मातृवेद सववता शेट्टी

मातृवेद

सविता शेट्टी

ई साहित्य प्रहतष्ठान

2
 मातृवेद सववता शेट्टी

मातवृ ेद

सववता वाव िं बे-शेट्टी.

एस-1/35, जय कृ ष्ण सदु ामा सोसा.
बािंगरु नगर, गोरे गाव (प),
मिंबु ई-400104.
मो. 9820019448
shettysavita3@gmail.com

या पस्ु तकातील लेखनाचे सवव हक्क लेवखके कडे सरु वित असनू पस्ु तकाचे वकिंवा त्यातील
अिंशाचे पनु मवद्रु ण वा नाट्य, वचत्रपट वकिंवा इतर रुपातिं र करण्यासाठी लेवखके ची परवानगी
घेणे आवश्यक आहे. तसे न के ल्यास कायदेशीर कारवाई (दडिं व तरुु िं गवास) होऊ शकते.
This declaration is as per the Copyright Act 1957. Copyright protection in
India is available for any literary, dramatic, musical, sound recording and
artistic work. The Copyright Act 1957 provides for registration of such works.
Although an author’s copyright in a work is recognised even without
registration. Infringement of copyright entitles the owner to remedies of
injunction, damages and accounts.

3
 मातृवेद सववता शेट्टी

प्रकाशक :ई साहित्य प्रहतष्ठान

www.esahity.com
esahity@gmail.com
eSahity Pratishthan
eleventh floor
eternity
eastern express highway
Thane.
Whatsapp- 9987737237
(हवनामूल्य पुस्तकाांसाठी आपले नाव व गाव कळवा)

प्रकाशन :१० जुलै २०२३

©esahity Pratishthan®2023
• हवनामूल्य हवतरणासाठी उपलब्ध.

• आपले वाचून झाल्यावर आपण िे फ़ॉरवर्ड करू शकता.

• िे ई पुस्तक वेबसाईटवर ठे वण्यापूवी ककां वा वाचनाव्यहतररक्त कोणतािी

वापर करण्यापूवी ई-सावित्य प्रवतष्ठानची परिानगी घेणे आिश्यक आिे.

4
 मातृवेद सववता शेट्टी

सववता वाव िं ब-े शेट्टी

ई-सावहत्यने माझा प्रथम कथासिंग्रह
जननी हा ई-पस्ु तकरुपाने प्रकावशत के ला व
वाचकािंच्या प्रवतसादाने मला पढु ील लेखनास
प्रोत्साहन वम ाले. ‘मातृत्व’ ही एक भावना
इतकी ववस्तृत, खोल, सववव्यापी आहे वक
आपण के व आपल्या आजबू ाजल ू ा नजर
जरी विरवली तरी अनेकववध रुपात ती
सामोरी येते. हेच ववषयसत्रू धरून मी आणखी काही कथा वलवहल्या ज्या ई-
सावहत्यतिे ‘मातृवेद’ या कथासग्रिं हाच्या रुपाने प्रकावशत होत आहेत.
या कथा पस्ु तकरुपाने वाचकािंपयंत पोहोचववण्याचे कायव ई-सावहत्य
प्रवतष्ठानने के ले त्या बद्दल मी सिंपणू व ई-सावहत्य टीमची अत्यिंत आभारी आहे.
लहानपणापासचू वाचनाची खपू आवड. सववच मराठी वाचकाप्रिं माणे मी
पलु िं चे सावहत्य वाचत मोठी झाले. व.प.ु का े , ववजया वाड, ववजया राजाध्यि,
जयविंत द वी, ववजय तेंडुलकर, इद्रिं ायणी सावकार या सवांच्या लेखनातही खास
रुवच आहे.
मनातल्या मनात गोष्टी गि िंु ण्याचा छिंद लहानपणापासनू च होता, प्रत्यि
वलखाणास 1990च्या समु ारास सरुु वात के ली. लहानमल ु ािंच्या कथा, पस्ु तके तसेच
स्त्री-जीवनाववषयी कथा ववववध मावसकािंतनू प्रकावशत झाल्या. हलक्या-िुलक्या
ववनोदी कथाही वदवा ी अक िं ामिं धनू प्रकावशत झाल्या.
5
 मातृवेद सववता शेट्टी

‘मातृवेद’ या ई-पस्ु तकातील कथाविं वषयीच्या आपल्या प्रवतविया व

ववचार जाणनू घेण्यास मी उत्सकु आहे, जरूर क वावे.

आपली नम्र,
सववता वाव िं ब-े शेट्टी.
मो. 9820019448
shettysavita3@gmail.com

Click on
the cover
to open the
book

6
मातृवेद सववता शेट्टी

मातवृ ेद

7
मातृवेद सववता शेट्टी

या ववश्वाच्या चिाला अव्याहत सरू ु ठे वणार्या

सवव मातािंना हा कथासिंग्रह
सादर अपवण.

8
मातृवेद सववता शेट्टी

कथानि
ु म

व्यथव,
तझ्ु यासाठी,
कशासाठी एवढा आटावपटा
विंशपरिंपरागत ठे वा.

9
 मातृवेद सववता शेट्टी

व्यथव

“ऑल द बेस्ट.” सवतशच्या हातात कॅ प देतानिं ा नेत्रा पटु पटु ली.

“कशासाठी?” त्याने एक भवु ई उिंचावली.
“तम्ु ही मला सािंवगतलिं नाही, पण आज काहीतरी ... आहे, होना?” वतने शािंत
स्वरात ववचारले.
“अग, नाही,” सवतशने जरा जास्तच मनमोकळ्या आवाजात बोलण्याचा
प्रयत्न के ला पण मग वतची सिंथ नजर पाहून मान हलवली, “अग,िं खरिंतर काही खास
नाही, नेहमीचीच ड्यटू ी. आल्यावर सािंगतो, ठीक आहे?” तो वनघनू गेला वन ती
वनिःश्वास टाकत आपल्या लहानग्या मल ु ाला उठवायला व ली. एका पोलीस
ऑविसरसाठी ताणतणाव काही नवीन नव्हते आवण त्याच्या पत्नीच्या रूपात
नेत्रानेही ते आयष्ु याचा एक वहस्सा म्हणनू स्वीकारले होते. पण तरीही जेव्हा कधी
सवतश आपले ताण आपल्यातच ठे वू पाहे तेव्हा ती अस्वस्थ होई. आताही जरी
वदवसभर वतने स्वतिःला आपल्या कामात गिंतु वनू ठे वले तरी मनाच्या एका कोपर््यात
ती अस्वस्थता कुरतडत होती. शेवटी जेव्हा वतने सवतशला परतनू दारात उभे पावहले
तेव्हा पोटातली ती घट्ट गाठ थोडीशी उकलली. लगेचच काही ववचारायचिं नाही एवढिं
वतला नक्कीच क त होतिं.

10
 मातृवेद सववता शेट्टी

“नेत्रा, एवढी कसली वचतिं ा करत होतीस?” रात्रीच्या जेवणानतिं र ते दोघे

जेव्हा झोपा लेल्या सक ु े तल
ू ा थोपटत जरा आरामात बसले तेव्हा सवतश म्हणाला,
“माझ्या जीवाला धोका वगैरे काही नव्हता ग…”
“पण तम्ु ही नक्कीच कशाबद्दल तरी अस्वस्थ/अपसेट होता, खरिं ना?” ती
म्हणाली.
“तू राजाचिं नाव ऐकल आहेस? विवमनल...गँगस्टर?” वतने मानेने होकार
वदला तेव्हा तो पढु े म्हणाला, “आम्ही वकत्येक वे ा त्याला पकडण्याचा प्रयत्न
के ला, जा िं पसरलिं, पण प्रत्येक वे ी तो वनसटून गेला. तेव्हा आता काही धागा
वम तो का हे पाहण्यासाठी आम्हाला त्याच्या आईला इटिं रॉगेट करण्याच्या ऑडवसव
वम ाल्या. आज मला वतच्या घराची झडती घेऊन वतची चौकशी, तपासणी करायची
होती... आवण मला ते पसतिं नव्हत,िं इतकिंच.” नेत्रासाठी हे जरा अनपेवित उत्तर होत,िं
“मग वम ाला काही मागोवा त्याचा?”
“अ?िं ह…
िं मी बोललो वतच्याशी, पण वतच्याकडून काय वम णार, मला
तशी अपेिाही नव्हती. आपण मल ु ाच्या कुकमांसाठी एका आईला कसिं जबाबदार
धरू शकतो? आवण एक आई आपल्या मल ु ाच्या अश्या गोष्टी सागिं ेल अशी अपेिा
कशी करू शकतो? मल ु ाला पकडण्यासाठी आईला असिं कोंडीत धरणिं हेच मला
अवजबात पटत नाही.” त्याने ववषण्णपणे आपली मान हलववली, “अरे , त्याच्या
साथीदारािंना पकडायला सािंगा, वमत्रमडिं ींना धरायला सागिं ा, ते आम्ही चोख करू.
के लिंही, पण िारसिं काही नाही वम ालिं. पण आईकडून आम्ही काय वम वू
शकणार? तचू सािंग, तू देशील तझ्ु या सक ु े तचू ा ठाववठकाणा पोलीसािंना?”

11
 मातृवेद सववता शेट्टी

“काय?” या त्याच्या अचानक प्रश्नाने आवण त्यातील गवभवताथावने नेत्रा जरा

दचकली, आवण नक त वतची बोटे झोपलेल्या मल ु ाच्या हाताभोवती घट्ट व ली.
“पावहलसिं? क लिं मला काय म्हणायचय ते?” तो म्हणाला.
“मग, वतने काय सािंवगतलिं तम्ु हाला?” नेत्राने घाईघाईने सभिं ाषणाचा रोख
आपल्या मल ु ापासनू दरू व वण्याचा प्रयत्न के ला. “काही नाही. आम्ही घराची
झडती घेतली, वतला राजाच्या नवीन वठकाणािंबद्दल ववचारलिं. वतला काहीच माहीत
नव्हतिं, वनदान ती तसिं म्हणाली.”
“या झडतीने तो गँगस्टर सावध होईल आता.”
“मला नाही वाटत. या रे डमधनू काही वनष्पन्न वनघालिं नाही, आमच्या हाती
काहीच सगु ावा लागला नाही, तेव्हा तो उगाचच अवतसावध वगैरे काही होणार
नाही.”
“मग आता पढु ची स्टेप काय घेणार तम्ु ही?”
“पहायच,िं काही नक्की नाही अजनू तरी,” मग आपल्याच ववचारात
असल्यासारखा बोलला, “त्याला आईची खपू माया आहे, खपू अटॅच्ड आहे तो
वतला, त्यामु े वदवसेंवदवस लपनू रावहला तरी अधनू मधनू वतला भेटण्याचा प्रयत्न
करतोच. घरावर पा त आहे त्यामु े वतथे काही तो येणार नाही, ती बाईही िारशी
कुठे बाहेर जात नाही. कधीकधी प्राथवनामिंवदरात जाते, त्यामु े आमचा अिंदाज आहे
की बहुधा तो वनयोवजत वे ी वेष पालटून वतथे येत असावा....”
“म्हणजे तमु ची पढु ची अॅक्शन त्या प्राथवनास्थ ी असणार तर...” “काही
नक्की नाही. मला स्वतिःला ते आवडत नाही. एकतर, अश्या जागी काही अॅक्शन
12
 मातृवेद सववता शेट्टी

घेणिं म्हणजे नाजक

ू इश्श्यजू ् गतिंु ले असतात. आवण मल
ु ाला पकडण्यासाठी आईला
वापरणिं हे अगदी नाईलाज झाल्याखेरीज मी करू इवच्छत नाही....एवीतेवी आत्ता
लगेच तर काही करणार नाही, या रे डमु े दोघेही माय-लेक सावध झाले असणार...”
राजाच्या गन्ु हेगारी कारवाया चालचू रावहल्या, त्याच्या गिंडु ाच
िं ा वकडनॅवपगिं ,
एक्सट्रशवनच्या गन्ु ्ािंमध्ये हात असल्याच्या बातम्या वम त होत्या. त्यामु े पोलीस
िोसववर सवव बाजिंनू ी दबाव वाढत होता. पोवलसािंनी त्याच्या आईवर दरू ु न नजर
ठे वलीच होती, पण काहीच हालचाल वदसत नव्हती. कदावचत आपल्या आईच्या
जीवाला धोका होईल या शिंकेने त्याने आईला भेटणे तात्परु ते बदिं के ले असावे असे
पोलीसािंना वाटले. त्याआधीही त्याला स्वतिः पकडले जाण्याची भीती होती, त्यात
आईलाही जोखीम होती, पण यामु े आईला भेटणे त्याने कधीच थािंबवले नव्हते.
तेव्हा अजनू ही कदावचत येत असावा, पण वेशातिं र करून.
पोलीसासिं ाठी राजा हा काही एकच विवमनल नव्हता.ववववध गन्ु ्ािंचा
पाठपरु ावा करणे चालचू रावहले, आवण त्यात न वम णा र््या राजाची के स जरा मागे
रावहली. तरीही नेत्राला पन्ु हा एकदा सवतशमध्ये तसिंच टेन्शन जाणवलिं. “तम्ु ही जर
का तमु चे तणाव बोलनू दाखवलेत तर जरा हलकिं वाटू शके ल.” वतने सचु वनू पावहले.
“काही नाही, तीच पन्ु हा राजाची कथा.” सवतश वनिःश्वास टाकत म्हणाला,
“ही सीम्स टू लीड अ चाम्डव लाइि. आम्ही जिंग जिंग पछाडले, पण तरीही तो वतथे
मोक ा विरतोय. जनता सरकाच्या पाठी लागलीये आवण वरचे बॉसेस आमच्यावर
उखडताहेत. काहीच नाही तर त्याच्या आईमािव त त्याला पकडा अश्या आम्हाला
आतनू ऑडवसव आल्यात. तेव्हा असिं वदसतिंय की शेवटी आम्हाला ते करावेच
लागणार....”
13
 मातृवेद सववता शेट्टी

“मग आता कसिं करणार तम्ु ही लोकिं.... वतला ताब्यात घेणार का लपनू
पाठलाग करणार?” नेत्राने ववचारले.
“काही पक्का प्लान अजनू बनला नाही,” तो म्हणाला, “पण एक गोष्ट
नक्की, त्या बाईला कुठल्याही गोष्टीचा सगु ावा लागू न देता प्लॅन बनवावा लागेल.
वतला जरी जराशीही शिंका आली तरी ती लगेच त्याला येन के न प्रकारे सावध करे ल
एवढिं नक्की. तेव्हा खपू खपू का जीपवू वक पावलिं उचलावी लागणार… वतच्याकडून
वा त्याच्या खबर््यािंकडून राजाला जरा जरी वास लागला की आम्ही आसपास
आहोत, तर तो येणारच नाही....”
एकूण असिं वदसत होतिं की आतील चि आता जरा वेगाने विरू लागली
होती. आपल्या नवर््याच्या ववचारमग्न गिंभीर चेहर््यावरून वतला अिंदाज आला
होता, पण त्याला प्रत्येक गोष्ट ववचारून वडस्टबव करत राहणे बरोबर नाही हे जाणनू
ती गप्प होती. सवतशला योग्य वाटेल तेव्हा तो सािंगेलच याची वतला खात्री होती.
“आजच आहे अॅक्शनचा वदवस.” घरातनू वनघतािंना सवतश शािंत स्वरात
म्हणाला. तसिं नेत्राने अगोदरच ताडलिं होतिं, पण त्याच्यामधील ताण जाणवनू ती
काहीच बोलली नव्हती, पण वतने सारे शब्द वतच्या डो ातिं नू प्रकट होत होते. आपले
हजार प्रश्न मनातच ठे ऊन नेत्राने त्याला वनरोप वदला.
तो वदवस लािंब खेचतच रावहला आवण घड्या ाचे काटेही इतके ह ूह ू
हलत होते…सवतशची गन्ु हेगारािंना पकडण्याची ही काही पवहलीच खेप नव्हती, वतने
आपल्या मनाला समजावण्याचा प्रयत्न के ला, पण अथावत राजाच्या तल ु नेत ते सारे
वलिंबवू टिंबू होते. काहीही वबनसलिं की आधी गन चालववण्याची राजाची खोड प्रख्यात

14
 मातृवेद सववता शेट्टी

होती. ववचारािंत गोंध ू न आत-बाहेर करतानिं ा वतचिं वतलाच भान नव्हतिं की ती काय
करत होती.
त्या वतच्या गोंध लेल्या अवस्थेतही जेव्हा के व्हा वतची नजर लहान
सकु े तवू र थबकायची तेव्हा सवतशबरोबरच्या आधीच्या सभिं ाषणाच्या आठवणीने
वतच्या हृदयाचा एक ठोका चक ु ायचा. आपल्या मलु ाबाबत कोणताही असा वनणवय
घ्यायची वे कोणत्याही आईवर येऊ नये, कोणत्याही आईला अश्या अवघड
कोंडीत पकडलिं जाऊ नये, ववचारानेच वतच्या अिंगावर शहारा आला.
रोजची कामिं सोडून नेत्रा टीव्हीपढु ेच घटु म त होती, सतरा चॅनल्स बदलनू
स्थावनक बातम्या कुठे वम तात का हे पाहात होती. कुठे च काही वम े ना तेव्हा वतने
अगदी रे वडओही लावनू पावहला. पण कुठे ही काही धरपकडीची बातमी वम ाली
नाही. काय झालिं असाव?िं काही गभिं ीर गडबडघोटा ा तर नाही ना? वतच्या पोटात
गो ा आला.
शेवटी सिंध्याका च्या साताच्या बातम्यािंमध्ये थोडक्यात सािंवगतलिं की
पोलीसािंच्या एन्काउन्टरमध्ये कुख्यात गन्ु हेगार राजा मारला गेला होता आवण त्यात
काही पोलीस कमावचारीही जखमी झाले होते. नेत्राची बोटे ररमोटवरच गोठली, पण
पढु े काहीच सािंवगतले गेले नाही. काय झालिं होतिं? सवतश....? वतचिं सारिं शरीर
ताठरलिं. पण टीव्हीच्या बातम्या सिंपल्या होत्या. ती तशीच टीव्ही स्िीनकडे पाहात
रावहली.
वतचिं मन बधीर झालिं होतिं वन शरीर गोठल्यागत.... काहीच सचु त नव्हतिं.
वतची नजर िोनकडे व ली. वतने निंबरची बटणिं दाबली, कुठला निंबर, कोणाचा िोन
विरवला वतला काहीच क त नव्हतिं. “नाही ववहनी, सवतश अगदी ठीक आहे,
15
 मातृवेद सववता शेट्टी

काहीसध्ु दा झालिं नाहीये त्याला. पण त्याला घरी परतायला बराच उशीर होईल,
समजतयिं ना तम्ु हाला?” नेत्राला एक धड ससु िंगत प्रश्नही ववचारल्याचिं आठवत नव्हतिं
पण त्या उत्तराने वतच्या मनावरचिं मणाचिं ओझिं उतरलिं होतिं. ती दाटल्या गळ्याने
वदवाबत्ती करायला व ली.
शेवटी सवतश जेव्हा रात्री परतला तेव्हा तो अगदी दमलेला, ग ून
गेल्यासारखा वदसत होता. वतने काही न बोलता त्यािंला थिंड पाणी प्यायला वदलिं वन
त्याच्या अिंघो ीचिं पाणी काढलिं. निंतर त्याच्या आवडीचिं अगदी हलकिं साधिं जेवणिं
वाढल.
आज तो वकती मानवसक आवण शारररीक थकव्यातनू गेला असावा याची
जाणीव ठे वनू नेत्राने काहीच ववचारले नाही. पण वतच्या हे नक्कीच लिात आलिं की
काहीतरी गडबड होती. त्याचा थकवा समजण्यासारखा होता, पण हे असिं मौन...
वमशन ित्ते झाल्याची खश ु ी कुठे च वदसत नव्हती. एका विमनलसाठी वाईट वाटून
घेण्याइतका भावक ू तो नक्कीच नव्हता. मग का इतका गिंभीर वन ववचारमग्न होता…?
“तमु चे सहकारी जखमी झाले...वसररयस आहेत का?” त्याला वचिंता वाटू
शके ल अशी ही एकच गोष्ट वतला सचु ली. “नाही...” जेवणानिंतर हात पसु त तो
म्हणाला, “दोघा-वतघािंना बलु ेट्स नसु त्या चाटून गेल्या. िक्त काँस्टेबल वसतारामच्या
दडिं ात बल
ु ेट घसु ली…पण तरी खास काही गिंभीर नाही....”
एक दीघव उसासा टाकत तो खचु ीत बसला, “उगाचच, अगदी हकनाक एक
जीवन वाया गेलिं…मला क त नाही अजनू काय म्हणाविं याला…” थोडिं थािंबनू
त्याने सािंगायला सरुु वात के ली, “आम्ही सग े साध्या कपड्यात, आवण राजाच्या
आईचा पाठलाग करण्यात अगदी पणू व का जी घेतली. आधी त्या बाईला काही
16
 मातृवेद सववता शेट्टी

कल्पना नव्हती, आम्ही सग े च वतच्या दृष्टीपथाबाहेर होतो. तरीही

प्राथवनामिंवदरापयंत पोचेतोवर वतला काही शिंका आली. माहीतीये, वतने काहीच खास
के ले नाही, पण वतच्या देहबोलीतील अगदी बारीक िरकािंतनू आम्हाला क लिं की
ती सावध झाली आहे. वचिंवतत होऊन ती बाहेर पायर््यािंवरच बसली, इथे वतथे पाहात
काही उपाय वम तो का ते शोधत रावहली…”
“आम्हाला राजाच्या येण्याची नक्की वे ठाऊक नव्हती, बहुधा वे जव
येत होती, कारण ती एकदम उठली, वनसटून घरी प ायच्या तयारीत. आम्हा
सवांच्या मनात, एकाच वे ी एकच वनणवय चमकला वन आम्ही सवव बाजनिंू ी वेढा घट्ट
करत आणला. या प्लानवर इतकी मेहनत घेतल्यानिंतर आम्ही असिंच जाऊ देणिं शक्य
नव्हतिं. आवण या अश्या प्रसिंगानिंतर तो …वकिंवा त्याची आईही, पन्ु हा कधीच
आमच्या हाती आले नसते.”
थोडिं पाणी वपऊन तो पढु े बोलला, “आमचा प्लान तसा साधाच होता, तो
आईला भेटायला येताच सवव बाजिंनू ी कोंडी करून त्याला अटक करायची. यासाठी
प्राथवनामिंवदरासारखी जागा वापरायची हे काही बरोबर नव्हतिं, पण ते टा ता
येण्यासारखिं नव्हतिं....सग ी खबरदारी घेतल्यानतिं रही, ती बाई वनसटू पाहात होती,
तेव्हा वनदान राजा येईपयंत तरी वतला वतथेच ठे वणे जरूरी होते. त्यामु े आम्ही वतला
घेराव घातला आवण आत चालत राहायला सािंवगतले…”
सवतशचे डो े कुठे तरी शन्ू यात हरवल्यासारखे झाले,जणू तो त्या तणावपणू व
नाट्याचा प्रत्येक िण पन्ु हा जगत होता. मािंडीवरच्या मल
ु ाला थोपटणारा नेत्राचा हात
वतच्या नक त थबकला.

17
 मातृवेद सववता शेट्टी

“अचानक ती वृध्दा ताठरली, वतने बहुधा प्राथवनामविं दराबाहेरचा हॉनव ऐकला

असावा. आमच्याही लिात आले की तो आला होता, वन कोणत्याही िणी वतथे
आत येऊ शकत होता. पढु े काय होणार याच्या तयारीत आम्ही सग े टेन्स झालो,
वन आता आमचे लि आमच्या पाठीकडे जास्त होते.”
सवतशने एक आविंढा वग ला, “आवण काही पवू वसचू नेवशवाय, अचानक
त्या वृध्द बाईने आपल्या वस्त्रािंतनू एक छोटे वपस्तल
ू काढले, वन आम्हाला
कोणालाही क ायच्या आतच स्वतिःवरच दोनदा झाडले...”
“अग आई ग! देवा रे ! हे... असिं का के लिं वतने?” नेत्रा त्या धक्क्याने
क व ली.
“आम्ही ही चािंगलेच गोंध लो,” सतीश कुठे तरी हरवल्यासारखा बोलत
रावहला, “अथावत राजाला सतकव करण्यासाठीच…पण ती हवेतही झाडू शकली
असती. आम्ही वतच्याकडे धावलो, वतच्या शेवटच्या श्वासाबरोबर वतने खल ु ासा
वदला—प्राथवनामिंवदराच्या पववत्र वातावरणात ती गोळ्या झाडू इवच्छत नव्हती, ना
कोणा वनष्पाप व्यक्तीवर, म्हणनू स्वतिःवरच……”
“मग? राजा?” नेत्राने ववचारले.
“तो गाडीतनू उतरतच होता, तेव्हा गोळ्यािंचा आवाज ऐकून त्याच्यावरच
पोलीस गोळ्या झाडताहेत असिं समजनू लगेच तसाच गाडीतनू पसार झाला, बाहेर
असलेली आमची बॅकअप टीम काही हालचाल करायच्या आतच… वाटेत त्याच्या
खबर्याने त्याला आईच्या मृत्यबू द्दल क वले तर तसाच पाठी विरून ससु ाट
परतला. तोवर आमची बॅकअप टीम तो प ाल्याचिं सािंगत आत आली होती वन
18
 मातृवेद सववता शेट्टी

आमच्या सवांचिं लि त्या स्त्रीवरच होतिं. राजा समजला पोलीसािंनीच त्याच्या

आईला शटू के ल,िं तो आत आला तोच वपसाटल्यासारखा अिंधाधिंदु एके -47
चालवत... आमचे लोक जखमी होऊ लागले, तेव्हा आम्हालाही गोळ्या
चालवाव्याच लागल्या...”
बराच वे दोघिंही गप्प रावहले, मग एक खोल उसासा सोडून सवतश
बोलला, “त्याचिं दिःु ख नाहीये, पण ती स्त्री...वतच्या त्यागाने काय हावसल झालिं? एक
जीव गेला…व्यथवच....”
नेत्राच्या अगिं ावर काटा उभा रावहला, वतने आपल्या झोपलेल्या बा ाला
जव कुशीत ओढल… िं का ते वतलाही क लिं नाही…

19
 मातृवेद सववता शेट्टी

तझ्ु यासाठी…

सध्िं या लेकीच्या ववस्िारलेल्या टपो र््या डोळ्यात पहात रावहली, धक्का तर

नक्कीच बसला होता, पण त्या के ववलवाण्या झालेल्या डोळ्यात आसू जमायला
लागताच सिंध्याने घाईघाईने शकुनचे हात आपल्या हाती घेतले, “धक्का बसणिं तर
स्वाभाववक आहे सोन,ू पण आता याबद्दल काही ववचार करायचा नाही बरिं. तू
आमचीच आहेस, नेहमीच होतीस आवण नेहमीच राहणार आहेस...नक ु ताच तझु ा
एकववसावा वाढवदवस झाला, म्हणनू तल ु ा सािंगायचिं ठरवलिं, तसिं आधीपासनू च
ठरवलिं होतिं वक तू सात-आठ वषांची झालीस की सािंगाविं तल ु ा, पण मग थािंबले,
एवढ्या लहान वयात...”
“आवण…तेव्हाच साविं गतलिं असतस तर मग मी…मला तेव्हाचे
....इतरािंच्या वागण्याचे अथवही क ले असते, म्हणनू नाही सािंवगतलिंस, हो ना?”
शकुनने शािंत स्वरात पण अगदी स्पष्ट प्रश्न ववचारला. सिंध्या जरा गोरीमोरी झाली पण
लगेच सावरुन म्हणाली, “अग,िं कुणी कधी बोलतिं ते तू असिं मनात धरुन बसू
नकोस...आवण आता त्याला असे अथवही वचकटवू नकोस. आधी मी सािंवगतलेलिंच
सवव ववसरून जा बघ… ू ”
“तू म्हणतेस ववसरून जा, तर ठीक आहे,” ते शक्य नाही याची सिंध्याला
जाणीव करून देत शकुन म्हणाली, “पण एक ववचारायचिं होतिं…जरा क ू
लागल्यावर मला थोडिं गोंध ायला व्हायचिं वक माझ्यात आवण जयमध्ये इतकिं कमी

20
 मातृवेद सववता शेट्टी

अतिं र कसिं? जेमतेम वषाव सव्वा वषावच…

िं ? मला या...घरात आणलिं तेव्हा मी
…के वढी होते?”
सध्िं याने जरा अस्वस्थ चु बु के ली, वतला जास्त खोलात जाऊन
कुठल्याही प्रश्नाचिं उत्तर द्यायचिं नव्हत,िं पण त्याच बरोबर ती आपल्या या लेकीला
चािंगलिं ओ खत होती, उत्तर वम वल्यावशवाय गप्प रावहली नसती. “तू असशील
नऊ-दहा मवहन्यािंची… नवीन वषांबरोबरच आलीस तू या घरात…”
“आवण श्रीजय 2 मेचा…” शकुन मनात गवणत मािंडत म्हणाली, म्हणजे तू
मला जेव्हा या घरात आणलस तेव्हा तल ु ा माहीत होतिं की त…
ू तू आई होणार
आहेस. पाच मवहने प्रेग्निंट होतीस...”
“हो, होते गरोदर, मग?” ती हे का ववचारते आहे ते क ूनही न
क ल्यासारखिं दाखवत सध्िं याने ववचारले.
“मग जर तल ु ा स्वतिःचिं मल
ू होणार होतिं,” एकएक शब्दावर थािंबनू जोर देत
शकुन बोलली, “मग तू मला अनाथाश्रमातनू मु ात दत्तक घेतलसच का?” उत्तर
देणिं िमप्राप्तच होतिं.
“हे बघ, लग्नानतिं र चौदा वषे मल
ु बा िं झालिं नाही तेव्हा आम्ही आशाच
सोडून वदली होती, घरगतु ी—वैद्यवकय सारे उपचार झाले, देव-देव नवस सारिं काही
के लिं… .” दरू भतू का ात पहात सिंध्या बोलली, “मग दत्तक घ्यायचिं असिं ठरवनू
सवव कारवाई सरू ु के ली, तेव्हाच सगळ्या मल ु ातिं नू तल
ु ा वनवडलहिं ी…पण सग े
पेपरवकव होईपयंत, सरकारी अनमु ती वम े पयंत वे लागतोच ना, त्याच अववधत...
देवाची लीला पाहा, आवण मख्ु य म्हणजे तझु ा पायगणु . मी काही अिंधश्रध्दािंवर
21
 मातृवेद सववता शेट्टी

ववश्वास ठे वत नाही, पण यावे ी मात्र ठे वावासा वाटला. तल

ु ा घरी आणायचिं ठरवलिं
आवण तेव्हाच लिात आलिं वक मला वदवस गेले होते...”
“पण आणायचिं नसु तिं ठरवलिं होतिं ना आई, आणली तर नव्हती ना मला
घरात,” शकुन शब्द मोजनू बोलत होती, “मग स्वतिःच्या बा ाची चाहुल लागताच
दत्तक घेण्याची सारी प्रवियाच बिंद करू शकली असतीस. मला घरी आणण्याची
गरजच रावहली नव्हती, तर...”
“असिं कसिं सोने,” शकुन नको तेवढ्या खोलात जात होती आवण त्याने
सध्िं या बेचैन होत होती, “एकदा ठरलिं ते ठरल,िं म्हणनू आम्ही... आम्हाला हवीच
होतीस त.ू ..”
शकुन टोकदार नजरे ने वतच्याकडे बघत रावहली. सिंध्या खोटिं…वकिंवा
अधवसत्य सागिं त होती आवण शकुन वतला जाणवनू देत होती वक वतला ते माहीत
होतिं. सिंध्या दत्तकाबद्दलची प्रत्येक गोष्ट आम्ही, आम्हाला असिं म्हणनू सवव
कुटुिंवबयािंना समवेत घेत होती. मात्र शकुन कटािाने ‘तु मला का आणलिंस?’ हे वतला
एकटीलाच उद्देशनू ववचारत होती. सिंध्याने वकतीही आव आणला तरी शकुन
स्वतिःच्या जन्माच्या रहस्याबरोबरच घरातल्या एकूण पररवस्थतींचिं कारण जाणनू
चकु ली होती. आईशी तरी वनदान ती स्पष्ट बोलू इवच्छत होती.
“घरात सवांचाच ववरोध असतािंनाही, त— ू के व आधी तम्ु ही सवांनीच तसिं
ठरवलिं होतिं म्हणनू , हट्टाने मला घेऊन आलीस,” आईकडे रोखनू पहात ती ह ू
आवाजात बोलली, “िक्त घेऊनच आली नाहीस तर जयइतकिंच प्रेम, माया, आवण
त्याहूनही महत्त्वाच,िं त्याच्याइतकिंच मलाही या घरात स्थान वदलस---सवांशीच
झगडून, होय ना?”
22
 मातृवेद सववता शेट्टी

“नाही, तसिं अवजबात नव्हतिं सोन,ू ” सध्िं या वतला पटवायला धडपडू

लागली, “मीच एकटी नाही ग, घरातल्या सवांनाच तू हवी होतीस, जय जन्मायचा
होता तरीही मला कोणाशीही झगडाविं नाही लागलिं तझ्ु यासाठी, पपा, आजी
सगळ्यानिं ाच तू हवी होतीस…हवी आहेस. तू पायगणु ाची म्हणनू तर सगळ्यानिं ी
कौतकु ाने तझु िं नाव शकुन ठे वल.िं ..” वतच्याकडे पहात शकुन वकिंवचतसिं हसली आवण
मान हलवत उठून आपल्या खोलीत गेली.
सस्ु कारा टाकत सिंध्या ती गेली त्या वदशेला पहात रावहली. मल ु िं
लहानपणच्या आठवणी पढु े पार ववसरून जातात हे वतला कधी िारसिं पटलच
नव्हतिं, आवण आता शकुनने ते वसध्द के लिं होतिं वक चािंगल्या वाईट, ववशेषतिः वाईट
गोष्टी बरोबर आठवणीत राहतात, म्हणनू च वतने सिंध्याचिं म्हणणिं मानायला नकार
वदला होता.
खरिं होतिं ते...घरच्या सवांनीच, वतने, सधु ाकरने आवण सासबू ाईनीिं वम ूनच
दत्तकाचिं ठरवलिं होतिं, प्रथम एक मल ु गी, मग मल ु गा दत्तक घ्यावा असा ववचार के ला.
वनवड करतािंना त्यािंना हवे तसे अगदी नवजात बालक वतथे नव्हते, तेव्हा चार-पाच
मवहन्याच्िं या शकुनची वनवड के ली. त्यानतिं र ती प्रत्यिात घरी यायला जो उशीर
झाला तो सिंध्याच्या सािंगण्याप्रमाणे के व ऑविवशयल कारवायािंमु े झाला असिं
नाही.
शकुनने बरोबर ताडले होते...वतला दत्तक घ्यायचे नक्की के ल्यानिंतर तीन-
चार मवहन्यािंतच जेव्हा सिंध्याच्या प्रेग्निंसीची खात्री पटली, तेव्हा त्या सार््यािंचा आनिंद
गगनात मावेना. त्या खश ु ीत आवण गडबडीतही सिंध्या शकुनला ववसरली नव्हती,
मात्र सधु ाकर आवण त्याची आई ऐकून घ्यायला तयारच नव्हते. ‘आता गरजच
23
 मातृवेद सववता शेट्टी

काय? जेव्हा आपलिं स्वतिःच बा , या घराचा रक्ताचा वश िं ज जन्माला येणार आहे,

तर बाहेरच्या अनाथ मल ु ीला आणायचेच कशाला?’ असे म्हणत सासबु ाईनीिं साि
धडु कावनू लावले होते. सिंध्याला ते पटले नव्हते, एकदा आपण ठरवलिं तर…
“अगिं तू तरी काय विल्मी गोष्टी करतेस,” सधु ाकरने थट्टा के ली होती, “वतला
काय वचन वगैरे वदलयिं वक काय? तो एवढासा जीव, वतला मावहतही नाही. हविं तर
अनाथाश्रमाला आपण मोठी देणगी देऊ.” त्याने ववषय सिंपवला.
“जर आपण वतला घरी आणल्यानिंतर मी गरोदर रावहले असते तर आपण
काय वतला परत धाडणार होतो का? वतला वनवडली तेव्हाच माझ्यासाठी ती माझी
मलु गी झाली...” असिं म्हणत सिंध्याने हट्टाने वतला घरी आणले होते. सासबु ाईचिं िं
सिंध्याशी व्यववस्थत पटायच,िं तसा काही प्रॉब्लेम नव्हता, पण या बाबतीत मात्र....
त्या आधीच हात झटकून मोकळ्या झाल्या. “ती एवढी लहान, तझु े वदवस भरले वक
बा िं तपणात कोण सािंभा णार वतला? मी अवजबात बघणार नाही हो, आधीच
सािंगनू ठे वते…”
बा िं तपणासाठी माहेरी असतािंना आई शकुनला सािंभा ायची, पण मागाहून
दोन लहान मल ु ानिं ा मोठिं करतानिं ा सिंध्याची पार ताराबिं उडत होती, जव जव
जळ्ु यािंना वाढवण्यासारखिं होत होत.िं श्रीजयच्या बाबतीत सधु ाकर, सासबु ाई मदत
करायचे, पण शकुन पणू वपणे एकट्या सिंध्याचीच जबाबदारी. शकुनचा खचवही नेहमी
पाठी टाकला जाई, वकिंवा कपा ावर आठ्या पडत. ववडलानिं ी वतच्या नावावर
ठे वलेल्या स्त्रीधनातनू सिंध्या वनभावनू नेई.
शकुन जसजशी मोठी होऊ लागली, वतला वागण्या-वागण्यातील िरक
क ू लागला. पढु े पढु े तर वतला आजीच्या तोंडचे बरे च िटकारे ही पडू लागले.
24
 मातृवेद सववता शेट्टी

वहरमसु ली होऊन आपल्या बालमनाला जमतील तसे शकुन वनष्कषव काढू लागली.
‘मल
ु गा म्हणजे विंशाचा वदवा, म्हणनू सगळ्यािंना जय हवा, मी मल
ु गी म्हणनू पपा-
आजीला मी नको…’
सध्िं या वतला आजिं ारुन गोंजारून समजतू काढायचा प्रयत्न करी. “अगिं तू तर
या घरची लक्ष्मी, तझ्ु या पावलािंनी सबु त्ता आली घरात…” ते खरिंही होतिं. शकुनला
घरी आणली तेव्हाच सधु ाकरच्या कन्स्ट्रक्शनच्या धिंद्यात इतकी बरकत आली वक
ते सवव त्याच्याच बािंधलेल्या इमारतीत मोठ्या घरात राहायला गेले. सिंध्याला हायसिं
वाटलिं होतिं कारण जन्ु या शेजार््यानिं ा शकुन दत्तक-कन्या असल्याचिं माहीत होत,िं
कधी चक ु ु न कुणी वतच्यापढु ्यात बोलले तर…? नवीन घरात सवव शकुनला वतचीच
मलु गी समजत...
इतर कुणाकडून वतला समजण्यापेिा आपणच समजावनू सागिं ावे असे
सिंध्याने ठरवले, पण सासबु ाईचेिं ताशेरे ऐकून वतने ववचार बदलला. मल
ु ीला सत्य
समजलिं तर आपला वतरस्कार का होतो ते क ून त्या कोवळ्या मनावर ओरखडे
उठतील या भीतीने वतने वाट बघायचे ठरवले.
सध्िं याने हौशीने शकुनला जयबरोबर कराटे क्लासला घतले, गाण्याच्या,
भरतनाट्यमच्या क्लासेसना ही पाठवले. वतला सवांत जास्त आवड होती ती
भरतनाट्यमची, ना कधी क्लास चक ु वायची ना प्रॅक्टीस. पण त्याने ही आजीचा
मस्तकशू उठे , ‘झाला का वहचा थयथयाट सरू ु ...’ ‘वजथली उपज वतथले गणु
दाखवणारच ना…’ शकुनच्या कानावर या गोष्टी पडू नये याची सिंध्या परोपरीने
का जी घेई.

25
 मातृवेद सववता शेट्टी

आताही वतची ववचारसाख ी तटु ली ती सासबु ाईच्यािं तश्याच शब्दानिं ी,

“बाई बाई काय हा दणदणाट, घर हादरतिंय नसु तिं...” सिंध्या भानावर आली.
शकुनच्या खोलीतनू आवाज येत होते—ना घिंगु रू बािंधले होते ना पाश्ववसिंगीताचा
आवाज मोठा होता, पण पदन्यासच इतका दमदार होता. पोरगी आपल्या मनातली
ख ब आपल्या नृत्यातनू व्यक्त करत होती.
आवण मग हे नेहमीचच झालिं. शकुनचिं बोलणिं बरचिं कमी झालिं, पण शरीर
पार थकून जाईल इतका नृत्याचा सातत्याने ररयाझ करत रावहली जो वदवसेंवदवस
वाढतच जाऊ लागला. वतचिं मयावदबे ाहेर स्वतिःला दमवनू घेणिं पाहून सध्िं या वतला
वारिंवार समजावायला जाई, पण शकुन ताडकन् बोले, ‘आजीला माझा त्रास होत
असेल ना…?’ वतला कसिं समजावाविं हे सिंध्याला समजेना. शकुनची वाढती घसु मट
वतला जाणवत होती.
कधी शािंत असतािंना सिंध्याची का जी पाहून शकुन वतला सािंगे, ‘अगिं,
शास्त्रीय नृत्याची आिंतरकॉलेजीय मोठी स्पधाव आहे, त्यासाठी प्रॅक्टीसही वततकीच
तयारीची हवी ना…’ पण शकुनने कारण समजावले तरी सिंध्याला वतच्यातील वाढत
जाणारा तो वववचत्र ताण जाणवत होता आवण वतची वचतिं ा त्याने कमी होतिं नव्हती.
शकुनच्या मनाची अवघड वस्थती सिंध्याला वदसत होती. पवू ी पपािंचिं,
आजीचिं वागणिं आवडलिं नाही तर ती कधी मनातले ववचार बोलनू दाखवायची,
कधी त्याच्िं याशी वाद घालायची, ‘असिं का?’ हे त्यानिं ा ववचारायची. पण आता वतला
घरच्यािंच्या उपकाराखाली दबल्यासारखिं झालिं होतिं. त्यािंचिं वागणिं बोलणिं आवडलिं
नाही तरी सहन करायला हविं हा जबरदस्तीचा नाईलाज वतचिं मन कुरतडत होता.
वतचिं आतनू कोमेजत जाणिं सिंध्याला वदसत होत,िं अस्वस्थ करत होतिं. आजी-पपािंची
26
 मातृवेद सववता शेट्टी

पवू ीची प्रत्येक गोष्ट आठवनू ती आताच्या नव्या जाणीवेच्या प्रकाशात अजनू ही
दिःु सह होत होती आवण मग मनातील उद्वेगाला वाट करून देण्यासाठी पन्ु हा शरीर
तटु ेपयंत प्रॅक्टीस. आजी तर येता-जाता म्हणत, ‘काय भतू सिंचारलिंय वहच्यात…?’
सध्िं या एक सस्ु कारा टाकून गप्प राही.
स्पधेत मात्र पोरीने नाव काढलिं. इतक्या असिंख्य वनष्णात स्पधवकािंमधनू
के व ट्रॉिीच वजिंकली नाही, तर प्रेिक, परीिक, इतर मोठमोठे कलाकार सवांची
खपू वाहवा देखील वम वली. मख्ु य परीिक, प्रवसध्द नृत्यािंगना समु ेधादेवी तर
इतक्या प्रभाववत झाल्या की त्यािंनी वतला खास भेटीसाठी बोलावले आवण आस्थेने
वतची ववचारपसू के ली. भववष्यासाठी वतच्या काय योजना आहेत ते ववचारले.
समु ेधादेवी कायमस्वरूपी अमेररके त स्थावयक झाल्या होत्या, वतथनू च
ववववध देशािंमध्ये नृत्याच्या कायविमािंसाठी दौरे करत, आवण सध्या दविण
आवशयाच्या दौर््यावर आल्या होत्या. त्यािंनी त्यािंची इच्छा शकुनला बोलनू
दाखववली, दोन तीन मवहन्यािंनिंतर दौर््यावरून परततािंना जर शकुन नेहमीसाठीच
देशािंतर करून त्यािंच्यासोबत त्यािंची वशष्या म्हणनू रावहली आवण पढु े त्यािंच्या
नृत्याची वारसदार झाली तर त्यानिं ा ते खपू आवडेल. हे सग िं इतकिं अचानक होतिं
की बावच लेल्या शकुनला त्यािंनी ववचार करायला हवा वततका वे घे, दोन तीन
मवहन्यािंनी ठरवलिंस तरी चालेल असे समजावले.
शकुनला िारसा ववचार करायला नाही लागला. वतने आपली वडग्रीची
शेवटची परीिा पणू व करण्याआधीच जाण्यासाठी लागणारे कागदपत्र आवण इतर
तयारी सरू
ु के ली. सिंध्या हतबल होऊन िक्त पहातच रावहली. शकुन शोधक नजरे ने
वतच्याकडे बघे, सिंध्याला ठाऊक होतिं, ती नाही म्हणाल्यास शकुन जाणारही नाही.
27
 मातृवेद सववता शेट्टी

वतला नाही म्हणावसिं वाटे, भय वाटे…पोरगी एकटी इतक्या दरू देशात...? पण वतला
हे ही वदसत होतिं की शकुनचा जीव इथे गदु मरत होता, इथनू बाहेर पडण्यासाठी
धडपडत होता. का जावर दगड ठे ऊन सिंध्याने लेकीला जाण्याचा मागव मक्त ु करून
वदला.
शकुन तशी आधीच दरु ावल्यासारखी झाली होती, आता तर परदेशीच
वनघनू गेली....यशामागनू यश सिंपादन करत रावहली. समु ेधादेवींनी वतला सववपरीने
प्रोत्साहन वदले, वतथे शकुनने पढु ील वशिण घेतले, अवभनयाचेही धडे घेतले.
हॉलीवडू ची अगदी अवतप्रवसध्द तारका नाही तरी बर््यापैकी नाव वम वले. पण या
सवांबरोबरच समु ेधादेवींना वदलेला शब्द पा ून त्यािंचा नृत्याचा वारसा कसोशीने
पढु े चालवत रावहली.
दरू
ु नच लेकीचिं यश पाहून सध्िं याला भरून येई. शकुन कधी िोन करे , पण
नात्यात आता एक अवघडलेपणा आला होता, आवण सिंध्या वतला दोष देऊ शकत
नव्हती. आजींचे शेरे काही सिंपत नव्हते… ‘वतथल्या वसनेमावाल्यािंसारखिं वागनू
आपल्या घराण्याच्या नावाला काव मा िासला नाही म्हणजे वम वली…’ सिंध्याने
त्यावर ववषण्णपणे स्पष्टीकरण वदले, ‘ती आता नाव िक्त शकुन लावते, घराण्याचिं
नाव नाही…’ आजींचे ताडकन् उत्तर, ‘आता कशाला घराची आठवण ठे वेल? वकती
कृ तघ्न असाविं...बाई बाई...’ िक्त त्याच एक असिं दोन्हीकडून बोलू जाणेत, सिंध्याने
उसासा टाकला.
जयही उच्च वशिणासाठी अमेररके स गेला, पण दोघािंची शहरे दरू -दरू
त्यामु े भेटीगाठी नव्हत्या. दोन्ही मल
ु ािंच्या िोनची वाट पहात सिंध्या वनत्यिम
उरकत राही. सग िं ठीकच चाललिं होतिं.
28
 मातृवेद सववता शेट्टी

पण सवव घडीच ववस्कटून गेली. सधु ाकरच्या किंपनीची बाधिं नु पणू व झालेली
मोठी उिंचच्याउिंच इमारत कोस ली. कोणी राहायला गेले नव्हते त्यामु े सदु वै ाने
जीववत हानी झाली नाही, पण प्रचिंड आवथवक नक ु सान झाले, इतक्या वषांचे
कमावलेले नाव मातीमोल झाले आवण सधु ाकरवर मोठी कोटवकेस लावण्यात आली.
वयोमानाप्रमाणे त्याच्या रक्तदाबाच्या वगैरे तिारी सरू
ु झाल्याच होत्या त्या खपू
ब ावल्या. तब्येत ठीक राहात नव्हती पण आईला, बायकोला वचिंता वाटू नये,
आवण पैसे खचव होऊ नये म्हणनू दल ु वि करत रावहला. पैशािंची तिंगी जाणवत होती.
आजीही आपल्या वृध्दपका ाच्या शारीररक तिारींबद्दल तोंड दाबनू गप्प राहू
लागल्या.
मलु ािंना अवजबात क वलिं नाही. पण जयला वमत्रािंकडून समजताच तो
वशिण सोडून यायला तयार झाला, त्याला कसबिं सिं समजावलिं की आवथवक वकिंवा
शारीररक पररवस्थती तशी काही का जी करण्यासारखी नाहीये, तेव्हा त्याने वशिण
पणू व करावे. वचिंतेच्या वातावरणातच ते वतघे आला वदवस काढत होते.

मग एक वदवस अचानक शकुन दारात उभी. कुणाच्या ध्यानी ना मनी,

सग े च आपल्या ववविंचनेत. सिंध्याने धाऊन वतला जव ओढलिं. शकुनने रीतसर
वाकून वतला आवण पपानिं ा नमस्कार के ला. पण ती पवू ीची अवख , लाघवी सोनू
रावहली नव्हती. पपािंकडे व त एकदम कामाचिं बोलाविं तशी म्हणाली, “ते…कवे
वकील कसे आहेत?....म्हणजे तमु च्या के सच्या दृष्टीने?”

29
 मातृवेद सववता शेट्टी

“कवे? ते तर या िेत्रातलिं सवावत मोठिं नाव...” ती हे का ववचारतेय ते न

क ून काहीस गोंध ून सधु ाकर म्हणाले, “पण …ते…एवढे मोठे , सध्या नाही
परवडणार...”
“त्याच्िं याबरोबर अपॉईटमेिं न्ट नक्की के लीये, तम्ु ही िक्त सग िं व्यववस्थत
समजनू सािंगा. हो, त्यािंच्याबरोबर सग ा व्यवहार ठरलाय, झालाय, तम्ु ही त्याचा
ववचार करू नका, के व के सचाच ववचार करा…” तोवर आतनू आजींचा थरथरता
आवाज आला, “कोण आलिंय?”
“मी शकुन, आजी,’ म्हणत ती आतल्या खोलीकडे व ली, नमस्कार करत
म्हणाली, “कशी आहे तब्येत?”
“ह.िं ..बरीच बडी असामी झालीस म्हणे त.ू ..खपू काय काय करते म्हणे...”
वरपागिं ी कौतक ु दाखवत म्हणाल्या.
“ते राहू द्या... मोठ्या डॉक्टरािंना सािंवगतलय, तमु च्या तब्येतीसाठी ते येऊन
तपासतील, त्यािंना सवव काही नीट, सववस्तर सािंगायचिं बरिं… अगदी प्रत्येक बारीक
सारीक गोष्टही...”
“कशाला हवेत मोठे डॉक्टर, आहे आपला कोप र््यावरचा श्याम, तो करतो
दवापाणी…”
“मोठ्या डॉक्टरािंनी एकदा तपासण्या वन औषधिं वलहून वदली वक रोजचिं सवव
श्याम डॉक्टरच पाहतील. पपा,” मागोमाग आत आलेल्या सधु ाकरकडे व ू न ती
म्हणाली, “तमु ची तब्येतही खपू च खालावलीये, मला कल्पना नव्हती, मी
तमु च्यासाठीही डॉक्टर कामतािंची अपॉईटमेिं न्ट घेते, आजीबरोबरच तम्ु ही चेकअप
30
 मातृवेद सववता शेट्टी

करूनच घ्या…” सधु ाकर आढेवेढे घेऊ लागताच म्हणाली, “नाही कसिं, तब्येत
सािंभा ली नाही तर के स कशी लढणार…?”
“मी ववचारायला आलो, तझु िं काही सामान कसिं वदसत नाही? त…
ू ”
“नाही, मला जायला हव.िं ..” जरा कोरडेपणानिं म्हणत शकुनने सिंध्याला
हाताला धरून वतच्या खोलीकडे व ली... सिंध्या वदगमढू होऊन लेकीकडे िक्त
पहातच रावहली होती. आता ती एक यशस्वी तरुणी होती, वतला दरु ावली होती, पण
जेव्हा सिंध्याने वतला ती त्यािंची दत्तक कन्या असल्याचिं सािंवगतलिं होतिं तेव्हाच शकुन
त्या सवांना, वन वतलाही दरु ावली होती.
“कशी आहेस आई?” पलिंगावर वतच्याशेजारी बसत शकुनने ववचारले.
सधु ाकरने त्या दोघींना एकटिं सोडलिं.
“क…काय… वकती मोठी झालीस, ...खपू अवभमान वाटतो तझु ा...” सिंध्या
काय बोलत होती, वतचिं वतला समजत नव्हतिं.
“अगिं इतकिं औपचाररक का बोलतेस? मी तझु ीच लेक आहे, तझु ी सोन… ू ”
बोलता बोलता शकुनचा अवलप्तपणाचा मख ु वटा ववरघ ून ती भावनावववश झाली,
“अग मी जे काही करते, वजथे कुठे जाते, जे काही वम वते ते सारिं काही तझ्ु यामु े ...
आवण म्हणनू च ते सवव काही आहे ते तझ्ु यामु े च आवण तझ्ु यासाठीच. खरिं सािंग,ू
सत्यपररवस्थती समजली तेव्हा सवांतनू मन उडालिं होत.िं मी कोण? कुणाची?
माझ…िं माझिं कुणीच नाही? एक उदासीनता पसरली. वाटायचिं मी जगायचिं
कशासाठी, कुणासाठी?” सिंध्याने चमकून वतच्याकडे पाहात वतचा हात घट्ट धरला.
शकुनने होकाराथी मान डोलावली, “हो, आत्महत्येचे ववचारही यायचे. आता वाटतिं
31
 मातृवेद सववता शेट्टी

वकती वेडेपणा होता तो…पण तेव्हा खपू वविल वाटायच.िं पण तझ्ु याकडे पाहून
ववचार येई, तझु े सारे श्रम कसे वाया घालावायला वनघाले होते? श्रम म्हणजे
शारीररकच नव्हे, ते तर काहीच नव्हते तू सोसलेल्या मानवसक
ताणतणावापिं ढु े....मला सवव नकारात्मतेपासनू दरू ठे वण्यासाठी झटत रावहलीस. मला
होणार््या दिःु खाचे व्रण तझ्ु या मनावर उठत राहले, माझे दिःु ख तू सोवशत रावहलीस.
सवव सोसनू वनग्रहाने मला देता येण्यासारखिं सवव काही मला देऊन तू वाढवलिं नसतिंस
तर आज…आज न जाणो मी कुठे असते...” शकुनचा स्वर गदगदला.
मग िणभर थाबिं नू एक खोल श्वास घेत, ती जे काही या कोलमडत्या घराला
सावरण्यासाठी धावनू येऊन करत होती आवण ज्यािंच्यासाठी ती त्यािंची कधीच
कोणीच नव्हती त्या पपा आवण आजींसाठी ती जे काही करत होती त्याचा उल्लेखही
न करता, भरल्या गळ्याने म्हणाली, “आवण... आवण आता मी जी इथे आले न,िं ती
देखील िक्त आवण िक्त तझ्ु यासाठीच……”
.

32
 मातृवेद सववता शेट्टी

कशासाठी एवढा आटावपटा?

सरुताईनीिं पडल्यापडल्याच डो े वकलवकले करून घड्या ाकडे पावहले.

ह,िं उठायलाच हवे, म्हणत त्या उठून बसल्या. आताश्या प्रत्येक कामासाठीच जरासा
जास्त वे लागायचा … तरी तयारी करून वनघेपयंत थोडा उशीर झालाच.
बाहेर भाई पस्ु तक वाचत बसले होते. “वनघालीस? जरा चहा के ला असतास
तर… त्या बाईचा काही बरा होत नाही,” ते जरा दबल्या सरु ात म्हणाले. “अहो,
आधीच उशीर झालाय, तो ड्रायव्हर येऊन थाबिं ला असेल,” सरुताई जरा हैराण
होऊन म्हणाल्या, “आधी सािंवगतलिं असतत तर लवकर उठून के ला असता.
उद्यापासनू करीन, आज नको, पोर वाट बघत असेल.”
ट्रॅविकमु े अजनू च वे लागला. पोहोचेपयंत शा ा सटु ू न भोवतीचे सवव
रस्ते भरून गेले होते, गाड्याही बर््याच होत्या. मग ड्रायव्हरने गाडी दरू च पाकव के ली
वन सरुताई उतरून शा े पयंत गदीतनू वाट काढत गेल्या. सात वषांचा वमटिं ू
गेटजव च उभा होता, पण ववरूध्द वदशेला कुठे तरी एकटक पहात होता.
“अरे , आपली गाडी या दसु र््या टोकाला आहे, वतथे कुठे बघतोस, चल…”
म्हणत त्यािंनी वमिंटूची स्कूलबॅग घेतली आवण सहजच त्यािंची नजर तो वजथे बघत
होता त्या वदशेला गेली. रस्त्याच्या दसु र््या बाजल
ू ाही मलु िं-पालकािंची गदी होतीच.
पण त्यात ती पाठमोरी ... िक्त मोक े के स आवण खाद्यिं ावरची ओढणीच वदसली.
पढु च्याच िणी ती झपाट्याने गदीत नाहीशी झाली. ती ... चिंदना?
33
 मातृवेद सववता शेट्टी

गोंध लेल्या मनिःवस्थतीत त्या वमटिं ू चा हात धरून गाडीकडे परतल्या. गदीत
नीट वदसलिं नाही, पण वमिंटूही वतथेच पहात होता. म्हणजे? रोजच येते? त्यािंना यायला
उशीर झाला तर – वमिंटूला भेटते? ही नवी शिंका मनात येताच त्या काहीश्या
गडबडल्या. खरिं काय ते कसिं क णार? वमटिं ू ला ववचारलिं तर… पण त्याला उगाच
दवु वधा. एवढ्याश्या पोराला बाजू घ्यायला लावणिं हीच आधी तणावाची गोष्ट ...
सिंध्याका ी ववशाल घरी आल्यावरही त्या याबाबत काहीच बोलल्या नाहीत.
हे पन्ु हा दसु र््यािंदा सिंसार सरू
ु के ल्यासारखिं झालिं, त्या मनात उसासल्या,
पन्ु हा मल ु ाच्या शा ा, अभ्यास, आजारदख ु णी. पण बोलायला जागा नव्हती,
लेकाच्या बरोबरीने उभे राहणे भाग होते. कोण बरोबर कोण चक ू हा ववचार करत
बसण्यात अथव नव्हता. दोघािंचिं नाही पटल,िं घेतला घटस्िोट. तशी धसु िुस
दोघ्याच्िं याही तिे होतीच, वेग िं दोघानिं ाही व्हायचच होत.िं ववशालच घटस्िोटाचा
अजव दाखल करणार होता, पण त्याआधीच चिंदनाने नोटीस पाठवली.
झालिं! ववशालचा परुु षी अहक िं ार वडवचला गेला. चिंदनाला धडा
वशकवण्यासाठी त्याने वमिंटूची कस्टडी वम वण्यासाठी जिंगजिंग पछाडले.
त्याने आईववडलानिं ा त्याच
िं े उपनगरातले घर बदिं करून आपल्या ऑविसने
वदलेल्या मोठ्या अपाटवमेंटमध्ये येऊन राहायला लावले. इतके च नव्हे तर कोटावत
सरुताईनािं हजर करून त्याने असेही पटवनू वदले वक माझ्या घरात मल ु ाचा सािंभा
करायला, त्याला माया द्यायला मल ु ाचे आजीआजोबा चोवीस तास आहेत, ते
अजनू ही सविय आहेत, त्यामु े त्याची जराही आबा होणे शक्य नाही. चिंदनाला
नोकरीसाठी वदवसभर बाहेर राहणे िमप्राप्तच होते. वतच्या घरचे सवव अजनू ही
आपल्या सिंसारात गिंतु लेले होते, आवण वमिंटूला सािंभा ायला वतच्याबरोबर येऊन
34
 मातृवेद सववता शेट्टी

राहू शकत नव्हते. शेवटी ववशालने कस्टडी वजक

िं ली आवण वमटिं ू सरुताईची
िं
जबाबदारी बनला.
कोटावने नेमनू वदलेल्या वदवशी वमिंटू वन चिंदना भेटू शकत होते. पण नेमलेल्या
वदवसाखेरीज वमटिं ू चा चदिं नाशी जराही सपिं कव येऊ नये याची ववशाल खबरदारी घेत
असे. सका ी ऑविसला जातािंना तो स्वतिः वमिंटूला शा े त सोडी वन दपु ारी
सरुताईसाठी
िं गाडी पाठवनू देई. दपु ारच्या उन्हाने भाईच्या िं डोळ्यािंना त्रास होई,
त्यामु े हे काम सरुताईचेिं च.
पण आता ही चदिं ना मल ु ाला भेटायला रोज शा े कडे येत होती की काय?
वतचिं ऑविस त्याच्या शा े च्या तसिं जव होतिं वन ऑविसच्या वे ा आपल्या
सोयीने वनवडण्याची मभु ा होती, म्हणजे लवकर येऊन लवकर वनघणे वगैरे. नेमनू
वदलेल्या वदवशी तर वमटिं ू पणू व वदवस वतच्याबरोबर असे, तरीसध्ु दा रोज येऊन --?
अथावत, एक वदवस मल ु ाला भेटून कुठल्या आईचिं पोट भरे ल? पण वतच्या अश्या या
भेटण्याची गोष्ट उघडकीला आली तर गिंतु ा अवधकच वाढण्याची शक्यता होती.
आत्ता कुठे वाद थोडसिं शमलिं होत,िं तेवढ्यातच –
मग त्यानिं ी दरू
ु न वनरीिण करण्याचा प्रयत्न के ला. गाडी लाबिं च पाकव
करायला लावत आवण गदीत वमस ू न शा े च्या गेटकडे पहात. हो, चिंदना खरच
त्याला येऊन भेटत होती. शा े कडे येणार््यािंच्या गदीत त्या जव पास कुठे नाहीत
हे पाहून पट्कन येऊन त्याच्याशी बोलनू पापा घेऊन पन्ु हा लोकामिं ध्ये अदृश्य होई.
सरुताईनािं प्रश्न पडला, आता काय कराविं? ववशालला क लिं तर? पण
त्याला क ो न क ो, त्यािंनी काय पाऊल उचलायला हव?िं

35
 मातृवेद सववता शेट्टी

त्यानिं ी वमटिं ू च्या मनाचा अदिं ाज घेण्याचा प्रयत्न के ला. त्याला काय वाटत
होतिं? पण तो मम्मी वकवा पप्पा यािंच्या बाबत बोलतच नसे. एकदम मोठा
झाल्यासारखा गप्प-गिंभीर बनला होता. कोणाची बाजू घ्यायची नाही, आपल्याला
खरिं काय वाटतिं ते बोलनू ही दाखवायचिं नाही. अकाली प्रौढ झाला होता तो. आई
वरचेवर भेटते का वकिंवा ती भेटावी असिं त्याला वाटतिं का यावर तो अवािरही
बोलणार नाही याची त्यािंना खात्री होती. वमिंटू काहीही थािंगपत्ता लागू देत नसे. लबाड,
चािंगलाच नाटकी झालाय! असा त्यािंच्या मनात ववचार आला आवण त्याच िणी
त्याच्िं या पोटात गलबलनू आलिं – त्याच्या आईववडलानिं ी, त्याच्िं यातल्या पररवस्थतीने
या एवढ्याश्या वयात के वढिं ओझिं टाकलिं होतिं त्याच्या इवल्या मनावर. या वयात
त्याला समजनू उमजनू , खपू ववचार करून, तोल राखनू वागायला लागत होतिं. त्या
मल ु ावर हे ववचारपवू वक वागणिं लादलिं गेलिं होत.िं
सरुताई आता रोजच गाडी दरू पाकव करायला लावनू शा े पयंत जातािंना
मध्ये लोकािंच्या गदीत रें गा ू लागल्या. पण त्याच्िं या मनात थोडी शक िं ा येई की पाठी
थािंबलेल्या ड्रायव्हरच्या हे ध्यानात तर येणार नाही ना? कदावचत एखाद वदवशी तो
स्वतिःच, ‘आजींना उशीर का झाला’ म्हणनू पहायला आला तर? त्या ड्रायव्हरला
भीत होत्या असिं नाही, पण त्याने जर चदिं नाला पावहले आवण काय होतिं आहे ते
जाणनू आपल्या साहेबाकडे बोलला तर?
त्या गदीत वमस ून जायचा प्रयत्न करत, पण तरी चदिं नाने त्यािंना असिं
थबकत, वे काढत पढु े येतािंना बवघतले. ती अधववट हसली आवण वनघनू गेली. पण
मग वतच्या ध्यानात आले वक वतच्या अश्या भेटण्यावर आिेप घेण्यऐवजी त्या मद्दु ाम
रें गा त उशीर करत होत्या. हे लिात आल्यावर वतने घाईगडबडीने वनघनू जाणे बिंद

36
 मातृवेद सववता शेट्टी

के ले. त्या येईपयंत ती वमिंटूशी बोलत उभी राही आवण त्या आल्यावर ‘कशा
आहात?’ असिं औपचाररक ववचारून मगच जाई.
पण या ववषयावर मागाहून कोणीही काही बोलत नसे. त्यानिं ी कधी वमिंटूला
ववचारले नाही वकिंवा त्यानेही कधी मम्मीबद्दल एक शब्दही उच्चारला नाही. तो खश ु
होत होता का हेही क ायला मागव नव्हता.
पण या सवावत त्या ड्रायव्हरमु े सरुताईनािं डोक्यावर एक टािंगती तलवार
असल्यासारखिं वाटे. त्या त्याला टा ायचे मागव शोधू लागल्या. त्या लवकर तयार
होऊन बसू लागल्या वन वे होताच, गाडी यायला उशीर झाला म्हणनू टॅक्सी करून
शा े त जाऊ लागल्या. पण आजी वनघनू गेल्या म्हणताच तो ड्रायव्हर पाठोपाठ गाडी
घेऊन शा े त येई, आवण मग तर ‘गाडी घेऊन आलोय’ हे सािंगायला त्यािंना शोधत
शा े च्या गेटपयंत येई. म्हणजे हे तर उलटच होऊ लागले, तेव्हा सरुताईनािं तो ववचार
सोडून द्यावा लागला.
कधी ववशालला ऑविसच्या वमवटिंग्जसाठी कार घेऊन दसु रीकडे जावे लागे.
हे तो आधीच त्यािंना सािंगनू ठे वी म्हणजे मग त्या टॅक्सीने जात. अश्या वनधावस्त
वदवशी मग त्या चिंदनाला सर सर न सचु वता वमिंटूला सािंगत, “तल ु ा मम्मीबरोबर
कुठे जव पास जायचिं असेल तर जा, मी थाबिं ते इथे…” त्याची बॅग घेऊन त्या
शा े बाहेरच्या बेंचवर बसनू राहात. गाडी आवण ड्रायव्हर नसणिं त्यािंच्या पथ्यावर
पडत होतिं. ड्रायव्हरच्या असण्याने त्यािंना स्वतिःपेिा वमिंटूची अवधक का जी वाटे.
जर का ड्रायव्हरने पावहल,िं तर वमिंटू मनातल्या मनात घाबरत राहील की या अिंकलनी
आपल्या पप्पािंना जाऊन सािंवगतलिं तर काय होईल? आवण ते पोर कोणाकडे तोंड न
उघडता आतल्या आत वभऊन राहील.

37
 मातृवेद सववता शेट्टी

मग अचानक सरुताईनािं काही आठवलिं. अरे च्या, हे आधी का नाही सचु लिं
आपल्याला? जनु िं घर बिंद करून ठे वलिं तेव्हाच त्यािंची जनु ी कारही वतथेच बिंद करून
ठे वली होती वन शेजारच्या मन्याला मधनू मधनू चालू करत राहायल्या सािंवगतलिं होतिं.
तीच कार इथे आणनू पन्ु हा वापरायची ...
“आई, आता हे काय नवीन काढलिंस?” ववशाल जरा त्राग्याने म्हणाला, “मी
पाठवतो ना रोज कार वन ड्रायव्हर...”
“अरे , ते सग िं अवनवित राहातिं ना,” सरुताईनीिं समथवन के लिं, “तझ्ु या
ऑविसकडून इथे येईपयंत ट्रॅविकमध्ये अडकून बरे चदा त्याला उशीर होतो आवण
वमिंटू वाट पाहील म्हणनू मला वचिंता होते. पन्ु हा तल
ु ाही वकतीदा वमवटिंग्जना जायला
लागतेच ना कार हाताशी. त्यापेिा माझी मीच जात जाईन. याच कारची सवय आहे
मला, आत्ताआत्तापयंत तर जात होते…” खरिंतर, ‘आत्ताआत्तापयंत’लाही पधिं रा वषव
होऊन गेलीहोती. मल ु िं शा े त होती तोपयंत त्यािंना शा े त, क्लासेसना, इथवतथे
घेऊन जायला त्या स्वतिः ड्राइव्ह करत. पण एकदा मल ु िं मोठी झाल्यावर आधी
थोरल्या ववजेताने कारचा ताबा घेतला, मग वतचिं लग्न झाल्यावर ती कार ववशालची
झाली. इतक्या वषांत सवय सटु ली होती, तरी उसन्या अवसानाने त्यानिं ी घरच्यानिं ा
पटवनू वदलिं.
मग जनु ी कार आणवनू वतची डागडुजी झाली, सरुताईनीिं आपल्या
ड्रायवव्हगिं ला जरा उजा ा द्यायचा प्रयत्न के ला. अथावत या सगळ्या गोष्टी भाईच्यािं
वनररिणातनू सटु णे शक्यच नव्हते. “का ग, ती तझु ी सनू येते का वतथे वमिंटूच्या
शा े त?” भाईनीिं अगदी सहजपणे ववचारताच त्या दचकल्याच. पण बेविवकरीने
बोलावे तसे म्हणाल्या, “ती येऊन जात असेल तर मला ते कसिं क णार?” पण

38
 मातृवेद सववता शेट्टी

भाईनािं िसवणे वततके से सोपे नव्हते हे त्याही जाणत होत्या. वनदान तेव्हा तरी ते
जास्त काही बोलले नाहीत.
त्यानतिं र सरुताई स्वतिः आपली कार घेऊन जाऊ लागल्या. वमटिं ू ला सागिं नू
ठे वले वक हविं तर मम्मीबरोबर इथेवतथे जाऊन येत जा पण जास्त वे लावत जाऊ
नकोस. या गोष्टी चिंदनाला न सािंगता त्या वमिंटूशीच बोलत. पण कुठे गेला, काय के लिं,
हे कधी त्याला ववचारलिं नाही. शा े जव एक मोठा मॉल होता वन एक पाकव ही,
तेव्हा जायला जागा होत्या.
ड्रायवव्हगिं सोडून बरीच वषे झाली होती. आता त्यािंचिं वयही वाढलिं होतिं
आवण ट्रॅविकही. त्यामु े ही अॅडव्हेंचसव’ जरा मवु श्कलच होत होती. तरी त्या
स्वतिःहून याची कबल ू ी देत नसत. पण एका सध्िं याका ी वमटिं ू शा े तनू
आल्याआल्या त्या बाजल ू ा नाहीत पाहून आजोबािंच्या कानाला लागला, “आज निं
आजीने कार आपटली – ठोकली. िूटपाथच्या खािंबावर... पण कुणाला लागलिं
नाही…”
यावर मात्र भाईनीिं ताबडतोब अॅक्शन घेतली. “ते काही नाही. या वयात हे
ड्रायवव्हगिं चे उपदव्् याप करायची काही गरज नाहीए.” भाईचिं िं िमावन सरुताईनीिं
आज्ञाधारकपणे मानलिं. त्या आज्ञाधारक पत्नी होत्या म्हणनू नाही, तर त्या स्वतिःही
त्या छोट्याश्या अपघाताने हबकल्या होत्या, म्हणनू . खरिंतर त्या अस्ताव्यस्त
वाढलेल्या ट्रॅविकमधनू कार चालवायची या ववचारानेच त्या रोज घामाघमू होत
असत. तेव्हा हा शोधलेला उपायही बारग ला.
पण आता पन्ु हा एकदा ड्रायव्हरबरोबर जायला-यायला त्या तयार नव्हत्या.
आता वमिंटूलाही मम्मीसोबत वनेदान अधावतास तरी विरण्याची सवय झाली होती. तो
39
 मातृवेद सववता शेट्टी

अजनू ही काही बोलत नव्हता ना मम्मीबरोबर जाण्याची मागणी करत होता. पण

सरुताईनीिं ववशालला सािंवगतले, “ते तझु ी कार उलटसल ु ट पाठवण्याचे काम नको.
मी टॅक्सीने येत जात जाईन.” ववशालसाठी पैशाचा कधी प्रॉब्लेम नव्हता, त्यामु े
मग असा वनत्यिम बनला.
पवहल्यापेिा परतायला उशीर होतो, हे कुणाच्या नजरे त येऊ नये म्हणनू त्या
वमटिं ू ला ववचारत वक दसु र््या वदवसासाठी शा े त िाफ्टचे, वकिंवा काही आणायला
सािंवगतले आहे का? मग ते मायलेक विरून येईपयंत त्या सगळ्या गोष्टी खरे दी करून
ठे वत, म्हणजे घरी सािंगायला की हे सग िं घेण्यात उशीर झाला. अथावत याने भाई
िसणे शक्य नव्हते.
एकदा भाईनीिं सर च ववचारलिं, “का एवढिं जीवाचिं रान करतेस? त्या -- त्या
सनु ेला वतच्या लेकाला भेटू देण्यासाठी?”
“सनू आवण नातू असा ववचार मी करत नाही. मी िक्त आई-मल ु ाबाबत
ववचार करते…”
“अगिं, पण एवढिं जर का होतिं वतला मल
ु ाचिं प्रेम, तर मग गेलीच कशाला
डायव्होसव घ्यायला? स्वतिःच आधी नोटीस पाठवण्याची मोठी खमु खमु ी होती ना
वतला, मग आता राहा म्हणाविं मल ु ावशवाय. कशाला येते रोज भेटायला?”
“मलु ाचे बाप शोभलात बरिं,” सरुताई खेदाने म्हणाल्या, “वतने प्रथम अजव
के ला म्हणनू वतची वजरवलीच पावहजे, नाही का? ववशाल काही वतच्या मनधरण्या
नक्कीच करत नव्हता, तो स्वतिःच देणार होता ना घटस्िोट? बाईने आपल्या मयावदते
राहून नवरा डायव्होसव देईपयंत वाट पाहायला हवी, नाही का? नाहीतर मग वतला
अशी अद्दल घडवली जाते…”
“म्हणजे? आता तू वतची बाजू घेऊन माझ्याशीही भाडिं णार की काय....?”
40
 मातृवेद सववता शेट्टी

“मी ना सनु ेची बाजू घेते ना मल ु ाची… मी िक्त ही गोष्ट नजरे स आणनू
वदली.” सरुताईनीिं एक खोल श्वास घेतला, “मी जे काही करतेय ते वमिंटूसाठी. त्याचा
कुणी ववचार के ला? या अहक िं ारािंच्या हो ीत त्याचा ब ी का वदला जावा? पोरगिं
काहीच बोलत नाही, म्हणनू आपणही डो े वमटून घ्यायचे? ववशालने त्याला
एवढ्या अट्टाहासाने आपल्याकडे खेचनू घेतलिं, तर मला वाटलिं हा पोराला बापाची
वन आईचीही माया देईल. पण स्वतिःची जीत झाल्यावर मल ु ाबद्दल सग िं ववसरून
गेला. मल ु ाला माया हवी, त्याला वे द्यायला हवा… देतो हा? वमिंटूला ववचारलिं
तर, सका ी शा े त सोबत जातानिं ाही पप्पा लॅपटॉप वा िोनवर वबझी असतो म्हणे.
ववशालचा सिंबिंध नसु ता ‘कुणी भेटलिं नाही ना?’ एवढिंच पोराला रोज दरडावनू
ववचारण्यापरु ता. बाकी सतत आपलिं काम, पाट्वया, आवण हो … नवीन
जोडीदारीणीचा शोध! मल ु गा आपला म्हणनू त्याच्या चक ु ाकिं डे डो े झाक करायची
आवण सग ा गन्ु हा सनु ेचाच असिं म्हणायचिं? का, तर ती आपली कोणी नाही
म्हणनू ?”
“आपण दोघे आपल्याच ववविंचनेत – आज काय गडु घे दख ु ताहेत, तर उद्या
किंबरच धरली. आपण सािंगनू सािंगणार काय तर राजाराणीच्या गोष्टी. त्याला नव्या
गोष्टी, त्याचिं े नवीन यगु ाचे काय ते वव्हवडयो गेम्स खे ायला कोण आहे? त्याच्या
आवडीच्या गोष्टी त्याच्यासवे करायला कोण आहे? तेवढा अधाव तास का होईना,
पण पोराला आई भेटावी, जरा तरी माया वम ावी, म्हणनू हा आटावपटा हो....” त्या
उठून शा े ला जायची तयारी करू लागल्या.

41
 मातृवेद सववता शेट्टी

विंशपरिंपरागत ठे वा

दरवाजा वकिंवचत वकलवकला होता. आशा आपल्याच नादात, ठणकणारिं

डोकिं चो त आत आली. अवलकडे ही डोके दख ु ी अगदी दररोजची गोष्ट झाली होती.
बाहेरच्या खोलीत कोणीच नव्हतिं, आत जाऊन पावहलिं तर आतल्या दृश्याने वतचिं
डोक्याचिं दख
ु णिं वशगेला पोहोचलिं.
आतमध्ये वतची आई पलगिं ाच्या बाजल ू ा बसली होती, पढु ्यात जनु ी ट्रिंक
उघडी पडली होती आवण वतची आई त्यातील एके क वस्तू काढून आपल्या पदराने
अगोदरच स्वच्छ असलेल्या गोष्टी पन्ु हा पन्ु हा पसु नू ठे वत होती. मध्येच थािंबनू
हातातील वस्तक ू डे तिंद्रीत एकटक पाहात होती.... एक तटु लेला चष्मा, जनु िं नकाशािंचिं
आवण साक िं े वतक शब्दाच िं िं पस्ु तक, एक गावठी वपस्तल
ू , एक पोवलसाचिं ी वशट्टी, काही
जनु े कपडे आवण असिंच काहीबाही.
“काय करत्येस आई?” आशाने थोडिं जोरातच ववचारलिं, आई जरा
दचकलीच. “काही नाही ग. जरा साि करत्येय…या इतक्या महत्त्वाच्या वस्त.ू ...”
आई कुठे तरी हरवल्यासारखी हसली.
“तू वनव्व तेवढिंच करत्येस, दसु रिं काही नाही,” आशा वचडक्या स्वरातच
म्हणाली.

42
 मातृवेद सववता शेट्टी

“का नाही? वकती मल्ू यवान आहेत, ठाऊक आहे? माझ्या ववडलाच्िं या
वैयवक्तक गोष्टी, ज्या त्यािंनी स्वातिंत्र्य-लढ्यात वापरल्या होत्या...” आईच्या
शब्दाशब्दािंतनू अवभमान ओसिंडत होता.
“माहीत्येय,” आशाच्या आवाजात कडवटपणा होता, “तू तर नेहमी असिं
बोलतेस जणू या वस्तू स्वतिः गािंधीजींच्या होत्या....”
“का? गािंधीजींनी एकट्यानेच लढा वदला का?” आईने उस ू न ववचारले.
आताची ही स्त्री आधीच्या घाबरट, चाचरणार््या बाईहून अगदी वेग ी होती, “ठीक
आहे, ते होते महात्त्मा, पण त्यानिं ी एकट्यानेच स्वातत्र्िं य वम वलिं का? मग त्या हजारो
स्वातिंत्र्य सैवनकािंचिं काय? त्यािंचिं योगदान महत्त्वाचिं नाही? माझे वडीलही सविय
कायवकताव होते. या…या वपस्तल ू ाने त्यािंनी एका गोर््यावर गो ी झाडली होती....”
“मला तो सवव इवतहास पाठ आहे, आई,” आशा किंटा लेल्या आवाजात
उद्गारली, “तू भतु का ातच स्वतिःला कै द करून त्यातच रमतेस. आता, वतवमानात
काय होतय याची तल ु ा कधी पवावच नसते...”
“का? काय झालिं?” आई पन्ु हा एकदा घाबरट अनशअ
ु र बाई झाली, “काही
प्रॉब्लेम आहे का?”
“नाही ग बाई, काही प्रॉब्लेम नाही. सग िं कसिं मस्त आहे. तू शािंतपणे तझ्ु या
रम्य भतू का ात परत जा ह,िं ” आशा कडवट उपरोधाने म्हणाली. पण मग आईच्या
बावरलेल्या अपराधी चेहर््याकडे पाहून वतलाच वाईट वाटले. “तल ु ा मावहत्येय,
अप्पािंनी माझ्यासाठी एक नवी नोकरी शोधली आहे. आवण म्हणतात की मी ही
नोकरी सोडून द्यावी....”
43
 मातृवेद सववता शेट्टी

“हो हो...हे मला मावहत्येय...” आईचा चेहरा जरा उज ला, वतला अगदीच
काही माहीत नव्हत असिं नाही, “मग त्यात काय वाईट आहे? वतथे पगार चािंगला
आहे म्हणे....”
“अग,िं चागिं ल्या पगारासाठी चागिं ली पात्रता, गणु वत्ता असलेली माणसिं
लागतात, माझ्यासारखी नाही...” आशाने समजावले, “त्यािंना कुणी योग्य उमेदवार
वम ताच मला काढून टाकतील काही मवहन्यातच. मग मी पन्ु हा रस्त्यावर, कामाच्या
शोधात. आज मी बोलले आमच्या सरािंशी. वबच्चारे दादासाहेब. त्यािंना खरचिं वाईट
वाटलिं. ते जास्त पगार देऊ शकत नाहीत, पण हे काम जव , सोयीचिं आवण वस्थर
आहे, याची त्यािंनी आठवण करून वदली. आई, मला खरचिं हे काम नाही
सोडायचिंय....”
पण त्या दोघींनाही हे पक्क माहीत होतिं की एकदा वतच्या अप्पानिं ी काही
ठरवलिं की ते त्यािंना कराविंच लागे. आशाने वतच्या आईचा मक ू शहारा पावहला
आवण वतचे ओठ दमु डले. त्यािंच्या पाठीमागे शहारून आवण उसासनू काय िायदा?
पणू व आयष्ु यभरात तर वतने कधी त्यािंच्या जलु मु ािंना ववरोध करण्याचा प्रयत्नही नाही
के ला. कणखर स्वातत्र्िं यसैवनकाची मलु गी म्हणवनू घेण्यात काय अथव, जर घरातल्या
जल ु मािंनाही ववरोध करता येत नसेल तर? कदावचत त्या वबनववरोध शरणागतीमु े
अप्पािंचिं चािंगलच िावलिं.
वतची आई कारण होती का अप्पाच्िं या दादावगरीच्या, जबरदस्तीच्या
वागण्याला? तीच जबाबदार होती ...ते जे काही असेल ते असेल, पण त्यािंच्या
कुटुिंबाची मात्र अवदशा झाली होती. प्रत्येक प्रकारचे वाईट व्यसन असलेला तो

44
 मातृवेद सववता शेट्टी

वबनकामाचा माणसू त्यािंच्यावर के व सत्ताच गाजवत नव्हता, तर त्याच्िं या कमाईवर

आरामात जगत होता.
राहून राहून आशाला आईच यासाठी जबाबदार वाटत होती. त्या बाईने
कधीही आपल्या साध्या बचावासाठीही एकही शब्द काढलेला आशाला आठवत
नव्हता. त्यािंच्याशी भािंडणिं, वकिंवा त्यािंच्या अत्याचारािंववरूध्द लढणिं तर दरू च. अप्पा
स्वतिः कधी पैसे कमावण्यासाठी कष्ट करत नसत, वकिंवा के लेच तर कमावलेले पैसे
कधी घरापयंत पोहोचत नसत. मग आईलाच दोन मल ु िं सािंभा ून घरही चालवाविं
लागे. अवशवित, काही कला अगिं ी नसलेली बाई कुणाचा स्वयपिं ाक करून देई तर
कुणाच्या घराची सिाई करी, वकिंवा कपडे वशवणिं, पापड लोणची करुन ववकणिं हे
करी. स्वतिःची कमाई नवर््याने दमदाटी करून मावगतल्यावर त्याच्या हवाली करी
आवण त्या पैशाने तो वपऊन घरी आल्यावर त्याचा मारही खाई.
आशाला तर अचिंबा वाटे वक कोणीही स्त्री इतकी वबनकण्याची, इतक
असहाय्य कशी असू शकते. वयात येत असतािंना आशाने वतच्या आईचा धीर
वाढवण्याचा, वतच्या पाठीशी उभिं राहून वतला ब देण्याचा खपू प्रयत्न के ला. पण
स्वतिःचिं रिण करण्याइतकिंही सामथ्यव ती कधी एकवटू शकली नाही.
पण कधीकधी काही गोष्टी वतच्या बवधरलेल्या मनापयंत पोहोचत
असाव्यात असे वाटे. जसे, जेव्हा आशाचा भाऊ अप्पािंच्या जल ु मु ािंना किंटा ून
भाडिं ू न घर सोडून गेला, तेव्हा आशाने वहमिं त वदल्यावर आईने बोलण्याचा धीर के ला,
पररणामान्ती दोघींनाही बेदम मार खावा लागला. आवण त्याबरोबरच कुठल्याही
बिंडाचे ववचारही वतथेच ववरून गेले. आशा तेव्हा शा े तच होती, तरी वतने भावाला
शोधायचा होईल वततका प्रयत्न के ला. आईचा आपल्या मल ु ावर वकती जीव होता
45
 मातृवेद सववता शेट्टी

हे आशाला ठाऊक होतिं, मग ती अशी ‘माझिं ददु वै ी नशीब’ असिं म्हणनू सग िं सहन
कशी करू शकत होती?
आत्ताच्या वतच्या व्यस्त आयष्ु यातही आशाला वकत्येकदा भावाची
आठवण यायची. पण आईने कधी असिं जाणवहू ी नाही वदलिं की ती आपल्या
मल ु ासाठी आतल्याआत झरु त होती. वतच्या आयष्ु यातील या सवव खाचख ग्यािंमध्ये
ती जनु ी ट्रिंक आवण त्यातील वस्तू हेच काय ते वतच्यासाठी एक शािंतीची, ववसाव्याची
जागा होती. त्या ट्रिंकेपढु े बसनू त्यातील एक एक वस्तू हाता त राहाणिं हाच वतच्या
मनाला ववरिंगु ा होता. जरा बर््या मडू मध्ये असली की जो कुणी ऐके ल त्याला त्या
प्रत्येक गोष्टीमागील कहाणी ऐकवत राही. त्यािंच्या घरी कधी चकु ू न माकून आलेल्या
पाहूण्यािंना न चक ु ता पणू व इवतहास ऐकवी, पण के व अप्पािंच्या अनपु वस्थतीतच.
कारण अप्पा घरी असतािंना त्याच िं ा आरडाओरडा, वशव्यागा आवण मारहाण
याव्यवतररक्त अजनू कशासाठी वे असणे शक्यच नव्हते. त्यामु े आशाला वकतीही
चीड आली तरी आईला वतच्या त्या ट्रिंकेवरून रागावण्याने वतला मनोमन वाईटच
वाटले.
भाई होता तोवर अप्पानिं ी आशावर कधी हात उगारला नव्हता. त्याच्या घर
सोडून जाण्यानिंतर जेव्हा वतने आपल्या कोंडलेल्या भावनािंना मक्त
ु वाट करून वदली
तेव्हाच पवहल्यािंदा अप्पािंचा बेदम मार खाल्ला. आवण त्यानिंतर आईबरोबर, जरी
आईइतका नाही तरी, वतलाही मार वम तच रावहला.
घरच्या या अश्या वातावरणामु े वसिंतच्या वम ालेल्या सोबतीसाठी ती
देवाचे आभारच मानी. तो वतला के व्हा आवण कसा भेटला याची वतला नीट
आठवणही नव्हती. पण जेव्हा सगळ्या पररवस्थतीची त्याला जाणीव झाली
46
 मातृवेद सववता शेट्टी

तेव्हापासनू तो खबिं ीरपणे वतच्या पाठीशी उभा रावहला होता. खरतर तो वशकला-
सवरलेला होता,छोट्या किंपनीत मेडीकल ररप्रझेंटेवटव्ह होता. त्याला वतच्यासारख्या
एसएससी झालेल्या टायवपस्टपेिा बरीच चािंगली मल ु गी के व्हाही वम ू शकली
असती. बर््याचदा हा ववचार वतच्या मनात येई आवण वतने त्याला तसे बोलनू ही
दाखववले, पण तो नेहमीच वतचे असे कमीपणाचे बोलणे-वागणे बाजल ू ा झटकून
टाकी.
तसिं तर आशाला दसु र््याही बाबतीत अपराधी वाटे. वबचार््या आईला
एकटीला अप्पाच्िं या दष्टु वागण्याचा ब ी करून वतने आपला सख
ु ाचा ससिं ार थाटणे
हे स्वाथीपणाचे नाही का ठरणार? नाही, ती असा ववचारही करू शकत नव्हती.
आवण तरीही, आशाने जेव्हा ह ूच आईला वसिंतबद्दल सािंवगतले --- अप्पािंपढु े
ववषयही काढण्याचा प्रश्नच नव्हता--- तेव्हा आईनेच वतला उलट समजावले.
“आपण दोघीही या नरकात एकत्र सडण्याने काय वम णार आहे? तू इथे
असल्याने माझी काही वशव्यागा , मारहाणीतनू सटु का होणार नाहीये, ना तझ्ु या
नसण्याने त्यात काही वाढ होणार आहे. वनदान तू तरी वाचशील. आवण जर तझु िं
लग्न झालिं तर वनदान कधीमधीतरी मला डोकिं लपवायला सरु वित आसरा
वम े ल...”
हो, खरिंच की, आशाने असा ववचार कधी के लाच नव्हता. अप्पािंपासनू दरू
राहून वतला आईची खपू च मदत करता येणिं शक्य होत.िं पण या सगळ्या दरू च्या गोष्टी
होत्या, कारण अप्पा वतला कधीच जाऊ देणार नाहीत याची वतला खात्री होती. आता
तर ती कमावती होती, आवण वतच्यावरच जव जव सारिं घर, आवण मख्ु यतिः
त्यािंची व्यसनिं, चालत होती. अशी सोन्याची अिंडी देणारी कोंबडी ते जाऊ देतील हे
47
 मातृवेद सववता शेट्टी

शक्य नव्हते. त्याच्िं या पढु च्या योजनाचिं ा परु ावा त्यानिं ी आता वदलाच होता. वतच्या
लग्नासाठी चािंगलिं स्थ शोधण्याऐवजी त्यािंनी वतच्यासाठी चािंगल्या पगाराची दसु री
नोकरी शोधली होती…आशाच्या नाराजीची पवाव न करता. वतला आवडो वा न
आवडो, वतला आत्ताची वतची सख ु ाची नोकरी सोडून अप्पाच्िं या पसिंतीची नोकरी
करावीच लागणार.
पवहल्या वदवसापासनू च आशाला वतच्या नव्या कामाच्या जागेचिं खोट्या
वदखाव्याचिं वातावरण काही िारसिं रुचलिं नव्हतिं, काहीतरी चक ु ीचिं वाटत होतिं. पण
मग वतने स्वतिःलाच दटावल,िं वतने स्वतिःच आधी मनाचा पवू वग्रह करून घेतला होता,
वन त्यामु े वतथलिं काही बरोबर वाटतिं नव्हतिं. पण लवकरच सग िं स्पष्ट झाल.िं
वतच्या मनातील उरलीसरु ली शिंका दरू करण्यात वतच्या वररष्ठािंनी वतची मदत के ली.
त्या चागिं ल्या पगारासाठी शॉटवहडँ -टायवपिंगखेरीज इतर बर््याच गोष्टींची वतच्याकडून
अपेिा होती.
आशाला धक्काच बसला, पण तरीही ती आपल्यापरीने दृढ रावहली. पण
वतला कल्पना होती, या अश्या वातावरणात ती स्वतिःला वकतीका सरु वित ठे वू
शकणार होती? घरी वतने ही अशी नोकरी न करण्याचा आपला वनणवय जाहीर
के ला… आवण त्याबदल्यात अप्पािंचा मारही खाल्ला. पण यावे ी वतचा वनिय
पक्का होता, त्यािंच्या वकतीही मारहाणीने बदलणार नव्हता.
हे सग िं क ल्यावर वसिंतनेही ठरवलिं वक आता िार झाल,िं आवण एक
वदवस आपल्या काका आवण ववडलािंबरोबर तो वतच्या दारात येऊन ठे पला. आईची
वकतीही इच्छा असली तरी आप्पा घरात असतािंना बाहेर येऊन पाहुण्यािंशी बोलणिं
शक्य नव्हतिं. पण आपल्या मल
ु ीला चािंगलिं घर, माणसिं वम ालेली पाहून ती बरीच
48
 मातृवेद सववता शेट्टी

खशू वदसत होती. पण हे तेव्हाच शक्य होतिं जर अप्पाच्िं या ववरोधाचा भलामोठ्ठा धोंडा
पार करता आला तर.... आवण ते सहजासहजी मान्य करतील हे तर शक्यच नव्हते.
अप्पानिं ी त्यािंचा ववरोध अगदी भरपरू शब्दात व्यक्त के ला … त्यातील काही
शब्द पाहुण्यािंच्या नेहमीच्या सभिं ाषणातील वकिंवा रूचणारे नसावेत हे त्यािंच्या
चेहर््यािंवरून स्पष्ट होत होते. “कोणी सािंवगतलिं तम्ु हाला वक मला माझ्या मल
ु ीचिं लग्न
करायचय म्हणनू ?” अप्पािंनी तर मु ावरच घाव घातला, “तम्ु हाला कोणी वनमिंत्रण
धाडलिं होतिं का इथे आपलिं स्थ घेऊन या म्हणनू ? आता तमु चे लग्नाचे बेत घेऊन
दसु रीकडे जायचिं बघा… आमच्या इथे अपररवचतानिं ा स्थान नाही……”
वसतिं ने त्यािंच्याबद्दल सवव काही ऐकलेले असल्यामु े तो काही िारसा
वबचकला नाही. “पण सर, मी तमु च्या मल ु ीसाठी अपररवचत नाही. आम्ही दोघािंनी
लग्न करायचिं ठरवलयिं वन माझ्या घरच्यानिं ी मान्यता वदली आहे. तेव्हा आता िक्त
तमु चे आवशवावद वम ाले तर....”
“पण माझ्या मल ु ीने कधी सािंवगतले नाही वक वतला लग्न करायचिंय...” अप्पा
गरजले, त्यािंना पणू व आत्मववश्वास होता वक आशा त्यािंच्या पढु ्यात एक शब्दही
उच्चारणार नाही. पण आशाने आपला सवव धीर एकवटला, त्या नोकरीवर जाविं लागू
नये यासाठी ती आता काहीही करायला तयार होती. आवण ही तर लग्नाची गोष्ट
होती, वसिंतशी लग्न करण्यासाठी वतला वहम्मत दाखवायलाच हवी. “होय अप्पा, तो
जे म्हणतोय ते खरिं आहे. तम्ु ही शोधलेली ती नोकरी अवतशय वाईट आहे. ती सोडून
मी सिंसार थाटणार आहे वसिं……”
“वनलवज्ज मलु गी!’ अप्पािंचा आवाज वर चढला, “बाहेर येऊन परक्या
लोकािंसमोर तोंड उघडायला लाज नाही वाटत? वर आवण स्वतिःच्याच लग्नाच्या
49
 मातृवेद सववता शेट्टी

गोष्टी करतेस? ते काही नाही, लग्नासाठी लहान आहेस अजनू , तू तझु ी सध्याची
नोकरीच चालू ठे व....”
“नाही!” आशाही इरे स पेटून म्हणाली, “मी त्या ऑविसात पन्ु हा जाणार
नाही!”
“सर वतला वतथे बरोबर वाटत नाही आवण ती जागा नाहीये चािंगली. वतला
जर नसेल जायचिं तर तम्ु ही तशी जबरदस्ती करू नये, नाही का....” वसिंतने
समजावायचा प्रयत्न के ला. पण त्याला मध्येच तोडत अप्पा आपल्या मोठ्या
आवाजात ओरडले, “तम्ु ही गप्प राहा. मी माझ्या कुटुिंबात काय करायचिं हे इथे येऊन
मला वशकवणारे तम्ु ही कोण? ती माझी मल ु गी आहे, मी ठरवीन वतने काय करायचिं
ते…” कधीही उलट ऐकून घेण्याची सवय नसलेले अप्पा या चौिे र ववरोधाच्या
मार््याने रागाने लालबदिंु झाले होते.
“नाही अप्पा, या बाबतीत मी तमु चिं ऐकणार नाही.” आशाही ठामपणे
म्हणाली.
“मी पाहातो तू कशी ऐकत नाहीस ते!” अप्पा विस्कारले, “लग्नवबग्न काही
नाही, तीच नोकरी करायची.”
“नाही करणार,” आशाने पणू व ववरोध करत त्यािंचे बोलणे धडु कावनू लावले,
“काय कराल? खेचत न्याल मला त्या ऑविसात?”
“तल
ु ा काय वाटलिं?” अप्पानिं ी डो े बारीक करत धारदार स्वरात ववचारल,िं
“मी चपू बसेन? तू नाही ऐकलिंस, तर ...इथे घरातच उघडेन ऑविस...”

50
 मातृवेद सववता शेट्टी

“अप्पा!” आशा वकिंचा लीच. “अहो! हे काय बोलता आहात तम्ु ही,
समजतिंय तरी का तम्ु हाला! कसे वडील आहात?” वसिंत अववश्वासाने उद्गारला.
त्याचे ववडलधारे ही गप्प राहू शकले नाहीत. अप्पा तर रागाने चवता ून उठले.
आशाला ही सवव लिणे चागिं लीच ठाऊक होती. त्यािंचा ताबा सटु ला वक आता
कुणावर हात वकिंवा बेल्ट उठे ल याची काही खात्री नव्हती, अगदी वसिंत वन पाहुणेही
त्या तडाख्यात सापडण्याची शक्यता होती. अरे देवा!
डोळ्याच्या कोपर््यातनू वतने आईला ह ू च सरकत आत जातािंना पावहले
… कधीच पररवस्थतीला सामोरे जायचिं नाही, नेहमीच वनसटून प ण्याचा प्रयत्न…
पण ते आता महत्त्वाचिं नव्हतिं. ती पाहुण्यािंकडे व ली, “वसिंत, तम्ु ही सवव प्लीज वनघा
इथनू ,” वतने हात जोडून ववनिंती के ली.
“का? राहू दे त्यानिं ा. क ू दे त्यानिं ा माझा ववरोध करण्याचा वहसका…”
अप्पा त्यािंच्यावर धावनू च गेले, “माझ्या मल ु ीशी लग्न करायला आलेत? मी ठरवीन
वतचिं काय करायचिं ते. वललाव करीन वतचा नाहीतर ववकून टाकीन सवावत जास्त
वकिंमत मोजणार््याला...” आता त्यािंनी सववच लाजलज्जा सोडून वदली होती.
“छी छी! काय हे!” खोलीत शरमेचे उद्गार उठले. पण तेव्हाच त्या खोलीत
अजनू ही काही घडले.आशाला जाणवलिं की पाहुण्यािंच्या ववस्िारलेल्या नजरा
वतच्या पाठीमागे कशावरतरी वख ल्या होत्या. ती वकल्ली वदलेल्या बाहुलीगत
याविं त्रकपणे मागे व ली.
हे तर काहीच्या बाहीच...पािंढर््यािटक चेहर््याने आई वतथे उभी
होती...दोन्ही हातात ते ते गावठी वपस्तल
ू धरून! हा काही भेसरू ववनोद तर नव्हता
ना! वतला हसाविं का रडाविं ते क े ना. वतच्या आईला खरचिं असिं वाटलिं का ती
51
 मातृवेद सववता शेट्टी

वतच्या या भयकिं र, वपशाच्ची नवर््याला त्या त्या… जनु ाट, मोडक्या वपस्तल
ू ाने
घाबरवू शके ल? ते वनव्व हसले असते.
िट्! िट्!....हे काय? आशाला सववकाही वचत्रपटाच्या स्लोमोशनमध्ये
झाल्यासारखे वाटले. पणू वपणे वतच्या लिात येण्याआधी अप्पा धाड्कन खाली
कोस ले. एक गो ी त्यािंच्या खािंद्याला चाटून गेली तर दसू री पायाला लागली होती.
जखमेपेिाही, आपली शे ीसारखी गरीब बायको आपल्यावर वपस्तल ू झाडू शकते
या धक्क्यानेच ते जास्त कोलमडले होते.
सारे अवाक् होऊन पाहात असतानिं ाच अप्पा त्यातनू स्वतिःला सावरून
उठायची धडपड करू लागले.
“हाह!” सग े त्या आवाजाने दचकलेच. आई?? वतच्या अशक्त दबु ळ्या
आईच्या तोंडून असा स्वर? पण ववचार करायला वे न देता, आई घाईने
ओरडलीच, “प मल ु ी प ! मक्त ु हो या पाशवी बिंधनातनू !” दोन्ही हातात घट्ट धरून
ते वपस्तल
ू अप्पािंच्या वदशेने नाचवत ती घोगर््या आवाजात बोलली, “मी म्हणाले
नव्हते तलु ा, हे स्वातिंत्र्याचिं हत्यार आहे! आता उभी राहू नकोस. जा तझ्ु या नवीन
पररवारासोबत. माझी वचतिं ा नको करूस. हा माणसू उठून उभा राहायच्या आत जा.”

52
 मातृवेद सववता शेट्टी

ई साहित्य प्रहिष्ठानचे िे सोळावे वर्ष.

सहविा शेट्टी याांचे िे दुसरे पुस्िक.
सववता शेट्टी यािंच्या कथा मानवी जीवनातील आवण वीशेषतिः आई आवण मल ू
यािंच्या सिंबिंधािंतील नाजकू गिंतु ागिंतु अधोरे वखत करणार्या असतात. प्रत्येक आईची
कथा वेग ी असते. जगातील कोट्यवधी आयाच िं ी मने मात्र एकसारखी असतात.
त्यामु े सववताजींच्या कथा या वाचकाच्या मनाला वभडतात. त्यातले नाट्य त्या
यशस्वीपणे रिंगवतात. आवण त्यातले मातृहृदयाला वभडणारे काव्य प्रत्येक
वाचकाच्या मनापयंत पोहोचते.
सववताजींसारख्या ज्येष्ठ सावहवत्यका आपली पस्ु तके ई साहित्यच्या माध्यमातनू
जगभरातील मराठी वाचकाांना हवनामल्ू य देतात. असे लेखक ज्याांना लेखन िीच
भक्ती असते. आहि त्यातनू कसलीिी अहभलाषा नसते. मराठी भाषेच्या सदु वै ाने
गेली दोन िजार वषे कवीराज नरें द्र, सतां ज्ञानेश्वर, सतां तक
ु ारामापां ासनू िी परांपरा सरू
ु
आिे. अखांड. अजरामर. म्ििनू तर वदनानाथ मनोहर(४ पस्ु तके ), शिंभू
गणपल ु े(९पस्ु तके ), डॉ. मरु लीधर जावडेकर(९), डॉ. वसिंत बागल ु (१९), शभु ािंगी
पासेबदिं (१६), अववनाश नगरकर(४), डॉ. वस्मता दामले(११), डॉ. वनतीन मोरे
(४४), अनील वाकणकर (९), फ्रावन्सस आल्मेडा(२), मधक ु र सोनावणे(१२),
अनिंत पावसकर(४), मधू वशरगािंवकर (१०), अशोक कोठारे (४७ खिंडािंचे
महाभारत), श्री. ववजय पािंढरे (ज्ञानेश्वरी भावाथव), मोहन मद्वण्णा (जागवतक कीतीचे
वैज्ञावनक), सगिं ीता जोशी (आद्य गझलकारा, १८ पस्ु तके ), ववनीता देशपाडिं े (७)
उल्हास हरी जोशी(७), निंवदनी देशमख ु (५), डॉ. सजु ाता चव्हाण (११), डॉ. वृषाली
जोशी(४२), डॉ. वनमवलकुमार िडकुले (१९), CA पनु म सिंगवी(६), डॉ. निंवदनी
53
 मातृवेद सववता शेट्टी

धारग कर (१५), अक िं ु श वशगिं ाडे(२७), आनदिं देशपाडिं े(३), नीवलमा कुलकणी

(२), अनावमका बोरकर (३), अरुण िडके (६) स्वाती पाचपािंडे(२), साहेबराव
जविंजा (२), अरुण वव. देशपािंडे(५), वदगिंबर आ शी, प्रा. लक्ष्मण भो े , अरुिंधती
बापट(२), अरुण कु कणी(१२), जगवदश खादिं वे ाले(६) पक िं ज कोटलवार(६) डॉ.
सरुु ची नाईक(३) डॉ. वीरें द्र ताटके (२), आसावरी काकडे(१२), श्याम
कुलकणी(१४), वकशोर कुलकणी, रामदास खरे (४), अतल ु देशपािंडे, लक्ष्मण भो े ,
दत्तात्रय भापकर, मग्ु धा कवणवक(४), मिंगेश चौधरी, प्र. स.ु वहरुरकर(३), बिंकटलाल
जाजू (६), प्रवीण दवणे, आयाव जोशी, सरोज सहस्रबद्ध ु े (७) सहवता शेट्टी (२)असे
अनेक ज्येष्ठ व अनभु वी, कसलेले लेखक ई साहित्याच्या द्वारे आपली पस्ु तके लाखो
लोकाांपयंत हवनामल्ू य पोिोचवतात.
अशा साहित्यमतू तच्ां या त्यागातनू च एक हदवस मराठीचा साहित्य वृक्ष जागहतक
पटलावर आपली ध्वजा िडकवील याची आम्िाला खात्री आिे. यात ई साहित्य
प्रहतष्ठान एकटे नािी. िी एक मोठी चळवळ आिे. अनेक नवनवीन व्यासपीठे उभी
रिात आिेत. त्या त्या व्यासपीठाांतनू नवनवीन लेखक उदयाला येत आिेत. आहि
या सवांचा सामहू िक स्वर गगनाला हभडून म्िितो आिे.
आहि ग्रांथोपजीहवये । हवशेषीं लोकीं ’इ’यें ।
दृष्टादृष्ट हवजयें । िोआवे जी ।

54