ලදව සා ව ද ාව

(ECN 1202)

ෙකාළඹ ව ද ාලය
කලා ඨය

ෙකාළඹ ව ද ාලෙ කලා ulty ය (FoA), ත ව

වැ ෙ අර දල (QEF) - 2008 උස අධ ාපන
අමාත ාංශෙ උපා අෙ ෂක ෙ අධ ාපනෙ
අදාළ වය සහ ණා මකභාවය වැ ෙ
(IRQUE) ව ාපෘ ෙ 3 වන ක ඩායම
ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව ii

අ ත ගතය
හැ ම................................................. .............................................
ෂය ෙ ශය ................................................. ...................................
1. සා ව ආ ක ද ාව හ වා ම ................................................ ...........
 
1.1 ප ධ ය ෙලස ආ කය .............................................. ......................
 
1.2 ආ කෙ ෙවළඳපල .............................................. ..................

2. චකෙ ඛ ආදාය පවාහය ............................................... ....................

 
2.1 ආ ක ඒකක හතර ............................................... ......................
 
2.2 ගෘහ හා ව ාපාර අංශ .............................................. .....
 
2.3 රජය හ වා ම ................................................ ..............
 
2.4 ෙ ශ අංශය හ වා ම ............................................... ...........
3. මැ මැ ම ............................................... ...................
 
3.1 ජා ක කරණය ................................................ ....................
 
3.2 කරණ ගැට ................................................ ...................
 
3.3 ජා ක කරණ භා තය ........................................
 
3.4 කරණ ගැට ................................................ ........................
4. මැ සහ සම ත ඉ ම .............................................. .......
 
4.1 මැ ව ධනය ................................................ .............................
 
4.2 භව සහ සත ප දානය .............................................. ...........
 
4.3 මැ සහ ල ම ටම .............................................. ..................
 
4.4 ල හා ල ප ප .............................................. .........

5. ආ ක ව ධනය ................................................ ...........................

 
5.1 පාදන කා යය ................................................ .....................
 
5.2 පා ධන ස චනය ................................................ ..................
 
5.3 ආෙය ජන පව ධනය ................................................ ..................

6. ර යා හා ර යාව ............................................... ....

 
6.1 ශම බලකාය ................................................ ................................
6.2 ර යාව ................................................. ...........................

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව iii

7. ද සහ උ ධමනය ............................................. ...........................

 ද ................................................ ..........................................
7.1
7.2 මහ බැං ව ................................................ ................................ 8
7.3 උ ධමනය ................................................. ....................................... 8
7.4 උ ධමනයට ෙ ............................................... ........................ 8
7.5 උ ධමනෙ බලපෑම ............................................... ........................ 9
8. ෙ ශ මය ෙවළඳෙපාළ ............................................. ...............
8.1 ෙවළඳෙපාළට සහභා ව න .............................................. ............
8.2 ෙග ෙ ෂය ............................................... ...................
8.3 මය අ පාතය ................................................ ...........................
8.4 ෙග ෙ ෂණෙ ෙ ෂය .............................................. .....

භාෂා කාව ................................................ ...............................

මා අබයර න
ෙ අ ත ංග

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව iv

ව ලැ ව
ව ව 3.1 අගය එක ම ඇ තෙ ම .............................................
ව ව 3.2 සැබෑ දළ ෙ ය පා තය ඇ තෙ ම .............................
ව ව 3.3 ෙත රාග රටව සඳහා ජා ක කරණ යවර 2005
ව ව 3.4 ෙත රාග රටවල සැබෑ දළ ෙ ය පා තෙ ව ධන අ
ව ව 3.5 ෙත රාග රටවල දළ ෙ ය පා තෙ ආං ක ෙකාටස 2005
ව ව 5.1 ෙත රාග රටවල පා ධන සැකැ ම සහ ෙ ශ ආෙය ජන
ව ව 8.1 ෙත රාග රටවල භා ඩ අපනයනය හා ආනයනය 2005 ..
ව ව 8.2 ෙත රාග රටවල ෙග වල ෙ ෂය 2005 (දළ ෙ ය ප

රෑප ලැ ව
රෑපය 2.1 රජය ෙනාමැ ව සංවෘත ආ කයක චකෙ ඛ ආදාය පව
රෑපය 2.2 වෘත ආ කයක චකෙ ඛ ආදාය පවාහය ................................
රෑපය 3.1 ස ණ මැ ෙ ක ප ........................................... .....
රෑපය 3.2 ෙල කෙ සැබෑ දළ ෙ ය පා තය ෙබදා හැ ම 2005 ..............
රෑපය 4.1 භව සහ සත ප දානය ............................................ ...................
රෑපය 4.2 ෙක කා න හා කා න ඒඑ වක ....................................... ......
රෑපය 4.3 AS ව රය: ෙක කා න ට කා නව ..................................... .
රෑපය 5.1 ෙපා අ පාත රණය ම: ක ප ද ..........................
රෑපය 6.1 ශම බලකාෙ සං ය ............................................ ................
රෑපය 6.2 ශම ෙවළඳෙපාළ ෙකාට සහ පවාහ ........................................... ......
රෑපය 6.3 ණර යා සහ වාභා ක ර යාව ................................
රෑපය 6.4 ශම ඉ ම පහත වැ ම ........................................... ................
රෑපය 7.1 ද ෙතාගය සැක ම ............................................ .....................
රෑපය 7.2 ඉ ම උ ධමනය අ න ............................................. ......................
රෑපය 7.3 වැය ත උ ධමනය ............................................. ........................
රෑපය 8.1 ෙ ශ මය සඳහා ඉ ම සහ සැප ම .............................
රෑපය 8.2 මය අ පාතය රණය ම ............................................ ..........

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව v

හැ ම
ෙමම පා course මාලා ඒකකය සා ව ආ ක ද ාව
හැදෑ ෙ පළ යවර ෙ . එය ක සා ව ආ ක
සංක ප, ගැට සහ ප ප බඳ දැ ම හා අවෙබ ධය
සපයන අතර ඉහළ ම ට වල සා ව ආ ක ද ාව
හැදෑ මට අ තාලම දම . ෙමම පා course මාලා ඒකකය
අධ යනය ම සඳහා සා ව ආ ක ද ාව බඳ ෙපර
අධ යන ම ටම අවශ ෙනාෙ . පාථ ක සා ව ආ ක
ද ාව ඉෙග ම සඳහා මග ෙප ම ෙලස පා guide
මාලා ඒකකය ළ ආවරණය වන සා ව ආ ක මාතෘකා
 බඳ සරල හා සාරාංශගත දළ සටහන අධ යන
මා ෙග පෙ ශය සපය .

පා unit මාලා ඒකකය ස ණ ම සඳහා, පා course

මාලා ඒකකෙ ඉෙග ප come ල අ කර ගැ ම
බඳව වයං ත ෙ රැව මට ට උපෙද ෙද
ලැෙ .

අධ යන මා ෙග පෙ ශය භා තා ම

• පං වලට සහභා ෙපර අදාළ මාතෘකා ෙහ ප ෙ ද යව න

• කල, අමතර සටහ ග න ඔෙ දැ ම වැ
හා ෙ ශන ඔබෙ අ මාන
• ෂය බඳ ඔෙ දැ ම එක සහ වැ
ම සඳහා ය ම RECOMMENDED භා ත
• අ යයනය හා එ එ ප ෙ දෙ අවසානෙ
අ යයනය මට ක ෙකා ෙ මත ඔෙ ම
සටහ මට
• එ එ ප ෙ දෙ අවසානෙ කට වැඩ
• ව ප ව ම සා ව ආ ක ගැට ය ම
සමඟ ඉ යට, ද ත වා තා, සඟරා සහ
අ ත ජාලය

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව vi

ඇග ම
ප පැ ම: 10%
ෙත රාග බ ධන: 10%
මැද වාරෙ ප ෂණය: 20%
අවසාන ප ෂණය: 60%

ෙ ත ය
 1. ෙබ , , ෂ , එ හා Dornbusch, ආ (2008),
සා ව ආ ක යාව , 9 වන සං කරණය (ප ෙ ද
1, 2, 3, 5, 6, 7)

2. සැ ෙව ස , හා Nordhaus, ඩ (2004),
ආ ක යාව , 18 වැ න සං කරණය (ප ෙ ද
19, 20, 22, 26, 27, 28)

3. ලංකා මහ බැං ව (නවතම කලාපය), වා ක වා තාව

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව vii

ෂය ෙ ශය

ෙමය සා ව ආ ක ද ාෙ ක පා course මාලා

ඒකකය වන අතර එය සම ත ප ධ ය ෙලස
ආ කය බඳ ක දැ ම ලබා ම සහ ෙපා සා ව
ආ ක ගැට , ඒවාට ෙ සහ ක ප ස අවෙබ ධ
කර ගැ ම අර කර ෙගන ඇත.

ඉෙග ෙ ප sල

පළ වසර ළ ෙමම පා course මාලා ඒකකය අවස වන

ට, පහත සඳහ ඉෙග ප achieve ල ලබා
ගැ මට අෙ ෂා ෙකෙ :
 • ෙ රැ ක සා ව ආ ක සංක ප හා සම ත
ම ටෙ මත ආ කය ෙ රැ ගැ මට යවර
• රධාන සා ව ආ ක ගැට , ඔ ෙ ෙ , සහ
ක ප ස හ නා
• ඔ ලංකා ආ කය ස බ ධ ව ම සා ව
ආ ක ර න හා ගැට බඳ වාදය බඳ
සාමා ය අවෙබ ධය සංව ධනය

පා content මාලා අ ත ගතය

1. සා ව ආ ක ද ාව හ වා ම
2. චකෙ ඛ ආදාය පවාහය
3. මැ මැ ම
4. මැ සහ සම ත ඉ ම
5. ආ ක ව ධනය
6. ර යා හා ර යාව
7. ද සහ උ ධමනය
8. ෙ ශ මය ෙවළඳෙපාළ

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව viii

1. සා වආ ක ද ාව හ වා ම
 සා ව ආ ක ද ාෙ පධාන ආයතනය ෙවළඳපල ආ කයක
ව ධනය හා ථාවර වය ළඟා කර ගැ මට අදාළ ෙ . ෙවළඳපලවල
ආ ක ෙය ත ග ලබන රණ ම ප දානය, ෙ වා
ය, ල ම ටම සහ ෙග ෙ ෂය සම තතාවය රණය
කර .

සා ව ආ ක ද ාව අර කර ඇ ෙ growth ලදා ස ප ණ
ෙලස උපෙය කර ගැ ම සහ ක කර ව ධනය හා ථාවර වය
ළඟා කර ගැ ම . මැ ම සහ ල ම ටම රණය කර ෙ සා ව
ආ ක ද ාෙ ක ප න ය. ෙමම ප නවලට රැ සැප ෙ ,
සා ව ආ ක සම ථය හා සාමාන ය අතර ස බ ධතා සහ ධ
ෙවළඳපල අතර අ ත යා අධ යනය කළ ය. ෙමම ෙවළඳපල සහ
ඒ හා ස බ ධ සා ව ආ ක චල ය සා ව ආ ක ප ප
ෙම ම අභ තර ෙහ බා ර ක පන ම බලපෑ ඇ කර .

ෙමම ප ෙ දය සා ව ආ ක ද ාෙ ෂය ෙ තය බඳ හැ ම සපය .

සා ව ආ ක
ද ාව ය
සම ත
1.1 ප ධ ය ෙලස ආ කය
ප ධ ය
ෙලස
ආ කය සා ව ආ ක ද ාව ය සම ත ප ධ ය ෙලස
අධ යනය
ම . ආ කය අධ යනය ම . සම තය ෙලස
ආ කය සා ව ආ ක චල ය ෙදක ෙය ජනය
ෙ : සම ථ (දළ ෙ ය පා තය වැ ) සහ සාමාන
( අ වැ ). සා ව ආ ක අධ යනවල පධාන අවධානය
ෙයා ඇ ෙ සා ව ආ ක සම ථය හා සාමාන ය
රණය ම සහ ෙමම චල ය අතර ස බ ධතා ය.
 1.1.1 සා වආ ක ද ාව සහ දආ ක ද ාව

සා ව ආ ක ද ාව හා ද ආ ක ද ාව යන
ෙදෙක ම අවසාන ඉල කය එක හා සමාන - එන
ෙ දව මය යහපැවැ ම පව ධනය ම. ෙකෙ
ෙවත , දව මය යහපැවැ ම පව ධනය ෙ පෙ ශය
ද ආ ක ද ාව සහ සා ව ආ ක ද ාව අතර
ක ද ෙවන ෙ .
ආ ක
ගැට ව
ස ප
කා ය ෂමව ද ආ ක ද ාෙ ක ගැට ව ව ෙ ක ප
ෙව ම
හා ක ප ඉ ෙ ස ප කා ය ෂමව ෙව ම .
ස බ ධ
ෙ . ක ප භා තය අතර ත ස ප කා ය ෂමව ෙව
ෙම ගල ආ ක ෙය ත ( පාදක ෙහ
පා ෙභ කය ෙ වා) පශ ත ස ඉ ප මට
ක සා ව උ සාහ කර .
ආ ක
ගැට ව
ස ප
ණ ෙලස
භා තා සා ව ආ ක ද ාෙ ක ගැට ව ව ෙ ර යාව
ම හා
ස බ ධ අ ම සහ ප දානය උප ම මම ස ප ණ
ෙ . ෙලස භා තා ම . ලබා ඇ තා ක ම ට
පව න ය ස ප (මානව, ෙභෟ ක හා වාභා ක)
ණ ෙලස භා තා කරන ට, ආ කය ණ ර යා
මැ ම ටමට ළඟා ෙ .

1.1.2 සා වආ ක අර

පධාන සා ව ක සා ව ආ ක පරමා ථය ව ෙ ව ධනය හා

ආ ක
පරමා ථය ථාවර වය පව ධනය ම . ව ධනය සහ
ව ෙ
ව ධනය හා ථාවර වය ෙ යහපැවැ මට බලපා . ව ධනය
ථාවර වය
ළඟා කර ය භා ඩ හා ෙ වා වල සම ත පාදනෙ වැ ම .
ගැ ම .
සා ව ආ ක අධ යන වල ෙමය ෙබාෙහ ට
හැ ෙව ෙ ' ණ ර යා ප දානය' ම ටමට ළඟා ම
ෙලස ය. ථාවර වය ය ආ කෙ ථාවර ල
ම ටම පව වා ගැ ම . ආ කයක ල ව ග න
ඇත: ෙවළඳ භා ඩ ල (භා ඩ හා ෙ වා ල), ෙපා
අ පාතය ( ද වල ල ෙහ ණයට ගත හැ අර ද ) සහ
මය අ පාතය ( ෙ ශ ද වල ල).
 ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 2

සා ව ආ ක අර සමහර ට අභ තර හා බා ර
අර ෙලස ව කරණය කර ඇත. අභ තර අර
ය ණ ර යා ප output ල අ කර ගැ ම සහ
ථාවර අභ තර ල ගණ පව වා ගැ ම . බා ර
අර ව ෙ ෙග ෙ ෂය සම තතාවය සහ මය
අ පාත ථා තාව පව වා ගැ ම .

1.1.3 සා වආ කප න

සා ව ආ ක ද ාෙ කප නන :
• ෙමාක ද සම ත මැ හා ර යා රණය?
• ෙමාක ද ල ම ටම රණය?

1.2 ආ කෙ ෙවළඳපල
ආ කය ළ යා මක වන ධ ව ගවල ෙවළඳපලව ෙ :

සා ව ආ ක • මැ ෙවළඳෙපාල, භා ඩ හා ෙ වා ල ෙගන
ද ාව
සැල ම ණ ලබන සහ ල ම ටම රණය කර ලබන
ව ෙ
මැ ථානය
ෙවළඳෙපාල,
ද • ද ෙහ ආෙය ජන අර ද ල ෙකාෙහද ණා
ෙවළඳෙපාළ
සහ ෙ ශ ඇ ෙපා අ පාතය රණය ෙ ද ෙවෙළඳෙපාළ,
මය
ෙවෙළඳෙපාළ Exchange ෙ ශ මය ෙවෙළඳෙපාළ, ෙ ශ ද
ළඇ ල ෙගන ණ ලබන සහ මය අ පාතය
අ ත
ස බ ධතා රණය කරන ථාන
බඳව ය.

ෙවළඳපල එ ෙනකට ස බ ධ ඇ අතර එ ෙනකාට

බලපාන අතර එම සා ව ආ ක අර සා ෂා කර
ගැ මට බලපෑ කර - ව ධනය සහ ථාවර වය. ෙමම
ෙවළඳපලවල අ ත ඉ ම ෙහ අ ත සැප ම
අසම තතාවය ඇ කර .
 ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 3

1.2.1 සා වආ කප ප

සා ව සා ව ආ ක ප ප සා ව ආ ක අර සා ෂා
ආ ක
ප ප කර ගැ ම සඳහා සා ව ආ ක චල ය ට බලපෑ
ය සා ව ම ෙහ පාලනය ම අර කර ඇත.
ආ ක
සබඳතා සහ
ඒවාෙ ප
come ල රාජ ල ප ප ය : රජෙ අයවැයට ඇ ළ කර
ෙකෙර
බලපෑ ඇ බ කරණය සහ රාජ යද බඳ රජෙ රණය
මට ෙහ රාජ ල ප ප ය ෙලස හැ ෙ . රාජ ප ප ය
පාලනය
මට ග රජෙ යද වැ ම ෙහ අ ම ෙහ අයවැය ඟය යන
ලබන
යාමා ග කරැ මත පදන ව ල ප ප ය ෙහ
ෙ .
සංෙක චනය ය හැ ය.

ල ප ප ය : ෙපා අ පාතවලට බලපෑ ම

අර කරග ද සැප ම බඳ මහ බැං ෙ
පාලනය ල ප ප ය ෙලස හැ ෙ . ප ප ෙ
ප results ල ද සැප ෙ වැ ම ෙහ අ ම
ව ෙ ද ය න මත පදන ව ෙමය ෙහ
සංෙක ච ය ය හැ ය.

ෙවළඳ ප ප ය : ජාත තර ෙවළඳාමට බලපෑ කරන

රජෙ යාමා ග ෙවළඳ ප ප ය ෙ . ආනයන
ෙවළඳාම සඳහා වන රැබ සහ පමාණා මක මාව ,
අපනයන ෙවළඳාම සඳහා බ සහනාධාර ෙම ම ෙ ශ
මය ෙග බඳ ෙවන පාලනය ද ෙමයට ඇ ළ
ය. ජාත තර ෙවළඳාම පාලනය ම ම ෙවළඳ
කරණය ෙලස හැ ෙ .

මය අ පාත ප ප ය : ආ කය ළ පව වා ෙගන
ය ලබන මය අ පාත කමය ව ෙ මය අ පාත
ප ප ය . ථාවර, පාෙවන ෙහ කළමනාකරණය කළ
පාෙවන මය අ පාත ප ධ වැ ධ ප ධ ෙමයට
ඇ ළ ෙ .

නැවත ෙබදාහැ ෙ ප ප ය : අ ආදාය ලා ෙ

පෙය ජනය සඳහා ආදායම නැවත ෙබදා හැ ෙ රජෙ
ප ප යාමා ග නැවත ෙබදාහැ ෙ ප ප ය
 ෙලස හැ ෙ . බ කරණය සහ භසාධනය හරහා
ආදාය නැවත ෙබදා හැ ම නැවත ෙබදාහැ ෙ
ප ප ෙ වැදග අංග ෙ .

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 4

1.2.2 බා ර ක පන

බා ර
ක පන ය බා ර ක පන ය ෙවළඳපල අසම තතාවය ඇ කළ
සා ව
ආ ක හැ අනෙ ත ආ ක ෙහ ආ ක ෙනාවන
සබඳතා සහ
ඒවාෙ ප (ප ප හැර) ය. මහජන සමෙ ෂනවල ෙවන ,
come ල
ෙකෙර පාදන වැය ෙවන ම, ෙත ෙසායා ගැ ම, ෙ ශ
බලපාන
අනෙ ත ආධාර ගලායාම, ෙ ශ මය ගලා ඒම, යඟය,
ය.
කැල , ත ත පහාර සහ ෙ ශපාලන මැ හ වැ
ෙවළඳෙපාළට බලපෑ කළ හැ ය. ෙවන රටවල
ප ප , ෙග ය අවපාත සහ උ පාතය, ෙත ල ඉහළ
යාම, අපනයන ල පහත වැ ම, ෙග ය ආර ෂක
ත වය ම සහ ෙඩාලරය වල ම වැ ෙල ක
ආ කෙ ෙවළඳපල ෙකෙර බලපා .

අධ යනය සඳහා පධාන ෙකා ෙ

• සා ව ආ ක ද ාෙ අ ථ දැ ම • සා ව ආ ක අර
•ස ප ණ භා තය • සා ව ආ ක ප ප
•ස ප කා ය ෂමව ෙව ම • බා ර ක පන
       

කට

(අ) සා ව ආ ක ද ාෙ වචන පය ෙසායාෙගන ඒවා පැහැ කර න.

(ආ) සා ව ආ ක හා දආ ක චල ය ෙ ලැ ව සක කර න.
(ඇ) මෑතක ලංකාෙ ස මත කරන ලද සා ව ආ ක
ප ප සඳහා උදාහරණ ෙසායාෙගන ඒවාෙ සා ව ආ ක
බලපෑම ෙ රැ ගැ මට උ සාහ කර න.
()) මෑත අ තෙ ලංකා ආ කයට බලපෑ ක පන සඳහා
උදාහරණ ෙසායාෙගන ඒවාෙ සා ව ආ ක බලපෑම හ නා
ගැ මට උ සාහ කර න.
ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 5

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 6
 2. චකෙ ඛ ආදාය පවාහය

භ, සමාග , රජය සහ ෙ ශ අංශය කර ලබන

ආ ක යාකාරක ආ කයක චකෙ ඛ ආදාය පවාහය ඇ
කර . Factors ලදා සාධකවල පවාහය සහ භ සහ සමාග
අතර සාධක ආදායෙ අ රෑප පවාහය ඇත. භා ඩ හා ෙ වා
පවාහය සහ භ හා සමාග අතර භා ඩ හා ෙ වා සඳහා වන
යද පවාහය පව .

ආදාය හා යද පවාහය ට බ අය ම, වමාරැ ෙග ම

සහ පාදනය කරන භා ඩ හා ෙ වා ව ෙකාටස ල
ගැ ෙම රජය මැ හ ෙ . ආනයන යද සහ පාදනෙ
ෙකාටස අපනයන ෙලස ල ගැ ෙම ෙ ශ අංශ මැ හ ෙ .

චකෙ ඛ ආදාය පවාහය ය ආ ක යාකාරක වල පමාණය

සම ත ආදායම ෙහ සම ත ප දානය ෙහ යදම ෙලස මැ මට
පදනම සපය . ප ප මය වශෙය , ෙමම පෙ ශය භා තා කර
ම ලබන ආ කයක ආ ක යාකාරක වල පමාණය සමාන ය
ය.

2.1 ආ ක ඒකක හතර

ආ කයක සැබෑ මැ මට අදාළ ආ ක යාකාරක

අංශ හතර කර ලැෙ .

භය
පාදන 1. භ අංශය : ගෘහ අංශය අ ථ දැ ෙව ෙ
සාධක සහ භා ඩ හා ෙ වා පාදනය මට අවශ factors
ග ක
ප ෙභ ජනය ලදා සාධක (ඉඩ , ශමය, පා ධනය සහ
ඉ ලා න
ඒකක ෙ . ව වසායක වය) ඇ ඒකක ෙලස ය. ඔ factors
ලදා සාධකවල ෙ වය සපය
 ප ලාභ ලැ ෙම ව ාපා ක අංශෙය සාධක
ආදාය ( ආදායම, වැ ආදායම, ෙපා ආදායම
සහ ලාභ) ලැෙ . ඔ ෙ ග ක ප ෙභ ජනය
සඳහා ආ කෙ පදවන භා ඩ හා ෙ වා ව
ෙකාටස ද ඔ ඉ ලා .
සමාග
ය භා ඩ
හා ෙ වා
පාදනය 2. ව ාපා ක අංශය : ව ාපා ක අංශය සම ත
කරන සහ
ග ක ව ෙ ගෘහ ථ අංශය සපය ලබන factors
ආෙය ජන
ඉ ලා න ලදා සාධක භා තා කර භා ඩ හා ෙ වා
ඒකක ෙ .
පාදනය කරන සමාග ව ය. සමාග
ආ කය ළ පාදනය කර ලබන භා ඩ හා
ෙ වා ව ෙකාටස ආෙය ජනය සඳහා ඉ ලා .
ව ාපාරවල ෛන ක කා වයට අ ව, සමාග
එකම කා වය (ත පාදකයා), ග ක
ත සමාග ( ත ගල ෙ ෙකාට වල
ෙපෟ ග ක අ ය) සහ ෙපා ත සමාග
(මහජනයාට ත අ ය ලබා ගැ මට ඉඩ
ෙදන සමාග ෙකාට අ පාතය).

රජය ය 3. රාජ අංශය : රජය ය බ අය ම සහ වමාරැ

ආදායෙම
ෙකාටස ෙග සහ රාජ යද හරහා අෙන අංශවල
ඉව කර
රාජ යද ආ ක කට වලට බලපෑ කරන ආයතනය .
සඳහා වැය
කරන රජය ආදායෙම ෙකාටස බ ෙලස ඉව කර ,
ආයතනය .
එය රජෙ ආදායම . එ ට රජය එම ආදායම
ආ කෙ පදවන භා ඩ හා ෙ වා ව
ෙකාටස ල ගැ ම සඳහා වැය කර . රජය ය
ආදායෙම ෙකාටස භ හා සමාග ෙවත
මාරැ කර .

ෙ ශ අංශය 4. ෙ ශ අංශය : ෙ ය අංශය සම ත ව ෙ

ආනයන
සපයන අතර ජාත තර සං ධාන ඇ ෙ ය රටව සමඟ
අපනයන
ඉ ල . භ, සමාග සහ රජය කර ලබන
ජාත තර ග ෙද ව ය. ආ කෙය පදවන
භා ඩ හා ෙ වා ව ෙකාටස අපනයනය කර
ලබ ෙ ෙ ශ රටවල ඉ ම ස රා ම සඳහා ය. ඒ
හා සමානව ෙ ශ රටවල පාදනය කර ලබන
 භා ඩ හා ෙ වා ව ෙකාටස ෙ ය භා තය
සඳහා ආනයනය කර ලැෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 8

ෙමම අංශ සමහර ට ඔ ෙ ආ ක යාකාරක

අ ව අ ඡාදනය ය හැ ය. Factor ලදා සාධකය
ප ලක ගලෙය ට පාදකෙය ෙලසද යා කළ
හැ ය. ෙවළඳ භා ඩය පාදනය කරන සමාගමකට
ය ය factors ලදා සාධක අ කර ගැ ෙම ෙහ
ෙවන සමාග පාදනය කර ලබන භා ඩ හා
ෙ වා ල ගැ ෙම ගෘහය ෙලස යා කළ හැ ය.
රජයට අය ව ාපාර පව වාෙගන යන ට රජය
සමාගම ෙලස යා කළ හැ ය . ෙකෙ ෙවත , ෙමය
ගැට ව ෙනාව ෙ ඔ කර ලබන
ආ ක යාකාරක අ ව අංශ හතර ෙබ ඇ බැ .
එම සා, එකම භය සමාගම ය හැ අතර
ආ ක යාකාරක ව ගය මත පදන ව රජය
සමාගම ය හැ ය.

භ ආ කය යා මක ව ෙ ෙමම අංශ හතර අතර

සහ අ ත යා හරහා ය. යවෙර යවර ෙමම අංශ ඇ ළ
සමාග
අතර ෙම ආ කයක යාකා වය පහත සඳහ අංශ
ග ෙද
ගලායාම ම ඉ ප ෙකෙ .
හරහා
එ ෙනකා
සමඟ
ස බ ධ
ෙ . 2.2 භ හා ව ාපාර අංශ

රජය ෙනාමැ සංවෘත ආ කයක, ඇ ෙ ගෘහ හා

ව ාපා ක අංශ පම . අංශ ෙදක පහත ප එ ෙනකට
ස බ ධෙ :

1. පාදන යාව ෙ භා තා කළ
සමාග වලට භය ඔ ෙ පාදන
සාධකවල ෙ වය සපය .
 2. සමාග පාදන සාධක ල ෙගන ෙග
කර ෙ භය ෙ සාධක ආදායම බවට
ප ෙම .
3. සමාග ෙව වලට ණන භා ඩ හා
ෙ වා පාදනය සඳහා පාදන සාධක භා තා
කර .
4. සමාග පාදනය කර ලබන භා ඩ හා
ෙ වා ල ගැ මට සහ ඒවාෙ ල ෙග මට
භය ඔ ෙ සාධක ආදායම යද කර .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 9

රෑපය 2.1 රජය ෙනාමැ ව සංවෘත ආ කයක චකෙ ඛ ආදාය පවාහය

4. භා ඩ හා
ෙ වා සඳහා
යද ම

3. භා ඩ
හා ෙ වා
වාස FIRMS
පා ධන භා ඩ

1. factors
ලදා
සාධකවල
ෙ වය

2. සාධක ආදායම

ඉ රැ ආෙය ජන

අභ තර කවය ම භ හා සමාග අතර සැබෑ

ස ප මාරැ ම ෙප වන අතර ටත කවය අ රෑප
ද පවාහය ෙප ව .

2.2.1 ආ ක යාකාරක මැ ම

මැ ආ කයක ආ ක යාකාරක මැ මට කම න ෙ .
ෙහ
ආදායම
ෙහ ප දානය : පාදනය කරන ලද භා ඩ හා ෙ වාවල ව නාකම
යද (ඊතලය 3)
ආ කයක
සම ත ආදායම : සාධක ආදායෙ ව නාකම (ඊතලය 2)
ආ ක
යාකා යද : භා ඩ හා ෙ වා සඳහා යද ෙ ව නාකම
ම (ඊතලය 4)
සපය .

ප ප මය වශෙය , ආ ක යාකාරක වල
න සමාන ය ය.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 10

2.2.2 ඉ ම සහ ආෙය ජනය

ඉ ම ගෘහ ථ අංශය භා ඩ හා ෙ වා ල ගැ ම සඳහා ය

ය භා ඩ
හා ෙ වා සාධක ආදායම වැය ෙනාකර . ඔ ආදායෙම ෙකාටස
සඳහා
යද ද ඉ කර . ඉ ම ය භා ඩ හා ෙ වා සඳහා
ෙනාකරන
ආදායෙ යද ෙනාකරන ආදායෙ ෙකාටස . එබැ ඉ ම
ෙකාටස චකෙ ඛ ආදාය පවාහෙය කා ම ෙලස තර
ෙලස
චකෙ ඛ ෙකෙ . කා ම ය තව රට සංසරණය ෙනාවන
පවාහෙය
කා ද පමාණය ෙලස අ ථ දැ ෙ .
ම .

භා ඩ හා ෙ වා පාදනය මට හා පව වා
ආෙය ජන ගැ මට උපකා වන ආෙය ජන යාකාරක ව ාපා ක
ය අංශය කර ලැෙ . ආෙය ජනය අ ථ
සමාග
දැ ෙව ෙ ආ කයක පා ධන ෙතාගයට (ෙගාඩනැ ,
පා ධන
භා ඩ පාල , ක මා තශාලා, ය ත, උපකරණ) එක ම
සඳහා වන
ඉ ෙ වශෙය . ආෙය ජන තර කර ෙ ආදාය චකෙ ඛයට
වරෑපෙය 'එ න ම ' ෙලස ය. එ න ම ය
චකෙ ඛ
පවාහයට භය ෙග ෙනාපැ ණ සංසරණය වන ද
එ න
ම . පමාණය .

සමාග භා ඩ හා ෙ වා ව ග ෙදක පාදනය කර :

• ගෘහ අංශෙ සඳහා වන පා ෙභ ක භා ඩ
Sector ව ාපා ක අංශයට පා ධන භා ඩ
සමාග පාදනය කර ලබන පා ෙභ ක
භා ඩ ගෘහ ථය ඔ ෙ ප ෙභ ජනය සඳහා ල
ග . සමාග ෙවන සමාග පාදනය කර
ලබන පා ධන භා ඩ ආෙය ජන සඳහා ල ග .
 ආ කෙ (Y) සම ත ආදායම ලබන භය එම
ආදායම ග ක ප ෙභ ජනය (C) සහ ඉ ම (S) අතර
ෙව කර :

(2.1) Y = C + S.

යද පැ ෙත , එකම ආදායම ග ක ප ෙභ ජනය

සඳහා පා ෙභ ක භා ඩ සඳහා ( ) සහ ග ක
ආෙය ජන සඳහා පා ධන භා ඩ සඳහා යද කර
ලැෙ :

(2.2) Y = C + I.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 11

ආදායම සහ යද සමාන වන ට:

(2.3) C + I = C + S.
(2.4) I=එ

කා ෙම අදහ කර ෙ ආදාය චකෙ ඛෙය වන

ම
සමාන කා (එ ) නැවත එ න (I) ෙලස චකෙ ඛ
එ න .
පවාහයට ඇ වන අතර එම කා සමාන එ න
ෙ .

රජය ෙනාමැ සංවෘත ආ කයක ආෙය ජනය

ෙපෟ ග ක ඉ රැ ව ලැ ය ය. පා ධන ෂය
වලට වඩා ආෙය ජනය වැ න ( පාදනෙ භා තා වන
පා ධන භා ඩවල ෙකාටස ), එ ට ආ කෙ පාදන
හැ යාව මා ම වන අතර ප දානය ව ධනය ෙ .
ෙමම පාදන හැ යා මා ම ( .හැ.මා) ආ කය ලබා
තා ෂ ක ර යටෙ ය ම ඵලදා සාධක ෙයාදා
ගැ ම ම ළඟා ය හැ බව හැ ර දාන ෙප ව .
 2.3 රජය හ වා ම

සංවෘත ආ කයක රජය බ කරණය, වමාරැ ෙග සහ

රාජ යද හරහා රජෙ මැ හ ම ම චකෙ ඛ
ආදාය පවාහයට බලපා . රජෙ ආදායම සහ යද
රජෙ අයවැෙය සටහ ෙ .

2.3.1 රජෙ ආදායම සහ යද

රජෙ
ආදායම
සෘ හා
වක බ රජය ය ආදායම උපයා ග ෙ :
ආදායෙම
සම ත • ආදාය උපයන අව ථාෙ එක කරන සෘ බ
ෙ . (Td) (ආදාය බ සහ ආයත ක බ )
• වන අව ථාවක එක ව ර බ (Te), යද
ආදාය (එක කල අගය මත බ , ආනය ක බ ද
සඳහා පාදන බ )

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 12

එබැ රජෙ ආදායම ය සෘ බ සහ වක බ ව

ලැෙබන ආදායම .

(2.5) = +

රජෙ රජය ය ආදායම යද කර ෙ :

යද
රාජ • මහජන භා තය සඳහා ල ගැ ෙ භා ඩ හා
ප ෙභ ජන
සහ රාජ ෙ වා (G) සඳහා වන යද (CG) සහ රා ය
ආෙය ජන
ව ආෙය ජන (IG)
සම ත
ෙ . (අ) රාජ ප ෙභ ජනයට රාජ ෙ වක
සපය ලබන ෙ වාව සඳහා ෙගව ලබන
වැ , ප පාලනය සඳහා අවශ යද සහ
ය හා සාමය පව වා ගැ ම වැ භා ඩ හා
ෙ වා ල ගැ ම සඳහා ව තමාන යද
ඇ ළ ෙ .
(ආ) මා ග, බලාගාර, ෙර හ සහ පාස
ඉG = Cg
ම+සහ ෙපා පවාහනය සඳහා ය හා
බIg වැ පා ධන භා ඩ ල ගැ ෙම රජය
පා ධන ෙතාග එක ම රාජ
ආෙය ජනයට ඇ ළ ෙ .
 (2.6)

මාරැ ෙග
 
මාරැ ම (ආ ),  ෙක ම ල  
ෂ ය  ක ආදායම ආදාය
ෙග (Rd), සහ වකව ල සහනාධාර යද ෙ ථානය
රජය        
සෘණ ආදායම (නැවත).      

බ ද.        

අ) සෘ වමාරැ ෙග අතර භ හා සමාග

සඳහා ශාම වැ , ප ට සහනාධාර සහ
පාදක ට සහනාධාර ඇ ළ ෙ

ආ) ල සහනාධාර අතර පා ෙභ ක භා ඩ,
පා ධන භා ඩ, අපනයන සහනාධාර සහ
පවාහන ගා වැ භා ඩ හා ෙ වා සඳහා
ෙගව ලබන සහනාධාර ඇ ළ ෙ .

(2.7) R = Rd + Re

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 13

2.3.2 ඉවත දැ ය හැ ආදායම

ධ සෘ ඉවත දැ ය හැ ආදායම (Yd) ය ග ක ප ෙභ ජනය

බ දය
සෘ බ us (C) සහ ඉ (S) සඳහා යද ම සඳහා
ණ සෘ
මාරැව . ආ කෙ භය ට ලබා ගත හැ සාධක ආදායෙ
ෙකාටස . සෘ බ (Td) සහ සෘ වමාරැ ෙග (Rd)
ෙ ෙව ආදායම සහ ඉවත දැ ය හැ ආදායම
අතර ෙවනස පැන න .

සාධක ආදායෙම සෘ බ ෙගවන බැ , එය

භය ෙ ඉවත දැ ය හැ ආදායම අ කර .
ආදායමට මාරැ ෙග එක කරන ට, ඒවා ඉවත
දැ ය හැ ආදායම වැ කර .

(2.8) Yd = Y - Td + Rd

2.3.3 ෙවළඳපල ලට යදම

ධ වක වක බ ( ) ෙවළඳෙපාෙ භා ඩ හා ෙ වා සඳහා වන
බ දය
වක බ us යද ඉහළ නංව . ල සහනාධාර (නැවත) ෙවළඳෙපාෙ
ණ ල භා ඩ හා ෙ වා සඳහා වන යද අ කර . එබැ වක
සහනාධාරය
බ සහ ල සහනාධාර ෙ ෙව භා ඩ හා ෙ වා වල
'සාධක වැය ල' සහ 'ෙවළඳපල ල' අතර ෙවනස
ඇ ෙ . වක බ සහ ල සහනාධාර ආදායමට ෙහ
පාදනයට බලපා ෙ නැත.

ප ෙභ ජන යද ( ), ආෙය ජන යද (අ ) සහ රජෙ
යද ( ) ෙවළඳපල ව නාකම වක බ ෙ ෙව
සාධක වැයට වඩා ඉහළ යන අතර ල සහනාධාර
ෙ ෙව සාධක වැයට වඩා පහත වැෙ .

එබැ Y ≠ C + I + G.

ෙවළඳපල ල සාධක වැය ල බවට ප ව තනය ම

සඳහා වක බ අ ම සහ යද සඳහා ල සහනාධාර
එක ම දැ අවශ ෙ :

(2.9) Y = C + I + G - Te + Re

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 14
 2.3.4 රජය සමඟ සංවෘත ආ කයක ආෙය ජනය ම

ආ කෙ ඉවත දැ ය හැ ආදායම (Yd)

ප ෙභ ජනය (C) සහ ඉ ම (S) අතර ෙව කර ඇත:

(2.10) Yd = C + S.
(2.11) Y - Td + Rd = C + S.
(2.12) Y = C + S + Td - Rd

යද පැ ෙත , එකම ආදායම ග ක ප ෙභ ජනය

( ), ආෙය ජනය (අ ) සහ රාජ ප ෙභ ජනය ( ) සඳහා
යද කර ලැෙ .

(2.13) Y = C + I + G - Te + Re

එබැ ,

(2.14) C + S + Td - Rd = C + I + G - Te + Re
(2.15) S + (Td + Te) - (Rd + Re) = I + G.
(2.16) S + T - R = I + G.
ධ
බ දය
බ
ෙග ෙමම ආ කය ළ, භ සහ සමාග අතර චකෙ ඛ
us ණ ආදාය පවාහෙය වන කා අතර ඉ රැ සහ
වමාරැ බ us ණ වමාරැ ෙග (S + T - R) ඇ ළ ෙ . චකෙ ඛ
ෙග
ය. පවාහයට එ න ම සඳහා ආෙය ජන යද සහ
මහජන ප ෙභ ජන යද ඇ ළ ෙ .

රජය සමග සංවෘත ආ කය, ෙපෟ ග ක ආෙය ජන

සමාන ෙපෟ ග ක ඉ ෙ (S) ල මහජන ඉ රැ
(- ආ - G ).

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 15
 (2.17) I = S + (T - R - G)

රජෙ ආදායම සහ රජෙ යද (T - R - G) අතර ෙවනස

ෙපා ඉ ෙහ අයවැය ෙ ෂය ෙලස හැ ෙ .

අයවැය අ තය: - ආ - > 0

අයවැය ඟය: - ආ - <0
සමබර අයවැය: - ආ - = 0

අයවැය අ තය ෙ න , රාජ ඉ සහ
ග ක ඉ සමඟ ෙපෟ ග ක ආෙය ජන ශාල
ෙ . රජය අයවැය ඟය පව වා ෙගන ය ෙ න , එය
ග කඉ අ කර ග ක ආෙය ජන ඩා
සම ත
කර .
ආෙය ජනය
සඳහා
ෙපෟ ග ක
හා රාජ
ආෙය ජන ෙම G රාජ ප ෙභ ජනය (Cg) සහ රාජ ආෙය ජනය
ඇ ළ (Ig) යන ෙදකම ඇ ළ වන බව සැල ලට ගත ය.
ෙ .
එබැ ආ කෙ සම ත ආෙය ජනය ව ෙ ග ක
ආෙය ජනය (I) සහ රාජ ආෙය ජනය (Ig) ය.

ෙමම ආෙය ජන ඉ අන යතාව ප ද ය හැක:

(2.18) I = S + (T - R - Cg - Ig)
(2.19) I + Ig = S + (T - R - Cg)

රජෙ අයවැෙ ජංගම

(T - R - Cg) ෙ ෂය ෙප
කරන ප , ආ කෙ ආෙය ජනය ග ක
ඉ සහ ජංගම ෙ ෙපා ඉ වලට
සමාන ෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 16

2.4 ෙ ශ අංශය හ වා ම
 වෘත ආ කයකට අපනයන සහ ආනයන ඇ ළ ෙ . ,
අ සහ වැ භා ඩ හා ෙ වා සඳහා වන ෙ ය
යද වලට අමතරව, අපනයන (එ )න හැ ෙවන
ෙ ය පාදනෙ ෙකාටස සඳහා ෙ ශ අංශය ද
යද කර . ඒ අතරම, ෙ ශ අංශය ද ඔ ෙ
මැ ෙම ෙකාටස ආනයන (එ ) හරහා ෙ ය
භා තය සඳහා ලබා ගත හැ ය.

• එය ෙ ය භා ඩ සහ ෙ වාව බඳ ෙ ශ
අංශය යද හ සා අපනයන ච රෙ ඛය
ආදාය ගලා යද පැ තට එක කළ ය.

• ආනයන , මම සහ G මත ෙ ය යද දැ ෙම ම
ආනයනය කරන ලද භා ඩ හා ෙ වා සම ත සා
යද පැ ෙ ෙ ෂෙය අ කළ ය.

ෙවන වචන ව වෙහා , ධ අපනයන ( NX = X - M

) යද පැ තට එක කළ ය.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 17

රෑපය 2.2 වෘත ආ කයක චකෙ ඛ ආදාය පවාහය

ෙ ශ  
 
FIRMS  
අංශය  
එ න
 කා
x එ    

මම      

එ C + I + G + XM
       

   
C + I + G + XM-Te + Re
නැවත  

වාස ආ ව FIRMS
   

පාර  
Y-Td + Rd    
ව

යද පැ ෙත , වෘත ආ කයක ආදායම , අ ,

සහ එ එ සඳහා යද කර ලැෙ .

(2.1) Y = C + I + G + X - M - Te + Re

අෙන අතට, ආදාය ෙව ම:

(2.2) Y = C + S + Td - Rd

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 18

එබැ ,

(2.3) C + S + Td - Rd = C + I + G + X - M - Te + Re
(2.4) S + (Td + Te) - (Rd + Re) + M = I + G + X.
(2.5) S + (T - R) + M = I + G + X.

වෘත ආ කයක, භ සහ සමාග අතර චකෙ ඛ

ආදාය පවාහෙය වන කා අතර ඉ ,බ
us ණ වමාරැ ෙග සහ ආනයන (S + T - R + M) ඇ ළ
ෙ . චකෙ ඛ පවාහයට එ න ම සඳහා ආෙය ජන
 යද , මහජන ප ෙභ ජන යද සහ අපනයන (I + G + X)
ඇ ළ ෙ .

ස කරණය නැවත සක ෙම :

(2.6) I = S + (T - R - G) - (X - M)

වෘත ආ කය ළ, ග ක ආෙය ජන සමාන

ෙපෟ ග ක ඉ ෙ (S) ල රජය ඉ ෙ (- - R
) ඍණ ධ අපනයන (X - එ .) ග ක හා රාජ
ඉ වල ය ම ටමක ආෙය ජන වැ ම සමඟ
ෙවළඳ ඟය (සෘණ ධ අපනයන) ෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 19

අධ යනය සඳහා පධාන ෙකා ෙ

• ගෘහ අංශය • යාපාර ෙ රෙ

• රාජ අංශය • ෙ ශ අංශය
• ආ ක කට • චකෙ ඛ ආදාය පවාහය
• ප දානය • ආදායම
• යදම • ග ක ප ෙභ ජනය
• ෙපෟ ග ක ආෙය ජන • ඉ රැ
• සෘ හා වක බ • සෘ හා වක මාරැ
• රජෙ යද • ධබ
• කා සහ එ න • ධ අපනයන
       

කට
 (අ) ආ කයක ආ ක අංශ හතර අතර ආ ක
යාකාරක වල ගලායාම තර කර න.
(ආ) භ, සමාග සහ රජය කර ලබන එකම
ආ ක යාකාරක හ නාෙගන ෙමම යාකාරක සඳහා
උදාහරණ සපය න.
(ඇ) ලංකාව සඳහා සංඛ ාෙ ඛන ද ත ෙසායා ගැ ම
(ප ය වසර සඳහා) සහ ෙමම ප ෙ දෙ සාක ඡා කර
ඇ සා ව ආ ක චල ය ෙ පමාණය (දළ ෙ ය
පා තෙ ප ශතය ෙලස) මැ ම.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 20

3. මැ මැ ම
 ජා ක කරණය ම සම ත ප දානය සහ ඒ ආ ත සා ව
ආ ක සංක ප මැ ෙ කමෙ දය ඉ ප කර . දළ ෙ ය
පා තය (දළ ෙ ය පා තය), දළ ජා ක පා තය (දළ ජා ක
පා තය), දළ ෙ ය යදම ( ඊ) සහ ජා ක ආදායම (එ අ )
වැ සංක ප සම ත පාදනෙ ධ සපය . ආ කයක
තථ මැ ම මැ ම සං ණ හා කෘ වලට භාජනය වන ෙහ ,
ජා ක කරණය පාෙය කව ද ා මක කම ඉ ප කර .

රටව ඔ ෙ සම ත පාදනය වැ ෙම ධනය මාණය

කර . ෙල කෙ සමහර රටව ධනව වන අතර සමහර රටව
ප ය. ෙල කෙ සමහර රටව අෙන රටවලට වඩා ෙ ගෙය
ධනව ෙව ෙ . ෙමම කරැ අවෙබ ධ කර ගැ ම සඳහා ජා ක
කරණය පදනම සපය .

ආ කයක ම ට , ව හය සහ ආ ක යාකාරක වල පග ය
ගණනය ම සඳහා ජා ක කරණ යවරය ෙග ලබාග
ධ ද ශක බ ලව භා තා ෙ . ෙමම ද ශකය ෙ කාලයාෙ
ඇවෑෙම ජාත තර සංස දනය හා ෙවන ෙල කෙ ධ
රටවල ආ ක ත වය බඳ අවෙබ ධය ලබා ෙද .
ජා ක
කරණ
ආ කයක
ප දානය
මැ ම
සඳහා
කමෙ දය ප දානය ය ආ කයක පදවන භා ඩ හා ෙ වා වල
සපය .
සම ත ප දානය තර මට භා තා කරන සාමාන
ෙය ම . ෙ ෂණා මක අර සඳහා, ප දානය
මැ ය ය. ආ කයක සම ත මැ ම මැ ම සං ණ
පාෙය ක ගැට ම කර . මැ වල ධ
සංක ප හා කම ෙ . ධ සංක ප හා කම භා තා
කර ප දානය මැ මට ජා ක කරණය භා තා
කර .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 21

3.1 ජා ක කරණය

පාදනය ආ කයක චකෙ ඛ ආදාය පවාහෙ තර කර ඇ

ෙහ
ආදායම ප , ප දානය මැ ම සඳහා පෙ ශය න ඇත:
ෙහ යද
පෙ ශය
භා තෙය
ප දානය 1. සමාග පාදනය කර ලබන අවසාන
මැ ය
හැ ය. භා ඩ හා ෙ වාවල ව නාකම මැ ම සඳහා
පාදන පෙ ශය භා තා කර .

2. income ලදා සාධක සඳහා ෙග ෙලස ජනනය

කරන ලද ආ කෙ ආදායම මැ මට ආදාය
පෙ ශය භා තා කර .

3. ග ක ප ෙභ ජනය, ආෙය ජනය, රාජ

ප ෙභ ජනය සහ ධ අපනයන සඳහා ආ කෙ
සම ත යද මැ ම සඳහා යද පෙ ශය
භා තා කර .

ෙමම කරණ පෙ ශය සහ ඒවාෙ ගැට

මත පදන ව ජා ක කරණ යවරය ෙ ධ
සංක ප පහත දැ ෙවන අංශ ම ඉ ප කර .

3.1.1 දළ ෙ ය පා තය

දළ ෙ ය දළ ෙ ය පා තය (දළ ෙ ය පා තය) ම
පා තය
ය ලබ ෙ පාදන පෙ ශෙය . දළ ෙ ය පා තය
ආ කයක
සම ත ය ය කාල මාව ළ රට ළ පදවන ය ම
මැ ෙ අවස භා ඩ හා ෙ වා වල ව නාකම .
ව නාකම

• ආ කයක කෘ කා ක, කා ක හා ෙ වා
අංශවල සමාග පාදනය කර ලබන
ය ම භා ඩ හා ෙ වා දළ ෙ ය පා තයට
ඇ ළ ෙ .
• අපනයනය කළ භා ඩ හා ෙ වා රට ළ පාදනය
ෙ ෙලස අපනයන දළ ෙ ය පා තෙ අඩං ෙ ,
න ඔ ද රෙට ටත පාදනය ෙ ෙලස
ආනයන ඇ ල කර නැත.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 22
 • රට ළ පාදනය ෙ ශ සමාග හා ජා ය තර
සං ධාන ර දාන ජා ක වය ෙහ සමාග අ ය
දළ ෙ ය පා තෙය ඇ ල කර ඇත.
• ර දානය රට ළ පාදනය ෙනාවන සා
ෙ ශ රටවල පාදනය ෙ ය සමාග ර දාන
ඇ ළ ෙනාෙ .

3.1.2 දළ ෙ ය පා තය ෙවළඳපල ල හා සාධක

ධ වක වැය අ ව
බ
මාණය
කර
එය දළ ධ ව ර බ පැන ම (බ අ ම ෙවෙළඳෙපාළ ල
ෙ ය
පා තෙය (GDPmp) සාධකය වැය (GDPfc) දළ ෙ ය
ෙවනස පා තය සහ දළ ෙ ය පා තෙය අතර ෙවනස
සාධකය
වැය ර ඵල සහනාධාර යද අය).
සහ
ෙවෙළඳෙපා
ල
මැ න. (3.1) GDPfc = GDPmp - ධ වක බ ද

(3.2) ධ වක බ ද = වක බ - ල සහනාධාර

3.1.3 දළ ජා ක පා තය

දළ ෙ ය දළ ජා ක පා තය (GNP) ය ය කාල මාව ළ

පා තය
ය රටක රෙ පාදන සාධක ම රට ළ සහ ඉ ටත
location
ලදා පාදනය කර ලබන ය ම අවස භා ඩ හා
සාධකවල
ම ෙ වාව ව නාකම . එබැ , ෙ ය රටවලට අය
ෙනාසලකා
සම ත factors ලදා සාධක ම රට ළ පදවන මැ දළ
පාදනෙ
ව නාකම ජා ක පා තයට ඇ ළ ෙනාෙ . රට ෙ ශය ෙග
උපයාග සාධක ආදායම සහ රට ළ න ෙ කය
උපයන සාධක ආදායම අතර ෙවනස ධනා මක, negative
ණ ෙහ න ය හැ ෙ ශය ෙග ලැෙබන ධ
සාධක ආදායම (NFIA) ෙලස හැ ෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 23
 (3.3) GNP = දළ ෙ ය පා තය + NFIA

(3.4) NFIA = ෙ ශය ෙග උපයාග සාධක ආදායම -

ෙ ශය ෙගවන සාධක ආදායම

3.1.4 ධ ජා ක පාදනය

එ එ ධ ජා ක පා තය (එ එ ) ම ලබ ෙ
ය
පා ධන පා ධන ෙකාට ෂය ම (ෙහ පා ධන ප ෙභ ජනය)
ෙකාට
ෂය දළ ජා ක පා තෙය අ ෙම . ආ කයක
ම
සඳහා පා ධන ෙතාගය පාදන යාව ෙ භා තා වන ක
සක පව නා ව ක සහ භා ඩ (ෙගාඩනැ , පාල , ය ත,
කරන ලද
දළ ජා ක උපකරණ, වාහන වැ ) ව සම ත ෙ . ඒවා
පා තය
ම ම භා තා කර ලබ ෙ භා ඩ හා ෙ වා
පාදනය සඳහා ෙනාව, කාලය සමඟ ෂය මට යට
ෙ . එවැ පා ධන භා ඩ සඳහා ය ආ කාලය ඇ
ට, පා ධන භා ඩ පාදනය සඳහා භා තා ෙ ප
result ලය ෙලස සෑම වසරකම පා ධන ෙතාගෙ
ව නාකෙම ෂය ෙ .

(3.5) එ එ = එ - ෂය ම

3.1.5 ජා ක ආදායම

ජා ක ජා ක ආදායම (NI) ම ලබ ෙ ආදාය පෙ ශෙය .

ආදායම
ය NI ය වැ , , ෙපා සහ ලාභ වැ factors ලදා
සම ත
සාධක සාධක ම උපයන ආ කෙ සම ත ආදායම .
ආදායම
වන අතර
එය සමාන ක පය ෙලස, NI ද NNP ෙලස අ ථ දැ ෙ .
ෙ
එ එ
(3.6) එ අ =එ එ

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 24
 3.1.6 ග ක ආදායම

ග ක ග ක ආදායමට (PI) ජා ක ආදායම (NI) සහ සෘ

ආදායම
ය ජා ක වමාරැ ආදායම (Rd) ඇ ළ ෙ . එබැ , ය ආදාය
ආදායම පභවය ෙග භය ට ලැෙබන ආදායෙ එක ව
සහ සෘ
වමාරැ ෙලස PI අ ථ දැ ය හැ ය. සාධක ෙග වලට
ආදායම .
අමතරව, ශාම වැ , ගෘහ සහනාධාර, ප මනා,
සමාජ ආර ෂණ මනා සහ ර යා මනා වැ වමාරැ
ආදාය ඊට ඇ ළ ය.

(3.7) PI = NI + Rd

3.1.7 ඉවත දැ ය හැ ආදායම

ඉවත ඉවත දැ ය හැ ආදායම (Yd) ය සෘ බ (Td) අ

දැ ය හැ
ආදායම ෙම සහ වමාරැ ෙග එක ෙම ප බැහැර
ග ක කළ හැ භය ෙ ආදායම .
ආදායම
සෘ බ
ව us (ර). එබැ ග ක ආදායෙම (PI) සෘ බ (Td) අ
ණෙ . ෙම ද එය ලබා ගත හැ ය.

(3.8) Yd = PI - Td
(3.9) Yd = NI - Td + R.

3.1.8 දළ ෙ ය යදම

GDE ය
ආ කයක දළ ෙ ය යද (GDE) ඇ තෙ කර ඇ ෙ යද
මැ ම පෙ ශෙය . GDE ය ග ක ප ෙභ ජනය (C),
සඳහා වන
ආෙය ජනය (I), රජෙ ල ගැ (G) සහ ධ අපනයන
යදෙ
ව නාකම (NX) සඳහා වන යද එක ව .

(3.10) GDE = C + I + G + NX

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 25

ග ක
ප ෙභ ජන
 යද ය ග ක ප ෙභ ජනය ය භ භා ඩ හා
මැ
සඳහා ෙ වා සඳහා යද ම . ක පව න හා ක පව නා
භය
ෙනාවන භා ඩ සඳහා යද ම ෙමයට ඇ ළ ය .
කර
ලබන නව වස තැ ම ෙහ ල ගැ ම සඳහා යද ම
යදම . එයට ඇ ළ ෙනාෙ . 'පා කළ භා ඩ' ( ෙදවන වරට
ෙම ට රථය ) ල ගැ ම සඳහා යද ම එයට
ඇ ළ ෙනාෙ .
ග ක
ආෙය ජන
ය
ෙභෟ ක ආෙය ජනය ය ෙභෟ ක ව ක සඳහා වන දළ ෙ ය
ව ක
සඳහා ආෙය ජන ය. ග ක ආෙය ජන සඳහා ව ාපාර ආෙය ජන,
සමාග
සහ ෙ වා ක ආෙය ජන සහ ව ාපාර ඉ ෙව ට ෙවන
භය මඇ ළ ෙ .
කර Investment ව ාපාර ආෙය ජනය ය ය ත, උපකරණ
ලබන
යදම . සහ ෙගාඩනැ වැ නව පා ධන භා ඩ ලබා
ගැ ම සඳහා සමාග යද ම .
Investment ෙ වා ක ආෙය ජනය ය නව වාස
ඉ ම ෙහ ල ගැ ම සඳහා භය
යද ම .
• යාපාර භා ඩ ෙතාග ෙවන ආෙය ජන ෙකාටස .
පා ත න ලබා ඇ කාල මාව ළ ණ
ෙනාලබන භා ඩ හා ෙ වා ෙතාගය ෙමයට ඇ ළ
ය.

මැ ම ය ය කාල ප ෙ දයක අවසාන

පාදනෙ ම , එම කාල ප ෙ දෙ අවසාන
ෙනාෙ . එබැ ඉ ෙව ට දළ ෙ ය
පා තෙ ෙකාටස .

(3.11) දළ ෙ ය පා තය = අවසාන +ඉ ෙව ට ෙවන

ම

ආෙය ජනය ය ෙභෟ ක ව ක සඳහා යද ම වන

බැ , ෙකාට සහ බැ කර වැ ල ව ක ල
දළ ගැ ම සඳහා යද ම එයට ඇ ළ ෙනාෙ .
ආෙය ජනය
පා ධන
ෂය ආෙය ජන යද වල ෙකාටස ව ෙ පාදන
අය කර
ගැ ම යාව ෙ පා ධන ෙතාගෙ ෂය ම අය කර ගැ ම .
සඳහා
යද ෙමය දළ සහ ධ ආෙය ජන අතර ෙවනස ඇ කර .
ම
ඇ ළ
ෙ .
(3.12) ධ ආෙය ජනය = දළ ආෙය ජනය - ෂය ම
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 26

රජෙ රජෙ යදම සම ත ව ෙ රාජ ප ෙභ ජනය සහ

යද ය
රාජ රාජ ආෙය ජන සඳහා යද ෙම . මහජන
ප ෙභ ජනය ප ෙභ ජනය ය භා ඩ හා ෙ වා ල ගැ ම සඳහා
සහ රාජ
ආෙය ජන නරාව තන යද ෙ . රාජ ආෙය ජන ය නව පා ධන
සඳහා වන
සම ත භා ඩ අ ප කර ගැ මට සහ නව ව හය තැ මට
යද ය.
රජය යද ම . රජෙය වාස හා සමාග
ෙවත මාරැ ෙ ෙග රජෙ යද වලට ඇ ළ
ෙනාෙ . ෙමම වමාරැ ෙග negative ණ සෘ බ ද
ධ ෙලස සැලෙ .
අපනයනය
ය
පාදනෙ
ෙකාටස ධ අපනයනය ය භා ඩ අපනයනය සහ ආනයනය අතර ෙවනස
ෙලස
ෙ ශ ෙ වා.
අංශය
යද
කර රෑපය 3.1 ස ණ මැ ෙ ක ප
ලබන ධ
ව නාකම . GDEmp = C + I + G + NX     
     

GDPmp   
NIFA
     

GNPmp      
   

 
NNPmp
      
ෂය ම
 
එ එ  එ  
ධ වක බ   

NI = සාධක ආදායම
         

 
ව  
ධ සෘ බ      

3.2 කරණ ගැට

ජා ක කරණ යවරය භා තා කර සම ත
මැ ෙ ඇ තෙ ෙකෙර බලපාන ක ගැට
ෙදක ෙ . ව ගණ ෙ ෙද ෂය ඇ ෙ
හැ යාව සා එ ගැට ව පැන න . අගය එක
ෙ සංක පය ෙමම ගැට ව වැර ම සඳහා ෙයාදා
ග . අෙන ගැට ව පැන න ෙ ල ෙවන ම
ෙ ෙව . ෙමම ගැට ව වැර ම සඳහා සැබෑ
මැ සංක පය භා තා කර .
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 27

3.2.1 අගය එක කරන ල

අගය දළ ෙ ය පා තෙ අ ථ දැ ම ය ෙන අදහ
එක
මය ව ෙ අවසාන භා ඩ හා ෙ වා වල ව නාකම . ෙකෙ
පාදනෙ
ධ ෙවත , සමාග අවසාන භා ඩ හා ෙ වා ෙම ම
අව ථා
වල අතරමැ භා ඩ හා ෙ වා පාදනය කර . අතරමැ
පාදනය පාදන අතර අ දව සහ උපෙය තා ඇ ළ වන අතර
සඳහා
එක ඒවා අවසාන භා ඩ හා ෙ වා පාදනය සඳහා ෙයාදා
කළ
අගය . ග .

ව ව 3.1 ඇ තෙ ගත අගය
එක ම
   
ප දානය ව නාකම
  ප දානය අගය එක කරන ල
   
(LKR mn) (LKR mn)
රඒ 100 100
ර 220 120
ර පා 470 250
ර සැ 750 280
ස ණ  1540 750

අවසාන පාදන ය භය ප ෙභ ජනය

කර ලබන භා ඩ හා ෙ වා (පා ෙහ ඇ වැ ) ය.
අතරමැ පාදන ය අවසාන පාදන ( ෙහ
ෙර වැ ) පාදනය සඳහා භා තා කරන ආදානය .
අතරමැ පාදන ද අවසාන පාදන බවට ප ය
හැ ය (ඒවා භය ප ෙභ ජනය කරන ට),
සහ අවසාන පාදන අතරමැ පාදන බවට ප ය
හැ ය (ඒවා ෙවන භා ඩ හා ෙ වා පාදනය සඳහා
අගය
එක සමාග භා තා කරන ට). උදාහරණය ෙලස පා
ම
මැ ම එය ප ෙභ ජනය කරන ට අවසාන පාදනය . ෙකෙ
බ
ගණ ෙවත , එය අ ර යය , එය සැ සෑ මට
ෙ
ගැට ව අව හල භා තා කරන ට.
වැර
කර .
ෙහ ෙර පදවන සමාග වල මැ ව නාකම
පා ෙහ ඇ පදවන සමාග වල මැ ව නාකම
සමඟ ගණනය කළ ට ව ගණ ෙ ගැට ව
පැන න . එ එ සමාගම පාදනයට එක කළ
අගය පමණ ත ෙ රැ ෙම ව ගණ ෙ
 ගැට ව වළ වා ගත හැ ය. Factors ලදා සාධක ම
එක කරන ලද අගය ෙමය වන අතර එම අගය එක
ම සාධක සාධක ආදායමට ෙහ සාධක වැය අ ව
එ එ වලට සමාන ෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 28

3.2.2 තා ක මැ

තා ක ස ණ මැ ම ගණනය ම සඳහා ධ භා ඩ හා
මැ ම
ය යත ෙ වා එ ර ම සඳහා ෙපා හරය අවශ ෙ - ද
ල ගණ
ව ව නාක පකා ත ල. සෑම භා ඩයකම සහ
ම
ලබන ෙ වාවක ව තමාන ල ගණ සෑම ව ෂයකම සම ත
මැ ෙ
ව නාකම මැ අගය එක ෙ භා තා කරන ට, ෙල
ෙවනස ෙභෟ ක මැ ෙ ෙවනස කෘ කර . එබැ
ස ණ මැ ම නා ක හා සැබෑ යන ෙද ම ම
ලැෙ .

නා ක දළ ෙ ය පා තය : ව ම ල ගණ අ ව
ගණනය කරන ලද ය කාල ප ෙ දය ළ පදවන
අවස භා ඩ හා ෙ වා වල ෙවළඳපල ව නාකම.

තථ දළ ෙ ය පා තය : යත ල ගණ යටෙ
ගණනය කරන ලද ය කාල ප ෙ දය ළ පදවන
අවස භා ඩ හා ෙ වා වල ෙවළඳපල ව නාකම. ' ක
ව ෂයක' ල ගණ ර තර ල ගණ සඳහා ෙයාදා
ග .

ව ව 3.2 සැබෑ දළ ෙ ය පා තය
ඇ තෙ ම
 
දළ ෙ ය පා තය1 වන වසෙ දළ ෙ ය
වසර පව න ල ය
 
  (LKR mn) (L
1 1000
2 1200
3 1500
4 1600
5 1800
දළ ෙ ය
පා තෙ
පරාව තන දළ ෙ ය පා තය : සැබෑ දළ ෙ ය පා තයට
ය
උ ධමනෙ නා ක දළ ෙ ය පා තෙ අ පාතය. ෙමය ධ කාල
ම .
වකවා අතර ල ෙවන බඳ ද ශකය .

⎡ GDPcurr ⎤
(3.13) GDPdeflator = ⎢ ⎥×
100 ⎣ GDPcons

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 29

3.3 ජා ක කරණ භා තය

ජා ක රටක ජනතාවෙ යහපැවැ ම ෙහ ඔ ෙ වන

කරණ
යවර ත වය ක වශෙය රඳා පව ෙ රෙ
ම
ආ කයක පාදනය ෙහ ආදායම මත ය. ආදායම හා ෙ වා
ආ ක ය ඉහළ යාම ෙම ම ප කම අ ම රෙ
ත වය
සහ පාදන ම ටමට ෙක මස බ ධෙ .
පග ය
ෙහ ෙ .

ආ කෙ ශාල වය, ආ ක ව ධනය සහ සාමාන

වන ත වය අවෙබ ධ කර ගැ ම සඳහා ජා ක
කරණ යවරය භා තා කළ හැ ය. ෙමම යවර
භා තා කර ලැෙ :
• ධ රටව අතර සැස මට
• කාලය රා ආ ක රග ය මැ ම සඳහා

3.3.1 ආ කෙ පමාණය

දළ ෙ ය රටක සම ත මැ ම ආ කෙ පමාණය මැ ම වන
පා තය
ය අතර එය ෙල කෙ ධ රටව සමඟ සැස ය හැ ය.
ආ කයක
පමාණය සැබෑ දළ ෙ ය පා තෙය ම ලබන ෙල ක
මැ ම .
පාදනය 2005 ඇම කා ෙඩාල යන 45,000
ය.

ෙල ක මැ ෙම අඩකට වඩා පාදනය කර

ලබ ෙ රටව පහ : ඇම කා එ ස ජනපදය,
ජපානය, ජ ම ය, නය සහ එ ස රාජධා ය. ඇම කා
එ ස ජනපදෙ යන 12455 , ජපානෙ යන
4505 , ජ ම ෙ 2782 , නෙ 2229 සහ එ ස
රාජධා ෙ 2193 සමඟ සසඳන ට ලංකාෙ දළ
ෙ ය පා තය දළ වශෙය ඇම කා ෙඩාල යන
25 .

ධ රටවල දළ ෙ ය පා තෙ ශාල වය
අ වා යෙය ම ඔ ෙ ජනතාවෙ වන ත වෙ
ෙවනස අදහ ෙනාෙකෙ . ධ රටව අතර වන
ත වය ෙවනස වඩා අ ථව ෙලස ත ෙ රැ ම
සඳහා ස ණ මැ මට ය ය ෙවන ක ම
අවශ ෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 30
 රෑපය 3.2 ෙල කෙ සැබෑ දළ ෙ ය පා තය ෙබදා
හැ ම 2005
ජපානය
10%
ඇඑජ
27% ජ ම ය
6%

නය
5%

ෙවන  
රටව   එ ස රාජධා ය
47%  
5%
   

ලාශය: ෙල ක බැං ව, ෙල ක සංව ධන වා තාව 2007

3.3.2 ඒක ගල ආදායම

රටව වල ජනගහන ෙවන ක ෙ ෙව ඔ ෙ

ජනතාවෙ සාමාන වන ත වය අවෙබ ධ කර ගැ ම
සඳහා රටක සම ත පාදනෙ පමාණය ෙවන අෙය
හා සැස ය ෙනාහැක.

එ රටක 'ෙබාෙහ ගල ' සහ තව රටක ' ව ප

ෙදෙන ' ස ණ මැ ම පදව ලැෙ ,
නැතෙහා ආදායම ලැෙ . ද න වශෙය , නෙ
ඒක යන 1305 ක ජනතාව එ ස රාජධා යට සමාන
ගල පාදනය (ෙහ ආදායම ලබා ග ) පාදනය
ආදායම
ය කර . ෙකෙ ෙවත , එ ස රාජධා ෙ එය පාදනය
ගලෙය
ප දානය කර ලබ ෙ ෙහ ලැෙබ ෙ යන 60 ක ජනතාව
ෙහ
ආදායම . පම .

එ ගලෙය ෙ ප දානය ෙහ ආදායම ධ රටව

අතර සාමාන වන ත වය සංස දනය ම සඳහා
භා තා කරන ඉතා සරල ද ශකය . ෙමම යවෙ පදනම
මත ෙල කෙ රටව අ ආදාය ලා , මධ ම ආදාය
ලබන සහ ඉහළ ආදාය ලබන රටව ෙලස ව කරණය
කර ඇත.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 31
 ව ව 3.3 ෙත රාග අය සඳහා ජා ක කරණ
යවර
රටව 2005
   
ජා ක  
ජා
   
ආදාය  
ආ
     
එ   
 
ජනගහන USD ඒක ගල  
USD ඒ
 
( යන) යන ආදාය  
යන
     
USD   
ඇඑජ 296 12970 43740 12438
ජපානය 128 4988 38980 4019
ජ ම ය 82 2852 34580 2409
නය 1305 2264 1740 8610
එ ස රාජධා ය 60 2264 37600 1968
ඉ යාව 1095 793 720 3787
ලංකාව 20 23 1160 89
ලාශය: ෙල ක බැං ව, ෙල ක සංව ධන වා තාව 2007

ඒක ගල ආදායම ම ලබ ෙ සම ත පාදනය
(දළ ෙ ය පා තය, දළ ජා ක පා තය ෙහ ජා ක
හැ පත) රෙ මැද වසර ජනගහනය සමඟ ෙබ ෙම .

ඒක ගල ආදාය යවර ම ෙබදා හැ ෙ

අසමානතාවය ෙනාවන ප ෙමය ආදාය
ව ා ෙ ම ෙනාෙ .

අ ව තන
කරන ලද
ආදායම
3.3.3 සක කළ ජා ක ආදායම
ය ද
ඒකකයක
ල අ ත ජා ක සංස දනය සඳහා, ව තමාන මය
ගැ ෙ
ශ ෙ අ පාත භා තා කර ධ රටවල ජා ක ආදායම
රෙට
ෙවන ක ඇම කා ෙඩාල වැ එ දල පකාශ කළ ය.
සඳහා ප ව තනය සඳහා භා තා කරන මය අ පාතවල
සක
කරන ලද කෘ ෙ ෙව ෙමය ෙනාමඟ යැ ය හැ ය.
ආදායම .
ෙමයට ෙ ව, ය ද ඒකකය ට ල ගත
හැ භා ඩ හා ෙ වා පමාණය ර රටට ෙවන ම .
ඇම කා ෙඩාල 1 (LKR) සඳහා ඔබට ල ගත හැ ෙ
100) ඇම කා එ ස ජනපදෙ , ජපානෙ ෙහ එ ස
රාජධා ෙ ඔබ ලංකාෙව ල ග නා ලට වඩා
ෙබෙහ අ ය. එබැ නා ක මය අ පාතය
භා තා කර ඇම කා ෙඩාල ව නාක බවට
ප ව තනය වන රටක ජා ක ආදායම ෙවන රට සමඟ
සසඳන ට වන ත වය බඳ අ ථව ත ෙ රැව
ලබා ෙනාෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 32
 ල ගැ ෙ බලශ සමානා මතාවෙය ( )ම
ලබන ජා ක ආදායම ෙමම ගැට ව මඟහරවා ගැ මට
සහ ධ රටව අතර වන ත වය සංස දනය
මට ෙයාදා ග . ඇම කා ෙඩාල යදම
ස බ ධෙය ෙ ය ල ගණ සැල ලට ග .
එය ඇම කා ෙඩාල යන ල ගත හැ ය යන
අදහස මත පදන ෙ වඩා සමහර රටවල
(අ ආදාය ලා රටව ) සහ අ අෙන රටව
(ඉහළ ආදාය රටව ). එබැ සාමාන ෙය
අ ආදාය ලා සහ ඉහළ ආදාය ලබන රටවල ජා ක
ආදායම අතර පරතරය PPP සඳහා ගැල ෙම ප ඩා
ෙ .

ලබා ඇ භා ඩ හා ෙ වා ඩය සඳහා ඔ ෙ ම
රටවල ධ ද ල ගැ ෙ බලය සමාන මට PPP
මය අ පාතය භා තා කර . උදාහරණය ෙලස,
ලංකාෙ ගැල මය අ පාතය ෙවළඳපල
මය අ පාතයට වඩා අ ය (LKR 100 = USD 1), ම ද
ලංකාෙ ල සාෙ ෂව අ ය . එබැ , ලංකාෙ
සක කරන ලද ජා ක ආදායම ෙවළඳපල මය
අ පාතයට වඩා ඉහළ අගය ග . ඒ හා සමානව,
ආ ක
ව ධනය ජපානෙ ගැල මය අ පාතය ෙවළඳපල
ය
සම ත මය අ පාතයට වඩා වැ ය (ෙය 100 = ඇ.ෙඩා. 1),
පාදනෙ
වැ ම . ම ද ල ගණ සාෙ ෂව ඉහළ ය
ජපානෙ . ඒ සා, ජපානෙ ජා ක ආදායම සක ෙ
පහළ ෙවෙළඳෙපාළ මය අ පාතය ගණනය වඩා.

3.3.4 ආ ක ව ධනය

ආ ක ව ධනය ය රටක ආ ක පග ෙ ම .
කාලය සමඟ භා ඩ හා ෙ වා මැ ෙ වැ ම එ
ෙප ෙකෙ . වසෙ ආ ක ව ධන ෙ ගය පහත
සඳහ ප ගණනය කර ෙලැ :

⎡
(3.14) වසර ළ දළ ෙ ය පා තය ව ධනය ෙ ගය t = ⎢ දළ ෙ ය
⎣
ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 33

ආ ක ව ධන ෙ ගය ත ෙ රැ ෙ , මැ ෙ සැබෑ
ව නාකම ( යත ලට දළ ෙ ය පා තය) භා තා කළ
ෙ කාලය සමඟ ල ෙවන මෙ ෙව නා ක
අගය කෘ ඇ බැ .

කාලය
growth සඳහා වා ක සාමාන ව ධන
ෙ ගය ගණනය කර ලබ ෙ වා ක ව ධන
අ පාතවල එක ව වසර ගණ ෙබ ෙම .

ව ව 3.4 තථ දළ ෙ ය පා තෙ
ව ධන අ පාත
ෙත රාග රටව (%)
 
2000-05    

 
සාමාන ය 20062007
ඇඑජ 2.8 2.8 2.0
ජපානය 1.3 2.4 2.1
ජ ම ය 0.7 3.2 2.6
නය 9.6 11.6 11.9
එ ස රාජධා ය 2.3 2.8 3.0
ඉ යාව 4.7 9.7 9.0
ලංකාව 4.2 7.7 6.8
ලා රය:
ෙල ක බැං ව, ෙල ක සංව ධන වා තාව 2007
ෙල ක බැං ව, ෙග ය ආ ක අෙ ෂාව 2009
ලංකා මහ බැං ව, වා ක වා තාව 2007

ආ ක ව ධන ෙ ගය සංස දනය ෙ ආ කෙ
ශාල වය වැදග ෙ . ඉහළ ආදාය ලබන රටක සහ
අ ආදාය ලබන රටක සැබෑ දළ ෙ ය පා තෙ
වැ ෙ අ පාතය ෙවන ෙ . ඇම කා එ ස
ජනපදෙ සැබෑ දළ ෙ ය පා තෙ ප ශතය යයට 1
වැ ම ලංකාවට වඩා ශාලය.

සාමාන ෙය ධනව රටවල අ වා ක ව ධන අ පාත

( යයට 2-3 පමණ) ඇ ෙ ඔ දැනටම ප ණත
ආ කය වන බැ . සංව ධනය ෙව පව න
කලාපෙ ෙ ගෙය ව ධනය වන රටවලට වැ වා ක
ව ධන අ පාතය ( යයට 8-10 පමණ) ඇ බැ
ම සඳහා ශාල ඉඩ ඇත.
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 34

3.3.5 මැ ෙ ව හා මක ෙවනස

ආ ක ව හා මක ෙවනස ය පාදනෙ සං ෙ ෙවන ම

ව ධනය
සමඟ (ෙම ම ෙ වා ය) ය. ආ ක පග ය සාමාන ෙය
මැ
හා ෙ වා මැ ෙ ව හා මක ෙවන ක සමඟ ෙ .
ෙ
ව හා මක
ෙවන ක පධාන පාදන අංශ:
ෙ .
Sector කෘ කා ක කට වලට අමතරව වන
වගාව, දඩය ම සහ ම ඇ ම යන
පාදන යාකාරක කෘ කා ක අංශයට
ඇ ළ ෙ .
Sector කා ක අංශයට පත හා ග කැ ,
පාදන, ඉ , බලශ සහ ජලය යන
පාදන යාකාරක ඇ ළ ෙ .
Sector ෙ වා අංශයට පවාහන, ෙවළඳ, ල ෙ වා,
රාජ ප පාලනය සහ ෙවන ෙ වා යාකාරක
වැ පාදන යාකාරක ඇ ළ ෙ .

ව ව 3.5 ෙත රාග දළ ෙ ය පා තෙ
ආං ක ෙකාටස
රටව 2005 (%)
 
කෘ ක මක මා තෙ වා
ඇඑජ 1 22 77
ජපානය 1 31 68
ජ ම ය 1 29 70
නය 13 46 41
එ ස රාජධා ය 1 26 73
ඉ යාව 19 28 54
ලංකාව 17 26 57
ලාශය: ෙල ක බැං ව, ෙල ක සංව ධන වා තාව 2007

ආ ක ව ධන යාව ෙ කා ක හා ෙ වා අංශ
කෘ කා ක අංශයට වඩා ෙ ගෙය ව ධනය ෙ . එ
ප As ලය ෙලස දළ ෙ ය පා තෙ
කෘ ක මා තෙ ෙකාටස පහත වැෙට ෙ ක මා ත හා
ෙ වා අංශවල ෙකාට වල වැ ම සමඟ ය. ව ධන
යාව ෙ , ඒ හා සමානව, කෘ කා ක අංශෙ ර යා
ෙකාටස පහත වැෙට ෙ ක මා ත හා ෙ වා අංශවල
ර යා ෙකාට වල වැ ම සමඟ ය. සම ත මැ ෙ
ආං ක ෙකාටස ම ලබ ෙ අංශෙ මැ ෙ
අ පාතය දළ ෙ ය පා තයට අ පාතය ෙල .
ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 35

ඉහළ ආදාය ෙ වාව අංශෙ ෙකාට ශාලතම වන

අතර රටව , දළ ෙ ය පා තෙය කෘ කා ක
ෙකාට , ඉතා ඩා ෙ . ෙකෙ ෙවත , ඇම කා එ ස
ජනපදෙ දළ ෙ ය පා තෙ කෘ කා ක
පා තෙය යයට 1 ඇම කා ෙඩාල යන 125
පමණ ෙ . ෙමය ලංකාෙ සම ත දළ ෙ ය
පා තයට වඩා 5 ණය ශාලය. අ ආදාය
රටව , දළ ෙ ය පා තෙය කෘ කා ක ෙකාට
ඉහළ ය. කෘ කා ක ෙකාටස ආ ක පග ය සමඟ
පහත වැෙටන ට දළ ෙ ය පා තෙ ආං ක සං ය
රටක සංව ධන ප බඳ ද ශකය .

3.4 කරණ ගැට

ජා ක කරණ යවරය පහත සඳහ ෙ ගණ ෙනාග :

• ෙලෂ වැය -monetized ෙනාවන ආකාරයට ජා ක

සං යා ෙ ඛන ල ෙනාෙ . සැබෑ
ආදායම අ ව ශමයට ව නාකම ඇ අතර
ෙ කය සඳහා ආව ක වැය ඇත (සැබෑ
ආදායම අ ම සා). ශමෙ ව නාකම ජා ක
සංඛ ාෙ ඛනව ව ෙ එය
භා ඩ හා ෙ වා ල ගැ ම සඳහා භා තා කළ
හැ බැ .

• ර දානය පාදනය භා තා ෙයද රමාණය

ජා ක සං යා ම ෙනාෙ . එකම
මැ ම ටම පද ම සඳහා, එ රටක ට
වැඩ කරන ෙ ලාව වැඩ කළ හැ ය (ඔ ෙ
ෙ ක කාලය අ ෙම ), න ෙවන රටක
වැඩ කරන ෙ ලාව අ (වැ ෙ ක
කාලය ෙම ) වැඩ කර .
 • පාදනයට අනාගතෙ ස ප ඟය ඇ
කර ස ප රාකෑම අවශ ෙ . ජා ක
ම පා ත භා ඩ හා ෙ වාවල
ව නාකම වන න ස ප රාකෑෙ
ම ටම ෙනාෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 36

Un පාදනය සමහර ට සමාජ ෙනාස තාව,

ෙසෟඛ ගැට , වා ෂණය සහ පා ස ක උපදව
ස බ ධෙය සමාජ හා වාභා ක ප සරයට හා
කර . ජා ක කරණ යවරය ෙමම හා ය
ගණ ෙනාග . ෙකෙ ෙවත , ෙමම ගැට ව
ම සඳහා ග ලබන ආ ක යාකාරක
මැ ෙ ෙකාටස ෙලස ගණ ග ලැෙ .

• ෙමම 'අ ම අංශෙ ආ ක යාකාරක

ජා ක යවර ෙබාෙහ රට ම අංශෙ
ආ ක යාකාරක සඳහා පාදනය
කර ලබන ර දානය වන ප මැ මට
අපහ ය. අ ම ආ ක යාකාරක සැල ය
ම ටමක පව න සංව ධනය ෙව පව න
රටවල ෙමම ගැට ව වඩා වැදග ෙ .

• ඒ හා සමානව, ජා ක කරණ යවරය ට

ගත ෙහ ෙර ආ ක යාකාරක වන
drug ෂධ ෙවළඳාම, ෙර ම පැ , අනවසර
ග කැ ම සහ අනවසර දඩය ම වැ ෙ
ඇ ළ ෙනාෙ .

• එවැ ගෘහ ය ෙ වය ෙහ මහ ගලයා

ප ෙ සාමා කෙය ගැ ම ස කාර ෙ වාව ෙලස
ෙ ය වැඩ ආ ක ව නාකම ජා ක යවර
අ ත ගත ෙනාෙ . ෙමය සමහර ට ජාත තර
සංස දනය ගැට ඇ කර . මැදෙපර ග
ෙ වය කරන ගෘහ ෙ කාව ට ගෘහ යකෙ වැඩ
ම සඳහා ද ෙගව ලබන අතර ෙබාෙහ
 වැ ය ෙර පෙ ස කාර මධ ථානවල
ෙග ස තව ර කබලා ග ලැෙ . ෙමම රටවල,
එවැ ෙ වාව ව නාකම මැ ෙ ෙකාටස
ෙලස ගණ ග ලැෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 37

අධ යනය සඳහා පධාන ෙකා ෙ

• පාදන රෙ ශය • ආදාය පෙ ශය
• යද රෙ ශය • දළ ෙ ය පා තය
• දළ ජා ක පා තය • දළ ෙ ය යදම
• ජා ක අදායම • ධ ජා ක පා තය
• ඉවත දැ ය හැ ආදායම • ග ක ආදායම
• අගය එක කරන ල • තා ක හා නා ක ප දානය
• දළ ෙ ය පා තය deflator • ඒක ගල ආදායම
• PPP අ ව තනය කරන ලද ආදායම • ආ ක ව ධනය
• දළ ෙ ය පා තෙය ආං ක ෙකාට • ර යා ආං ක ෙකාට
       

කට

(අ) ලංකාෙව ජා ක ද තර ම සහ
ප ය දශක පය ළ රෙ ආ ක ෙවනස
ෙ ෂණය ම.
(ආ) අ ආදාය ලා , මධ ම ආදාය ( පහළ-මධ ම හා ඉහළ
මධ ම සමග) සහ ෙල කෙ ඉහළ ආදාය ලබන රටව
ව කරණය ම සඳහා භා තා කරන ඒක ගල
ආදායෙ ම ට ෙසායා ග න . ව තමාන ඒක ගල ආදාය
ම ට සමඟ එ එ කා ඩය යටෙ රටව ලැ ව
සක කර න.
(ඇ) ලංකාව ඇ ෙල කෙ රටව පය ෙත රාෙගන
ජා ක කරණ යවරය භා තා කර
ඔ ෙ ව තමාන ආ ක ත වය බඳ
සංස දනා මක ත ෙ රැව ය න.
()) ලංකාව ඇ ආ යාෙ රටව පය ෙත රාෙගන,
ජා ක කරණ යවරය භා තා කර
ඔ ෙ කා න ආ ක පග ය බඳ
සංස දනා මක ත ෙ රැව ය න.
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 38

4. මැ සහ සම ත ඉ ම

ආ කයක මැ ම ටම සහ ල ම ටම රණය කර ෙ ක
සා ව ආ ක ප නය . සම ථ ඉ ම සහ සම ත සැප ම අතර
අ ත යා ම මැ ෙවළඳෙපාෙ මැ සහ ල ම ටම
රණය ෙ . ෙකෙ ෙවත , ල ම ටෙ ෙවන සඳහා සම ත
සැප ෙ ප චාරය සහ සම ත ඉ ෙ ෙවන වලට ප දානෙ
ප චාරය බඳව ආ ක ද ා ists අතර මතෙ ද පව .

සම ත ඉ ෙ ෙවන වලට ප චාර වශෙය ආ කයක සත

ප දානය එ වාභා ක ම ටම වටා උ චාවචනය ෙ . ළ
කා න, ල ම ටම ඔ ෙ මැ ෙම බලපෑ ආප හැර ම
සම ත ඉ ම ෙවන ක සක ය .

මැ මට සහ ල ම ටමට බලපෑ මට රාජ ල හා ල

ප ප උපකරණ භා තා කළ හැ ය. රාජ ල හා ල පසාරණය
සම ත ඉ ම වැ මට ෙ වන අතර එම සා මැ ම ටම.
එ ප consequ ලය ෙලස මැ ෙ වැ ම කා නව පව වා
ගත හැ ද ය න වාදා මක කරැණ .

ආ ක
ව ධනය
සහ ල
ථා තාව
පධාන සා ව ආ කයක මැ ම ටම සහ ල ම ටම රණය
ආ ක
ගැට ෙ . කර ෙ ක සා ව ආ ක ප නය . ආ ක
තනෙ ධ පාස අතර සා ව ආ ක මතෙ දෙ
ලාශය ද ප නය . භා ඩ හා ෙ වා වල සම ත
ප දානය සමාග පාදනය කර සපය ලැෙ .
මැ සැප ම ල ම ටෙ ෙවන වලට ප චාර
ද ව ෙ ෙකෙ ද? භ, සමාග , රාජ හා ෙ ය
අංශව පදවන සම ත පාදනය සඳහා ඉ ම
පව . ල ම ටෙ ෙවන වලට ඉ ම ප චාර
ද ව ෙ ෙකෙ ද? ඉ ම ප දානයට බලපා ෙ ද?
ෙමම ප ෙ දය ෙමම ප න වලට රැ ෙස ම ෙකෙර
අවධානය ෙයා කර .
4.1 මැ ව ධනය

ආ කයක සම ත මැ ෙ වැ ම ඉතා කා න,
කා න හා ෙක කා න ව ධන ආකෘ ෙලස ආකෘ
න ෙ ෂණය ෙකෙ .

• ළ මැ ෙ ව ධනය ඉතා කා න ෙලස

ආ ක පාදන ධා තාව මත රඳා පව .
ආ කයක capacity ලදා තා ධා තාව ක
වශෙය රඳා පව ෙ capital හා කව පා ධන
ෙතාග ස චය ම සහ තා ණය වැ
ම මත ය . පා ධන ෙතාගය ආ කයට
පද ය හැ මැ ප මාව රණය කරන අතර
තා ණය ම සාධක produc ලදා තාව ෙහ ලබා
ඇ සාධකයකට ප දානය රණය කර . ව ධන
න ාය ෙලස හැ ෙවන සා ව ආ ක න ාය
long කා නව මැ ව ධනය ෙ ෂණය ෙකෙ .

• ළ මැ ෙ ව ධනය කා න ඉහළ ය භව
ර දානය පව න පාදන ධා තාව මත රඳා
පව න බව. ෙමම අව ථාෙ , සලකා බලන කාල
මාව ළ පා ධන ෙතාගය සහ තා කප
සැල ය ෙලස ෙවන ෙනාවන බැ ඒවා ලබා
ෙද ලැෙ . එබැ , ස ණ මැ ම සැප ම
භව මැ මට සමාන ෙ . ශම බලකාෙ ෙහ
ජනගහනෙ වැ ම සමඟ ආ කයක භව
මැ ම ව ධනය ෙ .

• ළ මැ ෙ ව ධනය ෙක ල දළ ජා ක
පා තය ෙහ දළ ජා ක ජා ක යවර
භා තා කර ඇ තෙ , සැබෑ ර දානය වැ
ම . පව නා ශම බලකාෙ ෙ වා ෙ
ෙවන සහ ඔ ෙ ෙ වා කාලෙය ෙවන
ෙ ෙව තථ මැ භව මැ වටා
උ චාවචනය ෙ .

සා ව ආ ක ද ාෙ පධාන අවධානය ෙයා ඇ ෙ

කා න හා ෙක කා න මැ සහ ල ම ටම
 රණය ම . අතර මතෙ ද පව

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 40

මැ හා ල ම ටම කා නව හා ෙක කා නව
රණය ම බඳව ආ ක ද ා ists ෙහ ආ ක
තනෙ ධ පාස අතර . එබැ එය සා ව ආ ක
මතෙ දෙ වැදග පභවය .

4.2 භව සහ තථ ප දානය
භව
මැ ම
ය භව මැ ම ය ලබා ඇ තා කප යටෙ
වාභා කව පව න ය පාදන සාධක (පා ධනය සහ ශමය)
සහ ක
කළ ණ උපෙය කර ග ආ කයකට පාදනය කළ හැ
ර යා
මැ භා ඩ හා ෙ වා වල සම ත ප දානය . කා නව
ම ටම .
ආ කයට ළඟා කර ගත හැ සහ පව වා ගත හැ
ඉහළම මැ ම ටම ෙමය . පාදන හැ යාව
මා ෙ ( එ ) ඕනෑම පාදන ල ෂ ය ම
ආ කයක භව මැ ම ටම ෙප කර .

වාභා ක භව මැ ම ආ කයක වාභා ක මැ ම ටම

ර යාව ෙලස ද හැ ෙ . Natural ලදා තා ධා තාව ණ ෙලස
ය භව
මැ භා තා මම රණය කර ලබන ' වාභා කවම
ම ට
ෙ ඡා සහ ක කළ' මැ ම ටම ෙමය . ශම බලකාය
ර යාව .
ම ම උපෙය කර ග නා බැ , භව මැ
ම ටෙ ඇ ඕනෑම ර යාව ෙ ඡා ර යාවට
ෙයා ෙ . වාභා ක ර යා අ පාතය ය
ෙ ඡාෙව ර යාව ශම බලකාෙ ප ශතය ෙලස
පකාශ ම .

4.2.1 භව ප දානෙ වැ ම

ශම ඉහළට බෑ ස ත මැ වකය ම ෙප වා ඇ
බලකාෙ ප භව මැ ම ටම කා නව ඉහළ ය . ය ම
ව ධනය
ෙ ෙව factors ලදා සාධකවල ණ ර යාව ඇ ට , භව
භව
ප දානය මැ ෙ වැ මට ෙ ව ෙ ආ කෙ capacity
ව ධනය ලදා තා ධා තාව අ ව ශම බලකාය ෙහ ජනගහනය
ෙ .
ම .

ආ කයක capacity ලදා ධා තාව රණය ව ෙ

පා ධන ෙකාට හා තා කප ම . රා ධනය
ම සඳහා අව ය කාලය

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 41

ෙකාට හා තා ෂණය වැ ම සඳහා කළ

සැලෙ ඉතා කා න . එබැ , කා නව භව
මැ ෙ වැ ම වකෙ ඉහළට මාරැ ම ම
ෙප ය හැ ය.

4.2.2 තථ මැ ෙ උ චාවචනය
සම ත
ඉ ෙ
ෙවන තථ මැ ම ය ආ කය සැබ ම පදවන භා ඩ
වලට
ප චාර හා ෙ වා වල සත ප output ලය . දළ ෙ ය
වශෙය
සත පා තය වැ ජා ක කරණ යවර ගණනය
ප දානය
උ චාවචන කර ෙ ෙමය .
ෙ .

මැ සඳහා වන ඉ ෙ ෙවන වලට ප චාර

වශෙය ආ කයක භව මැ ම ටම වටා
ෙක කා නව සත ප දානය උ චාවචනය ෙ . ෙමම
උ චාවචනය ව ාපා ක චක ෙලස හැ ෙ .
තථ
මැ ෙ
උ චාවචන ව ාපාර මැ ම භව මැ ම ටම වටා තථ
ව ාපාර
චක මැ ම ටෙ ච ය ෙවනස ෙප කර . ව ාපාර
පදව .
චකයකට පහත ල ෂණ ඇත:

Bo ආ ක උ පාතය: ඉහළ යන මැ හා ෙ වා
ය සමඟ ආ ක යාකාරක වන
කාලය
• ආ ක අවපාතය: පහත වැෙටන මැ හා ෙ වා
ය සමඟ ආ ක යාකාරක වල හැ ෙ
කාලය
• උප මය: උ පාතයට ෙපර සහ ප අවපාතෙය
ප ව චකයක උප ම මැ ම ටම
 • වරෙය ෙ : ර දාන අවම ම ටම අවපාතය
ෙපර සහ උ පාතය අ ගමනය

ආ ක උ පාතයක , ර යා ර තභාවය පහත වැෙටන

අතර වැඩකරන කාලය get වන ප වැ ර යා
අව ථා ෙ . අවපාතයක , ර යාව ඉහළ යන අතර
වැඩ කරන ෙ ලාව සා ක කරැව ය ර යා අ
කර

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 42

අ කර න. එබැ සැබෑ ර යා අ පාතය වාභා ක

ර යා අ පාතයට වඩා ෙවන ය හැ ය.

මැ මැ පරතරය ය භවය සහ සත ප දානය අතර ෙවනස .

පරතරය
ය භව
සහ සත
මැ රෑපය 4.1 භව සහ තථ ප දානය
ම ට
අතර
ෙවනස .
න
මැ

පරතර භව
ප දානය

         
ඇ ත
     
උ පාතය   ප දානය
     
  ප බෑම  කාලය    
  කාලය      
      අගල    

1 2 3 4 5 6
කාල මාව

4.2.3 අ කර යාව

වැ ර ආ ක උ පාතයක සත මැ ම භව මැ
ර යාව
ය එ ඉ මවා යා හැක. භව මැ ම ' ණ-ර යා' මැ
වාභා ක
ම ටමට ම ටම ෙලස අ ථ දැ වෙහා , සත මැ ම භව
වඩා ෙ වා
ය මැ ම ටම ඉ මවා යා හැ ෙ ෙකෙ ද ය න බඳ
ඉහළ
යාම .
ප නය ෙ . ෙමයට ෙ ව කා නව පව වා ගත
ෙනාහැ 'අ ක ර යාව' ය .

ර යාවල සංඛ ාෙ වැ ම ෙහ ෙ වා ප මාෙ

වැ ම ෙලස අ ක ෙලස ර යාව ෙදයාකාරය
ඇ ය හැ ය.

• භව ර දානය 'ර යා වභා ක අ පාතය' වන

පමණ ෙ ඡා ර යා ත වය මත රඳා
පව . තථ ප දානය ඉ මවා යා හැක

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 43

' වාභා කවම ර යා ර තය ' ෙව ශම

සැප ම වැ ම ෙ ෙව ෙක කා නව භව
ප දානය . ඇ ත වශෙය ම ර යා අ පාතය එ
වාභා ක අ පාතයට වඩා පහත වැෙ .

• (එවැ
ස ෙ නකට පැය 8 ෙහ 5 න ළ ෙලස),
ආ කය (වැඩ කරන වයෙ , කාලය ෙයාදවා)
ර යාව හා ෙ වා අ පාතය ෙම ම
සාමා ය වැඩ කරන කාලය රණය ම සඳහා
රාෙය ක ස මතය ඇත. ස මතය ට වඩා
ෙ වා ය ඉහළ නැං මට ද ෙමය ඉඩ සලස .

4.2.4 ෙල කෙ ව ාපා ක චක

ෙල කෙ තන ආ ක ඉ හාසය ෙප කර ෙ
ආ කය ව හා අවපාතය පග ය ලබා
ඇ බව . සාමාන ෙය අවම වශෙය වසරකට කා
ෙදක ව ආ කයක negative ණා මක ව ධන ෙ ගය
අවපාතය ෙලස තර ෙකෙ . සමහර අවපාත 'අවපාත'
ෙලස හැ ෙව ෙ ඒවා ගැ රැ, වඩා හා වඩා
ෙලස පැ ර ඇ බැ . ට අමතරව, ෙල කෙ ,
 සමහර කලාපවල ෙහ සමහර රටවල තර ' ඩා අවපාත'
ෙව පව .

පහත දැ ෙව ෙ ෙල කෙ ඇ අවපාතය පය :
• මහා අවපාතෙය 1930 ගන වල
• ෙල ක ෙත අ දය 1973-1975
• නැෙගන ර ආ යා ය අ දය 1997-1998
• ෙඩා ෙකා 2001 අ දය
• ෙග ය ල හා ආ ක අ දය 2008-2009

අවපාතවල , මැ පහත වැෙටන අතර ර යාව ඉහළ

ය . ප ෙභ ජන ඉ ම, ආෙය ජන ඉ ම සහ අපනයන
ඉ ම පහත වැෙ . එබැ ල ද පහත වැෙ . ළ

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 44

ආ ක උ පාතය, ප දානය සහ ෙ වා ය ඉහළ

යාම. මැ සඳහා ඇ ඉ ම වැ වන ට ල ද ඉහළ
ය .

4.3 මැ සහ ල ම ටම

සම ත මැ ම සහ ආ කයක ල ම ටම රණය
ව ෙ සම ත ඉ ම සහ සම ත සැප ම ම .
ල ම ටම
ය භා ඩ
හා ෙ වා ල ම ටම (P) ය ය ම භා ඩ හා ෙ වා වල සාමාන
වල
සාමාන ල ෙ . සාමාන ල ම ටම ගණනය කර ලබ ෙ
ල .
පා ෙභ ක ල ද ශකය ( අ ) වැ ල ද ශකය
භා තා කර .

4.3.1 සම තඉ ම

සම ථ සම ථ ඉ ම ( .ව.) ය ෙන අදහ ව ෙ භ
ඉ මය
භ, ( ) ග ක ප ෙභ ජනය සඳහා වන සම ත
සමාග , පාදනය සඳහා ආ කෙ ඉ ම, සමාග
රජය සහ ග ක ආෙය ජනය (අ ), රජය භා ඩ හා ෙ වා
ෙ ශ
අංශෙය ල ගැ ම ( ) සහ ධ අපනයන ෙ ශ අංශය (NX).
ස ණ
මැ
සඳහා ඇ
ඉ ම . AD = C + I + G + NX

ල ම ටම සහ සම ත ඉ ම ප ෙල මව ස බ ධ ෙ .
ල ම ටම ඉහළ යන ට ප ෙභ ජනය, ආෙය ජනය,
රජෙ ල ගැ සහ ධ අපනයන සඳහා වන ඉ ම
පහත වැෙ . එබැ සම ත ඉ වකය පහළට
බෑ ම .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 45

4.3.2 සම ත සැප ම

සම ථ සම ථ සැප ම (AS) ය ෙන අදහ කර ෙ economic

සැප ම
ය ලදා ස ප හා තා ණය ලබා ඇ ෙහ
සමාග
ආ කයක භා ඩ හා ෙ වා සම ත පාදනය සැප ම
ස ණ
ප දානය ය.
සැප ම .

ල ම ටම සහ සම ත සැප ම අතර ස බ ධතාවය

ward ෙනාවන අතර සා ව ආ ක ද ාෙ මතෙ දයට
ෙ .

• ල ඉහළ පමණ ෙනාව සමාග වල අෙල

ව නාකම වැ , පමණ ෙනාව, පාදන යදම
(සාධකය වැය සහ අ ර ය වැය) කළ හැක.
ව නාකම වැ ම පාදක ට
ගැ ම වන න පාදන වැය වැ ම
බාධාව . ධ ප come ලය පැහැ නැත.
 Problem ඉහත ගැට ව ල ෙවන සඳහා
ගතවන කාලය හා ස බ ධ ෙ , ම ද '
කාල පමාදය ප ල ෙවන ෙ '. ඒ සා, ෙ
කාරණය සරළ මට, එය සාධාරණ ල ම ටම යැ
උපක පනය ම ළ ථාවර ෙක ල , සහ
ළන ය කා න.

ෙමම ගැට සැල ලට ග ට, ෙක කා න AS සහ

කා න AS වක අතර ෙවනස ඇත.

• ෙක කා න : ෙක කා න (SRAS) සම ත
සැප ම ය භව මැ ම ටම වටා
උ චාවචනය වන සත ප දානය . සම ත ඉ ෙ
ෙවන වලට ප චාර වශෙය ෙක කා නව
සත ප දානය උ චාවචනය වන අතර නැවත ල
ම ටමට ප චාර වශෙය ෙනාෙ . එබැ , SRAS
වකය ඇ ලම ට ර ෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 46

• කා න : කා න (LRAS) සම ථ සැප ම ය
ආ කෙ tive ලදා ධා තාව අ ව රණය වන
භව මැ ම ස ල ම ටම ෙනාෙ . එබැ
LRAS ව රය භව ෙහ වාභා ක මැ
ම ට ර ෙ .

රෑපය 4.2 ෙක කා න හා කා න ඒඑ වක

ල
ම ටම

ඒ
0 SRAS

.ව. 1
.ව. 0

 
ව 0 ව
 
1
    
ප දානය
 ල LRAS
ම ටම

1
ඒ
0
.ව. 1
.ව. 0

Yn Y 1  
ප දානය

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 47

4.3.3 ෙක කා න හා කා න ප දානය

සම ත AD සහ AS කා නව හා ෙක කා නව ආ කෙ
ඉ ම
සහ ල ම ටම (P) රණය කර . ෙක කා නව ස ණ
සැප ම
ල ම ටම ප දානය AD රණය කර (සත ප දානය - Y).
රණය
කර . Capacity ලදා තා ධා තාව කා නව ස ණ
ප දානය රණය කර ( භව ප දානය - Yn).

සම ථ තථ මැ ෙ ෙක කා න උ චාවචනය රණය
ඉ ම
ෙක කා න ව ෙ සම ත ඉ ම අ ව ය. SRAS ල ම ටෙ P 0
ප දානයට
බලපෑ ර ෙ . AD 0 - AD 1 ට සම ත ඉ ම වැ ම Y 0 - Y 1
කර .
ට ප දානය ඉහළ නංව . ෙක කා නව ල ම ටම
ථාවර කර ඇ බැ සම ත ඉ ෙ වැ ම ල
ම ටමට ෂ ක බලපෑම ඇ ෙනාකර . එබැ
ප දානය සම ත ඉ ෙ ෙවන ක වලට ප චාර
ද ව . AD සහ SRAS අතර අ ත යාකා වය P 0
ල ම ටම රණය කර .

සම ථ කා න මැ ම ටම ය ණ ර යා ම ටෙ
ඉ ම
කා නව වාභා ක මැ ම . සම ථ ඉ ෙ ෙවන වලට
ල
ම ටමට ප චාර වශෙය Yn ට ඉහ ෙහ පහ සත
බලපෑ
කර . මැ ෙ ෙවනස තාවකා ක ව ඇත. .ව. 0 - .ව. 1
ට සම ථ ඉ ෙ වැ ම පව නා ල ම ටෙ P 0
Yn - Y 1 ෙව සත ප දානය ඉහළ නංව . ඉහළ
සම ත ඉ මට ප චාර වශෙය ල ම ටම ඉහළ යන
බැ ෙමය කා නව පව වා ගත ෙනාහැක . P 0 - P 1
ට ල ම ටම ඉහළ යාම ද වැ ඇ පාදන
වැය ඉහළ නංව . එබැ පාදන වැය ඉහළ
යෑමට ප චාර වශෙය සමාග ඔ ෙ පාදනය අ
කර . අවසානෙ , ස ණ මැ ම එ කා න
වාභා ක මැ ම ටමට පැ ෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 48

4.3.4 ල ගැල ෙ ගය

සම ථ 'ෙක කා න' සහ ' කා න ' ෙලස සැලෙකන කාල

සැප
වකය මාව ල ගැල ෙ ෙ ගය මත රඳා පව . ධ රටවල
ෙක කා න
හා ල ෙවන ෙ ෙ ගය ෙවන ය හැ වද
කා න සාමාන ෙය ල ෙස ෙවන ෙ .
අතර ර
ට ර
ථාන
ද වා ෙක කා නව ය සම ථ ඉ මට ප චාර වශෙය ල
භමණය
ෙ . ම ටෙ ෙවනස මට තර කාලය ෙනාමැ
බැ ල ම ටම ථාවර ෙ .

කා නව ය ල ම ටෙ ෙවන සම ත
ඉ ෙ ෙවන ක ණ ෙලස අවෙශ ෂණය කර
ගැ මට තර කාලය , එබැ ල ම ටම න ය
ෙ .

රෑපය 4.3 AS ව රය: ෙක කා න ට කා නව

ල    

ම ට
 ම ට
LRAS (t 4 )  

 
ඒඑ ( 3 ) 

1   ඒඑ ( 2 )
   
ඒඑ ( 1 )
ඒ  

 
0
 
SRAS (t 0 )
.ව. 1
.ව. 0
 
   

Yn ව 1 ප දානය

එබැ , 'ෙක කා න' සහ ' කා න ' අතර ල

ගැල ෙ 'අතරමැ තන රැ ' ඇත. ෙමය ඇ බවට
ඉහළ-බෑ මක SRAS හා LRAS අතර ප ව රය. AS
වකෙ බෑ ම ල ගැල ෙ ෙ ගය මත රඳා පව .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 49

• ෙමම තව රට කාලය (ස ප මට කා න),

ල ගැල සහ මාසයට ෙලස ව රය ෙ ගය වැ
ෙ .

• ෙමම කාලය (ස ප මට ෙක ෙක ල ), ල
ගැල හා පැත ෙලස ව රය ෙ ගය ඩා.

ව ගම කරන ට ෙක ල ගැ මට කා න,
සැබෑ ර දානය රමෙය එ වභා ක ම ටෙ
පැ ෙ . සම ථ ඉ ෙ ෙවන කමෙය ල
ම ටෙම අවෙශ ෂණය වන අතර මැ ම ටම
ෙනාෙ .

සම ත
ඉ ෙ
ෙවන 4.4 රාජ ල හා ල ප ප
ව ෙ
ප ප
හා
ක පන සම ථ ඉ ෙ (AD) ඕනෑම සංරචකයක ෙවනස
ෙ ෙව
ෙ ෙව සම ත ඉ ෙ ෙවනස , සා ව ආ ක
අර ෙකෙර බලපෑ ඇ කර : සම ත ප දානය
(ව ධනය) සහ ල ම ටම ( ථාවර වය). .ව.
ෙවන සා ව ආ ක ප ප වල ෙම ම අභ තර
ෙහ බා ර ක පනවල ප results ල ෙ .

රාජ ල ප ප ය : රාජ ල ප ප ය ය
රජෙ යද ( ) සහ බ කරණය ( ) හරහා .ව.
ල ප ප ය ය ෙන අදහ කර ෙ රජෙ යද
වැ ම හා .ව. ඒ හා සමානව, බ අ මම ඉවත
දැ ය හැ ආදායමට (අ direct බ ෙ ෙව ) ෙහ
යද (අ වක බ ෙ ෙව ) ෙකෙර ඇ කරන
බලපෑම ම .ව. ෙ ප ප ය සම ත
මැ ම සහ ල ම ටම ඉහළ නැං මට ෙ ෙ .
සංෙක චන රාජ ල ප ප ය( අ ම ෙහ වැ
ම) ප දානය සහ ල ම ටම අ කළ හැ ය.

ද ප ප ය: ද ප ප යය ද සැප ම සහ
ෙපා අ පාතය පාලනය ම සඳහා මහ බැං ෙ
ෙමවලම . ද සැප ෙ වැ ම අදහ කරන
ල ප ප ය ද වැ මට ෙ ෙ

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 50

කාරණා ෙදක .ව: ගලය , සමාග සහ රජය

යද වැ මට උ සාහ කරන ට අ ත ද
සැප ම ෙක ම .ව. ෙපා අ පාතය අ ම සා .ව.
වකව ඉහළ යා හැ ය. අ ත ද සැප ම ෙපා
අ පාතය අ මට ෙ ෙ . ෙම ප results ලය
ව ෙ ආ කෙ ණය පසාරණය . .ව. ෙකාටස
ණය පදන කරග බැ අ ෙපා අ පාතය .ව. ඊට
ප චාර වශෙය ෙ ල ප ප ය ම
මැ හා ල ම ටම ඉහළ යා හැ ය. සංෙක චන ල
ප ප ය ප දානය හා ල ම ටම අ මට ෙ ෙ .

රාජ ල හා ල ප ප අතර ස බ ධය ෙ .
බ යද යද යවා ගැ මට පමාණව ෙනාෙ න
රජෙ යද වැ ම ෙබාෙහ ට අයවැය ඟය වැ
 මට ෙ ෙ . අයවැය ඟයට ' ද දණය ම'
ෙහ ෙ පභවය ෙග (බැං අංශය සහ ෙ ශ
ණය) ණයට ගැ ම සඳහා රජය ෙයා ව ෙ න ද
සැප ම ඉහළ ය . එබැ ල පසාරණය ෙබාෙහ ට
ල පසාරණය සමඟ ද ය හැ ය.

ආ ක ව ධනය ෙ ගව ම සඳහා ආ ක අවපාත

කාලවල .ව. වැ ම සඳහා රජයට ල හා
ල ප ප භා තා කළ හැ ය. සංව ධනය ෙව
පව න රටවල මැ එ භව ම ටමට වඩා පහළ
ම ටමක පව න ෙහ , සංව ධනය ෙව පව න
රටවල ව ධනය පව ධනය ෙ ල හා ල
ප ප වැදග කා යභාරය ඉ කර .

ල ථා තාවය පව වා ගැ ම සඳහා ඉහළ උ ධමනය

පව න කාලවල ල ම ටම පාලනය ම සඳහා
සංෙක චන ල හා ල ප ප භා තා කළ හැ ය.
ෙකෙ ෙවත , සා ව ආ ක අර ස බ ධෙය
අෙ ත ප come ල ලබා ගැ ම සා ව ආ ක ද ාෙ
වාදා මක කරැණ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 51

අධ යනය සඳහා පධාන ෙකා ෙ

• භව හා සැබෑ පාදනය • වාභා ක ර යාව

• ණ ර යා මැ ම ටම • මැ පරතරය
• සම ත ඉ ම • සම ත සැප ම
• ව ාපාර චක • උ පාත සහ අවපාත
• වැ ර ර යාව • ල ම ටම
• ථාවර හා නම ල ගණ • රාජ ල ව ා ය
• ද පසාරණය • අයවැය ඟය
       

කට
 (අ) ආ කයක සම ත ඉ ම වැ මට ල හා
ල ප ප ෙ ව ෙ ෙකෙ ද ය න පැහැ
කර න.
(ආ) ෙල ක ඉ හාසෙ ආ ක අවපාතය බඳ ෙතාර රැ
ෙසායා ග න. එය සම ත ඉ ම, ප දානය, ෙ වා ය
සහ ල ගණ ෙකෙර බලපා ඇ ආකාරය තර කර න.
(ඇ) මෑත අ තෙ අභ තර ක පන (රට ළ) සහ බා ර
ක පන (රෙට ටත) සඳහා උදාහරණ ෙසාය න. ලංකා
ආ කයට ෙමම ක පනෙ ධනා මක ෙහ negative ණා මක
බලපෑම තර කර න.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 52

5. ආ ක ව ධනය
 රටක සංව ධන අර සා ෂා කර ගැ ම සඳහා ආ කෙ
රසාර ව ධනය ය ර . Capacity ලදා තා ධා තාවය ම සහ
තා ණය වැ ම සමඟ ආ කය ව ධනය ය හැ ය.
පා ධන-ශම අ පාතෙය අඛ ඩ වැ ම ම ලබා ෙදන
පා ධන ස චනය ව ෙ ඉහළ ආෙය ජන ෙ ෙව . සම ත
සාධක produc ලදා තා ව ධනය ආ ක ව ධනයට තා ක
ෙ දායක වය ෙප කර .

ආෙය ජනය ලැෙබ ෙ ඉ රැ ව වන න අ ආදාය ලබන

රටවල ශාල ආෙය ජන-ඉ රැ පරතරය ඇත. ෙ ශ ආෙය ජන
ම ආෙය ජන ඉ ෙ පරතරය යවා ගත හැ න සෑම
රට ම ෙ ශ ආෙය ජන පවාහයට ආක ෂණය ෙනාෙ .

අ උ ධමනය සමඟ අ ෙපා අ පාත සහ අ බ අ පාත පව වා

ගැ ම අර කරග ප ප ආෙය ජන තකා සා ව ආ ක
ප සරයකට මග පාද . ඊට අමතරව, අවශ ය තල පහ ක සැප ම
සහ ආෙය ජන තකා යාමන යා තණය සහ ක ම සඳහා
ආ ක රජයට වැදග කා යභාරය පැවෙ .
ව ධනය
ය සැබෑ
පාදනෙ
රසාර
වැ ම .
ආ ක ව ධනය ය ආ කයක සැබෑ මැ ෙ ෙහ
සැබෑ ආදායෙ රසාර වැ ම . ෙවන වචන ව
වෙහා , ෙමය පාදන ධා තාවෙ පසාරණය මත රඳා
පව න 'ඉතා කා න ' මැ ව ධනයට ෙයා ෙ .
කා න සම ත සැප (LRAS) වකෙ ද ණට මාරැ ම
ම ඉතා කා නව මැ ව ධනය ෙප ය හැ ය
.

සමහර රටව ධනව වන අතර සමහර රටව ප ය.

රසාර ආ ක ව ධනය ය රටකට ධනව මට ඇ
මාවත . ම ද එය ආදායම හා ෙ වා ය වැ කරන
අතර ප කම අ ෙම ට ඔ ෙ වන
ත වය වැ මට හා පව වා ගැ මට ඉඩ
සලස .

5.1 පාදන කා යය

පාදන
තය ම
ෙයද සහ පාදන තය ම ප දානය සහ ෙයද අතර
ප දානය
අතර පමාණා මක ස බ ධතාවය ෙප ව . ෙමම
පමාණා මක
ස බ ධතාව ස බ ධතාවය ෙප කර ෙ ප දානය ය factors
ෙප ව .
ලදා සාධකවල (පා ධනය සහ ශමය) සහ තා ෂණෙ
ධනා මක කා යය බව .

(5.1) Y = A (K, L)

පාදන තෙ ද වා ඇ ආදාන-ප දාන

ස බ ධතාවය භා තා ෙම , ප දානෙ ෙවනස
පහත ප ම ලැෙ :

ΔY Δඒ ⎡ΔK Δ ෙපළ ⎤
(5.2)   =  +⎢   + ⎥
 
ව   ඒ ⎣ ෙ   උස ෙපළ ⎦

ΔY / Y. : ප දානෙ සමා පා ක ෙවනස

ΔA / A. : තා ෂණෙ සමා පා ක ෙවනස
ΔK / K. : පා ධන ෙතාගෙ සමා පා ක ෙවනස
ΔL / L. : ශම බලකාෙ සමා පා ක ෙවනස

එබැ ,ප දානය ව ධනය ව ෙ :

• පාදන සාධක වැ (K හා උස ෙපළ) හා

• තා ෂණය වැ (A)

මැ පාදනය සඳහා factors ලදා සාධක (ෙයද )

ඒකාබ ධ වන අතර ෙයද ප දානය බවට ප ව තනය
ෙ කමය තා ණය .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 54

5.1.1 Fact ලදා සාධක

පා ධන
ෙතාගය ය පා ධනය ය ය ෙත පකරණ, උපකරණ, ෙගාඩනැ
ආ කයක සහ ඉ ෙව ට වැ පා ධන භා ඩ ෙතාගය .
පා ධන
භා ඩ හා පාදන යාව ෙ පා ධන භා ඩ භා තා කරන ට
ඉ ෙව ට

ව බ
වල සැබෑ
ව නාකම . පා ධන ෙතාගය ෂය ෙ . ධ ආෙය ජන ෙ ෙව
පා ධන ෙකාට ව ධනය ෙ .

ශමය ය
සාෙ පාදන යාව ෙ ශමය පා ධනය සමඟ සං ත
capacity
ලදා ෙ . ෙ වා යය පාදන යාව ය සඳහා ෙයාදා
හැ යාව .
ග නා ශම පමාණය . ආ ක ව ධනයට දායක වන
ආකාරෙය ෙ වා ය ෙදයාකාරය ඉහළ යා
හැ ය:
• ( රම බලකාය ෙහ ජනගහන ව ධනය,
ර ඵලය ) ක කරැ සං යාව වැ
• වැඩ කාලය ළ (වැ ම වැ න වැඩ කරන පැය
ගණන ෙහ වැඩ කරන න ස ෙ ගණන වැ )

ආ ක ව ධනය සඳහා ලබා ඇ ශම දායක වය පහත

ප ය හැ ය:

• රම ණා මක වැ ම (අ යාපනය,
ව, අ දැ , සහ ධනා මක ක කරැ ආක ප
ම )
• එ ෙ වකෙය සඳහා රා ධනය (ක කරැව
ෙභෟ ක සඳහා තව ප ගණක) සහ එ ෙ වකෙය සඳහා
පා ධනය
ය සා වැ කළ රා ධන (ඒ ෙව වට
සාදන ලද කැ ෙ ටරය ප ගණකය ) භා තය
පා ධනෙ
ෙතාගය . • වැ කළ ෙ වා ත වය (වඩා ෙහාඳ කා ය
සාධනය සඳහා ර ලාභ) හා වැඩ කරන ප සරය
මානව ( රස න කා යාල ඉඩ)
පා ධනය
ය ශම
සලතා
ෙතාගය . ෙභෟ ක පා ධනය සහ මානව පා ධනය ය පා ධනය
සහ ශමය සඳහා භා තා කරන ක ප පද ෙ . ෙභෟ ක
පා ධනය ය සා සාදන ලද පා ධන භා ඩ
ෙතාගය . ෙකෙ ෙවත , මානව පා ධනය ය වැ
කළ ණා මකභාවය ශම ෙතාගය . සංව ධනය
ෙව පව න රටවල බ ල ' ' ශමය ඇත
සංව ත රටවලට සාෙ ෂව ස ත මානව පා ධන
ෙතාගෙ ඟය පව .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 55
ඉඩ වලට කෘ කා ක ආ කය වඩා වැදග වන land ලදා
වාභා ක
ස ප සාධකය ඉඩ . ඉහළ ආදාය ලබන රටවල ආ ක
ෙතාගය ව ධනයට ඉඩ දායක වය අ වැදග කම දර .
ඇ ළ
ෙ . ෙභෟ ක හා මානව පා ධනෙ ෙ ගව ව ධනයට
සාෙ ෂව ෙ ව ා යද තය.

5.1.2 තා ෂණය

තා ණය තා ණය ෙලස හැ ෙවන ෙයද ප දානය බවට

ය ෙයද ප ව තනය කර ෙ ෙකෙ ද ය න බඳ දැ ම ද
ප දානය
බවට ආ කයකට ඇත. නව පැ හා නව කරණය
ප ව තනය
ම සඳහා තා ෂණය ෙ . නව පැ ම ය නව දැ ම ෙසායා
භා තා කරන ගැ ම ෙහ පාදනය ම . නෙව පාදනය ය
දැ ෙ
ෙතාගය . පව නා පාදන කමෙ දය ට නව දැ ම ඇ ළ
ම .

• නව ෙසායාගැ ඇතැ ට තා ෂණය ම

කරන නව ෙමවල හා ය ර පාදනය අව ය
ෙ . නව ය ත සහ ෙමවල භා තා කර ෙ
ෙකෙ ද ය න බඳ දැ ම (ෙහ මානව පා ධනය)
ද අවශ ෙ .

• නව ෙසායාගැ ද ෙම මානව රා ධන
සංව ධනයට ෙහ ඉෙග දැක ගත හැ ය. වැ
ව හා පළ රැ ද ස තව, වඩා
ෙහා යා කර .

ප ෙ ෂණ
හා • නව ෙසායාගැ ද පාදන කළමනාකරණය සහ
සංව ධනය
ය සං ධාන දැක ගත හැ ය. නව කළමනාකරණ
තා ණය
පාදනය භා තය සහ යාකාරක සං ධානය ෙ නව
ම කම ම පාදනය වැ කළ හැ ය.
අර
කරග
ආ ක
යාකාරකම ආ කයක ප ෙ ෂණ හා සංව ධන (ආ සහ )
යාකාරක නව පැ හා නව කරණ පමාණය
රණය කර . ප ෙ ෂණ හා සංව ධන කට රජය
සහ සමාග කර ලැෙ . ඩා ෙගා ෙය ට
පවා 'වඩා ෙහාඳ ෙ ව ෙ කම' අ හදා බැ ය හැ ය.
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 56

5.1.3 සම ත සාධක produc ලදා තාව

සම ත තා ෂ ක ෙ ක ප result ලය ව ෙ සාධක
සාධක
produc produc ලදා තාව ඉහළ යාම . ට අමතරව, වැය අ
ලදා තාව
ය ෙන ම සහ ණා මකභාවය වැ ම ද තා ෂ ක
දැ ෙව ෙ ෙ ප results ල ෙ .
given
ලදා
සාධකවල
ප දානය සම ත සාධක produc ලදා තා ව ධනය ය පා ධන
ෙතාගය සහ ශම බලකාය සැල ලට ෙගන තා ක
ෙ ප output ලය ෙලස මැ ව ධනය
මැ ම . පාදන තෙ , සම ත සාධක produc
ලදා තා ව ධනය ම ලබ ෙ A ෙවන ම .

පා ධන ව ධනය හා ශම ව ධනය ෙ ෙව මැ ෙ
වැ ම අ ෙම ප , අවෙ ෂ ΔA / A ය සාධක
produc ලදා තාව ඉහළ නැං ෙම මැ ව ධනයට
ද වන දායක වය :

Δඒ ΔY ⎡ΔK Δ ෙපළ ⎤
-⎢  
(5.3)   =  + ⎥
 
ඒ   ව ⎣ ෙ   උස ෙපළ ⎦

ශම produc ලදා තාව ය ශම ආදාන ඒකකයකට ( Y / L )

ප දානය මැ ම . තා ක ව ෙම ම පා ධන
ස චය ෙ ෙව ශම produc ලදා තාව ව ධනය ය
හැ ය.

5.2 පා ධන ස චනය

පා ධන පා ධන ස චනය ය පා ධන ෙතාගෙ ව ා ය .
ස චය ය පා ධන ෙතාගයට නව එක ආෙය ජනය බැ ,
පා ධන
ෙතාගෙ පා ධන ස චනය ව ෙ ආෙය ජනෙය . ඇ ත
වැ ම .
වශෙය ම, පා ධන ස චය සඳහා, පා ධන ෙතාගය
ෂය මට වඩා ආෙය ජනය වැ ය ය.
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 57

පා ධන- පා ධන ෙතාගය වන ට, ආ කෙ පා ධන-ශම

ශම අ පාතය (K / L) වැ ව ෙ ශම ඒකකයකට වැ
අ පාතය
ය ශම පා ධනය ඇ බැ . ඉහළ ආදාය රටව ,
ඒකකයකට
පා ධන රා ධන රම අ පාත වලට වඩා වැ ෙ අ ආදාය
පමාණය . රටව . ඉහළ පා ධන-ශම අ පාත ඇ රටවල ශම
produc ලදා තාව (Y / L) ද ඉහළ ය.

5.2.1 ආෙය ජනය

ආෙය ජනය ආෙය ජනය ය දළ ෙ ය ෙ ය පා ධන සැකැ ම

ය පා ධන
ෙකාට ( එ ) වන අතර එය ග ක ආෙය ජන හා
සඳහා නව ෙපෟ ග ක හා රාජ අංශවල ෙකාට වල ෙවන ක
එක
ය. ඇ ව රජෙ ආෙය ජනවලට සමාන ෙ . ෙකාට වල
ෙවන අ ෙම ප ආෙය ජනය දළ ෙ ය ථාවර
පා ධන සැකැ ම (GDFCF) ෙලස අ ථ දැ ය හැ ය.

(5.4) GDCF = ග ක ආෙය ජනය + රජෙ ආෙය ජනය +

ෙතාග ෙවන ම

(5.5) GDFCF = GDCF - ෙකාට ෙවන ම

(5.6) ආෙය ජන අ පාතය = ආෙය ජන / දළ ෙ ය පා තය

සාමාන ෙය ආ කය සඳහා ආෙය ජනය මට

ශාල දායක වය සපය ෙ ග ක අංශය .
ෙ ගව ආ ක ව ධනය සඳහා ඉහළ ආෙය ජනය
අත වශ ෙකා ෙ ය . ඉහළ ආ ක ව ධනය ඇ
රටවල, ආෙය ජන අ පාත ද ඉහළ ය, ම ද ෙමම රටවල
පා ධන ස චය අෙන රටවලට වඩා ෙ ගව ය.
ආ ක ව ධනය ම දගා මට පධාන ආෙය ජනය
පමාණව ෙනාවන බව එ යෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 58
 5.2.2 ඉ

ඉ ම ආෙය ජන අර ද සැප ම ඉ රැ ව වන අතර එය

ය ඉවත
දැ ය හැ භා ඩ හා ෙ වා ල ගැ ම සඳහා යද ෙනාකරන
ආදායෙ
ෙකාටස , ආදායෙ ෙකාටස . ජා ක කරණෙ ඉ
භා ඩ හා
ෙ වා සඳහා බඳ ධ සංක ප ෙ .
යද
ෙනාෙකෙ .
(5.7) ගෘහ ථ ඉ රැ = ග කඉ + රජෙ ඉ

(5.8) ගෘහ ථ ඉ රැ අ පාතය = ගෘහ ථ ඉ රැ / දළ ෙ ය

පා තය

(5.9) ජා ක ඉ =ෙ යඉ +
ෙ ශය ෙග ලැෙබන ධ සාධක ආදායම +
ෙ ශය ෙග ධ ග ක මාරැ

(5.10) ජා ක ඉ රැ අ පාතය = ජා ක ඉ / දළ ෙ ය
පා තය

5.2.3 ෙපා අ පාතෙ කා යභාරය

ෙපා අ පාතය ෙලස අ ථ ද වා ඇත loanble අර ද ල

, සහ ද ල.

ණය කළ හැ අර ද ෙවළඳෙපාල

ණය ලබා ණය ලබා ගත හැ අර ද වල ල ෙලස, ණය ලබා ගත

ගත හැ
අර ද හැ අර ද (ඉ ) සහ ණය ලබා ගත හැ
ෙවළඳෙපාල
ය ණය අර ද සඳහා ඉ ම (ආෙය ජනය) පව න ෙවළඳෙපාෙ
ලබා ගත ෙපා අ පාතය රණය ෙ . භය තම ඉවත දැ ය
හැ
අර ද හැ ආදායෙම ඉ රැ වරෑපෙය ණය ලබා ගත හැ
ලකට ල
ෙගන අර ද සපය . ඉ රැ ෙපා අ පාතයට ධනා මකව
ම .
ස බ ධ ව ෙ එය 'ඉහත ප ෙභ ජනය සඳහා
පාකය' බැ . සමාග ආෙය ජනය සඳහා ණය ලබා ගත
හැ අර ද ඉ ලා . ආෙය ජන ෙපා අ පාතයට
ප ෙල මව ස බ ධ ව ෙ එය 'ණය ගැ ෙ වැය'
සා ය.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 59
 • ඉ ෙ ස පාදන ය ඉහළ-බෑ මක ඉ
හා ෙපා අ පාතය ධනා මක අදාළ වන සා
ව රය.
• ආෙය ජන සඳහා ඉ ම ය පහත බ න-බෑ මක
ආෙය ජන සහ ෙපා අ පාතය එ ෙනකට
ර ෙල මව ස බ ධ සා ව රය.

ද ද ෙවළඳෙපාළ
ෙවළඳෙපාල
ය ද
ල ෙගන
ණ ද වල ල ෙලස, ද සැප ම (ආ කෙ ද
ලබන
ථානය . ෙතාගය) සහ ද සඳහා ඇ ඉ ම (ආ කෙ
මහජනයා ස ව ඇ ද පමාණය) පව න ද
ෙවළඳෙපාෙ ෙපා අ පාතය රණය ෙ . ෙපා
අ පාතයට ප චාර ෙනාද වන ප ආ කෙ ඇ ද
ෙතාගය මහ බැං ව සපය ලැෙ . ෙපා ආදායම
ලබා ගැ ම සඳහා 'ෙපා දරණ ල ව ක ' (බැ කර)
සඳහා ආෙය ජනය මට මහජනතාවට අවශ සා ද
සඳහා ඇ ඉ ම ඉහළ ෙපා අ පාතයකට වැෙ . ල
ආෙය ජන අ ෙම වැ දල රඳවා ගැ මට
මහජනතාවට අවශ සා අ ෙපා අ පාත යටෙ ද
සඳහා ඉ ම ඉහළ ය .
Supply ද සැප ම ර වකය , ම ද එය ෙපා
අ පාතයට අනම ෙ .
Demand ද ඉ ම ෙපා අ පාතයට ප ෙල මව
ස බ ධ ඇ සා පහත වැෙටන වකය .

ධ ෙපා අ පාත

ෙම අවධානය ෙයා ව ෙ සාමාන ෙපා

අ පාතයකට ය. රාෙය කව, ධ ව ගෙ ඉ ,
ණය ගැ සහ ය ආෙය ජන ස බ ධ ෙබාෙහ ෙපා
අ පාත ෙ :
•ඉ ෙ තැ ප අ පාත• ෙවන ණය අ පාත
• ථාවර තැ ප අ පාත Bank අ ත බැං මනා අ පාත
• ප ඛ ණය ෙ අ පාත • භා ඩාගාර ප ගා
• ව ට ගා • ෙරෙප සහ ප අ පාත

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 60
 රෑපය 5.1 ෙපා අ පාත රණය
ම: ක ප
ද

ණය අර ද ෙවළඳෙපාළ
ෙපා ළ ෙපා
අ පාතය රණය
අ ෙ

r0 ඒ

මම
LF 0 ණය
ලබා
ගත
හැ
අර ද

ෙපා අ පාතය රණය ෙ

ද ෙවළඳෙපාල
උන ව
අ පාතය
ෙමෙන ය

ඒ
r0

එ . .

එ 0 ද

ණය ම සහ ණය ගැ ම, ඉ ව ග, ක ෙ
කාලය සහ ල ආයතන මත පදන ව එ එ කා ඩය
යටෙ ෙබාෙහ ෙපා අ පාත ඇත. ෙකෙ ෙවත , ධ
ෙපා අ පාත එකට හා එකම ශාවකට ගම කර .
එබැ ෙ ෂණය සඳහා සාමාන ෙපා අ පාතය
භා තා කළ හැ ය.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 61
 ෙපා අ පාතය සහ ආෙය ජනය

ආෙය ජනය ෙපා අ පාතය ආෙය ජනයට බලපා ෙ එය ණය

ෙපා
අ පාතයට ගැ ෙ වැය වන බැ . ඉහළ ෙපා අ පාත ම
ප ෙල මව ණය ගැ වඩා ල අ ක වන අතර ආෙය ජනෙ
ස බ ධ
ෙ . ලාභදා තාවය අ කර . අ ෙපා අ පාතය ණය
ගැ ම ලාභදා වන අතර ආෙය ජනෙ ලාභදා තාවය
වැ කර . එබැ ෙපා අ පාතවල ෙවන වලට
ප චාර වශෙය ආ කයක ආෙය ජන ම ටම ඉහළ යා
හැ ය.

ය ආයතනය ණය ගැ ම ෙතාරව ෙවන

ආකාරය ද ආෙය ජනය කළ (තම ෙ ම ලාභ
ෙහ ෙකාට ය ෙ දායක වය වැ ), ෙපා අ පාතය
තවම ආෙය ජනෙ 'ආව ක වැය' ෙ . ණය ගැ
ම ෙහ බ ආදායම උපෙය කර ග රජයට ය
රාජ ආෙය ජන සඳහා ද ෙයද ය හැ ය. රජය බ
ආදායම භා තා කළ ෙපා අ පාතය තවම රාජ
ආෙය ජනෙ 'ආව ක වැය' ෙ . එබැ , ආෙය ජන
සඳහා ද ෙයද ෙ කම ෙනාසලකා ෙපා අ පාතය සහ
ආෙය ජනය අතර ප ෙල ම ස බ ධතාවය සත ෙ .

5.2.4 ආෙය ජනය - ඉ ෙ පරතරය

ආෙය ජන - ෙමම ආෙය ජන ඉ පරතරය, ආ කයක හා ඉ

ඉ ෙ
පරතරය ය ෙ 'ආෙය ජන අෙ ත ම ටමට' අතර ඇ ෙවනස.
අෙ ත
ආෙය ජන සංව ධනය ෙව පව න රටව ෙ ගව ආ ක
ම ටම සහ
ඉ ව ධනය ලබා ගැ ම සඳහා ඉහළ ආෙය ජන අ පාතය
අතර
ෙවනස පව වා ගැ මට අෙ ෂා කර . ෙකෙ ෙවත , ෙමය
කර ව ෙ අ ආෙය ජන සා ඔ ෙ
ආෙය ජන-ඉ ෙ පරතරය ශාල බැ .

ඉ ෙ ම ටම ජා ක ආදායෙ ම ටම මත රඳා
පව (ෙපා අ පාතයට අමතරව). අ ආදාය ලබන
රටවලට අ ඉ රැ අ පාතය ඇත, ම ද ෙමම
රටවලට ඔ ෙ ආදායෙම ශාල ෙකාටස
ප ෙභ ජනයට ෙව කළ බැ . ඊට ෙවන ව,
ඉහළ ආදාය ලබන රටවලට ඉහළ ඉ රැ අ පාතය
 ඇ ෙ ඔ ප ෙභ ජනයට ආදායෙම පමාණය
ෙව කරන බැ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 62

ව ව 5.1 රා ධන සැකැ ම සහ ෙ ශ ආෙය ජන

ෙත රාග රටව 2005
 
ආෙය ජන   ෙ ශ ආෙය ජන  
 
  අ පාතය  
    
  
  

 
වශෙය %  
USD වශෙය %  

 
දළ ෙ ය පා තෙ  
යන ආෙය ජනය  
ඇඑජ 18 99.4 4.0 16
ජපානය 31 2.8 0.3 1
ජ ම ය 17 32.7 6.8 5
නය 39 72.4 9.2 3
එ ස රාජධා ය 17 164.5 45.0 8
ඉ යාව 30 6.6 3.5
ලංකාව 26 0.3 5.2
ලාශය: ෙල ක බැං ව, ෙල ක සංව ධන වා තාව 2007 සහ
එ ස ජා ෙ සං ධානය, ෙල ක ආෙය ජන වා තාව 2006
සටහන: ව වට ඇ ළ ව ෙ ෙ ශ ආෙය ජන 'ගලා ඒම'
පම . ෙබාෙහ රට සංව ත රටවල ට සංව ධනය ෙව
පව න රටව ද වා ෙ ශ ආෙය ජන ' ටතට ගලායාම' ඇත.
ෙ ශ
ආෙය ජන
ම ෙමම ආෙය ජන ඉ පරතරය අ කර ඉ ෙ
ආෙය ජන
ඉ ෙ ගැට ව මඟ, ෙ ශ ආෙය ජන ම ආවරණය කළ හැක.
පරතරය
යවා ගත ෙ ශ ආෙය ජන ය ෙ ශ සමාග ආ කයක
හැ ය.
පා ධන ෙතාගයට එක ම .
Countries සමහර රටවල, ඉ රැ අ පාතය අ
වද, ආෙය ජන අ පාතය ඉහළ ම ටමක
පව ෙ ඒවා ශාල ෙ ශ පා ධන පවාහය
ආක ෂණය කර ග නා බැ .

Countries සමහර රටව වල ෙ ශ පා ධන

පවාහය ට ෙමම රටව ආක ශ ය ෙනාවන බැ
ආෙය ජන අ පාතය අ ය.

5.3 ආෙය ජන පව ධනය

5.3.1 ද ප ප

• සාමා යෙය , අ ෙපා අ පාත පව වා ඉල ක

ය ර ප ආෙය ජන ම කරනවා.
 • ඒ ඉ ෙ ආදායම මත රඳා පව ජා ක
ආදායම ඉහළ යාම සමග ව ධනය ෙප කර
ඇත. ෙමය ආෙය ජන අර ද ලබා ගැ ෙ හැ යාව
වැ කරන අතර ෙපා අ පාතය අ කර ඇත.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 63

• ඒ ඉ රැ ෙපා අ පාතය මත රඳා පව ෙපා

අ පාතය අ සා වැෙට ඇත අතර ඉහළ ෙපා
අ පාතය ෙ ෙව ඉහල ය ඇත.
• ණය අර මත පදන මැ ලා ෙප නා ෙපා
අ පාත (ප ෙභ ජනය ම, වාස, රා ධන
භා ඩ අ ප කර, ෙමෙහ වැය) ආෙය ජන
බලපෑ කළ හැ ය.
• උ ධමනය රසාරනා මක ය ර ප ,
ෙකෙ ෙවත , කැ ම හැ ආෙය ජන තකා
වාතාවරණය.

5.3.2 රාජ ල ප ප

• අ බ අ පාත ආෙය ජන ම පව වා ඉල ක
සාමා යෙය රා ය ය ර ප .
• සංගත ලාභ, පාදනය, ඉ රැ , ආෙය ජන සහ
ණය ගැ මත ඉහල බ ආෙය ජන අෛධ යම
කළ හැ ය.
• බ සහන, බ වා , පාදන සහනාධාර සහ
අපනයන සහනාධාර ෙත රාග ක මා ත සඳහා
ආෙය ජනය ම, ළදරැ ක මා ත ආර ෂා ම
සහ අපනයන පව ධනය ම ම කර .
• රා ය ආෙය ජන ග ක අංශෙ ආෙය ජන සඳහා
අව ය ය තල පහ ක හා උපෙය තා ( ය,
ජලය, රකථන හා ස පාර ෂක ෙ වා වැ ) ලබා
මම ආෙය ජන පහ කළ හැ ය.
• උ ධමනය රසාරනෙ රා ය ය ර ප ,
ෙකෙ ෙවත , අවත ෙ රැ කළ හැ
ආෙය ජන තකා වාතාවරණය.
5.3.3 සහ ෙර ලා

• සරල කරන ලද යාමන යා තණ

• සරල කරන ලද ලධා වා යා ප පා
• ස රදා ක: තා වා රම හා ණය ෙවෙළඳෙපාළ කට

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 64

ඉහත ෙ තය ප සං කරණ ම ආෙය ජන සඳහා

පහ ක සැල ය හැ ය. සං ණ යාමන ප ධ ,
ලධා වා යා ප පා සහ ශම හා ණය ෙවළඳෙපාළව
පාලනය කරන දැ සහ ෙර ලා ආෙය ජනයට
අ තකර ෙලස බලපා . ෙ වා බලපෑමට ල
ආෙය ජනයට අදාළ සමහර යාකාරක පහත ප ෙ :

•ව ාපාරය ආර භ ම . ශමය බඳවා ගැ ම හා ෙ

• ව ාපාරය වැ ම • ආෙය ජන ආර ෂා
• බලප ර සමඟ කට ම• බ ෙග ම
• ෙ පල යාප ං ම • ෙ ශ මා හරහා ෙවළ
• ණය ලබා ගැ ම • බලා මක
ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 65

අධ යනය සඳහා පධාන ෙකා ෙ

•ආ ක ව ධනය • පාදන කා යය
• වන ත වය • පාදන ධා තාව
• සාධක produc ලදා තාව • තා ෂණ වැ ම
• පා ධන-ශම අ පාතය • මානව රා ධනය
• ෙභෟ ක පා ධනය • පා ධන ස චය
• ආෙය ජනය සහ ඉ • ග ක හා රාජ ආෙය ජන
• ආෙය ජන-ඉ ෙ පරතරය • සෘ ෙ ශ ආෙය ජන
• ණය කළ හැ අර ද ෙවළඳෙපාල • ද ෙවළඳෙපාළ
• ෙපා අ පාතය • ෙපා දරණ ව ක
• ද ප ප ය • රාජ ල ප ප ය
• ලධා වා යා ප පා • යාමන යා තණය
       

කට

(අ) ලංකාව ඇ ආ යාෙ සංව ධනය ෙව පව න

රටව පය ෙත රාෙගන අ තෙ සාමාන වා ක
ආ ක ව ධන අ පාතය ට අ ව ඒවා ව කරණය
කර න.
(ආ) ප ය දශක 4 ළ (i) ඉ රැ සහ ආෙය ජන අ පාත
සහ (ii) ලංකාෙ ෙපෟ ග ක හා රාජ ආෙය ජන
අ පාත ෙප මට ප ථාර සක කර න.
(ඇ) ලංකාෙ ධ ෙපා අ පාත පැහැ කර න. ප ය
වසර පය ළ ෙමම සමහර ෙපා අ පාතවල චලනය
ෙප මට ප ථාරය සක කර න.
()) ආෙය ජන පව ධනය අර කරග ලංකා රජෙ
නවතම අයවැෙය ත අයවැය ෙය ජනා පැහැ
කර න.
(ඉ) ව ාපාර කට වල ඔ ණ කරතා
බඳව ව වසායක ෙග සා ෙසායා ගැ ම සහ
ආෙය ජන පහ ක සැප ම ස බ ධ ධ ෂය
යටෙ ඒවා ව කරණය ම.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 66
 6. ර යා හා ර යාව

ශම බලකාය, ෙ වා ය සහ ර යාව ෙකාට චල ය ෙ .

ෙමම ෙකාට වල පමාණය කාලය සමඟ ෙවන ව ෙ ඒවා අතර
ශමෙ චලනය ෙ ෙව . එ තරා අව ථාවක, ආ කයක
ර යාව ධ ෙ සා ර යාව ෙනාමැ ගල ෙග
සම ත ෙ . ආ කයක භව මැ ම ටම ණ ර යාව
ෙම ම වාභා ක ර යාව ද යැ ය ලැෙ . භව මැ
ම ටම වටා ආ කය උ චාවචනය වන ට ර යාව ද එ
වාභා ක ම ටමට වඩා ඉහ ෙහ පහ ෙවන ෙ .

සම ථ ඉ ම ෙනාමැ කම, ශම ෙවළඳෙපාළ ෙනාගැල ම, ශම

ෙවළඳෙපාළ අ පා සහ ඇෙලන වැ ර යාවට ෙ ෙ .
ර යාව සඳහා ෙපෟ ග ක හා සමා ය යද ෙ .

6.1 ශම බලකාය

6.1.1 සංක ප සහ අ ථ දැ

ශම
බලකාය ශම බලකාය සම ත ව ෙ සම ත ජනගහනෙ
ය වැඩ 'වැඩකරන වය කා ඩෙ ' ආ ක වශෙය යාකා
කරන
වයෙ ජනගහනෙය . ජනගහනය ළ වැඩ ෙනාකරන වය
ආ ක
වශෙය කා ඩ ෙදක ද ඇත : දරැව සහ වැ ය . 'වැඩ
යාකා
ජනගහනය කරන වය කා ඩෙ ' න ය ල ම ආ ක වශෙය
යාකා ෙනාෙ . වැඩ කරන වය කා ඩෙ ආ ක
වශෙය අ ය ගල අතර , ගෘහ ය ,
ශා කය , ෙර ෙහ ආබා ත ගල ඇ ළ ෙ .
සමහර ගල වැඩ මට තර වය ෙහ අ
වය වැඩ කරන වය කා ඩෙ වචනය අ ව ය
හැ න ඔ ආ ක වශෙය අ ය යැ සැලෙ .
 (6.1) වැඩ කරන වය ජනගහනය = ආ ක වශෙය
යාකා + ආ ක වශෙය අ ය

සහභා ව අ පාතය ය ශම බලකාෙ (එ එ )

දැනටම ෙහ දාන ව න වැඩ කරන වය
ජනගහනෙ (ඩ ඒ ) ප ශතය .

ෙ බ ෙෆ ×
(6.2) සහභා ව අ පාතය = වැඩ කරන 100
වය ජනගහනය
ශම
බලකායට
ර යා සහ ශම බලකායට ෙහ ආ ක වශෙය යාකා
ර යා
ර ත ජනගහනයට දැනට ර යාවල ගල සහ වැඩ
ගල
ඇ ළ මට කැම න දැනට ර යා ර ත ගල
ෙ . ඇ ළ ෙ .

(6.3) ශම බලකාය = ෙ වා ත+ර යා ර ත

ර යාව
ය ශම
බලකාෙ ර යා ර ත ශම බලකාය සම ත ව ෙ දැනට
min ණ
ෙ වා ර යා ර ත, න ර යාව භාර ගැ මට
ත
ගල කැමැ ෙත හා ලබා ගත හැ ආ ක වශෙය යාකා
ය ජනගහනෙය .

(6.4) ර යා ර ත = ශම බලකාය - ෙ වෙ

ර යා අ පාතය ය ර යාව ෙනාමැ ව ශම

බලකාෙ ප ශතය වන න ර යාවට කැමැ ෙත හා
ලබා ගත හැ ය

(6.5) ර යා අ පාතය = ර යා ර ත × 100

ෙ බ ෙෆ ඊ

දැනට ෙ වෙ ෙයාදවා ඇ ජනගහනයට වැ ප ,

වැ ප , ලාභය ෙහ ප වා ය සඳහා ය ආ ක
කට ත කළ ගල ද ෙහ

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 68
 ෙයා කාල මාව ළ අවම වශෙය පැය ව
කාරැ කව (සාමාන ෙය ස ය ):

• ෙලස ෙ වක වැ ෙහ වැ ෙහ
• ෙලස ෙ වාෙය ජකයා ෙහ තම ෙ ම ම ෙ වකෙය
ලාභය සඳහා ෙහ
• ෙලස ෙනාෙග ප ලට ප ෙ ලාභ රෙය ජන සඳහා

රෑපය 6.1 ශම බලකාෙ සං ය

     
වැඩ ෙනාකරන          
      වය කා ඩ          

                 

          
ආ ක වශෙය     

 ජනගහන          
අ ය     
           
               
       වැඩ කරන වයස         

ස හය ර යා ර ත
    ශම බලකාය
           
            

    (ආ ක වශෙය
               
            
           ස ය)   
                ර යාව
                 

6.1.2 ශම ෙවළඳෙපාළ ෙකාට සහ පවාහ

ශම
ෙවළඳෙපාළ
සම ත
ව ෙ ශම ශම බලකාය, ෙ වා ය සහ ෙ වා ය වැ
බලකාය,
ෙ වා ශම ෙවළඳෙපාළ සංක ප ය වරකට ම ලබන ෙකාට
කය
සහ ර යා චල ය ය. ෙමම ෙකාට වල පමාණය ෙවන ව ෙ
ර තය
වැ ඒවා අතර ර තර ශම චලනය ෙ ෙව . එම සා,
ෙකාට ගලෙය ෙමම ෙකාට ෙවත සහ ඉ ටතට යන ට
චල ය ෙග
ය. ෙ වෙ ත ෙහ ර යා ර ත ෙහ ශම බලකාෙය
බැහැර ය හැ ය.

ර යා අ , ෙදා ට දැ සහ ඉ ලා අ
ෙ ෙව ර යා ර තය ෙ ෙතාගය සහ ර යා
ර තය ෙ ෙතාගය ඉහළ ය . ඒ අතරම නව බඳවා
ගැ හා නැවත කැඳ ෙ ෙව ර යා
ර ත ෙ වැ ම සහ ෙ වා ෙ ෙතාගය ඉහළ
ය .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 69
ෙ වක තාවකා කව ෙහ රව ශම බලකාෙය
ඉව ව යන ට ෙ වක ෙතාගයද පහත වැෙ .
තාවකා කව ශම බලකාෙය බැහැරව න ගල
නැවත ර යාව මට රණය කළ හැ සා එය
නැවත ඉහළ යා හැ ය.

අෛධ යම ර යා ර ත ගල ශම බලකාෙය
ඉව මට රණය ම සා ර යා ර ත ෙ
ෙතාගය ද පහත වැෙ . ශම බලකාෙය බැහැර ගල
ර යා ෙස ම ආර භ කළ ට, ඔ ර යා
ර ත ෙ ෙතාගයට නව කරැව ෙහ
නැවත ඇ ළ වන අය ෙලස ගම කර .

රෑපය 6.2 ශම ෙවළඳෙපාළ ෙකාට ස

 
නව කරැව ,  
 
ප කර  

ෙ වක  
ර

 
ර යා අ ව , -  
 
ඕ , ඉව ම  
ශා ක,  
අෛධ ය
තාවකා කව වමට  ක

 
ටත  
අ  
ෙ බ බලය
ර යා  
නැවත ඇ

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 70

6.2 ර යාව
 6.2.1 ර යා ව ග

Iction Iction ෂණ ර යාව ය ර යා අතර ෙක කා න

ෂණ
ර යාව චලනය ෙ ෙව පැන න න අවම ර යාව . එ
පැන
න ෙ අත , ෙමය ෙ encies නතාවෙ ප result
ර යා ලය . අෙන අතට, එය පාදන යාව ෙ ර තර
අතර
මාරැ ෙම . 'ictions ෂණ' වල ප result ලය .

ව හා මක ව හා මක ර යාව ය ෙ වා ය සඳහා අවශ

ර යාව
පැන මානව පා ධනය අ ප කර ගැ මට ගතවන කාලය
න ෙ ෙ ෙව ර යාව . ෙබාෙහ ට ව හා මක
ශම සලතා
සහ ර යා ර යාව ඇ ව ෙ තා ක පග ය සා ය.
අව ථා අතර
ෙනාගැල ෙම ක කරැව ට නව තා ණය සමඟ වැඩ කළ ෙනාහැ බව
දැනග ට දැ ම හා ව ලබා ගැ ෙ අවශ තාව
දැෙ .
ඉ ම-
ient න
ර යාව
පැන ඉ ෙ ient න ර යාව ය ආ කෙ tivity ලදා තා
න ෙ
සම ත ධා තාවට වඩා පහළ ම ටමක පව න සම ත
ඉ ම
අ ෙම . මැ ෙම පැන න න ර යාව . සම ථ ඉ ෙ
ෙක කා න ෙවන ෙ ෙව තථ ප දානය එ
භව ම ටම වටා උ චාවචනයෙ . පහත වැෙටන සම ත
ඉ ම සා පැන න න ර යාව වැ හා ල ඔ ෙ
කා න සම තතා ම ටමටසක කරන ෙත පැව ය
හැ ය.

වාභා ක වාභා ක ර යාව ය වාභා ක මැ (ෙහ

ර යාව
භව වාභා ක ර යා) ම ටෙ ආ කයක පව න ෙ ඡා
මැ
ම ට ර යාව . පව නා වැ අ පාතයට අ ව ර යාව
පව .
භාර ගැ මට අකමැ න ශම බලකාෙ මට කැම
අය ' ෙ ඡාෙව ර යා ර තය ' ය. ඊට ෙවන ව,
' ෙ ඡාෙව ර යා ර තය ' පව නා වැ
අ පාතය ට අ ව ර යා භාර ගැ මට දාන ය.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 71
ස භාව ස භාව ර යාව ය ශම ෙවළඳෙපාළ කෘ
ර යාව
පැන ෙ ෙව ඇ වන ර යාව එ කා න ' වාභා ක'
න ෙ ම ටමට වඩා ඉහළ අගය ග . රම ෙවළඳෙපාළ
ශම
ෙවළඳෙපාළ වෘ ය ස යා හා වඩා ඉහල වැ සා අවම
කෘ
වැ ප ස පාදන කෘ කළ හැ
ම .
ෙවළඳ ෙපාළ ඉව ෙ වැ . එ ප labor ලය
ෙලස ශම ඉ ම පහත වැෙටන අතර ර යාව
වාභා ක ර යා අ පාතයට වඩා ඉහළ ය .

සෘ මය සෘ මය ර යාව ය පාදන කට වල සෘ මය
ර යාව
පැන උ චාවචනය සා ඇ වන ර යාව . ෙබාෙහ
න ෙ කෘ කා ක පාදන කට සෘ මය ර යාව
පාදනෙ
සෘ මය ෙ ෙව සෘ මය ෙවන ක වලට භාජනය ෙ .
උ චාවචනය
ම . සංචාරක ෙ තයට සෘ මය ෙවන ක ද ඇත .

ෙ වා ය ය පාදන යාව ෙ ෙ වෙ
Under න ෙයාදවා ඇ ශමය අ ෙව භා තා ම . ත
ෙ වා
ය ර යා ස මතය ෙහ ක ප ර යා අව ථා
ය ස බ ධෙය ශම උපෙය තාව පමාණව ෙනාවන ට
ෙ වෙ
ෙයාදවා ere න ෙ වා ය ෙ . Ere න ෙ වා ෙ
ඇ
ශමෙ කා ඩ ෙදක ඇත, එන දෘශ හා ෙනාෙපෙනන
under න
උපෙය ජනය (සැඟ ):

• දෘ යමාන අඩ එවැ වකැමැ ෙත ෙතාරව

වන ෙලස ර යා ප මාෙ ෙනාසෑෙහන අදහ
අ ධ-කා න ර යා ෙහ ක න ර යා.

• අදෘශ මාන ere න ෙ වා ය ය පමාණව

ආදායම ෙහ ණතා u න උපෙය කර ගැ ම
ෙහ අ tivity ලදා තාව ෙහ ere න ෙ වා
ෙ ෙවන අංගය ස ත පමාණව
ර යාව ය න .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 72
 6.2.2 ශම ෙවළඳෙපාළ සම තතාවය

ශමය සඳහා ඇ ඉ ම : සමාග වල ශම ඉ ම

( එ ) සැබෑ වැ ප (ඩ / ) සමඟ ප ෙල මව
ස බ ධෙ .
ශම
ෙවළඳෙපාළ ශම සැප ම: ශම සැප ම සැබෑ වැ ප (W / P) සමඟ
බලෙ ගය
ආ කයක ධනා මකව ස බ ධ ෙ . ඉහළ සැබෑ වැ පක ශම
සැබෑ වැ
ම ටම බලකාෙය බැහැරව න සමහර අය ශම බලකායට
රණය
කර . (එ එ ) ස බ ධ ම ගැන සලකා බැ ය හැ ය. සැබෑ
ශම සැප ම න ලබා ඇ සැබෑ වැ ම ට ර යා
මනාව (AJ) ගැ මට ඇ කැමැ ත .

රෑපය 6.3 ණර යා සහ වාභා ක

ර යාව

සැබෑ
                     
               
වැ ප  
 
 
 
    
  
 
 
 
 
  
    
ඒ. ෙ   .   එ .එ
                         
                         
              
  ඒ            
W1/P0    
   
  
 
     
 
     
 
  
 
  
 
        
 
 
  
 
  
  ඊ
      
 
    
  එ   
 
  
 
  
 
W0/P0                  
          
            
                         

                
.එ      
               
               

  
එ .එ එ 0
    
ගණන
 
 
 
 
   
 
ක කරැ
               

ශම බලකාය AJ සහ LF වක ථානගත ම : ෙ ඡා ර යාව

හා සම ත
සැබෑ ෙ ෙව AJ LF ව පස ටා ඇත. AJ සහ LF අතර
වැ ෙප පරතරය ඉහළ සැබෑ වැ පකට වඩා ඩා ව ෙ ර යා
ෙ ඡාෙව
ෙ වෙ ර ත ගල එතර ෙත රා ෙ රා ෙනාෙගන
ෙයද ම අතර
ෙවනස ර යාව භාර ගැ මට ඉ ම වන බැ . අ සැබෑ
වාභා ක
ර යාව . වැ පක පරතරය ශාල ෙ , ම ද ර යා ර තය ලබා
ගත හැ ඕනෑම ර යාව භාර ගැ මට මැ කම
ද වන අතර ඔ වඩා ෙත රා ෙ රා කට කරන
බැ . ර යා ප ලාභ ඇ ට, අ සැබෑ වැ ෙප
ෙමම පරතරය ඊට වඩා ශාල ෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 73
සැබෑ වැ ප සැබෑ වැ ප ය ද ම ටම වැ ම ටෙම ෙබ ම .
ය ද
වැ ෙප එය වැ ෙප සැබෑ ව නාකම ද ව . ද වැ වැ ම
සැබෑ සා සැබෑ වැ ඉහළ ය
ව නාකම .
(W) ෙහ ල ම ටෙ අ ම (P). එය වැෙට ෙ ද
වැ ප අ ම ෙහ ල ම ටම ඉහළ යාම ෙ ෙව . ද
වැ ප සහ ල ම ටම එකම අ පාතය ඉහළ
යෙහා ෙහ පහත වැෙ න සැබෑ වැ ම ටෙ
ෙවනස ෙනාෙ .

සම ත තථ වැ ප ශම ෙවළඳෙපාෙ එ සහ ඒෙ
රණය කර ලබන අතර එය ආ කෙ
වාභා ක මැ ම ටෙ පව න එ එ
ර යාව ණ ර යා ය ලබා ග . සම ත තා ක
භාර
ගැ මට වැ ෙප (W 0 / P 0 ), ෙ ඡා ර යාව EF ට සමාන ෙ .
කැම ශම
බලකාය හා
ශම ඉ ම
අතර ඇ සැබෑ වැ ප එ සම තතා ම ටමට වඩා වැ ම අ කර
පරතරය
ෙ ඡා වාභා ක ම ටමට වඩා අ ර යාව සහ ස භාව
ර යාව .
ර යාවට මග පාද . අවම වැ ෙර ලා ෙහ වෘ ය
ස ඩනය ම ද වැ ඉහළ නැං ය හැ ය. ල
ම ටම යතව පව ෙ න , ෙමය සැබෑ සැබෑ වැ
වැ මට ෙ ෙ . සමාග ශම ඉ ම අ කරන
අතර ක කරැව ශම සැප ම වැ කරන ට, ඒ ට
සමාන ' ෙ ඡා ර යාව' පව . සම ත ර යාව
වාභා ක ර යා ම ටමට වඩා ඉහළ අගය ග .

6.2.3 සම තඉ ෙ ෙවන

සම ත ඉ ෙ අ ම ( භව මැ ම ටමට වඩා
අ ) ඉ ෙ ient න ර යාවට ෙ ෙ . ආ ක
අවපාතවල , සමාග ප දානය අ කර , එබැ ශමය
සඳහා ඉ ම. ඕනෑම සැබෑ වැ ප එ වමට මාරැ
ෙ . ව තමාන සැබෑ වැ ප (W 0 / P 0 ) ඉ ම ෙවන
ෙනාෙ . එබැ , සැබෑ වැ W 0 / P 0 ශම ඉ ම
අ මඅ ත ශම සැප ම සා ' ෙ ඡා ර යාවට'
(AE 0 ) ෙ ෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 74
 ද වැ අ මෙ ෙව අවසානෙ සැබෑ වැ ප
W 1 / P 0 ද වා පහත වැෙ . ශම ෙවළඳෙපාළ අ සම ත
ර යා ම ටම සහ වැ ෙ ඡා ර යාව (
E 1 -F ට) සම තතාවයට නැවත පැ ෙ .

රෑපය 6.4 ශමය සඳහා ඇ ඉ ම පහත

වැ ම

                                          

  
   සැබෑ              
  
 
 
  
  
 
 
 
 
  
  
  
 
      
 
      
    
  
   වැ ප        
    
  
  
 
 
  
  
 
 
 
 
  
  
 
  
ඒ.ෙ  . එ .එ      
     
    
                                          
                                        
                                     
   
  
  
     
   
    ඒ  
  
 
    
  
ඊ0  
 
  
  
     
 
  
    
        
 
  
    
    
    
                                              
   W0/P 0          
    
  
         
  
           
    
    
                                        
                                          
     
        
                                  
    
W 1 / P 0                         
  
   
          
    ඊ   1      
      එ            
    
      
   
එ
   
           
             
          
       
     
                                 0
                                          
    
                                    

   
           
       
        
                    
             
  
එ 1
        
   
         
          
     
                               

             
එ 1
 
එ . එ                     
ගණන  
   
     
    
    
  
  
 
 
  
         
  
         ක කරැ  
                                          
ඉ ම-                                           

ient න
ර යාව
තාවකා ක
හා ච ය ය. සම ත ඉ ෙ උ චාවචනය ෙ ෙව ර යාෙ
ෙවනස ව ාපා ක චක හා ස බ ධ 'ච ය ර යාව '.
ච ය ර යාව තාවකා ක . එය ආ කෙ භව
මැ ම ටම වටා තථ මැ ෙ ෙක කා න
උ චාවචනය සමඟ ස බ ධ ෙ . කාල පමාදය ප ,
ල ම ටම P 0 - P 1 ට පහත වැෙ . එබැ ,
කා නව, ෙ වා ය එ වාභා ක
ණර යා ම ටමට (එ එ ) සහ ෙ ඡා ර යාව
නැවත එ වාභා ක ම ටමට (ඊ 0- ) සහ. අවසානෙ ,
සැබෑ වැ ප එ ම ටමට සමාන වන න අ ද
වැ ප සහ අ ල ම ටම ස තව :

W0 W1
=
0 1

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 75
 උ පාත කාලවල , සම ත මැ ම එ භව ම ටමට
වඩා ඉහළ යන අතර එය ශමය සඳහා ඉහළ ඉ ම ඇ
කර . ශමය සඳහා ඇ ඉහළ ඉ මට ප චාර වශෙය
ද වැ වැ ම ෙ ෙව සැබෑ වැ වැ ෙ . ෙ වා
ය එ වාභා ක ම ටමට වඩා ඉහළ ය (Nf)
එ ප ing ලය ෙලස ෙ ඡා ර යාව පහත වැෙ .
ල ම ටම කා නව ගැලෙපන ට , සැබෑ වැ ප නැවත
එ ආර භක ම ටමට වැෙටන න ඉහළ ද වැ ප
සහ ඉහළ ල ම ටම සමඟ . එබැ ආ කය එ
වාභා ක මැ හා ර යා ම ට කරා ආප පැ ෙ .

6.2.4 ර යාවට ෙ

සම ත ඉ ම ෙනාමැ කම

සම ත සම ත ඉ ම අ ම සා ප දානය එ භව ම ටමට
ඉ ම
පහත වැ ම වඩා පහත වැෙ . ෙමය ආ ක අවපාතෙ පධාන
සා
ර යාව ල ෂණය . එ ප As ලය ෙලස ෙ වා
එ කය ෙ සංඛ ාව අ ම සහ වැඩ කරන කාලය
වාභා ක
අ පාතයට අ ම ෙ ෙව ර යාව එ වාභා ක ම ටමට
වඩා ඉහළ
ය . වඩා ඉහළ යා හැ ය.

ශම ෙවළඳෙපාෙ ෙනාගැල ම

සපයන ලද ශම ෙවළඳෙපාෙ ෙනාගැල ම ය ෙන අදහ ව ෙ

හා ඉ ම
සලතා ණතා ෙනාගැල ම සා ඇ වන ශම ඉ ම සහ
අතර
ෙනාගැල ම සැප ම අතර ෙවනස . ෙමය ශමෙය සමාග ඉ ලා
ර යාවට
ෙ ෙ . න සලතා ශමය ස ව ඇ සලතාව ට වඩා ෙවන
වන ත වය . මානව ස ප සංව ධනය සමාග වල ශම
ණතා අවශ තාව ට අ ල ෙනාවන ට ෙමම
ගැට ව පැන න .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 76
 අස ණ ශම ෙවළඳෙපාළ

අස ණ අස ණ ශම ෙවළඳෙපාලව ෙ ෙව ර යාව
ශම
ෙවළඳෙපාළ ඉහළ යා හැ ය. ෙ ගණනාව සා ශම ෙවළඳෙපාළ
ර යාවට
ෙ ෙ . අස ණ ය හැ ය:

• ඉහත පව න බව අවම වැ ෙවලඳෙපාල ඉව

ර යාව සා, සම ත වැ : රජය (අ) අවම
වැ ප ෙය ග (ආ) ඉහළ වැ සඳහා වෘ යස
ඩනය; (ඇ) ඉහළ වැ ෙග මට සමාග ග
රණ (කා ය ෂම වැ ෙලසද හැ ෙ ).
ක කරැව රඳවා තබා ගැ ම (සමාග ව
සඳහා යද කර ඇ ), tivity ලදා තාව වැ
ම (ෙ වා ෙය ජක වැ වැ සඳහා ෙවෙහස
මහ වැඩ කර යැ උපක පනය ම) සහ
ක කරැ ආර (වැඩ ව ජන වැ ) වළ වා ගැ ම
සඳහා සමාග කා ය ෂම වැ ෙගව
ලැෙ .
• පව න ර යා අව ථා බඳ රම ෙවෙළඳෙපාළ
ඇෙලන ළ අස ණ ෙතාර රැ, සලතා ව ග ඉ ලා හා
වැ
ගැට ව වැ ෙගව ලැ වා.
ර යාෙ
ෙක • රම එහා ෙ◌මහා යා ෙ◌ෙනාහැ මට බාධක
කා න වැඩ ගලය ක බැහැර සා ඔ ෙ කා යය
ෙවන ක
ඇ කර කර න හැ ව , රජය ෙර ලා සහ ෙ ත
ක යම කරන ල .

ඇෙලන වැ ගැට ව

ඉ ම හා සැප ත වය ෙවන (ෙම ම ල

ම ටෙ ෙවන ) අ ව තනය මට පමාද වන වැ
ඇෙලන වැ ෙලස හැ ෙ . වෘ යස ඩනය
ෙහ ර යා ෙකා තා ෙ ෙව ෙක කා නව ඇෙලන
වැ පව . ඇෙලන වැ ල ම ටම ඉහළ යන
ට සැබෑ වැ පහත වැ මට ෙ වන අතර ල ම ටම
අ වන ට සැබෑ වැ ඉහළ ය . ර යාව එ
වාභා ක ම ටෙ ට ෙක කා න අපගමනය
පැව මට ෙමය වැදග ෙ ව .
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 77

6.2.5 ර යා වැය

ග ක වැය

ර යාෙ ර යාෙ ෙපෟ ග ක වැය න වැඩ ෙනා ෙම

ෙපෟ ග ක
වැය සමාව ලබන වැ ආදායම . ෙ කෙ ව නාකම, ර යා
ව ෙ
වැ මනා බඳව වඩා ෙත රා ෙ රා කට ෙම සහ
ආදායම
අ ම . රජෙය ර යා මනා ලබා ගැ ෙම ප ව වඩා ෙහාඳ
ර යාව ෙත රා ගැ ෙ හැ යාව රඳවා ගැ ම වැ
ර යාෙ ප ලාභ ෙ .

ෙ ඡාෙව ර යා ර ත ගල ර යා ර ත
ම වඩා ෙහාඳය. ෙමයට ෙ ව ෙ ඡාෙව ර යා
ර තය සඳහා, ර යාෙ ග ක වැය එ
ග ක ප ලාභයට වඩා ඩා ම . ෙ ඡාෙව
ර යා ර ත ගල ර යා ර ත ම වඩා නරක
ය. ෙමයට ෙ ව, කැමැ ෙත ෙතාරව ර යා ර තය
සඳහා, ර යාෙ ග ක වැය එ ග ක
ර යාෙ ප ලාභයට වඩා වැ ම .
සමාජ
වැය ය
ආ කයට
වන
වැය හා සමාජ වැය
අලාභය .

ර යාෙ සමාජ වැය ය ෙන අදහ කර ෙ

සම තය ෙලස සමාජය ර යාව සඳහා දැ මට වන
වැය . මාරැ ෙග ෙලස ර යා ර ත ට
ලැෙබන ර යා මනා ෙමයට ඇ ළ ය. ෙවන
ආකාරය tive ලදා අර සඳහා භා තා කළ හැ
වමාරැ ෙග සමාජයට අ රෑප ප ලාභය ෙනාමැත.
ඊට අමතරව, සම ත මැ මට දායක වය ලබා ම සඳහා
ර යාවට සමාජ අව ථා වැය ද ඇත. ද දතාවය
සහ අසමානතාවය අ මට නැ රැ වන බැ ථාන
මාරැ ෙග වල සමාජ ප ලාභ ෙ . ෙ ඡා
ර යාවට වඩා ෙ ඡා ර යාවට ශාල සමාජ
 වැය ඇත. ෙමයට ෙ ව ෙ ඡා ර යාවට
සාෙ ෂව ෙ ඡා ර යාවක සමාජ වැය සහ
ආව ක වැය වැ ම .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 78

අධ යනය සඳහා පධාන ෙකා ෙ

•ආ ක වශෙය යාකා ජනගහනය • ශම බලකාය

• ර යා සහ ර යාව • ෙ වා ය
• ර යා අ පාතය • සහභා ව අ පාතය
• ර යාෙ කා ඩ • සැබෑ වැ ප
• වාභා ක ර යා අ පාතය • රම ෙවළඳෙපාල
• ෙ ඡා ර යාව • ශම ෙවළඳෙපාළ ෙනාගැල ම
• ච ය ර යාව • ඇෙලන වැ
• ශම ෙවළඳෙපාළ අ පා • ර යාෙ වැය
       

කට

(අ) ශම බලකාය, ෙ වා ය, ර යාව සහ ෙ වා

ය පැහැ ම සඳහා ලංකාව
වචනය කරන ලද වචන ෙසායා ග න.
(ආ) ලංකාෙ ර යා හා ර යා ත වය ෙප මට
සංඛ ාන ව සක ම.
(ඇ) ආ ක ව ධනය හා ස බ ධ ර යා වල ව හා මක
ෙවන ක පැහැ ම සඳහා සංව ත හා සංව ධනය
ෙව පව න රටව උදාහරණ ෙසාය න.
()) ර යා අ පාතය සහ ආං ක ර යා ෙකාට වල changes
හා ක ෙවන ක ෙප මට සහ පධාන ෙවන ක
පැහැ මට ලංකාෙව සංඛ ානමය සා ෙසායා
ග න.
(ඉ) ෙල කෙ ආ ක අවපාත ෙ ෙව ර යාව
ඉහළ යාම බඳ ෙතාර රැ ෙසායා ග න.
ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 79

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 80
 7. ද සහ උ ධමනය

භා ඩ හා ෙ වා වමාරැව සඳහා පහ ක සැප ම, ධනය ගබඩා

මට මා ග සැප ම, ව නාකම මැ ම සහ ණය ෙග මම
ද තන ආ කය වැදග කා යභාරය ඉ කර . ෙකෙ
ෙවත , එය ල ථා තාවෙ ගැට ද මාණය කර .

උ ධමනය ක වශෙය සැබෑ මැ ම සහ ද ෙතාගය අතර

ෙනාගැල ෙ ප result ලය . සැබෑ මැ ව ධනයට අ ලව
ද ෙතාගය ව ධනය ව ෙ න , උ ධමන ගැට ව ෙනාමැත.
ෙකෙ ෙවත , ද හා මැ අතර ඇ ස බ ධය ඉ ම හා
සැප අසම තතාවය ෙම ම මහජන සමෙ ෂන ද
ෙ රැ ගත ය.

උ ධමනය ද ෙවළඳෙපාළට සහ ණයට ගත හැ අර ද

ෙවළඳෙපාළට (ෙපා අ පාතයට බලපෑ ම) සහ ෙ ශ මය
ෙවළඳෙපාළට ( මය අ පාතයට බලපෑ ම) බලපා . උ ධමන
ත වය ළ, සැබෑ ෙපා අ පාතය ථාවරව පව වා ගැ ම සඳහා
ෙපා අ පාතය ඉහළ යන අතර සැබෑ මය අ පාතය ථාවරව
පව වා ගැ ම සඳහා මය අ පාතය ඉහළ ය . උ ධමනය ආදාය
ය ෙබදාහැ මකට ෙදන අතර රජයට උ ධමනෙය වා ලබා ගත
ද ය හැ ය.
වමාරැ
මාධ ය
ෙලස
ග
දව ල
ව කම .
7.1 ද

ද ය සාමාන ෙය හා ත ා ලව ෙග ෙ
මාධ ය සහ වමාරැ මාධ ය ෙලස ග ව කම .
' ද ෙනාමැ ' ත වය සා පැන න න ෙබාෙහ ගැට
ද භා තය වළ ව . ෙමයට ෙ ව ද පහත සඳහ
කා යය ඉ කර :

• වමාරැ මාධ ය • ෙ ඒකකය

• ව නාකෙ ගබඩාව • ල ත ෙග ම

ද ය දව ල ව කම . ව කම ය මහජනතාවට
ඔ ෙ ධනය ගබඩා ම සඳහා භා තා කළ හැ
ඕනෑම ෙදය . දව ලතාවය ය ව කමක ණා මක
 භාවය වන අතර එය ෙවන භා ඩ හා ෙ වා සඳහා ෙක
දැ ම සහ අවම ග ෙද වැය පහ ෙව
භා තා කළ හැ ය.

7.1.1 ද සැප ම සහ ඉ ම

ද ද සැප ම ය ආ කෙ පව න ද ෙතාගය .
සැප ම ය
ආ කෙ ද ප ප යාමා ග ද ෙතාගය වැ
පව න
ද මට ෙහ අ මට මහ බැං වට වග ම ඇත.
ෙතාගය .

ද සඳහා ඇ ඉ ම ය ෙන අදහ කර ෙ
ද ෙපා දරණ ල ව ක සඳහා ද ආෙය ජනය කරනවා
ඉ මය
ද රඳවා ෙව වට ද රඳවා තබා ගැ මට මහජනතාව ද වන
ගැ මට
මහජන කැමැ ත . මහජනතාවට අර න සඳහා ද
කැමැ ත . අවශ :

1. ග ෙද ෙ අර ණ : ල ගැ මට අවශ
භා ඩ හා ෙ වා සඳහා ෙග මට මහජනයාට
ද ය ය. ග ෙද අර සඳහා ද
ඉ ම ජා ක ආදායමට ධනා මකව ස බ ධ ෙ .

2. වාර ෂාව අර : අනෙ ත යද යවා

ගැ ම සඳහා මහජනයාට ය දල අවශ ෙ .
වාර ෂාව සඳහා ද ඉ ම ද ජා ක ආදායමට
ධනා මකව ස බ ධ ෙ .

3. සමෙ ෂන අර ණ : ෙපා ස ත ල ව ක
(භා ඩාගාර බැ කර සහ භා ඩාගාර ප )
සඳහා ආෙය ජනය ෙම ෙපා ආදායම අෙ ෂා
කරන සමෙ ෂනෙ තව ෙකාටස මහජනතාව
ස ව ඇත . සමෙ ෂන අර සඳහා ද සඳහා
ඇ ඉ ම ෙපා අ පාතයට ප ෙල මව ස බ ධ
ෙ .

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 82
තථ ද තථ ද ෙ ෂය ය ද ෙතාගෙ සැබෑ
ෙ ෂය
ය ද ව නාකම . ල ම ටෙ ෙවන (ෙහ උ ධමනය)
ෙතාගෙ
සැබෑ ද ෙතාගෙ සැබෑ ව නාකමට බලපා . ල ම ටම වැ
ව නාකම . වන ට, ද ෙතාගෙ සැබෑ ව නාකම ( ද සැප ම)
පහත වැෙ . ෙපරට වඩා වැ දල ඉ ලා න ප
ඔ ෙ යද රටා ෙපර ප ම පව වා ගැ මට
ජනතාව අෙ ෂා කර .

7.1.2 ද එක ව

ද ද ෙතාගය ය ය ත ෙ ලාවක ආ කයක ඇ

එක ව ය
ද ද පමාණය . ද ෙතාගෙ ධ ෙ :
ෙතාගෙ
ෙ .
(7.1) එ 0 = +ආ
සං ත ද සඳහා මහජනයා ස ව ඇ සංසරණෙ
ද සහ මහ බැං ෙ (ආ ) වා ජ බැං සං ත
ඇ ළ ෙ . ෙමය අ බලැ ද ෙහ ද පදනම
ෙලසද හැ ෙ .

(7.2) එ 1 = +
ප ද
ෙතාගයට මහජනයා ස ව සංසරණය වන
ද (CU) සහ මහජනයා ස ව ඇ වා ජ
බැං වල ඉ තැ ප (ෙපා ර ත) ඇ ළ ෙ .

(7.3) එ 2=එ 1+ඉ සහ ථාවර තැ ප

එ 2 ද ෙතාගයට එ 1 සහ මහජනයා
ස ව ඇ ඉ රැ සහ ථාවර තැ ප
(ෙපා දරණ) ඇ ළ ෙ .

(7.4) එ 3 = එ 2 + වා ජ බැං වල අ ධ ද
වා ජ බැං නඩ කර ලබන අ ධ ද
ෙලස සැලෙකන M 2 සහ ෙවන තැ ප
පරාසයක M 3 ඇ ළ ෙ .

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 83
 ෙ ය හා ෙ ය බැං ඒකකවල අ ධ ද
ඇ ළ එ 2 සංක පය ලංකාව අ ගමනය
කර ලැෙ .

(7.5) එ 4 =එ 3 + බැං ෙනාවන ආයතනවල අ ධ ද

එ 4 මට එ 2 සහ ඒකාබ ධ අ ධ ද
තැ ප සහ බැං හා බැං ෙනාවන ඒකක
නඩ කර ලබන අර ද ඇ ළ ෙ .

ද ෙතාගෙ ධ අතර ද වල දව ලතා

ම ටම ෙවන ෙ . ද එක වට වැ වැ ෙය ව ක
ඇ ළ කළ ට, දව ලතා ම ටම පහත වැෙ .

සං ත 7.1.3 සං ත ද සහ ද ෙතාගය
ද
ෙතාගය
ද
සැප ම සං ත ද පමාණය (එ 0 ) ය ආ කයක ද
රණය
කර . ෙතාගෙ (එ 1 ) ල පදනම . සං ත ද මත පදන ව
ආ කය ළ ෙකාපමණ ද පමාණය මාණය කළ
හැ ද ය න ද ණකය ( . .) පැහැ කර .

එම සා, ද ෙතාගය ද ණ ෙ වාර ගණන සං ත ද

වලට සමාන ෙ :

(7.6) එ 1 = . .එ 0

සා . .> 1 , ආ කය (එ ද ෙකාට 1 ), සං ත ද
(එ ෙතාගය වඩා වැ 0 ). මහ බැං ව රණය
කර ලබන සං ත අ පාතය ද ෙතාගය ෙවන කළ
හැ ය.
• දණකය ෙබාෙහ ම මට සං ත
අ පාත ෙපාලවල වැ ම , එ කර 1 ඩා.
• ඒ එ කර , ද ණකය ෙබාෙහ වැ මට
සං ත අ පාත ෙපාලවල අ , 1 ශාල.

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 84
 රෑපය 7.1 ද ෙතාගය සැක ම

ද තැ ප  

   
එ 1

ද සං ත එ 0

7.2 මහ බැං ව

මහ මහ බැං ව ෙහ ද අ කා ය ය රටක ල
බැං ව
ය ල ප ප යට වග ව ආයතනය . එය රජෙ බැං ව
ප ප ය
යා මක සහ වා ජ බැං ද ෙ . රජෙ බැං ව ෙලස මහ බැං ව
ෙ අයවැය ඟය යවා ගැ ම සඳහා රජයට ද ණයට
ල
අ කා ය . ෙද . වා ජ බැං වල බැං ව ෙලස, මහ බැං ව ය
වා ජ බැං වලට ණය ගැ ම සඳහා වාසය තැ ය
හැ අවසාන ථානය .

7.2.1 මහ බැං අර

මහ මහ බැං වට අ ත ස බ ත ක අර ෙදක ඇත:

බැං ෙ
ක
පරමා ථය
ව ෙ ල 1. ල ථා තාව පව වා ගැ ම: ද වල ව නාකම
ථා තාව පව වා ගැ ෙ වග ම මහ බැං වට ඇත.
සහ ප ධ
ථා තාව අවශ තාවය ඇ ටද එය ෙ
පව වා
ගැ ම .

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 85
 දෙ බා ර ව නාකම පව වා ගැ ම සඳහා ෙ ශ
මය ෙවළඳෙපාළට ද මැ හ ය ය.

2. ප ධ ථා තාව පව වා ගැ ම: ල ප ධ ෙ
යාකා වය පව වාෙගන යාෙ වග ම මහ
බැං වට ඇත. ෙමම පරමා ථය සා ෂා කර
ගැ ෙ , මහ බැං වලට ල ආයතනවල
කා යය සඳහා යාමන හා අ ෂණ බලතල ඇත.

සමහර ට සංව ධනය ෙව පව න රටවල මහ බැං

ද රජෙ සංව ධන ප ප වලට සහාය දැ ෙ
ෙවන සංව ධන අර සා ෂා කර ගැ මට උ සාහ
කර . සමහර ට පර පර ෙර ෙබාෙහ අර
පැව ම මහ බැං ෙ ක අර සා ෂා කර
ගැ මට වල ව ඇත.

මහ
බැං ව
වෘත
7.2.2 සං ත ද පාලනය ම
ෙවළඳපල
ෙමෙහ ,
සං ත ද ප ප ය යටෙ ආ කෙ ද ෙතාගයට
අ පාතය
සහ ව ට බලපෑ කර සං ත ද පාලනය ෙ වග ම මහ
භා තා
කර බැං වට ඇත. සං ත ද පාලනය ම සඳහා එය පහත
ද
සැප ම සඳහ උපකරණ භා තා කර :
පාලනය
කර
වෘත ෙවළඳපල ෙමෙහ ය වෘත ෙවළඳෙපාෙ
රජෙ ර ප (භා ඩාගාර බැ කර සහ
භා ඩාගාර ප ) ල ගැ ම සහ ම .
මහජනයා ( ගල , වා ජ බැං , ෙවන ල
ආයතන, සමාග සහ සං ධාන) ස ව ඇ රජෙ
ර ප ෙතාගය ෙ . මහ බැං ව රජෙ
ර ප ල ග නා ට එ 0 වැ ෙ . මහ බැං ව
රජෙ ර ප ණන ට එ 0 අ ෙ .

මහ බැං ෙ රජෙ ර ප ෙතාගය ද ෙ . එය

රජයට ණයට ෙදන අතර රජෙ ර ප
භා ඩාගාරෙය ල ග

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 86
නව ද ම ( ද දණය). ෙමම රජෙ
ර ප නැවත ල ගැ ෙම රජයට මහ බැං ණය
ය ය හැ ය. මහ බැං ව රජයට ණය ෙදන ට එ 0
ඉහළ යන අතර රජය මහ බැං වට ණය අ කරන ට
වැෙ .

මහ බැං ව සමහර ට ෙ ශ මය ෙවෙළඳෙපාළට

මැ හ අවශ ෙටක ෙ ශ මය ල ගැ ෙ හා
ෙ මැ හ ෙ . ෙමම ග ෙද ව වෘත ෙවළඳපල
ෙමෙහ වලට සමානය. මහ බැං ව ෙ ශ මය ලට
ග නා ට එ 0 ඉහළ යන අතර එය ෙ ශ මය
ණන ට වැෙ .

සං ත අ පාතය ෙවන ම සං ත ද ෙවන මට

ෙද , එබැ ද ෙතාගය. සං ත අ පාතය මහ
බැං ව රණය කර ලබන අතර, එ එ
තැ ප ව සං ත පව වා ගැ මට වා ජ බැං
අවශ ෙ . සං ත අ පාතය වැ ම M 0 වැ මට
ෙ වන අතර ණය පසාරණය අ ෙ .

ව ට අ පාතය ෙවන ම සං ත ද ෙවන මට

ෙද . ව ට අ පාතය ය මහ බැං ෙව වා ජ
බැං ණය ගැ ම සඳහා අය කර ලබන ෙපා
අ පාතය . මහ බැං ව වා ජ බැං වලට ණය ෙදන ට
ආ කෙ සං ත ද ඉහළ ය . ව ට අ පාතය
වැ ම M 0 ෙම ම ණය පසාරණයද අ කර . මහ
බැං වට වා ජ බැං ව ණය ලබා ගත හැ ෙ රජෙ
ර ප නැවත ල ගැ ෙ අ පාතයට ෙම .
වා ජ බැං වලට ෙමම ර ප නැවත මහ බැං වට
'ප අ පාතයට' ණා දැ ය හැ ය .

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 87
 7.3 උ ධමනය

උ ධමනය උ ධමනය ය ය කාල ප ෙ දය ළ ආ කයක

ය
සාමාන භා ඩ හා ෙ වා වල සාමාන ෙල ර තර වැ ම .
ල
ම ටෙ ද වල සැබෑ ව නාකම අඛ ඩව පහත වැ ම ෙහ ද
ර තර ල ගැ ෙ ශ ය අඛ ඩව අ ම ෙලසද එය
වැ ම .
හැ ය හැ ය. උ ධමනය බඳ ය වචනව
ව ෙ 'සැබෑ මැ මට සාෙ ෂව ඕනෑවට වඩා
ද ' ඇ බවය.

එය උ ධමනය ෙලස ෙනාසැලෙ .

• ල ම ටම තාවකා ක ෙහ වැ ම
• ය භා ඩ පය ල ඉහළ

7.3.1

උ ධමන අ පාතය ය උ ධමනය මැ ම වන අතර එය

කාල ප ෙ ද ෙදක අතර සාමාන ල ම ටෙ ( )
ෙවනෙස ප ශත අ පාතය ෙලස ගණනය ෙකෙ :

⎡ - ⎤ 
(7.7) වසෙ උ ධමනය අ පාතය t = ⎢  −1
⎥ × 100

⎣ −1 ⎦ 

උ ධමන අ පාතය පහත ප ම ලැෙ :

• සාමා ය උ ධමනය, ල ද ශක කාලය, සාමා යය
ග (එවැ වසර ෙදක සඳහා වා ක සාමා ය
ල ද ශක ෙලස)
• ල ෂ ෙ ට ල ෂ ය ද වා උ ධමනය, කාල
ද ශක අතර ල ද ශකය සැල ලට ග
( ත මාසය සඳහා ල ද ශකය වැ )

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 88
 7.3.2 සංක ප

ක ෙවළඳ භා ඩ ඩෙ ඇ ආහාර හා ශ ය හැරැ ට

උ ධමනය
ම ක උ ධමනය ම ලැෙ . ෙල කෙ ආහාර හා
ලබ ෙ
ආහාර හා බලශ ල ඉහළ අ ථාවර ෙ . ෙම ප result ලය
බලශ
ල ගණ ව ෙ උ ධමන අ පාතය ආහාර හා බලශ ල
බැහැර ෙවන වලට ඉතා සංෙ වන බැ උ ධමන
ෙම .
අ පාතෙ ශාල උ චාවචනය ය.
අවධමනය
ය
සාමාන අවධමනය ය ය කාල ප ෙ දය ළ ආ කයක
ල
ම ටෙ භා ඩ හා ෙ වා වල සාමාන ෙල ර තර පහත
ර තර වැ ම . අවධමනය ෙ ෂෙය ආ ක ප බෑෙ
පහත
වැ ම . ල ෂණය ව ෙ සාමාන ල ම ටම පහත වැ ම හා
මැ හා ෙ වා ය .

අ අ උ ධමනය පාලනය කර ය ෙ වන උ ධමන ඉතා

උ ධමනය
ඉතා ඉහළ ඉහළ අ පාතය සඳහ කර . සාමාන ෙය එය ම
සහ පාලනය
කළ ලබ ෙ සාමාන උ ධමන අ පාතයට සාෙ ෂව ෙක
ෙනාහැ
උ ධමනය . කාලය සඳහා ය. ඉ ම මට උ ධමන අ පාතය
අංක-ෙදෙ වසර කාලය (මාසය) වැ ෙක කාලය ළ
ෙහ යයට 100 ඉහත ෙපළ සාමා යෙය
අ උ ධමනය ෙලස සැලෙ .

එකතැන එකතැන ප ම ය ය කාලය සඳහා එකවර

ප මය
එකතැන උ ධමනය හා ආ ක එකතැන ප ම . ආ ක
ප ම සහ එකතැන ප ම අ මැ ම සහ ඉහළ ර යාව
උ ධමනය
අතර සංල ත ෙ . ෙමය ආ ක අවපාතෙ පධාන
සහ වනය
ල ෂණය . අවපාතය ළ ල ම ටම පහත වැ ණද,
එකතැන ප ෙ කාලය ළ එය එකතැන ප ම සමඟ
උ ධමනය ෙ .

7.4 උ ධමනයට ෙ
උ ධමනයට උ ධමනය ක වශෙය භා ඩ හා ෙ වා වල සැබෑ
පාදක වන
පධාන මැ ම සහ එයට ද ෙයද මට අවශ නා ක ද
කරැණ
සැබෑ ෙතාගය අතර ෙනාගැල ෙ ප result ලය . සැබෑ
මැ ම හා
සසඳන ට මැ ව ධනය නා ක ද ෙතාගෙ ව ධනයට වඩා
ඕනෑවට ම දගා වන ට, ල ම ටම ඉහළ යාමට පට ග .
වඩා ද
ය.
ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 89
 එ අත , සැබෑ මැ ව ධනෙ ෙවනස සම ත
ඉ ෙ ෙහ සම ත සැප ෙ ෙවනසක ප result ලය .
අෙන අතට, සැබෑ ඉ ෙ සම ත ඉ ෙ ෙවන
සහ සැප ම ද ෙතාගෙ ෙවන වලට ප චාර
ද ව . එබැ උ ධමනයට ෙ ධ න ාය හා
සංක ප ම ෙ ෂණය ෙකෙ .

7.4.1 ඉ ම උ ධමනය අ න
ඉ මට
ස ලන
උ ධමනය
ව ෙ සම ථ ඉ ම වැ ම (AD) ඉ ම උ ධමනයට ෙ ය
සැබෑ හැක. ප දානය වැ වන .ව. සමඟ ස ණෙය ම
මැ මට
වඩා ෙනාගැලෙපන ට, ප result ලය ව ෙ ල ම ටම ඉහළ
සම ත
ඉ ම යාම . .ව. ෙපෟ ග ක ප ෙභ ජනය, ආෙය ජනය, රජෙ
ඉ මවා
යාෙම . යද සහ ධ අපනයන ව සම ත ෙ .

AD = C + I + G + NX

.ව. වැ
මකට ල ම ටෙ ප චාර දැ ම රඳා
පව ෙ සම ත සැප (ඒඑ ) වකෙ බෑ ම ම
ලබා ෙදන ල ගැල ෙ ගය මත ය. ල ෙස ෙවන
වන ට (ඇෙලන ල ගණ ), .ව. වැ ෙ ල
බලපෑම ව ෙ කාලයකට ප වය.

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 90

රෑපය 7.2 ඉ ම උ ධමනය අ න

 ල
ම ටම
වශෙය

1
ඒ
0

.ව. 1
.ව. 0

  
ව 0
  
ව 1
 
  
ප දානය
  

.ව.ඕනෑම සංරචකයක වැ මට ප චාර වශෙය

ෙහ ද ෙතාගෙ වැ මට වකව ප චාර වශෙය
.ව. ෙබාෙහ අව ථාව , ෙදකම ෙ ල
ෙහ ල ප ප වල ප results ල ය හැ ය.
රාජ ල
හා ල
ව ා ය • ල ප ප ය : රජෙ යද ( ) අ ක
ඉ ම මත ප
උ ධමනයට ෙලස වැ ම .ව. අ ත ඉ ම ස රා ම
ෙ ය
හැ ය. සඳහා සම ත මැ ම ඉහළ ෙනාය ෙ න , රාජ
ල ව ා ෙ ප result ලය උ ධමනය .

• ල ප ප ය : මහ බැං ව ද
සැප ෙ අ ක ෙලස වැ ම ෙපා අ පාතය අ
මට ෙ ෙ - ණය ගැ ෙ වැය. .ව.
ණය පදන කරග යද වැ ම ෙ ෙව
ආ කෙ ණය පසාරණයකට ෙමය ෙ ෙ -
ෙ ෂෙය ප ෙභ ජනය සහ ආෙය ජන ඉ ම.

ල ප ප යට අ රෑප ල ප ප ය
ද ය හැ ය. රාජ ල පසාරණය අයවැය ඟයකට
ෙ ය හැක. එ ට රජය මහ බැං ෙව ද ණයට
ග

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 91
 අයවැය ඟය යවන ආකාරය. මහ බැං ව රජයට ණයට
ෙදන දල ම ම සංසරණය ෙනා 'නව ද ' ය.
ෙමය ' ද දණය' ෙලස හැ ෙ . එබැ රජෙ යද
වැ ම ෙම ම රජෙ යද සඳහා ද දණය ම
ෙ ෙව .ව.

7.4.2 වැය ත උ ධමනය

පාදන
වැය පාදන වැය වැ වන ට සමාග සම ත සැප ම
වැ ම
වැය (ඒඑ ) අ මට ෙ වන ට උ ධමනය
මත පදන
උ ධමනයට වැය මත පදන ෙ . එ ප output ලය ෙලස
ෙ ය ප දානය පහත වැෙටන අතර ආ කෙ අ තඉ ම
හැක .
ඇ ෙ . ෙමය ල ම ටම ඉහළට ත කර ඇත.

සාධක ගණනාව සා පාදන වැය ඉහළ ය :

• වැ ඩනය: වැ වැ වශෙය සා බලව

වෘ යස , පාදනය වැ යදම ට ඩනය
ඉහළ ය පව න ට.

Pressure ලාභ ඩනය: ව වසායක වැ වශෙය

අස ණ ෙවළඳපල ත වය යටෙ ඉහළ
ලාභය ලබා ග නා ට පාදන වැය ඉහළ
ය .

• අ ර ය වැය: අ ර ය සහ අ ත භා ඩ
සඳහා වන වැය ඉහළ යාම (එවැ ඉහල ල
හා ෙත ල ඉහළ ෙලස) පාදනය මට වැය
දල වැ ර ඵලය .
• මය අ පාතය අව රමාණය: ෙ ශ ද ෙ ය
ල ඉහළ යාම (ෙ ය ද අව රමාණය) ය
ආනය ක අ ර ය, අ ත භා ඩ හා රා ධන
භා ඩ ෙ ය ල ඉහළ දැ මට ෙ ය හැ ය.

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 92
 රෑපය 7.3 වැය ත උ ධමනය

ල   
ඒඑ 1
ම ට
 
   
     

ඒඑ 0

0 ඒ

.ව. 0

  
ව 1
  
ව 0
 
  
ප දානය
  

ඉහත සඳහ කළ ධ සාධක සා පාදන වැය

ඉහළ යා හැ වද, ෙ වා ෙබාෙහ ආකාරව
එ ෙනකට ස බ ධ ෙ . උදාහරණය ෙලස ආනයන ල
ඉහළ යාම පාදන වැයට ෙම ම වන යදමට ද
බලපා . වන යදම ඉහළ යාම වැ ඉහළ නැං ය හැ
අතර පාදන වැය ෙකෙර තව රට ඩනය ඇ
කර . තවද, පාදන වැය ඉහළ යාම ෙ ෙව
උ ධමනෙ වැ ම පාදන වැය මත තව රට
ඩනය ඇ කරන අතර උ ධමන ඩනය වැ කර .

ද
ෙතාගෙ 7.4.3 ද ව ධනය සහ උ ධමනය
අ ක
ව ධනය
උ ධමනයට
ෙ ය ද පමාණ න ාය (QTM) නා ක ද සැප ම සහ
හැක.
උ ධමනය අතර relationship ස බ ධතාවය ඉ ප
කර . ද සැප ම (එ ) ය ය ත ෙ ලාවක
ආ කෙ ඇ ද ෙතාගය . මහ බැං ව ය
ආ කෙ ද සැප ම පාලනය ෙ වග ම ඇ
ල අ කා ය .

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 93
 QTM ය සා ව ආ ක අනන තාවය .

(7.8) එ = ව

එ : නා ක ද ෙතාගය
V: ද ඒකකය සංසරණය ෙ ෙ ගය
: සාමාන ල ම ටම
Y: සැබෑ ප දානය

ද වල
පමාණ QTM ෙප වා ෙද ෙ ය කාල ප ෙ දය ළ
න ාෙය ආ කය ළ සම ත ග ෙද වල ව නාකම (MV)
ෙප
කර ෙ මැ ෙ (PY) ද ව නාකමට සමාන බව .
ග ෙද වල
ද
ව නාකම
මැ ෙ QTM මත පදන උ ධමනය බඳ න ාෙය ෙහ
ද
ව නාකමට ව ෙ , V යත යැ උපක පනය ම, සැබෑ මැ
සමාන බව . ව ධනයට වඩා ද ෙතාගෙ අ ක ව ධනය ල
ම ටෙ සමා පා ක වැ මකට ෙදන බව . ෙවන
වචන ව වෙහා , ල ම ටම ථාවර ම ටමක තබා
ගැ ම සඳහා සැබෑ මැ ව ධනයට අ ලව ද
ව ධනය පව වා ගැ ම මහ බැං ෙ වග ම ෙ .

ආ කයක ද ෙතාගය ව ෙ :
• ලංකා මහ බැං ව ( ද අ ) රජයට ණය
• වා ජ බැං ණය රසාරණය
Foreign ෙ ශ සං ත වැ ම (ඊට අ රෑපව ද වැ ම
සමඟ)

සැබෑ ප දානෙ (Y) අ රෑප වැ ම ෙතාරව ගැට ව

නැවත .ව. .ව. සෘ ව හා වකව ආකාර ෙදක ඉහළ
ය .

• ආ කය, වාස, සමාග හා රජය ද ෙකාට

අ තය ඇ ට භා ඩ හා ෙ වා සඳහා ය
ඉ ම වැ නැ රැ.

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 94
 • වැ ම ෙපා අ පාතය ඇ යව ක අ ත
ද ෙකාටස ආෙය ජනය සඳහා ඉ ම වැ , ද
පව . අ ෙපා අ පාතයට ප චාර වශෙය
සම ත ඉ ම වකව ඉහළ ය .

සැබෑ මැ ෙ අ රෑප වැ ම ෙතාරව සම ත

ඉ ම වැ ම උ ධමනයට ෙ ෙ .

7.4.4 උ ධමන අෙ ෂාව

උ ධමන
අෙ ෂාව
උ ධමන
ස ලාකාර 'සමෙ ෂනය' මත පදන ආ ක හැ ම සා ව
ය ආ ක ද ා ෙ තෙ පධාන ගැට ව වන බැ එය
හැ ය.
ගැට උග කළ හැ ය. අනාගත උ ධමනය බඳ
ජනතාවෙ අෙ ෂාව සමෙ ෂන ගැට ෙ ෙකාටස .
ඒවා මත රඳා පව න උ ධමන අෙ ෂාව ව ධනය
කර :

To ෙතාර රැ ෙවත පෙ ශය සහ එය සැක ෙ හැ යාව

• සා ව ආ ක ර ප , උ ධමන බලපෑ
• අ ය තර ෙහ බා ර ක පන උ ධමන බලපෑ
• අ ත අ දැ ඉෙගන

ෙකෙ ෙවත , උ ධමන අෙ ෂාව හ ද වැර ද ය න

ගැට ව ෙනාෙ . වැදග ව ෙ අෙ ෂාව පදන
කරෙගන යාව ෙවන ම . අනාගතෙ ඉහළ
උ ධමනය බඳ අෙ ෂාව ෙ න , ව තමාන
ආ ක හැ ම පහත ප ෙවන ය හැ ය.

• අනාගතෙ ඉහළ ල ගණ වල අ තකර බලපෑ

වළ වා ගැ ම සඳහා භය ය ප ෙභ ජන
ඉ ම ඉ ප කර
• අනාගතෙ ල ගැ ම සඳහා යන යදම වළ වා
ගැ මට සමාග ඔ ෙ ල ගැ ෙ ෙය ග
ෙගන ඒමට
• loanable අර ද සඳහා ඉ ම අනාගතෙ
අෙ ෂා ඉහළ ෙපා අ පාත සා ඉහළට

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 95
 • බැං ජාත තර ග ෙද සඳහා ඉ මය
අ පාත වැ කර
• සමෙ ෂකෙය අනාගතෙ අ ෙ ක ලාභ
ඉපැ මට අනාගත අවදානම වළ වා ගැ මට
ඇ ෙ ෙවළඳ භා ඩය සං ත නැ රැ
ෙම ම
• ක කරැ අනාගතෙ ඉහළ යන වන යදමට
න ෙද න ඉහල වැ ඉ ලා ආර භ

ෙමම ෙවන වල අවසාන ප result ලය ව ෙ

ව තමාන සම ත ඉ ම වැ ම ( .ව. ද ණට මාරැ ම)
සහ ව තමාන සම ත සැප ම අ ම (ඒඑ ව
මාරැව) ය. එබැ ඇ ත වශෙය ම ල ම ටම ඉහළ
යාමට පට ග ෙ අෙ ෂාව සා උ ධමනයට
ෙ ෙව . ෙමම අෙ ෂාව වැර වන අතර
සැප උ ධමනය on ◌ා ය ෙලස ඉහළ ය .
දෘඩතාව
සංව ධනය
ෙව
පව න
රටවල 7.4.5 ව හා මක වලතා සහ උ ධමනය
උ ධමනයට
ෙ ය
හැක.
සංව ත රටව හා සසඳන ට සාමාන ෙය සංව ධනය
ෙව පව න රටව ඉහළ උ ධමනය අ . ෙමයට
ෙ ව සංව ධනය ෙව පව න හා සංව ත රටව
අතර ආ ක ව හය ෙ ෙවන ක ය.

ෙම අවධාරණය ව ෙ උ ධමනයට ෙ ය හැ
සංව ධනය ෙව පව න රටවල ආ කය
ව හා මක වලතා ය.
• ආහාර ඟය සැප ම හැඩගැ සා පැන න න
සංව ධනය වන රටවල රධාන ර නය .
වැ ෙව පව න ආහාර සඳහා ඇ ඉ ම
ස රා ම සඳහා සංව ධනය ෙව පව න රටවල
ආහාර සැප ම න ය ෙනාෙ . ආහාර සඳහා ඇ
අ ත ඉ ම සා ආහාර ල අඛ ඩව ඉහළ
ය .

Sc ස ප ඟය ඉ සහ සපය ලබන resources

ලදා ස ප අතර අසම තතාවය ඇ කර .
එ ප As ලය ෙලස ණ ශමෙ ඟය සහ
ෙ ගව ව ධනය සඳහා අවශ පා ධනය,
සැප දෘඩතාවයට ෙ ෙ .
 ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 96

• ෙ ශ මය භාධකය ෙබාෙහ ට ෙ ෙව
අපනයන ආදායෙම පහල ව ධනය, ආනයන
යද ඉහළ ව ධනයට රධාන ර නය. ෙම ප
results ලය ව ෙ ආනයන පාලනය සඳහා වන
ප ප ෙහ අඛ ඩව ද අවපමාණය ම . ෙ
ෙදකම වැය ත උ ධමනයට පාදක වන පධාන
සාධක ෙ .
• ව ය තල පහ ක සංව ධනය ෙව
පව න රටවල සාමා ය ල ෂණය ෙ . ෙමම
ගැට ව මා ග ජාලය, බල සැප ම,
ස ෙ දනය, පවාහනය සහ තව ෙබාෙහ ය තල
පහ ක වල වලතා හා ස බ ධ ෙ . ඒවා
ය ලම පාදන හා ෙබදා හැ ෙ අ ක වැය,
උ ධමනයට ඉ ධන සපය .

7.5 උ ධමනෙ බලපෑම

උ ධමනය ආ කෙ අෙන ල ගණ වලට (ෙපා

අ පාතය සහ මය අ පාතය) සහ ඊට අදාළ සා ව
ආ ක චල ය ට බලපා . ඒවාෙ ස ලාකාර
ආචරණය ඊට වඩා ඉහළ උ ධමන ඩනය ඇ
කළ හැ ය. සමහර අංශ අ වන අතර අෙන ඒවා
උ ධමනෙය ලබා ග නා බව සත ය . ෙකෙ ෙවත ,
අවසානෙ උ ධමනය සා ව ආ ක අර සා ෂා කර
ගැ මට බලපා .
උ ධමනය
ෙ ෙව
සැබෑ ෙපා
අ පාතය
7.5.1 උ ධමනය සහ ෙපා අ පාතය
පහත වැෙ .

උ ධමනය (ෙවළඳ භා ඩ ල ඉහළ යාම) ෙපා

අ පාතයට ( ද වල ල ෙහ ණයට ගත හැ අර ද )
සෘ වම බලපාන අතර සා ව ආ ක ගැට මාණය
කර . උ ධමන අ පාතය සඳහා සක කරන ලද ෙපා
අ පාතය සැබෑ ෙපා අ පාතය (RIR) ෙලස හැ ෙ :

(7.9) RIR = නා ක ෙපා අ පාතය - උ ධමන අ පාතය

 ඉහළ යන උ ධමන අ පාතය සමඟ සැබෑ ෙපා අ පාතය
පහත වැෙටන අතර negative ණා මක ෙ . එබැ , ල
ව ක වල ඉ සහ ආෙය ජන පහත වැෙ

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 97

උ ධමන ත වය එය සැබෑ සැබෑ ෙපා අ පාතයකට

ෙද ඇත. ෙමයට ෙ ව ඉ රැ සහ ල ව ක සඳහා
උ ධමනය
ෙ ෙව වන ප ලාභවල සැබෑ ව නාකම උ ධමන ත වයකට
නා ක
ෙපා වැ ම . ණය ගැ ය උ ධමනෙය වා ලබා ග ෙ
අ පාතයට
ඩනය ඔ ආප ෙගවන ෙ වල සැබෑ ව නාකම තථ වශෙය
වැ ෙ .
ග ණයට වඩා අ සාය. ෙකෙ ෙවත , වා ජ බැං
(ණය ෙද න ) උ ධමනෙය අ ව ඇත, ම ද ඔ ට
ආප ලැෙබන ෙ ඔ යම වශෙය ලබා ණය
පමාණයට වඩා අ ය. ආෙය ජනය අ ත හා අවදාන
ස ත ෙ . ණය ගැ ෙ වැය පහත වැ ණද, පාදන
වැය (වැ ඇ ව) ඉහළ යා හැ අතර පාදන
සඳහා ෙවළඳපල ඉ ම පහත වැ ය හැ ය.

උ ධමනකා ත වය ළ, සැබෑ ෙපා අ පාතය ථාවර

හා ධනා මකව තබා ගැ ම සඳහා ෙපා අ පාතය ඉහළ
නැං මට ඩනය පව .

7.5.2 උ ධමන හා මය අ පාතය

සැබෑ උ ධමනය (ෙවළඳ භා ඩ ල ඉහළ යාම) මය

මය
අ පාතය අ පාතයට ( ෙ ශ ද වල ල) සෘ වම බලපාන අතර
උ ධමනය
ෙ ෙව ජාත තර ග ෙද සා ව ආ ක ගැට
අගය මාණය කර . සැබෑ මය අ පාතය (RER) මය
මට
නැ රැ ෙ . අ පාතයට ෙ ය සහ ෙ ය උ ධමන අ පාත අතර
ෙවනෙස බලපෑම සැල ලට ග . RER ය ෙ ය ල
ම ටමට වඩා ෙ ශ ල ම ටම සඳහා සක කරන ලද
මය අ පාතය ෙලස අ ථ දැ ෙ :

(7.10) RER = මය අ පාතය x [ ෙ ශ ල / ෙ ය ල]

 ෙ ය ල ම ටම ඉහළ යාම ( ෙ ය ල ම ටමට වඩා)
RER අ මට ෙ ෙ - මය අ පාතය සැබෑ ෙලස
අගය ම. සැබෑ ඇග ෙ ප result ලය ෙලස:

• අපනයන බවට අ තරඟකරැවා රටව සමාන

අපනයන එෙර ව ෙල ක ෙවෙළඳෙපාළ ළ
තරගකා ; අපනයන ඉපැ පහත වැෙ .

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 98

• සාෙ ෂව ල අ ක ෙ ය පාදනවලට
සාෙ ෂව ෙ ය ෙවළඳෙපාෙ ආනයන වඩා
තරඟකා ෙ ; ආනයන යද ඉහළ ය .

අපනයන ඉපැ අ ම සහ ආනයන යද වැ ම

ෙවළඳ ඟය වැ මට ෙ වන අතර එය ෙග ෙ ෂ
උ ධමනය ගැට වලට ෙද .
ෙ ෙව
මය
අ පාතයට
ඩනය උ ධමනකා ත වය ළ මය අ පාතෙ සැබෑ
වැ ෙ .
ව නාකම ථාවරව පව වා ගැ ම සඳහා මය
අ පාතය ඉහළ යාම (ෙ ය ද ෂය ම) මත
ඩනය පව . ෙකෙ ෙවත , ද අවපමාණය ය
උ ධමනයට ඉ ධන සපය , ෙ ෂෙය ආනයන අ
මට අපහ රටවල.

7.5.3 උ ධමනය සහ ආදාය නැවත ෙබදාහැ ම

උ ධමනය ථාවර ආදාය උපය න (වැ උපය න වැ ) අ

ආ කෙ
ආදාය ය ම සහ උ ධමන ත වය ළ චල ආදාය
ෙබදාහැ මට උපය න (ලාභ වැ ) ලබා ගැ ම යන ෙපා මතය .
ෙ ය
හැක. ෙමය ථාවර ආදාය උපය න ට එෙර ව සහ චල
ආදාය උපය න ට ප ෂව ආදාය ය ෙබදාහැ ම
මාණය කර . ෙකෙ ෙවත , ෙමම ගැට ව ආදාය
ගැල ම සඳහා ගතවන කාලය ෙම ම ආදාය
උපය න ෙ ෙ ව ෙ බලය මත රඳා පව .

ථාවර ආදාය උපය න

 ථාවර ආදායම උපයන ෙහ ලබා ග නා ගල ෙ
ක ඩාය (වැ , වැ , ශාම වැ , රජෙ සහනාධාර)
ඉහළ යන ල ම ටමට බලපා ෙ එය ඔ ෙ සැබෑ
ආදායම අ මට ෙ වන බැ . සැබෑ වැ (W / P)
උ ධමන ත වයකට වැෙටන ප ද වැ ල ම ටෙ
ෙවන වලට (ඒවා ෙක කා නව ථාවර කර ඇ
ප ) ෙස ගැලෙ . ෙකෙ ෙවත , බලව වෘ ය
ස වලට වැ ලබා ගැ ම සඳහා ශ ම ෙ ව
ෙ බලය ඇ අතර වැ වැ ෙ . ඉහළ

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 99

වැ සා පාදන වැය ඉහළ යන අතර උ ධමන

ස ලාකාරය මාණය ෙ .

ච ය ආදාය උපය න

චල ආදායම උපයන ගල ක ඩාය වලට (ලාභ,

, වයං ර යාව ලැෙබන ආදායම ) ඔ ෙ සැබෑ
ආදාය ම ටම පව වා ගැ ම සඳහා ඔ ෙ ල වැ
කළ හැ ය. සැබෑ වැ හා ඒවාෙ ෙවළඳපල බලය
ෙකෙර උ ධමන බලපෑ මත පදන ව සමාග වලට
ඔ ෙ ලාභ වැ කර ගත හැ ය. ෙකෙ ෙවත ,
උ ධමනය ෙ ෙව ලාභය ඉහළ යා හැ ය යන ත කය
වාදා මක ය.

උ ධමනකා ත වයක , සාමාන ෙය පාදන වැය

ද චල ආදායමට බලපා . එපමණ ෙනාව, සමාග වල
මැ ල තර වැ මට අකමැ සා චල
ආදායම (ලාභ වැ ) පහත වැෙට ඇත. ල ගණ තර
ඉහළ යාම පා ෙභ ක වාසය ඛාදනය මට , එම
ෙවළඳපල ෙකාටස අ මට ෙ ෙ . සාමාන ෙය
සමාග තම මැ ල ඉහළ යාෙ තරම රණය ම
සඳහා එ ෙනකා අතර ස බ කරණය ෙනාකර .
එබැ ධ සමාග ඔ ෙ ල ගණ
ස බ කරණය ෙතාරව ඉහළ නංවන අතර එ ප
price ලය ෙලස ල යා තණයද කෘ ෙ . ථාවර
ආදාය ලබන අයෙ සැබෑ ආදායම අ ම සමාග වල
මැ අෙල ය අ මට ද ෙ ෙ . ෙමම ය
හැ යාව සමඟ, චල ආදායම මත උ ධමනෙ බලපෑම
අ තය.

රජෙ ආදායම

රජයට උ ධමනෙය වා ලබා ගත හැ ෙ බ අ පාත

එක හා සමානව පැව නද එ බ ආදායම ෙබාෙහ
ආකාරව ඉහළ යන බැ . ද ව නාකම (සහ සැබෑ
ව නාකම ෙනාෙ ) ය ආදායම මත සෘ බ අ පාත
(වැ හා ලාභ) සහ භා ඩ හා ෙ වා ල මත වක බ
අ පාතය ෙය ම සඳහා පදනම . උ ධමනකා ත වය
ළ ද ව නාකම වැ වන ට රජෙ ආදායම ද වැ ෙ .
එපමණ ෙනාව, අ බ අ පාත අ වශෙය අය ෙකෙ

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 100

ආදාය උපය න සහ ඉහළ ආදාය ලබන අය සඳහා

ඉහළ බ අ පාත. ආදායෙ ද ව නාකම වැ ම
සමඟ, බ ෙගව න වයං යව ඉහළ බ ව ෙවත
ත කර ෙ ඉහළ බ අ පාත ෙග මට ය.

භා ඩ හා ෙ වා සඳහා රජෙ යද උ ධමනය සමඟ

ඉහළ යා හැ ය. ෙකෙ ෙවත , රජයට ය
උ ධමනෙය ප ලාභ ලබා ගත හැ ෙ එ ශාල
යද අ තම වන වැ හා වැ (රාජ අංශෙ
ෙ වක ට), ෙපා ෙග (රජෙ ණය ගැ ) ) සහ
රජෙ මාරැ ( ද ව ).
ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 101

අධ යනය සඳහා පධාන ෙකා ෙ

• ද කා යය • රව ල ව ක
Demand ද ඉ ම සහ සැප ම • ද එක ව
• ය ද ෙ ෂය • පාලන, සං ත ද
• උ ධමනය අ පාතය • අ උ ධමනයට
Indic ල ද ශක • Stagflation
• සාමා ය උ ධමනය • අ ක ද ව ධනය
• ල ෂ ෙය උ ධමනය • ඇලෙවන ල
• ක උ ධමනය Exp ණය ව ා ය
Expansion ල පසාරණය සහ • උ ධමන අෙ ෂාව
උ ධමනය • උ ධමන ස ලාකාරය
• රා ය ය ම හා ඒ හා Exchange සැබෑ මය අ පාතය
උ ධමනය Interest සැබෑ ෙපා අ පාතය
• පාදන හා උ ධමනය යදම
• ද රමාණය යාය

කට

(අ) අ උ ධමනය, එකතැන ප ම සහ අවධමනය

ස බ ධෙය ෙල කෙ ෙහ ධ රටවල අ දැ බඳ
ෙක සටහ ය න.
(ආ) මෑත අ තෙ ලංකාෙ ද ෙතාගෙ ව ධනය
ත ෙ රැ ම, ධ ද එක ව භා තා කර .

(ඇ) ධ ල ද ශක භා තා කර ලංකාෙ උ ධමන

අ පාතය වසර 5 සඳහා ත ෙ රැ කර න. භා තා
කරන ල ද ශක ගැන ෙක සටහ ය න.
()) ප ය දශක 4 ළ ලංකාෙ වා ක උ ධමන අ පාතය
( අ මත පදන ව) ෙප මට ප ථාරය අ න. ඉහළ
උ ධමනය ස ත කාල මාව සල කර න.
(ඉ) ප ය වසර 5 ළ ෙත රාග සංව ත රටවල සහ
සංව ධනය ෙව පව න රටවල උ ධමන අ පාතය සසඳා
බල න. උ ධමනයට ෙ කරැ බඳ ඔෙ දැ ම
භා තා කර ෙවන ක ගැන අදහ ද ව න.

ECN 1202 ක සා ව ආ ක ද ාව 102

 8. ෙ ශ මය ෙවළඳෙපාළ

ෙ ශ මය ෙවෙළඳෙපාළ ආ කයක මය අ පාතය සහ

ෙග ෙ ෂය රණය කර . ෙ ශ මය ෙවෙළඳෙපාළට
සහභා ව න ෙලස බැං ග ෙද කරැව , වා ජ බැං , ෙ ශ
මය තැර කරැව සහ මහ බැං ව ෙ ශ මය ග ෙද වල
රත ෙ .

ෙග ෙ ෂය ජංගම ම සහ පා ධනය සහ ල ම යටෙ

රටක ය ම ආකාරෙ ෙ ශ මය ග ෙද වා තා කර . මය
අ පාතය රණය කර ෙ ෙ ශ මය ගලායාම (ඉ ම) සහ
ගලා ඒම (සැප ම) ය. මය අ පාතය යම මට ෙහ එය
කළමනාකරණය මට මහ බැං වට ෙ ශ මය ෙවළඳෙපාළට
මැ හ ය හැ ය.

ෙග ෙ ෂය ම ආ කයක ආ ක දැ ම සහ සංව ධන හා
ථාවර අර සා ෂා කර ගැ ම සඳහා අ ගමනය කරන උපාය
මා ග ෙප ව . ෙවළඳ හා මය අ පාත ප ප ෙම ම ල හා
ල ප ප ෙග ෙ ෂෙ ම සහ ආ කයක මය
අ පාතයට බලපෑ කර .
ෙ ශ
ද ල
ෙගන
ණ
ලබ ෙ
ෙ ශ
මය
ෙවෙළඳෙපාළ ෙ ශ මය ෙවෙළඳෙපාළ ය ෙ ශ ද ෙ ය ද
ළ ය. සඳහා ල ෙගන ණ ලබන ථානය . ගලය ,
සමාග , සං ධාන සහ රජය ෙ ශ මය ( ෙ ශ මය
සඳහා ඇ ඉ ම) ල ග ෙ ඔ ෙ ෙග
ෙ ශය ම සඳහා ය. ෙමම ඉ ම ස රා ම
සඳහා ෙ ශ මය සැප ම ය ය. ගලය ,
සමාග , සං ධාන සහ රජය ෙ ශ මය උපයා ගැ ම
ෙහ ලැ ම ( ෙ ශ මය සැප ම).

මය මය අ පාතය ය ෙ ශ මය ගැ කරැව
අ පාතය
ය ෙ ශ ෙග ය සහ ෙ ශ මය සැප කරැව
ද වල ලැ ය ෙ ශ ද වල ල . අ ත සැප ම ෙහ
ල .
 අ ත ඉ ම ෙ ශ මය ෙවෙළඳෙපාෙළ
අසම තතාවයට ෙ වන අතර එ ල, මය
අ පාතය ෙකෙර බලපා .

8.1 ෙවළඳෙපාළට සහභා ව න

ෙ ශ ෙ ශ මය ෙවළඳෙපාෙ පධාන සහභා ව න පහත ප ෙ :

මය
ෙවළඳෙපාළට
සහභා වන බැං ග ෙද කරැව ( ලර ෙ වාදායක )
අය අතර
බැං සම ත ව ෙ ෙ ශ ග ෙද කරන ගල ,
ග ෙද කරැව
වා ජ බැං , සමාග , සං ධාන, ආයතන සහ රජය ය. ඔ ෙ ය
ෙ ශ
මය ෙග සඳහා වා ජ බැං ව ෙ ශ මය ල ග .
තැර කරැව
සහ මහ ඔ ෙ ශ මය උපයා වා ජ බැං වලට ණ .
බැං ව ෙමම ක ඩායමට 'ෙ රැ කරැව ' සහ 'සමෙ ෂක '
ඇ ළ ෙ .
ද ඇ ළ ය. ධ ද ව ග අතර අර ද මාරැ ෙම
ෙ රැ කරැව ෙ ශ මය ෙවළඳෙපාෙ ලාභ උපය .
මය අ පාත චලනය අ මාන ෙම
සමෙ ෂක ෙ ශ මය ෙවළඳෙපාෙ ලාභ උපය .

වා ජ බැං ෙ ශ මය ෙවෙළඳෙපාෙළ අෙන

ය ම සහභා ව න සමඟ ෙ ශ මය ග ෙද
කර . ලර ග ෙද කරැව ෙ ල ගැ ෙ සහ
ෙ ඇණ භාර ගැ ෙම ඔ ජාත තර
ග ෙද සඳහා පහ ක සපය . වා ජ බැං ෙවන
වා ජ බැං සමඟ ම සහ ල ගැ ෙ ඇණ
ලබා ෙම අ ත බැං ග ෙද කර . ඔ ෙමම
අ ත බැං ග ෙද සාමාන ෙය ෙ ශ මය
තැර කරැව හරහා කර . මහ බැං ෙ අවශ තා
අ ව වා ජ බැං ව මහ බැං ව සමඟ ෙ ශ මය
ග ෙද මට බැ .

බැං එ ෙනකා අතර සෘ වම ග ෙද ෙනාකරන බැ

ෙ ශ මය තැර කරැව අ ත බැං ණය සහ
ණය ලබා ගැ මට පහ ක සපය .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 104

 ෙ ශ මය තැර කරැව වා ජ බැං ව ල
ගැ ෙ සහ ෙ ඇණ එක කර පව වාෙගන
ය . වා ජ බැං සඳහා, ග ෙද පහ , ලාභදා හා
ඉ ම වන බැ ෙ ශ මය තැර කරැව හරහා
ල ගැ ම ෙහ ම වා දායක ෙ .

රටක ල අ කා ය ෙලස මහ බැං වට මය අ පාත

කමය අ ව ෙ ශ මය ෙවෙළඳෙපාළට මැ හ ෙ
හැ යාව ඇත. මහ බැං ව තරම ෙ ශ මය
ෙවෙළඳෙපාළට මැ හ ව ෙ වා ජ බැං ව ෙ ශ
මය ල ගැ ෙම (අ ත සැප ම ඇ ට) ෙහ
ෙ ශ මය වා ජ බැං වලට ම (අ ත
ඉ ම ඇ ට). මහ බැං ව ෙ ශ මය
ෙවෙළඳෙපාළට මැ හ ම සඳහා භා තා කරන ෙ ශ
මය ෙතාගය ( ෙ ශ සං ත ෙහ ෙ ශ ව ක ෙලස
හැ ෙ ) පව වාෙගන ය .

ෙග
ෙ ෂය
රටක
ජාත තර 8.2 ෙග ෙ ෂය
ග ෙද
වා තා
කර .
ෙග ෙ ෂය (BOP) ය ත කාල මාව ළ
(ව ෂය) ෙ ශ රටව සමඟ රටක ෙ ශ මය
ග ෙද බඳ සංඛ ානමය වා තාව . ෙමය රටක
ජාත තර ග ෙද වල ෙ ෂ පතය වන අතර එය ෙග
පැ ත සහ ප පැ ත ඇත. ෙග පැ ෙත
ෙ ශ මය ගලා ඒම ( ෙ ශ මය සඳහා ඇ
ඉ ම) වා තා ෙ . පෙ ෙ ශ මය ගලා ඒ
( ෙ ශ මය සැප ම) වා තා කර .

8.2.1 ෙග ව හෙ ෙ ෂය

BOP පධාන ෙදක ඇත, එන ජංගම ම සහ

පා ධනය සහ ල ම, ෙ ශ මය ව ග ෙදක
වා තා කර
ග ෙද .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 105

 ජංගම ම

ජංගම ෙ භා ඩ හා ෙ වා වල ජාත තර ෙවළඳාම,

ධ සාධක ආදාය පවාහ සහ ධ මාරැ ජංගම
ෙම වා තා ෙ .
භා ඩ හා
ෙ වා
ෙවළඳාම, • භා ඩ ෙවළඳාමට භා ඩ අපනයනය ( ෙ ශ
සාධක
ආදායම සහ මය ලැ ) සහ භා ඩ ආනයනය ( ෙ ශ
ජංගම
මාරැ මය ෙග ) ඇ ළ ෙ . ෙවළඳ ෙ ෂය (දෘශ
ෙ ෙව
පැන න න ෙ ෂය) ය ෙන අදහ ව ෙ භා ඩ
ෙ ශ අපනයනෙය ලැෙබන ඉපැ සහ භා ඩ
මය
පවාහය ආනයනය සඳහා වන යද අතර ෙවනස .
ජංගම
ෙ
සටහ ෙ .
• ෙ වා වෘ ය ෙ කය ට ෙ වා ම (ෙ වා
අපනයන) සහ ෙ කය (ෙ වා ආනයන) ට
ෙ වා ල ගැ ම ඇ ළ ෙ . සංචාරක, බැං ,
ර ෂණ, ව ගම , නැ ගත ම, අධ ාපනය
සහ ෙසෟඛ ය වැ ෙ වාව ෙමයට ඇ ළ ය. ධ
ෙ වා ආදායම ය ෙ වා ෙම ලැෙබන
ඉපැ සහ ෙ වා ල ගැ ම සඳහා ෙග අතර
ෙවනස .

• සාධකය ආදාය ආදාය ආෙය ජන ලාභ හා

ලාභාංශ, බැ කර, ට ෙකාළඹ ෙකාට ෙවළඳ
ෙපාළ, සහ ෙපා ආදායම රා ධන ලාභය අ ප
ෙලස ගලා ඇ ළ ෙ . සාධක ආදාය ගලා ඒම
( ප ) සහ ටතට ගලායාම (ෙග ) අතර
ෙවනස ධ සාධක ආදායම ෙලස හැ ෙ .

Trans ව ම මාරැ වලට තෑ සහ පදාන

ජාත තර ල පවාහ ඇ ළ ෙ . ෙමම ල
පවාහය ලැ වල අෙන න ෙග ෙනාකරන
බැ ෙ වා ඒකපා ක ග ෙද ෙලස සැලෙ .
ග ක ෙහ ල වශෙය ව කරණය කරන ලද
ජාත තර ව ම මාරැ වලට සංකම ක
ෙ වක ෙ ෂණය ම, ශාම වැ
ෙග ම සහ ෙ ශ ආධාර ඇ ළ ෙ . ගලා ඒම සහ
ටතට ගලායාම අතර ෙවනස ධ ධාරා මාරැ
ෙලස හැ ෙ .
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 106

ජංගම ෙ ෂය ය ජංගම ග ෙද යටෙ

ෙ ශ මය ලැ සහ ෙග අතර ෙවනස .

පා ධන සහ ල ම

පා ධනය පා ධනය සහ ල ම ථාවර හා ල ව ක වල

සහ ල
ම ජාත තර ග ෙද වා තා කර . රා ධනය සහ ය
පා ධන
මාරැ ම යටෙ ග ෙද ව ෙ අනාගතෙ ඔ ෙ
සහ ල
ව ක ර ලාභ සා ය. ජංගම ග ෙද ස බ ධෙය
ෙවළඳාම 'අනාගත ආදාය පවාහය ' ෙනාමැත.
වා තා
කර .

• පා ධන ග ෙද ය පා ධන වමාරැව ( ෙ ශ
ආධාර ම ල නය කරන ලද ව ාපෘ වැ )
ඇ ථාවර ව ක (ෙ පල, උපකරණ,
ය ෙත පකරණ වැ ප ශ ව ක ) ජාත තර
වශෙය ම ෙහ අ ප කර ගැ ම .

Trans ල ග ෙද අතර සෘ ආෙය ජන, කළඹ

ආෙය ජන (ෙකාට හා බැ කර) සහ ෙවන ල
ආෙය ජන ( ෙ ය ව ක සහ වා ජ බැං වල
වග සහ ෙක කා න රජෙ ණය ගැ )ඇ ළ
ෙ . ෙ ශ ණය ගැ ම ය ෙ කය ට බැ කර
ම වන අතර ණය ම ය ෙ ය බැ කර
ල ගැ ම .

ල ව ක වල ක ෙ කාලය සහ ඒවාෙ
අ ථාවර වය මත පදන ව ල ග ෙද කා න හා
ෙක කා න ෙලස ව කරණය කර ඇත. කා න
ග ෙද අතරට සෘ ආෙය ජන සහ බැ කර වැ
කා න ල ව ක ම ෙහ ල ගැ ම
ඇ ළ ෙ . ෙක කා න ග ෙද අතරට කළඹ ආෙය ජන
ගලා ඒ සහ ටතට ගලායාම සහ ෙවන ෙක කා න
ණය ගැ සහ ණය ම ඇ ළ ෙ .
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 107

අ තම සම ත ම

සම ත
අ තමය ෙග ෙ ෂෙ සංඛ ානමය ගැල ම සඳහා ෙ ෂ
ය ෙග අ තම භා තා ෙ . ෙමම මට ත ෙ රැකරණ ගැල
ෙ ෂෙ
ගැට
සහ ෙද ෂ සහ මග හැ ඇ ළ ෙ . වා තා ෙනාකරන
සඳහා ග ෙද , වැර ෙලස වා තා කරන ලද ග ෙද , ත ෙ රැ
සංඛ ානමය
ගැල ම . සඳහා වන ගැල සහ ෙවන ෙද ෂ වැර
මට ෙමම අ තම භා තා ෙ . ජංගම, සහ පා ධන සහ
ල යටෙ ඇ ය ම ග ෙද වැර ව ම
ලැ වෙහා , ෙ ෂ ම න ය ය.

රෑපය 8.1 ෙග වල ෙ ෂය: ෙ ශ මය

සඳහා ඉ ම
සහ සැප ම
 
ෙ ය ලැ ෙ ය ෙග
 
වමාරැව වමාරැව
1 ජංගම ෙ ෂය
1.1 ෙවෙළඳ ෙ ෂය භා ඩ අපනයනය භා ඩ ආනයනය
1.2 ෙ වා ෙවළඳාම ( ධ) ෙ වා ම ෙ වා ල ගැ ම
1.3 ආදාය පවාහ ( ධ) ආදාය ගලා ඒම ආදායම ටතට ගලා යාම
1.4 ව ම මාරැ ( ධ) මාරැ ගලා ඒම මාරැ ටතට ගලා යා
2 පා ධන ෙ ෂය
  2.1   පා ධන මාරැ ( ධ)   ථාවර ව ක ම    ථාවර අ ප කර
 ව ක
   
        

  
  
  
  
 
  ථාවර ව ක ගලා ඒම    ව ක ටතට ගල
ථාවර
          

  2.2   ල ව ක ( ධ)  
සෘ ෙ ය  
සෘ ආෙය ජනය
  ආෙය ජනය ෙ ශයක
       
       

       
කළඹ ආෙය ජනය  
කළඹ ආෙය ජනය
       
ගලා ඒම  
ටතට ගලායාම
        ෙවන ල   ෙවන ල
       
ගලා ඒම  
ටතට ගලායාම
3 සමබර අ තම
    
සම ත ෙ ෂය   ෙ ය සැප ම    ෙ යඉ ම   
 
  4  
  (1 + 2 + 3)  
 
වමාරැව  
වමාරැව  
            
                

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 108

 සම ත ෙ ෂය

සම ත සම ත ෙ ෂය ය ජංගම ෙ ෂෙ එක ව සහ
ෙ ෂය ය
භා ඩ ඕනෑම ෙ ෂ අ තමය සඳහා සක ෙම ප ව
සම ත
ම සඳහා පා ධනය සහ ල ෙ ෂය . ෙමය ඟය ය
සක
ෙම හැ ය ( ෙ ශ මය සඳහා ඇ අ ක ඉ ම
ප
ෙග වල ෙ ෙව ) ෙහ අ තය ( ෙ ශ මය අ ත
ධ
ෙ ෂය . සැප ම ෙ ෙව ). ෙකෙ ෙවත , ලබා ඇ කාල
මාව අවසානෙ BOP න වන ප අ තය ෙහ
ඟය ඉ යට ෙගන ෙනාය . මහ බැං ෙ මැ හ
ෙම ෙහ ෙ ශ මය ෙවළඳෙපාළ යා තණය
යා මක ෙම BOP න ෙ .

8.2.2 ෙ ශ මය සං ත

බලධා මහ බැං ව ල ෙ ශ මය සං ත ෙලස හැ ෙවන

නඩ ෙ ශ ව ක වරෑපෙය ෙ ශ මය ෙතාගය
කර
ලබන පව වාෙගන ය . ජාත තර ෙග
ෙ ශ අසම තතාවය ට ද සැප ම, ෙ ශ මය
ව ක
ල ෙ ශ ෙවෙළඳෙපාළට මැ හ ම සහ ෙවන අර සඳහා
සං ත ෙ .
ෙ ශ සං ත පව වාෙගන ය ලැෙ . ල ෙ ශ
සං තවලට ල ර සං ත, ල ව ක වල ෙ ශ
මය සං ත සහ ජාත තර ල අර දෙ ෙ ෂ
ඇ ෙ අ වා ක (එ ආ ) ඇ ළ ෙ .

• සම ත ෙග ෙ ෂ ඟය පව න ට, ලංකා
මහ බැං ව ඟය යවා ගැ මට ල සං ත අ
කර ගත හැ ය. ෙමය ෙ ශ මය සඳහා ඇ
අ ත ඉ ම ස රා ම සඳහා ෙ ශ මය
ම ෙලස සැලෙ . ෙ ශ මය වා ජ
බැං ෙ ය ද සඳහා ල ග නා සා
ද සැප ම පහත වැෙ .

• සම ත ෙග ෙ ෂ අ තය ඇ ට,
ලංකා මහ බැං ව ෙ ශ මය ල ගැ ම
ල සං ත වැ කළ හැක. ෙමම ෙවළඳෙපාෙ
ඇ ෙ ශ මය අ ත සැප ම ඉව කළ
හැ ය.
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 109

වා ජ බැං ෙ ශ මය මහ බැං වට ෙ ය
ද සඳහා ණන සා ද සැප ම ඉහළ ය .

BOP ඟය සහ අ තය ස රා ම සඳහා ෙ ශ
සං ත භා තා ම ෙ ශ මය ෙවෙළඳෙපාළ ළ මහ
බැං මැ හ ෙ පමාණය මත රඳා පව . මහ බැං ෙ
මැ හ ම ත ට, ෙ ශ ද වල ල - මය
අ පාතෙය ෙවන ම BOP අසම තතාවය
සක කර ලැෙ .

මය
අ පාතය
8.3 මය අ පාතය
ය ෙ ශ
ද
ඒකකයක
ෙ ය ල මය අ පාතය (ඊආ ) අ ථ දැ ෙව ෙ ෙ ශ ද
ෙහ ෙ ය
ද ඒකකය සඳහා ෙගවන ලද ෙහ ලැ ෙ ය ද
ඒකකෙ ඒකක ෙලස ය (LKR 100 = USD 1). එය ෙ ය ද
ෙ ය
ල . ඒකකයකට (ඇම කා ෙඩාල ) ෙ ශ ද ඒකක ෙලසද
අ ථ දැ ය හැ ය
ථාන
වමාරැ 0.01 = LKR 1).
අ පාතය
ය
ව තමාන
භාර ම සහ • ථාන මය අ පාතය ය ෂ කව ලබා ම
ෙග
සඳහා සඳහා උ ටා ද වන ලද ව තමාන මය
උ ටා අ පාතය . සමහර ජාත තර ග ෙද ථා ය
ද වන ලද
අ පාතය . ෙග ෙහ ලැ කර . ථාන වමාරැ
අ පාතය ෙමම ග ෙද සඳහා අදාළ ෙ .
ඉ
මය
අ පාතය
ය • ඉ මය අ පාතය කාල රමාදය ප දරැ
අනාගත
භාර ම සහ ර ය සඳහා උ ටා අනාගතය මය අ පාතය
ෙග
සඳහා සඳහ කර . සමහර ජාත තර ග ෙද
උ ටා
ද වන ලද අනාගතෙ ෙග ෙහ ප ර ෙගන ය (ස
අ පාතය .
පය ෙහ මාස පයකට ප ). අනාගත
මය අ පාතෙ ෙවන ෙ ෙව ඇ වන
අවදාන සහ අ තතාවය වළ වා ගැ ම
 සඳහා ඉ මය අ පාතය ෙමම ග ෙද සඳහා
අදාළ ෙ .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 110

8.3.1 මය අ පාත ප ධ

පාෙවන • පාෙවන මය අ පාත කමය : ෙ ශ මය

මය
අ පාතය ඉ ම හා සැප ම ෙ ශ මය
ෙවළඳෙපාළ ෙවෙළඳෙපාළ ළ ER රණය ෙ . ෙමය න ය
බලෙ ග
මය අ පාත කමය ෙලසද හැ ෙ .
රණය
කර
ලැෙ .
• ථාවර මය අ පාත රමයකට : පා ස ක
ථාවර ෙ ශය, ලංකා මහ බැං ව ල
මය වශෙය රණය කර ඇත. ෙමම කමය යටෙ
අ පාතය
මහ බැං ව ථාවර මය අ පාතය පව වා ගැ ම සඳහා
රණය ෙ ශ මය ල ගැ ම සහ ම ( ෙ ශ
කර ලැෙ .
සං ත ෙවන ම) මහ බැං වට බැ ඇත.
කළමනාකරණ
පාෙවන
මය • කළමනාකරණය කරන ලද පාෙවන මය
අ පාතය
මහ අ පාතය ය මහ බැං ව
බැං ව ෙවළඳපල රණය කර ලබන ඊආ
ෙමෙහයව කළමනාකරණය ම, ෙවළඳපල
ලබන
ෙවළඳෙපාළ අසම තතාවය ෙ ෙව ඇ වන ශාල හා
බලෙ ග
ෙක කා න උ චාවචනය වළ වා ගැ ම .
රණය
කර
ලැෙ .
 8.3.2 මය අ පාතය රණය ම

ෙ ශ මය සඳහා වන ඉ ම සහ සැප ම ER
සම තතාවය රණය කර . ෙ ශ මය ෙග
(ඉ ම) ෙ ශ මය ලැ (සැප ම) ට සමාන බැ
BOP සම ත ER න යට සමාන ෙ .
ෙ ශ
මය
සඳහා • ලදෙ වැ ෙ ශ මය ෙග (එවැ ආනයන
ඉ ම
ෙගව ෙලස) ල අ ක ම ෙ ෙව ෙ ශ මය (Dfx)
ලබ ෙ
ෙග සඳහා ඉ ම ර ෙල මව ලදෙ ස බ ධ කර ඇත.
ෙ ෂෙ එබැ ඉහළ පා ස ක ත වයක ෙ ශ මය
ෙග
ම . සඳහා ඇ ඉ ම පහත වැෙ . Dfx වකය
ෙග පහළට බෑ ම .
ෙ ෂෙ
ලැ
ම • පා ස ක ෙ ශය වැ ෙ ශ මය ලැ
ෙ ශ
මය (අපනයනය වැ ) වැ මෙ ෙව ෙ ශ මය
සැප ම
ලබා ෙද සැප ම (sfx) ධනා මක පා ස ක ෙ ශය හා
ලැෙ .
ස බ ධ කර ඇත. එබැ ඉහළ පා ස ක
ත වයක ෙ ශ මය සැප ම ඉහළ ය . Sfx
වකය ඉහළට බෑ ම .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 111

ෙ ශ මය ෙවළඳෙපාෙ අසම තතා:

• පාෙවන මය අ පා ක රමය යටෙ ලදෙ අ
ම ෙහ වැ ම ඇ
• ථාවර මය අ පාතය රමය යටෙ ෙ ශ
මය ම ෙහ ල ගැ ම හරහා ලංකා
මහ බැං ව මැ හ ම සඳහා ඇම

උදාහරණය ෙලස, එ එ වැ ම ෙ ශ මය
සඳහා අ ත ඉ ම ඇ කර (ඒ පමාණය), එය
BOP ඟයට ෙ ෙ . පාෙවන ER කමය යටෙ ER (USD
ල) LKR 100 ට 110 ද වා ඉහළ ය . ER ඉහළ යන
ට Dfx පහත වැෙටන අතර Sfx BOP සම තතාවය යථා
ත වයට ප කර .

රෑපය 8.2 මය අ පාතය රණය ම

 මය
අ පාතය
(LKR /
$)
  
 
  
  
  
  
 
  
 
  
 
  
 
     
  
  
 
     
    
Sfx
    
0   
 
     
                           Sfx 1 
    
                      
        
        
            
110   
  
 
 
 
 
 
 
 
 
  
  
 
 
    
    
 
 
  
  
 
 
  
  
 
 
 
 
                         
    
  
 
  ඒ    
  
 
 
 
  
 
 
 
 
  
  
 
 
 
 
100
 
  
  
  
 
 
 
 
 
 
 
 
    
    
    
 
 
 
    
    
    
 
 
 
  
  
  
 
 
 
  
  
  
 
 
 
 
 
 

                                  

     
                             
        
          
Dfx 1  
                          
Dfx 0    
                          
                      
ෙ ශ
     FX 0     FX 1          වමාරැව (FX)
                          
                                    

ථාවර මය අ පාත කමය යටෙ ථාවර බැං ව

ආර ෂා ෙ වග ම මහ බැං වට ඇත. ථාවර ER
LKR 100 = USD 1 ෙ ශ මය සඳහා අ ත
ඉ ම ඇ ට, අ ත ඉ ම ස රා ම සඳහා මහ
බැං වට ෙ ශ මය සැප ම වැ කළ ය. මහ
බැං ව ය ෙ ශ සං ත අ ෙම ෙ ශ මය
ණ . ෙමය Sfx වකය ද ණට මාරැ ෙම දැ ෙ .
එබැ ER එක LKR 100 = USD 1 ෙලස ස කර ඇත.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 112

ෂය ම ෂය ම ය ඊආ ඉහළ යාම ෙහ ෙවන

ය ෙ ශ
ද වල වචනව වෙහා ෙ ශ ද වලට සාෙ ෂව ෙ ය
ෙ ය ල
ඉහළ යාම . දෙ ව නාකම අ ම . ER ෂය ම ෙ ය ද
වල කර . අගය ම ය ඊආ පහත වැ ම ෙහ
අගය ම
ය ෙ ශ ෙවන වචනව වෙහා ෙ ශ ද වලට
ද වල සාෙ ෂව ෙ ය දෙ ව නාකම වැ ම . ER අගය
ෙ ය ල
පහත ම ෙ ය ද ශ ම කර . පාෙවන ER කමය
වැ ම .
යටෙ BOP අසම තතාවයට ප චාර වශෙය
ෂය ම ෙහ අගය ම ෙ .

අවපමාණය ම ප ප මය රණය ෙලස ER

වැ ම අදහ කර . නැවත ඇග ම ය ප ප මය
රණය ෙලස ER අ ම . BOP අසම තතාවය
වැර ම සඳහා ෙහ අෙ ත BOP තන රැ ලබා
 ගැ ම සඳහා ථාවර ER කමය යටෙ මහ බැං ව
අවපමාණය ම ෙහ නැවත ඇග ම සඳහා රණ ග
ලැෙ .

8.3.3 තථ මය අ පාතය

තථ තථ මය අ පාතය (RER) ය ෙන අදහ කර ෙ

මය
අ පාතය ෙ ශ රට සහ ම රට අතර උ ධමනෙ ෙවන ක සඳහා
මය
අ පාතෙ සක කරන ලද නා ක මය අ පාතය (ER) ය. සරලව
සැබෑ
ව නාකම වෙහා , ෙ ය පාදන ඒකකය සඳහා ෙ ය
ම පාදන ඒකක ය අවශ දැ එ ඇඟෙව .
ලබ .

ෙ ය පාදනය (X) ෙව වට ෙ ය පාදනය

(එ ) ල ගැ මට අපට අවශ යැ උපක පනය කර ,
අ පහත ප RER ලබා ග :

ඇම කා ෙඩාල ව එ ෙ ය ල: .එ =
මය අ පාතය (LKR / USD): ඊ.ආ =1
එ සඳහා ෙග මට LKR අවශ : ඊ.ආ . .එ =2
LKR X ෙ ය ල: . . =
M ඒකකයකට X අවශ ඒකක: ER (Pf / Pd) =

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 113

 එබැ , Pf සහ Pd ෙව ෙ ය සහ ෙ ය ල
ම ට ද ව යැ උපක පනය කළෙහා , RER පහත
ප ගණනය කළ හැ ය:

Pf
(8.1) RER = ER ×
Pd

ෙලස හැ ෙ කරන RER ඉහල යාම බව සටහන සැබෑ

ෂය , එ ෙක වැ ර ඵලය ය හැ පා ස ක
ෙ ශය ෙහ PF ෙහ , ක අ ම . ප රැ ධ
ශාවට ෙමම චල ය ය ෙවනස වෙහා RER
පහත වැ ම ය හැ ය, එය සැබෑ අගය ම .
ER වැ ම ය ' මය අ පාත ෂය ම' සහ
සැබෑ අගය ක සාක ඡා කළ ප නා ක වශෙය ග කල
ම සා
ෙල ක ' මය අ පාත අගය ම' ද වා ER අ ම .
ෙවළඳපල සහ
ෙ ය
ෙවළඳපල යන
ෙදඅංශෙ ම RER ම ER සැබෑ ව නාකම ෙප ව . එය
රටක
තරඟකා වය ජාත තර ෙවළඳාෙ ආ කයක තරඟකා වය ප ෂා
නැ ය .
ම සඳහා ෙ ෂණා මක ෙමවලම . සැබෑ අගය
ම (RER පහත වැ ම) පහත ප ෙ :

Compet තරඟකා රටවලට එෙර ව ෙල ක

ෙවළඳෙපාෙ අපනයන තරඟකා වය නැ ම
(අපනයන සඳහා ලැෙබන සැබෑ ල අ බැ )

• ආනයන එෙර ව ෙ ය තරඟකා වය ක පා ව

(ආනයන සඳහා ෙග මට සැබෑ ල අ ය ෙලස)

එබැ සැබෑ අගය ම ෙවළඳ ඟයකට සහ BOP

අසම තතාවයට ෙ ෙ . උ ධමනය පාලනය ම
සහ ER නා ක ෂය වලට ඉඩ ෙම ER සැබෑ
ව නාකම ථාවරව තබා ගත ය. පාෙවන ER ප ධ ය
වයං යව උ ධමනයට ප චාර ද ව පාෙවන ER
ප ධ ය යටෙ RER ථා ව පව .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 114

 8.4 ෙග ෙ ෂණෙ ෙ ෂය

BOP ම ආ කයක ව තමාන ත වය, අනාගත

ආ ක දැ ම ෙම ම සා ව ආ ක අර සා ෂා කර
ගැ ම සඳහා වන ආ ක උපාය මා ග ෙප ව .

8.4.1 ෙග වල ෙ ෂය මැ ම

ෙවළඳ දළ ෙ ය පා තෙ ප ශතය ෙලස ෙවළඳ ප මාව

ප මාව
ආ කයක (අපනයන, ආනයන සහ අපනයන සහ ආනයන) ආ කෙ
වෘත
භාවෙ ෙවළඳ වෘතභාවය ෙප කර . දහ ෙවළඳ
තරම
ෙප ප ප අ ගමනය කරන රටවලට ජාත තර ෙවළඳාම
කර . පාලනය කරන රටවලට වඩා ශාල ෙවළඳ ප මාව ඇත.
ෙමම ද ශකය රෙ පමාණයට හා ආ කයට ද සංෙ ය.

(8.2) ෙවළඳ වෘතභාවය = ⎡ ⎢ X +

එ ⎤ ⎥ × 100
⎣ දළ ෙ ය
පා තෙය
⎦

ෙවළඳ ෙ ෂය සහ ජංගම ෙ ෂය දළ ෙ ය
පා තෙ ප ශතය ෙලස පකාශ වන අතර එය
ජාත තර ෙවළඳාෙ ආ කෙ ශ ය කරන
ද ශක ෙ .

(8.3) ෙවළඳ ෙ ෂය = ⎡ ⎢ X - එ ⎤ ⎥
× 100 ⎣ දළ
ජංගම ෙ ය
පා තෙය
ඟය
ෙප ⎦
කර ෙ
රෙ ෙ ශ (8.4) ජංගම ෙ ෙ ෂය =⎡⎢   CAreceipts - CApayments ⎤
යද එ  
⎣ දළ ෙ ය පා තය
ඉපැ මට
වඩා වැ
බව .
ජංගම ෙ ඟය ය රට ෙ ශෙය උපයන දලට
වඩා වැ දල ෙ ශ ගත ම . ඟය ය ෙ ශ
මය රැවා හැ ම , එය ල ෙ ෙ ශව ක
මට මග පාද . ජංගම ෙ අ තය ය රට
යද කරනවාට වඩා උපයන බව .

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 115

අ තය ය ෙ ශ මය ඉ ය වන අතර එය
ල ෙ ෙ ශ ව ක ල ගැ මට මග පාද .
එබැ BOP අවසානෙ න යට සමාන ෙ .

ව ව 8.1 ෙත රාග භා ඩ අපනයනය හා

ආනයනය
රටව 2005
 
ඇම කා ෙඩාල යන   දළ ෙ
        

 
අපනයන ආනයන  
අපනයන
ඇඑජ 904.3 1732.7 7.3
ජපානය 595.8 516.1 13.2
ජ ම ය 970.7 774.1 34.9
නය 762.0 660.1 34.2
එ ස රාජධා ය 377.9 501.2 17.2
ඉ යාව 89.8 131.6 11.4
ලංකාව 6.3 9.0 26.4
ලාශය: ෙල ක බැං ව, ෙල ක සංව ධන වා තාව 2007

ජංගම ඟය පා ධනෙ සහ ල ෙ
අ තය ම ආවරණය කළ හැ අතර පා ධනෙ
සහ ල ෙ ඟය අ තය ආවරණය කළ
හැ ය. ෙකෙ ෙවත , පා ධනය සහ ල මට ණය
ගැ ද ඇ ළ ය. ජාත තර ණය ගැ ශාල
පමාණය ම පා ධනෙ සහ ල ෙ
තාවකා ක අ තය ඇ කළ හැ ය.

ව ව 8.2 ෙත රාග ෙග වල ෙ ෂය
රටව 2005 (දළ ෙ ය
පා තෙය % ෙලස)
   
දැනට ෙ ශ
  ෙවළඳ ම සෘ
 
ෙ ෂය ෙ ෂය ආෙය ජනය
ඇඑජ -6.7 -6.5 0.9
ජපානය 1.8 3.7 0.1
ජ ම ය 7.1 4.2 1.2
නය 4.6 3.1 3.6
එ ස රාජධා ය -5.6 -2.6 7.2
ඉ යාව -5.3 0.9 0.8
ලංකාව -11.4 -2.7 1.1
ලාශය: ෙල ක බැං ව, ෙල ක සංව ධන වා තාව 2007, 2008

ල මය පවාහ ව ග ෙදක ඇත, එන 'නවාතැ ' සහ

' වයං පාලක' ය. BOP ඟය ෙහ අ තය වැර
ම සඳහා නවාතැ පහ ක සැප ම ෙ . ෙ ශ
සෘ ආෙය ජන වැ වා න ල පවාහය වා නව
ෙ . ඊට අමතරව, සමහර

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 116

 ල පවාහය 'ෙක කා න' සහ 'ඉහළ අ ථාවර' ෙ .
ෙමම ව ගෙ ෙ ශ මය ලැ පහ ෙව ගලා යා
හැ ය (පධාන වශෙය සා ව ආ ක දෘ ය හා
සමෙ ෂනය නරක අතට හැ ම සා) BOP ඟයට ෙ
ෙ .

ආ කයක ෙ ශ සං ත ත වය සාමාන ෙය ම
ලබ ෙ ආනයන මාස ගණන අ ව ය. සාමාන මා ක
ආනයන යද උපෙය කර ග මහ බැං ව ස ව
ඇ ෙ ශ මය සං තවල පමාණව බව එ
ෙප ෙකෙ .

(8.5) ෙ ශ සං ත ම = FXreserve
M / 12

8.4.2 ෙග ෙ ෂෙ ප ප

ෙවළඳ ප ප ය

ෙවළඳ ෙවළඳ කරණය භා ඩ හා ෙ වා දහෙ ගම

කරණය
ය ම ග වන අතර එම වැ ෙවළඳ ප මාව
ජාත තර
ෙවළඳාම ලැෙ . ෙවළඳ කරණයට ඇ ළ ව ෙ :
සඳහා වන
ප ප
මාව • ආනයන රැ බ අ ම
ඉව
ම . • ආනයන රමාණා මක මා ඉව
• ෙ ශ මය ෙග මත
• අපනයන බ අ ම

එ අත අපනයන පව ධනය ම සහ අෙන

පැ ෙත ආනයන පාලනය ම සඳහා එකවර පර පර
ජංගම ෙර ෙවළඳ ප ප යා මක මට සමහර රටව
උ සාහ කර . පර පර ෙර ප ප වල සා ථක වය
කරණය
ය ජංගම වාදා මක කරැණ .
ග ෙද
පාලනය
ම ඉව ජංගම කරණය ය ජංගම ම යටෙ
ම . ඇ ග ෙද වල පාලනය ඉව ම . ෙබාෙහ රටවල
ෙවළඳාම
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 117

බර කරණ ප ප ෙ ෙව ජංගම ග ෙද
මට ෙ ෙ .

පා ධන රා ධන කරණය ය රා ධනය සහ
කරණය ය ම යටෙ ඇ ග ෙද වල පාලනය ඉව
ය
පා ධනය ම . බර කරණය කරන ලද ජංගම ම ඇ
සහ ල
ග ෙද ෙබාෙහ රටවල පා ධන ග ෙද ෙනාෙ .
බඳ එපමණ ෙනාව, සංව ධනය ෙව පව න රටවලට
පාලනය
ඉව වඩා සංව ත රටවල පා ධන ග ෙද
ම .
කර ලැෙ .

මය අ පාත ප ප ය

මය අ පාත ප ප ය සම ත ව ෙ ඊආ කමය
සහ මය අ පාතෙ සැබෑ ව නාකම පව වා ගැ ම
බඳ මහ බැං ෙ රණ ය.

• පාෙවන පා ස ක ෙ ශය රමය යටෙ ,

ලංකා මහ බැං ව ලදෙ පව වා ෙස ල මට
ස බ ධය නැ බව ය. ෙ ශ මය
ෙවෙළඳෙපාෙළ අසම තතාවය සහ උ ධමන
ත වය ට ER ප චාර ද ව . BOP
සම තතාවය වයං යව සා ෂා කරග
ලබ ෙ ER ෂය ම ෙහ අගය ෙම .

• ථාවර මය අ පාතය රමය යටෙ , එය

ෙවෙළඳෙපාළ ළ ෙ ශ මය ම හා ලට
ගැ ම සඳහා ථාවර පා ස ක ෙ ශය පව වා
ගැ මට ලංකා මහ බැං ෙ වග ම . ෙකෙ
ෙවත , ER සඳහා සහාය ම සඳහා ෙ ශ මය
සං ත ත ෙලස පව . BOP සම තතාවය
පව වා ගැ ම සඳහා මහ බැං වට ද ණයට
ගැ මට ෙහ පා ස ක බලපෑ ත ෙ රැ මට
ෙ .
• කළමනාකරණය පාෙවන පා ස ක ෙ ශය ප ධ
යටෙ , පා ස ක ෙ ශය ක වශෙය ෙ ශ
 මය ෙවෙළඳෙපාෙ රණය කර ඇත. ෙමය
ත න ය භාවය මය අ පාත
ප ධ ය . ම දය මහ බැං ව ඊආ
උ චාවචනය සඳහා යම කර ඇ ඉහළ සහ
පහළ ආ කය ස ත 'ඉල ක කලාපය ' ඇ
බැ . ER ඉහළ ෙහ පහළ ම ටමට ළඟා වන සෑම
අව ථාවකම

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 118

ඉල ක කලාපෙ මාව , ෙ ශ මය ම
ෙහ ල ගැ ම ( ෙ ශ සං ත ෙවන ම) මහ
බැං ව මැ හ ෙ .

ER සැබෑ ව නාකෙම බැහැර ම BOP

සම තතාවයට බලපා . ER බඳ සැබෑ අගය ම
(RER පහත වැ ම) BOP ඟය ට ෙ වන ජංගම
ෙ ෂය නරක අතට හැෙ . ථාවර ෙහ
කළමනාකරණය කළ පාෙවන ER ප ධ යටෙ , RER
චලනය අ ෂණය ම අවශ වන අතර, ER වැර
ම සඳහා අවශ ප ප මය යාමා ග ගත ය.

රාජ ල හා ල ප ප ය

ල හා ල ප ප ම ෙ ශ මය
ෙවෙළඳෙපාළ ළ ඇ ඇඟ ඊආ සහ ඕ
ත වයට බලපෑ කළ හැ ය.

• ල හා ල ප ප ම .ව.
වැ ම ඇ වන අතර ආනයන යද ද ඉහළ ය
( ග ක ප ෙභ ජනය, ආෙය ජන සහ රජෙ යද
සඳහා). ෙමය ෙවළඳ ඟය මට ෙ ය
හැක.
Expansion ල හා ල ප ප ල ම ටම
ඉහළ නැං මට (උ ධමනය) ෙ ෙ න , එය RER
අගය මට ෙ ෙ . එබැ BOP ඟය
ව ධනය ය හැ ය.
 • අයවැය ඟය ( රසාරනෙ රා ය ය ර ප )
වැ ද ඟය යවා ගැ මට ෙ ශ ණය ගැ
සඳහා ඉ ලා . එ ප , ලය වශෙය ,
ස ත ෙ ශ ණය බර ණය ෙ වා ෙග ඉහළ
යාමට ෙ වන අතර එය BOP ඟයකට ෙ ෙ .
• ෙපා අ පාතය ඉහළ යාම ( ද ෙවෙළඳෙපාළ)
රා ධනය සහ ය ම ළ අ ත ඇ
අතර, වැ රා ධන ගලා ඒ ඇ ය හැක. ෙකෙ
ෙවත , ෙමය රඳා පව ෙ ෙ ය ෙපා
අ පාතයට පා ධන ගලා ඒෙ ප චාර දැ ම සහ
පා ධන කරණෙ පමාණය මත ය.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 119

අධ යනය සඳහා පධාන ෙකා ෙ

• ෙ ශ මය සඳහා ඉ ම • මය අ පාතය අගය

• ෙ ශ මය සැප ම • මය අ පාතය අව රමානය
• මය අ පාතය Exchange සැබෑ මය අ පාතය
• ථාන සහ ඉ ගා • සැබෑ ෂය ම
• ද ෙග ෙ ෂ • සැබෑ අගය ම
Exchange ෙ ශ මය සං ත Lib ෙවළඳ කරණය
• පාෙවන මය අ පාත ප ධ ය • ව තමාන කරණය
• ථාවර මය අ පාත • පා ධන කරණය
රමයකට Policy ෙවළඳ ප ප ය
• කළමනාකරණය කළ පාෙවන • මය අ පාතය ර ප
අ පාතය
• මය අ පාතය අව රමාණය

කට

(අ) ප ථාර භා තා කර ෙවළඳපල අසම තතාවය

සා ඇ වන මය අ පාත අගය ම සහ ෂය ම
බඳව සාක ඡා කර න.
(ආ) ප ය දශක 5 ළ ලංකාෙ ෙවළඳ වෘතභාවය බඳ
ද ශක ප ථාරය භා තා කර ය ගත කර න.
ප ථාරෙ ශාල ෙවන ක ඇ මට බලපාන සාධක
සාක ඡා කර න.
(ඇ) ෙවළඳ ෙ ෂය, ජංගම ෙ ෂය, සම ත ෙ ෂය සහ
ෙ ශ සං ත ත වය භා තා කර ලංකාෙ
ව තමාන ෙග ෙ ෂය ෙප මට ව ව සක කර න.
 ()) රාජ ල හා ල ව ා ය ෙග ෙ ෂයට හා
මය අ පාතයට බලපා ෙ ෙකෙ ද ය න බඳ
ෙක සටහ ය න.

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 120

භාෂා කාව
තථ ප දානය i; එ ksuejqu    
සම ත ඉ ම iudydr b, a, qu    
සම ත සැප ම iudydr iemhqu    
සම ථ iuia; hka  
           
කෘ කා ක අංශය lDIs wxYh      
වා ක ව ධන ෙ ගය jd¾Isl j¾Ok wkqmd; slh      
     
අගය ම ùu ngWkjp  
ව ක j; අ
            
සාමාන idudkHhka      
ෙග ෙ ෂය f.jqï fYaIh epYit  
සමබර අයවැය whjeh rkepiy tuT  
ණයට ගැ ම ඛ .එ        
     
අයවැය whjeh  
tuT  
අයවැය ෙ ෂය whjeh fYaIh tuT epYit
අයවැය ඟය whjeh ys.h tuT  

අයවැය අ තය whjeh w; සලා; h tuT kpif

         
ලධා වා යා ප පා ks, ඔෙඩ ms <sfj; අ    
ව ාපාර චක jHdmdr  
rfl  
ව ාපාර ආෙය ජනය jHdmdrsl wdfhdackh tzpf  
යාපාර ෙ රෙ jHdmdrsl wxYh   
       
රා ධනය .aOkh      
පා ධන ස චනය .aOk talrdYslrKh    
පා ධන හා ල ම .aOk iy .sKqu    

පා ධන සැකැ ම .aOk iïmdokh % yjd

          
රා ධන භා ඩ .aOk NdKav    
රා ධන ෙතාගය .aOk f; dh % yjd  
පා ධන ග ෙද .aOk .Kqfokq    
රා ධන- රම අ පාතය .aOk- wkqmd; h % yjd ෙක පා
          
මහ බැං ව uy      
           
 චකෙ ඛ ආදාය පවාහය wdodhï tUkhd
ස භාව ර යාව iïNdjH fiajd úhqla; sh    
සංවෘත ආ කය wdjD; wd¾Ólh      
     
වා ජ බැං jd ”ඇ      
භා ඩ ල NdKav ñ <  
tpiy>  
සංක ප ixl, am      
ථාවර ල ia: djr ñ <   
epiyahd tpiy   
     
ඉ ම blsÍï      

පා ෙභ ක භා ඩ mdßfNda.sl NdKav
           

පා ෙභ ක ල ද ශකය mdßfNda.slñ <o¾Ylh    

ප ෙභ ජනය mßfNdackh      
   
සංෙක චන රාජ ල ප ප ය ixfldapkd; aul * sial, a    

සංෙක චන ල ප ප ය ixfldapkd; aul    

ක උ ධමනය flAkAøSh WoAOukh    
ආයත ක බ iud.ï noAo   
thp
     
ණයට ගැ ෙ වැය Kh .ekSfï msßjeh   nryT
පාදන වැය ksIamdok msßjeh    
වැය ත උ ධමනය msßjefhka;, a¨jk WoaOuk h 
ණය ෙවළඳෙපාල Kh fj <| fmd <      
   
ණය ම ෙ    

ණය ෙ      
   
ජංගම ම cx.u .sKqu    

ව තමාන ෙ ෂය cx.u .sKqï fYaIh epYit

        
පව න ල j¾; k <   eilKiw tpiy
ව ම මාරැ j¾; k  
eilKiw
ව රය    
tisap
ච ය ර යාව fiajd úhqla; sh      
   
ණය ෙ    

අ ථ දැ ම ks¾jpkh    
අවධමනය wjOukh    
Deflator wjOuklh      
   
ඉ ම b, a¨u    
ඉ තැ ප b, a¨ï    
ද සඳහා ඉ ම uqo, ab, a¨u    
ඉ ම උ ධමනය අ න b, a¨fuka wefok WoaOukh
         
ඉ මඅ b, a¨ï-W! k; d fiajd úhqla; sh    
ර යාව      
තැ ප      

ෂය ම ù~    
අවපමාණය lsÍu
         
සංව ත රටව ixj¾ê; rgj, අ    

සංව ධනයෙව පව න රටව ixj¾Okh jk rgj, අ    

සංව ධනය ixj¾Okh    

සෘ බ iDcq nÿ
         
ව ට අ පාතය jÜgï wkqmd; slh   fopT
ඉවත දැ ය හැ ආදායම jeh l <yels wdodhu    
ෙබදා හැ ම jHdma; ෂ    
ගෘහ ථ ඉ foaYSh b; sß lsÍï   
NrkpgG
     
ව ගණ ෙ ෙද ෂය oaú.Kk fodaIh   ද වා
පහළට මාරැව මෙ <g; eka ùu    
පහළට-බෑ ව රය මෙ <g nEjqïjk  
rhpTila tisap
ක පව න ව ක l, a mj; akd j; alï      
   
 ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 122

නැෙගන ර ආ යා ල අ දය kef.kysr wdishdkq  

  w¾nqoh  

ආ ක යාකාරක wd¾Ól nghUshjhu

ආ ක ෙය තය wd¾Ól ksfhdað; hska nghUshjhu
ආ ක උ පාතය wd¾Ól W; amd; h   
   
ආ ක wd¾Ól isÿùï nghUshjhu
ආ ක ව ධනය wd¾Ól j¾Okh nghUshjhu
ආ ක පග ය wd¾Ól .; ෂ nghUshjhu
ආ ක ප බෑම wd¾Ól wjmd; h nghUshjhu
     
ආ ක ත වය wd¾Ól ;; අ nghUshjhu epiy
ආ ක ඒකක wd¾Ól උස nghUshjhu
ආ ක ද ා ists wd¾Ól úoHd {hska
      

 
ආ කය  
wd¾Ólh  
 
ෙ වකයා fiajd odhlhd  
ෙ වා ෙය ජකයා fiajd fhdaclhd  
ර යා fiajd kshqla; ෂ  
ර යා ස මතය fiajd kshqla; s iïu; hka
      
බලශ n, යලා; ෂ tY
ව වසායක වය jHjidhl; අ  
සම තතාවය  
rkdpiy
අ තඉ ම w; සලා; b, a¨u   
   
අ ත ද සැප ම w; සලා; uqo, iemhqu gz
අ ත සැප ම w; සලා; iemhqu kpif
මය අ පාතය úksuh wkqmd; slh ehza
මය අ පාත ප ප ය úksuh wkqmd; ehza
     
රාබ බ NdKAv yd iqrd nÿ thp
ල ප ප ය * ය ,අ  
ල ප ප ය    
ෙ පභවය
       
යදම úhoï  
යද පෙ ශය úhoï nrytpd mZF Kiw
අපනයන සහනාධාර wmkhk iykdOdr  
අපනයන ෙවළඳාම wmkhk fj <odu   
   
අපනයන wmkhk  
බා ර අර ndysr wruqKq
      
බා ර ක පන ndysr lïmk  
සාධක වැය idOl msßjeh nryT
     
සාධක ආදායම idOl wdodhu fhuzp
සාධක tivity ලදා තාව idOl M, odhs; dj fhuzp
අවසාන භා ඩ wjidk NdKav  
අවසාන පාදන wjidk ksIamdok , Wjp
     
යව ක j; අ  
ය ආයතන wdh; k   
   

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 123

ල ආෙය ජනය wdfhdackh  

 ල ග ෙද .ක ෙෆා
       
සමාග ksIamdok wdh; k  
රාජ ල ව ා ය * ය , අ  , iw
රාජ ල ප ප ය * ය , අ   
මාඵ ඇ ම ëjr l¾udka; h   
     
ථාවර තැ ප අ පාතය ia: djr wkqmd; slh epiyahd
ථාවර තැ ප iA: djr  
epiyahd
ථාවර මය අ පාතය ia: djr úksuh wkqmd; slh epiyahd ehza
ථාවර ල ගණ ia: djr ñ <.ක epiyahd
       

 
නම ල ගණ  
kuH ñ <.ක
 
 
 
පාෙවන මය අ පාතය mdfjk úksuh wkqmd; slh ehza
පවාහ ච යය , P, එ  
ගලා ය         
 
උ චාවචනය WÉpdjpkh  
ෙ ශ ආධාර úfoaY wdOdr cjtp
ෙ ශ සහකාර úfoaY j; alñ  
ෙ ශ පා ධන ෙතාගය úfoaY .aOk f; dh % yjd
       
ෙ ශ ද úfoaY uqo, a  
ෙ ශ මය úfoaY úksuh  
ෙ ශ මය ෙවළඳෙපාල foaY úksuh fj <ofmd,  
ෙ ශ මය සං ත úfoaY úksuh ixÑ; nryhtzp
       
ෙ ශ ආෙය ජන úfoaY wdfhdack  

ෙ ශ ණය úfoaY Kh  
ෙ ශ සං ත úfoaY ixÑ;  
ෙ ශ අංශය úfoaY wxYh
       
වන ද ාව jk øjH    
ම අංශය ; u; a wxYh
ඉ මය අ පාතය bÈß úksuh wkqmd; slh ehza
Iction ෂණ ර යාව i¾IK fiajd úhqla; sh   
     
ණ ර යාව fiajd kshqla; ෂ epiw
භා ඩ හා ෙ වා NdKav yd fiajd  
රජෙ මැ හ ම wdKaavqfõ ueÈy; aùu mur
රජෙ ල ගැ wdKaavqfõ ñ <§ .ekSï mur
       
රජෙ ආදායම wdKaavqfõ whNdrh mur
රජෙ අංශය rdcH wxYh
රජෙ ර ප wdKaavqfõ  
මහා අවපාතය uyd wd¾Ól mßydksh ngU
       
දළ ෙ ය යදම o <foaYSh úhou  
දළ ෙ ය පා තය o <foaYSh ksIamdÈ; h  
දළ ආෙය ජනය o <wdfhdackh  
දළ ජා ක පා තය o <cd; sl ksIamdÈ; h නජ පා
       

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 124

ව ධනය j¾Okh      
ව ධන ආකෘ j¾Ok wlD; s    
ව ධන න ාය j¾Ok kHdh      
ඉහළ ආදාය ලබන රටව <wdodhï, nk rgj, a tUkhd
          
අ බලැ ද wê n, e; s uqo, A.    
ර ; යා      
ගෘහ අංශය . wxYh  
මානව රා ධනය udkj .aOkh   
kdpj
       
අ උ ධමනය wê WoaOukh  
 
 
 
 අස ණ ශම ෙවළඳෙපාළ fj <| fmd <
ආනයන රැබ wdkhk noao 
           

 
ආනයන  
wdkhk  
 
 
 
 
 
ආදාය wodhu      
ආදාය පෙ ශය wdodhï    
tUkhd mZFKiw
ආදාය නැවත ෙබදාහැ ම wdodhï jHdma; ෂ  
tUkhd
ආදාය බ wdodhï nÿ   tUkhd
          
ද ශකය o¾Ylh      
වක බ nÿ      
කා ක අංශය ld¾ñl wxYh    
අසමානතාවය wiudk; dj
            
ළදරැ ක මා ත <ore l¾udka;    
උ ධමනය WoaOukh      
උ ධමන අෙ ෂාව WoaOuk wfmaCId    
උ ධමන බලපෑ WoaOuk        
     
ගලා ඒම ., d taï    

අ ම අංශය wúêu; a wxYh  

ය තල há;, myiqlï    
එ න §ï
            
ෙයද fhojqï      

අ ත බැං මනා අ පාතය wka; Kh wkqmd; slh    

උන ව දරා ගැ ම fmd, S wdodhï, nk    

ෙපා ආදායම fmd, S wdodhï
           
ෙපා අ පාතය fmd, S wkqmd; slh    

අතරමැ පාදන w; rueÈ ksIamdok      

     
අභ තර අර wNHka; r wruqKq    

අභ තර ක පන wNHka; r lïmk
           
ජාත තර සං ධාන cd; Hka; r ixúOdk    

ජාත තර ෙවළඳාම cd; Hka; r fj <| du    

ඉ ෙව ට f; ..    
gjpT
ප ෙල ම ස බ ධතාවය iïnkaOh      
     
ආෙය ජන අර ද wdfhdack wruqo, a    

ආෙය ජන අ පාතය wdfhdack wkqmd; h    

ආෙය ජන ඉ ෙ පරතරය wdfhdack- mr; rh  
, ilntsp
ෙ ඡා ර යාව wksÉPdkq .; fiajd úhqla; s h 
         

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 125

 
ගැට  
.eg¨      

 
ක කරැ         

 
ශම බලකාය  
n, ldh      
   
ශම සැප ම    
iemhqu     
ෙක පා   

 
ඉඞ  
N + ñh      

 
කා  
ldkaÿùï      

 
ණය ම  
ඛ §u      
   
යර ව ක  
YjYS, j; alï         
  

 
දව ලතාවය  
YjYS ,; dj      

 
වන ත වය  
Ôjk ;; අ      

 
ණය අර ද ෙවළඳෙපාළ  
Kh wruqo, a fj <| fmd <      
 
කා න  
. ld, h
              

 
අ ආදාය ලබන රටව  
wvq wdodhï, nk rgj, a  
Fi tUkhd  

 
සා ව ආ ක මතෙ දය  
id¾j wd¾Ól u; fNaoh  
nghUshjhu thj  

 
සා ව ආ ක රා ව  
id¾j wd¾Ól rduqj  
nghUshjhu  

 
සා ව ආ කප ප  
id¾j wd¾Ól      
           

 
සා ව ආ ක චල ය  
id¾j wd¾Ól úp, එ    
nghUshjhu  

Ó
 සා ව ආ ක ද ාව id¾j wd¾Ól úoHdj
 
කළමනාකරණය කළ පාෙවන වමාරැව   md, s; mdfjk úksuh wkqmd;s ක  
 අ පාතය     ehza
         
  කළමනාකරණය   l <ukdlrKh      
           

 
පාදනය  
ksuejqï l¾udka;      

 
ෙවළඳෙපාළ  
fj <| fmd <      
 
ෙවළඳපල කෘ  
fj <| fmd <úlD; s; d      

   
ෙවළඳපල අසම තතා  
fj <| fmd <         
  

 
ෙවළඳපල ල  
fj <| fmd <ñ <  
tpiy  

 
ෙවළඳපල ව නාකම  
fj <| fmd <jákdlu      

 
දව මය යහපැවැ ම  
fN !; sl iqNidOkh      
 
මය මාධ ය  
yqjudreudOHh
              

 
මධ ම ආදාය ලබන රටව  
uOHu wdodhï, nk rgj, a  
tUkhd  

 
පත කැ සහ ග කැ  
m;, yd lekSï      

 
ද එක ව  
uq, H iuia; hka      
   
ද පදනම  
uq, H moku     
gz   
  
  ද ම   uq, එ   gz  

 
ද ප ප ය   
              

 
දල  
uqo, a      
   
ද ෙවළඳෙපාල  
uqo, a fj <| fmd <         
  

 
ද ණකය  
uqo, a.      

 
ද දණය  
uqo, a wÉpq .eiSu      

 
ද ෙතාගය  
uqo, af; dh  
gz  
   
ද සැප ම  
uqo, iemhqu         
  

 
ද වැ ප  
uqo, jegqm      
 
ජා ක කරණය  
cd; sl .sKqïlrKh         
     

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 126

 
ජා ක අදායම  
cd; sl wdodhu   නජ පා  
ජා ක ඉ cd; sl නජ පා
                 
  වභා ක ප සරය   iajdNdúl mßirh    

 
වාභා ක මැ  
iajdNdúl ksuejqu    

 
වාභා ක ර යාව  
iajdNdúl fiajd úhqla; sh    
    
ධ අපනයන   
wmkhk   න වාපා   
     

 
ධ සාධක ආදායම  
úfoaYSh idOl wdodhï න වාපා  
 
 
ෙ ශයක  
 
 
 
 
   
fhuzp  
  ධ ආෙය ජනය   wdfhdackh න වාපා  

 
ධ ජා ක පා තය  
cd; sl ksIamdos; h Njwpa Njrpa  
    
ධ බ   
nÿ  
න වාපා   
     
  නා ක ද ෙතාගය   kdñl uqo, af; dh ngaustpyhd gz  

 
බැං ෙනාවන ආයතන  
fkdjk wdh; k    

 
ආ ක ෙනාවන  
wd¾Ól fkdjk isÿùï    
ෙපා ර ත-දරණ fmd, S fkd, Lk  
                 

 
අර  
wruqKq      

 
වෘත ආ කය  
újD; wd¾Ólh      
 
වෘත ෙවළඳපල ෙමෙහ  
újg fj <|      

 
ආව ථාක වැය  
wdjiaÓl msßjeh nryT>  
             

 
ටතට ගලායාම  
msg; g., d hdï      
 
ප දානය  
ksuejqu      

 
මැ පරතරය  
ksuejqï mr; rh , ilntsp  
මැ ම ටම ksuejqï uÜgu
                  
  මැ ෙවළඳෙපාළ   ksuejqï fj <| fmd <    

 
සම ත ෙ ෂය  
iuia; fYaIh  
epYit  
 වැ ර ර යාව wê fiajd ksshqla; ෂ kpif
ඒක ගල ආදායම tal mqoa., wdodhu
                

 
ග ක ආදායම  
fm! oa., sl wdodhu    
 
ජනගහන  
ck.ykh      

 
ධනා මක ස බ ධතාවය  
wkqf, dau iïnkaOh    
    
භව මැ   
NjH kssuejqu        
   

 
ද රතා  
È <sÿlu  
tWik  

 
වාර ෂාව අර  
wdrÌK wruqK      

 
ල ගැල ම  
<ia: dhs; dj      
    
ල ම ටම   
<uÜgu   
tpiy   
   
  ල ථා තාව   <ia: dhs; dj   tpiy  

 
ප ඛ ණය ෙ අ පාතය  
Kh wkqmd; slh    

 
ග ක ප ෙභ ජනය  
fm! oa., sl mßfNdackh    
ග ක ආෙය ජන fm! oa., sl wdfhdackh
                 
  ග ක ත සමාග   iSudiys; fm! oa., sl iud.ï    

 
ෙපෟ ග ක ඉ  
fm! oa., sl b; sßlsÍï    

 
පාදන පෙ ශය  
ksIamdok  
mZF  
 
පාදන කා යය ksIamdok
                  

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 127

පාදන හැ යාව මා ම ksIamdok yelshd udhsu    

පාදන යාව ය ksIamdok      
Factors ලදා සාධක ksIamdok idOl    
ලාභ , .එ          
       
සමා පා ක ෙවනස iudkqmd; sl fjkiaùï tpfpjhrhu  
රාජ ප පාලනය rdcH mßmd, kh nghJ  
මහජන ප ෙභ ජනය fmdÿ mßfNdackh nghJ mur
රාජ ආෙය ජන fmdÿ wdfhdackh mur  
           
ෙපා සමාග iSudiys; fmdÿ iud.ï mur  

රාජ යද rdcH úhou  

mur  
බල සමානා මතාවය ල ගැ ම යාලෙ අ
              

 
පමාණා මක මා  
 
 
   
iSudlï  
 
 
 
ද පමාණ න ාය uqo, a kHdh    
අ ධ ද wdikak uqo, ඒ    
ආ ක ව ධන ෙ ගය wd¾Ól j¾Ok wkqmd; slh nghUshjhu  
උ ධමන අ පාතය WoaOuk wkqmd; slh
             
අ ර ය wuqøjH      
තථ මය අ පාතය  
úksuh wkqmd; slh nryhtzp
සැබෑ ද ෙ ෂය  
uqo, A fYAI gz  
තා ක ප දානය   
ksuejqï      
     
සැබෑ ව නාකම  
jákdlu    
සැබෑ වැ ප  
jegqm     
නැවත ෙබදාහැ ෙ ප ප ය  
jHdma; sl    
යාමන යා තණය kS; s Í; s      
nghwpKi
       
ආදායම nÿ wdodhï thlif  
Repo (නැවත ල ගැ ම) අ පාතය  
ñ <§ .ekSï wkqmd; slh    
ප ෙ ෂණ m¾fhaIK      
සං ත ද ixÑ; uqo, A.  
            
සං ත අ පාතය ixÑ; wkqmd; h    
සං ත ixÑ;      
ෙ වා ක ආෙය ජනය ksjdi wdfhdackh tjptpl  
ස ප ෙව ම iïm; fnodyeÍu   
         
ස ප රාකෑම iïm; aj, .ekSu    
 ස ප උපෙය ජනය iïm; aa WmfhdAckh
           
ස ප iïm; aa      
නැවත ඇග ම අප  
lSÍu ngWkjp   
         
ප ෙල ම ෙරෙප (නැවත ල ගැ ම)    
wkqmd; slh    
අ පාතය          
අවදාන wjodku      

ඉ රැ තැ ප අ පාතය    
wkqmd; slh    
ඉ ෙ තැ ප            
       
ස ප ඟය iïm; a ys.lu    
ආ ක තන පාස wd¾Ól Ñka; kh ms <sn |    
 
.        

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 128

සෘ මය ර යාව fiajd úhqla; sh gUtfhy

ආං ක ෙකාටස wdxYsl mx.   
     
ෙ වා අංශෙ fiajd wxYh
ෙක ම flá ld, h  
ශමය mqyqKq    

සමාජ ආර ෂණ මනා iudc wdrCIK §ukd  

       

ත අ ය ; ks whs; ෂ එ
ෙ ෂ ඇ අ වා ක YfYaI .ekqï ysñlï chpik
සමෙ ෂනය iufmaCIKh  
සමෙ ෂන අර ණ iufmaCIK wruqK   
     
යද úhoï lsÍu  
ථාන වමාරැ අ පාතය talaIK úksuh wkqmd; slh js ehza
ථාවර වය ia: dhs; dj  
ථාවර ම ia: dhslrKh   
     
එකතැන ප ම ksYap, kd; ඕ ෙව ඕ  
එකතැන ප ම ksYap, kh  
ල ත ෙග ම l, අ f.ù˜  
රජය ස ව ාපාරය rch jHdmdr muRilik tzpf
       
සංඛ ාන ද ත ixLHd; aul o; a; juT
ෙකාට ච යය f; .. , P, එ  
ෙතාග f; d. "iud.ï fldgia  
ව නාකෙ ගබඩාව jákdlï ikaksêh
        
ව හා මක ෙවනස jHqyd; aul fjkiaùï  

ව හා මක ර යාව jHqyd; aul fiajd úhqla; sh  

ව හා මක වලතාවය jHqyd; aul ÿ¾j ,; d  
සහනාධාර iykdOdr     
     
සැප ම iemhqu    
රසාර ව ධනය ; sridr j¾Okh  
අය ; ෙශෙ    
බ සහන nÿ iyk     
     
බ වා nÿ úrdu   thp
බ කරණය nÿ whlsÍu  
බ nÿ    
තා ෂ ක පග ය ; dCIKsl .; ෂ
        
තා ෂණ ; dCIKh    
ෙ ලාව-පමාදය ld, mudj   fhy
ෙවළඳ fj <| du    
ෙවෙළඳ ෙ ෂය fj <| fYaIh epYit
       
ෙවළඳ ඟය fj <| ys.h.  
ෙවළඳ බර කරණය fj <| , sys,  alrKh  
ෙවළඳ ප ප ය fj <|
 ෙවළඳ අ තය fj <| w; සලා; හ kpif
       

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 129

වෘ යස jD; a; Sh ix.ï      
ග ෙද වැය .ක ෙෆා එ එ ෙ    
nryT
ග ෙද අර ණ .Kqfokq wruqK      
ග ෙද .ක ෙෆා  
              
ෙග මාරැ කර න f.ùï      

පවාහනය          
භා ඩාගාර NdKavd.drh  
jpiwNrhp  
භා ඩාගාර ප NdKavd.dr am, am; a   
jpiwNrhp   
       
භා ඩාගාර බැ කර NdKavd.dr neªïlr ^ ms <sKm ; jpiwNrhp  
ෙ වා ය W! K fiajd kshqqla; sh      
ර යා මනා fiAjd úhqla; s §ukd      
           

 
ර යා අ පාතය  
fiAjd úhqla; s wkqmd; slh
 
 
 
 
 
 
 
ෙ ඒකකය .sKqï උස    
myF
ශමය kqmqyqKq        
ඉහළට මාරැව <g ú; ekaùu      
ඉහළට බෑ ස ත ව රය <g nEjqï jk  
rhpTila
        tisap  

අගය එක කළ බ ද jákdlï noao  

ngWkjp thp
සංසරණෙ ෙ ගය ixirK .h      
ර ඉ යාව        
ෙ ඡා ර යාව bÉPdkq .; fiajd úhqla; sh         
     
වැ jegqma fr.      
වැ jegqma        
වැඩ කරන වයස jevlrk jhi    
taJ
වැඩ කරන ෙවලාව jevlrk ld, h         
     
ෙල ක බැං ව f, ප    
cyf  
ෙල ක ෙත අ දය f, dal f;, a w¾nqoh cyf
             

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 130

ECN 1201 ක සා ව ආ ක ද ාව 131