You are on page 1of 20

Baza Kurso

Pronomes Demonstrativos e Relativos


Afixos mis, estr e ek
PRONOMES DEMONSTRATIVOS

Os demonstrativos, bem como os advérbios


correspondentes, se iniciavam com a sílaba/partícula TI.
Para os equivalentes em Português, a palavra
fundamental é esse ou aquele.
TIU

Tiu significa “esse” ou “aquele”, e respectivos


femininos. O Esperanto não faz distinção entre estes
dois pronomes. Contudo, pode perfeitamente distinguir-
se um do outro pelo próprio contexto.
Tiu planedo estas nomata Saturno
(Aquele planeta chama-se Saturno)

Kiu estas tiu monto en la malproksimo?


(Qual é aquele monte ao longe?)
TIO

Tio significa “isso” ou “aquilo”; eventualmente


corresponde ao pronome neutro “o”.

Kio estas tio sur la ĉielo?


(Que é aquilo no céu?)

Kio estas tio en via mano?


(Que é isso na sua mão?

Tio, kion li plej timas, estas la morto.


(O [isto é, “aquilo”] que ele mais teme é a morte.)
“Este, esta, estes, estas”, bem como “isto”, dizem-
se antepondo ou pospondo a tiu, tiuj, ou tio a partícula
ĈI
Tiu ĉi (ou ĉi tiu) libro estas pli bona, ol tiu.
(Este livro é melhor do que esse [ou “aquele”])

Kies estas tiu ĉi (ou ĉi tiu) portreto?


(De quem é este retrato?)

Tio ĉi (ou ĉi tio), kion mi havas en la mano, estas krajono.


(Isto, que eu tenho na mão, é um lápis.)

- a partícula ĉi expressa proximidade -


tiu / ĉi tiu

Mi volas grimpi ĝis la Mi ĵus grimpis ĝis la


pinto de tiu monto. pinto de ĉi tiu monto.
Ĉi tiu lito estas tre komforta.
ĉi tiu = tiu ĉi

Mi ŝatas ĉi tiun robon.


Mi ŝatas tiun ĉi robon.
PRONOMES RELATIVOS

São aqueles que, em geral, se referem a um


termo antecedente. São pronomes relativos: que, qual
e cujo.

KIU
Esperanto estas la lingvo, kiu devas servi por
internaciaj rilatoj.
(O Esperanto é a língua que [= a qual] deve servir para relações
internacionais)

La libro, kiu estas sur la tablo, apartenas al la


instruisto.
(O livro, que está em cima da mesa pertence ao professor)
KIU
La lernanto, kiu ĵus alvenis nomiĝas Petro.
(O aluno, que acabou de chegar chama-se Pedro)

KIU, como pronome relativo, pode referir-se tanto a


coisas ou animais, como a pessoas.

KIA
La ĝirafo havas kolon, kian neniu el la aliaj bestoj
(A girafa tem um pescoço, qual [ou ”como”] nenhum [isto é, não o tem
nenhum] dos outros animais.

Restu fidelaj, kiaj vi ĝis nun estis!


(Permanecei fiéis, quais [ou “como”] até agora o fostes!)
KIO

Jen io, kion mi ne atendis!


(Eis uma coisa que eu não esperava!)

Li sciis nenion, pri kio mi demandis lin.


(Ele nada sabia do que lhe perguntei.)

KIO, significando “o que”, pode ser usado referindo-se a toda uma


afirmativa/asserção anterior.

Pluvegis torente, KIO neebligis la feston.


(Choveu torrencialmente, o que tornou impossível a festa).
KIES

Venis iu homo, kies lingvon mi ne komprenas.


(Veio um homem cuja [= do qual a] língua não compreendo.

Ni salutu la landon, kies gastoj ni estas!


(Saudemos o país do qual somos hóspedes!)
Tio, kion li diris, estas bona.
(Aquilo [isso], que ele disse é bom.)

La knabino, kiu staras tie.


(A menina, a qual está de pé ali.)

Ĝi estas granda kiel domo.


(Ele é grande como casa).
ANEKDOTO
mis-
Mis é prefixo que significa: erradamente,
incorretamente, impropriamente, em falso.

Miskompreni - entender de maneira errada;


Misuzi: fazer uso errado ou impróprio;
Mispaŝo: passo em falso.

Surdaj personoj ne aŭdas perfekte: ili misaŭdas.


estr-
O sufixo estr indica chefe, diretor de...

urbo cidade, urbestro prefeito;


ŝipo navio, ŝipestro comandante (de navio);
lernejo escola, colégio, lernejestro diretor de colégio;
imperio império, imperiestro imperador.
ek-
O prefixo ek indica:

a) Ação ou estado incipiente (= que começa), formando-


se assim verbos incoativos e seus derivados:
iri ir, andar, ekiri por-se a caminho, por-se a andar, partir; kuri correr,
ekkuri (= por-se) a correr; plori chorar, ekplori começar a chorar, desatar
em pranto; dormi dormir, ekdormi adormecer; sidi estar sentado,
eksidi sentar-se; scii saber, ekscii tomar conhecimento de; flami
chamejar, ekflami inflamar-se; ami amar, ekami tomar-se de amores
por, enamorar-se de (alguém);
O prefixo ek indica também:

b) ação momentânea:
brilo brilho, ekbrilo lampejo; rigardi olhar, ekrigardi lançar um
olhar; ĝemi gemer, ekĝemi dar um gemido; spiro respiração, ekspiro
suspiro;

c) ação súbita:
vidi ver; ekvidi avistar; krii gritar; ekkrii exclamar; aperi aparecer,
ekaperi surgir (de repente); timi temer, ektimi assustar-se; salti saltar,
eksalti saltar de repente, dar um pulo (repentino);
d) ação menos intensa:
grati arranhar, ekgrati arranhar de leve; frapi bater, ekfrapi bater de
leve; tuŝi tocar, ektuŝi tocar de leve, roçar.
La infano ekploris (= komencis plori).

Je kioma horo vi eklaboros?

Mi petas, eksidu!

Mi ne povas ekdormi.

Ni povas ekiri.

La vagonaro ekveturos post kvin minutoj.

You might also like