جامع خصائص القران

Ururinta sifooyinka
Qur'aanka
Anwar Ghani Al-Moussawi
Ururinta sifooyinka Qur'aanka
Anwar Ghani Al-Moussawi
Akwas Publishing House
Ciraaq 1442
Nuxurka
Cutubka : Download Ilaahow buuga on

1.................... nabiga Iyadoo runta .
Cutubka : Hoos u deg Ilaahow Al-

2................................... Furqaan .
Cutubka : Tani buuga maya Shaki

3............................... dhexdeeda .
Cutubka : Qur’aanka isaga Sheekooyin

4......................................... Sax .
Cutubka : Ilaahow Wuu akhriyey

5 Aayadihiisa on nabiga Iyadoo runta .
Cutubka : Qur’aanka Iftiin Muujiyay

6..... Hoos u dhig Ilaahow ku Dadka .
Cutubka : Qur’aanka isaga buuga
7................................. Garaadka .
Cutubka : Waa maxay? Wuxuu ahaa

tan Quraanka in Wuu xantaa ka
8...................... La'aanteed Illahay .
Cutubka : Qur’aanka maya Shaki

dhexdeeda isagana ka Sayidow
9................................. Caalamka .
Cutubka : Qur’aanka Hooda Kuwa

10................................. xaqa ah .
.. Cutubka : Qur’aanka Hooda Dadka .

11
12....... Cutubka : Qur’aanka Hooda .
Cutubka : Qur’aanka Aragtida ka

13.................................. Eebbow .
Cutubka : Qur’aanka Caddeyn ka
14............................. Hanuuninta .
Cutubka : Qur’aanka Caddeyn ka Al-

15................................. Furqaan .
Cutubka : Qur’aanka Wuu hagayaa leh

Ilaahow ka Raac Ku qanacsanaantiisa
16..................... Siyaabaha Nabad .
Cutubka : Qur’aanka Wuuna soo

baxay leh Ilaahow ka Raac Ku
qanacsanaantiisa ka Mugdi ku iftiinka
17........................ Ogolaanshihiisa .
Cutubka : Qur’aanka Wuu hagayaa

Ilaahow leh ka Raac Ku
18... qanacsanaantiisa ku Jid Toosan .
Cutubka : Ilaahow soo dejiso on

19........... addoon nabiga Quraanka .
Cutubka : Ilaahow isaga in hoos u deg
20...................... on nabiga Buuga .
Cutubka : Taasi Ilaahow soo dejiso

21................... buuga Iyadoo runta .
Cutubka : bil Ramadaan in hoos u deg

22................ dhexdeeda Quraanka .
Cutubka : Muujin ku nabiga tan

23............................... Quraanka .

Quraanka Si aad uga digto leh Dadka .
24...............................................

Quraanka Si aad uga digto leh
25.............. dhammaan ka U sheeg .
Cutubka : Tani buug Hoos u dhig

26.................................... Illahay .
Cutubka : Qur’aanka buug hoos u deg
27............................... ku Nabiga .
Cutubka : Maya Waa in in Isagu waa

gudaha Laabta nabiga dhaliil Markaan
28...................... hoos u deg isaga .

ku nabiga Si aad uga digto leh Dadka .
29...............................................
Cutubka : Qur’aanka xusuusta

30.............................. Mu'miniinta .
Cutubka : Waxaan leeyahay yimid

Ilaahow dadka Buug wata Iska daa
31........................... isaga on Bar .
Cutubka : Oo waxaan leeyahay

Anagaa soo dejinay Adiga Aayadaha
32................................ Caddeyn .
Cutubka : Yaa buuga Aayadaha
Garqaadayaal Iyaga Hooyo buuga Iyo
33....... mid kale Waxyaalo la mid ah .
Cutubka : Aayadaha Garqaadayaal

34.................. Iyaga Hooyo Buuga .
Cutubka : Yaa Aayadaha buuga

35..... Aayadaha Waxyaalo la mid ah .
36 Cutubka : Qur’aanka hadal Dadka .
37....... Cutubka : Qur’aanka Hooda .
Cutubka : Qur’aanka wacdi Kuwa xaqa

38......................................... ah .
Cutubka : Qur’aanka buug Muujiyay _

39
Cutubka : Yaa gudaha Quluubtooda

Aflagaado Way raacaan waa maxay
isu ekaanshaha ka buuga Si quus ah
Fidnada Oo rabitaan darteed
40............................ Tafsiirkeeda .
Cutubka : Waa maxay Ogow tafsiir

buuga ilaa Ilaahow Iyo kuwa dhisan
41......................... gudaha Saynis .
Cutubka : Al-Rasikhuun gudaha

Sayniska Waxay yiraahdeen Waanu
rumaysanay leh dhammaan ka Goorma
42.................................. Eebbow .
Cutubka : Yaa Waanu u nimid buuga

Way akhriyaan xaq Isagoo akhrinaya .
43
Cutubka : Yaa Waxay akhriyaan buuga

xaq Isaga oo akhrinaya Kuwaas Waxay
44............ aaminsan yihiin iyada oo .
Cutubka : Ilaahow Inta imaaw Wuu
45 akhriyey on nebiyad ka Aayadaha .
Cutubka : Ilaahow Inta imaaw Wuu

akhriyey on nebiyad Xusuusta
46............................... Garaadka .
Cutubka : On dadka in Waxay ka

47..................... fikiraan Quraanka .
Cutubka : Oo waa maxay Wuu

gaaloobay Aayado leh ilaa Dadka aan
48..................... akhlaaqda lahayn .
Cutubka : Yaa Wuu gaaloobay Buug

Markaa kuwa waxay Guuldaraystayaal
49............................................. .
Cutubka : Taasi Kuye Way isku

khilaafeen gudaha buuga Dulqaad
50...................... qallafsanaan Fog .
Cutubka : The Kuye Way gaaloobeen
Aayado leh Ilaahow iyaga cadaab Aad
51.................................. u daran .
Cutubka : Tani buug on dadka in

52........................ Isagay raacaan .
Cutubka : Tani buug on dadka in

Isagay raacaan Oo dhawrsada Waxaa
laga yaabaa inay yihiin way u
53............................. naxariistaan .
Cutubka : On dadka in Way raacaan

waa maxay hoos u deg Iyaga ka
54.............................. Rabbigood .
Cutubka : Yaa Way qabtaan Buug

Wayna iska joogeen ducada Dib u
55.................................. habayn .
Cutubka : Cutubka : Yaa Way qabtaan
Buug Wayna iska joogeen ducada
Ilaahow maya Khasaaray Abaalkooda .
56...............................................
Cutubka : Wuxuu yidhi Gaalada in

57...... nabiga Wuu xantay Quraanka .
Cutubka : Qur’aanka Naxariista Dadka

58.............. Waxay aaminsan yihiin .

59................ Waxay aaminsan yihiin
Cutubka : Xusuusnow duco Ilaahow

adiga uurqaado hoos u deg adiga ka
60aad................................. Buuga
Cutubka : Cutubka : Tani buug

61............................... Hambalyo .
Cutubka : Buuga shahaado Goorma u
62................ dhexeeya Gacmihiisu .
Cutubka : Haddii Wuxuu ahaa

Quraanka ka Goorma maaha Ilaahow
Way heli lahaayeen dhexdeeda Kala
63........... duwanaansho Wax badan .
Cutubka : Tani buug shahaado in u

Cutubka : Tani Quraanka ansixinta in u

Cutubka : Qur’aanka Aayadaha Illahay

66............................................. .
Cutubka : Waa maxay? Hyper Ilaahow

67................. gudaha buuga ka Wax
Cutubka : Cutubka Ilaahow buuga on

68....................................... Bar .
Cutubka : Taasi Ilaahow Inta imaaw
69....................... Xiliga Aayadaha .
Cutubka : Tani Aayadaha iyada

70...................... Aayadaha Buuga .
Cutubka : Qur’aanka Faahfaahin

71.................................... Buuga .
Cutubka : amar Ilaahow nabiga in

Wuxuu yidhi Gaalada in Way
yimaadaan Oo leh suurad sida
Quraanka iyo taas Way casumayaan
ka Way kari waayeen ka La'aanteed
72.................................... Illahay .
Cutubka : May yimid dadka wacdi ka

73...... Rabbigood isagana Quraanka .
Cutubka : Qur’aanka bogsasho

74........... Goorma gudaha Naasaha .
Cutubka : Qur’aanka Naxariista
75.............................. Mu'miniinta .
Cutubka : Mahadsanid Ilaahow Iyo

naxariistiisa yimid dadka ka Ilaahow
wacdi Iyo bogsiin Goorma gudaha
Naasaha Iyo hanuunin Iyo naxariista
76.................... isagana Quraanka .
Cutubka : On dadka in Way ku farxaan

Maxaa leh Wuu u yimid ka Ilaahow ka
wacdi Iyo bogsiin Goorma gudaha
Naasaha Iyo hanuunin Iyo naxariista
77.................... isagana Quraanka .
Cutubka : Waa maxay? yimid dadka ka

Ilaahow ka Wacdi Iyo bogsiin Goorma
gudaha Naasaha Iyo hanuunin Iyo
naxariista isagana Quraanka . isagana
... wanaag Markaan Waxay ururiyaan .
78
Cutubka : Qur’aanka buug waa

go'aansaday Aayadihiisa ka caag caqli
79.............................. leh Khabiir .
Cutubka : Qur’aanka Waa la i kala

tagay Aayadihiisa ka caag caqli leh
80................................... Khabiir .
Cutubka : Taasi Gaalo Waxay

yiraahdeen in nabiga Wuu xantay
81............................... Quraanka .
Cutubka : amar Ilaahow nebiyad in

Wuxuu yidhi Gaalada in Way
yimaadaan Toban leh gidaar isaga oo
kale Aflagaado iyo taas Way
casumayaan ka Way kari waayeen ka
82..................... La'aanteed Illahay .
Cutubka : On dadka in Waxay baraan

Laakin hoos u deg Quraanka Aqoon
83............................... leh Illahay .
Cutubka : Tani Aayadaha iyada

84...................... Aayadaha Buuga .
85... Cutubka : Qur’aanka Waxa cad .
Cutubka : Taasi Ilaahow hoos u deg

86.................. buuga Quraankeena .
87. Cutubka : Taasi Quraanka Carabi .
Cutubka : Hoos u deg Ilaahow

Quraanka Carabi Malaha dadka nabiga
88....... Waxay macno samaynayaan .
Cutubka : Ilaahow Wuu gooyaa on

nabiga ka fiican Sheekooyin Maxaa leh
Wuu waxyooday farsamaynta tan
89............................... Quraanka .
Cutubka : Waxay ahayd nabiga ka hor

in Waxay ka dhigan tahay farsamaynta
Quraanka Halmaansan on
90....................... Sheekooyinkiisa .
Cutubka : Qur’aanka waa maxay

91... Wuxuu ahaa cusub Wuu xantaa .
Cutubka : Qur’aanka ansixinta in u

Cutubka : Qur’aanka Faahfaahin

93....................... dhammaan Wax .

94.............. Waxay aaminsan yihiin .
Cutubka : Haddii in Quraankeena Sirta
leh Buuraha Waxay ahaan lahayd tan
95............................... Quraanka .
Cutubka : Haddii in Quraankeena

waan gooyay leh dhulka Waxay ahaan
96................. lahayd tan Quraanka .
Cutubka : Haddii in Quraankeena in la

hadlo leh Dadka dhintay Waxay ahaan
97................. lahayd tan Quraanka .
Cutubka : Hoos u deg Ilaahow buuga

98................................... Xakam .

99................................... Carabi .
Cutubka : Hoos u deg Ilaahow buug ku

100................................. Nabiga .
nabiga Si aad u soo baxdo dadka ka
Mugdi ku iftiinka Ogolaansho
101............................ Rabbigood .

nabiga Si aad u soo baxdo dadka ku
102........... Jid gacaliye Mahadsanid .
Cutubka : Tani Quraanka Warbixin

103.................................. Dadka .
Cutubka : Tani Quraanka Warbixin Si

104.... aad uga digto dadka iyada oo .
Cutubka : Tani Quraanka Warbixin Si

aad u ogaato dadka Laakin isaga
105.......... Mashiinka Mid ka mid ah .
Cutubka : Tani Warbixin In la xuso

106................ Marka hore Xudunta .
Cutubka : Tani Aayadaha Aayadaha
107.................................. Buuga .
Cutubka : Tani Aayadaha Aroos

108.............................. Muujiyay _
109......... Cutubka : Qur’aanka tusay
. Cutubka : Ilaahow soo dejiso Labka .

110
111. . Cutubka : Ilaahow Labka Xafis _
Cutubka : yimid Ilaahow nabiga

112.................... Quraanka Weyne .
Cutubka : Hoos u deg Ilaahow ku

113......................... nabiga Labka .

nabiga Xusuusta Si ay u muujiyaan
Dadka Iyada oo taas waa maxay soo
114........................... dejiso Iyaga .
Cutubka : Cutubka : Soo deg Ilaahow
Malaha dadka Waxay u maleynayaan .
115.............................................
Cutubka : Waa maxay? hoos u deg

Ilaahow buuga on nabiga ilaa Si ay u
muujiyaan Dadka in Way isku
116.............. khilaafeen dhexdeeda .

Ilaahow buuga on nabiga ilaa Hooda .
117

Ilaahow buuga on nabiga ilaa
Naxariista Dadka Waxay aaminsan
118.................................... yihiin .
Cutubka : Waanu hoos u dhaadhacnay

119.................... dushaada Buuga .
Cutubka : Buug Ilaahow Cadaynta mid
120............................. kasta Wax .
121. . Cutubka : Buug Ilaahow Hooda .
... Cutubka : Buug Ilaahow Naxariista .

122
Cutubka : Buug Ilaahow Aadane

123............................ Muslimiinta .
Cutubka : hoos buuga ruux

Yeruusaalem ka Sayidow Caalamka
124.......................... Iyadoo runta .
Cutubka : Hoos u deg buuga Si loo

125......... caddeeyo Kuye Rumayso .
Cutubka : Hoos u deg buuga Hooda .

126
Cutubka : Hoos u deg buuga Aadane

127............................ Muslimiinta .
Cutubka : Waxay ahayd Gaalada
Waxay yiraahdeen Mar kasta Ogow
128...... nabiga Quraanka Aadanaha .
Cutubka : Qur’aanka Carrab Carab

129.............................. Muujiyay _
Cutubka : Qur’aanka Wuu hagayaa

130......... Waayo iyada waan kacaa .
Cutubka : Qur’aanka isaga waxyi ka

131.................... Ilaahow ku Nabiga
132..... Cutubka : Qur’aanka Xikmad .
Cutubka : Waxaan leeyahay Lacag

caddaan ah Ilaahow gudaha tan
133.............................. Quraanka .
Cutubka : Isdhaafsiga Ilaahow gudaha

134. . tan Quraanka In la xuso Dadka .
tan Quraanka uurqaado Wuu kordhiyaa
135..................... Gaalo ilaa Nacayb
Cutubka : Haddii waan la kulmay

Lance Iyo jinniga on in Way yimaadaan
Maahmaah tan Quraanka maya Way
yimaadaan Isaga oo kale Xataa haddii
Wuxuu ahaa Qaar ka mid ah Qaarkood
136................................ Duhurkii .

caddaan ah Ilaahow Dadka gudaha tan
137.............................. Quraanka .

138.... Quraanka ka dhammaan Sida .
Quraanka Wuu diiday dheeraad ah
139.................... dadka ilaa Gaalo .
Cutubka : Runta leh hoos u deg

140................... Ilaahow Quraanka .
Cutubka : Runta leh soo dejiso

141.............................. Quraanka .
Cutubka : Farqiga Ilaahow

142......................... Quraankeena .
Cutubka : Farqiga Ilaahow Quraanka

Si aad u akhrido nabiga on dadka on
143..................... Wuu iska joogay .
Cutubka : hoos Ilaahow Quraanka

144.............................. Download .
Cutubka : Ilaahow hoos u deg on
145.............. addoon nabiga Buuga .

Iyo sababta Sameeya isaga Qalloocan
146........................................... .

147............................... qiimo leh .

Si aad uga digto Nasiib darro Aad u
148........................ daran ka caag .

caddaan ah Ilaahow gudaha tan
149.................... Quraanka Dadka .

150.... Quraanka ka dhammaan Sida .
Cutubka : Waxay ahayd Aadane
151. Gaalka dheeraad ah wax Muran .
Cutubka : fudayd Ilaahow Quraanka

152................ Carrabka leh Nabiga .

Carrabka leh nabiga Inuu wacdiyo leh
153........................ Kuwa xaqa ah .

Carrabka leh nabiga Si aad uga digto
154......................... leh Kac Lada .

Ilaahow on nabiga Quraanka ilaa tigidh
155........ yaa u ah wuu cabsanayaa .
Cutubka : Qur’aanka si loo soo dejiyo

oo ka mid ah Abuur dhulka Iyo jannada
156........................ Ugu Sarreeya .
Cutubka : May yimid Ilaahow nebiyad
157.......................... ka caag Lab .
Cutubka : Yaa Muuji on Xusuusta Waa

158 Wuu sitaa maalin qiimaha Wasiir .

159................ Quraankeena Carabi .
160...... Cutubka : Qur’aanka Carabi .

161.............................. Quraanka .

Quraanka ka Khatarta Malaha dadka
162................ Waxay ka baqayaan .

Quraanka ka Khatarta Waxaa laga
yaabaa in Way dhacaysaa iyaga Lab .
163
Cutubka : Waxaan leeyahay hoos u
164...... deg Ilaahow ku dadka Buug .

deg Ilaahow ku dadka Buug
165......... dhexdeeda Xusuusi iyaga .
166......... Cutubka : Qur’aanka Lab .
.. Cutubka : Qur’aanka lab Hambalyo .

167
168. Cutubka : Qur’aanka Hambalyo .
Cutubka : Hoos u deg Ilaahow Labka .

169.............................................
Cutubka : Hoos u deg Ilaahow Buuga .

170.............................................

171................. Aayadaha Caddeyn .
deg Ilaahow ku dadka Aayadaha
172..................... Tilmaamayaasha .

deg Ilaahow ku dadka tusaale ahaan
. ka Kuye Ka tag ka Waanu aqbalnay .
173

deg Ilaahow Buug isaga wacdi Kuwa
174................................ xaqa ah .

deg Ilaahow Aayadaha
175..................... Tilmaamayaasha .
Cutubka : hoos Ilaahow Al-Furqaan on

176....................... addoon Nabiga .
Cutubka : hoos Ilaahow Al-Furqaan on
addoon Inaad noqoto Caalamka Xabiibi
177........................................... .
Cutubka : Wuxuu yidhi Kuye Way

gaaloobeen gudaha Quraanka in tan
ilaa Efc Isaga cay Wuuna caawiyey
isaga dadka kuwa kale Lumay Way
. yimaadeen Cadaalad daro Iyo been .
178
Cutubka : Wuxuu yidhi Gaalada

Khuraafaad Labada hore Qor Iyadu
waa Caajis isaga hore Oo run ahaantii
179........................................... .
Cutubka : Hoos u deg Quraanka

Ilaahow in Ogow sirta gudaha
180.............. Samooyinka Dhulkana .
Cutubka : The dadka nabiga Way
. . qaadeen tan Quraanka Laga tagay .
181
Cutubka : Wuxuu yidhi Kuye Way

gaaloobeen Lola soo dejiso isaga
182. . Quraanka xukun Mid ka mid ah .
Cutubka : sababta hoos u dhaca xukun

mid Si loo caddeeyo Ilaahow leh
. Qalbigaaga Waana akhrinay Tartilla .
183
Cutubka : column Ilaahow Quraanka

184.................................. Tartilla .
Cutubka : Maya Kaalay Gaalo

Maahmaah ilaa yimid Ilaahow Iyadoo
.. runta ah Oo ka sii fiican Sharaxaad .
185
Cutubka : Aayadaha iyada Aayadaha
186.................... buuga Waxa cad .
187........ Cutubka : Buuga Muujiyay _
Cutubka : Ann Quraanka Si loo soo

188......... dejiyo Sayidow Caalamka .
Cutubka : hoos ruuxda Aamiin

Quraanka ku dhaartaye on wadnaha
189................................. Nabiga .

. . nabiga Inaad noqoto ka Digniinaha .
190

nabiga Carrabka leh Carab Muujiyay _
191
Cutubka : Taasi Quraanka Dulqaad
192.................... Gus Labada hore .
Cutubka : Mise ma yeelin Ma ahan

Dadka mid kasta in Ogow Taliska
. . . Quraanka Culimada bunni Israa'iil _
193
Cutubka : Haddii soo dejiso Ilaahow

Quraanka on qaar Kuwa aan Carabta
ahayn Markaa buu akhriyey dushooda
waa maxay ay ahaayeen leh
194............................ Mu'miniinta .

195.............................. Quraanka .

196....................... buug Muujiyay _
Cutubka : Qur’aanka Hooda Iyo war
197............ wanaagsan Mu'miniinta .
Cutubka : The nabiga In la kulmo

Quraanka ka caag caqli leh
198.......................... Ogaanshaha .
Cutubka : The tan Quraanka Wuu

gooyaa on bunni Israa'iil dheeraad ah
in waxay dhexdeeda Way isku
199............................. khilaafeen .
Cutubka : The Quraanka Wixii

hanuunin ah Iyo naxariista Mu'miniinta
200........................................... .
Cutubka : amar Ilaahow nebiyad in

Raac waa maxay Muujin Adiga ka
201.................................. Buuga .
202....................... nebiyad Buuga .
Cutubka : Waa maxay? Waa mid aan

la mahadin Aayado leh Ilaahow ilaa
203................................ gaalada .

Ni Waxay akhriyaan ka ka hor buuga
ka buug maya Wuu ka boodaa
Gacantiisa midig haddii Shaki la'aan
204.......................... Kuwa buriya .
Cutubka : Haa Quraanka Aayadaha

Caddeyn gudaha Naasaha Kuye Way
205................... yimaadeen Saynis .
Cutubka : Waa maxay? Waa mid aan

la mahadin Aayado leh Ilaahow ilaa
206................................ Dulmiga .
Cutubka : Mise ma yeelin Jooji dadka
in Ilaahow hoos u deg buuga on
... nabiga Waa la akhriyaa Dushooda .
207
Cutubka : The gudaha soo dejiso

Waayo, buug on nabiga Waa la
akhriyaa on dadka naxariis darteed Iyo
xasuus Dadka Waxay aaminsan yihiin .
208.............................................
Cutubka : Waxaan leeyahay garaacid

Ilaahow Dadka gudaha tan Quraanka
209................. ka dhammaan Sida .

210..................... buuga Garaadka .
211.... Cutubka : Buuga Caqli badan .

Cutubka : Buuga Hooda Iyo naxariista
212................. Ee ah kuwa anfaca .
Cutubka : Download buuga maya

Shaki dhexdeeda ka Sayidow
213............................. Caalamka .
Cutubka : Waxay ahayd Gaalada

Waxay yiraahdeen in nabiga Wuu
214......................... xantay Buuga .
Cutubka : Qur’aanka isaga Sax ka

215.................. Sayidow Caalamka .
Cutubka : Qur’aanka isaga Sax ka

Sayidow Caalamka Si aad uga digto
nabiga Kac waa maxay Waxaan u imid
iyaga ka Nadiir ka dhunkasho Waxaa
laga yaabaa inay yihiin Waa la hagi
216................................. doonaa .
Cutubka : Wuu arkaa Kuye Way
yimaadeen Sayniska in hoos u deg ku
217..... nabiga ka Eebihiis isaga Sax .
Cutubka : Wuu arkaa Kuye Way

yimaadeen Sayniska in hoos u deg ku
nabiga ka Eebihiis in ay tahay Wuu
hagayaa ku Jid gacaliye Mahadsanid .
218
Cutubka : Waa kuwee Wuu waxyooday

Ilaahow ku nebiyad ka buuga isaga
Sax Rumaynta Goorma u dhexeeya
219............................ Gacmihiisu .
Cutubka : Qur’aanka shahaado

220. Goorma u dhexeeya Gacmihiisu .
Cutubka : Dhaxal Ilaahow buuga Kuye

221............ dooro ka Addoomadiisii .
Cutubka : Raac Xusuusta Wuuna
cabsaday naxariista leh In aan la arag
Van Ilaahow Taliska nabiga maqaarka
222. . Cafis Iyo abaalgud Deeqsinimo .
223 Cutubka : Qur’aanka Dhu Labka .

224..... Ilaahow ku nabiga Hambalyo .

Ilaahow ku nabiga Si loo maareeyo
225................... dadka Aayadihiisa .

Ilaahow ku nabiga In la xuso Marka
226......................... hore Xudunta .
Cutubka : The Quraanka ilaa lab

227............................. Caalamka .
Cutubka : Download buuga ka Ilaahow
228.................. gacaliye Garaadka .

buuga ku nabiga buuga Iyadoo runta .
229
Cutubka : Ilaahow soo dejiso ka fiican

230.............................. Xadiithka .
Cutubka : Qur’aanka buug La mid ah

231................................. vesical .
Cutubka : Qur’aanka Gariir isaga ka

yimid Maqaarka Kuye Way baqayaan
Rabbigood markaas Ka noqosho
Maqaarkooda Iyo quluubtooda ku lab
Ilaahow in Hooda Ilaahow Wuu
232...... hagayaa leh ka Wuxu rabaa .
233................. ka dhammaan Sida .

ka dhammaan sida Waxaa laga
. . yaabaa inay yihiin Way xasuustaan .
234
. Cutubka : Buuga quraanka kariimka .

235
Cutubka : Buug Aroos Carab maaha

236....................... The Qalloocan .
Cutubka : Waxaan leeyahay Waan

garaacnay Dadka gudaha tan
Quraanka ka dhammaan sida Waxaa
laga yaabaa inay yihiin Qur’aanka
ayey xasuustaan Carabi maaha The
Qalloocan Waxaa laga yaabaa inay
237......... yihiin Waxay ka baqayaan .

on nabiga buuga Dadka Iyadoo runta .
238.............................................

buuga ka Ilaahow gacaliye Wax walba
239...................................... Og .

240....... ka naxariista leh Raxmaana .
Cutubka : Qur’aanka buug Waa la i

241.............. kala tagay Aayadihiisa .
242..... Cutubka : Buuga Aroos Carabi

Cutubka : Qur’aanka buug Waa la i
kala tagay Aayadihiisa Quraankeena
243. . Carabi Dadka Way garanayaan .
Cutubka : Qur’aanka Waayo, buug

244............................... Gacaliye .
Cutubka : Qur’aanka Waayo, buug

Gacaliye . maya Wuu u yimi Been
abuur ka u dhexeeya Gacmihiisu maya
245...................... ka Gadaashiisa .

246................. ka caqli leh Xaamid .
Cutubka : Haddii samee Ilaahow

buuga Quraankeena Ajaanib Waxay
odhan lahaayeen Lola Waa la i kala
tagay Aayadihiisa . a Ajnabi Carabna?
247
Cutubka : Qur’aanka Kuwaa Rumayso
248................... Hooda Iyo bogsiin .
Cutubka : Yaa maya Waxay aaminsan

yihiin gudaha Dhagahooda Wuu
go'aansaday Iyo Quraanka dushooda
abtigey abti Kuwaas Way qaylinayaan
249.......................... ka meel Fog .
Cutubka : Wuxuu dajiyay Ilaahow ku

250...... nabiga Quraankeena Carabi .

251. . . Iyadoo runta ah Iyo dheelitirka .
252........ Cutubka : Buuga Muujiyay _
Cutubka : samee Ilaahow buuga

253................ Quraankeena Carabi .
Cutubka : Buuga gudaha Hooyo buuga
waxaan leeyahay Ilaahow Waxaa laga
254............. yaabaa in Caqli badan .
Cutubka : amar Ilaahow Inta imaaw

nebiyad in Qabo Kaas oo Muujin isaga
255........................................... .
Cutubka : Qur’aanka lab Nabiga Iyo

256................................ dadkiisa .

.... Quraanka gudaha habeen Barako .
257

Carrabka leh nabiga Malaha dadka
258..................... Way xasuustaan .
Cutubka : Download buuga ka Ilaahow

259.................. gacaliye Garaadka .
Cutubka : Tani Aayadaha Ilaahow Wuu
260. akhriyey on nabiga Iyadoo runta .
Cutubka : Qur’aanka Aragtida Dadka .

261.............................................
Cutubka : Qur’aanka Hooda Iyo

262.. . . naxariista Dadka Waa hubaal .
263 Cutubka : Tani buuga Rumaysan .
Cutubka : Tani buuga Carrab Carabi .

264
Cutubka : Tani buuga Carrab Carab Si

aad uga digto Kuye Waa la dulmiyey
Iyo war wanaagsan Ee ah kuwa anfaca
265........................................... .
Cutubka : Ilaahow Taliska cibaado Ka

266...................... fakar Quraanka .
.... Cutubka : Qur’aanka Sharafta leh .
267
Cutubka : Waxay ahayd Gaalo Waxay

yiraahdeen in nabiga Ayaa yidhi
268.............................. Quraanka .
Cutubka : Wuxuu yidhi Ilaahow

Gaalada in Way yimaadaan Iyadoo
hadal ah sida Quraanka in ay
269................... ahaayeen Daacad .
Cutubka : Waxaan leeyahay Fudud

270.......... Ilaahow Quraanka Labka .
Cutubka : Eebaha Raxmaana cilmiga

271.............................. Quraanka .
Cutubka : Taasi buuga Quraanka

272........................... Deeqsinimo .
Cutubka : Qur’aanka gudaha buug
Qarsoon maya Taabo isaga ilaa Kuwa
273......................... la daahiriyey ..
Cutubka : Buuga si loo soo dejiyo ka

274.................. Sayidow Caalamka .
Cutubka : murugo sida Dadka Kuye

Been bay sheegeen Aayado leh Illahay
275........................................... .
Cutubka : amar Ilaahow Inta imaaw

Rumaysad Iftiin leh in hoos u deg
276.................................. Illahay .
Cutubka : Taasi Quraanka In la

277. yidhaahdo rasuulka Deeqsinimo .
Cutubka : Qur’aanka waa maxay isaga

278........ Iyadoo odhaah ah Abwaan .
Cutubka : Qur’aanka waa maxay isaga
279....... Iyadoo odhaah ah Wadaad .

280.............. ka Sayidow Caalamka .
Cutubka : Taasi Quraanka Gaadh

281................................. Hubaal .
Cutubka : amar Ilaahow Inta imaaw in

waa wax akhrinaya waa maxay
282............ Fududeyn ka Quraanka .
Cutubka : amar Ilaahow in waa wax

akhrinaya waa maxay Fududeyn
283...................... Isagaa ka yimid .
284.. Cutubka : The Quraanka Tigidh .
285.. Cutubka : The Quraanka Tigidh .
Cutubka : Buuga gudaha Wargeysyada

Maamuusay Koray Jeermiska *
gacmaha Cunto * sharaf leh iga raali
286.................................... noqo .
Cutubka : The Quraanka In la

287. yidhaahdo rasuulka Deeqsinimo .
Cutubka : Waa maxay? Quraanka

Iyadoo odhaah ah Shaydaanka Cunto .
288.............................................
Cutubka : The Quraanka ilaa lab

289........................... Shaqaalaha .
Cutubka : Buuga Aroos sharaf leh

290......... gudaha Hirarka la xafiday .
Cutubka : The Quraanka In la

yidhaahdo Xiliga uurqaado isaga
291.................................. Kaftan .
Cutubka : The Ilaahow hoos u deg
.. . Quraanka gudaha habeen Aayaha .
292
Cutubka : Rasuulka Waxay akhriyaan

Wargeysyada Lagu daahiriyey *
293... dhexdeeda buugaagta qiimaha .
. . . Cutubka : Buug Ilaahow isaga Nuur

294
Cutubka : Buug Ilaahow isaga

295............................... Caqligiisa,
Cutubka : Waxaan ahay Tagitaanka

Adiga Kuwa cuslaa mid ka mid ah Ka
weyn ka Midda kale buug Ilaahow
waa 296........................ Qoyskaygu
Cutubka : Buug Ilaahow Mahadsanid!
Oo kaalay uurka dheerayn ka cirka ku
297................................. Dhulka .
Cutubka : Fiiri sidee Gadaal iga daa

298............. Iyaga . buuga Reerkiina
Cutubka : The Ilaahow Qaadirka ah

Xurmada Saddex maaha Iyaga oo kale
299................... Wax : Buuggiisa ...
Cutubka : Yaa Wuu siiyay Ilaahow

Quraanka Wuuna arkay in Qofna siiyey
Waxba ka fiican Markaan siiyey Lumay
300............................. Yar Wayn _
Cutubka : Buug Ilaahow Cadayn

301....... Muujiyay Dhacdooyinkeeda .
Cutubka : Buug Ilaahow Hogaamiye ku

302................. Al-Ridwaan xertiisa .
Cutubka : Buug Ilaahow Waxqabad ku
303................... Badbaado xertiisa .
Cutubka : Doodda gudaha Quraanka

304..................................... Lafo .
Cutubka : Aayadda mucjisada gudaha

305......... Abaabulan Quraanka Lafo .
Cutubka : Qur’aanka uurka Ilaahow

306........................... Midda adag .
Cutubka : Buug Ilaahow Badhankiisa

307.............. Ugu kalsoonida badan .
Cutubka : Buug Ilaahow Jidkiisii Sida

308........................ ugu wanaagsan
Cutubka : Buug Ilaahow Sameeye ku

309.................................. janada .

310.............. Badbaadiyaha ka Dab .
Cutubka : Buug Ilaahow maya Abuura
311........................... ka Waayihii .
Cutubka : Buug Ilaahow maya Way ku

312................ caawinaysaa on Afaf?
Cutubka : Buug Ilaahow ma yeelin

Sameeya Muddo dheer La'aanteed
313................ Muddo dheer ka hor .
Cutubka : Buug Ilaahow samee hagid

314............................ Caddaynta .
Cutubka : Buug Ilaahow samee dood

.... on dhammaan Qof bini aadam ah .
315
Cutubka : Buug Ilaahow maya Wuu u

yimi Been abuur ka u dhexeeya
.... gacmihiisa, maya ka Gadaashiisa .
316
Cutubka : Buug Ilaahow si loo soo
317......... dejiyo ka caqli leh Xaamid .
Cutubka : Taasi Ilaahow Mahadsanid!

Oo kaalay ma yeelin Sameeya
Quraanka Muddo dheer La'aanteed
318................ Muddo dheer ka hor .
Cutubka : Taasi Ilaahow Mahadsanid!

Oo kaalay ma yeelin Sameeya
. Quraanka Dadka La'aanteed Dadka .
319
Cutubka : Haddii waan xidhay adiga

Jirrabaad Markaa waa inaad Quraanka
320.......................... ku dhaartaye .
Cutubka : Yaa samee Quraanka

.... Hortiisa Wuu kaxaystay ku janada .
321
322...... Gadaashiisa lugtiisa ku Dab .
Cutubka : Qur’aanka isaga Caddaynta

323........................................... .
Cutubka : Qur’aanka tilmaamaysaa on

324.......................... wanaag hab .
Cutubka : Qur’aanka buug Faahfaahin

325........................................... .
. . Cutubka : Qur’aanka buug Bayaan .

326
.. Cutubka : Qur’aanka buug Ururinta .

327
. Cutubka : Qur’aanka isaga Cutubka .

328
. Cutubka : Qur’aanka maaha Kaftan .

329
Cutubka : Wuxu ku taliyey nabiga
330.... Adiga oo akhrinaya Quraanka .
Cutubka : Taasi akhriska Quraanka

331............ kafaaraggud Danbiyada .

332................ laga yaabaa Nabiga .
Cutubka : Buuga Iftiin maya Demiyay

333........................ Laambadihiisii .
Cutubka : Buuga Laambad maya

334.... Dabar go'aya waad shidaysaa .
Cutubka : Qur’aanka Manhajka maya

335........... Wuu dhumaa Qaabkiisa .
Cutubka : Qur’aanka Beam maya

336....................... Dulmi Iftiinkiisa .
Cutubka : Qur’aanka Farqaan maya

337.......... Way degaysaa Daliilkiisa .
Cutubka : Qur’aanka Cadaynta maya
338............... Baaba’ay Tiirarkeeda .
Cutubka : Qur’aanka Qaadirka ah

maya Laga adkaaday
339.................. Taageerayaashiisa .
Cutubka : Qur’aanka xaq maya Hoos

340............. u daa Kaaliyayaashiisa .
Cutubka : Qur’aanka Springs Saynis .

341
Cutubka : Qur’aanka badaha Saynis .

342
Cutubka : Qur’aanka Guryo maya Wuu

343..... dhumaa Habkeeda Socotada .
Cutubka : Qur’aanka Calanka maya

. Indhoole iyada ku saabsan Socodka .
344
Cutubka : Qur’aanka Samee Ilaahow
345.... Rhea Harraad Saynis yahano .
Cutubka : Qur’aanka Samee Ilaahow

346.. Guga Qalbiyada Sharciyaqaano .
Cutubka : samee Ilaahow Quraanka

.... Nuura maaha Isaga oo leh Mugdi .
347

348....... Strand si dhow Badhankiisa .

Dhufays Aan laga adkaan Meesha ugu
349................................. sarreysa

Hooda yaa u ah Kalsoonida iyada oo .
saddex boqol iyo konton...................
351.... Raali noqo yaa u ah Iska dhig .

Cadayn yaa u ah in la hadlo iyada oo .
352.............................................

. Markhaati yaa u ah Muran iyada oo .
353

354... Fallaja yaa u ah xaaji iyada oo .

355......... Ogow yaa u ah Baraarujin .

356. . cusub yaa u ah ka sheekeeyay .

357..... Xakam yaa u ah wuu qaatay .
Cutubka : Qur’aanka isaga Xadhkaha
358........................... Midda adag .
Cutubka : Qur’aanka isaga iftiinka

359............................. Waxa cad .
Cutubka : Qur’aanka isaga Khalad

360................. la'aan Kan qabsada .
Cutubka : Qur’aanka isaga Badbaado

361..................... Wixii la xidhiidha .
Cutubka : Qur’aanka maya Qalloocan

362.................. Markaa wuu kacaa .
Cutubka : Qur’aanka maya Yazig

sidaas darteed isaga waa la caayayaa
363........................................... .
Cutubka : Wuxu ku taliyey amiir

364.... Mu'miniinta Buug wata Illahay .
Cutubka : Yaa Wuxuu yidhi Quraanka
365............. ku dhaartaye Rumayso .
Cutubka : Yaa shaqo Quraanka ku

366.............. dhaartaye Markii hore .
Cutubka : in Quraanka cilmiga waa

367.............. maxay wuu yimaadaa .
Cutubka : in Quraanka hadalka on

368........................... Waagii hore .
Cutubka : in Quraanka daawo cudur

369.................................. Dadka .
Cutubka : in Quraanka tixgelin waa

370......... maxay u dhexeeya Dadka .
Cutubka : Taasi tan Quraanka isaga

. Lataliye in maya wuu khiyaameeyaa .
371
372... Hagaha in maya Wuu dhumaa .

Midka la cusbooneysiiyay in maya
373.................. Been buu sheegaa .
Cutubka : Waa maxay? fadhiya tan

Quraanka Axad ilaa Wuu kacay isaga
ku saabsan Iyadoo korodhay gudaha
Hooda, ama hoos u dhac ka Indho
374............................ la'aantayda .
Cutubka : Maya on Axad ka dib

375....... Quraanka ka Saboolnimada .
Cutubka : Maya Qof kasta ka hor

376......... Quraanka ka wuu heesay .
Cutubka : bogsii Quraanka ka

377.................... Daawooyinkaaga _
Cutubka : Caawinaad raadso
Quraanka ku dhaartaye on Hoygaaga .
378.............................................
Cutubka : Taasi gudaha Quraanka

bogsasho ka Ka weyn Cudurka,
isagana Gaalnimo Iyo munaafaqnimo
379....... Oo jooji Iyo marin habaabin .
Cutubka : Waa maxay? Hanuuninta

Adeegayaashii ku Ilaahow Maahmaah
380.............................. Quraanka .
Cutubka : Infer Quraanka on Eebahaa

381........................................... .
Cutubka : Talo qaado Quraanka on

382................................. naftiina .
Cutubka : Waa lagu eedeeyay on

383................ Quraanka Fikirkaaga .
Cutubka : Casho gudaha Quraanka
384......................... Dareenkaaga .

385........................... Midda adag .
Cutubka : Qur’aanka Sababtiisa

386............................ Xoghayaha .
Cutubka : Qur’aanka dhexdeeda gu'

387.............................. Wadnaha .
Cutubka : Qur’aanka dhexdeeda

388....................... Springs Saynis .
Cutubka : Qur’aanka waa maxay

389. . Wadnaha daadgureynta Beddel .

390................... agaasime ka fidno .
Cutubka : in Quraanka war waa maxay

391. . ka hor Tani waa yaab Ummadda
Cutubka : in Quraanka war waa maxay
393... ka dib Tani waa yaab Qaranka .
Cutubka : in Quraanka inuu xukumo

395......... waa maxay idinka mid ah .
Cutubka : in Quraanka isaga Cutubka .

396.............................................
Cutubka : in Quraanka maaha Kaftan .

397.............................................
Cutubka : Yaa codsi Hanuuninta

gudaha maaha Quraanka Isaga marin
398.................... habaabiyo Illahay .

399........................... Midda adag .
Cutubka : Qur’aanka isaga Xusuusta

400.............................. Garaadka .
Cutubka : Qur’aanka isaga Waddada
401............................ malawadka .
Cutubka : Maya Been abuur Quraanka

402................................ Damaca .
Cutubka : Maya Waad xidhataa

403..................... Quraanka afafka .
Cutubka : Yaa Wuxuu yidhi Quraanka

404............. ku dhaartaye Rumayso .
Cutubka : Yaa shaqo Quraanka ku

405............. dhaartaye Abaal marin .
Cutubka : Yaa fadhiiso Quraanka ku

406. dhaartaye Hooda ku Jid Toosan .
Cutubka : Qur’aanka isaga buuga

407............................... Gacaliye .
Cutubka : Qur’aanka maya Wuu u yimi
Been abuur ka u dhexeeya Gacmihiisu
408.............. maya ka Gadaashiisa .

410................. ka caqli leh Xaamid .
Cutubka : Dir Ilaahow Rasuulkiisa

412...... Buug wata Xil ka qaadistiisa .
Cutubka : anigaa xukuma Ilaahow

413.............................. Buuggiisa .
Cutubka : Gacaliye Ilaahow Buuggiisa

414........................................... .
Cutubka : Ilaalinta Ilaahow qorista

415............................. Aqoontiisa .
Cutubka : anigaa xukuma Ilaahow

416..... qorista Isaga oo iftiinkiisa leh .
Cutubka : Yaa Muran Quraanka ku
417...................... dhaartaye Falaj .
Cutubka : Yaa Wuu kacay Quraanka

. . ku dhaartaye Hooda ku Jid Toosan .
418
Cutubka : in Quraanka Wararka ka

Wuxuu ahaa ka hor Tani waa yaab
419............................... Qaranka .
Cutubka : in Quraanka Xukun Halka u

... dhexeeya Tani waa yaab Qaranka .
420
Cutubka : in Quraanka war Ballanta

421.................................. Dadka .

422............... Quraanka Aqoontiisa .
Cutubka : Waxaan marag ka ahay
. Ilaahow Malaa'igta Rumayso Buuga .
423

Nuura Wuu hagayaa Waayo isaga
424........................... waan kacaa .
Cutubka : in soo socda waa maxay

Wuu kuu yimid ka Ilaahow guusha
425................................. Weyne .
Cutubka : in inuu baxo waa maxay

. Wuu kuu yimid Khaladka Waxa cad .
426
Cutubka : samee gudaha soo socda

waa maxay Wuu kuu yimid dhammaan
wanaag Fadlan gudaha Aduunka Iyo
427................................. aakhiro .
. . . Quraanka Taliska Wuuna qayliyey .
428
Xaddid Ilaahow gudaha Quraanka

429............................ Xuduudaha .
da'da Ilaahow gudaha Quraanka

430............................... Sunnaha .
garaacid Ilaahow gudaha Quraanka

431......................... Maahmaahyo .
Wuu sii watay Ilaahow gudaha

432..................... Quraanka Diinta .
Cutubka : Waa maxay? cadaalada

434. . Axad on Quraanka ilaa ku Dab .
Cutubka : Gobolka Dadka guriga tiir

435.............................. Quraanka .
Cutubka : On gobol Dadka guriga

436........... leexo dhagan Quraanka .
Cutubka : Taliska rasuulka Ilaahow
tukada Ilaahow isaga Iyo qoyskiisa in
Wuxuu tusaale u yahay Quraanka ku
437...... dhaartaye Iyo al Muxammad .
Cutubka : Wuxuu yidhi nabiga in aan

Tagitaanka Adiga Al-Thaqalayn :
Culeys ugu weyn Iyo culayska ugu yar
Markaa midkoodna ugu weyn Markaa
buug Rabbiyow Ama ugu yar Markaa
waxaad tihiin qoyskayga Dadka
438............................. Gurigayga .
Cutubka : Wuxuu yidhi nabiga Ibad

439... baadi gudaha Labada culculus .
ma yeeli doono Wuu dhumaa

Muslimiinta waa maxay Qabo Iyadoo
440...................... labada culculus .
Cutubka : Ka bixidda ka Fidnada isaga
441........................... buug Illahay .
. Cutubka : Taasi Quraanka Gacaliye .

442
Cutubka : Yaa Wuu rabay Sayniska

gudaha maaha Quraanka Isaga marin
442.................... habaabiyo Illahay .
Cutubka : Qur’aanka isaga Xusuusta

444............................... Al-Xakiim
Cutubka : Qur’aanka isaga iftiinka

445............................. Waxa cad .
Cutubka : Qur’aanka isaga Xadhkaha

446........................... Midda adag .
Cutubka : Qur’aanka isaga Loop Ugu

447.................... kalsoonida badan .
Cutubka : Taasi Quraanka isaga
448.................... Fasalka Kan sare .

449................ bogsiin daaweeyaha .

450............ Wanaagga Midda weyn .
Cutubka : Taasi Quraanka isaga farxad

451.................................. Wayn _
Cutubka : Yaa Iftiimay Quraanka ku

452............ dhaartaye Nuura Illahay .
Cutubka : Yaa qandaraas Quraanka ku

... dhaartaye Arimahiisa Esme Illahay .
453
Cutubka : Yaa Qabo Quraanka ku

454 dhaartaye Isaga badbaadi Illahay .
Cutubka : Yaa ma yeelin Wuu baxaa
Qodobbada Quraanka Kor u qaad
455.................................. Illahay .
Cutubka : Yaa is daawo Quraanka ku

456......... dhaartaye dibnaha Illahay .
Cutubka : Yaa Saamaynta Quraanka

on waa maxay Isaga mooyee Wuu
457.................. hanuuniyey Illahay .
Cutubka : Yaa si aad u codsato

Hanuuninta gudaha maaha Quraanka
458.... Isaga marin habaabiyo Illahay .
Cutubka : Yaa samee Quraanka Hal-

ku-dheggiisu Iyo bustihiisa Ka farxi
459.......................... isaga Illahay .

Imaam in Wuxuu tusaale u yahay leh
Iyo doorkiisa in dhammayn
farsamaynta Wuu gabbaday Ilaahow ku
Jannooyin farxad, Oo noolow Midda
460.............................. saxda ah .
Cutubka : Buug Ilaahow wadada Cad .

461.............................................
Cutubka : Buug Ilaahow cilmiga

462................................. Taagan .
Cutubka : Buug Ilaahow Muujiyay Waa

463. banaan tahay Waana mamnuuc .
Cutubka : Buug Ilaahow Muujiyay

464........ Xeerarkiisa Iyo wanaagiisa .

465........ Koobiyi Oo la koobiyeeyay .

466............. shatiga Iyo go'aankiisa .
Cutubka : Buug Ilaahow Muujiyay gaar
467............. ahaan Iyo guud ahaan .

468........ cashar Iyo kuwa la mid ah .

469.................... Diray Oo xadidan .

470........... maxkamad Oo la mid ah .
Cutubka : Buug Ilaahow u dhexeeya

471............... soo bandhig Qaranka .
Cutubka : Buug Ilaahow Afhayeenka

472.... maya Wuu daalay Carrabkiisa .
Cutubka : Buug Ilaahow u dhexeeya

473....... maya Baaba’ay Tiirarkeeda .
Cutubka : Mamnuuc nabiga in Tirtir
wax ka buug Ilaahow Qaadirka ah oo
474............................... leh slugs .
Cutubka : Yaa buugaagta Magaca

Ilaahow naxariista leh Raxmaana
Tayadiisa Xushmad darteed Allaah cafi
475........................ Ilaahow Isaga .
Cutubka : Taanouq nin gudaha

Magaca Ilaahow naxariista leh
Raxmaana Markaa wuu cafiyay Isaga .
476.............................................
Cutubka : Casuumada Afar Akhriso

Baasim Eebahaa in Abuur, Xiddigana,
Oo soo dejiso sujuud, Qandho Sujuuda
477........................................... .
Cutubka : jamac on Quraanka
Dhamaan Wuuna qoray Gacantiisa
Soo deji Iyo tafsiirkeeda. Iyo
koobiyeeyaha isaga ka yimid Iyo kuwii
478........................... la nasakhay .
Cutubka : Maya ka Quraanka mid

kasta ilaa Waxayna leedahay Akhriso
rasuulka Ilaahow tukada Ilaahow isaga
Iyo qoyskiisa Alia Barna isaga
479............................. Tafsiirkiisa .
Cutubka : The dhammaan mid kasta

Soo deji Ilaahow aqlabiyad Iyo Ola on
Maxamed tukada Waa maxay
sababtu? isaga Iyo qoyskiisa Goorma
on Biyo leh rasuulka Ilaahow tukada
Ilaahow isaga Iyo qoyskiisa Iyo xariiq
480.......... Gacantiisa leh Tafsiirkiisa .
Cutubka : Dhammaan Xalaal Waa
mamnuuc, ama Xaddid ama in la
xukumo, ama wax baahan farsamaynta
Qaran ku maalin Qiyaame qoran Biyo
leh rasuulka Ilaahow tukada Ilaahow
isaga Iyo qoyskiisa Iyo xariiq gacan
481..................................... Cali .
Cutubka : Taasi waa maxay buugaagta

da'da Iyo Cuthmaan Aroos Waxaas oo
483.................................... dhan .
Cutubka : Taasi Qaadashada Muslim

Maxaa leh gudaha Quraanka Waa
badbaaday ka dab, Wuuna galay
484.................................. janada .
Cutubka : Taasi gudaha Quraanka

Doodiisa Dadka guriga, Iyo garaac
. . xaqiisa, Oo soo rogo adeeca isaga .
485
Cutubka : Tafsiir Quraanka Wuuna

baray Xalaal Iyo xaaraanta Goorma
486............. Ilaalada Way dhaxlaan .
Cutubka : Ilaalada leh Quraanka maya

487.................. Way iskaga tagaan .
Cutubka : Ilaalada leh Quraanka Iyaga

488................. maya wuu ka tagaa .
Cutubka : Khaladaadka Nebiyadii,

uurqaado caddayn Ilaahow gudaha
qorista Markaa buu xusay Ilaahow Inta
imaaw tilmaamid on Dib u dhacooda
on Kaamilka in Gaar ahaan leh
489.............. Subxaana watacaalaa .
Cutubka : The Ilaahow samee Dadka
guriga Dadka Guul gudaha Buuggiisa .
490.............................................
Cutubka : Yaa on wuu maqlay

491................................ Quraanka
Cutubka : Taasi Alia Wuxuu yidhi Zaid

Qor Naxashka Sidaas buu u qoray
492............................. Sidoo kale .
Cutubka : Abuu addoon Eebaha

Raxmaana Nabadda Wuxuu yidhi
Waan akhriyey Quraanka Dhamaan on
on wiil aabaheey arday isaga Nabadda
493.............................................
Cutubka : nambarka Aayadaha gudaha

Quraanka loo aaneeyey ku on isaga
494.................................... Nabad
Cutubka : Cali wiil aabaheey arday
isaga nabad Akhriso dadka Qur'aanka
495........................... kariimka ah .
Cutubka : Waayo? qabsato rasuulka

Ilaahow tukada Ilaahow isaga Iyo
496.... qoyskiisa Jamac on Quraanka .
Cutubka : jamac on Quraanka Wuuna

yimid leh ku dadka Wuxuuna yidhi tan
497........... buuga Iyo aniga Qoyska .
Cutubka : Taasi Alia Wuxuu yidhi I

498........... weydiiso on buug Illahay .
Cutubka : Waa maxay? Waan degay

mid kasta ka buug Ilaahow gudaha
habeen maya maalin, maya
Socodsiinta maya Denominator, ilaa
Waxayna leedahay Akhriso rasuulka
Ilaahow tukada Ilaahow isaga Iyo
qoyskiisa Alia Barna isaga Tafsiirkiisa .
500.............................................
Cutubka : Waxay ahayd xafido

rasuulka Ilaahow tukada Ilaahow isaga
Iyo qoyskiisa xafido on on waa maxay
Wuxuu ahaa hoos u dhaca isaga ka
Quraanka isagana maqan ilaa haddii
501......... cagta Wuu akhriyey Isaga .
Cutubka : Waxay ahayd nabiga Wuxuu

yidhi Malaha : Ah on hoos u deg
Ilaahow Ka dib adiga caynkaas ah iyo
sida Iyo wixi la mida, Iyo tafsiirkeeda
caynkaas ah iyo sida Iyo wixi la mida .
502.............................................
Cutubka : Sayniska rasuulka Ilaahow
. . Alia tafsiir Quraanka Oo soo dejiso .
503

mid kasta ilaa iyo on Ogow xagee
waan dhaadhacay, Iyo cidda ku jirta
504........................... waan degay .
Cutubka : Waan soo degay gudaha on

Aayadda “ Laakin Adiga Monzer Iyo
506........... mid kasta dadka " lahaa ."
Cutubka : Rasuulka Ilaahow tukada

Ilaahow isaga Iyo qoyskiisa Al-
Mounther, iyo on Hagaha ku waa
507.............. maxay yimid iyada oo .
Cutubka : Taasi nabiga gadaashiisa
buug Ilaahow Iyo qoyskiisa gudaha
508............................... Qaranka .
509..... Cutubka : Cali leh Quraanka .
510.... Cutubka : Qur’aanka leh Cali .
Cutubka : Qur’aanka iyo on Laba

511........... guulwade Laba taageere .
Cutubka : Qur’aanka iyo on maya Way

. kala baxaan ilaa Yarda on Dooxada .
512
Cutubka : Taasi nabiga Weydiiya

buuga iyo on waa maxay The
513................... gadaashiisa Iyaga .
Cutubka : The rasuulka Ilaahow ka

fiican Si wanaagsan loo dhisay gudaha
514.................................. Saynis .
Cutubka : May cilmiga dhammaan waa
maxay hoos u deg Ilaahow isaga ka
515................ Tafsiir Oo soo dejiso .

Ilaahow Inuu soo dego on nabiga
. Waxba ma yeelin Wuu baraa Tafsiir .
516
Cutubka : Ilaalada nabiga ka Isaga ka

dib Way garanayaan Download Iyo
517............. tafsiir Waxaas oo dhan .
Cutubka : Waxay ahayd Imaam Ku

boorin on Shuhadada Quraanka ku
dhaartaye on hadalka 518 ayaa la soo
xigtay
Cutubka : duhurkii Quraanka

Calooshiisana .
Cutubka : duhurkii Quraanka Kuye soo
dejiso Oo ay ku jiraan Quraanka .
Cutubka : caloosha Quraanka Kuye

Way shaqeeyeen Iyadoo camal ka soo
dejiso Iyaga .
Cutubka : Ahaanshaha Quraanka

Hay'ada Caafimaadka Aduunka Way
shaqeeyeen Ganacsiga ka soo dejiso
Iyaga .
Cutubka : The Ilaahow ma yeelin Allow

Waxba baahan farsamaynta Qaran ku
maalin Qiyaame ilaa Hoos u dhig
gudaha qorista, Iyo isaga u dhexeeya
Ku socota Rasuulkiisa .
Cutubka : in Quraanka waa maxay

Socodka leh Buuraha .
Gooyo leh wadamada .

Yahya leh Dadka dhintay .
Cutubka : Dhaxal Dadka guriga buuga

in dhexdeeda dhammaan Wax .
Cutubka : Dadka guriga waxay Kuye

Isagaa doortay Illahay .
Cutubka : Waa maxay? Karaa Axad in

ayuu ku andacoonayaa in ay tahay
Jamac Quraanka Dhamaan ifafaale Iyo
gudahiisa maaha Ilaalada .
Cutubka : Cali Ogow dadka ka ka dib

nabiga ka tafsiir Quraanka waa maxay
ma yeelin Waxay baraan .
Cutubka : The Established gudaha
Sayniska Way garanayaan tafsiir
Quraanka Waxaas oo dhan .
Cutubka : Yaa ma yeelin Ogow Tafsiir

dushooda in Wuxuu yidhi, " Waan
nabad qabaa." leh dhammaan ka
Goorma "Eebbow "
Cutubka : Qur’aanka isaga gaar ah Iyo

sanad .
Cutubka : Qur’aanka isaga Qoraal-

qoraha Oo la tirtiray .
Cutubka : Qur’aanka isaga dhagan Oo

la mid ah .
Cutubka : Qur’aanka isaga Kuwa la

aasaasay gudaha Sayniska Waxay
baraan isaga .
Cutubka : Dadka guriga waxay Kuwa
la aasaasay gudaha Sayniska
dhalanteed Way garanayaan Tafsiir .
Cutubka : Adiga Quraanka ku

dhaartaye Haddaba waa maxay? Waad
heshay mid kasta Wuu ka badbaaday
Iyadoo leh ka Wuxuu ahaa Hortaada
Markaa shaqee iyada oo .
Cutubka : Adiga Quraanka ku

dhaartaye Haddaba waa maxay? Waad
heshay Markaan Wuu halaagsamay ka
Wuxuu ahaa Hortaada Markaa iska
ilaali .
Cutubka : Taasi Ilaahow Inta imaaw

hoos u deg on nabiga isagana
Waayahay dadka Oo iyaga daahiri
Buuga .
Cutubka : Maya ka wax ilaa gudaha
Buuga .
Cutubka : The gudaha Quraanka waa

maxay Tagay uurqaado Way dhacdaa
.
Cutubka : Magaca midka gudaha

Quraanka isaga ka yimid waa maxay
isaga Wajiyo maya la tiriyay .
Cutubka : Wuu yaqaan Ilaalada Wajiyo

Magaca midka Quraanka
Cutubka : Sayniska Imaamyada Iyadoo

sharraxaad Quraanka Mid ka mid ah .
Wuxuu ahaa on isaga nabad milkiilaha

cilmiga Quraanka ku dhaartaye .
Imaamyada asxaabta cilmiga Al-Qur'an

Cutubka : The Ilaahow waajib Wuu
addeecay Dadka guriga gudaha
qorista, Maya Waa awood dadka
Jaahilnimadeeda .
Cutubka : Dadka guriga Way

garanayaan buug Illahay .
Cutubka : Buug Ilaahow Macquul ah

dhammaan Wax .
Cutubka : Dadka guri ma yeelin Wuu

saarayaa Ilaahow Oo ay ku jiraan ka
Ogow qorista ka Midka hore ku
Gabagabadii .
Cutubka : Imaamyada Way

garanayaan tafsiir Buuga .
Cutubka : Rumaynta in Imaamyada
Way garanayaan tafsiir buuga
Waajibka
Cutubka : The Ilaahow cilmiga nebiyad

tukada Ilaahow isaga Iyo qoyskiisa
Download Iyo tafsiir .
Cutubka : Sayniska rasuulka Ilaahow

tukada Ilaahow isaga Iyo qoyskiisa Alia
Download Iyo tafsiir .
Cutubka : The Quraanka Tafsiir, Isaga

ka yimid waa maxay waxaa laga
yaabaa in yimid, Iyo isaga waa maxay
ma yeelin wuu yimaadaa .
Cutubka : Haddii Wuu dhacay Tafsiir

gudaha waqti Ka hor ka imaamyo,
Wuu gartay Ka hor in Waqtiga .
Cutubka : Waa maxay? ka Quraanka
mid kasta ilaa Iyo iyada Dib u noqo Iyo
caloosha .
Cutubka : duhurkii Quraanka Soo

dejiso
Cutubka : caloosha Quraanka Tafsiir .
Cutubka : Yaa Tafsiir waa maxay

waxaa laga yaabaa in Way tagtay .
Cutubka : Yaa Tafsiir waa maxay ma

yeelin Ma ahan Kadib .
Cutubka : Qur’aanka Ahaanshaha sida

Ahaanshaha qorraxda Iyo dayaxa .
Cutubka : markasta yimid tafsiir wax ka

Quraanka Isagu waa on Dadka dhintay
sida Isagu waa on Bayoloji .
on rasuulka Ilaahow tukada Ilaahow
isaga Iyo qoyskiisa mid kasta ka
Quraanka ilaa Akhriso Cali .
Cutubka : Waxaan farayaa rasuulka

Ilaahow on on Sidaas buu u qoray
Iyadoo qorshihiisa Barna isaga
Tafsiirkiisa Iyo tafsiirkeeda .
Cutubka : Dadka guriga Dhaxaltooyo

buug Illahay .
Cutubka : Dadka guriga akhyaar

Illahay .
Cutubka : Waa maxay? ka Taliska

Kala duwan dhexdeeda laba ilaa
Isagana Asal ahaan gudaha buug
Illahay .
Cutubka : Waa maxay? ka mid kasta
ilaa iyo on Ogow Habeenkii waan
dhaadhacay, Hooyo Maalintii, Hooyo
gudaha fudud Hooyo gudaha Buur .
Cutubka : Taasi Ilaahow Waxay isu

muujisaa Si loo abuuro isaga gudaha
Hadalkiisa .
Cutubka : Waa maxay? amniga Illahay

baan ku dhaartaye ka fasirid afaysan
hadal Illahay .
Cutubka : Ha in Sharax Quraanka

Aragtidaada
Cutubka : Rabbi si loo soo dejiyo

Waxay u egtahay Ereyo leh Aadanaha,
isagana hadal Ilaahow, Iyo tafsiirkeeda
maya Waxay u egtahay hadal
Aadanaha .
Cutubka : sida maaha wax ka

Abuurkiisa u eg, sidaas oo kale maya
Waxay u egtahay Wuu sameeyay Inta
imaaw Waxba ka Ficilada Aadanaha .
Cutubka : Maya Waxay u egtahay wax

ka hadal Ilaahow Ereyo leh Aadanaha
.
Cutubka : Hadalka Ilaahow

Mahadsanid! Oo kaalay Tilmaantiisa
Oo hadal Aadanaha Ficilkooda Maya
Sida hadal Ilaahow Ereyo leh
Aadanaha, Waadna halligmi doontaa
Adiguna waad dhuntay .
Cutubka : Maya Adaa fasira buug
Ilaahow Qaadirka ah Aragtidaada ?
Cutubka : Laakiin waxaan ka baqayaa

on Goorma ka aniga dabaday saddex
Inta lagu jiro : in Way fasiraan
Quraanka on maaha Tafsiir,
Cutubka : Shaqada Maxkamad ahaan,

Wayna rumaysteen La mid ah .
Cutubka : Waa maxay? cajiin

Quraanka isaga ka 033-013 Anigu
waan ku Sifeeyey ( Eebe ) ee Raaca
In la gaarsiiyo Pink Iyo inta u dhaxaysa
Isaga oo og, Oo aamin iyada, Wuuna
iftiimay Iftiin leh hanuunintiisa .
Cutubka : Yaa fasirid Quraanka
afaysan Markaa wuu saxnaa ma yeelin
Yugger .

afaysan in garaacid ma yeelin UGRE

afaysan in qalad Isagu waa fog ka
Cirka .
Cutubka : Maya Waxaad dhahdaa mid

kasta mid kasta Tani waa yaab nin Iyo
kan Nin .
Cutubka : The ka Quraanka xalaal, Iyo

isaga mamnuuc .
Cutubka : Yaa in la hadlo gudaha

Quraanka afaysan Markaa wuu saxnaa
Lumay Qalad buu sameeyay .
Cutubka : dheeraad ah waa maxay
waxaan ka baqayaa on Goorma ka
aniga dabaday nin Waa la fasiray
Quraanka Wuxuu dhigayaa on maaha
Meelaynteeda .
in Quraanka Wuu gafay Oo anigu

waan amraa, Wuu amrayaa Jannada
dhexdeeda, Wuuna canaantay on Dab
.
Cutubka : Yaa ma yeelin La yaqaan

Amarkeena ka Quraanka ma yeelin
Wuu soo degay Tijaabooyin .
Cutubka : Annaga xaq gudaha buug

Ilaahow garqaade ka Illahay .
Cutubka : Hadalka Ilaahow maya Ka

gudub, maya Waxay waydiiyeen
Hanuuninta gudaha xaasidnimo
Markaa waad dhuntay .
Cutubka : Qur’aanka hadal Illahay .
Cutubka : Qur’aanka dheh Illahay .
Cutubka : Qur’aanka buug Illahay .
Cutubka : Qur’aanka waxyi Illahay .

Illahay .
Cutubka : Qur’aanka isagana buuga

gacaliye in maya Wuu u yimi Been
abuur ka u dhexeeya Gacmihiisu maya
ka Gadaashiisa si loo soo dejiyo ka
caqli leh Xaamid .
Cutubka : Muran gudaha Quraanka

faasiqnimo, Subscribe dheh kaas oo
Su'aal Jawaabta
Cutubka : Qaadashada daroogada
Su'aal waa maxay maaha isaga
Waana kharash Jawaab bixiye waa
maxay maaha Isaga dul saaran .
Cutubka : Maya abuuraha ilaa Ilaahow,

uurqaado Isaga mooyee makhluuq, Iyo
Quraanka hadal Ilaahow, maya Samee
isaga Magac ka waxaad leedahay Waa
sidaas ka Kuwa lumay .
Cutubka : Wuxuu yidhi Dadka : waa

makhluuq, Wuxuuna yidhi Dadka : waa
maaha makhluuq, Wuxuuna yidhi isaga
Nabadda : Xagga in aan maya waxaan
leeyahay gudaha in waa maxay Waxay
yiraahdeen, Laakiin aniga Waxaan idhi
: waa hadal Ilaahow Subxaana
watacaalaa .
Cutubka : Xaafiiskii Quraanka,
Shaqaalaha iyada, leh Qolka cuntada
Gacaliye Barra .
Kormeere Goorma olole Quraanka
Cutubka : Akhriste Quraanka Saddex :

nin akhri Quraanka Markaa qaado
alaab Ninna akhri Quraanka Markaa
wuu xifdiyay Warqadihiisa, Hoose
xadkeeda, Ninna akhri Quraanka Oo
dhig daawo Quraanka on Daaci
Cutubka : Ka taxaddar on Diintaada

Saddex : nin akhri Quraanka ilaa
haddii waan arkay isaga Farxaddiisa
Dooro Seeftiisa on deris, Wuuna tuuray
Iyadoo shirkiga
Cutubka : Akhriste Saddex : akhriste
Wuu akhriyay Quraanka Si loo jeesto
leh boqorro, Oo way dheeraysaa leh
on dadka, Iyo akhriste akhri Quraanka
Markaa wuu xifdiyay Warqadihiisa,
Hoose Xadkeeda Iyo akhriste Wuu
akhriyay Quraanka Isagu waa Wuu
shaqeeyaa Maxkamadda
Cutubka : Yaa Geli gudaha Islaamka

Adeeca Wuuna akhriyey Quraanka
Sida muuqata Wuxuu leeyahay gudaha
dhammaan sanad Labo boqol Diinaar
gudaha guri lacag Muslimiinta
Cutubka : Maya Daciif noqo Dadka

Quraanka xuquuqdooda, Van iyaga ka
Ilaahow Meel .
Cutubka : The Mudan badan dadka
Ducada Iyo soonka gudaha sirta Iyo
dacaayad Naag uur leh Quraanka .
Cutubka : Doorashadaada ka in la
barto Quraanka Barna isaga .
Cutubka : Baro Quraanka, Oo baro

Xeerarkiisa Iyo xadkeeda .
Cutubka : Qur’aanka soo dejiso on

shan waji : xalaal, Waa mamnuuc, Oo
cidhiidhi Oo la mid ah, Iyo
Maahmaahyo. Markaa shaqee la ogol
yahay, Wayna yeedheen mamnuuc, Iyo
shaqada Garqaade, Wayna yeedheen
la mid ah, Wayna tixgeliyeen
Maahmaahyo .
Cutubka : Waa kuwee Wuu
daaweeyaa Quraanka Si loo ilaaliyo
Adag isaga ka yimid Iyo in yar
badbaadi isaga Laba mushahar .
Cutubka : Yaa akhri Quraanka isagana

nin dhalinyaro ah Mu'miniinta Isku qas
Quraanka Hilibkiisa Iyo dhiigiisa .
Cutubka : Waa in Wixii mu'min ah ilaa

Wuu dhimanayaa ilaa Wuu bartaa
Quraanka, ama Isagu waa gudaha
Baro .
Cutubka : Yaa Wuu siiyay Ilaahow

Quraanka Wuuna arkay in Qofna siiyey
ka fiican Markaan siiyey Lumay Yar
Wayn _
Cutubka : Akhriso Quraanka Balhoun
Carabta Codadkoodu
Cutubka : Wuu iman doonaa dadka ka

aniga dabaday Way soo noqdaan
Quraanka ku dhaartaye Way soo
noqdaan Quraanka ku dhaartaye Dib u
celi Hees Iyo suufinimo Oo baroorta,
maya dhaafo dhuuntooda Soo jiidasho
leh Quluubtooda Iyo quluubta Kuye
Way jecel yihiin Ganacsigooda .
Cutubka : Waxaan ahay waxaan ka

baqayaa adiga Nacayb Diin ahaan, Oo
iibi xukun, Iyo dilaac uurka, iyo taas
Qaado Quraanka Sabuurradii
Cutubka : Waxaa la yidhi mid kasta

Ragga wanaag? Wuxuu yiri : Xaalku
Warwareega Waxaa lagu yiri : Haah
rasuulka Ilaahow uurqaado fal fal
Warwareega ? Wuxuu yiri : Al-Faatix
Faraantiga in furmay Quraanka Waxay
ku dhammaatay
Cutubka : ka sii fiican Meherad?

Wuxuu yiri : Xaalku baadiye, Waxaan
ku idhi : Oo waa maxay? isaga Wuxuu
yidhi : Faatax Quraanka Wuuna
shaabadeeyey mar kasta Xalka Iyadoo
ugu horeysay Ka tag gudaha
Gabagabadii .
Cutubka : Ducada haddii Qaadashada

Musxaf Quraanka Wuxuu yidhi :
Allahayow Samee Akhriskayga
dhexdeeda Ka fakar Oo iga dhig oo ka
mid ah Wacdi Iyadoo bayaan
Khudbadahaaga dhexdeeda, Iskana
ilaali Xadgudubyadaada maya Waxaad
daabacdaa Goorma Akhriskayga
Buugaaga on qalbigeyga, maya on
maqal, maya Samee on Muuqaal
ceeryaamo, maya Samee Akhriskayga
akhriska Ha ka fikirin Taas oo, maya
Samee aragti ahaan dhexdeeda
dayacaad, maya Akhriskayga Waan ka
xumahay, Inc Adiga Naxariista
Raxmaana .
Cutubka : Wuxuu yidhi Goorma

Madhan ka akhriska qaar Quraanka
Weyn : Allahayow in aan Waan
akhriyey waa maxay waan qaatay
aniga ka Buugaaga in waan dhigay on
Nabigaaga Maxamed Ducadaada isaga
Iyo naxariistaada Cilmiga xidigiska
Amaan Eebbow, adigana Mahadsanid
Iyo maannada on waa maxay Waan ka
mahad celiyay waana aqbalay .
Wuxuu ahaa Wuxuu yidhi Goorma

Madhan ka akhriska qaar Qur'aanka :
Ilaahow Iga dhig oo ka mid ah Xalli
Waa caadi, Waana mamnuuc
xaaraantaada Wuuna iska ilaaliyaa
Xadgudubyadaada .
Cutubka : Fiqiga ka Iyo sababta Ka tag

Quraanka rabitaan isaga ku saabsan
ku Beddel .
Cutubka : Maya wanaag gudaha

akhriska maaha kaas oo Ka fakar .
Cutubka : Maya wanaag gudaha

akhriska maaha kaas oo Ka fakar .
Cutubka : Nadiifi wadada Quraanka !
Waxaa lagu yiri : Haah rasuulka
Ilaahow uurqaado wadada Quraanka?
Wuxuu yiri : Afkiina. Waxaad dhahdaa
: Maxaa la socda? ? Wuxuu yidhi :
Siwaak .
Cutubka : Ku saabsan magan baan

raadsanayaa ka Shaydaanka, Goorma
dhammaan Suurad Waanu furaynaa ?
Wuxuu yidhi : Haa, Markaa magan gal
Illahay baan ku dhaartaye ka
Shaydaanka Cunto .
Cutubka : “ Oo akhri Quraanka Gabay.

" Wuxuu yidhi : Maya Kala firdhiso
tiraab ciidda, maya Waa tan tan Gabay
.
Cutubka : Haddii waan dhaafay Aayad
leh kaas oo lab jannada Markaa weydii
Ilaahow jannada, Hadii waan dhaafay
Aayad leh kaas oo lab dab Markaa
magan gal Illahay baan ku dhaartaye
ka Dab .
Cutubka : Aayadaha Quraanka Golaha

wasiirada Sayniska Mar kasta waan
furay khasnadda Markaa waa in adiga
in Waxaad eegtaa dhexdeeda .
Albaabka : Xir albaabka Xad gudub

Adiga oo magangalyo doon ah Oo fur
albaabka Addeecid Magacaabid .
Cutubka : Haddii Waxaad akhriday " In

Ilaahow Iyo Malaa'igtiisa Way tukadaan
on Nebigu, " way ku tukadeen isaga
gudaha ducada Waxaad ahayd ama
gudaha Kuwo kale,
Cutubka : Haddii Waxaad akhriday "

dheh Waan nabad qabnaa Eebbow
dheh : waan rumaynay Illahay baan ku
dhaartaye .
Cutubka : Haddii Waan akhriyey maya

Waan ku dhaartay Hal maalin
sarakicidda Markaa waxaan gaadhay (
Alice in wuu awoodaa on in Yahya
Kuwa dhintay ) ee waxaad
tidhaahdaan : Haa .
Cutubka : Waa Wuxuu akhriyay (

subxaanahu magac Eebahaa Eebaha
Sarreeya ) wuxuuna yidhi : Subxaana
watacaalaa Rabbiyow kor ku xusan,
isagana gudaha Ducada .
Cutubka : Waa in Dhagaysi Quraanka
gudaha ducada Oo gudaha Mid kale,
Cutubka : Haddii Akhriso aad leedahay

Quraanka waa in dushaada Dhagaysi
Dhegeyso .
Cutubka : Akhriso wiil Alcoa

gadaashiisa amiir Mu'miniinta isaga
Nabad ( haddii waan hawl galiyay In la
niyad jabo Shaqadaada Adiga daa ka
Kuwa khasaaray ) ee maqla isaga
amiir Mu'miniinta isaga Nabad .
Cutubka : Ninka waa wax akhrinaya

Quraanka Waa inuu on ka Isaga wuu
maqlaa Dhagaysi isaga iyo dhegaysi
isaga ? Wuxuu yidhi : Haa, haddii
Akhriso Quraanka aad leedahay Lumay
waa in dushaada Dhageyso Dhegeyso
.
Cutubka : Waa maxay? soo dejiso

buug ka cirka ilaa Iyo kan ugu
horreeya Magaca Ilaahow naxariista
leh Raxmaana .

Ilaahow ka cirka Buug ilaa Waana
furay Magaca Ilaahow naxariista leh
Raxmaana .
Cutubka : Laakiin Wuxuu ahaa La

yaqaan dhicisnimo Suurad Hoos u
dhaadhac Magaca Ilaahow naxariista
leh Raxmaana bilow Midda kale .
Cutubka : Magaca Ilaahow naxariista

leh Naxariistii Janno ha ka waraabiyo.
mid kasta ka buug Ilaahow Iyaga iska
ilow Waxaa Shaydaanka .
Cutubka : Xaalad on Labada garqaad

Joogitaankaaga in Iyagaa xukuma
Maxaa leh hoos u deg Ilaahow ka
waan furay ku Gabagabadii Iyo
Sunnada Jaamacadda .
Cutubka : Dhammaan wax gudaha

buuga ka waan furay ku Gabagabadii
sida tan Isagu waa gudaha Imaamyada
.
Cutubka : Ducada Alloow in aan waan

ku socdaa Adiga Quraanka ku
dhaartaye Weyne ka waan furay ku
Gunaanadkeedu
Cutubka : Yaa qaata tan Quraanka
Markaa wuu socdaa leh ku kuwaas
Dadka Markaa wuu u yeedhay ku buug
Ilaahow Iyo sanad Nabi
Cutubka : Yaa qaata tan Quraanka

Wuu soo bandhigayaa dushooda
Wuuna u yeedhay ku waa maxay
dhexdeeda Yahya waa maxay isaga
soo nooleeya, Oo dhiman waa
maxay wuu dilay .
Cutubka : Waxaan ahay ma yeelin

Anagaa xukuma Ragga Laakin
Xeerkeena Quraanka .
Cutubka : Tani Quraanka Laakin isaga

Khadka Hoosta laga xariiqay u
dhexeeya Buuxiyaal maya Odhaahda
Carrabka leh Laakin Odhaahda isaga
ku saabsan Rag .
Cutubka : Waayo? Wuu nagu

casuumay Dadka ku in Anagaa
xukuma Dhexdeena Quraanka ma
yeelin Aan ahaano kooxda Al-Mutawali
on buug Ilaahow Qaadirka .
Cutubka : Allahayow in aan Waxaan

marag u ahay in tan Buugaaga guriga
ka aad leedahay on Rasuulkaaga
Maxamed wiil addoon Ilaahow, Iyo
hadalkaaga Afhayeenka on Carrab
Nabigaaga .
Cutubka : Waayo? Miyaadan ahayn?

ilaa buuga Waxaan dhigay on Labada
garqaad in Noolow waa maxay Wuu
soo nooleeyay Quraanka iyo taas
Yemita waa maxay Wuu dilay
Quraanka .
Cutubka : The Xakam Xukun ahaan

Quraanka Ma ahan anaga in Waan
diidanahay inuu xukumo ka inuu
xukumo Maxaa leh gudaha Buuga .
Qaado Quraanka Markaa isaga tag on

Madaxaaga Oo waxaad tidhaahdaa :
Tan Quraanka Waana sax ka Waxaa
diray
Cutubka : Maya shaki gudaha

Quraanka Muuqaalkiisa Waxay
leeyihiin sida U sheeg Nabigoodii in
Maxamed A tukada Ilaahow isaga Iyo
qoyskiisa hoos u dhaca isaga buuga
Wuu akhriyey isaga Iyo qarankiisa on
Socodka Shuruudahooda
Cutubka : Tani buug Ilaahow
Dhexdeena Waxaana idinku dhex
Cutubka : Aniga Hoos ayaan u

dhaadhacnaa Goorma inuu xukumo
Ilaahow Iyo kitaabkiisa .
Cutubka : Maya Ururinaya Dhexdeena

ilaa buug Illahay .
Cutubka : Taasi buug Ilaahow

Subxaana watacaalaa Dhexdeena ka
waan furay ku Gunaanadkiisii .
Cutubka : Waanu salaamaynaa waa

maxay waan soo nooleeyaa Quraanka
Waana dhintay waa maxay dhintay
Quraanka .
Cutubka : Qur’aanka maya Taabo

isaga on maaha Nadiifi .
Cutubka : Qur’aanka maya Taabo
isaga Dhinacba dhinac .
Cutubka : Raadinta ku Quraanka

Cibaado .
Cutubka : Ama Waxaan bartay in fiiri

gudaha Quraanka Cibaado .
Cutubka : Haddii kacay adiga shil Oo

waad heshay isaga markhaati ka buug
Ilaahow ama ka dheh rasuulka Ilaahow
tukada Ilaahow isaga Waayahay, Hadii
kale Hadaba yaa Wuu kuu yimid leh
Marka hore .
Cutubka : Waa maxay? Wuu aqbalay

buug Ilaahow Markaa qaado leh
uurqaado khilaafsan buug Ilaahow
Markaasay u yeedheen .
Cutubka : Dhammaan wax Soo noqo
ku buug Ilaahow Iyo Sunnada .
Cutubka : Oo dhan shil maya

Oggolaaday buug Ilaahow Isagu waa
Qurxinta .
Cutubka : Waa maxay? Wuu kuu yimid

Nagu saabsan ka shil maya Wuu
rumaystaa buug Ilaahow Isagu waa
Been .
Cutubka : Waa maxay? Wuu kuu yimid

Aniga igu saabsan Markaa wuu
aqbalay buug Ilaahow Aniga Waxaan
idhi, uurqaado Wuu kuu yimid Wuu
diidan yahay Quraanka filim Ugu
yaraan .
Cutubka : Taasi amiir Mu'miniinta
Laakin Taliska Labada garqaad in
Iyagaa xukuma Quraanka ku dhaartaye
maya wuu ka gudbaa .
Cutubka : qeexid amiir Mu'miniinta si

loogu jawaabo waa maxay khilaafsan
Quraanka ka Qodobbada Rag .
Cutubka : Waa maxay? Xikmet

Abuuray Laakin Xikmet buug Allah
.678
773
hordhaca
Magaca Eebe yaan ku
billaabaynaa ee Naxariis guud iyo
mid gaaraba Naxariista. Mahad
Eebaa iska leh Eebaha
Caalamka. Allahayow u naxariiso
Muxammad iyo ehelkiisii daahirka
ahaa. Ilaahow noo dambi dhaaf
.annaga iyo muslimiinta oo dhan
Rasuulku (scw) wuxuu yidhi:
Wixii idiinku yimaadda
amarkayga oo aad ku raacdaan
kitaabka Eebbe anigu waan
sheegay, wixii kuu yimaadana
ee khilaafaya Qur’aanka. Ma
.odhan
Wuxuu yidhi amiirkii

Mu’miniinta (Naxariis iyo
nabadgalyo Eebbe korkiisa ha
yeelee): Wixii kitaabka Eebbe
ku waafaqo qaata, wixii
kitaabka Eebbe khilaafayana ka
.taga
aqoonta Qur’aanka iyo Axaadiista
ee nuxurka xambaarsan, oo ay
weheliyaan daliilkooda sifaynta
Qur’aanka Kariimka ah iyo
astaamihiisa, waxaana laga
dhigay cutubyadii mid la mid ah,
oo ah, lagu celceliyo, sida ku cad
aayadaha iyo axaadiista nuxurku
xambaarsan yahay, iyo Ilaahay
.waa deeqaha guusha
Qaybta: Eebe wuxuu u soo dejiyey
.Nabiga si xaq ah
Eebbe kor ahaaye wuxuu yidhi:
Wuxuu kugu soo dejiyey Kitaabka
si xaq ah, isagoo u rumayn wixii
ka horreeyey, wuxuuna soo
dejiyey Tawreed iyo Injiilba
isagoo hanuun u ah dadka,
wuxuuna soo dejiyey kala-bixin,
illeen kuwa ka gaaloobay
aayaadka. Eebana waxaa u
sugnaaday cadaab daran,
.Eebana waa adkaade aarsada
1
Cutubka: Eebe wuxuu soo dejiyey
.Sharraxaadda
2
3
. Cutubka: Shaki kuma jiro buuggan
wuxuu yidhi : Kani waa kitaab aan
shaki lahayn, waana hanuunka
.kuwa dhawrsada
4
Cutubka: Qur’aanku waa qisooyinka
.dhabta ah
.Tani waa qisada dhabta ah
5
Qaybta: Eebe wuxuu ku akhriyey
. nabiga aayadihiisa si xaq ah
Eebbe kor ahaaye wuxuu yidhi:-
kuwaasi waa aayaadka Eebbe
waxaanu ku akhrinaynaa si xaq
ah, Eebbena ma rabo dulmi
adduunyo. Faallo: Boqorku
akhrintiisa Nabiga waa mid
.qeexan
6
Cutubka: Qur’aanku waa nuur cad
. oo Eebbe dadka ku soo dejiyey
Eebbe kor ahaaye wuxuu yidhi: Dadow
waxaa idiinka timid xujo xagga Eebihiin
ah, waxaana idiin soo dajinay Nuur cad.
.Waa Qur’aanka
7
8
Cutubka: Qur’aanku waa kitaabka
.xigmadda leh
Kuwani waa aayadaha kitaabka
.xigmadda leh
9
Cutubka: Qur’aankan ma ahayn in
cid aan Eebbe ahayn ay been
.abuurto
Qur’aankani ma ahayn mid
Eebbe been abuuray, balse waa
inuu rumeeyo waxa ka horreeya
iyo inuu tafatiro kitaabka aan
shaki ku jirin xagga Eebaha
.Caalamka
10
Qaybta: Shaki kuma jiro Qur’aanka,
wuxuuna ka ahaaday Eebaha
.Caalamka
11
.Caalamka
12
Cutubka: Qur’aanku waa hanuunka
.kuwa dhawrsada
wuxuu yidhi : Kani waa kitaab
aan shaki lahayn, waana
.hanuunka kuwa dhawrsada
13
Cutubka: Qur’aanku waa hanuun
.dadka
Bisha Ramadaan ee la soo
dejiyey Qur’aanka kariimka ah,
isagoo hanuun u ah dadka iyo
xujooyin cad oo hanuun iyo kala
.bixin ah
14
.Cutubka: Qur’aanku waa hanuun
waxaana la nimid Kitaab aan ku
caddaynay cilmi iyo hanuun iyo
.naxariis ciddii rumayn lahayd

Dadow waxaa idiin timid waanada
15
Eebihiin oo ah dawo waxa laabta
ku jira iyo hanuunka iyo ilaalinta
.mu’miniinta

Taasi waa aragti xagga Eebahaa
ka ahaatay iyo hanuun iyo

Xadiis la been abuuray ma ahayn
ee waa xaqiijinta wixii ka
horreeyey iyo wax walba oo la
caddeeyey iyo hanuunka iyo
.naxariista ciddii rumaysay
16
Cutubka: Qur’aanku waa aragtiyo
.xagga Rabbigeen ka yimid
17
Cutubka: Qur’aanku waa daliil cad
.oo hanuun ah
.bixin ah
18
Cutubka: Qur’aanku waa daliil cad
.oo shardi ah
19
bixin ah. Inaad Al-Furqaan ka
faalooto cutub kasta, kala saara
.waxay kala saartay
20
Cutubka: Qur’aanka kariimka ah ee
Eebbe ku hanuuniyo kuwa raalli
ahaanshihiisa raaca waddooyinka
.nabadda
waxaa idiinka yimid xagga Eebbe
nuur iyo Kitaab cad, wuxuuna
Eebbe ku hanuunin kuwa
raallinimadiisa raaca waddooyinka
nabadda, wuxuuna ka soo bixiyaa
mugdiga xagga Nuurka idankiisa,
wuxuuna ku hanuunin jidka
.toosan
21
Qaybta: Qur’aanka kariimka ah,
wuxuuna Eebbe ku soo bixiyaa
kuwa raaca raalli ahaanshihiisa
.mugdiga iyo iftiinka idankiisa
22
mugdiga Eebbe Nuurka, wuxuuna
.ku hanuunin jidka toosan
23
Qaybta: Qur’aanka kariimka ah ee
Eebbe ku hanuuniyo ruuxii raaca
.raalli ahaanshihiisa jidka toosan
24
Cutubka: Eebbe wuxuu ku soo
dejiyey Qur’aanka addoonkiisii
.nebiga ahaa
Haddaad shakidaan waxaan ku
soo dejinay addoonkayaga la
yimaada suurad la mid ah, una
yeedha maraggiinna. Eebe ka
sokow, haddaad run
. sheegaysaan
25
Cutubka: Eebbe waa kan ku soo
.dejiyay kitaabka nebiga
Eebe waa kan kugu soo dejiyey
kitaabka, waxaana ka mid ah
26
aayado cad-cad, waana
aasaaska kitaabka iyo qaar kale
oo mugdi ku jiro, kuwa
quluubtoodu ka leexan tahay
waxay raacayaan wuxuu Eebe ku
sugan yahay. Isku-dubbarid
qaarkiis iyo khilaaf iyo in la doono
fasirkiisa, mana jiro cid garanaysa
tafsiirkeeda Eebbe mooyee,
waxayna dheheen kuwa cilmiga
leh, “Annagu waan rumaynay
isaga dhammaan xag Eebbe
xaggiisa ahaaye.” Eebow, mana
jiro wax xusuusan. kuwa wax
.garanaya mooyee
27
Qaybta: Eebe wuxuu soo dejiyey
.Kitaabka si xaq ah
Maxaa yeelay Eebbe wuxuu soo
dejiyey kitaabka si xaq ah, kuwii
kitaabka isku khilaafayna waa
.beenin. Khilaaf fog
28
29
Cutubka: Bisha Ramadaan ee
.Qur’aanka la soo dejiyay
.bixin ah
30
Cutubka: Qur’aankan waxa lagu
.soo dejiyey nebiga
Qur’aankana waxaa la ii soo
dejiyey inaan idiinka digto isaga
.iyo cidduu gaadhoba
31
Qeybta: Qur’aankaan waxaa lagu
soo dejiyay nebiga si uu dadka ugu
.digo
32
33
BB : Qur’aankan waxa lagu soo
dejiyey nebiga si uu ugu digo cid
.kasta oo gaadhay
34
Cutubka: Kani waa kitaab Eebbe
. soo dejiyey
Kani waa Kitaab aanu soo
dejinay oo barakaysnaa oo sugay
.waxa ka horreeya

Kani waa Kitaab aan soo
dejinnay oo barakeysan ee raaca
oo Eebe ka dhawrsada waxaad u
.dhawdihiin in laydiin naxariisto
35
Cutubka: Qur’aanku waa kitaab
.lagu soo dejiyay nebiga
waa Kitaab lagugu soo dejiyey,
ee yeyna qalbigaaga ka xishoon,
inaad uga digto, uguna noqoto
.waanada Mu‘miniinta
36
BB : Waa in aan wax laga xishoodo
qalbiga nebiga oo ku saabsan waxa
.loo soo dejiyey
37
38
nebiga lagu soo dejiyay si uu dadka
.ugaga digo
39
Cutubka: Qur’aanku waa waanada
.mu’miniinta

40
Cutubka: Eebbe wuxuu dadka u
keenay Kitaab uu ku caddeeyey
. cilmi
41
Qaybta: Waxaana kugu soo Dejinay

.Aayado Cad Cad
Waxaan kugu soo dajinay Aayado
42
cad cad, mana jiro mid ka
.gaaloobay daalimiinta mooyee
43
Cutubka:-Kitaabka waxaa ka mid ah
aayado go’aan qaadasho leh, waa
hooyadii kitaabka, qaar kalena waa
.tusaaleyaal
aayado xukmin ah, waana
aasaaska kitaabka, qaar kalena
waa mugdi, kuwa quluubtoodu ka
leexanayso waxay raacayaan
wuxuu Eebe ku sugan yahay.
Isku-dubbarid iyo khilaaf iyo
tafsiirkiisa cidna ma oga
44
leh, waan rumaynay dhammaan
xag Eebbe xaggiisa ahaatay,
Eebbahanna ma xusuusto. kuwa
.wax garanaya mooyee
45
Cutubka: Aayadaha go’aamintu waa
.hooyada kitaabka
46
47
Cutubka: Waxaa ka mid ah
aayadaha kitaabka aayado la mid
.ah
48
Cutubka: Qur’aanku waa u caddayn

.dadka
Taasi waa caddaynta dadka iyo
hanuunka iyo waanada kuwa
.dhawrsada
49
50
.Cutubka: Qur’aanku waa hanuun

.dhawrsada
51
.kuwa dhawrsada
.dhawrsada
52
.cad
53
Cutubka: Kuwa Quluubtoodu ka
leexanayso waxay raacaan Qaybaha
Kitaabka oo mugdi ku jiro, iyagoo
doonaya Fidmo iyo inay si khaldan u
.fasiraan
54
55
Cutubka: Tafsiirka kitaabka cidna
ma oga Eebbe mooyee iyo kuwa
.cilmiga ku qotoma
56
57
Suurat: Kuwa ku sugan cilmiga
waxay dhaheen waan rumaynay,
dhammaan waxay ka ahaatay
.Eebahanno

58
59
Qeybta: Kuwaan siinay Kitaabka
waxay u akhriyaan sidii loo akhriyi
.lahaa
kuwaan siinay kitaabka waxay
akhriyaan sidii loo akhriyi lahaa,
wayna rumeeyeen, ruuxii ka
gaaloobana waa uun kuwa
.khasaaray
60
Bab : Ruuxii akhriya kitaabka sida la
.rabo in loo akhriyo way rumeeyeen
.khasaaray
61
Cutubka: Eebbe kor ahaaye wuxuu
.ku akhriyey aayado Nebigiisa
kan waxaan kugu akhrinaynaa
aayado iyo xus xigmad leh.
Faallo: Akhristii Boqor Illahay ee
.Nabigu waa mid sugan
62
BB : Allaha weyne waxa uu ku
akhriyay Nabigiisa Xuska Xikmada
.leh
63
kan waxaan kugu akhrinaynaa
.aayado iyo xus xigmad leh
64
Cutubka: Dadku waa inay ku
.fikiraan Qur'aanka
Miyayna Quraanka ku fiirsanayn,
hadduu ka yimid Eebe ka sokow
waxay ka heli lahaayeen khilaaf
.badan
65
cutubka: mana gaaloobo aayaadka
.waxaan ahayn kuwa xadgudbay
Waxaan kugu soo dajinay
Aayado cad cad, mana jiro mid
ka gaaloobay daalimiinta
.mooyee
66
Qaybta: Ciddii ka gaalowda
Kitaabka (Quraanka) kuwaasu waa
.kuwa khasaaray
67
.khasaaray
68
Qaybta: Kuwa isku khilaafay
.kitaabka waa khilaaf wayn

Maxaa yeelay Eebbe wuxuu soo
dejiyey kitaabka si xaq ah, kuwii
kitaabka isku khilaafayna waa
.beenin. Khilaaf fog
69
Qaybta: Kuwa ka gaaloobay
aayaadka Eebe waxay mudan
.cadaab daran

70
71
Cutubka: Kani waa buug ay tahay in
.dadku raacaan
72
Cutubka: Kani waa kitaab ay tahay
in dadku ku dhaqmaan oo ay ka
.baqaan in loo naxariisto
dhawdihiin in laydiin naxariisto.
Faallo: Ka digtoonow halkan waa
mid guud, oo ay ku jiraan ka
fogaanshaha xad-gudubyada
.Qur'aanka
73
74
Qaybta: Dadku waa inay raacaan
waxa laga soo dejiyey xagga
.Eebbahood
Raac waxa lagaaga soo dejiyay
.xagga Eebahaa
75
Qaybta: Kuwa haysta kitaabka oo
.ooga salaadda waa wanaajin
Kuwa kitaabka xajiya oo ooga
salaadda kama khasaarayno
.ajriga kuwa wax hagaajiya
76
Qaybta: Qaybta: Kuwa haysta
Kitaabka oo Ooga Salaadda,
.Eebana kama khasaariyo Ajirkooda
Kuwa kitaabka xajiya oo ooga
salaadda kama khasaarayno
ajriga kuwa wax hagaajiya.
Faallo: oo macnaheedu yahay
abaal-marintoodii, sidaas darteed
.muuqa ayaa meesha ka saaray
77
78
Cutubka: Gaaladu waxay
yiraahdeen nebigu wuu been
.abuurtay Qur’aanka
.Caalamka
79
Cutubka: Qur’aanku waa naxariista
.dadka rumeeyey
80
dadka rumeeyey
81
Qaybta: Xusuusta Nicmada Eebe
Korkiinna iyo Kitaabka laguu soo
Dejiyey

xusa nicmada Eebbe korkiina ah
iyo kitaabka iyo xigmaddii uu idiin
82
soo dejiyey, isagoo idinku
.waaninaya
83
Cutubka: Cutubka: Kani waa kitaab
.barakaysan
.waxa ka horreeya

84
Cutubka: Kitaabku wuxuu
.xaqiijinayaa waxa ka horreeya
85
86
Cutubka: Hadduu Qur’aanku ka
ahaado mid Eebbe ka soo hadhay
.badan
Miyayna Quraanka ku fiirsanayn,
hadduu ka yimid Eebe ka sokow
.badan
87
Cutubka: Kani waa xarafka dhabta
.ah ee gacantiisa ku jira
.waxa ka horreeya
88
Cutubka: Qur’aankani waa mid
.xaqiijinaya waxa ka horreeya
89
.Caalamka
90
Cutubka: Qur’aanka, Calaamadaha
.Eebbe
kuwaasi waa aayaadka Eebbe
waxaanu ku akhrinaynaa si xaq
ah, Eebbena ma rabo dulmi
.adduunyo
91
Cutubka: Eebbe kitaabka waxba
kagama tagin
Ma aannaan dayacin wax kitaab
.ah
92
Cutubka: Eebe wuxuu u kala saaray
.kitaabka cilmi
93
Cutubka: Eebbe kor ahaaye ayaa
.suuradaha u fasiray
Saasaannu u caddaynaynaa
aayadaha, waxayna u dhawdahay
.inay soo noqdaan
94
95
Cutubka: Aayadahani waa
.aayadaha Kitaabka
Kuwani waa aayadaha kitaabka
.xigmadda leh
96
Cutubka: Qur’aanku waa tafatirka
.kitaabka
.Caalamka
97
Cutubka: Eebbe wuxuu nabiga faray
inuu u sheego gaalada inay la
yimaadaan suurad qur’aanka oo
kale ah oo ay u yeedhaan ciday
.karaan oo Eebbe ka soo hadhay
98
.Caalamka
Cutubka: Waxaa uyimid dadka

waanada Eebahood oo ah
.Quraanka
Dadow waxaa idiin timid waano
Eebihiin iyo dawo waxa laabta ku
99
jira iyo hanuunka iyo ilaalinta
.Mu’miniinta
Cutubka: Qur’aanku waxa uu dawo

.u yahay waxa laabta ku jira
Dadow waxaa idiin timid waano
Eebihiin iyo dawo waxa laabta ku
100
jira iyo hanuunka iyo ilaalinta
.Mu’miniinta
101
.mu’miniinta
Dadow waxaa idiin timid waanada
Eebihiin oo ah dawo waxa laabta
ku jira iyo hanuunka iyo ilaalinta
.mu’miniinta
102
Cutubka: Fadliga iyo naxariista
Eebbe dartiis, dadku waxay xagga
Eebbe uga yimaaddeen waano, iyo
dawo waxa laabta ku jira, hanuunka
iyo naxariista oo ah Qur’aanka
.kariimka ah
Eebbe kor ahaaye wuxuu yidhi: “

Waxaad dhahdaa Nicmada Eebe
iyo Naxariistiisa Darteed ha ku
farxeen, saasaana u Khayrroon
waxay kulmiyaan. Faallo: Fadliga
103
iyo Naxariista Eebe dartiis waxay
uga timid xagga Eebe, wixii u
yimidna ha ku farxeen, waxaana
.ka khayr badan waxay kulmiyaan
104
Cutubka: Dadku waa inay ku
farxaan waxa Eebbe uga yimid
xagga waano, dawooyinka waxa
laabta ku jira, hanuunka iyo
naxariista oo ah Qur’aanka kariimka
.ah

105
106
Cutubka: Waxa dadka uga yimid
xagga Eebbe xagga waanada,
daawaynta waxa laabta ku jira,
hanuunka iyo naxariista oo ah
Qur’aanka kariimka ah. Way ka
.fiican tahay waxay ururiyaan

107
Cutubka: Qur’aanku waa Kitaab ay

aayadihiisa dejiyeen Eebaha
.Caaqilka ah ee og
Waa Kitaab Aayadihiisa la sugo,
dabadeedna lagu tix-raaco
.Eebaha Falsan ee og
108
Cutubka: Qur’aanka oo aayaadkiisa
si faahfaahsan u faahfaahiyeen
.Eebaha xikmada iyo cilmiga leh
Waa Kitaab Aayadihiisa la sugo,
109
dabadeedna lagu tix-raaco
.Eebaha Falsan ee og
110
Cutubka: Gaaladu waxay
yiraahdeen nebigu wuu been
.abuurtay Qur’aanka
Eebe kor ahaaye wuxuu yidhi:
Mise waxay odhanayaan, “Aad
been abuurteen?” waxaad
dhahdaa, “Hadda keena toban
suuradood oo la mid ah oo la
been-abuuray, una yeedha
ciddaad kartaan oo Eebbe ka soo
hadhay haddaad run
sheegaysaan. ee ogaada in lagu
soo dejiyey Cilmiga Eebe, isaga
mooyee Ilaah kale ma jiro ee ma
.Muslimiin baad tihiin
111
112
QAYBTA:- Eebbe wuxuu nabigiisa
faray inuu u sheego gaalada inay la
yimaadaan toban suuradood oo la
been abuuray oo la mid ah, una
yeedhaan ciday karaan oo Eebbe ka
.soo hadhay
hadhay haddaad run
113
Cutubka: Dadku waa inay ogaadaan

in Qur’aanka lagu soo dejiyey
.cilmiga Eebbe
114
hadhay haddaad run
115
.aayadaha Kitaabka
Kuwani waa aayaadka Kitaabka
.(Quraanka) ee cad
116
.Bab : Qur'aanka cad
.(Quraanka) ee cad
117
Cutubka: Eebbe wuxuu soo dejiyey
.kitaabka isagoo qur’aan ah
Annagaa soo dejinay Qur’aan
Carabi ah si aad u kastaan.
118
Faallo: Qur’aanku waa kan wax
.akhriya, yacni, wax akhriya
119
.Cutubka: Qur’aanku waa Carabi
.Carabi ah si aad u kastaan
120
dejiyey Qur’aanka Carabiga, si ay
.dadka nebigu u fahmaan
Carabi ah si aad u kastaan.
Faallo: Malaha waxaad tihiin
.dadka Carabta ah ee Nebiga
121
Cutubka: Eebbe wuxuu nebiga uga
warramay qisooyinkii ugu wacnaa
.ee Qur’aanku u soo dejiyey
Waxaannu kaaga qisoonnaa
qisooyinkii ugu wacnaa waxaan
.kuu soo dejinnay Qur’aankan
122
Cutubka: Ka hor inta aan Qur’aanka
lagu soo dajin, Nabigu sheekadiisa
.kama warqabin
Waxaan kaaga qisoon qisooyinka
ugu wanagsan waxaan kugu soo
123
dajinay quraankan, adigoo hortiis
ka mid ahaa kuwa halmaansan.
Faallada mid ka mid ah kuwa aan
ka warqabin sheekadiisa waxay
ka timid macnaha guud ee waxa
.loola jeedo gaar ahaaneed
124
Cutubka: Qur’aanku maaha xadiis
.la been abuuray
125
Cutubka: Qur’aanku waa xaqiijinta
.waxa ka horreeya
126
Cutubka: Qur’aanku wax walba wuu
.sharaxay
127
128
.dadka rumeeyey
129
Cutubka: Haddii uu jiri lahaa
Qur’aan buuraha guuray, waxa uu
.noqon lahaa Qur’aankan
Xataa haddii uu jiro Qur’aan
Buuruhu ku dhaqaaqeen, ama
dhulku kala qaybsamay, ama
kuwii dhintay lagula hadlay.
Faallo: Kani wuxuu ahaan lahaa
.Qur’aanka
130
Cutubka: Haddii uu Qur’aanku
dhulka kala qaybin lahaa, waxa uu
.noqon lahaa Qur’aankan
131
.Qur’aanka
132
Cutubka: Haddii Qur’aan lagula
hadlo dadka dhintay, wuxuu ahaan
.lahaa Qur’aankan
.Qur’aanka
133
Qaybta: Eebbe wuxuu soo dejiyey
.kitaabka isagoo xukun ah
Saasaan ku soo dejinay isagoo
.xukun Carabi ah
134
.dejiyey kitaabka Carabiga
Saasaan ku soo dejinay isagoo
.xukun Carabi ah
135
.dejiyey Nabiga Kitaab
Annagaa ku soo dejinay Kitaab si
aad dadka uga bixisid mugdiyada
una soo bixi Nuur idanka
136
Eebahood dartiis. Jidka Eebaha
.adkaada ee la mahadiyo
137
Qaybta: Eebe wuxuu ku soo dejiyey
Nabiga Kitaab si uu dadka uga soo
bixiyo mugdiga iftiinka, idanka
.Eebahood
138
Nabiga Kitaab si uu dadka ugu soo
bixiyo Jidka Eebaha adkaada ee la
.mahadiyo

139
Cutubka: Qur’aankani waa fariin ku

.socota dadka
Quraanku waa farriin ku socota
140
dadka, si loogu digtoonaado, iyo
inay ogaadaan inuu Ilaah kaliya
yahay, iyo inay waantoobaan
.kuwa caqliga leh
141
Cutubka: Qur’aankani waa fariin
.dadka loogu digayo
.kuwa caqliga leh
142
Cutubka: Qur’aankani waa farriin si
ay dadku u ogaadaan in Ilaah keliya
.uu jiro
.kuwa caqliga leh
143
Cutubka: Tani waa farriin si kuwa
.wax garadku u xusuusan karaan
144
.kuwa caqliga leh
145
.aayadaha Kitaabka
kuwani waa aayaadka Kitaabka
.iyo Qur’aan cad
146
Qaybta: Aayadahani waa Qur’aan
.cad
.iyo Qur’aan cad
147
Cutubka: Qur’aanku waa cad yahay
.iyo Qur’aan cad
148
Cutubka: Eebe wuxuu soo dejiyay
.xuska
Annagaa soo dejinay xuska,
.annaguna waanu ilaalinaynaa
149
.Cutubka: Eebe waa ilaaliye xuska
Annagaa soo dejinay xuska,
.annaguna waanu ilaalinaynaa
150
151
Cutubka: Eebbe wuxuu siiyey
.nebiga Qur’aanka kariimka ah
Waxaan ku siinnay toddoba
aayadood oo soo noqnoqda iyo
.Qur’aanka wayn
152
Cutubka: Eebbe wuxuu u
.waxyooday nebiga labka ah
Quraanka inaad u caddayso
dadka waxa lagu soo dejiyey iyo
.inay fikiraan
153
xuska nebiga si uu dadka ugu
.caddeeyo waxa lagu soo dejiyey
.inay fikiraan
154
Cutubka: Cutubka: Eebbe wuxuu
.dajiyay inay dadku fikiraan
155
.inay fikiraan
156
Qaybta: Eebbe kuma soo dajin
kitaabka nebiga inuu dadka u
caddeeyo waxay isku khilaafeen
.mooyee
Kuuma aan soo dejinnay kitaabka
inaad u caddayso waxay isku
khilaafeen iyo hanuun iyo naxariista
.qoomkii rumeeyey
157
B : Ilaahay kitaabka nebiga kuma
.soo dajin wax hanuun ah mooyee
khilaafeen iyo hanuun iyo naxariista
.qoomkii rumeeyey
158
Qaybta: Eebe kuma soo dajin
kitaabka nabiga naxariista qoomkii
.rumeeyey mooyee
159
khilaafeen iyo hanuun iyo
.naxariista qoomkii rumeeyey
160
Qaybta: Annagaa kuu soo dejinay
.Kitaabka
Waxaan kugu soo dejinnay
Kitaabka si uu wax walba u
caddeeyo iyo hanuun iyo naxariis
.iyo bishaaro Muslimiinta
161
Cutubka: Kitaabka Eebbe waa
.sharraxaadda wax kasta
162
.hanuun
163
164
.naxariis
caddeeyo iyo hanuunka iyo
naxariista iyo bishaarada
.Muslimiinta
165
Cutubka: Kitaabka Ilaahay waa
.bishaaradda Muslimiinta
caddeeyo iyo hanuunka iyo
naxariista iyo bishaarada
.Muslimiinta
166
Qaybta: Ruuxa Quduuska ah wuxuu
ka soo dejiyey Kitaabka Eebaha
.Caalamka si xaq ah
Waxaad dhahdaa waxaa soo
dejiyey Ruuxa Quduuska ah
167
xagga Eebahaa si xaq ah si uu u
rumeeyo kuwa rumeeyey iyo
.hanuun iyo bishaaro Muslimiinta
168
cutubka: waxaa lagu soo dejiyey
kitaabka inuu u rumeeyo kuwa
.rumeeyey
169
Cutubka: Kitaabku wuxuu soo degay
.hanuun ahaan
170
171
Cutubka: Kitaabka waxaa lagu soo
.dejiyey bishaaro Muslimiinta
172
Qaybta: Gaaladu waxay odhan
jireen mar kasta oo nebigu quraanka
.barayo waa bani-aadmiga
Waxaan ognahay inay dhahaan
waxaa wax bara basharka, qofka
ay u jeedaan carabkiisu waa
.shisheeye, waana carabi cad
173
Cutubka: Qur’aanku waa af carabi
.oo cad

Waxaan ognahay inay dhahaan
waxaa wax bara basharka, qofka
174
ay u jeedaan carabkiisu waa
.shisheeye, waana carabi cad
Cutubka: Qur’aanku waxa uu ku

.hanuunin tan ugu toosan
Qur’aankani wuxuu ku hanuunin
.tan ugu toosan
175
176
Cutubka: Qur’aanku waa waxyi
xagga Eebbe ka soo dejiyay nebiga
Tani waa xigmadii Eebahaa kuu
.waxyooday
177
.Cutubka: Qur’aanku waa xigmad
Tani waa xigmadii Eebahaa kuu
.waxyooday
178
Cutubka: Ilaahay ayaa Qur’aankan
.u fasiray
Qur’aankan waxaan kaga
yeelnay hab-dhismeed inay
waantoobaan, laakiin wuxuu u
kordhiyey nacaybkooda, tafsiir
murti oo si faahfaahsan loo
.sharraxay
179
Cutubka: Ilaahay wuxuu Qur’aankan
u adeegsaday inuu dadka
.xasuusiyo
180
.sharraxay
181
Cutubka: Fasiraadda Eebbe ee
Qur’aanka Kariimka ah, wuxuuna u
kordhiyaa Gaalada Caraysi
.sharraxay
182
Cutubka: Hadii ay Insi iyo Jinni isu
yimaadaan si ay u soo saaraan
Qur’aankan oo kale ma soo
saareen wax lamid ah, xataa
.hadday isu hiiliyaan

Waxaad dhahdaa, “Hadday isu
yimaadaan insi iyo Jinni inay soo
bixiyaan Qur’aankan la mid ah,
.”hadday qaarkood u gargaaraan
183
Cutubka: Eebbe wuxuu dadka siiyey
.Qur’aankan

Dadkana Qur’aankan waxaan
ugu soo bandhignay maahmaah
kasta, laakiin dadka badankiis
184
way diideen iyagoo gaalo ah
.mooyee
185
Cutubka: Ilaahay waxa uu dadka
siiyey tusaale kasta oo quraankan
.ah

.mooyee
186
Cutubka: Ilaahay Qur’aankaan
dadka wuu siiyey, laakiin dadka
badankiisu waxay diidaan wax aan
.Gaalnimo ahayn

.mooyee
187
Cutubka: Run ahaantii, Eebbe
.wuxuu soo dejiyey Qur’aanka
Xaqa ayaannu ku soo dejinay,
xaqna ku soo degay, kuuma
aannaan dirin inaad bishaareeye
u digto mooyee, waana akhrinay
188
oo kala saarnay si aad wax u
akhrido. (64) Dadkana wax yar
ka dib, waxaana soo dejinnay si
.cad
189
Cutubka: Run ahaantii Qur’aanka
.ayaa soo degay
.cad
190
Cutubka: Ilaahay quraanka wuu kala
.qaybiyay
191
.cad
192
Cutubka: Eebbe wuxuu u kala
saaray qur’aanka si uu nebigu
.dadka ugu akhriyo in muddo ah
.cad
193
Qur’aanka inuu yahay waxyi kama
.dambeys ah
194
cad. Faallo: Wuu soo degay, soo
degay, sidaas ayuu u degay, oo
u degay, isagoo xusaya
mawduuca iyo ujeeddada. Wuxuu
soo dejiyey wax-soo-dejin,
markaas buu soo dejiyey oo ku
soo dejiyey qoraal xoog leh. Wuu
soo degay, soo degay, soo
degay, isaga oo ka dhigaysa inuu
.soo dejiyo qoraal xiiso leh
195
dejiyey kitaabka addoonkiisa nebiga
.ah
Mahad waxaa iska leh Eebaha ku
soo dejiyey addoonkiisa kitaabka
oo aan ka dhigin mid qalloocan
ama qalloocan si uu uga digo
.dhibka
.Isaga oo daran
196
kitaabka, kamana dhigin mid
.qalloocan
197
.dhibka
.Isaga oo daran
198
Qaybta: Eebbe wuxuu soo dejiyey
.kitaabka isagoo sax ah
dhibka. Isaga oo daran. Faallo ku
.qiimee mid kasta oo toos ah
199
kitaabka inuu kaga digo cadaab
.daran xaggiisa
.dhibka
.Isaga oo daran
200
Cutubka: Ilaahay Qur’aankaan
.dadka ku soo dejiyay
Waxaannu qur’aankan dadka ugu
soo bandhignay tusaale kasta,
waana bani’aadam Waxa ugu
201
muranka badan. Faallo: Qof
.kasta oo gaal ah
202
Cutubka: Maahmaah kasta oo
Qur’aanka ka mid ah oo Ilaahay ka
.saaray
Waxaannu qur’aankan dadka ugu
soo bandhignay tusaale kasta,
waana bani’aadam Waxa ugu
muranka badan. Faallo: Qof
.kasta oo gaal ah
203
Cutubka: Gaalku wuxuu ahaa qofka
.ugu muranka badan

Qur’aankan waxaan ugu soo
bandhignay dadka tusaale kasta,
laakiin insaanku isagaa ugu
muran badan. Faallo: Qof kasta
.oo gaal ah
204
Cutubka: Ilaahay ha u fududeeyo
Qur’aanka isagoo ku hadlaya afka
.nabiga
waxaan uun ku fududaynay
carrabkaaga inaad ugu
205
bishaarayso kuwa dhawrsada,
.ugana digto qoom xun
206
Cutubka: Eebbe wuxuu ku
fududeeyey qur’aanka carrabka
nebiga, si uu ugu bishaareeyo kuwa
.dhawrsada
207
fududeeyey qur’aanka carrabka
.nebiga inuu ugu digo qoom xun
208
Cutubka: Eebe kuma soo dajin
Qur’aanka kariimka ah Nabiga inuu
waano u noqdo kuwa dhawrsada
.mooyee
Qur’aanka idiinmaan soo dejin
inaad isku dhibtaan * waxaan
ahayn waano kuwa dhawrsada *
waana soo dajinta Eebaha
.abuuray dhulka
209
.Iyo Samooyinka ugu sarreeya
210
Cutubka: Qur’aanka waxaa soo
dejiyey Eebaha abuuray dhulka iyo
.samooyinka sare
Qur’aanka idiinmaan soo dejin
inaad isku dhibtaan * waxaan
ahayn waano kuwa dhawrsada *
waana soo dajinta Eebaha
.abuuray dhulka
.Iyo Samooyinka ugu sarreeya
211
Cutubka: Eebbe wuxuu siiyey
.Nabigiisa xus xagga naftiisa ah
saasaan kaaga qisoon warkii hor
maray, waxaana idinka siinay
waano xaggannaga ah, * Ruuxii
ka jeedsada xageeda wuxuu
xambaari maalinta qiyaame
.culays
212
Qaybta: Ruuxii ka jeedsada xuska
wuxuu xambaari maalinta qiyaame
.culays
saasaan kaaga qisoon warkii hor
maray, waxaana idinka siinay
waano xaggannaga ah, * Ruuxii
ka jeedsada xageeda wuxuu
213
xambaari maalinta qiyaame
.culays
214
.kitaabka Qur’aanka Carabiga
saasaan ku soo dejinay Qur’aan
Carabi ah, waxaana ku soo
darnay waano, si ay ugu
.cabsadaan ama ugu waantoobo
215
.Cutubka: Qur’aanku waa Carabi
216
Cutubka: Tafsiirka Eebbe ee
.Qur’aanka

Carabi ah, waxaana ku soo darnay
waano, si ay ugu cabsadaan ama
217
ugu waantoobo. Siyaabo kala
duwan uga faallooda qaab-
dhismeedka mid kasta oo u
.dhexeeya
218
Cutubka: Eebbe wuu ka
mashquuliyey hanjabaadda
Qur’aanka ku jirta si ay dadku u
.dhawrsadaan
219
Cutubka: Eebbe wuu ka leexiyay
gooddigii Qur’aanka ku sugnaa si
.ay ugu waantoobaan
220
Cutubka: Eebbe wuxuu u soo
.dejiyey dadka kitaab

Waxaan idiin soo dajinay Kitaab
uu idinku waaniyey ee miyeydaan
wax kasayn? Faallo: Xusid baa la
221
sheegaa, marka ammaanta loo
adeegsadona waxay ka dhigan
.tahay ammaan
222
.dadka Kitaab uu ku sheegayo
Waxaan idiin soo dajinay Kitaab
uu idinku waaniyey ee miyeydaan
wax kasayn? Faallo: Xusid baa la
sheegaa, marka ammaanta loo
adeegsadona waxay ka dhigan
.tahay ammaan
223
.Cutubka: Qur’aanku waa lab
Kani waa xuskii aan soo dejinay
oo barakeysan ee miyaad
beeninaysaan. Faallo ku sheeg,
yacni, dib u xasuuso, sida
Qur’aanku xusay oo uu
.xasuusinayo
224
Cutubka: Qur’aanku waa xus
.barakaysan
.beeninaysaan
225
.Cutubka: Qur’aanka kariimka ah
.beeninaysaan
226
.xuska
227
.beeninaysaan
228
.kitaabka
saasaan ku soo dejinnay xujooyin
cad, Eebbana wuu hanuuniyaa
.cidduu doono
229
.kitaabka isagoo aayado cad cad ah
saasaan ku soo dejinnay xujooyin
cad, Eebbana wuu hanuuniyaa
cidduu doono. Faallo: Qoraal cad
oo leh jilaaga oo ogaanaya oo
awood u leh inuu sidaas
.sameeyo
230
cutubka: Eebe wuxuu ku soo dejiyey
.dadka aayado cad cad
Waxaan kugu soo dajinay aayado
cad cad iyo tusaale kuwii idinka
horreeyey iyo waanada kuwa
.dhawrsada
231
232
dadka tusaale kuwii naga horreeyey
.ee naga horreeyey
.dhawrsada
233
Kitaab waana waanada kuwa
.dhawrsada
.dhawrsada
234
.Aayado cad cad
Waxaan soo dejinay aayado cad
cad, Eebbana wuxuu ku
235
hanuuniyaa cidduu doono Jid
.toosan
236
BB : Eebe wuxuu ku soo dejiyey
.Qiyaamada Addoonkiisa Nabiga
Waxaa barako badnaaday
Eebaha ku soo dejiyey kitaabka
Quraanka adoonkiisa, si uu u
.noqdo mid u dige caalamka
237
adoonkiisa qur’aanka inuu u noqdo
.u dige caalamka
Waxaa barako badnaaday
Eebaha ku soo dejiyey kitaabka
Quraanka adoonkiisa, si uu u
.noqdo mid u dige caalamka
238
Qaybta: Kuwii Quraanka ku
gaaloobay waxay dheheen, “Kani
ma aha waxaan been abuur ah oo
uu ku been abuurtay, dad kalena
uga kaalmeeyeen, wuuna dulmi iyo
. baadil ku kacay
kuwii gaaloobayna waxay dheheen
kani ma aha waxaan been abuur ah
oo uu ku been abuurtay, dad kalena
239
ugu kaalmeeyeen, illeen waa dulmi
. iyo baadil
240
Qaybta: Gaaladu waxay yiraahdeen
wuxuu qoray sheekadii hore,
.waxaana lagu faray aroor iyo galab
Waxayna dheheen: “Wuxuu
qoray sheekadii hore”, waxaana
.lagu faray aroor iyo galabba
241
dejiyey Eebbe oo og waxa ku
.qarsoon samooyinka iyo dhulka
waxay dheheen wuxuu qoray
sheekadii kuwii hore, waxaana
lagu faray aroor iyo galabba*
dejiyey Eebaha og waxa ku
maqan samooyinka iyo dhulka,
242
illeen Eebe waa ogyahay. Dambi
.dhaaf iyo Naxariis badan
Cutubka: Qoomkii Nebigu waxay u

.arkayeen in Qur’aankan laga tagay
Rasuulkuna wuxuu yidhi,
Rabbiyow, dadkaygu waxay u
243
arkayeen in Qur’aankan laga
.tagay
244
Qaybta: Waxay dheheen kuwii
Gaaloobay hadduusan Qur’aanka
.ku soo degin hal jumlad
kuwii Gaaloobayna waxay
dheheen haddaan Qur’aanka
lagu soo dajin lahayn hal jumlad,
saasaanu ku adkayn lahayn
qalbigaaga oon ku akhrin lahayn
wacdi, * mana aha kuwo lagu
soo dajiyo Qur’aanka. u keen
tusaale aan ka ahayn in aan idin
la imaano xaqa iyo sharraxaadda
.ugu wanaagsan
245
cutubka: lama soo dejin hal jumlad
si uu Eebe qalbigiinna ugu adkeeyo,
.waxaana ku akhrinnay si qaas ah
246
.ugu wanaagsan
247
Cutubka: Eebbe wuxuu ku akhriyey
.qur’aanka kariimka ah
248
.ugu wanaagsan
249
Qaybta: Gaaladu wax tusaale ah ma
keenaan waxaan ahayn in Eebbe
xaqa iyo sharraxaadda ugu
.wanaagsan la yimid mooyee
.ugu wanaagsan
250
Cutubka: Aayaduhu waa aayaadka
.kitaabka cad
.(Quraanka) ee cad
251
252
.Cutubka: Buuggu waa cad yahay
.(Quraanka) ee cad
Eebbaha kor ahaaye wuxuu yidhi:

waa soo dajinta Eebaha
Caalamka * waxaa ku soo
dejiyay Ruuxa Mu’miniinta ah *
Qalbigaaga inaad ka mid noqoto
kuwa u digaya * isagoo ku
hadlaya Af Carabi cad * wuxuuna
ku sugnaaday Qawlkii. kuwii
hore* ama haddayna aayad ugu
sugnayn inay culimadii Banii
Israa'iil baraan * haddaan ku soo
253
dejinno Quraanka Gaalo qaarkiis
* oo uu ku akhriyo maynayeen.
.ku sugnaaday
Cutubka: Waxaa la gaaray waqtigii

uu Qur’aanka soo dajin lahaa
.Eebaha Caalamka
254
.ku sugnaaday
255
Cutubka: Ruuxii Aaminsanaa
wuxuu ku soo degay Qur’aanku
.qalbigiisa nebiga
256
.ku sugnaaday
257
Cutubka: Ruuxii Mu'miniinta ahaa
wuxuu ku soo degay Qur'aanka oo
ku sugan Qalbiga Nabiga si uu uga
.mid noqdo kuwa u digaya
258
.ku sugnaaday
Cutubka: Ruuxii Mu'miniinta ahaa

wuxuu ku soo dejiyay Qur'aanka
qalbiga Nabiga isagoo ku hadlaya af
.Carabi oo cad
259
.ku sugnaaday
260
Cutubka: Dhab ahaan, Qur’aanku
.wuxuu ku jiraa quluubta kuwii hore
261
.ku sugnaaday
262
Cutubka: Miyaanay calaamad u
ahayn dadka in culimadii Banii
Israa’iil ay wax ka ogaadaan arrinta
?Quraanka
263
.ku sugnaaday
Cutubka:- Hadduu Eebbe

Qur’aanka ku soo dajin lahaa dad
ajaanib ah oo uu ku akhriyo mayna
.rumeeyeen
264
.ku sugnaaday
265
.aayadaha Qur’aanka
wuxuu yidhi : * Kuwanu waa
aayaadka quraanka iyo kitaab
cad * hanuun iyo bishaaro u ah
muminiinta, siduu yidhi kor
ahaaye: waxaadna kaheli
doontaan quraanka ruux walba
oo caqli leh. -Aqoon. Eebbe kor
ahaaye wuxuu yidhi:-
Qur’aankani wuxuu uga
warramay Banii Israa’iil wax
266
badan oo ay isku khilaafeen, *
waana hanuunka iyo naxariista
.Mu’miniinta

.aayadaha Kitaab cad
Eebbe kor ahaaye wuxuu yidhi: *
Kuwani waa aayadaha quraanka
iyo kitaab cad, * hanuunka iyo
267
bishaaraynta mu’miniinta, ilaa uu
yidhi Eebbe kor ahaaye:
waxaadna ka heli doontaan
quraanka ruux kasta oo xigmad
leh. -Aqoon. Eebbe kor ahaaye
wuxuu yidhi:- Qur’aankan waxaa
loogu wariyey Banii Israa’iil
Inta badan taas waa meeshay ku

kala duwan yihiin * Waxayna u
tahay hanuunka iyo naxariista
.Mu'miniinta
268
Cutubka: Qur’aanku waa hanuun
.iyo bishaaro mu’miniinta
Eebbe kor ahaaye wuxuu yidhi :
* Kuwanu waa aayaadka
quraanka iyo kitaab cad *
hanuun iyo bishaaro u ah
269
Qur’aankan waxaa loogu wariyey
Banii Israa’iil

.Mu'miniinta
270
Cutubka: Nabigu wuxuu ka heli
Qur’aanka Kariimka ah Eebaha
.Caqliga leh ee og
Banii Israa’iil

271
.Mu'miniinta
272
Cutubka: Qur’aankani waxa uu uga
warramay Banii Israa’iil waxa ay ku
.kala duwan yihiin intiisa badan
mu’miniinta, siduu yidhi kor
doontaan quraanka ruux kasta oo
xigmad leh. -Aqoon. Eebbe kor
Banii Israa’iil

273
.Mu'miniinta

.iyo naxariista mu’miniinta
274
mu’miniinta, siduu yidhi kor
doontaan quraanka ruux kasta oo
xigmad leh. -Aqoon. Eebbe kor
Banii Israa’iil

.Mu'miniinta
275
QAYBTA: Eebe wuxuu faray
nabigiisa inuu akhriyo waxa lagaaga
.soo dejiyay kitaabka
akhri waxa lagaaga soo dejiyay
.kitaabka
276
Cutubka: Eebbe wuxuu kusoo
.dejiyey kitaabka nebigiisa
saasaan kugu soo dajinay
Kitaabka, kuwa la siiyey
Kitaabkuna way rumeeyaan ,
waxaana ka mid ah kuwa
rumeeyey, wax beeniya
aayaadkannaga Gaalo mooyee,
277
waxaadna lahaydeen. 021-047
(Quraanka) ma aha mid la akhriyi
(Quraanka) ka hor, kitaabna
kuma aadan ku qorin midigtaada,
waxayna shakiyeen kuwii
xumaanta galay, saas ma aha ee
waa aayaad cad oo ku sugan
laabta kuwa cilmiga la siiyey,
mana diido, Aayaadkanaga
mooyee. Daalimiintana ilaa uu ka
yidhaahdo Eebe kor ahaaye
miyaanay ku filnayn, annagu
waxaan kugu soo dajinay
Kitaabka (Quraanka) oo lagu
akhriyo korkooda, arrintaasna
278
naxariis iyo waano yaa ugu
.sugan ciddii rumeyn
Baabka: Ma jiro qof beeniya

.aayaadka Eebbe gaalada mooyee

Kitaabka, kuwaan siinayna
279
kitaabka way rumeeyeen,
aayaadkanaga Gaalo mooyee,
maydaan ahayn. ku akhri Kitaab
ka horree, kuma aadan ku qorin
midigtaada, hadday shakiyeen
kuwii been-abuurada ahaa waa
aayaad cad oo laabta kuwa
cilmiga la siiyey, beenina
aayaadkanaga ma jiro daalimiinta
mooyee, Eebe mooyee. Eebbe
kor ahaaye wuxuu yidhi:
miyaanay ku fillayn, waxaan kugu
soo dajinay Kitaabka (Quraanka)
280
oo lagu akhriyo korkooda,
arrintaasna naxariis iyo waano
.yaa ugu sugan ciddii rumeyn
Cutubka: Al-Niyi kuma akhriyi jirin

kitaab kitaab ka mid ah, kumana
dhaafi jirin gacantiisa midig,
.markaas bay gaaladu shakiyi jireen

281
282
Cutubka: Balse Qur’aanku waa

calaamad cad oo ku sugan laabta
.kuwa cilmiga la siiyey
283
284
Qeybta: Ma diido aayaadka Eebe
.daalimiinta mooyee
285
286
Cutubka: Miyaysan ku filnayn dadka
in Eebbe ku soo dejiyey Nabiga
? Kitaab lagu akhriyo

287
288
Qaybta: Dhab ahaan waxaa lagu
soo dejiyey Nabiga Kitaab lagu
akhriyey dadka dhexdiisa isagoo
naxariis iyo waano u ah Ciddii
.rumeyn

289
290
.ah
Ilaahay kor ahaaye wuxuu yidhi:
Dadkana waxaan u soo
bandhignay tusaale kasta oo
.quraankan ku jira
291
Cutubka: Aayadahani waa aayaadka
.Kitaabka xigmada leh
cutubka: Tani waa aayaadka
Kitaabka xigmada leh *
hanuunka iyo naxariista kuwa
.samafalayaasha ah
292
.Cutubka: Kitaabku waa xigmad
.samafalayaasha ah
293
Qaybta: Kitaabku waa hanuunka iyo
.naxariista kuwa samafalayaasha ah
.samafalayaasha ah
294
Qaybta: soo dajinta Kitaabka
(Quraanka) shaki la'aan xaggiisa
.Eebaha Caalamka
soo dajinta Kitaabka (Quraanka)
295
shaki la'aana wuxuu ka ahaaday
Eebaha Caalamka,* Mise waxay
dhahaan adaa been abuurtay,
saas ma aha ee waa xaq
Eebahaa ka yimid, waxaad u
dhawdihiin inaad u dhawdihiin. u
dig qoom aan u imaanin udige
kaa horreeyay, si ay u
.hanuunaan
296
jireen nebigu waa been abuurtay
.kitaabka
297
.hanuunaan
298
Cutubka: Qur’aanku waa xaqa
.Eebaha Caalamka ka yimid
.hanuunaan
299
Qeybta: Qur’aanku waa xaq
Eebaha Caalamka ka yimid, si uu
Nabigu ugu digo qoom aan u digin
.hortiis, si ay u hanuunaan
300
.hanuunaan
301
Qaybta: Kuwa cilmiga la siiyey
waxay arkayaan in waxa Nabiga
laga soo dajiyey xagga Eebihiis uu
.xaq yahay
Kuwa cilmiga la siiyey waxay
arkayaan in waxa lagaaga soo
dejiyey xagga Eebahaa uu xaq
yahay, kuna hanuunin jidka
.Eebaha adkaada ee la mahadiyo
302
Qeybta: Kuwii la siiyey cilmiga laga
soo dejiyey Nabiga xagga Eebihiis
waxay arki inuu ku hanuunin Jidka
Kuwa cilmiga la siiyey waxay
arkayaan in waxa lagaaga soo
303
dejiyey xagga Eebahaa uu xaq
yahay, kuna hanuunin jidka
304
Cutubka: Waxa Eebe u waxyooday
Nabigiisa ee Kitaabku waa xaq,
.isagoo u rumayn wixii ka horreeyey
waxaan kugu soo dejinnay oo
Kitaabka ah waa xaq, wuxuuna u
rumayn waxa ka horreeya,
.Eebana waa oge arka
305
Cutubka: Qur’aanku wuxuu
.xaqiijinayaa waxa ka horreeya
waxaan kugu soo dejinnay oo
Kitaabka ah waa xaq, wuxuuna u
rumayn waxa ka horreeya,
.Eebana waa oge arka
306
Cutubka: Eebbe wuxuu u dhaxal
galiyay kitaabka ciduu addoomadiisa
.ka doortay
markaasaannu dhaxalsiinnay
kitaabka kuwii aan ka doorannay
addoomadayada. Faallo: Maxaa
ka dambeeya hadalkiisa (kuwa
aan ka dooranay
307
addoomadayada) oo ah
hadalkiisii (waxaa ka mid ah
kuwa dulmiya naftiisa, waxaana
ka mid ah kuwa kontaraati ah,
waxaana ka mid ah mid ka hor
mari camalka wanaagsan).
Illahay idamkii), waa odhaah
gooni ah, oo dib loo bilaabay,
sababtoo ah kuma habboona
tafaasiishaas iyo caddaalad-
darrada lagu soo xulay.
Tafsiirkana waxaa ku sugnaaday
nabadgalyo korkooda ha ahaatee,
inay yihiin addoommadii la
.doortay ee kitaabka dhaxlay
308
Qaybta: Raac Xuska kana
Dhawrsada Eebaha Raxmaan ah
Maqan, Eebana wuxuu Nabiga faray
inuu ugu Bishaareeyo Dambi Dhaaf
.iyo Ajir wayn
Waxaad uun uga digtaa ruuxii
raaca xuska oo ka cabsada
Eebaha Raxmaanka ah isagoo
maqan, ee ugu bishaaree dambi
.dhaaf iyo ajir wanaagsan
309
.Cutubka: Qur’aanka oo la xuso
Qur’aankuna waa kan la xuso.
Faallo: Xuska xuska, haddaba
Qur’aanku waa xuska xuska,
310
yacni wuxuu sheegay nabiyada
iyo kutubtooda, nabiyada iyo
.kutubtuna way xuseen
311
Cutubka: Qur’aanku waa Kitaab
Eebbe ku soo dejiyey Nabiga,
.Barakaysan

waa Kitaab aanu kugu soo
dejinay oo barakaysnaa, inay
fiirsadaan aayaadkiisa iyo inay
.waantoobaan kuwa caqliga lihi
312
Eebbe ku soo dejiyay nebiga si ay
.dadku ugu fiirsadaan aayaadka

313
Eebbe ku soo dejiyay nebiga si ay u

314
315
.Caalamka mooyee
Ma aha waano Caalamka
.mooyee
316
.Eebaha adkaada ee falka san
Wuxuu ka soo degay kitaabka
Eebaha adkaada ee falka san, *
Annagaa ku soo dajinay Kitaabka
.si xaq ah
317
.kitaabka nebiga, isagoo xaq ah

Wuxuu ka soo degay kitaabka
Eebaha adkaada ee falka san, *
Annagaa ku soo dajinay Kitaabka
.si xaq ah
318
.xadiiskii ugu wacnaa
Eebbe waxa uu soo dejiyey
xadiiskii ugu khayrka badnaa,
319
kitaab la mid ah oo soo
noqnoqda, oo ay ka gilgishaan
maqaarka kuwa ka cabsada
Eebahood, ka dibna ay u jilciyaan
haraggoodu iyo quluubtoodu
xuska Eebbe, taasina waa
hanuunka Eebbe. wuuna
hanuunin cidduu doono, cidduu
dhumiyana Eebbe wax hanuunin
.ma jiro
320
Cutubka: Qur’aanku waa kitaab la
.mid ah oo soo noqnoqda
Eebbe wuxuu soo dejiyey
axaadiithta ugu khayrka badan
maqaarka kuwa Eebbe ka
cabsada, ka dibna haraggoodu
iyo quluubtoodu xuska Eebbe u
jilci, taasina waa hanuunka
321
Eebbe. ee uu ku hanuuniyo
cidduu doono. Faallo:
Mutashabih, yacni isu eg, oo
labanlaaban, yacnii xadiiska waa
.lagu celceliyaa
322
Qeybta: Qur’aanku wuxuu ka
yeelaa kuwa ka cabsada haraaga
kuwa Eebbe ka cabsada oo ka
gilgilan, markaas uu la jilciyo
haraggoodu iyo quluubtoodu xuska
Eebbe, taasina waa hanuunka
Eebbe, wuuna ku hanuunin cidduu
.doono
Eebbe wuxuu soo dejiyey
axaadiithta ugu khayrka badan
maqaarka kuwa Eebbe ka
cabsada, ka dibna haraggoodu
323
iyo quluubtoodu xuska Eebbe u
jilci, taasina waa hanuunka
Eebbe. ee uu ku hanuuniyo
.cidduu doono
324
.ah
Waxaan ugu soo bandhignay
dadka Qur’aanka kariimka ah
tusaale kasta si ay u
waantoobaan * Quraan Carabi
ah oo aan qallooc lahayn oy ka
.cabsadaan
325
Cutubka: Eebbe wuxuu siiyey dadka
tusaale kasta oo quraankan ah, si
.ay u waantoobaan
.cabsadaan
326
.Cutubka: Kitaabku waa Qur’aanka
327
.cabsadaan
328
Cutubka: Kitaab Carabi ah oo
Qur’aanka Kariimka ah oo aan
.qalloocsanayn
.cabsadaan
329
cutubka: Waxaan ugu soo
bandhignay dadka quraankan
tusaale kasta si ay u waantoobaan
* quraan carabi ah oo aan qallooc
.lahayn oy ka cabsadaan
330
.cabsadaan

.Nabiga Kitaabkii dadka si xaq ah
331
Annagu waxaan kugu soo dejinay
.Kitaabka dadka si xaq ah
332
Cutubka: Qur’aanka, soo dajinta
kitaabka xagga Eebaha adkaada ee
.wax walba og
Raxmaana ee Naxariista * Waa
Kitaab Aayadihiisa la
faahfaahiyey, waana Quraan
.Carabi ah Ciddii wax garanaysa
333
Cutubka: Qur’aanku waa soo
dajinta Eebaha Raxmaan ah ee
.Naxariista

334

.aayaadkiisa faahfaahsan yihiin
335
336
Cutubka: Kitaabku waa Qur’aanka
Carabiga
Eebbe kor ahaaye wuxuu yidhi: waa
soo dajinta Eebaha Raxmaana ee
Naxariista * Waa Kitaab Aayadihiisa
la faahfaahiyey, waana Quraan
337
Cutubka: Qur’aanku waa Kitaab
Aayadihiisa si faahfaahsan loo
faahfaahiyey, waana Qur’aan Carabi
.ah ciddii wax garanaysa
338
339
Cutubka: Quraanka kariimka ah ee
.kitaabka qaaliga ah
waa Kitaab wayn oo aan baadil
hortiis iyo gadaashiisa midna uga
iman, waana soo dajinta Eebaha
.falka san ee la mahadiyo
340
Cutubka: Quraanka kariimka ah ee
kitaabka qaaliga ah. Been hortiis iyo
.gadaashiisa midna ugama timaado
341
Cutubka: Qur’aanka waxa lagu soo
dejiyey Eebaha xigmadda leh ee la
.mahadiyo

342
Cutubka: Hadduu Eebbe ka yeeli
lahaa kitaabka Qur’aan qalaad
waxay dhihi lahaayeen: “Haddii
aayaadkiisa la faah faahin lahaan
?lahaayeen. shisheeye iyo Carab
Haddaan ka yeelno Quraan aan
343
Carab ahayn waxay odhan
lahaayeen: “Haddii Aayadihiisa la
faahfaahiyo” mid aan Carab
ahayn iyo mid Carbeedba,
waxaad dhahdaa waa uun. ”
Kuwa xaqa rumeeyey waxaa u
sugnaaday hanuun iyo dawo,
kuwaan rumaynna waxaa u
sugnaaday dhaga la'aan,
korkoodana waa indho la'aan,
kuwaasu waa kuwa loo yeedho.
.Meel fog
344
Cutubka: Qur’aanku wuxuu u
sugnaaday kuwa rumeeyey hanuun
.iyo dawo
345
.kuwaasu waa kuwa loo yeedho
.Meel fog
346
Qeybta: Kuwaan rumeynin waxaa
dhagahooda ka dhago la',
Qur'aankuna waa ka indho la'yihiin,
.waxaana looga yeedhi meel fog

347
kuwaasu waa kuwa loo yeedho.
.Meel fog
348
.dejiyey Nabiga Qur’aan Carabi ah
saasaan kuugu soo dajinay
.Qur’aan Carabi ah
349
.kitaabka si xaq iyo miisaan leh
Eebbe waa kan soo dejiyey
.kitaabka si xaq iyo miisaan leh
350
.Cutubka: Buugu waa cad yahay
waxaan ku dhaartay kitaabka
.cad
351
Cutubka: Eebbe wuxuu ka yeelay
.kitaabka Qur’aanka Carabiga
Waxaan ka yeellay Qur’aan
Carabi ah si aad u kastaan, *
352
Annaga oo ah Hooyada Kitaabka
.(Quraanka) Cali waa Falsame
353
Cutubka: Kitaabku wuxuu ku sugan
yahay Hooyada Kitaabka Eebe
.agtiisa, Calina waa Falsame
Waxaan ka yeellay Qur’aan
Carabi ah si aad u kastaan, *
Annaga oo ah Hooyada Kitaabka
.(Quraanka) Cali waa Falsame
354
nabigiisa faray inuu ku dhaqmo
.waxa loo soo dejiyey
ee xaji waxa laguu waxyooday,
waxaad ku sugan tahay jid
toosan, * illeen waa waano adiga
iyo qoomkaagaba, waana laydin
.warsan doonaa
355
Cutubka: Qur’aanku waa xuska
.nebiga iyo qoomkiisa

ee xaji waxa laguu waxyooday,
waxaad ku sugan tahay jid
356
toosan, * illeen waa waano adiga
iyo qoomkaagaba, waana laydin
.warsan doonaa
357
Cutubka: Eebbe wuxuu soo dejiyay
.Qur’aanka habeen barakeysan
Anagaa soo dejinay Habeen
barakeysan, annaguna waxaan
.ahayn kuwa u dige
358
Cutubka: Ilaahay ha u fududeeyo
Qur’aanka isagoo ku hadlaya afka
.nabiga, si ay dadku u xusuustaan
waxaan uun ugu fududaynay
.carrabkaaga inay waantoobaan
359
.Eebaha adkaada ee falka san
Wuxuu ku soo degay kitaabka
.Eebbe adkaade falsan
360
Qaybta: Waa Aayadaha Eebe ee uu
.ku Akhriyey Nabiga si Xaq ah
kuwaasi waa Aayaadka Eebbe ee
aannu kugu akhrinno si xaq ah,
ee xadiiskee bay Eebbe ka dib
iyo aayaadkiisa rumayn? Ka
faallooda akhrinta Boqorka ee
.nebiga waa mid qeexan
361
Cutubka: Qur’aanku waa aragti
.dadka
Tani waa aragti dadka iyo
hanuunka iyo naxariista dadka
.wax yaqiinsan
362
363
.iyo naxariista dadka wax yaqiinsan
Tani waa aragti dadka iyo
hanuunka iyo naxariista dadka
.wax yaqiinsan
364
.Cutubka: Buugani waa la xaqiijiyay
Kitaabkan wuxuu ku sugnaaday
af Carabi, si loogu digo kuwa
dulmiga falay, uguna bishaareeyo
.kuwa wanaagga falay
365
Cutubka: Buugani waxa uu ku qoran
.yahay luqadda Carabiga
Kitaabkan wuxuu ku sugnaaday af
Carabi, si loogu digo kuwa dulmiga
falay, uguna bishaareeyo kuwa
.wanaagga falay
366
Cutubka:- Kitaabku waa Carabi, si
uu ugu digo kuwa xumaanta falay,
.uguna bishaareeyo samafalayaasha
Kitaabkan wuxuu ku sugnaaday
af Carabi, si loogu digo kuwa
367
dulmiga falay, uguna bishaareeyo
.kuwa wanaagga falay
368
Cutubka: Eebbe wuxuu
addoomadiisa faray inay qur’aanka
.ku dadaalaan
Miyayna qur’aanka ku fakarin,
?mise quluubtooda ayaa xidhan
369
.Cutubka: Qur’aanku waa ammaan
Qur’aanka sharafta leh baan ku
.dhaartaye
370
jireen nebigu quraanka ayuu
.akhriyay
Mise waxay yidhaahdaan waxaad
tidhaahdaa, saas ma aha ee ma
rumeeyaan * ee ha keeneen
xadiis la mid ah hadday run
.sheegi
371
372
Cutubka: Ilaahay wuxuu u sheegay
gaalada inay soo saaraan xadiis
sida Qur’aanka ah hadday run
.sheegtaan
Mise waxay yidhaahdaan waxaad
tidhaahdaa, saas ma aha ee ma
rumeeyaan * ee ha keeneen
xadiis la mid ah hadday run
.sheegi
373
Cutubka: Ilaahay quraanka wuu u
.fududeeyay xuska
Qur’aanka waxaan u fududaynay
xuska, ee ma jiraa qof wax
xusuusiya? Halkan ka faallooda
xusuus ahaan. Waana mid ka
.fiirsi badan oo fekeraya
374
Cutubka: Raxmaanku wuxuu baray
.Quraanka
Raxmaanku * wuxuu baray
.Qur’aanka
375
.Kariimka ah
ee ha ku dhaaranina meelaha ay
xiddiguhu fadhiistaan, waana
dhaar wayn haddaad wax
ogtihiin, * illeen waa quraanka
376
kariimka ah. taabo waa waxyi
xagga Eebaha Caalamka ka soo
dagay, ma xadiiskan baa la idinku
subkaday, oo waxaad ka
dhigtaan noloshiinna inaad been
.sheegaysaan
377
Cutubka: Qur’aanku waxa uu ku
sugan yahay kitaab qarsoon oo ay
taaban karaan kuwa la daahiriyey
.uun
378
.sheegaysaan
Qaybta: Kitaabku waa soo dajinta

.Eebaha Caalamka

379
.sheegaysaan
380
Qaybta: Waxaa u xun tusaale
.Qoomkii beeniyey Aayaadka Eebe
waxaa xun tusaale dadka beeniya
.aayaadka Eebbe
381
amray in la rumeeyo nuurka Eebbe
.soo dejiyey
ee rumeeya Eebbe iyo rasuulkiisa
iyo nuurka aan soo dejinay.
Faallo: Nuurka soo degay waa
.Qur’aanka
382
Cutubka: Qur’aanku waa sida uu
.yidhi Rasuulku NNKH
Ilaahay kor ahaaye waxa uu
yidhi: ee ku dhaaran maayo
waxaad aragtaan * iyo
waxaydaan arkayn * illeen waa
hadalkii Rasuul deeqsi ah *
mana aha murti gabyaa, wax yar
baad rumaynaysaan * mana aha
odhaahda. Waxsheegga, wax yar
383
baad xusuusanaysaan * waxyi ka
soo degay Eebaha Caalamka,
wuxuuna ku yidhi: (Quraanka)
.waa xaq dhab ah
384
Cutubka: Qur’aanku maaha erayadii
.abwaan
.waa xaq dhab ah
385
Cutubka: Qur’aanku maaha hadal
.wadaad

386
.waa xaq dhab ah
387
Cutubka: Qur’aanku waa soo
.dajinta Eebaha Caalamka
.waa xaq dhab ah
388
Cutubka: Qur’aanku waa xaqiiqada
.dhabta ah
389
.waa xaq dhab ah
390
faray inuu akhriyo wax kasta oo
.suura-gal ah oo Qur’aanka ah
ee akhri waxa aad awooddo oo
ka mid ah qur’aanka kariimka ah
– ilaa uu Eebbe kor ahaaye yidhi:
.ee akhri wixii aad ka heli karto
391
Cutubka: Eebbe wuxuu amray inuu
akhriyo wax kasta oo uu u
.fududeeyo
Eebbe kor ahaaye wuxuu yidhi: ee
akhri waxa aad awooddo oo ka mid
ah qur’aanka kariimka ah – ilaa uu
Eebbe kor ahaaye yidhi: ee akhri
.wixii aad ka heli karto
392
.Cutubka: Qur’aanku waa waano
Maya ee waa waano * ee ruuxii
doona ha xusuusiyo * mana
xasuustaan in Eebbe idmo
.mooyee
393
394
.Cutubka: Qur’aanku waa waano
Maya, waa waano * ee ruuxii
doona wuxuu ku xusuusan
doonaa * Kitaab sharaf leh * la
koryeelay oo la daahiriyey *
gacmaha musaafuriinta * kuwa
.sharafta iyo karaamada leh
395
Cutubka: Kitaabku waxa uu ku jiraa
kitaabo sharaf leh, kor loo qaaday
oo la daahiriyey * wuxuu ku jiraa
gacmaha musaafurka * sharaf iyo
.xaq

Maya, waa waano * ee ruuxii
doona wuxuu ku xusuusan
doonaa * Kitaab sharaf leh * la
koryeelay oo la daahiriyey *
396
gacmaha musaafuriinta * kuwa
397
Cutubka: Qur’aanku waa hadalkii
.Rasuulka sharafta leh
waa hadalkii Rasuulku
(subxaanahu wa tacaalaa) – ilaa
uu Eebbe kor ahaaye ka yidhi:
mana aha hadal shaydaan la
?nacnaday * Haddaba xaggee
Waad tagi doontaan * illeen waa

uun waanada kuwa camal fala *
.ruuxii doona inuu toosnaado
398
Cutubka: Muxuu Qur’aanku ka
?sheegay shaydaan la nacladay
399

400
Cutubka: Qur’aanku waxaan waano
.u ahayn kuwa camal fala

401
.sharafta leh ee ku jira loox xafidan
Ilaahay kor ahaaye wuxuu yidhi:

Saas ma aha, waa Qur’aan
sharaf leh * oo ku jira loox
.dhawrsan
402
Cutubka: Qur’aanku waa hadal cad
.mana aha kaftan
waa hadal go’aan qaadasho *
.mana aha kaftan
403
Qur’aanka Habeenka Laylatul
.qadriga
Anagaa soo dejinay habeenka
.laylatul qadriga
404
405
Cutubka: Rasuulka oo akhrinaya
kutub daahir ah * oo ay ku jiraan
.kutub qiimo leh

Rasuulkii Eebbe oo akhriya
bogag daahirsan * oo ay ku
.jiraan kutub qiimo leh
406
nuurkiisa
Ibnu Sinaan wuxuu ka wariyey Abuu
C/laahi, naxariista korkiisa ha
ahaatee, inuu yidhi: Ilaahay weyne
wuxuu karaameeyey saddex
arrimood oo kala ah: Kitaabkiisa oo
ah Nuurkiisa iyo Xikmaddiisa, iyo
Baytkiisa oo uu dadka u yeelay si
ay u hanuuniyaan. Eebbana kama
aqbalo qof kale wejigiisa, iyo ehelkii
Nebigaaga Muxammad, naxariis iyo
nabad galyo korkiisa ha ahaatee iyo
.ehelkiisa
407
Cutubka: Kitaabka Ilaahay waa
,xigmaddiisa
Ibnu Sinaan wuxuu ka wariyey Abuu
C/laahi, naxariista korkiisa ha
ahaatee, inuu yidhi: Ilaahay weyne
wuxuu karaameeyey saddex
408
arrimood oo kala ah: Kitaabkiisa oo
ah Nuurkiisa iyo Xikmaddiisa, iyo
Baytkiisa oo uu dadka u yeelay si
ay u hanuuniyaan. Eebbana kama
aqbalo qof kale wejigiisa, iyo ehelkii
Nebigaaga Muxammad, naxariis iyo
nabad galyo korkiisa ha ahaatee iyo
.ehelkiisa
409
Baabka: Waxaan idiinkaga tagayaa
laba arimood oo miisaan leh oo midi
kan kale ka wayn yahay kitaabka
.Alle iyo Ehelkayga
N: Seddexda silsiladood ee
xadiisyada ah, waxaa laga
wariyey al-Ridha, aabbihiis,
naxariis iyo nabad gelyo
korkooda ha ahaatee, wuxuu
yidhi: Rasuulkii Ilaahay, Sallaa
Allaahu Calayhi Wasallam, wuxuu
yiri: : Waxaad mooddaa in la ii
410
yeedhay oo la ii ajiibay,
waxaanan idiinka tagayaa laba
culays oo midi kan kale ka weyn
yahay, waana kitaabka Eebbe
barakeysan ee Sarreeya, waana
xadhig cirka ku fidsan oo dhulka
ku fidsan. iyo Ehelkaygii iyo
Ehelkaygii ee day sidaad iiga
.tagteen Labadoodaba
411
Cutubka: Kitaabka Eebbe ee
barakeysan oo sarreeya, waa
xadhig samada ilaa dhulka la
.fidiyey
xadiisyada ah, waxaa laga wariyey
al-Ridha, aabbihiis, naxariis iyo
nabad gelyo korkooda ha ahaatee,
wuxuu yidhi: Rasuulkii Ilaahay,
Sallaa Allaahu Calayhi Wasallam,
wuxuu yiri: : Waxaad mooddaa in la
ii yeedhay oo la ii ajiibay, waxaanan
412
idiinka tagayaa laba culays oo midi
kan kale ka weyn yahay, waana
kitaabka Eebbe barakeysan ee
Sarreeya, waana xadhig cirka ku
fidsan oo dhulka ku fidsan. iyo
Ehelkaygii iyo Ehelkaygii ee day
.sidaad iiga tagteen Labadoodaba
413
Cutubka: Bal u fiirso sidaad iiga
tagtay labadoodaba. Buuga iyo
qoyska
xadiisyada ah, waxaa laga wariyey
al-Ridha, aabbihiis, naxariis iyo
nabad gelyo korkooda ha ahaatee,
wuxuu yidhi: Rasuulkii Ilaahay,
wuxuu yiri: : Waxaad mooddaa in la
ii yeedhay oo la ii ajiibay, waxaanan
idiinka tagayaa laba culays oo midi
kan kale ka weyn yahay, waana
kitaabka Eebbe barakeysan ee
Sarreeya, waana xadhig cirka ku
414
fidsan oo dhulka ku fidsan. iyo
Ehelkaygii iyo Ehelkaygii ee day
.sidaad iiga tagteen Labadoodaba
Cutubka: Eebbe weyne wuxuu

karaameeyey saddex arrimood oo
...kala ah: Kitaabkiisa
Ibnu Sinaan wuxuu ka wariyey

Abuu C/laahi, naxariista korkiisa
415
ha ahaatee, inuu yidhi: Ilaahay
weyne wuxuu karaameeyey
saddex arrimood oo kala ah:
Kitaabkiisa oo ah Nuurkiisa iyo
Xikmaddiisa, iyo Baytkiisa oo uu
dadka u yeelay si ay u
hanuuniyaan. Ilaahay qofna kama
aqbalo wejigiisa iyo ehelkii
Nebigaaga Muxamed naxariis iyo
.nabadgalyo korkiisa ha ahaatee
416
Cutubka: Qofkii Eebbe Qur’aanka
siiyo oo arka in qof la siiyey wax ka
khayr badan waxa la siiyey,
.markaas ayaa loo arkaa mid weyn
Isagoo leh: Rasuulku, Sallaa
Allaahu Calayhi Wa Calaa Aalihi
Wa Sallam, wuxuu yidhi: Qofkii
Eebbe Qur’aanka siiyo oo arka in
qof la siiyey wax ka khayr badan
.waxa la siiyey wuu waynaaday
417
.caddayn muujinta ifafaalegiisa
J: Faadhima naxariisi korkooda
ha ahaatee, waxay tidhi: kitaabka
Ilaahay waa daliil muujintiisa,
isaga oo u horseedaya
418
taageerayaashiisa qanaaco,
raacdadiisana u horseedaya
.badbaado
419
Cutubka: Kitaabka Eebbe wuxuu u
horseedaa kuwa raacsan inay ku
.qancaan
.badbaado
420
Cutubka: kitaabka Ilaahay ee u
horseedaya badbaadada iyo kuwa
.raacsan

421
.badbaado
Cutubka: Doodda Qur’aanka ku jirta

. waa mid weyn
Muxammad Binu Muusa Al-Raazi
waxa uu ka wariyey Aabihii in uu
yidhi:- Maalin ayaa Al-Ridah
422
Calayhi Salaam waxa uu xusay
Qur’aanka Kariimka ah oo uu
wayneeyey Daliilaha ku jira iyo
Aayadda Mucjisada ah ee ku
jirta. Wuxuu yidhi: Waa Xadhka
Eebe oo Adag, Silbadiisa ugu
Aaminsan, iyo Jidkiisa ugu
Wanaagsan ee Jannada Gelida,
Naartana ka xoreeya, lamana
Abuuro Waqti, kamana
Mahadnaco Carrabka, illeen Eebe
ma yeelin. waa muddo aan waqti
lahayn, waxayse ka dhigtay xujo
iyo xujo u ah qof kasta oo aan
beentu ka iman horteeda iyo
423
gadaashiisa midna, si ay ugu soo
dagto Eebaha xigmadda leh ee la
.mahadiyo
Cutubka: Aayada mucjisada ah ee

ku jirta aayadaha quraanka waa
. weyn
424
425
.mahadiyo
Cutubka: Qur’aanku waa xadhigga

.Eebbe ee adag
426
.mahadiyo
427
Cutubka: Kitaabka Ilaahay,
.xidhidhihiisa kowaad
428
.mahadiyo
429
Cutubka: Kitaabka Eebbe waa jidka
.ugu wanaagsan
430
.mahadiyo
Cutubka: kitaabka Ilaahay ee

.jannada u horseeda
yidhi:- Maalin ayuu Al-Ridah
431
Calayhi Salaatu Wasalaam xusay
Qur’aanka Kariimka ah,
markaasuu wayneeyey Daliilkii ku
jiray iyo Aayadda Mucjisada ah
ee ku jirta. Wuxuu yidhi: Waa
Xadhka Eebe oo Adag, Silbadiisa
ugu Aaminsan, iyo Jidkiisa ugu
Abuuro Wakhtiga, kamana
432
.mahadiyo
Cutubka: Kitaabka Ilaahay waa kan

.naarta ka badbaadiya
yidhi:- Maalin ayuu Al-Ridah
Calayhi Salaatu Wasalaam xusay
Qur’aanka Kariimka ah,
markaasuu wayneeyey Daliilkii ku
433
jiray iyo Aayadda Mucjisada ah
ee ku jirta. Wuxuu yidhi: Waa
Xadhka Eebe oo Adag, Silbadiisa
ugu Aaminsan, iyo Jidkiisa ugu
Abuuro Wakhtiga, kamana
lahayn, hase yeeshee waxay ka
dhigtay xujo iyo xujo u ah qof
kasta oo aan beentu ka iman
horteeda iyo gadaashiisa midna,
si ay ugu soo dagto Eebaha
.xigmadda leh ee la mahadiyo
434
Cutubka: kitaabka Ilaahay lama
.abuurin wakhti
435
.mahadiyo
436
Cutubka: Kitaabka Ilaahay Ma
?Caawiyo Afafka
437
.mahadiyo
438
Cutubka: kitaabka Ilaahay ma
.samayn wakhti la'aan
439
.mahadiyo
Cutubka: Kitaabka Eebbe waxa laga

.dhigay hanuuniye caddaynta
440
441
.mahadiyo
Cutubka: Kitaabka Eebbe waxaa

.xujo looga dhigay qof kasta
442
.mahadiyo
443
Cutubka: kitaabka Ilaahay, kumana
iman beentu horteeda iyo
.gadaashiisa midna
444
.mahadiyo
445
Cutubka: Kitaabka Eebaha laga soo
dejiyey Eebaha xigmada leh ee la
.mahadiyo

446
.mahadiyo
Cutubka: Eebaha barakeysan ee

Sarreeya, qur’aanka ma yeelin
.muddo aan waqti ahayn
Ibraahiim bin Al-cabbaas, Al-
Rida, aabbihiis, naxariis iyo
447
nabad gelyo korkooda ha yeelee,
ayaa nin weydiiyey Abuu
Cabdullaahi, naxariis iyo
nabadgalyo korkiisa ha ahaatee,
maxaa ka jira qur’aanka kariimka
ah ee soo kordhinaya. mugdi ku
jira? Wuxuu yiri: Maxaa yeelay,
Ilaaha barakeysan ee sarreeya,
kama uusan dhigin waqti la'aan,
.iyo dadka la'aanteed dadka kale
448
Cutubka: Ilaaha barakeysan ee
sarreeya, qur’aanka uma dhigin
.dadka in uu dadka kale u sameeyo
Ibraahiim bin Al-cabbaas, Al-
Rida, aabbihiis, naxariis iyo
nabad gelyo korkooda ha yeelee,
ayaa nin weydiiyey Abuu
nabadgalyo korkiisa ha ahaatee,
maxaa ka jira qur’aanka kariimka
ah ee soo kordhinaya. mugdi ku
jira? Wuxuu yiri: Maxaa yeelay,
449
Ilaaha barakeysan ee sarreeya,
kama uusan dhigin waqti la'aan,
.iyo dadka la'aanteed dadka kale
450
Cutubka: Haddii fitno kugu dhaco,
markaas waa inaad ku dhegganaato
.Qur'aanka
Al-ayashi isagoo wata silsilado
xadiid ah, waxaa laga wariyay
Jacfar bin Muxamed, aabbihiis,
aabbihiis, naxariis iyo nabad
gelyo korkooda ha ahaatee,
wuxuu yiri: Rasuulkii Ilaahay
naxariis iyo nabadgalyo Eebbe
korkiisa ahaataye. asaga iyo
reerkiisaba, waxay yiraahdeen:-
Hadduu fitnooyinku idinkaga
badiyo sida qaybo habeen
451
madow ah, ku dhaggan
.quraanka
452
Cutubka: Qofkii hor dhiga
Qur’aanka wuxuu u horseedayaa
.Jannada
Al-Ayyashi oo sitay silsilado
wuxuu yiri: Rasuulkii Ilaahay,
wuxuu yiri: isaga iyo reerkiisaba,
waxay qur’aanka ku sheegeen:
Ruuxii hor dhigaa wuxuu u
horseedi doonaa Jannada. Ruuxii
gadaashiisa dhigaa naar baa loo
.wadaa
453
Cutubka: Qofkii Quraanka ku
akhriya gadaashiisa waxa loo kaxayn
.Naarta
454
waxay qur’aanka ku sheegeen:
Ruuxii hor dhigaa wuxuu u
horseedi doonaa Jannada. Ruuxii
gadaashiisa dhigaa naar baa loo
.wadaa
455
.Cutubka: Qur’aanku waa daliil
waxay qur’aanku ku sheegeen
inuu yahay hanuunka tilmaamaya
dariiqa ugu wanaagsan, waana
456
kitaab tafaasiil, caddayn iyo
ururin, waana kala fogaansho ee
.ma aha kaftan
457
.tilmaamay dariiqa ugu wanaagsan

korkiisa ahaataye. isaga iyo
ehelkiisaba, waxay qur’aanku ku
sheegeen inuu yahay hanuunka
tilmaamaya jidka ugu wanaagsan,
waana kitaab faahfaahsan,
458
caddayn iyo ururin, waana
.suuradda ee ma aha kaftan
459
.faahfaahsan

460

.sharraxaad ah
461
462
.ururin
463
.ma aha kaftan
464
.Cutubka: Qur’aanku waa cutubka
.ma aha kaftan
465
.Cutubka: Qur’aanku ma aha kaftan
466
.ma aha kaftan
467
Cutubka: Nabigu waxa uu ku taliyey
.in la akhriyo Qur’aanka
Ja: Rasuulkii Ilaahay, Sallaa
Wa Sallam, wuxuu yiri:
Salmaanow, waa inaad akhridaa
Qur’aanka, maxaa yeelay,
.akhrintiisu waa dembi dhaafe
468
Cutubka: Qur’aanka oo la akhriyaa
.waa dembi dhaaf
Ja: Rasuulkii Ilaahay, Sallaa
Wa Sallam, wuxuu yiri:
Salmaanow, waa inaad akhridaa
Qur’aanka, maxaa yeelay,
.akhrintiisu waa dembi dhaafe
469
.dejiyey kitaabka nebiga
Soo dhawaada: Nabigu naxariis
iyo nabad galyo korkiisa ha
yeelee waxa uu Qur’aanka
kariimka ah ku yidhi: Kadibna
Kitaabku waxa uu ku soo dajiyay
470
Nuur aan Laambadihiisu damin
iyo laambad Gubiddeedu aanay
.dami doonin
471
Cutubka: Kitaabku waa iftiin aan
.laambadihiisu damin
.dami doonin
472
Cutubka: Buuggu waa laambad aan
.ololkeedu dhammaanayn
473
.dami doonin
474
Cutubka: Qur’aanku waa hab aan
.jidkiisu marin habaabin
ahaatee waxa uu Qur’aanka
kariimka ah ku yidhi: “Ilaahay
waxa uu ku soo dejiyey manhaj
aan habayntiisu dhumin,
fallaadho aan iftiinkiisu
madoobanayn, calaamad aan
daliilkiisu damin, iyo caddayn cad
.tiirarka lama dumin
475
Cutubka: Qur’aanku waa fallaadh
.aan iftiinkiisu marna madoobanayn
476
477
Cutubka: Qur’aanku waa qodob aan
.daliilinin
478
Cutubka: Qur’aanku waa caddayn
.ee ha dumin tiirarkiisa
479
480
Cutubka: Qur’aanku waa ammaan
.ee ha jabin taageerayaashiisa
U soo dhawaada: Nabigu naxariis
kariimka ah ku yidhi: U dir
tasbiixso hana ka adkaan
taageerayaashiisa, run ahaantiina
.ha ka daalin gargaarihiisa
481
Cutubka: Qur’aanku waa xaq,
.yeyna ku fashilmin gargaarihiisa
U soo dhawaada: Nabigu naxariis
kariimka ah ku yidhi: U dir
tasbiixso hana ka adkaan
taageerayaashiisa, run ahaantiina
.ha ka daalin gargaarihiisa
482
483
Cutubka: Qur’aanku waa isha
.aqoonta
U dhawaada: Nabigu naxariis iyo
nabad galyo korkiisa ha ahaatee
waxa uu Qur’aanka kariimka ah
ku yidhi: Waa ilaha iyo badaha
cilmiga, waa hoyga aan dadka
socotada ahi ka dhumin, iyo
calaamo aanay ka indho la’ayn
.kuwa socda
484
Cutubka: Qur’aanku waa badda
.aqoonta
.kuwa socda
485
Cutubka: Qur’aanku waa waxyi aan
.dadka socotada ahi ka dhumin
486
.kuwa socda
487
Cutubka: Qur’aanku waa calaamad
.aanay dadka soconayn
.kuwa socda
488
Qaybta: Qur’aanka, Ilaahay ha ka
yeelo mid ka miirta harraadka
.culimada
Usoo dhawaada: Nabigu naxariis
kariimka ah ku yidhi: Ilaahay ha
ka yeelo mid ka jabiya haraadka
culimada, iyo isha quluubta
.fuqaha
489
490
Cutubka: Qur’aanka, Eebbe ha ka
yeelo il ay quluubta fuqahadu u soo
.baxdo
kariimka ah ku yidhi: Ilaahay ha
ka yeelo mid ka jabiya haraadka
culimada, iyo isha quluubta
.fuqaha
491
Cutubka: Ilaahay Qur’aanka wuxuu
.ka dhigay iftiin aan mugdi lahayn
kariimka ah ku yidhi: Waxa uu ka
yeelay iftiin aan mugdi lahayn,
xadhig xadhigiisuna uu dhaw
492
yahay, dhufays aan la dafiri
.karinna uu ugu sarreeya
493
Cutubka: Eebbe wuxuu ka dhigay
.Qur’aanka xadhig gunti adag leh
494
Qur’aanka meel adag oo aan la
.dafiri karin
495

.Qur’aanka hanuun ciddii raacda
496
kariimka ah ku yidhi: Wuxuu ka
yeelay hanuun ruuxii aaminay,
cudur daar ruuxii sheegana, xujo
ruuxii ka hadlay, marag u ah
ciddii ku doodda, iyo magan.
.ciddii ku doodday
497
qur’aanka cudur daar ciddii ku been
.abuurta
kariimka ah ku yidhi: Wuxuu ka
yeelay hanuun ruuxii aaminay,
cudur daar ruuxii sheegana, xujo
ruuxii ka hadlay, marag u ah
498
ciddii ku doodda, iyo magan.
.ciddii ku doodday

.Qur’aanka xujo qofkii ku hadla
499
wuxuu quraanka ku yidhi: Wuxuu
ka yeelay hanuun ruuxii
rumeeyay, cudur daarna u
ahaaday ruuxii sheegan jiray,
xujona u ah ruuxii ka hadlay,
markhaatina u ah ciddii ku
doodda, iyo magan. ciddii ku
.doodday
500
Qur’aanka markhaati ciddii ku
.murmi
.doodday
501
Qur’aanka magangal ciddii ku
.doodda

502
.doodday
503
Qur’aanka mid cilmi u ah dadka
.wax og
ku yidhi: U yeelo cilmi ruuxii wax
ka og, xadiisna u yeelo kii
wariyay, xukunna u yeelo kii wax
.xukumaya
504
Cutubka: Ilaahay wuxuu ka yeelay
.Qur’aanka xadiis kuwa wariyey
505
.xukumaya
506
Cutubka: Eebbe wuxuu quraanka
.uga dhigay xukun ciddii xukunta
.xukumaya
507
.adag
U dhawaada: amiirkii Mu’miniinta,
sallaa Allaahu calayhi wasallam,
wuxuu yidhi: ku dhaggan kitaabka
508
Eebbe, illeen waa xadhig adag
.iyo nuur cad
509
.Cutubka: Qur’aanku waa nuur cad
wuxuu yidhi: ku dhaggan kitaabka
Eebbe, illeen waa xadhig adag
.iyo nuur cad
510
Cutubka: Qur’aanka kariimka ah
.waa qaladka qofka ku dheggan
U dhawaada: amiirkii Mu’miniinta
Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa Sallam
wuxuu yiri: Ku dheggan kitaabka
Eebbe, illeen waa ma-fa’aam ruuxii
ku dhegganaa, ruuxii ku dhegganna
.waa badbaado
511
Cutubka: Qur’aanku waa badbaado
.qofka ku xidhan
512
Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa
Sallam wuxuu yiri: Ku dheggan
kitaabka Eebbe, illeen waa ma-
fa’aam ruuxii ku dhegganaa,
ruuxii ku dhegganna waa
.badbaado
513
Cutubka: Qur’aanku ma qalloocan
.mana toosna
naxariis iyo nabad gelyo korkiisa ha
yeelee, wuxuu yidhi: ku dhega
kitaabka Eebbe, illeen ma aha
qallooc iyo toosnaan, mana leexdo
.oo la canaanto
514
Cutubka: Qur’aanku ma leexleexo
.ee waa in la tixgeliyo
naxariis iyo nabad gelyo korkiisa
ha yeelee, wuxuu yidhi: ku dhega
kitaabka Eebbe, illeen ma aha
qallooc iyo toosnaan, mana
.leexdo oo la canaanto
515
Cutubka: amiirkii Mu’miniinta waxa
.uu ku taliyey kitaabka Eebbe
Calayhi Salaatu Wasalaam, wuxuu
yidhi: Ku dheggan kitaabka Eebbe,
516
ruuxii yidhaahda waa run, ruuxii ku
.camal falana wuu hor maray
Cutubka: Qofkii ku hadla Qur’aanka

.waa run
Calayhi Salaatu Wasalaam, wuxuu
517
yidhi: Ku dheggan kitaabka Eebbe,
ruuxii yidhaahda waa run, ruuxii ku
.camal falana wuu hor maray
518
Cutubka: Qofkii ku dhaqma sida uu
Qur’aanku sheegay waa laga
.hormaray
Calayhi Salaatu Wasalaam,
wuxuu yidhi: Ku dheggan
kitaabka Eebbe, ruuxii yidhaahda
waa run, ruuxii ku camal falana
.wuu hor maray
519
Cutubka: Qur’aanka dhexdiisa,
.aqoonta waxa soo socda
Soo dhawaada: Amiirkii
Mu’miniinta Calayhi Salaam waxa
uu Qur’aanka kariimka ah ku
yidhi: Waxa ku jira aqoon waxa
soo socda, iyo ka hadalka wixii
.hore
520
Cutubka: Qur’aanka kariimka ah, ka
.hadalka waayihii hore
Mu’miniinta Calayhi Salaam waxa
yidhi: Waxa ku jira aqoon waxa
soo socda, iyo ka hadalka wixii
.hore
521
waxa uu dawo u leeyahay xanuunka
.dadka
Mu’miniinta Calayhi Wa Calaa
522
Aalihi Wa Sallam Qur’aanka
kariimka ah waxa uu ku yidhi:
Waxaa ku jira dawadii
xanuunkaaga, iyo in la baadho
waxa idin dhexyaala. Joojinta
.cudur kasta oo ku saabsan diinta
523
.tixgelinta dadka dhexdooda
Mu’miniinta Calayhi Wa Calaa
Aalihi Wa Sallam Qur’aanka
kariimka ah waxa uu ku yidhi:
Waxaa ku jira dawadii
xanuunkaaga, iyo in la baadho
.waxa idin dhexyaala
524
Cutubka: Qur’aankani waa la-
.taliyaha aan khiyaanayn
U dhawaada: Amiirkii
Mu’miniinta, naxariis iyo nabad
gelyo korkiisa ha ahaatee: Ogow
in Qur’aankani yahay la-taliyaha
525
aan khiyaanayn, hanuuniyaha oo
aan dhumin, iyo sheeka-
.wadaaga aan been sheegin
526
Cutubka: Qur’aankani waa
.hanuuniye aan dhumin
527
Cutubka: Qur’aankani waa xadiiskii
.aan been sheegin
528
Cutubka: Ma jiro qof la fadhiya
Qur’aankan in uu ka istaago isaga
oo hanuun u batay, ama hoos u
.dhac indho la’aan ah
wuxuu yidhi: Qofna kuma
529
fadhiisto Qur’aankan inuu ka
istaago oo hanuunku u bato, ama
.indho la’aan darteed
530
Cutubka: Qofna looma baahna
.Qur’aanka dabadii
gelyo korkiisa ha ahaatee, wuxuu
yidhi: Ogaada in aanu qofna u
baahanayn Qur’aanka dabadii,
mana jiro qof qani ku ah
.Qur’aanka hortiisa
531
Cutubka: Qofna ma qani ku ahayn
yidhi: Ogaada in aanu qofna u
baahanayn Qur’aanka dabadii,
mana jiro qof qani ku ah
532
Cutubka: Ka raadso bogsashada
Qur'aanka si ay u noqoto
.daawadaada
Usoo dhawaada: Amiirul
Mu’miniina Calayhi Salaatu
Wasalaam, wuxuu Qur’aanka
kariimka ah ku yidhi: ka raadsada
xanuunnadaada caafimaad, kana
gargaara dhibkaaga, illeen waxa
ku jira daawo cudur ka ugu weyn
oo ah gaalnimo.
533
munaafaqnimada, beenta iyo
baadilka. Joojinta daawada ee
.cudurka jamac
534
Cutubka: Kaalmo ka raadso
.Qur’aanka salaaddaada
oo ah gaalnimo.
baadilka. Joojinta cidhiidhiga
.nolosha iyo jirrada
535
536
waxaa lagu daaweeyaa cudurka ugu
weyn, kaas oo ah gaalnimo,
.munaafaqnimo, baadi iyo baadi
oo ah gaalnimo.
.baadilka
537
Cutubka: Addoomada laguma
hanuuniyo Eebbe wax la mid ah
.Qur’aanka
qur’aanka ku yiri:- Addoomaduna
Eebbe uma noqdaan wax la mid
.ah
538
Cutubka: U fiirso Eebahaa daliil
.Qur’aanka ah
gelyo korkiisa ha ahaatee, waxa
yidhi: hanuunka waydiista
Eebihiin, talo ka raadsada
naftiinna, ku dacweeya
.ra’yigiinna, una fuliya rabitaanno
539
540
Cutubka: Qur’aanka la tashada
.naftiinna
541
Cutubka: Ku eedayso ra'yigaaga ku
.saabsan Qur'aanka
542
Cutubka: Ku raaxayso
.rabitaankaaga Qur'aanka
543
ra’yigiinna, una fuliya rabitaanno.
Faallo: Waxaan magan u ahay
jahwareer, taas oo ah, ku nadiifi
.rabitaankaaga jahwareer
544
.Eebbe ee adag
Sallam Qur’aanka kariimka ah
wuxuu ku yidhi: Waa xadhigga
Eebbe ee adag, waana isha la
isku hallayn karo, waxaana ku
dhex sugan isha qalbiga iyo ilaha
aqoonta, Qalbigu ma laha daahir
.aan isaga ahayn
545
Cutubka: Qur’aanka waxaa keenay
.kuwa la aamini karo
546
.aan isaga ahayn
Cutubka: Qur’aanka waxaa ku jira

.isha qalbiga
547
.aan isaga ahayn
548
Cutubka: Qur’aanku waxa uu ka
.kooban yahay ilo aqooneed
.aan isaga ahayn
549
550
Cutubka: Qur’aanka: Ma jiro wax
.kale oo qalbigu nadiifiyo
Sallam wuxuu Qur’aanka
kariimka ah ku yidhi: Waa
xadhigga Eebbe ee adag, waana
isha lagu kalsoonaan karo,
waxaana ku dhex sugan isha
qalbiga iyo ilaha cilmiga iyo
Qalbigu ma laha daahir aan isaga
.ahayn
551
Cutubka: Kitaabka Ilaahay waa jidka
.lagaga baxo fitnada
Al Xaarith Al-Acwar wuxuu yidhi:
Amiirkii Mu’miniinta Cali bin Abii-
dhaalib, naxariista korkiisa ha
ahaatee: waxaan maqlay
Rasuulka (scw) oo leh:- Jibriil
552
baa ii yimid oo wuxuu igu yidhi;
wuxuu yidhi: Muxammadoow
ummaddaada fitno ayaa ka dhici
doonta, waxaan ku idhi: maxaa
lagaga bixi karaa? Wuxuu yidhi:
“Kitaabka Eebbe waxa ku jira
sharraxa warkii idinka horreeyey
iyo warka waxa idinka daba iman
doona, iyo xukunka waxa idin
dhexyaala, waana go’aan aan
.kaftan ahayn
553
war ummaddan hortooda ka yimid
Al-ayashi wuxuu ka soo weriyey
Al-Xasan bin Cali, naxariista
korkiisa ha ahaatee, wuxuu yidhi:
Rasuulkii Ilaahay, Sallaa Allaahu
Sallam, wuxuu quraanka ku yiri:
Waa xuska xigmadda leh. ,
iftiinka cad iyo jidka toosan,
waxaana ku sugan warkii hortiina,
554
iyo warkii gadaaaashiina, iyo
xukunka waxa idin dhexyaala,
waana xujo xukun ee ma aha
.kaftan

555
.kaftan ahayn
556
war ku saabsan waxa ummaddan ka
.dib dhici doona

557
.kaftan

558
.kaftan ahayn
Ismaaciil Binu Jaabir, waxa laga

wariyey in Abu-Cabdullaahi
korkiisa ahaataye uu yidhi:-
Kitaabka Eebbe waxa ku jira
warkii wixii idinka horreeyey iyo
war waxa idinka daba iman
559
doona, iyo tafaasiil waxa idin
.dhexyaalla, waan ognahay
560
Cutubka: Quraanka waxaa ku sugan
xukun ku saabsan waxa idin
.dhexeeya
561
.kaftan ahayn

562
.kaftan
Cutubka: Qur’aanka dhexdiisa, waa

.cutubka
563
.kaftan ahayn

564
.kaftan

.kaftan maaha
565
.kaftan ahayn

566
.kaftan
Qaybta: Ruuxii la doona wax aan

Qur’aanka ahayn, Eebbe wuu
.dhumiyaa
567
Al Xaarith Al-Acwar wuxuu yiri:
Amiirkii Mu’miniinta Cali Binu
Abii-dhaalib, wuxuu yiri:
Rasuulku (scw) wuxuu qur’aanka
ku yiri: Ruuxii doona? hanuun
aan taas ahaynna Eebbe wuu
.dhumiyaa
568
.Eebbe ee adag
Al-Xaarith Al-Acwar, waxaa laga
wariyey amiirkii Mu’miniinta Cali
bin Abii-dhaalib, naxariis iyo
nabadgalyo Eebbe korkiisa
ahaataye, wuxuu Rasuulka (scw)
ka wariyey Qur’aanka kariimka
ah. : waa xadhigga Eebbe ee
adag, waana xuska xigmadda
.leh, waana jidka toosan
569
.xigmadda leh
570
571
Cutubka: Qur’aanku waa jidka
.toosan
572
Cutubka: Qur’aanka ha ku beeninin
.rabitaan
dhaalib, wuxuu yiri: Rasuulku
(scw) wuxuu ku yiri Qur’aanka.
ah: Dabeecaddu ma beeniso,
.afkuna ma qalloociyo
573
Cutubka: Qur’aanka ha ku darin
.afafka
dhaalib, wuxuu yiri: Rasuulku
(scw) wuxuu ku yiri Qur’aanka.
ah: Dabeecaddu ma beeniso,
.afkuna ma qalloociyo
574
Cutubka: Qofkii ku hadla Qur’aanka
.waa run
Amiirkii Mu’miniinta Cali bin Abii
Daalib, wuxuu yiri: Rasuulku
575
(scw) wuxuu Qur’aanka ku yiri:
ah: Ruuxii yiraahda run buu
sheegay, ruuxii ku camal fala
wuxuu helayaa ajir, qofkii ku
dhagganna waxaa lagu hanuunin
.Jid toosan
Masada bin Sadaqa, Abuu

Cabdullaahi, Aabihiis, Naxariis iyo
Nabadgelyo korkooda ha
ahaatee, wuxuu yiri: Amiirkii
Mu’miniinta, naxariis korkiisa ha
ahaatee, wuxuu Qur’aanka ku
yiri: Ruuxii yiraahda waa run,
ciddii ku camal fashana waa la
abaal-mariyey, qofkii ku
576
murmana wuu badbaadi, ciddii ku
garab istaagtana waxaa lagu
.hanuunin jidka toosan
Cutubka: Qofkii ku dhaqma sida uu

Qur’aanku sheegay wuxuu helayaa
.ajar
577
.Jid toosan

578
Cutubka: Qofkii ku dhegganaa

Quraanka waxaa lagu hanuunin Jid
.toosan
.Jid toosan
579
.wayn
Al-Xaarith Al-Acwar waxa laga
bin Abii-dhaalib, sallaa Allaahu
580
calayhi wasallam, waxa laga
wariyey in Rasuulku (scw) uu ku
yidhi Qur’aanka kariimka ah.
(Quraanka) waa kitaabka wayn,
kana iman been hortiis iyo
gadaashiisa midna, wuxuuna soo
dajiyay Eebaha falka sane ee la
.mahadiyo
581
Cutubka: Qur’aanku ma helo been
.hortiisa iyo gadaashiisa midna
582
.mahadiyo

Cabdallah, Aabihiis, Awoowgiis,
korkooda ha ahaatee, wuxuu yiri:
Amiirka Mu’miniinta, Sallaa
Wa Sallam, wuxuu inoogu
khudbeeyay wacdi ay ku jirtay.
wuxuu yidhi: Waxaan marqaati ka
nahay inaan Eebbe mooyee ilaah
kale jirin oo aan la wadaagin,
Muxammadna uu yahay
addoonkiisii iyo Rasuulkiisii,
583
wuxuuna u soo diray Kitaab ku
tashaday, xigmad iyo
karaamayna, wuxuuna ku
dhawray. Cilmigiisana ku
xukumay Nuurkiisa, uma
yimaaddo baadi hortiis iyo
gadaashiisa been, wuxuuna soo
dajiyay Eebaha xigmadda leh ee
.la mahadiyo
Al-Ayyashi wuxuu ka wariyey Al-

Xasan bin Cali, naxariis iyo
ahaataye:- Waxaa lagu yidhi
584
Sallam:- Umaddaada waa la
fitnoobayaa, markaas ayuu
Rasuulku SCW yiri: waxaa la
weydiiyey maxaa looga bixi
karaa? Wuxuu Yidhi: Kitaabka
Eebe ee Wayn ee aan Baadil
kaga iman Hortiisa iyo
Gadaashiisa midna, waana soo
dajinta Eebaha Falka Badan ee la
Mahadiyo, Ruuxii la Doona Cilmi
waxaas ka soo hadhayna Eebe
.wuu Dhumiyaa
585
Cutubka: Qur’aanka waxa uu ka
soo degay Eebaha xigmadda leh ee
.la mahadiyo
586
.mahadiyo

587
Muxammadna uu yahay
.la mahadiyo

588
.wuu Dhumiyaa
589
Qaybta: Eebe wuxuu u soo diray
.Rasuulkiisa Kitaab kala saaray
590
Muxammadna uu yahay
.la mahadiyo
591
.mannaystay kitaabkiisa
592
Muxammadna uu yahay
.la mahadiyo
593
Cutubka:- Eebbe ha sharfo
.kitaabkiisa

594
Muxammadna uu yahay
.la mahadiyo
595
Cutubka: Eebbe wuxuu ku xifdiyey
.kitaabkiisa cilmigiisa
596
Muxammadna uu yahay
.la mahadiyo
597
.kitaabkiisa nuur
598
Muxammadna uu yahay
.la mahadiyo
599
Cutubka: Qofkii khilaafa Qur’aanka
.waa badbaadiye
600
601
Qeybta: Ruuxii akhriya Qur’aanka
.waxaa lagu hanuunin Jid toosan
602
waxa ku jira xog ku saabsan kuwii
.ummaddan ka hor jiray
yiri: 033-014 Waxaa ku Sugan
603
Warkii kuwii idinka Horreeyey iyo
.Xukunkii Idinka iyo Cadawgiinii
Ismaaciil Binu Jaaber, waxa laga

wariyey in Abu-Cabdulle,
naxariista korkiisa ha ahaatee,
inuu yidhi: Kitaabka Eebbe waxa
ku jira war ku saabsan wixii
idinka horreeyey, iyo waxa idinka
daba iman doona, iyo caddayn
waxa idin dhexyaala, waan
.ognahay
604
Cutubka: Qur’aanka dhexdiisa
waxaa ku jira xukun ummaddan
.dhexdeeda ah
605
.kaftan
606
.war dadka cadow ku ah
607
Cutubka: Eebbe wuxuu Qur’aanka
.ku soo dejiyey cilmigiisa
yiri: Eebana wuu soo dajiyay
608
cilmigiisa, Malaa’igtuna way ka
marag kacday xaqiijintiisa,
wuxuuna yidhi Eebbe kor ahaaye:
“Eebaa marag ka ah waxa laguu
waxyooday, wuxuuna ku soo
dejiyey cilmigiisa, malaa’igtuna
way marag kacday, waana ku
”.filan yahay Eebbe. markhaati
609
Cutubka: Eebe wuxuu ugu yeedhay
Malaa'igta inay marag ka tahay in
.Kitaabku sugan yahay
yiri: Eebana wuu soo dajiyay
cilmigiisa, Malaa’igtuna way ka
marag kacday xaqiijintiisa,
610
wuxuuna yidhi Eebbe kor ahaaye:
“Eebaa marag ka ah waxa laguu
waxyooday, wuxuuna ku soo
dejiyey cilmigiisa, malaa’igtuna
way marag kacday, waana ku
”.filan yahay Eebbe. markhaati
611
qur’aanka nuur ku hanuunsan kan
.toosan
yiri: Eebbe ha ka yeelo Nuur ku
hanuunin tan toosan, wuxuuna
yidhi: “Markaan akhrino raac
Qur’aankiisa, wuxuuna yidhi,
“Raac waxa lagaaga soo dejiyey
xagga Eebahaa. Hana raacina
612
Eebe ka sokow awliyo, wax yar
.baadse xusuusanaysaan
Cutubka: Raacidda waxa xagga

Eebbe idiinka yimid waa liibaanta
.wayn
613
yiri: Raacidda waxa xagga Eebbe
idiinkaga yimidna waa liibaanta
wayn, kana tagista baadi cad
wuxuu yidhi: Hadduu idiinka
yimaaddo hanuun xaggayga,
ruuxii raaca hanuunkana ma
dhumo, mana xumaado. ” Sidaa
darteed wuxuu dhex galiyay
xertiisa wax kasta oo wanaag ah
oo adduun iyo aakhiro la
.rajaynayo
614
Cutubka: In laga tago waxa idiin
.yimid waa baadi cad
615
.rajaynayo
616
Cutubka: Waxa uu kuu yeelay Rajo
kasta oo wanaagsan Adduun iyo
.Aakhiroba
617
.rajaynayo
Qur’aanku waa amray oo

.canaantay
Cabdallah, aabbihiis, Naxariis iyo
nabad gelyo korkooda ha
618
Mu'miniinta, naxariis korkiisa ha
ahaatee, wuxuu yiri: Qur'aanku
wuxuu amrayaa. iyo canaan, oo
uu ku qeexo ciqaabta, xeerar ku
dejiyo, ku maahmaahdo, diintana
.ku sharciyeeyo
619
Ilaahay wuxuu quraanka ku dejiyey
.xad
.ku sharciyeeyo
620
Ilaahay wuxuu dajiyay sunnaha
.Qur’aanka kariimka ah
621
.ku sharciyeeyo
622
Ilaahay wuxuu quraanka ku sheegay
.masaallo
.ku sharciyeeyo
623
Ilaahay ayaa diinta ku sharciyeeyay
.qur’aanka kariimka ah
624
.ku sharciyeeyo
Al-Xasan bin Musa Al-Khashab

ayaa ka wariyey inuu yiri: Abuu
ahaataye, wuxuu yiri:- Amarka
iyo khaliifadu kuma soo
noqonayso qoyska Abuu Bakar
iyo reer Cumar iyo reer Banii
midna. Umayyah, ama ilma Talxa
iyo Al-Zubayr weligood, waxaana
625
sabab u ah inay quraanka
hagaajiyeen, sunnooyinkiina
.bureen, wayna bureen
Al-Xasan bin Muuse Al-Khashab

ayaa u sababeeyay, isagoo yiri:
Abuu Cabdullaahi, naxariis iyo
ahaataye wuxuu yiri: Rasuulku
:(scw) wuxuu yiri
Isaga iyo Ehelkiisa korkiisa ha

ahaato: Qur’aanku waa
hanuunka baadida, caddaymaha
indho la’aanta, iftiinka mugdiga,
626
ka ilaalinta halaagga, hanuunka
.fitnada, iyo caddaynta fitnada
627
Cutubka: Qofna Qur’aanka kama
.jeedsado Naarta mooyee
Al-Xasan bin Muuse Al-Khashab

ayaa u sababeeyay, isagoo yiri:
ahaataye wuxuu yiri: Ma jiro qof
ka jeedsada Qur’aanka oo aan
.ahayn Naarta
628
Cutubka: Mas’uuliyadda Dadka
.Aqalka, Tiirka Qur’aanka
Masada bin Sadaqa wuxuu yiri:
Abuu C/llaahi naxariis iyo
ahaataye wuxuu yiri:- Eebbe
wuxuu ka yeelay dhexda
Qur’aanka inaysan ka tegin Ehlu
Baytka, si loo rogo qaybta
. .go’aanka ah ee Qur’aanka
629
Cutubka: Ilaalinta Ahlu-Baytka,
.Qur’aanku wuu soo jeesanayaa
Abuu C/llaahi naxariis iyo
ahaataye wuxuu yiri:- Eebbe
wuxuu ka yeelay dhexda
630
Qur’aanka inaysan ka tegin Ehlu
Baytka, si loo rogo qaybta
. .go’aanka ah ee Qur’aanka

ahaataye, wuxuu yiri: Rasuulka
(scw) waxaa la faray inay ku
daydaan quraanka iyo ehelka
Muxammad, waa markii uu
khudbadiisii u dambaysay ku
yidhi: Waxaan idinkaga tagayaa
dhexdiina labada culays: kan
weyn iyo kan yar, kan weynna
waa kitaabka Eebahay, kan yarna
631
waa kitaabka Eebahay.
Dadkaygiiyow, reerkaygiiyow igu
dhawr, waayo, ma aad dhumi
doontaan intaad ku dheggan
.tihiin
Cutubka: Rasuulka Ilaahay, Sallaa

Allaahu Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa
Sallam, waxaa la faray inuu ku
daydaan Qur’aanka iyo Ehelkii
.Muxammad
632
dhexdiina labada miisaan:
Miisaanka weyn iyo kan yar, kan
weynna waa kitaabka Eebahay,
kan yarna waa igaga.
Reerkaygiiyow igu dhawr, waayo,
ma aad dhumi doontaan intaad
.ku dheggan tihiin
633
Cutubka: Nabigu wuxuu yidhi:
“Waxaan idinkaga tagayaa dhexdiina
labada arrimood oo waaweyn:
weynna waa kitaabka Eebahay, kan
yarna waa Ehelkayga iyo
.Ehelkayga. qoyska
634
. ku dheggan tahay
635
Cutubka: Nabigu wuxuu yidhi: “Igu
.”badbaadi labada shay ee culus
dhexdiina labada culays: kan
weyn iyo kan yar, kan weynna
waa kitaabka Eebahay, kan yarna
636
waa kitaabka Eebahay.
. Dadkaygiiyow
Muslimiintu ma dhumi doonaan inta

ay ku dheggan yihiin labada
.arrimood ee culus

637
ahaataye, wuxuu yiri : Rasuulka
.ku dheggan tihiin
638
Cutubka: Dariiqa looga baxo fitnada
.waa kitaabka Ilaahay
639
.wuu Dhumiyaa
640
.Cutubka: Qur’aanku waa adkaade
641
.wuu Dhumiyaa
Cutubka: Qofkii ku doona cilmi wax

aan Qur’aanka ahayn, Eebbe wuu
.dhumiyaa

642
.wuu Dhumiyaa
643
xigmadda leh

644
.kaftan
645
.Cutubka: Qur’aanku waa nuur cad
M: Rasuulkii Ilaahay, Sallaa
Wa Sallam, wuxuu yidhi:
Qur’aankani waa nuur cad,
.xadhig adag, iyo gacma adag
646
.adag
647
Cutubka: Qur’aanku waa xidhiidhka
.ugu kalsoonida badan
648
649
Cutubka: Qur’aanku waa heerka
.ugu sarreeya
M: Rasuulku, Sallaa Allaahu
Sallam, waxa uu Qur’aanka
kariimka ah ku sheegay in ay
tahay: heerka ugu sarreeya, ka
soo kabashada ugu waxtarka
badan, fadliga ugu weyn iyo
.farxadda ugu weyn
650
Cutubka: Qur’aanku waa bogsiinta
.ugu waxtarka badan
.farxadda ugu weyn
651
Cutubka: Qur’aanku waa fadliga
.ugu wayn
652
.farxadda ugu weyn
653
Cutubka: Qur’aanku waa farxadda
.ugu weyn

.farxadda ugu weyn
654
Cutubka: Qofkii Qur’aanku iftiimiyo,
.Eebbe waa u nuuri
M: Rasuulku (scw) waxa uu
qur’aanka ku yidhi: Ruuxii nuurka
Eebe ku iftiimiyo, ruuxii ku qasba
arrimihiisa, Ilaahay wuu
ilaalinayaa, qofkii ku dhegganna
655
wuu ilaalinayaa. Eebbaa ka
badbaadiya, ruuxii aan ka tegin
axkaamteeda Eebbe wuu
koryeelayaa, ruuxii caafimaad ku
doonana Eebbe wuu caafimaadi,
ruuxii ka doorta wax kale, Eebbe
wuu hanuuniyey, ruuxii wax kale
la doonana Eebbe wuu
.hoggaamin. wuu dhumay
656
Cutubka: Qofkii arrimihiisa ku gala
.Qur’aanka, Eebbe wuu ilaalinayaa
657
Cutubka: Qofkii ku dhegganaa

Qur’aanka, Eebbe wuu
.badbaadiyaa
658
659
Cutubka: Qofkii aan ka bixin
arsaaqada Qur’aanka, Eebbe wuu
.koryeelayaa
660
661
Cutubka: Qofkii Qur’aanka
caafimaad ku doona, Eebbe wuu
.bogsiin doonaa
662
663
Cutubka: Qofkii ka door bida
Qur’aanka wax kale, Eebbe ayaa
.hanuunin doona
664
665
Qaybta: Ruuxii la doona wax aan
Qur’aanka ahayn, Eebbe wuu
.dhumiyaa
666
Cutubka: Qofkii Qur’aanka ka dhiga

hal-ku-dheggiisa iyo astaantiisa,
.Eebbe ha ka farxiyo
qur’aanka ku yidhi: Ruuxii
astaantiisa iyo gaashaankiisa ka
dhigaa Eebbe wuu ka farxin
doonaa, ruuxii imaam ka dhigaa
667
ciddii uu isagu imaam u yahay.
Raaci iyo Cusuuskiisa cidduu
Gaadho, Eebana wuu dajin
Jannada Naciimo iyo Nolol
.Fiican
668
Qeybta: Ruuxii Imaam ka dhiga
Qur’aanka, ruuxii raacaa, iyo
masruufkiisa cidduu doono,
Eebbana wuxuu u dajin Janno
.Naciimo iyo Nolol wanaagsan

qur’aanka ku yidhi: Ruuxii
astaantiisa iyo gaashaankiisa ka
dhigaa Eebbe wuu ka farxin
doonaa, ruuxii imaam ka dhigaa
ciddii uu isagu imaam u yahay.
Raaci iyo Cusuuskiisa cidduu
Gaadho, Eebana wuu dajin
669
Jannada Naciimo iyo Nolol
.Fiican

.waddo cad
U dhawaansho: Wuxuu yiri,
Nabigu naxariis iyo nabadgalyo
Eebbe korkiisa ahaataye, isaga
670
iyo ehelkiisaba wuxuu yidhi:
Wuxuu idinkaga tagay dhexdiina
waxay nabiyadu uga tageen
ummaddoodii, mar hadday ka
tagin iyagoo dayac ah. oo aan
lahayn waddo cad, oo aan aqoon
lahayn. Kitaabka Eebahaa oo
sharxaya xalaal iyo xaaraan,
waajibaadkiisa iyo fadligiisa, la
nasakhay iyo la nasakhay,
tanaasulkiisa iyo awaamiirtiisa,
gaar ahaan iyo guud ahaan,
duruusta iyo wixi la mid ah,
soodiran iyo xad, go’aan
.qaadasho iyo maldahan
671
Cutubka: Kitaabka Ilaahay waa cilmi
.dhisan
672
673
Cutubka: Kitaabka Eebbe wuxuu
caddeeyey waxa banaan iyo waxa
.xaaraanta ah
674
675
Cutubka: Kitaabka Eebbe, isagoo
sharxaya waajibaadkiisa iyo
.fadligiisa
676
Cutubka: Kitaabka Eebbe waa cad

yahay, waa la tirtiray, waana la
.tirtiray
677
678
Cutubka: Kitaabka Eebbe, oo
.sharxaya idankiisa iyo amarkiisa
679
680
Cutubka: Kitaabka Eebbe wuu cad
.yahay si gaar ah iyo si guudba
681
682
Cutubka: Kitaabka Eebbe oo wata
.tusaalooyin iyo tusaalooyin cad cad
683
684
Cutubka: Kitaabka Alle waa cad
.yahay, asalkiisa iyo xuduudihiisa
685

.yahay, sax ah oo la mid ah
686
687
Cutubka: Kitaabka Eebbe wuxuu u

.dhexeeyaa dhabarka ummadda
688
yidhi: Kitaabka Eebbe wuu idin
dhexyaalaa, af-hadla oo aan
carrabkiisu daalin, tiirarkiisuna
.aan la dumin
689
.aftahanka aan carrabkiisu daalin
.aan la dumin
690
.yahay, tiirarkiisa ha duminina
.aan la dumin
691
Cutubka: Nabigu waxa uu reebay in
wax kasta oo ka mid ah kitaabka
.Eebbe kor ahaaye lagu tirtiro dacas
Lee: Xaaraantii Nebigu, Sallaa
Wa Sallam, wuxuu reebay in wax
692
kasta oo ka mid ah kitaabka
.Eebbe kor ahaaye lagu masaxo
693
Cutubka: Ruuxii ku qora Magaca
Eebe yaan ku Billaabaynaa ee
Naxariis guud iyo mid gaaraba
Naxariista, fadligiisana waa ka Cabsi
.Eebe, Eebana wuu u dambi dhaafi
Geeridu waxa laga weriyey in
Rasuulku sallaa Allaahu calayhi
wa sallam uu yidhi: Qofkii wax ku
qora Magaca Eebe yaan ku
Billaabaynaa ee Naxariis guud iyo
mid gaaraba Naxariista,
fadligiisuna waa xushmad Eebe
.wuu u dambi dhaafi
694
695
Cutubka: Nin baa ku taxay Magaca
Eebe ee Naxariis guud iyo mid
gaaraba Naxariista, waana loo
.dambi dhaafey
Geeridu waxa laga wariyey Cali
bin Abii-dhaalib, naxariisi korkiisa
ha ahaatee, in uu yidhi: Nin baa
ku taxay Magaca Eebe ee
naxariis guud iyo mid gaaraba
Naxariista, waana loo dambi
.dhaafey
696
Cutubka: Afar casuumad: ku akhri
magaca Eebahaa abuuray, xidigta,
soo dajinta sujuudda iyo kulaylka
.sujuudda
Daawuud Binu Sarxaanna waxa
laga wariyey in uu Abuu C/laahi,
naxariisi korkiisa ha ahaatee,
697
yidhi: Waxa jira afar martiqaad oo
kala ah: ku akhri magaca
Eebahaa abuuray, xidigta, soo
degta sujuudda, iyo kulaylka
.sujuudda
698
Cutubka: Cali Qur’aanka oo dhan
buu soo ururiyey oo gacantiisa ku
qoray, soo dajintiisa iyo tafsiirkiisa
.iyo mid la nasakhay oo nasakhay
Salmaan Allaha ka raalli noqdee

wuxuu yiri amiirkii Mu’miniinta,
Sallaa Allaahu Calayhi Wa Calaa
Aalihi Wa Sallam, wuxuu ku
hoyday gurigiisa, wuxuuna aaday
inuu Qur’aan ka soo gurto,
kamana uusan bixin gurigiisa ilaa
uu soo ururiyay, markii uu soo
ururiyay. wuu soo ururiyay oo
dhan gacantiisa ku qoray,
699
waxyigii iyo tafsiirkeedii iyo kii la
tirtiray iyo kii la tirtirayba, Abuu
Bakar baa u soo diray inuu
bannaanka u soo baxo, wuuna
ballan qaaday, markaas buu u
soo diray: “Anigu mashquul baan
ahay ee anigu waan ku
mashquulsanahay, ee anigu
waan ku mashquulay. Dhaar
baan nafteyda ugu dhaartay.”
Miyaanan maro xidhan salaad
mooyee, intaan qur’aanka
ururinaayo, way ka aamuseen
.maalmo
700
Cutubka: Ma jirto aayad Qur’aan ah
oo aan ka ahayn inuu Rasuulka
(scw) u akhriyey Cali oo uu baray
.tafsiirkeeda
Salmaan Allaha ka raalli noqdee
wuxuu yiri amiirkii Mu’miniinta,
wuxuu yiri: “Dadow tan iyo
geeridii Rasuulka CSW, Sallaa
Wa Sallam. , waxaan ku
mashquulsanaa dhaqid, kadibna
701
Qur'aanka, ilaa aan ku soo
ururiyay maradaas oo dhan,
mana jirto aayad ka mid ah oo
aan ka ahayn Rasuulka CSW.
reerkiisa, ii akhriya oo i baray
. ”.tafsiirkeeda
702
Cutubka : Aayad kasta oo uu Eebbe
kor ahaaye ku soo dejiyey
Muxammad, Sallaa Allaahu Calayhi
Wa Calaa Aalihi Wa Sallam, waxay
la joogtaa Cali, oo uu na faray
Rasuulku, Sallaa Allaahu Calayhi
Wa Calaa Aalihi Wa Sallam , oo ay
.la socoto tafsiirkeeda
Waa run in Talxa uu Cali (scw)
ku yidhi: Abuu Al-Xasanow,
waxaan arkay adiga oo la soo
baxay maro xidhan, markaas
baan ku idhi: Dadow waxaan ku
mashquulay Rasuulkii Ilaahay,
Sallaa Allaahu Calayhi Wasallam.
703
naxariis iyo nabad galyo korkiisa
ha ahaato isaga iyo ehelkiisa oo
dhaqay, oo huwaday, oo duugay,
markaasaan ku mashquulay
kitaabka Eebbe ilaa aan ka
ururiyay. Markaas ayuu Cali
(scw) ku yidhi: Talxaw aayad
kasta oo uu Eebbe kor ahaaye ku
soo dejiyey Muxammad, naxariis
iyo nabadgalyo Eebbe korkiisa
ahaataye, isaga iyo ehelkiisaba,
waan hayaa sida uu yidhi
Rasuulku SCW. , naxariis iyo
nabad galyo Eebe korkiisa ha
ahaato isaga iyo ehelkiisa iyo
704
fartayda iyo tafsiirka aayad kasta
oo uu Ilaahay ku soo dejiyey
Muxammad, naxariis iyo nabad
galyo korkiisa ha ahaatee, iyo
mid kasta oo xalaal iyo xaaraan
ah, ama ciqaab ama xukun.ama
shay ay ummaddu u baahan
tahay ilaa qiyaamaha oo ku qoran
dardaarankii Rasuulka SCW iyo
.ehelkiisa iyo farteyda
705
Cutubka: Wax kasta oo xalaal ah oo
xaaraan ah, ama ciqaab ama xukun,
ama wax kasta oo ummaddu u
baahan tahay ilaa maalinta qiyaame,
waxay ku qoran yihiin dardaarankii
Rasuulka SCW iyo ehelkiisa iyo fartii
.Cali
Waa run in Talxa uu Cali CSW

ku yiri: Abuu Xasanow waxaan
ku arkay adigoo maro xiran oo
soo baxaya, markaas ayaan ku
iri: Dadow waxaan ku
mashquulay Rasuulka CSW.
706
ha ahaato isaga iyo ehelkiisa oo
dhaqay, oo huwaday, oo duugay,
markaasaan ku mashquulay
kitaabka Eebbe ilaa aan ka
ururiyay. Markaas ayuu Cali
(scw) ku yidhi: Talxaw aayad
kasta oo uu Eebbe kor ahaaye ku
soo dejiyey Muxammad, naxariis
ahaataye, isaga iyo ehelkiisaba,
waan hayaa sida uu yidhi
Rasuulku SCW. , naxariis iyo
nabad galyo Eebe korkiisa ha
ahaato isaga iyo ehelkiisa iyo
fartayda iyo tafsiirka aayad kasta
707
oo uu Ilaahay ku soo dejiyey
Muxammad, naxariis iyo nabad
galyo korkiisa ha ahaatee, iyo
mid kasta oo xalaal iyo xaaraan
ah, ama ciqaab ama xukun.ama
shay ay ummaddu u baahan
tahay ilaa qiyaamaha oo ku qoran
dardaarankii Rasuulka SCW iyo
.ehelkiisa iyo farteyda
708
Cutubka: Dhammaan wixii Cumar
iyo Cuthmaan qoray waa Qur’aanka
.oo dhan
Saalim wuxuu yiri: Cali, Calayhi
Salaam, wuxuu ku yiri Talxa:
waxaad ka warantaa Cumar iyo
Cuthmaan waxay qoreen,
dhammaan waa Qur’aanka, mise
wax aan Qur’aan ahayn baa ku
jira? Talxa wuxuu yiri: Saas ma
709
aha, Qur’aanka oo dhan, wuxuu
yiri: haddaad ku dhegganaato
waxa ku sugan, waxaad ka
badbaadaysaa naarta, Jannadana
waad gelaysaa, waxaana ku
sugan daliilkeenna iyo caddaynta
xaqayada, waana waajib saaran.
.addeecitaankeena
710
Cutubka: Qofka Muslimka ah
hadduu aqbalo waxa ku sugan
Qur’aanka, wuxuu ka badbaadayaa
.naarta wuxuuna gelayaa Jannada
711
.addeecitaankeena
712
waxaa ku sugan daliil ka yimid
dadka guriga, odhaah xuquuqdiisa
.iyo waajibka ku ah in la dhawro
713
.addeecitaankeena
714
Cutubka: Tafsiirka Qur’aanka iyo
aqoonta waxa xalaal ah iyo waxa
xaaraanta ah sida ay sheegeen
.mas’uuliyiinta dhaxla
Suleym Talxa waxa uu Cali,
sallaa Allaahu calayhi wasallam
ku yidhi: iiga warran Quraanka
gacantaada ku jira, tafsiirkiisa, iyo
laga reebayba, yaad siinaysaa iyo
cidda kaa dambaysa ? Wuxuu
yidhi:- Midkii uu Rasuulku (scw)
igu amray inaan u dhiibo oo ah
fuliye iyo kan ugu mudan dadka
iga dambeeya ee ah wiilkayga
715
Al-Xasan. Ina Al-Xasan wuxuu u
dhiibi doona wiilkayga Al-Xuseen,
markaasay u socotaa mid ka mid
ah wiilasha Al-Xuseen ilaa uu u
soo noqdo kan ugu dambeeya
Rasuulka CSW. , basinkiisa,
Qur’aanka ayay la jiraan oo ma
kala soocaan, Qur’aankuna waa
.la jiraa oo kama tagin
Cutubka: Ilaaliyaasha Qur’aanka

.kama tagaan
716
Yidhi: Qofkii uu Rasuulku (scw)
uu igu amray inaan u dhiibo,
Fuliyahayga iyo Dadka iga
dambeeya oo ah Wiilkayga Al-
Xasan, kadibna Wiilkaygiiyow.
Al-Xasan wuxuu u dhiibi doonaa
wiilkayga Al-Xuseen, markaasay
u socotaa mid kale oo ka mid ah
wiilasha Al-Xuseen ilaa uu u soo
noqdo kan ugu dambeeya ee
717
Rasuulka (scw). basinkiisa,
kala tagaan, Qur’aankuna waa la
jiraa oo kama tagin. Faallo: Yacni
cilmiga Qur’aanka iyo tafsiirkiisa
.sida ku cad qoraalka xadiiska
Cutubka: Ilaaliyeyaasha Qur’aanka

.wata oo aan ka tagin
718
yidhi:- Midkii uu Rasuulku (scw)
igu amray inaan u dhiibo oo ah
fuliye iyo kan ugu mudan dadka
iga dambeeya ee ah wiilkayga
Al-Xasan. Ina Al-Xasan wuxuu u
dhiibi doona wiilkayga Al-Xuseen,
markaasay u socotaa mid ka mid
ah wiilasha Al-Xuseen ilaa uu u
soo noqdo kan ugu dambeeya
Rasuulka CSW. , basinkiisa,
kala soocaan, Qur’aankuna waa
la jiraa oo kama tagin. Faallo:
719
Awood la'aanta xadiiska waxaa
lagu macneeyay halka uu ka
yimid iyo xadiiskan soo socda ee
.Al-Mujashici
Cutubka: Dhaaftii nabiyada, iyo

waxa Eebbe ku caddeeyey
kitaabkiisa, sidaa darteed Eebbe kor
ahaaye wuxuu xusay inay daliil u
yihiin dib-u-dhacooda ku
.habboonaanta Eebbe weyne
J: Wuxuu yidhi amiirkii
Mu’miniinta, Sallaa Allaahu
Sallam:- Xagga Dhaaftii
Nabiyada iyo waxa Eebbe ku
720
caddeeyey Kitaabkiisa, maxaa
yeelay wuxuu og yahay in
Aayaadka Nabiyada CSW, lagu
wayneeyo. laabta Umaddooda iyo
in ay ka mid yihiin kuwo ka
Yeeshay ilaah la mid ah kii
Nasaarada Ibnu Maryama ka mid
ahaa, markaasuu u sheegay in ay
muujin dib u ahaanshahooda
Eebe weyne. waa mid isaga u
gaar ah, miyaydnaan dhegaysan
odhaahdiisa ku saabsan sifada
Ciise, ee uu isaga iyo hooyadii ka
yidhi: “Cunto bay cuneen” oo uu
ula jeeday in kii cunta cunay uu
721
lahaa dheri, kii wax cunayna uu
ka fog yahay waxa uu yidhi.
Masiixiyiintu waxay sheegteen,
ma aha ina Maryama. Ka
faallooda meesha ka baxday
ereyga xafa iyo asalkiisu waa ka
degdeg badan yahay oo meesha
ka baxay, waxaana loo
adeegsadaa silbasho aan ula kac
ahayn, taas oo ah iftiin iyo hab-
dhimis, silbashaduna aan loogu
.talagalin
722
reer baalka reer khulafadii
.kitaabkiisa
J: Al-Xasan Binu Cali (Naxariis

iyo Nabadgalyo Eebe korkiisa ha
yeelee) wuxuu yidhi: Waxaan
leenahay Ahlu-Bayt: Imaamyadu
way innaga dhex jiraan,
khulafaduna ma ansaxayso
waxaan dhexdeenna ahayn,
Ilaahayna Kitaabkiisa ayuu
inooga dhigay Ehelkeeda. iyo
Sunnada Nabigiisa, Sallaa
723
Allaahu Calayhi Wasallam, iyo
.Ehelkiisaba
Cutubka: Yaa Qur’aanka ka maqlay

?Cali
QB: Wax cilmi ah ma jiro
haddaan dadkiisu Cali Calayhi
Salaam ka dhigin mid lagu daydo,
markaas ayuu hadalkiisii noqday
tilmaan shareecada, xaggiisana
.Qur’aanka ayaa laga maqlay
724
Cutubka: Cali waxa uu ku yidhi
Zaid, “qor doonnida”, markaasuu
.sidaas u qoray
QB: Waxa la yidhi markuu Zaid
akhriyay naxashkii ayuu Cali
yidhi: qor naxashka, markaasuu u
qoray. Faallo: Waxay ku
725
tusinaysaa in saxaabadu
Qur’aanka ka barteen Cali
.Calayhi Salaam
726
Cutubka: Abuu C/Raxmaan Al-
Sulami wuxuu yiri: Waxaan
Qur’aanka oo dhan u akhriyay Cali
.bin Abii Daalib, Calayhi Salaam
QB: Abuu Cabdullaah wuxuu ku yiri
Raxmaan Al-Sulami: Waxaan u
akhriyay Qur’aanka oo dhan Cali
bin Abii Daalib, calayhi salaatu wa
salaam, waxayna yiraahdeen:
Aqrinta ugu faca weyn waa akhriska
Caasim, maxaa yeelay isagaa
asalkii keenay. Tirada Kuufiga ee
Qur’aanka ku jirta waxa loo
nisbeeyey Cali, naxariis iyo nabad
galyo korkiisa ha ahaatee, mana jiro
727
cid saxaabada ka mid ah oo tirada
loo nisbeeyey isaga mooyee.
Tafsiirka qur’aanka hal akhrin waa
waxa laga helo qur’aanka kariimka
ah oo ah akhrinta nabiga, ehelkiisa
iyo asxaabtiisa la doortay, salaadda
Eebbe korkooda ha ahaato
dhammaantood, hase yeeshee,
farqigu wuxuu ka yimid xagga
.sheeko-yaqaanno
728
Cutubka: Tirada aayadaha
Qur’aanka ee loo nisbeeyo Cali
calayhi salaam
QB: Abuu Cabdullaah wuxuu ku yiri
Raxmaan Al-Sulami: Waxaan u
akhriyay Qur’aanka oo dhan Cali
bin Abii Daalib, calayhi salaatu wa
salaam, waxayna yiraahdeen:
Aqrinta ugu faca weyn waa akhriska
Caasim, maxaa yeelay isagaa
asalkii keenay. Tirada Kuufiga ee
Qur’aanka ku jirta waxa loo
nisbeeyey Cali, naxariis iyo nabad
galyo korkiisa ha ahaatee, mana jiro
729
cid saxaabada ka mid ah oo tirada
.loo nisbeeyey isaga mooyee
730
Cutubka: Cali bin Abii-dhaalib,
calayhi salaatu wasalaam, wuxuu
dadka dhexdiisa ku akhriyaa
.quraanka
QB: Ibnu Mascuud wuxuu yidhi:

ma arag qof quraanka akhriya in
ka badan Cali bin Abii-dhaalib
.calayhi salaatu wasalaam
731
Cutubka: Markuu Rasuulka Ilaahay,
Aalihi Wa Sallam dhintay, Cali
wuxuu ururiyey Qur’aanka kariimka
.ah
C/Khayr, Cali, naxariis iyo

ahaataye, wuxuu yidhi: Markii uu
Rasuulka (scw) dhintay, waxaan
732
ku dhaartay inaanan marada iga
siibin ilaa aan ka tago. oo soo
ururiyey wixii u dhexeeyay labada
loox, markaas maan xidhin
maradayda ilaa aan quraanka ka
ururiyo. Faallo uu sharxay
.xadiiska Saalim iyo Al-Mujaashi
733
Cutubkii: Cali Qur’aan buu ururiyey
oo dadkii u keenay oo ku yidhi,
“Kani waa kitaabkii, aniguna reerkii
.”baan ahay
QB: Warka Ahlu Al-Baytul-
Baytul-Baytul-Baytul-Baytul-
Baytul-Bayt- caleyhi
wasalam,wuxuu go’aansaday in
aanu maradiisa garbaha saarin
marka laga reebo salaadda ilaa
uu Qur’aanka ka soo
ururiyo,markaasuu muddo ka
go’ay ilaa uu urursaday. markaas
buu ula baxay isagoo wata
maradii uu sitay, iyadoo
734
masaajidka la isugu keenay,
wayna beeniyeen wixii uu ku
sugnaaday markii la kala go'ay,
markaasay yiraahdeen: wuxuu
Abuu u keenay darteed. , markuu
dhex dhexaadiyay ayuu kitaabkii
dhex dhigay, dabadeedna wuxuu
yiri: Rasuulku (scw) wuxuu yiri:-
waxaan idinkaga tagayaa
dhexdiinna haddaad ku
dheggantaan waxaad ka heli
doontaan. ha dhumin, kitaabka
Ilaahay iyo qoyskayga,
qoyskayga, iyo kitaabkan iyo
anigu waxaan ahay qoyskayga.
735
Faallo uu sharxay xadiiska
.Saalim iyo Al-Mujaashi
Cutubka: Cali wuxuu yidhi: I waydii

.kitaabka Ilaahay
Al-Mujaashici wuxuu ka wariyey
aabbihiis, ka wariyey Cali,
salaadda Eebbe korkooda ha
ahaato, wuxuu yidhi: I warsada
kitaabka Ilaahay baan ku
dhaartaye, maalin iyo habeen
toona aayad ku soo degin
kitaabka Alle iyo safar iyo meel
aan ku suganahay toona, waxaan
ahayn in uu Rasuulku SCW ii
736
akhriyey. Wuuna i baray
.tafsiirkeeda
‫د‬TT T‫رض المزي‬TT T‫د ع‬TT T‫رض المزي‬TT T‫ ع‬Al-Tamii

nala hadlay oo yidhi: ‫د‬TT‫رض المزي‬TT‫ع‬
Qur’aanka iga warrama, waxaan
idiinka warrami Aayadihiisa Cidda
lagu soo dejiyey iyo halka lagu
.soo dejiyey
Abu al-tufayl waxa laga wariyey

inuu yidhi: Waxaan goob joog u
ahaa Cali (scw) oo wacdi
jeedinaya, wuxuuna yidhi: iga
warsada kitaabka Eebbe, illeen
Eebbe baan ku dhaartaye ma jirto
737
aayad aanan garanayn iyo in
kale. waxaa lagu soo dejiyey
habeenkii, ama maalintii, ama
.bannaan ama buur
738
CUTUBKA: Ma jiro aayad ka mid ah
kitaabka Eebbe oo soo degtay
habeen iyo maalin, ama safar iyo
meel la deggan yahay, waxaan
ahayn in Rasuulka CSW, uu u
.akhriyey Cali. oo baray fasirkeeda

aabbihiis, ka wariyey Cali,
ahaato, wuxuu yidhi: I warsada
kitaabka Ilaahay baan ku
739
dhaartaye, maalin iyo habeen
toona aayad ku soo degin
kitaabka Alle iyo safar iyo meel
aan ku suganahay toona, waxaan
ahayn in uu Rasuulku SCW ii
akhriyey. Oo isna wuxuu i baray
.tafsiirkeeda
Qeybta: Rasuulka CSW, wuxuu ku

xifdi jiray Cali waxa lagu soo dejiyay
Qur’aanka isagoo maqan, ilaa uu u
.akhriyo markuu yimaado
Jacfar Binu Muxamed, aabbihiis,
740
waxaa wariyey aabbihiis, waxaa
laga wariyey Ali, Sallaa Allaahu
Sallam, wuxuu yiri: Rasuulkii
Ilaahay (scw). Salliga Ilaahay iyo
ehelkiisaba waxay igu xifdi jireen
waxa lagu soo dejiyey quraanka
anigoo ka maqan ilaa uu ka
imanayo, markaasay akhrin jireen
oo odhan jireen: Caliyow Ilaahay
baa soo dejiyey. oo kale iyo
kuwa kale ee idinka dambeeya,
tafsiirkiisuna waa caynkaas, ee i
.bar tafsiirkiisa iyo waxyigiisa
741
Cutubka: Nabigu wuxuu Cali ku
odhan jiray: Caliyow, Ilaahay baa
soo dejiyey hebel iyo hebel
gadaashaan, tafsiirkeeduna waa
.cayn iyo cayn
742
bar tafsiirkiisa iyo waxyigiisa.
Faallo ka dib adiga, i.. marka aad
.maqan tahay
743
Qeybta: Rasuulku wuxuu Cali baray
.tafsiirka quraanka iyo waxyigiisa
744
.bar tafsiirkiisa iyo waxyigiisa
745
Cutubka: Aayad kuma soo degin
inuu Cali garanayay meesha ay ku
.soo degtay iyo cidda ku soo degtay
Cabbaad bin Cabdullaahi wuxuu
yiri: Cali, naxariis iyo nabadgalyo
Eebbe korkiisa ahaataye:-
Qur’aanka kuma soo degin hal
aayad aan ka ahayn inaan
ogahay meesha ay ku soo degtay
iyo cidda ay ku soo degtay,
markaas baa la yidhi: maxaa
laguu soo dejiyey. ? Nabiguna
wuxuu yidhi: Haddaadan i
waydiin anigu kuuma aan
sheegeen, Aayaduna waxay ku
746
soo degtay aayadda: “Waxaad
tahay uun u dige, qoom kastana
waxaa u sugnaaday wax
hanuunin.” Markaasuu Rasuulku
(scw) leeyahay. duco iyo
nabadgalyo korkiisa ha ahaato
isaga iyo ehelkiisaba, waa u dige,
aniguna waxaan u ahay
.hanuuniye wuxuu la yimid
‫د‬TT T‫رض المزي‬TT T‫د ع‬TT T‫رض المزي‬TT T‫ ع‬Al-Tamii

nala hadlay oo yidhi: ‫د‬TT‫رض المزي‬TT‫ع‬
Qur’aanka iga warrama, waxaan
idiinka warrami Aayadihiisa Cidda
lagu soo dejiyey iyo halka lagu
.soo dejiyey
747
Al-Thumaali, wuxuu ka wariyey
Abuu Jacfar, naxariista korkiisa
ha ahaatee, wuxuuna yiri: Amiirkii
Calayhi Wasallam, wuxuu yiri:-
Aayad kuma soo degin inaan
ogahay markii ay soo degtay iyo
. .cidda ay u soo degtay mooyee
Suleymaan Al-Camaash wuxuu

ka wariyey aabbihiis inuu yidhi:
Cali (naxariis iyo nabadgalyo
Eebbe korkiisa ha yeelee) wuxuu
yidhi: Aayad kuma soo degin
inaan ogahay cidda ku soo
748
degtay iyo meesha ay ku soo
.degtay
Cutubka: Aayadda waxay ku soo

degtay Cali: “Waxaad tahay uun u
dige, qoom kastana waxaa u
.”sugnaaday wax hanuunsan
749
750
751
Qaybta: Rasuulkii Ilaahay, Sallaa
Allaahu Calayhi Wa Calaa Aalihi Wa
Sallam isaga iyo ehelkiisaba waa u
dige, Calina waxa uu la yimid
.hanuuniye

752
753
Cutubka: Nabigu wuxuu umada
kaga tagay kitaabka ilaahay iyo
.ehelkiisa
Ummu Salamah, Ilaahay haka
raalli noqdee, waxay tidhi:
Waxaan maqlay Rasuulkii
Ilaahay, Sallaa Allaahu Calayhi
Wa Calaa Aalihi Wa Sallam,
isagoo xanuunsanaya oo uu u
dhintay, isagoo leh, iyadoo ay
qolku buux dhaafiyeen
saxaabadii; Dadow waxaan ku
754
dhowahay inaan geeriyoodo,
markaasuu i kaxeeyaa, waana
idiin soo bandhigay hadalka,
anigoo idinka raalli gelinaya,
waxaanse idinkaga tagayaa
warqaddii Eebbahay weyne iyo
qoyskayga iyo qoyskayga.
Markaasuu Cali CSW gacan
qabtay oo kor u qaaday oo yiri:
Kani waa Cali Quraan la socda,
Quraankuna wuxuu la joogaa Cali
oo ah laba khaliif oo Naasir ah,
ma kala tagaan ilaa ay ka soo
noqdaan. Basin, markaa waxaan
755
waydiiyaa waxaan uga tagay
.iyaga
.Cutubka: Cali oo leh Qur’aanka

756
.iyaga
757
.Cutubka: Qur’aanka iyo Cali
758
.iyaga
759
Cutubka: Qur’aanka iyo Cali waa
.laba khaliif oo Kiristaan ah
760
761
.iyaga
Ummu Salamah waxay tidhi:

Wa Calaa Aalihi Wa Sallam oo
leh: Cali wuxuu la jiraa
Qur’aanka, Qur’aankuna wuxuu
la joogaa Cali, ma kala tagaan
.ilaa ay ka soo noqdaan. Basinka
762
Cutubka: Qur’aanka iyo Cali ma
kala tagaan ilaa ay ku noqdaan
.Dooxa
763
.iyaga
Ummu Salamah waxay tidhi:

764
Wa Calaa Aalihi Wa Sallam oo
leh: Cali wuxuu la jiraa
Qur’aanka, Qur’aankuna wuxuu
la joogaa Cali, ma kala tagaan
.ilaa ay ka soo noqdaan. Basinka
Qaybta: Nabigu wuxuu waydiiyey

.kitaabka iyo Cali maxaa ka khaldan
765
766
.iyaga
Cutubka: Rasuulku waa kan ugu

.khayr badan kuwa aqoonta ku adag
Burayd wuxuu ka wariyey Abuu
Jacfar, naxariista korkiisa ha
ahaatee, inuu yidhi: Rasuulku
waa kan ugu khayr badan kuwa
cilmiga ku sugan, maxaa yeelay
wuxuu og yahay wax kasta oo
767
Eebbe u soo dejiyey oo tafsiir iyo
waxyi ah, Eebbana ma
doonaynin. waxayna u
waxyooday wax uusan garanayn
tafsiirkiisa, kuwii isaga ka
.dambeeyayna way ogyihiin
768
Cutubka: Wax kasta oo Eebbe u
soo dejiyey xagga tafsiirkiisa iyo
.waxyigiisaba wuu yaqaannay
769
Cutubka: Ilaahay uma soo dajiyo
nebiga wax aanu tafsiirkiisa
.garanayn
770
771
Cutubka: Ilaaliyeyaasha nebiga
isaga dabadiis waxay baraan
.waxyiga iyo tafsiirka oo dhan

772
Cutubka: Imaamku waxa uu ku

dhiirri-gelin jiray in Qur’aanka laga
soo xigtay axaadiista oo uu u
adeegsan jiray shahiidnimo
Abuu Jaaruud waxaa laga
weriyey inuu yiri: Abuu Jacfar
NNKH wuxuu yiri: Haddaan wax
kuu sheego iga weydii kitaabka
773
Eebbe, markaas buu xadiiskiisa
qaar ka mid ah ku yiri: Nabiga
CSW. Salaadda iyo Ehelkiisaba
waxay reebeen xanta, fasaadka
lacagta iyo wax-wayddiinta
badan, markaas ayaa lagu yidhi:
Ina Rasuulkii Allow xageed
joogtaa, kani ma kitaabka Eebbe
kor ahaaye? Nabiguna wuxuu
yidhi: “Wanaag kuma jiro wax
badan oo qarsoodi ah oon ahayn
kuwa fari samada, wanaaga iyo
heshiisiinta dadka dhexdooda,
wuxuuna yidhi: ha siinina
nacasyada xoolahaaga uu Eebbe
774
idiin yeelay. wuxuuna yidhi: ha
warsanina wax hadday idin
. badalaan ku dhibi
BB : Dhabarka iyo dhabarka

.Qur'aanka
Xamraan bin Ayaan wuxuu yidhi:
Waxaan ka waraystay Abuu
Jacfar, sallaa Allaahu calayhi
wasallam, dhabarka iyo dhabarka
Qur’aanka, wuxuuna yidhi:
Dhabarkeedu waa kuwii
qur’aanka lagu soo dejiyey,
dhabarkeeduna waa kuwa ku
socda. falay camalkoodii,
775
dadkaas wixii lagu soo dejiyeyna
.iyagaa khuseeya
776
muuqday kuwa Qur’aanka lagu soo
.dejiyay
.iyagaa khuseeya
777
Xamraan bin Ayaan, Abuu Jacfar,
wuxuu yidhi: Qur’aanku wuxuu
ku soo degay kuwii loo soo
dejiyey, waxaana qariyey kuwii
.falay camalkoodii oo kale
778
Cutubka: Qur’aanka udub-
dhexaadkiisu waa kuwa falay
.camalka kuwii lagu soo dejiyey
.iyagaa khuseeya
779
Cutubka: Qur’aanku waxa uu
khuseeyaa kuwii falay camalka kuwii
.lagu soo dejiyey

780
.iyagaa khuseeya
Xamraan bin Ayaan, Abuu Jacfar,

wuxuu yidhi: Qur’aanku wuxuu
ku soo degay kuwii loo soo
dejiyey, waxaana qariyey kuwii
.falay camalkoodii oo kale
781
Cutubka: Ilaahay kama tegin wax
ummaddu u baahan tahay ilaa
maalinta qiyaame uu ku soo dejiyey
kitaabkiisa oo uu u caddeeyey
.rasuulkiisa
Camr bin Qaais wuxuu ka
wariyey Abuu Jacfar, naxariis iyo
nabad gelyo korkiisa ha ahaatee,
wuxuu yidhi: Eebbe kama tegin
wax ummaddu u baahan tahay
ilaa maalinta qiyaame uu ku soo
782
dejiyey kitaabkiisa, oo uu u
caddeeyey Rasuulkiisa, kuna
dejiyey. xad wax kasta, oo la
.dhigay caddaymo muujinaya
Cutubka: Ehlu-Baytuhu waxay

dhaxleen Qur’aankan, wuxuuna
ka kooban yahay waxa ku guura
buuro agtiisa, waddammadana ka
gudba, kuna nooleeya kuwa
.dhintay
783
Cutubka: Qur’aanka waxaa ku
.sugan waxa guura buuraha
Nabi Ibraahiim waxa laga wariyay
aabbihiis, Abuu Al-Xasan kii ugu
horeeyay, naxariista korkiisa ha
ahaatee, wuxuu yidhi: Eebbaa
barakeysan ee sarraysa wuxuu
kitaabkiisa ku yidhi: “ Hadduu jiri
lahaa Quraan uu ku sugnaado.
Buurihiina waa la ruxruxay, ama
dhulkii la googooyey, ama kuwii
dhintay lagu hadlay, Eebbaa iska
leh arrinku.” Qur’aanka waxaan
ka dhaxalnay wax yar, buurona
waa la googooyey. Wadamo la
784
qaybsaday, oo kuwii dhintayna
.lala soo noolaaday
Cutubka: Qur’aanka waxa ku jira

.wax dalalka kala qaybiya
785
dhulku googo'ay, ama kuwii
dhintay lagu hadlay, Eebbaa iska
leh amarka." way kala
qaybsameen, oo kuwii dhintayna
.waa lala soo noolaan doonaa
786
Cutubka: Qur’aanka dhexdiisa waxa
.nooleeya wixii dhintay
dhulkii waa la googooyey, ama
kuwii dhintay waa lagu hadlay,
Eebbaa iska leh amarka.”
Qur’aanka waxaan ka dhaxalnay
wax yar, buurona waa la
787
googooyaa, Waddamo , way kala
qaybsameen, oo kuwii dhintayna
.waa lala soo noolaan doonaa
Cutubka: Dadka reerku waxay u

dhaarteen kitaabka wax walba ka
.kooban yahay
Nabi Ibraahiim waxa uu ka
wariyay aabbihiis, waxa laga
788
wariyay abuu al-Xasan kii ugu
horeeyay ee naxariista korkiisa
ha ahaatee, in uu yidhi: Ilaahay
kitaabkiisa waxa uu ku yidhi:
“wax ku qarsoon samooyinka iyo
dhulka ma jiro waxaan Kitaab cad
ahayn. "Markaasuu yidhi:
"Markaasaan dhaxalsiinnay
Kitaabkii kuwii aan ka doorannay
addoomadanada" Annagaa ah
kuwa Eebbe doortay, wuuna
naga dhaxlay, waana kitaabka
.wax walba ku jira
789
Cutubka: Ehelka aqalku waa kuwa
.Eebbe doortay
Nabi Ibraahiim waxa uu ka
wariyay aabbihiis, waxa laga
wariyay abuu al-Xasan kii ugu
horeeyay ee naxariista korkiisa
790
ha ahaatee, in uu yidhi: Ilaahay
kitaabkiisa waxa uu ku yidhi:
“wax ku qarsoon samooyinka iyo
dhulka ma jiro waxaan Kitaab cad
ahayn. "Markaasuu yidhi:
"Markaasaan dhaxalsiinnay
Kitaabkii kuwii aan ka doorannay
addoomadanada" Annagaa ah
kuwa Eebbe doortay, wuuna
naga dhaxlay, waana kitaabka
.wax walba ku jira
791
Cutubka: Qofna ma sheegan karo
inuu Qur’aanka oo dhan ururiyey,
macnihiisa muuqda iyo kuwa
qarsoonba, marka laga reebo kuwii
.beddelay
Jaabir, waxaa laga weriyey Abuu

ahaatee, in uu yidhi: Ma jirto cid
sheegan karta in ay Qur’aanka
oo dhan ururisay, macnihiisa
muuqda iyo macnihiisa qarsoon,
792
marka laga reebo kuwa ilaaliya.
Faallo: Waxaan ogaaday in waxa
qarsoon ay tahay inay ku dhacdo
kuwa sameeya ficillada kuwa loo
.waxyooday
Cutubka: Cali wuxuu dadka baraa

nabiga dabadiis tafsiirka quraanka
.waxay garan waayeen
Anas bin Maalik wuxuu yidhi:
Rasuulkii Ilaahay (scw) wuxuu
yidhi: “Waxaa laga yaabaa in
gadaasheyda ay dadku ka
793
bartaan tafsiirka qur’aanka
.”waxayan aqoon
794
Cutubka: Kuwa aqoonta ku qotoma
waxay yaqaaniin tafsiirka Quraanka
.oo dhan
Burayd Binu Mucaawiyah wuxuu

yidhi: Waxaan ku idhi Abuu
Jacfar, naxariis iyo nabad gelyo
korkiisa ha ahaatee: Ilaahay
wuxuu yidhi: “Ma jiro cid
garanaysa tafsiirkeeda Eebbe
mooyee iyo kuwa ku qotoma
cilmiga.” Markaasuu yidhi:
.Quraanka
795
Cutubka: Qofkii aan tafsiirkiisa
aqoonin waa inuu dhahaa waan
rumaynay dhammaan waxay ka
.ahaatay xagga Eebahanno
yidhi: Abuu Jacfar, sallaa Allaahu
796
calayhi wa sallam, wuxuu ka yidhi
tafsiirkii: kuwii aan garanayn
waxay yiraahdeen: Maxaanu
nidhaahnaa haddaynu garanayn
tafsiirkeeda? Eebbana wuxuu ugu
jawaabay, “Waxay dhaheen waan
rumaynay, dhammaan waxay ka
.yimaadeen xagga Eebahanno
797
leeyahay macnayaal gaar ah iyo
.kuwo guud
yidhi: Abuu Jacfar, naxariisi
Qur’aanku wuxuu leeyahay gaar
iyo mid guud, waa la nasakhay,
la nasakhay, sax iyo wax la mid
ah, ee kuwa cilmiga ku xeel
.dheer ayaa og
798
Cutubka: Qur’aanku waa nasakhay
.oo nasakhay
799
.dheer ayaa og
800
Cutubka: Qur’aanku waa sax waana
.la mid
.dheer ayaa og
801
Cutubka: Qur’aanku waxa uu
leeyahay kuwa ku qotoma aqoonta
.oo bara
.dheer ayaa og
802
Cutubka : Golaha Wakiilladu waa
kuwa ku qotoma aqoonta, yaqaanna
.tafsiirkeeda
Al-Fudayl bin Yasar, wuxuu Abuu
Jacfar, sallaa Allaahu calayhi wa
803
sallam ka wariyey inuu yidhi: “Ma
jiro cid garanaysa tafsiirkeeda
Eebbe mooyee iyo kuwa cilmiga
.ku qotoma.” Waanu ognahay
804
Cutubka: Qur’aanka waa in aad ku
dhegganaato, haddii aad hesho
aayad badbaadisay kuwii kaa
.horreeyey ku dhaqan
Daawuud bin Farqad wuxuu

yidhi: Waxaan maqlay Abuu
C/Laahi, oo leh: waa inaad ku
dhegganaato Qur’aanka, wixii
aayad ah oo aad heshid oo
badbaadisay kuwii idinka
horreeyayna ku dhaqan, wixii aad
heshaanna halaagay kuwii idinka
.horreeyey. , iska ilaali
805
Cutubka: Waa in aad ku
dhegganaato Qur’aanka, wixii aad
ku heshid oo halaagsamay kuwii
.kaa horreeyey ka fogaada
806
Daawuud bin Farqad wuxuu
C/Laahi, oo leh: waa inaad ku
dhegganaato Qur’aanka, wixii
aayad ah oo aad heshid oo
badbaadisay kuwii idinka
horreeyayna ku dhaqan, wixii aad
heshaanna halaagay kuwii idinka
.horreeyey. , iska ilaali
807
u soo dejiyey kitaabka nebiga,
waana kan dadka ugu naxariis
.badan uguna daahirsan
Muxammad bin Xamdaan wuxuu
ka wariyay Abuu Cabdallah,
ha ahaatee, wuxuu yidhi: Ilaahay
wuu doortay ilaa uu ka doortay
Cabdul Manaaf, ka dibna wuxuu
ka doortay Hashama Cabdul
Manaaf, ka dibna wuxuu ka
doortay Haashim Cabdul-
Mudalib, ka dibna wuxuu ka
doortay Cabdul-Muddalib
808
Cabdullaahi. , wuxuuna
Cabdullaahi ka doortay
Muxammad Rasuulkii Ilaahay,
Aalihi Wa Sallam, wuxuuna ahaa
kii ugu fadli badnaa uguna
daahirsan dadka dhalashadiisa,
markaas buu Eebbe u soo diray
xaqa isagoo u bishaarayn kara.
waana u dige oo ku soo dajiyay
.kitaabka
809
Cutubka: Ma jiro wax aan kitaabka
.ahayn
Muxammad bin Xamdaan wuxuu
ka wariyay Abuu Cabdallah,
wuxuu yiri:- Ma jiro wax aan
.kitaabka ahayn
810
waxa ku jira wixii dhacay iyo waxa
.dhici doona
Ibraahiim bin Cumar wuxuu yiri:
wuxuu yiri:- Qur’aanka waxaa ku
sugan wax tagay iyo waxa dhici
doona, laakiin hal magac oo
keliya ayaa leh wajiyo aan lasoo
811
koobi karin, kuwii ka
Cutubka: Hal magac oo Qur’aanka

ku jira waxa uu leeyahay wejiyo aan
.tiro lahayn
812
ahaataye, wuxuu yiri:- Qur’aanka
waxaa ku sugan wax tagay iyo
waxa dhici doona, balse hal
magac oo keliya ayaa ku yaalla
wejiyo aan la tirin karin, kuwii ka
813
Cutubka: Mas'uuliyiinta waxay
yaqaaniin dhinacyada magaca qura
ee Qur'aanka
ahaataye, wuxuu yiri:- Qur’aanka
waxaa ku sugan wax tagay iyo
waxa dhici doona, balse hal
magac oo keliya ayaa ku yaalla
wejiyo aan la tirin karin, kuwii ka
814
Cutubka: Cilmiga imaamyadu u
.leeyihiin tafsiirka quraanka waa kow
Ayuub bin Al-Xarr, Abuu
Cabdullaahi, naxariis iyo nabad
yidhi: Waxaan ku idhi:
Imaamyada qaar baa kuwa kale
815
ka cilmi badan? Wuxuu yiri: Haa,
iyo aqoontooda waxa bannaan
iyo xaaraanta iyo tafsiirka
.qur’aanka waa isku mid
816
Cali, calayhi salaatu wa salaam,
waxa uu ahaa nin aqoon u leh
.Qur’aanka
Xafs bin Qart Al-Juhani, wuxuu ka

wariyey Jacfar bin Muxammad Al-
Saadiq, wuxuuna yiri: Waxaan
maqlay isagoo leh: Cali wuxuu ahaa
nin xalaal ah oo xaaraan ah,
wuxuuna yaqaanay. Qur'aanka, oo
.aan raacno habkiisa
817
Imaamyadu waxay aqoon u leeyihiin
Quraanka
Xafs bin Qart Al-Juhani, wuxuu

ka wariyey Jacfar bin Muxammad
Al-Saadiq, wuxuuna yiri: Waxaan
maqlay isagoo leh: Cali wuxuu
ahaa nin xalaal ah oo xaaraan
818
ah, wuxuuna yaqaanay.
Qur'aanka, oo aan raacno
.habkiisa
819
Cutubka: Eebe wuxuu ku waajibiyay
in loo hoggaansamo Ehelka Baydka
Kitaabkiisa, markaas dadku ma
. awoodaan inay jaahil ka noqdaan
Bashir Al-Dahan wuxuu yidhi:

Waxaan maqlay Abuu Cabdallah
korkiisa ahaataye isagoo leh:
Eebbe wuxuu nagu waajib yeelay
ku-dhaqanka kitaabkiisa,
. dadkuna ma jaahilin karaan
820
Cutubka : Reer aqalku kitaabka
.Ilaahay bay yaqaaniin
Waxaan maqlay Abuu Cabdallah,
ha ahaatee, isagoo leh: Kuuma
sheegayo inaannu nahay sayidkii
waxa maqan, laakiin waxaan
ognahay kitaabka Eebbe,
kitaabka Eebbena wax walba wuu
.xambaaraa
821
Cutubka: Kitaabka Eebbe wax
.walba wuu u dulqaataa
822
Waxaan maqlay Abuu Cabdallah,
ha ahaatee, isagoo leh: Kuuma
sheegayo inaannu nahay sayidkii
waxa maqan, laakiin waxaan
ognahay kitaabka Eebbe,
kitaabka Eebbena wax walba wuu
xambaaraa. Faallo laga yaabo
.inay ku jirto oo ay ku jirto
823
Cutubka: Reer ilaa hadda ka dhex
og yahay kitaabkiisa bilow ilaa
.dhamaad
Marazim wuxuu yidhi: Waxaan
maqlay Abuu Cabdallah, naxariis
ahaatee, isagoo leh: Waxaan
nahay qoom reer uu Ilaahay
dhexdeena ku soo daayo kuwa
824
yaqaan kitaabkiisa bilow ilaa
.dhamaad
Qaybta: Imaamyadu way yaqaaniin

.tafsiirka kitaabka
Yuusuf bin Al-Sakht Al-Basri
wuxuu yiri:- Waxaan arkay
825
Saxiixa, wuxuuna ku yiri: Maxaa
idinku waajib ah iyo idinkaba
inaad tiraahdaan: Waxaan ahay
mid ku dayasho leh, Imaamyo iyo
dhaxal-raacyo Eebbe oo
dhulkiisa ah iyo wakiiladiisa. oo
ka sarreeya khalqigiisa, iyo
xujooyinkiisa ee dalkiisa, waxaan
ognahay waxa xalaal ah iyo waxa
laga reebayba, waxaana ognahay
.tafsiirka kitaabka iyo tafsiirkiisa
826
Cutubka: In la rumaysto in
imaamyadu yaqaanaan tafsiirka
kitaabka waa waajib
Yuusuf bin Al-Sakht Al-Basri

wuxuu yiri:- Waxaan arkay
Saxiixa, wuxuuna ku yiri: Maxaa
827
idinku waajib ah iyo idinkaba
inaad tiraahdaan: Waxaan ahay
mid ku dayasho leh, Imaamyo iyo
dhaxal-raacyo Eebbe oo
dhulkiisa ah iyo wakiiladiisa. oo
ka sarreeya khalqigiisa, iyo
xujooyinkiisa ee dalkiisa, waxaan
ognahay waxa xalaal ah iyo waxa
laga reebayba, waxaana ognahay
.tafsiirka kitaabka iyo tafsiirkiisa
828
Cutubka: Eebbe wuxuu baray
Nebigiisa, Sallaa Allaahu Calayhi
Wasallam, iyo ehelkiisa, waxyiga iyo
.tafsiirka
Waxaa laga weriyey Abuu Al-
Sabaax inuu yiri: Abuu
ahaataye, wuxuu yiri:- Eebbe
wuxuu baray Nebigiisa, Sallaa
Allaahu Calayhi Wasallam,
waxyiga iyo tafsiirkiisa, markaas
ayuu Rasuulku (scw) baray.
Ilaahay naxariis iyo nabad gelyo
korkiisa ha ahaato isaga iyo
829
ehelkiisaba, wuxuu baray Cali,
.ahaato labadoodaba
830
Qaybta: Rasuulku (scw) wuxuu
.baray Cali waxyiga iyo tafsiirkiisa
Waxaa laga weriyey Abuu Al-
Sabaax inuu yiri: Abuu
ahaataye, wuxuu yiri:- Eebbe
wuxuu baray Nebigiisa, Sallaa
Allaahu Calayhi Wasallam,
waxyiga iyo tafsiirkiisa, markaas
ayuu Rasuulku (scw) baray.
Ilaahay naxariis iyo nabad gelyo
korkiisa ha ahaato isaga iyo
ehelkiisaba, wuxuu baray Cali,
831
.ahaato labadoodaba
832
Cutubka: Qur’aanku tafsiir buu
leeyahay, qaar wuu yimid, qaarna
.ma jiro
Isxaaq Ibnu Cammaar wuxuu

Cabdullaahi NNKH oo leh:
Quraanku wuxuu leeyahay tafsiir,
qaarna wuu yimid, qaarna ma
jiro, ee hadduu tafsiirku dhacay
waqtigii imaamka. imaamkii
.waagaas ayaa gartay
833
Cutubka: Haddii tafsiirku dhacay
xilligii imaamyada mid ka mid ah,
.imaamkii xilligaas ayaa qeexay
Isxaaq Ibnu Cammaar wuxuu

Quraanku wuxuu leeyahay tafsiir,
qaarna wuu yimid, qaarna ma
jiro, ee hadduu tafsiirku dhacay
waqtigii imaamka. imaamkii
.waagaas ayaa gartay
834
kuma jiro aayad aan dhabar iyo
.badh lahayn
Fudayl bin Yasar wuxuu yiri:
waxaan ka wareystay Abuu
835
korkiisa ha ahaatee, qisadan:
“Qur’aanka kuma jiro aayad aan
dhabar iyo dhabar lahayn”, wuxuu
yiri: Dhabarku waa waxyigiisii,
wuxuuna yiri: Dhabarku waa
tafsiirkiisa, qaarna waa wixii
dhacay, qaarna waxaan dhicin,
waxayna u qulqulaan sida
qorraxdu iyo dayaxuba u
qulqulaan, mar kasta oo tafsiir la
yimaaddo, qaarna waxay ku
dhaqmaan kuwii dhintay sidiisa
.oo kale. kuwa nool
836
Cutubka: Waxaa soo degay
.Quraanka
837
.oo kale. kuwa nool
838
Cutubka: Nuxurka Qur’aanka iyo
.tafsiirkiisa
839
.oo kale. kuwa nool
Cutubka: Laga soo bilaabo tafsiirka

.wixii la soo maray
840
.oo kale. kuwa nool
841
Cutubka: Laga soo bilaabo tafsiirkii
.waxa aan weli la dhisin
842
.oo kale. kuwa nool
843
qulqulaa sida qorraxdu iyo dayaxu u
.qulqulayaan
844
.oo kale. kuwa nool
Cutubka: Mar kasta oo tafsiirka wax

ka mid ah Qur'aanka, waxay
khusaysaa kuwa dhintay sida kuwa
.nool
Fudayl bin Yasaar wuxuu yiri:
Jacfar, naxariis iyo nabadgalyo
Eebbe korkiisa ahaataye,
wuxuuna yiri:- Qur’aanka
845
kariimka ah kuma jiro aayad aan
dhabar iyo dhabar lahayn,
waxyigiisa, wuxuuna yiri:
Dhabarku waa tafsiirkiisa, qaarna
waa wixii dhacay, qaarna waxaan
dhicin, waxayna u qulqulaan sida
.oo kale. kuwa nool
846
Cutubka: Ma jiro hal aayad oo
quraan ah oo ku soo degtay
.Rasuulka CSW, isagoon igu akhrin
Saalim bin Qais Al-Hilali wuxuu
yiri: Waxaan maqlay Cali, Calayhi
Salaatu Wasalaam oo leh: Ma
jiro aayad qur’aan ah oo ku soo
degtay Rasuulka CSW, balse
wuxuu yiri: ii akhri oo ii
dardaaran, markaasaan farteyda
847
ku qoray, tafsiirkeeda iyo
.tafsiirkeedana wuu i baray
848
Cutubka: Rasuulku wuxuu u
dardaarmay Cali, markaas buu
fartiisa ku qoray oo baray
.tafsiirkeeda iyo tafsiirkeeda
Saalim bin Qais Al-Hilali wuxuu

yiri: Waxaan maqlay Cali, Calayhi
Salaatu Wasalaam oo leh: Ma
jiro aayad qur’aan ah oo ku soo
degtay Rasuulka CSW, balse
wuxuu yiri: ii akhri oo ii
dardaaran, markaasaan farteyda
ku qoray, tafsiirkeeda iyo
.tafsiirkeedana wuu i baray
849
Cutubka: Dadka Aqalku waa kuwa
.dhaxla kitaabka Eebbe
Cabdul-Ghaffar Al-Jaazi, waxaa
laga wariyey Abuu Cabdallah,
korkiisa ahaataye, wuxuu yidhi:
Waxaan maqlay isagoo leh:
Annagu waxaan nahay kuwa
850
dhaxla kitaabka Eebbe, waxaana
.nahay kuwiisii sare
851
Cutubka: Dadka reer aqal,
.akhyaarta Eebbe
Cabdul-Ghaffar Al-Jaazi, waxaa
laga wariyey Abuu Cabdallah,
Waxaan maqlay isagoo leh:
Annagu waxaan nahay kuwa
dhaxla kitaabka Eebbe, waxaana
.nahay kuwiisii sare
852
Cutubka: Ma jirto wax ay laba qof
isku khilaafaan marka laga reebo in
.uu kitaabka Ilaahay sal ku leeyahay
Al-Mucalla bin Khaanis wuxuu
yiri: Abuu Cabdullaahi, naxariis
ahaataye, wuxuu yiri: Ma jirto
853
arrin ay isku khilaafaan laba qof
oo aan ahayn inay kitaabka
.Eebbe sal ku leedahay
854
Cutubka: Aayad ma jirto laakiin ma
ogi inay habeen ku soo degtay, iyo
inay dharaar ku soo degtay, iyo inay
bannaan tahay iyo inay buur ku
. sugan tahay
Abu al-tufayl waxa laga wariyey

inuu yidhi: Waxaan goob joog u
ahaa Cali (scw) oo wacdi
jeedinaya, wuxuuna yidhi: iga
warsada kitaabka Eebbe, illeen
Eebbe baan ku dhaartaye ma jirto
aayad aanan garanayn iyo in
kale. waxaa la soo dajiyay
855
habeenkii, ama maalintii, ama
. bannaan ama buur
Cutubka: Eebbe wuxuu naftiisa ugu

.muujiyaa khalqigiisa erayadiisa
Sirta ducada: Al-Saadiq, naxariisi
Eebbe wuxuu isku dajiyay
khalqigiisa hadalladiisa, laakiin
856
ma arkaan. Muujinta faallooyinka
ayaa halkan ugu soo muuqday
aragti iyo sabab. Waxayna wax
.ku arkaan si caqli-gal ah
857
Cutubka: Ruuxii hadalka Eebbe ku
fasira ra’yigiisa ma rumaysna
.Eebbe
Al-Rayaan wuxuu ka wariyay Al-
Ridha, Aabihiis, amiirkii
Mu'miniintana, naxariis korkooda
ha ahaatee, wuxuu yiri: Rasuulkii
Wa Calaa Aalihi Wa Sallam.
reerkiisii, waxay yiraahdeen:
Eebbe kor ahaaye wuxuu yiri:
ruuxii hadalkayga fasiraa ima
rumaysni. Faallo: Sharaxaad
.ayaa shaaca ka qaaday
858
Cutubka: Ka digtoonow inaad
qur’aanka u fasirto ra’yigaaga
Gacan: amiirkii Mu’miniinta
Calayhi Salaam waxa uu nin ku
yidhi: ka digtoonow inaad
. Qur’aanka u fasirto ra’yigaaga
859
Cutubka: Waxaa jira waxyi u eg
hadalka dadka, waana hadalka
Eebbe, tafsiirkeeduna uma eka
.hadalka dadka
860
Sallam wuxuu nin ku yiri:- Rabbi
waxa uu soo dajiyay waxyi la mid
ah hadalka dadka, waana qawlkii
hadalka dadka. , sida aanay wax
khalqigiisa ka mid ahi u ekayn,
sidaas oo kale ficilka Eebbe
sareeye uma eka mid ka mid ah
camalka dadka, mana jiro
erayadiisii midna u ekaa hadalka
.dadka
861
Cutubka: Sida aanu jirin wax ka mid
ah abuuristiisu isaga uma eka,
sidaas oo kale midna camalkiisa
uma eka mid ka mid ah falalka
.aadanaha
Sallam wuxuu nin ku yiri:- Rabbi
waxa uu soo dajiyay waxyi la mid
862
ah hadalka dadka, waana qawlkii
.dadka
863
Cutubka: Ma jiro ereyada Eebbe oo
.la mid ah erayada aadanaha

Sallam wuxuu nin ku yiri: Rabbi
wuxuu soo dajiyay waxyi u eg
hadalka dadka, waana qawlkii
864
.dadka
Cutubka: Kalimada Eebbe ee

barakeysan ee sarraysa waa
sifooyinkiisa, hadalka dadkuna waa
camalkiisa, ee ha u ekaanina
hadalka Eebbe iyo hadalka dadka,
.waxaadna khasaaraysaan oo dhumi
Calayhi Salaam waxa uu Nin ku
yidhi: Kalimada Eebe ee
Barakaysan ee Sarreeya waa
tilmaanteeda, Hadalka
Basharkuna waa Camalkooda, ee
ha u ekaanin Hadalka Eebe.
865
hadalka dadka, waadna halligmi
doontaa oo aad amban
.doontaan
866
Cutubka: Ha u fasirin kitaabka
Eebbe kor ahaaye sidaad u
.malaynayso
Al-Haraawi wuxuu yidhi: Al-
Ridah, Calayhi Salaatu
Wasalaam, wuxuu ku yidhi Cali
Binu Muxammad bin Al-Jahm: ha
ku fasirin kitaabka Eebbe sidaad
u malaynayso, illeen Eebbe kor
ahaaye wuxuu yidhi: “Ma jiro
tafsiirkiisa Eebbe mooyee cid kale
garanaysa. iyo kuwa aqoonta ku
.qotonta
867
Cutubka: Saddex shay uun baan
uga baqayaa ummaddayda iga
dambaysa: inay u fasiraan quraanka
;si aan tafsiirkiisa ahayn
Muxammad Binu Kacab wuxuu
Wa Sallam, wuxuu yidhi: Waxaan
ummaddayda iga dambeeya uga
baqayaa saddex arrimood oo kala
868
ah inay u fasiraan quraanka si
aan ahayn. tafsiir, in ay raacaan
khaladka caalimka, ama in
maalku dhexdooda ka soo baxo
ilaa ay ka kibraan oo ay isla
.weynaadaan
869
Cutubka: ku camal fal oo rumeeya
waxa cad, rumeeyana waxa la mid
.ah
Muxammad Binu Kacab wuxuu
yidhi: Rasuulku, Sallaa Allaahu
Sallam, wuxuu qur’aanka ku
yidhi: ku camal fal oo rumeeya
waxa cad, rumeeyana waxa la
.mid ah
870
Cutubka: Wixii uu Qur’aanku ku
faray oo ku saabsan sifada (Sare)
ku raaca si uu cilmigiisa kuugu
xidho, una raaco, una iftiimiyo
.nuurka hanuunkiisa
Masada bin Sadaqa, as-Sadiiq,
ha ahaatee, waxaa laga wariyey
amiirkii Mu’miniinta, Sallaa
Wa Sallam, wuxuuna yiri: Wixii
871
uu Quraanku ku faray oo xaggiisa
ah ( Sarreeye) sifada, raac si aad
cilmigiisa isugu xidho, raacdo,
una iftiimo nuurka hanuunka,
illeen waa nimco iyo xikmad lagu
siiyey ee qaado wixii lagu siiyey.
kana mid noqda kuwa ku
shukriya, wax kasta oo
Shaydaanku idin farayona waa
wax aan Quraanka ku jirin oon
idinku waajibin, Sunnada
Rasuulka iyo Imaamyada
Hanuunkana ku sugnayn inay
raacaan, Cilmigiisa oo dhan waa
mid u taal Allaha awooda leh,
872
waayo taasi waa xaqa ugu
dambeeya ee Eebe kugu
.leeyahay
Cutubka: Qofkii Qur’aanka u tafsiira

ra’yigiisa oo saxa wax ajar ah
.lagama helayo
Hishaam Binu Saalim waxa laga
wariyey in uu Abuu Cabdallah
korkiisa ahaataye yidhi:- Qofkii
Qur’aanka u tafsiira ra’yigiisa oo
saxa wax ajar ah lagama helayo,
hadduu qaldamana dembiguu
873
korkiisa saaran yahay. . Faallo:
Sharaxaad ayaa shaaca ka
.qaaday
874
Cutubka: Qofkii Qur’aanka u fasiray
ra’yigiisa, hadduu saxan yahayna
ajar lagama helayo
Abuu Basiir waxaa laga wariyey
inuu yiri Abuu Cabdullaahi
korkiisa ahaataye, wuxuu yiri:-
Ruuxii Qur’aanka u fasira
wax ajar ah lagama helayo,
hadduu gardaran yahayna.
.jannada wuu ka fogaan doonaa
875
Cutubka: Qofkii Qur’aanka u tafsiira
ra’yigiisa, hadduu qaldama jannada
.wuu ka fog yahay
inuu yiri Abuu Cabdullaahi
korkiisa ahaataye, wuxuu yiri:-
Ruuxii Qur’aanka u fasira
876
wax ajar ah lagama helayo,
hadduu gardaran yahayna.
.jannada wuu ka fogaan doonaa
877
Cutubka: Ha odhanina aayad kasta,
"."Kani waa nin," iyo "kani waa nin
Daawuud bin Farqad waxa laga
wariyey in laga wariyey Abuu
Cabdallah naxariis iyo nabad
gelyo korkiisa ha ahaatee wuxuu
yidhi: ha odhanina aayad kasta
kani waa nin kanina waa nin,
qaar ka mid ah quraankana waa
banaan yahay. Waxaa ka mid ah
waa xaaraan, waxaana ku sugan
war hortiinna ka yimid iyo war
idinka gadaashiis ah iyo xukun
wixii idin dhex-yaalla ah, saasna
waa. Kani waa nin iyo kani waa
878
nin, macnaha sababta loo soo
.degay
Cutubka: Qur’aanka qaar waa

.xalaal, qaarna waa xaaraan
Daawuud bin Farqad waxa laga

wariyey in laga wariyey Abuu
879
Cabdallah naxariis iyo nabad
gelyo korkiisa ha ahaatee wuxuu
yidhi: ha odhanina aayad kasta
kani waa nin kanina waa nin,
qaar ka mid ah quraankana waa
banaan yahay. Waxaa ka mid ah
waa xaaraan, waxaana ku sugan
war hortiinna ka yimid iyo war
idinka gadaashiis ah iyo xukun
wixii idin dhex-yaalla ah, saasna
waa. Kani waa nin iyo kani waa
nin, macnaha sababta loo soo
.degay
880
Cutubka: Qofkii Qur’aanka ka hadla
.ra’yigiisa oo sax ah wuu qalday
Minyat al-Murid: Nabiga naxariis
iyo nabad gelyo korkiisa ha
yeelee iyo ehelkiisaba wuxuu
yidhi: Qofkii Qur’aanka ka hadla
.ra’yigiisa oo saxan wuu qalday
881
Cutubka: Waxa aan ugu baqayaa
ummaddayda iga dambaysa waa nin
qur’aanka tafsiirsan oo meel-ka-
.dhac ku ah
Al-Minya: Wuxuu yidhi, Sallaa
Wa Sallam:- Waxa aan uga
baqayo ummaddayda
gadaasheyda waa nin tafsiira
qur’aanka kariimka ah oo u dhiga
.meel aan ahayn meeshiisa
882
Qur’aanku waa canaan iyo amar,
wuxuuna fari Jannada, naartana
.wuu ka reebay
883
inuu yiri: Waxaan maqlay Abuu
Qur’aanku waa canaan iyo amar,
wuxuuna farayaa Jannada,
.Naartana wuu ka reebayaa
884
Cutubka: Qofkii aan arrimaheenna
ka garanayn Qur’aanka ma galayo
.fitno
Ibnu Miskaan wuxuu yidhi: Abuu
C/laahi, naxariisi korkiisa ha
ahaatee, wuxuu yidhi: Ruuxaan
arrimaheenna ka garanayn
Qur’aanka ma la kulmi doono
.fitno
885
Cutubka: Waxaan xaq u leenahay
kitaabka Eebbe, oo Eebbe
.go'aamiyay
Xanan bin Sudayr wuxuu ka
wariyey aabbihiis inuu yidhi: Abuu
wasalam, wuxuu yidhi: Abuu Al-
Fadloow, waxaan xaq u leenahay
kitaabka Eebbe oo xagga Eebbe
.ka yimid
886
887
Cutubka: Kalimada Eebbe ha iska
indha tirin, wax kalena ha ku
.hanuunin, ood dhumaysaan
Al-Rayaan wuxuu yidhi:-
Waxaan ku idhi Al-Rida, sallal
Laahu calayhi wasalam:-
Maxaad ka leedahay Qur’aanka?
Wuxuu yidhi: Kalimada Eebbe ha
iska dhaafin, wax kalena ha ku
.hanuunin, ood dhumaysaan
888
.Eebbe
Cali Binu Saalim, aabbihiis,
wuxuu yidhi: Waxaan weydiiyey
Al-Saadiq, naxariis iyo
ahaataye, oo aan ku idhi: Ina
Rasuulkii Ilaahayow, maxaad ka
leedahay Qur’aanka? Wuxuu
yidhi: waa qawlka Eebbe,
hadalka Eebbe, kitaabka Eebbe,
889
waa soo dajinta Eebbe, iyo soo-
dejintiisa, waana kitaabka wayn
ee aan beentu horteeda iyo
gadaashiisa midna uga iman,
waxyi. Eebaha caqliga leh ee la
.mahadiyo
890
.Eebbe
891
.mahadiyo

.Ilaahay
892
.mahadiyo
893
Cutubka: Qur’aanku waa waxyigii
.Eebbe
894
.mahadiyo
895
.dejiyey Eebbe
896
.mahadiyo
Qaybta: Qur’aanka oo ah kitaabka

wayn ee aan beentu horteeda iyo
gadaashiisa midna uga iman, waa
soo dajinta Eebaha xigmadda leh ee
.la mahadiyo
897
.mahadiyo
898
Cutubka: Qur’aanku in laga doodo
waa hal-abuur, su’aasha iyo
jawaabaha labaduba way ka qayb
.qaateen
Al-Yaqtini waxa uu yidhi: Abuu
Al-Xasan III, naxariisi korkiisa ha
ahaatee, waxa uu u qoray qaar
ka mid ah Shiicadiisa: Waxaan
aragnaa in Qur’aanku ku doodaa
ay tahay bidco, oo ay ka qayb-
qaateen su’alihii iyo kii u
899
jawaabayey, markaas ayuu
su’aaliyihii qaatay maxaa keenay.
muu lahayn oo jawaabihii wuxuu
qaatay wax uusan lahayn, wax
abuurana majiro ilaahay mooyee,
wax walbana waa la abuuray,
Quraankuna waa qawlkii Eebbe
ee ha u bixin magac aad adigu
leedahay, waaba intaasoo aad
leedahay. waxaad ka mid tahay
.kuwa lumay
900
Cutubka: Su’aaluhu waxa aanu
hayn buu qaataa, jawaab-celiye
waxa lagu soo oogayaa wax aanu
.lahayn
901
.kuwa lumay
902
Cutubka: Abuuraha Eebbe mooyee
wax kale ma aha, wax ka soo
hadhayna waa la abuuray,
Qur’aankuna waa qawlkii Eebbe ee
ha u bixin magac aad adigu
leedahay ood ka mid noqoto kuwa
.dhumay

903
.kuwa lumay
904
Cutubka: Dadka qaar baa yiri: waa
la abuuray, dadka qaarna waxay
yiraahdeen: lama abuurin, markaas
ayuu yiri NNKH: aniguse anigu ka
dhihi maayo hadalkaas, waxaanse
leeyahay: hadalka Ilaaha Qaadirka
.ah
Al-Jacfari wuxuu yidhi:- Waxaan
ku idhi Abuu Al-Xasan Muuse
Calayhi Salaatu Wasalaam:- Ina
Rasuulkii Alloow maxaad ka
leedahay Qur’aanka, waxaa isku
khilaafay kuwii naga horreeyay,
markaasay dadka qaar
yiraahdeen: waa la abuuray,
905
dadka qaarna waxay yiraahdeen
lama abuurin, markaasuu yiri
(naxariis iyo nabadgalyo Eebbe
korkiisa ha yeelee): Aniguse
anigu kama sheego waxay
dhahaan, waxaanse leeyahay
.waa qawlkii Eebbe kor ahaaye
Cutubka: Xifdiga Qur’aanka, kii ku

dhaqma, oo la socda musaafiriinta
Al-Fadil, wuxuu ka soo weriyay
Al-Saadiq, naxariista korkiisa ha
ahaatee, wuxuu yidhi: Qofka
906
xifdisan Qur’aanka, kii ku
dhaqma, wuxuu la jiraa safarrada
907
Ummaddeyda waxaa ugu fadli
badan kuwa Qur’aanka sidda
Ibnu Cabbaas wuxuu yidhi:
Sallam, wuxuu yidhi: Umadayda
akhyaarta ah waa kuwa
Qur’aanka xambaara, iyo
asxaabta habeenka. Faallo uu
sharaxay xadiiska Al-Fadhil ee
.aan kor ku soo sheegnay
908
Cutubka: Saddex qof oo qur’aanka
akhriya waa: Nin Qur’aanka
akhriyey oo alaab ahaan u qaatay,
nin qur’aanka akhriyey oo xarafkiisa
xafiday oo xadkiisa dayacay, iyo nin
akhriyey. Qur'aan iyo dawadii
qur'aanka kariimka ah ku mariyay
.xanuunkiisa
909
Ubais bin Hishaam, waxaa laga
wariyey in laga wariyey in ka
badan hal qof, Abuu Jacfarna,
wuxuu yiri: Waxaa jira saddex qof
oo quraanka akhriya: nin
quraanka akhriya oo u qaata
sida. badeeco, nin quraanka
akhriya oo xifdisan xarafkiisa oo
dayaca xadkiisa, iyo nin quraanka
akhriya oo dawadii quraanka
xanuunkiisa marsada, habeenkii
la soo jeeda , maalintii wuu u
harraadi jiray, wuuna la joogay
910
masaajidkiisa, sariirtiisana wuu ka
.fogaaday
Cutubka: ka digtoonow saddex

arrimood oo ku saabsan diintaada:
Nin quraanka akhriya ilaa markaad
aragto farxadiisa uu seeftiisa la baxo
.deriskiisa oo uu ku eedeeyo shirki
Suleym bin Qaas wuxuu yiri:
Waxaan maqlay amiirkii
gelyo korkiisa ha ahaatee, isagoo
leh: ka digtoonow saddex
arrimood oo ku saabsan
911
diintaada: Nin quraanka akhriyay
ilaa markaad aragtay farxaddiisa
uu seeftiisa la baxay. deriskiis oo
uu ku eedaynayo shirkiga, nin
xadiisyadu dhayalsadeen, mar
kasta oo dhacdo dhacdana been
buu sheegi jiray oo wuu dheerayn
jiray, iyo nin Eebbe kor ahaaye u
xukumay, markaas buu ku
andacooday . Isagu waa
addeecida Eebbe,
caasinimadiisana waa caasinnimo
Eebbe, waana been-abuur,
waayo ma jiro addeecidda
makhluuqaadka haddii ay caasiso
912
Eebbe, qof Eebbe caasiyona ma
.jiro
Cutubka: Saddex qof oo akhriya

waa: mid akhriya qur’aanka si uu
boqorro u soo jiito oo dadka uga
faa’iidaysto, mid akhriya qur’aanka
kariimka ah oo xifdisan oo xadkiisa
iska dhaafa, iyo mid akhriya oo
akhriya. Qur'aanka akhriya si uu
ugu dhaqmo mabaadi'da go'aanka
.ah
Hishaam bin Saalim, waxaa laga
wariyey Abuu Cabdallah, naxariis
913
ahaatee, wuxuu yidhi: Waxaa jira
saddex akhriste: mid akhriya
Qur’aanka kariimka ah si ay
boqorradu ugu fiirsadaan oo ay
dadka ugu maamulaan, waa
akhriye. oo quraanka akhriya oo
xifdisan xuruuftiisa oo iska dhaafa
xadkiisa, iyo kan akhriya
quraanka oo ku dhaqma mabda'a
go'aanka ah oo rumeeya waxa la
mid ah, guta waajibaadkiisa, guta
wixii la ogolyahay. .Wuxuu
xarrimay waxa la xarrimay,
maxaa yeelay kani waa mid ka
914
mid ah kuwa Eebbe ka
.badbaadiyay baadida fitnada
Cutubka: Qofkii si mutadawac ah u

soo islaama oo si cad u akhriya
Qur’aanka, waxa uu sannad kasta
ku shubi doonaa khasnadda
.Muslimiinta laba boqol oo Diinaar
Axmed Binu Siciid waxa uu yidhi:
Amiirul Mu’miniin Calayhi Salaatu
wa salaam:- Ruuxii soo islaama
isagoo addeecsan oo si cad u
akhriya Qur’aanka kariimka ah
wuxuu sannad kasta ku jiri
915
doonaa khasnadda Muslimiinta
laba boqol oo Diinaar, haddii laga
hor istaago. Adduunyo in uu
qaato maalinta qiyaame si
.buuxda, isagaa ugu baahi badan
916
Cutubka: Ha daciifin xuquuqda
dadka Qur’aanka ah, waayo meel
gaar ah ayay ku leeyihiin Eebbe
.agtiisa
Al-Sakoouni, as-Saadiq,
aabbihiis, naxariis korkooda ha
ahaatee, wuxuu yiri: Nebigu
(scw) wuxuu yiri: ha daciifinina
xuquuqda aad leedahay. dadka
Qur'aanka ah, waayo meel sare
.ayay Ilaahay agtiisa ku leeyihiin
917
Cutubka: Dadka waxa ugu mudan in
ay ku tukadaan oo ay ku afuraan si
qarsoodi ah iyo meel fagaare ahba
waa qofka sidda Qur’aanka kariimka
.ah
Jacfar bin Axmed Al-Qummi
Rasuulku, Sallaa Allaahu Calayhi
wuxuu yidhi: Dadka waxaa ugu
fadli badan inay ku tukadaan oo
ay ku afuraan si qarsoodi ah iyo
918
meel fagaare ahba waa qofka
.sidda Qur’aanka kariimka ah
919
Cutubka: Doorashadaadu waa ka
.Qur’aanka barta oo bara
Al-Numan bin Sacad, Cali,

Nebigu (scw iyo ehelkiisa) wuxuu
yidhi: “Waxaa idiin khayr badan
. .qofka Qur’aanka barta oo bara
920
Cutubka: Baro Qur’aanka, oo baro
.waajibaadkiisa iyo xadkiisa
Abuu Hureyrah waxaa laga
wariyey inuu yiri: Nabiga naxariis
ahaataye iyo ehelkiisaba, wuxuu
yidhi: Barta Qur’aanka, baro
.waajibaadkiisa iyo xadkiisa
921
922
Cutubka: Quraanku waxa uu u soo
degay shan nooc oo kala ah:
Xalaal, Xaaraan, Go’aan qaadasho,
la mid ah iyo Maahmaahyo, ee ku
dhaqma waxa la ogol yahay, waxa
la reebayna ka tag, waxa la ogol
yahayna ku camal fala, wixii la mid
ahna ka daa. bal u fiirsada
.maahmaahyada
Abuu Hureyrah waxa laga

wariyey inuu Nabiga (scw) ka
wariyey inuu yidhi: Qur’aanka
waxa lagu soo dejiyey shan
arrimood oo kala ah: Xalaal,
923
Xaaraan, Go’aan qaadasho, wax
la mid ah iyo Maahmaahyo.
Haddaba ku dhaqma wixii xalaal
ah, oo ka daaya wixii xaaraan ah,
oo ku dhaqma waxa la
xukumayo, wixii la mid ahna ka
daa, oo maahmaahyada u
.fiirsada
Cutubka: Qofka Qur’aanka barta si

uu u xifdiyo dhib iyo xifdin la’aan
.waxa uu helayaa laba ajar
Al-Fudayl wuxuu yidhi: Waxaan
ahaatee, oo leh: Qofkii
924
Qur’aanka ku xifdiya dhib iyo
xifdin la’aan wuxuu leeyahay laba
.ajir
925
Cutubka: Qofkii akhriya Qur’aanka
isagoo yar oo mu’miniin ah,
Qur’aanka waxaa lagu qasaa
.hilibkiisa iyo dhiiggiisa
Minhal Al-Qassab, waxaa laga
wariyey Abuu-Cabdulle,
inuu yidhi: Qofkii akhriya
Qur’aanka isagoo yar oo Mu’min
ah, waxa lagu qasi doonaa
Qur’aanka Hilibkiisa iyo
.dhiiggiisa
926
Cutubka: Mu’minku waa inuusan
dhiman ilaa uu ka baranayo
Qur’aanka, ama ku guda jiro
.barashada
Xirmada daacigu: Al-Saadiq,
sallallaahu caleyhi wasalam,
wuxuu yiri: Mu’minku waa
inuusan dhiman ilaa uu ka barto
.Qur’aanka, ama uu baranayo
927
Cutubka: Qofkii Eebbe Qur’aanka
siiyo oo arka in qof la siiyey wax ka
khayr badan waxa la siiyey,
.markaas wuu yaraaday weynaantii
Kitaabkii Daaci: Waxaa laga
wariyey Nabiga, Sallaa Allaahu
Sallam, wuxuu yidhi: Qofkii
Eebbe Qur’aanka siiyo oo arka in
928
la siiyey wax ka khayr badan
waxa la siiyey wuu noqday. in yar
.oo weyn
929
Cutubka: Qur'aanka ku akhri
laxanka iyo codadka Carabiga
Xudeyfah bin Al-Yaman wuxuu

yiri: Rasuulkii Ilaahay, Sallaa
Wa Sallam, wuxuu yiri: ku akhri
Qur’aanka adigoo ku hadlaya
.lahjadaha iyo codadka Carabta
930
931
QAYBTA : Waxaa iga daba iman
doona qoom Qur’aanka la soo
noqon doona, Qur’aankana way la
soo noqon doonaan sida
hodantinimada iyo tawxiidka iyo
baroortu u soo noqonayso, balse ma
dhaafi doonto dhuunta,
Quluubtooduna way camiran tahay,
Quluubtuna way soo noqonaysaa.
oo ah kuwa maqaamkooda la
.dhacsan
932
Xudeyfah bin Al-Yaman wuxuu
yiri: Rasuulku (scw) wuxuu yiri:-
Waxaa iga daba iman doona
qoom quraanka la soo laabanaya,
soona laabanaya quraanka soo
celinta. hodantinimo, macaash iyo
calaacal, laakiin ma dhaafi doonto
dhuuntooda, qalbigoodu waa la
dhacsan yahay iyo quluubta kuwa
.maqaamkooda la dhacsan
933
Cutubka: Waxaan idiinka baqayaa in
diinta la quudhsado, gadashada
xikmadda, qaraabada goysa, iyo in
.aad quraanka u qaadataan sabuur
Waxaa laga weriyey Al-Ridha,

Aabihiis, sallaa Allaahu calayhi
wa sallam, wuxuu yidhi: Rasuulkii
wuxuu yidhi: Waxaan idiinka
baqayaa in diinta la quudhsado. ,
xikmad iibsi, qaraabo goyn iyo in
aad quraanka u qaadataan sida
sabuur ah, idinkoo hor dhigaya
934
qof aan idinku wanaagsanayn
.diinta
935
Cutubka: Waxaa la yiri: Ragga kee
baa wanaagsan? Wuxuu yiri:
xaaladdii socdaalka, waxaa la yiri:
Rasuulkii Allow waa sidee xaalka
socdaalku? Wuxuu yidhi:
Guulaystaha, shaabadda, ee
qur’aanka fura oo daboola
Al-Sakuuni, waxaa laga wariyey
Abuu Cabdallah, naxariista
korkiisa ha ahaatee, wuxuu yiri:
waxaa lagu yiri: Rasuulkii Allow
nimankee baa ugu kheyr badan?
Wuxuu yiri: xaaladdii socdaalka,
waxaa la yiri: Rasuulkii Allow waa
sidee xaalka socdaalku? Wuxuu
936
yidhi: Guulaystaha, shaabadda,
.ee qur’aanka fura oo daboola
Cutubka: Shaqooyinka ugu fiican?

Wuxuu yidhi: Xaalka tahriibka,
waxaan ku idhi waa maxay, wuxuu
yidhi: Qur’aanka oo la furo oo la
xidho, mar kasta oo uu soo gaadho
bilawgiisa wuu baxaa
.dhammaadkiisa
Al-Ramaadi wuxuu yidhi:-

Waxaan ku idhi Abuu Cabdallah,
937
naxariista korkiisa ha ahaatee:
camalkee ugu khayr badan?
Wuxuu yidhi: Xaalka tahriibka,
waxaan ku idhi waa maxay,
wuxuu yidhi: Qur’aanka oo la
furo oo la xidho, mar kasta oo uu
soo gaadho bilawgiisa wuu baxaa
.dhammaadkiisa
938
CUTUB: Duco markuu qaato
kitaabka Quraanka ah isagoo leh:
Ilaahow akhrintayda ka yeel mid
xusuus leh, igana yeel kuwa aan ka
waantoobo anoo ku caddaynaya
waanadaada, kana dheerow ku
caasinnimadaada, Haku daabicin
akhrinta buuggaaga qalbigayga,
maqalkaygana ha saarin,
aragaygana daruur ha saarin,
akhriskaygana ha ka dhigin akhrin
aanan ku fakarin, hana ka dhigin
inaan eego. Halaag, manaan
akhriyin wax macno darro ah, illeen
.adaa Naxariis badane Naxariista ah
939
Cali bin Maimuun Al-Sayeg,
Abuu Cabdallah, naxariis iyo
waxaa ka mid ahaa ducooyinkiisii
markuu Qur’aanka qaatay inuu
yiri: Ilaahow akhrintayda ka yeel
mid milicso, oo iga yeel. ee ah
kuwa wacdinaya inay ku
caddeeyaan khudbadahaaga
dhexdeeda kana fogaada
caasinnimadaada, hana ku
daabacin qalbigayga iyo
940
maqalkayga iyo aragayga
markaan akhriyo kitaabkaaga, ha
ka yeelin akhrintayda mid aan ku
akhriyo. ha ku fikirin, hana ka
dhigin araggiisa mid dayac ah,
hana ka yeelin wax akhrinta,
adaa Naxariis badane Naxariista
.ah
941
942
Cutubka: Inaad dhahdo marka uu
dhameeyo akhrinta qaar ka mid ah
Qur'aanka weyn: Ilaahow waxaan
akhriyay waxaad igu faray
kitaabkaaga oo aad ku soo dejisay
Nebigaaga Muxamed naxariis iyo
nabad gelyo korkiisa ha ahaato,
markaas ayaa mahad iska leh.
Rabbiyow, adiga iyo adaa mahad
iyo duco kuugu sugnaaday waxaad
.xukuntey oo aad siisay

943
wuxuu odhan jiray markuu
dhammeeyey akhrinta qaar ka
mid ah Qur’aanka kariimka ah:
Ilaahow waxaan akhriyey waxaad
igu xukuntay oo xaggaaga ah.
Kitaabkii aad ku soo dejisay
Nabigaaga Muxammad
salaaddaada iyo Naxariistaadu
korkiisa ha ahaato, Mahad oo
dhan adigaa iska leh Eebow,
Mahad iyo Mahadna waxay kugu
Sugantahay waxaad Xukuntay oo
.aad Siisay
944
Markuu dhameeyo Qur’aanka qaar
ka mid ah, wuxuu dhihi jiray:
Ilaahow waxaad iga dhex dhigtaa
kuwa fasaxa waxaad u banneyso,
xarrimi waxaad xarrimi,
.caasinimadaadana iska ilaali

waxaa laga weriyey Abuu
ahaataye, inuu odhan jiray
markuu dhammeeyey akhrinta
qaar ka mid ah qur’aanka
kariimka ah: Ilaahayow iga yeel
945
kuwa fasaxa waxaad u bannayso,
xaaraantinimdana ka reeb. waad
mamnuucday, iskana ilaali
.caasinimadaada
Cutubka: Fiquhu waa ka aan ka

tagin Qur’aanka damac qof kale u
.qabo
Al-Thumaali wuxuu ka wariyey
Abuu Jacfar, naxariisi korkiisa ha
ahaatee, wuxuu yiri: amiirkii
Calayhi Wasallam, wuxuu yiri:
946
Miyaanan kuu sheegi karin cidda
sharci-yaqaanka ah? Waxay
yiraahdeen haa amiirkii
Mu’miniintoow, wuxuu yiri:
Ruuxaan dadka ka quusan
naxariista Eebbe, ka nabadgelin
cadaabka Eebbe, u fasaxin inay
Eebbe caasiyaan, quraankana ka
.tagin. rabitaankiisa wax kale
947
Cutubka: Ma jiro wax wanaag ah oo
ku jira wax akhrinta oo aan ku lug
.lahayn ka fiirsashada
Al-Thumaali, waxaa laga wariyey
Abuu Jacfar, naxariisi korkiisa ha
ahaatee, wuxuu yiri: Amiirul
Mu’miniin, sallaa Allaahu calayhi
wa sallam, wuxuu yiri:- Wax
wanaag ah kuma jiro wax
akhrinta oo aan ku jirin ka
. fiirsasho
948
Cutubka: Ma jiro wax wanaag ah oo
ku jira wax akhrinta oo aan ku lug
.lahayn ka fiirsashada
Camr bin Jumaac wuxuu ka
wariyey Al-Saadiq, aabbihiis,
korkooda ha ahaatee, wuxuu
949
Wa Sallam, wuxuu yiri:- Khayr
ma jiro. marka la akhriyo oo aan
.ka fiirsi lahayn
950
Cutubka: Nadiifi dariiqa Qur’aanka!
Waxa la yidhi: Rasuulkii Ilaahayow,
waa maxay habka Qur’aanku?
Wuxuu yidhi: Afkiinna, waxaad
tidhaahdaan: Maxaa? Wuxuu yiri:
.Siwaak
Ismaaciil bin Abaan Al-Xannat
wuxuu ka wariyey Abuu-
Cabdalla, naxariis iyo nabadgalyo
Eebbe korkiisa ahaataye, wuxuu
yidhi: Rasuulku (scw) wuxuu
yidhi: Nadiifi jidka Qur’aanka!
Waxa la yidhi: Rasuulkii
Ilaahayow, waa maxay habka
Qur’aanku? Wuxuu yidhi:
951
Afkiinna, waxaad tidhaahdaan:
.Maxaa? Wuxuu yiri: Siwaak
952
Cutubka: Ka magangalitaanka
shaydaanka, suurad kasta oo aan
ku furno? Wuxuu yidhi: Haa, ee ka
magan gal Eebe shaydaanka la
.lacnaday
Xalaabi wuxuu ka soo wariyey
wuxuu yidhi: Waxaan ku
waydiiyey ka magangalka
shaydaanka, suurad kasta oo aan
furno? Wuxuu yidhi: Haa, ee ka
magan gal Eebe shaydaanka la
.lacnaday
953
Cutubka: “Qur’aankana hees ku
akhri.” Wuxuu yidhi: Ha ku kala
firdhin sida ciid, gabayganna ha
.akhriyin
Al-Rawandi: Silsiladdiisa waxaa

laga wariyey Muuse bin Jacfar,
954
Aalihi Wa Sallam. waxaa la
weydiiyey inuu yidhi:
“Qur’aankana ku akhri”, wuxuu
yidhi: Ha ku kala firdhin sida
cammuudda, gabayganna ha
.akhriyin
Al-Bayaan Complex: wuxuu

yidhi: “Qur’aanka u akhri si
xamaasad leh”, amiirkii
Mu’miniinta sallallaahu caleyhi
wasalam, wuxuu yiri: Ha tirin
955
gabaygan, oo samee. ha u kala
.firdhin sidii ciid
Qeybta: Haddaad la kulanto Aayad

ka hadlaysa Jannada, Ilaahay
Jannada weydiiso, haddii aad la
kulanto Aayad ka hadlaysa
.Naartana ka magan gal Eebe
Isku-dhafan: Waxaa laga weriyey

Abuu-Cabdullaahi (scw) inuu
yiri:- Haddaad la kulanto Aayad
ka hadlaysa Jannada, Ilaahay
Jannada weydiiso, haddii aad la
956
kulanto Aayad sheegaysa
.Naartana ka magan gal Eebe
Cutubka: Aayadaha Qur’aanka

Kariimka ahi waa kayd cilmi, mar
kasta oo aad furto meel kayd ah
.waa in aad eegtaa
Al-Zuhri wuxuu yidhi: Waxaan
maqlay Cali Ibnu Al-Xuseen,
957
Calayhi Salaam, isagoo leh:
Aayadaha Qur’aanku waa kayd
Cilmi ah, ee mar kasta oo aad
furto meel kayd ah waa inaad
.eegtaa
958
Cutubka: Xidh albaabada
caasinimada adoo magan gelya
doondoona, fur albaabbada
addeecidda adoo ku dhawaaqaya
.magaca Ilaahay
Al-Rawandi: Al-Saadiq,
sallallaahu caleyhi wasallam,
wuxuu yiri:- xiro albaabbada
caasinimada adoo magangal u
ah, fur albaabada adeecida
adigoo ku dhawaaqaya magaca
.Eebbe
959
960
Cutubka: Haddaad akhrido, “Ilaah
iyo malaa’igtiisu waxay ku
sallinayaan nabiga,” u ducee,
haddaad salaad ku jirto iyo haddii
.kaleba
Waayo: amiirkii Mu’miniinta Calayhi
Salaam waxa uu yidhi: Haddaad
akhrido “Ilaah iyo Malaa’igtiisu
waxay ku Salliyaan Nabiga” ku
Duceeya, Ducada ha ku Tukado
ama Si kale ha ahaatee, haddaad
akhrido waxaad Dhahdaa Anaga
Rumayso Ilaah, ka dibna waxaad
tidhaahdaa, "Waxaan rumaysanahay
".Ilaah
961
Cutubka: Haddaad akhrido "Dhahh:
Ilaah baannu rumaynay," dabadeed
waxaad tidhaahdaa: Ilaahay baannu
.rumaynay
Waayo: amiirkii Mu’miniinta
Calayhi Salaam waxa uu yidhi:
962
Haddaad akhrido “Ilaah iyo
Malaa’igtiisu waxay ku Salliyaan
Nabiga” ku Duceeya, Ducada ha
ku Tukado ama Si kale ha
ahaatee, haddaad akhrido
waxaad Dhahdaa Anaga
Rumayso Ilaah, ka dibna waxaad
tidhaahdaa, "Waxaan
".rumaysanahay Ilaah
963
Cutubka : Haddii aad akhrido, "kuma
dhaaranayo maalinta qiyaame," oo
aad maqasho, "Miyaanu kaasagu
karin inuu nooleeyo kuwii dhintay?"
.markaas dheh: Haa
Jaabir Binu Cabdullaahi wuxuu
Haddaad akhrido ku dhaaran
maayo maalinta qiyaame, oo aad
gaadho si loo nooleeyo kuwii
.dhintay), markaas dheh: Haa
964
Qaybta: Wuxuu akhriyey (Subxaana
watacaalaa) wuxuuna yidhi:
Eebahaybaa nasahan oo salaadda
.ku jira
Qisada caanka ah ee ka soo
warantay cali calayhi salaatu wa
salaam waa inuu akhriyay
965
(Subxaana watacaalaa Magaca
Eebahaa Sarreeya) oo uu yidhi:
Subxaana watacaalaa Eebahay
.kor ahaaye isagoo salaad ku jira
.
966
Cutubka: Waa lagama maarmaan in
la dhageysto Qur’aanka salaadda
.iyo waqtiyada kale
Zurara wuxuu yidhi: Waxaan maqlay
Abuu Cabdallah, naxariis iyo nabad
gelyo korkiisa ha ahaatee, isagoo
leh: Waa inaad maqasho Qur’aanka
Salaadda iyo waqtiyada kale, haddii
Qur’aanka laguu akhriyo waa inaad
dhegaysataa oo aad dhegaysataa.
Ka faallooda dhegeysiga: Waa kii
dhegaystay isagoo aamusan isagoo
.dhegaysanaya
967
Cutubka: Haddii Qur’aanka lagugu
akhriyo, waa inaad dhegaysataa oo
.aad dhegaysataa
Zurara wuxuu yidhi: Waxaan
ahaatee, isagoo leh: Waa inaad
maqasho Qur’aanka Salaadda
iyo waqtiyada kale, haddii
968
Qur’aanka laguu akhriyo waa
inaad dhegaysataa oo aad
dhegaysataa. Ka faallooda
dhegeysiga: Waa kii dhegaystay
isagoo aamusan isagoo
.dhegaysanaya
969
Cutubka: Ibnul-Kawa waxa uu ka
akhriyey amiirkii Mu’miniinta
sallallaahu caleyhi wasallam
(Haddaad la wadaajisaan
camalkaagu wuu burayaa,
waxaadna ka mid noqonaysaan
kuwa khasaaray) markaas ayuu
amiirkii Mu’miniinta calayhi salaatu
.wa salaam. dhegaystay
Abuu Basiir, waxaa laga wariyay
nabad galyo korkiisa ha ahaatee,
wuxuu yiri: Ibnul Kawa wuxuu ka
akhriyay amiirkii Mu'miniinta,
sallallaahu calayhi wasallam
970
(Haddii aad cid kale la
wadaajisaan shaqadaadu way
buraysaa, waxaad ka mid noqon
doontaa kuwa khasaaray),
markaas buu amiirkii Mu’miniinta,
.dhegaystay
971
Cutubka: Ninku Qur’aanka ayuu
akhriyaa, qofkii maqlaa waa inuu
maqlo oo maqlo? Wuxuu yiri: Haa,
haddii Qur’aanka lagugu akhriyo,
waa inaad maqashaa oo
.dhageysataa
Zurara wuxuu yidhi: Waxaan ka
waraystay Abuu Cabdullaahi,
korkiisa ahaataye, nin qur’aan
akhriya, ruuxii maqlaa waa inuu
maqlo oo maqlo? Wuxuu yiri:
Haa, haddii Qur’aanka lagugu
akhriyo, waa inaad maqashaa oo
.dhageysataa
972
Baabka: Samada Kitaab lagama soo
dejiyey inuu ku billaabo Magaca
Eebe ee Naxariis guud iyo mid
.gaaraba Naxariista mooyee
Safwaan Al-Jamal, waxaa laga
wariyey Abuu-Cabdalla,
973
wuxuuna yidhi: Lama soo dejin
Samada Kitaab aan ka ahayn
inuu ku billaabay Magaca Eebe
ee Naxariis guud iyo mid gaaraba
.Naxariista
974
Qaybta: Eebe samada kagama soo
dajin Kitaab aan ku furay Magaca
Eebee Naxariis guud iyo mid
. gaaraba Naxariista
Safwaan Al-Jamal wuxuu yidhi:

Abuu Cabdullaahi, naxariisi
Eebe samada kama soo dajin
Kitaab isagoon ku furin Magaca
Eebe yaan ku billaabaynaa ee
Naxariista. Dhammaadkii suurad
qura waxa ay soo dagtay
975
“Magaca Eebe yaan ku
billaabaynaa ee naxariis guud iyo
.mid gaaraba Naxariista
Cutubka: Dhammaadkii suuradda

waxaa lagu yaqaannay magaca
naxariis guud iyo mid gaaraba
.Naxariista
Safwaan Al-Jamal wuxuu yidhi:
Abuu Cabdullaahi, naxariisi
976
Eebe samada kama soo dajin
Kitaab isagoon ku furin Magaca
Naxariista. Dhammaadkii suurad
qura waxa ay soo dagtay
“Magaca Eebe yaan ku
.mid gaaraba Naxariista
977
Qeybta: Magaca Eebe yaan ku
billaabaynaa ee Naxariis guud iyo
mid gaaraba Naxariista, waana
aayad ka mid ah kitaabka Eebbe oo
. shaydaanku illowsiiyey
Ciise bin Cabdullaahi, aabbihiis,
awowgiis, Cali, naxariisi korkiisa
ha ahaatee, wuxuu yiri: wuxuu
maqlay in dadku dhahaan
Magaca Eebe yaan ku
mid gaaraba Naxariista.
markaasuu yidhi: waa aayad ka
978
mid ah kitaabka ilaahay ee
. shaydaanku ilaaway
979
Cutubka: Waxaan u jideeyey in
labada gar-qaade idinkoo jooga ay
ku xukumaan waxa Eebbe soo
dejiyey laga bilaabo furitaankiisa
ilaa gebogebadii iyo sunnihii
.dhammaystiran
Ibnu Talxa: amiirkii Mu’miniinta
sallallaahu caleyhi wasalam,
wuxuu yiri: waxaan dhigay labada
gar-qaade idinkoo jooga inay ku
xukumaan waxa Eebbe soo
dejiyay ee furitaankiisa ilaa
. .gabagabada iyo sunnaha guud
980
Cutubka: Wax kasta oo kitaabka ku
jira laga bilaabo furitaankiisa ilaa
gebo-gebadii waa sidan, sidaas
darteed waxay ku sugan yihiin
.Imaamyada
Cumar Binu Xanzala, waxa laga

wariyey Abuu-Cabdulle, sallaa
Allaahu calayhi wasalam:-
Markuu arkay aniga oo raacaya
arrinkan iyo wax la mid ah oo
kitaabka ka mid ah, wuxuu yidhi:
981
Wax kasta oo kitaabka ku jira,
furitaankiisa iyo
dhammaadkiisaba way ku filan
yihiin; adiga, sida ay Imaamyada
ka mid tahay. Faallo: Hadalkiisa
(wax walbaa waxay ku sugan
yihiin Kitaabka) macnihiisu waa
.Qur’aankan
982
Cutubka: Ducada : Ilaahow, waxaan
kugu soo celinayaa Qur’aanka weyn
bilowgiisa ilaa dhammaadka
Jacfar Al-Bahraini, waxa laga
wariyey al-Saadiq, calayhi
salaatu wa salaam, isagoo duco
ah: Wuxuu ku khudbeeyey
Qur’aanka kariimka ah, isagoo
leh, Ilaahayow, waxaan kugu soo
celinayaa Qur’aanka weyn ee ka
furmi kara ilaa kiisa. gunaanad.
Faallo: Hadalkiisa (Qur’aanka
Wayn) waxa uu ula jeedaa
.Qur’aankan
983
Cutubka: Yaa Qur’aankan qaadaya
oo dadkaas u qaadaya oo ugu
yeedhay kitaabka Ilaahay iyo
?Sunnada Nebigiisa
Jundub bin Zuhayr Al-Azdi,

amiirkii Mu’miniinta, sallaa
Allaahu calayhi wa sallam, isagoo
dagaal kula jira Khawaarijta: yaa
984
Qur’aankan qaadaya oo u
geynaya dadkaas oo ugu
yeedhaya kitaabka Eebbe. iyo
? Sunnada Nabigiisa
985
Qeybta: Ruuxii qaata Qur’aankan oo
u bandhiga, uguna yeedha waxa ku
sugan, markaas nooleeya wuxuu
. nooleeyay, dilayna wuxuu dilay
Cubeyda Allaah bin Salamah
amiirkii Mu’miniinta, wuxuu ku yiri
Al-Jamal (Qofka qaata
Qur’aankaan, soona bandhiga,
uguna yeera waxa ku sugan, oo
nooleeya wuxuu nooleeyay) oo
?dila wuxuu dilay
986
Cutubka: Annagu maanu xukumin
niman, laakiin waxaynu
. xukumaynay Quraanka
Al-Nahj wuxuu yiri: (Naxariis iyo
Nabadgalyo Eebe korkiisa ha
yeelee) Ragga ma aan xukumin,
ee waxaan ku xukumaynay
Qur'aanka, Qur'aankuna waa uun
xarriiqo u dhexeeya labada
dabool. Afka laguma hadlo, ee
waa dad lagu hadlo.Oo markii
dadkii noogu yeedheen inaynu
987
Qur'aanka dhexdeena ku xukumi
lahayn, ma aannu ahayn kuwii
kitaabka Eebbe kor ahaaye
.gacanta ku dhigay
Cutubka: Qur’aankani wax kale

maaha ee waa xarriiq u dhexeeya
labada dahaar, kumana hadlo afna,
. ee waa mid ay ku hadlaan ragga
988
yeelee) wuxuu yidhi: Annagu
kumaanu xukumin niman, laakiin
waxaynu ku xukumaynay
xarriiq u dhexeeya labada Kitaab.
Afaf kuma hadlo oo waa in uu
leeyahay tarjumaan, laakiin waa
in ay dadku u hadlaan, oo markii
dadkii noogu yeedheen in
Qur'aanku dhexdeena ku
xukumo, annagu ma aanaan
ahayn kuwii ka taliyay kitaabka
. .Ilaaha Qaadirka ah
989
Cutubka: Markii ay dadku noogu
yeedheen in Qur’aanku na dhex
xukumo, maynaan ahayn qolo ka
.leexanaysa kitaabka Eebbe weyne
yeelee) Ragga ma aan xukumin,
ee waxaan ku xukumaynay
990
xarriiqo u dhexeeya labada
dabool. Afka laguma hadlo, ee
waa dad lagu hadlo.Oo markii
dadkii noogu yeedheen inaynu
Qur'aanka dhexdeena ku xukumi
lahayn, ma aannu ahayn kuwii
kitaabka Eebbe kor ahaaye
.gacanta ku dhigay
991
QAYBTA: Illaahoow waxaan
markhaati ka ahay inuu kani yahay
kitaabkaagii lagu soo dejiyey
Rasuulkaaga Muxamed bin
Cabdullaahi, hadalkaagana uu ku
.sheegay afka nabigaaga
Misbah Al-Anwar: Mar kasta oo
uu Abuu Cabdullaahi NNKH
akhriyo Qur’aanka, wuxuu odhan
jiray intuusan akhriyin markuu
Qur’aanka qaadanayo: Ilaahow,
waxaan markhaati ka ahay inuu
kani yahay kitaabkaaga lagu soo
dejiyey. Rasuulkaaga Muxammad
bin Cabdullaah, iyo hadalkaagii
. lagu sheegay afka Nebigaaga
992
Cutubka: Markii aad diiday wax aan
kitaabka ahayn, waxaan dhigay
labada gar-qaade in ay ku
noolaadaan waxa Qur’aanku soo
nooleeyay oo ay dilaan waxa
. Qur’aanku dilay
Al-Irshaad: Waxaa laga wariyey
amiirkii Mu’miniinta, naxariis iyo
ahaataye, inuu yidhi: Markaad
993
diiddeen waxaan kitaabka ahayn,
waxaan dhigay labada gar-qaade
inay noolaadaan wixii uu
Qur’aanku soo nooleeyey oo ay
dilaan. waxa uu qur’aanku dilay,
haduu ku xukumo kitaabka, ma
aha in aynu isku khilaafno
xukunka qofka ku xukumaya
.waxa kitaabka ku sugan
994
Cutubka: Haddaynu ku xukunno
xukunka Qur’aanka, nama habboona
inaan ka hor imano xukunka qofka
wax xukumaya waxa kitaabka ku
.sugan
Al-Irshaad: Waxaa laga wariyey
amiirkii Mu’miniinta, naxariis iyo
ahaataye, inuu yidhi: Markaad
diiddeen waxaan kitaabka ahayn,
waxaan dhigay labada gar-qaade
inay noolaadaan wixii uu
Qur’aanku soo nooleeyey oo ay
dilaan. waxa uu qur’aanku dilay,
haduu ku xukumo kitaabka, ma
995
aha in aynu isku khilaafno
xukunka qofka ku xukumaya
.waxa kitaabka ku sugan
996
Qur’aanka qaado oo madaxa korkiisa
saar, oo waxaad ku tidhaahdaa:
Qur’aankaan ku dhaartaye iyo xaqa
.ciddaad u soo dirtay
Golayaasha Al-Tusi iyo wiilkiisa:
Waxaa laga wariyay Abuu
Muxammad Al-Fahham, waxaa
laga wariyay bin Axmed Al-
Hashimi Al-Mansuuri, waxaa laga
wariyay Sahal bin Yacquub bin
Isxaaq, Al-Xasan. Binu C/laahi
bin Matar, waxa laga wariyay
Muxammad bin Suleymaan Al-
Dailami, aabbihiis, waxa laga
wariyay Al-Saadiq, naxariis
korkiisa ha ahaatee: wuxuu yidhi
997
nin ku yidhi, ka dibna quraanka
qaado oo ka bax. madaxaaga
saaran oo waxaad ku
tidhaahdaa: Qur’aankaan ku
dhaartaye iyo xaqa ciddaad soo
.dirtay
998
Qeybta: Shaki kuma jiro Qur’aanka
oo ka soo muuqday dhexdooda, sida
ay nebiyadoodu u sheegeen in
Muxammad naxariis iyo nabadgalyo
Eebbe korkiisa ahaataye uu u soo
dejiyey kitaabka, isaga iyo
ummaddiisuna ay akhriyeen.
.xaaladahooda oo dhan
Tafsiirkii Imaamu, Sallaa Allaahu

Sallam, “Shaki kuma jiro”,
sababtuna waa ka muuqashadiisa
dhexdooda, si la mid ah sida ay
nebiyadoodu u sheegeen in
Muxammad naxariis iyo
999
ahaataye. isaga iyo ehelkiisuba,
kitaabka ayay u soo dejin jireen,
isaga iyo ummaddiisuna way
akhriyi jireen xaalad kasta oo ay
ku sugan yihiin. Faallo:
Ummaddiisu kitaabka ayay
akhridaa, laakiin Qur’aanka uun
.bay akhriyi jireen
Cutubka: Kanu waa Kitaabkii

Ilaahay ee dhexdeenna ah
1000
Maalik Binu Aws bin Al-Xadataan
wuxuu yidhi: Xadiis laga wariyey
amiirkii Mu’miniinta (naxariis iyo
nabadgalyo Eebbe korkiisa ha
yeelee) wuxuu yidhi (naxariis iyo
ahaataye): Allaha naga dhexeeyo
annaga iyo adiga iyo Nebigaaga
Muxammad (Sallallaahu calayhi
wasallam) iyo taariikh
nololeedkiisii. Tafsiir hadalkiisa
(tan), oo macneheedu yahay
.Qur'aanka
1001
Cutubka: Waxaan ku soo dagaynaa
. xukunka Eebbe iyo kitaabkiisa
Abuu Isxaaq Al-Shaybaani
kitaabkii u dhexeeyey amiirkii
Mu’miniinta Calayhi Salaam iyo
Mucaawiyah wuxuu ku yidhi:
Waxaan ku soo dagaynaa
xukunka Eebbe iyo kitaabkiisa,
wax ina kulmina ma jiro isaga
1002
mooyee, iyo in kitaabka Eebbe.
Subxaanahu wa tacaalaa waa
inoo dhexdeena laga bilaabo
furitaankiisa ilaa dhamaadkiisa,
waxaanu soo noolayna wuxuu
quraanka soo nooleeyay,
waxaanu dilaynaa wuxuu dilay
.quraanka
1003
Cutubka: Wax ina kulmiya ma jiro
.kitaabka Eebbe mooyee
1004
.quraanka
Cutubka : Kitaabka Eebbe weyne

wuxuu inagu dhex jiraa furitaankiisa
. ilaa dhammaadkiisa
1005
.quraanka
1006
Cutubka: Waxaan soo noolayna
waxa Qur’aanku soo nooleeyo, waxa
.uu qur’aanku baabi’iyo dilnaa

1007
.quraanka
1008
Cutubka: Qur’aanka ha taaban
. haddaanad daahir ahayn
Ibraahiim bin Cabdulxamiid, Abuu

Al-Xasan, naxariisi korkiisa ha
ahaatee, wuxuu yiri: ha taaban
Qur’aanka haddii aadan daahir
ahayn ama aad ku sugan tahay
.nijaas
1009
Cutubka: Qur’aanka ha taaban
. dhinac dhinac
Ibraahiim bin Cabdulxamiid, Abuu
Al-Xasan, nabadgelyo korkiisa ha
ahaatee, wuxuu yiri: ha taaban
Qur’aanka haddii aadan daahir
ahayn ama aad ku sugan tahay
. nijaas
1010
Cutubka: Qur’aanka oo la eego waa
.cibaado
Daawuud Binu Sulaymaan , waxa
laga wariyey Al-Rida ,Aabihiis
(naxariis iyo nabadgalyo Eebe
korkiisa ha yeelee) waxa uu
yidhi: Rasuulku (naxariis iyo
nabadgalyo korkiisa Eebe ha
1011
yeelee) waxa uu yidhi: Isagoo
. eegaya Quraanka. waa cibaado
1012
Cutubka : Miyaadan ogayn in
Qur’aanka oo la eego ay tahay
?cibaado
Isxaaq bin Cammaar wuxuu yiri:

Abuu C/llaahi, naxariis iyo nabad
yiri: miyaadan ogayn in
qur’aanka oo la fiiriyaa ay
?cibaado tahay
1013
Cutubka: Hadduu Xadiis idiin
yimaado oo aad ka hesho daliil
kitaabka Ilaahay ama qawlkii
Rasuulka CSW, haddii kale waxa uu
.kuu keenay ayaa khayr badan
Ibnu Abii Yafuur wuxuu ka

weriyey Abuu Cabdullaahi,
ha ahaatee: Haddii xadiis kuu
yimaado oo aad ka hesho daliil
kitaabka Ilaahay ama qawlkii
Rasuulka (scw) isaga iyo
1014
reerkiisa korkiisa ha ahaato,
haddii kale waxa uu kuu keenay
.ayaa wanaagsan
Cutubka: Wixii kitaabka Ilaahay ku

waafaqasan qaata, wixii kitaabka
.Eebbe khilaafayana iska daaya
Al-Sakuuni, waxaa laga wariyay

Abuu Cabdallah, Aabayaashiis,
1015
Cali, naxariista korkiisa ha
ahaatee, wuxuu yiri: Run kasta
waxaa korkiisa ah xaq, xaq
kastana waxaa korkiisa ah xaq.
nuur, ee wax alla wixii kitaabka
Eebbe ku waafaqo qaata, wixii
kitaabka Eebbe khilaafayana iska
.daaya
1016
Cutubka: Wax kasta waxa loo
tilmaamay kitaabka Ilaahay iyo
. Sunnada
Ayuub bin Al-Xurr wuxuu yidhi:
Waxaan maqlay Abuu C/llaahi
ha ahaatee oo leh: wax walba
waxaa loo tilmaamay kitaabka
Alle iyo Sunnada, xadiis kasta oo
aan kitaabka Eebbe
waafaqsanaynna waa qurxin.
Faallo: Kitaabku waa waxa ku jira
.gacanta dadka, sida Qur’aanka
1017
Qaybta: Xadiis kasta oo aan kitaabka
Ilaahay waafaqsanayn waa la
.qurxiyaa
Ayuub bin Al-Xurr wuxuu yidhi:
Waxaan maqlay Abuu C/llaahi
ha ahaatee oo leh: wax walba
waxaa loo tilmaamay kitaabka
Alle iyo Sunnada, xadiis kasta oo
1018
aan kitaabka Eebbe
.waafaqsanaynna waa qurxin
1019
Qeybta: Wixii xadiis ah oo nooga
soo aada oo aan kitaabka Alle ku
.sugin waa been
Kulaib bin Mucaawiyah wuxuu ka

wariyey Abuu Cabdullaahi,
ha ahaatee, wuxuu yiri: Wixii
xadiis ah oo nooga soo aada oo
aan kitaabka Alle ku sugin waa
.been
1020
Cutubka: Wixii igaga yimaadda oo
kitaabka Eebbe ku waafaqo,
markaasaan idhi, wixii kuu yimaada
.oo khilaafayana ma odhan
Al-Xuseen dhamaantood iyo qaar

kale waxay yiraahdeen: Nebigu
(scw) wuxuu khudbad ka jeediyay
Mina, wuxuuna ku yiri: Dadow
wax kasta oo xaggayga ka yimid
oo kitaabka Eebbe ku waafaqay.
markaas baan ku idhi, oo wax
1021
alla wixii Qur’aanka ka
horimanaya ee kugu soo dhaca
.ma odhan
1022
Cutubka: Amiirkii Mu’miniinta
waxa uu amray oo kaliya in labada
gar-qaade ay ku xukumaan
Qur’aanka kariimka ah oo aanay
. dhaafin
Daliil iyo hanuunba waxaa laga
weriyey Abuu Jacfar Al-Baqiir,
naxariista korkiisa ha ahaatee:
miyaadan ogayn in amiirkii
Mu’miniinta uu faray oo keliya
labada garqaade inay ku xukumaan
Qur’aanka kariimka ah oo aysan ku
xad-gudbin. wuxuu dejiyey in la
diido axkaamta nimanka ka hor
imaanaya Qur’aanka, wuxuuna yiri
markay ku yiraahdeen: “Waxaad ku
1023
xukumaysay naftada ruuxii ku
xukumay,” markaasuu yiri: “Ma
aadan xukumin.” Abuuray, balse.
waxa lagu maamulaa kitaabka
.”ilaahay
Cutubka: Amiirka Mu’miniinta waxa

uu tilmaamay in la diido axkaamta
. ragga ee khilaafsan
weriyey Abuu Jacfar Al-Baqiir ,
1024
calayhi salaatu wa salaam:
mu’miniinta uu faray oo kaliya
labada gar-qaade inay ku
xukumaan kitaabka qur’aanka ah oo
aysan ka baxsanayn. wuxuuna u
jideeyey in la diido axkaamta
nimanka ka hor imaanaya
Qur’aanka, wuxuuna yiri markay ku
yiraahdeen: “Waxaad ku
xukumay,” markaasuu yiri: “Ma
aadan xukumin.” Abuuray. laakiin
waxa lagu maamulaa kitaabka
. ilaahay
1025
Cutubka: Ma aan xukumin
makhluuqa, laakiin waxaan xukumay
.kitaabka Eebbe

weriyey Abuu Jacfar Al-Baqiir ,
sallaa Allaahu calayhi wasallam:
1026
Mu’miniinta uu faray oo keliya
labada gar-qaade inay ku
xukumaan Qur’aanka kariimka ah
oo aanay ku xad-gudbin. wuxuu
dhigay in la diido axkaamta
nimanka ka hor imaanaya
quraanka, wuxuuna yiri markay
ku yiraahdeen waxaad ku
xukumay, markaas buu yiri: ma
aadan xukumin makhluuqaad.
Laakiin waxaan ku xukumay sidii
. kitaabka Ilaah leeyahay
1027
1028
1029
1030
1031
1032

جامع خصائص القران

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

جامع خصائص القران

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ururinta sifooyinka

Anwar Ghani Al-Moussawi

Akwas Publishing House

Cutubka : Download Ilaahow buuga on

Cutubka : Hoos u deg Ilaahow Al-

Cutubka : Tani buuga maya Shaki

Cutubka : Qur’aanka isaga Sheekooyin

Cutubka : Ilaahow Wuu akhriyey

Cutubka : Qur’aanka Iftiin Muujiyay

Cutubka : Waa maxay? Wuxuu ahaa

Cutubka : Qur’aanka maya Shaki

Cutubka : Qur’aanka Hooda Kuwa

.. Cutubka : Qur’aanka Hooda Dadka .

12....... Cutubka : Qur’aanka Hooda .

Cutubka : Qur’aanka Aragtida ka

Cutubka : Qur’aanka Caddeyn ka Al-

Cutubka : Qur’aanka Wuu hagayaa leh

Cutubka : Qur’aanka Wuuna soo

Cutubka : Qur’aanka Wuu hagayaa

Cutubka : Ilaahow soo dejiso on

Cutubka : Taasi Ilaahow soo dejiso

Cutubka : bil Ramadaan in hoos u deg

Cutubka : Muujin ku nabiga tan

Cutubka : Muujin ku nabiga tan

Cutubka : Muujin ku nabiga tan

Cutubka : Tani buug Hoos u dhig

Cutubka : Maya Waa in in Isagu waa

Cutubka : Qur’aanka buug hoos u deg

Cutubka : Qur’aanka xusuusta

Cutubka : Waxaan leeyahay yimid

Cutubka : Oo waxaan leeyahay

Cutubka : Aayadaha Garqaadayaal

Cutubka : Yaa Aayadaha buuga

36 Cutubka : Qur’aanka hadal Dadka .

37....... Cutubka : Qur’aanka Hooda .

Cutubka : Qur’aanka wacdi Kuwa xaqa

Cutubka : Qur’aanka buug Muujiyay _

Cutubka : Yaa gudaha Quluubtooda

Cutubka : Waa maxay Ogow tafsiir

Cutubka : Al-Rasikhuun gudaha

Cutubka : Yaa Waanu u nimid buuga

Cutubka : Yaa Waxay akhriyaan buuga

Cutubka : Ilaahow Inta imaaw Wuu

Cutubka : On dadka in Waxay ka

Cutubka : Oo waa maxay Wuu

Cutubka : Yaa Wuu gaaloobay Buug

Cutubka : Taasi Kuye Way isku

Cutubka : Tani buug on dadka in

Cutubka : Tani buug on dadka in

Cutubka : On dadka in Way raacaan

Cutubka : Yaa Way qabtaan Buug

Cutubka : Wuxuu yidhi Gaalada in

Cutubka : Qur’aanka Naxariista Dadka

Cutubka : Qur’aanka Naxariista Dadka

Cutubka : Xusuusnow duco Ilaahow

Cutubka : Cutubka : Tani buug

Cutubka : Haddii Wuxuu ahaa

Cutubka : Tani buug shahaado in u

Cutubka : Tani Quraanka ansixinta in u

Cutubka : Qur’aanka Aayadaha Illahay

Cutubka : Waa maxay? Hyper Ilaahow

Cutubka : Cutubka Ilaahow buuga on

Cutubka : Tani Aayadaha iyada