DẪN CHỨNG CHO NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

DẪN CHỨNG CHO NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
A. TƯ TƯỞNG ĐẠO LÝ
I. Nghị lực sống, ý chí vươn lên
1. Dẫn chứng
- Nick Vujicic, diễn giả nổ i tiếng sinh ra thiếu hai tay, hai chân, nhưng anh đã vượ t qua trở ngạ i bệnh tậ t,
tố t nghiệp đại học tài chính nă m 21 tuổ i, trở thà nh nhà diễn thuyết nổ i tiếng và truyền cả m hứ ng tớ i 3
triệu người trên thế giới. Anh nổ i tiếng vớ i phương châ m “Cuộc sống không giới hạn.”.
- Lê Thanh Thúy, cô gá i lạ c quan, yêu đờ i vớ i nụ cười hoa hướng dương, đố i mặ t vớ i că n bệnh ung thư
và cá i chết, vẫ n mạ nh mẽ, số ng có ích. Cô đã lậ p nên quỹ “Ước mơ của Thúy” để giúp đỡ các bệnh nhân
ung thư khá c. Tuy Thú y đã mấ t đi nhưng ướ c nguyện cao đẹp củ a chị vẫ n cò n mã i vớ i cuộ c đờ i. Hằ ng nă m,
“Ngày hội Hoa hướng dương”, viết tiếp ướ c mơ củ a Thú y, vẫ n đượ c tổ chứ c, thu hú t sự tham gia đông
đảo của mọi người, đặc biệt là giới trẻ.
- Kito Aya, cô nữ sinh Nhật Bản phả i đố i mặ t vớ i bệnh thoái dây sống tiểu não, đã dũ ng cả m và mạ nh mẽ
để số ng nhữ ng ngà y trọ n vẹn, yêu thương bên mọ i ngườ i. Cô tâ m sự : “Có những người mà sự tồn tại của
họ giống như không khí, êm dịu, nhẹ nhàng, chỉ khi họ mất đi người ta mới nhận ra họ quan trọng
nhường nào. Mình muốn trở thành một sự tồn tại như thế.”. Cuố n nhậ t kí “Một lít nước mắt” củ a cô
đầy nghị lực và cảm động, đã truyền thông điệp mạnh mẽ về giá trị của cuộc sống . Đến tậ n cuố i đờ i,
Aya vẫ n giữ trọ n niềm tin yêu củ a mình vớ i cuộ c đờ i, vớ i mọ i ngườ i. Cuố n nhậ t kí củ a cô kết thúc bằng
dòng chữ: “Cảm ơn”.
- Hiệp sĩ công nghệ thông tin Nguyễn Công Hùng: Vớ i cơ thể chỉ khoảng 20 kg, nhưng có sự thông
minh và nghị lực sống phi thường, nă m 2003, Cô ng Hù ng đã đứng ra mở một trung tâm tin học dà nh
cho ngườ i có hoàn cảnh như mình. Trung tâ m củ a Cô ng Hù ng đã giú p nhiều ngườ i khuyết tậ t tạ i Nghệ An
xó a bỏ mặ c cả m, mở ra cơ hộ i việc là m và tương lai tươi sá ng hơn cho họ . Nă m 2006, anh đượ c Trung
ương Đoàn bầu chọn là 1 trong 10 gương mặt trẻ tiêu biểu toàn quốc, đượ c gọ i “Hiệp sĩ công
nghệ thông tin”.
- Stephen William Hawking là nhà vậ t lý ngườ i Anh, là “ông hoàng” vật lý lý thuyết của thế giới.
Hawking mắc bệnh thần kinh có tên Lou Gehrig, khiến ô ng gầ n như mất hết khả năng cử động. Sau đó ,
ô ng phẫ u thuậ t cắ t khí quả n và không thể nói chuyện bình thường. Ô ng luô n gắ n chặ t vớ i chiếc xe lă n, chỉ
có thể nói được qua một thiết bị tổng hợp tiếng gắn với một máy tính mà ông gõ chữ vào đó . Hawking
hiện là Giáo sư Lucasian, chức danh dành cho Giáo sư Toán học của Đại học Cambridge. Từ ng đả m
nhiệm vị trí nà y là nhữ ng nhà khoa họ c xuấ t chú ng như Isaac Newton và Paul Dirac. Ô ng có nhữ ng bà i họ c
sâ u sắ c cho giớ i trẻ: “Một là, hãy nhớ nhìn lên các vì sao và đừng nhìn xuống chân của mình. Hai là,
không bao giờ từ bỏ làm việc. Làm việc sẽ giúp con cảm thấy có ý nghĩa và mục đích. Cuộc sống sẽ trở
nên trống rỗng nếu không có công việc. Ba là, nếu con đủ may mắn để tìm thấy tình yêu, hãy nhớ rằng
mình có nó và đừng để nó vuột mất khỏi tầm tay.”.
- Ngô Quý Hải, sinh nă m 1994 ở xã Tâ n Cả nh, huyện Đắ k Tô , tỉnh Kon Tum. Khi mớ i gần một tuổi cậ u gặ p
tai nạ n thương tâ m, ngã vào nồi nước đang sôi. Tai nạ n khiến cơ thể của anh biến dạng nghiêm trọng.
Thờ i điểm đó , bố mẹ Hả i đã bỏ hết cô ng việc để đưa con và o TP.HCM chữ a trị. Trả i qua 10 lầ n phẫ u thuậ t
và mộ t thờ i gian dà i điều trị tạ i cá c bệnh viện lớ n, sứ c khỏ e củ a Hả i dầ n hồ i phụ c, nhưng gương mặt và
vùng cổ anh chằng chịt những vết sẹo. Nă m lên 10 tuổi, Hả i có dịp lên thị trấ n thă m mộ t ngườ i quen. Cậ u
Trang | 1
đã dẫ n Xiên đi cù ng. Đi ngang qua mộ t tiệm bá nh ngọ t, 2 đứ a trẻ bị thu hú t bở i nhữ ng chiếc bá nh đầ y mà u
sắ c. Hả i và bạ n đã bà n vớ i nhau về việc để dà nh tiền để trở lạ i mua bá nh và o ngà y sinh nhậ t củ a Xiên. Sau
nhiều thá ng tích gó p, Hả i và Xiên há o hứ c quay lạ i tiệm bá nh. Tuy nhiên, khi nhìn thấ y mộ t đứ a trẻ vớ i
gương mặ t biến dạ ng đi cù ng mộ t đứ a trẻ câ m điếc, chủ tiệm đã đuổi họ ra ngoài. Từ giâ y phú t đó , Hải
ấp ủ ước mơ về một tiệm bánh cho riêng mình, mộ t nơi luô n chà o đó n tấ t cả . Trở về Việt Nam nă m 2017
sau ca phẫ u thuậ t ở Đứ c, Hả i đượ c giớ i thiệu và o học nghề bếp tại KOTO, mộ t doanh nghiệp xã hộ i dạ y
nghề cho thanh thiếu niên kém may mắ n. Khoả ng thờ i gian nà y cũ ng là lú c Hả i phả i vừ a họ c nghề, vừ a họ c
chữ . Đầ u nă m 2021, anh thuê một căn nhà cũ ở thị trấn rồi tự tay cải tạo thành một tiệm bán cà phê
và bánh ngọt. Cuố i thá ng 4, cử a hà ng chính thứ c đó n khá ch.
- Sophie Fairall, đến từ Stubbington, Hampshire, Vương quốc Anh đượ c chẩ n đoá n mắ c mộ t dạ ng ung
thư mô hiếm gặp và khó chữa trị. Thờ i gian củ a em chỉ còn lại 6 tháng. Bả n thâ n Sophie và gia đình luô n
biết rằ ng em có thể ra đi bấ t cứ lú c nà o. Vì vậ y, em đã lập ra một danh sách tâm nguyện cuố i đờ i. Trong
số đó , em đã nấu ăn với đầu bếp Gordon Ramsay và nhậ n đượ c sự ủng hộ từ các cầu thủ bóng đá
Premier League và những người nổi tiếng khác,... Và điều cuố i cù ng trong danh sá ch, em đã mong có
thể mang hạnh phúc đến với tất cả trẻ em trên đời.
- Helen Keller là mộ t nhà vă n, nhà hoạ t độ ng xã hộ i mù , điếc ngườ i Mỹ. Bà là ngườ i mù điếc đầ u tiên trên
thế giớ i tố t nghiệp mộ t trườ ng cao đẳ ng. Tuy số ng trong thế giớ i khô ng á nh sá ng, khô ng â m thanh nhưng
Keller vẫ n là mộ t phụ nữ trà n đầ y tinh thầ n lạ c quan, thiết tha yêu cuộ c số ng. Trong Thế chiến thứ I và thứ
II, bà đến hơn 70 bệnh viện để an ủ i bệnh nhâ n, độ ng viên họ . Bà dà nh trọ n cuộ c đờ i cho Hộ i ngườ i mù Mỹ.
Bà i họ c mà Keller rú t ra: “Lạc quan là niềm tin dẫn tới thành tựu. Bạn chẳng thể làm được điều gì mà
thiếu đi hy vọng và sự tự tin.”.
- Tô Đình Khánh trướ c đâ y là mộ t chàng trai bán hàng online năng động, say mê theo đuổi kinh
doanh, thích đi du lịch dọc miền đất nước. Nhưng mộ t ngà y, anh phát hiện bàn chân mình đau nhức
dữ dội. Nhậ n thấ y điều khô ng ổ n, mộ t ngườ i bạ n đã tức tốc đưa anh vào bệnh viện mà đến tận 12 giờ
đêm anh mới được tiếp nhận. Khô ng may, bá c sĩ bả o chân anh bị hoại tử nặng, buộc phải cắt bỏ. Tuy
nhiên, hiện tạ i, anh đang sống vô cùng hạnh phúc bên người vợ xinh đẹp dù mất đi một phần cơ thể.
- Lebanon là mộ t quố c gia bị chiến tranh tàn phá, cuộ c số ng củ a thú cưng tạ i quố c gia nà y do đó cũ ng gặ p
nhiều khó khă n. Giố ng như nhữ ng số phậ n chó mèo đá ng thương khá c, Maggie là mộ t chú chó 5 tuổi
sống lang thang trên đườ ng phố Lebanon. Mộ t ngườ i đà n ô ng vớ i tấ m lò ng trắ c ẩ n đã tình cờ trô ng thấ y
Maggie khi xuố ng đườ ng trong tình cả nh bị trói vào một chiếc hộp, bị cụt hẳn một tai, mù và điếc. Thờ i
điểm đó , Maggie còn đang mang thai và không có ai chăm sóc. Ô ng khô ng nỡ bỏ mặ c Maggie nên đã
chuyển chú chó tới Wild at Heart Foundation, mộ t tổ chứ c cứ u hộ có trụ sở ở Anh chuyên giúp thú
cưng vô gia cư tìm được chủ. Tổ ng cộ ng, Maggie đã bị bắn tới 17 lần trong vòng 2 năm gần đây, khiến
cá c bá c sĩ cho rằ ng việc số ng só t củ a chú rõ rà ng là mộ t phép mà u. Sứ c khỏ e củ a Maggie dầ n tố t hơn. Tổ
chứ c cứ u hộ bắ t đầ u cô ng khai hình ả nh và hoà n cả nh củ a Maggie, hi vọ ng sẽ có ai đó quyết định nhậ n nuô i
chú chó . Dù chịu nhiều tổ n thương trong quá khứ nhưng Maggie luôn tỏ ra thân thiện với con người. 
độ ng vậ t cũ ng có nghị lự c số ng.
- Kpuih Thoan (sinh nă m 2002, ngườ i dâ n tộ c Jrai, hiện số ng ở Gia Lai) từ ng đượ c sinh ra vớ i mộ t hình hà i
bình thườ ng. Nhưng tai họ a đã ậ p đến cuộ c đờ i Thoan nă m cô lên 4 tuổ i. Ngà y ấ y, nhà Thoan nghèo lắ m.
Bố mẹ Thoan dự ng mộ t cá i chò i ở rẫ y để là m chỗ trá nh mưa, trá nh nắ ng. Buổ i sá ng định mệnh, Thoan
cù ng mẹ và em gá i ngồ i bên bếp lử a nấ u cơm. Bố Thoan khô ng may vấ p và o mộ t can xă ng để gầ n chò i.
Xă ng trong can vă ng ra, bén và o đố ng lử a… Vụ chá y khiến cả gia đình Thoan bị bỏ ng. Mọ i ngườ i chỉ bị nhẹ
cò n Thoan nặ ng nhấ t. Cô đượ c gia đình đưa đi cấ p cứ u ở bệnh viện tỉnh, điều trị suố t 1 thá ng trờ i mà
Trang | 2
khô ng đỡ . Cá c vết thương trên cơ thể Thoan chả y mủ , bố c mù i hô i đến bá c sĩ cũ ng phả i lắ c đầ u. May mắ n
thay, Thoan đượ c mộ t bà sơ ủ ng hộ chi phí để chuyển lên bệnh viện Chợ Rẫ y (TP.HCM) điều trị. Tai qua
nạ n khỏ i nhưng gương mặ t củ a Thoan mã i mã i khô ng thể trở về như trướ c đượ c nữ a. Cô lớ n lên vớ i mộ t
hình hà i mà sau nà y đi họ c, nhiều ngườ i độ c miệng gọ i Thoan là khỉ độ t, tinh tinh... Vụ bỏ ng nghiêm trọ ng
cò n khiến phầ n thâ n trên củ a Thoan chằ ng chịt sẹo, phầ n ngự c khô ng thể phá t triển. Hiện tạ i, mong ướ c
lớ n nhấ t củ a Thoan là tương lai gầ n có thể kiếm đủ tiền để phẫ u thuậ t thẩ m mỹ. Thoan cũ ng ấ p ủ dự định
họ c thêm nghề make-up, nhiếp ả nh. Và sâ u trong đá y lò ng, cô gá i vẫ n mong sau nà y sẽ tìm đượ c mộ t ngườ i
chấ p nhậ n con ngườ i thậ t và yêu thương cô thậ t lò ng.
- Trong Thế chiến I, Cher Ami đó ng vai trò là mộ t chú chim bồ câ u đưa thư. Trên đườ ng là m nhiệm vụ , nó
bị trú ng đạ n ở ngự c, mắ t bị mù và mộ t châ n gầ n như đứ t lìa, nhưng nó vẫ n hoà n thà nh nhiệm vụ đưa tin và
cứ u số ng đượ c 194 binh sĩ.  độ ng vậ t có thể cố gắ ng số ng tiếp để cứ u mạ ng con ngườ i.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- H’Hen Niê là mộ t cô gá i mạ nh mẽ, dũ ng cả m vượ t qua nhữ ng khó khă n để vươn tớ i ướ c mơ củ a bả n thâ n.
Cô là ngườ i truyền cả m hứ ng mạ nh mẽ cho giớ i trẻ về nghị lự c và sự dũ ng cả m.
- Hoa hậ u Chuyển giớ i Quố c tế 2018 Nguyễn Hương Giang: Cô là đạ i diện, là ngườ i truyền cả m hứ ng cho
cộ ng đồ ng LGBT. Bằ ng nghị lự c, sự cố gắ ng khô ng ngừ ng nghỉ, cô đã đạ t đượ c thà nh cô ng trên nhiều lĩnh
vự c.
- Suố t mù a giả i SEA GAMES 31, đoà n thể thao Timor Leste đã phả i chịu nhiều khổ sở, thiệt thòi khi chỉ
có 39 VĐV tham gia tranh tà i, lạ i thêm điều kiện luyện tập thiếu thốn, ảnh hưởng đại dịch COVID-19
nhưng họ đã nỗ lực chiến đấu hết mình nhằm đem về vinh quang cho nước nhà, tiêu biểu là Felisberto
De Deus, vậ n độ ng viên điền kinh đã khô ng kìm nổ i niềm xú c độ ng khi mang về 2 tấm HCB cho đất nước
ở nộ i dung chạ y 10.000 m nam. Dẫ u là đố i thủ củ a Việt Nam tạ i đấ u trườ ng thể thao lớ n nhấ t khu vự c nà y,
chú ng ta cũ ng nên cô ng nhậ n rằ ng nghị lự c củ a cá c VĐV Timor Leste thậ t đá ng khâ m phụ c và nên đượ c
họ c hỏ i.
- Nguyễn Thị Á nh Viên là vậ n độ ng viên bơi lộ i. Cô nà ng đượ c nhiều ngườ i biết đến và dà nh tình cả m mến
mộ tạ i SEA Games 28 khi già nh 8 HCV và phá vỡ 2 kỷ lụ c tạ i Đạ i hộ i thể thao lớ n nhấ t Đô ng Nam Á . Thà nh
tích ấ n tượ ng nà y khiến Á nh Viên trở thà nh thầ n tượ ng củ a giớ i trẻ. Cô nà ng đượ c gắ n vớ i nhiều biệt danh
“kình ngư và ng”, “tiểu tiên cá ”,.. Á nh Viên cò n gâ y “choá ng” khi trở thà nh Đạ i ú y quâ n nhâ n chuyên nghiệp
trẻ tuổ i nhấ t trong lự c lượ ng Quâ n độ i Nhâ n dâ n Việt Nam ở tuổ i 18 và đượ c nhậ n Huâ n chương Lao độ ng
hạ ng Nhấ t.
- Mớ i đâ y, trên mộ t diễn đà n MXH mộ t ngườ i dù ng mạ ng có tên Huỳnh Quang Khả i đã chia sẻ lạ i câu
chuyện của anh Mậu, nă m nay 38 tuổi đến từ lớp học tình thương đã nhậ n đượ c sự chú ý lớ n từ cộ ng
đồ ng mạ ng. Đượ c biết, từ nhỏ anh Mậu không được đi học và không biết đọc, biết viết, nhấ t là một lần
tình cờ con anh hỏi “ba ơi, chữ này là chữ gì..” anh cảm thấy rất tự ti với con do đó anh Mậ u quyết
định đến trường và là bạn học của cậu con trai. Nghị lự c ấ y khiến nhiều ngườ i dù ng mạ ng rấ t cả m độ ng
và khâ m phụ c ý chí củ a anh.
- Phạm Thanh Bảo: Thanh Bả o sinh năm 2001 trong gia đình rất nghèo ở Bến Tre, ba mẹ phải đi làm
thuê, bẻ dừa, chở dừa để trang trả i từ ng bữ a qua ngà y. Thanh Bả o lớn lên trong tình cảnh nhà thiếu
trước, hụt sau ở căn hẻm nhỏ tại phường 5, TP. Bến Tre. Thanh Bả o có tố chất và thể hình vượt trội
so với chúng bạn nên được hướng theo thể thao từ năm học tiểu học. VĐV sinh nă m 2001 sau đó được
Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia Cần Thơ nhận về năm 2012. Nă m 2015, Thanh Bả o bắt đầu
ghi dấu ấn tại giải bơi trẻ khu vực. “Kinh” qua rấ t nhiều khó khă n, đến sâ n chơi SEA GAMES 31 trên sâ n
nhà nă m 2022, Thanh Bả o đã tiến thêm mộ t bướ c rấ t xa để vượ t qua bả n thâ n lẫ n hà ng loạ t đố i thủ trong
Trang | 3
khu vự c. Thành tích Thanh Bảo làm được ở tối 14 – 5 – 2022 đã xô đổ kỷ lục đã tồn tại 13 năm của
kình ngư Nguyễn Hữu Việt.
- Stephen Wiltshire là mộ t họa sĩ tự kỷ chuyên vẽ tranh quang cảnh thành phố. Điều khiến anh trở nên
nổ i bậ t giữ a vô và n cá c nghệ sĩ khá c chính là khả nă ng đặ c biệt: Khắc họa chính xác giống y như thật mà
chỉ cần đúng một lần quan sát nhanh. Wiltshire đã phác thảo mọi thứ bản thân quan sát được – trong
20 phút ngồi trên máy bay trực thăng, ngắm toàn cảnh New York (Mĩ) – trên bản vẽ còn dài hơn cả
bản vẽ London trước đó với 19ft (gần 5,8m). Khi là một đứa trẻ, Wiltshire bị câm và không hề giao
tiếp với mọi người xung quanh. Đến nă m ba tuổi, Wiltshire đượ c chẩn đoán mắc chứng tự kỷ. Và đâ y
có thể chính là lý do cho nă ng khiếu nghệ thuậ t xuấ t sắ c củ a Wiltshire. Trí nhớ hơn ngườ i và tà i nă ng hộ i
họ a giú p Stephen Wiltshire có sự nghiệp rự c rỡ , vớ i tà i chính vữ ng chắ c và tấ t nhiên, là cả sự nổ i tiếng và
danh vọ ng. Ngưỡ ng mộ nhữ ng tá c phẩ m hộ i họ a củ a Wiltshire, ngườ i ta quan tâ m đến việc anh là m thế
nà o để sở hữ u khả nă ng xuấ t chú ng đó .
- Tậ p phim Doraemon “Hòn đá kiên cường”: Nô n nó ng trị că n bệnh “đốt cháy giai đoạn” củ a “con mèo
lười” Nobita, Doraemon sử dụ ng bảo bối “Hòn đá kiên cường” vớ i chứ c nă ng đốc thúc người dùng
hoàn thành mục tiêu, nếu khô ng nó sẽ “bám đuôi” mà “đi đường quyền”. Can đả m sử dụ ng dù chứ ng
kiến bố mình đau đớ n khi dù ng thử , Nobita chẳ ng ngờ rằ ng bản thân lại bị “tra tấn” liên tục, buộ c phả i
chạy bộ suốt cả-một-năm bấ t kể nắ ng mưa, bở i bả n thâ n cậ u đã nhầm nút điều chỉnh từ một-tiếng
thành một-năm ! May thay, nhờ Doraemon nhanh trí dù ng “Khăn trùm thời gian”, cậ u chà ng đã “thoát
nạn” song le đâ u lạ i và o đấ y, tiếp tục nằm ườn mà chẳng chịu nỗ lực.  nỗ lực có thể dùng biện pháp
mạnh để duy trì. (7/7/2022).
- Tạ i SEA Games 30, Phạ m Thị Hồ ng Lệ đoạ t HCB cự ly 10 km, HCĐ nộ i dung marathon 42 km. Đó là 2 tấ m
huy chương quý như và ng, chứ a đự ng biết bao mồ hô i, cô ng sứ c củ a Hồ ng Lệ vố n vắ t toà n bộ sứ c lự c để
mang vinh quang về cho Tổ quố c. Hình ả nh Hồ ng Lệ gụ c xuố ng khi về đích, că ng cứ ng toà n thâ n phả i cấ p
cứ u, nằ m trợ thở oxy sau đó HLV phả i dìu lên nhậ n tấ m HCĐ nộ i dung marathon khiến nhữ ng ai chứ ng
kiến cũ ng xú c độ ng. Cô gá i nhỏ bé đã trả i qua 42 km đườ ng đua đầ y nắ ng nó ng, đồ i dố c lạ i khô ng có đủ
nướ c cù ng vớ i nỗ lự c hết mình nên Hồ ng Lệ kiệt sứ c khi về đến vạ ch đích.
- Cầ u vồ ng đẹp nhấ t khi xuấ t hiện á nh sá ng mặ t trờ i sau mộ t cơn mưa mù mịt. Như lờ i củ a Victor Hugo:
“Hã y bắ t chướ c con chim trên cà nh liễu, nó biết cà nh sắ p gã y nhưng vẫ n vui vẻ hó t vì nó biết rằ ng mình
vẫ n cò n đô i cá nh.”. Chú ng ta cũ ng vậ y, đườ ng thà nh cô ng khô ng phả i lú c nà o cũ ng trả i đầ y hoa hồ ng mà
điều quan trọ ng ở đâ y là sự lạ c quan và có niềm tin và o chính mình.
- Elizabeth Murray, sinh nă m 1980 trong mộ t gia đình mà cả bố và mẹ đều dính că n bệnh thế kỉ AIDS. Nă m
15 tuổ i, mẹ qua đờ i vì bệnh tậ t, cha phả i chuyển đến khi tạ m trú cho nhữ ng ngườ i vô gia cư. Khô ng nhà
cử a, khô ng gia đình nhưng cô vẫ n chă m chỉ là m việc, đọ c sá ch hà ng đêm, cuố i cù ng cô có tên trong danh
sach nhậ p họ c củ a Đạ i họ c Harvard danh giá .
- Hiệu ứng cánh bướm (butterfly effect) đượ c biết tới lần đầu tiên vào những năm 1960 bở i nhà
toán học và khí tượng học Edward Lorenz, vớ i câ u nó i nổ i tiếng “Chỉ cần một con bướm đập cánh ở
Brazil có thể gây ra một cơn lốc xoáy ở Texas”, ý muố n nhắ c nhở rằ ng đô i khi, một quyết định nhỏ
tưởng chừng như vô nghĩa lúc ban đầu lại có thể thay đổi cả thế giới.  chọn quyền được sống tiếp
chính là cách phô bày sự kiêu hãnh của mình đến với toàn cầu của những người mang trong mình
khiếm khuyết về thể xác lẫn khả năng.
2. Câu nói nổi tiếng
Trang | 4
- “Ôi ! Sống một cuộc đời giống như hít một hơi thở vậy. Ta không thể hít một hơi quá khả năng của
mình nhưng ta có thể hít sâu hết khả năng trong từng hơi thở. Nếu biết trăm năm là hữu hạn, có gì
ta không sống thật sâu ?” (“Nếu biết trăm năm là hữu hạn” – Phạm Lữ Ân).
- “Hãy học được cách để bản thân luôn cảm thấy hạnh phúc, kiên nhẫn và sống tích cực.” (Riyo Mori
– Hoa hậu Hoàn vũ 2007).
- “Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố.” (Đặng Thùy Trâm).
- “Không thể cầu cho cuộc đời đừng xô đẩy mình vào những hoàn cảnh nghiệt ngã | nhưng ta có thể
nguyện cho mình không bị ngã gục trước sóng gió cuộc đời bằng sự vững chãi từ trái tim.” (“Hiểu
về trái tim” – Nhà sư Minh Niệm).
- “Ôi vui ghê sống trên đời này ai cũng thích cười chê,
Mà thôi vui đi có ai nhìn lại chính mình đâu nè.
Cuộc sống vẫn thế chẳng giống truyện cổ ta đã từng say mê,
Chẳng có ông bụt nào, mình hãy cố gắng sống đúng với con người mình !”
(Lời bài hát “Sấp mặt luôn” – Tăng Nhật Tuệ & Tino).
- “Sống cho hôm nay nhưng bạn đâu thể biết được ngày mai sẽ ra sao
Nói hoài về những niềm vui nhưng nó chẳng vơi đi nỗi phiền muộn.”
(Lời bài hát “Lucky” – Lucky Twice).
- “Thá ch thứ c lớ n nhấ t trong cuộ c đờ i tô i là luô n cố gắ ng giữ tinh thầ n lạ c quan. Tô i tự nhậ n mình là kiểu
ngườ i luô n nhìn và o cố c đầ y mộ t nử a thay vì mộ t nử a cạ n. Và mặ c dù đô i khi trong nhữ ng thờ i điểm khó
khă n, thậ t khó để nhìn cuộ c số ng theo cá ch nà y, tô i luô n luô n cố gắ ng duy trì mộ t cá i nhìn tích cự c về cuộ c
số ng.” (Natalie Glebova –Hoa hậ u Hoà n vũ 2005).
- “Mọ i ngườ i gọ i tô i là Lọ Lem củ a Việt Nam, nhưng tô i khô ng nghĩ vậ y. Lọ Lem có bà tiên giú p đỡ , cò n tô i
tự tạ o phép mà u cho chính mình.” (H’Hen Niê).
- “Cuộ c đờ i chú ng ta bắ t đầ u kết thú c và o cá i ngà y mà ta thờ ơ vớ i nhữ ng điều quan trọ ng.” (Martin Luther
King, Jr.).  hết mình khi tậ n hưở ng cuộ c số ng là điều cố t lõ i.
- “Vũ khí mạ nh nhấ t trên Trá i Đấ t là mộ t tâ m hồ n đang chá y.” (Marshal Ferdinand Foch).
- “Nếu bạ n sinh ra trong nghèo khó đó khô ng phả i là lỗ i củ a bạ n. Nhưng nếu bạ n chết trong nghèo khó thì
đó là lỗ i củ a bạ n.” (Bill Gates).  nỗ lự c để có tương lai tươi sá ng hơn.
- “Thà nh cô ng khô ng phả i là chìa khó a hạ nh phú c. Hạ nh phú c mớ i là chìa khó a thà nh cô ng. Nếu bạ n yêu
thích nhữ ng điều bạ n là m, bạ n sẽ thà nh cô ng.” (Albert Schiweitzer).  nỗ lự c cầ n đi kèm vớ i đam mê.
- “Thà nh cô ng là mộ t ngườ i thầ y tệ. Nó dụ dỗ nhữ ng ngườ i thô ng minh và o suy nghĩ họ khô ng thể thấ t bạ i.”
(Bill Gates).  nên nỗ lự c liên tụ c dù đã đạ t đượ c thà nh cô ng.
- “Chỉ mộ t lầ n thấ t bạ i, khô ng có nghĩa là cả đờ i bạ n sẽ khô ng ngó c đầ u lên đượ c.” (Marilyn Monroe).
- “Thiên tà i 1% là cả m hứ ng và 99% là mồ hô i.” (Thomas Edison).
-“Đừ ng đá nh giá mỗ i ngà y bằ ng thà nh quả gặ t há i đượ c, mà bằ ng nhữ ng hạ t giố ng đượ c gieo.” (Robert
Louis Stevenson).
- “Bà già bá n khó i cũ ng nó i, số ng là mộ t thứ bổ n phậ n trờ i dú i và o tay, cầ m thì khổ mà khô ng cầ m thì á y
ná y.” (Nguyễn Ngọ c Tư)  số ng đô i khi cũ ng là mộ t chứ c phậ n lớ n lao ngoà i tầ m vớ i.
Trang | 5
- “Sự số ng nả y sinh từ cá i chết, hạ nh phú c hiện hình từ nhữ ng gian khổ hi sinh. Ở đờ i nà y khô ng có con
đườ ng cù ng, chỉ có nhữ ng ranh giớ i. Điều tấ t yếu là phả i có sứ c mạ nh để bướ c qua nhữ ng ranh giớ i ấ y.”
(Nguyễn Khả i).
- “Hã y số ng như đờ i số ng để biết yêu cộ i nguồ n...
Hã y số ng và khá t vọ ng để thấ y đờ i mênh mô ng.”
- “Số ng là điều hiếm hoi nhấ t trên thế giớ i. Đa số mọ i ngườ i tồ n tạ i, chỉ có vậ y.” (Oscar Wilde).  số ng thự c
sự phả i là tậ n hưở ng tấ t cả mọ i điều nó mang lạ i.
- “Mỗ i sá ng ở châ u Phi có mộ t con linh dương thứ c dậ y. Nó biết rằ ng nó phả i chạ y nhanh hơn con sư tử
nhanh nhấ t, nếu khô ng nó sẽ bị chết. Mỗ i sá ng ở châ u Phi có mộ t con sư tử thứ c dậ y. Nó biết rằ ng nó phả i
chạ y nhanh hơn con linh dương chậ m nhấ t, nếu khô ng nó sẽ bị chết đó i.” (Ngạ n ngữ châ u Phi).
- “Hã y là m nhữ ng điều bạ n cả m thấ y sợ , nhữ ng điều bạ n cả m thấ y khó chịu. Bở i vì, sự nỗ lự c luô n đi liền
vớ i cả m giá c đau đớ n và khó chịu. Nhưng khi cá c bạ n là m nó hà ng ngà y thì nó sẽ đưa bạ n đi đến mộ t nơi
mà bạ n chưa từ ng đến.” (Vlogger Giang ơi).
- “Thấ t bạ i sẽ phả i lù i bướ c nếu ý chí thà nh cô ng củ a ta đủ mạ nh.” (“Bí mậ t” – Phan Thiên Â n).
- “Mỗ i mộ t ngườ i ưu tú đều từ ng có mộ t giai đoạ n trầ m lặ ng, khô ng ca thá n, khô ng trá ch cứ , khô ng ngừ ng
nỗ lự c, chịu đự ng sự cô đơn và lạ nh lẽo trong đêm tố i, luô n tin rằ ng bô ng hoa đẹp nhấ t cũ ng có thể bung
nở và o lú c tă m tố i.”. (Miêu Cô ng Tử ).
- “Tô i nghĩ sẻ có kết quả tố t nếu bạ n tin tưở ng và o bả n thâ n và là m việc chă m chỉ.” (Lisa – thà nh viên
BLACKPINK).
- “Nhữ ng đứ c tính tố t đượ c phá t triển và rèn luyện từ rấ t nhiều cô ng sứ c và lò ng quyết tâ m.” (Ralph Waldo
Emerson).
- “Nă ng lự c có thể cả i thiện đượ c ngà y mộ t ngà y hai, qua nă m nà y hay nă m khá c. Nhưng thá i độ , sự cầ u
tiến thì chú ng ta cầ n rèn giũ a ngay từ đầ u.” (MC Khá nh Vy).
- “Tô i mong cá c bạ n hã y nuô i dưỡ ng ướ c mơ củ a mình. Nỗ lự c, đấ u tranh và cố gắ ng để thự c hiện ướ c mơ
củ a mình, đừ ng bị chi phố i bở i nghịch cả nh.” (H’hen Niê).
- “Tình yêu cho bả n thâ n đã tiếp thêm sứ c mạ nh cho tô i, nỗ lự c hết mình để hoà n thà nh mụ c tiêu họ c tậ p.
Hã y yêu thương bả n thâ n mình và tình yêu đó sẽ mở đườ ng cho bạ n.” (Sophida Kanchanarin – Top 10 Hoa
hậ u Hoà n vũ 2018).
- “Bạ n có thể sẽ mã i mã i chẳ ng bao giờ
Cư xử tố t đẹp hay trẻ trung và thô ng thá i
Sẽ chẳ ng bao giờ đượ c đâ u, nhưng cứ cố gắ ng lên nhé.
Đừ ng bao giờ dừ ng lạ i dù ngà y hay đêm.”
- “Chá y lên nà o, cá c bạ n củ a tô i ơi !
Bầ y sư tử trong đêm tố i kia chính là chú ng ta đó !
Kẻ dừ ng lạ i chính là kẻ thua cuộ c
Nỗ lự c cho đến tậ n hơi thở cuố i cù ng

Nỗ lự c cho đến khi xương mò n thịt ná t
Trang | 6
Rồ i reo hò ă n mừ ng thậ t to vì...
Nhữ ng nhà vô địch là chú ng ta đó !
Ngạ i ngầ n gì mà khô ng dá m bắ t đầ u lạ i.
Ngọ n lử a nà o đang chá y kia ?
Ngọ n lử a nà o đang tự lự c bừ ng chá y ?
Ngọ n lử a nà o đang lan rộ ng muô n nơi ?
Ồ ! Chú ng ta bù ng chá y thậ t rồ i !
Chú ng ta bù ng chá y thậ t rồ i !”
(Lờ i bà i há t “Fire” – Gavin DeGraw).
- “Mau lên ! Mau lên ! Thứ c dậ y đi
Phiêu lưu đến vù ng đấ t thầ n tiên
Củ a nhữ ng kẻ ô m ấ p đầ y mơ ướ c
Đú ng rồ i ,chú ng tô i bù ng chá y như thế đấ y !
Thịt da bên ngoà i sao sá nh đượ c cá i tình nghĩa sâ u kín

Thá nh địa mà chú ng tô i đang cư ngụ
Tình yêu mà chú ng tô i đang lan tỏ a
Bắ t đầ u khi mầ m số ng đầ u tiên sinh sô i.
“Linh hồ n hò a hợ p vớ i tim ấ m
Thứ hô m nay sẽ chẳ ng cò n bao nhiêu thờ i gian nữ a
Bở i phả i nhườ ng chỗ cho cuộ c số ng tố t đẹp mai sau.”
- “Bạ n là mộ t chiến binh dũ ng mã nh
Hã y đương đầ u vớ i cuộ c chiến củ a chính bạ n
Tự đứ ng dậ y sau khi vấ p ngã , và tiếp tụ c tiến bướ c
Ngồ i thậ t vữ ng và ng trên yên cương.”
- “Bạ n đã chính thứ c gia nhậ p cuộ c đua nà y,
Và mọ i ngườ i đều chịu thua bạ n,
Mọ i chuyện thậ t hệ trọ ng, bạ n biết điều đó .
Chú ng ta luô n sá t cá nh cù ng nhau
Chuyện nà y chưa thể kết thú c.”
- “Bạ n có thể cả m thấ y á p lự c đang tă ng lên,
Nhưng bạ n đã có tấ t cả , hã y tin và o điều đó .
Khi vấ p ngã , hã y đứ ng dậ y,
Trang | 7
Và nếu như lạ i vấ p ngã thì đứ ng dậ y lạ i lầ n nữ a.”
- “Hã y nghe theo Đứ c tin củ a bạ n
Và đó sẽ là phương châ m củ a chú ng ta,
Đâ y là thờ i điểm để bạ n tỏ a sá ng,
Đừ ng chờ đợ i nữ a.”
- “Sự trô ng đợ i củ a mọ i ngườ i đang tă ng lên
Hã y tiến lên và thỏ a mã n sự kỳ vọ ng ấ y.
Đâ y chính là khoả nh khắ c củ a bạ n
Đừ ng do dự thêm mộ t phú t nà o nữ a.”
- “Tô i cả m thấ y hô m nay là ngà y củ a bạ n
Bạ n chính là ngườ i dẫ n đầ u, hã y tin và o điều đó .
Nếu mình vấ p ngã , hã y đứ ng dậ y
Mỗ i khi vấ p ngã chỉ tự mình đứ ng dậ y.”
(Lờ i bà i há t “Waka Waka” – Shakira).
- “Đườ ng về nhà dườ ng như xa hơn
Mỏ i mệt ngà y mộ t như nhiều hơn
Thèm mộ t lầ n đượ c là m Peter Pan
Chẳ ng ngạ i ngầ n vì khô ng cầ n phả i lớ n.“
(Lờ i bà i há t “Về Nghe Mẹ Ru” – Hứ a Kim Tuyền).
- “Nhữ ng thá ch thứ c trong cuộ c số ng để là m vữ ng mạ nh thêm niềm tin củ a chú ng ta chứ khô ng phả i để vù i
dậ p chú ng ta.” (Nick Vujicic).
- “Khả nă ng trì hoã n nhữ ng ham muố n tứ c thờ i củ a bã n thâ n để vươn tớ i thà nh cô ng.” (Khuyết danh). 
nên tậ n dụ ng, bắ t kịp cơ hộ i để nỗ lự c nhiều hơn.
- “Hà ng ngà y mình phả i nó i vớ i bả n thâ n rằ ng mình sẽ là m đượ c.” (Rern Sinat – Đạ i diện Campuchia tạ i
Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).
- “Có thể chú ng ta khô ng đượ c định sẵ n để trở thà nh mộ t ngô i sao, nhưng chú ng ta vẫ n có thể trở thà nh
đom đó m. Thắ p sá ng con đườ ng phía trướ c dù chỉ mộ t chú t xíu thô i cũ ng đượ c, tô i chẳ ng cầ n biết trướ c
toà n bộ tương lai, biết rồ i thì cò n gì thú vị nữ a.” (“Đừ ng cú i đầ u mà khó c, hã y ngẩ ng đầ u mà đi” – Lư Tư
Hạ o).
- “Sau mộ t ngà y mưa dầ m dề kèm theo sấ m chớ p, khi ngắ m nhìn bầ u trờ i xanh cũ ng như dã y nú i xanh
ngắ t, bạ n sẽ cả m thấ y sắ c trờ i và sắ c nú i đậ m nét và rõ rà ng hơn trướ c nhiều, tương tự như vậ y sau khi trả i
qua nhữ ng thử thá ch, chú ng ta hã y nhìn nhậ n rõ rà ng hơn đâ u là điều thậ t sự quan trọ ng trong cuộ c đờ i
mình.” (“Yêu nhữ ng điều khô ng hoà n hả o” – Đạ i sư Hae Min).
- “Muố n cầ u tiến hơn ngườ i phả i biết nhìn lên. Bở i nhìn xuố ng ta chỉ là mộ t con số khô ng vĩ đạ i.” (Khuyết
danh).
Trang | 8
- “Mộ t trong nhữ ng khá c biệt giữ a ngườ i thà nh cô ng và ngườ i thấ t bạ i là ở thá i độ tiếp nhậ n khá c
nhau đố i vớ i nhữ ng khó khă n trong cuộ c số ng. Ngườ i thấ t bạ i thườ ng né trá nh, hoặ c cam chịu cá c trở ngạ i
cò n ngườ i thà nh cô ng luô n đi tìm giả i phá p, ngay cả khi phả i chịu đự ng khổ ả i bở i họ tin rằ ng sẽ vượ t qua.”
Rấ t nhiều ngườ i cứ mã i than vã n về nhữ ng khó khă n củ a mình như thể trườ ng hợ p củ a mình là
duy nhấ t, và họ luô n cả m thấ y cuộ c số ng củ a ngườ i khá c dễ dà ng hơn cuộ c số ng củ a họ . Trong suy nghĩ củ a
họ , có vẻ như việc phà n nà n đó tưở ng sẽ trú t bớ t trở ngạ i củ a mình lên ngườ i khá c, và chính điều đó cũ ng
thể hiện rằ ng họ chưa chấ p nhậ n khó khă n là điều vố n có củ a cuộ c số ng. Thự c ra sự than vã n đó chỉ là m họ
yếu lò ng hơn và muố n trá nh thự c tế.
Ngay khi chú ng ta chấ p nhậ n sự thự c: Cuộ c số ng vố n khắ c nghiệt, thì chú ng ta cũ ng bắ t đầ u hiểu
rằ ng, khi mỗ i trở ngạ i đến cũ ng chính là mộ t cơ hộ i đang đến. Thay vì để khó khă n đá nh bạ i, chú ng ta hã y
đó n nhậ n chú ng như mộ t cơ hộ i để rèn luyện bả n lĩnh củ a chính mình.” (“Nhữ ng bà i họ c cuộ c số ng” – Hal
Urban).
- “Hã y bắ t chướ c con chim trên cà nh liễu, nó biết cà nh sắ p gã y nhưng vẫ n vui vẻ hó t vì nó biết rằ ng mình
vẫ n cò n đô i cá nh.” (Victor Hugo).
- “Nếu mộ t ngà y thầ y mấ t, đừ ng xâ y thá o mộ gì cho thầ y. Tố n kém tiền củ a. Tố n đấ t củ a dâ n. Dâ n mình cò n
nghèo lắ m. Hã y hỏ a tá ng thầ y. Tro cố t thầ y, hã y chia đều cho cá c Thiền viện củ a Là ng Mai trên khắ p thế
giớ i rồ i rả i trên nhữ ng con đườ ng mà hà ng ngà y cá c con đi thiền hà nh. Là m như thế, ngà y ngà y, thầ y và cá c
con vẫ n đi thiền hà nh chung. Khô ng đượ c nhố t Thầ y, bỏ Thầ y và o trong mộ t cá i hũ nhỏ rồ i đặ t Thầ y và o
trong mộ t cá i thá p... Đem tro mà rả i hết ra ngoà i để nuô i câ y nuô i cỏ , cho cỏ cho câ y lớ n lên. Đừ ng có ngă n
ngừ a sự tiếp nố i củ a nắ m tro ấ y.” (Trích tâ m thư Thiền sư Thích Nhấ t Hạ nh gử i cá c chư tă ng nó i rõ ý
nguyện sau khi trở về Tổ đình Từ Hiếu).
- “Mỗ i ngườ i chú ng ta nên tự hỏ i mình: Tô i thậ t sự muố n gì ? Trở thà nh ngườ i thà nh cô ng số mộ t ? Hay
đơn giả n là ngườ i hạ nh phú c ? Để thà nh cô ng, bạ n có thể phả i hi sinh hạ nh phú c củ a mình.” (Thiền sư
Thích Nhấ t Hạ nh).  cá i giá củ a thà nh cô ng.
II. Sự dũng cảm

1. Dẫn chứng
- Malala Yousafzai, đượ c biết đến vớ i hoạ t độ ng nữ quyền củ a mình, đặ c biệt tạ i thung lũng Swat,
nơi Taliban đã từng cấm nữ giới đi học. Bấ t chấ p sự uy hiếp củ a tổ chứ c khủ ng bố , Malala vẫ n mạ nh mẽ
đấu tranh đòi quyền đi học cho các em gái nơi cô sinh sống. Malala trở thà nh người trẻ tuổi nhất nhận
giải Nobel Hòa Bình. Bà i phá t biểu củ a cô tạ i lễ trao giả i rấ t ấ n tượ ng: “Bất kể con người ta mang màu
da gì, nói tiếng gì và theo tôn giáo gì, chúng ta nên coi nhau là những con người và tôn trọng lẫn
nhau, đấu tranh vì quyền của chúng ta, vì quyền của trẻ em, quyền của phụ nữ và quyền của tất cả
mọi người.”.
- Nguyễn Văn Nam (họ c sinh lớ p 12T7, Trườ ng THPT Đô Lương 1, Nghệ An) khi đi ngang qua thấ y nhóm
học sinh chới với giữa dòng nước, nam sinh không hề đắn đo mà nhanh chóng lao xuống cứu người.
Sau khi đã cứu được 4 em học sinh vào bờ, Nam thấy vẫn còn một em đang dần bị ngạt nước, cậ u bạ n
đã dùng hết sức lực giúp em nhỏ được vào bờ. Nhưng tiếc thay, chà ng trai trẻ đã bị kiệt sức rồi dần bị
nước cuốn trôi.
- Nguyễn Ngọc Mạnh, mộ t tài xế lái xe khi đi ngang qua chung cư Nguyễn Huy Tưởng, TP. Hà Nội đã
phá t hiện một bé gái 3 tuổi đang trèo qua lan can trên tầng 12 và chuẩn bị rơi xuống. Khô ng cầ n suy
Trang | 9
nghĩ, anh đã lao đến và đỡ cháu bé kịp thời. Sau đó , anh được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân
Phúc gửi thư khen và UBND TP. Hà Nội khen thưởng vì tinh thần trách nhiệm, không màng hiểm
nguy và lòng nhân ái cao đẹp.
- Storm Dovê Frederick (21 tuổ i) sinh ra ở Brooklyn, lớn lên tại New York, Mỹ. Theo Refinery29, cô
hiện là sinh viên và theo nghề người mẫu. Frederick có vẻ ngoài khác biệt với da mặt, hai tay cùng
chân bị bạch biến. Frederick chia sẻ: "Tôi là người Mỹ gốc Phi. Mẹ tôi đã nuôi nấng và dạy tôi cách yêu
bản thân khi nhìn vào gương. Bà luôn nói rằng tôi trông xinh đẹp, đồng thời dạy tôi phải luôn tự tin
và mạnh mẽ". Từ khi cò n nhỏ , nữ người mẫu được mẹ hướng dẫn cách làm đẹp. Cô yêu thích trang
điểm, may vá quần áo vì chú ng giú p cô khơi dậ y sự sá ng tạ o. Khi quyết định là m ngườ i mẫ u, Storm Dovê
Frederick gâ y ấ n tượ ng bở i vẻ ngoà i khá c biệt, câ u chuyện truyền cả m hứ ng. Thô ng qua mạ ng xã hộ i, cô
muố n khuyến khích người khác trở nên tự tin và yêu bản thân.
- Cô gá i 19 tuổ i Khoudia Diop đến từ Senegal bỗ ng nổ i lên như mộ t hiện tượ ng sau khi chụp ảnh cho
chiến dịch tôn vinh da màu The “Colored” Girl Campaign cù ng nhiều thiếu nữ khá c, bở i khi đứ ng cạ nh
nhữ ng ngườ i bạ n đồ ng hà nh, cô gây ấn tượng đặc biệt với làn da đen sẫm đến kỳ lạ do giàu melanin
(hắc tố). Trướ c nhữ ng lờ i chọ c ghẹo củ a ngườ i khá c, thay vì tự ti, xấ u hổ , Diop lạ i tỏ ra không mấy quan
tâm và mặc kệ mọi lời chê bai. Cô trân trọng làn da độc nhất vô nhị mà tạo hóa đã ban tặng cho
mình và cô cảm thấy yêu cả những biệt danh mà mình được gán ghép, cho dù ngườ i khá c có nó i xấ u
nó thế nà o.
- Mớ i đâ y, em họ c sinh lớp 6, Huỳnh Minh Đức, Trườ ng THCS Tâ y Tự u A, Bắ c Từ Liêm, Hà Nội cùng bạn
đi chơi ở giếng chùa nhưng khô ng may cả hai bị trượt chân. Đứ c đã bình tĩnh, nhanh trí đưa bạn vào
bờ. Khi thấy bạn không còn phản ứng, Đứ c cò n chủ động sơ cứu và hô hoán gọi người đến giúp. Ngay
sau đó , ngườ i dâ n đã có mặ t và giú p em tỉnh lạ i, đưa đến trạ m y tế. Đặ c biệt, Đức không hề biết bơi. Tuy
nhiên, khi thấ y bạ n gặ p nạ n, em khô ng do dự mà cứ u giú p luô n. “Nếu lúc đó bỏ đi, con sẽ thấy áy náy
lắm.” – Đứ c chia sẻ khi đượ c Đoà n phườ ng tớ i thă m hỏ i, tặ ng giấ y khen.
- Ân Thái Hà, cô giáo trẻ ở vù ng quê nghèo thuộ c huyện Cam Túc, Trung Quốc chọ n cá ch hi sinh bản
thân bằng việc bán dâm để có tiền cho trẻ em địa phương được đi học. Dứ t khoá t không theo lời cha
mẹ lên thành phố bán hoa như những cô gái khác trong thôn, nhữ ng tưở ng Thá i Hà sẽ có cuộ c số ng
ấ m êm, bình yên vớ i cô ng việc “gõ đầ u trẻ”, chẳ ng ngờ số phậ n trớ trêu buộ c cô phả i là m nghề “ong bướ m”
lấ y tiền sử a sang trườ ng họ c sau mộ t lầ n dâng hiến cho Sở trưởng Sở Giáo dục. Trường học ngày càng
được nâng cấp, cô giáo trẻ dần trở nên kiệt quệ, lại khốn đốn vì lỡ mang thai với một vị khách làng
chơi, cuố i cù ng Â n Thá i Hà đã ra đi mãi mãi khi mới tròn 25 xuân xanh.
- Hoa hậu Hoàn vũ 2021 vừ a đượ c diễn ra vớ i mà n đọ sắ c củ a 80 ngườ i đẹp trên khắ p thế giớ i, trong đó
dườ ng như đượ c chú ý hơn cả là Anchilee Scott-Kemmis, đại diện Thái Lan. Từ ng là VĐV bóng chuyền,
cô đến vớ i cuộ c thi vớ i hình thể “lệch chuẩn”: cao 1m83, nặng 71 kg cù ng thông điệp tích cực
#RealsizeBody nhằ m khuyến khích các cô gái tự ti với ngoại hình của mình có thể mạnh dạn tham
gia các cuộc thi sắc đẹp. Tuy thấ t bạ i trên đấ u trườ ng nhan sắ c song nhìn rộ ng hơn, nà ng hậ u lạ i chiến
thắ ng trá i tim củ a nhiều ngườ i, dá m thể hiện sự khá c biệt, tô n vinh cá i đẹp theo mộ t cá ch khá c.
- Tạ i SEA Games 30, Phạm Thị Hồng Lệ đoạ t HCB cự ly 10 km, HCĐ nội dung marathon 42 km. Đó là 2
tấm huy chương quý như vàng, chứ a đự ng biết bao mồ hôi, công sức của Hồng Lệ vố n vắ t toà n bộ sứ c
lự c để mang vinh quang về cho Tổ quốc. Hình ả nh Hồ ng Lệ gục xuống khi về đích, căng cứng toàn
thân phải cấp cứu, nằm trợ thở oxy sau đó HLV phải dìu lên nhận tấm HCĐ nội dung marathon
khiến những ai chứng kiến cũng xúc động. Cô gá i nhỏ bé đã trả i qua 42 km đườ ng đua đầ y nắ ng nó ng,
đồ i dố c lạ i không có đủ nước cù ng vớ i nỗ lự c hết mình nên Hồ ng Lệ kiệt sứ c khi về đến vạ ch đích.
Trang | 10
- Trong bộ phim truyền hình dài tập của Ấn Độ “Cô dâu 8 tuổi”, đạo diễn củ a bộ phim đã lên án tố cáo
tục lệ tảo hôn ở những vùng nông thôn lạc hậu trên đất nước này . Chính vì lẽ đó mà khi được công
chiếu, bộ phim đã nhận phải rất nhiều chỉ trích của chế độ bảo thủ lạc hậu ở những vùng nông thôn
còn nghèo khổ đó. Nhữ ng ngườ i là m phim đã không ngại những lời chỉ trích trái chiều củ a dư luậ n để
nêu ra mộ t vấ n đề nhứ c nhố i trong đờ i số ng xã hộ i Ấ n Độ , từ đó gió ng mộ t hồ i chuô ng cả nh tỉnh cho con
ngườ i, nhữ ng ngườ i cầ n tự giả i thoá t mình khỏ i vò ng kiềm tỏ a củ a chế độ lạ c hậ u.
- Kpuih Thoan (sinh nă m 2002, ngườ i dâ n tộ c Jrai, hiện số ng ở Gia Lai) từ ng đượ c sinh ra vớ i mộ t hình hà i
bình thườ ng. Nhưng tai họ a đã ậ p đến cuộ c đờ i Thoan nă m cô lên 4 tuổ i. Ngà y ấ y, nhà Thoan nghèo lắ m.
Bố mẹ Thoan dự ng mộ t cá i chò i ở rẫ y để là m chỗ trá nh mưa, trá nh nắ ng. Buổ i sá ng định mệnh, Thoan
cù ng mẹ và em gá i ngồ i bên bếp lử a nấ u cơm. Bố Thoan khô ng may vấ p và o mộ t can xă ng để gầ n chò i.
Xă ng trong can vă ng ra, bén và o đố ng lử a… Vụ chá y khiến cả gia đình Thoan bị bỏ ng. Mọ i ngườ i chỉ bị nhẹ
cò n Thoan nặ ng nhấ t. Cô đượ c gia đình đưa đi cấ p cứ u ở bệnh viện tỉnh, điều trị suố t 1 thá ng trờ i mà
khô ng đỡ . Cá c vết thương trên cơ thể Thoan chả y mủ , bố c mù i hô i đến bá c sĩ cũ ng phả i lắ c đầ u. May mắ n
thay, Thoan đượ c mộ t bà sơ ủ ng hộ chi phí để chuyển lên bệnh viện Chợ Rẫ y (TP.HCM) điều trị. Tai qua
nạ n khỏ i nhưng gương mặ t củ a Thoan mã i mã i khô ng thể trở về như trướ c đượ c nữ a. Cô lớ n lên vớ i mộ t
hình hà i mà sau nà y đi họ c, nhiều ngườ i độ c miệng gọ i Thoan là khỉ độ t, tinh tinh... Vụ bỏ ng nghiêm trọ ng
cò n khiến phầ n thâ n trên củ a Thoan chằ ng chịt sẹo, phầ n ngự c khô ng thể phá t triển. Hiện tạ i, mong ướ c
lớ n nhấ t củ a Thoan là tương lai gầ n có thể kiếm đủ tiền để phẫ u thuậ t thẩ m mỹ. Thoan cũ ng ấ p ủ dự định
họ c thêm nghề make-up, nhiếp ả nh. Và sâ u trong đá y lò ng, cô gá i vẫ n mong sau nà y sẽ tìm đượ c mộ t ngườ i
chấ p nhậ n con ngườ i thậ t và yêu thương cô thậ t lò ng.
- Sophie Fairall, đến từ Stubbington, Hampshire, đượ c chẩ n đoá n mắ c mộ t dạ ng ung thư mô hiếm gặ p và
khó chữ a trị. Thờ i gian củ a em chỉ cò n lạ i 6 thá ng. Bả n thâ n Sophie và gia đình luô n biết rằ ng em có thể ra
đi bấ t cứ lú c nà o. Vì vậ y, em đã lậ p ra mộ t danh sá ch tâ m nguyện cuố i đờ i. Trong số đó , em đã nấ u ă n vớ i
đầ u bếp Gordon Ramsay và nhậ n đượ c sự ủ ng hộ từ cá c cầ u thủ bó ng đá Premier League và nhữ ng ngườ i
nổ i tiếng khá c,... Và điều cuố i cù ng trong danh sá ch, em đã mong có thể mang hạ nh phú c đến vớ i tấ t cả trẻ
em trên đờ i.
- Giố ng như nhiều nghiên cứ u sinh khá c, Aimée Lê cầ n cô ng việc giả ng viên tiếng Anh, đượ c trả lương theo
giờ để số ng. Nhưng điều mà sinh viên củ a Lê khô ng bao giờ đoá n đượ c là suố t hai nă m dạ y họ c, cô phả i
số ng trong lều. Lê đưa ra quyết định nà y như mộ t giả i phá p cuố i cù ng khi phả i đố i mặ t vớ i tiền thuê nhà
tă ng mạ nh trong nă m thứ ba củ a chương trình tiến sĩ tạ i trườ ng Royal Holloway, Đạ i họ c London. Cô nhậ n
ra sẽ khô ng thể mua nổ i nhà và trang trả i tấ t cả chi phí bằ ng thu nhậ p nghiên cứ u và giả ng dạ y."Trời rất
lạnh. Đó là chiếc lều nhỏ cho một người. Tôi nhớ có những ngày thức dậy, lều bị tuyết phủ kín. Khi
không phải làm việc, tôi học cách chẻ củi và nhóm lửa.", Lê nhớ lạ i.
- Ngà y 2 – 11 – 2021, thô ng tin từ Cô ng an tỉnh Thanh Hó a cho biết, lự c lượ ng cô ng an xã Nga Bạ ch, huyện
Nga Sơn, tỉnh Thanh Hó a vừ a có mộ t việc là m hết sứ c ý nghĩa khi cứ u số ng mộ t bé gá i bị đ.uố i nướ c ngay
tạ i UBND xã . Và o trưa ngà y 1 – 11, sau khi tan trườ ng, chá u N.T.N (7 tuổ i) đã cù ng bạ n đến hồ nướ c trong
khuô n viên UBND xã Nga Bạ ch chơi và há i hoa. Trong lú c há i hoa, chá u N. khô ng may bị trượ t châ n xuố ng
hồ . Thấ y vậ y, ngườ i bạ n đi cù ng đã chạ y và o hộ i trườ ng xã kêu cứ u. Ngay lậ p tứ c, cá c cá n bộ xã đã nhanh
chó ng chạ y ra hồ nướ c để tìm kiếm chá u bé. Lú c nà y anh Đà o Thanh Bình - Bí thư Đoà n thanh niên xã Nga
Bạ ch đã xuố ng hồ và vớ t đượ c bé gá i. Tuy nhiên, bé lạ i trong tình trạ ng tím tá i, ngừ ng thở . Thấ y vậ y,
Thượ ng ú y Hà Minh Hả i - Phó trưở ng Cô ng an xã Nga Bạ ch đã tìm mọ i cá ch để sơ, cấ p cứ u cho chá u. Sau
đó , Thượ ng ú y đã xố c ngượ c chá u bé, vá c sau lưng và chạ y xung quanh sâ n UBND xã để nướ c thoá t ra
ngoà i. Rồ i đưa bé sang Trạ m Y tế xã Nga Bạ ch để cấ p cứ u. Tạ i Trạ m Y tế, sau 15 phú t sơ, cấ p cứ u, cơ thể
chá u N. dầ n ấ m lạ i, nhịp tim đậ p trở lạ i. Hiện, sứ c khỏ e chá u N. đã dầ n ổ n định và đang đượ c gia đình và
cá c y bá c sĩ tiếp tụ c theo dõ i, chữ a trị.
Trang | 11
- Ngô Quý Hả i, sinh nă m 1994 ở xã Tâ n Cả nh, huyện Đắ k Tô , tỉnh Kon Tum. Khi mớ i gầ n mộ t tuổ i cậ u gặ p
tai nạ n thương tâ m, ngã và o nồ i nướ c đang sô i. Tai nạ n khiến cơ thể củ a anh biến dạ ng nghiêm trọ ng. Thờ i
điểm đó , bố mẹ Hả i đã bỏ hết cô ng việc để đưa con và o TP.HCM chữ a trị. Trả i qua 10 lầ n phẫ u thuậ t và mộ t
thờ i gian dà i điều trị tạ i cá c bệnh viện lớ n, sứ c khỏ e củ a Hả i dầ n hồ i phụ c, nhưng gương mặ t và vù ng cổ
anh chằ ng chịt nhữ ng vết sẹo. Nă m lên 10 tuổ i, Hả i có dịp lên thị trấ n thă m mộ t ngườ i quen. Cậ u đã dẫ n
Xiên đi cù ng. Đi ngang qua mộ t tiệm bá nh ngọ t, 2 đứ a trẻ bị thu hú t bở i nhữ ng chiếc bá nh đầ y mà u sắ c. Hả i
và bạ n đã bà n vớ i nhau về việc để dà nh tiền để trở lạ i mua bá nh và o ngà y sinh nhậ t củ a Xiên. Sau nhiều
thá ng tích gó p, Hả i và Xiên há o hứ c quay lạ i tiệm bá nh. Tuy nhiên, khi nhìn thấ y mộ t đứ a trẻ vớ i gương
mặ t biến dạ ng đi cù ng mộ t đứ a trẻ câ m điếc, chủ tiệm đã đuổ i họ ra ngoà i. Từ giâ y phú t đó , Hả i ấ p ủ ướ c
mơ về mộ t tiệm bá nh cho riêng mình, mộ t nơi luô n chà o đó n tấ t cả . Trở về Việt Nam nă m 2017 sau ca
phẫ u thuậ t ở Đứ c, Hả i đượ c giớ i thiệu và o họ c nghề bếp tạ i KOTO, mộ t doanh nghiệp xã hộ i dạ y nghề cho
thanh thiếu niên kém may mắ n. Khoả ng thờ i gian nà y cũ ng là lú c Hả i phả i vừ a họ c nghề, vừ a họ c chữ . Đầ u
nă m 2021, anh thuê mộ t că n nhà cũ ở thị trấ n rồ i tự tay cả i tạ o thà nh mộ t tiệm bá n cà phê và bá nh ngọ t.
Cuố i thá ng 4, cử a hà ng chính thứ c đó n khá ch.
- Trát Tây Đinh Chân sinh nă m 2001, số ng tạ i vù ng nô ng thô n nghèo thuộ c huyện Lý Đường, tỉnh Tứ
Xuyên (Trung Quốc). Đinh Châ n học hết lớp ba, sau đó nghỉ học để phụ gia đình chăn bò. Thá ng 11 –
2020, Đinh Châ n nổi tiếng khắp Trung Quốc sau khi đoạn video dài 7 giây ghi lạ i ngoại hình ấn tượng
củ a anh đượ c tung lên mạ ng xã hộ i. Anh lậ p tứ c trở thà nh hiện tượng được săn đón trong ngành giải
trí. Vớ i danh tiếng củ a mình, Đinh Châ n cò n giúp quê hương Lý Đường thay đổi diện mạo, thành điểm
du lịch nổi tiếng ở xứ tỷ dân.
- Covid-19: Những bữa tiệc bệnh hoạn của giới trẻ Mĩ: Giớ i chứ c thà nh phố Tuscaloosa, bang
Alabama cho hay đang lo ngạ i một số thanh niên ở bang nà y nhiễm dịch Covid-19 cố tình tham dự các
bữa tiệc và người đầu tiên bị nhiễm đượ c bá c sĩ xá c nhậ n sau khi tham gia sẽ nhận được phần thưởng.
 dũng cảm cần được thể hiện đúng người, đúng thời điểm.
- Oscar Alberto Martinez và con gá i, Angie Valaria Martinez, ngườ i El Salvador tìm cá ch vượ t biên đến
Mỹ bằ ng việc bơi qua sô ng. Khô ng may, hai cha con đã chết đuố i khi chưa kịp đặ t châ n đến “miền đấ t hứ a”.
 khô ng phả i lú c nà o dũ ng cả m cũ ng đem lạ i thà nh cô ng.
tưởng chừng như vô nghĩa lúc ban đầu lại có thể thay đổi cả thế giới.  dũng cảm đưa ra lựa chọn
táo bạo có thể giúp bạn thành công hơn những người bình thường.
- Mớ i đâ y, trên mộ t diễn đà n MXH mộ t ngườ i dù ng mạ ng có tên Huỳnh Quang Khải đã chia sẻ lạ i câu
chuyện của anh Mậu, nă m nay 38 tuổi đến từ lớ p họ c tình thương đã nhậ n đượ c sự chú ý lớn từ cộng
đồng mạng. Đượ c biết, từ nhỏ anh Mậ u không được đi học và không biết đọc, biết viết, nhấ t là mộ t lầ n
tình cờ con anh hỏi “ba ơi, chữ này là chữ gì..” anh cả m thấ y rấ t tự ti vớ i con do đó anh Mậ u quyết định
đến trường và là bạn học của cậu con trai. Nghị lự c ấ y khiến nhiều người dùng mạng rất cảm động
và khâm phục ý chí của anh.
- Nhà hoạ t độ ng da mà u Ieshia Evans mộ t mình đố i đầ u vớ i nhó m cả nh sá t chố ng bạ o độ ng ở Louisiana,
Mỹ vì phả n đố i việc hai cả nh sá t da trắ ng bắ n chết mộ t thanh niên da mà u do nạ n phâ n biệt chủ ng tộ c cố
hữ u ở Mỹ.
Trang | 12
- Hà ng triệu nă m dà i con ngườ i số ng trong phấ p phỏ ng lo sợ bở i sấ m sét kinh hoà ng. Benjamin Franklin
– nhà bá c họ c Mĩ đã dũ ng cả m thự c hiện thí nghiệm là m cột thu lôi. Cô ng việc đó có thể gâ y ra cá i chết cho
ô ng bấ t kì lú c nà o. Sau nhiều nă m đương đầ u vớ i sấ m sét, nă m 1752, Franklin đã thà nh cô ng.

- “Đừ ng bao giờ để ai đó bắ t bạ n phả i im lặ ng.” (Janick Maceta – Á hậ u 2 Hoa hậ u Hoà n vũ 2020).
- “Vũ trụ luôn lắng nghe một trái tim ngoan cường.” (Madison Anderson – Á hậu 1 Hoa hậu Hoàn vũ
2019).
- “Khi mọ i thứ đang chố ng lạ i bạ n, hã y nhớ rằ ng, má y bay cấ t cá nh bằ ng cá ch bay ngượ c chiều gió chứ
khô ng phả i xuô i chiều gió .” (Henry Ford).
- “Trong mộ t thế giớ i đang thay đổ i rấ t nhanh chó ng, lộ trình duy nhấ t đưa bạ n đến thấ t bạ i là khô ng dá m
mạ o hiểm.” (Mark Zuckerberg).
- “Bô ng hoa nở trong nghịch cả nh chính là nhà nh hoa hiếm và đẹp nhấ t.” (Mulan, “Hoa Mộ c Lan”).
- “Hãy dũng cảm và không sợ hãi khi bạn đưa ra một quyết định sai. Bạn đang làm vì một lý do
chính đáng.” (Adele).
- “Bản chất tôi không phải là một chiến binh. Nhưng nếu tôi tin vào điều gì đó, tôi sẽ chiến đấu đến
cùng để có được nó.” (Justin Bieber).
- “Ô i vui ghê số ng trên đờ i nà y ai cũ ng thích cườ i chê,
Mà thô i vui đi có ai nhìn lạ i chính mình đâ u nè.
Cuộ c số ng vẫ n thế chẳ ng giố ng truyện cổ ta đã từ ng say mê,
Chẳ ng có ô ng bụ t nà o, mình hã y cố gắ ng số ng đú ng vớ i con ngườ i mình !”
(Lờ i bà i há t “Sấ p mặ t luô n” – Tă ng Nhậ t Tuệ & Tino).
- “Tô i nghĩ sẻ có kết quả tố t nếu bạ n tin tưở ng và o bả n thâ n và là m việc chă m chỉ.” (Lisa – thà nh viên
BLACKPINK).
- “Bạn sẽ chẳng thể làm được gì hết nếu cứ né tránh gian lao
Bạn sẽ chẳng làm được gì đâu ngoài việc la và hét ra.”
(Nguyễn Khả i).
- “Cơ thể củ a chú ng ta là đền thờ củ a chú ng ta.” (Nadia Ferreira – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2021).
- “Tô i luô n số ng mộ t cuộ c số ng như thể đó là giâ y phú t cuố i cù ng đượ c số ng.” (Mary Esther Were – Top 6
- “Vượ t qua nghịch cả nh mớ i xâ y dự ng tính cá ch.” (Olutosin Araromi – Top 20 Hoa hậ u Hoà n vũ 2019)
- “Khô ng quan trọ ng bạ n bắ t đầ u từ đâ u. Tương lai chỉ bị giớ i hạ n bở i sự tưở ng tượ ng củ a chính bạ n.”
(Cheslie Kryst – Cố Hoa hậ u Mĩ 2019).
Trang | 13
- “Trong chuyện tình cả m, hã y can đả m để từ bỏ . Nếu bạ n đủ mạ nh mẽ thì ngườ i đau lò ng sẽ khô ng phả i là
bạ n.” (Khuyết danh).
- “Chú ng ta dù ng bú t chì khi cò n nhỏ , nhưng lớ n lên lạ i dù ng bú t mự c. Bạ n biết lý do khô ng ? Bở i nhữ ng lỗ i
lầ m hồ i bé có thể xó a, cò n lớ n lên thì khô ng.” (Warren Buffet).
- “Tôi nghĩ rằng khi bạn thất bại, bạn phải cao nhã, bạn phải cố gắng một lần nữa và tiếp tục bước
tiếp.” (Iris Mittenarre – Hoa hậu Hoàn vũ 2016).
- “Tô i đứ ng đâ y ngà y hô m nay để sá t cá nh vớ i nhữ ng ai cả m thấ y bị bỏ rơi và cả nhữ ng ai đang cố gắ ng là m
ngườ i khá c đau lò ng. Hã y để tình yêu và sự cả m thô ng trỗ i dậ y trong mỗ i chú ng ta.” (Nguyễn Thú c Thù y
Tiên – Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).
- “Tô i muố n truyền nă ng lượ ng tích cự c nà y đến cá c cô gá i khá c để dù bạ n là ai, đến từ đâ u, dâ n tộ c nà o,
bạ n sinh ra trong hoà n cả nh như thế nà o, hã y dá m ướ c mơ, dá m theo đuổ i, số ng cho chính mình và cho
cộ ng đồ ng.” (H’hen Niê).
- “Tô i thậ t sự biết ơn vì Chú a tạ o ra tô i, tô i hoà n toà n hà i lò ng vớ i nhữ ng gì Chú a đã ban cho cơ thể nà y và
cả khuô n mặ t nà y. Tô i sẽ khô ng thay đổ i bấ t cứ thứ gì. Tô i tự thấ y rằ ng mình là mộ t ngườ i phụ nữ có vẻ
đẹp tâ m hồ n từ bên trong. Tô i có rấ t nhiều nguyên tắ c số ng đượ c thừ a hưở ng từ giá o dụ c củ a gia đình và
tô i sẽ luô n giữ nhữ ng nguyên tắ c đó trong suố t cuộ c đờ i củ a mình.” (Leila Lopez – Hoa hậ u Hoà n vũ 2011).
- “Giấ c mơ khô ng phả i là thứ bạ n nhìn thấ y khi ngủ , giấ c mơ là nhữ ng điều mà khô ng cho phép bạ n ngủ .”
(Hoà ng Hạ nh Hapi).
- “Thấ t bạ i sẽ phả i lù i bướ c nếu ý chí thà nh cô ng củ a ta đủ mạ nh.” (“Bí mậ t” – Phan Thiên Â n).
- “Cuộ c số ng khô ng phả i là mộ t vấ n đề cầ n đượ c giả i quyết, mà là mộ t thự c tế cầ n đượ c trả i nghiệm.”
(Soren Kierkegaard).
- “Ngườ i ở trên đỉnh nú i sẽ khô ng lưu luyến phong cả nh bên sườ n nú i. Hã y vượ t qua cá m dỗ , chịu đự ng
đượ c cô đơn, thà nh cô ng sẽ đến bên bạ n.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ).
- “Á nh mặ t trờ i hô m qua khô ng hong đượ c đồ hô m nay. Đừ ng lưu luyến quá khứ , đừ ng e sợ tương lai, hã y
nắ m bắ t hiện tạ i.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ).
Emerson).
- “Không có cha mẹ giàu có, không có gia cảnh hiển hách, muốn lội ngược dòng trong cuộc cạnh
tranh khốc liệt, bạn chỉ có thể dựa vào bản thân, tự mình xông pha.” (“Những đứa trẻ không có ô” –
Hi Dương Tử).
- “Bạn à, nhiệt hứng mạnh mẽ đang bùng cháy trong tôi
Tôi phải chạy thôi
Luôn giữ 100% năng lượng
Dễ như đếm từ 20 đến 1 thôi ấy mà.
Trang | 14
Lang thang từ London đến Hollywood
Chúng tôi được sinh ra là để vút bay
Ta sẽ là bạn đồng hành tuyệt vời của nhau
Cùng vươn tới ánh dương rực rỡ kia.”
(Lời bài hát “Wave Your Flag” – Now United).
“Cho tô i thấ y chấ t riêng củ a bạ n đi, rồ i phấ t cờ lên nà o

Cho tô i mộ t cá i cớ đi thô i, và tô i sẽ sẵ n sà ng lên đườ ng
Mà u sắ c riêng củ a bạ n đâ u, hã y thể hiện trên chính lá cờ củ a bạ n
Mộ t lý do cho chuyến hà nh trình nà y đi nà o !
Mộ t, hai, ba, đi thô i !”
(Lời bài hát “Wave Your Flag” – Now United).

Trang | 15
- “Bậ c thang khô ng phụ c hồ i tượ ng Phậ t: ‘Chú ng ta đều đượ c sinh ra từ mộ t phiến đá , sao mọ i ngườ i cứ
luô n giẫ m lên ta để bá i lạ y Ngà i ?”. Tượ ng Phậ t đá p: “Vì ngươi chỉ chịu mộ t đao, cò n ta đã trả i qua muô n
ngà n đao gọ t giũ a.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ).  dũ ng cả m dấ n thâ n mớ i đưa đến
thà nh cô ng.
- “Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô cà ng phả i dố c sứ c chạ y về phía trướ c.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi
Dương Tử ).
nở và o lú c tă m tố i”. (Miêu Cô ng Tử ).
- “Hã y là m nhữ ng gì khô ng ai là m. Khi ngườ i ta đi chơi, giả i trí thì cá c bạ n họ c hỏ i, nghiên cứ u tă ng trưở ng
kiến thứ c củ a mình. Như vậ y cá c bạ n mớ i có thể bả o vệ mình khi bướ c ra khỏ i vò ng an toà n.” (Shark Phạ m
Thanh Hưng).
- “Tô i nghĩ cuộ c đờ i là sự cô ng bằ ng. Ai muố n hà i hò a sẽ khô ng có đỉnh cao. Muố n đỉnh cao phả i chấ p nhậ n
khiếm khuyết, do lự a chọ n củ a mỗ i ngườ i mà thô i.” (Shark Xuâ n Phú ).
Trang | 16
(Nguyễn Khả i).


- “Tôi sẽ trở thành người hùng trong chính câu chuyện của mình.” (Janick Maceta – Á hậu 2 Hoa hậu
Hoàn vũ 2020).
- “Hoa hướ ng dương quậ t cườ ng, mộ t mự c chạ y về hướ ng mặ t trờ i khô ng buô ng mặ c kệ bả n thâ n bị đố t
nó ng đến bỏ ng rá t.” (Khuyết danh)
- “Tô i là mộ t ngườ i dâ n tộ c thiểu số . Đá ng lẽ tô i sẽ lấ y chồ ng và o nă m 14 tuổ i, nhưng khô ng, tô i đã chọ n
giá o dụ c. Đứ ng tạ i đâ y tô i muố n nó i tô i là m đượ c và bạ n cũ ng có thể là m đượ c.” (Phầ n hù ng biện củ a
H’Hen Niê tạ i Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).
- “Khô ng cầ n bịt mắ t tô i. Hã y để cho đô i mắ t tô i đượ c nhìn đấ t nướ c thâ n yêu đến giâ y phú t cuố i cù ng và
tô i có đủ can đả m để nhìn thẳ ng và o họ ng sú ng củ a cá c ngườ i.” (Võ Thị Sá u).
- “Trong mỗ i ngườ i luô n có mộ t dả i ngâ n hà đang ẩ n giấ u. Hã y tìm ra nó và tậ n hưở ng hạ nh phú c.” (RM,
thà nh viên BTS).
- “Tô i nghĩ quan niệm sai lầ m nhấ t về cá i đẹp là cố gắ ng tìm kiếm vẻ đẹp bên ngoà i củ a mộ t con ngườ i. Bạ n
phả i đi sâ u và o tâ m củ a mộ t con ngườ i để tìm ra vẻ đẹp thậ t sự .” (Denise Quinones Torres – Hoa hậ u Hoà n
vũ 2001).
- “Điều quan trọ ng nhấ t tô i nghĩ chú ng ta cầ n là m cho cá c trẻ em gá i đó chính là giú p cá c em nhậ n ra đượ c
giá trị cố t lõ i củ a chính mình. Mỗ i ngà y, chú ng ta nhìn thấ y nhữ ng sự hoà n hả o trên mạ ng xã hộ i – nhữ ng
khuô n mặ t hoà n hả o, nhữ ng cơ thể hoà n hả o, nhữ ng mố i quan hệ hoà n hả o,... Đô i khi, nhữ ng sự hoà n hả o
đó là mộ t đá p số ả o, chú ng khô ng có thậ t. Tô i tin rằ ng mộ t cô gá i đượ c cô ng nhậ n qua nhữ ng gì cô ấ y cố ng
hiến, chứ khô ng phả i vẻ bề ngoà i củ a cô ấ y.” (Sofia Aragon – Á hậ u 2 Hoa hậ u Hoà n vũ 2019).
- “Tấ t cả mọ i ngườ i đang đố i mặ t vớ i bấ t kì nghịch cả nh hay thử thá ch hã y lên tiếng về câ u chuyện củ a bả n
thâ n.” (Tamaryn Green – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).
- “Hã y bướ c ra, lên tiếng cho chính mình vì bạ n là lã nh đạ o củ a đờ i mình, là tiếng nó i củ a chính mình.”
(Harnazz Sandhu – Hoa hậ u Hoà n vũ 2021).
- “Chú ng ta có quyền nêu lên tiếng nó i củ a mình và đưa ra nhữ ng quyết định trong xã hộ i.” (Valeria Ayos –
Top 5 Hoa hậ u Hoà n vũ 2021).
- “Giấ c mơ khô ng phả i tự nhiêu mà có , giấ c mơ là thứ ta phả i đi tìm.” (“Tô i lạ i mơ thấ y giấ c mơ ấ y” – Yoru
Sumino).
Trang | 17
Hạ o).
- “Khô ng thể cầ u cho cuộ c đờ i đừ ng xô đẩ y mình và o nhữ ng hoà n cả nh nghiệt ngã nhưng ta có thể nguyện
cho mình khô ng bị ngã gụ c trướ c só ng gió cuộ c đờ i bằ ng sự vữ ng chã i từ trá i tim.” (“Hiểu về trá i tim” –
Nhà sư Minh Niệm).
- “Tô i muố n đượ c nhú n nhả y
Thứ â m nhạ c đa sắ c mà u là m tô i xao độ ng
Chẳ ng cò n vậ t cả n gì có thể khiến tô i dừ ng nhữ ng nhịp nhả y nà y cả .
Cứ đậ p tan mọ i định kiến ban đầ u đi
Hã y số ng như thể chú ng ta rấ t đá ng giá
Và ta hã y chá y hết mình hệt nhữ ng gã đầ n độ n.”
- “Chẳ ng cò n lo â u gì nữ a cả
Vì khi ngã quỵ thì bả n thâ n ta đã biết rõ cá ch tiếp đấ t rồ i
Cũ ng chả cầ n phả i nó i dà i dò ng nữ a, chỉ cầ n lượ n bướ c mà đi và o đêm nay thô i
Bở i đâ u cầ n ai phả i cho phép thì chú ng ta mớ i đượ c nhú n nhả y đâ u.”
- “Sẽ luô n luô n có nhữ ng thứ cả n đườ ng chú ng ta

Nhưng nếu bạ n khô ng để chú ng tan thà nh mâ y khó i
Thì bạ n cũ ng phả i biết phá tan chú ng đó nhé !”
- “Bạ n chỉ cầ n giữ đú ng nhịp củ a bạ n thô i

Bở i sẽ khô ng có lầ n quay đầ u nhìn lạ i đâ u
Và cũ ng sẽ khô ng có ai minh chứ ng rằ ng
Chú ng ta khô ng vượ t qua đượ c cá i ả i khó nhằ n đó đâ u.”
- “Thờ i khắ c đang ở ngay bâ y giờ đâ y nên là hã y là m việc mình muố n đi

Chú ng ta sẽ mã i tiến lên phía trướ c
Thao thứ c cho đến khi bắ t gặ p đượ c vầ ng thá i dương sớ m ban mai.”
Trang | 18
(Lờ i bà i há t “Permission To Dance” – BTS).
III. Sự công tâm

1. Dẫn chứng
o Abraham Lincoln (tổ ng thố ng Mỹ) rấ t giỏ i tự đặ t mình và o vị trí củ a ngườ i khá c để hiểu độ ng cơ và mong
muố n củ a họ . Khả nă ng đồ ng cả m nà y giú p Lincoln tạ o ra mộ t nộ i cá c bấ t thườ ng nhấ t trong lịch sử nướ c
Mỹ, bằ ng cá ch tậ p hợ p cá c đố i thủ lạ i và sắ p xếp trọ ng trá ch theo khả nă ng củ a họ .
o Tuy có hiềm khích riêng vớ i Trầ n Khá nh Dư, nhưng khi quâ n Nguyên Mô ng sang xâ m lượ c Đạ i Việt lầ n thứ
3, Trần Hưng Đạo đã gạ t bỏ qua việc riêng, tin cậ y giao hết cô ng việc biên thù y cho phó tướ ng Vâ n Đồ n là
Nhâ n Huệ vương Trầ n Khá nh Dư khi ô ng nà y đượ c phụ c chứ c. Ngoà i ra, khi soạ n xong Vạ n Kiếp tô ng bí
truyền thư, thì Trầ n Khá nh Dư cũ ng là ngườ i đượ c ô ng chọ n để viết bà i Tự a cho sá ch.
o Danh y Lê Hữu Trác: Có lầ n mộ t nhà quyền quý mờ i ô ng chữ a bệnh, thấ y ô ng đến muộ n mớ i hỏ i thì đượ c
biết trên đườ ng đi, ô ng ghé và o chữ a bệnh cho mộ t ngườ i nghèo. Bị trá ch, ô ng đá p vì bệnh củ a ngườ i
quyền quý là bệnh nhẹ, có thể chữ a sau, cò n ngườ i nghèo kia mắ c bệnh nặ ng nên khô ng thể trì hoã n.
o
- “Trướ c khi số đô ng con ngườ i trà n đầ y tinh thầ n trá ch nhiệm đố i vớ i lợ i ích củ a ngườ i khá c, cô ng bằ ng xã
hộ i sẽ chẳ ng bao giờ đạ t đượ c.” (Helen Keller).
- “Nếu bạ n nhấ t định phả i có đượ c sự cô ng bằ ng để số ng cuộ c đờ i thà nh cô ng và hạ nh phú c, bạ n sẽ khô ng
là m đượ c điều đó trong kiếp nà y, trên hà nh tinh nà y.” (Maxwell Maltz).  cô ng bằ ng rấ t khó để vươn tớ i.
- “Con ngườ i chú ng ta đều bình đẳ ng trướ c cá i chết.” (Publilius Syrus).  cô ng bằ ng mớ i đượ c thự c thi
nghiêm tú c khi chú ng ta sắ p qua đờ i.
- “Có thể chấ p nhậ n sự bấ t cô ng khá dễ dà ng; cô ng bằ ng mớ i là thứ là m nhứ c nhố i.” (Henry Louis
Mencken).  cô ng bằ ng rấ t khó để vươn tớ i.
- “Bạ n sẽ hố i tiếc rấ t nhiều điều trong đờ i, nhưng bạ n sẽ khô ng bao giờ hố i tiếc vì đã quá tố t hay quá cô ng
bằ ng.” (Brian Tracy).
- “Cuộ c số ng vố n khô ng cô ng bằ ng. Hã y tậ p quen dầ n vớ i điều đó .” (Bill Gates).  cô ng bằ ng khó tồ n tạ i

trong xã hộ i hiện nay.
IV. Tha thứ và chuộc lỗi

1. Dẫn chứng
o Thay vì trừ ng phạ t nhữ ng kẻ bạ i trậ n (Liên minh miền Nam ủ ng hộ chế độ nô lệ), trong buổ i lễ sau khi
cuộ c nộ i chiến Mỹ kết thú c, Abraham Lincoln đã phá t biểu: “Chúng tôi không ác tâm với bất kỳ ai, hãy
để chúng tôi nỗ lực làm trọn công việc của mình để hàn gắn đất nước.”.
Trang | 19
- Phan Thị Kim Phúc, “em bé Napalm” trong bứ c ả nh gâ y chấ n độ ng thế giớ i về chiến tranh VIệt Nam, đã
phả i chịu nhữ ng vết thương sâ u sắ c cả về thể xá c lẫ n tinh thầ n. Khi trưở ng thà nh, Kim Phú c đã tha thứ cho
nhữ ng ngườ i ở bên kia chiến tuyến, nhữ ng kẻ đã trự c tiếp gâ y ra nhữ ng nỗ i đau cho cô . Kim Phú c nó i: Sự
tha thứ giải thoát tôi khỏi lòng thù hận. Vẫn còn nhiều vết sẹo trên thân thể tôi, và sự đau đớn vẫn
kéo dài trong nhiều ngày, nhưng tâm tôi nay đã được an lành.”.
o John Wast, cự u binh Mỹ, sau cuộ c chiến đã mang trả lạ i kỉ vậ t cho gia đình liệt sĩ Bù i Đứ c Hưng, ngườ i
lính Bắ c Việt đố i đầ u vớ i ô ng nă m xưa. Khi đó , cá nh chim bồ câ u đượ c khắ c khéo léo ở mặ t trong chiếc mũ
lỗ chỗ vết đạ n ấ y là m ô ng giậ t mình, nhậ n ra tình yêu hò a bình lớ n lao trong lò ng ngườ i lính bên kia chiến
tuyến. Suố t 46 nă m qua, cự u binh Mỹ đặ t kỷ vậ t chiến trườ ng ấ y trên kệ sá ch và coi như lờ i nhắ c về giá trị
củ a hò a bình, cho đến khi trao trả lạ i cho gia đình liệt sĩ Hưng, như mộ t lờ i tạ tộ i.
o Alfred Nobel, nhà khoa họ c lỗ i lạ c, ngườ i chế ra thuố c nổ , về cuố i đờ i đã rấ t â n hậ n vì phá t minh củ a mình
đượ c sử dụ ng trong chiến tranh, mang lạ i nhiều đau thương, mấ t má t cho nhâ n loạ i. Do đó , trong di chú c
củ a mình, Nobel đã dà nh toà n bộ tà i sả n củ a mình thà nh lậ p giả i Nobel để tô n vinh nhữ ng đó ng gó p khoa
họ c cho nhâ n loạ i, như mộ t cá ch chuộ c lạ i lỗ i lầ m củ a mình.
o Hiệu ứng cánh bướm (butterfly effect) đượ c biết tới lần đầu tiên vào những năm 1960 bở i nhà toán
học và khí tượng học Edward Lorenz, vớ i câ u nó i nổ i tiếng “Chỉ cần một con bướm đập cánh ở Brazil
có thể gây ra một cơn lốc xoáy ở Texas”, ý muố n nhắ c nhở rằ ng đô i khi, một quyết định nhỏ tưởng
chừng như vô nghĩa lúc ban đầu lại có thể thay đổi cả thế giới.  tha thứ cho lỗi lầm của người
khác không chừng lại là nguồn gốc của nguồn năng lượng tích cực tin yêu đến với mọi người.
- - Sá ng 3 – 12 – 2021, trên mạ ng xã hộ i lan truyền đoạ n clip ghi lạ i sự việc mộ t nữ sinh (khoả ng 15 – 16
tuổ i) trộ m mộ t chiếc vá y ngắ n ở mộ t shop quầ n á o trên đườ ng Lê Hoà n, phườ ng Lam Sơn, TP. Thanh Hó a
bị chủ quá n bắ t đượ c quả tang. Nữ sinh khô ng ngừ ng khó c ló c xin tha “em biết lỗ i rồ i chị ơi!” và hứ a sẽ bồ i
thườ ng chiếc vá y đó . Chiếc vá y trị giá 160.000đ, tuy nhiên chủ shop khô ng bỏ qua. Nữ chủ quá n nà y cò n
dọ a quay clip đưa lên mạ ng. Có lẽ vì sợ bị quay clip đưa lên mạ ng nên thiếu nữ liên tụ c dù ng mũ bả o hiểm
che mặ t, và khô ng ngừ ng khó c ló c xin lỗ i. Mộ t số ngườ i có mặ t tạ i cử a hà ng quầ n á o cò n hỗ trợ chủ quá n
khố ng chế để chủ shop cầ m kéo đá nh và o đầ u, cắ t tó c và dâ y á o ngự c củ a nữ sinh nà y. Suố t đoạ n clip,
ngườ i phụ nữ liên tụ c lớ n tiếng đe dọ a, hà nh hung kéo bằ ng đượ c chiếc mũ bả o hiểm ra để quay khuô n
mặ t cô gá i. Sau khi đoạ n clip đượ c đă ng tả i trên mạ ng xã hộ i, Cô ng an phườ ng Lam Sơn và Cô ng an TP.
Thanh Hó a đã và o cuộ c. Gia đình nhà nữ sinh cũ ng đã đến cơ quan cô ng an trình bá o sự việc. Khô ng ngờ ,
sang ngà y 4 – 12, Cô ng an tỉnh Thanh Hó a đã và o cuộ c xá c minh và tịch thu toà n bộ số hà ng để là m rõ
nguồ n gố c. Tấ t cả quầ n á o, già y dép trong cử a hà ng M.H đều đượ c cả nh sá t kiểm đếm và niêm phong, chấ t
lên xe tả i và vậ n chuyển về trụ sở để phụ c vụ cô ng tá c điều tra... Quả là mộ t cá i kết quá “đắ ng” cho chủ cử a
hà ng !
- “Tha thứ là tô n giá o tuyệt vờ i nhấ t.” (Victor Hugo).
- “Thương tổ n có thể đượ c tha thứ , nhưng khô ng bị lã ng quên.” (Aesop).
- “Chú ng ta trưở ng thà nh nhở nhữ ng tổ n thương chứ khô ng phả i nă m thá ng.” (Mateus William).
lầ m hồ i bé có thể xó a, cò n lớ n lên thì khô ng.” (Warren Buffet)  tha thứ khó đượ c thự c hiện khi đã trưở ng
thà nh.
Trang | 20
- “Dù đụ c, dù trong con sô ng vẫ n chả y
Dù cao, dù thấ p câ y lá vẫ n xanh
Dù ngườ i trầ n tụ c hay nhữ ng kẻ tu hà nh
Cũ ng phả i số ng từ nhữ ng điều rấ t nhỏ
Ta hay chê rằ ng cuộ c đờ i méo mó
Sao ta khô ng trò n ngay tự trong tâ m ?”
(“Tự sự ” – Nguyễn Quang Hưng)
- “Con ngườ i ta, thự c sự khô ng dễ dà ng quên mộ t điều gì cả . Chỉ là họ đang cố gắ ng tìm ra mộ t cá ch tố t hơn
để đố i xử vớ i quá khứ mà thô i.” (Khuyết danh).  dù miệng nó i tha thứ nhưng tâ m thì khó buô ng bỏ .
- “Ban đêm tô i nhìn trờ i đấ t để họ c về lò ng bao dung, nhìn đườ ng đi củ a kiến để biết về sự nhẫ n nhụ c. Sô ng
vẫ n chả y đờ i sô ng, suố i vẫ n chã y đờ i suố i. Đờ i ngườ i chỉ để số ng và hã y thả trô i nhữ ng ti tiện.” (Trịnh Cô ng
Sơn).  để tự nhiên sẽ tha thứ đượ c lỗ i lầ m.
- “Mộ t ngườ i tứ c giậ n là do khô ng giả i quyết nhữ ng đau buồ n củ a mình. Họ là nạ n nhâ n củ a sự đau buồ n
đó , cò n bạ n là ngườ i thứ hai. Hiểu đượ c điều nà y, lò ng từ bi sẽ nả y nở trong tim và sự tứ c giậ n sẽ tan biến.
Đừ ng trừ ng phạ t họ , hã y nó i gì đó , là m gì đó để vơi bớ t nỗ i buồ n.” (Thiền sư Thích Nhấ t Hạ nh).
- “Cá i hạ nh phú c ở trầ n gian chính là ý thứ c đượ c khổ đau. Đau khổ nên cầ n phả i biết rộ ng lò ng vớ i nhau
hơn, tử tế hơn, độ lượ ng hơn, biết tha thứ , nhâ n hậ u hơn.” (Trịnh Cô ng Sơn).
- “Đừ ng tự trá ch mó c mình… Chỉ nhữ ng kẻ vứ t đi mớ i là m thế.” (Trích “Rừ ng Na Uy” – Haruki Murakami).
 tha thứ cho bả n thâ n là cá ch là m bả n thâ n thanh thả n.
V. Trung thực – thiếu trung thực

1. Dẫn chứng
- Theo Sá ch Trắ ng về hiện trạ ng du họ c sinh Trung Quố c tạ i Mĩ củ a tổ chứ c giá o dụ c WholeRen, có khoảng
8.000 du học sinh Trung Quốc bị đuổi học ở Mĩ trong năm 2014.
- Ở Ấ n Độ , hàng trăm phụ huynh ném tài liệu vào phòng thi cho con khiến cá c nhà chứ c trá ch đau đầ u.
Đâ y là hậ u quả củ a việc họ c khô ng thự c chấ t, củ a á p lự c xã hộ i lên bằ ng cấ p cá nhâ n.
- Chà ng sinh viên Lê Doãn Ý (23 tuổ i, Đạ i họ c Mở Hà Nộ i tạ i Đà Nẵ ng), nhặ t đượ c và trả lạ i hơn 1,3 tỷ đồ ng
cho ngườ i mấ t. Ý tâ m sự : “Nhặt được tài sản thì trả lại người đánh mất chứ có chi mô. Nhưng được
nhiều người khen, em rất vui và lấy đó làm động lực để sống tốt hơn”.
- Abraham Lincoln luô n đượ c tô n vinh bở i đứ c tính trung thự c củ a mình. Trong thư gử i thầ y giá o củ a con
mình, ô ng đã viết: “Xin thầy hãy dạy cho cháu biết rằng một đồng đôla kiếm được do công sức lao
động của mình bỏ ra còn quý giá hơn nhiều so với 5 đôla nhặt được trên hè phố…”.
- George Washington khi 6 tuổ i đã vô tình chặ t gẫ y câ y anh đà o mà bố ô ng yêu thích. Thấ y bố rấ t tứ c giậ n,
Washington vô cù ng hoả ng sợ , trướ c câ u hỏ i củ a cha, sau mộ t thoá ng lưỡ ng lự ô ng khó c ò a: “Con không
thể nói dối, cha biết con không thể nói dối! Con đã chặt cây bằng chiếc rìu nhỏ của con.”. Đứ c tính
trung thự c là m nên nhâ n cá ch lớ n, Washington chính là vị tổ ng thố ng đầ u tiên, khai sinh ra Hợ p chú ng
quố c Hoa Kì.
Trang | 21
- Chu Văn An (1292 – 1370) – nhà nho, nhà hiền triết, nhà sư phạ m mẫ u mự c cuố i đờ i Trầ n, nổ i tiếng
cương trự c, khô ng cầ u danh lợ i. Ra là m quan và o thờ i vua Trầ n Dụ Tô ng (đầ u thế kỉ XIV), chính sự suy đồ i,
nịnh thầ n lũ ng đoạ n, ô ng dâ ng sớ xin chém 7 nịnh thầ n (thấ t trả m sớ ) nhưng khô ng đượ c chấ p thuậ n. Ô ng
treo ấ n, từ quan về quê dạ y họ c, soạ n sá ch. Ô ng khô ng vì họ c trò là m quan to mà dự a dẫ m, luô n thẳ ng thắ n
phê bình nhữ ng họ c trò thiếu lễ độ .
- Câ u chuyện “Ba lưỡ i rìu”: Xưa có mộ t anh chà ng tiều phu nghèo, cha mẹ anh bệnh nặ ng nên qua đờ i sớ m,
anh phả i số ng mồ cô i cha mẹ từ nhỏ và tà i sả n củ a anh chỉ có mộ t chiếc rìu. Hà ng ngà y anh phả i xá ch rìu
và o rừ ng để đố n củ i bá n để lấ y tiền kiếm số ng qua ngà y. Cạ nh bìa rừ ng có mộ t con sô ng nướ c chả y rấ t xiết,
ai đó lỡ trượ t châ n rơi xuố ng sô ng thì rấ t khó bơi và o bờ . Mộ t hô m, như thườ ng ngà y chà ng tiều phu vá c
rìu và o rừ ng để đố n củ i, trong lú c đang chặ t củ i cạ nh bờ sô ng thì chẳ ng may chiếc rìu củ a chà ng bị gã y cá n
và lưỡ i rìu vă ng xuố ng sô ng. Vì dò ng sô ng nướ c chả y quá xiết nên mặ c dù biết bơi nhưng anh chà ng vẫ n
khô ng thể xuố ng sô ng để tìm lưỡ i rìu. Thấ t vọ ng anh chà ng tiều phu ngồ i khó c than thở . Bỗ ng từ đâ u đó có
mộ t ô ng cụ tó c trắ ng bạ c phơ, râ u dà i, đô i mắ t rấ t hiền từ xuấ t hiện trướ c mặ t chà ng, ô ng cụ nhìn chà ng
tiêu phu và hứ a sẽ nhặ t giú p chà ng lưỡ i rìu. Lầ n đầ u tiên, khi thấ y lã o nhặ t lưỡ i rìu bằ ng bạ c, chà ng ta lậ p
tứ c xua tay. Lầ n thứ hai, lã o nhặ t lưỡ i bằ ng và ng, chà ng ta cũ ng khô ng chịu nố t. Đến lầ n thứ ba thì chà ng
đã tìm đượ c chiếc lưỡ i rìu sắ t củ a mình. Lú c đó , ô ng lã o nó i bả n thâ n mình là Bụ t và tặ ng cho chà ng hai
lưỡ i rìu vừ a nã y như phầ n thườ ng cho đứ c tính trung thự c. Anh chà ng tiều phu vui vẻ đỡ lấ y hai lưỡ i rìu
mà ô ng cụ tặ ng và cả m tạ . Ô ng cụ hó a phép và biến mấ t. Lú c đó anh chà ng tiều phu mớ i biết rằ ng mình vừ a
đượ c Bụ t giú p đỡ .
- “Pinocchio – Chú bé ngườ i gỗ ”: Ngà y xử a ngà y xưa ở vù ng Tuscany nướ c Ý có mộ t bá c thợ mộ c tên là
Geppetto. Mộ t hô m nhặ t đượ c vụ n gỗ đẹp, bá c nghĩ ra sẽ là m mộ t chú bé bằ ng gỗ . Bá c đụ c đẽo mộ t lá t, là m
ra đượ c mộ t chú bé bằ ng gỗ , đặ t tên là Pinocchio. Khi sơn vẽ cho chú bé gỗ xong bá c thợ mộ c bỗ ng dưng
thấ y cậ u bé gỗ nà y đá ng yêu quá , bá c thố t lên “ồ chú bé ngườ i gỗ thậ t xinh xắ n và đá ng yêu” và thở dà i
“ướ c gì cậ u bé là ngườ i thậ t nhỉ “.Thậ t may mắ n là đêm hô m đó , bà tiên xanh tố t bụ ng đã nghe thấ y lờ i ướ c
nguyện củ a bá c thợ mộ c, bà quyết định sẽ giú p ướ c nguyện củ a bá c thà nh sự thậ t và giao mộ t chú dế tên là
Jiminy theo sá t và trợ giú p cho Pinocchio khi cầ n. Bá c thợ mộ c Geppetto vô cù ng mừ ng rỡ khi thấ y cậ u bé
ngườ i gỗ nhỏ bé củ a mình bỗ ng dưng đi lạ i và nó i đượ c, ngay ngà y hô m sau cho cậ u bé đến trườ ng họ c
như nhữ ng cô bé cậ u bé ngườ i thậ t khá c. Thế nhưng Pinocchio là mộ t cậ u bé khá nghịch ngợ m khi cậ u
khô ng nghe lờ i cha mình đi đến nơi về đến chố n, la cà khắ p nơi từ lẽo đẽo theo mộ t ngườ i chuyên diễn
mú a rố i đến chơi đù a trong mộ t ngô i nhà bá nh kẹo dà nh cho nhữ ng “con lừ a” đứ a trẻ lườ i biếng. Khi cả hai
về đến nhà , họ chẳ ng thấ y bá c thợ mộ c Geppetto đâ u cả . <ộ t chú chim bồ câ u trắ ng bay đến mang theo mộ t
mẫ u giấ y nhỏ ghi rằ ng bá c thợ mộ c Geppetto trong lú c đi tìm Pinocchio khắ p nơi, đã khô ng may bị mộ t con
cá voi nuố t và o bụ ng, và bâ y giờ vẫ n cò n mắ c kẹt trong đó . Pinocchio quyết định đi cứ u cha mình. Khi ra
đến biển, cậ u bé lặ n xuố ng, lặ n mã i cho tớ i khi gặ p đượ c con cá i voi khổ ng lồ mà cậ u tin rằ ng cha cậ u đang
ở trong đó , tìm cá ch và o bụ ng cá voi. Gặ p đượ c cha trong bụ ng cá voi, Pinocchio vô cù ng mừ ng rỡ , đồ ng
thờ i thấ y hố i hậ n vô cù ng về nhữ ng gì mình gâ y ra. Pinocchio đá nh mộ t ngọ n lử a, khó i mỗ i lú c mộ t lớ n là m
cho cá voi hắ t hơi thậ t mạ nh. Thế là cha con Pinocchio ô m nhau vă ng ra khỏ i miệng cá voi. Pinocchio dìu
cha đã mệt mỏ i vì nhiều ngà y trong bụ ng cá giữ a đạ i dương và o bờ . Nhưng và o đượ c đến bờ thì Pinocchio
cũ ng kiệt sứ c, bấ t tỉnh. Bá c thợ mộ c Geppetto vô cù ng lo lắ ng, đưa cậ u bé về nhà chă m só c, nhưng có vẻ
Pinocchio chẳ ng hồ i phụ c nổ i. Trong lú c bá c đang đau buồ n thì bà tiên xanh lạ i hiện ra. Bà khen ngợ i
Pinocchio đã thậ t dũ ng cả m, nhanh trí và thậ t sự thương yêu cha mình nên giú p cậ u số ng dậ y, hó a phép
cho chiếc mũ i củ a Pinocchio trở lạ i bình thườ ng và biến cậ u bé ngườ i gỗ thà nh ngườ i thậ t. Pinocchio từ đó
trở thà nh mộ t cậ u bé ngoan, số ng vui vẻ hạ nh phú c vớ i cha mình suố t đờ i.  khô ng trung thự c có thể dẫ n
đến tai họ a nhưng nếu sử a đổ i có thể có kết cụ c tố t đẹp.
Trang | 22
- "Khô ng di sả n nà o quý giá bằ ng lò ng trung thự c" (William Shakespeare).
- “Tin tấ t cả mọ i ngườ i đều trung thự c là ngu xuẩ n. Khô ng tin có ngườ i trung thự c là điều cò n tồ i tệ hơn.”
(John Adams).  khô ng phả i ai cũ ng thậ t thà .
- “Mộ t cá i đầ u tỉnh tá o, mộ t trá i tim trung thự c và mộ t linh hồ n khiêm nhườ ng, đó là ba ngườ i dẫ n đườ ng
tố t nhấ t qua thờ i gian và cõ i vĩnh hằ ng.” (Walter Scott).
- “Con ngườ i trưở ng thà nh qua kinh nghiệm nếu họ đố i diện vớ i cuộ c đờ i trung thự c và can đả m. Đâ y là
cá ch tính cá ch hình thà nh.” (Eleanor Roosevelt).
- “Thẳ ng như ruộ t ngự a.” (Tụ c ngữ ).
- “Câ y vạ y hay ghét mự c tà u.” (Tụ c ngữ ).
- “Củ a ngang chẳ ng gó p, lờ i tà chẳ ng thưa.” (Tụ c ngữ ).
- “Câ y ngay khô ng sợ chết đứ ng.” (Tụ c ngữ ).
- “Mình chỉ có mộ t cuộ c đờ i, cho nên tố t nhấ t là số ng thậ t, mở lò ng vớ i anh em, minh bạ ch vớ i mọ i ngườ i.”
(Shark Đỗ Liên).
- “Thậ t thà là cha dạ i.” (Tụ c ngữ ).  trung thự c quá cũ ng khô ng tố t.
- “Mộ t lầ n bấ t tín, vạ n lầ n bấ t tin.” (Tụ c ngữ ).  khô ng thậ t thà mộ t lầ n thì sẽ chẳ ng ai tin nữ a.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- “Bề ngoà i thơn thớ t nó i cườ i,
Mà trong gian hiểm giết ngườ i khô ng đao.”
(Ca dao).
- “Ngườ i gian thì sợ ngườ i ngay,
Ngườ i ngay chẳ ng sợ đườ ng cà y cong queo.”
(Ca dao).
- “Nhà nghèo yêu kẻ thậ t thà ,
Nhà quan yêu kẻ già u ra nịnh thầ n.”
(Ca dao).
- “Dố i trá và lừ a lọ c là hà nh độ ng củ a kẻ ngu xuẩ n khô ng có đủ trí ó c để trung thự c.” (Benjamin Franklin).
- “Hã y trung thự c trong nhữ ng điều nhỏ nhấ t bở i vì điều nà y giú p lờ i nó i dố i củ a bạ n mạ nh mẽ hơn.” (Mẹ
Teresa).  trung thự c có thể là m cho lờ i nó i dố i vô hạ i thêm vữ ng và ng, kiên định hơn.
VI. Giữ chữ tín

1. Dẫn chứng
- Vua Lỗ sai Nhạc Chính Tử đem chiếc đỉnh giả dâ ng cho vua Tề, Nhạ c Chính Tử nhấ t mự c từ chố i. Nhạ c
Chính Tử nó i: “Nhà vua qúi cái đỉnh ấy thế nào thì tôi qúi cái đức tín của tôi như thế.” Sau vua Lỗ phả i
đưa đỉnh thậ t Nhạ c Chính Tử mớ i chịu đi.
Trang | 23
- Quí Trát, con vua nướ c Ngô , đi cô ng cá n cá c nướ c, khi qua nướ c Từ và o thă m vua Từ . Thấ y Quí Trá t có
thanh gươm bá u, vua Từ muố n xin nhưng khô ng dá m nó i. Quí Trá t nhậ n ra và trong bụ ng có ý muố n cho,
nhưng vì cô ng việc cò n đang dở dang nên chưa tiện dâ ng gươm cho vua Từ đượ c. Trên đườ ng về từ nướ c
Tầ n qua đến nướ c Từ thì vua Từ đã mấ t. Quí Trá t khô ng biết là m sao hơn, đà nh ra thă m mộ và treo gươm
và o mộ t cà nh câ y bên cạ nh mộ vua Từ , rồ i mớ i trở về nướ c Ngô .
- Hồ i Bá c Hồ số ng ở Pá c Bó , mộ t hô m đượ c tin Bá c đi cô ng tá c xa, mộ t trong nhữ ng em bé thườ ng ngà y

quấ n quýt bên Bá c chạ y đến cầ m tay Bá c thưa: “Bá c ơi, Bá c đi cô ng tá c về nhớ mua cho chá u mộ t chiếc
vò ng bạ c nhé!”. Bá c cú i xuố ng nhìn em bé â u yếm, xoa đầ u em khẽ nó i: “Chá u ở nhà nhớ ngoan ngoã n, khi
nà o Bá c về Bá c sẽ mua tặ ng chá u”... Hơn 2 nă m sau Bá c quay trở về, mọ i ngườ i mừ ng rỡ ra đó n Bá c. Ai
cũ ng xú m xít hỏ i thă m sứ c khỏ e Bá c, khô ng mộ t ai cò n nhớ đến chuyện nă m xưa. Bỗ ng Bá c mở tú i lấ y ra
mộ t chiếc vò ng bạ c mớ i tinh trao tậ n tay em bé – bâ y giờ đã là mộ t cô bé. Cô bé và mọ i ngườ i cả m độ ng
đến rơi nướ c mắ t. Bá c nó i: “Chá u nó nhờ mua tứ c là nó thích lắ m, mình là ngườ i lớ n đã hứ a thì phả i là m
đượ c, đó là “chữ tín”. Chú ng ta cầ n phả i giữ trọ n niềm tin vớ i mọ i ngườ i”...

- “Tô i đã có đượ c sự tín nhiệm từ nhâ n loạ i và tô i sẽ cố hết sứ c vớ i nó để gử i lạ i thế giớ i tấ t cả điều tố t đẹp
mà tô i nhậ n đượ c.” (Gabriela Tafur – Top 5 Hoa hậ u Hoà n vũ 2019).
- “Ngườ i khô ng có chữ ‘tín’ sẽ chẳ ng là m nên việc gì.” (Khổ ng Tử ).
- “Nó i lờ i phả i giữ lấ y lờ i,
Đừ ng như con bướ m đậ u rồ i lạ i bay.”
(Ca dao).
VII. Lòng nhân ái

1. Dẫn chứng
- Chuyện kể rằ ng Lê Hữu Trác chữa cho một cậu bé con nhà thuyền chài nghèo bị mắc bệnh đậu mùa
rất nặng, ngườ i bố c lên mùi xú uế, mỗ i khi khám bệnh phải bỏ quần áo trên bờ, nhét bông vào hai lỗ
mũi cho giảm bớt mùi khó chịu. Thế mà ông vẫn đi lại thăm khám, bốc thuốc chữa bệnh ròng rã
hàng tháng trời. Đến khi cậ u bé khỏi bệnh, khô ng nhữ ng ô ng không nhận một đồng thù lao nào mà
còn cho gia đình cậu bé gạo, củi, dầu, đèn…
- Mẹ Theresa: Trong hơn 40 nă m, bà chăm sóc người nghèo, bệnh tật, trẻ mồ côi, người hấp hối và
lãnh đạo dòng Thừa Sai Bác Ái (Missionaries of Charity) phát triển khắp Ấn Độ và đến các quốc gia
khác. Bà thực hiện bất cứ việc gì bà nghĩ là có thể xoa dịu “cơn khát” hòa bình, tình yêu và tiếng
cười trên thế giới. Từ cá c việc là m củ a bà , mọ i ngườ i đều nhậ n thấ y đượ c tình yêu thương khô ng vị kỷ
củ a vị nữ tu.
- Nhữ ng người mẹ, người dì của hàng chục đứa con mồ côi ở làng trẻ SOS Nghệ An đã dà nh cả cuộ c
đờ i bên nhữ ng đứ a trẻ không máu mủ ruột rà nhưng họ thương yêu như rứt ruột đẻ ra. Họ chia sẻ:
“Nhìn các con khôn lớn, có cuộc sống hạnh phúc, các mẹ mừng vui lắm. Đó là động lực để các mẹ tiếp
tục cố gắng chăm sóc các trẻ nhỏ bất hạnh, trao lại nụ cười trên môi cho các bé”.
- Quang Linh Vlogs: Chàng trai Việt mang những điều kì diệu đến đất nước Angola. Mua đất, xây
nhà, khoan giếng nước, giúp người dân phát triển nông nghiệp,..., đó là mộ t trong số nhiều cô ng việc
thiện nguyện mà Phạ m Quang Linh đã và đang là m tạ i đấ t nướ c Angola xa xô i.
Trang | 24
- Mớ i đâ y, Nguyễn Đỗ Trúc Phương – cô gá i thườ ng xuyên giú p đỡ rấ t nhiều mả nh đờ i khó khă n trong
thờ i gian qua khi biết đượ c thô ng tin đã bắ t đầ u tìm kiếm địa chỉ củ a shipper nà y, kêu gọi quyên góp
cũng như đến tận nơi để trao tiền. Theo chia sẻ củ a Trú c Phương, người chú shipper tên Tô An, hiện
đang làm công việc giao hàng để nuôi con ăn học. Sau mộ t hồ i hỏ i thă m hoà n cả nh, Trúc Phương đã
cùng người đàn ông này đi mua thêm một chiếc điện thoại và xe máy mới. Cô mong rằ ng, đâ y sẽ là
‘cầ n câ u cơm’ giú p cuộ c số ng củ a chú đỡ khổ .
- Nhữ ng ngà y qua, câ u chuyện cụ ông bán chè nuôi 2 con ăn học tên Bùi Trung Nhơn, quê Quảng Ngãi
bỗ ng gâ y số t khắ p mạ ng xã hộ i. Cụ ô ng tó c bạ c phơ, dự ng xe chè bá n tạ i 1 góc đường Nguyễn Đình Chiểu,
Quận 1, TP.HCM. Mỗ i ngà y ô ng chỉ dám nấu 9 ly vì sợ không bán hết. Mỗi ly chỉ có giá 15k, tiền lã i bá n
cả ngà y chưa đủ 50k. Sau khi được một mạnh thường quân tốt bụng tên Trúc Ly quay clip, đăng tải
lên mạng xã hội, xe chè củ a ngườ i đà n ô ng 65 tuổ i đắt khách lạ thường. Ô ng Nhơn bấ t ngờ khi công
việc buôn bán bất chợt khởi sắc. Và i ngà y nay, hô m nà o ô ng cũ ng bán được vài chục ly, hết hàng
trước khi trời trở tối.
- Mớ i đâ y, em họ c sinh lớp 6, Huỳnh Minh Đức, Trườ ng THCS Tâ y Tự u A, Bắ c Từ Liêm, Hà Nộ i cùng bạn
đi chơi ở giếng chùa nhưng không may cả hai bị trượt chân. Đứ c đã bình tĩnh, nhanh trí đưa bạn
vào bờ. Khi thấy bạn không còn phản ứng, Đứ c cò n chủ động sơ cứu và hô hoán gọi người đến giúp.
Ngay sau đó , ngườ i dâ n đã có mặ t và giú p em tỉnh lạ i, đưa đến trạ m y tế. Đặ c biệt, Đức không hề biết bơi.
Tuy nhiên, khi thấ y bạ n gặ p nạ n, em khô ng do dự mà cứ u giú p luô n. “Nếu lúc đó bỏ đi, con sẽ thấy áy náy
lắm.” – Đứ c chia sẻ khi đượ c Đoà n phườ ng tớ i thă m hỏ i, tặ ng giấ y khen.
- Câ u chuyện vừ a ấ m lò ng vừ a đau lò ng nà y đượ c ghi lạ i ở Hàn Quốc, đấ t nướ c có tỉ lệ sinh thấp nhất thế
giới, nhưng hà ng ngà y vẫ n có nhữ ng đứ a trẻ sơ sinh bị bỏ rơi ngoà i phố , bên trong cá c bệnh viện hay thậ m
chí là trong thù ng rá c… Mục sư Jong – Rak Lee, người phụ trách nhà thờ cộng đồng Jusarang, tại
Seoul, Hàn Quốc đã có mộ t việc là m ý nghĩa suố t hơn 10 nă m qua. Và o tháng 12 năm 2009, mụ c sư Lee
đã tạo một hộp đặt trong tường nhà mình. Chiếc hộ p nà y rấ t đặ c biệt. Nó gồm hai cửa, một cửa thông
vào nhà mục sư, một cửa thông ra phố. Khi có ai đó mở cánh cửa ngoài phố và đặt một em bé vào
đó, cân nặng của em bé sẽ kích hoạt hệ thống và tạo ra một tín hiệu âm thanh. Chỉ 10 giây sau khi
em bé nằm an toàn trong chiếc hộp, mục sư sẽ có mặt để đón em. Chiếc hộ p nà y tuyệt đối an toàn
cho em bé, nó có lót chăn và được trang bị một hệ thống điều hòa không khí để giữ ấm. Bên ngoài
chiếc hộp, ngườ i ta có thể đọ c đượ c mộ t lờ i nhắ n nhủ : “Nếu bạn không thể nuôi đứa trẻ của mình vì
chúng có một khiếm khuyết nào đó, hay bạn là một người mẹ đơn thân, xin đừng để chúng phải chết,
hãy mở chiếc hộp này và đặt chúng vào bên trong.”. Mụ c sư Lee chia sẻ vớ i kênh Youtube Nas Daily rằ ng
ô ng đã nhậ n chăm sóc hơn 1 500 đứa trẻ sơ sinh như thế từ khi chiếc hộ p nhậ n trẻ nà y ra đờ i. Mộ t tỉ lệ
nhỏ trong số chú ng bị khiếm khuyết, nhưng đa số đều là nhữ ng thiên thầ n nhỏ là nh lặ n, tuy nhiên chú ng
khô ng đượ c cha mẹ chà o đó n.
- Cậ u bé Austin Perine số ng ở thành phố Birmingham, bang Alabama, nước Mỹ, đã tạ o đượ c tiếng
vang rấ t lớ n tạ i thà nh phố nơi cậ u đang số ng khi thự c thi mộ t “nhiệm vụ ” đặ c biệt: Mang thức ăn và nụ
cười đến cho những người vô gia cư. Tất cả bắt đầu từ cụm từ “vô gia cư”. Sau mộ t lầ n xem loài gấu
trúc bị mẹ bỏ rơi như những người vô gia cư trên TV, Austin mang các phần ăn đến nơi ở của người
vô gia cư hàng tuần, cậu bé gọi đó là “mang đến thức ăn và những nụ cười”. Austin rấ t chuyên nghiệp,
cậ u luô n là m “nhiệm vụ ” trong “trang phục công sở” màu xanh củ a mình, từ giày thể thao, quần sọt và
áo phông, với lớp áo choàng màu đỏ tươi và câ u khẩ u hiệu “Thể hiện tình yêu thương” (ShowLove)
đượ c in đậm bằng chữ màu đỏ trên ngự c á o.
- “Việt – Lào hai nước chúng ta/ Tình sâu hơn nước hồng hà Cửu Long”, đó là khẩu hiệu đầy ý nghĩa
củ a CĐV Việt Nam dành cho U23 Lào trong trậ n đấ u vớ i U23 Singapore tạ i Sân vận động Thiên Trường
(Nam Định) trong khuô n khổ SEA GAMES 31 chiều 7 – 5 – 2022 vừ a qua. Trướ c đó cá c CĐV củ a chú ng ta
Trang | 25
đã chuẩn bị cờ, băng rôn, khẩu hiệu, áo được in hình biểu tượng quốc kì Lào để diễu hành, cổ vũ
cho các cầu thủ nước này. Trướ c tình cả m củ a CĐV Việt Nam, đội bóng Lào lẫn người hâm mộ quê nhà
không kìm nỗi xúc động, khẳng định họ đang chơi trên sân khách mà như được đứng trên sân nhà
của mình.
ngoà i, rồ i đưa bé sang Trạ m Y tế xã Nga Bạ ch để cấ p cứ u. Tạ i Trạ m Y tế, sau 15 phú t sơ, cấ p cứ u, cơ thể
- Tố i 7 - 12 – 2021, trên mạ ng xã hộ i lan truyền mộ t đoạ n video ghi lạ i hình ả nh mộ t shipper tộ i nghiệp
đứ ng giữ a đố ng hà ng hó a bị phá hủ y bở i tà n thuố c gâ y xô n xao dư luậ n. Theo nộ i dung đoạ n ghi â m, nhữ ng
gó i hà ng nà y đã bị đố t chá y, nằ m bên vệ đườ ng, vương vã i dướ i đấ t, chỉ cò n mộ t số ít cò n nguyên vẹn nằ m
mộ t bên. Theo ngườ i đă ng tả i đoạ n video, ai đó đã ném tà n thuố c và o giỏ hà ng củ a shipper khiến hà ng hó a
bố c chá y. Thấ y anh có hoà n cả nh khó khă n, ngườ i dâ n xung quanh lầ n lượ t dừ ng xe gử i tiền ủ ng hộ , giú p
anh bớ t phầ n nà o thiệt hạ i. Trướ c sự giú p đỡ củ a ngườ i lạ , nam shipper rấ t cả m kích. Ngay khi đoạ n video
đượ c chia sẻ, nó đã ngay lậ p tứ c khơi dậ y sự chia sẻ và bà n luậ n củ a nhiều ngườ i. Đa phầ n đều tỏ ra xó t xa
và thô ng cả m cho shipper. Vì hà nh độ ng củ a nhữ ng kẻ vô ý thứ c mà shipper “xui xẻo” có thể mấ t tấ t cả , có
nguy cơ bị khiển trá ch, bồ i thườ ng, thậ m chí bị sa thả i…
- Thờ i buổ i cô ng nghệ hiện nay, việc có cho mình mộ t chiếc smartphone để chụ p ả nh, selfie,.. đã khô ng cò n
là điều quá xa lạ . Nguyễn Vă n Diên (79 tuổ i), thợ chụ p ả nh dạ o quanh đườ ng phố Sà i Gò n biết rõ điều đó
vẫ n bá m trụ vớ i nghề giữ a giai đoạ n dịch COVID-19 vớ i hi vọ ng trang trả i qua ngà y lẫ n giú p cá c bạ n trẻ
hiểu đượ c giá trị củ a chiếc má y ả nh, củ a nhữ ng cuộ n phim. Nhưng rồ i đạ i dịch bù ng phá t, cá i nghề chụ p
ả nh dạ o đã ế đến nỗ i phả i ngủ gụ c ở gố c câ y, ă n khoai nay lạ i ế hơn khiến ô ng Diên phả i buộ c lò ng rao bá n
chiếc xe Dream cũ để trả nợ , thu hú t sự quan tâ m củ a cộ ng đồ ng mạ ng trong nhữ ng ngà y đầ u thá ng 7 –
2021. Trong buổ i chiều Sà i Gò n nắ ng gắ t sau khi "nổ i tiếng", chú Diên khô ng cò n cô đơn mộ t mình, thay
và o đó là cả nh tấ t bậ t vớ i nhữ ng vị khá ch mớ i. Dá ng dấ p gầ y gò củ a ngườ i đà n ô ng U80, trên tay cầ m chiếc
má y ả nh có tuổ i đờ i gầ n 20 nă m là m nhiều ngườ i ấ n tượ ng. Má y ả nh tuy cũ nhưng vớ i kinh nghiệm hơn 30
nă m là m nghề, chú Diên vẫ n chinh phụ c đượ c nhữ ng khá ch hà ng khó tính nhấ t. Sau bà i đă ng đượ c lan
truyền trên mạ ng xã hộ i, có khá nhiều bạ n trẻ tìm đến chú để chụ p hình. Đặ c biệt, và i ngườ i cò n mang tớ i
nhữ ng phầ n quà yêu thương, giú p đỡ về mặ t vậ t chấ t.
- Sau khi may mắ n đượ c truyền rấ t nhiều má u trong mộ t ca đạ i phẫ u thuậ t lồ ng ngự c nă m 13 tuổ i, ô ng
James Harrison đã vô cù ng biết ơn nhữ ng ngườ i hiến má u và hứ a đến nă m 18 tuổ i ô ng sẽ trở thà nh ngườ i
chuyên hiến má u. Và i nă m sau, cá c bá c sĩ phá t hiện má u củ a Harrison có chứ a loạ i khá ng thể đặ c biệt có
thể sử dụ ng để tạ o ra thuố c tiêm Anti-D, nhằ m bả o vệ nhữ ng đứ a trẻ trong bụ ng mẹ khỏ i nguy cơ mắ c
chứ ng bệnh tan huyết D-Rezut. Đến nay ô ng đã hiến 1000 lầ n và cứ u đượ c 2 triệu sinh mạ ng.
- Lindsay Sheely chưa từ ng ngờ rằ ng con trai Cohen củ a mình lạ i có thể thay đổ i cuộ c đờ i củ a ngườ i khá c.
Cậ u bé gâ y bã o mạ ng vớ i đoạ n video ghi lạ i hình ả nh bé chạ y ra ô m nhâ n viên giao pizza. Sự bà y tỏ tình
cả m củ a bé có ý nghĩa đến khô ng ngờ . Nhâ n viên giao hà ng đã liên lạ c vớ i họ sau khi xem đoạ n video và
Trang | 26
cho biết, nếu khô ng có khoả nh khắ c đó , cuộ c đờ i củ a anh đã kết thú c. Đượ c biết, Ryan Catterson, nhâ n viên
trong đoạ n clip, vừ a mớ i trả i qua cú số c khi con gá i ra đi vì că n bệnh tâ m thầ n quá i á c. Hà nh độ ng củ a cậ u
bé nhỏ tuổ i khô ng chỉ giú p Ryan tìm lạ i hơi ấ m thâ n thuộ c mà cò n giả i tỏ a u hoà i chồ ng chấ t á p lự c cô ng
việc anh phả i chịu đự ng.
- Mớ i đâ y, trên nền tả ng mạ ng xã hộ i xuấ t hiện mộ t video thu hú t sự chú ý củ a nhiều ngườ i bở i độ đá ng
yêu củ a nó . Trong clip, Chris là nhâ n viên lao cô ng là m việc trong trườ ng họ c đã nhiều nă m đến mứ c mọ i
ngườ i ai cũ ng biết mặ t và yêu quý. Tuy nhiên, ngà y nà o ô ng cũ ng phả i đi bộ về nhà bấ t kể nắ ng mưa, vả lạ i
gia đình cũ ng có nhiều vấ n đề nên anh khô ng thể tiết kiệm tiền để mua xe. Thế nên giá o viên trong trườ ng
đã quyết định tặ ng anh mộ t mó n quà bấ t ngờ là mộ t chiếc xe ô tô để cả m ơn nhữ ng nỗ lự c mà anh đã bỏ ra
suố t bao nă m qua.
- Suố t nhữ ng thá ng hè chố ng dịch COVID-19 củ a Việt Nam nă m 2021, hà ng tră m chuyến xe, chuyến tà u
nghĩa tình tình nguyện chở ngườ i dâ n từ cá c thà nh phố lớ n về quê trá nh dịch trở thà nh hình ả nh đẹp,
mang đầ y thô ng điệp nhâ n vă n. Dù đấ t nướ c đang bướ c và o cuộ c chiến chố ng dịch giữ a thờ i bình, nhữ ng
hình ả nh đẹp ấ y dườ ng như gieo và o lò ng ta bao mầ m số ng củ a tinh thầ n đoà n kết, tương thâ n tương thá i
bao đờ i nay củ a dâ n tộ c.
- Đoạ n clip anh cô ng an ở Vĩnh Long xin tiền từ ng ngườ i ủ ng hộ cô bá n hoa có tiền mua vé tà u về quê ă n
Tết: Khi đang trên đườ ng thự c hiện nhiệm vụ , anh cô ng an vô tình nhìn thấ y cô bá n hoa ngồ i sõ ng soà i bên
đườ ng ô m mặ t khó c. Thấ y ngườ i gặ p nạ n, anh liền tớ i hỏ i thă m thì hay biết cô bị cướ p giậ t tú i tiền. Nghe
xong câ u chuyện, anh cô ng an quyết định đứ ng dậ y, bỏ đi tự trọ ng và sĩ diện củ a mình để xin ngườ i dâ n
ủ ng hộ tiền cho cô bá n hoa có chú t tiền mua vé tà u về quê sum họ p gia đình. Mỗ i ngườ i dâ n ủ ng hộ , anh
đều gậ p ngườ i cú i đầ u cả m ơn đến họ .
- Li Lijuan, trướ c đâ y đượ c gọ i là Li Yanxia, sinh ra tạ i là ng Thương Tuyền, thà nh phố Wu'an, tỉnh Hà Bắ c,
Trung Quố c. Gia đình đổ vỡ , trong mộ t lầ n chồ ng cô đem con bá n cho bọ n buô n ngườ i, Li Lijuan đã đến kịp
thờ i để ngă n chặ n bọ n buô n ngườ i và chuộ c đứ a trẻ. Sau khi chuộ c con thà nh cô ng, cô rấ t biết ơn số phậ n
củ a mình và bắ t đầ u cưu mang nhữ ng đứ a trẻ vô gia cư từ đó . Thờ i điểm đó , Li Lijuan nó i rằ ng bả n thâ n
khô ng chỉ là mẹ củ a nhữ ng đứ a con mình mà cò n là mẹ củ a tấ t cả trẻ em vô gia cư trên thế giớ i. Hầ u hết
nhữ ng đứ a trẻ mồ cô i đó đều tà n tậ t và bị cha mẹ bỏ rơi. Theo khả o sá t, số trẻ mồ cô i đượ c Li Lijuan nhậ n
là m con nuô i lên tớ i 118 em. Sau khi biết tin, cá c trạ i trẻ mồ cô i trên cả nướ c cũ ng bà y tỏ thiện chí muố n
tiếp nhậ n mộ t số trẻ em để giả m bớ t gá nh nặ ng cho Li Lijuan, nhưng Li Lijuan khô ng đồ ng ý khô ng phả i vì
yêu thương nhữ ng đứ a trẻ như mụ c đích ban đầ u mà là cô quá coi trọ ng danh tiếng và lợ i ích mang lạ i khi
nhậ n nuô i nhữ ng đứ a trẻ nà y. Ngoà i mộ t số khoả n quyên gó p và trợ cấ p mà cô nhậ n đượ c, Li Lijuan cũ ng
bắ t đầ u sử dụ ng địa vị củ a mình và nhữ ng đứ a trẻ mồ cô i để tố ng tiền bệnh viện, khá ch sạ n, chủ thầ u xâ y
dự ng,... Chính vì lò ng tham vô đá y củ a mình mà Li Lijuan đã đá nh mấ t tấ t cả . Trong mộ t vụ tố ng tiền sau
đó , bên kia đã gọ i điện bá o cả nh sá t. Sau khi cả nh sá t tiến hà nh điều tra chuyên sâ u, mọ i hà nh vi trướ c đâ y
củ a Li Lijuan đều bị bạ i lộ . Cô bị kết á n 20 nă m tù cũ ng như tấ t cả tà i sả n đều bị tịch thu.  lò ng nhâ n á i có
thể vì mụ c đích trụ c lợ i.
- Đêm tră ng sá ng, Beethoven như sự c tỉnh khi biết đượ c câ u chuyện mộ t ngườ i cha đau khổ vì con gá i
mình khô ng thể nhìn thấ y á nh tră ng tren dò ng Danube dù chỉ mộ t lầ n. Beethoven ngồ i và o chiếc đà n,
nhữ ng bả n nhạ c vang lên ngẫ u hứ ng, à o ạ t xú c cả m, nhẹ nhà ng hiền dịu như á nh tră ng. Bả n Sonate Á nh
Tră ng vĩ đạ i ra đờ i như vậ y, là tiếng đà n củ a sự sẻ chia, thương yêu con ngườ i.

- “Luôn để lương tâm là kim chỉ nam cho cuộc đời bạn.” (Pinocchio).
- “Có nhữ ng ngườ i đá ng để bạ n tan chả y.” (Frozen).
- “Con người trở nên vĩ đại theo mức độ họ làm đồng loại hạnh phúc.” (Gandhi).
Trang | 27
- “Vũ trụ luô n lắ ng nghe mộ t trá i tim ngoan cườ ng.” (Madison Anderson – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2019).
- “Chỉ nhữ ng cô ng cuộ c nà o vì cả nh ngộ mà là m nên mớ i lâ u bền đượ c.” (J. W. Goethe).
- “Tấ t cả chú ng ta đều muố n đượ c yêu thương, tấ t cả chú ng ta đều muố n đượ c nhìn thấ y và cô ng nhậ n. Vì
vậ y chú ng ta nên đố i xử vớ i nhau theo cá ch đó .” (Tamaryn Green – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).
- "Nếu là đá, hãy là đá nam châm. Nếu là cây, hãy là cây trinh nữ. Nếu là người, hãy sống yêu
thương." (Victor Hugo).
- “Tô i muố n cho vũ trụ thấ y tô i mang mộ t vẻ đẹp tự tin và ấ m á p.” (Pia Alonzo Wurtzbach – Hoa hậ u Hoà n
vũ 2015).
- “Tình thương là thứ duy nhấ t ngườ i điếc có thể nghe và ngườ i mù có thể thấ y.” (Mark Twain).
- “Hãy nhớ gọi đúng tên tôi
Cho tôi giật mình tỉnh thức
Và để cho cánh cửa lòng tôi để ngỏ
Cánh cửa xót thương.”
(“Hãy gọi đúng tên tôi” – Thiền sư Thích Nhất Hạnh viết).
- “Gió heo may sẽ là m cho họ buồ n rầ u lo sợ , vì mù a đô ng sắ p tớ i, mù a đô ng lạ nh giá và lầ y lộ i phủ trên
lưng họ cá i mà n lặ ng lẽ củ a sương mù . Và lò ng tô i se lạ i khi nghĩ rằ ng chỉ mộ t chú t â u yếm, mộ t chú t tình
thương, cũ ng đủ nâ ng đỡ sự an ủ i nhữ ng ngườ i cù ng khố n ấ y.” (Lờ i nó i đầ u trong tậ p truyện ngắ n “Gió
lạnh đầu mùa” – Thạ ch Lam).
- “Trong thế giới này, chúng ta không chỉ xót xa vì những hành động và lời nói của người xấu mà
còn cả sự im lặng đáng sợ của người tốt.” (Martin Luther King).  người tốt không thể hiện lòng
nhân ái.
- “Việc khô ng số ng cù ng bố mẹ đã dạ y tô i tầ m quan trọ ng củ a tình yêu. Ngà y hô m nay tô i đứ ng ở đâ y để sá t
cá nh vớ i nhữ ng ai cả m thấ y mình bị bỏ rơi và cả nhữ ng ai lan tỏ a sự đau đớ n cho ngườ i khá c.” (Nguyễn
Thú c Thù y Tiên – Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).  nhâ n á i bả o vệ con ngườ i.
- “Khô ng thể phủ nhậ n trong xã hộ i hiện nay vẫ n tồ n tạ i kiểu ngườ i vô cả m trướ c nỗ i đau củ a đồ ng loạ i,
số ng thiếu trá ch nhiệm vớ i cộ ng đồ ng, chỉ quan tâ m đến nhữ ng cả m giá c và cả m xú c củ a cá nhâ n… Tuy
nhiên, nhữ ng điều chưa tố t đó đã bị khai thá c quá nhiều, khoét quá sâ u nên nhiều ngườ i dễ nghĩ đó là sự
phổ quá t. Hơn nữ a, ngườ i ta thườ ng có xu hướ ng nhìn thấ y nhữ ng cá i xấ u nhiều hơn cá i tố t, vì thế mọ i sự
liên quan đến hà nh vi xấ u dễ bị đá nh giá chủ quan.
Trong khi đó , nhữ ng điều giả n đơn như gặ p ngườ i lớ n phả i chà o thưa, gặ p ngườ i thâ n lễ phép, gặ p
ngườ i ơn phả i trâ n quý, kính trọ ng… đượ c cụ thể hó a thà nh nhữ ng điều bình dị rấ t đờ i thườ ng, ngay trong
chính mỗ i gia đình. Lớ n lên trong lờ i ru củ a mẹ, trưở ng thà nh từ chiếc nô i gia đình vớ i nhữ ng câ u ca dao,
tụ c ngữ ; nhữ ng bà i họ c là m ngườ i khó quên… Tấ t cả là hà nh lang quan trọ ng để ngườ i ta là m ngườ i tử tế.
Tuy nhiên, sự tử tế khô ng phả i là tà i sả n quý theo kiểu củ a để dà nh cũ ng khô ng phả i là mó n quà tự
nhiên đượ c ban tặ ng mà đó là hà nh trình là m ngườ i, hoà n thiện bả n thâ n. Sự tử tế có đượ c nhờ nguyên tắ c
củ a việc là m theo cá i đú ng dẫ u là bắ t chướ c; dự a trên quá trình rèn giũ a, điều chỉnh và hoà n thiện để có
Trang | 28
nhữ ng suy nghĩ, bà y tỏ cả m xú c và hà nh vi tố t - ngay cả vớ i nú t like hay nhữ ng dò ng bình luậ n trên mạ ng
xã hộ i.”
(Dẫ n theo https://nld.com.vn/ban-doc/de-dieu-tu-te-tro-nen-binh-thuong-su-tu-te-khong-phai-la-mon-
qua-20171009222913227.htm
 biểu hiện rõ nhấ t củ a nhâ n á i là sự tử tế.
VIII. Đức tính khiêm tốn
1. Dẫn chứng
- Nhà bá c họ c vĩ đạ i Albert Einstein khô ng tự nhậ n mình là mộ t ngườ i nổ i tiếng: “Tô i chỉ là mộ t ngườ i
bình thườ ng như bao ngườ i khá c thô i, cũ ng số ng và là m cô ng việc mình yêu thích, sao lạ i gọ i tô i là ngườ i
nổ i tiếng ?”.
- Tiền vệ N’Golo Kante củ a Chelsea luô n khiến cá c cổ độ ng viên thá n phụ c về sự giả n dị và khiêm tố n bấ t
chấ p là mộ t ngô i sao bó ng đá hà ng đầ u. Kante hiện tạ i vẫ n lá i xe Mini Cooper y chang chiếc mà anh mua
khi lầ n đầ u tiên đặ t châ n tớ i xứ sở sương mù nă m 2015 dù cho nhiều đồ ng độ i, đồ ng nghiệp củ a anh đã sở
hữ u nhữ ng siêu xe hạ ng sang xa xỉ.
- Bá c Hồ là tấ m gương sá ng cho đứ c tính khiêm nhườ ng. Suố t cuộ c đờ i mình Bá c luô n giữ cho mình mộ t lố i
số ng giả n dị, thanh đạ m. Dù trên cương vị là mộ t vị Chủ tịch nhưng Bá c vẫ n ở trong ngô i nhà đơn sơ sử
dụ ng đồ dù ng giả n dị, vẫ n nuô i cá , trồ ng hoa như thú vui củ a bao dâ n thườ ng khá c. Phong cá ch số ng củ a
Bá c cũ ng rấ t đẹp và đú ng mự c, khô ng bao giờ khoe tà i, khoe giỏ i, khoe đẹp trướ c mọ i ngườ i.
- Trong vă n hó a ngườ i Nhậ t, có mộ t câ u ngạ n ngữ là “Chim ưng khô n giấ u mó ng vuố t”. Câ u nó i nà y nhằ m
thể hiện quan điểm nhữ ng ngườ i cà ng tà i giỏ i, cà ng có địa vị cao, lạ i cà ng phả i khiêm nhườ ng. Ngay từ khi
cò n nhỏ , ngườ i Nhậ t đã đượ c giả ng dạ y về tính khiêm nhườ ng và ă n sâ u và o tiềm thứ c như mộ t nét vă n
hó a. Điều nà y đượ c thể hiện bằ ng cá ch họ tặ ng quà . Cho dù mó n quà có giá trị cao hay thấ p, họ luô n đưa
mó n quà bằ ng hai tay và tặ ng vớ i câ u nó i “Mặ c dù nó khô ng có giá trị gì, nhưng xin ô ng/ bà hã y vui lò ng
nhậ n cho.”.

- “Cô ng trạ ng củ a cá nhâ n chủ yếu là nhờ tậ p thể mà có . Vì vậ y ngườ i có cô ng trạ ng khô ng nên tự kiêu mà
cầ n khiêm tố n. Khiêm tố n và rộ ng lượ ng, đó là hai đứ c tính mà ngườ i cá ch mạ ng nà o cũ ng phả i có .” (Hồ Chí
Minh).
- “Khô ng gì giả dố i hơn tỏ vẻ nhú n nhườ ng. Thườ ng thì nó chỉ là sự cẩ u thả trong quan điểm, và đô i khi là
khoe khoang giá n tiếp.” (Jane Austen). -> khiêm tố n nên xuấ t phá t từ cá i tâ m châ n thậ t.
- “Ngườ i giả n dị nhấ t thì khô ng phả i là ngườ i giả n dị. Ngườ i khiêm tố n nhấ t thì khô ng phả i là ngườ i khiêm
tố n.” (Lã o Tử ).  khiêm tố n quá có thể thà nh tự ti.
- “Bạ n bè có ích khô ng phả i chỉ bở i họ sẽ lắ ng nghe ta, mà cò n bở i họ sẽ cườ i nhạ o ta; Qua họ , chú ng ta họ c
đượ c đô i chú t khá ch quan, đô i chú t khiêm tố n, đô i chú t nhã nhặ n; Chú ng ta họ c đượ c nhữ ng nguyên tắ c
củ a cuộ c đờ i và trở thà nh ngườ i chơi tố t hơn trong cuộ c chơi.” (Will Durant).
- “Khi bạ n ý thứ c đượ c mình là ngườ i khiêm tố n nghĩa là bạ n khô ng cò n khiêm tố n nữ a.” (Lev Tolstoy). 
khiêm tố n nên đượ c cả m nhậ n tự nhiên.
- “Khó mà tô n trọ ng ngườ i khá c nếu bả n thâ n khô ng tự khiêm nhườ ng.” (Henri Frederic Amiel).
Trang | 29
- “Biểu hiệu lớ n nhấ t củ a lò ng tự cao là khi bạ n nghĩ mình đã khiêm tố n đủ .” (William Law).  khiêm tố n
cầ n đượ c phá t huy bền lâ u.
- “Lò ng kiêu hã nh thấ y sự nhú n nhườ ng đá ng tô n kính, thườ ng mượ n á o choà ng củ a nó .” (Thomas Fuller).
 phả i đặ t lò ng kiêu hã nh đứ ng sau sự khiêm tố n.
- “Du lịch khiến con ngườ i trở nên khiêm nhườ ng. Bạ n thấ y đượ c chỗ mình chiếm nhỏ bé như thế nà o trên
thế gian.” (Gustave Flaubert)
- “Hã y mạ nh mẽ nhưng đừ ng thô lỗ ; Hã y tử tế nhưng đừ ng yếu đuố i; Hã y mạ nh bạ o nhưng đừ ng bắ t nạ t;

Hã y khiêm nhườ ng nhưng đừ ng nhú t nhá t; Hã y kiêu hã nh nhưng đừ ng kiêu ngạ o.” (Zig Ziglar).
IX. Sống có đam mê

1. Dẫn chứng
- Steve Jobs, CEO củ a Apple là mộ t ngườ i có đam mê mạ nh mẽ vớ i cô ng nghệ má y tính. Hơn chụ c nă m gầ y
dự ng sự nghiệp, ít ai ngờ chính Steve Jobs từ ng bị Apple sa thả i. Đam mê khô ng cho phép ô ng nả n lò ng, rờ i
khỏ i Apple, ô ng vẫ n kiên trì xâ y dự ng lạ i sự nghiệp, tạ o ra nhiều cô ng nghệ độ t phá , mớ i mẻ. Nhữ ng danh
ngô n củ a Steve Jobs:
 “Đô i khi cuộ c đờ i sẽ ném gạ ch và o đầ u bạ n. Đừ ng đá nh mấ t niềm tin.”
 “Chú ng ta khô ng có cơ hộ i là m quá nhiều điều, và mỗ i thứ chú ng ta là m đều phả i thậ t sự tuyệt vờ i. Bở i vì
đâ y là cuộ c đờ i củ a chú ng ta. Cuộ c đờ i ngắ n ngủ i lắ m, và rồ i bạ n chết, bạ n biết chứ ? Và chú ng ta đều đượ c
lự a chọ n để là m điều nà y vớ i cuộ c đờ i mình. Vì vậ y điều ta là m nên thậ t tố t. Nên đá ng giá .”
- Đố i vớ i Susan Boyle, giọ ng ca thiên thầ n nướ c Anh, đam mê ca há t cho cô nghị lự c số ng. Susan đượ c sinh
ra khi mẹ cô đã 47 tuổ i. Ca sinh nở khó khă n gâ y ả nh hưở ng tớ i nã o vì thiếu oxy và thai nhi đượ c chẩ n
đoá n sẽ gặ p khó khă n trong họ c tậ p sau nà y, cô hay bị bắ t nạ t ở trườ ng và bị mọ i ngườ i chế giễu vì vẻ xấ u
xí củ a mình. Trướ c nhữ ng khó khă n củ a cuộ c đờ i cô vẫ n giữ vữ ng niềm đam mê â m nhạ c, vớ i ca khú c “I
Dreamed A Dream”, giọ ng ca thiên thầ n củ a cô đã chạ m và o trá i tim hà ng triệu khá n giả .
- Nghệ sĩ ba lê nổ i tiếng Anna Pavlova đã nuô i dưỡ ng đam mê nghệ thuậ t củ a mình đến nhữ ng giâ y phú t
cuố i đờ i. Trướ c khi trú t hơi thở cuố i cù ng, bà yêu cầ u ngườ i ta mặ c cho bà bộ vá y bà vẫ n mặ c khi biểu diễn
vở Cá i chết củ a con thiên nga. Và o đêm diễn ra buổ i biểu diễn tiếp theo củ a bà trên sâ n khấ u ở Hague,
ngườ i ta để duy nhấ t mộ t chiếc đèn chiếu tỏ a á nh sá ng xuố ng mộ t điểm dà nh cho diễn viên ba lê để tưở ng
nhớ Anna Pavlova. Vò ng trò n á nh sá ng trố ng khô ng như muố n nó i lên rằ ng: Sâ n khấ u ba lê thế giớ i đã chịu
mộ t mấ t má t lớ n lao như thế nà o khi phả i vĩnh biệt nữ hoà ng củ a nó .
- Sinh ra trong mộ t gia đình nghèo ở thà nh phố Odense, cuộ c số ng nghèo khổ , khô ng lú c nà o có đủ bá nh mì
để ă n. Đi họ c lạ i luô n bị bạ n bè chê cườ i vì ngoạ i hình xấ u. Vượ t qua tấ t cả vớ i ướ c mơ trở thà nh nghệ
sĩ, An-đéc-xen đã lang thang lên thà nh phố Copenhagen đó ng nhữ ng vai kịch tầ m thườ ng, là m quét dọ n.
Cuố i cù ng, nghị lự c và đam mê nghệ thuậ n đã giú p ô ng thà nh cô ng. Nhữ ng câ u truyện cổ tích củ a ô ng mã i
tồ n tạ i trong tâ m trí độ c giả , mang lạ i cho trẻ thơ niềm hạ nh phú c, thắ p lên nhữ ng ướ c mơ đẹp.
- Nguyễn Thị Thúy Phượng, mộ t cô gá i xinh đẹp trướ c đâ y từ ng có mộ t quá n ă n nhỏ bá n hủ tiếu, cà phê.
Thế nhưng, việc là m ă n dầ n trở nên sa sú t, vỡ nợ nên chị phả i chuyển qua là m tà i xế xe ô m cô ng nghệ.
Vượ t qua nhữ ng ngà y đầ u là m việc khó khă n khi khô ng biết cô ng nghệ, mù đườ ng, hà nh độ ng nhạ y cả m
củ a khá ch, bâ y giờ chị đã có thu nhậ p ổ n định, thuê đượ c mộ t phò ng trọ nhỏ và tìm đượ c niềm vui trong
cô ng việc và mạ ng xã hộ i.
Trang | 30
- HLV Mai Đứ c Chung: Ô ng đã 4 lầ n đưa độ i bướ c lên bụ c cao nhấ t và o cá c nă m 2003, 2005, 2017 và 2019.
Và nay là già nh vé dự World Cup 2023 lầ n đầ u tiên trong lịch sử , là “ngườ i nặ ng nợ vớ i bó ng đá nữ Việt
Nam”.
- Bó ng đá nữ Việt Nam: Dù đem về nhiều thà nh tích cho Việt Nam nhưng bó ng đá nữ chưa nhậ n đượ c
nhiều sự quan tâ m và ủ ng hộ . Sau khi già nh đượ c tấ m vé đi World Cup 2023, độ i tuyển nữ Việt Nam đã để
lạ i nhữ ng dấ u ấ n và sự cô ng nhậ n lớ n hơn cả .
- Quang Linh Vlogs: Chà ng trai Việt mang nhữ ng điều kì diệu đến đấ t nướ c Angola. Mua đấ t, xâ y nhà ,
khoan giếng nướ c, giú p ngườ i dâ n phá t triển nô ng nghiệp,..., đó là mộ t trong số nhiều cô ng việc thiện
nguyện mà Phạ m Quang Linh đã và đang là m tạ i đấ t nướ c Angola xa xô i.
- Sá u nă m theo đuổ i nghề tạ o mẫ u tó c, Nguyễn Phá t Trí, 28 tuổ i, tạ o ra nhữ ng mẫ u tó c mang hình dá ng
như hoa thậ t. Trí đượ c nhiều ngườ i biết đến vớ i video, hình ả nh triệu view ghi lạ i quá trình thiết kế mẫ u
tó c thà nh hoa sen, hoa dâ m bụ t, cú c, hồ ng, ly... cho đến tạ o hình khố i, thá c nướ c, thắ t nơ, quả bó ng, địa
cầ u… đă ng trên mạ ng xã hộ i. Tố t nghiệp ngà nh Cô ng nghệ Sinh họ c, Đạ i họ c An Giang nă m 2015, sau thờ i
gian dà i loay hoay tìm cô ng việc phù hợ p, Trí chuyển và o TP. HCM họ c trang điểm và là m tó c, do yêu nghệ
thuậ t và bả n thâ n có nă ng khiếu hộ i họ a. Là ngườ i cầ u toà n, Trí quan niệm mẫ u thiết kế sau phả i đẹp và
giố ng hoa thậ t hơn cá c mẫ u trướ c. "Mình phả i tạ o đượ c sự mềm mạ i, uyển chuyển từ cá nh đến nhụ y hoa",
anh nó i.
- Phạ m Thanh Bả o: Thanh Bả o sinh ra trong gia đình rấ t nghèo ở Bến Tre. Thanh Bả o sinh nă m 2001. Gia
đình nghèo, ba mẹ củ a Bả o phả i đi là m thuê, bẻ dừ a, chở dừ a để trang trả i từ ng bữ a qua ngà y. Thanh Bả o
lớ n lên trong tình cả nh nhà thiếu trướ c, hụ t sau ở că n hẻm nhỏ tạ i phườ ng 5, TP. Bến Tre. Thanh Bả o có tố
chấ t và thể hình vượ t trộ i so vớ i chú ng bạ n nên đượ c hướ ng theo thể thao từ nă m họ c tiểu họ c. VĐV sinh
nă m 2001 sau đó đượ c Trung tâ m Huấ n luyện thể thao quố c gia Cầ n Thơ nhậ n về nă m 2012. Nă m 2015,
Thanh Bả o bắ t đầ u ghi dấ u ấ n tạ i giả i bơi trẻ khu vự c. Nă m 2016, Thanh Bả o đã xuấ t sắ c già nh 2 HCV nộ i
dung 100m ếch và 200m ếch nam ở giả i bơi toà n quố c, thiết lậ p kỷ lụ c quố c gia mớ i củ a lứ a tuổ i. Đó là
nhữ ng bệ phó ng để Thanh Bả o đến vớ i SEA Games 29, và già nh tấ m HCĐ lịch sử cho bơi Việt Nam ở nộ i
dung tiếp sứ c 4x100m hỗ n hợ p nam. Tạ i SEA Games 30, Thanh Bả o đã có liền 2 HCB ở nộ i dung 100m ếch
và 200 mét ếch nam sở trườ ng. Tiếc cho Thanh Bả o là dù đã phá kỷ lụ c SEA Games nhưng Thanh Bả o vẫ n
phả i xếp sau VĐV củ a Singapore. Nhưng đến sâ n chơi trên sâ n nhà nă m nay, Thanh Bả o đã tiến thêm mộ t
bướ c rấ t xa để vượ t qua bả n thâ n lẫ n hà ng loạ t đố i thủ trong khu vự c. Thà nh tích Thanh Bả o là m đượ c ở
tố i 14/5 đã xô đổ kỷ lụ c đã tồ n tạ i 13 nă m củ a kình ngư Nguyễn Hữ u Việt.
Trang | 31
- Đen Vâ u: Tố t nghiệp cấ p 3, Đen Vâ u đi là m ngay và trở thà nh mộ t cô ng nhâ n vệ sinh bã i biển ở TP. Hạ
Long (Quả ng Ninh) và anh đã gắ n bó vớ i nghề nà y suố t 7 nă m. Cũ ng có thờ i gian Đen Vâ u xin nghỉ khô ng
lương, cù ng em trai mở mộ t quá n cà phê vừ a kiếm số ng, vừ a là m nơi gặ p gỡ vớ i nhữ ng ngườ i chung sở
thích â m nhạ c. Quá n lỗ , Đen Vâ u tiếp tụ c đi là m để lấ y tiền trang trả o cho việc duy trì quá n, cố t giữ lấ y
niềm vui. Đến nă m 2016, anh chính thứ c nghỉ việc, đó ng quá n. Tuy nhiên, trướ c khi bắ t đầ u nhữ ng dự định
mớ i, Đen Vâ u đã cù ng bạ n bè thự c hiện mộ t cuộ c hà nh trình đặ c biệt: đi xuyên Việt. Tạ i mỗ i điểm dừ ng
châ n, Đen Vâ u há t cho mõ i ngườ i nghe. Và trong hà nh trình ấ y, Đen Vâ u bấ t ngờ đượ c mờ i há t ở Huế. Đen
Vâ u đến vớ i rap mộ t cá ch tình cờ và đam mê rap từ thuở nhỏ . Đó là mộ t lầ n vô tình đượ c nghe mộ t ca khú c
và thấ y thích, lên mạ ng lụ c tìm thì mớ i biết đó là nhạ c rap. Rồ i cà ng tìm hiểu, anh cà ng thích thể loạ i nà y.
Cậ u họ c sinh cấ p 3 khi ấ y suố t ngà y ngồ i tậ p viết lờ i rap kín cá c quyền vở , đọ c đi đọ c lạ i rồ i nghêu ngao
há t. Mỗ i lầ n trườ ng có vă n nghệ là Đen Vâ u lạ i hà o hứ ng thể hiện đam mê rap trướ c bạ n bè. Nă m 2014,
anh viết ca khú c “Đưa nhau đi trố n” và gử i cho Linh Cá o, mộ t ngườ i bạ n ở Huế quen trên diễn đà n. Ngay
khi đượ c chia sẻ trên mạ ng xã hộ i, “Đưa nhau đi trố n” đã trở thà nh “hit” và cá i tên Đen Vâ u bắ t đầ u đượ c
yêu thích.
- “Tô i muố n mộ t cuộ c số ng có giá trị và tô i đang tìm giá trị củ a cuộ c số ng.” (H’hen Niê).
- “Đừ ng cho phép bấ t kì ai nó i bạ n khô ng có giá trị.” (Andrea Meza).
- “Tô i muố n mộ t lầ n đi dướ i á nh mặ t trờ i.” (Yamada Takayuki).
- “Điều quan trọ ng khô ng phả i là chú ng ta có đượ c vị trí nà o trong cuộ c đờ i mà là đích đến cuố i cù ng củ a
chú ng ta ở đâ u.” (Paulo Coelho).  cầ n xá c định rõ và theo đuổ i đến cù ng đam mê.

- “Dù có khó khă n
Cũ ng chẳ ng ngă n đượ c tô i
Thử thá ch viết ra để tô i vượ t qua
Và nhữ ng vấ p ngã
Sẽ khiến tô i nhậ n ra
I’m braver, I’m smarter, I’m stronger.”
(Lờ i bà i há t “Vinawoman” – Hứ a Kim Tuyền).
Trang | 32
Đú ng rồ i, chú ng tô i bù ng chá y như thế đấ y !

Trang | 33
- “Tô i nghĩ rằ ng khi bạ n thấ t bạ i, bạ n phả i cao nhã , bạ n phả i cố gắ ng mộ t lầ n nữ a và tiếp tụ c bướ c tiếp.”
(Iris Mittenarre – Hoa hậ u Hoà n vũ 2016). 
- “Khi bạ n kiên nhẫ n đi trên con đườ ng mà trá i tim bạ n yêu cầ u, mộ t ngà y nà o đó mọ i ngườ i sẽ nhìn thấ y
á nh sá ng tỏ a ra từ tâ m hồ n bạ n.” (G-Dragon, thà nh viên Big Bang).
- “Tô i hy vọ ng chú ng ta khô ng coi tương lai là bó ng tố i nghiệt ngã . Chú ng tô i có nhữ ng ngườ i quan tâ m đến
thế giớ i và tìm kiếm câ u trả lờ i. Vẫ n cò n rấ t nhiều trang trong câ u chuyện về chú ng tô i, và tô i cả m thấ y
chú ng tô i khô ng nên nó i ra như cá i kết đã đượ c viết sẵ n.” (V – thà nh viên BTS).
- “Để ý mà xem, thanh sắ t cù n muố n trở thà nh thanh gươm sắ c bén phả i trầ m mình qua lử a thiêu nướ c
lạ nh, con sâ u xấ u xí muố n hó a con bướ m xinh đẹp phả i chịu hó a lò ng xương cố t để mộ t lầ n đượ c vỗ cá nh
bay cao. Ngườ i Do Thá i sẽ khô ng thể trở thà nh biểu tượ ng củ a sự phi thườ ng nếu như khô ng phả i trả i qua
lịch sử ngà n nă m tà n khố c. Ngườ i Nhậ t Bả n cũ ng khô ng thể trở thà nh phượ ng hoà ng châ u Á nếu khô ng
vự c dậ y đấ t nướ c từ đố ng tro tà n. Nếu khô ng có vị mặ n con ngườ i sẽ khô ng thể tạ o ra nhữ ng mó n ă n ngon,
nếu khô ng có nghịch cả nh con ngườ i sẽ khô ng thể biết đến nhữ ng điều vĩ đạ i. Chấ p nhậ n sự mấ t má t, chấ p
nhậ n nỗ i khổ đau là bà i họ c vỡ lò ng mà bấ t cứ ai đang mưu cầ u hạ nh phú c và thà nh cô ng đều phả i biết.”
(“Đến cỏ dạ i cò n đà ng hoà ng mà số ng” – Phạ m Sỹ Thanh).
- “Khả nă ng trì hoã n nhữ ng ham muố n tứ c thờ i củ a bã n thâ n để vươn tớ i thà nh cô ng.” (Khuyết danh). 
đam mê sẽ khô ng thể nà o thà nh hiện thự c nếu cứ gạ t đi.
- “Tô i nghĩ cuộ c đờ i là sự cô ng bằ ng. Ai muố n hà i hò a sẽ khô ng có đỉnh cao. Muố n đỉnh cao phả i chấ p nhậ n
khiếm khuyết, do lự a chọ n củ a mỗ i ngườ i mà thô i.” (Shark Xuâ n Phú ).  đam mê cầ n hi sinh, cầ n chấ p
nhậ n thiếu só t.
Hạ o).
- “Khô ng thể cầ u cho cuộ c đờ i đừ ng xô đẩ y mình và o nhữ ng hoà n cả nh nghiệt ngã nhưng ta có thể nguyện
cho mình khô ng bị ngã gụ c trướ c só ng gió cuộ c đờ i bằ ng sự vữ ng chã i từ trá i tim.” (“Hiểu về trá i tim” –
Nhà sư Minh Niệm).
- “Khô ng phả i vì tạ m bợ mà ngườ i ta khô ng khá t vọ ng chạ m tay và o vĩnh cử u, cả khi khô ng thể gặ p, cũ ng có
phầ n thưở ng dà nh cho kẻ đi tìm...” (Nguyễn Ngọ c Tư).  dù khô ng đạ t đượ c mụ c đích vẫ n có đượ c niềm
vui nhờ sự kiên trì suố t thờ i gian dà i.
Trang | 34
- “Trên bướ c đườ ng thà nh cô ng khô ng có dấ u châ n củ a kẻ lườ i biếng.” (Lỗ Tấ n).  cầ n trá nh xa biếng nhá c
mà kiên trì theo đuổ i mụ c tiêu.
X. Sáng tạo, chủ động khắc phục khó khăn và nắm bắt cơ hội
1. Dẫn chứng
- Nữ diễn viên nổ i tiếng Anna Pavlova: Mỗ i lầ n biểu diễn trên sâ n khấ u là mỗ i lầ n Anna Pavlova khổ sở vì
đau châ n, vì thế bà đã sử a già y củ a mình bằ ng cá ch đệm thêm mộ t miếng da cứ ng và o đế già y đồ ng thờ i
đệm phẳ ng cả bên trong lò ng già y. Kiểu giầ y đó đã giú p giả i phó ng cả m giá c đau đớ n từ bà n châ n và giú p
bà thuậ n lợ i hơn trong xử lý cá c độ ng tá c để phá t huy sự sá ng tạ o trong biểu diễn.
- Thuở niên thiếu Picasso là mộ t họ a sĩ vô danh, nghèo tú ng ở Paris. Đến lú c chỉ cò n 15 đồ ng bạ c, ô ng

quyết định “đá nh canh bạ c cuố i cù ng”. Ô ng thuê sinh viên dạ o cá c cử a hà ng tranh và hỏ i: “Ở đâ y có bá n
tranh củ a Picasso khô ng ?”. Chưa đầ y mộ t thá ng tên tuổ i củ a ô ng đã nổ i tiếng khắ p Paris, tranh củ a ô ng
bá n đượ c và nổ i tiếng từ đó .
- Gầ n như khô ng mộ t anh bộ độ i nà o khô ng biết đến bếp Hoàng Cầm. Trong cuộ c khá ng chiến chố ng Mỹ
khi chỉ mộ t lọ n khó i nhỏ cũ ng có thể bị phá t hiện, đồ ng nghĩa vớ i nhữ ng cuộ c oanh kích dữ dộ i, đồ ng chí
Hoà ng Cầ m đã sá ng tạ o ra chiếc bếp khô ng khó i, vô hiệu hó a kỹ thuậ t quâ n sự củ a khô ng quâ n Mỹ.
- Ngườ i Nhậ t thích ă n cá , nhưng thích ă n cá tươi và cự c kì ghét cá ươn. Sau khi biển gầ n bờ khô ng cò n cá ,
họ chuyển sang đá nh bắ t xa bờ nhưng lạ i phá t sinh vấ n đề cá khô ng cò n tươi vì thờ i gian đưa và o bờ quá
lâ u. Sau nhiều lầ n nghiên cứ u, thự c nghiệm như lắ p đặ t tủ đô ng, bể nuô i cá trên tà u,..., cuố i cù ng họ đã tìm
ra giả i phá p là đưa mộ t con cá mậ p nhỏ và o bể trên tà u. Cá mậ p sẽ ă n hết nhữ ng con cá yếu, bơi chậ m, cò n
lũ cá cò n lạ i phả i bơi liên tụ c để trá nh bị ă n thịt. Như vậ y khi cá đượ c đưa lên bờ sẽ giữ đượ c độ tươi ngon,
ngườ i Nhậ t rấ t chuộ ng loạ i cá đượ c đá nh bắ t như thế nà y.
- Vĩnh Hoàn – cô ng ty xuấ t khẩ u cá tra và thủ y sả n lớ n nhấ t Việt Nam đạ t đượ c rấ t nhiều thà nh cô ng, kì
diệu vượ t qua đượ c vụ kiện chố ng phá giá củ a Hiệp hộ i cá c nhà sả n xuấ t cá da trơn Mỹ và đang khẳ ng định
mình ở thị trườ ng trong nướ c và quố c tế. Tuy nhiên, cũ ng như bao doanh nghiệp khá c, do ả nh hưở ng củ a
COVID-19, nguồ n lợ i củ a cô ng ty sụ t giả m. Chính vì lẽ đó , cô ng ty đã đề ra phương hướ ng vừ a tiếp tụ c nuô i
trồ ng và chế biến thủ y sả n, vừ a đẩ y mạ nh mả ng sả n phẩ m chă m só c sứ c khỏ e để mở rộ ng phạ m vi ả nh
hưở ng và phụ c vụ khá ch hà ng tố t hơn.
- Israel là mộ t quố c gia nhỏ bé vớ i đa phầ n diện tích là hoang mạ c, có khí hậ u khắ c nghiệt và địa hình phứ c
tạ p, lạ i khô ng có nhiều khoá ng sả n. Tuy nhiên, mặ c cho nhữ ng khó khă n đó , nền nô ng nghiệp củ a đấ t nướ c
nà y lạ i phá t triển vượ t bậ c. Xuấ t phá t từ cuộ c cá ch mạ ng nô ng nghiệp nă m 1985, lạ i thêm việc tậ n dụ ng
nguồ n nướ c và cá c tiến bộ khoa họ c – kĩ thuậ t như cô ng nghệ tướ i nhỏ giọ t, sả n xuấ t thuố c trừ sâ u ít gâ y
hạ i cho rau mà u và đấ t, phá t minh “kén tồ n trữ lương thự c”,..., Israel từ mả nh đấ t khô cằ n sỏ i đá nhữ ng
nă m 70 sang cá c nô ng trạ i xanh tươi cho ra sả n phẩ m có nă ng suấ t cao nhấ t thế giớ i. Vì vậ y, ngườ i ta gọ i
nền nô ng nghiệp Israel là “kỳ tích trên hoang mạc”.
- Burberry là mộ t thương hiệu thờ i trang đến từ Anh nổ i tiếng trên khắ p thế giớ i chủ yếu dà nh cho nhữ ng
ngườ i yêu chuộ ng sự thanh lịch, tố i giả n và sang trọ ng. Nhờ cá c phá t minh quan trọ ng như loạ i vả i
Gabardine nhẹ, mỏ ng, khô ng thấ m nướ c, loạ i á o “trench coat” (á o khoá c dá ng dà i, đứ ng, có cổ vest và thắ t
lưng) cù ng họ a tiết caro “Burberry Check” mà Burberry là m nên mộ t cơn số t trong giớ i thờ i trang, trở
thà nh nhã n hiệu quen thuộ c củ a nhiều tín đồ . Nhưng, và o đầ u nhữ ng nă m 70, Burberry bắ t đầ u sa sú t khi
Trang | 35
bá n lạ i cho tậ p đoà n Great Universal Stores (GUS), khô ng chú trọ ng và o việc mở rộ ng thị trườ ng, cho phép
nhượ ng quyền sả n xuấ t họ a tiết caro độ c quyền. Về sau, khi Christopher Bailey và o là m giá m đố c sá ng tạ o
nă m 2001 và quyết định tá ch khỏ i GUS, Burberry mớ i có sự trở lạ i mạ nh mẽ và bâ y giờ trở thà nh mộ t
trong 10 thương hiệu thờ i trang quyền lự c nhấ t thế giớ i.
ra sẽ khô ng thể mua nổ i nhà và trang trả i tấ t cả chi phí bằ ng thu nhậ p nghiên cứ u và giả ng dạ y."Trờ i rấ t
lạ nh. Đó là chiếc lều nhỏ cho mộ t ngườ i. Tô i nhớ có nhữ ng ngà y thứ c dậ y, lều bị tuyết phủ kín. Khi khô ng
phả i là m việc, tô i họ c cá ch chẻ củ i và nhó m lử a", Lê nhớ lạ i.
- “Ông trùm cáp treo” Lê Viết Lam từ ng trả i qua nhiều khó khă n trướ c khi có đượ c thà nh cô ng như ngà y
hô m nay. Đạ t đượ c bằ ng cử nhâ n củ a Đạ i họ c Bá ch khoa Hà Nộ i, ô ng rờ i quê hương họ c tậ p tạ i Liên Xô .
Trả i qua nhữ ng vấ t vả ở xứ ngườ i, nă m 2007, kinh tế nơi đấ t khá ch suy thoá i, ô ng trở về Việt Nam, đầ u tư
cá c dự á n lớ n hà ng nghìn tỷ như Khu du lịch Bà Nà Hills, Cả ng hà ng khô ng quố c tế Vâ n Đồ n, Cô ng viên Đạ i
Dương, Tuyến cá p treo Hò n Thơm – Phú Quố c, cá c khu nghỉ dưỡ ng sang trọ ng,... và đặ c biệt là hệ thố ng
cá p treo Mườ ng Hoa lên đỉnh Phan-xi-pă ng đạ t nhiều kỉ lụ c thế giớ i: dà i nhấ t, cao nhấ t, hiện đạ i nhấ t và
phứ c tạ p nhấ t. Câ u nó i gâ y ấ n tượ ng củ a ô ng: “Mặc dù chúng tôi hồi đó rất trẻ nhưng chính vì trẻ mà
trong mọi việc nên chúng tôi đã có cách ứng xử mạnh dạn hơn, dám chấp nhận rủi ro hơn, làm việc
gì cũng phải tốt hơn người khác, kể cả người bản xứ.”.
tưởng chừng như vô nghĩa lúc ban đầu lại có thể thay đổi cả thế giới.  vượt ra khỏi những lối
mòn mà đi theo niềm tin của chính mình có thể giúp bạn thành công.

- “Hã y dũ ng cả m và khô ng sợ hã i khi bạ n đưa ra mộ t quyết định sai. Bạ n đang là m vì mộ t lý do chính
đá ng.” (Adele).
- “Bả n chấ t tô i khô ng phả i là mộ t chiến binh. Nhưng nếu tô i tin và o điều gì đó , tô i sẽ chiến đấ u đến cù ng để
có đượ c nó .” (Justin Bieber).
- “Nếu chú ng ta tin tưở ng và o cá c khả nă ng và hy vọ ng, thì cho dù có chuyện gì xả y ra đi chă ng nữ a, chú ng
ta sẽ khô ng lạ c lố i mà sẵ n sà ng khá m phá mộ t hướ ng đi mớ i.” (RM – thà nh viên BTS).
Trang | 36
- “Nă ng lự c có thể cả i thiện đượ c ngà y mộ t ngà y hai, qua nă m nà y hay nă m khá c. Nhưng thá i độ , sự cầ u
tiến thì chú ng ta cầ n rèn giũ a ngà y từ đầ u.” (MC Khá nh Vy).
- “Nếu bạ n khô ng chịu bắ t tay và o là m thì chẳ ng có điều gì khả thi cả .” (Jack Ma).
- “Nếu bạ n khô ng thích điều gì, hã y thay đổ i nó . Nếu bạ n khô ng thể thay đổ i nó , hã y thay đổ i cá ch suy nghĩ
củ a bạ n về nó .” (Mary Engelbeit).
- “Bạ n khô ng thể thay đổ i định mệnh. Nhưng bạ n có thể đứ ng dậ y và tìm gặ p nó .” (Princess Mononoke).
- “Thà nh cô ng khô ng đến miễn phí. Bạ n phả i là m bấ t cứ thứ gì để nắ m bắ t nhữ ng cơ hộ i và khoả nh khắ c.”
(Coco).
(Lờ i bà i há t “Vinawoman” – Hứ a Kim Tuyền)
XI. Lòng tự trọng

1. Dẫn chứng
- Hồ i World Cup nă m 2002 tổ chứ c tạ i Hà n Quố c và Nhậ t Bả n, rấ t nhiều ngườ i hâ m mộ từ châ u Â u sang
Nhậ t xem bó ng đá . Trong cá c sâ n vậ n độ ng, sau khi trậ n đấ u kết thú c, ngườ i xem ra về, nhưng ngườ i Nhậ t
ná n lạ i nhặ t cá c vỏ đồ hộ p, chai, lọ , rá c vứ t rả i rá c trong sâ n vậ n độ ng, để mang ra thù ng rá c bên ngoà i.
Nhiều ngườ i hâ m mộ Tâ y thấ y xấ u hổ , cũ ng quay lạ i, họ c ngườ i Nhậ t, nhặ t cá c vỏ chai lọ , đồ hộ p, bao giấ y
mà mình vứ t lạ i, mang ra thù ng rá c. Ý thứ c cô ng cộ ng củ a ngườ i Nhậ t quả là đá ng khâ m phụ c.
- Ngò i bú t sắ c bén lạ nh lù ng chuyên đi sâ u và o bi kịch con ngườ i củ a Nam Cao mộ t lầ n nữ a tỏ a sá ng ở nhâ n

vậ t Chí Phèo trong tá c phẩ m cù ng tên. Trướ c khi bị tha hó a, Chí là mộ t anh canh điền khỏ e mạ nh, chă m chỉ,
ao ướ c có mộ t gia đình, hạ nh phú c đơn sơ, chố i từ tấ t cả cá m dỗ kể cả lờ i dụ dỗ củ a bà ba là m chuyện xằ ng
bậ y. Nhưng, vì Bá Kiến “ghen quá hó a rồ ”, anh bị đẩ y và o nhà tù thự c dâ n, trở ra đã trở thà nh con quỷ dữ
củ a là ng Vũ Đạ i.
- Sau khi may mắ n đượ c truyền rấ t nhiều má u trong mộ t ca đạ i phẫ u thuậ t lồ ng ngự c nă m 13 tuổ i, ô ng
James Harrison đã vô cù ng biết ơn nhữ ng ngườ i hiến má u và hứ a đến nă m 18 tuổ i ô ng sẽ trở thà nh ngườ i
chuyên hiến má u. Và i nă m sau, cá c bá c sĩ phá t hiện má u củ a Harrison có chứ a loạ i khá ng thể đặ c biệt có
thể sử dụ ng để tạ o ra thuố c tiêm Anti-D, nhằ m bả o vệ nhữ ng đứ a trẻ trong bụ ng mẹ khỏ i nguy cơ mắ c
chứ ng bệnh tan huyết D-Rezut. Đến nay ô ng đã hiến 1000 lầ n và cứ u đượ c 2 triệu sinh mạ ng.
Trang | 37
- Giả i Nobel lậ p nên theo nguyện vọ ng cuố i cù ng củ a Alfred Nobel, mộ t nhà hó a họ c, nhà cô ng nghiệp họ c
và ngườ i phá t minh ra thuố c nổ củ a Thụ y Điển. Alfred Nobel đã thấ y tổ n thương vì phá t minh thuố c nổ củ a
ô ng đượ c sử dụ ng cho mụ c đích dã man và ô ng muố n giả i thưở ng củ a ô ng phụ c vụ cho nhâ n loạ i. Trong
bả n di chú c, Alfred đã dà nh 94% trị giá tà i sả n (khoả ng 2 000 000 bả ng Anh) và lấ y lã i hà ng nă m để lậ p
nên 5 giả i Nobel (vậ t lý, hó a họ c, y họ c, vă n họ c và hò a bình) cho “nhữ ng ai... đã đưa đến nhữ ng lợ i ích nhấ t
cho con ngườ i”.
- Số ng hạ nh phú c bên trờ i Phá p cù ng chồ ng là Pierre Curie, ngờ đâ u mộ t tai nạ n ô tô đã cướ p ô ng khỏ i
Marie Curie. Hay tin nhà bá c họ c nhậ n giả i Nobel qua đờ i, Chính phủ Phá p đề nghị mộ t khoả n trợ cấ p có
thể giú p bà vượ t qua giai đoạ n khố n đố n, nhưng Marie Curie đã từ chố i vớ i lý do có thể là m việc kiếm tiền
nuô i bả n thâ n và con cá i.
- Chu Văn An (1292 – 1370) – nhà nho, nhà hiền triết, nhà sư phạ m mẫ u mự c cuố i đờ i Trầ n, nổ i tiếng
cương trự c, khô ng cầ u danh lợ i. Ra là m quan và o thờ i vua Trầ n Dụ Tô ng (đầ u thế kỉ XIV), chính sự suy đồ i,
nịnh thầ n lũ ng đoạ n, ô ng dâ ng sớ xin chém 7 nịnh thầ n (thấ t trả m sớ ) nhưng khô ng đượ c chấ p thuậ n. Ô ng
treo ấ n, từ quan về quê dạ y họ c, soạ n sá ch. Ô ng khô ng vì họ c trò là m quan to mà dự a dẫ m, luô n thẳ ng thắ n
phê bình nhữ ng họ c trò thiếu lễ độ .
-
- Tố i 22 – 5 – 2022, mộ t ngườ i dâ n buô n bá n ở khu vự c Ngã Nă m, phườ ng Dương Đô ng, TP. Phú Quố c,
Kiên Giang quay lạ i đoạ n clip ghi lạ i cả nh mộ t đoà n du khá ch trên ô tô 16 chỗ thả n nhiên thá o bỏ á o mưa
vứ t xuố ng lò ng đườ ng rồ i lá i xe bỏ đi. Ngay sau khi đượ c đă ng tả i lên mạ ng xã hộ i, đoạ n clip nhanh chó ng
đượ c nhiều ngườ i quan tâ m, trong đó nhiều ngườ i tỏ ra khô ng hà i lò ng vớ i cá ch hà nh xử củ a nhó m du
khá ch, ngườ i lạ i cho rằ ng nếu xe có hướ ng dẫ n viên thì phả i hướ ng dẫ n du khá ch, khô ng thì tà i xế phả i
nhắ c nhở .  khô ng có tự trọ ng.
- Đoạ n clip anh cô ng an ở Vĩnh Long xin tiền từ ng ngườ i ủ ng hộ cô bá n hoa có tiền mua vé tà u về quê ă n
Tết: Khi đang trên đườ ng thự c hiện nhiệm vụ , anh cô ng an vô tình nhìn thấ y cô bá n hoa ngồ i sõ ng soà i bên
đườ ng ô m mặ t khó c. Thấ y ngườ i gặ p nạ n, anh liền tớ i hỏ i thă m thì hay biết cô bị cướ p giậ t tú i tiền. Nghe
xong câ u chuyện, anh cô ng an quyết định đứ ng dậ y, bỏ đi tự trọ ng và sĩ diện củ a mình để xin ngườ i dâ n
ủ ng hộ tiền cho cô bá n hoa có chú t tiền mua vé tà u về quê sum họ p gia đình. Mỗ i ngườ i dâ n ủ ng hộ , anh
đều gậ p ngườ i cú i đầ u cả m ơn đến họ .  tự trọ ng có thể đượ c đá nh đổ i vì lý do lớ n hơn.

- “Mình chỉ có mộ t cuộ c đờ i, cho nên tố t nhấ t là số ng thậ t, mở lò ng vớ i anh em, minh bạ ch vớ i mọ i ngườ i.”
(Shark Đỗ Liên).
- “Đó i cho sạ ch, rá ch cho thơm.” (Tụ c ngữ ).
- “Ngay cả khi trong tú i hết tiền, cá i mũ trên đầ u anh cũ ng phả i độ i cho ngay ngắ n.” (Ngạ n ngữ Tâ y Ban
Nha).
- “Hồ i tô i hai mươi tuổ i, tô i chỉ thừ a nhậ n riêng tô i có tà i.
Ba mươi tuổ i tô i đã nó i: Tô i và Mozart
Bố n mươi tuổ i tô i nó i: Mozart và tô i.
Cò n bâ y giờ tô i chỉ nó i: Mozart.”
Trang | 38
(S. Gunô ).
 tự trọ ng có thể rèn luyện qua thờ i gian.
XII. Tinh thần đoàn kết

1. Dẫn chứng
- Trong thảm họa sóng thần năm 2012, người dân Nhật Bản vẫn bình tĩnh ứng phó, đứng xếp hàng
nhận viện trợ, không có nạn hôi của xảy ra , các cửa hàng giảm giá bán để giúp đỡ đồng bào . Tinh
thầ n đoà n kết cao độ , sự nhậ n thứ c sâ u sắ c mố i quan hệ giữ a cá nhâ n và tậ p thể đã giú p ngườ i Nhậ t đứ ng
dậ y từ thả m họ a, đượ c cả thế giớ i khâ m phụ c.
- Khi máy bay MH370 của Malaysia gặp nạn, phía Việt Nam ngay lập tức đã có những hành động cứu
trợ: Việt Nam đã sử dụ ng 3 máy bay vận tải AN26, 2 máy bay tuần thám CASA C-212, 1 thủy phi cơ, 3
trực thăng, 7 tàu tham gia tìm kiếm và mộ t số tàu máy bay hậu cần sẵ n sằ ng cho tình huố ng xấ u. Tà u
củ a Việt Nam gồ m tàu của hải quân và cảnh sát biển, thể hiện tình đoà n kết, hữ u nghị giữ a cá c quố c gia
trên thế giớ i, đồ ng thờ i thể hiện truyền thố ng “thương ngườ i như thể thương thâ n” tố t đẹp củ a dâ n tộ c
Việt Nam.
- Tình bạn giữa Việt Nam và Nam Sudan: Năm 2021 vừ a qua, nhữ ng ngườ i lính mũ nồi xanh củ a Việt
Nam tham gia Chương trình Bảo vệ hòa bình của Liên Hiệp Quốc đã thự c hiện chuyến hà nh trình sang
Nam Sudan, một quốc gia Trung Phi nghèo khó với đầy bất ổn chính trị. Ngay khi thấy lá cờ đỏ sao
vàng, nhâ n dâ n Nam Sudan vô cùng mừng rỡ, tiếp đón xởi lởi với những người lính của chúng ta
như người thân phương xa mới trở về. Suố t gần một năm ăn ngủ chung, lính mũ nồ i xanh củ a Việt
Nam đã hướng dẫn người dân nước bạn trồng lúa, rau muống, các loại đậu,... cải thiện đời sống hàng
ngày, nhờ đó , ấ n tượ ng về mộ t Việt Nam thâ n thiện, đoà n kết, hữ u nghị ngà y cà ng đượ c nâ ng cao trên
trườ ng quố c tế.
- Tinh thần đoàn kết giữa Việt Nam với các nước thuộc “cỗ xe” xã hội chủ nghĩa như Cuba, Iraq, Liên
Xô trong kháng chiến chống đế quốc thực dân đã thú c đẩ y quan hệ ngoạ i giao thêm bền chặ t.
- Quang Linh Vlogs: Chàng trai Việt mang những điều kì diệu đến đất nước Angola. Mua đất, xây
nhà, khoan giếng nước, giúp người dân phát triển nông nghiệp ,..., đó là mộ t trong số nhiều cô ng việc
thiện nguyện mà Phạ m Quang Linh đã và đang là m tạ i đấ t nướ c Angola xa xô i.
- “Việt – Lào hai nước chúng ta/ Tình sâu hơn nước hồng hà Cửu Long”, đó là khẩ u hiệu đầ y ý nghĩa
củ a CĐV Việt Nam dành cho U23 Lào trong trậ n đấ u vớ i U23 Singapore tại Sân vận động Thiên Trường
(Nam Định) trong khuôn khổ SEA GAMES 31 chiều 7 – 5 – 2022 vừ a qua. Trướ c đó cá c CĐV củ a chú ng
ta đã chuẩn bị cờ, băng rôn, khẩu hiệu, áo được in hình biểu tượng quốc kì Lào để diễu hà nh, cổ vũ cho
cá c cầ u thủ nướ c nà y. Trướ c tình cả m củ a CĐV Việt Nam, đội bóng Lào lẫn người hâm mộ quê nhà
không kìm nỗi xúc động, khẳ ng định họ đang chơi trên sân khách mà như được đứng trên sân nhà
của mình.
- Suố t những tháng hè chống dịch COVID-19 của Việt Nam năm 2021, hàng trăm chuyến xe, chuyến
tàu nghĩa tình tình nguyện chở người dân từ các thành phố lớn về quê tránh dịch trở thà nh hình ả nh
đẹp, mang đầy thông điệp nhân văn. Dù đấ t nướ c đang bước vào cuộc chiến chống dịch giữa thời
Trang | 39
bình, nhữ ng hình ả nh đẹp ấ y dườ ng như gieo vào lòng ta bao mầm sống của tinh thần đoàn kết, tương
thân tương ái bao đời nay của dân tộc.

- “Bộ đồ trên ngườ i tô i mặ c như thế nà o khô ng quan trọ ng, khô ng quan trọ ng thờ i gian tô i đi mộ t mình là
bao lâ u. Tấ t cả mọ i ngườ i đều có quyền chính đá ng. Bạ n khô ng hề cô đơn đâ u.” (Alba Dunkerbeck).
- “Một cây làm chẳng nên non,
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.”
(Ca dao).
- “Chung lưng đấ u cậ t.” (Tụ c ngữ ).
- “Mộ t con ngự a đau cả tà u bỏ cỏ .” (Tụ c ngữ ).
- “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết,
Thành công, thành công, đại thành công.”
(Hồ Chí Minh).
- “Khi đơn độc chúng ta làm rất ít, cùng nhau chúng ta có thể tạo ra nhiều thứ.” (Helen Keller).
- “Chúng tôi nhận ra rằng không ai trong chúng tôi có thể làm tốt được như khi tất cả chúng tôi đều
đồng lòng không ích kỉ.” (Bill Bradley).
- “Phả i hai hò n đá mớ i đá nh đượ c lử a.” (Louisa May Alcott).
- “Bạ n khô ng đạ t đượ c sự đoà n kết nếu lờ đi nhữ ng câ u hỏ i phả i đố i mặ t.” (Jay Weatherill).  muố n đoà n
kết vớ i nhau cầ n dung dưỡ ng sự hò a hợ p.
- “Nhiều ngườ i chú ng ta có thể là m đượ c nhiều hơn là mộ t số chú ng ta, nhưng khô ng ai trong chú ng ta có
thể là m đượ c nhiều như tấ t cả chú ng ta.” (Tom Wilson).  đoà n kết ngà y cà ng phá t triển thì thà nh cô ng
ngà y cà ng lớ n.
-“Điều trớ trêu củ a Internet là nó có thể kết nố i nhữ ng ngườ i ở xa, nhưng lạ i chia cắ t nhữ ng ngườ i số ng
chung mộ t má i nhà .” (Khuyết danh).  đoà n kết có thể rạ n nứ t bở i lý do khá ch quan (mạ ng xã hộ i).
- “Hãy đoàn kết vì một Đông Nam Á mạnh mẽ hơn !

Hãy cùng nhau chiến đấu đến giây phút cuối cùng
Bình minh tương lai sáng ngời
Chiếu rọi trái tim những anh hùng vươn mình thử sức
Bàn tay níu lấy bàn tay
Trốn khỏi gian lao và chạy đến vinh quang
Sát cánh bên nhau vươn đến đỉnh cao mới
Vạch đích luôn in dấu bước chân ta
Hỡi ngày mai đang bừng sáng
Dành cho tất cả những người sẽ cố gắng
Tỏa sáng thôi !
Tỏa sáng nào !”
(Lời bài hát “Let’s Shine”, nhạc hiệu chính thức của SEA Games 31 – Huy Tuấn).
XIII. Sách và cuộc sống
Trang | 40
1. Dẫn chứng
- Book Box (Chiếc hộ p sá ch) là tên mộ t phong trà o ý nghĩa do cá c bạ n trẻ Việt Nam tổ chứ c, nhữ ng chiếc
hộ p sá ch sẽ đượ c đặ t ở nơi cô ng cộ ng và mọ i ngườ i có thể đến đó đọ c sá ch miễn phí,mọ i ngườ i cũ ng có thể
mang sá ch về nhà vớ i điều kiện để mộ t cuố n sá ch khá c và o thế chỗ . Hà nh độ ng ý nghĩa, thiết thự c, mang
sá ch đến mọ i ngườ i, phá t huy tinh thầ n nhâ n á i, sẻ chia củ a cộ ng đồ ng.
- Ô ng Phạm Thế Cường (Gò Vấ p, TP. Hồ Chí Minh) là chủ thư viện tư nhâ n phụ c vụ cộ ng đồ ng miễn phí.
Là mộ t ngườ i đam mê sá ch, ô ng đã dà y cô ng sưu tầ m rấ t nhiều đầ u sá ch bổ ích phụ c vụ mọ i ngườ i, đặ c
biệt là cá c em nhỏ . Ngoà i ra, thư viện củ a ô ng cò n tổ chứ c cá c chuyên đề vă n họ c để nhữ ng ngườ i yêu thích
vă n chương có thể chia sẻ đam mê củ a mình.
- Đỗ Phủ, nhà thơ đượ c mệnh danh là Thá nh thi củ a Trung Quố c từ ng quan niệm “Đọ c ná t vạ n quyển sá ch,
hạ bú t như có thầ n”. Sá ch có vai trò vô cù ng to lớ n đến việc mở mang đầ u ó c, trau dồ i tình cả m củ a mỗ i
ngườ i, giú p cho ngườ i nghệ sĩ có thể sá ng tạ o ra nhữ ng tá c phẩ m bấ t hủ .
- Mác-xim Go-rơ-ki, “cá nh chim bá o bã o củ a cá ch mạ ng Nga”, câ y đạ i thụ củ a nền vă n họ c Xô Viết, là mộ t

ngườ i ham mê đọ c sá ch. Tuổ i trẻ cơ cự c, Maxim Gorki phả i tự trau dồ i kiến thứ c qua nhữ ng cuố n sá ch quý
bá u mà ô ng có đượ c.
- Mỗ i ngà y, Raden Roro Hendarti, 48 tuổ i đều đặ n lá i chiếc xe 3 bá nh, xếp đầ y nhữ ng cuố n sá ch rong ruổ i
khắ p là ng Muntang, đả o Java, Indonesia củ a mình. Hình ả nh nà y đã trở nên vô cù ng quen thuộ c vớ i ngườ i
dâ n nơi đâ y, đặ c biệt là nhữ ng đứ a trẻ. Cô cho biết, mụ c đích cô ng việc cô là m, là để thú c đẩ y hoạ t độ ng đọ c
sá ch, cũ ng như giú p nhữ ng đứ a trẻ nà y nhậ n thứ c sớ m về việc bả o vệ mô i trườ ng. Nhữ ng đứ a trẻ nhỏ vớ i
vẻ mặ t há o hứ c đứ ng chờ cô từ lâ u, vì chú ng đã nắ m đượ c lịch trình. Ngay khi cô xuấ t hiện, chú ng vộ i vã
vâ y quanh “thư viện” củ a cô , ngắ m nghía cá c quyển sá ch, trao đổ i sô i nổ i và cầ m nhữ ng tú i rá c lầ n lượ t chờ
đến lượ t đượ c đổ i sá ch. Nhữ ng tú i rá c chứ a đầ y nhữ ng loạ i rá c thả i như chai, lọ , cố c nhự a, tú i, giấ y… đa số
chú ng có thể tá i chế đượ c. au mỗ i chuyến đi, chiếc xe 3 bá nh củ a Raden nhanh chó ng đượ c lấ p đầ y bở i
nhữ ng tú i rá c, đổ i lạ i là số sá ch cô mang đến cũ ng “bị” mượ n hết. Raden rấ t vui, vì kết quả thu đượ c là việc,
lũ trẻ dà nh ít thờ i gian hơn cho cá c trò chơi trự c tuyến và dà nh nhiều thờ i gian cho sá ch hơn. Cô cũ ng cho
biết, mỗ i tuầ n cô thu thậ p đượ c khoả ng 100 kg chấ t thả i, sau đó cá c đồ ng nghiệp củ a cô giú p phâ n loạ i và
gử i đi tá i chế hoặ c bá n. Kho sá ch củ a Raden có khoả ng 6.000 cuố n sá ch, chủ yếu là sá ch cho mượ n trong
quá trình “đổ i rá c lấ y sá ch” củ a mình. Cô đang dự định mở rộ ng mô hình củ a mình sang cá c khu vự c lâ n
cậ n, để thú c đẩ y phong trà o nà y đến sâ u rộ ng hơn trong cộ ng đồ ng.
- Mộ t câu ngạn ngữ Latinh đã nó i: “Praemonitus praemunitus” (Biết trước là được vũ trang trước),
con ngườ i với tư duy và ý thức củ a mình, đã từ quá khứ mà học được những gì có thể chờ đợi mình
ở phía trước. Vậ y chú ng ta đã trang bị đượ c cho mình tớ i đâ u, và liệu sẽ có thể trang bị cho mình tớ i mứ c
nà o ?
Trang | 41
- “Cuộ c số ng ngà y nay vớ i nhữ ng xô bồ vộ i vã đã cuố n đi mấ t nhữ ng gì thuộ c về sự lã ng mạ n, tô i viết để bù
đắ p tuổ i thơ cho nhữ ng độ c giả nhỏ tuổ i, bở i từ ng có em nó i vớ i tô i rằ ng, đọ c sá ch củ a tô i cá c em như tìm
thầ y mộ t phầ n tuổ i thơ đã thiếu vắ ng và mấ t má t.” (Nguyễn Nhậ t Á nh).
- “Sá ch mở ra cho ta nhữ ng châ n trờ i mớ i.” (Má c-xim Go-rơ-ki).
- “Tô i là bằ ng chứ ng số ng cho việc đọ c sá ch là để đạ t đượ c kiến thứ c !” (Mariem Velazco - Hoa hậ u Quố c tế
2018).
- “Nếu tô i có quyền thế, tô i sẽ đem sá ch mà gieo rắ c khắ p mặ t địa cầ u như ngườ i ta gieo lú a trong luố ng
cà y vậ y.” (Mann Horace).
- “Mộ t giọ t mự c có thể là m vạ n ngườ i suy nghĩ. Mộ t cuố n sá ch hay có thể là m thay đổ i số phậ n biết bao
ngườ i.” (Lord Byron).
- “Hã y cho tô i biết anh đọ c sá ch gì, tô i sẽ nó i anh là ngườ i thế nà o.” (Ngạ n ngữ Phá p).
- “Mộ t cuố n sá ch hay cho ta mộ t điều tố t, mộ t ngườ i bạ n tố t cho ta mộ t điều hay.” (Gustave Le Bon).
- “Đọ c đượ c nhiều sá ch tố t nhữ ng nếu khô ng đem á p dụ ng và o thự c tiễn cuộ c số ng thì chẳ ng khá c nà o ‘cá i
hò m đự ng sá ch’”(Hồ Chí Minh).
- “Ngườ i cà ng thô ng thá i, cà ng đọ c nhiều, và nhữ ng ngườ i thô ng thá i nhấ t là nhữ ng ngườ i đọ c nhiều nhấ t.”
(Hans Christian Andersen).
XIV. Tinh thần ham học hỏi, vai trò của giáo dục
1. Dẫn chứng
- Darwin là mộ t nhà bá c họ c nổ i tiếng, khi về già vẫ n chă m chỉ đọ c sá ch trau dồ i kiến thứ c. Con gá i ô ng
thấ y lạ , thắ c mắ c tạ i sao cha đã lớ n tuổ i mà vẫ n chă m chỉ họ c tậ p, ô ng trả lờ i: “Bá c họ c khô ng có nghĩa là
ngừ ng họ c”.
- Cụ Huỳnh Thúc Kháng sinh nă m Bính Tí (1876) huyện Tiên Phướ c, tỉnh Quả ng Nam. Cụ là ngườ i họ c rấ t
giỏ i, đã hai lầ n đỗ thủ khoa trong cá c kỳ thi Hương và thi Hộ i. Cụ cò n là ngườ i rấ t ham họ c, lú c nà o cũ ng
đọ c sá ch tìm tò i cá i mớ i, cá i hay củ a sá ch vở , khá m phá cá i vô cù ng củ a kiến thứ c. Trong thờ i gian bị đà y đi
Cô n Đả o cụ đã tự họ c tiếng Phá p. Vớ i cuố n từ điển Phá p dà y khoả ng 1800 trang cụ đã kiên trì họ c thuộ c
sau cá c buổ i lao độ ng khổ sai hằ ng ngà y. Cụ là tấ m gương tiêu biểu cho tinh thầ n hiếu họ c củ a ngườ i
Quả ng và soi rọ i cho thế hệ thanh niên đờ i sau.
- Giáo sư Ngô Bảo Châu, nhà toá n họ c xuấ t sắ c đã giả i đượ c bổ đề Langlands và già nh đượ c huy chương
Field danh giá , đã bỏ ra rấ t nhiều tâ m huyết nghiên cứ u, trau dồ i để theo đuổ i đam mê toá n họ c củ a mình.
Ô ng cho rằ ng: “Đến một lúc nào đó, bạn làm toán vì bạn thích chứ không phải để chứng tỏ một cái gì
nữa”.
- Cụ Hoàng Ân, quê Bắ c Giang, 74 tuổ i vẫ n thi và o Viện Đạ i họ c Mở Hà Nộ i. Cụ cũ ng cho biết họ c luậ t vớ i
mụ c đích chính là giú p bà con ở quê đấ u tranh bả o vệ quyền lợ i củ a ngườ i nô ng dâ n, hiểu luậ t để giú p
nhữ ng ngườ i nô ng dâ n nghèo đấ u tranh đò i quyền lợ i hợ p phá p khi bị xâ m phạ m.
- Khô ng chỉ nổ i tiếng, xinh đẹp, tà i nă ng, Đinh Ngọc Diệp cò n đượ c biết đến vớ i thành tích học tập
“khủng long”. Có thể kể đến mộ t số thà nh tích củ a cô khi cò n cấ p sá ch đến trườ ng: trong kỳ thi tốt
nghiệp THPT, ngườ i đẹp 8x đạt 10 điểm môn Văn và thi đại học đạt 9,5 - mộ t thà nh tích cự c khủ ng, thủ
khoa đầu vào khối D khoa Báo chí - Truyền thông của Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM,
tốt nghiệp văn bằng hai chuyên ngành chuyên ngành Quan hệ quốc tế. theo học Thạc sĩ ngành
Truyền thông tại trường đại học Stirling thuộc Vương quốc Anh,... Câ u nó i truyền cả m hứ ng củ a cô :
Trang | 42
"Tôi muốn cuộc đời mình được kể như câu chuyện về một cô bé vươn lên bằng chính năng lực của
mình. Và để được như thế, chỉ có cách học".
- Nền giá o dụ c Phầ n Lan – mộ t trong nhữ ng quố c gia có nền giá o dụ c tiên tiến và hiện đạ i nhấ t thế giớ i:
chấ t lượ ng cá c trườ ng đồ ng đều, khô ng có khá i niệm “trườ ng chuyên, lớ p chọ n”, khô ng gá nh nặ ng thi cử ,
số lượ ng bà i tậ p về nhà ít nhấ t thế giớ i, bình đẳ ng, đặ t họ c sinh là m trung tâ m, khô ng phâ n biệt đố i xử vớ i
nhữ ng trẻ em khiếm khuyết, mọ i thứ từ họ c phí, thiết bị họ c tậ p, bữ a ă n,... đều miễn phí, chú trọ ng và o rèn
luyện kỹ nă ng cho họ c sinh, thự c hà nh và á p dụ ng và o cuộ c số ng, khô ng quy đinh đồ ng phụ c, hạ n chế ganh
đua trong lớ p, khô ng phạ t họ c sinh.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Luậ n á n “Tiến sĩ cầu lông”: Câ u chuyện nà y bắ t nguồ n từ việc dư luận tìm thấy một đề tài luận án tiến
sĩ vớ i tên gọi gây tranh cãi "Nghiên cứu giải pháp phát triển môn cầu lông cho công chức, viên chức
thành phố Sơn La". Khô ng chỉ tră n trở vớ i phá t triển cầ u lô ng, nhiều tiến sĩ cò n lao tâ m khổ tứ nghiên
cứ u về yoga, bóng rổ, cử tạ..., thậ m chí, chuyển biến kinh tế xã hội tại các địa phương cò n trở thà nh đề
tài luậ n á n tiến sĩ vớ i lời lẽ và nội dung na ná giống nhau, hệ quả củ a "chép và dán" gâ y ra tâ m lý bứ c
xú c trong xã hộ i. Theo dư luậ n, việc để lọ t nhữ ng tiến sĩ “rở m” nêu trên đượ c cho là do Bộ Giáo dục và
Đào tạo không yêu cầu nghiên cứu sinh phải công bố ít nhất một báo cáo khoa học trên trên tạp chí
quốc tế, chấp nhận các sách chuyên khảo, các công bố tại các tạp chí trong nước có chất lượng tốt,...
 giáo dục cần thắt chặt trong việc đào tạo và rà soát chất lượng.
- Đạ t 29,25 điểm, mộ t số điểm đá ng mơ ướ c vớ i nhiều ngườ i, nhưng Nguyễn Phùng Hưng (Thạch Thất,
TP. Hà Nội) vẫn trượt nguyện vọng 1 vào Đại học Y Hà Nội vì trườ ng đặ t thêm tiêu chí phụ rằ ng yêu
cầ u tổng điểm ba môn trước khi làm tròn phải trên 29,20 điểm trở lên, đố i vớ i Hưng chỉ thiếu có 0.05
điểm. Bả n thâ n Hưng nó i đó là sự thiếu may mắn, nhưng tấ t cả mọ i ngườ i đều nghĩ rằ ng đó là mộ t lầ n
trượt đại học oan uổng và cay đắng.  bất cập của ngành giáo dục >< nỗi khổ của ngành giáo dục
(cung lớn hơn cầu).
- Vừ a qua, vụ việc họ c sinh trườ ng Quố c tế TP. Hồ Chí Minh (ISHCMC – AA) đá nh nhau gâ y bứ c xú c trong
dư luậ n. Chiều 27 – 5 – 2022, bà T. cù ng cá c phụ huynh cho rằ ng con mình bị đá nh đã đến trườ ng là m việc
về chuyện nà y. Ban đầ u, trườ ng khô ng đồ ng ý để bà và o trườ ng và chỉ mờ i và o khi bà cho biết sẽ
livestream vụ việc nà y. Nhưng trườ ng từ chố i để bà T. nó i chuyện vớ i bạ n họ c đã đá nh con gá i mình. Tiếp
theo đó , trườ ng trả lờ i bà rằ ng sẽ cho bà số điện thoạ i củ a phụ huynh chá u kia để hai bên tự giả i quyết vớ i
lý do “việc xả y ra bên ngoà i trườ ng”. Bà T. cũ ng thô ng tin trên trang cá nhâ n rằ ng nhà trườ ng thô ng bá o sự
việc xả y ra ở ngoà i khuô n viên trườ ng trong khi clip đá nh bạ n xả y ra ngay trong sâ n trườ ng. Bà T. cũ ng
quyết định sẽ cho con nghỉ họ c sau khi xả y ra vụ việc nà y.  yếu kém trong việc quả n lý họ c sinh.
- Theo mộ t phá n quyết đượ c tung lên mạ ng xã hộ i Trung Quố c WeChat ngà y 14 – 12 – 2021, Tò a á n Trung
cấ p Nhâ n dâ n ở Nam Kinh, Giang Tô cho biết đã ban hà nh lệnh hạ n chế 3 thá ng đố i vớ i ngườ i bố , cấ m
ngườ i nà y đe dọ a, đá nh đậ p, quấ y rố i vợ và hai con. Con trai 7 tuổ i củ a ngườ i phụ nữ nó i trên là họ c sinh
tiểu họ c, cò n bé gá i 5 tuổ i vẫ n đang họ c mẫ u giá o. Nhưng ngườ i phụ nữ họ Zheng cho biết chồ ng cô có
bằ ng tiến sĩ và thườ ng dạ y cá c con cá c mô n họ c ở cấ p trung họ c và đạ i họ c, chẳ ng hạ n như cổ vă n, mộ t
ngô n ngữ vă n họ c đượ c sử dụ ng ở Trung Quố c thờ i xưa và đượ c dạ y cho họ c sinh trung họ c và đạ i họ c.
Ngoà i ra, hai bé cò n phả i họ c toá n trình độ đạ i họ c. Ngườ i vợ họ Zheng cho biết chồ ng yêu cầ u cá c con họ c
Trang | 43
đến tố i muộ n hà ng ngà y và thườ ng chử i mắ ng, đá nh đậ p con khi đứ ng giá m sá t việc họ c.  ham họ c hỏ i
khô ng phai bắ t ép nhồ i nhét kiến thứ c.
- Mộ t câu ngạn ngữ Latinh đã nó i: “Praemonitus praemunitus” (Biết trước là được vũ trang trước),
con ngườ i với tư duy và ý thức củ a mình, đã từ quá khứ mà học được những gì có thể chờ đợi mình
ở phía trước. Vậ y chú ng ta đã trang bị đượ c cho mình tớ i đâ u, và liệu sẽ có thể trang bị cho mình tớ i mứ c
nà o ?  luôn luôn học hỏi kể cả khi đã thành công.

- "Đừ ng bao giờ nghĩ có tấ m bằ ng đạ i họ c mà vữ ng tâ m ra đờ i. Chú ng ta có thể thô i đi họ c, nhưng khô ng
thể ngừ ng họ c hỏ i" (Đinh Ngọ c Diệp).
- “Họ c cá i tố t thì khó , ví như ngườ i ta leo nú i, phả i vấ t vả khó nhọ c mớ i lên đến đỉnh. Họ c cá i xấ u thì dễ,
như ở trên đỉnh nú i trượ t châ n mộ t cá i là nhà o xuố ng vự c sâ u.” (Hồ Chí Minh).
- “Giá o dụ c sẽ là m bạ n trở thà nh mộ t con ngườ i tố t hơn.” (Maxine Medina – Top 6 Hoa hậ u Hoà n vũ 2016).
- “Có lầ n mẹ nó i con rằ ng mắ t ngườ i là tạ o vậ t cô đơn nhấ t củ a Chú a. Vì quá nhiều thứ trên thế giớ i đi qua
con ngươi mà nó vẫ n khô ng giữ lạ i điều gì. Con mắ t trong hố c, mộ t mình mộ t cõ i, cò n khô ng biết rằ ng có
mô t vậ t khá c giố ng nó y hệt, cá ch chỉ và i phâ n, cũ ng đó i khá t và trố ng rỗ ng như nó .” (“Mộ t thoá ng ta rự c rỡ
ở nhâ n gian” – Ocean Vuong).  họ c tậ p phả i là nghiên cứ u, ghi chép chứ khô ng độ c là quan sá t.
XV. Lý tưởng của giới trẻ

1. Dẫn chứng
- Remi Camus, chà ng trai ngườ i Phá p, đã bơi dọ c sô ng Mê Kô ng tổ ng chiều dà i 4400km để truyền tớ i thế
giớ i thô ng điệp mạ nh mẽ về việc bả o vệ nguồ n nướ c sạ ch.
- Nguyễn Trần Hoàng Việt, anh chà ng sinh viên nă m 4 ngà nh ngoạ i thương Đạ i họ c Hoa Sen – đã tạ o ra
Cây Tri Thức, mộ t giá sá ch cô ng cộ ng đặ t ở sả nh trườ ng đạ i họ c để mọ i ngườ i có thể cù ng nhau chia sẻ
đam mê đọ c sá ch. Việt mong mỏ i khô ng chỉ chia sẻ tri thứ c vớ i bạ n bè. Chá y bỏ ng hơn, Việt muố n tậ p tà nh
xâ y dự ng mộ t cộ ng đồ ng số ng tử tế, trung thự c, trâ n trọ ng khi nhậ n và tự nguyện cho đi.
- Ca sĩ Thái Thùy Linh nổ i tiếng vớ i chương trình Mang âm nhạc đến bệnh viện, hộ i tụ nhiều nghệ sĩ nổ i
tiếng tham gia đến cá c bệnh viện để phụ c vụ vă n nghệ và quyên gó p từ thiện cho cá c bệnh nhâ n khó khă n.
- Ben Francis, mộ t chà ng trai 9X nhưng là chủ sở hữ u củ a thương hiệu đồ tậ p thể hình nổ i tiếng
Gymshark. Thờ i niên thiếu, anh vừ a là sinh viên vừ a đi bá n pizza, cù ng lú c thà nh lậ p và điều hà nh â m
thầ m Gymshark lú c bấ y giờ mớ i chỉ là mộ t trang bá n lẻ trự c tuyến. Sau nhiều chiến lượ c khô n ngoan: gử i
tặ ng sả n phẩ m miễn phí cho nhữ ng vậ n độ ng viên thể hình để họ giớ i thiệu trên mạ ng xã hộ i, tự chủ hoạ t
độ ng, là m ra sả n phẩ m hướ ng đến đố i tượ ng có tạ ng ngườ i ố m, khô ng nhữ ng bá n hà ng mà cò n chia sẻ cá ch
luyện tậ p, hậ u trườ ng chụ p ả nh,..., Gymshark trở thà nh nhã n hiệu đượ c đô ng đả o ngườ i tiêu dù ng tin
tưở ng và có thể cạ nh tranh sò ng phẳ ng vớ i cá c “ô ng lớ n” như Nike, Adidas,...
Trang | 44
- Đến vớ i thế giớ i showbiz, ngườ i ta thườ ng nhớ nhữ ng scandal lù m xù m, nhữ ng vụ bà n tá n xô n xao thay
vì nhữ ng thà nh cô ng vang dộ i trên con đườ ng sự nghiệp củ a mộ t ngườ i. Nhưng trong thế giớ i ấ y, vẫ n cò n
mộ t tia sá ng le ló i, mộ t cô nà ng Hoà ng Thù y Linh vù ng mình đứ ng dậ y trướ c vụ bê bố i nổ i tiếng thậ p kỷ
đầ u tiên củ a thế kỉ XX. Bằ ng sự kết hợ p độ c đá o giữ a â m nhạ c hiện đạ i và bả n sắ c vă n hó a dâ n tộ c, cô
khô ng chỉ nhậ n đượ c sự ưu á i mà hơn hết đó chính là á nh mắ t cô ng nhậ n củ a mọ i ngườ i đố i vớ i ngườ i con
gá i mang tên Hoà ng Thù y Linh. Và chính nhữ ng sả n phẩ m củ a cô giú p cho giớ i trẻ ngà y nay đứ ng lên vớ i
nhữ ng thấ t bạ i và cà ng thêm hứ ng thú vớ i vă n chương và nền vă n hó a củ a dâ n tộ c mà họ từ ng cho là nhà m
chá n. Chính vì lý do đó , cô đã trở thà nh mộ t trong nhữ ng nhâ n vậ t truyền cả m hứ ng nă m 2019 do
WeChoice Awards bình chọ n.
- Hoa hậ u Trá i Đấ t 2018 Nguyễn Phương Khá nh: Bằ ng quyết tâ m và sự hiểu biết củ a bả n thâ n vớ i nhữ ng
vấ n đề cấ p bá ch củ a mô i trườ ng hiện nay. Cô luô n truyền cả m hứ ng đến thế hệ trẻ về việc cấ p thiết phả i
bả o vệ mô i trườ ng.
- Hoa hậ u Chuyển giớ i Quố c tế 2018 Nguyễn Hương Giang: Cô là đạ i diện, là ngườ i truyền cả m hứ ng cho
cộ ng đồ ng LGBT. Bằ ng nghị lự c, sự cố gắ ng khô ng ngừ ng nghỉ, cô đã đạ t đượ c thà nh cô ng trên nhiều lĩnh
vự c.
- Mớ i đâ y, Nguyễn Đỗ Trú c Phương – cô gá i thườ ng xuyên giú p đỡ rấ t nhiều mả nh đờ i khó khă n trong thờ i
gian qua khi biết đượ c thô ng tin đã bắ t đầ u tìm kiếm địa chỉ củ a shipper nà y, kêu gọ i quyên gó p cũ ng như
đến tậ n nơi để trao tiền.Theo chia sẻ củ a Trú c Phương, ngườ i chú shipper tên Tô An, hiện đang là m cô ng
việc giao hà ng để nuô i con ă n họ c. Sau mộ t hồ i hỏ i thă m hoà n cả nh, Trú c Phương đã cù ng ngườ i đà n ô ng
nà y đi mua thêm mộ t chiếc điện thoạ i và xe má y mớ i. Cô mong rằ ng, đâ y sẽ là ‘cầ n câ u cơm’ giú p cuộ c số ng
củ a chú đỡ khổ .
- Hoa hậ u Hoà n vũ 2021 vừ a đượ c diễn ra vớ i mà n đọ sắ c củ a 80 ngườ i đẹp trên khắ p thế giớ i, trong đó
dườ ng như đượ c chú ý hơn cả là Anchilee Scott-Kemmis, đạ i diện Thá i Lan. Từ ng là VĐV bó ng chuyền, cô
đến vớ i cuộ c thi vớ i hình thể “lệch chuẩ n”: cao 1m83, nặ ng 71 kg cù ng thô ng điệp tích cự c #RealsizeBody
nhằ m khuyến khích cá c cô gá i tự ti vớ i ngoạ i hình củ a mình có thể mạ nh dạ n tham gia cá c cuộ c thi sắ c đẹp.
Tuy thấ t bạ i trên đấ u trườ ng nhan sắ c song nhìn rộ ng hơn, nà ng hậ u lạ i chiến thắ ng trá i tim củ a nhiều
ngườ i, dá m thể hiện sự khá c biệt, tô n vinh cá i đẹp theo mộ t cá ch khá c.
Trang | 45
giố ng hoa thậ t hơn cá c mẫ u trướ c. "Mình phả i tạ o đượ c sự mềm mạ i, uyển chuyển từ cá nh đến nhụ y hoa.",
anh nó i.
yêu thích.
- Nguyễn Thị Á nh Viên là vậ n độ ng viên bơi lộ i. Cô nà ng đượ c nhiều ngườ i biết đến và dà nh tình cả m mến
mộ tạ i SEA Games 28 khi già nh 8 HCV và phá vỡ 2 kỷ lụ c tạ i Đạ i hộ i thể thao lớ n nhấ t Đô ng Nam Á . Thà nh
tích ấ n tượ ng nà y khiến Á nh Viên trở thà nh thầ n tượ ng củ a giớ i trẻ. Cô nà ng đượ c gắ n vớ i nhiều biệt danh
“kình ngư và ng”, “tiểu tiên cá ”,.. Á nh Viên cò n gâ y “choá ng” khi trở thà nh Đạ i ú y quâ n nhâ n chuyên nghiệp
trẻ tuổ i nhấ t trong lự c lượ ng Quâ n độ i Nhâ n dâ n Việt Nam ở tuổ i 18 và đượ c nhậ n Huâ n chương Lao độ ng
hạ ng Nhấ t.
- Ngà y 20 – 9 – 2021, BTS đã có mặ t tạ i trụ sở Liên hợ p quố c ở New York để tham dự Hộ i nghị "SDG
Moment" - hiện thự c hoá cá c Mụ c tiêu Phá t triển bền vữ ng mà LHQ đề ra đến nă m 2030. Là đặ c phá i viên
Tổ ng thố ng về Vă n hó a và Thế hệ tương lai củ a Hà n Quố c, BTS đã có mà n biểu diễn ca khú c "Permission to
dance" và bà i phá t biểu truyền cả m hứ ng về "Thế hệ trẻ trong thờ i đạ i Covid-19".
điều quan trọ ng ở đâ y là sự lạ c quan và có niềm tin và o chính mình.  ngườ i trẻ nên tiếp tụ c theo đuổ i
đam mê dù thấ t bạ i.
- Lê Quyết Thắ ng (31 tuổ i, Nghệ An), chủ kênh tiktok phụ c chế ả nh đã phụ c chế thà nh cô ng rấ t nhiều di
ả nh củ a nhữ ng anh hù ng, liệt sĩ. Đó là nhữ ng tấ m ả nh đã phai mờ , rá ch ná t theo thờ i gian nhưng lạ i mang ý
nghĩa và giá trị vô cù ng vớ i gia đình củ a cá c anh hù ng, liệt sĩ – nhữ ng vang vọ ng tuổ i trẻ, nhữ ng hồ n sô ng
nú i, nhữ ng chà ng trai, cô gá i đô i mươi hò a thâ n thà nh dá ng hình xứ sở để đổ i lấ y độ c lậ p và hò a bình.
- Covid-19: Những bữa tiệc bệnh hoạn của giới trẻ Mĩ: Giớ i chứ c thà nh phố Tuscaloosa, bang
Alabama cho hay đang lo ngạ i một số thanh niên ở bang nà y nhiễm dịch Covid-19 cố tình tham dự các
Trang | 46
bữa tiệc và người đầu tiên bị nhiễm đượ c bá c sĩ xá c nhậ n sau khi tham gia sẽ nhận được phần thưởng.
 tuổi trẻ lầm lạc, bồng bột.
tưởng chừng như vô nghĩa lúc ban đầu lại có thể thay đổi cả thế giới.  tận dụng sức trẻ vươn tới
chân trời mơ ước.

- “Đừ ng lã ng phí tuổ i trẻ củ a mình.” (Lê Hoà ng Diệp Thả o).

- ‘Dù có khó khă n
“Bạ n à , nhiệt hứ ng mạ nh mẽ đang bù ng chá y trong tô i
Tô i phả i chạ y thô i
Luô n giữ 100% nă ng lượ ng
Dễ như đếm từ 20 đến 1 thô i ấ y mà .
Lang thang thế giớ i từ London đến Hollywood
Chú ng tô i đượ c sinh ra là để vú t bay
Ta sẽ bạ n đồ ng hà nh tuyệt vờ i củ a nhau
Cù ng vươn tớ i á nh dương rự c rỡ kia.”
“Cho tô i thấ y chấ t riêng củ a bạ n đi, rồ i phấ t cờ lên nà o

Trang | 47
Cho tô i mộ t cá i cớ đi thô i, và tô i sẽ sẵ n sà ng lên đườ ng
Mà u sắ c riêng củ a bạ n đâ u, hã y thể hiện trên chính lá cờ củ a bạ n
Mộ t lý do cho chuyến hà nh trình nà y đi nà o !
Mộ t, hai, ba, đi thô i !”
(Lờ i bà i há t “Wave Your Flag” – Now United).
- “Đườ ng về nhà dườ ng như xa hơn
Mỏ i mệt ngà y mộ t như nhiều hơn
Thèm mộ t lầ n đượ c là m Peter Pan
Chẳ ng ngạ i ngầ n vì khô ng cầ n phả i lớ n.“
 ngườ i trẻ chịu nhiều á p lự c cuộ c số ng.
- “Nă m 20 tuổ i bạ n luô n lo lắ ng nhậ n xét củ a ngườ i khá c về mình. Nă m 40 tuổ i, bạ n chẳ ng cò n bậ n tâ m đến
á nh nhìn củ a ngườ i khá c. Nă m 60 tuổ i bạ n nhậ n ra rằ ng trướ c nay họ chưa từ ng chú ý đến mình.” (Khuyết
danh).  ngườ i trẻ thườ ng chú ý đến cá i nhìn củ a ngườ i khá c.
- “Cậ u củ a trướ c kia là cậ u tuyệt vờ i nhấ t. Tô i củ a sau nà y là tô i tuyệt vờ i nhấ t. Chú ng ta cá ch nhau cả mộ t
‘thanh xuâ n’.” (Khuyết danh).  số ng hết mình cho tuổ i trẻ có thể đá nh mấ t nhiều thứ .
lầ m hồ i bé có thể xó a, cò n lớ n lên thì khô ng.” (Warren Buffet).  ngườ i trẻ dễ mắ c sai lầ m và khó tha thứ
cho mình.
chú ng tô i khô ng nên nó i ra như cá i kết đã đượ c viết sẵ n.” (V – thà nh viên BTS).  ngườ i trẻ nên tiếp tụ c
theo đuổ i đam mê.
- “Hã y gọ i chú ng tô i là "Welcome generation" (Thế hệ đó n nhậ n). Thay vì lo sợ , thế hệ chú ng tô i đang bắ t
đầ u chấ p nhậ n và viết tiếp nhữ ng trang mớ i cho thế giớ i" (BTS).  ngườ i trẻ nên chấ p nhậ n và cầ u tiến
hơn.
ta sẽ khô ng lạ c lố i mà sẵ n sà ng khá m phá mộ t hướ ng đi mớ i.” (RM – thà nh viên BTS).  ngườ i trẻ nên tin
và o bả n thâ n.
- "Chú ng tô i cứ nghĩ rằ ng thế giớ i đã dừ ng lạ i nhưng thự c chấ t, thế giớ i vẫ n tiếp tụ c tiến về phía trướ c.
Chú ng tô i tin rằ ng mọ i lự a chọ n đượ c đưa ra đều là khở i đầ u củ a sự thay đổ i, khô ng phả i là kết thú c. Tô i hy
vọ ng rằ ng trong thế giớ i mớ i đầ y non trẻ nà y, chú ng ta có thể nó i vớ i nhau: "Chà o mừ ng bạ n!” Và bâ y giờ ,
trong khô ng khí hướ ng tớ i tương lai, ca khú c "Permission to Dance" mang thô ng điệp chà o mừ ng là điều
chú ng tô i muố n gử i đến cá c bạ n có mặ t ở đâ y hô m nay.” (BTS)  ngườ i trẻ nên số ng tậ n độ .
- “Thế hệ chú ng tô i là mộ t thế hệ lạ lù ng. Đứ a trẻ nà o cũ ng thấ y mình cô độ c. Đứ a trẻ nà o cũ ng thấ y mình
bấ t hạ nh và thiếu thố n tình yêu hơn ngườ i khá c. Đứ a trẻ nà o cũ ng bấ t mã n vớ i thứ gia đình ban cho. Đứ a
trẻ nà o cũ ng loay hoay khô ng biết là m thế nà o cho mình đỡ khổ . Đứ a trẻ nà o cũ ng tin tưở ng và o nhữ ng
ngườ i dưng chưa bao giờ thấ y mặ t hơn là nhữ ng khuô n mặ t thâ n quen bên cạ nh mình.” (“Thứ c dậ y trên
má i nhà ” – Minh Mẫ n).  đố i tượ ng củ a nỗ i cô đơn đa phầ n là tuổ i trẻ hiện nay.
- “Đừ ng trò n trịa và đừ ng cố gắ ng số ng trọ n... Đến trá i tá o nó cò n bị khuyết thì mớ i có giá trị.” (Hà Anh
Tuấ n)  ngườ i trẻ nên chấ p nhậ n khiếm khuyết và tìm cá ch sử a đổ i.
Trang | 48
- “Ngườ i ta dà nh cả thờ i trẻ loay hoay vớ i câ u hỏ i ta sẽ đi đâ u, rồ i buổ i già bậ n bịu vớ i chuyện ta đến từ
đâ u.” (Nguyễn Ngọ c Tư).  nhiều ngườ i trẻ đang lạ c lố i là m hao tố n thanh xuâ n.
- “Cá i chết như là phá t minh hay nhấ t củ a sự số ng. Nó là tá c nhâ n thay đổ i cuộ c số ng. Nó loạ i bỏ sự cũ kĩ để
mở đườ ng cho cá i mớ i. Tuổ i trẻ rồ i cũ ng sẽ già đi và rờ i bỏ cuộ c số ng. Thờ i gian mỗ i ngườ i khô ng nhiều,
lã ng phí bằ ng cá ch số ng cuộ c đờ i củ a ngườ i khá c, liệu có đá ng khô ng ?” (Khuyết danh).  ngườ i trẻ nên
trâ n trọ ng khoả ng thờ i gian son trẻ.
- “Vì cuộ c đờ i là nhữ ng chuyến đi, nên hã y chọ n cho bả n thâ n mình nhữ ng bến đỗ ý nghĩa nhấ t định. Để sau
mỗ i cuộ c hà nh trình ta sẽ khô ng bao giờ hố i tiếc về sự lự a chọ n củ a mình.” (Khuyết danh).  ngườ i trẻ
nên có lý tưở ng số ng đú ng đắ n.
H’Hen Niê tạ i Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).  ngườ i trẻ nên vượ t qua thử thá ch.
- “Tuổ i trẻ chỉ đến mộ t lầ n và nếu đượ c số ng trọ n vẹn thì mộ t lầ n là đủ .” (Joe E. Lewis).
XVI. Tinh thần trách nhiệm và thói vô trách nhiệm

1. Dẫn chứng
- Trướ c việc 6700 câ y xanh bị chặ t hạ , ngườ i dâ n Hà Nộ i đã phá t độ ng chiến dịch câ y, buộ c nhữ ng chiếc nơ
và ng lên thâ n câ y thể hiện trá ch nhiệm củ a cô ng dâ n đố i vớ i mô i trườ ng số ng.
- Trướ c việc chuẩ n bị xâ y cá p treo ở Sơn Đoò ng, hang độ ng lớ n nhấ t thế giớ i, khiến cả nh quan nơi đâ y có
nguy cơ bị hủ y hoạ i, cư dâ n mạ ng Việt Nam đã lậ p ra chiến dịch bả o vệ hang Sơn Đoò ng, tuyên truyền tớ i
mọ i ngườ i giá trị củ a Sơn Đoò ng và kêu gọ i mọ i ngườ i bả o vệ thắ ng cả nh vô giá ấ y.
- Mớ i đâ y trên mạ ng xã hộ i Trung Quố c lan truyền nhữ ng bứ c ả nh về mộ t cặ p vợ chồ ng ở Phủ Thuậ n, Liêu
Ninh thu hú t sự chú ý củ a nhiều ngườ i. Ngườ i vợ có chia sẻ bả n thâ n mớ i sinh con đầ u lò ng, bố và mẹ hai
bên gia đình đều đã lớ n tuổ i, sứ c khỏ e yếu nên khô ng phụ giú p đượ c nhiều nên hai vợ chồ ng quyết định tự
chă m só c con là chủ yếu. Nhữ ng hình ả nh dướ i đâ y đượ c trích từ camera củ a gia đình, hô m đó và o khoả ng
1, 2 giờ sá ng, ngườ i vợ đã phả i dậ y cho bé ti sữ a, mặ c dù rấ t buồ n ngủ nhưng vẫ n cố gắ ng bế bé để dỗ
dà nh, đô i mắ t mệt mỏ i cứ díp lạ i, vẻ mặ t mệt mỏ i, dá ng ngồ i cò ng cả lưng. Lú c nà y, ngườ i chồ ng thấ y vợ
mộ t đêm phả i thứ c dậ y đến mấ y lầ n để con ti rấ t mệt mỏ i, nên chồ ng cũ ng thứ c theo và liền ngồ i sau lưng
vợ là m chỗ dự a vữ ng chắ c cho vợ tự a lưng và o đỡ mỏ i. Ngườ i vợ cho biết, nhữ ng hà nh độ ng yêu thương
nà y củ a chồ ng đã tiếp thêm sứ c mạ nh cho cô rấ t nhiều, cô cả m thấ y hạ nh phú c và khỏ e mạ nh hơn vì có thể
chă m só c con tố t.
- Trong Thế chiến I, Cher Ami đó ng vai trò là mộ t chú chim bồ câ u đưa thư. Trên đườ ng là m nhiệm vụ , nó
bị trú ng đạ n ở ngự c, mắ t bị mù và mộ t châ n gầ n như đứ t lìa, nhưng nó vẫ n hoà n thà nh nhiệm vụ đưa tin và
cứ u số ng đượ c 194 binh sĩ.
Trang | 49
nhữ ng phầ n quà yêu thương, giú p đỡ về mặ t vậ t chấ t.  trọ ng trá ch giữ gìn quá khứ .
dà nh, đô i mắ t mệt mỏ i cứ díp lạ i, vẻ mặ t mệt mỏ i, dá ng ngồ i cò ng cả lưng. Lú c nà y, ngườ i chồ ng thấ y vợ 1
đêm phả i thứ c dậ y đến mấ y lầ n để con ti rấ t mệt mỏ i, nên chồ ng cũ ng thứ c theo và liền ngồ i sau lưng vợ
là m chỗ dự a vữ ng chắ c cho vợ tự a lưng và o đỡ mỏ i. Ngườ i vợ cho biết, nhữ ng hà nh độ ng yêu thương nà y
củ a chồ ng đã tiếp thêm sứ c mạ nh cho cô rấ t nhiều, cô cả m thấ y hạ nh phú c và khỏ e mạ nh hơn vì có thể
ra sẽ khô ng thể mua nổ i nhà và trang trả i tấ t cả chi phí bằ ng thu nhậ p nghiên cứ u và giả ng dạ y."Trờ i rấ t
lạ nh. Đó là chiếc lều nhỏ cho mộ t ngườ i. Tô i nhớ có nhữ ng ngà y thứ c dậ y, lều bị tuyết phủ kín. Khi khô ng
phả i là m việc, tô i họ c cá ch chẻ củ i và nhó m lử a", Lê nhớ lạ i.  trá ch nhiệm vớ i hướ ng đi bả n thâ n lự a
chọ n.
- Trong mỗ i chú ng ta, chắ c hẳ n ai cũ ng đã từ ng nghe câ u chuyện về chú chó Hachiko huyền thoạ i củ a đấ t
nướ c Nhậ t Bả n. Và o nă m 1924, giá o sư Hidesaburo Ueno – giả ng viên khoa Nô ng họ c củ a trườ ng đạ i họ c
Hoà ng gia Tokyo đã mang Hachi giố ng Akita Inu từ quê hương Odeta. (tỉnh Akita, Đô ng Bắ c Nhậ t Bả n) lên
thủ đô Tokyo để số ng cù ng ô ng. Giá o sư Ueno coi Hachi như đứ a con củ a mình và hết lò ng yêu thương,
chă m só c Hachi. Cả hai cha con đã có mộ t khoả ng thờ i gian thậ t tuyệt vờ i và hạ nh phú c cù ng nhau. Mỗ i
buổ i sá ng, giá o sư Ueno thườ ng dắ t Hachi đi bộ đến nhà ga Shibuya để đi là m. Hachi thườ ng đợ i đến khi
ô ng Ueno đi khuấ t mớ i quay trở về nhà . Đến 3 giờ chiều, Hachi lạ i ra ga Shibuya chờ đó n ô ng Ueno quay
về. Nhưng và o mộ t ngà y thá ng 5 nă m 1925. Giá o sư Ueno ra đi khi đang giả ng bà i trên giả ng đườ ng đạ i họ c
Hoà ng gia Tokyo, vì mộ t cơn độ t quỵ . Trong 2 nă m sau đó , Hachi liên tụ c đượ c nhiều ngườ i nhậ n nuô i. Tuy
nhiên, chú khô n nguô i nhớ về hình ả nh ngườ i chủ cũ củ a mình. Hachi liên tụ c bị đổ i chủ , nhưng ngà y ngà y,
chú vẫ n ra nhà ga Shibuya ngó ng đợ i giá o sư Ueno suố t 9 nă m, 9 thá ng, 15 ngà y. Đến ngà y 8 – 3 – 1935,
chú chó Hachiko qua đờ i.  độ ng vậ t cũ ng có trá ch nhiệm.
- Thủ tướ ng Lý Quang Diệu, mộ t nhà lã nh đạ o đạ i tà i củ a đấ t nướ c Singapore đã từ ng phá t biểu rằ ng: tiếng
Hoa và tiếng Mã Lai là hai ngô n ngữ thô ng dụ ng nhấ t tạ i Singapore, nhưng chú ng tô i chọ n tiếng Anh là m
ngô n ngữ chính. Chọ n tiếng Anh là m ngô n ngữ phổ biến thể hiện sự độ c lậ p hoà n toà n vớ i Malaysia, trá nh
đượ c sự đồ ng hó a củ a Trung Hoa, đả m bả o sự bình đẳ ng dâ n tộ c, sự đoà n kết xã hộ i, khai thá c tố t nhấ t tà i
nguyên con ngườ i.
- Nă ng suấ t độ c hạ i (tiếng Anh: toxic productivity) có tính chấ t khá tương đồ ng vớ i workaholic (nghĩa
tiếng Việt: ngườ i nghiện cô ng việc). Nguyên nhâ n dẫ n đến điều nà y khô ng quá phứ c tạ p: chú ng ta số ng
trong xã hộ i hiện đạ i và hố i hả . Ai cũ ng muố n thà nh cô ng nhanh chó ng, chính vì vậ y họ dồ n hết cô ng sứ c,
thờ i gian để tậ p trung và o cô ng việc. Nhữ ng ngườ i rơi và o tình trạ ng nà y sẽ cố gắ ng là m việc khô ng ngừ ng
Trang | 50
nghỉ, họ luô n cả m thấ y có gì đó khô ng ổ n nếu khô ng dồ n sứ c là m việc. Theo nhà tâ m lý họ c Kathryn Esquer
củ a Teletherapist Network, kể từ khi đạ i dịch bù ng nổ , số ngườ i mắ c phả i tình trạ ng nà y ngà y cà ng gia
tă ng do thó i quen sinh hoạ t bị xá o trộ n. Tình trạ ng nă ng suấ t độ c hạ i kéo dà i khiến mộ t ngườ i khô ng cò n
vạ ch ra ranh giớ i rõ rà ng giữ a cô ng việc và đờ i số ng cá nhâ n. Từ đó , họ dễ rơi và o trạ ng thá i burnout (kiệt
sứ c, cạ n kiệt nă ng lượ ng), đồ ng thờ i có thể dẫ n đến că ng thẳ ng mã n tính và trầ m cả m. Khô ng chỉ vậ y, điều
đó cò n là m gia tă ng nguy cơ mắ c phả i cá c chứ ng bệnh về tim mạ ch, huyết á p, tiểu đườ ng, cá c loạ i ung thư
khá c,...
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Dù lỗ củ a thanh sắ t đã bị nứ t, nhưng nhó m cô ng nhâ n trong cô ng trườ ng thi cô ng nhà ga Metro Hà Nộ i
vẫ n cho cẩ u mó c và o để di chuyển dẫ n đến sự cố cọ c sắ t dà i 9 m nặ ng hơn 600 kg rơi xuố ng đườ ng. Sự vô
trá ch nhiệm trong thi cô ng cô ng trình gâ y nguy hiểm cho mọ i ngườ i xung quanh.
- Nhiều vụ tai nạ n giao thô ng thả m khố c xả y ra do tà i xế ngủ gụ c, hoặ c cố tình phó ng nhanh vượ t ẩ u vi
phạ m luậ t giao thô ng. Sự vô trá ch nhiệm có thể dẫ n đến nhữ ng hậ u quả nghiêm trọ ng, gâ y ra đau thương,
mấ t má t cho mọ i ngườ i.
- Vố n kiên quyết theo đuổ i mụ c tiêu "Zero Covid", Trung Quốc thự c hiện kiểm soá t gắ t gao hoạ t độ ng xuấ t
nhậ p cả nh, đặ c biệt vớ i cá c sự kiện lớ n như Thế Vận hội Mùa đông Bắc Kinh 2022 thì nhữ ng biện phá p
nà y thêm quyết liệt. Có kết quả xét nghiệm dương tính trướ c khi tham gia thi đấ u, Kim Meylemans, vậ n
độ ng viên trượ t bă ng lò ng chả o độ i tuyển Bỉ bị đưa đến địa điểm mớ i tá ch xa khu vự c thi đấ u, mặ c dù sau
đó â m tính cô vẫ n khô ng đượ c phép gia nhậ p là ng Olympic đến nỗ i phả i bậ t khó c cầ u cứ u trên Instagram:
“Tôi thậm chí chẳng biết chắc được tôi có được cho vào làng hay không. Chuyện này rất khó khăn cho
tôi. Tôi mong mọi người cho tôi chút thời gian để cân nhắc các bước kế tiếp vì tôi không chắc rằng
mình có thể chịu đựng thêm 14 ngày nữa và cuộc thi Olympic trong cảnh cách ly này.”. Chỉ mộ t tình
huố ng đơn giả n như vậ y nhưng đã cho thấ y đượ c thá i độ tắ c trá ch, hờ i hợ t củ a chủ nhà Trung Quố c trong
khâ u quả n lý nộ i bộ và să n só c tâ m sinh lý cá c vậ n độ ng viên.
- Tố i 22 – 12 – 2021, bé gá i 8 tuổ i V.A đượ c Nguyễn Kim Trung Thá i (cha ruộ t) đưa và o bệnh viện phườ ng
2, quậ n Bình Thạ nh, TP. Hồ Chí Minh cấ p cứ u. Khi nhậ p viện, trên thi thể chá u bé có nhiều vết bầ m tím
nghi bị bạ o hà nh nên cô ng an đã và o cuộ c điều tra. Qua quá trình tìm hiểu điều tra, bé V. A là con củ a Thá i
và mẹ ruộ t củ a bé, đến thá ng 8 – 2020 thì hai ngườ i ly hô n, Tò a á n giao quyền chă m só c bé cho Thá i. Đến
thá ng 9 – 2020, Nguyễn Võ Quỳnh Trang có quan hệ tình cả m vớ i Thá i. Cả ba số ng chung ở mộ t că n hộ cao
cấ p tạ i Saigon Pearl (quậ n Bình Thạ nh). Thá ng 10 – 2021, do tình hình dịch COVID-19 nên chá u A. phả i
họ c online tạ i nhà . Từ ngà y 7 – 12 – 2021 đền ngà y 22 – 12 – 2021, Trang thườ ng xuyên đá nh đậ p chá u
bằ ng câ y gỗ , roi, ố ng nố i má y hú t bụ i gâ y nên nhiều vết bầ m trên ngườ i bé. Thá i nhiều lầ n chứ ng kiến con
gá i bị Trang đá nh đậ p, hà nh hạ nhưng khô ng can ngă n, cò n tham gia chử i mắ ng và đá nh con. Đến ngà y 22
– 12 – 2021, Thá i đi là m cò n bé gá i ở nhà họ c online vớ i Trang. Quá trình dạ y họ c, Trang bắ t chá u quỳ để
kiểm tra bà i, đá nh đậ p, dù ng châ n đạ p, đá và o bụ ng, hô ng. 15 giờ cù ng ngà y, Thá i xem camera thấ y Trang
Trang | 51
đá nh chá u nên gọ i về nhà nó i Trang đừ ng đá nh nữ a. 18 giờ , Trang thấ y chá u bấ t tỉnh gọ i Thá i sơ cứ u
nhưng chá u đã tử vong trướ c đó . Nguyên nhâ n chết củ a bé gá i do phù phổ i cấ p và số c chấ n thương. Trong
lú c bé đượ c cấ p cứ u, Thá i lẻn về nhà xó a hết dữ liệu 4 camera trướ c đó .
- Trong bứ c ả nh gâ y phả n ứ ng dữ dộ i tạ i cộ ng đồ ng châ u Á , 19 họ c sinh trườ ng cấ p 2 Sint-Paulusschool
Campus College (mộ t trườ ng trung họ c Hà Lan ở Bỉ) mặ c trang phụ c truyền thố ng củ a Trung Quố c, đầ u độ i
nó n lá . Trong số đó , có hai ngườ i mặ c trang phụ c gấ u trú c – vố n đượ c xem là “quố c bả o” Trung Quố c.
Nhó m họ c sinh vui vẻ cườ i tươi tạ o dá ng bên tấ m biển ghi dò ng chữ “Corona Time” (Thờ i Corona). Tấ m
biển cò n có hình vẽ mộ t ngườ i đeo khẩ u trang. Thậ m chí, mộ t nữ sinh cò n dù ng tay kéo hai bên khó e mắ t,
mộ t cử chỉ đượ c xem là xú c phạ m và chế giễu đố i vớ i nhữ ng ngườ i gố c Đô ng Á . Broodje Kaas Met Sambal,
mộ t nhó m nâ ng cao nhậ n thứ c và giả i quyết vấ n đề phâ n biệt chủ ng tộ c đố i vớ i cộ ng đồ ng Châ u Á ở Hà
Lan, đã đă ng bứ c ả nh lên trang Instagram củ a mình và lên á n ngô i trườ ng nà y là vô trá ch nhiệm.

- “Chú ng tô i luô n xá c thự c trong bấ t cứ nhữ ng gì chú ng tô i là m và nhữ ng gì chú ng tô i mang lạ i.” (Davina
Bennett – Á hậ u 2 Hoa hậ u Hoà n vũ 2017).
- “Tô i đã dà nh cả cuộ c đờ i mình để trở thà nh mộ t ngườ i lã nh đạ o phụ c vụ khô ng chỉ là bở i sự vang dộ i củ a
mình mà đó cò n là mộ t tiếng nó i.” (Madison Anderson – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2019).
- “Hã y có trá ch nhiệm vớ i cuộ c đờ i mình. Hã y biết rằ ng chính bạ n là ngườ i sẽ đưa bạ n tớ i nơi bạ n muố n
đến chứ khô ng phả i ai khá c.” (Lee Brown).
- “Việc sẵ n sà ng nhậ n lấ y trá ch nhiệm củ a cuộ c đờ i mình chính là điểm xuấ t phá t củ a lò ng tự trọ ng.” (Joan
Didion).
- “Bạ n khô ng chỉ phả i chịu trá ch nhiệm vớ i nhữ ng gì mình nó i, mà cả nhữ ng gì mình khô ng nó i.” (Martin
Luther).
- “Trướ c khi số đô ng con ngườ i trà n đầ y tinh thầ n trá ch nhiệm đố i vớ i lợ i ích củ a ngườ i khá c, cô ng bằ ng xã
hộ i sẽ chẳ ng bao giờ đạ t đượ c.” (Helen Keller).  trá ch nhiệm là m xã hộ i cô ng bằ ng, bình đẳ ng hơn.
- “Chẳ ng có bô ng tuyết nà o cả m thấ y có trá ch nhiệm khi tuyết lở xả y ra.” (Voltaire).  tinh thầ n trá ch
nhiệm rấ t dễ bị phá vỡ . | cá nhâ n dẽ bị lung lay trướ c thó i vô trá ch nhiệm củ a ngườ i khá c.
- “Sứ c mạ nh lớ n lao đi kèm vớ i trá ch nhiệm lớ n lao.” (Ben Parker - nhâ n vậ t truyện “Ngườ i nhện”).  cam
kết là m mộ t việc lớ n nà o đó cầ n có trá ch nhiệm vớ i chú ng.
- “Mộ t ngườ i đà n ô ng vô trá ch nhiệm nhấ t thờ i, suố t đờ i sẽ vô trá ch nhiệm.” (“Anh có thích nướ c Mĩ
khô ng ?” - Tâ n Di Ổ ).  thiếu trá ch nhiệm mộ t lầ n nguy cơ sẽ khô ng thể sử a đượ c suố t đờ i.
- “Khi là mộ t chà ng trai trẻ, thế giớ i củ a anh ta rấ t nhỏ . Cá i gọ i là tiền đồ và trá ch nhiệm vẫ n chỉ là thứ có
trong tưở ng tượ ng mà khô ng thể vớ i tớ i đượ c. Tưở ng tượ ng luô n đẹp song rố t cuộ c chỉ là tưở ng tượ ng mà
thô i.” (“Tình muộ n” - Dạ Vi Lan).  trá ch nhiệm phả i gắ n vớ i nhiệm vụ thự c tế.
- “Đề nghị củ a mình là cô ng ty nên cho nam giớ i hay ngườ i chồ ng nghỉ phép sinh luô n. Có nghĩa là khi vợ
nghĩ 6 thá ng thì chồ ng cũ ng nghỉ 6 thá ng. Trong thờ i gian đó , nam giớ i cũ ng có thể giú p rấ t nhiều việc ở
nhà , giả m bớ t mệt mỏ i cho ngườ i mẹ.” (Shark Thá i Vâ n Linh).
XVII. Cho và nhận | Đồng cảm và chia sẻ

1. Dẫn chứng
Trang | 52
- Sau khi may mắ n đượ c truyền rấ t nhiều má u trong mộ t ca đại phẫu thuật lồng ngực năm 13 tuổi, ô ng
James Harrison đã vô cù ng biết ơn nhữ ng ngườ i hiến má u và hứ a đến năm 18 tuổi ông sẽ trở thành
người chuyên hiến máu. Và i nă m sau, cá c bá c sĩ phá t hiện máu của Harrison có chứa loại kháng thể
đặc biệt có thể sử dụ ng để tạ o ra thuốc tiêm Anti-D, nhằ m bảo vệ những đứa trẻ trong bụng mẹ khỏi
nguy cơ mắc chứng bệnh tan huyết D-Rezut. Đến nay ô ng đã hiến 1000 lần và cứu được 2 triệu sinh
mạng.
- Rob Kenney – mộ t người đàn ông trung niên đến từ Mĩ đang nhậ n đượ c sự yêu thích củ a cộ ng đồ ng,
đượ c gọ i vớ i cá i tên yêu thương là “Internet Dad” (Ngườ i bố trự c tuyến). Ô ng lập ra kênh Youtube “Dad,
how do I ?” (Bố ơi, con nên là m thế nà o ?) để chia sẻ cách làm các công việc đơn giản trong cuộc sống
như cách thắt cà vạt, cạo râu, sửa lốp xe hay ủi quần áo,... giú p những đứa trẻ không cha có thể làm
được những công việc đơn giản trong cuộc sống mà một người cha có thể dạy bảo . “Một đứa trẻ
không có cha cần phải biết những kĩ năng cơ bản để tồn tại trong thế giới phức tạp này.” , đâ y là điều
Rob họ c đượ c khi cò n nhỏ .
- Cậ u bé Austin Perine số ng ở thà nh phố Birmingham, bang Alabama, nước Mỹ, đã tạ o đượ c tiếng vang
rấ t lớ n tạ i thà nh phố nơi cậ u đang số ng, khi thực thi một “nhiệm vụ” đặc biệt: Mang thức ăn và nụ cười
đến cho những người vô gia cư. Tấ t cả bắ t đầ u từ cụ m từ “vô gia cư”. Sau mộ t lầ n xem loài gấu trúc bị
mẹ bỏ rơi như những người vô gia cư trên TV, Austin mang các phần ăn đến nơi ở của người vô gia
cư hàng tuần, cậ u bé gọ i đó là “mang đến thức ăn và những nụ cười”. Austin rấ t chuyên nghiệp, cậ u
luôn làm “nhiệm vụ” trong “trang phục công sở” màu xanh của mình, từ già y thể thao, quầ n sọ t và á o
phô ng, vớ i lớp áo choàng màu đỏ tươi và câ u khẩ u hiệu “Thể hiện tình yêu thương” (ShowLove) đượ c in
đậ m bằ ng chữ mà u đỏ trên ngự c á o.
- Ở Hàn Quốc, tàu điện ngầm hay bất kì xe buýt nà o đều đượ c trang bị những chiếc ghế có màu hồng –
đặ c quyền ưu tiên củ a phụ nữ mang thai. Dù cho có hết chỗ cũ ng không ai ngồi vào chỗ đó. Điều nà y thể
hiện sự tử tế, lịch sự đố i vớ i phụ nữ mang thai.
- Tổng thống Stevo Pendarovski (Bắc Macedonia) đã đưa cô bé Embla Ademi tới ngôi trường ở
thành phố Gostivar hôm 7/2/2022 vừa qua. Người phát ngôn Văn phòng Tổng thống Bắc
Macedonia cho biết, ở trường, cô bé Embla bị bắt nạt do mắc hội chứng Down. Tổng thống
Pendarovski “đã trò chuyện với cha mẹ Embla về những thách thức mà cô bé và gia đình phải đối
mặt trong cuộc sống hàng ngày”, đồng thời thảo luận về giải pháp. Trong đoạn video được Văn
phòng Tổng thống Bắc Macedonia chia sẻ, Tổng thống Pendarovski ngồi cùng gia đình Embla và
tặng quà cho cô bé. Tổng thống Pendarovski đã động viên và ủng hộ cha mẹ Embla trong cuộc chiến
bảo vệ quyền cho những trẻ em có hoàn cảnh giống như con gái của họ.
- Sá ng 1 – 7 – 2013, ô ng Sam Axelrad - hiện là bác sĩ tại bang Texas (Mỹ) đến TX. An Khê (Gia Lai) để
gặ p ô ng Nguyễn Quang Hùng - ngườ i từ ng ở bên kia chiến tuyến và trao bộ xương cánh tay mà bá c sĩ
Sam Axelrad cất giữ suốt 47 năm qua. Ông Nguyễn Quang Hùng từng chiến đấu trong đơn vị quân
giải phóng và bị thương ở chiến trường An Khê (nay là TX. An Khê) và o nă m 1966. Thờ i điểm nà y, ô ng
bị lính Mỹ bắt và được đưa vào một doanh trại tạ i TX. An Khê. Tạ i đâ y ô ng được một bác sĩ người Mỹ
tên là Sam Axelrad - cô ng tá c trong đơn vị nà y cứu chữa. Do phần cánh tay bị thương lâu ngày lại
không được chữa trị nên bá c sĩ Sam đà nh phả i cắt cánh tay phải để cứ u mạ ng số ng củ a ô ng Hù ng. Sau
khi bình phụ c ông và bác sĩ Sam trở thành hai người bạn thân thiết. Nă m 1967 bác sĩ Sam trở về Mỹ
cô ng tá c, mang theo bộ xương cánh tay phả i củ a ô ng Hù ng vớ i tâ m nguyện sẽ tìm gặp lại người bạn cũ
này để trả lại phần xương còn lại. Mớ i đâ y, thô ng qua mộ t tờ bá o bá c sĩ Sam được biết ông Hùng còn
sống và hiện đang ở TX. An Khê nên tìm cá ch liên lạ c để trả lạ i xương cá nh tay. Sáng 1-7, hai ngườ i lính
từ ng mộ t thờ i ở hai đầ u chiến tuyến gặ p lạ i nhau tạ i ngôi nhà của ông Nguyễn Quang Hùng. Ô ng Hù ng
Trang | 53
cho biết sẽ chưng bộ xương cánh tay của mình ở một vị trí trang trọng trong nhà để là m kỷ vậ t và để
mọ i ngườ i thă m hỏ i.
- “Việt – Lào hai nước chúng ta/ Tình sâu hơn nước hồng hà Cửu Long” , đó là khẩ u hiệu đầ y ý nghĩa
củ a CĐV Việt Nam dành cho U23 Lào trong trậ n đấ u vớ i U23 Singapore tạ i Sân vận động Thiên Trường
(Nam Định) trong khuô n khổ SEA GAMES 31 chiều 7 – 5 – 2022 vừ a qua. Trướ c đó cá c CĐV củ a chú ng ta
đã chuẩn bị cờ, băng rôn, khẩu hiệu, áo được in hình biểu tượng quốc kì Lào để diễu hà nh, cổ vũ cho
cá c cầ u thủ nướ c nà y. Trướ c tình cả m củ a CĐV Việt Nam, đội bóng Lào lẫn người hâm mộ quê nhà
không kìm nỗi xúc động, khẳ ng định họ đang chơi trên sâ n khá ch mà như được đứng trên sân nhà của
mình.
- Anh Trần Phước Hòa ở quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh là ngườ i đã xây dựng hệ thống quán cơm
chay giá 5 000 đồng để giú p đỡ nhữ ng ngườ i gặ p hoà n cả nh khó khă n. “Việc quan sát bà con đến ăn ở
quán, hỏi họ dăm ba câu đã thành thói quen của tôi. Tôi cảm thấy ấm lòng mình khi họ được no
bụng.”.
- Mộ t hình ả nh đặ c trưng cho sự nhâ n á i củ a người Sài Gòn chính là những bình trà đá miễn phí đặ t ở
vỉa hè. Hà nh độ ng giả n đơn nhưng ấm áp tình người, là m nên hình ả nh mộ t Sà i Gò n nhân hậu, thân
thiện, hiếu khách.
- Từ nhiều nă m nay, màu áo xanh tình nguyện của các bạn sinh viên trong mùa thi tuyển sinh Đại học,
Cao đẳng dườ ng như đã trở nên quen thuộ c vớ i mọ i ngườ i. Nhắ c đến á o xanh là nhắ c đến sự quan tâm,
sẻ chia và nhiệt huyết đến quên mình vì cộ ng đồ ng. Khô ng ngạ i khó khă n, vấ t vả , dướ i cái nắng nóng oi
ả của mùa hè, cá c chiến sĩ tiếp sứ c mù a thi đã có mặt ở tất cả các điểm thi được phân công để giúp đỡ
thí sinh và phụ huynh. Do đượ c chuẩ n bị chu đá o từ trướ c, cá c chiến sĩ tình nguyện khá thuậ n lợ i khi tư
vấn về nhà trọ giá rẻ, nhà trọ miễn phí, hướng dẫn về địa điểm thi, lộ trình các tuyến xe buýt … Đặ c
biệt có bạ n cò n sẵn sàng cho thí sinh và người nhà ở cùng với mình đồ ng thờ i tình nguyện đưa đón thí
sinh trong những ngày thi.
- Bỏ ngoà i tai mọ i lờ i gièm pha "lo chuyện bao đồ ng" suố t 17 nă m qua, anh Phạ m Ngọ c Thanh (sinh nă m
1986, thợ cắ t tó c ở Hà Nộ i) miệt mà i là m việc, dà nh tiền xâ y dự ng ngô i nhà 5 tầ ng, rộ ng 60 m 2 để đó n cá c
cụ già , trẻ em vô gia cư về ở . Chia sẻ vớ i Zing, anh Thanh cho biết cá ch đâ y gầ n mộ t nă m, anh bắ t đầ u tìm
mua đấ t để xâ y nhà . Ngô i nhà có tên Monaco Home đượ c xâ y dự ng trong vò ng 7 thá ng gồ m có 5 tầ ng, 4
phò ng ngủ và mộ t sâ n thượ ng. Chia sẻ về quyết định đượ c nhiều ngườ i cho là kỳ lạ củ a mình, anh Thanh
kể 17 nă m trướ c, gầ n khu nhà anh ở có mộ t cụ bà vô gia cư. Bà số ng ở vỉa hè và đi lang thang bá n bỏ ng ngô
để mưu sinh. "Mộ t tố i mưa rà o, thấ y bà ngồ i ô m tú i bỏ ng, lưng quay ra đườ ng để che cho khỏ i ướ t. Mình
chạ y về nhà lấ y á o mưa đưa cho bà , nhưng bà khô ng che ngườ i mà lấ y bọ c và o tú i bỏ ng. Mình bầ n thầ n
chạ y về, quên cả việc trờ i đang mưa. Từ đó , mình bắ t đầ u nuô i ướ c mơ về ngô i nhà chung", anh Thanh nó i.
 ướ c mơ dà nh cho ngườ i khá c.
Trang | 54
việc anh phả i chịu đự ng.
- Mớ i đâ y, trên nền tả ng mạ ng xã hộ i xuấ t hiện mộ t video thu hú t sự chú ý củ a nhiều ngườ i bở i độ đá ng
yêu củ a nó . Trong clip, Chris là nhâ n viên lao cô ng là m việc trong trườ ng họ c đã nhiều nă m đến mứ c mọ i
ngườ i ai cũ ng biết mặ t và yêu quý. Tuy nhiên, ngà y nà o ô ng cũ ng phả i đi bộ về nhà bấ t kể nắ ng mưa, vả lạ i
gia đình cũ ng có nhiều vấ n đề nên anh khô ng thể tiết kiệm tiền để mua xe. Thế nên giá o viên trong trườ ng
đã quyết định tặ ng anh mộ t mó n quà bấ t ngờ là mộ t chiếc xe ô tô để cả m ơn nhữ ng nỗ lự c mà anh đã bỏ ra
suố t bao nă m qua.
- Ngà y bả n thâ n tố t nghiệp khô ng cò n đượ c mặ c á o trắ ng họ c sinh sớ m muộ n gì cũ ng sẽ đến, nhưng vớ i
họ c sinh trườ ng Trung họ c phổ thô ng Kanagawa Prefectural Atsugi North ở Kanagawa, Nhậ t Bả n lạ i là mộ t
kỷ niệm khó phai. Mộ t thầ y giá o vì muố n dà nh tặ ng cho họ c sinh củ a mình mộ t mó n quà tố t nghiệp ý
nghĩa, đã dà nh 7 tiếng rưỡ i đồ ng hồ để vẽ trên bả ng đen. Ngà y hô m sau, 33 họ c sinh đều cả m độ ng khi
nhìn thấ y hình ả nh củ a mình trên bả ng. Để tạ o bấ t ngờ cho họ c sinh củ a mình, anh đã quyết định vẽ mộ t
bứ c châ n dung cả lớ p họ c, số ng độ ng như chụ p bằ ng má y ả nh lên bả ng. Trong bứ c tranh là 33 họ c sinh có
cả nam lẫ n nữ , mặ c đồ ng phụ c củ a trườ ng, tấ t cả đều nhìn về phía trướ c và cườ i vui vẻ. Thầ y giá o cò n
khô ng quên viết và o mộ t gó c củ a bả ng dò ng chữ : “Hã y số ng cuộ c đờ i mà mình muố n”.
- Câ u chuyện vừ a ấ m lò ng vừ a đau lò ng nà y đượ c ghi lạ i ở Hà n Quố c, đấ t nướ c có tỉ lệ sinh thấ p nhấ t thế
giớ i, nhưng hà ng ngà y vẫ n có nhữ ng đứ a trẻ sơ sinh bị bỏ rơi ngoà i phố , bên trong cá c bệnh viện hay thậ m
chí là trong thù ng rá c… Mụ c sư Jong – Rak Lee, ngườ i phụ c trá ch nhà thờ cộ ng đồ ng Jusarang, tạ i Seoul,
Hà n Quố c đã có mộ t việc là m ý nghĩa suố t hơn 10 nă m qua. Và o thá ng 12 nă m 2009, mụ c sư Lee đã tạ o
mộ t hộ p đặ t trong tườ ng nhà mình. Chiếc hộ p nà y rấ t đặ c biệt. Nó gồ m hai cử a, mộ t cử a thô ng và o nhà
mụ c sư, mộ t cử a thô ng ra phố . Khi có ai đó mở cá nh cử a ngoà i phố và đặ t mộ t em bé và o đó , câ n nặ ng củ a
em bé sẽ kích hoạ t hệ thố ng và tạ o ra mộ t tín hiệu â m thanh. Chỉ 10 giâ y sau khi em bé nằ m an toà n trong
chiếc hộ p, mụ c sư sẽ có mặ t để đó n em. Chiếc hộ p nà y tuyệt đố i an toà n cho em bé, nó có ló t chă n và đượ c
trang bị mộ t hệ thố ng điều hò a khô ng khí để giữ ấ m. Bên ngoà i chiếc hộ p, ngườ i ta có thể đọ c đượ c mộ t lờ i
nhắ n nhủ : “Nếu bạ n khô ng thể nuô i đứ a trẻ củ a mình vì chú ng có mộ t khiếm khuyết nà o đó , hay bạ n là
Trang | 55
mộ t ngườ i mẹ đơn thâ n, xin đừ ng để chú ng phả i chết, hã y mở chiếc hộ p nà y và đặ t chú ng và o bên trong”.
Mụ c sư Lee chia sẻ vớ i kênh Youtube Nas Daily rằ ng ô ng đã nhậ n chă m só c hơn 1500 đứ a trẻ sơ sinh như
thế từ khi chiếc hộ p nhậ n trẻ nà y ra đờ i. Mộ t tỉ lệ nhỏ trong số chú ng bị khiếm khuyết, nhưng đa số đều là
nhữ ng thiên thầ n nhỏ là nh lặ n, tuy nhiên chú ng khô ng đượ c cha mẹ chà o đó n.
- Đêm tră ng sá ng, Beethoven như sự c tỉnh khi biết đượ c câ u chuyện mộ t ngườ i cha đau khổ vì con gá i
mình khô ng thể nhìn thấ y á nh tră ng tren dò ng Danube dù chỉ mộ t lầ n. Beethoven ngồ i và o chiếc đà n,
nhữ ng bả n nhạ c vang lên ngẫ u hứ ng, à o ạ t xú c cả m, nhẹ nhà ng hiền dịu như á nh tră ng. Bả n Sonate Á nh
Tră ng vĩ đạ i ra đờ i như vậ y, là tiếng đà n củ a sự sẻ chia, thương yêu con ngườ i.
- Suố t nhữ ng thá ng hè chố ng dịch COVID-19 củ a Việt Nam nă m 2022, hà ng tră m chuyến xe, chuyến tà u
nghĩa tình tình nguyện chở ngườ i dâ n từ cá c thà nh phố lớ n về quê trá nh dịch trở thà nh hình ả nh đẹp,
mang đầ y thô ng điệp nhâ n vă n. Dù đấ t nướ c đang bướ c và o cuộ c chiến chố ng dịch giữ a thờ i bình, nhữ ng
hình ả nh đẹp ấ y dườ ng như gieo và o lò ng ta bao mầ m số ng củ a tinh thầ n đoà n kết, tương thâ n tương thá i
bao đờ i nay củ a dâ n tộ c.
- Mộ t cậ u bé mớ i biết đi và bà cụ hà ng xó m 99 tuổ i dầ n trở thà nh đô i bạ n thâ n giữ a đạ i dịch COVID-19. Đó

là câ u chuyện củ a bé Benjamin (2 tuổ i) và bà Mary O’Neill (100 tuổ i) ở bang Alabama (Mĩ). Benjamin chỉ
mớ i 9 thá ng tuổ i khi đạ i dịch bắ t đầ u và o nă m ngoá i, cò n bà Mary O’Neill khi đó 98 tuổ i. Trong nhữ ng
thá ng sau đó , Benjamin dà nh nhiều thờ i gian ở ngoà i trờ i khi cậ u họ c cá ch bướ c nhữ ng bướ c đi đầ u tiên.
Và rồ i bà Mary đã trở thà nh bạ n cù ng chơi vớ i cậ u. Tình bạ n giữ a Benjamin và bà Mary bắ t đầ u từ nhữ ng
cá i vẫ y tay từ xa, rồ i dầ n thu hẹp khoả ng cá ch.
- Tạ i đấ t nướ c Palestine có mộ t biển hồ mang tên Biển Chết. Nếu như nhữ ng biển hồ khá c đó n nhậ n nướ c
từ nơi nà y rồ i trà n qua nơi khá c thì biển Chết ngượ c lạ i: nó chỉ đón nhận dòng nước từ con sông Jordan
rồi giữ lại cho riêng mình mà không chia sẻ đi cho nơi khác, lâ u dầ n nướ c hồ trở nên mặn chát khiến
không loài sinh vật nào có thể sống sót nơi đâ y, đú ng như cá i tên củ a nó .  cần phải biết mở lòng và
trao đi.
dà nh, đô i mắ t mệt mỏ i cứ díp lạ i, vẻ mặ t mệt mỏ i, dá ng ngồ i cò ng cả lưng. Lú c nà y, ngườ i chồ ng thấ y vợ 1
đêm phả i thứ c dậ y đến mấ y lầ n để con ti rấ t mệt mỏ i, nên chồ ng cũ ng thứ c theo và liền ngồ i sau lưng vợ
là m chỗ dự a vữ ng chắ c cho vợ tự a lưng và o đỡ mỏ i. Ngườ i vợ cho biết, nhữ ng hà nh độ ng yêu thương nà y
củ a chồ ng đã tiếp thêm sứ c mạ nh cho cô rấ t nhiều, cô cả m thấ y hạ nh phú c và khỏ e mạ nh hơn vì có thể
- “‘... 23h45, mộ t bệnh nhâ n mớ i và o, sẩ y thai, 25 tuầ n. Mộ t phụ nữ 38 tuổ i, lầ n mang thai thứ 4, lầ n sinh
đầ u phả i dù ng forcep, lầ n thứ 2 mổ đẻ, lầ n thứ 3 sinh non cá ch đâ y 4 nă m con sinh đượ c 2 ngà y thì mấ t...
Cứ thế, từ ng tiếng cò i xe rú liên hồ i, từ ng vẻ mặ t buồ n bã , bấ t lự c vì chẳ ng thể là m gì hơn...’. Từ ng ca cấ p
cứ u liên hồ i, mỗ i bệnh nhâ n lạ i có nhữ ng hoà n cả nh, bệnh lý khá c nhau. Có nhiều ngườ i là m thủ tụ c nhanh
rồ i xin về sớ m để kịp đó n giao thừ a vớ i gia đình. Có nhữ ng bệnh nhâ n đến giao thừ a vẫ n nằ m trên bà n
phẫ u thuậ t, mang theo hy vọ ng sẽ giữ đượ c đứ a con bé bỏ ng củ a mình. Thay vì đượ c vui cườ i, há o hứ c chờ
đợ i giâ y phú t chuyển giao sang nă m mớ i, cô lạ i chứ ng kiến nhữ ng giọ t nướ c mắ t, vẻ mặ t buồ n tủ i cù ng nỗ i
Trang | 56
đau đớ n, thấ t vọ ng củ a cá c bệnh nhâ n trong bệnh viện.” (Trích “Tết đặ c biệt” – Nguyễn Thị Thanh Thả o,
câ u chuyện “Tết vớ i con gá i” – ZingNews).
- Hiệu ứ ng cá nh bướ m (butterfly effect) đượ c biết tớ i lầ n đầ u tiên và o nhữ ng nă m 1960 bở i nhà toá n họ c
và khí tượ ng họ c Edward Lorenz, vớ i câ u nó i nổ i tiếng “Chỉ cầ n mộ t con bướ m đậ p cá nh ở Brazil có thể gâ y
ra mộ t cơn lố c xoá y ở Texas”, ý muố n nhắ c nhở rằ ng đô i khi, mộ t quyết định nhỏ tưở ng chừ ng như vô
nghĩa lú c ban đầ u lạ i có thể thay đổ i cả thế giớ i.  cho đi mộ t ngườ i nghĩa là nhậ n lạ i từ nhiều ngườ i.
- Vụ việc du họ c sinh Việt Nam bị sá t hạ i tạ i Nhậ t Bả n khiến dư luậ n xô n xao nă m 2021 khô ng chỉ ở tính
chấ t tà n á c, dã man củ a hung thủ mà cò n là sự lã nh cả m, thờ ơ củ a nhữ ng ngườ i đồ ng hương thả n nhiên
quay video clip câ u view, like, dù ng nhữ ng từ ngữ quá khích trên mạ ng xã hộ i, cò n thá ch thứ c ngượ c lạ i cư
dâ n mạ ng khiến nhiều ngườ i ngá n ngẩ m cho mộ t bộ phậ n giớ i trẻ chỉ biết dù ng ngó n tay cá i lướ t mạ ng mà
dử ng dưng bỏ mặ c đồ ng loạ i vù ng vẫ y giữ a lằ n ranh sinh tử .

- “Chúng ta sống bằng những gì chúng ta nhận được, nhưng chúng ta chỉ thật sự tạo ra cuộc sống khi
biết cho đi.” (Winston Churchill).
- “Chẳng phải người có nhiều của cải mới là người giàu có. Chính những người cho đi nhiều mới là
người giàu có.” (Erich Fromm).
- “Hãy cho đi đến khi ta không thể ! Cái ngày mà ta dừng cho đi cũng là ngày ta “tạch”. Nói cách khác,
cho đi càng nhiều ta càng sống lâu.” (Khuyết danh).
- “Có điều kỳ diệu xảy đến với những người thực sự biết yêu thương. Họ càng cho nhiều, họ càng có
nhiều.” (Zig Ziglar).
- “Đời không cho nhiều mà lòng chẳng thiếu
Nghĩ chi trả vay nếu tim còn yêu trời luôn lo lắng
Biết yêu thương mình là biết yêu thương người
Một lần cho đi muôn đời ta mãi có.”
(Lời bài hát “Đi Tìm Tình Yêu” – Ôn Vĩnh Quang).
- “Hã y là m nhữ ng điều tố t mà khô ng cầ n nó i vớ i ai bở i vì sau cù ng khi ta là m điều tố t, nhữ ng điều tố t ấ y sẽ
trở lạ i vớ i ta.” (Chalita Suansane – Top 6 Hoa hậ u Hoà n vũ 2016).
- “Gió heo may sẽ là m cho họ buồ n rầ u lo sợ , vì mù a đô ng sắ p tớ i, mù a đô ng lạ nh giá và lầ y lộ i phủ trên
lưng họ cá i mà n lặ ng lẽ củ a sương mù . Và lò ng tô i se lạ i khi nghĩ rằ ng chỉ mộ t chú t â u yếm, mộ t chú t tình
thương, cũ ng đủ nâ ng đỡ sự an ủ i nhữ ng ngườ i cù ng khố n ấ y.” (Lờ i nó i đầ u trong tậ p truyện ngắ n “Gió
lạ nh đầ u mù a” – Thạ ch Lam).
- “Chú ng ta nên đá p lạ i tình yêu đó để khô ng mộ t ai có thể bị bỏ lạ i phía sau.” (Gazini Garnados – Top 20
- “Biết cho đi là điều đá ng quý nhưng biết cá ch nhậ n về cũ ng là mộ t nghệ thuậ t.” (Khuyết danh).  biết
nhậ n lạ i đú ng lú c sẽ có lợ i cho bả n thâ n.
- “Hạ nh phú c thay nhữ ng ngườ i có thể khô ng cầ n nhớ khi cho và khô ng thể quên khi nhậ n.” (Princess
Elizabeth, Asquith Bibesco).  ngườ i có tấ m lò ng nhâ n hậ u là kẻ quên việc mình cho đi và luô n nhớ ơn thứ
mình nhậ n đượ c.
Trang | 57
- “Hà o phó ng có nghĩa là bạ n cho đi nhiều hơn có thể. Kiêu hã nh là nhậ n ít hơn nhữ ng gì bạ n cầ n.” (Kahlil
Gibran)  cho thì có thể lớ n, nhậ n thì ít hơn để bả n thâ n có thể tự tạ o ra, tìm kiếm điều mình muố n khô ng
cầ n ai bố thí.
- “Mó n quà lớ n nhấ t ta có thể tặ ng ai đó là ở bên họ vì khi ta trao tặ ng thờ i gian củ a ta, đó là mộ t phầ n củ a
cuộ c đờ i – điều mà ta khô ng bao giờ có thể nhậ n lạ i.” (Prasant Mishra).  đô i khi cho đi mà khô ng cầ n
nhậ n lạ i.
- “Chú ng ta nên đá p lạ i tình yêu đó để khô ng mộ t ai có thể bị bỏ lạ i phía sau.” (Gazini Garnados – Top 20
- “Luô n để lương tâ m là kim chỉ nam cho cuộ c đờ i bạ n.” (Pinocchio).
- “Có nhữ ng ngườ i đá ng để bạ n tan chả y.” (Frozen).
- “Để giả i quyết chuyện củ a khố i ó c ngườ i ta đổ mồ hô i cò n giả i quyết chuyện con tim ngườ i ta rơi nướ c
mắ t.” (Tá o).
- “Con ngườ i trở nên vĩ đạ i theo mứ c độ họ là m đồ ng loạ i hạ nh phú c.” (Gandhi).
- “Củ a Trờ i trả cho Đấ t
Bà n tay luô n mở ra
Cho đi nà o có mấ t
Mấ t vì giữ cho ta.”
(Viên Minh).
- “Mộ t ngườ i đau châ n có lú c nà o quên đượ c cá i châ n đau củ a mình để nghĩ đến mộ t điều gì khá c đâ u ? Khi
ngườ i ta khổ quá thì ngườ i ta chẳ ng cò n nghĩ gì đến ai đượ c nữ a. Cá i bả n tính tố t củ a ngườ i ta bị nhữ ng nỗ i
lo lắ ng, buồ n đau, ích kỷ che lấ p mấ t...” (“Lã o Hạ c” – Nam Cao).  ngườ i cho đi đô i khi khô ng thể san sẻ vì
lý do chủ quan.
- “Tô i đã dà nh cả cuộ c đờ i mình để trở thà nh mộ t ngườ i lã nh đạ o phụ c vụ khô ng chỉ là bở i sự vang dộ i củ a
mình mà đó cò n là mộ t tiếng nó i.” (Madison Anderson – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2019).
XVIII. Lòng yêu nước

1. Dẫn chứng
- Báo Tuổi trẻ từ nă m 2011 đã phá t độ ng phong trà o “Góp đá xây Trường Sa”, kêu gọ i nhân dân cả
nước cùng chung tay góp sức để xây dựng biển đảo quê hương. Đâ y là mộ t chương trình ý nghĩa, thiết
thự c, khơi dậ y lò ng yêu nướ c và tinh thầ n trá ch nhiệm trong mỗ i cá nhâ n.
- Khoả ng 800 học sinh khối 12 trường THPT Lê Quý Đôn (TP. Biên Hòa – Đồng Nai) đã cù ng nhau xếp
hình bản đồ Việt Nam với đầy đủ hai quần đảo Trường Sa – Hoàng Sa trong buổ i lễ chà o cờ đặ c biệt
diễn ra sáng ngày 12/5/2014. Trong khoả nh khắ c thiêng liêng nà y, tấ t cả họ c sinh cùng đặt tay lên ngực
trái và hát vang bài Quốc ca hào hùng. Hà nh độ ng ý nghĩa củ a thầ y trò trườ ng Lê Quý Đô n nhằ m gó p
tiếng nó i phản đối hành động Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép vào vùng biển Việt Nam. Hình
ả nh là m xú c độ ng đô ng đả o ngườ i xem, gó p tiếng nó i về chủ quyền biển đả o quê hương, tình yêu nướ c và
lò ng tự hà o dâ n tộ c.
Trang | 58
- HLV Mai Đức Chung: Ô ng đã 4 lần đưa đội bước lên bục cao nhất vào các năm 2003, 2005, 2017 và
2019. Và nay là già nh vé dự World Cup 2023 lầ n đầ u tiên trong lịch sử , là “người nặng nợ với bóng đá
nữ Việt Nam”.
- Tạ i SEA Games 30, Phạm Thị Hồng Lệ đoạ t HCB cự ly 10 km, HCĐ nội dung marathon 42 km. Đó là 2
tấm huy chương quý như vàng, chứ a đự ng biết bao mồ hô i, cô ng sứ c củ a Hồ ng Lệ vố n vắ t toà n bộ sứ c
lự c để mang vinh quang về cho Tổ quố c. Hình ả nh Hồ ng Lệ gục xuống khi về đích, căng cứng toàn thân
phải cấp cứu, nằm trợ thở oxy sau đó HLV phải dìu lên nhận tấm HCĐ nội dung marathon khiến
nhữ ng ai chứ ng kiến cũ ng xú c độ ng. Cô gá i nhỏ bé đã trả i qua 42 km đườ ng đua đầy nắng nóng, đồi dốc
lạ i không có đủ nước cù ng vớ i nỗ lự c hết mình nên Hồ ng Lệ kiệt sứ c khi về đến vạ ch đích.
- Suố t mù a giả i SEA Games 31, đoàn thể thao Timor Leste đã phả i chịu nhiều khổ sở, thiệt thòi khi chỉ
có 39 VĐV tham gia tranh tà i, lạ i thêm điều kiện luyện tập thiếu thốn, ảnh hưởng đại dịch COVID-19
nhưng họ đã nỗ lự c chiến đấ u hết mình nhằ m đem về vinh quang cho nướ c nhà , tiêu biểu là Felisberto De
Deus, vậ n độ ng viên điền kinh đã khô ng kìm nổ i niềm xú c độ ng khi mang về 2 tấm HCB cho đấ t nướ c ở
nộ i dung chạ y 10.000 m nam. Dẫ u là đố i thủ củ a Việt Nam tạ i đấ u trườ ng thể thao lớ n nhấ t khu vự c nà y,
chú ng ta cũ ng nên cô ng nhậ n rằ ng nghị lự c củ a cá c VĐV Timor Leste thậ t đá ng khâ m phụ c và nên đượ c
họ c hỏ i.
- Thái Lan – mộ t đấ t nướ c vớ i tình hình chính trị vô cù ng că ng thẳ ng suố t nhiều nă m qua nhưng ngườ i
dâ n vẫ n tô n thờ Đức Vua Bhumibol Adulyadej, đơn cử như ngườ i đẹp đạ i diện nướ c nà y tạ i Hoa hậu
Hoàn vũ 2016 Chalita Suansane khi trả lờ i câ u hỏ i về lãnh đạo thế giới mà bản thân thấy ấn tượng
nhất đã vô cù ng xú c độ ng phá t biểu: “Đối với tôi đó sẽ là vua Thái Lan. Đức Vua đã làm việc không mệt
mỏi cho người dân Thái Lan kể từ khi tôi được sinh ra. Đối với người dân Thái Lan, Đức Vua như
một người cha của chúng tôi ! Cảm ơn.”. Kết thú c phầ n trả lờ i, cô chắp tay cúi chào truyền thống, cộ ng
vớ i bộ trang phục màu đen đã tỏ bà y sự kính trọ ng, xó t xa củ a cô đến vị vua quá cố .
- Thủ tướ ng Lý Quang Diệu, mộ t nhà lã nh đạ o đạ i tà i củ a đấ t nướ c Singapore đã từ ng phá t biểu rằ ng:
tiếng Hoa và tiếng Mã Lai là hai ngô n ngữ thông dụng nhất tại Singapore, nhưng chú ng tô i chọ n tiếng
Anh làm ngôn ngữ chính. Chọ n tiếng Anh là m ngô n ngữ phổ biến thể hiện sự độc lập hoàn toàn với
Malaysia, tránh được sự đồng hóa của Trung Hoa, đả m bả o sự bình đẳng dân tộc, sự đoàn kết xã
hội, khai thác tốt nhất tài nguyên con người.

- “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta.” (Hồ Chí Minh).
- “Anh có thể rứt bỏ con người khỏi xứ sở họ, nhưng anh không bao giờ có thể rứt bỏ xứ sở nơi
lòng người.” (John Dos Passos).
- “Đạo đức cao thượng nhất của nhân loại là gì ? Đó chính là lòng yêu nước.” (Napoleon Bonaparte).
- “Tổ quố c quan trọ ng hơn sinh mệnh, là cha mẹ củ a chú ng ta, là đấ t đai củ a chú ng ta.” (Marie Curie).
- “Để chạ m bà n tay đến nơi huy hoà ng
Lử a thử và ng
Trang | 59
Đi qua biết bao gian và nan
Rồ i mộ t ngà y
Ta sẽ hô tên mình vẻ vang.”
- “Khô ng cầ n bịt mắ t tô i. Hã y để cho đô i mắ t tô i đượ c nhìn đấ t nướ c thâ n yêu đến giâ y phú t cuố i cù ng và
tô i có đủ can đả m để nhìn thẳ ng và o họ ng sú ng củ a cá c ngườ i.” (Võ Thị Sá u).
- “Chim xa rừng nhớ nước, nhớ non
Người lìa xứ sở còn thương cây nhớ cội.
Hoa tím lục bình sông quê mùa nước nổi
Quê hương suốt một đời trong trái tim con.”
(Lời bài hát “Về Nghe Mẹ Ru” – Hứa Kim Tuyền).
- “Ôi Tổ quốc, ta yêu như máu thịt,
Như mẹ cha ta, như vợ như chồng.
Ôi Tổ quốc, nếu cần, ta chết,
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sông.”
(“Sao chiến thắng” – Chế Lan Viên).
XIX. Sự kiên trì

1. Dẫn chứng
chú chó Hachiko qua đờ i.  độ ng vậ t cũ ng có tính kiên nhẫ n.
- Thương vợ mẫ n cả m vớ i thuố c bả o vệ thự c vậ t, ô ng Akinori Kimura (Hirosaki, tỉnh Aomori, Nhậ t Bả n)
bấ y giờ từ bỏ cô ng việc nhâ n viên tạ i thủ đô Tokyo mà trở về quê hương quyết tâ m là m mộ t điều điên rồ :
trồ ng tá o khô ng sử dụ ng cá c chấ t hó a họ c. Mườ i nă m đầ u, nhữ ng câ y tá o dù đượ c chă m bó n tỉ mẫ n nhưng
vẫ n tà n héo rồ i chết, cộ ng thêm lờ i xì xầ m bà n tá n từ nhữ ng ngườ i hà ng xó m, á p lự c tà i chính gầ n như
khô ng thể cứ u vã n, ô ng Kimura đã tìm con đườ ng tự tử song may thay, mộ t câ y cổ thụ xanh tố t sum suê
trên nú i nơi ô ng định nguyên sinh đã kéo ô ng khỏ i vự c thẳ m. Và nhữ ng nă m sau đó , ngườ i ta bắ t gặ p mộ t
ô ng chú trung niên ngà y ngà y lên thư viện nghiên cứ u cá c loà i thự c vậ t địa phương, tìm cá ch cả i tạ o đấ t
trồ ng, nướ c tướ i,... bấ t kể ngà y đêm. Đú ng tá m nă m sau, nỗ lự c củ a Kimura đã đượ c đền đá p khi nhữ ng câ y
tá o lầ n lượ t đơm hoa kết quả , về sau trở thà nh loạ i quả đượ c ưa chuộ ng hà ng đầ u khô ng chỉ ở Nhậ t Bả n
Trang | 60
mà cò n trên toà n thế giớ i.  kiên nhẫ n có thể bị đá nh giá là gà n dở nhưng nếu duy trì thì có thể thà nh
cô ng.
- Trong khi phá t triển sả n phẩ m má y hú t bụ i củ a mình, Sir James Dyson đã trả i qua 5 126 mẫ u thử nghiệm
khô ng thà nh cô ng và tiêu tố n tiền tiết kiệm trong hơn 15 nă m. Tuy nhiên, mẫ u 5 127 đã thà nh cô ng và
thương hiệu củ a ô ng bá n chạ y nhấ t nướ c Mĩ.  kiên nhẫ n có thể bị đá nh giá là gà n dở nhưng nếu duy trì
thì có thể thà nh cô ng.
- Steve Jobs, CEO củ a Apple là mộ t ngườ i có đam mê mạ nh mẽ vớ i cô ng nghệ má y tính. Hơn chụ c nă m gầ y
dự ng sự nghiệp, ít ai ngờ chính Steve Jobs từ ng bị Apple sa thả i. Đam mê khô ng cho phép ô ng nả n lò ng, rờ i
khỏ i Apple, ô ng vẫ n kiên trì xâ y dự ng lạ i sự nghiệp, tạ o ra nhiều cô ng nghệ độ t phá , mớ i mẻ.
- Thấ t bạ i tạ i Hoa hậ u Quố c tế 2018, Nguyễn Thú c Thù y Tiên vấ p phả i sự phả n đố i kịch liệt từ dư luậ n khi
đượ c chọ n là m đạ i diện Việt Nam tạ i Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021. Rú t kinh nghiệm từ lầ n thấ t bạ i
trướ c, nhữ ng buổ i luyện tậ p khắ c nghiệt đến mứ c chẳ ng có thờ i gian ngơi nghỉ, nhữ ng á p lự c ngầ m đặ t
trên vai từ truyền thô ng khô ng là m cô nả n chí, kiên trì rèn luyện mong chờ cơ hộ i tỏ a sá ng. Và thậ t hạ nh
phú c biết bao, vượ t qua gầ n 70 ngườ i đẹp trên khắ p thế giớ i, Nguyễn Thú c Thù y Tiên chính thứ c ghi tên
mình và o ngô i vị cao nhấ t trong niềm hâ n hoan củ a ngườ i hâ m mộ nướ c nhà , mở ra tương lai tố t đẹp, hạ nh
phú c cho mỹ nhâ n sinh nă m 1998 sau bao khổ cự c, tủ i nhụ c.
- Câ u chuyện “Rù a và Thỏ ” (La Phô ng-ten): Xưa có mộ t con Thỏ và mộ t con Rù a cù ng số ng trong mộ t khu
rừ ng xinh đẹp và yên tĩnh. Mộ t hô m, chú ng hẹn nhau thi chạ y xem ai nhanh hơn. Chủ quan, nghĩ mình chạ y
nhanh lạ i sứ c bền, Thỏ nghỉ bên gố c câ y bên vệ đườ ng rồ i thiếp đi lú c nà o chẳ ng biết, cò n Rù a, tuy chậ m
hơn nhưng nó đã cố gắ ng bướ c từ ng bướ c mộ t, khô ng nả n chí lẫ n tự kiêu khi thấ y Thỏ nằ m ngủ . Cuố i cù ng,
mộ t kết quả dễ đoá n, Rù a về đích trướ c Thỏ cò n Thỏ thì tiếc hù i hụ i vì đã vuộ t mấ t cơ hộ i chiến thắ ng
trong tầ m tay.  cứ kiên trì dù bả n thâ n kém cỏ i.
- Nhắ c đến Vương quố c Anh, ngườ i ta khô ng thể khô ng nhắ c đến Oliver Cromwell – thiên tà i quâ n sự kiệt
xuấ t củ a đấ t nướ c nà y. Cromwell sinh ra trong mộ t gia đình quý tộ c nhỏ và cuộ c đờ i ô ng hoà n toà n mờ
nhạ t cho tớ i đầ u nhữ ng nă m 40 tuổ i. Có lú c ô ng số ng như mộ t điền chủ nhỏ , rồ i sau đó khấ m khá hơn nhờ
khoả n thừ a kế từ mộ t ngườ i bá c. Cũ ng và o nhữ ng nă m 40 tuổ i, Cromwell cả i đạ o sang Thanh giá o. Ô ng
đượ c bầ u và o hộ i đồ ng dâ n biểu ở Cambridge rồ i tham gia cuộ c nộ i chiến Anh bên phe nhữ ng ngườ i nghị
viên. Sau khi đè bẹp đượ c chế độ phong kiến, ô ng lậ p tứ c cấ t quâ n đá nh Ireland và Scotland, rồ i lên chứ c
Bả o hộ cô ng nă m 1653.
- Leonardo da Vinci: Trong nhữ ng ngà y đầ u tậ p vẽ, ô ng khô ng vẽ gì khá c ngoà i nhữ ng quả trứ ng. Đâ y là
phương phá p giá o dụ c đặ c biệt mà thầ y củ a ô ng đã sử dụ ng. Thử thá ch đặ t ra cho ngườ i họ a sĩ ở đâ y là là m
sao vẽ đượ c hà ng nghìn quả trứ ng cho giố ng mẫ u. Việc rèn luyện từ nhữ ng việc đơn giả n và nhỏ bé ấ y đã
giú p Leonardo da Vinci rèn luyện kĩ nă ng cầ m bú t tuyệt vờ i, giú p ô ng sau nà y có thể ghi lạ i sự vậ t, ý tưở ng
mộ t cá ch chính xá c, tỉ mỉ.
- Georg Simon Ohm là mộ t nhà vậ t lý ngườ i Đứ c. Là mộ t giá o viên trung họ c, Ohm bắ t đầ u nghiên cứ u phá t
minh trong thờ i gian đó củ a Alessandro Volta, pin Volta. Ô ng là ngườ i đã phá t biểu định luậ t Ohm. Sự phụ
thuộ c củ a cườ ng độ dò ng điện qua mộ t dâ y dẫ n và o hiệu điện thế giữ a hai đầ u dâ y dẫ n thờ i đó đã đượ c
ô ng tìm ra khi ô ng chỉ là mộ t giá o viên dạ y vậ t lý ở tỉnh lẻ.Thờ i đó chỉ bằ ng cá c dụ ng cụ đo rấ t thô sơ, chưa
có ampe kế, vô n kế... như bâ y giờ , nhưng vớ i lò ng say mê nghiên cứ u khoa họ c và đượ c sự giú p đỡ nhiệt
tình củ a bạ n bè, ô ng đã kiên trì tiến hà nh hà ng loạ t thí nghiệm và đã thà nh cô ng. Kết quả nghiên cứ u củ a
ô ng gọ i là định luậ t Ohm, cô ng bố nă m 1827. Cho tớ i cuố i thế kỉ XIX, định luậ t nà y mớ i đượ c cá c nhà vậ t lý
họ c trên toà n thế giớ i cô ng nhậ n và đượ c ứ ng dụ ng rộ ng rã i.
Trang | 61
- Cụ Huỳnh Thúc Kháng sinh nă m Bính Tí (1876) huyện Tiên Phướ c, tỉnh Quả ng Nam. Cụ là ngườ i họ c rấ t
giỏ i, đã hai lầ n đỗ thủ khoa trong cá c kỳ thi Hương và thi Hộ i. Cụ cò n là ngườ i rấ t ham họ c, lú c nà o cũ ng
đọ c sá ch tìm tò i cá i mớ i, cá i hay củ a sá ch vở , khá m phá cá i vô cù ng củ a kiến thứ c. Trong thờ i gian bị đà y đi
Cô n Đả o cụ đã tự họ c tiếng Phá p. Vớ i cuố n từ điển Phá p dà y khoả ng 1800 trang cụ đã kiên trì họ c thuộ c
sau cá c buổ i lao độ ng khổ sai hằ ng ngà y. Cụ là tấ m gương tiêu biểu cho tinh thầ n hiếu họ c củ a ngườ i
Quả ng và soi rọ i cho thế hệ thanh niên đờ i sau.
yêu thích.
- Michael Faraday: Sinh ra trong mộ t gia đình khô ng mấ y khá giả , từ nhỏ Michael Faraday đã khô ng đượ c
họ c hà nh đến nơi đến chố n. Lú c 14 tuổ i, ô ng họ c việc ở cử a hiệu đó ng sá ch và bá n sá ch George Riebau ở
Blandford St, và , trong suố t 7 nă m họ c việc, ô ng đã đọ c đượ c rấ t nhiều sá ch, trong đó có sá ch củ a Isaac
Watts, quyển Mở mang trí tuệ, và ô ng say mê tiến hà nh cá c nguyên lý và quan điểm trong quyển sá ch. Ô ng
đã biểu lộ niềm đam mê vớ i khoa họ c, nhấ t là lĩnh vự c điện nă ng. Đặ c biệt, ô ng đượ c truyền cả m hứ ng bở i
quyển sá ch Đà m thoạ i vớ i Hó a Họ c viết bở i Jane Marcet. Nhữ ng nă m sau đó , ngườ i ta thấ y ô ng chậ t vậ t
xoay sở là m đủ thứ nghề từ phụ tá cho cá c nhà khoa họ c, thư ký đến cả giú p việc, nhưng ô ng vẫ n khô ng hề
bỏ cuộ c, kiên trì theo đuổ i đam mê, rố t rá o tìm cá c tà i liệu lẫ n nghiên cứ u nhữ ng phá t minh mớ i. Sau cù ng,
ô ng đã thà nh cô ng vớ i loạ t phá t minh hữ u dụ ng như khí benzen, hó a lỏ ng clo và đặ c biệt là quang tính củ a
nướ c và ng (gold colloid), trở thà nh ngườ i đặ t nền mó ng cho cô ng nghệ nano sau nà y.
- Marie Curie tên thậ t là Maria Sklodowska, sinh ngà y 7/11/1867 tạ i thủ đô Warsaw, Ba Lan. Bi kịch xả y
đến vớ i gia đình khi ngườ i mẹ qua đờ i vì bệnh lao phổ i, lú c Marie mớ i 11 tuổ i. Khi cò n nhỏ , Marie đượ c
đá nh giá là mộ t bé gá i thích tò mò , sá ng dạ và xuấ t sắ c ở trườ ng. Mặ c dù vậ y, nhữ ng thà nh tích họ c tậ p ấ y
khô ng thể giú p cô và o đượ c Đạ i họ c Warsaw – ngô i trườ ng chỉ dà nh cho nam sinh. Marie tiếp tụ c sự
nghiệp họ c hà nh ở mộ t “trườ ng đạ i họ c chui” vớ i cá c lớ p bí mậ t dướ i lò ng đấ t. Marie là m gia sư và giá o
viên dạ y trẻ để kiếm tiền trang trả i chi phí. Thờ i gian rả nh, cô tiếp tụ c nghiên cứ u, đọ c sá ch về vậ t lý, hó a
và toá n họ c. Marie hiện thự c hó a giấ c mơ đến Paris, nơi cô theo họ c tạ i Đạ i họ c Sorbonne. Sau nhữ ng ngà y
thá ng lao và o nghiên cứ u khô ng ngừ ng nghỉ, cù ng vớ i chế độ ă n uố ng thiếu thố n chỉ có bá nh mì phết bơ và
trà , Marie thườ ng xuyên gặ p nhữ ng vấ n đề về sứ c khỏ e. Hai nă m sau, cô nhậ n bằ ng thạ c sĩ vậ t lý và tiếp tụ c
hoà n thà nh chương trình hó a họ c. Cứ như vậ y, sau bao nỗ lự c cố gắ ng, trá i ngọ t đã đến vớ i nữ bá c họ c tà i
ba khi bà xuấ t sắ c nhậ n hai giả i Nobel cho hai lĩnh vự c Vậ t lý và Hó a họ c, điều hiếm có trong lịch sử .
- Ngà y 20 – 9 – 2021, BTS đã có mặ t tạ i trụ sở Liên hợ p quố c ở New York để tham dự Hộ i nghị "SDG
Moment" - hiện thự c hoá cá c Mụ c tiêu Phá t triển bền vữ ng mà LHQ đề ra đến nă m 2030. Là đặ c phá i viên
Trang | 62
Tổ ng thố ng về Vă n hó a và Thế hệ tương lai củ a Hà n Quố c, BTS đã có mà n biểu diễn ca khú c "Permission to
dance" và bà i phá t biểu truyền cả m hứ ng về "Thế hệ trẻ trong thờ i đạ i Covid-19”.
khô ng quên viết và o mộ t gó c củ a bả ng dò ng chữ : “Hã y số ng cuộ c đờ i mà mình muố n”.
giố ng hoa thậ t hơn cá c mẫ u trướ c. "Mình phả i tạ o đượ c sự mềm mạ i, uyển chuyển từ cá nh đến nhụ y hoa",
anh nó i.
- Theo Hã ng tin Reuters ngà y 14-12, Rhea Bullos (11 tuổ i, ngườ i Philippines) và nhiều thà nh viên khá c
trong độ i điền kinh có 12 thà nh viên củ a cô đã tự dù ng bă ng quấ n châ n để tạ o ra nhữ ng đô i già y tự chế. Nữ
sinh Bullos đã vẽ logo cù ng dò ng chữ NIKE lên đô i già y tự chế củ a mình và dù ng đô i "NIKE" nà y để già nh 3
huy chương và ng nộ i dung chạ y 400m, 800m và 1.500m trong hộ i thao liên trườ ng củ a tỉnh Iloilo.
ngoà i, rồ i đưa bé sang Trạ m Y tế xã Nga Bạ ch để cấ p cứ u. Tạ i Trạ m Y tế, sau 15 phú t sơ, cấ p cứ u, cơ thể
Trang | 63
- Câ u chuyện “Hò n Vọ ng Phu”: Ngà y xưa có hai anh em số ng hò a thuậ n bên tú p lều ven sô ng. Mộ t hô m, hai
anh em và o rừ ng đố n củ i, ngườ i anh vừ a vung rìu lên thì lưỡ i vă ng ra trú ng và o đầ u em là m ngườ i em ngã
lă n xuố ng đấ t bấ t tỉnh. Sợ bị trá ch phạ t, ngườ i anh vộ i bỏ trố n rồ i phiêu dạ t đến mộ t là ng chà i ven biển.
Nhiều nă m sau, ngườ i anh lấ y vợ , cả hai cù ng có mộ t đứ a con trai khá u khỉnh và số ng hạ nh phú c bên nhau.
Hô m nọ , ngườ i vợ nhờ anh bắ t chấ y hộ , ngườ i anh vừ a vén tó c lên liền thấ y mộ t vết sẹo nhỏ hình lưỡ i liềm
mà trướ c đâ y anh chưa hề thấ y nên gặ ng hỏ i. Sau khi nghe vợ kể rõ ngọ n ngà nh rằ ng nà ng lên rừ ng đố n
củ i vớ i anh trai rồ i bị lưỡ i rìu vă ng trú ng là m nà ng thấ t lạ c anh, ngườ i anh nhậ n ra vợ mình là em ruộ t,
ngạ i quá nên nó i rằ ng ra khơi đá nh cá mà thự c chấ t là bỏ đi biền biệt. Suố t nhiều nă m sau, ngườ i vợ , tứ c
ngườ i em, ngà y ngà y ô m con đứ ng trên vá ch nú i trô ng chồ ng trở về nhưng chẳ ng đượ c hồ i â m, sau biến
thà nh hò n đá mà nguờ i đờ i sau nà y là “hò n Vọ ng Phu”.  kiên trì khô ng phả i lú c nà o cũ ng đem lạ i kết quả
tố t đẹp.
- Nă m 1954, khi ở độ tuổ i 33, Mary vẫ n rấ t nổ i tiếng là mộ t mỹ nhâ n nhậ n đượ c sự ngưỡ ng mộ củ a khô ng
ít ngườ i. Thậ m chí, nhiều ngườ i ở thờ i điểm đó cò n gọ i bà là Kō gō heika – Hoà ng Hậ u bệ hạ . Dù vậ y, bà vẫ n
khô ng tỏ ra kiêu ngạ o mà cò n rấ t đượ c yêu mến vì gặ p ai cũ ng chà o hỏ i bằ ng thá i độ niềm nở . Trong lú c
nà y, Mary đã đem lò ng yêu mộ t sĩ quan ngườ i Mĩ, sau đó , bà đi theo ô ng tớ i thà nh phố Yokosuka. Ngườ i
phụ nữ nà y vẫ n là m cô ng việc củ a mình bấ t chấ p thờ i gian. Khi chiến tranh kết thú c, sĩ quan ngườ i Mĩ mà
bà đem lò ng yêu đã rờ i khỏ i Nhậ t để về Mĩ. Ngà y ấ y, tạ i sâ n ga Mary tiễn ngườ i yêu đi xa. Nhiều ngườ i kể
lạ i rằ ng bà và ngườ i sĩ quan đó đã ô m hô n nhau thắ m thiết. Mary chạ y theo để tiễn ngườ i yêu rồ i cho đến
khi tà u đi xa hơn, bà đã đứ ng lạ i và cấ t tiếng há t. Cả nh tượ ng rấ t đỗ i đau lò ng nà y đã thu hú t đượ c khô ng ít
ngườ i đứ ng nghe và chua xó t cho bà . Từ đó về sau, ngườ i ta luô n bắ t gặ p hình ả nh Mary xuấ t hiện trên
nhữ ng con đườ ng ở Yokohama vì lờ i hứ a quay trở về củ a vị sĩ quan Mĩ nọ . Thờ i gian sau đó , bà đến gầ n
khu vự c củ a mộ t quá n bar nổ i tiếng nhấ t Yokohama lú c bấ y giờ để kiếm khá ch. Đến khi Negishiya bị đố t
trụ i, bà cũ ng khô ng cò n kéo khá ch đượ c nữ a, nhà cũ ng chẳ ng cò n nên Mary vẫ n tiếp tụ c lang thang trên
nhữ ng con đườ ng ở Yokohama.  kiên nhẫ n đô i khi khô ng đượ c kết quả tố t.
- Ngà y 17 – 5 – 2022, lầ n đầ u tiên sau nử a thế kỷ, Quốc hội Mĩ đã có phiên điều trần của các quan chức
Bộ Quốc phòng về hiện tượng các vật thể bay không xác định. Trong nhiều nă m, Bộ Quố c phò ng Mĩ
liên tục bắt gặp những vật thể lạ có hình tam giác, tròn,... di chuyển xung quanh bờ biển nước này .
Một số được lí giải là chim, hoặc là thiết bị bay không người lái của con người còn đa số đều chưa
xác định được dẫ u đã trô i qua hơn nử a thế kỉ.  kiên nhẫn không phải có được thành công ngay lập
tức.
- Câ u chuyện “Há miệng chờ sung”: Xưa có mộ t anh chà ng mồ cô i cha mẹ nhưng chẳ ng chịu họ c hà nh, là m
lụ ng gì cả . Hằ ng ngà y, anh ta cứ nằ m ngử a dướ i gố c câ y sung, há miệng ra thậ t to, chờ cho sung rụ ng và o
thì ă n. Nhưng đợ i mã i mà chẳ ng có quả sung nà o rụ ng trú ng miệng. Bao nhiêu quả rụ ng đều rơi chệch ra
ngoà i. Chợ t có ngườ i đi qua đườ ng, chà ng lườ i gọ i lạ i, nhờ nhặ t sung bỏ hộ và o miệng. Khô ng may, gặ p
phả i mộ t tay cũ ng lườ i. Hắ n ta lấ y hai ngó n châ n cặ p quả sung, bỏ và o miệng cho chà ng lườ i. Anh chà ng
bự c lắ m, gắ t: “Ô i chao! Ngườ i đâ u mà lườ i thế !”  kiên nhẫ n khô ng phả i “há miệng chờ sung”.
- Cá voi Eden – loà i cá đang nằ m trong nguy cơ tuyệt chủ ng khô ng chỉ đặ c biệt ở họ a tiết vằ n trắ ng trên
bụ ng dướ i củ a chú ng mà cò n có cá ch să n mồ i độ c đá o. Tậ n dụ ng khoang miệng rộ ng có khoả ng 395 tấ m
sừ ng mọ c ở hà m trên đượ c dù ng để lọ c thứ c ă n từ nướ c, loà i nà y chỉ việc há miệng ra rồ i chờ con mồ i bơi
Trang | 64
và o “nộ p mạ ng”. Đặ c tính nà y củ a cá voi Eden đượ c nhiều ngườ i nhậ n xét là minh chứ ng cho việc “há
miệng chờ sung’ thà nh cô ng củ a thế giớ i độ ng vậ t.  nhiều khi “há miệng chờ sung” lạ i mang đến lợ i ích.
- Nhữ ng nă m về trướ c, khi nhắ c đến thương hiệu Nokia và Blackberry, ngườ i ta sẽ nghĩ đến nhữ ng chiếc
điện thoạ i mẫ u mã đa dạ ng vớ i độ bả o mậ t cao. Tuy nhiên, và i nă m trở lạ i đâ y, vớ i sự phá t triển vượ t bậ c
củ a Apple, Samsung,..., Nokia và Blackberry dầ n tụ t lạ i phía sau và mấ t hú t trên thị trườ ng điện thoạ i.
Nguyên nhâ n chủ yếu là do cá c thương hiệu trên đã khô ng cả i tiến và phá t triển sả n phẩ m củ a mình. Nokia
phá sả n, cò n Blackberry phả i ngừ ng sả n xuấ t, phả i bá n lạ i thương hiệu.  kiên nhẫ n khô ng phả i bả o thủ .
- Thắ ng thế khi tiến hà nh thà nh cô ng liên tiếp cá c cuộ c cá ch mạ ng 5 nă m nhằ m khô i phụ c cơ sở vậ t chấ t
cho chủ nghĩa xã hộ i sau Chiến tranh Thế giớ i Thứ hai, nhữ ng tưở ng Liên Xô sẽ tiếp tụ c vươn lên mạ nh mẽ
ngờ đâ u tư tưở ng bả o thủ củ a cá c nhà lã nh đạ o Liên Xô cho rằ ng đấ t nướ c khô ng cầ n phả i thay đổ i khi
đứ ng trướ c cuộ c khủ ng hoả ng dầ u mỏ nă m 1973, tiếp tụ c thự c hiện chế độ bao cấ p quố c nộ i khiến cườ ng
quố c nà y là m và o tình trạ ng khủ ng hoả ng trì trệ suố t hơn 10 nă m sau đó dù liên tụ c cá c cuộ c cả i tổ về kinh
tế và chính trị đượ c tiến hà nh. Đỉnh điểm, ngà y 25 – 12 – 1991, Tổ ng thố ng Goó c-ba-chố p tuyên bố từ
chứ c, chế độ xã hộ i chủ nghĩa ở Liên Xô sụ p đổ , đặ t dấ u chấ m hết cho thờ i kì hoà ng kim hù ng cườ ng củ a
cườ ng quố c từ ng đứ ng ngang hà ng vớ i Mĩ.  khô ng phả i kiên nhẫ n là m theo cá ch cũ mớ i thà nh cô ng.

- “Hã y họ c đượ c cá ch để bả n thâ n luô n cả m thấ y hạ nh phú c, kiên nhẫ n và số ng tích cự c.” (Riyo Mori – Hoa
- “Khi bạ n kiên nhẫ n đi trên con đườ ng mà trá i tim bạ n yêu cầ u, mộ t ngà y nà o đó mọ i ngườ i sẽ nhìn thấ y
á nh sá ng tỏ a ra từ tâ m hồ n bạ n.” (G-Dragon, thà nh viên Big Bang).


Thanh Hưng).


Trang | 65
Thanh Hưng).
đượ c cô đơn, thà nh cô ng sẽ đến bên bạ n.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ).
nắ m bắ t hiện tạ i.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ).
- “Khô ng có cha mẹ già u có , khô ng có gia cả nh hiển há ch, muố n lộ i ngượ c dò ng trong cuộ c cạ nh tranh khố c
liệt, bạ n chỉ có thể dự a và o bả n thâ n, tự mình xô ng pha.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ).
ngà n đao gọ t giũ a.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ).  kiên nhẫ n đắ p nặ n bả n thâ n thì mớ i
vươn đến thà nh cô ng.
Dương Tử ).
nở và o lú c tă m tố i”. (Miêu Cô ng Tử ).
- “Nếu đam mê là con đườ ng dẫ n đến thà nh cô ng, thì sự kiên trì chính là chiếc xe đưa bạ n đến đó .” (Khuyết
danh).
- “Sự khô n ngoan trong mỗ i ngườ i bả o rằ ng: ‘Hã y biết chờ đợ i.’” (Trịnh Cô ng Sơn).
- “Ướ c mơ giố ng như nhữ ng vì sao... ta có thể khô ng bao giờ chạ m tay và o đượ c, nhưng nếu đi theo chú ng,
chú ng sẽ dẫ n ta đến vậ n mệnh củ a mình.” (Samuel Johnson).
- “Đã gọ i là hi vọ ng thì khô ng thể nó i đâ u là thự c, đâ u là hư. Cũ ng giố ng như nhữ ng con đườ ng trên mặ t
đấ t; kì thự c trên mặ t đấ t vố n là m gì có đườ ng. Ngườ i ta đi mã i thì thà nh đườ ng thô i.” (Lỗ Tấ n).  ướ c mơ
có thể mơ hồ lú c đầ u nhưng nếu cố gắ ng nhấ t định sẽ đạ t đượ c.
- “Mặ c dù nhiều cá nh cử a đó ng lạ i vớ i tô i, tô i vẫ n khô ng mấ t niềm tin và khô ng bao giờ ngừ ng tin tưở ng
và o bả n thâ n mình.” ( Kiara Ortega - Top 5 Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).
- “Ban đêm tô i nhìn trờ i đấ t để họ c về lò ng bao dung, nhìn đườ ng đi củ a kiến để biết về sự nhẫ n nhụ c. Sô ng
vẫ n chả y đờ i sô ng, suố i vẫ n chã y đờ i suố i. Đờ i ngườ i chỉ để số ng và hã y thả trô i nhữ ng ti tiện.” (Trịnh Cô ng
Sơn).
Trang | 66
Emerson).
- “Điều tô i muố n biết trướ c tiên khô ng phả i bạ n đã thấ t bạ i ra sao mà bạ n đã chấ p nhậ n nó như thế nà o.”
(Abraham Lincoln).
- "Đừ ng nhặ t con ố c và ng Đừ ng nhặ t con ố c nâ u
Só ng xô và o tậ n bã i Nằ m tậ n sâ u dướ i đá y
Nhữ ng điều gì dễ dã i Nhữ ng cá i gì khó lấ y
Có bao giờ bền lâ u? Chẳ ng phả i củ a mình đâ u."
(Ca dao).
 kiên nhẫ n đô i khi khô ng đạ t đến điều mong muố n.
Sumino).
XX. Tình cảm gia đình & Tình yêu đôi lứa
1. Dẫn chứng
a) Tình phụ tử
việc anh phả i chịu đự ng.  tình phụ tử có thể hình thà nh giữ a nhữ ng con ngườ i khô ng chung huyết thố ng.
- Hình ả nh chà ng trai Kalangnalong, sinh viên vừ a tố t nghiệp trườ ng Đạ i họ c Chulalongkorn danh tiếng củ a
Thá i Lan mặ c bộ đồ cử nhâ n chạ y tớ i trướ c xe rá c củ a cha quỳ gố i cả m tạ cô ng ơn nuô i dưỡ ng củ a ô ng
đượ c lan truyền mạ nh mẽ trên mạ ng xã hộ i khiến cộ ng đồ ng xú c độ ng. Lú c cò n nhỏ , Kalangnalong thườ ng
hay mặ c cả m vì cô ng việc củ a cha mình và đô i khi cậ u cả m thấ y mấ t mặ t khi thấ y ô ng khô ng đượ c bả nh
bao, phong độ như cha củ a cá c bạ n khá c. Thế nhưng cà ng lớ n, Kalangnalong lạ i cà ng khâ m phụ c ngườ i cha
mớ i họ c hết lớ p 4 củ a mình. Ô ng luô n dà nh tấ t cả nhữ ng gì tố t đẹp cho con trai, luô n nỗ lự c là m việc thậ t
chă m chỉ để có tiền cho con ă n họ c đầ y đủ , để con khô ng bị thua bạ n kém bè... Hình ả nh chà ng trai trẻ mặ c
bộ đồ cử nhâ n quỳ gố i cả m tạ cô ng ơn trờ i biển củ a cha trướ c chiếc xe chở rá c củ a ô ng hiện đang đượ c lan
truyền mạ nh mẽ trên cá c trang mạ ng xã hộ i khiến cộ ng đồ ng khô ng khỏ i xú c độ ng nghẹn ngà o.
- “26 Tết là ngà y giỗ ô ng nộ i, bố đã mong đượ c ra viện để đượ c tham gia cù ng mọ i ngườ i cú ng giỗ ô ng, thế
rồ i cuố i cù ng tình hình sứ c khỏ e bố khô ng ổ n định, bá c sĩ bả o khả nă ng phả i truyền hó a chấ t thêm. Nếu ổ n
định thì bố sẽ đượ c về nhà ă n Tết. Con gá i muố n bố có thêm mộ t nă m ă n Tết ấ m cú ng, vui vẻ, nên dù mẹ đã
nó i nă m nay bố ố m khô ng bà y vẽ ra là m gì nhưng sau khi giỗ ô ng, con gá i cù ng cả nhà bắ t tay và o việc dọ n
Trang | 67
dẹp, trang hoà ng nhà cử a... "Đã 8 nă m rồ i kể từ khi con gá i lấ y chồ ng, bố mẹ và con gá i mớ i lạ i có khoả nh
khắ c đó n giao thừ a bên nhau... Đố i vớ i con, đó là quã ng thờ i gian ý nghĩa nhấ t củ a cuộ c đờ i", thí sinh nà y
bà y tỏ . (Trích “Đó n giao thừ a nhà ngoạ i”, câ u chuyện “Tết vớ i con gá i” – ZingNews).
- Rob Kenney – mộ t ngườ i đà n ô ng trung niên đến từ Mĩ đang nhậ n đượ c sự yêu thích củ a cộ ng đồ ng, đượ c
gọ i vớ i cá i tên yêu thương là “Internet Dad” (Ngườ i bố trự c tuyến). Ô ng lậ p ra kênh Youtube “Dad, how do
I ?” (Bố ơi, con nên là m thế nà o ?) để chia sẻ cá ch là m cá c cô ng việc đơn giả n trong cuộ c số ng như cá ch thắ t
cà vạ t, cạ o râ u, sử a lố p xe hay ủ i quầ n á o,... giú p nhữ ng đứ a trẻ khô ng cha có thể là m đượ c nhữ ng cô ng việc
đơn giả n trong cuộ c số ng mà mộ t ngườ i cha có thể dạ y bả o. “Mộ t đứ a trẻ khô ng có cha cầ n phả i biết nhữ ng
kĩ nă ng cơ bả n để tồ n tạ i trong thế giớ i phứ c tạ p nà y.”, đâ y là điều Rob họ c đượ c khi cò n nhỏ .
- Mớ i đâ y, trên mộ t diễn đà n MXH mộ t ngườ i dù ng mạ ng có tên Huỳnh Quang Khả i đã chia sẻ lạ i câ u
chuyện củ a anh Mậ u, nă m nay 38 tuổ i đến từ lớ p họ c tình thương đã nhậ n đượ c sự chú ý lớ n từ cộ ng đồ ng
mạ ng. Đượ c biết, từ nhỏ anh Mậ u khô ng đượ c đi họ c và khô ng biết đọ c, biết viết, nhấ t là mộ t lầ n tình cờ
con anh hỏ i “ba ơi, chữ nà y là chữ gì..” anh cả m thấ y rấ t tự ti vớ i con do đó anh Mậ u quyết định đến trườ ng
và là bạ n họ c củ a cậ u con trai. Nghị lự c ấ y khiến nhiều ngườ i dù ng mạ ng rấ t cả m độ ng và khâ m phụ c ý chí
củ a anh.  ngườ i con là độ ng lự c lớ n lao củ a ngườ i bố .
- Suố t nhữ ng nă m Cá ch mạ ng, Nguyễn Quang Sá ng, câ y đạ i thụ củ a vă n họ c Nam Bộ , đã để lạ i nhiều tá c
phẩ m có giá trị gắ n liền vớ i vù ng sô ng nướ c bưng biền nơi đâ y, trong đó có “Chiếc lượ c ngà ” ra đờ i nă m
1966. Xâ y dự ng bi kịch éo le khi anh Sá u, mộ t ngườ i lính Cá ch mạ ng thoá t li tá m nă m trở về nhà thă m con
đú ng ba ngà y phép, trên mặ t lạ i có vết sẹo dà i là m con anh, bé Thu sợ hã i, cự tuyệt nhữ ng cử chỉ â u yếm ba
dà nh cho mình. Đến khi nhậ n ra thì đã quá muộ n, anh Sá u phả i lên đườ ng nhậ n nhiệm vụ mớ i, gấ p gá p hai
cha con ô m hô n thắ m thiết và anh hứ a rằ ng sẽ là m mộ t câ y lượ c bằ ng ngà cho con. Nhưng đó là lầ n cuố i
cù ng hai cha con gặ p nhau bở i sau mộ t trậ n cà n củ a Mĩ, anh Sá u đã hi sinh, chiếc lượ c đượ c ngườ i đồ ng độ i
đem về trao lạ i cho con gá i như di vậ t cuố i cù ng ngườ i cha thương con để lạ i cho đứ a con bé bỏ ng.  tình
phụ tử có thể bị chia cắ t bở i yếu tố khá ch quan.
- “Pinocchio – Chú bé ngườ i gỗ ”: Ngà y xử a ngà y xưa ở vù ng Tuscany nướ c Ý có mộ t bá c thợ mộ c tên là
Geppetto. Mộ t hô m nhặ t đượ c vụ n gỗ đẹp, bá c nghĩ ra sẽ là m mộ t chú bé bằ ng gỗ . Bá c đụ c đẽo mộ t lá t, là m
ra đượ c mộ t chú bé bằ ng gỗ , đặ t tên là Pinocchio. Khi sơn vẽ cho chú bé gỗ xong bá c thợ mộ c bỗ ng dưng
thấ y cậ u bé gỗ nà y đá ng yêu quá , bá c thố t lên “ồ chú bé ngườ i gỗ thậ t xinh xắ n và đá ng yêu” và thở dà i
“ướ c gì cậ u bé là ngườ i thậ t nhỉ “.Thậ t may mắ n là đêm hô m đó , bà tiên xanh tố t bụ ng đã nghe thấ y lờ i ướ c
nguyện củ a bá c thợ mộ c, bà quyết định sẽ giú p ướ c nguyện củ a bá c thà nh sự thậ t và giao mộ t chú dế tên là
Jiminy theo sá t và trợ giú p cho Pinocchio khi cầ n. Bá c thợ mộ c Geppetto vô cù ng mừ ng rỡ khi thấ y cậ u bé
ngườ i gỗ nhỏ bé củ a mình bỗ ng dưng đi lạ i và nó i đượ c, ngay ngà y hô m sau cho cậ u bé đến trườ ng họ c
như nhữ ng cô bé cậ u bé ngườ i thậ t khá c. Thế nhưng Pinocchio là mộ t cậ u bé khá nghịch ngợ m khi cậ u
khô ng nghe lờ i cha mình đi đến nơi về đến chố n, la cà khắ p nơi từ lẽo đẽo theo mộ t ngườ i chuyên diễn
mú a rố i đến chơi đù a trong mộ t ngô i nhà bá nh kẹo dà nh cho nhữ ng “con lừ a” đứ a trẻ lườ i biếng. Khi cả hai
về đến nhà , họ chẳ ng thấ y bá c thợ mộ c Geppetto đâ u cả . Mộ t chú chim bồ câ u trắ ng bay đến mang theo
mộ t mẫ u giấ y nhỏ ghi rằ ng bá c thợ mộ c Geppetto trong lú c đi tìm Pinocchio khắ p nơi, đã khô ng may bị
mộ t con cá voi nuố t và o bụ ng, và bâ y giờ vẫ n cò n mắ c kẹt trong đó . Pinocchio quyết định đi cứ u cha mình.
Khi ra đến biển, cậ u bé lặ n xuố ng, lặ n mã i cho tớ i khi gặ p đượ c con cá i voi khổ ng lồ mà cậ u tin rằ ng cha
cậ u đang ở trong đó , tìm cá ch và o bụ ng cá voi. Gặ p đượ c cha trong bụ ng cá voi, Pinocchio vô cù ng mừ ng
rỡ , đồ ng thờ i thấ y hố i hậ n vô cù ng về nhữ ng gì mình gâ y ra. Pinocchio đá nh mộ t ngọ n lử a, khó i mỗ i lú c
mộ t lớ n là m cho cá voi hắ t hơi thậ t mạ nh. Thế là cha con Pinocchio ô m nhau vă ng ra khỏ i miệng cá voi.
Pinocchio dìu cha đã mệt mỏ i vì nhiều ngà y trong bụ ng cá giữ a đạ i dương và o bờ . Nhưng và o đượ c đến bờ
thì Pinocchio cũ ng kiệt sứ c, bấ t tỉnh. Bá c thợ mộ c Geppetto vô cù ng lo lắ ng, đưa cậ u bé về nhà chă m só c,
nhưng có vẻ Pinocchio chẳ ng hồ i phụ c nổ i. Trong lú c bá c đang đau buồ n thì bà tiên xanh lạ i hiện ra. Bà
Trang | 68
khen ngợ i Pinocchio đã thậ t dũ ng cả m, nhanh trí và thậ t sự thương yêu cha mình nên giú p cậ u số ng dậ y,
hó a phép cho chiếc mũ i củ a Pinocchio trở lạ i bình thườ ng và biến cậ u bé ngườ i gỗ thà nh ngườ i thậ t.
Pinocchio từ đó trở thà nh mộ t cậ u bé ngoan, số ng vui vẻ hạ nh phú c vớ i cha mình suố t đờ i.  tình cha con
có thể hình thà nh giữ a con ngườ i và đồ vậ t vô tri vô giá c.
- Vợ chồ ng Lori và Chris Coble (California, Mĩ), cặ p đô i đã mấ t đi 3 ngườ i con trong mộ t vụ tai nạ n giao
thô ng, họ vẫ n luô n tin và o điều đó , để cuộ c số ng mỉm cườ i trướ c mắ t và ban cho họ mộ t điều diệu kỳ từ ng
ao ướ c bấ y lâ u. Đó là mộ t ngà y sau sinh nhậ t 5 tuổ i củ a cậ u con trai cả Kyle và o nă m 2007, Lori Coble cù ng
mẹ là bà Cindy đưa cậ u bé cù ng bé Emma 4 tuổ i và Katie 2 tuổ i đi đến mộ t trung tâ m thương mạ i, bang
California để mua quà tặ ng cho con. Tuy nhiên trên đườ ng trở về, bấ t ngờ mộ t chiếc xe tả i chở 20 tấ n thiết
bị điện tử chạ y vớ i tố c độ 70km/h đã đ.â .m thẳ ng và o xe củ a cô . Lori đã hoà n toà n mấ t nhậ n thứ c và 3 đứ a
trẻ thì bị th.ư.ơ.ng quá n.ặ .ng rồ i sau đó tử nạ n. Ba thá ng sau tai nạ n, Chris và Lori quyết định sẽ có thêm
nhữ ng đứ a con. Và phép mà u đã xả y ra khi chị vợ đã mang thai ba: 2 gá i và 1 trai! Đó như mộ t điều kỳ
diệu, niềm hạ nh phú c mà có mơ họ cũ ng khô ng nghĩ tớ i. Gầ n đú ng mộ t nă m sau ngà y mấ t củ a Kyle, Emma
và Katie, chị đã hạ sinh ra 3 em bé khá u khỉnh: Ashley, Ellie và Jake. Trong lò ng Lori và Chris luô n biết
rằ ng, dù họ rấ t yêu quý Ashley, Ellie và Jack nhưng chú ng sẽ khô ng bao giờ thay thế đượ c cho Kyle, Emma
và Katie. Tuy nhiên giờ đâ y, niềm hạ nh phú c đã trở lạ i vớ i gia đình và tiếng cườ i lạ i rộ n rà ng trong ngô i
nhà .
b) Tình mẫu tử
- Gemma Copeland, 30 tuổ i, đến từ Cheshire, đã đến thă m sở thú Schoenbrunn khi đi nghỉ ở Vienna, Á o,
cù ng vớ i cậ u con trai 15 thá ng tuổ i củ a mình và chồ ng. Trong khi cho con trai bú , ngườ i mẹ đã phả i rớ t
nướ c mắ t khi thấ y hà nh độ ng củ a mộ t nà ng đườ i ươi. Khi Gemma ngồ i nghỉ bên cạ nh mộ t lồ ng kính để cho
con trai bú , mộ t con đườ i ươi cá i bắ t đầ u tiến lạ i gầ n hai mẹ con. Nó lấ y vả i ló t rồ i ngồ i ngay sá t đó và nhìn
chă m chú và o họ trướ c khi đặ t tay lên tấ m kính và gử i nụ hô n củ a mình tớ i em bé qua lớ p ngă n cá ch trong
suố t. Nà ng đườ i ươi đã theo dõ i hai mẹ con họ vớ i đô i mắ t vừ a thâ n thương vừ a buồ n rầ u trong suố t 30
phú t. Sau khi Gemma chia sẻ khoả nh khắ c ấ m lò ng nà y trên Facebook, video đã trở nên viral và thu hú t
hà ng triệu lượ t xem, lượ t thích và chia sẻ. Sau đó , sở thú Schoenbrunn cho biết nà ng đườ i ươi tên là Sol.
Trướ c đâ y nó đã từ ng mang thai nhưng đứ a trẻ khô ng may bị chết yểu khi vừ a sinh ra. Điều nà y cà ng
khiến mọ i ngườ i đau lò ng và thương cả m cho con vậ t hơn.  tình mẫ u tử cũ ng có ở cá c loà i độ ng vậ t.
- Mớ i đâ y, mộ t câ u chuyện cả m độ ng đượ c chia sẻ trên group “Ở Nhà Vẫ n Đẹp” nhậ n tương tá c lớ n từ cộ ng
đồ ng mạ ng. Thó c, 2 tuổ i, hà ng ngà y đạ p xe theo mẹ trong mộ t ca là m việc từ 15h chiều đến 2h sá ng, tổ ng
cộ ng 11 tiếng củ a cô ng nhâ n vệ sinh mô i trườ ng. 11 tiếng ấ y, mẹ Lan củ a cậ u bé phả i thu gom 7-8 chuyến
xe rá c, ở cá c ngõ ngá ch Vạ n Phú c, Ba Đình (Hà Nộ i). Vớ i lương chỉ 6 triệu, ở nhà thuê, nuô i mẹ già đau ố m
và đứ a lớ n mắ c chứ ng suy giả m trí nhớ , ngườ i mẹ đơn thâ n nà y khô ng thể gử i Thó c cho ai nữ a. Cuộ c số ng
rấ t khó khă n, tạ m bợ vớ i vớ i 6 triệu cho 4 con ngườ i 3 thế hệ giữ a Thủ đô . Mẹ Thó c dự ng tạ m cho Thó c
mộ t că n chò i vọ c vạ ch mấ y tấ m tô n quâ y để cho con che gió trong nhữ ng ngà y Hà Nộ i lạ nh 12 độ . Trong
că n lá n tạ m ấ y, ngườ i mẹ có "mặ t trờ i bé con" củ a mình. Cò n Thó c, cậ u vẫ n cò n có tình yêu thương từ
ngườ i mẹ - thứ duy nhấ t trên đờ i có thể tuyệt đố i tin tưở ng.
- Nguyễn Thị Yên (sinh nă m 1981, thô n Đô ng Lao, xã Đô ng La, huyện Hoà i Đứ c, Hà Nộ i). Từ khi chị mang
bầ u, bi kịch cuộ c đờ i chị bắ t đầ u. Đô i mắ t ngườ i phụ nữ ấ y đã trở nên mù loà chỉ để cho đứ a con đượ c chà o
đờ i. Chị giữ con và quyết tâ m sinh bé Nguyễn Hoà ng Cẩ m Tú ở thá ng thứ 8. Khi con ra đờ i cũ ng chính là lú c
đô i mắ t ngườ i mẹ trẻ ấ y mấ t đi á nh sá ng. Đố i vớ i ngườ i phụ nữ nà y, đượ c sinh con đã là mộ t điều hạ nh
phú c vô bờ mà chị khô ng bao giờ hố i tiếc về quyết định củ a mình. Vớ i chị, việc có thể sinh con ra khỏ e
mạ nh là mộ t điều hạ nh phú c lớ n lao mà dù có phả i chết, chị cũ ng khô ng bao giờ hố i tiếc.
- Trầ n Thị Lan Anh ở Bạ c Liêu mặ c dù sắ p lìa xa cõ i đờ i vì chứ ng suy tim nặ ng, nhưng ngườ i mẹ ấ y vẫ n cố
gắ ng duy trì sự số ng mong manh từ ng ngà y củ a đứ a con trong bụ ng. Khi đượ c nhìn thấ y con chà o đờ i cũ ng
Trang | 69
là lú c chị mỉm cườ i trú t hơi thở cuố i cù ng. Vhị bị suy tim quá nặ ng, khô ng thể cứ u chữ a, mạ ng số ng chỉ tính
từ ng ngà y. Lú c nà y thai nhi đã đượ c 5 thá ng, chị Lan Anh biết khô ng số ng đượ c bao lâ u nữ a nhưng chi cầ u
khẩ n bá c sĩ là m mọ i cá ch để có thể cho đứ a bé chà o đờ i. Nhậ n thấ y mạ ng số ng chị Anh chỉ cò n tính từ ng
giờ , độ i ngũ bá c sĩ đã đi tớ i quyết định sẽ thự c hiện ca mổ để kịp cứ u thai nhi mặ c dù bé mớ i đượ c 6 thá ng.
- Ngà y 22/5/2019, cá c bá c sĩ Bệnh viện K Trung ương và Bệnh viện Phụ sả n Trung ương đã phẫ u thuậ t lấ y
thai nhi ở tuầ n thứ 31 cho sả n phụ Nguyễn Thị Liên (28 tuổ i, ở Hà Nam) bị bệnh ung thư vú giai đoạ n cuố i,
đã di că n. Thai phụ khô ng thể nằ m nên cá c bá c sỹ phả i mổ ở tư thế ngồ i. Đâ y là ca hy hữ u, khó tuy nhiên đã
đượ c thự c hiện thà nh cô ng. Chá u bé sinh ra câ n nặ ng chỉ 1,5kg, đã đượ c chuyển sang Bệnh viện Phụ sả n
Trung ương để đượ c chă m só c đặ c biệt. Cá c bá c sỹ cũ ng đang theo dõ i để tiếp tụ c điều trị ung thư cho
ngườ i mẹ.  ngườ i mẹ có thể hi sinh vì con.
- Chiếc bá nh sinh nhậ t lầ n thứ 101 củ a cụ bà Nguyễn Thị Trị, đang số ng cù ng vợ chồ ng ô ng Trầ n Ngọ c Thọ
(70 tuổ i, con rể) tạ i khu phố 5, P. Bình Tâ n, TX. La Gi, Bình Thuậ n có phầ n đặ c biệt khi đượ c là m hoà n toà n
bằ ng cá c loạ i củ quà . Nă m nay, do dịch bệnh nên tấ t cả con, chá u ở xa khô ng thể về sum họ p và chú c thọ
mẹ, bà củ a mình. Sau 1 tiếng cắ t gọ t, ô ng Thọ hoà n thà nh chiếc “bá nh kem” độ c nhấ t vớ i cá c nguyên liệu
đơn giả n nhấ t: bắ p cả i (phầ n chính), cà rố t (khắ c tuổ i), ớ t (là m nến) và cà tím (trang trí). Chiếc bá nh cò n
đặ c biệt ở chỗ , đó là tấ t cả tấ m lò ng củ a mộ t con rể - ngườ i đà n ô ng đã 70 tuổ i dà nh cho đấ ng sinh thà nh
củ a vợ mình.
- Mớ i đâ y, mộ t đoạ n clip ghi lạ i tình huố ng xả y ra trong mộ t lớ p họ c online khiến nhiều ngườ i khô ng khỏ i
xú c độ ng. Cụ thể, trong giờ họ c củ a cá c bé lớ p 2 có đề bà i: Hã y viết nhữ ng lờ i cả m ơn đến bố mẹ củ a con.
Thế nhưng, chỉ vừ a nhắ c tớ i mẹ, bé gá i tên Như Bình đã bậ t khó c nứ c nở : "Bố mẹ con bỏ nhau, mẹ con đi
rồ i. Con nhớ mẹ lắ m, mẹ ở Đà Nẵ ng cơ". Vừ a nó i cô bé vừ a khó c nứ c nở , liên tụ c lấ y tay lau nướ c mắ t. Dù
vậ y, bé vẫ n cố gắ ng hoà n thà nh lờ i cả m ơn củ a mình tớ i mẹ: "Con cả m ơn mẹ vì mẹ đã chă m só c cho con.
Con tạ m biệt mẹ.". Lú c nà y, giá o viên chủ nhiệm cố gắ ng trấ n an và xoa dịu con: "Đừ ng khó c nữ a nhé Như
Bình. Khi nà o hết dịch con sẽ đượ c gặ p lạ i mẹ con. Như Bình cố gắ ng lên nhé, cô khen con rấ t giỏ i". Chia sẻ
thêm về hoà n cả nh củ a bé gá i, cô giá o cho biết thêm: "Như Bình khô ng ở vớ i mẹ, nhưng con có bố và ô ng
bà rấ t quan tâ m đến con... Con cò n họ c rấ t giỏ i nữ a. Cả m ơn cá c cô chú đã độ ng viên con. Khi nhắ c đến mẹ,
bạ n ấ y đã khó c luô n. Đâ y là đề bà i trong sá ch giá o khoa, cá c con họ c bà i "Mẹ" nên liên hệ về gia đình củ a
mình luô n".  tình mẫ u tử khô ng dễ dà ng cá ch chia.
- "Mẹ ! Mộ t đờ i lam lũ vấ t vả vì chú ng con. Cứ tưở ng chú ng con sắ p ra trườ ng là mẹ sẽ đượ c an nhà n nà o
ngờ lú c đó thì chồ ng lạ i bộ i bạ c và cù ng lú c đó mẹ phá t hiện mình bị că n bệnh ung thư tủ y xương giai đoạ n
cuố i", thí sinh nà y chia sẻ. Vớ i nhiều ngườ i, giao thừ a là khoả nh khắ c thiêng liêng nhấ t trong nă m, cũ ng là
thờ i điểm mọ i thà nh viên quâ y quầ n và dà nh cho nhau nhữ ng lờ i chú c tố t đẹp nhấ t khi sang nă m mớ i.
Nhưng đó lạ i là giâ y phú t đau lò ng nhấ t mà chị khô ng thể nà o quên. "Giao thừ a, mọ i ngườ i nô nứ c há t
mừ ng, phá o hoa sá ng rự c thì con mấ t mẹ. Chỉ có 2 đứ a trẻ luố ng cuố ng trên viện vớ i mẹ. Nhưng có lẽ vớ i
mẹ chỉ cầ n có cá c con bên mẹ giâ y phú t cuố i đờ i là đủ rồ i phả i khô ng mẹ?", "Giờ con đã lấ y chồ ng, có con
gá i đầ u lò ng, mẹ có chá u ngoạ i rồ i đó . Nhưng bà chẳ ng thể đượ c ô m chá u và o lò ng. Gia đình mình chẳ ng
thể có mộ t cá i Tết đoà n viên trọ n vẹn. Nhưng con vẫ n tin ở đâ u đó mẹ lú c nà o cũ ng dõ i theo chú ng con
phả i khô ng mẹ?" (Trích “Giao thừ a vắ ng mẹ” - Hà Thị Hả i Yến, câ u chuyện “Tết vớ i con gá i” – ZingNews).
- “‘... 23h45, mộ t bệnh nhâ n mớ i và o, sẩ y thai, 25 tuầ n. Mộ t phụ nữ 38 tuổ i, lầ n mang thai thứ 4, lầ n sinh
đầ u phả i dù ng forcep, lầ n thứ 2 mổ đẻ, lầ n thứ 3 sinh non cá ch đâ y 4 nă m con sinh đượ c 2 ngà y thì mấ t...
Cứ thế, từ ng tiếng cò i xe rú liên hồ i, từ ng vẻ mặ t buồ n bã , bấ t lự c vì chẳ ng thể là m gì hơn...’. Từ ng ca cấ p
cứ u liên hồ i, mỗ i bệnh nhâ n lạ i có nhữ ng hoà n cả nh, bệnh lý khá c nhau. Có nhiều ngườ i là m thủ tụ c nhanh
rồ i xin về sớ m để kịp đó n giao thừ a vớ i gia đình. Có nhữ ng bệnh nhâ n đến giao thừ a vẫ n nằ m trên bà n
phẫ u thuậ t, mang theo hy vọ ng sẽ giữ đượ c đứ a con bé bỏ ng củ a mình. Thay vì đượ c vui cườ i, há o hứ c chờ
đợ i giâ y phú t chuyển giao sang nă m mớ i, cô lạ i chứ ng kiến nhữ ng giọ t nướ c mắ t, vẻ mặ t buồ n tủ i cù ng nỗ i
Trang | 70
đau đớ n, thấ t vọ ng củ a cá c bệnh nhâ n trong bệnh viện.” (Trích “Tết đặ c biệt” – Nguyễn Thị Thanh Thả o,
câ u chuyện “Tết vớ i con gá i” – ZingNews) .
- “Con bé khô ng phả i là con nuô i, con bé là con ruộ t củ a tô i. Rấ t ít ngườ i biết tô i có con bé. Nhưng con bé là
phướ c là nh lớ n nhấ t mà tô i có thể tưở ng tượ ng đượ c, là điều tuyệt vờ i nhấ t tô i từ ng trả i qua.” (Naomi
Campbell).  ngườ i nổ i tiếng cũ ng có tình cả m mẹ con.
- Shamekia Morris, mộ t nhà thiết kế thờ i trang ở West Palm Beach, Florida, Mĩ lầ n đầ u tiên bắ t đầ u thự c
hiện nhữ ng hình xă m tạ m thờ i cho cậ u con trai Treylin củ a cô khi cậ u bé mớ i 6 thá ng tuổ i. Cô thườ ng
'trang trí' cho con trai mình từ đầ u đến châ n vớ i nhữ ng hình xă m giả ở trên bụ ng, cá nh tay, lưng và châ n
củ a cậ u bé. Mặ c dù nhữ ng hình xă m khô ng có thậ t, nhưng nhiều ngườ i trên mạ ng đã gá n cho cô là “bà mẹ
tồ i”. Phả n ứ ng dữ dộ i trên mạ ng bắ t đầ u trướ c khi Treylin đượ c sinh ra, khi cô thự c hiện mộ t buổ i chụ p
ả nh bầ u trong mộ t tiệm xă m. Và khi cô bắ t đầ u đeo nhữ ng chiếc á o giả cho Trey, nhữ ng ngườ i theo dõ i cô
đã rấ t phẫ n nộ . Cô cũ ng cho hay, sẽ khô ng để nhữ ng ngườ i đó ngă n cả n sở thích củ a mình: “Đố i vớ i nhữ ng
ngườ i đá nh giá tô i, tô i khô ng quan tâ m bở i vì đâ y là mộ t phong cá ch số ng mà chú ng tô i tậ n hưở ng. Nếu
bạ n đang đá nh giá ai đó qua mộ t video dà i 30 giâ y trên mạ ng xã hộ i thì đó là việc củ a bạ n, nhưng nhữ ng gì
bạ n nó i hoặ c nghĩ về ai đó sẽ khô ng xá c định đượ c họ sẽ như thế nà o trong tương lai.”.  ngườ i mẹ có thể
là m mọ i thứ cho con bấ t chấ p xã hộ i chê trá ch.
- Ngà y 11 – 5 – 2022, mộ t ngườ i mẹ đến trụ sở phườ ng Tâ n An, TP. Buô n Ma Thuộ t, Đắ k Lắ k là m giấ y khai
tử cho con trai 3 tuổ i trong khi cậ u bé hoà n toà n cò n số ng. Cụ thể, thô ng tin trên giấ y khai tử ghi con trai
bà mấ t lú c 18 giờ 30 phú t, ngà y 4 – 5 – 2022, quá trình là m việc cá n bộ cũ ng khô ng gọ i về nơi chá u bé sinh
số ng cũ ng như xá c minh thô ng tin từ ngườ i mẹ vì bà nà y khó c rấ t nhiều, sợ là m tổ n thương, đến tố i ngà y
21 – 5, ngườ i nhà bên nộ i đă ng thô ng tin chá u cò n số ng nhưng bị mẹ là m giấ y khai tử lên mạ ng xã hộ i thì
sự việc mớ i vở lở . Đượ c biết, nguyên nhâ n dẫ n đến hà nh độ ng trên là do ngườ i mẹ bị chồ ng cũ đá nh đậ p,
bạ o hà nh, sợ con trai bị tổ n thương nên là m giấ y khai tử gử i cho chồ ng cũ để ngă n khô ng cho ngườ i nà y
gặ p con nữ a và muố n con có cuộ c số ng tố t hơn.  ngườ i mẹ có thể là m mọ i thứ tố t cho con bấ t chấ p xã hộ i
chê trá ch.
nhà .
- Hiệu ứ ng Domino khẳ ng định rằ ng khi bạ n thay đổ i mộ t hà nh vi bấ t kì thì nó sẽ kích hoạ t mộ t chuỗ i cá c
phả n ứ ng khá c, đồ ng thờ i tạ o ra mộ t sự chuyển đổ i trong cá c hà nh vi liên quan.  đượ c kề cạ nh đứ a con
mình sinh ra sẽ là m ngườ i mẹ trở nên vữ ng và ng vượ t qua mọ i bã o tố .
c) Tình anh chị em
- Ngà y 19/5/2022, lã nh đạ o Cô ng an TX. Hoà i Nhơn xá c nhậ n đơn vị vừ a tìm đượ c ngườ i chị sinh đô i đã
thấ t lạ c cá ch đâ y 47 nă m củ a bà Mai Thị Bền (58 tuổ i; ngụ thô n Chương Hò a, xã Hoà i Châ u Bắ c, TX. Hoà i
Nhơn). Trướ c đó , ngà y 16/5, thô ng qua cô ng tá c xử lý hồ sơ CCCD, cá n bộ Độ i Cả nh sá t Quả n lý hà nh chính
Trang | 71
về trậ t tự xã hộ i Cô ng an thị xã Hoà i Nhơn đã phá t hiện khuô n mặ t củ a bà Mai Thị Bền giố ng bà Đỗ Thị C.
(ngụ thô n Hà Yến, xã An Thạ ch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên). Ngay sau đó , Cô ng an thị xã Hoà i Nhơn cử
cá n bộ đến nhà bà Bền, đồ ng thờ i liên hệ Cô ng an xã An Thạ ch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên để xá c minh,
là m rõ vụ việc. Kết quả , bà Mai Thị Bền và bà Đỗ Thị C. là chị em sinh đô i, đã thấ t lạ c nhau từ 47 nă m trướ c.
Theo bà Bền, lú c khoả ng 11 tuổ i, bà bị lạ c gia đình ở tỉnh Phú Yên, đi lang thang đến địa phậ n thô n Chương
Hò a, xã Hoà i Châ u Bắ c, TX. Hoà i Nhơn. Sau đó , bà Bền đượ c hai vợ chồ ng ở thô n Chương Hò a cưu mang,
nhậ n là m con nuô i rồ i sinh số ng ở nơi nà y đến bâ y giờ . Thờ i gian qua lâ u nhưng hình ả nh về gia đình, cộ i
nguồ n vẫ n hiện diện trong tâ m trí nên bà Bền nhiều lầ n muố n tìm ngườ i thâ n ruộ t thịt. Tuy nhiên, do bà
Bền chỉ nhớ mình cò n mộ t ngườ i chị ruộ t sinh đô i nhưng lạ i khô ng nhớ rõ địa chỉ ở đâ u. Sau khi đượ c cá n
bộ Cô ng an thị xã Hoà i Nhơn kết nố i gặ p nhau, hai chị em sinh đô i Đỗ Thị C. - Mai Thị Bền đã rơi nướ c mắ t
vì quá xú c độ ng. Khô ng chỉ vậ y, bà Bền cũ ng đã rấ t vui mừ ng vì đã tìm đượ c nguồ n cộ i củ a mình.
- Vi Quyết Chiến, cậ u bé 13 tuổ i ngườ i dâ n tộ c Thá i ở huyện Vâ n Hồ , Sơn La. Hà nh trình từ Sơn La xuố ng
Hà Nộ i để thă m em ố m nặ ng củ a cậ u bé nà y khiến ngườ i ta khô ng khỏ i kinh ngạ c và xú c độ ng. Mộ t ngà y
thá ng 3, khi Chiến đi họ c về, nghe ô ng nộ i kể chuyện củ a em thì số t ruộ t, lo lắ ng cho em nên giấ u mọ i
ngườ i đạ p xe đạ p đi Hà Nộ i thă m em dù khô ng hình dung ra Hà Nộ i thế nà o, đườ ng đi ra sao. Chiến chỉ biết
đạ p xe theo đườ ng lớ n và đi thô i. Đến Hò a Bình thì chá u ngấ t lịm vì quá mệt, đô i dép đang đi cũ ng rá ch ná t,
châ n phồ ng rộ p. Lú c nà y, mộ t tà i xế đi ngang qua, phá t hiện chá u bé, đã đưa Chiến ra bá o cá o vớ i cô ng an
và giú p bé Chiến ă n uố ng, hỏ i han sau đó liên lạ c vớ i gia đình. Sau đó đưa cả Chiến và chiếc xe đạ p về Hà
Nộ i. Chiến và o bệnh viện Nhi Trung ương thă m em trong sự ngỡ ngà ng củ a cha mẹ và sự cả m phụ c củ a cá c
y bá c sĩ.
d) Tình yêu đôi lứa
- 70 nă m nay, bà Hsu và chồ ng là ô ng Chang Wan-ji, 83 tuổ i â m thầ m là m cô ng việc giặ t là quầ n á o cho
ngườ i dâ n ở quậ n Houli, TP. Đà i Trung, Đà i Loan. Trong suố t thờ i gian ấ y, đã có hà ng tră m bộ trang phụ c
khô ng đượ c khá ch hà ng tớ i nhậ n khi đã giặ t là xong. Và mớ i đâ y, chá u trai củ a bà là Reef Chang đã thuyết
phụ c 2 ngườ i mặ c nhữ ng bộ trang phụ c nà y để là m mẫ u theo kiểu vui là chính. Sau đó , Chang đã đă ng
nhữ ng bứ c hình thú vị nà y lên Instagram. Thậ t ngạ c nhiên, cá c bà i đă ng nhậ n đượ c sự chú ý lớ n. Hiện tà i
khoả n WantShowAsYoung củ a họ đã đạ t 130.000 ngườ i theo dõ i trên khắ p thế giớ i. Vớ i lờ i khuyên từ
nhữ ng ngườ i bạ n có gu thờ i trang tố t, Chang đã giú p ô ng bà kết hợ p á o sơ mi, quầ n soó c, vá y, phụ kiện…
để tạ o ra nhữ ng bứ c ả nh phong cá ch nhấ t. Sau đó , cậ u chụ p ả nh ô ng bà trướ c nhữ ng chiếc má y giặ t và má y
sấ y củ a cử a hà ng, rồ i đă ng lên Instagram. Cặ p vợ chồ ng già đã tặ ng hà ng tră m mó n đồ cho cá c tổ chứ c từ
thiện, đặ c biệt là cho ngườ i dâ n sau thả m họ a, nhưng họ vẫ n cò n tớ i và i tră m bộ trong nhà .  tình yêu là
cù ng thích là m điều gì đó .
- Là ng rau Trà Quế (TP. Hộ i An, Quả ng Nam) có lẽ đượ c điểm hồ ng bở i tình yêu sâ u đậ m suố t 70 nă m củ a
cụ Lê Sỏ (94 tuổ i) và Nguyễn Thị Lợ i (88 tuổ i). Cầ m đô i bà n tay bà Lợ i trong tay mình, ô ng Sỏ bồ i hồ i kể về
mố i tình cổ tích dà i gầ n 7 thậ p kỷ củ a mình. Nă m ấ y, nghe tiếng bà Lợ i là cô gá i đẹp nhấ t nhì là ng, lạ i vừ a
trò n tuổ i đô i mươi, ô ng Sỏ nhờ ngườ i mai mố i đến nhà dạ m hỏ i. Ban đầ u thấ y ô ng Sỏ , bà Lợ i đã quay ngoắ t
mặ t đi bở i khô ng thích ngườ i cụ c mịch, đậ m chấ t nô ng dâ n củ a chà ng trai là ng bên. Chị em, bạ n bè lố i xó m
cũ ng đượ c dịp bà n ra tá n và o, dè bỉu đủ điều khiến bà Lợ i cà ng thêm thấ t vọ ng… Ngó bộ tấ n cô ng trự c diện
khô ng xong, "liệu cơm gắ p mắ m", ô ng Sỏ chuyển hướ ng sang đi đườ ng vò ng. Cứ thế hà ng ngà y, mỗ i khi
là m xong cô ng việc củ a mình, ô ng lạ i tấ t tả chạ y đến nhà nhạ c phụ , nhạ c mẫ u tương lai để phụ giú p việc.
Thấ y chà ng trai chấ t phá c, chịu khó , lạ i biết điều, cha mẹ bà Lợ i cũ ng "ưng cá i bụ ng". Thương rể hiền, hằ ng
đêm, mẹ lạ i thú c giụ c bà Lợ i ưng bụ ng. Mưa dầ m thấ m lâ u, dầ n dầ n bà Lợ i cũ ng mềm lò ng chấ p thuậ n là m
vợ ô ng Sỏ . Thế là , sau gầ n 10 nă m theo đuổ i, ô ng Sỏ và cô "hoa khô i là ng" kém mình 6 tuổ i cũ ng đã về
chung mộ t nhà . Vượ t qua ngă n cá ch khi cụ ô ng bị thự c dâ n Phá p bắ t khi hoạ t độ ng Cá ch mạ ng, cuố i cù ng
hai ô ng bà vẫ n số ng hạ nh phú c vớ i 5 ngườ i con đều nố i nghiệp trồ ng rau củ a cha mẹ.
Trang | 72
- Tom Brady và Gisele Bundchen đượ c nhiều ngườ i Mỹ bình chọ n là đô i vợ chồ ng trong mơ. Chồ ng là ngô i
sao bó ng bầ u dụ c nổ i tiếng và đẹp trai như tà i tử , vợ là siêu mẫ u quyến rũ hà ng đầ u thế giớ i trong nhiều
nă m liền. Cả hai đều là doanh nhâ n thà nh đạ t. Họ như đượ c sinh ra để hưở ng hạ nh phú c vớ i ngoạ i hình
tuyệt đẹp, già u có như Croesus (vua củ a vương quố c Lydia cổ đạ i) và điều quan trọ ng nhấ t đó là họ yêu
nhau. Vượ t lên trên á p lự c dư luậ n khi quen nhau lú c Tom vẫ n cò n trong hô n nhâ n vớ i vợ cũ , nhấ t là lụ c
đụ c hô n nhâ n nă m 2015, cặ p đô i và ng vẫ n khô ng ngừ ng khiến dâ n mạ ng “rụ ng tim” bở i nhiều khoả nh khắ c
ngọ t ngà o dà nh cho nhau như thờ i son trẻ dù đã kết hô n đượ c 13 nă m.
- Câ u chuyện tình đẹp giữ a anh Bù i Vă n Tă ng (52 tuổ i, quê Thanh Hó a) và chị Nguyễn Thị Sim (40 tuổ i, quê
Thá i Nguyên) khiến nhiều ngườ i phả i rưng rưng xú c độ ng. Vố n quen nhau qua mạ ng xã hộ i, bỏ qua khiếm
khuyết về cơ thể, hai ngườ i đã số ng hạ nh phú c bên nhau vớ i mộ t cậ u con trai khá u khỉnh dù kinh tế gia
đình cò n nhiều khó khă n. Anh Tă ng cho hay, ướ c mơ lớ n nhấ t củ a anh hiện tạ i là có mộ t cá i nhà tắ m để vợ
có thể tắ m cho mình bở i anh đã bị liệt hai châ n phả i nằ m mộ t chỗ từ nă m 14 tuổ i, khi vợ tắ m thì nướ c lênh
lá ng khắ p nhà cự c cho vợ phả i lau dọ n.  tình yêu “mộ t tú p lều tranh, hai quả tim và ng”.
- Cũ ng là nhạ c sĩ từ ng bướ c qua nhiều "lầ n đò ", Đứ c Huy khiến nhữ ng ngườ i hâ m mộ ô ng choá ng ngợ p khi
thô ng bá o có vợ trẻ hơn 40 tuổ i - con số kỷ lụ c, ít có nghệ sĩ nà o từ ng chạ m tớ i. Nhạ c sĩ chia sẻ, ở tuổ i lụ c
tuầ n ngườ i đà n ô ng mớ i thự c sự sung mã n nhấ t. Hình ả nh Đứ c Huy chụ p cù ng con trai mộ t lầ n nữ a đượ c
dư luậ n chú ý.  tình yêu khô ng phâ n biệt tuổ i tá c.
- Mớ i đâ y, câ u chuyện tình yêu củ a cô dâ u 62 tuổ i và chú rể 26 tuổ i ở Cao Bằ ng, Việt Nam đã gâ y xô n xao
dư luậ n, thu hú t đượ c đô ng đả o sự chú ý củ a mọ i ngườ i. Theo thô ng tin đă ng tả i, cô dâ u tên Lê Thị Thu
Sao, 62 tuổ i, cò n chú rể tên Triệu Hoa Cương, nă m nay mớ i chỉ 26 tuổ i. Hai ngườ i hơn kém nhau tớ i 35
tuổ i, là mộ t cặ p đô i có tuổ i xá c chênh lệch xưa nay hiếm thấ y. Theo chia sẻ, ngay từ đầ u, chuyện tình yêu
củ a hai ngườ i đã gặ p phả i nhiều só ng gió , trắ c trở vì sự phả n đố i từ ngườ i nhà . Nhưng vì yêu thương nhau
thậ t lò ng, cuố i cù ng hai ngườ i vẫ n nắ m chặ t tay nhau cù ng đi tớ i đích. Và giữ a thá ng 9 nà y, hai ngườ i đã
quyết định kết hô n.  tình yêu khô ng phâ n biệt tuổ i tá c.
- Hoà ng tử William củ a Hoà ng gia Anh và nhà thiết kế Kate Middleton gặ p nhau lầ n đầ u khi cò n là sinh viên
Đạ i họ c St. Andrews ở Scotland và o nă m 2001. Nă m 2004, truyền thô ng bắ t đầ u đưa tin về mố i tình củ a họ .
Đến nă m 2007, cặ p đô i tuyên bố đã chia tay vì á p lự c từ bá o chí và dư luậ n. Tuy nhiên, sau tấ t cả chuyện
tình củ a họ cũ ng kết thú c bằ ng mộ t đá m cướ i hoà n mỹ tạ i tu viện Westminster và o ngà y 29/4/2011. Họ
đang cù ng nhau chờ đó n sự ra đờ i củ a đứ a con thứ ba.  tình yêu “hoà ng tử - Lọ Lem” đờ i thự c.
- Mộ t chiều đi là m về gặ p trậ n mưa to, Lê Tiến Trình (28 tuổ i) và Nguyễn Thị Hồ ng Tuyết (24 tuổ i) cù ng vô
tình trú tạ m dướ i má i hiên ngô i nhà bên đườ ng. “Đang ngồ i trú mưa bỗ ng sấ m sét nổ đù ng đù ng khiến cô
ấ y sợ , quay sang ô m chầ m lấ y mình dù hai đứ a hoà n toà n xa lạ . Lú c đó mình ngơ ngá c, khô ng hiểu chuyện
gì xả y ra nhưng nhìn thấ y cô ấ y dễ thương quá nên cứ để yên vậ y”, anh hồ i tưở ng. Mố i nhâ n duyên củ a họ
cũ ng bắ t đầ u từ đó . Đô i trẻ yêu nhau sau 4 thá ng là m quen, tá n tỉnh. Sau gầ n mộ t nă m rưỡ i yêu nhau, họ tổ
chứ c đá m cướ i và o ngà y 13/7/2019. Trong khi nhiều thanh niên than thở cả thanh xuâ n chưa có nử a mố i
tình vắ t vai, câ u chuyện chà ng trai Bình Định cướ i đượ c vợ chỉ nhờ mộ t lầ n trú mưa đượ c chia sẻ trên diễn
đà n khiến dâ n mạ ng khô ng khỏ i ghen tỵ .  tình yêu sét đá nh.
- Danh hà i Chiến Thắ ng chia tay rồ i lạ i quay về vớ i vợ cũ sau 3 thá ng ly hô n. Câ u chuyện ấ y đương nhiên có
hậ u, thậ m chí như cổ tích song cũ ng ẩ n chứ a nhiều cả m xú c đa chiều. Dư luậ n có ngườ i chê đó là "trò trẻ
con", bồ ng bộ t ngườ i lạ i nghi ngờ về chiêu trò gâ y ồ n à o vố n đượ c coi là "ngó n nghề" showbiz. Riêng Chiến
Thắ ng, anh bà y tỏ : "Ai đến vớ i nhau cũ ng mong hạ nh phú c, chẳ ng ai nên vợ nên chồ ng vì tương lai đổ vỡ
đã nhìn thấ y trướ c. Tô i vướ ng thị phi cả khi ly hô n và lầ n quay lạ i cù ng vợ cũ . Chỉ có thể lý giả i bằ ng khú c
quanh số phậ n. Đờ i ngườ i luô n có nhữ ng khú c quanh".  tình yêu “gương vỡ lạ i là nh”.
- Nhắ c đến phim giả tình thậ t thì chắ c chắ n khô ng thể nà o bỏ qua cặ p tiên đồ ng ngọ c nữ Hyun Bin - Son Ye
Jin. Cả hai bén duyên từ bộ phim “Hạ Cá nh Nơi Anh” và hiện vẫ n đang hạ nh phú c sau cô ng khai hẹn hò . Gầ n
Trang | 73
đâ y, cặ p đô i cò n bị bắ t gặ p cù ng đi hẹn hò đá nh golf và mua đồ . Ngà y 30/3/2022 vừ a qua, cặ p đô i “chị
đẹp”- “quâ n nhâ n Bắ c Hà n” chính thứ c về chung mộ t nhà .  tình yêu “phim giả tình thậ t”.
e) Mặt trái
- Theo mộ t phá n quyết đượ c tung lên mạ ng xã hộ i Trung Quố c WeChat ngà y 14 – 12 – 2021, Tò a á n Trung
cấ p Nhâ n dâ n ở Nam Kinh, Giang Tô cho biết đã ban hà nh lệnh hạ n chế 3 thá ng đố i vớ i ngườ i bố , cấ m
ngườ i nà y đe dọ a, đá nh đậ p, quấ y rố i vợ và hai con. Con trai 7 tuổ i củ a ngườ i phụ nữ nó i trên là họ c sinh
tiểu họ c, cò n bé gá i 5 tuổ i vẫ n đang họ c mẫ u giá o. Nhưng ngườ i phụ nữ họ Zheng cho biết chồ ng cô có
bằ ng tiến sĩ và thườ ng dạ y cá c con cá c mô n họ c ở cấ p trung họ c và đạ i họ c, chẳ ng hạ n như cổ vă n, mộ t
ngô n ngữ vă n họ c đượ c sử dụ ng ở Trung Quố c thờ i xưa và đượ c dạ y cho họ c sinh trung họ c và đạ i họ c.
Ngoà i ra, hai bé cò n phả i họ c toá n trình độ đạ i họ c. Ngườ i vợ họ Zheng cho biết chồ ng yêu cầ u cá c con họ c
đến tố i muộ n hà ng ngà y và thườ ng chử i mắ ng, đá nh đậ p con khi đứ ng giá m sá t việc họ c.  cha mẹ có thể
là m hạ i con cá i nếu khô ng biết cá ch giá o dụ c đú ng đắ n.
- Hộ i chứ ng cha mẹ trự c thă ng: Đâ y là hà nh vi bả n nă ng, nhưng mộ t số bậ c cha mẹ coi việc “hỗ trợ ” ở mộ t
cấ p độ khá c và luô n ở xung quanh con như mộ t chiếc trự c thă ng, quá tham gia và o cuộ c số ng củ a mộ t đứ a
trẻ.  cha mẹ có thể là m hạ i ccon cá i nếu khô ng biết cá ch giá o dụ c đú ng đắ n.
- Bibi Aisha, mộ t cô gá i ngườ i Israel bị chồ ng bạ o hà nh suố t nhiều nă m. Do khô ng chịu nổ i bị chồ ng và nhà
chồ ng đá nh đậ p, cô lén trố n khỏ i nhà nhưng khô ng may bị nhà chồ ng bắ t lạ i. Ngườ i chồ ng đã lấ y dao tà n
phá gương mặ t, hậ u quả là chiếc mũ i củ a cô bị cắ t cụ t hết mộ t nử a.
- Khoả ng 19h30' tố i 16 – 2 – 2022, T. V. V. (Tam Hả i, Nú i Thà nh, Quả ng Nam) đến nhà mẹ vợ để nó i
chuyện. Tạ i đâ y, Viên nhiều lầ n gọ i điện cho vợ mình đang là m việc tạ i TP. HCM nhưng khô ng đượ c. Nghi
ngờ vợ ngoạ i tình, Viên đã bế chá u T.L.Y.V. (5 tuổ i, con gá i củ a V.) xuố ng bến đò Tam Hả i rồ i ra cầ u Ô ng
Hiển ném xuố ng sô ng Trườ ng Giang để trả thù vợ . Sau khi gâ y á n, V. trở về nhà kể lạ i toà n bộ sự việc cho
ngườ i mẹ ruộ t. Đượ c biết, V. có tiền sử sử dụ ng ma tú y.  mâ u thuẫ n nhỏ nhặ t dẫ n đến bi kịch gia đình |
nạ n nhâ n vô tộ i bị gâ y hạ i | tệ nạ n xã hộ i phá vỡ hạ nh phú c gia đình.
- Tố i 22 – 12 – 2021, bé gá i 8 tuổ i V.A đượ c Nguyễn Kim Trung Thá i (cha ruộ t) đưa và o bệnh viện phườ ng
2, quậ n Bình Thạ nh, TP. Hồ Chí Minh cấ p cứ u. Khi nhậ p viện, trên thi thể chá u bé có nhiều vết bầ m tím
nghi bị bạ o hà nh nên cô ng an đã và o cuộ c điều tra. Qua quá trình tìm hiểu điều tra, bé V. A là con củ a Thá i
và mẹ ruộ t củ a bé, đến thá ng 8 – 2020 thì hai ngườ i ly hô n, Tò a á n giao quyền chă m só c bé cho Thá i. Đến
thá ng 9 – 2020, Nguyễn Võ Quỳnh Trang có quan hệ tình cả m vớ i Thá i. Cả ba số ng chung ở mộ t că n hộ cao
cấ p tạ i Saigon Pearl (quậ n Bình Thạ nh). Thá ng 10 – 2021, do tình hình dịch COVID-19 nên chá u A. phả i
họ c online tạ i nhà . Từ ngà y 7 – 12 – 2021 đền ngà y 22 – 12 – 2021, Trang thườ ng xuyên đá nh đậ p chá u
bằ ng câ y gỗ , roi, ố ng nố i má y hú t bụ i gâ y nên nhiều vết bầ m trên ngườ i bé. Thá i nhiều lầ n chứ ng kiến con
gá i bị Trang đá nh đậ p, hà nh hạ nhưng khô ng can ngă n, cò n tham gia chử i mắ ng và đá nh con. Đến ngà y 22
– 12 – 2021, Thá i đi là m cò n bé gá i ở nhà họ c online vớ i Trang. Quá trình dạ y họ c, Trang bắ t chá u quỳ để
kiểm tra bà i, đá nh đậ p, dù ng châ n đạ p, đá và o bụ ng, hô ng. 15 giờ cù ng ngà y, Thá i xem camera thấ y Trang
đá nh chá u nên gọ i về nhà nó i Trang đừ ng đá nh nữ a. 18 giờ , Trang thấ y chá u bấ t tỉnh gọ i Thá i sơ cứ u
nhưng chá u đã tử vong trướ c đó . Nguyên nhâ n chết củ a bé gá i do phù phổ i cấ p và số c chấ n thương. Trong
lú c bé đượ c cấ p cứ u, Thá i lẻn về nhà xó a hết dữ liệu 4 camera trướ c đó .
- Ồ n à o ly hô n Johnny Depp – Amber Heard: Phiên tò a xét xử giữ a Johnny Depp và vợ cũ Amber Heard
đang diễn ra và trở thà nh tâ m điểm bà n tá n củ a truyền thô ng thế giớ i nhữ ng ngà y gầ n đâ y. Gặ p nhau lầ n
đầ u và o nă m 2011 và cô ng khai mố i quan hệ nă m 2012, sau 4 nă m hò hẹn, cặ p đô i quyết định tiến tớ i cuộ c
số ng nhâ n trong sự chú c phú c củ a cô ng chú ng. Tuy nhiên, sau hơn mộ t nă m là m vợ chồ ng, Amber Heard
gâ y số c khi đệ đơn ly hô n và tố chồ ng bạ o hà nh. Sau rấ t nhiều lầ n lữ a khô ng thể tiến hà nh giả i quyết do lý
do cá nhâ n lẫ n ả nh hưở ng củ a đạ i dịch, ngà y 11 – 4 – 2022 vừ a qua, phiên tò a xét xử đầ u tiên giữ a Johnny
Trang | 74
Depp và Amber Heard đã diễn ra. Nhữ ng lờ i khai tạ i tò a đã lầ n lượ t vén mà n mặ t tố i cuộ c số ng hô n nhâ n
củ a cặ p đô i nổ i tiếng nhấ t nhì Hollywood.
- Trong tiệc sinh nhậ t lầ n thứ 52 diễn ra ngà y 15 – 5 – 2022, Cá t Phượ ng thô ng bá o chia tay Kiều Minh
Tuấ n sau 12 nă m chung số ng. Nữ diễn viên nó i: “Tô i và Kiều Minh Tuấ n khô ng cò n sá t cá nh bên nhau nữ a.
Truyền thô ng thờ i gian qua cũ ng đồ n đoá n nên tô i muố n nó i mộ t lầ n. Tô i và Kiều Minh Tuấ n đã chia tay từ
14 – 2 – 2021. Mọ i ngườ i phả i vui dù m tô i chứ đừ ng buồ n”. Theo Cá t Phượ ng, Kiều Minh Tuấ n là ngườ i
chủ độ ng đề nghị chia tay vớ i lý do khô ng hợ p. Trướ c đó , họ nhiều lầ n mâ u thuẫ n, xích mích nhưng khô ng
nghiêm trọ ng. Hai nghệ sĩ dự định kết hô n và sinh con, thậ m chí nhờ bá c sĩ can thiệp nhưng vì nhiều vấ n
đề nả y sinh nên kế hoạ ch trên bị hoã n lạ i. Cá t Phượ ng dự định thô ng bá o chuyện chia tay từ đầ u nă m 2021
nhưng thờ i điểm đó phim củ a Kiều Minh Tuấ n ra rạ p nên cô khô ng muố n để việc cá nhâ n ả nh hưở ng đến
dự á n.  dù tình yêu tan vỡ nhữ ng vẫ n sẵ n sà ng hi sinh cho nhau.
- Sá ng 22-5, ô ng Đỗ Vă n Cấ p - chủ tịch UBND huyện Tâ y Hò a (Phú Yên) - cho biết lự c lượ ng chứ c nă ng đã
bà n giao thi thể ô ng N.V.H. (48 tuổ i, ở xã Hò a Mỹ Đô ng, huyện Tâ y Hò a) cho gia đình lo hậ u sự . Theo thô ng
tin từ Cô ng an xã Hò a Mỹ Đô ng, sá ng 21-5, khi hai vợ chồ ng đang lộ i qua suố i ở xã Sơn Thà nh Tâ y (huyện
Tâ y Hò a) để đến nú i kẹp hạ t đá c mang về bá n, vợ ô ng H. là bà N.T.T. (49 tuổ i) bị nướ c suố i dâ ng cao, chả y
xiết cuố n trô i. Ô ng H. đã nỗ lự c bơi cứ u vợ , đẩ y đượ c bà T. thoá t nạ n, nhưng bả n thâ n ô ng đuố i sứ c, khô ng
bơi và o bờ đượ c nên bị nướ c cuố n trô i, mấ t tích. Đô i vợ chồ ng khá c cù ng đi kẹp hạ t đá c vớ i vợ chồ ng ô ng
H. điện thoạ i bá o cho cơ quan chứ c nă ng để tổ chứ c tìm kiếm. Đến chiều tố i 21-5, lự c lượ ng tìm kiếm đã
tìm thấ y thi thể ô ng H.  thương nhau cò n là hi sinh cho nhau.
- Chiều 22-5, Cô ng an huyện Hó c Mô n (TP.HCM) phố i hợ p vớ i cá c đơn vị chứ c nă ng khá m nghiệm hiện
trườ ng, điều tra nguyên nhâ n tử vong củ a mộ t bé gá i (khoả ng 8 thá ng tuổ i) đượ c phá t hiện tạ i mộ t phò ng
trọ ở xã Trung Chá nh. Thô ng tin ban đầ u, sá ng cù ng ngà y, ngườ i dâ n phá t hiện chị N. (khoả ng 36 tuổ i)
cù ng con gá i (khoả ng 8 thá ng tuổ i) nằ m bấ t độ ng trong mộ t phò ng trọ ở ấ p Mỹ Huề, xã Trung Chá nh. Bé
gá i đượ c xá c định đã tử vong, cò n chị N. đượ c đưa đến bệnh viện cấ p cứ u. Nhậ n tin bá o, Cô ng an huyện
Hó c Mô n đã phố i hợ p vớ i đơn vị chứ c nă ng liên quan khá m nghiệm hiện trườ ng, điều tra vụ việc. Theo mộ t
ngườ i dâ n địa phương, khoả ng mộ t nă m nay chị N. sinh số ng tạ i phò ng trọ trên cù ng chồ ng và hai con
(trong đó có bé gá i khoả ng 8 thá ng tuổ i). Thờ i gian gầ n đâ y, ngườ i phụ nữ nà y có phá t sinh mâ u thuẫ n, cự
cã i vớ i chồ ng. Cơ quan chứ c nă ng nghi vấ n chị N. Giậ n chồ ng nên đã sá t hạ i con gá i và tự tử nhưng bấ t
thà nh.  tình mẫ u tử khô ng nhấ t thiết phả i là mẹ hi sinh cho con.
- Ba mẹ con giá o viên mấ t tích ở Hả i Dương: Trướ c đó , sá ng 8 – 5 – 2022, chị T. (huyện Cẩ m Già ng, Hả i
Dương) cho con gá i nhỏ 9 thá ng tuổ i và o xe đẩ y và dắ t theo con lớ n hơn 2 tuổ i đi ra khỏ i nhà . Khi đó ,
ngườ i thâ n nghĩ chị T. đưa cá c con đi dạ o như bình thườ ng. Đến 10 giờ cù ng ngà y, mộ t số ngườ i quen nhậ n
đượ c tin nhắ n có đạ i ý giố ng như "tạ m biệt" củ a chị T. nên ngườ i nhà đi tìm thì phá t hiện thấ y dép, điện
thoạ i, xe đẩ y củ a 3 mẹ con ở sá t ngay bờ sô ng Thá i Bình, đồ ng thờ i có dấ u châ n đi hướ ng về phía mép
nướ c nên đi tìm kiếm và bá o cá o chính quyền địa phương. Ngay khi nhậ n đượ c thô ng tin, cô ng an huyện
Cẩ m Già ng phố i hợ p lự c lượ ng chứ c nă ng và chính quyền địa phương đã huy độ ng nhiều thợ lặ n cù ng cá c
phương tiện thuyền, ca nô để tìm kiếm tạ i khu vự c sô ng Thá i Bình gầ n vị trí phá t hiện xe đẩ y khi đặ t ra
tình huố ng xấ u ngườ i mẹ trẻ mang theo hai con tự tử . Hiện lự c lượ ng chứ c nă ng vẫ n đang nỗ lự c tìm kiếm
nữ giá o viên mầ m non mấ t tích cù ng hai con.  tình mẫ u tử khô ng nhấ t thiết phả i là mẹ hi sinh cho con.
- Li Lijuan, trướ c đâ y đượ c gọ i là Li Yanxia, sinh ra tạ i là ng Thương Tuyền, thà nh phố Wu'an, tỉnh Hà Bắ c,
Trung Quố c. Gia đình đổ vỡ , trong mộ t lầ n chồ ng cô đem con bá n cho bọ n buô n ngườ i, Li Lijuan đã đến kịp
thờ i để ngă n chặ n bọ n buô n ngườ i và chuộ c đứ a trẻ. Sau khi chuộ c con thà nh cô ng, cô rấ t biết ơn số phậ n
củ a mình và bắ t đầ u cưu mang nhữ ng đứ a trẻ vô gia cư từ đó . Thờ i điểm đó , Li Lijuan nó i rằ ng bả n thâ n
khô ng chỉ là mẹ củ a nhữ ng đứ a con mình mà cò n là mẹ củ a tấ t cả trẻ em vô gia cư trên thế giớ i. Hầ u hết
nhữ ng đứ a trẻ mồ cô i đó đều tà n tậ t và bị cha mẹ bỏ rơi. Theo khả o sá t, số trẻ mồ cô i đượ c Li Lijuan nhậ n
Trang | 75
là m con nuô i lên tớ i 118 em. Sau khi biết tin, cá c trạ i trẻ mồ cô i trên cả nướ c cũ ng bà y tỏ thiện chí muố n
tiếp nhậ n mộ t số trẻ em để giả m bớ t gá nh nặ ng cho Li Lijuan, nhưng Li Lijuan khô ng đồ ng ý khô ng phả i vì
yêu thương nhữ ng đứ a trẻ như mụ c đích ban đầ u mà là cô quá coi trọ ng danh tiếng và lợ i ích mang lạ i khi
nhậ n nuô i nhữ ng đứ a trẻ nà y. Ngoà i mộ t số khoả n quyên gó p và trợ cấ p mà cô nhậ n đượ c, Li Lijuan cũ ng
bắ t đầ u sử dụ ng địa vị củ a mình và nhữ ng đứ a trẻ mồ cô i để tố ng tiền bệnh viện, khá ch sạ n, chủ thầ u xâ y
dự ng,... Chính vì lò ng tham vô đá y củ a mình mà Li Lijuan đã đá nh mấ t tấ t cả . Trong mộ t vụ tố ng tiền sau
đó , bên kia đã gọ i điện bá o cả nh sá t. Sau khi cả nh sá t tiến hà nh điều tra chuyên sâ u, mọ i hà nh vi trướ c đâ y
củ a Li Lijuan đều bị bạ i lộ . Cô bị kết á n 20 nă m tù cũ ng như tấ t cả tà i sả n đều bị tịch thu.  tình mẫ u tử có
thể ngụ y tạ o cho mụ c đích xấ u.
- Bé trai 4 tuổ i ở Đồ ng Nai mấ t tích: Anh Lê Tuấ n Anh (39 tuổ i, ba bé L.T.H.) cho biết em sinh ngà y 20 – 12
– 2018, hiện gia đình đang trú tạ i ấ p 3, xã Tâ n Hưng, huyện Cá i Bè, Tiền Giang. Anh kể ngà y 11 – 5 – 2022,
trong lú c vợ anh cặ m cụ i nấ u đồ ă n cho con trai ở nhà sau, bé chơi ở nhà trướ c rồ i sau đó cả nhà tìm khô ng
thấ y đâ u. Hay tin con mấ t tích, anh Tuấ n Anh cù ng cả gia đình gá c hết mọ i cô ng việc để tìm kiếm, từ nhữ ng
mương rã nh gầ n nhà đến tìm tậ n ngoà i sô ng lớ n vì sợ con bị đuố i nướ c nhưng vẫ n khô ng thấ y gì. Gia đình
vẫ n có niềm tin rằ ng chá u vẫ n cò n số ng. Sau đó , anh trình bá o vớ i cô ng an xã Tâ n Hưng để đượ c hỗ trợ tìm
kiếm. Ngườ i mẹ vì quá đau buồ n nên đã uố ng thuố c diệt cỏ tự tử , may đượ c đưa và o viện kịp thờ i nên bả o
toà n tính mạ ng.  tình cả m gia đình rấ t dễ chia lìa.
- Thế hệ mọ t phim Hoa ngữ 8x, 9x hẳ n khô ng bao giờ quên đượ c bộ phim huyền thoạ i “là m mưa là m gió ”
nă m 2001: “Tâ n Dò ng Sô ng Ly Biệt”. Tá i hợ p sau “Hoà n Châ u Cá ch Cá ch”, bộ ba Triệu Vy – Lâ m Tâ m Như –
Tô Hữ u Bằ ng vẫ n giữ vữ ng vị trí trong lò ng khá n giả , nhấ t là Triệu Vy khi trong vai nà ng Lụ c Y Bình dá m
yêu dá m hậ n, si tình, xơ xá c khi bị ngườ i yêu bỏ rơi. Trong khi đó , nam chính Hà Thư Hoà n củ a Cổ Cự Cơ
lạ i bị khá n giả chê bai thậ m tệ. Khá n giả cho rằ ng nhâ n vậ t nà y là mộ t chà ng trai rấ t tệ, cù ng mộ t lú c dính
líu đến yêu và hậ n vớ i hai chị em cù ng cha khá c mẹ: Y Bình và Như Bình (Lâ m Tâ m Như).  tình yêu nên
khô ng nên có ngườ i thứ ba.
- “Mặ c quầ n á o rẻ và khô ng có nhã n hiệu khô ng có nghĩa là bạ n nghèo. Hã y nhớ rằ ng, bạ n cò n mộ t gia đình
để chă m só c chứ khô ng phả i mộ t cộ ng đồ ng để tạ o ấ n tượ ng.” (Emma Watson).
a) Tình phụ tử
- “bố khô ng thích con gá i bố khô ng thích con gá i
mẹ sinh mình, bố la chẳ ng ô m mình mấ y khi
"sao lạ i sinh con gá i dẫ u đườ ng nhiề u sỏ i đá
giữ a cuộ c đờ i xấ u xa?" bố muố n mình tự đi bố khô ng thích con gá i
nhưng bố vẫ n đứ ng sau
bố khô ng thích con gá i bố khô ng thích con gá i chẳ ng vỗ về mình khó c
nê n vớ i mình chẳ ng "thương" chẳ ng lờ i ngọ t, tiế ng hay nhưng mình buồ n, bố đau
chẳ ng cho mình bậ t khó c nhưng dẫ u la rầ y lắ m
phả i thậ t luô n kiê n cườ ng bố vẫ n hoà i ở đâ y dẫ u bố chưa từ ng nó i
bố yê u mình, rấ t yê u
bố khô ng thích con gá i nhưng mình luô n luô n biế t
yế u đuố i lạ i mỏ ng manh bố hy sinh rấ t nhiề u.”
ngà y mai khô ng có bố
ai che mình đờ i xanh?
(Thơ củ a tá c giả Xanh Lam).

Trang | 76
- “Bố trá ch chú ng ta hậ u đậ u, nghịch ngợ m nhưng trong thâ m tâ m, ô ng khô ng nhẫ n tâ m thấ y chú ng ta bị
trá ch mắ ng.” (Khuyết danh).
- “Có chết bố cũ ng khô ng muố n chú ng ta yêu sớ m nhưng trong lò ng, ô ng luô n nuô i mộ t niềm hi vọ ng lớ n
rằ ng sau nà y chú ng ta có mộ t gia đình hạ nh phú c.” (Khuyết danh).
- “Trên thế giớ i nà y, ngườ i khó hiểu nhấ t chính là bố . Bố vù a giá o dụ c chú ng ta biết số ng tiết kiem5, vừ a
lén cho chú ng ta tiền tiêu vặ t sau lưng mẹ.” (Khuyết danh).
- “Trên thế giớ i nà y, ngườ i phả i đố i mặ t vớ i nhữ ng á p lự c lớ n nhấ t, phả i chịu đự ng sự tà n khố c nhấ t khi
cạ nh tranh bên ngoà i, đả m nhiệm nhữ ng trọ ng trá ch nặ ng nề nhấ t chính là bố .” (Khuyết danh).
- “Cả tuổ i thơ con bên cha chỉ nhớ nhấ t là nhữ ng kỉ niệm chỉ đong đầ y tiếng cha cườ i
Nhớ nhữ ng ngà y thá ng yên bình nhấ t trên đờ i
Cơn gió thổ i má i tó c rố i bờ i
Muố n đượ c cha chả i tó c thô i
Con muố n dẫ u thá ng nă m trô i đi vộ i và ng vẫ n đượ c hoà i ở bên cha mã i
Sợ ngà y mai lú c thứ c giấ c nhưgn cha khô ng cò n nữ a
Chẳ ng cò n ai kể con nghe nhữ ng câ u chuyện ngà y xưa
Chẳ ng cò n ai cứ mỗ i tố i, hỏ i con đã về chưa
Chẳ ng cò n ai che cho con nắ ng mưa trên đườ ng
Chẳ ng cò n ai yêu thương con như khi con cò n bé
Chẳ ng cò n ai sẽ quan tâ m ngồ i bên con để vỗ về...”
(Lờ i bà i há t “Cha và Con gá i” – Nguyễn Vă n Trung).
- “Bao nă m nhọ c nhằ n gian nan
Hy sinh suố t đờ i cho đà n con
Cha vẫ n luô n dạ y dỗ chú ng con
Số ng sao nghĩa tình trướ c sau
Lú c con ố m đau ngườ i đêm trắ ng đêm...”
(Lờ i bà i há t “Hình Bó ng Cha Già ” – Ngọ c Sơn).
- “Tô i khô ng nghĩ ra đượ c nhu cầ u nà o thờ i thơ ấ u lạ i mạ nh mẽ như mong muố n có đượ c sự bả o vệ củ a
ngườ i cha.” (Sigmund Freud).
- “Ngườ i cha chính là ngườ i thầ y đầ u tiên củ a đứ a trẻ.” (T. Thore).
- “Chỉ khi bạ n lớ n lên và bướ c khỏ i cha – hay rờ i cha để đến vớ i gia đình củ a riêng mình – chỉ tớ i lú c đó bạ n
mớ i hiểu đượ c sự vĩ đạ i củ a cha và thự c tâ m biết ơn điều đó .” (Margaret Truman).  bố luô n muố n con
họ c cá ch tự lậ p, tự lự c trong mọ i hoà n cả nh.
- “Con nên nhớ mộ t điều: so vớ i lẽ số ng chết củ a cuộ c đờ i, mọ i thứ củ a cả i là vô nghĩa hết. Chỉ có lò ng thầ y
u yêu thương cá c con, lò ng cá c con yêu thương nhau là đá ng kể.” (“Hồ n Trương Ba, da hà ng thịt” – Lưu
Quang Vũ ).
b) Tình mẫu tử
- “Vấ p ngã đầ u đờ i là đượ c ai nâ ng ?
Bà i há t hay nhấ t trên đờ i là lờ i mẹ ru giữ a trưa nắ ng hè.”
Trang | 77
- “Nhữ ng đứ a trẻ rồ i sẽ đi xa nhà
Sẽ có rấ t nhiều hà nh trình qua trong đờ i
Mặ c dù đờ i có lú c chẳ ng đượ c như mong đợ i.”
- “Nhữ ng đứ a trẻ rồ i sẽ đi xa nhà
Sẽ phả i nếm rấ t nhiều mặ n, ngọ t, cay, chua, đắ ng”
- “Mẹ bá n lưng cho trờ i, bá n mặ t cho đấ t
Mẹ dạ y đô i châ n đừ ng dao độ ng như con lắ c.”
- “Chim thì có tổ , là ngườ i thì chắ c chắ n phả i có tô ng
Muố n bay và o trờ i cao rộ ng, con nà o khô ng cầ n có lô ng ?”
- “Số ng phả i đẹp như là hoa hậ u
Dù khô ng cầ n thiết đượ c tặ ng vương miện.”
- “Đừ ng gó i ưu phiền và o hà nh lý
Chở về cho mẹ chỉ niềm vui.”
- “Tiếng nó i đầ u tiên là do ai dạ y ?
Nét chữ đầ u tiên là tay ai cầ m ?
Sai lầ m đầ u tiên là nhờ ai sử a ?
(Lờ i bà i há t “Mang tiền về cho mẹ” – Đen Vâ u).
- “Nhà là nơi có mẹ.” (Ngạ n ngữ Anh).
- “Trong vũ trụ có lắ m kì quan nhưng kì quan đẹp nhấ t là trá i tim củ a ngườ i mẹ.” (Lucien Berrot).
- “Cô ng việc xứ ng đá ng đượ c trả lương nhiều nhấ t là nghề là m mẹ.” (Manushi Chhillar – Hoa hậ u Thế giớ i
2017).
- “Thờ i gian có lú c như chiếc kính lú p, rấ t nhiều chi tiết chú ng ta từ ng khô ng để ý, giờ lầ n lượ t đượ c phó ng
đạ i, rõ rà ng đến mứ c đá ng sợ . Mỗ i lầ n phó ng đạ i là mộ t lầ n hà nh hạ , giú p tô i cả m nhậ n rõ hơn tình yêu củ a
bố , cũ ng thấ y rõ hơn sự vô tâ m củ a mình.” (“Có mộ t ngà y, bố mẹ sẽ già đi”, nhiều tá c giả ).
- “Tích tắ c chẳ ng hay đã mấ y
nă m trô i qua
- “Sẽ chẳ ng sao nế u đờ i khô ng
Tuổ i ngà y mộ t nhiề u mà sự giố ng như mong đợ i,
nghiệ p giờ nà y tự a châ n ghì
Trá i tim luô n thả nh thơi
mộ t chỗ
Có khó khă n thế nà o cũ ng
Lắ m lú c muố n buô ng để nướ c - “Giậ t mình thì giờ trô i qua
chẳ ng sao đâ u mà
mắ t thô i tuô n
Ngườ i thâ n yê u ta như mộ t
Chỉ cầ n đượ c về nhà nghe mẹ
Khoả nh mặ t nhìn lạ i, đườ ng cơn gió .
ru ơi à !...”
cò n dà i mà mình cò n hai bà n
Châ u bá u ngọ c ngà vinh hoa
tay trắ ng.
nà o sá ng bằ ng câ u à ơi hò .
Cò n sự kì vọ ng, cò n sự trô ng - “Ta có bướ c qua vộ i vã trọ n
Mẹ khô ng cò n ru khô ng phả i
mong mộ t kiế p ngườ i
vì con đã lớ n,
Cò n mẹ ngồ i chờ mộ t ngà y con Là m sao đi hế t từ ng lờ i mà mẹ
Thương yê u vẫ n cò n đâ y
sẽ thà nh cô ng. ru ?
nhưng chỉ là tớ i lú c con đã xa
Will that day really come to Con khoá c lê n cho bả n thâ n hơn.”
me, mother ? nhiề u tiế ng cườ i,
Will that day really come to Phong ba só ng gió chỉ nhớ về

me, mother ?” nhà mẹ ru.”
Trang | 78
- “Suố t mộ t đờ i mẹ trô ng Tó c trắ ng mâ y trờ i, mô i nhạ t Con vẫ n cò n mả i mê nơi chố n
ngó ng con mà u son. xa
Để mẹ già đê m hé o ngà y hon.”

- “Con nên nhớ mộ t điều: so vớ i lẽ số ng chết củ a cuộ c đờ i, mọ i thứ củ a cả i là vô nghĩa hết. Chỉ có lò ng thầ y
u yêu thương cá c con, lò ng cá c con yêu thương nhau là đá ng kể.” (“Hồ n Trương Ba da hà ng thịt” – Lưu
Quang Vũ ).
--------------------------------------------------------------------------------
- “Mỗ i ngườ i đều có mộ t bô ng hoa củ a riêng mình, mộ t ngô i sao cho riêng mình, và chẳ ng có ai giố ng ai.
Ngườ i cậ u yêu là độ c nhấ t, bở i cậ u yêu ngườ i ấ y, vậ y thô i. Ngườ i ấ y quan trọ ng vì ngườ i ấ y là tình yêu củ a
cậ u.” (Saint Exupéry).
- “Khoả nh khắ c đó tô i đã biết â m thanh đẹp nhấ t củ a cuộ c số ng là tiếng củ a mộ t ngườ i nó i yêu mộ t ngườ i.”
(“Khó i trờ i lộ ng lẫ y” – Nguyễn Ngọ c Tư).
- “Cá i na ná tình yêu thì có tră m cá i. Nhưng tình yêu đích thự c thì chỉ có mộ t.” (“Kẻ đi tìm tình yêu”).
- “Bả n chấ t củ a tình yêu là hi vọ ng. Nhiều khi trướ c mộ t sự thấ t phũ phà ng đã rõ mườ i mươi ngườ i ta vẫ n
tìm cá ch giả i thích theo chiều hướ ng bi quan nhấ t.” (“Mắ t biếc” – Nguyễn Nhậ t Á nh).
- “Nếu như hạ nh phú c cũ ng có thể để dà nh giố ng như chiếc bá nh mẹ cho ngà y bé, để nhữ ng lú c buồ n đó i
lâ y ra nhâ m nhi, thì nhấ t định, anh sẽ để dà nh lạ i nhự ng ngà y bên em.” (Huy Cậ n).
- “Nà ng cả đờ i nà y sẽ mã i là ngườ i củ a ta vì ta đã chô n nà ng và o tim mình rồ i.” (Xuâ n Diệu).
- “Có khi nà o trên đườ ng đờ i tấ p nậ p, ta vô tình đã đi lướ t qua nhau. Bướ c lơ đã ng chẳ ng ngờ đang để mấ t
mộ t tâ m hồ n ta đợ i đã từ lâ u.” (“Có khi nà o” – Bù i Minh Quố c).
- “Chỉ cầ n gặ p em mộ t lầ n thì lịch sử đã chép chung hai cuộ c đờ i là mộ t rồ i.” (“Thư tình gử i vợ - Vũ Tú
Nam).
- “Trờ i cò n có bữ a sao quên mọ c
Tô i chẳ ng đêm nà o chẳ ng nhớ em.”
(“Đêm sao sá ng” – Nguyễn Bính).
- “Anh xin là m só ng biếc
Hô n mã i cá t và ng em
Hô n thậ t khẽ thậ t êm
Hô n êm đềm mã i mã i.”
(“Biển” – Xuâ n Diệu).
- “Cuố i cù ng cũ ng chẳ ng có gì quan trọ ng, chỉ tiếc là khô ng bao giờ nó i đượ c hết nhữ ng gì mình nghĩ vớ i
ngườ i mình yêu thương và đờ i số ng đã mang đi hết nhữ ng câ u kinh trinh bạ ch mà khô ng phả i lú c nà o, giờ
nà o, thờ i nà o cũ ng thổ lộ cù ng nhau đượ c.” (“Thư tình gử i mộ t ngườ i” – Trịnh Cô ng Sơn).
- “Ngoà i kia có nhữ ng ngườ i khô ng quen biết cũ ng chẳ ng đượ c mờ i, xú m lạ i nhìn điện thoạ i, soi từ ng cá i
quầ n, dá ng đi, câ u nó i củ a cô ấ y. Cô á y vẫ n hạ nh phú c cò n cá c bạ n mã i mã i chỉ đứ ng sau lưng mà xầ m xì
thô i.” (Doanh nhâ n Nguyễn Quố c Vũ bả o vệ vợ - ca sĩ Đoà n Di Bă ng – trướ c sự xă m soi củ a cộ ng đồ ng mạ ng
vì tiệc sinh nhậ t hoà nh trá ng).  tình yêu cò n là sự bả o vệ nhau trướ c khó khă n.
Trang | 79
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- “Khi cuộ c số ng chia bà i cho chú ng ta, hã y biến mọ i thứ trở nên như muố i bỏ bể, sau đó bạ n đi qua chú ng
như chấ t tạ o ngọ t để là m dịu vị đắ ng.” (Adriana Grande).
- “Việc khô ng số ng cù ng bố mẹ đã dạ y tô i tầ m quan trọ ng củ a tình yêu. Ngà y hô m nay tô i đứ ng ở đâ y để sá t
cá nh vớ i nhữ ng ai cả m thấ y mình bị bỏ rơi và cả nhữ ng ai lan tỏ a sự đau đớ n cho ngườ i khá c.” (Nguyễn
Thú c Thù y Tiên – Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).
- “Có hai cá ch để bạ n vượ t qua nỗ i đau. Bạ n có thể để nó tiêu diệt bạ n, hoặ c có thể dù ng nó là m nhiên liệu
thú c đẩ y bạ n, ướ c mơ lớ n hơn, là m việc chă m chỉ hơn.” (Taylor Swift).
- “Mẹ gầ y guộ c như chiếc liềm cắ t lú a
Cắ t cả đờ i chưa đủ nuô i con
Khi mò n vẹt chỉ bằ ng chiếc lá
Con chưa kịp lớ n khô n chiếc lá khô ng cò n.”
(Hiền Mặ c Chấ t).
- “Trong chuyện tình cả m, hã y can đả m để từ bỏ . Nếu bạ n đủ mạ nh mẽ thì ngườ i đau lò ng sẽ khô ng phả i là
bạ n.” (Khuyết danh).
- “Phụ bạ c len lỏ i trong má u củ a mỗ i ngườ i. Và nhữ ng cuộ c bỏ rơi nhau vẫ n đang xả y ra ở đâ u đó .” (“Gá y
ngườ i thì lạ nh”).
XXI. Tình yêu thiên nhiên, động vật
1. Dẫn chứng
- Dmitry Kim, mộ t chuyên gia huấ n luyện thú từ ng có thờ i gian là m diễn viên xiếc cù ng vợ , mộ t bá c sĩ thú
y thà nh lậ p hà ng loạ t trung tâ m giả i cứ u nhữ ng chú hổ bị ngượ c đã i trên khắ p Liên bang Nga. Khô ng kìm
lò ng trướ c cả nh cá c chú hổ bị sở thú , rạ p xiếc đố i xử tà n tệ trong mộ t lầ n lưu diễn, anh chấ p nhậ n bá n xe
mua từ ng cá thể về nuô i dưỡ ng, chă m só c, đem lạ i cho chú ng cả m giá c như mộ t gia đình thự c sự , thậ m chí
đặ t tên theo hã ng xe hơi: Tesla, Honda,... và ngà y cà ng nhâ n rộ ng đến thờ i điểm hiện tạ i. Khi đượ c hỏ i cả m
nghĩ về “thú cưng” củ a mình, hai vợ chồ ng cù ng ý kiến: “Biểu tượ ng củ a nă m 2022 (loà i hổ ) rấ t mạ nh mẽ
và thẳ ng thắ n. Nếu có vấ n đề gì, nó sẽ thể hiện rấ t rõ cho mọ i ngườ i thấ y.”.
- Người dân thôn Ruộng (vù ng nú i Quả ng Trị) luô n đoà n kết bả o vệ rừ ng, hợ p tá c vớ i cá n bộ kiểm lâ m
ngă n chặ n hà nh vi chặ t phá xâ m phạ m đến nhữ ng cá nh rừ ng nguyên sinh. Nếu có ngườ i vi phạ m, nhẹ bị
nhắ c nhở , cú ng gà , nặ ng thì dâ ng trâ u, bò , heo, dê,..., tổ chứ c cú ng theo phong tụ c tậ p quá n cho thô n, nhờ
vậ y nơi đâ y có tỉ lệ câ y tự nhiên đô ng đặ c bậ c nhấ t tỉnh cù ng tình cả m, trá ch nhiệm gìn giữ rừ ng ngà y mộ t
lớ n dầ n lưu truyền từ đờ i nà y sang đờ i khá c. Ô ng Hồ Vă n Lă ng, trưở ng thô n Ruộ ng chia sẻ: “Tô i sinh ra và
lớ n lên, mở mắ t đã thấ y rừ ng rồ i.”.
- Cụ ô ng Alfie Date, trướ c khi qua đờ i và o tuổ i 110, đã đượ c mọ i ngườ i biết đến khi đan nhữ ng bộ đồ len
sặ c sỡ cho bầ y chim cá nh cụ t vỉ sợ chú ng bị lạ nh.
- Nhà nhâ n chủ ng họ c Grover Krantz đã hiến tặ ng cơ thể củ a mình cho khoa họ c, vớ i mộ t điều kiện là phả i
để con chó yêu quý củ a ô ng bên cạ nh ô ng ngay cả sau khi chết.
Trang | 80
- Nhiều nă m trở lạ i đâ y, cộ ng đồ ng cá c bạ n trẻ rộ lên phong trà o nuô i thú cưng như chó , mèo,... nhưng
đá ng yêu ở chỗ luô n coi mình là con “sen” phụ c vụ cá c vị “boss”, “hoà ng thượ ng” bố n châ n. Khô ng chỉ dừ ng
lạ i ở việc cho ă n, cưng nự ng, nhiều bạ n chịu chi tổ chứ c hẳ n mộ t bữ a tiệc sinh nhậ t hoà nh trá ng vớ i đầ y đủ
bá nh kem, hoa, nó n sinh nhậ t,... khô ng khá c gì mộ t bữ a tiệc sinh nhậ t củ a con ngườ i. Tuy vấ p phả i nhiều ý
kiến trá i chiều, nhưng chú ng ta phả i cô ng nhậ n rằ ng qua nhữ ng hà nh độ ng trên cho thấ y tình cả m giữ a con
ngườ i vớ i độ ng vậ t ngà y cà ng theo chiều hướ ng tích cự c.
- Mớ i đâ y, cá c trang bá o quố c tế cù ng cá c tổ chứ c bả o vệ độ ng vậ t trên toà n thế giớ i đã rầ m rộ đưa tin về

bứ c ả nh selfie chụ p tạ i Vườ n Quố c gia Virunga, Congo, vớ i nhâ n vậ t chính là nhữ ng ngườ i kiểm lâ m và 2
cô ... khỉ độ t. Vớ i tự a đề trên trang fanpage nhó m kiểm lâ m là : "Mộ t ngà y bình thườ ng ở vă n phò ng", bứ c
ả nh trên đã đượ c chia sẻ tổ ng cộ ng hơn 22 nghìn lầ n, đạ t số lượ t thích là gầ n 30 nghìn, đủ để hiểu 2 cô khỉ
đã nổ i tiếng đến mứ c nà o. Dâ n mạ ng ai nấ y đều thích thú vớ i dá ng "pose" như ngườ i thậ t củ a 2 con khỉ cá i
mồ cô i Ndakazi và Ndeze trướ c ố ng kính má y ả nh. Mộ t con thì đứ ng thẳ ng, tay duỗ i, khoe cá i bụ ng to ra;
con cò n lạ i thì chỉ e thẹn ló đầ u và o hình mà trô ng vẫ n rõ duyên dá ng. Đượ c biết, ngườ i cầ m má y chụ p là
anh Mathieu Shamavu, cò n xa xa là anh kiểm lâ m Patrick; cả hai ngườ i đều đang phả i mạ o hiểm mạ ng số ng
mỗ i ngà y để bả o vệ nhữ ng loà i thú hoang dã khỏ i nhữ ng kẻ să n trộ m sẵ n sà ng dù ng mọ i thủ đoạ n để đạ t
đượ c mụ c đích. Tuy cô ng việc vấ t vả , nhưng Mathieu và Patrick, hay nhữ ng ngườ i kiểm lâ m khá c, lạ i khô ng
hề thấ y stress chú t nà o, trá i lạ i cò n rấ t vui khi đượ c chơi vớ i mấ y con khỉ độ t thâ n thiện nữ a.
chú chó Hachiko qua đờ i.
- Cấ u trú c xương củ a voi đượ c tạ o ra khô ng phù hợ p vớ i việc mang nặ ng trên lưng. Vậ y nên nhiều con voi
đã bị biến dạ ng thậ m chí gã y lưng do nhiều nă m trờ i rò ng rã vớ i việc phụ c vụ chở khá ch du lịch.
- Và o tố i 9 – 10 – 2021, cộ ng đồ ng mạ ng dậ y só ng vớ i thô ng tin 15 con chó theo đô i vợ chồ ng về quê ở Cà

Mau trá nh dịch đã bị thiêu hủ y toà n bộ . Theo đó , ngườ i đà n ô ng cù ng vợ mang theo hà nh lý hồ i hương
đượ c cho đi từ Long An về Cà Mau đã dương tính vớ i Covid-19. Sau đó , bá c sĩ đã quyết định cho thiêu hủ y
toà n bộ 15 chú chó và 1 chú mèo. Sự việc trên dù vẫ n chưa rõ thự c hư, nhưng đã khiến cộ ng đồ ng mạ ng
phẫ n nộ . Trướ c đó , ngà y 8 – 10, trên mạ ng xã hộ i chia sẻ đoạ n clip ghi lạ i hình ả nh cặ p vợ chồ ng đi xe má y
rờ i Long An về Cà Mau. Theo đó , hà nh trình củ a họ gâ y chú ý vì ngoà i nhữ ng đồ vậ t đượ c treo khá nhiều
trên xe, cò n có thêm 15 chú chó . Nhiều ngườ i dâ n nhìn thấ y cả nh nà y đã ủ ng hộ đồ ă n thứ c uố ng cho 2 vợ
chồ ng. Ngay sau đó , đoạ n clip đượ c chia sẻ chó ng mặ t.
- Trên mạ ng xã hộ i gầ n đâ y liên tụ c chia sẻ mộ t đoạ n video về mộ t bạ n nữ tạ i Long An đưa thú cưng củ a

mình trong tình trạ ng nguy kịch đi chữ a bệnh trong khi tỉnh nà y đang tiến hà nh giã n cá ch xã hộ i theo Chỉ
Trang | 81
thị 16 củ a Chính phủ cũ ng như quyết định củ a UBND tỉnh do diễn biến phứ c tạ p củ a dịch bệnh COVID-19.
Khi đi đến chố t kiểm dịch, mộ t cá n bộ an ninh đã yêu cầ u hai bạ n dừ ng xe và nghiêm tú c giả i thích mứ c độ
nghiêm trọ ng củ a dịch bệnh cũ ng như tiến hà nh xử phạ t. Tuy nhiên, hà nh độ ng củ a ngườ i nà y lạ i khiến
cộ ng đồ ng nả y ra nhiều tranh cã i. Dù có nhiều ngườ i khẳ ng định việc là m củ a chiến sĩ nà y là hoà n toà n
đú ng theo quy định và vì lợ i ích chung củ a cộ ng đồ ng, nhưng cũ ng xuấ t hiện nhiều bấ t bình xoay quanh
vấ n đề ngườ i nà y đã sai khi tự ý quay và đă ng tả i video có hình ả nh ngườ i khá c lên mạ ng xã hộ i khi chưa
đượ c phép.

- “Tạ o ra sự thay đổ i thá i độ toà n cầ u, biến hà ng triệu nỗ i lo lắ ng mơ hồ thà nh mộ t phong trà o kêu gọ i
hà nh độ ng khẩ n cấ p trên khắ p thế giớ i.” (Greta Thunberg).
- “Thiên nhiên ban cho ta cuộ c số ng khô ng lâ u dà i, nhưng kí ứ c về mộ t cuộ c số ng đẹp thì cò n lạ i mã i mã i.”
(Marcus Tullius Cicero).
- “Hã y ngắ m tô i thoá t hình trong từ ng phú t từ ng giâ y

Là m đọ t lá trên cà nh xuâ n
Là m con chim non cá nh mềm chiêm chiếp vui mừ ng trong tổ mớ i
Là m con sâ u xanh trên cuố ng hoa hồ ng,
Là m gâ n viên ngọ c trắ ng tượ ng hình trong lò ng đá .”
(“Hã y gọ i đú ng tên tô i” – Thiền sư Thích Nhấ t Hạ nh viết).
- “Nếu mộ t ngà y thầ y mấ t, đừ ng xâ y thá o mộ gì cho thầ y. Tố n kém tiền củ a. Tố n đấ t củ a dâ n. Dâ n mình cò n

nghèo lắ m. Hã y hỏ a tá ng thầ y. Tro cố t thầ y, hã y chia đều cho cá c Thiền viện củ a Là ng Mai trên khắ p thế
giớ i rồ i rả i trên nhữ ng con đườ ng mà hà ng ngà y cá c con đi thiền hà nh. Là m như thế, ngà y ngà y, thầ y và cá c
con vẫ n đi thiền hà nh chung. Khô ng đượ c nhố t Thầ y, bỏ Thầ y và o trong mộ t cá i hũ nhỏ rồ i đặ t Thầ y và o
trong mộ t cá i thá p... Đem tro mà rả i hết ra ngoà i để nuô i câ y nuô i cỏ , cho cỏ cho câ y lớ n lên. Đừ ng có ngă n
ngừ a sự tiếp nố i củ a nắ m tro ấ y.” (Trích tâ m thư Thiền sư Thích Nhấ t Hạ nh gử i cá c chư tă ng nó i rõ ý
nguyện sau khi trở về Tổ đình Từ Hiếu).
XXII. Sự hi sinh, sống cống hiến

1. Dẫn chứng
- Â n Thá i Hà , cô giá o trẻ ở vù ng quê nghèo thuộ c huyện Cam Tú c, Trung Quố c chọ n cá ch hi sinh bả n thâ n
bằ ng việc bá n dâ m để có tiền cho trẻ em địa phương đượ c đi họ c. Dứ t khoá t khô ng theo lờ i cha mẹ lên
thà nh phố bá n hoa như nhữ ng cô gá i khá c trong thô n, nhữ ng tưở ng Thá i Hà sẽ có cuộ c số ng ấ m êm, bình
yên vớ i cô ng việc “gõ đầ u trẻ”, chẳ ng ngờ số phậ n trớ trêu buộ c cô phả i là m nghề “ong bướ m” lấ y tiền sử a
sang trườ ng họ c sau mộ t lầ n dâ ng hiến cho Sở trưở ng Sở Giá o dụ c. Trườ ng họ c ngà y cà ng đượ c nâ ng cấ p,
cô giá o trẻ dầ n trở nên kiệt quệ, lạ i khố n đố n vì lỡ mang thai vớ i mộ t vị khá ch là ng chơi, cuố i cù ng Â n Thá i
Hà đã ra đi mã i mã i khi mớ i trò n 25 xuâ n xanh.  hi sinh vì mụ c đích cao đẹp.
- Thích Quả ng Đứ c, thế danh Lâ m Vă n Tứ c, là mộ t nhà sư Phậ t giá o Đạ i thừ a ngườ i Việt Nam. Ô ng là ngườ i
đã tẩ m xă ng tự thiêu tạ i ngã tư đườ ng Lê Vă n Duyệt và Phan Đình Phù ng, Sà i Gò n và o ngà y 11 thá ng 6 nă m
1963 nhằ m phả n đố i sự đà n á p Phậ t giá o củ a chính quyền Việt Nam Cộ ng hò a Ngô Đình Diệm.  hi sinh vì
mụ c đích cao đẹp.
- Norman Morrison là mộ t tín hữ u Quaker, là mộ t ngườ i yêu hò a bình đã tự thiêu để phả n đố i chiến tranh
Việt Nam và o ngà y 2 – 11 – 1965. Trong phong bì để lạ i cho ngườ i vợ trướ c khi tự thiêu, Norman Morrison
Trang | 82
viết: "Anne yêu quý, đừ ng chỉ trích anh. Đã nhiều tuầ n, thậ m chí nhiều thá ng, anh chỉ cầ u nguyện đượ c
thấ y điều anh phả i là m. Sá ng nay, thậ t tình cờ anh đã thấ y nó , rõ rà ng như điều anh biết và o đêm thứ sá u,
thá ng 8/1955 rằ ng em sẽ trở thà nh vợ anh... Hã y hiểu rằ ng anh yêu cá c con, nhưng phả i hà nh độ ng vì
nhữ ng đứ a trẻ trong ngô i là ng củ a vị linh mụ c".  hi sinh vì mụ c đích cao đẹp.
- Sá ng 22-5, ô ng Đỗ Vă n Cấ p - chủ tịch UBND huyện Tâ y Hò a (Phú Yên) - cho biết lự c lượ ng chứ c nă ng đã
bà n giao thi thể ô ng N.V.H. (48 tuổ i, ở xã Hò a Mỹ Đô ng, huyện Tâ y Hò a) cho gia đình lo hậ u sự . Theo thô ng
tin từ Cô ng an xã Hò a Mỹ Đô ng, sá ng 21-5, khi hai vợ chồ ng đang lộ i qua suố i ở xã Sơn Thà nh Tâ y (huyện
Tâ y Hò a) để đến nú i kẹp hạ t đá c mang về bá n, vợ ô ng H. là bà N.T.T. (49 tuổ i) bị nướ c suố i dâ ng cao, chả y
xiết cuố n trô i. Ô ng H. đã nỗ lự c bơi cứ u vợ , đẩ y đượ c bà T. thoá t nạ n, nhưng bả n thâ n ô ng đuố i sứ c, khô ng
bơi và o bờ đượ c nên bị nướ c cuố n trô i, mấ t tích. Đô i vợ chồ ng khá c cù ng đi kẹp hạ t đá c vớ i vợ chồ ng ô ng
H. điện thoạ i bá o cho cơ quan chứ c nă ng để tổ chứ c tìm kiếm. Đến chiều tố i 21-5, lự c lượ ng tìm kiếm đã
tìm thấ y thi thể ô ng H.  hi sinh vì ngườ i thâ n yêu.
- Ngà y 11 – 5 – 2022, mộ t ngườ i mẹ đến trụ sở phườ ng Tâ n An, TP. Buô n Ma Thuộ t, Đắ k Lắ k là m giấ y khai
tử cho con trai 3 tuổ i trong khi cậ u bé hoà n toà n cò n số ng. Cụ thể, thô ng tin trên giấ y khai tử ghi con trai
bà mấ t lú c 18 giờ 30 phú t, ngà y 4 – 5 – 2022, quá trình là m việc cá n bộ cũ ng khô ng gọ i về nơi chá u bé sinh
số ng cũ ng như xá c minh thô ng tin từ ngườ i mẹ vì bà nà y khó c rấ t nhiều, sợ là m tổ n thương, đến tố i ngà y
21 – 5, ngườ i nhà bên nộ i đă ng thô ng tin chá u cò n số ng nhưng bị mẹ là m giấ y khai tử lên mạ ng xã hộ i thì
sự việc mớ i vở lở . Đượ c biết, nguyên nhâ n dẫ n đến hà nh độ ng trên là do ngườ i mẹ bị chồ ng cũ đá nh đậ p,
bạ o hà nh, sợ con trai bị tổ n thương nên là m giấ y khai tử gử i cho chồ ng cũ để ngă n khô ng cho ngườ i nà y
gặ p con nữ a và muố n con có cuộ c số ng tố t hơn.  hi sinh vì ngườ i thâ n yêu.
- Đến 19h30 tố i 15/10/2020, lự c lượ ng cứ u hộ đã tìm kiếm đượ c tấ t cả 13 thi thể củ a đoà n cô ng tá c gặ p
nạ n ở khu vự c tiểu khu 67, Trạ m Kiểm lâ m sô ng Bồ (xã Phong Xuâ n, huyện Phong Điền, tỉnh Thừ a Thiên -
Huế). Trong đó có thi thể củ a Thiếu tướ ng Nguyễn Vă n Man, Phó Tư lệnh Quâ n khu 4 và Chủ tịch UBND
huyện Phong Điền Nguyễn Vă n Bình. Ngay lậ p tứ c, dâ n mạ ng đă ng tả i nhữ ng hình ả nh, tranh vẽ, bà i thơ,
bà i viết... mong phầ n nà o chia sẻ nỗ i đau mấ t má t cù ng gia đình và ngườ i thâ n cá c chiến sĩ.

-“Hã y dũ ng cả m và khô ng sợ hã i khi bạ n đưa ra mộ t quyết định sai. Bạ n đang là m vì mộ t lý do chính đá ng.”
(Adele).
Trang | 83
- “Hã y ngắ m tô i thoá t hình trong từ ng phú t từ ng giâ y
Là m đọ t lá trên cà nh xuâ n
Là m con chim non cá nh mềm chiêm chiếp vui mừ ng trong tổ mớ i
Là m con sâ u xanh trên cuố ng hoa hồ ng,
Là m gâ n viên ngọ c trắ ng tượ ng hình trong lò ng đá .”
(“Hã y gọ i đú ng tên tô i” – Thiền sư Thích Nhấ t Hạ nh viết).
- “Điều là m ngườ i phụ nữ Việt Nam khá c vớ i nhữ ng ngườ i phụ nữ khá c trên thế giớ i đó là sự hy sinh, bở i vì
từ nhỏ tô i đã đượ c nghe mẹ kể về nhữ ng ngườ i phụ nữ Việt Nam anh hù ng đã luô n hy sinh nhữ ng ngườ i
con, ngườ i chồ ng củ a mình để ra chiến trậ n, luô n cố gắ ng dà nh hết tâ m sứ c củ a mình để chă m só c, lo toan
cho gia đình...” (Nguyễn Cao Kỳ Duyên – Hoa hậ u Việt Nam 2014).
- “Thướ c đo củ a đờ i ngườ i khô ng phả i là thờ i gian mà là sự cố ng hiến.” (Peter Marshall).
XXIII. Tự tin
1. Dẫn chứng
- Tiền vệ N’Golo Kante của Chelsea luô n khiến cá c cổ độ ng viên thá n phụ c về sự giả n dị và khiêm tố n bấ t
chấ p là mộ t ngô i sao bó ng đá hà ng đầ u. Kante hiện tạ i vẫn lái xe Mini Cooper y chang chiếc mà anh mua
khi lần đầu tiên đặt chân tới xứ sở sương mù năm 2015 dù cho nhiều đồ ng độ i, đồ ng nghiệp củ a anh
đã sở hữ u nhữ ng siêu xe hạ ng sang xa xỉ.
- Bóng đá nữ Việt Nam: Dù đem về nhiều thành tích cho Việt Nam nhưng bó ng đá nữ chưa nhận được
nhiều sự quan tâm và ủng hộ. Sau khi giành được tấm vé đi World Cup 2023, độ i tuyển nữ Việt Nam đã
để lại những dấu ấn và sự công nhận lớn hơn cả.
- Hoàng Thị Nga - Tiến sĩ khoa học đầu tiên của Việt Nam: Hoà ng Thị Nga (1903-1970) quê ở là ng Đô ng
Ngạ c, tỉnh Hà Đô ng, là con gái của quan tuần phủ Hoàng Huân Trung. Sau khi đỗ tú tài phần nhất, bà
sang Pháp học tú tài phần hai rồi vào học tại Viện Khoa học (Faculté des Sciences) ở Paris. Sau khi
đỗ cử nhân về khoa học, bà học tiến sĩ và bảo vệ luận án tiến sĩ vào ngày 19-3-1935. Vớ i luậ n á n có tên
Propriétes photovoltaique des substances organiques (Tính chất quang điện của các chất hữu cơ), bà
nhận được bằng tiến sĩ hạng ưu.
- Theo Hã ng tin Reuters ngà y 14-12, Rhea Bullos (11 tuổi, người Philippines) và nhiều thà nh viên khá c
trong độ i điền kinh có 12 thà nh viên củ a cô đã tự dùng băng quấn chân để tạo ra những đôi giày tự
chế. Nữ sinh Bullos đã vẽ logo cùng dòng chữ NIKE lên đô i già y tự chế củ a mình và dù ng đô i "NIKE" nà y
để giành 3 huy chương vàng nội dung chạy 400m, 800m và 1.500m trong hội thao liên trường của
tỉnh Iloilo.
- Kpuih Thoan (sinh năm 2002, người dân tộc Jrai, hiện sống ở Gia Lai) từ ng đượ c sinh ra vớ i mộ t
hình hà i bình thườ ng. Nhưng tai họa đã ậ p đến cuộ c đờ i Thoan nă m cô lên 4 tuổi. Ngà y ấ y, nhà Thoan
nghèo lắ m, bố mẹ Thoan dự ng mộ t cá i chò i ở rẫ y để là m chỗ trá nh mưa, trá nh nắ ng. Buổ i sá ng định mệnh,
Thoan cùng mẹ và em gái ngồi bên bếp lửa nấu cơm. Bố Thoan không may vấp vào một can xăng để
gần chòi. Xăng trong can văng ra, bén vào đống lửa… Vụ chá y khiến cả gia đình Thoan bị bỏng. Mọ i
ngườ i chỉ bị nhẹ cò n Thoan nặng nhất. Cô đượ c gia đình đưa đi cấ p cứ u ở bệnh viện tỉnh, điều trị suố t 1
thá ng trờ i mà khô ng đỡ . Các vết thương trên cơ thể Thoan chảy mủ, bốc mùi hôi đến bác sĩ cũng phải
lắc đầu. May mắ n thay, Thoan được một bà sơ ủng hộ chi phí để chuyển lên bệnh viện Chợ Rẫy
Trang | 84
(TP.HCM) điều trị. Tai qua nạ n khỏ i nhưng gương mặt của Thoan mãi mãi không thể trở về như trước
được nữa. Cô lớ n lên vớ i mộ t hình hà i mà sau nà y đi họ c, nhiều người độc miệng gọi Thoan là khỉ đột,
tinh tinh... Vụ bỏ ng nghiêm trọ ng cò n khiến phần thân trên của Thoan chằng chịt sẹo, phần ngực
không thể phát triển. Hiện tạ i, mong ước lớn nhất của Thoan là tương lai gần có thể kiếm đủ tiền để
phẫu thuật thẩm mỹ. Thoan cũ ng ấ p ủ dự định học thêm nghề make-up, nhiếp ảnh. Và sâ u trong đá y
lò ng, cô gá i vẫ n mong sau nà y sẽ tìm được một người chấp nhận con người thật và yêu thương cô thật
lòng.
- Storm Dovê Frederick (21 tuổ i) sinh ra ở Brooklyn, lớ n lên tạ i New York, Mỹ. Theo Refinery29, cô hiện là
sinh viên và theo nghề ngườ i mẫ u. Frederick có vẻ ngoà i khá c biệt vớ i da mặ t, hai tay cù ng châ n bị bạ ch
biến. Frederick chia sẻ: "Tô i là ngườ i Mỹ gố c Phi. Mẹ tô i đã nuô i nấ ng và dạ y tô i cá ch yêu bả n thâ n khi nhìn
và o gương. Bà luô n nó i rằ ng tô i trô ng xinh đẹp, đồ ng thờ i dạ y tô i phả i luô n tự tin và mạ nh mẽ". Từ khi cò n
nhỏ , nữ ngườ i mẫ u đượ c mẹ hướ ng dẫ n cá ch là m đẹp. Cô yêu thích trang điểm, may vá quầ n á o vì chú ng
giú p cô khơi dậ y sự sá ng tạ o. Khi quyết định là m ngườ i mẫ u, Storm Dovê Frederick gâ y ấ n tượ ng bở i vẻ
ngoà i khá c biệt, câ u chuyện truyền cả m hứ ng. Thô ng qua mạ ng xã hộ i, cô muố n khuyến khích ngườ i khá c
trở nên tự tin và yêu bả n thâ n.
- Cô gá i 19 tuổ i Khoudia Diop đến từ Senegal bỗ ng nổ i lên như mộ t hiện tượ ng sau khi chụ p ả nh cho chiến
dịch tô n vinh da mà u The “Colored” Girl Campaign cù ng nhiều thiếu nữ khá c, bở i khi đứ ng cạ nh nhữ ng
ngườ i bạ n đồ ng hà nh, cô gâ y ấ n tượ ng đặ c biệt vớ i là n da đen sẫ m đến kỳ lạ do già u melanin (hắ c tố ).
Trướ c nhữ ng lờ i chọ c ghẹo củ a ngườ i khá c, thay vì tự ti, xấ u hổ , Diop lạ i tỏ ra khô ng mấ y quan tâ m và mặ c
kệ mọ i lờ i chê bai. Cô trâ n trọ ng là n da độ c nhấ t vô nhị mà tạ o hó a đã ban tặ ng cho mình và cô cả m thấ y
yêu cả nhữ ng biệt danh mà mình đượ c gá n ghép, cho dù ngườ i khá c có nó i xấ u nó thế nà o.
- Câ u chuyện “Bộ quần áo mới của hoàng đế” (An-đéc-xen): Ngà y xưa có mộ t vị hoàng đế rất thích mặc
quần áo đẹp nên đã chi nhiều tiền để may cá c bộ y phụ c đẹp nhằ m chưng diện. Mỗi giờ ông đều mặc
một áo dài khác nhau. Mộ t ngà y kia có hai tên lừa đảo - là m ra vẻ là thợ dệt - tớ i nó i rằ ng chúng biết
dệt một thứ vải rất đẹp. Khô ng chỉ màu sắc và hoa văn hết sức đẹp, mà nhữ ng quầ n á o may bằ ng vả i
nà y có mộ t đặ c tính kỳ lạ , là chú ng trở nên vô hình đối với những kẻ không xứng với chức vụ của
mình, cũng như những kẻ quá ngu xuẩn. Hoà ng đế tin lời hai kẻ lừa đảo này nên cho chúng rất
nhiều tiền và cung cấp tơ lụa cũng như sợi vàng để chúng dệt vải may trang phục cho mình. Hai kẻ
lừ a đả o mua 2 khung dệt, ngồi giả vờ làm các thao tác ra vẻ đang bận rộn dệt vải. Ít hô m sau hoà ng đế
sai viên quan thân tín của mình tới xem việc dệt vải đã tiến hành tới đâu và vải dệt có đẹp không.
Viên quan già tớ i phò ng dệt, thấy 2 tên lừa đảo này đang ngồi giả vờ dệt trước 2 khung dệt. Chú ng
mời ông tới gần khung dệt và hỏi: "Ngài thấy vải này có đẹp không ?". Ô ng mở to mắt nhìn mà không
thấy vải nào, chỉ thấy 2 khung dệt trống rỗng, nhưng không dám nói ra. Ô ng nghĩ bụ ng: “Trời ơi !
Chắc ta không xứng với chức vụ hoặc quá ngu xuẩn, nên không nhìn thấy vải.”. Ô ng bèn giả vờ làm ra
vẻ nhìn thấy vải đẹp, hết sứ c khen ngợi và hứa sẽ về tâu trình lên hoàng đế. Chờ lâ u số t ruộ t, hoàng
đế đích thân dẫn đoàn tùy tùng tới xem vải của 2 tên lừa đảo. Ngà i cũ ng chỉ thấ y 2 tên lừ a đả o đang
ngồ i giả vờ dệt, nhưng chẳ ng nhìn thấ y tấ m vả i nà o trên khung dệt. Hoà ng đế nghĩ bụng: "Quái lạ, sao ta
chẳng nhìn thấy vải vóc nào, hay là ta không xứng đáng làm hoàng đế ?". Nghĩ vậ y nhưng ô ng khô ng
nó i ra, và luô n miệng khen vả i đẹp lắ m. Tớ i lượ t đoà n tù y tù ng và o xem, cũ ng chẳ ng ai nhìn thấ y vả i vó c
nà o, nhưng khô ng ai dá m nó i ra điều đó ; trá i lạ i, họ đều cấ t tiếng khen vả i đẹp và khuyên hoà ng đế hã y lấ y
vả i nà y may bộ y phụ c mớ i để mặ c trong cuộ c diễu hà nh sắ p tớ i. Hoà ng đế bèn ra lệnh cho 2 tên lừa đảo
lấy vải mới dệt, cắt may cho mình một bộ y phục. Hai tên lừ a đả o giả vờ cầm kéo cắt vải rồi cầm kim
không xâu chỉ giả vờ may. Tớ i ngà y lễ hộ i, hoà ng đế tớ i phò ng dệt. Hai tên lừ a đả o giơ chiếc quần và
chiếc áo dài tưởng tượng lên, chỉ trỏ những nét đẹp do chúng bịa ra và nó i: "Bộ quần áo này hết sức
đẹp, lại nhẹ như tơ, Ngài mặc vào sẽ có cảm tưởng nhẹ tênh, như không mặc gì trên người" . Chú ng
yêu cầu hoàng đế cởi hết quần áo đang mặc ra, rồi mặc cho ông bộ quần áo mới may. Hoà ng đế mặc
Trang | 85
bộ quần áo mới hãnh diện đi diễu hành trước các quan và dân chúng đứng chào ở hai bên lề
đường. Mọ i ngườ i đều cất tiếng khen ngợi bộ y phục mới của hoàng đế. Chợ t một đứa trẻ nó i:
"Nhưng ông ấy có mặc quần áo nào đâu.". Lờ i nó i củ a đứ a bé đượ c truyền tai từ ngườ i nọ sang ngườ i
kia. Cuố i cù ng đám dân đều hô: "Nhưng ông ấy có mặc quần áo nào đâu.". Hoà ng đế tuy biết rằng đám
dân này nói đúng, nhưng ô ng vẫ n phải tiếp tục cuộc diễu hành của mình.  tự tin không phải sĩ diện
ảo.
- Shamekia Morris, mộ t nhà thiết kế thời trang ở West Palm Beach, Florida, Mĩ lầ n đầ u tiên bắ t đầ u
thực hiện những hình xăm tạm thời cho cậu con trai Treylin của cô khi cậu bé mới 6 tháng tuổi . Cô
thườ ng 'trang trí' cho con trai mình từ đầu đến chân vớ i nhữ ng hình xă m giả ở trên bụng, cánh tay, lưng
và chân củ a cậ u bé. Mặ c dù nhữ ng hình xă m khô ng có thậ t, nhưng nhiều người trên mạng đã gán cho cô
là “bà mẹ tồi”. Phả n ứ ng dữ dộ i trên mạ ng bắ t đầ u trướ c khi Treylin đượ c sinh ra, khi cô thực hiện một
buổi chụp ảnh bầu trong một tiệm xăm. Cô cũ ng cho hay, sẽ không để những người đó ngăn cản sở
thích của mình: “Đối với những người đánh giá tôi, tôi không quan tâm bởi vì đây là một phong cách
sống mà chúng tôi tận hưởng. Nếu bạn đang đánh giá ai đó qua một video dài 30 giây trên mạng xã
hội thì đó là việc của bạn, nhưng những gì bạn nói hoặc nghĩ về ai đó sẽ không xác định được họ sẽ
như thế nào trong tương lai.”.
- Hộ i chứ ng FOMO: FOMO là từ viết tắ t củ a Fear Of Missing Out, hiểu nô m na sang tiếng Việt có nghĩa là
sợ bị bỏ rơi, mất cơ hội. Nhữ ng ngườ i khi mắ c phả i hộ i chứ ng FOMO thườ ng sợ rằng người khác luôn
vui vẻ và đầy đủ hơn mình. Chính cả m giá c nà y tá c độ ng khô ng nhỏ đến suy nghĩ và hà nh vi củ a bạ n dẫ n
đến nhữ ng quyết định dựa trên cảm tính chứ khô ng phả i nhu cầ u thự c tế hay mong muố n bả n thâ n.
- Hoa hậ u Hoà n vũ 2021 vừ a đượ c diễn ra vớ i mà n đọ sắ c củ a 80 ngườ i đẹp trên khắ p thế giớ i, trong đó
dườ ng như đượ c chú ý hơn cả là Anchilee Scott-Kemmis, đạ i diện Thá i Lan. Từ ng là VĐV bó ng chuyền, cô
đến vớ i cuộ c thi vớ i hình thể “lệch chuẩ n”: cao 1m83, nặ ng 71 kg cù ng thô ng điệp tích cự c #RealsizeBody
nhằ m khuyến khích cá c cô gá i tự ti vớ i ngoạ i hình củ a mình có thể mạ nh dạ n tham gia cá c cuộ c thi sắ c đẹp.
Tuy thấ t bạ i trên đấ u trườ ng nhan sắ c song nhìn rộ ng hơn, nà ng hậ u lạ i chiến thắ ng trá i tim củ a nhiều
ngườ i, dá m thể hiện sự khá c biệt, tô n vinh cá i đẹp theo mộ t cá ch khá c.
- Ngô Quý Hả i, sinh nă m 1994 ở xã Tâ n Cả nh, huyện Đắ k Tô , tỉnh Kon Tum. Khi mớ i gầ n mộ t tuổ i cậ u gặ p
tai nạ n thương tâ m, ngã và o nồ i nướ c đang sô i. Tai nạ n khiến cơ thể củ a anh biến dạ ng nghiêm trọ ng. Thờ i
điểm đó , bố mẹ Hả i đã bỏ hết cô ng việc để đưa con và o TP.HCM chữ a trị. Trả i qua 10 lầ n phẫ u thuậ t và mộ t
thờ i gian dà i điều trị tạ i cá c bệnh viện lớ n, sứ c khỏ e củ a Hả i dầ n hồ i phụ c, nhưng gương mặ t và vù ng cổ
anh chằ ng chịt nhữ ng vết sẹo. Nă m lên 10 tuổ i, Hả i có dịp lên thị trấ n thă m mộ t ngườ i quen. Cậ u đã dẫ n
Xiên đi cù ng. Đi ngang qua mộ t tiệm bá nh ngọ t, 2 đứ a trẻ bị thu hú t bở i nhữ ng chiếc bá nh đầ y mà u sắ c. Hả i
và bạ n đã bà n vớ i nhau về việc để dà nh tiền để trở lạ i mua bá nh và o ngà y sinh nhậ t củ a Xiên. Sau nhiều
thá ng tích gó p, Hả i và Xiên há o hứ c quay lạ i tiệm bá nh. Tuy nhiên, khi nhìn thấ y mộ t đứ a trẻ vớ i gương
mặ t biến dạ ng đi cù ng mộ t đứ a trẻ câ m điếc, chủ tiệm đã đuổ i họ ra ngoà i. Từ giâ y phú t đó , Hả i ấ p ủ ướ c
mơ về mộ t tiệm bá nh cho riêng mình, mộ t nơi luô n chà o đó n tấ t cả . Trở về Việt Nam nă m 2017 sau ca
phẫ u thuậ t ở Đứ c, Hả i đượ c giớ i thiệu và o họ c nghề bếp tạ i KOTO, mộ t doanh nghiệp xã hộ i dạ y nghề cho
thanh thiếu niên kém may mắ n. Khoả ng thờ i gian nà y cũ ng là lú c Hả i phả i vừ a họ c nghề, vừ a họ c chữ . Đầ u
nă m 2021, anh thuê mộ t că n nhà cũ ở thị trấ n rồ i tự tay cả i tạ o thà nh mộ t tiệm bá n cà phê và bá nh ngọ t.
Cuố i thá ng 4, cử a hà ng chính thứ c đó n khá ch.
Trang | 86
- “Tôi có thể làm được thì bạn cũng có thể làm được.” (H’Hen Niê).
- “Ai cũng phải tự mình làm lấy hai điều; niềm tin của chính mình và cái chết của chính mình.”
(Martin Luther).
- “Nếu tôi có, nếu tôi đang làm điều gì bởi tôi yêu nó, tôi sẽ làm ngay bởi vì tôi yêu nó và tôi tin rằng
tôi có thể làm được.” (Selena Gomez).
- “Hãy bước ra, lên tiếng cho chính mình vì bạn là lãnh đạo của đời mình, là tiếng nói của chính
mình.” (Harnazz Sandhu – Hoa hậu Hoàn vũ 2021).
- “Tôi nghĩ sẽ có kết quả tốt nếu bạn tin tưởng vào bản thân và làm việc chăm chỉ.” (Lisa – thành
viên BLACKPINK).
- “Khi những vì sao đổ xuống cùng màn đêm tàn
Và mặt trời cũng lặn cho hoàng hôn vươn mình.
Chúng đều có màu sắc riêng biệt
Thật quá đỗi đẹp đẽ
Khi mọi thứ trên đời quay lại theo đúng những gì đã sắp đặt
Cớ sao lại càng tỏa sáng rực rỡ hơn
Chỉ là chính bạn thôi, cũng đủ tuyệt vời rồi.
Chính bạn, thật xinh đẹp làm sao !”
(Lời bài hát “Beautiful” – NCT 2021).
- “Hã y bắ t chướ c con chim trên cà nh liễu, nó biết cà nh sắ p gã y nhưng vẫ n vui vẻ hó t vì nó biết rằ ng mình
vẫ n cò n đô i cá nh.” (Victor Hugo).
- “Mọ i gó c đứ ng, mọ i chiều cao, mọ i kích thướ c đều đẹp. Bạ n khô ng nên định nghĩa từ nhữ ng gì bạ n khoá c
lên ngườ i, bạ n khô ng nên định nghĩa từ ngườ i bạ n hẹn hò , Bạ n khô ng nên định nghĩa từ sự già u có vậ t chấ t
bở i điều nên có ở mộ t ngườ i phụ nữ đó là sự tự tin, khi đó bạ n có thể đạ t bấ t cứ điều gì. Bạ n cầ n biết rằ ng
khô ng có giớ i hạ n nà o cho sự chă m chỉ củ a bạ n, và bạ n có thể trở thà nh bấ t kì ai bạ n muố n.” (Mary Esther
Were – Top 6 Hoa hậ u Hoà n vũ 2016).
- “... Tô i cũ ng có đứ c tin và nguyên tắ c riêng mình, nhữ ng đứ c tính đó khiến tô i đượ c là chính mình.”
(Shamcey Supsup – Á hậ u 3 Hoa hậ u Hoà n vũ 2011).
- “Đừ ng so sá nh bả n thâ n vớ i ngườ i khá c. Là m như vậ y là bạ n đang tự xú c phạ m mình đấ y.” (Bill Gates).
- “Số ng cuộ c đờ i củ a mình theo mong muố n củ a ngườ i khá c là lã ng phí cuộ c đờ i củ a bạ n.” (Steve Jobs).
- “Khi mọ i thứ đang chố ng lạ i bạ n, hã y nhớ rằ ng, má y bay cấ t cá nh bằ ng cá ch bay ngượ c chiều gió chứ
khô ng phả i xuô i chiều gió .” (Henry Ford).
- “Bô ng hoa nở trong nghịch cả nh chính là nhà nh hoa hiếm và đẹp nhấ t.” (Mulan, “Hoa Mộ c Lan).
- “Nă m 20 tuổ i bạ n luô n lo lắ ng nhậ n xét củ a ngườ i khá c về mình. Nă m 40 tuổ i, bạ n chẳ ng cò n bậ n tâ m đến
á nh nhìn củ a ngườ i khá c. Nă m 60 tuổ i bạ n nhậ n ra rằ ng trướ c nay họ chưa từ ng chú ý đến mình.” (Khuyết
Trang | 87
danh).  quá chú ý và o phá n xét củ a ngườ i khá c có thể thu hẹp lò ng tự tin.
- “Cậ u đừ ng cả m thấ y xấ u hổ bở i việc yêu thích mộ t nghệ sĩ mà ngườ i cả m thấ y việc nà y kì lạ nên là ngườ i
xấ u hổ vì điều đó .” (Huang Renjun – thà nh viên NCT).  là m mộ t điều mình thích cũ ng là tự tin.
chú ng tô i muố n gử i đến cá c bạ n có mặ t ở đâ y hô m nay.” (BTS)  tự tin là m điều mình thích.
vũ 2001).  tự tin nó i lên tiếng nó i củ a chính mình, bà y tỏ quan điểm khá c biệt.
vì tiệc sinh nhậ t hoà nh trá ng).  tự tin là m điều khá c biệt.
hiến, chứ khô ng phả i vẻ bề ngoà i củ a cô ấ y.” (Sofia Aragon – Á hậ u 2 Hoa hậ u Hoà n vũ 2019).  tự tin là
giá trị cố t yếu củ a con ngườ i.
thâ n.” (Tamaryn Green – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).  con ngườ i nên trau dồ i tự tin bằ ng việc chia
sẻ câ u chuyện bả n thâ n.
- “Chú ng ta có quyền nêu lên tiếng nó i củ a mình và đưa ra nhữ ng quyết định trong xã hộ i.” (Valeria Ayos –
Top 5 Hoa hậ u Hoà n vũ 2021).
thà nh viên BTS).  trâ n quý giá trị bả n thâ n là tự tin.
chú ng tô i khô ng nên nó i ra như cá i kết đã đượ c viết sẵ n.” (V – thà nh viên BTS).  tự tin kể cả trong khó
khă n.
- “Hã y gọ i chú ng tô i là "Welcome generation" (Thế hệ đó n nhậ n). Thay vì lo sợ , thế hệ chú ng tô i đang bắ t
đầ u chấ p nhậ n và viết tiếp nhữ ng trang mớ i cho thế giớ i" (BTS).  tự tin gạ t bỏ nỗ i sợ hã i mà tiếp tụ c
bướ c tiếp.
ta sẽ khô ng lạ c lố i mà sẵ n sà ng khá m phá mộ t hướ ng đi mớ i.” (RM – thà nh viên BTS).  tin và o ướ c mơ, lý
tưở ng củ a bả n thâ n.
- “Dừ ng, tứ c là lù i.” (Khuyết danh)  ngừ ng tự tin là dừ ng lạ i mọ i cố gắ ng.
- “Mộ t ngườ i hạ nh phú c khô ng phả i là ngườ i đang ở trong hoà n cả nh thuậ n lợ i, mà đó chính là ngườ i luô n
giữ cho mình mộ t thá i độ số ng đú ng đắ n trong mọ i hoà n cả nh.” (Hugh Downs)  tự tin giú p con ngườ i dễ
dà ng vượ t qua trở ngạ i.
Trang | 88
Tuấ n)  tự tin chấ p nhậ n khuyết điểm.
- “Cuộ c số ng là nhữ ng gì chú ng ta khô ng thể mong đợ i, chú ng ta khô ng thể chỉ số ng vớ i xá c suấ t.” (Jisoo –
thà nh viên BLACKPINK).  tin tưở ng tuyệt đố i và o bả n thâ n.
- “Bạ n sẽ chẳ ng thể là m đượ c gì hết khi cứ né trá nh gian lao
Bạ n sẽ chẳ ng là m đượ c gì đâ u ngoà i việc la và hét ra.”
- “Số ng cho hô m nay nhưng bạ n đâ u thể biết đượ c ngà y mai sẽ ra sao
Nó i hoà i về nhữ ng niềm vui nhưng nó chẳ ng vơi đi nỗ i phiền muộ n
- “Cứ nó i rằ ng: ‘Mình thậ t may mắ n’,
‘Mình thậ t đá ng yêu, đá ng yêu ghê’”.
- “Mặ c dù bạ n đã nó i rằ ng điều đó sẽ khô ng bao giờ kết thú c và đã hết rồ i,
Bạ n đã từ ng mỉm cườ i trong vò ng tay tô i, và giờ bạ n lạ i khó c trên đô i vai tô i.”
(Lờ i bà i há t “Lucky” – Lucky Twice)
 tự tin và o giá trị bả n thâ n, vượ t qua thử thá ch.
Tiên – Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).  tự tin thự c hiện sứ mệnh lớ n lao.
cộ ng đồ ng.” (H’hen Niê).  tự tin theo đuổ i ướ c mơ.
- “Khô ng quan trọ ng bạ n bắ t đầ u từ đâ u. Tương lai chỉ bị giớ i hạ n bở i sự tưở ng tượ ng củ a chính bạ n.”
(Cheslie Kryst – Cố Hoa hậ u Mĩ 2019).  tự tin theo đuổ i ướ c mơ.
(Nguyễn Khả i).  tự tin và o ý chí củ a bả n thâ n.
 tự tin và o giá trị củ a bả n thâ n.
- “Cơ thể củ a chú ng ta là đền thờ củ a chú ng ta.” (Nadia Ferreira – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2021).  tự tin
và o giá trị củ a bả n thâ n.
đượ c cô đơn, thà nh cô ng sẽ đến bên bạ n.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ).  tự tin và o giá
trị củ a bả n thâ n.
nắ m bắ t hiện tạ i.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
- “Khô ng có cha mẹ già u có , khô ng có gia cả nh hiển há ch, muố n lộ i ngượ c dò ng trong cuộ c cạ nh tranh khố c
liệt, bạ n chỉ có thể dự a và o bả n thâ n, tự mình xô ng pha.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ). 
tự tin vượ t qua thử thá ch.
Trang | 89
ngà n đao gọ t giũ a.” (“Nhữ ng đứ a trẻ khô ng có ô ” – Hi Dương Tử ).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
Dương Tử ).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
nở và o lú c tă m tố i”. (Miêu Cô ng Tử ).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
- “Cuộ c số ng khô ng phả i là mộ t vấ n đề cầ n đượ c giả i quyết, mà là mộ t thự c tế cầ n đượ c trả i nghiệm.”
(Soren Kierkegaard).  tự tin thể nghiệm cuộ c số ng.
- “Thấ t bạ i sẽ phả i lù i bướ c nếu ý chí thà nh cô ng củ a ta đủ mạ nh.” (“Bí mậ t” – Phan Thiên Â n).  tự tin
vượ t qua thử thá ch.
mà bạ n chưa từ ng đến.” (Vlogger Giang ơi).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
- “Số ng tích cự c khô ng có nghĩa là mọ i thứ sẽ ổ n. Thay và o đó , là bạ n biết rằ ng mình sẽ ổ n cho dù mọ i thứ
diễn ra như thế nà o.” (Shark Thá i Vâ n Linh).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
- “Xung quanh bạ n có thể có 100 ngườ i thì 99 ngườ i có thể sẽ khô ng tin bạ n.” (Lady Gaga).  tự tin và o giá
trị bả n thâ n.
- “Từ lú c cấ t tiếng khó c chà o đờ i đến khi trưở ng thà nh, chú ng ta luô n là mộ t cá thể có mộ t khô ng hai.
Chú ng ta khô ng phả i là phầ n tiếp theo trong bộ phim củ a bố mẹ, khô ng phả i phầ n trướ c củ a câ u chuyện về
con cá i, tấ t nhiên cũ ng chẳ ng phả i ngoạ i truyện củ a bạ n bè. Xin hã y nhớ rằ ng, bạ n là nhâ n vậ t chính, là
ngườ i giữ vai trò chủ chố t trong vở kịch lớ n củ a cuộ c đờ i mình...” (“Khí chấ t bao nhiêu, hạ nh phú c bấ y
nhiêu”)  tự tin và o giá trị bả n thâ n.
- “Ngườ i khá c có vui lò ng hay khô ng, đó là do ngườ i ta, là mộ t biến số . Cò n bả n thâ n bạ n có vui vẻ hay
khô ng, đó là do bạ n quyết định, là mộ t hằ ng số . Biến số khó cầ u, hằ ng số lạ i dễ dà ng có đượ c...” (“Mộ t lầ n
đến nhâ n gian, phả i số ng đờ i rự c rỡ ”).  tự tin và o giá trị bả n thâ n.
Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
- “Tô i sẽ trở thà nh ngườ i hù ng trong chính câ u chuyện củ a mình.” (Janick Maceta – Á hậ u 2 Hoa hậ u Hoà n
vũ 2020).  tự tin và o giá trị bả n thâ n.
- “Nhữ ng đá m mâ y mù mịt xuấ t hiện trong cuộ c đờ i củ a tô i khô ng cò n là dấ u hiệu củ a mộ t cơn mưa nặ ng
hạ t hay mộ t cơn bã o giô ng đầ y tà n phá nữ a. Nó xuấ t hiện chỉ là để thêm mà u sắ c và o bầ u trờ i rự c rỡ á nh
dương củ a tô i mà thô i.” (Khuyết danh).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
- “Hoa hướ ng dương quậ t cườ ng, mộ t mự c chạ y về hướ ng mặ t trờ i khô ng buô ng mặ c kệ bả n thâ n bị đố t
nó ng đến bỏ ng rá t.” (Khuyết danh).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
- “Nếu luô n hướ ng về phía á nh sá ng mặ t trờ i thì cá i bó ng sẽ bị đổ lạ i đằ ng sau. Khi ấ y, mọ i điều phiền
muộ n và đen tố i cũ ng đều nên đượ c chú ng ta bỏ lạ i sau lưng, việc củ a ta là luô n hướ ng về phía trướ c vớ i
sự lạ c quan và niềm tin và o mộ t tương lai rự c rỡ .” (Khuyết danh).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
- “Nhữ ng thá ch thứ c trong cuộ c số ng để là m vữ ng mạ nh thêm niềm tin củ a chú ng ta chứ khô ng phả i để vù i
dậ p chú ng ta.” (Nick Vujicic).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
Trang | 90
- “Tô i muố n cho vũ trụ thấ y tô i mang mộ t vẻ đẹp tự tin và ấ m á p.” (Pia Alonzo Wurtzbach – Hoa hậ u Hoà n
vũ 2015).  tự tin và o giá trị bả n thâ n.
- “Mặ c dù nhiều cá nh cử a đó ng lạ i vớ i tô i, tô i vẫ n khô ng mấ t niềm tin và khô ng bao giờ ngừ ng tin tưở ng
và o bả n thâ n mình.” ( Kiara Ortega – Top 5 Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
- “Ai cũ ng là thiên tà i. Nhưng nếu bạ n đá nh giá mộ t con cá qua khả nă ng trèo câ y củ a nó , nó sẽ số ng cả đờ i
mà tin rằ ng nó thậ t sự thấ p kém.” (Albert Einstein).  tự tin và o giá trị bả n thâ n.
H’Hen Niê tạ i Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).  tự tin vượ t qua thử thá ch.
- “Đô i khi con ngườ i ta thậ t đẹp. Họ đẹp khô ng phả i ở vẻ ngoà i. Khô ng phả i ở lờ i họ nó i. Chỉ vì họ là chính
họ .” (Markus Zusak).  tự tin và o giá trị bả n thâ n.
- “Nhữ ng ngườ i mà bạ n ngưỡ ng mộ chỉ thể hiện ra mặ t hoà n hả o nhấ t nhưng bạ n lạ i tậ p hợ p nhữ ng điều
hoà n hả o đó lạ i vớ i nhau, sau đó tự phá n xét bả n thâ n.” (“Triết lý từ nhữ ng điều tầ m thườ ng” – Rani Shah).
 lấ y mặ t hà o nhoá ng bên ngoà i củ a ngườ i khá c suy xét bả n thâ n có thể thui chộ t sự tự tin.
- “Có câ u nó i rằ ng ‘Nếu lưng bạ n cò ng, chỉ khi đó ngườ i ta mớ i trèo lên đượ c.’, vì vậ y hã y đứ ng thẳ ng và sẽ
khô ng ai có thể trèo lên lưng bạ n. Thế thô i !” (Manpreet Brar – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 1995).
- “Vì mặ t trờ i luô n chiếu soi con đườ ng
Để vầ ng hà o quang
Tỏ a sá ng trên vai củ a tô i
Vạ n ngườ i nhìn theo bướ c châ n
Kiên cườ ng chính tô i.”
- “Khi con tim ta đậ p liên hồ i như nhịp trố ng

Thanh â m ấ y cà ng vang vọ ng mà chẳ ng cá ch nà o kiềm đượ c
Khi ta nghĩ có lẽ mọ i thứ chuyển sai hướ ng mấ t rồ i
Thì chỉ cầ n cấ t giọ ng há t theo Elton John
Trang | 91
Va hã y giữ nhữ ng xú c cả m ấ y, chú ng ta chỉ vừ a mớ i bắ t đầ u thô i.”
(Lờ i bà i há t “Permission To Dance” – BTS).
- “Bạ n là ngườ i quan trọ ng nhấ t trong cuộ c đờ i củ a chính mình
Nên hã y cứ là chính mình
Cứ thậ t xinh đẹp như thuở ấ y.”
- “Ngẩ ng mặ t lên và nhìn xung quanh đi nà o !
Có rấ t nhiều ngườ i đang chú ý đến bạ n.
Chú ý đến nhữ ng ngườ i xứ ng đá ng đượ c yêu thương, bạ n chính là như vậ y.”
- “Lắ ng nghe con tim lên tiếng
Chắ c hẳ n con tim đã đậ p thậ t mạ nh mẽ.
Cậ u đang tìm kiếm hạ nh phú c trong cuộ c đờ i sao ?
Hã y lắ ng nghe con tim mình thậ t rõ rà ng.”
- “Rả o bướ c trên con đườ ng dẫ n đến đích cuộ c đờ i,
Con đườ ng củ a hạ nh phú c, mộ t con đườ ng củ a riêng cậ u.
Dẫ u có nhữ ng thứ thậ t nhỏ bé
Nhưng hã y nhớ yêu thương nó thậ t nhiều nhé !”
- “Khi á nh hà o quang dầ n mờ đi,
Nhữ ng mụ c tiêu dầ n trở nên lớ n hơn.
Đó chính là mà u sắ c củ a riêng bạ n,
Tô i mong bạ n sẽ tỏ a sá ng hơn thế nữ a !”
(Lời bài hát “Beautiful” – NCT 2021).
“Chá y lên nà o, cá c bạ n củ a tô i ơi !
Bầ y sư tử trong đêm tố i kia chính là chú ng ta đó !
Kẻ dừ ng lạ i chính là kẻ thua cuộ c
Nỗ lự c cho đến tậ n hơi thở cuố i cù ng
Nỗ lự c cho đến khi xương mò n thịt ná t
Rồ i reo hò ă n mừ ng thậ t to vì...
Nhữ ng nhà vô địch là chú ng ta đó !

Ngạ i ngầ n gì mà khô ng dá m bắ t đầ u lạ i.
Ngọ n lử a nà o đang chá y kia ?
Ngọ n lử a nà o đang tự lự c bừ ng chá y ?
Ngọ n lử a nà o đang lan rộ ng muô n nơi ?
Ồ ! Chú ng ta bù ng chá y thậ t rồ i !
Trang | 92
Chú ng ta bù ng chá y thậ t rồ i !
Mau lên ! Mau lên ! Thứ c dậ y đi



Trang | 93
XXIV. Chủ quan, kiêu căng dẫn đến thất bại

1. Dẫn chứng
- Singapore luô n đượ c biết đến là đối thủ mạnh của Đông Nam Á tạ i cá c kì SEA GAMES, thế nhưng, đạ i
diện nướ c nà y vừ a có màn thể hiện làm khán giả nước nhà thất vọng khi Schooling Joseph – HCV
Olympic 2016 nhảy xuống hồ trước khi đồng đội chạm vào thành bể trong nộ i dung bơi tiếp sức
4x100m nam, qua đó vuột mất HCV vào tay chủ nhà Việt Nam tạ i SEA GAMES 31.
- Nổ i tiếng là “đấ t nướ c bí ẩ n nhấ t thế giớ i”, nhữ ng tưở ng Triều Tiên sẽ khô ng bao giờ xuấ t hiện đạ i dịch
COVID-19 nà o ngờ ngà y 12 – 5 – 2022, đấ t nướ c nà y vừ a xác nhận ca nhiễm đầu tiên tại thủ đô Bình
Nhưỡng. Chưa đầ y mộ t tuầ n sau đó , Triều Tiên liên tụ c phá t hiện cá c ca COVID-19, đến nay đã có hơn 1,2
triệu ca, trong đó 50 ca đã tử vong. Đá ng nó i, thờ i gian trướ c đâ y nướ c nà y luô n từ chối nhận vaccine
của chương trình COVAX của Liên Hiệp Quốc vì tin rằng, đóng của biên giới không giao lưu thông
thương suốt hai năm có thể ngăn chặn đại dịch xâm nhập, gâ y nên mối quan ngại sâu sắc về việc
xuất hiện biến thể virus mới.
- Hồ Quý Ly là vị vua sá ng lậ p nhà Hồ , đượ c đá nh giá khá ch quan là mộ t ngườ i có tà i nă ng và có đầ u ó c
canh tâ n đấ t nướ c từ rấ t sớ m. Sau khi soá n ngô i nhà Trầ n, lậ p ra nhà Hồ , ô ng cù ng con trai là Hồ Nguyên
Trừ ng ra sứ c củ ng cố quâ n độ i, đú c cá c loạ i vũ khí, đặ c biệt là sú ng thầ n cơ nhiều lầ n là m quâ n Minh khiếp
sợ , đắ p thà nh Đa Bang “bấ t khả chiến bạ i”. Tuy nhiên, ô ng lạ i chủ quan về sứ c mạ nh quâ n sự , khô ng chú
trọ ng thu phụ c lò ng ngườ i, là m lò ng dâ n ly tá n, đa phầ n vẫ n hướ ng về nhà Trầ n. Khi giặ c Minh sang xâ m
lượ c, do khô ng đoà n kết đượ c lò ng dâ n nên nhanh chó ng thấ t bạ i, nướ c ta bị đặ t dướ i á ch đô hộ tà n bạ o
củ a nhà Minh suố t 20 nă m.
- RMS Titanic: con tà u huyền thoạ i đượ c đó ng bở i cô ng ty White Star Line, Liverpool, Anh. Do chủ quan
và o sứ c mạ nh củ a con tà u nên tà u khô ng đượ c trang bị đú ng số lượ ng thuyền cứ u hộ theo đú ng quy định
củ a Luậ t Hà ng hả i, đồ ng thờ i tà u cũ ng đã bỏ qua khô ng thự c hiện cá c cuộ c diễn tậ p cứ u hộ theo quy định.
Kết quả là vụ chìm tà u Titanic trở thà nh tai nạ n tồ i tệ nhấ t trong lịch sử ngà nh hà ng hả i vớ i hơn 1 700
ngườ i chết.
- Napoleon Bonaparte: thiên tà i quâ n sự củ a nướ c Phá p, đượ c tướ ng lĩnh cả nh bá o về sự khắ c nghiệt củ a
mù a đô ng nhưng vì sự kiêu că ng về tà i lã nh đạ o củ a mình và chủ quan về sứ c mạ nh củ a quâ n độ i Phá p đã
dẫ n đến thấ t bạ i ở trậ n Waterloo tạ i Nga. Từ đó , cuộ c đờ i binh nghiệp củ a ô ng bắ t đầ u xuố ng dố c.
- Adolf Hitler: trù m phá t xít Đứ c, là mộ t thiên tà i quâ n sự và là mộ t bộ ó c tầ m cỡ tuy nhiên lạ i lầ m đườ ng
lạ c lố i, đi và o bó ng tố i vớ i con đườ ng diệt chủ ng và thả m sá t, chố ng lạ i lương tri loà i ngườ i. Do chủ quan
Trang | 94
và o sứ c mạ nh quâ n độ i Đứ c Quố c xã đồ ng thờ i vớ i mộ t tư tưở ng tà n á c, diệt chủ ng hà ng loạ t ngườ i Do
Thá i đã nhậ n thấ t bạ i đau đớ n và bị lịch sử lên á n đờ i đờ i.
trong tầ m tay.
- Câ u chuyện “Ế ch ngồ i đá y giếng”: Có mộ t con ếch số ng lâ u ngà y trong mộ t giếng nọ . Xung quanh nó chỉ có
và i con nhá i, cua, ố c bé nhỏ . Hằ ng ngà y nó cấ t tiếng kêu ồ m ộ p là m vang độ ng cả giếng, khiến cá c con vậ t
kia rấ t hoả ng sợ . Ế ch cứ tưở ng bầ u trờ i trên đầ u chỉ bé bằ ng chiếc vung và nó thì oai như mộ t vị chú a tể.
Mộ t nă m nọ , trờ i mưa to là m nướ c trong giếng dềnh lên, trà n bờ , đưa ếch ta ra ngoà i. Quen thó i cũ , ếch
nghênh ngang đi lạ i khắ p nơi và cấ t tiếng kêu ộ p ộ p. Nó nhâ ng nhá o đưa cặ p mắ t nhìn lên bầ u trờ i, chả
thèm để ý đến xung quanh nên đã bị mộ t con trâ u đi qua giẫ m bẹp.
- Câ u chuyện “Chiến mã và con lừ a già ”: Có mộ t con chiến mã trẻ tuổ i đã sẵ n sà ng ra chiến trườ ng vớ i bộ
yên cương lụ c lạ c tuyệt đẹp trên mình đang phi nướ c kiệu trên đườ ng, tiếng vó ngự a phi vang nghe như
tiếng sấ m dộ i. Mộ t con lừ a già đá ng thương vớ i đồ đạ c chấ t đầ y trên lưng cũ ng đang chầ m chậ m bướ c đi
trên con đườ ng đó . Nhìn thấ y con lừ a già đang lê từ ng bướ c nặ ng nhọ c, chiến mã trẻ tuổ i cấ t giọ ng nó i:
“Trá nh đườ ng cho ta đi, nếu khô ng ta sẽ già y ngươi xuố ng đá m bụ i đườ ng bâ y giờ !”. Con lừ a già tộ i nghiệp
cuố ng cuồ ng trá nh đườ ng, con chiến mã lạ i tiếp tụ c phó ng đi đầ y kiêu hã nh. Mộ t thờ i gian sau, khi đang ra
trậ n con chiến mã bị bắ n trú ng và o mắ t. Vì khô ng cò n phù hợ p để phụ c vụ trong quâ n độ i nữ a, nên ngườ i
ta thá o bộ yên cương và lụ c lạ c củ a nó ra. Rồ i nó bị bá n cho mộ t ngườ i nô ng dâ n, bá c nô ng dâ n thườ ng bắ t
nó phả i chở rấ t nhiều đồ đạ c trên lưng. Mộ t ngà y, con lừ a già ngà y nà o gặ p lạ i con chiến mã đang chở đầ y
đồ đạ c trên lưng và nhậ n ra nó ngay. Con lừ a kêu lên: “A ha! Có phả i là anh đấ y khô ng, chiến mã trẻ tuổ i ?”.
- “Mộ t ngườ i kiêu ngạ o luô n tiêu diệt mình trong kiêu ngạ o.” (William Shakespeare).
- “Thà nh cô ng nử a vờ i thườ ng khiến ngườ i ta kiêu ngạ o, bả n ngã và tự mã n.” (Somerset Maugham).
- “Sự kiêu că ng là m hỏ ng cả nhữ ng thiên tà i tố t đẹp nhấ t.” (Louisa May Alcott).
- “Kiêu că ng là bã i cá t lú n củ a lý trí.” (George Sand).
XXV. Cảm ơn và xin lỗi

1. Dẫn chứng
- Hình ả nh chà ng trai Kalangnalong, sinh viên vừ a tố t nghiệp trườ ng Đạ i họ c Chulalongkorn danh tiếng củ a
Thá i Lan mặ c bộ đồ cử nhâ n chạ y tớ i trướ c xe rá c củ a cha quỳ gố i cả m tạ cô ng ơn nuô i dưỡ ng củ a ô ng
đượ c lan truyền mạ nh mẽ trên mạ ng xã hộ i khiến cộ ng đồ ng xú c độ ng. Lú c cò n nhỏ , Kalangnalong thườ ng
hay mặ c cả m vì cô ng việc củ a cha mình và đô i khi cậ u cả m thấ y mấ t mặ t khi thấ y ô ng khô ng đượ c bả nh
bao, phong độ như cha củ a cá c bạ n khá c. Thế nhưng cà ng lớ n, Kalangnalong lạ i cà ng khâ m phụ c ngườ i cha
mớ i họ c hết lớ p 4 củ a mình. Ô ng luô n dà nh tấ t cả nhữ ng gì tố t đẹp cho con trai, luô n nỗ lự c là m việc thậ t
chă m chỉ để có tiền cho con ă n họ c đầ y đủ , để con khô ng bị thua bạ n kém bè... Hình ả nh chà ng trai trẻ mặ c
bộ đồ cử nhâ n quỳ gố i cả m tạ cô ng ơn trờ i biển củ a cha trướ c chiếc xe chở rá c củ a ô ng hiện đang đượ c lan
truyền mạ nh mẽ trên cá c trang mạ ng xã hộ i khiến cộ ng đồ ng khô ng khỏ i xú c độ ng nghẹn ngà o.
- Kito Aya, cô nữ sinh Nhậ t Bả n phả i đố i mặ t vớ i bệnh thoá i dâ y số ng tiểu nã o, đã dũ ng cả m và mạ nh mẽ để
số ng nhữ ng ngà y trọ n vẹn, yêu thương bên mọ i ngườ i. Cô tâ m sự : “Có nhữ ng ngườ i mà sự tồ n tạ i củ a họ
Trang | 95
giố ng như khô ng khí, êm dịu, nhẹ nhà ng, chỉ khi họ mấ t đi ngườ i ta mớ i nhậ n ra họ quan trọ ng nhườ ng
nà o. Mình muố n trở thà nh mộ t sự tồ n tạ i như thế.”. Cuố n nhậ t kí “Mộ t lít nướ c mắ t” củ a cô đầ y nghị lự c và
cả m độ ng, đã truyền thô ng điệp mạ nh mẽ về giá trị củ a cuộ c số ng. Đến tậ n cuố i đờ i, Aya vẫ n giữ trọ n niềm
tin yêu củ a mình vớ i cuộ c đờ i, vớ i mọ i ngườ i. Cuố n nhậ t kí củ a cô kết thú c bằ ng dò ng chữ : “Cả m ơn”.
- Có lẽ bạ n đã quá quen vớ i hình ả nh ngườ i dâ n Thá i chắ p hai tay trướ c ngự c, cú i đầ u chà o lịch sự . Cá ch
chà o hỏ i nà y đượ c cho là chịu ả nh hưở ng mộ t phầ n từ đạ o Phậ t, gọ i là Wai. Khi chà o, ngườ i Thá i sẽ chắ p
tay ở vị trí ngang lồ ng ngự c giố ng tư thế vá i lạ y và cú i ngườ i. Nếu muố n thể hiện sự tô n trọ ng hơn, ngườ i
chà o sẽ nâ ng cao vị trí chắ p tay ngang cổ , mặ t hoặ c trá n. Bà n tay đặ t cà ng gầ n mặ t cà ng chứ ng tỏ sự tô n
trọ ng ngườ i đượ c chà o. Tư thế nà y cũ ng đượ c sử dụ ng khi ngườ i Thá i muố n bà y tỏ sự xin lỗ i và cả m ơn.
Họ cấ m kỵ hà nh độ ng hấ t hà m, vỗ tay lên đầ u ngườ i khá c.  cả m ơn trở thà nh nét đẹp truyền thố ng.
- John Warnock Hinckley Jr. là mộ t ngườ i đà n ô ng Mĩ đã cố gắ ng á m sá t Tổ ng thố ng Hoa Kì Ronald Reagan
tạ i Washington, D.C. và o ngà y 30 – 3 – 1981, hai thá ng sau lễ nhậ m chứ c đầ u tiên củ a ô ng. Cà ng phẫ n nộ
hơn khi biết độ ng cơ chính củ a hung thủ là do muố n là m nữ diễn viên Jodie Faster cả m kích.  lờ i cả m ơn
lệch lạ c.
- Nova Stevens – đạ i diện Canada mớ i đâ y cũ ng dính và o lù m xù m vớ i mộ t nhà thiết kế tên là Michael
Cinco. Cụ thể, tổ chứ c đứ ng sau hỗ trợ nà ng Hậ u tạ i cuộ c thi Miss Universe 2020 đã tố cá o nam nhà thiết kế
Michael Cinco chậ m trễ trong việc gử i trang phụ c dạ hộ i cho ngườ i đẹp, là m ả nh hưở ng đến kết quả củ a cô
nà ng tạ i cuộ c thi (Nova Stevens khô ng lọ t và o Top 21). Ngay sau đó , nhà thiết kế nà y đã phủ nhậ n và đưa
bằ ng chứ ng Nova đã nhậ n đượ c vá y trướ c đêm thi, cò n chụ p cả ả nh khoe mặ c vừ a vá y vớ i anh. Chưa dừ ng
lạ i ở đó , nam nhà thiết kế cò n tiết lộ rằ ng êkíp củ a anh đã chi toà n bộ tiền thuê nhiếp ả nh và nhà là m phim
để quay, chụ p cho Nova ở Dubai, giú p cô có hình ả nh đẹp trong mắ t cô ng chú ng, tố cô và tổ chứ c hỗ trợ vô
ơn, bạ c bẽo,... Trướ c sự việc nà y, Hoa hậ u Nova Stevens đã chính thứ c lên tiếng và o trưa 23/5/2021. Cô
cho biết bả n thâ n cả m thấ y tổ n thương khi bị cho là lợ i dụ ng NTK Michael Cinco, khẳ ng định mã i tô n trọ ng,
biết ơn sự tử tế và hỗ trợ nhiệt tình từ Cinco.  lờ i cả m ơn muộ n mà ng.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Mớ i đâ y, trong group FC củ a Đô ng Nhi, mộ t tà i khoả n mạ ng xã hộ i đã đă ng tả i mộ t bà i viết chia sẻ về việc
bị ekip củ a nữ ca sĩ “già nh” kênh Youtube, đồ ng thờ i kích toà n bộ admin ra khỏ i quyền quả n trị củ a kênh.
Ngà y 12 – 5 – 2022, Đô ng Nhi lên tiếng về việc “cướ p” kênh củ a fan. Giọ ng ca “Cho em mộ t lầ n yêu” khẳ ng
định kênh FC Đô ng Nhi đượ c cô ng ty thà nh lậ p và thuộ c quyền sở hữ u củ a 6th Sense Entertainment. Nữ ca
sĩ á m chỉ N.M.H cố tình gâ y chia rẽ nộ i bộ fan và cô ng ty. Đó là lý do nữ ca sĩ quyết định thu hồ i quyền truy
cậ p kênh, đồ ng thờ i thể hiện sự khô ng hà i lò ng khi ngườ i hâ m mộ cô ng kích và tấ n cô ng cá c thà nh viên
trong ê-kíp. Bà i viết lên tiếng củ a Đô ng Nhi tiếp tụ c gâ y tranh cã i. Hầ u hết ngườ i hâ m mộ tỏ ra thấ t vọ ng
trướ c cá ch xử lý củ a Đô ng Nhi và ê-kíp. Nhiều fan thậ m chí tuyên bố từ bỏ việc ủ ng hộ và yêu thích nữ ca
sĩ, thậ m chí nhiều khá n giả quá khích cò n đò i Ban Tổ chứ c Hoa hậ u Hoà n vũ Việt Nam cắ t bỏ nhạ c hiệu
“Vinawoman” có sự tham gia củ a nữ ca sĩ. Dù đã lên tiếng xin lỗ i nhưng là n só ng tẩ y chay Đô ng Nhi vẫ n
khô ng ngừ ng gia tă ng.  lờ i xin lỗ i khó đượ c chấ p nhậ n nếu khô ng xuấ t phá t từ tấ m lò ng.
- Tố i 1/6/2022, sau hà ng loạ t bằ ng chứ ng tố nữ sinh H.T.T.H giả mạ o điểm thi IELTS, cô bạ n viết tâ m thư
xin lỗ i và thừ a nhậ n đã lấ y nhầ m bả ng điểm củ a ngườ i khá c. Bà i đă ng xin lỗ i củ a H. đượ c cô cô ng khai trên
trang cá nhâ n và mong muố n gử i lờ i xin lỗ i châ n thà nh đến cộ ng đồ ng mạ ng xã hộ i, tấ t cả mọ i ngườ i vì
hà nh vi sai trá i nghiêm trọ ng khi đã cung cấ p cá c thô ng tin sai sự thậ t. H. nhậ n lỗ i và xin chịu mọ i trá ch
nhiệm cho nhữ ng hậ u quả mà bả n thâ n mình đã gâ y ra. Đồ ng thờ i, nữ sinh cũ ng gử i lờ i xin lỗ i thầ y cô và
bạ n bè vì đã khiến mọ i ngườ i. Trướ c đó , nữ sinh nà y đượ c ngưỡ ng mộ vì khoe bả ng điểm IELTS 9.0. Tuy
nhiên có ngườ i tố cá o bả ng điểm nà y là giả , cụ thể, ngườ i tố cá o tên K. cho rằ ng nữ sinh H. đã sử dụ ng bả ng
điểm thi IELTS củ a anh để giả là m củ a mình.
Trang | 96
- “Hã y biết ơn nhữ ng ngườ i là m chú ng ta hạ nh phú c vì họ là nhữ ng ngườ i là m vườ n đầ y duyên dá ng khiến
tâ m hồ n chú ng ta nở hoa.” (Marcel Proust)
- ‘Đừ ng bao giờ quá bậ n rộ n để quên nó i là m ‘là m ơn’ hay ‘cả m ơn’”. (Khuyết danh)
- “Họ c cá ch thể hiện lò ng cả m kích sẽ buộ c bạ n phả i tậ p trung và o điều tích cự c. “ (Jim Rohn).
- “Về bả n chấ t, lò ng biết ơn cũ ng như quả bó ng tuyết, cà ng lă n xa cà ng lớ n thêm.” (Sưu tầ m)
- “Họ c cá ch viết nỗ i đau lên cá t và khắ c tạ c nhữ ng niềm vui và hạ nh phú c bạ n tậ n hưở ng trong cuộ c đờ i lên
tả ng đá để mã i khô ng phai.” (Khuyết danh).
- “Khi diễn tả lò ng biết ơn củ a mình, chú ng ta đừ ng quên rằ ng ý nghĩa cao nhấ t củ a lò ng biết ơn khô ng nằ m
ở nhữ ng lờ i cả m ơn ta thố t ra, nhưng nằ m ở hà nh độ ng ta số ng vớ i lò ng biết ơn đó .” (Cố Tổ ng thố ng Mỹ
John Kennedy).
- “Nếu thự c sự có lò ng biết ơn, bạ n sẽ là m gì? Hã y chia sẻ vớ i mọ i ngườ i.” (W.Clement Stone).
- “Tô i vẫ n luô n nhớ thương nhữ ng ngườ i tô i yêu quý – nhữ ng ngườ i khô ng cò n bên tô i nữ a, nhưng tô i thấ y
mình thậ t thanh thả n vì đã rấ t yêu thương họ . Lò ng biết ơn cuố i cù ng cũ ng chiến thắ ng nỗ i đau mấ t má t.”
(Chicken soup for the soul – Tậ p 11).
- “Ta hã y dà nh mộ t giâ y phú t nà o đó để bá o hiếu và tỏ lò ng kính trọ ng vớ i ngườ i ta gọ i là Mẹ, dù rằ ng mộ t
số ngườ i có thể sẽ khô ng nó i điều đó thẳ ng thắ n vớ i mẹ mình. Chẳ ng điều gì có thể thay thế mẹ đượ c. Hã y
trâ n trọ ng từ ng giâ y phú t dẫ u rằ ng đô i khi mẹ khô ng phả i là ngườ i ta hiểu nhấ t trong nhữ ng ngườ i bạ n
củ a ta, có thể khô ng đồ ng ý vớ i nhữ ng suy nghĩ củ a chú ng ta, nhưng ngườ i ấ y vẫ n là mẹ bạ n.” (Hạ t giố ng
tâ m hồ n – Tậ p 2).
- “Cho dù tô i có là ngườ i mẫ u kiếm tiên nhiều nhấ t trên thế giớ i thì tô i sẽ khô ng bao giờ quên rằ ng tô i đã
từ ng là mộ t đứ a trẻ tị nạ n.” (Adut Akech).  nên tỏ lò ng biết ơn quá khứ .
XXVI. Giá trị con người, thái độ sống
- “Rồ i hã y ngủ yên tố i nay, như mộ t chiến binh trướ c ngà y ra trậ n. Đừ ng quên trá i tim cậ u ở đâ u thì kho
bá u cũ ng ở đó , cũ ng như trá i tim cho ra kho tà ng thì nhữ ng gì cậ u họ c đượ c trên đườ ng mớ i thậ t có ý
nghĩa.” (“Nhà giả kim” – Paulo Coelho).  giá trị con ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n.
- “Ngườ i ta chỉ xấ u xa hư hỏ ng trướ c đô i mắ t rá o hoả nh củ a phườ ng ích kỷ và nướ c mắ t là mộ t miếng biến
hình củ a vũ trụ .” (Fraincous Coppée).  giá trị con ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n.
lã ng phí bằ ng cá ch số ng cuộ c đờ i củ a ngườ i khá c, liệu có đá ng khô ng ?” (Khuyết danh).  giá trị con
ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n.
“- Mẹ ơi, đá ng lẽ con khô ng nên đượ c sinh ra trên đờ i nà y.
- Ai đã ở trên đờ i, thì tứ c là ngườ i đó xứ ng đá ng đượ c sinh ra con ạ . Con cũ ng thế.”
(“Câ y cam ngọ t củ a tô i” – Jose Mauro de Vasconcelos)  giá trị con ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n.
- “Số ng mà phả i cố giấ u đi bả n chấ t thậ t củ a mình là mộ t điều khủ ng khiếp, mộ t vở diễn khô ng có điểm
dừ ng, á nh đèn sâ n khấ u chiếu thẳ ng và o bạ n và chẳ ng bao giờ tắ t. Ngay cả mộ t ngô i sao kì cự u cũ ng khô ng
thể đả m đương vai diễn dà i hơi đó mà khô ng ngã gụ c kiệt sứ c, huố ng hồ chú ng ta là nhữ ng tay mơ.”
(Khuyết danh).  giá trị con ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n.
- “Mộ t ly nướ c tinh khiết có thể trở nên bẩ n vì mộ t giọ t nướ c thả i, nhưng mộ t cố c nướ c thả i sẽ chẳ ng trở
nên sạ ch sẽ hơn chỉ bở i sự hiện diện củ a mộ t cố c nướ c sạ ch.” (Bà i họ c củ a ngườ i Do Thá i).  giá trị con
ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n.
Trang | 97
- “Quá khứ đã qua, tương lai thì chưa đến, và nếu chú ng ta khô ng quay trở lạ i vớ i chính bả n thâ n mình
trong thờ i điểm hiện tạ i, chú ng ta khô ng thể bắ t nhịp vớ i cuộ c số ng.” (Thiền sư Thích Nhấ t Hạ nh).  tâ m
giá trị con ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n.
 giá trị con ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n.
- “Tô i phả i có ý thứ c về sứ c khỏ e và điều đó có nghĩa là tô i phả i tậ p thể dụ c, ă n uố ng là nh mạ nh.” (Jenelli
Fraser – Đạ i diện Belize tạ i Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).  giá trị con ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n (sứ c khỏ e).
phả i đi sâ u và o tâ m hồ n củ a mộ t con ngườ i để tìm ra vẻ đẹp thậ t sự .” (Denise Quinones Torres – Hoa hậ u
Hoà n vũ 2001).  giá trị con ngườ i: tâ m hồ n đẹp.
- “Dù đụ c, dù trong con sô ng vẫ n chả y
Dù cao, dù thấ p câ y lá vẫ n xanh
Dù ngườ i trầ n tụ c hay nhữ ng kẻ tu hà nh
Cũ ng phả i số ng từ nhữ ng điều rấ t nhỏ
Ta hay chê rằ ng cuộ c đờ i méo mó
Sao ta khô ng trò n ngay tự trong tâ m ?”
(“Tự sự ” – Nguyễn Quang Hưng)  giá trị con ngườ i: tâ m hồ n đẹp.
- “Ngườ i ta ngâ y ngấ t trướ c sự hà o nhoá ng, mê mẩ n trướ c sự bó ng bẩ y, nhưng chỉ rơi nướ c mắ t trướ c sự
giả n dị tự đá y lò ng.” (“Ngà y mai củ a nhữ ng ngà y mai” – Nguyễn Ngọ c Tư).  giá trị con ngườ i: tâ m hồ n
đẹp.
- “Vẻ đẹp bên trong mớ i thậ t sự là điều quan trọ ng nhấ t, vì vậ y, chă m só c vẻ đẹp bên trong để chú ng có thể
phả n chiếu vẻ đẹp bên ngoà i củ a bạ n.” (Nadia Ferreira – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2021).  giá trị con
ngườ i: tâ m hồ n đẹp.
- “Suố t đờ i là m điều thiện, điều thiện vẫ n chưa đủ . Mộ t ngà y là m điều á c, điều á c đã dư thừ a.” (Mã Thụ c
Ba).  giá trị con ngườ i: nhâ n đạ o, tâ m hồ n đẹp.
- “Bạ n khô ng cầ n mộ t nă m mớ i để thay đổ i. Bạ n chỉ cầ n mộ t ngà y thứ hai. Hã y thự c hiện nhữ ng thay đổ i
cuộ c đờ i mình trong tuầ n lễ nà y.” (Khuyết danh).  giá trị con ngườ i: thay đổ i bả n thâ n.
- “Hô m qua tô i tà i ba, nên tô i muố n thay đổ i thế giớ i. Hô m nay tô i hiểu biết, vì thế tô i đang thay đổ i chính
mình.” (Rumi).  giá trị con ngườ i: thay đổ i bả n thâ n.
- “Chú ng ta sẽ mở cuố n sá ch vớ i cá c trang trắ ng tinh. Chính chú ng ta sẽ viết lên đó . Quyển sá ch có tên là Cơ
Hộ i và chương đầ u tiên là Ngà y đầ u Nă m.” (Edith Lovejoy Pierce).  giá trị con ngườ i: thay đổ i bả n thâ n.
- “Sử a chữ a hay đá nh bó ng gì, tấ t cả đều tù y thuộ c và o mình. Mình có thể viết nên cá i kết viên mã n cho
cuộ c đờ i mình mà . Đó khô ng phả i là điều phả i đem ra tranh cã i. Mà tranh cã i và là m là nh luô n đi cù ng vớ i
nhau.” (“Tô i lạ i thấ y giấ c mơ ấ y” – Yoru Sumino)  giá trị con ngườ i: thay đổ i bả n thâ n.
- “Cuộ c số ng cà ng dà i thì mắ t ta cà ng đượ c nhìn thấ y nhiều chuyện lạ đờ i lắ m. Tâ m hồ n đẹp là tà i sả n
chung củ a con ngườ i. Nhưng rõ rà ng đã có nhữ ng sự chuyển hoá n củ a tâ m hồ n từ vị trí nà y sang vị trí
Trang | 98
khá c, từ ngườ i nà y sang ngườ i khá c. Đã có biết bao con ngườ i tưở ng chừ ng tữ tế đã biến thà nh kẻ vô lạ i và
cũ ng khô ng thiếu nhữ ng kẻ vô lạ i chuyển mình thà nh con ngườ i hà o sả ng.” (Trịnh Cô ng Sơn).  giá trị con
ngườ i: thay đổ i bả n thâ n.
thà nh viên BTS).  giá trị con ngườ i: tà i nă ng, hạ nh phú c.
- “Cũ ng như mộ t ngườ i là m vườ n biết cá ch dù ng phâ n bó n để cho ra nhữ ng bô ng hoa tươi đẹp, ngườ i tu
tậ p biết tậ n dụ ng nỗ i đau khổ để tạ o ra hạ nh phú c.” (Thiền sư Thích Nhấ t Hạ nh).  giá trị con ngườ i: hạ nh
phú c.
- “Mỗ i ngườ i chú ng ta nên tự hỏ i mình: Tô i thậ t sự muố n gì ? Trở thà nh ngườ i thà nh cô ng số 1 ? Hay đơn
giả n là ngườ i hạ nh phú c ? Để thà nh cô ng, bạ n có thể phả i hi sinh hạ nh phú c củ a mình. Bạ n có thế trở thà nh
nạ n nhâ n củ a thà nh cô ng, nhưng bạ n khô ng bao giờ là nạ n nhâ n củ a hạ nh phú c.” (Thiền sư Thích Nhấ t
Hạ nh).  giá trị con ngườ i: hạ nh phú c.
- “Ít thô i nhé khô ng nhiều vì từ ng chiều thườ ng hay đưa đó n,
Đó n em đến tương lai dễ thương như hiện tạ i.”
(Lờ i bà i há t “Ít Nhưng Dà i Lâ u” – Yan Nguyễn).
 giá trị con ngườ i: chấ p nhậ n sự khô ng hoà n hả o. (nên ở mứ c vừ a đủ hơn thiếu hay thừ a).
- “Dù có loạ i tư tưở ng nà o, quan trọ ng nhấ t là ‘vừ a phả i’.” (Kim Jung Hyun, “Bở i ta chưa tự biết mình”). 
giá trị con ngườ i: chấ p nhậ n sự khô ng hoà n hả o. (nên ở mứ c vừ a đủ hơn thiếu hay thừ a).
- “Mọ i thứ đều tố t miễn là có chừ ng mự c.” (Catriona Gray – Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).  giá trị con ngườ i:
chấ p nhậ n sự khô ng hoà n hả o. (nên ở mứ c vừ a đủ hơn thiếu hay thừ a).
Tuấ n).  giá trị con ngườ i: chấ p nhậ n sự khô ng hoà n hả o.
- “Cuộ c số ng vố n tạ m bợ nhưng ai cũ ng muố n mộ t cuộ c đờ i tố t đẹp. Tấ t cả mọ i thứ thuộ c về cuộ c số ng
chú ng ta đều tạ m bợ nhưng có phả i vì tạ m bợ mà ta khô ng tha ?” (Khuyết danh).  giá trị con ngườ i: chấ p
nhậ n sự khô ng hoà n hả o.
- Kinstugi là mộ t kỹ thuậ t cổ xưa củ a ngườ i Nhậ t, sử dụ ng và ng để phụ c hồ i đồ gố m bị nứ t vỡ . Nhữ ng mó n
đồ tưở ng chừ ng phả i bỏ đi sẽ đượ c khoá c mộ t diện mạ o mớ i vô cù ng đặ c biệt sau khi đượ c “chữ a là nh” bở i
đô i tay tà i hoa củ a cá c nghệ nhâ n. Khô ng chỉ á p dụ ng cho đồ vậ t, hã y tìm hiểu cá ch nghệ thuậ t Kintsugi
giú p bạ n hà n gắ n tâ m hồ n và cơ thể để có mộ t cuộ c số ng trọ n vẹn hơn.  giá trị con ngườ i: chấ p nhậ n sự
khô ng hoà n hả o.
- “Trong thế giớ i nà y, chú ng ta khô ng chỉ xó t xa vì nhữ ng hà nh độ ng và lờ i nó i củ a ngườ i xấ u mà cò n cả sự
im lặ ng đá ng sợ củ a ngườ i tố t.” (Matin Luther King).  giá trị con ngườ i: nhâ n đạ o.
- FOUR PAWS (Tổ chứ c Phú c lợ i Độ ng vậ t Toà n cầ u) đã ủ y thá c thự c hiện mộ t cuộ c khả o sá t chi tiết ở Việt
Nam về mộ t số chủ đề, trong đó bao gồ m cả m nhậ n củ a ngườ i dâ n về nạ n buô n bá n thịt chó và mèo. Ướ c
tính có khoả ng 5 triệu cá thể chó và 1 triệu cá thể mèo bị giết hạ i để lấ y thịt ở Việt Nam mỗ i nă m. Kết quả ,
có tớ i 91% ngườ i tham gia khả o sá t cho rằ ng nên cấ m hoặ c khô ng khuyến khích việc buô n bá n và 88%
ngườ i dâ n ủ ng hộ lệnh cấ m buô n bá n thịt chó , mèo. Chỉ 5% ngườ i tham gia khả o sá t tin rằ ng việc ă n thịt
chó hoặ c mèo là vă n hó a củ a Việt Nam.  giá trị con ngườ i: nhâ n đạ o.
- “Nếu con vì lợ i vì danh mà lự a chọ n là m điều bấ t thiện. Thì cuộ c số ng cà ng đi cà ng mệt mỏ i. Bở i bấ t thiện
sẽ nả y câ y bấ t thiện, mọ c quả bấ t thiện. Là m sao có thể tìm đượ c bình lặ ng chố n nhiễu nhương như vậ y.”
(Lờ i phậ t dạ y).  giá trị con ngườ i: nhâ n đạ o.
Trang | 99
- “Vì cuộ c đờ i là nhữ ng chuyến đi, nên hã y chọ n cho bả n thâ n mình nhữ ng bến đỗ ý nghĩa nhấ t định. Để sau
mỗ i cuộ c hà nh trình ta sẽ khô ng bao giờ hố i tiếc về sự lự a chọ n củ a mình.” (Khuyết danh).  giá trị con
ngườ i: lý tưở ng số ng.
- “Ngườ i chỉ biết số ng buô ng xuô i theo dò ng chả y củ a cuộ c số ng và số ng khô ng nguyên tắ c, khô ng lý tưở ng,
khô ng niềm tin, khô ng biết số ng mộ t đờ i số ng chuyển độ ng đích thự c mà chỉ bị cuố n hú t mà thô i, họ khô ng
phả i là mộ t â m thanh mà chỉ là mộ t â m vang.” (Henry Fredic Amiel).  giá trị con ngườ i: lý tưở ng, châ n lý
số ng.
- “Buổ i sá ng thứ c dậ y, tô i mỉm cườ i, 24 giờ mớ i hoà n toà n trướ c mắ t tô i. Tô i nguyện số ng mộ t cá ch trọ n
vẹn trong từ ng khoả nh khắ c và nhìn tấ t cả chú ng sinh bằ ng đô i mắ t từ bi.” (Thiền sư Thích Nhấ t Hạ nh). 
giá trị con ngườ i: cá ch tậ n hưở ng cuộ c số ng.
- “Hạ nh phú c là an lạ c, khô ng có an thì khô ng có lạ c, an trong thâ n và trong tâ m. Nếu con ngườ i chứ a chấ t
quá nhiều sự că ng thẳ ng, stress, thâ n khô ng an thì tâ m là m sao an đượ c ? Trong khi đó tâ m có nhữ ng cả m
giá c, cả m xú c như giậ n hờ n, tuyệt vọ ng, nếu khô ng có phương phá p cụ thể thì là m sao nhậ n diện và chuyển
hó a nhữ ng bấ t an củ a tâ m ?”  giá trị con ngườ i: cá ch tậ n hưở ng cuộ c số ng.
- “Cho dù tô i có là ngườ i mẫ u kiếm tiên nhiều nhấ t trên thế giớ i thì tô i sẽ khô ng bao giờ quên rằ ng tô i đã
từ ng là mộ t đứ a trẻ tị nạ n.” (Adut Akech)  giá trị con ngườ i: trâ n quý quá khứ .
- Mộ t ngườ i hạ nh phú c khô ng phả i là ngườ i đang ở trong hoà n cả nh thuậ n lợ i, mà đó chính là ngườ i luô n
giữ cho mình mộ t thá i độ số ng đú ng đắ n trong mọ i hoà n cả nh.” (Hugh Downs)  giá trị con ngườ i: bình
tĩnh vượ t qua thử thá ch.
(Nguyễn Khả i).  giá trị con ngườ i: sứ c mạ nh ý chí.
- “Hai thứ là vô tậ n trên đờ i: vũ trụ và sự ngu xuẩ n củ a con ngườ i. Thự c ra tô i khô ng chắ c về vũ trụ .”
(Albert Einstein).  con ngườ i nên giữ gìn và phá t huy giá trị củ a chính bả n thâ n mình.
- “Bộ đồ trên ngườ i tô i mặ c như thế nà o khô ng quan trọ ng, khô ng quan trọ ng thờ i gian tô i đi mộ t mình là
bao lâ u. Tấ t cả mọ i ngườ i đều có quyền chính đá ng. Bạ n khô ng hề cô đơn đâ u.” (Alba Dunkerbeck – Top 10
Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).  giá trị con ngườ i: bình đẳ ng.
- “Cà ng lớ n tuổ i, con ngườ i ta cà ng nó i ít đi. Họ nghĩ nhiều hơn.” (“Tô i là Bê-tô ” – Nguyễn Nhậ t Á nh)  giá
trị con ngườ i: trả i nghiệm cuộ c số ng.
- “Nếu chưa thể là m nhữ ng điều lớ n lao, bạ n hã y là m nhữ ng điều nhỏ bé theo mộ t cá ch tuyệt vờ i.”
(Napoleon).  giá trị con ngườ i: trâ n trọ ng nhữ ng điều nhỏ bé.
- “Hã y cho tô i mộ t điểm tự a, tô i sẽ nhấ c bổ ng cả thế giớ i lên.” (Á c-si-mét).  giá trị con ngườ i: là m nhữ ng
điều phi thườ ng.
- “Biết thì nó i là biết. Khô ng biết thì nó i là khô ng biết. Thế mớ i gọ i là biết.” (Khuyết danh)  giá trị con
ngườ i: khô n ngoan, khéo léo.
- “Mộ t ngườ i đá ng đượ c ca ngợ i khô ng phả i vì họ già u, mà vì phẩ m hạ nh họ quý hơn ngườ i thườ ng.” (“Đà m
đạ o vớ i Khổ ng Tử ” – Hồ Vă n Phi).  giá trị con ngườ i: phẩ m chấ t tố t đẹp.
- “Quả n trị bả n thâ n là quả n đượ c phầ n Ngườ i, trị đượ c phầ n Con.” (Khuyết danh).  giá trị con ngườ i:
phẩ m chấ t tố t đẹp.
Trang | 100
- “Bấ t hạ nh lớ n nhấ t củ a con ngườ i là khô ng thể yêu nổ i chính mình.” (“Dá m bị ghét” – Koga Fumitake,
Kishimi Ichiro).  giá trị con ngườ i: yêu thương bả n thâ n.
- Khi đến Ấ n Độ , bạ n sẽ thấ y ngườ i ta chà o nhau bằ ng câ u “Namaste”. Thậ t ra “Namaste” là mộ t câ u nó i có
ý nghĩa rấ t đẹp và sâ u sắ c: “Điều thiêng liêng bên trong tô i xin đượ c cú i đầ u chà o điều thiêng liêng bên
trong bạ n.”. Bả n thâ n mỗ i ngườ i chú ng ta đã là sự tồ n tạ i vĩ đạ i và thiêng liêng hơn chú ng ta nghĩ, rấ t
nhiều.  giá trị con ngườ i: tô n trọ ng, bình đẳ ng
- Tậ p phim Doraemon “Má y giao dịch”: Khô ng chịu cả nh bả n thâ n lú c nà o cũ ng phả i đi họ c mỗ i ngà y, bị cá c
bạ n, thầ y giá o trong lớ p chế giễu, Nobita nằ ng nặ c đò i Doraemon hoá n đổ i thâ n phậ n và chú mèo má y
đồ ng ý. Ngay sau đó , Nobita (Doraemon) cũ ng như Doraemon (Nobita) đã hiểu đượ c nhữ ng nỗ i vâ t vả củ a
nhau như bị ngườ i khá c khinh thườ ng, bắ t nạ t, phả i là m cô ng việc nhà , lau chù i bả o bố i,... Định mệnh, và o
hô m Jaian và Suneo cườ i nhạ o, thá ch thứ c tà i đá nh bó ng, Nobita (Doraemon) quyết chí luyện tậ p và kết
quả là đem về chiến thắ ng cho toà n độ i. Hai ngườ i từ đâ y cũ ng đã đồ ng thuậ n trở lạ i thâ n phậ n cũ .  giá
trị con ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n.
- “Hã y lấ y nhữ ng ngườ i chỉ có 10 đồ ng, nhưng dà nh cho bạ n 9 đồ ng. Đừ ng lấ y kẻ có 100 đồ ng, nhưng tiếc
rẻ vớ i bạ n 1 đồ ng.” (Danh ngô n ngườ i Do Thá i).  giá trị con ngườ i: trâ n trọ ng bả n thâ n.
- “Bạ n đang họ c hỏ i từ quá khứ củ a bạ n nên bạ n sẽ khô ng mắ c phả i nhưng sai lầ m tương tự trong tương
lai.” (Evelina Papantoniou – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2001).  giá trị con ngườ i: tha thứ cho chính mình.
- “Ta mong vớ i trờ i cao, biển rộ ng mà quên mấ t hoa từ đấ t mà ra.” (Khuyết danh).  giá trị con ngườ i: trâ n
trọ ng bả n thâ n.
- “Thó i quen ỷ lạ i là hò n đá cả n bướ c bạ n đến thà nh cô ng.” (Khuyết danh).  giá trị con ngườ i: trá nh xa
thó i dự a dẫ m.
- Tậ p phim Doraemon “Triệu phú Nobita”: Mừ ng rỡ vì tìm ra tờ 10000 Yên bá c tặ ng lì xì trong cuố n sá ch
cũ , sẵ n thấ y bố mẹ buồ n rầ u vì vậ t giá leo thang, Nobita liền mượ n Doraemon “Tủ điện thoạ i theo yêu cầ u”
vớ i mong muố n mọ i vậ t trên thế giớ i có giá rẻ mạ t, chỉ tính bằ ng hà o và linh (đơn vị tiền tệ xưa củ a Nhậ t
Bả n), như vậ y cậ u có thể mua đượ c mọ i thứ vớ i số tiền vừ a tìm thấ y. Chỉ mộ t thoá ng sau, cậ u bé đã có mọ i
thứ mà mình muố n chỉ vớ i độ c mộ t tờ tiền: bá nh kẹo, truyện tranh, đồ dù ng gia đình, đồ chơi, ngay cả đã i
cá c bạ n ă n mộ t bữ a hoà nh trá ng cũ ng dễ như trở bà n tay, biến Nobita trở thà nh triệu phú thế giớ i. Nhưng,
điều cậ u khô ng ngờ đến là nhữ ng hiểm nguy xả y đến khi thô ng tin về vị “trọ c phú ” mớ i xuấ t hiện: hà ng
loạ t ngâ n hà ng, cô ng ty bả o hiểm, cử a hà ng trang sứ c đua nhau kéo đến là m phiền bố mẹ cậ u, chính cậ u bị
nhữ ng kẻ bắ t có c liên tụ c bắ t đi nhằ m cưỡ ng đoạ t số tiền “kếch xù ” đó , cộ ng thêm lờ i cả nh bá o củ a Suneo
đã thô i thú c Nobita quay về nhà yêu cầ u điện thoạ i biến thế giớ i trở lạ i như cũ .  giá trị con ngườ i: coi
thườ ng ma lự c đồ ng tiền.
- “Mọ i trả i nghiệm trong quá khứ , dù tố t hay xấ u đều là nhữ ng bà i họ c quý giá .” (Olivia Culpo – Hoa hậ u
Hoà n vũ 2012).  giá trị con ngườ i: lấ y kinh nghiệm từ quá khứ .
- “Cá i đẹp cứ u rỗ i thế giớ i.” (Đơ-xtoi-ep-xki).  giá trị con ngườ i: chủ nghĩa duy mĩ.
- Dịch vụ củ a nhữ ng chú lườ i trong “Zootopia” (2016): Cô cả nh sá t thỏ Judy và anh chà ng cá o kình địch
Nick đến vă n phò ng củ a cá c nhâ n viên họ lườ i là m hồ sơ, nhưng, nà ng thỏ dầ n mấ t kiên nhẫ n vì nhữ ng chú
lườ i mã i tậ p trung và o câ u chuyện cườ i củ a Nick mà mã i chưa là m xong việc mã i đến chậ p tố i, qua đó , bộ
phim phê phá n dịch vụ chậ m chạ p củ a mộ t số vă n phò ng đờ i thự c.  thá i độ số ng: lườ i biếng.
- Ngườ i Indonesia lườ i nhấ t thế giớ i nă m 2017 vớ i 3513 bướ c đi bộ / ngà y.
- Theo mộ t nghiên cứ u nă m 2015, ngườ i ít hoạ t độ ng châ n tay thườ ng có xu hướ ng thô ng minh hơn ngườ i
lao độ ng thể chấ t. Cá c nhà nghiên cứ u đã sử dụ ng mộ t bả ng câ u hỏ i để đá nh giá "nhu cầ u nhậ n thứ c" củ a
ngườ i tham gia. Trong đó , 60 ngườ i đượ c chia thà nh hai nhó m là "ngườ i suy nghĩ" và "ngườ i khô ng suy
Trang | 101
nghĩ" dự a trên câ u trả lờ i khả o sá t. Sau đó , tấ t cả đeo thiết bị theo dõ i hoạ t độ ng trong 7 ngà y để nhó m
nghiên cứ u hiểu thêm về thó i quen củ a họ . Dữ liệu cho thấ y nhữ ng ngườ i có chỉ số IQ cao ít rơi và o cả nh dễ
bị buồ n chá n. Điều nà y khiến họ ít hoạ t độ ng hơn và dà nh nhiều thờ i gian để suy nghĩ. Như vậ y, có thể nó i
rằ ng họ "lườ i biếng" hơn. Trong khi đó , nhó m hoạ t độ ng tay châ n nhiều rấ t dễ thấ y nhà m chá n khi phả i
ngồ i yên. Vì thế, họ kích thích trí ó c bằ ng nhữ ng việc như chơi thể thao hay hoạ t độ ng thể chấ t khá c.
- Giả i Lazy Olympic đượ c tổ chứ c tạ i Montenegro, Luậ t chơi khô ng thể đơn giả n hơn: ai có thể tá i hiện hình
ả nh củ a mộ t kẻ lườ i nhá c bằ ng việc nằ m lâ u nhấ t dướ i gố c câ y vớ i mộ t mẩ u rơm trong miệng sẽ đượ c
tuyên bố là ngườ i chiến thắ ng và là ngườ i lườ i nhấ t ở Montenegro. Nghe thì rấ t đơn giả n nhưng thự c tế để
chiến thắ ng và dà nh giả i thưở ng trị giá 350 USD – 1000 USD (thay đổ i từ ng nă m) khô ng đơn giả n như
nhữ ng gì đượ c nghe.
XXVII. Ước mơ, hi vọng

1. Dẫn chứng
- Ngô Quý Hải, sinh nă m 1994 ở xã Tâ n Cả nh, huyện Đắ k Tô , tỉnh Kon Tum. Khi mới gần một tuổi cậu
gặp tai nạn thương tâm, ngã vào nồi nước đang sôi. Tai nạ n khiến cơ thể của anh biến dạng nghiêm
trọng. Thờ i điểm đó , bố mẹ Hả i đã bỏ hết cô ng việc để đưa con và o TP.HCM chữ a trị. Trả i qua 10 lầ n phẫ u
thuậ t và mộ t thờ i gian dà i điều trị tạ i cá c bệnh viện lớ n, sứ c khỏ e củ a Hả i dầ n hồ i phụ c, nhưng gương mặt
và vùng cổ anh chằng chịt những vết sẹo. Nă m lên 10 tuổ i, Hả i có dịp lên thị trấn thăm một người
quen. Cậ u đã dẫ n Xiên đi cù ng. Đi ngang qua mộ t tiệm bá nh ngọ t, 2 đứ a trẻ bị thu hút bởi những chiếc
bánh đầy màu sắc. Hả i và bạ n đã bà n vớ i nhau về việc để dà nh tiền để trở lạ i mua bá nh và o ngà y sinh
nhậ t củ a Xiên. Sau nhiều thá ng tích gó p, Hả i và Xiên háo hức quay lại tiệm bánh. Tuy nhiên, khi nhìn
thấy một đứa trẻ với gương mặt biến dạng đi cùng một đứa trẻ câm điếc, chủ tiệm đã đuổi họ ra
ngoài. Từ giâ y phú t đó , Hả i ấp ủ ước mơ về một tiệm bánh cho riêng mình, một nơi luôn chào đón tất
cả. Trở về Việt Nam năm 2017 sau ca phẫu thuật ở Đức, Hải được giới thiệu vào học nghề bếp tại
KOTO, mộ t doanh nghiệp xã hộ i dạ y nghề cho thanh thiếu niên kém may mắ n. Khoả ng thờ i gian nà y cũ ng
là lú c Hả i phả i vừa học nghề, vừa học chữ. Đầu năm 2021, anh thuê một căn nhà cũ ở thị trấ n rồ i tự tay
cải tạo thành một tiệm bán cà phê và bánh ngọt. Cuố i thá ng 4, cử a hà ng chính thứ c đó n khá ch.
- Sophie Fairall, đến từ Stubbington, Hampshire, Vương quốc Anh đượ c chẩ n đoá n mắ c mộ t dạng ung
thư mô hiếm gặp và khó chữa trị. Thờ i gian củ a em chỉ cò n lạ i 6 tháng. Bả n thâ n Sophie và gia đình luô n
biết rằ ng em có thể ra đi bấ t cứ lú c nà o. Vì vậ y, em đã lập ra một danh sách tâm nguyện cuối đời. Trong
số đó , em đã nấu ăn với đầu bếp Gordon Ramsay và nhận được sự ủng hộ từ các cầu thủ bóng đá
Premier League và những người nổi tiếng khác,... Và điều cuố i cù ng trong danh sá ch, em đã mong có
thể mang hạnh phúc đến với tất cả trẻ em trên đời.
- H’Hen Niê là mộ t cô gá i mạnh mẽ, dũng cảm vượt qua những khó khăn để vươn tới ước mơ của bản
thân. Cô là ngườ i truyền cả m hứ ng mạ nh mẽ cho giớ i trẻ về nghị lự c và sự dũ ng cả m.
- Mớ i đâ y, trên mạ ng xã hộ i lan truyền hình ả nh mộ t đá m trẻ ở mộ t ngô i là ng Indonesia tự cở i già y đi châ n
đấ t vì sợ là m bẩ n con đườ ng trả i nhự a mà lầ n đầ u tiên chú ng thấ y trong cuộ c đờ i. Lớ n lên khi xung quanh
vù ng toà n là đườ ng đấ t, cá t, đá sỏ i. Vì thế khi trong là ng đượ c xâ y dự ng mộ t con đườ ng nhự a giú p di
chuyển dễ dà ng hơn, nhữ ng đứ a trẻ tự a như đượ c chứ ng kiến mộ t kỳ tích mớ i lạ mà trướ c nay chưa từ ng
thấ y. Hà nh độ ng củ a chú ng khiến mọ i ngườ i vô cù ng ngạ c nhiên sau đó thì xó t xa vì nhậ n ra rằ ng đờ i số ng
vậ t chấ t dà nh cho chú ng cò n quá thiếu thố n.
- Sinh ra đã không có tay, ngà y ngà y chép bài bằng chân, Nguyễn Đông Khải (8 tuổ i, Thuậ n Thà nh, Bắc
Ninh) vẫn cố học, mơ thành bác sĩ để "chế ra thuốc mọc tay", đỡ làm phiền ông bà, bố mẹ. Là con thứ
Trang | 102
hai củ a anh Nguyễn Vă n Thịnh, 36 tuổ i và chị Nguyễn Thị Phương, 29 tuổ i, ngà y mang bầ u, chị Phương
thườ ng xuyên đi siêu â m, kiểm tra sứ c khỏ e, nhưng không bác sĩ nào phát hiện ra điều bất thường. Khi
cậ u bé vừ a lọ t lò ng mẹ, bá c sĩ thông báo con không có hai tay, cả gia đình số c nặ ng nhưng rồ i cũ ng cố
gắ ng chă m só c chá u. Ban đầ u, cậ u bé tự ti vì bị bạn bè chọc ghẹo là “thằng cụt” , sau khi đượ c ông nội
động viên, tập luyện viết bằng chân trái, cậ u đã tự tin hơn, viết chữ vô cùng thẳng hàng và gọn gàng
chẳng khác gì một người bình thường.
- Bỏ ngoà i tai mọ i lờ i gièm pha "lo chuyện bao đồ ng" suố t 17 nă m qua, anh Phạm Ngọc Thanh (sinh nă m
1986, thợ cắ t tó c ở Hà Nội) miệt mà i là m việc, dành tiền xây dựng ngôi nhà 5 tầng, rộng 60 m2 để đón
các cụ già, trẻ em vô gia cư về ở. Chia sẻ vớ i Zing, anh Thanh cho biết cá ch đâ y gầ n mộ t nă m, anh bắ t đầ u
tìm mua đấ t để xâ y nhà . Ngô i nhà có tên Monaco Home đượ c xâ y dự ng trong vò ng 7 thá ng gồm có 5 tầng,
4 phòng ngủ và một sân thượng. Chia sẻ về quyết định đượ c nhiều ngườ i cho là kỳ lạ củ a mình, anh
Thanh kể 17 năm trước, gần khu nhà anh ở có một cụ bà vô gia cư . Bà sống ở vỉa hè và đi lang thang
bán bỏng ngô để mưu sinh. "Một tối mưa rào, thấy bà ngồi ôm túi bỏng, lưng quay ra đường để che
cho khỏi ướt. Mình chạy về nhà lấy áo mưa đưa cho bà, nhưng bà không che người mà lấy bọc vào
túi bỏng. Mình bần thần chạy về, quên cả việc trời đang mưa. Từ đó, mình bắt đầu nuôi ước mơ về
ngôi nhà chung", anh Thanh nó i.  ước mơ dành cho người khác.
- Câ u chuyện tình đẹp giữ a anh Bùi Văn Tăng (52 tuổ i, quê Thanh Hóa) và chị Nguyễn Thị Sim (40 tuổ i,
quê Thái Nguyên) khiến nhiều ngườ i phả i rưng rưng xú c độ ng. Vố n quen nhau qua mạng xã hội, bỏ qua
khiếm khuyết về cơ thể, hai ngườ i đã số ng hạ nh phú c bên nhau vớ i mộ t cậu con trai kháu khỉnh dù kinh
tế gia đình cò n nhiều khó khă n. Anh Tă ng cho hay, ướ c mơ lớ n nhấ t củ a anh hiện tạ i là có một cái nhà tắm
để vợ có thể tắm cho mình bở i anh đã bị liệt hai chân phải nằm một chỗ từ năm 14 tuổi, khi vợ tắ m thì
nướ c lênh láng khắp nhà cực cho vợ phải lau dọn.  ước mơ đôi khi kì lạ nhưng chính đáng.
- Gầ n 10 nă m trướ c, hoà n cả nh củ a cha con ông Nguyễn Đình Nhi (SN 1966) và Nguyễn Đình Vương (SN
2002) đã thu hú t sự chú ý củ a đô ng đả o bạ n đọ c. Căn bệnh lạ khiến tay chân 2 cha con co quắp, toàn
thân nổi vảy, da nứt nẻ khắp người và lột như rắn… Sinh ra đã là mộ t đứ a trẻ bấ t hạ nh, lạ i thiếu vắ ng
bà n tay, hơi ấ m củ a ngườ i mẹ khiến tuổi thơ của Vương là chuỗi ngày mặc cảm, tự ti... Lú c cò n nhỏ ,
hằ ng ngà y Vương chỉ biết quanh quẩn trong nhà, không dám tiếp xúc với người lạ, thậm chí còn bị từ
chối cho vào lớp 1 cho đến năm 2014. Suố t tá m nă m họ c qua, Vương đều đạt danh hiệu học sinh xuất
sắc và luôn thuộc top đứng đầu trường. Khô ng chỉ vậ y, Vương đã đạt được nhiều giải thưởng và giấy
khen tại các cuộc thi mỹ thuật cấp huyện, tỉnh. Khi đượ c hỏ i về tương lai và nhữ ng ướ c mơ, “cậ u bé
ngườ i rắ n” nhỏ nhẹ đá p: “Ước mơ lớn nhất của em là trở thành một họa sĩ để thỏa niềm đam mê được
đi đây đó và em sẽ vẽ lại cuộc đời của em bằng chính đôi tay của mình, kiếm thật nhiều tiền để có thể
chăm sóc cho ba lúc về già”.  người dị biệt cũng có ước mơ.
- Ngà y 6/1/2017, nghệ sĩ xiếc Quốc Cơ vui mừ ng chia sẻ, anh vừ a nhậ n đượ c thư củ a tổ chức Guinness
World Records chính thứ c cô ng nhậ n và ghi tên Quốc Cơ - Quốc Nghiệp là ngườ i phá vỡ và nắm giữ kỷ
lục Guinness thế giới về mục giữ thăng bằng trên đầu đi lên cầu thang tại nhà thờ Girona 90 bậc
trong vòng 52 giây. Ở thờ i điểm hiện tạ i, hai nghệ sĩ xiếc Quố c Cơ - Quố c Nghiệp vẫ n đang lưu diễn tạ i cá c
nướ c Châ u Â u, và Quố c Cơ cho biết, anh đã khô ng thể tin nổ i là tin vui nà y đến sớ m như vậ y. Nghệ sĩ Quố c
Nghiệp chia sẻ: “Hãy cứ ước mơ và hãy cứ theo đuổi đam mê của bạn đi, một ngày nào đó trong
tương lai không xa bạn sẽ chạm đến và đạt được tất cả, bởi vì ông Trời sẽ không phụ lòng bạn đâu” .
Trướ c đó , và o ngà y 22/12/2016, hai anh em Quố c Cơ - Quố c Nghiệp đã nỗ lự c thự c hiện độ ng tá c chố ng
đầ u thă ng bằ ng đi hết 90 bậ c thang củ a Nhà thờ chính tò a Girona, thuộ c thà nh phố Girona, Tây Ban Nha
trong vò ng 52 giâ y, vượ t qua kỷ lụ c mà hai nghệ sĩ xiếc ngườ i Trung Quố c là Tang Tao và Su Zengxian đã
xá c lậ p và o ngà y 10/9/2014, khi họ đi đượ c 25 bậ c thang trong vò ng mộ t phú t, tạ i thà nh phố Hạ Mô n,
Phú c Kiến, Trung Quố c.
Trang | 103
- Nướ c ta, đặ c biệt là vù ng nô ng thô n vẫ n cò n trong tình trạ ng nghèo khó , lẽ nên nhiều cô gá i ở thô n quê
xem việc đi ngoạ i quố c lấ y chồ ng là mộ t cơ hộ i đổ i đờ i. Lâ u lâ u trên bá o đà i hay cá c phương tiện truyền
thô ng, ngườ i ta lạ i bắ t gặ p mộ t số cô gá i nhắ m mắ t lấ y chồ ng Hà n Quố c, Đà i Loan, Trung Quố c,... hi vọ ng
kiếm đượ c tiền gử i về cho bố mẹ. Có mộ t số trong cá c cô tìm đượ c hạ nh phú c, nhưng cũ ng có mộ t số hoà n
toà n bị biến thà nh nô lệ và thà nh con mồ i cho nhữ ng ngườ i mô i giớ i. Gó c độ khá ch quan, đó chẳ ng khá c
nà o mộ t biểu hiện củ a nạ n buô n ngườ i.  nhiều ướ c mơ khô ng nên thự c hiện.
- Ắ t hẳ n trong chú ng ta đều đã từ ng mơ ướ c về nghề nghiệp sau nà y khi cò n nhỏ . Có ngườ i chọ n bá c sĩ, kẻ
thích kĩ sư, ngườ i khá c muố n là m giá o viên,... nhưng ở mặ t khá c, nhiều bạ n nhỏ , đặ c biệt là trẻ em cơ nhỡ
hoà n toà n khô ng hề có nhữ ng ướ c muố n tươi đẹp như vậ y. Họ phả i lă n lộ n và o cuộ c số ng, bươn chả i đủ
thứ nghề, ă n uố ng thiếu thố n, chịu đự ng cá i đó i cá i rét,... nhằ m có đượ c mấ y đồ ng tiền lẻ đem về lo cho
cuộ c số ng củ a gia đình.  nhiều ngườ i khô ng có điều kiện để thự c hiện ướ c mơ.
- “Mộ t ngà y nà o đó bạ n sẽ nhậ n ra ý nghĩa củ a ướ c mơ khô ng phả i ở chỗ nó có phù hợ p vớ i khả nă ng thự c
tế hay khô ng. Điều quan trọ ng là nó cho phép bạ n số ng thêm mộ t cuộ c đờ i nữ a vớ i cả m xú c củ a riêng bạ n,
trong mộ t thế giớ i mà bạ n có thể hó a thâ n mộ t cá ch hồ n nhiên nhấ t và o đấ ng toà n nă ng.” (“Tô i là Bê-tô –
Nguyễn Nhậ t Á nh).
- “Tại sao tôi phải trì hoãn ước mơ chỉ vì sợ người khác đánh giá sai về mình ? Sao tôi phải sống
theo tiêu chuẩn của người khác ?” (“Nếu biết trăm năm là hữu hạn” – Phạm Lữ Ân).
- “Tôi mong các bạn hãy nuôi dưỡng ước mơ của mình. Nỗ lực, đấu tranh và cố gắng để thực hiện
ước mơ của mình, đừng bị chi phối bởi nghịch cảnh.” (H’hen Niê).
- “Cuộc đời ngắn ngủi không cho ta ước vọng quá nhiều.” (Ngạn ngữ).  nên ướ c mơ nhữ ng gì cầ n
thiết và thiết thự c.
- “Thuở nhỏ chúng tôi được dạy rằng
Giấc mơ được tạo ra để chúng ta biến thành hiện thực
Bạc vàng kim cương chẳng thể nào mua được
Tình bạn keo sơn suốt bao năm gắn bó
Bản thân tôi cùng bạn
Dấn thân vào khó khăn không đầu hàng bỏ cuộc.”
(Lời bài hát “Fire” – Gavin DeGraw).
- “Tôi đứng đây ngày hôm nay là bởi vì tôi đang sống trong giấc mơ của mình.” (Raquel Pelissier –
Á hậu 1 Hoa hậu Hoàn vũ 2016).
- “Nếu bạ n chă m chỉ và tậ p trung và o mụ c tiêu, ướ c mơ củ a bạ n sẽ trở thà nh hiện thự c. Hã y bắ t đầ u chinh
phụ c mụ c tiêu từ bâ y giờ , chă m chỉ và hà nh độ ng vì ướ c mơ.” (Nguyễn Thú c Thù y Tiên – Hoa hậ u Hò a bình
Quố c tế 2021).
ta sẽ khô ng lạ c lố i mà sẵ n sà ng khá m phá mộ t hướ ng đi mớ i.” (RM – thà nh viên BTS)
-“Khi bị chấ n thương đầ u gố i kết thú c ướ c mơ trở thà nh vậ n dộ ng viên Olympic củ a tô i, tô i nhanh chó ng
nhậ n ra cuộ c số ng nà y tấ t cả chú ng ta đều có quyền có nhiều hơn mộ t giấ c mơ. Niềm tin nà y đã thô i thú c
tô i trở thà nh mộ t luậ t sư và ngườ i bênh vụ c nạ n nhâ n bị tấ n cô ng bằ ng axit và già nh lạ i cô ng bằ ng. Đâ y là
nhữ ng gì tô i muố n thế giớ i nhớ đến tô i.” (Dee-Ann Kentish-Rogers – Top 20 Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).
Trang | 104
- “Có nhữ ng giấ c mơ mình sẽ mơ, và có nhữ ng cuộ c đờ i mình sẽ số ng cù ng vớ i cuộ c đờ i chính mình đang
số ng.” (Thanh Thả o).
- “Ngà y mà Thượ ng đế tạ o ra hi vọ ng có lẽ cù ng mộ t ngà y ngà i tạ o ra mù a Xuâ n.” (Bern Williams).
- “Đừ ng nhìn nơi bạ n sẽ đến. Hã y nhìn nơi bạ n muố n đến.” (Rob Ernest).
- “Ngườ i chỉ biết số ng buô ng xuô i theo dò ng chả y củ a cuộ c số ng và số ng khô ng nguyên tắ c, khô ng lý tưở ng,
khô ng niềm tin, khô ng biết số ng mộ t đờ i số ng chuyển độ ng đích thứ c mà chỉ bị cuố n hú t mà thô i, họ khô ng
phả i là mộ t â m thanh mà chỉ là mộ t â m vang.” (Henry Fredic Amiel).
- “Giấ c mơ khô ng phả i là thứ bạ n nhìn thấ y khi ngủ , giấ c mơ là nhữ ng điều mà khô ng cho phép bạ n ngủ .”
(Hoà ng Hạ nh Hapi).
- “Ướ c mơ giố ng như nhữ ng vì sao... ta có thể khô ng bao giờ chạ m tay và o đượ c, nhưng nếu đi theo chú ng,
chú ng sẽ dẫ n ta đến vậ n mệnh củ a mình.” (Samuel Johnson).
- “Phả i ướ c mơ nhiều hơn nữ a, ướ c mơ tha thiết hơn nữ a để biến tương lai thà nh hiện tạ i.” (Prisvin).
- “Đã gọ i là hi vọ ng thì khô ng thể nó i đâ u là thự c, đâ u là hư. Cũ ng giố ng như nhữ ng con đườ ng trên mặ t
đấ t; kì thự c trên mặ t đấ t vố n là m gì có đườ ng. Ngườ i ta đi mã i thì thà nh đườ ng thô i.” (Lỗ Tấ n).
Sumino).
- “Khi ngườ i ta lớ n, niềm vui và nỗ i buồ n cũ ng lớ n theo. Trong nhữ ng giấ c mơ củ a tô i, khô ng chỉ có châ u
chấ u chuồ n chuồ n như nhữ ng ngà y thơ bé. Đã có bã o giô ng theo về trong nhữ ng đêm gió luồ n qua má i lá .
Ở ngay cả giấ c mơ cũ ng lớ n lên đó thô i.” (“Câ y chuố i non đi già y xanh” – Nguyễn Nhậ t Á nh).  ướ c mơ có
thể chứ a đự ng bao nỗ i buồ n đau, bi quan.
XXVIII. Thay đổi góc nhìn trong cuộc sống

1. Dẫn chứng
- Liên quan vụ việc họ c sinh trườ ng Quố c tế TP. Hồ Chí Minh (ISHCMC – AA) đá nh nhau gâ y bứ c xú c trong
dư luậ n vừ a qua, GS.TS. Lê Anh Vinh, Viện trưở ng Viện Khoa họ c Giá o dụ c Việt Nam, đã có nhữ ng ý kiến,
chia sẻ trên Facebook cá nhâ n xoay quanh vụ việc nà y. Cụ thể, GS cho rằ ng phụ huynh lẫ n cộ ng đồ ng mạ ng
nên tô n trọ ng thầ y cô trong trườ ng bở i khi là m việc vớ i phụ huynh, thầ y phụ trá ch vẫ n giữ thá i độ bình
tĩnh, niềm nở , đứ ng ở tư thế chắ p tay sau lưng, khuyên mọ i ngườ i đừ ng đẩ y sự việc đi quá xa trong khi bà
T. phụ huynh có con bị đá nh liên tụ c la hét, khô ng hợ p tá c vớ i nhà trườ ng. Trườ ng cũ ng đã chu đá o mờ i
cô ng an đến là m việc để ngă n chặ n tình huố ng xấ u có thể xả y ra, hộ tố ng hai bố con nữ sinh đá nh bạ n về.
Sở dĩ trườ ng khô ng cho hai bên gặ p nhau trự c tiếp trong trườ ng bở i hi có nhữ ng sự việc như thế nà y,
thô ng thườ ng ở cá c trườ ng quố c tế, nhà trườ ng sẽ nó i chuyện riêng vớ i từ ng họ c sinh để nghe kể sự việc
từ nhữ ng ngườ i có liên quan. Sau khi hiểu rõ sự việc, nhà trườ ng sẽ trao đổ i riêng vớ i phụ huynh hai bên.
Phụ huynh chỉ ngồ i vớ i nhau khi đã thự c sự bình tĩnh, thiện chí để hoà giả i và tìm hướ ng khắ c phụ c trong
tương lai. Bà i chia sẻ củ a GS.TS. Vinh khuyên cá c bậ c phụ huynh nên tô n trọ ng thầ y, cô giá o để có mô i
trườ ng giá o dụ c con em tố t hơn cũ ng như cộ ng đồ ng mạ ng khô ng nên nó ng vộ i phá n xét nhằ m đổ oan cho
ngườ i khô ng gâ y nên tộ i.
- Thắ ng thế khi tiến hà nh thà nh cô ng liên tiếp cá c cuộ c cá ch mạ ng 5 nă m nhằ m khô i phụ c cơ sở vậ t chấ t
cho chủ nghĩa xã hộ i sau Chiến tranh Thế giớ i Thứ hai, nhữ ng tưở ng Liên Xô sẽ tiếp tụ c vươn lên mạ nh mẽ
ngờ đâ u tư tưở ng bả o thủ củ a cá c nhà lã nh đạ o Liên Xô cho rằ ng đấ t nướ c khô ng cầ n phả i thay đổ i khi
đứ ng trướ c cuộ c khủ ng hoả ng dầ u mỏ nă m 1973, tiếp tụ c thự c hiện chế độ bao cấ p quố c nộ i khiến cườ ng
quố c nà y là m và o tình trạ ng khủ ng hoả ng trì trệ suố t hơn 10 nă m sau đó dù liên tụ c cá c cuộ c cả i tổ về kinh
Trang | 105
tế và chính trị đượ c tiến hà nh. Đỉnh điểm, ngà y 25 – 12 – 1991, Tổ ng thố ng Goó c-ba-chố p tuyên bố từ
chứ c, chế độ xã hộ i chủ nghĩa ở Liên Xô sụ p đổ , đặ t dấ u chấ m hết cho thờ i kì hoà ng kim hù ng cườ ng củ a
cườ ng quố c từ ng đứ ng ngang hà ng vớ i Mĩ.  nên nhìn nhiều mặ t tố t, xấ u khá c nhau để suy xét vấ n đề.
- Nhìn từ bên ngoà i, cá c thanh niên bá n dâ m tạ i cô ng viên Tiergarten (Đứ c) trô ng xấ u xa, ghê tở m, nhưng
thự c chấ t họ có cuộ c số ng đú ng nghĩa củ a mộ t ngườ i bình thườ ng. Vố n là nhữ ng thanh thiếu niên, nhữ ng
ngườ i đà n ô ng thuộ c dâ n tộ c thiểu số Hazaras, nhữ ng tưở ng sau khi trố n khỏ i “chả o lử a” Afghanistan họ sẽ
có mộ t cuộ c số ng tố t đẹp nơi trờ i Â u nhưng vấ n đề về giấ y tờ tù y thâ n cũ ng như đượ c trợ cấ p quá ít ỏ i chỉ
239 USD (6 triệu VNĐ) mỗ i thá ng đã đẩ y họ và o con đườ ng cù ng, buộ c họ phả i “bá n thâ n” để kiếm thêm,
ngủ trên nhữ ng chiếc ghế dà i trong cô ng viên lẫ n tự là m tổ n hạ i thâ n thể mình.  sự thậ t khô ng chỉ là
phầ n nổ i củ a tả ng bă ng chìm.
- Sá ng 3 – 12 – 2021, trên mạ ng xã hộ i lan truyền đoạ n clip ghi lạ i sự việc mộ t nữ sinh (khoả ng 15 – 16
tuổ i) trộ m mộ t chiếc vá y ngắ n ở mộ t shop quầ n á o trên đườ ng Lê Hoà n, phườ ng Lam Sơn, TP. Thanh Hó a
bị chủ quá n bắ t đượ c quả tang. Nữ sinh khô ng ngừ ng khó c ló c xin tha “em biết lỗ i rồ i chị ơi!” và hứ a sẽ bồ i
thườ ng chiếc vá y đó . Chiếc vá y trị giá 160.000đ, tuy nhiên chủ shop khô ng bỏ qua. Nữ chủ quá n nà y cò n
dọ a quay clip đưa lên mạ ng. Có lẽ vì sợ bị quay clip đưa lên mạ ng nên thiếu nữ liên tụ c dù ng mũ bả o hiểm
che mặ t, và khô ng ngừ ng khó c ló c xin lỗ i. Mộ t số ngườ i có mặ t tạ i cử a hà ng quầ n á o cò n hỗ trợ chủ quá n
khố ng chế để chủ shop cầ m kéo đá nh và o đầ u, cắ t tó c và dâ y á o ngự c củ a nữ sinh nà y. Suố t đoạ n clip,
ngườ i phụ nữ liên tụ c lớ n tiếng đe dọ a, hà nh hung kéo bằ ng đượ c chiếc mũ bả o hiểm ra để quay khuô n
mặ t cô gá i. Sau khi đoạ n clip đượ c đă ng tả i trên mạ ng xã hộ i, Cô ng an phườ ng Lam Sơn và Cô ng an TP.
Thanh Hó a đã và o cuộ c. Gia đình nhà nữ sinh cũ ng đã đến cơ quan cô ng an trình bá o sự việc. Khô ng ngờ ,
sang ngà y 4 – 12, Cô ng an tỉnh Thanh Hó a đã và o cuộ c xá c minh và tịch thu toà n bộ số hà ng để là m rõ
nguồ n gố c. Tấ t cả quầ n á o, già y dép trong cử a hà ng M.H đều đượ c cả nh sá t kiểm đếm và niêm phong, chấ t
lên xe tả i và vậ n chuyển về trụ sở để phụ c vụ cô ng tá c điều tra... Quả là mộ t cá i kết quá “đắ ng” cho chủ cử a
hà ng !  sự thậ t khô ng chỉ là phầ n nổ i củ a tả ng bă ng chìm.
- Tổ ng thố ng Stevo Pendarovski đã đưa cô bé Embla Ademi tớ i ngô i trườ ng ở thà nh phố Gostivar hô m
7/2/2022 vừ a qua. Ngườ i phá t ngô n Vă n phò ng Tổ ng thố ng Bắ c Macedonia cho biết, ở trườ ng, cô bé
Embla bị bắ t nạ t do mắ c hộ i chứ ng Down. Tổ ng thố ng Pendarovski “đã trò chuyện vớ i cha mẹ Embla về
nhữ ng thá ch thứ c mà cô bé và gia đình phả i đố i mặ t trong cuộ c số ng hà ng ngà y”, đồ ng thờ i thả o luậ n về
giả i phá p. Trong đoạ n video đượ c Vă n phò ng Tổ ng thố ng Bắ c Macedonia chia sẻ, Tổ ng thố ng Pendarovski
ngồ i cù ng gia đình Embla và tặ ng quà cho cô bé. Tổ ng thố ng Pendarovski đã độ ng viên và ủ ng hộ cha mẹ
Embla trong cuộ c chiến bả o vệ quyền cho nhữ ng trẻ em có hoà n cả nh giố ng như con gá i củ a họ .  lã nh
đạ o có thể bên cạ nh ủ ng hộ ngườ i dâ n mọ i nơi mọ i lú c.
- Nếu từ ng cườ i thả ga trong nhữ ng thướ c phim củ a “Zootopia” về nhữ ng chú lườ i cô ng sở siêu chậ m thì bà
Premtala Shinde, nhâ n viên thu ngâ n chậ m nhấ t thế giớ i ở Ấ n Độ vớ i phong cá ch là m việc giố ng nhữ ng chú
lườ i ấ y khiến ta phả i suy ngẫ m. Đượ c biết, lố i là m việc củ a bà Premtala là di chứ ng sau mộ t lầ n độ t quỵ và
hai lầ n suy tim, mặ c dù vẫ n cò n nghỉ phép để điều trị bệnh nhưng bà vẫ n muố n đến cơ quan là m việc như
nhữ ng nhâ n viên khá c, bở i bà muố n hoà n thà nh cô ng việc theo cá ch cô ng bằ ng để đượ c mọ i ngườ i kính nể.
- Khi tă ng độ phơi sá ng poster củ a “Mộ Đom Đó m”, bạ n sẽ thấ y mộ t chiếc má y bay B-29 đang thả bom trên
trờ i. Nhữ ng đố m sá ng mà bạ n ngỡ là đom đó m, thậ t ra là mộ t cơn mưa bom.  nhữ ng điều kì diệu đô i khi
lạ i là hiểm họ a.
- Tạ i phầ n thi bikini trong đêm Bá n kết, mộ t đạ i diện thu hú t sự chú ý vớ i mà n trình diễn khá c biệt. Theo
đó , mỹ nhâ n Bahrain Manar Nadeem Deyani đã "trù m kín ngườ i", khô ng mặ c á o tắ m tạ i mà n trình diễn
nà y. Trên cá c diễn đà n mạ ng, nhiều netizen khô ng khỏ i thắ c mắ c về sự đặ c biệt củ a ngườ i đẹp nà y. Tuy
nhiên theo tìm hiểu, đạ i diện Bahrain là ngườ i đạ o hồ i, khô ng đượ c ă n mặ c quá hở bạ o. Vì vậ y, BTC cuộ c
Trang | 106
thi đã phá cá ch cho phép thí sinh nà y diện trang phụ c kín đá o tạ i vò ng thi á o tắ m.  giữ gìn truyền thố ng
là chấ p nhậ n sự khu biệt.
- Nhữ ng ngà y gầ n đâ y câ u chuyện về “anh bá n rau” xă m trổ Nguyễn Hồ ng Minh (38 tuổ i, ở Biên Hoà , Đồ ng
Nai) bị bạ n nhắ n tin mắ ng khi khô ng tranh thủ đầ u cơ tă ng giá mù a dịch đượ c chia sẻ khiến nhiều ngườ i
xô n xao. Anh Minh đượ c nhiều ngườ i biết đến vớ i sạ p rau xanh tạ i ngã tư bồ n nướ c, Khu cô ng nghiệp Biên
Hò a 1 (Đồ ng Nai). Đâ y là điểm rấ t nhiều cô ng nhâ n, ngườ i lao độ ng đến mua rau củ . Khô ng chỉ gâ y số t dâ n
mạ ng khi thườ ng xuyên tặ ng rau miễn phí cho ngườ i lao độ ng nghèo, bà con có hoà n cả nh khó khă n mà
“anh xă m trổ ” cò n gâ y chú ý bằ ng nhữ ng tấ m biển sai chính tả đặ c trưng có 1-0-2. Khá ch hà ng đã quen vớ i
cá c tấ m biển mang nhiều nhắ n nhủ như: “Say rồ i, mấ y em tự câ n, tự tính tiền, bả ng giá phía dướ i”, “Đưa
tiền dư thì bo luô n khỏ i thố i, nếu thiếu thì hô m khá c đưa thêm”, “Khô ng đeo khẩ u trang tă ng giá gấ p đô i”,…
Khô ng nhữ ng thế, trong mắ t nhữ ng khá ch hà ng quen thuộ c ô ng chủ sạ p rau cò n tạ o “thương hiệu” khô ng
lẫ n vớ i ai đượ c khi lú c nà o cũ ng để mình trầ n vớ i nhiều hình xă m chi chít trô ng rấ t hổ bá o. Thế nhữ ng, trá i
ngượ c vớ i vẻ ngoà i bă m trợ n củ a mình lạ i là mộ t ô ng chú bá n rau phó ng khoá ng, nhiệt tình, lú c nà o cũ ng
“hihi, haha” vớ i mọ i ngườ i xung quanh. Theo anh Minh, sạ p rau mang lạ i thu nhậ p khô ng cao nhưng nó
đem đến niềm vui cho anh khi san sẻ đượ c phầ n nà o khó khă n, tiền chợ cho mọ i ngườ i. Anh Minh Râ u cho
biết, khô ng chỉ tặ ng rau miễn phí mà hiện tạ i mỗ i khi có thờ i gian anh sẽ mua bá nh kẹo, đồ ă n đến trạ i mồ
cô i để thă m cá c em nhỏ .
- Và o tố i 05/09/2021, lễ bế mạ c vớ i chủ đề “Mộ t bả n hò a tấ u” đã khép lạ i Paralympic Tokyo 2020.
Paralympic Tokyo vớ i sự tham gia củ a hà ng ngà n vậ n độ ng viên ở cá c mô n thể thao khá c nhau; tuy nhiên,
họ toà n bộ là ngườ i khuyết tậ t. Vớ i tính chấ t đặ c biệt nà y, thế vậ n hộ i đã thu hú t mộ t số lượ ng lớ n ngườ i
quan tâ m, theo dõ i. Khở i xướ ng từ ý tưở ng củ a Tiến sĩ Ludwig Guttman – mộ t ngườ i luô n tră n trở về
quyền bình đẳ ng cho ngườ i khuyết tậ t, thế rồ i, cù ng sự tá n đồ ng củ a bá c sĩ Yutaka Nakamura (Nhậ t Bả n),
vượ t qua rấ t nhiều điều tiếng, chỉ trích cho rằ ng đạ i hộ i “ngượ c đã i” nhữ ng ngườ i khuyết tậ t, khô ng xứ ng
đá ng là m sự kiện lớ n,... lầ n tổ chứ c nà y tạ i Tokyo quy tụ 4.403 vậ n độ ng viên, 5 “tâ n binh”, 22 mô n thể
thao, 539 nộ i dung thi đấ u,... hứ a hẹn sẽ là mộ t đạ i hộ i thể thao quố c tế sô i độ ng và đầ y ý nghĩa.  ngườ i
khuyết tậ t có thể là m điều phi thườ ng.
- Ngà y 3.8.2021, clip mộ t nam thanh niên bị đá nh rồ i đẩ y xuố ng sô ng dẫ n đến tử vong ở Osaka (Nhậ t Bả n)
đượ c lan truyền trên mạ ng xã hộ i. Clip cho thấ y nam thanh niên ngườ i Việt bị ngườ i đà n ô ng to cao liên
tụ c đá nh, đạ p và o mặ t và ngườ i. Sau đó , ngườ i đà n ô ng nà y đẩ y nạ n nhâ n xuố ng sô ng. Theo thô ng tin chia
sẻ, nam thanh niên đã tử vong sau đó . Đá ng nó i, hà nh vi dã man củ a ngườ i đà n ô ng nà y diễn ra trong mộ t
khoả ng thờ i gian khá dà i nhưng khô ng có ai và o can ngă n. Vụ việc đượ c cho là diễn ra tạ i khu Minami nằ m
ở ven sô ng Dotonbori thuộ c TP.Osaka (Nhậ t Bả n). Nạ n nhâ n là anh T.Đ.T.A (22 tuổ i, quê Hả i Phò ng), sang
Nhậ t Bả n để du họ c. Ngà y 5 – 8, Tổ ng lã nh sự quá n Việt Nam tạ i Osaka (Nhậ t Bả n) cho biết cả nh sá t Osaka
đã bắ t đượ c nghi phạ m sá t hạ i du họ c sinh Việt Nam và o lú c 6 giờ 10 phú t sá ng giờ địa phương. Trong khi
đó , hã ng tin tứ c Nhậ t Bả n MBS dẫ n lờ i cả nh sá t cho hay nghi phạ m có tên là Cruz Cabrera Brian Alberto
(26 tuổ i), quố c tịch Dominica. Đượ c biết, ngườ i nà y khô ng có địa chỉ cư trú cố định. Sau khi gâ y á n, Alberto
đã chạ y khỏ i hiện trườ ng. Dự a trên hình ả nh từ camera an ninh cũ ng như lờ i khai củ a nhâ n chứ ng, Sở
Cả nh sá t TP. Osaka đã bắ t đượ c nghi phạ m tạ i mộ t cơ sở lưu trú ở quậ n Nishinari. Ngoà i ra, Alberto cò n bị
tình nghi là nhậ p cư bấ t hợ p phá p. Theo MBS, nạ n nhâ n và nghi phạ m đã uố ng rượ u vớ i mộ t số ngườ i khá c
gầ n hiện trườ ng vụ á n, sau đó dẫ n đến xô xá t.  du họ c khô ng phả i lú c nà o cũ ng như mơ ướ c.
- Sau nử a nă m trì hoã n, Hoa hậ u Hoà n vũ 2020 đã diễn ra tạ i bang Florida, Mỹ. Dù là cuộ c thi đặ c biệt đượ c
tổ chứ c ở “nă m Covid thứ 2” và có mộ t số thay đổ i đượ c lò ng fan sắ c đẹp; tuy nhiên “cả rổ sạ n” vẫ n đượ c
cư dâ n mạ ng nhặ t lên: khâ u tổ chứ c dở tệ, MC gâ y tranh cã i, Hoa hậ u vừ a đă ng quang đã dính bê bố i có
chồ ng, ngườ i đẹp Canada bị tố vô ơn, đạ i diện Malaysia bị “bắ t nạ t” trên mạ ng xã hộ i, thí sinh chơi xấ u
nhau,... là m fan củ a đấ u trườ ng nà y vô cù ng thấ t vọ ng khi mộ t đấ u trườ ng sắ c đẹp lớ n lạ i diễn ra khô ng
trọ n vẹn.
Trang | 107
- Thay vì tạ m ngưng hoạ t độ ng do nướ c lũ dâ ng cao, mộ t chủ nhà hà ng ven sô ng Chao Phraya củ a Thá i Lan
quyết định vẫ n tiếp tụ c mở cử a để đó n khá ch. Đá ng nó i, ngườ i chủ nà y cò n chủ ý để khá ch ngồ i ă n giữ a
“biển nướ c” để tạ o trả i nghiệm khá c biệt. Trá i ngượ c lạ i vớ i suy nghĩ thô ng thườ ng, Titiporn Jutimanon,
chủ nhà hà ng nêu trên tin rằ ng lũ lụ t sẽ là cơ hộ i để thu hú t thêm thự c khá ch đến vớ i nhà hà ng củ a mình.
Qua đó , chấ m dứ t chuỗ i ngà y kinh doanh ả m đạ m do đạ i dịch Covid-19 gâ y ra.Titiporn cho biết: “Ở Chao
Phraya Antique Cafe củ a tô i, khá ch hà ng rấ t yêu thích trả i nghiệm khi đượ c ngồ i giữ a bố n bể là nướ c. Họ
yêu thích nhữ ng con só ng. Tô i đã từ ng nghĩ lũ lụ t sẽ khiến nhà hà ng rơi và o khủ ng hoả ng. Nhưng rồ i mọ i
thứ lạ i biến thà nh cơ hộ i”. Trong video lan truyền trên mạ ng xã hộ i, nhiều khá ch hà ng đến đâ y ngồ i trên
nhữ ng chiếc ghế ướ t đẫ m nướ c, vừ a ă n, vừ a ngắ m thuyền chạ y qua. Đô i khi, họ phả i…“chạ y vộ i” để trá nh
nhữ ng đợ t só ng đá nh. Tuy nhiên, tấ t cả đều nó i rấ t thích nhữ ng cơn só ng như vậ y. Thậ m chí, Titiporn cò n
quyết định mở cử a 2 buổ i mỗ i ngà y để thự c khá ch có thể tậ n hưở ng trả i nghiệm khi nướ c lũ dâ ng ở cá c
mứ c khá c nhau. --> tậ n hưở ng cuộ c số ng theo cá ch chẳ ng giố ng ai đô i khi thú vị.
- Tậ p phim Doraemon “Sinh nhậ t đá ng sợ củ a Jaian”: Rầ u rĩ vì chẳ ng có ai vui vẻ đến dự sinh nhậ t mình,
Jaian khẩ n khoả n nhờ Doraemon giú p và chú mèo má y đưa ra bả o bố i “Tú i xả giậ n siêu tố c” nhằ m khiến
cậ u bạ n bớ t nó ng tính, như vậ y cá c bạ n mớ i đến mừ ng sinh nhậ t. Dù ng xú c xắ c trở về trướ c đó mộ t tuầ n
chuẩ n bị, Doraemon vô cù ng bấ t ngờ rằ ng Jaian rấ t kiên trì khi mỗ i lầ n tứ c giậ n liền thổ i và o cá i tú i bả o
bố i, nhưng khô ng lâ u sau đó vì “hơi” tứ c giậ n trong tú i quá lớ n nên tú i nổ tung, buộ c “Đạ i danh ca củ a
nhó m bạ n Doraemon” phả i tự kiềm chế cơn giậ n củ a mình. Vượ t qua biết bao “thử thá ch” từ việc Suneo cố
tình đùa bỡn đến nhữ ng yếu tố phiền nhiễu bên ngoà i, cuố i cù ng Jaian đã có thể xả cơn cuồ ng nộ và o việc
“xử đẹp” mấ y tên man di ứ c hiếp cậ u bạ n mỏ nhọ n.  cả m thô ng vớ i ngườ i có tậ t xấ u và giú p họ cả i thiện.

- “Số ng là điều hiếm hoi nhấ t trên thế giớ i. Đa số mọ i ngườ i tồ n tạ i, chỉ có vậ y.” (Oscar Wilde).  số ng là
tậ n hưở ng chứ khô ng phả i ngồ i im.
- “Xung quanh bạ n có thể có 100 ngườ i thì 99 ngườ i có thể sẽ khô ng tin bạ n.” (Lady Gaga).  nên nghĩ
rằ ng chỉ bả n thâ n tin mình là đủ .
XXIX. Tinh thần lạc quan (V)

1. Dẫn chứng
- Lê Thanh Thúy, cô gá i lạ c quan, yêu đờ i vớ i nụ cườ i hoa hướ ng dương, đối mặt với căn bệnh ung thư
và cá i chết, vẫ n mạ nh mẽ, số ng có ích. Cô đã lậ p nên quỹ “Ước mơ của Thúy” để giú p đỡ cá c bệnh nhâ n
ung thư khá c. Tuy Thú y đã mấ t đi nhưng ướ c nguyện cao đẹp củ a chị vẫ n cò n mã i vớ i cuộ c đờ i. Hằ ng nă m,
“Ngày hội Hoa hướng dương”, viết tiếp ướ c mơ củ a Thú y, vẫ n đượ c tổ chứ c, thu hú t sự tham gia đô ng
đả o củ a mọ i ngườ i, đặ c biệt là giớ i trẻ.
- Kito Aya, cô nữ sinh Nhật Bản phả i đố i mặ t vớ i bệnh thoái dây sống tiểu não, đã dũ ng cả m và mạ nh
mẽ để số ng nhữ ng ngà y trọ n vẹn, yêu thương bên mọ i ngườ i. Cô tâ m sự : “Có những người mà sự tồn tại
của họ giống như không khí, êm dịu, nhẹ nhàng, chỉ khi họ mất đi người ta mới nhận ra họ quan
trọng nhường nào. Mình muốn trở thành một sự tồn tại như thế.”. Cuố n nhậ t kí “Một lít nước mắt”
củ a cô đầy nghị lực và cảm động, đã truyền thông điệp mạnh mẽ về giá trị của cuộc sống . Đến tậ n
cuố i đờ i, Aya vẫ n giữ trọn niềm tin yêu của mình với cuộc đời, với mọi người. Cuố n nhậ t kí củ a cô kết
thú c bằ ng dò ng chữ : “Cảm ơn”.
Trang | 108
- Helen Keller là mộ t nhà văn, nhà hoạt động xã hội mù, điếc người Mỹ. Bà là người mù điếc đầu tiên
trên thế giới tốt nghiệp một trường cao đẳng. Tuy số ng trong thế giớ i khô ng á nh sá ng, khô ng â m thanh
nhưng Keller vẫ n là mộ t phụ nữ tràn đầy tinh thần lạc quan, thiết tha yêu cuộc sống. Trong Thế chiến
thứ I và thứ II, bà đến hơn 70 bệnh viện để an ủi bệnh nhân, động viên họ . Bà dành trọn cuộc đời
cho Hội người mù Mỹ. Bà i họ c mà Keller rú t ra: “Lạc quan là niềm tin dẫn tới thành tựu. Bạn chẳng
thể làm được điều gì mà thiếu đi hy vọng và sự tự tin.”.
- Sean Swarner: Lú c 10 tuổi, anh bị chẩ n đoá n ung thư phổi nhưng vớ i nỗ lực không tưởng, anh là
bệnh nhân ung thư phổi duy nhất trên thế giới leo lên đỉnh Everest. Tinh thầ n vượ t lên trên bệnh tậ t
củ a anh hé mở nhiều hi vọ ng cho cá c bệnh nhâ n ung thư khá c.
- Chịu ả nh hưở ng nặ ng nề củ a văn hóa phương Tây suố t hàng chục năm làm thuộc địa, ngườ i dâ n
Philippines tự hình thà nh cho mình mộ t thói quen vô cùng tốt đẹp từ cá c nướ c chính quố c xưa: luôn
cười trong mọi hoàn cảnh khi được khen, bị chê, gặp khó khăn trong cuộ c số ng...  lạc quan trở
thành một nét đẹp văn hóa.
- Trầm cảm cười về cơ bả n là mộ t tên gọ i khá c củ a chứ ng trầm cảm chức năng cao hay rối loạn trầm
cảm kéo dài (PDD). Hộ i chứ ng nà y thể hiện mứ c độ buồn chán kéo dài, là m bạ n thay đổi thói quen
ngủ, thèm ăn, thường xuyên mệt mỏi, hoảng loạn và mất hứng thú làm việc. Tuy nhiên nhữ ng ngườ i
mắ c chứ ng trầ m cả m trên thường che giấu cá c triệu chứ ng mà họ đang gặ p phả i, vẫ n sẽ thể hiện những
cảm xúc, cười nói bình thường cho dù tâm trạng bên trong đang rất tồi tệ.  lạc quan có thể là ngụy
tạo cho nỗi chán chường.
- Nổ i tiếng vớ i nhữ ng vầ n thơ lã ng mạ n như “Đây thôn Vĩ Dạ”, “Trăng vàng trăng ngọc”,.... tưở ng rằ ng
nhà thơ Hàn Mặc Tử sẽ có đượ c hạ nh phú c bên nhữ ng trang thơ, trang vă n đổ đầ y huyết lệ nà o ngờ că n
bệnh phong cùi quái ác đã cướ p đi tấ t cả củ a ô ng. Do y học thời ấy chưa tiến bộ, cộ ng thêm sự hắt hủi
của mọi người, Hà n Mặ c Tử dầ n trở nên u sầu rồi ra đi nhanh chóng do nội tạng hư hỏng sau khi
uống nhiều thứ thuốc tạp nham. Về sau, bá c sĩ y học hiện đại nó i rằ ng, bệnh của ông hoàn toàn có thể
chữa dứt điểm nếu được đưa vào trại phong sớm, chỉ tiếc gia đình ô ng lú c ấ y đã đưa cho ô ng uống
nhiều thuốc của lăng băm lẫ n tâm bệnh nên Hà n Mặ c Tử mớ i có kết cụ c bi đá t đến vậ y.  bi quan có
thể dẫn đến bi kịch.

- “Thách thức lớn nhất trong cuộc đời tôi là sự lạc quan. Tôi tự nhận mình là kiểu người luôn nhìn
vào cốc đầy một nửa thay vì một nửa cạn. Và mặc dù đôi khi trong những thời điểm khó khăn, thật
khó để nhìn cuộc sống theo cách này, tôi luôn luôn cố gắng duy trì một cái nhìn tích cực về cuộc
sống.” (Natalie Glebova – Hoa hậu Hoàn vũ 2005).
- “Hai người cùng nhìn bầu trời đêm qua những chấn song. Một người chỉ thấy một màu đen còn
người kia thì thấy những vì sao.” (Frederick Langbridge).
- “Hãy sống một cuộc đời tràn đầy niềm vui và làm thật nhiều điều mình muốn khi ta có thể, bởi
ngày hôm nay sẽ chẳng quay lại.” (Rosé – thành viên BLACKPINK).
- “Cứ cười đùa mỗi ngày đi, thử nghĩ xem bạn sẽ không buồn chán
Vượt qua bao đêm tối có lẽ bạn sẽ không thể đếm được bao ngày qua.”
Trang | 109
- “Chẳng còn lo âu gì nữa cả
Vì khi ngã quỵ thì bản thân ta đã biết rõ cách tiếp đất rồi
Cũng chả cần phải nói dài dòng nữa, chỉ cần lượn bước mà đi vào đêm nay thôi
Bởi đâu cần ai cho phép thì chúng ta mới được nhún nhảy đâu.”
(Lời bài hát “Permission To Dance” – BTS).
- “Quá khứ đã qua, tương lai thì chưa đến, và nếu chú ng ta khô ng quay trở lạ i vớ i chính bả n thâ n mình
trong thờ i điểm hiện tạ i, chú ng ta khô ng thể bắ t nhịp vớ i cuộ c số ng.” (Thiền sư Thích Nhấ t Hạ nh).
chú ng tô i khô ng nên nó i ra như cá i kết đã đượ c viết sẵ n.” (V – thà nh viên BTS).
chú ng tô i muố n gử i đến cá c bạ n có mặ t ở đâ y hô m nay.” (BTS).
- “Sự đồ i khô ng thể mù mịt mã i thế nà y đâ u. Tương lai phả i sá ng sủ a hơn. Mộ t rạ ng đô ng đã bá o rồ i. Mộ t
mặ t trờ i mớ i sẽ mọ c lên bên trên nấ m mồ anh và bên trên đầ u hai đứ a con cô i anh để lạ i. Mộ t bà n tay bạ n
bè sẽ nắ m lấ y bà n tay chú ng và dắ t chú ng cù ng đi tớ i mộ t cuộ c đờ i đẹp hơn...” (“Điếu vă n”).
- “Dừ ng, tứ c là lù i.” (Khuyết danh).
- Mộ t ngườ i hạ nh phú c khô ng phả i là ngườ i đang ở trong hoà n cả nh thuậ n lợ i, mà đó chính là ngườ i luô n
giữ cho mình mộ t thá i độ số ng đú ng đắ n trong mọ i hoà n cả nh.” (Hugh Downs).
Tuấ n).
- “Cuộ c số ng là nhữ ng gì chú ng ta khô ng thể mong đợ i, chú ng ta khô ng thể chỉ số ng vớ i xá c suấ t.” (Jisoo –
thà nh viên BLACKPINK).
- “Số ng cho hô m nay nhưng bạ n đâ u thể biết đượ c ngà y mai sẽ ra sao
Nó i hoà i về nhữ ng niềm vui nhưng nó chẳ ng vơi đi nỗ i phiền muộ n.”
- “Cứ nó i rằ ng: ‘Mình thậ t may mắ n’,

‘Mình thậ t đá ng yêu, đá ng yêu ghê’.”
- “Mặ c dù bạ n đã nó i rằ ng điều đó sẽ khô ng bao giờ kết thú c và đã hết rồ i,

Bạ n đã từ ng mỉm cườ i trong vò ng tay tô i, và giờ bạ n lạ i khó c trên đô i vai tô i.”
(Nguyễn Khả i).
- “Tô i luô n số ng mộ t cuộ c số ng như thể đó là giâ y phú t cuố i cù ng đượ c số ng.” (Mary Esther Were – Top 6
Trang | 110
- “Tâ m trí củ a bạ n là mộ t quyền nă ng. Nếu bạ n lấ p đầ y nó bằ ng nhữ ng suy nghĩ tích cự c, cuộ c số ng củ a bạ n
sẽ bắ t đầ u thay đổ i.” (Shark Thá i Vâ n Linh).
- “Khó c, đô i khi là mộ t kiểu cườ i. Và ngượ c lạ i.” (“Tô i là Bê-tô ” – Nguyễn Nhậ t Á nh).
- “Hã y nhớ gọ i đú ng tên tô i

Cho tô i đượ c nghe mộ t lầ n tấ t cả nhữ ng tiếng tô i khó c tô i cườ i
Cho tô i thấ y đượ c nỗ i đau và niềm vui là mộ t.”
(“Hã y gọ i đú ng tên tô i” – Thiền sư Thích Nhấ t Hạ nh).
-“Sự khao khá t trả i nghiệm tích cự c củ a bả n thâ n là mộ t điều tiêu cự c. Sự chấ p nhậ n trả i nghiệm tiêu cự c
củ a bả n thâ n là mộ t điều tích cự c.” (Nghệ thuậ t củ a việc đ*** quan tâ m).  vữ ng và ng trướ c só ng gió chính
là lạ c quan.
XXX. Tôn trọng thời gian

1. Dẫn chứng
- Ma trậ n Eisenhower – Phương phá p để trở nên nă ng suấ t hơn: Xuấ t phá t từ cá ch sắ p xếp thờ i gian củ a
củ a Cố Tổ ng thố ng Mĩ Dwight Eisenhower, phương phá p nà y thự c ra rấ t đơn giả n. Hã y liệt kê nhữ ng hoạ t
độ ng và dự á n bạ n phả i là m, kể cả nhữ ng hoạ t độ ng khô ng quan trọ ng nhưng là m mấ t thờ i gian củ a bạ n tạ i
nơi là m việc, sau đó sắ p xếp cá c hoạ t độ ng dự a trên tầ m quan trọ ng và tính cấ p thiết củ a chú ng dự a trên
cá c tiêu chí: khẩ n cấ p và quan trọ ng (nhiệm vụ cầ n phả i là m ngay lậ p tứ c), quan trọ ng nhưng khô ng phả i
khẩ n cấ p (nhiệm vụ đượ c lên kế hoạ ch để là m sau), khẩ n cấ p nhưng khô ng quan trọ ng (nhiệm vụ nên bà n
giao cho ngườ i khá c), khô ng khẩ n cấ p cũ ng khô ng quan trọ ng (nhiệm vụ phả i đượ c loạ i bỏ ).
- Vă n hó a giờ giấ c củ a ngườ i Anh: Mỗ i giâ y phú t đều vô cù ng quý giá , hơn hết, sự đú ng giờ thể hiện cho sự
tô n trọ ng củ a bả n thâ n đố i vớ i ngườ i khá c. Ngườ i Anh rấ t quan trọ ng về giờ giấ c, mọ i cuộ c hẹn đều phả i
đú ng giờ , hoặ c đi sớ m hơn và i phú t trong cá c cuộ c họ p, buổ i xem hò a nhạ c.
trong tầ m tay.  khô ng nên chủ quan và o thờ i gian rộ ng rã i mà bỏ lỡ cơ hộ i.
- Ở nhữ ng cuộ c họ p hay nhữ ng buổ i gặ p mặ t quan trọ ng, việc trễ giờ sẽ là mộ t điều cấ m kị. Nhưng ở cá c
nướ c Italia, Brazil, Malaysia, Trung Quố c, Saudi Arabia, Ấ n Độ , Nga, Mexico thì chuyện nà y là bình thườ ng
và chẳ ng có gì đá ng để lưu tâ m. Vậ y nên, nếu ai có thó i quen giờ “dâ y thun” thì đâ y sẽ là nhữ ng địa điểm
thích hợ p.  tô n trọ ng thờ i gian tù y và o vă n hó a.
Trang | 111
- Ngườ i Đứ c có thó i quen đến sớ m trong nhữ ng cuộ c hẹn, từ cuộ c gặ p mặ t cá nhâ n đến buổ i họ p quan
trọ ng vì họ khô ng thích để ngườ i khá c chờ đợ i mình. Để giữ phép lịch sự trong giao tiếp ở Đứ c, du khá ch
nên tớ i sớ m hơn khoả ng 10 phú t trong mỗ i cuộ c hẹn.  tô n trọ ng thờ i gian tù y và o vă n hó a.
- Series Doraemon là m mê mẩ n biết bao thế hệ độ c giả khô ng chỉ vì tình tiết hấ p dẫ n, nhâ n vậ t đá ng yêu,
tố t bụ ng mà cò n ở bả o bố i thầ n kỳ củ a chú mèo má y, trong đó có “Cỗ má y thờ i gian”. Đượ c tích hợ p vớ i
ngă n bà n củ a Nobita, “Cỗ má y thờ i gian” đượ c thiết kế giố ng như mộ t chiếc phi thuyền có thể đưa bạ n đến
bấ t kì thờ i điểm nà o mà bạ n mong muố n, từ tương lai như thế kỉ XII, hay quá khứ như thờ i tiền sử , Kỷ
Bă ng hà ,..., giú p nhó m bạ n Nobita đượ c khá m phá , phiêu lưu đó đâ y trong khô ng gian ả o tồ n tạ i song song
vớ i thờ i gian thự c.  tô n trọ ng thờ i gian có thể là biến chú ng thà nh điều kiện khá m phá nhữ ng điều thú vị.
- Tậ p phim Doraemon “Ba ngà y dà i củ a nă m mớ i”: Truyền thố ng Nhậ t Bả n rằ ng nă m mớ i sẽ kéo dà i trong
ba ngà y, riêng Nobita lạ i khô ng chấ p nhậ n chuyện đó vì muố n đượ c vui chơi nhiều hơn đi họ c, Doraemon
“bó tay” đưa cho cậ u bé bả o bố i “Đồ ng hồ mặ t phẳ ng gấ p ba lầ n” vớ i chứ c nă ng giú p thờ i gian củ a cậ u sẽ
chạ y nhanh hơn gấ p ba lầ n bình thườ ng, từ đó ba ngà y nghỉ sẽ đượ c kéo dà i thà nh chín ngà y, nhưng có
hạ n chế là vì mọ i ngườ i bình thườ ng chuyển độ ng chậ m hơn nên dễ dẫ n đến nhiều rắ c rố i. “Chứ ng tỏ tà i
nă ng” vớ i bạ n bè bằ ng cá c trò cầ u lô ng, tìm thẻ bà i theo gợ i ý,..., cậ u chẳ ng ngờ rằ ng bả n thâ n lạ i mau đó i
bụ ng do đồ ng hồ sinh họ c củ a cơ thể vẫ n hoạ t độ ng như cũ . Dẫ u đượ c Mèo ú bà y trò chơi thả diều, cá c trò
trên mâ y, cơn đó i vẫ n khô ng thuyên giả m, xui xẻo hơn cậ u cò n bị sâ u ră ng, phả i nghe “buổ i hò a nhạ c củ a
Jaian” buộ c cậ u phả i cắ n ră ng chịu đự ng. Sau, do gượ ng hết nổ i nên Mèo má y đưa cho Nobita lầ n lượ t đồ ng
hồ giú p thờ i gian chạ y nhanh hơn gấ p ba lầ n và gấ p mườ i hai lầ n để giờ cơm tố i mau đến. Vậ t vã cả mộ t
ngà y nhưng cậ u bé kính cậ n vẫ n câu chấp khô ng rú t ra đượ c bà i họ c, đò i Doraemon thậ t nhiều đồ ng hồ
như vậ y nhằ m khiến nă m sau đến thậ t rốt ráo.  tô n trọ ng thờ i gian là tô n trọ ng quy tắ c vậ n độ ng củ a nó .
- “Ngườ i ta dà nh cả thờ i trẻ loay hoay vớ i câ u hỏ i ta sẽ đi đâ u, rồ i buổ i già bậ n bịu vớ i chuyện ta đến từ
đâ u.” (Nguyễn Ngọ c Tư).
- “Khả nă ng trì hoã n nhữ ng ham muố n tứ c thờ i củ a bã n thâ n để vươn tớ i thà nh cô ng.” (Khuyết danh).
- “Thờ i gian chưa bao giờ là bạ n tố t củ a con ngườ i. Thờ i gian biến tó c ta thà nh hoa lau, nhuộ m hồ n ta
thà nh lá đỏ . Và đến mộ t ngà y nó sẽ biến đờ i ta thà nh mâ y trắ ng lang thang.” (“Cả m ơn ngườ i lớ n” –
Nguyễn Nhậ t Á nh).
- “Cơ hộ i giố ng như á nh bình minh, nếu bạ n chầ n chừ , bạ n sẽ bỏ lỡ nó .” (William Arthur Ward).
lã ng phí bằ ng cá ch số ng cuộ c đờ i củ a ngườ i khá c, liệu có đá ng khô ng ?” (Khuyết danh).
- “Linh hồ n hò a hợ p vớ i tim ấ m
- “Mọ i tiết kiệm suy cho cù ng là tiết kiệm thờ i gian.” (Cá c Má c).
- “Thờ i gian có lú c như chiếc kính lú p, rấ t nhiều chi tiết chú ng ta từ ng khô ng để ý, giờ lầ n lượ t đượ c phó ng
đạ i, rõ rà ng đến mứ c đá ng sợ . Mỗ i lầ n phó ng đạ i là mộ t lầ n hà nh hạ , giú p tô i cả m nhậ n rõ hơn tình yêu củ a
Trang | 112
bố , cũ ng thấ y rõ hơn sự vô tâ m củ a mình.” (“Có mộ t ngà y, bố mẹ sẽ già đi”, nhiều tá c giả ).
- “Sắ t gỉ sét nếu khô ng đượ c sử dụ ng; nướ c tù đọ ng mấ t đi sự trong là nh và trong giá rét sẽ đó ng bă ng; sự
trì trệ khô ng hoạ t độ ng cũ ng là m mò n sứ c số ng củ a trí tuệ như vậ y.” (Leonardo de Vinci).
- “Mộ t trong nhữ ng điều may mắ n nhấ t có thể xả y ra trong cuộ c đờ i bạ n là có tuổ i thơ hạ nh phú c.” (Agatha
Christie).
- “Khô ng cầ n biết bạ n có bao nhiêu thờ i gian, tô i chỉ cầ n biết cá ch bạ n sử dụ ng nó như thế nà o.” (Ekko).
XXXI. Giữ gìn truyền thống văn hóa, tôn vinh nét đẹp dân tộc
1. Dẫn chứng
- Cụ bà Cô ng Tô n Nữ Trí Huệ (ngụ tạ i xã Hương Cầ n, huyện Hương Trà , tỉnh Thừ a Thiên - Huế) từ lâ u đã
đượ c biết đến là mộ t trong nhữ ng ngườ i cuố i cù ng từ ng phụ c vụ trong cung triều Nguyễn cò n số ng. Cụ
cũ ng là ngườ i hiếm hoi cò n biết cá ch là m gố i trá i dự a dù ng trong cung đình. Nă m nay cụ Huệ đã 99 tuổ i
nhưng đô i tay bà vẫ n thoă n thoắ t, đô i mắ t vẫ n tinh nhanh đủ để tỉ mẩ n là m ra mộ t chiếc gố i mang tính vă n
hó a lịch sử nà y. Gố i trá i dự a là loạ i gố i có nhiều nếp gấ p, có thể gậ p mở tù y ý và thườ ng đượ c cá c vua, quan
sử dụ ng để gố i đầ u, tự a lưng hay tì tay lú c nghỉ ngơi, đọ c sá ch. Vì đượ c sử dụ ng nhiều ở chố n hoà ng cung,
vương giả nên mọ i ngườ i mớ i quen gọ i vớ i cá i tên là gố i cung đình. Mộ t chiếc gố i đẹp là gố i khô ng bị lộ mũ i
chỉ.
- Lê Quyết Thắ ng (31 tuổ i, Nghệ An), chủ kênh tiktok phụ c chế ả nh đã phụ c chế thà nh cô ng rấ t nhiều di
ả nh củ a nhữ ng anh hù ng, liệt sĩ. Đó là nhữ ng tấ m ả nh đã phai mờ , rá ch ná t theo thờ i gian nhưng lạ i mang ý
nghĩa và giá trị vô cù ng vớ i gia đình củ a cá c anh hù ng, liệt sĩ – nhữ ng vang vọ ng tuổ i trẻ, nhữ ng hồ n sô ng
nú i, nhữ ng chà ng trai, cô gá i đô i mươi hò a thâ n thà nh dá ng hình xứ sở để đổ i lấ y độ c lậ p và hò a bình.
- Tiết mụ c nhả y vớ i đèn LED trên nền nhạ c Trố ng cơm, 218 Dance Crew tạ i Asia’s Got Talent 2017 đã đưa
ba giá m khả o cũ ng như tấ t cả khá n giả châ u Á đến vớ i Việt Nam. Mà n trình diễn đậ m tính dâ n tộ c đầ y
chuyên nghiệp và hoà nh trá ng đã "gâ y số t" khá n giả hâ m mộ trên toà n Châ u Á . Hình ả nh tà á o dà i, bộ quầ n
á o bà ba, chiếc nó n lá , ngườ i lá i đò , câ u hò … đượ c thể hiện qua sự kết hợ p củ a nhữ ng độ ng tá c nhả y điêu
luyện, hiệu ứ ng đèn led độ c đá o, cù ng trang phụ c truyền thố ng thuầ n Việt đã mang đến mộ t tiết mụ c trình
diễn đặ c sắ c, mộ t sự kết hợ p hoà n hả o cả phầ n nghe lẫ n phầ n nhìn.  sá ng tạ o đưa vă n hó a truyền thố ng
tiệm cậ n vớ i xu hướ ng thờ i đạ i.
Trang | 113
- Trong khuô n khổ hoạ t độ ng củ a Triển lã m Thế giớ i – Expo 2020 Dubai, Ngà y Quố c gia Việt Nam đã để lạ i
nhiều bấ t ngờ cho khá ch tham quan và nướ c chủ nhà Cá c Tiểu Vương Quố c Ả Rậ p Thố ng Nhấ t. Nhiều hoạ t
độ ng trong ngà y nà y đã giớ i thiệu nhữ ng nét vă n hoá , nghệ thuậ t đặ c sắ c, hấ p dẫ n củ a Việt Nam như:
Chương trình nghệ thuậ t "Dò ng chả y bấ t tậ n", trình chiếu phim ngắ n "Con Rồ ng chá u Tiên" tạ i Quả ng
trườ ng Al Wasl, Tuầ n phim Việt Nam, triển lã m tranh Đô ng Hồ , giớ i thiệu nghề dệt thủ cô ng thổ cẩ m, cá c
hoạ t độ ng trao đổ i thương mạ i, kết nố i doanh nghiệp… Dấ u ấ n tạ i Lễ thượ ng cờ Tổ quố c là sự xuấ t hiện
củ a Đoà n nghệ thuậ t Trố ng hộ i - Họ c viện Cả nh sá t Nhâ n dâ n đã là m tă ng thêm khô ng khí hà o hù ng và long
trọ ng. Nố i tiếp buổ i lễ cò n có tiết mụ c há t Quan họ củ a Nhà há t Dâ n ca Quan họ Bắ c Ninh đậ m bả n sắ c dâ n
tộ c và ghi dấ u ấ n mạ nh mẽ ngay trong lễ khai mạ c.  giữ gìn cò n là phá t triển vớ i giớ i thiệu vă n hó a dâ n
tộ c đến bạ n bè nă m châ u.
- Trong văn hóa người Nhật, có mộ t câ u ngạ n ngữ là “Chim ưng khôn giấu móng vuốt”. Câ u nó i nà y
nhằ m thể hiện quan điểm nhữ ng ngườ i cà ng tà i giỏ i, cà ng có địa vị cao, lạ i cà ng phả i khiêm nhườ ng. Ngay
từ khi cò n nhỏ , ngườ i Nhậ t đã đượ c giả ng dạ y về tính khiêm nhườ ng và ă n sâ u và o tiềm thứ c như mộ t nét
vă n hó a. Điều nà y đượ c thể hiện bằ ng cá ch họ tặ ng quà . Cho dù mó n quà có giá trị cao hay thấ p, họ luô n
đưa mó n quà bằ ng hai tay và tặ ng vớ i câ u nó i “Mặ c dù nó khô ng có giá trị gì, nhưng xin ô ng/ bà hã y vui
lò ng nhậ n cho.”.
- "Nay là đêm mồ ng mộ t Tết, tô i đang ngồ i trong mộ t gó c nà o đó dướ i trờ i Â u và nhớ về că n nhà nhỏ nơi
quê Việt, ở đó có mẹ cù ng nhữ ng ký ứ c đậ m đà vị Tết mà khô ng bao giờ tô i quên đượ c", chị viết. Chị nhớ lạ i
khoả ng thờ i gian gia đình khó khă n. Bố thì tà n tậ t khô ng thể đi lạ i, mộ t bên mắ t củ a mẹ cũ ng khô ng thể
nhìn rõ á nh sá ng. 17 nă m đầ u đờ i, chị chưa từ ng biết cả m giá c có quầ n á o, già y dép mớ i diện Tết nhưng
niềm vui luô n ngậ p đầ y khi đượ c đi sắ m đồ cù ng mẹ, dọ n dẹp vớ i bố . "Sá ng nay lên Facebook, thấ y bạ n bè
đă ng hình du xuâ n cù ng gia đình mà tô i nghẹn ngà o, nướ c mắ t cũ ng chự c tuô n ra. Nghĩ lạ i suố t nhữ ng nă m
thá ng qua, 2 mẹ con chưa bao giờ đượ c là m nhữ ng điều như thế…” (Trích “Tết – trưở ng thà nh và hy sinh”
– Nguyễn Thị Thanh, ”, câ u chuyện “Tết vớ i con gá i” – ZingNews).  biết ơn tổ tiên, nguồ n cộ i cũ ng là
truyền thố ng đá ng lưu giữ .
- Ngà y 28 – 10 – 1492, khi Colombus phá t hiện Cuba trong chuyến đi thứ nhấ t củ a ô ng và tuyên bố chủ
quyền nhâ n danh triều đình Tâ y Ban Nha, thờ i kì đen tố i củ a quố c đả o nà y chính thứ c bắ t đầ u. Là m thuộ c
địa cho Tâ y Ban Nha rò ng rã 388 nă m, sau rấ t nhiều lầ n đấ u tranh thấ t bạ i cũ ng như chính sá ch đồ ng hó a
củ a chính quố c, đến nay ngườ i Cuba đã mấ t hẳ n tiếng mẹ đẻ, lấ y tiếng Tâ y Ban Nha là m ngô n ngữ chính
thứ c tạ i đâ y.  vă n hó a có thể bị mai mộ t bở i lý do bấ t khả khá ng.
- Theo VTC, và o tố i ngà y 21/2/2021, cụ Lê Thị Dinh (Thừ a Thiên – Huế), cung nữ cuố i cù ng cò n số ng củ a
triều Nguyễn đã qua đờ i tạ i chính phủ Kiên Thá i Vương, thọ 102 tuổ i. Nhà nghiên cứ u cổ phụ c Nguyễn Đứ c
Lộ c cho biết, cụ Dinh đã bị bệnh nhiều nă m nay và khô ng cò n minh mẫ n nữ a. Sự ra đi củ a “pho sử số ng” về
đờ i số ng cung đình, thâ m cung bí sử triều Nguyễn đã khiến khô ng ít ngườ i tiếc thương. Theo nhà nghiên
cứ u Nguyễn Đắ c Xuâ n, vì có mẹ là em chú bá c vớ i vua Khả i Định nên từ nă m 9 tuổ i, khi đang họ c lớ p 5
trườ ng nữ sinh Đồ ng Khá nh, cụ Lê Thị Dinh đã đượ c đưa và o cung để hầ u hạ đứ c Thá nh Cung Thá i hoà ng
Thá i hậ u (bà nộ i vua Bả o Đạ i). Đến nă m 15 tuổ i, khi đứ c Thá nh Cung qua đờ i, cụ Dinh tiếp tụ c đượ c giữ lạ i
trong cung để hầ u đứ c Từ Cung (mẹ vua Bả o Đạ i). Vố n khéo tay, cụ Dinh đượ c tin tưở ng giao nhiệm vụ
Trang | 114
trang điểm cho Thá i hậ u rồ i là m cá c mó n điểm tâ m Huế đò i hỏ i tay nghề cao. Mặ c dù là cung nữ nhưng cụ
Dinh lạ i biết chữ nên đượ c đứ c Từ Cung tin tưở ng để thay mình viết thư cho vua Bả o Đạ i.  vă n hó a
truyền thố ng lịch sử rấ t hiếm hoi nên phả i giữ gìn họ c tậ p nhiều hơn.
- Trong lịch sử á o dà i Việt Nam, chú ng ta khô ng sao giấ u đượ c niềm tự hà o khi thấ y là ng thờ i trang thế giớ i
mấ y nă m gầ n đâ y thấ p thoá ng nhiều thiết kế cá ch tâ n lấ y â m hưở ng từ tà á o dà i Việt Nam. Lạ i cò n đượ c
cá c ca sỹ nổ i tiếng hay minh tinh Hollywood như Rihanna, Michelle Williams mặ c dự tiệc thả m đỏ hoặ c lên
sâ n khấ u biểu diễn. Xem show, xem giớ i nghệ sỹ thế giớ i mặ c thì thấ y tự hà o, á o dà i Việt đã tạ o cả m hứ ng
cho nhiều nhà thiết kế lừ ng danh chẳ ng kém kimono củ a Nhậ t Bả n hoặ c sườ n xá m Trung Quố c.  ngườ i
nướ c ngoà i tâ n tiến hó a vă n hó a truyền thố ng dâ n tộ c.
- Kacey Musgraves là cá i tên gâ y nhiều phả n ứ ng từ dư luậ n nhữ ng ngà y qua tạ i Việt Nam khi cô mặ c á o
dà i truyền thố ng Việt Nam mà khô ng mặ c quầ n trên sâ n khấ u tạ i Dallas (Mỹ) hô m 10/10/2019. Tuy đượ c
khen ngợ i về giọ ng há t nhưng Kacey Musgraves khiến cư dâ n mạ ng Việt Nam dậ y só ng phả n đố i. Họ cho
rằ ng, nữ ca sĩ mặ c á o dà i như vậ y là khô ng tô n trọ ng truyền thố ng củ a Việt Nam. Nhiều nghệ sĩ Việt cũ ng
đã lên tiếng phả n đố i hà nh độ ng nà y củ a Kacey Musgraves. Vố n là ca sĩ lắ m tà i nhưng cũ ng kha khá tậ t,
Kacey cũ ng khô ng ít lầ n dính “phố t” về thá i độ . Thá ng 8 vừ a qua trong lễ trao giả i củ a Hiệp hộ i Nhạ c đồ ng
quê, nữ ca sĩ khiến nhiều ngườ i cả m thấ y khó chịu trướ c thá i độ thờ ơ khi xem tiền bố i biểu diễn. Trướ c đó
Kacey cũ ng từ ng có thá i độ như vậ y. Đá p lạ i, cô thẳ ng thắ n đá p mình khô ng phả i robot và cũ ng khô ng cầ n
phả i diễn trướ c bấ t kỳ ai.  nên có thá i độ phả n đố i khi vă n hó a truyền thố ng bị xú c phạ m.
- Nhữ ng ngà y gầ n đâ y, sau khi hình ả nh cá c thiếu nữ trong tà á o dà i tím độ i chiếc nó n có gắ n chữ "HUE"
trong sự kiện lễ tế tổ bá ch nghệ – lễ rướ c tô n vinh nghề diễn ra và o chiều tố i 29/4/2019, trong khuô n khổ
Festival nghề truyền thố ng Huế 2019 do UBND TP Huế (Thừ a Thiên - Huế) tổ chứ c xuấ t hiện trên mạ ng xã
hộ i đã gâ y nên mộ t là n só ng tranh cã i dữ dộ i từ dư luậ n về việc có nên “cắ m sừ ng” nó n Huế. Chia sẻ vớ i
truyền thô ng, nhà thiết kế Minh Hạ nh, ngườ i đưa ra ý tưở ng trên cho biết, đâ y là cô ng nghệ đèn led đượ c
sử dụ ng rộ ng rã i trong nghệ thuậ t biểu diễn. Cụ thể, chữ "HUE" đượ c là m bằ ng chấ t liệu format, mà u tím,
xung quanh trang trí đèn led và đượ c gắ n lên trên chiếc nó n; quanh và nh nó n lớ n nhấ t cũ ng đượ c trang trí
bằ ng cô ng nghệ nà y. Nhà thiết kế Minh Hạ nh, ngườ i đề xuấ t ý tưở ng nà y khẳ ng định, việc gắ n chữ “HUE”
lên nó n nhằ m mụ c đích là m cho hình ả nh Huế lung linh hơn trong nhữ ng ngà y hộ i về đêm. Tuy nhiên, chị
bà y tỏ rằ ng “Khô ng hiểu vì sao nhiều ngườ i nhìn ra đó là cá i sừ ng, chuyện nà y hơi lạ . Cá i gì mớ i cũ ng cả m
thấ y lạ , tạ o hình là m sao là cá i sừ ng đượ c", chị nó i. Trên khắ p cá c diễn đà n và mạ ng xã hộ i, đa phầ n cá c ý
kiến đều bà y tỏ sự phả n đố i vớ i ý tưở ng trên củ a nhà thiết kế Minh Hạ nh và cho rằ ng á o dà i tím và nó n lá
là hình ả nh biểu tượ ng củ a Huế, chỉ cầ n đó thô i cũ ng đã thấ y Huế rồ i. Do đó , khô ng cầ n phả i gắ n thêm chữ
“HUE” lên nó n lá , bở i việc nà y vừ a thừ a thã i vừ a đem đến hình ả nh khô ng đượ c đẹp mắ t và là m mấ t đi vẻ
đơn giả n, đoan trang và dịu dà ng vố n có củ a ngườ i phụ nữ Huế.  sá ng tạ o trên nền vă n hó a cầ n có chừ ng
có mự c.
- Bắ t kịp xu hướ ng nhạ c điện tử EDM đang thịnh hà nh trong giớ i trẻ hiện nay, nhiều nghệ sĩ nhạ c cụ dâ n
tộ c Việt Nam cũ ng đã dù ng chú ng để sá ng tạ o nhữ ng bả n nhạ c có mộ t khô ng hai. Tiếng sá o du dương, tiếng
tơ-rưng trong vắ t,... réo rắ t theo nhịp điệu Despacito, Shape of You, Senorita,... đem lạ i cả m giá c hoà n toà n
mớ i lạ , tạ o nên sự cộ ng hưở ng độ c đá o mà tuyệt vờ i giữ a hai thể loạ i tưở ng chừ ng khô ng ă n nhậ p vớ i nhau
nà y.  sá ng tạ o vă n hó a truyền thố ng tiệm cậ n vớ i xu hướ ng hiện đạ i.
- Tạ i phầ n thi bikini trong đêm Bá n kết, mộ t đạ i diện thu hú t sự chú ý vớ i mà n trình diễn khá c biệt. Theo
đó , mỹ nhâ n Bahrain Manar Nadeem Deyani đã "trù m kín ngườ i", khô ng mặ c á o tắ m tạ i mà n trình diễn
nà y. Trên cá c diễn đà n mạ ng, nhiều netizen khô ng khỏ i thắ c mắ c về sự đặ c biệt củ a ngườ i đẹp nà y. Tuy
nhiên theo tìm hiểu, đạ i diện Bahrain là ngườ i đạ o Hồ i, khô ng đượ c ă n mặ c quá hở bạ o. Vì vậ y, BTC cuộ c
thi đã phá cá ch cho phép thí sinh nà y diện trang phụ c kín đá o tạ i vò ng thi á o tắ m.  giữ gìn truyền thố ng
có thể là chấ p nhậ n sự khu biệt.
Trang | 115
- “Dâ n ta phả i biết sử ta,
Cho tườ ng gố c tích nướ c nhà Việt Nam.”
(Hồ Chí Minh).
- “Vă n hó a khiến tấ t cả con ngườ i trở nên dịu dà ng.” (Menander).
- “Khô ng có vă n hó a và thứ tự do tương đố i nó gợ i lên, xã hộ i ngay cả khi hoà n hả o cũ ng chỉ là rừ ng rậ m. Vì
vậ y mọ i sá ng tạ o đích thự c đều là mó n quà gử i tớ i tương lai.” (Albert Camus).
- “Mộ t chứ c nă ng chính củ a nghệ thuậ t và tư duy là giả i phó ng cá nhâ n khỏ i sự chuyên chế củ a nền vă n hó a
mô i trườ ng xung quanh và cho phép anh ta vượ t ra khỏ i nó và có sự tự chủ về nhậ n thứ c và phá n đoá n.”
(Beverly Sills).
- “Vă n hó a củ a chú ng ta định hình bở i nghệ thuậ t và khoa họ c nhâ n vă n hơn là bở i chính trị.” (Jim Leach).
- “Vă n hó a: tiếng kêu củ a con ngườ i khi đố i diện vớ i số phậ n.” (Albert Camus).
- “Cuộ c số ng con ngườ i thự c sự khố n khổ , thự c sự sa và o địa ngụ c chỉ khi hai thờ i đạ i, hai nền vă n hó a, hai
tô n giá o giao thoa.” (Hermann Hesse).  vă n hó a chỉ là độ c bả n, khô ng đượ c xâ m phạ m.
- “Tô i yêu truyện cổ nướ c tô i
Vừ a nhâ n hậ u lạ i tuyệt vờ i sâ u xa
Thương ngườ i rồ i mớ i thương ta
Yêu nhau dù mấ y cá ch xa cũ ng tìm
Ở hiền thì lạ i gặ p hiền
Ngườ i ngay thì gặ p ngườ i tiên độ trì
Mang theo truyện cổ tô i đi
Nghe trong cuộ c số ng thầ m thì tiếng xưa.”
(“Truyện cổ nướ c mình” – Lâ m Thị Mỹ Dạ ).
XXXII. Tình bạn

1. Dẫn chứng
- Tình bạ n Má c – Ă ng-ghen: Lầ n đầ u tiên, Cá c Má c gặ p Phi-đrích Ă ng-ghen và o cuố i thá ng 11 – 1842, khi
Ă ng-ghen trên đườ ng sang Anh và ghé thă m ban biên tậ p tờ Nhậ t bá o tỉnh Ranh. Mù a hè nă m 1844, Ă ng-
ghen đến thă m Má c ở Pa-ri. Hai ô ng đã trở thà nh nhữ ng ngườ i bạ n cù ng chung lý tưở ng và quan điểm
trong tấ t cả mọ i vấ n đề lý luậ n và thự c tiễn và đâ y đượ c xem như là “cuộ c gặ p mặ t lịch sử ” củ a hai vĩ nhâ n.
Hai ô ng trở thà nh đô i bạ n hiếm có trong lịch sử . Bằ ng cả cuộ c đờ i, hai ô ng đã chứ ng minh rằ ng: từ mụ c
đích lý tưở ng và họ c thuyết, họ đã số ng vì nhau, cho nhau trọ n cả cuộ c đờ i. Họ đã dà nh cho nhau nhữ ng gì
tố t đẹp nhấ t, tô n trọ ng và quý mến nhau hơn cả chính bả n thâ n mình. Ă ng-ghen khô ng nhữ ng là ngườ i
đồ ng chí kiên trung, luô n sá t cá nh bên Má c trong sự nghiệp đấ u tranh chố ng lạ i hệ tư tưở ng tư sả n, truyền
bá tư tưở ng vô sả n, mà ô ng cò n là ngườ i bạ n thâ n thiết củ a cả gia đình Má c. Mặ c dù chỉ muố n dà nh hết
thờ i gian, tâ m huyết cho sự nghiệp cao cả và vố n khô ng ưa chuộ ng việc kinh doanh nhưng ô ng đã phả i
nhậ n lờ i cha mình đi là m mộ t thờ i gian để lấ y tiền giú p đỡ gia đình Má c. Chính nhờ sự giú p đỡ về vậ t chấ t
và tinh thầ n củ a ô ng, Má c đã yên tâ m hoà n thà nh bộ “Tư bả n” nổ i tiếng củ a mình.
Trang | 116
- Ernest Hemingway và F. Scott Fitzgerald: Hai trong số nhữ ng nhà vă n nổ i tiếng nhấ t nướ c Mỹ có tình bạ n
đá ng ngưỡ ng mộ . Họ là nhữ ng ngườ i bạ n thâ n và thườ ng gử i nhau đọ c trướ c bả n thả o nhữ ng tá c phẩ m
mớ i. Tuy thâ n thiết ngoà i đờ i nhưng Hemingway và Fitzgerald lạ i vô cù ng khắ t khe vớ i nhau trong cô ng
việc. Tá c giả Ô ng già và biển cả khô ng đá nh giá cao tá c phẩ m Cuộ c tình bỏ đi (Tender is the Night) củ a bạ n
thâ n. Mọ i ngườ i thườ ng thấ y khó hiểu khi thự c tế hai câ y bú t danh tiếng có tính cá ch khá khá c biệt. 
khô ng phả i lú c nà o bạ n bè cũ ng có quan điểm, tư tưở ng giố ng nhau.
- Dẫ u cho bộ phim Titanic đã trò n 20 nă m ra đờ i, Leonardo di Caprio cuố i cù ng cũ ng đã có giả i Oscar thì bộ
ba ngang trá i trên con tà u đắ m nă m ấ y vẫ n cứ thâ n thiết vớ i nhau. Trong mộ t sự kiện diễn ra hồ i thá ng 8,
Billy Zane (trong vai anh hô n phu xấ u tính củ a nà ng Rose) đã chụ p lạ i bứ c ả nh tá i hợ p sau 20 nă m giữ a
anh, Kate Winslet và Leonardo di Caprio. Tình bạ n tồ n tạ i trên 7 nă m đượ c khoa họ c coi là tình bạ n vĩnh
cử u, vậ y tình bạ n trả i qua 20 nă m sẽ là gì nhỉ ?  tình bạ n vượ t thờ i gian.
- Đà m Vĩnh Hưng - Mỹ Tâ m: Mộ t ngườ i là “ô ng hoà ng nhạ c Việt”, mộ t ngườ i là “Diva thế hệ mớ i” đượ c
hà ng nghìn ngườ i hâ m mộ , chính vì lẽ đó mà tình bạ n củ a Mr. Đà m và Mỹ Tâ m là mộ t trong nhữ ng tình bạ n
nổ i tiếng nhấ t nhì showbiz Việt. Hai nghệ sĩ quen biết nhau khi cù ng gia nhậ p Nhà vă n hoá Thanh Niên
nă m 1998 và kể từ đó , tình bạ n dầ n trở nên khă ng khít.  tình bạ n khô ng phâ n biệt giớ i tính.
- Mộ t cậ u bé mớ i biết đi và bà cụ hà ng xó m 99 tuổ i dầ n trở thà nh đô i bạ n thâ n giữ a đạ i dịch COVID-19. Đó
là câ u chuyện củ a bé Benjamin (2 tuổ i) và bà Mary O’Neill (100 tuổ i) ở bang Alabama (Mĩ). Benjamin chỉ
mớ i 9 thá ng tuổ i khi đạ i dịch bắ t đầ u và o nă m ngoá i, cò n bà Mary O’Neill khi đó 98 tuổ i. Trong nhữ ng
thá ng sau đó , Benjamin dà nh nhiều thờ i gian ở ngoà i trờ i khi cậ u họ c cá ch bướ c nhữ ng bướ c đi đầ u tiên.
Và rồ i bà Mary đã trở thà nh bạ n cù ng chơi vớ i cậ u. Tình bạ n giữ a Benjamin và bà Mary bắ t đầ u từ nhữ ng
cá i vẫ y tay từ xa, rồ i dầ n thu hẹp khoả ng cá ch.  tình bạ n khô ng phâ n biệt tuổ i tá c.
- Lụ c lạ i tủ sá ch củ a mình hẳ n khô ng ai khô ng có cho mình ít nhấ t mộ t cuố n truyện Doraemon. Doraemon,
Nobita, Shizuka, Jaian, Suneo, gọ i tắ t là nhó m bạ n Nobita, đã cù ng nhau trả i qua khoả ng thờ i gian tuổ i thơ
vô cù ng đẹp đẽ, có thể đó do bả o bố i củ a Doraemon, có thể đó do tình cả m họ dà nh cho nhau, có thể đó do
nhữ ng biến độ ng khá ch quan,... Nhưng trên tấ t cả , nhữ ng bạ n nhỏ ấ y vẫ n trong sá ng, hồ n nhiên, yêu
thương như mộ t đạ i gia đình và hơn cả , họ đã củ ng cố niềm tin ở hà ng triệu trẻ em trên khắ p thế giớ i về
mộ t tình bạ n vĩnh cữ u.  tình bạ n có thể là nguồ n cả m hứ ng.
- Mộ t tình bạ n đẹp khá c từ ng đượ c nhắ c đến nhiều trong sá ch bá o, đó là tình bạ n giữ a thầ y giá o Nguyễn
Ngọ c Kí và ngườ i bạ n tri kỉ thuở thiếu thờ i đượ c ô ng gọ i vớ i cá i tên thâ n thương - Nghiệp "đen". Thầ y
Nguyễn Ngọ c Kí tâ m sự nếu khô ng có ngườ i bạ n nà y, sẽ khô ng có ô ng củ a ngà y hô m nay. Giờ nay, ở tuổ i
ngoà i 70, hai ô ng vẫ n luô n gắ n bó vớ i nhau trên chiếc xe đạ p thâ n quen.  tình bạ n có thể bù đắ p khiếm
khuyết.
- Mớ i đâ y, em họ c sinh lớ p 6, Huỳnh Minh Đứ c, Trườ ng THCS Tâ y Tự u A, Bắ c Từ Liêm, Hà Nộ i cù ng bạ n đi
chơi ở giếng chù a nhưng khô ng may cả hai bị trượ t châ n. Đứ c đã bình tĩnh, nhanh trí đưa bạ n và o bờ . Khi
thấ y bạ n khô ng cò n phả n ứ ng, Đứ c cò n chủ độ ng sơ cứ u và hô hoá n gọ i ngườ i đến giú p. Ngay sau đó ,
ngườ i dâ n đã có mặ t và giú p em tỉnh lạ i, đưa đến trạ m y tế. Đặ c biệt, Đứ c khô ng hề biết bơi. Tuy nhiên, khi
thấ y bạ n gặ p nạ n, em khô ng do dự mà cứ u giú p luô n. “Nếu lú c đó bỏ đi, con sẽ thấ y á y ná y lắ m.” – Đứ c chia
sẻ khi đượ c Đoà n phườ ng tớ i thă m hỏ i, tặ ng giấ y khen.  tình bạ n là sự hi sinh cho nhau.
- Phạ m Ngọ c Trâ m và Nguyễn Thị Trang là 2 họ c sinh lớ p 4 củ a trườ ng Tiểu họ c Duy Ninh, huyện Quả ng
Ninh, Quả ng Bình. Suố t 4 nă m qua, Trâ m luô n là "đô i châ n" củ a Trang trong mỗ i buổ i tớ i trườ ng. “Chá u
chơi vớ i bạ n Trang từ nă m lớ p 1 đến giờ . Hồ i lớ p 1 bạ n khô ng có ai chơi, tạ i vì là ai cũ ng chê châ n bạ n
khô ng đi đượ c nên mấ y bạ n xa lá nh. Chá u thấ y thương bạ n Trang !...”, Trâ m bộ c bạ ch trong nướ c mắ t. Sẵ n
sà ng đèo bạ n đi họ c mộ t quã ng đườ ng xa, Trâ m gử i gắ m niềm hi vọ ng ở Trang rằ ng cố gắ ng họ c lên Đạ i
họ c để tìm cá ch chữ a trị cho đô i châ n tậ t nguyền.  tình bạ n là giú p đỡ nhau vượ t qua khó khă n.
Trang | 117
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Khi Tiffani Thiessen tham gia và o mộ t bộ phim có sự gó p mặ t củ a Jennie Garth, Jennie đã tỏ thá i độ “ghét
ra mặ t”. Tuy nhiên, sau quá trình đó ng chung họ dầ n trở nên thâ n thiết và gắ n bó , họ thâ n đến nỗ i khi
Jennie sinh con đầ u lò ng Thiessen cũ ng là ngườ i có mặ t đầ u tiên. Tuy nhiên, về sau khô ng biết vì lý do gì
mà hai ngườ i khô ng cò n nhìn mặ t nhau nữ a.  tình bạ n chó ng vá nh.
- Mâ u thuẫ n giữ a Katy Perry và Taylor Swift có lẽ là mộ t trong nhữ ng mố i "thâ m thù " đượ c biết đến nhiều
nhấ t trong showbiz thế giớ i. Cụ thể, trong lú c tour diễn củ a Taylor vẫ n đang diễn ra dở dang, Katy đã mờ i
ba vũ cô ng trong tour nà y về là m việc cho mình. Taylor thì xem nhữ ng vũ cô ng nà y như gia đình, nên khi
họ rờ i bỏ tour diễn củ a cô , nữ ca sĩ cả m thấ y bị phả n bộ i. Thô ng tin nà y sau đó đã đượ c mộ t trong ba vũ
cô ng xá c thự c. Tuy nhiên, mố i hiềm khích giữ a họ đã xó a nhò a khi Katy Perry xuấ t hiện trong MV “You
Need To Calm Down” củ a “rắ n chú a”.  tình bạ n tan vỡ đượ c hà n gắ n.
- Trở thà nh kình địch củ a nhau suố t nhiều thậ p niên qua, mố i quan hệ că ng thẳ ng giữ a ngườ i dâ n Nhậ t Bả n
và Hà n Quố c đượ c xoa dịu nhờ tình bạ n tố t đẹp giữ a đạ i diện củ a họ tạ i Hoa hậ u Thế giớ i 2011 – Midori
Tanaka và Do Min Kyung. Bướ c và o phầ n thi ứ ng xử , hai cô nà ng cù ng phò ng đã “bó c phố t” đố i phương
siêu “ghiền” ngủ , qua đó cho thấ y đượ c tình cả m tố t đẹp giữ a hai nà ng hậ u dẫ u tình hình chính trị nhiều
biến độ ng.  tình bạ n nả y sinh từ kẻ thù .
- Furby là hộ i bạ n thâ n gồ m 5 nữ diễn viên xinh đẹp hà ng đầ u củ a đà i CH3 Thá i Lan bao gồ m: Matt
Peeranee, Taew Natapohn, Mint Chalida, Mew Nitha và Toey Jarinporn. Dù cô ng việc bậ n rộ n và ai cũ ng có
nhữ ng lịch trình cá nhâ n dà y đặ c, cả 5 cô gá i xinh đẹp vẫ n thườ ng xuyên dà nh thờ i gian để cù ng đi du lịch,
tổ chứ c tiệc sinh nhậ t cho nhau và nổ i tiếng là hộ i chị em thâ n thiết trong showbiz Thá i. Tuy nhiên, thờ i
gian gầ n đâ y hộ i Furby đượ c cô ng chú ng để ý và bà n luậ n nhiều hơn cả khi 5 cô gá i ai cũ ng đã lấ y chồ ng
hoặ c đang quen bạ n trai hiso – từ viết tắ t củ a “high society” đượ c ngườ i Thá i sử dụ ng rộ ng rã i để chỉ tầ ng
lớ p thượ ng lưu danh gia vọ ng tộ c hoặ c sở hữ u khố i tà i sả n khổ ng lồ . Nếu mộ t chà ng trai, cô gá i xuấ t phá t
từ tầ ng lớ p nà y sẽ thườ ng đượ c ngườ i khá c gọ i bằ ng cá i danh hiso kèm theo tên củ a họ . Cô ng chú ng đặ c
biệt chú ý đến hiso khi xuấ t hiện tin hẹn hò củ a họ vớ i nhữ ng minh tinh củ a giớ i giả i trí, và hộ i bạ n thâ n
Furby gầ n đâ y đặ c biệt gâ y chú ý khi liên tiếp xuấ t hiện tin đồ n tình cả m vớ i cá c hiso.  tình bạ n bị ngườ i
khá c chê trá ch.
- Đêm 26/8/2021 là mộ t đêm khô ng thể ngủ yên củ a cá c tín đồ “hó ng hớ t” bở i Triệu Vy, “É n nhỏ ”, Đạ i Hoa
đá n hạ ng A củ a showbiz Hoa Ngữ bấ t ngờ bị phong sá t “ngầ m”. Hà ng loạ t cá c tá c phẩ m có Triệu Vy tham
gia đều gạ ch tên cô khỏ i dà n diễn viên chính, hà ng loạ t nhã n hà ng tuyên bố hủ y hợ p đồ ng,... Trướ c tình thế
đó , Huỳnh Hiểu Minh, bạ n thâ n củ a Triệu Vy từ hồ i Đạ i họ c, từ ng yêu thầ m ngườ i đẹp bấ t ngờ tuyên bố
khô ng liên quan gì đến nữ minh tinh, gấ p rú t xó a, ẩ n tấ t cả bà i viết trên mạ ng xã hộ i liên quan đến nà ng
“Lụ c Y Bình”, như là độ ng thá i “chạ y trố n” củ a nữ diễn viên khỏ i Cuộ c Thanh trừ ng Giớ i Nghệ sĩ lớ n nhấ t
củ a Trung Quố c.  tình bạ n có thể tan vỡ vì lý do khá ch quan.
- 23h tố i 24/2/2022, Tangmo Nida đi du thuyền trên sô ng Chao Phraya cù ng 5 ngườ i bạ n khá c, khô ng có
dấ u hiệu lạ về tâ m lý. Tuy nhiên trong lú c vui chơi, khô ng may cô bị rơi xuố ng sô ng mấ t tích. Và o lú c 13h
ngà y 26/2/2022, truyền thô ng Thá i Lan đưa tin đã tìm thấ y thi thể củ a nữ diễn viên Tangmo Pattaratidabị
rơi xuố ng sô ng Chao Phraya, khô ng có phép mà u nà o xả y ra. Theo nhiều nguồ n tin, nhó m bạ n đi chung vớ i
nữ minh tinh trên con thuyền định mệnh ấ y đã bà ng quan, thậ m chí vô tư bắ t xe về nhà khi tai nạ n xả y ra,
cố tình đưa Tangmo lên thuyền nhằ m trụ c lợ i,...  tình bạ n giả tạ o.
- “Thử thá ch củ a tình bạ n là sự trợ giú p lẫ n nhau trong nghịch cả nh và hơn thế, trợ giú p vô điều kiện.”
(Mahatma Gandhi).
- “Gieo mộ t hạ t tình bạ n; gặ t mộ t bó hạ nh phú c.” (Lois L.Kaufman).
Trang | 118
- “Ngườ i bạ n tố t nhấ t là ngườ i mà bạ n có thể ngồ i cù ng chơi đu trướ c hiên nhà mà khô ng nó i nử a lờ i, và
rồ i bướ c đi mà cả m thấ y như mình đã có cuộ c hà n huyên thú vị nhấ t.” (Khuyết danh).
- “Hã y nhớ rằ ng mó n quà tuyệt vờ i nhấ t khô ng phả i đượ c tìm thấ y trong mộ t cử a hà ng hay mộ t gố c câ y mà
đượ c tìm thấ y trong trá i tim củ a nhữ ng ngườ i bạ n thậ t sự .” (Cindy Lew).
- “Tô i thấ y tình bạ n quý hơn tình yêu vì tình bạ n có khả nă ng là m hồ i sinh mộ t cơn hô n mê và là m phụ c
sinh mộ t cuộ c đờ i tưở ng rằ ng khô ng cò n tá i tạ o đượ c nữ a.” (Trịnh Cô ng Sơn).
- “Để gìn giữ tình bạ n, cầ n là m ba điều sau: kính bạ n khi bạ n có mặ t, khen bạ n khi bạ n vắ ng mặ t, và giú p
bạ n khi bạ n cầ n.” (Tụ c ngữ Ý ).
- “Cù ng vớ i sự trưở ng thà nh, bạ n sẽ chẳ ng mấ t đi ngườ i bạ n nà o cả . Bạ n sẽ chỉ đượ c họ c rằ ng: ‘Ai mớ i là
bạ n thự c sự ?’” (Khuyết danh).  tình bạ n cầ n đượ c chọ n lọ c.
- “Chọ n bạ n mà chơi.” (Tụ c ngữ ).  tình bạ n cầ n đượ c chọ n lọ c.
- “Thờ i điểm thích hợ p nhấ t để kết bạ n là trướ c khi ta cầ n đến họ .” (Ether Barrymore).  tình bạ n khô ng
phả i để lợ i dụ ng.
- “Giú p bạ n bè khi họ cầ n thậ t dễ dà ng, nhưng dà nh cho họ thờ i gian khô ng phả i lú c nà o cũ ng thuậ n lợ i.”
(Charlie Chaplin).  bạ n bè khô ng dễ để hi sinh cho nhau.
- “Đừ ng sợ nhữ ng kẻ thù tấ n cô ng bạ n. Hã y sợ nhữ ng ngườ i bạ n tâ ng bố c bạ n.” (Dale Carnegie).  tình bạ n
cầ n đượ c chọ n lọ c (trá nh nhữ ng kẻ lẻo mép).
- “Cá ch duy nhấ t để có mộ t ngườ i bạ n là chính mình phả i là mộ t ngườ i bạ n.” (Ralph Waldo Emerson). 
tình bạ n cầ n sự thâ n thiện và hò a hợ p.
- “Cậ u củ a trướ c kia là cậ u tuyệt vờ i nhấ t. Tô i củ a sau nà y là tô i tuyệt vờ i nhấ t. Chú ng ta cá ch nhau cả mộ t
‘thanh xuâ n’.” (Khuyết danh).  tình bạ n có thể chia cá ch bở i yếu tố chủ quan, khá ch quan.
- “Tớ yêu cậ u, khi nhữ ng bướ c châ n lạ c lõ ng tìm thấ y chố n bình yên
Nhữ ng cả m xú c ấ y chợ t hiện về
Giờ đâ y tớ sẽ bỏ lạ i phía sau
Nhữ ng buồ n đau vô tậ n củ a thế gian
Cuộ c đờ i có quá nhiều ngã rẽ
Con đườ ng tớ chọ n chỉ mong manh sá ng
Đô i ta hã y cù ng sá nh bướ c bên nhau vượ t qua con đườ ng ấ y
Bướ c và o thế giớ i tố t đẹp hơn...”
(Lờ i bà i há t “Into The New World” – Girls’ Generation).
- “Thuở nhỏ chú ng tô i đượ c dạ y rằ ng
Giấ c mơ đượ c tạ o ra để chú ng ta biến thà nh hiện thự c
Bạ c và ng kim cương chẳ ng thể nà o mua đượ c
Tình bạ n keo sơn suố t bao nă m gắ n bó
Bả n thâ n tô i cù ng bạ n
Dấ n thâ n và o khó khă n khô ng đầ u hà ng bỏ cuộ c.”
Trang | 119
XXXIII. Tình thầy trò
1. Dẫn chứng
- Â n Thá i Hà , cô giá o trẻ ở vù ng quê nghèo thuộ c huyện Cam Tú c, Trung Quố c chọ n cá ch hi sinh bả n thâ n
bằ ng việc bá n dâ m để có tiền cho trẻ em địa phương đượ c đi họ c. Dứ t khoá t khô ng theo lờ i cha mẹ lên
thà nh phố bá n hoa như nhữ ng cô gá i khá c trong thô n, nhữ ng tưở ng Thá i Hà sẽ có cuộ c số ng ấ m êm, bình
yên vớ i cô ng việc “gõ đầ u trẻ”, chẳ ng ngờ số phậ n trớ trêu buộ c cô phả i là m nghề “ong bướ m” lấ y tiền sử a
sang trườ ng họ c sau mộ t lầ n dâ ng hiến cho Sở trưở ng Sở Giá o dụ c. Trườ ng họ c ngà y cà ng đượ c nâ ng cấ p,
cô giá o trẻ dầ n trở nên kiệt quệ, lạ i khố n đố n vì lỡ mang thai vớ i mộ t vị khá ch là ng chơi, cuố i cù ng Â n Thá i
Hà đã ra đi mã i mã i khi mớ i trò n 25 xuâ n xanh.
khô ng quên viết và o mộ t gó c củ a bả ng dò ng chữ : “Hã y số ng cuộ c đờ i mà mình muố n.”.
- Thương cậ u họ c trò nghèo mặ c bộ quầ n á o đã sờ n vả i, rá ch nhiều chỗ , thầ y giá o Lô Vă n Thanh, giá o viên
điểm trườ ng Huồ i Má y, Trườ ng tiểu họ c Cắ m Muộ n 2, huyện Quế Phong (Nghệ An) mang kim chỉ vá lạ i cho
trò . "Thầ y Thanh bả o em cở i á o để thầ y vá cho. Cả bộ quầ n á o bị rá ch gầ n hết nên thầ y Thanh tỉ mẩ n từ ng
đườ ng kim mũ i chỉ để vá á o quầ n cho Châ u" - thầ y giá o Lô Vă n Tườ ng, ngườ i chụ p ả nh thầ y Thanh vá
quầ n á o cho họ c trò kể. Sau 30 phú t, bộ quầ n á o củ a Châ u đượ c vá trô ng là nh lặ n hơn.  thầ y cô giá o như
ngườ i cha, ngườ i mẹ thứ hai.
Ngà y 1/3, thầ y giá o Ninh Vă n Dậ u (trườ ng THPT Đinh Tiên Hoà ng, huyện Krô ng Pa, Gia Lai) đã chia sẻ
nhữ ng dò ng tâ m sự buồ n trên trang facebook cá nhâ n củ a mình sau khi nhiều lầ n và o tậ n rẫ y để thuyết
phụ c họ c trò củ a mình – em Ksor Gô l đến trườ ng nhưng vẫ n khô ng đượ c. Sau 10 lầ n vượ t đèo nú i đến nhà ,
lên rẫ y thuyết phụ c, chiều ngà y 8/3 thầ y giá o Dậ u đã chạ y xe má y vượ t 20km đườ ng đèo dố c và o rẫ y đó n
Gô l trở lạ i trườ ng.  thầ y cô là nguồ n độ ng lự c giú p họ c sinh thêm đam mê việc họ c.
- Ngườ i thầ y "cổ tích" Đặ ng Vă n Cương, hiệu trưở ng trườ ng Tiểu họ c Dâ n tộ c bá n trú Sơn Ba, huyện Sơn
Hà , tỉnh Quả ng Ngã i đã khô ng quả n khó khă n, vấ t vả tìm mọ i cá ch để đưa cậ u họ c trò tý hon Đinh Vă n K’Rể
- 9 tuổ i nhưng chỉ cao 56 cm, nặ ng chưa tớ i 4 kg tớ i trườ ng. Từ ngà y K’Rể ra lớ p, mọ i sinh hoạ t củ a em từ
ă n, uố ng, tắ m, đi vệ sinh... đều do thầ y giá o Cương phụ trá ch. Tấ t cả quầ n á o, già y dép và đồ dù ng củ a K’Rể
thầ y giá o tự là m hoặ c đặ t riêng để phù hợ p vớ i vó c dá ng tý hon củ a em.  thầ y cô luô n hoà n thà nh trá ch
nhiệm dạ y chữ củ a mình.
- Sá ng ngà y 21/2, em Nguyễn Cô ng Minh, họ c sinh lớ p 6A5, trườ ng THCS Trầ n Quố c Toả n (Quả ng Ninh)
khi nô đù a đã trèo lên lan can rồ i bị ngã xuố ng đấ t. Do mấ t quá nhiều má u, qua xét nghiệm xá c định em
thuộ c nhó m má u hiếm AB. Để có má u vớ i hy vọ ng cứ u họ c sinh, Ban Giá m hiệu đã ngay lậ p tứ c huy độ ng
toà n bộ giá o viên trong trườ ng, phụ huynh họ c sinh đến để thử má u. Có khoả ng 200 ngườ i xét nghiệm
nhưng chỉ có 11 ngườ i cù ng nhó m má u AB, cuố i cù ng chỉ 8 ngườ i đủ tiêu chuẩ n để truyền má u cho Minh.
Do quá nguy kịch, cuố i ngà y 21/2, Nguyễn Cô ng Minh đã qua đờ i. Tuy khô ng thể cứ u đượ c em, nhưng
hà nh độ ng cao đẹp củ a giá o viên trườ ng THCS Trầ n Quố c Toả n và cá c trườ ng họ c trên địa bà n TP.Hạ Long
khiến nhiều ngườ i ngưỡ ng mộ .  thầ y cô là ngườ i cứ u mang họ c sinh.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trang | 120
- Bộ phim “Silenced” (2000): Phim đượ c dự a trên tiểu thuyết Dogani phá t hà nh nă m 2000 xoay quanh vụ
lạ m dụ ng tình dụ c có thậ t tạ i mộ t ngô i trườ ng dà nh cho nhữ ng trẻ em khiếm thính. Trong phim Gong Yoo
và o vai Kang In Ho, mộ t ngườ i thầ y giá o trẻ mớ i chuyển về trườ ng để cô ng tá c. Tạ i đâ y, anh phá t hiện ra
sự thậ t độ ng trờ i đằ ng sau nhữ ng hà nh vi kỳ lạ củ a nhữ ng đứ a trẻ và cả giá o viên: sự bạ o hà nh và lạ m
dụ ng tình dụ c trẻ em. Đá ng sợ nhấ t là khi nhữ ng ngườ i có chứ c trá ch trong trườ ng từ Hiệu trưở ng,
Trưở ng phò ng hà nh chính, ngườ i quả n lý kí tú c xá , bả o vệ đến cả thanh tra trong thị trấ n đều có liên quan
đến vụ việc. Quyết khô ng thể đứ ng nhìn họ c trò củ a mình chịu tổ n thương, In Ho đã cù ng Yoo Jin (Jung Yu
Mi) - cô gá i là m việc tạ i Trung tâ m Bả o vệ Nhâ n quyền ở thị trấ n Mujin - bấ t chấ p nguy hiểm để đưa sự thậ t
ra á nh sá ng.  thầ y cô giá o vô trá ch nhiệm ả nh hưở ng xấ u đến họ c sinh. | thầ y cô luô n bả o vệ cá c em khỏ i
xấ u xa, quỷ quá i.
- Ngay từ khi phá t hà nh nă m 2017, MV “Em gá i mưa” củ a Hương Trà m nhanh chó ng trở thà nh đề tà i hot
trên cộ ng đồ ng mạ ng vì chuyện tình trong trẻo mà ngang trá i giữ a thầ y giá o thự c tậ p và nữ sinh. Câ u
chuyện kể về việc mộ t thầ y giá o vừ a ra trườ ng tên Vũ (Mai Tà i Phến) đến thự c tậ p và nhanh chó ng thu hú t
sự chú ý củ a nữ sinh Vy (Nguyễn Thanh Vy). Sau nhiều cả nh tình tứ như thầ y giá o Vũ cho Vy mượ n á o
mưa, chở cô nà ng về nhà , nhờ giữ giù m kính rồ i bỏ quên,... dầ n dà tình cả m nam nữ vượ t lên mứ c tình thầ y
trò nả y nở trong lò ng cô gá i non nớ t. Khi nghe tin thầ y giá o nhậ p viện, Vy vộ i chạ y đến thă m và nhậ n ra Vũ
đã có ngườ i yêu, tình yêu cô dà nh cho anh chỉ là tình đơn phương éo le.  đô i khi thầ y trò cò n nả y sinh
tình cả m yêu đương.
- Cô N. T. T. T., giá o viên Trườ ng Tiểu họ c Quá n Toan, TP. Hả i Phò ng dù ng thướ c kẻ vụ t và o ngườ i cá c họ c
sinh lớ p 2, hậ u quả là mộ t em phả i nhậ p viện cò n cô giá o nà y buộ c đình chỉ giả ng dạ y.  thầ y cô đá nh đậ p
cá c em.
- “Ngườ i thầ y giá o tố t – ngườ i thầ y giá o xứ ng đá ng là thầ y giá o – là ngườ i vẻ vang nhấ t. Dù là tên tuổ i
khô ng đă ng trên bá o, khô ng đượ c thưở ng huâ n chương, song nhữ ng ngườ i thầ y giá o tố t là nhữ ng anh
hù ng vô danh. Đâ y là mộ t điều rấ t vẻ vang.”(Chủ tịch Hồ Chí Minh).
- “Giá o viên phả i chú ý cả tà i, cả đứ c, tà i là vă n hó a, chuyên mô n, đứ c là chính trị. Muố n cho họ c sinh có đứ c
thì giá o viên phả i có đứ c… Cho nên thầ y giá o, cô giá o phả i gương mẫ u, nhấ t là đố i vớ i trẻ con.” (Chủ tịch
Hồ Chí Minh).
- “Nhâ n cá ch củ a ngườ i thầ y là sứ c mạ nh có ả nh hưở ng to lớ n đố i vớ i họ c sinh, sứ c mạ nh đó khô ng thể
thay thế bằ ng bấ t kỳ cuố n sá ch giá o khoa nà o, bấ t kỳ câ u chuyện châ m ngô n đạ o đứ c, bấ t kỳ mộ t hệ thố ng
khen thưở ng hay trá ch phạ t nà o khá c.” (Usinxki).
- “Cô ng nghệ chỉ là cô ng cụ . Cò n trong việc đưa nhữ ng đứ a trẻ là m việc vớ i nhau và độ ng viên chú ng, giá o
viên là quan trọ ng nhấ t.” (Bill Gates).
- “Ngườ i thầ y trung bình chỉ biết nó i, ngườ i thầ y giỏ i biết giả i thích, ngườ i thầ y xuấ t chú ng biết minh họ a,
ngườ i thầ y vĩ đạ i biết cá ch truyền cả m hứ ng.” (William A. Warrd).
- “Dạ y họ c khô ng phả i là là m đầ y mộ t thù ng nướ c mà là thắ p sá ng mộ t ngọ n lử a.” (William Butler Yeats).
- “Dạ y họ c là mộ t nghệ thuậ t đò i hỏ i sự câ n bằ ng củ a nhiều yếu tố trong mà n trình diễn thự c sự : kiến
thứ c, kỹ nă ng, và cá c phẩ m chấ t củ a nhâ n cá ch.” (“Thầ y là tấ t cả ” – Earl V. Pullias & James D. Young).
XXXIV. Phép màu trong cuộc sống

1. Dẫn chứng
Trang | 121
nhà .
- Stephen Wiltshire là mộ t họ a sĩ tự kỷ chuyên vẽ tranh quang cả nh thà nh phố . Điều khiến anh trở nên nổ i
bậ t giữ a rấ t vô và n cá c nghệ sĩ khá c chính là khả nă ng đặ c biệt: Khắ c họ a chính xá c giố ng y như thậ t mà chỉ
cầ n đú ng mộ t lầ n quan sá t nhanh. Wiltshire đã phá c thả o mọ i thứ bả n thâ n quan sá t đượ c – trong 20 phú t
ngồ i trên má y bay trự c thă ng, ngắ m toà n cả nh New York (Mĩ) – trên bả n vẽ cò n dà i hơn cả bả n vẽ London
trướ c đó vớ i 19ft (gầ n 5,8m). Khi là mộ t đứ a trẻ, Wiltshire bị câ m và khô ng hề giao tiếp vớ i mọ i ngườ i
xung quanh. Đến nă m ba tuổ i, Wiltshire đượ c chuẩ n đoá n mắ c chứ ng tự kỷ. Và đâ y có thể chính là lý do
cho nă ng khiếu nghệ thuậ t xuấ t sắ c củ a Wiltshire. Trí nhớ hơn ngườ i và tà i nă ng hộ i họ a giú p Stephen
Wiltshire có sự nghiệp rự c rỡ , vớ i tà i chính vữ ng chắ c và tấ t nhiên, là cả sự nổ i tiếng và danh vọ ng.
Ngưỡ ng mộ nhữ ng tá c phẩ m hộ i họ a củ a Wiltshire, ngườ i ta quan tâ m đến việc anh là m thế nà o để sở hữ u
khả nă ng xuấ t chú ng đó .
- Và o thế kỷ 16 và 17, cá c thủ y thủ trong nhữ ng chuyến đi dà i đã bị bệnh scorbut do thiếu vitamin C. Theo
mộ t số tà i liệu, cá c thủ y thủ ngườ i Bồ Đà o Nha bị ố m đã bị bỏ lạ i tạ i hò n đả o hiện đượ c gọ i là Curaçao. Khi
tà u củ a họ trở về, họ đã hồ i phụ c, có khả nă ng chữ a khỏ i bệnh scorbut, có lẽ sau khi ă n trá i câ y có vitamin
C. Từ đó , ngườ i Bồ Đà o Nha gọ i đâ y là Ilha da Curaçã o (Đả o chữ a bệnh).  phép mà u đô i khi chỉ là sự thậ t
trên đờ i.
- Cá c nhà khoa họ c ở Denver, bang Colorado (Mĩ), cho biết, mộ t ngườ i phụ nữ lai nhiễm HIV đã đượ c chữ a
khỏ i bằ ng phương phá p cấ y ghép mớ i. Bệnh nhâ n đượ c điều trị bằ ng phương phá p mớ i liên quan đến má u
cuố ng rố n, sẵ n có hơn tế bà o gố c thườ ng đượ c sử dụ ng trong cấ y ghép tủ y xương. Sau khi nhậ n má u cuố ng
rố n, bệnh nhâ n sẽ đượ c cung cấ p thêm tế bà o gố c. Kể từ ca mổ và o thá ng 8/2017, bệnh bạ ch cầ u củ a ngườ i
phụ nữ trên đã thuyên giả m. Ba nă m sau, cô ngừ ng điều trị HIV. Mườ i bố n thá ng kể từ đó , cô vẫ n chưa phả i
đố i phó vớ i tình trạ ng virus bù ng phá t trở lạ i. Trườ ng hợ p trên cho thấ y tiềm nă ng điều trị cho nhữ ng
bệnh nhâ n nhiễm cả HIV lẫ n ung thư và nhữ ng ngườ i thuộ c cá c chủ ng tộ c đa dạ ng hơn.
- Cừ u Dolly là mộ t trong nhữ ng sinh vậ t nổ i tiếng nhấ t trong lịch sử . Dolly là thà nh quả củ a khoa họ c, và dù
có nhiều tranh cã i hay khô ng, nó vẫ n là độ ng vậ t có vú đầ u tiên đượ c nhâ n bả n hoà n toà n thà nh cô ng bằ ng
chỉ mộ t tế bà o trưở ng thà nh. Dolly đượ c sinh ra và o thá ng 7 nă m 1996 và là cá thể thà nh cô ng duy nhấ t
trong 277 lầ n thử . Chú cừ u số ng mộ t cuộ c đờ i khỏ e mạ nh và hạ nh phú c rồ i qua đờ i yên bình và o nă m
2003.
- Tilly Smith, số ng ở Oxshott, vù ng Surrey miền Bắ c nướ c Anh, ngườ i đã cứ u số ng hơn 100 mạ ng ngườ i
bằ ng trự c giá c má ch bả o và kiến thứ c địa lý mớ i đượ c họ c ở trên lớ p. Câ u chuyện nghe có vẻ khó tin nhưng
trả i nghiệm "nhớ đờ i" nă m ấ y đã là m thay đổ i cuộ c đờ i củ a Tilly trong nhữ ng nă m về sau và cò n đượ c tờ
The Sun trâ n quý gọ i là "thiên thầ n củ a bã i biển". Thờ i điểm đó , Tilly đang đi nghỉ lễ Giá ng sinh vớ i cha mẹ,
ô ng bà Colin và Penny, và em gá i 7 tuổ i Holly trên hò n đả o Phuket (Thá i Lan). Sá ng 26/12/2004, Tilly
đứ ng chơi trên bã i biển cù ng gia đình. 8h30 phú t sá ng, cả gia đình rủ nhau đi dạ o dọ c theo bã i biển Mai
Khao trướ c khá ch sạ n Phuket. Bỗ ng nhiên, cô bé Tilly nhậ n ra mặ t biển dao độ ng nhiều hơn bình thườ ng,
Trang | 122
sau đó nhiều bọ t biển nổ i lên và rồ i nướ c rú t xuố ng thậ t nhanh. Tilly nhớ ngay đến bà i họ c địa lý củ a thầ y
Andrew Kearnay mớ i dạ y. Trự c giá c bá o Tilly là mộ t hiểm họ a có thể sắ p giá ng xuố ng, em lậ p tứ c bả o mẹ
hã y kêu gọ i mọ i ngườ i thá o chạ y khỏ i bờ biển vì sắ p có só ng thầ n ậ p đến. Mẹ củ a cô bé nhanh chó ng gọ i
nhữ ng ngườ i khá c chạ y khỏ i bã i biển. Cơn só ng thầ n nă m ấ y đã tà n phá Đô ng Nam Á , cướ p đi sinh mạ ng
củ a 230.000 ngườ i, trong đó có 155 ngườ i Anh là khá ch du lịch. Sau lầ n đó , cô bé đượ c hà ng loạ t cá c tờ bá o
trong nướ c và cả quố c tế ca ngợ i là "đứ a trẻ có phép mà u" và thậ m chí cò n đượ c mờ i đến gặ p cự u Tổ ng
thố ng Mỹ Bill Clinton.  phép mà u là là m nhữ ng điều chẳ ng ai là m đượ c.
- Tsutomu Yamaguchi, mộ t kỹ sư hà ng hả i ngườ i Nhậ t Bả n, là ngườ i duy nhấ t số ng só t trong hai vụ ném
bom nguyên tử ở Hirosima và Nagasaki trong Thế chiến thứ hai. Ô ng là cư dâ n củ a thà nh phố Nagasaki,
nhưng đến Hiroshima trong mộ t chuyến đi cô ng tá c. Khi Hirosima bị ném bom và o lú c 8h15 sá ng ngà y
6/8/1945, Yamaguchi ở nơi cá ch vụ nổ chỉ 3km. Ô ng bị bỏ ng nhưng khô ng thương tích nhiều. Ba ngà y sau,
ô ng trở lạ i nơi là m việc củ a mình ở Nagasaki thì đến lượ t quả bom ở Nagasaki phá t nổ . Nă m 1957, ô ng
đượ c cô ng nhậ n là hibakusha (ngườ i bị ả nh hưở ng bở i vụ nổ ) củ a vụ ném bom Nagasaki, nhưng phả i đến
thá ng 3 nă m 2009, chính phủ Nhậ t Bả n mớ i chính thứ c cô ng nhậ n sự có mặ t củ a ô ng ở Hiroshima và o
đú ng ngà y diễn ra vụ ném bom. Ô ng mấ t vì bệnh ung thư dạ dà y và o ngà y 4 thá ng 1 nă m 2010, hưở ng thọ
93 tuổ i.
- Steve Flaig lớ n lên khô ng có mẹ. Anh đã liên tụ c tìm kiếm bà trong nhiều nă m nhưng khô ng may, anh đã
nhầ m về họ củ a mẹ mình khiến cá c cuộ c tìm kiếm khô ng có kết quả . Sau đó , Steve là m việc tạ i mộ t chuỗ i
cử a hà ng lớ n và kể cho ô ng chủ nghe về cuộ c đờ i củ a mình. Ô ng chủ nhậ n ra tên ngườ i mẹ củ a Steve. Và kỳ
lạ thay, bà là nhâ n viên tạ i mộ t cử a hà ng khá c trong chuỗ i cử a hà ng nà y.
- Và o nă m 2002, Jack Whittaker - mộ t ngườ i đà n ô ng đến từ bang West Virginia (Mỹ) đã gâ y số t khắ p cá c
mặ t bá o khi thắ ng giả i Powerball trị giá lên tớ i gầ n 315 triệu USD (hơn 7.200 tỷ đồ ng). Trướ c đó , ô ng đã là
mộ t doanh nhâ n thà nh đạ t nên sau khi trú ng số , Jack đã trở thà nh mộ t trong nhữ ng ngườ i siêu già u tạ i
nướ c Mỹ lú c bấ y giờ . Vớ i số tiền khổ ng lồ , ô ng đã lui về nghỉ hưu để rồ i sa châ n và o con đườ ng cờ bạ c. Lố i
ă n chơi sa đoạ đã khiến ô ng trở nên kiêu ngạ o và luô n đem số tà i sả n mình sở hữ u ra để "rêu rao". Hà nh
độ ng trên dẫ n đến nhiều "tai ương ngầ m" khi ô ng bị nhữ ng tên trộ m để mắ t đến. Đượ c biết, ô ng đã 2 lầ n bị
trộ m đậ p cử a kính xe ô tô , bị cướ p đi khoả n tiền lớ n là 200 nghìn USD và 500 nghìn USD (tương đương vớ i
4,6 tỷ đồ ng và 11,5 tỷ đồ ng). Khô ng chỉ dừ ng lạ i ở đó , bi kịch vẫ n tiếp diễn khi con gá i Ginger Whittaker
Bragg và ngườ i chá u gá i duy nhấ t Brandi Bragg củ a ô ng lầ n lượ t qua đờ i. Chia sẻ vớ i bá o chí, ô ng Jack kể
lạ i nếu có cơ hộ i quay ngượ c thờ i gian, ô ng ướ c gì mình chưa từ ng có khoả n tiền đó .  phép mà u là con
dao hai lưỡ i.
- “Mọ i ngườ i gọ i tô i là Lọ Lem củ a Việt Nam, nhưng tô i khô ng nghĩ vậ y. Lọ Lem có bà tiên giú p đỡ , cò n tô i
tự tạ o phép mà u cho chính mình.” (H’Hen Niê).
B. HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG

I. Hiện tượng nghiện game
- Tháng 5 – 2019, mộ t thanh niên xô ng vào Trườ ng tiểu họ c Đồ ng Lương (Lang Chánh, Thanh Hó a) dù ng dao
đâm chém loạn xạ vào họ c sinh. Sự việc khiến mộ t họ c sinh lớ p 5 tử vong, 4 họ c sinh và 1 cô giáo bị thương.
Điều tra củ a cô ng an cho thấy thanh niên trên có biểu hiện nghiện game. Đố i tượ ng khô ng có việc làm, ít nó i,
nhố t mình trong phò ng chơi game suố t ngày.
- Năm 2018, mộ t vụ án mạng xảy ra ở huyện Quế Phong, Nghệ An: mộ t cậu bé 11 tuổ i dù ng dao chém vào đầu
bạn gây tử vong. Sự việc xuất phát từ mộ t nguyên nhân lãng xẹt: nạn nhân tranh luận vớ i hung thủ về mộ t
Trang | 123
nhân vật trong game dẫn tớ i xích mích.
- Năm 2018, hai họ c sinh 13 tuổ i ở Thái Nguyên đã sát hại mộ t ngườ i bà họ để cướ p tiền chơi game.
- Năm 2017, ở Mũ i Né, TP. Phan Thiết, Bình Thuận, hai thiếu niên 14 tuổ i cù ng chơi game trong mộ t quán
Internet và xảy ra mâu thuẫn. Mộ t trong hai cậu thiếu niên đã rú t dao đâm bạn dẫn tớ i tử vong.
II. Hiện tượng bạo lực học đường

1. Dẫn chứng
- Ngà y 13 – 1 – 2015, L. bị lớ p trưở ng và cá c bạ n cù ng lớ p đá nh vì khô ng tuâ n theo “lệnh” củ a lớ p trưở ng.
- Ngà y 19 – 5 – 2015, T.T.L, họ c lớ p 9 tạ i trườ ng THCS phườ ng Quả ng Tiến bị mộ t nữ sinh lớ p 8 tên N.T.Q
dù ng mũ bả o hiểm đá nh và o đầ u và mặ t tạ i TP. Sầ m Sơn, Thanh Hó a vì Q. cho rằ ng L. nó i xấ u mình trên
Facebook.
- Ngà y 25 – 12 – 2015, Cô ng an Quậ n 3 đã bắ t giữ N.M.Q (sinh viên Trườ ng Cao đẳ ng Giao thô ng Vậ n tả i TP.
Hồ Chí Minh) để điều tra vì tộ i giết ngườ i. Cụ thể, và o 15 giờ chiều, lú c giả i lao giữ a giờ họ c, Quâ n và bạ n
cù ng lớ p là Đ.T.P có đù a nghịch vớ i nhau. P. dù ng chai nướ c đá nh và o đầ u Q. để trêu ghẹo, cò n Q. dù ng dép
ném lạ i và o mặ t P. Chỉ là đù a vớ i nhau nhưng hai bên lao và o ẩ u đả thậ t. Sau vụ ẩ u đả đó P. sang quậ n Bình
Thạ nh gặ p ngườ i anh họ tên V.M.L kể lạ i sự việc. L. nghe xong liền lấ y mộ t đoạ n dâ y xích thủ sẵ n trong
ngườ i tìm Q. gâ y sự . Từ nhữ ng nhá t dao củ a Q., L. bị thương và đã tử vong trên đườ ng đi cấ p cứ u. Điều
đá ng nó i chỉ khi bị cô ng an bắ t giữ , Q. mớ i bà ng hoà ng nhậ n biết, mình vừ a gâ y ra vụ giết ngườ i.
- Cô N. T. T. T., giá o viên Trườ ng Tiểu họ c Quá n Toan, TP. Hả i Phò ng dù ng thướ c kẻ vụ t và o ngườ i cá c họ c
sinh lớ p 2, hậ u quả là mộ t em phả i nhậ p viện cò n cô giá o nà y buộ c đình chỉ giả ng dạ y.
- Mộ t nam sinh mớ i lớ p mộ t bị cha bạ n cù ng lớ p đá nh đấ m liên tiếp và o mặ t mũ i ở TP. Hò a Bình, là m em

chả y má u mũ i, gã y ră ng, giá m định thương tậ t 30%, sợ đi họ c mà nguyên do là con củ a ngườ i nà y có xả y ra
mâ u thuẫ n vớ i em trong giờ họ c buổ i sá ng.
- Ở quậ n 10, TP. Hồ Chí Minh, nghi ngờ có họ c sinh trộ m đồ củ a nhà trườ ng, mộ t bả o vệ dâ n phố liên tụ c
đá nh đá hai em lớ p chín khô ng thương tiếc trong phò ng giá m thị mặ c cho nhữ ng tiếng van xin:“...Con
khô ng có lấ y! Con khô ng có lấ y mà !...”.
- Ngà y 1 – 11 – 2021, tạ i TP. Hà Tĩnh, D.T.M.T (18 tuổ i, họ c sinh lớ p 10A8, Trườ ng Cao đẳ ng Kỹ thuậ t Việt
– Đứ c Hà Tĩnh, mồ cô i cha lẫ n mẹ) bị mộ t nhó m bạ n nữ tìm đến phò ng trọ đá nh hộ i đồ ng, khiến nạ n nhâ n
sợ hã i, hoả ng loạ n, chưa thể đến trườ ng mà phả i nhậ p viện điều trị. Nguyên nhâ n bướ c đầ u đượ c cho là do
mâ u thuẫ n trên mạ ng xã hộ i.
- Vừ a qua, vụ việc họ c sinh trườ ng Quố c tế TP. Hồ Chí Minh (ISHCMC – AA) đá nh nhau gâ y bứ c xú c trong
dư luậ n. Sự việc bắ t đầ u từ livestream củ a bà T.H.T, mộ t phụ huynh có con theo họ c tạ i trườ ng nà y trên
mạ ng xã hộ i Facebook. Bà T. đã trự c tiếp trên mạ ng buổ i là m việc tạ i trụ sở trườ ng khi cho rằ ng, con mình
bị cá c bạ n đá nh sau khi tham gia dã ngoạ i tạ i Hồ Trà m (Bà Rịa – Vũ ng Tà u). Theo thô ng tin củ a bà T. chia
sẻ, trong chuyến dã ngoạ i tạ i Hồ Trà m, trong lú c ă n, con bà giữ ghế để bạ n đi lấ y đồ ă n. Con bà kể lạ i rằ ng:
“Mộ t họ c sinh lớ p 8 muố n lấ y ghế đó . Con trả lờ i ghế có ngườ i ngồ i rồ i. Bạ n kia nó i nặ ng lờ i nhưng con
khô ng phả n ứ ng. Con tưở ng sự việc dừ ng lạ i. Tuy nhiên, đến ngà y 26 – 5 – 2022, con bà bị mộ t họ c sinh
đá nh, đấ m và o ngự c tạ i khuô n viên trườ ng. Bà cũ ng cho rằ ng giá o viên nhìn thấ y nhưng khô ng can ngă n và
bạ n họ c cò n muố n lô i con củ a bà ra ngoà i đá nh tiếp. Phụ huynh cho biết thêm mộ t số họ c sinh khá c bấ t
Trang | 124
bình, muố n bả o vệ con bà nên bị nữ sinh kia đá nh. Bà T. chia sẻ cả 4 em bênh con bà bị sang chấ n tâ m lý,
khó c nhiều, hoả ng loạ n, tứ c ngự c, ngườ i nhiều vết xướ c bầ m tím.

- “Bó ng tố i khô ng thể xua tan bó ng tố i; chỉ có á nh sá ng là m đượ c điều đó . Thù hậ n sao có thể hoá giả i hậ n
thù ; chỉ có tình yêu là m đượ c điều đó .” (Martin Luther King).
- “Tấ n cô ng mộ t ngườ i mang nhữ ng khiếm khuyết là cá ch thể hiện sứ c mạ nh đê hèn nhấ t mà tô i có thể
nghĩ tớ i.” (Morgan Freeman).
- “Chớ ghét bỏ nhữ ng gì mà chính ta khô ng hiểu.” (John Lennon).
- “Bạ n khô ng thể că m ghét ngườ i khá c mà khô ng ghét chính mình đượ c.” (Oprah Winfrey).
III. Bệnh tâm lý xã hội

1. Dẫn chứng
Chỉ sau mộ t thá ng ngồ i ghế giá m khả o tạ i Hoa hậ u Hoà n vũ 2021, ngà y 31/1/2022 Cự u Hoa hậ u Mĩ 2019
Cheslie Kryst bấ t ngờ gieo mình tự vẫ n gâ y cú số c lớ n vớ i truyền thô ng trong nướ c và quố c tế. Theo chia
sẻ từ mẹ cô , hiện ngườ i đẹp đang â m thầ m chịu đự ng chứ ng trầ m cả m nặ ng, cũ ng là că n bệnh phổ biến
đang hà nh hạ giớ i trẻ trong xã hộ i hiện đạ i ngà y nay. Lờ i nhắ n á m ả nh trướ c khi từ giã cõ i đờ i củ a cô :
“Mong ngày này năm sau mình sẽ được thanh thản và bình yên...”.
- Liên tiếp nhữ ng nă m 2018 – 2019, là ng giả i trí Hà n Quố c bà ng hoà ng đó n nhậ n hung tin nhiều nghệ sĩ
Jonghyun (SHINee), Sulli (cựu thành viên f(x)), Goo Hara,... lầ n lượ t tự kết liễu cuộ c đờ i trong độ tuổ i
cò n quá trẻ, vạ ch trầ n mặ t trá i đen tố i củ a ngà nh cô ng nghiệp khô ng khó i hà o nhoá ng khi ngườ i nổ i tiếng
vừ a phả i chịu đự ng á p lự c cô ng việc quá tả i vừ a đố i mặ t vớ i nhữ ng hà nh vi bạ o lự c, lă ng mạ , xú c phạ m trên
mạ ng xã hộ i.
- Cú nhả y lầ u tự tử củ a “nà ng Rapunzel nướ c Nga” – siêu mẫ u Ruslana Khoshunova từ ng là m dư luậ n
rú ng độ ng mộ t thờ i khô ng xuấ t phá t từ cô ng việc trụ c trặ c hay cá c mố i quan hệ rạ n nứ t mà do cô gia nhậ p
“Rose Of The World” (Thế giớ i hoa hồ ng) – mộ t giá o phá i kì dị trong đó cá c huấ n luyện viên khô ng tiếc lờ i
lă ng mạ và hạ nhụ c cá c họ c viên nhằ m khiến mỗ i ngườ i phả i lo lắ ng cho nhữ ng tai ương trong cuộ c số ng
vớ i mụ c đích sau cù ng là giú p mỗ i ngườ i tự giả i quyết khú c mắ c bả n thâ n, khuyến khích họ c viên kể ra cá c
nỗ i buồ n bự c trong lò ng và dù ng thuố c lắ c bay nhả y như cá ch giả i tỏ a cơn sầ u,... để đượ c cứ u rỗ i. Sau khi bị
bạ n trai cắ t đứ t tình cả m cũ ng như thà nh viên cấ p cao củ a giá o hộ i từ chố i cuộ c gọ i cầ u cứ u, cô dạ i dộ t gieo
mình tự vẫ n, kết thú c cuộ c đờ i ở tuổ i 20 đẹp đẽ.
- Kim In-hyuk, vậ n độ ng viên bó ng chuyền chuyên nghiệp cho CLB Suwon KEPCO Vixtorm và CLB Daejeon
Samsung Fire Bluefangs củ a Hà n Quố c bấ t ngờ tự sá t hô m 4 – 2 – 2022 gâ y bà ng hoà ng trong dư luậ n xứ
kim chi. Đượ c biết, nguyên nhâ n dẫ n đến cá i chết độ t ngộ t củ a anh chà ng là do nhữ ng bình luậ n á c ý củ a
cộ ng đồ ng mạ ng về ngoạ i hình trắ ng trẻo và giớ i tính củ a anh suố t khoả ng thờ i gian dà i.
- Hộ i chứ ng hang độ ng: Giố ng như việc từ hang tố i bướ c ra á nh sá ng sau mộ t thờ i gian dà i nhố t mình, đố i
vớ i nhiều ngườ i thì sự chuyển dịch nà y rấ t khó . Thay vì cả m thấ y tự do, nhiều ngườ i cho biết họ sợ phả i
quay trở lạ i xã hộ i, lú ng tú ng từ chố i nhữ ng lờ i mờ i ra ngoà i, trá nh đá m đô ng và thậ m chí sợ quay trở lạ i
nơi là m việc.
- Hộ i chứ ng FOMO: FOMO là từ viết tắ t củ a Fear Of Missing Out, hiểu nô m na sang tiếng Việt có nghĩa là sợ
bị bỏ rơi, mấ t cơ hộ i. Nhữ ng ngườ i khi mắ c phả i hộ i chứ ng FOMO thườ ng sợ rằ ng ngườ i khá c luô n vui vẻ
Trang | 125
và đầ y đủ hơn mình. Chính cả m giá c nà y tá c độ ng khô ng nhỏ đến suy nghĩ và hà nh vi củ a bạ n dẫ n đến
nhữ ng quyết định dự a trên cả m tính chứ khô ng phả i nhu cầ u thự c tế hay mong muố n bả n thâ n.
- “Rấ t nhiều ngườ i số ng trên đờ i cũ ng mang theo mộ t hoặ c nhiều câ u hỏ i mà khô ng đượ c trả lờ i. Cuộ c số ng
là gì mà thê lương vậ y ?” (“Sô ng”).
- “Bạ n biết đấ y, rấ t nhiều ngườ i bị ả nh hưở ng về sứ c khỏ e tinh thầ n, và chố i bỏ bả n thâ n họ và khô ng cho
rằ ng đó là chính mình. Vì vậ y, khẳ ng định danh tính củ a bạ n là chấ p nhậ n con ngườ i bạ n, cho dù bạ n là
ngườ i da đen hay ngườ i da trắ ng, cho dù bạ n cao hay thấ p, thừ a nhậ n rằ ng dù bạ n là ai đi chă ng nữ a thì
bạ n vẫ n đầ y đủ . Vì vậ y khi bạ n nhìn thấ y hashtag đó (#AssumeYourIdentity) hã y biết rằ ng đó là về sự đạ i
diện và về nhữ ng gì cả thế giớ i hưở ng lợ i từ bạ n, bở i vì bạ n thể hiện như chính bạ n và bạ n tỏ a sá ng. Tô i tin
rằ ng khô ng có sự hoà n thiện nà o tố t hơn là tự hà o về nhữ ng gì mà bạ n đạ i diện ở bấ t cứ nơi nà o, thậ m chí
chỉ là việc trở về nhà .” (Olivia Yacé – Á hậ u 2 Hoa hậ u Thế giớ i 2021).
- “Vì vậ y, mong tấ t cả chú ng ta tố i nay hã y nhớ nên bình thườ ng hoá cá c cuộ c trò chuyện về lo â u hoặ c
trầ m cả m. Bở i vì, đô i khi chú ng ta đều tổ n thương nhưng chú ng ta khô ng cầ n đố i mặ t vớ i nó mộ t mình.
Mong tấ t cả chú ng ta sẽ đến đượ c vớ i nhau vì đồ ng hà nh là sứ c mạ nh củ a chú ng ta, và khi bên nhau, chú ng
ta có thể vượ t qua bấ t cứ điều gì. Vì vậ y, chú ng ta hã y hỗ trợ lẫ n nhau, hã y chia sẻ sự đồ ng cả m !” (Julia
Gama – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2020).
thâ n.” (Tamaryn Green – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).  nên chia sẻ vấ n đề củ a mình để mọ i ngườ i
giú p đỡ .
- "Bở i chú ng ta đâ u thể đứ ng yên trong lú c đang ở thờ i điểm lý tưở ng nhấ t trong cuộ c đờ i để tiến lên đó n
nhậ n nhữ ng thử thá ch mớ i. Mọ i chuyện khô ng như bạ n có thể đổ lỗ i cho bấ t kỳ ai. Hẳ n cá c bạ n đều cả m
thấ y phiền lò ng… Thế giớ i thay đổ i giố ng như tấ t cả chú ng ta bỗ ng dưng đượ c dịch chuyển đến mộ t thế
giớ i song song trong nhá y mắ t.” (Jimin – thà nh viên BTS)  nhữ ng thay đổ i bấ t ngờ gâ y nên nhiều că n
bệnh tâ m lý.
- "Họ đã lạ c đườ ng và o thờ i điểm họ cầ n nhiều cơ hộ i nhấ t và cầ n phả i thử thá ch bả n thâ n vớ i nhữ ng điều
mớ i. Nhưng tô i nghĩ thậ t là khô ng đá ng khi nó i rằ ng họ đã thua chỉ vì nhữ ng nỗ lự c củ a họ khô ng đượ c
ngườ i khá c nhìn nhậ n." (RM – thà nh viên BTS).  chá n nả n kéo dà i vì khô ng đượ c đá nh giá đú ng thự c lự c
có thể dẫ n đến bệnh tâ m lý.
- “Thế hệ chú ng tô i là mộ t thế hệ lạ lù ng. Đứ a trẻ nà o cũ ng thấ y mình cô độ c. Đứ a trẻ nà o cũ ng thấ y mình
bấ t hạ nh và thiếu thố n tình yêu hơn ngườ i khá c. Đứ a trẻ nà o cũ ng bấ t mã n vớ i thứ gia đình ban cho. Đứ a
trẻ nà o cũ ng loay hoay khô ng biết là m thế nà o cho mình đỡ khổ . Đứ a trẻ nà o cũ ng tin tưở ng và o nhữ ng
ngườ i dưng chưa bao giờ thấ y mặ t hơn là nhữ ng khuô n mặ t thâ n quen bên cạ nh mình.” (“Thứ c dậ y trên
má i nhà ” – Minh Mẫ n).  giớ i trẻ ngà y cà ng cô đơn.
- “Cơ thể củ a chú ng ta là đền thờ củ a chú ng ta.” (Nadia Ferreira – Á hậ u 1 Hoa hậ u Hoà n vũ 2021).  liên
quan “body-shaming”.
- “Chuyến xe cậ p bến và o mộ t buổ i chiều tà n lụ i, nhưng chú ng tô i mã i mã i khô ng trở về đượ c cá i nơi mình
ra đi. Đờ i vố n khô ng buồ n, nhưng ngườ i ta cứ là m cho nó buồ n...” (“Củ a ngà y đã mấ t” – Nguyễn Ngọ c Tư).
Trang | 126
- “Cà ng ồ n à o lễ hộ i ngườ i ta cà ng cô đơn, cà ng đô ng đú c chung quanh ta cà ng đơn độ c, bở i có nhữ ng tâ m
hồ n khô ng ai chạ m thấ u đượ c.” (Nguyễn Ngọ c Tư).  cô đơn củ a ngườ i mắ c bệnh tâ m lý.
- “Con ngườ i ta có thể số ng bằ ng nhiều cá ch
Và cũ ng có thể chết bằ ng nhiều cá ch
Có nhữ ng ngườ i chết ngay lú c cò n đang số ng.”
(“Tô i là Bê-tô ” – Nguyễn Nhậ t Á nh).  bệnh tâ m lý rú t cạ n nă ng lượ ng số ng.
- “Nhiều ngườ i sợ nỗ i buồ n. Nhưng tô i khô ng sợ . Tô i chỉ sợ mộ t cuộ c số ng khô ng buồ n khô ng vui, nó i
chung là nhạ t nhẽo.” (“Cho tô i xin mộ t vé đi tuổ i thơ” – Nguyễn Nhậ t Á nh)  cuộ c số ng trong mắ t ngườ i
bệnh luô n ả m đạ m.
- “Khó c, đô i khi là mộ t kiểu cườ i. Và ngượ c lạ i.” (“Tô i là Bê-tô ” – Nguyễn Nhậ t Á nh).  ngườ i bệnh cố gắ ng
gượ ng cườ i trấ n an mọ i ngườ i.
- “Tin anh đi, bầ u trờ i khô ng phả i lú c nà o cũ ng mà u xá m. Chỉ là nỗ i buồ n là m em chố i bỏ nhữ ng ngà y
xanh.” (Tâ m Giao).  nhìn và o nhữ ng điều tích cự c có thể giả m bớ t bệnh.
- “Bấ t hạ nh lớ n nhấ t củ a con ngườ i là khô ng thể yêu nổ i chính mình.” (“Dá m bị ghét” – Koga Fumitake,
Kishimi Ichiro).  chố i bỏ bả n thâ n là biểu hiện rõ nhấ t củ a ngườ i mắ c bệnh tâ m lý.
- “Số ng mà phả i cố giấ u đi bả n chấ t thậ t củ a mình là mộ t điều khủ ng khiếp, mộ t vở diễn khô ng có điểm
dừ ng, á nh đèn sâ n khấ u chiếu thẳ ng và o bạ n và chẳ ng bao giờ tắ t. Ngay cả mộ t ngô i sao kì cự u cũ ng khô ng
thể đả m đương.”  biểu hiện ngườ i mắ c bệnh tâ m lý.
- “Cứ cố gắ ng số ng theo cuộ c đờ i củ a ngườ i khá c
Sẽ khiến cậ u mệt mỏ i biết bao
Ngay cả chợ p mắ t cũ ng chẳ ng thể yên lò ng.”
- “Mộ t sự trố ng rỗ ng mà tô i chẳ ng thể hiểu đượ c,
Tô i lạ i ghen tị vớ i ai đó
Nhữ ng thứ mà bạ n nắ m giữ
Ngườ i khá c chẳ ng thể nà o có đượ c.”
- “Mộ t cuộ c số ng đầ y diễm kiều,
Mộ t trá i tim đầ y lò ng trắ c ẩ n.
Nơi đẹp đẽ củ a cuộ c đờ i.
Hã y cứ mở lò ng vớ i bả n thâ n nhé !”
- “Giờ đâ y, bạ n sẽ đố i mặ t vớ i bã o giô ng
Sau nà y, bạ n sẽ đá nh bạ i cơn đau dà y vò hiện tạ i.
Chẳ ng có giọ t nướ c mắ t nà o phả i rơi cả ,
Hã y cứ mỉm cườ i đi đến cuố i con đườ ng nà o !”
- “Hã y trú t bỏ nhữ ng gá nh nặ ng sau lưng
Để lạ i nhữ ng cả m xú c nặ ng nề
Dừ ng lạ i mộ t chú t,
Bạ n sẽ nhìn thấ u đượ c chính mình.”
Trang | 127
(Lờ i bà i há t “Beautiful” – NCT 2021).
IV. Phong trào bình đẳng giới và nữ quyền

1. Dẫn chứng
- Nhữ ng ngà y qua, cá i tên Emma Watson đượ c nhắ c đến nhiều vớ i niềm ngưỡ ng mộ . Cô đã trở thà nh Đại
sứ thiện chí của Cơ quan Phụ nữ Liên hiệp quốc. Cô xuấ t hiện tạ i nhiều nướ c để kêu gọ i ủng hộ cho
chiến dịch “HeForShe” nhằ m nâng cao vai trò của phụ nữ trong chính trị và đời sống. Emma thể hiện
vai trò củ a mình rấ t xuấ t sắ c khi xuấ t hiện tự tin và đĩnh đạ c bên cạ nh cá c chính trị gia.
- Nhữ ng phong trào nữ quyền nổ i tiếng trên thế giớ i: Cách mạng Pháp bù ng nổ nă m 1789 vớ i trên
5.000 phụ nữ diễu hành đến Versailles là mộ t trong nhữ ng sự kiện trọ ng đạ i; nă m 1792, tạ i Anh, đã
xuấ t bả n mộ t tá c phẩ m nổ i tiếng củ a bà Mary Wollstonecraft: “Bản chứng minh các quyền của Phụ nữ”
đượ c xem như bản Tuyên ngôn nữ quyền đầu tiên; Pandita Ramabai (1858 -1922) ở Ấn Độ đã phê
phán sự giáo điều của Ấn Độ giáo và bênh vực cho sự tự do của Phụ nữ ngay từ năm 1880; Kartini
Raden (1879 -1904) ở Indonesia là người tiên phong trong phong trà o giá o dụ c phụ nữ và giả i phó ng
phụ nữ , thách thức xã hội bằng cách lập một trường nữ; Qiu Jin (1875-1907) ở Trung Quốc đã sang
Nhật học và sau đó dấn thân vào phong trào phụ nữ.
- Bắ t kịp phong trà o nữ quyền hiện đạ i, Walt Disney thay đổ i hình tượ ng những nàng công chúa của
mình trở nên rắn rỏi, mạnh mẽ, bản lĩnh (Công chúa Raya) hơn nhữ ng “nà ng thơ” thuở ban đầ u củ a
chú ng ta đều mang nhữ ng vẻ đẹp và nă ng lượ ng vô cù ng nữ tính, bình yên, thơ mộ ng.  phong trào nữ
quyền ảnh hưởng sâu rộng >< phụ nữ đang ngày càng quá cố gắng để có thể trở nên “đàn ông” hơn.
- Phong trà o #Metoo: Cuộ c cá ch mạ ng toà n cầ u mang tên #Metoo đã chính thứ c đượ c bắ t đầ u sau khi vụ
bê bối tình dục củ a "ô ng hoà ng Hollywood" Harvey Weinstein bị phanh phui và o tháng 10/2017.
Khô ng chỉ dừ ng lạ i ở phạ m vi nướ c Mỹ, chiến dịch đã tiếp tục lan rộng tại châu Âu và các nước châu Á.
Đặ c biệt, vớ i sự hưở ng ứ ng củ a nhữ ng ngô i sao hà ng đầ u thế giớ i như Lady Gaga, Angelina Jolie…
#Metoo không còn chỉ là cuộc đấu tranh trên các trang mạng xã hội mà đã trở thành một chiến dịch
có sức ảnh hưởng toàn cầu, điển hình nhấ t là cuộc biểu tình của gần 200 phụ nữ nhằm chống bạo
hành tình dục tại Seoul (Hàn Quốc) vào ngày 23/3/2018, giú p cá c nạn nhân bước ra ánh sáng và
nhận được sự giúp đỡ của toàn xã hội. Đâ y cũ ng là lú c người bị hại không còn bị miệt thị và xấu hổ,
thay vào đó là sự chung tay của cả cộng đồng nhằm đẩy lùi nạn bạo hành tình dục đang ngày càng
trở nên nghiêm trọng.
- Khô ng dừ ng lạ i ở việc đấ u tranh qua cá c cuộ c biểu tình, cá c phương tiện truyền thô ng đạ i chú ng, phong
trà o nữ quyền cò n len lỏ i và o văn học qua nhiều tá c phẩ m: Ngôi nhà Tương lai của Thượng đế (Louise
Erdrich), Chuyện người hầu gái (Margaret Atwood), Trước khi cô ấy ngủ (Bina Shah),... đã chứ ng
minh đượ c vă n họ c có thể truyền tải những thông điệp tích cực về quyền bình đẳng cho phụ nữ đến
với thế giới.
- Brenda Berkman – nữ cảnh sát cứu hỏa đầu tiên của New York: Đượ c giá o dụ c theo tinh thần vì
cộng đồng, phục vụ cộng đồng từ khi cò n bé, Berkman đã nuôi dưỡng ước mơ làm lính cứu hỏa của
mình. Lă n lộ n đấ u tranh từ việc bị đối xử bất công trong đơn vị đến dũ ng cả m dá m kiện chính phủ
thành phố tội kì thị giới tính trong quá trình tuyển chọn, Berkman luô n phấ n đấ u khô ng ngừ ng để rồ i
thà nh cô ng khi là cựu Chủ tịch Hội Nữ Cảnh sát cứu hỏa Mĩ, tỏ a sá ng khi tham gia công tác cứu hộ sự
kiện 11 – 9 – 2001. Câ u chuyện củ a bà đã gieo trong lò ng biết bao thế hệ nữ giớ i trẻ độ ng lự c, ý chí phấ n
đấ u cho ướ c mơ củ a bả n thâ n mình.
- Hoà ng Thị Nga - Tiến sĩ khoa họ c đầ u tiên củ a Việt Nam: Hoà ng Thị Nga (1903-1970) quê ở là ng Đô ng
Ngạ c, tỉnh Hà Đô ng, là con gá i củ a quan tuầ n phủ Hoà ng Huâ n Trung. Sau khi đỗ tú tà i phầ n nhấ t, bà sang
Trang | 128
Phá p họ c tú tà i phầ n hai rồ i và o họ c tạ i Viện Khoa họ c (Faculté des Sciences) ở Paris. Sau khi đỗ cử nhâ n
về khoa họ c, bà họ c tiến sĩ và bả o vệ luậ n á n tiến sĩ và o ngà y 19-3-1935. Vớ i luậ n á n có tên Propriétes
photovoltaique des substances organiques (Tính chấ t quang điện củ a cá c chấ t hữ u cơ), bà nhậ n đượ c bằ ng
tiến sĩ hạ ng ưu.
- Bó ng đá nữ Việt Nam: Dù đem về nhiều thà nh tích cho Việt Nam nhưng bó ng đá nữ chưa nhậ n đượ c
nhiều sự quan tâ m và ủ ng hộ . Sau khi già nh đượ c tấ m vé đi World Cup 2023, độ i tuyển nữ Việt Nam đã để
lạ i nhữ ng dấ u ấ n và sự cô ng nhậ n lớ n hơn cả .
- Ở Hà n Quố c, tà u điện ngầ m hay bấ t kì xe buýt nà o đều đượ c trang bị nhữ ng chiếc ghế có mà u hồ ng nà y –
đặ c quyền ưu tiên củ a phụ nự mang thai. Dù cho có hết chỗ cũ ng khô ng ai ngồ i và o chỗ đó . Điều nà y thể
hiện sự tử tế, lịch sự đố i vớ i phụ nữ mang thai.
- Nổ i tiếng khắ p cộ ng đồ ng fan K-pop vớ i vẻ ngoà i “nữ thầ n” củ a mình, khô ng ngờ Irene (Red Velvet) lạ i bị
chính fan nam củ a mình quay lưng chỉ vì đọ c mộ t cuố n sá ch về nữ quyền. Cụ thể, trong buổ i fan meeting
ngà y 18 – 3 – 2018, Irene đã tiết lộ nhữ ng cuố n sá ch mà cô nà ng đã đọ c gầ n đâ y, trong đó có Kim Ji Young,
Born 1982 – mộ t cuố n tiểu thuyết nó i về nữ quyền. Ngay lậ p tứ c, cá c “fan” nam củ a cô liền đố t ả nh, rờ i FC
nhằ m tỏ thá i độ phả n đố i hứ ng chịu sự chỉ trích gay gắ t từ cộ ng đồ ng mạ ng.  bả n thâ n ủ ng hộ khô ng
đồ ng nghĩa tấ t cả mọ i ngườ i đều đồ ng tình.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Ireland trở thà nh nước đầu tiên trên thế giới hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới thô ng qua trưng
cầu ý dân sau khi có khoả ng 62% cử tri bỏ phiếu ủng hộ Hiến phá p nướ c nà y nên thêm mộ t quy định
rằ ng "hôn nhân có thể được thực hiện phù hợp với pháp luật bởi hai người mà không phân biệt
giới tính." Trướ c Ireland, có 17 nước, trong đó có Pháp, Tây Ban Nha, New Zealand, Canada,
Argentina, Uruguay và Brazil - thừa nhận hôn nhân đồng giới sau khi Hà Lan trở thà nh quốc gia đầu
tiên trên thế giới cho phép kết hôn đồng giới năm 2001.
- Ngà y 17 – 5 – 1990, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chính thứ c loại “đồng tính luyến ái” ra khỏi danh
sách các căn bệnh. Nhâ n sự kiện đó , cộ ng đồ ng LGBT thế giớ i đã chọn ngày 17 – 5 hằng năm làm Ngày
Quốc tế chống kì thị đồng tính, song tính và chuyển giới – IDAHOT (International Day Against
Homophobia Transphobia and Biphobia), đá nh dấ u sự công nhận thuộc về cộng đồng LGBT sau thời
gian đấu tranh không ngừng nghỉ để đòi lại sự công bằng thuộc về họ, lan tỏa, nâng cao nhận thức
xã hội, kêu gọi sự tôn trọng đối với những người thuộc đồng tính luyến ái.
- Dù phá t hà nh đã lâ u nhưng đến hiện tạ i, nhiều ngườ i vẫ n luô n nhớ đến "Please Don't" như là mộ t cự c
phẩ m đầ y twist củ a Kpop. MV "Please Don't" củ a K.Will mở đầ u vớ i mộ t nữ chính cù ng 2 nam chính gợ i
câ u chuyện tình tay ba: hai chàng trai cùng theo đuổi một cô gái. Nam chính do Ahn Jaehyun và Seo In
Guk. Hai chàng trai có vẻ là bạn thân của nhau. Cô gá i đã lựa chọn đi đến kết hôn với Jaehyun khiến
Seo In Guk vô cùng đau khổ. Xuyên suố t MV, cứ tưở ng như Seo In Guk đau khổ, thất tình vì cô gá i. Tuy
nhiên, cái kết đam mỹ gâ y số c cù ng diễn xuấ t quá xuấ t sắ c củ a Seo In Guk khiến ai nấ y đều phả i chạnh
lòng suy nghĩ.  người nổi tiếng ủng hộ cộng đồng LGBT.
- Ngà y 28 – 6 – 1969 đá nh dấ u sự kiện lịch sử củ a cộ ng đồ ng LGBTQ+ - vụ bạo loạn Stonewall nổ ra tạ i
New York, Mĩ khi nhiều khá ch hà ng củ a quá n bar Stonewall Inn lẫ n ngườ i dâ n địa phương tấn công lực
lượng cảnh sát đang tiến hà nh độ t kích địa điểm nà y. Đú ng mộ t nă m sau, ngà y 28 – 6 – 1970, ngà y hộ i
Christopher Street Liberation Day đượ c tổ chứ c tạ i Greenwich Village và thu hú t hà ng chụ c ngà n
ngườ i LGBTQ+. Cá c sự kiện tương tự cũ ng xuấ t hiện tạ i Chicago, Los Angeles và San Francisco. Khô ng
dừ ng lạ i ở đó , Brenda Howard – mộ t ngườ i song tính nữ – đã tổ chứ c nhiều chương trình gâ y chú ý và o
thá ng 6 nă m 1970 nhằ m kêu gọ i quyền bình đẳng cho cộ ng đồ ng LGBTQ+. Đâ y chính là “Tháng tự hào”
Trang | 129
đầ u tiên trong lịch sử .  ngườ i đồ ng tính phả i dùng đến cả bạo lực, sức mạnh tập thể để bảo vệ chính
mình, minh chứ ng “con giun xéo lắ m cũ ng oằ n”.
- Nó i đơn giả n, tính nam độc hại (Toxic Masculinity) là nhữ ng quan niệm tiêu cực mà xã hộ i dù ng để
miêu tả về nam giới. Nhữ ng quan niệm đó có thể là đà n ô ng thì hung hăng, thô lỗ, cộc cằn hay ham
muốn cao, tạ o ra nhữ ng tiêu chuẩn cực đoan mà mộ t ngườ i nam cầ n phả i đạ t đượ c để đượ c cô ng nhậ n là
“đàn ông đích thực”. Chẳ ng hạ n như đà n ô ng thì phả i mạnh mẽ, nóng nảy, phải kiếm nhiều tiền và
phải ham muốn tình dục. Và cò n rấ t nhiều nhữ ng tiêu chuẩ n vô lý khá c nữ a dà nh cho nam giớ i mà bấ t cứ
ngườ i đà n ô ng nà o không “đạt chuẩn” thì sẽ bị chê cười, châm chọc, phỉ báng, ảnh hưởng xấu đến
sức khỏe tinh thần và lòng tự trọng củ a họ mộ t cá ch nghiêm trọ ng.
- Drag queen – mộ t danh xưng dà nh cho những người chuyển giới nữ biểu diễn lipsync trên sâ n khấ u
vớ i phong cách trang điểm đậm, trang phục lộng lẫy sặc sỡ và hành động nữ tính được phóng đại.
Bắ t nhịp xu hướ ng cở i mở vớ i cộ ng đồ ng LGBTQ+, ngà y cà ng có nhiều chương trình dành riêng cho đối
tượng này: Rupaul’s Drag Race, Diva Royale,... thu hú t nhiều sự chú ý củ a dư luậ n.  cơ hội chứng
minh tài năng của người chuyển giới. >< thái độ dè bỉu, khinh thường của bộ phận người khó tính
khi chứng kiến họ thể hiện “quá đà” trên sân khấu.
- Trong khi nhiều nướ c phương Tâ y đang có cá i nhìn thoá ng hơn vớ i cộ ng đồ ng LGBTQ+, nhiều nướ c châu
Á mang nặ ng tư tưởng Nho giáo như Hàn Quốc lạ i kì thị và không chấp nhận việc tồn tại của cộng
đồng giới tính thứ ba. Ở đâ y, người đồng tính bị gọi là dân thứ cấp nên họ cứ giấu diếm giới tính thật
để giữ các mối quan hệ xã hội và công việc. Năm 2017, khả o sá t củ a Ủ y ban Nhâ n quyền Quố c gia Hà n
Quố c cho thấ y có đến 92,6% người đồng tính cho biết họ cảm thấy lo sợ bị trở thành đối tượng bị xã
hội ghét bỏ. Mộ t khả o sá t khá c do Gallup thự c hiện cù ng nă m cho ra kết quả 58% người Hàn phản đối
hôn nhân đồng giới, 34% ý kiến ủng hộ và 8% bỏ phiếu trắng. Quân đội Hàn Quốc cũ ng vướ ng bê bố i
kì thị ngườ i đồ ng tính thậ m chí cò n sử dụng ứng dụng hẹn hò để kiểm tra quân nhân đồng tính. Theo
Tổ chứ c theo dõ i nhâ n quyền, quân nhân có thể bị bắt và phạt tù cao nhất 2 năm nếu bị bắt gặp hành
vi đồng tính trong quân ngũ.
- Hoa hậu Hoàn vũ – đấu trường sắc đẹp danh giá và khốc liệt nhất thế giới vừ a chứ ng kiến mộ t điều
đặ c biệt và o mù a giả i 2018: Angela Ponce, đạ i diện Tây Ban Nha, là thí sinh chuyển giới đầu tiên đượ c
tham gia cuộ c thi nà y. Việc nà y dấ y lên tranh cãi gay gắ t trên mạ ng xã hộ i khi phần đông ủng hộ các cuộc
thi nhan sắc cần đối xử công bằng hơn với cộng đồng người chuyển giới trong khi mộ t bộ phậ n phản
đối cho rằng làm như vậy không công bằng với những người đẹp tự nhiên không qua dao kéo. 
quyền bình đẳng cho cộng đồng LGBTQ+ vẫn còn gây tranh cãi.
- “Se sợi chỉ hồng” chẳ ng đượ c bao lâ u, cặ p vợ chồng Minh Khang – Minh Anh – hình mẫ u cho hạ nh
phú c củ a cộ ng đồ ng đồ ng tính luyến á i LGBT bấ t ngờ tuyên bố “đường ai nấy đi” sau hai nă m chung số ng
khiến bao ngườ i tiếc nuố i. Chia sẻ cuộ c số ng hậ u ly hô n, “người đàn ông Việt đầu tiên sinh con' Minh
Khang bộ c bạ ch đang cố gắ ng hết sứ c để là m tố t vai trò của cha lẫn mẹ, luô n dành thời gian chăm sóc
con lẫn giãi bày nguyên do đổ vỡ.  không phải người chuyển giới nào cũng được hưởng hạnh
phúc trọn vẹn.
- Lây nhiễm HIV do quan hệ đồng giới nam tăng cao: Trong mộ t hội thảo ở TP. HCM, lã nh đạ o Trung
tâm Kiểm soát bệnh tật TP. HCM (HCDC) cho biết mỗ i nă m thà nh phố phá t hiện thêm khoả ng 5.500
người nhiễm HIV, trong đó gần 60% người nhiễm HIV là quan hệ tình dục đồng giới nam (MSM), và
trở thà nh nguồn lây nhiễm HIV chính. 10 nă m trướ c, tỷ lệ MSM nhiễm HIV chỉ 1,7% số ca nhiễm, ít hơn
nhiều so vớ i nhó m ngườ i tiêm chích ma tú y, nữ mạ i dâ m. Điều nà y cho thấ y số ngườ i lâ y nhiễm HIV do
MSM hiện nay đã tă ng cao. Họ cũ ng không biết mình bị nhiễm nên tiếp tục có hành vi lây HIV cho bạn
tình, bạn chích, trở thành nguồn lây nhiễm HIV cấp.  quan hệ đồng giới vẫn tồn tại nhiều rủi ro
khôn lường.
Trang | 130
tưởng chừng như vô nghĩa lúc ban đầu lại có thể thay đổi cả thế giới.  đánh đổ vào những định
kiến xã hội chính là cách để cho phụ nữ, cộng đồng LGBT có thể lấy lại sự công bình.

- “Khô ng gì quan trọ ng bằ ng có vị thế trong xã hộ i.” (Zozibini Tunzi – Hoa hậ u Hoà n vũ 2019).
- “Và năm năm tới tôi vẫn sẽ tiếp tục làm những gì như bây giờ đang làm: truyền cảm hứng cho
những người phụ nữ trẻ để luôn luôn sống tích cực, tự tin và độc lập.” (Lê Thảo Nhi – Á hậu 1 Hoa
hậu Hoàn vũ Việt Nam 2022).
- “Tôi là một Vinawoman,
Tôi đã sẵn sàng chiến đấu và tỏa sáng
Gọi tôi là Vinawoman,
Đôi cánh kia sẽ giúp tôi bay cao rực sáng trên nền trời.”
(Lời bài hát “Vinawoman” – Hứa Kim Tuyền)
- “Các cô gái, chúng ta thống trị thế giới !
Các cô gái, chúng ta thống trị thế giới !
Ai thống trị thế giới này ? Các cô gái !
Ai thống trị thế giới này ? Các cô gái !...”
- “Tô i đạ i diện cho cá c cô gá i thố ng trị thế giớ i,
Cù ng chạ m ly vì ngô i trườ ng tẻ nhạ t nà y.“
- “Bà i há t nà y dà nh cho nhữ ng cô gá i cù ng cả nh ngộ .
Là m tấ t cả mọ i việc để kiếm tiền
Tớ i nhữ ng chà ng trai trâ n trọ ng việc chú ng tô i là m.
Xin hã y chấ p nhậ n sự tỏ a sá ng củ a chú ng tô i
Cá c chà ng trai, cậ u biết cậ u thích điều đó mà .
Việc chú ng tô i thô ng minh để kiếm đượ c hà ng triệu đô la.
Đủ mạ nh mẽ để mang nặ ng đẻ đau
Và rồ i trở lạ i vớ i cô ng việc.”
(Lời bài hát “Run The World” – Beyoncé).
- “Cô ấy chỉ là một cô gái, và cô ấy đã bừng sáng
Nóng bỏng hơn cả những điều tưởng tượng, cô độc như con đường vắng
Cô ấy đang sống trong một thế giới, và ở đó thật tàn khốc
Như thể không một lối thoát, nhưng cô ấy biết rằng mình có thể bay đi
Ôi, cô ấy đứng vững hai chân mình trên mặt đất và thiêu cháy tất cả
Ôi tâm trí của cô ấy đã bay cao lên các tầng mây và cô ấy sẽ không lùi bước.”
Trang | 131
- “Cô gá i nà y đang bừ ng sá ng
Cô gá i nà y đang bừ ng sá ng
Cô ấ y đang bướ c qua đá m lử a chá y dữ dộ i
Cô ấ y thự c sự đang tỏ a sá ng.”
- “Trô ng chỉ là mộ t cô gá i nhỏ bé nhưng cô ấ y là mộ t ngọ n lử a

Chó i sá ng rự c rỡ , cô ấ y có thể đố t chá y đô i mắ t củ a mọ i ngườ i
Nên tố t nhấ t là nhìn chỗ khá c đi
Cá c ngườ i có thể cố gắ ng nhưng sẽ khô ng thể quên tên cô ấ y
Cô ấ y đang đứ ng trên đỉnh cao vinh quang.”
- “Hã y ngướ c nhìn đâ y khi cô ấ y đang thắ p sá ng cả mà n đêm nà y

Nhưng khô ng ai biết đượ c rằ ng cô ấ y luô n cô đơn
Và thế giớ i nà y cũ ng thậ t buồ n tẻ
Nhưng rồ i cô ấ y cũ ng sẽ để nó bù ng chá y, bù ng chá y lên nà o, hỡ i tấ t cả cá c ngườ i !”
(Lời bài hát “Girl On Fire” – Alicia Keys).
- “Nhữ ng đứ a trẻ bên cạ nh chú ng ta sẽ khô ng có mặ t ở đâ y nếu chú ng khô ng có sự chă m só c tậ n tình, má i
ấ m gia đình, ngườ i chă m só c ngô i nhà và ngườ i tạ o ra chú ng. Đú ng, đà n ô ng thậ t tuyệt vờ i, chú ng tô i cầ n
đà n ô ng, nhưng chú ng ta sẽ là m gì vớ i nhữ ng ngườ i phụ nữ đó ?” (Shandi Finnessey - Á hậ u 1 Hoa hậ u
Hoà n vũ 2004).
- “bố khô ng thích con gá i bố khô ng thích con gá i
mẹ sinh mình, bố la chẳ ng ô m mình mấ y khi
"sao lạ i sinh con gá i dẫ u đườ ng nhiề u sỏ i đá
giữ a cuộ c đờ i xấ u xa?" bố muố n mình tự đi bố khô ng thích con gá i
nhưng bố vẫ n đứ ng sau
bố khô ng thích con gá i bố khô ng thích con gá i chẳ ng vỗ về mình khó c
nê n vớ i mình chẳ ng "thương" chẳ ng lờ i ngọ t, tiế ng hay nhưng mình buồ n, bố đau
chẳ ng cho mình bậ t khó c nhưng dẫ u la rầ y lắ m
phả i thậ t luô n kiê n cườ ng bố vẫ n hoà i ở đâ y dẫ u bố chưa từ ng nó i
bố yê u mình, rấ t yê u
bố khô ng thích con gá i nhưng mình luô n luô n biế t
yế u đuố i lạ i mỏ ng manh bố hy sinh rấ t nhiề u.”
ngà y mai khô ng có bố
ai che mình đờ i xanh?
(Thơ củ a tá c giả Xanh Lam).  phá i yếu cũ ng cầ n đượ c yêu chiều.
Trang | 132
- “Tô i phả i nó i rằ ng khoả ng thờ i gian nà y vì chú ng tô i (nhữ ng ngườ i phụ nữ ) có nhiều quyền tự do như
chú ng tô i khô ng có trướ c đâ y và tô i chọ n giớ i tính nữ bở i vì phụ nữ có rấ t nhiều tiếng nó i trong xã hộ i
ngà y nay. Vì vậ y tô i sẽ nó i thế kỉ nà y hô m nay là lự a chọ n củ a tô i.” (Jennifer Hawkins – Hoa hậ u Hoà n vũ
2004).
- “Cho dù là mộ t nố t nhạ c riêng lẻ hay là mộ t nố t nhạ c trong mộ t bả n nhạ c chung thì tô i cũ ng sẽ tỏ a sá ng
theo cá ch củ a riêng mình. Cũ ng như trong cuộ c số ng, khô ng ai có thể tự chọ n cho mình mộ t chỗ đứ ng và
mộ t vị trí, vì thế nên tô i muố n nó i rằ ng cho dù ở bấ t kì vị trí nà o tô i cũ ng sẽ tỏ a sá ng theo cá ch củ a riêng
mình.” (Nguyễn Lê Ngọ c Thả o – Á hậ u 2 Hoa hậ u Việt Nam 2020).
- “Đừ ng cho phép bấ t kì ai nó i bạ n khô ng có giá trị.” (Andrea Meza).
- “Tình yêu cho bả n thâ n đã tiếp thêm sứ c mạ nh cho tô i, nỗ lự c hết mình để hoà n thà nh mụ c tiêu họ c tậ p.
Hã y yêu thương bả n thâ n mình và tình yêu đó sẽ mở đườ ng cho bạ n.” (Sophida Kanchanarin – Top 10 Hoa
- “Bấ t chấ p tư tưở ng xã hộ i về cá i đẹp, điều quan trọ ng nhấ t đố i vớ i tô i là số ng đú ng vớ i ngườ i phụ nữ mà
tô i đượ c tạ o ra.” (Alisha Albert – Top 10 Hoa hậ u Hoà n vũ 2018).
- “Tô i tin rằ ng tô i có lý tưở ng và tô i muố n dà nh lý tưở ng củ a mình cho nữ quyền và cho giá o dụ c. Tô i sẽ
thay tiếng nó i cho nhữ ng ngườ i phụ nữ , nhữ ng trẻ em ngoà i kia mà tiếng nó i củ a họ đã bị phớ t lờ .” (Phạ m
Hồ ng Thú y Vâ n).
- “Khô ng có điều gì ổ n định và đẹp hơn mộ t ngườ i phụ nữ mạ nh mẽ, tự do và có họ c thứ c.” (Angelina Jolie).
- “Tô i đã xá c định mình sẽ là mộ t chiến binh, mộ t ngườ i đấ u tranh cho quyền bình đẳ ng củ a phụ nữ .”
(Emma Watson).
vũ 2001).
hiến, chứ khô ng phả i vẻ bề ngoà i củ a cô ấ y.” (Sofia Aragon – Á hậ u 2 Hoa hậ u Hoà n vũ 2019).
- “Tấ t cả chú ng ta cầ n phả i cả m kích bở i đượ c là phụ nữ đã là mó n quà củ a Thượ ng đế. Nguồ n gố c củ a
nhữ ng đứ a trẻ đó là ngườ i mẹ, cũ ng là mộ t ngườ i phụ nữ .” (Sushmita Sen – Hoa hậ u Hoà n vũ 1994).
- “Tô i nghĩ rằ ng cá c cuộ c thi, như cuộ c thi Hoa hậ u Hoà n vũ mang đến cho nhữ ng ngườ i phụ nữ trẻ chú ng
ta mộ t nền tả ng để thâ m nhậ p và o cá c lĩnh vự c mà chú ng ta muố n rèn giũ a phía trướ c.” (Lara Dutta – Hoa
- “Bạn có thể quay đầu nếu bạn muốn, một quý bà thì không làm vậy.” (Margaret Thatcher).
- “Tôi tin rằng vẫn có những người đàn ông tin vào sự bình đẳng. Đó là điều phụ nữ nên học hỏi từ
đàn ông.” (Paulina Vega – Hoa hậu Hoàn vũ 2014).  ngườ i phụ nữ cũ ng nên họ c hỏ i từ ngườ i đà n ô ng.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trang | 133
- “Khô ng gì quan trọ ng bằ ng có vị thế trong xã hộ i.” (Zozibini Tunzi – Hoa hậ u Hoà n vũ 2019).
- “Mộ t ngà y nà o đó chú ng ta sẽ khô ng phả i thừ a nhậ n mình là ngườ i đồ ng tính. Chú ng ta chỉ cầ n nó i rằ ng
tô i đang yêu và đó là tấ t cả nhữ ng gì quan trọ ng.” (Ellen Degeneres).
- “Mối quan hệ đó có thể là giữa con trai và con gái, con trai với con trai hoặc con gái với con gái.
Nếu thích ai thì cứ thổ lộ nhé.” (Doyoung, thành viên NCT).
- “Tôi phát mệt khi nói những từ “gay” và “lesbian”. Họ chỉ là con người như chúng ta. Một ngày, tôi
muốn con trai mình trở về nhà từ trường học và có thể nói: “Này, con thấy một cậu bạn, con yêu cậu
ta chết đi được.”. Và tôi sẽ nói như thế này: “Ồ thế à, tất nhiên là như vậy rồi, thật tuyệt.” (Josh
Hutcherson).
- “Tôi không quan tâm nếu bạn đen, trắng, thẳng, lưỡng tính, gay, lesbian, lùn, cao, béo, gầy, giàu
hay nghèo. Nếu bạn tốt với tôi, tôi sẽ tốt với bạn. Đơn giản là như vậy.” (Eminem).
- “Mỗ i ngườ i Mĩ – bao gồ m cả gay, thẳ ng, lesbian, bisexual, chuyển giớ i – tấ t cả đều xứ ng đá ng đượ c đố i xử
mộ t cá ch cô ng bằ ng dướ i con mắ t củ a luậ t phá p và dướ i con mắ t củ a cộ ng đồ ng chú ng ta.” (Barack
Obama).
- “Người đồng tính sinh ra và thuộc về mọi cộng đồng trên thế giới này. Họ ở đủ mọi lứa tuổi, chủng
tộc, tôn giáo. Họ là bác sĩ, giáo viên, nông dân, nhân viên ngân hàng, binh sĩ và vận động viên. Cho
dù chúng ta biết hay nhìn nhận điều đó như thế nào, thì họ đều là gia đình, bạn bè, xóm giềng. Đồng
tính không phải được phát minh ra, mà nó là bản chất của con người.” (Hilary Clinton).
- “Vì nhữ ng lờ i xỉa xó i đó chẳ ng là m ngườ i ta ít GAY hơn đượ c đâ u.”
- “Cưng câm miệng lại cho chị,
Làm ơn cẩn thận đừng có giẫm lên váy của anh ấy !
Bớt lại đi cưng !”
(Lời bài hát “You Need To Calm Down” – Taylor Swift).
V. Chiến tranh và hòa bình

1. Dẫn chứng
- “Sóng ngầm” â m ỉ từ việc Nga từ chối cho Ukraine gia nhập NATO cũ ng như việc “anh bạ n lớ n” sáp
nhập bán đảo Crimea, chiếm đóng các khu vực ly khai thuộc lãnh thổ Ukraine khô ng đượ c giả i quyết,
chiến sự Nga – Ukraine chính thứ c bù ng nổ tháng 2 – 2022 bằ ng việc tấn công bằng tên lửa và pháo
tầm xa từ Nga, là m hàng trăm thành phố của Ukraine bị phá hủy, người dân phải chạy đi tị nạn tại
nhiều nước, dấy lên làn sống phản đối mạnh mẽ hành động thù địch của Nga từ nhiều quốc gia, hòa
bình thế giới bị ảnh hưởng,...
- Jerusalem – thánh địa Hồi giáo củ a hà ng vạ n tín đồ Đạ o Hồ i khao khá t đượ c đặ t châ n đến, cũ ng là nơi
từ ng diễn ra những vụ đụng độ không hồi kết giữa Israel và Palestine nay lạ i phả i chứ ng kiến thêm
mộ t vụ xung độ t khô ng đá ng có . Bắ t nguồ n từ việc một nhóm người Palestine bị đẩy khỏi nơi sinh
sống ở Jerusalem để lấy chỗ cho người Do Thái, Hamas (tổ chức Vũ trang của Palestine tại dải
Gaza) tuyên chiến với Israel và từ đó , liên tiếp cá c cuộ c xung độ t nổ ra, là m hàng vạn người chết, nhiều
công trình của cả hai bên bị phá hủy, buộc các quốc gia khác phải can thiệp,... mà nguyên nhâ n sâ u xa
củ a nó là do mâu thuẫn tôn giáo, tranh giành lãnh thổ phức tạp giữa người Do Thái (đại diện cho
Israel) và người A-rập Hồi giáo (đại diện cho Palestine).
- Nội chiến Hoa Kì: Sau Chiến tranh Già nh độ c lậ p, nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh mẽ ở
Mĩ, lãnh thổ Mĩ kéo dài đến tận bờ Tây với 30 bang giữa thế kỉ XIX nhưng vẫ n tồ n tạ i nhiều bất cập
Trang | 134
trong nội bộ đất nước: miền Bắc phát triển kinh tế công thương nghiệp tư bản chủ nghĩa, ứng dụng
công nghệ khoa học – kĩ thuật vào sản xuất, ruộng đất nằm trong tay trại chủ nhỏ và nông dân tự
do, miền Nam phát triển kinh tế đồn điền dựa trên bóc lột sức lao động của nô lệ da đen với đại
diện là các chủ nô, không chịu áp dụng tiến bộ khoa học dẫ n đến đất đai cằn cỗi, năng suất thấp,
thêm việc hai miền đều muốn khai thác mảnh đất phía Tây theo con đường riêng là m mâu thuẫn
thêm gay gắt. Xung độ t đạ t đến đỉnh điểm khi ứng viên của Đảng Cộng hòa Abraham Lincoln trúng cử
Tổng thống năm 1860 kéo theo việc 11 bang tuyên bố ly khai, thành lập chính phủ riêng, và nộ i chiến
bùng nổ kéo dài từ năm 1861 đến năm 1865. Cuố i cù ng, do thắng thế về lực lượng cũng như trình
độ phát triển, Quân đội Liên bang đã chiến thắng vẻ vang trướ c Hiệp bang miền Nam.  chiến tranh
đôi khi phải diễn ra để đáp ứng nhu cầu phát triển của thời đại.
- Chiến tranh Cá tuyết Anh – Iceland: Nă m 1958 cuộc đụng độ đầu tiên xả y ra khi Iceland mở rộng
phạm vi đánh cá từ 6,4 km lên 19, 3 km, lầ n đó Anh nhượng bộ và Iceland đạt được mục đích. Nă m
1972, Iceland tiếp tục ra yêu cầu mở rộng vùng biên giới lên 80,5 km, điều nà y khiến cho Anh “nóng
mắt” và dẫn đến cuộc xung đột thứ hai. Đến tháng 10, 1975, Iceland tiếp tục đòi mở rộng lãnh hải
lên 322 km, thế là khô ng nhịn đượ c nữ a, Anh đã huy động hơn 20 tàu khu trục bảo vệ lợi ích của ngư
dân họ khiến xung độ t lầ n thứ ba nổ ra. Nhưng sau cù ng, Iceland vẫn đạt được mục đích bở i nướ c nà y
đe dọa đóng cửa căn cứ quân sự Keflavik – mộ t căn cứ chiến lược của NATO trong Chiến tranh Lạnh.
Hà nh độ ng nà y buộc Mĩ và NATO khuyên Anh nhượng bộ nếu khô ng Iceland sẽ ngã về phía Liên Xô
gây bất lợi cho NATO.  chiến tranh có thể xuất phát từ những nguyên do không ngờ đến nhất.
- Giữ a thế kỉ XIX, kinh tế tư bả n chủ nghĩa phá t triển ở Đứ c nhanh chó ng, biến nướ c nà y từ mộ t nướ c nô ng
nghiệp thà nh mộ t nướ c cô ng nghiệp. Tuy nhiên, vấ n đề nan giả i vẫ n cò n tồ n tạ i là việc đấ t nướ c bị chia xẻ
thà nh nhiều vương quố c lớ n nhỏ khá c nhau, trong đó Á o và Phổ là hai vương quố c lớ n nhấ t. Và Bi-xmá c,
đạ i diện cho tầ ng lớ p quý tộ c quâ n phiệt Phổ bấ y giờ kiến nghị biện phá p thố ng nhấ t đấ t nướ c là tiến hà nh
chiến tranh vớ i cá c nướ c lá ng giềng, chỉ nhờ có vậ y mà sau khi tấ n cô ng Đan Mạ ch, Á o, Phá p, Liên bang Bắ c
Đứ c ra đờ i nă m 1867 gồ m 18 quố c gia ở Bắ c Đứ c và ba thà nh phố tự do, riêng vua Phổ Vin-hem I lên ngô i
Hoà ng đế, Bi-xmá c nhậ m chứ c Thủ tướ ng. Cô ng cuộ c xâ y dự ng kinh tế tư bả n chủ nghĩa ở Đứ c từ đâ y bắ t
đầ u.  chiến tranh phả i diễn ra nhằ m thố ng nhấ t lã nh thổ .
- Ngà y 28 – 10 – 1492, khi Colombus phá t hiện Cuba trong chuyến đi thứ nhấ t củ a ô ng và tuyên bố chủ
quyền nhâ n danh triều đình Tâ y Ban Nha, thờ i kì đen tố i củ a quố c đả o nà y chính thứ c bắ t đầ u. Là m thuộ c
địa cho Tâ y Ban Nha rò ng rã 388 nă m, sau rấ t nhiều lầ n đấ u tranh thấ t bạ i cũ ng như chính sá ch đồ ng hó a
củ a chính quố c, đến nay ngườ i Cuba đã mấ t hẳ n tiếng mẹ đẻ, lấ y tiếng Tâ y Ban Nha là m ngô n ngữ chính
thứ c tạ i đâ y.  chiến tranh gâ y ra sự mấ t má t to lớ n về nhữ ng giá trị tố t đẹp.
- Cô ng xã Paris: Nă m 1870, Phá p thấ t bạ i trong việc xâ m lượ c Phổ , buộ c phả i kí hò a ướ c vớ i nhữ ng điều
kiện gâ y bấ t lợ i cho đấ t nướ c. Khô ng chấ p nhậ n thá i độ khuấ t phụ c đó , ngà y 18 – 3 – 1871, nhâ n dâ n, đa số
là tầ ng lớ p vô sả n Paris cù ng lự c lượ ng Quố c dâ n quâ n nổ i dậ y lậ t đổ chính quyền lâ m thờ i, đá nh đuổ i Phổ
ra khỏ i bờ cõ i thô ng qua cá c trậ n chiến lịch sử ở đồ i Montmartre và Belleville, tuyên bố thà nh lậ p chính
phủ mớ i củ a giai cấ p vô sả n Paris, cũ ng là nhà nướ c vô sả n đầ u tiên trên thế giớ i – Cô ng xã Paris. Tuy chỉ
tồ n tạ i 72 ngà y bở i lự c lượ ng quá chênh lệch, cộ ng thêm việc thiếu kiên quyết trấ n á p kẻ thù , thiếu liên
minh cô ng – nô ng, thiếu chính đả ng đủ sứ c lã nh đạ o, Cô ng xã Paris vẫ n là mộ t hình mẫ u chung cho tầ ng
lớ p vô sả n bị á p bứ c, bó c lộ t trên toà n thế giớ i.  hò a bình dù ngắ n ngủ i nhưng để lạ i nhiều bà i họ c kinh
nghiệm cho đờ i sau.
- Đượ c xem như bả n Tuyên ngô n Độ c lậ p đầ u tiên củ a nướ c ta, “Nam quố c sơn hà ” củ a Lý Thườ ng Kiệt có
hoà n cả nh sá ng tá c khá đặ c biệt. Và o nă m 1077, quâ n Tố ng do Quá ch Quỳ chỉ huy xâ m lượ c nướ c ta. Vua
Lý Nhâ n Tô ng sai Lý Thườ ng Kiệt đem quâ n chặ n giặ c ở phò ng tuyến sô ng Như Nguyệt, bỗ ng mộ t đêm,
Trang | 135
quâ n giặ c nghe từ trong đền thờ hai anh em Trương Hố ng và Trương Há t có tiếng ngâ m bà i thơ nà y mà
hoả ng sợ , nhanh chó ng rú t lui.  hò a bình cũ ng có thể đượ c lậ p lạ i chỉ bằ ng mộ t hà nh độ ng đơn giả n.
- Đứ c xé bỏ hiệp ướ c khô ng xâ m phạ m lẫ n nhau vớ i Liên Xô : Ngà y 22 – 6 – 1941, Adolf Hitler (nhà độ c tà i
quâ n sự Đứ c – Chỉ huy cấ p cao củ a Đứ c Quố c xã ) bấ t ngờ xé bỏ Hiệp ướ c Xô – Đứ c (kí ngà y 23 – 8 – 1939,
trong đó hai nướ c cam kết khô ng xâ m phạ m lẫ n nhau), kéo quâ n tấ n cô ng Liên Xô . Tự kiêu rằ ng quâ n độ i
phá t xít sẽ chiến thắ ng Hồ ng quâ n Liên Xô , khô ng ngờ mù a đô ng giá lạ nh tạ i Liên Xô , cộ ng vớ i việc thiếu
lương thự c, thiếu trang bị đã khiến Đứ c mau rú t lui đầ u hà ng trong ê chề.  hò a bình rấ t mỏ ng manh.
- Chính phủ Mĩ vừ a tuyên bố sẽ nớ i lỏ ng mộ t số quy định, vố n đượ c á p đặ t dướ i thờ i củ a cự u Tổ ng thố ng
Donald Trump liên quan tớ i việc đi lạ i tớ i Cuba, cũ ng như hoạ t độ ng chuyển tiền giữ a cá c gia đình ở hai
nướ c. Đâ y đượ c coi là nhữ ng thay đổ i quan trọ ng nhấ t trong cá ch tiếp cậ n củ a Mĩ đố i vớ i Cuba kể từ khi
Tổ ng thố ng Mĩ Joe Biden nhậ m chứ c. Quyết định nà y đã mang lạ i nguồ n nă ng lượ ng tích cự c cho ngườ i dâ n
Cuba vì họ đã chờ giâ y phú t nà y suố t 60 nă m rò ng rã .
- Sau chiến thắ ng Điện Biên Phủ 1954 củ a Việt Nam vang dộ i nă m châ u, 17 nướ c châ u Phi đồ ng loạ t đứ ng
lên đấ u tranh, già nh độ c lậ p từ tay đế quố c và o nă m 1960, vì vậ y nă m 1960 đượ c gọ i là “nă m châ u Phi”. Sự
kiện nà y cho thấ y khô ng chỉ ngườ i dâ n Việt Nam ta yêu chuộ ng hò a bình mà mọ i ngườ i dâ n trên thế giớ i,
nhấ t là cá c dâ n tộ c bị á p bứ c luô n khá t vọ ng tự do.
- Thá ng 10 – 2018, hà ng nghìn ngườ i ở khu vự c Trung Mĩ đang đổ dồ n tớ i nướ c Mĩ vớ i giấ c mơ có mộ t
cuộ c số ng mớ i. Đá ng nó i là trong số nhữ ng ngườ i di cư, khô ng chỉ có đà n ô ng, nhữ ng ngườ i có sứ c khỏ e để
chịu đự ng quã ng đườ ng đi dà i hà ng nghìn km, mà cò n có nhiều phụ nữ và trẻ em, chủ yếu là nhữ ng ngườ i
đến từ Honduras, Guatemala và El Salvador vì muố n trố n chạ y bạ o lự c và nghèo đó i.  muố n có đượ c hò a
bình yên ổ n nhiều khi phả i đá nh đổ i mọ i thứ .
tưởng chừng như vô nghĩa lúc ban đầu lại có thể thay đổi cả thế giới.  khởi động chiến tranh hay
phục hồi hòa bình đều có những tác động nhất định đến thế giới.
- Hiệu ứng Domino khẳ ng định rằ ng khi bạ n thay đổi một hành vi bất kì thì nó sẽ kích hoạt một chuỗi
các phản ứng khác, đồ ng thờ i tạo ra một sự chuyển đổi trong các hành vi liên quan.  lập lại hòa
bình nghĩa là lập lại tình yêu, an toàn,... cho mọi người.
- Khi tă ng độ phơi sá ng poster củ a “Mộ Đom Đó m”, bạ n sẽ thấ y mộ t chiếc má y bay B-29 đang thả bom trên
trờ i. Nhữ ng đố m sá ng mà bạ n ngỡ là đom đó m, thậ t ra là mộ t cơn mưa bom.
- Sá ng 1 – 7 – 2013, ô ng Sam Axelrad - hiện là bá c sĩ tạ i bang Texas (Mỹ) đến TX. An Khê (tỉnh Gia Lai) để
gặ p ô ng Nguyễn Quang Hù ng - ngườ i từ ng ở bên kia chiến tuyến và trao bộ xương cá nh tay mà bá c sĩ Sam
Axelrad cấ t giữ suố t 47 nă m qua. Ô ng Nguyễn Quang Hù ng từ ng chiến đấ u trong đơn vị quâ n giả i phó ng và
bị thương ở chiến trườ ng An Khê (nay là TX. An Khê) và o nă m 1966. Thờ i điểm nà y, ô ng bị lính Mỹ bắ t và
đượ c đưa và o mộ t doanh trạ i tạ i TX. An Khê. Tạ i đâ y ô ng đượ c mộ t bá c sĩ ngườ i Mỹ tên là Sam Axelrad -
cô ng tá c trong đơn vị nà y cứ u chữ a. Do phầ n cá nh tay bị thương lâ u ngà y lạ i khô ng đượ c chữ a trị nên bá c
sĩ Sam đà nh phả i cắ t cá nh tay phả i để cứ u mạ ng số ng củ a ô ng Hù ng. Sau khi bình phụ c ô ng và bá c sĩ Sam
trở thà nh hai ngườ i bạ n thâ n thiết. Nă m 1967 bá c sĩ Sam trở về Mỹ cô ng tá c, mang theo bộ xương cá nh tay
phả i củ a ô ng Hù ng vớ i tâ m nguyện sẽ tìm gặ p lạ i ngườ i bạ n cũ nà y để trả lạ i phầ n xương cò n lạ i. Mớ i đâ y,
thô ng qua mộ t tờ bá o bá c sĩ Sam đượ c biết ô ng Hù ng cò n số ng và hiện đang ở TX. An Khê nên tìm cá ch liên
lạ c để trả lạ i xương cá nh tay. Sá ng 1-7, hai ngườ i lính từ ng mộ t thờ i ở hai đầ u chiến tuyến gặ p lạ i nhau tạ i
ngô i nhà củ a ô ng Nguyễn Quang Hù ng. Ô ng Hù ng cho biết sẽ chưng bộ xương cá nh tay củ a mình ở mộ t vị
Trang | 136
trí trang trọ ng trong nhà để là m kỷ vậ t và để mọ i ngườ i thă m hỏ i.  hò a bình có thể gắ n kết hai con ngườ i
khô ng chung dò ng má u.
- Norman Morrison là mộ t tín hữ u Quaker, là mộ t ngườ i yêu hò a bình đã tự thiêu để phả n đố i chiến tranh
Việt Nam và o ngà y 2 – 11 – 1965. Trong phong bì để lạ i cho ngườ i vợ trướ c khi tự thiêu, Norman Morrison
viết: "Anne yêu quý, đừ ng chỉ trích anh. Đã nhiều tuầ n, thậ m chí nhiều thá ng, anh chỉ cầ u nguyện đượ c
thấ y điều anh phả i là m. Sá ng nay, thậ t tình cờ anh đã thấ y nó , rõ rà ng như điều anh biết và o đêm thứ sá u,
thá ng 8/1955 rằ ng em sẽ trở thà nh vợ anh... Hã y hiểu rằ ng anh yêu cá c con, nhưng phả i hà nh độ ng vì
nhữ ng đứ a trẻ trong ngô i là ng củ a vị linh mụ c".
- Thích Quả ng Đứ c, thế danh Lâ m Vă n Tứ c, là mộ t nhà sư Phậ t giá o Đạ i thừ a ngườ i Việt Nam. Ô ng là ngườ i
đã tẩ m xă ng tự thiêu tạ i ngã tư đườ ng Lê Vă n Duyệt và Phan Đình Phù ng, Sà i Gò n và o ngà y 11 thá ng 6 nă m
1963 nhằ m phả n đố i sự đà n á p Phậ t giá o củ a chính quyền Việt Nam Cộ ng hò a Ngô Đình Diệm.

- “Chiến tranh và xung độ t khô ng bao giờ có lợ i cho bấ t kì ai. Adam và Eva là ngườ i đà n ô ng đầ u tiên và
ngườ i phụ nữ đầ u tiên mà ở đó tấ t cả chú ng ta từ mộ t gia đình. Tạ i sao chú ng ta lạ i gâ y chiến tranh vớ i
chính anh em củ a mình ? Vớ i chị em củ a mình ? Vớ i cá c cô cá c chú củ a mình ? Nếu chú ng ta đến từ mộ t
nguồ n gố c, lò ng trắ c ẩ n và tấ t cả nhữ ng gì chú ng ta có nên đượ c chia sẻ bở i vì tô i hiểu gia đình là đạ i gia
đình. Vì vậ y hã y ngừ ng bạ o lự c, xin cả m ơn !” (Arayha Suparurk – Á hậ u 2 Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế
2019).
- “Mỗ i cuộ c chiến chỉ có mộ t bên thắ ng cuộ c nhưng cuố i cù ng nó cũ ng chỉ là mộ t trò chơi thấ t bạ i củ a mọ i
ngườ i. Vậ y có đá ng khô ng ?” (Nguyễn Trầ n Huyền My – Top 10 Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2017).
- “Chiến tranh khô ng chỉ xả y ra trong quá khứ , chiến tranh cò n tồ n tạ i giữ a thiện và á c trong mỗ i chú ng ta.
Chú ng ta có thể điều khiển nó .” (Nguyễn Thú c Thù y Tiên – Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).
- “Chiến tranh và bạ o lự c khô ng nhữ ng xả ra giữ a cá c quố c gia vớ i nhau mà cò n diễn ra cả ở trườ ng họ c và
ở nhà .” (Jeane Van Dam – Á hậ u 4 Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).
- “Hiện thự c chiến tranh khô ng chỉ gồ m nhữ ng diễn biến cụ thể, hét sứ c phứ c tạ p, đa dạ ng trong tiếng má y
bay gầ m rít điên loạ n, tiếng bom đạ n réo sô i... Nghĩa là tấ t cả nhữ ng gì ta nhìn thấ y, nghe thấ y, mà cò n bao
gồ m cả nhữ ng â m hưở ng, vẻ đẹp độ c đá o và nhịp điệu tinh thầ n củ a con ngườ i và củ a cuộ c số ng trong
chiến tranh, nghĩa là nhữ ng gì ta cả m thấ y. Sự nghiệp giữ nướ c củ a dâ n tộ c đã đượ c tạ o dự ng bằ ng cả chiều
sâ u vă n hó a.” (“Chiến tranh đi qua mộ t vù ng đấ t, mộ t vù ng vă n hó a” – Hoà ng Đă ng Khoa).
- “Ba má và cá c em yêu thương, ở ngoà i đó ba má và cá c em là m sao thấ y đượ c cuộ c số ng ở đâ y. Cuộ c số ng
vô cù ng anh dũ ng, vô cù ng gian nan, chết chó c hy sinh cò n dễ dà ng hơn ă n mộ t bữ a cơm. Vậ y mà ngườ i ta
vẫ n bền gan chiến đấ u.” (“Nhậ t kí Đặ ng Thù y Trâ m” – Đặ ng Thù y Trâ m).
- “Chiến tranh là cõ i khô ng nhà , khô ng cử a, lang thang khố n khổ và phiêu bạ t vĩ đạ i, là cõ i khô ng đà n ô ng,
khô ng đà n bà , là thế giớ i thả m sầ u vô cả m và tuyệt tự khủ ng khiếp nhấ t trong dò ng giố ng con ngườ i.” (“Nỗ i
buồ n chiến tranh” – Bả o Ninh).
- “Nỗ i buồ n chiến tranh trong lò ng ngườ i lính có cá i gì tự a như nỗ i buồ n củ a tình yêu, như nỗ i nhớ nhung
quê nhà , như biển sầ u lú c chiều buô ng trên bến sô ng bá t ngá t. Nghĩa là buồ n, là nhớ , là niềm đau êm dịu,
có thể là m cho ngườ i ta bay bổ ng lên trong thờ i gian quá khứ , tuy nhiên vớ i điều kiện khô ng đượ c dừ ng
nỗ i buồ n chiến trậ n lạ i ở cụ thể mộ t điểm nà o, mộ t sự việc nà o, mộ t con ngườ i nà o, bở i vì khi dừ ng phắ t lạ i
thì khô ng cò n là nỗ i buồ n nữ a mà là sự xé đau trong lò ng, và nhấ t là đừ ng có nhớ chạ m tớ i nhữ ng cá i chết.”
(“Nỗ i buồ n chiến tranh” – Bả o Ninh).
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trang | 137
- “Hò a bình giố ng như bầ u khô ng khí xung quanh chú ng ta. Chú ng ta số ng vớ i nó mỗ i ngà y, nghĩ về nó mỗ i
ngà y nhưng đô i khi lạ i khô ng nghĩ đến việc mình có trá ch nhiệm phả i bả o vệ nền hò a bình. Chú ng ta phả i
đứ ng lên đấ u tranh cho tình yêu và hò a bình.” (Nguyễn Thú c Thù y Tiên – Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).
- “Hã y để tình yêu và sự cả m thô ng trỗ i dậ y trong bạ n để chiến tranh và bạ o lự c khô ng cò n xả y ra nữ a.”
(Nguyễn Thú c Thù y Tiên – Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).
- “Chú ng ta là nhữ ng anh hù ng củ a chính mình. Hã y để chú ng ta mang hò a bình và sự tố t đẹp đến thế giớ i.”
(Nguyễn Thú c Thù y Tiên – Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).
- “Hò a bình thế giớ i bắ t đầ u bằ ng hò a bình nộ i tâ m.” (Dalai Lama).
- “Bình yên là vẻ đẹp củ a cuộ c số ng. Đó là nắ ng. Đó là nụ cườ i củ a trẻ thơ, là tình yêu củ a mẹ, là niềm vui
củ a cha, là sự đoà n kết củ a mộ t gia đình. Đó là sự tiến bộ củ a con ngườ i, chiến thắ ng củ a chính nghĩa, chiến
thắ ng củ a châ n lý.” (Menachem Begin).
- “Hò a bình khô ng thể đạ t đượ c thô ng qua bạ o lự c mà chỉ có thể đạ t đượ c thô ng qua sự hiểu biết.” (Ralph
Waldo Emerson).
- Để có đượ c sứ c khỏ e tố t, mang lạ i hạ nh phú c thự c sự cho gia đình, mang lạ i hò a bình cho tấ t cả mọ i
ngườ i, trướ c hết ngườ i ta phả i kỷ luậ t và kiểm soá t tâ m trí củ a mình. Nếu mộ t ngườ i đà n ô ng có thể kiểm
soá t tâ m trí củ a mình, anh ta có thể tìm thấ y con đườ ng dẫ n đến Giá c ngộ , và tấ t cả trí tuệ và đứ c hạ nh sẽ
tự nhiên đến vớ i anh ta.” (Phậ t).
VI. Thảm họa loài người

*Câu chủ đề: “Mỗ i ngườ i đều gó p phầ n và o thay đổ i thế giớ i, tấ t cả chú ng ta đều là nhữ ng anh hù ng.”
(Nguyễn Thú c Thù y Tiên – Hoa hậ u Hò a bình Quố c tế 2021).  mỗ i ngườ i có thể cứ u rỗ i chính mình lẫ n
ngườ i khá c.
1. Hỏa hoạn
 Theo Đà i CNN Philippines, chiếc tà u Mercraft 2 bị bố c chá y khi đang chở hơn 100 hà nh khá ch và thà nh
viên thủ y thủ đoà n. Tà u rờ i đả o Polilio và o khoả ng 5h sá ng 23-5 để đến cả ng Real, tỉnh Quezon thuộ c đả o
chính Luzon. Hã ng tin AFP cho biết tà u chở tổ ng cộ ng 134 hà nh khá ch và thà nh viên thủ y thủ đoà n, trong
đó có 124 hà nh khá ch. Tà u có sứ c chứ a lên tớ i 186 ngườ i. Ngườ i phá t ngô n Cả nh sá t biển Philippines
(PCG) Armand Balilo thô ng tin đến nay có 120 ngườ i đã đượ c giả i cứ u. Ít nhấ t 7 ngườ i thiệt mạ ng. Con tà u
gặ p sự cố khi đang ở vị trí cá ch cả ng Real khoả ng 7km. Ngọ n lử a bù ng phá t và o khoả ng 6h30 sá ng 23-5
(giờ địa phương).
 Và o ngà y 15 thá ng 4 nă m 2019, ngay trướ c 18 giờ 40 phú t CEST, mộ t đá m chá y đã bù ng phá t trên má i nhà
Nhà thờ Đứ c Bà Paris ở Paris, Phá p, gâ y thiệt hạ i đá ng kể cho tò a nhà . Chó p nhà thờ và má i bị sậ p, và thiệt
hạ i đá ng kể đã xả y ra đố i vớ i bên trong và cá c bứ c tườ ng củ a nhà thờ . Mộ t quan chứ c cả nh sá t tư phá p
Phá p hô m 18/4 cho biết cá c nhà điều tra tin rằ ng "sự cố chậ p điện" là nguyên nhâ n gâ y ra đá m chá y tà n
phá Nhà thờ Đứ c Bà Paris hồ i đầ u tuầ n.
 Ngà y 2/9/2018, mộ t vụ hỏ a hoạ n lớ n xả y ra tạ i Bả o tà ng quố c gia Brazil, phía Bắ c thà nh phố Rio de
Janeiro. Đâ y là mộ t trong nhữ ng bả o tà ng lâ u đờ i nhấ t ở Brazil vớ i 200 nă m tuổ i. Bả o tà ng đượ c coi là mộ t
"viên ngọ c quý" củ a vă n hó a Brazil vớ i hơn 20 triệu hiện vậ t có giá trị, trong đó có bộ sưu tậ p về nghệ
thuậ t và đồ tạ o tá c từ thờ i Hy Lạ p-La Mã và Ai Cậ p, cũ ng như hó a thạ ch ngườ i cổ nhấ t mang tên "Luzia". Vụ
chá y tạ i Bả o tà ng Lịch sử quố c gia Brazil trên đượ c coi là mộ t "thả m kịch trong lĩnh vự c vă n hó a" củ a
Brazil. Tuy khô ng có thiệt hạ i về ngườ i, song nhiều tá c phẩ m nghệ thuậ t và hiện vậ t quý giá đã bị hư hạ i
Trang | 138
nghiêm trọ ng. Nguyên nhâ n gâ y hỏ a hoạ n có thể là do mộ t quả khinh khí cầ u cỡ nhỏ đã đá p xuố ng má i củ a
viện bả o tà ng nà y hoặ c do chậ p mạ ch điện ở phò ng nghe nhìn.
 Ngà y 17/2/2018, mộ t vụ hỏ a hoạ n bù ng phá t tạ i Đạ i Chiêu cổ tự , ngô i chù a cổ củ a Phậ t giá o Tâ y Tạ ng. Đâ y
là ngô i chù a đã đượ c UNESCO cô ng nhậ n là Di sả n vă n hó a thế giớ i, có lịch sử hơn 13 thế kỷ. Ngô i chù a tọ a
lạ c tạ i trung tâ m thà nh phố cổ Lhasa, danh lam thá nh tích Phậ t giá o nổ i tiếng ở Barkhor, Tâ y Tạ ng. Vụ hỏ a
hoạ n xả y ra khi ngườ i Tâ y Tạ ng khắ p khu tự trị đang đó n chà o nă m mớ i 2018 trong lễ tâ n niên truyền
thố ng, cù ng thờ i điểm vớ i Tết Nguyên đá n củ a ngườ i Trung Quố c.
 Ngà y 10/2/2008, mộ t vụ hỏ a hoạ n xả y ra tạ i cổ ng thà nh Sù ng Lễ Mô n (Sungnyemun), cò n gọ i là Nam Đạ i

Mô n, trung tâ m thủ đô Seoul, Hà n Quố c. Cả nh sá t đã bắ t giữ mộ t ngườ i đà n ô ng 70 tuổ i, là ngườ i đã gâ y ra
vụ chá y trên. Ngườ i đà n ô ng nà y cho biết đã đố t cổ ng thà nh cổ nhằ m thu hú t sự quan tâ m củ a xã hộ i đố i
vớ i ô ng. Đâ y là mộ t trong số ít nhữ ng kiến trú c cổ tiêu biểu ở Seoul cò n só t lạ i sau thờ i kỳ thự c dâ n Nhậ t
chiếm đó ng bá n đả o Triều Tiên (1910-1945) và chiến tranh Triều Tiên (1950-1953), và đã đượ c trù ng tu
nhiều lầ n, trong đó có lầ n gầ n nhấ t và o nă m 1962.
2. Khủng hoảng kinh tế

 Tạ i Italy, sự leo thang củ a giá thự c phẩ m và nă ng lượ ng đã khiến tỷ lệ lạ m phá t tă ng lên mứ c cao nhấ t kể
từ khi nướ c nà y gia nhậ p Khu vự c Đồ ng tiền chung châ u Â u (Eurozone) nă m 1999. Tạ i chợ thự c phẩ m
Testaccio ở thủ đô Roma, giá cả đang trở thà nh mố i bậ n tâ m lớ n nhấ t củ a tấ t cả mọ i ngườ i, từ ngườ i bá n
cho tớ i ngườ i mua. Nhiều ngườ i đã phả i trả mộ t khoả n tiền khô ng hề nhỏ để mua nhữ ng mặ t hà ng thườ ng
ngà y như thịt, cá , tô m,... mà nguyên nhâ n chủ yếu do cung khô ng đủ cầ u lẫ n tá c độ ng chiến tranh. Theo Cơ
quan Thố ng kê châ u Â u (Eurostat), tỷ lệ lạ m phá t tạ i Italy trong thá ng ba đã đạ t mứ c cao kỷ lụ c, tă ng 6,8%
so vớ i cù ng kỳ nă m ngoá i. Thự c phẩ m, điện, nhiên liệu và vậ n tả i là nhữ ng lĩnh vự c khiến giá cả tă ng mạ nh.
Mặ c dù mộ t số biện phá p hỗ trợ đã đượ c Chính phủ Italy triển khai để giú p giả m bớ t cú số c về giá , ngà y
cà ng nhiều ngườ i tiêu dù ng Italy tỏ ra thậ n trọ ng hơn trong việc lự a chọ n cá c thự c phẩ m đắ t tiền.
 Ngà y 23/3/2021, tà u Ever Given - mộ t trong nhữ ng tà u container lớ n nhấ t Thế giớ i - trên đườ ng di
chuyển từ châ u Á sang châ u Â u đã bị mắ c cạ n khi di chuyển qua kênh đà o Suez. Việc con tà u bị mắ c cạ n
đang là m á ch tắ c 9,6 tỉ USD hà ng hó a mỗ i ngà y giữ a châ u Á và châ u Â u. Nguyên nhâ n ban đầ u đượ c cho là
con tà u bị xoay ngang khi mộ t trậ n bã o cá t thổ i qua khu vự c. Tuy nhiên, ngườ i đứ ng đầ u cơ quan quả n lý
kênh đà o Suez cho rằ ng nguyên nhâ n thậ t sự do lỗ i kỹ thuậ t hoặ c từ con ngườ i.
 Đạ i khủ ng hoả ng 1929 – 1939: Đâ y là thả m họ a tà i chính và kinh tế tồ i tệ nhấ t củ a thế kỷ 20. Nhiều ngườ i
tin rằ ng Đạ i khủ ng hoả ng đượ c châ m ngò i bở i bở i vụ sụ p đổ ở Phố Wall nă m 1929, và sau đó trở nên trầ m
trọ ng hơn bở i cá c quyết sá ch tồ i tệ củ a chính phủ Mỹ. Khủ ng hoả ng kéo dà i gầ n 10 nă m và dẫ n đến thấ t
thoá t mộ t lượ ng thu nhậ p khổ ng lồ , tỷ lệ thấ t nghiệp kỷ lụ c và đầ u ra sả n xuấ t giả m đá ng kể, đặ c biệt là ở
cá c Quố c gia cô ng nghiệp hó a. Tạ i Mỹ, tỷ lệ thấ t nghiệp đạ t gầ n 25% và o lú c đỉnh điểm củ a cuộ c khủ ng
hoả ng nă m 1933.
 Cuộ c khủ ng hoả ng tà i chính nă m 2007: Điều nà y đã gâ y ra cuộ c Đạ i suy thoá i, cuộ c khủ ng hoả ng tà i chính
nghiêm trọ ng nhấ t kể từ Đạ i khủ ng hoả ng và nó đã tà n phá thị trườ ng tà i chính trên toà n thế giớ i. Bị kích
độ ng bở i sự sụ p đổ củ a bong bó ng nhà đấ t ở Mỹ, cuộ c khủ ng hoả ng đã dẫ n đến sự sụ p đổ củ a Lehman
Brothers (mộ t trong nhữ ng ngâ n hà ng đầ u tư lớ n nhấ t thế giớ i), đưa nhiều tổ chứ c tà i chính và doanh
nghiệp quan trọ ng đến bờ vự c sụ p đổ , buộ c Chính phủ phả i giả i cứ u vớ i nhữ ng tiền lệ chưa từ ng có . Hệ quả
Trang | 139
là mấ t gầ n mộ t thậ p kỷ để mọ i thứ trở lạ i bình thườ ng, nhưng trướ c đó nó đã kịp xó a sạ ch hà ng triệu việc
là m và hà ng tỷ USD thu nhậ p trong vỏ n vẹn hơn mộ t nă m.
 Siêu lạ m phá t ở Zimbawe chỉ về mộ t giai đoạ n siêu lạ m phá t ở đấ t nướ c Zimbabwe từ nă m 2007 đến nă m
2009 mà đỉnh điểm là và o nă m 2009. Siêu lạ m phá t bắ t đầ u khi tỷ lệ lạ m phá t hà ng thá ng vượ t quá 50%.
Zimbabwe bắ t đầ u bướ c và o kỷ nguyên siêu lạ m phá t và o thá ng 3 nă m 2007. Lạ m phá t chỉ chấ m dứ t khi
quố c gia châ u Phi từ bỏ đồ ng nộ i tệ củ a mình và o nă m 2009. Cuộ c khủ ng hoả ng lạ m phá t củ a Zimbabwe
cho đến nay là cuộ c lạ m phá t tồ i tệ thứ hai trong lịch sử vớ i giá cả tă ng gấ p đô i sau mỗ i 15,6 giờ . Biểu hiện
rõ nhấ t là việc Ngâ n hà ng Trung ương liên tụ c phá t hà nh giấ y bạ c mệnh giá rấ t cao, thá ng 1 nă m 2008 phá t
hà nh giấ y bạ c mệnh giá 20 triệu đô la, đến 21 thá ng 7 nă m 2008 phá t hà nh giấ y bạ c mệnh giá 100 tỷ
đô la.Chỉ trong mộ t thờ i gian ngắ n cơn siêu lạ m phá t đã biến quố c gia Nam Phi nà y trở thà nh mộ t trong
nhữ ng nướ c nghèo đó i củ a châ u lụ c mặ c dù từ ng đượ c coi là quố c gia triển vọ ng nhấ t châ u Phi vớ i nhữ ng
tiềm nă ng kinh tế và cá c nguồ n tà i nguyên già u có , 80% ngườ i lao độ ng rơi và o cả nh thấ t nghiệp, hệ thố ng
giá o dụ c và y tế tố t củ a nướ c nà y và cá c ngà nh khá c bị sụ p đổ ,...
3. Dịch bệnh hiểm nghèo | Đại dịch COVID-19

 Mộ t cậ u bé mớ i biết đi và bà cụ hà ng xó m 99 tuổ i dầ n trở thà nh đô i bạ n thâ n giữ a đạ i dịch COVID-19. Đó là
câ u chuyện củ a bé Benjamin (2 tuổ i) và bà Mary O’Neill (100 tuổ i) ở bang Alabama (Mĩ). Benjamin chỉ mớ i
9 thá ng tuổ i khi đạ i dịch bắ t đầ u và o nă m ngoá i, cò n bà Mary O’Neill khi đó 98 tuổ i. Trong nhữ ng thá ng
sau đó , Benjamin dà nh nhiều thờ i gian ở ngoà i trờ i khi cậ u họ c cá ch bướ c nhữ ng bướ c đi đầ u tiên. Và rồ i
bà Mary đã trở thà nh bạ n cù ng chơi vớ i cậ u. Tình bạ n giữ a Benjamin và bà Mary bắ t đầ u từ nhữ ng cá i vẫ y
tay từ xa, rồ i dầ n thu hẹp khoả ng cá ch.  giã n cá ch khô ng thể ngă n đượ c tình cả m giữ a con ngườ i vớ i
nhau.
 AFP đưa tin Phá p, Bỉ và Đứ c ngà y 20 – 5 – 2022 đã ghi nhậ n nhữ ng ca mắ c bệnh đậ u mù a khỉ đầ u tiên sau
khi că n bệnh lưu hà nh ở châ u Phi nà y đượ c mộ t số quố c gia châ u Â u và Bắ c Mĩ khá c phá t hiện. Vớ i việc số
lượ ng ca bệnh đượ c phá t hiện ngà y cà ng tă ng ở mộ t số quố c gia châ u Â u, cơ quan phò ng chố ng dịch bệnh
củ a Đứ c - Viện Robert Koch - đã kêu gọ i nhữ ng ngườ i trở về từ Tâ y Phi, đặ c biệt là nhữ ng ngườ i đồ ng tính
nam, nhanh chó ng đến gặ p bá c sĩ nếu nhậ n thấ y dấ u hiệu bấ t thườ ng trên da củ a mình. Đậ u mù a khỉ là mộ t
că n bệnh hiếm gặ p và thườ ng khô ng gâ y tử vong. Triệu chứ ng củ a bệnh thườ ng bao gồ m số t, đau nhứ c cơ,
sưng hạ ch bạ ch huyết, ớ n lạ nh, kiệt sứ c và phá t ban giố ng thủ y đậ u trên tay, mặ t.Virus có thể lâ y truyền
khi tiếp xú c vớ i cá c tổ n thương da hoặ c cá c giọ t bắ n củ a ngườ i nhiễm bệnh, cũ ng như qua cá c vậ t dụ ng
dù ng chung như khă n trả i giườ ng và khă n tắ m.
 Đạ i dịch cú m Tâ y Ban Nha nă m 1918 là mộ t đạ i dịch cú m chết ngườ i mộ t cá ch bấ t thườ ng, trậ n đạ i dịch
dịch cú m đầ u tiên củ a hai đạ i dịch liên quan đến virus cú m A H1N1[6]. Ngườ i bệnh sẽ xả y ra cá c triệu
chứ ng cú m điển hình như ớ n lạ nh, số t, mệt mỏ i, và thườ ng sẽ hồ i phụ c sau và i ngà y.Dịch cú m bù ng phá t
trong giai đoạ n cuố i củ a Chiến tranh Thế giớ i Thứ nhấ t. Số ngườ i tử vong vì dịch cú m đượ c ướ c tính là
khoả ng 20-50 triệu ngườ i, tuy nhiên, cũ ng có ướ c tính khá c lên đến 100 triệu, tương đương vớ i 1/20 dâ n
số thế giớ i lú c bấ y giờ . Đạ i dịch cú m Tâ y Ban Nha đã gâ y ra thiệt hạ i nặ ng nề cho con ngườ i, khiến cho
nhiều gia đình mấ t ngườ i thâ n, để lạ i nhiều gó a phụ và trẻ mồ cô i. Cá c nhà tang lễ rơi và o tình trạ ng quá
tả i, cá c thi thể chấ t đố ng. Nhiều gia đình đã tự đà o mộ cho thà nh viên củ a họ . Về mặ t kinh tế, tạ i Hoa Kỳ,
nhiều doanh nghiệp phả i đó ng cử a vì có nhiều nhâ n viên bị bệnh. Nền nô ng nghiệp cũ ng bị ả nh hưở ng
trầ m trọ ng vì khô ng có đủ cô ng nhâ n để thu hoạ ch mù a mà ng ở cá c nô ng trạ i. Cá c cơ sở y tế địa phương
đó ng cử a gâ y khó khă n trong việc cả n trợ sự lâ y lan củ a dịch.
Trang | 140
 Cá i Chết Đen là tên gọ i củ a 1 đạ i dịch xả y ra ở châ u Á và châ u Â u trong thế kỷ XIV, mà đỉnh điểm là ở châ u
Â u trong 1346-1351, vớ i số lượ ng ngườ i chết ở châ u Â u và châ u Á khoả ng 75 - 200 triệu ngườ i. Bệnh dịch
Cá i Chết Đen đượ c coi là mộ t trong nhữ ng đạ i dịch chết chó c nhấ t trong lịch sử nhâ n loạ i, ướ c tính nạ n
dịch nà y đã giết chết 30% - 60% dâ n số củ a châ u Â u (tương đương 25 - 50 triệu ngườ i) và giả m dâ n số
toà n cầ u từ khoả ng 450 triệu ngườ i xuố ng cò n 350 - 375 triệu ngườ i và o nă m 1400. Địa điểm bù ng phá t
củ a Cá i Chết Đen thườ ng đượ c cho là ở Trung Á sau đó că n bệnh nà y nhiều khả nă ng thô ng qua loà i chuộ t
trên cá c tà u buô n mà lan đến bá n đả o Krym và o nă m 1346 rồ i xâ m nhậ p và o vù ng Địa Trung Hả i và châ u
Â u. Sự tà n phá khủ ng khiếp củ a Cá i Chết Đen đã dẫ n đến nhiều thay đổ i lớ n trong xã hộ i châ u Â u như việc
ra đờ i củ a nhiều tô n giá o mớ i hay sự chuyển đổ i về cơ bả n củ a kinh tế và xã hộ i châ u Â u, tạ o ra nhữ ng ả nh
hưở ng sâ u sắ c tớ i tiến trình lịch sử củ a châ u lụ c nà y.
 Virus corona gâ y hộ i chứ ng suy hô hấ p cấ p tính nặ ng 1, viết tắ t SARS-CoV-1 hoặ c SARS-CoV (tiếng Anh:
Severe acute respiratory syndrome coronavirus), là chủ ng virus gâ y ra bệnh hộ i chứ ng hô hấ p cấ p tính
nặ ng (SARS). Và o ngà y 16 thá ng 4 nă m 2003, sau khi dịch SARS bù ng phá t ở châ u Á và cá c trườ ng hợ p thứ
phá t ở nơi khá c trên thế giớ i. Tổ chứ c Y tế Thế giớ i (WHO) đã đưa ra mộ t thô ng cá o bá o chí nó i rằ ng
coronavirus đượ c xá c định bở i mộ t số phò ng thí nghiệm là nguyên nhâ n chính thứ c củ a SARS. Cá c mẫ u
virus đang đượ c giữ trong cá c phò ng thí nghiệm ở thà nh phố New York, San Francisco, Manila, Hồ ng Kô ng
và Toronto.
 “Hã y gọ i chú ng tô i là "Welcome generation" (Thế hệ đó n nhậ n). Thay vì lo sợ , thế hệ chú ng tô i đang bắ t
đầ u chấ p nhậ n và viết tiếp nhữ ng trang mớ i cho thế giớ i." (BTS).  chấ p nhậ n hoà n cả nh bệnh dịch như
hiện tạ i là cá ch tố t nhấ t để vươn lên phá t triển.
4. Các vấn đề về trẻ em

 Câ u chuyện vừ a ấ m lò ng vừ a đau lò ng nà y đượ c ghi lạ i ở Hà n Quố c, đấ t nướ c có tỉ lệ sinh thấ p nhấ t thế
giớ i, nhưng hà ng ngà y vẫ n có nhữ ng đứ a trẻ sơ sinh bị bỏ rơi ngoà i phố , bên trong cá c bệnh viện hay thậ m
chí là trong thù ng rá c… Mụ c sư Jong – Rak Lee, ngườ i phụ c trá ch nhà thờ cộ ng đồ ng Jusarang, tạ i Seoul,
Hà n Quố c đã có mộ t việc là m ý nghũ a suố t hơn 10 nă m qua. Và o thá ng 12 nă m 2009, mụ c sư Lee đã tạ o
mộ t hộ p đặ t trong tườ ng nhà mình. Chiếc hộ p nà y rấ t đặ c biệt. Nó gồ m hai cử a, mộ t cử a thô ng và o nhà
mụ c sư, mộ t cử a thô ng ra phố . Khi có ai đó mở cá nh cử a ngoà i phố và đặ t mộ t em bé và o đó , câ n nặ ng củ a
em bé sẽ kích hoạ t hệ thố ng và tạ o ra mộ t tín hiệu â m thanh. Chỉ 10 giâ y sau khi em bé nằ m an toà n trong
chiếc hộ p, mụ c sư sẽ có mặ t để đó n em. Chiếc hộ p nà y tuyệt đố i an toà n cho em bé, nó có ló t chă n và đượ c
trang bị mộ t hệ thố ng điều hò a khô ng khí để giữ ấ m. Bên ngoà i chiếc hộ p, ngườ i ta có thể đọ c đượ c mộ t lờ i
nhắ n nhủ : “Nếu bạ n khô ng thể nuô i đứ a trẻ củ a mình vì chú ng có mộ t khiếm khuyết nà o đó , hay bạ n là
mộ t ngườ i mẹ đơn thâ n, xin đừ ng để chú ng phả i chết, hã y mở chiếc hộ p nà y và đặ t chú ng và o bên trong”.
Mụ c sư Lee chia sẻ vớ i kênh Youtube Nas Daily rằ ng ô ng đã nhậ n chă m só c hơn 1500 đứ a trẻ sơ sinh như
thế từ khi chiếc hộ p nhậ n trẻ nà y ra đờ i. Mộ t tỉ lệ nhỏ trong số chú ng bị khiếm khuyết, nhưng đa số đều là
nhữ ng thiên thầ n nhỏ là nh lặ n, tuy nhiên chú ng khô ng đượ c cha mẹ chà o đó n.
 Bé trai 4 tuổ i ở Đồ ng Nai mấ t tích: Anh Lê Tuấ n Anh (39 tuổ i, ba bé L.T.H.) cho biết em sinh ngà y 20 – 12 –
2018, hiện gia đình đang trú tạ i ấ p 3, xã Tâ n Hưng, huyện Cá i Bè, Tiền Giang. Anh kể ngà y 11 – 5 – 2022,
trong lú c vợ anh cặ m cụ i nấ u đồ ă n cho con trai ở nhà sau, bé chơi ở nhà trướ c rồ i sau đó cả nhà tìm khô ng
thấ y đâ u. Hay tin con mấ t tích, anh Tuấ n Anh cù ng cả gia đình gá c hết mọ i cô ng việc để tìm kiếm, từ nhữ ng
mương rã nh gầ n nhà đến tìm tậ n ngoà i sô ng lớ n vì sợ con bị đuố i nướ c nhưng vẫ n khô ng thấ y gì. Gia đình
vẫ n có niềm tin rằ ng chá u vẫ n cò n số ng. Sau đó , anh trình bá o vớ i cô ng an xã Tâ n Hưng để đượ c hỗ trợ tìm
kiếm. Ngườ i mẹ vì quá đau buồ n nên đã uố ng thuố c diệt cỏ tự tử , may đượ c đưa và o viện kịp thờ i nên bả o
toà n tính mạ ng.
Trang | 141
 Bộ phim Silenced là mộ t bộ phim tâ m lý xã hộ i đượ c chuyển thể từ tiểu thuyết cù ng tên củ a nhà vă n Kong
Ji-young (xuấ t bả n nă m 2009). Bộ phim nó i về thầ y giá o trẻ Kang In-Ho đượ c chỉ định tớ i trườ ng Mujin -
nơi chuyên dạ y cá c em nhỏ khiếm thính. Ngay ngà y đầ u đến trườ ng, anh nhậ n thấ y nhiều dấ u hiệu đá ng
ngờ cù ng vô số hà nh độ ng khó hiểu củ a cá c em họ c sinh. Kang In-Ho quyết tìm sự thậ t và kinh hoà ng khi
phá t hiện ra chính thầ y hiệu trưở ng đã lạ m dụ ng nhiều em nhỏ . Kang In-Ho đã chiến đấ u vớ i cá i á c đến
cù ng để tìm lạ i cô ng bằ ng cho cá c họ c sinh đá ng thương nhằ m thay đổ i số phậ n củ a cá c em. Silenced đề cậ p
đến mộ t vấ n đề mang tính thờ i sự và luô n gâ y nhứ c nhố i trong xã hộ i - nạ n bạ o hà nh và lạ m dụ ng tình dụ c
ở trẻ vị thà nh niên. Nhưng ghê rợ n hơn khi tộ i á c đó diễn ra trong mô i trườ ng giá o dụ c và đố i vớ i nhữ ng
đứ a trẻ câ m điếc. Trong phim khô ng hề có cả nh nà o trầ n tụ c hay thể hiện quá rõ rà ng nhữ ng hà nh vi xâ m
phạ m. Nhưng từ nét biểu cả m củ a nhâ n vậ t, từ nhữ ng â m thanh la hét non nớ t và từ sự châ n thự c củ a câ u
chuyện, ngườ i xem khô ng khỏ i rù ng mình và bịt mắ t vì sợ hã i khi phả i chứ ng kiến nhữ ng hình ả nh đó .
 Sau khi Anh phá t hiện 84 trẻ em mắ c bệnh viêm gan bí ẩ n khô ng rõ nguyên nhâ n và o tuầ n trướ c, đến nay
mộ t số nướ c khá c ở châ u Â u, Mỹ và Israel cũ ng ghi nhậ n nhiều ca tương tự . Điều đá ng lo ngạ i là cho đến
nay, cá c cơ quan y tế vẫ n chưa phá t hiện cá c loạ i virus thô ng thườ ng gâ y bệnh viêm gan (viêm gan A, B, C,
D, E) trong số cá c ca viêm gan bí ẩ n ở trẻ em tạ i cá c nướ c nà y. Theo Trung tâ m phò ng ngừ a và kiểm soá t
dịch bệnh châ u Â u (ECDC), cá c ca viêm gan lạ cũ ng xuấ t hiện ở trẻ em tạ i Ireland, Tâ y Ban Nha, Đan Mạ ch
và Hà Lan. Trung tâ m Kiểm soá t Dịch bệnh Châ u Â u (ECDC) và Tổ chứ c Y tế Thế giớ i (WHO) cho biết, trong
hầ u hết cá c ca viêm gan bí ẩ n, trẻ em khô ng bị số t. Tuy nhiên, mộ t số trườ ng hợ p ở Anh nghiêm trọ ng đến
nỗ i phả i chuyển bệnh nhi sang cá c khoa chuyên về gan củ a trẻ em để điều trị. Cá c triệu chứ ng củ a nhữ ng
bệnh nhi dướ i 10 tuổ i nà y bao gồ m như và ng da, tiêu chả y, nô n mử a và đau bụ ng. Cá c phâ n tích trong
phò ng thí nghiệm đã loạ i trừ khả nă ng cá c bệnh nhi nà y nhiễm cá c loạ i virus viêm gan A, B, C và E (và
thậ m chí là virus viêm gan D ở mộ t số trườ ng hợ p), song lạ i phá t hiện cá c em nhiễm mộ t trong hai loạ i
virus SARS-CoV-2 gâ y bệnh Covid-19 và adenovirus, trong đó có nhiều em nhiễm đồ ng thờ i cả hai loạ i
virus nà y.
 Thá ng 7/2018, 5 chú tiểu sinh số ng tạ i Tịnh Thấ t Bồ ng Lai tham gia chương trình Thá ch thứ c danh hà i và
đạ t giả i cao. 5 em bé gồ m Phá p Tâ m, Trí Tâ m, Nghi Tâ m, Ngọ c Tâ m và Minh Tâ m đến từ Tịnh Thấ t Bồ ng
Lai cũ ng đượ c giớ i thiệu là trẻ mồ cô i. Sau khi bướ c ra khỏ i chương trình, cuộ c số ng và hình ả nh củ a cá c bé
đượ c cư dâ n mạ ng quan tâ m hết mự c. Kênh YouTube riêng củ a 5 bé có tên "5 Chú Tiểu - Thiền Am Bên Bờ
Vũ Trụ " đạ t đượ c 2 triệu ngườ i đă ng ký vớ i tổ ng lượ t xem lên đến 833 triệu lượ t. Trang Fanpage "5 Chú
Tiểu - Thiền Am Bên Bờ Vũ Trụ " cũ ng có đến 397.000 lượ t thích. Thá ng 9/2020, Cô ng an tỉnh Long An đã
điều tra về Tịnh thấ t Bồ ng Lai và phá t hiện 5 chú tiểu mồ cô i đều có mẹ ở cù ng. Đặ c biệt, nhiều ngườ i sinh
số ng tạ i đâ y có mố i quan hệ huyết thố ng. Theo đó , tạ i nơi tự xưng Tịnh Thấ t Bồ ng Lai nuô i trẻ mồ cô i nà y
hiện có 18 ngườ i cư trú , trong đó 6 trẻ đều có mẹ ruộ t cù ng tạ m trú , khô ng rõ cha. Thờ i gian qua, nơi nà y
lợ i dụ ng danh nghĩa nuô i trẻ mồ cô i, cơ nhỡ , khô ng nơi nương tự a để kêu gọ i lò ng xó t thương củ a mọ i
ngườ i trong và ngoà i nướ c giú p đỡ , trụ c lợ i cá nhâ n, là m ả nh hưở ng đến an ninh trậ t tự và dư luậ n xã hộ i.
Ngà y 4/1/2022, Cơ quan An ninh điều tra Cô ng an tỉnh Long An đã ra quyết định khở i tố vụ á n lợ i dụ ng
hoạ t độ ng tô n giá o, từ thiện để trụ c lợ i và nhiều tộ i danh khá c xả y ra tạ i Tịnh Thấ t Bồ ng Lai.
 “Mọ i trẻ em có quyền có sứ c khỏ e tố t nhấ t có thể. Cá c Chính phủ cầ n phả i cung cấ p dịch vụ chă m só c y tế
có chấ t lượ ng tố t, nướ c sạ ch, thự c phẩ m dinh dưỡ ng, mô i trườ ng trong sạ ch, giá o dụ c về sứ c khỏ e thể chấ t
và tinh thầ n để trẻ em đượ c mạ nh khỏ e. Nhữ ng quố c gia già u có hơn cầ n phả i hỗ trợ nhữ ng quố c gia nghèo
hơn đạ t đượ c nhữ ng điều nà y.” (Điều 24 trong Cô ng ướ c Liên Hợ p Quố c về Quyền trẻ em củ a UNICEF).
5. Đói nghèo
Trang | 142
 Mớ i đâ y, trên mạ ng xã hộ i lan truyền hình ả nh mộ t đá m trẻ ở mộ t ngô i là ng Indonesia tự cở i già y đi châ n
đấ t vì sợ là m bẩ n con đườ ng trả i nhự a mà lầ n đầ u tiên chú ng thấ y trong cuộ c đờ i. Lớ n lên khi xung quanh
vù ng toà n là đườ ng đấ t, cá t, đá sỏ i. Vì thế khi trong là ng đượ c xâ y dự ng mộ t con đườ ng nhự a giú p di
chuyển dễ dà ng hơn, nhữ ng đứ a trẻ tự a như đượ c chứ ng kiến mộ t kỳ tích mớ i lạ mà trướ c nay chưa từ ng
thấ y. Hà nh độ ng củ a chú ng khiến mọ i ngườ i vô cù ng ngạ c nhiên sau đó thì xó t xa vì nhậ n ra rằ ng đờ i số ng
vậ t chấ t dà nh cho chú ng cò n quá thiếu thố n.
 Mộ t trong nhữ ng bứ c ả nh nổ i tiếng và gâ y á m ả nh nhấ t lịch sử nhiếp ả nh thế giớ i là bứ c “Kền kền chờ đợ i”
– từ ng đoạ t giả i Pulitzer nă m 1994. Bứ c ả nh chụ p trong bố i cả nh nạ n đó i khủ ng khiếp diễn ra ở Sudan, ghi
lạ i hình ả nh mộ t em bé đang đó i lả nhưng vẫ n cố bò về phía trạ i phâ n phá t lương thự c củ a Liên Hợ p Quố c,
cá ch đó khoả ng 1m. Gầ n đó là con chim kền kền đang chờ đợ i đứ a trẻ chết để nó có thể ă n thịt. Cả thế giớ i
bà ng hoà ng trướ c bứ c ả nh nà y. Khô ng ai biết điều gì đã xả y ra vớ i em bé, kể cả nhiếp ả nh gia Kevin Carter,
tá c giả bứ c ả nh, ngườ i đã rờ i khỏ i hiện trườ ng sau khi chụ p.
 Trong thậ p niên 80 củ a thế kỷ 20, cứ 5 ngườ i ở Uganda thì có mộ t ngườ i chết đó i. Nhiếp ả nh gia Mike
Wells đã chụ p lạ i đượ c mộ t khoả nh khắ c khiến cả thế giớ i day dứ t, á m ả nh về cá nh tay củ a mộ t em bé chết
đó i đặ t trên bà n tay củ a mộ t nhà truyền giá o ở Uganda. Bứ c ả nh đượ c coi là đã có sứ c ả nh hưở ng mạ nh
mẽ, tá c độ ng nhiều đến chính phủ và cá c tổ chứ c trên thế giớ i để giú p đỡ châ u Phi nhiều hơn.
 Tổ chứ c Y tế Thế giớ i (WHO) và Ngâ n hà ng Thế giớ i (WB) cho biết, hơn nử a tỉ ngườ i trên toà n cầ u đã rơi
và o cả nh nghèo cù ng cự c trong nă m 2020 khi họ phả i tự chi trả chi phí y tế trong thờ i kỳ cao điểm củ a đạ i
dịch Covid-19. Đạ i dịch đã là m giá n đoạ n cá c dịch vụ y tế trên toà n cầ u và gâ y ra cuộ c khủ ng hoả ng kinh tế
tồ i tệ nhấ t kể từ nhữ ng nă m 1930, khiến ngườ i dâ n cà ng gặ p khó khă n khi mấ t việc là m, đồ ng thờ i phả i chi
trả cho việc chă m só c sứ c khỏ e.
6. Nạn di cư bất hợp pháp
 Nhìn từ bên ngoà i, cá c thanh niên bá n dâ m tạ i cô ng viên Tiergarten (Đứ c) trô ng xấ u xa, ghê tở m, nhưng
thự c chấ t họ khô ng hề có cuộ c số ng đú ng nghĩa củ a mộ t ngườ i bình thườ ng. Vố n là nhữ ng thanh thiếu
niên, nhữ ng ngườ i đà n ô ng thuộ c dâ n tộ c thiểu số Hazaras, nhữ ng tưở ng sau khi trố n khỏ i “chả o lử a”
Afghanistan họ sẽ có mộ t cuộ c số ng tố t đẹp nơi trờ i Â u nhưng vấ n đề về giấ y tờ tù y thâ n cũ ng như đượ c
trợ cấ p quá ít ỏ i chỉ 239 USD (6 triệu VNĐ) mỗ i thá ng đã đẩ y họ và o con đườ ng cù ng, buộ c họ phả i “bá n
thâ n” để kiếm thêm, ngủ trên nhữ ng chiếc ghế dà i trong cô ng viên lẫ n tự là m tổ n hạ i thâ n thể mình.
 Gầ n đâ y nhấ t, và o thá ng 9 nă m 2015, cả thế giớ i đã lặ ng ngườ i đi khi nhìn thấ y bứ c hình bé trai Syria 3
tuổ i thiệt mạ ng bên bờ biển Thổ Nhĩ Kỳ đượ c truyền thô ng đă ng tả i. Tấ m ả nh mang tính lan truyền cự c
mạ nh và trở thà nh hình ả nh đạ i diện cho nhữ ng hà nh trình tị nạ n đầ y khắ c nghiệt củ a nhữ ng ngườ i dâ n
trên đườ ng thoá t khỏ i Syria. Theo châ n gia đình rờ i bỏ quê hương, đi tìm vù ng đấ t mớ i khô ng cò n chiến
tranh, bom đạ n, em bé xấ u số cù ng ngườ i thâ n gặ p phả i sự cố chìm thuyền. Thi thể củ a em dạ t và o bờ biển,
tay xuô i theo thâ n, mặ t ú p xuố ng cá t, trô ng em giố ng như mộ t thiên thầ n say ngủ - giấ c ngủ mã i mã i khô ng
bao giờ tỉnh lạ i.
 Giả i Ả nh bá o chí thế giớ i lầ n thứ 57 (World Press Photo) đã đượ c trao cho phó ng viên ả nh ngườ i Mỹ John
Stanmeyer vớ i bứ c ả nh nhữ ng ngườ i di dâ n cố gắ ng bắ t só ng điện thoạ i trên bã i biển ở Djibouti. Số phậ n
củ a họ cũ ng mong manh và chậ p chờ n như só ng điện thoạ i mà họ đang cố bắ t để gọ i về nhà cho ngườ i
thâ n. “Đó là bứ c ả nh kết nố i nhiều câ u chuyện khá c nhau, mở ra nhữ ng tranh luậ n về cô ng nghệ, toà n cầ u
hó a, di dâ n, đó i nghèo, chia ly và nhâ n đạ o,” thà nh viên ban giá m khả o Jillian Edelstein củ a tổ chứ c có trụ
sở tạ i Hà Lan cho biết.
Trang | 143
 Vụ 39 ngườ i Việt chết trong container ở Essex, Anh Quố c xả y ra khi cả nh sá t phá t hiện thi thể củ a 39 cô ng
dâ n Việt Nam đã tử vong trong thù ng củ a mộ t chiếc container đô ng lạ nh ở Grays, hạ t Essex, Vương quố c
Liên hiệp Anh và Bắ c Ireland, khô ng lâ u sau 01 giờ 40 phú t ngà y 23 thá ng 10 nă m 2019. Vụ tai nạ n liên
quan đến việc buô n lậ u ngườ i và vậ n chuyển ngườ i trá i phép qua biên giớ i. Theo kết quả điều tra, quá
trình vậ n chuyển ngườ i trên xe tả i đã gâ y ra sự ngạ t khí và là m nhiệt độ tă ng cao trong khô ng gian kín, là
nguyên nhâ n trự c tiếp khiến số ngườ i trên xe tử vong. Phầ n lớ n nạ n nhâ n cư ngụ ở Nghệ An, Hà Tĩnh, đều
là lao độ ng xuấ t cả nh nhằ m tìm kiếm cơ hộ i nơi trờ i Tâ y.
 Trong mộ t bứ c ả nh đượ c đă ng và o thá ng 11 – 2021, Chaima vớ i đô i mô i tô son đỏ thắ m, nở nụ cườ i tươi

nghiêng mình từ mạ n mộ t chiếc thuyền gỗ ọ p ẹp. Trong mộ t video, chị và hà ng chụ c ngườ i di cư khá c cù ng
há t hò rô m rả , phía sau lưng, biển trả i dà i vô tậ n. Đoạ n video đượ c Chaima ghi lạ i khi chị cù ng nhiều ngườ i
thự c hiện chuyến vượ t biển di cư trá i phép từ Tunisia đến Italy. Nhiều ngườ i chỉ trích họ vì đã "bình
thườ ng hó a" mộ t hà nh trình khiến hà ng nghìn ngườ i chết mỗ i nă m. Tuy nhiên, chính Chaima cũ ng khô ng
phủ nhậ n điều nà y. Chaima là mộ t ngườ i có ả nh hưở ng trên mạ ng xã hộ i ở Tunisia, vớ i gầ n 2 triệu ngườ i
theo dõ i trên TikTok và Instagram. Cá c chuyên gia cả nh bá o, nhữ ng ngườ i có ả nh hưở ng như chị có thể
khiến ngườ i khá c lầ m tưở ng là nhữ ng chuyến đi nà y dễ dà ng.
7. Tai nạn, sự cố giao thông
 Ngà y 23/3/2021, tà u Ever Given - mộ t trong nhữ ng tà u container lớ n nhấ t Thế giớ i - trên đườ ng di
chuyển từ châ u Á sang châ u Â u đã bị mắ c cạ n khi di chuyển qua kênh đà o Suez. Việc con tà u bị mắ c cạ n
đang là m á ch tắ c 9,6 tỉ USD hà ng hó a mỗ i ngà y giữ a châ u Á và châ u Â u. Nguyên nhâ n ban đầ u đượ c cho là
con tà u bị xoay ngang khi mộ t trậ n bã o cá t thổ i qua khu vự c. Tuy nhiên, ngườ i đứ ng đầ u cơ quan quả n lý
kênh đà o Suez cho rằ ng nguyên nhâ n thậ t sự do lỗ i kỹ thuậ t hoặ c từ con ngườ i.
 Thả m họ a sâ n bay Tenerife xả y ra và o ngà y 27 thá ng 3 nă m 1977, khi hai má y bay chở khá ch Boeing 747
đâ m và o nhau trên đườ ng bă ng củ a sâ n bay Los Rodeos (nay là sâ n bay Tenerife Norte) trên hò n đả o
Tenerife, mộ t đả o trong quầ n đả o Canaria củ a Tâ y Ban Nha. Vớ i tổ ng số 583 ca tử vong, đâ y là vụ tai nạ n
thả m khố c nhấ t trong lịch sử ngà nh hà ng khô ng. Nguyên nhâ n chính dẫ n đến tai nạ n là do cơ trưở ng
Veldhuyzen van Zanten đã cấ t cá nh trướ c khi đượ c cho phép. Cá c nhà điều tra đưa ra nguyên nhâ n dẫ n
đến sai lầ m nà y củ a ô ng là do ô ng muố n rờ i cà ng sớ m cà ng tố t để khô ng vi phạ m quy định giờ là m việc củ a
KLM, và trướ c khi thờ i tiết chuyển biến xấ u hơn nữ a.
 Thả m họ a Hindenburg là sự kiện diễn ra và o ngà y thứ nă m, mù ng 6 thá ng 5 nă m 1937 khi chiếc khinh khí
cầ u nổ i tiếng LZ 129 Hindenburg bị bắ t lử a tạ i cộ t mố c kéo và chá y rụ i khi hạ cá nh trong chuyến bay khở i
hà nh từ Frankfurt, Đứ c tớ i trạ m bay Lakehurst Naval ở Lakehurst, New Jersey, Mỹ. Trong số 97 ngườ i có
trong tà u (36 hà nh khá ch và 61 ngườ i trong phi hà nh đoà n)[a] thì có 35 ngườ i thiệt mạ ng, ngoà i ra cò n có
mộ t ngườ i nữ a chết khi con tà u lao xuố ng đấ t.
 Vụ đắ m tà u RMS Titanic là mộ t vụ tai nạ n hà ng hả i xả y ra và o nử a đêm ngà y Chủ nhậ t, 14 thá ng 4 nă m

1912, cho đến rạ ng sá ng ngà y hô m sau, Thứ Hai, 15 thá ng 4 nă m 1912. Đó là khoả ng thờ i gian mà con tà u
Titanic bị chìm, trở thà nh mộ t trong nhữ ng thả m họ a nghiêm trọ ng nhấ t lịch sử . Trướ c khi chìm, tà u
Titanic đã đi đượ c xấ p xỉ hai phầ n ba quã ng đườ ng từ Southamton, Anh đến New York, Mỹ qua Đạ i Tâ y
Dương sau khi rờ i Queenstown, Ireland, và o ngà y 11 thá ng 4 nă m 1912. Và o lú c 23:40 phú t trong đêm tà u
chìm, Titanic đã đâ m phả i mộ t tả ng bă ng trô i và bị thủ ng mộ t đoạ n dà i ở bên mạ n phả i khiến nướ c trà n
và o rấ t nhiều. Hai giờ rưỡ i sau, Titanic gã y đô i là m hai phầ n và bắ t đầ u chìm hẳ n. Phả i tớ i 4 giờ sá ng hô m
sau, tà u Carpathia mớ i xuấ t hiện và tiến hà nh hoạ t độ ng cứ u hộ .
Trang | 144
 Sự cố sậ p nhịp dẫ n cầ u Cầ n Thơ là mộ t trong nhữ ng thả m họ a cầ u đườ ng và tai nạ n xâ y dự ng nghiêmtrọ ng
nhấ t tạ i Việt Nam xả y ra và o ngà y 26 thá ng 9 nă m 2007, tạ i xã Mỹ Hò a, thị xã Bình Minh tỉnh Vĩnh Long.
Hai nhịp cầ u dẫ n cao khoả ng 30 mét giữ a ba trụ cầ u đang đượ c xâ y dự ng thì bị đổ sụ p, kéo theo già n giá o
cù ng nhiều cô ng nhâ n, kỹ sư đang là m việc xuố ng đấ t. Đến ngà y 2 thá ng 7 nă m 2008, Bộ trưở ng Xâ y dự ng
Nguyễn Hồ ng Quâ n đã bá o cá o Chính phủ kết quả điều tra sự cố sậ p nhịp cầ u Cầ n Thơ là do lú n lệch đà i
mó ng trụ tạ m.
8. Tảo hôn
 Trong bộ phim truyền hình dà i tậ p củ a Ấ n Độ “Cô dâ u 8 tuổ i”, đạ o diễn củ a bộ phim đã lên á n tố cá o tụ c lệ
tả o hô n ở nhữ ng vù ng nô ng thô n lạ c hậ u trên đấ t nướ c nà y. Chính vì lẽ đó mà khi đượ c cô ng chiếu, bộ
phim đã nhậ n phả i rấ t nhiều chỉ trích củ a chế độ bả o thủ lạ c hậ u ở nhữ ng vù ng nô ng thô n cò n nghèo khổ
đó . Nhữ ng ngườ i là m phim đã khô ng ngạ i nhữ ng lờ i chỉ trích trá i chiều củ a dư luậ n để nêu ra mộ t vấ n đề
nhứ c nhố i trong đờ i số ng xã hộ i Ấ n Độ , từ đó gió ng mộ t hồ i chuô ng cả nh tỉnh cho con ngườ i, nhữ ng ngườ i
cầ n tự giả i thoá t mình khỏ i vò ng kiềm tỏ a củ a chế độ lạ c hậ u.
 Hồ i thá ng 4, Liên Hiệp Quố c dự đoá n COVID-19 có thể tạ o ra thêm 13 triệu cuộ c tả o hô n trong thậ p kỷ tớ i
trên toà n cầ u. Xu hướ ng nà y dườ ng như đang diễn ra tạ i Ấ n Độ . Theo mộ t bá o cá o nă m 2019 củ a Quỹ Nhi
đồ ng Liên Hiệp Quố c (UNICEF), quố c gia Nam Á nà y chiếm 1/3 tổ ng số cô dâ u nhí trên toà n cầ u, vớ i con số
23 triệu cô dâ u trẻ em. Hơn 27% bé gá i tạ i đấ t nướ c đô ng dâ n thứ hai thế giớ i kết hô n trướ c tuổ i 18 và 7%
kết hô n trướ c tuổ i 15. Mỗ i nă m, ít nhấ t 1,5 triệu bé gá i dướ i 18 tuổ i đượ c gả chồ ng và gầ n 16% thiếu nữ từ
15-19 tuổ i đượ c “yên bề gia thấ t”.
9. Mạng xã hội, truyền thông

 Liên quan vụ việc họ c sinh trườ ng Quố c tế TP. Hồ Chí Minh (ISHCMC – AA) đá nh nhau gâ y bứ c xú c trong
dư luậ n vừ a qua, ngà y 29/5/2022, trườ ng Đạ i họ c Quố c tế thuộ c Đạ i họ c Quố c gia Thà nh phố Hồ Chí Minh
đã phả i lên tiếng khẳ ng định vụ việc bạ o lự c họ c đườ ng xả y ra ở “mộ t trườ ng quố c tế” đang gâ y số t dư luậ n
trong hai ngà y qua khô ng liên quan tớ i nhà trườ ng. Phía trườ ng nhấ n mạ nh, trườ ng Đạ i họ c Quố c tế là
trườ ng Đạ i họ c Cô ng lậ p, trự c thuộ c Đạ i họ c Quố c gia Thà nh phố Hồ Chí Minh. Nguyên do bở i rấ t nhiều
thô ng tin phả n hồ i tiêu cự c về trườ ng hợ p đá nh nhau tạ i trườ ng Quố c tế TP. Hồ Chí Minh xuấ t hiện trên
mạ ng và khiến cho nhiều ngườ i phả n ứ ng mạ nh bằ ng cá ch và o cô ng cụ tìm kiếm củ a Google và đá nh giá 1
sao về chấ t lượ ng. Tuy nhiên, mộ t sự cố nhầ m lẫ n đã diễn ra khiến trườ ng Đạ i họ c Quố c tế bị ả nh hưở ng.
Đượ c biết, khi gõ từ khoá “trườ ng quố c tế” để tìm kiếm trên thanh cô ng cụ củ a Google, kết quả đầ u tiên sẽ
hiện ra thô ng tin trang chính củ a trườ ng Đạ i họ c Quố c tế (IU). Tuy nhiên trong cơn phẫ n nộ củ a cộ ng đồ ng
mạ ng về vụ bạ o lự c họ c đườ ng củ a cá c em họ c sinh, trườ ng Đạ i họ c Quố c tế cũ ng bấ t ngờ nhậ n hà ng loạ t
bình luậ n tiêu cự c và đá nh giá 1 sao từ cộ ng đồ ng.
 Trát Tây Đinh Chân sinh nă m 2001, số ng tạ i vù ng nô ng thô n nghèo thuộ c huyện Lý Đường, tỉnh Tứ
du lịch nổi tiếng ở xứ tỷ dân. Tuy nhiên, sự nổ i tiếng bấ t ngờ cũ ng khiến Đinh Châ n vấp phải nhiều
tranh cãi. Sau khi tin tứ c anh chàng được chọn làm MC chương trình Ngày ngày tiến lên có sự tham
gia củ a nhiều nghệ sĩ nổi tiếng đượ c lan truyền trên mạ ng xã hộ i, nhiều ngườ i dù ng mạ ng bà y tỏ thái độ
Trang | 145
phản đối gay gắt vì cho rằ ng cậ u chưa đủ trình độ để dẫn dắt một show chuyên nghiệp, thậ m chí cò n
chưa nói thông thạo tiếng phổ thông.
 Kim In-hyuk, vậ n độ ng viên bó ng chuyền chuyên nghiệp cho CLB Suwon KEPCO Vixtorm và CLB Daejeon
Samsung Fire Bluefangs củ a Hà n Quố c bấ t ngờ tự sá t hô m 4 – 2 – 2022 gâ y bà ng hoà ng trong dư luậ n xứ
kim chi. Đượ c biết, nguyên nhâ n dẫ n đến cá i chết độ t ngộ t củ a anh chà ng là do nhữ ng bình luậ n á c ý củ a
cộ ng đồ ng mạ ng về ngoạ i hình trắ ng trẻo và giớ i tính củ a anh suố t khoả ng thờ i gian dà i.
 Hơn 2 tuầ n nay, hà ng chụ c giá o viên củ a mộ t trườ ng mẫ u giá o ở xã Gia Tâ n 1 (huyện Thố ng Nhấ t, Đồ ng
Nai) đã bị mộ t số ngườ i khủ ng bố tinh thầ n bằ ng cá ch đă ng hình hình ả nh lên mạ ng xã hộ i rồ i vu khố ng,
bêu rếu, xú c phạ m danh dự vì mộ t cô giá o trong trườ ng vay tiền qua app online nhưng chưa trả nợ . Ngà y
19 – 5 – 2022, mộ t lã nh đạ o nhà trườ ng xá c nhậ n có sự việc cá c cô giá o trong trườ ng bị đă ng hình ả nh cá
nhâ n gia đình, ngườ i thâ n vớ i nộ i dung, đe dọ a bêu xấ u xú c phạ m danh dự nhâ n phẩ m và cả hình cá o phó
con cá c cô trong trườ ng và cá c chá u họ c sinh. Nhà trườ ng đã yêu cầ u cô giá o trên nhanh chó ng giả i quyết
số tiền nợ .
 Cuố i thá ng 3 vừ a qua, cậ u bé Joshua Haileyesus 12 tuổ i, đượ c ngườ i anh trai phá t hiện ra đã rơi và o tình
trạ ng bấ t tỉnh trong phò ng tắ m tạ i mộ t că n hộ ở bang Colorado (Mỹ). Khi phá t hiện ra sự việc, mộ t sợ i dâ y
già y đang quấ n quanh cổ củ a cậ u bé Joshua. Anh trai củ a Joshua đã cố gắ ng hồ i sứ c cấ p cứ u cho cậ u bé đến
khi xe cấ p cứ u tớ i nơi. Tuy nhiên, khi đưa đến bệnh viện, cậ u bé Joshua đã rơi và o hô n mê do chết nã o và
cá c bá c sĩ cho biết cậ u bé có thể ra đi bấ t cứ lú c nà o. Cha mẹ củ a cậ u bé cho rằ ng Joshua đã thự c hiện theo
thử thá ch có tên gọ i "Blackout Challenge" (Thử thá ch mấ t ý thứ c tạ m thờ i) đượ c lan truyền trên mạ ng xã
hộ i TikTok. Nhữ ng ngườ i tham gia thử thá ch nà y sẽ sử dụ ng mộ t sợ i dâ y bấ t kỳ để tự siết cổ mình cho đến
khi rơi và o trạ ng thá i mấ t ý thứ c tạ m thờ i, sau đó quay video quá trình thự c hiện thử thá ch rồ i chia sẻ lên
mạ ng xã hộ i TikTok. Zeryihun Haileyesus, cha củ a Joshua cho biết ít ngà y trướ c khi sự việc xả y ra, Joshua
đã khoe vớ i anh trai củ a mình rằ ng cậ u bé có thể nín thở trong mộ t phú t. Tuy nhiên, khô ng ai ngờ rằ ng sau
đó cậ u bé nà y lạ i sử dụ ng dâ y già y để tự siết cổ mình và dẫ n đến tai nạ n thương tâ m. Sau 19 ngà y rơi và o
trạ ng thá i hô n mê và số ng nhờ sự trợ giú p củ a má y mó c, cuố i cù ng gia đình cậ u bé đã quyết định ngừ ng sử
dụ ng má y khi cá c bá c sĩ cho biết hy vọ ng số ng só t củ a Joshua là khô ng cò n. Cậ u bé Joshua đã qua đờ i và o
ngà y 14/4 vừ a qua.
 “Khi đang lướ t mạ ng xã hộ i, bạ n chỉ dù ng ngó n tay cá i. Và đã có bao nhiêu ngà y, thứ duy nhấ t cử độ ng là
ngó n tay cá i củ a bạ n ? Khô ng độ ng nã o, khô ng độ ng tay độ ng châ n, khô ng có gì cả m độ ng. Đó là thanh
xuân bất động.” (“Tuổ i 20 tô i đã số ng như mộ t bô ng hoa dạ i”, Trang Xtd).
 “Số ng là kết nố i. Nhưng số ng cũ ng cầ n có nhữ ng khoả ng lặ ng ngắ t kết nố i." (Hà Nhâ n).  cầ n hạ n chế lướ t
web mà dà nh thờ i gian phá t triển bả n thâ n.
10. Tội phạm nguy hiểm
 Sau nhiều lầ n đà o tẩ u khô ng thà nh, Triệu Quâ n Sự (31 tuổ i, dâ n tộ c Nù ng, Đạ i Từ , Thá i Nguyên, thi hà nh á n
phạ t chung thâ n) bấ t ngờ tiếp tụ c vượ t ngụ c lầ n ba và o chiều 31 – 5 – 2022 tạ i trạ i giam thuộ c Cụ c Điều tra
hình sự , Bộ Quố c phò ng thuộ c địa phậ n xã Thà nh Long, huyện Thạ ch Thà nh, Thanh Hó a. Theo thô ng tin,
Triệu Quâ n Sự từ ng là binh nhì, mê game, từ ng trộ m cắ p vặ t củ a đồ ng độ i và bị đơn vị cả nh cá o nhắ c nhở ,
đà o ngũ nă m 2012 sau đó giết chủ mộ t quá n cà phê để lấ y cắ p tà i sả n. Ngà y 15 – 3 – 2013, Triệu Quâ n Sự
bị Tò a á n Quâ n sự Quâ n khu 1 tuyên á n chung thâ n. Kể từ đó , đã hai lầ n Sự vượ t ngụ c và o nă m 2015 và
2020, đặ c biệt lầ n và o nă m 2020 khiến dư luậ n xô n xao khoả ng thờ i gian dà i vì thá i độ ngô ng nghênh, coi
Trang | 146
thườ ng Phá p luậ t củ a y khi ngao du khắ p nơi như Đà Nẵ ng, Quả ng Nam,..., tiếp tụ c hà nh nghề trộ m cắ p gâ y
bấ t ổ n trong xã hộ i.
 Khuya 2.6.2022, tạ i ngã tư Hù ng Vương - Hoà ng Vă n Thụ , P.Ngô Quyền, TP. Bắ c Giang, Bắ c Giang, đã xả y ra
vụ tai nạ n giao thô ng kinh hoà ng là m 3 ngườ i trong mộ t gia đình tử vong tạ i chỗ . Cụ thể, anh Nguyễn Quố c
Thịnh lá i xe ô tô Audi di chuyển trên đườ ng Hù ng Vương, hướ ng đi đườ ng Xương Giang, TP. Bắ c Giang. Khi
xe đến khu vự c ngã tư Hù ng Vương – Hoà ng Vă n Thụ đoạ n thuộ c P. Ngô Quyền thì xả y ra va chạ m vớ i xe
má y do mộ t ngườ i đà n ô ng 48 tuổ i ở P. Thọ Xương, TP. Bắ c Giang, cầ m lá i, chở theo vợ và con gá i. Cả ô tô
và xe má y đều hư hỏ ng nặ ng. Mộ t số nhâ n chứ ng cho biết thờ i điểm xả y ra tai nạ n, xe ô tô di chuyển vớ i
tố c độ khá cao. Theo Cô ng an, anh Nguyễn Quố c Thịnh là cá n bộ Ban Quả n lý bả o trì đườ ng bộ Bắ c Giang
thuộ c Sở Giao thô ng vậ n tả i Bắ c Giang. Bướ c đầ u, lự c lưỡ ng chứ c nă ng xá c định anh Nguyễn Quố c Thịnh
điều khiển xe ô tô tham gia giao thô ng trong hơi thổ có nồ ng độ cồ n 0,604mg/l khí thở , vượ t quá mứ c quy
định. Cô ng an TP. Bắ c Giang đã ra lệnh giữ ngườ i trong trườ ng hợ p khẩ n cấ p, lệnh bắ t ngườ i bị giữ trong
trườ ng hợ p khẩ n cấ p và ra quyết định tạ m giữ hình sự đố i vớ i Nguyễn Quố c Thịnh để điều tra, xử lý theo
quy định.
 Cò n nhớ , nă m 2015, dư luậ n rú ng độ ng trướ c thô ng tin Nguyễn Hả i Dương (1991) là kẻ thủ á c gâ y nên vụ
thả m sá t 6 ngườ i tạ i Bình Phướ c. Theo cá o trạ ng, Nguyễn Hả i Dương khai nhậ n có quan hệ tình cả m vớ i Lê
Thị Á nh Linh (22 tuổ i), con gá i ô ng Lê Vă n Mỹ (xã Minh Hưng, huyện Chơn Thà nh, tỉnh Bình Phướ c) nhưng
bị gia đình ô ng Mỹ ngă n cả n. Dương lên kế hoạ ch giết gia đình ô ng Mỹ để trả thù . Để chuẩ n bị cho hà nh vi
phạ m tộ i, Dương vạ ch kế hoạ ch mua sú ng bắ n bi vớ i giá 6 triệu đồ ng, sú ng điện giá 2 triệu đồ ng, dao Thá i
Lan (dà i 30cm), dao bấ m lưỡ i (dà i 7cm), mua sim rá c để liên lạ c, mua gă ng tay, khẩ u trang bịt mặ t, mượ n
xe má y củ a chị T.T.C (dì củ a Dương), lấ y 10 dâ y rú t nhự a, bă ng keo dính để gâ y á n. Trưa 6/7, Dương hẹn
Vũ Vă n Tiến (1991) uố ng cà phê và rủ tham gia cướ p tà i sả n củ a mộ t gia đình già u có ở huyện Chơn Thà nh
(Bình Phướ c). Đang tú ng tiền tiêu xà i, Tiến đồ ng ý tham gia ngay. Để độ t nhậ p và o nhà ô ng Mỹ, Dương biết
trướ c nhà ô ng Mỹ đều có khó a trong nên Dương đã lừ a Vỹ (chá u ô ng Mỹ) là sẽ cho tiền và quà để Vỹ xuố ng
mở cử a nhà ô ng Mỹ. Theo đú ng kế hoạ ch đã đặ t ra, 2h ngà y 7/7, Dương và Tiến đi xe má y đến cổ ng nhà
ô ng Mỹ và nhắ n tin cho Vỹ ra mở cổ ng. Khi Vỹ ra mở cổ ng, Dương và Tiến đã khố ng chế Vỹ và ra tay hạ
thủ . Sau khi giết xong Vỹ, Dương và Tiến đã độ t nhậ p lên lầ u mộ t bắ t tró i Linh và Như, dù ng bă ng keo bịt
miệng cá c nạ n nhâ n rồ i tró i và o cử a sổ . Tiếp đó , chú ng xuố ng tầ ng trệt bắ t tró i ô ng Mỹ và chá u Quố c Anh
(con ruộ t ô ng Mỹ), khố ng chế bà Nga yêu cầ u chỉ nơi cấ t giấ u tiền và tà i sả n. Bà Nga đã tự mở két sắ t
nhưng khô ng có tiền và tà i sả n quý nên chú ng lụ c soá t trong phò ng và cướ p hơn 4 triệu đồ ng và 1 số đô la
Mỹ. Sau đó , chú ng tró i bà Nga và tra khả o chá u Quố c Anh để chỉ nơi cấ t giấ u tiền, tà i sả n quý. Lú c nà y, chá u
Quố c Anh trả lờ i khô ng biết thì bị chú ng nhẫ n tâ m sá t hạ i. Sau đó , Dương và Tiến tiếp tụ c quay trở lạ i
phò ng ô ng Mỹ sá t hạ i vợ chồ ng nạ n nhâ n. Chưa dừ ng lạ i, cá c đố i tượ ng tiếp tụ c lên lầ u mộ t tra khả o Á nh
Linh và Như về tiền và tà i sả n. Tuy nhiên, cá c nạ n nhâ n khô ng hợ p tá c nên cũ ng bị chú ng ra tay sá t hạ i.
Đồ ng thờ i, chú ng lấ y 5 ĐTDĐ, 1 Ipad củ a cá c nạ n nhâ n. Trướ c khi rờ i hiện trườ ng, để che giấ u hà nh vi
phạ m tộ i, bọ n chú ng đã xuố ng tầ ng trệt lấ y quầ n củ a ô ng Mỹ mặ c và o và tẩ u thoá t. Về đến phò ng trọ củ a
Tiến, bọ n chú ng đã kiểm tra lạ i tà i sả n cướ p đượ c, cù ng nhữ ng quầ n á o, phương tiện gâ y á n như dao, sú ng,
già y dép cho và o ba lô giao cho Tiến quả n lý.
 Taliban nổ i lên ở Afghanistan trong thậ p niên 1990, nò ng cố t là lự c lượ ng du kích từ ng chiến đấ u chố ng lạ i
lự c lượ ng chiếm đó ng Afghanistan. Đa phầ n cá c chiến binh cố t cá n ban đầ u củ a Taliban là ngườ i Pashtun,
nhó m bộ lạ c lớ n nhấ t ở Afghanistan. Ngườ i sá ng lậ p Taliban là Mohammad Omar, từ ng là chỉ huy củ a lự c
lượ ng du kích. Sau khi ra đờ i nă m 1994, Taliban mở chiến dịch quâ n sự nhằ m già nh quyền kiểm soá t
Kandahar, mộ t trong nhữ ng đô thị lớ n nhấ t ở miền Nam Afghanistan khi đó , vố n đang chìm trong tộ i phạ m
và bạ o lự c. Tầ m nhìn về cô ng lý mà Taliban rao giả ng giú p lự c lượ ng nà y nhanh chó ng mở rộ ng ả nh hưở ng,
Trang | 147
thâ u tó m quyền lự c. Nă m 1996, Taliban chiếm đượ c thủ đô Kabul, tuyên bố Afghanistan trở thà nh mộ t
vương quố c Hồ i giá o. Chế độ Taliban đượ c miêu tả là "tà n bạ o và đà n á p". Phụ nữ hầ u như khô ng có bấ t cứ
quyền lợ i nà o, khô ng đượ c đến trườ ng, bị ép mặ c trang phụ c che kín toà n bộ thâ n thể. Â m nhạ c và mọ i
hình thứ c truyền thô ng khá c bị cấ m. Tư tưở ng củ a Taliban có nhiều điểm tương đồ ng vớ i tổ chứ c khủ ng
bố Al-Qaeda củ a Osama Bin Laden, điểm khá c là Taliban chỉ tậ p trung và o sự cai trị ở trong nướ c. Đỉnh cao
củ a cuộ c tấ n cô ng củ a Taliban nă m 2021 trong chiến tranh Afghanistan là sự kiện Kabul sụ p đổ (2021).
Chú ng xâ m nhậ p thủ đô Kabul, chỉ và i giờ sau khi Tổ ng thố ng Ashraf Ghani trố n khỏ i đấ t nướ c và từ bỏ
chính phủ Afghanistan. Tuầ n tự từ ng thủ phủ cá c tỉnh củ a Afghanistan đã bị chiếm trong bố i cả nh quâ n độ i
Hoa Kỳ đang rú t khỏ i nướ c nà y, hoà n tấ t và o cuố i thá ng 8 nă m 2021.
 IS hay Nhà nướ c Hồ i giá o IS (Islamic State) mộ t tổ chứ c đượ c thà nh lậ p bở i nhữ ng kẻ cự c đoan, ra đờ i
chính thứ c và o ngà y 29/6/2014. Ban đầ u, IS chính thứ c là mộ t tổ chứ c thá nh chiến dò ng Hồ i giá o Sunni
vớ i mụ c tiêu đá nh đổ chính quyền dò ng Hồ i giá o Shi’ite củ a Syria, nhưng chỉ sau mộ t nă m, Nhà nướ c nà y
đã khai sinh ra cá i gọ i là “tư tưở ng IS” có phạ m vi toà n cầ u và cá c thà nh viên củ a nó cũ ng đến từ cá c nướ c
tiên tiến nhấ t trên thế giớ i. Nhó m Nhà nướ c Hồ i giá o IS, ban đầ u là mộ t nhá nh củ a Al Qaeda, hình thà nh từ
2005 ở Iraq vớ i mụ c tiêu phá hoạ i Mỹ và cá c thà nh phầ n thâ n Mỹ ở đâ y. Sau 5 nă m hoạ t độ ng, IS đã gâ y ra
hà ng tră m, hà ng ngà n vụ đá nh bom liều chết ở Iraq.
11. Các vấn đề về môi trường

 Giá o sư Giá o sư Matt Kondolf từ Đạ i họ c California, Berkeley (Mĩ), Marc Goichot, Quả n lý chương trình
Nướ c ngọ t, Tổ chứ c Quố c tế về Bả o tồ n Thiên nhiên (WWF) Khu vự c Châ u Á – Thá i Bình Dương và ô ng Jeff
Opperman, Trưở ng nhó m Nghiên cứ u khoa họ c Chương trình Nướ c ngọ t Toà n cầ u, WWF, chỉ ra rằ ng nếu
tiếp tụ c phá t triển vớ i cá ch thứ c như hiện tạ i, Đồ ng bằ ng sô ng Cử u Long sẽ bị nhấ n chìm đến 90% diện tích
và o nă m 2100. Theo cá c nhà nghiên cứ u, phầ n lớ n diện tích củ a Đồ ng bằ ng sô ng Cử u Long và o khoả ng hơn
40.000 km2, chỉ cao hơn mự c nướ c biển chưa đầ y 2 m, do đó rấ t dễ bị ả nh hưở ng bở i biến đổ i khí hậ u, tá c
độ ng củ a nướ c biển dâ ng. Thêm và o đó , cá c hoạ t độ ng như khai thá c nướ c ngầ m quá mứ c, khai thá c cá t
khô ng bền vữ ng cù ng vớ i sự phá t triển chó ng mặ t củ a cá c nhà má y thủ y điện trên thượ ng nguồ n đang đe
dọ a tương lai củ a đồ ng bằ ng.
 Nắ ng nó ng biến Ấ n Độ thà nh địa ngụ c trầ n gian, chạ m ngưỡ ng chịu đự ng khiến 25 ngườ i thiệt mạ ng: Theo
Cụ c Khí tượ ng Ấ n Độ , quố c gia nà y đã trả i qua thá ng 3 nó ng nhấ t trong hơn 1 thế kỷ qua. Nhiều khu vự c ở
phía bắ c, phía tâ y và phía đô ng Ấ n Độ ghi nhậ n nhiệt độ tă ng lên tớ i hơn 40 độ C trong thá ng 4. Nhiệt độ ở
nhiều nơi tạ i Ấ n Độ gầ n đâ y thườ ng xuyên vượ t 50 độ C, tà n phá nghiêm trọ ng mù a mà ng và cuộ c số ng
ngườ i dâ n. Nắ ng nó ng kết hợ p vớ i hiện tượ ng "nhiệt độ bầ u ướ t" đang thá ch thứ c giớ i hạ n chịu đự ng củ a
ngườ i dâ n Ấ n Độ . Bang Maharashtra ở tâ y Ấ n Độ đã bá o cá o 25 ca tử vong vì nắ ng nó ng từ cuố i thá ng 3,
con số cao nhấ t trong vò ng 5 nă m qua. Cá c chuyên gia cũ ng cả nh bá o, hơn 1 tỷ ngườ i ở Ấ n Độ và nướ c lá ng
giềng Pakistan đang rấ t dễ bị tổ n thương bở i cá i nó ng khắ c nghiệt, trong bố i cả nh nhữ ng rã nh gió mù a gâ y
mưa là m má t dự kiến sẽ chỉ xuấ t hiện trong thá ng tớ i và tình trạ ng mấ t điện ngà y cà ng thườ ng xuyên ở
nhiều vù ng. Nhiệt độ tạ i New Delhi và o ban ngà y đạ t 44 độ C và khô ng dướ i 30 độ C và o ban đêm. Nú i rá c
Bhalswa khổ ng lồ tạ i vù ng ngoạ i ô phía bắ c New Delhi tiếp tụ c chá y từ ngà y 26/4/2022 tớ i nay, khiến
khô ng khí oi bứ c tạ i thà nh phố cà ng trở nên ô nhiễm nặ ng nề.
 Rừ ng Amazon - vớ i 60% diện tích nằ m trong lã nh thổ Brazil - là rừ ng mưa nhiệt đớ i lớ n nhấ t thế giớ i. Nơi
đâ y đượ c coi là mộ t điểm nó ng đa dạ ng sinh họ c vớ i nhiều loà i độ ng, thự c vậ t độ c đá o. Theo Cơ quan
Nghiên cứ u Vũ trụ Brazil (INPE), số vụ chá y rừ ng trên khắ p Brazil đã đạ t mứ c cao nhấ t kể từ nă m 2013 và
tă ng 84% trong nă m nay tính đến ngà y 23/8/2019. Trong nă m 2019 đã có 78.383 vụ chá y rừ ng, mộ t nử a
Trang | 148
trong số đó xả y ra trong thá ng 8. 8/9 tiểu bang có rừ ng Amazon chứ ng kiến sự gia tă ng cá c vụ chá y, trong
đó bang lớ n nhấ t có mứ c tă ng 146%. Cư dâ n tạ i cá c bang Rondonia và Amazons cho biết họ chưa từ ng thấ y
vụ chá y nà o tồ i tệ hơn từ trướ c đến nay, vớ i nhữ ng đá m mâ y khó i che phủ toà n khu vự c.
 Thả m hoạ Chernobyl là mộ t vụ tai nạ n hạ t nhâ n xả y ra và o Thứ bả y ngà y 26 thá ng 4 nă m 1986 khi nhà
má y điện hạ t nhâ n Chernobyl ở Pripyat, Ukraine (khi ấ y cò n là mộ t phầ n củ a Liên bang Xô viết) bị nổ tạ i lò
phả n ứ ng số 4. Do khô ng có tườ ng chắ n, đá m mâ y bụ i phó ng xạ từ nhà má y lan rộ ng ra nhiều vù ng phía
tâ y Liên bang Xô viết, Đô ng Â u và Tâ y Â u, Scandinavia, Anh quố c, và đô ng Hoa Kỳ. Nhiều vù ng rộ ng lớ n
thuộ c Ukraina, Belarus và Nga bị ô nhiễm nghiêm trọ ng, dẫ n tớ i việc phả i sơ tá n và tá i định cư cho hơn
336.000 ngườ i. Khoả ng 60% đá m mâ y phó ng xạ đã rơi xuố ng Belarus Theo bả n bá o cá o nă m 2006 củ a
TORCH, mộ t nử a lượ ng phó ng xạ đã rơi xuố ng bên ngoà i lã nh thổ ba nướ c cộ ng hoà Liên Xô .
 Độ ng đấ t Haiti 2010 là trậ n độ ng đấ t có độ lớ n 7,0 Mw có tâ m chấ n nằ m cá ch thủ đô Port-au-Prince củ a

Haiti khoả ng 25 km về phía tâ y, xả y ra và o lú c 16:53:10 hoặ c 04:53:10 chiều theo giờ địa phương và o thứ
ba, 12 thá ng 1 nă m 2010, và chấ n tiêu ở độ sâ u 13 km. Cụ c Khả o sá t Địa chấ t Hoa Kỳ đã ghi nhậ n mộ t loạ t
cá c dư chấ n, trong số đó có 14 dư chấ n có độ lớ n nằ m trong khoả ng 5,0 đến 5,9. Hộ i chữ thậ p Đỏ quố c tế
loan bá o rằ ng có khoả ng 3 triệu ngườ i bị ả nh hưở ng bở i trậ n độ ng đấ t, số thương vong mà Chính phủ Haiti
ướ c tính hơn 200.000 ngườ i. Hầ u hết cá c cô ng trình lớ n củ a Port-au-Prince đã bị hư hỏ ng hoặ c bị phá hủ y
bao gồ m Dinh tổ ng thố ng, tò a nhà Quố c hộ i, Nhà thờ lớ n Port-au-Prince và nhà tù chính. Tấ t cả bệnh viện
đều bị phá hủ y hoặ c hư hỏ ng nặ ng nên khô ng cò n sử dụ ng đượ c nữ a. Liên Hợ p Quố c loan bá o rằ ng trụ sở
củ a tổ chứ c nà y ở thủ đô Haiti (United Nations Stabilization Mission in Haiti - MINUSTAH) bị sậ p và số
đô ng cá c nhâ n viên củ a Liên Hợ p Quố c chưa thố ng kê đượ c.
 “Tạ o ra sự thay đổ i thá i độ toà n cầ u, biến hà ng triệu nỗ i lo lắ ng mơ hồ thà nh mộ t phong trà o kêu gọ i hà nh
độ ng khẩ n cấ p trên khắ p thế giớ i.” (Greta Thunberg).  muố n ngă n biến đổ i về mô i trườ ng thì con ngườ i
phả i hà nh độ ng ngay lậ p tứ c.
12. Nạn phân biệt chủng tộc
 Chủ nghĩa “Apartheid” bắ t đầ u thố ng trị tạ i Nam Phi từ nă m 1948, gâ y ra mộ t trang sử đá ng buồ n trong
lịch sử Nam Phi. Ở thờ i nà y, luậ t phá p Nam Phi cấ m việc kết hô n giữ a nhữ ng ngườ i thuộ c cá c chủ ng tộ c
khá c nhau, việc có quan hệ tình cả m nam nữ vớ i ngườ i thuộ c chủ ng tộ c khá c thậ m chí bị coi là hà nh vi tộ i
phạ m. Cố t lõ i củ a chính sá ch “Apartheid” là phâ n chia dâ n cư Nam Phi thà nh cá c nhó m chủ ng tộ c và xá c
định quyền hạ n mà mỗ i nhó m đượ c hưở ng. Trong sự phâ n chia chủ ng tộ c nà y, chỉ có ngườ i da trắ ng ở
Nam Phi là nhậ n đượ c sự ưu đã i lớ n nhấ t, gầ n như khô ng phả i chịu bấ t cứ sự hạ n chế nà o mà phá p luậ t á p
đặ t lên cá c chủ ng tộ c khá c, ngượ c lạ i, ngườ i da đen phả i chịu nhiều thiệt thò i nhấ t. Đã từ ng có thờ i, từ ghế
đá , bể bơi, cô ng viên cho tớ i trườ ng họ c, ga tà u, bệnh viện… đều phâ n biệt khu vự c dà nh riêng cho ngườ i
da trắ ng và ngườ i da mà u.
 Và o ngà y 25 thá ng 5 nă m 2020, George Perry Floyd, mộ t ngườ i đà n ô ng ngườ i Mỹ gố c Phi, đã bị giết tạ i
Powderhorn ở thà nh phố Minneapolis, tiểu bang Minnesota, Hoa Kỳ. Trong khi Floyd bị cò ng tay và nằ m
sấ p trên đườ ng phố trong mộ t vụ bắ t giữ , Derek Chauvin, mộ t sĩ quan cả nh sá t ngườ i Mỹ gố c Â u củ a Sở
Cả nh sá t Minneapolis, đã đè đầ u gố i củ a mình lên cổ củ a Floyd trong gầ n chín phú t, bao gồ m (theo đơn
kiện hình sự chố ng lạ i Chauvin) trong gầ n ba phú t sau khi Floyd khô ng cò n độ ng đậ y. Sự giậ n dữ bù ng lên
sau cá i chết củ a mộ t anh đã chuyển thà nh nhữ ng cuộ c biểu tình kèm bạ o độ ng gâ y ra sự hỗ n loạ n trên
khắ p nướ c Mỹ.
Trang | 149
 Cả nh sá t bang New South Wales (Australia) đã bắ t giữ mộ t cô gá i 17 tuổ i hô m 31/3/2020 và cá o buộ c
ngườ i nà y 3 tộ i tấ n cô ng, sử dụ ng ngô n ngữ cô ng kích, 2 tộ i cố gắ ng rình rậ p/đe dọ a. Trướ c đó mộ t ngà y,
cả nh sá t nhậ n đượ c tin bá o 2 chị em gố c Á - Sophie Do và Rosa Do - bị tấ n cô ng trên đườ ng ở Marrickville
bở i mộ t thiếu nữ liên tụ c chử i bớ i họ bằ ng từ ngữ phâ n biệt chủ ng tộ c liên quan tớ i dịch Covid-19. “Đá m
ngườ i châ u Á tụ i mà y đã mang virus corona đến đâ y. Cú t về ă n dơi tiếp đi”, kẻ tấ n cô ng nó i trong clip đượ c
nạ n nhâ n Sophie Do chia sẻ trên trang cá nhâ n. Sau đó , nạ n nhâ n Rosa Do cò n bị nhổ nướ c bọ t lên mặ t,
đá nh và o mắ t. Mộ t ngườ i đà n ô ng đi đườ ng đã can ngă n trướ c khi kẻ tấ n cô ng bỏ đi vớ i mộ t ngườ i bạ n.
Theo 9News, sau khi nạ n nhâ n bá o cả nh sá t, đồ ng thờ i tố cá o sự việc lên MXH, mộ t số ngườ i đã nhậ n ra
thủ phạ m và cung cấ p thô ng tin cho chính quyền. Kẻ tấ n cô ng đượ c tạ i ngoạ i có điều kiện và phả i ra hầ u
Tò a á n Thiếu niên và o ngà y 1/5. Trướ c đó , ô ng Mick Fuller - cả nh sá t bang New South Wales (Australia) -
tuyên bố có thể tă ng mứ c tiền phạ t cho nhữ ng ngườ i nhổ nướ c bọ t và ho và o ngườ i khá c.
 Trong bứ c ả nh gâ y phả n ứ ng dữ dộ i tạ i cộ ng đồ ng châ u Á , 19 họ c sinh trườ ng cấ p 2 Sint-Paulusschool

Campus College (mộ t trườ ng trung họ c Hà Lan ở Bỉ) mặ c trang phụ c truyền thố ng củ a Trung Quố c, đầ u độ i
nó n lá . Trong số đó , có hai ngườ i mặ c trang phụ c gấ u trú c – vố n đượ c xem là “quố c bả o” Trung Quố c.
Nhó m họ c sinh vui vẻ cườ i tươi tạ o dá ng bên tấ m biển ghi dò ng chữ “Corona Time” (Thờ i Corona). Tấ m
biển cò n có hình vẽ mộ t ngườ i đeo khẩ u trang. Thậ m chí, mộ t nữ sinh cò n dù ng tay kéo hai bên khó e mắ t,
mộ t cử chỉ đượ c xem là xú c phạ m và chế giễu đố i vớ i nhữ ng ngườ i gố c Đô ng Á .
 Ngà y 17/6/2021, truyền thô ng quố c tế đồ ng loạ t đưa tin về nhữ ng video củ a Billie Eilish lú c cò n thiếu
niên (13-14 tuổ i) lan truyền trên TikTok bị cho là phâ n biệt chủ ng tộ c. Cụ thể, trong mộ t video, Billie há t
theo bà i há t “Fish”, trong đó có sử dụ ng tiếng ló ng mang ý nghĩa tiêu cự c về ngườ i gố c Hoa. Trong mộ t
video khá c, cô bị tố nhạ i lạ i cá ch ngườ i châ u Á nó i tiếng Anh bằ ng giọ ng thều thà o. Nhữ ng video nà y khiến
cộ ng đồ ng mạ ng quố c tế “dậ y só ng”. Nhiều ngườ i bà y tỏ thá i độ giậ n dữ trướ c hà nh độ ng củ a “hiện tượ ng
â m nhạ c” nướ c Mỹ và kêu gọ i tẩ y chay cô bằ ng hashtag #CancelBillieEilish. Cộ ng đồ ng mạ ng cà ng phẫ n nộ
hơn khi Billie khô ng hề có độ ng thá i muố n là m rõ ồ n à o ngay lú c đó . Khô ng nhữ ng từ chố i trả lờ i bá o chí,
cô cò n đă ng tả i loạ t ả nh chụ p cho tạ p chí Rolling Stones trên Instagram cá nhâ n như khô ng có chuyện gì
xả y ra.
 “Tô i ghét tộ t cù ng sự phâ n biệt chủ ng tộ c và tấ t cả mọ i biểu hiện củ a nó . Tô i đã chiến đấ u vì điều đó suố t cả
cuộ c đờ i. Tô i đang chiến đấ u và sẽ tiếp tụ c cho đến cuố i đờ i.” (Nelson Mandela).
12. Tin tặc

- Ngà y 11-7, trao đổ i vớ i Bá o Ngườ i Lao Độ ng, Trung tướ ng Tô Â n Xô , Chá nh vă n phò ng kiêm ngườ i phá t
ngô n Bộ Cô ng an, cho biết lự c lượ ng chứ c nă ng Bộ Cô ng an đã xá c minh, là m rõ , chuyển hồ sơ sang Sở
Thô ng tin và Truyền thô ng Hà Nộ i xử lý theo quy định củ a phá p luậ t đố i vớ i vớ i Tô Vĩ Hoà n (SN 1984, trú
tạ i Phườ ng Cầ u Diễn, quậ n Nam Từ Liêm, TP Hà Nộ i) có hà nh vi đưa thô ng tin thấ t thiệt liên quan đến Tậ p
đoà n Vingroup, ả nh hưở ng đến uy tín, quyền, lợ i ích hợ p phá p củ a doanh nghiệp, tá c độ ng xấ u đến thị
trườ ng chứ ng khoá n. Bên cạ nh đó , Cơ quan chứ c nă ng cũ ng đang xá c minh, là m rõ , xử lý theo quy định
phá p luậ t đố i vớ i 9 cá nhâ n tạ i 7 tỉnh thà nh khá c đưa thô ng tin thấ t thiệt về ô ng Phạ m Nhậ t Vượ ng, Chủ
tịch Tậ p đoà n Vingroup bị á p dụ ng biện phá p ngă n chặ n cấ m xuấ t cả nh.
VI. Thần tượng, người nổi tiếng
1. Dẫn chứng
- Fan và nghệ sĩ cuố i cù ng đã gặ p nhau trong Super Show 7 tạ i Manila, Philippines đượ c tổ chứ c và o ngà y
30 thá ng 6. Hoa hậ u Hoà n vũ 2015 Pia Wurtzbach chính thứ c gặ p mặ t thầ n tượ ng yêu thích củ a cô : Siwon
Trang | 150
củ a Super Junior. Kể từ trướ c khi cô trở thà nh Hoa hậ u Hoà n vũ 2015, Pia Wurtzbach đã thể hiện tình cả m
củ a mộ t "fan ruộ t" đố i vớ i Siwon. Sau sự cố trao nhầ m vương miện cho Hoa hậ u Hoà n vũ 2015, Pia
Wurtzbach đã nhanh chó ng trở thà nh tiêu điểm củ a truyền thô ng. Cư dâ n mạ ng chẳ ng ngầ n ngạ i “lộ i
ngượ c” hà ng ngà n bà i chia sẻ trên tà i khoả n Twitter củ a Pia để tìm kiếm thêm nhữ ng thô ng tin thú vị xoay
quanh cô Hoa hậ u ngườ i Philippines nà y. Kết quả là mộ t số ELF đã bấ t ngờ phá t hiện ra, cô nà ng vố n là
mộ t fan "cứ ng" củ a Super Junior và cự c yêu thích thà nh viên Siwon.  ngườ i nổ i tiếng cũ ng có thể là fan/
thầ n tượ ng củ a nhau.
- Tiền vệ N’Golo Kante củ a Chelsea luô n khiến cá c cổ độ ng viên thá n phụ c về sự giả n dị và khiêm tố n bấ t
chấ p là mộ t ngô i sao bó ng đá hà ng đầ u. Kante hiện tạ i vẫ n lá i xe Mini Cooper y chang chiếc mà anh mua
khi lầ n đầ u tiên đặ t châ n tớ i xứ sở sương mù nă m 2015 dù cho nhiều đồ ng độ i, đồ ng nghiệp củ a anh đã sở
hữ u nhữ ng siêu xe đắ t tiền.  ngườ i nổ i tiếng khô ng thích gâ y chú ý.
- Thờ i gian gầ n đâ y, khi cả nướ c đang đố i mặ t vớ i dịch Covid-19 diễn biến phứ c tạ p, cù ng vớ i đó mộ t số
khu vự c miền Tâ y gặ p hạ n mặ n, nhiều sao Việt đã đứ ng ra kêu gọ i ủ ng hộ và nhậ n đượ c sự đó ng gó p. Song
song đó , mộ t số fandom cũ ng thầ m lặ ng chung tay đó ng gó p giú p đỡ . Hình ả nh nhiều fan club củ a nghệ sĩ
Việt như Mỹ Tâ m, Hà Hồ , Trung Quâ n, Jack,... xuố ng miền Tâ y trao nhữ ng mó n quà ấ m á p, vớ i ý nghĩa
mang nướ c về miền Tâ y đã là m ngườ i hâ m mộ và nhữ ng nghệ sĩ nứ c lò ng.  ngườ i hâ m mộ ngà y cà ng
ứ ng xử vă n minh.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- “Thanh xuâ n có bạ n 3” hiện đang là chương trình thu hú t sự chú ý củ a khá n giả Trung Quố c lẫ n châ u Á
nhờ quy tụ dà n sao nổ i tiếng như Lý Vũ Xuâ n, Lý Vinh Hạ o, Lisa (BlackPink) và Phan Vỹ Bá cù ng dà n thí
sinh tươi trẻ đầ y tà i nă ng. Thế nhưng ngà y 4.5.2021, show lạ i bị Cụ c Quả ng bá Phá t thanh Truyền hình
Bắ c Kinh (Trung Quố c) yêu cầ u ngừ ng sả n xuấ t vì phá t hiện nhiều sai phạ m nặ ng nề. Ngoà i việc vạ ch trầ n
tiểu sử đen tố i củ a mộ t thí sinh, Tâ n Hoa Xã cò n đă ng tả i bà i viết chỉ trích ngườ i hâ m mộ củ a mộ t số thí
sinh trong “Thanh xuâ n có bạ n 3 “bỏ tiền ra mua lượ ng lớ n sữ a củ a nhà tà i trợ , quét mã QR nhằ m tă ng
điểm cho thí sinh mình yêu thích, giú p họ đượ c ra mắ t trong nhó m nhạ c mớ i rồ i đổ xuố ng cố ng. Video ghi
lạ i hà nh độ ng nà y củ a họ cũ ng thu hú t rấ t nhiều lượ t xem trên nền tả ng Douyin (TikTok phiên bả n Trung
Quố c). Trong đoạ n clip, có thể thấ y rằ ng hà ng tră m hộ p sữ a mà u hồ ng nằ m la liệt trên nắ p cố ng, mộ t ngườ i
thậ m chí cò n lấ y châ n đá xô sữ a rồ i cườ i lớ n.
- Khô ng khí sâ n bay Nộ i Bà i - Hà Nộ i sá ng nay (2/9/2014) bỗ ng nhiên sô i độ ng hẳ n lên khi có "rừ ng" fan
hâ m mộ đã đợ i sẵ n để đó n nhó m SNSD đến Việt Nam. Trướ c khi cá c cô gá i xứ kim chi xuố ng sâ n bay nhiều
giờ đồ ng hồ , hà ng ngà n fan hâ m mộ củ a SNSD trong trang phụ c hồ ng và bă ng rô n cù ng biểu ngữ đã xuấ t
hiện để sắ p xếp chỗ ngồ i và luyện tậ p cho mà n đó n tiếp thầ n tượ ng "độ c đá o và gâ y ấ n tượ ng" nhấ t. Cá c
fan nữ nắ m chặ t tay nhau và há t vang nhữ ng ca khú c nổ i tiếng củ a girl band SNSD, bên cạ nh việc liên tụ c
hô vang tên củ a từ ng cô gá i trong nhó m. Khoả ng 12h30, cá c cô gá i củ a SNSD xuấ t hiện trong vò ng vâ y chậ t
Trang | 151
kín củ a lự c lượ ng an ninh - bả o vệ. Ngay lậ p tứ c khô ng khí buổ i đó n tiếp trở nên lộ n xộ n, chen lấ n, và bấ t
cứ mộ t fan nà o cũ ng cố để đượ c nhìn mặ t, chạ m tay và o thầ n tượ ng. Khi điều mong mỏ i, chờ đợ i thà nh
hiện thự c, khô ng ít "fan cuồ ng" Kpop đã biểu lộ cả m xú c đến mứ c vô cù ng khó diễn tả và rấ t mã nh liệt,
thậ m chí có phầ n hơi thá i quá .
- Tố i ngà y 23/8/2021, ngườ i hâ m mộ KPOP vô cù ng bà ng hoà ng trướ c thô ng tin thà nh viên Lucas (NCT) bị
bó c mẽ từ ng yêu đương vớ i fan. Theo đó , mộ t cô gá i tự nhậ n mình là ngườ i hâ m mộ củ a Lucas, đồ ng thờ i
tiết lộ cả hai từ ng hẹn hò vớ i nhau. Đá ng chú ý. cô nà ng cũ ng tung ra video và lịch sử nhắ n tin vớ i Lucas
là m bằ ng chứ ng. Ngườ i nà y tố Lucas chia tay nhưng vẫ n lợ i dụ ng bạ n gá i cũ . Cụ thể sau 1 ngà y chia tay bạ n
gá i vì lý do bậ n rộ n cho cô ng việc thì Lucas đã chủ độ ng liên hệ lạ i đề nghị là m bạ n “tình cũ ”. Mỗ i khi rả nh
rỗ i anh chà ng lạ i tìm đến cô ấ y để “tâ m sự ” tạ i khá ch sạ n nhưng mọ i chi phí đều do nhà gá i trả . Ngườ i nà y
cò n tố Lucas khô ng bao giờ trả tiền mỗ i khi đi cù ng nhau (từ mua hà ng, thuố c lá …) vớ i lý do nghệ sĩ khô ng
thể tù y tiện đi chơi hay quẹt thẻ dễ bị cô ng ty phá t hiện. Ngoà i ra, cô nà ng khẳ ng định Lucas rấ t khó tính,
mọ i chuyện đều phả i là m theo ý củ a bả n thâ n, ngay cả khá ch sạ n cũ ng phả i gử i hình khá ch sạ n anh chà ng
muố n để tình cũ đặ t phò ng. Chưa hết, Lucas cò n bị nghi vấ n việc nó i xấ u đồ ng độ i cù ng nhó m, đà o mỏ ,...,
kết cụ c là fansite lớ n nhấ t củ a anh chà ng tạ i Trung Quố c giả i thể, mọ i hoạ t độ ng đều bị “đó ng bă ng”.  cầ n
thầ n tượ ng đú ng ngườ i và đừ ng sa đà kẻo thiệt thâ n.
- Nhữ ng ngà y qua, thô ng tin về bê bố i tình á i củ a nam ca sĩ Ngô Diệc Phà m đã gâ y chấ n độ ng khắ p châ u Á .
Nhữ ng tình tiết mớ i nhấ t dầ n đượ c cơ quan chứ c nă ng hé lộ khiến khá n giả bấ t ngờ . Ngô Diệc Phà m hiện
đang đố i mặ t vớ i nhiều "trá i đắ ng", từ bị phong sá t khỏ i là ng giả i trí đến "chấ m dứ t cuộ c đờ i". Tuy nhiên,
đến nướ c nà y, vẫ n cò n nhiều ý kiến lên tiếng bả o vệ Ngô Diệc Phà m đến cù ng, "cò n thở là cò n gỡ ". Trên
Instagram cá nhâ n - phương tiện cò n lạ i củ a Ngô Diệc Phà m, nhiều fan hâ m mộ đã để lạ i bình luậ n độ ng
viên, an ủ i nam minh tinh. Họ khẳ ng định rằ ng sẽ luô n tin tưở ng và o sự trong sạ ch củ a Ngô Diệc Phà m.
Theo mộ t số nguồ n tin tiết lộ , hiện tạ i fan Ngô Diệc Phà m đang phố i hợ p cù ng gia đình nam nghệ sĩ liên hệ,
tìm kiếm luậ t sư giỏ i nhấ t để bà o chữ a, rử a sạ ch tộ i cho Ngô Diệc Phà m. Thậ m chí theo thô ng tin từ Zing,
fan quá khích cò n lên sẵ n kịch bả n để cướ p ngụ c. Đứ ng trướ c thô ng tin nà y nhiều netizen cả m thấ y vô
cù ng ngá n ngẩ m và đưa ra nhữ ng lờ i mỉa mai fan Ngô Diệc Phà m.  ngườ i hâ m mộ mù quá ng bả o vệ thầ n
tượ ng.
- Đêm 26/8/2021 là mộ t đêm khô ng thể ngủ yên củ a cá c tín đồ “hó ng hớ t” bở i Triệu Vy, “É n nhỏ ”, Đạ i Hoa
đá n hạ ng A củ a showbiz Hoa Ngữ bấ t ngờ bị phong sá t “ngầ m”. Hà ng loạ t cá c tá c phẩ m có Triệu Vy tham
gia đều gạ ch tên cô khỏ i dà n diễn viên chính, hà ng loạ t nhã n hà ng tuyên bố hủ y hợ p đồ ng,... Trướ c tình thế
đó , Dương Tử , mộ t ngườ i đượ c biết đến là fan “bự ” củ a Triệu Vy bấ t ngờ tuyên bố khô ng liên quan gì đến
nữ minh tinh, gấ p rú t xó a/ẩ n tấ t cả bà i viết trên mạ ng xã hộ i liên quan đến nà ng “Lụ c Y Bình”, như là độ ng
thá i “chạ y trố n” củ a nữ diễn viên khỏ i Cuộ c Thanh trừ ng Giớ i Nghệ sĩ lớ n nhấ t củ a Trung Quố c.  ngườ i
nổ i tiếng có thể bị quay lưng.
- 'Phong sá t' (cấ m só ng, hạ n chế hoạ t độ ng nghệ thuậ t) trở thà nh cụ m từ tiêu biểu trên cá c phương tiện
truyền thô ng và bá o chí Hoa ngữ trong thá ng 8/2021. Nhiều ngườ i từ ng bấ t ngờ khi chứ ng kiến Trịnh
Sả ng, Ngô Diệc Phà m, Triệu Vy - nhữ ng tên tuổ i chủ chố t củ a là ng giả i trí lầ n lượ t "rớ t đà i" vì dính nhiều tai
tiếng. Đá ng chú ý, sự sụ p đổ củ a nhữ ng ngô i sao thầ n tượ ng nà y đến từ chính á n phạ t củ a giớ i chứ c. Họ
thể hiện rõ độ ng thá i quyết liệt, khô ng nương tay vớ i bấ t kỳ trườ ng hợ p nà o phạ m lỗ i kể cả vớ i sao hạ ng A.
Sự bắ t tay củ a hà ng loạ t cá c đơn vị có liên quan củ a lĩnh vự c vă n hó a, mở đầ u vớ i cuộ c tọ a đà m cuố i thá ng
9/2021 củ a bố n đơn vị, gồ m: Hiệp hộ i điện ả nh, Hiệp hộ i vũ đạ o, Hiệp hộ i nhiếp ả nh, Hiệp hộ i nghệ sĩ
truyền hình Trung Quố c. Mụ c đích củ a hộ i nghị nhằ m xâ y dự ng tá c phong đạ o đứ c cho giớ i vă n nghệ sĩ,
phê phá n nhữ ng hà nh vi vi phạ m phá p luậ t, vi phạ m đạ o đứ c và sẵ n sà ng kêu gọ i tẩ y chay giữ a cá c thà nh
viên hiệp hộ i để cấ m vĩnh viễn trườ ng hợ p cá nhâ n vi phạ m. Tiếp sau đó , Cụ c Quả n lý Khô ng gian mạ ng
Trung Quố c (CAC) ra vă n bả n 10 biện phá p tă ng cườ ng quả n lý hoạ t độ ng trong ngà nh giả i trí. Tờ Nhâ n
Trang | 152
dâ n nhậ t bá o đă ng bà i viết: "Khi bạ n chạ m và o ranh giớ i đỏ về đạ o đứ c và phá p luậ t, con đườ ng sự nghiệp
sẽ chấ m dứ t". CCTV - cơ quan phá t ngô n củ a Chính phủ Trung Quố c khẳ ng định khá n giả chỉ cầ n nhữ ng
nghệ sĩ và tá c phẩ m chấ t lượ ng cao. Đỉnh điểm củ a sự việc khi Hiệp hộ i Biểu diễn Trung Quố c cô ng bố
danh sá ch 88 nghệ sĩ bị cả nh cá o. Đâ y là lầ n đầ u tiên phía cơ quan quả n lý có độ ng thá i mạ nh tay khi cô ng
khai toà n bộ nhữ ng ngườ i vi phạ m phá p luậ t hoặ c trá i đạ o đứ c trên hệ thố ng mạ ng. Trướ c đó , họ chủ yếu
á p dụ ng quy tắ c "phong sá t ngầ m" để trá nh ả nh hưở ng hình ả nh vă n hó a quố c gia.  nên có biện phá p
mạ nh nhằ m ră n đe ngườ i nổ i tiếng có đạ o đứ c suy đồ i.
- Ồ n à o ly hô n Johnny Depp – Amber Heard: Phiên tò a xét xử giữ a Johnny Depp và vợ cũ Amber Heard
đang diễn ra và trở thà nh tâ m điểm bà n tá n củ a truyền thô ng thế giớ i nhữ ng ngà y gầ n đâ y. Gặ p nhau lầ n
đầ u và o nă m 2011 và cô ng khai mố i quan hệ nă m 2012, sau 4 nă m hò hẹn, cặ p đô i quyết định tiến tớ i cuộ c
số ng nhâ n trong sự chú c phú c củ a cô ng chú ng. Tuy nhiên, sau hơn mộ t nă m là m vợ chồ ng, Amber Heard
gâ y số c khi đệ đơn ly hô n và tố chồ ng bạ o hà nh. Sau rấ t nhiều lầ n lữ a khô ng thể tiến hà nh giả i quyết do lý
do cá nhâ n lẫ n ả nh hưở ng củ a đạ i dịch, ngà y 11 – 4 – 2022 vừ a qua, phiên tò a xét xử đầ u tiên giữ a Johnny
Depp và Amber Heard đã diễn ra. Nhữ ng lờ i khai tạ i tò a đã lầ n lượ t vén mà n mặ t tố i cuộ c số ng hô n nhâ n
củ a cặ p đô i nổ i tiếng nhấ t nhì Hollywood.  ngườ i nổ i tiếng cũ ng có mặ t tố i.
- Trong tiệc sinh nhậ t lầ n thứ 52 diễn ra ngà y 15 – 5 – 2022, Cá t Phượ ng thô ng bá o chia tay Kiều Minh
Tuấ n sau 12 nă m chung số ng. Nữ diễn viên nó i: “Tô i và Kiều Minh Tuấ n khô ng cò n sá t cá nh bên nhau nữ a.
Truyền thô ng thờ i gian qua cũ ng đồ n đoá n nên tô i muố n nó i mộ t lầ n. Tô i và Kiều Minh Tuấ n đã chia tay từ
14 – 2 – 2021. Mọ i ngườ i phả i vui dù m tô i chứ đừ ng buồ n”. Theo Cá t Phượ ng, Kiều Minh Tuấ n là ngườ i
chủ độ ng đề nghị chia tay vớ i lý do khô ng hợ p. Trướ c đó , họ nhiều lầ n mâ u thuẫ n, xích mích nhưng khô ng
nghiêm trọ ng. Hai nghệ sĩ dự định kết hô n và sinh con, thậ m chí nhờ bá c sĩ can thiệp nhưng vì nhiều vấ n
đề nả y sinh nên kế hoạ ch trên bị hoã n lạ i. Cá t Phượ ng dự định thô ng bá o chuyện chia tay từ đầ u nă m 2021
nhưng thờ i điểm đó phim củ a Kiều Minh Tuấ n ra rạ p nên cô khô ng muố n để việc cá nhâ n ả nh hưở ng đến
dự á n.  ngườ i nổ i tiếng ít khi có hạ nh phú c viên mã n.
- Mớ i đâ y, trong group FC củ a Đô ng Nhi, mộ t tà i khoả n mạ ng xã hộ i đã đă ng tả i mộ t bà i viết chia sẻ về việc
bị ekip củ a nữ ca sĩ “già nh” kênh Youtube, đồ ng thờ i kích toà n bộ admin ra khỏ i quyền quả n trị củ a kênh.
Ngà y 12 – 5 – 2022, Đô ng Nhi lên tiếng về việc “cướ p” kênh củ a fan. Giọ ng ca “Cho em mộ t lầ n yêu” khẳ ng
định kênh FC Đô ng Nhi đượ c cô ng ty thà nh lậ p và thuộ c quyền sở hữ u củ a 6th Sense Entertainment. Nữ ca
sĩ á m chỉ N.M.H cố tình gâ y chia rẽ nộ i bộ fan và cô ng ty. Đó là lý do nữ ca sĩ quyết định thu hồ i quyền truy
cậ p kênh, đồ ng thờ i thể hiện sự khô ng hà i lò ng khi ngườ i hâ m mộ cô ng kích và tấ n cô ng cá c thà nh viên
trong ê-kíp. Bà i viết lên tiếng củ a Đô ng Nhi tiếp tụ c gâ y tranh cã i. Hầ u hết ngườ i hâ m mộ tỏ ra thấ t vọ ng
trướ c cá ch xử lý củ a Đô ng Nhi và ê-kíp. Nhiều fan thậ m chí tuyên bố từ bỏ việc ủ ng hộ và yêu thích nữ ca
sĩ, thậ m chí nhiều khá n giả quá khích cò n đò i Ban Tổ chứ c Hoa hậ u Hoà n vũ Việt Nam cắ t bỏ nhạ c hiệu
“Vinawoman” có sự tham gia củ a nữ ca sĩ. Dù đã lên tiếng xin lỗ i nhưng là n só ng tẩ y chay Đô ng Nhi vẫ n
khô ng ngừ ng gia tă ng.  ngườ i nổ i tiếng cầ n tô n trọ ng fan và mọ i ngườ i.
- Ngà y 18 – 5, Cơ quan CSĐT Cô ng an TP.HCM đã hoà n tấ t kết luậ n điều tra, chuyển hồ sơ sang Viện KSND
cù ng cấ p đề nghị truy tố bị can Lã Thị Anh (tứ c Lã Kỳ Anh, 32 tuổ i, ngụ P. Tâ n Hưng, Q.7, TP.HCM) về tộ i
"Trộ m cắ p tà i sả n". Theo kết luậ n điều tra, khoả ng thá ng 8 – 2021, Lã Thị Anh và anh N.M.T (nạ n nhâ n)
quen nhau qua mạ ng xã hộ i. Khoả ng 1 tuầ n sau đó , anh T. đến nhà Anh tạ i Q.7 gặ p mặ t, tặ ng quà ; đồ ng thờ i
rủ Anh đến nhà mình tạ i P.Võ Thị Sá u, Q.3 chơi. Khi đến nhà anh T. chơi, Anh ngủ lạ i khoả ng 1 - 2 ngà y và
biết đượ c anh T. có chiếc đồ ng hồ hiệu Rolex Daytona có giá từ 80.000 USD - 90.000 USD nên nả y sinh ý
định lấ y trộ m. Trướ c khi xả y ra mâ u thuẫ n, chia tay nhau, Anh canh lú c anh T. ngủ say, lén chụ p lạ i hình
ả nh chiếc đồ ng hồ hiệu Rolex Daytona. Sau đó , Anh gử i hình ả nh chiếc đồ ng hồ hiệu nhờ T.V.T lên mạ ng
tìm mua 1 chiếc đồ ng hồ nhá i giố ng mẫ u. Khi nghe T.V.T bá o giá chiếc đồ ng hồ nhá i là khoả ng 13 triệu
đồ ng, Anh chuyển khoả n tiền cọ c cho T.V.T là 2 triệu đồ ng. Khi nhậ n đồ ng hồ , Anh chuyển thanh toá n đủ
Trang | 153
tiền cho T.V.T. Đến ngà y 11 – 9 – 2021, anh N.M.T liên lạ c xin lỗ i Anh rồ i rủ Anh đến nhà chơi và ngủ lạ i.
Khi đi, Anh mang theo chiếc đồ ng hồ nhá i. Khoả ng 1 giờ sá ng ngà y 12 – 9 – 2021, Anh lấ y đồ ng hồ nhá i
đá nh trá o đồ ng hồ hiệu Rolex Daytona. Đến trưa ngà y 12 – 9 – 2021, Anh và anh T. cã i nhau nên Anh bỏ về.
Chiều ngà y 12 – 9 – 2021, Anh gử i đồ ng hồ vừ a lấ y trộ m cho anh T.V.T định giá . Đến trưa ngà y 13 – 9 –
2021, Anh cầ m cố đồ ng hồ cho anh T.V.T vớ i giá 1 tỉ đồ ng. T.V.T chuyển khoả n cho Lã Thị Anh 970 triệu
đồ ng, cò n 30 triệu đồ ng là phí bả o dưỡ ng, đá nh bó ng đồ ng hồ và tiền lã i. Tạ i cơ quan điều tra, Lã Thị Anh
khai nhậ n, đã chuyển toà n bộ số tiền 970 triệu đồ ng để trả nợ , do đầ u tư tiền ả o Forex thua lỗ . Trong thờ i
gian nà y, Anh tiếp tụ c nhờ anh T.V.T tìm ngườ i để bá n chiếc đồ ng hồ .  cầ n trừ ng trị kẻ phạ m tộ i dù là
ngườ i nổ i tiếng.
- Thà nh viên củ a nhó m nhạ c huyền thoạ i The Beatles là John Lennon đã bị chính mộ t fan cuồ ng sá t hạ i tạ i
khá ch sạ n. Ý muố n củ a tên sá t nhâ n là “để tên mình luô n đặ t cạ nh John Lennon”.
- Nhậ t bá o Majorca (Tâ y Ban Nha) đưa tin, 2 nghệ sĩ nổ i tiếng củ a Việt Nam đã bị Lự c lượ ng bả o vệ dâ n sự
(Guardia Civil) củ a Tâ y Ban Nha bắ t giữ và o ngà y 25/6/2022 vừ a qua vớ i cá o buộ c cưỡ ng hiếp mộ t cô gá i
Anh 17 tuổ i. Theo lờ i khai củ a cô gá i, hai ngườ i đà n ô ng nà y đã ở mộ t khá ch sạ n tạ i Sant Elm, trong khi cô
gá i và gia đình ở mộ t khá ch sạ n khá c. Họ gặ p nhau tạ i mộ t nhà hà ng và o buổ i tố i ngà y 24/6/2022, trò
chuyện và uố ng rượ u cù ng nhau. Sau đó cả ba ra bã i biển và bắ t đầ u thâ n mậ t trướ c khi đến phò ng khá ch
sạ n củ a mộ t trong hai nghệ sĩ. Theo nạ n nhâ n, tạ i đâ y vụ cưỡ ng hiếp đã xả y ra. Cô gá i nó i vớ i cá c nhâ n viên
cả nh sá t rằ ng 2 ngườ i đà n ô ng nà y đã ép buộ c cô quan hệ tình dụ c sau đó bắ t cô đi tắ m để loạ i bỏ bằ ng
chứ ng có thể buộ c tộ i họ .
- Cuố i thá ng 3/2022, Hiền Hồ vướ ng ồ n à o tình cả m vớ i đạ i gia U60 đã có vợ con. Trên mạ ng xã hộ i xuấ t
hiện nhiều hình ả nh chứ ng minh nữ ca sĩ cặ p kè. Trướ c ồ n à o, Hiền Hồ giữ im lặ ng, khó a tà i khoả n
Facebook và Fanpage cá nhâ n. Cô cũ ng bị hủ y hà ng loạ t show diễn, khá n giả đề nghị "phong sá t" vì nhữ ng
bê bố i đờ i tư.
- Diễn viên hà i Hữ u Tín "thâ n bạ i danh liệt" vì bị khở i tố , bắ t giam vì sử dụ ng ma tú y và o ngà y 17/6/2022
vừ a qua. Sự việc trên khiến nhiều khá n giả khô ng khỏ i ngỡ ngà ng vì Hữ u Tín chưa từ ng vướ ng scandal.

- “Cậ u đừ ng cả m thấ y xấ u hổ bở i việc yêu thích mộ t nghệ sĩ mà ngườ i cả m thấ y việc nà y kì lạ nên là ngườ i
xấ u hổ vì điều đó .” (Huang Renjun – thà nh viên NCT).  yêu thích ai, thầ n tượ ng ai là quyền tự do củ a mỗ i
ngườ i.
vì tiệc sinh nhậ t hoà nh trá ng).  ngườ i nổ i tiếng vẫ n vữ ng và ng dù bị soi mó i đờ i tư.
- “Tô i cả m thấ y rấ t buồ n khi nghe tin lễ nhậ p họ c và lễ tố t nghiệp đều bị hủ y bỏ . Đâ y là nhữ ng khoả nh khắ c
đặ c biệt trong đờ i mà ai cũ ng muố n ă n mừ ng, nên bỏ lỡ chú ng thì thậ t là đá ng tiếc biết bao. Bả n thâ n
chú ng tô i cũ ng rấ t đau lò ng khi nghe tin chuyến lưu diễn đượ c lên kế hoạ ch từ lâ u bị hủ y bỏ . Chú ng tô i đã
chuẩ n bị cho khoả nh khắ c nà y rấ t lâ u rồ i, và thự c sự rấ t khao khá t có thể thự c hiện đượ c nó .” (Jungkook –
thà nh viên BTS)  ngườ i nổ i tiếng yêu chiều ngườ i hâ m mộ .
- “Con bé khô ng phả i là con nuô i, con bé là con ruộ t củ a tô i. Rấ t ít ngườ i biết tô i có con bé. Nhưng con bé là
phướ c là nh lớ n nhấ t mà tô i có thể tưở ng tượ ng đượ c, là điều tuyệt vờ i nhấ t tô i từ ng trả i qua.” (Naomi
Campbell).  ngườ i nổ i tiếng cũ ng nên có hạ nh phú c đích thự c.
- “Nếu sau nà y tô i chết, liệu có ai đau buồ n vì tô i khô ng ?” (Sehun – thà nh viên EXO).  ngườ i nổ i tiếng
chịu nhiều thương tổ n, cô đơn.
Trang | 154
- “Đừ ng ghét SONE, hã y ghét SNSD.” (Taeyeon – trưở ng nhó m SNSD – gử i gắ m anti-fan).  ngườ i nổ i tiếng
bả o vệ fan.
- “Mình ở đâ y để phụ c vụ giả i trí cho cá c bạ n, khô ng hơn, khô ng kém.” (Haechan – thà nh viên NCT). 
ngườ i nổ i tiếng và fan hoà n toà n khô ng thể bên nhau mã i.
- “...Khi chú ng ta thầ n tượ ng ai thì chú ng ta phả i xem xét rằ ng chú ng ta thầ n tượ ng họ bở i vì điều gì, vì tà i
nă ng vì trí tuệ củ a bả n thâ n họ hay vì nhữ ng hà o nhoá ng bên ngoà i ? Chú ng ta cầ n phả i câ n nhắ c thậ t kĩ vì
tuổ i trẻ chú ng ta cầ n có mộ t bả n lĩnh để chọ n cho mình mộ t thầ n tượ ng. Chính vì thế, tô i nghĩ rằ ng nếu
chú ng ta có đượ c mộ t thầ n tượ ng tố t và mộ t thầ n tượ ng đú ng ắ t hẳ n chú ng ta sẽ thà nh cô ng trong cuộ c
số ng.” (Nguyễn Lâ m Diễm Trang – Á hậ u 2 Hoa hậ u Việt Nam 2014).
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Trang | 155
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Trang | 156
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Trang | 157
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Trang | 158
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
MỤC LỤC
DẪN CHỨNG NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
A. TƯ TƯỞNG ĐẠO LÝ
I. Nghị lực sống, ý chí vươn lên...................................................................................................................... 1
II. Sự dũng cảm.................................................................................................................................................... 9
III. Sự công tâm.................................................................................................................................................... 18
IV. Tha thứ và chuộc lỗi..................................................................................................................................... 19
V. Trung thực – thiếu trung thực.................................................................................................................... 21
VI. Giữ chữ tín....................................................................................................................................................... 23
VII. Lòng nhân ái................................................................................................................................................... 24
VIII. Đức tính khiêm tốn.................................................................................................................................... 28
XIX. Sống có đam mê.......................................................................................................................................... 29
X. Sáng tạo, chủ động khắc phục khó khăn và nắm bắt cơ hội............................................................... 34
XI. Lòng tự trọng.................................................................................................................................................. 37
Trang | 159
XII. Tinh thần đoàn kết..................................................................................................................................... 38
XIII. Sách và cuộc sống....................................................................................................................................... 40
XIV. Tinh thần ham học hỏi, vai trò của giáo dục...................................................................................... 42
XV. Lý tưởng của giới trẻ................................................................................................................................. 44
XVI. Tinh thần trách nhiệm và thói vô trách nhiệm.................................................................................. 48
XVII. Cho và nhận | Đồng cảm và chia sẻ...................................................................................................... 52
XVIII. Lòng yêu nước........................................................................................................................................... 57
XIX. Sự kiên trì....................................................................................................................................................... 59
XX. Tình cảm gia đình & Tình yêu đôi lứa.................................................................................................... 66
XXI. Tình yêu thiên nhiên, động vật............................................................................................................. 79
XXII. Sự hi sinh, sống cống hiến.................................................................................................................... 81
XXIII. Tự tin........................................................................................................................................................... 83
XXIV. Chủ quan, kiêu căng dẫn đến thất bại................................................................................................. 92
XXV. Cảm ơn và xin lỗi........................................................................................................................................ 94
XXVI. Giá trị con người........................................................................................................................................ 96
XXVII. Ước mơ, hi vọng....................................................................................................................................... 100
XXVIII. Thay đổi góc nhìn trong cuộc sống................................................................................................... 103
XXIX. Tinh thần lạc quan................................................................................................................................... 106
XXX. Tôn trọng thời gian.................................................................................................................................... 109
XXXI. Giữ gìn truyền thống văn hóa, tôn vinh nét đẹp dân tộc............................................................... 110
XXXII. Tình bạn....................................................................................................................................................... 114
XXXIII. Tình thầy trò............................................................................................................................................ 117
XXXIV. Phép màu trong cuộc sống................................................................................................................... 119
B. HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG

I. Hiện tượng nghiện game.................................................................................................................................. 121
II. Hiện tượng bạo lực học đường.................................................................................................................... 121
III. Bệnh tâm lý xã hội........................................................................................................................................... 122
III. Phong trào bình đẳng giới và nữ quyền................................................................................................. 125
IV. Chiến tranh và hòa bình............................................................................................................................... 131
V. Thảm họa loài người....................................................................................................................................... 135
1. Hỏa hoạn.......................................................................................................................................................... 135
2. Khủng hoảng kinh tế.................................................................................................................................... 136
3. Dịch bệnh hiểm nghèo | Đại dịch COVID-19......................................................................................... 137
4. Các vấn đề về trẻ em..................................................................................................................................... 138
Trang | 160
5. Đói nghèo........................................................................................................................................................ 140
6. Nạn di cư bất hợp pháp.............................................................................................................................. 141
7. Tai nạn, sự cố giao thông........................................................................................................................... 142
8. Tảo hôn........................................................................................................................................................... 142
9. Mạng xã hội, truyền thông........................................................................................................................ 142
10. Tội phạm nguy hiểm................................................................................................................................ 143
11. Các vấn đề về môi trường..................................................................................................................... 145
12. Nạn phân biệt chủng tộc......................................................................................................................... 146
VI. Thần tượng, người nổi tiếng.................................................................................................................... 147
- Thầ y giá o Nguyễn Ngọ c Ký là dẫ n chứ ng tiêu biểu cho NLXH.
Trang | 161

DẪN CHỨNG CHO NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

DẪN CHỨNG CHO NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DẪN CHỨNG CHO NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

2. Câu nói nổi tiếng

Nỗ lự c cho đến tậ n hơi thở cuố i cù ng

Thịt da bên ngoà i sao sá nh đượ c cá i tình nghĩa sâ u kín

II. Sự dũng cảm

2. Câu nói nổi tiếng

“Cho tô i thấ y chấ t riêng củ a bạ n đi, rồ i phấ t cờ lên nà o

Thịt da bên ngoà i sao sá nh đượ c cá i tình nghĩa sâ u kín

- “Tô i đứ ng đâ y ngà y hô m nay để sá t cá nh vớ i nhữ ng ai cả m thấ y bị bỏ rơi và cả nhữ ng ai đang cố gắ ng là m

- “Tô i muố n truyền nă ng lượ ng tích cự c nà y đến cá c cô gá i khá c để dù bạ n là ai, đến từ đâ u, dâ n tộ c nà o,

- “Sẽ luô n luô n có nhữ ng thứ cả n đườ ng chú ng ta

- “Bạ n chỉ cầ n giữ đú ng nhịp củ a bạ n thô i

- “Thờ i khắ c đang ở ngay bâ y giờ đâ y nên là hã y là m việc mình muố n đi

III. Sự công tâm

- “Cuộ c số ng vố n khô ng cô ng bằ ng. Hã y tậ p quen dầ n vớ i điều đó .” (Bill Gates).  cô ng bằ ng khó tồ n tạ i

IV. Tha thứ và chuộc lỗi

V. Trung thực – thiếu trung thực

VI. Giữ chữ tín

- Hồ i Bá c Hồ số ng ở Pá c Bó , mộ t hô m đượ c tin Bá c đi cô ng tá c xa, mộ t trong nhữ ng em bé thườ ng ngà y

2. Câu nói nổi tiếng

VII. Lòng nhân ái

2. Câu nói nổi tiếng

2. Câu nói nổi tiếng

- “Hã y mạ nh mẽ nhưng đừ ng thô lỗ ; Hã y tử tế nhưng đừ ng yếu đuố i; Hã y mạ nh bạ o nhưng đừ ng bắ t nạ t;

IX. Sống có đam mê

- “Ô i vui ghê số ng trên đờ i nà y ai cũ ng thích cườ i chê,

Thịt da bên ngoà i sao sá nh đượ c cá i tình nghĩa sâ u kín

- Thuở niên thiếu Picasso là mộ t họ a sĩ vô danh, nghèo tú ng ở Paris. Đến lú c chỉ cò n 15 đồ ng bạ c, ô ng

2. Câu nói nổi tiếng

XI. Lòng tự trọng

- Ngò i bú t sắ c bén lạ nh lù ng chuyên đi sâ u và o bi kịch con ngườ i củ a Nam Cao mộ t lầ n nữ a tỏ a sá ng ở nhâ n

2. Câu nói nổi tiếng

 tự trọ ng có thể rèn luyện qua thờ i gian.

XII. Tinh thần đoàn kết

2. Câu nói nổi tiếng

- “Hãy đoàn kết vì một Đông Nam Á mạnh mẽ hơn !

XIII. Sách và cuộc sống

- Mác-xim Go-rơ-ki, “cá nh chim bá o bã o củ a cá ch mạ ng Nga”, câ y đạ i thụ củ a nền vă n họ c Xô Viết, là mộ t

2. Câu nói nổi tiếng

2. Câu nói nổi tiếng

XV. Lý tưởng của giới trẻ

2. Câu nói nổi tiếng

- “Hã y dũ ng cả m và khô ng sợ hã i khi bạ n đưa ra mộ t quyết định sai. Bạ n đang là m vì mộ t lý do chính

“Cho tô i thấ y chấ t riêng củ a bạ n đi, rồ i phấ t cờ lên nà o

XVI. Tinh thần trách nhiệm và thói vô trách nhiệm

2. Câu nói nổi tiếng

XVII. Cho và nhận | Đồng cảm và chia sẻ

- Mộ t cậ u bé mớ i biết đi và bà cụ hà ng xó m 99 tuổ i dầ n trở thà nh đô i bạ n thâ n giữ a đạ i dịch COVID-19. Đó

2. Câu nói nổi tiếng

XVIII. Lòng yêu nước

2. Câu nói nổi tiếng

XIX. Sự kiên trì

2. Câu nói nổi tiếng

- “Tô i đứ ng đâ y ngà y hô m nay để sá t cá nh vớ i nhữ ng ai cả m thấ y bị bỏ rơi và cả nhữ ng ai đang cố gắ ng là m

- “Tô i muố n truyền nă ng lượ ng tích cự c nà y đến cá c cô gá i khá c để dù bạ n là ai, đến từ đâ u, dâ n tộ c nà o,

- “Tô i đứ ng đâ y ngà y hô m nay để sá t cá nh vớ i nhữ ng ai cả m thấ y bị bỏ rơi và cả nhữ ng ai đang cố gắ ng là m

- “Tô i muố n truyền nă ng lượ ng tích cự c nà y đến cá c cô gá i khá c để dù bạ n là ai, đến từ đâ u, dâ n tộ c nà o,

(Thơ củ a tá c giả Xanh Lam).

Will that day really come to Phong ba só ng gió chỉ nhớ về

(Lờ i bà i há t “Về Nghe Mẹ Ru” – Hứ a Kim Tuyền).

- Mớ i đâ y, cá c trang bá o quố c tế cù ng cá c tổ chứ c bả o vệ độ ng vậ t trên toà n thế giớ i đã rầ m rộ đưa tin về

- Và o tố i 9 – 10 – 2021, cộ ng đồ ng mạ ng dậ y só ng vớ i thô ng tin 15 con chó theo đô i vợ chồ ng về quê ở Cà

- Trên mạ ng xã hộ i gầ n đâ y liên tụ c chia sẻ mộ t đoạ n video về mộ t bạ n nữ tạ i Long An đưa thú cưng củ a

2. Câu nói nổi tiếng