Professional Documents
Culture Documents
သံလိုက်ဓာတ်မှန် (သို့မဟုတ်) သံလိုက်လိုဏ်သံကြိမ်နှုန်းဖြင့် ပုံရိပ်ဖမ်းနည်းပညာ (Magnetic Resonance Imaging) - Kyaw Zwar Lynn's Publications
သံလိုက်ဓာတ်မှန် (သို့မဟုတ်) သံလိုက်လိုဏ်သံကြိမ်နှုန်းဖြင့် ပုံရိပ်ဖမ်းနည်းပညာ (Magnetic Resonance Imaging) - Kyaw Zwar Lynn's Publications
TECHNOLOGY
လူတစ် ေယာက်က ေခါင်း ခဏခဏကိုက်1ပီ း၊ 5ှစ်7ကိမ် တက်1ပီ းတဲေ ့ နာက်၊ ေဆး=ံု ကို လာြပတဲအ ့ ခါ၊
ဆရာဝန်က ေမးြမန်းစမ် းသပ် မDေတွ လုပ်1ပီ းေနာက်၊ ဦးေခါင်းကို MRI လိG ေခHတဲ ့ သံလိက ု ်ဓာတ်မှန ် =ို က်
သင့်ေJကာင်း သK ကို အJကံေပးလိက ု ်ပါတယ်။ =ို း=ို း X-Ray ဓာတ်မှနအ ် ြပင်၊ ယေနေခတ်
့ မှာ ပံု=ု ိ ပ်ေဖာ်
ေရာဂါOှ ာေဖွနည်းေတွ အမျ ိRးစံု Oှ ိ ေနပါ1ပီ ။ အဲ ဒီအ
့ ထဲမှာ MRI သံလိက ု ်ဓာတ်မှန ် ကလည်း ထူးထူးြခားြခား
နည်းပညာ တစ် ခု ြဖစ် ပါတယ်။ သံလိက ု ်ဓာတ်မှနဆ ု ဲ ဓာတ်ေရာင်ြခည်သင့်လား။ သံုးဖက်
် ိုတာ X-Ray လိပ
ြမင် X-Ray တစ် မျ ိRးြဖစ် တဲ့ CAT Scan နဲ အခု့ ကUန်ေတာ် တိG ေြပာေနတဲ ့ MRI Scan 5ှစ်ခုလံးု ဟာ လူတစ်
ကိုယ်လံးု ကို လိဏ
ု ်ေခါင်းပံု စက်7ကီးထဲထည့်1ပီ း ပံုရိပ်ေဖာ် တာေတာ့ တူ1ပီ း၊ ဘာေတွကွာြခားသွားလဲ။ အဲ ဒီ့
သံလိက ု ်ဓာတ်မှနက ် ဘယ်လိအ ု လုပ်လပ ု ် ပါသလဲဆိုတာကို ယခု ေဆာင်းပါးမှာ ကUန်ေတာ် တိGေတွ
ေဆွးေ5ွးတင်ဆက်သွားမှာ ြဖစ် ပါတယ်။
MRI စက်တစ် ခုမှာ အေရးအ7ကီးဆံုး အစိ တ်အပိုင်းကေတာ့ လူကို ထည့်သွင်းမယ့် ပံုရိပ်ေဖာ် လိဏ ု ်ေခါင်း
ကို ဝန်းရံ ထားတဲ ့ သံလိက ဲ
ု ်ေတွပ ြဖစ် တယ်ဆိုတာကေတာ့ ေြပာဖိG လိမ ု ယ်ေတာင် မထင်ပါဘူး။ ထူးြခား
တာက အဲ ဒီ့ သံလိက ဲ
ု ်ေတွရX သံလိက ု ်ြပင်းအားပါ။ MRI စက်ေတွမှာေတာ့ သံလိက ု ်ြပင်းအားကို တက်စ
လာ (Tesla) ယူနစ် န တွ ဲ ့ က်ပါတယ်။ သံလိက ု ်ြပင်းအားအတွက် ေနာက် ယူနစ် တစ် မျ ိRးကေတာ့ ေဂါက်စ်
(Gauss) ြဖစ် 1ပီ း၊ ၁ Tesla မှာ၊ ၁ဝ,ဝဝဝ Gauss Oှ ိ တယ်။ MRI စက်ေတွရဲX သံလိက ု ်ေတွက ြပင်းအား
ဝ.၅-၂ Tesla (၅ဝဝဝ- ၂ဝ,ဝဝဝ Gauss) Oှ ိ တ့ သံလိက ဲ ု ်စက်ကွင်းေတွ ဖန်တီးပါတယ်။ ကမ\ာ့
သံလိကု ်စက်ကွင်းရဲ X ြပင်းအားက ဝ.၅ Gauss ပဲ Oှ ိ ပါတယ်။ အိ မ်က ေရခဲ ေသတ]ာမှာ ကပ် ထားေလ့Oှိတဲ့
သံလိက ု ်ေလးေတွကလည်း ၅ဝ-၁ဝဝ Gauss ပဲ Oှ ိ ပါတယ်။ ဒါဆိုရင်၊ MRI စက်ေတွမှာသံုးတဲ ့ သံလိက ု ်
7ကီးေတွက ဘယ်ေလာက် အင်အားOှ ိ မယ်ဆိုတာ ကUန်ေတာ် တိG ခနမ ် ့ ှနး် 5ိင
ု ်ေလာက်ပါတယ်။
:
image199
(http://gdurl.com/p0yF)
အဲ ဒီေ
့ လာက် အားြပင်းတဲ ့ သံလိက ု ်7ကီးေတွရဖိG အတွက် သံလိက ု ်ပစ^ည်းတစ် ခုရဲX ဖ_ဲစည်းတည်ေဆာက်ပံုကို
သာ မှီတည်ေနတဲ ့ တည်1မဲ သံလိက ု ် (Ferromagnet) ေတွကေန မြပRလုပ်5င ုိ ်ပါဘူး။ လ`ပ် စစ် ဓာတ်စီးဝင်
ြခင်းြဖင့် ယာယီ သံလိက ု ်ြဖစ် ေစ5ိင ဲ
ု ်တ့ လ`ပ် စစ် သံလိက ု ် (Electromagnet) ေတွကေနသာ ရOှ ိ 5င ုိ ်တယ်။
လ`ပ် စစ် ဓာတ်များများ ေပးေလ၊ သံလိက ု ်စက်ကွင်း ြပင်းအား ပိုများေလ ြပRလုပ်5င ုိ ်တာမိG ၊ ပစ^ည်းရဲ X ဓာ
ဲ
တုဖ_စည်းမDရX အကနအ ဲ ် ့ သတ်ေတွ မOှ ိ ဘူးေပါ ့။ ဒါေJကာင့် MRI စက်ရX သံလိက ဲ ု ်ဟာ လ`ပ် စစ် စီးတဲ ့
နန်း7ကိRးေခွ ေတွ ြဖစ် ပါတယ်။ နန်း7ကိRးေတွကို လ`ပ် စစ် ဓာတ်အား အများ7ကီးစီ းရင်၊ နန်း7ကိRးရဲ X လ`ပ် စစ်
ခု ခံသတ]ိ (Resistance) ေJကာင့် ပိုလ` ံတဲ ့ လ`ပ် စစ် ဓာတ်အားဟာ အပူစွမ်းအင်အြဖစ် ထွက်လာပါတယ်။
လ`ပ် စစ် မီးဖိုက အဲ ဒီသ ့ ေဘာတရားနဲ လု ့ ပ်တာေပါ ့။ MRI မှာ သံုးတဲ ့ လ`ပ် စစ် ဓာတ်အားနဲဆိ ့ ုရင်လည်း
ဲ
နန်း7ကိRးေခွ ေတွက ကျ ိန်းေသ နီရ1ပီ း ပူလာမှာပါပဲ ။ အဲ ဒီလ ့ ိမ ု ြဖစ် ေအာင်၊ နန်း7ကိRးေခွ ေတွကို ေအးခဲ ေနတဲ ့
ဟီလီယမ် ဓာတ်ေင_အရည်ေတွန အဆက် ဲ ့ မြပတ် 5ှစ်ထားရပါတယ်။ နန်း7ကိRးကို ေအးေနေအာင် လုပ်ထား
ရင်၊ လ`ပ် စစ် ဓာတ်အား ပမာဏ များများ လက်ခံ5င ုိ ်1ပီ း ကUန်ေတာ် တိG လိခ ု ျင်တဲ့ သံလိက ု ်စက်ကွင်း မျ ိRး
ရေအာင် ဖန်တီး5ိင ု ်တာေပါ ့။
အဲ ဒီလ့ ို အား7ကီးတဲ ့ သံလိက ု ်စက်ကွင်း ြပRလုပ်ရတဲ ့ အေJကာင်းရင်းက သံလိက ု ်စက်ကွင်းကို ကUန်ေတာ် တိG
ဲ
ခ5aာကိုယ်ထက Atom ေတွအထိကို အကျ ိRးသက်ေရာက်ေစချင်လိGပါ။ သံလိက ု ်စက်ကွင်းက Atom ေတွ
ဲ
မှာ Oှ ိ တ့ အမbတ် (Spin) လိG ေခHတဲ ့ ဂုဏ်သတ]ိကို လbမ်းမိုးသက်ေရာက် ေစ5ိင ု ်ပါတယ်။ ကUန်ေတာ် တိG ဆက်
ဲ
မေဆွးေ5ွးခင်မှာ၊ Atom ေတွရX Spin ဂုဏ်သတ]ိအေJကာင်းကို ဆက်ေြပာJကရေအာင်။ Spin ဆိုတာ
အမှနေ ် တာ့၊ ေခတ်သစ် =ူပေဗဒမတိင ု ်မီ၊ ၁၆ရာစုတန ု း် က စတင်ထွနး် ကားလာတဲ ့ ဂ5]ဝင်=ူပေဗဒ ေဝါဟာရ
တစ် ခုပါ။ ဂ5]ဝင်=ူပေဗဒမှာ အဟုန ် (Momentum) ဆိုတာ Oှ ိ ပါတယ်။ အဟုနဆ ် ိုတာ ေရွ Xလျားေနတဲ ့
ဲ
အရာဝတeRတစ် ခုရX ြဒပ် သားပမာဏနဲ သK ့ ေရွ Xေနတဲ ့ အလျင်ကို ေြမfာက်ြခင်းတန်ဖိုးြဖစ် ပါတယ်။ ကုနစ ် ည်
အြပည့်တင်ထားတဲ ့ ကုနတ ် င်ကားအ7ကီး7ကီးက အOှ ိ နန ဲ
် ေမာင်
့ းေနရာကေန၊ =ု တ်တရက် ရပ် လိက ု ်ဖိG အား
အများ7ကီးလိရ ု ြခင်းဟာ ကုနတ ် င်ကားရဲ X ြဒပ် သားနဲ သK ဲ
့ ရX အOှ ိ နေ ် Jကာင့်ြဖစ် လာတဲ ့ အဟုနတ ် န်ဖိုး 7ကီးလိG
:
ပါ။ မျg်းေြဖာင့်သွားေနတဲ ့ ကုနတ ် င်ကားလိပု ဲ ၊ ဝင်=ု ိ းတစ် ခုေပHမှာ လည်ေနတဲ ့ ဘီ း သိG မဟုတ် ဂျင် တစ် ခု
မှာလည်း အဟုနO ် ှ ိ ပါတယ်။ ဘီ းေတွ ဂျင်ေတွက အေရးမ7ကီးဘူး ထင်ရင်၊ ကမ\ာအပါအဝင် 1ဂိ Rဟ်ေတွ
သK ဝင်=ု ိ းေပHမှာ သူ လည်ေနတာကလည်း ဧရာမ ဂျင်7ကီးေတွလိပ ု ဲ ေပါ ့။ သူတိGေတွမှာ Oှ ိ တဲ့ အဟုနက
် ိုေတာ့
ေထာင့်ေြပာင်းအဟုန ် (Angular Momentum) လိG ေခHပါတယ်။
1ဂိ Rဟ်ေတွ Jကယ်ေတွနချ ဲ ့ ီလိG ေြပာ1ပီ းတဲေ ့ နာက်၊ Atom ေလးေတွဆီကို ြပန်ဆင်းရေအာင်။ Atom ေတွဟာ
ပံုမှနအ ် ားြဖင့် လ`ပ် စစ် ဓာတ်မဲ့ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် သK အထဲက Nucleus ဝတ်ဆံကေတာ့ လ`ပ် စစ်
အေပါင်းဓာတ်Oှိတဲ့ Proton အမDနေ ် တွ ပါဝင်ပါတယ်။ Proton အမDနေ ် တွက လ`ပ် စစ် ဓာတ်ေဆာင်တဲ့
အြပင်၊ သူတိGမှာ ကိုယ်ပိုင် သံလိက ု ်စက်ကွင်းလည်း Oှ ိ ပါတယ်။ အားလံးု သိJကတဲအ ့ တိင ု ်း၊ လ`ပ် စစ် စီးေန
တဲ ့ ဝိုင်ယာ7ကိRးတစ် ခုကို ဝင်=ု ိ းတစ် ခုမှာ လည်ေအာင် လုပ်ထားရင်၊ (သိG မဟုတ် MRI စက်မှာလိ၊ု
ဝိုင်ယာ7ကိRးေခွ လုပ်ထားရင်) သံလိက ု ်စက်ကွင်း ထွက်လာပါတယ်။ ဒီေတာ့၊ လ`ပ် စစ် ဓာတ်ေရာ၊
သံလိက ု ်စက်ကွင်းေရာ Oှ ိ ေနတဲ ့ Proton ေတွဟာ ဝင်=ု ိ းတစ် ခုေပHမှာ iမbတ်ေနေအာင် လည်ေနလိမ့်မယ်လိG
ေနာက်ေJကာင်းြပန် ေကာက်ချက်ချ5ိင ု ်ပါတယ်။
လ`ပ် စစ် န ဲ သံ ့ လိက ု ်စက်ကွင်းOှ ိ လိG Proton ေတွက လည်ေနတယ်လိG မဆိုလိဘ ု ူးေနာ် ။ Proton မှာ နဂိုတည်း
က လ`ပ် စစ် န ဲ ေပါင် ့ းစပ် လိက ု ်ရင် သံလိက ု ်စက်ကွင်း ြဖစ် ေစမယ့် ဂုဏ်သတ]ိထူး တစ် ခုခု Oှ ိ လိမ့်မယ်။ ဒါ
ေပမယ့် ကUန်ေတာ် တိG သိေနကျ၊ ဝင်=ု ိ းတစ် ခုမှာ လည်ေနြခင်းအားြဖင့် သံလိက ု ်စက်ကွင်း ထုတ်လတ b ်ေန
တဲ ့ ဝိုင်ယာ7ကိRးရဲ X လ`ပ် စစ် သံလိက ု ်သဘာဝကို အစွဲြပRကာ၊ အဲ ဒီ့ ဂုဏ်သတ]ိထူးကို Spin (အမbတ်) လိG ေခH
လိက ု ်တာြဖစ် ပါတယ်။ Proton က တကယ်ပဲ ဝင်=ု ိ းတစ် ခုန ဲ လည် ့ ေနရမယ်လိG မဆိုလိပ ု ါဘူး။ ဒါေပမယ့်
အဲ ဒီလ ့ ို စိ တ်ကူးယg်Jကည့်ရင်ေတာ့ ပိုအဆင်ေြပပါလိမ့်မယ်။ လ`ပ် စစ် ဓာတ်မှာ အေပါင်း၊အ5ုတ်Oှိ1ပီ း၊
သံလိက ု ်စက်ကွင်းမှာ ေြမာက်နေတာင် ဲ့ Oှ ိ သလိ၊ု Spin မှာလည်း အထက် (Up) နဲေအာက် ့ (Down) ဆိုတဲ့
ဝိ ေသသေတွOှိပါတယ်။ (တကယ့် အထက်န ဲ ေအာက် ့ ကို မဆိုလိပု ါ၊ ေဝါဟာရ နာမည်တစ် ခုသာ ြဖစ် ပါ
တယ်။)
နဂိုတည်းက သံလိက ု ်စက်ကွင်းOှ ိ ေနတဲ ့ အမDနေ ် တွဟာ သူတိGရဲ X Spin ဂုဏ်သတ]ိေJကာင့် သံလိက ု ်အဟုန ်
(Magnetic Moment) ြဖစ် လာပါတယ်။ သံလိက ု ်အဟုနဆ် ိုတာ၊ သံလိက ု ်စက်ကွင်းထဲမှာ အရာဝတeRတစ် ခု
ကို စက်ကွင်း အားလမ် းေJကာင်းေတွန ဲ အညီ ့ ေရွ Xလျားေအာင် လုပ်မယ့် အားကို ဆိုလိပ ု ါတယ်။ Spin
ကိုယ်တိင ု ်မှာ ဦးတည်ြမfား မOှ ိ ေပမယ့်၊ သံလိက ု ်အဟုနမ ် ှာေတာ့၊ ဦးတည်ြမfား Oှ ိ ပါတယ်။ ဒါေJကာင့်
Proton ေတွကို အမှနတ ် ကယ် ဝင်=ု ိ းတစ် ခုေပHမှာ လည်ေနတဲ ့ ေဘာလံးု အေသးစားေလးေတွလို စိ တ်ကူး
Jကည့်5င ုိ ်ပါတယ်။
:
image199
(http://gdurl.com/7siO)
ကဲ… Proton ေတွရဲX Spin ေခH အမbတ် ဂုဏ်သတ]ိအေJကာင်း အေတာ် ေလး ေြပာ1ပီ းတဲေ ့ နာက်၊ MRI ရဲ X
သံလိက ု ်7ကီးေတွက Spin ဂုဏ်သတ]ိကို ဘယ်လို လbမ်းမိုးလဲ ဆက်Jကည့်ရေအာင်။ ဓာတ်မှန= ် ု ိ က်ခံမယ့်
လူနာက MRI စက်ထဲေရာက်သွားတဲအ ့ ခါ၊ သူတိGနဲအတူ
့ ခ5aာကိုယ်ကို ဖ_ဲစည်းထားတဲ ့ ဘီ လီယံေပါင်းများ
စွာေသာ Atom ေတွကို သယ်ေဆာင်သွားတာေပါ ့။ ဒါေပမယ့် အဲ ဒီထ ့ ဲကမှ MRI စက်က အမှနတ ် ကယ်
ေထာက်လှမ်း1ပီ း အသံုးချမယ့် Atom ကေတာ့ Hydrogen Atom ေတွပါ။ ပို1ပီ း တိတိကျကျေြပာရရင်၊
Hydrogen Atom ရဲ X Nucleus ြဖစ် တဲ့ ထီးတည်းေနေသာ Proton ေတွပါပဲ ။ အေJကာင်းကေတာ့ ထီး
တည်ေနတဲ ့ Proton ေတွရဲX တံG jြပန်မDက တြခား Atom ေတွရဲX Proton-Neutron စုေပါင်းစပ် ေပါင်း
Nucleus ေတွထက် =ို းOှ င်း1ပီ း၊ သံလိက
ု ်စက်ကွင်းကလည်း ထိေရာက်စွာ လbမ်းမိုးထိနး် ချRပ် 5ငုိ ်လိGပါ။
ြဖစ် ချင်ေတာ့ Hydrogen Atom ကလည်း လK ခ5aာကိုယ်မှာ ေပါများတဲ ့ ေရ Molecule နဲ အဆီ ့ Molecule
ေတွမှာ ပါဝင်ဖဲ_စည်းထားတာ မဟုတ်ပါလား။
:
image199
(http://gdurl.com/AhpP)
သံလိက ု ်စက်ကွင်း မOှ ိ ခင်က Proton ေတွဟာ သူတိGနည်းနဲသူ ့ တိG ဝင်=ု ိ းတစ် ခုစီေပHမှာ Spin ြပRလုပ်ေနJက
ပါတယ်။ MRI မှာလို အင်အား7ကီးတဲ ့ သံလိက ု ်စက်ကွင်း သက်ေရာက်လိက ု ်တဲအ့ ခါ၊ Proton ေတွက သူ
တိG မှာOှ ိ တဲ့ စွမ်းအင်ေပH မူတည်1ပီ း Spin ဂုဏ်သတ]ိ ေြပာင်းလဲJကတယ်။ Proton ေတွရဲX သံလိက ု ်အဟုန ်
ဝင်=ု ိ းဟာ သံလိက ု ်စက်ကွင်းရဲ X အားလမ် းေJကာင်းေတွကို ထပ် မံဝင်=ု ိ းြပR1ပီ း လည်ြပန်ပါတယ်။ သံလိက ု ်
အိ မ်ေြမfာင်ေလးက ကမ\ာသ ့ ံလိက ု ်စက်ကွင်းေJကာင့်၊ ေြမာက်န ဲ ေတာင် ့ ဖက် အသီးသီးကို လှည့်သွားသလို
မျ ိRးပဲ ေပါ ့။ အဲ ဒီြ့ ဖစ် စg်ကို ဝင်=ု ိ းေOှ Xတက်ြခင်း (Precession) လိG ေခHပါတယ်။ သံလိက ု ်စက်ကွင်း အား
လမ် းေJကာင်းေပHမှာ Oှ ိ ေပမယ့်၊ တချ ိk Proton ေတွက သံလိက ု ်စက်ကွင်းကို ဖီ ဆန်1ပီ း၊ ေြမာက်နေတာင် ဲ့
ဝင်=ု ိ းစွနး် ေတွကို ေြပာင်းြပန် စီ စg်ဦးတည်ထားJကပါတယ်။ သာမန်အခန်းအပူချ ိန်မှာေတာ့၊ Proton
အများစုက စွမ်းအင် သိပ်မOှ ိ တာေJကာင့် သံလိက ု ်စက်ကွင်းကို မဖီ ဆန်5င ုိ ်Jကပါဘူး။ စင်စစ် Proton
ထက်ဝက်နးီ ပါးေလာက်သာ၊ သံလိက ု ်စက်ကွင်းကို ဖီ ဆန်1ပီ း ေြမာက်နေတာင် ဲ့ ကို ေြပာင်းြပန် စီ စg်Jကပါ
တယ်။ သူတိGကို စွမ်းအင်ြမင့် Proton လိG နာမည်ေပးJကည့်ရေအာင်။ ကျန်တဲ့ Proton ထက်ဝက်ေကျာ်
ေကျာ် ေလးကေတာ့၊ သံလိက ဲ့
ု ်စက်ကွင်းရဲ X ေြမာက်နေတာင် ဝင်=ု ိ းစွနး် ေတွအတိင ု ်း အတိအကျ စီ စg်Jကပါ
တယ်။ သူတိGေတွကေတာ့ မှတ်ရလွယ်ေအာင် Proton ငပျင်းေတွလိG ေခHရေအာင်။ ဒီေတာ့ ခ5aာကိုယ် တစ်
ခု လံးု က Proton ေတွရဲX သံလိက ု ်အဟုနေ ် တွကို အသားတင်တက ွ ်လိက ု ်ရင်၊ စွမ်းအင်ြမင့် Proton ေတွန ဲ ့
Proton ငပျင်းေတွက အချင်းချင်း ေကျသွား1ပီ းေနာက် Proton ငပျင်း အေရအတွက်က နည်းနည်းေလး
ပိုေနတယ်။ အဲ ဒီ့ နည်းနည်းပိုေနတဲ ့ Proton ငပျင်းေလးေတွရဲX သံလိက ု ်အဟုနက ် ကUန်ေတာ် တိG
ေထာက်လှမ်းလိG ရမယ့် သတင်းအချက်အလက် ကုနJ် ကမ် းြဖစ် လာပါတယ်။
:
သံလိက ု ်အဟုနရ ် ဲ X ဦးတည်ြမfားေတွကို ေြပာင်းဖိG ဆိုတာ၊ အဓိ က လိအု ပ် တာကေတာ့ စွမ်းအင်ပါပဲ ။ ဒီ့
အတွက် သံလိက ု ်စက်ကွင်းအြပင်၊ ေနာက်ထပ် စွမ်းအင်အရင်းအြမစ် တစ် ခု ထပ် ထည့်ရပါတယ်။ အဲ ဒါ
ကေတာ့ Radio လDိင်းထုတ်လတ b ်ြခင်း ြဖစ် ပါတယ်။ Radio လDိင်းဟာ စွမ်းအင်နမ
ိ ့် ဓာတ်ေရာင်ြခည်ြဖစ်
1ပီ း၊ စွမ်းအင်ပါသေလာက်၊ လူကို ဓာတ်ေရာင်ြခည် အ5]ရာယ်မြဖစ် ေစပါဘူး။ Radio လDိင်းေတွက ခု နက
အသားတင် ပိုေနတဲ ့ Proton ငပျင်းေတွကို =ို က်ခတ်တဲအ ့ ခါ၊ Proton ေတွက Radio လDိင်းကို စုပ်ယူ
လိက ု ်ပါတယ်။
Atomsspininrandom Whenradiofrequency
directions,liketops, Abouthalftheatomsgo pulseisapplied,the
aroundtheirindividual eachway,butthereare unmatchedatoms
macneucallelos
fewunmatchedatoms. spintheotherway.
4 6
Theenergysendsasignaltoa
Whentheradiofrequencyisturned computer.Thecomputerusesa
mathematicalformulatoconvert
thesignalIntoanImage.
Proton ေတွက Radio လDိင်းေတွကို စုပ်ယူတာလည်း =ို း=ို းOှ င်းOှ င်းေတာ့ မဟုတ်ပါဘူး။ Proton၊
Electron စသည်ြဖင့် အမDန ် တစ် မျ ိRးစီ အတွက်၊ စုပ်ယူ5င ုိ ်မယ့် Radio လDိင်း7ကိမ်5ှRန်း အမျ ိRးမျ ိRးOှ ိ ပါ
တယ်။ မိ တ်ေဆွတိGအိ မ်က ေရဒီယိုစက်လိေ ု ပါ ့။ 7ကိမ်5ှRန်းတစ် မျ ိRးမှာ အသံလိငု ်းတစ် မျ ိRးစီ Oှိတယ်မလား။
:
Proton ေတွကလည်း သူတိGအေပH သက်ေရာက်ေနတဲ ့ သံလိက ု ်စက်ကွင်းရဲ X အားကိုမူတည်1ပီ း သူတိGစုပ်
ယူ5ငုိ ်တဲ့ 7ကိမ်5ှRန်းတစ် ခု Oှ ိ ပါတယ်။ အဲ ဒီ့ 7ကိမ်5ှRန်းနဲ ထု
့ တ်လတ b ်ပါမှ Radio လDိင်းကို Proton ေတွက စုပ်
ယူပါတယ်။ အဲ ဒီ့ 7ကိမ်5ှRန်းထက် နိမ့်ရင်၊ သိG မဟုတ် ြမင့်ရင်၊ လစ် လျli=Dခံရပါတယ်။ အေJကာင်းကေတာ့
Proton ေတွက ငပျင်းဘဝြပန်ေရာက်သွားရင် သူတိGjြပန်ထုတ်လတ b ်မယ့် ဓာတ်ေရာင်ြခည်ကို အဲ ဒီ့
7ကိမ်5ှRန်းအတိင ု ်း ြပန်ထုတ်လတ b ်မှာမိG လိG ပဲ ။ ပမာအားြဖင့်ေြပာရရင်၊ လိဏ ု ်သံ ြပန်=ု ိ က်ခတ်သလိပ ု ဲ ေပါ ့။
Proton ကို 7ကိမ်5ှRန်းအတိအကျနဲ ဓာတ် ့ ေရာင်ြခည်တစ် ခု =ို က်ခတ်လိက ု ်တိငု ်း၊ Proton က အဲ ဒီ့ ဓာတ်
ေရာင်ြခည်ကို ြပန်ထုတ်လတ b ်ေနတာေပါ ့။ ဒါေJကာင့် ဒီ Radio 7ကိမ်5ှRန်းကို လိဏ ု ်သံ7ကိမ်5ှRန်း
(Resonance Frequency) လိG ေခHပါတယ်။
image199
(http://gdurl.com/vqYr)
ကUန်ေတာ် တိG ေလ့လာ1ပီ းသေလာက် MRI စက်ကို ြပန်Jကည့်ရင်၊ လ`ပ် စစ် သံလိက ု ်7ကီးေတွက လK တစ်
ကိုယ်လံးု က Proton ေတွရဲX သံလိက ု ်အဟုနေ ် တွကို သံလိက ု ်စက်ကွင်းအတိင ု ်း ညီေအာင် စီ စg်ေရွ Xလျား
ေစတယ်။ 1ပီ းေနာက် Radio လDိင်းေတွသံုး1ပီ း Proton တချ ိkဆီ ကေန လိဏ ု ်သံ7ကိမ်5ှRန်းေတွ ြပန်ထုတ်
လbတ်ေစတယ်။ အဲ ဒီလ ့ ိဏ
ု ်သံ7ကိမ်5ှRန်းေတွကို ြပန်ေထာက်လှမ်း1ပီ း ကွနပ ် ျlတာနဲ ဓာတ်
့ မှနပ ် ံုရိပ်ကို ြပန်
တည်ေဆာက်ယူပါတယ်။ ဒါေပမယ့် MRI စက်က လK တစ် ကိုယ်လံးု ကို တစ် 1ပိ Rင်တည်း ပံုရိပ်မေဖာ် 5င ုိ ်ပါ
ဘူး။ လK ခ5aာကိုယ်ကို ေပါင်မုနတ် ့ စ် ချပ် လီှးသလိ၊ု ကနလ ် ့ နu် ြဖတ်
့ အချပ် တစ် ချပ် စီအေနနဲသာ ့ ပံုရိပ်ေဖာ်
တာ ြဖစ် ပါတယ်။ Radio 7ကိမ်5ှRန်းထုတ်စက်ေတွက Radio 7ကိမ်5ှRန်းေတွ ထုတ်လိက ု ်၊ လိဏ ု ်သံ
7ကိမ်5ှRန်းဖမ် းစက်က ြပန်လက်ခံ1ပီ း ပံုရိပ်ေဖာ် လိက ု ်န ဲ အထပ်
့ ထပ် လုပ်ရတာပါ။ ဒီလို Radio 7ကိမ်5ှRန်း
ထုတ်တဲအ ့ ခါ၊ တြခားေနရာက Proton ေတွကပါ လိဏ ု ်သံ7ကိမ်5ှRန်းေတွကို ထုတ်လတ b ်ပါတယ်။
ကUန်ေတာ် တိGက ပံုရိပ်ေဖာ် ေနတဲ ့ ြဖတ်ပိုင်းတစ် ေနရာစာက Proton ေတွကိုပဲ လrံေဆာ် ချင်တာေလ။ ဒီေတာ့
ကိရိယာတစ် မျ ိRးနဲ ထပ်
့ ကစားရြပန်တယ်။ MRI မှာ လ`ပ် စစ် သံလိက ု ်7ကီးအြပင်၊ ခ5aာကိုယ်ြဖတ်ပိုင်း
အသီးသီးကို ေနာက်ထပ် သံလိက ု ်အားတိးု ေစ5ိင ု ်တဲ့ သံလိက ု ်အေသးေလးေတွ (Gradient Coils) Oှ ိ ပါ
ေသးတယ်။
:
image199
(http://gdurl.com/ZSC9)
ပံု – Radio 7ကိမ်5ှRန်းစက်မှ 60MHz 7ကိမ်5ှRန်းြဖင့် ထုတ်လတ b ်
ေသာအခါ၊ ေခါင်းဖက်၌ Proton များ (အြပာေရာင်) သည် လိဏ ု ်သံ
7ကိမ်5ှRန်းြမင့်ေနသြဖင့် မတံG jြပန်5င
ုိ ်ပါ။ ေြခေထာက်၌ သံလိက ု ်7ကီးမှ
သက်ေရာက်သည့် သံလိက ု ်အားသာ Oှ ိ သြဖင့် ထိုမှ Proton တိG ၏
(အစိ မ်းေရာင်) လိဏ ု ်သံ7ကိမ်5ှRန်း5ှင့် ကိုက်ညီသြဖင့်၊ Radio လDိင်း=ို က်
ခတ်1ပီ းေနာက် လိဏ ု ်သံ7ကိမ်5ှRန်း ထုတ်လတ b ်ေပးသည်။
အ=ို းကျ ိRးတာကို X-Ray ေလာက်န ဲ ေကာင် ့ းေကာင်း သိ5င ုိ ်ေပမယ့်၊ X-Ray ကို မစုပ်ယူတဲ့ အ=ို းမဟုတ်
ေသာ ခ5aာအစိ တ်အပိုင်းေတွကျေတာ့၊ MRI က ပိုအေရးပါလာပါတယ်။ ကိုယ်တင ွ ်းအဂy ါေတွ၊ အရွ တ်
ေတွ၊ ေသွးေJကာစနစ် ေတွ၊ ဦးေ5ှာက် အစိ တ်အပိုင်းေတွ စသည်ြဖင့်ေပါ ့။ ဒီအ ့ ြပင် CAT Scan လို
ကနလ ် ့ နu် ြဖတ်
့ ြဖတ်ပိုင်းကိုသာမဟုတ်၊ လူနာကို တစ် ချက်မေရွ Xေစပဲ ၊ သံလိက ု ်ေတွကို အမျ ိRးမျ ိRး ချ ိန်ညိf
ကစားြခင်းြဖင့် ေထာင်လိက ု ်ြဖတ်ပိုင်း၊ ေရြပင်ညီြဖတ်ပိုင်းေတွကိုလည်း ြပRလုပ်5င ုိ ်ပါေသးတယ်။ ဒါေပ
မယ့် MRI မှာ ပံုရိပ်ေကာင်းေကာင်းရဖိG ၊ လူနာက လံးု ဝလDပ်လိGမရပါဘူး။ MRI တခါ=ို က်ရင် မိ နစ် ၂ဝမှ
မိ နစ် ၉ဝေကျာ် 1ငိမ်1ငိမ်ေလး ေနဖိG လိပ ု ါတယ်။ နည်းနည်းေလး ေရွ Xတာနဲ၊ ့ ပံုရိပ်ေတွ ပျက်ယွင်းေစရင်၊
ေနာက်တ7ကိမ်ြပန်=ု ိ က်ရပါတယ်။ အဲ ဒီအ ့ ြပင် MRI စနစ် ေတွက ဝယ်ယူဖိG ထိနး် သိမ်းဖိG လည်း စရိ တ်7ကီး
တာေJကာင့်၊ ဓာတ်မှန= ် ု ိ က်ကူးခလည်း အများ7ကီး ပိုေစျး7ကီးပါတယ်။
:
image199
(http://gdurl.com/Qltk)
ပံု – ဦးေခါင်းကို ေထာင်လိက
ု ်ြဖတ်ပိုင်းြဖင့် ပံုရိပ်ေဖာ် ထားသည့် MRI
ဓာတ်မှန ်
Bibliography
:
Todd A. Gould, Molly Edmonds. “How MRI Works”. How Stuff Works – Science 2016.
Retrieved from http://science.howstuffworks.com/mri.htm
(http://science.howstuffworks.com/mri.htm)
How Equipment Works. “How Magnetic Resonance Imaging works explained simply”.
Retrieved from https://www.howequipmentworks.com/mri_basics/
(https://www.howequipmentworks.com/mri_basics/)
Blog at WordPress.com.
: