PRINSIP PERAKAUNAN

TINGKATAN 4

MODUL 3
DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

STANDARD PRESTASI

TAHAP
TAFSIRAN
PENGUASAAN
1 Menyatakan maksud dan kepentingan dokumen sumber perniagaan
dan dokumen bukan sumber perniagaan.
Menyenaraikan dokumen sumber dan jenis diskaun.
2 Menerangkan fungsi dokumen sumber, dokumen bukan sumber,
diskaun niaga dan diskaun tunai serta meksud Penyata Akaun dan
Penyata Bank.
3 Menghitung diskaun niaga dan diskaun tunai.
Melengkapkan maklumat penting dalam dokumen sumber perniagaan.
4 Membanding beza Penyata Akaun dan Penyata Bank.
Mengenal pasti maklumat penting dalam dokumen sumber.
5 Memadankan dokumen sumber dengan urus niaga.
Menghubungkaitkan aliran dokumen perniagaan bagi urus niaga
secara tunai dan secara kredit.
6 Mereka bentuk aliran dokumen antara pembeli dan penjual mengikut
urutan yang betul.

NAMA : ………………………………………………………..

KELAS : ………………………………………………………..

Soalan 1
 MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

FUNGSI
DOKUMEN
SUMBER

DOKUMEN PERNIAGAAN
Dokumen bukan sumber Dokumen sumber
Dokumen perniagaan yang menjadi rujukan bagi Dokumen perniagaan yang menjadi sumber
urusniaga yang akan dan telah direkodkan maklumat bagi tujuan perekodan dalam
perakaunan
Penyata Bank Bil tunai
Penyata Akaun Keratan cek
Resit
Baucar pembayaran
Baucer tunai runcit
Slip daftar tunai
Slip bank
Slip deposit cek
Makluman debit
Makluman kredit
Memo
Invois
Nota debit
Nota Kredit
Bil bayaran
Slip pindahan wang
Folio pelanggan
Slip transaksi perbankkan elektronik

2
MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

Soalan 2
Lengkapkan jadual dibawah dengan fungsi dokumen perniagaan

Bil Dokumen perniagaan Fungsi

1 Bil tunai

2 Keratan cek

3 Resit

4 Baucar pembayaran

5 Baucar tunai runcit

6 Slip daftar tunai

7 Slip bank

8 Slip deposit cek

9 Makluman debit

10 Maklumat kredit

11 Memo

12 Invois

13 Nota debit

14 Nota kredit

15 Bil bayaran

16 Slip pindahan wang

17 Folio pelanggan

Slip traksaksi perbankkan

18
elektronik

19 Penyata Bank

20 Penyata Akaun

Soalan 3
Nyatakan dokumen-dokumen perniagaan yang terlibat bagi setiap urus niaga berikut :

3
MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

URUS NIAGA DOKUMEN

Jualan tunai
JUALAN BERSIH

Jualan barang niaga secara kredit

KOMPONEN

Pulangan barang niaga daripada pelanggan

(Pulangan jualan / Pulangan masuk)

Invois terlebih caj

Invois terkurang caj

Belian tunai
KOMPONEN KOS

Belian barang niaga secara kredit

Pulangan barang niaga kepada penjual
JUALAN

(Pulangan belian / Pulangan keluar)

Invois terlebih caj

Invois terkurang caj
Kos belian
(Angkutan masuk / insurans atas belian / upah atas belian /
Duti import)
Terima tunai / cek daripada Akaun Belum Terima untuk
PENERIMANN
KOMPONEN

menjelaskan invois

Terima sewa / komisen / hasil lain (secara tunai / cek)

A

Terima dividen / pindahan (dibankkan terus ke akaun

perniagaan oleh pembayar

Bayar pembekal (Akaun Belum Bayar) dengan cek

Bayar pembekal (Akaun Belum Bayar) secara tunai

KOMPONEN PEMBAYARAN

Bayar sewa / gaji / upah / belanja lain yang tiada resit dan
dibayar secara tunai
Bayar sewa / gaji / upah / belanja lain yang tiada resit dan
dibayar dengan cek
Bayar utiliti / kadar bayaran yang mempunyai bil secara
tunai

Bayar insurans dan lain-lain belanja yang ada resit

Bayar utiliti / kadar bayaran yang mempunyai bil dengan

cek

Caj bank / buku cek / faedah overdraf / faedah pinjaman

.
URUS NIAGA DOKUMEN

4
MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

Beli aset bukan semasa secara tunai

Beli aset bukan semasa dengan cek

Beli aset semasa secara kredit

Bawa masuk aset bukan semasa oleh pemilik

Ambilan tunai di tangan

AMBILAN

Ambilan tunai di bank

Ambilan barang niaga

Ambilan aset bukan semasa

Tunai di tangan didepositkan ke dalam bank

KONTR
A

Tunai di bank ditunaikan untuk kegunaan kedai

Soalan 4
Nyatakan dokumen-dokumen perniagaan yang terlibat bagi setiap urus niaga berikut :

BIL URUS NIAGA DOKUMEN

1 Beli alat tulis di Hasani Book Store Sdn Bhd

2 Memasukkan tunai ke dalam bank melalui mesin

ATM

3 Bayar insurans secara tunai

4 Membawa masuk kenderaan peribadi untuk

kegunaan perniagaan

5 Beli barang niaga secara kredit

6 Memjelaskan hutang kepada pembekal dengan

cek

7 Terima komisen jualan

8 Jualan tunai

Diskaun niaga
 Potongan harga senarai barangan yang diberikan oleh pembekal pada masa belian
dibuat

5
MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

 Tujuan diskaun niaga diberikan adalah untuk menggalakkan pembelian secara pukal

Diskaun tunai
 Potongan harga daripada harga invois yang diberikan oleh pembekal
 Diskaun tunai diberikan adalah untuk menggalakkan pembayaran invois pada kadar
segera

Soalan 5

Asal
A2311
INVOIS
NURSERY MEERA
909, Jalan Maju
08000 Sungai Petani
Tarikh : 3 Mei 2022
Kepada
Pohon Mekar
168, Jalan Tuah
08000 Sungai Petani

Harga
Jumlah
Kuantiti Butir Seunit
(RM)
(RM)
700 Bunga kekwa 7.50 2 500.00
200 Bunga Mawar putih 4.00 800.00
100 Anak pokok Durian 10.00 1 000.00
4 300.00
Tolak : Diskaun niaga 20% 860.00
Jumlah 3 440.00
(Ringgit Malaysia : Tiga ribu empat ratus empat puluh sahaja

10% 5 hari, 5% 14 hari

Syarat serahan : Angkutan dibayar
K. & K. di K

Leez meera
Penerima Pengurus

a. Berapakah bayaran yang perlu dijelaskan oleh Pohon Mekar sekiranya bayaran
dibuat pada 5 Mei 2022

b. Berapakah bayaran yang dijelaskan oleh Pohon Mekar sekiranya bayaran dibuat
pada 10 Mei 2022

c. Berapakah bayaran yang dijelaskan oleh Pohon Mekar sekiranya bayaran dibuat
pada 23 Mei 2022

Soalan 6
Salinan

6
MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

No.001
INVOIS
POHON MEKAR
168, Jalan Tuah
08000 Sungai Petani
Tarikh : 6 Mei 2022
Kepada
Toko Ibrahim
177, Jalan Kolam Ayer
08000 Sungai Petani
Harga
Jumlah
Kuantiti Butir Seunit
(RM)
(RM)
50 Bunga kekwa 10.00 500.00
500.00
Tolak : Diskaun niaga 10% 50.00
Jumlah 450.00
(Ringgit Malaysia : Empat ratus lima puluh sahaja)

10% 5 hari, 5% 14 hari

K. & K. di K

Nnasha Leez
Penerima Pengurus

Hitungkan diskaun tunai dan jumlah yang perlu dijelaskan oleh Toko Ibrahim sekiranya
tarikh pembayaran adalah pada :

(i) 10 Mei 2022

(ii) 19 Mei 2022

(iii) 26 Mei 2022

Soalan 7

7
MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

Encik Chandran, seorang peniaga kedai runcit membeli barang daripada Pemborong Lim.
Maklumat yang berikut dipetik daripada invois yang dikeluarkan oleh Pemborong Lim

Tarikh invois : 10 Mei 2022

Harga senarai dalam invois : RM3 000
Syarat diskaun : Diskaun niaga 20%
Diskaun tunai : 10% 7 hari, 5% 14 hari

Berapakah jumlah yang perlu dibayar jika Encik Chandran membuat pembayaran pada 15
Mei 2022

Soalan 8
Maklumat yang berikut diperolehi daripada Perniagaan Zabidi

2022
Mei 1 Membeli barang niaga daripada Perniagaan Chin pada harga senarai RM6
400, kurang diskaun niaga 20%

10 Menjelas hutang Perniagaan Chin dengan cek. Syarat diskaun 10% 7 hari, 5%
14 hari

(a) Kira amaun diskaun niaga yang diterima oleh Perniagaan Zabidi

(b) Kira amaun bersih yang perlu dibayar oleh Perniagaan Zabidi pada 10 Mei 2022

(c) Jika Perniagaan Zabidi menjelaskan bayaran pada 20 Mei 2022 ,berapakah amaun
bersih yang perlu dijelaskan

8
MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

Jawapan

Soalan 2

Bil Dokumen perniagaan Fungsi

Bukti urus niaga belian dan jualan dengan menggunakan
1 Bil tunai
tunai atau cek
Rujukan yang mengandungi maklumat seperti tarikh cek,
2 Keratan cek nama penerima, tujuan pembayaran cek dan amaun cek
tersebut
Bukti urus niaga yang melibatkan penerimaan dan
3 Resit
pembayaran dengan menggunakan tunai atau cek
Dokumen dalaman untuk menunjukkan suatu pembayaran
4 Baucar pembayaran
telah dibuat dan diperakui dan ditandatangani oleh penerima
Dokumen dalaman untuk membuktikan pembayaran bagi
5 Baucar tunai runcit pembelanjaan kecil secara tunai dengan menggunakan Dana
Tunai Runcit
Slip senarai barang yang dibeli berserta jumlah bayaran. Slip
6 Slip daftar tunai
ini ialah cetakan daripada mesin daftar tunai
Slip untuk mendepositkan tunai ataupun mengeluarkan tunai
7 Slip bank
daripada bank
8 Slip deposit cek Slip untuk mendepositkan cek ke dalam bank
Makluman bertulis daripada pihak bank yang memaklumkan
9 Makluman debit bahawa akaun bank pelanggan telah dikurangkan.
Kerana : caj bank, dan arahan tetap
Makluman bertulis daripada pihak bank yang memaklumkan
10 Maklumat kredit bahawa akaun bank telah bertambah. Penambahan ini boleh
disebabkan oleh penerimaan dividen atau pindahan kredit
Dokumen dalaman yang mengandungi maklumat urus niaga
11 Memo
yang tiada dokumen sokongan
12 Invois Digunakan dalam urus niaga jual beli secara kredit
Digunakan untuk menambahkan amaun invois yang telah
13 Nota debit
diterima sebelumnya
Digunakan untuk mengurangkan amaun invois yang telah
14 Nota kredit
diterima sebelumnya
Dokumen yang dikeluarkan oleh pembekal perkhidmatan
15 Bil bayaran kepada pelanggan yang mengandungi maklumat amaun yang
perlu dibayar
Slip untuk membuat pindahan wang kepada pihak ketiga
16 Slip pindahan wang
melaui bank
Penyata yang mengandungi senarai perkhidmatan yang telah
diberikan kepada pelanggan dan rekod pembayaran
17 Folio pelanggan
pelanggan. Disediakan oleh sektor perkhidmatan seperti
perhotelan, pos dan kurier, hospital dan firma guaman
Bukti transaksi perbankan melalui mesin ATM dan mesin
Slip traksaksi perbankkan
18 deposit (cek atau tunai) bagi urus niaga pembayaran dan
elektronik
pindahan wang
Senarai urus niaga untuk tempoh sebulan mengenai keluar
19 Penyata Bank masuk wang pelanggan di bank termasuk baki awal dan baki
akhir akaun bank
Dokumen peringatan kepada peniaga tentang jumlah baki
20 Penyata Akaun
hutang yang masih tertunggak yang perlu dijelaskan

Soalan 3

9
MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

URUS NIAGA DOKUMEN

Jualan tunai Bil Tunai (Salinan)

JUALAN BERSIH

Jualan barang niaga secara kredit Invois (Salinan)

KOMPONEN

Pulangan barang niaga daripada pelanggan

(Pulangan jualan / Pulangan masuk) Nota Kredit
(Salinan)
Invois terlebih caj
Invois terkurang caj Nota debit (salinan)

Belian tunai Bil Tunai (asal)

Belian barang niaga secara kredit Invois (asal)
KOMPONEN KOS

Pulangan barang niaga kepada penjual

JUALAN

(Pulangan belian / Pulangan keluar)

Nota kredit (asal)
Invois terlebih caj

Invois terkurang caj Nota debit (asal)

Kos belian
(Angkutan masuk / insurans atas belian / upah atas belian / Nota debit (asal)
Duti import)

Terima tunai / cek daripada Akaun Belum Terima untuk Resit rasmi
PENERIMANN
KOMPONEN

menjelaskan invois (Salinan)

Terima sewa / komisen / hasil lain (secara tunai / cek) Resit rasmi (salinan)
A

Terima dividen / pindahan (dibankkan terus ke akaun perniagaan

Makluman kredit
oleh pembayar
Resit rasmi (asal)
Bayar pembekal (Akaun Belum Bayar) dengan cek
Keratan cek
KOMPONEN PEMBAYARAN

Bayar pembekal (Akaun Belum Bayar) secara tunai Resit rasmi (asal)

Bayar sewa / gaji / upah / belanja lain yang tiada resit dan dibayar
Baucar pembayaran
secara tunai

Bayar sewa / gaji / upah / belanja lain yang tiada resit dan dibayar Baucer pembayaran
dengan cek Keratan cek
Bil utiliti
Bayar utiliti / kadar bayaran yang mempunyai bil secara tunai
Baucar pembayaran
Resit rasmi
Bayar insurans dan lain-lain belanja yang ada resit
Baucar pembayaran
Resit rasmi
Bayar utiliti / kadar bayaran yang mempunyai bil dengan cek Baucar pembayaran
Keratan cek
Caj bank / buku cek / faedah overdraf / faedah pinjaman Makluman debit

URUS NIAGA DOKUMEN

10
MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

Bil Tunai (asal)

Beli aset bukan semasa secara tunai Baucar Pembayaran
Resit Rasmi (asal)
Bil Tunai (asal)
Baucar Pembayaran
Beli aset bukan semasa dengan cek
Keratan cek
Resit Rasmi (asal)

Beli aset semasa secara kredit Invois (asal)

Bawa masuk aset bukan semasa oleh pemilik Memo

Memo
Ambilan tunai di tangan
Baucar Pembayaran
Memo
AMBILAN

Ambilan tunai di bank Baucar Pembayaran

Keratan cek

Ambilan barang niaga Memo

Ambilan aset bukan semasa Memo

Tunai di tangan didepositkan ke dalam bank Slip Bank

KONTR
A

Slip Bank
Tunai di bank ditunaikan untuk kegunaan kedai
Keratan cek

Soalan 4
Nyatakan dokumen-dokumen perniagaan yang terlibat bagi setiap urus niaga berikut :

BIL URUS NIAGA DOKUMEN

1 Beli alat tulis di Hasani Book Store Sdn Bhd Slip daftar tunai / Bil Tunai (asal) /
Baucar pembayaran
2 Memasukkan tunai ke dalam bank melalui mesin ATM Slip traksaksi perbankkan
elektronik
3 Bayar insurans secara tunai Resit rasmi (asal)
Baucar pembayaran
4 Membawa masuk kenderaan peribadi untuk kegunaan
perniagaan Memo

5 Beli barang niaga secara kredit

Invois (asal)
6 Memjelaskan hutang kepada pembekal dengan cek Keratan cek
Resit Rasmi (asal)
Baucar Pembayaran
7 Terima komisen jualan
Resit Rasmi (Salinan)
8 Jualan tunai
Bil Tunai (Salinan)

Soalan 5

11
MODUL 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT

a. RM3 440 x 90% = RM3 090 [Mendapat diskaun tunai 10%, RM344)

b. RM3 440 x 95% = RM3 268 [Mendapat diskaun tunai 5%, RM172]

c. RM3 440 [Tiada diskaun tunai]

Soalan 6
(i) 10 Mei 2022
4 hari, diskaun tunai 10% , RM45
450 – 45 = RM405

(ii) 19 Mei 2022

10 hari, diskaun tunai 5%, RM22.50
450 – 22.50 = RM427.50

(iii) 26 Mei 2022

20 hari, tiada diskaun
RM450

Soalan 7

Diskaun niaga RM3 000 x 20% = RM600

Tempoh bayaran 5 hari, diskaun tunai 10% = (3 000 – 600) x 10%
= RM240

Jumlah yang perlu dibayar = 3 000 – 600 – 240 = RM2 160

Soalan 8
(a) Kira amaun diskaun niaga yang diterima oleh Perniagaan Zabidi
RM6 400 x 20% = RM1 280

(b) Kira amaun bersih yang perlu dibayar oleh Perniagaan Zabidi pada 10 Mei 2022

9 hari, diskaun tunai 5%, (6 400 – 1 280 ) x 5% = RM256

6 400 – 1 280 – 256 = RM4 864

(c) Jika Perniagaan Zabidi menjelaskan bayaran pada 20 Mei 2022 ,berapakah amaun bersih
yang perlu dijelaskan
19 hari, tiada diskaun
6 400 – 1 280 = RM5 120

12