HỌC VIỆN CÁN BỘ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHOA: NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT

MÔN: LUẬT HIẾN PHÁP

Đề tài thảo luận: Quyền cơ bản về kinh tế, văn hóa,
xã hội

Danh sách nhóm:

STT Họ và Tên MSSV
1. Nguyễn Nguyên Quỳnh 212030071
2. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền 212030018
3. Trương Thị Thu Hằng 212030046
4. Lưu Phan Anh Đào 212030068
5. Trần Minh Nhật 212030022
6. Nguyễn Minh Phước Thịnh 212030024
7. Đinh Hồ Trung Nghĩa 212030065
8. Nguyễn Hữu Thía 212030002

TP.HCM, ngày 17 tháng 9 năm 2022

 1. Trách nhiệm công nhận:
 Công nhận quyền cơ bản về kinh tế, văn hóa, xã hội:
Là việc mà nhà nước tuyên bố, minh định quyền cơ bản về kinh tế, văn
hóa, xã hội bằng luật quốc gia và tích cực tham gia luật pháp quốc tế.
 Đối với luật Quốc tế:
Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa được Đại hội
đồng Liên Hiệp Quốc thông qua ngày 16-12-1966, Công ước quy định
các quyền con người về kinh tế, xã hội, văn hóa tại phần III, từ Điều 6
đến Điều 15, bao gồm các quyền cơ bản, như: Quyền được hưởng an sinh
xã hội, quyền được giáo dục, quyền được hưởng điều kiện làm việc công
bằng và thuận lợi, quyền được thụ hưởng mức sống phù hợp, quyền được
tự do lập gia đình,… Việt Nam chính thức phê chuẩn công ước này vào
ngày 14-9-1982.
 Đối với luật Quốc gia :
Điều 7 và Điều 8 của Luật Doanh nghiệp năm 2014: Quyền kinh doanh
các ngành, nghề mà pháp luật không cấm; chủ động lựa chọn ngành,
nghề, địa bàn, hình thức kinh doanh, đầu tư; hình thức, phương thức huy
động, phân bổ và sử dụng vốn; chủ động mở rộng quy mô ngành, nghề
kinh doanh; tuyển dụng, thuê và sử dụng lao động theo yêu cầu kinh
doanh; được Nhà nước khuyến khích ưu đãi và tạo điều kiện thuận lợi
tham gia sản xuất, cung ứng sản phẩm dịch vụ công ích; chủ động ứng
dụng khoa học công nghệ hiện đại để nâng cao hiệu quả kinh doanh và
khả năng cạnh tranh, chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản của doanh
nghiệp.
Khoản 1 điều 2 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014: Hôn nhân tự
nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng.
Điều 4 Luật đất đai năm 2013: Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà
nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước trao quyền sử
dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của Luật này.
 2. Trách nhiệm tôn trọng :
 Tôn trọng quyền kinh tế, xã hội, văn hóa có thể hiểu là việc Nhà
nước tôn trọng, hướng tới bình đẳng, công bằng nhằm tạo ra các
tiền đề, điều kiện cần thiết để mọi người thực hiện được
các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa của mình đã được pháp luật ghi
nhận trên thực tế.
 Nội dung tôn trọng quyền kinh tế, xã hội, văn hoá ở Việt Nam
được cụ thể trong các quyền tiêu biểu nhất như:
Tôn trọng về tự do, tín ngưỡng
Điều 24 Hiến pháp năm 2013 quy định:
“Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo
một tôn giáo nào. Các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật; Nhà nước tôn
trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo; không ai được xâm
phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để vi
phạm pháp luật”;

Bình đẳng trước pháp luật, không bị phân biệt đối xử trong đời sống,
được quy định trong Hiến pháp
Điều 42 Hiến pháp năm 2013 quy định:
“Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật. Không ai bị phân biệt đối xử
trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội”.

Ngoài ra, mọi người đều có quyền làm việc, tự do chọn việc làm, nghề
nghiệp mà không bị phân biệt đối xử
Đây được cụ thể hóa trong điều 49 BLDS năm 2005, Quy định ở điều 55
Hiến pháp.
Theo đó “mọi người đều có quyền làm việc, tự do lựa chọn việc làm,
nghề nghiệp, không bị phân biệt đối xử về dân tộc, giới tính, thành phần
xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo”
Đồng thời, trong điều 5 Hiến pháp, đã quy định rõ về việc công bằng,
bình đẳng trong các dân tộc
Theo đó: “Các dân tộc bình đằng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng
phát triển, nghiêm cấm mọi hành vi kì thị, chi rẽ dân tộc.”

Về giới tính, Điều 26 hiến pháp 2013 quy định rõ việc phân biệt đối
xử với nữ giới, đồng thời tạo điều kiện để phụ nữ phát triển về mọi
mặt.
Điều 26.
1. Công dân nam, nữ bình đẳng về mọi mặt. Nhà nước có chính sách bảo
đảm quyền và cơ hội bình đẳng giới.
2. Nhà nước, xã hội và gia đình tạo điều kiện để phụ nữ phát triển toàn
diện, phát huy vai trò của mình trong xã hội.
3. Nghiêm cấm phân biệt đối xử về giới.
Hiến pháp quy định rõ về quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng
tư, cá nhân của công dân.
Điều 21 Hiến pháp quy định:
1. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá
nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.
Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được
pháp luật bảo đảm an toàn.
2. Mọi người có quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức
trao đổi thông tin riêng tư khác.
Không ai được bóc mở, kiểm soát, thu giữ trái luật thư tín, điện thoại,
điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác.
 3. Trách nhiệm bảo đảm:
 Bảo đảm quyền kinh tế, xã hội, văn hóa:
Có thể hiểu là việc thực hiện trách nhiệm của Nhà nước, xã hội nhằm tạo
ra các tiền đề, điều kiện cần thiết để mọi người thực hiện được
các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa của mình đã được pháp luật ghi nhận
trên thực tế.
 Nội dung bảo đảm quyền kinh tế, xã hội, văn hoá ở Việt Nam được
cụ thể trong các quyền tiêu biểu nhất như:
Bảo đảm quyền làm việc: Bên cạnh việc thiết lập một hành lang pháp lý,
từ khi đổi mới đến nay, Nhà nước đã xây dựng và thực hiện hàng loạt
chính sách, chương trình kinh tế - xã hội nhằm thúc đẩy việc bảo đảm
quyền làm việc, tập trung vào việc mở mang, phát triển các ngành nghề
tại các địa phương, hỗ trợ các doanh nghiệp, mở rộng hợp tác quốc tế về
đào tạo nghề và xuất khẩu lao động.
Điều 55 Hiến pháp năm 1992 quy định:
“Lao động là quyền và nghĩa vụ của công dân.
Nhà nước và xã hội có kế hoạch tạo ngày càng nhiều việc làm cho người
lao động.”
Điều 57 Hiến pháp năm 1992 quy định:
“Công dân có quyền tự do kinh doanh theo quy định của pháp luật.”
Cụ thể tại Điều 35 Hiến pháp năm 2013 như sau:
“1. Công dân có quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi
làm việc.
2. Người làm công ăn lương được bảo đảm các điều kiện làm việc công
bằng, an toàn; được hưởng lương, chế độ nghỉ ngơi.  
3. Nghiêm cấm phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, sử dụng nhân công
dưới độ tuổi lao động tối thiểu.”
Bảo đảm quyền được tiếp cận giáo dục: Ngay từ khi mới giành được
độc lập, Nhà nước ta đã hết sức quan tâm đến quyền được tiếp cận với
giáo dục của nhân dân.
Cụ thể tại điều 31 Hiến pháp nắm 1992 như sau:
“Nhà nước tạo điều kiện để công dân phát triển toàn diện, giáo dục ý
thức công dân, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, giữ gìn
thuần phong mỹ tục, xây dựng gia đình có văn hóa, hạnh phúc, có tinh
thần yêu nước, yêu chế độ xã hội chủ nghĩa, có tinh thần quốc tế chân
chính, hữu nghị và hợp tác với các dân tộc trên thế giới.”
Quan điểm này được thể chế hoá trong Điều 35 Hiến pháp năm 1992 như
sau:
“Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu.
Nhà nước phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực,
bồi dưỡng nhân tài.”
Bên cạnh quy định kể trên, Hiến pháp năm 1992 cũng xác định nghĩa vụ
của Nhà nước trong việc bảo đảm quyền này (Điều 36).
“Nhà nước phát triển cân đối hệ thống giáo dục: giáo dục mầm non, giáo
dục phổ thông, giáo dục nghề nghiêp, giáo dục đại học và sau đại học,
phổ cập giáo dục tiểu học, xoá nạn mù chữ; phát triển các hình thức
trường quốc lập, dân lập và các hình thức giáo dục khác.
Nhà nước ưu tiên đầu tư cho giáo dục, khuyến khích các nguồn đầu tư
khác.” - (Điều 36 Hiến pháp năm 1992)
- Trên cơ sở đó, một loạt các văn bản pháp luật khác được ban hành nhằm
cụ thể hoá việc bảo đảm quyền được tiếp cận với giáo dục, trong đó quan
trọng nhất là Luật Giáo dục (1998).
Bảo đảm quyền được chăm sóc y tế: Từ khi đổi mới đến nay, cũng
giống như các lĩnh vực kinh tế, xã hội khác, có sự chuyển đổi về hướng
tiếp cận việc bảo đảm quyền được chăm sóc y tế từ chế độ bao cấp hoàn
toàn của Nhà nước sang hình thức Nhà nước và nhân dân cùng làm, đa
dạng hoá các loại hình dịch vụ y tế, thực hiện chế độ bảo hiểm y tế
(BHYT), tạo điều kiện để mọi người dân được chăm sóc sức khỏe.
Quan điểm này được thể chế hoá trong Điều 39 Hiến pháp năm 1992 như
sau:
“Nhà nước đầu tư, phát triển và thống nhất quản lý sự nghiệp bảo vệ sức
khoẻ của nhân dân, huy động và tổ chức mọi lực lượng xã hội xây dựng
và phát triển nền y học Việt Nam theo hướng dự phòng; kết hợp phòng
bệnh với chữa bệnh; phát triển và kết hợp y dược học cổ truyền với y
dược học hiện đại; kết hợp phát triển y tế Nhà nước với y tế nhân dân;
thực hiện bảo hiểm y tế, tạo điều kiện để mọi người dân được chăm sóc
sức khoẻ.
Nhà nước ưu tiên thực hiện chương trình chăm sóc sức khoẻ cho đồng
bào miền núi và dân tộc thiểu số.
Nghiêm cấm tổ chức và tư nhân chữa bệnh, sản xuất, buôn bán thuốc
chữa bệnh trái phép gây tổn hại cho sức khoẻ của nhân dân.”
Điều 61 Hiến pháp năm 1992 quy định:
“Công dân có quyền được hưởng chế độ bảo vệ sức khoẻ.
Nhà nước quy định chế độ viện phí, chế độ miễn, giảm viện phí.
Công dân có nghĩa vụ thực hiện các quy định về vệ sinh phòng bệnh và vệ
sinh công cộng.
Nghiêm cấm sản xuất, vận chuyển, buôn bán, tàng trữ, sử dụng trái phép
thuốc phiện và các chất ma tuý khác. Nhà nước quy định chế độ bắt buộc
cai nghiện và chữa các bệnh xã hội nguy hiểm.”

Quyền được bảo đảm xã hội: Từ khi đổi mới, Đảng và Nhà nước chủ
trương đổi mới chính sách bảo đảm xã hội theo hướng mọi người lao
động và doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đều có nghĩa vụ đóng
góp BHXH, tách quỹ BHXH với công nhân, viên chức nhà nước và
những người làm công ăn lương ra khỏi ngân sách theo hướng xã hội hoá
công tác BHXH.
Điều 56 Hiến pháp 1992 quy định:
“Nhà nước quy định thời gian lao động, chế độ tiền lương, chế độ nghỉ
ngơi và chế độ BHXH đối với viên chức nhà nước và những người làm
công ăn lương, khuyến khích phát triển các hình thức BHXH khác đối với
người lao động.”
Ban hành Luật BHXH (2006), hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2007 đối với
BHXH bắt buộc, từ ngày 1/1/2008 đối với BHXH tự nguyện và từ ngày
1/1/2009 đối với bảo hiểm thất nghiệp.

4. Trách nhiệm bảo vệ:

 Tiếp thu những tinh hoa văn hóa nhân loại, xây dựng một xã hội
dân chủ, công bằng văn minh, vì lợi ích chân chính và phẩm giá
con người, sau nhiều năm thì các quyền con người vẫn được bảo vệ
thông qua việc ghi nhận nội dung quyền con người và quyền và
nghĩa vụ cơ bản của công dân trong các bản Hiến pháp Việt Nam.
Bảo vệ quyền kinh tế, xã hội, văn hóa là việc thực hiện trách nhiệm
của Nhà nước, xã hội nhằm tạo ra các tiền đề, điều kiện cần thiết để
mọi người thực hiện được các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa của
mình.
 Nội dung của bảo vệ quyền kinh tế, xã hội, văn hoá ở Việt Nam
được cụ thể trong các quyền tiêu biểu nhất như:
Điều 19: là một điều mới, ghi nhận một quyền mới, đã thể chế một quyền
hết sức cơ bản, quyền tự nhiên của con người vừa phù hợp công ước quốc
tế về quyền con người.
Mọi người có quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ.
Không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật.
Điều 20 (sửa đổi, bổ sung Điều 72): khẳng định vai trò của cơ quan tòa
án nhưng cũng khẳng định một trong những quyền của con người là được
tòa án xét xử khi bị buộc tội, đảm bảo tính công bằng công lý cho tất cả
những người phạm tội và việc xét xử ấy cũng chỉ được xét xử bằng chính
pháp luật và chỉ bằng pháp luật.
1. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo
hộ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy
bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể,
sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm.
2. Không ai bị bắt nếu không có quyết định của Tòa án nhân dân, quyết
định hoặc phê chuẩn của Viện kiểm sát nhân dân, trừ trường hợp phạm
tội quả tang. Việc bắt, giam, giữ người do luật định.
3. Mọi người có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác theo
quy định của luật. Việc thử nghiệm y học, dược học, khoa học hay bất kỳ
hình thức thử nghiệm nào khác trên cơ thể người phải có sự đồng ý của
người được thử nghiệm.
Điều 21. Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, cá nhân của
công dân được pháp luật bảo vệ.
1. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá
nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.
Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được
pháp luật bảo đảm an toàn.
2. Mọi người có quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức
trao đổi thông tin riêng tư khác.
Không ai được bóc mở, kiểm soát, thu giữ trái luật thư tín, điện thoại,
điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác.
Điều 37. Hiến pháp bảo vệ quyền và lợi ích của trẻ em, thanh niên và
người cao tuổi.
1. Trẻ em được Nhà nước, gia đình và xã hội bảo vệ, chăm sóc và giáo
dục; được tham gia vào các vấn đề về trẻ em. Nghiêm cấm xâm hại, hành
hạ, ngược đãi, bỏ mặc, lạm dụng, bóc lột sức lao động và những hành vi
khác vi phạm quyền trẻ em.
2. Thanh niên được Nhà nước, gia đình và xã hội tạo điều kiện học tập,
lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng đạo đức, truyền
thống dân tộc, ý thức công dân; đi đầu trong công cuộc lao động sáng
tạo và bảo vệ Tổ quốc.
3. Người cao tuổi được Nhà nước, gia đình và xã hội tôn trọng, chăm sóc
và phát huy vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Điều 38. Hiến pháp quy định rõ về quyền lợi về sức khỏe và cuộc sống
của mọi người.
1. Mọi người có quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, bình đẳng trong
việc sử dụng các dịch vụ y tế và có nghĩa vụ thực hiện các quy định về
phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh.
2. Nghiêm cấm các hành vi đe dọa cuộc sống, sức khỏe của người khác
và cộng đồng.
Điều 48. Người nước ngoài cư trú ở Việt Nam đều được Hiến pháp bảo
vệ về tính mạng, tài sản và các quyền, lợi ích.
Người nước ngoài cư trú ở Việt Nam phải tuân theo Hiến pháp và pháp
luật Việt Nam; được bảo hộ tính mạng, tài sản và các quyền, lợi ích chính
đáng theo pháp luật Việt Nam.