पिछऱे एग्जाम में िूछे ग Science के सभी प्रश्न

Welcome WWW.GkGet.com

सभी Subject व Exam से संबंधित PDF यहां से डाउनऱोड करें


 RRB 2019 PDF
 CTET PDF
 Current Affairs PDF
 Geography PDF
 Polity PDF
 Computer PDF

PDF ऱ Google पर र WWW.GkGet.Com

आप म Youtube पर भ follow र

GkGETPDF

व प ज ?- !
प व " व "म
यय य ज ?- !
"व व " यय र ?-
!
 य म ?- जय
= !
"वग र म" व
य ?- !
ज व ज व ?-
!
ज व व म य ?-
!
ब रय म प य ज वऱ - ऱ आ य
य ऱ ?- !
य जव 20 म म
वभ ज , म जव
ब ग?-64!
 ज य ग र म फ ऱ य
?- !
 ज र र म ऱग म ऱ ब य
य ?- !
 रगब रय ?- !
म प वरब वऱ म जव
जव ?- !
 प रर मम र ?-
म !
 जम म मज व यग य ज
?- !
 वर ?- !
 प म जम य र ?-
!
 जव ज य ग र जव
- म!
 .आई.व . व र वऱ रग ?-
!
 व यर य - आ . . !
 य र ?- !
 बऱ य ?- !
A.I.D.S. फऱ ?- !
व म य ?- औ !
 य ?- !
 र म र ?-
!
 रग व र ?- !
ज म व ऱ "फ म "र ग
र प ?- !
" व ऱ व " यय र ?-
!
 जव वऱ फ ऱ ऱ जव वर
य र ?- !
 गर यर ?- !
व प जग गर र व मप प
?- !
प ऱ ज व ?-
म !
व प म जव प
?- म !
 म य य ?-
!
म म य ?- !
 म वय जव ?- !
" ऱ फ " म रग प ?-
!
 व व प प ज ब
पय ग य म ब ?-
म !
 ऱ व ब ?- !
ऱ ज पर भ प र
म रभ र म ,व वम
जव य ?- औ !
 SO-2 व म ?- !
ऱ म म ऱ ज ?- !
ऱ म व और व ऱ म य जव
ब य ऱ ?- म!
 र पर ऱ व य
?-
जऱ य फ ज जव वर पम य य
ज , य ?- !
 ज व जव म ऱ ?- !
व य ?- !
 ऱ य म य व ऱ " पर
बग" य ?- !
 प ?- !
 जव पम य य ज ?-
!
प ऱ मब वऱ ज ?-आ
!
प गभ प र ?-
म!
 प र ?- !
 फ ऱ ?- !
 यजम भग ?- !
 प र ?-आ !
 म ऱ प र ?- !
 भय ऱग फऱ बरम ?- म
औ !
 रज प प बर व म बर ऱ य
र ?- !
फऱग भ म प पय ग भ ग ?-
म !
 व व ब ब प प ?- !
ज व प ब म वप ग
?- !
 व र पर ग फऱ पर ग ?-
औ !
 फऱ फऱ य ?- !
ग र ऱम फऱ म य य ?-
!
 प रप र ज
?- !
आभ फऱ र ?- !
फऱ व र ज मऱ र ज
,व य ?- !
 र फऱ ?- !
 प फऱ भ म पय ज ?-
म !
 प भग य ज ?-
!
 म मऱ ?- म!
 प भगम म प र ?-
म!
 र प प ?- !
 व वम ब जब वऱ प ?- !
 व वम ब ऱ ब प ?- !
 य ?- म : !
 प पम य र ऱ
य र ?- म!
" म र"प ऱ ऱ ?-
!
वग र ब ई ?- !
म र प य ?- !
 ब ऱ ब ज व व ?- आ!
ऱ ग य ?- !
 फम य ज ?-
!
 प प भगम प
पय ज ?- म!
 व प म म ?-
म!
 र म प प ?-
!
 फ ऱम ज भरपर र
?-म !
 प ऱम ऱ पम यग य ज
?- !
 म ब पय ज ?-
म!
 रप ऱ य ज ?- !
 म य यगमआ वऱ म ऱ ऱग
?- !
 प ज ,य ब व
प भग ज ?-
म : !
ब म वग य ज ?- म!
 य म पय ग ?- औ
!
जव ई बज ?-
!
 प प " यभर य र" ?-
आ !
ग जर रग मज ग र
?- !
पप म प ऱ रग य र ?- !
म य र ?-
!
 ब ऱब ऱ ऱ यग
य ज ?- !
फऱ रप प ज म प ग मप
ज वऱ ज र र जव ?-
!
प जग वग र व य ?-
!
 रम ऱ ब ऱ प भग
यगमऱय ज ?- !
 प य म ज ?-आ म
!
 ऱप प ऱ ?- म
!
ग ,ज , ब,र , रग ,बज र ब
?- !
वग र रऱ ऱ य ऱ ?-
!
प मव प ज य ?-
!
जऱ ब प म जऱ य ऱ
?- !
प मव प ज य म ?-
म!
 ऱ ऱ आव य
?- , , आ !
 र रग प ज प म ऱ र
,व ?- !
 ऱ मय ?- म!
 ऱ ऱ ग आव य
?-CO-2!
प और प यर र य य
ऱ ?- !
 ऱ र फऱ म प फर -
म म!
 व ऱ य ऱप ऱ ?-
म!
 ऱ म प ?-
!
 ज वर ऱ य
प ?-
!
 ऱ मप र य भम ?-
!
 ऱ मप ग व
र ?- !
 ऱ म रप वर ग
ज ?- !
 ऱ मय ऱ वऱ ग य
म ?- !
 ज ज ऱ प
,व प ?- !
 ऱ म ?- म!
 ऱ म रय ग य ?-
!
 जव य ज म र व
र , ज म ,व य
ऱ ?- !
 प प म ?- !
 म प प रब
ऱ र र ,ज प प र
म आ ?- !
 फऱ प वऱ म ?-
!
 व ऱ वर य य
ज ?-
प प व म जबरऱ ऱज
?- !
 म र मप ऱ यग र
?- म !
प ऱ बईमव र ऱ आव य
?- म!
म वर प व ब
?- !
ज पमप ज र ,व य
ऱ ?- !
प मप प पर प य ज वऱऱ
म य ?- !
ब प यग ऱ ब य ज
?- !
प म म ऱ ब प म
?- !
प आ प रग र ?-
म म
 रज र ग फऱ ब ?-
!
"ग ऱऱ " र ब -
म म !
आऱ म ऱ र ?-
म
 य म ?- = !
 र ऱब बमर ?- !
प म ऱ म ऱ य ?-आ
!
 प आय प व र ऱग य ज
?- !
 यप आ र ऱ म य य
य ?-
!
व य म यवऱ
?- !
 भर यव प प मप
ऱ ब र भगम य
?- . . !
प भगम पर ब आ म
ज , भगज प और
य र ब य म ज
?- !
 व ज ?- म !
ज व म यग व
य ?- !
 यग ऱ म व म D.N.A. ऱ
व य ?- !
 व वर आ व व
आ व गय ?- !
आ व प रव वर ?-
म म !
 आ म य ऱ ?-
म !
80% मपय ज वऱ प
?- !
 व य मऱ व र
, भ जव ब ?-
औ . !
 प र प प
और प म रपय ज ?-
!
ग ज य म य य ?- !
 ग D.N.A.र ?- !
 ग ऱ म म भम
भ ?- म म
म!
" ऱ " य वआ व
य य ऱ ?- !
D.N.A. व ऱ प प ऱ बर
व व य ?-
!
 ज व जव य ऱ ,य
ब ?-
, , !
 बरम ?-
म म !
 ग म प रग य ?-
!
 प प भ
र म ?-म !
 य ऱय ब र D.N.A. मऱ ?-
म म!
"प र " वऱ व
?- !
 प र व मव ?-
म औ म
!
प र ?- औ
!
 प र म ज व बरम
ऱ ?-
= = !
म य म ववऱ वरयव पयज
?- म!
म पर वर र ज ?-
!
जब ईम यब र म , बम य
पभ ऱ ?-
!
 र ज ?- !
 ऱ भ य , म वर
ज र ?- !
 फ ?- !
 प म भ ?- !
पय वर जव वयव र व
?- !
 प ब ?- म
!
 र ज ब ब य ग र ?-
!
प र ऱ ब यर ऱ भर म
व प म ?-33.3%!
म व ऱ ?-
24 !
 पफ ब व प
,ज यप पर भर र ?-
म !
प प ऱय व ,ज ?- य म
प प ग भव प !
 य पय वर य पय ?-
!
 म ऱयप पर मय प प
, य ?-म म
!
 ब रप र ?-म !
म व प म य य -8
म य य र -72 म
 व म य व र - 16 18
 ब ब - म ( )
 ब - ( )
 रर ब र व - म
 म यम य र प-120/80 mm
म व र र म जऱ म -65-80 %
म व र ph म -7.4
र र - ( )
म ब भग- म
 बय म पईज - म
 ररम म -
व म A र - म
ऱ र म प ई ज व ऱ ज म -
म ग -
म व म ph म -6
 ररम य ऱ य - 206
र पमप वऱ य - म म
 रर ब -
 रर ब ब - ,
 ऱग र -प म म
 ररमग य -46
 रर ब ब –

 रर ब ब ग-
प व -
भ ज प र भ -म
 ऱ ब ऱ -
 व र ज -
 व र जव ऱ-2 4
ऱ ऱ र जव ऱ-120
ऱ ऱ र म - म म
 ररमर पर म म ऱग मय-23
म य ररमर म -5-6
 रर म य पम -37
 ररम म ऱ य -10
म यमप ऱय य - 12
म य य -
 ररमम प य ऱ य -639
 रर प य - म
 व र -- ,
, आ
 म - आ रम व ररम य
व ऱ प व र ?-

 म वऱ प ऱ ?-
 ऱ ब वऱ म प - ?-
भ र म प य ज वऱ ब ब म ऱ -
?-
 ऱ ?-
 म ग य आ ?-

 म रग व प ?-

 ऱ वज आव र य ?- . .

 र म र य ई ?- म
आ
‘ग बर ग ’ म म य प य पय ज -
म
 मप य य ज
?- म
प व पर ब म मपय ज वऱ
व - ?- म म
म म य प प ब ?-
म
म व र र म ब म म - व
पय ज ?-
 र रर र व य
र ?- म
म य व म ज प पऱ
ब य ?-
 व व मब
आप म र प ऱ य ?-
 ब व प र
?-
जब व रग ऱ , व प ऱज
--
 य मय य - भग ई
?-
 य र म रग ?- 7
‘ पर र’ ( म ) आव र
?-
 र ऱ भ म य ज -
म
 प जग ब ऱय य ग य
ज --
ग म ‘ऱ ऱ र ग’ र प
?-
आम व प म य ?- म
 फ प र मऱ य ज वऱ ‘ र
’ --
‘ व म - ’ ब य ?-
आ
 ऱ ऱ वऱ म ऱ मय य ?
– आ

 ऱ ब प पर य फऱ ज ?–

व रप र र प ग
र ?– म ,
प पर जऱ म पम पर य बऱ ?–
म
 पर य र ?–
म
ब ऱ व यम ऱ म य र ?–

ऱ ऱ ऱव पर भर र ?–

प भर य ग?–
 प वज य र
?–
ब ऱ र व यम ऱ म र ?–

 ईब व यम ऱ य ब पर य भवप
?–
प पर वऱ य आग य ?–

व गम य य ?–
 ऱ मब य प भर ब
म ऱम प ग ? –

जऱ व प म प रव य ऱ ?–
 वईज ज य र मय प य
ऱ ऱग ?– म म
 य म य ?–
 व ब आ गऱ र य र
?–
व ब गऱ र य ?–

 र रम ज य ब ?–

ब र ब र गऱ ?–

 र य
य ज ?–आ म
व गम पर य र ?–

 य म ?–
(Momentum)
ग व य वर म ?–
ऱ ईप पर र र ?
–
 व मप ई ?–
 ऱ य ई य ? – Js
 र र मप ज ?–
 पर ग व बऱ ब ?–
म
व गम पर म र ?–

 य र म य ?–
 फ र य ज ?–

व ब आ र र गऱ र
?– (surface tension)
बर म र य प ?– म
व य व ई य ?–
 ई य बफ पर ऱ
?– म
प व ई य ? – Newton/m
 य ई य ?–
 बऱ ई यग य मप म ?–

 व भर ब म पर ग?–
म
 ज य मप य ?– आ
ऱ मम य वज ब मर ?–

 व म य ?–
र पर य र ?–

 म य ?–
व य जग वऱ म र
?–
 य म प व पर प ?–

 भम ऱ य प र य ?–
 जप म ब य – 0°C
 व म म व रर म य प ?–
310
र जर र म म य य ?–
म म
 ऱम प म गम य र ?–
म
ब ऱ प पर म र ?–

आप आ पम य य ज
?–
 पम पर जऱ व म ?
– 4°C
आ व वर म य
ऱ ?–
 रऱ म म य ज पर - य
ज ?– म

 य मप पर प प प
ऱ य फ ज ?– म म

व र प रम र प ममप ज
? – 500°C
प ग म ब ?–
273.16°
 ऱ (आप ) य ?–आ
जऱ व व पर ? – 4°C
जऱ व म ?–
 ग मब ऱ य ऱ ?–
 र रम ज य प ?–

 र रम वऱ ज य प –
म
बफ बर मप य य ज ?–
म
 व पमय र ?–
म
 व ग ब ज म ?–
 व य य ?–
 व रग र व प र
?–
 ऱर भ व ब ?–
 व पर भर र ?–आ म
 व ऱ व म ?–
म
 ऱम व व र र य
र ?–
 म ऱर (Green Muffler) य ?–
म -

पर व ऱमप ई य ?–म

आव ई य ?–
 व वभ रग म वभ ज य
ऱ ?–
 ऱ यम ब ?–

आ ऱ रग र ?–
 पव - र य ?–
म आ
 म आय म व रऱ
?–
आ म र म म य ?–

 य म य ?–
 य प व प म मय
ऱग ?–8 म
ऱ म ममप ज ?–
 ब प ऱ गम म र रग ब
पर पर म ?– औ

व मप ऱ प यग
य ज ?–
 मय य ऱ ऱ ई –

 मग र ?– आ

 र म र य ई ?– म
आ
 मग ब य र ?– आ

 रग य ज ?–

 म प रग ऱ य ?–

 य र म रग ?–
 व रम बऱ पर र ऱ मऱ ? –
 व रम बऱ पर र ब मऱ ? – व
1930
 मर म र ऱ पय ग म ऱ य ज
?– व ऱ (Concave)
 ऱ फ बर य ग म य ज ?–
रम
 म रग ? – 7 रग
 यब ऱ म ग भर ज ?–
फऱ म , ऱ र प वपर व प
 भव रग ब ? – वपर म
ऱ म आ रग
ऱ ऱ रग रग य रग य
?– वर
जऱ पर ऱ प ऱ पर रग य ई
?– य र र
 य फ बर पर य र ?–
प आ र पर व
आ र ऱ ई ? – रऱ

 म प र र ई ?
– व
 र ब – पव और
पर व
 म रग ? – ऱ ऱ, ऱ और
र
 र रग य ?– पम
 मग म यम म ?
– व
प र प पर य र ? – पर व
और पव (reflection and refraction)
 म रग य रग म मऱ ?–
य व यम ऱ आ रग ?
–
 र रग य ?– म
ऱ ऱ फऱ र मर पर य ग?–

प मर प ऱम ई ई य ?–

रग म य ज ?: –
 र य आ रग ई
?–
 य ग वर म य ज ?–

 रम म य प ?–

रम भव ब ?–
 वग म म ?–
म
आ र र य र ?– म म
म
 म ब पर भ ग म रग ?
–
रऱ ज ऱ ऱ र म र
? – D.C म
 व य ब बम ग भर ज ?–

 यज र यग य य ज ?– म

ग व म र प ऱग ?–
 र व म य ?–
म ऱ म य ?–
 ऱ ऱ (Moving Coil) य मप ज ?–
आ
 ब य ई रफ र ?–
व य प र ऱ -
पय ग ?– म
 ग गऱ ब ? – 3000°

 ऱ ब य ई ई य ?–
व य ब ऱ ?–

 ऱ ब ?–
व य ब म पम मऱ
?–म
व य प र म' ' पय ग ?–
ब र ऱ मऱ य ?– -

 बजऱ ब ब फऱ म ब ?–

म प ऱ ब ब य ई म
?–-
 ब य प ई र ग र ?–

व य म ई य ?–
व य ब ब ब ?–

 ऱम र ज ?–

 पयर (Ampere-hour) म ?–
आ म
 बजऱ र मप ई य ?–

व य ब य ज य
?– म
 यव र र म ब ऱ ज ?
–
व य र ई य ?– म
व ब ब ग य ब ?–

व य र म मप य ?–
म
CFL पर म य ?–
गर प रप र ज य ?–
 र भ म ?– म
 भ य र रम ज प ?–

 ऱ आव य ?–

भ र प ऱ परम पर ब य गय ?
– 1974 म
 य - भग र र गम
र ?–
 यम ज य प ?–

 भ य र र और परम बम म य र ?
– म
म मम
 य ज म यम प ?–
 र प ज र ?–

 म प म व य ज य
?–
ऱजर ब म पय ग म ?–आ
म
परम प ऱ यग ?–
म
भ र म प प ऱ परम य ?–

 य र मब ?–
म
र र यग ऱ य ज ?– ,
आ म
 व (SILVA) य ?–
म म
व य ब य रग य ?–
 र ज य ?–
 यज ज पय ग ?–

आ बऱ पर र य य गय ? –
-
 वर फर य ?–

 ज ब पर ब र ?–

 ग यम प य ?–

र आ म - ऱऱ ?–
म
 य ब ?– औ
म आ
 पर वऱ प ऱ म य ?–
आम
 र (ISRO) फऱ फ म य ?–
आ
गऱ ऱय ग ऱऱ ?–
आ म ब म र र ?–
 य र ऱग म ब
मय ऱग ?–
 ब ज यग वऱ ?–

प व गऱ र य म पर बप ?–
म
 र रग पर भर र ?–
म
' ऱ ऱ' य ?– (A collapsed star)
 य प व प म मय
ऱग ?–8 म
 ऱ य ?– मम

 य ब ज ?–
 ऱ ऱ ज र व म ?–
.
म यग ऱ ज ज ?–
- ( )
 ऱर म ज ?–
 - ज (Hay's Bridge) मप ज ?–

' र' : यगमऱय ज ?–

 परम भ ?–
म
र र आव र य ?–

 य ऱप आव र य ?–

 म र पय ग म य ज ?–

 य म य ?–म
म
 रब आव र य ?–

 प आ मप ज ?– म

प यर म र प ऱ यगमऱय ज
?– म
आ म ज ?–
'ऱ फ ऱ ग' ज ?–
आ म
 ऱ वज आव र य ?–

र आव र य?– म
 -र आव र य ?–
 य र मप वऱ प र
य ?– म
भ व म म बऱ पर र वज
?– म
आ बऱ पर र य मऱ ?–
म

 व म प य ?–म
 बऱ यग मप ऱ ?–

 व म य य र मप ऱ -
य य ?–
व यम ऱ य ब व मप ऱ य
यग ?– म
म म र पय ग ऱ य ज ?–
म
 ऱ ऱप आव र य?–

 व म ब ? – 32
 रम ऱ ज ?–
 वग मप ?– म
 म ग रईमप ऱ य ?–
म
प ब म म पर ज
ऱ य यग ?–
 व ग मप ज ?– मम
 व ब य र मप ज ?
–
 रम ऱ आव र य?–

 र ज य ज ?–

पर बग र ज ?–
म
'प व य र र म '- ज
?–
 प आ मप ज ?– म र
 पम मप ज ?– मम
व य आ मप य - ?–
म र
आ बऱ पर र य मऱ ?–
-व य भव ऱय
प र ऱय म र प ऱय य ज
?– ऱर र
व व व य मम य
ज ?– व रम
 रग म म - रऱ ज यग य
ज ?– रज ब र रऱ ज
रऱ प र ब ?– ग
प
रऱग य म य मम र र यग ऱ
? – प रय व र र ऱ
रऱ प र म फ ऱ य म ?–
प रय ज र
प ऱ व ज वर 1914 म
आय ज ई ?– ऱ
 ऱमऱ पय ग म य ज ?–
ऱ
व यम ऱ म ग ?-0.93
व यम ऱ म ब ई म
?-0.03
व यम ऱ ब म वप ग - ?-
ब ई
 ज ग व यम ऱ म ऱम र
फऱ ?-64 ऱम र
 ग जव य म ?- ज
व यम ऱ म ज म ?-20.99

 - ग भवम म जऱ
?- ज
व यम ऱ म य ग म य ?-0.0018

 ऱयम ग म ?-0.0005
 ज ग म ?-0.000001
व यम ऱ म ब मम मपईज वऱ ग
य ?- ज
 य पर बग र व र वऱ
ग य म ?- ज
प व 20-50 ऱम र ई ब
- ग पईज ?- ज
 ग वज ज पर प
र ?- ज और ऱ र ऱ र
ब
व यम ऱ ब ऱ पर य म ?-
भम ऱ
व व र पर भम ऱ ई य ?-16
म
 व पर भम ऱ ई ?-8 म
 भम ऱ म म र ई ब 10C
पम म ज ?- य 165 म र
 म म ब म ऱम
?- म
 भम ऱ और म ज ज ?-
म
व यम ऱ पर म व ऱ र ?-
म
व यम ऱ 97 भग ऱम र
ई पय ज ?-29 म
व यम ऱ म भम ऱ म म ब
पर म ?- म म
 म पम ऱ पर ऱम र फऱ
?-18-32 म
 म पम ऱ ऱम रभगम पम
म ई प रव ?-20 म
व यय आ व यम ऱ
पर म प ई ज ?- म म
 व पर व यम ऱ पर म ई ब
?- म म
 र ऱ 32 60 ऱम र ब व यम ऱ
- पर ?- म
प व र व ?- म
 ज पर म ईमप म - ई ई
यग य ज ?-
व यम ऱ म ई 60 ऱम र 640
ऱम र -आ म
र य रग पर म प ई ज ?-आ म
 ऱ फ , र य , ऱ वज और र र ऱ
व यम ऱ - पर ज म र ?-आ
म
व यम ऱ म 640 ऱम र पर भग य
ज ?- म
ब यम ऱ म ग ?-
म
 य प य ?-

(SHORT WAVELENGTH) म

व यम ऱ ब र म पर य म
वग म . म मऱ ?- म
म 1.94 म
 ब ?-
म औ
 म

 पम ?- म
म म

 प र य ?-
म म म
मआ

व प र य ?- औ
म म , म
म
 व व मब
आप म र प ऱ य?-
 र म र य ई ?- म
आ
‘ग बर ग ’ म म य प य पय ज -
म
 - आ रम व ररम य व
ऱ प व र ?-
 वऱ प ऱ ?-
 गर म - ऱपय ज ?-

 र ब रग यय ऱ -
oncology
 ऱ ब वऱ म प - ?-

भ र म प य ज वऱ ब ब म ऱ -
?-
 ऱ ?-
 म ग य आ ?-
 म रग व प ?-

 य र म रग ?- 7
‘ पर र’ ( म ) आव र
?-
 र ऱ भ म य ज -
म
 मप य य ज
?- म
प व पर ब म मपय ज वऱ
व - ?- म म
म म य प प ब ?-
म
म व र र म ब म म - व
पय ज ?-
आम व प म य ?- म
 फ प र मऱ य ज वऱ ‘ र
’ --
‘ व म - ’ ब य ?-
आ
 ब व प र
?-
म व र र म ब ऱ ब -
?-
 म य प प ब ?-

 ज आ पर पऱ म
?- म म
 म प म पय ज ?-

म व म ऱगभग म
?- 1350
र मपय ज वऱ --
म प य म ऱ व
आ ?-
 व र -- ,
, आ
 आ ?-
व र य वज प
र -
व व ज जऱ म र - म
म मब ऱ ब र भग ऱ य -

प म यम ऱ पर जऱ ऱग जऱ
वऱ ग -
 य ग व यम ऱ म व म म
पईज -
Yellow Cake - म
 फ मर ब - म
आव र व गय -
 ऱरम र ब -
आ म बजऱ म र य ब -

 व भ रग य ग ब - म म
 आवर ब - म

 ऱ आवर ब -
फऱ रग ग -
ब म ऱई र म यग -
म
प ऱ ऱ ब म य -
 मव ऱ यग य ज -
आ
आ ब ज म ऱ ऱ रग र प
- म
आ बज म ऱ रग र प
-
आ ब ज म र रग र प
- म
आ ब ज म प ऱ रग र प
- म
 ग ईम ऱ ज ग आ -

 ग ज ग आ -
(H2S)
म प ऱ रग प र
- म
यर म व ब - म
 ई ब ब म यग -
 बजऱ ब ब म फऱ म ब -

 ग -W
 र फऱ म ब - म
ऱ व ब ऱ पर
ऱप य ज -
 रबर रब ऱ म य
मऱ य ज -
 ग मय म प म ज प
र र प पर फ ग ऱग ज -
म
प र जब ब मर ज
आ ब -
 य मफ फर पम -
म
 बर व प य ज -
म
 यग ऱ म य रय म ब प ऱ
य-
 व पम यग -

म व र र ब ब
म व र र ब
 रर पम प ऱम य
र
य म व म
 र ब ब प प - ?– र ऱ य
ज व प ब म वप ग
- ?– प प
म व र र म र र पर ?–
व म
 र (W.B.C.) म य य य ?–
रग र म र र
र ज म ब व ऱभ र म
?– म
भ र म य ऱ - ?– वऱ
प य म य य –- ऱ व
व प ज
 आभ ब मय म -
मऱ य ज ?–
 ब भर - ?– म म
आग ब वऱ ग - ?–

र मप र , य
प –-
म व र र म रम म - व –-
 म र मपय ज –-
‘ब य ऱ ज ’ ज म पम ज ज
?–
 प फऱ भ म पय ज ?–
म
 प र ?–

 ब - म
 ब भर - म म
 ब र - म
 ब रप -
 ब म यऱ -
जऱ प -
म ग ऱ -म
 बऱ ग ऱ - म
व र मप ज - आम
प र म य -
 ऱ वज व र य- . . (John
Logie Baird)
र र व र य-
ग व ज य-
 र व रम ऱ -

 ब व रग म ऱ -

 - म प

म म ऱग य ज वऱ य
-
प व प पर म - म
 यजवऱ मग - म प
म
x- र ज -
 र व र -
 रव वर व र -
 म ग रई प - म
 र म र य ई ?- म
आ
‘ग बर ग ’ म म य प य पय ज -
म
o - आ रम व ररम य
व ऱ प व र ?-
1x- र ज -
 र व र -
 रव वर व र -
 म ग रई प - म
 ऱफ आव र य ?-
म
 ग ? -300000 .म ./

प व य र ऱग य ब प ऱ
ब य ?-
 व ब ?-
 र मज वऱ मभर य ?-
म
 मभर य प म य और ब
गय ? -आ , 1975 म
प व ई वऱ ब म ऱ
?-
 रम ऱ आय ? -4.6
 प ऱ र 76 व ब ई ?-
ऱ प ऱ र
प व और य ब र ?-15 र
ऱम र
 य प व प म मय
ऱ ? - 500
भ र प ऱ परम पर ब और य
? -14 मई 1974 प र (र ज )म
 य र ज भग म प र व
य ऱ ?- वयर
 र प रम य ग ?-
र
म ज बऱम जपय ज ?-
रयम
 ररम ब ब : व ?-
यर
 र व ऱ म र ?- ऱ
म ऱ
 ऱ प ज ? -ऱ र
 ऱ म यम म य ?-
ब
प ऱ म प ?- प -1
 प र वर य ज व य ज
म प रव य ज ?- य म
 य र य म य ऱ ?-
RAM-Random Excess Memory
र र पम वर य मप ज ?-भ प

भ-प ऱ म ब ?-
यम यम
 ब ब आ र ? ---
र
आज ब (CO2) ज म
व यग र वऱ ?--- य
र य मर
व य आव र य ? --- र
ऱ
 र रम ज प ज , य ? ---
र र र ब
 बब पर जऱ व ? --- ब
' य य बर बर व वपर म
य य य -- र यम
 ब ( पर) व ? --- ग
 ग व ब मय य ऱ ऱ , य ?
-- ऱ ऱ रग ब म
र य व ज ? --- र
ब रऱ
 म ऱ प - र 60° पर
ब र ग ब ब ब
य ग ? --- प
प र व बऱबऱ र ब व
र ? --- व ऱऱ
 य म यव म ई
म म ? ... व ग व
य ईम य म ऱ प र4म र
ऱ आर , प मम य
ब ब ऱ आ आ ग ? ---8
म र/
 र, और ब म वर बगऱ म
- प ऱग ? --- ऱ प
 व ज म और ग पय
ज व ऱ ? --- प
व प व ज ? --- य
 ऱ म म व ऱ ब
ग ? --- प म
 म पर बम व फ आव
प व पर --- ई ग
 म पर व यम ऱ र ---पऱ य
वग
य रऱ ऱ ऱ ऱ ब ई 4% ब ज य,
आव ऱ --- 2% ब ज यग
 ऱ ऱ ऱर प य
ऱ आ रब ज , ऱ आव ऱ-
प रव र ग
 मर य म र, व भ
म य भव --- र
'व रम र य र ? --- जऱ व
र
 र पर प फ रमग र ,
य -प वग ब ज
य यम प रव ब प व प
व म य रआ र जय
ग ---12
य प प व 11.2
ऱ म र/ वग फ जय प -
प व पर भ ऱ ग
 प म मय र ऱ , र य
य यग र ? --- ग
य प व य 1% म ज य,
यम व र प व ऱ ग व य वर ---
2% ज यग
 ब म ? --- प ऱ
 प ब --- व
म ऱ
 र म जब जऱ ई गर प---
ब ज
 व पम प म बफ गऱ --- -0°K
ब प भ ई ?
---
 यर (Curie) ई म ?---
र य व म
 रग रग य ब म ? ---बग
 मर म र र जर र रव ऱ य ज
मर प --ब ज यग
 म रग ? --- रग
' प ऱम' आव ऱ य ? ---2

'भ र य व ? --- बगऱ र

म
पर व वम ऱ --- व ऱ
भ र प प व ई ---36,000
ऱम र
 व य य प
ऱय ज ? --- प
 रमर य र य य ? --- ज
र
म य रर प -37°C
 र प य - व
ई
 ब पर र ऱ पर पर
य म र आ रब आ ई
, ऱ - ऱ
य ऱ र आ र ई
, ऱ --- व ऱ
 र म म ... पव र
 ऱ म आव र ? ---
य
प आ र र यय ऱ .--
र र
 म रग पव ब
... बग
ऱ म म य ? --- य र
र र य ऱ पर आ र
---र य रग पर व यम बऱ
प रभ ज
 प ग म य , ज
व र म वर म य म ग
म भ प रव वर र ? ---
ज व
ऱ र पर य र --- व र
ज
 ऱ ऱमफ य ऱ ज ऱ
ज , य ?- फऱ ब म
ज
बफ आप म ब पर आप म
प ज य ? --

म र रम ऱ पर य
र ? ---
ज व य ररम वऱ
य,प य ? ---
म म
 ऱ व म र य ऱ
र व य ब य व र पय ग
य ज ?-
म ज व यम ऱम प ,व ? ---
 प म य ज म ? ---
 मज ऱग म य य प ऱ
य आ वऱ , ऱ ग प ?- -
म प य म ?
---
 व ? --- म

 म ग रई प ऱ - प र
यग य ज ? --- म
 य र प ब ? ---

व प र ज वपऱ गजर
गऱ र प पर प ,व ऱ ? --- म

 गर व व ऱ प पर प
, य ब ग ?-
व ज ऱ व र य र
ज ऱ ? ---
ज व व यग व म य ?-
म
पर य रग म य वर-

भ र प आव ऱ ? --
24
पर य रग आव ? ---
20,000
आव ई य ? --
 ऱ भ र -- - म

 ज ज ? ---

 यम म ? ---
 ज ग भर ग ब र ,प व म पर ऱ
जय ज ग बर म पर ----
 ऱ म वग पर ज र
, म
ऱ ऱ ब म म ऱ बर बर पर
र , य ? ---
बर म र म प र ऱ गर
र ? ---
 मर म प ऱर , मर वय
प-
गम जऱ 90°C 80°C म 10 म
ऱ , 80°C 70°C म मय
ऱग --- -10 म
प र भर ई व म रर य र
प र म गर यजय प ऱ ----
 व रग ऱ --- म
 फ मर यग य ज ---- यव
व ज - र ऱ ब
वरम ब ईज , य ----

 व व ग ,ज र य प वभ
पर म वऱ ग वर र , ऱ
--
 वरज ----
ग य प ब पर ----
 म ऱ जम ज प भ जऱ य
ज ज र , य बफ जऱ 4°C

य प व पर व यम ऱ , व
-
व य म र र य र
---- म
य प व पर व यम ऱ , व
-
व य म र र य र
--- म
परम बम म य र -

 व य ऱ -- म
 र ज ? ---
प ऱ य ? --- म
र य वप ऱ वऱ र ----
, , म
ज व ज ? ---
 व मप प -
 म यम ऱ र ऱ ? ---
 ऱ र म व ? ---

म व य म ऱ ज य( प )
म म ज व र ? ---

ब ब ब ? ---
वब व म आय ? --- म म
 यग व वर म पईज ?--
-आ
 ऱ ऱ ब म आयर
म वप यग य ज ? ---
म म
व य ब ब र व र म
ऱग , पर म र ऱज वऱ र
म र य ? ---
 व- म व ? ---746
परम भ म ? ---

 - ज प र वऱप यय
ऱ ? ---आ
 ऱ म र य य ग - ?-
-- म
 र ग ऱ मज पर ऱ
आ रब ज मज य वग पर य
भ व प ग ? --- म
बऱ ग फऱ ?-- म औ
आ व व वभ बरमज र
वऱ व प व ? ---
आ
 यम व प गर व ऱ व व
? --- म
प वग और वग प -
भ र ज ?- म
 य ज म ईममप ? ---

व य र ई ----
 , व और य ग ----
प व ---- म
प प यय ऱ ----
SI-प मऱ ई य ?---

ज व म व प व म यय य ज
---- म
 बऱ प ऱ यगमऱय ज ?
--- म
व य ब य रग ----
 व पव गर ईव ऱ ज ----

परम व य ----
 ऱ ज ---- म
ज व य प र व यज ब
व प व ऱ ----

परम भव ग य र --
--
 व ज य र य
र ----
 य ग म यम य ऱ ?---
म
ग आ बऱ र आग
ब ? --- आ
 ज ? ---
 ब भ म र ?-
-- म
परम म ---- म

 प म ऱ यग य ज
? ---
प ऱय व र ररम व र ? ---

म बमर प ज ? --- . .
 रग म बमर ? --- म म

 ऱ म - रगजव ?-
--
 म ? ---
म व र र म व म ' ' र ? ---
म
व म ब म ? ---आ
 य य र ऱ म
ज आव य ? --- म
प ऱ प म ऱ म म
ब ? ---
 व ( )र य य ? --
म
 र वग य व ? ---0
 म मऱ ब पय
ज ? --- म
म व र र म प भग गम
प ? --- आ
 म - आ रम व ररम य
व ऱ प व र ? --
-
य प र वग 'A' और म र
वग '0' , प र वग म
- ----0
 मर रर मभर ब ? ---

 ररम ब पम ?
---
म ऱय य ऱम व म र
? --- म -
 प र गय रग प ऱ
? ---
- म म - व ब म म
पय ज ? ---
"प व य य र र र
ऱग ", य ब प ऱ य ? ---

 र रम म मय म य र ज ,
य ? ---
 म व म ऱ ? ---
 वऱ प म पर मय ऱग ?
--- म
 र र य म य ? ---
( )
 य म ? ---
 व ई ? ---
 र परम मऱ र ब प
ऱ ? ---
 य व म व र
प म यग र ब प
ऱ ? ---
 व आव म वऱ र-
व ? ---
 ई म ज प र ,
य ? ... आ
व य म व ऱ 332 म र/
य बब र ग र य ज , व
ऱ य ग ? --- 332 म ./ .
प र (Parsec) ई ? ---
 ऱ म भ व य
ऱ ? ---
 म ई म पय ज ? ---
,आ
 ग बरम ज व ज ग
बर बर-बर बर य ग बरम र
य ज ---
 ऱग पर - जऱ
पर ---
प व म ? ---4
प व पर म रर प प
य ज ---
म
 य ग ? --- म
यग य ग म ---
/म .2
 ऱ म ---
जऱ य ग , य --- म
व व ज ब जव रय यय
ऱ ---
फ ऱज म यय य ज ? ---

जऱ ई ---
म र यप बऱग गई?---
1971 .
 मग रम , य --- म

बफ म ग र र , ब
ब पर बफ गऱ ---
 ऱ ऱ म ,जब वय --
- म
पय वर यय ज व व
ग य ज ? ---
फऱ व व य ? ---

 ऱ बऱ व र प म प
वर ... म
 य ---
परम भ वयव --- औ
 जव व य व ब
यय ऱ -आ
 प य मम -
ऱ यग य ज ? ---
ज व ज पर य र ,व
? --- आ
 व य व ?---
जऱ ? --- म
 म य यबऱ म ग ? ---
आ म
व ' ब ज र रग ब ---

म व म ग रग ? ---
म म
ब . .ज . बमर ब व ऱ
ऱग य ज ? ---
 ऱ र प वऱ ज
य ? ---
प - भग व य र ? ---

 फऱ म प प ऱ ग
यग य ज ?...
व आय र र ज ? ---
आ
 म आ - भ ग पय ग म
ऱय ज ? ---
 र म वमग य
? --- 46
म व र र ग ब ऱ ब
? --- ( )
ग य और भ म र ऱ
म ई ऱग ई ज ? --.
पर ऱ ब म ? ---

म व र र म प ऱय ज ? ---
12
 व पर म प य
भव र ऱग ? ...
 रय म ऱ ऱ र म
? --- म म
व गम य पर आ र ?
---
 य पम ( यज ) यग
? --- ,
म म
 र प य मम -
ऱ यग य ज ? ---
 य ग र यम र य
य ब बऱ ... म -

' य य बर बर व वपर म
य य ---
म
म ऱज म यय य ज ? ---

जऱ म र य ग यम
र भव ? --- म
' ई प ब वर म व म ब र ग , जब
पर ई ब य बऱ य र य
? ---
 य ऱ म म य : ऱय ? ---
औ
प ज ---
 र य ? --- - म
म
जऱ म र य ग यम
र भव ? --- म
 ई प ब वर म व म ब र ग,
जब पर ई ब य बऱ य र
य ? ---
 य ऱ म म य : ऱय ? ---
औ
प ज ---
 र य ? --- - म
म
म ज य ? --- म
ब म य ? --- म म
 ऱ ज ? --- म म
'ग म ऱ य ? --- , औ

ऱ भऱ ग र ? --

जऱ म आ ऱ ऱ ? ---
भ र जऱ र ? --- म
प र, र ? ---
म ऱ र पर ऱग म ऱ
म ? --- औ
 - म ब य ? ---
 वब र य म र
व र ? ---
 - र ? ---
जब ऱ ऱ रवय बऱबऱ
पर आ ग आ र? --

 ज यग ? ... म
 र - ? ---
 गऱयम औ र ? --- औ

 य पव ब य , भ
व प व रग व ? ---
आ
ज ज पर य र ? ---
 ऱ ऱ र भम बऱ य
ऱग प ?.---

ज व व ' (Biology) यग व म
य ? --- म
'व प व ज ? ---
' ' ज म ज ? ---

प प यय य ज ? ---

व ? ---
'भ र य व प व म य ऱय
? --
'व ग प म ' ज ? ---

वग र आ रय ई य ? ---
ज व ज व म ? ---

व व म प ? ---
म
भ ज व प ? ---
म म
 ज र र म - ऱ य
? --- ( )
 - बमर जव वर ? ---
 मजव य प र
य , ज य ---

 प म जम र ----

व ऱ पर ग व ऱ व य ?
---
 जऱ रग ब ज' र ? ---
ऱ वग प मऱ र ब ?
--- औ
ऱ ? --
ज पर 'मऱ भ मपय ज ? ---
म
 ब म म मप ज ? ---
म
 म - 'ज व ज व म' ?--

 व मऱ प मपईज ? --- म
' ब ' ? ---
 भ मऱ ----
ज भग व ? --- म
ग जर र य ? ---
 प य य - ?
---
 यज प रव प ?-- -
 र म व य प 220 व पर ज --
औ
परम भ म ? ---
 पयर म ? ---
 ररर वग र मऱब र ब
? ---
 प म ज य र म
? ---
 व य प रप म यज य य ? ---

 ब ग व आय र र
ऱ प ईज - म
 य रब व र रर
ग व प भ व - (Liver)
 ररमर ब म ग र -

 रप म ऱ ई य ऱ
- म
 ररमर फ म य य
य - म
म ऱ यम -2
म व र र म र व यप प
र य ग र - (Kidney)
' र' य
 य म य य -

प ऱ र य व व य
गय - म
 गर ग व म रग ब ऱ र य -
मम म

 म ब म मप ज वऱ
ब य ग -
 म र ग वऱव मव वऱय
(Annual rings) य -
म
व व यय व
ग य ज -
 ऱम य - म
 फऱ म व म पय ज -
म C
 व मप वऱ य य ऱ
_ म
 वर -

 व व म म म वर व
व ऱ वऱ रग -ब
 ब म ब रय य
(Lacto-bacillus)
 ग य र पर ऱ (Dialysis)
य ज - (Kidney)
म य म ब ब भग य -
म (Cerebrum)
र फऱ ऱ पर ऱग व ऱ र
र -
 यग ऱ म व मज ऱ र
वऱ व -