You are on page 1of 314

T.C.

NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI

TASVİR-İ EFKÂR

GAZETESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

(Yıl: 1920 / Sayı: 2945-3028)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Hazırlayan

Duygu YILMAZ

Niğde

Ağustos, 2019
T.C.

NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI

TASVİR-İ EFKÂR

GAZETESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

(Yıl: 1920 / Sayı: 2945-3028)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Hazırlayan

Duygu YILMAZ

Danışman : Doç. Dr. Ramis KARABULUT

Üye : Prof. Dr. Nâzım H. POLAT

Üye : Prof. Dr. Hatice İÇEL

Niğde

Ağustos, 2019
YEMİN METNİ

Yüksek Lisans Tezi olarak sunduğum “TASVİR-İ EFKÂR GAZETESİ ÜZERİNE


BİR İNCELEME (Yıl: 1920 / Sayı: 2945-3028)” başlıklı bu çalışmanın, bilimsel ve
akademik kurallar çerçevesinde tez yazım kılavuzuna uygun olarak tarafımdan yazıldığını,
yararlandığım eserlerin tamamının kaynaklarda gösterildiğini ve çalışmanın içinde
kullanıldıkları her yerde bunlara atıf yapıldığını belirtir ve bunu onurumla doğrularım.

28/08/2019

Duygu YILMAZ
ÖN SÖZ

Gazete, siyasi konular başta olmak üzere ekonomik, kültürel vb. pek çok konuda
toplumu bilgilendiren, bugünü haber vermek, tarihi aydınlatmak işlevlerini üstlenen haber
yapraklarıdır.

Gazeteler, geçmişten günümüze işlevlerini geliştirerek gelmiştir. İlk resmi gazete olan
Takvim-i Vekâyi resmi yazıları yayınlama ve kabul edilen yasa metinlerini halka duyurma gibi
bir işlev takınırken, basında özelleşmeyle birlikte, gazeteler sadece haber yaprakları olmaktan
çıkar. Haber verme işlevinin yanında, gelişen işleviyle, edebiyat, kültür, milli dil gibi pek çok
değere sahip çıkar ve halkın hâkimiyet ve iradesini kullanmada destekleyici bir yol izler.

Şinasi’nin 1862 yılında yayımladığı Tasvir-i Efkâr (27 Haziran 1862) gazetesi
dördüncü Türkçe gazetedir. Daha öncesinde Takvim-i Vekâyi ilk resmi gazete (1 Kasım 1831),
Ceride-i Havadis ilk yarı resmi gazete (31 Temmuz 1840), Tercüman-ı Ahvâl ise ilk özel
gazete olarak (22 Ekim 1860) Türkçe yayımlanır. Şinasi’nin Tercüman-ı Ahvâl ile açtığı
özgür basın yolunu 27 Haziran 1862’de, yine Şinasi tarafından çıkarılmaya başlayan Tasvir-i
Efkâr gazetesi takip eder. Şinasi 200. Sayıya kadar gazetenin hem sahipliğini hem de
başyazarlığını üstlenmiş, daha sonra siyasi sebeplerden ötürü Paris’e gitmek durumdan
kalmıştır. Şinasi Paris’e giderken gazeteyi Namık Kemal’e devreder. Daha sonra Namık
Kemal de aynı sebeplerden dolayı Paris’e gidince gazetenin sorumluluğunu Recaizade
Mahmut Ekrem üstlenir. Gazete 830. son sayısına kadar Recaizade Mahmut Ekrem
yönetiminde kalır. Daha sonra Ebüzziyâ Mehmed Tevfik tarafından satın alınan gazete 31
Mayıs 1909’da “Yeni Tasvir-i Efkâr” adıyla çıkarılmaya devam eder. 1911 yılında ise tekrar
Tasvir-i Efkâr adıyla çıkarılır. Siyasi kısıtlamalar yüzünden sık sık sansüre uğrayan ve
kapatıln gazete Tasvîr-i Efkâr, Hak, İntihâb-ı Efkâr, Tefsîr-i Efkâr gibi çeşitli adlarla
çıkarılmaya devam eder. 1913’te Ebüzziyâ Mehmed Tevfik’in ölümü üzerine gazetenin
mesuliyeti çocukları Talha ve Velid Ebüzziya’ya kalır. Özellikle Birinci Dünya Savaşı
yıllarında ve sonrasında defalarca sansüre uğrayan ve kapatılan gazete yine isim
değişiklikleriyle varlığını sürdürür. 1944 yılında Tevhid-i Efkâr adıyla çıkan gazete de
kapatılınca 1945’te Tasvir adıyla, Ziyyat Ebüzziya ile Cahit Baban’ın yönetiminde 1949’a
kadar varlığını sürdürür.

Şinasi’nin çıkarmaya başladığı Tasvir-i Efkâr gazetesini, gerek dil gerek fikir
bakımından birçok ilerlemenin öncüsü sayabiliriz. Şinasi’nin savunduğu millî dil, milli kimlik
düşüncesi, çıkarılmaya başlandığı ilk günden beri gazetenin izlediği yol olmuştur. Basında

I
özelleşmeye gidilmeden önce, devlet destekli çıkarılan gazeteler padişahı yüceltip, Padişahın
istediği doğrultuda haberler verirken özelleşen basın ve özellikle Tasvir-i Efkâr ile birlikte bu
durum değişmeye başlamıştır. Tasvir-i Efkâr’a göre hürriyet ve özgürlük halkın en tabii
hakkıydı, bu hakkın önündeki padişah nüfuzu, muhakkak çıkarılan haberlerle çelişecekti. Bu
durum elbette ki fikir ayrılıklarını, basın yasaklarını ve sansürü beraberinde getirecektir.

Çalışmamızda gazetenin ilgili sayıları (1920/2945 - 3028) Beyazıt Devlet Kütüphanesi


ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığından temin edildi.

Çalışmamızda (Yeni) Tasvir-i Efkâr gazetesinin 1920 yılına ait ilgili sayıları (2945 -
3028) incelendi. Dört bölümden oluşan çalışmamızın ilk bölümünde, Tasvir-i Efkâr gazetesi
hakkında genel bilgilere, incelenen sayılara ve dönemin siyasi olaylarına dair gerekli bilgiler
verildikten sonra gazetenin içindekiler tablosu oluşturuldu. Bu tabloda bütün yazılar, görsel
malzemeler, reklamlar ve ilanlar yer aldı. Tabloda bütün malzemelere dair şu bilgilere yer
verildi: Numara, tarih, sayfa, yazar adı, yazı adı ve yazı türü. İkinci bölümde tabloda yer alan
yazılar, “yazar adına, konularına ve türlerine göre” üç ana başlık altında sınıflandırıldı ve
“Görsel Malzemeler”, “Fotoğraflar, Karikatürler, Haritalar” başlıkları altında tasnif edildi.
Dördüncü bölümde ise gazetede yer alan ve edebî ve fikrî açıdan değerli olduğunu
düşündüğümüz metinler yeni harflere aktarılarak “Seçilmiş Metinler” bölümünü meydana
getirmiştir. Bu metinler ise kendi aralarında Düz Yazılar ve Manzum Metinler olarak iki alt
başlık altında sıralandı. Metinler aktarırken okunur ve anlaşılır olması sebebiyle bazı kurallara
uyma zorunluluğu görülmüştür:

1. Metinler aktarılırken günümüz imla kurallarına uymaya dikkat edildi ve metinlerin


noktalama işaretleri metnin aslına bağlı kalarak aktarıldı.

2. Osmanlı Türkçesi kelime sonlarındaki (b,c,d,g) ünsüzleri, Türkçe imlasına uygun


olarak (p,ç,t,k) şeklinde yazıldı: Hamid- Hamit, Bağdad- Bağdat vb.

3. Ayın ve Hemze işaretleri mümkün olduğu kadar kullanılmamaya dikkat edildi.

4. Kalıplaşan Arapça ve Farsça tamlamalar genel olarak bitişik yazıldı: Darüleytam,


Darülfünun vb.

5. Uzatma işareti, anlam karmaşası yaratan sözcükler dışında kullanılmadı: hala- hâlâ
vb.

II
6. Genel başlık altındaki küçük haber başlıkları farklı imzalarla yazılmışsa tabloya
işlendi, onun dışındaki küçükbaşlıklar yazar ve konu bütünlüğü taşıdığından tabloda yer
almadı.

7. Düzyazılar Osmanlı Türkçesinden aktarılırken silik ve okunmayan kısımlar


“(Silik)” şeklinde belirtildi.

8. Tabloda İlan/Reklam gibi malzemeler verilirken yazar adı sütununda bu kısım boş
bırakılmış ve kısa çizgi (-) işaretiyle belirtilmiştir.

9. Yazar adlarındaki kısaltmalar, yanlış okumaya sebebiyet vermemesi açısından Arap


harflerin tam şekilleriyle verildi: A(ayın), E(lif), D(al) vb.

10. Sansürlü olan metinler (Sansürlü), kısmen sansürlü olan metinler ise (Kısmen
Sansürlü) şeklinde belirtildi.

11. Kelimeler aktarılırken bugünkü asıllarına uygun şekilde kullanıldı: Büdçe-bütçe,


cedvel-cetvel, gaib-kayıp vb.

12. Batı dillerindeki kelimeler mümkün olduğu kadar asıllarına uygun şekilde yazıldı.

13. Başlıksız yazılan ilan ve reklamlar tabloya işlenirken konuya açıklık getirecek
biçimde işlendi.

Gazeteler, insanlık tarihi açısından önemli kaynakların başında gelmektedir. İnsanın,


bugünü yaşarken bilgiye kolaylıkla ulaşması ve tarihine sahip çıkması gazeteler aracılığıyla
daha kolay bir hâl almıştır. Yaptığımız bu çalışmanın, geçmişin dil ve edebiyatına ışık
tutmasının yanında, dönemin siyasetinden ticaretine, kültüründen geleneğine kadar birçok
alanda yaralanılabilecek malzemeyi içermektedir.

Çalışmamda yardımlarını esirgemeyen sayın hocam Doç. Dr. Ramis KARABULUT’a,


her zaman yanımda olan sevgili annem Melek YILMAZ’a teşekkürlerimi bir borç bilirim. Dış
devletlerin, topraklarımızı paylaşma emellerini icraata geçirdiği bir dönemde, tarih
sahnesinden silinmekte olan bir ülkeyi yeniden var eden Mustafa Kemal ATATÜRK’ün adını
rahmetle anarak şükranlarımı sunmak da en asli görevimdir.

III
ÖZET

YÜKSEK LİSANS TEZİ


TASVİR-İ EFKÂR GAZETESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME (Yıl: 1920 / Sayı: 2945-3028)
YILMAZ, Duygu
Türk Dili ve Edebiyatı AnabilimDalı
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Ramis KARABULUT
Ağustos 2018, XVI+293 sayfa

27 Haziran 1962 yılında çıkarılmaya başlayan Tasvir-i Efkâr gazetesinin 1920 yılına
ait sayılarını (2945-3028) çalışmamızda incelemeye çalıştık. İtilaf Devletleri ile İttifak
Devletleri arasında, bir sömürge savaşı olan 1. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914 tarihinde
başlayıp 1918 tarihinde sona ermiştir. İttifak Devletleri verdiği mücadeleyi İtilaf Devletleri
karşısında kaybederken, mağlup devletlere dayatılan zorunlu anlaşmalar ağır şartları
beraberinde getirir. İttifak Devletleri bloğunda yer almak zorunda kalan Türkiye de ağır
şartlardan nasibini almıştır. İmzalanan anlaşmalar Anadolu’yu işgale açık hale getirir. 13
Kasım 1918 Tarihinde İstanbul’un işgali gerçekleşir. Tasvirî Efkâr gazetesi, bu şartlar içinde
milli mücade destekçisi bir tutum takınır. Fransa, İngiltere, Yunanistan ve Almanya ile
yoğunlukta olan siyasi haberlerden başka, Londra Konferansının toplanma kararları hakkında
haberler, 12 Ocak 1920 yılında toplanmaya başlayan ikinci Meclis-i Mebusan’ın toplantıları,
İstanbul yangınları, veba derdi, esir ve muhacirlerle ilgili haberlerin yoğunluğu göze çarpar.
Dört bölümden oluşan bu çalışmamızın giriş bölümde Tasvir-i Efkâr gazetesi hakkında
gerekli bilgileri verdik: Devrin genel durumu, Ana hatlarıyla 1920 yılında Türk basını. İkinci
bölümde Tasvir-i Efkâr gazetesinin incelenen sayılarına dair şekil, muhteva özelliklerine
değindik. Tasvir-i Efkâr gazetesine ait içindekiler tablosunu oluşturduk. Bu tabloyu
oluştururken Ana başlıkları almaya dikkat ettik, ana başlıklar altında yer alan konu bütünlüğü
taşıyan veya aynı imzayla yazılan haber başlıklarını göstermeyi tercih etmedik. Bunun dışında
ana başlıklar atında yer alan, konu bütünlüğü taşımayan ve ayrı imzalarla yazılan haber
başlıklarını tabloya eklemeyi uygun gördük. Tabloyu oluştururken, sütun numarası, gazete
numarası, tarih, yazar adı, yazı adı, sayfa numarası ve yazının türüne değindik. Tahlilî Fihrist
adını verdiğimiz üçüncü bölümde ise incelenen sayılara dair yazılar, yazar adına, konularına
ve türüne göre sınıflandırdık. Sınıflandırmayı yaparken tekrara düşmemek amacıyla, konuyla
alakalı sınıflandırdığımız satır sayılarını sırasıyla vermeyi tercih ettik. Gazetenin son
sayfalarında bulunan reklam ve ilanları, Reklamlar ve İlanlar başlığıyla sınıflandırdık. Yine
bu bölümde fotoğraf, resim, karikatür ve haritları görsel malzemeleri, Görsel Malzemeler
başlığı altında tasnif ettik. Dördüncü ve son bölümde, edebî ve fikrî açıdan önemli
gördüğümüz veya yazarı açısından önem arz eden metinlerin çevirisini Örnek Metinler başlığı
altında vermeyi tercih ettik. İncelediğimiz sayılardan yolla çıkarak gördük ki, bu çalışma,

IV
dönemin sosyal hayatı, kültürü, dil ve edebiyatı, ticareti, siyaseti gibi pek çok konuda tarihe
ışık tutacak bilgileri gün yüzüne çıkarmıştır. Mazinin tozlu raflarından gün yüzüne çıkarılmış
bu bilgiler, bilim dünyasına sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Türk Tarihi, Türk Basını, Tasvir-i Efkâr, , Türk Edebiyatı

V
ABSTRACT

MASTER THESIS
AN ANALYSIS ON TASVİR-İ EFKÂR NEWSPAPER (Year: 1920/ Issue: 2645-3028)
YILMAZ, Duygu
Turkish Language and Literature
Supervisor: Associate Professor Ramis KARABULUT
August 2018, XVI + 293 Page

We tried to examine the issues of Tasvir-i Efkâr newspaper, which started to be


published on June 27, 1962, in the year 1920 (2945-3028) in our study. World War, a colonial
war between the Entente States and the Alliance, began on July 28, 1914 and ended in 1918.
While the Allies lose their struggle against the Entente States, the obligatory agreements
imposed on the defeated states bring severe conditions. Forced to take part in the Allies block
Turkey has received a grant from the harsh conditions. Signed agreements make Anatolia
open to occupation. On November 13, 1918, the occupation of Istanbul took place. The
Tasvirî Efkar newspaper adopts an attitude that supports the national struggle under these
conditions. In addition to political reports with intense relations with France, England, Greece
and Germany, news about the decisions of the London Conference to convene, the meetings
of the second Parliament, which began to convene on 12 January 1920, the fires of Istanbul,
the plague, the reports of prisoners and immigrants are noticeable. In the introduction of this
four-part study, we gave the necessary information about the Tasvir-i Efkâr newspaper: The
general situation of the era, the Turkish media in 1920. In the second part, we mentioned the
shape and content features of Tasvir-i Efkâr newspaper. We created the table of contents of
Tasvir-i Efkâr newspaper. While creating this table, we took care to take the main headings,
we did not prefer to show the headlines of the headings that are subject to integrity or written
with the same signature. Apart from this, we deemed it appropriate to include the news
headings under the main headings, which are not subject integrity and written with separate
signatures. When creating the table, we mentioned column number, newspaper number, date,
author name, article name, page number and type of article. In the third section, which is
called as Assay Fihrist, we have classified articles on the issues examined, on behalf of the
author, by subject and type. While performing the classification, we preferred not to repeat it,
but to set the number of ordering classes on the subject. We classified the ads and
advertisements on the last pages of the newspaper with the title of Ads and Advertisements.
Again, in this section, we have classified photographs, paintings, cartoons and maps under the
title of visual materials and visual materials. In the fourth and final chapter, we have chosen to
translate texts that we consider literary and intellectual as important or important for the
author under the heading of Sample Texts. From the numbers we have examined, we have

VI
found that this study has brought to light the history that will shed light on many subjects such
as social life, culture, language and literature, trade and politics of the period. This
information was unearthed from the dusty shelves of the past and presented to the scientific
world.
Key Words: Turkish History, Turkish Press, Tasvir-i Efkâr, Turkish Literature

VII
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ ........................................................................................................................................ I
ÖZET ......................................................................................................................................... IV
ABSTRACT .............................................................................................................................. VI
İÇİNDEKİLER...................................................................................................................... VIII
KISALTMALAR ..................................................................................................................... XV
I. BÖLÜM ....................................................................................................................................1
I. GİRİŞ ........................................................................................................................................2
I.1. DEVRİN GENEL DURUMU ...........................................................................................2
I. 2. ANA HATLARIYLA 1920’DE TÜRK BASINI ............................................................4
II. BÖLÜM ...................................................................................................................................6
II. İNCELEME ............................................................................................................................7
II.1. TASVİR-İ EFKÂR GAZETESİ VE İNCELENEN SAYILARA DAİR (Yıl: 1920,
Sayı: 2945-3028) .......................................................................................................................7
II.1.1. Şekil Özellikleri ................................................................................................... 7

II.1.2. Muhteva Özellikleri ............................................................................................. 8

II.1.3. Yazar Kadrosu ..................................................................................................... 9

II.2. (YENİ) TASVİR-İ EFKÂR’IN İÇİNDEKİLER TABLOSU ......................................11


III. BÖLÜM ...............................................................................................................................99
III. TAHLİLÎ FİHRİST ..........................................................................................................100
III.1. YAZILAR ...................................................................................................................100
III.1.1. YAZAR ADINA GÖRE YAZILAR .............................................................. 100

III.1.2. Türlerine Göre Yazılar ................................................................................... 109

III.1.2.1. Fıkralar ............................................................................................................109

III.1.2.2. Gezi Yazıları....................................................................................................109

III.1.2.3. Hatıralar ...........................................................................................................109

III.1.2.4. Makaleler .........................................................................................................109

III.1.2.5. Mektuplar ........................................................................................................114

III.1.2.6. Mülâkatlar .......................................................................................................114

III.1.2.7. Romanlar (Tefrikalar)......................................................................................115

III.1.2.8. Sohbetler ..........................................................................................................115

VIII
III.1.2.9. Şiirler ...............................................................................................................116

III.1.2.10. Yayın Tanıtım................................................................................................117

III.1.3. Konularına Göre Yazılar ................................................................................ 118

III.1.3.1. İç Olaylar ve Siyasetle İlgili Yazılar ...............................................................118

III.1.3.2. Fransa ile ilgili Yazılar: ...................................................................................120

III.1.3.3. İngiltere ile ilgili Yazılar: ................................................................................120

II.1.3.3. Londra Konferansı İle İlgili Yazılar: ................................................................120

III.1.3.4. Almanya ile ilgili Yazılar: ...............................................................................121

III.1.3.5. İtalya ile ilgili Yazılar: ....................................................................................121

III.1.3.5. Yunanistan ile ilgili Yazılar: ...........................................................................121

III.1.3.6. Avusturya-Macaristan ile ilgili Yazılar: ..........................................................121

III.1.3.7. Amerika ile ilgili Yazılar:................................................................................121

III.1.3.8. Kafkas Devletleri (Ermenistan- Gürcistan-Azerbaycan) ile ilgili Yazılar: .....122

III.1.3.9. Rusya ve Bolşevizm ile ilgili Yazılar: .............................................................122

III.1.3.10. Bulgaristan ile ilgili Yazılar: .........................................................................122

III.1.3.11. Romanya ile ilgili Yazılar: ............................................................................122

III.1.3.12. Arap Ülkeleri (Suriye, Irak, İran, Mısır, Fas, Sudan, Hicaz, Filistin, Libya)
ile ilgili Yazılar:..............................................................................................................122

III.1.3.13. İsviçre ile ilgili Yazılar: .................................................................................122

III.1.3.14. Diğer Ülkeler ve United Bölgeler ile ilgili Yazılar: ......................................123

III.1.3.15. İstanbul İle İlgili Yazılar: ..............................................................................123

III.1.3.16. Tarihle İlgili Yazılar: .....................................................................................123

III.1.3.17. Malî Konularla İlgili Yazılar: ........................................................................123

III.1.3.18. Askerî Konularla İlgili Yazılar: .....................................................................123

III.1.3.19. Savaş ve Barışlarla İlgili Yazılar: ..................................................................124

III.1.3.20. Dinî Konularla İlgili Yazılar: ........................................................................124

III.1.3.21. Eğitimle İlgili Yazılar:...................................................................................124

IX
III.1.3.22. Meclis-i Mebusan ile İlgili Yazılar ...............................................................124

III.1.3.23. Yerli ve Yabancı Basın İle İlgili Yazılar: ......................................................124

III.1.3.24. Esir ve Göçmenlerle İlgili Yazılar: ...............................................................125

III.1.3.25. Hukukî Konularla İlgili Yazılar: ...................................................................125

III.1.3.26. Sporla İlgili Yazılar: .....................................................................................125

III.1.3.27. Memurlarla İlgili Yazılar: .............................................................................125

III.1.3.28. Kaza, Hastalık ve Doğal Afetlerle İlgili Yazılar: ..........................................125

III.1.3.29. Gazi, Yetim ve Dullar ile İlgili Yazılar: ........................................................125

III.1.3.30. Mimarî ile İlgili Yazılar: ...............................................................................125

III.1.3.31. Fenle İlgili Yazılar: .......................................................................................125

III.2. REKLAMLAR VE İLANLAR .................................................................................126


III.2.1. İlanlar .............................................................................................................. 126

III.2.1.1. Adlî İlanlar: .....................................................................................................126

III.2.1.2. Askerî İlanlar: ..................................................................................................126

III.2.1.3. Çeşitli Konularla (İtizar- İhtar- Davet- Okuyucuya Duyurular vb.) ile İlgili:.126

III.2.1.4. Dinî İlanlar: .....................................................................................................126

III.2.1.5. Edebî İlanlar: ...................................................................................................126

III.2.1.6. Eğitim ile İlgili İlanlar: ....................................................................................126

III.2.1.7. Emlak ile İlgili İlanlar: ....................................................................................126

III.2.1.8. İhale Satışlarıyla ilgili ilanlar: .........................................................................126

III.2.1.9. İletişim ve Ulaşımla ilgili İlanlar: ...................................................................126

III.2.1.10. İş ve İşçi Arayan İlanları: ..............................................................................127

III.2.1.11. Kayıp İlanları:................................................................................................127

III.2.1.12. Kiralık İlanları: ..............................................................................................127

III.2.1.13. Konser, Konferans vb. ile ilgili İlanlar: .........................................................127

III.2.1.14. Malî İlanlar: ...................................................................................................127

III.2.1.15. Resmi Daireler ile İlgili İlanlar: ....................................................................127

X
III.2.1.16. Sağlık İle İlgili İlanlar: ..................................................................................127

III.2.1.17. Satılık İlanları: ...............................................................................................127

III.2.1.19. Ticarî İlanlar: .................................................................................................128

III.2.1.20. Yardım İlanları: .............................................................................................128

III.2.2. Reklamlar ....................................................................................................... 128

III.2.2.1. Kıyafet Reklamları: .........................................................................................128

III.2.2.2. Sergi, Konser ve Tiyatro Reklamları:..............................................................128

III.2.2.3. Ticarethane Reklamları: ..................................................................................128

III.2.2.4. Eğitim Reklamları (Mektep, Özel Ders, vb.): .................................................128

III.2.2.5. Sinema Reklamları: .........................................................................................128

III.2.2.6. Hizmet Reklamları (Terzihane, İsirahat Salonu, Lokanta, Fotoğrafhane): .....128

III.2.2.7. Sağlık İle İlgili Reklamlar (Doktor, İlaç, Tedavihane, Cerrahi Aletler vb.): ..129

III.2.2.8. Kitap ve Mecmua Reklamları: ........................................................................129

III.2.2.9. Ürün Reklamları (Çay, Şeker, Odun Kömür, Sucuk, Reçel, Sabun, Şark
Sürmesi, Takı, Ayakkabı, Sigara Kâğıdı, Rakı- Şarap, Tereyağı vb): ...........................129

III.2.2.10. Saatlerle İlgili Reklamlar: .............................................................................129

III.2.2.11. Tefeci Reklamları: .........................................................................................129

III.2.2.12. Araç Gereç İle İlgili Reklamlar: ....................................................................129

III.2.2.13. Pazar ve Çarşı ile İlgili Reklamları: ..............................................................129

III.3. GÖRSEL MALZEME ...............................................................................................130


III.3.1. Fotoğraflar ...................................................................................................... 130

I11.3.1.1. Türk Şehirleri ve Manzara Fotoğrafları: ........................................................130

I11.3.1.2. Yabancı Şehirler ve Manzara Fotoğrafları: ....................................................130

I11.3.1.3. Yazar ve Şairlerle İlgili Fotoğraflar: ..............................................................131

I11.3.1.4. Türk Devlet Adamları ve Askerleri ile İlgili Fotoğraflar:..............................131

I11.3.1.5. Yabancı Devlet Adamları ve Askerlerle ile İlgili Fotoğraflar: ......................137

I11.3.1.6. Ulaşım ve Haberleşmeyle İlgili Fotoğraf: ......................................................142

I11.3.1.7. Toplantı ve Mitinglerle İlgili Fotoğraflar: .....................................................142

XI
I11.3.1.8. Sporla İlgili Fotoğraflar: ................................................................................142

I11.3.1.9. Sağlıkla İlgili Fotoğraflar: ..............................................................................143

I11.3.1.10. Gazete ve Gazetecilerle İlgili Fotoğraflar: ...................................................143

I11.3.1.11. Muhacir, Yetim ve Dullarla İlgili Fotoğraflar: ............................................143

I11.3.1.12. Din Adamlarıyla İlgili Fotoğraflar: ..............................................................143

I11.3.1.13. Kaza, Doğal Afetler ve Ölüm ile ilgili Fotoğraflar: .....................................144

I11.3.1.14. Eğitim Öğretimle İlgili Fotoğraflar: .............................................................144

I11.3.1.15 Eşyalarla İlgili Fotoğraflar: ...........................................................................144

III.3.2. Resimler .......................................................................................................... 144

III.3.2.1. Bayrak, Mühür, Zarf vb. Eşyalarla İlgili Resimler: ........................................145

III.3.2.2. Yabancı Devlet Adamları, Gazetecilerle ve Ressamlarla İlgili Resimler: ......145

III.3.2.3. Hava Şartları İle İlgili Resimler: .....................................................................145

III.3.2.4. Şehirlerle İlgili Resimler: ................................................................................146

III.3.2.5. Yerli Devlet Adamlarıyla İlgili Resimler: .......................................................146

III.3.3. Karikatürler..................................................................................................... 146

III.3.4. Haritalar .......................................................................................................... 146

IV. BÖLÜM .............................................................................................................................148


IV. SEÇİLMİŞ METİNLER ..................................................................................................149
IV.1. DÜZ YAZILAR ..........................................................................................................149
KONYA’DA SELÇUKÎ HARABELERİ/ MEŞHUR (SAHİP ATA) VE SIRÇALI
MEDRESELERİ ........................................................................................................... 149

HİLAFETİN ESASI SALTANATTADIR ................................................................. 154

GİDEN MECLİSLER NE İDİ, NE OLDU? .............................................................. 158

DERD-İ CEHALET ................................................................................................... 162

YENİ CAMİİ’NİN MİMARI ..................................................................................... 163

TÜRBE-İ MEVLANA’YI ZİYARET ........................................................................ 166

SIHHAT-I HÜMAYUNDA ASAR-I SALAH .......................................................... 172

NAKİYE HANIM HEMŞİREMİZİN MİLLETE HİTABI: ...................................... 174

XII
FATİHLERİN YAVUZALRIN TÜRBELERİNİ BIRAKIP GİDECEK MİYİZ? .... 174

ANADOLU’DA HEYCAN-I VATANPERVARANE .............................................. 176

KONYA’DAN ULUKIŞLA’YA................................................................................ 178

BİZ FATİH’İN TÜRBEDARIYIZ. ONUN MERKAD-I MÜBAREĞİNİ BIRAKIP


BİR YERE GİDEMEYİZ ............................................................................................. 182

GİDEN MECLİSLER NE İDİ, NE OLDU? .............................................................. 184

YENİ CAMİ’DE HASEKİ SULTAN ÇİFTE HAMAMI .......................................... 188

ULUKIŞLA ................................................................................................................ 191

“O VE BİZ” ................................................................................................................ 195

“PİERRE LOTİ’DE TÜRK AŞKI” ............................................................................ 198

“UDEBA VE MEŞAHİRİMİZİN FİKİR VE İHTİSASLARI” ................................. 201

DUYGU MESELESİ.................................................................................................. 204

KAFKASYA’DA BİR CEVELAN ............................................................................ 207

UHUVVET-İ İSLAMİYE’NİN İNKİŞAFI ............................................................... 211

ÜSTAT EKREM’İN DEVR-İ SENEVÎ-İ İRTİHALİ ................................................ 215

BİR BAHS-İ EDEBÎ .................................................................................................. 217

“KARGAH”TA BİR GECE ....................................................................................... 218

KAFKASYA’DA BİR CEVELAN ............................................................................ 222

EBUBEKİR HAZIM VE KÂZIM BEYLER ............................................................. 227

HÂLÂ O MARAZ!.. .................................................................................................. 228

AÇIK MEKTUP ......................................................................................................... 231

BİR MÛCİB ............................................................................................................... 233

SULTAN SELİM SALİS ZAMANINDA İSTANBUL ............................................. 234

İCMAL-İ FENNÎYE .................................................................................................. 237

NİĞDE ........................................................................................................................ 240

ÜSTAT EKREM’İN BİR MÜSVEDDESİ ................................................................ 244

DÂHİLİYE NAZIR-I CEDİDİ................................................................................... 249

XIII
YIL SONU.................................................................................................................. 251

İKİ FATMA................................................................................................................ 253

YETİMLER ARASINDA .......................................................................................... 257

KELAMÜ’L-MÜLÛK ............................................................................................... 259

KELAMÜ'L-MÜLÛK -2- .......................................................................................... 263

V.2. MANZUM METİNLER ..............................................................................................267


YENİ KARTLAR ....................................................................................................... 267

YOK YOK! ................................................................................................................ 268

OLDUK ...................................................................................................................... 269

FATİH’İN TÜRBESİNDE ......................................................................................... 270

KALMIŞTIR .............................................................................................................. 273

DERLER..................................................................................................................... 274

RIZA TEVFİK BEY’E ............................................................................................... 276

SONUÇ .....................................................................................................................................277
KAYNAKÇA ...........................................................................................................................280
EKLER .....................................................................................................................................281
ÖZGEÇMİŞ .............................................................................................................................293

XIV
KISALTMALAR

(-): İmzasız
C. : Cilt
KE: Kânunuevvel
MT: Mart
NR. : Numara
NS: Nisan
s. : Sayfa
SN.: Sütûn Numarası
ŞB: Şubat
vb.: Ve benzeri

XV
I. BÖLÜM

(GİRİŞ)

1
I. GİRİŞ

I.1. DEVRİN GENEL DURUMU

1919 yılı ile 1920 yılı Osmanlı Devleti açısından en yıpratıcı yıllardır. 1914 yılında
sanayileşmiş devletlerin siyasi ve iktisadi gücü eline almak istemesi Birinci Dünya Savaşı’nın
başlamasına neden olacaktır. Bir Sömürge arayışı olan bu savaş Türkiye için ağır şartları
beraberinde getirir. Bu şartların yıpratıcılığı Türk milletinin, millet olma ruhunu ortaya
çıkararak “Milli Mücadele” döneminin başlamasına sebep olur. “Türk milletinin kalbinden,
vicdanından doğan ve ilham alan en köklü ve en belirgin istek ve inancı belli olmuştu:
Kurtuluş… Bu kurtuluş feryadı Türk vatanının bütün ufuklarında yankılanmaktaydı. Milletten
başka bir açıklama beklemeye gerek yoktu. Artık bu isteği dile getirmek kolaydı. Nitekin
Erzurum ve Sivas Kongrelerinde Milli istek açıkça ortaya konmuş ve dile getirilmişti.”
(Atatürk, 2007: 275)

İttifak devletleri denilen Almanya, Avusturya- Macaristan ve İtalya’nın (İtalya,


sonradan İtilaf Devletlerinin yanına geçecektir) gücü eline almak istemesine, İtilaf devletleri
(İngiltere, Fransa ve Rusya) karşı çıkıyordu. Bu anlaşmazlığa karşı, herhangi bir olumsuzluk
karşısında savaşa girmek için hazırlıklarını yapmıştı devletler. Avusturya- Macaristan
veliahdının Sırplar tarafından öldürülmesi gerginliği daha da arttırdı. Bu olay üzerine
devletler arasındaki bu gerginlik yerini savaşa bıraktı. İtilaf ve İttifak devletleri arasında
başlayan bu savaş, sonrasında başka devletlerin ve Osmanlı Devletinin de savaşa girmesiyle
daha geniş alana yayıldı. Tarafsız kalmak isteyen Osmanlı, Almanya savaş gemilerinin
Osmanlı’ya sığınmasıyla tarafsızlığını bozmak zorunda kaldı. Böylece Osmanlı Devleti de
Almanya’nın yanında, yani İttifak devletleri arasında savaşa girmiş oldu. İtilaf Devletlerinin,
İttifak Devletlerini mağlup etmesi Osmanlı Devleti açısından yıkılışın ve yeniden doğuşun
sebebiydi.

Birinci Dünya Savaşı sonrasında,1919 yılında toplanan Paris Barış Konferansı’nda


Almanya’ya Versay anlaşması kabul ettirilirken, Osmanlı’ya Sevr anlaşması dayatıldı. Bir
paylaşım savaşı olan bu savaşın beraberinde getirdiği Sevr Anlaşması, itilaf devletlerinin,
Osmanlı toprakları üzerindeki emellerini açık bir şekilde ortaya koyuyordu. Ayrıca 30 Ekim
1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi de Osmanlı Devleti açısından ağır şartları
beraberinde getirdi. Anadolu’yu işgallere açık hale getiren bu anlaşmayla Osmanlı Devleti
fiilen bitti ve şartları Mondros Mütarekesinden çok da farklı olmayan anlaşmaları da ardı sıra
getirdi. Atatürk Nutuk kitabında bu anlaşmalar hakkında şu sözleri söylemektedir: “

2
Efendiler, Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan sonra düşman devletler tarafından Türkiye’ye
dört defa barış şartları teklif edilmiştir. Bunlardan birincisi, Sevr taslağıdır. Bu taslak hiçbir
görüşmenin ürünü olamayıp İtilaf Devletleri tarafından Yunan Başvekili Mösyö Venizelos’un
da katılmasıyla düzenlenmiş ve Vahdettin’in hükümeti tarafından 10 Ağustos 1920’de imza
edilmiştir. Bu taslak, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce tartışılmaya değer bile sayılmamıştır.
İkinci barış teklifleri, Birinci İnönü Muharebesi’nden sonra toplanan Londra Konferansı’nın
sonunda 12 Mart 1921 tarihinde yapılmıştır. Bu teklifler Sevr Anlaşması”na bazı değişiklikler
getiriyor ise de, üzerinde durulmamış olan meselelerde Sevr taslağındaki maddelerin olduğu
gibi bırakıldığını kabul etmek gerekir. Bu teklifler, bize tartışılmaya yol açmadan İkinci İnönü
Muharebesi’nin başlamasıyla sonuçsuz kalmıştır. Üçüncü barış teklifleri, 22 Mart 1922’de,
yani Sakarya zaferinden ve Fransızlarla imzalanan Ankara Anlaşması’ndan sonra ve yakında
yeni bir taarruzumuzun beklendiği sıralarda, Paris’te toplanan İtilaf Devletleri Dışişleri
Bakanları tarafından yapılmıştır. Bu tekliflerde, artık işe Sevr taslağını temel olarak ele alma
usulünden vazgeçilmiş ise de, ana gayeleri ile milli gayemizi gerçekleştirmekten uzaktı.
Dördüncü teklif Lozan Anlaşması’nın imzalanmasıyla sonuçlanan görüşmelerdir.”( Atatürk,
2007: 533-534) Bu zorluklar içinde Halk, bilinçlenmeli, örgütlenmeli ve bu işgallere dur
demeliydi. Yaşanan bu olaylar karşısında çeşitli kurtuluş fikirleri ortaya çıkmaya başladı:
İngiliz himayesini istemek, Amerikan mandasını istemek, bölgesel kurtuluşa başlamak.
Mustafa Kemal Atatürk bu durum karşısında düşüncelerini şu şekilde dile getirir: “Efendiler,
bu durum karşısında bir tek karar vardı. O da milli hâkimiyete dayanan, kayıtsız şartsız,
bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak!” (Atatürk, 2007: 27). Böylece Atatürk ve silah
arkadaşları “Ya İstiklal Ya Ölüm” diyerek fiilen bitmiş Osmanlı Devleti’nin yerine yeni bir
devletin temelini atacaktır.

“Birinci Dünya Savaşı içinde cepheden cepheye koşup, hayatta kalabilenler imkân
dâhilinde memleketine dönüşü ve sonrasındaki gelişmelerin farklı cepheleri içinde toplumla
iletişimin sağlanmasında askeri irtibat en önemli basamaklar arasındaydı. "Verici ile alıcı
arasında iletişimi sağlayan" bireysel hedefleri toplumsallaştıran haberleşme, şüphesiz
hareketlenme gerçekleşebildiği takdirde işgalleri sona erdirme çabasında en fazla ihtiyaç
duyulacak bir unsur idi.” (Akkoyun, 2018: 649). Bu ihtiyaç dâhilinde, Tasvir-i Efkâr
gazetesi, kurulduğundan beri savunduğu politikadan vazgeçmeyerek üzerine düşen görevi
yapmış, halkı bilinçlendirmiş ve bağımsızlığımızın büyük destekçisi olmuştur.

3
I. 2. ANA HATLARIYLA 1920’DE TÜRK BASINI

İlk olarak Avrupa’da ortaya çıktığı bilinen gazeteler, tek sayfalık haber yapraklarından
ibarettir ve bu haber yapraklarına “Gazete” adı verilmiştir. Orhan Koloğlu gazetenin doğuşu
hakkında şu görüşü ileri sürer: “Gazetenin öcüsü olarak Avrupa’da 1450’lerde “Haber
Yaprakları” belirmiş, 17. Yüzyılın ilk yarılarında “ süreli(muntazam) yayın” –ki genelde
“Gazete” adıyla anılmıştır- ve 1660’da ise ilk günlük yayın ortaya çıkmıştır. Bu gelişmenin
gerçekleşmesinde başrolü, 1440’larda Avrupa’da beliren ve hızla bütün kıt’aya yayılan
basımevi (matbaa) oynamıştır.” (Koloğlu, 2015: 11)

Türkiye’de gazete başlangıcı ise Batıya ilginin arttığı, Osmanlı Devletinde kültürel ve
siyasal açıdan köklü değişikliklere sebep olan Tanzimat dönemiyle başlar. Padişahın
yetkilerinin sınırlandığı ve anayasal döneme geçişe bir adım sayılan bu dönemle birlikte, söz
söyleme hakkına, gazeteler aracılığıyla halk da dâhil olmaya başlar. Halkı bu hakka dâhil
etmek elbette ki halkın milli diliyle olmak zorundadır. Tasvir-i Efkâr gazetesi kurulduğu ilk
günden beri fikir gazeteciliğinin temsilcisi olmuştur. Halkın yararını her şeyin üstünde
gözeten bu gazete dilini de halkın yararına kullanarak sade, anlaşılır bir dille yazılarını
yayınlamayı tercih etmiştir. Ruzname-i Ceride-i Havadis ile Tasvir-i Efkâr gazetelerinde,
Şinasi ile Mehmet Sait Efendi arasında yaşanan “Mebûsetun Anha” meselesi, Tanzimat
döneminin getirdiği pek çok yenilikten biri olarak, dil konusunda da ortaya çıkan yeniliğin en
açık göstergesidir. Bu açıdan Tasvir-i Efkâr gazetesinin hem fikrî hem millî hem de dil
açısından Türk milletine yararı yadsınamaz.

1914-1918 yılları arasında esen Birinci Dünya Savaşı rüzgârı, 1919 ile 1920 yıllarında
galip devletlerin bölücü faaliyetlerini beraberinde getirir. Sözde barış anlaşmaları ülkeyi
işgale açık hale getirirken “Ya İstiklal Ya Ölüm” düşüncesi milli mücadeleye inanların bu
yolda saf tutmasını ve bu düşünceyle fikrî ve fiilî eyleme geçmesini sağlar. “Bütün bu
olumsuzluklara rağmen yayınlandığı dönem için bir kaynak niteliği taşıyan ve Türk fikir
gazeteciliği tarihinde önemli bir yer işgal eden Tasvir-i Efkâr, ileride “ Meşrutiyet” ile
sonuçlanacak bir hareketin doğmasına büyük katkıda bulunmuştur. Şüphesiz bunda en büyük
etken bu gazetenin yazı kadrosunda Şinasi, Namık Kemal ve Recaizâde Ekrem gibi dönemin
kültür ve fikir hayatında etkili olmuş kişilerin görev almasıdır.”(Hayta, 2002: 2).

Birinci Dünya Savaşı sonunda 30 Ekim 1918 tarihinde İtilaf Devletleri ile Osmanlı
İmparatorluğu arasında Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasıyla yeni bir dönem başlamış
oldu. Yirmi beş maddeden oluşan bu mütarekenin, özellikle yedinci maddesi Osmanlı

4
Devletinin işgaline zemin hazırlamıştır. Bu maddeye göre, İtilaf devletleri güvenliklerini
tehdit edecek bir durum ortaya çıkarsa, herhangi bir stratejik noktayı işgal edebileceklerdir.
İşgallerin başlamasına zemin hazırlayan bu maddeyle birlikte işgaller başlamış ve kurtuluş
çarelerini farklı yollarda arayan gazeteler çıkmaya başlamıştır. “Mütareke yıllarında
İstanbul'da çeşitli eğilimlerde gazete çıkmıştır. Bir yandan Millî Mücadele'yi destekleyenler
vardı: İleri, Yeni Gün, Akşam ve Vakit. Bir yanda da Millî Mücadele'ye bütün güçleriyle
saldıranlar: Peyam-ı Sabah, Alemdar ve Türkçe İstanbul. Bunların dışındakiler Anadolu'daki
direniş hareketine sempatisi olan gazetelerdi: Tasvir-i Efkâr, Tevhid-i Efkâr, İstiklâl, İkdam
ve Tercüman-ı Hakikat. 1922 Kasım'ında yeniden çıkan Tanin yine İttihatçıları koruyordu.
Koyu İslâmcılar Sebilürreşad'ın çevresinde toplanmışlardı. Komünistler de Aydınlık dergisini
çıkardılar.” (Topuz, 2003: 98-99). Yayımlanmaya başladığı günden beri siyasi politikasını
değiştirmeyen Tasvir-i Efkâr gazetesi 1920 yılında da savunduğu yoldan dönmemiş, Hıfzı
Topuzun da dediği gibi Anadolu’daki direniş harekâtına destek veren gazetelerin başında
gelmiştir.

Kurtuluşu direnişte bilen Tasvir-i Efkâr gazetesi, havadis veren haber yaprakları
olmasından ziyade asıl amacını, ilk sayısında Şinasi Tarafında yazılan önsözde ortaya
koymuştur. “Anlamca çok yoğun olan bu önsözden, Batı’da devletle halk arasında münasebet
şeklinin, yani demokratik zihniyetin ülkeye getirilmek istendiği anlaşılıyordu: “Devlet,
milletin vekilidir. Devletin gücü, halka götürdüğü iyi hizmetlerden doğar. Halkın bu hizmetler
hakkındaki düşüncelerine ise gazeteler tercüman olur.” (Türk Ansiklopedisi,1981:487).
Böylece Şinasi, halkı bilinçlendirip direnişe hazırlarken halkın yanında olacağının bildirisini
yapmıştır. Kurulduğu ilk günden itibaren Mütareke Dönemine kadar ve sonrasında da bu
yoldan vazgeçmeyen Tasvir-i Efkâr gazetesi, takındığı bu tutumla milli uyanış ve direnişin
büyük destekçisi olmuştur.

5
II. BÖLÜM

(İNCELEME)

6
II. İNCELEME

II.1. TASVİR-İ EFKÂR GAZETESİ VE İNCELENEN SAYILARA DAİR (Yıl:


1920, Sayı: 2945-3028)

II.1.1. Şekil Özellikleri

Tasvir-i Efkâr gazetesinin incelediğimiz yıllara dair (2945-3028) sayfa sayısı iki ve
dört sayfa olarak çeşitlilik göstermektedir. Gazetenin sağ üst köşesinde “Sermuharriri
Ebuzziyazade Velid- Nüshası her yerde 2 kuruş” notu yer alır. Notun hemen altında adres ve
tarih bilgilerine yer verilir. Gazete ismi, üst orta kısımda büyük puntolarla yazılıdır. Gazete
isminin hemen altından “Müstakilü'l-efkâr gazete” ibaresi yer alır. “Gazeteye ait evrak ve
Mekatib (Tasvir-i Efkâr) idaresi namına gönderilmiştir.” ve “Meşrutiyetten sonra mu’sî:
Ebuzziya merhum.” notları yine Tasvir-i Efkâr başlığının hemen altındadır. Sol üst köşede
gazetenin günlük, aylık ve yıllık ücreti, yılı ve gazete sayısı bulunur.

İmtiyaz sahipliği Ebüzziyazade’ye ait olan Tasvir-i Efkâr gazetesinin İncelediğimiz


yıla dair başmakaleleri Ebüzziyazade Tevfik tarafından yazılmıştır fakat 2954, 2958, 2968,
2969, 2970, 2971, 2972, 2973, 2974, 2975, 2977, 2978, 2985, 3018, 3022, 3026 sayılarında
baş makaleler imzasız yayınlanır. 2065, 3004, 3005, 3013, 3024 sayılarında baş makalelere
sansür uygulanmış ve makale sütununa “Başmakalemiz tay edilmiştir.” Notu düşülmüştür.
1920 yılında gazetenin Müdürlüğünü ise Arif Oruç üstlenmiştir. Sayfanın sol alt köşesinde
“Müdir-i Mesul: Arif Oruç” notu düşülmüştür.

Gazetenin 1920 yılına ait incelediğimiz sayıları (2945-3028), 2979. Sayıya kadar
istikrarlı bir şekilde dört sayfa olarak neşredilmiştir. Bu sayıdan sonra iki sayfaya düşürülmüş
fakat 2990, 2966, 3002, 3009, 3014, 3018 sayıları tekrardan dört sayfa olarak neşredilmiştir.

Gazetenin 25 Kânunusani 1920 tarihli nüshası ile 26 Kânunusani 1920 tarihli nüshası
2969. Sayı olarak gösterilmiştir. Basım yanlışlığından kaynaklandığını düşündüğümüz bu
hatanın önüne geçmek için İstanbul Büyükşehir Belediyesi katalogundan ulaştığımız gazete
nüshalarında bu yanlışlık düzeltilmiş ve 26 Kânunusani 1920 tarihli nüshanın 2969. Sayı
kısmının üstü çizilerek 2970 sayısı yazılmıştır.

Gazete, 20 Mart 1920 (3017. Sayı) tarihi ile 7 Nisan 1920 (3018. Sayı) tarihleri
arasında çıkarılmamıştır. 3018. Sayıda baş makalenin hemen üstünde yer alan duyuru şu
şekildedir: “ Muhterem karilerimize: (Tasvir-i Efkâr) on yedi günlük bir devre-i tatiliyeden
sonra meslek-i istiklal ve istikameti dairesinden vazife-i neşriyesi tekrar ifaya başlıyor. Ara

7
sıra maruz kaldığı arızalara rağmen gazetemize ibraz-ı rağbet ve arz-ı teşekkür eder ve
abonelerimizin intişar edemediğimiz günlere ait hukukunun baki kalarak bu müddete göre
vadelerinin temdid edileceğini beyan ediyoruz” (Tasvir-i Efkâr, 7 Nisan 1920, s.1).

İncelediğimiz sayılar için denilebilir ki, Tasvir-i Efkâr, sayfa sayılarındaki


değişiklikler dışında, şekil özellikleri bakımından tutarlılık göstermiştir

II.1.2. Muhteva Özellikleri

Tasvir-i Efkâr gazetesinin 1920 yılına ait başmakaleleri, Bend-i Yevmî anabaşlığıyla,
Ebuziyya Velid tarafından kaleme alınmıştır. Ebuziyyazade (Velid Ebuzziya) imzalı
başmakaleler dışında, siyasi konulu çoğu makale ve haberlerde yazar veya ajans adı olduğunu
düşündüğümüz kimi imzalar kısaltma şeklinde verilmiştir: T(e).H(e). R, E(lif). A. vb. Siyasi
konular dışında yayınlanan haber ve makalelerde ise Yazar Adları kısaltılmadan verilmiştir.
Edebiyat, kültür, tarih, fen gibi çeşitli konularda Süleyman Nazif, Cenap Şahabettin, Ömer
Rıza [DOĞRUL], Abdülfeyyaz Tevfik [YERGÖK], Ahmet Refik [ALTINAY] vb. gibi pek
çok önemli ismin makaleleri de gazetede yayınlanır.

Makaleler dışında Süleyman Nazif, Fazıl Ahmet [AYKAÇ], Cenap Şahabettin,


Abdülhak Hamid [TARHAN], Halil Nihat [BOZTEPE], Ruşen Eşref [ÜNAYDIN] gibi
önemli isimlerin şiir, gezi yazısı gibi türleri gazetede yayınlanır. Ahmet Hikmet
Müftüoğlu’nun “Gönül Hanım”ı, Süleyman Nazif’in “Nasirüddün Şah ve Babiler”i, Maurice
Leblanc’ın “Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles”i 1920 yılında Gazetede
yayınlanan Tefrikalardır. Süleyman Nazif’in “Perşembe Hasbihalleri” adlı Sohbet dizisi yine
gazetede yayınlanan önemli edebi metinler arasındadır.

Gazetede Dâhili ve Harici haberler “Şuun-ı Dâhiliye”, “Ahval ve Şuun-ı Dâhiliye”,


“Şuun-ı Hâriciye” başlıkları altında verilmeye çalışılmıştır. Şuun-ı Dâhiliye başlığı altında
yer alan “Asar-ı Münteşire” alt başlığı gazete, dergi, kitap vb. türler hakkında yayın tanıtım,
duyuru, ilan haberlerini verir. İki veya Dört sayfa olarak çıkan gazetenin son sayfalarının bir
kısmı ya da tamamı reklam veya ilanlara ayılmıştır. Bu durum, gazetenin maliyetini
karşılamada reklam ve ilanların önem arz ettiğinin göstergesidir.

İstanbul’un işgal yıllarına denk gelen 1920 yılının gazete sayılarına baktığımızda
“Mukadderatımız Hakkında” veya “Mukadderatımız Etrafında” başlığını içeren pek çok
haber başlığı yer almaktadır. Haberler, İstanbul hakkında haberler, Kürt meselesi, Yabancı
basının mukadderatımız hakkındaki görüşleri, Son Meclis-i Mebusan’ın toplantıları, Londra

8
Konferansı vb. konular etrafında yoğunlaşmıştır. Çok sayıda haber ve makalenin sansüre
uğraması yer yer de kısmen sansürlü yazıların yayınlanması da göze çarpan bir diğer
unsurdur. Reklam sayfasına baktığımızda ise cilt frengi ve belsoğukluğunun dönemin büyük
sorunu olduğunu ve hastalığın tedavisi için kullanılan ilaçların reklamlarının yoğunlukta
olduğunu görüyoruz.

Tasvir-i Efkâr gazetesinin 1920 yılına baktığımızda göze çarpan bir diğer husus,
gazetenin bu yıl içinde 17 Nisan 1920 tarihinde 3028. sayıya kadar çıkmış olması. İstanbul’un
işgali ve Ebuziyyazade (Velid Ebuzziya)’nin sürgüne gönderilmesiyle birlikte gazete kapatılır
ve 1921 yılının 2 Haziranına kadar kapalı kalır. 2 Haziran 1921 tarihinde çıkan nüshaya
baktığımızda 3029. Sayıyla gazete, basın hayatına geri döner. Bu hususta Hıfzı Topuz’un “II.
Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi” adli kitabında geçen bir yanlışlığa değinmenin
tam vakti. Hıfzı Topuz konuyla alakalı şu saptamada bulunmuştur: “Ne var ki gazete uzun
süre yayınını sürdüremeyerek 17 Nisan 1921’de kapandı. Ama bu geçici bir kapanıştı, Tasvir-
i Efkâr bir buçuk ay sonra 2 Haziran 1921’de adını değiştirerek Tevhid-i Efkâr adıyla yine
aynı kadroyla ve aynı politikayla yayınını sürdürdü.” (Topuz, 2003: 116). Gazetenin
kapatılma ve tekrar basın hayatına dönme tarihleri hususunda yapılan bu yanlışlığın,
incelediğim 1920 yılına dayanakla düzeltilmesi boynumun borcudur.

II.1.3. Yazar Kadrosu

Tasvir-i Efkâr gazetesinin 1920 yılı yazılarını, imzaları açısından


değerlendirdiğimizde, haber başlıklarının altındaki imza kısmında yazar ya da ajans olduğunu
düşündüğümüz kısaltılmış imzaların fazlalığı göze çarpar. Bunun dışında Entanet, Matin, Le
Juornal, Takvim-i Vakayi, Tercüman gibi yabancı ve yerli basından alınan haberlere de
rastlanır. Dönemin siyasetçileri de haber değeri taşıyan yazılarını gazetede yayınlamıştır.
Gazetenin başmakaleleri Ebuzziyazade Velid tarafından yazılır. Haber başlıkları dışında,
Abdülfeyyaz Tevfik [YERGÖK]’in fenle ilgili makaleler dizisi, Ruşen Eşref [ÜNAYDIN]’in
Gezi Yazıları, Halil Nihat [BOZTEPE] ve Fazıl Ahmet [AYKAÇ]’in şiirleri edebi açıdan
önemli bir yer tutar. Ahmet Hikmet [Müftüoğlu]’in “Gönül Hanım”ı, Süleyman Nazif’in
“Nasirüddin Şah ve Babiller’i, Maurice Leblanc’ın “Altın Müselles”i 1920 yılı Tasvir-i Efkâr
gazetesinde tefrika edilen romanlardır.1919 yılında tefrika edililen J. V. Binstok’un “Rusya
Hanedan-ı İmparatorisenin Esbab-ı Sukutu” adlı eserinin 31. Son sayısı 1920 yılında
gazetede yayınlanmıştır. Bunun dışında Abdülhak Hamid [TARHAN], Cenap Şahabettin,

9
Halit Ziya [UŞAKLIGİL] vs. önemli isimlerin kaleminden çıkmış, edebi değer taşıyan
manzum ve mensur türlere rastlanır. Gazetenin yazar kadrosu şu şekildedir:

Abdurrahman Şeref, Abdülfeyyaz Tevfik [YERGÖK], Abdülhak Hamid [TARHAN],


Adil, Ahmet Cevad, Ahmet Hikmet [Müftüoğlu], Ahmet Refik [ALTINAY], Ahmet Reşat,
Ahmet Rıza, Arif Oruç, B., Bayraktaroğlu, Camî, Cenap Şahabettin, Cevat Rıfat [ATİLHAN],
Clemenceau, Doktor Osman Şerafettin, E(lif). A., E(lif). G(ayın)., Ebubekir Hazım
[TEPEYRAN], Ebül‘ulâ [MARDİN], Ebuzziyazade (Velid Ebuzziya), Edward, Emir Ali,
Faik Ali [OZANSOY], Fazıl Ahmet [AYKAÇ], G(ayın). D(al)., General Degoutte, H(a).
Fikri, H(e). F. Wilson, H(ı). M., Halil Nihat [BOZTEPE], Halit Ziya [UŞAKLIGİL], Hariciye
Müsteşarı İhsan, J. D(al)., J. V. Binstok, Jurnal Dorrian, Lütfü Fikri, M. E(lif)., Mehmet
Tahir, Millerand, Mirliva Ahmet Reşat, Mithat Cemal [KUNTAY], Mustafa Kemal
[ATATÜRK], Osman Nuri, Osman, Ömer Rıza [DOĞRUL], Pierre Loti, Raif Necdet
[KESTELLİ], Recaizade Mahmut (EKREM), Ruşen Eşref [ÜNAYDIN], S(in). J., Samih
Fethi, Samizade Süreyya [BERKEM], Selim Sırrı [TARCAN], Seyyid Taha, Süleyman
Elburuni, Yahya Kemal [BEYATLI] vs.

Gazetenin halkı bilinçlendirmesi açısından Türklüğe sağladığı katkının yanında, Türk


edebiyatına kattığı değer de yadsınamaz bir gerçektir. Yazar Kadrosu olarak Türk
edebiyatının temel taşları sayabileceğimiz isimlerin, fikirlerini gazetede icra etmiş olması
Türk edebiyatı açısından da gazetenin değerini arttırmıştır.

10
II.2. (YENİ) TASVİR-İ EFKÂR’IN İÇİNDEKİLER TABLOSU

(Yıl: 1920 / Sayı: 2945 - 3028)

SN. NR. TARİH YAZAR ADI YAZI ADI S. TÜRÜ


1 Ebüzziyazade [Velid
2945 1 KS 1920 Bend-i Yevmî: En Mühim ve Müstacel Vazifemiz 1 Makale
Ebüzziyazade]
2 2945 1 KS 1920 İmzasız Emniyet Sandığı Bankası 1 Haber
3 2945 1 KS 1920 İmzasız Bugün Frenk’lerin Yılbaşısı 1 Haber
4 E(lif). A., T(e). H(e).
2945 1 KS 1920 Mukadderatımız Ve Fransız Matbuatı 1 Haber
R.
5 2945 1 KS 1920 - Türk Dostu Olmakla Maruf Mösyö Denys Cochin 1 Fotoğraf
6 2945 1 KS 1920 İmzasız Sahte Muharrirler 1 Haber
7 2945 1 KS 1920 Bosfor Bulgaristan’da Vaziyet Pek Müşevveş 1 Haber
8 2945 1 KS 1920 - Terk-i Taç ve Taht Eylemeye Davet Edilen Bulgar Kralı Boris 1 Fotoğraf
9 2945 1 KS 1920 - Vahim Karışıklıklara Sahne Olan Sofya’da Saray Kralı 1 Fotoğraf
10 2945 1 KS 1920 İmzasız Ticaret ve ziraat Nazırıyla Mülâkat 1 Haber
11 2945 1 KS 1920 - Ticaret ve Ziraat Nazırı Hadi Paşa 1 Fotoğraf
12 Fazıl Ahmet
2945 1 KS 1920 Hezel: Yeni Kartlar 1 Şiir
[AYKAÇ]
13 2945 1 KS 1920 İmzasız Yeni Tefrikamız 1 İlan
14 2945 1 KS 1920 İmzasız Mukadderatımız Etrafındaki Müzakerat 2 Haber
15 Fransız Meclis-i Mebusan’ın En Ateşin Azasından Meşhur Marcel
2945 1 KS 1920 - 2 Resim
Cachin
16 2945 1 KS 1920 İmzasız Havadis Destgâhları!, Uyduranlarda mı? (Kısmen Sansürlü) 2 Makale
17 2945 1 KS 1920 T(e). H(e). R. Almanya Tasdik Zabıtnamesi İmzalayacak 2 Haber
18 2945 1 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
19 2945 1 KS 1920 İmzasız Suriye Meselesi Sulhumuzla Alakadar 2 Haber
20 2945 1 KS 1920 T(e). H(e). R. Emir Faysal’ın Mülâkatı 2 Haber
21 2945 1 KS 1920 İmzasız Türkiye’de Vaziyet 2 Haber
22 2945 1 KS 1920 İmzasız İspanyol Afetine Karşı 2 Haber
23 2945 1 KS 1920 - Sıhhiye-i Bahriye Müfettiş-i Umumîsi Emir Fuat Paşa 2 Fotoğraf
24 2945 1 KS 1920 T(e). H(e). R. Mısır İade olunacak mı? 2 Haber
25 2945 1 KS 1920 İmzasız İtizar 2 İlan
26 Samizade Süreyya
2945 1 KS 1920 Misis Dorrian’ın Dedikleri 3 Sohbet
[BERKEM]
27 2945 1 KS 1920 İmzasız Münhal mebusluklar 3 Haber
28 2945 1 KS 1920 İmzasız Taşra İntihabatı- Siverek ve Samsun Mebusları 3 Haber
29 2945 1 KS 1920 - Samsun Mebusluğuna İntihab Olunan Cavit Paşa 3 Fotoğraf
30 2945 1 KS 1920 İmzasız Edirne İntihabatına Fesat Karıştıranlar Taht-ı Mahkemeye Alınacak 3 Haber
31 2945 1 KS 1920 T(e). H(e). R. İzmir İntihabatında Yolsuzluk mu Var? 3 Haber
32 2945 1 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
33 2945 1 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
34 2945 1 KS 1920 İmzasız Emanet İflas mı Ediyor? 3 Haber
35 Maliye Satış Komisyonunda Neler Oluyor? - 40 Bin Kilo Çimento
2945 1 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Meselesi
36 2945 1 KS 1920 Akşam Ada İskelesinde Münasebetsiz Bir Hadise 3 Haber
37 2945 1 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
38 Maurice
2945 1 KS 1920 Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -62- 3 Roman
(LEBLANC)
Ahvâl-i Şuun-ı Dâhiliye: Meclis-i Vükelâ, Fahreddin Bey İstifa etmedi,
Haliç Şirketi Memurlarının Grevi, Kadro Harici Zabıtan ve Fabrikalar,
Zabıtanın Ekmek Bedelleri, 336 Senesi Bütçesi, Hurşit Paşa Tekrar
39 2945 1 KS 1920 İmzasız Gidiyor, Kazazede Balıkçılar, Kabineler, İlga, Tekaüd ve Terki, Üseranın 4 Haber
Memleketlerine Sevki İçin, Japonya’ya Gönderilen Para, Sansürlü,
Taksim Bahçesinin İcarı, Memurine Kumaş Tevzine Başlanacak, Küçük
Zabıtana Zam İcrası, Maliyeden Muhacirin Adresine Avans, Muhacirlere

11
İş, Çinli Kömür Amelesi, Soğuktan Donan Çocuk
40 2945 1 KS 1920 İmzasız Jandarma Mektebi Müdürü Nedim Bey’in İrtihali 4 Haber
41 2945 1 KS 1920 - Jandarma Mektebi Müdürü Nedim Bey 4 Fotoğraf
42 Karilerimizin Şikâyet ve Müracaatları: Muhacirler ve Harikzedeler
2945 1 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Hakkında Bir Karimizin Musib Fikirleri
43 2945 1 KS 1920 İmzasız Evkaf Nâzareti Ağaçları Kesiyor! 4 Haber
44 2945 1 KS 1920 İmzasız Mevlid-i Nebevi Kıraati 4 Haber
45 Yayın
2945 1 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Sebilürreşad Ceride-i İslamiyesi 4
Tanıtım
46 Yayın
2945 1 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Tarihi ve Edebiyat Mecmuası 4
Tanıtım
47 Yayın
2945 1 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Yeni Aile Rehberi 4
Tanıtım
Hasan Kuvvet Şurubu, Kemal Bey Sinemasında Olympic’in İzdivacı,
Beyoğlu’nda Tepebaşı Yazlık Sinemasında, Hoş Gülistan, Adem-i
48 2945 1 KS 1920 - İktidara Karşı, Ucuz Soba Boruları, Operatör Nazım Hamdi, Frengi ve 4 Reklam
Belsoğukluğuna Yakalanmamak İçin, Hacı Hüseyin Mahdumları, Lisan
Mektebi Muallim Anjel
Ehven Faizle Rehinelerin Kıymetine Yakın Para Arayanlar, Mevlid-i
Nebevi Kıraati, Satılık Hane, Satılık Hane, Acil Satılık Hane, Satılık
Hane, Yazıhane Arayanlar, Nukud Piyasası, Borsa, Kayıp Aranıyor,
49 2945 1 KS 1920 - Darülmuallimin-i Âliye Müdiriyetinden, Alsancak Ticarethanesi’nin İlan
Bugünkü Zahire Fiyatı, Müsamere Teehhürü, Şehremanetinden, Harbiye
Nâzareti Sıhhiye Dairesi İkinci Şube, Kayıp Aranıyor, Mülk-i Mühimme
Satılıktır, Nedim Beyzade Mazhar Bey’e, Müşkilat Halledildi, Dikkat
50 Ebüzziyazade [Velid
2946 2 KS 1920 Bend-i Yevmî: İhmal Etmeyelim, Pişman Olacağız! 1 Makale
Ebüzziyazade]
51 2946 2 KS 1920 Cemal Paşa Şura-yı Asker Hakkında: Cemal Paşa’nın Beyanatı 1 Haber
52 2946 2 KS 1920 - Erkan-ı Harp Reisi Cevat Paşa 1 Fotoğraf
53 2946 2 KS 1920 - Birinci Ferik Abdullah Paşa 1 Fotoğraf
54 2946 2 KS 1920 - Nafia Nazırı Abuk Ahmet Paşa 1 Fotoğraf
55 2946 2 KS 1920 - Sabık Murahhas-ı Askerî Zeki Paşa 1 Fotoğraf
56 2946 2 KS 1920 - Harbiye Nazır-ı Esbak Şevket Turgut Paşa 1 Fotoğraf
57 2946 2 KS 1920 - Kafkas Ordusu Kumandan-ı Sabıkı Şevki Paşa 1 Fotoğraf
58 2946 2 KS 1920 - Erkan-ı Harbiye Reis-i Sanisi Kazım Paşa 1 Fotoğraf
59 Mukadderatımızın Tayinine İntizaren Hükümet ve Mebusan Hal-i
2946 2 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Temasta!
60 2946 2 KS 1920 - Yeni Tefrikalarımız 1 İlan
61 2946 2 KS 1920 - Üstad-ı Beşerimiz Süleyman Nazif Bey 1 Fotoğraf
62 2946 2 KS 1920 - Edip-i Mükkerrem Ahmet Hikmet Bey 1 Fotoğraf
63 Yeni Sulh Konferansı İnikad Etmek Üzere: İtalya Hariciye Nazırı Mösyö
2946 2 KS 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Çiyaloya Paris’te
64 Mukadderatımız ve Cemiyet-i Akvam, Sulhumuz Yine mi Tehir
2946 2 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Olunacak?
65 2946 15 KS 1920 E(lif). A. İspanya’da Grevler 1 Haber
66 2946 2 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Lloyd George Bugünlerde Paris’e Gelecek 1 Haber

67 2946 2 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Clemenceau İngiliz Başvekilini İstikbale Hazırlanıyor 1 Haber

68 2946 2 KS 1920 E(lif). A. Yeni Paris Konferansı Ne Vakit İkmali-i Mesai Edilecek 1 Haber
69 2946 2 KS 1920 İmzasız Londra’da İttihaz Olunan Kararda Tebeddül Yok 1 Haber
70 Temps Gazetesinin Mütalaatı, İstanbul Hakkındaki Fransız Nokta-i
2946 2 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Nazarı
71 2946 2 KS 1920 İmzasız Yeni Konferansta İngiliz Murahhasları Kimler Olacak? 1 Haber
72 Paris’deki Yeni Konferansın Müzakeratına İştirak Ederek Şimdiden
2946 2 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Paris’e Giden İtalyan Hariciye Nazırı Sinyor Çiyaloya
73 2946 2 KS 1920 İmzasız Hindistan’a Verilen Muhtariyet-i İdare Münasebetiyle 2 Haber
74 2946 2 KS 1920 - Hint Ekâbir Ricalinden Ağa Han Hazretleri 2 Fotoğraf
75 2946 2 KS 1920 - Haydarabad Mihracesi 2 Fotoğraf

12
76 2946 2 KS 1920 - Needar Mihracesi 2 Fotoğraf
77 2946 2 KS 1920 - Hindistan Veli-i Umumiyesi Lord Chelmsford 2 Fotoğraf
78 2946 2 KS 1920 - Mysore Mihracesi 2 Fotoğraf
79 2946 2 KS 1920 - Udaipor Mihracesi 2 Fotoğraf
80 2946 2 KS 1920 T(e). H(e). R. Irak’taki İmarat (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
81 2946 2 KS 1920 T(e). H(e). R Macar Murahhaslarının Paris’e Müvasalatlarına İntizar Olunuyor 2 Haber
82 2946 2 KS 1920 E(lif). A. Tarihi Hareket Taayyün Etmiştir 2 Haber
83 2986 2 KS 1920 E(lif). A. Almanlar Protokolü Tasdik Ediyor 2 Haber
84 2946 2 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
85 Sulh Haberleri: Amerika Ayanında Vaziyet, Amerika Ermenistan
2946 2 KS 1920 T(e). H(e). R. 2 Haber
Mandasını da İstemiyor, Meclis-i Ayanın Yeni Mukarreratı
Müteferrik Haberler: Meşhur Bir Tayyarecinin Vefatı, Alman Sefirleri
86 İmzasız, T(e). H(e).
2946 2 KS 1920 Muteber mi Değil mi?, Romanya Başvekili Paris’te, Mösyö Poincare 2 Haber
R., E(lif). A.
Belçika’da, Esrarengiz Bir İnfilak?, Fransız Kabinesi
87 2946 2 KS 1920 - Tayyareci Müteveffa Alcock 2 Fotoğraf
88 Ruşen Eşref Anadolu Müşahidat ve Tahassüsatı: Konya’da Selçuk Harabeleri İçinde-
2946 2 KS 1920 2 Gezi Yazısı
[ÜNAYDIN] Karatay -
89 2946 2 KS 1920 - Meşhur Karatay Medresesi’nin Medhali 2 Fotoğraf
90 2946 2 KS 1920 - Konya’da Asar-ı Selçukiyeden Bir Kümbet 2 Fotoğraf
91 İntihab Edenlere ve Edilenlere: Giden Meclisler Ne İdi, Ne Oldu? -13-
2946 2 KS 1920 Bayraktaroğlu 3 Makale
Birinci Meclis-i Mebusan
92 2946 2 KS 1920 İmzasız Nafia Nazırı Abuk Paşa ile Mülâkat 3 Haber
93 Evkaf Memurlarına ve Hademe-i Evkaf maaşat ve Vazaif Zamı Hakkında
2946 2 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Kararname
94 2946 2 KS 1920 İmzasız Hükümetin Beyannamesi (Kısmen Sansürlü) 3 Haber
95 2946 2 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -63- 3 Roman
96 2946 2 KS 1920 İmzasız Pahalılığın Sebepleri 4 Haber
97 2946 2 KS 1920 İmzasız Şeker ve Gar Fiyatları 4 Haber
98 2946 2 KS 1920 İmzasız İntihab-ı Mebusan Heyet-i Teftişiyesi 4 Haber
99 2946 2 KS 1920 İmzasız Münteşa Mebusları 4 Haber
100 2946 2 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 4 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayuna Kabul, Selamlık Resm-i Âlisi,
Meclis-i Vükelâ, Gayet Musib Bir Karar, Dâhiliye ve Hariciyedeki
Ziyaretler, Encümen-i Müdüran, Veba Yok, Şura-yı Devlette, Sansürlü,
İngiltere’deki Üsera, Marsilya’daki Üsera, Maaşat- ı Askerîye Zamaimi,
101 Mösyö Gustav ve Ellenberg, Cemiyet-i Umumiye-i Belediye, Harikzede
2946 2 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Ailelerine Kömür İtası, Kürt’lerin Sadakati, İzmir’de Yeni Bir Yunanlı
Kumandan, Muhafaza-i İstiklale Ahd ve Peyman, Avf-ı Âli İdaresi, Terfi,
Emanetin Açığı, İtfaiye Islahatı, Sansürlü, Belediye Azaları, İspanyol
Nezlesi, Borazan Tevfik Bey, Hamiyetli Müslüman Tacirlerinin
Teberruatı
102 Yayın
2946 2 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Lane 4
Tanıtım
Bu Cumartesi Günü Hanımlara Akşama Umuma, Doktor Selami Vehbi,
En Kıymettar ve En Halis Üzümden Mamul Rakı ve Şaraplar, İspanyol
Nezlesinden Tahaffüz Çareleri ve Doktorun Tavsiyesi, Taze
103 Tereyağlarımızı Bir Kere Tecrübe Ediniz, Terziler Pazarı, Alsancak
2946 2 KS 1920 - 4 Reklam
Ticarethanesi, Hiç İşitilmemiş Ucuzluk, Bilir misiniz?, Kostüm Tayyör,
Beyoğlu Tepebaşı Yazlık Tiyatrosunda Sinema, Kaçırılmaz Bir Fırsat,
Cuma Günleri Meccanen, Taksitle Ismarlama Elbise, Çocuklarını
Sevenler
Kayıp Aranıyor, Fatih Şubesinin 8878 Numarasında, Zayi Terhis-i
Tezkire, Edremit Postası, Davet, Emlak Vergisi Zamaimi, İstanbul Evkaf
Müdiriyetinden, Kıymettar Emlak, Şehremanetinden, İlahiyat-ı İslamiye
104 2946 2 KS 1920 - ve Nasayih-i Diniye Birinci Kısım, Osmanlı Lira Kağıdını Kullanmalıdır, 4 İlan
İzmir Mazlumlarına ve Eytam ve Eramiline İmdat ve Muavenet, Hariciye
Nazırı Sıhhiye Dairesi İkinci Şube Müdiriyetinden, Rehber-i İttihad-ı
Osmanî, Satılık Hane, Acele Satılık Köşk, Satılık Hane
105 Ebüzziyazade [Velid
2947 3 KS 1920 Bend-i Yevmî: Hükümetle Millet Vekillerinin Teması 1 Makale
Ebüzziyazade]
106 2947 3 KS 1920 T(e). H(e). R. Amerikalı Alman’ın Sözleri Çıkıyor mu Acaba? 1 Haber
107 2947 3 KS 1920 E(lif). A. İstanbul Payitahtımız Olarak Kalacaktır 1 Haber

13
108 2947 3 KS 1920 T(e). H(e). R. Yeni Konferans Ne Zaman İçtima Edilecektir 1 Haber
109 2947 3 KS 1920 E(lif). A. İtalya Hariciye Nazırı Paris’e Muvasalat Etmiş 1 Haber
110 2947 3 KS 1920 İmzasız Ahmet Rıza Bey’in Paris’teki Mesaisi 1 Haber
111 Ahmet Rıza Bey’in Ahbab-ı Kadimesinden ve Ayandan Çürüksulu
2947 3 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Mahmut Paşa
112 2947 3 KS 1920 İmzasız Kürtler Cemiyet-i Osmanîyeden Ayrılmayacaklar 1 Haber
113 2947 3 KS 1920 İmzasız Amerikalılar Hakikata Nüfuz Etmeye Başladılar 1 Haber
114 Hakikata Yavaş Yavaş Nüfuza Başladığı Görülen Amerika Efkâr-ı
2947 3 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Umumiyetini Temsil Eden Meşhur Abide-i Hürriyet
115 New York Herald’ın Makalesinde Raporu Mevzubahis Olan General
2947 3 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Harbord
116 Memleketimizdeki Tahkikatı Zikredilen Amerika Rüesasından Mister
2947 3 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Crane
Salmanlı Kazası
117 Müdefaa-i Hukuk
2947 3 KS 1920 Anadolu’daki Tezahürat-ı Milliye 1 Haber
Cemiyeti Reisi ve
Azaları Esamisi
118 2947 3 KS 1920 İmzasız Dünkü Mevizeler: Ayasofya Camî-i Şerifinde 1 Haber
119 2947 3 KS 1920 İmzasız Hicaz Hareketi Hakkında 2 Haber
Medine-i Münevvere Yeni Son Hadde Kadar Müdafaa Eyledikten sonra
120 2947 3 KS 1920 - Takidimi Olan Fahreddin Paşa Mısır’da Esaret Hayatı Esnasında Yavru 2 Fotoğraf
ve Şoförüyle Birebir Çiçek Dikerken
121 Hicaz Hareketini İdare Eden Mısır Ordusu Kumandanı General Reginald
2947 3 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Wingate
122 2947 3 KS 1920 - Hicaz Emirinin İkinci Oğlu Şerif Abdullah 2 Fotoğraf
123 Hicaz Harekâtında Pek Büyük Gayret ve Faaliyet Göstermiş Olan İngiliz
2947 3 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Zabıtı Lawrence
124 2947 3 KS 1920 T(e). H(e). R. Almanlarla Müttefikler Arasında İtilaf Tam! 2 Haber
125 2947 3 KS 1920 T(e). H(e). R. Muahedenin Tasdik Merasimi, İki Üç Güne Kadar İcra Edilecektir 2 Haber
126 2947 3 KS 1920 T(e). H(e). R. Fiume Meselesi ve İtalya 2 Haber
127 2947 3 KS 1920 T(e). H(e). R. Almanya Gümrük Resmini Altın Alıyor 2 Haber
128 2947 3 KS 1920 T(e). H(e). R. İngiltere’nin Nutk-ı Bahrisi 2 Haber
129 2947 3 KS 1920 İmzasız Türkiye Ezilemez, Ezilmemelidir 2 Makale
130 2947 3 KS 1920 J. V. Binstok Tarihi Tefrika -31: Rusya Hanedan-ı İmparatoriçesinin Esbab-ı Sükûtu 2-3 Roman
131 Sergüzeşt-i Rasputin Bu Nüshamızda Nakil Olunduğu Vechle Cesedi
2947 3 KS 1920 - 3 Fotoğraf
İhrak-ı Binnar Ettiğinden İbaret Bulunan Meşhur ve Mahud Rasputin
132 2947 3 KS 1920 G(ayın). D(al). Harp Hatıraları: Argeşo’da 78‘inci Alay 3 Anı
133 2947 3 KS 1920 - 78’inci Alay Kumandanı Ömer Lütfi Bey 3 Fotoğraf
134 2947 3 KS 1920 - Yeni Tefrikamız Nasirüddün Şah ve Babiller 3 İlan
135 2947 3 KS 1920 - Nasirüddün Şah 3 Fotoğraf
136 2947 3 KS 1920 İmzasız Jandarma Serpuşları 3 Haber
137 2947 3 KS 1920 - Jandarma Zabıtanı İçin İstimali Tensib Edilen Serpuşlardan Bir Numune 3 Resim
138 Şuun-ı Bahriye: Dünyanın En Seri Harp Gemisi, Kruvazörden Ticaret
2947 3 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Gemisi, Bahr-i Muhitte Fırtına ve Gark
139 2947 3 KS 1920 İmzasız Jandarma Zamaimi 3 Haber
140 2947 3 KS 1920 İmzasız Yeni Tramvay Arabaları 3 Haber
141 2947 3 KS 1920 İmzasız Derince Köprüsü Tamir Edildi 3 Haber
142 2947 3 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -64- 3 Roman
143 2947 3 KS 1920 G(ayın). E(lif). Frengililer Arasında Bir Cevelan-2-: Bulgar Hastanesi’nde 4 Gezi Yazısı
144 Şişli’de Bulgar Hastanesi’nde Tedavi Edilmekte Olan Frengili
2947 3 KS 1920 - 4 Fotoğraf
Fahişelerden Bir Grup
145 Kışla Hastanesi’nde Tedavi Edilmekte Olan Frengili Çocuklardan Bir
2947 3 KS 1920 - 4 Fotoğraf
Grup
146 Aynı Hastanede Taht-ı Tedavide Bulunan Bir Frengili Kadın Simasında
2947 3 KS 1920 - 4 Fotoğraf
Frengi Yaraları Bariz Bir Surette Görünmektedir
Şuun-ı Dâhiliye: Selamlık Resm-i Âlisi, Huzur-ı Hümayunda, Rum
147 2947 3 KS 1920 İmzasız Mekteplerinin Tatili, Gelen Erzak, Gümüşsuyu Hastanesi’nde 4 Haber
Müsamereler
148 2947 3 KS 1920 İmzasız Spor- Şuunu: Galatasaray-Fenerbahçe Müsabakası Tehir Edildi, Akit 4 Haber,

14
149 Yayın
2947 3 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Spor İlmi 4
Tanıtım
150 Yayın
2747 3 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Sanayi Mecmuası 4
Tanıtım
İzdivaçlar Pek Çoğaldı?!, Yeni Gelen, Müstafi Memduh Paşa’nın
Kıymettar Eserleri, Hasret Şekeri, İspanyol Nezlesine Karşı, Hasan
Kuvvet Şurubu, Hüsnü Paşazade Biraderler, Ordu Donanma Pazarı,
151 2947 3 KS 1920 - Mahremane Frengi ve Belsoğukluğu, Doktor Mehmet Zeki, Edremit 4 Reklam
Postası, Beyoğlu’nda Tepebaşı Yazlık Tiyatrosunda Sinema, Lisan
Mektebi Muallim Anjel, En Nefis ve En Halis Üzümden Mamul Rakı ve
Şaraplar, Doktor Nafiz, Bu Cumartesi Günü Hanımlara Akşama Umuma
Para Arayanlara, Kiralık Mağazalar, Satılık Hane, Satılık Hane, Süt Nine
152 2947 3 KS 1920 - Arayanlar, Yazıhane Arayanlara, Satılık Yazıhane, Satılık Arsa, Dâhiliye 4 İlan
Nâzaretinden
153 Ebüzziyazade [Velid
2948 4 KS 1920 Bend-i Yevmî: Mukadderatımıza Ait Bazı Esaslar (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
154 2948 4 KS 1920 İmzasız Misis Dorrian’ın Matbaamıza Ziyareti 1 Haber
Dün Matbaamızı Ziyaret Etmiş Olan New York Nevark Evening News’in
155 2948 4 KS 1920 - Gazetesi Muhabiresi Misis Cecil Dorrian’ın Esna-yı Ziyaretinde Alınan 1 Fotoğraf
Resmi
156 2948 4 KS 1920 - Yeni Tefrikamız: Nasirüddün Şah ve Babiller 1 İlan
157 2948 4 KS 1920 - Nasirüddün şah 1 Fotoğraf
158 İstanbul Hakkında Meşhum Haber: Şehirler, Boğazlar Beynelmilel mi
2948 4 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Olacak? (Kısmen Sansürlü)
159 2948 4 KS 1920 İmzasız Lloyd George’nin Söyledikleri 1 Haber
160 2948 4 KS 1920 F. İstanbul Liberte Lehimizde 1 Haber
161 2948 4 KS 1920 Jurnal Dorrian İstanbul Hakkındaki Fransız Gazetelerinin Neşriyatı (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
162 2948 4 KS 1920 - Esbak Fransız Hariciye Nazırlarından Mösyö Hanuta 1 Fotoğraf

Bir de İspanyol Karnavalı mı?.. – İspanyol Nezlesine Karşı Makeler


163 2948 4 KS 1920 - Taammüm Ederse Bu Ölümlü Hastalık Yüzünde Sokaklarda Bir sürü 1 Karikatür
Karnaval Alaylarında Göreceğiz Galiba!..

164 2948 4 KS 1920 İmzasız Mukadderatımız Hakkında Salâhiyettar Bir Zatın Beyanatı 1 Haber
165 2948 4 KS 1920 İmzasız Zat ve Alay Meşihat Penahiyle Mülâkatımız 2 Haber
166 2948 4 KS 1920 İmzasız Mebuslarımızın Sulh Şeraiti Hakkında Mühim Müzakeratı 2 Haber
167 Divan-ı Harb-i Örfide: Onnik Efendi’nin Muhakemesi, Katib-i
2948 4 KS 1920 İmzasız 2 Haber
Mesullerin Muhakemesi
168 2948 4 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
Şuun-ı Hariciye: Almanya ile Bir İhtilaf Daha-Alman Ordusunun Kuva-
yi Hazırası, General Franchet Desperey Sofya’da, Soberania Tasvib
169 T(e). H(e). R., E(lif). Ediyor, Kolçak’ın Nazırları Telef Oldu, Romanya Başvekili Paris’e
2948 4 KS 1920 2 Haber
A. Gidiyor, Alman Limanlarına Bir Komisyon Gidiyor, Sen Nehri’nin
Feyezanı, Amerika’daki Bolşeviklerin Tebidi, Estonya-Bolşevik’i
Müzakeratının İnkıta’ı, Sansürlü
Zabıta İşleri: Polis Müdür-i Umumîsinin Beyanatı, Deniz Zabıtası,
170 2948 4 KS 1920 İmzasız Kumarhaneler Hakkında, Altı Ayda Kaç Kişi Çiğnenmiş?, Zabıta-yı 2 Haber
Ahlakiye Meselesi
171 2948 4 KS 1920 - Polis Müdir-i Umumîsi Nureddin Bey 2 Fotoğraf
172 2948 4 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
173 Ömer Rıza Mebahis ve Mevize-i Diniye: Müskiratın Memnuniyet-i Diniyesi ve
2948 4 KS 1920 2 Makale
[DOĞRUL] Kanunen Meni
174 Ruşen Eşref
2948 4 KS 1920 Konya’da Selçuk Harabeleri İçinde Meşhur Sahip Ata, Sırçalı Medresesi 3 Gezi Yazısı
[ÜNAYDIN]
175 2948 4 KS 1920 - Meşhur Sırçalı Medresesi’nin Medhali 3 Fotoğraf
176 Konya’da Asar-ı Mimariye-i Selçukyadan: Alâeddin Camî Manzara-ı
2948 4 KS 1920 - 3 Fotoğraf
Dâhiliyesi
177 2948 4 KS 1920 İmzasız Yeni Mahud Dert! 3 Fıkra
178 Hilal-i Ahmer Erzincan Heyetinin Faaliyeti-Heyet Reisi Saffet Şav
2948 4 KS 1920 İmzasız 3 Mülâkat
Bey’le Mülâkat
179 Erzincan-Şimalî Memurat’ül Aziz İmdad-ı Sıhhi Heyeti Reisi Doktor
2948 4 KS 1920 - 3 Fotoğraf
Saffet Şav Bey
180 2948 4 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
181 2948 4 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -65- 3 Roman

15
182 2948 4 KS 1920 İmzasız Tasfiye ve Satış Komisyonları 4 Haber
183 2948 4 KS 1920 İmzasız Müsakkafat Vergisi Hakkında Talimatname 4 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Hurşit Paşa, Celaleddin Arif Bey’in İstifanamesi,
Memurlara Kumaş, Yangın Yerlerinin Haritaları, Süleymaniye Camî
184 Avlusunun Tanzifi, İzmir Feleknaz Dükkânına Bir Teberru, Tard ve
2948 4 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Hapis, Hilâl-i Ahmer Hanımlar Heyetinden, Tard ve Hapis, Tevkif,
Anbar Devri, Sansürlü, Evkaf Nâzareti Ağaç Düşmanı, Rauf Ahmet
Bey’in Konferansı, Borsa, Nukud Piyasası
185 Yayın
2948 4 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: İstanbul Seririyatı 4
Tanıtım
İspanyol Nezlesinden Tahaffüz Çareleri ve Doktorun Tavsiyeleri, Cilt
Frengi ve Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi, 1650, Bilir misiniz?,
186 2948 4 KS 1920 - Müşkülat Halledildi, Mikroskoplar Alat-ı Cerrahiye, Ucuz Soba Boruları, 4 Reklam
Kostüm, Hacı Hüseyin Mahdumları, Muhteşem İnce Saz, Operatör
Doktor Nazım Hamdi
187 Edremit Postası, Emlak Vergisi Zamaimi, Kıymettar Emlak, Kiralık
2948 4 KS 1920 - 4 İlan
Mağazalar, Apartman İnşası Menkasası
188 Ebüzziyazade [Velid
2949 5 KS 1920 Bend-i Yevmî: İstanbul’umuzun Akibeti 1 Makale
Ebüzziyazade]
189 İngiliz Gazeteleri İstanbul’a Ait Müheyyic Haberleri Tekzib Ediyorlar:
2949 5 KS 1920 Jurnal Dorrian 1 Haber
Lloyd George’nin Nutku (Kısmen Sansürlü)
190 2949 5 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
191 2949 5 KS 1920 İmzasız İntihabat İşleri 1 Haber
192 2949 5 KS 1920 - Bern Sefir-i Sabık Fuat Selim Bey 1 Fotoğraf
193 2949 5 KS 1920 İmzasız Pall Mall’ın Neşriyatı Babıalî’ye Nasıl Telakki Ediliyor? 1 Haber
194 2949 5 KS 1920 İmzasız Dâhiliye Nazırı Ne Diyorlar? 1 Mülâkat
195 2949 5 KS 1920 İmzasız Van Mebusları 1 Haber
196 2949 5 KS 1920 - Yeni Van Mebuslarından Vali-i Sabık Haydar Bey 1 Fotoğraf
197 2949 5 KS 1920 İmzasız Rüsumatın Murakabesi Rivayetleri Etrafındaki Tahkikatımız 1 Haber
198 2949 5 KS 1920 İmzasız Hükümetimizin Konferansa Müracaatı 1 Haber
199 2949 5 KS 1920 Şerif Paşa Dâhiliye Nazırı Şerif Paşa’nın Beyanatı 2 Mülâkat
Divan-ı Harpte: Mamretü’l-Aziz Muhakemesi, İzmit Tehciri
200 2949 5 KS 1920 İmzasız Muhakemesi, Mustafa Paşa’nın Muhakemesi, Gala-yı Esârın 2 Haber
Sebeplerinden
Şuun-ı Hariciye: Yunan Kralının Geçirdiği Kaza, Japonya’nın İnkişafı,
201 Jurnal Dorrian,
2949 5 KS 1920 Bolşeviklerle Müzakere, Amerika’da Bolşevikler Aleyhinde Tedbib, 2 Haber
T(e).H(e).R
Alman Hükümetlerinin İttihadı Meselesi
202 2949 5 KS 1920 - Yunan Kralı Aleksandros 2 Fotoğraf
203 2949 5 KS 1920 - Danimarka’daki Bolşevik Murahhası Litvinov 2 Fotoğraf
204 2949 5 KS 1920 İmzasız Sükna Kanunu Tadilatı Nasıl Olacak? 2 Haber
205 2949 5 KS 1920 İmzasız Beyazıt Meydanı’nın Tezeyyünü-Emanet Nasıl Olur da İflas Etmez? 2 Haber
206 2949 5 KS 1920 İmzasız Küçük Zabıtan Maaşatı 2 Haber
207 2949 5 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddin Şah ve Babiler -Kablu’l Şürû- 2 Roman
208 2949 5 KS 1920 - Abdullah Paşa Gençlik Resmi 2 Fotoğraf
209 Abdülfeyyaz Tevfik
2949 5 KS 1920 Muhasebe-i Fennî - İcmal-i Fennî 3 Makale
[YERGÖK]
210 2949 5 KS 1920 İmzasız Muhacirlere Baraka İnşası 3 Haber
211 Muhacirlere Tahsis Edilen Barakalardan Birisi ve Açık Havada Taş
2949 5 KS 1920 - Fotoğraf
Kırmak Suretiyle Faaliyet-i Bedeniyede Bulunan Muhacirler
Şuun-ı Dâhiliye: İtibar-ı Milliye Bankası’nın Bursa Şubesi, Haliç
212 2949 İmzasız Vapurları Amelesi Grevi, Köprü Müruriyesi Hakkında, Tayin, Çinli 3 Haber
Maden Amelesi, Mahkûmiyet, İspanyol Nezlesi Kurbanlarından
213 2949 5 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -66- 3 Roman
214 2949 5 KS 1920 İmzasız Dün Geceki Harik 4 Haber
215 2949 5 KS 1920 - Dün Gece Zuhur Eden Yangının Harabeye Döndürdüğü Yerlerin Resmi 4 Fotoğraf
216 2949 5 KS 1920 İmzasız Müsakkafat Vergisi Hakkında Talimatname 4 Haber
Dünyanın En Maruf-ı Şerer Alat-ı Cerrahiye Fabrikası, Fırsatı
Kaçırmayınız Zira?, Albayrak Çayı, Muavenet Pazarı, Kırıkçı Çıkıkçı,
217 Yeni Gelen Yağ-Sabun-Ballar, Şehzade Başında Millet Tiyatrosunda
2949 5 KS 1920 - 4 Reklam
Malûl Gaziler Sineması, Yirmi Liraya Bir Palto, Adem-i İktidara Karşı,
Frengi ve Belsoğukluğuna Yakalanmamak İçin Daima ve Yalnız
Prophylaxa, Longines Dünyanın En Mükemmel Saatidir, Doktor Sani

16
Yaver, İspanyol Nezlesi, Menfaatinizi Düşünüyorsanız, En Nefis ve En
Halis Üzümden Mamul Rakı ve Şaraplar, Doktor Mehmet Zeki, Doktor
Ali Rıza, Amerika Lastiklerinin Birincisi, Mahir ve Şürekası, Uyuz
Hastalığı En Katî İlacı, Mehmet Rüştü ve Doktor Fazıl, Emlak ve
Mücevherat Mukabili İstifraz ve İkraz Etmek İsteyenler, Hiç İşitilmemiş
Ucuzluk
İzmir Müdefaa-i Hukuk Cemiyeti, Rehber-i İttihad-ı Osmanî, Eminönü
Sulh Mahkemesinden, Osmanlı Mühendis ve Memur Cemiyetinden,
218 2949 5 KS 1920 - Beyoğlu Defterhanesi İdaresinden, İstanbul Vilayet Defterdarlığından, 4 İlan
Zayi Evrak, Satılık Köşk, Acele Satılık Dükkân, Acele Satılacak Araba
Hayvanları, Zayi Hisse Senedatı, Satılık Kısrak
219 Yayın
2949 5 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Genç Yolcular 4
Tanıtım
220 Ebüzziyazade [Velid
2950 6 KS 1920 Bend-i Yevmî: Ne Yaparsak Kendimiz Yapacağız! 1 Makale
Ebüzziyazade]
221 Mukadderatımız ve İstanbul Meselesi Etrafında Fransız Matbuatının
2950 6 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Neşriyatı
222 Makam-ı Mualla-yı Hilafet ve Payitaht-ı Saltanat Olan İstanbul’umuzun
2950 6 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Tayyareden Alınmış Kuşbakışı Manzara-yı Umumiyesi
223 2950 6 KS 1920 - Fransız Başvekil Mösyö Clemanceau 1 Fotoğraf
Mukadderatımız Hakkında İstizah Vuku Bulmuş Olan Fransız Meclis-i
224 2950 6 KS 1920 - Mebusan’ın Mahal-ı İnikadı Palais Bourbon Sarayı’nın Manzara-yı 1 Fotoğraf
Hariciyesi
225 2950 6 KS 1920 - Fransız Sosyalistlerden Mösyö Cachin 1 Resim
226 2950 6 KS 1920 İmzasız Pierre Loti Cemiyeti 1 Haber
227 Bütün Bir Cihan-ı Husumete Karşı Bizi Terk Etmeyen Muhterem
2950 6 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Faziletkâr Pierre Loti
228 2950 6 KS 1920 İmzasız Mukadderatımız Hakkında Hint ve İngiliz Ricalinin Mühim Bir Muhtırası 1 Haber
229 2950 6 KS 1920 - Hint Müslümanları Ekâbir Ricalinden Ağa Han Hazretleri 1 Fotoğraf
230 İngiliz Müslümanlarından ve Muharirin-i Meşhureden Marmaduke
2950 6 KS 1920 - 1 Resim
Pickthall
231 2950 6 KS 1920 İmzasız İzzet Bey’in Vefatı 1 Haber
232 2950 6 KS 1920 - Ahiren Vefat Eden İzmir Valisi İzzet Bey Fotoğraf
233 2950 6 KS 1920 İmzasız İstanbul Mebusu Ferit Bey’in İrtihali 1 Haber
234 2950 6 KS 1920 - İstanbul Mebusu Merhum Hasan Ferit Bey 1 Fotoğraf
235 Ömer Rıza
2950 6 KS 1920 Şuun ve Mebahis-i İslamiye: Hilafetin Esası Saltanattır 2 Makale
[DOĞRUL]
Vaziyet ve Şuun-ı Siyasiye-i Hariciye: Lloyd George Paris’e Geliyor,
Cemiyet-i Akvam’ı İctimâya Davet, Alman-Leh Müzakeratı, Silezya’da
236 Alman Kat’atı, Rusya ve Lehistan Arasında İttifak, Amerika’da
2950 6 KS 1920 T(e).H(e).R., Oswego 2 Haber
Bolşeviklik, Bolşeviklerin Amerika’dan Tardı, Bolşeviklere Karşı,
Denikin’e Fransız Muaveneti, General Denikin Orduları, Yunan Kralının
Uğradığı Kaza, Mısır Ermenileri Ne İstiyorlar
237 Gümrük Resmi Tarife ve Taktir-i Kıymet Usullerinin Mezci Suretiyle
2950 6 KS 1920 İmzasız 2 Haber
Yeni Bir Şekilde Alınacak
238 2950 6 KS 1920 İmzasız Milli Ahrarın Bir Hizbi 2 Haber
239 2950 6 KS 1920 - Milli Ahrar Fırkasından Hamdi Sait Bey 2 Fotoğraf
240 2950 6 KS 1920 Camî Camî Bey’in Bir Tavzihi 2 Haber
241 2950 6 KS 1920 - Milli Ahrar Fırkası Kalb-i Umumîsi Camî Bey 2 Fotoğraf
242 2950 6 KS 1920 Rus Ajansı Oswego Rusya’da Alman Zabıtanı 2 Haber
243 2950 6 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiller -2- 2 Roman
244 2950 6 KS 1920 - Ahmet Celalettin Paşa 2 Fotoğraf
245 2950 6 KS 1920 - Madam Catulle Mendes 2 Fotoğraf
246 İntihab Edenlere ve Edilenlere: Giden Meclisler Ne İdi, Ne oldu? İkinci
2950 6 KS 1920 Bayraktaroğlu 3 Makale
Meclis-i Mebusan -1-
247 2950 6 KS 1920 T(e).H(e).R. Bir Kadın Tayyarecinin Fas’a Seyahati 3 Haber
248 2950 6 KS 1920 T(e).H(e).R. Sen ve Maren Şehirlerinin Fizanı 3 Haber
249 2950 6 KS 1920 T(e).H(e).R. Fransa’nın Berlin Maslahatgüzarı 3 Haber
250 2950 6 KS 1920 İmzasız Hariciye Nazırının Beyanatı 3 Haber
251 2950 6 KS 1920 İmzasız Anadolu’da Tezahürat Yeni Pazarda 3 Haber
252 2950 6 KS 1920 İmzasız Kavanin-i Münteşire: Darüleytam Memurları Maaşatına Zamaim 3 Haber
253 2950 6 KS 1920 İmzasız Meclisin Yevm-i Küşadı 3 Haber

17
254 2950 6 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -67- 3 Roman
255 2950 6 KS 1920 Arif Oruç İzmir Kuva-yi Milliye Nezdinde -21- 4 Makale
256 2950 6 KS 1920 - Demirci (Silik) Erkânından Meşhur Zurnacı Efe 4 Fotoğraf
257 2950 6 KS 1920 - Demirci Efe’nin Kızanlarından Mustafa Efe 4 Fotoğraf
Şuun-ı Dâhiliye: Huzura Kabul, Nakil, Şehrimize Gelen Erzak, Şura-yı
Askerî İctimâ Edemeden, Avf-ı Âli, Mecruh Gazinin Feryadı, İspanyol
258 2950 6 KS 1920 İmzasız Nezlesi Kurbanlarından, İrtihâl, Darülfünun’da Tezahürat, Kargı 4 Haber
Nahiyesi Su İsalesi, Halkalı Mektebindeki Hastalık Ne İmiş?, Borsa,
Nukud Piyasası
259 Yayın
2950 6 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Müstecir Gazetesi 4
Tanıtım
İspanyol Nezlesinden Tahaffuz Çareleri ve Doktorun Mühim Tavsiyeleri,
Hüsnü Paşazade Biraderler, Terziler Pazarı, Şapirograf İstinsah Aletleri
260 Gelmiştir, Muhterem Hanımefendilere Pek Mühim Bir Tavsiye, 1650,
2950 6 KS 1920 - 4 Reklam
Bilir misiniz?, Frengi-Belsoğukluğu, Ucuz Soba Boruları, Diş Tabipi
Hadi Neşet, Kuşdili Sineması, Veresiye Muamele, Her Nevi Rehin
Mukabilinde Para
Hilal-i Ahmer Merkez-i Umumiyesinden, Üsküdar Defter-i Hakanî
261 İdaresinden, Kıymettar Emlak, Şehremaneti Beyazıt Dairesinden, , Acele
2950 6 KS 1920 - 4 İlan
Satılık Dükkân, Para Arayanlara, Muavenet Pazarı, Osmanlı Lira,
Apartman İnşası Münakaşası
262 Ebüzziyazade [Velid Bend-i Yevmî: Türkiye’nin Mukadderatı Cihanın Huzuruyla Alakalıdır
2951 7 KS 1920 1 Makale
Ebüzziyazade] (Kısmen Sansürlü)
263 2951 7 KS 1920 İmzasız Diyarbakır Valiliği 1 Haber
264 2951 7 KS 1920 - Diyarbakır Vali-i Sabıkı Faik Ali Bey 1 Fotoğraf
265 2951 7 KS 1920 - Diyarbakır Valisi Hüseyin Mazhar Bey 1 Fotoğraf
Acele Satılık Köşk, Haftalık İcmal-i Sıhhî, Alsancak Ticarethanesinin
Bugünkü Zahire Fiyatı, Nukud Piyasası, Borsa, Tevhid-i Mübayaat
Komisyonundan, Bab-ı Fetva-yı Memurin Müdiriyetinden, Posta Telgraf
266 Müdiriyet-i Umumiyesi, Seyr-i Sefain Yeni Tarifesi, Şehremaneti Beyazıt
2966 24 ŞB 1920 - 4 İlan
Dairesinden, Dersaadet Liman Riyasetinden, Kiralık Konak, Kiralık
Köşk, Bursa’da Kiralık Köşk, Ustabaşı Aranıyor, Acele Satılık İki Kargir
Hane, Muhterem Karilerimize, , Beşiktaş ve Üsküdar’da Gayet Elverişli
Haneler, Satılık Hane
267 2951 7 KS 1920 İmzasız Badi-i Felaketimiz Olan İttifak Muahedenamesi 1 Haber
268 2951 7 KS 1920 İmzasız Cavit Bey İmza Hadisesini Nasıl Anlatıyor 1-2 Haber
269 Türkiye-Almanya İttifak Muahede Hafiyesini İmzalayan Sadr-ı Esbak
2951 7 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Sait Halim Paşa
270 Almanya-Türkiye İttifak-ı Meşumunu Hazırlayan ve İmzalayan Alman
2951 7 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Sefiri Müteveffa Wangenheim
271 2951 7 KS 1920 T(e).H(e).R. Mukadderatımız Etrafında Müzakereler ve Mülâkatlar 1 Haber
272 2951 7 KS 1920 Jurnal Dorrian Mukadderatımız Hakkında Şayi Olan Rivayetler 1 Haber
273 2951 7 KS 1920 Jurnal Dorrian Müzakerat Ne Vakit Hitam Bulacak 1 Haber
274 2951 7 KS 1920 İmzasız İngiltere’de Hukuk-ı İslamı Müdafaa Edenler 1 Haber
275 Muhtıraya Vaziü’l İmza Olanlardan Muhterem Dindaşımız Marmaduke
2951 7 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Pickthall
276 2951 7 KS 1920 - Muhtıraya Vaziü’l İmza Olanlardan Amiral Edmund Fremantel 1 Fotoğraf
277 2951 7 KS 1920 - Sivas Mebusu Samih Fethi Bey 1 Fotoğraf
278 2951 7 KS 1920 İmzasız Muahede-i Hafiyenin Times’daki Metni 2 Haber
279 Türkiye-Almanya Muahedenamesinin Nasıl İmzalandığı Hakkında
2951 7 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Verdiği İzahatı Derç Eylediğimiz Esbak Maliye Nazırı Cavit Bey
280 2951 7 KS 1920 E(lif). A. Mister Polk’ın İstifası 2 Haber
281 2951 7 KS 1920 - Mister Polk En Yeni Resminden 2 Fotoğraf
282 2951 7 KS 1920 İmzasız Türkiye’de Vaziyet Elan Gayr-i Müstekir Bir Haldedir 2 Haber
283 2951 7 KS 1920 T(e).H(e).R. Bulgar İğtişaşının Son Sefası 2 Haber
284 2951 7 KS 1920 T(e).H(e).R. Amerika’da Bolşevik Tarikatı 2 Haber
285 2951 7 KS 1920 Jurnal Dorrian Estonyalılar da Mütareke Akit Ettiler 2 Haber
286 2951 7 KS 1920 Jurnal Dorrian Bulgar Aksar-ı Halefi ve Papalık 2 Haber
287 2951 7 KS 1920 Jurnal Dorrian Wilson’un Yeni Hastalığı 2 Haber
288 2951 7 KS 1920 H(ı).M. Nasıl Çalıştılar ve Nasıl Çalışıyorlar? 2 Makale
289 2951 7 KS 1920 T(e). H(e). R. Macar Murahhasları Bugün Paris’e Muvasalat Ediyorlar 2 Haber

18
290 2951 7 KS 1920 - Macar Heyet-i Murahhasası Reisi Kont Aponi 2 Fotoğraf
291 2951 7 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiller -3- 2 Roman
292 2951 7 KS 1920 - Catulle Mendes 2 Fotoğraf
293 2951 7 KS 1920 - Recep Paşa 2 Fotoğraf
294 2951 7 KS 1920 - Nadir Şah 2 Fotoğraf
295 2951 7 KS 1920 Samih Fethi Teşkilat-ı Mülkiyemiz Tedfikatından: Taşra Tekilatı (Kısmen Sansürlü) 3 Makale
296 2951 7 KS 1920 İmzasız Sukut-ı Ahlaka Karşı Darü’l Hikmetü’l İslamiye 3 Haber
297 2951 7 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
298 2951 7 KS 1920 İmzasız Yeni Mebuslarımızdan 3 Haber
299 2951 7 KS 1920 - Trabzon Mebuslarından Hasan Bey 3 Fotoğraf
300 2951 7 KS 1920 - Trabzon Mebuslarından Şefik Ali Bey 3 Fotoğraf
301 2951 7 KS 1920 İmzasız Posta ve Telgraf Ücretine Yeni Zamaim İcra Olunuyor 3 Haber
302 2951 7 KS 1920 İmzasız Meclis-i Milli Açılmak Üzere 3 Haber
303 2951 7 KS 1920 İmzasız Derd-i Cehalet 3 Haber
304 2951 7 KS 1920 İmzasız Nüzhet Sabit Bey’in İrtihali 3 Haber
305 2951 7 KS 1920 - Merhum Nüzhet Bey 3 Fotoğraf
306 2951 7 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -68- 3 Roman
307 2958 14 KS 1920 Jurnal Dorrian Yunanistan’daki Müslümanlara Verilen Mühlet 2 Haber
308 Spor Şuunu: Galatasaraylılarla Fransızlar Arasında Heycanlı Bir
2951 7 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Müsabaka
309 2951 7 KS 1920 - Dünkü Müsabakayı İcra Eden Galatasaray ve Fransız Futbol Takımları 4 Fotoğraf
310 Dünkü Müsabakanın Galebeleri: Galatasaray Takımından Dört Oyuncu:
2951 7 KS 1920 - 4 Fotoğraf
Sağdan Sola Doğru Sabit, Saim, Ahmet, Cevat, Necip Beyler
311 2951 7 KS 1920 İmzasız Yeni Köy Şekilleri (Kısmen Sansürlü) 4 Haber
312 2951 7 KS 1920 - General Flon 4 Fotoğraf
313 2951 7 KS 1920 İmzasız Bir Teberru 4 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayunda, Şehremaneti Bütçesi, Meclis-i
314 Umumî-i Belediyenin İçtimaı, Memurine Tevzi Edilecek Kumaşlar,
2951 7 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Hasköy Suiistimali, Ahval-i Ziraiyemiz, Cemil Paşa İspanyola Musah,
Müessif Bir Sayyağ
315 2951 7 KS 1920 İmzasız Yine Tramvay Derdi! 4 Haber
Kadıköy Kuş Dili Sineması, Erkek ve Kadınlara, Meşhur Knor, Hacı
Hüseyin Mahdumları, Şark Sürmesi, Adapazarılılara Müjde,
Aldanmayınız, Yeni Gelen Yağ- Sabun- Ballar, Cilt Frengi ve
316 Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi, Malul Gaziler Sineması, Operatör
2951 7 KS 1920 - 4 Reklam
Doktor Nazım Hamdi, Menazırzade Abdülaziz Kumaşları, Mikroskoplar
Alat-ı Cerrahiye, Doktor Mehmet Zeki, En Nefis ve En Halis Üzümden
Mamul Rakı ve Şaraplar, Müşkülat Halledildi, Bakteriyolog Osman
Şerafettin, Mahremane Frengi ve Belsoğukluğu Tedavihanesi
Darülbedayi-i Osmanî Temsilleri, Üsküdar Daire-i Belediyesinden,
317 2951 7 KS 1920 - Eminönü Sulh Mahkemesinden, Acele Satılık Dükkân, Kiralık Deniz 4 İlan
Motoru, Satılık Konak, Muavenet Pazarı
318 Ebüzziyazade [Velid
2952 8 KS 1920 Bend-i Yevmî: Türkiye’den İstifade Edilmez mi? 1 Makale
Ebüzziyazade]
319 2952 8 KS 1920 İmzasız Hindistan Muhtariyeti 1 Haber
İkinci Londra Konferansı Hâl-ı İçtimada: İtalya Akdeniz’de Tevsie Davet
320 T(e). H(e). R. E(lif).
2952 8 KS 1920 Edilmiş, Paris Konferansı’nda İngiliz Murahhasları, Murahhaslarımız Ne 1 Haber
A., Bosfor
Vakit Davet Olunacaklar?
321 2952 8 KS 1920 - Mister Bonar Law 1 Fotoğraf
322 2952 8 KS 1920 - Lord Curzon 1 Fotoğraf
323 2952 8 KS 1920 - Mister Montagu 1 Fotoğraf
324 Dostlarımızın Şişirdikleri Yalan Balonları… İhtiyar Arslan Daha Neler
2952 8 KS 1920 - 1 Karikatür
Gördü, Neler Dinledi!..
325 2952 8 KS 1920 İmzasız Meşum İttifak Muahedesi Etrafında 1-2 Haber
326 Devlet-i Osmaniye’nin Tarihi Mukadderatında Felaketengiz Bir
2952 8 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Maceraya Sahne Olan Sahilhane
327 2952 8 KS 1920 İmzasız Hilafetin Âtisi Hakkında 1 Haber
328 T(e).H(e).R., Jurnal
2952 8 KS 1920 Amerika’nın Avrupa Siyasetinde Keffidi 2 Haber
Dorrian

19
329 2952 8 KS 1920 - Amerika’nın Paris Sefiri Mister Hugh Wallece 2 Fotoğraf
330 2952 8 KS 1920 İmzasız Çürüksulu Mehmet Paşa Ne Diyor? 2 Haber
331 Harb-i Umumî İştirakımıza Kemal-i Şiddettle Muhalefet Etmiş Olan
2952 8 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Esbak Nafia Nazırı Çürüksulu Mahmut Paşa
Almanya-Türkiye İttifak Muahedesinin Tanzim ve İmzasızından
332 2952 8 KS 1920 - Haberdar ve Alakadar Olan ve Bilahare Almanya İle Diğer Muahedeler 2 Fotoğraf
Akitine Memur Edilen Halil Bey
333 Hükümet-i Osmaniye Sulh Konferansına Verdiği Muhtırada Düvel-i
2952 8 KS 1920 İmzasız 2 Haber
Muazzamdan Birinin Muavenetini İstiyor
334 2952 8 KS 1920 İmzasız Muhtıranın Meta-i Aslısı 2 Haber
335 2952 8 KS 1920 İmzasız Hafi-i Muahede ve Babıâli Melamili 2 Haber
336 2952 8 KS 1920 İmzasız Islahat Layihası 2 Haber
337 2952 8 KS 1920 İmzasız Deniz Üzerinde İsyan 2 Haber
338 2952 8 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -4- 2 Roman
339 2952 8 KS 1920 Samih Fethi Teşkilat-ı Mülkiyemiz Tetkikatından: Taşra Teşkilatı -2- 3 Makale
340 2952 8 KS 1920 T(e). H(e). R. Bahr-i Muhitte Fırtınalar ve Zayiat 3 Haber
341 2952 8 KS 1920 T(e). H(e). R. Emir Faysal’ın Avdeti 3 Haber
342 2952 8 KS 1920 T(e).H(e).R Kaiser Tuğyana Maruz 3 Haber
343 2952 8 KS 1920 T(e).H(e).R Muahedenin Yevm-i Tadiki 3 Haber
344 2952 8 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
345 2952 8 KS 1920 T(e).H(e).R Amerika’da Hareket-i Arz 3 Haber
346 2952 8 KS 1920 İmzasız Hürriyet ve İtilaf Nasıl Doğdu, Nasıl Öldü? 3 Makale
347 2952 8 KS 1920 - Müellef-i Eser Sinop Mebusu Rıza Nur Bey 3 Fotoğraf
348 2952 8 KS 1920 - Bugün Malta’da Bulunan Hüseyin Cahit Bey 3 Fotoğraf
349 2952 8 KS 1920 İmzasız Aydın Valiliğine Reşit Bey’in Tayin Haberi 3 Haber
350 2952 8 KS 1920 İmzasız Meclis-i Millinin Küşadı Etrafında 3 Haber
351 2952 8 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
352 2952 8 KS 1920 İmzasız Bir Zabıta Muvaffakiyeti Daha 4 Haber
353 2952 8 KS 1920 - Harito’nun Badü’l Katl Alınan Resmi 4 Fotoğraf
354 2952 8 KS 1920 - Harito’nun Ölmeden Resmi 4 Fotoğraf
355 2952 8 KS 1920 - İki Ermeni Kardeş Arasında! 4 Fotoğraf
Ahvâl-i Şuun-ı Dâhiliye: Bulgaristan ve Rusya’ya Seyahat-i Memnu,
Huzura Kabul, Rüsum-ı Belediye Kartının Tadili, İsveç Sefiri, 1335
Harbiye Bütçesine Zam, Hrisanto ve Fantoma’nın Mahkemesi, Kuleli
356 İdadisi’nin Nakli, 1335 Bütçesine 3.990.375 Lira İlavesi Hakkında İrade-i
2952 8 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Seniyye, İtalya Mümessil-i Siyasisi, Fevzi Paşa’nın Ziyareti, Irak’taki
Esirlerimiz Hareket Etti, Taziyet, Münhal Üç Mebusluk, Kuşadası
İntihabadı, Mebusluktan İstifa, Ekmek Narhları-İaşe Encümeni
Mukarreratı, İrtihal
357 2952 8 KS 1920 İmzasız Spor Şuunu: Fenerbahçe ile Fransızlar Arasında Müsabaka 4 Haber
358 Yayın
2952 8 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Medfun Emeller 4
Tanıtım
359 Yayın
2952 8 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Sebilürreşad Ceride-i İslamiyesi 4
Tanıtım
1650, 4 Numara Haşimzade Sığara Kağıdı, Anadolu’ya Eşya Ticariye
Nakliyatı, Zayıf ve Verem Olanlara Müjde!!, Tedavi Taksitle, Cuma
360 2952 8 KS 1920 - Günleri Meccanen, Veresiye Muamele, Menfaatinizi Düşünüyorsanız, 4 Reklam
Doktor Ali Rıza, Kuşdili Sineması, Muhteşem İnce Saz, Çocuklarını
Sevenler, Basurlulara Müjde
Üsküdar’da Satılık Hane, Defter-i Hakanî Emanetinden, İstanbul Maarif
Müdiriyetinden, Satılık Konak, Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresinden,
361 Emniyet Sandığından, Satılık Kısrak, Aksaray Sulh Mahkemesinden,
2952 8 KS 1920 - 4 İlan
Satılık Has Maltız Keçileri, Acele Satılık Dükkân, Göztepe’de Satılık
Köşk Üsküdar Defter-i Hakanî İdaresinden, Cerrahpaşa’da Satılık Ahşap
Hane
362 Ebüzziyazade [Velid
2953 9 KS 1920 Bend-i Yevmî: Hükümetin Avrupa’ya Muhtırası (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
363 2953 9 KS 1920 T(e).H(e).R Emir Faysal Suriye’ye Avdet Ediyor 1 Haber
364 Emir Faysal Londra’da Mister Lloyd George Mareşal Allenby İle
2953 9 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Mülâkat Ederken

20
365 2953 9 KS 1920 E(lif). A. Osmanlı Makarr-ı Saltanat ve Hilafeti ve İtalya 1 Haber
366 2953 9 KS 1920 Nitti İtalya’nın Başvekili Mösyö Nitti’nin Beyanatı 1 Haber
367 2953 9 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
368 2953 9 KS 1920 İmzasız Bugünkü Mevaiz-i Diniye 1 Haber
369 2953 9 KS 1920 İmzasız Avrupa Matbuat-ı ve Mukadderatımız: Türkiye Boğazlar Meselesi 1 Haber
370 Muharrer-i Makale İle Fransız Hariciye Nazırı Akademi Azasından
2953 9 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Hanutu
371 2953 9 KS 1920 - Yunan Muhibliği İle Maruf Fransız Azasından Denys Cochin 1 Fotoğraf
372 2953 9 KS 1920 - Lord Salisbury 1 Fotoğraf
373 2953 9 KS 1920 - Lord Robert Cecil 1 Fotoğraf
374 2953 9 KS 1920 İmzasız Meşum İttifak-ı Muahedenamesi Etrafında (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
375 Bir Alman - Türk İttifak Mevcudiyetinden İlk Defa Bahsedilen Rusya’nın
2953 9 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Sabık-ı Dersaadet Sefiri Mösyö Dö Chris
376 2953 9 KS 1920 İmzasız Hariciye Nazırının Beyanatı 2 Haber
377 2953 9 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
378 2953 9 KS 1920 İmzasız Harita İşleri (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
379 İttihat ve Terakki Katib-i Mesulleri Hakkında Divan-ı Harbe Dün Tefhim
2953 9 KS 1920 İmzasız 2 Haber
Olunan Karar
380 Dün Haklarında İttihaz Olunan Karar Divan-ı Harp Tarafından
2953 9 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Kendilerine Tebliğ Olunanlar
381 2953 9 KS 1920 İmzasız Hanımlarımızı Tramvay Belasından Kurtardık 2 Haber
382 2953 9 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -5- 2 Roman
383 Ahmet Refik
2953 9 KS 1920 Mimariyat: Yeni Camî’nin Mimarı 3 Makale
[ALTINAY]
384 2953 9 KS 1920 İmzasız Boghos Nubar Paşa’nın İsim Günü Şenlikleri 3 Haber
385 2953 9 KS 1920 - Bohgos Nubar Paşa 3 Fotoğraf
386 2953 9 KS 1920 - Nubar Paşa 3 Fotoğraf
387 2953 9 KS 1920 İmzasız Koca Hürriyet ve İtilaf 3 Haber
388 2953 9 KS 1920 İmzasız Meclis-i Mebusan’ın Yevm-i Küşadı Hâlâ Taayyün-i Takarrür Etmedi 3 Haber
389 2953 9 KS 1920 İmzasız Harbiye Nazırının Beyanat-ı Mühimmesi (Kısmen Sansürlü) 3 Haber
390 2953 9 KS 1920 İmzasız Jandarma İşleri 3 Haber
391 2953 9 KS 1920 İmzasız İzmir İntihabının Feshi 3 Haber
392 2953 9 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -69- 3 Roman
393 2953 9 KS 1920 Arif Paşa Arif Paşa’nın Beyanatı 4 Haber
394 2953 9 KS 1920 - Sıhhiye Müdür-i Umumîsi Arif Paşa 4 Fotoğraf
395 2953 9 KS 1920 İmzasız Bir İslam Hanımının Teberru Şafkatkâr Anası 4 Haber
396 2953 9 KS 1920 - Mühim Bir Konser 4 İlan
397 2953 9 KS 1920 İmzasız Bağdat ve Tirimüjgan 4 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Huzura Kabul, Müteyemmim Bir Namzedelik,
Harito’yu Derdest Edenler Taltifi, Ayan Dairesinden Bir İçtima, Arslan
398 Çetesinin İstilası, Feci Bir Pusu Hadisesi, Yeni Ayanın Tahassüsatı,
2953 9 KS 1920 Tercüman-ı Hakikat 4 Haber
Sansürlü, Vapurda Yangın, Teşvikiye Camî-i Şerifinde, Mazhar Osman
Bey’in Âdem-i Mesuliyeti, Kumar Kulublerinin Seddi, İstiryadis Avdet
Etmiş, İzmir Felaketzedelerine, İrtihâl, Borsa, Nukud Piyasası
399 Yayın
2953 9 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Birinci Kitap 4
Tanıtım
Doktor Artin Devletyan, İspanyol Nezlesinden Tahaffüz Çareleri ve
Doktorun Pek Mühim Tavsiyeleri, Frengi ve Belsoğukluğuna
Yakalanmamak İçin Mutlaka Prophylaxa, Yeni Gelen Yağ- Sabun-
400 2953 9 KS 1920 - Ballar, Yirmi Liraya Bir Palto, Albayrak Çayı, İngiliz Lisansı Dersleri, 4 Reklam
Elmas İğne, Halis Balkan Şarabı, Para Arayanlar, Zafer Lokanta ve
Birahanesi, Meşhur Knor, Sivil Ahalimize, Doktor Besim Fuat, Diş
Tabiplerine
Şehremanetinden, Emlak ve İkrazat Bankası Müdiriyetinden, Zayi
Makbuz, Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresinden, Sıhhiye Müdiriyet-i
401 Umumiyesinden, Emlak ve İkrazat Anonim Şirket-i Osmanîyesi
2953 9 KS 1920 - 4 İlan
Müdiriyetinden, Kiralık Hane, Acele Satılık Dükkân, Kiralık Otel,
Emraz-ı Mütenevvi-i Dâhiliye ve Efrenciye, Kiralık Deniz Motoru,
Osmanlı Lira

21
402 2954 10 KS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Milli Tasarruf 1 Makale
403 2954 10 KS 1920 T(e).H(e).R. Büyüyen Tehlike Karşısında Türkiye’den İstifade Edilmez mi? 1 Haber
404 2954 10 KS 1920 - Rus Gönüllü Ordusunun Yeni Kumandanı General Wrangel 1 Fotoğraf
405 2954 10 KS 1920 - Gönüllü Ordu Kumandanlığından Çekilen General Denikin 1 Fotoğraf
406 2954 10 KS 1920 - Şimalî Rusya Hükümeti Reisi Amiral Kolçak 1 Fotoğraf
407 2954 10 KS 1920 T(e).H(e).R. Amerika ve Bolşeviklik 1 Haber
408 2954 10 KS 1920 T(e).H(e).R. Londra’dan Paris’e Hareket Ettiler 1 Haber
409 2954 10 KS 1920 T(e).H(e).R. Londra’dan Paris’e Hareket Eden Kafile-i Siyasiyun 1 Haber
410 2945 10 KS 1920 T(e).H(e).R. Müzakerat Ne Kadar Devam Edecek 1 Haber
411 2945 10 KS 1920 T(e).H(e).R. Hindistan Nazırı Mister Montagu’nun Beyanatı 1 Haber
412 2954 10 KS 1920 İmzasız Yusuf Bey Vezirli İle Bir Hasbihâl 1 Haber
413 2954 10 KS 1920 - Azerbaycan Mümessil-i Siyasiliği Dairesi İttihaz Olunan Bina 1 Fotoğraf
414 2954 10 KS 1920 - Azerbaycan Şehrimiz Mümessil-i Siyasisi Yusuf Bey Vezirli 1 Fotoğraf
415 2954 10 KS 1920 - Azerbaycan Bayrağı 1 Resim
416 Ruşen Eşref
2954 10 KS 1920 Türbe-i Mevlana’yı Ziyaret 1-2 Gezi Yazısı
[ÜNAYDIN]
417 2954 10 KS 1920 - Türbe-yi Hazret-i Mevlana’nın Manzara-yı Dâhiliyesi 1 Fotoğraf
418 2954 10 KS 1920 - Konya’da Türbe-yi Hazret-i Mevlana’nın Manzara-yı Hariciyesi 1 Fotoğraf
419 2954 10 KS 1920 E(lif). A. Dünyanın En Büyük Tayyaresi 1 Haber
420 2954 10 KS 1920 İmzasız Islahat Projeleri Etrafında 2 Haber
421 2954 10 KS 1920 T(e).H(e).R Clemenceou’nun Namzedeliği 2 Haber
422 2954 10 KS 1920 T(e).H(e).R Mareşal Allenbey Sudan ve Hicaz’da 2 Haber
423 2954 10 KS 1920 E(lif). A. Fransa’da Esirlerimizin İadesi 2 Haber
424 2954 10 KS 1920 İmzasız Avrupa Matbuatı ve Mukadderatımız: Temps’ın Makale-i Mühimmesi 2 Haber
425 2954 10 KS 1920 İmzasız Venizelos’un Paris’te Faaliyeti 2 Haber
426 2954 10 KS 1920 Venizelos Venizelos’un Yeni Beyanatı 2 Haber
427 2954 10 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -6- 2 Roman
428 2954 10 KS 1920 İmzasız Meşum İttifak Muahedenamesi Etrafında (Kısmen Sansürlü) 3 Haber
429 Hafî İttifakname Hakkındaki Mütaleat ve Beyanatını Derc Ettiğimiz
2954 10 KS 1920 - 3 Fotoğraf
Esbak Adliye Nazırı İbrahim Bey
430 Memleketin Vaziyet-i Umumiyesi Hakkında Dâhiliye Nazır-ı Esbak Reşit
2954 10 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Beyle Bir Mülâkat
431 2954 10 KS 1920 - Dâhiliye Nazır-ı Esbak Reşit Bey 3 Fotoğraf
432 2954 10 KS 1920 İmzasız Salı Günkü Miting 3 Haber
433 Yeni İstanbul Mebusları Bugün Darülfünun Konferans Salonunda İntihap
2954 10 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Olunacaktır
434 2954 10 KS 1920 İmzasız Meclis-i Milliyenin Küşadı Etrafında 3 Haber
435 2954 10 KS 1920 İmzasız Mukadderatımız Hakkında 3 Haber
436 2954 10 KS 1920 İmzasız Dünkü Mevaizeler: Fatih Camîi Şerifinde, Beyazıt Camîi Şerifinde 3-4 Haber
437 2954 10 KS 1920 İmzasız Fenerbahçe-Fransızlar Futbol Müsabakası 4 Haber
Zeki Bey-Haşim Bey- İsmet Bey- Feyzi Bey-Kâmil Bey: Dünkü
438 2954 10 KS 1920 - Müsabakanın Galipleri Fenerbahçe Takımından Beş Oyuncu Yukarıdaki 4 Fotoğraf
Resim Fenerbahçe’nin Eski Fakat Mahir Oyuncularından Galip Bey
439 2954 10 KS 1920 İmzasız Şirket-i Hayriye’nin Yeni Teklifleri 4 Haber
440 2954 10 KS 1920 İmzasız Gala-yı Asar Sebeplerinden 4 Haber
441 2954 10 KS 1920 İmzasız Müteveffa İzmir Valisi Azat Bey’in Cenaze Olayı 4 Haber
442 2954 10 KS 1920 İmzasız İzmir Mültecilerine Muavenet 4 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayunda, Selamlık Resm-i Âlisi, Hanımlar
Müdafaa-i Vatan Cemiyeti, Pontoslular da Faaliyette, Bir Yunan Heyet-i
443 Mebusunun Vürudu, Almanya Memur-ı İzamı?, Vesika İta Ediliyor,
2954 10 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Hristantos’un Mektupları!, Sanayi-i Nefise Mektebi, Posta ve Telgrafçılar
Teavün Cemiyetinde, Muhacirin Eşyası İçin Etüv, Milli Musikişinas
Cemiyeti, Akit
444 Mikroskoplar Alat-ı Cerrahiye, Veresiye Muamele, Zafer Lokantası ve
2954 10 KS 1920 - 4 Reklam
Birahanesi, 1650, Müşkülat Halledildi, Doktor Abdurrahman, İspanyol

22
Nezlesine, “Şehir” Gazetesi, Doktor Talat, Çift Sancak, Hasan Kuvvet
Şurubu, Nakliyatı, Ahali-i Muhteremeye Hizmet- Muhtekirlere İbret,
Bakteriyolog Doktor Osman Şerafettin, Operatör Doktor Nazım Hamdi,
Aldanmayınız, Doktor Ali Rıza, Menfaatinizi Düşünüyorsanız, Doktor
Besim Fuat, Doktor Mehmet Zeki, Mehmet Rüştü ve Doktor Fazıl
Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresinden, Şehremanetinden, Cerrahpaşa’da
445 Satılık Hane, Tüccarane İlan, Acele Satılık Dükkân, Osmanlı Seyr-i
2954 10 KS 1920 - 4 İlan
Sefain İdaresinden, Kiralık Hane, Beş Bin Lirası Olup İş Arayanlar,
Anadolu’ya Eşya-yı Ticariye, Zayi Şahadetname
446 Ebüzziyazade [Velid
2955 11 KS 1920 Bend-i Yevmî: Mülâyemet Yerine Tecellüd Siyaseti Lazım 1 Makale
Ebüzziyazade]
447 2955 11 KS 1920 İmzasız Salı Günkü Miting 1 Haber
448 2955 11 KS 1920 İmzasız Konferansa Davet Edildik mi? 1 Haber
449 2955 11 KS 1920 İmzasız Meclis-i Milli’nin Küşadı Nihayet Tekerrür Etti 1 Haber
Dün Yeni Mebuslar İntihab Edilemedi: Meclis-i Mebusan’da Müzakerat,
450 2955 11 KS 1920 T(e). H(e). R. İntihab Nasıl Cereyan Etti?, Trabzon Mebusları, Amasya 1 Haber
Mebusluğu,Harbiye Nâzareti Yaveri, Posta ve Telgraf Muhasebe-i Cedidi
451 2955 11 KS 1920 - Dünkü İntihab Esnasında Müntahab-ı Saniler Reylerini Sandığa Atarken 1 Fotoğraf
452 Trabzon Mebusluğuna İntihab Edilmiş Olan Mülga Donanma Cemiyeti
2955 11 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Azasından Ali Şükrü Bey
453 Trabzon Mebusluğuna İntihab Edilmiş Olan Erkan-ı Harbiye Kaymakamı
2955 11 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Hüsrev Bey
454 Amasya Mebusluğuna İntihabı Üzerine Harbiye Levazım Riyasetinden
2955 11 KS 1920 - 1 Fotoğraf
İstifa Eden Miralay Ömer Lütfi Bey
455 2955 11 KS 1920 - Salih Bey 1 Fotoğraf
456 2955 11 KS 1920 - Osman Adil Bey 1 Fotoğraf
457 Payitahtımız Mukadderatı Etrafında: Fransız Matbuatı İstanbul
2955 11 KS 1920 F. İstanbul 1 Haber
Meselesinde Bizim Lehimizde Bulunuyor
458 2955 11 KS 1920 İmzasız İtalyan Matbuatı da Aynı Fikirde Müdafaa Ediliyor 1 Haber
459 2955 11 KS 1920 T(e). H(e). R. Paris’te Müzakere Başladı 1 Haber
460 Fazıl Ahmet
2955 11 KS 1920 Hezel: Yok Yok! 1 Şiir
[AYKAÇ]
Deba ve Matin’i Tekzib Ediyor (Kısmen Sansürlü): Ekudupari’ın Şayan-
ı Dikkat Mütalaatı, Anadolu’da Heyecan ve Mitingler, On Haftaya Kadar
İmzasız Jurnal
461 Devam Edecek, Galip Kemal Bey’in Bir Müracaatı, İngiliz Meclis-i
2955 11 KS 1920 Dorrian, T(e). H(e). 2 Haber
Nazarındaki Müzakerat, Maliye Projeleri, Baghos Nubar da Londra’ya
R.
Gitmiş!?, Suriye Meselesi Hakkında Müzakerata Devam Edilecek, Lord
Allenby Cidde’de
462 2955 11 KS 1920 - Emir-i Mekke’nin İkinci Oğlu Emir Abdullah 2 Fotoğraf
463 Islahat Projelerinin Tanziminde Avusturya ve Bulgar Sulh
2955 11 KS 1920 İmzasız 2 Haber
Muahedenamelerindeki Esasatta Nazar-ı İtibara Alınmış
464 2955 11 KS 1920 Heyet-i Tahririye Meşum İttifak Muahedenamesi Etrafında (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
465 Harp Kabinesinin Harbcu Azasından Olduğu Beyanatından Anlaşılan
2955 11 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Esbak Maarif Nazırı Şükrü Bey
466 2955 11 KS 1920 İmzasız Ermeni Patrikhanesinin Tekrirleri 2 Haber
467 2955 11 KS 1920 İmzasız İstanbul’da ve İzmir’de Yunan Mektepleri! 2 Haber
468 2955 11 KS 1920 İmzasız Ne Büyük Lütuf 2 Haber
469 2955 11 KS 1920 İmzasız Venizelos’a Verilecek İklil 2 Haber
470 2955 11 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -7- 2 Roman
471 2955 11 KS 1920 Bayraktaroğlu Giden Meclisler Ne İdi, Ne Oldu?: İkinci Meclis-i Mebusan -2- 3 Makale
472 2955 11 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
473 2955 11 KS 1920 İmzasız Onnik’in Beraatı 3 Haber
474 2955 11 KS 1920 - Onnik’in Divan-ı Harpte Alınan Resmi 3 Fotoğraf
475 2955 11 KS 1920 İmzasız Şura-yı Devlet Reisi ile Mülâkat 3 Haber
476 2955 11 KS 1920 İmzasız Müsakkafat Vergisi Hakkında İtirazlar 3 Haber
477 2955 11 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -70- 3 Roman
478 T(e).H(e),R., Şuun-ı Hariciye: Sibirya’da Neler Oluyor?, Sansürlü, Mısır’da Vaziyet,
2955 11 KS 1920 4 Haber
Wilson Wilson’un Mühim Bir Beyanatı, Grip- Rievi-i Veba
479 2955 11 KS 1920 İmzasız Tayyarecilik Şuunu: Danonçiyo Tekrar Havalanıyor 4 Haber
480 2955 11 KS 1920 İmzasız Yunanlıların İzmir’de Teşebbüsatı 4 Haber
481 2955 11 KS 1920 İmzasız Etıbba-yı Askerîye ve İspanyol 4 Haber

23
482 2955 11 KS 1920 İmzasız Tashih 4 Haber
483 2955 11 KS 1920 İmzasız Pierre Loti Cemiyeti Dün Resmen Teşekkül Etti 4 Haber
484 2955 11 KS 1920 İmzasız Ekmek Meselesi-Tedabir ve Tenbihâtı 4 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Zabıtanın Bir Teşebbüsü, Yemen ve Hicaz’daki
485 Zabıtanın Terfi, Askerî Serpuş Müsabakası, Yirmi Beşinci Kolordu
2955 11 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Maaşatı, Ziyaret, Selimiye Kışlasında, Malta’daki Esirlerimiz, Gelen
Üseramız, Sansürlü, Antalya’daki Fırtına, İrtihal, Nukud Piyasası
486 Yayın
2955 11 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: İnci’nin Yeni Nüshası 4
Tanıtım
487 Yayın
2955 11 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Diken ve İnci Salnamesi 4
Tanıtım
488 Yayın
2955 11 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Alay Gazetesi 4
Tanıtım
489 Yayın
2955 11 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Ümit 4
Tanıtım
1650, Doktor Hasan Hüsnü, Doktor Tevfik Hicri, Hasan Paşazade
Biraderler, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi, Mahir
490 2955 11 KS 1920 - Tenzilatlı Lastik Satışı, Albayrak Çayı, Emlak ve Mücevherat Mukabili 4 Reklam
İstifraz ve İkraz Etmek İsteyenler, Yirmi Liraya Bir Palto, Şark Sürmesi,
Mahremane Frengi ve Belsoğukluğu, Meşhur Knor, Frengi Belsoğukluğu
491 Şehremanetinden, Şehremanetinden, Menfaat-i Umumiye, Kiralık Deniz
2955 11 KS 1920 4 İlan
Motoru, Acele Satılık Dükkân
492 Ebüzziyazade [Velid
2956 12 KS 1920 Bend-i Yevmî: Şimdi de Alman Taraftarlığı İthamı! 1 Makale
Ebüzziyazade]
493 2956 12 KS 1920 İmzasız Meclis-i Milli Bugün Merasim-i Mahsusa İle Küşad Ediliyor 1 Haber
494 2956 12 KS 1920 - Meclis-i Mebusan’ın Manzara-yı Hariciyesi 1 Fotoğraf
495 2956 12 KS 1920 - Meclis-i Mebusan’ın İçtima Salonu 1 Fotoğraf
496 2956 12 KS 1920 - Meclis-i Mebusan Katib-i Umumî Vekili Sadi Bey 1 Fotoğraf
497 2956 12 KS 1920 - Meclis-i Mebusan Baş Kâtibi Mustafa Asım Bey 1 Fotoğraf
498 2956 12 KS 1920 - Meclis-i Mebusan Aklamı Efendilerinden Bir Grup 1 Fotoğraf
499 2956 12 KS 1920 - Meclis-i Mebusan Zabıt Kalemi Müdürü Abidin Daver Bey 1 Fotoğraf
500 Bugün Meclisin Muvakkat Kâtiplik Vazifesini İka Edecek Olan Karasi
2956 12 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Mebusu Abdülaziz Mecdi Efendi
501 2956 12 KS 1920 - Yeni İzmir Mebuslarından Tahsin Bey 1 Fotoğraf
502 Bugün Mecliste Muvakkat-ı Kitabet Vazifesini İka Edecek Olan Edirne
2956 12 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Mebusu Faik Bey
503 2956 12 KS 1920 İmzasız İzmir Mebusları 1 Haber
504 2956 12 KS 1920 - Yeni İzmir Mebuslarından İlhami Bey 1 Fotoğraf
505 2956 12 KS 1920 - Yeni İzmir Mebuslarından Miralay Refet Bey 1 Fotoğraf
506 2956 12 KS 1920 İmzasız Yarınki İçtima (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
507 2956 12 KS 1920 İmzasız İstanbul Hakkında Kati Kara İttihaz Edilmedi 2 Haber
508 2956 12 KS 1920 İmzasız Scapa Flow Hadisesinin Tavizatı 2 Haber
509 2956 12 KS 1920 T(e). H(e). R. Versay Sulhunun Mevki-i Meriyete Vazî 2 Haber
510 2956 12 KS 1920 T(e). H(e). R. Paris’te Tekrar Müzakerat Başladı 2 Haber
511 2956 12 KS 1920 - Efsane Müzakerata İştirak Eden Mösyö Berthelot 2 Fotoğraf
Kanun ve Adaleti Nasıl Tatbik Ediyorlar?: Memlekette Nasip Olunacak
Matin, E(lif). A. T(e). mı?, Almanya’ya Tahmil Olunan Şerait, Kontrol Komisyonlarının
512 2956 12 KS 1920 H(e). R., Oswego, Faaliyeti, Romanya Kralının Seyahati, Syracuse’de Bir Kıyam ve Kıtal, 2 Haber
Bosfor Yudeniç Ordusunun Seyahati, Sibirya Müslümanlarına Muhtariyet-i
Milliye, Venizelos Suikastı Meselesi, Venizelos’un Seyahati
513 2956 12 KS 1920 - Lord Curzon 2 Fotoğraf
514 2956 12 KS 1920 İmzasız Islahat Projelerinin Etrafında 2 Haber
515 2956 12 KS 1920 İmzasız Müteveffa Jean Dupuy 2 Haber
516 2956 12 KS 1920 - Ahiren Vefat Eden Fransa’nın En Maruf ve Müsin Gazetecisi Jean Dupuy 2 Fotoğraf
517 2956 12 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
518 2956 12 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -8- 2 Roman
519 Abdülfeyyaz Tevfik
2956 12 KS 1920 Mühim Bir İhtra Daha: Ultra Mikroskobu 3 Makale
[YERGÖK]
520 2956 12 KS 1920 İmzasız Elektrik Umumîsi Grev Yapacak mı? 3 Haber

24
Ahvâl-i Şuun-ı Dâhiliye: Yarınki Mitinge Mukabil, Miralay Salih Bey’in
Tahliyesi, Fünun Fakültesi Riyaseti, Tramvayda Kadınlar Meselesi,
Harbiye Nâzareti Hasabet-i Müteferrikası, Muhacir Sevki, Odessa’dan
Muhacir Vürudu, Bir Haftalık Emzar-ı Sâriye Vukuatı, Şura-yı Askerî,
521 İstanbul’da Yunan Hukuk Fakültesi, Ferit Paşa’nın Takriri, Dâhiliye
2956 12 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Heyet-i Teftişiye Müdiriyeti, Hicaz-ı Sıhhiye Müdiriyeti Memurini Zam
Maaşları, Üsera Vürudu, Köprü Boyanacağına, Ziraat Bankası ve
Emniyet Sandığı Memurin-İ Tesisat –ı Fevkaladesi, Musika Ustalarının
Zam Maaşı, İzmir Muhacirlerine Muavenet, Meyyiten İstisâl, İlan
Yapıştırılmayacak Mahalleler, Asar-ı Eslafı Muhafaza Edelim!
522 2956 12 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -71- 3 Roman
523 2956 12 KS 1920 Kutb-ı Zahir Makam-ı Hilafet-i İslamiye ve Kürtler 4 Makale
524 2956 12 KS 1920 Âmir E(lif). Ermenistan Mandası 4 Haber
525 Ermeni Hükümetinin Teşkil ve Tesiki İçin Yunanistan’ın Muavenet-i
2956 12 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Askeriyesine Müracaat
526 2956 12 KS 1920 İmzasız Kürtlerin Sadakati 4 Haber
527 2956 12 KS 1920 İmzasız Mühim Bir Çetenin Tenkili 4 Haber
528 2956 12 KS 1920 İmzasız Remzi Paşa’nın Tahliyesi 4 Haber
529 İdare-i Tahliye Edilmiş Olup Muhakemesi Gayr-i Mevkuf Olarak
2956 12 KS 1920 - 4 Fotoğraf
Cereyan Etmiş Olan Remzi Paşa
530 Yayın
2956 12 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Diken ve İnci Salnamesi 4
Tanıtım
Kemal Bey Sinemasında, Ressam Muazzez Bey, Beşiktaş Hanımlar
Terzihanesi, Lisan Mektebi Muallim Anjel, Longines Dünyanın En
Mükemmel Saatidir, Adem-i İktidara Karşı, Doktor Sani Yaver,
531 Muhteşem İnce Saz, Menfaatinizi Düşünüyorsanız, 44.000 Lira, Tüccar
2956 12 KS 1920 - 4 Reklam
ve Komisyonculara Müjde, Teehhül Edecekseniz, İspanyol Nezlesinin
Baş Düşmanı Buccaaseptıne, Doktor Ali Rıza, Veresiye Muamele,
Abdülaziz Terakki Mağazası, 1650, Zafer Lokanta ve Birahanesi, Uyuza
Hatalığının En Katî İlacı, Aldanmayınız
Yazıhane Arayanlar, Şehremanetinden, Üsküdar Daire-i Belediyesinden,
Rehber-i İttihat-ı Osmanî, İzmir Mazlumlarına ve Eytam ve Eramiline
532 2956 12 KS 1920 - İmdat ve Muavenet, Yazıhane Arayanlara, Kiralık Odalar, Zayi Cüzdan, 4 İlan
Acele Satılık Dükkân, Acele Satılık Lokanta, Cerrahpaşa Civarı Satılık
Hane, Satılık Köşk, Fesh Şirket
533 Ebüzziyazade [Velid
2957 13 KS 1920 Bend-i Yevmî: Bugünkü İçtima 1 Makale
Ebüzziyazade]
534 2957 13 KS 1920 İmzasız Dün Şura-yı Milli Küşad Edildi 1 Haber
535 Meclis-i Umumiyenin Resm-i Küşadı İntibatından Nutk-ı Hümayun
2957 13 KS 1920 - 1 Fotoğraf
İftitahının Ayan ve Mebusan Tarafından Kaimen İstimaı-Tasvir Fotoğrafı
536 2957 13 KS 1920 İmzasız Bugünkü Muazzam Tezahürat-ı Milliye 1 Haber
537 2957 13 KS 1920 İmzasız Ayanın İlk İçtimaı Pek Hararetli Oldu 1-2 Haber
538 2957 13 KS 1920 - Ayan Reisi Tevfik Paşa Ha0zretleri 1 Fotoğraf
539 2957 13 KS 1920 - Birinci Ayan Reis-i Vekili Rıza Paşa 1 Fotoğraf
540 2957 13 KS 1920 - Ayan İkinci Reis-i Vekili Aristidi Paşa 1 Fotoğraf
541 Ferit Paşanın Zaman-ı Sadaretinden Tayin Olunan Azanın Keyfiyet-i
2957 13 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Tayinine İtiraz Eden Çürüksulu Mahmut Paşa
Kendi Tayin Ettirdiği Ayanın Tahlik Münasebetiyle Çürüksulu Mehmet
542 2957 13 KS 1920 - Paşa’ya Karşı Pek Mütehakkimane, Tecavüzkarane Bir Vaziyet Almış 1 Fotoğraf
Olan Damat Ferit Paşa
543 2957 13 KS 1920 T(e).H(e).R. Meclis-i Millinin Resm-i Küşadına Ait Tafsilat 2 Haber
544 Dün Meclis-i Millide Nutk-ı Hümayun-ı İftitahını Kıraat Eden Dâhiliye
2957 13 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Nazırı Damat Şerif Paşa
545 Zat-ı Hazret-i Padişahı Meclis-i Mebusan Namına İyadete Giden
2957 13 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Heyetten Celalettin Arif Bey
546 2957 13 KS 1920 - İyadet-i Mülükane Heyetinden İsmail Hakkı Paşa –Amasya 2 Fotoğraf
547 2957 13 KS 1920 - İyadet-i Mülükane Heyetinden Kemal Efendi-İstanbul 2 Fotoğraf
548 2957 13 KS 1920 - İyadet-i Mülükaneden Mustafa Arif Bey Kırık Kilise 2 Fotoğraf
549 2957 13 KS 1920 İmzasız Meşayih ve Müridanın Mitinge Daveti 2 Haber
550 2957 13 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
551 2957 13 KS 1920 T(e).H(e).R. Versay Muahedesi Artık Mer’i Olacak 2 Haber
552 2957 13 KS 1920 T(e).H(e).R. Cemiyet-i Akvam Meclisi 2 Haber
553 2957 13 KS 1920 T(e).H(e).R. Yakında Kaiser’in Teslimi Talep Olunacak 2 Haber

25
554 2957 13 KS 1920 T(e).H(e).R. Berlin’e Maslahatgüzar Gönderiliyor 2 Haber
555 2957 13 KS 1920 T(e).H(e).R. Bolşeviklere Karşı İttifak Teşebbüsatı 2 Haber
556 2957 13 KS 1920 T(e).H(e).R. Maruni Patriği Beyrut’ta 2 Haber
557 2957 13 KS 1920 İmzasız İstanbul Civarında Asayiş Meselesi 2 Haber
558 2957 13 KS 1920 Mirliva Ahmet Reşat İnhiraf-ı Mezc-i Hümayun 2 Haber
559 2957 13 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -9- 2 Roman
560 2957 13 KS 1920 Samih Fethi Teşkilat-ı Mülkiyemize Ait Tetkikattan: Taşra Teşkilatı -3- 3 Makale
561 2957 13 KS 1920 İmzasız Divan-ı Harb-i Örfide: Yeni Bir Muhakeme, Bugünkü Muhakeme 3 Haber
562 2957 13 KS 1920 İmzasız 56 Numaranın Macerası: Kaza Atlatıldı 3 Haber
563 2957 13 KS 1920 E(lif). A. Mukadderatımız Hakkındaki Haberler Kati mi? (Kısmen Sansürlü) 3 Haber
Anadolu’da Tezahürat-ı Milliye (Kısmen Sansürlü): Heyet-i Temsiliyenin
564 Mustafa Kemal
2957 13 KS 1920 Telgrafnamesi, Kayserililerin Azim-i Vatanperanesi, Anadolu Kadınları 3 Haber
[ATATÜRK]
Müdefaa-ı Vatan Cemiyeti Şuabatı
565 2957 13 KS 1920 İmzasız Anadolu Kadınları Müdafaa-ı Vatan Cemiyeti Şuabatı 3 Haber
566 2957 13 KS 1920 İmzasız Kavanin ve Nizamat: Hazine-i Hassa’ya 3-4 Haber
567 2957 13 KS 1920 İmzasız Mülkiye Baytar Mektebi de Yandı 4 Haber
568 2957 13 KS 1920 - Mülkiye Baytar Mektebi’nin Harikin Sonlarına Doğru Alınan Resmi 4 Fotoğraf
569 2957 13 KS 1920 İmzasız Valide Sultan Hatt-ı Müzayedesi 4 Haber
Emanet İşleri: Cemiyet-i Umumiye-i Belediye Perşembe Günü Saat İkide
İnikad Edecektir, Emanet Memurin Zammı, Harikzedelere Kömür Var,
570 Askerî Tabipler, Emanet Bütçesi, Harita Şubesinde Faaliyet, Memurin
2957 13 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Maaşatı Zammı, Sandal Bedesteni Meselesi, Harikzedelere Yatak,
Hasköy Suistimalatı, Mecelle-i Belediye, 47 Numaranın Müsademesi,
İstanbul Lağımları, İrtihal, Nukud Piyasası
571 Yayın
2957 13 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Servet-i Fünun 4
Tanıtım
572 Yayın
2957 13 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Polis Mecmuası 4
Tanıtım
Uyuzun En Kati İlacı,, Hasret Şekeri, Kemal Bey Sineması Milli
Kurdelemiz Binnaz, Nereye Gidiyorsunuz?, Kumaş ile 1700 Kuruşa
573 2957 13 KS 1920 - Ismarlama Kostüm, Okursanız Müstefid Olursunuz, Frengi ve 4 Reklam
Belsoğukluğu, Terziler Pazarı, Çift Sancak, Müşkülat Halledildi, 1650,
Albayrak Çayı, Yirmi Liraya Bir Palto, Diş Tabibi Hadi Neşet
Yorgancılar Cemiyetinden, Şehremanetinden, Şehremanetinden, Zayi
574 2957 13 KS 1920 - Nüfus-ı Teskere, Tüccarane İlan, Yazıhane Arayanlar, Sakın 1 İlan
Okumayınız, Erenköy Menzil ve Toprak Ahalisinden Bir Rica
575 2958 14 KS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Meclisin Küşadı 1 Makale
576 2958 14 KS 1920 İmzasız Emir Faysal Venizelos’a Fikr-i Katisini Söylüyor 1 Haber
577 Konferans-ı Huzurda Türkiye Lehinde Müdafaada Bulunacağını
2958 14 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Söyleyen Emir Faysal
578 Divan-ı Harb-i Örfide: Mamuretülaziz Tehciri Muhakemesi ve Nuri
2958 14 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Beyler Beraat Etti
579 Gıyaben İdamına Karar Verilen Merkez-i Umumî Azasından Doktor
2958 14 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Bahaddin Şakir Bey
580 Hukuk-ı Milliyemizi Müdafaaya Azmettik, Müdafaa Edecekler! (Kısmen
2958 14 KS 1920 İmzasız 1-2 Haber
Sansürlü)
581 Kadın, Erkek 100.000 Mütecaviz Müslüman’ı Bir Gaye-i Milliye Önünde
2958 14 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Cuş ve Huruşa Getiren Dünkü İçtima-ı Muazzam İntibatından
582 Nakiye Hanımın Nutkundan: “Muazzez İstanbul’u Müdafaa Kadın ve
2958 14 KS 1920 - 1 Resim
Erkek Birader!”
583 Dünkü Mitingde İrad-ı Nutuk Edenlerden Sinop Mebusu Doktor Rıza
2958 14 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Nur Bey
Dünkü İçtima-ı Muazzam-ı Milliyede Hak Pak Vatanın Müdafaası
584 2958 14 KS 1920 - Uğrunda Kadınların da Erkeklerle Birlikte Bezl-i Hayat Eyleyeceklerini 1 Fotoğraf
Temin Eden Nakiye Hanım Kürsi-i Hitabetinden
585 2958 14 KS 1920 İmzasız Bulgar İğtişaşatı 2 Haber
586 2958 14 KS 1920 İmzasız Yeni Bir Ders-i İbret 2 Haber
587 2958 14 KS 1920 İmzasız Mukarratın Arz ve İblağı 2 Haber
588 2958 14 KS 1920 İmzasız Mitingde Hazır Bulunanlar 2 Haber
589 2958 14 KS 1920 İmzasız Veliahd Hazretlerinin Tecellüd-i Necibaneleri 2 Haber
590 2958 14 KS 1920 İmzasız Konferans Mukadderatımız Müzakereye Başladı mı? 2 Haber

26
591 2958 14 KS 1920 İmzasız Matin’in Yeni Haberi? 2 Haber
592 2958 14 KS 1920 İmzasız Taşrada Tezahürat (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
593 2958 14 KS 1920 Osman İnegöl Mitingi Mukarreratı 2 Haber
594 2958 14 KS 1920 İmzasız Karesi’den Bir Nida-yı Hamaset 2 Haber
595 2958 14 KS 1920 T(e). H(e). R. Macar Muahedenamesi Yakında Tevdi Edilecek 2 Haber
596 2958 14 KS 1920 T(e). H(e). R. Almanya Teslihatını Murakebe 2 Haber
597 2958 14 KS 1920 T(e). H(e). R. Konferansın İlk Celsesi 2 Haber
598 2958 14 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransa-Almanya Münasebetinin İadesi 2 Haber
599 2958 14 KS 1920 T(e). H(e). R. Almanya Başvekilinin Tarziyesi 2 Haber
600 2958 14 KS 1920 T(e). H(e). R. Harpte Rusya’nın Nüfus Zayiatı 2 Haber
601 2958 14 KS 1920 E(lif). A. Meksika’da Hareket-i Arz 2 Haber
602 2958 14 KS 1920 E(lif). A. Avusturya-Çek Mukareneti 2 Haber
603 2958 14 KS 1920 T(e). H(e). R. İtalya’nın Arnavutluk’ta Nokta-ı Nazarı 2 Haber
604 2958 14 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransa’da Ayan İntihabatı 2 Haber
605 2958 14 KS 1920 T(e). H(e). R. Şark-ı Prusya’nın İşgali Etrafında 2 Haber
606 2958 14 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
607 2958 14 KS 1920 Clemenceau Cemiyet-i Akvam Mukavelesini Kabule Davet 2 Haber
608 2958 14 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -10- 2 Roman
609 2958 14 KS 1920 İmzasız Şuun-ı Mebahis-i İslamiye: Kuveyt Emiriyle Bir Mülâkat 3 Mülâkat
610 2958 14 KS 1920 İmzasız Filistin ve Museviler 3 Haber
Şurâ-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusan’da, Miting Heyeti Meclis-i
611 Milliyede, Mezabıt-ı intihabiyye, Şube Reisi ve Katipler, Mebusan Reisi
2958 14 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Kim Olacak?, Birinci İçtima mı, Fevkalade İçtima mı?, Ömer Lütfü
Bey’in Mebusluktan İstifası
612 2958 14 KS 1920 Ahmet Reşat Sıhhat-ı Hümayunda Asar-ı Salah 3 Haber
613 2958 14 KS 1920 İmzasız Pierre Loti Cemiyeti 3 Haber
614 2958 14 KS 1920 İmzasız Sykes’in Esrarı 3 Haber
615 2958 14 KS 1920 - Sabık Kral Şarl 3 Fotoğraf
616 2958 14 KS 1920 - Mösyö Ribeau 3 Fotoğraf
617 2958 14 KS 1920 - Mösyö Sutineau 3 Fotoğraf
618 2958 14 KS 1920 - Mösyö Crane 3 Fotoğraf
619 2958 14 KS 1920 - Mösyö Bozzelli 3 Fotoğraf
620 2958 14 KS 1920 T(e). H(e). R. İsviçre’de Vahim Bir İnfilak 3 Haber
621 2958 14 KS 1920 İmzasız Alman Taraftarı Yunaniler 3 Haber
622 2958 14 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -72- 3 Roman
Şuun-ı Dâhiliye: Encümen-i Vükela, Meclis-i Vükelâ, Ali Hıdır Bey’in
İstifası, İzmir Fecâyiğine Dair Vesaik, Meclis-i Vükelâ Umuriyetinden
İstifa, İdare-i Mülkiye Salahatı Projeleri, Mirliva Fevzi Paşa, Süknâ
623 Kanunu, Vali-i Umumîlikler?, Şura-yı Askerî, Taalluka Ruhsat,
2958 14 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Ortadoksların Yıl Başısı, Esirlerimizin Avdeti, Beşinci Şube İsticvabatı
Hakkında,Tasvir-i Efkâr, Su Ücretinin Tadili, Çiftçiler Derneğinin
Senelik Kongresi, Rus İhtilali Hakkındaki Konferans, Hasta Bakıcı
Mektebi, Heyet-i İhtiyariyeler Hakkında, İzmir Muhacirini İâneleri
624 Yayın
2958 14 KS 1920 İmzasız Asarı-Münteşire: Bilmeceli Meşhur Hikâyeler Külliyatı 4
Tanıtım
Nick Cartel, Suriye Ticarethanesi, Tüccar ve Komisyonculara Müjde,
Bakteriyolog Doktor Osman Şerafettin, Hacı Hüseyin Mahdumları,
Menfaatinizi Düşünüyorsanız, Veresiye Muamele, Mikroskoplar ve Alat-
ı Cerrahiye, Kemal Bey Sineması Milli Kurdelemiz Binnaz, Mehmet
625 2958 14 KS 1920 - Rüştü ve Doktor Fazıl, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi, 4 Reklam
Doktor Nazım Hamdi, İspanyol Nezlesinin Baş Düşmanı Buccaseptine,
44.000 Lira, Fransız Köselesiyle Ismarlama Fotin, Malul Gaziler
Sinemasında “Duhter-i Hindu”, Doktor Ali Rıza, İspanyol Nezlesine,
1650, Doktor Tevfik Hicri, Doktor Ömer Abdurrahman
İş Odası, Satılık Müceddid Gulet, Mahrukat Şirket-i Umumîsi, Üsküdar
626 Defter-i Hakanî İdaresinden, Istabl-ı Amire İdaresinden, Sıhhiye Müdür-i
2958 14 KS 1920 - 4 İlan
Umumîsinden, Kelepir Arsa ve Kargir Bina, Fırsatı Kaçırmayınız,
Anadolu’ya Eşya-yı Ticariye Nakliyatı

27
627 Ebüzziyazade [Velid
2959 15 KS 1920 Bend-i Yevmî: Vaziyetten İstifade Edebilirsek Atimiz Emindir 1 Makale
Ebüzziyazade]
628 Nakiye Hanım Hemşiremizin Millete Hitabı: Fatihlerin, Yavuzların
2959 15 KS 1920 Nakiye [ELGÜN] 1 Haber
Türbelerini Bırakıp Gidecek miyiz?
629 2959 15 KS 1920 - Yavuz’un Merkad-ı Mübareği 1 Fotoğraf
630 2959 15 KS 1920 - Türbe-i Hazret-i Fatih 1 Fotoğraf
631 2959 15 KS 1920 - Nakiye Hanım 1 Fotoğraf
632 2959 15 KS 1920 İmzasız İçtimada Kaç Müslüman İstanbul İçin Müdadaai Hak Etti? 1 Haber
633 Evvelki Günkü Muazzam İçtima-ı Sühbe Olan Sultanahmet Bahçesinin
2959 15 KS 1920 - 1 Kroki
Şehremaneti Harita Şubesince Tersim Edilen Krokisi
634 2959 15 KS 1920 İmzasız Muhasebe-i Hususiye Avans Verilecek mi? 1 Haber
635 2959 15 KS 1920 İmzasız Pierre Loti Konferansı ve Pierre Loti Günü 1 Haber
636 Hafî İçtima ve Maten’in İşaası: İngiliz, Fransız ve İtalya Başvekillerinin
2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Hafî İçtimaı
637 2959 15 KS 1920 Jurnal Dorrian Türk Meselesi Süratle Hallolunacak 1 Haber
638 2959 15 KS 1920 J. D(al). Mukadderatımıza Mutlak Müzakeratın Tehirine Dair Yeni Bir Haber 1 Haber
639 2959 15 KS 1920 İmzasız Fransız Matbuatının Lehimizdeki Neşriyatı 1 Haber
Mukadderatımızla Birebir Fiume Meselesi Gibi Diğer Avrupa İşlerini
640 2959 15 KS 1920 - Müzakere-i Vahal İçeren Paris’te Toplanan İngiliz ve Fransız 1 Fotoğraf
Diplomatları Birarada
641 2959 15 KS 1920 Ahmet Reşat Sıhhat-ı Hümayun Hakkında Tabi Rapor 1 Haber
Mehmet Süreyya,
642 Anadolu’daki Heyecan-ı Vatanperane: Matbuat Cemiyeti, İnegöl’deki
2959 15 KS 1920 Mehmet Zihni T(e). 2 Haber
Milli Miting
H(e). R.
643 Gazetelerin Dedikoduları: Anadolu’da Tesir ve İğbirarlar Hâsıl Ediyorlar,
2959 15 KS 1920 İmzasız 2 Haber
Matbuat Cemiyeti Riyaseti Vasıtasıyla
644 2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. Meclis-i Âli’de: Amerika Yeni Alman Ganayiminden Hisse Almış 2 Haber
645 2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. Almanya ve İngiltere Münasebetinin İadesi 2 Haber
646 2959 15 KS 1920 İmzasız Cemiyet-i Akvam 2 Haber
647 2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. Sobranya Muahedeyi Tasdik Etti 2 Haber
648 2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. Alman Üserasının İadesi 2 Haber
649 2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. Alman Sosyalistleri ve Kaiser 2 Haber
650 2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. İzmir Muhacirinin İadesi 2 Haber
651 2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. General Townshend İstifa Ediyor 2 Haber
652 2959 15 KS 1920 - General Townshend 2 Fotoğraf
653 2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. Viscount Grey’in Avdeti 2 Haber
654 2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. Lehistan ve Kafkasya Hükümeti 2 Haber
655 2959 15 KS 1920 T(e). H(e). R. Avusturya’ya İane 2 Haber
656 2959 15 KS 1920 İmzasız Dâhiliye Nazırı İle Mülâkat 2 Mülâkat
657 2959 15 KS 1920 İmzasız Medaris-i İslamiye ve Köy Hocalıkları 2 Haber
658 2959 15 KS 1920 İmzasız Tramvaylar ve Hanımlarımız 2 Haber
659 2959 15 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -11- 2 Roman
660 Ruşen Eşref
2959 15 KS 1920 Anadolu Müşahedat ve Tahassüsat: Konya’dan Ulukışla’ya -4- 3 Gezi Yazısı
[ÜNAYDIN]
661 2959 15 KS 1920 İmzasız Cemiyet-i Umumiye-i Belediye Bugün Küşad Olunacak 3 Haber
662 2959 15 KS 1920 İmzasız Mustafa Paşa’nın Muhakemesi 3 Haber
663 2959 15 KS 1920 İmzasız Nihat Paşa’nın Daveti 3 Haber
664 2959 15 KS 1920 İmzasız Müştak Bey Hakkındaki Muhakeme 3 Haber
665 2959 15 KS 1920 İmzasız Mazhar Bey’in MaluMatina Müracaat 3 Haber
666 2959 15 KS 1920 İmzasız Divan-ı Harpteki Muhakemat 3 Haber
667 2959 15 KS 1920 İmzasız Medine Muhafızı Fahri Paşa 3 Haber
668 2959 15 KS 1920 İmzasız Vekil ile Müvekkili Arasında 3 Haber
669 2959 15 KS 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli 3 Haber
670 Tasvir Fotoğrafı: Yeni Mebusların En Müsini Olmak İtibarıyla Reisi
2959 15 KS 1920 - 3 Fotoğraf
Men-i İntihab Edilmiş Olan Bursa Mebusu İlyas Efendi Hoca

28
671 2959 15 KS 1920 - Karahisar-ı Şarki Mebusu Ömer Feyzi Efendi 3 Haber
672 2959 15 KS 1920 - Aydın Mebusu Hüseyin Kazım Bey 3 Fotoğraf
673 Ebubekir Hazım
2959 15 KS 1920 Tebrik Telgrafnameleri 3 Haber
[TEPEYRAN]
674 2959 15 KS 1920 İmzasız Dördüncü Şubedeki İçtima 3 Haber
675 2959 15 KS 1920 İmzasız Divan-ı Âli Meselesi Ne Olacak? 3 Haber
676 2959 15 KS 1920 İmzasız İstanbul İntihabatı Bugün İtmam Olunacak 3 Haber
677 2959 15 KS 1920 İmzasız Adana’da İntihab Yapılmış 3 Haber
678 2959 15 KS 1920 İmzasız Uzun Bir Tereddütten Sonra 3 Haber
679 2959 15 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -73- 3 Roman
Ahvâl-i Şuun-ı Dâhiliye: Meclis-i Vükelâ, Sahte Banknot Emelleri, Bir
İrade-i Bünye Sureti, Sükna Kanunu Hakkında, Ucuz Erzak İtası
Tekellüfü ile Bir Fransız Grubunun Müracaatı, Amerika Muavenet Heyeti
680 Tarafından Memurine Verilen Erzak, Harp Kazançları Vergisi Kanun
2959 15 KS 1920 Takvim-i Vâkayi 4 Haber
Tatbikatına Başlıyor!, Veba Aşısı İrsali, Gelen Üseramız, Malul Gaziler
Nizamnamesi, Komisyonların Rabtı,Meccanen Hamam, Askerî
Hastaneler Nizamnamesi, Tir-i Müjgân Büsbütün Batmış mı?, Kaza-yı
Bahri, İntihab-ı Memurin Komisyonu, Davet
681 Yayın
2959 15 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Sebilürreşad Ceride-i İslamiyesi 4
Tanıtım
682 Yayın
2959 15 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Şehit Gazetesi 4
Tanıtım
Tedavi Taksitle, Ucuz Soba Boruları, Aldanmayınız, Çocuklarını
Sevenler, Yirmi Liraya Palto, 1650, Albayrak Çayı, Adem-i İktidara,
İpekçi Kani Mahdumları, Ucuz Soba Boruları, Doktor Mehmet Zeki,
683 2959 15 KS 1920 - Cuma Günleri Meccanen, Sivil Ahalimize Hizmet, Lisan Mektebi 4 Reklam
Muallim Anjel, Müsamere Tehiri, Frengi Belsoğukluğu Uyuz
Tedavihanesi ve Laboratuarı, Kemal Bey Sineması Milli Kurdelemiz
Binnaz, Kışlık Sivil Paltolar, Güneş Sineması
İlan, Rehber-i İttihad-ı Osmanî, Kiralık Yazıhane, Yazıhane Arayanlar,
684 Zayi Maaş Cüzdanı, Zayi Tasdikname, Acele Satılık Konak, Tüccarane
2959 15 KS 1920 - 4 İlan
İlan, Fevkalade Tenzilatlı Büyük Satış, Darülbedayi Temsilleri, Züğürt
Tesellisi
685 Ebüzziyazade [Velid
2960 16 KS 1920 Bend-i Yevmî: Şark ve Garp Medeniyetleri Uyuşmazlar mı? 1 Makale
Ebüzziyazade]
686 2960 16 KS 1920 İmzasız Haydarabad Konferansının Zat-ı Hazret-i Hilafetpenahiye Biat-ı Halisası 1 Haber
687 2960 16 KS 1920 İmzasız Harpte Sulh-ı Münferit Teşebbüsatı Vakıa Olmuş mu? 1 Haber
688 2960 16 KS 1920 - Harbiye Nazırı Sabık Ahmet Nesimi Bey 1 Fotoğraf
689 2960 16 KS 1920 - Bern Sefir-i Sabık Ferit Salim Bey 1 Fotoğraf
690 2960 16 KS 1920 - Mahir Bey 1 Fotoğraf
691 2960 16 KS 1920 - Malinoff 1 Fotoğraf
692 Fazıl Ahmet
2960 16 KS 1920 Hezel: Olduk 1 Şiir
[AYKAÇ]
693 2960 16 KS 1920 T(e). H(e). R. Hakkımızdaki Müzakerelere Devam Ediliyor 1 Haber
694 2960 16 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
695 2960 16 KS 1920 İmzasız Mukadderatımızla Fiume Meselesi Arasında Münasebet 1 Haber
696 2960 16 KS 1920 İmzasız İtalyan Başvekilinin Vazife-i Telfiyesi Etrafında 1 Haber
697 2960 16 KS 1920 İmzasız İtalyanlar İstanbul Hakkında Muvafık Bir Nokta-i Nazar Takip Ediyorlar 1 Haber
698 2960 16 KS 1920 Nakiye [ELGÜN] Nakiye Hanım Hemşiremizle Bir Hasbihâl 1-2 Sohbet
699 Son İçtima-ı Ümmette Müessir Bir Hitapta Bulunan Feyziye Mektebi
2960 16 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Müdiresi Nakiye Hanım
700 2960 16 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
701 2960 16 KS 1920 T(e). H(e). R. Macar Muahedesi Yakında Murahhaslara Tebliğ Olunacak 2 Haber
702 2960 16 KS 1920 T(e). H(e). R. Fiume Meselesi Hakkındaki Müzakerat 2 Haber
703 2960 16 KS 1920 T(e). H(e). R. Wilson ve Cemiyet-i Akvam 2 Haber
704 2960 16 KS 1920 T(e). H(e). R. Mısır Hakkındaki Müzakerat 2 Haber
705 2960 16 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransa’da Reisicumhur İntihabatı Hakkında 2 Haber
706 2960 16 KS 1920 T(e). H(e). R. Deschanel’in Namzadeliği 2 Haber
707 2960 16 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransız Ayan Riyaseti 2 Haber

29
708 2960 16 KS 1920 T(e). H(e). R. Harp Meselesi 2 Haber
709 2960 16 KS 1920 T(e). H(e). R. Scapa Flow Hadisesine Bir Nazire mi? 2 Haber
710 2960 16 KS 1920 İmzasız Odessa’dan Gelenler 2 Haber
711 2960 16 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
712 2960 16 KS 1920 İmzasız Yeni İstanbul Mebusları Dün Taayyün Etti 2 Haber
713 2960 16 KS 1920 - Ahmet Ferit Bey 2 Fotoğraf
714 2960 16 KS 1920 - Rauf Ahmet Bey 2 Fotoğraf
Şura-yı Umum-i Milli: Meclis-i Mebusan’da, İntihabatı İkmal
715 2960 16 KS 1920 İmzasız Olunamayan Yerler, Hak-ı Tekaüd Malik Olmayan Askerî Mebuslar, 2 Haber
Meclis-i Ayan: 2’nci İçtima
716 2960 16 KS 1920 - Beşinci Şube Reisi Yahya Sezai Bey 2 Fotoğraf
717 2960 16 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -12- 2 Roman
718 2960 16 KS 1920 Takvim-i Vâkayi Kavanin ve Nizamat 3 Haber
719 2960 16 KS 1920 İmzasız Yunan Mümessili Rumlara Ümitler Veriyor! 3 Haber
720 2960 16 KS 1920 İmzasız Divan-ı Harb-i Örfide: Karamürsel Tehciri Muhakemesi 3 Haber
721 2960 16 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
722 2960 16 KS 1920 İmzasız Şura-yı Askerînin Dünkü İçtimaı 3 Haber
723 2960 16 KS 1920 İmzasız Bir Teberru-ı Vatanperverane 3 Haber
724 2960 16 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -74- 3 Roman
725 2960 16 KS 1920 İmzasız Cemiyet-i Umumiye-i Belediye 4 Haber
726 Cemiyet-i Umumiye-i Belediye Riyaset-i Saniyesinden İntihab Olunan
2960 16 KS 1920 - 4 Fotoğraf
Şehremin-i Sabık Tevfik Bey
727 2960 16 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 4 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Reşit Bey, Miting Mukadderatının Amerika
Mümessiline Takdimi, Sansürlü, İskilip Hıristiyanlarının Teşekküratı,
Tarih-i Harb-i Sıhhî, Hanımlarımızın Tramvaya Binmeleri Meselesi,
728 Bebek Tramvayı Hattı Tendid Ediliyor mu?, Görünen Kazalardan, Fizan
2960 16 KS 1920 İmzasız 4 Haber
ve Hasar Matbuatı Müdiriyetinden, Veliahd Hazretlerinin İştirak-ı
Necibaneleri, Amerika Muavenet Heyetinin Yardımı, Atina
Administrationun Seyahati, İçtimai Bir Konferans, İrtihâl, Servet-i Fünun
Mecmuası, Borsa, Nukud Piyasası
729 Yayın
2960 16 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Evliya-yı Cedid 4
Tanıtım
730 Yayın
2960 16 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Diken’in Yeni Nüshası 4
Tanıtım
731 Yayın
2960 16 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Spor İlmi 4
Tanıtım
Müşkülat Halledildi, Muhteşem İnce Saz, Doktor Ali Rıza, Veresiye
Muamele, Menfaatinizi Düşünüyorsanız, 1650, Lastik Tüccarlarına,
Bugün Saat İkide, Her Nevi Dişli Çarkların Fireze Makinesiyle İmali,
732 Nereye Gidiyorsunuz?.., Frengi ve Belsoğukluğuna Prophylaxa, Güneş
2960 16 KS 1920 - 4 Reklam
Sineması, Paketi 65 kuruş, 4 numara Haşimzade Sigara Kağıdı, Hasret
Şekeri, Doktor Artin Devletyan, Mehmet Rüştü ve Doktor Fazıl, Zafer
Lokanta ve Birahanesi, Doktor Besim Fuat, Şark Sürmesi, Suriye
Ticarethanesi, Çift Sancak
Mahrukat Şirketi-i Umumîsi, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Satılık
733 2960 16 KS 1920 - Hane, Osmanlı Lira, Anadolu’ya Eşya-yı Ticariye Nakliyatı, Stabil-i 4 İlan
Amire İdaresinden
734 Ebüzziyazade [Velid
2961 17 KS 1920 Bend-i Yevmî: Temps da Bizim Gibi Söylüyor (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
735 Nakiye Hanım Hemişiremizin Sualine Cevaben Diyoruz ki Biz Fatih’in
2961 17 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Türbedarıyız, Onun Merkad-ı Mübareğini Bırakıp Bir Yere Gidemeyiz!
736 Abdülhak Hamid
2961 17 KS 1920 Fatih’in Türbesinde 1 Şiir
[TARHAN]
737 2961 17 KS 1920 - Fatih Camî-i Şerifi 1 Fotoğraf
738 2961 17 KS 1920 - Fatih’in Bütün Bir Milletin Türbedarı Olduğu Habgâh-ı Ebedisi 1 Fotoğraf
739 2961 17 KS 1920 Ahmet Rıza Ahmet Rıza Bey’in Lloyd George’a Mektubu (Kısmen Sansürlü) 1 Mektup
740 Elyevm Paris’te Bulunan Meclis-i Ayan Reis-i Sabık Ahmet Rıza
2961 17 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Beyefendi
741 2961 17 KS 1920 İmzasız Yeni Fransız Reisicumhuru Kim Olacak? 1-2 Haber
742 Bugün Fransa’da İcra Olunacak Reisicumhur İntihabındaki İki Namzed,
2961 17 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Meclis-i Mebusan Reisi Deschanel, Başvekil Clemenceau

30
743 Bugün Yeni Reisicumhuru İntihab Edecek Olan Fransız Meclis-i Umumî-
2961 17 KS 1920 - 1 Fotoğraf
i Milliyesi Reisi, Ayan Reisi Leon Borjeva
744 2961 17 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber

745 2961 17 KS 1920 Jurnal Dorrian İzmir ve İstanbul Hakkında Gayet Hafy Müzakerat 2 Haber
746 2961 17 KS 1920 T(e). H(e). R. Süfera Konferansının Teşkili 2 Haber
747 2961 17 KS 1920 E(lif). A. İtalyan Siyaseti Lehimizde 2 Haber
748 2961 17 KS 1920 E(lif). A. İtalya’nın Türk Meselesindeki Hizmeti 2 Haber
749 2961 17 KS 1920 Bosfor Venizelos’un Silahı Kendi Aleyhine Müteveccih! 2 Haber
750 2961 17 KS 1920 İmzasız Tasvir-i Efkâr 2 Haber
751 2961 17 KS 1920 Bosfor İstanbul’daki Yunan Şehbenderi Nikola Polo 2 Haber
752 2961 17 KS 1920 Jurnal Dorrian Denys Cochin Aleyhindeki Neşriyat 2 Haber
753 2961 17 KS 1920 Bosfor Lloyd George Gidiyor 2 Haber
754 2961 17 KS 1920 Jurnal Dorrian Mukadderatımız Hakkında Yunanistan’ın Bir Tebliği 2 Haber
755 2961 17 KS 1920 Sansürlü Sansürlü (Haber) 2 Haber
Zile Müdafaa-i
756 Milliye Cemiyeti,
2961 17 KS 1920 Gazete Dedikoduları 2 Haber
Müdafaa-i Hukuk
Cemiyeti
757 2961 17 KS 1920 İmzasız Harpte Sulh-ı Münferid Teşebbüsatı Vaka Olmuş mu? 2 Haber
758 2961 17 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
759 2961 17 KS 1920 Samih Fethi Kâğıt İşi 3 Makale
760 Times’in Aleyhimizde Bir Makalesi: Osmanlı Devleti’nin Âtisi (Kısmen
2961 17 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Sansürlü)
761 2961 17 KS 1920 İmzasız Matin’in Fena Haberleri (Kısmen Sansürlü) 3 Haber
762 2961 17 KS 1920 İmzasız İtalya ve Yunanistan 3 Haber
763 2961 17 KS 1920 İmzasız Kıbrıs Meselesi Dâhil Edilmiş imiş 3 Haber
764 2961 17 KS 1920 İmzasız Manastırlı Rumlar da Yunanistan’ı İstiyorlarmış 3 Haber
765 2961 17 KS 1920 İmzasız Mukadderatımız ile Alakadar! 3 Haber
766 2961 17 KS 1920 İmzasız Mukadderatımız, Fransa ve İtalya 3 Haber
767 2961 17 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -75- 3 Roman
768 2961 17 KS 1920 İmzasız Başvekiller Mecliste 4 Haber
769 2961 17 KS 1920 İmzasız Arnavutluk Meselesi Halledildi 4 Haber
770 2961 17 KS 1920 T(e). H(e). R. Almanya’da Komünistlerle Müsademe 4 Haber
771 2961 17 KS 1920 T(e). H(e). R. Caillaux”nun Muhakemesi Devam Ediyor 4 Haber
772 2961 17 KS 1920 T(e). H(e). R. İran Şahı Hakkında 4 Haber
773 2961 17 KS 1920 T(e). H(e). R. İran Şahı Belçika’da 4 Haber
774 2961 17 KS 1920 T(e). H(e). R. Suret-i Tesviye Yugoslavlara Tebliğ Olunmuş 4 Haber
775 2961 17 KS 1920 T(e). H(e). R. Macar Muahedesi Murahhaslara Tebliğ Olunmuş 4 Haber
776 2961 17 KS 1920 T(e). H(e). R. Cemiyet-i Akvam Meclisinin İçtimaa Daveti 4 Haber
777 2961 17 KS 1920 T(e). H(e). R. Osmanlı-Leh Münasebet-i Ticariyesi 4 Haber
778 2961 17 KS 1920 İmzasız Yunan Haberleri: Yunanistan’daki Emlak-ı İslamiye, Garbî Trakya’da 4 Haber

Ahvâl ve Şuun-ı Dâhiliye: Ayvalıktan İhraç, Mahud Şevki Efendi,


779 2961 17 KS 1920 İmzasız Miralay Forman Mardin’de, Kadri Raşit Paşa’nın Konferansı, İrtihal, 4 Haber
Akit, Nukud Piyasası

780 Dünkü Mevizeler: Sinan Paşa Camîi Şerifinde, Ayasofya’da, Beyazıt


2961 17 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Camîi’ndeki Mevize

İtalya’nın Elektrik Motorları, Bakteriyolog Doktor Osman Şerafettin,


781 Nick Carter, Okursanız Müstefit Olursunuz, Güzel Midilli, Rusya’daki
2961 17 KS 1920 - 4 Reklam
Veysotky Fabrikasının Meşhur Çayları, Parizyen’e?, Facia-ı Aşk ve
İzdivaç, İpekçi Kani Mahdumları, Hasan Kuvvet Şurubu, Doktor Mehmet

31
Zeki, 1650, Hacı Hüseyin Mahdumları, Ucuz Soba Boruları, Doktor
Ömer Abdurrahman, Yirmi Liraya Bir Palto, Albayrak Çayı, Doktor
Nazım Hamdi
İş Odası, Satılık Hane, Kiralık Haneler, Zayi Şahadetname, Acele Satılık
782 2961 17 KS 1920 - Lokanta, Beşiktaş ve Civarı Ahali-i Muhteremesine, Nakliyat ve Yangın, 4 İlan
Yuvarlak Nedir?
783 Ebüzziyazade [Velid
2962 18 KS 1920 Bend-i Yevmî: İngilizlerle Anlaşamaz mıyız? 1 Makale
Ebüzziyazade]
784 2962 18 KS 1920 İmzasız Havanın Marifetleri 1 Haber
785 2962 18 KS 1920 - Perşembe Günü Hararet Güneşte Fevku'l Sıfır 27 Derece 1 Resim
786 2962 18 KS 1920 - Cuma Günü Hararet Tahtu'l Sıfır 2 Derece Şiddetli Boran ve Kar 1 Resimr
787 2962 18 KS 1920 - Cumartesi Günü Açık Hava Fakat Tahtu'l Sıfır 3 Derece Soğuk 1 Resim
788 2962 18 KS 1920 J.D(al). Ermeni Patriği Paris’e Gidiyor 1 Haber
789 2962 18 KS 1920 - Paris’e Azimeti Rivayet Edilen Ermeni Patriği Zaven Efendi 1 Fotoğraf
790 2962 18 KS 1920 İmzasız Lord Milner Heyeti 1 Haber
791 2962 18 KS 1920 - Mısır’a İzam Olunan Lord Milner Heyeti 1 Fotoğraf
792 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Kaiser’i İstiyorlar 1 Haber
793 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. İmparatoriçe Victoria Rahibe mi Olacak? 1 Haber
794 2962 18 KS 1920 İmzasız Bir İrtihal-i Müessif 1 Haber
795 2962 18 KS 1920 - Merhum Müşir Tevfik Paşa 1 Fotoğraf
796 2962 18 KS 1920 İmzasız Ahmet Rıza Bey’in Masraf-ı Seferiyesi Hakkında 1 Haber
797 Paul Daschanel, Başvekil Clemenceau’ya Rağmen Fransa Reisicumhuru
2962 18 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Oldu!
798 2962 18 KS 1920 - Yeni Reisicumhur Paul Daschanel 1 Resim
799 Türk Meselesi ve Fransız Sosyalistleri Omanite’de Marsel Cachin ve Paul
2962 18 KS 1920 İmzasız 1 Mülâkat
Levi’nin Samimi Müdafaaları (Kısmen Sansürlü)
800 Lehimizdeki Karara Ref-i Seda Eyleyen Fransız Mebuslarından Meşhur
2962 18 KS 1920 - 1 Resim
Marsel Cachin
801 2962 18 KS 1920 F.İstanbul İstanbul’u Montagu mu Kurtaracak? 1 Haber
802 2962 18 KS 1920 - İngiltere’nin Hindistan Nazırı Mister Monategu 1 Resim
803 2962 18 KS 1920 İmzasız İstatoku’nun Muhafazası Mecburiyeti! 1 Haber
804 2962 18 KS 1920 İmzasız İki Başlı Kartal 1 Haber
805 2962 18 KS 1920 İmzasız Şimalî Afrika Müslümanları ve Merkez-i Hilafet 2 Haber
806 2962 18 KS 1920 İmzasız İtalyan Matbuatının Neşriyatı da Lehimizde (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
807 2962 18 KS 1920 İmzasız Bab-ı Âlinin Projeleri ve İtalya 2 Haber
808 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Üç Beş Vekilin Müzakeratı 2 Haber
809 2962 18 KS 1920 J.D(al). Türkiye Meselesinin Müzakeratına Venizelos da İştirak Etmiş 2 Haber
810 2962 18 KS 1920 İmzasız Rum Gayr-i Müstahalisler Cemiyetinin Muhtırası 2 Haber
811 2962 18 KS 1920 İmzasız Maliye Islahat Projesi Tevdi Edilmiş mi? 2 Haber
812 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Cemiyet-i Akvam: İlk İçtima Akit Edildi 2 Haber
813 2962 18 KS 1920 - Leon Borjeva 2 Fotoğraf
814 2962 18 KS 1920 - Ferrari 2 Fotoğraf
815 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Amerika Nihayet Muahedeyi Tasdik Edecek 2 Haber
816 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Amerika-Almanya Münasebet-i Siyasiyesi 2 Haber
817 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Yukarı Silezya’nın Tahliyesi 2 Haber
818 2962 18 KS 1920 Bosfor Sırbistan ve Arnavutluk 2 Haber
819 2962 18 KS 1920 İmzasız Fransa’da Ayan İntihabatı 2 Haber
820 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Macaristan’ın Hudutu 2 Haber
821 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Scapo Flow Hadisesini Avusturya Donanmasında da Taklit Ediyorlar 2 Haber
822 2962 18 KS 1920 İmzasız Sahte Banknotlar 2 Haber
823 2962 18 KS 1920 İmzasız Bolşevikler ve Müslümanlar 2 Haber
824 2962 18 KS 1920 İmzasız Bolşevikler ve İttihatçı Propagandaları 2 Haber
825 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Almanya’da İhlal ve İdare-i Örfiye 2 Haber

32
826 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Afrika Vapuru Faciası ve 550 Mefruk 2 Haber
827 2962 18 KS 1920 T(e). H(e). R. Cihan İktisadiyatı Nasıl Kurtarılabilecek 2 Haber
828 2962 18 KS 1920 J.D(al). Selanik’te Yine Büyük Bir Yangın 2 Haber
829 2962 18 KS 1920 J.D(al). İstanbolovski’ye Suikast 2 Haber
830 2962 18 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -13- 2 Roman
831 Ömer Rıza
2962 18 KS 1920 Şuun ve Mebahis-i İslamiye: Garanik Meselesi Etrafında 3 Makale
[DOĞRUL]
832 2962 18 KS 1920 İmzasız Baytar Mektebi Hakkında 3 Haber
833 2962 18 KS 1920 İmzasız Et ve Gaz Meselesi 3 Haber
834 2962 18 KS 1920 İmzasız Zahire, Un ve Ekmek Fiyatları 3 Haber
835 2962 18 KS 1920 İmzasız Adliye Nazırıyla Mülâkat 3 Haber
836 2962 18 KS 1920 İmzasız Sabur Sami Bey’in Muhakemesi 3 Haber
837 2962 18 KS 1920 İmzasız Halil Bey ve Alemdar Davası 3 Haber
838 Meclis-i Mebusan’da: Mazbatalara Derdest-i Tedkik Mebuslar, Ferudun
2962 18 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Bey, (Sansürlü)
839 2962 18 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -76- 3 Roman
840 2962 18 KS 1920 İmzasız Hürriyet ve İtilaf Nasıl Doğdu, Nasıl Öldü? -2- 4 Makale
Şuun-ı Dâhiliye: Huzura Kabul, İzmir Valisinin Azameti Hakkında,
İzmir’de Kumarın Meni, Daha Ne Kadar Esirimiz Kaldı?, İtalya’daki
Esirlerimiz de Geliyor, Gelecek Üsera, Gelen Esirler, Bazı Livâlarda
841 Jandarma Alayı İhdası, Zira Verilen Tahammüllük Bedelâtı, Dersim
2962 18 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Mebusluğu, Mavera-yı Kafkas Cumhuriyetlerini Düvel-i Müttefike
Resmen Tanınmıştır, İntihab Ettikleri Mevzû Tarihi, Şakî Derdesti,
Davet, Akit, Mustafa Paşa’nın Muhakemesi, İrtihâl, Nukud Piyasası,
Borsa
Doktor Hasan Hüsnü, Şehzadebaşı’nda Malul Gaziler Sineması, Kâbil
Naklihaneler, Nereye Gidiyorsunuz?, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu Şifa
Tedavihanesi, Aldanmayınız, Lastik Tüccarlarına, Doktor Ali Rıza,
842 2962 18 KS 1920 - Mikroskoplar ve Alat-ı Cerrahiye, 1650, Mahremane Frengi ve 4 Reklam
Belsoğukluğu Tedavihanesi,Veresiye Muamele, Zafer Lokantası ve
Birahanesi, Menfaatinizi Düşünüyorsanız, Suriye Ticarethanesi,
Parizyen’e
Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresinden, Kiralık Hane, Sıhhiye-i Müdiriyet-i
Umumisinden, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Zayi Mühür ve
843 Cüzdan, Emvâl-i Menkule İkrazat Sandığı, Milli Kantariye İthalat
2962 18 KS 1920 - 4 İlan
Anonim Şirketinden, Stabil-i Amire İdaresinden, Zayi Mahremi Nüsha,
Satılık Hane, Trabzon Teşebbüs Yurdu, Havagazı Motorlarını İşletmek
İsteyenler
844 Ebüzziyazade [Velid
2963 19 KS 1920 Bend-i Yevmî: İngiltere ve Şark (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
845 2963 19 KS 1920 Abuk Ahmet Paşa Abuk Ahmet Paşa’nın Beyanatı 1 Mülâkat
846 2963 19 KS 1920 - Nafia Nazırı Abuk Ahmet Paşa 1 Fotoğraf
847 2963 19 KS 1920 İmzasız Fransa’da Reisicumhur İntihabatı: Üç Sabık Reisicumhur 1 Haber
848 2963 19 KS 1920 - Fransa’nın İki Esbak Reisicumhuru Yan Yana 1 Fotoğraf
849 2963 19 KS 1920 - Birinci Reisicumhur Thiers 1 Fotoğraf
850 2963 19 KS 1920 - İkinci Reisicumhur Mac-Mahon 1 Fotoğraf
851 2963 19 KS 1920 - Üçüncü Reisicumhur Jules Grevy 1 Fotoğraf
852 2963 19 KS 1920 - Dördüncü Reisicumhura Addedilen Leon Gambetta 1 Fotoğraf
853 2963 19 KS 1920 - Beşinci Reisicumhur Marie 1 Fotoğraf
854 2963 19 KS 1920 - Altıncı Reisicumhur Cosmir Perier 1 Fotoğraf
855 2963 19 KS 1920 - Yedinci Reisicumhur Felix Faure 1 Fotoğraf
856 2963 19 KS 1920 - Dördüncü Reisicumhur Mösyö Poincare 1 Fotoğraf
857 2963 19 KS 1920 - Sabık Reisicumhur Madam Poincare 1 Fotoğraf
858 2963 19 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransa Riyaset-i Cumhur İntihabatı 1 Haber
859 2963 19 KS 1920 İmzasız Azeri Gürcü Hükümetlerinin Resmen Tasdiki 1 Haber
860 Azerbaycan Hükümeti Payitahtı Bakü’de Bir Caddenin Manzara-ı
2963 19 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Umumîsi
861 2963 19 KS 1920 - Azerbaycan Hükümeti İstanbul Mümessil-i Siyasiyesi Yusuf Bey Vezirli 1 Fotoğraf
862 2963 19 KS 1920 - Resmen Tasdik Edilen Azerbaycan Hükümetinin Kabul Ettiği Bayarak 1 Resim

33
863 Azerbaycan Hükümetinin İstanbul Mümessiliği Dairesi İttihaz Olunan
2963 19 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Bina
864 2963 19 KS 1920 İmzasız Arazi-i Mukaddese Manda Altına Alınamaz 1 Haber
865 2963 19 KS 1920 İmzasız Mukadderatımız Hakkında Fransız Nokta-i Nazarı 2 Haber
866 2963 19 KS 1920 J.D(al) Sulhumuzun Tacili İsteniyor 2 Haber
867 2963 19 KS 1920 Bosfor Fransız Nokta-i Nazarını Lloyd George ve Curuzon da Kabul Edecekmiş 2 Haber
868 2963 19 KS 1920 T(e). H(e). R. İtalyan-Yunan İtilafı 2 Haber
869 2963 19 KS 1920 T(e). H(e). R. Almanya’nın Paris Maslahatgüzarı 2 Haber
870 2963 19 KS 1920 T(e). H(e). R. Şakî Purusya’nın Tahliyesi Meselesi 2 Haber
871 2963 19 KS 1920 İmzasız Anonim Şirketleri Hakkında 2 Haber
872 Mesail-i Askeriyenin Müzakeresi İçin Londra’dan Paris’e Bir Heyet
2963 19 KS 1920 T(e). H(e). R. 2 Haber
Gidiyor
873 2963 19 KS 1920 İmzasız Tevfik Paşa’nın Medfen Merasimi 2 Haber
874 2963 19 KS 1920 T(e). H(e). R. Kaiser’in Teslimi Meselesi 2 Haber
875 2963 19 KS 1920 İmzasız Bekir Ağadaki Mevkuflar 2 Haber
876 2963 19 KS 1920 T(e). H(e). R. İran da Cemiyet-i Akvama Gidiyor 2 Haber
877 2963 19 KS 1920 İmzasız Harik Komisyon-ı Âlisi 2 Haber
878 2963 19 KS 1920 İmzasız Venizelos’un Mütemadi Teşebbüsatından 2 Haber
879 2963 19 KS 1920 İmzasız Numune Köyü Teşkilatı 2 Haber
880 2963 19 KS 1920 İmzasız Times’in Aleyhimizdeki Makalesi (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
881 2963 19 KS 1920 İmzasız Karadeniz’de Müthiş Fırtınalar 2 Haber
882 2963 19 KS 1920 İmzasız O Gayr-i Kabil Tamir-i Hata İrtikab Edilecek mi? (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
883 2963 19 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -14- 2 Roman
884 2963 19 KS 1920 İmzasız İnanalım mı? 2 Haber
885 Abdülfeyyaz Tevfik
2963 19 KS 1920 Muhasebe-i Fennî: İcmal-i Fennî 3 Makale
[YERGÖK]
886 2963 19 KS 1920 İmzasız Patrikhane Teşekkür Ediyor 2 Haber
887 2963 19 KS 1920 İmzasız Londra’ya Vekil Gönderilecekmiş 3 Haber
888 2963 19 KS 1920 İmzasız Memalik-i Müstevliye Memurları Hakkında 2 Haber
889 2963 19 KS 1920 İmzasız Yunanistan ve Kudüs Patrikliği 3 Haber
890 2963 19 KS 1920 İmzasız Sırbistan-Yunanistan 3 Haber
891 2963 19 KS 1920 İmzasız Oniki Ada Meselesi 3 Haber
892 2963 19 KS 1920 T(e). H(e). R. Rusya’da Abluka Kısmen Ref’ Ediliyor 3 Haber
893 2963 19 KS 1920 T(e). H(e). R. Dvinsk ‘in Zabıtı 3 Haber
894 2963 19 KS 1920 T(e). H(e). R. Leh’lerle Bolşevikler Arasında Muharebat 3 Haber
895 2963 19 KS 1920 J.D(al). Bir Transatlantik Daha Gark Olmuş 3 Haber
896 2963 19 KS 1920 İmzasız Şayan-ı Teessür Bir Ziya 3 Haber
897 2963 19 KS 1920 Entanet İzmir Valisi Neden Gitmemiş? 3 Haber
898 2963 19 KS 1920 İmzasız İade-i Ayet-i Mülükane 3 Haber
899 2963 19 KS 1920 İmzasız Meclis-i Vükelâ 3 Haber
900 2963 19 KS 1920 İmzasız Hükümet’in Beyannamesi 3 Haber
901 2963 19 KS 1920 İmzasız Matbuat Cemiyeti Kongresi 3 Haber
902 2963 19 KS 1920 İmzasız Feshane Kumaşları Tevziatı 3 Haber
903 2963 19 KS 1920 İmzasız Takım Başlarının Maaş Zamları 3 Haber
904 2963 19 KS 1920 İmzasız Ziyaret 3 Haber
905 2963 19 KS 1920 İmzasız Mizahi Alay Gazetesi 3 Haber
906 2963 19 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -77- 3 Roman
907 2963 19 KS 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli 4 Haber
908 2963 19 KS 1920 - Yozgat Haber Mebusu İsmail Fazıl Paşa 4 Fotoğraf
909 2963 19 KS 1920 İmzasız Reis İntihabı Ne Zaman? 4 Haber

34
910 2963 19 KS 1920 İmzasız Reis Kim Olacak? 4 Haber
911 2963 19 KS 1920 İmzasız Sivas Mebusu Vasıf Bey 4 Haber
912 2963 19 KS 1920 İmzasız Yeni Mebusların Mazbataları 4 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Huzura Kabul, Islahat-ı Dâhiliye Projesi, Vehib
Paşa’nın İstidası, Matbuat Müdiriyetinde Teşkilat-ı Cedide, Yeni Bir
913 2963 19 KS 1920 İmzasız Sarık Kumpanyası Derdesti, Kıdemli Küçük Zabıtalara, Askerî 4 Haber
Mebusların İstifası Meselesi, Mazul ve Kadro Harici Memurlar, Pierre
Loti Cemiyetinin Bugünkü İçtimaı
Okumadan Geçemeyiniz, Doktor Sani Yaver, Kışlık Sivil Paltolar, Yirmi
Liraya Palto, Albayrak Çayı, 1650, Parizyen’e, Uyuz Hatalığının Katî
İlacı, İpekçi Kani Mahdumları, Müşkülat Halledildi, Doktor Mehmet
914 2963 19 KS 1920 - Zeki, Hasan Kuvvet Şurubu, Kabil Naklihaneler, Hâlihazırda Büyük 4 Reklam
Karlaman Mağazası, Longines Dünyanın En Mükemmel Saatleri,
İspanyol Nezlesinin Baş Düşmanı Buccaseftıne, Bakteriyolog Osman
Şerafettin
İzmir Mazlumlarına ve Eytam ve Eramiline İmdat ve Muavenet, Zayi
Tasdikname, Satılık Köşk, Kiralık Hane, Kiralık Hane, Tevhid-i
915 2963 19 KS 1920 - Mübayaat Komisyonu, Satılık Hane, Memur Salih, Üsküdar Sulh 4 İlan
Mahkemesinden, Beşiktaş ve Civarı Ahali-i Muhteremesi, Esaretten
Avdet, Nakliyat ve Yangın
916 Ebüzziyazade [Velid Bend-i Yevmî: Dünyanın Kurtulması, Türklerin Kurtulmasına
2964 20 KS 1920 1 Makale
Ebüzziyazade] Mütevakkıftır
917 2964 20 KS 1920 T(e). H(e). R. İhtiyar Kaplan Siyaset Sahnesinden Çekiliyor! 1 Haber
918 Paul Deschanel’in Reisicumhurluğa İntihabı Üzerine Hayat-ı Siyasiden
2964 20 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Çekilen İhtiyar Kaplan Clemanceau
919 Clemenceau’yu İstihlaf Edeceği Bildirilen Esbak Hariciye Nazırı
2964 20 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Millerand
920 Riyaset-i Cumhura İntihabı Clemenceau’yu Sahne-i Siyasiyattan
2964 20 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Çekilmeye Sevk Eden Reisicumhur Paul Deschanel
921 2964 20 KS 1920 T(e). H(e). R. Macar Notları 1 Haber
922 Mustafa Kemal
2964 20 KS 1920 Mustafa Kemal Paşa’nın Bir Tebriknamesi 1 Haber
[ATATÜRK]
923 Mustafa Kemal
2964 20 KS 1920 Atebe-i Seniyye-i Hazret-i Şehiyariye Arz-ı Teessür 1 Haber
[ATATÜRK]
924 Tramvay Faciaları Hakkında Kanun-ı Cezamıza Bir Madde İlave
2964 20 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Edilemez mi?
925 2964 20 KS 1920 Arif Oruç İzmir Kuva-yı Milliyesi Nezdinde 1-2 Makale
926 2964 20 KS 1920 - Aydın Muhacirlerinden ve Kadın ve Çocuklarda Mürekkeb bir Grup 1 Fotoğraf
927 Aydın Cephelerinden Harekât-ı Harbiye Reisi ile Muhabirimiz Arif Oruç
2964 20 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Bey- Esna-yı Müşeyyed
Şuun-ı Hariciye: Memel’de Hâkimiyet, Salzweg’de Bin Âlimli İdare,
928 Almanya- Çekoslovakya Cumhuriyetleri Arasında Anlaşma, İran Şahının
2964 20 KS 1920 T(e). H(e). R. 2 Haber
Fransa’daki Seyahatleri, Belçika’da Alman Rehinleri Mevkuf Yirmi Esir,
Litvanya Ordusu Teşkilatı
929 Büyüyen Tehlike Karşısında Müslüman Kuvvetlerden İstifade Olunamaz
2964 20 KS 1920 İmzasız 2 Haber
mı? (Kısmen Sansürlü)
Şuun-ı Dâhiliye: İktisad-ı Komisyon-ı Âlisi, Erkan-ı Harbiye Kavanin
Şubesi, İstihzarat-ı Sulhiye Komisyonunun Mesaisi ve İhzar Olunan
Projeler, Memalik-i Ecnebiyeye Kaçırılan Erzak, İntihab-ı Memurin
930 2964 20 KS 1920 İmzasız Komisyonu, Divan-ı Harpte, İki Arslan Çetesinin İstimanı, İtalya’daki 2 Haber
Esirlerimizin İadesi, Tevfik Hadi Bey İçin, Nişan ve Madalya, Maarif
Nişanı, Ortadoksların Yortusu, Emanet-i Harik Komisyonu Riyaseti,
Tarihi Harp Baytarı, İrtihal
931 2964 20 KS 1920 İmzasız Türkiye Muahedesi Tehir Olunmuş 2 Haber
932 2964 20 KS 1920 F. İstanbul İngiliz Nokta-ı Nazarında Tebeddül 2 Haber
933 2964 20 KS 1920 Emir Ali Mukadderatımız Hakkında Times’a Müsekkit Bir Cevap 2 Haber
934 2964 20 KS 1920 T(e). H(e). R. Kaiser’in Teslimi Talep Ediliyor 2 Haber
935 2964 20 KS 1920 Arif Paşa Arif Paşa’nın Beyanatı 2 Haber
936 2964 20 KS 1920 İmzasız Emanet Memurinine Zam 2 Haber
937 Emanet Memurinine Zam Maaş Verilmesi İmkânı Olduğunu Söyleyen
2964 20 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Şehremini Cemil Paşa
938 2964 20 KS 1920 Bayraktaroğlu İntihab Edenlere ve Edileceklere: Giden Meclisler Ne İdi Ne Oldu? -3- 3 Makale
939 2964 20 KS 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli 3 Haber
940 2964 20 KS 1920 - Sivas Mebusu Vasıf Bey 3 Fotoğraf
941 2964 20 KS 1920 İmzasız Matbuat Müdiriyeti Teşkilatı Meselesi Tekzib Olunuyor 3 Haber

35
942 2964 20 KS 1920 İmzasız Meclis-i Ayan- Üçüncü İçtima 3 Haber
943 2964 20 KS 1920 İmzasız Keçecizade’nin Takriri 3 Haber
944 2964 20 KS 1920 - Ferit Paşa Ayanından Keçecizade Azat Fuat Paşa 3 Fotoğraf
945 2964 20 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -78- 3 Roman
946 2964 20 KS 1920 İmzasız Tirimüjgan, Bağdat Vapurlarının Tahlisleri Etrafında 4 Haber
947 2964 20 KS 1920 İmzasız Şirket-i Hayriye Meselesi 4 Haber
948 2964 20 KS 1920 İmzasız Cemiyet-i Umumiye-i Belediye 4 Haber
949 2964 20 KS 1920 İmzasız Altın Kaçakçıları 4 Haber
950 2964 20 KS 1920 - Konferans 4 İlan
951 Yayın
2964 20 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Genç Yolcular 4
Tanıtım
Büyük Konser, Ehven Faizle İkrazat, Eşya-yı Askerîye Anonim Ticaret
Şirketinden, Menfaatinizi Düşünüyorsanız, Okumadan Geçmeyiniz,
Okursanız Müstefit Olursunuz, Muhteşem İnce Saz, 1650, Zafer
Lokantası ve Birahanesi, Nick Carter, Fransız Hastanesi Diş Tabibi Hadi
952 2964 20 KS 1920 - Neşet, Sinir Hastalığının ve Çarpıntının Yegane Davası, Nereye 4 Reklam
Gidiyorsunuz?, İstanbul’dan Kalkan Dermansızlara Cemal Kuvvet
Şurubu, Suriye Ticarethanesi, Mehmet Rüştü- Doktor Fazıl, İsviçre-
Türkiye-Ticaret Kumpanyası, Oburun En Müessir ve Kati İlacı Antigold,
Veresiye Muamele, Terziler Pazarı, Doktor Ali Rıza
Emval-i Eytam Müdiriyetinden, K20 İnşaat Bölüğü Kumandanlığından,
Beyoğlu Defter-i Hakanî İdaresinden, Tevhid-i Mübayaat Komisyonu,
953 2964 20 KS 1920 - Satılık İnekler, Yazıhane Arayanlar, Kiralık, Satılık Hane, Kiralık Hane, 1 İlan
Mütercim Arıyoruz, , Osmanlı Lira, Darülbedayi-i Osmanî Mümessilleri,
Üç Katlı Mağaza Kiralıktır, Altay Vapuru
954 Ebüzziyazade [Velid
2965 21 KS 1920 Bend-i Yevmî: İngiltere Siyasetinde Tebeddül Var mı? 1 Makale
Ebüzziyazade]
955 2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. Meclis-i Âli Ne Şekil Alacak? 1 Haber
956 Aynı Suretle Milli Âliye İştirak Eden Gürcistan Mümessillerinden
2965 21 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Çheidze
957 2965 21 KS 1920 - Gürcistan Mümessillerinden Çeretelli 1 Fotoğraf
958 Azerbaycan İstiklalinin Tasdiki Münasebetiyle Meclis-i Âli İçtimaına
2965 21 KS 1920 - 1 Fotoğraf
İştirak Eden Hükümet-i Azeri'ye Mümessili Ali Merdan Bey
959 2965 21 KS 1920 İmzasız Levazım Riyaseti 1 Haber
960 2965 21 KS 1920 - Levazım Reis-i Cedidi Mahmut Beliğ Bey 1 Fotoğraf
961 2965 21 KS 1920 E(lif). A. Nihayet Kaiser’i Resmen İstediler… 1 Haber
962 Sabık Kaiser Hollanda’da İltica Edildiği Amerongen Kasabasının Küçük
2965 21 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Bir sokağında Bir Dostu ile Dolanıyorken
963 2965 21 KS 1920 İmzasız İtalya Nokta-ı Nazarı 1 Haber
964 2965 21 KS 1920 İmzasız Boğazlar Türklerde Kalmalı! (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
965 Clemenceau’nun İstifasından Sonra Millerand Kabinesinin Suret-i
2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Teşekkül ve Terekkübü
966 2965 21 KS 1920 - Yeni Fransa Reis-i Nazarı Mösyö Millerand 1 Fotoğraf
967 2965 21 KS 1920 - Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Nazırı Mösyö Berthon 1 Fotoğraf
968 2965 21 KS 1920 - Nafia ve Nakliyat Nazırı Mösyö Le Trocquer 1 Fotoğraf
969 2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. Yeni Kabinenin İçtimaı ve Programı 1 Haber
970 2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. Islahat-ı Mülkiye Projesi (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
971 2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. Deschanel Hakkındaki Efkâr-ı İçtima 1 Haber
972 2965 21 KS 1920 İmzasız Yeni Matbuat ve Fransa 1 Haber
973 2965 21 KS 1920 İmzasız Veba Tekrar Başladı 1 Haber
974 2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi Hallolmak Üzere mi? 2 Haber
975 2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. Macar Heyet-i Murahhasa Reis-i Budapeşte’ye Davet Etmiş 2 Haber
976 2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. İspanya Kralı ve Kraliçesinin Tebrikatı 2 Haber
977 2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransa ve Almanya Mütekabilen Maslahatgüzarlarını Tayin Ettiler 2 Haber
978 2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. Amerika Cemiyet-i Akvama Müşavir Olarak Girecekmiş!! 2 Haber
979 2965 21 KS 1920 T(e). H(e). R. Avusturya ve İtilaf 2 Haber
980 2965 21 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber

36
981 2965 21 KS 1920 İmzasız Kürtlerin Hakiki Amal ve Niyyatı 2 Haber
982 2965 21 KS 1920 H(ı).M. Hakikat Nasıl Tahrif Ediyorlar? (Kısmen Sansürlü) 2 Makale
983 2965 21 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -15- 2 Roman
984 2965 21 KS 1920 Mehmet Ziya Yeni Camî’de Haseki Sultan Çifte Hamamı 3 Makale
985 Asar-ı Nefise-i Mimariyeden Olup Hizmete Müsaade Edilen Haseki
2965 21 KS 1920 - 3 Fotoğraf
Sultan Çifte Hamamı
986 2965 21 KS 1920 - Haseki Sultan Hamamı’nın Dâhilen Kaba Planı 3 Kroki
987 2965 21 KS 1920 İmzasız Divan-ı Harb-i Örfîde- Mustafa Paşa’nın Muhakemesi 3 Haber
988 2965 21 KS 1920 Süleyman Nazif Pierre Loti Cemiyeti’nin Evvelki Günkü İçtimaı 3 Sohbet
989 2965 21 KS 1920 - Evvelki Günkü İçtima Riyasetinden Ahmet İhsan Bey 3 Fotoğraf
990 2965 21 KS 1920 İmzasız İlan-ı Buğday Kaçırıyorlar? 3 Haber
991 2965 21 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -79- 3 Roman
992 2965 21 KS 1920 İmzasız Kanlı Bostan Cinayeti 4 Haber
993 Kanlı Bostan Cinayetlerinin Kurbanları Olan Bir Kadın Beş Erkek
2965 21 KS 1920 - 4 Fotoğraf
Müslüman Köylü
Ahvâl ve Şuun-ı Dâhiliye: Devairden Devam Meselesi, İzmir’de
Merasim, Ankara Mecalis-i Umumîsi, Müterakim Zahairin Nakli İçin,
Kârilerimizin Şikâyetleri: Nişantaşı’nda Gece Taaruzları, Emanetin
Aldığı Tuğlalar, Fransa’daki Esirlerimizin Hareketi, Ağaçlı Kömür
Madeni, Kastamonu Defterdarlığı, Divan-ı Harp Azalığı, Huzur-ı
Hümayunda, Şehzade Celalettin Efendi’ye Mezuniyet, İkramiye İtası İçin
994 Müracaat, Terfi, Sükna Kanununun Müzakeresi, Asayiş Hakkında
2965 21 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Jandarma Kumandanı Kemal Paşa’nın Beyanatı, Her Tarafta Asayiş
Tekerrür Ediyor, Jandarma Maişet Meselesi, Jandarma Serpuşu Kabul
Edildi, İstihzarat-ı Sulhiye Komisyonunda, Jandarma Dairesinin
Tahliyesi, Azerbaycan İstiklalini Tebrik, İtfaiye Ester Mübaayası, Polis-i
Müdiriyet Nakil Oluyor, Yine Bir Vapur Kazası, Harbiye Nâzareti
Bütçesi, Venizelos’un Teşekkür Cevabı, Alemdar-Entanetı İştirak, İrtihal,
Nukud Piyasası, Borsa
995 2965 21 KS 1920 İmzasız Asayiş Hakkında 4 Haber
Hizmet-i Umumiyenin Türk Matbaacılık ve Sigara Kâğıtçılığı Teşebbüsü,
Lisan Mektebi, İspanyol Nezlesinin Baş Düşmanı “Buccaseptıne”, 1650,
Trabzon Teşebbüs Yurdu, Albayrak Çayı, Beşiktaş Civarı Ahali-i
996 2965 21 KS 1920 - Muhteremesine, Doktor Mehmet Zeki, Bakteriyolog Osman Şerafettin, 4 Reklam
Memedeki Çocuklarını Sevenler, Yirmi Liraya Bir Palto, Adile Sultan
İnas Sultanisinden, Operatör Doktor Nazım Hamdi, Okumadan
Geçmeyiniz
İş Odası, Emval-i Menkule İkrazat Sandığı, Beyoğlu Daire-i
Belediyesinden, Tevhid-i Mübayaat Komisyonu, Bandırma Postası, Zayi
997 Cüzdan, Menfaat-i Umumiye Namına Mühim Bir İlan, Şehremanetinden,
2965 21 KS 1920 - 4 İlan
Beyoğlu Bidayet Mahkemesi, Satılık Haneler, Doktor Tevfik Hicri,
Kiralık Hane, Para Arayanlar, Kiralık, Kiralık Hane, Nakliyat ve Yangın,
Müsakkafat Vergisi
998 Ebüzziyazade [Velid Bend-i Yevmî: Azerbaycan ve Gürcistan’ın Tasdik İstiklali (Kısmen
2966 22 KS 1920 1 Makale
Ebüzziyazade] Snasürlü)
999 Veba: Yeniden Tahakkuk Etmiş Vaka Yok, Aşılananlar da Vebaya
2966 22 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Tutuluyor
1000 2966 22 KS 1920 İmzasız Ayan Başkâtipliği 1 Haber
1001 2966 22 KS 1920 - İsmail Müştak Bey 1 Fotoğraf
1002 2966 Avrupa Matbuat ve İstanbul’un Mukadderatı: Daily Telgraph’ın Mühim
22 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Bir Makalesi (Kısmen Sansürü)
1003 2966 22 KS 1920 İmzasız İstanbul Hakkında İngiliz Nokta-i Nazarı 1 Haber
1004 2966 22 KS 1920 E(lif). A. İstanbul Hakkında İki Münasebetsiz Mütalaa 1 Haber
1005 2966 22 KS 1920 İmzasız İstanbul Rumları Hakkında Teminat 1 Haber
1006 2966 22 KS 1920 İmzasız Hoşlarına gitmemiş 1 Haber
1007 2966 22 KS 1920 F. İstanbul İslamlar Arasındaki Bolşevik Tahrikâtına Karşı 1 Haber
1008 2966 22 KS 1920 - Amiral Lord Beatty 1 Fotoğraf
1009 2966 22 KS 1920 - Maraşel Wilson 1 Fotoğraf
1010 2966 22 KS 1920 İmzasız Yarın Pierre Loti Günü ve Pierre Loti Konferansı 1 Haber
1011 2966 22 KS 1920 İmzasız İzmir Tahkik Heyetinin Raporu 1-2 Haber
1012 2966 İzmir Hakkındaki Raporu Tanzim Etmiş Olan Heyet-i Tahkikiyenin Grup
22 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Halinde Bir Resmi

37
1013 2966 22 KS 1920 İmzasız Temps’ın Mühim Yeni Bir Makalesi 1-2 Haber
1014 2966 Şuun-ı Mühimme-i Siyasiye: Meclis-i Âlide Müzakerat-ı Mühimme
22 KS 1920 T(e). H(e). R. 2 Haber
Cerayan Ediyor
1015 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Gürcistan ve Azerbaycan Hükümetlerine Muavenet 2 Haber
1016 2966 22 KS 1920 - Yeni Kabinede Harbiye Nazırı Mebusandan Lefevre 2 Fotoğraf
1017 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransız Siyaseti Değişmeyecek? 2 Haber
1018 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Millerand Kabinesini İkmal Eden Nazırlar 2 Haber
1019 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Clemenceau’nun Kabul Ettiği Ziyaretler 2 Haber
1020 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransız Meclis-i Mebusan Riyaseti 2 Haber
1021 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Başvekilin Vedai 2 Haber
1022 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Yeni Kabinenin Reisicumhurlara Takitimi 2 Haber
1023 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Gazeteler ve Millerand Kabinesi 2 Haber
1024 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransa’nın Berlin Maslahatgüzarı Vazifesine Başlamış 2 Haber
1025 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Rusya ile Posta İtilafı 2 Haber
1026 2966 22 KS 1920 İmzasız İngiliz Veliahdının Seyahati 2 Haber
1027 2966 22 KS 1920 T(e). H(e). R. Maksatları ne Acaba? 2 Haber
1028 2966 Cevat Rıfat
22 KS 1920 Zabıtanın İstiklali Meselesi -1- 2 Makale
[ATİLHAN]
1029 2966 22 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -16- 2 Roman
1030 2966 Ruşen Eşref
22 KS 1920 Anadolu Müşahedat ve İhtisasatından: Ulukışla (Kısmen Sansürlü) 3 Gezi Yazısı
[ÜNAYDIN]
1031 2966 22 KS 1920 - Meşhur Ulukışla’nın Medhali 3 Fotoğraf
Şura-yı Umumî-i Milli: Mecliste Ahd-ı Milli: İsmail Fazıl Paşa’nın
Beyanatı, Ahd-ı Milli’nin Esasları, Meclis-i Mebusan Şubelerinde,
Hükümet Beyanatname Okuyacak mı?, 336 Bütçesi, Van Mebusu Hıdır
Bey, Şehremini Paşa Mebani ve Müessesat-ı Diniyeyi Asılsız Olarak
1032 2966 Nasıl İstimlak Ediyor?, Emanet Meselesi Hakkında, Meclis-i Meşayih
22 KS 1920 İmzasız 3-4 Haber
İzalatı, Şark Mecmuası, Huzur-ı Hümayunda, Akşam ve Tercüman
Aleyhine Davalar, İstanbul’un Şekl-i Müstakbeli, Sebze Pazarında
Dükkânlar İnşası, Emanet Memurlarının Müracaatı, Tedrisat-ı Âliye
Müdiriyeti, Nümayişlerin Tevkifi, Zeytinyağı Verilmeyecek, Şehrimize
Gelen Erzak, Osmanlı Matbuat Cemiyeti Kongresi, Nukud Piyasası
1033 2966 22 KS 1920 İmzasız Fransız Grubu Barakaları 3 Haber
1034 2966 22 KS 1920 İmzasız Adliye Tevcihatı 3 Haber
1035 2966 22 KS 1920 İmzasız Adliye Tevcihatı 3 Haber
1036 2966 22 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -85- 3 Roman
Abdülaziz Terakki Mağazası, Bebek’te Doktor Tevfik Akif, Müze-i
Askerî Sineması, İngiliz Zukür Mektebi, Aldırmayınız, Frengi-
Belsoğukluğu, Müşkülat Halledildi, Veresiye Muamele, 1650, Muhteşem
1037 2966 İnce Saz, Zafer Lokanta ve Birahanesi, İspanyol Nezlesinden, Suriye
22 KS 1920 - 4 Reklam
Ticarethanesi, Şarkın En Büyük Elbise Mağazası, Nereye Gidiyorsunuz?,
Bugün Çıkan Diken’i Okuyunuz?, İpekçi Kani Mahdumları, Tedavi
Taksitle, Tedavi Taksitle, En Emin İstikbal Sanattadır, Menfaatinizi
Düşünüyorsanız, Adem-i İktidara Karşı Pek Nafi İlaç
Millî Kantariye İthalat Anonim Şirketinden, Zayi Mühür, Bandırma
Postası, İzmir Mazlumlarına ve Eytam ve Eramiline İmdat ve Muavenet,
1038 2966 22 KS 1920 - Galata’da Yazıhane, Acil Kiralık Hane, Satılık İnekler, Zayi Nüfus 4 İlan
Tezkiresi, Üç Katlı Mağaza Kiralıktır, Üstü Hane Altı Mükemmel Depo,
Darülbedayi-i Osmanî Temsilleri, Müsakkafat Vergisi
1039 2967 Ebüzziyazade [Velid
23 KS 1920 Bend-i Yevmî: Pierre Loti ve Fransa 1 Makale
Ebüzziyazade]
1040 2967 23 KS 1920 İmzasız Hak ve Hakikat Kahramanının Yevm-i Mahsusu 1 Haber
1041 2967 Bugün Yevm-i Mahsusu Merasim-i Mahsusa İle Tesid Edilen Asil
23 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Vefaşar Muhib-i Millimiz Pierre Loti
1042 2967 Pierre Loti’nin Çok Sevdiği Türklerin Serpuş-ı Millisi İle Aldırdığı
23 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Resim
1043 2967 23 KS 1920 - Muhib-i Muazzez-i Millimizin Çocukluk Resmi 1 Fotoğraf
Darülfunun Salonunda Pierre Loti’nin Namını Tazizen Hitabeler İrad
1044 2967 23 KS 1920 - Edecek Olan Edip-i Bülent-i Beyanımız Süleyman Nazif Bey, Şair-i 1 Fotoğraf
Güzide-i İlhamımız Yahya Kemal Bey
1045 2967 Yahya Kemal
23 KS 1920 O ve Biz 1-2 Sohbet
[BEYATLI]

38
1046 2967 Ruşen Eşref
23 KS 1920 Pierre Loti’de Türk Aşkı 1-2 Sohbet
[ÜNAYDIN]
1047 2967 23 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
Abdülhak Hamit
(TARHAN),
Süleyman Nazif, Halit
Ziya [UŞAKLIGİL],
Cenap Şahabettin,
1048 2967 23 KS 1920 Mehmet Tahir, Üdeba ve Meşahirimizin Fikir ve İhtisasları 2 Sohbet
Abdurrahman Şeref,
Osman, Ebül‘ulâ
[MARDİN], Faik Ali
[OZANSOY], Selim
Sırrı [TARCAN]
1049 2967 23 KS 1920 - Abdülhak Hamid 2 Fotoğraf
1050 2967 23 KS 1920 - Süleyman Nazif 2 Fotoğraf
1051 2967 23 KS 1920 - Abdurrahman Şeref 2 Fotoğraf
1052 2967 23 KS 1920 - Mahkeme-i Temyiz Ceza Reisi Osman 2 Fotoğraf
1053 2967 23 KS 1920 - Halit Ziya 2 Fotoğraf
1054 2967 23 KS 1920 - Darülfünun Hukuk Şubesi Memurlarından Ebül‘ulâ [MARDİN] 2 Fotoğraf
1055 2967 23 KS 1920 - Faik Ali 2 Fotoğraf
1056 2967 23 KS 1920 - Cenap Şahabettin 2 Fotoğraf
1057 2967 23 KS 1920 - Selim Sırrı 2 Fotoğraf
1058 2967 23 KS 1920 - Bursalı Mehmet Tahir 2 Fotoğraf
1059 2967 23 KS 1920 İmzasız Loti’nin Eserleri 2 Haber
1060 2967 23 KS 1920 İmzasız Tercüme Hali Hakkında Malumat-ı Muhtasar 2 Haber
1061 2967 Pierre Loti’nin Katib Muslihittin Mahallesi’nde İkamet Ettiği Hanenin
23 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Resmi
1062 2967 23 KS 1920 - Pierre Loti’nin Divan Yolunda İkamet Ettiği Hanenin Resmi 2 Fotoğraf
1063 2967 23 KS 1920 İmzasız Mütarekeden Sonra İlk Müdafaası 2 Haber
1064 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. Türkiye Meselesi Nerede Hallolunacak? 2 Haber
1065 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. Lloyd George Londra’ya Avdet Ediyor 2 Haber
1066 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. Çiyaloya Gripten Hasta 2 Haber
1067 2967 23 KS 1920 Pierre Loti Muhterem Hakiki Dostumuzun Kıymettar Bir Makalesi 3 Makale
1068 2967 23 KS 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusa 2’nci İnikad 3 Haber
1069 2967 23 KS 1920 İmzasız Kabine Buhranı Olacak mı? (Kısmen Sansürlü) 3 Haber
1070 2967 23 KS 1920 - Cemal Paşa 3 Fotoğraf
1071 2967 23 KS 1920 - Salih Paşa 3 Fotoğraf
1072 2967 23 KS 1920 İmzasız Divan-ı Harb-i Örfîde İzmit Tehciri Muhakemesi 3 Haber
1073 2967 23 KS 1920 İmzasız Bir İttifak Rivayetinin Tekzibi 3 Haber
1074 2967 23 KS 1920 İmzasız Rüsumat Muhafaza Teşkilatı 3 Haber
1075 2967 23 KS 1920 İmzasız Kaçırılan Buğdayların Mukadderatı 3 Haber
1076 2967 23 KS 1920 İmzasız Misis Dorrian’ın Ziyareti 3 Haber
1077 2967 23 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
1078 2967 23 KS 1920 İmzasız Bugün Matbuat Cemiyeti İnikad ediliyor 3 Haber
1079 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. Clemenceau’nun Riyasetinde Son Celse 4 Haber
1080 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. İtalya- Yugoslav İhtilafatının Hali 4 Haber
1081 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. Leh Ordularının Bolşeviklerle Zaferi 4 Haber
1082 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. Leh Ordusunun Torino’i İşgali 4 Haber
1083 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. Bağdat-Basra Şimendiferinin Resm-i Küşadı 4 Haber
1084 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Nitti de Müfarakat Ediyor 4 Haber
1085 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. Salzweg’de Fransız Kat’atı 4 Haber
1086 2967 23 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransa-İtalya Arasında Tünel 4 Haber
1087 2967 23 KS 1920 İmzasız Ermeni ve Rum Ayan İstifa Edeceklermiş 4 Haber

39
1088 2967 23 KS 1920 İmzasız Et Meselesi 4 Haber
1089 2967 23 KS 1920 İmzasız Cemiyet-i Umumiye-i Belediye-Belediye Üçünü İçtima 4 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Huzura Kabul, Selamlık, Şura-yı Askerî, Erkan-ı
Harbiye Riyaseti, Fukara İçin Ekmek, Heyet-i İhtiyariye İntihabatı
1090 2967 Hakkında, Makriköy’de Bir Cinayet, Harbiye Nâzaretinde Bir Komisyon,
23 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Tasnif-i Vesaik Komisyonu, Veba, İkinci Kolordu Ahz-ı Asker Riyaseti,
Eser Kaza mı, Suikast mı?, Topçu Müfettiş-i Umumîliği, Selanik’te
Vahim Kazalar, Edirne Vilayetinin İstikrazı, Nukud Piyasası, Borsa
İtalya’nın Elektrik Motorları, Yirmi Liraya Palto, En Nefis ve En Halis
Üzümden Mamul Rakı ve Şaraplar, Soylu Ahalimize Hizmet, Mehmet
1091 2967 Rüştü Doktor Fazıl, 1650, Müze-i Askerî Sineması, Her Nevi Dişli
23 KS 1920 - 4 Reklam
Çarkların Fireze Makinesiyle İmalı, Cuma Günleri Meccanen, Albayrak
Çayı, Doktor Selami Vehbi, Doktor Artin Devletyan, Temaşa Sahnesi-
Kanlı Maşuka, İstanbul Kutu Fabrikası
İlan, Acele Satılık Hane, İş Arayan, Kiralık, Kiralık Hane, Kiralık Arsa,
1092 2967 23 KS 1920 - Bekçi Aranıyor, Osmanlı Lira, Beşiktaş ve Civarı Ahali-i Muhteremesi, 4 İlan
Beşiktaş Sulh Mahkemesinden, Karadeniz’e İlk Ekspres
1093 2968 24 KS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Büyüyen Tehlikeye Karşı (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
1094 2968 Hak ve Hakikat Kahramanı, Türklerin ve İnsaniyetin Muhibb-i
24 KS 1920 İmzasız 1-2 Haber
Muhteremi Pierre Loti’nin Taziz Namı (Kısmen Sansürlü)
1095 2968 24 KS 1920 - Pierre Loti Cemiyetinin Reis-i Fahrisi Şair-i Dâhimiz Abdülhak Hamid 1 Fotoğraf
Veliahd Hazretlerinin Bir Nüshası Tasvir-i Efkâra İhda Buyurdukları Son
1096 2968 24 KS 1920 - Resimleri Dünkü İhtifalle Şeref-bahş Olan, Milletin Merdümek-i Çeşm-i 1 Fotoğraf
İftiharı Veliahd-ı Âli-i Saltanat Abdülmecit Efendi Hazretleri
1097 2968 24 KS 1920 - Tasvir Krokisi 1 Resim
1098 2968 Veliahd-ı Saltanat Devletli, Necabetli, Abdülmecit Efendi Hazretleri
24 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Hanedandan Bazılarıyla Konferanstan Avdet Edilirken
1099 2968 24 KS 1920 İmzasız Nutk-ı Mütakip 2 Haber
1100 2968 24 KS 1920 İmzasız Süleyman Nazif Bey’in Nutku 2 Haber
1101 2968 24 KS 1920 İmzasız Nutuk Nasıl Karşılandı? 2 Haber
1102 2968 24 KS 1920 İmzasız Yahya Kemal Bey’e İltifat 2 Haber
1103 2968 24 KS 1920 İmzasız Cami Bey’e İltifat 2 Haber
1104 2968 24 KS 1920 İmzasız Aza Kaydı ve Teberruat 2 Haber
1105 2968 24 KS 1920 T(e). H(e). R. İtalya’da Grevler 2 Haber
1106 2968 24 KS 1920 İmzasız Clemanceau Hatıralarını Yazacak mı? 2 Haber
1107 2968 24 KS 1920 T(e). H(e). R. Belçika Kralı Paris’te 2 Haber
1108 2968 24 KS 1920 T(e). H(e). R. Sibirya’daki İtilaf Mümessilleri 2 Haber
1109 2968 24 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
1110 2968 24 KS 1920 T(e). H(e). R. Millerand Kabinesinin Programı 2 Haber
1111 2968 24 KS 1920 İmzasız Matbuat Cemiyeti Konferansı 2 Haber
1112 2968 24 KS 1920 İmzasız Posta Pulları 2 Haber
1113 2968 24 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -17- 2 Roman
1114 2968 24 KS 1920 Osman Şerafettin Yine Veba 3 Makale
1115 2968 Avrupa Matbuatı ve Mukadderatımız: Türkiye’de Avrupa Nüfuz ve
24 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Menafii
1116 2968 24 KS 1920 Bosfor Venizelos Avdet Etmek Fikrinde İmiş 3 Haber
1117 2968 24 KS 1920 İmzasız Rumların Anadolu’ya Avdeti 3 Haber
1118 2968 24 KS 1920 İmzasız Yunan Makedonya'sında Muhacirin İskânı 3 Haber
1119 2968 24 KS 1920 İmzasız Makedonya’da Hazine-i Hassa Emlakı 3 Haber
1120 2968 24 KS 1920 İmzasız Venizelos’un Müvaade ve İhtaratı 3 Haber
1121 2968 24 KS 1920 İmzasız Trakyalı Rumların Teşebbüsatı 3 Haber
1122 2968 24 KS 1920 İmzasız Trakya İçin Yunan Memurlar 3 Haber
1123 2968 24 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
1124 2968 Cevat Rıfat
24 KS 1920 Zabıtana Arazi Tüzüğü Meselesi 3 Makale
[ATİLHAN]
1125 2968 24 KS 1920 Monitör Rum Patrikhanesi Mahafilinin Kararları 3 Haber
1126 2968 24 KS 1920 İmzasız Kaçıncı Teşebbüs?! 3 Haber

40
1127 2968 Şuun-ı Dâhiliye: Selanik Resm-i Âlisi, Huzur-ı Hümayunda, Azerbaycan
24 KS 1920 İmzasız 3-4 Haber
Mümessilliğinde, Akit, Akit, İrtihal, Diken Çıktı, Nukud Piyasası
1128 2968 24 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -81- 3 Haber
1129 2968 24 KS 1920 İmzasız Jandarma ve Polisin Islahı Teşebbüsleri 4 Haber
1130 2968 24 KS 1920 - Dâhiliye Nazırı Şerif Paşa 4 Fotoğraf
1131 2968 24 KS 1920 - Polis Müdür-i Umumîsi Nureddin Bey 4 Fotoğraf
1132 2968 24 KS 1920 - Jandarma Kumandanı Kemal Paşa 4 Fotoğraf
1133 2968 24 KS 1920 - Dâhiliye Nazır-ı Esbak Reşit Bey 4 Fotoğraf
1134 2968 24 KS 1920 İmzasız Dünkü Mevizelerden 4 Haber
Bir Kiloluk Meşhur ve Nefis Amerikan Reçelleri, 3 Numara Haşimzade
Sigara Kağıdı, Şeker 60 Kuruş, Türkçe-İngilizce-Fransızca-Almanca-
Rusça-İtalyanca Usul Defteri, Sinema Filmleri, Kemal Bey Sinemasında,
Para Arayanlara, Doktor Adanalı Ahmet Şükrü Refiki Ahmet Fazıl,
Rusya’da Veysotky Fabrikasının Meşhur Çayları, Ahali-i Muhteremeye
1135 2968 Hizmet Muhtekirlere İbret, Bakteriyolog Doktor Osman Şerafettin,
24 KS 1920 - 4 Reklam
Okursanız Müstefid Olursunuz, En Nefis ve En Halis Üzümden Mamul
Rakı ve Şaraplar, Operatör Doktor Nazım Hamdi, Temaşa Sahnesi- Kanlı
Maşuka, Veresiye Muamele, Muhteşem İncesaz, Mahremane Frengi ve
Belsoğukluğu, İsviçre-Türkiye Ticaret Kumpanyası, İpekçi Kani
Mahdumları, En Emin İstikbal Sanattadır, Nereye Gidiyorsunuz?,
Menfaatinizi Düşünüyorsanız, 1650
İş Odası, İtizar, Şirket-i Hayriye İdaresinden, Edremit ve Ayvalık Postası,
1136 2968 Medresetü'l kuzat Müdiriyetinden, Şehremanetinden, Kiralık, Galata’da
24 KS 1920 - 4 İlan
Yazıhane, Beş Yüz Lira Mükâfat, Satılık Araba, Sahil-i Bahride Kiralık
Cesim Depo-yı Araziye, Satılık Yalı, Üç Katlı Mağaza Kiralıktır
1137 2969 25 KS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Meclis-i Mebusan Vazifesine Başlarken 1 Makale
1138 2969 Divan-ı Harb-i örfîde: Mirliva Mustafa Paşa’nın Muhakemesi, Adliye-i
25 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Askeriye Dairesinin Bir Teklifi, Harbiye Nâzareti
1139 2969 Mahkemesinin Erkân-ı Divan-ı Harpte İcrası Kararlaştırılan Mirliva
25 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Mustafa Paşa
1140 2969 25 KS 1920 E(lif). A. Clemenceau’dan Sonra Nöbet Kimde? 1 Haber
1141 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Yeni Bir Konferansa Talik-i Umur 1 Haber
1142 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Türkiye Meselesine Yakında Avdet Edilecek mi? 1 Haber
1143 2969 25 KS 1920 - Mösyö Nitti 1 Haber
1144 2969 25 KS 1920 İmzasız Azerbaycan Hükümetinin Tasdiki Münasebetiyle (Kısmen Sansürlü) 1-2 Haber
1145 2969 25 KS 1920 - Azerbaycan Memur Payitahtında Bir Cadde 1 Fotoğraf
1146 2969 25 KS 1920 İmzasız Adliye Nazırının Beyanatı (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
1147 2969 25 KS 1920 - Adliye Nazırı Mustafa Efendi 1 Fotoğraf
1148 2969 25 KS 1920 İmzasız Deba’da “İstanbul Türklerde Bırakılmalıdır” Diyor. 1-2 Haber
1149 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Millerand ve İngiliz Dostluğu 2 Haber
1150 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Kaiser Hakkında Felemenk’in Cevabı 2 Haber
1151 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Macar Heyet-i Murahhasasının Avdeti 2 Haber
1152 2969 25 KS 1920 - Macar Heyet-i Murahhasası Kont Aponi 2 Fotoğraf
1153 2969 25 KS 1920 İmzasız Bulgaristan’da Grevler 2 Haber
1154 2969 25 KS 1920 E(lif). A. . Avrupa’da Tifos 2 Haber
1155 2969 25 KS 1920 İmzasız Sibirya’da Vaziyet 2 Haber
1156 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Balkor’un Bir Nutku 2 Haber
1157 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransa Kabinesine Beyan-ı İmad 2 Haber
1158 2969 25 KS 1920 Jurnal Dorrian Clemanceau Mısır’a Gidecekmiş 2 Haber
1159 2969 25 KS 1920 İmzasız Manastırlı Bulgarların Muhtırası 2 Haber
1160 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Meclis-i Âlide Fransa Mümessilleri 2 Haber
1161 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Kaiser’in İkametgâhı Seylâp Karşısında 2 Haber
1162 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Emir Faysal’ın Beyrut’ta İstikbali 2 Haber
1163 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. İtalya’da Şimendifer Grevi 2 Haber
1164 2969 25 KS 1920 T(e). H(e). R. Avustralya’da Münakalat-ı Havaie 2 Haber
1165 2969 25 KS 1920 İmzasız Bakü’nün İşgali Doğru Değil 2 Haber

41
1166 2969 25 KS 1920 İmzasız Azerbaycan Yolları 2 Haber
1167 2969 25 KS 1920 İmzasız Azerbaycan Tarihi 2 Haber
1168 2969 25 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
1169 2969 25 KS 1920 İmzasız Hayat-ı Esarette Bir Macera-yı Aşk 2 Haber
1170 2969 25 KS 1920 H(ı).M. Nasıl Çalıştılar ve Nasıl Çalışıyorlar? 3 Makale
1171 2969 25 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
1172 2969 25 KS 1920 İmzasız Türk Teali Cemiyeti 3 Haber
1173 2969 25 KS 1920 İmzasız Cemal Paşa’nın Isparta Mebusluğu 3 Haber
1174 2969 25 KS 1920 İmzasız Taşra Mebuslarının Mazbataları Hakkında 3 Haber
1175 2969 25 KS 1920 İmzasız Trabzon Mebusları 3 Haber
1176 2969 25 KS 1920 İmzasız İstanbul’a Hareket Eden Mebuslar 3 Haber
1177 2969 Yunanistan’daki İslam Melakı Makedonya’daki Cemiyetten Varid
25 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Olmuştur
1178 2969 25 KS 1920 İmzasız Patrikhanelerdeki Faaliyetler 3 Haber
1179 2969 25 KS 1920 E(lif).G(ayın) Muhasebe-i İktisadiye: Müdafaa ve Mücadele-i İktisadiye 3 Makale
1180 2969 25 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -82- 3 Roman
1181 2969 25 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 4 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Meclis-i Vükela, Yeni Veba Vakası Yok, Bitlis
Valisinin Azimeti, İstimlak Edilen Mebani-i Diniye, Şehremanetinden
Vergiler Hakkında Matlubatı, Ticaret Mekteplerinin Mercii, Sansürlü, Et
Meselesi Nasıl Halledildi, Harikzedelere Hamam, Çapa Harikzedeleri
İçin, Tarihi Harp Baytarı Komisyonu, Tarihi Harb-i Sıhhi Komisyonu
1182 2969 Riyaseti, Oktorova İçin, Hareket-i Arz, Darülaceze Kontrol Memurlarının
25 KS 1920 İmzasız 4 Haber
Maaşları, Kayseri Tahakkuk Heyetinin Avdeti, İsticvap, Hamalların
Muhakemeleri, Şakî-i Dâhili, Derdest, Şakî Derdest, Selanik’ten Gelen
Esirler, Terfi Defteri, Alay, Doktor Asım Paşa, Sansürlü, Bursa Hanı
Hakkında Tasvirler, Bu Haftanın Un ve Buğday Fiyatları, Yeşil Kalem
Hamamı, Tebrik, Karilerimizin Şikâyetleri: Üsküdar’a Tanzif, İzmir
Muhacirini İaneleri, Nukud Piyasası, Borsa
Bütün Esrara Vakıf Son Moda fal Kitabı, Otomobil İsteyenlere, Evlat-ı
1183 2969 Şühedayı Unutmayalım, Bir Kiloluk Meşhur ve Nefis Amerikan
25 KS 1920 - 4 Reklam
Reçelleri, Müşkülat Halledildi, Yirmi Liraya Palto, Albayrak Çayı, 1650,
Doktor Hasan Hüsnü, İlan Değildir Okuyunuz
1184 2969 Para Arayanlar, Adapazarı İslam Ticaret Bankası Osmanlı Anonim
25 KS 1920 - 4 İlan
Şirketi, Hissedaratına, Bekçi Arayanlar, Üstü Hane Altı Mükemmel Depo
1185 2970 26 KS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Sulhumuz Tacil mi Tecil mi Edilecek? 1 Haber
1186 2970 26 KS 1920 İmzasız Sirkeci İstasyonunda Zavallı İslam Hanımlarının Bekleme Mahali 1 Haber
1187 2970 26 KS 1920 İmzasız Malta’dakiler Mazuliyyet Maaşı İstiyorlar 1 Haber
1188 2970 26 KS 1920 İmzasız Haber (Sansürlü) 1 Haber
1189 2970 26 KS 1920 İmzasız Yeni Reisicumhur ve Efrad-ı Ailesi 1 Haber
1190 2970 26 KS 1920 - Mösyö Deschanel 1 Fotoğraf
1191 2970 Yeni Fransız Reisicumhuru Mösyö Paul Deschanel’in Son Resmi ve
26 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Efrad-ı Ailesi
1192 2970 26 KS 1920 İmzasız Cemiyet-i Akvamın İlk İçtimaı 1 Haber
1193 2970 26 KS 1920 - Cemiyet-i Akvam Heyet-i İdaresinden İlk İçtimaından Bir İntiba 1 Fotoğraf
1194 2970 26 KS 1920 T(e). H(e). R. Felemenk Kaiser’i Vermiyor! 1 Haber
1195 2970 26 KS 1920 Sansürlü Sansürlü (Haber) 1 Haber
1196 2970 26 KS 1920 İmzasız Venizelos’un Mösyö Deshanel’i Ziyareti 1 Haber
1197 2970 Emir Ali, Edward
26 KS 1920 Times’da İki Mektup: Times Sermuharririne, Mister Browne’un Mektubu 1 Haber
G(ayın). Browne
1198 2970 Times’a Gönderdiği Mektupta İstanbul Meselesindeki Hukuk-ı
26 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Milliyemizi Müdafaa Eyleyen Emir Ali Hazretleri
1199 2970 26 KS 1920 İmzasız Kafkas Ermeni Cumhuriyeti Tasdik Edildi 1 Haber
1200 2970 26 KS 1920 İmzasız Büyüyen Tehlike Karşısında (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
1201 2970 26 KS 1920 İmzasız Daniken ve Bulgarlar 2 Haber
1202 2970 26 KS 1920 İmzasız Binbaşı Arnold’un Suriye Seyahati 2 Haber
1203 2970 Halep’te Münteşir El Vatan Gazetesi Muharririne Vuku Bulan Beyanatı
26 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Sırasında Zat-ı Hazret-i Padişahı Hakkındaki Hissiyat-ı Tazimkaranesini

42
Teyid Eden Amerika Şark-ı Karib Muavenet Heyet-i Reisi Binbaşı
Arnold
1204 2970 26 KS 1920 İmzasız Selamlık Merasimi Hakkında Mukarrerat 2 Haber
1205 2970 26 KS 1920 T(e). H(e). R. Mareşal Fosh’a 100.000 İngiliz Lirası 2 Haber
1206 2970 26 KS 1920 T(e). H(e). R. Yeni Fransız Kabinesi Etrafında Cereyan Eden Müzakereler 2 Haber
1207 2970 26 KS 1920 T(e). H(e). R. Baltık Hükümetleri Konferansındaki Karar 2 Haber
1208 2970 26 KS 1920 T(e). H(e). R. Alman Maslahatgüzarının Paris’e Muvasalatı 2 Haber
1209 2970 26 KS 1920 T(e). H(e). R. İtalya Parlamentosu 2 Haber
1210 2970 26 KS 1920 İmzasız Anadolu’da Galeyan-ı Milli 2 Haber
1211 2970 26 KS 1920 İmzasız Kürtlerin Sadakati (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
1212 2970 26 KS 1920 İmzasız Azerbaycan İstiklali Şerefine Konferans Salonunda Bir İctimâ 2 Haber
1213 2970 26 KS 1920 İmzasız Azerbaycan Memleketinde (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
1214 2970 26 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -18- 2 Roman
1215 2970 Abdülfeyyaz Tevfik
26 KS 1920 Muhasebe-i Fennîye: Anaroterus-Her İşe Yarar Havai Motorları 3 Makale
[YERGÖK]
1216 2970 Bir Dakikada Katır Otomobil Haline Getirilen Sandalın Kıç Tarafına
26 KS 1920 - 3 Fotoğraf
Takılan Anaroterus
1217 2970 26 KS 1920 - Hem Suda hem Karda Gezer Bir Otomobil 3 Fotoğraf
1218 2970 26 KS 1920 - Anaroterus İle Mücehhez Bir Sandal 3 Fotoğraf
1219 2970 26 KS 1920 Adliye Nazırı Mustafa Adliye Nazırı Mustafa Bey’le Mülâkat 3 Mülâkat
1220 2970 Divan-ı Harb-i Örfîde: Karamürsel Tehciri Muhakemesi, Bugünkü
26 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Muhakeme
1221 2970 26 KS 1920 İmzasız Avdet Eden Rumların Mukadderi 3 Haber
1222 2970 26 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
1223 2970 26 KS 1920 İmzasız Tashih 3 Haber
1224 2970 26 KS 1920 İmzasız Harik Komisyonunun Faaliyeti Neden Akim Kaldı 3 Haber
1225 2970 26 KS 1920 İmzasız Cemiyet-i Umumiye-i Belediye 3 Haber
1226 2970 26 KS 1920 İmzasız İtizar 3 Duyuru
1227 2970 26 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 4 Haber
Ahvâl-i Şuun-ı Dâhiliye: Harbiye Nâzareti, Erkan-ı Harbiye Riyaseti,
Münhalata Memurin-i Manzule Tayin Edilecek, Mis Dorrian’ın
Darülfünun Ziyareti, Eskişehir İntihabatı, Mebusan Mazbata İntihabiyesi,
Tokat Mebusları Geliyor, Harbiye Nâzareti Sergisi, Gelen Üsera, 336
Bütçesi, Ücret Tezyidi, Darülaceze Aidatı Verecekler, Malulen Guzat
1228 2970 26 KS 1920 İmzasız Sineması Hakkında, Zonguldak ve Kilimli Uçakları, Şakî Derdesti, 4 Haber
Küçük Arslan Çetesinin Dehaleti, Pierre Loti İçin, Ankara’da Harik,
Konya Meclis-i Umumîsin Küşadı, Kota Heyetinin Elektrikle Tenviri,
İzmit Levasının Bütçesi, Veba Yok, Haftalık Emraz-ı Sâriye Cetveli,
Asar-ı Kadimemizi Muhafaza Edelim: Bir Karimizin Mektubu, Arz-ı
Şükran
Atanasyadis Biraderler, İspanyol Nezlesinden, En Emin İstikbal
Sanattadır, İpekçi Kâni Mahdumu, Nereye Gidiyorsunuz?.., Doktor
Adanalı Ahmet Şükrü-Refiki Ahmet Fazıl, İspanyol Nezlesinin Baş
Düşmanı Buccaseptıne, Doktor Mehmet Zeki, Veresiye Muamele, Bir
1229 2970 26 KS 1920 - Kiloluk Meşhur ve Nefis Amerikan Reçelleri, 1650, Doktor Sani Yaver, 4 Reklam
Menfaatinizi Düşünüyorsanız, Pek Ucuz Kömür, Longines Dünyanın En
Mükemmel Saatleri, Bakteriyolog Doktor Osman Şerafettin, Nihal
Mağazası, En Nefis ve En Halis Üzümden Memul Rakı ve Şaraplar,
Kiynas.Nazif, Mikroskoplar ve Alat-ı Cerrahiye, Lisan Mektebi
İlan, Zayi Terhis-i Tezkire, Tevhid-i Mübayaat Komisyonu, Sahil-i Bahri
Kiralık, Müceddid Satılık Yalı, Zayi İlanı, Kiralık Hane, Kiralık, İlan
1230 2970 26 KS 1920 - Değildir Okuyunuz, Kiralık Hane, Satılık Dakik Fabrikası, Dersaadet İcra 4 İlan
Dairesinden, Satılık Araba, Kiralık Hane, Cesim Depo-ı Araziye, 100
Lira Veriyorum
1231 2971 27 KS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Vaziyet-i Umumiyeye Bir Nazar (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
1232 2971 27 KS 1920 İmzasız Hayat-ı Esaretteki Macera-yı Aşk 1 Haber
1233 2971 Clouet Namındaki Fransız Dilberini Teshir Eden Esirlerimizden Mülazım
27 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Hüseyin Avni Efendi
1234 2971 Clouet ve Hüseyin Avni Efendi’nin Mahrem-i Esrarı Üseramızdan
27 KS 1920 - 1 Haber
Muharrem Bin Salim Efendi
1235 2971 27 KS 1920 İmzasız Trabzon Valiliği 1 Haber

43
1236 2971 27 KS 1920 - Vali-i Cedid Hamit Bey 1 Fotoğraf
1237 2971 27 KS 1920 İmzasız Sulhumuz Ne Vakit Akdedilecek 1 Haber
1238 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Kaiser’in Teslimi Meselesinin Münakaşaları 1 Haber
1239 2971 27 KS 1920 - Kaiser’i Teslim Etmeyen Felemenk Wilhelmina ve Zevci 1 Fotoğraf
1240 2971 27 KS 1920 - Felemenk Mültecisi Sabık-ı Kaiser Wilhelm 1 Fotoğraf
1241 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Felemenk’in Cevabı Londra’da Nasıl Telakki Ediliyor 1 Haber
1242 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Baltık Hükümetleri Konferansı 1 Haber
1243 2971 Pierre Loti’ye İstanbul Hemşehirisi Unvanının Tevcihi (Kısmen
27 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Sansürlü)
1244 2971 27 KS 1920 İmzasız Zat ve Alay Meşihatpenahi İle Mülâkat 1 Mülâkat
1245 2971 27 KS 1920 - Haydarzade Şeyhülislam İbrahim Efendi 1 Fotoğraf
1246 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Letonlar Bolşevik Cephesini Yarmışlar 1 Haber
1247 2971 27 KS 1920 İmzasız İskandinavya Hükümetleri Konferansı 1 Haber
1248 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransa Yeni Harbiye Nazırının Layihası 1 Haber
1249 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Bolşeviklik Aleyhinde Bir Kongre 1 Haber
1250 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Rusya’dan Romanya’ya İltica Edenler 1 Haber
1251 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Paris Müzakeratı Hakkında İzahat 1 Haber
1252 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. İtalya’daki Grevler 1 Haber
1253 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Millerand Strazburg’da 1 Haber
1254 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Yugoslav Murahhaslarına Mühlet İtası 1 Haber
1255 2971 27 KS 1920 İmzasız Bulgaristan Ahvali 2 Haber
1256 2971 27 KS 1920 İmzasız Şimendiferciler Grevi Etrafında 2 Haber
1257 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Romanya’da Ahval-i Ziraiye 2 Haber
1258 2971 27 KS 1920 T(e). H(e). R. Lehistan’da Bir Yevm-i Tarihi 2 Haber
1259 2971 27 KS 1920 İmzasız Divan-ı Harb-i Örfîde: Yüzbaşı Ferit Bey’in Muhakemesi 2 Haber
1260 2971 27 KS 1920 İmzasız Keşanlıların Hakk-ı Şikâyeti 2 Haber
1261 2971 27 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
1262 2971 Ayandan Süleyman
27 KS 1920 Mesele-i Hilafet ve Âlem-i İslam (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
Elburuni
1263 2971 27 KS 1920 - Ayan Azasından Süleyman Elburuni Efendi 2 Haber
1264 2971 27 KS 1920 İmzasız Çatalca Muhasebe-i Hususiye Memuriyetinin Maaşları 2 Haber
1265 2971 27 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
1266 2971 27 KS 1920 İmzasız Şimendiferde Hasarat 2 Haber
1267 2971 27 KS 1920 Süleyman Nazif Nasirüddün Şah ve Babiler -19- 2-3 Roman
1268 2971 27 KS 1920 Samih Fethi Duygu Meselesi 3 Makale
1269 2971 Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusan 3’üncü İnikad, Meclis-i Ayan
27 KS 1920 İmzasız 3 Haber
Dördüncü İçtima
1270 2971 27 KS 1920 - Reis-i Muvakkat Erzurum Mebusu Celalettin Arif Bey 3 Fotoğraf
Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayunda, Yeni Veba Vakası Yok, Maaş-ı
1271 2971 Umumînin Tevzii, İzmit’te Cemiyet-i Hayriye-i İslamiye,
27 KS 1920 İmzasız 3-4 Haber
Darülhikmetü'l-İslamiye Azalığı, Ashab-ı Emlak Cemiyeti, Azerbaycan
Mümessilini Tebrik
1272 2971 27 KS 1920 İmzasız Zabıtanın Islahı Komisyonu (Kısmen Sansürlü) 4 Haber
1273 2971 27 KS 1920 İmzasız İzmir İanesi ve Zenginlerimiz (Kısmen Sansürlü) 4 Haber
Tercüman-ı Hakikat, Borazan Tevfik Bey- 1336 Senesi Konseri, Davet,
Gönül Hanım- Muharriri: Ahmet Hikmet Bey, Zayi Teskere ve Mazbata,
1274 2971 27 KS 1920 - Kânunusani Maaşat Zatiyesinin Eyyam ve Evkat-ı Tadiyesi, Nukut 4 İlan
Piyasası, Borsa, Kiralık Hane, Kiralık, Teslime-i Müheyya Satılık, Satılık
Dükkân, Kiralık Muayene, Tevhid-i Mübayaat Komisyonu
13 Liraya Ismarlama Tayyör, Meşhur ve Nefis Amerikan Reçelleri, Yirmi
Liraya Kostüm, Aldanmayınız, Prophylaxa İnsanı Frengi ve
Belsoğukluğu Tehlikelerinden Muhafaza Eden Yegane Müstahzardır,
1275 2971 27 KS 1920 - Romanya Gazı Satışı, Avrupa’dan Geldi, Gülnihal Vapuru, Otomobil 4 Reklam
İsteyenlere, Albayrak Çayı, İstanbul Kutu Fabrikası,1650, Aşiyan
Mektepleri, İlan Değildir Okuyunuz, Yazıhane İster misiniz?, Evlat-ı
Şühedayı Unutmayalım, Bütün Esrara Vakıfım- Son Moda Fal Kitabı,

44
Doktor Ömer Abdurrahman, Antigold, Fransız Hastanesi Diş Tabibi Hadi
Neşet, Müze-i Askerî Sineması, Okursanız Müstefit Olursunuz
1276 2972 28 KS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Kaflomanos’un Aruzsu 1 Makale
1277 2972 28 KS 1920 Akşam Sulhumuzun Tacili 1 Haber
1278 2972 28 KS 1920 E(lif). A. Fransa ve Suriye 1 Haber
1279 2972 28 KS 1920 T(e). H(e). R. İtalya’da Şimendifer Grevi 1 Haber
1280 2972 28 KS 1920 İmzasız Malta’da Üsera Ailelerinin Müracaatı 1 Haber
1281 2972 28 KS 1920 E(lif). A. . Kaiser’in Teslim ve İadesi Meselesi 1 Haber
1282 2972 Fransa’da Rical-i Siyasiye Tebeddülatı: Mösyö (Berthelot)’a Mezuniyet
T(e). H(e). R. 1 Haber
Verilmiş
1283 2972 28 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Dutasta Bern Sefiri 1 Haber
1284 2972 28 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Camion da Çekilmiyor 1 Haber
1285 2972 28 KS 1920 T(e). H(e). R. Konferans İçtimaları Londra’da mı Olacak?: 1 Haber
1286 2972 28 KS 1920 T(e). H(e). R. Venizelos Roma’dan Geçerken 1 Haber
1287 2972 28 KS 1920 T(e). H(e). R. Paul Camion Sefaretten Çekilemiyormuş 1 Haber
1288 2972 28 KS 1920 T(e). H(e). R. Cemiyet-i Akvam Müzakeratına Başlıyor 1 Haber
1289 2972 28 KS 1920 İmzasız Bulgaristan Ahvali 1 Haber
1290 2972 28 KS 1920 İmzasız Kral Boris Hakkında Varna’da Tezahürat 1 Haber
1291 2972 28 KS 1920 Bosfor Bulgaristan Buhran-ı İktisadiyesi 1 Haber
1292 2972 28 KS 1920 İmzasız General Naydebov’un Tekrar Tevakkufu 1 Haber
1293 2972 28 KS 1920 Bosfor Siyasi Mevkuflardan Birinin Firarı 1 Haber
1294 2972 28 KS 1920 Ahmet Cevad Kafkasya’da Bir Cevelan: Birinci Mektup 1-2 Gezi Yazısı
1295 2972 Batum İslam Mektebi Talebatı Muallimleri ve Hanımıyla Birlikte Batum
28 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Parkında Palmiyeler Altında
1296 2972 Batum İslam Mektebi Müdürü İstanbul Darü’l Mabeyn Mezunlarından
28 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Hikmet Bey
1297 2972 28 KS 1920 - Gönül Hanım-Muharriri: Ahmet Hikmet Bey 1 İlan
Şuun-ı Siyasiye-i Hariciye: Letonların Bolşeviklere Karşı Muvaffakiyeti,
İngiliz Kadınlarında Tayyarecilik, Yetmiş Alman Tayyaresi Yanmış,
Almanya’nın Madrid Sefiri, Süfera Konferansında Almanya
1298 2972 Maslahatgüzarının İtimatnamesi, Paris’de Bir İsviçre Heyeti, Belçika’da
28 KS 1920 T(e). H(e). R., Bosfor 2 Haber
Alman Rehineleri, Beynelmilel Amele Konferansı, Helgolland
İstihkamatı Hedm Edilmiş, Kavala’da Harik, Venizelos Atina’ya Davet
Edilmiş, Yugoslavların Meclise Verecekleri Cevap, Paris-Londra
Münakalat-ı Havayiesi
1299 2972 28 KS 1920 İmzasız Pierre Loti Cemiyeti’nin Teberruatı 2 Haber
Ahvâl ve Şuun-ı Dâhiliye: Ziyaret, Adliye-i Askerîye İstatistik
Müdiriyeti, Teni Bir Teftiş-i Askerî Heyeti, Eytam Bankası Layihası,
Sansürlü, Harp Kazançları Vergisi Etrafında, Ruhsat-ı Resmiyesiz
Fabrikalar Muafiyetten Mahrum, Hahamhane Meclis-i Cismani
İntihabatı, Sansürlü, Tedrisat-ı Âliye Müdür-i Umumîliği, Recaizade
1300 2972 28 KS 1920 İmzasız Ekrem Bey Merhumun Sene-i Devriye-i İrtihali, Sansürlü, 2 Haber
Şehremanetinde, 20 Bin Kıyye Kömür Daha, Perakende Kömür Fiyatları,
Zeytinyağı Tevzii, Kaçırılan Erzak, Veba Yok, Baytar Mekteplerinin
Tevhid Meselesi, Nigehbancıların Teşdid Cezaları, Üsera Vürudu,
Otomobil Facialarından Zavallı Yavrucağın Akıbeti, Şehrimizde
Azerbaycan Talebesi, Edirne’de Bir Yangın
1301 2972 28 KS 1920 İmzasız Şura-yı Umum-ı Milli: Meclis-i Mebusan-4’üncü İçtima 2 Haber
1302 2972 Divan-ı Harb-i Örfîde: Cemal Oğuz Bey’in Muhakemesi, Bugünkü
28 KS 1920 İmzasız 2 Haber
Muhakeme
1303 2972 Ömer Rıza
28 KS 1920 Şuun ve Mebahis-i İslamiye: Uhuvvet-i İslamiyenin İnkişafı 3 Makale
[DOĞRUL]
1304 2972 28 KS 1920 - Mevlid-i Nebevi Kıraati 3 İlan
1305 2972 28 KS 1920 İmzasız Karilerimizin Şikâyetleri: Mağşuş Tahin Helvaları 3 Haber
1306 2972 28 KS 1920 İmzasız Müsamere Hâsılatının Mahal-i Sarfîi 3 Haber
1307 2972 28 KS 1920 İmzasız İzmir Muhacirin İanesi 3 Haber
1308 2972 28 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
1309 2972 28 KS 1920 İmzasız Borazan Tevfik Bey’in 1336 Senesi Konseri 3 Haber
1310 2972 28 KS 1920 İmzasız Himaye-i Etfal Cemiyeti 3 Haber

45
1311 2972 28 KS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
Meşhur ve Nefis Amerikan Reçelleri, Prophylaxa İnsanı Frengi ve
Belsoğukluğu Tehlikelerinden Muhafaza Eden Yegane Müstahzardır,
Medfun Emlek, Parasız Kalanlar, En Emin İstikbal Sanattadır, Muhteşem
İnce Saz, Veresiye Muamele, Mahremane Frengi ve Belsoğukluğu
Tedavihanesi, Osman Şerafettin, Mikroskoplar ve Alat-ı Cerrahi, Doktor
1312 2972 28 KS 1920 - Mehmet Zeki, Doktor Nazım Hamdi, Tring Galata Şarkın En Büyük 3-4 Reklam
Elbise Mağazası, Pek Ucuz Kömür, İspanyol Nezlesinin Baş Düşmanı
Buccaseptine, 1650, Doktor Adanalı Ahmet Şükrü Refiki Ahmet Fazıl,
Menfaatinizi Düşünüyorsanız, Edremit Sergisi, Atanasyadis Biraderler,
Cilt Frengi ve Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi, İlan Değildir Okuyunuz
Nereye Gidiyorsunuz?, Memedeki Çocukları Sevenler
Nukud Piyasası, Borsa, Fatih Daire-i Belediyesinden, Emvâl-i Menkule
İkrazat Sandığı, İlan, Satılık Dakik Fabrikası, Sahil-i Bahride Kiralık
1313 2972 Cesim Depo ve Araziye, İtimat İdarehanesi, Osmanlı Anonim Şirketi
28 KS 1920 - 4 İlan
Hissedarlarına, Kiralık Hane, Para Arayanlar, Memur Salih, İngiltere
Mühimmat-ı Harbiye Nâzareti, Gülnihal Vapuru, Adapazarı İslam Ticaret
Bankası
1314 2973 İzmir Felaketzedelerine Muavenet Heyetinin Semerat Mesaisi-Park
31 KS 1920 İmzasız 1 Haber
Hâsılatı- İzmir Piyangosu
1315 2973 31 KS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Cemiyet-i Akvam İşe Başlarken 1 Makale
1316 2973 31 KS 1920 İmzasız General Sarrail İstanbul’un Akibeti Hakkında Mütalaada Bulunuyor 1 Haber
1317 2973 31 KS 1920 - General Sarrail 1 Fotoğraf
1318 2973 31 KS 1920 İmzasız Rus Ablukasının Refinden Sonra 1 Haber
1319 2973 Rus Ablukasının Kısmen Refinden Dolayı İzhar-ı Memnuniyet Eden
31 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Litvinov
1320 2973 31 KS 1920 Bosfor Türkiye Meselesinin Londra’da Müzakeresi 1 Haber
1321 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Kolçak’ın Mevkufiyeti Tahakkuk Ediliyor 1 Haber
1322 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi ve Sırbistan’ın Cevabı 1 Haber
1323 2973 31 KS 1920 İmzasız İstanbul Türklerin Dimağı ve Kalbidir 1 Haber
1324 2973 İzmir Felaketzedelerine Muavenet Heyeti Tarafından Tertip Olunan
31 KS 1920 - 1 Fotoğraf
Piyangoya Vaz Edilen Musanna ve Kıymettar Eşyadan Bir Kısım
1325 2973 31 KS 1920 Süleyman Nazif Üstat Ekrem Devr-i Senevî-i İrtihali 1-3 Fıkra
1326 2973 31 KS 1920 - Recaizade Mahmut Ekrem Bey Merhum 1 Fotoğraf
1327 2973 31 KS 1920 - Gönül Hanım: Muharriri Mükrem Ahmet Hikmet Bey 1 İlan
1328 2973 31 KS 1920 - Edip Mükrim Ahmet Hikmet Bey 1 Fotoğraf
1329 2973 31 KS 1920 H(ı).M. Nasıl Çalıştılar ve Nasıl Çalışıyorlar? -6- 2 Makale
1330 2973 31 KS 1920 İmzasız Matbuat Konferansı 2 Haber
1331 2973 31 KS 1920 İmzasız Pierre Loti Cemiyeti İanesi 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Emine Sultan Hazretlerinin İrtihali, General Milne’e
Selanik Hediyesi, Emanet ve Velayetin Tevhidi Meselesi, Dünkü
1332 2973 Mevizeler, Reşat Hikmet Bey Hakkında, Darülhikmetü'l-İslamiye
31 KS 1920 İmzasız 2 Haber
Azalığı, Bütçe Encümeni, Emanet Memurlarının Maaşatı, İfham-ı
Refikamız, Makriköy Cinayeti, İstihlak-ı Resmi, Mekatib-i Sultaniye
Hakkında Bir Proje, Sansürlü, Sanayi-i Nefise Mektebinde Konser
1333 2973 Yayın
31 KS 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Bilmeceli Meşhur Hikâyeler Külliyatı 2
Tanıtım
1334 2973 31 KS 1920 İmzasız Dünkü Futbol Müsabakası 2 Haber
1335 2973 İstanbul’un En İyi Spor Kulübünden Biri Olan Galatasaray Kulübünün
31 KS 1920 - 2 Fotoğraf
Dünkü Müsabakayı İcra Eden Futbol Takımı
Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Emlak ve İkrazat Anonim Şirket-i
1336 2973 31 KS 1920 - Osmanîyesi Müdiriyetinden, İmalat-ı Harbiye Müdiriyetinden, Adapazarı 2 İlan
İslam-ı Ticaret Bankası Osmanlı Anonim Şirketi Hissedarına
1337 2973 31 KS 1920 İmzasız Mebuslar Hakkında Dâhiliyenin Bir Teşebbüsü 3 Haber
1338 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Beynelmilel Amele Konferansı İçtimaatı 3 Haber
1339 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Paul Deschanel’in Nezdinde 3 Haber
1340 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Macar Heyet-i Mürahhasasının Temdid-i Mühlet Talebi 3 Haber
1341 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Maraşel Joffre ve Petain İle Müzakerat 3 Haber
1342 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Yugoslav Hükümetinin Cevabı 3 Haber
1343 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Şimal-i Garbî Rusya Hükümetleri Konferansı 3 Haber
1344 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Romanya Reis-i Nazarı Londra’da 3 Haber

46
1345 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Fransa-Belçika Münasebeti 3 Haber
1346 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Macaristan’da Mütelifin Heyet-i Askeriyesi 3 Haber
1347 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Tayyareci Pole Rangoon’da 3 Haber
1348 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Poincare’nin Paris’e Avdeti 3 Haber
1349 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. 1919 Nobel Mükâfatı 3 Haber
1350 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Paris Belediye Heyeti Londra’da 3 Haber
1351 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Yaz ve Kış Saatleri Meselesi 3 Haber
1352 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Nitti Paris’e Avdet Ediliyor 3 Haber
1353 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Sibirya’daki Çekoslovak Kumandanı 3 Haber
1354 2973 31 KS 1920 İmzasız Lord Allenbey Cidde’de 3 Haber
1355 2973 31 KS 1920 İmzasız Adriyatik Denizinde Korsanlık 3 Haber
1356 2973 31 KS 1920 Jurnal Dorrian Venizelos Sakız’da 3 Haber
1357 2973 31 KS 1920 T(e). H(e). R. Veba Aşısının Diğer Faydaları 3 Haber
1358 2973 31 KS 1920 J.D(al) İskulidis Kabinesi Erkânının Muhakemesi 3 Haber
1359 2973 31 KS 1920 İmzasız Bir Bahs-i Edebi 3 Haber
1360 2973 31 KS 1920 İmzasız Zübde-i Vâkayi 3 Haber
1361 2973 31 KS 1920 İmzasız Dünkü Konferans 3 Haber
1362 2973 31 KS 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -83- 3 Roman
İstanbul Kutu Fabrikası, Kimyager, Müjde, Nazar-ı Dikkate!, Hasan
Kuvvet Şurubu, Doktor Artin Devletyan, Otomobil İsteyenlere, Necati
Memduh Biraderler, Atanasyadis Biraderler, Tedavihane-i Umumî, Evet!,
Uyuz Hastalığının En Kati İlacı, 3 Numara Haşimzade Sigara Kağıdı,
Büyük Fırsat, Doktor Adanalı Ahmet Şükrü Refiki Ahmet Fazıl, Metanet
1363 2973 mi, Zarafet mi?, Katırcıoğlu Çarşısı, Mikroskoplar ve Alat-ı Cerrahiye,
31 KS 1920 - 4 Reklam
Bütün Esrara Vakıfım-Son Moda Fal Kitabı, Doktor Mehmet Zeki,
Doktor Ömer Abdurrahman, Bakteriyolog Doktor Osman Şerafettin,
1670, Medfun Emlek, Elbisesizlere!, Müjde, Terakki Mağazası, En Emin
İstikbal Sanattadır, Beyaz Takımlar Sergisi, Terziler Pazarı, Alemdar
Sinemasında, Albayrak Çayı, Yirmi Liraya Palto, Bir Kiloluk Meşhur ve
Nefis Amerikan Reçelleri, İlan Değildir Okuyunuz
İş Odası, Makriköy Sulh Mahkemesinden, Hayrat-ı Şerife Hademe
Cemiyetinden, İlan, İlan, Satılık Yalı, Boş Satılık Hane, Tek Yazıhane,
1364 2973 31 KS 1920 - Zayi İlanı, Acil Satılık Hane ve Dükkân, Kiralık Muayenehane, Para 4 İlan
Arayanlar, Romanya’da Gaz Satışı, Taban Demiri ve Peyk Aranıyor,
Vapur Acentesi, Gülnihal Vapuru
1365 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Sulhumuzun Tacili Luzmu (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
1366 2974 1 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Erzberger Ağır Mecruh 1 Haber
1367 2974 1 ŞB 1920 - Suikasta Maruz ve mecruh Olan Sabık Başvekili Erzberger 1 Fotoğraf
1368 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Rusya’da Ceza-ı İdamlık Lağvı 1 Haber
1369 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Rusya’daki Rumlar 1 Haber
1370 2974 1 ŞB 1920 T(e). H(e). R. İtalya’daki Şimendifer Grevinin Hitamı 1 Haber
1371 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Bulgar Komitecileri Yine Faaliyette 1 Haber
1372 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
1373 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Londra Konferansı Yakında İnikad Ediliyor 1 Haber
1374 2974 Londra Konferansı’nda Hazır Bulunmaya Muvafakat Eden Fransız
1 ŞB 19201 - 1 Fotoğraf
Başvekili Mösyö Millerand
1375 2974 Londra Konferansı’nda Hazır Bulunmaya Muvafakat Eden İtalya
1 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Başvekili Mösyö Nitti
1376 2974 1 ŞB 1920 E(lif). A. . Fransa ile Belçika Arasında Mühim Bir Konferans 1 Haber
1377 2974 1 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Almanya Orta İlçesi İtimatnamesi Verirken 1 Haber
1378 2974 1 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Fransa Meclis Nâzaretinde Masail-i Mühimme 1 Haber
1379 2974 1 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Holken Mıntıkasının Çekoslovaklara Teslimi 1 Haber
1380 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Nafia Nazırı ile Mülâkat (Kısmen Sansürlü) 1-2 Haber
1381 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Emine Sultan Hazretlerinim Cenaze Merasimi 1 Haber
1382 2974 Dün Vedia-ı Hak-ı Gufran Edilen Emine Sultan Hazretlerinin Cenaze
1 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Alayı Merasiminden Bir Manzara

47
1383 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Dâhiliye Nazırının İstifası 1 Haber
1384 2974 1 ŞB 1920 - İstifa Arzusundan Bulunan Dâhiliye Nazırı Şerif Paşa 1 Fotoğraf
1385 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Taziyet 1 Haber
Şuun-ı Siyasiye-i Hariciye: Mösyö Deschanel’i Tebrik, Macar
İntihabatında, Avusturya Mesail-i Maliyesi, Fransa-İtalya Siyaset-i
T(e). H(e). R. E(lif). İktisadiyesi, Romanya Başvekili Londra’da, Macaristan’a Kral İntihab
1386 2974 1 ŞB 1920 A., E(lif). Amerika, J. Edilecekmiş, Tarihi Bir Vapurun Mübaayası, Fransa-İtalya Münasebeti, 2 Haber
D(al)., Bosfor Ermenistan’da Hollanda Mandası, Azerbaycan’ın İttifak Teklifi, Fransa-
Belçika Müzakerat-ı İktisadiye, Yunanistan’da İntihabat, Venizelos
Atina’da
1387 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Tehcil ve Taktil İle Alakadar Mebuslar 2 Haber
1388 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusan 5’inci İnikad 2 Haber
1389 2974 1 ŞB 1920 - Birinci Reis-i Vekil Hüseyin Kazım Bey- Saruhan 2 Fotoğraf
1390 2974 1 ŞB 1920 - Kâtipliğe İntihab Edilen Faik Bey- Edirne 2 Fotoğraf
1391 2974 1 ŞB 1920 - Meclis-i Mebusan Reis-i Cedid Reşat Hikmet Bey- İstanbul 2 Fotoğraf
1392 2974 1 ŞB 1920 - İkinci Reis-i Vekil Abdülaziz Mecdi Efendi- Karesi 2 Fotoğraf
Muhakemeler: Sabur Bey’in Son Mahkemesi, Refi Cevat Bey’in
1393 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Mahkûmiyeti, Divan-ı Harb-i Örfîde, Bugünkü Muhakeme, Sapancalı 2 Haber
Hakkı Bey’in Tevkifi
1394 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Malul Gazilere Ne Yolda Muavenet Edilecek 2 Haber
1395 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
1396 2974 Ahmet Hikmet
1 ŞB 1920 Gönül Hanım: Esirler Karargâhı -1- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1397 2974 Samizade Süreyya
1 ŞB 1920 İngiltere’deki Dostlarımız- Bizi Sevenler ve Bizi Müdafaa Edenler 3 Makale
[BERKEM]
Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayundan, Ziyaret, Meclis-i Vükelâ, Aydın
Valiliği, İstanbul-Atina Telefon Hattı, Veba ve Kolera, Darülfünun
Sömestr Tatilleri, Maliyenin Tütünleri, İstihlak Rüsumu Layihası,
1398 2974 1 ŞB 1920 İmzasız Malulin Guzat Layihası, Ucuz Ekmek, Buğday ve Dakik Fiyatları, 3 Haber
Muallimler Cemiyetinin Beyannamesi, Hamamları İntihabatı, Naş-ı
Zuhuru, Posta ve Telgraf Ücret Zamları, Derdest, Meyten Derdest,
Sansürlü
1399 2974 Harici Haberler: Fransa-Çeh Muahede-i Ticariye, Fransa Harp Meclis-i
1 ŞB 1920 İmzasız 3 Haber
Âlisi Layihası, Fransa Parlementosunda İstizah Takririleri
1400 2974 Yayın
1 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Sabur Âlemi 3
Tanıtım
1401 2974 1 ŞB 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -84- 3 Roman
1402 2974 1 ŞB 1920 Cemiyet-i Sofya Şark Masalları: Cemiyet-i Sofya’nın Rednamesi 4 Haber
1670, Alsancak Ticarethanesi, Frengi-Belsoğukluğu, Para Arayanlar,
Aldanmayınız, Malul Gaziler sineması, Doktor Selami Vehbi, Necati
Memduh Biraderlerin Yevm-i Muhasaralar ve Zirâiat Cetvelleri, Kuru
1403 2974 Meşe Kömürü, Müze-i Askerî Sineması, İlan Değildir Okuyunuz, Büyük
1 ŞB 1920 - 4 Reklam
Fırsat, Muhteşem İnce Saz, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu Şifa
Tedavihanesi, İnşaat Şirketleri ile Emlak ve Arazi-i İdaresinden, Joseph
Travers ve Mahdumları İngiliz Şirketi, Pek Ucuz Kömür, Menfaatinizi
Düşünüyorsanız
Nukud Piyasası, Borsa, Emval-i Menkule İkrazat Sandığı, İstanbul
Vilayeti Defterdarlığından, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Osmanlı
1404 2974 Seyr-i Sefain İdaresinden, İlan, Mahsusat-ı Zatiye Müdiriyetinden,
1 ŞB 1920 - 4 İlan
Nukud Piyasası, Borsa, Kiralık, Satılık Hane, Satılık Dakik Fabrikası,
Satılık İki Hane, Satılık, Kiralık Ev ve Apartmanı Olanlar, Acele Satılık
Hane ve Dükkân, Tek Yazıhane, Vapur Acentesi
1405 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Sulh-ı Amil Türkiye 1 Makale
1406 2975 2 ŞB 1920 İmzasız İstanbul ve Hilafet 1 Haber
1407 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Resmi Yağmacılık 1 Haber
1408 2975 2 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Yeni Londra İçtimaına Doğru 1 Haber
1409 2975 2 ŞB 1920 J.D(al). Venizelos da Londra’ya Gidiyor 1 Haber
1410 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Venizelos’un Meclis-i Nuzzar da İzahatı 1 Haber
1411 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Yunanistan Yeni Sunuf-ı Askerîye Toplanıyor 1 Haber
1412 2975 2 ŞB 1920 Le Journal İtilaf Mümessillerinin Protestosu 1 Haber
1413 2975 2 ŞB 1920 - General Milne 1 Fotoğraf
1414 2975 Şuun-ı Mühimme-i Siyasiye: Millerand’ın Fransız Parlamentosundaki
2 ŞB 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Nutk-ı Mühimi

48
1415 2975 Fransız
2 ŞB 1920 Bolşevik Harekâtı Etrafında 1 Haber
Gazetelerinden
1416 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Kafkasya’ya Asker Yollanacak mı? 1 Haber
Dün Darülfünun Konferansı Salonundaki Akit-ı İçtima Ederek Müslüman
1417 2975 2 ŞB 1920 - Macar Cemiyeti Heyet-i İdaresi İntihabat Edilen İktisadiyyun ve 1 Fotoğraf
Tüccarımızdan Bir Grup
1418 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Arabistan Ahvali 1 Haber
1419 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Yunanistan’daki Teba-i Osmaniyenin Avdeti 1 Haber
1420 2957 2 ŞB 1920 İmzasız İslam Tecirlerinin Dünkü İçtimaı 1 Haber
Dün Darülfünun Konferansı Salonunda Akit-ı İçtima Ederek Müslüman
1421 2957 2 ŞB 1920 - Macar Cemiyeti Heyet-i İdaresi Eyleyen İktisadiyyun ve Tüccarımızdan 1 Fotoğraf
Bir Grup
1422 2975 2 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesinin Yeni Safhasında 2 Haber
1423 2975 2 ŞB 1920 E(lif). A. . Yugoslavya’nın Cevabı Etrafındaki Münakaşat 2 Haber
1424 2975 2 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Vaziyet-i Beynelmileliye-i Ticariye Etrafında İzhar Olunan Endişeler 2 Haber
1425 2975 2 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Altın İhracı Memnuniyeti 2 Haber
1426 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Yunanistan Mebus İntihabatı (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
1427 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Bulgar Ahvali 2 Haber
1428 2975 2 ŞB 1920 İmzasız General Pehlivanov’un Macerası 2 Haber
1429 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Connel Kasabasında Komünist Nümayişi 2 Haber
1430 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Bulgaristan’da Slav İttihadı Cereyanları 2 Haber
1431 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Sükna Kanunu Hakkındaki Tahkikatımız 2 Haber
1432 2975 Amerika’da Muahede-i Sulhiye Etrafındaki Münakaşat Hâlâ İntac
2 ŞB 1920 T(e). H(e). R. 2 Haber
Olunmadı
1433 2975 2 ŞB 1920 J.D(al) Ermenistan İstikrazı 2 Haber
1434 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
1435 2975 2 ŞB 1920 Ahmet Cevad Kafkasya’da Bir Cevelan: İkinci Mektup 2 Gezi Yazısı
1436 2975 2 ŞB 1920 E(lif). A. İtalyan Asakir Tirol’de 2 Haber
1437 2975 2 ŞB 1920 E(lif). A. Şeyh Hüseyin Senusi Teşekkür Etmiş 2 Haber
1438 2975 Ahmet Hikmet
2 ŞB 1920 Gönül Hanım: Esirler Karargâhı -2- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1439 2975 Abdülfeyyaz Tevfik
2 ŞB 1920 Muhasebe-i Fennî - İcmal-i Fennî 3 Makale
[YERGÖK]
1440 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusan 6’ncı İnikad 3 Haber
1441 2975 2 ŞB 1920 - Kâtip Hüsrev Bey-Trabzon 3 Fotoğraf
1442 2975 2 ŞB 1920 - Davet 3 İlan
1443 2975 2 ŞB 1920 Lütfi Fikri Mecburi Bir İzah Varid Olunmuştur 3 Haber
1444 2975 Divan-ı Harpte: Karamürsel Tehciri, Cemal Oğuz Bey’in Son
2 ŞB 1920 İmzasız 3 Haber
Muhakemesi
1445 2975 Cemiyet-i Umumiye-i Belediye Ekseriyet Olmadığından İçtima
2 ŞB 1920 İmzasız 3 Haber
Edemiyor
1446 2975 2 ŞB 1920 İmzasız İaşenin Anadolu’daki Zehirleri 3 Haber
1447 2975 2 ŞB 1920 İmzasız İzmir ve Pierre Loti İanesi 3 Haber
1448 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Rus Mültecileri İçin Baraka 3 Haber
1449 2975 2 ŞB 1920 İmzasız İsviçre’de İspanyol Nezlesi 3 Haber
1450 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Tütün Meselesi 3 Haber
1451 2975 2 ŞB 1920 - İtizar 3 İlan
Ahvâl ve Şuun-ı Dâhiliye: Arz-ı Teşekkür ve Beyan-ı Tesliyet, Beyan-ı
Taziyet, Dâhiliye Nazırının İstifası, Tevfik Paşa Hazretleri, Meclis-i
Vükelâ, Aydın Valiliği Hakkında, Bir Layiha, Aile Cüzdanları, Tekaüd-i
1452 2975 2 ŞB 1920 İmzasız Zabıtan Maaşatı, Harbiye’de Komisyon, Emanetin Harbiye Nâzaretindeki 4 Haber
Alacağı, İstanbul Sultaniyesinden, Şehremanetinin Matlubatı, Tahsisat-ı
Münzamme, Veba Yok, Birinci Vakıf Han Hakkında, Trabzon Vali-i
Cedidinin Teşekküratı, İrtihal
1453 2975 Yayın
2 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Köy Hocası 4
Tanıtım
Bir Kiloluk Meşhur ve Nefis Amerikan Reçelleri, Hasan Kuvvet Şurubu,
1454 2975 2 ŞB 1920 - En Nefis ve En Halis Üzümden Mamul Rakı Ve Şaraplar, Dünyanın Her 4 Reklam
Tarafında Kendinizi Tanımak İstiyorsanız?, Alsancak Ticarethanesinin

49
Bugünkü Zehir Fiyatı, 1960, Longines Dünyanın En Mükemmel Saatidir,
Bakteriyolog Doktor Osman Şerafettin, Kiynas-Nazif, Mahremane Frengi
ve Belsoğukluğu, Romanya Gazı Satışı, Kemal Bey Sineması, Muhterem
Hanımefendilere Pek Mühim Bir Tavsiye, Alemdar Sineması, Doktor
Adanalı Ahmet Şükrü Refiki Ahmet Fazıl, Büyük Fırsat, Muhteşem İnce
Saz, İspanyol Nezlesinin Baş Düşmanı Buccaseptıne, Katırcıoğlu Çarşısı,
Müjde, Doktor Mehmet Zeki, İlan Değildir Okuyunuz, Bütün Esrara
Vakıfım Son Moda Fal Kitabı
Emlak ve İkrazat Anonim Şirket-i Osmanisi Müdiriyetinden,
Şehremanetinden, Şehremanetinden, Şehremanetinden, Şehremanetinden,
1455 2975 Beşiktaş’ta Yıldız Sokağında Boş Oda, Kayıp Pırlanta Bilezik, Fatih
2 ŞB 1920 - 4 İlan
Daire-i Belediyesinden, Kayı Aranıyor, Maarif Nâzaretinden, Acele
Satılık Hane ve Dükkân, Kiralık Ev ve Apartmanı Olanlara, Acele Satılık
Değirmen, Taban Demiri ve Peyk Aranıyor, Vapur Acentesi
1456 2975 2 ŞB 1920 - Halide Edip Son Eseri İki Güne Kadar Neşrolunacaktır 4 İlan
1457 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Başmakalemiz Sansürce Tay edilmiştir 1 Makale
1458 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Muallimlerim Maaşı 1 Haber
1459 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Sıhhiye Teşkilatı ve Veba Meselesi Hakkında 1 Haber
1460 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Bolşeviklerden Firar 1 Haber
1461 2976 3 ŞB 1920 - Sazanov İle Görüşmek Üzere Paris’e Giden Mösyö Cherbatsky 1 Fotoğraf
1462 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Seyl-i Muhaceret 1 Haber
1463 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Hükümetin Beyannamesi Ne Vakit Okunacak? 1 Haber
1464 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Hükümetle Mebusan Arasındaki Münasebat 1 Haber
1465 2976 3 ŞB 1920 İmzasız İttifak ve Hafi Müzakerat Şayiaları 1 Haber
1466 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Venizelos’un Sakızdaki Mülâkatı 1 Haber
1467 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mücrimin Listesinde Liman Paşa da Dâhil Etmiş! 1 Haber
1468 2976 3 ŞB 1920 - Liman Von Sanders Paşa 1 Fotoğraf
1469 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi Etrafında 1 Haber
1470 2976 3 ŞB 1920 - Fransa’nın Roma Sefiri Mösyö Barer 1 Fotoğraf
1471 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Mesele-i Hilafet ve Boğazlar Hakkında Çare-i Tesviye 1 Haber
1472 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Darülmuallimin’de Dün İcra Olunan Merasim 1 Haber
1473 2976 Dün 74’üncü Devr-i Senevîsini Tesid Eden Darülmuallimin Muallimin ve
3 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Talebesinden Bir Heyet
1474 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Amiral Horthy’nin Milli Kuvvetleri İçin Macaristan’da İaneleri 1 Haber
1475 2976 3 ŞB 1920 E(lif). A. Bela Kun ve Rüfekası 1 Haber
1476 2976 Bir Müddet Evvel Macarsitan’daki Bolşevik Hükümet Reisi Meşhur Bela
3 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Kun
1477 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Yudeniç’in Tahliyesi 1 Haber
1478 2976 Son Zamanlarda Kendine Mahsus Bir Şöhret İktisap Eden General
3 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Yudeniç
1479 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Times’in Tenkidatı 2 Haber
1480 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Bulgar Komünistleri Esbak Nazırlardan Takev’i Öldürmüşler! 2 Haber
1481 2967 3 ŞB 1920 İmzasız Bulgar Kuva-yi Askeriyesinin Tezbidi Talebi 2 Haber
1482 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Bu Seneki Huccac-ı Kiram 2 Haber
1483 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Açlık Memleketinde 2 Haber
1484 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Amerika’nın Yeni İkrazatı 2 Haber
1485 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Reh Sahillerinde İdare-i Şedide 2 Haber
1486 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Silezya’nın İşgali 2 Haber
1487 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Rusya-Finlandiya Hudutunda 2 Haber
1488 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Lehistan’da Bir Çin Heyeti 2 Haber
1489 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. İspanyol İsyanları 2 Haber
1490 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Varid Olan Varakadır 2 Haber
1491 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Prens Hristo’nun Talîi 2 Haber
1492 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. İhtilaf Hâlâ Berdevam! 2 Haber
1493 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Polis Müdiriyetinin Tebliği 2 Haber

50
1494 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Beynelmilel Salib-i Ahmer Cemiyeti 2 Haber
1495 2976 3 ŞB 1920 İmzasız İsviçre’ye Talebe Kabulü Meselesi 2 Haber
1496 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Fransa-İsviçre Müzakeratı 2 Haber
1497 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Mağdur Zabıtan 2 Haber
1498 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. İsviçre’nin Bitaraflığı ve Cemiyet-i Akvam 2 Haber
1499 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Baytar Mekteplerinin Tevhidi Meselesi 2 Haber
1500 2976 3 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Fransız Kabinesinin Müzakeratı 2 Haber
1501 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Şirket-i Hayriye Ücretleri Zamı 2 Haber
1502 2976 3 ŞB 1920 F.İstanbul Bir Mübarizin Akıbeti 2 Haber
1503 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
1504 2976 Ahmet Hikmet
3 ŞB 1920 Gönül Hanım: Esirler Karargâhı -3- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1505 2976 Divan-ı Harb-i Örfîde: Karamürsel Tehir Muhakemesi, Edirne Vilayeti
3 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Asayişi
1506 2976 Ruşen Eşref
3 ŞB 1920 Anadolu Müşahedat ve Tahassüsatı: Karkah’da Bir Gece 3 Gezi Yazısı
[ÜNAYDIN]
1507 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Rum Patrikhanesi ve Mezalis-i Muhtelite İntihabatı 2 Haber
1508 2976 Muhabir-i Mahsusamız Ruşen Eşref Bey’le Hususi Fotoğrafçımız Kenan
3 ŞB 1920 - 3 Fotoğraf
Bey Karkah’da Müsaferet Ettikleri Hanede
1509 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Dâhiliye Nazırının İstifası Meselesi 2 Haber
1510 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Ayan - Beşinci İçtima 3 Haber
1511 2976 Şehremaneti Haberleri: Köprü Dükkânın Müzayedesi, Yeni Mezbaha,
3 ŞB 1920 İmzasız 3 Haber
Hamamlar İntihabatı
İaşe Haberleri: Ekmek Fiyatlarında Tenezzül, Fukaraya 80 Bin Kıyye
1512 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Kömür, Harikzedegan İanesi Olarak Verile Bir Müsamerenin Semeresi, 3 Haber
Veba Vakası Yok
1513 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Meclis-i Mebusan Heyet-i Cedide-i Kitabeti 3 Haber
1514 2976 3 ŞB 1920 - Meclis-i Mebusan Heyet-i Cedide-i Kitabeti 3 Fotoğraf
Şuun-ı Dâhiliye: Mütareke Komisyonunda, Aydın Valiliği, İktisat Meclis
İanesi, Kayseri’de Gece Dersleri, Kayseri Kadınlarında Asar-ı İntihab,
1515 2976 3 ŞB 1920 İmzasız Kayseri’de Alüfteler İçin Islahhane, Ticaret Odası İntihabatı, Fransa’daki 3-4 Haber
Esir Zabıtanlarımız, Yeni Bir Askerî Mektup, Tarihi Harp Baytar
Komisyonu, Teşekkür, İrtihal, İrtihal, Nukud Piyasası, Borsa
1516 2976 4 ŞB 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -85- 3 Roman
1517 2976 4 ŞB 1920 İmzasız İzmir İanesi ve Zenginlerimiz 4 Haber
Bir Kiloluk Meşhur ve Nefis Amerikan Reçelleri, Aldanmayınız, Müze-i
Askerî Sineması, 15 Liraya Kostüm Tayyör, Milli Kantariye İthalat
Anonim Şirketinden, Harp Kazançları, Tavukçuluk Rehberi, Halide
1518 2976 Edip’in Son Eseri, Malul Gaziler Sineması, İstanbul Kutu Fabrikası,
4 ŞB 1920 - 4 Reklam
Uyuzun En Müessir ve Kati İlacı, İlan Değildir Okuyunuz, Pek Ucuz
Kömür, Menfaatinizi Düşünüyorsanız, Alemdar Sinemasında, Muhteşem
İnce Saz, Kemal Bey Sineması, Joseph Travers ve Mahdumları İngiliz
Şirketi, İpekçi Kani Mahdumları, Mikroskoplar ve Alat-ı Cerrahiye, 1670
Mekteb-i Sanayi Müdiriyetinden, Maarif Nâzaretinden, İstanbul Vilayeti
Defterdarlığından, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Ecza Piyasası,
1519 2976 Satılık İki Hane, Satılık Hane, Acele Satılık Hane, İnşaat Şirketiyle
4 ŞB 1920 - 4 İlan
Emlak ve Arazi İdarehaneleri, Kiralık ev ve Apartmanı Olanlara,
Yankesiciler Islah-ı Nefis Edilecekler, Satılık Dakik Fabrikası, İlan,
Vapur Acentesi
1520 2977 4 ŞB 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Beyanname Okunmadan Evvel (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
1521 2977 4 ŞB 1920 J. D(al). Rus Muhaceretinin Şehrimizde İras Ettiği Vahi Tehlikeler 1 Haber
1522 2967 4 ŞB 1920 T(e). H(e). R. İngiliz Veliahdının Seyahati 1 Haber
1523 2977 4 ŞB 1920 - Seyahatine Başlayacağı Anlaşılan İngiliz Veliahdı 1 Fotoğraf
Mukadderatımız Ne Vakit Müzakere Olunacak? Lloyd George Üçler
Meclisinin 20 Şubattan Evvel Hakkımızda Müzakeratta, Üçler
1524 2977 4 ŞB 1920 J. D(al)., Bosfor Meclisinin Yevm-i İnikadı Takarrür Etmiş, İngiltere Hakkımızdaki 1 Haber
Nokta-ı Nazarını Tebdil Etmemiş?, İstanbul’dan Gelen Haberler Üzerine
Temps’ın Söyledikleri
1525 2977 4 ŞB 1920 - Süleyman Nazif Bey’in Perşembe Hasbihâlleri 1 İlan
Yarından İtibaren Perşembe Hasbihâlleri Unvanı Altındaki Kıymettar
1526 2977 4 ŞB 1920 - Muhasebelerini Nesre Başlayacağımız Asad-ı Bülent Beyanımız 1 Fotoğraf
Süleyman Nazif Bey- Son Resmi

51
1527 2977 4 ŞB 1920 İmzasız Kenan Bey’in İstifası 1 Haber
1528 2977 4 ŞB 1920 - Mustafa Kenan Bey 1 Fotoğraf
1529 2977 4 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Vazifesi Hitam Bulunan Bir Mareşal 1 Haber
1530 2977 4 ŞB 1920 - Mareşal Haig 1 Fotoğraf
1531 2977 F. İstanbul, T(e).
4 ŞB 1920 Almanlardan Mücrimlerin Teslimini Talep Ediyorlar 1 Haber
H(e). R.
1532 2977 4 ŞB 1920 - Almanya’nın Paris Maslahatgüzarlığına Tayin Olunan Hör Mayer 1 Fotoğraf
1533 2977 4 ŞB 1920 - Teslimi Talep Olunanlardan General Ludendorff 1 Fotoğraf
1534 2977 4 ŞB 1920 - Listeye Dâhil Bulunan Feldmareşal Hindenburg 1 Fotoğraf
1535 2977 Teslimi Talep Edilmiş Olan Kaiser’in Oğlu Olup Son Listeye Dâhil
4 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Bulunan Veliahd Prens Friederich Wilhelm
1536 2977 4 ŞB 1920 - Sabık Alman Birinci Ordu kumandanı Farn Faulk 1 Fotoğraf
1537 2977 4 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Süfera Konferansı 1 Haber
1538 2977 4 ŞB 1920 - Karilerimize 1 İlan
1539 2977 4 ŞB 1920 İmzasız Bulgaristan Ahvali 2 Haber
1540 2977 4 ŞB 1920 F. İstanbul İspanya’da Vaziyet 2 Haber
1541 2977 4 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Beynelmilel Posta Ücretinin Tespiti 2 Haber
1542 2977 4 ŞB 1920 İmzasız Bosna Müslümanları 2 Haber
1543 2977 4 ŞB 1920 İmzasız Bugünkü İstanbul’da 2 Haber
1544 2977 4 ŞB 1920 İmzasız Şura-yı Umumi-i Milli: Meclis-i Mebusan 7’nci İnikad 2 Haber
1545 2977 4 ŞB 1920 - Meclisin Yeni Sermemurisi Ömer Lütfi Bey- Amasya 2 Fotoğraf
1546 2977 T(e). H(e). R.,
4 ŞB 1920 Venizelos’un Beyanatı ve Londra’ya Tarihi Hareket 2 Haber
Venizelos
1547 2977 4 ŞB 1920 İmzasız Matbuat Cemiyeti 2 Haber
1548 2977 4 ŞB 1920 İmzasız Harp Kazançları Hakkındaki Kanun 2 Haber
1549 2977 4 ŞB 1920 İmzasız Emanet Memurlarının Maaş Zamları? 2 Haber
1550 2977 4 ŞB 1920 İmzasız İzmir’deki Zabıtanın Avansı Hakkında 2 Haber
1551 2977 4 ŞB 1920 J.D(al). İsviçre ve Tebaa-ı Osmaniye 2 Haber
1552 2977 4 ŞB 1920 İmzasız Divan-ı Harb-i Örfîde: Cemal Oğuz Bey’in Muhakemesi 2 Haber
1553 2977 Ahmet Hikmet
4 ŞB 1920 Gönül Hanım: Esirler Karargâhı -4- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1554 2977 4 ŞB 1920 Rıza Nur Hürriyet ve İtilaf Nasıl Doğdu, Nasıl Öldü? 3 Makale
1555 2977 Anglikan Encümen-i Âliyesine Verilecek Cevap Hakkında
4 ŞB 1920 İmzasız 3 Haber
Darülhikmetü’l İslamiye Reisinin Beyanatı
Şuun-ı Dâhiliye: Arz-ı Teşekkür, Huzur-ı Hümayunda, Şehzade-i Nevzat,
Meclis-i Vükelâ, Yeni Veba Yok, Müştak Bey Hakkında, Ticaret Odası
1556 2977 İntihabatı, Muhacirlere Baraka İnşası, İstihlak Rüsumu Müzakeratı,
4 ŞB 1920 İmzasız 3 Haber
Maarif Nişanı, İzmir felaketzedeleri Menfaatine Konser, Tahlisiye
Madalyası, Polis Mektebinde, Mevlid-i Nebevi Kıraati, İrtihâl-i Müessif,
Nukud Piyasası, Borsa, Darülbedayi-i Osmanî Temsilleri
1557 2977 4 ŞB 1920 - Mühim İlan 3 İlan
1558 2977 4 ŞB 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -86- 3-4 Roman
Hanımlara Mahsus Tepebaşı Yazlık Tiyatrosu, İspanyol’dan Kalan
Öksürükler Tehlikelidir, Kabil Nakil Her Nevi Eşya Mukabiline Para
Arayanlar, Nazar-ı Dikkate!, Diş Tabibi Hadi Neşet, Doktor Tevfik Hicri,
Kostüm Tayyör, Sinema Filmleri, Bilhassa Türklerle İş Görmek İsteyen
Fransız Müessesesi, Adem-i İktidara, Doktor Mehmet Zeki, 1675, Bütün
1559 2977 4 ŞB 1920 - Esrara Vakıfım Son Moda Fal Kitabı, Doktor Ömer Abdurrahman, 4 Reklam
Bakteriyolog Doktor Osman Şerafettin, Müjde!, Doktor Sani Yaver,
İspanyol Nezlesinin Baş Düşmanı Buccaseptine, Katırcıoğlu Çarşısı,
Doktor Adanalı Ahmet Şükrü ve Refiki Ahmet Fazıl, Cilt Frengi ve
Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi, Reklam Değildir Okuyunuz, Bil Kiloluk
Meşhur Amerikan reçelleri, Memedeki Çocuklarını Sevenlere
Satılık Köşkler, Tevhid-i Mübayaat Komisyonu, Dersaadet İcra
Dairesinden, Harbiye Nâzaretinden, Sabık Ordu 3. Alay 19. Tabur,
Şehremanetinden, Şehremanetinden, Üsküdar Dairesi, Emlak ve İkrazat
1560 2977 4 ŞB 1920 - Anonim Şirket-i Osmanîyesi Müdiriyetinden, Sultanahmet Şubesinden, 4 İlan
Yankesiciler Islah-ı Nefis Edilecek, Kiralık Hane, Satılık Lokanta
Peştamallığı ve Mobilyası, Taban demiri ve Peyk Aranıyor, Koç
Meraklılarına Müjde, Vapur Acentesi, Mal Sevk Edeceklere

52
1561 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Kabine ve Meclis 1 Makale
1562 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Harbiye’de n Nazır-ı Cedidi 1 Haber
1563 2978 5 ŞB 1920 - Harbiye Nazır-ı Cedidi Ferik Fevzi Paşa 1 Fotoğraf
1564 2978 5 ŞB 1920 - Erkan-ı Harbiye Riyasetine Tayin Edileceği Söylenilen Yakup Şevki Paşa 1 Fotoğraf
1565 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Ağa Han ve Türkiye 1 Haber
1566 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Hariciye Müsteşarlığı 1 Haber
1567 2978 5 ŞB 1920 - Hariciye Müsteşarlığına Tayin Edilen Fahreddin Bey 1 Fotoğraf
1568 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Hükümet Yeni Bir Sulh Teşebbüsünde Bulunacaktır 1 Haber
1569 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Kuva-yı Milliye ve Hükümet Arasında 1 Haber
1570 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Hükümetin Beyannamesi Üç Esasi Muhtevi 1 Haber
1571 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Kaiser’in Teslimi Meselesi Büyüyor? 1 Haber
1572 2978 Sabık Alman İmparatorunun Memleketine İntica Edildiği Hollanda
5 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Kraliçesi Wilhelmina
1573 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Beynelmilel Mahkeme Hakkında Bitaraflardan Merkep Konferans 1 Haber
1574 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Felemenk Kaiser’i Vermezse Abluka Altına Alınacak 1 Haber
1575 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Süfera Konferansında Cereyan Eden Müzakerat 1 Haber
1576 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Lehistan Bolşeviklere Taarruz etmiyor 1 Haber
1577 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Irak’ta General Mcmahon Ültimatomu 1 Haber
1578 2978 5 ŞB 1920 Süleyman Nazif Perşembe Hasbihâlleri -1- : Mukaddime 1 Sohbet
1579 2978 5 ŞB 1920 İmzasız İngiliz Siyaseti ve Yeni İntihabat 2 Haber
1580 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Bulgar Haberleri: Grevcilerin Âdem-i Muafiyeti 2 Haber
1581 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Sosyalist Gazeteleri Ne Diyor? 2 Haber
1582 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Sosyalist Gazeteleri Hakkında Takibat 2 Haber
1583 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Komünistlere Müsamaha Gösterenlerin Azili 2 Haber
1584 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
1585 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Fransa-Adriyatik Meselesi 2 Haber
1586 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Dnacing Meselesi 2 Haber
1587 2978 5 ŞB 1920 İmzasız İspanyol Nezlesine Serum 2 Haber
1588 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Habsburg Hanedanı Hakkında Müttefiklerin Bir Notası 2 Haber
1589 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Ahval-i Umumiye-i Maliye ve Belçika İttifakı 2 Haber
1590 2978 5 ŞB 1920 F. İstanbul Fransa-İngiltere-Belçika İttifakı 2 Haber
1591 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. İtalya-Çekoslovakya Mukareneti? 2 Haber
1592 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Tuna Komisyonu 2 Haber
1593 2978 5 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Clemenceau Mısır’a Gidiyor 2 Haber
1594 2978 5 ŞB 1920 Abuk Ahmet Paşa Abuk Paşa’nın Beyanat-ı Mühimmesi (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
Yunan Haberleri: Yunanların Amerika’daki Teşebbüsatı, Dedeağaç’taki
1595 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Rumlar, Yunanistan’daki Nâzaretler, Makadonya’daki Müslümanların 2 Haber
Emlakı, Epir’de Zelzele
1596 2978 Mütteferik Haberler: Gürcistan Gemileri, General Milne Altın Heykel,
5 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Patrikhane Merkez-i Siyaset Oldu, Sansürlü (Haber)
1597 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Tahakkuk Eden Suistimallerden (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
1598 2978 5 ŞB 1920 - İşten El Çektirilen Emanet-i Umur-ı İktisadiye Muavini Sadık Bey 2 Fotoğraf
1599 2978 5 ŞB 1920 - İşten El Çektirilen Şehremaneti Muavini Raif Bey 2 Fotoğraf
1600 2978 İşten El Çektirilen Şehremaneti Fatih Daire-i Belediyesi Müdürü Faik
5 ŞB 1920 - 2 Fotoğraf
Bey
1601 2978 Ahmet Hikmet
5 ŞB 1920 Gönül Hanım: Esirler Karargâhı -5- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1602 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Resmi Yağmagerlik (Kısmen Sansürlü) 3 Haber
1603 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Pierre Loti 3 Haber
1604 2978 5 ŞB 1920 İmzasız İzmir İanesi 3 Haber
1605 2978 5 ŞB 1920 İmzasız Mekteplerdeki Mevaiz-i Diniye 3 Haber
1606 2978 Ahvâl ve Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayun, Samsun Mutasarrıflığı,
5 ŞB 1920 İmzasız 3-4 Haber
Meclis-i Vükelâ, Meclis-i Mebusan’da, Bugünkü Muhakeme, Damga

53
Rüsumunun Tezbidi Hakkında Layiha, Kiralar ve İaşe Encümeni,
Darülhikmetü’l İslamiyede Tasfiye, Harp Kazançları Vergisi Etrafında
Rum Tüccarın Patrikhaneye Muhtırası, Amelenin Tezyid Ücreti,
Gelibolu’da Hareket-i Arz, Açıklar Kanunu, Amerika Muavenet Heyetine
Teşekkür, Kudüs Manastırlarının Kitapları, Zeytinyağı Veriliyor,
Sansürlü, Nukud, Borsa
1607 2978 Karilerimizin Talep ve Şikâyetleri: Jandarma Maişet Müşkülatı, Sansürlü
5 ŞB 1920 İmzasız 3 Haber
(Haber)
1608 2978 Yayın
5 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: İnci 3
Tanıtım
1609 2978 Yayın
5 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Son Eseri 3
Tanıtım
1610 2978 5 ŞB 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles -87- 3-4 Roman
Müze-i Askerî Sineması, Mükemmel İnce Saz, Ahali-i Kirama Müjde,
Milli Süt Mamulâtı Osmanlı Anonim Şirketinden, Mahremane Frengi ve
Belsoğukluğu Tedavihanesi, Tedavi Taksitle İlaçlar Meccanen, Harp
Kazançları, Pek Ucuz Kömür, En Nefis ve En Halis Üzümden Mamul
Rakı ve Şaraplar, Mikroskoplar Alat-ı Cerrahiye, Tedavi hane-i Umumî,
1611 2978 5 ŞB 1920 - En Emin İstikbal Sanattadır, Romatizma-Eski Cilt Hastalıklarınız, Doktor 4 Reklam
İhsan Osman-Operatör Rıfat Hamdi, İpekçi Kani Mahdumları, Bir
Kiloluk Meşhur ve Nefis Amerikan Reçelleri, Frengi Belsoğukluğu Ucuz
Tedavi hane ve Laboratuarı, İlan Değildir Okuyunuz, Hasan Kuvvet
Şurubu, 1675, Bebek’te Doktor Tevfik Akif, Menfaatinizi
Düşünüyorsanız
İş Yuvası, Satılık Hane, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Kadıköy
Sulh Mahkemesinden, Hilâl-i Ahmer Mekteb-i Umumiyesinden,
1612 2978 Şehremanetinden, Zayi Askerden İhraç Tezkeresi, Şehremanetinden,
5 ŞB 1920 - 4 İlan
Şehremanetinden, Şehremanetinden, İstanbul Vilayeti Defterdarlığından,
Satılık İki Hane, İlan, Satılık Dakik Fabrikası, Satılık Hane, Vapur
Acentesi, Mal Sevk Edeceklere
1613 2979 Ebüzziyazade [Velid
6 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Umumî Anlaşma Luzmu (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
Ebüzziyazade]
1614 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Sadr-ı Sakıt 1 Haber
1615 2979 6 ŞB 1920 Pierre Loti Pierre Loti’ye Keşide Edilen Telgrafneme ve Cevabı 1 Haber
1616 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Et Meselesi 1 Haber
1617 2979 6 ŞB 1920 - Şehremaneti Müfettiş-i Umumîsi Mehmet Ali Bey 1 Fotoğraf
1618 2979 6 ŞB 1920 İmzasız (Haber) Sansür 1 Haber
1619 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Meclis-i Mebusan Tahkikatımız 1 Haber
1620 2976 6 ŞB 1920 Şerif Paşa Dâhiliye Nazırı Damat Şerif Paşa’nın Beyanatı 1 Haber
1621 2976 6 ŞB 1920 İmzasız Sivas Mebusu Rauf Bey’in Ziyaretleri 1 Haber
1622 2979 T(e). H(e). R., Von Mahremin Meselesinden Hadis Olan Müşkülat: Notanın Tevdii, Von
6 ŞB 1920 1 Haber
Lersner Lersner’in Beyanatı, Süfera Konferansında, Bitaraflar Konferansı
1623 2979 Mücrimin Listesi (Silik) mevki-i Muameleye Konmamak İçin İstifa Eden
6 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Almanya’nın Paris’teki Memur-ı Siyasisi Von Larsner
1624 2979 İtimatnameyi Fransa Hükümetine Verdikten Sonra Berlin’e Hareket Eden
6 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Etmiş Olan Almanya’nın Paris Maslahatgüzarı Her Mayer
1625 2979 6 ŞB 1920 J.D(al). Uçlar Mahallesi’nin Tacil İçtimaı 1 Haber
1626 2979 6 ŞB 1920 J.D(al). Meclis-i Mebusan’ın Yeni İdare memurları 1 Haber
1627 2979 6 ŞB 1920 - Yeni İdare Memurlarından Asaf Bey- Hakkâri 1 Fotoğraf
1628 2979 Cihana Şamil Olan Müşkülat-ı İktisadiye İzale İçin Tevessül Edilen
6 ŞB 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Tedabir
1629 2979 6 ŞB 1920 - İngiltere Hariciye Nazırı Mister Çemberlayn 1 Fotoğraf
1630 2979 6 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Leh Ordusunun Taaruzları 1 Haber
1631 2979 6 ŞB 1920 Hurşit Paşa Hurşit Paşa’nın Beyanatı 1 Haber
1632 2979 6 ŞB 1920 - Hurşit Paşa 1 Fotoğraf
Şuun-ı Hariciye: Paris’te Bir İdam, Fransa’da Meclis-i Âli-i Harp, Bir
1633 2979 T(e). H(e). R., F.
6 ŞB 1920 Sulh Şayiasının Tekzibi, Bolşeviklere Karşı Romanya ve Bulgarya, 1 Haber
İstanbul, J. D(al).
Odessa’da Vaziyet, Sansürlü
Sultanzade Sabahattin Bey, Vicdan-ı Milliye Sernamesi Altındaki
1634 2979 Muhtırasında: Memleketin Mazisini, Halini, İstikbalini, Meslek-i İçtimaı,
6 ŞB 1920 Sabahattin 2 Sohbet
Nokta-i Nazardan Tedkik ve Mütalaa Ederek Efkâr ve Mülahazatını,
Vicdan-ı Milliye, Arz ve İzah Ediyor
1635 2979 6 ŞB 1920 - Sultanzade Sabahattin Bey 2 Fotoğraf
1636 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber

54
1637 2979 6 ŞB 1920 - İtizar 2 İlan
1638 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Sükna Kanunu’nun Son Şekli 3 Haber
1639 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
1640 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Süryani-i Kadim Patrikhane-i Nişan 3 Haber
1641 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Mühim İşler Olmalı! 3 Haber
1642 2994 22 ŞB 1920 - Abdülaziz Mecdi Efendi 1 Fotoğraf
1643 2979 6 ŞB 1920 İmzasız İstiryadis Nazır Olmuş! 3 Haber
1644 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Rum Patrikhanesindeki Faaliyetlerden 3 Haber
1645 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Şayan-ı İmtisal Bir Teberru 3 Haber
1646 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Ermeni Konferansı Tehir Edildi 3 Haber
1647 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Harbiye Nazırının Taammümü 3 Haber
1648 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
1649 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Ayan 6’ncı İnikad 3 Haber
Ahvâl ve Şuun-ı Dâhiliye: Encümen-i Vükelâ, Süfera Ziyaretleri, Ermeni
Meclis-i Millisi, Harp Kazançları Vergisi Hakkında Tüccarın
Müracaatları, Frengili Efradın Tedavisi, Sansürlü, Fahri Rütbeleri İlgası,
Şura-yı Askerî, Hastanelerdeki Teftiş, Hasta Esirler, Saraçhanede
1650 2979 6 ŞB 1920 İmzasız Kıymettar Çadırlar, İhtisasından Dolayı Tevkif, Vekâleti, Rumeli 3-4 Haber
Muhacirlerinin Müddet-i Muafiyetleri, Bitlenen ve Uyuz Olan
Harikzedeler, Bir Taza-yı Bahri, İtizar, Hilal-i Ahdar, Men-i Müskirat
Mücadele Cemiyeti, Bir Pederin Haklı Şikâyeti, Evvelki Geceki
Yangınlar, Sansürlü, İrtihâl, İrtihâl, Nukud Piyasası, Borsa
1651 2979 6 ŞB 1920 Maurice LEBLANC Arsen Lupen Sergüzeştlerinden Altın Müselles -88- 3-4 Haber
1652 2979 Divan-ı Harb-i Örfîde: Cemal Oğuz Bey’in Muhakemesi, Divanı Harp
6 ŞB 1920 İmzasız 4 Haber
Heyeti İzamı
1653 2979 Yayın
6 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Sebilürreşad Ceride-i İslamiyesi 4
Tanıtım
1654 2979 Yayın
6 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Diken’in 41’inci Nüshası Yayın 4
Tanıtım
İspanyol Nezlesinden, Yirmi Liraya En Birici Kostüm, Müze-i Askerî
Sineması, Cuma Günler Meccanen, Tavukçuluk Rehberi, Doktor Besim
1655 2979 Fuat, Müjde!, Bütün Esrara Hakimim Son Moda Fal Kitabı, Menazırzade
6 ŞB 1920 - 4 Reklam
Abdülaziz Kumaşları, En Meşhur ve En Halis Üzümden Mamul Rakı ve
Şaraplar, Mükemmel İnce Saz, İstanbul Kutu Fabrikası, Operatör Doktor
Artin Devletyan, Okuyunuz, 1670
Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Zayi Maaş Cüzdanı, Kiralık Hane,
1656 2979 6 ŞB 1920 - Mühim İlan, Satılık Köşkler, İlan Değildir Okuyunuz, Mal Sevk 4 İlan
Edeceklere
1657 2980 Ebüzziyazade [Velid
6 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
Ebüzziyazade]
1658 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Praskevopoulos İzmir’e Hareket Etmiş 1 Haber
1659 2980 6 ŞB 1920 - Yunanlı Baş Kumandan Praskevopoulos 1 Fotoğraf
1660 2980 6 ŞB 1920 Venizelos Venizelos’un Yeni Beyanatı 1 Haber
1661 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Türkiye’de Rumları Arttırmak İçin 1 Haber
1662 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Gunaris Taraftarlarının Faaliyeti 1 Haber
1663 2980 6 ŞB 1920 Bosfor İstanbul Yolcularının Pire’ye Men İhracı 1 Haber
1664 2980 6 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi Etrafında Fransız Gazetelerinin Neşriyatı 1 Haber
1665 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Hindistan Vali-i Umumîsinin Bir Nutku 1 Haber
Kendisine Müracaat Eden Hint Müslümanları Heyet-i Murahhassına
1666 2980 6 ŞB 1920 - Türkiye Hakkında Teminatta Bulunan Hindistan Vali-i Umumîsi Mister 1 Fotoğraf
Cherlmsford
Hindistan Müslümanlarının Türkiye Hakkındaki Amaç ve Muttalibini
1667 2980 6 ŞB 1920 - Sulh Konferansında Müdafaa ve Teşrihe Memur Olduğu Anlaşılan 1 Fotoğraf
Hindistan Nazırı Mister Monategu
1668 2980 6 ŞB 1920 F. İstanbul Tan’ın Mukadderatımıza Dair Yeni Bir Makalesi 1 Haber
1669 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Mukadderatımız Etrafında Daily Telegraph’ın Bir Makalesi 1 Haber
1670 2980 6 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Lord Milner Heyeti Avdet Ediyor 1 Haber
1671 2980 6 ŞB 1920 - Lord Milner Heyeti 1 Fotoğraf
1672 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Hükümet Beyannamesi Bugün Okunacak mı? 1 Haber
1673 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Osmanlı- Azerbaycan Münasebeti 1 Haber

55
1674 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Harp Mesullerinin Teslimi İhtilafı 1 Haber
1675 2980 6 ŞB 1920 - Teslimine Talep Olunanlardan Bethman Hollweg 1 Fotoğraf
1676 2980 6 ŞB 1920 - Teslimi İstenilenlerden Amiral Tirpitz 1 Fotoğraf
1677 2980 6 ŞB 1920 - Teslimi Talep Edilenlerden Prens Oscar 1 Fotoğraf
1678 2980 6 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Kaiser’in Teslimi Meselesi 1 Haber
1679 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Felemenk Kaiser’i Vermezse 1 Haber
1680 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Almaya Nasıl Tebliğ Edilecek? 1 Haber
1681 2980 6 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Liste Almanya Hükümetine Tevdi Olunacak 1 Haber
1682 2980 6 ŞB 1920 Ahmet Cevad Kafkasya’da Bir Cevelan: Üçüncü Mektup 2 Gezi Yazısı
1683 2980 6 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Fransız Baş Vekili Parlamentodaki Beyanatına Başlamış 2 Haber
1684 2980 6 ŞB 1920 T(e). H(e). R. İngiltere’de Ortak Nakitiye Miktar Tenzili 2 Haber
1685 2980 6 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Arnavutluğun İstiklali Meselesi 2 Haber
1686 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Bulgaristan’da Grev Devam Ediyor 2 Haber
1687 2980 Yunan Haberleri: Yunan Meclis-i Mebusan’da, Venizelos’un Yeni
6 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Köylülere Teşekkürü
1688 2980 6 ŞB 1920 E(lif). A. Sabık Yunan Kralı ve Biraderi 2 Haber
Ahval ve Şuun-ı Dâhiliye: Selamlık Resm-i Âlisi, Bosfor’ün
1689 2980 6 ŞB 1920 İmzasız Yavelerinden Polis Müdiriyetinin Nakli, İskeçeli Doktor Tevfik Bey, 2 Haber
İrtihal, İrtihal
1690 2980 Yayın
6 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Mecmua-i Askerîye 2
Tanıtım
Alemdar Sinemasında Şahane Kudret, Kirli Çamaşırlar, Bilhassa Türklere
1691 2980 6 ŞB 1920 - İş Görmek İsteyen Bir Fransız Mösyösü, Telefon Şirketinin Bir Memuru 2 Reklam
Hakkında
1692 2980 Ahmet Hikmet
6 ŞB 1920 Gönül Hanım -6- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1693 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Başmakalemiz Sansürce Tay edilmiştir 1 Haber
1694 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Harbiye Nazırıyla Ahval-i Hazıra Hakkında Mülâkat 1 Haber
1695 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Almanya’daki Suikast 1 Haber
1696 2981 8 ŞB 1920 - Suikasta Maruz Kalan Alman Maliye Nazırı Erberger 1 Fotoğraf
1697 2981 8 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mücrimin Meselesi Etrafında Tehaddüs Eden Müşkülat 1 Haber
1698 2981 8 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Felemenk’e Verilecek Cevap 1 Haber
1699 2981 8 ŞB 1920 T(e). H(e). R. İngiliz Adliye Nazırı Paris’te 1 Haber
1700 2981 8 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Almanya İmtina Ederse 1 Haber
1701 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Meclis-i Mebusan’daki Tahkikatımız (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
1702 2981 8 ŞB 1920 E(lif). A. Temps Gazetesi Müttefikler Arasında Tesanüd Luzmundan Bahsediliyor 1 Haber
Ahvâl ve Şuun-ı Dâhiliye: Hariciye Nazırının Hastalığı, Ayan-ı Katib
1703 2981 Umumîliğine, Bağdat Vapurunun Tahlisi Etrafında, Polis Müdiriyetinin
8 ŞB 1920 İmzasız 1 Haber
Nakli, Fukaraya Ucuz Ekmek, Azerbaycan Mümessilliğinde, Müsakkafat
Zamaim Kanunun Mühletleri
1704 2981 8 ŞB 1920 İmzasız İzmir Valiliği 1 Haber
1705 2981 8 ŞB 1920 - İzmir Valiliğinin Tayin Edilen Dâhiliye Nazır-ı Esbak Reşit Bey 1 Fotoğraf
1706 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Türk Yumrukçuları 1 Haber
1707 2981 8 ŞB 1920 - Türk Boksörü Kemal Bey 1 Fotoğraf
Bulgar Haberleri: Jandarmanın Tezyidi Kanunu, Arazi Taksimat ve
1708 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Tasarrufat Meselesi, Malinof’un Mühim Bir Takriri, Bulgar Zabıtanın 1 Haber
Avdeti, Bulgar Propagandası
1709 2981 8 ŞB 1920 - Demokrat Fıkrası Reisi Malinof 1 Fotoğraf
1710 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
1711 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Tanzifat İşleri 2 Haber
1712 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Divan-ı Harbi Örfîde: Bahçecik ve Derbent Tehcirleri Muhakemesi 2 Haber
1713 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Bir Ay Şahadet-i Davet 2 Haber
1714 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Bugünkü Muhakemeler 2 Haber
1715 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Tayinler 2 Haber
1716 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Otomobilin Ezdiği Yavrucak Hakkında 2 Haber

56
1717 2981 8 ŞB 1920 Monitör Rum Patrikhanesinin Venizolos’a Muhtırası 2 Haber
1718 2981 8 ŞB 1920 İmzasız Yunanlılar Rus Muhacirlerini Kabul Etmiyorlar 2 Haber
Harici Haberler: Paris’te Bir Müessese-i İslamiye, Cemiyet-i Akvam’ın
1719 2981 İkinci İçtimaı, Macar Heyet-i Murahhasası Reisi, Adriyatik ve Şark
8 ŞB 1920 T(e). H(e). R. J.D(al). 2 Haber
Meselleri Arasında Münasebet, Türkiye Müdefaa-i Hukuk Cemiyetinden,
İrtihal, Sansürlü, Nukud Piyasası, Borsa
Alemdar Sinemasında, Şahane Kudret, Terziler Pazarı, Bilhassa Türklerle
İş Görmek İsteyen Bir Fransız Mösyösü, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu
Şifa Tedavihanesi, Yankesicilerden Korkmayınız, Doktor Adanalı Ahmet
1720 2981 8 ŞB 1920 - Şükrü Refiki Ahmet Fazıl, Elbise Ismarlayacaklara, 1675, 2 Reklam
Belsoğukluğuna Karşı Kati İlaç, Müze-i Askerî Sineması, Doktor
Mehmet Zeki, İlan Değildir Okuyunuz, Yirmi Liraya En Birinci Kostüm,
Aldanmayınız
Emvâl-i Menkule İkrazat Sandığı, Telefon Şirketinin Bir Memuru
Hakkında, Satılık, Avrupa MaluMatindan Salona Mahsus Muhteşem Bir
1721 2981 8 ŞB 1920 - Yazıhane, Satılık Hane, Kayıp Aranıyor, Satılık Köşkler, Kiralık Hane, 2 İlan
Satılık Dakik Fabrikası, Para Arayanlara, Kiralık Hane, Fırsattan İstifade,
Altay Vapuru
1722 2981 Ahmet Hikmet
8 ŞB 1920 Gönül Hanım -7- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1723 2982 Ebüzziyazade [Velid
9 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: İtilafiyyun Hazırlanıyormuş, Biz de Hazır mıyız? 1 Makale
Ebüzziyazade]
1724 2982 9 ŞB 1920 İmzasız Kabinenin Tasfiyesi ve İtilaf Husulü 1 Haber
Kabinede İcra Edilen Tasfiyeden Dolayı İstifaya Muzdar Kalan Nazar-ı
1725 2982 9 ŞB 1920 - Sabıka: Adliye Nazır-ı Sabık Mustafa Bey, Dâhiliye Nazır-ı Sabık Damat 1 Fotoğraf
Şerif Paşa, Hariciye Nazır-ı Sabık Mustafa Reşit Paşa
Kabinede İcra Edilen Tasfiyeden Sonra Münhal Olan Nâzarete Tayin
1726 2982 9 ŞB 1920 - Olunanlar: Hariciye Nazır-ı Cedid Sefa Bey, Adliye Nazır-ı Cedid Osman 1 Fotoğraf
Bey, Dâhiliye Nazırı İsmail Hakkı Bey
1727 2982 9 ŞB 1920 Enformasyon Ahmet Rıza Bey’in Makalesi (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Rical-i Maarif-i Siyasiyenin İstanbul Meselesi Hakkındaki Efkâr ve
1728 2982 Mütaleatını Cem ve Neşr Eyleyen Paris’te Müntesir Enformasyon
9 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Gazetesinde İktibas Eylediğimiz Bir Makale-i Mühimmesi İntişar Eden
Meclis-i Ayan Reis-i Sabık Ahmet Rıza Beyefendi
1729 2982 Londra İçtimaı Tekarür ve Takarrüb Ediyor: Sulhumuz Londra’da
9 ŞB 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Hazırlanacak, Paris’te İmzalanacak…
1730 2982 9 ŞB 1920 İmzasız Venizelos Londra’ya Müteveccihen Hareket Ediyor 1 Haber
1731 2982 9 ŞB 1920 İmzasız Londra Konferansı Bir Haftaya Kadar İnikad Ediyor 1 Haber
1732 2982 T(e). H(e). R.,
9 ŞB 1920 Milerand’ın Beyanatı 1 Haber
Millerand
1733 2982 9 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi 1 Haber
1734 2982 9 ŞB 1920 İmzasız Ermeni Patrikhanesinin Takriri 1-2 Haber
1735 2698 9 ŞB 1920 - Takrire Eddai Zaven Diye Vaz’ İmza Eden Ermeni Patriği 1 Fotoğraf
1736 2982 9 ŞB 1920 İmzasız Müskirat Mücadelesi 2 Haber
1737 2982 9 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Macar Hükümdarlığı 2 Haber
1738 2982 9 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Cemiyet-i Akvam Londra’ya İnikad Ediyor 2 Haber
1739 2982 9 ŞB 1920 E(lif). A. Kafkasya’da Bir İtalyan Heyeti 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Erkan-ı Harbiye Riyaseti ve Müsteşarlığı, Cemal
Paşa’nın Şura-yı Askerî Azalığı, Sadaret Ser Yaverliği, İzmir Valiliği
Meselesi, Hariciye Müsteşar-ı Cedidi, Divan-ı Harb-i Örfîde Cemal Oğuz
Bey Mahkum Oldu, Cemiyet-i Umumî-i Belediye, Memurine Zeytinyağı
1740 2982 Veriliyor, Devaire Kumaş Tevzii, Abbas Hilmi Paşa, İtalya ve Bolu
9 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Muhasebe-i Hususiyetlerinden Maaş Alan Memurin Zamaimi, Yeni Veba
Vakası Yok, Telsiz Telgraf İstasyonları, Bulgur Palas’ın Kıymeti,
Elektrikle Tenvir, Darülaceze Meclis İdaresi, Darülacezede İptidai
Mektebi, İzmir Felaketzedelerine Teberru, Emraz-ı Sâriye Mücadelesi
Layiha-yı Kanuniyesi, Madem Ocaklarında Asker İstihdamı
Ordu Donanama Pazarı, Ucuz Kömür Almak İsteyenlere, 1300,
Muhterem Hanımefendilere Pek Mühim Bir Tavsiye, Doktor Adanalı
1741 2982 Ahmet Şükrü Refiki Ahmet Fazı, Yankesicilerden Korkmayınız, Hasan
9 ŞB 1920 - 2 Reklam
Kuvvet Şurubu, Kinyas-Nazif, Longines Dünyanın En Mükemmel
Saatidir, Doktor Mehmet Zeki, Doktor Hasan Hüsnü, Okuyunuz, 1675,
Albayrak Çayı, Müjde!
Üsküdar Defter-i Hakanî İdaresinden, Darüşşafaka Müdürriyetinden,
1742 2982 Kiralık Odalar, Satılık Hane, Şehremanetinden, Satılık Hanesi Olanlara,
9 ŞB 1920 - 2 İlan
Satılık İki Hane, Acele Satılık Hane, İlan Değildir Okuyunuz, Fırsattan
İstifade

57
1743 2982 Ahmet Hikmet
9 ŞB 1920 Gönül Hanım -8- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1744 2983 Ebüzziyazade [Velid
10 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Hükümet’in Beyannamesi (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
Ebüzziyazade]
1745 2983 10 ŞB 1920 İmzasız Ebubekir Hazım ve Kazım Beyler 1 Haber
1746 2983 Kendisine Dâhiliye Nâzareti Teklif Edenlere Birebir Kabul Edilip
10 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Etmediği Suret-i Katiyet Anlaşılmayan Bursa Valisi Ebubekir Hazım Bey
1747 2983 10 ŞB 1920 İmzasız Adliye Nazır-ı Cedidinin Vazifeye Mübaşereti 1 Haber
1748 2983 10 ŞB 1920 - Dâhiliye Nâzaretine Tayin Edilen Baş Müddeî-i Umumî Kazım Bey 1 Fotoğraf
1749 2983 Şura-yı Umum-i Milli: Hükümet, Mebusan Muvacehesinde (Kısmen
10 ŞB 1920 İmzasız 1 Haber
Sansürlü)
1750 2983 10 ŞB 1920 İmzasız Kabinenin Beyannamesi 1 Haber
1751 2983 10 ŞB 1920 İmzasız Hadi Paşa’nın İstifası 1 Haber
1752 2983 10 ŞB 1920 - Ahiren İstifa Eden Hadi Paşa 1 Fotoğraf
1753 2983 10 ŞB 1920 İmzasız Trakya Ahvali 1 Haber
1754 2983 Trakya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Faâlesinden Doktor Ahmet
10 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Tevfik Bey
1755 2983 10 ŞB 1920 İmzasız Şiddet-i Şita ve Tesirat 2 Haber
1756 2983 Şedaid-i Havaie Karşısında Aç ve Naçar İnleyen Zavallı Harikzedelerden
10 ŞB 1920 - 2 Fotoğraf
Bir Grup
1757 2983 10 ŞB 1920 İmzasız İtizar 2 İlan
1758 2983 10 ŞB 1920 İmzasız Meclis-i Ayan Yedinci İçtima 2 Haber
1759 2983 10 ŞB 1920 İmzasız Meclis-i Mebusan’daki Casusluk Meselesi 2 Haber
1760 2983 10 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Bolşeviklerin Lehistan’a Sulh Teklifi 2 Haber
1761 2983 10 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Lehistan Hariciye Nazırının Beyanatı 2 Haber
1762 2983 10 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Almanya-Lehistan Hududunun Tehditi 2 Haber
1763 2983 10 ŞB 1920 E(lif). A. Harp Mücrimlerinin İadesi Meselesi 2 Haber
1764 2983 10 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Sırplar ve Slovaklar Arasında İttihat 2 Haber
1765 2983 10 ŞB 1920 E(lif). A. Macar Tac Hükümeti Meselesi 2 Haber
1766 2983 10 ŞB 1920 E(lif). A. Tren Müsademesi 2 Haber
1767 2983 10 ŞB 1920 E(lif). A. Her Tarafta Kar Tipisi 2 Haber
1768 2983 10 ŞB 1920 İmzasız İzmir Felaketzedeleri Menfaatine 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Sadık Bey’in Azili, Tedrisat-ı Talebe Programı, Kadro
Harici Zabıtan Maaşları, Müddet-i Kanuniyeden Fazla Askerlik Edenler,
1769 2983 Askerlere Ucuz Ekmek, Kuva-yı Umumiye Cetvelleri Talebi, Alat-ı
10 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Resadie Ne Oldu?, Karabıyık Çetesinin Tenkili, Tarik Bedelinin
Tezyidi,Anadolu Fenerinde Bir Deniz Kazası, İrtihal, Nukud Piyasası,
Borsa Haber
Büyük Fırsat, Elbise Ismarlayacaklara, 3 Numaralı Haşimzade Sigara
1770 2983 10 ŞB 1920 - Kâğıdı, Yankesicilerden korkmayınız, Yirmi Liraya En Birinci Kostüm, 2 Reklam
Aldanmayınız, İlan Değildir Okuyunuz, 1675
Galata Sulh Mahkemesinden, Zayi, Satılık Hane, Enkaz ve Arsa Satılıyor,
Üsküdar Sulh Mahkemesinden, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan,
1771 2983 10 ŞB 1920 - Satılık Hane, Acele Satılık Hane, Satılık Hane, Satılık Dakik Fabrikası, 2 İlan
Satılık Hanelerimiz, Yeni Telefon Rehberi, Altay Vapuru, Mülk
Numarası
1772 2985 12 ŞB 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Hükümetin Sulh Teşebbüsü 1 Makale
1773 2985 12 ŞB 1920 İmzasız Ticaret ve Ziraat Nâzareti 1 Haber
1774 2985 12 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mücrimin Meselesi 1 Haber
1775 2985 Teslimi Talep Edilenlerden Sabık Avusturya-Macar Hariciye Nazırı Kont
12 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Berthold
1776 2985 12 ŞB 1920 - Avusturya’dan Teslimi Talep Edilen Arşidük Joseph 1 Fotoğraf
1777 2985 12 ŞB 1920 İmzasız Fellah-ı Vatan Nizamnamesi 1 Haber
1778 2985 12 ŞB 1920 İmzasız Hükümet Bugün Sulh Teşebbüsünde Bulunacak 1 Haber
Üçler Konferansı Toplanmak Üzere: Mösyö Milerand da Gidiyor, Mösyö
1779 2985 T(e). H(e). R., F.
12 ŞB 1920 Nitti’nin Hareketi, Mösyö Barto’nun Beyanatı, Konferans Nerede İnikad 1 Haber
İstanbul, Barto
Edilecek
1780 2985 12 ŞB 1920 - Mösyö Philip Barton 1 Fotoğraf
1781 2985 12 ŞB 1920 İmzasız Dedeağaç Müzakeratı Hakkında 1 Haber

58
1782 2985 12 ŞB 1920 Süleyman Nazif Perşembe Hasbihâlleri -2-: Bir İttifakın Sevaiki 1-2 Sohbet
1783 2985 12 ŞB 1920 İmzasız Kar Fırtınası Sükûnet Buldu 1 Haber
1784 2985 Tasvir-i Fotoğraf: Üç Gündür Karlar İçinde Kalan İstanbul’umuzdan Bir
12 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Manzara-ı Sefidfam
1785 2985 12 ŞB 1920 E(lif). A. Bolşevik Hareketi 2 Haber
1786 2985 12 ŞB 1920 İmzasız Rum Bulgar Ahalisinin Mübadelesi 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Meclis-i Vükelâ, Islahat Layihaları Tanzimi İçin,
Süferamıza Tebligat, Dâhiliye ve Hariciye Nazırları Hasta, Taşraya
Tebligat, Meclis-i Mebusunda Baş Müddei-i Umumîlik, Tedkik-i Seyyiat
1787 2985 Komisyonu, Şura-yı Askerî, Esir Zabıtanın Harcırahları, Fukaraya Kömür
12 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Tüzüğü İçin, Sipariş ve Ümera Maaşatı, Son Odessa Kafile-i Muhacirini,
Çanakkale’de Jandarma Teşkilatı, Divan-ı Harp Mahkemeleri, Karnaval
Rezaletlerinin Men’i, İstiryadis’in Memurini, Tarih-i Harb-i Sıhhi,
Memur Tayini, İrtihâl, Nukud Piyasası, Borsa
1788 2985 Yayın
12 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: İzmir Tabip Mecmuası 2
Tanıtım
1789 2985 12 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mesail-i Hariciye: Fransa’da Yeni Reisicumhur İşe Başlıyor 2 Haber
1790 2985 12 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Clemenceau’nun Mısır’da Suret-i İstikbali 2 Haber
1791 2985 12 ŞB 1920 E(lif). A. Japonya ve Azerbaycan İstikbali 2 Haber
1792 2985 Yunan Haberleri: Venizelos’un Faaliyetlerinden, Rum Patrikhanesinin
12 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Teessüfü
İspanyol’dan Kalan Öksürükler Tehlikelidir, Büyük Fırsat, Sevk-i Selim
1793 2985 12 ŞB 1920 - Yemek ve İstirahat Salonu, Doktor Sani Yaver, Evet!, Müze-i Askerî 2 Reklam
Sinemasından
1794 2985 Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Acele Devredilecek Fabrika ve
12 ŞB 1920 - 2 İlan
Araziye
1795 2986 Ebüzziyazade [Velid
13 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Mebuslarımızın Mesuliyeti 1 Makale
Ebüzziyazade]
1796 2986 13 ŞB 1920 İmzasız Sulh Teşebbüsümüz 1 Haber
1797 2986 13 ŞB 1920 - Harbiye Nazır-ı Cedidi Fevzi Paşa 1 Fotoğraf
1798 2986 13 ŞB 1920 İmzasız Harbiye Nâzareti Mütemmimlerinin İşgali 1 Haber
1799 2986 13 ŞB 1920 İmzasız Bandırma’da Kontrol 1 Haber
1800 2986 13 ŞB 1920 İmzasız İzmir Muhacirleri ve Zat-ı Şahane 1 Haber
1801 2986 13 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
Londra Müzakeratı Dün Başlayacaktı: Müzakerata Dün Başlanacaktı,
Fransız Başvekilin Beyanatı, Nitti’nin Paris ve Londra’ya Hareketi,
E(lif).A.,T(e).
1802 2986 Millerand Refakatinde Kimler Bulunacak, Lloyd George Beyanatında
13 ŞB 1920 H(e). R., J. 1 Haber
Bulunacak, Hindistan Valisinin Ehemmiyetli Bir Tekzibi, Hindistan
D(al).
Vaziyet-i Umumiyesi, Temps’ın Ehemmiyetli ve Hak-Guyane Makalesi,
Avam Kamarasında
1803 2986 13 ŞB 1920 - Hindistan Vali-i Umumîsi Lord Cherlmsford 1 Fotoğraf
1804 2986 Avam Kamarasında Ehemmiyetli Bir Nutk-ı İftitahı İrad Etmiş Olan
13 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
İngiltere Kralı Beşinci George
1805 2986 13 ŞB 1920 İmzasız Yağmalarda Israr 1 Haber
1806 2986 13 ŞB 1920 Takvim-i Vâkayi Kavanin ve Nizamat: Muvazene-i Hususiye 1 Haber
1807 2986 13 ŞB 1920 İmzasız Bulgaristan’da Komünizm 2 Haber
1808 2986 13 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi 2 Haber
1809 2986 Fiume Meselesi Hakkındaki İtilaf Notasına Muhatap Olan Yugoslav
13 ŞB 1920 - 2 Fotoğraf
Hükümeti Reis-i Nazırı Davidoviç
1810 2986 13 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Lübnan Murahhasları Paris’te 2 Haber
1811 2986 13 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Ren Eyaletlerinin Tahliyesini Tehir 2 Haber
1812 2986 13 ŞB 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusan 9’ncı İçtima 2 Haber
1813 2986 Yunan Haberleri: Yunanistan’da Dâhilî Ahval, Anadolu Rumlarının
13 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Avdeti, İzmir’de Maskaralık Tehditi
Şuun-ı Dâhiliye: Kar Fırtınasının Tesiratı, Selamlık Resm-i Âlisi, Huzura
Kabul, Sefa Bey Meclis-i Vükelâda, Dâhiliye Nazır-ı Cedidinin Vürudu,
1814 2986 13 ŞB 1920 İmzasız Petrol Vürudu, Posta Ücuratı Zammiyatı, Polis Müdiriyet-i Umumiyesi 2 Haber
Binası, Gıyaben Mahkûm Olup Bera’et Kazanan Zabıtan, İfham Çıkıyor,
İrtihal, Nukud Piyasası, Borsa
1815 2986 Ahmet Hikmet
13 ŞB 1920 Gönül Hanım -10- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1816 2986 Veysel Kadri Halis ve Ismarlama Kundura Mağazası Tenzilatı, Çift
13 ŞB 1920 - 2 Reklam
Sancak Mamulâtı, Nick Cartel, Ordu ve Donanma Pazarı, Doktor Tevfik

59
Rüştü, Albayrak Çayı, 1675, Doktor Besim Fuat, Reklam Değildir
Okuyunuz, Uyuzun En Müessir ve Kati İlacıdır Antagold
Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresinden, Tevhid-i Mübayaat Komisyonunda,
1817 2986 13 ŞB 1920 - Osmanlı Anonim Şirketi Hissedarlığına, Satılık İki Hane, İş Odası, 2 İlan
Kiralık Hane, Boks, Adapazarı İslam Ticaret Bankası
1818 2987 Ebüzziyazade [Velid
14 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Vaziyet Müşkül, Fakat Şerefli 1 Makale
Ebüzziyazade]
1819 2987 T(e). H(e). R., F.
14 ŞB 1920 İstanbul Hakkında Fransız Hükümetinin Resmi Nokta-ı Nazarı 1 Haber
E(lif).
1820 2987 14 ŞB 1920 - Payitahtımızın 427 Sene Evvelki Ziceladet Fatihleri 1 Resim
300 Milyon Müslüman’ın Makarr-ı Hilafet ve 10 Milyon Türk’ün
1821 2987 Merkez-i Saltanatı Olan ve Bu Defa Fransız Başvekili Tarafında Türkiye
14 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Hâkimiyeti Altında İkası Lazım Geldiği Resmen Beyan Olunan
İstanbul’umuzun Umumî Bir Manzarası
1822 2987 14 ŞB 1920 - Payitahtımızın Bugünkü Naçar ve Fakat Asıl ve Mert Sahipleri 1 Resim
1823 2987 14 ŞB 1920 - Fransız Başvekili Mösyö Millerand 1 Fotoğraf
1824 2987 14 ŞB 1920 F. E(lif). 20 Şubatta Davet Edilmemiz Muhtemel 1 Haber
1825 2987 14 ŞB 1920 Bosfor Sulhumuz Martın Sekizinde İmza Edilecek 1 Haber
1826 2987 14 ŞB 1920 Bosfor Venizelos Londra’ya Gidiyor 1 Haber
1827 2987 14 ŞB 1920 İmzasız The Daily Telegrapi: İstanbul Ancak Türk Şehri Kalmalıydı 1 Haber
1828 2987 14 ŞB 1920 İmzasız Londra’ya Giden Hint Heyeti 1 Haber
1829 2987 14 ŞB 1920 E(lif). A. Emir Faysal İle General Gouraud 1 Haber
1830 2987 14 ŞB 1920 İmzasız Temps’ın Diğer Bir Makalesi (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
1831 2987 14 ŞB 1920 İmzasız Prens Hristo 40 Milyon Dolara Nasıl Kondu? 1 Haber
1832 2987 14 ŞB 1920 - Amerikalı Milyoner Dul Misterse Nancy Leeds ile Zevci Prens Hristo 1 Fotoğraf
1833 2987 Yunan Tahtına Tekrar Geçmek Ümidini Besleyen Sabık Kral Constant’in
14 ŞB 1920 - 1 Karikatür
Bir Karikatürü
1834 2987 14 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Millerand Londra’da 1 Haber
1835 2987 14 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Emir Faysal Paris’e Gidiyor 1 Haber
1836 2987 14 ŞB 1920 E(lif). A. Arnavutluk Heyet-i Murahhasası 1 Haber
1837 2987 14 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Boşlar ve Bolşevikler 2 Haber
1838 2987 14 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Bolşevikler Üserayı Verecekler 2 Haber
1839 2987 14 ŞB 1920 İmzasız Macar Heyeti Paris’e Gidiyor 2 Haber
1840 2987 14 ŞB 1920 E(lif). A. Cemiyet-i Akvam Meclisinin İçtimaı 2 Haber
1841 2987 14 ŞB 1920 T(e). H(e). R., Curzon Curzon’un Sulhumuz Hakkındaki Beyanatı 2 Haber
1842 2987 14 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
1843 2987 14 ŞB 1920 İmzasız Kuva-yı Zabıtanın Islahı 2 Haber
Ahval ve Şuun-ı Dâhiliye: Ayasofya Caminde Hissiyat-ı Milliyeye Gayr-ı
Muvafık Bir Mevize, Beyazıt Camindeki Mevize, Selamlık Resm-i Âlisi,
Ermeni Patriğinin Beyanatı, Amerika Ayanı Nihayet Muahede
1844 2987 14 ŞB 1920 İmzasız Muammasını Halletti, Sansürlü, Hilal-i Ahmerin Mürvetine Müracaat, 2 Haber
Limanımızda Bir Müsademe, Hastane İnşası Hakkında Tahsisat, Emanet
Namına Tellaliye-i Ahzı, Azerbaycan Mümessilliğinin Teşekkürat
Aleniyesi, Sansürlü, Rüsumatta Karar-ı Hilafetinde Tayinler
1845 2987 Yayın
14 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Sebilürreşad Ceride-i İslamiyesi 2
Tanıtım
1846 2987 Yayın
14 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Alay 2
Tanıtım
1847 2987 Ahmet Hikmet
14 ŞB 1920 Gönül Hanım -11- 2 Roman
[Müftüoğlu]
Doktor Ömer Abdurrahman, Hemen, Erbab-ı Müzayaka, Lisan Mektebi
Muallim Anjel, Hasan Kuvvet Şurubu, Rıza Rüstem Kurslarını
Kullanınız, Büyük Fırsat, Doktor Adanalı Ahmet Şükrü Refiki Ahmet
1848 2987 14 ŞB 1920 - Fazıl, Elbise Ismarlayacaklara, Zevk-i Selim Yemek ve İstirahat Salonu, 2 Reklam
Aldanmayınız, Belsoğukluğuna Karşı Kati İlaç Kavasan Hapları, Doktor
Mehmet Zeki, Yirmi Liraya En Birinci Kostüm, Osman Zeki, 1670,
Tedavi Taksitle, Unutmayınız
1849 2987 Gayet Geniş Bir Dükkân, Satılık Dakik Fabrikası, Yeni Telefon Rehberi,
14 ŞB 1920 - 2 İlan
Kiralık Hane, Boks Bu Gece
1850 2988 Ebüzziyazade [Velid Bendi Yevmî: Millerand’ın Nutku ve Memleketimizin Âkıbeti (Kısmen
15 ŞB 1920 1 Makale
Ebüzziyazade] Sansürlü)
1851 2988 15 ŞB 1920 İmzasız Sulh Muhtıramız 1 Haber

60
1852 2988 Ebubekir Hazım
15 ŞB 1920 Hazım Bey’in Bir Muharririmize Beyanatı (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
[TEPEYRAN]
1853 2988 15 ŞB 1920 İmzasız Adliye Nazırıyla Mülâkat (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
1854 2988 514 Fransız Mebusu “İstanbul’umuzun” Türklerde Kalmasına Taraftar
15 ŞB 1920 İmzasız 1 Haber
Bulunuyor
1855 2988 15 ŞB 1920 - Fransa’ya Başvekil Mösyö Millerand Meclis-i Mebusan Kürsüsünde 1 Resim
Downing Street Müzakeratı Devam Ediyor: Konuşulacak Mesail Tasnif
1856 2988 15 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Olunmuş, General Franşe Despere’nin Vazifesi, Fransa Meclisinin 1 Haber
Temenniyatı, Fransız Murahhaslarının Londra’ya Suret-i Muvasalatı
1857 2988 15 ŞB 1920 İmzasız Ayanın Arzia-i Cevabiyesi 1 Haber
1858 2988 Ayanın Ariza-i Cevabiyesini Tesvid ve İhzar Eden Encümenden:
15 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Abdülhak Hamid ve Rıza Tevfik Beylerle Hoca Sabri Efendi
1859 2988 15 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Yeni Fransız Mebusan Reisi 1 Haber
1860 2988 15 ŞB 1920 - Raul Peret 1 Fotoğraf
1861 2988 15 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Flemnk’e İltica Edenler 1 Haber
1862 2988 15 ŞB 1920 J.D(al). Yunanistan’daki Mahkemenin Netayici 1 Haber
1863 2988 15 ŞB 1920 - Müebbet Küreğe Mahkûm Edilen General Dousmanis 1 Fotoğraf
1864 2988 15 ŞB 1920 İmzasız Sadrazam Paşanın Mülâkata Tebliğ Ettikleri Tamim 1 Haber
1865 2988 15 ŞB 1920 İmzasız Bir Tahrif-i Müfsidana 2 Haber
1866 2988 15 ŞB 1920 E(lif). A. Adriyatik Meselesi Yeniden Müşkülleşiyor 2 Haber
1867 2988 15 ŞB 1920 - Davidovic 2 Fotoğraf
1868 2988 15 ŞB 1920 İmzasız Teali-i İslam Cemiyetinin Mühim Bir Muhtırası 2 Haber
1869 2988 15 ŞB 1920 İmzasız İzmir’de Karnaval memnuiyeti 2 Haber
1870 2988 15 ŞB 1920 İmzasız Türk Yumrukçusu Kemal Bey’in Galebesi 2 Haber
1871 2988 “Tasvir Fotoğrafı” Magnezyumla Alınmıştır. Türk Yumrukçusu Kemal
15 ŞB 1920 - 2 Fotoğraf
Bey “Müsabakadan Sonra”
1872 2988 “Tasvir Fotoğrafı” Türklerin Boksda Muvaffak Olacaklarını İspat Eden
15 ŞB 1920 - 2 Fotoğraf
Kemal Bey Müsabakadan Evvel
1873 2988 15 ŞB 1920 Enformasyon Kızıl Rusya’da Yeni İdamlar 2 Haber
1874 2988 15 ŞB 1920 İmzasız Kızıllara Karşı Mücadele ve Lehistan 2 Haber
1875 2988 15 ŞB 1920 E(lif). R. A. Macarlara Verilen Mühletlik İnkizâsı 2 Haber
1876 2988 Şuun-ı Dâhiliye: Dâhiliye ve Hariciye Nazırları, Harikzedelere Kömür
15 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Tevzii, Amerika Muavenet Barakaları, Nukud Piyasası, Borsa
Kiynas-Nazif, Adem-i İktidara Karşı, Mikroskoplar ve Alat-ı Cerrahiye,
1877 2988 Mahremane Frengi ve Belsoğukluğu, Uyuz Hastalığına En Kati İlaç,
15 ŞB 1920 - 2 Reklam
Malul Gaziler Sineması, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi,
1675, Albayrak Çayı, İlan Değildir Okuyunuz
Para Arayanlar, Emvâl-i Menkule İkrazat Sandığına, Makriköy Sulh
Mahkemesinden, Para Arayanlar, Meclis-i Mebusan İdare ve Muhasebe
1878 2988 15 ŞB 1920 - Müdiriyetinden, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Adliye 2 İlan
Nâzaretinden, Galata Daire-i Mahiyesi Memurin Müdiriyetinden, Kiralık
Hane, Kiralık Hane, Satılık Orak
1879 2988 Ahmet Hikmet
15 ŞB 1920 Gönül Hanım -12- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1880 2989 Ebüzziyazade [Velid
16 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Sıra İngiltere ile Anlaşmaya Geldi (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
1881 2989 16 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Fransa Hüsn-i Meşal Olacak mı? 1 Haber
1882 2989 16 ŞB 1920 İmzasız Sulhumuzun Tecili Hakkındaki Yeni Teşebbüsümüz 1 Haber
1883 2989 Sulhumuzun Tecili İçin Yeni Bir Teşebbüste Bulunan Hariciye Nazırı
16 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Sefa Bey
1884 2989 16 ŞB 1920 İmzasız Islahat Projeleri 1 Haber
1885 2989 16 ŞB 1920 İmzasız Ahd-ı Milli Programı 1 Haber
1886 2989 Yunanistan Haberleri: Venizelos Dahi Liste verecekmiş, Raporlarının
16 ŞB 1920 İmzasız 1 Haber
Sebep-i Tanzimi Nedir Acaba?
1887 2989 16 ŞB 1920 İmzasız Biçare Muhacirler Ölsünler mi? (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
1888 2989 16 ŞB 1920 - Bergama’da Ebeveyni Şehit Olan Masum Muhacirler Grubu 1 Fotoğraf
1889 2989 T(e). H(e). R., E(lif). İslamiyet ve Bolşevizm: Şeyhülislam Efendi Hazretlerinin Beyanatı, Bu
16 ŞB 1920 1 Haber
A. Bolşevik Murahhası Belçika’da, Letonlarla da Mütareke Olunmuş
Le Journal, J.D(al), Mesâil-i Hariciye: Kral-İmparator Şarl İradı, Evvela Adriyatik Sonra Şark
1890 2989 16 ŞB 1920 T(e). H(e). R. A. Meselesi mi?, Amerika Sefiri İçtimalarda Bulunmuyor, Amerika Ayanı 2 Haber
E(lif) ve Muahede, Amerika’da Hizmet-i Mecburiye, Mısır'da Millerand-

61
Clemenceau Cemiyet-i Akvamın İctimâatı, Şayan-ı Teessüf Bir Hediye,
Tasvir-ı Efkâr, Salzweg’in Danimarka’ya İltihakı, Caillaux’nun
Muhakemesi
Ahval ve Şuun-ı Dâhiliye: Maaş-ı Umumî, Meclis-i Vükelâ, Evkaf
Nâzareti, İlişkileri Katî Olurdu, Sefa Bey’in Ziyaretleri, Şehrimizdeki
Rus Mültecileri Bir de Rus Köyü!, Badü’l Sulh Tahrir-i Nüfus,
1891 2989 Üseramızın Nakliyatı, Panama Vapuru, Pasta İhtilası Etrafında, Baytar
16 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Mektepleri Tevhid Ediliyor, Şirket-i Harbiye Yine Kömürsüz
Kalıyormuş, Haliç Şirketinin Matlubatı, Bağdat ve Tirimüjgan, İtfaiye
Muhafızlık Alayı Efradı, Varşova Bankası Şubesi, Malulen Guzata
Yardım, Bandrolsüz Kibritler, Türk Boksörü Kemal Bey
1892 2989 16 ŞB 1920 İmzasız Mezahib Müdürünün Beyanatı 2 Haber
Büyük Fırsat, Ordu Donanma Pazarında, Yıldız Birahanesine Teşrif
Ediniz, İlan Değildir Okuyunuz, Nick Carter Altıncı Kitabı Çıktı, Osman
Zeki, Doktor Mehmet Zeki, Muhterem Hanımefendilere Pek Mühim Bir
1893 2989 Tavsiye, Zevk-i Selim Yemek ve İstirahat Salonu, Dünyanın En
16 ŞB 1920 - 2 Reklam
Mükemmel Saatidir Longines, Hasan Kuvvet Şurubu, Piyasaya Nazaran,
Doktor Adanalı Ahmet Şükrü ve Refiki Ahmet Fazıl, Doktor Selami
Vehbi, Yirmi Liraya En Birinci Kostüm, Aldanmayınız, Şehzedebaşı’nda
Güneş Sinemasından
Kiralık Hane, Beyoğlu Defter-i Hakanî İradesinden, İmalat-ı Harbiye
Müdiriyetinden, Mülkiye Baytar Mektebi-i Âlisi Müdiriyetinden, İstanbul
1894 2989 16 ŞB 1920 - Vilayetinden, Sıhhiye Müdiriyet-i Umumîsinden, Şehremaneti Beyazıt 2 İlan
Dairesinden, Satılık Dakik Fabrikası, Ticaret ve Sanayi Odası İntihabı,
Satılık Hanesi Olanlara, Mekteb-i Sanayi Müdiriyetinden
1895 2989 Ahmet Hikmet
16 ŞB 1920 Gönül Hanım -13- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1896 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Dünkü Tatilimiz (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
1897 2990 Ebüzziyazade [Velid
18 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Mebuslarımızın Ahd-ı Millisi (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
1898 2990 18 ŞB 1920 - Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim, Sultan Vahdettin 1 Resim
1899 2990 18 ŞB 1920 T(e). H(e). R. İstanbul’umuzun Mukadderatına Dair Dün Gelen Telgraf 1 Haber
1900 2990 T(e). H(e). R.,
18 ŞB 1920 Mösyö Millerand’ın Paris’e Avdeti Ve Fransız Matbuatına Beyanatı 1 Haber
Millerand
1901 2990 Londra Konferansının Müddet-i Devamı, Fransız Başvekilinin Ajans
18 ŞB 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Reuter’e Beyanatı
1902 2990 18 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Pöti Parizyen’in Londra Muhabirlerinden Alınan Malumat 1-2 Haber
1903 2990 18 ŞB 1920 Cenap Şahabettin Cenap Şahabettin Bey’den Pierre Loti’ye Mektup: Açık Mektup 1 Mektup
1904 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Bir Nazırın Beyanatı (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
1905 2990 18 ŞB 1920 - İtizar 1 İlan
1906 2990 Heyet-i Murahhasa Riyasetine Tayini Muhakkak Addedilen Ayan Reisi
18 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Tevfik Paşa
1907 2990 18 ŞB 1920 F. E(lif). Olmaz! 1 Şiir
1908 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Meserretli Haber Nasıl Şüyû Buldu?- Dünkü Nüshamızdan Birkaç Satır 2 Haber
1909 2990 18 ŞB 1920 İmzasız İstanbul Ne Vakit Fethedildi Halife ve Hakanımıza Makarr Oldu 2 Haber
1910 2990 18 ŞB 1920 İmzasız İstanbul, Ne Vakit ve Ne Suretle Darülhilafe Oldu 2 Haber
1911 2990 414 Senden Beri Emanet-i Mübareğe Muvacehesinde Bilâfâsıla Kuran-ı
18 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Kerim Tilâvet Ediliyor
1912 2990 18 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Asya-yı Suğra İçin Venizelos’un Vüruduna İntizar Olunuyormuş!! 2 Haber
1913 2990 Dünün Mühim Haberleri: Meclis-i Mebusan’da, Meclis-i Ayanda, Sulh
18 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Teşebbüsümüz Pazartesi Günü İcra Olundu
Yunan Haberleri: Yunan Askerî Toplanıyor, Yunan Kralı Makedonya’da,
1914 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Ayasofya’daki Mevize Münasebetiyle Hafız İsmail Efendi Nasıl Bir 2 Haber
Adamdır!, Davet
1915 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Vaziyet-i Maliyemiz 2 Haber
1916 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Kaiser ve Diğer Mücrimler 2 Haber
1917 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Bulgar Muahedesi ve İtalya 2 Haber
1918 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Almanlardan İstenen Sefain-i Harbiye 2 Haber
1919 2990 18 ŞB 1920 İmzasız İsveç ve Norveç Hükümetleri de Cemiyet-i Akvama Gidiyorlar 2 Haber
1920 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Fransa’da Yeni Reisicumhur 2 Haber
1921 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Türkiye’de Rumların Amerika’daki Teşebbüsatı 2 Haber
1922 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Epir’de Arnavutlar ve Rumlar 2 Haber
1923 2990 18 ŞB 1920 E(lif). A., J. D(al). Kolçak’ın İdamı: Bolşevikler 7 Şubatta Amiralı Kurşuna Dizmişler, Rus 2 Haber

62
Hazinesi Elde Edilmiş
1924 2990 18 ŞB 1920 - İrkutsk’da Kurşuna Dizilen Amiral Kolçak 2 Fotoğraf
1925 2990 Bulgaristan Haberleri: İstanbolovski’nin Celadeti, Dâhiliye Nazırı
18 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Dimitrov’un Beyanatı, Şarkî Makedonya’da Bulgar çeteleri
1926 2990 Mithat Cemal
18 ŞB 1920 İhtilal-i Kibir, Haliki ve Mahlûkatı (Kısmen Sansürlü) 2 Makale
[KUNTAY]
1927 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Nafia Müsteşarlığı 2 Haber
1928 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Amasya Müsteşarlığı 2 Haber
1929 2990 Abdülfeyyaz Tevfik
18 ŞB 1920 Muhasebe-i Fennîye: İstihale-i Anasır 3 Makale
[YERGÖK]
1930 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Ticaret Odası İntihabatı 3 Haber
1931 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Muhalif Fırka Teşkilatı Var mı? Çiftçi Fırkası Teşekkül Ediyor mu? 3 Haber
1932 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Doktor Ferro İzmir Muhacirleri Hakkında Ne Diyor? 3 Haber
1933 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Yine Seyr-i Sefain! İdaresinin Yeni İstimali 3 Haber
1934 2990 18 ŞB 1920 İmzasız İstanbul’da Tifos Tehlikeli mi? 3 Haber
1935 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Fen Jules Verne’nin Tahayyülatını da Geçiyor! 3 Haber
1936 2990 18 ŞB 1920 - Hem Tayyare, Hem Tahtülbahr Bir Alet 3 Resim
Ahvâl ve Şuun-ı Dâhiliye: İstihzarat-ı Sulhiye Komisyonu-ı Âlisi, Rus
Köyü Meselesi, Yeni Bir Vapur Tasası, Elektrik Şirketinin Müracaatı,
Edebiyat Fakültesinde Yeni Teşkilat, Muhacirin Bütçesi, Vilayet-i
1937 2990 18 ŞB 1920 İmzasız Mekatib İptidaîye Muallimleri, Harik Komisyon-ı Âlisi, Cihangir 3-4 Haber
Cinayeti, Divan-ı Harb-i Örfîde, Tehcir ile Alakadar Mebuslar Meselesi,
Davet, Otel ve Pansiyonların Tathiri, Feci Bir Hadise, Fukara İçin
Çalışanlar, Nukud Piyasası, Borsa
Meccanen Tedavi, Paşabahçe'sinde, Tiraja, 4 numara Haşimzade Sigara
Kağıdı, Doktor Tevfik Rüştü, Para Almak İsteyenler, Para Arayanların
Emval-i Menkule İkrazat Sandığına Müracaatları, Nezlesinden, Alemdar
Sinemasında Şahane Kudret, Doktor Adanalı Ahmet Şükrü Refiki Ahmet
Fazıl, Elbise Ismarlayacaklara, Çift Sancak Mamulatı, Her Nevi Dişli
Çarkların Fireze Makinesiyle İmalı, Piyasaya Nazaran, Doktor Sani
1938 2990 Yaver, 1675, Sıhhat Tuvalet Pudrası, Zevk-i Selim Yemek ve İstirahat
18 ŞB 1920 - 4 Reklam
Salonu, Mikroskoplar ve Alat-ı Cerrahiye, İlan Değildir Okuyunuz, Malul
Gaziler Sinemasında, Selanik Bonmarşesi, Yirmi Liraya En Birinci
Kostüm, Cuma Günleri Meccanen, Diş Tabibi Hadi Neşet, Doktor
Mehmet Zeki, Albayrak Çayı, Osman Zeki, Doktor Tevfik Reşit, Osman
Şerafettin, Lokanta, Ucuzca Meşe Kömürü, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu
Şifa Tedavihanesi, Büyük Fırsat, Hakiki Tenzilatlı Büyük Satış, Yeni
Açılan Beyaz Çamaşır Dairesi, Para Arayanlara, Terziler Pazarı
İstanbul’dan- Bursa’ya, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Adapazarı
Sulh Mahkemesinden, Şehremaneti, Hem Satılık Hem Kiralık Hane,
Acele Satılık Arsa, Acele Satılık Köşk, Beyoğlu Dairesi Müdiriyetinden, ,
1939 2990 Kiralık Hane, İspanyol, Ecza Piyasası, Müceddid Kiralık Hane, Ticaret ve
18 ŞB 1920 - 4 İlan
Sanayi Odası İntihabı, Adapazarı İcra Dairesinden, Satılık Hanelerimiz,
Zayi Tatbik Mührü, Avrupa Mamulâtından Muhteşem Bir Yazıhane, Koç
Meraklılarına Yine Müjde, İlan, Kiralık Çamaşırlarınızı, İstanbul Umum-
i İlanat Odası
1940 2991 Ebüzziyazade [Velid
19 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Gitmemişti Ki Kalsın! (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
1941 2991 19 ŞB 1920 İmzasız Buhran-ı Şayia 1 Haber
1942 2991 19 ŞB 1920 İmzasız Polis Müdür-i Umumîsi 1 Haber
1943 2991 19 ŞB 1920 - Tebdil-i Muhtemel Olan Nureddin Bey 1 Fotoğraf
1944 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Sulh Konferansı Anadolu’da Osmanlı Hâkimiyetinin İbkasına 1 Haber
1945 2991 19 ŞB 1920 - 546 Sene Evvel İzmir Suleha Fethetmiş Olan Sultan Beyazıt Han 1 Resim
1946 2991 İzmir Timurlenk İstilasından Tahlise Muvaffak Olan Sultan Murat Han
19 ŞB 1920 - 1 Resim
Sânî
1947 2991 19 ŞB 1920 F. İstanbul Üçler Konferansının Müzakeratı 1 Haber
1948 2991 19 ŞB 1920 F. İstanbul Eko Dö Pari Gazetesinin Mütalaatı 1 Haber
1949 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Temps Gazetesi Türk Meselesinin Safahat Tekâmülüne Nakil Ediliyor 1 Haber
1950 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Boğazların Muhafazasına Mahsus Kat’at Teşkili İçin Layiha 1 Haber
1951 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Avrupa Mesail-i Siyasiyesi ve Amerika’nın İstinkâfı 1 Haber
1952 2991 19 ŞB 1920 İmzasız Mösyö Poincare’nin Mösyö Deschanel Tarafından İstihlafı 1 Haber
1953 2991 17 Şubattan İtibaren Riyaset-i Cumhur Makamını Bilfiil İhraz Eden Yeni
19 ŞB 1920 - 1 Resim
Reisicumhur Mösyö Paul Deschanel

63
1954 2991 19 ŞB 1920 Süleyman Nazif Perşembe Hasbihâlleri -3- Hâlâ O Maraz!.. 1 Sohbet
1955 2991 19 ŞB 1920 İmzasız Bolşeviklerle Lehistan Arasında Sulh Teşebbüsü 1 Haber
1956 2991 19 ŞB 1920 - Sulh Teklifinde Bulunan Sovyet Hükümeti Hariciye Komiseri Çiçerin 1 Fotoğraf
1957 2991 Çiçerin’in Telgrafına Cevap Veren Lehistan Hariciye Nazırı Mösyö
19 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Pethen
1958 2991 19 ŞB 1920 İmzasız Meclis-i Aynada Bir Hadise 1 Haber
1959 2991 19 ŞB 1920 - İtizar 1 İlan
1960 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Leipzig Muhakemesi Hakkındaki İtilaf Notası 2 Haber
1961 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mütelifin Mücrimin Komisyonu 2 Haber
1962 2991 19 ŞB 1920 F. İstanbul Almanya Kömür Vermezse 2 Haber
1963 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Tekaüd Edilen Fransa Süferası 2 Haber
1964 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Caillaux’nun Muhakemesine Başlanıyor 2 Haber
1965 2991 19 ŞB 1920 İmzasız Farelerin Yediği Kadıncağız 2 Haber
1966 2991 19 ŞB 1920 - Vücudu Fareler Tarafından Ekl Edilen Zavallı Kadıncağızın Naaşı 2 Fotoğraf
1967 2991 19 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
1968 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi Londra Ahdnamesi Tatbik Olunacak mı? 2 Haber
1969 2991 19 ŞB 1920 E(lif). A. Nitti’nin Konferanstaki Mutalibi 2 Haber
1970 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Wilson’un Milerand’a Mektubu 2 Haber
1971 2991 19 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Lehistan’da Reisicumhur İntihabatı 2 Haber
1972 2991 19 ŞB 1920 E(lif). A. İran Şahı İtalya’da 2 Haber
1973 2991 19 ŞB 1920 F. İstanbul Lübnan Heyet-i Murahhasası 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Ahmet Rüstem Bey’in Mebusluluğu, İki Mebusun
Askerlikten İstifası, Divan-ı Harpler Hakkında, Cuma Vaazları Hakkında,
1974 2991 Fukaraya Mahsus Ekmek, Şehrimize Gelen Erzak, Evvelki Geceki Harik,
19 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Meclis-i Mebusan: 11’inci İnikad (Kısmen Sansürlü), Şubat Maaşı, İki
Şehrin Derdesti, Harbiye Mektebi Talebesini Apoletlerdeki İşaretler,
Payitahtta Âhval-i Sıhhiye, İrtihal, Akit
Alemdar Sinemasında Şahane Kudret, Romatizma-Eski Cilt
Hastalıklarınızı, Memedeki Çocuklarınızı Seviyorsanız, Lisan Mektebi
1975 2991 Muallim Anjel, 1675, Doktor Ömer Abdurrahman, İlan Değildir
19 ŞB 1920 - 2 Reklam
Okuyunuz, Aldanmayınız, Frengi Belsoğukluğu, Doktor Besim Fuat,
Nick Kartel Altıncı Kitabı Çıktı- Siyah Elin İntikamı, Tedavihane-i
Umumî, Albayrak Çayı, Evet!, Nazar-ı Dikkat
Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Zayi Makbuz, Adliye Nâzaretinden,
1976 2991 Nukud Piyasası, Kiralık Hane, Tarsus Kâtip Adilliğinden, Galata’da
19 ŞB 1920 - 2 İlan
Hudud-ı Sıhhiye Müdiriyetinden, Ehemmiyetten Devir Tutmayınız!!! ,
Şam Vapuru
1977 2991 19 ŞB 1920 İmzasız Şubat Maaşat-ı Zatiyesinin Eyyam ve Avukat Tediyesi 2 Haber
1978 2992 Ebüzziyazade [Velid
20 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Garp ve Şark’ın Lüzum-ı İtilafı (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
1979 2992 20 ŞB 1920 İmzasız Binbaşı Arnold’u Son Seyahati Hakkında Ne Diyor? 1 Haber
1980 2992 20 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Fransa’da Riyaset-i Cumhur Tebeddülatı 1 Haber
Sabık Reis Mösyö Poincare’nin İnfikâk Eylediği ve Yeni Reisicumhur
1981 2992 20 ŞB 1920 - Deschanel’in Nazil Olduğu Paris’teki Muhteşem Eliysee Sarayının 1 Fotoğraf
Medhali
1982 2992 20 ŞB 1920 - Mösyö Poincare 1 Fotoğraf
1983 2992 Sabık Reisicumhur Mösyö Poincare’nin Muhteşem Bir Sarayda İnfikak
20 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
ile Nakl-i Mekân Eylediği Marboue Sokağındaki Hane
1984 2992 20 ŞB 1920 İmzasız Şefik ve Boghos Nubar Paşaların Muhtırası 1 Haber
Boghos Nubar ile Müştereken Müstakil Bir Kürdistan Teşkil Talebinde
1985 2992 20 ŞB 1920 - Bulunan ve Kendisine Kürtlerin Murahhas-ı Milliyesi Sözünü Veren 1 Fotoğraf
Şerif Paşa
1986 2992 Büyük Bir Ermenistan Teşkil İçin Şerif Paşa’nın da Muavenetinden
20 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
İstifade Etmek İsteyen Paris’teki Ermeni Heyeti Reisi Boghos Nubar Paşa
1987 2992 20 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Londra Konferansı’nın Müzakeratı 1 Haber
1988 2992 20 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Almanlar İmalat-ı Harbiyeye Devam Ediliyor 1 Haber
1989 2992 Almanya’daki İmalat-ı Harbiye Hakkında Meclis-i Mebusan’da
20 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Beyanatta Bulunan Fransız Harbiye Nazırı Mösyö Lefevre
1990 2992 20 ŞB 1920 İmzasız Ecved Bey Azil Edilmeyecek mi? 1 Haber

64
1991 2992 Şura-yı Umumî Milli: Meclis-i Mebusan 12’nci İnikad (Kısmen
20 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Snasürlü)
1992 2992 20 ŞB 1920 İmzasız Kabinenin Tasfiyesi Katiyen Mevzubahis Değil 2 Haber
Şuun-ı Hariciye: Bolşeviklerle Sulh Meselesi: Lloyd Georde’nin İzahatı,
Mücrimin Hakkındaki Komisyon, Harp Mücrimleri Hakkındaki Yeni
J. D(al), E(lif). A., F. Firar, Süfera Konferansının İçtimaı, Danzig’in Almanlar Tarafından
1993 2992 20 ŞB 1920 İstanbul, T(e). H(e). Tahliyesi, İran Şahı İtalya’da, Selahattin Eyyubi’nin Hafidi, Belgrad’da 2 Haber
R. Bir Suikast, Ferdinad’ı Talep Ediyorlar, Emlak-ı İslamiye İade
Ediliyormuş?, Hrisantos Efendi Şehrimizde, Robert College’de Dini
Dersler, Teşekkür, irtihal, Nukud Piyasası, Borsa
1994 2992 20 ŞB 1920 İmzasız Seyr-i Sefain Yeni Tarifesi 2 Haber
1995 2992 20 ŞB 1920 İmzasız Adalar Hattı 2 Haber
İlan Değildir Okuyunuz, Mücevherat- Para Arayanların Emvâl-i Menkule
İkrazat Sandığına Müracaatları, Tüccar ve Komisyonculara Müjde, Ordu
Donanma Pazarı, Elbise Ismarlayacaklara, Zevk-i Selim Yemek ve
1996 2992 İstirahat Salonu, Atanasyadi Biraderler, Sıhhat Lezzet Tuzu, Nazar-ı
20 ŞB 1920 - 2 Reklam
Dikkate, Üç Yüz, Nâşit Bey’in On Altıncı Sene-i Devriyesi Şerefine
İncili Çavuş, Prophylaxa, Yirmi Liraya, Mikroskoplar ve Alat-ı
Cerrahiye, Terzizade Osman Zeki, Mahremane Frengi ve Belsoğukluğu
Tedavihanesi, Paşabahçe’de, 1675
İstanbul’dan-Bursa’ya, Gayet Geniş Bir Dükkânımız, İhtar, Defter-i
Hakanî İdaresinden, Defter-i Hakanî İdaresinden, 122’nci Fransız Fırkası
1997 2992 20 ŞB 1920 - Kumandanlığından, Maarif-i Umumiye Nâzaretinden, Kiralık Dükkânlar, 2 İlan
Satılık Hane, Müceddid Kiralık ve Satılık Hane, Üç Yüz Şam Vapuru,
İstanbul Umum-i İlanat Odasına
1998 2992 Ahmet Hikmet
20 ŞB 1920 Gönül Hanım -14- 2 Roman
[Müftüoğlu]
1999 2993 Ebüzziyazade [Velid
21 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Millet ve Padişah 1 Makale
Ebüzziyazade]
2000 2993 21 ŞB 1920 İmzasız Bursa Kastamonu Valilikleri Dâhiliye Müsteşarlığı (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
2001 2993 21 ŞB 1920 - Bursa Vali-i Cedidi Keşfi Bey 1 Fotoğraf
2002 2993 21 ŞB 1920 - Dâhiliye Müsteşar-ı Cedidi Faik Ali Bey 1 Fotoğraf
2003 2993 21 ŞB 1920 - Kastamonu Valiliğine Asaleten Tayin Olunan Cemal Bey 1 Fotoğraf
2004 2993 21 ŞB 1920 İmzasız Divanımız Ne Olacak? 1 Haber
2005 2993 21 ŞB 1920 İmzasız İstanbul ve Boğazlar Mukadderatı Hakkında 1 Haber
2006 2993 21 ŞB 1920 - Mareşal Wilson 1 Fotoğraf
2007 2993 21 ŞB 1920 - Mareşal Foch 1 Fotoğraf
2008 2993 21 ŞB 1920 - General Franchet Desperey 1 Fotoğraf
2009 2993 21 ŞB 1920 - General Weygand 1 Fotoğraf
2010 2993 Beynelmilel Kontörlü Altına Vâzı Suret-i Tekrar Etmiş Olduğu Bildirilen
21 ŞB 1920 - 1 Harita
Çanakkale Boğazını Gösteren Harita
2011 2993 21 ŞB 1920 İmzasız Avrupa Matbuatı ve Mukadderatımız: Vahimiye Müstenid Mütalaalar 1 Haber
2012 2993 21 ŞB 1920 İmzasız Enver Paşa’nın mı Bendesi, Ferit Paşanınki mi Efkendesi? 1 Haber
“Fotoğraf Koleksiyonumuzdan Müstahrecdir.” Meclis-i Ayanda
2013 2993 21 ŞB 1920 - Kendilerine Muhalefet Aydınları İttihatsızlıkla İtmam Eden Fakat Mevki- 1 Fotoğraf
i İkbalde İken Enver Paşa’ya Bende Olan Keçecizade Azat Fuat Paşa
2014 2993 21 ŞB 1920 Süleyman Nazif Açık Mektup: Feylesof Rıza Tevfik Efendi’ye 1 Mektup
2015 2993 21 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mukadderatımız Etrafında: Millerand İlk Müzakerattan Memnun 2 Haber
2016 2993 21 ŞB 1920 İmzasız Avrupa Matbuatı ve Mukadderatımız: Lord Curzon’un Mühim Bir Nutku 2 Haber
2017 2993 Şuun-ı Hariciye: Wilson’a Verilecek Cevap, Tasvir-i Efkâr, Macar Tahtı
21 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Etrafında
2018 2993 21 ŞB 1920 - İtizar 2 İlan
2019 2993 21 ŞB 1920 Ferit Paşa Ferit Paşa’nın Ayanından Bir Zatın Muharririmize Beyanatı 2 Haber
2020 2993 21 ŞB 1920 İmzasız Wilson ve Bosfor (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
2021 2993 21 ŞB 1920 İmzasız Pan-Hristiyanizm Kongresi 2 Haber
2022 2993 21 ŞB 1920 İmzasız Mevize: (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
2023 2993 Cemiyet-i Umumî-i Belediye Emanetinin Acz ve Tereddüdü Tenkid
21 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Ediliyor (Kısmen Sansürlü)
2024 2993 21 ŞB 1920 İmzasız Ermeni Patriği Marsilya’da 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Selanik Resm-i Âlisi, Ariza-i Cevabiyenin Takdimi,
2025 2993 21 ŞB 1920 İmzasız Karnaval Namussuzlukları, Velayet Memurini Maaşatı, Cemil Paşa’nın 2 Haber
Marifetlerinden, Sıhhiyede Yeni Teşkilat, Zavallı Hizmetçi Kadınlar, 446

65
Bütçesi, Genç Yolcular Mecmuasının Bir İstizahı
2026 2993 Yayın
21 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Sebilürreşad Ceride-i İslamiyesi 2
Tanıtım
Çift Sancak Mamulâtı, Ordu Donanma Pazarı, Ecza-yı Kimyeviye ve
Edevat-ı Fennîye, Doktor Mehmet Zeki, Nazar-ı Dikkate, , 122’nci
2027 2993 21 ŞB 1920 - Fransız Fırkası kumandanlığından, Cuma Günleri Meccanen, Atanasyadi 2 Reklam
Biraderler, Naşit Bey’in On Altıncı Sene-i Devriyesi Şerefine İncili
Çavuş, Doktor Tevfik Rüştü, Tedavi Taksitle
Para Arayanlara, Emlak ve Anonim Şirket-i Osmanîsinden, Acele Satılık
2028 2993 21 ŞB 1920 - Köşk, Askerî Baytar Mektebi Müdiriyetinden, Ustabaşı Aranıyor, Acele 2 İlan
Satılık Arsa, , Her Nevi Davaya Vekalet Olunur, Şam Vapuru
2029 2994 Ebüzziyazade [Velid
22 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: General Fenalaşıyor mu? (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
2030 2994 22 ŞB 1920 İmzasız Ariza-i Cevabiyenin Takitimi 1 Haber
2031 2994 22 ŞB 1920 - Hüseyin Kazım Bey 1 Fotoğraf
2032 2994 İngiltere’nin Bahr-i Sefid Filosunun Limanımızda Gemilerin Evsaf ve
22 ŞB 1920 İmzasız 1 Haber
Kûtu Hakkında Tefsilat
2033 2994 Ahiren Limanımızı Ziyaret Eden İngiliz Bahr-i Sefid Filosu Sefaini
22 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Miyanında Amiral Sefinesi Olan Revenge Dretnotu
2034 2994 Şerif Paşa’nın Teşebbüsat-ı Maceraperestine Karşı Bediüzzaman Said
22 ŞB 1920 İmzasız 1 Haber
Kürdi’nin Beyanatı
2035 2994 22 ŞB 1920 İmzasız Memurin Dâhiliye Tebeddülatı 1 Haber
2036 2994 J. D(al)., T(e). H(e). Bolşevik Haberleri (Kısmen Sansürlü): Irkutsk’un İşgali, Lehistan ve
22 ŞB 1920 1 Haber
R., Matin Bolşevizm, Almanlar Rusya’ya Hicret Ediyor
2037 2994 22 ŞB 1920 İmzasız Mınakyan Efendi’nin Vefatı 1 Haber
2038 2994 22 ŞB 1920 - Hususi Ressamımızın Krokisi Mınakyan Efendi 1 Resim
Londra Konferansı Müzakeratı Devam Ediyor: Mösyö Millerand
Londra’ya Gidiyor (Kısmen Sansürlü), İstanbul Hakkındaki Mukarrerat
Etrafında-Londra’da Münakaşa, Sansürlü, Harp Mücrimlerimizin
T(e). H(e). R.,
2039 2994 Beynelmilel Bir Mahkeme Teşkil Edecekmiş, Müzakerat Ne Vakit İtmam
22 ŞB 1920 Entanet, B., F. 1 Haber
Edilecek, Venizelos’un Konferansta Avukatlığı, Venizelos’un Nikbinliği,
İstanbul
Muhtıra Muhtıra Üstüne, Hristantos Efendi’nin Faaliyeti, Ermeni Patriği
Londra’da, Patriğin Beyanatı, Bir de Pontus Meselesi!, Bizden Teminat
Alınacak, Londra’dan Cereyan-ı Ahval ve Müzakerat
2040 2994 Bir gün Londra’ya Avdet Eden Mösyö Millerand’a Refakat Eden İaşe
22 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Nazırı Mösyö Domeier
2041 2994 22 ŞB 1920 İmzasız Kaza Hırsızları Ne Oldu? 1 Haber
2042 2994 22 ŞB 1920 - Meşhur Kaza Hırsızlarından Mike 1 Fotoğraf
2043 2994 22 ŞB 1920 - Mike’nin Vefiki Vangel 1 Fotoğraf
Şuun-ı Hariciye: Wilson’un Notasına Dair, Cevap Gelmiş mi Gelmemiş
mi?, Sırp Kabinesi, Sabık Kaiser Antilles Adalarına Gidecek, Alman ve
2044 2994 T(e). H(e). R., F.
22 ŞB 1920 İngiliz Kuvve-i Hazariyeleri, Elize Sarayında Resm-i Kabul, Doktor 2 Haber
İstanbul
Tabe’nin Beyanatı, Yunan Kralının Seyahati, Mücrimin Komisyonun
İçtimaı
Şuun-ı Dâhiliye: Hazine-i Hassa Aleyhine Mühim Bir Dava, Huzur-ı
Hümayunda, Sükna Kanunu Meclise Gönderiliyor, Amasya
Mutasarrıflığı, Faik Ali Bey, Komisyon İçtimaı, İzmir Jandarma
Kumandanı Şehrimizde, İstanbul Vilayeti Binası, Adalar Ahalisine
2045 2994 22 ŞB 1920 İmzasız Vesika, Şirket-i Hayriye’nin Yeni Tarifesi, Mister Arnold’un Halef’i, 2 Haber
Konya’da Kış, Muvazene-i Maliye Encümeni, Yüzde Beş Tespitinde
Mükafat, Teşekkür, Teşekkür, Merih ile Muharebe, Tahakkuk mu
Ediliyor?, Dâhiliye Nazırının Kabul Günleri, Bir İstizan, Sera Vürudu,
İrtihal, Davet,Nukud Piyasası, Borsa
2046 2994 22 ŞB 1920 Süleyman Nazif Bir Mûcib 2 Sohbet
2047 2994 22 ŞB 1920 İmzasız Seyr-i Sefain Vaziyeti 2 Haber
2048 2994 22 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
Hem Ucuz Hem İkramiyeli, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu Şifa
Tedavihanesi, Doktor Artin Devletyan, Paşabahçe’sinde, 1675, İlan
Değildir Okuyunuz, Atanasyadi Biraderler, Nâşit Bey’in On Altıncı
2049 2994 22 ŞB 1920 - Sene-yi Devriyesi Şerefine İncili Çavuş, Müze-i Askerî Sineması, Yirmi 2 Reklam
Liraya, Şile İcra Memurlarından, Osman Zeki, Analı Kuluçka Makineleri,
Ömer Mahrem Sabunları, Tüccar ve Komisyonculara Müjde, Adem-i
İktidara Karşı
Seyr-i Sefainin Tarifesi, Şehremaneti Beyoğlu Dairesi, Tevhid-i
Mübayaat Komisyonundan, Satılık Hane, Kiralık konak, Acele Satılık İki
2050 2994 22 ŞB 1920 - Kargir, Hane ile Arsa, Satılık Kiralık Otomobil, Seyr-i Sefainin Yeni 2 İlan
Tarifesi, Şehremaneti Beyoğlu Müdiriyetinden, Acele Satılık, Ev
Sahiplerine, Köşk, Zayi Tatbik Mührü, Şam Vapuru

66
2051 29995 Ebüzziyazade [Velid
23 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Fransa ve Şark (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
2052 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Encümenlerde Faaliyet 1 Haber
2053 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Mösyö Deschanel ile Mühim Bir Mülâkat 1 Haber
2054 2995 23 ŞB 1920 - Fransız Reisicumhur Deschanel 1 Fotoğraf
2055 2995 23 ŞB 1920 - Meclis-i Ayan Azasından Ahmet Rıza Bey 1 Fotoğraf
2056 2995 23 ŞB 1920 E(lif). A. Ahmet Rıza ve Galip Kemal Beyler 1 Haber
2057 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Tasvir-i Efkâr 1 Haber
2058 2995 23 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Türkiye Meselesi ve Avam Kamarası 1 Haber
2059 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Tasvir-i Efkâr 1 Haber
2060 2995 23 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Konferansın Cuma Günkü İçtimaı 1 Haber
2061 2995 23 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Deschanel’in Şark Meselesi Hakkındaki Mektubu 1 Haber
2062 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Londra Konferansının Kararları Etrafında (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
2063 2995 Sulhumuz Hakkında Bugünlerde Avam Kamarasında Beyanatta
23 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Bulunacak Olan İngiliz Başvekili Lloyd George
2064 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Şehir İşleri 1 Haber
2065 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Adliye Nazırının Beyanatı 1 Haber
2066 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Tezviratın Devamı 1 Haber
2067 2995 23 ŞB 1920 - Müverrih Ahmet Refik [ALTINAY] Bey 1 Fotoğraf
2068 2995 23 ŞB 1920 - Abdülfeyyaz Tevfik Bey 1 Fotoğraf
Şuun-ı Hariciye: Bolşeviklerle Cereyan Eden Müzakere, Kaiser Hakkında
Verilen Nota, Mösyö Poincare’nin Yeni Vazifesi, Mösyö Birkenhead’ın
2069 2995 T(e). H(e). R., J.
23 ŞB 1920 Vazifesi, Nitti’nin Londra’ya Seyahati, İspanya Kralı Paris’de, Tayyare 2 Haber
D(al).
ile Gelen Gazete Muhabiri, Wilson’un Ahval-i Sıhhiyesi, Kambiyo
Meselesi
2070 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Jandarma Islahatı 2 Haber
2071 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Emir Hüseyin- Vehhabiler İhtilafı 2 Haber
2072 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Mısır Şayiaları Hakkında 2 Haber
2073 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Mevize-i Diniye Meselesi Hakkında 2 Haber
2074 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Türk Ocağına Yer Bulundu 2 Haber
2075 2995 23 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı İtikadan Haseki Hamamı 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Cemiyet-i Umumiye-i Belediye, Harp Kazançları
2076 2995 Vergisi, Polis Müdiriyeti Şuabatı, Suphi Beyin Vürudu, Hürriyet ve
23 ŞB 1920 Monitör 2 Haber
İtilaf’ın Fevkalade Bir İçtimaı, Layiha Talebi, Üç Metre Kar, Gelen
Zehair
Hırka Terzihanesi Açıldı, Hasan Kuvvet Şurubu, Kovazan Hapları
Belsoğukluğunun En Kati İlacıdır, Longines Dünyanın En Mükemmel
2077 2995 23 ŞB 1920 - Saatidir, Taksit ile Elbise, Ordu Donanma Pazarı Eşyası, Mikroskoplar ve 2 Reklam
Alat-ı Cerrahiye,, Dokuz Liraya Palto, Doktor Sani Yaver, Doktor Sabih
Rüştü
Satılık Hane, Ecza Piyasası, Tevhid-i Mübayaat Komisyonunda, İstanbul
2078 2995 Evkaf Müdiriyetinden, Beşiktaş ve Üsküdar’da Gayet Elverişli Hane,
23 ŞB 1920 - 2 İlan
Ertuğrul Sancağı Defter-i Hakanî İdaresinden, Beyoğlu Defter-i Hakanî
İdaresinden, Satılık Hane, Gülnihal Vapuru, Şam Vapuru
2079 2996 Ebüzziyazade [Velid
24 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Milletin Kuvveti 1 Makale
Ebüzziyazade]
2080 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Tarihte Devir Değiştiren Sözler ve Şahsiyetler 1 Haber
Mirabeau- Marquis de Dreux-Breze: 1879’da Fransa İhtilal-i Kebrine
Mebde Olan İlk Meclis-i Mebusan’da Meclisin Dağılması İçin Kral
2081 2996 Tarafından Verilen Emiri Meclise Tebliğ Eden Marquis de Dreux-
24 ŞB 1920 - 1 Resim
Breze’ye Karşı Hatib-i Şehir Mirabeau: “ Efendinize Gidin Söyleyin Ki
Biz Buraya Milletin İradesiyle Geldik ve Buradan da Ancak Süngülerin
Kuvvetiyle Çıkabiliriz.” Sözleriyle Mukabele Ederken
2082 2996 24 ŞB 1920 - Fransa İhtilal-i Kebirinin En Büyük Ricalinden Olan Meşhur Mirabeau 1 Resim
2083 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Londra Konferansındaki Müzakerat 1 Haber
2084 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Milerand’ın İzahatı 1 Haber
2085 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Venizelos Türkiye’ye Geldi Mi? 1 Haber
2086 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Müzakerat Ne Kadar Devam Edecek? 1 Haber
2087 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Milerand Londra’da Ne Kadar Kalacak? 1 Haber

67
2088 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Sabık Başvekil Barton’un Mutalibi 1 Haber
2089 2996 24 ŞB 1920 - Sabık Başvekili Levi Barton 1 Fotoğraf
2090 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Halledilen Mesail 1 Haber
2091 2996 Ahmet Refik
24 ŞB 1920 Sultan Selim-i Salis Zamanında İstanbul 1 Makale
[ALTINAY]
2092 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Sulh Murahhaslarımız Henüz Tayin Etmemişti 2 Haber
2093 2996 24 ŞB 1920 F. İstanbul Boğazların Murakabesine Memur Ordu Hakkındaki Proje 2 Haber
2094 2966 24 ŞB 1920 İmzasız Venizelos İzmir’e Gidecekmiş 2 Haber
2095 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Millerand’ın Paris’ten Hareketi 2 Haber
2096 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Antalya’daki İtalyan Tayyareci 2 Haber
2097 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Kazım Paşa’nın Marifperverliği 2 Haber
2098 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Vilayet-i Müstahlise Kuyudat-ı Resmisi 2 Haber
2099 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Tekâlif-i Maliyeden İstisna 2 Haber
2100 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Lehistan Cephesindeki Bolşevik Tahşidatı 2 Haber
2101 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Macaristan’da Reis-i Hükümet İntihabatı 2 Haber
2102 2996 Macar Riyaset Hükümetine İntiihab Edilen Milletperveran Reisi Amiral
24 ŞB 1920 - 2 Fotoğraf
Harthy
2103 2996 24 ŞB 1920 F.İstanbul Sosyalistler Yine Faaliyette 2 Haber
2104 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Röntgen’in Sinemaya Tatbiki 2 Haber
2105 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Yeni Sırp Kabinesi 2 Haber
2106 2996 24 ŞB 1920 F.İstanbul Mücrimler Meselesi 2 Haber
2107 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mahkemeye Nâzarete Memur Komisyon 2 Haber
2108 2996 24 ŞB 1920 F.İstanbul Mücrimler Hakkındaki Cevab-ı Muvafakat 2 Haber
2109 2996 24 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Caillaux’nun İkinci Muhakemesi 2 Haber
2110 2996 Bulgaristan Haberleri: Bulgaristan’da Rus Mültecileri, Komünist
24 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Mebusan Mahkemesi Meselesi
2111 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Hazım Beyefendi’ye Açık Mektup 2 Mektup
2112 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Mühterik İskiraz-ı Dâhiliye Senedatı 2 Haber
2113 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Üç Numaralı Divan-ı Harp 2 Haber
2114 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Tevkif 2 Haber
2115 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Tahliye 2 Haber
2116 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Ziyaret 2 Haber
2117 2996 24 ŞB 1920 İmzasız İngiliz Efrad-ı Bahriyesi 2 Haber
2118 2996 Samizade Süreyya
24 ŞB 1920 Binbaşı Arnold ile Bir Hasbihâl 2 Sohbet
[BERKEM]
2119 2996 Halil Nihat
24 ŞB 1920 Sihâm-ı İlham: Rıza Tevfik Bey’e 2 Şiir
[BOZTEPE]
2120 2996 Ahmet Hikmet
24 ŞB 1920 Gönül Hanım -16- 2 Roman
[Müftüoğlu]
2121 2996 Abdülfeyyaz Tevfik
24 ŞB 1920 Muhasebe-i Fennîye: İcmal-i Fennî 3 Makale
[YERGÖK]
2122 2996 Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusa 14’üncü İnikad (Kısmen
24 ŞB 1920 İmzasız 3 Haber
Sansürlü)
2123 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Harp Kabineleri ve Divan-ı Âli 3 Haber
2124 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Yeni Bütçemiz 3 Haber
2125 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Amerika Bahriyesinde Faaliyet: Yeni Bahriye Programı 3 Haber
2126 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Azerbaycan’da Bir Ziyafet 3 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayunda, Müteyemmim Bir Namzadelik,
2127 2996 24 ŞB 1920 İmzasız 240 Kanun-ı Muvakkat!, Reşat Hikmet Bet’in Rahatsızlığı, Ananat-ı 3 Haber
İslamiyeye Muhalif Bir Teklif
2128 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Beynelmilel Şura-yı Nisvan 3 Haber
2129 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Bir Rum Vapurunun Garkı 3 Haber
2130 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Emraz-ı Sâriye Mücadele Heyeti 4 Haber
2131 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Nazilli ve Çine İmdad-ı Sıhhiye Heyeti 4 Haber
2132 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Biga Hadisesi, Anzavur Çetesi 4 Haber

68
2133 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Karadeniz’de Torpiller 4 Haber
2134 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Rüstem Paşa’nın İstifası 4 Haber
2135 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Jandarma Serpuşları 4 Haber
2136 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Harikzedelere Hamam 4 Haber
2137 2996 24 ŞB 1920 İmzasız Sükna Kanunu 4 Haber
Ehven Faiz ile Para, Cilt Frengi ve Belsoğukluğuna, Doktor Sabih Rüştü,
Müze-i Askerî Sineması, Bir Hakikat-ı Mahsusa, Müsamere-i Tehire,!!!,
İngiliz Ayakkabı Mağazası, Kırmızı Etiketli Küçük Şişeler Derunundaki
Hakiki Kaol, Terzizade Osman Zeki, Selanik Bonmarşesi, Doktor Tevfik
Rüştü, Hilal ve Deniz, Albayrak Çayı, Diş Tabibi Hadi Neşet, Her Nevi
2138 2996 Dişli Çarkların Fireze Makinesiyle İmali, Elbise Ismarlayacaklara, Çift
24 ŞB 1920 - 4 Reklam
Sancak Mamulâtı, Doktor Selami Vehbi, İlan Değildir Okuyunuz, Taksit
ile Elbise, Sıhhi Lezzet Tuzu, Terziler Pazarı, Ev Sahiplerine, Kiynas-
Nazif, Mahremane Frengi ve Belsoğukluğu, Alemdar Sinemasında Emila
Zola, İki Gün Sonra Katıroğlu Çarşısında, Tüccar ve Komisyonculara
Müjde, Doktor Mehmet Zeki, Aldanmayınız, 4 Numara Haşimzade
Sigara Kağıdıdır, Ömer Mahrem Sabunları
2139 2997 Ebüzziyazade [Velid Bend-i Yevmî: Türkiye Hâkimiyeti ve Hristiyan Tebaa (Kısmen
25 ŞB 1920 1 Makale
Ebüzziyazade] Sansürlü)
2140 2997 25 ŞB 1920 İmzasız Kerenesky Bakü’de İdama Mahkûm Olmuş 1 Haber
2141 2997 Sabık Rus Hükümet-i İhtilaliyesi Reis-i Nazırı Olup İdama Mahkûm
25 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Edildiği Bildirilen Kerenesky
2142 2997 25 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Letonya’da Bolşeviklere Sulh Akit Edecek 1 Haber
2143 2997 25 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Rusya’daki Rehinelerin Terhis Meselesi 1 Haber
2144 2997 25 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Kolçak’ın İstirahat Ruhu İçin 1 Haber
2145 2997 25 ŞB 1920 İmzasız Darülfünun İrfan Merkezlerine Hürmet-i Medeniyetin Şiarıdır 1 Haber
2146 2997 25 ŞB 1920 - Darülfünun Manzara-yı Hariciyesi 1 Fotoğraf
Londra Konferansı Müzakeratı: Muahedenamemizin Tahririne
2147 2997 J. D(al)., T(e). H(e). Başlanmış, Üçler Meclisi Müzakeratı Hafi Tutuluyor, İtalya’nın Türkiye
25 ŞB 1920 1 Haber
R. Siyaseti, Millerand’ın Paris’ten Gidişine Kim Vekalet Edecek?, Millerand
Heyetinin Londra’ya Muvasalatı, Ermeni Patriği Faaliyeti
2148 2997 25 ŞB 1920 İmzasız Sinyor Vassallo’nun Konferansı 1 Haber
2149 2997 25 ŞB 1920 İmzasız Muzır-ı Şayiat Hakkında Harbiye Nazırının Tamimi 1 Haber
2150 2997 Ruşen Eşref
25 ŞB 1920 Anadolu Müşahidat ve Tahassüsatından: Niğde 1 Gezi Yazısı
[ÜNAYDIN]
2151 2997 25 ŞB 1920 İmzasız Biga’da Sükûnet 2 Haber
2152 2997 25 ŞB 1920 - Erkan-ı Harp Nevası Mütekaid Ali Rıza Paşa 2 Fotoğraf
2153 2997 25 ŞB 1920 İmzasız Dâhiliye Nazırının Beyanatı (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Meclis-i Vükelâ, Keşfi Bey, İstifsar-ı Hatır, Bir İrade-i
2154 2997 25 ŞB 1920 İmzasız Mülükane, Yaz Saati (Kısmen Sansürlü), İstanbul Vilayet Binası 2 Haber
Hakkında
Şuun-ı Hariciye: Amerika Siyasetinde Buhran, Kaiser Hakkında Nota,
Şarkî Purusya’da, İspanyol Kabinesinin İstifası, Mösyö Clemenceau’nun
Seyahati, Przemysl İstihkâmlarının Yerine, Almanya’daki Suikast Faili,
Meclis-i Mebusan’da, Esrarengiz Bir İstifa, Emanetin Talep Ettiği
2155 2997 J. D(al)., T(e). H(e).
25 ŞB 1920 Zamaim Meselesi, İngiliz Amiral Askerî Müzede, İngiliz Bahriyelerinin 2 Haber
R.
Cevelanı, Ekmek Fiyatlarının Tenzili Ziraat Cemiyeti, Sansürlü, Vefa
Harik Mahalleleri, Teali-i İslam Cemiyeti Hakkında, Polis Müdiriyeti
Maaşatı, İrtihal, İrtihal, Tebabet-i Akliyye Cemiyeti İçtimaları, Nukud
Piyasası, Borsa
2156 2997 Yayın
25 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Şark-ı iktisadiye 2
Tanıtım
Adem-i İktidara Karşı, Her Nevi Eşya Mukabilinde Gayet Ehven Şeraitle
İkraz ve İstikraz Etmek Arzu Edenlere, Alemdar Sinemasında Emila
Zola, Kemal Bey Sineması, Erenköy Sineması, Cilt Frengi ve
2157 2997 Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi, Romatizma-Eski Cilt Hasatlıklarınızı,
25 ŞB 1920 - 2 Reklam
İyi Resim Çıkartmak İsterseniz, Doktor Sabih Rüştü, Son Pişmanlık
Fayda Vermez, Ordu Donanma Pazarı, Şekerli Süt, Komik Sihir Naşit
Bey Kumpanyası, 9 Liraya Paltolar, İdrar Tahlili, Albayrak Çayı, Frengi
Belsoğukluğu, İlan Değildir Okuyunuz, 1675
Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Beyoğlu Daire-i Belediyesinden,
2158 2997 25 ŞB 1920 - Harbiye Nâzareti Sıhhiye Dairesinden, Satılık Dükkân, Satılık Hane, 2 İlan
Kiralık Hane, Selanik’te Arazisi Olan İnsanlara, Komisyoncu
2159 2998 Ebüzziyazade [Velid
26 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Vifak Yerine Nifak 1 Makale
Ebüzziyazade]
2160 2998 26 ŞB 1920 İmzasız İtalyan Mebusuyla Mesail-i Maliyemiz Hakkındaki Mülâkat 1 Haber

69
2161 2998 26 ŞB 1920 - Şehrimizde Bulunan İtalyan Mebus ve Muharrirlerinden Sinyor Vassallo 1 Fotoğraf
2162 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Batum’un Atisi 1 Haber
2163 2998 T(e). H(e). R., E(lif), Londra Konferansı Müzakeratı Etrafında: Londra Konferansı Müzakeratı,
26 ŞB 1920 1 Haber
A., B. İtalyan Nokta-i Nazarı Galip!, Tedabir-i Askerîye ve Bahriye
2164 2998 26 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Rusya ile Barışmalı mı, Barışmamalı mı? 1 Haber
2165 2998 26 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Lehistan’da Sulh Serâiti 1 Haber
2166 2998 26 ŞB 1920 - General Pilsudski 1 Fotoğraf
2167 2998 26 ŞB 1920 B. Beyaz Evin Etrafındaki Sır 1 Haber
2168 2998 26 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Yeni Sırp Kabinesi ve Fiume Meselesi Haber
2169 2998 26 ŞB 1920 - Yeni Kabinede Hariciye Nazırı Mösyö Trombich 1 Fotoğraf
2170 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Wilson ve Türkiye 1 Haber
2171 2998 26 ŞB 1920 E(lif). A. Cemahir-i Müttehide ve Mesail-i Sulhiye 1 Haber
2172 2998 26 ŞB 1920 E(lif). A. İsviçre Matbuatı ve Wilson’un Müdahalesi 1 Haber
2173 2998 26 ŞB 1920 J. D(al). Amerika Notasının Tehir-i İrsali 1 Haber
2174 2998 26 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Fransız Meclis-i Ayanında 1 Haber
2175 2998 26 ŞB 1920 - Ayandan Mösyö Krupi 1 Fotoğraf
2176 2998 26 ŞB 1920 Süleyman Nazif Perşembe Hasbihâlleri -4- : Üstat Ekrem’in Bir Müsveddesi 1-2 Sohbet
2177 2998 26 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Varşova Konferansına Doğru 2 Haber
2178 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Geçen Sonbahar Mahsulâtımız 2 Haber
2179 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Rusya’daki Esirlerimiz 2 Haber
2180 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Sivil Üseramız da Geliyor 2 Haber
2181 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
2182 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Divan-ı Harb-i Örfîde 2 Haber
2183 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Kadıköy İttihat Kulübünün Küşadı 2 Haber
2184 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Küçük Rütbeli Zabıtanın Tekaüdiyesi 2 Haber
2185 2998 26 ŞB 1920 Adil Adil Bey’in Bir Tekcibi 2 Haber
2186 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Biga Hadiseleri-Heyet-i Tahkikiyenin Avdeti 2 Haber
2187 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Bir Mütemehdinin Akıbeti 2 Haber
2188 2998 26 ŞB 1920 İmzasız İstihzarat-ı Sulhiyemiz (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
2189 2998 26 ŞB 1920 Abuk Ahmet Paşa Abuk Paşa’nın Beyanatı 2 Haber
2190 2998 26 ŞB 1920 - Nafia Nazırı Abuk Paşa 2 Fotoğraf
Şuun-ı Dâhiliye: Huzura Kabul, Arıza-i Cevabiye Takitimi, Fuat Selim
2191 2998 26 ŞB 1920 İmzasız Bey’in İstifası, Kürtlerin Sadakati, Şehrin Umur-ı Sıhhiyesi, İrtihal-i 2 Haber
Müessif, Nukud Piyasası, Borsa
Mikroskoplar ve Alat-ı Cerrahiye, Tedavihane-i Umumî, Kemal Bey
Sineması, Erenköy Sineması, Mehmet Bahaddin Kazmir Ticarethanesi,
İki Gün Sonra, Hanımefendilere, Kiralık Konak, Lisan Mektebi Muallim
2192 2998 26 ŞB 1920 - Anjel, Ömer Mahrem Sabunları, Beşiktaş’ta, Doktor Sabih Rüştü, 2 Reklam
Kömür, Yirmi Liraya En Birinci Kostüm, Taksit ile Elbise, Ucuz
Muayene 20 Kuruş, Müze-i Askerî Sineması, 1675, Osman Zeki,
Aldanmayınız, İlan Değildir Okuyunuz, Temsilleri
Zayi İlanı, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Fatih Sulh
2193 2998 Mahkemesinden, Fatih Sulh Mahkemesinden, Kiralık Konak, Beyoğlu
26 ŞB 1920 - 2 İlan
Bidayet Mahkemesi İkinci Hukuk Dairesinden, Kiralık Hane, Satılık
Hane, Darülbedayi Osmanî, Anadolu, Ustabaşı Aranıyor
2194 2999 Ebüzziyazade [Velid
27 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: İngiltere ve Şark Siyaseti 1 Makale
Ebüzziyazade]
2195 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Seyr-i Sefain Müdür-i Umumiliği 1 Haber
2196 2999 27 ŞB 1920 - Seyr-i Sefain Müdiriyet-i Umumîliğine Tayin Edilen Hüseyin Bey 1 Fotoğraf
2197 2999 Mukadderatımız Etrafındaki Müzakerat: Eko dö Pari ‘nin Haberleri,
27 ŞB 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Konferansta İzmir Meselesinin Müzakeresi
2198 2999 Avrupa Matbuatı ve Mukadderatımız: Temps’ın İki Mühim Makalesi
27 ŞB 1920 İmzasız 1 Haber
(Kısmen Sansürlü)
2199 2999 27 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Sabık İngiliz Başvekilinin Mücadele-i İntihabiyede Galebesi 1 Haber
2200 2999 27 ŞB 1920 - Mister Asquith 1 Fotoğraf
2201 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Bir Hüsn-ü Misal 1 Haber

70
2202 2999 Servet-i Mevcudesini Hilal-i Ahmere Teberru Suretiyle Bir Hüsn-ü Misal
27 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Vücuda Getiren Kastamonu Vali-i Esbak Merhum Ömer Ali Bey
2203 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Bolşeviklik ve İslamiyet-Darülhikme Reisi Ne Diyor? 1 Haber
2204 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Amerika’da İstifalar 1 Haber
2205 2999 27 ŞB 1920 - İstifa Mecburiyetinde Kalan Amerika Hariciye Nazırı Mister Lansing 1 Fotoğraf
2206 2999 Hariciye Nazırından Sonra İstifa Edeceği Anlaşılan Cemahir-i Müttehide
27 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Dâhiliye Nazırı Lien
2207 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Ticaret Odası İntihabatı 1 Haber
2208 2999 27 ŞB 1920 - Ticaret Odası Azalığına İntihab Edilen İstanbul Mebusu Hamit Bey 1 Fotoğraf
2209 2999 Ticaret Odası Azalığına İntihab Edilenlerden Sabık Ticaret Müdir-i
27 ŞB 1920 - 1 Fotoğraf
Umumîsi Hüseyin Münir Bey
2210 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Meclis-i Ayanın Arize-i Cevabiye Sureti (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
2211 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Yeni Tahrir-i Nüfus 2 Haber
2212 2999 27 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Rusya ve Konferans-Bolşeviklerle Münasebet Hakkındaki Beyanname 2 Haber
2213 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Lehistan ve Sovyet Hükümeti Münasebeti 2 Haber
2214 2999 27 ŞB 1920 Rus Matbuatı İdaresi Rostov’un İşgali 2 Haber
2215 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Şeyhülislam Efendi Hazretlerinin Beyanatı 2 Haber
2216 2999 27 ŞB 1920 E(lif). A. İngiltere Harp Mücrimleri 2 Haber
2217 2999 27 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Mösyö Wilson’un Cevabı 2 Haber
2218 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Yaz Saati 2 Haber
2219 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Alat-ı Lebeniye Meselesine Ait Takikat 2 Haber
2220 2999 27 ŞB 1920 - İtizar 2 İlan
Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayunda, Dâhiliye Nazırının Tamimi, Kuva-
2221 2999 yi Milliye Hakkında, Hilal-i Ahdar Cemiyeti, Şura-yı Askerî, Feci Bir
27 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Otomobil Kazası, Biga Hadisesi Hakkındaki Rapor, Malûmin Guzat
Lâyihası, Tekzib, İrtihal, Nukud Piyasası, Borsa
2222 2999 27 ŞB 1920 İmzasız Cemiyet-i Umumiye-i Belediye: Emanet İşleri Bütçesi 2 Haber
Kemal Bey Sineması, Elbise Ismarlayacaklara, Hasan Kuvvet Şurubu
Bütün Kuvvet Şuruplarının Kralıdır, Kavazan Hapları Belsoğukluğunun
2223 2999 En Kati İlacıdır, Lokanta, Analı Kuluçka Makinesi, Müze-i Askerî
27 ŞB 1920 - 2 Reklam
Sineması, Dikkat, İngilizce, Ehven Faizle Para, Aldanmayınız, İlan
Değildir Okuyunuz, Terzizade Osman Zeki, Selanik’te Arazisi Olan
İslamlara
Sıhhiye Müdiriyet-i Umumîsinden, Beyoğlu Defter-i Hakanî İdaresinden,
İstanbul Vilayetinden, Üsküdar Daire-i Belediyesinden, Adliye
2224 2999 Nâzaretinden, Acele Satılık, Satılık Hane, Sıhhiye Müdiriyet-i
27 ŞB 1920 - 2 İlan
Umumiyesinden, Umum Emekçiler Cemiyetinden, İstanbul Ettibba
Muhadenet Cemiyeti İçtimaı, Posta Telgraf Müdiriyet-i Umumiyesi
Memurin Müdiriyetinden
2225 3000 Ebüzziyazade [Velid
28 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Temps’ın Makale-i Mühimmesi ve Kuva-yı Milliye 1 Makale
Ebüzziyazade]
2226 3000 28 ŞB 1920 Cenap Şahabettin Dâhiliye Nazır-ı Cedidi 1 Fıkra
2227 3000 28 ŞB 1920 Seyit Abdulkadir Seyit Abdulkadir Efendi’nin Beyanatı 1 Haber
2228 3000 28 ŞB 1920 E(lif). A. Amiral Horthy ve Bolşevikler 1 Haber
2229 3000 28 ŞB 1920 - Amiral Horthy 1 Fotoğraf
2230 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Roma’dan Tayyare ile Gelen Tayyareci Sinyor Dall'Ongaro Ziyaret 1 Haber
2231 3000 Roma’dan İstanbul’a Tarik-i Havai İle Gelen İtalyan Gazeteci Sinyor
28 ŞB 1920 - 1 Resim
Dall'Ongaro
2232 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Sulhumuzun Esasatı Takrir Etmiş 1 Haber
2233 3000 28 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Çarşamba Günkü Müzakerat 1 Haber
2234 3000 28 ŞB 1920 E(lif). A. Mösyö Millerand’ın Beyanatı 1 Haber
2235 3000 28 ŞB 1920 İmzasız İtidal ve İtilaf Siyaseti 1 Haber
2236 3000 28 ŞB 1920 İmzasız İki Fransız Gazetesi Arasında Bir Münakaşa-yı Kalemiye 1 Haber
2237 3000 28 ŞB 1920 B. Duyun-ı Umumiyemiz Taksim Olunacak İmiş 1 Haber
2238 3000 28 ŞB 1920 J. D(al). Ermeni Katolik Patriği de 1 Haber
2239 3000 E(lif). A., Lloyd
28 ŞB 1920 Lloyd George’nin Beyanatı 1 Haber
George
2240 3000 28 ŞB 1920 Bonar Law Mister Bonar Law’ın Nutku 1 Haber

71
2241 3000 28 ŞB 1920 Bosfor Kuyud-ı İhtiraziye de Varmış 1 Haber
2242 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Tasvir-i Efkâr 1 Haber
2243 3000 28 ŞB 1920 J. D(al). Londra Muahedesi Neşir Olunacak 1 Haber
Avam Kamarasında Mesail-i Sulhiyemiz Hakkında Beyanatta Bulunarak
2244 3000 28 ŞB 1920 - İstanbul’un Hâkimiyet-i Semaniye Tahtında İkâ Edildiğini Beyan Eden 1 Fotoğraf
İngiliz Başvekili LIoyd George
2245 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Harbiye Nazırının Beyanatı 1 Haber
2246 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Sadr-ı Sakıta Dair Yârândan Birisi Neler Söylüyor! 1 Haber
2247 3000 Fazıl Ahmet
28 ŞB 1920 Hezel ve Mizah: Kalmıştır –Namık Kemal Bey’e Karşılık- 1 Şiir
[AYKAÇ]
2248 3000 28 ŞB 1920 B. Cemahir-i Müttehide Cemiyet-i Akvamdan Katiyen Çekiliyor mu? 2 Haber
2249 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Tasvir-i Efkâr 2 Haber
2250 3000 28 ŞB 1920 E(lif). A. Amerika’nın İmparatoriçesi mi? 2 Haber
2251 3000 28 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Reis-i Cumhurun İkinci Notası 2 Haber
2252 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Yeni Amerika Harbiye Nazırı 2 Haber
2253 3000 28 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Wilson ile Deschanel Arasında 2 Haber
2254 3000 Pek Mühim Olan Takrir-i Heyet Ayanınca Kabul Edilen Amerika
28 ŞB 1920 - 2 Fotoğraf
Senatosu Cumhuriyet-i Perveran Fırkası Rüesasından Mister Luche
Mütteferik Haberler: Londra’da Memnun Değiller mi?, Rusya Meselesine
2255 3000 J.D(al)., T(e). H(e).
28 ŞB 1920 Dair, İngiltere’de Hizmet-i Mecburiye-i Askeriyenin Lağvı, Caillaux’nun 2 Haber
R., E(lif).
Muhakemesi, Himaye-yi Eftal Kongresi, Fransa’da Mühim Bir Gece
2256 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Bulgar Haberleri: Takev’in Katili Teslim Olmuş! 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Selamlık Resm-i Âlisi, Mahfil-i Hümayunda, Islahat-ı
2257 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Dâhiliye Tatbik Olunacak, Meclis-i Vükelâ, İstifsar-ı Hatır, Dâhiliye 2 Haber
Nazırının İade-i Ziyareti, Biga Raporu
2258 3000 Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusan 14’ncü İnikad (Kısmen
28 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Sansürlü)
2259 3000 28 ŞB 1920 J. D(al). Olacakmış, Gidecekmiş… 2 Haber
2260 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Dünkü Mevize 2 Haber
2261 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Ağaçlı Dekovil 2 Haber
2262 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Türk Ocağında 2 Haber
2263 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Lengerhane Mazbatası 2 Haber
2264 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Bosfor’un Hezeyanlarından 2 Haber
2265 3000 28 ŞB 1920 İmzasız Ömer Ali Bey’in Cenaze Merasimi 2 Haber
2266 3000 Yayın
28 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Sebilürreşad Ceride-i İslamiyesi 2
Tanıtım
2267 3000 Yayın
28 ŞB 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Alay 2
Tanıtım
Cuma Günleri Meccanen, Haraka Terzihanesi, İyi Resim Çıkartmak
İsterseniz, İsviçre’nin Yemek Yağı, Eskişehir’de Kurt Sait Alafranga
2268 3000 28 ŞB 1920 - Sucuğu, Para Arayanlara, İnci, Doktor Sabih Rüştü, Muhabbet Köprüsü, 2 Reklam
Muamelat, Memedeki Çocuklarını Sevenlere, Âdem-i İktidara, Dişleriniz
İçin, Cuma Günleri Meccanen, Ömer Mahrem Sabunları
2269 3000 Zayi Mühür, Satılık Sandallar, Zayi Maaş Cüzdanı, Milli Orman ve İnşaat
28 ŞB 1920 - 2 İlan
Osmanlı Anonim Şirketi, Fırsattan İstifade, Tashih
2270 3001 Ebüzziyazade [Velid
29 ŞB 1920 Bend-i Yevmî: Milletin Fedakârlığı Karşısında 1 Makale
Ebüzziyazade]
2271 3001 29 ŞB 1920 İmzasız Maliye Hukuk Müşavirliği Teşkilatı 1 Haber
2272 3001 29 ŞB 1920 - Maliye Hukuk Müşavirliğine Memur Edilen Osman Bey 1 Fotoğraf
2273 3001 29 ŞB 1920 İmzasız Şehrimizde İtalyan Tayyareci ve Gazeteci 1 Haber
2274 3001 29 ŞB 1920 - Giornale D’Italia Gazetesi Muhabiri Sinyor Dall'Ongaro 1 Fotoğraf
Mukadderatımız Hakkında Müzakerat: Mösyö Millerand Konferansı,
Hakkımızdaki Müzakerat Ne Halde, Konferansın Cuma Günkü
Müzakeratı, Türkiye’nin Tamamiyeti ve Ekalliyetlerin Hukuku (Kısmen
2275 3001 T(e). H(e). R., F.
29 ŞB 1920 Sansürlü), Baghos Nubar’in Israrı, Venizelos’dan İzmir Ermeni Cemaati 1 Haber
İstanbul, Entanet
Reisine, Rusya-İtalya-Fransa ve İngiltere, Rusya ile Mübadelat-ı Ticariye
Meselesi, Bolşeviklerin Sulh Teşebbüsatı, Bessarabia’da Muharebat
(Kısmen Sansürlü)
2276 3001 29 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Fransa’daki Grev ve Meclis-i Nuzzar 1 Haber
2277 3001 29 ŞB 1920 İmzasız Bulgar Haberleri: Soberania’nın Feshi Etrafında 1 Haber

72
2278 3001 29 ŞB 1920 İmzasız Kürtler ve İslamiyet 1 Haber
2279 3010 12 MT 1920 - Mösyö Dolakrova 1 Fotoğraf
2280 3001 29 ŞB 1920 İmzasız İstanbul Valiliği 1 Haber
2281 3001 29 ŞB 1920 - İstanbul Vali-i Cedid Abdullah Bey 1 Fotoğraf
2282 3001 29 ŞB 1920 İmzasız Sayyağ-ı Müessif 1 Haber
2283 3001 29 ŞB 1920 - Merhum Reşat Hikmet Bey 1 Fotoğraf
2284 3001 29 ŞB 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusan 15’inci İçtima 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Meclis-i Vükelâ, Dâhiliye Encümeni Müdiranında, Biga
Hadisesi Raporu, Ankara Valisi Ziya Paşa, Rus Generalinin Teşekküratı,
Kardinal Dubois Rum Patrikhanesinde, Anzavur Ahmet, Zabıtanın Eytam
2285 3001 ve Eramiline Et, Muhacirin İçin Levazım-ı İnşaiye, Varda’da Lekeli
29 ŞB 1920 İmzasız 2 Haber
Humma, Polis Karakolu Tesisi, İsmail Efendi’nin Türrehatı, Ayıntap
Mebusları, Harik, Eşkıya Tenkili, Karar-ı Tefhimi, Akit, Darülacezeye
Ziyaret ve Tev-berru, Mağdurun-i Siyasiye Hakkındaki Rapor, Sansürlü,
Borsa, Nukud Piyasası
2286 3001 29 ŞB 1920 E(lif). A. Çin’deki Muhacirler 2 Haber
2287 3001 29 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi 2 Haber
2288 3001 29 ŞB 1920 İmzasız Wilson’un Cevabı 2 Haber
2289 3001 29 ŞB 1920 T(e). H(e). R. Wilson’un İkinci Notası 2 Haber
Şuun-ı Hariciye: Macar Sulhu Hakkında Nota, Fransız Sosyalist
2290 3001 29 ŞB 1920 İmzasız Kongresi, Avrupa’nın Vaziyet-i Maliyesi, Roma’daki Ermeni Mümessili, 2 Haber
Erzberger’in İstifası
1675, İlan Değildir Okuyunuz, Yirmi Liraya En Birinci Kostüm,
Albayarak Çayı, Terzizade Osman Zeki, Doktor Tevdik Rüştü, Müze-i
2291 3001 29 ŞB 1920 - Askerî Sineması, Taksit ile Elbise, Analı Kuluçka Makineleri, Bir 2 Reklam
Hakikat-ı Mahsusa, Muhabbet Köprüsü, Aldanmayınız, Dikkat, Evet!,
Ordu Donanma Pazarı, Doktor Sabih Rüştü
Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresinden, Topkapı Fıkraperver Müessesinden,
Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Satılık, 5 Mart Cuma Günü, Zayi
Şahadetname, Umum Ekmekçiler Cemiyetinden, Fatih Daire-i
2292 3001 29 ŞB 1920 - Belediyesinden, Mahâkim ve Devâir-i Adliyede Devam Saatleri, 2 İlan
Medresetü’l Kuzat Müdiriyetinden, Zayi Makbuz, Satılık Hane, Milli
Orman ve İnşaat Osmanlı Anonim Şirketi, Müceddid Satılık Kargir Hane,
Kiralık, Fırsattan İstifade Ediniz, Muhtasar Hesap Tüccarı
2293 3002 2 MT 1920 İmzasız Başmakalemiz Tehir Edilmiştir 1 Makale
2294 3002 2 MT 1920 İmzasız Kürtler ve Hilafet 1 Haber
2295 3002 2 MT 1920 İmzasız Şerif Paşa’ya Red ve Tekayyuk 1 Haber
2296 3002 2 MT 1920 İmzasız Çarın Katili 1 Haber
2297 3002 2 MT 1920 - Doktor Rusya Çarı Nikolay 1 Fotoğraf
2298 3002 2 MT 1920 - Rusya Çarını Kurşuna Dizdiren Dzeijinski 1 Fotoğraf
2299 3002 2 MT 1920 E(lif). A. Mukadderatımız Etrafında 1 Haber
2300 3002 2 MT 1920 T(e). H(e). R. Dünün Mühim Haberleri 1 Haber
2301 3002 Reşat Hikmet Bey Merhumun Cenaze Alayı-Yukarda Tabutun Sirkeci
2 MT 1920 - 1 Fotoğraf
İskelesine İhracı
2302 3002 2 MT 1920 İmzasız Kutup Fatihinin Vefatı 1 Haber
2303 3002 2 MT 1920 - Müteveffa Amiral Peary 1 Fotoğraf
2304 3002 2 MT 1920 İmzasız Batum’da Yunan Teşkilatı 1 Haber
Şuun-ı Hariciye: Adriyatik Meselesindeki Müşkülat, Bulgaristan’da
2305 3002 T(e). H(e). R., E(lif).
2 MT 1920 İntihabat-ı Cedide, Deschanel’in Hitabesi, Beynelmilel Mahkeme, Rusya 1 Haber
Amerika
ile Sulh, İzmir Hakkında Mühim İfşaat, Madrid ve Bern Sefaretleri
2306 3002 2 MT 1920 Cenap Şahabettin Yıl Sonu 1 Sohbet
2307 3002 Halil Nihat
2 MT 1920 Siham-ı İlham: Derler 1 Şiir
[BOZTEPE]
2308 3002 2 MT 1920 İmzasız Muallimlerin Grevi 2 Haber
2309 3002 2 MT 1920 İmzasız Baytar Mektebinin Tevhidi Hakkında 2 Haber
2310 3002 2 MT 1920 İmzasız Taklit Mecidiyeler 2 Haber
2311 3002 2 MT 1920 İmzasız Devâir İşleri 2 Haber
2312 3002 2 MT 1920 İmzasız Şehremanetinde Cemil Paşa’nın Yerine Hayrettin Bey 2 Haber
2313 3002 2 MT 1920 İmzasız Şehremaneti Vekili Hayrettin 2 Fotoğraf

73
2314 3002 2 MT 1920 - Müstafi Şehremaneti Cemil Paşa 2 Fotoğraf
2315 3002 2 MT 1920 İmzasız Sırbistan Müslümanlarının Mutalebatı 2 Haber
2316 3002 2 MT 1920 İmzasız Divan-ı Harb-i Örfî: Bugün ve Yarınki Muhakemeler 2 Haber
2317 3002 2 MT 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusan 16’ncı İnikad 2 Haber
2318 3002 2 MT 1920 - İstanbul Mebusu Mişon Ventura Efendi 2 Fotoğraf
2319 3002 2 MT 1920 - Kayseri Mebusu Rıfat Bey 2 Fotoğraf
2320 3002 2 MT 1920 İmzasız Harp Kabineleri Ortak Tahkikiye 2 Haber
2321 3002 2 MT 1920 İmzasız Anadolu’daki Jandarma Kuvveti (Kısmen Snasürlü) 2 Haber
2322 3002 2 MT 1920 İmzasız Şirket-i Hayriyenin Mütevali Yolsuzlukları 2 Haber
2323 3002 2 MT 1920 - Son Tarifeyi kabul Ettirmekte Maharet-i Mahsusa Gösteren Ali Bey 2 Fotoğraf
2324 3002 2 MT 1920 İmzasız Yeni Sene-i Maliye Merasimi 2 Haber
2325 3002 2 MT 1920 İmzasız Bir Cinayet Failinin Derdesti 2 Haber
2326 3002 2 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
2327 3002 2 MT 1920 Takvim-i Vâkayi Muvakkat Bütçe Kanunu 2 Haber
2328 3002 2 MT 1920 İmzasız Merbut-ı Cetvel 2 Haber
2329 3002 Abdülfeyyaz Tevfik
2 MT 1920 Muhasebe-i Fennî: İstifa-yı Beşer 3 Makale
[YERGÖK]
2330 3002 Ruşen Eşref
2 MT 1920 Anadolu Müşahedat ve Tahassüsatından: İki Fatma 3 Gezi Yazısı
[ÜNAYDIN]
2331 3002 2 MT 1920 İmzasız Şarkî Anadolu Ne Halde? (Kısmen Sansürlü) 3 Haber
Vilayet-i Şarkîyenin Bugünkü Perişan Halini İmkânın Müsaadesi
2332 3002 2 MT 1920 - Tespitinde Ahlâsa Sa’y ve Gayret Eyleyen 10’uncu Kolordu Kumandan 3 Fotoğraf
Mirliva Kazım Karabekir Bey
Şuun-ı Dâhiliye: Huzura Kabul, Aydın Mebusları ve Yeni Sene,
2333 3002 Amerika’da Tebaa-yı Osmaniye, Divar Kanunu ve Yeni Sene, Şura-yı
2 MT 1920 İmzasız 3-4 Haber
Askerî, Kaza-yı İrtihal ve Tedfin, Dâhiliyede, Tayin, Davet, İrtihal,
İrtihal, Temaşa Gazetesi, Nukud Piyasası, Borsa
Kimyahane Levazımatı, Müze-i Askerî Sineması, Alafranga Sucuk,
Hanımlara, Kaol, 9 Liraya Palto, Doktor Selami Vehbi, Ordu Donanma
Pazarı, Doktor Sami Yaver, Diş Tabibi Hadi Neşet, Doktor Mehmet Zeki,
İstanbul’da Yeni İcat Olunmuştur- Tandır Kebabı, Diken, İlan Değildir
Okuyunuz, Adem-i İktidara, Bir Hakikat-ı Mahsusa, Ömer Mahrem
Sabunları, Hilal ve Deniz, Yirmi Liraya En Birinci Kostüm, Doktor Sabih
Rüştü, Doktor Tevfik Rüştü, Şekerli Süt, Dişleriniz için, Tüccar ve
2334 3002 2 MT 1920 - Komisyonculara Müjde, Son Pişmanlık Payda Vermez, 4 Numara 4 Reklam
Haşimzade Sigara Kağıdı, Sigara Kağıdıdır,, Muhabbet Köprüsü,
Muamelat!!, Merak Etmeyiniz, Sıhhi Lezzet Tuzu, İyi Resim Çıkarmak
İsterseniz, Cilt Frengi Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi,Alemdar Sineması
Küçük Sevgili, Terziler Pazarı, Gontal İspanyol Her Nevi Burun-Boğaz
Nezlesine Karşı En Müessir Davadır, İsviçre’nin Yemek Yağı, Mehmet
Bahattin Fantezi Pantolonluk Kostümlük, Kavazan Hapları
Belsoğukluğunun En Kati İlacıdır, Osmanlı Anonim Lastik Şirketi
Kelepir, Müceddid Satılık Kargir Hane, İcar ile Hane Aranıyor, Satılık
Sütlü ve Gebe Kırım İnekleri, Emlak ve İkrazat Anonim Şirket-i
Osmanîyesi Müdiriyetinden, Harp Kömür Merkezi Müdiriyetinden, Zayi
Makbuz, Muallim ve Muallime Aranıyor, 5 Mart Cuma Günü, Tevhid-i
Mübayaat, Milli Orman İnşaat-ı Osmanlı Anonim Şirket-i Müdiriyet-i
2335 3002 2 MT 1920 - Umumîsinden, Muhtelifat-ı Umumiye Kasamlığından, Mektep 4 İlan
İradelerine Mühim Tavsîd, Kiralık Yazıhane, Tevhid-i Mübayaat
Komisyonundan, Saatlerinizi Ayarlayınız, , Acele Satılık Arsa, , Satılık
Hane, Satılık Dükkân, Acele Satılık Bostan, Satılık Dükkân, Fırsattan
İstifade Ediniz, Dükkân Küçük Şöhreti Büyük, Komisyoncu, Tayyare ile
Merih Yıldızına, Çay Piyasası, İstanbul Umum-i İlanat Odası
2336 3003 Ebüzziyazade [Velid
3 MT 1920 Bend-i Yevmî: İktisadi Tehlike 1 Makale
Ebüzziyazade]
2337 3003 3 MT 1920 İmzasız Muallimlerin Grevi (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
Mukadderatımız Etrafında Cereyan Eden Müzakerat: Boğazların Suret-i
2338 3003 B., J. D(al)., T(e).
3 MT 1920 Merakebesi, İngiltere’de Protesto Ediliyorlarmış?, Konferansın Son 1 Haber
H(e). R.
İçtimaı Roma’da, Limanımızda Alman Sefainin Tekarrübü Memnu
2339 3003 3 MT 1920 - Süfera Konferansı Reisi Mösyö Jules Combon 1 Fotoğraf
2340 3003 3 MT 1920 J. D(al). Bolşeviklerle Sulh Meselesi Etrafında 1 Haber
2341 3003 3 MT 1920 T(e). H(e). R. Bolşevik Sulhu Etrafında 1 Haber
2342 3003 Mektepler Kapalı, Muallimlerin Tatil İşgali Devam Ediyor… Komşu
3 MT 1920 - 1 Karikatür
Hanım (Yorganı Omuzlamış Olan Muallime Hitaben) –Oğlum, İşittik,

74
Burası Kapanmış Bari Kiraya Verseniz!...
2343 3003 3 MT 1920 İmzasız Harp Kabinlerine Ait Olarak ve Vesaikin Tetkiki 1 Haber
2344 3003 3 MT 1920 - Meclis-i Mebusan İkinci Şube Reisi Kemal Efendi 1 Fotoğraf
2345 3003 3 MT 1920 T(e). H(e). R. Bolşevik Sulhu Etrafında 1 Haber
2346 3003 Samizade Süreyya
3 MT 1920 Yetimler Arasında: Bir Mukaddime -1- 1 Gezi Yazısı
[BERKEM]
2347 3003 3 MT 1920 - Zavallı Yavrucaklar Darüleytama Girerken Ne Halde? 1 Fotoğraf
2348 3003 3 MT 1920 - Şehitzadeler Darüleytama Girdikten Sonra… 1 Fotoğraf
2349 3003 3 MT 1920 İmzasız Kardinal Dubois Gidiyor 1 Haber
2350 3003 3 MT 1920 - Fransız Kardinal Dubois 1 Fotoğraf
2351 3003 3 MT 1920 T(e). H(e). R. Daimi Bir Beynelmilel Mahkeme Teşkili 1-2 Haber
2352 3003 3 MT 1920 İmzasız Kürtlerin Sadakati 2 Haber
2353 3003 3 MT 1920 - Babanzade Naim Beyefendi 2 Fotoğraf
Şuun-ı Hariciye: Adriyatik Meselesi Etrafında, Yugoslavya
Murahhaslarının Teşebbüsatı, İtalya ve Arnavutluk, Komünist
2354 3003 J. D(al)., E(lif). A.,
3 MT 1920 Kongresinde Tevkifat, Fransa Sosyalist Kongresi, Fransız 2 Haber
T(e). H(e). R., B.
Şimendifercilerinin Grevi Etrafında, İtalya’da Tahtit-i Mekulat,
İstiryadis’in Hikâyesi, Patrikhaneye Yunanistan’da Tahisat
Ahval-ı Şuun-ı Dâhliye: Saray-ı Hümayunda, İsveç Sefirinin Resm-i
Vedai, Meclis-i Vükelâ, Tecziye Edilmişler, Sandal Bedesteni Tahkikatı,
2355 3003 Şura-yı Askerî, Haliç Şirketinde Tediyat, Tefhim Karar, Mahkeme Taliki,
3 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Tasfiye Kanunu, İspanyol Nezlesi, Muhacirlere Eşya Tevzii, Ferit Paşa
Kabinesinin Divan-ı Âli’ye Sevki Meselesi, Meclis-i Mebusan Reisi Kim
Olacak, Davet, Bir Ziya
2356 3003 Ahmet Hikmet
3 MT 1920 Gönül Hanım -17- 2 Roman
[Müftüoğlu]
2357 3003 Diken, Alemdar Sinemasında Küçük Sevgili, İnce Saz, Satılık, Biraz…
3 MT 1920 - 2 Reklam
Dikkat?, Hanımlara, İstanbul’da Yeni İcat Olunmuştur Tandır Kebabı
Nukud Piyasası, Borsa, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Kadıköy
Ahali-i Muhteremesine, Kiralık Köşk, İyi Kazanç ve İş Arayanlara, Boks
2358 3003 ve Pehlivanlık, Tavukçuluk Makine ve Alatı Aranıyor, Saatlerinizi
3 MT 1920 - 2 İlan
Ayarlayınız, Satılık Sütlü ve Gebe Kırım İnekleri, Kiralık, Satılık, Memur
Aranıyor, Arabacılar Cemiyetinden, Tayyare ile Merih Yıldızına, Bahriye
İçin, 10 Lira Bahşiş
2359 3004 4 MT 1920 İmzasız Başmakalemiz Tay edilmiştir 1 Makale
2360 3004 4 MT 1920 İmzasız Temps’ın Yeni Makalesi (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
2361 3004 4 MT 1920 İmzasız Defter-i Hakanî Emaneti 1 Haber
2362 3004 4 MT 1920 - Defter-i Hakanî Emanetine Tayin Edileceği Rivayet Olunan İhsan Bey 1 Fotoğraf
2363 3004 Tevhid-i Mübayaat Komisyonu Riyasetine Nakli Memûl Olunan Ziya
4 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Bey
2364 3004 4 MT 1920 İmzasız Ali Rıza Paşa Kabinesinin İstifası (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
2365 3004 4 MT 1920 - Sadr-ı Müstâfi Ali Rıza Paşa Hazretleri 1 Fotoğraf
2366 3004 4 MT 1920 İmzasız Ufuk-ı Mukadderatımızda Bir Tahavvül-i Makûs mu? 1 Haber
2367 3004 4 MT 1920 T(e). H(e). R. Lloyd George İstanbul Meselesini Yeniden Mebzu-ı Bahis Edecekmiş 1 Haber
2368 3004 4 MT 1920 T(e). H(e). R. Eski Muahede Layihasından Sarf-ı Nazar Etmiş 1 Haber
2369 3004 4 MT 1920 T(e). H(e). R. Lloyd George’nin Konferansındaki Talebi 1 Haber
2370 3004 4 MT 1920 T(e). H(e). R. İtalyan Başvekili Roma’ya Davet Ediliyor 1 Haber
2371 3004 4 MT 1920 İmzasız Meclis-i Mebusan Reisi Kim Olacak? 1 Haber
2372 3004 4 MT 1920 - Camî Bey 1 Fotoğraf
2373 3004 4 MT 1920 T(e). H(e). R. İstanbul’a Sevk Olunan Fransız Askerî 1 Haber
2374 3004 4 MT 1920 İmzasız Şehir İşleri 1 Haber
2375 3004 4 MT 1920 İmzasız Darülfünunda Müderris İntihabatı 1 Haber
2376 3004 4 MT 1920 - Halit Ziya Bey 1 Fotoğraf
2377 3004 4 MT 1920 Süleyman Nazif Perşembe Hasbihâlleri -5- : Kelamü’l Mülk 1 Sohbet
2378 3004 4 MT 1920 İmzasız Divan-ı Harb-i Örfîde: Hilal-i Ahdar Cemiyeti Nizamnamesi 2 Haber
2379 3004 4 MT 1920 İmzasız Vazife Uğrunda Polis Haşim Efendinin Ağır Mecruhiyeti 2 Haber
2380 3004 4 MT 1920 İmzasız Kürtlerin Sadakati 2 Haber

75
2381 3004 4 MT 1920 İmzasız Ecved Bey’in Tecziyesi 2 Haber
2382 3004 E(lif). A., T(e). H(e). Bolşeviklere Dair: Sovyetlerin Müracaat-ı Ahireleri, Bolşevik Sulh
4 MT 1920 2 Haber
R. Teklifatı ve Fransa
2383 3004 4 MT 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi 2 Haber
2384 3004 Müteferrik Haberler: konferansta Müzakerat-ı İktisadiye, Macar Naip
4 MT 1920 T(e). H(e). R. 2 Haber
Hükümeti, Yudeniç Ne Alemde?, Fransa’da Tatil-i İşgalin Hitamı
Şuun-ı Dâhiliye: Harik Komisyon-ı Âlisi, Arz-ı Veda, Tevfik Paşa, İran
Sefiri-i Cedidinin Müsvaleti, Bir Cemiyet-i Hafiye mi? Harp Kabineleri
Vesaik Hakkında, Maraş’a Bir Amerika Heyeti Gidiyor, Kiliseler
2385 3004 Arasında, Cuma Günü Mevaiz-i Diniye, Muhacirine Numune Köyü,
4 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Tramvay Arabaları, Giresun Vapuru, Almanya’daki Zabıtan, Şura-yı
Askerî Azalığı, Muhacirine Erzak İhdası, Mülkiye Müfettişliği, İzmir
Muhacirleri Müsameresi, Tekaüd Muamelesi İkmal Edilinceye Kadar,
Üsküp’te Rehber Gazetesi, Türk Uçağında, Davet, Nukud Piyasası, Borsa
2386 3004 Yayın
4 MT 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: İstanbul Seririyatı 2
Tanıtım
Ömer Mahrem Sabunları, Ordu Donanma Pazarı, Hanımlara, Bir
Hakikat-ı Mahsusa, İspanyol ve Her Nevi Burun Boğaz Nezlelerine Karşı
2387 3004 4 MT 1920 - En Müessir Devadır, İsviçre’nin Yemek Yağı, Mehmet Bahattin Fantezi 2 Reklam
Pantolonluk Kostümlük, Hilal ve Deniz, Merak Etmeyiniz, Yirmi Liraya
En Birici Kostüm, Biraz…Dikkat?, Şekerli Süt, Dişleriniz İçin
Memur Aranıyor, 5 Mart Cuma Günü, Tavukçuluk Makine ve Alatı
2388 3004 4 MT 1920 - Aranıyor, Kelepir Acele Satılık Bostan, Acele Satılı Arsa, Satılık, Satılık 2 İlan
Sütü ve Gebe Kırım İnekleri, Tayyare ile Merih Yıldızına
2389 3005 5 MT 1920 İmzasız Başmakalemiz Tayyedilmişti 1 Makale
2390 3005 5 MT 1920 İmzasız Kürtlerin Sadakati 1 Haber
2391 3005 5 MT 1920 İmzasız Buhran-ı Vükela Devam Ediyor (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
2392 3005 5 MT 1920 - Beyazıt mebusu Şefik Bey 1 Fotoğraf
2393 3005 Mesned-i Sadaretin Uhdesine Tevziine En Ziyade İhtimal Verilen
5 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Bahriye Nazır-ı Sabık Ayandan Salih Paşa
2394 3005 5 MT 1920 - Siverek Mebusu Bekir Sıtkı Efendi 1 Fotoğraf
2395 3005 5 MT 1920 İmzasız Buhran-ı Vükela Hakkında Mülâkatlarımız (Kısmen Sansürlü) 1 Mülâkat
2396 3005 5 MT 1920 - Sadr-ı Esbak Ahmet Azat Paşa Hazretleri 1 Fotoğraf
2397 3005 5 MT 1920 - Ayandan Çürüksulu Mahmut Paşa 1 Fotoğraf
2398 3005 5 MT 1920 - Harbiye Nazır-ı Esbak Mustafa Fevzi Paşa 1 Fotoğraf
2399 3005 5 MT 1920 - Şura-yı Devlet Reis-i Esbak Abdurrahman Şeref Bey 1 Fotoğraf
2400 3005 5 MT 1920 T(e). H(e). R. Londra’da Müzakerat Devam Ediyor 1 Haber
2401 3005 Mister Amiral Nitti Hitam Vereceğine ve Yalnız Umumiyetle İhtimal
5 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Verilmektedir
2402 3005 5 MT 1920 İmzasız Hindistan Müslümanlarının Nokta-i Nazarı (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
2403 3005 5 MT 1920 İmzasız Robert Cecil’in Komitesi 1 Haber
2404 3005 5 MT 1920 - Robert Cecil 1 Fotoğraf
2405 3005 5 MT 1920 T(e). H(e). R. Bolşeviklerle Musallaha İçin Murahhaslar Varşova’ya Gelmiş 1 Haber
2406 3005 5 MT 1920 İmzasız Bolşevikler ve İtilafyon 1 Haber
2407 3005 5 MT 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesi Hakkındaki Wilson’un Yeni Notası 1 Haber
2408 3005 5 MT 1920 T(e). H(e). R. İtalya-Sırbistan Müzakeratı 1 Haber
2409 3005 5 MT 1920 T(e). H(e). R. İktisat Meclisinin Mukarreratı 1 Haber
2410 3005 5 MT 1920 Enformasyon Varşova Konferansı Hakkında 1 Haber
2411 3005 5 MT 1920 İmzasız Avam Kamarasında 1 Haber
2412 3005 5 MT 1920 İmzasız 40 Gün Matem! 1 Haber
2413 3005 5 MT 1920 İmzasız Avrupa Gazeteleri ve Mukadderatımız 1 Haber
2414 3005 5 MT 1920 - İtizar 1 İlan
2415 3005 Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusan 18’inci İnikad (Kısmen
5 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Sansürlü)
2416 3005 5 MT 1920 İmzasız Meclis-i Mebusa Reisinin Nutku 2 Haber
2417 3005 5 MT 1920 - Meclis-i Mebusan Reis-i Cedidi Celalettin Arif Bey 2 Fotoğraf
2418 3005 5 MT 1920 İmzasız Bugünkü Boks Müsabakası 2 Haber
2419 3005 Bu Akşam Yeni Bir Müsabaka İcra Edecek Olan Türk Boksörü Kemal
5 MT 1920 - 2 Fotoğraf
Bey

76
2420 3005 5 MT 1920 İmzasız Selamlık Resm-i Âlisi 2 Haber
2421 3005 5 MT 1920 İmzasız Divan-ı Harb-i Örfîde 2 Haber
2422 3005 5 MT 1920 İmzasız Tahliye 2 Haber
2423 3005 Ahmet Hikmet
5 MT 1920 Gönül Hanım -19- 2 Roman
[Müftüoğlu]
Güzel İstanbul, Doktor Tevfik Rüştü, Behemehâl Qurizin İstimal Ediniz,
2424 3005 5 MT 1920 - Kevkeb, Kuvvet Şurubu, Müze-i Askerî Sineması, Kemal Bey Sineması, 2 Reklam
Sherlock Holmes’in Maveraları
Emval-i Menkule İkrazat Sandığı, Osmanlı Anonim Lastik Şirketi,
Emvâl-i Menkule İkrazat Sandığı, Nukud Piyasası, Borsa, Tevhid-i
Mübayaat Komisyonundan, Sıhhiye Müdiriyet-i Umumîsinden, İkrazat
Sandığı, Zayi Maaş Cüzdanı ve Tatbik Mührü, Galata Esham ve Tahvilat
2425 3005 5 MT 1920 - Borsasındaki Tali Satış, İlan, Maliye Satış, Kiralık Hane, Komisyoncu, 2 İlan
Posta Telgraf Müdiriyet-i Umumiyesi Memurin Müdiriyetinden, Anadolu
Daire-i Belediyesinden, Harp Kömür Merkezi Müdiriyetinden, Bandırma
Postası, Satılık Kanca Başı, Kıymettar Bir Arsa, Satılık, Satılık, Kiralık
Yazıhane, Muhtasar Hesap Tüccarı
2426 3006 Ebüzziyazade [Velid
6 MT 1920 Bend-i Yevmî: Yeni Hükümet Nasıl Teşekkül Etmeli (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
2427 3006 6 MT 1920 İmzasız Katliamlar 1 Haber
2428 3006 6 MT 1920 B. Tasniat Tezvirat ve Mutalebât 1 Haber
2429 3006 6 MT 1920 J. D(al). Musennea Katliam Meselesi 1 Haber
2430 3006 6 MT 1920 İmzasız İngiltere’de Amele Fırkası İş Başına mı Geçecek? 1 Haber
2431 3006 Küşad-ı Gonca-yı Dil Kaldı Bir Bahara Dahi?: Londra Konferansı Sure-i
6 MT 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Katiyede Dağıldı
2432 3006 6 MT 1920 T(e). H(e). R. Gelecek İçtima Nisanda İtalya’da Akdolunacak 1 Haber
2433 3006 6 MT 1920 E(lif). A. Çarşamba Günü Hakkımızda Mühim Müzakereler Cereyan Etmiş 1 Haber
2434 3006 6 MT 1920 E(lif). A. Mösyö Nitti’nin Azimetinden Evvel Mesail-i Muallâka Hallolunacak? 1 Haber
2435 3006 6 MT 1920 İmzasız Tasvir-i Efkâr 1 Haber
2436 3006 6 MT 1920 B. Amerikalılar Yunanlılara Müzahir mi? 1 Haber
2437 3006 6 MT 1920 J. D(al). Türkler Aleyhinde Neşriyat 1 Haber
2438 3006 6 MT 1920 İmzasız Buhran-ı Vükela Devam Ediyor 1 Haber
2439 3006 6 MT 1920 İmzasız Fransızca İstanbul 1 Haber
2440 3006 6 MT 1920 E(lif). A. Felemenk Kaiser’i Teslimden Suret-i Katiyede İmtina Ediyor 1 Haber
2441 3006 6 MT 1920 İmzasız Harikzedegan Apartmanları 1 Haber
Zavallı Harikzedeleri Bundan Sonra da Bir Nevi Hapishaneye Sokmak
2442 3006 6 MT 1920 - İçin İnşası Tasvir Edilen ve Planları Kiryakidis İsminde Bir Rum’a 1 Fotoğraf
Yaptırılan Yeni Apartmanların Resmi
2443 3006 6 MT 1920 İmzasız Hilal-ı Ahzar’ın İlk İçtimaı 1-2 Haber
2444 3006 6 MT 1920 - Hilal-i Ahzar Riyasetine İntihab Olunan Doktor Emin Paşa 1 Fotoğraf
2445 3006 6 MT 1920 - Reis-i Sani Doktor Mazhar Osman Bey 1 Fotoğraf
2446 3006 6 MT 1920 - Heyet-i İdare Azasından Doktor Milaslı İsmail Hakkı Bey 1 Fotoğraf
2447 3006 6 MT 1920 Süleyman Nazif Perşembe Hasbihâlleri: Kelamü’l Mülk -2- 2 Sohbet
2448 3006 6 MT 1920 T(e). H(e). R. Bolşeviklerle Sulh Meselesinde Amerikan Nokta-i Nazarı 2 Haber
2449 3006 6 MT 1920 T(e). H(e). R. Leh Meclis-i Mebusunda Müzakere 2 Haber
2450 3006 6 MT 1920 T(e). H(e). R. Rusya ve İtilafyon 2 Haber
2451 3006 6 MT 1920 E(lif). A. Cemiyet-i Akvam ve Rusya 2 Haber
2452 3006 6 MT 1920 İmzasız Boks Müsabakası 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayunda, Selamlık Resm-i Âlisi, Konya
2453 3006 Ziraat Memurları, Muallimlerin Maaşı, Yunanistan'daki Müslümanlar,
6 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Yeni Bir Banka Şubesi, Ticaret Odası Reisi İntihabı, Alat-ı Hekimiye,
Gâib Olan Müzakereler, Kahvehane Sahiplerinin Kayıt ve Tescili, Akit
2454 3006 T(e). H(e). R., J. Mütteferik Haberler: Azerbaycandaki İtalyan Heyeti, Trablus İntihabat
6 MT 1920 2 Haber
D(al). Kanunu, İtalya’da Ne Oluyor?
2455 3006 Yayın
6 MT 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Sebilürreşad Ceride-i İslamiyesi 2
Tanıtım
Hasan Kuvvet Şurubu, Hanımlara, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu Şifa
2456 3006 Tedavihanesi, Doktor Şükrü Mehmet, Antagold, Memedeki Çocukları
6 MT 1920 - 2 Reklam
Sevenlere, Bebek’te Tevfik Akif, Ehven Faizle Para, Basurlulara Geçmiş
Olsun, Sepet Fabrikası

77
Sermaye-i Dârâne, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, İlan, Ecza
Piyasası, Emlak ve İkrazat Anonim Şirket-i Osmanîyesi Müdiriyetinden,
2457 3006 6 MT 1920 - Zayi Mühür, Galata Eshâm ve Tahvilat Borsasındaki Satış, Bu Kelepiri 2 İlan
Kaçırmayınız, Satılık Emlak, Kadıköy Ahali-i Muhteremesine, Kiralık
Yazıhane, Satılık
2458 3007 Ebüzziyazade [Velid
7 MT 1920 Bend-i Yevmî: Vahdet-i Milliye Hükümeti Lazım! (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
Mukadderatımız Etrafındaki Müzakerat: İtalyan Başvekilinin
Munsafanesi, Muahedenin 22 Martta Bize Tevdine İhtimal Veriliyormuş,
2459 3007 T(e). H(e). R., E(lif).
7 MT 1920 Hakkımızdaki Müzakerat Ne Safhada?, Ermeniler Hudut Gösteriyorlar, 1 Haber
M., E(lif). A.
Boğazlar Hakkındaki Mukarrerat, Musennea Katliamlar Etrafında,
Çarşamba Günkü İçtimada
2460 3007 7 MT 1920 İmzasız Mesned-i Sadaretin Salih Paşaya Tevcihi 1 Haber
2461 3007 Mesned-i Sadaret Uhdesine Tevdi Buyrulan Sadr-ı Cedid Salih Paşa
7 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Hazretleri
2462 3007 Meşihat-ı İslamiye Uhdesinde İka Olunan Haydarizade İbrahim Efendi
7 MT 1920 - 1 Haber
Hazretleri
2463 3007 7 MT 1920 E(lif). A. Adriyatik Meselesi 1 Haber
2464 3007 7 MT 1920 J. D(al). İtalya Geniş Siyaset Taraftarı 1 Haber
2465 3007 7 MT 1920 İmzasız Trakya Hakkında Bulgar Nokta-i Nazarı 1 Haber
2466 3007 7 MT 1920 T(e). H(e). R. Varşova Konferansı Başlıyor 1 Haber
2467 3007 7 MT 1920 T(e). H(e). R. Bolşevik’lerin Romanya’ya Teklifatı 1 Haber
2468 3007 7 MT 1920 İmzasız Sadr-ı Cedidin Beyanatı 1 Haber
2469 3007 7 MT 1920 İmzasız Salih Paşa Kabinesi 1 Haber
2470 3007 7 MT 1920 İmzasız Tezvirat El’an Devam Ediyor 1 Haber
2471 3007 7 MT 1920 - Muhibb-i Azizimiz Pierre Loti 1 Fotoğraf
2472 3007 Pierre Loti’nin Gönderdiği Kartın Sureti İle Üzerinde Tarihi İrsalini
7 MT 1920 - 1 Resim
Meşar Posta Mührünü Hafi Zarf
2473 3007 7 MT 1920 İmzasız Yunan Başkumandanı İzmir’de 1 Haber
2474 3007 7 MT 1920 - Praskevopoulos 1 Fotoğraf
2475 3007 7 MT 1920 İmzasız İlyas Sami Efendi’nin Tahliyesi 1 Haber
2476 3007 7 MT 1920 İmzasız Hüsnü Bey de Tahliye Olmuş 1 Haber
2477 3007 7 MT 1920 İmzasız Harp Kabineleri Vesaiki 1 Haber
2478 3007 7 MT 1920 - Tahliye Olunan Muş Mebus-ı Sabık İlyas Sami Efendi 1 Fotoğraf
2479 3007 7 MT 1920 E(lif). A. Reis Wilson’un Ahval-i Sıhhiyesi 1 Haber
2480 3007 7 MT 1920 J. D(al). Terk-i Teslihat mı? 1 Haber
2481 3007 7 MT 1920 İmzasız Son Dakika: Sadr-ı Cedidin Muharririmize Beyanatı 1 Haber
2482 3007 Laziztan Mebusu
7 MT 1920 Kafkasya Akvamı Hakkında Tetkikat: Türkler- Ermeniler 2 Makale
Osman Nuri
2483 3007 7 MT 1920 İmzasız Muallimler Ne Olacak? 2 Haber
2484 3007 7 MT 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-i Milli: Meclis-i Mebusan 19’uncu İnikad 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: İzmir- Bandırma Köprüsü, Ticaret Odası Reis İntihabı,
2485 3007 Bir Müşterikin Şehrimize Vürudu, Küçük Zabıtanlar Hakkında Layiha,
7 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Zabıtanın Matlubatı, Almanya’daki Talebemiz, Ziya Müessif, Ömer
Seyfettin Bey’in İrtihali, Nukud Piyasası, Borsa
Yüzde Beş Faizle Para Veren ve Fahiş Faizle Başka Yerlere Bırakılan
Merhunatı Kurtaran, Müze-i Askerî Sineması, Doktor Tevfik Rüştü,
2486 3007 Kimyahane Levazımatı, Veresiye Sühulet Terzihanesi, Büyük Fırsat,
7 MT 1920 - 2 Reklam
Gontal İspanyol Her Nevi Burun-Boğaz Nezlesine Karşı En Müessir
Davadır, 9 Liraya Palto, Ehven Faizle Para, Son Pişmanlık, Şekerli Süt,
Adem-i İktidara, Basurlulara Geçmiş Olsun!
Mühendis Mektebi Müdiriyetinden, Kelepir Arabalar, Zayi Maaş Cüzdanı
ve Mühürler, İslam Müessesesi, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan,
2487 3007 Erbab-ı Müzayakaya, Maliye Satış Komisyonundan, İstanbul Defter-i
7 MT 1920 - 2 İlan
Hakanî Müdiriyetinden, Acele Satılıktır, Vapur Satın Almak İsteyenlere,
Gemlik Mahkeme-i Şerîyesinden, Kelepir Acele Satılık Bostan, Tali Satış
Komisyonundan
2488 3007 Ahmet Hikmet
7 MT 1920 Gönül Hanım -20- 2 Roman
[Müftüoğlu]
2489 3008 Ebüzziyazade [Velid
8 MT 1920 Bend-i Yevmî: İrade-i Milliyenin Zaferi (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
2490 3008 8 MT 1920 İmzasız Muallimlerin Grevi 1 Haber

78
2491 3008 T(e). H(e). R., Rober
8 MT 1920 Robert Cecil Beyanatı 1 Haber
Cecil
2492 3008 Bolşeviklerden Endişeye Mahal Olduğunu Cemiyet-i Akvamın Takviyesi
8 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Lazım Geldiğini Söyleyen Lord Robert Cecil
2493 3008 8 MT 1920 T(e). H(e). R. Japonların Ermeni Hükümetini Tasdiki 1 Haber
2494 3008 8 MT 1920 İmzasız Salih Paşa Kabinesi Derdest-i itmamdır 1 Haber
2495 3008 8 MT 1920 - Maliye Nâzaretine Tayini Muhtemel Aydın Mebusu Camî Bey 1 Fotoğraf
2496 3008 Maliye Yahut Nafia Nâzaretine Tayini Muhtemel Olan İstanbul Mebusu
8 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Ferit Bey
2497 3008 8 MT 1920 İmzasız Sadr-ı Cedid Hazretiyle Mülâkat 1 Mülâkat
2498 3008 8 MT 1920 İmzasız Son Dakika: Kabineyi Taraf-ı Ricalden Teşekkül Edecektir 1 Haber
Londra Konferansı Mukarreratı Etrafında: Mösyö Milerand’ın İtizarı,
2499 3008 T(e). H(e). R., E(lif). Mukadderatımız Hakkında Fransa Meclis ve Hükümeti Arasında İtilaf,
8 MT 1920 1 Haber
A. Şerâit-i Sulhiyemiz Ne Vakit Tekerrür Edecek?, Hakkımızda Asri Bir
Hatt-ı Hareket
2500 3008 8 MT 1920 İmzasız Bir Zat-ı Âlinin Beyanatı 1 Haber
2501 3008 8 MT 1920 T(e). H(e). R. Bitaraflar ve Cemiyet-i Akvam 1 Haber
2502 3008 8 MT 1920 T(e). H(e). R. Besarabya’nın Romanya’ya İlhakı 1 Haber
2503 3008 8 MT 1920 Süleyman Nazif Bir Cevap 1 Sohbet
2504 3008 8 MT 1920 İmzasız Trakya’ya Heyet-i Azami 1 Haber
2505 3008 8 MT 1920 Seyyid Taha Hayret! 2 Makale
2506 3008 8 MT 1920 - Seyyid Taha Efendi 2 Fotoğraf
2507 3008 Yunan Haberleri: Yunanistan’daki Müslümanların Mutalebatı, Yunan
8 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Ordusunun Tensiki
Şuun-ı Dâhiliye: Anzavur Şiddetle Takip Ediliyor, Cemiyet-i Umumiye-i
Belediye, Ticarethane Bedel İcarları ve Üsküdar Tüccar Esnafının Bir
2508 3008 8 MT 1920 İmzasız Teşebbüsü, Bir İrtihal-i Müessif, İade-i Ziyaret, Münhal İstanbul 2 Haber
Mebuslukları, Hazine-i Hassaya İade Edilecek Emlak, Cemil Paşa’nın
Marifetlerinden, Sibirya’daki Üseramız, Nişan, Vehip Paşa’nın Tahliyesi
2509 3008 8 MT 1920 - Merhum Ömer Seyfettin 2 Fotoğraf
Kemal Bey Sineması, Hanım Efendiler: En Büyük Takdir, Doktor Sani
2510 3008 Yaver, Doktor Rahmet Zeki, Hanımları, Frengi ve Belsoğukluğu,
8 MT 1920 - 2 Reklam
Dünyanın En Mükemmel Saatidir Longines, Doktor Hüsamettin,
Fransızca - İngilizce, Sermayedarına
Maliye Satış Komisyonunca, 9 Mart 226 Salı Günü, Divan-ı Harpte
Galata’da Eshâm ve Tahvilat Borsasında Tali Satış, Tevhid-i Mübayaat
2511 3008 Komisyonundan, Emlak ve İkrazat Anonim Şirket-i Osmanîyesi
8 MT 1920 - 2 İlan
Müdiriyetinden, Bu Kelepiri Kaçırmayın, Şehremaneti Muavinliği,
Nâzaretinden, Meclis-i Meşayihden, Tali Satış Komisyonundan,
Dâhiliye, Satılık
2512 3008 Ahmet Hikmet
8 MT 1920 Gönül Hanım -21- 2 Roman
[Müftüoğlu]
2513 3009 Ebüzziyazade [Velid
11 MT 1920 Bend-i Yevmî: Yeni Kabine -1- (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
2514 3009 Mukadderatımız Etrafında: Londra Konferansındaki Müzakerat, Yeni
11 MT 1920 B., E(lif). A. 1 Haber
Paris İçtimaı
2515 3009 11 MT 1920 İmzasız Defter-i Hakanî Emaneti 1 Haber
2516 3009 11 MT 1920 - Defter-i Hakanî Emin-i Cedidi Raşit Bey 1 Fotoğraf
2517 3009 11 MT 1920 E(lif). A. Kaiser Hakkındaki Felemenk Notası 1 Haber
2518 3009 11 MT 1920 E(lif). A. Mösyö Nitti’nin Romanya Avdeti 1 Haber
2519 3009 11 MT 1920 İmzasız Sulh Murahhaslığı Hakkında 1 Haber
2520 3009 11 MT 1920 İmzasız Yeni Nazırlarla Mülâkatımız 1 Haber
2521 3009 11 MT 1920 - Adliye Nazır-ı Cedidi Celal Bey 1 Fotoğraf
2522 3009 11 MT 1920 İmzasız Münhal İstanbul Mebusluları İntihabatı 1 Haber
2523 3009 Samizade Süreyya
11 MT 1920 Yetimler Arasında: Ortaköy Darüleytamını Ziyaret -2- 1-2 Gezi Yazısı
[BERKEM]
2524 3009 11 MT 1920 - Darüleytamdaki Şehitzadeler Teneffüs Saatlerinde Oynarlarken 1 Fotoğraf
2525 3009 11 MT 1920 - Ortaköy Darüleytamındaki Yavrucaklardan Bir Grup 1 Fotoğraf
2526 3009 11 MT 1920 İmzasız İki Gün Tatil Daha 1 Haber
2527 3009 11 MT 1920 - Et Meselesi Hakkındaki Mukarrerat-ı Nizamiye Münasebetiyle 1 Karikatür

79
2528 3009 11 MT 1920 İmzasız İki Günlük Vâkayi-i Mühimme Hulasası 2 Haber
2529 3009 11 MT 1920 İmzasız Refet Paşa’nın Mahkûmiyeti 2 Haber
2530 3009 11 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
2531 3009 11 MT 1920 - Evkaf Nâzaretine Tayin Olunan Ömer Hulusi Efendi 2 Fotoğraf
2532 3009 Ticaret ve Ziraât Nâzaretine Tayin Olunan Defter-i Hakanî Emin-i Sabık
11 MT 1920 - 2 Fotoğraf
Ziya Bey
2533 3009 11 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
2534 3009 Raif Necdet
11 MT 1920 Siyah Mektup (Kısmen Sansürlü) 2 Mektup
[KESTELLİ]
2535 3009 11 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
2536 3009 11 MT 1920 - İtizar 2 İlan
2537 3009 Şarkî Anadolu’da Bir Cevelanın İntibaat ve Tahassüsatı (Kısmen
11 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Sansürlü)
2538 3009 Ahmet Hikmet
11 MT 1920 Gönül Hanım -22- 2 Roman
[Müftüoğlu]
2539 3009 Ahmet Refik
11 MT 1920 Türkiye’de Mülteci Hükümdarlar 3 Makale
[ALTINAY]
2540 3009 11 MT 1920 - Rakoczi 3 Fotoğraf
2541 3009 11 MT 1920 - Demirbaş Şarl 3 Fotoğraf
2542 3009 11 MT 1920 - Tökeli İmre 3 Fotoğraf
2543 3009 11 MT 1920 İmzasız Şuun ve Mebahis-i İslamiye: Meclis-i Mebusan 16’ncı İnikad 3 Haber
2544 3009 11 MT 1920 İmzasız Sükna Kanunu 3 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Bahriye Nâzareti, Yeni Encümen-i Vükela, Meclis-i
2545 3009 11 MT 1920 İmzasız Vükelâ, Bomba ile Oynayan Çocuklar, Bulgaristan’la Posta Muhabbiratı, 3 Haber
İleri Refikimiz, Mevlid-i Nebevi Kıraati
2546 3009 11 MT 1920 M. E(lif). Resulzade Bir Kardeş Sesi: Azerbaycanlılar Osmanlıları Unutmuyorlar 3 Makale
2547 3009 11 MT 1920 İmzasız Muallimlerin Grevi 3 Haber
2548 3009 11 MT 1920 Mehmet Teşekkür 3 Haber
2549 3009 11 MT 1920 İmzasız Ahmet Rıza Bey’in Ayanlıktan İstifası 3 Haber
Nick Cartel: Onuncu Kitabı Çıktı, Cuma Günleri Meccanen, Âdem-i
İktidara, Para, Memedeki Çocuklarını Sevenler, Alsancak Ticarethanesi,
Ehven Faizle Para, Doktor Talat, Doktor Tevfik Rüştü, Doktor Lütfi,
Gülşen Maarif Mektebi, Tedavihane-i Umumî, İslam Müessesi, Şekerli
Süt, Ömer Mahrem Sabunları, Yirmi Liraya En Birinci Kostüm, Bir
Hakikat-ı Mahsusa, Uyuzun En Katî İlacı Antagolder, Behemehal
Qurizin İstimal Ediniz, Doktor Hüsamettin, Basurlulara Geçmiş Olsun!,
Kırmızı Etiketli Küçük Şişeler Derunundaki Kaol, Lisan Mektebi
2550 3009 11 MT 1920 - Muallim Anjel, Mahremane Frengi ve Belsoğukluğu, Hanımları, Tedavi 3-4 Reklam
Taksitle-İlaç Meccanen, Evet!, 4 Numara Haşimzade Sigara Kağıdıdır,
İdrar Tahlili, Besim Fuat, Son Pişmanlık Fayda Vermez, Güzel İstanbul,
Merak Etmeyiniz, , Sermayedarına, Büyük Fırsat, Her Nevi Dişli Fireze
Makinesiyle İmali, Mehmet Bahattin Ticarethanesi, Cilt Frengi ve
Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi, Veresiye Suhulet Terzihanesi, Sıhhi
Lezzet Tuzu, Sıhhat Tuvalet Pudrası, Hanımefendiler: En Büyük Taktir,
Hemen Elbiselerinizi, Terziler Pazarı, Doktor Şükrü Mehmet, Beşiktaş’ta,
Kimyahane Levazımatı, Sepet Fabrikası, Kuvvet Şurubu
Nukud Piyasası, Borsa, Zayi Maaş Tatbik Mührü, Kalanderhane
Mahallesi Muhtarlığından, Çay Piyasası, Et İşlerine Dair Mukarrerat-ı
Nizamiye, Emlak ve İkrazat Anonim Şirket-i Osmanîyesi
Müdiriyetinden, Emvâl-i Menkule İkrazat Sandığı, Osmanlı Anonim
Lastik Şirketi, Kiralık Köşk, Maliye Satış Komisyonunca, Galata’da
2551 3009 Eshâm ve Tahvilat Borsasında Tali Satış, Emval-i Menkule İkrazat
11 MT 1920 - 4 İlan
Sandığı, Kıymettar Bir Arsa, Kiralık Otel ve Kıraathane, İstanbul
Rüsumat Baş Müdiriyetinden, Kadıköy Ahali-i Muhteremesine, Kelepir
Arabalar, Üsküdar Daire-i Belediye, İş Aranıyor, Satılık, Vapur Satın
Almak İsteyenlere, Satılık, Bahriye Nâzaretinden, Dükkân Küçük Şöhreti
Büyük, Altay Vapuru, Anadolu, Zayi Maaş Cüzdanı, Bakkal Esnafının
Nazar-ı Dikkatine
2552 3010 Ebüzziyazade [Velid
12 MT 1920 Bend-i Yevmî: Yeni Hükümet ve Mebusan 1 Makale
Ebüzziyazade]
2553 3010 12 MT 1920 E(lif). A. Berlin Hadisesi: Adlon Otelindeki Vaka 1 Haber
2554 3010 12 MT 1920 - Hadiseden Dolayı Taht-ı Tevkife Alınan Prens Joachim 1 Fotoğraf
2555 3010 12 MT 1920 - Hadiseden Dolayı Tarziye Veren Alman Hariciye Nazırı Hermann Müller 1 Fotoğraf
2556 3010 12 MT 1920 - Berlin’e Adlon Otelinin Kâin Bulunduğu Meşhur Ihlamurlar Caddesi 1 Fotoğraf

80
2557 3010 12 MT 1920 İmzasız İrfan Ordusu Aç Bırakılırken Mebuslar Tahsisatlarını Tezbid Ediyorlar 1 Haber
2558 3010 12 MT 1920 İmzasız İstanbul Mebusluğu İntihabatı 1 Haber
Merhum Reşat Hikmet Bey’le Müstafi Fuat Selim Bey’in Haleflerini
2559 3010 12 MT 1920 - İntihab Etmek Üzere Vaka Olan Dünkü İntihab-ı Mebusanda Bir İntiba- 1 Fotoğraf
Adliye Nazırı Cemal Bey Darb İşaretiyle Gösterilmiştir
2560 3010 12 MT 1920 İmzasız Yeni Nazırlar 1 Haber
2561 3010 12 MT 1920 - Şura-yı Devlet Reis-i Cedidi Cemil Molla Bey 1 Fotoğraf
2562 3010 12 MT 1920 - Maliye Nazır-ı Cedidi Faik Nüzhet Bey 1 Fotoğraf
2563 3010 12 MT 1920 Bosfor Venizelos Ne Söylüyor 1 Haber
2564 3010 12 MT 1920 Bosfor Amerika Ayanının Fikri 1 Haber
2565 3010 12 MT 1920 T(e). H(e). R., Barto Mösyö Barto’nun Beyanatı 1 Haber
2566 3010 Fransız Meclis-i Mebusan Hariciye Encümeni Reis-i Sabık Başvekili
12 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Mösyö Barto
2567 3010 12 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
2568 3010 12 MT 1920 İmzasız Sinyor Dall'Ongaro 1 Haber
2569 3010 12 MT 1920 T(e). H(e). R. İsveç’te Sosyalist Kabinesi Teşekkülü 1 Haber
2570 3010 12 MT 1920 - Meşhur Sosyalist Bronting 1 Fotoğraf
2571 3010 12 MT 1920 T(e). H(e). R. Portekiz'de İhtilal Var mı? 1 Haber
2572 3010 12 MT 1920 T(e). H(e). R. İtalya da Hubunat-ı Vesikaya Tabi 1 Haber
2573 3010 12 MT 1920 T(e). H(e). R. Danimarka ve Cemiyet-i Akvam 1 Haber
2574 3010 12 MT 1920 T(e). H(e). R. Macar Sulhu Etrafında 1 Haber
2575 3010 12 MT 1920 İmzasız Fahri Paşa’nın İstidası 1 Haber
2576 3010 12 MT 1920 İmzasız Meclis ve Encümen-i Vükela 1 Haber
2577 3010 12 MT 1920 İmzasız Süleyman Elburuni Efendi 1 Haber
2578 3010 12 MT 1920 İmzasız Yirmi Milyon Drahmi 1 Haber
2579 3010 12 MT 1920 İmzasız Ödemiş Muallimlerinin Terk-i İşgali 1 Haber
2580 3010 12 MT 1920 T(e). H(e). R. Beynelmilel Para 1 Haber
2581 3010 12 MT 1920 İmzasız Hükümetin Beyannamesi 1 Haber
2582 3010 12 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
2583 3010 12 MT 1920 İmzasız Maliye Müsteşarlığı 1 Haber
2584 3010 12 MT 1920 - İbrahim Bey 1 Fotoğraf
2585 3010 12 MT 1920 İmzasız Şura-yı Umumî-İ Milli: Meclis-i Mebusan 22. İnikad 2 Haber
2586 3010 Kabul Olunan Zamaimi Almayacağının Huzur-ı Mecliste Resmen
12 MT 1920 - 2 Fotoğraf
Söyleyen Hasan Bey
2587 3010 12 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
2588 3010 Yayın
12 MT 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Hayattan Sayfalar 2
Tanıtım
2589 3010 Güzel İstanbul, Büyük Fırsat, İsteyenler, Büyük Fırsat, Kevkeb, Müze-i
12 MT 1920 - 2 Reklam
Askerî Sineması, Sabırsızlıkla Bekliyordunuz, Merak Etmeyiniz
Bu Kelepiri Kaçırmayın, Nukud Piyasası, Borsa, Boks Musâraaları,
Maliye Satış Komisyonunca, 15 Mart 226 Pazartesi Günü, Seyr-i Sefain
2590 3010 Yeni Tarifesi, Konya Mensucat ve Emtia Yurdu Osmanlı Anonim Şirketi
12 MT 1920 - 2 İlan
Müdiriyetinden, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, İtibar-ı Milli
Bankasından, Kiralık Köşk, İş Aranıyor Kiralık Otel ve Kıraathane,
Satılık Konak, Vapur Satın Almak,
2591 3010 Ahmet Hikmet
12 MT 1920 Gönül Hanım -23- 2 Roman
[Müftüoğlu]
2592 3011 Ebüzziyazade [Velid
13 MT 1920 Bend-i Yevmî: Anlaşamamak Derdi (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
2593 3011 13 MT 1920 İmzasız Reşit Beyle Mülâkat 1 Mülâkat
2594 3011 13 MT 1920 - Reşit Bey 1 Fotoğraf
2595 3011 13 MT 1920 E(lif). A. Yeni Kabineye Dair 1 Haber
2596 3011 E(lif). A., Mukadderatımız Etrafında: Daha Kaç Konferans Olacak?, Kürt ve
13 MT 1920 1 Haber
Bosfor Ermeni İtilafı?!, Ermeni Patriği Zaven Marsilya’da
2597 3011 13 MT 1920 E(lif). A. Roma’daki Müzakerat 1 Haber
2598 3011 13 MT 1920 E(lif). A. Yeni Portekiz Kabinesi 1 Haber

81
2599 3011 13 MT 1920 T(e). H(e). R. Adlon Oteli Hadisesi Etrafında 1 Haber
2600 3011 13 MT 1920 T(e). H(e). R. Mutalibi İsaf Olunmuş 1 Haber
2601 3011 Meclis-i Mebusan Bütçe-i Muvazebesiyle Meşgul- Muallimlerin
13 MT 1920 - 1 Karikatür
Boğazından Kesileni Mebuslara Peşkeş Çekiyorlar!...
2602 3011 13 MT 1920 İmzasız Muallimlerin Grevi 1 Haber
2603 3011 13 MT 1920 İmzasız Sanayi-i Nefise Talebesinin Türk Tahsili Devam Ediyor 1 Haber
2604 3011 13 MT 1920 - Sanayi-i Nefise Mektebi Müdürü Nazmi Ziya Bey 1 Fotoğraf
2605 3011 Talebenin Terk-i Tahsili Neticesi Olarak Boş Kalan Sanayi-i Nefise
13 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Dershanelerinden Biri ve Modelleri
2606 3011 13 MT 1920 İmzasız Birinci İngiliz Filosu Limanımızda 1 Haber
2607 3011 13 MT 1920 İmza Mahfuzdur Bir Temenni 1 Sohbet
2608 3011 13 MT 1920 İmzasız Mekteb-i Âliye ve Darülfunun Islahı 1 Haber
2609 3011 13 MT 1920 - Tedrisat-ı Âliye Müdürü Refik Bey 1 Fotoğraf
2610 3011 13 MT 1920 İmzasız Bern Sefareti 1 Haber
2611 3011 13 MT 1920 T(e). H(e). R. İngiltere de Önü Alınan Tatil İşgali 1 Haber
2612 3011 13 MT 1920 Vassallo Sinyor Vassallo’nun Beyanatı (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
2613 3011 13 MT 1920 - İtalyan Mebusu ve Muhabiri Sinyor Vassallo 2 Fotoğraf
2614 3011 13 MT 1920 İmzasız Yağmalarlık Etrafında 2 Haber
2615 3011 13 MT 1920 İmzasız Meclis-i Ayan 18’inci İçtima 2 Haber
2616 3011 13 MT 1920 E(lif). A. Bolşeviklere Dair: Finlandiyalıların Taarruzundan Sonra Sulh! 2 Haber
2617 3011 13 MT 1920 T(e). H(e). R. Varşova Konferansında Cereyan-ı Müzakerat 2 Haber
2618 3011 13 MT 1920 Rus Ajansı Alemdar ve Rusya 2 Haber
2619 3011 13 MT 1920 T(e). H(e). R. İktisadi Muhtıra 2 Haber
2620 3011 13 MT 1920 - Tashih 2 İlan
Şuun-ı Dâhiliye: Selamlık Resm-i Âlisi, Huzur-ı Hümayunda, Gümrük
2621 3011 Kaçakçılığına Karşı, Bosfor’un Rivayetlerinden, Yaz Saati ve Adliye
13 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Nâzareti, Bir Yunanlı Sarıkın Derdesti, Menkıbe-, Mevlid-i Nebevi
Kıraati
2622 3011 Yayın
13 MT 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Diken Çıktı 2
Tanıtım
2623 3011 Yayın
13 MT 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Tedrisat Mecmuası 2
Tanıtım
2624 3011 Yayın
13 MT 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Spor Âlemi 2
Tanıtım
2625 3011 Yayın
13 MT 1920 İmzasız Asar-ı Münteşire: Alay 2
Tanıtım
Alemdar Sinemasında Cihan Haydutları, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu
Şifa Tedavihanesi, Veresiye Suhulet Terzihanesi, Komisyonunca, Kemal
2626 3011 Bey Sinemasında, Doktor Mehmet Zeki, Doktor Operatör Cafer Tayyar,
13 MT 1920 - 2 Reklam
Sepet Fabrikası, Müsamere-i Tehire, Yirmi Liraya En Birinci Kostüm,
Alafranga Sucuk Geldi, Düğün Yaparsanız, Askerî Baytar Mektebi,
Victoria Sisteminde Küpe Arabası, Yaz geliyor
Galata’daki Eshâm ve Tahilat Borsasındaki Tali Satış, 10 Mart 226
Pazartesi Günü, Galata’daki Eshâm ve Tahvilat Borsasındaki Tali Satış
2627 3011 Komisyonunca, Kadıköy Ahali-i Muhteremesine, Ziraat ve Ticaret
13 MT 1920 - 2 İlan
Nâzaretinden, Üsküdar Defter-i Hakanî İdaresinden, Osmanlı Seyr-i
Sefain İdaresi Ser Acenteliğinden, Bursa Bidayet Hukuk
Mahkemesinden, Kiralık Arsa
2628 3012 Ebüzziyazade [Velid
14 MT 1920 Bend-i Yevmî: Vaziyete Hâkim Olmak Lüzumu (Kısmen Sansürlü) 1 Makale
Ebüzziyazade]
2629 3012 14 MT 1920 İmzasız Evkaf Nâzaretinin Beyanatı 1 Haber
2630 3012 Bahriye Nâzaretine Tayini Mevzubahis Edilen Nafia Nazırı Esbak
14 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Mirliva Ziya Paşa
2631 3012 14 MT 1920 İmzasız Yeni Arnavutluk Kabinesi 1 Haber
2632 3012 14 MT 1920 - Yeni Arnavutluk Kabinesinin Teşkil Eden Süleyman Fehmi Bey 1 Fotoğraf
2633 3012 Mukadderatımız Etrafında: Londra’daki İçtimalar, Venizelos’un Reyi
14 MT 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Sorulmuş, Venizelos’un Nikbinliği
2634 3012 14 MT 1920 İmzasız Mesail-i Hazıra Etrafında: Sulh Murahhaslarımız 1 Haber
2635 3012 14 MT 1920 İmzasız Anadolu’da Asayiş 1 Haber
2636 3012 14 MT 1920 İmzasız Nevşehir Hadisesi Hakkında 1 Haber

82
2637 3012 14 MT 1920 İmzasız Muallimin Grevi Henüz Neticelenmedi 1 Haber
2638 3012 14 MT 1920 - Terk-i Tahsil Eden Sanayi Mektebi Talebesinden Bir Grup 1 Fotoğraf
2639 3012 14 MT 1920 İmzasız Ferit Paşa Yârân ve Mukarrabini 1 Haber
2640 3012 Sadr-ı Sakıt Ferit Paşa’nın Ecnebi Gazetelerini İntişar Eden Bir
14 MT 1920 - 1 Karikatür
Karikatürü
2641 3012 Celal Sahir Vefaşar Dostumuz Muhterem Pierre Lotti’nin Yeni Bir Mektubu:
14 MT 1920 1-2 Mektup
[EROZAN] Mektubun Sureti
2642 3012 14 MT 1920 T(e). H(e). R. Bolşeviklerle Sulh 1 Haber
2643 3012 Bolşeviklerin Sulh Teklifine Mukabil Şeraiti İlan Eden Lehistan
14 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Cumhuriyeti Reisi General Pilsudski
Şuun-ı Dâhiliye: Meclis-i Vükelâ, Muhasebat-ı Maliye Müdir-i
Umumîliği, İmdad-ı Mecruhin Merkezleri, Meclis-i Mebusan: 23’üncü
İnikad (Kısmen Sansürlü), Aydın Vali Vekâleti, Seyr-i Sefainin Tezbit-i
Ücret Talebi, Tıbbiyelilerin Yüzbaşılığı, Almanya’da Tahsilde Bulunan
Harbiye Talebesi, Galatasaray’da Fransız Muallimler, Harp Kabineleri
2644 3012 14 MT 1920 İmzasız Vesaik, Darüşşafakaya Teberruat, Remzi Paşa’nın Evrak Muhakemesi, 2 Haber
Posta Heyet-i Teftişeye Müdiriyeti, Şehir Postanelerinin Seddi Etrafında,
Nezafet-i Fennîye Umuru, Divan-ı Harb-i Örfîde, Bugünkü Muhakeme,
Avrupa’daki Talebemizin Maaşları, Askerî Divan-ı Harpler Bulgur
Palas’ta, Çerkez Bekir Bey’in Muhakemesi, Rasadat-ı Cevviye
Merkezleri, Harikzedelere Hamam, Sansürlü, Nukud Piyasası, Borsa
2645 3012 Hârici Haberleri: Berlin Hadisesi Etrafında Bir İstizah, Tamirat
14 MT 1920 T(e). H(e). R. 2 Haber
Komisyonu Hakkında
Doktor Operatör Cafer Tayyar, Ordu-Donanma Pazarı, Nermin, Para,
Alemdar Sinemasında Cihan Haydutları, Bebek’te Tevfik Akif, Şekerli
2646 3012 14 MT 1920 - Süt, Doktor Tevfik Rüştü, Müze-i Askerî Sineması, Ehven Faizle Para, 2 Reklam
Zabıtadan Bir Rica, Sabırsızlıkla Bekliyordunuz, Ömer Mahrem
Sabunları
Galata’da Esham ve Tahvilat Borsasındaki Tali Satış Komisyonunca, 16
Mart 226 Salı Günü, Kiralık Müceddid Hane, Maliye Satış
2647 3012 14 MT 1920 - Komisyonundan, Maliye Satış Komisyonundan, Kiralık Yazıhane, 2 İlan
Kiralık Yazıhane, Kelepir Arabalar, Maliye Satış Komisyonunca, Satılık
Hane, Gözünüzü Açınız
2648 3012 Ahmet Hikmet
14 MT 1920 Gönül Hanım -24- 2 Roman
[Müftüoğlu]
2649 3013 15 MT 1920 İmzasız Başmakalemiz Tayyedilmişti 1 Makale
2650 3013 15 MT 1920 İmzasız Türk-Ermeni İtilafı 1 Haber
2651 3013 15 MT 1920 T(e). H(e). R. Hindenburg Reis-i Hükümet mi Olacak? 1 Haber
2652 3013 15 MT 1920 İmzasız Tasvir-i Efkâr 1 Haber
2653 3013 15 MT 1920 T(e). H(e). R. Lord Curzon’un Bir Nutku 1 Haber
2654 3013 15 MT 1920 - İngiltere Hariciye Nazırı Lord Curzon 1 Fotoğraf
2655 3013 15 MT 1920 İmzasız Cemiyet-i Umumiye-i Belediye 1 Haber
2656 3013 15 MT 1920 İmzasız Hindistan Hilafet-i Heyeti 1 Haber
2657 3013 15 MT 1920 İmzasız Bosfor’un Rivayetlerinden 1 Haber
2658 3013 15 MT 1920 İmzasız Şevket Turgut Paşa’nın Murahhaslığı 1 Haber
2659 3013 15 MT 1920 İmzasız Sadrazam Paşa’nın Beyanatı (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
2660 3013 15 MT 1920 İmzasız Muallimin Grevi Hitam Buldu- Bugün Tedrisat Başlıyor 1 Haber
2661 3013 15 MT 1920 İmzasız Sükna Kanunu Şura-yı Devlette İlan-ı Tebyiz Edilecek 1 Haber
2662 3013 15 MT 1920 İmzasız İzmir Ahvali 1 Haber
2663 3013 15 MT 1920 Emir Sait Suriye Hakkında Emir Sait’in Beyanatı 1 Haber
2664 3013 15 MT 1920 - Emir Sait 1 Fotoğraf
2665 3013 15 MT 1920 İmzasız Zabıta Islahatı: Jandarma Umum Kumandanının Beyanatı 1 Haber
Şuun-ı Hariciye: Cemiyet-i Akvam Brüksel’de İçtima Ediyor, İtalya’da
2666 3013 Buhran-ı Vükelâ Mukaddimatı, Fransa Mebusanı Hariciye Encümeninde,
15 MT 1920 T(e). H(e). R. 2 Haber
Fransa’da Grevler Hakkında Yeni Bir Layiha, Lehistan ile Sulh Etrafında,
Adlon Hadisesi Etrafında, Maraşel Foch Varşova’da
Şuun-ı Dâhiliye: Ferit Paşa Kabineleri Hakkında, Mebusan-ı İstida
Encümeninin Faaliyeti, Hariciye Encümeninde Sulh İstihzaratı, Avf
2667 3013 Kararnameleri, Hanedan-ı Saltanat Tahassüsatı, Meclis-i Vükelâ, İnşaat-ı
15 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Kâzibede Bulunanlar Hakkında Tedabür-i Örfîye İcra Kılınacaktır, Bir
Haftalık Vukuat-ı Sıhhiye Cetveli, Haliç Şirketinin Yeni Motorları,
10.000 Lira Ceza-yı Nakiti, Entanet Gazetesi, Sansürlü, İrtihal
2668 3013 15 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber

83
2669 3013 Ahmet Hikmet
15 MT 1920 Gönül Hanım -25- 2 Roman
[Müftüoğlu]
Dünyanın En Mükemmel Saatidir Longines, Erbab-ı Müzayaka, Hasan
2670 3013 15 MT 1920 - Kuvvet Şurubu, Büyük Bir Fırsat, Muhterem Ahaliye Büyük Bir Hizmet, 2 Reklam
Doktor Sani Yaver, Doktor Hüsamettin, Kimyahane Levazımatı, 1675
Boks Musâraaları İzmir Pire ve Cenova’ya Hareket Edecek Vapur,
Maliye Satış Komisyonunca, Galata’da Eshâm ve Tahvilat Borsasındaki
2671 3013 Tali Satış Komisyonunca, İlan, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan,
15 MT 1920 - 2 İlan
Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Maliye Satış Komisyonundan,
İslam Müessesi, Satılık Konak, Satılık, Maliye Nâzaretinden, Satılık
Dükkân, Gözünüzü Açınız
2672 3014 Ebüzziyazade [Velid
16 MT 1920 Bend-i Yevmî: Ermenilerle Uyuşmak Rivayetleri 1 Makale
Ebüzziyazade]
2673 3014 16 MT 1920 İmzasız Türk-Ermeni İtilaf Etrafında Dedikodular, Mütalaalar 1 Haber
2674 3014 16 MT 1920 İmzasız Bahriye Nâzaretine Esat Paşa’nın Tayini 1 Haber
2675 3014 16 MT 1920 - Bahriye Nazır-ı Cedidi Ferik Esat Paşa 1 Fotoğraf
2676 3014 16 MT 1920 İmzasız Pierre Loti Levhası 1 Haber
2677 3014 16 MT 1920 T(e). H(e). R. Almanya Hadisatı ve Fransa’da Meclis-i Vükelâ 1 Haber
2678 3014 16 MT 1920 İmzasız Kürtlerin Sadakati ve Mazuziyyet-i Şahane 1 Haber
2679 3014 Ayandan Abdulkadir Efendi Meclis-i Ayan Heyet-i Umumiyesinde
16 MT 1920 - 1 Resim
Musavverimiz Tarafından Suret-i Mahsusada Tersim Edilen Krokiden
2680 3014 16 MT 1920 - Siverek Mebusu Bekir Sıtkı Bey 1 Fotoğraf
Mukadderatımız Hakkındaki Müzakerat Mühim Sahada: Süfera
Konferansındaki Müzakerat, Süfera Konferansı ve Türkiye’deki
2681 3014 Matin, T(e). H(e). R., Ekalliyetler, Mevadd-ı Beriyye ve Bahriye, Umur-ı Siyasiye
16 MT 1920 1 Haber
E(lif). A. Encümenindeki Müzakerat, Bahriyemiz Tahrip Edilecekmiş!,
Ekalliyetlerin Himayesi Hakkındaki Mevadd, Merasime
Hazırlanıyorlarmış!
2682 3014 Ahmet Refik
16 MT 1920 Muhasebe-i Tarihiye: Avrupa’da Türk Vesikaları 1-2 Makale
[ALTINAY]
2683 3014 16 MT 1920 - Budin Kahramanı Abdurrahman Paşa 1 Fotoğraf
2684 3014 16 MT 1920 - Budin Valisinin Kullandığı Mühür 1 Resim
2685 3014 Budin Valisi Abdurrahman Paşa Tarafından 1096 Senesinde Yazılan
16 MT 1920 - 1 Resim
Fermanın Aslı
2686 3014 16 MT 1920 İmzasız Nazırlarla Mülâkatımız 2 Mülâkat
2687 3014 16 MT 1920 İmzasız Meclis-i Ayan: 19’uncu İçtima 2 Haber
2688 3014 16 MT 1920 İmzasız Sadrazam Paşa Meclis-i Milliyede 2 Haber
2689 3014 Şuun-ı Hariciye: Bulgaristan’da Fevkalâde Tekayyüdat, Bulgaristan’da
16 MT 1920 İmzasız 2 Haber
İntihabat Mücadelesi
2690 3014 Mithat Cemal
16 MT 1920 Kuvvet 2 Makale
[KUNTAY]
Divan-ı Harb-i Örfîde: Yanyalı Nusret Bey’in Muhakemesi,
2691 3014 16 MT 1920 İmzasız Duhanizadelerin Muhakemesi, Karar Tebliği, Vahip Paşa’nın 2 Haber
Muhakemesi Etrafında
2692 3014 16 MT 1920 T(e). H(e). R. İngiliz Bütçesi Bir Milyar Lirayı Mütecaviz 2 Haber
2693 3014 16 MT 1920 İmzasız Vladivostok’daki Esirlerimiz 2 Haber
2694 3014 Ahmet Hikmet
16 MT 1920 Gönül Hanım -26- 2 Roman
[Müftüoğlu]
2695 3014 Abdülfeyyaz Tevfik
16 MT 1920 Muhasebe-i Fennî: İcmal-i Fennî 3 Makale
[YERGÖK]
2696 3014 16 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
2697 3014 Şehir İşleri: Süprüntü Kalmamış, İhrak Firavunları, Balat Tamirhanesi,
16 MT 1920 İmzasız 3 Haber
Zabıta-yı Belediye Müfettişleri, Mösyö Puja
Yunan Haberleri: Talimhaneler Tesisi, Yunan Meclis-i Mebusan’ı,
2698 3014 16 MT 1920 İmzasız Mekteb-i İslamiye, Anadolu’ya Heyet-i Azami, Fransa ve Yunanistan 3 Haber
Münasebet-i İktisadiye, Sansürlü
2699 3014 16 MT 1920 İmzasız Boks Müsabakası 3 Haber
2700 3014 Kemal Bey’le Boks Müsabakası İcra Edecek Olan Hasmı Amerikalı
16 MT 1920 - 3 Fotoğraf
Boksör
2701 3014 16 MT 1920 İmzasız Fenerbahçe ile Galatasaray Arasında 3 Haber
2702 3014 16 MT 1920 İmzasız Darüşşafakalılarla Fransızlar Arasında 3 Haber
2703 3014 16 MT 1920 H(a). Fikri Siyaset-i Zirayemizde Mühim Bir Nokta: Kârilerimizin Fikirler 3 Sohbet
2704 3014 Ahval-i Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayunda, Encümen-i Vükelâ,
16 MT 1920 İmzasız 3 Haber
Mektepler Dün Açıldı, Kadro Harici Zabıtanın Terfihi, Evrak-ı Nakitiye

84
Müdiriyeti Vekaleti, Harikler, İki Tramvay Arasında, Cemiyet-i
Umumiye-i Belediye Layihası, Temsil-i Nisbi Usulü Kabul Ediliyor,
İzmir Meclis-i İdare-i Vilayet Azalığı, Aks-ı Âli, Burdur Mutasarrıflığı,
Kırşehir Mutasarrıflığı, İadeü’l Hak
2705 3014 16 MT 1920 İmzasız Fünun Medresesinde Tevhid-i Tedrisat 3 Haber
2706 3014 16 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 3 Haber
Hanımlara, Frengi ve Belsoğukluğu, Tüccarlara, Resne Fotoğrafhaneleri,
Yeni Ticaret Anonim Şirket-i Osmaniyecinden, Terakki-i Sanayi Türk
Anonim Şirketinden, Hasan Kuvvet Şurubu, Muhterem Karilerimize,
Ömer Mahrem Sabunları, Doktor Tevfik Rüştü, 4 Numara Haşimzade
Sigara Kağıtları, Tedavi Taksitle, Uyuzun En Müessir ve Katî İlacı
Antagolder, Mahremane Frengi ve Belsoğukluğu!!, Behemehal Qurizin
2707 3014 İstimal Ediniz, Memedeki Çocuklarını Sevenlere, Eskişehir Kürt Seyit
16 MT 1920 - 3-4 Reklam
Efendi Fabrikası Mamulâtından Alafranga Sucuk Geldi, Kuvvet Şurubu,
Sabırsızlıkla Bekliyordunuz, Güzel İstanbul, Doktor Mehmet Zeki, Sepet
Fabrikası, Şekerli Süt, Hemen Elbiselerinizi, Her Nevi Dişli Çarkların
Fireze Makinesiyle İmali, Büyük Fırsat, Sıhhi Lezzet Tuzu, Veresiye
Sühulet Terzihanesi, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi,
Ordu Donanma Pazarı, Hanımefendiler: En Büyük Taktir, 50 Kuruş,
Büyük Fırsat, Bilmece!, Vapur Satın Almak İsteyenler
Kiralık Yazıhane, Kayıp Aranıyor, Kiralık Gazino, Kiralık Köşk, Bu
Kelepiri Kaçırmayın, Galata’da Eshâm ve Tahvilat Borsasındaki Tali
Satış Komisyonunca, Galata’da Esham ve Tahvilat Borsasındaki Tali
Satış Komisyonunca, Maliye Satış Komisyonunca, 18 Mart 226
Perşembe Günü, Hüdavendigar Seyr-i Sefain Osmanlı Anonim
2708 3014 Şirketinden, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Maliye Satış
16 MT 1920 - 3-4 İlan
Komisyonundan, Maliye Satış Komisyonundan, Galata’da Esham ve
Tahvilat Borsasındaki Tali Satış Komisyonunca, Satılık Hane, İlan, Boks
Müsabakası, Satılık, Maliye Nâzaretinden, Ecza Piyasası, Kadıköy Ahali-
i Muhteremesine, Kiralık Arsa, Kiralık Müceddid Hane, Satılık Dükkân,
Dükkân Küçük Şöhreti Büyük, Gözünüzü Açınız, İzmir Pire ve
Cenova’ya Hareket Edecek Vapur
2709 3015 Mukadderatımız ve Atimiz Hakkında: Avam Kamarasında Pek Mühim
18 MT 1920 İmzasız 1 Haber
Müzakerat
2710 3015 18 MT 1920 - Hukukumuzu Müdefaa Eden Hint Azam Ricalinden Ağa Han 1 Fotoğraf
2711 3015 18 MT 1920 - Hukukumuzu Müdafaa Eden Hint Prenslerinden Nagpur Mihracesi 1 Fotoğraf
2712 3015 İngiliz Parlamentosunda Hakkımızda Cereyan Eden Münakaşaya İştirak
18 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Edenlerden Sabık-ı Nazırdan Edward Carson
2713 3015 Almanya’da Vaziyet: Downing Street’deki Müzakerat, Mayer’in Verdiği
18 MT 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Malumat, Kaiser İçin Yeni Bir Teşebbüs, Süfera Konferansında
2714 3015 İdare-i Cumhuriyetin Sukutuyla Birlikte Res-i Beylerden İnfisal Eden
18 MT 1920 - 1 Fotoğraf
Başvekil Bauer
2715 3015 18 MT 1920 - Her Mayer 1 Fotoğraf
2716 3015 18 MT 1920 - Berlin’de Müfarakat Ettiği anlaşılan Reis-i Cumhur Ebert 1 Fotoğraf
2717 3015 Harici Haberler: Romanya’da Tebdil-i Vükela, Meclis-i Harp İnikad
18 MT 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Etmiş
2718 3015 18 MT 1920 - Müstafi Başvekil Vaida Voevod 1 Fotoğraf
2719 3015 18 MT 1920 - Yeni Başvekil General Averescu 1 Fotoğraf
2720 3015 18 MT 1920 Süleyman Nazif Perşembe Hasbihâlleri -6-: Bir İtiraf Münasebetiyle 1 Sohbet
2721 3015 18 MT 1920 S(in). J. Mesail-i Mühimme-i Hazıra: Kabinenin Mevki 1-2 Haber
Mukadderatımız Hakkındaki Son Kararlar: Sulhumuza Ait Arazi
Meselesi Tespit Edilmiş, Şark Meselesinin Halinde Amerika’nın İştirakı,
2722 3015 J. D(al)., T(e). H(e).
18 MT 1920 Amerika’ya Malumat Verilmiş, Türkiye’deki Ekalliyetlerin Himayesi 2 Haber
R.
Meselesi, Milerand Beyanatı Teehhürü, Yunan Kavvasına Serbesti-i
Harekât Verilmiş
2723 3015 Amerika Hariciye Müsteşarları ve Heyet-i Murahhasa Reis-i Sabık Mister
18 MT 1920 - 2 Fotoğraf
Polk
Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayunda, Meclis-i Vükelâ, Nahiye
Müdürlerinin İntihab ile Nasbı, Emanetin Tuğlaları, Ali Kemal Hakkında,
2724 3015 18 MT 1920 İmzasız Şimendiferlerde 24 Saat Usulü, Meclis-i Mebusan’da, Sükna Kanunu, 2 Haber
Tatil, Divan-ı Harpte, Fransız Satış Barakaları, Hamallardan Belediye-i
Resmi, Nukud Piyasası
2725 3015 18 MT 1920 İmzasız Vaziyet Hakkında (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
2726 3015 Ahmet Hikmet
18 MT 1920 Gönül Hanım -27- 2 Roman
[Müftüoğlu]
Veresiye Sühulet Terzihanesi, Alemdar Sineması-İskoçyalı Bir Kız, Sıhhi
2727 3015 18 MT 1920 - Tuvalet Nasıl Olur?, Adapazarı Ahşap ve Demir Malzeme İmalathanesi 2 Reklam
Anonim Şirketinden, Doktor Albert Kutiel, Albayrak Çayı

85
Galata’da Eshâm ve Tahvilat Borsasındaki Tali Satış Komisyonunca, 22
Mart 226 Pazartesi Günü İhale-i Katiyeleri İcra Olacak Eşya, İzmir Pire
ve Cenova’ya Hareket Edecek Vapur, Maliye Satış Komisyonunca,
Satılık, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan, Beyoğlu Defter-i Hakanî
2728 3015 İdaresinden, Süleymaniye Üsera Misafirhanesinden, Maliye Satış
18 MT 1920 - 2 İlan
Komisyonunca, Maliye Nâzaretinden, Adliye Nâzaretinden, 20 Mart 226
Cumartesi Günü İhale-i Katiyeleri İcra Olunacak Eşya, Vapur Satın
Almak İsteyenlere, Müceddid Satılık Kargir Hane, Kiralık Hamam,
Satılık Dükkân, Acele Satılık Hane, Maliye Satış Komisyonunca, Harp
Kömür Merkezi Müdiriyetinden
2729 3016 Ebüzziyazade [Velid
19 MT 1920 Bend-i Yevmî: Anlaşmak Lazım 1 Makale
Ebüzziyazade]
Almanya’daki Darbe-i Hükümet!: Darbe-i Hükümet Nasıl Vukua
Gelmiş?, Temps ve Pöti Parizyen Ne Diyor?, Pöti Parizyen
2730 3016 Muhabirlerinin Tafsilatı, Umumî Tatil İşgalleri Başlamış, Fransa
19 MT 1920 T(e). H(e). R. 1 Haber
Maslahatgüzarı Stuttgart’ta, Nazar-ı Dikkati Calib, Paris’teki Müzakerat,
Hadisatın Avusturya’daki İnikasatı, Kaiser Hakkında Tekayyüdat-ı
Cedide
2731 3016 19 MT 1920 - Almanya’daki Fransız İşgali Kuvvetleri Kumandanı General Degoutte 1 Fotoğraf
Mesail-i Mühimme-i Hazıra: Beyanname Kıraatinden Sarf-ı Nazar Edildi,
2732 3016 19 MT 1920 İmzasız Arzu-yı Şahane ve Kabine, Hürriyet ve İtilafda Mevki-i İktidara Gelmek 1 Haber
Meyil ve Hâhişleri
2733 3016 19 MT 1920 İmzasız Yeni İtalyan Kabinesi 1 Haber
2734 3016 19 MT 1920 - Yeni İtalyan Harbiye Nazırı Luçati 1 Fotoğraf
Sulhumuza ve Mukadderatımıza Dair Haberler: İtalya Gazetelerinin
2735 3016 19 MT 1920 E(lif). A. Neşriyatı, İstanbul’un Mukadderatı Hakkında Karar Tadil Edilecekmiş?, 1 Haber
Mukadderatımız Karşısında Amerika
2736 3016 19 MT 1920 İmzasız Orıent News Ne Diyor 1 Haber
2737 3016 19 MT 1920 İmzasız Bulgar Haberleri: Bulgaristan’da İntihabat Mücadelatı 1 Haber
2738 3016 Komünistlere Karşı Şiddetli Tedabire Tevessül Eden Bulgar Başvekili
19 MT 1920 - 1 Fotoğraf
İstambulski
2739 3016 19 MT 1920 T(e). H(e). R. Fransa- Rusya Müzakeratı 1 Haber
2740 3016 19 MT 1920 T(e). H(e). R. İşkodra ve Görice’nin Teslimi 1 Haber
2741 3016 19 MT 1920 İmzasız Yeni Romanya Kabinesi 1 Haber
2742 3016 19 MT 1920 İmzasız İaşe Barakaları Açılıyor! 2 Haber
2743 3016 19 MT 1920 - Şehremaneti Karşısındaki İaşe Barakası ile Memurin ve Müstahdemini 2 Fotoğraf
2744 3016 19 MT 1920 T(e). H(e). R. Milerand’ın İzahatı Tehir Ediyor 2 Haber
2745 3016 19 MT 1920 T(e). H(e). R. İtilaf Hâsıl Olmuş? 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayunda, Ahmet Azat Paşa, Şehremaneti
2746 3016 19 MT 1920 İmzasız Vükelâtı, Meclis-i Mebusan Tay Edilmiştir (Sansürlü), Meclis-i Ayan 2 Haber
20’nci İçtima (Kısmen Sansürlü), Nukud Piyasası, Borsa
2747 3016 19 MT 1920 İmzasız Nezafet İşleri 2 Haber
2748 3016 19 MT 1920 İmzasız Sanayi-i Nefise Mektebi Hakkında 2 Haber
2749 3016 19 MT 1920 İmzasız Kanlıca İnas Sultanisi Hakkında 2 Haber
2750 3016 19 MT 1920 İmzasız Münhal İstanbul Mebusları İntihabatı 2 Haber
2751 3016 19 MT 1920 İmasız İtimatname Takdimi 2 Haber
2752 3016 19 MT 1920 İmzasız Memurine Fes İtamı 2 Haber
2753 3016 Yunan Haberleri: Yunan Meclis-i Mebusan’ı Tatil Edilmiş, Lehistan
19 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Ortodoksları ve Patrikhane
2754 3016 Ahmet Hikmet
19 MT 1920 Gönül Hanım -28- 2 Roman
[Müftüoğlu]
Ordu-Donanma Pazarı, Alemdar Sineması- İskoçyalı Bir Kız, Bilmece!,
2755 3016 19 MT 1920 - Genç Yolcular Mecmuası, Hanımlara, Terzizade Osman Zeki, Müze-i 2 Reklam
Askerî Sineması
Maliye Satış Komisyonunca, 22 Mart 226 Salı Günü, Galata’da Eshâm ve
Tavilat Borsasındaki Tali Satış Komisyonunca, İzmir İhracat ve İthalat
2756 3016 Türk Anonim Şirketinden, Kopya Teşebbüsatı-ı Umran Şirketinden, Boks
19 MT 1920 - 2 İlan
Musâraaları, Kiralık Dükkân, Tevhid-i Mübayaat Komisyonunca,
Mürebbiye Aranıyor, Satılık Konak, Müceddid Satılık Kargir Hane,
Kayıp Aranıyor, Kiralık Hamam, Kiralık Gazino
2757 3017 20 MT 1920 İmzasız Mukadderatımız Etrafında-İşgalden Evvel (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
Almanya’daki Darbe-i Hükümet: Almanya’daki Vaziyet, Hariciye
2758 3017 T(e). H(e). R., E(lif).
20 MT 1920 Memurları da Tatil İşgal Etmişler, Spartaküsler mi, Hindenburg mu?, 1 Haber
A.
İdare-i Cumhuriyenin Avdeti, Ebert Kabinesinde Tebeddülat, Rüesa-yı

86
İhtilal Aleyhinde Takibat, Hindenburg Ne Diyor?, Süfera Konferansının
Hararetli Bir İçtimaı, Sabık Kaiser’in Teminatı
2759 3017 20 MT 1920 İmzasız Kabine İstifa Etmiyor 1 Haber
2760 3017 20 MT 1920 İmzasız Dünkü Spor Müsabakası Kemal Bey Kazanamadı 1 Haber
2761 3017 20 MT 1920 - Bu Defa Maalesef Mağlup Olan Türk Yumrukçusu Kemal Bey 1 Fotoğraf
2762 3017 20 MT 1920 - Amerikalı Boksör 1 Fotoğraf
2763 3017 20 MT 1920 İmzasız Amerika İnşaat-ı Bahriye Programı 1 Haber
2764 3017 20 MT 1920 - Amerika Bahriye Nazırı Daniel 1 Fotoğraf
2765 3017 20 MT 1920 E(lif). A. İngiliz ve Amerika Rekabet-i Bahriyesi 1 Haber
2766 3017 20 MT 1920 İmzasız Meclis-i Mebusan’ın Vaziyeti Hakkında (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
2767 3017 20 MT 1920 İmzasız Hükümetimizin Tebliğ-i Resmisi 1 Haber
2768 3017 20 MT 1920 H(e). F. Wilson Beyanname 1-2 Haber
2769 3017 Şuun-ı Hariciye: Macaristan’ın Tahliyesi, Dört Alman Zabıtanın
20 MT 1920 T(e). H(e). R., B. 2 Haber
Mahkûmiyeti, Amerika ve Kaiser, Entanet’in Rivayetlerinden
2770 3017 Yunan Haberleri: Venizelos’un Avdetine İntizar, Yunanistan Yeni
20 MT 1920 B. 2 Haber
Birikimi Satın Alıyor
2771 3017 20 MT 1920 İmzasız Ermeni Patrik Vekil Ne Diyor? 2 Haber
2772 3017 20 MT 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
2773 3017 20 MT 1920 İmzasız Belediye Barakaları Bugün Küşad Edilecek 2 Haber
2774 3017 20 MT 1920 İmzasız İtimatname Takitimi 2 Haber
2775 3017 Şuun-ı Dâhiliye: Selamlık Resm-i Âlisi, Huzur-ı Hümayunda, Saray-ı
20 MT 1920 İmzasız 2 Haber
Hümayunda, Meclis-i Vükelâ, Akit, Sansürlü
2776 3017 Ahmet Hikmet
20 MT 1920 Gönül Hanım -29- 2 Roman
[Müftüoğlu]
Doktor Tevfik Rüştü, Sepet Fabrikası, Hasan Kuvvet Şurubu, Yüzde Beş
Faizle Para Almak ve Fahiş Faizle Başka Yerlere Bırakılan Merhunatı
2777 3017 Kurtarmak, İnşaat Yaptıracaklara, Ucuz mu?, Muallim Doktor Kemalettin
20 MT 1920 - - Reklam
Emin, İşçi ve Sanatkarane, Türkî-i Sanayi Türk Anonim Şirketinden,, 150
Kuruşa Fes, Milli Süt Mamulat Anonim Şirketi, Mart Kitabı Çıkmıştır,
Adem-i İktidara Karşı
Alınız, Mürebbiye Aranıyor, Satılık, Muhterem Karilerimize, Acele
Satılık, Zayi Çek, Maliye Satış Komisyonunca, 22 Mart 226 Salı Günü,
2778 3018 7 NS 1920 - Galata’da Esham ve Tahvilat Borsasında Tali Satış Komisyonunca, İş 1 İlan
Aranıyor, Ecza Piyasası, Para Arayanlara, Akarat-ı Vakfiye
Müdiriyetinden, Satılık Haneler, Usta ve Sanatkâr İsteyenlere
2779 3018 7 NS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: İcmal-i Siyasi 1 Makale
2780 3018 Ahmet Refik
7 NS 1920 On Yedi Günlük İcmal-i Vâkayi (Kısmen Sansürlü) 1-2 Makale
[ALTINAY]
2781 3018 Türkiye Sulhu Hakkında Nokta-i Nazarını Ahiren Bir Nota İle Düvel-i
7 NS 1920 - 1 Resim
Muazzameye Tebliğ Eden Reis-i Hükümet Mister Wilson
2782 3018 Sulhumuz Hakkında Fransa Meclis-i Mebusan’ında İzahat Veren
7 NS 1920 - 1 Resim
Başvekil Mösyö Milerand
2783 3018 Ahmet Refik Muhasebe-i Tarihiye: Viyana Ahalisine Kara Mustafa Paşa’nın
7 NS 1920 1-2 Makale
[ALTINAY] Beyannamesi
2784 3018 7 NS 1920 - Vezir-i Azam Mustafa Paşa 1 Fotoğraf
2785 3018 7 NS 1920 - Mustafa Paşa’nın Mührü 1 Resim
2786 3018 7 NS 1920 İmzasız Ruhr Havzası Hadisesi Kesb-i Ehemmiyet Ediyor 1 Haber
“ Versay” Muahedesi Hilafına Almanya Tarafından Asker Sevk Edilmiş
2787 3018 7 NS 1920 - Olan Ruhr Havzası ve Komünist Havzasının Vukua Geldiği Mevakii 1 Harita
Gösterir Harita
2788 3018 7 NS 1920 İmzasız Dördüncü Ferit Paşa’nın Kabinesi (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
2789 3018 Mesned-i Sadaret Dördüncü Defa Olarak Uhdesini Tefviz Edilen Damat
7 NS 1920 - 2 Resim
Ferit Paşa
2790 3018 7 NS 1920 Mehmet Vahdettin Hatt-ı Hümayun Sureti 2 Haber
2791 3018 7 NS 1920 - Ahiren Mürebbiye Nâzaretini Kabul Eden Mahmut Müntaz Paşa 2 Fotoğraf
2792 3018 7 NS 1920 - Dâhiliye Nazır-ı Cedidi Reşit Bey 2 Fotoğraf
2793 3018 7 NS 1920 - Maarif Nazır-ı Cedidi Fahreddin Bey 2 Fotoğraf
2794 3018 Samizade Süreyya
7 NS 1920 Yetimler Arasında Bebek Darüleytamda Bir Gece -3- 2 Gezi Yazısı
[BERKEM]
2795 3018 7 NS 1920 T(e). H(e). R. Almanya Vaziyet-i Hazırası 2 Haber
2796 3018 7 NS 1920 Ruşen Eşref Anadolu Müşahedat ve Tahassüsatından: Develi Karahisar 3 Gezi Yazısı

87
[ÜNAYDIN]
Mukadderatımıza Dair Sona Haberler: Muahedenamemiz İhzar Edilmiş,
2797 3018 Mösyö Nitti’nin İzahatı, Türkiye Liman ve Şimendiferleri Hakkında,
7 NS 1920 T(e). H(e). R. 3 Haber
Venizelos Sanremo’ya Hareket Edecekmiş, İzmir Meselesi, Ermenistan’a
Verilecek Mahrec
2798 3018 Şuun-ı Hariciye: Süfera Konferansı’nda, Mösyö Deschanel’in Seyahati,
7 NS 1920 T(e). H(e). R. 3 Haber
Danimarka Buhranı Zail Oluyor, Yunan Meclis-i Mebusan’ı
2799 3018 7 NS 1920 İmzasız Biga Şikâyet Heyeti Dâhiliye Nazırının Nezdinde 3 Haber
2800 3018 7 NS 1920 İmzasız Şehir İşleri 3 Haber
2801 3018 7 NS 1920 İmzasız Hürriyet-İtilaf ve Kabine 3 Haber
2802 3018 7 NS 1920 İmzasız Meclis-i Vükelâ Saray-ı Hümayunda 3 Haber
2803 3018 7 NS 1920 İmzasız Kabine Etrafında 3 Haber
2804 3018 7 NS 1920 İmzasız Yeni Nazırın Tahlifleri 3 Haber
2805 3018 7 NS 1920 İmzasız Ziyaret 3 Haber
2806 3018 7 NS 1920 İmzasız Silah Endahtı Aleyhinde 3 Haber
2807 3018 Ahmet Hikmet
7 NS 1920 Gönü Hanım -30- 3 Roman
[Müftüoğlu]
2808 3018 7 NS 1920 Haim Naum Hahambaşı Naum Efendi’nin Beyanatı 4 Haber
2809 3018 7 NS 1920 - Hahambaşı Haim Naum Efendi 4 Resim
2810 3018 7 NS 1920 Salih Bey (İaşe Reisi) İaşe Reisi Salih Bey’in Beyanatı 4 Haber
2811 3018 7 NS 1920 İmzasız Belediye Satış Barakaları 4 Haber
Hasan Kuvvet Şurubu, Cilt Frengi Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi,
şekerli Süt, Evet!, Tedavi Taksitle, Güzel İstanbul, Ömer Mahrem
Sabunları, Adem-i İktidara Karşı, Para Arayanlara, İdrar Tahlili, Ücret-i
Muayene 20 Kuruş, Muallim Doktor Kemalettin Emin, Kevkeb Lokanta
ve Tatlıcı, Kırmızı Etiketli Küçük Şişeler, Antagold, Mahremane Frengi
2812 3018 7 NS 1920 - ve Belsoğukluğu, Doktor Tevfik Hicri, Selanik Bonmarşesi, Ucuz mu?, 4 Reklam
Arif Zeki Elbise Ticarethanesi, Zarafet Terzihanesi, Doktor Şükrü
Mehmet, Alat-ı Cerrahiye, Diş Tabibi Hadi Neşet,Terakki Mağazası,
Frengi Belsoğukluğu, Albayrak Çayı, Şehrimizin Zarafet ve Ehveniyyet
Nokta-ı Nazarından Yegane Ticarethanesidir, Doktor Sani Yaver, Efruz
Bey, Memedeki Çocukları Sevenlere, Nick Cartel
Boş Teneke Arayanlara, Kelepir Konak, Ecza Piyasası, 6 Nisan 226,
2813 3018 Borsa, Kiralık Yazıhane, Çek Fiyatları, Emval-i Menkule İkrazat Sandığı,
7 NS 1920 - 4 İlan
Kiralık Yazıhane, Üsküdar Defter-i Hakanî İdaresinden, Üsküdar Defter-i
Hakanî İdaresinden, Acele Satılık, Osmanlı Lira, Telsiz Telgraf
2814 3019 8 NS 1920 İmzasız Mukadderatımıza Dair Son Müzakerat 1 Haber
2815 3019 8 NS 1920 - İtalya Hariciye Nazırı Çiyaloya 1 Fotoğraf
2816 3019 8 NS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
2817 3019 8 NS 1920 İmzasız Epir Hakkında Arnavutların Muhtırası 1 Haber
2818 3019 8 NS 1920 İmzasız General Daniken İstanbul’da 1 Haber
2819 3019 8 NS 1920 İmzasız Cinayet Heyet-i Tahkikiyesi 1 Haber
2820 3019 8 NS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
2821 3019 8 NS 1920 İmzasız Tebliğ-i Resmi 1 Haber
2822 3019 8 NS 1920 İmzasız Ermenistan Meselesi- General Harbord'un Raporu 1 Haber
2823 3019 8 NS 1920 - General Harbord 1 Fotoğraf
2824 3019 8 NS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 1 Haber
2825 3019 8 NS 1920 İmzasız Boghos Nubar’ın Bir Tekezzübü 1 Haber
2826 3019 8 NS 1920 İmzasız Meclis-i Vükelâ 1 İmzasız
2827 3019 8 NS 1920 İmzasız Meclis-i Mebusan 1 Haber
2828 3019 8 NS 1920 İmzasız Çar ve Ailesi Berhayat mı, Değil mi? 1 Haber
2829 3019 Çarın Hadise-i Katlindeki Esrara Sahne Olan Yekaterinburg’da Kâin
8 NS 1920 - 1 Fotoğraf
İpatiev Şatosu
2830 3019 8 NS 1920 İmzasız Bursa Hanı 1 Haber
2831 3019 8 NS 1920 İmzasız Emanet Maaşatı 1 Haber
2832 3019 Reşat Bey (Maliye
8 NS 1920 Maliye Nazır-ı Vekili Reşat Bey’in Beyanatı 1 Haber
Nazır-ı Vekil)
2833 3019 8 NS 1920 - Maliye Nazırı Vekili Reşat Bey 1 Fotoğraf

88
2834 3019 Millerand, T(e). H(e).
8 NS 1920 Fransa- Almanya İhtilafı 1 Haber
R.
2835 3019 8 NS 1920 T(e). H(e). R. Fransa’nın Notası 1 Haber
2836 3019 8 NS 1920 E(lif). A. Alman Mümessilleri Ne Diyor? 1 Haber
2837 3019 8 NS 1920 T(e). H(e). R. Fransa Pişdarları Nerede? 1 Haber
2838 3019 8 NS 1920 F. İstanbul Almanlar İlerlememek İçin Emir Almışlar 1 Haber
2839 3019 8 NS 1920 E(lif). A. Fransa’nın Tebligatına Cevap Gelmedi 1 Haber
2840 3019 8 NS 1920 F. İstanbul Almanya’da Vaziyet Pek Karışık 1 Haber
Şuun-ı Siyasiye-i Hariciye: Yukarı Silezya Hakkında, Kaiser Hakkında
2841 3019 8 NS 1920 T(e). H(e). R. Felemnk’e Cevap, Lehistan’a Karşı Bolşevik Hücumları, Caillaux 1 Haber
Lehinde Şahadet
2842 3019 Bakteriyolog Doktor
8 NS 1920 Uyku Hastalığı 2 Makale
Osman Şerafettin
Şuun-ı Dâhiliye: İaşe Encümeninin Lağvı, Posta ve Telgraf Müdiriyet-i
Umumiyesi, Sansürlü, İade-i Memuriyet, Ziyaret, Sansürlü, Muallimin
2843 3019 8 NS 1920 İmzasız Maaşattı, Askerî Mektepler, Sansürlü, Reşit Safvet Bey, Eşya-yı Askerîye 2 Haber
Sergisi, Paskalya ve Silah Endahtı, Müzahrefat Amelesi Grevi, Sansürlü,
Adadaki Rus Mültecileri, 7 Nisan 226, Borsa, Çek Fiyatları
2844 3019 Ahmet Hikmet
8 NS 1920 Gönül Hanım -31- 2 Roman
[Müftüoğlu]
Zarafet Terzihanesi, Her Lisansıdan Tercüme, Nick Carter, Paraya,
2845 3019 Doktor Edip Kuvvet Şurubu Balık Yağı Kadar Kuvvetlidir, Sepet
8 NS 1920 - 2 Reklam
Fabrikası, Koyun Sütü ve Tatlıları, Diken, Kırmızı Etiketli Küçük Şişeler
Derinindeki Hakiki Kaol, Müze-i Askerî Sineması
Boş Teneke Arayanlar, Zayi Cüzdan, Kiralık Yazıhane, Hazineden
2846 3019 Matlubu Olanlar Satış Komisyonunun Bugünkü İlanı Okusunlar, Kiralık
8 NS 1920 - 2 İlan
Yazıhane, İstinaf Hukuk Muhakemesinden, Kelepir Konak, Ecza
Piyasası, Anadolu
Sulhumuz ve Sanremo Konferansının İçtimaı: Lloyd George’nin Sanremo
2847 3020 ’ya Azimeti, Venizelos’un Türkiye’den İstediği Tazminat, Sanremo
9 NS 1920 Bosfor, T(e). H(e). R. 1 Haber
Konferansı, Amerika Tahkik Komisyonunun Bir Raporu, Lloyd
George’nin Sanremo Seyahati
2848 3020 9 NS 1920 İmzasız Sulh Hazırlıklarımız ve Murahhasalarımız 1 Haber
2849 3020 9 NS 1920 İmzasız Adliye Nazırı Ali Rüştü Bey 1 Haber
2850 3020 9 NS 1920 - Adliye Nazırı Ali Rüştü Bey 1 Fotoğraf
2851 3020 9 NS 1920 İmzasız Uyku Hastalığı Hakkında 1 Haber
2852 3020 9 NS 1920 İmzasız Bağdat Vapuru Yüzdürülemiyor! 1 Haber
2853 3020 Rüstem Paşa’nın İhmali Yüzünden Seyrisefain Ordusu İçin Beyhude
9 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Masraf İntaç Eden Bağdat Vapuru
Alman Şehirlerinin İşgalinden Sonra: General Degoutte’nin
General Degoutte, Beyannamesi, Fransa’nın Müttefikleri Fiilen İştirak Etmiyor, Alman
2854 3020 T(e). H(e). R., Jurnal Maslahatgüzarlarının Yeni Bir Notası, Süfera Konferansında Müzakerat,
9 NS 1920 1 Haber
Dorrian, E(lif). A., F. Belçika’nın Hatt-ı Hareketi, İngiliz Gazetelerinin Neşriyatı ve Mütaleatı,
İstanbul Fransız Matbuatının Mütaleat ve Mezahiratı, Ruhr’a Dâhil Olan Alman
Kavvası, Ren Havzası’ndaki İstiklal Fikri
2855 3020 Müttefikin Kuva-yi İşgaliye Kumandanı Unvanıyla Almanya’da Yeniden
9 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Bazı Şehirler İşgal Eden Fransız Generallerinden Degoutte
2856 3020 9 NS 1920 İmzasız Fransızların İşgal Ettikleri Havali 1 Haber
Almanların “Ruhr” Havzasında Askerî Gönderdikleri Arazi ile
2857 3020 9 NS 1920 - Bilmukabele Fransızların Alman Arazisindeki İleri Hareketin İstikametini 1 Harita
Gösterir Harita
2858 3020 Ahiren Fransız Kat’atı Tarafından İşgal Edilen “Frankfurt” Şehrinin
9 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Manzara-yı Umumîsi ve Şehir İçerisinden Geçen “Mayen” Nehri
2859 3020 9 NS 1920 İmzasız Kâbil-i Nakil Haneler İnşası Teşebbüsü 1 Haber
Milli İktisad Bankası ile Bir Fransız Emlak Bankası Tarafından Bil-
2860 3020 iştirak Şehrimizde İnşası Mütesavvir Kabil-i Nakil Haneler İçin
9 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Sultanahmet Parkında Vücuda Getirilen Numunelik Hanenin İnşaatı
İkmal Edilmek Üzere İken
2861 3020 9 NS 1920 T(e). H(e). R. Bolşevik Hareketi 2 Haber
2862 3020 9 NS 1920 T(e). H(e). R. Rusya- Lehistan Münasebeti 2 Haber
2863 3020 9 NS 1920 T(e). H(e). R. Sovyet Rusya’sında Alman Muhacirleri 2 Haber
2864 3020 9 NS 1920 İmzasız Daniken’in Esbab-ı Tebeddülü 2 Haber
2865 3020 9 NS 1920 - Cenubî Rus Orduları Başkumandanlığına Tayin Edilen General Wrangel 2 Fotoğraf
2866 3020 9 NS 1920 İmzasız General Romanowski’nin Katli Etrafında 2 Haber

89
2867 3020 9 NS 1920 İmzasız Adana’da Bir Panayır Küşadı 2 Haber
Şuun-ı Hariciye: Wilson’un Notası ve Yunanistan, Amerika’nın
2868 3020 J. D(al)., E(lif). A.,
9 NS 1920 Avrupa’ya Müzaheret Maliyesi, Kara Dağın Akıbeti Etrafında, Mösyö 2 Haber
T(e). H(e). R.
Clemenceau Hasta
Şuun-ı Dâhiliye: Huzura Kabul, Meclis-i Vükelâ, Hükümetin
Beyannamesi, Meclis-i Mebusan’da, Balıkesir Mutasarrıflığı ve Mir-i
2869 3020 Miranlık Tevcihi, Şehremaneti Umuru, Adliye Müsteşarlığı, Maarif
9 NS 1920 İmzasız 2 Haber
Nazırı ve İptidai Muallimleri, Yeni Vergiler Meselesi, Nâzaretlerde
Maliye Müfettişleri, Hürriyet ve İtilaf Fırkasında, İkinci Nev Ekmek
Hakkında, Kadıköy Satış Barakası, Açık Muhabere
2870 3020 9 NS 1920 İmzasız Amerika Muavenet Heyetleri 2 Haber
50.000 kuruş, Terziler Pazarı, Lisans Muallimesi Arif Zeki Terzihanesi,
2871 3020 Terakki Mağazası, Osmanlı Anonim Lastik Şirketi, Şehrimizin Zarafet ve
9 NS 1920 - 2 Reklam
Ehveniyyet Nokta-ı Nazarından Yegâne Ticarethanesidir, Muallim
Doktor Kemalettin Emin, Müze-i Askerî Sineması
Kelepir Konak, Maliye Emlak-ı Emiriye Müdiriyet-i Umumiyesinden,
Zayi Tatbik Mührü, Hazineden Matlubu Olanlar Satış Komisyonunun
2872 3020 Bugünkü İlanını Okusun, Galata’da Eshâm ve Tahvilat Borsasında Tali
9 NS 1920 - 2 İlan
Satış Komisyonunca, Maliye Nâzareti Levazım Müdiriyetinden, İlan,
İstanbul Defter-i Hakanî Müdiriyetinden, Üsküdar Defter-i Hakanî
İdaresinden, Boş Teneke Arayanlar, Dava-yı Vekil Ahmet Hadi
2873 3021 Kabinenin Muhtelif Faaliyetleri Hakkında Dâhiliye Nazırı Reşit Beyle
10 NS 1920 İmzasız 1 Mülâkat
Mülâkat
2874 3021 10 NS 1920 - Dâhiliye Nazırı Reşit Bey 1 Fotoğraf
Muahedemize Mesail-i Taliyesinin Tespiti: Sulh Konferansının Bu
2875 3021 E(lif). A., T(e). H(e).
10 NS 1920 Haftaki Mesaisi, Sulhumuza Ait Müzakerata Devam Ediliyor, Cemiyet-i 1 Haber
R.
Akvam ve Ermeni Mandası
2876 3021 10 NS 1920 İmzasız Sulh Konferansı Sanremo Beldesi 1 Haber
Sulh Konferansının Mesail-i muğlâkaydı Bir Suret Tesviyeye Rabt Etmek
2877 3021 10 NS 1920 - Üzere Muvakkat-ı İçtima Edeceği Sanremo Beldesinin Coğrafyasını 1 Harita
Gösterir Harita
2878 3021 10 NS 1920 İmzasız İstihzarat- Sulhiyede Tadilat 1 Haber
2879 3021 10 NS 1920 T(e). H(e). R. Fransız-Alman İhtilafı Etrafında: Frankfurt’a Galeyan ve Müsademe 1 Haber
2880 3021 İşgali Mütakip Müsademat ve Vukua Gelmiş Olan Frankfurt’un Meşhur
10 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Büyük İstasyonu
2881 3021 10 NS 1920 T(e). H(e). R. Frankfurt’un Suret-i İşgali 1 Haber
2882 3021 10 NS 1920 T(e). H(e). R. Masarif-i İşgaliye Elimize Verilecek 1 Haber
2883 3021 10 NS 1920 T(e). H(e). R. Almanya’nın Yeni Metalibi 1 Haber
2884 3021 Harici Haberler: Mösyö Çiyaloya’nın Avdeti, Clemenceau’nun Ahval-i
10 NS 1920 E(lif). A. 1 Haber
Sıhhiyesi
2885 3021 10 NS 1920 İmzasız Bir Müdüre-i Siyaset 1 Haber
2886 3021 Zevce-i Vekâlet-i İdare-i Umur Eden Reisi-i Hükümet Wilson’un Zevcesi
10 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Madam Edith Bolling Wilson
2887 3021 10 NS 1920 İmzasız Kafkasya Ahvali 1 Haber
2888 3021 10 NS 1920 İmzasız Şarkî Trakya Hakkında 1 Haber
2889 3021 10 NS 1920 İmzasız Harbiye Nazırı Kim Olacak? 1 Haber
2890 3021 10 NS 1920 T(e). H(e). R. Almanya’da Mücadelat-ı Dâhiliye 1 Haber
2891 3021 Civar-ı Alman Kızılları Tarafından İşgal Edilmekte Bulunan Barmen
10 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Şehrinin Büyük Hadisesi
Alman Kızılları Tarafından Hükmet-i Askeriyeye Karşı Mukavemet
2892 3021 10 NS 1920 - Gösterisi Muhtemel Bulunan Elberfeld Şehrinin Belediye Dairesi ve 1 Fotoğraf
Pazar Meydanı
2893 3021 10 NS 1920 T(e). H(e). R. Ruhr Hadisesi ve Tan’ın Bir Makalesi 1 Haber
2894 3021 10 NS 1920 İmzasız İsviçre’nin Davos Sanatoryumları 2 Haber
Ahval ve Şuun-ı Dâhiliye: Selamlık Resm-i Âlisi, Münhal Nazırlıklar,
Yeni Bir Tevkifat Listesi, Şubattan Beri Ne Kadar Mal geldi?, Ecnebi
Onlar, Sabun- Şeker- Pirinç ve Yağ, Şeker Vüruda Ettiği Gibi Yine,
2895 3021 10 NS 1920 İmzasız Yunan Salib-i Ahmer, Harikzedelere Hamam, Veli Efendi Çayırının 2 Haber
İsticarı, Makriköy Kaymakamlığı, Şehrimizdeki Rus Zabıtları, Polis
Müdiriyeti Binası, Et Fiyatının Tenzili İçin, Hususi Bütçelerde Muallim
Maaşatı, Karasi Memurin Hususiyesine Tahsisat
2896 3021 10 NS 1920 İmzasız Spor Şuunu: Dünkü Futbol Müsabakaları, Futbol Müsabakaları Programı 2 Haber
2897 3021 10 NS 1920 T(e). H(e). R. Cemiyet-i Akvam İçtimaı 2 Haber
2898 3021 10 NS 1920 T(e). H(e). R. Romanya ve Versay Muahedenamesi 2 Haber

90
2899 3021 10 NS 1920 T(e). H(e). R. Saatte 300 Kilometre 2 Haber
2900 3012 Ahmet Hikmet
10 NS 1920 Gönül Hanım: -32- 2 Roman
[Müftüoğlu]
Adapazarı İstasyonu Civarında İmalat Fabrikasında, Sıhhi Tuvalet Nasıl
Olur?, Kemal Bey Sinemasında, Lisans Muallimesi, Mahremane Frengi
2901 3021 ve Belsoğukluğu, Koyun Sütü ve Tatlıları,Uyuzun En Müessir ve Katî
10 NS 1920 - 2 Reklam
İlacı Antagold, Frengi ve Belsoğukluğu, Satılık Yazıhane, Para mı
Arıyorsunuz?, Alat-ı Cerrahiye Sandıkları, Diken ve İnci Mecmuaları,
Meşhur Pehlivan, Adem-i İktidara Karşı
Hazineden Matlubu Olanlar Satış Komisyonunun Bugünkü İlanını
2902 3021 Okusun, Maliye Satış Komisyonunca, Para Arayanlara, Galata’da Eshâm
10 NS 1920 - 2 İlan
ve Tahvilat Borsasında Tali Satış Komisyonunca, İlan, 12 Nisan 226
Pazartesi Günü, Osmanlı Lira, Telsiz Telgraf
2903 3022 11 NS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Meclis-i Mebusan’ın Vaziyeti 1 Makale
2904 3022 11 NS 1920 İmzasız Mebusan Reislerinin Ziyaretleri 1 Haber
2905 3022 11 NS 1920 İmzasız Veladet-i Hümayun 59’uncu Sene-i Devriye-i Tevellüd 1 Haber
2906 3022 11 NS 1920 - Sultan Mehmet Vahdettin 1 Fotoğraf
2907 3022 11 NS 1920 İmzasız Merasim Hakkında İrade-i Seniye 1 Haber
2908 3022 11 NS 1920 İmzasız Teşrifat-ı Askerînin Tebliği 1 Haber
2909 3022 11 NS 1920 E(lif). A. Macar Sulhu 1 Haber
2910 3022 Muahedeyi İmzadan İstinkâf Edeceği Söylenen Macar Heyeti
11 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Murahhasası Reisi Kont Aponi
2911 3022 11 NS 1920 İmzasız Fetva-yı Şerife Suretidir 1 Haber
2912 3022 11 NS 1920 Mehmet Vahdettin Hatt-ı Hümayun Sureti 1 Haber
2913 3022 11 NS 1920 İmzasız Hükümetin Beyannamesi 1 Haber
2914 3022 11 NS 1920 E(lif). A. Muahedemizin Tahriri 1 Haber
İşgal Hareketinin Netayic ve Tesiratı: Mösyö Milerand’ın İzahatı, Belçika
2915 3022 11 NS 1920 T(e). H(e). R. İştirak Kararını Tebliğ Etti, Mainz’de Mülâkat ve Resmi Geçit, Mainz 1 Haber
Havzasında Belçika Kat’atı
2916 3022 11 NS 1920 - Mainz Şehrinin Ren Nehrinden Umumî Görünüşü 1 Fotoğraf
2917 3022 11 NS 1920 - Almanya’daki Müttefikin Fevkalade Komiseri Mösyö Tirar 1 Fotoğraf
2918 3022 11 NS 1920 İmzasız Hükümet-i Hazıra Sulh Teşebbüsünde Bulundu mu? 1 Haber
2919 3022 11 NS 1920 İmzasız General Townshend’ın Hatıratı 1 Haber
2920 3022 Hatıratını Yarından İtibaren Neşre Başlayacağımız Meşhur İngiliz
11 NS 1920 - 1 Fotoğraf
General Townshend
2921 3022 11 NS 1920 E(lif). A. Frankfurt’taki Karışıklıklar ve Müsademat 2 Haber
2922 3022 11 NS 1920 E(lif). A. Frankfurt Hadisatı Hakkında 2 Haber
2923 3022 11 NS 1920 T(e). H(e). R. Frankfurt’ta Sükûn-ı İade Edilmiş 2 Haber
2924 3022 11 NS 1920 T(e). H(e). R. Alman Milisinin Kat’atı Geri Alınıyormuş 2 Haber
2925 3022 11 NS 1920 F. İstanbul Alman Milislerinin Hedef-i Hareketi 2 Haber
2926 3022 11 NS 1920 T(e). H(e). R. General Fuller’in Almanya’ya Notası 2 Haber
2927 3022 11 NS 1920 F. İstanbul İşgal Hareketine Ait Tefsilat 2 Haber
2928 3022 11 NS 1920 T(e). H(e). R. Fransız Matbuatının Fikir ve Mütalaaları 2 Haber
2929 3022 11 NS 1920 E(lif). A. Amerika Nokta-ı Nazarını Bildirmiyor 2 Haber
2930 3022 11 NS 1920 İmzasız Un Piyasası Fırlıyor mu? 2 Haber
2931 3022 11 NS 1920 İmzasız Ekmek Fiyatları Yine Yükseldi 2 Haber
2932 3022 11 NS 1920 İmzasız 40 Bin Çuval Un Geliyor 2 Haber
2933 3022 11 NS 1920 İmzasız Ekmekçilerin Bir Müracaatı 2 Haber
Şuun-ı Dâhiliye: İstikraz mı Akit Ediyoruz?, İstikraz Teşebbüsü
Hakkındaki Şayia, Yeni Bir Komisyon, Fevkalade Encümen-i Vükela,
Fevkalade Divan-ı Harp, Romanowski’nin Katilleri, Tramvay Amelesi,
Bursa’daki İttihat ve Terakki Binası, Ahmet Anzavur Paşa, Mahmut
2934 3022 Beliğ Bey, Tekfur Dağı Mutasarrıfı, İstanbul Muhafızı Natık Paşa,
11 NS 1920 E(lif). A. 2 Haber
Maliye Müfettişlerinin Rüsumattaki Faaliyetleri, İzmir’de Rum
Muhacirleri, Dâhiliye Nazırını Ziyaret, Rumca Gazetelerin Müretteb
Grevi, Paskalya Yortileri, Milli Yunan Bankası İstanbul Şubesi, Kürtlerin
İstikbali Hakkında, Defter-i Hakanî Teftişatı, Rus Mümessil-i Siyasisi,
Ermeni Mandası ve Cemiyet-i Akvam, Davet
2935 3022 11 NS 1920 İmzasız Tayinler ve Tebdiller: Dâhiliye Müsteşarlığı, Adliye Müsteşarlığı 2 Haber

91
2936 3022 11 NS 1920 İmzasız Divan-ı Harplerde: Habip ve Halit Beyler Hakkındaki Karar 2 Haber
2937 3022 11 NS 1920 İmzasız Cuma Günkü Futbol Müsabakaları 2 Haber
2938 3022 11 NS 1920 - Fenerbahçe ve Süleymaniye Kulüplerinin Birinci Takımları Bir arada 2 Fotoğraf
Doktor Edip Kuvvet Şurubu Balık Yağı Kadar Kuvvetlidir, Mütekaidin
Askerîye Ticaret Anonim Şirketinden, Müstecizade Ali Kemal
Ticarethanesi, Adapazarı İstasyonu Civarında İmalat Fabrikası, Sıhhi
2939 3022 11 NS 1920 - Tuvalet Nasıl Olur?, Muayenehane Nakil, Londralı Bir İngiliz Muallim, 2 Reklam
Sherlock Holmes, Bir Genç, Erenköy Sineması, Muallim Doktor
Kemalettin Emin, Koyun Sütü ve Tatlıları, Müze-i Askerî Sineması,
Sepet Fabrikası, Adem-i İktidara
Hazineden Matlubu Olanlar Satış Komisyonun Bugünkü İlanı Okusun, 12
2940 3022 Nisan 226, 10 Nisan 226, Borsa, Şehremaneti Fatih Dairesi, Dersaadet
11 NS 1920 - 2 İlan
İcra Dairesinden, Bulunmuş Bir Paket, Osmanlı Seyrisefain İdaresinden,
1400 Liraya Satılık Hane
2941 3023 16 NS 1920 Osman Rıfat Paşa Osman Rıfat Paşa’nın Beyanatı 1 Haber
2942 3023 16 NS 1920 İmzasız Eski Enkazdan Yeni Binalar! 1 Haber
Muahedenin Tehdit Etmek İstediği Macaristan ile Eski İmparatorluk
2943 3023 16 NS 1920 - Enkazı Üzerinde Kurulan Yeni Hükümetlerin ve Civar Hükümetlere Terk 1 Harita
Edilen Arazinin Hudud-ı Vaziyeti Gösterir Harita
2944 3023 16 NS 1920 - Macar Naip Hükümeti Amiral Horthy 1 Fotoğraf
2945 3023 16 NS 1920 T(e). H(e). R. Macar murahhaslarına Verilecek Cevap 1 Haber
2946 3023 16 NS 1920 T(e). H(e). R. Lloyd George Sanremo’ya Gidiyor 1 Haber
2947 3023 16 NS 1920 İmzasız Sanremo Konferansı 1 Haber
2948 3023 16 NS 1920 B. Sulhumuzun Müzakeresine Devam Ediliyor 1 Haber
2949 3023 16 NS 1920 İmzasız Venizelos- Millerand Mülâkatı 1 Haber
2950 3023 16 NS 1920 İmzasız İstanbul Muhafızı Mustafa Natık Paşa 1 Haber
2951 3023 Mustafa Natık Paşa Muhafızlık Dairesinden Çıktığı Esnada Bir Zat ile
16 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Görüşürken
Fransa-Almanya İhtilafı: Fransa ve İngiltere’nin Mütekabil Notaları:
Paris Müzakeresi Belçika’nın İştirakı, Almanların Temdid Talebi, Ruhr
2952 3023 16 NS 1920 T(e). H(e). R., J.D(al). Meselesi Hakkında Müzakerat, İngiliz Matbuatının Tavibi, Mösyö 1 Haber
Millerand Beyanatında Bulunacak?, Alman Darbe-i Hükümeti
İntibatından
2953 3023 16 NS 1920 - İngiltere’nin Paris Sefiri Lord Derby 1 Fotoğraf
2954 3023 16 NS 1920 - Mitralyözlü Askerler 1 Fotoğraf
2955 3023 16 NS 1920 T(e). H(e). R. Almanya’dan Alınacak Kömürlerden Son İkisinin de Teslimi 1 Haber
2956 3023 16 NS 1920 - Almanya’dan Alınan İki Dretnot 1 Fotoğraf
2957 3023 16 NS 1920 İmzasız Kiliseleri Kapıyorlar 1 Haber
2958 3023 16 NS 1920 İmzasız Harbord’un Raporu 1 Haber
2959 3023 16 NS 1920 İmzasız Yunanistan’daki İslamlar Hakkında 1 Haber
2960 3023 16 NS 1920 İmzasız General Townshend’ın Hatıraları 1-2 Haber
2961 3023 16 NS 1920 İmzasız Grev Teşebbüsü: Tramvay Amelesi Şirketinden Neler İstiyorlar? 2 Haber
2962 3023 16 NS 1920 İmzasız Havagazı Meselesi 2 Haber
Ahval ve Şuun-ı Dâhiliye: Huzur-ı Hümayunda Tebrikat, Vükela Saray-ı
Hümayunda, Harbiye Müsteşarlığı, Cemil Paşa ve Şehremaneti,
2963 3023 16 NS 1920 İmzasız Bandırma’da Vaziyet, Maliye Nâzaretinde Komisyon, Vilayat-ı Tebliğ, 2 Haber
General Romanski’nin Katilleri, Şehremaneti Hastanelerinde Ücret
Meselesi
2964 3023 16 NS 1920 İmzasız Zabıta Vukuatı: Tavcılık, Mantarcılık 2 Haber
2965 3023 16 NS 1920 İmzasız İaşe Müdüriyetinin Beyanatı 2 Haber
2966 3023 16 NS 1920 İmzasız Fiume Hakkında İtilaf Hâsıl Olmuş 2 Haber
Hasan Kuvvet Şurubu, Arif Zeki Terzihanesi, Mütekaidin Askerîye
2967 3023 16 NS 1920 - Ticaret Anonim Şirketinde, Âdem-i İktidara, Kadıköy Ahali-i 2 Reklam
Muhteremesi, Sinirden Müşteki Olanlar
Dekovil Nakil Ettirilecek, Hazineden Matlubu Olanlar Satış Komisyonun
Bugünkü İlanı Okusun, 12 Nisan 226 Pazartesi Günü, 13 Nisan 226 Salı
Günü, Maliye Satış Komisyonunca, Galata’da Eshâm ve Tahvilat
2968 3023 16 NS 1920 - Borsasında Tali Satış Komisyonunca, Ecza Piyasası, Beşiktaş ve 2 İlan
Galata’da, Müze-i Askeri-i Osmanî, Tevhid-i Mübayaat Komisyonundan,
Adliye Nâzaretinden, Maliye Emlak-ı Emiriye Müdiriyet-i
Umumiyesinden, Hem Fabrika Hem Küçük Bir Çiftlik, 1400 Liraya

92
Satılık Hane, Telsiz Telgraf, Bulunmuş Bir Paket
2969 3024 13 NS 1920 İmzasız Başmakalemiz Tay edilmiştir 1 Makale
2970 3024 13 NS 1920 İmzasız Meclis-i Mebusan Dün Fesh Edildi (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
2971 3024 13 NS 1920 - Mefsuh Meclis-i Mebusan İkinci Reis-i Vekil Abdülaziz Mecdi Efendi 1 Fotoğraf
2972 3024 Dün Fesh Edilmiş Olan Mebusan Heyetinin Mahal-i İçtima Olan Fındıklı
13 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Sarayının Manzara-yı Hariciyesi
2973 3024 13 NS 1920 İmzasız İtalya-Avusturya Arasında İktisad-ı İtilaf 1 Haber
Ahiren Roma’yı Ziyaret Eden ve Avusturya ile İtalya Arasında Bir
2974 3024 13 NS 1920 - Muhadenet-i İktisadiye Tesisine Çalışan Avusturya Başvekili Mösyö 1 Fotoğraf
Renner
2975 3024 Mösyö Renner’i Hariciye Nazırı Namına Roma’da İstikbal Eden Kont
13 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Sforza
2976 3024 Mösyö Renner’in Roma’yı Ziyareti Münasebetiyle İrad Ettiği Nutk-ı
13 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Cevabiyede İtilafkârâne Lisans Kullanan İtilaf Başvekili Mösyö Nitti
2977 3024 13 NS 1920 T(e). H(e). R. Slovakya ile Fransa Arasında Muhaberat 1 Haber
2978 3024 13 NS 1920 T(e). H(e). R. Estonya ve Cemiyet-i Akvam 1 Haber
2979 3024 13 NS 1920 T(e). H(e). R. Rus- Leh Münasebeti 1 Haber
2980 3024 Lehlerin Kızıl Napolyon Unvanını Verdikleri Rusya Hariciye Komiseri
13 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Trotsky
2981 3024 13 NS 1920 T(e). H(e). R. Rus Murahhaslarıyla Temas ve Müzakerat 1 Haber
2982 3024 13 NS 1920 İmzasız Ermeni Patriği Londra’da 1 Haber
2983 3024 13 NS 1920 - Ermeni Patriği Zaven Efendi ve Refiki 1 Fotoğraf
2984 3024 13 NS 1920 İmzasız Yunan Haberleri: Venizelos Paris’te 1 Haber
2985 3024 Ahmet Refik
13 NS 1920 Muhasebe-i Tarihiye: Sultan Murat Rabi 1 Makale
[ALTINAY]
2986 3024 13 NS 1920 - Sultan Murat Rabi -Bağdat Sefiri Esnasında Yapılmış Olan Resmi- 1 Resim
2987 3024 13 NS 1920 E(lif). A. Ermenistan Ahvali 1 Haber
2988 3024 Ermenistan Islahatına Muavenet Eden Amerikalı Komiser Miralay
13 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Haskel
2989 3024 13 NS 1920 T(e). H(e). R. Rusya’da Fransız Esirleri 1 Haber
2990 3024 13 NS 1920 T(e). H(e). R. Essen’in İşgali 1 Haber
2991 3024 13 NS 1920 T(e). H(e). R. Almanya’nın Diğer Notası 1 Haber
Almanya’daki Fransız İşgali Etrafında: Fransız Notasına İngiltere’nin
Cevab-ı Tecririsi, İngiltere’nin Hatt-ı Hareketi Etrafında, Frankfurt İşgali
Hakkında, İngiltere Matbuatının Mütaleatı, Lloyd George’nın Sanremo
Seyahati, Fransa ve İngiltere Notaları Hakkında, İşgal-i Hadisat Mesail-i
2992 3024 T(e). H(e). R., E(lif). Hakkında, İngiltere Matbuatının Mükâfatı, İşgale Dair İtalya Nota
13 NS 1920 2 Haber
A. Vermiş, Fransa’nın Almanya’ya Cevab-ı Notası, Belçika Matbuat Heyeti,
Almanya’nın Fransa’ya Notaları, Fransa’nın Belçika Hükümetine
Teşekkürü, Ruhr Amele Mümessillerinin Beyanatı, Düsseldorf Ahalisi
Milisleri İstemiyorlar, Bitaraf Mıntıka Tecliyesine Nâzaret, Rüsumat
Yeni Bir Antrepo İsticar Ediyor, Sansürlü (Haber)
2993 3024 13 NS 1920 İmzasız Bolşevik Faaliyetleri 2 Haber
Şuun-ı Hariciye: Cemiyet-i Akvama Amerika’nın Menfi Cevabı,
2994 3024 13 NS 1920 T(e). H(e). R. İtalya’da Tatil-i İşgal Aleyhinde Karar, Cemiyet-i Akvam Mecliste, 2 Haber
Estonya Heyet-i Murahhasası
2995 3024 13 NS 1920 Muammer Kemalettin Takma ve Kabil-i Nakil Evler 2 Makale
2996 3024 13 NS 1920 İmzasız İstanbul Vilayeti Nakl-i Mekân Ediyor 2 Haber
2997 3024 13 NS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
2998 3024 Ahmet Hikmet
13 NS 1920 Gönül Hanım -33- 2-3 Roman
[Müftüoğlu]
2999 3024 Abdülfeyyaz Tevfik
13 NS 1920 Muhasebe-i Fennî: Küremizde Kıyamet Nasıl Kopacak? 3 Makale
[YERGÖK]
Ahval ve Şuun-ı Dâhiliye: Harp Zenginlerinin Emlakı Hükümetçe
Müsadere Edilecek mi?, Divan-ı Harpler Hakkında Yeni Kararname,
Ahmet Anzavur Paşa, Ankara’dan Sivas’a, Bursa’daki Kuvvetler, Yusuf
Azat Paşa, Şehremaneti Nafia Nâzaretine Rabt Ediliyormuş, Lozan
3000 3024 13 NS 1920 İmzasız Riyaseti, Erkan-ı Harbiye Riyaseti, Keşfî Bey, Reşat Halis Bey, Adliyede 3 Haber
Tensikat Yok, Yaver-i Ekremlik Muhassasatı, Kiraz Hamdi Paşa, Harbiye
Nâzaretinin Nezdinde, Rasime-i Selam, İade-i Evrak, Müdavele-i Efkâr,
Tedrisat-ı İptidaiye Teşkilatı, Pierre Loti Çeşmesi, Ziyaret, Ferağ ve
İntikal Harçları Kararnamesi, Müsakkafat Vergisi Esas-ı Defteri
3001 3024 13 NS 1920 İmzasız İaşe Haberleri: Ekmek Buhranı, Vesikasız Un Satanlar 3 Haber

93
Piyasa Ahvali: Et Fiyatları, Mevadd-ı Gıdaiye, Hükümet İttihaz-ı Tedâbir
3002 3024 Edebilir mi?, Üç Günlük Müvaredat, İstanbul Vilayetinin İaşesi, Şura-yı
13 NS 1920 İmzasız 3 Haber
Devlette, Seyrisefain Zam Talebi, Tevhid-i Mübayaat Kararnamesi
Hakkında
3003 3024 13 NS 1920 Mazhar Osman Uyku Hastalığı Hakkında Doktor Mazhar Osman Bey’in Mütaleat 4 Sohbet
3004 3024 Yangın Yerleri Haritaları- İnşaata Müsaade Edilen Mahaller ile Müsaade
13 NS 1920 İmzasız 4 Haber
Edilmeyen Harik Yerleri
Muhterem Üsküdarlılara Müjde, Osmanlı Anonim Lastik Şirketi, Hasan
Kuvvet Şurubu, İşte Arif Zeki Terzihanesi, Sıhhi Tuvalet Nasıl Olur,
Doktor Sani Yaver, Cilt Frengi ve Belsoğukluğu, Şekerli Süt,
3005 3024 13 NS 1920 - Müstecizade Ali Kemal Ticarethanesi, Beşiktaş ve Galata’da, Alemdar 4 Reklam
Sineması, Londralı Bir İngiliz Muallim, Alat-ı Cerrahiye Sandıkları,
Muallim Doktor Kemalettin Emin, Doktor İsmail Hikmet, Müze-i Askerî
Sineması
Bir Katip ve Bir Kâtibe Aranıyor, Maliye Nâzareti Levazım Müdiriyeti,
Hazineden Matlubu Olanlar Satış Komisyonun Bugünkü İlanını Okusun,
Galata’da Esham ve Tahvilat Borsasında Tali Satış Komisyonunca,
Galata’da Eshâm ve Tahvilat Borsasında Tali Satış Komisyonunca,
3006 3024 İstanbul Defter-i Hakanî Müdiriyetinden, Beytülmal Müdiriyetinden,
13 NS 1920 - 4 İlan
Kadıköy Ahali-i Muhteremesine, Para Arayanlara, Hem Fabrika Hem
Küçük Bir Çiftlik, Hazine-i Maliye Depo Havalisinde Bulunan Sandık,
Selimiye Ecza-yı Baytariye Deposuna ait, 14 Nisan Çarşamba Günü Fatih
Et Pazarında, Samsun’da Bulunan 28.000 Kilo Süt, Satılık Matbaa İçin
Pedal Makinesi, Satılık Yazıhane, Osmanlı Lira
3007 3025 14 NS 1920 Adliye Nazırı Reşit Adliye Nazırı Reşit Beyle Mülâkat 1 Mülâkat
3008 3025 14 NS 1920 - Adliye Nazırı Ali Reşit Bey 1 Fotoğraf
3009 3025 14 NS 1920 T(e). H(e). R. İstanbul Meselesi Mevzubahis Olamayacak 1 Haber
3010 3025 14 NS 1920 T(e). H(e). R. Cemiyet-i Akvam Meclisinde Henüz Muallâkta Bulunan Mesail 1 Haber
3011 3025 14 NS 1920 - Cemiyet-i Akvam İcra Meclisine Riyaset Eden Mösyö Leon Borjeva 1 Fotoğraf
3012 3025 14 NS 1920 J. D(al). Venizelos Sanremo ’ya Gidiyor 1 Haber
3013 3025 14 NS 1920 T(e). H(e). R. Lloyd George Paris’e Uğramıyor 1 Haber
3014 3025 14 NS 1920 İmzasız Erkan-ı Harbiye Riyaset-i Sanilikleri (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
3015 3025 14 NS 1920 - Erkan-ı Harbiye Riyaset-i Saniliğine Tayin Olunan Mahmut Beliğ Bey 1 Fotoğraf
3016 3025 14 NS 1920 İmzasız Anadolu’ya Gönderilmek Üzere Gazete Tedariki 1 Haber
3017 3025 14 NS 1920 T(e). H(e). R. Üsera İadesi Faaliyetleri 1 Haber
3018 3025 14 NS 1920 İmzasız Namı Tarihimize Geçecek Bir Belde 1 Haber
3019 3025 Mukadderatımızı Suret-i katiyen Tayin Edecek Olan Mahal-i İnikadı
14 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Olan Sanremo Şehrinin Manzara-yı Umumîsi
İşgal Etrafında Fransız-İngiliz Notaları: Mösyö Millerand’ın Notası Ve
Tefsiratı, Fransa’nın Tasfiratı Hakkında İzahat Talebi, Notalar Hakkında
Fransız Gazetelerinin Mütelaatı Clemenceau Paris’e Avdet Ediyor,
3020 3025 T(e). H(e). R., E(lif). Fransız Meclis-i Mebusan’ında Beyanat, Japonya’nın Muvaffakiyetine
14 NS 1920 1 Haber
A. Teşekkür, Almanya’nın Bir İstizahı Notası, İşgal Mıntıkasında Bir
Belçika Taburu, İşgal Mıntıkasında Sükun, Frankfurt Polis Müdiriyetinin
Tarziyesi, Milisler Düsseldorf’u İşgal Etmiş, İtalya İle Avusturya
Arasında
3021 3028 14 NS 1920 - Almanya’nın Paris Maslahatgüzarı Mayer 1 Fotoğraf
3022 3025 14 NS 1920 T(e). H(e). R. Rusya-Leh Münasebeti: Yeni Bolşevik Taarruzu 1 Haber
3023 3025 14 NS 1920 - Lehistan Bolşevik Hariciye Komiseri Çiçerin 1 Fotoğraf
3024 3025 14 NS 1920 İmzasız Ruhr Havzası Hadisatı Etrafında 1 Haber
3025 3025 14 NS 1920 - Krupp Fabrikasında Çelik Levhaları Kesen Makineleri Dairesi 1 Fotoğraf
3026 3025 14 NS 1920 İmzasız Mebusan Dairesinde 1 Haber
3027 3025 14 NS 1920 İmzasız Meclis-i Mebusan’ın Müddet Devamı 1 Haber
3028 3025 14 NS 1920 İmzasız Tramvay Amelesinin Grev Teşebbüsatı 1 Haber
3029 3025 14 NS 1920 İmzasız Pul Müsabakası Sergisi 1 Haber
E(lif). A., T(e). Şuun-ı Hariciye: Avusturya Murahhaslarının Beyanatı, Avusturya-İtalya
3030 3025 14 NS 1920 H(e). R., J. Münasebeti, İtalya ve Bolşevikler, İtalya Yugoslavya Müzakeratı, Fiume 2 Haber
D(al). Meselesi, Macaristan Ahvali, Macar Sulhu
3031 3025 14 NS 1920 İmzasız Maden Kömürü Hakkında Mukarrerat 2 Haber
3032 3025 14 NS 1920 İmzasız Orak Nakitiyemiz (Kısmen Sansürlü) 2 Haber
3033 3025 14 NS 1920 İmzasız Ekmek Fıkdanı Devam Edebilir mi? 2 Haber

94
Şuun-ı Dâhiliye: Huzura Kabul, Encümen-i Vükela, Gönan Heyeti,
Karamürsel Heyeti, İzmir Mutasarrıflık Heyeti, Ziyaret, Divan-ı Harp
Riyaseti, Divan-ı Harpler Lağıv Ediliyor mu?, Sabri Paşa Heyet-i
3034 3025 14 NS 1920 İmzasız Tahkikesi, Fevkaladesi Divan-ı Harp Hakkında, RüsuMatin Yeni 2 Haber
Antreposu, Uyku Hastalığı, Harikzedegan Apartmanları, Harik
Komisyon-ı Âlisi Azalıkları, Şehrimizde Kinin Sahtekarlığı, Mekatibde
Teftişat-ı Sıhhiye
3035 3025 Tayin ve Tebdiller: Harbiye Nâzareti Merkez Dairesi Riyaseti, Levazım
14 NS 1920 İmzasız 2 Haber
Riyaseti, Muamelat-ı Zatiye Riyaseti
3036 3025 14 NS 1920 İmzasız İaşe Komisyon-ı Âlisi 2 Haber
3037 3025 14 NS 1920 İmzasız Amerika Tüccarı ve Telsiz Telgraf 2 Haber
3038 3025 14 NS 1920 İmzasız Amerika’ya Un Siparişi 2 Haber
3039 3025 14 NS 1920 İmzasız 20.000 Liralık Bir Kâr 2 Haber
3040 Hasan Kuvvet Şurubu, Osmanlı İttihad- Saraçlık Anonim Şirketinden,
Temaşa İlmi, Adem-i İktidara Karşı, Doktor Şükrü Mehmet, İdrar Tahlili,
Diş Tabibi Hadi Neşet, Alemdar Sineması, Fatih Et Pazarında,
3025 14 NS 1920 - 2 Reklam
Samsun’da Bulunan 28.000 Kilo Süt, Şehzadebaşı’nda, Doktor Tevfik
Hicri, Yüzde 3-6 Faizle Para, Muhterem Üsküdarlılara Müjde, 15.000
Kilo Keten
3041 Zayi Mühür, Zayi Banka Senedi, Hazineden Matlubu Olanlar Tali Satış
Komisyonunun Bugünkü İlanını Okusun, Hazine-i Maliye Depo ve
Havlısında Bulunan Sandık, Maliye Satış Komisyonunca, Beşiktaş ve
3025 14 NS 1920 - Galata’da Ecza Piyasası, İstanbul Defter-i Hakanî Müdiriyetinden, Acele 2 İlan
Satılık Hane, Zayi Pırlanta Bilezik Bulana 100 Lira, Satılık Yazıhane,
Kiralık Sahilhane, Selimiye Ecza-yı Baytariye Ait, Satılık Matbaa İçin
Pedal Makinesi
3042 3026 15 NS 1920 İmzasız Bend-i Yevmî: Mesken Buhranı 1 Makale
3043 3026 15 NS 1920 İmzasız Hükümetin Tedabiri 1 Haber
3044 Ruhr Havzasının İşgali Etrafında Fransız-İngiliz İhtilafının İzalesi: Mister
T(e). H(e). R., Bonar Bonar Law’ın Beyanatı, Fransız Meclis-i Vükelâsında, Millerand’ın
3026 15 NS 1920 1 Haber
Law Meclis-i Mebusan’da İzahatı, Almanya’ya verilen Müddetin Temdidi
Meselesi
3045 Fransa- İngiliz İhtilafının Suret-i tavsiyesi Hakkında Avam Kavarasında
3026 15 NS 1920 - 1 Fotoğraf
İzahat Veren Mister Bonar Law
3046 3026 15 NS 1920 - Frankfurt İstasyonunda Bir Tank Müzesi 1 Fotoğraf
3047 3026 15 NS 1920 T(e). H(e). R. Almanya’nın Tehdit-i Teslihatı Hakkında 1 Haber
3048 Versay Muahedesinin Alman Sela Halleri Hakkında Mevadına Dair
3026 15 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Müzakeratta Bulunan İngiltere Harbiye Nazırı Churchill
3049 Alman Malzeme-i Harbiyesinin İmhası ve Toplarının Teslimi Hakkında
3026 15 NS 1920 - Mister Churchill ile Generaller Muvacehesinden Müzakeratta Bulunan 1 Fotoğraf
Fransa Harbiye Nazırı Mösyö Lefevre
3050 3026 15 NS 1920 İmzasız İstanbul- İzmir Muhaberat-ı Resmiyesi 1 Haber
3051 3026 15 NS 1920 İmzasız Tecil-i Mücazat Kararnamesi 1 Haber
3052 3026 15 NS 1920 - Takma Evlerden Bir Numune: Başını Sokacak Bir Yer Bulamayanlara!. 1 Karikatür
3053 Sanremo Konferansı: İcra Edilen Tedabir ve İstihzarat, Mösyö
Milerand’ın Sanremo Seyahati, Kuva-yı Milliye Aleyhinde Bir Layiha-ı
3026 15 NS 1920 F. İstanbul 1 Haber
Kanuniye, İttihatçıların Emval ve Emlakı, Divan-ı Harpte, Avdet
Etmeyen Mebusan Heyeti Cafer Tayyar Bey’in Avdeti
3054 3026 15 NS 1920 İmzasız Takma ve Kabil-i Nakil Evler 1 Haber
3055 Keşfi Bey (Bursa
3026 15 NS 1920 Bursa Valisi Keşfi Bey’in Beyanatı (Kısmen Sansürlü) 1 Haber
Valisi)
3056 3026 15 NS 1920 - Bursa Valisi Olup Dün Şehrimize Gelen Keşfi Bey 1 Fotoğraf
3057 3026 15 NS 1920 Mister Comes Mister Comes ile Bir Mülâkat 1 Mülâkat
3058 3026 15 NS 1920 T(e). H(e). R. Türkiye Ekalliyetlerinin Himaye-i Hukuku 2 Haber
3059 3026 15 NS 1920 T(e). H(e). R. Cemiyet-i Akvam 2 Haber
3060 3026 15 NS 1920 İmzasız Avrupa Devletlerinin Tevhid-i Divanı 2 Haber
3061 3026 15 NS 1920 İmzasız Bela Kun Tesmim Edilmiş 2 Haber
3062 3026 15 NS 1920 T(e). H(e). R. Alman-Yunan Münasebetinin İadesi 2 Haber
3063 3026 15 NS 1920 İmzasız Karasu Efendi Etrafında 2 Haber
3064 3026 15 NS 1920 İmzasız Ahmet Rıza Bey Davet Edilmedi 2 Haber
3065 3026 15 NS 1920 İmzasız Bandırma Heyeti 2 Haber
3066 3026 15 NS 1920 İmzasız Amerika Mandaterliği 2 Haber

95
3067 3026 15 NS 1920 İmzasız İran ve Sovyet Rusya’sı İtilafı 2 Haber
3068 3026 15 NS 1920 İmzasız Almanya-Avusturya İştirak-ı Münafi 2 Haber
3069 Şuun-ı Dâhiliye: İcabında Yeni Bir Beyanname, Ermeni Patrikhanesinin
İstidası, Tramvay Şirketinden Avans, Açıkta Kalacak Zabıtaların İktidarı,
Tayin, Edirne Valiliği, Çatalca Mutasarrıfı, Patrikhanenin Telgrafhanesi,
3026 15 NS 1920 İmzasız Şura-yı Askerî Lağv Olunmayacak, Mücevherat Sâriklerinin Derdesti, 2 Haber
Cemiyet-i Umumiye-i Belediye, Kütüphane-i Umumiyede Teftiş,
Muhacirini Teftiş, Harik Komisyon-ı Âlisi, Rüsmatta Bir Suikast, Nukut
Piyasası, Borsa, Çek Fiyatları
3070 3026 15 NS 1920 İmzasız Şuun-ı İktisadiye: Piyasada Tahavvülât 2 Haber
3071 Kemal Bey Sinemasında, Sepet Fabrikası, Ahaliye Müjde, Alemdar
Sinemasında, Haraka Terzihanesi, Satılık Matbu İçin Pedal Makinesi,
Samsun’da Bulunan 2.800 Kilo Süt, Maliye Satış Komisyonunca, Arif
Zeki Terzihanesi, Londralı Bir İngiliz Muallim, Müze-i Askerî Sineması,
3026 15 NS 1920 İmzasız 2 Reklam
Albayrak Çayı, Muallim Doktor Kemalettin Emin, Temaşa İlmi,
Muhterem Üsküdarlılara Müjde, Sabun Kralı, 40,00 Kuruşa, Kostüm,
Operatör Doktor Cafer Tayyar, Emniyet ve İstikamet İnşaat ve Tamirat
İdare Hanesi
3072 Zayi Mühür, Hazineden Matlubu Olanlar Tali Satış Komisyonun
Bugünkü İlanını Okusun, Hazine-i Maliye Depo ve Havalisinde Bulunan
3026 15 NS 1920 - Sandık, Tevhid-i Mübayaat Komisyonunda, , Emniyet Sandığı 2 İlan
Müdiriyetinden, Zayi Cüzdan, Selimiye Ecza-yı Baytariye Deposuna Ait,
Beşiktaş ve Galata’da, Acele Satılık Hane
3073 3027 16 NS 1920 - Leyle-i Miracü’l Nebi 1 İlan
3074 3027 16 NS 1920 Dâhiliye Nazırı Reşit Dâhiliye Nazırı Reşit Bey’in Beyanatı 1 Mülâkat
3075 3027 16 NS 1920 İmzasız Yeni Pul Numuneleri 1 Haber
3076 3027 16 NS 1920 - Postaneden Teşhir Edilen Pul Numunelerinden Dört Tanesi 1 Fotoğraf
3077 3027 16 NS 1920 İmzasız Harbiye Nâzareti 1 Haber
3078 3027 16 NS 1920 - Harbiye Nâzareti Merkez Dairesi Reisi Miralay Hüseyin Hüsnü Paşa 1 Fotoğraf
3079 3027 16 NS 1920 - Harbiye Nâzareti (Silik) Dairesi Reisi Miralay Behzat Bey 1 Fotoğraf
3080 3027 16 NS 1920 T(e). H(e). R. Murahhaslarımız Mayıs Evailinde Gidecekler 1 Haber
3081 3027 Versay’da Heyet-i Murahhasımızın İkametine Tahsisi Muhtemel Olan
16 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Rezervuar Oteli
3082 3027 16 NS 1920 E(lif). A. Mösyö Millerand’ın Sanremo ’ya Azimeti 1 Haber
3083 3027 16 NS 1920 İmzasız Konferansa Belçika da İştirak Ediyor 1 Haber
3084 3027 16 NS 1920 E(lif). A. Muahedenamemiz İhzar Edilmiş 1 Haber
3085 3027 16 NS 1920 İmzasız Konferans Ne Kadar Devam Edecek? 1 Haber
3086 3027 16 NS 1920 İmzasız Şehrimize Amerika Muhabirleri: Mister Braven’in Matbuamızı Ziyareti 1 Haber
3087 3027 16 NS 1920 - Chicago Daily News Gazetesinin Muhabiri Mister Braven 1 Fotoğraf
3088 3027 16 NS 1920 T(e). H(e). R. Belçika Kraliçesinin Bir Seyahati 1 Haber
3089 3027 16 NS 1920 - Belçika Kraliçesi Elizabeth 1 Fotoğraf
3090 3027 16 NS 1920 İmzasız Sabık Alman İmparatoriçesinin Hastalığı 1 Haber
3091 3027 16 NS 1920 - Almanya İmparatoriçesi Augusta Victoria 1 Fotoğraf
Fransa- Almanya İhtilafı Etrafında: Saha-yı İşgal Ne Kadar Tevsi
Olunacak, İşgal Hadisesi ve Amerika Mahafili, İşgal Hakkında
E(lif). A., T(e).
3092 3027 Amerika’nın Vaziyeti, Alman Tehdit-i Teslihatı Mühleti, İngiltere Fazla
16 NS 1920 H(e). R., J. 1 Haber
Milislerin Çekilmesini İstiyor, Fransızların Almanlardan Aldıkları
D(al).
Hayvanat, Fransız Notasının İtalya’da Tesiri, Almanya Hadisatının
Avusturya’da Telakkisi, İşgal Mıntıkasındaki Zayiat
3093 3027 16 NS 1920 - Alman Milis Kuvvetleri Kumandanı General Water 1 Fotoğraf
3094 3027 16 NS 1920 E(lif). A. Bolşeviklerle Lehler Arasında Musalaha Müzakeratı 1 Haber
Bolşeviklerle Lehler Arasında Müsademat Cereyan Etmekte Bulunan
3095 3027 Kalinkavichy Ve Mazyr Mevkileriyle Lehler Tarafından Sulh
16 NS 1920 - 1 Harita
Müzakeratının Mahal-ı Cereyan Olması Teklif Edilen Boursin Şehrinin
ve Lehistan Hudut-ı Muhtemelisini Gösterir Harita
3096 3027 16 NS 1920 T(e). H(e). R. Rusya ve Litvanya Sulhu Etrafında 1 Haber
3097 3027 16 NS 1920 İmzasız Çatalca Mutasarrıfının Beyanatı 1 Haber
3098 3027 16 NS 1920 İmzasız Hindistanlı Mustafa Asgar Bey İstanbul Darüleytamlarını Ziyaret Ediyor 1 Haber
3099 Hint Müslümanlarından Olup Ahiren Şehrimize Gelen ve Darüleytamlara
3027 16 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Muavenet Teminata Çalışan Doktor Mustafa Asgar Bey

96
3100 3027 16 NS 1920 İmzasız Hindenburg’un Hatıratı 1 Haber
3101 İşgal Hadisesi Hakkında İzahat: Mösyö Millerand’ın Nutku, Millerand’ın
3027 16 NS 1920 T(e). H(e). R. 2 Haber
Nutku Nasıl Karşılandı, Fransız Matbuatı Ne diyor?
3102 Harici Haberler: Bulgaristan’a Ültimatom, Garbî Trakyalılara Bir Yunan
3027 16 NS 1920 İmzasız İkrazı, Yunan Hükümetinin Hazırlıkları, Venizelos’a Suikast Failleri, 2 Haber
Ermeni Murahhaslarının Azimeti, Yeni Ermeni Kabinesi
3103 Ahvâl ve Şuun-ı Dâhiliye: Fetva-yı Şerifenin Tebliği, Encümen-i Vükela,
Mahal-ı Memuriyetlerine Gidemeyen Memurlara, Keşfi Bey Sadrazam
Paşa Nezdinde, Sapancalı Baki Bey, Vali ve Mutasarrıfların Listesi,
Ahiz-i Askerî Dairesinin Lağvı, Harbiye Nâzareti Yaverliği, Tetkik-i
Bosfor Hariciye
3027 16 NS 1920 İnzibat Komisyonu Riyaseti, Rüsumatta İhtilas, Baro Heyetinin Yeniden 2 Haber
Müsteşarı İhsan
İntihabı, İstanbul Vilayeti Binası, Haim Naum Efendi, Karşı Gazeteleri
Çıkmıyor, Harbiye Nâzareti Harita Şubesinde, Aydın Mütekaidin ve
Eytam Maaşatı, Fukara Ekmeği On Kuruşa, Sadrazam Paşanın Kabul
Günü, Ziyaret, Hilal-i Ahmer Merkez-i Umumîsinden, Akit, Teşekkür
3104 Hasan Kuvvet Şurubu, İşte Arif Zeki Terzihanesi, Cleopatra
BurhaneddinBey Heyeti Temsilesi, Müstecizade Ali Kemal
Ticarethanesi, Asmaaltında Bir Araziye ve Bir Mağaza, Sıhhi Tuvalet
3027 16 NS 1920 - 2 Reklam
Nasıl Olur?, Müze-i Askerî Sineması, Milli İnşaat-ı Bahriye Anonim
Şirketinden, Paranızı, Doktor Ali Rıza, Bir Genç, Erenköy Sineması,
Milli İnşaat-ı Bahriye Anonim Şirketinden, İnşaat, Şık
3105 Ecza Piyasası, İstanbul Defter-i Hakanî Müdiriyetinden, İstanbul Defter-i
Hakanî Müdiriyetinden, Beşiktaş ve Galata’da, Kiralık Sahilhane, Para
3027 16 NS 1920 - 2 İlan
Arayanlara, Satılık Matbua İçin Pedal Makinesi, Osmanlı Lira,
Yazıhanemi Nakil İstedim
3106 Sanremo ’ya Kimler Gidiyor: Mösyö Nitti’nin Sanremo Konferansında
3028 17 NS 1920 T(e). H(e). R., E(lif). Kati Kararlar İttihazı İçin Israr Edeceği Zannediliyor, Muahedemiz 1 Haber
Müttefikleri Memnun Edecek Bir Halde İmiş
3107 Sanremo Konferansına İştirak Edecek Olan İtalyan Nazırlarından ve
3028 17 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Meşhur Maillot’tan Luçati
3108 3028 17 NS 1920 T(e). H(e). R. Adriyatik Meselesinde İtilaf Hasıl Oldu 1 Haber
3109 Meşhur Danunçiyo İtalya’ya İlhak-ı Muvaffak Olmak Üzere Bulunduğu
3028 17 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Fiume’nın Manzara-yı Umumîsi
3110 3028 17 NS 1920 İmzasız Mabeyn-i Hümayun Erkânı Arasında Tebeddülat 1 Haber
3111 3028 17 NS 1920 - Hazine-i Hassa Müdür-i Umumîsi Refik Bey 1 Fotoğraf
3112 3028 17 NS 1920 - Sabık Serkatib Ali Fuat Bey 1 Fotoğraf
3113 3028 17 NS 1920 Tercüman Ne Kadar Divan-ı Harp Var? 1 Haber
3114 3028 17 NS 1920 İmzasız Jandarma Dairesinde Tebeddülat 1 Haber
3115 Ruhr Hadisesi Etrafında: Almanya’da Yeni Bir Darbe-i Hükümet
İhtimali, Ruhr’daki Alman Kat’atının Takviyesi, Ren Nehrinde Fransız
3028 17 NS 1920 T(e). H(e). R. Top Çekerleri, Frankfurt’ta Belçika Kat’atı, Sanremo Konferansının 1 Haber
Vazaifi, Mösyö Millerand’ın Yeni Beyanatı, İngiliz Gazetelerinin
Mütalaatı, Almanya’yı Terk-i Teslihata İcbar
3116 3028 17 NS 1920 İmzasız Azerbaycan- Ermenistan İhtilafı 1 Haber
3117 3028 17 NS 1920 İmzasız Şuun-ı Fennîye: “Motorbot” İnşaatındaki Terakkiyat 1 Haber
3118 Sen Nehrinde İcra Edilen Sürat Tecrübelerininde Saatte 160 Kilometre
3028 17 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Giden Motorbot
3119 Güneşlikleri Küremizde Nasıl Tesirat Husula Getiriyor? (Kısmen
3028 17 NS 1920 İmzasız 1 Haber
Sansürlü)
3120 3028 17 NS 1920 İmzasız Spor Şuunu: Dünkü Futbol Müsabakaları 1-2 Haber
3121 Dünkü Müsabakada Yekdiğerleriyle Çarpışan Birinci Küme
3028 17 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Kulüplerinden Altınordu ve İdmanyurdu Takımları Grup Halinde
3122 İkinci Kulüplerinden Beylerbeyi Kulübü ile Darüşşafaka Kulüpleri
3028 17 NS 1920 - 1 Fotoğraf
Müsabaka Meydanında
3123 Şuun-ı Hariciye: Ermenisten Mandası Hakkında Muhtıra, Ermenistan
Hudutları, Fransa Almanya’dan Ne Aldı?, Caillaux Davası, Bolşevikler
ve Lehistan, Romanya ve Bolşeviklerin Sulh Teklifi, Wilson’un
Temps, E(lif). A.,
3028 17 NS 1920 Hastalığı, Wilson’un Kabine İçtimaına İştirakı, Beynelmilel Teavün 2 Haber
T(e). H(e). R.
Şirketleri Konferansı, Rusya’ya Gazeteciler de Gidecek, Bulgaristan’da
Vaziyet-i Siyasiye, Macar Muahedenamesinin Son Defa Tedkiki,
Clemenceau’nun Mısırdan Avdeti, Lloyd George’un Roma Seyahatı
3124 3028 17 NS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
3125 3028 17 NS 1920 İmzasız İzmir’de Bir Kaza-yı Bahri 2 Haber
3126 Ahvâl ve Şuun-ı Dâhiliye: Arz-ı Tebrikat, Huzur-ı Hümayunda, Selamlık
Resm-i Âlisi, Mahkeme-i Temyizede Tebeddülat, Adliye Umur-ı Zatiye
3028 17 NS 1920 İmzasız Müdiriyeti, Ticaret Nâzaretinde Sulh Encümeni, Sansürlü, İspirto 2 Haber
Komisyonunun İçtimaı, Üseramızın Sevki İçin Avans, İstanbul’un Üç
Aylık İhracatı 892.193 Lira, Şehremaneti Barakaları, Ahırkapı’daki İnşaat

97
Fabrikası, Tarih-i Harp Zammı, Karşı Matbuaları Mürettiplerinin Grevi,
Sansürlü, 331 Nasblı Mensubun Askerîye, Sansürlü(Haber), Misafirin
Komisyonu, Sansürlü, Harbiye Nâzareti Tedkik-i Seyyiat Komisyonu
3127 3028 17 NS 1920 İmzasız Sansürlü (Haber) 2 Haber
3128 Hasan Kuvvet Şurubu, Sıhhı Tuvalet Nasıl Olur?, Cilt Frengi ve
Belsoğukluğu Şifa Tedavihanesi, Helal Para Kazanmak İsteyenler
Görsünler, Kemal Bey Sinemasında, Mahremane Frengi ve
3028 17 NS 1920 - 2 Reklam
Belsoğukluğu, Terziler Pazarı, İstanbul Seririyatı, Muallim Doktor
Kemalettin Emin, Alat-ı Cerrahiye, Şekerli Süt, Lazım İse, Frengi
Belsoğukluğu, Sepet Fabrikası
3129 Ecza Piyasası, Aile Matbuu Şubesi, Üsküdar Defter-i Hakanî İdaresinden,
3028 17 NS 1920 - Zayi Nüfus Tezkeresi, Kiralık Apartman, İzmir ve Civar İskelelere Sevk 2 İlan
Edilecek Eşyası Olanlara, Acele Satılık

98
III. BÖLÜM

(TAHLİLÎ FİHRİST)

99
III. TAHLİLÎ FİHRİST

III.1. YAZILAR

III.1.1. YAZAR ADINA GÖRE YAZILAR1

Abdurrahman Şeref: 1048

Abdülfeyyaz Tevfik [YERGÖK]: 209, 519, 885, 1215, 1439, 1929, 2121, 2329, 2695, 2999

Abdülhak Hamid [TARHAN]:736, 1048

Abuk Ahmet Paşa: 845, 2189

Adil: 2185

Ahmet Cevad:1294,1435, 1682

Ahmet Hikmet [Müftüoğlu]: 1396, 1438, 1504, 1553, 1501, 1692, 1722, 1743, 1815, 1847,
1879, 1895, 1998, 2120, 2358, 2423, 2488, 2512, 2538, 2591, 2648, 2669, 2694,
,2726, 2754, 2776, 2807, 2844, 2900, 2998

Ahmet Refik [ALTINAY]: 383, 2682, 2985, 2783, 2780, 2091, 2539

Ahmet Reşat:612, 641

Ahmet Rıza: 739

Akşam: 36, 1277

Âmir E(lif).: 524

Arif Oruç: 225, 925

Arif Paşa: 393, 935

B.: 167, 2163, 2237, 2248, 2338, 2354, 2428, 2436, 2514, 2769, 2842, 2948

Barto: 1779, 2565

Bayraktaroğlu: 46, 91, 471, 938

Bonar Law: 2240, 3044

Bosfor: 7, 320, 512, 749, 751, 753, 818, 867, 1116, 1291, 1293, 1298, 1320, 1386, 1524,
1663, 1825, 1826, 2241, 2563, 2564, 2596, 2847, 3103

1
Bu Bölümde İmzasız yazılar gösterilmemiştir.

100
Camî: 240

Celal Sahir [EROZAN]: 2641

Cemal Paşa: 51, 2946

Cemiyet-i Sofya: 1402

Cenap Şahabettin: 1048

Cenap Şahabettin: 1903, 2226, 2306

Cevat Rıfat [ATİLHAN]: 1028, 1124

Clemenceau: 607

Curzon: 1841

Degoutte (General): 2854

E(lif), A.: 4, 65, 68, 82, 83, 86, 107, 109, 169, 280, 365, 419, 423, 512, 563, 601, 602, 747,
748, 961, 1004, 1140, 1154, 1278, 1281, 1376, 1386, 1386, 1423, 1436, 1437, 1475,
1688, 1739, 1763, 1765, 1766, 1767, 1785, 1791, 1802, 1829, 1836, 1840, 1866, 1889,
1890, 1923,1969, 1972, 1993, 2056, 2163, 2171, 2172, 2216, 2225, 2228, 2234, 2239,
2250, 2286, 2299, 2305, 2354, 2354, 2382, 2433, 2434, 2440, 2451, 2459, 2459, 2463,
2479, 2499, 2514, 2517, 2518, 2553, 2595, 2596, 2597, 2598, 2616, 2681, 2735, 2758,
2765, 2836, 2839, 2854, 2868, 2868, 2875, 2884, 2884, 2909, 2914, 2921, 2922, 2929,
2934, 2987, 2992, 2992,3020, 3030, 3030, 3030, 3082, 3084,3092, 3092, 3092,3092,
3094, 3106, 3123, 3123, 3123

E(lif). M: 2459

E(lif). R. A.: 1875

E(lif).G(ayın).: 1179

Ebubekir Hazım [TEPEYRAN]: 673, 1852

Ebü’lulâ [MARDİN]: 1048

Ebüzziyazade [Velid Ebüzziyazade]: 1, 50, 105, 153, 188, 220, 262, 318, 362, 446, 492, 533,
627, 685,734, 783, 844, 916, 954, 998, 1039, 1613, 1657, 1723, 1744, 1795, 1818,
1850, 1880, 1897, 1940, 1978, 1999, 2029, 2051, 2079, 2139, 2159, 2194, 2225, 2270,
2336, 2426, 2458, 2489, 2513, 2552, 2592, 2672, 2729, 2928

101
Edward G(ayın). Browne: 1197

Emir Ali: 933, 1197

Emir Sait: 2663

Enformasyon: 1727, 1873, 2410

Entanet: 897,2039, 2039, 2275

F. E(lif).: 1824, 1907, 2247

F. İstanbul: 160, 457, 668, 801, 932, 1007, 1502, 1531, 1540, 1590, 1633, 1633, 1779, 1947,
1948, 1962, 1973, 1993, 2039, 2044, 2093, 2103, 2106, 2108, 2275, 2275, 2838, 2840,
2925, 2927, 2992, 3053

Faik Ali [OZANSOY]: 1048

Fazıl Ahmet [AYKAÇ]: 12, 460, 692

Ferit Paşa: 2019

Fransız Gazetelerinden: 1415

G(ayın). D(al).: 132, 143

H(a). Fikri: 2703

H(e). F.: 2768

H(ı).M.: 288, 982, 1170, 1329

Haim Naum: 2808

Halil Nihat [BOZTEPE]: 2307

Halit Ziya [UŞAKLIGİL]: 1048

Hurşit Paşa: 1631

İhsan (Hariciye Müsteşarı): 3103

J. D(al).: 638, 788, 809, 828, 829, 866, 895, 1358, 1386, 1386, 1409, 1433, 1521, 1524, 1551,
1625, 1626, 1633, 1719, 1802, 1862, 1890, 1890, 1923, 1993, 2036, 2069, 2069, 2069,
2069, 2069, 2147, 2147, 2155, 2173, 2225, 2238, 2243, 2259, 2338, 2340, 2354, 2429,
2437, 2454, 2464, 2480, 2722, 2722, 2868, 2952, 3012, 3030, 3092

J. V. Binstok: 130

102
Jurnal Dorrian: 161, 189, 201, 272, 273, 285, 286, 287, 307, 461, 637, 745, 752, 754, 1158,
1356, 2854

Keşfi Bey (Bursa Valisi): 3055

Kutb-ı Zahir: 523

Le Journal: 1412, 1890

Lütfi Fikri (Sabık Mebusandan): 1443

M. E(lif). Resulzade: 2546

Matin: 512, 2036, 2681

Maurice LEBLANC: 38, 95, 142, 181, 213, 254,306, 392, 477, 552, 622, 679, 724, 767, 839,
906, 945, 991, 1036, 1128, 1180, 1362, 1401, 1516, 1558, 1610, 1651

Mazhar Osman: 3003

Mehmet Süreyya: 642

Mehmet Tahir (Bursalı): 1048

Mehmet Vahdettin: 2790, 2912

Mehmet Zihni: 642

Mehmet Ziya: 984

Mehmet: 2548

Millerand: 1732, 1900

Mirliva Ahmet Reşat: 558

Mister Comes: 3057

103
Mithat Cemal [KUNTAY]: 1926, 2690

Monitör: 1125, 1298, 1717, 2076

Muammer Kemalettin: 2995

Mustafa Bey (Adliye Nazırı): 1219

Mustafa Kemal [ATATÜRK]: 564, 922, 923

Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: 756

Müdafaa-i Milliye Cemiyeti: 756

Nakiye [ELGÜN]: 628, 698

Nitti: 366

Osman (Mahkeme-i Temyiz Ceza Reisi): 1048

Osman Nuri (Lazistan Mebusu): 2482

Osman Rıfat Paşa: 2941

Osman Şerafettin (Bakteriyolog Doktor): 1114, 2842

Osman: 593

Ömer Rıza [DOĞRUL]: 173, 235, 831, 1303

Pierre Loti: 1067, 1615

Raif Necdet [KESTELLİ]: 2534

Reşat Bey (Maliye Nazır-ı Vekil): 2832

Reşit (Adliye Nazırı): 3007

Reşit (Dâhiliye Nazırı): 3074

Rıza Nur: 1554

Robert Cecil: 249

Rus Ajansı Oswego:236, 242, 512

Rus Ajansı: 2618

Rus Matbuatı İdaresi: 2214

104
Ruşen Eşref [ÜNAYDIN]: 88, 174, 416, 660, 1030, 1046, 1506, 2150, 2330, 2796

S(in). J.: 2721

Sabahattin: 1634

Salih (İaşe Reisi): 2810

Salmanlı Kazası Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Reisi ve Azaları Esamisi: 117

Samih Fethi (Sivas Mebusu): 295, 339, 560, 759, 1268

Samizade Süreyya [BERKEM]: 26, 2118, 1397, 2346, 2523, 2794

Selim Sırrı [TARCAN]: 1048

Seyit Abdulkadir: 2227

Seyyid Taha: 2505

Seyyid Taha: 2505

Süleyman Elburuni (Ayandan): 1262

Süleyman Nazif: 207, 243, 291, 338, 382, 427, 470, 518, 559, 608, 659, 717, 830, 883, 983,
988, 1029, 1048, 1113, 1214, 1267, 1325, 1525, 1578, 1782, 1954, 2014, 2046, 2119,
2176, 2377, 2477, 2503, 2720

Şerif Paşa (Damat): 1620

Şerif Paşa: 199

T(e). H(e). R.: 17, 20, 24, 31, 63, 66, 67, 80, 81, 85, 86, 106, 108, 124, 125, 126, 127, 128,
169, 201, 236, 236, 247, 248, 249, 271, 283, 284,289, 320, 328, 340, 341, 342, 343,
345, 363, 403, 407, 408, 409, 410, 411, 421, 422, 450, 459, 461, 478, 509, 512, 543,
551, 552, 553, 554, 555, 556, 596, 597, 598,599, 600, 603, 605, 620, 636, 642, 644,
645, 647, 648, 649, 650, 651, 653, 654, 655, 69, 701, 702, 703, 704, 705, 706, 707,
708, 709, 746, 770, 771, 772, 773, 774, 775, 776, 777, 792, 793, 808, 812, 816, 817,
820, 821, 825, 826, 827, 858, 868, 869, 870, 872, 874, 876, 892, 893, 894, 917, 921,
928, 934, 955, 965, 969, 970, 971, 974, 975, 976, 977, 978, 979, 1014, 1015, 1017,
1018, 1019, 1020, 1021, 1022, 1023, 1024, 1025, 1027, 1064, 1065, 1066, 1079, 1080,
1081, 1082, 1083, 1084, 1085, 1086, 1105, 1107, 1108, 1110, 1141, 1142, 1149, 1150,
1151, 1156, 1157, 1160, 1161, 1162, 1163, 1164, 1194, 1205, 1206, 1207, 1208, 1209,
1238, 1241, 1242, 1246, 1248, 1249, 1250, 1251, 1252, 1253, 1254, 1257, 1258, 1279,
105
1282, 1283, 1284, 1285, 1286, 1287, 1288, 1298, 1298, 1321, 1322, 1338, 1339, 1340,
1341, 1342, 1343, 1344, 1345, 1346, 1347, 1348, 1349, 1350, 1351, 1352, 1353, 1357,
1366, 1370, 1377, 1378, 1379, 1386, 1386, 1408, 1414, 1422, 1424, 142, 1432, 1466,
146, 1469, 1474, 1477, 1482, 1483, 1484, 1485, 1486, 1487, 1488, 1489, 1491, 1492,
1494, 1496, 1498, 1500, 1522, 1529, 1537, 1541, 1546, 1571, 1573, 1574, 1575, 1576,
1585, 1586, 1588, 158, 1591, 1592, 1593, 1622, 1628, 1630, 1633, 1664, 1670, 1678,
1681, 1683, 1684, 1685, 1693, 1697, 1698, 1699, 1700, 1719, 1729, 1732, 1733, 1737,
1738, 1760, 1761, 1762, 1764, 1774, 1779, 1789, 1790, 1802, 1808, 1810, 1811, 1819,
1834, 1835, 1837, 1838, 1841, 1842, 1856, 1856, 1856, 1856, 1859, 1861, 1881, 1889,
1890, 1899, 1900, 1901, 1902, 1912, 1944, 1949, 1950, 1951, 1960, 1961, 1964, 1968,
1970, 1971, 1980, 1987, 1988, 1993, 2015, 2036, 2039, 2044, 2058, 2060, 2061, 2069,
2083, 2084, 2085, 2086, 2087, 2088, 2090, 2095, 2096, 2100, 2104, 2105, 2107, 2109,
2142, 2143, 2144, 2147, 2155, 2163, 2164, 2165, 2168, 2174, 2177, 2197, 2199, 2212,
2217, 2225, 2233, 2251, 2253, 2255, 2275, 2276, 2287, 2289, 2300, 2305, 2338, 2341,
2345, 2351, 2354, 2367, 2368, 2369, 2370, 2373, 2382, 2383, 2384, 2400, 2405, 2407,
2408, 2409, 2431, 2432, 2448, 2449, 2450, 2454, 2459, 2466, 2467, 2491, 2493, 2499,
2499, 2499, 2501, 2502, 2565, 2569, 2571, 2572, 2573, 2574, 258, 259, 2600, 2611,
2617, 2619, 2633, 2642, 2645, 2651, 2653, 2666, 2677, 2681, 2681, 2692, 2713, 2717,
2722, 2730, 2730, 2730, 2730, 2739, 2740, 2744, 2745, 2758, 2769, 2795, 2797, 2798,
2834, 2835, 2837, 2841, 2847, 2854, 2854, 2861, 2862, 2863, 2868, 2875, 2879, 2881,
2882, 2883, 2890, 2893, 2897, 2898, 2899, 2915, 2923, 2924, 2926, 2928, 2945, 2945,
2946, 2952, 2952, 2955, 2964, 2977, 2978, 2979, 2981, 2989, 2990, 2991, 2992, 2994,
3009, 3010, 3013, 3017, 3020, 3022, 3030, 3044, 3047, 3058, 3059, 3062, 3080, 3088,
3092, 3096, 3101, 3106, 3108, 3115, 3123

Takvim-i Vâkayi: 680, 718, 1806, 2327

Temps: 3123

Tercüman: 3113

Tercüman-ı Hakikat: 398

Vassallo: 2612

Venizelos: 426, 1546, 1660

Von Lersner: 1622

106
Wilson: 474

Yahya Kemal [BEYATLI]: 1045

107
108
III.1.2. Türlerine Göre Yazılar

III.1.2.1. Fıkralar

Dâhiliye Nazır-ı Cedidi: 2226


Üstat Ekrem Devr-i Senevî-i İrtihali: 1325
Yeni Mahud Dert!: 177
III.1.2.2. Gezi Yazıları

Anadolu Müşahedat ve İhtisasatından: Ulukışla (Kısmen Sansürlü): 1030

Anadolu Müşahedat ve Tahassüsat: Konya’dan Ulukışla’ya: 660

Anadolu Müşahedat ve Tahassüsatından: Develi Karahisar: 2796

Anadolu Müşahedat ve Tahassüsatından: İki Fatma: 2330

Anadolu Müşahedat ve Tahassüsatı: Karkah’da Bir Gece: 1506

Anadolu Müşahidat ve Tahassüsatı: Konya’da Selçuk Harabeleri İçinde- Karatay -: 88

Anadolu Müşahidat ve Tahassüsatından: Niğde: 2150

Frengililer Arasında Bir Cevelan-2-: Bulgar Hastanesi’nde: 143

Kafkasya’da Bir Cevelan: Birinci Mektup: 1294

Kafkasya’da Bir Cevelan: İkinci Mektup: 1435

Kafkasya’da Bir Cevelan: Üçüncü Mektup: 1682

Konya’da Selçuk Harabeleri İçinde Meşhur Sahip Ata, Sırçalı Medresesi: 174

Türbe-i Mevlana’yı Ziyaret: 416

Yetimler Arasında: Bir Mukaddime -1-: 2346

Yetimler Arasında Bebek Darüleytamda Bir Gece -3-: 2794

Yetimler Arasında: Ortaköy Darüleytamını Ziyaret -2-: 2523

III.1.2.3. Hatıralar

Harp Hatıraları: Argeşo’da 78‘inci Alay: 132

III.1.2.4. Makaleler

Ahmet Rıza Bey’in Makalesi (Kısmen Sansürlü): 1727

Bend-i Yevmî: (Kısmen Sansürlü)1657

109
Bend-i Yevmî: Anlaşamamak Derdi (Kısmen Sansürlü): 2592

Bend-i Yevmî: Anlaşmak Lazım: 2729

Bend-i Yevmî: Azerbaycan ve Gürcistan’ın Tasdik İstiklali (Kısmen Snasürlü): 998

Bend-i Yevmî: Beyanname Okunmadan Evvel (Kısmen Sansürlü):1520

Bend-i Yevmî: Bugünkü İçtima 533

Bend-i Yevmî: Büyüyen Tehlikeye Karşı (Kısmen Sansürlü): 1093

Bend-i Yevmî: Cemiyet-i Akvam İşe Başlarken: 1315

Bend-i Yevmî: Dünyanın Kurtulması, Türklerin Kurtulmasına Mütevakkıftır: 916

Bend-i Yevmî: En Mühim ve Müstacel Vazifemiz: 1

Bend-i Yevmî: Ermenilerle Uyuşmak Rivayetleri: 2672

Bend-i Yevmî: Fransa ve Şark (Kısmen Sansürlü): 2051

Bend-i Yevmî: Garp ve Şark’ın Lüzum-ı İtilafı (Kısmen Sansürlü): 1978

Bend-i Yevmî: General Fenalaşıyor mu? (Kısmen Sansürlü): 2029

Bend-i Yevmî: Gitmemişti Ki Kalsın! (Kısmen Sansürlü): 1940

Bend-i Yevmî: Hükümet’in Beyannamesi (Kısmen Sansürlü): 1744

Bend-i Yevmî: Hükümetin Avrupa’ya Muhtırası (Kısmen Sansürlü): 362

Bend-i Yevmî: Hükümetin Sulh Teşebbüsü: 1772

Bend-i Yevmî: Hükümetle Millet Vekillerinin Teması: 105

Bend-i Yevmî: İcmal-i Siyasi: 2779

Bend-i Yevmî: İhmal Etmeyelim, Pişman Olacağız!: 50

Bend-i Yevmî: İktisadi Tehlike: 2336

Bend-i Yevmî: İngilizlerle Anlaşamaz mıyız?: 783

Bend-i Yevmî: İngiltere Siyasetinde Tebeddül Var mı?: 954

Bend-i Yevmî: İngiltere ve Şark (Kısmen Sansürlü): 844

Bend-i Yevmî: İngiltere ve Şark Siyaseti: 2194

Bend-i Yevmî: İrade-i Milliyenin Zaferi (Kısmen Sansürlü): 2489

110
Bend-i Yevmî: İstanbul’umuzun Akibeti: 188

Bend-i Yevmî: İtilafiyyun Hazırlanıyormuş, Biz de Hazır mıyız?: 1723

Bend-i Yevmî: Kabine ve Meclis: 1561

Bend-i Yevmî: Kaflomanos’un Aruzsu: 1276

Bend-i Yevmî: Mebuslarımızın Ahd-ı Millisi (Kısmen Sansürlü): 1897

Bend-i Yevmî: Mebuslarımızın Mesuliyeti: 1795

Bend-i Yevmî: Meclis-i Mebusan Vazifesine Başlarken: 1137

Bend-i Yevmî: Meclis-i Mebusan’ın Vaziyeti: 2903

Bend-i Yevmî: Meclisin Küşadı: 575

Bend-i Yevmî: Mesken Buhranı: 3042

Bendi Yevmî: Millerand’ın Nutku ve Memleketimizin Âkıbeti (Kısmen Sansürlü): 1850

Bend-i Yevmî: Millet ve Padişah: 1999

Bend-i Yevmî: Milletin Fedakârlığı Karşısında: 2270

Bend-i Yevmî: Milletin Kuvveti: 2079

Bend-i Yevmî: Milli Tasarruf: 402

Bend-i Yevmî: Mukadderatımıza Ait Bazı Esaslar (Kısmen Sansürlü):153

Bend-i Yevmî: Mülâyemet Yerine Tecellüd Siyaseti Lazım: 446

Bend-i Yevmî: Ne Yaparsak Kendimiz Yapacağız!: 220

Bend-i Yevmî: Pierre Loti ve Fransa: 1039

Bend-i Yevmî: Sıra İngiltere ile Anlaşmaya Geldi (Kısmen Sansürlü): 1880

Bend-i Yevmî: Sulh-ı Amil Türkiye: 1405

Bend-i Yevmî: Sulhumuzun Tacili Luzmu (Kısmen Sansürlü): 1365

Bend-i Yevmî: Şark ve Garp Medeniyetleri Uyuşmazlar mı?: 685

Bend-i Yevmî: Şimdi de Alman Taraftarlığı İthamı!: 492

Bend-i Yevmî: Temps da Bizim Gibi Söylüyor (Kısmen Sansürlü): 734

Bend-i Yevmî: Temps’ın Makale-i Mühimmesi ve Kuva-yı Milliye: 2225

111
Bend-i Yevmî: Türkiye Hâkimiyeti ve Hristiyan Tebaa (Kısmen Sansürlü): 2139

Bend-i Yevmî: Türkiye’den İstifade Edilmez mi?: 318

Bend-i Yevmî: Türkiye’nin Mukadderatı Cihanın Huzuruyla Alakalıdır (Kısmen Sansürlü):


262

Bend-i Yevmî: Umumî Anlaşma Luzmu (Kısmen Sansürlü): 1613

Bend-i Yevmî: Vahdet-i Milliye Hükümeti Lazım! (Kısmen Sansürlü): 2458

Bend-i Yevmî: Vaziyet Müşkül, Fakat Şerefli: 1818

Bend-i Yevmî: Vaziyet-i Umumiyeye Bir Nazar (Kısmen Sansürlü): 1231

Bend-i Yevmî: Vaziyetten İstifade Edebilirsek Atimiz Emindir: 627

Bend-i Yevmî: Vifak Yerine Nifak: 2159

Bend-i Yevmî: Yeni Hükümet Nasıl Teşekkül Etmeli (Kısmen Sansürlü): 2426

Bend-i Yevmî: Yeni Hükümet ve Mebusan: 2552

Bend-i Yevmî: Yeni Kabine -1- (Kısmen Sansürlü): 2513

Bir Kardeş Sesi: Azerbaycanlılar Osmanlıları Unutmuyorlar: 2546

Duygu Meselesi: 1268

Giden Meclisler Ne İdi, Ne Oldu?: İkinci Meclis-i Mebusan -2-: 471

Hakikat Nasıl Tahrif Ediyorlar? (Kısmen Sansürlü): 982

Havadis Destgâhları!, Uyduranlarda mı? (Kısmen Sansürlü): 16

Hayret!: 2505

Hürriyet ve İtilaf Nasıl Doğdu, Nasıl Öldü? -2-: 840

Hürriyet ve İtilaf Nasıl Doğdu, Nasıl Öldü?: 1554

Hürriyet ve İtilaf Nasıl Doğdu, Nasıl Öldü?: 346

İhtilal-i Kibir, Haliki ve Mahlûkatı (Kısmen Sansürlü): 1926

İngiltere’deki Dostlarımız- Bizi Sevenler ve Bizi Müdafaa Edenler: 1397

İntihab Edenlere ve Edileceklere: Giden Meclisler Ne İdi Ne Oldu? -3-: 938

İntihab Edenlere ve Edilenlere: Giden Meclisler Ne İdi, Ne Oldu? -13- Birinci Meclis-i
Mebusan: 91

112
İntihab Edenlere ve Edilenlere: Giden Meclisler Ne İdi, Ne oldu? İkinci Meclis-i Mebusan -1-
: 2946

İzmir Kuva-yı Milliyesi Nezdinde: 925

İzmir Kuva-yi Milliye Nezdinde -21-: 255

Kafkasya Akvamı Hakkında Tetkikat: Türkler- Ermeniler: 2482

Kâğıt İşi: 759

Kuvvet: 2690

Makam-ı Hilafet-i İslamiye ve Kürtler: 523

Mebahis ve Mevize-i Diniye: Müskiratın Memnuniyet-i Diniyesi ve Kanunen Meni: 173

Mimariyat: Yeni Camî’nin Mimarı: 383

Muhasebe-i Fennî - İcmal-i Fennî: 1439

Muhasebe-i Fennî - İcmal-i Fennî: 209

Muhasebe-i Fennî: İcmal-i Fennî: 2695

Muhasebe-i Fennî: İcmal-i Fennî: 885

Muhasebe-i Fennî: İstifa-yı Beşer: 2329

Muhasebe-i Fennî: Küremizde Kıyamet Nasıl Kopacak?: 2999

Muhasebe-i Fennîye: Anaroterus-Her İşe Yarar Havai Motorları: 1215

Muhasebe-i Fennîye: İcmal-i Fennî: 2121

Muhasebe-i Fennîye: İstihale-i Anasır: 1929

Muhasebe-i İktisadiye: Müdafaa ve Mücadele-i İktisadiye: 1179

Muhasebe-i Tarihiye: Avrupa’da Türk Vesikaları: 2682

Muhasebe-i Tarihiye: Sultan Murat Rabi: 2985

Muhasebe-i Tarihiye: Viyana Ahalisine Kara Mustafa Paşa’nın Beyannamesi: 2783

Muhterem Hakiki Dostumuzun Kıymettar Bir Makalesi: 1067

Mühim Bir İhtra Daha: Ultra Mikroskobu: 519

Nasıl Çalıştılar ve Nasıl Çalışıyorlar? -6-: 1329

113
Nasıl Çalıştılar ve Nasıl Çalışıyorlar?: 1170

Nasıl Çalıştılar ve Nasıl Çalışıyorlar?: 288

On Yedi Günlük İcmal-i Vâkayi (Kısmen Sansürlü): 2780

Sultan Selim-i Salis Zamanında İstanbul: 2091

Şuun ve Mebahis-i İslamiye: Garanik Meselesi Etrafında: 831

Şuun ve Mebahis-i İslamiye: Uhuvvet-i İslamiyenin İnkişafı: 1303

Şuun ve Mebahis-i İslamiye: Hilafetin Esası Saltanattır: 235

Takma ve Kabil-i Nakil Evler: 2995

Teşkilat-ı Mülkiyemiz Tedfikatından: Taşra Tekilatı (Kısmen Sansürlü): 295

Teşkilat-ı Mülkiyemiz Tetkikatından: Taşra Teşkilatı -2-: 339

Teşkilat-ı Mülkiyemize Ait Tetkikattan: Taşra Teşkilatı -3-: 560

Türkiye Ezilemez, Ezilmemelidir: 129

Türkiye’de Mülteci Hükümdarlar: 2539

Uyku Hastalığı: 2842

Yeni Camî’de Haseki Sultan Çifte Hamamı: 984

Yine Veba: 1114

Zabıtana Arazi Tüzüğü Meselesi: 1124

Zabıtanın İstiklali Meselesi -1-: 1028

III.1.2.5. Mektuplar

Açık Mektup: Feylesof Rıza Tevfik Efendi’ye: 2014

Ahmet Rıza Bey’in Lloyd George’a Mektubu (Kısmen Sansürlü): 739

Cenap Şahabettin Bey’den Pierre Loti’ye Mektup: Açık Mektup: 1903

Siyah Mektup (Kısmen Sansürlü): 2534

Vefaşar Dostumuz Muhterem Pierre Lotti’nin Yeni Bir Mektubu: Mektubun Sureti: 2641

III.1.2.6. Mülâkatlar

Abuk Ahmet Paşa’nın Beyanatı: 845

114
Adliye Nazırı Mustafa Bey’le Mülâkat: 1219

Adliye Nazırı Reşit Beyle Mülâkat: 3007

Buhran-ı Vükela Hakkında Mülâkatlarımız (Kısmen Sansürlü): 2395

Dâhiliye Nazırı İle Mülâkat: 656

Dâhiliye Nazırı Ne Diyorlar?: 194

Dâhiliye Nazırı Reşit Bey’in Beyanatı: 3074

Dâhiliye Nazırı Şerif Paşa’nın Beyanatı: 199

Hilal-i Ahmer Erzincan Heyetinin Faaliyeti-Heyet Reisi Saffet Şav Bey’le Mülâkat: 178

Kabinenin Muhtelif Faaliyetleri Hakkında Dâhiliye Nazırı Reşit Beyle Mülâkat: 2873

Mister Comes ile Bir Mülâkat: 3057

Nazırlarla Mülâkatımız: 2686

Reşit Beyle Mülâkat: 2593

Sadr-ı Cedid Hazretiyle Mülâkat: 2497

Şuun-ı Mebahis-i İslamiye: Kuveyt Emiriyle Bir Mülâkat: 609

Türk Meselesi ve Fransız Sosyalistleri Omanite’de Marsel Cachin ve Paul Levi’nin Samimi
Müdafaaları (Kısmen Sansürlü): 799

Zat ve Alay Meşihatpenahi İle Mülâkat: 1244

III.1.2.7. Romanlar (Tefrikalar)

Arsen Lupen Sergüzeştlerinden: Altın Müselles (62-88): 38, 95, 142, 213, 254, 3006, 392,
477, 522, 622, 679, 724, 767, 839, 906, 945, 991, 1036, 1128, 1180, 1362, 1401, 1516,
1558, 1610, 1651

Gönül Hanım (1- 33): 1396, 1438, 1504, 1553, 1601, 1692, 1722, 1743, 1815, 1847, 1879,
1895, 1998, 2120, 2356, 2423, 2488, 2512, 2538, 2591, 2648, 2669, 2694, 2726, 2754,
2776, 2807, 2844, 2900, 2998

Nasırüddin Şah ve Babiler (1-19): 207, 243, 291, 338, 382, 427, 470, 518, 559, 608, 659, 717,
830, 883, 983, 1029, 1113, 1214, 1267

Tarihi Tefrika -31: Rusya Hanedan-ı İmparatoriçesinin Esbab-ı Sükûtu: 130

III.1.2.8. Sohbetler

Binbaşı Arnold ile Bir Hasbihâl: 2118


115
Bir Cevap: 2503

Bir Mûcib: 2046

Bir Temenni: 2607

Misis Dorrian’ın Dedikleri: 26

Nakiye Hanım Hemşiremizle Bir Hasbihâl: 698

O ve Biz: 1045

Perşembe Hasbihâlleri -1- : Mukaddime: 1578

Perşembe Hasbihâlleri -2-: Bir İttifakın Sevaiki: 1782

Perşembe Hasbihâlleri -3- Hâlâ O Maraz!..: 1954

Perşembe Hasbihâlleri -4- : Üstat Ekrem’in Bir Müsveddesi: 2176

Perşembe Hasbihâlleri -5- : Kelamü’l Mülk: 2377

Perşembe Hasbihâlleri -6-: Bir İtiraf Münasebetiyle: 2720

Perşembe Hasbihâlleri: Kelamü’l Mülk -2-: 2447

Pierre Loti Cemiyeti’nin Evvelki Günkü İçtimaı: 988

Pierre Loti’de Türk Aşkı: 1046

Siyaset-i Zirayemizde Mühim Bir Nokta: Kârilerimizin Fikirler: 2703

Sultanzade Sabahattin Bey, Vicdan-ı Milliye Sernamesi Altındaki Muhtırasında: Memleketin


Mazisini, Halini, İstikbalini, Meslek-i İçtimaı, Nokta-i Nazardan Tedkik ve Mütalaa
Ederek Efkâr ve Mülahazatını, Vicdan-ı Milliye, Arz ve İzah Ediyor: 1634

Uyku Hastalığı Hakkında Doktor Mazhar Osman Bey’in Mütaleat: 3003

Üdeba ve Meşahirimizin Fikir ve İhtisasları: 1048

Yıl Sonu: 2306

III.1.2.9. Şiirler

Fatih’in Türbesinde: 736

Hezel ve Mizah: Kalmıştır –Namık Kemal Bey’e Karşılık: 2247

Hezel: Olduk: 692

116
Hezel: Yeni Kartlar: 12

Hezel: Yok Yok!: 460

Olmaz!: 1907

Siham-ı İlham: Derler: 2307

Sihâm-ı İlham: Rıza Tevfik Bey’e: 2119

III.1.2.10. Yayın Tanıtım

Asar-ı Münteşire: Alay: 488, 1846, 2267, 2925

Asar-ı Münteşire: Bilmeceli Meşhur Hikâyeler Külliyatı: 624, 1333

Asar-ı Münteşire: Birinci Kitap: 399

Asar-ı Münteşire: Diken Çıktı: 2622, 730, 1654

Asar-ı Münteşire: Diken ve İnci Salnamesi: 487, 530

Asar-ı Münteşire: Evliya-yı Cedid: 729

Asar-ı Münteşire: Genç Yolcular: 219, 951

Asar-ı Münteşire: Hayattan Sayfalar: 2588

Asar-ı Münteşire: İnci: 1608, 486

Asar-ı Münteşire: İstanbul Seririyatı: 185, 2386

Asar-ı Münteşire: İzmir Tabip Mecmuası: 1788

Asar-ı Münteşire: Köy Hocası: 1453

Asar-ı Münteşire: Lane: 102

Asar-ı Münteşire: Mecmua-i Askerîye: 1690

Asar-ı Münteşire: Medfun Emeller: 358

Asar-ı Münteşire: Müstecir Gazetesi: 259

Asar-ı Münteşire: Polis Mecmuası: 572

Asar-ı Münteşire: Sabur Âlemi: 1400

Asar-ı Münteşire: Sanayi Mecmuası: 150

117
Asar-ı Münteşire: Sebilürreşad Ceride-i İslamiyesi: 45, 359, 681, 1653, 1845, 2026, 2266,
2455

Asar-ı Münteşire: Servet-i Fünun: 571

Asar-ı Münteşire: Son Eseri: 1609

Asar-ı Münteşire: Spor Âlemi: 2924

Asar-ı Münteşire: Spor İlmi: 149, 731

Asar-ı Münteşire: Şark-ı iktisadiye: 2156

Asar-ı Münteşire: Şehit Gazetesi: 682

Asar-ı Münteşire: Tarihi ve Edebiyat Mecmuası: 46

Asar-ı Münteşire: Tedrisat Mecmuası: 2923

Asar-ı Münteşire: Ümit: 489

Asar-ı Münteşire: Yeni Aile Rehberi: 47

III.1.3. Konularına Göre Yazılar

III.1.3.1. İç Olaylar ve Siyasetle İlgili Yazılar

1, 2, 6, 14, 16, 21, 22, 26, 27, 28, 30, 31, 34, 36, 39, 40, 43, 50, 59, 68, 82, 85, 86, 92,
94, 97, 98, 99, 101, 105, 108, 110, 112, 117, 118, 125, 128, 129, 136, 137, 139, 140, 141, 147,
148, 153, 164, 165, 170, 177, 178, 184, 191, 194, 195, 197, 198, 199, 200, 204, 205, 206, 212,
220, 221, 226, 228, 231, 236, 237, 238, 240, 249, 250, 251, 253, 255, 258, 262, 263, 267, 268,
271, 272, 273, 278, 282, 288, 295, 298, 303, 304, 311, 313, 314, 315, 318, 320, 325, 327, 330,
333, 334, 335, 336, 337, 339, 343, 346, 349, 352, 356, 362, 365, 374, 376, 379, 381, 387, 389,
390, 391, 393, 395, 398, 402, 403, 410, 412, 419, 420, 428, 430, 432, 435, 436, 439, 440, 441,
443, 446, 447, 450, 461, 468, 475, 478, 481, 482, 483, 485, 503, 506, 512, 514, 520, 521, 526,
527, 528, 533, 534, 536, 537, 543, 549, 552, 558, 560, 563, 564, 565, 566, 567, 569, 570, 586,
587, 588, 589, 592, 593, 594, 609, 611, 612, 613, 623, 627, 628, 634, 635, 637, 638, 641, 642,
646, 656, 658, 661, 663, 665, 667, 668, 671, 673, 674, 675, 677, 678, 680, 685, 693, 695, 698,
715, 718, 723, 725, 728, 734, 735, 739, 746, 751, 754, 759, 763, 765, 766, 768, 769, 776, 777,
778, 779, 780, 783, 784, 794, 796, 799, 804, 805, 807, 808, 812, 827, 833, 834, 835, 837, 838,
840, 841, 845, 864, 865, 871, 873, 875, 879, 882, 884, 891, 895, 896, 897, 898, 900, 902, 903,
904, 909, 910, 911, 912, 913, 916, 917, 922, 923, 924, 925, 929, 930, 931, 933, 935, 943, 946,
947, 948, 949, 955, 959, 969, 970, 981, 982, 984, 990, 992, 994, 995, 1000, 1006, 1010, 1011,

118
1014, 1022, 1028, 1032, 1034, 1035, 1040, 1048, 1060, 1063, 1064, 1067, 1069, 1073, 1074,
1075, 1089, 1090, 1093, 1094, 1099, 1100, 1101, 1102, 1103, 1104,1112, 1121, 1124, 1126,
1127, 1127, 1127, 1129, 1134, 1138, 1141, 1142, 1146, 1165, 1169, 1170, 1172, 1173, 1174,
1175, 1182, 1186, 1192, 1200, 1202, 1204, 1206, 1210, 1211, 1219, 1221, 1223, 1225, 1228,
1231, 1232, 1235, 1244, 1256, 1260, 1266, 1268, 1271, 1272, 1273, 1277, 1288, 1290, 1293,
1298, 1298, 1299, 1300, 1305, 1309, 1310, 1315, 1329, 1331, 1332, 1337, 1338, 1351, 1357,
1359, 1360, 1361, 1380, 1381, 1383, 1385, 1386, 1387, 1393, 1397, 1398, 1398, 1398, 1398,
1398, 1398, 1407, 1424, 1425, 1431, 1437, 1443, 1444, 1445, 1446, 1447, 1450, 1452, 1459,
1462, 1463, 1464, 1465, 1471, 1482, 1483, 1490, 1492, 1493, 1494, 1502, 1505, 1509, 1511,
1515, 1517, 1520, 1521, 1524, 1527, 1550, 1554, 1556, 1562, 1565, 1566, 1569, 1570, 1573,
1583, 1592, 1594, 1597, 1602, 1603, 1604, 1613, 1614, 1615, 1620, 1621, 1622, 1625, 1628,
1631, 1634, 1638, 1641, 1645, 1647, 1650, 1657, 1661, 1663, 1669, 1672, 1673, 1689, 1693,
1694, 1703, 1704, 1708, 1711, 1713, 1715, 1716, 1719, 1723, 1724, 1727, 1736, 1740, 1744,
1745, 1747, 1750, 1751, 1753, 1766, 1769, 1777, 1787, 1789, 1795, 1798, 1799, 1802, 1805,
1806, 1813, 1814, 1818, 1824, 1840, 1843, 1844, 1852, 1853, 1857, 1864, 1865, 1869, 1876,
1880, 1884, 1885, 1886, 1890, 1891, 1892, 1896, 1897, 1904, 1908, 1914, 1921, 1925, 1927,
1928, 1931, 1933, 1937, 1940, 1941, 1942, 1950, 1961, 1965, 1974, 1977, 1978, 1979, 1984,
1990, 1992, 1993, 1994, 1995, 1999, 2000, 2004, 2012, 2019, 2022, 2023, 2025, 2029, 2030,
2034, 2037, 2039, 2039, 2044, 2047, 2052, 2056, 2058, 2064, 2065, 2066, 2070, 2071, 2074,
2075, 2076, 2079, 2086, 2090, 2097, 2098, 2103, 2014, 2106, 2108, 2111, 2112, 2113, 2114,
2115, 2116, 2118, 2127, 2128, 2131, 2132, 2133, 2134, 2135, 2137, 2139, 2147, 2149, 2151,
2153, 2154, 2155, 2159, 2178, 2183, 2184, 2185, 2186, 2187, 2189, 2191, 2195, 2201, 2210,
2211, 2212, 2218, 2219, 2221, 2222, 2225, 2227, 2233, 2235, 2237, 2241, 2245, 2246, 2248,
2253, 2257, 2259, 2260, 2261, 2262, 2263, 2264, 2265, 2270, 2275, 2282, 2285, 2290, 2294,
2295, 2299, 2300, 2302, 2305, 2305, 2305, 2305, 2310, 2311, 2312, 2313, 2321, 2322, 2325,
2327, 2328, 2331, 2333, 2338, 2351, 2352, 2355, 2361, 2364, 2366, 2368, 2374, 2378, 2379,
2380, 2381, 2385, 2390, 2391, 2395, 2395, 2411, 2412, 2420, 2422, 2426, 2427, 2428, 2429,
2432, 2433, 2437, 2438, 2443, 2453, 2454, 2458, 2459, 2460, 2465, 2468, 2469, 2470, 2475,
2476, 2480, 2481, 2482, 2485, 2489, 2494, 2497, 2498, 2499, 2500, 2501, 2504, 2505, 2508,
2513, 2514, 2515, 2520, 2526, 2528, 2529, 2534, 2544, 2545, 2546, 2548, 2549, 2560, 2575,
2577, 2580, 2581, 2592, 2593, 2595, 2596, 2599, 2600, 2607, 2614, 2633, 2635, 2636, 2639,
2641, 2644, 2645, 2650, 2655, 2657, 2658, 2659, 2661, 2662, 2665, 2666, 2667, 2672, 2673,
2674, 2676, 2678, 2681, 2686, 2688, 2697, 2697, 2698, 2702, 2703, 2704, 2709, 2713, 2720,
2721, 2722, 2724, 2725, 2729, 2730, 2732, 2735, 2742, 2745, 2746, 2747, 2749, 2751, 2757,

119
2758, 2759, 2767, 2769, 2773, 2774, 2775, 2779, 2788, 2790, 2797, 2798, 2799, 2800, 2801,
2803, 2804, 2805, 2806, 2808, 2810, 2814, 2819, 2821, 2830, 2843, 2849, 2854, 2859, 2867,
2868, 2869, 2873, 2875, 2882, 2885, 2888, 2889, 2895, 2897, 2899, 2904, 2905, 2907, 2908,
2912, 2913, 2914, 2918, 2921, 2921, 2921, 2927, 2928, 2929, 2934, 2935, 2936, 2937, 2941,
2945, 2948, 2958, 2961, 2962, 2963, 2964, 2965, 2968, 2992, 2994, 2995, 3000, 3001, 3002,
3007, 3010, 3014, 3018, 3020, 3026, 3028, 3029, 3031, 3032, 3034, 3035, 3036, 3042, 3043,
3051, 3053, 3054, 3055, 3058, 3059, 3063, 3064, 3065, 3067, 3069, 3074, 3075, 3077, 3080,
3084, 3086, 3092, 3097, 3102, 3103, 3106, 3110, 3114, 3117, 3119, 3123, 3126

III.1.3.2. Fransa ile ilgili Yazılar:

67, 86, 101, 160, 169, 236, 249, 421, 459, 461, 469, 473, 515, 598, 604, 607, 636, 651,
705, 706, 707, 741, 752, 771, 797, 819, 847, 858, 867, 965, 971, 972, 977, 994, 1018, 1019,
1020, 1021, 1024, 1033, 1039, 1059, 1079, 1084, 1085, 1086, 1106, 1110, 1140, 1149, 1157,
1158, 1160, 1189, 1196, 1206, 1248, 1251, 1253, 1278, 1282, 1283, 1284, 1287, 1298, 1316,
1339, 1341, 1345, 1348, 1350, 1352, 1376, 1389, 1399, 1412, 1496, 1500, 1515, 1585, 1590,
1593, 1633, 1677, 1683, 1719, 1732, 1779, 1790, 1802, 1829, 1850, 1856, 1859, 1881, 1889,
1900, 1902, 1920, 1935, 1947, 1948, 1952, 1980, 2015, 2039, 2051, 2053, 2061, 2084, 2087,
2095, 2147, 2155, 2174, 2234, 2251, 2253, 2255, 2275, 2276, 2290, 2305, 2354, 2382, 2384,
2499, 2681, 2722, 2730, 2739, 2744, 2758, 2797, 2798, 2834, 2835, 2837, 2839, 2841, 2854,
2856, 2879, 2915, 2949, 2952, 2977, 2992, 3020, 3044, 3053, 3060, 3082, 3092, 3101, 3123

III.1.3.3. İngiltere ile ilgili Yazılar:

66, 101, 128, 159, 169, 236, 248, 320, 422, 461, 478, 614, 636, 645, 653, 753, 790,
793, 802, 844, 932, 954, 1026, 1076, 1149, 1156, 1197, 1202, 1205, 1241, 1285, 1298, 1332,
1355, 1373, 1386, 1412, 1429, 1522, 1524, 1529, 1537, 1575, 1579, 1590, 1596, 1622, 1650,
1670, 1671, 1684, 1699, 1779, 1802, 1841, 1856, 1947, 1993, 2069, 2088, 2117, 2155, 2194,
2199, 2216, 2239, 2253, 2255, 2275, 2338, 2369, 2403, 2430, 2491, 2606, 2611, 2653, 2681,
2692, 2736, 2758, 2765, 2847, 2854, 2919, 2946, 2952, 2960, 3013, 3020, 3044, 3057, 3060,
3115, 3123

II.1.3.3. Londra Konferansı İle İlgili Yazılar:

69, 408, 409, 448, 461, 590, 597, 887, 1065, 1241, 1285, 1298, 1344, 1350, 1373,
1386, 1408, 1409, 1546, 1729, 1730, 1731, 1738, 1779, 1802, 1826, 1828, 1834, 1856, 1856,
1901, 1968, 1987, 2039, 2060, 2062, 2069, 2083, 2147, 2147, 2163, 2197, 2225, 2243, 2275,
2384, 2400, 2431, 2514, 3083, 3085, 2338, 2499
120
III.1.3.4. Almanya ile ilgili Yazılar:

17, 83, 86, 101, 124, 169, 201, 236, 249, 342, 492, 509, 512, 551, 553, 554, 596, 598,
599, 605, 621, 645, 648, 599, 605, 621, 645, 648, 649, 770, 792, 816, 817, 825, 869, 874, 928,
934, 961, 977, 1085, 1150, 1161, 1194, 1208, 1238, 1239, 1281, 1298, 1366, 1486, 1531,
1571, 1574, 1622, 1678, 1679, 1680, 1681, 1695, 1700, 1762, 1811, 1891, 1916, 1918, 1962,
1988, 1993, 2069, 2155, 2290, 2338, 2385, 2440, 2517, 2553, 2651, 2651, 2713, 2730, 2758,
2769, 2789, 2795, 2834, 2836, 2838, 2840, 2841, 2854, 2879, 2881, 2883, 2890, 2893, 2898,
2915, 2921, 2923, 2924, 2925, 2926, 2952, 2955, 2990, 2991, 2992, 3020, 3024, 3044, 3047,
3060, 3062, 3068, 3090, 3092, 3100, 3115, 3123

III.1.3.5. İtalya ile ilgili Yazılar:

109, 320, 366, 479, 603, 636, 696, 747, 748, 762, 806, 807, 841, 868, 963, 974, 1066,
1080, 1086, 1105, 1163, 1209, 1252, 1292, 1322, 1355, 1370, 1386, 1422, 1436, 1469, 1591,
1719, 1733, 1739, 1808, 1866, 1890, 1917, 1969, 1972, 2096, 2148, 2275, 2287, 2290, 2354,
2370, 2383, 2407, 2408, 2434, 2454, 2459, 2463, 2565, 2568, 2572, 2612, 2681, 2946, 2947,
2973, 2994, 3012, 3030, 3053, 3060, 3082, 3092, 3106, 3108

III.1.3.5. Yunanistan ile ilgili Yazılar:

101, 201, 236, 307, 397, 425, 426, 443, 480, 512, 576, 621, 719, 728, 749, 762, 764,
778, 779, 803, 809, 868, 878, 890, 996, 1116, 118, 1120, 1122, 1286, 1298, 1356, 1410, 1411,
1412, 1419, 1426, 1466, 1491, 1595, 1658, 1660, 1662, 1687, 1688, 1708, 1718, 1765, 1781,
1792, 1813, 1831, 1862, 1886, 1912, 1914, 1922, 2039, 2085, 2094, 2275, 2436, 2453, 2473,
2507, 2563, 2698, 2722, 2753, 2770, 2797, 2798, 2817, 2847, 2934, 2949, 2984, 3012, 3062,
3102

III.1.3.6. Avusturya-Macaristan ile ilgili Yazılar:

81, 126, 289, 595, 602, 655, 701, 775, 820, 821, 921, 975, 979, 1151, 1164, 1340,
1346, 1386, 1474, 1475, 1719, 1719, 1737, 1831, 1875, 2101, 2228, 2384, 2574, 2681, 2769,
2909, 2945, 2973, 3030, 3060, 3061, 3068, 3092, 3123

III.1.3.7. Amerika ile ilgili Yazılar:

85, 106, 113, 127, 154, 169, 201, 236, 280, 284, 287, 328, 345, 407, 512, 703, 728,
815, 816, 978, 1484, 1876, 1890, 1921, 1951, 1970, 2017, 2020, 2069, 2125, 2155, 2170,

121
2173, 2204, 2217, 2250, 2252, 2288, 2289, 2333, 2385, 2407, 2436, 2479, 2564, 2722, 2763,
2765, 2768, 2769, 2847, 2868, 2870, 2929, 3037, 3038, 3066, 3092, 3123

III.1.3.8. Kafkas Devletleri (Ermenistan- Gürcistan-Azerbaycan) ile ilgili Yazılar:

384, 524, 841, 859, 994, 998, 1015, 1087, 1127, 1144, 1165, 1167, 1168, 1199, 1212,
1213, 1271, 1300, 1386, 1416, 1433, 1596, 1646, 1703, 1739, 1791, 1844, 2039, 2126, 2140,
2162, 2304, 2454, 2459, 2493, 2596, 2771, 2797, 2822, 2825, 2887, 2934, 2987, 3102, 3116,
3123

III.1.3.9. Rusya ve Bolşevizm ile ilgili Yazılar:

169, 201, 236, 478, 512, 555, 623, 823, 824, 829, 892, 894, 1025, 1027, 1202, 1242,
1249, 1250, 1298, 1318, 1321, 1343, 1368, 1369, 1448, 1460, 1477, 1487, 1633, 1785, 1837,
1838, 1873, 1874, 1889, 1891, 1923, 1937, 1955, 1993, 2036, 2069, 2100, 2140, 2142, 2143,
2144, 2164, 2213, 2228, 2255, 2275, 2285, 2296, 2341, 2345, 2382, 2405, 2406, 2448, 2450,
2451, 2467, 2616, 2618, 2642, 2681, 2739, 2828, 2841, 2861, 2862, 2863, 2866, 2895, 2934,
2963, 2979, 2981, 2993, 3022, 3024, 3094, 3096, 3123

III.1.3.10. Bulgaristan ile ilgili Yazılar:

7, 283, 286, 585, 647, 1153, 1159, 1201, 1255, 1289, 1290, 1291, 1371, 1402, 1427,
1428, 1430, 1480, 1481, 1539, 1580, 1633, 1686, 1708, 1786, 1807, 1917, 1925, 2110, 2256,
2277, 2305, 2545, 2689, 2737, 3060, 3102

III.1.3.11. Romanya ile ilgili Yazılar:

86, 147, 167, 169, 512, 764, 810, 1087, 1117, 1121, 1125, 1257, 1344, 1386, 1633,
1661, 1717, 1786, 1921, 1922, 2129, 2230, 2338, 2467, 2502, 2518, 2717, 2741, 2898, 3060,
3123

III.1.3.12. Arap Ülkeleri (Suriye, Irak, İran, Mısır, Fas, Sudan, Hicaz, Filistin,
Libya) ile ilgili Yazılar:

20, 24, 80, 236, 247, 341, 363, 397, 422, 461, 478, 485, 576, 610, 704, 728, 772, 773,
876, 1083, 1162, 1202, 1278, 1354, 1418, 1593, 1790, 1810, 1829, 1835, 1890, 1891, 1972,
1973, 2072, 2385, 2663, 2852

III.1.3.13. İsviçre ile ilgili Yazılar:

620, 1283, 1298, 1449, 1496, 1498, 1551, 2305, 261, 2864, 2894, 3000, 3060

122
III.1.3.14. Diğer Ülkeler ve United Bölgeler ile ilgili Yazılar:

3, 39, 65, 73, 101, 201, 212, 236, 285, 319, 411, 485, 508, 601, 602, 686, 702, 709,
710, 774, 802, 805, 818, 821, 826, 870, 890, 894, 928, 976, 1081, 1082, 1107, 1108, 1119,
1154, 1155, 1187, 1246, 1247, 1254, 1258, 1280, 1298, 1298, 1342, 1345, 1347, 1353, 1376,
1379, 1386, 1423, 1485, 1487, 1488, 1489, 1540, 1542, 1576, 1586, 1590, 1591, 1630, 1665,
1685, 1698, 1760, 1761, 1762, 1764, 1791, 1802, 1836, 1861, 1889, 1890, 1891, 1919, 1921,
2069, 2100, 2105, 2142, 2155, 2165, 2168, 2177, 2213, 2240, 2275, 2286, 2305, 2315, 2354,
2355, 2385, 2402, 2410, 2449, 2454, 2466, 2493, 2569, 2571, 2573, 2578, 2597, 2598, 2617,
2631, 2656, 2730, 2740, 2798, 2841, 2854, 2862, 2915, 2934, 2966, 2977, 2978, 2979, 2994,
3020, 3022, 3024, 3030, 3094, 3096, 3012

III.1.3.15. İstanbul İle İlgili Yazılar:

70, 107, 158, 161, 188, 221, 233, 433, 457, 467, 507, 521, 557, 570, 632, 676, 697,
712, 745, 801, 964, 1002, 1003, 1004, 1032, 1148, 1176, 1243, 1323, 1398, 1406, 1452, 1524,
1543, 1819, 1827, 1854, 1899, 1909, 1910, 1934, 2005, 2154, 2280, 2367, 2373, 2439, 2459,
2508, 2522, 2558, 2735, 2750, 2818, 2934, 2945, 2950, 2996, 3002, 3009, 3050, 3103, 3126

III.1.3.16. Tarihle İlgili Yazılar:

2080, 2091, 2539, 2682, 2780, 2783, 2985

III.1.3.17. Malî Konularla İlgili Yazılar:

10, 35, 39, 96, 101, 147, 182, 183, 184, 216, 258, 301, 314, 336, 398, 461, 476, 484,
485, 570, 623, 680, 728, 779, 811, 822, 833, 841, 930, 994, 1032, 1090, 1127, 1179, 1182,
1300, 1306, 1332, 1398, 1452, 1501, 1512, 1515, 1541, 1556, 1589, 1606, 1616, 1650, 1703,
1719, 1769, 1773, 1787, 1814, 1876, 1876, 1915, 1930, 1937, 1974, 1993, 2045, 2076, 2099,
2124, 2155, 2160, 2191, 2207, 2221, 2271, 2285, 2324, 2333, 2335, 2336, 2385, 2409, 2453,
2485, 2508, 2583, 2619, 2644, 2667, 2724, 2746, 2774, 2811, 2831, 2832, 2843, 2869, 2895,
2930, 2931, 2932, 2933, 2934, 2945, 2963, 3000, 3001, 3002, 3033, 3039, 3069, 3070, 3103,
3126

III.1.3.18. Askerî Konularla İlgili Yazılar:

51, 258, 485, 485, 521, 525,570, 623, 680, 722, 872, 913,1090, 1138, 1300, 1650,
1769, 1787, 2025, 2163, 2221, 2333, 2355, 2385, 2557, 2644, 2843, 3069, 3126

123
III.1.3.19. Savaş ve Barışlarla İlgili Yazılar:

19, 63, 64, 85, 132, 138, 166, 600, 666, 687, 708, 757, 866, 930, 994, 1237, 1365,
1405, 1432, 1548, 1568, 1633, 1652, 1674, 1763, 1772, 1778, 1787, 1796, 1825, 1841, 1851,
1882, 1891, 1913, 1937, 1944, 1974, 1993, 2092, 2123, 2171, 2188, 2232, 2320, 2340, 2343,
2385, 2477, 2499, 2519, 2634, 2644, 2667, 2717, 2722, 2774, 2848, 2875, 2876, 2878, 2934,
3000, 3034, 3053, 3113, 3126

III.1.3.20. Dinî Konularla İlgili Yazılar:

44, 173, 235, 274, 296, 368, 436, 466, 523, 556, 609, 610, 623, 657, 728, 778, 780,
788, 831, 886, 889, 930, 1007, 1125, 1177, 1178, 1262, 1271, 1271, 1303, 1332, 1420, 1507,
1556, 1596, 1640, 1644, 1717, 1719, 1734, 1792, 1844, 1868, 1889, 1911, 1993, 2021, 2024,
2039, 2073, 2127, 2147, 2155, 2203, 2215, 2238, 2278, 2285, 2349, 2354, 2385, 2507, 2545,
2596, 2771, 2843, 2911, 2921, 2934, 2957, 2959, 2982, 3000, 3069, 3103

III.1.3.21. Eğitimle İlgili Yazılar:

258, 443, 521, 623, 832, 1300, 1332, 1398, 1458, 1472, 1495, 1499, 1555, 1605, 1769,
1891, 1937, 1974, 2145, 2308, 2309, 2337, 2375, 2453, 2483, 2485, 2490, 2547, 2579, 2602,
2608, 2637, 2644, 2644, 2660, 2698, 2704, 2705, 2748, 2843, 2869, 2895, 3034

III.1.3.22. Meclis-i Mebusan ile İlgili Yazılar

39, 46, 91, 101, 253, 302, 314, 350, 388, 434, 449, 450, 471, 493, 575, 611, 623, 669,
680, 715, 899, 907, 938, 939, 942, 1032, 1068, 1137, 1182, 1269, 1301, 1388, 1398, 1440,
1452, 1510, 1513, 1544, 1556, 1561, 1619, 1649, 1701, 1749, 1758, 1759, 1787, 1812, 1891,
1913, 1958, 1974, 1991, 2122, 2154, 2155, 2257, 2258, 2284, 2285, 2317, 2355, 2355, 2371,
2415, 2416, 2484, 2545, 2576, 2585, 2615, 2644, 2667, 2687, 2746, 2766, 2774, 2775, 2802,
2826, 2827, 2869, 2869, 2903, 2970, 3000, 3027

III.1.3.23. Yerli ve Yabancı Basın İle İlgili Yazılar:

4, 71, 119, 189, 242, 369, 398, 424, 458, 463, 591, 623, 639, 642, 644, 668, 728, 750,
756, 760, 761, 806, 880, 905, 913, 941, 972, 1013, 1023, 1032, 1078, 1111, 1115, 1160, 1197,
1330, 1355, 1415, 1479, 1547, 1577, 1581, 1582, 1643, 1664, 1702, 1802, 1830, 1890, 1891,
1948, 1949, 2011, 2016, 2017, 2057, 2059, 2069, 2172, 2197, 2198, 2214, 2236, 2242, 2249,
2273, 2333, 2360, 2385, 2413, 2435, 2618, 2652, 2667, 2730, 2733, 2735, 2854, 2854, 2928,
2934, 2952, 2992, 3016, 3020, 3101, 3102, 3103, 3115

124
III.1.3.24. Esir ve Göçmenlerle İlgili Yazılar:

39, 42, 101, 210, 336, 423, 442, 443, 485, 485, 521, 623, 650, 680, 841, 928, 930, 994,
1118, 1182, 1228, 1280, 1300, 1307, 1515, 1556, 1650, 1787, 1800, 1887, 1891, 1932, 1937,
2179, 2180, 2285, 2355, 2385, 2385, 2385, 2693, 2863, 2934, 2989, 3017, 3069, 3126

III.1.3.25. Hukukî Konularla İlgili Yazılar:

167, 200, 336, 561, 561, 578, 662, 664, 720, 771, 836, 841, 987, 1072, 1138, 1182,
1220, 1220, 1259, 1302, 1358, 1393, 1444, 1467, 1505, 1552, 1652, 1697, 1712, 1714, 1740,
1774, 1890, 1937, 1960, 1964, 2044, 2109, 2110, 2182, 2225, 2316, 2355, 2421, 2644, 2691,
2841, 2961, 3123

III.1.3.26. Sporla İlgili Yazılar:

148, 308, 357, 437, 1334, 1706, 1870, 1891, 2418, 2452, 2644, 2699, 2701, 2760,
2896, 2896, 3120

III.1.3.27. Memurlarla İlgili Yazılar:

39, 93, 184, 314, 443, 521, 570, 680, 888, 913, 930, 936, 1032, 1122, 1182, 1228,
1264, 1332, 1549, 1626, 1740, 1787, 2025, 2035, 2093, 2107, 2453, 2752, 2758, 2843, 2895,
3103

III.1.3.28. Kaza, Hastalık ve Doğal Afetlerle İlgili Yazılar:

22, 39, 101, 138, 143, 170, 184, 214, 258, 340, 398, 485, 562, 570, 570, 623, 680, 728,
828, 877, 881, 973, 994, 999, 1090, 1114, 1182, 1224, 1228, 1298, 1300, 1314, 1398, 1452,
1512, 1556, 1595, 1650, 1740, 1755, 1767, 1768, 1769, 1783, 1814, 1876, 1937, 2041, 2076,
2130, 2136, 2155, 2221, 2285, 2333, 2385, 2441, 2644, 2704, 2842, 2851, 2895, 3003, 3034,
3069, 3125

III.1.3.29. Gazi, Yetim ve Dullar ile İlgili Yazılar:

252, 258, 680, 1228, 1300, 1394, 1398, 1891, 2221, 2285, 2346, 2523, 2794, 3098,
3103

III.1.3.30. Mimarî ile İlgili Yazılar:

184, 378, 383, 570, 1032, 1844, 2942, 3004

III.1.3.31. Fenle İlgili Yazılar:

209, 519, 885, 1215, 1439, 1929, 2121, 2329, 2695, 2999

125
III.2. REKLAMLAR VE İLANLAR

III.2.1. İlanlar

III.2.1.1. Adlî İlanlar:

100, 218, 266, 361, 843, 997, 1092, 1336, 1364, 1519, 1560, 1612, 1771, 1878,
1894,1976, 2028, 2193, 2224, 2292, 2487, 2728, 2846, 2872, 2968
III.2.1.2. Askerî İlanlar:

218, 953, 1560, 1997,2968


III.2.1.3. Çeşitli Konularla (İtizar- İhtar- Davet- Okuyucuya Duyurular vb.) ile
İlgili:

49, 104, 152, 218, 261, 266, 317, 396, 491, 684, 843, 915, 953, 997, 1092, 1136, 1230,
1274, 1313, 1364, 1404, 1442, 1451, 1455, 1519, 1538, 1557, 1560, 1612, 1637, 1939, 1656,
1959, 1997, 2018, 2028, 2050, 2158, 2335, 2927, 2220, 2269, 2335, 2388, 2388, 2414, 2425,
2457, 2511, 2536, 2551, 2620, 2648, 2671, 2708, 2728, 2778, 2872, 2902, 2968, 3006
III.2.1.4. Dinî İlanlar:

49, 104, 307, 1304, 2487, 2671


III.2.1.5. Edebî İlanlar:

60, 134, 156, 1274, 1297, 1327, 1456, 1525


III.2.1.6. Eğitim ile İlgili İlanlar:

216, 361, 1136, 1455, 1519, 1612, 1894, 1997, 2292, 2335, 2487
III.2.1.7. Emlak ile İlgili İlanlar:

401, 1336, 1455, 1560, 2028, 2335, 2457, 2511


III.2.1.8. İhale Satışlarıyla ilgili ilanlar:

104, 187, 261, 684, 1313, 1455, 187, 229, 233, 2388, 2425, 2457, 2511, 2551, 2590,
2647, 2671, 2708, 2728, 2756, 2778, 2813, 2872, 2902, 2927, 2940, 2968, 3006
III.2.1.9. İletişim ve Ulaşımla ilgili İlanlar:

104, 187, 266, 361, 401, 445, 626, 733, 782, 843, 915, 953, 997, 1092, 1136, 1274,
1276, 1313, 1339, 1364, 1404, 1455, 1519, 1560, 1612, 1656, 1721, 1771, 1776, 1817, 1849,
1997, 2028, 2050, 2078, 2193, 2224, 2335, 2358, 2388, 2292, 2358, 2425, 2487, 2551, 2671,
2708, 2728, 2813, 2846, 2927, 2940, 2968, 3038, 3129

126
III.2.1.10. İş ve İşçi Arayan İlanları:

152, 266, 445, 915, 953, 1092, 1184, 1313, 1364, 1817, 2028, 2193, 2335, 2358, 2388,
2551, 2590, 2756, 2778, 2778, 3006
III.2.1.11. Kayıp İlanları:

49, 104, 218, 401, 445, 532, 574, 684, 782, 843, 915, 997, 1038, 1136, 1230, 1274,
1364, 1455, 1612, 1656, 1721, 1771, 1939, 1976, 2050, 2193, 2269, 2292, 2335, 2425, 2457,
2487, 2551, 2708, 2756, 2778, 2846, 2872, 2940, 2968, 3041, 3072, 3129
III.2.1.12. Kiralık İlanları:

104, 266, 532, 684, 782, 953, 997, 1038, 1038, 1092, 1136, 1230, 1276, 1313, 1404,
1455, 1721, 1976, 1997, 2292, 2335, 2388, 2425, 2646, 2708, 2813, 2846, 2927, 3105, 3129
III.2.1.13. Konser, Konferans vb. ile ilgili İlanlar:

49, 396, 950, 1274, 2487


III.2.1.14. Malî İlanlar:

49, 104, 152, 187, 216, 261, 266, 292, 401, 445, 552, 574, 626, 684, 733, 734, 843,
878, 915, 953, 997, 1038, 1092, 1184, 1230, 1274, 1276, 1313, 1336, 1364, 1404, 1519, 1560,
1612, 1721, 1742, 1771, 1794, 1817, 1878, 1894, 1939, 1976, 1997, 2028, 2050, 2078, 2158,
2193, 2224, 2292, 2335, 2358, 2388, 2425, 2457, 2487, 2511, 2551, 2590, 2647, 2671, 2708,
2728, 2756, 2778, 2813, 2846, 2872, 2902, 2927, 2940, 2968, 3006, 3041, 3047, 3072, 3105,
3129
III.2.1.15. Resmi Daireler ile İlgili İlanlar:

49, 104, 152, 216, 218, 232, 266, 361, 401, 445, 491, 532, 574, 626, 684, 843, 915,
953, 997, 1038, 1136, 1230, 1313, 1404, 1455, 1519, 1560, 1612, 1692, 1721, 1742, 1878,
1894, 1976, 1997, 2050, 2078, 2158, 2193, 2224, 2335, 2425, 2487, 2511, 2551, 2728, 2778,
2813, 2872, 2940, 3005, 3006, 3041, 3072
III.2.1.16. Sağlık İle İlgili İlanlar:

266, 361, 782, 997, 1364, 1976, 2224, 2457, 2511, 2590, 2708, 2968, 3006, 3041,
3072, 3105
III.2.1.17. Satılık İlanları:

49, 104, 152, 187, 216, 218, 230, 266, 316, 317, 361, 401, 445, 491, 532, 574, 626,
684, 733, 782, 843, 915, 953, 997, 103, 1038, 1092, 1136, 1184, 1230, 1274, 1274, 1313,
1364, 1404, 1454, 1455, 1519, 1560, 1612, 1656, 1692, 1721, 1742, 1771, 1793, 1817, 1849,
1878, 1894, 1939, 1940, 1976, 1997, 2028, 2050, 2078, 2139, 2158, 2193, 2224, 2269, 2292,
2335, 2358, 2388, 2425, 2457, 2487, 2511, 2551, 2590, 2647, 2671, 2708, 2728, 2756, 2776,
2778, 2813, 2846, 2872, 2940, 2968, 3006, 3041, 3072, 3105, 3006, 3129
III.2.1.18. Sporla İlgili İlanlar:

127
1817, 1849, 2388, 2590, 2708, 2756
III.2.1.19. Ticarî İlanlar:

255, 574, 626, 843, 1038, 1184, 1313, 1336, 1519, 1817, 1878, 2269, 2292, 2335,
2425, 2511, 2551, 2590, 2708, 2756, 3129
III.2.1.20. Yardım İlanları:

104, 532, 915, 103

III.2.2. Reklamlar

III.2.2.1. Kıyafet Reklamları:

103, 186, 217, 400, 490, 573, 683, 732, 781, 842, 914, 952, 996, 1037, 1091, 1135,
1183, 1229, 1275, 1312, 1363, 1518, 1559, 1655, 1691, 1720, 1770, 1848, 1893, 1938, 1996,
2049, 2077, 2138, 2157, 2192, 2223, 2291, 2334, 2334, 2387, 2387, 2486, 2550, 2707, 2777,
2926
III.2.2.2. Sergi, Konser ve Tiyatro Reklamları:

103, 151, 186, 360, 531, 732, 952, 1037, 1135, 1183, 1275, 1312, 1363, 1403, 1454,
1518, 1611, 1655, 2157, 2357, 3005, 3040
III.2.2.3. Ticarethane Reklamları:

48, 103, 151, 186, 217, 233, 260, 316, 360, 400, 444, 490, 531, 573, 625, 625, 683,
732, 733, 781, 842, 914, 952, 996, 1037, 1135, 1183, 1229, 1275, 1312, 1363, 1403, 1454,
1518, 1559, 1611, 1655, 1720, 1741, 1770, 1816, 1877, 1938, 1975, 1996, 2027, 2049, 2138,
2157, 2192, 2223, 2291, 2334, 2456, 2510, 2550, 2626, 2646, 2670, 2707, 2727, 2755, 2777,
2812, 2845, 2871, 2926, 2939, 2967, 3005, 3021, 3027, 3104, 3128
III.2.2.4. Eğitim Reklamları (Mektep, Özel Ders, vb.):

48, 151, 400, 531, 683, 996, 1037, 1135, 1229, 1275, 1848, 1975, 2192, 2223, 2510,
2550, 2845, 2871, 2901, 2926, 2939, 3005, 3104
III.2.2.5. Sinema Reklamları:

48, 103, 151, 217, 260, 316, 360, 573, 625, 683, 732, 842, 1037, 1091, 1135, 1275,
1363, 1403, 1454, 1518, 1559, 1577, 1611, 1655, 1691, 1720, 1793, 1893, 1938, 1975, 2049,
2138, 2157, 2192, 2223, 2291, 2334, 2357, 2387, 2424, 2456, 2486, 2510, 2550, 2589, 2626,
2646, 2707, 2727, 2755, 2845, 2871, 2901, 2926, 2939, 3005, 3040, 3071, 3104, 3128
III.2.2.6. Hizmet Reklamları (Terzihane, İsirahat Salonu, Lokanta,
Fotoğrafhane):

186, 223, 260, 316, 360, 400, 444, 531, 573, 625, 732, 842, 914, 952, 1037, 1037,
1091, 1135, 1183, 1229, 1311, 1312, 1363, 1611, 1720, 1741, 1770, 1793, 1848, 1893,1938,

128
1996, 2077, 2138, 2157, 2223, 2268, 2291, 2334, 2424, 2486, 2510, 2550, 2589, 2707, 2727,
2755, 2812, 2845, 2871, 2926, 2967, 3005, 3104
III.2.2.7. Sağlık İle İlgili Reklamlar (Doktor, İlaç, Tedavihane, Cerrahi Aletler
vb.):

48, 103, 15, 186, 217, 260, 316, 360, 400, 444, 490, 531, 573, 625, 683, 732, 781, 842,
914, 952, 996, 1037, 1091, 1135, 1183, 1229, 1275, 1312, 1403, 1454, 1518, 1559, 1611,
1655, 1691, 1720, 1741,1793, 1816, 1843, 1848, 1877, 1893, 1938, 1975, 1996, 2027, 2049,
2077, 2138, 2157, 2192, 2196, 2223, 2268, 2291, 2334, 2387, 2424, 2456, 2486, 2510, 2550,
2646, 2670, 2707, 2727, 2777, 2812, 2845, 2871, 2901, 2926, 2939, 2967, 3005, 3040, 3104,
3128
III.2.2.8. Kitap ve Mecmua Reklamları:

151, 625, 781, 952, 1037, 1183, 1275, 1363, 1454, 1518, 1559, 1655, 1720, 1816,
1893, 1938, 1975, 1996, 2027, 2049, 2138, 2223, 2268, 2291, 2334, 2357, 2387, 2424, 2550,
2589, 2755, 2777, 2812, 2845, 2901, 2939, 3104
III.2.2.9. Ürün Reklamları (Çay, Şeker, Odun Kömür, Sucuk, Reçel, Sabun, Şark
Sürmesi, Takı, Ayakkabı, Sigara Kâğıdı, Rakı- Şarap, Tereyağı vb):

48, 103, 151, 186, 200, 217, 260, 316, 360, 400, 444, 490, 531, 573, 625, 683, 732,
781, 842, 914, 952, 996, 1037, 1091, 1135, 1183, 1229, 1275, 1312, 1363, 1403, 1454, 1518,
1559, 1611, 1655, 1720, 1741, 1770, 1793, 1816, 1877, 1893, 1938, 1848, 1893, 1975, 1996,
2027, 2049, 2138, 2157, 2192, 2223, 2268, 2291, 2334, 2357, 2387, 2456, 2486, 2550, 2589,
2646, 2670, 2707, 2727, 2777, 2812, 2845, 2871, 2901, 2926, 2939, 3005, 3040, 3104, 3128
III.2.2.10. Saatlerle İlgili Reklamlar:

217, 531, 914, 1229, 1454, 1741, 1893, 2077, 2510, 2670
III.2.2.11. Tefeci Reklamları:

217, 260, 400, 490, 842, 914, 952, 1135, 1312, 1403, 1559, 1848, 1938, 1996, 2138,
2157, 2223, 2268, 2456, 2486, 2550, 2646, 2670, 2777, 2812, 2812, 2845, 2901, 3040, 3104
III.2.2.12. Araç Gereç İle İlgili Reklamlar:

260, 490, 732, 781, 842, 1091, 1183, 1275, 1363, 1403, 1454, 1770, 1793, 1893, 1938,
2049, 2138, 2223, 2291, 2334, 2486, 2550, 2589, 2670, 2707
III.2.2.13. Pazar ve Çarşı ile İlgili Reklamları:

103, 151, 217, 260, 573, 952, 1363, 1454, 1559, 1720, 1741, 1816, 1893, 1938, 1996,
2027, 2077, 2138, 2157, 2192, 2291, 2334, 2387, 2550, 2646, 2707, 2755, 2871, 304

129
III.3. GÖRSEL MALZEME

III.3.1. Fotoğraflar

I11.3.1.1. Türk Şehirleri ve Manzara Fotoğrafları:

Alâeddin Camî Manzara-ı Dâhiliyesi: 176

Fatih Camî-i Şerifi: 737

Fatih’in Bütün Bir Milletin Türbedarı Olduğu Habgâh-ı Ebedisi: 738

Fındıklı Sarayı’nın Manzara-yı Hariciyesi: 2972

Haseki Sultan Çifte Hamamı: 985

İstanbul’umuzun Tayyareden Alınmış Kuşbakışı Manzara-yı Umumiyesi: 222


İstanbul’umuzun Umumî Bir Manzarası: 1821

Karatay Medresesi’nin Medhali: 89


Konya’da Asar-ı Selçukiyeden Bir Kümbet: 90

Konya’da Türbe-yi Hazret-i Mevlana’nın Manzara-yı Hariciyesi: 418

Meşhur Sırçalı Medresesi’nin Medhali: 175


Meşhur Ulukışla’nın Medhali: 1031

Sultanahmet Parkında yaptırılacak hanenin İnşaatı: 2860

Türbe-i Hazret-i Fatih: 630

Türbe-yi Hazret-i Mevlana’nın Manzara-yı Dâhiliyesi: 417

Yavuz’un Merkad-ı Mübareği: 629

I11.3.1.2. Yabancı Şehirler ve Manzara Fotoğrafları:

Abide-i Hürriyet: 114


Azerbaycan Memur Payitahtında Bir Cadde: 1145
Azerbaycan Mümessil-i Siyasiliği Dairesi İttihaz Olunan Bina: 413
Barmen Şehri: 2891
Elberfeld Şehrinin Belediye Dairesi ve Pazar Meydanı: 2892
Eliysee Sarayının Medhali: 1981
Fiume’nin Manzara-yı Umumîsi: 3109
Frankfurt Şehri ve Mayen Nehri: 2858
Frankfurt’un Meşhur Büyük İstasyonu: 2880

130
Mainz Şehrinin Ren Nehrinden Umumî Görünüşü: 2916
Marboue Sokağındaki Hane: 1983
Palais Bourbon Sarayı’nın Manzara-yı Hariciyesi: 224
Rezervuar Oteli: 3081
Sanremo Şehrinin Manzara-yı Umumîsi: 3019
Yekaterinburg’da Kâin İpatiev Şatosu: 2829
I11.3.1.3. Yazar ve Şairlerle İlgili Fotoğraflar:

Abdülfeyyaz Tevfik [YERGÖK]: 2068


Abdülhak Hamid [TARHAN]: 1049, 1095, 1858
Ahmet Hikmet [Müftüoğlu]: 62,1328
Ahmet Refik [ALTINAY]: 2067

Cenap Şahabettin: 1056


Faik Ali [OZANSOY]: 1055
Halit Ziya [UŞAKLIGİL]: 1053, 2376
Nasirüddün Şah: 135, 157
Ömer Seyfettin: 2509
Pierre Loti: 227, 1041, 1042, 1043, 1061, 1062, 2471
Recaizade Mahmut Ekrem: 1326
Selim Sırrı [TARCAN]: 1057
Süleyman Nazif: 61, 1050,1526
Yahya Kemal [BEYATLI]: 1044
I11.3.1.4. Türk Devlet Adamları ve Askerleri ile İlgili Fotoğraflar:

Abdullah Bey (İstanbul Vali-i Cedidi): 2281

Abdullah Paşa (Birinci Ferik): 53, 208


Abdurrahman Paşa (Budin Kahramanı): 2683

Abdurrahman Şeref Bey (Şura-yı Devlet Reis-i Esbak): 1051, 2399

Abdülaziz Mecdi Efendi: 500, 1392, 1642, 2971

Abdülmecit Efendi: 1096, 1098


Abidin Daver Bey (Meclis-i Mebusan Zabıt Kalemi): 499
Abuk Ahmet Paşa (Nafia Nazırı): 54, 846, 2190
Ahmet Azat Paşa (Sadr-ı Esbak): 2396
131
Ahmet Celalettin Paşa: 244
Ahmet Ferit Bey: 713
Ahmet İhsan Bey: 989
Ahmet Nesimi Bey (Harbiye Nazırı): 688
Ahmet Rıza Bey (Meclis-i Ayan Azası): 1728, 2055

Ahmet Tevfik Bey (Doktor): 1754

Ali Bey: 2323

Ali Fuat Bey (Sabık Serkâtip): 3112

Ali Merdan Bey (Azeri Hükümeti Mümessili): 958


Ali Reşit Bey (Adliye Nazırı): 3008

Ali Rıza Paşa (Emekli Erkan-ı Harp Nevası): 2152

Ali Rıza Paşa (Sadr-ı Müstâfi): 2365

Ali Şükrü Bey (Adliye Nazırı): 2850

Ali Şükrü Bey (Mülga Donanma Cemiyeti Azası): 452


Arif Oruç Bey: 927
Arif Paşa (Sıhhiye Müdür-i Umumîsi): 394
Aristidi Paşa (Ayna İkinci Reis-i Vekili): 540
Asaf Bey (Hakkâri İdare Memuru): 1627

Azat Fuat Paşa (Keçecizade): 944, 2013

Bahaddin Şakir Bey (Doktor): 579


Behzat Bey (Miralay): 3079

Bekir Sıtkı Bey (Siverek Mebusu): 2394, 2680

Camî Bey (Milli Ahrar Fırkası Kalb-i Umumîsi- Aydın Mebusu): 241, 2372, 2495

Cavit Bey (Samsun Mebusu- Esbak Maliye Nazırı): 29, 279


Celal Bey (Adliye Nazır-ı Cedid): 2521

Celalettin Arif Bey (Erzurum Mebusu): 545, 1270, 2559

Cemal Bey (Kastamonu Valisi- Adliye Nazırı): 2003, 2559

Cemal Paşa: 1070


Cemil Molla Bey (Şura-yı Devlet Reis-i Cedidi): 2561

132
Cemil Paşa (Şehremini): 937
Cevat Paşa (Erkan-ı Harp Reisi): 52
Demirci Efe’nin Kızanlarından Mustafa Efe:257

Ebubekir Hazım Bey (Bursa Valisi): 1746

Ebül‘ulâ [MARDİN] (Darülfünun Hukuk Şubesi Memuru): 1054


Emin Paşa (Hilal-i Ahzar Riyasetinden): 2444

Esat Paşa (Bahriye Nazır-ı Cedidi): 2675

Fahreddin Bey (Hariciye Müsteşarı- Maliye Nazır-ı Cedidi): 1567, 2792

Fahreddin Paşa: 120


Faik Ali Bey (Edirne Kâtibi- Edirne Mebusu- Dâhiliye Müsteşar-ı Cedidi): 502, 1390, 2002

Faik Bey (Şehremaneti Fatih Belediyesi Müdürü): 1600

Faik Nüzhet Bey (Maliye Nazır-ı Cedid): 2561

Ferit Bey (İstanbul Mebusu): 2496

Ferit Paşa (Damat): 542


Fevzi Paşa (Harbiye Nazır-ı Cedid): 1563, 1797

Fuat Paşa (Sıhhiye-i Bahriye Müfettiş-i Umumîsi): 23


Fuat Selim Bey (Bern Sefir-i Sabık): 192
Hadi Paşa: 1752

Halil Bey: 332

Hamdi Sait Bey (Milli Ahrar Fırkasından): 239


Hamit Bey (Vali-i Cedid- İstanbul Mebusu):1236, 2208

Hasan Bey (Trabzon Mebusu): 299, 2586


Hasan Ferit Bey (Merhum İstanbul Mebusu): 234
Haydar Bey (Van Mebuslarından Vali-i Sabık): 196
Heyet-i Tahkikiye: 1012
Hikmet Bey (Batum İslam Mektebi Müdürü): 1296

Hurşit Paşa: 1632

Hüseyin Avni Efendi: 1233

Hüseyin Bey (Seyrisefain Müdir-i Umumîsi): 2196

133
Hüseyin Cahit Bey: 348
Hüseyin Hüsnü Paşa (Miralay): 3078

Hüseyin Kazım Bey (Aydın Mebusu- Birinci Reis-i Vekil): 672, 1389, 2031
Hüseyin Münir Bey (Sabık Ticaret Müdir-i Umumîsi): 2209

Hüsrev Bey (Erkan-ı Harbiye Kaymakamı): 453


Hüsrev Bey (Trabzon Kâtibi): 1441

İbrahim Bey (Esbak Adliye Nazırı): 429, 2584


İbrahim Efendi (Haydarzade Şeyhülislam): 1245

İhsan Bey: 2362

İlhami Bey (Yeni İzmir Mebuslarından): 504


İlyas Efendi Hoca (Bursa Mebusu): 670
İlyas Sami Efendi (Muş Mebusu): 2478

İsmail Fazıl Paşa (Yozgat Haber Mebusu): 908


İsmail Hakkı Bey (Dâhiliye Nazırı- Heyet-i İdare Azasından): 546, 1726, 2446

İsmail Müştak Bey: 1001


İzzet Bey (Ahiren Vefat Eden İzmir Valisi): 232
Kâzım Bey (Baş Müddeî-i Umumî): 1748

Kazım Karabekir (Erkan-ı Harbiye Reis-i Sani- 10’uncu kolordu Kumandan Mirliva): 58,
2332

Kemal Efendi (İyadet-i Mülükane Heyetinden- Meclis-i Mebusan Şube Reisi): 547, 2344
Kemal Paşa (Jandarma Kumandanı): 1132

Keşfi Bey (Bursa Valisi): 3056

Mahir Bey: 690


Mahmut Beliğ Bey (Levazım Reisi): 960, 3015
Mahmut Müntaz Paşa (Mürebbiye Nazırı): 2791

Mahmut Paşa (Çürüksulu): 111,331, 541, 2397


Mazhar Osman Bey (Doktor): 2445

Mehmet Ali Bey (Şehremaneti Müfettiş-i Umumîsi): 1617

Mehmet Tahir (Bursalı): 1058


Mehmet Vahdettin (Sultan): 2906
134
Mişon Ventura Efendi (İstanbul Mebusu): 2318

Muharrem Bin Salim Efendi: 1233

Mustafa Arif Bey (İyadet-i Mülükaneden): 548


Mustafa Asım Bey (Meclis-i Mebusan Baş Kâtibi): 497
Mustafa Bey (Adliye Nazır-ı Sabık): 1725

Mustafa Efe (Demirci Efe’nin Kızanlarından): 257


Mustafa Efendi (Adliye Nazırı): 1147

Mustafa Fevzi Paşa (Harbiye Nazır-ı Esbak): 2398

Mustafa Kenan Bey: 1528

Mustafa Natık Paşa: 2951

Mustafa Paşa (Mirliva): 1139

Mustafa Paşa (Vezir-i Azam): 2784

Mustafa Reşit Paşa (Hariciye Nazır-ı Sabık): 1725

Nadir Şah: 294


Nakiye [ERGÜL]: 584, 631, 699
Nedim Bey (Jandarma Mektebi Müdürü): 41
Nureddin Bey ( Polis Müdür-i Umumîsi): 171, 1131, 1943

Nüzhet Bey: 305


Osman (Mahkeme-i Temyiz Ceza Reisi- Adliye Nazır-ı Cedidi- Maliye Hukuk Müşavirliği
Memuru): 1052, 1726
Osman Adil Bey: 456
Ömer Ali Bey (Kastamonu Vali-i Esbak): 2202

Ömer Hulusi Efendi (Evkaf Nâzaretinden): 2531

Ömer Lütfi Bey (78’inci Alay Kumandanı- Miralay): 133, 454


Raif Bey (Şehremaneti Muavini): 1599

Raşit Bey (Defter-i Hakanî Emin-i Cedidi): 2516

Rauf Ahmet Bey: 714


Recep Paşa: 293
Refet Bey (İzmir Mebuslarından): 505

135
Refik Bey (Hazine-i Hassa Müdir-i Umumîsi): 3111

Remzi Paşa: 528


Reşat Hikmet Bey (Meclis-i Mebusan Reisi): 1391, 2283

Reşit Bey (Dâhiliye Nazırı): 431,1133, 1705, 2594, 2792, 2874

Rıfat Bey (Kayseri Mebusu): 2319

Rıza Nur Bey (Sinop Mebusu- Doktor): 347, 583


Rıza Paşa (Birinci Ayan Reis-i Vekil): 539
Rıza Tevfik (BÖLÜKBAŞI): 1858

Sabahattin Bey (Sultanzade): 1635

Sabri Efendi (Hoca): 1858

Sadık Bey (Emanet-i Umur-ı İktisadiye Muavini): 1598

Sadi Bey (Meclis-i Mebusan Katib-i Umumî Vekili): 496


Saffet Şav Bey (Hilal-i Ahmer Erzincan Heyeti Reisi): 179
Sait Halim Paşa (Sadr-ı Esbak): 269
Salih Paşa (Bahriye Nazır-ı Sabık): 455, 1071, 2393

Salim Bey (Bern Sefir-i Sabık): 689


Samih Fethi Bey (Sivas Mebusu): 277
Sefa Bey (Hariciye Nazırı): 1726, 1883

Seyyid Taha Efendi: 2506

Süleyman El Biruni (Ayan Azasından): 1263

Süleyman Fehmi Bey: 2632

Şefik Ali Bey (Trabzon Mebusu): 300


Şefik Bey (Beyazıt Mebusu): 2392

Şerif Paşa (Dâhiliye Nazırı): 544, 1130, 1725, 1985

Şevket Turgut Paşa (Harbiye Nazırı-ı Esbak): 56


Şevki Paşa (Kafkas Ordusu Kumandan-ı Sabıkı): 57
Şükrü Bey (Esbak Maarif Nazırı): 465
Tahsin Bey (İzmir Mebusu): 501
Tevfik Paşa (Ayan Reisi): 538, 795, 1906

136
Vasıf Bey (Sivas Mebusu): 940
Yahya Sezai Bey (Beşinci Şube Reisi): 716
Yakup Şevki Paşa: 1564

Yusuf Bey (Vezirli): 414, 861


Zeki Paşa (Sabık Murahhas-ı Askeri): 55
Ziya Bey (Defter-i Hakanî Emini- Sanayi-i Nefise Mektebi Müdürü): 2363, 2531, 2604

Zurnacı Efe (Demirci Efe’nin Kızanlarından): 256


I11.3.1.5. Yabancı Devlet Adamları ve Askerlerle ile İlgili Fotoğraflar:

Ağa Han (Hint Ekâbir Ricalinden): 74, 229, 2710


Aleksandros (Yunan Kralı): 202
Allenbey (Mareşal): 364
Aponi (Macar Heyeti Murahhasası): 1152, 2910
Arnold (Binbaşı): 1203
Asquith: 2200
Augusta Victoria (Almanya İmparatoriçesi): 3091
Averescu (General): 2719
Baghos Nuber: 385
Barer (Fransa’nın Roma Sefiri): 1470
Barto (Fransa Başvekili): 2566
Bauer (Başvekil): 2714
Beatty (Amiral): 1008
Berthelot 511, 1775
Berthon (Sıhhiye ve Muavenet-i İctimaiye Nazırı): 967
Bethman Hollweg: 1675
Bonar Law: 321, 3045
Boris (Bulgar Kralı): 8
Bozzelli: 619
Bronting (Meşhur Sosyalist): 2570
Cachin (Fransız Sosyalist): 225
Catulle Mendes: 245, 292
Cherbatsky: 1461

137
Cherlmsford: 1666
Cherlmsford: 1803
Churchill (İngiltere Harbiye Nazırı): 3048
Clemanceau (Fransa Başvekili): 223, 742
Cosmir Perier (Fransa’nın Altıncı Reisicumhuru): 854
Crane (Amerika Rüesasından): 116, 618
Curzon (İngiltere Hariciye Nazırı):2654
Curzon (Lord): 513
Çemberlayn (İngiltere Hariciye Nazırı): 1629
Çeretelli (Gürcistan Mümessili): 957
Çheidze (Gürcistan Mümessili): 956
Çiçerin (Lehistan Bolşevik Hariciye Komiseri): 1956, 3023
Çiyaloya (İtalya Hariciye Nazırı): 72, 2815
Daniel (Amerika Bahriye Nazırı): 2764
Davidoviç: 1809, 1867
Degoutte (General): 2731, 2855
Demirbaş Şarl: 2541
Denikin (General): 405
Denys Cochin: 5, 371
Derby (İngiltere’nin Paris Sefiri): 2953
Dolakrova: 2279
Domeier: 2040
Dousmanis (General): 1863
Dö Chris (Rusya Dersaadet Sefiri): 375
Dzeijinski: 2298
Ebert (Alman Reisicumhur): 2716
Edith Bolling Wilson: 2886
Edmund Fremantel (Amiral): 276
Edward (İngiliz Nazırlarından): 2712
Emir Abdullah (Emir-i Mekke’nin İkinci Oğlu): 462
Emir Ali: 1198
Emir Faysal: 364, 577

138
Emir Sait:2664
Erzberger (Alman Eski Başvekili): 1367, 1696
Farn Faulk: 1536
Felix Faure (Fransa’nın Yedinci Reisicumhuru): 855
Ferrari: 814
Flon (General): 312
Foch (Mareşal): 2007
Franchet Desperey: 2008
Fransa’nın İki Reisicumhuru: 848
Friederich Wilhelm: 1535
George: 1804
Haig (Mareşal): 1530
Hanuta (Fransız Hariciye Nazırı): 162, 370
Harbord (General): 115, 2823
Harthy (Amiral): 2102
Haskel (Miralay): 2988
Haydarabad Mihracesi: 75
Hermann Müller: 2555
Hindenburg (Feldmareşal): 1534
Horthy (Amiral): 2229, 2944
Hristo (Prens): 1832
Hugh Wallece (Amerika’nın Paris Sefiri): 329
İngiliz ve Fransız Diplomatlar: 640
İngiliz Veliahdı: 1523
Joachim (Prens): 2554
Joseph (Arşidük): 1776
Jules Combon (Süfera Konferansı Reisi): 2339
Jules Grevy (Fransa’nın Üçüncü Reisicumhuru):851
Kaiser Wilhelm: 1240
Kaiser: 962
Kerenesky: 2141
Kolçak (Şimalî Rusya Hükümeti Reisi): 406, 1924

139
Krupi: 2175
Lansing (Amerika Hariciye Nazırı): 2205
Lawrence (İngiliz Zabıtı): 123
Lefevre (Fransa Harbiye Nazırı): 1989, 3049
Leon Borjeva (Fransa Ayan Reisi): 743, 813, 3011
Leon Gambetta (Fransa’nın Dördüncü Reisicumhuru): 852
Levi Baron: 2089
Lien (Amerika Dâhiliye Nazırı): 2206
Liman Von Sanders: 1468
Litvinov (Bolşevik Murahhası): 203
Lloyd George: 364, 2063, 2244
Lord Curzon: 322
Lord Milner Heyeti: 791
Luçati (İtalyan Harbiye Nazırı): 2734, 3107
Ludendorff (General): 1533
Mac-Mahon (Fransa’nın İkinci Reisicumhuru): 850
Malinoff: 691, 1709
Marie (Fransa’nın Beşinci Reisicumhuru):853
Mayer (Almanya Paris Maslahatgüzarı): 1532, 1624
Mayer: 2715, 3021
Mike: 2042
Millerand (Fransa Hariciye Nazırı- Fransa Başvekili): 919, 1374, 1823
Milne (General): 1413
Milner: 1671
Mitralyözlü Askerler: 2954
Monategu: 323, 1667
Mustafa Asgar Bey (Hindistanlı): 3099
Mysore Mihracesi: 78
Nagpur Mihracesi (Hint Prenslerinden) : 2711
Needar Mihracesi: 76
Nikolay (Rus Çarı): 2297
Nitti (İtalya Başvekili): 1143, 1375, 2401, 2976

140
Oscar (Prens): 1677
Paul Deschanel (Fransa Reisicumhuru- Fransa Meclis-i Mebusan Reisi): 742, 920, 1190,
1191, 2054
Peary (Amiral): 2303
Pethen: 1957
Philip Barto: 1780
Pilsudski (General): 2166, 2643
Poincare (Fransa’nın Dördüncü Reisicumhuru): 856, 857, 1982
Polk (Heyet-i Murahhasa Reisi): 27234
Praskevopoulos (Yunan Baş Kumandanı): 1659, 2474
Rakoczi: 2540
Raul Peret: 1860
Reginald Wingate (General): 121
Renner (Avusturya Başvekili): 2974
Ribeau: 616
Robert Cecil: 373, 2404, 2492
Salisbury: 372
Sarrail (General): 1317
Sforza (Kont): 2975
Sofya Kralı: 9
Şarl (Eski Kral): 615
Şerif Abdullah (Hicaz Emirinin Oğlu): 122
Thiers (Fransa’nın Birinci Reisicumhuru): 849
Tirar (Almanya Komiseri): 2917
Tirpitz (Amiral): 1676
Townshend (General): 652, 2920
Tökeli İmre: 2542
Trombich: 2169
Trotsky (Rusya Hariciye Komiseri): 2980
Udaipor Mihracesi: 79
Vaida Voevod (Başvekil): 2718
Vangel: 2043

141
Vassallo (İtalyan Mebusu ve Muhabiri): 2160, 2613
Von Larsner (Almanya’nın Paris’teki Siyasi Memuru): 1623
Wangenheim (Alman Sefiri): 270
Water (General): 3093
Weygand: 2009
Wilhelmina (Hollanda Kraliçesi): 1239,1572
Wilson (Maraşel): 1009, 2006
Wrangel (Rus Gönüllü Ordusu Kumandanı): 404, 2865
Yudeniç (General): 1478
I11.3.1.6. Ulaşım ve Haberleşmeyle İlgili Fotoğraf:

Almanya’dan Alınan İki Dretnot: 2956

Anaroterus İle Mücehhez Bir Sandal: 1218

Bağdat Vapuru: 2853

Bir Dakikada Katır Otomobil Haline Getirilen Sandalın Kıç Tarafına Takılan Anaroterus:
1216

Frankfurt İstasyonunda Bir Tank Müzesi: 3046

Hem Suda hem Karda Gezer Bir Otomobil: 1217

Postaneden Teşhir Edilen Pul Numunelerinden Dört Tanesi: 3076

Revenge Dretnotu: 2033

Saatte 160 Kilometre Giden Motorbot: 3118

Tayyareci Müteveffa Alcock: 87

I11.3.1.7. Toplantı ve Mitinglerle İlgili Fotoğraflar:

Akit-i İçtima Edilen İktisadiyyun ve Tüccarımızdan Bir Grup: 417

Cemiyet-i Akvam Heyet-i İdaresinden İlk İçtimaından Bir İntiba: 1193

İçtima-ı Muazzam İntibatından: 581

Müntahab-ı Saniler Reylerini Sandığa Atarken: 451

I11.3.1.8. Sporla İlgili Fotoğraflar:

Altınordu ve İdmanyurdu Takımları: 3121

142
Amerikalı Boksör: 2762

Beylerbeyi Kulübü ile Darüşşafaka Kulüpleri: 3122

Fenerbahçe Takımından Beş Oyuncu: 438

Fenerbahçe ve Süleymaniye Kulüplerinin Birinci Takımları: 2938

Galatasaray Kulübünün Futbol Takımı: 1335

Galatasaray Takımından Dört Oyuncu: 310

Galatasaray ve Fransız Futbol Takımları: 309

Türk Boksörü Kemal Bey: 1707

Türk Yumrukçusu Kemal Bey: 1871, 1872, 2419, 2761

I11.3.1.9. Sağlıkla İlgili Fotoğraflar:

Frengili Bir Kadın: 146

Frengili Çocuklardan Bir Grup: 145

Frengili Fahişelerden Bir Grup: 144

I11.3.1.10. Gazete ve Gazetecilerle İlgili Fotoğraflar:

Chicago Daily News Gazetesinin Muhabiri Mister Braven: 3087

Gazetecisi Jean Dupuy: 516

New York Nevark Evening News’in Gazetesi Muhabiresi Misis Cecil Dorrian: 155

I11.3.1.11. Muhacir, Yetim ve Dullarla İlgili Fotoğraflar:

Aydın Muhacirlerinden Bir Grup: 926


Bergama’da Ebeveyni Şehit Olan Masum Muhacirler Grubu: 1888
Darüleytamdaki Şehitzadeler Teneffüs Saatlerinde Oynarlarken: 2524
Muhacirlere Tahsis Edilen Barakalardan Birisi ve Muhacirler: 211
Ortaköy Darüleytamındaki Yavrucaklardan Bir Grup: 2525
Şehitzadeler Darüleytama Girdikten Sonra: 2348
Şehitzadeler Darüleytama Girerken: 2347
I11.3.1.12. Din Adamlarıyla İlgili Fotoğraflar:

Ermeni Patriği Zaven Efendi ve Refiki: 2983


Ermeni Patriği Zaven Efendi: 789, 1735

143
Fransız Kardinal Dubois: 2350
I11.3.1.13. Kaza, Doğal Afetler ve Ölüm ile ilgili Fotoğraflar:

Dün Gece Zuhur Eden Yangının Harabeye Döndürdüğü Yerlerin Resmi: 215

Emine Sultan Hazretlerinim Cenaze Merasimi: 1382

Farelerin Yediği Kadıncağızın Naaşı: 1966

Haklarında İttihaz Olunan Karar Divan-ı Harp Tarafından Kendilerine Tebliğ Olunanlar: 80

Harikzedeler İçin Yaptırılan Yeni Apartmanların Resmi: 2442

Harito’nun Badü’l Katl Alınan Resmi: 353

Harito’nun Ölmeden Resmi: 354

İki Ermeni Kardeş: 355

Kanlı Bostan Cinayetlerinin Kurbanları Olan Köylüler: 993

Mülkiye Baytar Mektebi’nin Harikin Sonlarına Doğru Alınan Resmi: 568

Rasputin:131

Reşat Hikmet Bey Merhumun Cenaze Alayı: 2301

Şiddetli Hava Şartlarında İnleyen Harikzedelerden Bir Grup 1756

Üç Gündür Karlar Altında Kalan İstanbul’umuzdan Bir Manzara-ı Sefidfam: 1784

I11.3.1.14. Eğitim Öğretimle İlgili Fotoğraflar:

Darülfünun Manzara-yı Hariciyesi: 2146

Darülmuallimin Muallimin ve Talebesinden Bir Heyet:1473

Sanayi Mektebi Talebesinden Bir Grup: 2638

Sanayi-i Nefise Dershanelerinden Biri ve Modelleri: 2605

I11.3.1.15 Eşyalarla İlgili Fotoğraflar:

İzmir Felaketzedelerine Tertip Olunan Kıymettar Eşyadan Bir Kısım: 1324

Krupp Fabrikasında Çelik Levhaları Kesen Makineleri Dairesi: 3025

Meclis-i Mebusan Heyet-i Cedide-i Kitabeti: 1514

III.3.2. Resimler

144
III.3.2.1. Bayrak, Mühür, Zarf vb. Eşyalarla İlgili Resimler:

Azerbaycan Bayrağı: 415, 862

Budin Valisi Abdurrahman Paşa Tarafından Yazılan Ferman: 2685

Budin Valisinin Kullandığı Mühür: 2684

Hem Tayyare, Hem Tahtülbahr Bir Alet: 1936

Jandarma Zabıtanı Serpuşlardan Bir Numune: 137

Mustafa Paşa’nın Mührü: 2785

Pierre Loti’nin Gönderdiği Kartın Sureti: 2472

III.3.2.2. Yabancı Devlet Adamları, Gazetecilerle ve Ressamlarla İlgili Resimler:

Dall'Ongaro (İtalyan Gazeteci): 2231

Fatih Sultan Mehmet: 1898

Haim Naum Efendi: 2809

Marcel Cachin: 15, 225, 800

Marmaduke Pickthall: 230

Mınakyan Efendi: 2038

Millerand (Fransız Başvekili): 1855, 2782

Mirabeau- Marquis de Dreux-Breze: 2081, 2082

Monategu (İngiltere’nin Hindistan Nazırı): 802

Paul Daschanel: 798, 1953

Sultan Vahdettin: 1898

Wilson: 2781

Yavuz Sultan Selim: 1898

III.3.2.3. Hava Şartları İle İlgili Resimler:

Perşembe Günü Hararet 27 Derece: 785

Cuma Günü Hararet 2 Derece Şiddetli Boran ve Kar: 786

Cumartesi Günü Açık Hava Fakat 3 Derece Soğuk: 787

145
III.3.2.4. Şehirlerle İlgili Resimler:

Nakiye Hanımın İstanbul’daki Nutkundan:582

Payitahtımızın 427 Sene Evvelki Fatihleri:1820

Payitahtımızın Bugünkü Sahipleri: 1822

III.3.2.5. Yerli Devlet Adamlarıyla İlgili Resimler:

Abdulkadir Efendi: 2679

Damat Ferit Paşa: 2789

Kazım Paşa (Erkan-ı Harbiye Reis-i Sanisi): 58

Murat Han Sânî: 1946

Sultan Beyazıt Han: 1945

Sultan Murat Rabi: 2986

III.3.3. Karikatürler

Et Meselesi Hakkında Bir Karikatür: 2527

Evlerle İlgili Bir Karikatür: 3052

Ferit Paşa’nın Ecnebi Gazetelerini İntişar Eden Bir Karikatürü: 2640

Grevde Olan Muallimleri Anlatan Karikatür: 2342, 2601

Yabancı Devletlerin Hakkımızda Yalanlarıyla İlgili Karikatür: 324

Yunan Tahtına Tekrar Geçmek İsteyen Constant’in Bir Karikatürü:1833

III.3.4. Haritalar

Boursin Şehrinin ve Lehistan Hudut-ı Muhtemelisini Gösterir Harita3095

Çanakkale Boğazını Gösteren Harita: 2010

Haseki Sultan Hamamı’nın Dâhilen Kaba Planı: 986

Macaristan ile Eski İmparatorluk Enkazı Üzerinde Kurulan Yeni Hükümetlerin ve Civar
Hükümetlere Terk Edilen Araziyi Gösterir Harita 2943

Ruhr Havzası ve Komünist Havzasını Gösterir Harita: 2787

Ruhr Havzasını Gösterir Harita 2857

146
Sanremo Beldesinin Coğrafyasını Gösterir Harita: 2877

Sultanahmet Bahçesinin Krokisi: 633

147
IV. BÖLÜM

(SEÇİLMİŞ METİNLER)

148
IV. SEÇİLMİŞ METİNLER

IV.1. DÜZ YAZILAR

Anadolu Mişahedat ve Tahasüssatı:

KONYA’DA SELÇUKÎ HARABELERİ/ MEŞHUR (SAHİP ATA) VE SIRÇALI


MEDRESELERİ

Sahib Ata

Kapısına vardık, ses veren olmadı. Neden sonra, bahçe içinden bir kadın: “Eziyet
çekmen, bekçisi Meram’a cehr gitti!” diye sevabına seslendi.

Methi dillerden düşmeyen bu medreseye üç defa gittim. Birinde de görmek nasip


olmadı. Yalnız, Meram Caddesi’ne nazır haşmetli kapısını seyrettik. Bu da “Yenice
Minare”nin kapısını yapan “Kölük bin Abdullah”ın eseri… Fakat tarz ve tezyinatı itibariyle
ötekinden büsbütün farklı... İncirlik medhalin üstündeki istalaktitlerlerin oyuğun en geri
kısmından başlayıp kademe kademe ileriye yaklaşmış zirveye gelince dış cepheye bağlayan
bir müselles olmuş… Bu zirveden sağlı sollu iki kabartma müselles kemere başlık olacak
tarzda sarkmış!... Ayet yazılı kenarlıklar mecmuaya bir çerçeve teşkil ediyor… Denilebilir ki
bu kapı istalaktitlerin zirvesi merkez olmak üzere bir kitabın ikiye ayrılmış aynı tezhibli, aynı
nefesli iki sahifesidir. O Kadar mutazır… Kapının çerçevesi haricinde mevcut
mütemmimlerin en yukarısında Çatı kakmalarından masnu tezyini ve kufi nakışlar var ki
dikkat edilirse “Muhammed” yazılı oldukları seçilir… Ortada yine karşılıklı, girift hatlardan
kabartma bağlar… En altında da tezyinatı birbirine benzemeyen karşılıklı iki sebil... Garip
şey: Bu sebillerin altta (Silik) kısımda bazı insan ve hayvan resimleri gördüm… Ortada
kabartma bir kız kafası duruyordu; iki üst başa iki balık yapmışlar, alt başa da kaşıklı iki
kuş… İhtimal ki bunlar eski Yunan harabelerinin birinden alınmıştır. Öyle olsa bile medrese,
hankah, cami gibi dini binaların mimariyesine böyle suretler koydurmak Selçukilerin tasvir
bahsinde müsaadekâr bir zihniyet taşıdıklarını göstermez mi?... Bu tecviz, ihtimal, olanlara,
İran telakkisinden mirastı. Neyse bu kadar dilrüba bir kapının medresesi görememek büyük
bir ziyandı. Bahusus ki (Silik) bilhassa Sahib Ata’nın müddefinini, mescide nazır
penceresinin çiniden parmaklığını, kubbedeki çini tezyînatını çok medh ediyor Abdulkadir
Efendi de öyle… Bunda Konyalılar da müttefik… Zaten halk Sahib Ata’ya çok şeyler atf
ediyor, güya bu sebillerin birinden vaktiyle bal akarmış, birinden de pekmez… Gelen giden
yolcular bu hayrattan bad-ı hevâ nasiplenirlermiş… İhtimal bu, Konya’nın bıraktığı refahını
ve Sahib Ata’nın cömertliğini gösteren bir masaldır. Esasen ismi Ali, unvanı Fahrettin olan bu

149
vezire “Sahib Ata” lığı cömertliğinden kinaye verilmiş, bu zat senelerce vezarette ve sadarette
bulunmuş hafız-ı Kuran, ulema meclisinden hoşlanır bir zat!

Hatta “Şeyh Sadrettin Konevi Cami‘ül Usul'ünü” 2 bizzat gidip dinlermiş. Sahib
Ata’nın bu darü’l hadisten, hangah ve mescitten başka karşıda kadınlara ve erkeklere mahsus
çifte hamamı, müteaddid çeşmeleri var.. İstasyon civarındaki üç adet bozahaneyi de o
yaptırmış… “İnce Minare’nin banisi de o!” Diyorlar. Sonra Akşehir’de de “Taş Medrese”
isminde bir medrese inşa ettirtmiş. Lakabına layık bir vezir değil mi?

Bugün şu İzmir’in kırk bin hicretzedesine bin lira vermeye kıyamayan zenginler
gönüllerindeki cömertlik inkırazına ah ve vah etsinler!.. Onlar ki ekserisi serveti fahişe
ayaklarına serdi!... Alçakların tahtı da (Silik). Sahib Ata son günlerini gâh Akşehir de gâh
İzzettin Keykavus-ı Sani'nin kendisine tımar olarak ihsan ettiği, “Karahisar” da geçirmiş ki
oraya “Karahisar-ı sahib” denmesi de, Abdulkadir Efendi’nin tahkikine göre, Sahib Ata’nın
orada sakin olmasından ileri gelmiş. Bu asıl vezir 684’te Akşehir civarında “Mader”
karyesinde hakka can vermiş. Oradan cesedini alıp buraya kendi sağlığında kurdurduğu
türbesine yatırmışlar…

Son kısmına kadar yıkık, dilim dilim kabartma amudi minaresinin rengârenk çini
kakma tezyinatına ve haşmetli kapıya son bir defa daha baktım. Buradaki girift kufi levhayı
okumak geçici bir zair için kâbil değildi. Ömrünün birkaç yılını böyle Selçuk harabeleri
içinde, eski ve vakıfnameler arasında geçirmiş Abdulkadir Efendi de bunu güçlükle
çıkarabilmiş. Onun tetkikinden istifade ediyorum:

Emere bi'l-imâreti'l-mescidi'l-mübârek fî eyyâmi devleti lisultân zıllullâhi fi'l-âlem


meliki rikâb liümemi seyyid selâtîni'l-arab ve'l-acem izzü'd-dünyâ ve'd-dîn Ebülfeth
Keykâvus bin Keyhusrev ve halledellâhu sultânihî el-abdü'z-za‘îf el-muhtâc lî rahmeten lillâh
Ali bin el-Hasan bin El-Hâc Ebi Bekr gaferellâhu leh ve'l-vâlideyhi sene sitte ve hamsîne ve
mie.

Ve “Sırçalı Medrese”ye döndüm.

Sırçalı Medrese

Zamanın en fazla zedeleyip ortadan büsbütün kaldırmaya karar verdiği bu nadireyi son
safhalarında görebildiğim kendimde bir sevgilinin ihtizarına yetişen bir adamın duyduğu
acıya benzer bir şey hisettim. Belki sadeliği içinde bu kadar mahviyetkar bir asalet

2
Hamdizade Abdülkadir: Konya’da Mevcut müessesat-ı İslamiye

150
gösterebilen yegâne Selçukî kapısı budur… Arabesk hatlardan masnu kabartma kalın bir
kenar savbı çerçevesinin içine tırnak kemerleri bir derin oyuk oymuşlar. Birbirine müvazi
kırık ve müselsel hatlarla incelmiş iki gömülü sütun ön tarafta bu kemerin kaidelerini
tutuyor… Kemerin kavsına trfellerden bir nebatı iklil koymuşlar. Ve o sütunlar bu iklili tutan
iki koldur. Bu trefller Birbirine girift kabartma tezyinatından bir şerit vasıtasıyla üstteki beş
oymaklıdan ayrılıyor… Bu kapının en esaslı vasfı bu trefller oyuğun içindeki medhalin
kenarlarından başlıyorlar… Kemeri süsleyenler bu birinci safhanın içinden biraz ayrı
nüktelerle çıkmış gibi… O kemerdense, adeta yarım yıldız şekline istahale etmiş üçüncü
safhalar kalın yan sularının dış kenarlarında sıralanmış… Tekrar ince bir (Silik) manzumesini
örtüyor… Selçuki kapılarının üst tarafı acaba nasıl biterdi? Bu sual her kapının önünde
aklımdan geçti… Fakat bugün mavi hava ile büyüyor… Zira hepsinin üstü yıkık… Bazılarına
hükumet, nasılsa tahtlarından pervazlar yaptırmış... Onlar ne kadar koruyabilirse bu bediaları
zamanın afetine karşı sıyânat edecekler…

İhtiyar çinili bir Türk bekçi adi tahtadan kapıyı açtı. Yüzü suyu hürmetine hayatını
kazandığı bir harabenin ne olduğundan haberi yok gibiydi!... Yine bir kubbenin altında
bulunacağız zannediyorum... Bulunduk, fakat semanın kubbesi altında… Ve bu kubbenin
ağırlığı Selçukî kubbesinin hurdahâş etmiş, esfel-i safiline geçirmiş... Şu sofanın duvarındaki
kufi yazılar gibi girift hendesi güllerin mavili, vişneçürüklü, morlu beyazlı renkleri hâlâ
taze… Kemerin altındaki çini süsleri elde işlenme Hint antikalarını andırıyor… Her
pencerenin üstündeki ayrı nakışlar henüz solmamış… Hâlâ ıslak gibi parlayan o çinilerin
üstüne kırlangıçlar yuva kurmuşlar.

Şu kenardaki mühre “Amel-i Mehmet bin Mehmet bin Osman el-Bennâ el-Tusi” diye
ismini çiniyle hak eden sanatkâr harikulade ibdanın daha cilası bile uçmadan kubbenin
tarumar olacağını bilir miydi?3 Kendi de bu kubbe gibi öldü… O kubbenin üzerinde kim bilir,
nasıl bir eseri kayıp oldu. Nasıl ki vücudunun tozları, kim bilir, hangi belirsiz köşeye
savrulmuştur… Bu zevallı büyük asar silsilesinin en küçüğünü, en yetişkini, en bahtsızı bu
“Sırçalı Medrese ”idi!.

Şu: “Es-Sultân resseme bi‘imârit hâzihi'l-medreseti'l-mübârek fî devleti lisultâni'l-


a‘zam zıllullâhi fi'l-âlem gıyâsü'd-dünya ve'd-dîn alâi'l-islâmi'l-müslimîn Ebilfeth Keyhusrev
bin Kekubâd emîrü'l-mu’mînîn el-fakîr ilâ rahmeti rabbîh Bedreddin Muslih edâmallûh
tevfikihî ve vakkafehâ ale'l-fukahâ-i ve'l-müttakîn min sahâb hanîfete… Radiyallûhu anh fî

3
Bazıları burada bir kubbe olmadığını söylüyorlar. Ben de bazılarıyla zannediyorum ki vardı. Bunlara Delalet
eder izler gördüm

151
sene erba‘îne fî sitte mie”4 sözlerinden anlaşıldığına göre bu medrese yıkılacak kadar eski de
değil… Fakat pervazlarında kargalar ve serçeler oturuyor… Yanlarda kalan odalara Erzurum
muhacirlerinin en yoksullarını tıkmışlar!... Çocukların bağırması, yerlere dökülen bulaşık
suları, kadınların çocukların azarlaması… Çinilerin bazısına çakılı çivilere sefil çamaşırlarının
asılı olması… Hepsi yüreği batan birer iğne… Talihsizliğe bakın ki bu Darü’l Fıkh’ın sahibi
Bedrettin Muslih de- hangi Bedrettin olduğu vuzuhuyla bilinemiyor- çinileri çalınıp yerine
iğrenç badanalar bırakılmış medfeninde de artık hep bu sefili iskeletleri duruyor… Kim bilir
hayatında buraya ne azametle gelir, şu çiniler gibi zengin Farisî lisanında Osman el-Tûsî'ye
arzusunu söyler, tavsiyelerde bulunurdu.. Bu binaları kurduran vezirler arasında kim bilir ne
türlü rekâbetler vardı. O vakit Konya’da bu bedialara dair meclislerde neler konuşulurdu.
Şemsi Tebrizi’nin, Celaleddin Rumi’nin, Sadrettin Konevi’nin bu vezirlerle şu binalara dair
ne türlü sohbetleri geçmiştir!... Heyhat, onlar gittiler, çoğunun binası yıkıldı, kabirleri ecdanın
eserleriyle biz torunların eserlerini ömrümde hiçbir şey bana bu Sırçalı Mderese kadar
yakından duyurmadıydı.

Başka rivayetlerle bu tesirlerin daha fazla sene maruz kalmamak için sinirlerindeki
mukavemeti suistimal etmek olacaktı… İçim o gün bu darültedrislerden biri gibi harap oldu.
Ölümün acısı bağrımı doldurdu. Onun için sokak aralarında kalmış, nakışlarına kerpiç evlerin
yan duvarları yaslanmış, ağaç altına sinmiş, bahçe kenarlarına konmuş daha böyle gâh (Silik),
gâh yuvarlak, gâh (Silik) nice künbet, nice türbe, nice mescit var ki hiçbirine uğramadım.

Biliyorum, bir asar-ı atika meraklısı Selçukî evlerinin tarihini bu taşlardan çıkarabilir.
Mimarisndeki Arap ve Acem unsurlarını, Selçukî zevkini, işçiliği, çinicilin merhalelerini,
gereçleri, tuğlaların tarz ve anasır amalini, kubbelerin tarz ve şekil inşasını tedkik eder,
yazabilirdi. Bu mimarinin devletle beraber inhitata düştüğünü, boş hazinelerden çıkan son
paraların nasıl basit (Silik) kurdurabildiğini gözleriyle gördü. Fakat bana onlardan ne!...
Hepsinden toplayacağım şey, aynı harabîden gelen teesür değil mi?... Selçuklular ister
kullandıkları harcların kabiliyet-i hayatiyesini iyi hesap etmemiş olsunlar, ister taşlardaki
mukavameti, üstlerine luzmundan fazla oymaları ve kabartmaları yükleyerek, suistimal
etmemiş olsunlar!... Bu adamların en yanlış hesapları böyle zarif şeylerin birgün kendi
torunlarına intikal edeceğini düşünmemek oldu… Zira gönüllerde güzellik aşkı olmasaydı bu
kubbeler daha çökmez, bu oymalar daha dökülmezdi!

O gün bu harabelerden alınan teessürle belki maraz pür mübalağaya kapılarak bütün
Konya insanlarını da birer harabe gibi görüyordum. Kimin başına eski mantıkı ve ilmi din

Abdulkadir Efendi’nin makalesinden kopya edilmiştir.


4

152
telakisi yerine yalnız batıl ananeler yuva kurmuş… Kimi bu binaların önünden geçerken
yalnız şahsi çıkarlarını düşünüyor… Kimi bu harabelerin tenha civarında kaşıklarla kız
oynatır.. Kimi şalvarının altında korkunç çibanlar, kimi belinin şalında her dem feverana hazır
silahlar taşır bir takım metruk, bakımsız insanlar!... Harabelerin kümbetlerine kan gibi bir ışık
döküldü. Feci bir grup ufukları da kan içinde bıraktıktan sonra sönüp gitti.

Ruşen Eşref [ÜNAYDIN]

(nr. 2948, 4 Kânunusani 1920. s. 3)

153
HİLAFETİN ESASI SALTANATTADIR

Son günlerde Hilafet-i İslamiye ve Saltanat-ı Osmaniye’nin payitahtı halinde bütün


ümmet-i İslamiyye üzerinde su-i tesir hâsıl edecek haberler intişar etti. Derece-i (Silik)
namalum, hatta esassızlığı agleb-i ihtimal olan bu haberlerde, İstanbul’un Saltanat-ı
Osmaniye’den ayrılmakla beraber yine makam-ı hilafet sıfatını muhafaza edeceği beyan
edilmekte olduğundan Garb âleminin hilafet-i İslamiyeyi Papalık makamı gibi sırf ruhani bir
mahiyeti haiz zannettiği tezahür ediyor. Netayic-i vahimesi pek aşikâr olan böyle bir su-i
tefhimi bir an evvel izale ederek hakikatin anlaşılmasına kemal-i ciddiyet ve hamiyetle
çalışmak en büyük vazife-i milliye ve diniyemizdir.

Evvel be-evvel şu hakikati beyan etmek lazımdır ki İstanbul Saltanat-ı Osmaniye’nin


payitahtı olmadıktan sonra makam-ı hilafet olamaz. İstanbul, ancak Saltanat-ı Osmaniye’nin
payitahtı olarak payidar kaldıkça ümmet-i İslamiyenin makarr-ı hilafeti olabilir. Çünkü
hilafet-i İslamiye, kütb-i diniyemizin tarifine ve tarih-i İslamın kemal ve (Silik) ile tahlil
ettirdiği hakikate binaen “Emr-i din ve dünyada resulullah efendimizin halifesi olmak üzere,
riyaset-i umumîyeden ibarettir” hilafet, yalnız mesalih-i dünyevinin emr-i temşiyetindeki
riyaset yani riyaset-i ruhaniye değildir. Musalih-i diniye ve musalih-i dünyeviyenin
memzucen emr-i temşiyetindeki riyaset-i umumiyedir. Gerek dünyevi gerek dini mesalihin
emr-i temşiyetinde kuvvet ve teşvikatı esas bulunduğu cihetle hilafetin sıhhatinde saltanat
esas ittihaz edilmiştir. Binaenaleyh salatanatsız bir hilafet olamaz. Mesned-i hilafet olmak
üzere müstakil bir saltanat-ı islamiye lazımdır.

Halifenin vezaifini, hilafet-i islamiyenin hikmet-i teşrini tedkik ettiğimiz takdirde bu


hakikat bir kat daha tavzih eder.

Malum olduğu üzere dinimizin en mühim rükunu tevhittir. İslam bu esas ile
müşriklerle mücahede ettiği gibi kavaid-i siyasiye ve İçtimaiyesini hep bu esas üzere takrir
etmiştir. Binaenaleyh bir taraftan cebabire-i müluk ve ümera ile eşraf ve mütegallibenin
nüfuz-ı maddisini, diğer taraftan tavaif-i mahdudenin alet ittihaz ettikleri nüfuz-ı ruhaniyi hep
bu esas ile yıkmış ve bütün millileri tevhid etmiştir. Nazar-ı islamda her reis bir raidir ve
reayasının ahvalinden mesuldür. Layüsel olan ancak cenab-ı haktır. Ve hâkim-i hakiki de
odur. İnsanlar ahkâm-ı ilahiyeyi natık ve umur-ı ammenin hüsn-i cereyanı temin için
kendilerinde kudret ve kabiliyet gördükleri makamı intihab ederler ve bunlar ahkâm-ı
mukaddese-i ilahiyeyi tatbik ile sekene-i tadil ve ihmalden vikâye eder. Halkın bu ahkâma
riayetini temin eyler ve bu sayede hayat ve maişerterinin negehban-ı intizamı olurlar.

154
Ahkâm-ı ilahiye denilince maksat yalnız Kuran ve hadiste var olan ahkâm değildir. Bu
tabir daha umumi bir manaya delalet eder. Ulema-yı şeriatın kütüb-i usuliyede müdevven
kavid-i külliyeye bina-yı ictihat ederek istinbat ettikleri hükümler, icma kaidesine ve zaman
ve mekân icabatına muvaffak olan ahkâmın vücub-ı takriri yolundaki esas-ı şeriye tevfiken
ümmetlerin teşri ettiği nizamat ve kavanin ahkâm-ı ilahiye tabirinin daire-i şümulune dâhil
olur. Bu Ahkâmın icrası ve tatarruk-ı halelden vikayesi halife-i islamın en birinci vazifesidir.

Halifenin diğer vazifesi de ulema-yı şeriatın istintac ettikleri ahkâmda ihtilaf edince
bunların içinden halkın işine en ziyade yarayan ve ahval ve mütezayane daha ziyade tevafuk
edenini tercih etmektir. Halife, aralarında ihtilaf ve tebâyün bulunan ahkâm-ı ictihadiyeden
hangisini kabul ve tasdik ederse muamelatta natık olunan odur, diğerlerinin tatbikata cevaz-ı
şeri yoktur.

Ahkâm-ı teamüliyede meri olan bu usul-i ibadatta cari olamaz. İbadatta, bir reyi
mamulün bih olmak üzere tayine ve mesail-i feriyyede akvâl-i müctehidinden birini tercihe
halifenin salahiyeti yoktur.

Mecalis-i teşriye-i islamiyenin taht-ı karara aldıkları mevadd-ı teamüliyenin bir şekl-i
dini iktisab etmesi için halifenin tasdik ve tasvibine iktiran etmesi taht-ı vücubdadır. Çünkü
bu sayede bu gibi mukarrerat-ı ahkâmı şeriyye adadına dâhil olarak ana muhalefat eden (Silik)
halifenin mehakimde muhakeme olunur ve mesul edilirse aynı vechle nezd-i baride de
müstehakk-ı azab olur.

Elhasıl halife-i İslam’ın vazifesi ruhani değildir, belki milletlerin muamelatını tedvir
ve umur-ı dünyevilerine ait ahkâmdan menfaatlerine en ziyade tevfik edeni şerait-i mebhusa
dairesinde kabul ve tenkit eylemekten ibarettir. Halife, ervah üzerinde hüküm ve nüfuzunu
icra etmek ve halifenin ahrete tealluk eden ahval ve mukadderatı üzerinde tasarruf eylemek
salahiyetini haiz değildir. Halife demek, hakiki manasıyla ahkâm-ı ilahiyeyi tenfize, mesalih-i
ibadi tedvir ve temşite memur demektir. O suretle ki âhkam-ı mukaddese-i ilahiyeye
muhalefet temayülünde bulunan yahut mesalih-i ümmetin hiss-i cereyanına ihtimam etmeyen
kimsede hilafet beka-yab olamayacağı gibi müslümanların hukukunu müdafaa edemeyen,
umur ve mesalihini haiz bir azim ve irade ile idare eyleyemeyen mülûk ve ümera hakkında da
hüküm böyledir.

Hilafetin hikmeti teşrii Müslümanların arasında adaleti payidar etmek, hudud-u


şeriyeyi ve hukuk-ı ammeyi gözetmek, emn ve asayişi ihlal edecek hadisata mani olmak için

155
icab eden kuvveti tedarik eylemek, ümem-i saire tarafından vuku’u muhtemel olan tecavüzata
sed çekmek esaslarında mündemictir.

Halife emr-i dini muhafaza ve emr-i dünyayı sevk ve idare için takip eylemeyeceği bu
hatt-ı hareketle riyaset-i ammesini ifa etmiş ve kelime-i vahide-i islamiyeyi muhafaza etmiş
olur.

İzahatımızdan anlaşılıyor ki hilafeti saltanattan ayırmak imkânsızdır. İstanbul şehrinin


saltanat-ı Osmaniyeden ayrı bir halde payitaht-ı İslam olması gayr-ı mümkündür. Böyle bir
hareket İstanbul’da hâkimiyet-i Osmaniyenin bir hatırasını yaşatmaktan başka bir şey ifade
etmez. Bununla oyalanacak hiçbir Müslüman yoktur. İstanbul’dan hâkimiyet-i Osmaniyeyi
tebid etmek, bu millet-i islamiyenin vezaif-i hilafeti ifa etmesine mani olmak ve binaenaleyh
hilafet-i ismen ibka ve fiilen ortadan kaldırmak demektir. Hâkimiyet-i Osmaniye’yi
İstanbul’dan kaldırıp başka bir yere naklettikten sonra ne halife-i İslam burada kalır ne de
Müslümanlar burasını makam-ı hilafet sanır. Âlem-i İslamca halife tanınan, filan zat veyahut
filan hanedan hükümdarı değil, Osmanlı padişahıdır. O Osmanlı padişahı ki rayet-i islamı bu
belde-i tayyibenin şevahık iclaline rekz eden padişahların hafîdidir. O padişahlar ki makam-ı
hilafetin ebedi merkez-i istikrarını şark ile Garbın nokta-i ittisali olan bu buka-i mübarekede
buldular. Ve orada tesbit ettiler. Onlar ki millet-i necibeleriyle beraber bu payitahtı
medeniyetin en danişin-i bedayiyle tezyin için ibda ettikleri abidelerle medeniyet-islamiyeyi
ilan ettiler. Ve kanlarıyla canlarıyla hilafetin şevket ve satvetini muhafaza ederek fedakârlığa
en ulvi müessiriyle tarih-i İslami tedvic eylediler. Onlar ki gösterdikleri kabiliyet ve liyakat ile
dünyanın sülüs nüfusunu teşkil eden bir ahvatın emanet mirasını dest-i himmetlerine
alıyorken onun şeref-i İslam ile mütenasip en yüksek mevkide müdafaa etmek için bu
payitahtı hazırlamışlar ve burası bütün ehl-i islamın merkez-i vahdeti olmuşdu. İşte bu büyük,
bu muazzam ecdadın hafidi bugün bütün Müslümanların halifesi, peygamberlerinin vekilidir.
Ve onun payihatıyla saltanatı yeryüzündeki Müslümanların kabe-i siyasiyesidir. Halife hiçbir
vakt kendi şahsının huzuru namına saltanatının hakk-ı hayatını ve hilafet-i islamiyenin
saltanatını feda edemez islama, bir zaman için nükbet ve zillet mukadder ise buna rahmet-i
sübhaniyeden asla meyus olmayarak ve mazimizden daha büyük atiye kavuşacağımıza iman
ederek tahammül ederiz. Fakat bu tahammülümüzden müsalemet-i cihan istifade etmez.

Saltanat-ı Osmanî’ye ve hilafet-i İslamiyeyle yetecezzâ bir külldür. Bunlar, birbirinden


ayrılmaz. Bunları ayırmak için vuku bulacak her teşebbüs akamete mâhkumdur. Bununla
uğraşmamak en makul ve en doğru harekettir. Âlem-i medeniyetin tarik-i insafa süluk ederek
bu mesele-i muazzamayı en salahiyetdar menabi-i islamiyeden tahkik ettikten sonra hükmü

156
vereceğini ümit ederiz. Aksi taktîrde on asırdan beri müteselsilen gelen riyaset-i umumiye-i
müslimin ba zaruri inkıta edecektir. Nasb-ı hilafet, amme-i müslimin üzerine vacip
olduğundan bu netice-i muhtemeleye karşı hiçbir lakaydî gösteremez. Devamlı ve makul,
hakk-ı vaatle müstenid bir sulh vücuda getirmek isteyen sulh konferansının ve bilhassa teba-yı
müslimesi olan devletlerin de buna karşı lakayt kalmayacağı şüphesizdir.

Ömer Rıza [DOĞRUL]

(nr. 2950, 6 Kânunusani 1920. s. 2)

157
GİDEN MECLİSLER NE İDİ, NE OLDU?

İkinci Meclis-i Mebusan

-1-5

Birinci Meclis-i Mebusan’ın ekseriyet fırkası, kapamacı işi kurulan yalın kat binalar
gibi iki sene içinde tamir kabul etmez bir halde haraba yüz tutunca, yıkılacağı gün enkazının
altında kalmamak için ona istinad edenler daha sağlam yeni bir bina kurmak emeliyle, temel
taşlarını gevşettikten sonra bütün binayı esasında bir cümlede göçürmek istediler ve Kanun-i
Esasi’nin en ziyade mukavemet gösteren maddesini yerinden oynatmak için haftalarca
çalıştılar.

Kendi eser-i taksirleri olan her müşkilin karşısında devletin kanunlarına itaat edecek
bir de onları bi-şuur birer şerik-i cürm gibi kendi meramlarına münkad olacak hale getirmekte
her sene bir cüret-i mütezaide gösteren o zatlar, bu maksada ermek için kürsi-i hitabette
münavebe ile istihdam ettikleri Küçük Said Paşa merhumun her nevi usul-i idareye hocalık
etmeye amade yıllanmış maharetiyle, İmrah Efendi merhumun fazl-ı muta ve inkârını,
muhaliflerin o aralık her gün yeni imdadlarla şiddeti artan hücumları karşısında Said Paşa’yı
hasta, İmrah Efendi’yi bitab düşürecek derecede tükettikten sonra madde-i kanuniyeyi
yerinden oynattılar, attılar. Ve 1327 senesi Kânunusaniyesinin beşinci günü bir nefeste
okunan bir irade-i seniyye ile toplandığı gün musaddır yemin ve ikbal olacak zannedilen o
kanun-ı şüruş ve nifak bir cümlede yıkıldı, söndürüldü.

Oh!.. Ne muzafferiyet. Büyük ve geniş bir nefes… Artık rahat ve sükun avdet etmiş,
ne istizah kalmıştı, ne sual, ne muhalefet kalmıştı, ne hizip… Muhaliflerin, en ileri siperlerde
ateşte atılan fedakâr askerler gibi, kürsüye her çıkışında, belinde redingotunun altından büyük
kabzası beliren tabancası, gözlerinde doymaz bir intikamın kin ve nefretiyle süzülen donmuş
tebessümü, ağzında pançesine geçecek şikârını hemen oracıkta parçalayacak gibi gayz ile
sıkılı dişlerinin arasından kanun himayesinde fışkıran en mütehevvir taan ve düşnam
bayılmalarıyla samiinden alkış bekleyen en serdengeçtileri bile artık mağlup olmuş, sernükun
edilmişti. Onlar artık fevc fevc evrak cebte, şemsiye koltukta meşkûk bir akıbete doğru,
fındıklı kubbesinde bir hoş sada dahi bırakmadan çıkıp gitmişlerdi.

Haftalarca süren cidalden sonra bihakkın kazanılmış istirahat saatlerini, neşe ile
açıkağızlar ve haz ile yaşarmış gözlerle tebrürüğe koşan yâran muhitinde, tiz kahkalarla

5
Birinci meclis 13 makalede hitam bulmuş olup bu makaleler: 2907, 2909, 2911, 2915, 2918, 2921, 2924, 2927,
2931, 2934, 2940, 2943, 2946 numaralı nüshalarımızdadır.

158
yükselen kesif sigara dumanları ve kahve buharları arasında geçirirken, galip kumandanlar, üç
ay sonra toplamaya mecbur oldukları yeni meclisin ince teşkilatını düşünüyorlardı. Bu sefer
artık o “Nankörlerden” hiç biri alınmayacaktı. Geçirilen sıkı imtihanda mücerreb asdıka-yı
muhibban hep geleceklerdi; ötekilerden mümkün olduğu kadar hiç…

“Hem ne demek efendim, diyorlardı, res-i kârda olan bir hükümetin her memlekette
istediği adamları mebus çıkartması, istemediklerini çıkartmaması adet değil midir? Bunun
için her hükumet her vasıtaya müracaat etmez mi? İşte yanıbaşımızdaki Bulgaristan…
İntihabat esnasında muhalif fırkanın adamlarına rey verdirmemek için en toplu bulundukları
birkaç köy arasında hiç yoktan bir münazaa çıkarttırır, köylüyü döğüştürür, sonra jandarma
göndererek kavgacıları toplatır hapseder, müntehibler mahbus iken intihabı yaptırır, işini
görürmüş… Biz o kadar bile yapamıyoruz. Hem ne için olmasın?... Meşrutiyet var mı yok
mu? Elbette… Onlar da çalışsınlar, hükümet mevkisine gelsinler, bize aynısını yapsınlar…”

Onlar bu zihniyetle yeni intihabat hazırlıkları yaparken, muhalifler ve muhalefet


nekayi altında iftirakcuyane husumet mahiyeti taşıdıkları halde muhalefet yüzünden onlarla
birleşenler, fındıklı salonunda iskat edilen seslerini memleketin her köşe ve bucağında
kulaktan kulağa dinletmek için her tarafa dağılıyorlar, “onlar da çalışıyorlardı”.

Böylece, tam üç ay sonra, Osmanlı meşrutiyet idaresi ikinci bir intihab ile ikinci bir
devre-i teşriye idrak ediyordu. Toplanan iki yüz seksen yedi mebus-ı muhterem, bin üç yirmi
sekiz senesi nisanının beşinci günü o mevsimde ilkbaharın İstanbul’da pek göstermediği sıcak
bir güneşi altında, maiyet-i seniyye bölüğünün, meclis havlusunun asfaltında beyaz kalpakları
ve kırmızı çektiriyle müzelerdeki heykeller gibi heybetli duran neferlerinin parlak
üniformaları önünden ve civar evlerin damlarını, pencerelerini çiçeklendiren kadınların alay
seyreden nazarları arasından üçer beşer, meclislerine geliyorlardı. “Milletin iki defa intihabına
mazhar” olmuş bahtiyarlar, aşina çehrelerle seri ve çâlak, yeni intihab edilenler daha tutuk
adımlarla ağır ve mütereddid, memlekete yeni ümitler, yeni korkular getiriyorlardı. Acaba
birinci intihabın veremediği birçok şeyleri, temin edemediği hakk-ı vaati, kuramadığı nizam-ı
idareyi bu intihab yapabilecek miydi? Belki birincisi fena bir meclis idi; müstesna ahval
altında, tecrübesizlikle, semmüt-i tedarik toplanmıştı onda üç buçuk sene yapılan tecrübe,
belki bu ikinci meclisin azasına müessir bir ibret olmuştu. Belki bunlar daha iyi ittihab
edebilmişlerdi. Acaba salaha doğru gidecek miydik? Yoksa fesh eden meclis azasının ve
onları sevk ve idare edenlerin tedbirsizliğiyle acz ve cehaletle ve en büyük afet olarak, menfur
bir husumetle fındıklı ocağında uyandırdıkları ateş kin ve ihtirasın, memleketin her tarafına
sıçrayan ve hafif, müstaid-i iştial dimağları için için tutuşturan şerarelerini memlekette daha

159
büyük bir yangını mı koparacaktı? Ortalıkta birbirine muhalefet fitne ve fesat rüzgârları
mütezaid bir şiddetle esiyor ve bunları büyük bir fırtına haline getirmek için her tarafa
koşuşanlar, çalışanlar görülüyordu. Trablusgarp’ta ve Yemen’deki harabelerden maada
Arnavutluk’ta ahval vahim bir istidat gösteriyordu. Her devre-i tarihimizde “Dâhil-i müşkilat”
diye bir vasf-ı resmi ile hafifçe yade alıştığımız idaresizliğimizin envaı bunlara inzimam
etmişti. Efkârdaki bütün bu galeyanın, işlerdeki bütün bu bozukluğun devasını acaba yeni
meclis mi getiriyordu? Yeni aza-yı kiram pek mutedil ve vukur-ı zevat etmiş deniliyordu.
Bunlar ötekiler gibi mecliste birbirlerine düşman olmayacaklar hep müttehit olacaklar,
memleketin nefine çalışacaklar ve edibane kanun müzakere edeceklermiş.

Sadrazam Küçük Said Paşa merhumun okuduğu nutuk-ı hümayunda hülaseten


mebusana bunları tavsiye ediyordu: Giden yahut gönderilen meclis, kuvve-yi icraiye ile
kuvve-i teşriye arasındaki müvazenesizlikten bozulmuş, bu yüzden “Meşrutiyet feyz-bahşâ ve
müsmir bir surette istikrar ve inkişaf” edememiş. Padişah, birinci meclisi onun için kapadım,
diyor, artık bu müvazene temin edilsin: “Meşrutiyet idaresinin mabilkıvamı olan Kanun-
Esasi’nin ihtiyacat-ı memlekete göre ikmal-i tadilatı birinci derecede ehem ve elzemdir.
Meclisinizin evvel emirde bu cihete sarf-ı ihtimam etmesini” beyan buyurduktan sonra “tevdi
olunacak kavanin layihalarının sürat-i tetkik ve tasdikini” emrediyor ve, Abdülhamit Han-ı
Sani merhumun birinci meclisin azasına vakit kazandırmak için Ayasofya dairesine bir
asansör yapılmasını ferman buyurması gibi Sultan Mehmet Han-ı Hamis merhum da
“Bunların hin-i müzakeresinde geçirilecek her dakikanın hayat-ı millette pek kıymettar
olduğunun nazar-ı ehemmiyetinden dûr tutulmamasını cemiyet-i vataniyeniziden beklerim.”
Buyuruyordu.

“Muvazene-i kuvva” denilen mesele-i mühimmenin suret-i hallini Sait Paşa merhum
hazırlamıştı. Kabinesini teşkil eden:

Makam-ı meşihatteki Abdurrahman Nesip Efendi ile dahiliyede Hacı Adil, hariciyede
Asım, adliyede Memduh, maliyede Nail, evkafta Hayri, Nafiada Cavit, maarifte Emrah, posta
ve telgrafta Talat Beyler ve harbiyede Mahmut Şevket bahriyede Hurşit, ticaret ve ziraatte
Aristidi, ve şura-yı devlette Prens Sait Halim Paşalar ve İçtima salonunu dolduran yeni heyet-i
mebusan aralarında evvel bu “Muvazene”yi kabul edecekler, yani artık meclisin her
beğenmediği vakit kabineyi ıskat edebilmesine mukabil, hükümetin de meclisi her çığrından
çıktığı zaman kolaylıkla fesh edebilmesi imkanını hazırlayacaklar. Ondan sonra da gelecek
kanun layihalarını “suratle tetkik ve tasdik” edeceklerdi. Yeni meclisten hükümetin istediği

160
başlıca şeyler bunlar idi. Ve meclis bu vazifeyi müdderik olarak gelmişti. Nitekim ariza-i
cevabiyyesinde:

“Ara-yı milletin mümessili olan heyetimiz meşrutiyetten daha müsemmir ve mütezait


bir feyz-i inkişaf vermek, kuvve-i teşriye ile kuvve-i icraiye beyninde husul ve tesbit-i
tevazüne mütevakkıf olduğuna kanidir.” Diyerek bunu kabule amade olduğunu serahaten
söylüyordu. Bundan maada meclis, memleketteki “dâhili müşkilat”ında izalesini istiyor ve
memleket için bunları gayet tabii görerek:

“… Her milletin sehaif-i inkılâbında mestur olan hadisata mümessil vekayi müşkilat-ı
edvarını geçirmekte olduğu cihetle hatiat-i maziyeden dolayı mülkün ve efrad-ı milletin
layıkıyla inkişaf edemeyen istidat-ı iktisadiyenin tevsi’ine haylulet eder manaları izale ile…”

Dedikten sonra, bütün meclislerin hicr-i mutallesem gibi, her fırsatta tekrar ve daima
arzu edip hiçbir vakit bulamadığı güzellikleri de zikretmeden geçemeyerek:

“Ticaret ve ziraat ve sanat bir saha-i terakki ihzar edebilmek, emin ve asayişin
takririne ve adil ve müsavatın tamamen tatbikine vabestedir.” Gibi kitaplarda yazılı terakki
kanunlardan bahsediyor. Ve binaenaleyh hükümet, nafia-i umurunu tanzim etsin, tarik-i
hadidiye yapsın, aşairi iskân eylesin, arazi-i davalarını fasletsin, muarefe-i himmet eylesin
temennileriyle biçare memleketin kimsenin tedavi edemediği cerihalarını bir defa daha tekrar
eyliyordu.

Meclis, hükümetin “muvazene” temsiye ettiği şeyi kabul etti. Fakat hükümet terazisini
doğru tutmayan esnaf gibi, müvazene yapıyoruz, derken terazinin kendi tarafına fazla basmış
olsa gerek ki o tarihten itibaren artık “Bizde de meşrutiyet böyle olmalıdır” düsturuyla
mebusan meclislerini sırf müzakereci ve tasdikci diye telakki etti. Ve ilk defa olarak meclise
bir hamle de “113” kanun-ı muvakkat birden tevdi eyledi…

Bayraktaroğlu

(nr. 2950, 6 Kânunusani 1920. s .3)

161
DERD-İ CEHALET

Maarif nazırının beyanatı

Maarif nazırı Sait Bey “Entanet” gazetesi muharrirlerinden birine vaki olan
beyanatında hâlihazırda memleketin inhitatını intâc eden avamilin izalesi çarelerini taharri ile
iştigal eylediğini felaketin en büyük amillerinden biri ise cehalet olduğunu söylemiş ve
mütaalaatına şu soruyla devam etmiştir:

Balkan harbinin yaralarını sarmaksızın Harb-i Umumi’ye girişmek mevcudiyetimize


karşı bir suikast idi. Harp zamanında tarihimin kayıt ettiği fecayi irtikab olunmuştur. Birkaç
kimse Anadolu köylüsünün safderunluğundan ve cehaletinden istifade etmiştir. Bunun için
tahsili ibtidaiyi en uzak köşelerimize kadar tevsi eylemeliyiz. Merkezde, vilayetlerde tali ve
âli birçok müessesatımız vardır. Hâlbuki bize en lazım olan şey tahsil-i ibtidaiyedir. Bundan
başka uhud-ı atikanın mevcudiyeti memlekette esaslı ıslahat icrasını akim bırakmıştır.
Anadolu’yu bu halden kurtarmak için Nafia, ticaret ve ziraat nezaretiyle el ele çalışmak
lazımdır.

Diğer taraftan mecburi ve meccani tahsil-i ibtidai esasını kabul eyledik. Bunun için
birçok muallime ihtiyaç vardır. Bu hususta darülmuallimin mezunlarıyla ordu kadrosundan
haricte kalacak zabıtan istihdam olunacaktır. Bu muallimler köylüleri tenvir edecek malumatı
ibtidaiyeye haiz olacaktır. İbtidai mektepleri İstanbul da bile gayr-ı kâfidir. Sükna buhranı bizi
fazla mektep açmaktan men ediyor. Yakın vakitte payıtaht mekteplerini tezyid edeceğimizi
ümid ediyorum.

İmzasız

(nr. 2951, 7 Kânunusani 1920, s. 3)

162
Mimariyat:

YENİ CAMİİ’NİN MİMARI

Yeni camii’nin mimarı kimdir? Bu suale karşı verilecek cevap pek aşikâr: Mimar
Kasım.

Hâlbuki Yeni Cami’nin asıl mimarı Mimar Kasım değildir; “Sermirmaran-ı âlem
Davut Ağa”dır. Yeni Camii’nin inşasına ilk başlatan, Sultan Mehmet Salis’in validesi Safiye
Sultan, Venedikli Bakadır. 1002 senesinde bu camiinin yerinde bir sinagog ile Bizanslılardan
kalma bir kilise vardı. Buraları kâmilen Yahudi mahallesiydi. Safiye Sultan buraya camii
yaptıracağı zaman kilise ile sinagog yıktırıldı, buna mukabil bir viran kilise ile sinagogun
tamiri kabul edildi. Yıktırılacak evlere iki misli para vermek kararlaştırıldı. Fakat bilahare
Binaemini'nin suistimali neticesi olarak evlerin bedelleri kâmilen verilmedi, Safiye Sultan
camiin inşasına dergâh-ı âli kapucubaşılarından Kara Mehmet Ağa’yı Binaemini nasp etti. O
zamanlar Binaemini ile mimar beyninde fark vardı. Mimar inşaatın planlarını yapar, inşaatı
idare eder, Binaemini hesap işleri ile meşgul olurdu. Hatta Mehmet Ağa evlerin bedellerini
vermedi, Hıristiyanlara mahsus ayrıca bir kilise yaptırdı. Musevilerin sinagosunu yaptırmadı.

Caminin temeli “10 Muharrem yevm-i Sebt”te atıltı. İnşaatı bizzat gören müverrih
Selanikli Mustafa : “Sahil-i bahrda dağ ettiği olmakla leyl ü nehar suyu değirmenler”le
çıkartıldığını yazıyor. İnşaata bila fasıla sekiz ay devam edildi. Caminin mimarı, Mimar
Sinan’ın halefi Mimar Davut Ağa idi. O zamana kadar Binaemini Kara Mehmet Ağa’nın
yolsuzluğu haber alınamamıştı. Bilahare haber alınca şeyhülislam Sunullah Efendi valide
Safiye Sultan’a bir tezkire yazdı: “Asar-ı hayriyeniz haksızlıklarla şaibedar oluyor” dedi.
Binaemini azledildi. Yerine kapıcılar kethüdası Nasuh Ağa tayin olundu. İnşaata bir seneden
fazla mimar Davut Ağa devam etti. “1007” de Mimar Davut Ağa vebadan irtihal edince,
yerine Suyolu Nazırı Dalgıç Ahmet Çavuş Mimarbaşı tayin edildi. Caminin inşaatına o
nezaret eyledi. Yeni Camii’nin inşası 1012 senesine, valide Safiye Sultan’nın vefatına kadar
devam etti, Safiye Sultan’ın vefatı üzerine muattal kaldı. Köprülüler zamanında yaşamış ve
bittabi binayı o zamanlar görmüş olan Evliya Çelebi (Cilt 21,Safer 302) diyor ki: “ Bu camii
evvelce Fatih’in validesi tarafından 10 Mısır hazinesi sarf olunarak taklarına kadar yapılmış
iken banisi merhumenin vefatına mebni o zamandan beri harap ve natamam kalıp zulmiye
imsiye şöhret bulmuştu”. Evliya Çelebi’nin bu rivayetinde bir şey varsa, o da Sultan Mahmut
Salis’le Sultan Mehmet Sani’yi birbirine karıştırmış olmasıdır. Keza “İslam-ı Sanayii”
namındaki Fransızca eserle Hammer tarihinde de Yeni Camii hakkında verilen malumat

163
yanlıştır. Hammer, Yeni Camii’nin ilk evvel Kösem Sultan tarafından yaptırıldığını yazıyor.
İslam Sanayii'nde Sultan Ahmet’in validesi Kösem Sultan tarafından başladığı yazılıyor.
Bunların her ikisi de yukarıda verilen mevsûk izahata nazarabn bitabi yanlıştır. Evvela Kösem
Sultan Sultan Ahmet-i Evvel’in validesi değil zevcesidir.

Turhan Sultan’ın cami ne suretle ikmal ettirdiğine gelince 1071’de İstanbul’da büyük
bir yangın oldu. Valide Turhan Sultan fukaraya sadaka vermek için yangın yerlerini dolaştı.
“Gezerken bu caminin esasını keşfederek helal malından beş bin kese ifraz ile binasına şüru
ederek adını Adliye koydu.” (Evliya Çelebi, cilt 2, Safer, 302) Evliya Çelebi bu rivayetinde de
“beş bin kese” yanlıştır. “ Camii-i şerif ve türbe-i latif ve sebil ve sair müştemilatının
hitamana dek emr-i binasına sarf olunan akçe 3080 kese olmak üzere valide sultan kethüdası
Mustafa Efendi kendilere nakl ve tahkik ettiğin tarih sahibi vezir Tevkii Abdi Paşa merhum
tasrih ve teybin etmişti.” (Tarih-i Raşit, cilt 21,Safer 109).

Turhan sultan “Etrafında olan hane harabelerini satın alarak çarşı ve pazarı dahi oraya
ilhak etti” camiye binaemini olarak İbrahim Ağa nasp edildi. İnşaata 1072’de başlandı. O
tarihte Mimar Kasım neredeydi? “Sicil-i Osmanî, cilt 4, Safer 49”da şöyle diyor: “1070
tarihlerinde fevt olmuştur.”

Şu kayıttan anlaşılıyor ki Mimar Kasım’la Yeni Camii beyninde hiçbir münasebet


yoktur. Camiinin küşad-ı resmi 1072’de icra olunduğu zaman Mimar Kasım dünyada bile
yoktu. Eğer olsaydı küşad resminde hazır bulunanlardan Sultan Mehmet Rabi‘den atıyyeler ve
hilatlar alanlar arasında Köprülü’nün velinimeti Mimar Kasım’ın da namı zikr edilmek lazım
gelirdi. Hâlbuki Mimar Kasım 1022’de Köprülü’yü sadarete getirmek için valide Turhan
nezdinde kati teşebbüslerde bulundu, nihayet muradına nail oldu. Fakat o tarihten itibaren
Mimar Kasım’ın adı şanı ortadan kalktı. İhtimalki yine devlet işlerine karıştı, ihtiyar Köprülü
de tahammül edemedi, vücudunu ortadan kaldırttı veyahut eceliyle vefat etti. Çünkü esasen
pek ihtiyardı. Hatta yaşlı başlı sadrazamların bile hayatında kendisini “Dünya ve ahiret baba
olmak üzere” tanımak isterlerdi.

Mimar Kasım, Köprülü’yü sadarete getirmek yüzünden azledilmişti. Bir müddet


valide kethüdalığında da bulunmuştu. Mimar Kasım gibi müteneffiz, hamiyetli, memleketin
selameti için her şeyini gözüne aldıran bir zatın Turhan Sultan tarafından azledileceği
şüphesizdi. Turhan Sultan Mimar Kasım Ağa’nın katiyen sözünden çıkmazdı. Hususiyle
Köprülü sadarete geldikten ve işler yoluna girdikten sonra Mimar Kasım’ın devlete ettiği
hizmette dolayı daha ziyâde ihtirâm göreceği tabii idi. Hâlbuki 1074’te valide kethüdası

164
Mimar Kasım değildi Mustafa Efendi idi. Hatta değil 1074’te 1025’te 1026’da valide
kethüdası Hacı Mehmet idi. (Tarih-i Raşit, cilt 2, S. 179) . Mimar Kasım sadrazam Gürcü
Mehmet Paşa’nın azliyle nefy edilmişti. Fakat tekrar İstanbul’a geldi. Daha sonra ne olduğu
malum değildir. Mimar Kasım 1070 vefat ettiği esnada Sermimar kim olduğuna dair
vakanüvis tarihlerinde malumat yoktur. Yalnız 1091 tarihinde “Mimar İsmail Ağa” olduğu
tarihlerde musarrahtır. (Tarih-i Raşit, cilt 1, S. 305) Binâenaleyh hülâseten denilebilir ki: Yeni
Camii’nin ilk baniyesi Sultan Mehmet’in Salis’in validesi Safiye Sultan’dır. İlk mimarları
Davut Ağa ile Dalgıç Ahmet Çavuş’tur. İkinci baniyesi Sultan Mehmet Rabii’nin Validesi
Turhan Sultan’dır. Mimarı malum değildir. Yalnız Binaemini el-hac İbrahim Ağa’dır.

Ahmet Refik

(nr. 2953, 9 Kânunusani, s.3)

165
TÜRBE-İ MEVLANA’YI ZİYARET

-Muhterem üstad Veled Çelebi hazretlerine

Tevazu’la itihaf olunur-

Ka’betül uşşak başed in makâm

Her ki nâkıs âmed in câ şüd temâm.

Beytinin altındaki gümüş kapıdan girdim.

Mevlana Camii’nin:

Ân Feridun cihan ma’nevi

Bes bud burhan-ı kadreş mesnevi

Men çe guyem vasf-ı an âli cenab

Nîst Peygamber veli dared kitap

Diye tasvir ettiği ve Şeyh Galib'in:

Celalettin Rumi pirim, efendim, padişahım destgîrim.

Salup şur-ı kıyamet kâinata. Erişti bank-i kusi şeşt cihata

Cihân halkı mürîd ü âşık oldu. Kimi Mecnun, kimisi Vamık oldu.

Diye vecde geldiği “Molla-yı Hünkâr-ı Rumi'nin” huzuruna yaklaştım.

Uzun türbe bir tâcdarın saltanat-ı mevkiini andırıyordu: Bütün o Horasan


âşıkları, o müritler, Mevlana’nın o irşat âleminde halefleri hep iri burma sarıklarının
ucu behar ahliatları gibi zengin sanduka örtülerine dökülerek bir kaile teşkil etmişler…
Asırlardan beri Kâbelere sinmiş gölgeler bu kafileye kutsi bir heybet veriyor… Ve bu
ervah-ı karvani güya nefse çile çektiren bu yalan dünyaya şeyhriyarane bir istina ile
omuz çevirmiş, ibret gözleri önünde, -hasretine dayanamadığı- ebediyete gidiyor.
İklimleri emirlerine ram eden Yavuz Sultan Selim ve Murad-ı Rabii bu mevkiin
huzurunda, bir an, en ber karar-ı saltanat hangisi olduğunu duymuşlar mıdır?

Selçukî günlerinden beri nice padişahların, nice vezirlerin, nice âlimlerin, nice
halefin ziyaret edip ruhanileştiği huzura vardım. Aksakallı dervişler ellerini

166
göğüslerine basarak baş kestiler. Gümüş iki basamak ve “sim kafes” arkasında baştan
ayağa doğru meyyal büyük sanduka göründü.

Dört muazzam sütunun tuttuğu kabe-i huzzara oraya gayet haşmetli ve seyyar
bir tahtgah hâli vermişti. Önündeki sütunların üstü kabartma çiçeklerle mesnuydu. Her
birinin zemini kırmızı ve yeşil renklere boyanmış çiçeği de yaldızlara bezenmişti.
Bilhassa duvar harikülade bir şeydi: Yeşilli, kırmızılı, zeminler üzerinde mezheb
silsileleriyle adeta padişah tabutlarına konan sırma ayet işlemeli ağır ipek puşideleri
andırıyordu. Hele üzerine kılıf “gılaf” gibi geçirilmiş değil de- bir dival Örtü gibi
serpilirmiş. Puşideki siyahlar arasından ayetlerin parıldayışı gayet manidardı. Mevlana
kendi de bu siyah cehalet aleminin içinde öyle bir parıltı değil mi?...

Ve kaç asırdır, işte şu karşıdaki semahanede dervişler, bu ilahi şulenin


etrafında meltemleriyle havalanmış pervaneler gibi dönüyorlar.

Oğlunun bu harikasına dembeste olmuş gibi sultanü’l ulema arkada; yüksek


sandukası adeta ayakta duruyor…

İşte bu sultanü’l ulema idi ki hazreti peygamberin alem menamedeki işareti


üzerine Şah Horasan Alaattin Mehmet bin Harezm Şah’ın kızıyla evlenen Hüseyin
Eltabip’ten doğdu.. Ve yine peygamberin rüya âlemindeki işareti üzerine sultan’ül
ulemalığını aldı… Ve bu sultanın aşkından Belh’te “604”te Mehmet Celalleddin
vucuda geldi.

Belh Sultanü’l Ulema’nın kadrini bilmedi… İmam Fahrettin Razi, Reşidüddin


Fenayî, Bahaddin Veled Muhammedi çekemediler ve Muhammed Haverzimşah
İmamların tarafını tuttu. Hatta bir gün bu sultanı ziyarete gittiydi. Makamını dolu
buldu. Oturduktan sonra yüzünde medh içinde tariz yollu: “ Makam-ı âlîlerinde hilafın
(Silik) evvel derece der ki ikametimiz müşekkel oldu!” Dedi. Birkaç gün sonra da: “
Şah Haverzim size mülkünü terk ediyor. Kendisi başka bir diyar gitmeği münasib
görüyor.” Dedirtti. Bu sultan maksudu sezdi. “Maksudları bize bazı hasudların sözüyle
cefa ve iza etmektir. Ağlayarak veya bizi ahmak yerine koyarak veririz dedikleri
dünya mülkü bize lazım değil, rahatsız olmasınlar. Biz gidelim” Dedi.

Sefer tedariki görüldü. Şah bundan pişman ve halk dilhun olduysa da iş işti
geçti. Bir Pazartesi üç yüz müridiyle kitap yüklü birçok deve Belh’ten Bağdat’a
yollandı.

167
Bu kafileyi önünde Şeyh Şahabettin Süruri yaya olarak bütün Bağdat hilafiyle
karşıladı..

Yolcular müstansıriyye medresesine misafir edildiler.

Bu sultan Bağdat halkına vaaz ettiği sırada Rum sultanı Alaaddin


Keykubat’dan davetname aldı. Zira Alaaddin bu zata gıyaban âşık olmuştu. Fakat bu
sultan hacca gitti. Şam’a döndükleri vakit Hazret-i Attar Mehmet Celaleddini de
görmüş, sevmiş, yaşını sormuştu. Şurada yatan zat:

-Hüdadan bir yaş küçüğüm! Dedi.

Ebced hesabıyla bu, “604” demekti. Hazret-i Attar bu nükteli cevaba hayran
oldu. Çocuğa dua etti. Oradan kalktılar, Erzincana geldiler. O diyarda dört sene
kaldıktan sonra “Larande”de Emir Musa’nın yaptırdığı medreseye indiler.

Bu Suretle Alaaddin Keykubat emeline kavuştu. Sultanü’l Ulema davete icabet


etti. Mehmet Celaleddin de “Larande”de buluğa ermişti. Hoca Şerafettin lala
Semekandî’nin kızı Gevher Hatunla evlendi.

İşte, her esasında, güneş memleketinde doğup çıkan bu Celaleddin buradan


Rum’a ve âlem-i islama ziyasını saldı. Burada pederini hilafesinden Seyyid bir hanü’l
dinle dokuz yıl hembezm oldu ulum-ı kesireye çalıştı.

Burada binlerce talebeye feyz verdi…

Mürşidinden aldığı manevi emir üzerine Tebriz’den kalkıp Celaleddini


görmeğe gelen “Şemsi Tebrizî” burada rind kıyafetine bürünü Celaleddin Rumi’nin
anını durdurdu. Burada:

Ey molla-yı Rum! Hazret-i Mehmet mi yoksa Bayazıt Bestami: “Bu nasıl sual!
Bunda şüphe götürecek şey var mı?” diye başlayıp verdiği cevaplardan Şems Tebrizi
(Silik) vucud gelip sokak ortasında bayıldı. Ve burada şems-i tebrizi zahirbinlerin:
“Şems Tebrizi Cenab-ı Mevlana’ya tedrisi bıraktırdı” Yollu tarikine uğradı. Geçip
Şam’a gitti. Gözünde en büyük hakikat yalnız aşk olan şu zat Şems’in firakına
dayanamadı. Oğlu Sultan Veled’i Şam’a gönderdi. Şems’i istedi. Şurada yatan “Sultan
Veled” Rikabda Şam’dan Konya’ya – Rivayete göre- yaya geldi..

Şems Tebrizi burada sır oldu… Kimi vuruldu, dediler. Kimi Şam’a, kimi
Tebrize döndü, dediler. Rivayete göre Mevlana onu yollarda Tebriz’e kadar gidip
aradı. Bulamadı… Hâsılı bu büyük mürşit burada kemale erdi. Şurada yatan

168
“Hüsameddin” Çelebi ki, en sevgili mürit o idi. Mürşidinin vakt-i inbisatını kullanıp
bir bir manum kitap telifini niyaz etti. Hakikat âlimi Mevlana’nın Fezasından
doğumuna başladı…

Bütün bu şeyler zihnimde şu loş yerde bu azimetli heyetin huzuruna daldıkça o


kadar canlanıyordu ki (Silik) yanındaki rahlelerden biri önünde diz çöktüm.
Mevlana’nın Gülümseyerek:

-Ey Çeleb, Hüsameddin! İstediğiniz kitabı sizin hatırınıza gelmeden evvel


tasvir etmiş, biraz da yazmışım! Diye okuduğu parçaları tekrar:

Bişnev ez ney çün hikâyet mî küned

Sîne hâhem şerha şerha ez firâk

Kez neyistân tâ merâ bübrîdeend

Ez tasvirem merd ü zen nâlîdeend

Tâ bigûyem şerh-i derd-i iştiyâk

Herkesî kû dûr mand ez asl-ı hiş

Bâz cûyed rûzgâr-ı vasl-ı hîş

Men beher cem’iyyetî nâlân şüdem

Cüft-i bedhâlân ü hoşhâlân şüdem

Herkesî ez zann-i hod şüd yâr-i men

Ez derûn-i men necüst esrâr-i men

Sırr-ı men ez nâle-i men dûr nist

Lîk çeşm-i gûşrâ an nûr nîst

Ten zi cân ü cân zi ten mestûr nîst

Lîk kes râ dîd-i cân destûr nîst

Âteşest în bang-i nây ü nîst bâd

Her ki în âteş nedâred nîst bâd

Âteş-i ıskest ke’nder ney fütâd

Cûşiş-i ışkest ke’nder mey fütâd

169
Ney harîf-i herki ez yârî bürîd

Perdehâyeş perdehây-i mâ dirîd

Hem çü ney zehrî vü tiryâkî ki dîd

Hem çü ney dem sâz ü müştâkî ki dîd

Ney hadîs-i râh-i pür hun mîküned

Kıssahây-i ışk-ı mecnûn mîküned

Mahrem-î în hûş cüz bîhûş nist

Mer zebânrâ müşterî cüz gûş nîst

Der gam-î mâ rûzhâ bîgâh şüd

Rûzhâ bâ sûzhâ hemrâh şüd

Rûzhâ ger reft gû rev bâk nîst

Tû bimân ey ânki çün tû pâk nist

Herki cüz mâhî zi âbeş sîr şüd

Herki bîrûzîst rûzeş dîr şüd

Der neyâbed hâl-i puhte hîç hâm

Pes sühan kûtâh bâyed vesselâm6

6
Nahifî Süleyman Mehmet tercümesi:
Dinle neyden kim hikâyet etmede
Ayrılıklardan şikâyet etmede
Der kamışlıktan kopardılar beni
Nâlişim zâr eyledi merd ü zeni
Şerha şerha eylesün sinem firâk
Eyleyem ta şerh-i derd-i iştiyâk
Her kim aslından ola dûr ü cüdâ
Rüzgâr-ı vaslı eyler mukteda
Ben ki her cem’iyyetin nalânıyem
Hemdem-i hoş-bâl ü bed-halânıyem
Her kişi zu’munca bana yâr olur
Sohbetimden tâlib-i esrar olur
Sırrım olmaz nalişimden gerçi dûr
Liyk yok her çeşm ü gûşa feyz-i nur
Birbirinden can ü ten pinhan değil
Liyk yok destur-ı rü’yet câne bil
Oldı ateş sıyt-ı ney sanma heva
Kimde bu ateş yoğise hayf ana
Âteş-i aşk iledir te’sir-i ney
Cûşiş-i aşk iledir teşvîr-i mey
Yârdan mehcûra hem-derd oldu ney

170
Diye okuduydum.

Her biri kim bilir (Silik) günlerin düşüncesi, ne kuvvetli bir ilhamın mahsulü
ve bir hakikatin men’i olan şu ilahi beyitleri ben okurken peçesi örtülü bir kadının
hıçkırıkları Mesnevi'ye ahenk tutuyordu. Uzun sikkeleri geniş cephelerine gömülmüş
birkaç derviş bu sakin yerde hülyalı birer vahdeti ati geçiriyordu. Kim bilir
‘Hüsamettin Çelebi’ vaktiyle bu beyitleri mürşidin ağzından ne büyük bir vechle
dinlemiştir… Böyle birçok düşünce içinde ağır ağır çıktım… Askılığı adi ayineler,
yeni yeni süsler ve adi kilimlerle giderilen yerlere ve yan duvarlarına acıdım. Bir
Mevlevi akşam ezanı okuyordu… Küçücük Derviş hücrelerinde ışıklar yanmıştı.
Birinden ayin-i şerîf ilâhilerinin sesi geliyordu…

Dışarı pencereden içeriye bir defa daha baktım. Sıra kandiller peri ellerinde
uçan birer nur gibi bu evliyalar fezasını kaplamıştı. Bu ubudiyet kervanı o nurdan
fezanın altında bir kub çekildim.

Ruşen Eşref [ÜNAYDIN]

(nr.2954, 10 Kânunusani 1920, s.1-2)

Çâk-sâz-ı perde-i merd oldu ney


Ney gibi bir zehrü tiryâk olamaz
Ney gibi dem-sâz u müştâk olamaz
Ney virir bir râh-ı pür-hundân haber
Aşk-ı Mecnûn kıssasın takrir ider
Bî-dilândır mahrem-i esrâr-ı hûş
Yok zebâna müşterî îllâ ki gûş
Derdimizden rûzlar bî-gâh olur
Rûzlar çok sûz ile hem-râh olur
Gam değildir günler eylerse güzer
Sen hemân bâkî ol ey pâkîze-ter
Mâhiyi bahr olamaz sîrâb sâz
Rûz-i bî-rûzî olur gâyet dîrâz
Puhte hâlin hîç fehm itsin mi hâm
İhtisâr üzre gerek söz vesselâm

171
SIHHAT-I HÜMAYUNDA ASAR-I SALAH

İstifsar-ı Hatır-ı Mülükane

Evvelki gün ve dün şehzadegan hazretinin bazıları mabeyn-i hümayuna azimetle hatır-
ı hümayunu istifsar etmişlerdir.

Ayan namına

Evvelki gün Ayan namına Ayan Reisi Tevfik paşa, Topçu Feriki Rıza Paşa, Aristidi
Paşa’dan mürekkeb bir heyet mabeyn-i hümayuna azimetle Ayan riyasetine ve riyaset-i
saniyeliklere tayin buyurulmalarından dolayı arz-ı teşekkür ederek istifsar-ı hatr-ı hümayunda
bulunmuşlardır.

Mebusan Namına

Mebusan namına dün yazdığımız vechle, Amasya mebusu İsmail Hakkı Paşa,
Kırkkilise mebusu Mustafa Arif, Erzurum mebusu Celalettin Arif, İstanbul mebusu Kamil,
Çanakkale mebusu Sezai Bey ve efendilerden mürekkeb bir heyet evvelki gün mabeyn-i
hümayuna azimetle hatrı hümayun-ı mülükaneyi istifsar eylemişlerdir.

Şehir Namına

İstanbul ahalisi namına Şehremini Cemil Paşa evvelki gün mabeyn-i hümayuna
azimetle istifsar hatr-ı hümayunda bulunmuştur.

Sultanzade Sebahattin Bey

Sultanzade Sebahattin Bey de evvelki gün mabeyn-i hümayuna azimetle istifsar-ı hatr-
ı hümayunda bulunmuştur.

Defter-i Mahsusa Vaz-ı İmza

Rical-i mülkiye ve askeriyedenbir çok zevat evvelki gün ve dün mabeyn-i hümayuna
azimetle istifsar-ı hatır-ı hümayun zımnında defter-i mahsusa vaz-ı imza eylemişlerdir.

Tabip Raporu

Matbuat-ı müdiriyyet-i umumiyyesinden: Zat-ı akdes-i hazret-i hilafetpenahinin


cumartesi sabahı beda ile dört günden beri devam etmekte bulunan inhiraf-ı mizac-ı
hümayunları bi avnillah zail olmaya başlamış ve derece-i hararet elyevm 37, mümezzil
etmiştir. Hararet ve nabzın devam-ı tevazun fizyolojisi hal-i tıbbiyenin muavedetine delalet
etmekte olmasına ve âhval-i umumiye-i şahanenin şayan-ı şükran bulunmasına mebni şu hal

172
ile iki üç güne kadar tamamı afiyet-i mülükanenin cenab-ı vahib’ül amalid memul ve
müntezir bulunduğu maruzunda iş bu rapor takdim kılındı. 13 Kânunusani 336

Sertabib-i Hazret-i Padişahî Mirliva Ahmet Raşit

(nr.2958, 14 Kânunusani 1920, s.3)

173
NAKİYE HANIM HEMŞİREMİZİN MİLLETE HİTABI:

FATİHLERİN YAVUZALRIN TÜRBELERİNİ BIRAKIP GİDECEK MİYİZ?

Âlemine ait meabid ve ibadet-i kudsiyyenin en mütena bir mücemmidir. Böyle bir
asıme-i islamiye, torunların elinden nez’etmeyi istemek doğrudan doğruya hakkı çiğnemek
vele hakkı için buna hiçbir Türk ve onunla beraber İslam âleminin hiçbir ferdi tahammül
etmez ve onu havsalasına sığdırmaz.

Yavuz’un Merkad-ı Mübareği

Evvelki gün Sultan Ahmet Câmi‘-i Şerifi meydanında inikad eden muazzam ümmet
İçtimaında halkın ve hakkın sesi olarak söylenen sözler içinde en güzelleri Nakıbe Hanım
hemşerimizin dehanından sadır olmuştur.

Nakiye Hanım “Size memleketimin bir kadını sıfatıyla hitab ediyorum: Fatih’in,
Selim’in, Süleyman’ın türbelerini ecdadımızın ebedi abideleri olan camileri, medreseleri,
bırakıp çıkacak bir erkek var mıdır? Ben tasavvur etmiyorum. Çıkmayacaksınız,
bırakmayacaksınız, biz de daima sizinle beraber olacağız!” derken hiç şüphe yok hazirunun ve
bütün Türklerin ve Müslümanların samim ve ciddiyetine ve azim ve imanına tercüman
oluyordu.

Gözle görünen bir hakikat olduğu için, herkes bilir ki, sevgili İstanbul'umuz, Türk ve
Müslüman bu azim ve iman erkek, kadın, çocuk cümlemizin kalbinde sarsılmaz ve zeval
bulmaz yerler etmiştir.

Son zamanlarda duçar olduğumuz elim felaketler kâfidir. Bugün sabır ve


tahammülümüzün hududunda bulunuyoruz. Yeni bir tecrübe için zemin ve mekân yoktur. Ya,
şan u namımıza layık bir surette yaşayacağız yahut tarihimizin son sahifesini ellerimizle
kapayıp ebediyete gömüleceğiz. Fakat ulu bir milletin bu azim ve ve kasdı karşısında
bilinmelidir ki mukadderat-ı âlemde duçar-ı tezelzül olur.

Hakka karşı unf ile kuvvet-i istimal etmenin zararlarını ukûl-ı selime erbabı müdriktir.
İhtimal vermek istemeyiz ki, milletlerin saadeti ve salah ve selameti âlemin istikrarı davasıyla
harb ettiklerini öteden beri ilan etmiş olan düvel-i muazzama-i ittilafiye, Türk ve
Müslümanların en celi ve en hayati bir hakkı olan İstanbul’u muhafaza hususundaki azminin
kuvvetini takdirden istinkâf etsin… Ve ehemi ile alude olan haksızlıkları mutaadd eylesin…

Bununla beraber istanbul’un Türk saltanata payitaht ve hilafet-i İslamiye’ye merkez


olarak kalması yolundaki lüzum-ı kati pek bariz olmasına rağmen, endişe-aver neşriyatın

174
arkası alınmamış ve bu hasmımız henüz sarahaten teslim ve tasdik edilmemiş bulunduğu için
iktisab-ı huzur ve sükûn edemeyiz. Hakkımızı tekrardan ve isma için çalışmaktan fariğ
olamayız.

İmzasız

(nr.2959, 15 Kânunusani 1920, s.1)

175
ANADOLU’DA HEYCAN-I VATANPERVARANE

İstanbul’un Mukadderatı Endişesi Tekmil Anadolu’yu İkaz Ederek Her Tarafta


İçtimalar ve Mitingler Akdine Saik Oluyor.

Hilafetin merkez-i mukaddesi ve saltanat-ı Osmaniyenin bi'l-istihkak makarr-ı kadimi


olan sevgili İstanbul’umuz hakkında bir takım meşum ve endişebahş işâatın meydan aldığı şu
günlerde Anadolu’nun uruk ve gayret ve hamiyeti galibane geliyor. Türklük ve Müslümanlık
âleminin İstanbul’a karşı mevcud olan ebedi ve kuvveti merbudiyetini isbat edecek harekât ve
tezahürat memleketin her köşesinde en samimi ve tabii şekilleriyle vücud buluyor.

Anadolu’nun büyük küçük her kasabasında hatta kasabalara iltihak ederek ekser
köylerinde İstanbul’un mukadderatı meselesiyle alakadar şiddetli heyecanlar mevcut
bulunduğunu gösteren telgraflar her gün matbaalara yağıyor. Yalnız dün idarehânemize bu
meseleye dair olarak sekiz adet telgrafneme gelmiştir. Hepsini aynen derc etmeye hacmimiz
müsait olmadığı için izhar-ı teessür ederiz. Bunlardan bir iki tanesini neşr ediyoruz. Aynı
mealde olmak üzere dün “Yenişehir” Tosya, Isparta, Ankara, Orhangazi, Sivas, Babaeski ve
Kayseri şehir ve kasabalarında telgrafnameler aldık. Numune olarak iki tanesini aynen atiye
derc ediyoruz.

Matbuat Cemiyetine

Kayseri, 13 Kânunusani- Hilafet-i Muazzama-i İslamiyeyi haiz bulunan Hükümet-i


Osmaniye'nin tebdili merkez ve taksimi mülk gibi bir takım istiklal-şikestane muamelata
maruz tutulması cihan-ı medeniyenin betahsis sulh Meclis-i Âlî’sinin düsturu'l-ameli olmak
icab eden hak adl kanunla kabil-i telîf olmamakla beraber açıktan açığa hilalin imhası
cihetinin istilzamını göstermemektedir. Hiçbir milletin tahammül edemeyeceği şu peyam-ı
felaket-ı encamın sıhhati mahsus olduğu takdirde biz Türkler bugün mevcudiyet-i milliyesini
ve istiklalini muhafaza için Kayseri’de müsabakadan vücuda getirdiğimiz otuz bin kişilik
müsallah kuvvetle ve bütün mevcudiyetimizle tekmil enfâs-ı hayata muheyya
bulunduğumuzun Meclis-i Âlîye bildirilmesini arz ve asar-ı adalete intizar eyleriz.

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk

Cemiyeti Kayseri Heyet-i Merkeziye Reisi

Mehmet Zihni

Orhan Gazi on üç Kânunusani - İstanbul ve İzmir hakkında zararımıza olarak sulh


konferansınca tasavvur eylediği gazetelerde görülen kararlar aleyhine bugün nefsi-i kasabada

176
emsali namesbuk büyük bir miting akd eyleyerek tasavvurat-ı vakıa şiddetle protesto edilmiş
ve milletin vatanımızın herhangi aksamı hakkında yapılacak haksızlıklara karşı hakkın
kuvveti galebe edeceğine emin olan milletimiz Erzurum ve Sivas kongrelerince ittihaz edilen
mukarrerat ve çizilen program dairesinde yek vücut olarak hareket edebileceğine yeniden ahd
ü misâk eylemiştir.

Orhan Gazi umum-ı ahalisi namına Belediye Reisi Vekili

Mehmet Süreyya

İnegöl’deki Milli Miting

İnegöl -13 Kânunusani – Haftalardan beri evrak-ı havadiste görülen elim haberlerin
netice-i tessüratı olarak bugün hükümet konağı önünde İnegöl ahalisi tarafından muazzam bir
miting akdedilip Wilson Prensipleri’ne göre hukukların muhafazası musırran talep edilmiş ve
aksi takdirde Matin hayata tercih kılınacağı avazeleri aks-ı endaz olmuştur.

T(e). H(e). R.

(nr. 2959, 15 Kânunusani 1920, s. 2.)

177
Anadolu Müşahedat ve Tahassüsatı:

KONYA’DAN ULUKIŞLA’YA

-4-

Bir seyahatte başka mevzu bulamayıp bilet alıp vapura, trene binmek gibi basit
mevzularla sahife dolduranlara taacüb ederdim. Bu hususta benim gibi düşünenler de varsa bu
makaleye şaşmasınlar. Zira benim bayat makalem o kadar basit değil… Halkın ziyanından
doğan mufassal bir borsa meselesinden ustalıklı bir kumpanya önünden bahsedecektir. Mali
ve İçtima’i tahliller meraklısına düşerse vesika hizmeti de görebilir.

Konya’dan Pozantı’ya doğru haftada üç defa gece yarısı tren kalkıyor. İlk kampanya
vurdu. Bavullarımız hamalların elinde istasyona girdik. Sarı bir ışık içinde heğbeli, torbalı,
hurçlu, bavullu bir Anadolu kalabalığı itişe kakışa, esneye uğuldaya yolculuğa hazırlanıyordu.
Güç bela köşeye sokulabildik. Ulukışla’ya birinci mevkinin fiyatını sorduk. Vallah geçmiş
gün galiba yüz yetmiş kuruş dedi.

-Pekâlâ, iki tane veriniz! Dedim. Beş liralık bir kâğıt uzattım. Biletci bir şey vermedi
bekledi tekrar:

-İki birinci, Ulukışla’ya dedim.

-Bu para iki üçüncüye bile yetmez, dedi.

Şaşırdım. Hem adam başına yüz yetmiş! Diyordu hem de beş lira yetmez dedi. Bilet
alanlardan biri:

-(Silik) galiba yolculuğa yeni çıkıyor. Birader efendi, burada Mısır guruş geçer. Mısır
guruşuyla yüz yetmiş dedi.

-Mısır guruşu ne!.. Dedim.

Elindeki kâğıtları gösterdi bunun sebebini bir türlü anlayamadım. Şimdi gece yarısı
Mısır parasını nereden bulurdu!.. Bu ihtiyar aci ve kurnaz gülümseyerek:

-Yola çıkan her şeye katlanmalı ey oğul. Gel bakalım belki memur değişir dedi… Biz
bunlarla uğraşırken arkada bir sürü adam: Haydi çabuk diye sızlanıyordu. Biletci:

-Dört Osmanlı lirasına bir Mısır lirası dedi…

Sübhanallah!...

178
Tam parayı vereceğimiz sırada biri atkımdan çekti. Arkama baktım. Kenarda bir
adam, sol elindeki bir deste parayı göstererek sağ eliyle: Gel gel diye işaret ediyordu.
Ayaklara basa, yollarıma basıla geriye çıkabildim. Bu bir Ermeni’ydi:

Ben üç yüz doksana değişirim… Onlar on kuruş fazla alır dedi.

Bunu duyunca bizim gibi çaresiz kalmış birkaç yolcu daha adamın etrafını aldı. Kimi
küfür ederek kimi hasbinallah çekerek kimi bu treni de kaçırırsak üç gün daha beklemeli... O
vakit bir Mısır kâğıdı yedi sekiz liraya patladı. Gibi iki ziyanı karşılandırarak bir Mısır
kâğıdını adına eski paperus parçaları satın alır gibi üç lira doksan kuruşa aldı.

Bu muamele on beş dakikada bitince vagonlara yaklaştık… Tren uzun bir karartıydı…
Yalnız göğüslerinde tek birer madeni düğme gibi küçük kenarlarıyla kondüktörler aşağı
yukarı geziniyordu. Bir tanesine:

-Birinci mevki neresi diye sorduk!

-İşte burası dedi.

Girdik… Bu yer içi düşman basmış bir muharebe siperi gibiydi. Karanlıkta herkes
boğuşuyordu… Pencerelerden dışarı heğbeler fırlatılıyor… Pencereden içeriye boğçalar
alınıyor… Yerdeki çıkıntıya ayağı takılan yıkılıyor… Bağırılıyor… Küfür ediliyor… Belki de
tokatlaşılıyordu… Birinci mevkiye bu cins halkın binmesine hayret ettik. Dışarıya çıktık.

-Bize yanlış vagon göstermiştiniz. Orası üçüncü! Dedik.

Kendisini çağıran arkadaşına giderken:

-Birincidir birinci!... Dedi…

Hakkı vardı. Birinci dedikleri bu hatve üçüncü mevki vagonuydu... İkinciyi sorarsanız
o da üzerinde “Kırk Kişiliktir” yazan yük ve hayvan vagonlarıydı... İçleri de hınca hınç
Anadolu atlarıyla doluydu. Üçüncü mevki bu hatta yoktu.

Nihayet rahatca bir vagon bulduk. Oraya giriyorduk. Bir kondüktör kolumuzdan çekti:

-Biletinizi görelim! Dedi. Gösterdik.

-Arkaya! Burası ekstradır!.. Dedi…

Çıldırmak işten bile değildi.

Hamallar terlemişti.

179
-Efendi, senin muamelede sürdükçe sürdü. Bize birer mecidiye daha vereceksin.
Yoksa bırakırız… Şimdiye kadar üç müşteri bulurduk. Dediler.

Yukarıya çıktık ikinci kampata çoktan durmuştu.

Kompartmanların kapısını açacağız… Hangisine el sürdükse kilitli… Karanlıkta bir


adam peyda oldu:

-Açılmaz, sahibi var dedi.

Meğer biri hareket-i intizam müfettişininkiymiş. Biri tren doktorunun biri de bilmem
kimin…! Üç kompartıman vardı, onlar da dolu!... Vagon memûruna:

- Ne yapacağız diye sorduk.


- Olan bu!... Dedi. İki bavulumuzu görünce:
- Hem bu bavaulları buraya koyamazsınız... Amirler var… başıma iş açarlar!... Dedi…
On iki saat ayakta durmaya razı olacaktık. Fakat bir de eşyadan olmak!... Arkadaşım:
- Pencereden atacak değiliz. Amma da uzattınız. Her yolcunun otuz kiloya hakkı
vardır dediyse de:
- Ben dinlemem. Kompanya karşıda. Ona söyleyin. Ben alamam. Bagaja teslim edin!...
Diye cevap aldı sonra hamallara döndü:
- Haydi, oğlan haydi... Alın aşağı şunları dedi… Yol uzun ve tehlikeli olmasa insan
buradan öteye yaya yürümeyi veya bargirler gitmeyi bile göze alacaktı.
- Biz bu gürültüde iken yanıma biri sokuldu. Beni bir kenara çekti. Usulca dedi ki:
-Arkadaş ne desek boş. Şu tahtaya söz geçer bunlara geçmez… Eline bir lira sıkıştır,
bak eşyanı nasıl alır… O da bile açar. Hepsini yapar dedi. Bu bir Adanalı tacirmiş.
Nasihatın faydasını gördük:
- Kendi kompartmanım ben açıkta yatarım ziyanı yok diye kapıyı açtı hamallara da:
- Armutoğulları, alın eşyayı yukarı diye seslendi. Mumumuz yoktu. Sabaha kadar
karanlıkta oturmaya mahkumduk.. Hamallarsa azılı bargirler gibi ayak direyerek:
-İçerde kalacağız çabuk olun diyorlardı. Kibrit üstüne kibrit çakarak paralarını verdik.
Şuradan bir de mum alıyor musunuz diye sorduk.
Vagon memuru yetişti:
-Bu ayılara para emniyet edilir mi. Alır savuşurlar… Ben de var. Getiririm dedi.
Hamallar kızdılar.
-Neyi kaçırdık be. Bizim adımız anafurcu değil şuna bak diye tutuştular. Memur:

180
-Sizi şimdi söylerim. Köpek soyları, bir daha istasyonu rüyada bile göremezsiniz diye
kovdu…

Bu kavga bitmeden tren kalktı. Hamallar atladılar… Mumdan evvel kontüktör


geldi!…

-Bilet farkı diye dikildi.

Adam başına Mısır parası galiba altmış iki kuruş istiyordu. Burada da bir Mısır lirasını
dört yüz ondan kabul ettirebildik. Bir pusula yazıp verdi. Altı lira paramızı aldı.

Kiliselerde sanmelerin önüne dikilen sigara kalınlığından bir mumu vagon memuru on
beş kuruşa sattı. Pencerenin içine diktik. Yarım saatte eriyordu.

Biz de “ 4711” isimli kolonya şişelerinin hasır kılıflarını andıran hasır örgülü –nicik?
Kadifesi bu idi.- tek kanapaya , tıpkı birinin burnuna ötekinin ökçesi getirilerek kutuya
birleştirdikleri açık kapları gibi baktık…

Dalgınlık arasında kapı acı acı vuruldu.

-Göğsündeki hırsız feneri gibi kondüktör geldi:

Eksik almışız. Yirmi beş kuruş daha vereceksiniz dedi.

İşte Anadolu Osmanlı!! Demiryolu Kumpanyası Konya’dan Ulukışla’ya bizi böyle


götürdü.

Ruşen Eşref [ÜNAYDIN]

(nr. 2959, 15 Kânunusani 1920. S. 3)

181
Nâkiye Hanım Hemşiremizin Sualine Cevaben Diyoruz ki:

BİZ FATİH’İN TÜRBEDARIYIZ. ONUN MERKAD-I MÜBAREĞİNİ


BIRAKIP BİR YERE GİDEMEYİZ

Beyt-i Hudâya konmuş, cahın muda-ı İslam

Durmuş başında bekler, bir kadim türbedarın.

Fatih Kimdir? Fatih Tarihi âlemde yeni bir devir açan Bigâne hükümdar- Fatih’in
büyük top döktüren, havan topunu icat eden karada gemi yürüten bir padişah âlî-i hemdir,
Fatih kılınçtan geçirildiği bir devirde İstanbul’da Rumlara imtiyazat mezhebe nahş eden bir
şehriyar-ı medeniyetşardır…

Salı günkü muazzam ictimâ‘da Nakiye Hanım hemşiremiz, biz erkeklere soruyordu:
“Fatihlerin, Yavuzların türbelerini bırakıp gidecek misiniz?” Evet, İstanbul’u Fatihlerin,
Yavuzların türbelerine yalnız Türklüğün değil İslamiyetin en kıymetdâr âbidât ve muabedeni
ihtiva eden 467 senelik payitahtımızı yabancı ellere terk edip gidecek miyiz? Bu suâle biz
Türklerle beraber 300 milyonluk âlem-i İslamın vereceği cevap şu tek ve aynı kelimedir:

-Hayır!

İstanbul’u nasıl terk edebiliriz ki. âlitebâr Fatih’in, Yavuz Selim’in merkat-ı
mübarekleri oradadır. İstanbul’u nasıl bırakıp gidebilirsiniz ki? Türk saltanatının, İslam
hilâfetinin pâyitahtı, merkezi, dimağı, kalbi orasıdır. 467 senelik hakk-ı fethimiz, sema-paye
minareli camilerimiz, padişahlarımızın türbeleri, Türk arifanının birer abidesi olan
kütüphanelerimiz, mazimiz, tarihimiz, her şeyi, her şeyi ayrılmaz rabıtalarla İstanbul’u bize,
bizi İstanbul’a bağlıyor.

467 sene evvel Fatih, o büyük saltanatımız İstanbul’u zapetmekle tarih âleminde bir
devri kapatmış diğer bir devri açmıştı. O zamanlar emsali görülmeyen kuvvette muazzam bir
ordu cem’ ve tehşit etmek, zamanın en büyük topunu döktürmek, havan icad eylemek,
mevcud bir donanmaya karada gemi yürütmek suretiyle tepeler aşırtmak gibi askerlikte
harikalar gösteren Fatih aynı zamanda nâmı altun yazılarla tarih-i insaniyete geçecek kadar
medeniyete hizmet eylemiş bir padişahtır. İstanbul’un fethi, Fatih’in nâmını tarih-i
medeniyete zaten kayıt etmiştir.

Fatih’in o muazzam topları bir taraftan Konstantiniyye’nin burc u bârûlarını yıkarken


diğer taraftan da tarih âleminin devrinden birini “kurun-ı vustâ”yı kapıyor, “kurun-ı ahıre”yi
küşad ediyordu. Bu itibarla Fatih yalnız Türk ve Müslüman âleminin değil, bütün dünyanın,

182
tarih âleminin madud müşahirinden biri, tarih âlemine bu kadar büyük bir tebdil husule
getirebilen yegâne hükümdârdır. Fatih’in medeniyete hizmet eden bir şehinşah-ı zişân
olduğuna ihtilâfat-ı diniye ve mezhebiyenin kemal-i şiddetle hükümran olduğu, galiplerin
mağlupları tebdil-i din ile kılınç arasında muhayyer bıraktığı bir devrede İstanbul Rumlarına
civânmerdâne ve âlicânibane bahşeylediği imtiyazat-ı mezhebiyyeden büyük ve müsekkit bir
delil tasavvur olunabilir mi?

İstanbul tarih, din, irfan, medeniyet, hakk-ı feth gibi rabıtalarımız bile olmasa bu kadar
nâmdâr ve alicenâp bir padişahımızdan ayrılamayız. Dâhi şiirimizin atideki kaside-i garra ile
mezâyâ-yı âliyesini tadât ve tavsif ettiği Konstantiniye Fatih-i zişanı bırakıp gidersek onun
ruhu bizi elbette telin eder.

Sevgili hakan, ruh-ı mübarekin müteessir ve müteellim olmasın.

Türk milleti senin türbedârındır. Biz, senin merkad-ı mübareğini bırakıp hiçbir yere
gitmeyeceğiz ve gitmeyiz.

İmzasız

(nr. 2961. 17 Kânunusani 1920. S.1)

183
İntihab Edeceklere Ve Edileceklere:

GİDEN MECLİSLER NE İDİ, NE OLDU?

İkinci Meclis-i Mebusan

-3-

Bu müsellem ki biz de umumî bir maraz var. Ruhî mi, ahlakî mi, irsî mi bilemem.
Dikkatle bakılsa terbiyevi ve ictimâ’i zan olunur. Fakat daha derin muhâkeme ederseniz o da
değil. Hakiki bir teşhis koymak kabil olmaz. Öyle müzmin ve muannid bir maraz ki arazı
hepimizde, her hâl ve kârımızda ayan, mevzu, mahiyeti, mikrobu meçhul. En kolay ve sathi
bir teşhis olarak buna verdiğimiz isim “cehalet”den ibaret. Evet, hep mektepten çıkma
adamlar değiliz, okuryazarlarımız yüzde yüz değil. Fakat bunu demek, yüzde yüz cahiliz
demek değildir a. Müdiran ve rüesamızın ve sathi olarak büyük küçük hükümet ricalimizin,
ayni marazın arazını göstermeyen milletlerin rical ve memuriyetinden okumuş olmak
itibariyle ne farkı vardır? Hususuyla meşrutiyetten beri milletin hidemat-ı umumiyesine
memur hep okumuş ve bir haylisi iyi okumuş zevât idi. Bunlardaki nispetinde belki yüzde
yüze varamaz. Fakat hangi memlekettir ki bütün memuriyetlerinde hep âlim, fazıl adamlar
istihdam edebilir? Ulemadan mürekkep bir heyet-i memurine, hep fazladan seçilmiş bir heyet
ricale mâlik memleket görülmemiştir. Hatta bizi beğenmeyenlerin ricâl memuriyetine nisbetle
bizimkiler de tevi malumat itibarıyla belki bir tevfik bile meşhuddur, diyecek olsam iddiamda
yalnız kalmam zannederim. Bizdeki zekâ-yı fıtri, nerede biraz teşvik ve himaye görmüşse
orada, bin emekle tohumdan yetiştirilmiş “medeni” bir garplıya ale’l-ıtlak her işte tevfik
edebileceğimizi isbat etmiştir. Bizde ihtisas erbabı yokmuş… İhtisas, icadları gibi ihtiyac-ı
tevlid eder. Nitekim hayat-ı İçtimaiyemizde tedricen ihtiyaçlarımız arttıkça memuriyette
olsun, fünun ve maarifte olsun mütehassıslarımızda yetişiyor ve bunlar Garblılardan geri
kalmıyorlar. Frenkler de her sahib-i vazife bir mütehassıs mıdır? Hayır, Frengistan'ı
gezenlerimiz bilirler ve hepimiz işitiriz ki oralarda da pek âlâ meslek ve marifetinin gayrı
işlere kayırılmış, iltimaslılar, tavsiyeliler, onların “sinekör” dedikleri maaşı var, vazifesi yok
işler, konulmuş hatırlılar belki bizden eksik bile değildir. Rüsumât müdiri olmuş mütekait bir
topçu binbaşısı, belediye reisi olmuş bir domuz tüccarı, dişçilikte muvaffak olamamış bir
mektep müdiri, cibayet memuru olmuş bir dans muallimi, umucesinin mirasını kulislerde
kızlara yahut at yarışlarında kumara yedirdikten sonra iltimasla zabıta memuri tayin edilmiş
şair bir asilzade daima işittik, gördük ve okuduk…

184
O halde bizim marazımız? İşte onu tayin kolay değil. Yabancıların hakkımızdaki
itirazlarını mübalağa, âdem-i vukufa, garaza ivaza haml edelim. Fakat inkâr edemeyeceğimiz
bir hakikat var ki her işimizde ayan: Bir kelime ile hülasa edebilmek için muvaffakiyetsizlik
diyeceğim zahirimize diyecek yok. Teşkilatımız, kanunlarımız, nizamatımız bize göre hep
tam ve mükemmel o derecedeki ekseriya asl-ı marazı keşfedemediğimiz için
muvaffakiyetsizliklerimizin nereden geldiğini tayin edemeyiz de kusur onlarda zannıyla ve
daha mükemmel olur ümidiyle sık sık teşkilatımızı, kanunlarımızı, rical ve memurinimizi
değiştirir dururuz. Fakat netice daima aynı çıkıyor. Ve bu gidişle daima aynı çıkacak. Çünkü
bizler bugün yaptıklarımızda acûl ve dikkatsiz ve yarın yapacaklarımızda kararsız ve
müseyyib, bugün koyduğumuz bir kaideye yarın riayette sebatsız dün mecriye ettiğimiz hatalı
işte bugün yine muzırız. Amir olalım memur olalım her kârda küçük kusurları nazar-ı
müsamaha ile görür büyüklerini kolaylıkla unutur affederiz. Ceza ve mükâfatımız kati ve
muhakkak değildir. Usul ve kaideden hatta nizam ve kanundan ziyade şahsi tesiratın
kuvvetine kail olur ve onu tercih ederiz. Birinciyi ikinciye fedaya daima hazırız. Çok mutarız,
az faal, ihtiyacı az, kanaati çok, infiali seri, hareketi bitâ halinde müferrid mazisini unutkan,
istikbaline lakayt kendi hiss-i merhametine mağlup, ahirin lütfikarlığına mutekid adamlarız.
Her azim ve kavlimizde katiyyet ve sebat asârı göstererek münesebât-ı dünyeviyyemizde
emniyet-i mütekâbele hissi tevlit ve ifalimizin esasını ona rabt etmeyi pek sevmediğimiz
halde teftiş etmekten ve edilmekten de hoşlanmıyoruz. Amil yahut merakib her mevkide
işlerin akıbetini ve eşhasın mahiyetini ani tesirat ile çabuk hülasa eder şahsiyetten tecrit
edilmiş ilişiğimiz ve serbest muhakeme ile etraflı düşünmekten sıkılırız.

Bu saydıklarımı hayatımızın her safhasında düşünmeyi öğrendiğim günden beri görür


ve başkalarıyla mukayese ederim. Siz bunlarla ister cehl asârı ister huy deyiniz. Bir kısmı
bütün akvam-ı şarkiyeye has tebaiden olarak bizce meziyet bilinmişse bile muhakkaktır ki
hayattaki muvaffakiyetsizliklerimizin esbabı arasında pek mühim tesiratı yapıyor. Fakat
şimdiye kadar hiçbir şey bizde bu fecayayı ıslah edememiştir. Hatta usul-i idaremizde bizim
yaptığımız tarzdaki tebdil bile… Evet meşrutiyet-i idare hiç şüphe yokki idare-i müstebideye
merci bir usul-i hükümettir, fakat en iyi hükümet “Stuart Mîlâdî'in” tarifince, milletine “kabil
tatbik ve kabil-i kabul olabilecek ahval-i şerait dâhilinde derhal veya istikbalde azami
miktarda kaideli netayic hâsıl edebilen” hükümet olduğuna göre biz benim meşhudata
müstenit kanaatimce, bizim anlayışımızla tatbik ettiğimiz usul-i meşrutiyeti kendimize azami
miktarda kaideli netayic hâsıl edebilecek bir halde tatbik edemedik. Bunun esbabını da bu
karide-i tadat eylediğim tabiyyetlerimizde buluyorum. Ve iddia ediyorum ki bizde meşrutiyet

185
bu huylarımızın en kökleşmiş en bariz ve en ziyade zararlı olanların tesiratına meydan
bırakmayacak ona set çekecek surette muhkem tesis edilmeli ve öylece tatbik olunmalı idi.
Hürriyet ve meşrutiyet ilmi esaslara vukuat ve şuevvinin hakikatlerine ve müteyyin seciyelere
ne kadar çok istinat edilir ve eşhasın tesirat-ı hususiyesinden ne kadar çok uzaklaştırılabilirse
o derece ameli ve feyznak fevait bahşedebilir. Yoksa meşrutiyet bir hazır elbise bir kıyafet-i
mahsusa değildir ki tedarik edip giyinmekle bizde onu labes ve ondan müstenfid olanlara
derhal benziyor olalım.

“Setvaret-i Meyl” diyor ki:

Hükümet-i Meşruta diğer nev hükümetler gibi şu üç şart esasının mevcut olmadığı
yerlerde payidar olamaz:

Evvela: Ahali-yi hükümet-i meşrutayı kabule müsteit olmalıdır,

Saniyen: Ahali-yi hükümet-i meşrutayı muhafaza için lazım olan şeyleri yapmaya
azim ve kadir olmalıdır,

Salisen: Ahali-yi hükümet-i meşrutanın kendisine emr ve teklif edeceği ve zaifi ifaya
azim ve kadir olmalıdır,

“…Her memlekette kuvve-i ceraiyye kuvve-i hükümeti mülzât-ı istimâl eden ve halk
ile bilâ-vasıta temasta bulunan kısımdır. Fertlerin hak ve ricalleri hep kendisine mütereccihtir.
Hususiyle icraatı hükümetin memlekete vereceği refah ve dehşeti hatta haysiyet-i hükümeti
halk kuvve-i icraiyyede görür. Binaenaleyh kuvve-i icraiyyeyi ihtiva eden onu tadil ile
mekalif olan kuvvetler “Mebusan Meclisleri” ahalideki müteyyin fenaat ve hiss-i merbutatla
takviye edilmeyecek olursa kuvve-i icraiyye daima o kuvvetleri “Mebusan Meclislerini”
bertaraf etmeye yahut kendisine itaate mecbur eylemeye çare bulur ve bu maksatın da yardım
göreceğinden de emindir…

“…Bir hükümet-i meşrutata ahalinin kendi uhdesine tertip edecek vazifeyi yapmak
için azim ve kudreti caiz olması şartını semeresiz bırakır. Halk da bir fikir-i umuminin
teşkiline lazım olacak derecede mesalih-i umume-i devlette alakadar olacak (Silik) yahut
yalnız geçen bir zümre bulunursa müntehiler reylerini ya kendi müttefikat-ı hususiyelerine ya
menfaat-i mecelliyelerine yahut mabeyn bâ mütevvi olarak merbud oldukları bir kimsenin
menfaati uğruna istimal ederler…”

İtiraf etmeliyiz ki biz, âlemin vaz’ettiği ve tağyirine bizim mecalimiz olmayan


kavaitten gaflet ettik. Gerçi ahalimiz hükümet-i meşrutayı kabule müsteit ve onu muhafazaya

186
azim ve kadir olduğunu isbat etti. Fakat yeni usul-i idareyi bizde tesis edenler onu öyle garip
bir şekle koydular ki güya memleketten ve ahaliden ziyade kendilerine mahsus olmasını arzu
ettiklerine inanacağınız gelir çünkü kendi tesis- gerdeleri olan kanun-i idareye evvel kendileri
itaat etmek istemediler. Bu sebeple ve fena tatbik ve idare edilen intihabat yüzünden,
hükümet-i meşrutanın kuvve-i icraiyesine ihtiva ve onu tadil etmesini lazım gelen mebusan
meclisleri vazifelerini bazen tecavüz ettiler, bazen yapmadılar ve ekseriya idrak eylemediler.
Binaenaleyh kuvve-i icraiyye tarafından ya birinci meclis gibi bertaraf edildiler yahut ikinci
ve üçüncü meclisler gibi merakasına memur oldukları kuvvetlere münkat oldular. Ahali,
meşrutiyete göstereceği iman-ı kuvvi ile o meclisler takviye etmemişse, onlara kendisine ram
eden kuvve-i icraiyelerin buna meydan ve imkân verdiklerini de tehattür edemiyorum. Çünkü
ikinci meclis-i mebusan toplandıktan az müddet sonra dört senelik su-i idarenin biriktirdiği
hatıât, memleketin bütün hudutlarında senelerce söndürülemeyecek azim bir ateş açtırmış ve
halkı usul-i idaresi ile değil, mevcudiyetiyle uğraşmaya sevk etmişti…

Bayraktaroğlu

(nr. 2964, 20 Kânunusani 1920. S.3)

187
YENİ CAMİ’DE HASEKİ SULTAN ÇİFTE HAMAMI

Asar-ı muazzama-i milliyemizden bir eser daha feda ediliyor:

Bu memleketin nasibi pek hazin-averdir. Osmanlı devrinden evvelki devirde


İstanbul’da mevcut hamamlardan bahseden seyyahin ve müellifin İstanbul’da kadimen
müesses olan hamamların birer suretle harap olduklarını söz ve gedazle yazıyorlar.

Filhakika kadimen mevcut olup mürur-ı ezman ile kendiliklerinden harab olan
hamamlar hakkında asar-ı tarihiyyede iyice tafsilat vardır.

Bunlardan yalnız “İstanbulluların umumi hamamı” namı altında Konstantiniye’nin


müessisi olan Kaiser Konstanti’nin İstanbul’da ilk yaptırdığı hamamın temelleri ve bazı asarı
Fatih'te Atpazarı kurbunda Sultan Sokağı’nda mevcuttur. Osmanlılar Bizanslıları istihlaf
ettikleri zaman ilk işleri İstanbul’un ihtiyacat-ı mahsusasını da temin etmek için cabeca
muazzam abidevî hamamlar inşası olmuş idi. Elyevm şehrimizi taraf taraf tezyin eden bu
kâbil asardan ancak birkaç tanesi kalabilmiş mütebakisi ya ashabı ve yahut şehremaneti
tarafından tesviye-i tarik bahanesiyle ve suver-i saire ile hedim ettirilmiştir.

On birinci asır-ı hicrîyi idrak etmiş olan seyyah-ı şehir Evliya Çelebi büyük (Silik)
İstanbul'daki hamamları tadat ederek bunların adedini yüzlerce olmak üzere kayıt ediyor.
Vakıa o zamandan beri İstanbul’da hadis olan inkilabat hamamların adedini hayli taklil ve
tenkis eylemiştir.

Selâtin-i izam-ı illiyyîn-makâm ve ecdad-ı kirâm-ı hasenat-ensamın mukteza-yı sıhhat


ve diyanet-i memalik-i Osmaniyye’nin her tarafında ve ale’l-husus makarr-ı hilafet ve
saltanatta tesis ettikleri hamamların birer suretle mahv ve indirasa başlıca sebep ve âmil,
esasen vakfullah olan bu müessesat-ı Nafia-i sıhhıyyenin birer bahane ile vakfın daha doğrusu
hükümetin elinden çıkararak ahâd nâsın eyadi-i tasarruflarına geçmiş olmasıdır. Bunlar
evkafın malı bulundukça masûnu'l-indirâs idi, efradın taht-ı temlikine geçince heder olup
gidiyor.

Hatta Sait Halim Paşa’nın zaman-ı sadaretinde asar-ı muazzama-i milliyeden olan
Ayasofya hamam-ı sultanisi bile bazı mahdut ve sarf-ı zevahire ve zevahiri göstermeye
meclub bazı kimselerin teşebbüsüyle az kaldı heder olup gidiyordu. Hatta o tarihlerde asar-ı
atika hususunda ekseriya bizimle teşrik-i mesai eden asar-ı İslamiye ve Osmaniye muhibbi bir
ecnebi dostun Ayasofya hamamının hedmini hatta dâhilen tadilini sanat-ı nefîseye karşı bir
cinayet telakki ettiğini şehir işleriyle meşgul olanların her şeyden evvel “muhabbet-i

188
belediye” hissiyle mütehassıs olmaları lazım geldiğini söylemişti. Bu müdekkik âlimin sözleri
kulağımda küpedir.

İstanbul’un tarifât topografyasında sanat nokta-i nazarından isimleri hürmetle yâd


olunan selâtin hamamları meyanında salifü’z-zikr Ayasofya, Haseki, Mahmut Paşa-yı Veli,
Aksaray, Çukurçeşme, Kızlarağası, Çinilitaş, Tahte’l-kal’a, Cağaloğlu, Cerrahpaşa,
Silivrikapısı Garbında Hadimî İbrahim Paşa Macuncu çifte hamamları asar-ı nefise-i
Osmaniyyedendir.

Kızlar Ağası Hamamı, bizim ruhumuzla düşüncemizle hatta memleketimizle katiyyen


(Silik) olmayan bir kumpanya tarafından Aksaray harik mahalinin hin-i tesviyesinde kasten
yol üzerinde bıraktırılarak şehremanetini tarafından bin müşkilatla hedmine başlanmış,
Macuncu Hamamı eshab-ı insafı tarafından kısmen hedm ettirilmiş Hadimî İbrahim Paşa
hamam-ı kebiri 1310 hareket arzında külliyen yıkılmış. Emirhor hamamı Aksaray harikinde
yola kalb edilmiş. Cerrahpaşa hamamı terk ve ihmal olunmuş. Mahmut Paşa ve Tahte’l-kal’a
hamamları da depo olarak kiraya verilmiştir.

Bu muazzam hamamların hemen umumu koca Mimar Sinan’ın dest-i maharetinden


çıkmıştır.

Gelelim, Yeni Câmi”deki Haseki Sultan Hamam-ı kebîrine: Bu hamamın bu


memlekete maddiyattan başka hiçbir suretle ne fikren ne milliyeten alaka ve rabıtası olmayan
bazı kimseler tarafında satın alınarak hizmete teşebbüs edileceğini haber alan muhafaza-i
asar-ı atika encümeni bütün vesayitiyle bu cinayetin önüne geçmek üzere turuk-ı kanuniyeye
müracaat etmiş olsa da orada dönen işlerin tesiratıyla buna muvaffak olamamıştır.

Hâlbuki hükümetin karar-ı resmiyesiyle teşkil eden asar-ı atika encümeninin suret-i
teşkilinden bahis Meclis-i Vükela kararına müstenid tezkire-i samide atabeg saraylarda dâhil
olmak üzere asar-ı atikasının mahfazasına nezaret etmek ve tamiratı icab ettikçe reylerine
müracaat olunmak ve taşralardaki asar-ı atikayı mahv ve tahribten kurtaracak tedabiri temmü
etmek ve hedmi icab edenler hakkında mütala’aları alınmak üzere filan ve filan zevattan
mürekkeb teşkil edilen encümen-i daimi… Beyan kılındığına binaen bu kabil asar-ı nefise
hakkında evvel beevvel encümen rey ve mütalaası alınmak zarureti var iken ve asar-ı atika
nizamnamesi meydanda iken bunların hiç biri yapılmadı.

Ve hatıramda kaldığına göre bu gibi hamamların hedmi öteden beri izn-i sultanîye
meşrut ve mûallak iken evkaf nezaretince inşaat idaresince bu da nazar-ı dikkate alınmayarak
encümenin bu babdaki müracaatına o vakt-i mezkûr idare tarafından pek sudan cevap verildi.

189
Asıl garibi şu ki, ismini zikre şimdilik lüzum görmediğim birinci daire-i beldeye
mühendilerinden biri tarafından “Haseki Hamamı mail-i inhidâm olduğundan hemen icabının
icrası zamanında…” diye bir de rapor verilmiş olduğu görüldü. Hâlbuki encümen kendi âzası
meyânındaki mimarlar vasıtasıyla bu babta tahkikat-ı amîka icra ettirerek mühendisin verdiği
raporun vakıa gayr-ı mutâbık olduğunu isbat eyledi. Hatta bu mühendis hakkında bir
muamele-yi resmiye bile cereyan etti.

Câmi‘-i muallâsıyla mektebi, sebili, kütübhanesi, türbesi ile muazzam bir külliye teşkil
eden ve Bülent-pâye bir padişah-ı hasenât-perverimizin delalet ve teşebbüsüyle Koca Mimar
Sinan’a inşa ettirilen ve bugün kubbesine iskele kurularak hedmine başlanılan mezkûr Haseki
Sultan Hamamı'nı o tarihte Bahriye Nezareti efrad-ı bahriyenin istihmamı için, istimlâka karar
vermiş ve hatta cemiyet-i umumiye-yi beldeye azasından bazı zevâtı bu işe memur etmiş ise
de komisyonu teşkil eden aza bir mislini bugün vücuda getirmek imkânı olmayan bu binanın
kıymet-i mimariye ve tarihiyesine asla nazar-ı dikkate almayarak tahminlerini başka noktadan
yürütmüşler mahkeme-i aidesi de kuvve-i teşriyyeden geçmek suretiyle elyevm mer’i olan
asar-ı atika nizamnamesini asla derpiş etmeyerek hedmine dört gözle bakan sahiblerinin emel
ve arzularını hayyiz-i husule getirecek bir karar ısdar etmiştir.

İşte bu suretle Maarif Nezareti'nin bir şubesi olan muhafaza-i asar-ı atika encümen-i
daimesinin Haseki Sultan Hamamı hakkındaki teşebbüsat-ı hamiyyetkaranesi katiyyen
müsemmir olamamış iş sarf-ı saika-i münfeale netice pezir olarak muhterem bir padişahın
sanatında Bülent-paye bir mimarımızın mahsul-i dest-i himmeti olan bir abidemizin daha
hedmine başlanarak bani-i muhtereminin ruh-ı pâki tazib edilmekte bulunmuştur. Hükümet-i
seniyemiz bu kabil metrükat-ı milliye-i nefise hakkında ciddi teşebbüsatta bulunmaz ise emin
olun ki yakın vakitte bu diyardaki mevcudiyet-i sabıka ve haliyemizin berahin-i
müheyyikelesi birer birer mahv ve kemnâm olacaktır. Asar-ı eslaf ve ecdâda hürmetle
mütehassıs olan erbab-ı himmet ve hamiyetin bu hususta inzar-ı dikkatlerini celp etmeyi bir
vazife-i milliye ad eylerim.

Mehmet Ziya

(nr. 2965, 21 Kânunusani 1920, s. 3.)

190
Anadolu müşahedat ve ihtisâsâtından:

ULUKIŞLA

Tren buram buram, tüte tüte, uzun uzun hoslaya hoslaya güç bela tırmanabildiği
yokuşun başında kesilmiş gibi durdu… Ulukışla burasıydı.

İçinde hâlâ evvel zaman yaşayan Anadolu benim için asıl buradan başladı. Zira ta
Erzurmu'a giden uzun kervan yolculuğunun ilk konak yeri burası: Kışlayla başlayıp kale ile
biten bir asker yolu… Buradan öteye bu son muharebenin askerleri de vaktiyle Çaldıran'a
veya Şirvan'a giden gaziler gibi yürümüşler.

Bu ağaçsız sokaksız köy, isim ve şöhretini bazı yerleri yıkık eski bir sipahi kışlasından
alır. Tarihe göre onu Öküz Mahmud Paşa yaptırmıştı. Koca Mahmud Paşa da hayrâtına
yaktı… Fakat kışlanın bugün depo gibi kullanılmaktan başka hayır ve hasenâtı kalmamış…
Her şeyi gizleyen gayet loş eski telakkili kemerleri altında gezerken Mısırlı İbrahim Paşa
kıtalarının da buralara at bağladıklarını düşündüm. İdarede ki tesisimizden çıkan bu devlet
gailesinin hecaleti içimde yenilendi.

Bu yer Ulukışla'dan ibaret desem caiz… Hatta nüktedan yerlilerden bazıları


uyuşukluğundan kinaye “Ulukışla” diyorlar.

Şimdiki ve (Silik) transatlantik ambarlarına Ulukışla’nın evlerinden daha büyük


denekler korlar. Rıhtım kenarlarına indirdikleri kayalar hemen hemen bu kulübelerden daha
cüsselidir. İnsan öyle sanıyor ki bütün şu kaza merkezi temelleri atılıp da üstü
tamamlanamamış câmiye ait birer taştır, şu katmerli dağlardan bu tepenin eteğine
yuvarlanmış… Bu köyde merdiven dedikleri şeyi dört, beş, ev tanıyorsa ancak… Ötesi hep
birer ibtidai yer odası… Buralarda vücutların nasıl zinde kaldıklarına şaşıyorum. Zira
görüşdüklerimizin çoğu tendürüst insanlardı. Fakat bu renkle bu çelimin kendilerine sert
iklimden birde yörük hayatından geldiğini öğrendik… Toros şahikalarının çiçeklerinden
alınma kehrüba renkli ve sermeset eden kokulu ballarla Toros çimenleriyle beslenen sıhhatli
hayvanların sütünden çıkan yağları ve kaymakları tattım… Canın nereden geldiğini sezdim…

Dağların bir kıyısında kendi kendilerine yaşayan bu adamlar kırlara o kadar meftun
ki… Bana bir kaval dinlettiler… İçinde revistai hayatın bütün safhaları vardı. Koyunları
toplayan subaşına indiren, çayırlara yayan ağıla çağıran nağmeler safderun, fakat yürekten
birer ahenktir. Geniş göğüslü bir adamın dudaklarında melalli bir su sızıntısı gibi berrak ve
serin bir hal alıyordu.

191
-Hele şu havayı bir iyi dinle! Dediler. Bu bir delikanlının havası imiş ki sevdiği kızla
kaçmasına mani olan anasını vurmuş. Kuyuya atmış. Sonrada cinayetden pişman olmuş
kaçamamış. O kuyunun civarında dolaşır, konuşmaz, hıçkırmaz yalnız kaval çalarmış.
Kavalına öyle bir dil gelmiş ki delikanlının “anne, anne” diye yandığını anlamışlar. Kavaldan
katili yakalamışlar.

-Hele dinle bak bak hani sanki “Anam anam diyor! Dediler.

Ve çalan adam boynu bükük bir dağlı çoban gözlerini yummuş candan üflüyordu.

Ruhları bizimkilerden daha coşkun, zevkleri bizimkilerden daha düzgün nesiller


gelecek olurlarsa müstakbel Türk musikisinin izlerini, müstakbel Türk operasının esaslarını
buralardan bulacaklar!

Şu Ulukışla içimde Anadolu terbiyesinin Anadolu mihman-perverliğinin bir timsali


gibi kaldı.

Yaşları bizimkilerden iki defa büyük koca sarıklı ve sakallı adamlar ellerimizi iki
elleriyle öpecek gibi sıkıyorlar. Karşımızda el pençe divan durarak oturuyorlardı.

Kadısı, reisi, imamı, muhtarı, eşrafı muallimi, zabit kâtibi hep hal hatır sormağa
geldiler...

Her yanını şerefimize seccadelerle süsledikleri odada insan adeta kendini mühim bir
merasim idare eden kadim Türk amirlerine benzetiyordu. Bu bitmeyen sıra tahta iskemlelere
üç dakika ilişip çıkıyor, onu bir başkası takip ediyordu. Odanın havası bu merasimden ağır ve
bulanık oldu.

Biraz tenha kaldığımız vakit yaşlılar yine geldiler. Bu sefer konuşacaklardı en başları
süklüm püklüm:

-İstanbulu’muzdan hayır haber getirdiniz inşallahla söze başladı. Esirlerden haber


soranlar oldu. Zira hâlâ oğlunu gözleyen babalar var…

-Ee siz nasılsınız? Diye sorduk.

-Bizde ne olsun… Sağlık! Gibi bir iki sözle geçişdirdiler. Adeta dertlerini
söylemekden ve dinletememekten usanmış gibiydiler. Ah, öyle günlere geldik ki üstü
açılmayacak dert kalmadı. Bütün bir milletin başdan başa aynı ateşle yandığını bu zamanki
kadar görmemiştim.

İhtiyarlarından biri:

192
(Sansürlü Kısım)

Bunlar, sözleri yürekten gelen cesur adamlardı. Geçimlerinin ne yüzden olduğunu


sordum.

-İnek, toprak verir sen oturur yersin! Geçim dediğin de bu! Dediler.

Fakat bu işten sıyrılmak istiyorlardı. Trenin alış verişlerine bir uyanıklık getirdiğine
kaniydiler.

“Ah şu seferberlik böyle perişan etmeyeydi!” diyorlardı Anadolu bu “Seferberlik”


gelmesiyle bitişi hülasa ediyor. Her şehir her gün “seferberlik” diyor. Ve bundan evlat
kaybetmek, hayvanları telef olmak, kârına kesat gelmek, zahiresi çürümek salgın
hastalıklarına giriftar olmak, mukadderatını meçhuliyetlere atmak gibi bir sürü mana kast
ediyor.

-Bir istediğiniz var mı? Diye sordum.

Evvela “Buralara Ermeni’ydi şu idi bu idi sokmamak” dediler. Bir de zavallılar


çocuklarını okutan gayretli genç muallime benzer bir arkadaş daha istiyorlardı.

-Şunun gibi bir daha olsa gözümüz açılacak a! dediler. Fakat mektep binası diye
ianeleriyle yaptırdıkları evden askerî hastahaneyi çıkarıp tekrar maarifi sokmak istiyorlardı…

-Aman birde senin sözün geçer yazıver de aklı başında eli yüreği düzgün bir
kaymakam göndersinler! Dediler. Kaç aydır kaymakamsızmışlar!

Ateşten arta kalan ihtiyat Zabıtı birkaç delikanlıları vardı ki yakalık takmışlar,
saçlarını taramışlar, şehirden buraya bir iki hayat izi getirmişler. Kahvenin bir köşesinde
kulüp yapmışlar hep gazeteleri getirtip okuyorlar. Köylülere anlatıyorlar irşat ediyorlar.

İşte bu genç çocuklarından Ulukışla bir ümit bekliyor…

Fuhuş gibi içki ve frengi gibi fenalıkların girmediği veya pek az girdiği bu yer derin
bir tarakkî ihtiyacını için için seziyor. Taassubları yok kızlarını da oğulları gibi mektebe
yolluyorlar…

&&

Bizi köylerinde gezdirdiler. İstasyon civarında önüne bakarak konuşan pos bıyıklı bir
polisin yanında bir kadın gördük. Zabıtaların bir ikisi sert sert baktılar.

Yerlilerden biri arkadaşına yavaş yavaş:

193
-Ulan dün gece delikanlının başını bu kahpe yedirecekti. Bak hele! Dedi.

Refik Halit'in Yanık Emine'si aklıma geldi. Mavi yollu çözme çarşafının altında azgın
vücudunun için için kımıldandığı seziliyordu. Kalın peçesi inikti. Fakat kırmızı gül işlemeli
beyaz yün çorapları yaramaz ve iştehalı bir yüz gibi kaba cilvelerle kıpırdıyordu.

İç kasabalardan birini fesade verdiği için almışlar başka bir bucağa sürüyorlarmış. İki
gecedir kaldığı handa dün akşam sarhoş bir iki delikanlıyı kızdırmış.

-Tren gelede def ola gideydi! Dediler. Bizi görünce koltuğunun altında bohçası hafif
hafif, çalkana çalkana içeri girdi. Polis de yanındaydı. İkindiüstü Ulukışla’ya veda edip kara
yolculuğuna başladık.

Ruşen Eşref

(nr. 2966, 22 Kânunusani 1920, s. 3.)

194
“O VE BİZ”

Bir nevi şairler ilk gelir, çığır açar Shakespeare gibi. Bir nevi şairler açılmış bir çığıra
şâşâalı bir hatme verir. Racin gibi. Lakin bir nevi şairler Şeyh Galib'in fahriye tarzında:

Ben açtım o genci ben tükettim, dediği gibi sanatlarına hem mebde hemde münteha
olurlar. Pierre Loti bu zümredendir.

Pierre Loti Fransız edebiyatında şöhret değil şan kazandı. Loti'yi edebiyat yolundan
şan zirvesine çıkaran saik ne irâdî kudret ne mükemmellik, yalnız ilahi bir mevhibedir. Loti
kırk sene evvel bu günükü şanını değil edebiyatda bir isim sahibi olacağını bile hayal etmeyen
denizlerin vüsatine susamış genç bir bahriye zabıtıdır. Biz Rus Harbi’nden mağlup çıkdıkdan
iki sene sonra Paris'te üstende müellifinin ismi olmayan böyle bir kitap intişar etdi.

AZİYADE

“On Kânunisani 1876 da Türk hizmetine girmiş 27 Teşrin-i evvel 1877 de Kars surları
önünde ölmüş, İngiliz donanması mensup bir mülazımın ruznâmesinden hülasa”

Âziyâde! Bir Fransız kulağına şarkdan gelen ne kadar garip bir ses! Bu ses Loti’nin
ana lisanında nasıl bir nefaseti haizdir biz tabii anlayamayız. Her lisanın şekil ve musiki
güzelliği başkadır. Bir Fransız kulağına İslam şarkını en nefis bir sesle fısıldayan bu kelimeyi
biz yirmi sene evvel Loti'nin şöhretiyle beraber haber aldığımız zaman anlayamadık. Hatta
meşhur bir edibimiz: “Bizde ziyade diye bir kelime vardır lakin bunun “a” sı ziyade” dedi.
Hayır, Âziyâde’nin “a” sı ziyade değil Fransız lisanına has bir musikiyi anlamak için
zevkimiz eksikti.

Âziyâde Selanik'te başlayıp Eyüp’te cereyan eden bir aşk mecrası idi. Bir mecra ki
vakanın çerçevesiyle beraber bütün hissî cezir ve medlerinden ancak pek nadir ruhlar zevk
alabilir. Âziyâde'yi ilk okuyan Türkler İstanbul hayatına, Türk tahassüsüne mütabakat gibi
mualifinin zaten gözetmediği meziyetleri aradılar. Mamafih insanlara nisbetle mevcut
olmayan bu mutabakat hasr eylemeği düşündüklerinden dolayı tebrike şayandır. Çünkü
Türkler “Pierre Loti”nin şahsında her şeyden evvel bir “Türkiye müdafii” değil, fakat hasail-i
necîbe-i insaniyeyi en iyi temsil eden Türk kavminin mezaya-yı merdane ve asılanesini
herkesden iyi takdir eden bir insaniyet ve medeniyet hadimi görmektedirler. İşte bugün
Darülfünun salonuna başda, hanedan-ı saltanatın dürr-i yektâ irfanı ve İslam ümmetinin ümîd-
i âtî-i rehası olan veliahd-ı necabet-penah hazretleri olduğu halde fevc fevc gidecek olan
İstanbul halkı “Pierre Loti”nin şahsında ancak adil ve hakkın şanlı bir temâsilini selamlamak
ve cihân-ı medeniyete (Silik) olmak İstanbul tabiatına nisbetle, hem de itiraf edelim, Türklerin

195
böyle duyamadığımız kadar harikuladedir. Loti yalnız Türklerin değil baş döndürücü bir sesle
yine tasvir etdiği Çin, Hind, Japonya, İran ve Mısır iklimlerinde yaşayan insanların da
ruhlarını tahlil etti. Loti ne ruh tahliliyle uğraşır ne hayatı maddi görünşüyle tasvir eder ne de
canlı ve sinirli kahramanlar yaratır, yalnız tasvir ettiği insanlar değil romanlarında yarattığı
mühim kahramanlar bile tabiattan ancak ayrılabilmiş ibtidaî insan numuneleridir. Loti cemadı
duyan, vahimesinde arıtan, akıbet size bileceğimiz bir şekle sokan bir ressamdır.

Âziyâde intişar ettiği zaman pek nazar-ı dikkate çarpmadı. Loti bir sene sonra ortaya
“Rarahu Loti’nin İzdivacı” unvanıyla ikinci bir roman attı. Bu romanın müellif ismi yerinde
“Âziyâde Müellifi Tarafından” ibaresi vardı. Bu roman “Madam Jülliette Adam” büyük
şöhret sahibi, salonî devrin sanatkârlarına açık, re’yi matber bir kadındı. Bir makale ile Loti'yi
yeni bir edebiyata susayanlara tanıtdı. Loti, ismini bile pek ziyade zebanzed olan fıkradan
bildiğimiz gibi bu romandan alır. “Âziyâde” adı bir Fransız kulağına göre nasıl bütün şarka
“Loti” adı da okyanuslar arkasındaki adalardan bugün artık yalnız “Loti'nin İzdivacı”
unvanıyla meşhur olan bu romandan bir sene sonra intişar eden “Bir Sipahinin Sergüzeşti”
Loti'yi güneş gibi parlattı. O seneden itibaren hemen her sene bir cilt çıkararak otuz cildiyle
kâinatı kucaklayan külliyâtını ikmâl etti.

Bugün Loti tam yetmiş yaşındadır. İlk eseri “Âziyâde” son eseri "Bize Nasıl
Müttefikler Lazımdı" unvanıyla bu kara günlerimizde bizi için için ağlatan eserdir.
“Âziyâde'de” de İslam Bey namıyla Türk ordusuna gönüllü yazılıp Kars surları önünde şehit
düşen mevhum kahraman Loti'nin kendi idi. Kırk üç sene evvel o vahimesiyle Loti, şüphesiz
İslamın en yüksek lezzeti olan şehitlik lezzetini tattı. Bizi Loti'ye kırk üç senedir
unutturmayan bir sebepte o lezzetir. Loti hakkında en ziyade söz sahibi olan “Madam Julliette
Adam” diyor ki: “ilk eserinden beri iklim iklim dünyayı devr etdi. Lakin kalbi Türkülerde
kaldı.“ Loti'yi bize bağlayan bin bir sebep var. Lakin biri pek kutludur. Loti'nin ruhu bütün
büyük ruhlar gibi ‘âdem ve fena hisleriyle doludur. Hangi bir dinin mütedeyyinleri “fena”yı
Müslümanlar gibi derin duyar. Türk şehirlerinin üzerine sinen bu ruh ölüm şairi Loti’yi bütün
gezdiği iklimlerde fazla sarhoş etti.

Bir asırdır tabiat, tabiat diye bağıran Garp şairleri arasında hiçbiri tabiatı Loti gibi
duyamadı. Bu günkü Garp medeniyetinin ne kömür tozu olduğunu daha çocukluğunda duyan
Loti kendini denizlerin ötesine attı. İnsanlığın son meziyetlerini Asya'da aramaya koyuldu.
Bütün Asya'yı dolaştıktan sonra yine bizde karar kılışı nedendir? Çünkü biz Asya’nın
zübdesiyiz. Bugünkü Garp medeniyetinden karakıştan kaçar gibi kaçan ruhlar hep bizde şifa
buldular. Fahr ederiz ki bizi seven ruhlar Lamartin, Jerar Dönerval, Loti, Farer gibi öz ruhlar,

196
sevmeyenler de Gaston de Şan kıratında İstanbul minarelerini sönmüş birer şamdan gibi
görecek kadar kör ruhlardır. Medeniyetimizin şekillerine hayran ve ismimize müteneffir olan
olan “Victor Hugo” şark manzumelerini yazarken Paris afaklarından doğan güneşi oranın
alacağına İstanbul'a kadar gelseydi hiç şüphesiz ki o manzumeler bugün kaldığı gibi kuru
birer çerçeve kalmaz, bir ruh ihtiva ederlerdi. O ruh biz olurduk. Yazık ki gelmedi! Çünkü
Hugo’nun son oğlu büyük “Anri Dorebne” Şark'dan yalnız bir seyyah gibi geçmekle
Türküleri öyle derinden derine sevmiş ki mezarının siyah servi ve beyaz minare arasında
olmasını istiyor.

Ne garip bir hadisedir! Aşkını ekseriya kendi şairlerine vermeyen Türk tamamıyla
Loti’ye vermiş. Acaba bu kara günlerin geleceğini mi teyakkun ediyordu?

Yahya Kemal [BEYATLI]

(nr.2967, 23 Kânunusani 1920. S.1-2)

197
“PİERRE LOTİ’DE TÜRK AŞKI”

Nasibleri beldeler tarumar etmekten ibaret harp gemileriyle Loti'yi bir arada düşünmek
tuhaf bir tezattır. Loti'ye gelinceye kadar bu icatlar bu türlü yepyeni ve bambaşka bir cihangir
daha taşımamışlardır. Loti ismini düşünmek gemilerin çeliklerine bile yumuşak ve sıcak bir
tahassüs iâre eden bir sır oluyor. Loti her uğradığı iklime esir düşen ve her diyarı dahasına
ram eden tek bir cihangir… Bu cihan seferinin ilk ganimeti Âziyâde'dir. Âziyâde Loti’nin ilk
meçhul sesi ve bundan doğacak ikinci bir arzı tekevvünün ilk fecridir. Sanat âlemine çıkan bu
eseriyle birlikte Loti'nin kalbine bir Türk muhabbeti girdi. Sanatdaki şöhretiyle kalbdeki Türk
sevgisi ikiz büyüdü. Pierre Loti'nin münekkidi işgal edecek bir eserleri vardır, bir de onların
içinde “Türk Aşkı” diye ayrı bir gönül faslı vardır. Zira bu aşk onda müzmenleşen bir
tekâmüldür. Onu aramayan bence Pierre Loti’yi eksik anlamıştır. Müzminleşen bu aşk onda
ruhî bir tekâmüldür. İzleri “Âziyâde”deki Türkiye ile birdenbire derinden başlar “Şark
Hayâlatları”nda “Naşad Kızlar”da kesifleşir “Can Çekişen Türkiye”de ve "Bize Hangi
Müttefikler Lazımdı”da hayır-bahnş hurûşuna vasıl olur…

Loti’nin bu Türk aşkı Fransız edebiyatı içinde de hem kendi şahsiyeti için, hem de
umumi Fransız sanatındaki tezahirleri için tetkike değer bir bahs olsa gerek… Zîrâ Şato
Biryan'la başlayup Martin'e, Neofil Goye'ye sirayet eden Ekez Vetzem içinde bile sırf Loti'ye
has yepyeni bir şeydir.

Loti’de bu aşk nasıl büyüdü? Melul bir duyguyla şaşaadar bir hayalden ibaret bu adam
ilk yabancı iklim olarak memleketimizi tanıdı. Büyüdüğü âleme hemen hemen taban tabana
zıt bir âleme düşmek genç, avare ve mütecessis ruhunda romantik bir tezat gibi yer etti. Ve
bizi her yanımızdan kavramaya başladı.

Burada gördüğü şeyler, içindeki tasvir kabiliyetine galeyan verdi. Nasıl ki burada
gördüğü ruh biraz kendi ruhuna uygundu ve bu tasviri kendince bir Türk aşkının macerasına
sahne yaptı. Fakat Âziyâde Türk değil Selanik’te ve İstanbul’da yaşayan Elvin-vârî bir Türk
maşukadır. Ve bu Âziyâde, Rarahu Krizantem isimli muhtelif maşukalarının ilk tecellisidir.
Maksadıyla şitaban olacaktır. Çünkü Müslümanların nazarında her şeyin üssü'l-esâsı adaletten
ibarettir. Ve islamda icra-yı adalet ifa-yı ibadete bile müreccahtır. Peygamberimiz efendimiz
“Yabki'l-mülke ma‘a'l-adl ve'l-küfr” yani “Bir millet adil ise kâfirde olsa beka bulur”
buyurmuşlardır.

“Pierre Loti” ise hem-dînimiz olmasa bile İslamın üssü'l-esâsı olan adaletin en fedakâr
ve şanlı müdafilerinden biridir. Bu itibar iledir ki adaletin ulviyetine bir İslam gibi takdir

198
eden, Türkün fazl-ı necabeti ve asaletinin aşıkı bulunan bu mert adalet-şiarın namına bugün
itha-ıf tekrimat eylemek hepimiz için bir vazife-i medeniye ve bir fariza-i vatanyedir.

“Naşad kızlar” da ki canana gelince içimizdeki sanatkârlardan birçoğu bu kız için


“Türk değildir” dediler. Hatta bunu kendi bile mevhum addediyordu. Fakat sanıyorum ki Loti
cananla münevver ve mahbus Türk kadınlığının ihtiyaçlarını o vakit tatmin edememekden
feveran eden ruhunu sezdi. Bu kızlar nadir arzuları mübağalalı bazen uygunsuz da olsa yine
vardır. Mademki daha evvel ki neslin zahid kadınlar ile son neslin İçtimai, milliyetperver
Türk kızları arasında ki merheleden bir iz olmak gerekdir. Ve daha garibi, Pierre Loti bu
romanda edebiyat-ı cedide romancılarının arayıp da bir türlü bulamadıkları bir nevi kadın
numunesi yakalamıştır. Bilhassa tasvir itibariyle… Gerek Halit Ziya Bey gerek Mehmet Rauf
Bey Türkçe yazdıkları ve İstanbul’dan bahsettikleri halde daha frenk mukallidi kalmışlardır.
Garb'dan gelme Loti ise Fransızca yazdığı İstanbul’u bir Fransız gibi gördüğü halde bizim
sırlı noktamıza el dokundurduğu için daha Türkçe bir roman meydana çıkarmıştır. O günkü
muharrerlerimiz Loti'yi daha dikkatle okusaydı mütemadiyen Garb'ı geviş getirecekleri yerde
belki bize lazım hakiki ve yerli sanatdan daha fazla şeyler sezerdi…

Zira bizden kim İstanbul’u Loti kadar duymuş Loti kadar tasvir etmiştir! Camilerimiz,
sebillerimiz, türbelerimiz, mezarlıklarımızla sokaklarımız bekçilerin sopa vurmasına
satıcıların sesine, yangın alaylarına, kahvehane merasimlerine, mesirlerimize ve ölülerimizin
gasl edilişine kadar bu nüfûzlu adama hep sırlarını açtı.

Loti bir sanatkâr gibi sevmeye başladığı bu âlemin büyüsüne gitgide herkesten evvel
ve herkesten ziyade kendi tutuldu. Anlaşılan biz ona ağır ağır ve için için lezzet veren bir
meşrup gibi tesir ettik. Zira görünüyor ki o da kendi rakîk, âlicenap ve ölüm üzüntüsüyle dolu
ruhu bizim içimize cur‘a cur‘a sızdırmaya başladı. Ondaki enzevesinin itikâflarında hülya ve
hasret saatleri geçiren Loti için biz bir sanat malzemesi halinden çıktık; müzmin bir ihtiyaç
haline girdik.

Bu yeni şekliyle Loti bize en evvel felaketli günlerimizde tecelli etti. Başka felaketler
çöktüğü bir günde talihsiz bir halk o sesi yanıbaşında tek yardımcı olarak duydu. Bu ses işte
onun için kalplerimize girdi. Sanat itibariyle “Can Çekişen Türkiye” ihtimal “Kardeşim Lui”
yahut “İzlanda Balıkçısı” ayarında bir eser değildir.

Fakat “İzlanda Balıkçısı” Fransız edebiyatı için enfes ve hazin bir yürek mecrasıydı.
“Can Çekişen Türkiye” de ise bütün Türk milletinin bütün Müslüman âlemin sergüzeştiyle

199
birlikte için için ğayz güden, öldürmek tesadi duyan (Silik) merhametli bir âleme karşı
yükselen bir adam olan dinç sesi var.

Onun için Loti içimizden biriymiş gibi bütün arzularımızın bütün ihyaclarımızın bütün
davamızın muciz bir zübdesi oldu.

Bu hareketi düşkünlere yar olan Ertuğrul Gaziyi ne kadar andırıyor değil mi?

Ruşen Eşref [ÜNAYDIN]

(nr. 2967, 23 Kânunusani 1920. S. 1-2)

200
“UDEBA VE MEŞAHİRİMİZİN FİKİR VE İHTİSASLARI”

Kadim dostumuz “Pierre Loti”nin Balkan Muharebesi esnasındaki müdafaatı


münasebetiyle “Şehal” risalesi bazı udeba ve meşahirimize müracaat ederek fikir ve
ihtisaslarını derceylemişti. Bunlardan bir kısmını ber-vech-i âtî iktibas ediyoruz:

Cihanın en bedbaht insanları olan Türklere muhabbet ve sahabet edenler meyanında


Fransa’nın şair-i yegânesi ve (Silik) insaniyet namına düşmanı (Silik) bigânesi olan muhibb-i
muazezimiz Pierre Loti hakkındaki ihlâs ve hürmetimi inhar hususunda kalem ve natıkam
acizdir.

Abdulhak Hamit (TARHAN)

Son Balkan muharebesi bize musibet olduğu kadar Avrupa ve yirminci asır'da (Silik).
Pierre Loti bu halk-ı mazluma olan muzaharet-i millyesi ile vatan-ı muazzamının ve yaşadığı
devrin şerf ve haysiyetini insal ve asa müstakbeleye karşı müdafaa etti. Lakaydlar arasında
hasas ve mücrimler meyanında fazılperset olmak secaya-yı insaniyenin en bülendidir. Pierre
Loti on dokuzuncu ve yirminci asırların yalnız en büyük şair ve nasiri değil en asil bir merd-i
feridi olduğunu da gösterdi. Bu adama insaniyet-i hazırada Osmanlılar gibi ve Osmanlılar
kadar minnetdar olmalıdır.

Süleyman Nazif

Şarka en muhteşem bir lisan-ı şiirle tercüman olan Pierre Loti’nin sadası hakka da en
mehic gülbank-i itilâ olmuştur. Biri gözlere diğeri ruha ait bu iki güneş diyarıyla ezelî bir
irtibatı olan onun hüviyet-i şaşaadarı türbe-i mesaib onda mütebessim bir kandil gibi daima
âviha kalacaktır.

Halit Ziya [UŞAKLIGİL]

Menazır-ı muhiteden aldığı hassa-i tesiri hiç kimse Pierre Loti derecesinde elfaz ile
iade ve ifadeye muvaffak olmamıştır: Elvah-ı kâinatı huruf ile kagıda nakş eder. Şuara-yı İran
kendisini tanımış olsalardı, kaviyen sanırım ki mai beyan lefbeni verirlerdi. Bu isnad tasvir-i
zemin ve asumanın öyle müstağrak ve samimi bir dildare-i cemalidir ki insanlar bile
nazarında güya şekl-i beşere girmiş birer cüz’-i tabiattır. Pierre Loti eşhas ve aşyayı aynı şiir
ve ziyâ ile görür ve gösterir, dağlardan, derelerden, yıldızlardan veya çiçeklerden bahs
ederken zannedersiniz ki dostumuz maşuka-i kalbini tarif ediyor. Cihan-ı harici ile “Âyzâde”
muharririnin her musafaha-i dehâeti alem-i edebiyat için bir tufan-ı nur hadisesi tevlid etti.
Üstadın mihr-i üslubu iltifat ettiği ciheti öyle ikad eder!

201
“Pierre Loti”nin her hikâyesi mehasin-i tabiattan birkaç dilim çıkarmak için bir
bahanedir. Onda biz romancı değil icazkâr bir tesir-i musavver görmeliyiz.

Cenap Şehabettin

Fazilet-şinas ola bütün Türkler Pierre Loti'ye ebedî bir hiss-i tebcîl ile yâd etmeği
kendilerine medar-ı mefherat addedeceklerdir.

14 Ağustos 329

Bursa’lı

Mehmet Tahir

Hak ve hakikat pâmâl-ı zebunkeş olduğu ve âlem-i medeniyetin siyaset ve metbuatı bu


ahenge uyduğu bir devrede büyük bir vicdandan insaf ve müdevvet sadaları feveran eyledi.
Madelet ve beşeriyet müdafaa olundu. Mazlumînin hukuku pîş-i itibara atıldı. İşte o büyük
vicdan sahibi Mösyö Pierre Loti'dir. Yalnız (Silik) değil tarihi adâletin rengin sahifelerinde
dahi mevki tutmuştur. Düşenin dostu olmaz derler. Fakat ona rağmen düşene de dost oluyor.
25 Ramazan 1331

Abdurrahman Şeref

Quelle grande consolation pour nous autres. Victimes du fanatisme de la croisade


balcanique que malgre liniquite du sicel envers nous lelite de la societe frncaise tels que
Messieurs Pierree Loti, Farrere et Jaures ait ele favorable a notro cause

President de la section penale de la cour de cassation

Osman

Balkan ehl-i salibinin taassubuna kurban edilmiş olduğumuz halde âlemin


gamsızlığına karşı Fransa âhalisinden Mösyö Pierre Loti ve Farer ve Jures gibi müttehib
zevatın bize mesaid bulmaları bizim için ne büyük tesellidir.

Mahkeme-i temyiz ceza reisi Osman

Tealî-i hak mefkûresine matuf mücahedatıyla temeyyüz eder. Mösyö “Pierre Loti”yi
hakkın pek garip kaldığı bir devirde bir yegâne müdaafiini mefkûresi gibi âli buluyorum.

Darülfünun hukuk şubesi muallimlerinden

Ebulala

202
İslam aleyhine ve sözde medeniyet namına hürriyet-i akvam namına salib namına
hareket eden ve vahşiler tarafından Balkanlarda irtikab edilmedik şenayi ve fecai kalmadığı
bir hengâme-i zulmanide Avrupa’nın vicdanı o vahşet ve dehşete sükût ile iştirak (Silik)
bundan daha beter olmak üzre kasaid takdir ve teşvik inşad ederken birkaç refık habib
elruhuyla bütün o zulüm bi mesele karşı bir vaveylayı tamin kopararak vicdan-ı münevver-i
medeniyi temsil eden bugün mehman-ı alicenabımız Pierre Loti hazretlerini kemal-i hürmetle
selamlarım.

Faik Ali [OZANSOY]

“Pierre Loti” İstanbul’da dar ve ivicaclı sokaklar yerine caddeler açılmasına, aşı boyalı
ahşap evlerin kargir olmasına ısrar (Silik) kafeslerin yerine pancur takılmasına hülasa
medeniyet-i Garbiye namına ümran-ı belde için yapılan şeylerin hiçbirisine tarafdar değildir.
Şikâyet amiz bir lisanla diyorki:

“Ben İstanbul’u bir Avrupa şehri gibi görmek istemem. Onun kendine mahsus
güzellikleri vardır. Onları olduğu gibi muhafaza etmelidir.”

Selim Sırrı [TARCAN]

(nr.2967. 23 Kânunusani 1920, s. 3)

203
DUYGU MESELESİ

İş başında duygu meselesi!... Bizim idare makinesi “kağnı”larımızdaki aheng-i batîyi


getiren halet-i hissiye ki bir tarftan tezellülü diğer taraftan kayıtsızlığı ihtiva ve binnetice
selamet-i mesalihi ihlal eder.

Bir köylü tasavvur ediniz ki hudud-ı âmâlı bir çift öküz ile tarlasının endişe-i
sıyanetine, zevcesinin masuniyet-i ismetine mahahassır bir gayz-ı cahil bir gün bu masum ve
meşru hududa taarruz ediyor. Henüz harman edilmeyen saplar yakılıyor. Öküzler gasp
ediliyor, kadına ilişiliyor. Bu sadme altında sessiz sessiz ağlayan kalb-i mazlumun bukâ-yı
sâmitini şu tasvir-i nakıs bile ifham eder değil mi? Fakat onun birde arz-ı hal ettiği yerlere
gidiniz. Ekseriya göreceksiniz ki memur efendi neşv-şiken bir hitaba ve belki bir efsane dinler
gibi o menkıbe-i vecd-i inhiraşı müşemmez bir vaz‘ ile istima eder. Ve ne ruhunda bir ihtizaz-
ı elem ne fikrinde bir yekaza-i rikkat hasıl eyler!..

İşte duygu meselesi budur, hukuk-ı ibadın muhafazasına memur olanlar o hukuka tarî
olabilen taarruzlar, tecavüzler karşısında titreyememesidir! Öyle istiyoruz ve öyle lazım.
Görüyoruz ki mütevekkil bir köylünün yüzüne inen her sille-i tahakküm, bir idare ve kanun
memurunun çehresini incitmeli ve kızartmalı. Köy ahırından kaçırılan bir küçük hayvana aid
melal-i ziyâ, alakadar memurların harîminden en kıymetli bir şey çalınmış kadar o
memurların raşân-ı tahassüs eylemeli.

Halkın hakkı için böyle düşünmeyen böyle his etmeyen herhangi bir memur en kesif
bir rida-yı ahval içinde çırpınan bu ümmet-i masumenin şer hevahı demektir. Bir hemzede-i
mesaib bir muhitin hadimi olmak isteyenler ve o sıfatı takınanlar alam-ı halk ile mütellim
olmayı ve o elemler için ağlamayı öğrenmiş olmalıdır.

Kemal-i teessürle itiraf etmeliyiz ki bu “ulvi duygu” aramızda tamamıyla teessüs ve


takarrür etmiş değildir. En hafif tabirle “ kaygısızlık Apathie” diye bileceğimiz bir nev‘
lâkaydî, vazifeye mütealık bir çeşid uyuşukluk mesalih-i resmiyeyi berbat edip gidiyor.
Bilmem nasıl anlatayım? Hükümet kapısına rabt-ı amel eden ümidini bab-ı adalet olmak
lazım gelen o yerden bekleyen bir kalp mağmumi tenşit etmek tefrih etmek, o kalbin ayine-i
melulu olan simâ-yı giryâne bir lema-i inşerah vermek zevkini bilmiyoruz. Vazifeyi aşk ile
değil ikrah ile pek bahir bir kayıtsızlıkla ifa ediyoruz. Elimize geçen kagıtların ekseriya ne
gibi muztir gönüllerin mütereddid emellerini veya ne serengün ömürlerin menakab-ı felaketini
ihteva ettiğini anlayarak çalışmıyoruz. Bir an ihmalin bazen ne yaman bir ziya tevlid

204
edeceğini duygulu bir istical-i vazife-perverânenin bazen bir felaketi tevkıf eyleyeceğini iş
başında düşünemiyoruz.

Ben meçhul bir cenazenin köylülerce dine ve kanuna hürmeten uzun bir mesafeden
nakıl edilmiş olduğu bir daire-i belediye kapısında tam yedi saat yüzüstü bırakıldığını
gözümle gördüm. Kimse ne reis ne aza ve ne diğer bir memur o naaş-ı bî-bahtın oradan refine
taakkul etmemişti.

Yine ben ferezend-i maktulünün dava-ı hunuyla bir mahkemeye düşen ümmühât-ı
mazlumeden birinin altı ay istintak dairesinde ifadesinin dinlenmediğini işittim. Ya o maaş
feciaları! İki sene üç sene ve belki daha fazla müddet nizamen müstehak olduğunu maaşın
müjde-i tahsisini bekleyen ve inleyen zavallılar ne kadar çok!..

Müstantık efendi o mader-i matem-i didenin elem-i ruhunu kendi ruhunda duyacak
kadar hassas olsa intikam-ı kanuniniyi temin etmekte elbette acil olurdu. Kalem efendiler
kendilerine verilen evrakın ne nihan ihtiyaçlara ne suz-şikâr intizarlara makes olduğunu
duyabilseler en adi işler senelerle sürüncemede kalmazdı.

En basit meselelerle tevzih etmek istediğim bu “duygu” meselesinin şimdiye kadar


kayıtsızlığı gösteren kısmını mevzu bahis ettim. Birde bunun tezellüle temas eden ciheti var.
Yığınlarca evrakı masasında tenvim eden önünde dökülen gözyaşlarından birlerze tesir hâsıl
edemeyen herhangi bir memur bi kaydın birde bir derece mâfevkinin tebessüm ve tabına karşı
ne kadar pür kayd olduğunu görünüz, emin olunuz ki iğrenirsiniz. Ashab-ı masalıh günlerce
sürüklensin, beklesin münkesir olsun kalben deşname muztar kalsın. Bunların o ruh-ı lakayda
tesiri olamaz. Fakat mâfevki bir gün deriğ iltifat etsin o ruha mevce mevce elemler teryan
eder, zelzeleler uyanır.

İşte bu, bir duygudur ve maatteessür müşteki olduğumuz duygusuzluk kadar elimdir.
Nefret-âverdir. Halkın hukukuyla alakadar olan vezaif-i resmiyeyi mütahhit her şahıs, ruhen o
vazifeye karşı öyle bir “heyecan-ı layezal taşımalı ki “aşk” ın en beliğ ve şamil tarifi bile o
duygunun müvâcehe-i tuğyanında gayrı ceyz ve naçiz görünmeli. Vazifesine böyle bir duygu
ile merbut bulunanlar şüphe yok ki yüksek bir izzet-i nefis ile de tahalli ederler. O zaman her
şey ve her iş bir iş bir şekil müstemhes şekl-i nezîh alır ve birçok yeisler teneffürler
tevehhüşler zü'l-pezîr olur.

İş başında duygu meselesi bir terbiye işi ad olunmamalıdır. Bence bu tenmiye


meselesidir. Vazifesini günü gününe görmeyen, bî-ma‘nâ talilat ile masalıhı bila lüzum
kanunu tehire düşüren herhangi memurun kapı dışarı atıldığı görülmeğe başlanırsa bu

205
meselenin hak edilmeğe yüz tuttuğu görülmüş olacaktır. Elverir ki bu azm-i mühim meşhud
olsun!..

Sivas Mebusu

Samih Fethi

(nr. 2971, 27 Kânunusani 1920. S.3)

206
KAFKASYA’DA BİR CEVELAN

-Birinci Mektup-

Batum. 14 Kânunusani 1336

Mütarekenin zaman-ı akdinden beri Kafkasya’ya dair ciddi ve mevsuk malumat almak
imkânı yoktu. Ahiren, rüfekamızdan biri, Kafkasya’da vasi bir seyahat-i tedkikiye icrasına
teşebbüs etmiş ve oradaki müşahedatı da mektup sûretinde gazetemize yazmaya başlamıştır.
Sulh konferansınca cabeca istiklalleri tasdik olunan Kafkasya hükümetlerinin ahval-i
hazırasından bahis bulunacak olan bu mektupların birincisini ber vech-i zir derc ediyoruz:

“Franz Jozef” harb ve mütareke senelerinin mezahımıyla didiklenmiş, hırpalanmış


eskiden beyaz olan teknesi Karadeniz boğazının lacivert suları içinde, kaplıcasından henüz
şifa bulan bir romatizmalı haliyle, adeta sürükleniyordu.

Her kapı biriminde başka bir güzellik saklayan Anadolu ve Rumeli kıyılarının
mütevelli ve karşılıklı levhalarını bu aheste yürüyüşten bila istifade doya doya seyrediyorduk.

Ferda-yı harekette cabeca bulutlarla nim kasvetli bir sema altında, hemen dalgasız bir
deniz üzerinde şarka doğru gidiyoruz. Bir tarafımız engin sincâbî bir (Silik), öbür tarafımız
Anadolu’nun çıplak sahili, sanki yed-i kudret vatanın bu kenarını bir sıra sarp tepelerle tahkim
etmiş. Güneş zemine sarkmış bulutların sinesini kızgın bakır renkli ateşleriyle deşiyor. Siperin
kar yamalarıyla muvakkat bir letafet kesb eden bu kesiklikler sırıtıyor gibi duruyor.

Vapurun her sınıf yolcularına telâgah olan geniş yan güvertenin üzerindeyim.
Etrafımızda ziyaretine gittiğim memleketin her nev’ sekenesini temsil eden birkaç grup var.
Hepsi erkek ve hepsi hızlı hızlı konuşuyor. Kalpak, papak, kasket, şapka, fes… Bu milletler
enmuzeclerini tenviç ediyor. Ekseriyet Gürcülerde. Kulağa akseden boğuk ve çatlak seslerin
nahoş tesiri altındayım. Gözlerimi kapasam kendimi vahşi bir kavmin arasında zannedeceğim.

Bir gün sonra: Sema kirli, buzlu cam renginde, gittikçe kubbesi alçalıyor, muhiti
daralıyor ve sanki böyle sıkıldıkça ıslaklığı damlıyor. Romatizmalı dizlere hafifçe dokunacak
bir soğuk var. Bir aralık önümüze dolu bile serpildi.

Hilal şeklinde bir koyun koynuna yaslanan Trabzonumuzun sarp yamaçlarına tırmanan
şetaretli.. Rengârenk binaları, boğazdan çıktığımızdan beri ilk defa olarak gözlerimize sürur
getirdi. Dağın tam zirvesinde Oturan Dede Türbesi şehrin başına takılmış kutsi bir nazarlık
gibi duruyor. Müteharrik tepeleri andıran dalgaları istihfar ederek gelen dört beş sandalın
cesur ve gürültücü hücumuyla oyalanıyoruz. Yazık ki tekmil Garb î Asya'nın en işlek iskelesi

207
hâlâ bir limandan mahrum. Az ötede aralarında konuşan iki üç Azerbaycanlı, Osmanlıları
asırlardan beri hiçbir şey yapmamakla, Osmanlı hükümetlerini, Türk milletini mahva
sürüklemekle itiham ediyorlar. Sureta telehhüf-nâk ağızlardan çıkan bu serzenişten bilmem
nasıl derin bir alaka-i ırkıye ile kendime de bir hisse çıkardım. Fakat maalesef yüzlerine pek
de dik bakamayacak bir mahcubiyet hissettim.

Batum’da

Çarşamba sabahı: Batum’un önündeyiz. Kafkas dağlarının karlı şahikaları semanın


beyaz bulutlarına karışıyor. Derece derece alçalan tepelerin limana kadar uzananları bile karlı
bununla beraber insan hiç üşümüyor. Karaya çıkmak telaşı olmasa güneşin inikasıyla
tebessüm eden karlı zirveler gibi bizim de yüzümüz gülecek.

Şehir olmak üzere uzaktan gösterilen tulani karartının içinde birçok gemi ve ağaç
heyülası seçiliyor. Onlar hemen büsbütün nazardan saklı bu cihette Trabzon ve Batum
arasında birden göze çarpan bir tezat var: biri kıyafetinin ihtişam-ı esvâbını teşhirden
memnuniyet hisseden bir yeniçeri şâtırına, diğeri üşümemek için ceketine kadar paltosuna
bürünmüş nikrisli bir Avrupalı’ya benziyor.

Batum intizamca İzmir’in karşı yakasını andırıyor. Şu fark ile ki buranın sokakları
kâmilen irice renkli çakıl taşlarıyla tefriş edilmiş. Rıhtımdan sonra otellerde boş oda aramak
için gezdiğimiz yerleri sokakaları az daha temizce kalabalığı az daha seyrekce, binaları pek
daha alçakca bir Galata gibi tahayyül etmeniz de mümkündür. Batum’da üç katlı bina yoktur.
İstihkamat sebebiyle Rus hükümeti bütün ebniyyenin irtifaına azami bir hat temin etmiş
yalnız Ortodoks ve Katolik kiliselerinin kubbe ve kuleleri bu haddi tecavüz edebilmiştir.

Çarşılarda pek az kadına tesadüf olunuyor. Bütün şehirde yüzleri siyah bir müselles
haline getiren iki Trabzon çarşafı gördüm. Bunlar iki Müslüman kadını idi.

Batum’un zarif ve zevknüvaz binaları çoktur. Hele ekseriyetle bir katlı olan evleri-
mesken buhranı sebebiyle her noktasında bir aile ikamet etmesi-beldenin tevzi ettiği berrak
suyuyla, umumi elektiriğiyle muhayyel birer yurt sayılabilirlerdi. Batum binalarının en
muhteşemi, en cesimi Rus kilisesidir. Fakat kırmızı ve açık sarı çubuklu manzara-i
hariciyesinde, nâberaşi de ve yeknasak kemerlerinin mütevelli biçimsizliğinde büyük bir
zevksizlik var. Etrafında yetişen ağaçlar ise kısm-ı esfelini setr ederek ahenk büsbütün
bozuluyor. Pek müşr-i za’ bir mimari arz (Silik) Aziziye Camii – kırmızı kiremitli damı...
Kırık camlarıyla da ruhumuzu okşamadan hali kalmıyor.

208
Batum’un medar-ı iftiharı parklarıdır. “Bulvar” ve “Aleksandır” namlarıyla tesmiye
olunan ve şehrin denizden iki cihetini kaplayan bu iki umumi bahçe her Avrupa şehrine
şerefbahş edebilecek bir ihtişam ve intizamdadır. Burada mebzul palmiyeler, muz ağaçları,
palmiye kamışları, manolyalar, mimozalar, nevi nevi sergiler ve çamlar limon ve
mandalinalar, hâsılı burada mutedil ve hâr mıntıkalara mahsus birçok ağaçlar açık havalarda
yetiştirilmektedir.

Bulvarın deniz tarafı baştanbaşa çakıllı bir sahildir. “Aleksandır Parkı” da suni
denilenebilecek küçük sandal ile üzerinde gezilenecek derecede geniş bir gölün –Türbe
Gölünün- kamışlı… Sazlı kenarına uzanıyor. Sanat-ı beşerin mahasin tabiatla bu derece
imtizacı nadiren görülebiliyor. Mehtaplı ılık gecelerde bu manzara bahçeler, bu muhteşem
sahil ve sefa göl aşk ile kaynaşır, musiki ile raşedar olrmuş. Fakat bugün her tarafta bir
metrukiyet bir boyun büküklüğü var…

İslam mektebi

Henüz ihsâ-i malumat-i katiyyeye mâlik değilim. Fakat son tahrirde nüfusu kırk altı
bin olduğu söylenilen bu şehirde anasır-ı İslam mühim bir nisbettedir. Etraf ise kâmilen
Müslümandır. Böyle olduğu halde geçen seneye kadar Müslümanların koca Batum’da bir
vakıf mektebinden başka müessese-i talimiye ve tedrisiyesi yoktu. Bugün ise 325 şakirtli bir
mükemmel ibtidaiyeleri var. Bu mektebin guyur-ı müesses ve müdürü İstanbul darü’l-
muallimi mezunlarından Hikmet Bey’dir. Zevcesi hanım da kendisinin muavinidir. Henüz
yirmi beş yaşında olmayan bu genç dört sene askerlik ettikten birkaç defa ateşe girdikten ve
Erzurum muharebesinde yaralandıktan sonra ordu ile beraber Batum’a gelmişti. Her unsurun
müteaddit ve yüksek mektepleri Rusların cesim bir jimnazi ve birçok müessese-i irfanı olduğu
halde Müslümanlar rahlesiz sırasız, levhasız, değnekli… Falakalı bir mekteb-i etfalden başka
mektepleri olmadığını görerek cemiyeti galeyana gelmiş, bir mektep açtırmak için her tarafa
müracaat etmiş muktedir bir muallim olduğu kadar kıymettar bir zabit olduğu için bölüğünden
ayrılmasına imkân bulunamamış, ancak terhisten sonra tekrar teşebbüs ederek bu mahrum-ı
irfan Müslüman yurduna emelince bir mektep hediye edebilmiştir.

Dershane duvarlarını İstanbul’umuzun menazırı, ana vatanın haritası, yeniçeri


resimleri, birçok tedris levhaları ile tezyin ediyor. Namık Kemal’in Mithat Paşa’nın tasvirleri
bir mevki-i ihtiramda bulunuyor. Ziyaretine gittiğim zaman büyük sınıflar müdürlerinin
maharetiyle çektiği yaydan çıkan latif keman nameleriyle hem ahenk olarak milli bir
manzume okuyordu.

209
Her sınıfın müteaddit ders defterlerini gördüm. Talebe ile konuştum. Bir kişinin
himmeti ile on beş ayda neler yapmak mümkümn olduğunu bir daha takdir ettim. Ve
İstanbul’umuzun mechuliyeti karşısında büyük bir teselli duydum.

Ah, bizim içimizde ne kadar kıymetli, gençler vardır. Ve daha da ne kadar yetiştirmek
mümkündür. İstanbul darülmuallimini 325 senesinde genç muallimlere böyle bir azim ve
iman verecek bir ruh ile açılmıştı. Bazı İslam beyleri, henüz ledinyatını teşrih etmek
istemediğim esbabtan dolayı birbirleriyle mücadele ediyorlar. Korkarım siyasi ihtiraslarına
mektebi de kurban edecekler. Diğer bir mektubumda buranın ne gibi amal ve temayülata
zeminm olduğunu teşrih ederim.

Ahmet Cevad

(nr. 2972, 28 Kânunusani 1920. S.1)

210
Şuun ve Mebahis-i İslamiye:

UHUVVET-İ İSLAMİYE’NİN İNKİŞAFI

Geçenlerde Garb'ın en meşhur ve en nüfuzlu gazetelerinden biri uhuvvet-i


İslamiye’nin bugünkü tezahürat ve intibahını ve âlem-i islamın siyaset-i cihanı taklibe
muktedir canlı bir kuvvet halinde görülmesini istiğrab ile tetkik ve mülahaza etmiş ve bunun
otuz senelik bir ömre malik, yani merhum Abdulhamit Han-ı Sani ile haleflerinin eser-i gayret
tahrikâtı olduğunu tahmin eylemişti

Tabii, bu fikri dermiyan edenlerin halet-i fikriyyelerini, Müslümanca düşünmekle


Garb kafasıyla düşünmek arasındaki farkı nazar-ı itibare almak iktiza eder.

Hiçbir garplı uhuvvet-i islamiyeyi hakikatiyle idrak edemez. Çünkü Garb'ın başından
geçen tecrübeler böyle bir hakikati inkâra saik olmaktadır.

Onun ruh-ı menfaatperesti şark ruhunun, her menfaatin fevkinde ve menfaatin bütün
şevaibinden münezzeh bir mabud-ı hakikiye iman ve ibadetini ve Garb'ın tabiyyete yani
(Silik) istihkar ettiğini nasıl anlayabilir, anlarsa nasıl inanır?

Hâlbuki bizim dinimiz, medeniyetimiz, hayat-ı İçtimaiyemiz hep bu hakikat-i bahireyi


isbat ediyor. Garp bunları görmüyor mu? Heyhat!

Times gazetesinin, uhuvveti islamiyenin bugünkü tezahüratını otuz senelik tahrikâtın


neticesi olarak telakki etmesi Garb'ın bizim hakkımızda ne kadar sathi malumata haiz
olduğunu isbat eden bir vesikadır. Asırlardan beri Garp ile temas ediyoruz. Asırlardan beri
Garb'ın kâşifleri âlimleri, siyasileri diyar-ı islamı buk‘a buk‘a âlimleriyle fenleriyle
dehalarıyla tanıyor ve nihayet Garb'ın tahkimi altında yaşıyoruz da hâlâ o mütemeddin, o
mütenevvir Garb ruhunun esrarına zerre kadar nüfuz edemiyor, bizi anlamak ve bizimle
anlaşmaktan pek uzak olduğunu en kati delillerle gösteriyor. Asrımızın pek mebzul olan
vesait-i tearifi Şark ile Garb'ı birbirine tanıtmaktan aciz! Garbın tevafuk-ı maddiyesi Garb ile
şarkın temas ve münasebeti ihlal ediyor. Şark ise uzun süren devre-i ittihadına kat’i bir darbe
indiremedi. İki âlem arasında muvazenin teessüs edememesi yüzünden bize ait olan hakaikin
ve hakaik-i mukaddisenin tamik ve tedkiki ciddi bir itinaya mazhar olamıyor.

İşte uhuvvet-i islamiye gibi islamın en büyük hakikati de bu ihmal-i istihfakâraneye


maruz kaldığından siyasi propagandaların tasviatından ad edilmekte ve ona otuz senelik bir
hayat-ı faniye iare olunmaktadır. Ne kadar fahiş bir hata!

211
Uhuvvet-i İslamiye bütün Müslümanların bir Allah'a iman etmekle tevhid-i vicdan
etmelerinden doğmuştur. Ümmet-i islamiye, nass-ı Kuran ile bir ümmet-i vahdettir. Allah'a
iman eden her Müslüman Kur’ân'ın kitab-ı ilahi olduğuna iman eder. Kuran bizim ebedi
rehberimizdir. O bizim zikr-i hâkimimiz sırat-ı mustakimimiz, o bizim nur-ı mübinimiz ve
habl-ı metinimizdir. Kuran'a iman eden her Müslüman uhuvvet-i İslamiye’ye de iman
etmiştir. İman-ı itikadi ile İçtimai bizde birdir. “İnnem'l-mü’minune ihvetün” bütün müminler
kardeştir. Nass-ı kat’i fırka (Silik) her Müslüman kalbiyle tasdik lisanıyla ikrar ettiği gibi
fiilen de isbat eder.

Uhuvvet-i İslamiye’nin menbaı işte budur! Müslümanlar bu menba-ı mukaddesten


aldıkları feyz ile yaşadılar ve yaşayacaklar. Acaba uhuvvet-i İslamiye’ye otuz senelik bir
ömrü küsür tahmin edenler ehl-i islamın on üç asırdan beri tevali eden bu iman-ı ebedisini
inkâr edebilirler mi? Gerçi diyar-ı islamiyeye Garbın milliyet taassubları, bu imanı rahnedar
etmek için bir kundak gibi sokuldu. Fakat boş! Bu kundakların tahribatı mahdud ve
muvakkattır. Her müslümanın kendi nefsi için arzu ettiği her şeyi her Müslüman kardeşi için
de istemesiyle serhadd-i kemale ereceğini peygamberimiz beyan buyuruyor. Bugün teşne-i
hürriyet ve mahrum-ı istiklal olan Müslümanların bizim için hürriyet ve istiklal istemeleri
iman ve islamın ne mühic ne ulvi bir meclisidir.

Uhuvvet-i İslamiye’nin bu iman-ı ebediden iktibas-ı hayat ettiğine daha büyük, daha
canlı bir delil ister mi?

Bir iman ki, mevcudiyeti islamiyenin ruhudur. Ve peygamberimizin buyurduğu gibi,


içinde yaşadığı mevcudiyetinin bir uzvu müteessir olunca o mevcudiyetin bütün azasına tevzii
eyler. Bugün bu iman bizim felaketlerimizden bütün ehl-i islamın asab-ı hamiyetini tahrik
ediyorsa bu hadise-i muazzamanın menba-ı hakikiyyesi- güneş gibi- meydanda duruyorken
onu mevhum ve melus bir propaganda tahrikatı gibi görmek için ne kadar basiretsiz olmak
lazım!...

İslam’ın imanı bu kadar yüksek, bu kadar vakur ve müteyyin yaşıyorken onu ölmüş
sananlar veya sanmak isteyenlerin gaflet ve tegafülüyle hakikatinin müteessir olmayacağı
şüphesizdir.

Uhuvvet-i islamiye her İslam memleketinde yaşayan bir mevcudiyettir. Herhangi


İslam memleketine giderseniz gidiniz, göreceksiniz ki bütün camiler, hangi mezhebe hangi
millete hangi ırk ve renge mensup olursa olsun her mümine açık medreseler hangi iklim-i
İslamiye’den gelirse gelsin her talib-i arifane açık, tekkeler her fakire açık, hastaneler her

212
hastaya açık evler ve misafire açık, elhasıl Müslümanlar arasında hiç yabancılık yok.
Senelerce ülfetle hasıl olacak samimiyetleri selam-ı İslam bir lahzada tesis eder!..

Bunu inkâr etmek kabil mi?

İnsaniyetin en yüksek mefkûresi olarak peygamberimiz uhuvvet-i İslamiyesi


mefkûresini bu hadis-i şerif ile idrak-ı islama izah ediyor:

“Müslümanlar yekdiğerine karşı birbirine kaynaşmış yekpare bir bina gibidir.”

Müslümanların bu dar-ı fenada vazifeleri bu binayı maddeten ve manen, bütün azimet


ve şevketiyle ikame etmektir.

Mefkûremiz budur: Bu mefkûre mukaddestir ve bu mefkûreye her Müslüman iman


etmiştir. Bu binanın herhangi bir tarafını yıkmak için uzanan dest-i tahribe karşı ehl-i İslam’ın
mani olmaya çalışması bir fariza-i İslamiye’dir. Bir fariza-i İslamiye ki otuz seneden beri
değil bin üçyüz şu kadar seneden beri bütün Müslümanlara şeran teklif olunmuştur.
Müslümanlar bu farıza-ı muazemeyi ifa ile mükellef olduklarını bilhassa makam-ı hilafet-i
İslamiye’nin tehlikeli dakikalar geçirdiği zamanda hüsn ederlerse bu hüsnün menbaı
inkişafının otuz senelik tahrikât-ı mevhumede değil, ruh-ı İslam’ın asırlardan beri duyduğu
elemlerde ve bu elemleri mecbur sükût eden zaruretlerin makam-ı hilafeti tehdit eden
musibet-i kebiri karşısında yıkılarak islamın merkez-i vahdetini kurtarmaya azminde
aramalıdır.

Uhuvvet-i İslamiye İstanbul'un etrafında en heyecanlı ve en tehlikeli dakikalarını


yaşıyorken tarih-i İslam’ın en vecdaver sahifesi de canlanıyor. Daha tarih-i İslam’ın kırk
dokuzuncu senesinde ibn-i Abbas ibn Ömer İbn Zübeyrr ve Ebu Eyyüb Ensari ekâbir ve
ashab, islamın bu payitaht-ı mukadderatı önünde çarpışıyorlardı. Ebu Eyyüb, peder-i vahit
muharebelerine iştirak eden bu kahraman-ı İslam mertebe-i şahadete bu şehrin önünde nail
oldu. Hazreti Fatih bu şehre dâhil oluyorken alemdar-ı resulün ruhu Akşemsettin gibi bir
velinin lisanıyla ona “Beni zulmetten kurtardı. Sayi meşkûr olsun.” yolunda ittihaf-ı şükran
ediyordu. Zulmetten kurtulan Ebu Eyyûb'un uğrunda şehit olduğu mefkûre-i İslamiye’dir.

Müslümanlar hiçbir vakit bu mefkûre-i muazzezeyi tekrar zalama bırakamazlar. Üçyüz


elli milyon Müslüman’ın imanı hep bu mefkûreyi ikad edecektir!

Ömer Rıza [DOĞRUL]

(nr. 2972, 28 Kânunusani 1920. S.3)

213
214
ÜSTAT EKREM’İN DEVR-İ SENEVÎ-İ İRTİHALİ

Bugün, Üstat Ekrem’in devr-i senevî-i ufûlüne müsadiftir. Sekiz sene evvel “1329-
1914 Kânunusaninin 31. Günü” Recaizade Mahmut Ekrem o üstad-ı şiir ve edebî ebediyen
kaybediyorduk. Meşum Balkan Harbi’nin mucib olduğu arazi mal ve can zaiyatına maddi ve
manevi sükûtlar, Üstat Ekrem’in uful-i hazinini de inzimam ederek erbab-ı irfanın yes ve
ızdırabını teşdid eylemişti.

Ekrem Beyin hin-i vefatında 72’nci sal-i hayatında idi. Memleketin düçar olduğu
felaketlere ağlaya ağlaya bu âlem-i faniye veda eylemiştir. Esasen Ekrem Bey’in hemen bütün
hayatı, hazin ve matem içinde geçmiştir, onun ruh-ı ihsas ve müteessiri, bilhassa “Nejâd”
Bey'in ziya‘-ı müelliminden sonra artık bir daha şifâyâb olmamak üzere yaralanmıştı.

“Name-i Seher”, “Naciz”, “Zemzeme”, “Tefekkür”, “Pejmurde”, “Takdîr-i Elhân”,


“Şemsa”, “Muhsin Bey”, “Araba Sevdası”, “Nejat Ekrem” ve nihayet “Talim-i Edebiyat” gibi
muhalled eserlerle âlem-i şiir vadimizde bir nâm-ı ebedî-i payidar kazanmış olan Üstat
Ekrem’in Tevfik Fikret merhumun şu üç mısraı ne güzel takdir eder.

Bülent nasıya, sima-yı zî vâkar deha

Güzide heykel ruhu’l-edeb ki kalbinde

Örür şufezte bir kalp sermedî heyecan.

Üstat Ekrem Hakkında

Bütün atiyye evlâdı, Recaizadeyi rical-i edibemizden biri tanıyacak ve bu suretle tebcil
edecektir. Fakat zatını idrak ve mizayatından bizzat istifade etmiş olan bizler üstat Ekrem’i
tarihi bir edib olmaktan fazla irfan ve vicdanımızın doğrudan doğruya nazım ve müşidi
bulunanlarda ve bunların büyüklerinden tanırız.

Ufulünün sene-i devriyesi başkalarına daima vesile-i tehattür ve tezkar olsun Mahmut
Ekrem’in biz telamizi onu yâd etmek için Allahına kavuştuğu günün ruy-ı mütekabilini
beklemeye muhtaç değiliz. Muhib-i has şair-i azamımızın güzide padişahı Yavuz’a ait şu
beyti Recaizade’ye karşı bizim de biraz musavvir halimizdir:

Nazardan oldu ise dur. Olur mu, hatırdanki irtihaldedir. Nezdimizde her saat?..

Bakiyü’l-Fatiha.

Süleyman Nazif

215
Bu münasebetle Üstat Ekrem’in “Nejad” için şu şiir-i hazinini bir hatıra olmak üzere
derc eyliyoruz:

Yükselt edâ-yı nağme-i rikkat- füzudunu,


Mutrib! Nevâ-yı âhıma benzet Sürûdunu;
Değdirerek cinânıma mızrâb-ı ûdunu;
Mutrib! Nevâ-yı âhıma benzet sürûdunu.

Anlat benim felaketimi, ûdun ağlasın,


Bir âteşîn hurûş ile feryâdı çağlasın;
Kalbi alîli suzeş te’sîri dağlasın;
Mutrib! Nevâ-yı âhıma benzet sürûdunu.

Tasvir-i macerâ-yı firâk ile dinleyim;


Hürmetle ağlayım ona, ducretle inleyim;
Kansın sirşk-i hasrete râhum serinleyim;
Mutrib! Nevâ-yı âhıma benzet sürûdunu

Lütfet, bırak terâne-i şevk u şetâreti,


Göster bana haîkkat-ı i’caz sanatı;
Bir nağme bul ki fikrimi yaksın harâreti;
Mutrib! Nevâ-yı âhıma benzet sürûdunu.

Ağazen okşasın emel-i intihârımı,


Alsın karâr lahn-ı hazînin karârımı;
Bilmezsin âh dağdağ-i inkisârımı…
Mutrib! Nevâ-yı âhıma benzet sürûdunu

Artır hurûş-ı zemzeme-i şu’le-zâdını


Râhumla hem- enîn-i melâl et fu’âdını;
Farz et ki sende toprağa verdik Nejad’ını,
Mutrib! Nevâ-yı âhıma benzet Sürûdunu.
Recaizade: Mahmut Ekrem

(nr. 2973, 31 Kânunusani 1920. S.1-3)

216
BİR BAHS-İ EDEBÎ

“Tasvir-i Efkâr'ın tefrika ettiği “Nasüriddin Şah ve Babîler”i karilerimizin dikkatle


takip etmiş olduklarını gerek tahriren, gerek şifahen vaki olan müracaatlardan anladık. Şiiliğin
“Hubb-ı Ali”den ziyade “Buğz-ı Ömer”i maksat ve hedef ittihaz etmiş olduğuna taalluk eden
neşriyyatımızı teyiden “Genç Bir İranî” Yakup Necef imzasıyla bir mektup aldık. Namını
derhatır edemediğini beyan ettiği bir şair-i Fars’ın şu iki beyitiyle teşvik-i müddei ediliyor..

Büş kest efser kisra-yı öcmera

Bir bad-ı fenadad ve rişte-i cümera

İbn Arabda bir gasb hilat-ı zer âli neyset

Bâ al ömr kin kadimest öcmera

Yani: Hazreti Ömer Acem şahının tacını kırdı. Ve Cemşid’in ırk ve elyâkını rüzgâra
savurdu. Bu kürunlu Hazreti Ali’den hilafetin gasb olunması sebebiyle değil acemin hanedan-
ı Ömer'e garaz-ı kadimdir.

Hafızamız yanılmıyorsa şu iki beyit bir Fars şairinin değil Osmanlı oğlu Osmanlı olan
Kerküklü Şeyn Rıza Talibani'nidir. Türkçe, Arapça, Kürtçe ile beraber Farsî ve bilhassa Farsî
de fevkalade kudret-i inşada malik bir şair olan Şeyh Rıza merhum -sekenesi Türk olan-
Kerkük şehrinde olan mütevellit ve mukim olmakla beraber mensup olduğu Talibani aşireti ve
bu itibar ile zatı Kürt idi. Hususuyla Kürtçe bedi-i işarı en evvel vücuda getiren Şeyh Rızadır.
Takriben on beş sene evet Bağdat’ta rahmeti rahmana intikal etti.

İmzasız

(nr. 2973, 31 Kânunusani 1920. S.3)

217
Anadolu Müşahedat ve Tahasüssatından:

“KARGAH”TA BİR GECE

Toros tepelerini geç vakit aşabilmiş kırık ay havalandıkça solgun solgun ağardı.
Karanlıklar içinde biraz evvel belirsiz duran yolun uzak kıvrantıları da hafifçe seçilmeye
başladı. Ay ışığından dolayı etraf deniz altı gibi donuk ve bulanık tesire büründü. “Kargah”
nahiyesinin sık ve uzun ağaçları da deniz dibi nebatları gibiydi.

Yaklaşırken ağaçların içinden galeyanlı erkek kahkahaları, azgın yaygaralar gelirdi.


Birbiri arkasına boşanan silahlar arasında yine gülüyorlar, bağırıyorlardı:

-Çaldırı çaldırıverdik mi? Daha babam! Gibi ancak yarısı anlaşılan muhavereler
ağızlarında sendeliyordu.

İçinden ölüm de çıkabilecek olan bu ağaçların yanındaki hanın önünde sersem bir
üzüntü ile durduk. İçeriden beygir kişnemeleri ve türlü türlü boyun çıngıraklarının şıkırtısı
geliyordu.

Bizi ağalardan biri evine misafir edecekti. Tüneklerine çıkan horozlar gibi yan ve
zahmetli bir merdivenden selamlık katına yapışık kalasa çıktık. Odamız, duvarlarının
kerpicine boyasız tahta raflarla isli dolaplar gömülü ince uzun bir yerdi. Tavanı kerpiçlerin
altına serili esmer hasırları tutan sıra sıra yuvarlak direklerden ibaretti. Bir de sert renkli kaba
seccadeler vardı. Üç pencerenin önündeki sedire oturduk. Küçücük bir rafın üstüne tünemiş
lamba muhâtablarımızı bile buğu içinde gösterecek kadar fersizdi. Odaya ışıktan ziyade sükût
ve melal sindiren tasavvufi bir çilehane şulesi gibiydi.

Yataklarımızı sessiz sedasız yaparlarken dizüstü oturan ev sahibi:

-Günahı boynunuza açsanız deyiverin! Dedi

Aç degil fakat susuzduk

-Bu tabancalar neden atılır? Günde bir (Silik) var! Diye sorduk. Bize biri yazın:

-Bu sinekler neden bu odada çok ve vızılıyor. Diye sorsa nasıl tabii bir cevap verirsek
ihtiyade:

-Künde böyle atılır! Delikanlılar! Dedi

218
Başparmaklarını belindeki şal kuşağa asmış da ayakta duran kırmızı mintanlı ve bol
şalvarlı bir adam, soluk benzinde gözleri cam kırığı gibi parlayan düşük siyah bıyıkları
gölgelerle büsbütün büyük gözüken bir adam:

-El uşağı bu! Delikanlının hepsi de bu sütü bozuklar gibi çıkmaz a! Dedi.

Bu bağıranlar meğer bir içki meclisinden dönüyormuş…

-Burada da çok içerler mi? Dedim

-Frenk gibi Rumların gayet yüksek gradlı keskin rakılar çektikleri bir yere bu kadar
yakın bir nahiye kendini içkiden tabii zor koruyabilecekti. Bilhassa dünyayı başka türlü gören
iki nesil!..

Eskiden tek tüktü ama seferberlik çoğalttı! Dediler. Anlattıklarına göre cepheye giden
kıtalar beraberlerinde hayli fahuş, hastalık ve ayyaşlık getirmişler. Bu sulak nahiye Bolu'ya,
Ulukışla’ya sizi yetiştiriyor. Bu çiftçilik yüzünden ahâlîsinin geçimi de hayli yolunda.
Döşeklerin en rahatsızlarından birinde uykuların en rahatını uyuduk.

Sabahleyin kalktığımız zaman üç pencereden üç çatal ışıkla birlikte kaynayan sütün


kokulu buğusu havayı dolduruyordu.

Yanında ki sofada ev sahibi bize kendi eliyle böreklerden kaymaklardan tavuk


kızartmalarından koyu pekmezlerden bir sofra hazırlamış.

-Kusura bakman köy işi bu kadar olur! Diye de özür diledi. Bir saç mangalın yanı
başına bağdaş kurduk.

Dün akşam uzunca çubuğunu “ah” çeker gibi seslerle içen ihtiyar kör arana arana bize
kadar geldi. Bu adam ev sahibinin kardeşiydi. Yanlış telaffuzlu ağıtlar doldurduğu
muhaverisini tercî‘-i bendden bir takım beyitlerle söylüyordu. Böyle bir köyde bunları nasıl
öğrendiğine hayret ettim. Yalnız güldü ilminin sırrını bir türlü açmadı. Vaktiyle mektebe
hocaya gitti deseniz öylede değil! Çünkü anadan doğma körmüş.

-Bari bir resim çıkarsak, yadigâr kalır!

Diye teklif etti. İhtiyar amma yine telaşa düştü:

-Ben dünyayı görmedim dünya da beni görmesin! Dedi. Adeta tehlikeden kaçan dört
ayaklı bir mahlûk gibi elleriyle dizleriyle kuzu kuzu duvarlara doğru kaçtı.

Köylüler: İlahi emmi! Diye gülüştüler! Fakat ne kadar acıklıydı! Bu teklif yüriğinde
kim bilir hangi uğuşuk kırgınlığa ve hicaba dokundu?

219
O gülenlerden birine yavaşça dedim ki:

-Şu âmâdan ibret almalı! Gözleri yokken bile çoğunuzdan fazla görgüsü bilgisi var!

-O kör olduğundan öyle çokbilmiştir. Biz günde tarlaya varırız. O imamla muhtarla
oturur. Onun için kulak dolgunluğu var!.. Dedi. Ya Rabbi biraz ilim öğrenmek bir köyde iki
göze mi bedel?

Tarlada deyince acaba bir Anadolu köylüsü ne anlar! Bunu onun gözleriyle görüp
onun beyniyle düşünmeli!

Anadolu da tarla hala kudretini kırmaya güç erişmez bir müstebit sahib-i tımar gibi
azemetli! Şu köylüler bezgin öküzelrin arkasında iki büklüm gezmeye ve boğazı tokluğuna
ona hizmet görmeye mahkum azad kabul etmez mahluklar!.. Bu toprak yüzlerce nesli emrine
ram etti. Her birine diyet olarak birer avuç zahire dağıttı. Onun cefasından yalnız körler
muaftı.

Anadolu’ya tembel demek ne kadar yanlış! Buralarda nihayetsiz kol kuvveti sarf
ediliyor. Fakat heyhat heyhat makine zuhur edilenden beri el emeği elektrik fanusu yanında
yağ kandili gibi kaldı! Bu köylerin kanun-ı esasisi makine olacaktır!.. O gelmeden bunlar
hürriyeti tadamayacaklar…

Mihman-perverliklerine teşekkür ederek ayrıldık. Para, hediye istemiyorlardı.

Yol kenarından akan subaşına baldırları çıplak şalvarlı kadınlar çömelmişler çamaşır
yıkıyorlardı. Bizi gördükçe avcıdan kaçan hayvanı bir ratlaşla sıçraşıp sıçraşıp çit aralarına
saklanıyorlardı. Yüzlerini gizliyorlardı. Yalnız baldırları kendilerinin değilmiş gibi yine açık
duruyordu.

Tam kalkacağımız sırada dün akşamki kırmızı mintanlı adam elinde koskoca bir
karpuzla koşmaya başladı:

-Şunu da bari yolda yersiniz! Diye uzattı. Bahşiş kabul etmedi.

Arkadaşlardan biri:

-Ne fedakâr adamlar! Deyiverdi

O sırada ise beriki:

-Efendi şu sizin tomofil beni de Niyde'yecek atıverme mi ki? Diye adeta on karpuz
bedelini istedi…

Onu da alıp yollandık.


220
Ruşen Eşref [ÜNAYDIN]

(nr. 2976, 2 Şubat 1920. S.3)

221
KAFKASYA’DA BİR CEVELAN

Üçüncü Mektup

Batum 24 Kanunuisani 1920

Vapurda kulağıma Batum Müslümanları taraf taraf olmuşlar fısıltısı gelmişti. Rıhtıma
ayak bastığım zaman buranın efkâr ve temâyülat-ı siyasiyesi hakında bundan fazla hiçbir şey
bilmiyordum. Sormakta istemiyordum. Her şeyi mahallinde tetkik etmek görüp anlamak
sorup öğrenmek arzusunda idim. Ziyaret ettiğimiz memleketin halkına hiç olmazsa bir ihlâs
ve hayırhahı medyunuz. İstanbul’a gelen Garb gazetecilerinin Beyoğlu'a inip Müslümanların
ahvalini köprünün karşı cihetinden tahkik etmelerini hiç birimiz af etmiyor, tabii biz de
hariceden işiteceğimiz dedikodular üzerine müstacel bir hüküm verecek olursak bir kısım
halkın hususuyla dindaş bir kısmın iğbirârını celb ederiz.

Daha ilk günden sağdan soldan birçok malumat alıyordum. Henüz bu işittiklerimin
derece-i vüsuk ve şümulunu vuzuh ile takdir ve tayin edecek halde değildim. Zihnimde bir
tereddüt bir mübhemiyet vardı. Akşamüstü Batum'da çıkan Türkçe gazeteleri süzüyordum.
“Saday-ı Millet”de “İslam-ı Gürcistan”a karşı şiddetli bir lisan kullanıyor. İslam mektebi
hakkında evvelce yazılmış bir bende cevap veriliyordu. “İslam-ı Gürcistan’ı” da “Sada-yı
Millet”e en muhkir tevcihatı ipzal ediyordu. Burada da payitaht gazetecilerince pek de meçhul
olmayan bir meşatemeye müsadif oluyordum. Bu iki sayfa karşımda Müslümanlar arasındaki
iki hasmane cereyanın bir aynası idi. Mamafih her ikisininde efkâr-ı umumîyeye ve bahusus
ahlak-ı umumiyeye tercüman olabildiğine kani de olamıyordum.

“İslam-ı Gürcistan’ı”nın “İslam Mektebi” için evvelce yazmış olduğu fıkrayı


buldurdum. Bunda muallimlerden birinin Gürcü Müslüman çocuklarını zehirlediğinden
Türkçülük ve Turancılık mefkûresine imâle etdiğinden bahis ediliyordu. Muharrir şuna itiraz
ediyordu:

“Biz Türküz! Türk padişahı bizim padişahımızdır” dinlemeyecekti. Bunu telkin etmek
çocukları zehirlemekti. Milliyetlerini mahvetmekti.

Verilen cevapta mektebin şakirdanı sırf Gürcü olmadığı üç yüz yirmi beş mevcudun
ancak yüz otuzu Gürcü diye mukayyed bulunduğu diğerlerinin Türk... Laz... Ve İbrani olduğu
söyleniyor. Gürcü’ye Türklük isnad olunamayacağı şüphesiz ise de Türk’e ve Acem’e de
Gürcü denilemeyeceği dermeyan ediliyor. Fakat cümlesine Müslüman olmaları itibarıyla

222
Halîfe-i Müslimîn olan Türk padişahından bahsedilebileceği ve her hafta her camiide namına
hutbe okutup gerek kendisi gerek askeri için dua edilmek icap ettiği ima olunuyordu.

Bu münakaşadan anlaşılıyordu ki burada Batum'da Müslüman cemaatleri arasında


“kavmiyet, milliyet, din, devlet” mücadelesi şiddetli hükmeferma. Benim de mesmuatım bu
merkezde idi. Batum'da iki cereyan vardı:

Müslümanların bir kısmı kavmiyetci olup Gürcüstanla, diğer kısmı islamiyetci olup
hilafet ve saltanatla birleşmek taraftarıydı. Fakat her ikiside memleketlerini doğrudan doğruya
ilhak etmek istemiyor, muhtariyetle idare olunmasını iltizâm ediyor.

Her iki tarafın mümessillerini tahkik ederek birer birer ziyaretlerine gittim. Esasen her
ikisinin birer komitesi birer cemiyeti birer içtimagahı vardır. Ziyaretten evvel İslam
Gürcistanı'nın matbu programını da elde etmiştim.

Bu programın birinci maddesinde bu cemayete “İslam Gürcisanının Tahlisi Cemiyeti”


namı veriliyor. Müteakib maddelerde maksatlar tasrih ediliyor:

“Tahlis Cemiyeti'nin maksadı islam Gürcistanı'nı vasi bir muhtariyetle Gürcistan


Devlet-i Cumhuriyesiyle tevhid ederek Gürcistan’ın vahdet-i siyasiyesini temin ve tesis
etmektir.”

“İslam Gürcistan’ı Gürcistanın bir uzv-ı lâyenfekidir.”

O nizamenameye göre İslam Gürcistanı’nın parlementosu umur-ı dahileyesinde


istiklali olacak, yalnız harbiye maliye hariciye posta ve telgraf demir yolları ve gümrük
işlerinde Gürcistan Devlet-i Cumhuriyesiyle müşterek bulunacak…

İslamiyetçilerin gaye-i emeli ise Ardahan ve Kars livalarıyla beraber hilifet-i islamiye
ve saltanat-ı osmaniyenin taht-ı himayesinde bir muhtariyet-i idariyeye nail olmaktır.

Komitecilerin en müfrit mümessili “Mehmet Bey Abaşidze”dir. Türkçe de hanedanına


“Sancak Beyoğulları” deniliyor ki Gürcücesi “Abaşıdze”imiş. Tayin ettiği saatte
komitelerinin merkezinde ziyaretlerine gittim. Burası Müslüman Gürcülerin bir nevi
şehbenderhanesi gibi bir yerdir. Eski şuray-ı ümmet idarehanesinin hal ve şanını hatra
getirecek bir mahal biraz ondan daha karışık biraz ondan daha fakirane. Komite anlaşılan
efradın resmî devairle işlerini teshil edecek bazı vasaite tevessül ediyor. Cemiyetin vasıta-i
neşr-i efkârı da orada tahrir ediliyor. Nezafetten epey uzak koridorlarında bazı derdemendan-ı
ümmet ellerinde bazı matbu kelimelerle muvaşşah kagıtlar kimi kāim, kimi calis beyin
teşrifine muntazardı.

223
Mehmet Bey Abaşıdze bizim şarkın ihmalkârlığı icabı vakt-i muayyende gelmemişti.
İkinci defa uğramak icab etti.

Yarım saat sonra bir daha uğradığım zaman orada idi. ”Meddi” cüsseli, müheykel
ellilik bir zattır. Gariptir ki Gürcülük davasında olan bu zaat Gürcü evsâ-ı örfiyesini pek haiz
sayılamaz. Kendisinde Lazlara mahsus vasıflar galiptir. Mesela Gürcüler iri kara gözlü yağız
çehreli siyah saçlı olduğu halde Mehmet Bey Abaşıdza sarı benizli ve saçlıdır. Beni
mültefitâne kabul etti. Türkiye’de tahsil etmiş olduğu için lisanı burada bir istisna teşkil
edecek derecede düzgündür. İstırâden arz edeyim ki Abaşıdezeler ve mahdud taraftarları yani
Türkler’i istemeyenler hep Türkiye de bulunmuş memur, zabıt, doktor olarak hizmet etmiş
insanlardır. Şiddetle İslam tarftarı olanlar ise hemen umumiyetle Türkiye’den, muhayyel-i
vatandan kırk sene mehcur kalmış kimselerdir.

Mehmet Bey Abaşıdze ile konuşmaya başladık. Maksatlarını en açık lisanla izah etti.
Matbu nizamnamedekilerini tekrar etti.

Lakırdıyı maarif cihetine nakil ettik. Terbiye-i diniye taraftarı göründü. Fakat bunun
için Türkçeden ziyade Arapçaya lüzum gösterdi. Dağıstan da hazreti Ömer (r.a) zamanında
222 sâl-i hicrisinde Azerbeycan Fatihi “Süraka bin Amr” tarafında memur edilen “Bekir bin
Abdullah” ve “Abdurrahman bin Rebia” tarafından feth ve ahalisine dîn-i islam telkin
olunmuştu. Emeviler ve Abbasiler oralara ve bütün Kafkas memleketine dört buçuk asır
hüküm sürmüştü. Bu medet zarfında Dağıstan’da Arap lisanı üzre tedrisat yapan medreseler
açılmıştı. Bunlar hala devam ediyorlar ve buranın mollaları ve tahsil görmüşleri kendi
aralarında Arapça muhabere ediyorlardı.

Mehmet Bey bunları ima ederek “Dağıstan da olduğu gibi bizde de niçin olmasın?”
Dedi. Tabii Dağıstan’a Arapçayı lisan-ı tedris olaarak kabul ettiren müthiş ordular bugün
mevcut olmadığı Batum’un bugün Arabistan’la hiçbir münasebet-i iktisadiye ve İçtimaiyesi
bulunmadığı için Mehmet Bey’in arzusu kabil-i tahkik değildir. Fakat kendisini düşündürmek
için bir iki noktayı istizah ile iktifa ettim.

Batum sancağında birçok Türklerin bulunduğunu Ardahan, Kars ve ekseriyetle Ahıska


taraflarında Türkçe konuşulduğu “Acara”larda bile Türkçenin müstamel olduğunu işitmiştim.
Kendisinden bunun doğru olup olmadığını sordum, tasdik etti. Anadolu, Azerbaycan ve
İstanbul’la Batum’un vasî muamelât-ı ticareyesi olduğunu da kabul etti. Bunun üzerine
Türkçe’nin Batum mekteplerinde nasıl bir mevkı işgal etmesi lazım geldiğini sordum. “Onu
da lisan olarak okusunlar” dedi.

224
Terbiye-i diniye Arapça olacağına Türkçe ile olsa hayırlı olmaz mı? Bu suretle
çocuklar her iki lisanı fena öğreneceklerine birini olsun mükemmel tahsil ederler.
İstimezacında bulundum. Azerbaycan hükümetinin de İstanbul’dan atmış yetmiş muallim ve
muallime celbettiğini hatırlattım. Meseleyi başka bir vadiye saptırarak cevap verdi:

-Bilmem ki İstanbul’un da kendisine kifayet edecek muallimeleri var mı? Anadolu


mektepsiz muallimesizdir sizin kendinizin elli bin muallime ihtiyacınız var.

Bu bir hakikat idi. Fakat Arapçanın tahsil-i iptidai ve talide esas ittihaz edilmesini
haklı ve mümkün gösterecek bir sebep değildi. Her halde burası içinde yirmi otuz muallim ve
muallimenin bulunabileceğini söyledim. İlerisi için de bizim darülmuallimlerimizden istifade
edilebilirdi.

Mehmet Bey komiteci olmakla beraber İslamiyetçi de olduğunu göstermek için


padişahlardan bir ikisinin vaktiyle tasavvur ettiği gibi umum Anadolu’nun da lisanı Arapça’ya
kalp edilseydi ne iyi olurdu? Diyerek hayıflandı. Sonra Türkçe’nin ihtiva ettiği Arabî ve Farisî
lügatları ve kaideleri sebebiyle pek güç bir lisan olduğunu ve inkişafe kabiliyetsiz
bulunduğunu ortaya sürdü.

-Biz şimdi münakaşa etmiyoruz, dedim. Bunun için müsaadenizle düşündüğümü arz
edeyim. Arapça’nın Türk âlemine intişar edememesi tarihi bir hakikattir. Yavuz gibi
padişahlarımızın meramına rağmen bu emel tahkik edemedi. O halde bu neticeyi zaruri ad
etmek icap eder. Türkçe’nin güçlüğüne ve istidadına gelince bendeniz lisan işleriyle iyice
iştigal etmişim ve kanaat getirmişim ki Türkçe diğer lisanlardan daha güç değildir. Pek güzel
bir istidad-ı inkişafı da vardır. Diğer iki lehçe gerçi Türkçe’nin bazı kuvvetlirini tahdid ettiyse
de ona vasi bir kuvve-i inkişafiye verdi.

Söz bundan başka bir sahaye intikal etti:

İslam-ı Gürcistan’ı kendi kendine yaşayabilir mi?

Mehmet Bey’e göre: Gürcistan gayr-ı kabil-i inkisam bir küll imiş. Sonra Türkiye’nin
kendisi mahvolmuş, bitmiş. Kafkasya’nın vazife-i idaresini nasıl deruhde edebilir?

Buna mukabil bendenizde bazı şeyler sordum:

-Bugün “Daniken” şiddetli muharebat ile uğraşıyor. Bunun içinden ya mağlup veya
galip çıkacak her iki halde Kafkasya cumhuriyetlerinin akıbeti ne olacak? Birde el-yevm bir
kuvve-i işgaliye var. Ona karşı da nasıl hareket edilecek?

225
Mehmet Bey düşündü ve çehresi hafifçe sislendi. Sancak Beyzade bu ihtimallerin
üçünü de iftihamı müşkül gayet haternâk avâkıbla mâlî görüyordu. Çarlık müdafiinin galip
gelmesi Rus hükümetinin teydi demekti. Mağlubiyeti ise zadegânlık hukukunun mahvı ve
hususi servetlerin tarumar edilmesi hükmünde idi. Kuvve-i işgalyenin ise kolay kolay
“Batum” limanını terk edeceğini ümit etmiyordu.

Suret-i umumiyede “Rostof” ve “Dağanruğ” şehirlerinin sükûtu “Odessa”'nın


tehlikede olması, gönüllü ordu denilen “Danikin” ordusunun dört kısma parçalanması
Dağıstan hadisatı cenub-ı garbiye müteallık şâyiât-ı istihzariye tahlis cemiyetinin nâsiye-i
ümidini buruşturuyor.

Muhalif parti onları Gürcistan'dan mebaliğ-i azîme kabulüyle itham ediyor. Mehmet
beyin emri altında Gürcistan’ın iki otomobili vardır.

Mehmet Bey Osmanlı işgali esnasında bilmem nasıl bir siyasi meznuniyet ile ve fena
bir politika icraatından olarak Trabzon’a bütün ailesiyle hatta ihtiyar validesiyle beraber nefy
edilmişti. Bilâhare oradan firara muvaffak olmuştu. Komiteciliğe atılmasıda ondan sona
başlamış imiş!

Görülüyor ki Arnavutluk’ta Kürdistan'da Arabistan’da olduğu gibi burada da bir


merkeziyetçilik şiddetli bir isibdad tatbik olunmuş ve hiç iyi bir netice vermemiştir. Çünkü bir
sancak beyzade dilgir edilmemiş olsaydı bugün Batum’da efkâr-ı siyasiye şüphesiz başka bir
renk kesb edecekti.

Diğer bir mektubumda İslamiyetçi partinin fikir ve emellerini izah ederim.

Ahmet Cevad

(nr. 2980, 7 Şubat 1920. S.2)

226
EBUBEKİR HAZIM VE KÂZIM BEYLER

Dünkü nüshamızın kabinede icra edilen tavsiyeden bahsolan kısm-ı mahsusunda şayan
teessüf bir yanlışlık olmuştur. Dâhiliye Nezaretine Bursa vali-yi muktediri Ebubekir Hazım ve
Adliye Nezareti'ne de baş müddei umumi Kazım Beylerin tayin kılındıkları Bâbıâlî
muhabirimiz tarafından heber alınarak gazeteye derc edilmek üzere o yolda bir fıkra kaleme
alınmış idi. Fakat Meclis-i Mebusan’da aynı mesele hakkında icra-yı tahkikat eden
muhabirlerimize hükümetle tasfiye mesayilini müzakere eyleyen grupların son dakikada
Adliye Nezareti'ne mahkeme-i temyiz riyasetinden mütekâit Osman Bey’in ve Dahiliye
Nezareti'ne de Beyrut vali-yi esbakı İsmail Hakkı Bey’in tayinleri hususunda itilaf ettikleri
bazı mebuslar tarafından temin olunmuş ve bundan da heyet-i hükümetle heyet-i mebusan
arasında ittihaz kılınan son karar olması zehabı husul bulmuş olmakla malumat-ı sahihayı
muhtevi fıkra ibtal edilerek gazeteye derc edilmemiş ve şu suretle pek ziyade teessüfümüzü
mucib olan yanlışlık vuku bulmuştur.

Dün haber aldığımıza göre Ebubekir Hazım Bey Makam-ı Sadaret'e keşide ettiği bir
telgrafta Dâhiliye Nezareti'ni kabul için bazı kuyud-ı ihtiraziye serd eylemiş diğer taraftan
Sefa Bey’in dün rahatsızlığı hasebiyle makam-ı memuriyetine gelememesi mir-i muma-ileyin
de Hariciye Nezareti'ni kabulden istinkâf eylediği rivayetini şuyu’una sebebiyet vermiştir.

Adliye Nazır-ı Cedidinin Vazifeye Mübaşereti

Adliye nazır-ı cedidi sabık müddei umumi Kazım Bey dün öğleden evvel makam-ı
nezarete gelerek memurinin tebrikâtını kabul etmiş ve vazife-yi cedidesine mübaşeret
eylemiştir.

Adliye Nazır-ı cedidi dün kendisini ziyaret eden bir muharririmize:

-Şimdi meclise gidiyorum henüz söyleyecek bir şey yoktur. Cevabını vermişlerdir

İmzasız

(nr. 2983, 10 Şubat 1920. S.1)

227
Perşenbe Hasbihalleri -3-

HÂLÂ O MARAZ!..

Nişantaşı, 12 Şubat 1920

Bağdat’ın İslam’a hediye ettiği Maruf Er-Resafi beş sene evvel bir gün bana demişti
ki: “Bu muazzam Osmanlı padişahlığı Ziya Gökalp’ın bir nazariyesine birden bire kurban
gidecek.”

Garbın büyük şairini o zaman tekzib etmemiştim. Şimdi ise va esefa ki tasdik
ediyorum.

Ziya Gökalp gibi aylardan beri dar u diyarından mechur bir adama bu sırada tevcih-i
itab etmek istemezdim. Fakat sabr-ı Eyyub'u bile mecbur feryat edecek münasebetsizliklerde
inat edildikçe, mukaddesatının kitle-i enkâzı önünde ağlaya ağlaya düşünenlerin tahammülü
de sad-çâk olmak zaruridir. Romalı vatanperver hatibin bir müstebid-i muannide dediği gibi,
sabrımızı ne vakte kadar suistimal edeceksin?

Eğer Genç Yolcular mecmua-i mevkutesinde intişar etmiş bir nüshasını görmeseydim
inanmayacaktım. İttihat ve Terakki merkez-i umumiyesine vakitli vakitsiz ve fakat daima
münasebetsiz vahiyler indiren mütenebbi şimdiki mütalaa iğtirabını şu sözlerle hem tesliye
hem tebrik etmiş.

Felaket İçinde Teselli:


Çoban kaval çaldı, sordu bülbüle:
Sürülerin hani? Ovam nerede?
Bülbül sordu bağrı deşik bir güle:
Kırık sazım hani? Yuvam nerede?
Ağla çoban, ağla. Ovan kalmadı!
İnle bülbül inle yuvan kalmadı!
Çoban dedi: Sürülerim hep kaçsa,
Bir sürüm var kaçmaz, adı: Türk ili
Bülbül dedi: kış ruhuma kar saçsa,
Bir sözüm var susmaz adı halk dili.
Sevin çoban, sevin ilin saf kaldı!..
Öğün bülbül, öğün dilin saf kaldı!...

228
16 Teşrin-i evvel 1335

Ziya Gökalp

Ziya Gökalp Bey de şüphe ve inkâr etmez ki teselliyetini terennüm ettiği felaketin en
büyük başlıca amillerinden biri şu uğursuz mısraların altındaki imzanın sahibidir. Neşide de
hüzün ve nedametten zerre kadar eser yok. Bilakis tefahür ve gurur yükseliyor. Son Versay
müsalahanamesini Almanya meclis-i milliyesinin tasdik etmeye karar verdiğini Mösyö
Clemenceau ilk haber aldığı zaman buna 49 seneden beri muntazır idim demiş. Ziya Gökalp
Bey de Türkiye’nin şu haline merkez-i umuminin peygamberliğine çıktığı günden itibaren
intizar etmiş olduğunu bu konuşmasıyla serahaten itiraf ediyor. Hem intizar hem say!.. Üç yüz
milyon İslam ve bu kadar Osmanlı Müslümanı istediği kadar sepuş-ı matem olsun. Ziya
Gökalp bu kapkara günleri tahayyül ettiği, istediği ve husulüne bütün kuvveti ve bütün
arkadaşlarıyla çalıştığı bir istikbâlin fecr-i mesudu suretinde görmek ve göstermekle
mahzuzdur. Bu hazzını ifşa etmeye bile lüzum görmüyor. Vicdanı o kadar azabtan hali ve o
kadar mübahidir.

Ziya Gökalp istediği surette ictihat edebilirdi. Fakat kuvve-i müderrikesi ve ruhu
bulunduğu İttihat ve Terakki'nin merkez-i umumiyesiyle bu merkeze istinad ve taaabbüd eden
hükümet mezamuhale erkânı artık bilerek mi bilmeyerek mi bilmiyorum? O tehlikeli
hayaletperestin arkasında aşk ile şevk ile tepinip durdular. Her şirketin her cemiyyetin ve her
daire-i resmiyenin vezaifini bu biçâre dima tayin ve tanzim ediyordu. Nahiye meclislerinden
mecâlis-i teşria kadar her yerde yalnız Ziya Gökalp’in arzusu ve emri hükümran oldu. Bazıları
Osmanlı tarihinin ilelebet yüzünü kızartacak ve karartacak olan kanunları merkez-i umumiye
Ziya Gökalp imla eder, o vaktini hükümetle kuvve-i teşriiye bu merkezden telakki-i emr
eylerdi.

Matemlerine ağlamakta olduğumuz evvelkilerin matemimize ağlayan sekinesi işitsin,


Ziya Gökalp’i hem müteselli hem memnun eden hadise Türk ilinin ve Türk dilinin saf
kalmasıdır. Yani Türk olmayanların bizden ayrılmasını savunmaya öğünmeye layık bir vaka-i
mesuda suretinde görüyor.

Bu zilal-i meşum ile malul olan aynı şahıstır ki Trablusgarp’ı güya müdafaa için
muhalat ile penceleşmeyi hükümet tabı’a – evet tabıasına bir zaman emretmişti. Panislamizim
ile Panturanizmi müvazi surette yürütmek için devletin siyasetini ve hazinesini tarumar etmiş
olan yine bu adall-i dallin idi. Ne kadar meşur olduğunu bilmem fakat açıktan açığa görülüyor
ki inkilaptan bir iki sene geçer geçmez şaşkın, çılgın, habis bir kast-ı imha, Osmanlı heyet-i

229
İçtimaiyyesinin mevcudiyetini kemirmiş nihayet bu günki hâle isâl etmiş bayraklarının
üstünden bir dakika güneş eksilmeyecek kadar çar-ı ikdar-ı âlemde toprakları ve tebası
bulunan devletler bile bir karış arazi için bir ordu fedâ etmeyi göze alırken bizim içimizde,

Sevin çoban sevin ilin saf kaldı!.

Teraneleriyle parçalanan vatanımızın giden aksamını pür-şevk ve şadi teşyi eden


ucubeler yetişiyor.

Hem ne diyar! Ne yerler! Aradaki revabıt-ı vicdaniyeyi bu kadar hadisât-i mehinana


bile kırmaktan âciz kırılmak şöyle dursun hâlâ ve her gün bir kat daha takviyyet-yâb oluyor.

Tekrar ederim ki kendini müdafaadan aciz ve âtisi meçhul bir biçare için bu kadar
söylenmezdim. Fakat Hân-ı Yağma’dan kaptıklarını ötede beride tebzir ederek aslına rücu’
etmiş yani safru'l-yed kalmış. Bazı vatansız derbederlerin İttihat ve Terakki'ye hasr-ı ümit ve
hasr-i intizar etmekte oldukları bugün bile görülüyor. Hiçbir kuvvet ve cereyan yoktur ki
İttihat ve Trakki’nin enkazı ve pesmandegânı onun arasına sokularak oradan pis bir menfaat
cerh etmek istemesin.

Pek çok teessüf ederimki, o tufeylîler arasında birçok genç de var. Tanzimat'ı takip
eden senelerden inkilap-ı ahire kadar şebâb-ı münevver, memleketimizde her terakkiye hakiki
ve samimi bir pişiva olmuştu. Bir zamanki gençlerimizin azmi önünde en kahir istibdâtlar
titrerdi. İttihat ve Terakki merkez-i umumiyyesinin tesmim etmiş olduğu vicdan-ı şeban ise
bugün en katil bir dalâlın mürevvici, müdafi oluyor.

Süleyman Nazif

(nr. 2991, 19 Şubat 1920. S.1)

230
AÇIK MEKTUP

Feylesof Rıza Tevfik Bey Efendi’ye

Heyet-i Ayan Azasından Bey Efendi,

Mensup bulunduğunuz heyet-i teşriiyenin Salı günkü müzakeresi esnasında “Zevzeğin


biri millet-i harb-i umumîye bile bile ve seve seve girdi.” Demiş. Hayır, “Seve seve değil,
söve söve girdi.” Suretinde bir hevfe gizi işittim. Her nedense bir müddetten beri “Takvim-i
Vakayi” okuyamıyorum. Diğer gazetelerde de gözüme ilişmedi. Eğer bu söz Filhakika sizin
dehanınız sudur etmişse- ki etmiş olduğundan hiç şüphem yoktur- beni bir iki dakika
dinlemek mecburiyet-i âhlakiyesine nefsinizi ilkâ etmişsiniz demek.

Herkes bilir ki bir şeyi işitir işitmez makbulunu, mabudunu, tahkik ve tedkik etmeden
elinize, dilinize dolamak pek eski ve marazi âdetinizdir. Geçen sene ilk defa Heyet-i
Vükela’ya dâhil ve yine ilk defa Millet Meclisi’nin huzuruna sait olduğunuz zaman,
mütarekenamenin metnini bile bir kere okumadan oraya söz söylemek için gelmiş olduğunuzu
birbiri üstüne kırdığınız potlarla ispat etmiştiniz. Senelerce süren mebusluğunuzda kabineyi
bir kere de vermemişsen nazırlığınızın ilk muvaffakiyeti mensup bulunduğunuz heyet-i
hükümeti düşürmek olacaktı. “Takvim-i Vâkayi” sayfaları meydandadır. Eğer şura-yı devlet
reisi Damat Şerif Paşa, hâriciye nazırı Reşit Paşa, dâhiliye nazırı Mustafa Arif Bey
yekdiğerini mütâkip tamir-i (Silik)… sizin hatalarınızı tamire Feylesof Rıza Tevfik Bey
Efendi… Müsareat etmemiş olsaydılar, Tevfik Paşa kabinesi zevzekliğin bir hamlesiyle bazen
ah Teâli yıkılıp gidecekti.

Keşke Hakkımda başka bir sıfat istimâl edeydiniz. Herhal ve ihtilâfa rağmen ilim ve
irfanınıza hürmetim vardır. “Zevzek” Kelimesini bu suretle hatırlarala getirmenizi yine sizin
şeref ve gayretiniz namına pek ziyade arzu ediyorum. Çünkü ve insafınız da itiraf eder ki
havâas, hem avam nezdinde bendenize tevcîh buyurduğunuz kelimenin medlûliyle pek ziyade
meşhursunuz. Bu sıfatı isminizle redif-i gayr-ı addedenler de var, hem de oldukça çok. O
kelimenin işaret ettiği haslet, otuz seneye müstecaviz zamandan beri sizin taht-ı inhisârınızda
bulunuyor. Bu sözün adeta müsecel ve mübeccil bir hakkınızdır. O kadar ki bir adam
gerçekten zevzek olmak isterse, izninizi almadan arzusunu tatmin edemez. Ederse bir nevi
hayırsızlık etmiş olur. Tütün kaçakçılarının ruz-ı idaresi karşısındaki hâl ve mevkileri gibi!...

Müsadenizle bir şey sual edeceğim: Şura-yı devlet reisi iken suret-i resmiyede iştirak
ettiğinin heyet-i sulhiye ile Paris’e gitmiştiniz. Oranın ek gazetelerine “Hilafet-i İslamiye”
hakkında bazı beyanatta bulundunuz. Terevvuhatınızı neşreden gazetelerin muhteviyat

231
hatıralarında ve nüshaları da ellerdedir. Öyle şeyler ağızdan çıkmak şöle dursun, hatır ve
hayale getirmek için insanın aleladele değil, Frenklerin dediği gibi (Phenomenal, genial)
surette zevzek olması icap eder.

Bakî-i Cenab-ı Rab hükmünden zat-ı hekimanenize temennî-i afiyet ediyorum


efendim.

Süleyman Nazif

(nr. 2993, 21 Şubat 1920, s. 2)

232
BİR MÛCİB

Genç yolcular mecmuası müdirü Mehmet Servet Bey’in istizahını bugünkü Tasvir-i
Efkâr'da görüp okudum. Hala O Maraz hasbihalini bana yazdırmış olan manzumeyi Mehmet
Servet Bey’in müdiri bulunduğu mecmuada görmüş ve oradan nakletmiştim. Han-ı
Yağma’dan kaptıklarını öteden beriden tebriz eden tufeylileri kaydederken Mehmet Servet
Bey’in ne şahsi ne nâmı hatırıma geldi ol şahsı ile şerefyab-ı muarefe değilim. Saniyen ismini
de bu istizah münasebetiyle Tasvir-i Efkâr’dan öğrenmiş oluyorum.

Mehmet Servet Bey hakkında hiçbir su-i zannım yoktur. Su-i zan bulunmadığı yerde
hüsn-i zannın vücudunu ahlak emreder. Ziya Gökalp Bey’in yaran-ı vicdanına bezl-i temenni
ettiği sırada Genç Yolcular müdirinin adı işitilmemesi de ispat eder ki Servet Bey o tufeylilere
arasına karışmamış.

Bu münasebetle Mehmet Servet Bey’den ben de hayrhane bir istizahta bulunacağım.


Koca Osmanlı padişahlığının ciğerlerimizi yakacak surette parçalanmasına karşı sevinmek ve
öğünmek tavsiye eden o manzumeyi neden mecmuasının sahifelerine derc etti. Ve madem ki
derc etti neden zirine bir iki satır takbih ve telehhüf ilave etmedi?...

Biz Mehmet Servet Bey gibi gençlerimizde vatan-ı Osmanî için daima çarpar bir yürek
daima ağlar bir göz görmek isterdik. Sakf-ı müşterek altında yaşadığımız yabancı asırların
hay ve huyu şâdımanisi karşısında bizi müteselli edecek şeyler Genç Yolcular müdiri gibi
hassas vatandaş ve ırk ve dindaşlarımızın eninleri ve gözyaşlarıdır.

Bu münasebetle şunu da söyleyeyim ki, Ziya Gökalp’in manzumesi o kadar


felaketlerden sonra ve mahbus bulunduğu Malta Adasında dört ay evvel yazılıyor. Ve suret-i
mahsusada İstanbul’a gönderiliyor. Hem gönderiliyor hem neşr ettiriliyor. İtiraf-ı zünub ile
istiğfâr beklediğimiz bir ağızdan gurur ve tefahür yükseldiğini görmek bize tahammülşiken
geldi. İşte o hasbihal bu sebeple yazılmıştır. Yoksa vatancüda bir felkezdeyi fazla rencide
edecek bir harekette elbette bulunmazdık…

Süleyman Nazif

(nr. 2994, 22 Şubat 1920. S.2)

233
SULTAN SELİM SALİS ZAMANINDA İSTANBUL

İstanbul her devrede başka bir güzelliği haizdi. Türk idaresine girdikten sonra
İstanbul’u güzelleştiren, camiler, medreseler, saraylar, hanlar, hamamlar ve çeşmelerdi.
Sahillerimiz, yüksek ağaçlar ve zarif bahçeler müzeyyendi. Bütün şehir milli bir zevki hâizdi.
Mütevali yangınlar İstanbul’u kısmen harab ettiği halde, Sultan Selim-i Salis zamanında
İstanbul yine eski milli ve tarihi güzelliğini muhafaza ediyordu.

İstanbul’un en ziyade nazar-ı dikkati celb eden iki noktası vardı: Haliç, Boğaziçi.

Haliç, Sadabad'dan başlıyor, Hasköy'e kadar yüksek ağaçlar, meyveli bahçelerle


müzeyyen bulunuyordu. Sultan Ahmed Salis devrinin en güzide saraylarını ve köşklerini
ihtiva eden Karaağaç bahçesi, sazlı ve çayırlı adalar perişan bir hale gelmemişti. Bu adalarda
ekseriya ördek avlarlardı. Aynalı kavak kasrı, geçmiş asırların hatırasıyla mâliydi. Tersanede
büyük bir faaliyet vardı. Bazen, padişah Sultan Selim-i Salis tersaneyi gezer, inşaatı teftiş
ederdi.

Bu devirde en ziyade Boğaziçine rağbet artmıştı. Kandilli’nin zarif koruları, 28 Çelebi


Mehmet Efendi’nin camii Boğazın bazen İtalya güllerini andıran güzellikleri ressamların
nazar-ı dikkatini celb ederdi. Sultan Selim-i Salis Boğazın tahkimine pek ziyade ehemmiyet
vermişti. Boğaz tabyaları, Rumeli ve Anadolu kavak tabiyeleri “Baron de Tott” tarafından
inşa edilmişti. O zamanlar İstanbul’da işleyen pek çok ecnebi vardı. “Malang” ile “Coffee”
bunların başlıcalarındandır. “Malang” İstanbul’un muhtelif manzaralarını tersim ile meşguldü.
Kofr, Sultan Selim-i salisin bilhassa teveccühünü celb eylemişti. Askerî inşaatın hemen
kâffesini Sultan Selim-i salis Coffee’ye tevdi’ eder, nafi hidmatlerinden dolayı kendisini taltif
eylerdi. Coffe’ye müteallik telhislerin kısm-ı azamında Sultan Selim-i Salis’in ecnebi
mühendisini ihsanlar ve akçelerle taltif ettiğine dair hatt-ı hümayunlar görülürdü.

Bu devirde sarayda en ziyade nüfuz sahibi olan sultanlar, Valide Mihrişah Sultan ki
Sultan Selim’in validesi- Sultan Mustafa Salisin kadınlarından Adilşah Kadın, kızları
Peykhan ve Hatice Sultandı. Sultanlar ekseriya Boğaziçinde parlak neferciler icra ederlerdi.
Hatice Sultan, bu nefercilerden birinde, Büyükdere'de Danimarka maslahatgüzarı Mösyö
Dohobeş’in yalısını ziyaret etmiş balyenk bahçeleri, tersaneleri sultanın pek hoşuna gitmiş,
kendisinede böyle bir yalı yaptırmak istemiş, Mösyö Dohobeş’te sultana Malang’ı tavsiye
etmiş.

234
Malang o tarihten itibaren Sultan Selim-i Salis’in nazar-ı dikkati celb etti. Hatice
Sultan için Ortaköy’de defterdar birununda nişatâbad kasrını inşa ve tamire başladı. O devirde
Ortaköy yaseminleriyle meşhurdu. En zarif çubuklar Ortaköy yaseminlerinden yapılırdı.

Malang nişadâbad kasrını zarif bir şekilde vücuda getirdi. Kendi aynı zamanda mimar,
ressam, nakkaş, bahçe tanzimine vakıf olduğu için istediği yerleri yıkıyor, yapıyor,
mütemadiyen nefis parçalar ortaya çıkarıyordu. Nihayet yalı bitti. Boğazın yeşil sahillerinde
yükselerek zarif köşklere bir bedia daha zam olundu.

O zamanlar memleketin her köşesinde Türk zevki, Türk hayatı câriydi. Sarayda
padişah Türk musikisinin en nefis parçalarını ihyaya çalışır, suz-ı dilaranın hazin nameleriyle
şarkılar bestelerken, Türk sanatkârları, Türk tacirleri de, memleketin sanat ve ticaretine
hizmet ederlerdi. İstanbul’da ticaret, sanat, musıki, hayat, zevk, inşaat, herşey milli idi.
Ecdadın mukaddes ve müteyyen ingatına karşı istihfaf edecek melez dimağlar henüz dünyaya
gelmemişti. Garbın terkiyyatı artık anlaşılmıştı. Fakat bu terkiyyat milli zevke göre tadbik ve
hatta temsil ediliyordu. Esasen Sultan Selim-i Salisin memleketi kurtarmak, halkı ilerletmek
için düşündüğü ve takip ettiği gaye bu idi. Memlekete muhabbet yüksek mertebede idi.
Mesuliyet hissi her tarafta câri idi. “Beytülmala ihanet” en büyük cinayetti, cezası bittabi
idamdı. Şahsi menfaatleri vatanın ve halkın izmihlalinde arayacak cüretkârlar henüz
yetişmemişti. Devleti idare eden vüzerâ ve devlet ricâli, hep vazife başında tecrübe görmüş
silsile-i mürettebi kat etmiş, halkın hürmetini kazanmış muhterem simalardı. Sultan Mehmet
Rabi devrinin türedilik ve zorbalık hisleri oldukça yatışmıştı. Mamafih bu hislerin tezahürü
bile uzun müddet devam edemezdi.

Devletin bu kanuni emniyeti altında halk mesud ve müreffeh yaşardı. Milli servet
ziyade idi. Boğaz sahillerini tezyin eden sarayların ve yalıların kısm-ı azamı Osmanlı malı idi.
Padişah sarayları, sayfiyeler, sultanların yalıları, Anadolu sahilinin yüksek servileri ve
çınarları Boğaz'ın güzelliğini bir kat daha artırıyordu. Yaz günleri boğazın faaliyeti bir kat
daha artardı. Yüksek çınarların altında gümüş gibi suları akan çeşmelerin yanında
namazgâhların etrafında çubuk içenler görülürdü. Avrupalı ressamlar, Malyng, Kastellan gibi
güzide sanatkârlar, şarkın bu milli güzellilklerini rengârenk kıyafetlerini tespit ile meşgul
olurlardı.

O devirde Boğaziçinde en meşhur binalar Neşatabâd kasrı, reis-ül küttab efendinin


ecnebi sefirleri kabulüne mahsus bin kasrı, mir köndeşirfa yalıları, Tarabya'da İpsilantinin
yalısı, Anadolu hisarında Köprülü Amucezâde Hüseyin Paşa'nın yalısı idi. Bu binaların tarz-ı

235
mimariyesi Türk sanatı nokta-i nazarından pek mühimdi. Zevk ve sanatı bu binaların tarzı
inşasında, nakışında, kapılarında tavanların tezyinatında mükenneviz idi. Cesin Safaları hep
Türk zevkine Türk sanatına göre yapılmıştı. İstanbul sokaklarında görülen kıyafetler, alaylar,
merasim, teşrifat, hep milli idi. İstanbula gelen ecnebilerin nazar-ı dikkatini celbeden bu milli
ananelerdi. Mesela padişahın bayram alayı, bu alayda gösterilen depdebe, kıyafetler, zinet,
ihtişam adeta gözler kamaştıracak derecede cazibeliydi. Mesela yeşil kürk ile kaptan paşa,
beyaz kürk ile vezir-i azam, paşalarında sırmalı kallaviler, çavuşlar, çukadarlar, solaklar
yüksek tüyleri, rengârenk elbise ve şalvarlarıyla mühib ve mutantan bir alay teşkil ederdi. Bu
rengârenk serpuşları taşıyan diğmalar, ihtimalki o derece tahsil görmüş değillerdi, fakat
hepside dinine, padişahına, ananesine, ecdadının büyüklüğüne, Osmanlı satvetinin bekasına
mutakid insanlardı. Onların nazarında “Âli Osman” ebedi bir kutsiyeti haizdi. Filhakika
Osmanlı hanedanından ziyade takdis ve tebcil ettikleri bir sıfat vardı: Hadimü'l-Haremeyni'ş-
Şerifeyn olmak. Yazık bu mübeccel muvaffakiyeti asırlarından beri İslam müdafii, İslam
kahramanı olmak üzere yaşayan Türk milleti için samimi bir mükâfattı.

İstanbul’da asırlar geçtikce kıyafetlerde her şeyde tebdil vukua geliyordu. Fakat
ekseriyet arasında değimeyen ve daima takdis edilen iki şey vardı: İslamlık ve Türklük.

Ahmet Raif

(nr. 2996, 24 Şubat 1920. S.1)

236
Musahabe-i Fenniye:

İCMAL-İ FENNÎYE

Amerikalılar, âlat ve tatbikat fenniyyeden pek nafi ve hatta bazen de garip istifade
tariklerini kolayca keşfetmek hususunda muhakkak bir şöhrete mâliktirler.

Yenidünyalılar, son günlerde, tayyareleri adli hizmetlerde kullanmak, erbab-ı ceraimi


semavi karakollarda takip ettirmek gibi bî âmân bir teşkilât meydana getirerek bu
kabiliyetlerini bir kere daha izhar etmişlerdir.

Zamanımızda en ziyâde rağbet kazanan zadei fenni tayyare olduğuna şüphe yoktur.
Faaliyet-i medeniyyenin harb, spor, seyahat, menaklat-ı ticariye… Gibi başlıca zümrelerinin
yed-i yemini hükmüne giren, insaniyet için cenah-ı ref atinden her gün daha mahsun,
mütezayid bir ihtiyaçla bu büyük hizmetler ümit edilen bu aleti, Fransız deha-yı sanatının
benimsemeye hakkı vardır. Her gün biraz daha ıslah ve ikmâl eden onlardır. Harb esnasında
bile en mükemmel havai filolar Mareşel “Foch” ordularında görüldü, bununla beraber pek
mühim ve vasi netayic tevlid edecek istidadı gösteren son tarz tatbiki bulmak şerefi yine
Amerikalılara nasib olduğuna hayret etmeyiniz. Zira icat ve ihtira ile tatbik ve istifade
kabiliyetleri ayrı ayrı melekelerdir. Taksim-i imal kadar tefrik-i kabiliyet kanununun da tabiatı
mecliste yeri vardır. Bir şeyi iyi yapan el fena kullanır.

Amerikalılar “Laerial-patrol” tabir ettikleri takib tayyalerinden meydana getirilen


teşkilât Kaliforniya’da geçen sene mevki tatbika harbinden kıymetdar mümarselerle avdet
etmiş iken mahir tayyareci tarafından icra edilmiştir.

Bu tertibatın ikmalinden sonra, garip bir tesadüf eseri olarak, “Sacramento”


kasabasında gayet feci ve esrarengiz bir cinayet vuku bulur. Hüviyetleri meçhul iki sefil,
gayet namuskâr bir çiftçi ailesinin bütün efradını zalimane katlettikten sonra, çiftliğin
hayvanlarına binerek firara mavaffak olurlar. O gün elde bulunan vesait ile icra edilen
taharriyattan bir netice çıkmayınca “Sacramento” hükümetinin hatırına yeni semavi polis
teşkilatı gelir, derhal tayyareli jandarmalardan biri serserileri taharri etmek üzere uçurulur.

Cesur pilot “Seyarnovada”’yı (Silik) firarilerin izini oradan terassüd etmek maksadıyla
son süratle pervaz ederken “yaş” ırmağı kenarında iki süvari nazar-ı dikkatini celb eder.
Bargirlerin “tun”u merkezden verilen tarife tevafuk ettiğini görünce, ratk bilâ tereddüt ifa-yı
vazifeye karar verir. Hemen muhib bir şahin gibi o tarafa süzülmeye başlar. İki, üç dakika
içinde tam semtü’r-reislerine gelir, emirlerini iyice işittirmek için zemine otuz metreye kadar

237
yaklaşır. Süvarilere derhal tevakkuf etmelerini ihtar eder. Bu ilk tebliğe ehemmiyet
vermeyerek hayvanlarını dörtnala sürmeye koyulan maznunların, bi’l-iltizam biraz önlerine
düşürülen küçük bir ihtar bombasının müddeiş tarakasıylar, akılları fena halde başlarına gelir,
derhal telezzünden yere atılarak verilecek işarete muntazır kalırlar.

Artık ikinci “Eller havaya” kumandasına derhal itaat ettiklerini söylemeye hacet
yoktur zannederim.

“Hayvanlarınızı terk ediniz, geri dönünüz” tarzında olan üçüncü kumandaya kuzu gibi
serfüru eden serseriler, tayyareli polisin altında, başlarını bile kaldırmaya cesaret etmeksizin
yirmi dakika kadar yürüdükten sonra ilk tesadüf edilen “köy”ün zabıtasına kolayca teslim
edilirler.

Gayet faideli netayic temin etmiş olan bu ilk tecrübeler teşkilatın süratle teminini
teshil etmiş, Amerika’nın ta Sanfiransisko’ya kadar bütün aksamında tatbika başlanmıştır.

Kaliforniyalılar bu teşkilattan yalnız câni ve maznunları takib hususunda istifade ile


iktifâ etmeyip, yaz mevsiminin yabis zamanlarında pek büyük hasara badi olan orman
yangınlarının da önünü almaya muvaffak oluyorlarmış.

Bundan sonra canlarımız, mallarımız, ekinlerimiz, ormanlarımız... Hep tayyareli polis,


korucu, bekcilerin nazar-ı tarassud ve teftişleri altında her nev’ tecavüzden masun kalacağı
anlaşılıyor.

Şimdiden nafi teşkilatın bütün teferrüatıyla memleketimizde tatbikini istemek biraz


acele olur ise de pek çok fedakârlığa muhtaç olmayan birkaç tayyareli polisin zabıtamız
meyanına idhalinden pek çok istifadeler temin edileceğine de şüphe yoktur.

Geçen Salı günü nüshamızda ihtira’i haber verilip tahmini birkaç resmi de derc edilen
“Tayyar Gemi” hakkında- Amerika gazetelerinin bi’l-iltizam ihbar ettikleri süküta rağmen-
biraz daha tafsilât vermeye müsaid malumat elde edilebilmiştir.

Bu şayan-ı hayret alet telefon muhter’i meşhur “Aleksandır Graham Bell”in son
icadıdır. (Silik) “73”e kadar ilerlediği halde zend duran, hala turlar saçmaya müsaid olan o
mübeccel dimağ, daha geçen sene kütüphane-i cihana pek çok istatistik malumatı ve
kıymetdar ve nâik ile müveşşih “Veraset-ül Ömr” unvanlı gayet yüksek bir eser hediye
etmeye muvaffak olmuştu. Bu gün de destgah sanata feliniğ bot “Boat-Flying” namındaki
harikülade ihtiraını bahş ediyor. Kanada sularında kab breton adası açıklarında tecrübeleri icrâ
edilen bu icadın muvaffakiyetiyle teveccüh edeceğine şüphe etmemelidir.

238
Tecrübeler esnasında mevcud bulunan bazı muhaberlerin ifadelerine göre dâhili
muhtelif bulmalara taksim edilmiş tekne, tahtü’l-bahr şeklinde etmiş, kuvve-i muharrekesi
“300” bar gerilik iki Liberti “Liberti” motoruyla tedârik ediliyormuş, nihayetlerinde harice
taşmamış ikişer mescele, baş, kıç ve mescelerin altına tesadüf etmek üzere dokuz levhalı dört
takım bilâd “Blades”ler birleştirilmiş, muhbir bu “Lam”ların manzaralarını tersine vaz edilmiş
tertibatlara benzetiyor.

Adi hareket esnasında denizin üzerinde sebh eden tekne, sürat saatte “60” mili
bulunca, suyun fevkalade tazyikiyle 1,35 metre havaya kalkıp yalnız “lamlar” kısmen su
içinde olduğu halde tayran etmekte imiş!!

Şimdiye kadar yapılan tecrübelerde azami sürat 71 mil yahut 114 kilometreyi bulmuş.
İçinde bulunanlar tayran esnasında bile hiçbir sarsıntı his etmediklerini, güverte üzerinde
kemal-i sükûn ile ta’am edebildiklerini temin ediyorlarmış.

Harpten miras kalan külliyetli vesait ve mühim Matin insaniyete nafi’ hususatta
istimali çareleri düşünüldüğünü haber vermiş “tank”ların, tayyarelerin, dumansız barutların,
nakliyat, sayahat, vüzeraat işlerinde kullanılmaya başlanıldığını yazmış idim. Bugün de
insanları ihnak etmek üzere ihzar edilen gazları meydana getiren kimyevi esasatın muza
hayvanatının itlafında ne derece işe yaradığından bahs edeceğim.

Bir taraftan akademiyası, safi veyahut yüde “20-10” putaslı sabun ile
“Chloropicrine”’nin tahtakurusu, pire, uyuz böceği, buğday peyti, gibi haşerat muzarrayı itlaf
hususundaki “Gabirbil Bitiran” nın iddialarını dinlerken, diğer cihetten ziraat akademiyası da,
Paris mübahisül-hevam müessesinin mezkûr madde ile bir sıçanı, köstebek, çekirge, gibi
mezruata musallat hayvanları suret-i iftisasını tedkik ediyor. Muvaffakiyetle
nihayetleneceğine şüphe olmayan bu tecrübeler ikmal edilince, biz de galiba beş senelik harb-
i musaibini kısmen unutacağız. Zira fare, çekirge tecavüzünden musavvin kalacak tarlaların
bir kiti ehemmiyetsiz bir şey olmayacağı gibi, tahtakurusuz, piresiz, yaz uykular yine
tailiyette az saadet değildir.

Abdülfeyyaz Tevfik [YERGÖK]

(nr. 2996, 24 Şubat 1920. S.3)

239
Anadolu Müşehedat ve Tahassüsatından:

NİĞDE

Yeşilleri solgun ağaçlardan bir surun üstünde Niğde göründü. Üst üste yığılı müselsel
taş binalarıyla uzaktan eski karnlara ait müstahkem bir şehir vakarını haizdi. Güneşin ziyası
bile Niğde’ye çarptıkça loşluğu gideremiyordu… Diyebilirdi ki taşlarında en kuvvetli ışıkları
bile eskiten ve esmerleşdiren bir eksilik hassası gizli… Fakat yalnız dışı böyleydi! İçi? İçi
âh!... Bu şehir için:

Dışından gördüm: Bir yeşil türbe!


İçine girdim: Estağfurullah, tövbe
Diyen adam şu vezinsiz beyte öyle doğru ve bir nükte koymuş ki bundan daha munkah
nasıl tasvir olunabilir!

Birbirine geçmiş gibi bücür ve kasvetli taş evlerin ortasında loş, murdar sokaklar!..
Keçi yolları gibi dazlakları nefse darlık veren berbat sokakları… Böyle uzun solucanlar gibi
kıvrım, kıvrım, şeyler.. İnsanın beynine ya şu büklümden biri hançeriyle çıkıyorsa, ya
ahırların birinden bir azgın bargir kaçtıysa kendimi nasıl koruyabilirim, ya bir öküz kudurup
da saldırıverirse boynuzların afetinden nereye sığınırım gibi, kuruntular geliyordu. Sonra
sonra o ekşi, o acı taaffünler… Evlerden bütün süprüntüleri, çirkâbları yollara döküyorlar…
Onun için yolların bir kısmı tefessüh eden laşeler gibi…

Bunun fevkinde mütemadiyen burnunuzu tutarak yürümeye sizi cebr eden daha ağır
bir koku… İnsan telvisatının gazlarından çıkıp bu sokakları tutmuş bir koku… Bitmez
tükenmez bir açık, hâşâ huzurdan, lağm kenarından geçiverminiz gibi biraz… Umumî lağm
şöyle dursun bu şehirde helâ bile yok… Açık çukurlar taşar, “sebzeci” dedikleri bahçivanlar
toplayıp bostanlarına köprü yapıyorlar…

Biz geçici adamlar haydi neyse ne, katlanalım! Fakat ya zavallı yerliler… onlar ki
bütün ömürlerinde bu kokuları duymaya mahkum!... Mamafif Allahu âlem, onlar nesillerden
beridir buna alıştıkları için mi acaba, hiç aldırmaz gibi görünüyorlar. Zira dolgun al
yanaklarından şişkin göğüsler yine çifte siyah saç örgüler dökülü ateşin iri gözlü Rum kızları
bol şalvarlarını kapularının eşiğine yaymışlar, hiçbir şeyden tiksinmiyor gibi oturuyorlar…
Güya güneşleniyorlar, güya hava alıyorlar. Bunların nasıl olup da böyle semiz ve renkli
kaldıklarına şaşıyorum. Bunun sırrını mutlaka havanın ceyadetinde, bir de Niğde’nin arka
sırtlarındaki bağlarda olacak!.. Artık emin olun Garb'da kurun-ı ûlâ, kurun-ı vusta diye
kitaplardan ders olarak bahs ettikleri hayat az farkla burada hâlâ karn-ı hazır! Aman Yarabbi,

240
bir faytonun içinde bu sokaklardan bir hadise gibi geçtik… Şimdi ok kapulardan birini
deşecek, şimdi bargirlerin alnı duvarlardan birine çarpıp şarkadak yarılacak yahut tekerlekler
bir büklümde sıkışıp yol tıkanacak diye helecân geçiriyordum. Sultan İbrahim’in galiba bir
vezir başı bile yiyen koçu Nizamnamesi selamet-i âmme namına buralarda hala şiddetle cari
olmalı!

Arap kisvesi gibi uzun yırtmaç entareli birkaç Niğdeli araba altında kalmasın diye
eşiklerini arkalarından kucaklayıp en yakın evlerden birine nasıl telaşla tıkmaya uğraşıyorlar...
Çocuklar bağıra bağıra içerilere nasıl kaçışıyorlar… Kadınlar kapularının önündeki yer
iskemlelerini bırakıp canlarını nasıl selamete çıkarıyorlar. Göreydiniz güler ve acırdınız!
Dedim ya geçişimiz bir hadise oldu…

Bereket versin, on on beş dakika böyle gittikten sonra genişçe bir câdeye çıktık ki
şehri ikiye bölüyordu. Teceddüd Niğde’ye anlaşılan bu yoldan girecek… Ayandan Müşir
Fuad Paşazâde Akif Bey’in mutasarrıflığı zamanında yapılmış hükümet konağı, sonra cidden
sağlam yapılı idadi mektebi, matbaa, daha birkaç rabıtalıca bina hep şehre hava, ışık, sıhhat ve
servet getirecek tecdidi güya alkışlamaya çıkmış gibi bu tozlu güzergâha karşılıklı
dizilmişler…

Mutasarrıflık dairesi önünde ana caddeye doğru açılan yeni yola saptık. Niğde pazarını
görecektik. Yeni yol çukurda kalıyor. Tepede beş on eski ahşap barakanın önüne toplanmış
yirmi otuz iskele, kimi bir taşa oturmuş gömleğinden bit ayıklayan, kimi siyah bir ekmeğe
katık olarak havuç kemiren, kimi kil gibi kirli görünüşlü sabun kalıplarının başına çömelmiş
pazarlık eden pejmürde kılıklı gayet ibtidai, gayet fakirâne bir kalabalık gösterdiler… “Geçti,
Borun pazarı, sür eşeğini Niğde’ye” diye darbımesel haline giren meşhur Pazar işte bu!

Enkaz taşlarına tırmana tırmana ta yanına çıktık. Beyaz poturlarına bin kirin tortusu
garib bir renk veren zevallı müşteriler arasından, çarşaflarını seyyar çadırcıklar gibi birbirine
dolaştıran tek gözlü hatunlar arasından, bizi görünce bağdaşlarını bozup selama kalkan eski
terbiyeli küçük tacirler önünden geçtik. Kadim mimarî-i mahlledelerine yaklaştık.

Selçukîlerin, Karamanlıların burada hayli eserleri var. İlk gördüğümüz Sungur Bey
camiiydi. Bu mabedin şark medhalindeki bütün zarafetini görebilmek için etraftaki bücür
dükkanları hakaretle yıkmalı… Zira kütüphaneyi örtecek kadar cahil bir küstahlıkla yetim
güzelliğe savlet etmişler.

Yarabbi, oyalar gibi ince nakışlı abanoz kapılar bütün şu kadar nâ-şinaslıklara ne
ketum, ne kahir bir sabırla hala tahammü ediyorlar… İçeride bir kubbe bulacağımızı ümid

241
ediyordum… Fakat mermer sütunlara dayanan boyalı bir ahşap tavan gördük… Şu halde
camiinin son kadim nefasetini duvarlarda ve mihrapta aramak lazım gelecek… Heyhat,
loşluklarından halîm bir ibâdethâneye yakışır dindar gölgeli bir ziya bekledikleri, en küçük
noktalarına kadar engin bir nakış mahareti ibzâl ettikleri mehabetli duvarlar feci’ bir kireç
küfünün altında yatıyor!.. Bu badanaların üstüne beceriksiz hatlarla karşılıklı koca koca
“hu”lar çekmişler!...

Oymaların o müebbed saltanatı bu kireç istilâsı altında muzmahil bırakılmalı mıdır?


Ruhu ve bedenini zevk-i ibadetine istiğrakla vakf eden ecdâd ifratla mı yoruldu da onlardan
güzellik, sanat, tamir diye şu çirkinliği, şu bayalığı meydana çıkaran bizim gibi bezgin ve
kabiliyetsiz torunlar doğdu?

Bu beyaz zulmler ika edilirken hiç kimse onu men’ etmedi mi? İstanbul’un şah
eserlerine bile badana sürdürenler, onlar mı edecekti? Yavuz sultan Selim kubbesini lokanta
tavanları gibi bayağı kalemkârlarla dilim dilim boyatanlar mı? Yoksa Fatih’in kubbesini ve
duvarlarını sülünler gibi kara nakışlarla bozanlar mı?

Kendi kendime karşı bile nihayetsiz bir hacalet duyarak çıktım. Şimale nazır
harikülade çiçekler ve hatlarla müzeyyin kapusuna asl-ı kadim medhal o imiş, belki
Karamanilerin arması olan çifte kartaldan da belli- meftun olduk. Önünde, kapağı içine bir
laşe gibi düşmüş bir tabut duruyordu: binlerce vücudun, binlerce haftalık güneşin, yağmur ve
rüzgârın sürtünmesinden aşınmış şu haşmetli kapudaki nakışlar gibi ihtimal yüzlerce vücud
taşımaktan tahtası aşınmış, kararmış, kokulu bir çürük bağlamış… Ve o menhus çürük sükûtu
ölüm acısını kalbe o kadar kuvvetli saplıyordu ki ne İstanbul’un mezarlıkları, ne de toprakları
çökmüş mezarlar bu kadar korkunç olabilirdi? Sanki şu kenarda, her gün bir parça daha azalan
kapının haşmetli naaşını bekliyordu…

Birkaç adım ötedeki Medrese-i Beyaz’a bu tesir içinde gittik... Medresenin medhali
gibi değil, İslam sanatının bir tak-ı zaferi gibi oymalar, kabartmalar, girintiler, çıkıntılar, kufi
hatlardan bin cilve içinde mütaazzim ve dilgir duran kapısında vale olduk.. Buraya da tamir,
yani tahrib girmiş.. Ve tahrib eblehane bir gurura kapılarak kendisini şu şaheserin
tekevvünüyle mukayese etmek küstahlığında bulunmuş: Yaptıranların ismi yanına boyalı bir
mermer taş hakan-ı esbak namına bir tamir tarihi hak etmişler… Güzellik için şer olan bu
hayır böyle işleneceğine işlenemez olsaydı. Ölecek hastayı diriltmeye gücün yetmiyorsa bırak
ağla, bari kendi halinde can versin, fakat canlandırıyorum diye nişadur veriyorum itikadıyla
ihtizara işkence çektirecek zehir sunma! Sevab işliyorum diye günaha girersin! Çok şükür ki

242
bu cahilane tamir bir nüzul gibi medresenin yalnız sol tarafına isabet etmiş de sağ yan hala
enfes kavisler tutan sıra sütunlar arkasında harab, fakat ilk tekevvünün dehasına sadık ve
mutabık duruyor.

O gün ziyaret ettiğimiz Alaiddin Camii de bize ayrı bir zevk ve teessür menbaı oldu.
Üç loş kabir altında teselsül eden kemerli sütunlarda dine ait bir heybet seziliyordu. Fakat
müminlerin secdegahları asker eşyasıyla dolu idi. Kireç kulübeler, etrafına bakımsız
vücudlarda çıkan çıbanlar gibi bir iğrençlik vermiş, zavallı âbide, ölüme bu kadar erken
kavuşacağına hayret etmiş gibi sengin bir azab halinde görünüyor…

Karşısında İskender-i Kebir'e ait olduğu söylenen kale bedeni artık bir hapishane
olmuş… Pervazlarına, uğrayan geçici kuşlar mahbuslara teselli mi, yoksa serbest hayata
tahassürü mü verdiği şüpheli cıvıltılar atıyorlardı…

Niğde’yi ikiye ayıran düzlükteki mezaristan bakiyesine ve her biri bir nefise addedilen
bakımsız künbetlere ağır bir karartı sinmeye başladı…

Kaç milletin, kaç dinin ve kaç lisanın mütevali türlerine şahit olan eski şehre, geçen
asırların üzüntüsü ve özlentisi ruhumuzu büsbütün sararak indik!...

Ruşen Eşref [ÜNAYDIN]

(nr. 2997, 25 Şubat 1920. S.1)

243
Perşembe Hasbihalleri -4-:

ÜSTAT EKREM’İN BİR MÜSVEDDESİ

Ne kadar müddet daha devam edecek bilmiyorum?. Kendimi bildiğim zamandan beri
sık sık tahaddüs eden şematetli, müşatemeli lisan mübahaselerine, belki yüz defadan ziyade
şahit oldum. Bir kelimenin iştikakı, bir izafet meselesi mevzu’ münakaşa oldu mu, herkes
bilirdi ki, matbuat semtinde yine yangın var. Memurin-ı itfaiye adi harikleri söndürmeye nasıl
koşarsa, rical-i hükümet de matbuattaki yangınları öyle itfaye müsaraat ederdi. Bahsin devamı
bâ emr-i resmi men olunduktan sonra görülür ve anlaşılırdı ki mevzu-ı cidal olan madde-i
ilmiyeden başka, her şeyden bahs eylemiş, ortada bir büyük enkaz yığını, ötede beride namus
ve haysiyet kırıkları.

Fakat bir lisan mübahasesi gösterebilirim ki gayet edibane ceryan etmişti. Galiba
bunun içindir ki ekseriyetin nazar-ı dikkatini celb edemediği gibi, belki kimsenin hatırında da
kalmamıştır. Hatta Recaizade Ercüment Bey Efendi peder-i mevkurunun hatt-ı destiyle
muharrer ve şimdiye kadar namünteşir bir müsveddeyi geçenlerde lütfen tevdi etmemiş
olsaydı, o hadiseye en ziyade karışmış olanlardan bulunduğum halde belki ben de
nisyankarlar arasında kalacaktım.

Üstadzadenin lütfettiği vesikanın saik-i tahririni ve buna takdim eden vakayi


mücmelen izah edeyim:

İnklabı takip eden senenin Ağustosunda idi, “İkdam” gazetesi bir makale neşr ederek
“Tasfiye-i Lisanı” bir kere daha kemal-i hararetle tavsiye etti. “Tasfiye” kelimesi kulaklara
yabancı gelmemişti. Çünkü o aylarda rütbe-i askeriyede resmi bir kanun ile tasfiye ediliyordu.

“İkdam’ın” makalesine ferda-ı intişarında cevap verdim. Bu cevabı ihtiva eden satırlar,
o zaman amele-i kalemiyesinden bulunduğum “Tasvir-i Efkâr”ın 8 Eylül 1909 tarihli
nüshasında mündericdir. Sunuf-ı mümtazenin lehce-i ifadesini aşağı tabakalardaki efrad-ı
cemiyetin derekat-ı idrakine indirmek terakki olamayacağını söylemiştim. Bugunde kanaatim
budur ki bu kısım bir şey kazanamayacak, ötekiler ise pek çok gaib edeceklerdi. Tarik-i
temeddünde oldukça ilerlemiş bir kavmi bedavete ircâ’ etmekle bu tasfiye-i lisan meselesi
arasında hiçbir fark yoktur.

Lehçe-i milliyemizin in’inatı asliyesine müsamaha na-pezir bir taassupla taraftar ve


pirestişkar olan Ebuzziya merhum, en güzel makalelerinden birini bu münasebetle ibda
ederek, dört gün sonraki “Tasvir-i Efkâr” ile neşr etti. Sahaif-i münsiye arasında kalmaması

244
pek ziyade şayan-ı temenni olan o makalede “Nümune-i Edebiyat-ı Osmaniye” musannifi
“İkdam”ın hem hayalperestane, hem bi lüzum olan tasfirat ve vesayasını teşrih ve betalâtını
hem kahir, hem mukanni bir belagatle izhar ediyordu. Bahse maruf ve na-maruf diğer bazı
zevat da iştirak ettiler.

İhtimal ki bizde ilk defa olarak, mübahase-i deb-i mutada mugayir ceryan ediyor, yani
muarızlar yek diğere karşı iltizam-ı nezahet ve hürmet eden bir lisan kullanıyordu. Hele yine
“Tasvir'in” 14 Eylül tarihli nüshasındaki makale-i mufassalasında Ebuzziya, asab-ı beyanının
kuvvetini daha ziyade göstermişti. Bu nüshada abd-i acizin de gazetenin tam bir sahifesini
işgal eden bir yazım vardı. Gerek bizim gazetede gerek Ceraid ve Mecami-i Saire’de Tesviye-
i Lisan’ın lehinede, aleyhinede bin şey söyleniyordu. Tasvir-i Efkâr'ın 16 Eylül 1909 tarihli
nüshasında şu açık mektubu neşr ettik:

Açık Mektup

Recaizade Mahmut Ekrem, Abdulhak Hamit, Tevfik Fikret, Cenab Şahabettin Bey
Efendilere:

Edebiyat-i Osmaniyenin şekl-i hazırı, itikadımızca bir veya birkaç şahsın eser-i keyf
ve içtihadı değil, 600 senelik vakainin netice-i müteressibesidir. En büyük zekâlar, zamanın
ihtiyacını takdir ederek, bu ihtiyacata tevfik-i üslub-ı kalem ettiler. İşte Ahmet Paşa, Fuzulü,
Baki, Nef’i, Nabî, Nedim nazımda, Sinan Paşa ile yine Fuzuli, Veysi, Nergisi, Numan, Asım,
Akif Paşa, Şinasi, Ziya Paşa, Kemal Bey nesirde birer müceddid idiler. Bunların hepsi
zamanlarının ilcaatına tabii olmakla beraber, kendilerinden sonraki edvara da az çok hâkim
oldular.

Edebiyat-ı hazıramızın erkân-ı mümtazesi bugün sizlersiniz. Lisanın eşkâl ve


mukadderatı hakkındaki ara-yı saibenizi bilmeye herkes için ihtiyac vardır. Çünkü “Tasfiye-i
Lisan” namıyla matbuatımıza bir müddetten beri medar-ı iştigal olan mübahasa ve münakaşat,
zat-ı âlileri gibi üstadan-ı edibin nazar-ı dikkatini celb ve müdahale-i fiiliyesini icab edecek
bir renk ve şekil aldı.

Bazı taraftaran tasfiyenin bir parçada idrak-ı avami okşayan-mutalib ve mesrudatı


karin-i isaf ve tervic olursa lisanımız zarar mı eder, faide (Silik) bu ciheti tayin ile (Silik)
etmek zimmet-i fazl ve marifetinize mütertip bir vazifedir. Sükût ederseniz bu hamuşi-i
ihtiyari halkın tereddüt ve tahayyürünü tezyid eder diye korkulur.

245
Taraf-ı edibanelerinden lütfen vaki olacak beyanat ve irşadat Tasvir-i Efkâr veya
ihtiyar olunacak diğer bir vasıta-i intişarıyla ümmet-i osmaniyenin semi’ idrakına isal
buyurulabilir.

Süleyman Nazif, Ebuzziya

Bu mektubunun intişarından birkaç gün sonra ben Basra’ya gittim. O zaman Abdülhak
Hamid Bey Brüksel’de sefir, Tevfik Fikret Bey’de Galatasaray mekteb-i sultaniyesinde müdir
idi. Şair Azam’ın o sırada cevap yazmamış olduğunu biliyorum. Refika-i muhteremesi mevt
ile efakıtyâb olan bir maraz ile esir-i firaş kendisi de bu yüzden bi âram ve pür telaş idi,
Tevfik Fikret merhum ise, “Servet-i Fünun”dan ayrıldıktan sonra, bu gibi mübahis-i
menşureden büsbütün kef-i kalem etmişti. Cenab Üstat ise, zaten kanaatlerini evvel ve ahir
izhar ederek, Tasfiye-i Lisan hulyalarıyla da alimâne ve zarifane anlatmışlardı.

Bunu cihan unutsa, Ali Cenab Bey oğlumuz tahattür eder.

İşte Ercüment Ekrem Bey Efendi’nin tevdi buyurdukları müsveddede aynen şu


satırları muhtevidir:

Ebuzziya Tevfik ve Süleyman Nazif Bey Efendilere “Tasfiye-i Lisan”münakaşatının


zaman-ı hüdus ve ceryanında Avrupa’da bulunduğumdan buna taraftar ve aleyhdar olanların
temhîdat ve mesrudatını meatteessüf okuyup takip edememiştim. Sizin açık mektubunuzla
İkdam’ın o mektuba zeylen neşr ettiği hülasadan esas-ı mesele hakkında bir fikir edinmek
bendenizce de mümkün oldu. Âdem-i ehliyet ve nikdan-ı kudrete binaen böyle bir bahs-ı
hatıra müdahaleden ictinayim evveli olurduysada, bunun zatalilerinizce gayrı tezliye hamil
buyrulmasından çekindiğim için, esas ve füru’ mesele hakkındaki hatırat-ı kasıramı, mücerret
okuyanlarca mucib-i gülal olmamak mütalaasına binaen tafsilen değil, icmal suretiyle arza
cesaret ediyorum. Hayrül kelam mâ kalle ve delle.

Evvel emirde şurasını beyan etmekliğim lazımdır ki iradına cesaret edeceğim mütalaat
netice-i ictihadım olan kanaat-i vicdaniyetime tamamıyla muvaffak olacaktır. Bu ciheti temin
ettiğime mukabil şu bahiste niçin böyle düşünmeyip de öyle düşündüğümden dolayı bir
taraftan muahaze edilmeyeceğimi ümit ederim. Herkes bir türlü düşünebilseydi, hiçbir hususta
ihtilafat-ı efkâra mahal kalmaz ve fakat her şey bir hal-i iptidaiyede mahkûm vukuf ve
mahrum-ı terakki ve tekammül kalırdı.

1- “Tasfiye-i Lisan” ünvanı altında serd edilen müddeiyât ile yürütülen muhakemat
bendenizce yeni bir şey değildir. Hatta tarih-i intişarı bir çeyrek asr mukaddemden birkaç sene

246
daha gerisine işar eden “Talim-i Edebiyat”ın sevkine muhtaç tedkik ve hal olmak üzere derc
ettiğim mevattan birisi de “Lisan-ı Osmaniye de tedavül eden kelimat ve elfaz müfredâtca
ulûm ve edebiyat için kafi midir, değil midir?..” Sual mefruz idi. Buna yine kendi tarafımdan
verilen cevap ise aynen şu ibarat ile mesturdur:

Bendeniz rey-i mahsusama gelince lisanımız müferdatca hem nakıs, hem zaiddir.
Nakıstır: Istılahat-ı fünun ile beraber ruhaniyata, ahlakiyata dair birçok şeyleri ifade edecek
elfaz ve tabiratın bulunamaması itibarıyla zaiddir: Birtakım hayvanat ve eşyanın her birine
mahsus müteaddit isimler, kelimeler bulunması itibariyle, binaen aleyh nevakısı Arabi ve
Farisi de bulunduğumuz halde yeniden istiare ile ikmal eder ve şayet bulamaz isek kendimiz
vaz ederiz. Zevaide gelince onlarıda geldikleri yere göndeririz.(!!)

İşte mealikmal tasfiye-i lisan hakkında bundan 28 sene mukaddem ortaya koymuş
olduğum bu fikir bugüne kadar hiçbir tebdile uğramamıştır. Ancak görülüyorki şu “Tasfiye-i
Lisan” hususunda bendeniz o zaman dahi ifrat ve tefrit vadilerinden hiçbirisine meyl
etmemişimdir. Bendeniz isterim ve elan istiyorumki lisan-ı Osmaniyemiz Arabî ve Farisi ile
bir kere kat‘-ı hesâb ettikten sonra artık kendi istiklal-i ihraranesi iradesinde terakki ve
tekammül ve tealide berdevam olarak servetül fazıla ve belagat ve fesahatiyle, edasıyla, asar-ı
Külliyatıyle mağbut elsine-i cihan olsun.

2- Açık mektubunuzda buyuruyorsunuz ki: “Edebiyat-ı Osmaniyenin şekl-i hazırı


itikadımızca bir veya birkaç şahsın eser-i keyf ve içtihadı değil, 600 senelik vekayiin neticei
müteressibesidir. En büyük zekâlar, zamanın ihtiyacını takdir ederek bu ihtiyacata tevfik-i
uslub-ı kalem ettiler. İşte Ahmet Paşa, Fuzulü, Baki, Nef’i, Nabî, Nedim nazımda, Sinan Paşa
ile yine Fuzuli, Veysi, Nergisi, Numan, Asım, Akif Paşa, Şinasi, Ziya Paşa, Kemal Bey
nesirde birer müceddid idiler. Bunların hepsi zamanlarının ilcaatına tabii olmakla beraber,
kendilerinden sonraki edvara da az çok hâkim oldular”.

Evet, “Her asrın eşkâl ve etvar-ı edebiyatı zamanının eser-i ilciatıdır.” hükmü şehadat-
ı tarih ile müspet bir hakikat olduğu için hiç birimizce kabil-i inkâr değildir. Bu halde
“Tasfiye-i Lisan” taraftarlarının istedikleri şey ilcaat-ı zamana müstenid ise bunun husulüne
hiçbir kuvvet mümaneat edemez. Maksud-ı zaman ne ise elbette ve elbette vücut bulur. Şayet
zaman o yolda tasfiyeyi istemiyorsa bunun için ne kadar uğraşılsa abestir. Binaenaleyh zat-ı
meseleyi münakaşa ederken tarafeynin telaş ve ihtirasa düşmelerine hiç mahal göremem.

3- Tevfik Fikret’in, Cenab’ın o rakik, (silik ) şiirleri, nesirleri idadi derecesinde tahsil
görmüş bütün halkı düşündürüp sevindirdiğine mukabil, öte tarafta eserleri bu halk ile beraber

247
Anadolu’nun henüz okuyup yazmak bilmeyen köylülerininde anlayıp hoşlarına gidecek tabii
şairler, nasirler zuhur etmiş olaydı o zaman Tevfik Fikretler, Cenab Şahabettinler, rağbetten
düşerek bütün âlem o şairlerin, nasirlerin eserlerine tahalük gösterir ve “Tasfiye-i Lisan”
maksududa kendiliğinden hüsul bulmuş olurdu! Lakin nerede onlar?..

4-“Tasfiye-i Lisan’ın” en çok gayretkeşlerinden görünen “İkdam”ın 6 sahifesini teşkil


eden 36 sütundan hiç olmazsa birinin terakib-i insafiye ve vasfiyeden, zebanzed-i avam
olmayan elfaz ve lugattan azade ve saf bir Türkçe ile yazılmış bir makale ile mevşuh
görülememesi meselenin yalnız nazariyatıyla iştigal olunup tatbikatı ihmal olunduğunu
gösteriyor. Hâlbuki bu münakaşatı takip imkân-ı husül-i maksat hakkında kanaat gelebilmek
için yalnız nazariyat kâfi olmayıp biraz tatbikat da lazım olduğu fikrindeyim.

5-“Tasfiye-i Lisan” iki suretle olur. “Müsvedde de burası açık bırakılmış kagıdın biraz
aşağısına sahifenin sonuna mail surette şu satır yazılmıştır”:

Efazıl-ı eslaf-ı üdebamızın zade-i kemalatı, esatez-i ahlâf-ı şueramızın türbe-gerde-i


ihtimamatı olan nazenin maşuka-yı edebiyatımızın efzayiş-i hüsn sabrı ve maneviyesien azcık
emek vermiş olanlar buna isnad edilen ayıp ve kusurdan müteessir olmak tabiidir. Ancak bu
ayıp ve kusur muvaffak nefsül emmaresi çare-i ıslahını aramak muvaffak-ı hükmündür.
İsnadat-ı vakaiye ehemmiyet verilmez.

“Talim-i Edebiyat” müellifinin medrukat-ı kalemiyesi arasında basu bade'l-mevte


benzeyen bir haletle zuhur ve ancak bugün intişar eden şu satırlar, Tanzimattan sonraki
teceddüt edebiyatımızda en feyyaz amillerden olan bir edibimizin, tasfiye-i lisan hakkında
kanaat-ı rasihasını göstermekte olduğu cihetle tarihi bir kıymet ve ehemmiyeti haizdir.

Ebuzziya merhum, gazete koleksiyonlarında büsbütün unutulmaya mahkûm (Silik)


kalemiyyeyi ayrıca kitap şeklindede tab ederdi. Frenklerce de böyledir. (Kütüphane-i
Ebuzziya) yeniden tesis ve şimdilik mesela hiç olmazsa şu mübahaseye müteferri’ mukalat ve
fıkarat cem ve tab edilse ne kadar müfid bir hizmet olur. Bunu istemekte ve beklemekte
hepimizin ayrı ayrı hakkımız vardır.

Süleyman Nazif

(nr. 2998, 26 Şubat 1920. S.1-2)

248
DÂHİLİYE NAZIR-I CEDİDİ

Öyle hissediyorum ki Ebubekir Hazım Bey Efendi’nin Dâhiliye Nezareti'ne tayinini


matbuatımız hararet-i kafiye ve meserret-i layıka ile istikbâl etmedi. Bu hadise karşısında
mehafil-i münevveremizden daha büyük ve daha cehir bir tazahür-i memnuniyet beklenirdi.
On seneden ziyade oluyor ki biz yüksek makamların ekseriyesinde serserileri görmeye alıştık.

Devr-i mütarekede Dâhiliye Nazırı olanlar arasında muhtelif unvanlarla iddia-yı


kıymet edebilecek zatlar yok değil idi ise de hiç birinin meslekten yetişmiş yani müteaddit
mutasarrıflık ve valiliklerde bulunmuş olduğunu hatırlamıyorum.

Ben tamamıyla şuna kaniim ki mesleğinden yetişmemiş bir zatın Dâhiliye Nezareti'nde
muvaffakiyeti olsa olsa biraz tesadüf olabilir, onun gerek icraatında ve gerek intihabatında
ihtimal isabet gayet azdır. Bahusus Talatlar, Haliller, Hacı Âdiller on seneden beri idare-i
dâhiliyede adam bırakmadılar, meham-ı umuru kendileri gibi derbederlere emanet edilir,
bütün yüksek makamları kendi yardaklarına, dalkavuklarına, riyakârlara, hamiyetfüruşlara
ihda ederek erkân-ı dâhiliye namına bir “zıpçıktı” alayı çıkardılar. Artık idare-i dâhiliyemiz
korkunç ve iğrenç bir manzara-i zillet ve rezalet oldu. Nefislerini biraz yüksek hissedenler
bilhassa Dâhiliye Nezareti'ne merbut yüksek mevkileri an-samim istizlal ediyorlardı. Her ne
zaman dâhili bir memuriyet-i mühimme inhilal etse ben kendi köşe-i murakabemde şu köhne
masalı hatırlardım: Nebâtat arasında bir emir intihâbı lâzım gelmiş ve namezdelik şartı da
mahsul-ı tabiyyesini fedâ etmekten ibaret imiş, zeytin demiş ki: “Ben yağmı feda edemem”.
İncir demiş ki: “Ben balımdan vaz geçmem, üzüm demiş ki : “Benim şıram emaretten daha
kıymetlidir”. Ve böylece kıymetdar bir mahsulü olan nebatat namezdeliklerini vaz
edemeyince makam-ı emaret deve dikenine kalmış… Bir aralık dâhiliye salnamesi de
perçemsiz keller listesi halini almıştı, onların başında ancak serâmedân-ı ittihad yakışıyordu.

Bugün Dâhiliye Nezareti'ni bütün şerait-i matlubeyi câmi bir zata tevdi’, zanediyorum
ki, bizi biraz şaşırttı ve sanıyorum ki matbuatımız hâlâ tacübün celb ettiği sükut içindedir.
Niçin on seneden beri müttahiz usul değişti? Memleketimizde, çok şükürler olsun, serseri
kalmadı, diyemeyiz. O halde belki hayat-ı me’muriyeti kırk seneye yaklaşan ve ilk
valiliğinden beri rub‘ asra karib bir zaman geçen bir zat nasıl oldu da hatıra geldi?.. Bu
hadiseyi on seneden beri ilk eser-i salah olmak üzere kayd edeceğim: “İdareyi gençleştirme”
dedikleri oyun bize çok pahalıya mâl oldu. Biraz da yaşa bakmayıp ehliyete bakalım, valilik
şüphe yokki küçük nisbette bir dâhiliye nezareti'dir, mutasarrıflık daha mahdud bir dairede
valilik olduğu gibi. Hazım Bey Efendi her geçtiği vilayette faal, kâr ‘aşina, hukuk-ı hükümetle

249
hukuk-ı ahaliye aynı derecede hürmetkâr, el-hâsıl en yüksek manasıyla medeni ve mümtaz bir
vali şöhretini bırakmıştır. İffet ve hamiyetinden bahs etmiyorum: Biraz bu itibarlarla –
Fransızların dedikleri gibi,- en yüksek mekteb-i fazailde çıktığını herkes bilir. Keşfi Bey ile
birlikte merhum Abdurrahman Paşa’nın en ciddi tilmiz-i ismetidir.

Harb-i umumi senelerinde Hazım Bey Efendi Talat ve avanesinin musavi-i idareye ve
cerâim-i istibdâiyesine karşı en asi ve en mütehevvir bir namusdu. O meşumdur musaibde
kendisine her tesadüfümü mahz-ı nimet addediyorum: Milleti soyan, soyduran, öldüren ve
öldürtenler manzum ve menşur, Türkçe ve Fransızca, o kadar acı ve o kadar samimi bir lisan
ile telin eder ki... Zira Hazım Efendi umur-u resmiyyeden çekildikçe yaman ve bîaman bir şair
olur: Fransızca biraz klasik ve biraz romantik manzumeleri hakikaten bir nefise-i teessür ve
tasvirdir.

Cenap Şahabettin

(nr. 3000, 2s Şubat 1920. S.1)

250
YIL SONU

Omuzunda yüz altmış altı kara günle oh ne mutlu! İşte uğursuz böyle gidiyor, güya
ebediyette önüne düşen altı meşum seneye ilhak edecek… Dün akşam son yaprağı düşerek
yalnız mukavvası kalan 1335 takvimini sobaya attığım zaman yemin ederim ki içimden bir
“Türkü mada” kin ve asabiyeti vardı, bütün şu menhus müddeti yakmaktan mütevellit bir
inbisat-ı kalb ile alevleri seyrettim.

Artık maziye ve tarihe yuvarlanan bu on iki on altı buçuk seneden beri devam eden
devre-i marazın en müstekreh manzara-i tefsihi idi: Her gün gayrı muntazır bir ağrı daha ve
her saat daha iğrenç bir katre irin getirdi; zavallı Türk rahi azad-ı nâşinas bir sayyad avucuna
düşmüş güvercin yüreği gibi bir hiss-i elim ile titredi ve titredi. İstanbul’da İspanyol
nezlesinin ve İzmir’de Yunan beliyyesinin tarih-i savletleri karşımda kül olurken “zafer-i
nihai” Türkü müzac bir ısrar ile gözlerimin önünde mahiyeleniyordu. Zafer-i nihâi! Oh, işte
harp zenginlerinden biri de bu bir çift kelimedir; bunları da bilelim niçin “Enver”in ağır
kozmetik kokusunu alır gibi olurum. Yarabbi ne müthiş istihza-yı vukuata şahid olduk:
“zafer-i nihai” den en yaygara ile bahs edenler onun bir harfini tebdil ederek “mefer-i nihai”
ye kalb ettiler; ne diyeyim; gözleri bir nokta sükûtuyla kör olsun!

Görüyor musunuz, aziz vatandaşlarım, ister ferd ister cem’iyyet olunuz, mağlup
olmaya gelmez; düşene yakından ve uzaktan atarlar tepmeyi! Kraliçe Elizabeth şu cümleyi
yüzüğüne kazıttırmıştır: “Aut fer aut feri ne feriare feri” yani dayak yememek için dayak
atmalı, dayak atmazsan dayağı yersin!.. Korlar üstünde mukavvasının bakiyesi kıvanırken?
Takvim güya soruyordu : “ Kabahat bende mi kabahat bende mi?...” Hayır bedbaht mukavva ,
sen masumsun. Biz klavuzlarımızı iyi intihab etmediğimiz için tarih dedikleri dolaşık geceden
en çamurlu çıkmazına saplandık. Şimdi anladık ki açlık ve çıplaklık gibi Rusya’dan daha
zalim düşmanlar varmış.

Oh, işte harp seneleri ve harp kurbanları gibi sene-i mütareke takvimi de gözümün
önünde kül oldu. Eyvah, tarihe ittihaf için bilmem içerisinde bir tek olsun hikâye-i fazilet var
mı?

Takvim yandı, fakat biz bu sene-i bed-eyyamın hatıra-yı ızdırabını sinemizden hiçbir
zaman atabilecek miyiz? Harb-i umuminin ciğergahımıza saplandığı süngü daha ne vakit
sallanacak ve dallanacak? Akan yaşlar ve dökülen kanlar her yerde az çok kurudu; yalnız biz
hala ağlıyor ve zırlıyoruz. Bu kaht ve zaruret ve bu ye’s ve matem haftalarının bir devre-i
tatili hulul etmeyecek mi? Görüyorum ki muharebenin en ağır akıbetini biz çekiyoruz, zira

251
içerisine en az düşünerek giren biziz… Her hata cezasını omzunda taşır. Biz de Avrupalıların
pervekar çerağına benzettikleri delikanlıyı bir küçük Napolyon zannettiğimiz için “Brezina”
ve “Waterloo” nazirelerine giriftar olduk.

Ah, fikir ve nazar tebdili ad ve program değiştirmek gibi kolay bir iş olsaydı bu sabah
duvağını açacağımız yeni takvimden bize her yaprağında bir humule-i intibah ve bir zahire-i
sulh ile gülmesini temenni ederdim. Bu yeni başlayan senede her günkü hatalarımızı,
gafletlerimizi, temerrüdlerimizi zapt edip geçecek mi? Bir musibet bin nasihatten yeğdir.
Derler; Biz on senede gördüğümüz bütün musibetten bir hassa-i nasihat bile almamış
görünüyoruz. Ah, ferdalar bize meşime-i zulmetten biraz sadaka-i nur gönderse.. Ben bütün
uğradığımız beliyyelerin kökünü kıllet-i maarifte görüyorum ve bunun için her hadise-i
muzırra zuhurunda- Gothe'nin hal-i ihtizarında dediği gibi-, Yarabbi bize biraz daha aydınlık!
Diyorum. Marifet ve medeniyete karşı silah ancak marifet ve medeniyettir. Dilerim ki eyyam-
ı atıyye-i efkârlarımızdan her tuluda bir hazine-i bereket boşandıracağına dudaklarında bir
hikmet ve bir hakikat getirsin. Ve illâ mahmasa-i irfan bizi helak edecek… Hâlbuki bu millet-
i müstakil ve Mesut yaşamaya her milletten ziyade müstahaktır.

Cenap Şahabettin

(nr. 3002, 2 Mart 1920. S.1)

252
İKİ FATMA

İkisini de Niğde’de gördüm.

Ev sahibi: “Kahveyi sever misiniz?” dedi.

-Evet. Neden sordunuz?

-Bizde iki türlü kahve vardır da! Severseniz ona göre getireceğim! Dedi.

Bağdaş kurduğumuz Kırşehri seccadesi örtülü erkân minderlerinde kahve ile sigaranın
en iyisi cidden aranıyordu.

Biraz sonra bir kız içinde çay fincanları bulunan bir tepsiyle geldi

Yeni belirmeye başlayan kalçaları belinden kuşaklı entarisini oynatarak


halılarda yalın ayak o kadar çekingen yürüyordu ki dikkatimi celbetti. Esmer kırmızısı
yanaklarına değen yatık siyah saçlı iri kaşlar ve uzun kirpikler içinden siyah kehribar deneleri
gibi parlak bakan büyük gözlü bir Türk kızı… On, on bir yaşlarında vardı. Sessiz ve sevimli
hizmetleri gördü.

Ev sahibine: -Bu kız ne güzel! Dedim.

-İyi bakılsa Anadolu kızlarının çoğu güzel olur dedi.

Sigarasını yakarken gülümsedi:

-Siz bir de bunu bir sene evvel göreydiniz! Dedi ve Fatma’nın başından geçenleri
şöyle nakletti:

“Kırşehir'den dönüyordum. Kayseri’den geçerken bir sabah ayazında caminin önünde


yüzükoyun yatmış bir çocuk gördüm. Üzerine ufak bir çul atmışlardı. Ölü sandım. Meydanda
kokmasın diye sevabıma gömdürtmek için kamyondan indim. Bir de baktım daha nefes
alıyor. İçime öyle tuhaf bir merhamet geldi ki nasıl şey olduğuna hâlâ hayretteyim. Çulunu
kaldırdım. Ne donu vardı. Ne gömleği… Birkaç defa adını sordum. Yüzü toprağa dönüktü.
Gözleri de yumuluydu. Omuzundan silkelemeye mecbur oldum. Neden sonra: “Fatma” diye
inildedi. Başka ne sordumsa cevap vermedi. Ne olursa olsun bunu alırım! Dedim. Yanına
adam diktim. Kendim de bitpazarına gidip altmış yetmiş kuruşa eski çamaşır aldım. Fakat
giydiremedim.

Kamyonun radyatöründe sıcak su bulunur. Kızı şoför yerine çıkardım. Etrafına da


muşambadan çadır çektirdim. Kendi elimle yıkadım. Tahta bir tarakla saçını taradım. Sarıp
sarmalayıp haydi bakalım Fatma talihin varsa yaşarsın! Diye kamyondaki eşyanın arasına

253
attım. “Ne yapıyorsunuz? Noluyorum?” Diye sarf-ı vahid bile söylemedi. Dermansızlıktan
haftalarca gezinemedi. Merdiven basamaklarında düşüp düşüp kalırdı. Bu kızı süt ve ayran
kendine getirdi… Allah’ın hikmeti. Bize bir ısındı ki gözlerini bizden ayırmazdı. Hanımın biz
sözünü bu güne kadar iki defa tekrar ettirmemiştir… Bizden geç yatar bizden evvel kalkar.
İşten hiç yoksunmaz… Garibi şu ki anasını, babasını hiç anmadı. Biz bir kaç defa
sorduk.“Ben yolda hastalandımdı. Adana'dan dönüyorduk. Gece beraber yattık. Sabahleyin
kalktım. Köylüler de savuşmuş. Anam babam köylü de savuşmuşlar ferdası günü de siz
geldiniz dedi.

Derken bir gün kapı çalındı. Bir köylü:

-Benim kız sizde imiş! Dedi. Şüphelendim. İsmini sordum.

-Nerden biliyorsun! Dedim.

-Sen falan değil misin? Dedi.

-Evet!

-Kayseri’de soruşturdum. Senden ötürü o aldı dediler!

Allah şahittir şu çocuğun kimi kimsesi çıktı! Diye sevindim. O günde evden düğüne
gideceklerdi de Fatma’yı süslemişlerdi. Ne dersiniz adam kızını tanıyamadı. Allah Allah
kurban! Temelli değişmiş! Diye elleri bağrında kaldı. Fatma ürküyor muydu iğreniyor
muydu? Bir türlü eteğimi bırakıp ta gitmiyordu. Kız senin baban. Gitsene diye çıkıştım.
Bacağıma büsbütün sarıldı. Hüngür hüngür ağladı.

-Babamsa beni yolda bırakıp neye gitti. Merhameti olan sokağa atar mı demesin mi?
Hani adeta öğretilmiş gibi bu yaşta bu sözlere akıl edişine şaştım kaldım. Felaket çeken
çocuklarda duygu büyük adam duygusuna benziyor. Hâlbuki adamcağız ne yapsın, açlık
yüzünden yalnız Fatma’yı değil, iki kardeşini daha yollarda bırakmış. Köyüne dönüp işini
biraz düzeltir düzeltmez bu sefer de çocuklarını aramaya çıkmış. Sivas’tan Niğde’ye kadar
han hastane demeden uğramış. Birini bulmuş öteki daha meydanda yok.

-Kızına iki beşi bir yerde yaptırdık. Elbise çamaşır diktirdik. Sen bunları yapabilecek
misin? Bunu besleyecek paran var mı? Dedim.

-Dualar etti: var dedi.

-Çıkar dedim.

254
-Yüz elli kuruş gösterdi. Yüz elli nesi olur. İkisini bir kasabadan kasabaya bile
götüremez.

Anlaşıldı ki kızı yine sefalete götürecek. Fatma kabil değil babasına yaklaşmıyordu.
Hanımın ayağına kapanmış ”Aman göndermiyin, ölürüm” diye yalvarıyordu.

Hâsılı anladım, adamın maksadı çocuğu elindekini boynundakini alıp memlekette


öteki açları da bir kaç vakit geçindirmek.

Neyse parayla gönlünü ettik

-Kız ne vakit istersen senin, bırak rahatını bozma dedik.

Şimdi Fatma işiyle bize parasıyla da babasına hizmet görüyor. Ailesinin sağmal ineği
oldu. Öyle değil mi Fatma?

Kız fincanlarımızı almaya gelmişti. Bu suali işitince yüzü kızardı gözlerini yerden
kaldıramadı yavaşça: Siz bilirsiniz efendim, dedi.

Komşularında bir Fatma daha varmış

-Onu da görün diye büyük Fatma’yı çağırttılar.

Saçları dibinden kesik gürbüz bir çocuk girdi. Kalabalığı görünce utandı hemen
kapının yanında duvara dayandı. Parmağı dişlerinin arasında kaldı. Başını geri çekmiş önüne
bakıyordu. Büyük Fatma’nın efendisi kolundan tutup kulağına bir şeyler söyledi. Çocuk kâmil
kâmil önüne bakarak yavaşçacık yanıma geldi. İki tombul eliyle elimi tuttu öptü boğum
boğum bileklerini dizlerime dayadı. Gözlerini hala kucağından ayırmıyordu.

-Ayol sen erkekmişsin dedim.

-Kızım ben diyerek yüzüme baktı.

-Sen Niğdeliymişsin dedim.

-Ah Ah Adanalıyım dedi.

Hâlbuki oda Erzurumluymuş. Zaten yüzünden de şivesinden de belli!... Hicrette


Adana'ya düşmüşler oraların istirdadından sonra geriye dönmüşlermiş. Çamalan'da anneleri
ölmüş. Babası da anlaşılan yanına düşmüş yollarda çekeceği zahmetin düşüncesi yeisini,
zahir, bütün bütün attırmış. Bu fazla yükü yol kıyısında bir taşın üstüne bırakıvermiş. O vakit
Fatma uykudaymış. Hilal-i Ahmerin nakliyecileri Fatma’yı kaya dibinde alnı yüzü gözü kan
içinde ağlarken bulmuş meğer uykuda yere yuvarlanmış alnı yarılmış.

255
Yaralı bir askerin tezkeresine atıverip çadıra getirmişler orada eczacı buna bakmış iyi
olunca da evlat edinmiş…

Fatma anasının nasıl öldüğünü nasıl eczacı babaya getirildiğini hep biliyor hatta
yazdıklarımı bana kendisi anlattı. Zavallı hayatının başlangıcındaki şu faciadan anlında
yarasını damgası mini mini ruhunda da silik felaket izleri kalmış. Bu hatıraların daha yeni
beliren ruhuna bu kadar şiddetle yapışmak için ne kadar derin şeyler olduğunu henüz fark
etmiyor. Zira başından geçen vakaları başkasından duyup ezberlediği ve manasını layıkıyla
kavrayamadığı bir masal gibi gülümseye gülümseye söylüyor. En acısı da bu!...

Arkadaşım:

-Hadi kız seni İstanbul’a götürelim. Bizim evde de bir kız var beraber oynarsınız dedi.

Fatma:

-Ah Ah gitmem diye dizimden inmesin mi odanın orta yerine kadar yürüdükten sonra
geriye döndü de:

-Onun da böyle süslü entarisi var mı? Diye tombul elleriyle sarı eteğini kaldırdı.
Odadakilerin kahkaları arasında çıkıp gitti.

Bizi bu muharebede yalnız şehitlere ve kaybolan ülkelere ağladık. Harbin ana babaya
evladını göz göre göre ölüme teslim ettiren bir de böyle için için feci tarafı var bundaki
dehşeti ekseriya o felaketzedelerden başka kimse bilmiyor.

Ah! Yol kıyılarından tıpkı bakımsız tozlu böğürtlenler gibi toplanan metruk Anadolu
yavruları ki yabancıların merhameti sayesinde hayata dönmüşler. Başkalarının evinde bir nevi
saadet bulmuşlar!... Bunlar yine talihli talihsizler… Ya ölüp de kalanlar!...

Düşünün açlıktan, yorgunluktan, yeisten o ana babaların kim bilir akılları nasıl
yerinden oynuyor ki çocukları bile gözleri görmüyor. O kadar canlarına düşüyorlar… Sonra
biraz başları dinç olur olmaz bilmeden yaptıkları cinayetin dehşeti tekrar gözlerini bürüyor,
evlat acısı yüreklerine çökerek tekrar çocuk aramaya yollara dökülüyorlar. Ve en fecii
buldukları çocuklar artık yanlarına dönmekten bir nevi sevk-i tabi ile ürküyorlar,
tiksiniyorlar…

Ruşen Eşref [ÜNAYDIN]


(nr. 3002, 2 Mart 1920. S.3)

256
YETİMLER ARASINDA

Bir Mukaddime

-1-

Son günlerde muhtelif yerlerde ve muhalif zevat tarafından işittim ki yetimlerimize


penah olan darüleytamlar, cidden görülmeye layık, tetkik-seza bir şekl-i intizam almış. Bana
diyorlardı ki:

“Mağdur milletimizin biçare yetimleri mütarekeden sonra yersiz, yurtsuz kaldıkları


zaman pek çok sıkıntı, pek çok meşakkat çektiler. O vakte kadar şöyle böyle te’sis eden
intizam-ı hayat, intizam-ı talîm alt üst oldu. Bozguna uğrayan bir ordu gibi darüleytamlar
birbirine karıştı. Biçare çocukların rahat ve huzuru kalmadı. Göçebe gibi oradan oraya nakl
yüzünden ne meşakkatler, ne zahmetler çekildi. Yetimlerini bu elim vaziyette görmeye
tahammül edemeyen millet babası saraylarının bir kısmını darüleytama bağışladıkları zaman
yetimlerin yüzü güldü. Bu kimsesiz çocuklar tıpkı bir baba şefkatiyle bakan ve onları alakadar
eden bilcümle meselelerle inceden inceye meşgul olan müdür-i umûmi Selahattin Bey
vaziyeti ıslah için çok, pek çok mesai sarf etti. İşte bu ihtimamın, bu derin şefkatin, bu
vazifeperverlik hissinin gidiniz de bugünkü tecelliyatını seyrediniz…”

Geçenlerde Amerikalı Misis Dorrian, Ortaköy darüleytamını ziyaret etmiş. Bana


ziyaret intibaatını anlatırken kendimi fevkalintizar bir vakıa karşısında bulunmuş bir adam
huzurunda sanıyordum!.. Misis Dorrian hülasaten şöyle diyordu:

“Öğrendiğime göre darüleytamların senevî Tahassüsatı pek cüz’i bir şeymiş bu para
ile Amerika’da biz değil böyle vasi teşkilat, bir kolej bile idare edemeyiz! Siz nasıl
başarıyorsunuz? Bu işin içinden nasıl çıkıyorsunuz? Cidden bir muamma...”

“Ortaköy daruleytamında en ziyade nazar-ı dikkatimi celb eden cihet, nezafete masruf
olan himmet idi. Çocuklar temiz, sınıflar temiz, yatakhaneler temiz, her yer ve her taraf
temiz..”

Bir ecnebi üzerinde bu derece iyi tesirler uyandıran darüleytamlarımız demek


hakikaten görülmeye seza idi.

Karar verdim: Gidip bunları yegân yegân gezmeli, müşahedat ve Tahassüsatımı


yazmalı. Kararın tatbikatına da geçen gün Ortaköy ve Peyk darüleytamlarını ziyaretle
başladım. Müdir-i umûmi Selahaddin Beyin lutf-ı vesatatıyla bu iki müessesede icra ettiğim

257
tetkikatın tefsilatını bundan sonraki makalelerde vereceğim. Şimdi yalnız umûmi bazı
meselelerden bahs etmek isterim:

Memleketimizdeki darüleytam teşkilatının tevsi ve idâmesi pek mühim, pek hayati bir
mesele mahiyetini haizdir. Avrupa’da olsun Amerika’da olsun ortaya bir nüfus meselesi
çıkarılsa, hal-i müzâkerede ne kadar mühim mesâil varsa hepsine takaddüm edilir. Çünkü bu
doğrudan doğruya milletin hayatına ve istikbaline taalluk eder. Bizim darüleytamlarımız
meselesi de böyle bir ehemmiyet-i uzmayı haizdir. Çünkü nüfus meselesidir. Bu işin maddi ve
siyasi ciheti, bunun bir de manevi ciheti var. Darüleytamlarımız Cenah-ı refet ve atıfetine
sığınarak oradan bütün bir hayat ve istikbal bekleyen bu mini mini yavrucuklar, boynu bükük
çocuklar kimdir ve kimin nesidir? Ziyaretim esnasında birer birer soruyordum:

-Nerelisin? Anan baban var mı?

Aldığım cevaplar tarih-i fecaatimizin birer destan müellimi gibiydi. Kimi


Makedonya’da Bulgar süngüleriyle çizmeleri altında can veren din kardaşlarımızın masum
mirası idi. Hepsi yetim ve hepsi bikes... Bizim yed-i ihtimam ve şefkatimiz. Terk edilmiş olan
bu yetimler kafilesini maalesef biz layıkı vechle mazhar-ı ihtimam edemedik.

Zenginlerimiz pek lakayd davrandılar. Küçük bir himmet olsun sarf etmediler. Millet
uğrunda şehit düşen din kardeşlerimizin bu bikes ve yetim çocuklarına hiç değilse kurban
bayramlarında beş on kurban göndermek, ramazan için bir miktar zahire toplayıvermek gibi
hayırkârlıkta bulunılamaz mıydı? Bu kadar zengin zahire ticaretimiz, bu kadar zengin celeb
esnafımız var. Bunlar, bu kadarcık himmeti de yapamazlar mıydı? Her şeyi hükümete
bırakmak ve her şeyi ondan beklemek doğru değildir. Alelhusus ki memleketimizin umûr-ı
maliyesi büyük bir tezebzüb içinde iken…

&&

Evvelce bana edilen tavsiyeleri burada ben de karilerime tekrar edeceğim: Gidiniz,
Darüleytamlarımızı ve oradaki kimsesiz yetimlerimizi görünüz, hatırlarını sorunuz,
gönüllerini hoş ediniz. Çünkü bunlar hükümetten ziyade doğrudan doğruya sizin yetimleriniz
ve sizin çocuklarınızdır.

Samizâde Süreyya

(nr. 3003, 3 Mart 1920. S.1)

258
Perşembe Hasbihalleri: -5-

KELAMÜ’L-MÜLÛK

Bağdat’ta edinmiş olduğum üç beş kitap arasında talik yazı ve taş basmasıyla matbu
iki büyük ciltten müteşekkil “Mecma’ü’l-Fusha” adlı Farisi bir tezkire-i şuara var. Mahall-i
tabı galiba Tahran ve tarih-i tabı da hicri kameri takvimle 1295’dir.

Galiba Tahran dedim. Çünkü bi payan sütur ve dua ve sena arasında ve birçok
tahariyye rağmen, eserin mahal-i tabını sarih surette keşf ve tayin etmek bana müyesser
olmadı. İhtimal ki o ediye-i mütesilsilenin bir tarafına gizlenmiş de yorgun gözlerim
görmemiş.

Şah-ı hazırın cedd-i alası “Nasrettin Şah Kaçar”’a medh ve kasaidle başlayan ve bütün
bu tezkire-i şuarada Firdevsi’nin lisanıyla inşad-ı iş’ar etmiş yediyüz elli altı şairin icabına
göre mutevvel veya mücemmel teracim-i ahvaliyle bazı edebiyatı münderic bulunuyor. Ne
teracim-i ahvali tanzim ve tedvin hususunda itina ve vukuf-ı ilmî gösterilmiş, ne ittihab
olunan asarda isabet. Şah-ı acem namına gelişi güzel tertib olunmuş bir şehname-i temelluk.

Mecma‘ü'l-Fusha böyle olmakla beraber, sahifelerinde bir insanı, hususiyle bir


Osmanlı Türkünü düşündürecek şeyler yok değildir. Bu yedi yüz elli altı sahn-ı saray Farsın
tam yüz on dördü damarlarında hükümdar kanı taşıyor, ya bizzat emirdirler, ya şehzade.
Acem lisanıyla tanzim-i eşar eden bu erbab-ı asaletin kısm-ı azamını da aslen Türk olanlar
teşkil ediyor.

Biz Türkler bundan bir hıssa-i tefahür değil, nasib-i hecalet çıkarmalıyız. İslam ve İran
tarihlerinde oldukça gürültülü isimler bırakmış olan bu tacdarlarla evlad ve ahfadı, kanlarıyla
lisanlarını ayrı yaşatmışlar. Acemin en payidar abide-i edebi olan Şehname bile bir Türk ve
Afgan padişahının eser-i teşvik ve teşebbüsüdür. Türk düşmanlığını Şehname-i Tusi Acemin
efkâr ve hissiyatına telkin değil, adeta telkih eder.

Ve bu yüz on dört şair-i zi-şanın otuz elyevm hükümdar-ı İran olan Kaçar hanedanına
mensup bulunuyor. Bu sülalenin tasultan edebileceği tarihten Mecma’ü'l-Fusha'nın zaman-ı
neşrine kadar güzeran olan seksen beş sene zarfında, ancak bir ikisi daha evvelki vakitlere
mensup olmak üzere, otuz Kaçarı efail ve tefaille demenzar olmuş. Fakat bu otuz Kaçarı
tanzim-i kelam ile demenzar oldukça, biçare ve bikes İran bir kat daha perişan oluyordu.
Bihakkın denilebilir ki Kaçarların ellerine geçen ağniya-yı ahyanın mal ve menalini gasb
etmekle iktifa etmemişler, senadid-i emvatin divanlarındaki cevahir mezmunu da yağma edip

259
durmuşlar. Zavallı şair ve bahadır İran!.. Firdevsi’nin, Sadi’nin, zerrintac kıratülayn’ın şimdi
kimsesiz İran’ı!..

Acemce tanzim-i eşar etmiş olan hükümdaran arasında Mecma’ü'l-Fusha bizim


bedbaht, fakat mert padişahımız Yıldırım Bayezid’i zikr ediyor da, koca Yavuz Sultan Selim’i
layık-ı ihmal görüyor. Müellif-i eser diyor ki:

Yıldırım Bayezit han-ı Osmanî ez mişahir-i selatinali Osman bud ve der İslambol
sultaniti bil istiklal nemude. Ba selâtin fernen muharebe kerde muzaffer şode. Ahirü’l-emr ba
emir-i Timur Gürkan mukabele kerde mağlup şode. Esir amed. Ve der an zaman ki sene 805
bud ruhlet nemude. İn beyit-i rabenam o der tezkire-i kere didem.”

Beyit

“Her dud ki peyda şeved ez şine-i ça kem

Ebri şeved ve girye koned ber ser hakem”

Acemlerin dediği gibi, kodam gateşra tashih mikonem?... Evet, Mecmaü'l-Fusaha


sahibinin hangi hatasını tashih edeyim?.. Evvela, ildirim değil Yıldırım'dır. Saniyen, Yıldırım
Bayezid İstanbul’da bir gün bile hükümet etmedi. Belde-i tayyibede bilistiklal saltanat sürmek
şerefi Yıldırım’a değil, onun hafidezadesi sultan Mehmed-i sani ile bunun evlad ve ahfadına
müyesser oldu. Bu beytin nazımı Yıldırım Bayezid’i evvel değil, Yıldırım’ın hafidül hafidi
Sultan Bayezid-i sanidir. Mecmuü’l-Füsha sahibinin bir tezkirede görmüş olduğu o beyte
şuara-yı osmaniyeden bazı zevat, tazmin-i ad eyleyebilecek surette nazireler inşad ettirdiler.
Hatıramda olanlar şunlardır:

Evvela, muasırlardan Edirneli Necati- ki padişaha bizzat şerefyab intişab ve


şehzadeganına muallim olmakla kamiyab olanlardandır- şu nazireyi arz etmişdi:

Her navekini göz tur-i sed ber dil çakem

Sayi şeved ve nale koned bir ser hakem

Allame-i Rum unvan-ı mebcelliyle müştehir İbn Kemal’in naziresi:

Sevda-yı hatetkiz tur-ı sed ber dil-i çakem

Sümbül şeved ve girye koned ber serhakem

Hindistan’ın Dell hanedanından Nusret Ali Han geçen asr-ı hicri evahirinde İstanbul’a
gelip tavattun etmiş ve Maarif Nezareti'nde bir me’mûriyete tayin olunmuştu. Şahsen de
muarefe ve meveddetimiz vardı. İnkılâbı müteakib vefat etti. Bayezid-i saninin beytini,

260
Her şule ki peyda şeved sine-i çakem

Zevar ve mücaver beşeved ber ser hanem

Suretinde tanzim etmişti. Nazirelerin hepsi aslından iktibas-ı mazmun ve naklü’l-elfaz


etmekle beraber, hiç aslına takarrüb edememiş, padişahın beyti de zatı gibi mütefavvık ve
mümtaz kalmıştır.

Sultan Bayezid-i Sani birçok meziyetiyle beraber, zaifü’l-irade bir padişah idi. İhtimal
ki bu sebeple ona Veli dediler. Biraderi Cem’in macerası da bir taraftan padişahı uzun süre
işgal ve itab etmiştir. Bununla beraber, Sultan Beyazid-i sani, oğullarını talim ve terbiye
hususunda büyük bir ihtimam ve muvaffakiyet göstermiştir. O kadar ki şehzadelerinin mağtur
oldukları necabeti tezyil eden fezâil-i müktesebe ile tarih-i İslam iftihar eder.

Fransa kralı Louis Philippe’in prensleri hakkında Avusturya başvekili meşhur


Meternik'in irad etmiş olduğu bir sözü Victor Hugo “Sefiller- Les Miserables”inde
bilmünasebe nakl ediyor. Meternik Louis Philippein oğulları için nadirül emsal gençler ve
biemsal prensler demiş. Bayezid-ı Saninin oğulları ise hem şehzadegan, hem muasırin-i
şebbân arasında bî-menend idiler.

Hanedan-ı Âli Osman arasında Acem lisanına ve edebiyatına en ziyade vukuf gösteren
Mecmau'l-Fusaha'nın layık-ı ihmal gördüğü Yavuz Sultan Selim’dir. Ve bu ihmale saik de hiç
şüphe yoktur ki kin-i millidir. Acemler, hazret-i Ömer kadar Sultan Selim’i de sevmezler.
Meşhur Bahaullah’ın Akka'dan Sultan Abdulaziz’e göndermiş olduğu rivayet olunan bir
mektubun Fransızca tercümesinde görmüştüm: Bir nev karagöz oyununa İran’da Şah Sultan
Selim derlermiş, Çaldıran kahramanını güya ve hâşâ tehzil ve terzil için…

Acemler Sultan Selim’i Şah İsmail-i Safevi ile olan macerasından dolayı sevmezler.
Çaldıran vakası Osmanlı tarihlerinin ne suretle zabt ve tahrir etmiş olduğunu dostum Şeyh
Esedullah-ı Tebrizi bir gün Bağdad’da benden sormuştu. Mensurizade Mustafa Paşa
merhumun Netayicü’l-Vukuat namı altında tedvin etmiş olduğu tarih-i mu’teberi verdim.
“Çaldıran”a ait sahifeleri okuduğu sıradaki evzah ve etvarına uzaktan ve fark ve ihsas
ettirmeyerek dikkat ediyordum. Ellerinin ihtizazıyla çehresinin ıztırarı gettikçe artarak- ve
galiba ittimam etmeyerek- kitabı kapadı. İnsafım İranlı dostumu tayib değil, takdir etmişti.
Ben de Osmanlı tarihinin sehaif-i edbarını te’sirsiz ıztırapsız okuyamam. Hususile – en
samimi aşinam bile olsa- bir ecnebi yanında elimi bir hadise-i milliyeyi takrir eden satırları
okuyabilmek şöyle dursun, tahattür etmek bile beni rencide-i his eder.

261
Başka bir yerde bir kere daha demiştim: Sultan Selim, zamanında iklim-i Farsa
hükümran olan hanedan-ı Safeviyye'nin ne kadar düşmanı idiyse, lisanı Farisinin de o kadar
piresteşikarı idi. Bu husumete saik yalnız hars-ı fütuhat değil, diğer meşru ve makbul hisler ve
sebepler de karışmıştı. Bu itibar ile bizim büyük Yavuz’umuz, Prusya kralı İkinci Frederik –
ki namına tebası “Büyük” sıfatını ilave ederler- pek benzer. Frederik de Fransa’yı elinden
gelse bitirmek ister, fakat Fransızca’yı kendi ana dilinden ziyade sever ve hemen münhasıran
bu lisanı istimal ederdi.

Süleyman Nazif

(nr. 3004,4 Mart 1920. S.1)

262
KELAMÜ'L-MÜLÛK -2-

-Son Perşembe hasbihalinden mabad ve hitam-

Osmanlı padişahlarının büyükleri zamanlarının ekâbir ve ulema ve şurasıyla daima


hembezm edilir. En muaddal mesail-i aliyye padişahın huzurunda hal olunur, en zarif noktalar
ve mazmunlar müsahebat-ı hümayun esnasında sarf edilirdi. Âli Osman devletinin nüfuz ve
cazibiyyeti yalnız kendi memleketinde değil, âlem-i islamın her tarafında his ve tebcil
olunuyordu. Asrının kutbü’l-iktab-ı irfanı olan “Molla Cami” Fatih Sultan Mehmet’i ziyaret
emeliyle ta diyar-ı Horasan'dan diyar-ı Rum'a gelmiş, fakat padişahın irtihalini Konya’da
işiterek “Kabetü’l-Uşşak”dan kabetullaha tahvil-i sefer etmişti. Yavuz feth ettiği yerlerin bir
kısım hünerveranesi payitahta nakl ettirdi. Ulemaya ihtiramı o derece idi ki bugün ibnü'l-
Kemal’in rakip olduğu atın ayağından padişahın heybesine çamur sıçramış olduğu için bu
heybenin çamurları muhafaza-i olunarak bade'l-vefat sandukasının üstüne örtülmesini o
şedidü'l-şekime sultan vasiyet etmişti.

Kanûninin sarayı ise ilim ile zekânın penah-ı müşfiki idi.

İstanbul’un fatih-i muazzamı,

Ciğerüm pâreledi hançer-i cevr ü sitemün

Sabrumun câmesini doğradı mikrâz-ı gamın

Secde-gâh eyler idi Kâ’be’de mihrâb gibi

Kûyun içinde melek görse nişân-ı kademğn

Beyitlerinde ne kadar refik’ül-kalb ve refiku’l beyan bir şairdir.

Selim-i Evvel de mesela,

Kuh-ı feryad ber averd pey âhuranden

Derşikâr arşneved nevbet-i sultanıma

Beytinde ne kadar muhib ise,

Yarab azgın nehan dâr cu raz-ı ebedi

Aşk an ariz ve gam horden pünhani-i ma

Beyitte de o kadar rakikdir. “İlmü'n-Nefs” mütehassıslarının ne dediklerini ve ne


diyeceklerini bimem, fakat bu muhakkaktır ki efalinde azemet ve kudret gösterenler
ekseriyetle rikkatü'l-kalb ashabı ve meclub-ı mehasindirler.

263
Sultan Süleyman Kanuni’nin bir kere azimet-i saltanatı göz önüne getirilsin, bir de,

Beden guş etme dilâ. Ana ele ar etkin

Kot ne derlerse desinler tuta kurbar etkin

Habda fırsat edip gaflet ile busesin al

O yanub haşme gelirse ona ingar etkin

Beyitleri tahattür olmasın. Ordularının biri “Viyana” surlarını delmeye çalışırken,


diğeri, Tebriz şehrine giren, donanması karadenize yegâne sahibi ve Akdenizda bî rakib galib
olmakla iktifa etmeyerek ebhâr-ı muhitde Osmanlı padişahının rayet şan ve zaferini dolaştıran
sahib-kıran, çaldığı buselerle uyanan bir şedidesinin hışmından damen-i inkâra sarılmakla
muhafaza etmiş (Silik) tavsiye ediyor. Böyle hoş manzaralar şair olmayanları da mahzuz eder.

Arapları “Kelâmu'l-mülûk mülûkü'l-kelâm” diye zebânzed bir tabir-i meşhuru vardır.


Fakat ben müluk ve ekâbire istinad edilmiş sözlerin ekserine mevsuk nazarıyla bakamam.
Mesela Sultan Süleyman-ı Evvel’den lâ akal iki yüz sene sonra yazılmış olduğunda şüphe
olmayan,

Merdum-ı dideme bilmem ne füsun etti felek

Giryemi kıldı füzun, eşkimi hun etti felek

Şîrler pençe-i kahrımda olurken lerzân

Beni bir gözleri âhûya zebun etti felek

Beyitlerini Namık Kemal merhum da dâhil olduğu halde halkımızın kısm-ı azamı
Yavuz Sultan Selim-i Evvel’e isnad etmişti. İhtimal ki kanaat-i umûmiye ve arzu-yı umûmi
son beytin mantık ve mazmununu Yavuz’a pek ziyade yakıştırmıştı da onun için…

Dokuzuncu ve onuncu asırlarımızdaki lehce-i beyanımız bu kadar pürüzsüz mısralar


yazmaya müsait değildi.

Ben yatam layık mı karşımda ol ayağın dura

Serv-i nâzıma deyin, ben öldükde namazım kılmasun.

Beytinin kaili olan Selim-i Evvel’in Türkçe’de en düzgün eşarı,

Hep seniniçündür benim dünya gamın çektiklerim

Yoksa ömrüm varı sensiz neylerim dünyayı ben

264
Beyti veya

Bir perî içün akar iki gözüm çeşmeleri

Mısraı gibi şeylerdir.

On sekizinci asırda Fransız lisanıyla yazılmış olan mektuplardan müntehab bir mecelle
vücuda getiren Kostavlanson Prusya kralı ikinci Frederik hakkında “Tarihin bize tanıttığı en
mevsuk eazımdan biri.” Diyor. Bu mevsuk kelimesi fevkalade şâyân-ı dikkattir. Muhtelif
sebep ve maksatlarla söyledikleri ve yaptıkları sözler ve şeyler ekâbire istinad edilir. Makam-
endaz ve tahzirde haber verilen ukube-it uhreviye bile, ahadis-i mevzuanın tekevvün ve
şüyuuna mani olamadı ve olamıyor.

Tarih-i Osmanimizin en sevimli padişahlarından olan Sultan Selim-i Salis namına


şöyle bir gazel meşhurdur:

Rûz-ı şeb derdin ile dîdelerim kan ağlar

Vâkıf olan benim esrârıma her ân ağlar

Kimse fehm etmedi hayfa ki nedir maksudum

Gece gündüz ne içün dîde-i giryân ağlar

Dâğ-ı sînem göricek hûn ile âlûde benim


Rahm edip hâlime ezhâr-ı gülistân ağlar

Gördü çün der-i dil-i zârımı rahm etti tabîb

Dedi ey hasta-i hicrân sana dermân ağlar

Yine rahm eylemez aslâ bana ol âfet-i cân

Böyle bîmârî görüp hâlime yârân ağlar

Gam değil bilmez ise hâl-ı derûnum ol yâr

Fehm ider niyyetimi sâhib-i irfan ağlar

Derd ile rûyına bakdıkça senin İlhâmî


Gerçi handân olur ammâ cigeri kan ağlar

Gamzade şehidinin şahsına pek ziyade muhabbetkar ve hatıratane hürmetkâr olan


Sultan Mahmud-ı Sani şu güzel gazeli tahmis etmiş ise de, aslı derecesinde kuvvet
göstermemiştir.

265
Müverrih Ahmet Refik Bey'in birkaç sene evvel neşr ettiği vesaik-i mutebere Selim-i
Salis’in böyle bir gazel inşad edebilecek kadar behre-i beyanı olmadığını tebyin etti. İhtimal
ki bu gazel padişah ile hem-mahlas, “İlhami” adlı diğer bir şairin eseridir de duçar olduğu
akıbet-i fecia sebebiyle Sultan Selim-i Salis’e yakıştırılmış ve o sûretle iştihar etmiş. Tıpkı
selim-i evvele istinad edilmiş olan “Merdum Dideme…” beyitleri gibi… Böyle bir zühul
yoksa o gazeli lütuf dide-gândan bir şairin padişah namına tanzim ve neşr etmiş olduğunda
hiç kimse şüphe edemez. Mesela velinimetinin şehadet-i vicdansuzına pek muharrik ve
müesser bir mersiye ile ağlamış ve ağlatmış olan Fazıl-ı Enderuni…

Bu satırları yazdıktan sonra, bence daima hatır-ı nişan-ı şükran olan bir vakayı yerinde
daha tebcil ettim:

Mefhar-i edibimiz Abdulhak Hamid en güzel bedayiinden olan “İbn-i Musa” eserini
elyevm veliahd-i saltanat ve hilafet olan devletlü necabetlü Abdülmecid efendi hazırînlerine
ittihaf ile bu necib şehzadenin şiir ve şair hakkında iltifat-ı mütevalisine şair-i azam bir
vesika-i mehmedet arz etmek istemişti. Kitab, tabı‘ı olan “Asar-ı Müfide Kütüphanesi” heyeti
tarafından takdim edildiği sırada efendi hazretleri fevkalade mütehassıs oldular. Ve Şeyh
Sadi’nin “Gülistan” muhallidesini “Ebu Bekir Sadin Zengi” namına ihda ettiğini tahattür ve
ihtar ile “Birçok büyük padişahların adları unutulmuş, daha küçükleri binnesibe daha bahtiyar
olarak, bu gibi büyük eserler sayesinde hayr ve rahmetle daima zikr edilirler.” Buyurdular.
Sultan Abdulaziz’in necl-i necibini ahlâfa yâd ve takdis ettirecek müesser irfanı mebzulen
mevcuddur. Bu sözleri, kaderlerini bir kat daha ala edecek bir tevazuyla söylemişlerdi. Hala
gözümün önündedir: Şehzademiz o dakikada ne kadar müteessir ve ne kadar samimi idi. Ne
vakit hatırlasam kendi kendime derdim ki: “Vezin ve kafiyeye iftikar ve tenezzül etmeyen
kelam-ı mülûke işte güzel bir lahika ve numune!..”

Süleyman Nazif

(nr. 3006, 6 Mart 1920. S.2)

266
V.2. MANZUM METİNLER

Hezl:

YENİ KARTLAR

Birincisi:

Neden ağlar, neden sızlar, neden me’yus olursun?


İcâzet al ocaktan sen heman meb‘ûs olursun!
Cihan hep eski âlemdir. Olur, hâkim ayıklar
Senin nazmın a evladım neler hâlâ sayıklar?

Haşim Bıkmış uzun sözden. Vaatlerden, yeminden


İnanmazsan gidip bir sor heman Ahmet Eminden!
Evet oğlum, hamen sabah akşam sayıklar
Ne Kaiser’den vefa melhûz, ne Wilson’dan haber var!

İkincisi:

Medhi hâmem ferfe-i ahrara söyler söylese


Hicvi lakin mutlaka nazara söyler söylese!
Gel şu isti‘fayı ver de rahat et cana deyü
Belki birgün hazret-i muhtara söyler söylese!

Üçüncüsü:

A Gönül gel olma çocuk sen bu kadar çekme keder


Yine cem‘iyyetin erkânı deyüp korudu seher?
Bana bak dönme sakın bir daha lüzûmun da keser!
Vermiyorlar mı ma‘aşı yeni zamdan ne haber?
(Silik) kendüye fevk etmiyor âlemde (Silik)
Gam ve şadî-i felek böyle gelir, böyle gider!
Fazıl Ahmet [AYKAÇ]

(nr. 2945, 1 Kânunusani 1920. s. 1)

267
Hezl:

YOK YOK!

Biraz avdet için ensâba (Silik) niyet yok


Gümüş altun firarî hep! Kagıtlardaysa kıymet yok!
Benim bu hâme-i bedkârımın âlemde her taksir
Emin oldum ki sansürlerde kat’iyyen kabahat yok!
Refik Halit diyor, Fazıl hayalin pek bayatlaşmış,
Bütün mısraların lâgar! İfâdende zarafet yok!
Neden bilmem ki artık kişneyip şahlanmıyor nazmın
Demek tab‘ında cidden şimdi taşkın bir talâkat yok!
Refik’im haklısın gerdûne-i hülyama zirâ ki
Koşulmuş şöyle gürbüz bir emanetlen nezaret yok!
Neden lakin senin nesrinde dostum şimdi pek peltek
Lisân-ı safvetinde biz sanırdık kim rekâket yok!
Neler var hiciv için bilsen benim sahn-ı nigâhımda
Fakat teşhir-i ihvân etmeye gönlümde rağbet yok!
Cihan nezdinde müsbit i’tilaf erkânının aczi
Ocak hakkında zaten fazla tafsilâta hacet yok!
Senin fırkan benim fırkam, bütün bunlar bugün evham
Ser-âser hastayız biz hem de ümid-i ifâkat yok!
Gelip geçmektedir birçok gâraib şimdi her câhdan
Salah-ı hale dair en ufak lâkin işaret yok!
Fazıl Ahmet [AYKAÇ]

(nr. 2955, 11 Kânunusani 1920, s.1)

268
Hezel:

OLDUK

-Kıbrıslı Şevket Bey'e-


Neden ya Rab, neden biz böyle zâr u târumâr olduk
Nasıl ağ attı cemi’iyyet ki hep birden şikâr olduk!
Heciyenlerlen mecinlerlen dolaştık vadi-i lehvi?
Katıldık kârban gaflete ister süvâr olduk.
Soyulduk kahramanlar cânibinden serteser şöyle
Bozulduk, câbecâ yandık, zebun-ı ihtikâr olduk!
Ne âciz insanız kardeş, ne âciz insanız biz kim
Ne nazarlık talep ettik, ne hatta müşteşâr olduk!
Ezildik sade bin pay-ı eza altında yıldıkça
Fakat zan etme kim artık ayıldık, tövbekâr olduk!
Ne tali‘dir bu Allah’ım, ne tâli‘dir ki eyvahlar
Atıldık câbecâ her fırkanın destinde zâr olduk!
Bu mülkün bir mesihi var da ger bir yerde bakılsa
Aman gelsin ki artık dide-dûz-ı intizâr olduk!
Cenâb-ı câhidin imzası te’sir etmedi asla
Nihayet böyle kalp akçeyle zirâ hem’ayâr olduk!
Fazıl Ahmet [AYKAÇ]

(nr. 2960. 12 Kânunusani 1920, s.1)

269
FATİH’İN TÜRBESİNDE

Her kûşesinde dehrin nâm-ı bekâ-nisârın


Şâyestedir denilse âlem senin mezârın.
Kaldın cihânda bir ân, her ânın oldu bir devr;
Mülk-i ezeldi gûyâ tahtında hem-civârın.
Sensin ol padişeh ki bu ümmet-i necibe
Emsâr bahşişindir, ebhâr yâdigârın.
Meydân-ı harbi kıldın sen taht-gâh-ı şevket,
Leşkerdi hep müsellâh etbâ-ı bî-şümârın.
Sen cism idin fenâ-yâb, ol rûh-ı câvidânî,
Düştün cûda sen ammâ, bâkîdir iştihârın.
Etdin muvahhidîne mülk-i cihâd-ı meftûh,
Sulh oldu anda cârî fermân-ı feyz-bârın.
Mâzî, o perde-i gayb küşâde-i huzûrun,
Âtî, o râh-ı muzlim âmâde-i güzârın.
Tevhîd idi merâmın İslâm ile enâmı,
Birleşdi ol uğurda ilminle iktidârın.
Beyt-i Hüdâya konmuş câhın mutâ’ı İslâm,
Durmuş başında bekler bir kavm türbedârın.
Tâkında müncelîdir hep beyyinât-ı ma’nâ,
Esrâr-ı lem-yezelden masnû olan bu dârın.
Bir maksada ederdi seyf ü kalem teveccüh,
Ahkâmına uyardı kânûnu rüzigârın.
Şemşîr kuvvetinde hâmendi lerze-bahşâ,
Mu’cizdi misl-i hâme şemşîr-i hud’âkârın.
Okşardı zülf-i yârı tedbîr-i adilânen,
Çarpardı fikr-i hasma takrîr-i dil-şikârın.
Her şâha böyle tali, yâr olmaz ey şehinşeh,
Nâdir gelir nazîri bir böyle şehriyârın.
Bir dem yüzün gülünce âlem bahâr olurdu,
Misl-i küsuf her câ zâhirdi iğbirârın.
Yoktur senin gurûbun ey neyyir-i ma’âlî,
Var şûle-i dehâdan bin necm-i tab-dârın.

270
Bir mecma-i siyâset buldum ukûle çesbân,
Taban ufuklarından eczâ-yı tarmârın.
Ervah-ı mü’minindir encüm kadar meşâil,
Bâlâ-yı türbetinden tenvîr eden kenârın.
Sen muhrik-i fitendin ey âteş-i celâdet,
Söndün nihâyet amma berk oldu her şerârın.
Mehd-i vücûdun oldun birçok nevâdirin sen,
Hakinden oldu sâbit esbâbı kâr-zârın.
Bir yıldırımdı nîzen peyveste ka’r-ı hâke,
Bir burc-i hâk-nümâdır ermiş göğe minârın.
Bâb-ı necâtı sensin ey Fâtih eyleyen feth,
Miftâh yapdı ancak cedd-i büzürgvârın.
Her dem açıkdır ebvâb-ı arş-ı Rahmet,
Türbendir en azimi fethettiğin diyârın.
Gösterdiğin meâlî ehrâmdır müselsel,
Kuhsârlar umûmen bâlin-i ihtizârın.
Perverdi-gâra nâzır bünyâd-ı ser-bülendi,
Safillerin elinde tâbûtk-ı pür-vakârın.
İster idin ki olsun düşmenle yar yek-dil,
Devrân idi rakîbin Allah idi nigârın.
Tahtın getirdi bir dem umkiyyeti kıyâma,
Eyler rükûa davet ulviyyeti mezârın.
Her gün ederdin ihyâ bir başka cilve-i akl,
Bî-hûş-ı hâletinde erkân-ı huşyârın.
Hâlâ dahi ukûlun serhaddidir geçilmez,
Seyl-i dümu’birle mahsûr olan cidârın.
Ağuş-ı mâderiden hâk-i vatan eazdir,
Andan daha muazzez bir nûrdur gubârın.
Ser-pençe-i kazâdan bi-fark idi deminde,
Zeyl-i rızâyı sarmış bazû-yı zî-medârın.
Titrerdi secde-gâhın oldukça sen cebin-sây,
Hâlâ gelir zeminden tekbir-i zâr zarın.
Her azmin eylemişti tefsîr-i âyet-i Hak
Zâhirdi nâsiyende âsârı çâr-yârın.

271
Seyyâre-i vatandır ardınca peyk-i hârın,
Eyler tavaf her su ruh-ı fütuhkârın.
Sen yattığın döşekte bisterdi gülle-i tub,
Tufan-ı hun u âteş gülzâr-ı nevbâharın.
Eyler bu dem başında leyl ü nehâr mânend,
Teşkil-i nûr u zulmet sâyen ile çenârın.
Kılmış tulû yerden gözler bu inkılâbı,
Bir devrdir mücessem destâr-ı hun-disârın.
Kahhâr-ı müntekimden hiç kalmadı mehâfet,
Senden biz eyleriz havf ahzet gelip de sarın.
Açtı sana cenâhın cânan-ı sermediyyet,
Etti onı derâgûş cân-ı cihân-sipârın.
Ecr-i azîm vasfın kaydında Hâmid ey şâh,
Kıl bu sevâbını sen af ol günahkârın.
Medhinde şâirâne ilhâmlar gerektir,
Ta’rifi yerde bitmez arşa çıkar kibârın.
Abdülhak Hâmit (TARHAN)

(nr. 2961. 17 Kânunusani 1920. S.1)

272
KALMIŞTIR

-Namık Kemal Bey’e Karşılık-

A oğlum muhtekirlerden bize eşyâ mı kalmıştır


Buün artık Rodos, Kıbrıs veyâ Akkâ mı kalmıştır
Demek beyhûde cidden İttihâdın nâmı kalmıştır
Bu mâlûmun dahi bizler için îlâmı kalmıştır!

Edip terki hakikat işte tervîci hayâl ettim


Eâzim irsine hakka ki yâni imtisâl ettim!
Bütün şairlerin divânını ben intihâl ettim
Elimden kurtulur artık bugün mânâ mı kalmıştır?

Görür rü’yâyı hicvi çeşmi ilhâmım benim her şep


Fakat tâbir edip buldum sükûtu dâima ensep!
Cerâit her zaman tatbiki ıslahât ederken hep
Değişmez sâde bir Cevdet Beyin İkdâmı kalmıştır

Nedir meşhût olan buhran deyû âsârı san’atte


Tehayyür eylemiştir çok zaman Hâmit de, Fikret de!
Fakat bir haylı demdir sâyei eş’ârı Siyrette
Bıkılmış eski sözden bizlere pervâ mı kalmıştır!
Fazıl Ahmet [AYKAÇ]

(nr. 3000, 28 Şubat 1920. S.2)

273
Sihâm-ı İlham:

DERLER

Ser-i devlette zahir saye-i bal-i hüma derler


Haberler tapşurmuş Malta’dan bad-ı seba derler
Vatan keştisi dönmüştür selamet-i sahilin gerçek
Hata derler o adamlar ki yok bir nâhüda derler
Şikâyet eyleyip Turancılar Mehmet Emin Beğden
Niçin ötmez acep ol bülbül bağ-ı heca derler
Değildir sade şair, filozof, ayan veya doktor
Ne dersek doğrudur ol zat-ı aliyye Rıza derler
Ne hikmettir ki doyma bilmiyor yağma-girân Yarab
Dişinden artırıp verdikçe millet ver daha derler
Bu yol bizler kazandık cümleten bad-ı heva bir yaş
Mürur eylerse şayet paltosuz fasl-ı şita derler
Mülk zan eyleyenler kirpi-i feftanı vaktiyle
Görüp fısk u fücurun gökten inmiş bir bilad derler
Kurup bir köprü güya Akdeniz emvacı üstünden
Hemen Turana geçmek istiyor Gökalp Ziya derler
Eminim çok zaman geçmez Celal Nuri ve nimanım
Bulup bir yol olurlar nazır ve ayan güna derler
Kalender meşrep olmasın çekmesin gam Lutfi Fikri Bey
Kalender meşrebân “da‘ mâ keder huz mâ safâ” derler
Dalıp deryaya mahî-veş hemen gelsin deyi Cahit
Celal Sahir edermiş ruz-ı şeb candan dua derler
Hecâ yaranın çeşmanı hep Turan'a dönmüştür
Döner lakin Nazif'in çeşmi İrandan yana derler
Müselman oldu derler göz tabibi Hazret-i Cevdet
“Zehi imani yoklar küfür söylerler hata derler”
Eder izhar-ı acz ervahı kabz etmekten Azrail
Devam eylerse çendan-ı mah eğer kaht u gala derler
Yedirmiş mandaya sermayesin mir Rauf Ahmet
Nihad istermiş “istiklal” den yetmiş lira derler
Diyorlar ittihad ve itilafın farkı var yoktur

274
Ki Naima’nın Efendi ismi Şaban Ağa derler
Olurlar münfail şayed özüm bir serzeniş etsem
Çıkıp her bîhaya bin küfür söylese şan derler
Zamanın çoktur ey Fazıl hecâ-gû şairi ama
Biziz meşhur olan Nef‘i sana Eşref bana derler
O gafiller ki derler sana daim terk-i hicv ile
“Demezler mi hatta tağyir kıyl-ı hüküm kaza derler”
Bütün dünyaya ilan-ı mübahat eylesem çok mu?
Okurmuş daima nazmım müşir İzzet Paşa derler
Nihadın galiba ya aklı yok ya nakdi pek çoktur
Demâdem (Silik) dünyayı hep bad-ı heva derler
Halil Nihat [BOZTEPE]

(nr. 3002, 2 Mart 1920. S.1)

275
Siham-ı İlham:

RIZA TEVFİK BEY’E

Feylesof Bey bak, bana bak bana


Aklını, fikrini topla başına!
Hakkımda geçen gün “Zevzek” demişsin
Bu unvan ezelden verilmiş sana!
Beynimde esmesin hiddet rüzgârı
Boğar seni sonra kopan fırtına!
Fazlası dökülmüş sıvası yine
Aklının duvarı ister badana!
Bilmezsin galiba nasıl avcıym
Uçamaz karşımda kaz, ördek, turna!
Çalım satma bana âyânım diye
Başını çevir bak vatandan yana!
Koşmayı, mâniyi dinleyen var mı?
Ötmesin ağzında o çatlak zurna!
Başı yok, kıçı yok hiçbir sözünün
Ağzını açtın mı başlar curcuna!
Çaları bozulmuş saat gibisin
Kendini zannetme Primadonna!
Asarın doldurur iki mavuna,
Lakin Bazen öyle saçmalarsın ki
Katılır gülmeden deli katına
Her şeyi bilirim sanırsın ama
Sorsalar bilmezsin nerde Atina?
O kadar kızdırma kafamı yoksa
Olurum seninle gelin kaynana!
Halil Nihat

(nr. 2996, 24 Şubat 120, s. 2)

276
SONUÇ

Tasvir-i Efkâr gazetesi 27 Haziran 1962 tarihinde çıkarılmaya başlayan dördüncü


Türkçe Gazetedir. Gazetenin başlık sütûnunda yer alan “Havadis ve Maarife Dair Osmanlı
Gazetesdir.” ibaresi, gazetelerin aslî görevi olan havadis verme özelliği dışında Tasvir-i
Efkâr’ın eğitim ve öğretim amacına hizmet edeceğinin ve bir okul görevi göreceğinin
kanıtıdır. Şinasi tarafından kaleme alınan ve gazetenin ilk sayısında yayınlanan önsözde,
gazetenin çıkış amacını ortaya koyar. Şinasi, Tasvir-i Efkâr’ın ülke halkının yararına hizmet
edecek, halkın isteklerine tercüman olacak bir gazete olacağının duyurusnu yaparak, güçlü bir
devlet olma yolunun bu yoldan geçtiği vurgular. Bu sebeple, Milli bilincin oluşması yolunda,
Tasvir-i Efkâr gazetesinin ilerlediği yolun Türk halkına faydası inkâr edilemez.

1914-1918 yılları arasına yaşanan Birinci Dünya Savaşı, İttifak Devletleri tarafında
yer almak zorunda kalan Türkiye’yi de derinden etkileyecektir. Mağlup olan İtilaf
Devletlerine dayatılan zorunlu anlaşmalar, bu devletlerin sırtına ağır yükler yüklemektedir.
İncelediğimiz 1920 yılının ilgili sayılarına dair (2945-3028) nüshalara baktığımızda, Birinci
Dünya Savaşı sebebiyle dış devletlerle, özellikle İngiltere, Yunanistan, Rusya, Almanya,
İtalya ile ilişkilerin arttığını gözler önüne sermektedir. Bu bakımdan, sadece Türk tarihi
açısından değil Dünya Tarihi açısından da Tasvir-i Efkâr gazetesi, yayınladığı yazılarla büyük
önem arz etmekte ve dünya tarihine de hizmet etmektedir.

1920 yılı ilgili sayılarının (2945-3028) başmakaleleri Ebüzziyazade [Velid


Ebüzziyazade] tarafından kaleme alınmıştır. Genellikle dönemin siyasi olayları hakkında
yazılan bu makaleleler Bend-i Yevmî anabaşlığını taşımaktadır. Gazetenin, Müdir-i
Mesulluğunu Arif Oruç yapmıştır. Gazetenin haber yazıları imzaları açısından zengin
değildir. Şuun-ı Dâhiliye anabaşlığı altında yeralan alt başlıklar imzasız yazılırken, Şuun-ı
Hâriciye başlıklı yazılarda genel olarak imzalarıyla birlikte verilmiştir. Haberler dışında
yazılan makale, gezi yazısı, tarihi yazılar, şiirler gibi edebî değer taşıyan türler yazar kadrosu
bakımından Süleyman Nazif, Abdülhak Hamid [TARHAN], Cenap Şahabettin, Yahya Kemal
[BEYATLI] gibi pek çok önemli ismin kaleminden çıkmıştır. Önemli isimlerin gazetede
yazmış olması, gazetenin edebî değerini de arttırtmaktadır. Abdülfeyyaz Tevfik
[YERGÖK]’in “Muhasebe-i Fenniye” anabaşlıklı yazı dizisiyle, gazetenin bilime hizmet
ettiğinin ve bir okul görevi gördüğünün açık kanıtıdır. Son Meclis-i Mebusan toplantılarının
gazetede yayınlanmış olması dönemin siyaseti kadar tarihe de ışık tutmaktadır. İspanyol
nezlesi, cilt frengi ve belsoğukluğu gibi salgın hastalıklardan korunma yöntemleri de yine

277
gazetede verilmiştir. Tüm bu yazılardan yola çıkarak denilebilir ki, Tasvir-i Efkâr gazetesi
siyaset, tarih, bilim, edebiyat, tıp gibi pek çok alanda yararlanılabilecek önemli bir kaynaktır.

1920 yılında, 1 Kânunusani - 17 Nisan tarihleri arasında 83 sayı çıkan Tasvir-i Efkâr
gazetesinin incelediğimiz sayılarına dair (2945-3028) bulgular Türk tarihi, edebiyatı, dil
anlayışı, ticareti gibi pek çok konuda, tozlu raflarda kalmış, unutulmuş veya günyüzüne
çıkmamış pekçok bilgiyi bilim dünyasının hizmetine sunacak niteliktedir. 1862-1949 yılları
arasında çıkan, bilim dünyası açısından önem arz eden Tasvir-i Efkâr gazetesinin tüm
sayılarının incelenip bilim dünyasına sunulması temennimizdir.

278
279
KAYNAKÇA

Acaroğlu, M. T. (2001). İlk Derleme Müdürü Selim Nüzhet Gerçek (1.Baskı), Ankara: Kültür
Bakanlığı.

Hayta, Necati (2002). Tarih Araştırmalarına Kaynak Olarak Tasvir-i Efkâr Gazetesi:
(1278/1862-1286/1869), Ankara: Kültür Bakanlığı.

Koloğlu, O. (2015). Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, İstanbul: Pozitif Yayınları.

Parlatır, İ. (2009). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü(2. Baskı), Ankara: Yargı Yayınevi.

Şemsettin Sami (2015). Kamus-ı Türkî(4.Baskı), İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.

Tasvir-i Efkâr (Gazetesi) (1920). İstanbul: Ebüzziya Matbaası.

Topuz, H. (2003). II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi (1. Baskı), İstanbul: Remzi
Kitabevi.

Türk Ansiklopedisi (1981), (Cilt XXXIII), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.

Atatürk, M. K. (2007). Nutuk (6. Baskı), Ankara: İtalik Kitapları.

280
EKLER

Ek 1: Tasvir-i Efkâr’ın Başlık Kısmı

281
282
Ek 2: Tasvir-i Efkâr’ın 1. Sayfasından ve kısmen sansürlü başmakalesinden bir örnek.

283
284
Ek 3: Tasvir-i Efkâr’ın 2. sayfasından bir örnek.

285
Ek 3: Tasvir-i Efkâr’ın 3. sayfasından bir örnek.

286
Ek 4: Tasvir-i Efkâr’ın ilan ve reklamların çoğunlukta olduğu 4. sayfasından bir örnek.

287
Ek 5: “Başmakalemiz sansürce tay edilmiştir.” Notunun düşüldüğü bir sayfa.

288
Ek 6: Tasvir-i Efkâr’ın kısmen sansüre uğramış sayfasından bir örnek.

289
Ek 7: Meclis-i Umuminin Resmi Açılış Toplantısından Bir Fotoğraf

290
Ek 8: İstanbul nezlesini konu alan bir karikatür.

291
Ek 9: Çanakkale Boğazını gösteren bir harita

292
ÖZGEÇMİŞ

Kişisel Bilgiler:

Adı Soyadı: Duygu YILMAZ

Doğum Tarihi: 09. 11. 1989

Doğum Yeri: İSTANBUL/ ÜMRANİYE

Adres: Barış Mah.Kıyıkent Evleri, AS3-6B Blok, kat:3, daire: 7, Seyhan/ADANA

E-mail: duyguyilmaz_1989@hotmail.com

Eğitim Bilgileri:

İlkokul: İstanbul Sancaktepe Osmangazi İlkokulu

Ortaokul: Milli Mensucat Ortaokulu

Lise: 19 Mayıs Lisesi

Üniversite: NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ, Fen-Edebiyat Fakültesi,


Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü

Pedagojik Formasyon: NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ, Eğitim


Fakültesi

Yüksek Lisans: NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ, Sosyal Bilimler


Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı

İş Deneyimleri:

Çukurova Belediyesi (Ocak 2015- Ağustos 2016): Eğitmen

Modern Eğitim Merkezi (Şubat 2017- Ağustos 2017): Türkçe- Edebiyat Öğretmeni

Aritmetik Eğitim Kurumu (Eylül 2017- Haziran 2018): Türkçe- Edebiyat Öğretmeni

293

You might also like