SOFTVER

hardware software
FIZIČKI DIO OMOGUĆAVA
RAČUNARSKOG HARDVERU DA
SISTEMA RADI
Računarski hardver ne može da
izvrši nijednu aktivnost bez
prethodno dobijene instrukcije. Te
instrukcije nazivamo softverom ili
računarskim programima.
 predstavlja skup instrukcija ili programa na
osnovu kojih hardver izvršava određene
zadatke (obrada podataka, ulaz, izlaz, ...)

SOFTVER može da se definiše kao sveobuhvatni zbir informatičkih

programa, procesa, pravila, dokumentacije i datoteka u vezi, koji čine dio
operacija jednog informatičkog sistema

obuhvata sve raspoložive

programe na računaru za
rješavanje korisničkih
zadataka,kao i programe koji su
specijalno pisani za efikasno
korištenje i održavanje računara
Softver omogućava korisniku da
koristi računar da bi ostvario
željeni cilj.
Sistemski softver
Aplikativni softver
Operativni sistem
Računarski virusi
Operativni sistem je kompleksan programski sistem
sastavljen od programa koji treba da obezbijede lako i
efikasno korištenje računara.

Imamo četiri klasifikacije sa različitih stanovišta. To su:

1. sa stanovišta broja programa koji mogu istovremeno da

se izvršavaju: monoprogramski i multiprogramski
2. sa stanovišta broja korisnika koji mogu istovremeno da
koriste računar: jednokorisnički i višekorisnički
3. sa stanovišta zadavanja komandi: grafički i komandnog
tipa
4. sa stanovišta prenosivosti: prenosivi i neprenosivi
softver za upravljanje kompjuterskim sistemom na
osnovnom nivou, nezavisno od konkretne primjene
kompjutera od strane korisnika i od konkretnog
kompjuterskog sistema. Predstavlja osnovu za
funkconisanje aplikativnog softvera.
 rad računarskog sistema
usmjerava kontroliše podržava

ima zadatak da

Programi prevodioci drajver uslužni programi

 Programi za prve računare pisani su na mašinskom
jeziku. Naredbe ovog jezika sastojale su se od 0 i
1.
Ovakve naredbe bile su podijeljene u 2 dijela:

1. kod operacije – tj. naredbu koju treba računar

da izvrši
2. adresa ćelije - mjesto gdje je uskladišten
podatak.
- To je navelo programere da izmisle simbolički
jezik u kome su operacije koje računar treba da
izvrši i memorijske lokacije dobile svoja
simbolička imena. Prevođenje se vršilo ručno
tako što je programer zamjenjivao naziv
operacije njenim kodom a simboličku adresu
stvarnom adresom.
- Kasnije ovaj način prevođenja je automatizovan
i napravljen program koji se zove asembler.
- Program za prevodjenje za jedan procesor nije
mogao da se koristi za drugi procesor.
 Da bi se olakšalo korišćenje programa tj. da bi
se mogli programi prebacivati na druge
računare napravljen je izvorni (source)
program.

 Da bi program napisan u nekom od ovih jezika

mogao da se izvršava, mora da se prevede u
mašinski jezik. - Za ovo se koristio poseban
program prevodilac nazvan KOMPAJLER.
Drajveri su programi za korištenje različitih
perifernih jedinica i drugih uređaja.
Da bi se bilo koji uređaj povezao na računar
potrebno je:
 da se hardverski spoji sa računarom ( USB,
paralelni, serijski port ... )
 da ima odgovarajući program koji se zove
drajver ( veznik). Ovaj program se dobija uz
kupovinu uređaja i instalira se prilikom prvog
priključivanja.
Olakšavaju korisnicima pojedine poslove koje
često obavljaju na računaru (na primjer,
dupliranje disketa ili CD-ova, kompresija
podataka na disku ili disketama, presnimavanje
podataka..).
Ovakvi programi mogu biti dodatak operativnom
sistemu.
 opšti naziv za sve programe koji nisu
dio operativnog sistema, odnosno
sistemskog softvera
skup kompjuterskih instrukcija, pisanih
na kompjuterskom jeziku
služi kao produkcioni alat za pomoć računarskim
korisnicima u rješavanju problema
čine ga tzv. korisnički programi koje pišu korisnici
računara za sopstvene i tuđe potrebe u praktično svim
oblastima ljudske djelatnosti i za najrazličitije namjene
 Fokusiran je na rješavanje nekih
specifičnosti u okviru organizacije.
posebno pisan Kreira se za specijalne potrebe
specifične organizacije.

gotov
Kreiran sa ciljem da zadovolji
neke opšte potrebe.
 Aplikativni program opšte namjene omogućava izvršavanje
opštih radnji koje se javljaju pri određenoj obradi podataka.

Najčešće korišćeni programi opšte namjene:

Programi za Programi za rad Programi za

rad sa sa bazama obradu teksta
tabelama podataka

Programi za Komunikacioni
rad sa programi
grafikom
 engl. spreadsheet programs

Programi za transformišu radni prostor na ekranu u tabelu velikih

rad sa dimenzija sa numerisanim kolonama i vrstama
tabelama Korisnik ukucava numeričke ili
tekstualne podatke u jednu
lokaciju tabele, zvanu ćelija, i
potom ih obrađuje.
Ovakvi paketi obiluju velikim brojem
Radne tabele su obično integrisane sa statističkih i matematičkih formula, koje
drugim softverima, pa obrazuju je korisnik u prilici da koristi da bi
softversku garnituru. Zbog toga oni mogu postigao željeni rezultat.
biti nazvani integrisani paketi.
Ovi programi su primarno korišćeni za podršku odlučivanju, kao u obradi finansijskih
informacija (npr. kao što je izvještaj prihoda ili analiza protoka gotovine).

Primjer ovakvog programa je Microsoft Excel

 omogućavaju skladištenje pretraživanje i
Programi za manipulisanje podacima
jednokorisnički U okviru Microsoft Office paketa,
rad sa bazama program Access predstavlja
poataka višekorisnički jednokorisnički program za rad sa bazama
podataka.

Fajl je kolekcija srodnih snimaka poredanih alfabetski,

hronološki, hijerarhijski u nizu ili na neki drugi način.

Baza podataka je kolekcija fajlova koji služe kao resurs

podataka za kompjuter. U bazi podataka, svi podaci su
integrisani sa ustanovljenim odnosima.
 omogućavaju korisniku da manipuliše tekstom
Programi za
obradu teksta
Savremeni programi iz ove oblasti sadrže mogućnosti
editovanja (prikazivanja) teksta, formatiranja,
štampe, primjene riječnika, provjere gramatičke
ispravnosti, dodavanje grafike, crteža i sl.

Današnji programi za obradu teksta imaju mogućnost

prikaza tekstualnog materijala na ekranu, tačno onako
kako će taj materijal izgledati kada se odštampa.

primjer ovakvog programa je Microsoft Word.

 omogućavaju korisniku da kreira, skladišti i
Programi za prikazuje ili štampa razne crteže i grafike
rad sa primjer ovakvog programa je Corel Draw
grafikom

Ovaj softver dozvoljava korisnicima da naprave pseudo-trodimenzionalne slike,

superponirane višestruke slike, visokoosvjetljene određene aspekte na crtežu i
naprave crtež slobodnom rukom. Ovi paketi tipično sadrže alatke za crtanje,
prezentacijske template, različite stilove fontova, rutine provjere isprvnosti
napisanog teksta, potpora za karte i alatke za pomoć u sastavljanju višestrukih slika u
kompletnu prezentaciju
 Da bi razmjenjivali informacije, računari
Komunikacioni koriste komunikacioni softver.
programi
On omogućava računarima koji su locirani
jedan do drugog ili na maloj ili velikoj
udaljenosti da razmjenjuju podatke putem
posebnih ili javnih kablova, telefonskih
linija, satelitskih veza itd.
Virusi su mali programi uskladišteni na neki medijum
samostalno ili uključeni u neku datoteku.
Ako se takav program unese u memoriju, on može da se
neprimjetno priključi i drugim programima.
Tada može odmah da počne da pravi probleme, pričini
štetu.
Da bi zaštitili računar od virusa treba da se:
- redovno dopunjavaju antivirus-programi,
- izbjegava uzimanje datoteka sa nepoznatih mjesta na
mreži,
- izbjegava razmjena datoteka sa nepoznatim
korisnicima,
- ne treba otvarati elektronsku poštu koju smo dobili
od nepoznatih korisnika
- nabavljati programe legalnim putem.