You are on page 1of 28
epee be Peer Taye PCO rey -978.989.97886-7-1 Lista dos Conteidos Lists de sbreviaotas ¢ smbolos. Agmadecimentos nn Preicio 42 edigion ‘capiruto ri: rsrmopURAO. Intodugio. = Metodoogit von [Reviso deter Ocompas.. ‘Orgnizagio do vz0 CabIrUL0 11-348e HISTORICAS DO ESTUDO DAS LINGUAS AFRICANAS. Todo. A Linguine 0 eotudodat guns alicanas As linguss buna em Aiken Sobre o centro de Eagmentgio do aSelenprot-BANG no 36 ‘Chssiicaio das lingans bunt segundo Doke ‘Clsiicario das lnguse banta segundo Guthsie. Gta de age pba gud Gt nn St (Caneteszagio das lnguas bans. 37 ‘CAPITULO IIE ELEMENTOS DE FONETICA E FONOLOGIA 61 ot CAPITULO V: MORFOLOGIA VERBAL vnennreenn It 480 enn nrnnn ae a Estrituin do verbo. ma Saba ewan erties ae gust Tom. se (Crogan sistemas fonioos © fot ‘ae linge bane 105 Orton. cane 105 ion CAPETULO IV: MORFOLOGIA NOMINAL aS thre Introdagion a cans once Motfenas presose morfemas les =n 16 Casiticarso ds pales quaato 20 amero de moeferae. 117 = Relagdes ente of morfemas canciinie moots mono Motfemas adios. TT TEI) ‘Robi drivadon ou entensos: Eatenses verbs. Mosferas mbit ra Redpleagio verbal anon Mocfemas subtenctivos aro Reduplcaeio total (completa) normal em Ban vn Clases nominas i Redpcagio total fossida em Baa even Semintica das case nominal sie a Fangio primisa dos pres aoe ann 2s Redupliagio veal de eadicis de stratus do po -C- Fungio secundésia dos preBixos nomialssm-vnmnnvnnnvens43L Deesivagdo werbl a pair de palavess de outeas ctegoran Locaivizagio. i ns rama ina [Locativizagio por prefiagio. nn as ‘Desivacio verbal a parr de ideofoaes # Seontcs dat castes loetiato nnn — a6 Desvapio verbal a pare 6° nomen nnn Locaivizaci por suis. nn ei 143 ‘Desivagi verbal a par deadjectvos Locativiasio por petizagio «por suliario oa zeunfzagio 156 Deevapto veal a partie de advétios. Integeaséo de empréstimos em classes nomi nnn nnn 189 CA RROVEERERNTOSR ESE ee Citi Sembee ees. ier e oe ee 3 (© sintagma nominal eos peocestos de qualia Cité de peti 2010 (2). nn’ ia e ii “Tipor de dintagms nominee Ereotura do sntagma nominal A funedo dos morfema leatvos ma sintaxe das Koguas bas i | fesse. “ ae A fase sroples verbal. 215 “A fiase simples nso veal 249 a eae sealer qua & polaidede 230) ‘de cancondincis com sncagmss nomiass complesos 282 fpmplees nen - 258 os de avizasi. ~ 260 Vil: BLEMENTOS DE SEMANTICA.. 263 = 263 268 z 266 Vill CONSIDERAQOES FINALS, ft -... cca OSL figuras ¢ tabetas hr Sagas de Apice (GREENBERG 1963 [Bantu ses 1-7. Philipson 1977228), Bantu: Fates 8-10, (PHILLIPSON 1977.22. cs lings bata segundo Doke (1945). fe grpor de ingus bantu (Gute 1967-71, Vol 1.49 Linguisico de Mogarbigue (NELIMO 1989)....55 Alguns Sgt do parlho onadore 0s pontos de EGO. a 6 Tabetas “Tabela 1: Lagat de Moyambine (Nang «Ba 2071 36 “Tabela 2 Asher Fondico Internacional (AFD (Ladefoged 1993). .65 “Tabela 3: Consoanres da Aca Sexigt no Alfabeto Fondtico Totemaconal 10 “Tabela 4: Onograia padronizada de aguas mocambicanas Neutga © Faqie 2012) sevnernnnrnnenennennee 1M “Tabela 5: Clhsese peefizos nominsis segunda Meiahof (1910), 123 “Tabela 5: Pefisos nominal do Banta Comum (GUTHRIE 1967), 125 “Tabela 6: Classe eprefixos nomiis de Kinguas mosarnbicanas 133 ‘Taela 7: Desivagio verbal a pats de ideofones nnn 6 CAPITULO TY: MORFOLOGIA NOMINAL Introdusto [Nome & defindo como uma paves vasivel queso uss pat designer src, coisas, eventos, eatidos, pessoas. Nos diereneslinguat, 0 nome pode ter diferentes erratum, podendo vavir em tommcs de classe (Gerimente marca por mco de wm afixo), género (ersinino /mascalina(/nento), aimnero (inglar/ pla). Nas loguas ant, 0 que € catrcterssco e chama a atengio dos hulionor & a forms astemiten como 03 somes se onnizam de Heomlo com + seus preizos que indicam tanto © mimers como © finero (mums pempectivs totalmente diferente da oposgio feminino Ys museliso Ou vs neuto). E esta forma muito especial, regular © Ssemitica de organizagio dos somes que Vai constitu matehin de ‘todo nas pss seepbes, ‘Morfologia pode ser definida como o extudo dos morfema, das regs que regem a rua combinsgio na formacio da pave, e da 0a funeao fo sintagma e ma frase. O morfema, objecto de estado da Morfoogin, E's menor unidade ds lingu portadom de sentido (lesca ot fart, ma hlerarquia da pala Vejamese a seguir alguns exemplos de moefemas em algunas lingua: 1, -Mih: 9) mucndhu "pessoa" b) athn——“pestome” hg: a) idle ‘com! ») nkada ‘comer’ Em cada um dos exemplos de Malthuwa, é possivel ideniearse dois rmorfemas! um pecfixo que & marca do singular © um que & mac do pla, em (I, 8), cespectivamente, eum tema nominal que & 0 mesm0 for das casos, Ein Rhong, (a) spresent tes mociemas vendo, di faquerda pats dicts, mares de sojeko (1* pewon do singulair cles) ¢ maces de txapo (pateada), © exemplo em (IB) apeezents 15 re Arvin Nag waco motonas, dos quis, ds exqaends pa aca, aca dest FF pesos do dagulcy matea de fompo (ur). an (ele) vga {fal Como co alguns morlsmas #20 sas rs, 48 ae, ae ensiturn os nile ds parts. Estes sh on morfems ineasvee ders pales 10s morfemas que se scam aos niles, aqueles que nlo podem ‘torrets nu condi de etre laos 2 out) so churns frenos caquces soe qu os reso 0 afsades so charade ites. Btw que cme cm todas a skagen» Mberdade dos morfermas que aun selon ds pavin & empeetlatva, ur vez Ue apestr Siiuver mores gue sto pears, outton qu aso oso ates podem apace ns foe qsando oto mortem esto Hgados a eles. [Antes de prossegimo, afgucese-os importante «fei que no se deve contudie# orfeton coma aba, pos enqeanto aque € uma Cidade deseo, ets ¢ wa unbdade foc noobs, Contd, ‘ttre pave, un morieme pode coined com rma faba ox {Resmo com unt plover Ou sings commu se ‘Mocfemas presos e morfemas livres Na secglo anetior ferse also a mosfema() que #6 podem aparccer figdlog) 2 outros) mosfena(s), «a mocfemas aque estes se jantam. Ox ‘umaitos sia chamados presos eof tlimos si0 chamados livres, Por eesn, dite que or octemas livres fo lexisis visto residences & Tntomnagio Leica da palen, © 08 pees si chamados morfemat fpaimatcas pore s€ usm’ pars marcar tempo, aspecto, st, Shject, nmr ase, ce como se 78 aos seguintesexemplos: 2. Mik) ecime ‘poo’ 1b) thime ——pogos? Shr: 4) ndi-cha-dy-a ‘comer’ 0) ndbkadya ‘com? [estes exemplos, a infosmagies centais de “pogo” e “comes” ertio ‘Comidas pon motemas hime © dy, sxpectivamente,sendo 0 FxT0 Infoemagio.gramatiea de che, person, mimero, tempo, modo, 116 Teo 3 gta Bat sarpect, 102 ete, coatida £08 estates morfemas. Estes moefomas, 05 fgamatcals, também se charnam afieos, Vejuae a seguir como se Canam se pause quanto 10 numero de escefemss. Classcasto das palavras quanto ao mimero de mosfemas As veres o mosfema pd coincide corn entidade linguistic que se ‘denies como pales. Ovira veace, uma pales pode conter mas do que urn morfuma. Considererte ov segutes exemple Yao») led ‘hoje? une w aaa "aco! ») esi ‘ali? seville jie “omen seku-dyaag-s ‘costamam comer Mk: «)olelo “hoje ripe te’ ane ‘cinco? ¥ mucanpo —‘nevorito’ vit ‘corpo humano" chops ‘com! Ac pulveas leelo ‘hoje, wane ‘eu’, € n'saano ‘cinco’ no sio dscomponieis em morfemas. Cads uma delat coreponde & um 35 ‘morfema. Palas deste tipo, consitudas por um 6 morfema, ‘hamam-se minomormi. As consiidas por dois morfemas, como ‘mid “corpo humane’, sto bimerfwian as constiuldas por ws ‘morfemas, como j-dille come’, 80 tamarinisae as que tm fale do que txts mortemas, como allvdyaipa ‘costumam comer, 330 polio [Nos diferentes contestos fonokigicos, o morfema pode tealza-se de Aerntes mancias. Cada uma cerasrealzagSeschama-se alms Pot tsemplo, mim mil dein’, em me-cesi un so ralizagies nT rind gs tmorfera ch che 3 cao plural émsi. Enteetanto, devido & }guc ocorte ns pose inci lo tema nominal em muw-eeal Ime 6 sers-vocaizado, fzendo corm que o movfems MM 42 JGomo mye: Dal que se dign que mee: ¢ mu si alomorfos on Teontertass do mesmo moctema, & hi outror somotion 1h late 3 como ae pode ve sega pangs acroe! Switeely—Sevore’ iximbe ‘cana de asic? “witengo ‘prego “to dor arapor ‘testemnushs? fr (Bab) € (1) mostram que © alomorfo mu € 2 forma ‘de que desea as formas mv, mm”, e 2° Uma vee TE Get eta coctecien corks cute ako pode slomorios cstio em diteribuizo Jenunciados ageamatiei, falar-se-ia de varia lore ique se segue most diferentes tpos de relapses que os habelecem entre 1 prefix, sufcos, infos, supeaizos Nependendo da’ rua fongio « da wn locilaslo na Pees conscncin oeiceo ou pace invarével da palave, Hho o# morfemas pron que se colocam antes da fz © caso de mu, a, ndi-vstos em 2, acima. Suftos, ko rcros que ocorrem depois dari, como nos ciso8 de ibe © vistor em (3) Infivos ocorem no interior da riz. Este Ho mito roe. Nio aparecem na maiora das Unguas, mas, de exemplo, pode ctarse o cao de Yurok, um ings de « Amesicanos de Cains 5 Yer spol ‘campo? } segepalah ‘Campo Neva lings a que o morfea ge-€ muse do plural ques inaete to interior da raz. Sprfisos so moeeoas wpeacegmeata uc se Scretcentam go radical a0 fran, cman €o caved onan sees example 6. Yeo: )nguninisps ‘ako lei (pus seaote) D)mgencps ‘ako lve pas recente) Como sev est agua, 08 toon podem ser considers supra, ois aio morferas que se spesentam sa forma de ropenepanton Em (Ga) o tom baizo nt segunda sabe marca tempo psa remote Em (6b), 0 tom alto na segunda waa macs tempo puss rset Reparese que com n excep do facto de ott se Mixon oop slabs er (6) elton segunda slab to (6), estas Gaus palates al igus so cs sio consnaiar com hase ms tena consumes ‘vogasdspostas ou mesma sequin us das paras. Redaplcapd consist ma repetisio do tema 00 oma paste dee, © que pom una ‘seri composts reduplicads, como eo aso de 7. Me ove ven paste fnquentemente Seo: apatpace “pepe epee veces Nop kaptpitn pasar mus vese” Nees exemplos a partes spetids rr, ¢ pata e-plta si a que se consideram moriemas repicativon. (Este svn sel deseavelido tis tare, quand ve Gace estado da morflopa veda). Na seoglo que s segue vase procedes ao etude do morfema quanto to po de opersio envalvigs nu sia sian & ousos motfman Ait, de acondo com Nida (194945) “on tnocenm, podem set ‘epresenudon através de ts procemor” modologcos ado, ‘bsp « subunesio". Da que os moeemet se possum consdese faitvos, subsiiaon e subtnctven, sespectvaments, "A melhor Snead pos de opr smtnee per ers ats dot presto de frmapto do plural que mas veses feta pea prctiasto 2 mortemt do prt 20 do sgl oes vez ple sabsamgao do 19 OO LLL Armin Nera a mora do singular pelo do plural, ¢outes ainda pea eliminagio frcfizo do singular, Enea tds proceesos setio vision nan proximas Subecses Morfomas aditivos ‘De entre os morfemas vistos acim aguas podem aticonarse palnss ots outro mosietias ta formagao de novas Peeve, como Rlouice por weres we formagio de alguns plurais. Vejam-se oe ‘hemplos gue ae seguers Nw ©) myangn hie ct aimyanga ‘chit 1) Gimp “corpo” cE siGehupi ‘compos? (Cg a) yindla nea cf abyindla ‘can 1b) Dhumbi —‘gulanhowo” ch ti@humbi ‘galanhotos? Yaosa) dikpe ——“apim elefante™ = eh imadlipe —“eapins lence’ Bits’ ‘ouargen’ cf mditi “margens! naceas do ‘Nos exemplos acim, of mosfemas em negiiD sf0 28 =~L—_ ee Ce Nove anos mais ade, Wemer (1919) dercobeu que em Gini (B31 na Shosicagio de Guthse 1967-71), flada no Uganda havi ama case Com os preface Yr ¢ Yemic que propés que fossem preficor das Ghmee 22 e 25. Renuninda, a¥ sexuiates cuatro dasies sio erm Conbecsas por Bleck, 2 (Yi), 21 (Ys, 22 (Wir) « 23 (Yim), De ances que‘ lita de Bick/ Meinbof, pocem adiconar-ie ss seguntes sos nso coahecicas antes utd Ling Rant ‘Tabla Pf mc do Bont Coma (GUTERIE 1967. Teses [Prefer —c “br ae aera z [LW [ptr de 22 Com as classes 22 23 tae alta de Bleek/Meinhot/Werne, 3 ual Gorse (1967) introdur algumas altergSes presents algunas ‘Conideraes noportantes que 3 prope sjam rida: fo uso da vogal superfechada como prefixo da classe § a0 ineés de ts ss climes 9 € 10 tém o mesmo prefixo, No, exo ponto de tticuleSo € defini pelo ponto de ariculagio de consosnte eine, ao inv dos prefxon nie (dasses 9) e Wei (lsses 9 du com marca cl clase 1 a9 ines de ue woes dos prefixos tue © far comespondentes as castes (de Nelnio 12615, sexpectivamente, para kar (12) (13) snéncia da lanes 29, 21,226 235 toda a ocorténca de na sta de Meinbof & substiuida por b ax lists de Gute Fits estas observagis,aprezntase a seguir» lista de Gussie (1967) (Que cvineds em grande mecca com a Bata de Bleek/Meinho/Wernee (Rtcplo nos cos ft efeidos, eno nimero de clsics (que sf0 apenas 1D po inwés de 23) 14 is 1s Pie 16 [pe 17 Peo 16 [em 1 Dpe Oe eos don pec sven aot de (Meinhof/Weener como na de Guthsie yaiam de lngus pare 1iagus, de acordo com a evolocio fontica dos kionas particulars Como a aio se deve esperar que eft obrigatéro. ar lnguar spresentaem todas as inte ete causes da lista de ‘leek/Meiaot/Wemes ou todas ¢ tomente as deranove da lia de Guthrie. Por ist, tem razio de ser a distsbuigio em tes grupos (GUTHRIE op. et) doe prefzor nominss: (2) Grpo de seis cases que parecem oconrer cm todas a inguas tae 2 be 3 mu 1s hises, 20 gual se acrevcenta as ds ches ‘que sparecem erm muitas, ems 080 em coda, desde nose colocou 208 esrdiowon pete eed teats ‘organo dos som em cach De ete ie Me srporn ei 0 cieao semis cpey emis no Gkspoviio de problems, tem merelo unt” pare roma Ling Bat ontierivel da atengio dos invesigadores (FORTUNE 1959, 1957; NGUNGA 1987), Vojece «segue xt fcto qe tnd Yornece guns lus os interessados em compeeende ofendmeno, Semfntica das classes nomin Como se fez mengio no parigrato anterior, «tetativa de se etabelecee uma relagio ene a fora fondtiea dos poeficoe ¢ > cguiseato cos fnomes de que os peefios fzzem parte é sim sano “viva ene Os ‘bantitas eno 56. Ura das salar mais aceite ten tide a Ge que ‘organizagio dos nomes em classes em bunt teh, histoieament, na ‘base semintiea, 0 que se explics pelo facta de: © em mmitos ewos sinds persiaic « ocorincin de nomes semantcamente petencentes 29 meso grupo. Quee dae, mesmo gue hj nomes de outos grupos, hé aqueles que so se poder encanta ‘em outras cases. Por exemplo, of nome: que indicam ‘pesoi" € ‘pesson’ ou seres persnifcados esto sempre as cases 1 2, embora estas clues também ce encontrem comes de ontts caegoris @_scxisténcia de outras classes onde hi predomintacia de nomes ue facilmente se podem agrupat em conjuntos mais geris tis como; Plantes (lasses 364) e ania © fata (clases $6); Contado, apes de as constatapSes aim setem tet so praticamente Jneristentes at classes em que te enconteam ‘nomes que H0 fexclusivamente da roesum categoria semintea, Guthrie (1967), responsabilaa factors fonéscos como estando abuse deste ‘moda Invesgacio mais aprofundada tem sevelado que tlver fctores fondticos aio aj o# Gnicos exponsiveis por estas mda, ois se assim fosse n stuacio sede gual Aquela que se obseeva cr ‘gumas classes como 5, 9.¢ 10, onde em mae lngune os prefixes se realram de maneiasvatada inclundo através de zero, Portaat, eats fe de casos em gue tendo havido = queda do prefito, os, nomes ‘continuum s pertencer A mesma dlate ojo prefix se secuper no conteto sinticoeo atavés da marca de conconliods, Nio sends 127 Arid Neage sempre ete 0 cao, pode te suger que eon mits stages, muna ‘Erlnccas tcomputhadhs de subminigo de xs prefaos “odin”, Tenuta nt "drenager” de muitos nomes de’ umas clsses park au, como parce ter acontecido em Makhuws. Vejanse Os Scguinteeexemplos Sing Prt 119) Maks banat) eto? aduewmn (e2) ee cEYaor sie 35) eo! aim 6) ete? by Mis aval lt) ‘elo? abpwn to" c& Shez nbn (65) iba G11) eet MWh; mult (ct) “plnba? ab (2) ‘gaas | cE Nse aba 8) athuks (10) “gaat Mike chopa (em) “pene! tnopa (cL) Sasa? cE Ny vom) “fee” aso) pees Nok; thee (7) eee thee (Cl) ‘sea EM: inonda (25) ‘eve dinondo (€1) ‘etl nes exemplos de Maklnuwa teportam omer das classes 1/2 © 7/8 (que noutras Lngvae gersimente ae encontaro em outrs chs tes ftno: clases 9/6 (ITs): c clasces 9/10 (Ita), Os te primeicos fevemplo so niomes que foram “denados” para as clnses 1/2 ¢ 08 tis tins para aa ches 7/8. Tal como estes nomes, hi ritos fotos feta sitago pols, como se sabe, 2 lingua makhuwa © aise States outs ngs covs cn spares € age gon de ene ts lagias mogambicans, exibem menor nimero de clases nominal ‘Pst Hinges apeaentam em médi 13 elaees nominais enguanto © ‘nimeroe da clases dat outtas pode icaté 18. [As suboeegdes que se teguem acupam-se do estado das fangies, que poser ser prasa nu seemdica dos prlizos nominis apresentados Zeina pact se. aprofundar 4 dlcwerio da seriaiea das disses Fungo priméria dos prefixes nominais Por fangio peimisa do prefixo entndese aqvela que este Alesempena, teger geal em contexte nio. derivado. Como se fez 128 Inondg LinrtnBatt iia ete Ree ao ae (a ee lee denicbesremep tea a a ope lected eae treates Seed etre ey erga Saige noe pee ee En eee ee rac Suess ae eos eet yaar See eee Sea Sree San ae | Se Siete, Se sees oe eee pire ccna a ee ee a ne eg a Senta cd ae er cee cer ete cee ee oe create eran eee Ee se ch myedei tas, meses? Ny actengo ‘ievore™ cE mcenga ‘aia rmitengo “ewore? cf micenga “aria? ‘Como a€ vé, nem todos 05 nomes das classes 3 ¢ 4 indica plantas, ‘como seria de espera. O memo acontece em casos onde t classe Tt perteneem nomes de coisa de certat earcteisticas (por exemplo, {Sins ot objectos logon ou Sonos) mbm pereorm pases conta cies sonic Por exeaplon nn 13, Sho: ros ‘tot ©€ rochembere ‘mulher velba? 129 p fre Nome Yio: elo ‘bt cf bees ‘ae Mi: forkwekue: ‘apim pequeno! ef kwomeio| ‘tlhada? nner gp pe i rin nr en ee ace penetra eee Bie porte oe adam prdomianien Suptee, por conepuns, que una tes rmer aed eat Hen ms ferencenes tenon Cate sonal Ann, de aonio tats mages. ov rents noriois io peimasiamenteszadon a omnes uc ena Preisot fmu-ebe- Seres humanos, princpament: fr emi- Plots, predminanemene, irene Anim fas, eobredo; Liebe Coin, bseamente: N-eN. Algun seer do ino aial, eos: dueN- Colts longs, peinepalment: te Sabetincin «abstr: hav ——_Nomes verbs iii veal pode dense que a rege de arbtraiedade, temonda pelos bios de modo tas como “pancipalmente, sobrenudo, predominan- re", entre outro, & em termos. seminticos, a tnica que fementefancions ha distbuigo dos aomes em classes. % Lond Lin ate "Os preios das canes 126 13,16 17, 18.19, 20,21, 22,673 030 etn Tocletlon neste grupo por ve comsieraemn ptior besarte corn Fino secundi, ccna oe er na mabneysn gir segue Fungio secundiria doe prefixos nominaie Os preGios aomiais que form objeto de eiido on ssbsecso ero 0 ages qu ae podem comers pinion, ory gine Ges, como oe vert mais allan, enhan ciionamente sie Sto Secu ci alps Kaun Poti, de ua forma geal on peta, om fangio backamentesecundita co aqucee que se pode asa feo stores completes come strane catch» semantic, fucker do tema, isto + seinen de un nome poraor de un Pretins arcu pode ex profrlamentencrada u por ens de Indica amanbo, ou parca marca (peqieno gn, bony), Cs por nds Inga No Gi dont que cncers&slea ubeeeao aparece um prin que spenenta der canes oe se diem tr ma fhe vel: Cooter 4c or punter Campo 14 Yio: kwanice ‘ein (ont, fofiahs) cf trermmce ‘cho Smanance ‘cane gorduch (ato bonita) cf tmwaamce ‘cao peo‘ cf tan de feats ‘emdineplo nas? <& immbn ‘cana! fmivewisi ‘dent da cast cf. ew o Bin rermos sintitcos, & este preGiso secundésio que controls + concorlindia de todas an pslarrs sintactiamente dependentcs dor homes aos quis os preiaos wecundrios te afm, como ae ove Yer + segu 15.Yao: muaanacejo-angu “a minha eran? lamwaanace kangs “mina erancinha (ffi) cc-monanace cangu“t minha edanca (gorduch” Arnide Neve “a nossa ade (pero) “aosos casa (nth) “dents do nosso io? Sha: primusha peda sma kv-eds smusrvisi moved por que susdo os prefitos nos exemplos em (14, 15) se deem ter Fangio tecundita? # que, como ae 2, diferente do cue acontece Com (9 outzor que tém uma dissibuisio Umitada por temas sominais ¢ faunea por somes nio desvados, estes prefizos podem aise se todos ‘9 nomes que tenham qualquer dos pre ios perio, ou oubetnande fstes peefiaos ou adicionando-s a le. Poco, eres rao chamados ecundatios porgoe se sGiam outs prefixes fos primitos), includ ze, aftados aos nomes tem te lita» afnaglo imposte pela varagio cm nies, como acontce com o pretses prison Notese também gue o¢ pretizos primitios poem, desempenher Fangio seeundéiia tal como acontece com 2 expecssao de grin dos ‘somes (stmentatve © dimiutve) em algunas loguas. onde, aio cxntum peefizos espeicos para o efit, Nowtas Lnguss, exist pretxosprimarismente secundioe para exprimirodiminaivo kx ts) © no exastem prefs pemariamente secundaios pact exprrmc © sumentativo. Neste timo caso, a atbuigio de fungio secundiis @ refizos do singulee plural) primarimeate primitos Que podem set ‘is dasses 7 © 8, por exemple) tem sido 4 soho mais comum. A. fabela que se segue apresents 0 resimo dos peefizos nominais ent om pimirios em algumas nguas auogambicanas 132 ond Liga Bats Sn igh Cle: Mate Ni Ng a Made OM | Ta Tag = Cpe Ts Tho Ob Capen hy ae Mn Aan Yo 7 Naor Tec Bor hac Tabel 6 Clee rmmia eg penn Lego. Manas 133 Lingua mosaenbicans vem os prefix des cles [leek (1852-69)/ Minho (1898)/Wemer (1919), « se Guthcie (1967), dos dado ca Tabels 6 com a sta de Bleek (1919), peomite fazer slgamas se segues: W-clasies nominas no toa das 17 Lngoas, por quato grupos de cesses (Guthrie frencia oa ings em estado corre ex todos ou em todas 9,4, 5,6,7.8 14,15, 16,17 1 mo por exeaplo, 1, 12, 13,21: 4s claies io Formas por conjantor de mm de acondo com 0 pefixo, alta do também que se Faga uma classiteagio fem roas ox em quase todas a Kinguas, como por ‘(asses 1, 3, 18); mi (laste 4), ma (ass 6); a ie 12) (lane 13) (lass 15 e 17) pa (Classe 165 Drefisos foneticamente ais ou menos exfveis, aquees que tema mesma realizagio em algumaslinguat, como & 0 caso de: a (Classe 2}; mer (Classe 6); N- (daate 9): IN: Casve Ds (hase 14); ha (laste 12}, Clase 13 ermine Bate (ii) prefixos foresicumente no exives, exibetn sedlisastes lifeentes em tedas ou guise todas «Iingaoe onde ococtem, ‘como ce obseera em: (Clase 5) (hase 7s lane 8), Locatvizagio Os prefixes locates sto basicemente vecundiciog, « sjudamn 2 Inwoltuair agulo que em slgumas linguas como o Portugues sede Aesignado por advérbio, pois eles incam + ealzaczo Go wome « que se afiram no rempo ov no espero. Além des prefizos locatvos como fai, nest secsi0 fiesed também o evtado don procesaor de Hbeativizgio’ nas Ungues bent, Isto presnupie, desde ji sve a peso nic € nc Sema maf depen do pont resting. Como se veri mais sane, slgumas igs expe ‘ locatviapio staves de afragio ndo de pfs, mas de ull 404 homes, ou sinda atvés de excunficasio ov afiasio simltinen de prefixes c sutizox Na mubrecsio que se sep, apeeentase a discus | {a locatvaagdo atavés do processo prefisal- Locativizagto por prefieagto ‘Uma obsevacio da Tabels 6 peemite concn que em todas at dezoito Lingus cxittem morfema locatvos, Nun cscs estes sao peefixor et outros slo sufios. Os Ioeatvor so mareados por prefios nas Sequins lingua: Yoo, Makonde, Makhuws, Chub, Nya, [Nyongwe, Sena e Shona. Nest lingus, a expressio de circunstincias de gare tempo nio ¢ limita sum mero de pales, mas pode ser fein ausvés de nome de qualquer aase deade que preficado por hy fe ou me. Estes preixos, uma ver afiados sor somes, pisilt 4 Impor a concowdincia a todas at palavras sintacticamente dependents (verbos, demonstrativos, possestivos, adjctivor, mers) do nomex que estiverem affade. Semantica das clases loeativas As caues locuivas ako express de diferentes manciras nas Unguas ‘ani Fi inguts em que at clues leativa se expeimem atts dos ‘pracos fy ir € mine outta om que se exprimem doutra mance Nests, em que of pres Ibestivos nio se manifest do modo ome so. apsesentabor no prot-bants de Meishof (pr, ki, a frist oatns formas de expressho dae ceconsinciae de lugar © de tempo através de movfomas que podem ser comsiderados vestigos das Inwsess kt clistes Joeatiat “originals”. Quer sto dizer que a6 tirerngien Condens ue ve supoe tenham sofsdo or morfemas loeitvos no impedem que se admits 2 hipsrese de gue outtoes a¢ Clases Locativas tenkam exstido em wodae a Hoguas bans Asim, em Yao, Makonde, Shona, Nyanja, Sena e Makin, os prefizos {as clisesIoctivas manifestamae tal como 0 propostes 80 peota~ ‘ban, como ce pode ver not segustes exemple: 16 Clases aerate Spe tae tm Proer Bani Yoo neice Mc pe kee Sh pe ke ame Ssh ke me Sen kee Nik fe ee Tew pe em Como se pode veces, apenas em Malhuwa & gue as formas dos prefcor loctvon di clases 16.6 17 so diferentes dhe respectvas Forma reconsruidas sendo va prefixo da classe 16¢ oda case 17 Em todas estas Unguas on reGisor controlam a concomlinca das pulivins dependentes atrvés dot rafios de concordinca, também Chamador peetisoe dependentes. Isto quer dizer que 0 nome Independente, 10 qual Se afita um prefito loativo perde as suns cancteretien antes de chasse ser, no entinto, perder 0 prefiso lndependente primi, e pass a contol « concotdincia stds do 136 lating Ling Bae prez lndependentes (locum, ¢ Ineaire) de nova classe. Une ‘Specicdade funcional deste moefemnr cede > facto de, par len de determiar 0 cormportamento siatictico do nome + que petit, fal como scontece cow quakjacr prefixo independent cach am (psi uma determinada sitagio no gat e/cu te tempo Pestana, ‘classes locitivas podem semanticamente expec © Lugar pa loclizastosituacional gel (en/por cima, m/por baa, inca shew, te) e proximidade, como se ilatam oF exempos que 56 sepeene Y.¥ac — pamust ‘na alia? Pacikoola a escol palanlo bei doo! rgwaawulapacikoola pa ‘wou escola (peta) Ny puma ‘na alee arulula “aa ecole? Dansinje {bei do sot finkupitn pasta ape ‘vamos 4 esol (pete) ‘Tew. pamatanha ‘pa ales" peshikors| “na esol arsmbo > tome fis kvenda pahikora “you id exole (pets) Mh: Yalteya ‘pa ales asia “pa esol amare ‘no so" Kinoorows vasikolani va “vou qu esol (peta) Sho: pumas sna alia’ acikoro “pa eco pace ‘no ao” Indinoyenda pacikoro You a exol’ pert) As nse nos exemplos acim indicam que o loctiv situacional pode sectambém uisdo com sentido direcional para indear que 9 destiaa enconta a una distinc curt ea sic, sia pcologcamente 7 srmide Nae Invndyi Lingua Bante locatvieaso dscecional com aide de morimants (pas, em) etna a) © isan” (i, al” ou "i", como se dusts com, ae murs localizagio em espago limitada, fechado, com ideia de Jnteioridnde, como re pode vere “Gin adc? 19.Ya0: minish ‘oo interior das dese? Qh) na evs scikools ‘no interior de etcolst “no Ho stourulo ‘ao intesioe do io ee eet di afchook ‘estou dentro da excl" “est (CL) Qi an excl? jndi wea ‘est Lt) dentro da escola “qa mini ‘no inetioe da aia’ ah cols mosukal ‘no interior da esc qc a ur'sinjo ‘no inerice do io! ‘alli musulaks “eto dentro da eel fanaa nuakuhs conga det da excl smurutanhs ‘ent da ei smushior. ‘dentro da ald? smuminmbo ‘dentro do a? fini mothers “estou deo da escola! summa “ento dn ade? smuckoro “dento da exco muri ‘dente doo! nisi mucikoro ‘tou dentro da escola? ti mucoro “ext (CLI) na excol? smamudei “dentro da ali? muzika lento da escol? ‘nya “dento doco” fdigimusiole ——_‘etoudentro da escola sli sean ‘esti (et) dentro da escol? “estou ave (ida col! ‘et lt) (6) on eco “tae ona “1a 20 ot ‘eno fe pele fen “neat a “Qi anneal eee “Wor rina bociics Sento nie a col’ Pehde cda)aeol re “Qs maakt tecola “a ecole senpra 9 m0 su heba ticla ‘tou wir de ol ona lila‘ rang ex a excl! Como se vt nos exemple acima, oF prefixos que indica 4 (eatriari stcond, disco € de inbttind wy, tre oes rerpecvamenteindicarslocalizaao, no expan de obec, erent, o Stato + cao nome qunlquer dls se afta: Ves» segs como & ‘qu eres prefix podem sevi pa expe o temp fos exemplos acim, a¢ Fates dust que o lcatvo drecional reere= ‘movimento sumo a um destino dian? ov paris de um pont ictasie, Av vezes, ambém fir teferéncs 4 um otal dstate, mesmo {que ndo envolwa movimento, 138 mins Nag No tempo: nie Snake, poe inn td re A sald eet mee Sa eoaenen nee cae ae pecs a are a ere Seema teen 28. Yoo pcan cine ‘nam ano? Bieeido otgemae . Fesycn alone | Spun chon, chamow-ne yp pees co ne ” a Somenate Jove alanine “quando hep, chamoa? Mk: ot emer Ser ieee vs atte soso ese asp a ier mee Le ago a a oh Si re Ste rc reese ents mee: a labelled es DL Yao: kksea “10 amanhece? kako S80 entaedecer’ Ny dca ‘so amanhece? Jes de ‘30 entasdecee/snoitecer™ Mul: carowa! oxaka ‘to amanhecer ‘oarow waka “to entardecer 140 ei 3 Lime Bate Sem precisa com exctio a hora do “avanhece?”, através do locativa esprinese 0 acto como am procesaa, como tum fensmeno, que acontece nam period miis on menor longo, Ember ee ponto oe ist de lingua portaguessa waracao ceseem dha consiragey ean (21) Sein ‘to smanhcce’¢ ao cuatdecer, nn verde ss memes deve ser tenis como sgeinndo quujuer cois como fmm dimceto ao fmanheces ou entariece’, portnt>, tind longe de “amanhecer ox ‘etunlecer. Comparemese as constgSes em (21) orn av daar Go (22), a seguic 22 Tew pahuveden ‘ao amanhece? pa kudek ‘a0 entacdecer Neste casos, sim, ss constugSet em (2) sgniicam ‘ao momento de smanhecer ou entardecer ou 't hom de aaahecer ou chtardecer. PPortanto, as difeensas seminticas de prosimiade sz. disancimento entre 0 locativos directional e situacional jf disutias quando ac te tetou ct localizgio no espag, tambem se reflec na loeaaugio ao tempo. ‘mu lociizaio da acpio ou estado de uma determinada unidade de tempo claramente expres 23.Yoo: s) mu ndeaijine "dentro dem tempo! 1) mu ca eimo win yaykswoneka Ny 3) mu athe ina “dento dem tempo" 1) mu ck vimawoncka varbil ih: mohiaa ria ont emona ‘dentro de urn tempo! 1 mhin ma mranakar’mosa pote okhumelea thu ‘num ano muita coisas acontecem muita coisa” 141 rit oma We ewe ober noe exemplos scims, 0s morfemas lestos Gependndo da cutzers do matedal aque peeedem ow preposicional do loa, como se poder 4 a escola Ss ecris cospinvs pant ce kevtvor scl dh esr janine pars os loctvon fers ims jutro since Corwo 1 nota fatto 3 palrs,o acacia indica de loge controla ides placa sinaseamente dependents do loexve. Sresrta€conjuntvy, como te thst now amo “nama nica aldeia (prio) amo “nama Sica aden (distant fmimo ‘oo intcoe de uma Gaia css! Yocativo controls a concowincia, Dat 2 escria JM eatoe em que 0 loestivo nio coatola a nos exemplos: ram “um agus com un ade? ‘partum loga com uma alla! imo ‘so interior de uma Snes cast” TEAS) so diereaues aio 95 sctcscament, mat Em @9), or omes loeatvisados so micas se so eemanacamente advecaise contlam & i prefs loca, Em contapar, em 25) oF ‘0 afisidon aon comes s que precede © 050 fanglo confada a0 pein primar dor ogee que em (28) on preiosloentvos tm Ringo to em (2) tim fangao preposcional. com esa ica cn gar so coon » concondinc de ies se feem, que os prefzos loesuos preeedem ors ou adres de trp. Por cau dents ditrenga to ntti, considers e que dentro de wa fee ox Ge tna paar, Ipesvos maradoces de tempo como pales sondmorfemicas cnoefmse Eee, se texte de locstivizasio ‘one @ se locating (9 Lacatvo iressional Quindo s fase & connie com sim eibo de movimento, sendo como nome qe designs «ligne pm one ow de ae ao Sav ‘refs locate an pod, conta, er ou io aca pe 385) eresula govamt “eval gp? ©) esti hembweet ‘te a machamby ©) swing cpictnt ——“tavouso hospi” 4) eneatsla dene ‘de aia Cheng? Ean (34) € (3) apa o aio rena tears de sft, que score em (). Ito er ner que guns nomes ens fos no comtero more nei qu tuntgeal Cagney Seo nome ue design og for prio,» Hnguavocouese de uma she das pond kaw sh ween aoe ca se 4 di acs locates da oginte mania o kn qu conse cane 9 wetbo © 0 nome ou 0 ni qu seria mo some pip, cen Stes sop 343) Yoon vtors Tete es foram pn Tee 8) nip tihings ——nvou a ching ©) tiga Mande ‘eu vou ncam do Mbande 4) aisiya Mbandent ‘ex vou A tr dos Mean Os exemplos acima mostram que o+ nomes pripsios que designam _Jocais dopensam qualquer dpo de afxo, como se pode ver cm (te b) Aster em Ge, 0) sagen co ptne 0 flea lcsdran ts 2 dstibaigio complementat'O petfino ka suse pats se chests tl pete, bdo por emp) Em ontaprin @ “oi referese + um logae ras geo. Accum, eaquato ka Mba ast de Mbande, Mbandent ¢ terms dos Mbanier 7 149 {do rer que se safsa 10 cx na ara’ ext no baleo? comida ext na panel ‘morfema mu, on es alomor, pode mosis nor seguincesexemplos: “opi esti no sapato™ | eesiangas etdo dentro da cas? designs ‘dentro” (pata toes noes “p veo ext densa do lgo! “o pé ith dento do saparn “o rat ead dento do burt? lige-se 20 nome atsavés do proceato de Petia de concordinnin da cleteT7, oy ve foncordancia dos loestivos esta ngua. Como fonlimarae o que re die anterormente em Hobrerado, fondcict e seriiien dos prefins das (opi, os pretizs locativos podem co-ocomer ot ni isto &, Copi dpe de quatro formas de vizio: sem tecurto a nenhum afio lostivo, com ‘0h por prefisagio, soja por suagio ou ainda por sliagao simulaneamente. Vejse, ainda, of aepuines “ees fora para Tete! ‘ees foram pata Chimoio* rnd Linge Ban niga advan 9) matimms mezani ‘vou 3 (cas) da mina ist ‘gua cath na ese! ‘dle vali machembe! ‘de rai so hompita? ‘ew estou ma cine ‘3 dg esti denteo da eas? ‘os exianga etio dena ca csola? Acxpressio do tempo nestalingu & Feit leicalmente« aio ateavés de Prefix das chess Ioatvas. Usamse, para eft terme inkama ‘no ego cm gu, i,t, gus ode ema em ok com 2 ene Witla timbenl ene watilaepiseend ane actu ‘mate aajurnbani ‘vena ra msc 59.) bin dingasva, ratte ‘quando anoitecen, para? 1) loko ack, anadya skecya ‘quando acordar, he come?” © hidyite mpunga ni maiaci “40 mo da, cometnos are Consideremos, para termina, a Gina das linguas eijo estado ca locatianeio nor inhamos proposto reat D.Tongs Tal como em Citshws, Changana ¢ Rhons, xi Tonga, o8 prefxos locatvos bas (16), gu> (17) e mu- (18) perdeaim peadeamente. + ‘emintca que os seus equivalents ainda conserva em Yao, Maonde, Makhurwa, Nyungwe, Sena e Shona, Lanham (1953) inlay paaveas ‘que se juntam os morfemas que demonstra ceminiscénca des cates ‘pomisaisloemivas em Tonga na eatgoria de advérbios. A decadéacia 4 semintia dis classes Loeativas, por um lado, © @ facto de estas classes, de wma mance geal, exprimitem circunttinias, por out, Darece serem fazdes que levam Lanham (op. eit) «antes nesta ‘ategors. Embora 0 ponto de interiosio ene as clases locas €or Advétbios sea 0 comportamento sintctco (exprenio de cecanstin fin) destes © daqueles, & tambim no comportamento sinticico dat slates locativas onde reside a ciferenga entre si Aa elates locatvas, Além de desempenhacem funeSes de adjunto na estutura sntcton, Podem derempenhar também fangées de micleo de um sintgra ‘ominal ou de sujeito de ums fence. Comideremse os segues ssemplon: Ist Appin Nowe 40 2) panela yom vharsani ays mesa ‘a pancl eth em cna da 1) Kuga singubongsta gift ‘pain a eapoci! ©) boterniyomo whiny “naguraf hi vinho! [As palayens erm ogsito so a8 locas. Conta, em (03), 0 lacativo & fam advemio de lar. Era (408), 0 location & un nome da case 7. Ex (400, # tm nome da casi [est gua, of Ioativos lo realizado, er Fangio da a mater, de Aiferntes mancia: () Locative Sitwacional ute loeaiva & exptesto por meio de um prefizo de concordénci do ‘leo sufi por -ome que ocorte entze w acl € 0 nome locativo Drscedido do morfema independent ineasivel avba (da chsses 16) {Que por etn vex, fincona como verbo de liacio, como se pode ver, Sov sgudnis capo 413) Huh tomo avba nya kadeen “o veo exh na cade ') eantna somo avba mys lade "a crianga etio a cade’ ©) smabokn momo ava nya kaders “os liens etio a cade CObserve-se que em tod 8 fees em (61), 4 parca mya pode see tlio se a0 nome rerpecivo de afsar um sufixo -tunu/-tuai como se Perera ogi 42.) tbhuks lomo avba kadeestumu “oligo ext anced 1) eanana somo avba ladesstuas ‘ae ciangaa extbo na ead? ©) mabbuks momo avba kadentunu ‘os iret etio na cade’ (0 facto de a fats em (4) «em (42) serem equivalents, sugere que o locativo sinmctonal nesta Ungua pode set expecsso tan atts da 1s2 mis 3 inp Ban pariula aya como através do sufi -twnu/-tuni que, io podendo oocome,comsiniem aloncefs em varitea livre. Tmuando-se de consingics que xiguficam ‘em cima’, 4 consie2o vbatshani idiniea is constrages visus em (Hl) e (42), com a Aiferenga de que 0 avba se rasa como vba: preficido shan que ve pode liements taduzir come ‘em clea! que ocorer imeintamente snes do nome loatizado. Considereae or teguntesexemploe 433) gipanigyomo vbaisheni aya meza ‘sober ext em ci da mesa? ) pani gyomo vbatsheni aya mca ‘as ealhers esto em cima da mesa! Se 0 loeatvo sinncionl for acleo do grupo nominal com fungio de sujet da fine, alm de jnchie © preGzo vba, 0 nome locatvizado pode inchs também o# euros sat cu -tni/-tana, como ve lasia fos scguintes cemplon 44) eowatuna gunanisanana sing “na estada, eto o meus flo” Cf wbarwwseuns guna sanana “no qunrto, cate or meus for! 1») amatons gonanisanana sang fa cama, esti. ot rev how? cf wbalamatuo guna nana sang “na cama, esto or meus filo ©) nyumban gunani nana sng ‘em cam sto os meus Flow” cf vbanjurbani gunani eanana sang “em cas, eso oe meus For 45 2) tayanva gunanisanana cf “nya rutin ano samana 1) saya nyu gomard cere cf “nya ayumba guna sana 9) tayalewaera gual mmay fay own tan even indo Nwge fomcioml concoedam com rte atmavéa do prefix dependente Wiesivel gu Alem sso, + gramascalidde dos pares dos exemplos ii (a8) demonstra que vha- e -tana/-tuai podem faclatvamente MMcconcr como maa loatiras A agrimatealdade dos excmplos (iin Gs) peenite concuir queo nya a5 Zadmisivel como pascal que [inccece no nome que osners em posigo de adnto adverbial da fmse fen psig de ste fso. (i) Locativo diseecional Jocativo expsine-se anvés de wm doo Ués morfemas, x abet, ni aun, que ac autsam 4 palarime quc designam © nome do Telutdo que ocoue depois do verbo de movimento gubongola KGiondo se tata de veibo guwuya ‘it, € obrigaténo 0 wo do frat Kd. (pref da chase 17), como se pode noe exeaplos que ‘ee vai d col “eles wim de Taharmbane? ‘uy snguhongoa gikwatinu 1) avo vangowura kbuNyambant J 0 locate decional matcado por Khu- (*ke.) io completamente em Tongs, mae 0 seu uso parece ext verbo guwuya ‘ie. (i) Locatvos de interioridade uma Ease & constuida com 0 verbo “pt (et/eatar) que, al eontcce em mites Ungaas bans, ao tem forma roconhectvel te, sulsase 20 prcixo dependente da caste do nicleo © mo ao mesiny tempo se os moet a ou tani/ tun Sr palaven que desig o ngte pont gyomo ajunbant ha sengulagana kent ‘conn ilustra o exemple (178), quando 0 verbo da se & diferente (Ger/esiad), 0 lcatvo de interiordade & constr apenas com a Se de nba tuni/ tna 40 nome. Se olocatvo de intesocdade fhiclco eo sntagmna nominal om sujet da fate, 0 nome 36 & fo val ou -tuni/-fanu dspensando-se, assim, a pretengs do fama -omo que te sufiaa a0 prefs dependente de classe do ‘a cother enti dentro da cx Sao exanga brineam no quarto” Indy Ling Banos rnicko, sendo mosiemn go- 0 seu prefito dendente. Vejam-se os cep 48.9) spumbaai gunsni gine 1) borer. gurans vin “en fo denen da cas? “aa parla ba vinho™ Gealmente, a susagio de um dos morfomas (tuni/-tunu 0: -ai) x fom nome ¢ determinnda pelo aimers de sGabue do tem nominal ‘Attn, 9 moter -tunl/-cima pode sufsarse a nomes eajos temas teahar oma sabe ou mal enguanto 0 moriema lcatvo ni ésuliado {acluivamente a nome: cor temas tenbam eais do que uma slabs, Como se tes nosseguitesexerplos 490) gikwatuna —‘na/dentto da escola! fematune —“nacame" by) nyumbant ——‘em/dentro de cass" Tihotesni ——“n/dentroda gaa? [A teorin segundo a qual as clases locavas server pr expeimi Geconstinciw de hat © de tempo patece no se aplicr da mesma traneiea em todas a ingass, pois 4 expresio temporal em Tonga, i otno em Copi, contideradas eras Kagas do ponto de vista sincrinico, tea lesealmente © aio morfologeamente. O que quer dizer, por ‘utr palavrs, que sempre que o flan tencione referivse a um cet lapso de tempo, em que uma acqio ou determinado extado de coisas thm lagar, crore 0 temo tepo (empréstino do Portguts?) par © ‘hen, como se nox exemplos que se seguem: 50.) tepo yingrvombs mira, ujeadivomba gira ‘quando focou acid, le gctou” ») pe athongl ep mean ‘cle para ao anotecer ‘Numa tadgio das Frases em (48), para Yao, por exemplo, 9 ws0 dol) locetivo() seis nevitivel, como se pode ver» seguir Sis) pa jeanne nip vangumile “quando tocou meio, gitar 1) pa waaswede vavigwile "quando enoieces, parca Armindo Nonge Como se vé, uma olervagio dos dacoranalisados 18 est ponto sabre f proceso de locatvisngio nat ings socambicins, permite conch (que a expresso meocflogien do tempo staves dos pecixos loeatvos & ‘Mrciesstien das linguas que snda expsimem 2 loeauvizagio através da pietsato e nio at que o fazem através dt sulizio. O que é Decessibe acteenta € que mesmo naquclas goss em que exprimen G'tempo arenes de morfemas location, tambem o fazem através de fens esa Para terminar ext. seoyio, import acrescentar um observasioy felsiomda com o vocibuio que or filante pronunciam como, {fkeatuni] on [enna conforme ae varante, exo sigaitiado & ‘no ‘quarto! Com efet, ura vex que + consoante do pref da classe 7 em f0 ten feahuma wlagio coth a semintics, sote-se que hi homes que entram fas lags receptors ao pina) ca depois @ que ae. fazem 4 fecjustmentos morfofonolgicns de accedo com 2s egeas dh lingua ‘Nolin, a palaven “atpato” ern GI) por exemplo, jo tom inical se ‘Scemelha a sora nil de plavras de chase 1D depose da aplicaeto da fea de spagpmento dh nasal antes /3/, entra na aaa forma singuls de lingun fonte como plural na ingsa receptor. Depo, lingua receptions ppreieihe o ln que 2 rmcca do singalar, O mesmo acontece com Ehrangana (65) qe, dad 4 semethangs de slabs inicial mar de may de Pornagts como prefixo da close G mar, considera maga uma palaven dd plural esubssinhe 6 ma- pore (prefixo da case 5) para formar aguas. Consideremos mais or cite. Cuitério de prefixo zero (2) © proceasa de desenvolvimento fontico dos prefisos nomins tem levado ao devaparscimento de ube, 3 funio de outmos ©, por Yezts a pareeimento de outon ainda. © desaparecimento. de um prefiso ‘ominal nao implica desapurecimenta de wma case. Isto 6, um pefixo tominal pode desapaecer deizando atic de sa classe com que estavs felcionao, fasta que em quase todas ns lingoas hi chase vem preixoy, ou sj, clastes de prefizo zeo, como por exempl: 56.Chg vito (415) ‘nome’ droei(el5)“epums? Shs jina (5) ‘nome fatto (€LS) ‘problema’ Ny daawa (els) sol Inuato €L5) “bore? Yoo: wont (9) ‘espinganl? ssonala (19) “ech? soboola (19) ‘pics? Sabendo-se que em guitar Unguas de onde véem ot emprésimor ina, sobretado as lnguas corpse e aides, o- nomen sto ist

You might also like