1.Geneza gruntów.

Mechanika gruntów wprowadza do pojęć geologicznych pojęcie „gruntu”, które odpowiada

geologicznemu pojęciu „skały okruchowej” niescementowanej (grunty mineralne, np. piaski,
gliny) i skały niezdiagenezowanej pochodzenia roślinnego (grunty organiczne, np. namuły, torfy,
gytie).
Grunty rodzime, odpowiadające pojęciu skał okruchowych niescementowanych, są wynikiem
procesów denudacji i akumulacji, zachodzących na powierzchni litosfery.
Ze wszystkimi destrukcyjnymi procesami skał połączone jest najczęściej zjawisko transportu
rozdrobnionych okruchów skalnych, które są przenoszone bardzo często na duże odległości i tam
akumulowane (osadzane, gromadzone). W czasie transportu następuje dalsze rozdrabnianie
unoszonych okruchów skalnych, ich obtaczanie i często sortowanie.

Do głównych procesów denudacji należy zaliczyć:

1.wietrzenie (fizyczne, chemiczne, biologiczne),
2.korazję (ścieranie powierzchni skalnych przez naniesiony piasek) i deflację (wywiewanie
materiału skalnego) – destrukcyjne działanie wiatru,
3.erozję (destrukcyjne działanie wód płynących),
4.abrazję (destrukcyjne działanie morza),
5.egzarację – zdzieranie przez lodowiec utworów nieskonsolidowanych (destrukcyjne działanie
lodowców).
W wyniku procesu denudacji (przenoszenia produktów wietrzenia z wyższych miejsc terenu do
niższych i i obnażania skały macierzystej) utworzyły się osady morskie i kontynentalne, które
przed zdiagenezowaniem noszą nazwę gruntów (np. żwiry, piaski i iły).
Dalsze procesy geologiczne w wielu przypadkach doprowadziły do ich zdiagenezowania i
scementowania, w wyniku czego przekształciły się one w skały osadowe (zlepieńce, piaskowce,
łupki ilaste) i zalicza się je skały litej.
Diageneza – łączenie i zlepianie się skał luźnych spoiwem ziaren skalnych.
Osad świeżo złożony jest luźny, miękki i zazwyczaj nasiąknięty wodą.
Grunty tworzą wierzchnią warstwę litosfery, są to materiały powstałe z wietrzenia fizycznego,
chemicznego i organicznego oraz rozdrobnienia mechanicznego skał pierwotnych.
Wietrzenie fizyczne wywołane jest głownie wahaniami temperatury, zamarzaniem wody w
porach a także działaniem rozsadzającym korzeni roślin. W wyniku działania tych czynników
skały ulegają osłabieniu i rozpadowi na bloki a następnie na coraz drobniejsze okruchy.
Wietrzenie chemiczne powoduje rozpad skał oraz zmiany w ich składzie chemicznym wskutek
procesów chemicznych zachodzących wewnątrz skał. Głównymi czynnikami wywołującymi
wietrzenie chemiczne jest woda oraz powietrze.
Wietrzenie organiczne jest wywołane przez procesy życiowe zwierząt i roślin.
Procesy erozyjne i transport materiału powodują rozdrobnienie okruchów występujących w
skorupie ziemskiej oraz zmiany w podłożu macierzystym.

2.Klasyfikacje gruntów.
Uziarnienie jest podstawowym kryterium podziału gruntów.Do określenia rodzaju gruntów
według uziarnienia, stosuje się klasyfikację opartą na trzech najdrobniejszych frakcjach:
piaskowej, pyłowej i iłowej. Wzajemny stosunek zawartości tych frakcji w gruntach przedstawia
trójkąt Fereta: Trójkąt Fereta wg PN-EN ISO 14688-2
Gruntów spoistych wg Casagrandego:
3.Podstawowe frakcje gruntów. Wymiary, nazwy, sposób wykorzystania wiedzy o frakcjach gruntu.
 kamienista o ziarnach d > 40 mm
 żwirowa o ziarnach d = 40 – 2 mm
 piaskowa o ziarnach d = 2 – 0,05 mm
 pyłowa o cząstkach d = 0,05 – 0,002 mm
 iłowa o cząstkach d < 0,002 mm
Uziarnienie gruntu (skład granulometryczny) określa się procentową zawartością poszczególnych
frakcji w stosunku do ciężaru całej próbki badanego gruntu
dokończyć

4.Krzywa uziarnienia, scharakteryzować jak powstaje i co przedstawia.

Wykres uziarnienia (krzywe uziarnienia) sporządza się po wykonaniu analizy granulometrycznej
(metodą sitową lub sitowo-aerometryczną) i obliczeniu procentowych zawartości masy ziaren i
cząstek.

Z wykresów krzywych uziarnienia można wyznaczyć:

 procentowe zawartości poszczególnych frakcji (niezbędne do określenia rodzaju gruntu),
 średnice cząstek d10, d30, d60 (niezbędne do określenia wskaźników uziarnienia gruntu)
oznaczające średnice cząstek, które wraz z mniejszymi stanowią 10, 30, 60 %.

5.Wykorzystanie krzywej uziarnienia do wyznaczania cech gruntów.

Uziarnienie gruntu charakteryzują dwa wskaźniki:
2
d30
 wskaźnik krzywizny uziarnienia: C u=
d 10 d 60
d 60
 wskaźnik różnoziarnistości: U =
d 10
Gdy 1 ≤U ≤ 5−równoziarniste
Gdy 5≤ U ≤ 15−różnoziarniste
Gdy U >15−bardzo różnoziarniste
Grunt dobrze uziarniony gdy: Cϵ ( 1 ; 3 ) dla żwirów lub U >6 dla piasków

6.Wskaźniki uziarnienia gruntów.

d 60
 wskaźnik różnoziarnistości: C c =
d 10
 Gdy 1 ≤U ≤ 5−równoziarniste
Gdy 5≤ U ≤ 15−różnoziarniste
Gdy U >15−bardzo różnoziarniste
7.Grunt niespoisty i spoisty –zasadnicze różnice.
Niespoiste – sypki typ podłoża, Grunty te są określane jako mineralne lub organiczne nie
spełniające warunków dla gruntu mineralnego, charakteryzują się: niską gęstością i ciężarem
właściwym, dużą porowatością niską twardością i odpornością na erozję, dużą
przepuszczalnością i niską nośnością
Spoiste – zaliczają się do grupy nieskalistych gruntów mineralnych lub organicznych, cechuje je
wskaźnik plastyczności mieszczący się w granicach 1%, są klasyfikowane wg zawartości frakcji
piaskowej, cechy charakterystyczne gruntów spoistych to: Wysoka gęstość i ciężar właściwy,
mała porowatość, wysoka twardość, wysoka odporność na erozję, ograniczona przepuszczalność
i wysoka nośność.

8.Podstawowe właściwości fizyczne gruntów, wymienić, wzory, definicje.

Do podstawowych cech fizycznych gruntów zalicza się:
 Wilgotność w – procentowy stosunek masy wody m w zawartej w jego porach do masy
szkieletu gruntowego m s (wilgotność naturalna w n to wilgotność jaką ma grunt w stanie
naturalnym)
mw
w= ∙100 %
ms
 Gęstość właściwą ρ s – stosunek masy szkieletu gruntowego m s do jej objętości V s
(objętość samych cząstek [szkieletu gruntowego])
ms
ρ s=
Vs
 Gęstość objętościową ρ – stosunek masy próbki gruntu do objętości tej próbki łącznie z
porami
mw
 ρ=
V
Wyznacza się je na podstawie badań laboratoryjnych

9.Pochodne właściwości fizyczne gruntów, wymienić, wzory, definicje.

Pochodne właściwości fizyczne gruntów:
 Gęstość objętościowa szkieletu gruntowego ρ d – stosunek masy szkieletu gruntu (masa
ziaren i cząstek) w danej próbce do jej objętości pierwotnej (razem z porami)
ms 100 ρ
ρd = =
V 100+ wn
 Porowatość gruntu n – stosunek objętości porów V p w danej próbce gruntu do objętości
całego gruntu V (szkielet gruntu + pory)
ms
V V −V s ρ ρ ρ −ρ
n= p = =1− s =1− d = s d
V V V ρs ρs
  Wskaźnik porowatości e – stosunek objętości porów V p do objętości cząstek gruntu
(szkieletu gruntowego) V s
Vp
Vp Vp V n ρ s−ρ d
e= = = = =
V s V −V p V p 1−n ρd
1−
V

 Wilgotność całkowita gruntu w r – istnieje wtedy gdy jego pory są całkowicie wypełnione
wodą
n ρw e ρw
w r= ∙ 100= ∙100 %
( 1−n) ρs ρs
 Stopień wilgotności Sr – określa stopień wypełnienia porów gruntu wodą
V w ρw
∙100
Vw ms w
Sr = = = n
V p V p ρw wr
∙ 100
ms
 Stopień zagęszczenia I D – stosunek zagęszczenia występującego w stanie naturalnym do
największego możliwego zagęszczenia danego gruntu
emax −e
I D=
emax −e m ∈¿ ¿
 Wskaźnik zagęszczenia I S – miernik charakteryzujący jakość zagęszczenia nasypu
ρd nas
I s=
ρds
 Wskaźnik plastyczności I P – różnica pomiędzy granicą płynności i granicą plastyczności,
oznacza ile wody w procentach wchłania dany grunt przy przejściu ze stanu półzwartego
w półpłynny
I P =w L −w P
 Stopień plastyczności I L – stosunek różnicy wilgotności naturalnej danego gruntu i
granicy plastyczności do różnicy granicy płynności i granicy plastyczności. Określa
konsystencje gruntu
w n−wP
I L=
w L −w P
 Wskaźnik stanu I C – wartość różnicy granicy płynności i wilgotności naturalnej
odniesiona do wskaźnika plastyczności
w−w P
I C=
IP
10.Plastyczność i konsystencja gruntów.
Plastycznością nazywa się zdolność gruntu do poddawania się trwałym (nieodwracalnym)
odkształceniom przy stałej objętości, bez pęknięć i kruszenia się. Cechę tę wykazują tylko te
grunty, które zawierają w swoim składzie cząstki minerałów ilastych.
 Granice konsystencji są granicznymi wilgotnościami rozdzielającymi poszczególne konsystencje,
rozróżnia się 3 konsystencje gruntów spoistych:
 Płynną – grunt zachowuje się jak ciecz i nie ma prawie żadnej wytrzymałości
 Plastyczną – odkształca się przy pewnym nacisku, nie ulega przy tym spękaniom i
zachowuje nadany mu kształt
 Zwartą – odkształca się dopiero przy dużych naciskach, przy czym odkształceniom
towarzyszą spękania

11.Prawo Darcy’ego i jego ograniczenia.

Zasada dotycząca przepływu cieczy przez material porowaty taki jak grunt, przepływ cieczy jest
proporcjonalny do różnicy ciśnień między dwoma punktami oraz odwrotnie proporcjonalny do
oporu jaki stawia materiał przepływającej cieczy
h 3−h4 Q
Q=k A=kiA → =ki=ν
L A
Ograniczenia prawa Darcy’ego:
 Ruch wody jest laminarny – w przypadku ruchu burzliwego (występującego w gruntach o
uziarnieniu grubszym), ma postać
m
ν=k i
 W gruntach o małej przepuszczalności konieczne jest wystąpienie gradientu
początkowego i 0, aby rozpoczął się ruch wody

12.Gradient krytyczny.
W przypadku szczególnie intensywnej filtracji może wystąpić zjawisko kurzawki???

13.Filtry odwrotne, zasada działania.

14.Niekorzystne zjawiska związane z przepływem wody w gruncie.

15.Sposoby zapobiegania niekorzystnym zjawiskom związanym z przepływem wody w gruncie.
16.Wyznaczanie współczynnika filtracji z badań laboratoryjnych w gruntach spoistych i niespoistych.
17.Historia naprężenia w gruncie, wykres, naprężenie prekonsolidacji, Ko. Wzory i definicje.
18.Składowe naprężenia geostatycznego w warunkach naprężeń całkowitych i efektywnych.
19.Scharakteryzować badania edometryczne, schemat i zasada badania.
20.Parametry uzyskiwane z krzywej ściśliwości oraz z krzywej konsolidacji.
21.Zjawisko osiadania a zjawisko konsolidacji, definicje, ogólna charakterystyka.