POEMAS MAYA

1- In K’aba

In K’abae

tikín o’tel

chi’il chi’ chi’chi’al

u chá’acha’al tumén u dzay máako’ob

Dzok in pitik u nóokil in k’aba’

je bix u podzikúbal kan tu xla sóol

(…)
In k’abae

cha takan ti’ páalal.

In k’abae

tatak’cha’tan tumén p’ek.

Bejlae mina’an in k’aaba.

Tené aluxén tan in sosok’ik u tzotzel u pool yáamaj.

2- A Yáamaj

Mix máak ku yuk’ul tin luuch,

mix máak ku jupik y k’ab ichil in leek

mix máak ku janal tin laak.

A yámae júntuul tzayam kóil peek’ ch’apachtán tumen máako’ob.

Nájil naj ku páatal yéetel u xtakche’il jool naj.

Tu láakal máak yojel dzok u chíiken a yáamaj.

3- At xsum li waam

At xsum li waam,

k’ajo’ laatuulanil…

Jo’ jun li mukuy naq narupik

chi ru li loq’laj choxa laach’ool

chan chan tawi’ li tuuxil noq’

ut li xnaq’ laawu nalemtz unk jo’

junaq li ch’ina’ usil uutz’ u’uj.

(…)

Ut li waam napsik’ok sa’ xna’aj

naq nakatwil, xb’aan naq maa’ani chik

junaq jo’ laa’at, jo’kan naq nakatinra

ut nank’e e laaloq’al.

4- Bin in tzuutz a chi

Bin in tz’uutz’ a chi

Tut yam x cohl

X ciichpam zac

Y an y an a u ahal
5- Tz’utz’a chi tu caapcool hok che

Tz’a ex a hatz’uutz nokeex;

tz’ooc u kuchul kin h cimac olil;

xeech u tzou tzotzel a pol;

tz’a u lemcech ciichcelmil a nok

tz’a hatz’utz xanaab;

ch’uuicinzah a nuucuuch tuup

tu tupil a xicin;

tz’a malob ooch’;

tz’a u keexiloob a x ciichpan caal;

tz’a, uu baakaal

hop men hop tu nak a kab.

t kailbelt caa i laac ciichpameech hebiix maix maace

uay tu t cahil,

H’ Tz’iitbalcheé.