Tết Nguyên Đán

I.Khái niệm về ngày tết

Theo các nhà nghiên cứ u dân tộ c họ c, Tết xuấ t xứ từ chữ hán đọ c theo âm Hán Việ t là
Tiết, có nghĩa là đố t tre đố t trúc, mở rộ ng nghĩa là mộ t phiế n đoạ n thờ i gian trong nă m.
Cư dân nông nghiệp trồ ng lúa nướ c thờ i xa xưa chia thờ i gian thành hai phầ n chính:
phầ n thờ i vụ và phầ n nông nhàn. Phầ n thờ i vụ thì “nông vụ chí kỳ” không còn thì giờ để
sum họ p, sắ p đồ cúng lễ gia tiên, đãi đằ ng nhau, gặ p gỡ nhau. Chính vì lẽ đó trong
nhữ ng lúc nông nhàn, ngườ i Việ t đặ t ra nhiề u ngày Tết, phầ n lễ là phầ n cúng bái tổ tiên,
gia tiên, thánh thầ n. Nói mộ t cách khái quát, Tế t chỉ nhữ ng ngày lễ đượ c phân bổ theo
thờ i gian trong nă m đan xen giữ a các khoả ng trố ng thờ i vụ . Đây là dịp để ngườ i Việ t
hưở ng thú thanh nhàn trong nhữ ng lúc nông nhàn. Có mộ t đặ c điể m chung củ a ngày Tế t
ở Việ t Nam là phầ n lễ cúng ông bà tiên tổ , sau là phầ n gia đình sum họ p ă n uố ng vui vẻ
vớ i nhiề u loạ i thự c phẩ m hàng ngày hiếm có. Cùng vớ i hệ thố ng lễ hộ i ở Việ t Nam, hệ
thố ng lễ Tế t ở Việt Nam thể hiện tình cả m cộ ng đồ ng dân tộ c sâu sắ c, nố i kế t giữ a các
thế hệ , nố i kế t giữ a quá khứ và hiện tạ i, giàu ý nghĩa nhân vă n và vă n hóa Việ t.

II.Các ngày lễ tết phổ biến ở

Việt Nam
 1. Tết Nguyên Đán
Tết nguyên đán (thường được gọi là tết ta, tết âm lịch, tết cổ truyền) là dịp lễ
tết đầu năm tính theo âm lịch. Được xem là dịp lễ quan trọng và có ý nghĩa
nhất tại Việt Nam. Tết cổ truyền được tính theo âm lịch và được tổ chức vào
mùng 1 tháng giêng.

Khoảng thời gian này, các thành viên trong gia đình sum họp bên nhau, cùng
thăm hỏi các thành viên trong gia đình. Và dành cho nhau những lời chúc
mừng tốt đẹp, mừng thọ và ngay cả cách trang trí bàn thờ gia tiên.

Ngày Tết Nguyên đán của Việt Nam

2. Tết Nguyên Tiêu
Tết Nguyên Tiêu có nghĩa là đêm trăng rằm đầu tiên của một năm mới.
Ngoài ra, Tết Nguyên Tiêu còn có 2 tên gọi khác là ngày Rằm tháng giêng và
ngày Tết Thượng Nguyên. Được tổ chức vào đêm 14 tháng giêng và trọn vẹn
ngày 15 tháng giêng hằng năm. 

Tùy thuộc vào khả năng kinh tế của gia đình sẽ có thể bày mâm cỗ để cúng
và dâng lên ông bà vào ngày lễ này. Để tỏ lòng thành kính với tổ tiên, ông bà
thì vào ngày tết nguyên tiêu mỗi gia đình sẽ cúng 1 mâm cơm. Mục đích
chính là việc cầu cho cả gia đình có sức khỏe, bình an và tài lộc. 

Ngày Tết Nguyên Tiêu còn được gọi là ngày Rằm tháng Giêng

Tết Nguyên Tiêu thực hiện với phần lễ với các nghi thức như diễu hành,
trình diễn, múa lân sư rồng, đố chữ, thư pháp, trình diễn âm nhạc, đối nhang
vòng, lì xì, dâng dầu đèn, chui bụng ngựa,...
 Múa lân sư rồng vào ngày Rằm tháng giên

3. Tết Hàn Thực

Tết Hàn Thực là ngày tết được tổ chức vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch.
Được bắt nguồn từ một truyền thuyết của Trung Quốc và khi đến với Việt
Nam thì Tết Hàn Thực cũng được mang một ý nghĩa khác về tâm linh. Các
phong tục cũng được thay đổi để có thể phù hợp với văn hóa của người Việt
Nam. 

Tết Hàn Thực thường xuất hiện ở miền Bắc ở Việt Nam. Hằng năm, nhiều gia
đình làm bánh trôi, bánh chay hoặc xôi chè và cúng lên bàn gia tiên của mỗi
gia đình. Tết Hàn thực ở Việt Nam sẽ không có sự kiêng cữ lửa như ở Trung
Quốc và được sử dụng lửa như một ngày bình thường. 

Bánh trôi nước được xem là loại bánh có ý nghĩa vào ngày Tết Hàn Thực
Món bánh chính của ngày lễ này đó chính là bánh trôi nước. Để bày tỏ lòng
thành và truyền thống “uống nước nhớ nguồn”. Đó chính là cách tưởng nhớ
người thân và những người đã khuất vào những ngày cuối xuân.

Chè trôi nước mang ý nghĩa sâu sắc về truyền thống "uống nước nhớ nguồn"
4. Tết Thanh Minh
Khi nhắc đến Tết Thanh minh thì bao giờ mọi người dân của Việt Nam cũng
nghĩ đến ngày lễ tảo mộ và hội đạp thanh. Thông thường, ngày tiết thanh
minh được tổ chức vào ngày 4 tháng 4 âm lịch để cúng. Còn tùy vào mỗi gia
đình thì sẽ lựa chọn 1 ngày cụ thể để có thể tổ chức ngày tiết Thanh minh. 

Tết Thanh minh được tổ chức vào ngày 4 tháng 4 âm lịch

4.1 Lễ Tảo mộ
Lễ Tảo mộ thông thường sẽ được diễn ra vào mùng 4 tháng 4 mỗi gia đình
sẽ đi tảo mộ gia tiên và làm lễ cúng gia tiên sau khi tảo mộ. Công việc chính
khi đi tảo mộ là làm sạch, sửa lãi ngôi mộ của ông bà gia tiên. Mỗi thành viên
sẽ mang theo cuốc, xẻng, chổi để dọn sạch những cây cỏ mọc trên mộ hoặc
xung quanh ngôi mộ.

Sau khi dọn dẹp sạch xung quanh ngôi mộ thì người đi tảo mộ sẽ chuẩn bị
một bó hoa, bánh, nước, thắp hương và đốt vàng mã. 

Lễ Tảo mộ vào ngày Tết Thanh minh

4.2 Hội Đạp thanh
Hội Đạp thanh là khoảng thời gian dành cho các cặp đôi nam nữ thanh niên
sẽ tham gia và du xuân. Nhưng hiện nay thì ngày hội này có lẽ không còn và
chỉ có một số tỉnh phía Bắc các cặp đôi còn tham gia.

Ngày hội Đạp thanh dành cho các cặp đôi

5. Tết Đoan Ngọ

Những món ăn thường được dùng vào ngày Tết Đoan ngọ

Tết Đoan Ngọ thường được gọi là tết diệt trừ sâu bọ. Ngày này, sẽ phát động
bắt sâu bọ, tiêu diệt các loại côn trùng gây hại cho cây trồng. 

Ngoài ra, Tết Đoan Ngọ là dịp các thành viên thường ăn tết ở nhà với gia
đình vào dịp giữa năm. Những món ăn thường được dùng vào ngày Tết Đoan
Ngọ sẽ tiêu trừ bệnh tật trong người như sau:

 Rượu nếp: đây là loại nước không thể nào có thể thiếu được vào ngày
Tết Đoan Ngọ. Theo người xưa, vào ngày này các loại ký sinh thường
 ngoi lên trong bụng. Anh chị có thể tận dụng ngày này để có thể loại bỏ
chúng giúp hệ tiêu hóa của mình trở nên tốt hơn. Và anh/chị nên uống
vào buổi sáng sẽ mang đến nhiều hiệu nghiệm hơn.
 Bánh ít tro: loại bánh này có màu vàng đậm và được dùng lá tre, lá
chuối để gói sau đó mang đi hấp. 
 Trái cây: thông thường sẽ lựa chọn những loại trái cây có vị chua và
nên ăn vào  buổi sáng. 
 Thịt vịt: vào ngày Tết Đoan ngọ anh/chị nên mua Thịt vịt để làm món
ăn và mang đến sự mát mẻ cho cả gia đình.
 Chè trôi nước: những viên chè được làm bằng bột nếp và bên trong có
đậu xanh ăn kèm với nước cốt dừa mang đến hương vị ngọt ngào và
trọn vẹn hơn cho ngày Tết diệt sâu bọ.

Bánh ít tro được dùng vào ngày Tết Đoan ngọ

6. Tết Trung Nguyên
Tết Trung Nguyên việc cúng rằm thường được làm vào ban ngày và trước
khi mặt trời lặn. Theo tín ngưỡng ngày Tết Trung Nguyên sẽ là ngày “xá tội
vong ân” nên sẽ được cúng trước nhà. 

Vào buổi chiều, mọi gia đình đều cúng 2 mâm cơm dâng lên tổ tiên và 1 mâm
cúng trước sân. 

 Mâm cúng tổ tiên sẽ cùng mâm cơm canh mặn hoặc chay để dân lên
cúng tổ tiên với những vật dụng cần thiết như quần áo, tiền vàng,... Để
người cõi âm nhận được cuộc sống ấm no và tiện nghi.
 Mâm cơm canh dùng để dâng lên bàn thờ tổ tiên vào dịp Tết Trung Nguyên

 Mâm cúng vong hồn thường được cúng bánh, kẹo, 12 chén cháo loãng,
tiền vàng mã,...

Mâm bánh được cúng trước nhà vào ngày Tết Trung Nguyên

Vào tháng 7 âm lịch cũng được xem là tháng của ngày lễ Vu lan. Thường

có nghi thức “Bông hồng cài áo” để gắn vào ngực áo bên trái. Để có thể tỏ
lòng tôn kính và lòng hiếu thảo của con cái đến với cha mẹ.

Mỗi bông hoa sẽ mang ý nghĩa riêng để cài lên áo vào ngày lễ Vu Lan:

 Hoa màu đỏ dành cho những ai còn cha, còn mẹ

 Hoa màu vàng danh cho những vị đã xuất gia
 Hoa màu hồng dành cho những ai mất cha hoặc mất mẹ
 Màu trắng dành cho những ai không còn cha mẹ trên đời
Những bông hoa cài lên ngực trái vào ngày lễ Vu Lan
7. Tết Trung Thu
Tết Trung Thu thường tổ chức vào ngày Rằm tháng 8 âm lịch. Đèn lồng
trung thu được làm cho trẻ em đi chơi là chính. Chính vì thế, vào ngày này trẻ
em đều rất mong đợi, vì được bố mẹ, anh chị tặng lòng đèn với hình dáng
mẫu mã đa dạng để đi chơi. 

Ngày Tết Trung thu của Việt Nam 

Mỗi gia đình Việt đều bày năm cổ với những món như Bánh trung thu, kẹo,
mía, bưởi, dưa hấu,... và tùy vào từng gia đình mà có những mâm cỗ được
trang trí khác nhau.

Khi nhìn thấy ánh trăng trên đỉnh đầu cũng là lúc mà mọi người trong gia đình
quay quần và cùng nhau phá cỗ. Vừa thưởng thức những hương vị của ngày
Tết Trung Thu vừa ngắm ánh trăng tròn.
 Một trong những mâm cỗ được bày trí vào ngày Tết Trung Thu

Ngày trước, các tổ chức ở phường, khu phố sẽ tổ chức cho trẻ em cùng nhau
rước đèn khắp xóm trong đêm trung thu. Để mang lại không khí đặc biệt đó
các cán bộ đoàn sẽ tổ chức múa lân, múa rồng hòa cùng tiếng nhạc và trống
sẽ làm cho không khí trở nên vui nhộn và thú vị. 

Sau khi tổ chức Tết Trung thu sẽ đến với thủ tục tặng quà. Mỗi đứa trẻ sẽ
được phát quà, nhận được lòng đèn,... để giúp cho các bé có hoàn cảnh khó
khăn có một mùa trung thu ấm áp.  
Những đứa trẻ được tặng những món quà nhỏ vào đêm
8. Tết Trùng Cửu
Tết Trùng Cửu là ngày tết dành cho người cao tuổi và được tổ chức vào
ngày mùng 9 tháng 9 âm lịch. Để tỏ lòng thành và sự kính trọng đến với ông
bà của mình.

Khi nhắc đến hoạt động này thì mọi người đều phải có bổn phận luôn chăm
sóc và yêu thương người cao tuổi. Đó là trách nhiệm của người con, người
cháu đối với ông bà của mình.

Ngày Tết Trùng cửu được xuất xứ từ Trung Quốc

Bánh trùng cửu là loại bánh bắt nguồn từ một số nơi không có núi. Khi ăn
bánh Trùng cửu này thì có thể thay cho việc leo núi cao vào dịp lễ. Hoạt động
chính của ngày lễ này đó chính là cùng nhau đến vùng núi cao, tháp cao để
có thể thưởng ngoạn phong cảnh núi non.

Ngoài ra phong tục  không kém phần quan trọng đó là ngắm hoa cúc và uống
rượu hoa cúc. Với mục đích chính là tiêu trừ bệnh tật và côn trùng, sâu bọ. 
Vì có thể sau này mùng 9 tháng 9 âm lịch thời tiết dễ thay đổi, mọi vật xung
quanh kể cả con người đều có thể bị cảm cúm, bệnh tật. Rượu hoa cúc có
tác dụng sáng mắt, giải nhiệt, giải cảm.

Vì thế khi uống rượu rất có lợi cho sức khỏe con người. Đó chính là lý do
chính khi sử dụng rượu hoa cúc vào ngày lễ mùng 9 tháng 9 âm lịch hằng
năm.

Dùng rượu hoa vào ngày Tết Trùng Cửu

9. Tết Trùng Thập
Theo lịch sử của y học cổ truyền thì Tết Trùng Thập vào ngày mùng 10
tháng 10 âm lịch sẽ là thời gian giao mùa từ mùa nóng chuyển sang mùa
lạnh. Nên thời gian này sẽ tạo điều kiện cho các loại thuốc quý phát triển tốt
nhất.

Vì thế ngày Tết của thầy thuốc bắt đầu từ đó. Vào ngày này, gia đình nào có
truyền thống y học lâu đời sẽ làm nhiều mâm cơm, cỗ linh đình. Để mời anh
em, bạn bè, người thân và những khách hàng lâu năm đến dùng cơm và ăn
uống tăng cường các mối quan hệ xã hội.

Ngày Tết Trùng Thập ở nông thôn

Tết Trùng Thập ở một số vùng nông thôn của Việt Nam sẽ là ngày Tết
mừng cơm mới. Sau một mùa thu hoạch bội thu những người dân nông thôn
sẽ thường làm một loại bánh có tên là dày, nấu chè để có thể dâng lên bàn
thờ của tổ tiên. Với ý nghĩa chính là cảm tạ trời đất, ông bà tổ tiên đã phù hộ
cho bà con có một mùa thu hoạch bội thu và chất lượng.

Một năm của người nông dân ở Việt Nam được chia thành 2 mùa vụ để có
thể gặt lúa. Mùa vụ đầu tiên sẽ được gieo trồng vào lúc lập xuân và mùa vụ
thứ 2 vào mùa hè.

Khoảng thời gian tháng 9 âm lịch sẽ bắt đầu thu hoạch và mùng 10 đến rằm
tháng 10 âm lịch. Người ta sẽ tổ chức nghi lễ cúng cơm để chúc mừng cho
một mùa thu hoạch bội thu.

Bánh dày ăn kèm với chả lụa vào ngày Tết Trùng thập
10. Tết Táo quân
Táo quân theo tín ngưỡng dân gian thì đó là 3 vị thần xuất hiện từ Trung
Quốc là Thổ công, Thổ địa và Thổ Kỳ. Nhưng khi được Việt hóa thành huyền
tích thì đó là “2 ông 1 bà”. Đó là Thần Đất, Thần Nhà, Thần Bếp núc. Tuy
vậy, người Việt Nam gọi truyền nhau là Ông Bà Táo. 

Lễ vật quan trọng nhất trong lễ đưa Táo quân về trời là con cá chép sống.
Sau khi cúng con cá chép, gia chủ nên mang con cá chép thả ở sông hồ và
được gọi là phòng sinh. Có một số gia đình sẽ mang cá chép này thả vào
giếng hay bể để nuôi cá lớn với mong muốn trong coi nhà cửa cho gia chủ.
 Ngày Tết Táo quân được tính vào ngày 23 tháng chạp hằng năm

Người dân Việt Nam thông thường sẽ dâng những hoa quả, bánh mứt, kẹo
ngọt. Để cầu mong ông Táo sẽ về trời để có thể trình đến Ngọc Hoàng những
sự việc, sự kiện ngọt ngào và xảy ra trong một năm vừa qua ở trần gian.

Bởi thế, mỗi gia đình thường sẽ chuẩn bị việc đưa ông Táo về trời rất thịnh
soạn. Với mong muốn những điều tốt đẹp nhất sẽ trình đến Ngọc Hoàng và
việc làm chưa tốt sẽ được báo cáo nhẹ nhàng hơn. 
Mâm cỗ dùng để tiễn Ông Táo về trời
11. Tết trừ tịch
Tết Trừ tịch còn được hiểu là khoảng thời gian trước nửa đêm từ 23 giờ đêm
30 tháng chạp đến 1 giờ Mùng 1 tháng giêng. Khoảng thời gian này được
xem là khoảng thời gian thiêng liêng nhất trong một năm.

Trong đêm trừ tịch, các thành viên trong gia đình sẽ chuẩn bị quét dọn sạch
sẽ những muộn phiền trong đời sống. Và chuẩn bị cho một ngày mới bắt đầu
của năm mới may mắn.

Một trong số những mâm cỗ được bày vào ngày Trừ Tịch

Vào ngày Tết Trừ Tịch, mỗi gia đình đều nên chuẩn bị cúng 1 mâm xôi với
con gà trống luộc hoặc mâm xôi với chân giò lợn. Với mong muốn cầu chúc
cho một năm mới bình an, thuận hòa, sức khỏe và những điều tốt lành cho
năm mới. Vào những giây phút giao thừa đến gần, mỗi gia đình sẽ chuẩn bị
và dọn ra phía trước sân để có thể cúng ngoài trời.

Trong buổi lễ thiêng liêng này, thông thường ông bà, cha mẹ sẽ là người tạ
ơn trời đất, tổ tiên để có thể trút bỏ những điềm chưa tốt của năm cũ để có
thể chào đón 1 năm mới thuận lợi hơn.
 Mâm cơm được bày vào ngày Tết Trừ tịch

Lời kết:
Tết Việt Nam là một trong những ngày tết mang phong tục truyền thống được
lưu truyền và gìn giữ cho đến tận hôm nay. Một nét đẹp văn hóa không thể bị
mai một và đang được các thể hệ sau tiếp nối và phát triển.