11.

0 අසමානතා
සමීකරණ පිලිවදව මීට පෙර සාකච්චා කර ඇත.

පෙහිදි නිශ්චිත අගයක් පිළිබදව සාකච්චා පේ.

නිදසුනක් පෙස,

ෙංතිය තුළ සිටින අවුරුදු 20 අය නැගි සිටින්න. පෙය නිශ්චිත අගයක් පේ.

වයස = අවු: 20

නමුත්, ෙංතිය තුළ සිටින අවුරුදු 20 ට අඩු අය නැගිටින්න. පෙහිදී අගය නිශ්චිත පනොපේ. විවිධ වයස් වෙ
අය නැගී සිටියි..

වයස < අවු: 20

11.1 අසොනතා, තාත්වික සංඛ්‍යා සස සංඛ්‍යා පාඛ්‍ාව

a සා b යනු තාත්වික සංඛ්‍යා පාඛ්‍ාපේ ෙ‍යයන් 2ක් යැයි සිතමු. එවිට a සා b සෙොත යැයි සිතමු.

(එක ස්ථානයදී ), පසෝ a, b ට වම් ෙසින් ඇති විට පසෝ a, b ට දකුණු ෙසින් ඇති විට,

a සා b සෙොත නම් → a සා b සොන පේ. කුඩයි පේ. → 𝑎 = 𝑏

a, b ට වම් ෙසින් පිහිටා ඇත් නම් → a කුඩයි 𝑏 පේ. → 𝑎 < 𝑏

අසොනතා ෙකුණ “ < “ කුඩා

a, b ට දකුණු ෙසින් ඇත් නම් → a විශාෙයි 𝑏 පේ. → 𝑎 > 𝑏

අසොනතා ෙකුණ “ > “ විශාෙ

ONLINE NOTE 11 INEQUALTIES INDRAJITH APONSU | 1

𝑎 < 𝑏 සා 𝑏 > 𝑎 යනු සොන ප්‍රකාශන පදකක් පේ
" ≤ "කුඩා පසෝ සොන
a ≤ b නම් a < b පසෝ a = b පේ.

" ≥ " විශාෙ පසෝ සොන:

a ≥ b නම් a > b පසෝ a = b පේ.

a ≥ b: a විශාෙ පසෝ සොනයි b පේ

එපසේෙ පම් ආකාරයට ද ලිවිය සැකිය. 5≥5, or 5 ≤ 5

5 > 5 or 5 < 5. නමුත් පෙපසේ ලිවිය පනොසැක

රේඛාවක තාත්වික සංඛයා ා ුණු අ අතඑ ින් එ ික අරූපතාතාව් ඇ ි බ විවි එ අ බ රවෝර

විට තාත්වික සංඛයා ස ුණු අ ින්රනකට රවනසල රුස වාවිතා කඑ. .

ONLINE NOTE 11 INEQUALTIES INDRAJITH APONSU | 2

Figure A Figure B

රේ අරූව, අාට -5, -2, 0, 7, ස 9 ුණු අ ගින කථා කළ ින් අතඑ 7 <9, -2> -5, 7 ≥7 ස 7 ≤
7 ලිවි් ින්් (A පතා් වු එන)

ාි ිදිලිවම, a> 0 නේ, a ධන සංඛයාව ඇ ර

a<0 නේ, a ඍණ සංඛයාව ඇ ර

a<b ස x ; a ස b අතඑ ර ්ියි සිත. (B පතා් වු එන) ිවිට ාමණ ඇ රනෝර

a <x, න.ත් x <b. a<X <b ලිවීරම එ අ බ රම් ද ඇව එරන. උදා එණ් ඇ රුස, 0 <7 <9.

ිදි එවීම
අසොනතාවය යනු එක් ප්‍රොණයක් තවත් ප්‍රොණයකට වඩා අඩු, පසෝ වැඩි, පසෝ අඩු පසෝ සොන
පසෝ වැඩි පසෝ සොන පසෝ වැඩි පසෝ සොන වන ප්‍රකාශයකි.

ඇත්ත වශපයන්ෙ, අපි අසොනතා සංපක්ත ෙගින් අසොනතාවයන් නිරූෙණය කරයි..

අසොනතාවයන් පදකක එකෙ දිශාවකට පයොමු වන අසොනතා සංපක්ත තිපේ නම්,
අසොනතාවන්ට එකෙ අාථයක් ඇති බව කියනු ෙැපේ.

එපසේ පනොපේ නම්, ඒවා අාථපයන් ප්‍රතිවිරු්ධධ යැයි කියනු ෙැපේ. එබැවින් a<b සස c <d එකෙ
අාථයක් ඇත, නමුත් a<b ට c> d හි ප්‍රතිවිරු්ධධ අාථයක් ඇත.
2 (x - 3) <4 වැනි අසොනතාවයක් විසඳීෙ යන්පනන් අදසස් කරන්පන් අසොනතාවය සතය වන
විචෙයපේ සියු අගයන් පසොයා ගැීමෙයි.
11.2 අසමානතා විසඳීම - අසමානතා නීතී
1. ීමතිය
අසොනතාවපේ පදෙැත්පතන්ෙ එකෙ සංඛ්‍යාවක් එකතු කිම ෙ පසෝ අඩු කිම ෙ සිදු කරන්පන් නම්,
අසොනතාවපේ ප්‍රථිපෙෙයෙය වන්පන් මුල් අසොනතාවයට සොන අාථයක් තිබීෙයි
a< b නම්, a+ c < b + c සස a - c < b - c.
උදා:-, 7 < 10
7 + 3 < 10 + 3.
2. ීමතිය

ONLINE NOTE 11 INEQUALTIES INDRAJITH APONSU | 3

 අසොනතාවපේ පදෙැත්තෙ එකෙ ධන සංඛ්‍යාවකින් ණ ණ කළ විට පසෝ පබ ව විට
ෙැපබන අසොනතාවපේ ෙකුණ පවනස් පනොපේ.
𝑎 𝑏
a < b සස c > 0 නම්, ac < bc සස <
𝑐 𝑐

උදා:-, 3 < 7 සස 2 > 0 , 3(2) < 7(2),

3 7
සස < .
2 2

3. ීමතිය
අසොනතාවපේ පදෙැත්තෙ එකෙ ඍණ සංඛ්‍යාවකින් ණ ණ කළ විට පසෝ පබ ව විට
ෙැපබන අසොනතාවපේ ෙකුණ පවනස් පේ.
𝑎 𝑏
a <b සස c < 0 නම්, a(c) > b(c) සස
𝑐
 𝑐

උදා:-, 4 < 7 සස -2 < 0

4 7
4(-2) > 7(-2) සස > .
−2 −2

4. ීමතිය
අසොනතාවපේ ඕනෑෙ ෙැත්තක් එයට සොන ප්‍රකාශනයක් ෙගින් ප්‍රතිස්ථාෙනය කළ සැකිය.
a < b සස a = c නම්, c < b.
උදා:-, x < 2 සස x = y + 4 නම්,
y + 4 < 2.

5. ීමතිය
අසොනතාවයක පදෙස ඇති සංඛ්‍යා වෙ ෙරස්ෙරය ගත් විට අසොනතාවපේ ෙකුණ පවනස්
පේ.
1 1
O < a < b පසෝ a < b < 0 නම්, > .
𝑎 𝑏
1 1 1 1
උදා:-, 2 < 4 නම් > සස -4 < - 2 නම් > 2
2 4 −4 −2

ONLINE NOTE 11 INEQUALTIES INDRAJITH APONSU | 4

6. ීමතිය
අසොනතාවපේ පදෙැත්තෙ ධන සංඛ්‍යා ඇති විට, පදෙසෙ ධන දාශක ෙබා ගන්පන් නම්,
අසොනතාවපේ ෙකුණ පවනස් පනොපේ.
O < a < b නම්, සස n > 0, එවිට an < bn.
𝑛 𝑛
O < a < b නම්, √𝑎 < √𝑏.
𝑛 𝑛
උදා:-, 4 < 9 , 42 < 92 , සස √4 < √9.,
2 2
n = 2 නම්, √4 < √9

ිදි එවීම
විචුය x හි රේඛී් අසමානතාව් ්රූ ax+b <O සලවපතාර් එ ලිවි් ින් අසමානතාවන්, රමහි a
ස b නි්ත් එ වන අතඑ a≠ O.
X හි සම එ අග් එ සඳ ා අසමානතාව් සතය වන අතඑ අරන ඇ වවා අසතය ර විචුය් ඇ
සේව එධ අසමානතාව් ඇ විසඳීම ්රූ අසමානතාව් සතය වන විචුයරේ සි්ු අග් එ රසෝ්ා
ගිනීමයි

11.3 රේඛී් අසමානතා විසඳීම

උදා::- 2(x - 3) < 4 විසඳන්න.
විසඳුම්:

ඉසත සඳසන් සියු අසොනතා සොන පේ. පම් අනුව, x හි ඇති සියු ෙ තාත්වික සංඛ්‍යා සඳසා
මුල් අසොනතාවය සතය පේ
x <5.
උදාසරණයක් පෙස, x = -10, -0.1, 0, 1/2 සස 4.9 සඳසා අසොනතාවය සතය පේ.
ONLINE NOTE 11 INEQUALTIES INDRAJITH APONSU | 5
 අෙට අෙපේ විසඳුෙ x <5 පෙස සරෙව ලිවිය සැකි අතර එය රූෙ සටසන C හි පාඛ්‍ාව ෙගින්
ජ්‍යාමිතිතිකව ඉදිපතෙත් කළ සැකිය.
වරසන් ෙඟින් ඇඟපවන්පන් විසඳුම් කුෙකය සඳසා 5 ඇතුළත් පනොවන බවයි.

රූෙය සී

පයදීම්
විකුණුම්කරුවකුට ොසික ආදායෙක් I = 200+ O.8S විසින් ෙබා දී ඇති අතර, S යනු ොසයක් තුළ
විකුණන නිෂ්ොදන ගණනයි.

අවෙ වශපයන් ෙසකට පඩොො 4500 ක් වත් කිම ෙට ඔහු පකොෙෙණ නිෂ්ොදන අපෙවි කළ යුතුද?

උදා 2 :- විසඳන්න.

ONLINE NOTE 11 INEQUALTIES INDRAJITH APONSU | 6

උදා2:-විසඳන්න

උදා 4 :- විසඳන්න

-11> -1 යනු කිසි විපටකත් සතය පනොවන බැවින් විසඳුෙක් පනොෙැති අතර විසඳුම් කුෙකය 0
(අවයව පනොෙැති) පේ.

Exercises 11.1

ONLINE NOTE 11 INEQUALTIES INDRAJITH APONSU | 7

ONLINE NOTE 11 INEQUALTIES INDRAJITH APONSU | 8