida
ob’ektni, kesishmalar esa ularning o‘xshash va bog‘liq jihatlarini bildiradi.
Talabadan ob’ektlarning alohida (1-3), o‘zaro bog‘liq (4-6) va umumiy
(7) jihatlarini yozma ifodalab berish talab etiladi.
 «Muloqot» metodi
Kichik guruhlarda alohida mavzular o‘rganiladi va turli materiallar
(video, foto, sxema, ilmiy dalillar) tayyorlanadi. Keyin kichik guruhlar
o‘rtasida muloqot bo‘lib o‘tadi. O‘qituvchi kichik guruhlarning fikrlarini
maqsadli yo‘naltirib boradi va oxirida o‘z munosabatini bildiradi.
 Vebinar metodi
Bu zamonaviy axborot-kommunikastiya texnologiyalari (kompyuter,
monitor, multimedia va shu kabi vositalar) yordamida turli joylardagi
ishtirokchilar bilan masofadan turib o’tkaziladigan interfaol mashg’ulot
turi.
 “Baliq skeleti” metodi
Bu organayzer tizimli, ijodiy, tahliliy fikrlash ko‘nikmalarini
rivojlantiradi. Baliq skeletining bosh qismiga – mavzu, yuqori qismiga –
muammolar, pastki qismiga – tasdiqlovchi dalillar yoziladi.
Ushbu zamonaviy axborot va ta’lim texnologiyalari jahonning yetakchi
universitetlari o’zlarining o’quv jarayonlariga keng ko’lamda joriy
qilganlar. AQSh, Kanada, Rossiya, Yevropa va Osiyo mamlakatlari ta’lim
muassasalarida, xususan Massachusets texnologiya instituti, Singapur
Milliy universiteti kabi nufuzli xalqaro oliy ta’lim muassasalarida samarali
foydalanilib kelinmoqda. O’qituvchi va talabaning maqsaddan natijaga
erishishida qanday texnologiyani tanlashlari ular ixtiyorida, chunki har
ikkala tamonning asosiy maqsadi aniq: natijaga erishishga qaratilgan,
 bunda talabalarning bilim saviyasi, guruh xarakteri, sharoitga qarab
ishlatiladigan texnologiya tanlanadi.

5. Kreditlarni olish uchun talabalar: (Talabalarning bilimini nazorat

qilish va baholash mezonlari):
Fanga oid nazariy va uslubiy tushunchalarni tо’la о’zlashtirish, tahlil
natijalarini tо’g’ri aks ettira olish, о’rganilayotgan jarayonlar haqida
mustaqil mushohada yuritish va joriy, oraliq nazorat shakllarida berilgan
vazifa va topshiriqlarni bajarish, yakuniy nazorat bо’yicha yozma ishni
topshirish.
Kreditlar
T/r Nazorat turlari Baho
soni
1 Amaliy ishni bajarish va topshirish 1 5
2 Mustaqil ish– referat va masala ishlash 1 5
3 1 – oraliq nazorat, yozma ish (3 ta savol) 0.5 5
4 2 – oraliq nazorat, yozma ish (3 ta savol) 0.5 5
5 Yakuniy nazorat, og’zaki (3 ta savol) 1 5
Jami: 4 kredit

Baho va
T/r Nazorat turlari Soni Jami baho
soni
1. JN umumiy 5 ball
Amaliyot ishini
1.2. 15 5x15 5
topshirish
Mustaqil ish – referat va
1.3. 4 5x4 5
masala ishlash
2. ON umumiy 5 ball
1 – oraliq nazorat,
2.1. 1 5x3 5
yozmaish (3 ta savol)
2 – oraliq nazorat,
2.2. 1 5x3 5
yozmaish (3 ta savol)
∑JN+ON 5
3. YAN
Yakuniy nazorat, og’zaki
3.1. 1 5x3 5
ish (3 ta savol)
Jami 5

Joriy nazorat – talabaning «Dasturlash asoslari» fani mavzulari

bo‘yicha bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baholash usuli.
Joriy nazorat « Dasturlash asoslari » fanining xususiyatidan kelib chiqqan
holda, tayyorlangan tajriba ishlarini og‘zaki so‘rov va amaliy ishlari
berilgan uy vazifalarini tekshirish va suhbat o‘tkazish orqali amalga
oshiriladi;
 Amaliy ish va laboratoriya ishi topshiriqlarini to‘la mustaqil
bajargan va amalda qo‘llay oladigan talabaga 5 baho, to‘la mustaqil
bajargan va bajarilgan ish hajmiga va sifatiga qarab talabaga 4 baho, to‘la
bajarmagan talabaga bajarilgan ish hajmiga va sifatiga qarab 3 baho
beriladi.
Oraliq nazorat – semestr davomida o‘quv dasturining tegishli
(fanning bir necha mavzularini o‘z ichiga olgan) bo‘limi tugallangandan
keyin talabaning bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baholash
usuli. Oraliq nazorat bir semestrda ikki marta o‘tkaziladi, uning shakli
yozma ish shaklida o‘tkazilib o‘quv faniga ajratilgan umumiy soatlar
hajmidan kelib chiqqan holda belgilanadi;
Оraliq baholash yozma tartibda o`tkazilib unda,unda 3 tа savolga
javob berish so`raladi. Har bir savol 5 baho bilan baholanadi
 Har bitta yozma savolga 5 ball ajratiladi.
 Аgar savolning mohiyati to`la oshilgan,asosiy faktlar to`g`ri bayon
qilingan bo`lsa “ 5 ” baho;
 Savollarga to`g`ri javob berilgan,lekin ayrim kamchiliklari bor
bo`lsa “ 4 ” baho;
 Berilgan savollarga javoblar umumiy va kamchiliklar ko`proq bo`lsa
“ 3 ” baho beriladi;
Оraliq nazorat savollari
1-oraliq nazorat savollari
1. C++ tilini qanday o'rganish mumkin?
2. C++ dasturlash tilida faktorialni hisoblash dasturini qanday yozish
mumkin?
3. C++ dasturlash tilida ma'lumot turini qanday ifodalash mumkin?
4. C++ da o'zgaruvchilar (variables) qanday yaratiladi?
5. C++ tilida if-else ifodalarini qanday qo'llash mumkin?
6. C++ da switch-case ifodalarini qanday ishlatish mumkin?
7. C++ dasturlash tilida loop (sikl) qanday yoziladi? For, while, do-
while.
8. Massivlar (arrays) va ularni C++ da qanday ishlatish mumkin?
9. C++ dasturlash tilida funktsiyalar qanday yaratiladi?
10.C++ tilida standart kutubxonadagi (STL) vector qanday ishlatiladi?
11.C++ da struct va class qanday yaratiladi?
12.C++ dasturlarida xatolikni aniqlash va tekshirish qanday amalga
 oshiriladi?
13.C++ da fayllar bilan ishlash qanday amalga oshiriladi?
14.C++ tilida dinamik aloqalar (pointers) qanday ishlatiladi?
15.C++ dasturlash tilida tavsiflashuv (input/output) qanday amalga
oshiriladi?
16.C++ da klasga qanday yordam bera olish mumkin?
17.C++ dasturlash tilida kalit so'zlar (keywords) qanday ishlatiladi?
18.C++ dasturlarida funksiya tenglamalarini (function overloading)
qanday qo'llash mumkin?
19.C++ tilida yorliq (inheritance) va polimorfizm qanday ishlatiladi?
20.C++ dasturlarida istisno holatlarni (exceptions) qanday boshqarish
mumkin?
21.C++ da template lar qanday ishlatiladi?
22.C++ dasturlarida mutex va threadlar qanday qo'llaniladi?
2-oraliq nazorat savollari
1. Python dasturlash tili nima uchun ishlatiladi?
2. Python'da sonlar faktorialini hisoblash dasturini qanday yozish
mumkin?
3. Python o'zgaruvchilarini (variables) qanday yaratish mumkin?
4. Python foydalanuvchidan ma'lumotni qanday qabul qilish mumkin?
(input)
5. List va Tuple ma'lumot turlarini qanday ifodalash mumkin?
6. If-else ifodalarini Python tilida qanday yozish mumkin?
7. For va while loop larini qanday yozish mumkin?
8. Python funksiyalarini qanday yaratish va chaqirish mumkin?
9. Dictionary ma'lumot turini qanday ishlatish mumkin?
10.Pythonda fayllar bilan qanday ishlash mumkin? (fayl yozish, o'qish)
11.Modullar va paketlar nima va qanday ishlatiladi?
12.OOP (Object-Oriented Programming) nima? Python tilida klasslar va
obyektlarni qanday yaratish mumkin? HTML nima? Nima uchun
ishlatiladi?
13.HTML fayli qanday yaratiladi? Osnoviy struktura qanday bo'lishi
kerak?
14.HTML-da matn elementlari (tags) qanday ishla
15.Rasm joylash uchun <img> tegi qanday ishlatiladi
16.Hyperlink yaratish uchun <a> tegi qanday ishlatiladi?
 17.Raqamli ro'yxat ( <ul> va <ol>) elementlarini qanday yaratish
mumkin?
18.HTML formalarini qanday yaratish va foydalanuvchidan ma'lumot
qabul qilish mumkin?
19.<table> tegi orqali jadval (table) qanday yaratiladi?
20.HTML marqaziy elementlar (div, span) nima uchun ishlatiladi?
21.Audio va video fayllarni qanday HTML-da joylash mumkin?
22.HTML atributlari nima va ular qanday ishlatiladi?
23.<head> va <body> teglari HTML-da qanday ishlatiladi?
24.HTML shakllantirish (formatting) teglari qanday ishlatiladi? (Bold,
Italic, Underline)
25.HTML kommentalarni qanday qo'yish mumkin?

Yakuniy nazorat turi quyidagicha baholanadi:

Yakuniy baholashda talaba 3 ta savolga og’zaki javob berishi lozim.
 agar savollarning mohiyati to’la ochilgan, asosiy faktlar to’g’ri
bayon qilinsa – 5 baho;
 savollarga to’g’ri javob berilgan, lekin ayrim kamchiliklari bor
bo’lsa – 4 baho;
 berilgan savollarda javoblar umumiy va kamchiliklar ko’proq bo’lsa
–savollarga to’g’ri javoblar bo’lmaganda, kamchiliklar ko’p bo’lganda va
to’liq bo’lmasa – 3 baho;
 savollarga umuman javob berilmaga yoki savollarda chalkashliklar
bo’lsa – 2 baho;
Yakuniy nazorat savollari
1. HTML nima? Nima uchun ishlatiladi?
2. HTML fayli qanday yaratiladi? Osnoviy struktura qanday bo'lishi
kerak?
3. HTML-da matn elementlari (tags) qanday ishlatiladi?
4. Rasm joylash uchun <img> tegi qanday ishlatiladi?
5. Hyperlink yaratish uchun <a> tegi qanday ishlatiladi?
6. Raqamli ro'yxat (<ul> va <ol>) elementlarini qanday yaratish
mumkin?
7. HTML formalarini qanday yaratish va foydalanuvchidan
ma'lumot qabul qilish mumkin?
8. <table> tegi orqali jadval (table) qanday yaratiladi?
9. HTML marqaziy elementlar (div, span) nima uchun ishlatiladi?
10.Audio va video fayllarni qanday HTML-da joylash mumkin?
11.Karrajasiz (inline) va blok (block) elementlar nima?
12.HTML atributlari nima va ular qanday ishlatiladi?
13.<head> va <body> teglari HTML-da qanday ishlatiladi?
14.HTML shakllantirish (formatting) teglari qanday ishlatiladi?
(Bold, Italic, Underline)
15.HTML kommentalarni qanday qo'yish mumkin?
16.Python dasturlash tili nima uchun ishlatiladi?
17.Python'da "Hello, World!" dasturini qanday yozish mumkin?
18.Python o'zgaruvchilarini (variables) qanday yaratish mumkin?
19.Python foydalanuvchi kiritishni qanday qabul qilish mumkin?
(input)
20.List va Tuple ma'lumot turlarini qanday ifodalash mumkin?
21.If-else ifodalarni Python tilida qanday yozish mumkin?
22.For va while loop larini Python tilida qanday yozish mumkin?
23.Python funksiyalarini qanday yaratish va chaqirish mumkin?
24.Dictionary ma'lumot turini qanday ishlatish mumkin?
25.Pythonda fayllar bilan qanday ishlash mumkin? (fayl yozish,
o'qish)
26.C++ dasturlash tili nima uchun ishlatiladi?
27.C++ dasturlash tilida faktorialni hisoblash dasturini qanday
yozish mumkin?
28.C++ o'zgaruvchilarini (variables) qanday yaratish mumkin?
29.C++ foydalanuvchi kiritishni qanday qabul qilish mumkin? (cin)
30.C++ massivlarini qanday yaratish va ishlatish mumkin?
31.If-else va switch-case ifodalarni C++ tilida qanday yozish
mumkin?
32.For, while va do-while loop larini C++ tilida qanday yozish
mumkin?
33.C++ funksiyalarini qanday yaratish va chaqirish mumkin?
34.Class va objectlar nima? C++ tilida ularni qanday yaratish
mumkin?
35.Inheritance (yorliq) nima va qanday ishlatiladi?
36.C++-da dinamik xotira (dynamic memory) qanday boshqariladi?
37.C++ da exception (istisno) nima va qanday boshqariladi?
 38.C++ da STL (Standard Template Library) nima va qanday
ishlatiladi?
39.C++ da template lar nima va qanday yaratiladi?
40.C++ da smart pointer lar nima va qanday ishlatiladi?

Yakuniy baholashda og’zaki ishni o’tkazish tartibi

Talabalar bilimini baholash tizimi bo’yicha baholashning (og’zaki) ish
usuli, talabalarda mustaqil fikrlash va o’z fikrini og’zaki ifodalash
ko’nikmalarini rivojlantiradi.
Fanlardan yakuniy nazorat III semestrda (og’zaki) ish shaklida
o’tkaziladi. Og’zaki ish savollari va variantlari har o’quv yilining boshida
kafedra professor-o’qituvchilari tomonidan yangidan tuzilib, kafedra
majlisida muhokama etiladi va tasdiqlanadi.
Og’zaki ishning har bir varianti bo’yicha qo’yilgan savollarning
mazmuni, qamrov darajasi va ahamiyatligi darajasi kafedra mudiri
tomonidan tekshirilib, uning imzosi bilan tasdiqlanadi. Og’zaki ishni
o’tkazish asosan III semestrning so’nggi ikki o’quv haftalariga
mo’ljallangan bo’lib, u belgilangan haftalardagi mazkur fan bo’yicha o’quv
mashg’ulotlari chog’ida o’tkaziladi. Og’zaki ish variantida 3 ta savol
tayanch iboralari bilan keltiriladi.

6. Asosiy adabiyotlar
1. "C++ Dasturlash Tiliga O'rtacha Dasturlar" - Umarxon Yuldashev (2022,
280 sahifa, Sharq Nashriyoti)
2. "C++ Dasturlash Tiliga Qo'shimcha Darslar" - Shavkat Kenjayev (2023,
220 sahifa, O'zbekiston Nashriyoti)
3. "Python Dasturlash Tiliga Kirish" - Anvar Narzullaev (2021, 300 sahifa,
Niyozov Nashriyoti)
4. "Python Dasturlash Tilini O'rganish" - Mirzohid Rakhmatov (2023, 230
sahifa, O'zbekiston Nashriyoti).
5. "Web Dizayn va HTML Asoslari" - Eldor Fayzullaev (2021, 280 sahifa,
Niyozov Nashriyoti)
6. "C++ Primer" by Stanley B. Lippman, Josée Lajoie, and Barbara E. Moo
7. "Python Crash Course: A Hands-On, Project-Based Introduction to
Programming" by Eric Matthes
Tavsiya qilingan qo’shimcha adabiyotlar
 1. Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz
bilan birga quramiz. - T.: “O‘zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b.
2. Mirziyoev SH.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy
javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va
2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi
Prezidentining nutqi. // “Xalq so‘zi” gazetasi. 2017 y., 16 yanvar, №11.
3. O‘zbekiston Respublkasini yanada rivojlantirish bo‘yicha
Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida. - T.:2017 yil 7 fevral, PF-4947-sonli
Farmoni.
4. "Automate the Boring Stuff with Python: Practical Programming for
Total Beginners" by Al Sweigart
5. "Learning Web Design: A Beginner's Guide to HTML, CSS,
JavaScript, and Web Graphics" by Jennifer Niederst Robbins
6. "Modern C++ Design: Generic Programming and Design Patterns
Applied" by Andrei Alexandrescu.
7. "Effective C++: 55 Specific Ways to Improve Your Programs and
Designs" by Scott Meyers.
8. "HTML and CSS: Visual QuickStart Guide" by Elizabeth Castro
and Bruce Hyslop.
Elektron manbaalar:
www.gov.uz O’zbekistan Respublikasi hukumat portali.
www.lex.uz O’zbekistan Respublikasi qonun xujjatlari ma’lumotlari milliy
bazasi
www.easyelectronics.ru
www.power-e.ru
www.digitrode.ru
www.gaw.ru
www.mexalib.com

7. Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti tomonidan ishlab

chiqilgan va tasdiqlangan.
Fan/modul uchun ma’sul:
8. Botirov T.V. NDKvaTU “Avtomatlashtirish va boshqaruv” kafedrasi
professori, DSc.
9. Taqrizchilar:
Jumayev O.A. NDKvaTU “Avtomatlashtirish va boshqaruv” kafedrasi
professori, DSc. (ichki)
Sevinov J.U. TDTU “Axborotni qayta ishlash va boshqarish tizimlari”
kafedrasi mudiri, professor, DSc. (tashqi)