Öğrenilen geçmiş zaman

Fiil+-mış/-miş/-muş/-müş+kişi eki
Kural: zaman eki,fiilin son ünlüsüne göre farklılaşır.
a-ı = mış
e-i =miş
o-u =muş
ö-ü=müş
örnek:
Ali elmaları say-mış.
Ayşe soğanlaı kıy-mış.
Ali eve gel-miş.
Ayşe mutlu ol-muş.
Ayşe bu filmi gör-müş.
Kural : kişi ekleri de zaman eklerinin ünlülerine uyar ve farklılaşır.
Ben.................. ım/im/um/üm
Sen...................sın/sin/sun/sün
O..................... yok
Biz...................ız/iz/uz/üz
Siz...................... sınız/siniz/sunuz/sünüz
Onlar ..................lar/ler
Ağlamak – gezmek –korumak –görmek
Ben ağla-mış-ım gezmişim korumuşum görmüşüm
Sen ağla-mış-sın gezmişsi korumuşsun görmüşsün
O ağla-mış gezmiş korumuş görmüş
Biz ağla-mış-ız gezmişiz korumuşuz görmüşüz
Siz ağla-mış-sınız gezmişsiniz korumuşsunuz görmüşsünüz
Onlar ağla-mış-lar gezmişle korumuşlar görmüşler
Ağlamış gezmişler korumuş görmüş

İşlev I : kişi haberi kendi görmüyor duymuyor,başka bir kaynaktan ( başka insan ,
kitap,televizyon....vb) öğreniyor.

(I) Ahmet sınvı kazandı. ( Ben kendim gördüm)

(II) Ahmdet sınvaı kazanmıs.( Ben bu haberi başkasından öğrendim ya da
duydum.)
Öenek :
Selma evine dönmüş.
Sen bir burs kazanmışsın.
Büuükbabanız hasta olmuş.
Onlar pek mutlu olmuşlar.
Yolcular uyumuşlar.
Yemekleri siz pişirmişsiniz.
İşlev II: Bir olayı sonradan fark etme,sonradan anlama.
Perdeyi açtımki,kar yağmış.
Off,bugün yorulmuşum.
Aman Allah’ım çok fazla kilo almışım.
Harika olmuşsunuz.
Saçlarım iyice uzamış.
İşlev III: Alay etmek,şüphe etmek,duyduğu söze inanmamak. Bu işlev ,konuşan
kişinin tavırından,ses tonundan anlaşılır.
Örnek :
Beni çok sevmiş ( Ben buna inanmıyorum)
Ben ona yanal söylemişim.
Sözüm ona,o herkese çok saygılı davranmış.
Güya ,oradaki herkes ona bayılmış.
Biz ona kötü sözler söylemişiz.
Olumsuz çekim
Ben araştır-ma-mış-ım Siz araştır-ma-mış-sınız
Sen araştır-ma-mış-sın onlar araştır-ma-mış-lar
O araştır-ma-mış
Biz araştır-ma-mış-ız
Soru çekimi:
a) Olumlu soru
Fiil+mış.... + mı /mi/mu/mü+kişi eki
Ben satmış mıyım? gitmiş miyim ? uyumuş muyum ?
Sen satmış mısın? gitmiş misin ? uyumuş musun ?
O satmış mı ? gitmiş mi ? uyumuş mu ?
Biz satmış mıyız? gitmiş miyiz? uyumuş muyuz?
Siz satmış mısınız? gitmiş misiniz ? uyumuş musunuz?
Onlar satmışlar mı? gitmişler mi ? uyumuşlar mı ?

b).Olumsuz soru :
fiil+-ma/-me+mış/miş mi/mı + kişi eki
göndermek
Ben göndermemiş miyim ?
Sen göndermemiş misin ?
O göndermemiş mi ?
Biz göndermemiş miyiz ?
Siz göndermemiş misiniz ?
Onlar göndermemişler mi ?