You are on page 1of 50

SISTEM UROGENITALIS

Sri Sumartiningsih, S.Si, M.Kes


Titin_ajalagi@yahoo.com
SISTEMA UROGENITALIS
Terdiri dari :
1. Sistema uropoetica
2. Sistema genitalis
Sistema uropoetica terdiri dari :
 Ginjal, ureter, vesica urinaria dan urethra
Sistem genitalis terdiri dari:
 genitalia interna dan genitalia externa.
REN (GINJAL)
Topographi : sebelah cranial glandula suprarenalis,
sebelah anterior ren dextra : hepar, pars descendens
duodeni, colon ascendens, flexura coli dextra dan
intestinum tenue.
Disebelah anterior ren sinistra : gaster, pancreas, colon
descendens, flexura coli sinistra, lien dan intestinum
tenue.
Disebelah posterior : diaphragma musculus psoas major,
m.quadratus lumborum dan m. transversus abdominis
serta cabang-cabang plexus lumbalis.
Sinus renalis :
Adalah ruangan yang dibatasi oleh kelanjutan capsula
renalis dan ditempati oleh pelvis renalis dan vasa
renalis
Hilus renalis :
Adalah pintu masuk ke dalam ginjal yang dilewati oleh
vasa renalis syaraf dan pelvis renalis.
Bagian dalam :
Calix mayor, calix minor, papilla renalis, pyramid
renalis, columna renalis, Bertini dan medullary rays.
 Nephron :
Terdiri dari capula Bowman dan glomerulus
dimana keduanya disebut dengan corpusculus
Malphigi

T.C.1, Loop of Henle, T.C.2 dan tubulus coligentes.


Arterialisasi :
A.Renalis  a.interlobaris  a.arcuata  a.interlobularis  aferens arteriole 
glomerulus  eferens arteriole yang membentuk anyaman dekat T.C.1 dan dekat
medulla yang disebut juxta medullaris glomerulus  a.recta  melalui vena recta
 bermuara pada v.interlobularis.
Ureter :
Adalah pipa yang panjangnya kira-kira 25 cm.yang menghubungkan ren dengan
vesica urinaria.
Ureter  dari pelvis renalis  disebelah ventral m.psoas
major  menyilang a.iliaca communis  berjalan
sepanjang dinding lateral pelvis  membelok ke medial 
vesica urinaria.
Penyempitan :
Dari pelvis renalis  ureter.
Menyilang a.iliaca communis .
Masuknya kedalam vesica urinaria.
Arterialisasi : dari a.renalis, a.testicularis/a.ovarica dan
a.vesicalis inferior.
Vesica urinaria :
Bagian-bagiannya : apex, fundus, fascies infero
lateraliscolum dan fascies superior.
Peritoneal relation :
Fascies superior tertutup peritoneum  refleksi ke rectum 
excavatio vesico rectalis (pada laki-laki.
Refleksi ke uterus dan rectum  membentuk excavatio
vesico uterina dan excavatio utero rectalis (cavum duglasi)
pada wanita.
Topografi :
Fascies infero lateralis  spatium retropubica yang berisi :
jaringan lemak, jaringan ikat kendor dan plexus venosus.
Fascies posterior pada laki-laki : didapatkan vesicula
seminalis dan ampula vas deferens.
Fiksasi :
Ligamentum puboprostatica medialis, lateralis, ligamentum
lateralis vesica urinaria, ligamentum vesico umbilicalis
medialis dan lateralis.
Bagian dalam : Vesica urinaria : trigonum
vesicalis, uvula adalah : penebalan pada bagian
atas dan dibelakang orificium urethra interna 
yang disebabkan oleh karena pembesaran prostat
lobus medius, rugae vesicae.
Arterialisasi :
a.vesicalis superior  dari a.umbilicalis,
a.diferencialis pada laki-laki, a.vesicalis inferior,
pada wanita ada a.vaginalis.
Urethra :
Urethra pria panjangnya ± 20 cm. Dibagi menjadi : pars prostatika : paling
lebar, crista urethralis, coliculus seminalis, utriculus prostaticus dan sinus
prostaticus.
Pars membranacea :
Paling pendek, paling sempit, dikelilingi sphincter urethrae
externa.
Pars cavernosa : bulbus urethralis (melebar) fossa
navicularis(melebar).
Urethra wanita :
Panjangnya ± 4 cm. Berjalan dari collum vesica urinaria ke
orificium urethrae externa  yang bermuara pada
vestibulum vagina.
Arterialisasi :
a.vesicalis inferior, a.rectalis media (pars prostatica).
a.Bulbus penis (pars membrnacea).
a.urethralis .
a.dorsalis penis dan a.profunda penis.
GENITALIA PRIA

Genitalis interna :
a. Testis dan epidydimis : mempunyai polus superior dan
polus inferior, fascies medialis, margo anterior dan margo
posterior.
Pada margo posterior melekat epidydimis dan bagian
pada bagian bawahnya melanjutkan diri sebagai
funiculus spermaticus.
Struktur :
Tunica albuginea, septum testis, mediastinum testis.
Parenchim terdiri dari : tubulus seminiferous  tubulus
rectus tubulus eferentes  caput epidydimis
Sinus epidydimis  pada caput epidydimis, apendix testis
pada polus superior testis.
Arterialisasi :
a.testicularis dan a.diferensialis.
b.ductus deferens vesicula seminalis dan ductus ejaculatorius.
Ductus deferens : merupakan kelanjutan dari cauda
epidydimis. Dikelilingi oleh plexus venosus
pampiniformis. Berjalan menuju anulus externus canalis
inguinalis  masuk ke dalam canalis inguinalis 
mengelilingi a.epigastrica inferior dan naik di depan
a.iliaca externa.
Kemudian membelok ke belakang dan turun menyilang
a.iliaca externa  masuk ke dalam pelvis tertutup
peritoneum dan disebelah lateralnya terdapat a.umbilicalis,
a.obturatorius, n.obturatorius dan vasa vesicalis superior.
Setelah menyilang ureter ia membelok ke medial  dan
turun menuju aspectus posterior vesica urinaria pada sisi
medial vesicula seminalis. Ampula adalah bagian dari
ductus deferens yang melebar kemudian menyempit untuk
bergabung dengan saluran vesicula seminalis untuk
membentuk ductus ejaculatorius.
Vesicula seminalis :
Merupakan kantung yang terletak pada bagian lateral ampula
ductus deferens. Dipisahkan dengan rectum oleh septum
recto vesicalis. Akhiran ureter dan ampula vas deferens
terletak di sebelah medial vesicula seminalis sedangkan
plexus venosus prostaticus terletak di sebelah lateral.
Ductus ejaculatorius :
Dibentuk oleh ductus deferens dan saluran vesicula seminalis.
Setelah menembus basis dari prostat  bermuara pada
urethra pars prostatica.
Aterialisasi :
a.deferensialis  untuk vesicula seminalis, ductus
ejaculatorius.
a.rectalis media, a.vesicalis inferior  untuk vesicula
seminalis dan ductus deferens.
Funiculus spermaticus. Terdiri dari : ductus deferens,
a.testicularis, plexus pampiniformis, pembuluh limfe,
a.creamasterica, ramus genitalis n.genitofemoralis dan sisa
prosessus vaginalis peritonei
Pembungkus funiculus spermaticus, testis dan epidydimis.
Fascia spermatica interna  derivat m.transversus abdominis
Fascia cremasterica derivat M.O.I.
Fascia spermatica externa derivat M.O.E.
Tunica vaginalis testis.

C. Prostat dan glandula bulbo urethralis :


Prostat : merupakan jaringan fibromusculer dan kelenjar.
Terdapat pada pelvis dibelakang symphisis pubis pada margo
medialis dari m.pubococcygei.
Bagian-bagiannya :
Apex :bagian terbawah, basis, fascies infero lateralis
Lobus : lobus lateralis, lobus anterior, lobus posterior dan
lobus medius  B.P.H.
Arterialisasi :
a.vesicalis inferior, a.rectalis superior, a.rectalis medius.
Glandula bulbo urethralis : adalah 2 masa kelenjar di kiri kanan garis median.
Tertanam didalam sphincter urethrae externa. Dibelakang urethra pars
membranacea  salurannya berjalan menuju bulbus penis.
II. Genitalia externa pria :
Terdiri dari : a)scrotum : kulit, tunica gartos, septum scroti,
raphe scroti.
b)Penis : radix penis : dua corpora cavernosa penis ; satu
corpora cavernosa urethra  bulbus penis.
Tunica albuginea, fascia penis, glans penis, columna penis,
corona glandis.
Vena dorsalis penis : subcutaneus, dan vena dorsalis penis
subvascialis, arteria dan nervus dorsalis penis. Arteria
profunda penis.
Inervasi : n.dorsalis penis, r.profundus, n.perinealis,
n.ilioinguinalis.
GENITALIA WANITA

I. Genitalia interna :
A. Ovarium : letaknya pada fossa ovarica yang dibatasi
oleh : a.umbilicalis  ventral.
ureter dan a.iliaca interna  dorsal.
fascies lateralisnya kontak dengan peritoneum.
fascies medialisnya tertutup oleh tuba uterina.
mesovarium (margo anterior) antara ovarium dan tuba.
hilus, margo posteriornya didapatkan tuba uterina dan
ureter.
ligamentum suspensorium ovarii melekat pada akhiran
ovarium. Ligamentum ovarii proprium :
Arterialisasi :
a.ovarica, ramus ovarica a.uterina.

B. Tuba uterina : panjangnya 10 cm.menghubungkan uterus


dengan akhiran uterus dari ovarium.
Dibagi menjadi :
1. Infundibulum  didapatkan fimbriae tubae .
2. Ampula.
3. Ishmus.
4. Pars uterina.
Arterialisasi :
Yaitu cabang dari a.uterina dan a.ovarica.

C. Uterus :
bagian-bagiannya :
Fundus, corpus: vascies anterior (vesicalis), fascies posterior
(fascies intestinalis)  excavasio utero rectalis
margo dextra dan sinistra, ishmus
cervix : pars supra vaginalis dan pars vaginalis
ostium uteri externa, intrna  canalis cervicis.
labium anterior dan labium posterior.
Cavum uteri : ada plica verticalis yang terdapat pada dinding
anterior dan dinding posterior. Plica palmata adalah radiasi
dari plica verticalis pada dinding anteriornya.
Posisi uterus : antefleksi anteversi
Fiksasi :
Vagina, ligamentum latum, mesosalpinx : adalah bagian dari
ligamentum latum yang terletak antara ovarium dan tuba
uterina.
Di sini berjalan cabang-cabang a.ovarica dan a.uterina. Berisi
epoophoron dan paroophoron.
Mesometrium : yaitu bagian dari ligamentum latum
dibawah mesosalpinx dan mesovarium.
D. Vagina : berhubungan dengan uterus dibagian cranial  sampai vestibulum
vaginae.
fornix anterior dan posterior
hymen  carunculae hymenalis
Arterialisasi :
a.vaginalis, r.vaginalis arteria uterina

II. Genitalia externa : mons pubis, labia majora  rima pudendi.


comisura anterior dan posterior, homolog dengan scrotum.
labia minor  preputium clitoridis
Pada vesitubulum vaginae bermuara urethra.
Ductus glandula vestibularis mayor bermuara pada bagian kiri
dan kanan orificium vagina.

Clitoris : mempunyai crura yang terdiri dari corpora.


cavernosa.
Glans clitoridis.

Bulbus vestibuli : adalah perpanjangan dari erectil tisue yang


terletak di kiri kanan orificium vaginae dan tertutup oleh
m.bulbocavernosus.
Glandula vestibularis mayor : terletak di belakang bulbus
vestibuli. Salurannya bermuara pada sulcus antara labium
minus dan perlekatan hymen.
Arterialisasi :
Labium majus dan minus  mendapatkan darah dari
r.labialis anterior a.pudendalis externa.
a.labialis posterior dari a.pudendalis interna.
Crura dan corpora cavernosa clitoridis mendapatkan darah
dari a.profunda clitoridis.
Gland clitoridis mendapatkan darah dari a.dorsalis clitoridis.
Bulbus vestibuli dan glandula vestibularis major
mendapatkan darah dari a.vaginalis anterior.

You might also like