İnşaat Fakültesi Akışkanlar Mekaniği

İnşaat Mühendisliği Bölümü

Uygulama – I

Birim Sistemleri ve Boyut Homojenliği

Soru 1 : Suyun özgül ağırlığı, MKfS birim sisteminde, 1000 kgfm-3 olduğuna göre, aynı birim sisteminde özgül kütle değerini ve SI birim
sisteminde özgül ağırlık ve kütlesini bulunuz (g=9.81 ms-2).

MKfS birim sisteminde suyun özgül ağırlığı

 su  su  g  su  1000 9.81  101.94 kg f s 2 m -4

SI birim sisteminde suyun özgül ağırlığı ve kütlesi
1kg f  9.81N   su  1000 kg f m -3  9810 Nm -3  su  g  su  9810 9.81  1000 N s 2 m -4

Soru 2 : Aşağıdaki büyüklüklerin boyutlarını ve MKfS – SI sistemlerinde birimlerini yazınız.

Büyüklük Boyut MKfS SI

Kuvvet F kgf N
Gerilme F L-2 kgf m-2 N m-2
Hız L T-1 m s-1 m s-1
İvme L T-2 m s-2 m s-2
Moment FL kgf m Nm
Özgül kütle F T2 L-4 kgf s2 m-4 kg m-3
Özgül ağırlık F L-3 kgf m-3 N m-3
Kinematik viskozite L2 T-1 m2 s-1 m2 s-1
Dinamik viskozite
viskozite F T L-2 kgf s m-2 N s m-2
İş FL kgf m N m (Joule)
Güç F L T-1 kgf m s-1 N m s-1 (Watt)

Soru 3 : Hacmi V=200 lt olan bir yağın ağırlığı P=1.8 kN’dur. Bu yağın kütlesini, özgül ağırlığını ve özgül kütlesini bulunuz.

1lt = 10-3m3  V  0.2 m3

P = m  g  m=1800 9.81=183.49 kg
P =  yağ V   yağ =1800 0.2 = 9000 Nm -3 = 9 kNm -3
 yağ =  yağ  g   yağ = 9000 9.81 = 917.43kgm -3

Soru 4 : Aşağıda özgül kütleleri ve dinamik viskoziteleri verilmiş akışkanların özgül ağırlıklarını ve kinematik viskozitelerini bulunuz.
Özgül kütle (𝝆) (g/cm3) Dinamik Viskozite (𝝁) (cP)
Eter 0.71 0.306
Gliserol 1.261 1500
Civa 13.536 1.526
cP (cantipoise) = 10-2 P (poise) = 10-3 Pa.s = 10-3 Ns/m2

γeter = ρeter . g = 0.71 ∗ 103 ∗ 9.81 = 6965.10 N/m3

μeter 0.306 ∗ 10−3
ϑeter = = = 4.31 ∗ 10−7 m2 /s
ρeter 0.71 ∗ 103
γgliserol = ρgliserol . g = 1.261 ∗ 103 ∗ 9.81 = 12370.41 N/m3
μgliserol 1500 ∗ 10−3
ϑgliserol = = = 11.9 ∗ 10−4 m2 /s
ρgliserol 1.261 ∗ 103
γciva = ρciva . g = 13.536 ∗ 103 ∗ 9.81 = 132788.16 N/m3
μeter 1.526 ∗ 10−3
ϑeter = = = 1.13 ∗ 10−7 m2 /s
ρeter 13.536 ∗ 103

http://www.akademi.itu.edu.tr/kosucu
 İnşaat Fakültesi Akışkanlar Mekaniği
İnşaat Mühendisliği Bölümü
Uygulama – I

Birim Sistemleri ve Boyut Homojenliği

Soru 5 : Standart yerçekimi ivmesinin g=9.81 ms-2 olduğu bilindiğine göre, 1000 N ağırlığındaki bir cismin kütlesini, ay üzerindeki
ağırlığını (gay=1.62 ms-2), 400 N’lik bir kuvvete maruz kaldığında yeryüzü ve ay üzerindeki ivmesini hesaplayınız.

1000
P=m∗g →m= = 101.94 kg
9.81
Pay = m ∗ g ay = 101.94 ∗ 1.62 = 165.14 N
400
F = m ∗ a → a = aay = = 3.92 m/s2
101.94

Soru 6 : 1200 kg kütleye sahip gliserinin hacmi 0.952 m3’tür. Gliserinin ağırlığını, özgül kütlesini ve özgül ağırlığını bulunuz. Sonuç
değerleri MKfS birim sistemine çeviriniz.
SI birim sisteminde
P  m  g  P  1200  9.81  11772 N
1200
m =  V  = = 1260.50 kg m -3
0.952
 = g  P V   = 12365.55 N m -3
MKfS birim sisteminde

P  m  g  11772 N=1200 kg f  m =1200 9.81=122.32 kg f s 2 m-1

m =  V    122.32 0.952=128.49 kg f s 2 m-4
P =  V   =1200 0.952 =1260.50 kg f m-3

Soru 7 : Akışkan ortamı içerisinde çok yavaş hareket eden bir küresel parçacığa etkiyen direnç kuvveti F=3dU denklemi ile veriliyor.
Bu denklemde  dinamik viskozite, d parçacığın çapı, U ise hızı göstermekte olduğuna göre, boyut homojenliğinin sağlanıp
sağlanmadığını bulunuz.

F  3  d U
   FL2T  d   L  U   LT 1 
 F   3   FL2T   L   LT 1 
3    F   F    
3 katsayısı boyutsuz olduğundan denklem boyut homojenliğini sağlamaktadır.

Soru 8 : Boru akımı üzerinde yapılan deneyler sonucunda, borulardaki sürtünme yük kaybı için hk  f l d 1 U 2 2 g bağıntısı
elde edilmiştir. Bu denklemde hk enerji kaybı, l boru uzunluğu, d boru çapı, f sürtünme katsayısı, U kesitsel ortalama hız olduğuna göre,
bağıntının boyut homojenliğini sağlayıp sağlanmadığını bulunuz.

l U2
hk  f
d 2g
hk   L  f     l   L  d   L  U   LT 1  g   LT 2 

 L   L2T 2 
 L       L   L
 L   LT 2 
Denklem boyut homojenliğini sağlamaktadır.

http://www.akademi.itu.edu.tr/kosucu
 İnşaat Fakültesi Akışkanlar Mekaniği
İnşaat Mühendisliği Bölümü
Uygulama – I

Birim Sistemleri ve Boyut Homojenliği

Soru 9 : Baraj üzerinden savaklanan akımın debisi İngiliz Birim Sisteminde ifadesi ile verilmiştir.
Burada H (ft) savak üzerindeki su yüksekliği, b (ft) savak genişliği, Q savak Q  3.09 b H 3/ 2 debisini (ft3/s) göstermektedir.
Denklemdeki 3.09 katsayısının boyutsuz olup olmadığını ve bu denklemin, değişiklik yapılmaksızın, diğer birim sistemlerinde kullanılıp
kullanılamayacağını belirleyiniz. MKfS ve SI birim sistemlerinde bu denklemler nasıl kullanılabileceğini bulunuz.

Q   L3T 1 
b   L
H   L
 L3T 1   3.09 L   L3 2   3.09   L1 2T 1 
3.09 katsayısı  L1/ 2T 1  boyutunda olduğundan denklem boyut homojenliğini sağlamamaktadır.
Denklem, örneğin, MKfS birim sisteminde kullanılmak istendiğinde, katsayının birimine bağlı bir değişiklik uygulanması gerekir.

1ft  0.3048 m  3.09 ft1 2s 1  3.09  0.3048 m  s 1  1.71m1 2s 1

12

 Q  1.71b H 3/ 2
SI birim sisteminde de MKfS birim sisteminde bulduğumuz denklem geçerlidir.

http://www.akademi.itu.edu.tr/kosucu