You are on page 1of 393
NGUYEN BINH TRI (chii bién) TA VAN BINH - NGUYEN HO QUYNH TOAN HOC CAO CAP TAP MOT DAI SO s ld HINH HOC GIAI TiCH NHA XUAT BAN GIAO DUC NGUYEN BINH TRI (Chi bien) ‘TA VAN BINH - NGUYEN HO QUYNH TOAN HOC CAO CAP TAP MOT DAI SO va HINH HOC GIAI TICH GIAO TRINH DUNG CHO CAC TRUONG DAI HOC KI THUAT (Ti ban lan thet mucoi mot) NHA XUAT BAN GIAO DUC LOINOI DAU Chuong winh mon todn & mutmg phé thong 42 c6 nhiéu thay déi tir hi BO Gido duc va Dao to ban hinh chuong trinh cai céch gido duc. BO ido trinh Todn hoc cao cap ding cho céc truimg dai hoc ki thuat nay duge viéi vita nham thich ung véi su thay déi dé & trudng phé thong, via nhiim nang cao chai lugng gidng day todn & truég dai hoc. Todn hoc cao cp IA mot mn hoc khé ma sinh vin cdc trudng dai noc ki thuat phai hoc trong ba hoc ki div, bao gém mhiing van 4é co ban ca dai s6 va gidi tich todn hoc, ding vai trd then chot trong vige ren luyén ww duy khoa hoc, cung ep céng cy toin hoe dé sinh vitn hoc cde mon hoe khée & bac dai hoe va xay dung tiém lye 4é tiép tue tur hge sau nay. Khi viét bd séch nay ching t6i rit chi ¥ dén méi quan hé gitra Ii chuyét va bai 4p. Déi voi ngudi hoc toan, higu sav sic If chuyét phai van dung duce thanh thao cic phuong phap co ban, céc ket qua eo ban cha Ii thuyét trong gidi todn, 1am bai tap vA trong qué trinh Jam bai tap'ngudi hoc higu if thnyét sau sée hon. Cac khdi nigm co ban cila dai s6 vi gidi tich todn hoc duge trinh bay mot cach chinh xéc v6i nhiéu vf du minh hog. Phan Ion ede dinh If duge ching minh diy di. Cin bo gidng day, tuy theo quy thdi gian cha minh, c6 thé huéng din cho sinh vien ty doc md s6 phdn, mdt sO ching minh. Cudi mdi chuong déu cé phiin tém tat véi cde dinh nghia chink, cde 4inh Ii vB céc cong thifc chi: yéu va phan bai tap 4% duge chon loc ki, kem theo dap s6 va goi ¥. Bo séch duge viet thank 3 tp - Tap 1 : Dai s6 va hinh hoe gidi tich. - Tap 2 : Phép rinh giai tich mot bién s6. - Tap 3: Phép tinh giai tich nhiéu bign s6. Bo sich 1a cong trinh tap thé cla nhém tac gid g6m ba ngudi : Nguyén Dinh Tri (chil bien), Ta Van Dinh va Nguyén Hé Quynh. Ong Ta Van Binh phy trich viet up 1. Ong Nguyén H6 Quynh phy tréch viet 7 chuomg dau cia tap 2. Ong Nguyén Dinh Tri phy tréch vier chuong & ciia tap 2 vi toan b6 tap 3. Cing v6i bd gido trinh nay ching g viet 3 4p Bai (9p Toa cao cap nhim hd trg cée ban doc cin chi tiét cha nhiing bai tap da ra trong b6 gido trinh nay. Viét bo gido tinh nay, chting ti da tham Khao kinh nghi¢m cis ahiéu déng nghiép 4a giing day mén Todn hoc cao edp nhiéu nim o nhiéu iwdng dai hoc. Chiing ti xin chan thinh cém an céc nha gido, cde nha khoa hoc da doc ban thdo va déng gép nhién ¥ kien xdc ddng. Ching toi cing xin chan thanh cdm on Ban Giém doc Na xudt ban Gido duc vé viéc xuat ban bé gido trinh nay, cam on cdc bien tap vitn Nguyén Trong BS, Phym Bo Khue, Pham Phu, Nguyén Van Thutng ofa Nh& xudt ban Gido doc di Tam vigc vn tinh va khan truong. Ching t0i rat mong aban duge nhiing ¥ kin nhgn xét cia ban doe 461 voi bo gido trinh. nay. Cie tée gid Chuong I TAP HOP VA ANH XA 1,0.M6 DAU 1.0.1. Khdi niém vé ménh dé toan hoe Ta hiéu ménh dé ton hye nhur la mot khdng dink todn hoc chi 6 thé diing hode sai, khong thé nhap nhang, nghia 1A khong thé vita dung vira ding khong thé vita khong dung vita khong sai. Thi du 1.0.1 2.< 31a mot manh dé todn hoe ding 3.> 41a mot menh dé tosn hoe sai 1.0.2. Ki higu > Khi vii gid thiét ménh dé A dimg ta ching minh duc ménh dé B cing dting thi ta néi tir ménh dé A suy ra ménh dé B, hay ménh dé A kéo theo ménh dé B. D8 dién dat ¥ 46 ta vigt gon la A>B Doi khi ta con viet Baa Thi dy J.0.2. (aa) {lai < 6) & (-b B ta ndi A la didu kién di dé c6 B Bla diéu kién cain 08 c6 A Khi A e Bie A => BAB = A, andi A [a diéu kién cdn va di dé c6 B. Life d6 B cing 1 digu kién cin va di dé 06 A. Thi du 1.0.4. RO rang (al < b) => (b > 0), nhumg tir b > 0 khong suy ra duge lal < b. Vay lal 0, b> O18 diéu kien cén dé c6 lal 0. 1.0.5. Ki higu = K(higu nay dong dé dua vao mot dink nghia, né thay cho cum ty “dinh nghia bai”. Thi du 1.0.5. Duong won := Quy tich cia céc diém trong mat phing cach déu mot diém xéc dinh. 1.0.6. Ki higa ¥ Ki higu nay thay cho cum tiy “véi moi” hay “‘véi bat ki”. Thi dy 1.6.x tye tac6 x? ~ x +1>0. 2. Kihieu 3 Ki higu ndy thay cho cym tir“t6n tai” hay Ta “c6". Thi dy 1.0.7. ax dé xv ~3x+2=0, d6K x=] vax =2, BAI TAP: 1.1. 1.4. TAP HOP VA PHAN TU sm vé tap hop va phdn tit Khai niém tap hop va phan ti khong thé dinh nghia bang nhing khdi nigm da biét. Ta coi tap hop Ia khéi niém nguyen so, khong dinh Tuy nhién ta ¢6 thé n6i nbwr sau : Th ci nhitng 461 wong x4c dinh mio dé hop tai ta0 thank mot tap hap, mdi a6i trong c4u thanh tap hap 1a mot phan tz cba tap hop. Thi dy 1.1.1. Tét ca nhing ngudi Viet Nam tren thé gidi tgo thanh tap hop ngudi Viet Nam. M&i ngudi Vier Nam 18 moi phén ti cia tap hop dé. Thi du 1.1.2. Tat ca ode diém trong khong gian go thanh tap hop diém trong khong giana. Mai diém [8 mor phan td cia tap hap 6. Thi du 1.1.3, Tét ca cée dutmg thang trong khong gian tao chihh tap hop céc dudmg thang trong khong gian. Méi dung thang 1a mot phén tir cba tap hop 46. 1.1.2, Khai niém thuge va ki higu © Néu @ 1a phin tir cha tp hop E ta néi “a thude E” va viet aéke Néu a khong 18 phn tit ciia £ ta n6i “a khong thuge £" va viet agkhay a@E. Thi du 1.14. 4 € tap hop céc s6 chin, 3. ¢ tap hop cf s6 chin. 1.1.3. Céch mé td mat tap hop Muén mé td mot t4p hop ta phai Tam di 13 dé khi cho mot phén tirta diet durge n6 c6 thugc tap hgp cia ta hay khong. Thug cé hai céch : 1) Liet ké ra cat ca céc phan tircia tap hop. Thi dy 41.5. Azinyzt Tap hop nay chi c6 4 phan wi 1a x, y, 2, 4. Vay EA,YEA ZEA TEA, nhung udAvga. 2) New ra tinh chit dic tnmg cia ede phan tir tg0 thanb tap hop. Thi dy 1.1.6, P := {cdc s6 chin). Nhu vay ta c6 ngay 4 ¢ P nung 3EP. 1.1.4. Kf hiéa | Tap hop cdc s6 chain con cd thé md 14 nhu sau ; Pi=(m | m=2n, anguyén} Céch viet nay doc 1h: P 1A tap hop cae phén tir m trong dé (hay a0 cho) m = 2n voi m 1A sO nguyén. RS rang d6 chi 1a cach dién dat Khée cia tap cée s6 chin, Ki higu | dat trade phin gidi thich tinh chat dc tnmg cita phén tim. Chui 9 1.1.1. Sau nay d€ cho gon, doi khi ta chi ding ti "tap" thay cho eym tir “thp hop", 1.1.5, Mat s6 tap hop s6 thuimg gap Tap cdc s6 ww wl Nee (01,2...) 11,2, 1 =N~ (0). N Tap cdc so nguyén Z:= (0,44, -1, 42, ~ Tap céc $6 hit ti Q 2 \q=0, pez, gel. q Tap cae 86 thuc R:= [cdc s6 thuc}. 1.1.6. Tap ring Theo céch n6i & myc 1.1.1 thi mot tap hgp phai co it nhat mot phan tir mdi cé nghia. Tuy nhien dé cho tien vé sau, ta dua them vio Khai niém tap réng theo quy uéc = 8 Dinh nghia 1.1.1. Tép réng (0 tdp hop khong c6 phan tit nao, Ki higu cha tap rong 18 @ (chit O voi mot gach chéo). Thi dy 1.1.7. Tap nghiém thyc cba phuong trinh x? ~3y-+2=0 Ia [1, 2}, nhumg tap nghiém thuc cia phuong trinh x? 4.441 =0 189 vi phuong winh nay khong c6 nghiem thyc. 1,1,7, Su bang nhau cia hai tap Dinh nghia 1.1.2. Ta néi tdp A bang tdp B néu A va Biring nhau, nghia 18 moi phan tir cda A cing fa phan tit cba B va nguoc lai moi phan ti cia B ciing 1a phn tit eda A. Khi A bang Bra viet A= B. Thi dy 7.1.8. Cho Ast LD.Ab thes A=B. Chex) Ml Sur bao ham — Tap con Dink nghia 1.1.3, Név moi phén tit cha A cing 18 phan tit cba B thi ta adi A bao ham trong B B bao ham A Ala 1dp con cia B. DE din dat y 6 ta vist ACBhayBDA. Chi y 1.1.2. Neudi ta coi tép @1a tap con cia moi tap A. Thi dul t9NCZCOCR. Chii ¥ 1.1.3. RO rang ¢6 (A=B) (AC BVABCA). 1.1.9, Biéu dién hinh hoe - Biéu 46 Ven DE dé hinh dung mot sé quan hg gitta cde tap hop ngudi ta dong cach bigu dién hinh hoe goi Th bidu dé Ven : xem méi tp hop 1 (ap diém trong mot vong phing. A ‘mdi diém trong’ vang 1a mot phan ur cia (ap hop (hink 1). Khi dé quan he A Cc B biéu dign tren Hiah } Hinh 2 hinh 2 bing céch vé vong A nim trong vong B: BAI TAP : 1.2, 1.3, 1.4. 1.2. CAC PHEP TOAN VE TAP HOP 1.2.1. Phép hop Dink nghia 1.2.1. Hop cita hai tép A va B la tap hop tao bdi tat cd cdc phdn tit thugc A hode thude B. Ki higu hgp 46 1A UB ta c6 (c€AUB) 2 (x € A hole x € B) Hop A U B bidu din bang biéu dé Ven & hinh 3. Hinh ¢ 1.2.2, Phép giao Dinh nghia 1.2.2. Giao cia hai 1ép A va B ld tp hop tao bdi tat cd ede phn nt vita thuge A vita thuge B. Ki higu giao d6 18 A 9 Bea c6 (XE ANB) (XEA VEE B) Giao AM B biéu dién bang biéu 46 Ven a hinh 4. Dinh aghia 1.2.3. Khi ACVB = @ ta ndi A va B roi nhau. 1.2.3. Tinh chit Cfe tinh chat sav suy ti dinh nghia = AUB=BUA, AQB=BNA, AUA=A, ANA=A. (AUB)UC=AUBUO), (ANB)NCEAN BNO). AUBNC)=(AUB)N(AUC) AN(BUC)=(ANB)U(ANC). Ta chiing minh tinh chat dau tién, Ta c6 XEAUB = (xe Ahode x EB) = (4 € Bhode x € A) XEBUA, XE BUA= (x € Bholc x € A) (x € Ahoke x € B) x AUB. vay AUB=BUA Dinh nghia 1.2.4, Hiéu cia tép A va tép B le tap tao boi td cd cdc phdn te thude A ma khong thuéc B. VW Ki hiéu hiéu dé la A — Bhay A\ Bta'co (x € A = Bj (hay ANB) > (ee AVA % x ¢ B). Higu cla hai tap bigu dién bing biéu dé Ven & hinh 5. A 1.2.5. Tap bia (con goi la tap bé sung) Hinks Dinh nghia 1.2.5. Xév ap Eva ATA ap con cia E, nghia la AC E. Lite dé E~ A poi la tdp ba ctia A trong E. Ki higu tip bi dé Ia A tacé Tap ba A biéu dién bing biéu dé Ven ahinh 6, Rb ranj "e Hinh 6 ACE, 1.2.6. Dinh vat De Morgan Véi moi ACE, BC Etacé Ta chimg minh ding thie dau, Xét.x € E. Taco x€AUB Sx G@AUBS AVA EB) (rE Ava XEB) => xe ANB: xEANB + (x€A va rEB) SU CAVE BX GAUB => x€AUB Vay AUB=ANB Thi diy 1.2.1. Goi Aa tap nghigm céa phuong tinh x? —3x+2=0. Bla cap nghiém cha phuong winh x? —4x+3=0. Ta cd 2 Azth 2), B=(1,3) AUB=[1,2.3) AN B={1} A~B= (2h. “Tap nghiém cia phuong trinh (2? —3x 42)? —443)=0 WAU B= {1,2, 3}. Tap nghiem cia hé phuong trink x? —3x42=0 x? 404350 ANB= (1) 1.2.7. Suy rong Gia sit 1 1a mot t4p con cha N, 7 CN va (Ape TA mot ho mhitng, tap con cila t4p E. Ta dinh nghia hop Am D Abi Wwe Y A; ee TET: xe A) va giao B= Najboi {re NA; Viel: re A) ief tel ‘Dinh luat De Morgan suy rong cho ho ahiing tap con cba F sé cd dang UA)=NA; ® ier! n =UA ca" at 1.2.8. Khai niém phu va phan hoach Gid si 7 CN va S={(A))je1] 1A mot ho nhGng tap con cia tap E. Néu UA; =E thi ta n6i $13 mot phil cia E. ier Néu ngoai ra, Vi ET, A; @ vA ALMA) = 2, fj, thi ndi ho S la mot phan hoach cia E. Thi du 1.2.2. Xét E la mat phing Oxy thi tap t41 c& cde dudng thing wudng géc v6i Ox, x=2;, x) € R tao thanh mot phan hoach cia E. BAITAP : 1.5, 1.6, 1.7. 1.3. TICK DE CAC 1.3.1. Tich dé cdc cia hai tap Dinh nghia 1.3.1. Tich dé céc ctia hai tdp A va Bla tap tat cd cde cap (a, b), a truée b sau, duge tgo nén do Idy a © A, b © B més cach bat ki. Ki higu tich d6 1a A x B,tacé Ax B= (a,b) |aeAbeB} Thi du 1.3.4. Cho Az(1,3),B= (2x) thi Ax B= {(1, 2), (1.x), 3,2), G2). Ax A210, D,0,3),G,D,G.3)} Chil § 1.3.1. Chi § ring (1,3) va (3, 1) Ia hai cap khée nha, ity 1.3.2, Tich 4é cac cia ba tap Binh nghia 1.3.2. Tich dé cde cia ba tép A, B,C la udp tdt ed cae 6 ba (a, b,c) theo tht wa rbi b rdi c. duge tao thank do Idy a € A, Bi b EB, ric EC mét cach bat ki. K¢ hide tich d6 la A x B x Ctac6 AxXBxXC= {ab MIGEA BEB CEC) Thi du 1.3.2. Néu A= (1, 3}, B= (2,2), C= 4A) thi Ax Bx C= (i124), (1x, A), (3, 2, A), (3,4, AD} va Ax Ax A=(C 1,1 (1, £3), 0.3.14 ,3, 3), G1, 3.1.3). G3, 1, G3, 3). 13.3. Tich #6 che cia n tap Dink nghia 1.3.3. Tich dé cde cita n tp Aty Any vn Ay ld tp tat cd cde b6 m phan tit (ay, ay, Qq) theo thir ne ay, rei dp, ou FBI a, duge 1go thank do tdy a, € Ay, r6i ay © Ag, 4 1BL Oy © Aq mdi cach bot kl. Ki higu tich d6 18 Ay x A x... Ap, ta 06: AL Ag XX Ag = CG}, 2, 0 Og; EA; T= T Tich dé cic A x Ax ... x A (n Hin) viét gon [a A” : Al Kay, 2, n.d) ba; EA, BAI TAP : 1.8, 1.9. 1.4. QUAN HE TUONG DUONG VA QUAN HE THU TU 1.4.1, Khai nigm vé quan hé hai ngéi Dinh nghia 1.4.1. Cho tip E va tinh chdt 2 tién quan dén hai phn tit ctia E. Néix a vai b la hai phén titedia E thod man tinh chat ® thi ta ndi a cb quan hé St vii b va viet a ® b. 1S. Quan bé nay goi la quan hé hai gai trén E. Xét mot s6 thi dy : Thi du 1.4.1. Trén tap cic dudng thing trong khong gian, “duong thing D voong goc v6i duing thing D'” 14 mot quan hé hai ngdi. Thi dy 14.2. Tren tap cdc s6 ty mhién N’, "a nguyen t6 véi b" 1A mot quan hé hai ngéi. Thi de 1.4.3. Tren wp so chy R, “a azb lo Hinh7 1.4.3. Mot s6 tinh chat cia quan hé hai ngoi Tuy theo dinh nghia, mot quan he hai ngdi tren E c6 thé c6 mot 86 tinh chat sau day : 16 05 1) Tink phn xa : Quan hé #?cé tinh phan xa néu ahaVaek Thé du 1.4.6. Quan hé "a = b” trén R cé tinh phan xa via = a, nhung quan hé "a bea. Quan hé "a < b" tren R khong c6 sinh 46: xing vi ti a a a=b, Thi du 1.4.9. Quan hé "a < 6” ten R c6 tinh phan d6i ximg vi (aSbvab 5) Quy luat & thé dy 1.5.5 18 mot dnb xa r t6i m vi méi diém M €-¥ chigu vudng géc len mat phing cho mot vA chi mot diém Pen 1.5.3. Kt hige anh xa Dé dign ta fa anh xa tir ap E ti tap F ta viet fi BOF hay ELF va goi E la tdp nguén, F 1a tap dich. Phin tir y © F duge igo ra tit phan tit x € E bSi quy lusts goi dink ca x vA.x goi IA nghich dnh (hay tao dnh) cia y. Ta Viet yaa) hay xe yefix) hay rey fix} dge I "fcita x" hay "fai x”. Cha 9 1.5.1. Chit y ring méi phan tir cha E.c6 mot va chi mot Snh, nhimg méi y € F chua chic 43 c6 nghich anh. Dinh nghia 1.5.2, Tép tao béi cdc dnh cita tat cd cdc phén th x € Eggi la dnh cia E (qua f), viel 1a flE) : HE) = ly | y= fic x € BY hay SE) = ty | Be EB, y= fix) Ta luén cé KE) CF Dinh nghia 1.5.3. Néu Ala mgt idp con ciiaE: AC E, thitdp HA) = ly ly=fixhx€ Al gi la dnh cia A (qua f). 22 New BC F abi ap f-'(B) = Le Le € E, fi) =y € B) goia nghich duh cia B trong anh xa f. 1.5.4, Bon anh Xe fr EF. Ni chung mdi phin ti y thude tgp dich F cé ¢hé [a anh cia mot hay nhigu phi tir khéc nhau tap ngudn E. Néu né chicé thé la an cia mot phan tir thi ta néi f Ta don anh. Vay cé Dinh nghia 1.5.4. Anh xa: E+ F goi ld mat don anh néu foy=faena4 (it) Muon ching minh anh xa f: E — F Ya mot don dnh ta phai kiém tra lai diéu kign (1.1.1). Ta cfing c6 thé xét “phuong trinh” fly=y yer Néu “phuong trink" voi dn x nay khong thé c6 qué mot nghiem vdi moi y cba F thi f li don dnh. Thi du 1.5.7. Ta duyét lai cde dnh xa & mye 1.5.1 va 1.5.2 1) Xét anh xa 6 thi dy 1.5.1: Phuong tinh wP=y.yeR 6 nghiem duy nhat x=Yy € R. Vay dnb xa may 12 dom dnb. 2) Xét Anh xa 6 thi dy 1.5.2 : phuong tinh wayyeR 6 hai nghiem khée nhau néu y > 0. V4y 4nh xa nay khong phai 12 don anh. 3) Xé1 dnh xg @ thf dy 1.5.3 : phyong tinh Gl=yyeN c6 vO 86 nghiém, chang han véi y= 1 thi x= 1,1 hay 1.3... déucé phin nguyen Ja 1. Vay dnb xa nay khong 12 don anh, 23 ot oe 4) Quy lust & thi dy 1.5.4 khong phai 14 mot anh x9, nén duvong ahign né khong phdi 1a don anh. 5) Xét dh xa 6 thi du 1.5.5 ta kiém tra diéu kign (1.1.1), Mot diém P & m6 vo 56 diém M €-% chidu vuong goc len wthinh P46 la Wicd cde diém M nam trén dudng thing yuong géc voi mat phang nai P. Vay anh xa nay khong phai 1 don dnb. 1.8.5, Toan anh Xét én xa fi EF. Néi chung /(E) 1a mot tap con cba F : flE) C F. Néu cd fE) = thi f duge goi ta mét todn anki : Vay cé Dinh nghia 1.5.5. Auh xq fz E F goi Id mét toan anh néu AE) =F. (Lhd) Khi f la mot toan nh ta cing noi fa dah xa tir E ten F. Ménh dé (1.1.2) c6 nghia 14 mdi y € F déu [a anh cia it nhat mor x € E. Mun chimg minh énh xa f > E — F la mt toan nh ta phi Kida cra Iai digu kign (1.1.2). Ta cilng c6 thé xét “phyong tinh" foysy,yeF Néu “phucng winh" nay c6 nghiém voi moi y € F thi f18 mot ton Anh, Thi du 1.5.8. Ta duyét lai cdc thi dy Omye 1.5.1 va 1.5.2. 1) Xét anh xa ehi du 1.5.1 : phuong trinh wayyeR luon 6 nghiém Vy € R. Vay 4nh xa nay Ta moe toan Anh. 2) Xét 4nh xa 6 thi dy 1.5.2 : Phuong trinh eay.yeR chi c6 nghiém khi y > 0. Vay 4nh xa nay khong [a toan anh, 24 Chi § ring cing cé thé xét f(R) : AR) = fy | y=, x ERP =R* = Ly | y > 0} = R nen cing két ludn duge ring anh xa nay khong Ja (oan dnb. 3) Xét 4nh xa 6 thi du 1.5.3 : Phuong trinh : bi=y.yeN bao gid cing cé nghiém Vy ¢ N. Vay anh xq nay 18 toan dah. 4) Quy Twat & thi du 1.5.4 khong phii [2 anh xa, nén duong nhien khong phai 1a toan anh. 5) X@t dmb xa & thi dy 1.5.5 ta kidm tra digv kien (1.1.2). Ro cang fl)= 1 Vay anh xa nay 18 ton dnb. Song nh Dink nghia 1.5.6. Anh xa f : E— F goi la mét song dnh néie nd vita la don énh vita Id todn anh. Thi du 1.5.9. Ta duyet Iai cdc doh xa & mye 1.5.1 va 1.5.2, Theo cfc két qua & hai myc tren ta 66 : 1) Anh xa 6 thi dy 1.5.1 fa song dnh 2) Anh xa o thi dy 1.5.2 khong 1a song anh 3) Anh xa & tht dy 1.5.3 khong [a song énh 4) Quy luat 6 thi dy 1.5.4 khéng phai la dnb xa 5) Anh xa a thf dy 1.5.5 khong phai 14 song 4nh. 1.5.7. Anh xa nguge cha mét song anh - Twong dng 1-1 Xét hai tap E va F va fla mot song anh tir £ toi F. Kbi 46 (xem hinh 10): 25 Ung voi mdi y € F c6 mot va chi motx € E dé y=fix) (cd mot vi f 12 tobn anh tir E len F va chi c6 mot vi fla don Anh tir Et6i F). Vay 06 Dinh if va dink nghia 15.7. Song anh f: E - F tgo va mét Hint 20 Gnh xq ut F i E. Anh xa nay goi la dnh xa ngugc cla dnh xa f va ki higula fo! : PPE véi dac diém : néu fisdeythi f= We Eye Fy néu So" osx thi fix) =y (y € Fx € B). R6 rang f—! cling ta mot song énh. Déng thé voi song anh f : E — F ta cé mot tuong ing 1 — 1 hai chiéu git E va F, chidu ei E «6i F thuc hién bdi Snh xa f, con chiéw tir F t6i E thuc hin béi anh xa f7!. Thi du 1.5.10. Song anh f to R 161 R xéc dinh boi reRe y= ER cé nh xa nguge f! cir R ei R xéc dinh boi ot. 1 yEeRmxa=¥y eR ates of Song anh nay tao ra mot A tuong img 1 — 1 gita R va R of a (xem hinh 11). Hind 11 26 1.5.8. Hop ((ich) cia hai anh xa Cho ba tap hgp E, F, G va hai anh xa SLE SF. gi FG Nhu vay méix € E tao ra béi fot va chi mot y € F: Ax=y va mdi y € F tao ra boi g mot va chi motz EG: a0) =2 Do dé méi x € E tao ra (qua trang gian y) mét va chi mot z € G xée dinh bai giftx)] =z. Vay c6 mot anh xa tit E (61 G xée dinh nhu sau: XEEM 72> gif eG Dinh nghta 1.5.8. Anh xa nay goi ta hop cita f va g (hay tich cia f va g), ki higula ge f : eefiboG ade dink nhw sau : HEE (g0 fx) = gifixi] €G Thi dy 1.5.1, ChoE = F=G=R. xeRey=fays eR yERozr=gyzy-SER thi dnb xa hop gof: R ~» R xde din nhu sau XERG (8¢ Fx) = gift =x? ~5 eR Chi 9 1.5.2 Hop ca hai don anh 1a mot don anh. Hop cia hai toan Anh 1a mot toan dnh. 21 Hgp cita hai song énh 13 mat song anh. Dé nghi ban doc kiém tra lai. Chi § 1.5.3. Cho hai tap E va F va song anh f: E — F. Theo muc 1.5.7 thi t6n tai anh xa nguoc fi lFoE Taco rebm Fo fay=s | all=f “oy=* ye Fes (fo fy) IF ON =se)=y nghia 1a c6 lefels, fof ate trong dé Ig Ja duh xa déng nbat trong F J, 1a Anh xa déng nb&t trong F nghia 1a WreE Ip(en vyeF — Iptyb=y BAL TAP : 1.16, 1.17, 1.18, 1.19, 1.20, 1.21, 1.22, 1.23, 1.24. 1.6. TAP HOU HAN - TAP DEM UGC - TAP KHONG DEM DUOC 1.6.1. Mot sé thi dy mé dau xét A={a, b,c} c6 3 phan tir B= {xy.x95.23] 66 3 phan tir 28 ats “% M 11,2...) 6. phan tir D = Lay oo Xg) C6 m phan ti, Nhiing tap nay chi co mot sé hw han phén tit. Bay gits xét Xs yor, R = (86 thuc} Y=tylyeROcyel) Cée tap nay C6 vo 86 phan tir. 1.6.2, Lye luong cia tap hop Dinh nghia 1.6.1, Néi hai tap E va F cé cing luc tagng néusén tai mét twang ing 1 ~ J gitta ching. Mudn cho E va F c6 cing luc lang, diéw kién An va di [a gitta ching t6n tai mort song anh. Tro lai céc thé dy & mvc 1.6.1. Gita A va Be6 wrong ng 1-1 Bry bx Corry Diéu do biéu bien & ché chung cig c6 3 phén ti. Ta n6i 3 1a luc lugng cha A va B. Gita M va D cé tong img 1-1 iexit wy Diéu dé biéu hign & chd ching cing c6 n pha tw. Ta néi: n Ha tye luong ciia M va D. Gita N va Xe6 tuong tng 1-1 Fea ie 12 Ta néi N’ va Xe6 cing luc Iyeng. 29, Gitta R va ¥ c6 tuong ting 1-1 l 1 Reo yot + re y qilext 5 Ta noi R va ¥ 6 cimg lye lung. 1.6.3. Tap hiu han. Tap dém duye va tap khong dém dure Tip M va cdc.tap c6 cling luc luang vdi nd goi ta cde tip hitu han (c6 1» phan wi) Tap N" va c&c tap c6 cisng luc lugng véi nd goi la cde tap déin duoc. Tap R va céc tap c6 cing luc Iugng véi nd goi 1a nhiing tap khong dém dugc (cé v6 $6 phan ti khong dém duge). BAI TAP : 1.25, 1.26. 1.7. DAL SO T6 HOP 1.7.1. Hodn vi Xét tgp hitu han E.e6 n phan tit: B= (a), 19) 05 tl Dinh nghia 1.7.1. M61 hodn yj ella E la tap gdm tdi ca cde phdn tt cia E-xép theo mot thittuxée dinh. Ban than E ciing 18 mat hodn vj cia E, goi la hodn vi déng nhdi. Mi hodn vi cua E ing voi mot song 4nh tir E len E va ngugc bai. Thi dy 1.7.1. E= tx) thi cc hodn vi ca E 1a (xy. x9} va {29.24}. Ex (x.23,45) thi cdc hodn vi ca E 1a {ey ap 43) Up x3) bg va) begxy ay) ry ag aa), (4g ty 25) 30 &, Ta théy : $6 cdc hodn vi ciha mot t4p c6 2 phdn tir 1A 2 = 2! cc hoén vi cha mot tap cé 3 phan tir 1a 6 = 32 Ngubi ta ching minh duge ring 36 céc hodn vi (khdc nhau) cia tap Ec6.n phan wir la 386 Pyent Thi du 1.7.2. Pig = 1011.2, 3.4, 5.6.7. 8.9.10, Chi § 1.7.1. Vay 56 song énh cba tp E cé n phan tir lea chinh n6 hay s6 céc song 4nh gida hai tap cing cé n phan tir 1a Py, 1.7.2. Chinh hgp lap Xét B= (oy. x2, --4 X) Va tap B gém p haa tir Ypl- Mgr chinh hap lap chap p cia E ld mgs bd phan g6m p phan tit khéng bat bude phdi khac nhau Idy tit n phan ti cita E 176i xép theo mét thit tu xde dink. Mai chinh lap chap p cia E ting voi mot énh xa ti B dén E va nguge Iai. Thi dy 1.7.3. E = (x1, x9) thi céc chink hop fap chap 3 cha cae phan tir cia E 1 bei Gyre) bya, bea (xgap xg), (xy ta ag), (x2 %y ae). fap az). Tat cdc6 8= 2. Neudi ta chiing minh duge ring s6 chinh hep lap chap p cia mot tap c6 » phan tirla a? Véi n= 2,p=3tac6 2? =8. Chi § 1.7.2. Vay sO nh xa tr tap B c6 p phan tir dén tap E c6 nphan tila a”, 1.7.3. Chinb hop Bay gid xét cc bo phan gém p phin tir khdc nhau rat ra tir E, dio 6 bude p <2. 31 Dinh nghia 1.7.3, Mot bé phén gém p phén tit(p < n) Khde nhau Tay tit n phan nit cita E rai xép theo mét thit ta xdc dinh la mét chink hop (khong lap) chép p cia n phan tt cia E, Mai chinh hop (khong lap) chap p ca n phin 18 cba Bing véi mor don anh tir tap B c6 p phan tir tdi E va ngugc lai. Thi di 1.7.4, Cho E= (5), 49.53), p=2, chap 2 cia 3 phén or cia Ela = 3) thi cdc chinh hop. Axy xa) (pay h toy ag. Gaga). beg ag). bg 2e) C6 6 tat ca. Negubi ta ching minh duc ring s6 cdc chink hop chap p (p < 1) cia m6t tap hop c6 n phan uy la at Car =3,p=2tacd Aj <6. Ae = n(n)... (n= p+) Voi Chit § 1.7.3. Vay 86 don anh tit mot tap c6 p (p the phan d6i xing néu (aay va yo) rs y Quan he tren E goi la quan he twtong dutong n€u nd phin xa, doi xing va bac edu, ki higu la ~ ‘ Tap tit c& ede y € E ma ~x goi la lop twong duong cia x. Quan he # tren E goi la quan hé thir ry néu nd phan xa, phin d6i xiing va bic cau, chung ki higu Ia <. Hai phan tir a va b ca E goi Ja so sinh duge néu at bhay b#a 38 2 Va quan hé thit ty toan phin néu moi cp a va b cita E déu so sénh duoc ; # la quan hé the wy bd phan néu chi cé mot sd cap a va b cilia E la so sinh duge. Anh xa ¢ir tap E t6i tap F Do 1a mot quy luaty lién hé gida £ va F sao cho img mdix € E c6 mot va chi mot y € F, vist f: E> F. y Boi kA dnh tia x, cdn.x goi la nghich dnh cia y:: viél y = f(x) hay fi) =y hay omy. Don dnk : fla don Snh néu Kix) = fix) = et Toan dnk : fa toan anh néu f(E) =F. Song dnk : {1a song anh néu f vita 12 don dnh vira 18 toan anh. Néu a song dnb cir E 165i F, n6 tgo va énh xe aguge fi F tdi E. Mot song anh tir E t6i F tao ra mot tuong tng | - ) gia Eva F. Lue Itrong cia tap hop ‘Hai tap hgp goi 14 c6 cing luc luong név gitta ching c6 mot tong ting I=1. Tap {1, 2usn nm) va céc tp cing luc Tugng véi n6 1a céc tap hdu han ; ching cing cé m phin ti. Tap (1,2, dém duge. Tap 56 thyc R va cée tap hop cing Iie Iwong voi né 18 vd han khong dém duge. 1A,...) va cdc tap cing lye lugng véi né 1 cde ap Dai s6 t6 hop $6 cde dnh xa cit mor tp gém.p phén tis 16i mot tap gdm » phin a bing 6 cdc chinh hop Idp chdp p cha n phan tit. S6 46 la n?. 36 Jig ‘$6 cdc don anh ti mét tip hop gdm p phdn tir edi mot 4p gém n phan tit bing s6 céc chinh hop chap p cha n phan tir. SO d6 1a : AR=n(n—1) (a p+) S6 cdc song Anh tir m9t tap gém 7 phan tit Jén chinh no bing $6 cée hodn vj cita n phdn tis, 86 dé 1a P,=at Mot bo phan gém p (p < ») phan tir May tir a phan tir (khong ké thir ty) goi 1a mot td hop chap p ctla » phan ts... $6 6 hop dé la —AR a oe Tacé cheer? =f ch =ch D 1+ Cut Nhi thiic Newton @+by = n=). =a" tnd bt: PEP to bl pt BAI TAP CHUGNG I 1.1. Ding ec ki higu da hoe & tiet 1.0 hay viet ede ménh dé sau : Dinh nghia - Tam giéc ABC goi la tam gidc can néu nd c6 hai gée bang nhau. Dinh ti ~ Néu tam giée ABC cé hai canh bing nhau thi né 1a tam gide can. 37 Dinh If - Didu kign can va di dé tam gide ABC can 18 n6 6 hai canh bing nhau. 1.2. Tim tap cde nghigm cia phuong trinh hay bat phuong trinh du6i day va biéu dign chiing tren truc $6 : a} -dx4320 by 4x 4350 oy 4x43 <0 axr-xet=0 er -xti>d Hxr-xe10 e)3r-y<0 1.4, Trong céc trutng hgp sau hai cé A = B khong ? a) A Ia tap cde 66 thyc khong 4m, B la cép moi s6 thuc khong nhd hon tri wyet d6i cba chinh né ; . 6) Ala tap cc $6 thuc khong am, B [a tap moi s6 thuc khong 1én hon tri twyét 461 ciia chinh né ; ) A Ba tap moi s6 nguyen khong Am vi khong Ién hon 100 ¢6 tam tha Ta mot s6 1é khong chia héi cho 3, B la tap céc s6 nguyen khong 4m va khong 16n hon 100 ¢6 binh phuong triy | chia hét cho 24. LS. 4, B, C Tap con cita E. Chiing minh ring néu AUC C AUB vAANC CAN BwWICCB. 38 eo 1.6. A la tap con cita E. Hay xée dinh cic tap sau (A) ; ANA, AUA.G.E. 1,7. 4, B ta csc top con eta E, Chiing minh a)NéuAc Bthi BCA. b) Néu A va B cdi nhau thi moi phan wr cla E sé thuée A hodc thuge B C)ACBSAUB=Be AUB=E DACBEANB=ABANB AG e) AUB=(ANB) t) AM B= (AUB) 1.8. Cho A= {1, 2,3}, B= {2,34}. Hay viét ra tc c4c ph4n titcta A x B va biéu dién ching thanh cae diém tren mat phang toa dd. 1.9.ChoA=[1, 2]:= (x | 1 F. Ava B13 hai tap con cia E, Chung minh abAC Be ffaic fib); b) (ADB) CAO LB); ¢) AA UB) = fA) U ftB). 2) Chimg minh ring név f la dom Anh thi SAB) = f(A) 0 iB). 41 1.22. Cho 2 tap Eva F va anh xa fs B= F. Ava Bla 2 tap con cla F, chimg minh ACB SAIC S's DFTA Bs SAN FB). 1.23. Cho: E> Fig: FG ‘Ching minh rang = () Neu f va g Ja toan dnb thi gf la toan dnb; Néu f va g 18 don doh thi g © f 1a don anh; Néu fva gla song doh thi ge f {& song anh. 2) NGu go f 1a song Snh va fA todn anh thi fva g Ba song anh. 1.24. Vi mdi bo 4 56 nguyen a, b, ¢, d sao cho ad — be = |, ta cho Anh xa fs Z? = 2. xée dink boi FG y) > (an + by, cx + dy) va goi Fla tap céc nh xa nhu thé. a) Chimg minh ring fd song Anh va f~! € F, b) Chimg minh rang néufva g €F thi fog €F. 1.25. 1) Chimg minh ring hop cba hai tap hu han fk mot tap hu han. 2) Chiing minh ring hop cia mgt s6 dém dugc cdc tgp hitu han Pa mot tap dém duce. 1.26. Cho tap E, goi #(E) 1a tap tt ca c&c tap con cila E. Chimg minh ring #(E} khong cing luc luong voi E. 1.27. Cho A= (a, b). C6 thé lap duce bao mhiéu bang khée hau 6 dang a b a a ’ y é trong d6 a, B,y,5€ A? 42 at 1.28. a) Cé bao nhigu sé c6 5 chit sé? b) C6 bao nhieu s6 cé 5 chit s6 ma cdc chif 6 déu khéc nhau ? 1.29. Tim s6 tat cd ede t4p con cita mot tap gdm m phin ti, ké cd Lap rong. 1.30. Cho céc hodn vi P va Q cia 123.4) P=(3412) Q=(241 3} matakthidu nhusau: 1234 o- 1234 3412 " [24a 4 Tim P-Q, OoP, Pag’. 1.31. Cho n diém khac nhau trong mat phing sao cho ba diém bat ki khong thing hang. Xet cdc doan thang n6i timg cap hai diém Khdc nhau. a) Tinh s6 cdc doan thing d6. b) Tinh s6 cdc tam gide duge tao nén, c) Ung dung cho cac ruéng hop riéng : n=3,n=4n=5. 1.32. Chung minh a) IC, +} -.. 4 (-DPCR =CDPCR, 0 by) Mel =2” io an o Yenic, =0. io 1.33. Tim s6 hang én nhat trong khai trién cia nhi thdc 7+ 199. DAP SO 1.1, Tam gide can := tam giéc cd hai géc bing nhau 43 Tam giéc 6 hai canh bang nhau = tam gide can ‘Tam gide c6 hai canh bang nhau © tam gidc can 4.2 a) (1,3) 5 by, 1) U3, 4) 5 2} 11,3] 5 d) D2) (9, +59) | f) 2. 1.3. a) ((2, DY; bd (Gy, ») Ix aay y. y = 3x — 2) dudng thing yrax-2 ©) (Oy) | x tny ¥, y= 32h. duimg thang y = 3x. 8) Mx. y) | xy yy < 3a. Cac diém (x, y) nim dudi dutng thing y = 3x. ©) {0% y) | eeuy y,y> 30) Céc diém (x, y) nim trén dutmg thing y= 3x 1A. a) Co ; b) Khong ; c) C6. 16. (A) =ASANA=G;AUAZ=E a 1.8. (C1, 2).(2, 2G, 2,4, Ns, 3) 2,4, 1, 4), B38, DE Cie diém c6 toa a6 abe tren. 1.9. Hinh chit ahat c6 4 dinh 18 (1, 2), (1, 3), (2. 2), (2, 3). 1.10. C6. lal <2/ Vavaa=1/ V3 thi (a, = (a va hai nghiém cia phuong trinh x? + ax+¢ 7-1 =O). E,E=@ la! =2/ V3 (a= lava nghiem kép cia phuong trinh tren}. Jal >2/ V3. (a. ® = 1a). jal=1/ V3, #4, ={4,-2a). LIL. a) Khong (vi khong d6i ximg). b) Khong (vi khong bic c4u). 44 1.12. a) Lép tuong dong gém t4t cd cde duémg thing cing phuong b) Mi lop tuong ducmg 14 mot duéng tron tam O. 1.43. Khong (vi khong phan xa va khong bic cu). 1.14, Khong phi quan hé thi ty tom phan, ching han (t, 2) va (2, 1D khong so sinh duoc. 1.16. 1) Don anh, toan dnh, song anh, f~!(y)= y-7. 2) Khong dan anh, khong ton 4nh, khong c6 Anh xa nguge. 1+ Vary. y2o0 4) Don 4nh, toan dnh, song anh, f~')={1 5 5) Don anh, toan dnh, song anh f~!(y)=Iny-? 6) Don anh ; khong toan dnh ; khong song énh ; khong 06 Anh xa nguace. 1.17, Tit cd déu 12 song duh. 1) Anh xa nguge tring vi nd. 2) Anh xa nguge 18 tinh tién theo veeta. —a. 3) Anh xa nguge 1A quay quanh tam O mot géc -8. 3) Don amb, toan anh, song anh f~'(y) = yy GI : Ludt (*) 6 tinh két hop. G2 : Ludt (*) cd phdn ub trung hoa e. G3: Moi phn uit ciia G déu cb phdn ti doi. Ba tinh chét G1, G2, G3 con goi [2 cde tién dé cia nhém, Néu 6 them tfnb chét thi ww: G4: Ludt (*) ¢6 tink giao hodn thi nhém (G, *) goi la nhém giao hodn hay nhém Abel. cing néi gon : G 1a mot nhém. Chi § 2.2.1. Khi cap (G, *) Ta mot nhém, néu khong sq 1m én ta Thi du 2.2.1, Can ct cc ket qua & muc 2.1.2 thi (Z, +), (Q, +). (R, +) 1A nhang nh6m giao hosn. 2.2.2. MOt sé tinh chat cua nhém od 50, Dya vio dinh nghiia 2.2.1 c6 thé ching minh duge céc inh chat sau: 1) Phan ti trung hoa ¢ 1a duy nhat. 2) Phain ti doi a’ cia ¢ 1a duy nhat. 3) C6 quy tée gidn wae : a*xsatyaxsy. Ap dung : Trén Z, Q, Rcd quy te gian uée aqtx=aty>x-y 4) Teen G phuong trinh aghi¢m duy nhdt ii Ap dung : Trén Z, Q, R phuong trinh atx=b co nghiém duy nhét x5 (-a)+b=b-a, Ta this ching minh cdc két Iwan tren. 1) Gia sis c6 bai phan tit trung hoa ¢ va e’, nghia la WaeG ate =e*a=a, ate se tasa. Xét tich ¢ * &’, Vie va e' déu [a phan wir trung hod nén ta c6 ete=e. Ta suy ree 2) Cho @ € G, gid sit c6 hai phiin tt ddi a” va a” nghia 1a c6 d*asa*d=e,a"*asata =e. Thé thi c6. (a’4a)*a” =e% a" =a" a’+(@*a") sa’*ema’ va suy ra 3) Gi sit da es atx=aty. Ta suy ra a’*(a*x) =a’*(a*y) (ata) *x =(a'4a)* y, vay x Ry. A) Gia sit a*c=b. Ta suy ra a’*(a*x) =a'*b SL (a’*ay*¥x math x =a’*b, Ngugc lai 8 thay ring x =a’ * b thod man phuong trinh di cho. BAI TAP : 2.1, 2.2, 2.3. 2.3, CAU TRUC VANH 2.3.1. Dinh nghia van Dinh nghia 2.3.1. Tap A khong réng cé trang bi hai ludt hop thank trong, ludt thit nhdt goi le Iudt cong, viet 12 +, ludt thit hai goi 1a huge nn, vidi la, i higu 1a (A, +, .). BO ba (A, +.) dupe goi la mot vank nis thod man ede tinh chat sau : AL: Cp (A, +) 1& mot nhém giao hodn (phén ti trung hoa thudng duge kf higu 18 0). A2: Luge nhan (.) ¢6 tinh két hop. AB: Lugt nhan (.) 6 tinh phan phoi hai pha d6i vai fugt cong (+), nghia Ia Va, b,c € A tacé a(b +c) =ab + ac (phan ph6i tréi) (b+ c).a =B.a + c.a (phan ph6i phai) Khi (A, +, .) {8 mot vanh va khong so én th) ta cing néi A 1a mot vanh. Vanh (A, +,.) goi ld vanh giao hodn n€u cé them tinh chat thet wr: Ad: Lugt (.) ¢6 tinh giao hogn. Tht du 2.3.1, C&c bd ba (Z, +, .), (Q, +, .), (Ry +, .) A cde vanh giao hoan. Ngoai ra néw Lut nhan (.) ¢6 phn tir trung hoa, kf higu Ja 1, thi vanh (A, +, .) g9i 18 vanle cd don vi, Thi dy 2.3.2. Cée vanh (Z, +. .)e (Qs #19 (Re +, «) [a cde varth 06 don vi, don vi dé 14 1. 52 ain 2.3.2. Vanh nguyén Dinh nghta 2.3.2. Vanh nguyén td mot vanh (A, +, .) trong dé cb tinh chat ab=0=0=0hoach= Thi du 2.3.3, Cac vanh (Z, +.) (Q. +. AR. ‘Trong mot vanh bat ki ta co aH=0.a=0 Trong vanh nguyén ta con c6 (2.3.1). Vay trong vanh nguyén ta cé Diéu kién cdn va dit dé mér tich bang khong la mér trong hai whan uit bang khong. Q31) ) la cdc vanh nguyen, BAI TAP : 2.4. 2.4, CAU TRUC TRUONG 2.4.1. Dinh nghia truong Dinh nghia 24.1. Goi K la mét tdp khong réug c6 trang bj hai lugt hop thank trong . ludt céng (+) va lugt nhan (,), Ta noi (K, +, .) hay K la mor ruimg nels thod man cdc tinh chai sau = K1: (K, +, .) lb mot vanh giao hoda cé don vj K2: Véi moi a € K, a O (phan tit trung hod cia twat +), thi tén tai phan tit d6i a" ctla a doi véi luat nan (.) nghia Ta aa’ =a'a=1(0=0). a’ goi W) nghich ddo cia a, ki hieu Ika”! hay 2. a Thi du 2.4.1. R va Q v6i wat cong (+) vA nhan (.) chong thutng {2 mot trudng. 2.4.2. Mot sé tinh chat 1) Truting 1a mot vanh nguyen, 2) K la moe teudng thi K\ (0) 1a mot nhém 46i voi phép nhan. $3 Hé qud. Trong mt truang cé quy tac gidn wee > (ab =ac,a=0)3 b=. 3) Trong mot trugng phuong trinh ax=baed 06 nghiém duy nhat BAI TAP : 2.5, 2.6, 2.7. 2.5.80 PHUC 2.8.1. MG dau Tap cdc s6 thyc R 4a rét phong phil. Tuy nhign néu chi biét céc 36 thyc thi moc phuong trinh don gidn nhur v+l=Ohyr=-1 (2.5.1) sé khong c6 nghiém vi khong 6 $6 the nao binh phuong lén T¢i bing -1. Vi vty woh xy dmg ther nhing 56 mt go I 86 phite. Céc 86 Be phil phong phan ch 3 hye 8 phuong win 25.) e6 nghigm dng thai cé thé xem s6 thyc Ia trutng hop rieng cba s6 phule. 2.8.2. Dinh nghia s6 phite Dinh nghia 2.5.1. Khéi nigm s6 phide m6 té bing ba phat bidu sau : Phat biéw 1. S6 phite 1 mot cap $6 thye (a, b) : a © RI thanh phan thi nh cia s6 phic ; & © RMR thinh phéin tht hai cla s6 phitc ; Tap tat cd ode s6 phite ki higu Ia C. Phét bidu 2 (vé phép cong va phép nban s6 phic) : Trong t@p C c6 hai lugt hop thanh trong : luat cong (+) va lugt nha (.) xe din mhw sau : 54 we “03, Wa, b) EC, Va". bE Ctacd: (a,b) + (a', B'} (a+a' b+). (a, b}.(a’, b’) :=(aa’ ~ bb’, ab’ + ba’) Phat biéu 3 (va sw bang hau hai s6 phic) : Wa IEC, Wa DEC 1ac6 (a, bj = (a", B') khi va chi Khia =a", b = b Thi du 2.5.7 (2, 3) la mot s6 phitc (4, 5) 1b mét sé phite khic. (2,3) + (4, 5) = (244,345) = 6.8). (2, B44, 5) = (2.4 - 3.5, 2.5 + 3.4) = (-7, 22) 2.5.3, Tap C la mot trutmg Dinh ti 2.5.1. Vai hai ludt cong vd nhdn vida dink nghta, tap C cde 86 phitc la mét truong. Dinh If nay co thé chimg minh bang cach kiém tra lai dinh nghia cia tring can ext vio cdc dinh nghia hai Iuat cong (+) va nhan (.) s6 phic & trén ; viée nay khé dai dong, ta bo qua. ‘Vi C la mor trutmg nen khi tinh todn vé céc $6 phiic ta o6 thé 4p dung 4c tinh chat cha trudng nhu tinh giao hodn, tinh két hop cila luat cng va Tu6t nhan, tinh phan phi cia lugt nhan d6i véi lust cong. Sau day 18 mot sO nhan xét them : 1) Phan tir trung hod cia luau cOng (+) I s6 phite (0, 0) vi (a, b) + 0,0) = (a+ 0, b +0) = (a, b} (0,0) + (a, b) = (0 + a,0 +b) = (a,b) 2) Phan tis d6i cba s6 phite (a, b) Adi voi inat cong la (-a, -b) vi (a,b) + (a, -b) =a —a, b -b) = (0,0) (a,b) + (a,b) = (a + a, -b +d) = (0,0) 55 Tastkihigu (a,b) la-(a, b) nghia la (a,b) :=(-a, -6) va goi né 18 so’ phitc dé? cha 36 phitc (a, b). 3) Phin ti trong hoa ca luat nhan (.) 18 56 phate (1, 0) vi (a, b).1, 0) = (a.1 - b.0, 2.0 + b.1) = (a, b) (1, 0).(4, b) = (a ~ 0.8, 1. + 0.2) = (a, b) 4) Phan tir di cia s6 phite (a, b) = (0, 0) déi véi luat nhan (.) 18 a —b | ae ath vi 1) (a,b) = (0,0) 3a? +b 0 —b 2a, » [ae soak 0) ae a +e? a -b “> (a, b) = (1,0) ate +e? Ta sé goi phén tir ae a +e Ta nghich dio cia (a, b) va kf higu la (a,b)! 25.4. Vé ki higu 2 = (a, b) Ti nay méi s6 phutc (a, b) c6 thé ki higu bing mot chit thoi, chat z ching han, nghja 12 thay cho cap (a, b) ta o6 thé chi viet chit: @b) Ngoai ra, luat nhan sé phitc hay thyc cing cé thé viet khong cdn du chém “.” nia, nghia 14 thay cho z.2' ta cé thé viet z2’ va thay cho aa‘ ta viet aa’ 1a did. 56

You might also like