Yếu tố con người có thể khiến cháy rừng Hawaii

thêm trầm trọng

Hoạt động hút nước để tưới tiêu, phục vụ du lịch được cho là nguyên nhân khiến
thảm thực vật trên đảo Maui ở Hawaii khô héo, thổi bùng đám cháy lớn.

Trận cháy rừng tàn phá thị trấn nghỉ mát Lahaina nổi tiếng trên đảo Maui thuộc quần đảo Hawaii đã
khiến ít nhất 106 người thiệt mạng và hàng chục nghìn người phải sơ tán. Chính quyền Lahaina đang
cảnh báo cư dân chưa nên vội về nhà khi khói độc từ cháy rừng vẫn bao trùm thị trấn.
Theo tổ chức bảo vệ môi trường Save the Wetlands có trụ sở trên đảo Maui, các đảo ở Hawaii thường
xuyên bị cháy rừng, nhưng đám cháy rất ít khi bùng phát ở quy mô lớn, do khu vực này có khí hậu
nhiệt đới ẩm, giúp cây cỏ thường xuyên xanh tưới, ngăn hỏa hoạn lan rộng.

Những căn hộ và tòa nhà bị thiêu rụi vì đám cháy rừng ở Lahaina, Maui, Hawaii, Mỹ. Ảnh: AFP
Object1

Thị trấn Lahaina trước đây là một vùng đất ngập nước, nhưng dần trở nên khô cằn khi hàng loạt đồn
điền trên đảo khai thác tối đa để tưới tiêu, Save the Wetlands cho hay.
"Lahaina không phải lúc nào cũng là vùng khô hạn, dễ xảy ra hỏa hoạn. Trong lịch sử, nó là khu vực
tươi tốt và rất ẩm ướt", cư dân Hawaii Kaniela Ing và cũng làm giám đốc của mạng lưới Green New
Deal, nói.
Khi Lahaina trở thành một thị trấn nghỉ mát nổi tiếng với hai triệu du khách đến đây mỗi năm, ngày
càng nhiều ao hồ bị san lấp để xây khách sạn, khu nghỉ dưỡng.
"Trong 60 năm qua, hơn 40 ha đất ngập nước ở đây đã được cải tạo, biến một thị trấn nông thôn nhỏ bé
thành một trong những điểm du lịch nhộn nhịp nhất Hawaii", trang Honolulu Civil Beat cho biết trong
bài viết hồi tháng 6.

Việc nguồn nước ngầm cạn kiệt kết hợp với đợt hạn hán nghiêm trọng năm nay đã khiến thảm thực vật
ở Maui trở nên khô hơn bình thường. Khi các đồn điền trồng mía bị bỏ hoang vì khô hạn, cỏ Guinea,
một loại thực vật xâm lấn, mọc dày lên và bao phủ các khu vực rộng lớn.
Cỏ Guinea sinh trưởng mạnh vào mùa mưa, có thể cao thêm 15 cm chỉ trong một ngày và tọa thành
thảm thực vật dày trên mặt đất. Trong mùa hạn, loại cỏ này bị khô héo, trở thành mồi dẫn lửa khiến
cháy rừng lan rất nhanh.
"Thảm thực vật khô trên đồng cỏ dày lên rất nhanh", Clay Trauernicht, nhà khoa học tại Đại học
Hawaii, nói. "Trong điều kiện thời tiết khô hơn, nóng hơn, với lượng mưa ít, chúng sẽ khiến vấn đề
thêm nghiêm trọng".
Thảm cỏ khô dày kết hợp với những luồng gió khô mạnh do ảnh hưởng từ bão Dora ở phía nam quần
đảo Hawaii đã biến những đám cháy rừng nhỏ thành luồng lửa khổng lồ không thể dập tắt, được ví như
"đèn khò" xé toạc thị trấn.

Hình ảnh từ máy bay chữa cháy cho thấy lửa lan nhanh trên đồng cỏ Guinea khô ở đảo Maui.
Ảnh: Ethicalist
Hawaii những năm gần đây đang phải vật lộn với tình trạng khan hiếm nước do hạn hán và lượng mưa
giảm, có thể do các yếu tố liên quan biến đổi khí hậu. Một số nhà môi trường nói rằng nhu cầu quá lớn
từ ngành du lịch đã làm trầm trọng thêm tình trạng này. Trong số 20 khách hàng tiêu thụ nước hàng đầu
ở Maui, 16 đơn vị là khách sạn và làm dịch vụ cho thuê căn hộ.
Lính cứu hỏa cho biết áp lực nước từ các vòi quá yếu để dập tắt ngọn lửa, khiến đám cháy càng khó
kiểm soát hơn.
"Các vòi chữa cháy không có nước. Tình trạng thiếu nước này có thể do mất điện, gió mạnh hay các
đường ống bị nóng chảy vì sức nóng của đám cháy", Keahi Ho, lính cứu hỏa đang làm nhiệm vụ ở
Lahaina, nói.
Giới quan sát chỉ ra rằng phần lớn các vụ cháy rừng ở Hawaii là do con người gây ra.
"Tình trạng thiếu nhà ở trầm trọng tại Hawaii, thể hiện ở lượng lớn dân vô gia cư thường nấu ăn ngoài
trời, làm tăng nguy cơ xảy ra nhiều vụ cháy hơn", các nhà nghiên cứu nhận định.
Dân số ngày càng tăng cao cùng các quy định hạn chế các dự án xây dựng mới được cho là nguy nhân
khiến tình trạng thiếu nhà ở và chi phí tăng cao ở Hawaii. Theo nghiên cứu gần đây của Đại học
Hawaii, việc chuyển hướng nhà ở sang khu nhà cho khách du lịch thuê ngắn hạn cũng là nguyên nhân
đẩy chi phí lên cao.
Chuyên gia Diana Felton cảnh báo việc xử lý ô nhiễm ở Lahaina có thể mất vài tuần hoặc vài tháng
mới có thể trở về an toàn.

Vị trí các đám cháy rừng trên đảo Maui. Đồ họa: Globe & Mail
 Lựa chọn sinh tử của dân đảo Hawaii giữa bão lửa
Mất điện cả ngày, Mike Cicchino định ra ngoài mua máy phát thì phát hiện cả khu phố ở thị trấn Lahaina như đang
trong vùng chiến sự. 22
Ngày bão lửa càn quét đảo Hawaii
3h sáng 8/8, Lisa Vorpahl tỉnh giấc khi nghe tiếng gió xào xạc bên ngoài mà không biết đó là khởi đầu cho thảm
kịch cháy rừng kinh hoàng ở thị trấn Lahaina. 22
Thất bại của hệ thống cảnh báo trong cháy rừng Hawaii
Đám cháy rừng tại đảo Maui, Hawaii, lan nhanh đến mức hệ thống báo động thảm họa của khu vực không kịp
phản ứng, khiến người dân bất ngờ. 75