‫‪Acidizing‬‬

‫‪BY:S.SHARAFODDIN‬‬
‫‪Y‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪F‬‬

‫اﺳﻴﺪﻛﺎري‬
‫ﻫﺪف‪:‬‬
‫اﻧﮕﻴﺰش ﭼﺎﻫﻬﺎ ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﺑﻬﺮه دﻫﻲ ﭼﺎﻫﻬﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺗﺰرﻳﻖ و در‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﺰن ﻣﻲ ﺎﺷ‬
‫ﻚ ﺨ‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ااز ﻳﻚ‬
‫ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﺎ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺎ ﺎﻓ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻓ ا‬
‫ﺎ‬
‫‪-‬رﻓﻊ آﺳﻴﺒﻬﺎي ﻣﺨﺰن در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺣﻔﺮه ﭼﺎه‬
‫‪-‬اﻳﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻴﻦ ﺣﻔﺮه ﭼﺎه و ﻻﻳﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪي‬
‫اﻳﺠﺎد ‪ Linear flow system‬در ﻧﺰدﻳﻚ ﺣﻔﺮه ﭼﺎه در ﻣﺨﺎزن ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ‬
‫●ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫ﻛﺎﻧﻴﻬﺎ(‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ) ﻴﻬ‬
‫ﻴﻞ دﻫﻨﺪه ز‬ ‫ﻣﻮاد ﺗﺸﻜﻴﻞ‬
‫ن ﻮ‬‫ﻛﺮدن‬
‫ﻞ ﺮ‬ ‫‪-‬ﺣﻞ‬
‫‪-‬ﺣﻞ ﻛﺮدن ﻣﻮاد ﭘﺮ ﻛﻨﻨﺪه و ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻨﺎﻓﺬ ﺳﺎزﻧﺪ)ﻣﻮادﺧﺎرﺟﻲ(‬
 ‫ﺣﻔﺮهه ﭼﺎه‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن و ﺣﻔ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻓﺖ ﻓﺸﺎ‬
‫●ﺑ ﺳ‬ ‫●‬
‫ﺑﻬﺮه دﻫﻲ‬
‫ﻲ‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﺑﻬﺮ‬ ‫●ﺑﺮر ﻲ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺮﻳﺐ‬

‫●ﺗﺨﻠﺨﻞ )‪(Porosity‬‬
‫‪GRAIN‬‬

‫‪PRIMARY POROSITY‬‬
‫‪PORE‬‬

‫‪SECONDARY POROSITY‬‬

‫‪POROSITY = φ = PORE VOLUME / TOTAL VOLUME x 100‬‬

‫‪10% < RESERVOIR FORMATION POROSITY < 35%‬‬

‫‪-‬ﺗﺨﻠﺨﻞ از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ روي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪي ﻳﺎ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﭘﺘﺮوﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫‪-‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازه‪،‬ﺷﻜﻞ و آراﻳﺶ داﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫‪-‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎٌ در ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ ‪ 5-25‬و در ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻨﮓ ﻫﺎ ‪ 10-40‬درﺻﺪ‬
 ‫●ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮي)‪( PERMEABILITY‬‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺳﺎزﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر دﻫﻲ ﺳﻴﺎل از درون آن ﺑﺮ اﺛﺮ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در‬
‫دوﺳﺮ آن‬
‫دوﺳ‬

‫‪dx‬‬

‫‪Q‬‬ ‫‪A‬‬

‫‪dP‬‬
‫‪restriction‬‬
‫‪Darcy’s‬‬
‫‪y law‬‬ ‫‪Q = A * k/µ‬‬
‫‪µ * dP/dx‬‬
• Henry Darcy 1856 working with water
filters developed the following relationship
for a given rock:
• K is the characteristic of the rock.
If q = 1 cc/sec.
∆P = 1 atm.
A = 1 cm2 restriction
L = 1 cm
µ = 1 cp,
cp
then K = 1 darcy.

• In field units:
KA(P1 − P2 )
q = 1.127 × 10 −3
where: BµL

q = flow rate, S.T. Bbl/D.

K = permeability,
permeability md
A = flow area, ft2
µ = viscosity,
viscosity cp
c.p.
L = flow length, ft
P1 & P2 = inlet and outlet pressures,
pressures psi
B = formation volume factor res., bbl./s.t.b.
 (PRODUCTIVITY
O UC INDEX)‫ﻲ‬
‫ﺑﻬﺮه دﻫﻲ‬ ‫●ﺿﺮﻳﺐ‬
‫ﺮﻳﺐ ﺑﻬﺮ‬
Q 2Π k h 1
Productivity Index === > PI = = x
∆P Bµ Ln ((Re/Rw))

Increase the permeability k < === > stimulation process = fracturation,

decrease the viscosity µ

decrease Bo < === > refer to surface production process,

p
decrease the Skin effect S < === > reperforation, permeability
p y restoration,

and,

decrease the pressure losses in the tubing < === > optimize tubing ID,

‫●اﺛﺮ ﭘﻮﺳﺘﻪ و ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻓﺸﺎر از ﻣﺨﺰن ﺗﺎ ﭼﺎه‬

wellbore
static pressure

Pressure in formation

Zone of altered
∆P (skin)

permeability
Pressure drop across
skin area
∆

Flowing pressure
 ‫●اﺛﺮ ﭘﻮﺳﺘﻪ و ﺿﺮﻳﺐ ﺑﻬﺮه دﻫﻲ‬

‫‪Darcy Law‬‬ ‫> ===‬ ‫)‪Q = 2Πkh / Bµ * ∆P / Ln (Re/Rw‬‬

‫)‪∆P formation = (Q Bµ / 2Πkh) * Ln (Re/Rw‬‬

‫‪Additional ∆P due to Skin effect‬‬ ‫)‪(S = Skin factor‬‬

‫‪∆P skin = ((Q Bµ‬‬

‫‪µ / 2Πkh)) * S‬‬
‫‪Impact of the Skin on the Productivity Index‬‬

‫‪2 Πkh‬‬ ‫‪1‬‬

‫= ‪PI real‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪Bµ‬‬ ‫} ‪{ Ln (Re/Rw) + S‬‬

‫●ﻋﻮاﻣﻞ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪه آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪ‬

‫●ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري‬
‫ﺳﻴﻤﺎﻧﻜﺎري آ ﺎ‬
‫آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺎ ﻜﺎ‬ ‫ﺟﺪاري و‬
‫ﻫﺎي ا‬ ‫ﻟﻮﻟﻪ ﺎ‬ ‫● ﺎ‬
‫ﺻﺪﻣﺎت ﺎﻧﺎﺷﻲ ااز ﻧﺼﺐ ﻟ ﻟ‬
‫●ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺸﺒﻚ ﻛﺎري‬
‫●ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻏﻴﺮ ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﭼﺎه‬
‫●ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ )اﻧﮕﻴﺰش ﭼﺎﻫﻬﺎ(‬
‫● اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ درﭼﺎﻫﻬﺎ‬
‫ﻞ ﺎ ﺎ‬
‫ﭼﺎﻫﻬﺎ‬ ‫ﺗﻜﻤﻴﻞ‬
‫ﻧﺎﺷﻲ ااز ﻜ‬ ‫● ﺎ‬
‫ﺻﺪﻣﺎت ﺎﺷ‬
 ‫ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري‬ ‫•‬
‫‪-‬اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻞ ﺣﻔﺎري‬
‫‪-‬اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻠﻬﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﭘﺎﻳﻪ آﺑﻲ‬
‫ﻫﺮزروﻳﻬﺎي ﺷﺪﻳﺪ‬
‫ﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫‪-‬ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻧﺪودﮔﻞ ) ‪( Mud Cake‬‬
‫‪-‬ﻧﻔﻮذ ﮔﻞ آب ) ‪ ( Mud Filtrate‬ﺑﻪ دورن ﺳﺎزﻧﺪ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻴﻠﻬﺎ و ﻣﻮاد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﻨﺪه از ﻫﺮز روي‬
‫‪-‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺠﺮاﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﮕﻨﺴﺘﻲ و ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دوپ (‬‫روان ﻛﻛﻨﻨﺪه ) ﺎ‬
‫ﻣﻮاد ا‬‫ﻧﻔﻮذ ا‬
‫‪ -‬ذ‬
‫‪-‬ﺷﻮك ﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺷﺪن ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﺎري‬

‫‪Reservoir before drilling‬‬ ‫‪Drilling operations‬‬ ‫‪Well ready to produce‬‬

‫‪oil‬‬

‫‪Formation‬‬
‫آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﻣﺨﺰن ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان‬
‫‪Drilling mud‬‬ ‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي آن ﻣﻴﺸﻮد‬
‫‪Mud solids‬‬ ‫‪Mud cake‬‬

‫‪Source / Illustrations: TOTAL‬‬

 ‫●‪Overbalanced drilling damage‬‬

‫‪Plugging of‬‬
‫‪fracture‬‬
‫‪Formation‬‬
‫‪rock particles‬‬
‫‪Filter Cake‬‬

‫‪Formation fluids‬‬
‫… ‪oil, water ,‬‬

‫‪Crushed well bore‬‬

‫‪Shallow damage‬‬ ‫‪Fines from‬‬

‫‪on matrix‬‬ ‫‪mud filtrate‬‬

‫‪Source / Illustrations: TOTAL‬‬

‫‪15‬‬

‫ﺳﻴﻤﺎﻧﻜﺎري آﻧ ﺎ‬
‫آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺟﺪاري و ﺎﻧﻜﺎ‬
‫ﻫﺎي ا‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﺎ‬
‫ﻧﺎﺷﻲ ااز ﻧﻧﺼﺐ ﻟ ﻟ‬
‫ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷ‬
‫ﺎ‬ ‫●‬
‫‪-‬ﻧﻔﻮذ ذرات ﺟﺎﻣﺪ ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪-‬ﻧﻔﻮذ دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن‬
‫ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﺎ‬ ‫ﻫﺎي‬
‫اﻓﺰاﻳﻪ ﺎ‬
‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و اﻓ ا‬
‫ﺎ‬ ‫‪-‬ﻧﻔﻮذذ ا‬
‫ﻣﻮاد‬
‫‪-‬ﻧﻔﻮذ ﻣﻮاد روان ﻛﻨﻨﺪه )ﻣﺎﻧﻨﺪ دوپ (‬
‫‪-‬ﺷﻮك ﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺷﺪن ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﺟﺪاري‬
 ‫●ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺸﺒﻚ ﻛﺎري‬
‫‪-‬ﺷﻮك ﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺸﺒﻚ ﻛﺎري و ﻓﺸﺎر زﻳﺎد ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺮﺧﻮرد (‬
‫) ‪ High - impact pressure‬ﺳﺒﺐ ﺧﻮرد ﻛﺮدن داﻧﻪ ﻫﺎ ‪،‬‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﻛﺎﻧﻴﻬﺎي ﺳﻴﻤﺎﻧﺒﻨﺪي ﺑﻴﻦ داﻧﻪ اي و از ﻫﻢ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ رﺳﻬﺎ‬
‫ﺷﺪه و اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﭘﺎﺋﻴﻦ در ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
‫ﻓﺸﺮده )‪ ( crushed zone ≈kc‬درﺳﺎزﻧﺪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻃﺮاف ﻣﻨﺎﻓﺬ‬
‫ﻣﺸﺒﻚ ﻛﺎري ) ‪ ( Tunnel‬ﻣﻴﺸﻮد ‪.‬‬
‫‪-‬ﺣﺎﻟﺖ ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺳﻨﮕﻬﺎي آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﻧﺮم و ﺧﺮد ﺷﺪن داﻧﻪ‬
‫ﻛﺎري ) ‪ ( debris‬درر ﻣﻨﺎﻓﺬ‬‫ﺣﺎﺻﻞ زاز ﻣﺸﺒﻚ ر‬
‫ﻞ‬ ‫ﻣﻮاد ززاﺋﺪ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ و ﻮ‬
‫ﻫﺎي ز‬
‫ﺟﺪﻳﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺸﺒﻚ ﻛﺎري ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﭼﺎه‬‫از ﭼ‬
‫ﻏﻴﺮ ﺑﻬﻴﻨﻪ ز‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺮ‬ ‫از ﻮ‬ ‫• ﺻﺪﻣﺎت ﻲ‬
‫ﻧﺎﺷﻲ ز‬
‫‪-‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ دﺑﻲ ﭼﺎﻫﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭼﺎﻫﻬﺎ)در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺳﺎزي((‬
‫ﺗﻤﻴﺰ ﺳﺎزي‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺗ ﺰ‬
‫ﺗﻮﻟ ﺪ‬
‫‪-‬اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺷﺪﻳﺪ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ و ﺣﺮﻛﺖ ذرات ﺳﺎزﻧﺪي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ‬
‫‪-‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﺎﻻت ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﺳﻴﺎل ﺳﺎزﻧﺪ‬
 ‫• ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﭼﺎﻫﻬﺎ(‬
‫ﺰش ﺎ ﺎ‬ ‫اﻧﮕﻴﺰش‬
‫ﭼﺎﻫﻬﺎ)اﻧﮕ‬
‫ﺎ ﺎ‬
‫‪-‬ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي اﺳﻴﺪ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪-‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﻴﺪﻛﺎري‬
‫ﻣﺠﺎري‬
‫ري‬ ‫ﻣﺨﺰن و اﻧﺴﺪاد ﺠ‬
‫ﺳﻴﺎل ﺰن‬‫ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺑﺎ ﻴ ل‬
‫ﺳﻴﺎﻻت ز ر‬ ‫‪ -‬ﺰرﻳﻖ‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﻴ‬
‫‪-‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻟﺠﻦ) ‪ (Sluge‬و اﻣﻮﻟﺴﻴﻮن‬
‫‪-‬ﻣﺴﺪودﺳﺎزي ﻣﻨﺎﻓﺬ و ﺷﻜﺴﺘﮕﻴﻬﺎ در اﺛﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪-‬ﻋﺪم ﺗﻤﻴﺰ ﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭼﺎه ﭘﺲ از اﺳﻴﺪﻛﺎري‬

‫ﺎ ﺎ‬
‫درﭼﺎﻫﻬﺎ‬ ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻠ ﺎ‬
‫●اﻧ ﺎ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ازز ﻣﺨﺰن‬
‫ﺰن‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻮ‬
‫ﻧﺎﺳﺎﮔﺎرﺟﻬﺖ ﺰ ﺶ‬
‫ر ﻬ‬ ‫ﻖ آب ‪ ،‬ﺑﺨﺎرر آب ﻳﺎ دﻳﮕﺮﺮ ﺳﻴﺎﻻت‬
‫ﺗﺰزﻳﻖ‬
‫‪ -‬ﺰز‬

‫ﺗﻜﻤﻴﻞ ﭼﺎﻫ ﺎ‬
‫ﭼﺎﻫﻬﺎ‬ ‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻜ ﻞ‬
‫ﺎت ﻧﺎﺷ‬ ‫●ﺻﺪ‬
‫ﺻﺪﻣﺎت‬
‫راﻧﺪن ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻐﺰي و ﻧﺼﺐ ﺗﻮﭘﻚ ﻫﺎ‬
 ‫ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ اﻧﮕﻴﺰش ﭼﺎﻫﻬﺎ‪:‬‬
‫‪(Re-perforation‬‬
‫ﻛﺎري ﻣﺠﺪد)‪Re perforation‬‬ ‫ﻣﺸﺒﻚ ﻛﺎ‬
‫ﺸﻚ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺎزﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﺳﻴﺪ ﻛﺎري ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ‬
‫ﻣﺨﺎزن ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻲ‪:‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ HCL‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻛﻤﺘﺮ از ‪10‬ﻣﻴﻠﻲ دارﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﺨﺎزن ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻨﮕﻲ)ﺳﺴﺖ(‪:‬ﺳﻴﺎل ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺳﺒﺐ از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪن ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮓ ﺷﻮد‬
‫ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﺑﻴﺸﺘﺰ از ﻓﺸﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺎزﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬‫ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻘ‬
‫‪ :Fracture acidizing‬ﺷﻜﺎف ﺳﺒﺐ اﻳﺠﺎد رﺧﻨﻪ و اﺳﻴﺪ ﺳﺒﺐ ﺣﻞ ﻛﺮدن ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻣﻴﺸﻮد‬
‫‪:Hydraulic fracturing‬اﻳﺠﺎد ﺷﻜﺎف ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ و ﺗﺰرﻳﻖ ‪ surfactants ، viscous gel‬و‬
‫‪(proppants) support agents‬‬

‫●روﺷﻬﺎي اﺻﻠﻲ اﺳﻴﺪﻛﺎري‬

‫• ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺎ اﺳﻴﺪ ) ‪( Acid spot - Acid washing‬‬

‫• اﺳﻴﺪ ﻛﺎري ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺴﻲ ) ‪( Matrix Acidizing‬‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ) ‪( Acid Fracturing‬‬ ‫• ا ﻛﺎ‬
‫اﺳﻴﺪﻛﺎري ﺷﻜ‬
‫●ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺎ اﺳﻴﺪ ) ‪( Acid spot - Acid washing‬‬

‫ﺑﺮﻃﺮف ﻧﻤﻮدن ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ )ﺣﺎﺻﻞ از ﮔﻞ ﺣﻔﺎري(‬ ‫•‬

‫ﺑﺮﻃﺮف ﻧﻤﻮدن ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺸﺒﻚ ﻫﺎ‬ ‫•‬
‫اﻳﻦ روش ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮﻃﺮف ﻛﺮدن ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﮔﻞ ﺣﻔﺎري و‬ ‫•‬
‫ﻣﻮاد زاﺋﺪ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺸﺒﻚ ﻛﺎري ﺗﺠﻤﻊ ﺷﺪه در ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و ﭘﻴﺶ درآﻣﺪي ﺑﺮ اﻧﻮاع اﺻﻠﻲ اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﻣﻌﻤﻮﻻٌ‬
‫ﺑﺮوش ‪ Spot‬ﺻﻮرت ﻣﻴ ﺬ‬
‫ﭙﺬﻳﺮد(‬ ‫ش‬
‫در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺠﻢ و ﻋﻤﻖ ﻧﻔﻮذ اﺳﻴﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﻛﻢ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع‬ ‫•‬
‫ﺷﻮد‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺗﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷ‬
‫ﻓ‬ ‫ﻏﻠﻈﺖ ااﺳﻴﺪ‬
‫ﻣﻴﺰان و ﻏﻠﻈ‬
‫زاﺋﺪ ا‬ ‫ﻣﻮاد اﺋ‬
‫ﻣﻴﺰان ا‬
‫و ا‬
‫اﺳﻴﺪ ﭘﺲ از ﻣﺪت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎ ﮔﺮدش ﺳﻴﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﻔﺮه ﭼﺎه‬ ‫•‬
‫ﺧﺎرج ﻣﻴﺸﻮد‬‫ﭼﺎه ﺧﺎ‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎ و ااز ﺎ‬
‫ﻫﺎ ﺎ ﺎ‬ ‫ﺷﺒﻜﻪ ﺎ‬
‫ﺎﻳﺎ ﺷ ﻜ‬

‫●‪Matrix Acidizing‬‬
‫ﻦ ﺗﺗﺮ از‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻓﺸﺎر ﭘﺎﺋ‬
‫اﺳﻴﺪﺪ ددر ﻓﺸﺎ‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ اﺳ‬
‫وﺑﺎ ﺗﺰ ﻳﻖ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺎ‬
‫اي ﺷﻜﺎف ﻃ ﻌ‬ ‫داراي‬
‫ﺨﺎزن دا‬
‫ش ددر ﻣﺨﺎزن‬ ‫اﻳﻦ روش‬‫‪-‬اﻳﻦ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺎزﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫زﻳﺎد‬
‫ﭼﺎه زﻳ‬‫ﺣﻔﺮه ﭼ‬
‫ﻲ ﺮ‬ ‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ‬
‫ﭘﻮﺳﺘﻪ درر ﺰ ﻳ‬
‫ﺮﻳﺐ ﭘﻮ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺿﺮﻳﺐ‬‫ﻳﻲ ﻛﻪ درر ﻬ‬ ‫ﭼﺎﻫﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪ -‬رﺑﺮ‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﻴﺑﻴﺸﺘﺮﺮ درر ﭼ ﻬ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻣﺨﺎزن ﻧﻔﺘﻲ ﺑﺎ ﺗﺮاواﻳﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 10 md‬و ﻣﺨﺎزن ﮔﺎزي ﻛﻤﺘﺮاز‬
‫‪ 1 md‬ﻛﺎرآﻳﻲ ﻻزم را ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪-‬اﻳﻦ روش ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺑﺎﻻ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺒﻮر از ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ﺷﻮد‬‫ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺷ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ ﺗ ﻟ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺗﺮ ﺑﺎﺎ ﺎ ﻧ‬
‫ﺎط ﺎ‬ ‫ارﺗﺒﺎط‬
‫آآﺳﻴﺐ دﻳﺪه و ا ﺗ‬
‫‪-‬اﻳﻦ روش ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﺎزﻧﺪ و ﻧﻮع اﺳﻴﺪ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﻓﻮت ﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻓ ت‬
‫اﻳﻨﭻ ﺗﺎ ﻨﺪ‬
‫ﭼﻨﺪ ا ﻨ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ ﺑﻴﻦ ﻨﺪ‬‫ﺟﻨﺲ ﺎزﻧﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻨ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻪ‬
‫ﻧﻔﻮذ ﺎﺑﺎ ﺗ ﻪ‬
‫ﻋﻤﻖ ﻧﻔ ذ‬
‫‪ -‬ﻖ‬
‫‪-‬ﺣﺠﻢ اﺳﻴﺪ ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه و ﻣﻴﺰان آن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔ دد‬
‫ﮔﺮدد‬ ‫ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﺎ ﻪ‬
‫ﻖ ﺎ ﺖ‬ ‫ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺗﺰ‬
‫‪-‬ددﺑﻲ و ﻓﺸﺎ‬
 ‫●‪Acid Fracturing‬‬

‫‪-‬ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﻴﺪ در ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻓﺸﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺎزﻧﺪ‬

‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﺎﻫﻬﺎ ﺎﺷ‬
‫اﺻﻠﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﻬﺮه دﻫﻲ ﺎ ﺎ‬ ‫ﻣﻮارد ا ﻠ‬
‫ﻳﻜﻲ ااز ا‬
‫اﻳﺠﺎد ﺷﻜﺎف ﻜ‬
‫‪-‬ا ﺎ‬
‫‪ -‬از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﺠﺎد ﻛﺎﻧﺎل در ﻧﺎﺣﻴﻪ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﻣﺠﺎور ﭼﺎه و ﻋﺒﻮر از آن ﺑﺎ‬
‫اداﻣﻪ ﻛﺎﻧﺎل ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در ﻣﺨﺰن ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻬﺮه دﻫﻲ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫●اﻧﻮاع اﺳﻴﺪﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﮕﻴﺰش ﭼﺎﻫﻬﺎ‬

‫ﻣﻌﺪﻧﻲ‬
‫ﻧ‬ ‫اﺳﻴﺪﻫﺎي‬
‫ﺎ‬ ‫• ا‬
‫‪-‬اﺳﻴﺪ ﻫﻴﺪروﻛﻠﺮﻳﻚ)‪(HCL‬‬
‫‪-‬اﺳﻴﺪ ﻫﻴﺪروﻛﻠﺮﻳﻚ ‪ -‬ﻫﻴﺪروﻓﻠﻮرﻳﻚ ) ‪( HCL - HF‬‬
‫• اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ ﺿﻌﻴﻒ‬
‫‪-‬اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻴﻚ ) ‪( CH3-CooH‬‬
‫‪-‬اﺳﻴﺪ ﻓﻮرﻣﻴﻚ ) ‪( H-CooH‬‬
‫• ﻫﻴﺒﺮﻳﺪ اﺳﻴﺪ ) ‪( Hybrid Acid Mixture‬‬
‫‪-‬اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ‪ -‬اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻴﻚ‬
‫‪-‬اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ‪ -‬اﺳﻴﺪ ﻓﺮﻣﻴﻚ‬
 ‫●اﺳﻴﺪ ﻫﻴﺪروﻛﻠﺮﻳﻚ)‪(HCL‬‬
‫دارد‪.‬‬
‫ﻓﻌﻠﻲ ا‬
‫اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻓ ﻠ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎﻫﺎي ا ﻛﺎ‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد راا در ﻠ ﺎ ﺎ‬
‫‪-‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎ‬
‫‪-‬ﺳﺮﻋﺖ واﻛﻨﺶ اﻳﻦ اﺳﻴﺪ ﺑﺎ ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي آﻫﻜﻲ و دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ زﻳﺎد اﺳﺖ‬
‫‪-‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺧﻮردﮔﻲ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺿﺪ ﺧﻮرﻧﺪه ) و دﻳﮕﺮ اﻓﺰاﻳﻪ ﻫﺎ (‬
‫ﻲ ﺷﻮد‪.‬‬‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ‬
‫‪-‬درﻏﻠﻈﺖ ﻫﺎي ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 33‬درﺻﺪ ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻬﺎي‪ Acid Washing‬دا د‬
‫دارد‬ ‫ﺎدي ددر ﻋ ﻠ ﺎﺗﻬﺎي‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد ززﻳﺎدي‬
‫‪-‬ﻛﺎ د‬

‫●اﺳﻴﺪ ﻫﻴﺪروﻛﻠﺮﻳﻚ ‪ -‬ﻫﻴﺪروﻓﻠﻮرﻳﻚ ) ‪( HCL - HF‬‬

‫‪-‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎر در ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻨﮕﻲ دارد‬
‫دارد‬ ‫ﺖ ﻧﺎﻧﺎم ‪ mud Acid‬ﻛﺎ‬
‫ﻛﺎرﺑﺮدد دا د‬ ‫‪-‬ﺗﺗﺤﺖ‬
‫‪-‬در ﺗﺮﻛﻴﺐ ‪ ، HCL-HF‬ﻧﻘﺶ ‪ HF‬ﺣﻞ ﻛﺮدن ﺳﻴﻠﻴﻜﺎﺗﻬﺎﺳﺖ و ﻧﻘﺶ‬
‫ﻦ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ‪ PH‬ﺤ ﻂ‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ‪.‬‬ ‫‪ HCL‬ﺎﺋ‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻦ‬
‫‪ HF-‬ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎ رس ﻫﺎ واﻛﻨﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﺪﻳﺪ‬
‫ﺳﻮب ددر ﻣﻨﺎﻓﺬ‬
‫ﻃﺮﻓﻲ اﻳﺠﺎد رﺳﻮب‬
‫اﺳﻴﺪ و از ﻃ ﻓ‬
‫واﻛﻨﺶ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﺷﻌﺎع ﻧﻔﻮذ اﺳ ﺪ‬
‫واﻛﻨﺶ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Ammonium Bifluoride‬ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻋﺖ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ‬ ‫‪-‬ا ﺘﻔﺎده‬
‫واﻛﻨﺶ ‪.‬‬
 ‫اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻴﻚ ) ‪( CH3-CooH‬‬
‫‪ 10‬درﺻﺪ‬
‫ﻏﻠﻈﺖ وزﻧﻲ ‪1‬‬‫ﻛﺎرﺑﺮد در ﻏﻠﻈ‬ ‫‪-‬ﻛﺎ‬
‫‪-‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮد در ﭼﺎﻫﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ دﻣﺎي ﺑﺎﻻﻳﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪.‬‬
‫دا ﻧﺪ‬
‫‪-‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺳﺒﺐ ﺧﻮردﮔﻲ ﻛﻤﺘﺮ و از ﻧﻮع ) ‪( Uniform‬‬
‫ﺷﻮد‪..‬‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫‪-‬داراي ﺳﺮﻋﺖ واﻛﻨﺶ ﻛﻨﺪﺗﺮي ﺑﺎ ﺳﻨﮓ آﻫﻚ و دوﻟﻮﻣﻴﺖ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫‪ HCL‬ر‬
‫دارد ‪.‬‬
‫‪-‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻛﻨﺪﻛﺎري ﻋﻤﻖ ﻧﻔﻮذ آن ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮ ‪ 1‬ﮔﺎﻟﻦ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺣﺪود ‪ 5/2‬ﺑﺮ‬
‫در و‬‫ي ‪ HCL‬ر‬ ‫درﺻﺪي‬‫ﻦ ‪ 15‬ر‬‫ﺣﻼﻟﻴﺖ ‪ 1‬ﮔﺎﻟﻦ‬
‫ﻗﺪرت ﻴ‬ ‫‪ -‬ر‬
‫‪ 10‬درﺻﺪي اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻴﻚ‬
‫‪-‬داراي ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ HCL‬اﺳﺖ ) در ﻏﻠﻈﺖ ‪ 10‬درﺻﺪ در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 15 HCL‬درﺻﺪ (‬‫ﺣﺪود ‪ 2‬ا‬

‫‪(H‬‬‫‪H-CooH‬‬
‫●اﺳﻴﺪ ﻓﻮرﻣﻴﻚ ) ‪C H‬‬
‫‪-‬ﻛﺎرﺑﺮد در ﻏﻠﻈﺖ وزﻧﻲ ‪ 10‬درﺻﺪ‬
‫‪-‬داراي ﺳﺮﻋﺖ واﻛﻨﺶ ﺑﺎﻻﺗﺮ از اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻴﻚ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫‪-‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮد در ﭼﺎﻫﻬﺎي ﻋﻤﻴﻖ ﺑﺎ دﻣﺎي ﺧﻴﻠ‬
‫‪-‬ﺳﺒﺐ ﺧﻮردﮔﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ HCL‬دارد‬
‫‪-‬ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ HCL‬و ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ از اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻴﻚ دارد‬
 ‫اﺳﻴﺪ ) ‪( Hybrid Acid Mixture‬‬
‫ﻫﻴﺒﺮﻳﺪ اﺳ ﺪ‬
‫ﻫ ﻳﺪ‬ ‫•‬
‫‪-‬ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از اﺳﻴﺪﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﻲ و آﻟﻲ ) اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ‪ -‬اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻴﻚ (‬
‫ﻓﺮﻣﻴﻚ (‬
‫ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ‪ -‬ااﺳﻴﺪ ﻓ ﻚ‬
‫ﻚ‬ ‫و) ااﺳﻴﺪ ﻛﻠ‬
‫‪-‬اﺑﺘﺪا اﺳﻴﺪ ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ اﺳﻴﺪ آﻟﻲ‬
‫‪-‬داراي ﻋﻤﻖ ﻧﻔﻮذ ﺑﺎﻻ‬
‫‪-‬داراي ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺎﻻ‬

‫‪Stochiometric‬‬
‫‪Coefficient‬‬
‫●واﻛﻨﺶ اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ﺑﺎ ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎ‬ ‫ﻻﻳﻤﺴﺘﻮن‬

‫ﻣﻴﺪﻫﺪ‪:‬‬ ‫ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻫﺎ اﻛﻨﺶ‬

‫واﻛﻨﺶ اﻧﺠﺎم ﺪﻫﺪ‬ ‫ﺻﻮرت ززﻳﺮ ﺎﺑﺎ ﻛ ﺑﻨﺎت‬
‫ﺑﻪ ﺻ ت‬
‫اﺳﻴﺪ ﻪ‬
‫‪-‬ا ﺪ‬
‫‪2 HCl + CaCO 3 ↔ CaCl 2 + H 2 O + CO 2‬‬ ‫)‪(1‬‬ ‫دوﻟﻮﻣﻴﺖ‬

‫‪4 HCl + CaMg (CO 3 )2 ↔ CaCl 2 + MgCl 2 + 2 H 2 O + 2 CO 2‬‬ ‫)‪(2‬‬

‫‪-‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ‪ st.coeff.‬و ﺟﺮم ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﻫﺮ ﺟﺰ و ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺮﺑﻮط‬

‫ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﻳﻚ ﺣﺠﻢ ﺨ‬ ‫ﺣﻞ ﻧﻧﻤﻮدن ﻚ‬
‫ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ ﻞ‬ ‫ﻣﻴﺰان ااﺳﻴﺪ ﻣﻮرد ﻧ ﺎ‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ا‬
‫ا‬ ‫ﺑﻪ آآن‬
‫ﻛﺮﺑﻨﺎت و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻬﺎﻳﻲ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﻮﻟﻴﺪي‪ :‬ﻧﻤﻚ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﻮل و ﮔﺎز ‪CO2‬‬
 Acid Dissolving Power ‫●ﻗﺪرت ﺣﻞ ﻛﻨﻨﺪﮔﻲ اﺳﻴﺪ‬
It is calculated as follows:
Volume of Rock Dissolved
Acid Dissolving Power =
Unit Volume of Acid
Mol. Wt. of Mineral (rock )* Its Stoich Coefficient
β=
Mol Wt.
Mol. Wt of Acid * Its Stoich Coefficient
For reaction of 100% HCl with pure Limestone (CaCO3)
(2 HCl + CaCO C Cl 2 + H 2 + CO 2 )
C CO 3 ↔ CaCl
100.09 1 wt.
β100 = * = 1.372
36 47 2
36.47 wt
wt.
If acid is 15% by weight, then
wt.
β15 = β100 * 0.15 = 0.206
wt.

The Dissolving Power (X) is given:

ρ 15% HCl β 15% HCl
X 15 =
ρ CaCO 3
1.07 * 0.206
=
2 .71
vol
vol.
= 0.082
vol.
X can be calculated for any acid concentration.
Dissolving power for various acids is given below. ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺸﺎن از اﺛﺮ ﺑﺎﻻ ﺗﺮ‬
Limestone ρ = 2.71 gm/cc X15 ‫اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ﺑﺎ‬
HCl 0.082 ‫ﻻﻳﻤﺴﺘﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫دوﻟﻮﻣﻴﺖ دارد‬
HCOOH (Formic Acid) 0.062
CH3COOH (Acetic Acid) 0 047
0.047
Dolomite ρ = 2.87 gm/cc
C
HCl 0.071
. 7
HCOOH 0.054
CH3COOH 0.041
 ‫●‪HCL‬‬
‫‪-‬در ﻋﻤﻞ ‪ 1000‬ﮔﺎﻟﻦ اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ‪ 15‬درﺻﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺣﻞ ‪ 1420‬ﭘﻮﻧﺪ‬
‫ﭘﻮﻧﺪ‬
‫درﺻﺪ ررا داﺷﺘﻪ و ‪ 2050‬ﭘﻮ‬‫ﻞ ﺻﻔﺮﺮ ر‬
‫ﻻﻳﻤﺴﺘﻮن ﺑﺑﺎ ﺗﺨﻠﺨﻞ‬
‫ﻣﻜﻌﺐ ﻳ ﻮن‬
‫ﻓﻮت ﺐ‬ ‫ﻳﻳﺎ ‪ 5/10‬ﻮ‬
‫‪ CaCl2‬و‪ 6600‬ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ ﮔﺎز ‪ CO2‬در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺣﺠﻢ ‪ CaCl2‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه در ﺣﺪود ‪2‬‬
‫‪ 11020‬ﮔﺎﻟﻦ و داراي داﻧﺴﻴﺘﻪ ‪79/9‬‬
‫ﭘﻮﻧﺪ ﺑﺮ ﮔﺎﻟﻦ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪.‬‬

‫ﺶ ‪HCL- HF‬‬
‫●وواﻛﻨﺶ‬
‫●واﻛﻨﺶ ‪ HF‬ﺑﺎ ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻨﮓ ﻫﺎ‬
‫‪SiO 2 = 6HF → H 2SiF6 + H 2 O‬‬
‫)‪(sand‬‬ ‫)‪(fluo -silicic acid‬‬

‫→ ‪Al 2 Si 4 O10 ((OH)) 2 + 36HF‬‬

‫)‪(clay‬‬

‫‪4H 2SiF6 + 12H 2 O + 2H 3 AlF6‬‬

‫‪fluo -silicic acid‬‬ ‫)‪(fluo - aluminic acid‬‬

‫ﻲ) ‪ (s/ν‬ﺑﺑﺴﺘﮕﻲ‬
‫ﻲ‬ ‫ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫اﺳﻴﺪ ﺮ‬‫ﺠﻢ ﻴ‬
‫س ﺑﺑﻪ ﺣﺠﻢ‬
‫ﺢ ﺗﻤﺎس‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺶ ﺑﺑﻪ ﺒ‬‫ن وواﻛﻨﺶ‬ ‫‪ -‬ﻴﺰ‬
‫ﻣﻴﺰان‬
‫دارد‬
‫‪-‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺑﺎ ‪Na+ , Ca++‬و‪ K+‬واﻛﻨﺶ داده و ﺗﻮﻟﻴﺪ رﺳﻮﺑﺎت‬
‫ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪H 2 SiF 6 + 2Na‬‬ ‫‪→ Na 2 SiF 6 + 2H‬‬
‫⎞ ‪⎛ fluo - silicic‬‬ ‫⎞ ‪⎛ fluosodium silicate,‬‬
‫⎜‬ ‫‪acid‬‬ ‫⎟‬ ‫⎜‬ ‫‪solid‬‬ ‫⎟‬
‫⎝‬ ‫⎠‬ ‫⎝‬ ‫⎠‬
‫‪+‬‬
‫‪+ 2K‬‬ ‫↓ ‪→ K 2 SiF 6‬‬
‫‪++‬‬
‫‪+ Ca‬‬ ‫‪→ CaSiF‬‬ ‫‪6‬‬ ‫↓‬
‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪H 3 AlF 6 + 3Na‬‬ ‫‪→ Na 3 AlF 6 + 3H‬‬
‫⎞ ‪⎛ fluo - aluminic‬‬ ‫‪⎛ fluosodium‬‬ ‫⎞‬
‫⎜‬ ‫‪acid‬‬ ‫⎟‬ ‫⎟ ‪⎜ aluminate solid‬‬
‫⎝‬ ‫⎠‬ ‫⎝‬ ‫⎠‬
‫‪+‬‬
‫‪+ 3K‬‬ ‫↓ ‪→ K 3 AlF 6‬‬
‫‪++‬‬
‫‪+ 3Ca‬‬ ‫↓ ‪→ Ca 3 (AlF 6 ) 2‬‬

‫‪-‬اﻳﻦ رﺳﻮﺑﺎت ﺣﺎﻟﺖ ژﻻﺗﻴﻨﻲ داﺷﺘﻪ و ﺳﺒﺐ ﻣﺴﺪود ﺷﺪن ﻣﻨﺎﻓﺬ ﺑﺰرگ‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‬
‫‪ HCL-‬ﺑﺎﻋﺚ ﺣﻞ ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎ و رﺳﻬﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻴﺸﻮد وﻟﻲ روي ﻣﺎﺳﻪ‬
‫ﺳﻨﮓ اﺛاﺛﺮي ﻧﺪا د‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻨﮓ‬

‫●واﻛﻨﺶ ‪ HF‬ﺑﺎ ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎ‬

‫‪CaCO 3 + HF → CaF2 + H 2 O + CO 2‬‬

‫‪:CaF2‬‬
‫●ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از رﺳﻮب‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺸ د‬
‫ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎ ا ﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﻮر ﺟﻬﺖ ﺣﻞ ﻛ ﻨﺎﺗﻬﺎ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺷ‬ ‫‪ HCL-‬ﻨ ان‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﺶ‬
‫)اﮔﺮ ﻣﻴﺰان ﻛﺮﺑﻨﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 20‬در ﺻﺪ در ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻨﮕﻬﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮد ﻧﺒﺎﻳﺪ از‬
‫‪ HF‬ا ﻔﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد(‬
‫‪ NH4Cl -‬ﻣﻮاد ﻧﺎﻣﺤﻠﻮل اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ)ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﭘﻴﺶ ﺷﻮر و ﭘﺲ‬
‫ﺷﻮر ﺑﻜﺎر رود(‬
 ‫●اﻓﺰدوﻧﻲ ﻫﺎي اﺳﻴﺪ‬

‫ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﭼﺎه ﻮ‬
‫ﺑﺮاي ﭼ‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺮ‬
‫ﻞ‬ ‫ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﭼ ﻦ‬
‫ﻣﻲ ﻮ‬
‫اﺳﻴﺪزﻧﻲ ﻲ‬
‫زﻲ‬ ‫•‬
‫‪-‬آزاد ﺷﺪن ذرات‬
‫ﺎت‬
‫رﺳﻮﺑﺎت‬ ‫اﻳﺠﺎد‬
‫‪-‬ا ﺠﺎد‬
‫‪-‬ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻣﻮﻟﺴﻴﻮن‬
‫‪-‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻟﺠﻦ‬
‫ﻓﻠﺰات‬
‫ﺷﺪن ﺰ‬
‫ﺧﻮرده ن‬ ‫‪ -‬ﻮر‬

‫●اﻓﺰودﻧ‬
‫اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎي اﺳﻴﺪي ‪:‬‬
‫ﻛﺎﻫﻨﺪه ﻛﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ)‪(Surfactants Agent‬‬
‫• ﺿﺪ اﻣﻮﻟﺴﻴﻮن)‪(Non-emulsifier Agent‬‬
‫• ﻣﻌﻠﻖ ﺳﺎز)‪(Suspending Agent‬‬
‫• ﺿﺪ ﻟﺠﻦ)‪(Unti Sludge Agent‬‬
‫ﻲ ))‪((Acid corrosion inhibitors‬‬ ‫ﺧﻮردﮔﻲ‬
‫ﻣﻮاد ﺿﺪ ﻮر‬‫• ﻮ‬
‫• ﻣﻮاد ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻳﻮن آﻫﻦ)‪(Iron Control Agent‬‬
‫• ﻣﻮاد ﺿﺪ‪(H2S Scavenger) H2S‬‬
‫• ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺮزروي ﺳﻴﺎﻻت) ‪Acid Fluid Loss control‬‬
‫‪(Agent‬‬
‫‪(Agent‬‬
‫• ﺟﻬﺖ دﻫﻨﺪه)‪) (Diverter Agent‬اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺳﻴﺎﻻت ﻣﺨﺰن‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ((‬
‫ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫• ﻣﻮاد ژﻟﻪ اي)‪(Gelling Agent‬‬
 ‫• ﻣﻮاد ﻛﺎﻫﻨﺪه ﻛﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ‬
‫ﻛﺎراﺋﻲ اﺳﻴﺪﻫﺎ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻳﺎدي در ﺑﻬﺒﻮد ﻛﺎراﺋ‬
‫‪-‬ﺳﻨﮓ و ذرات رﻳﺰ اﻃﺮاف ﭼﺎه را آب ‪ -‬ﺗﺮ ) ‪ ( Water - Wet‬ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻟﺨﻮاه ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ دﻫﺪ و ااز‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻟ ا‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ا ﻂ‬‫ﻣﻴﺤﻂ ارا ﻄﺎ‬
‫ﺗﺮﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻂ‬
‫ﮔ‬ ‫ﺗﻮان‬
‫‪ -‬ا‬
‫ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻟﺠﻦ زاﻳﻲ و اﻣﻮﻟﺴﻴﻮﻧﻲ ﺷﺪن ﻣﺤﻴﻂ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲ‬
‫ﻛﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﻣﻮاد ﺿﺪ اﻣﻮﻟﺴﻴﻮن‪:‬‬
‫‪-‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻲ داراي ﻣﻮاد ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ‬
‫ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻓﺮﺻﺖ رﺳﻮب داده ﺷﻮد ﻣﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻠﻞ و ﻓﺮج و ﺷﻜﺎﻓﻬﺎ‬
‫را ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ذرات‬
‫ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ذ ا‬
‫ﻣﻌﻠﻖ ﮕ ا‬ ‫• ا‬
‫ﻣﻮاد ﻠ‬
‫ذرات رﻳﺰي ﻛﻪ ر‬
‫در‬ ‫آﻫﻜﻲ‪ ،‬ر‬
‫ﻫﺎي ﻲ‬‫ﺳﺎزﻧﺪ ي‬
‫ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ﺑﺑﺎ ز‬
‫اﺳﻴﺪ ﺮﻳ رﻳ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻴ‬ ‫‪-‬ر‬
‫در اث ﺮ ﻴﺐ‬
‫اﺳﻴﺪ ﺣﻞ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ از ﺳﺎزﻧﺪ ﺟﺪا و ﺑﺼﻮرت ﻣﻌﻠﻖ در ﻣﻲ آﻳﻨﺪ‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻣ ﮕ دد‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد‬ ‫ﻣﻴﺰان ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳ ي‬
‫ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣ ﺰان‬ ‫ات ددر ﺳﺎزﻧﺪ ﺳ‬
‫‪-‬اﻳﻦ ذذرات‬
‫اﻳﻦ‬
‫‪-‬اﻳﻦ ذرات را ﻣﻌﻠﻖ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ و از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﺎرج ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
 ‫• ﻣﻮاد ﺿﺪ ﻟﺠﻦ‬
‫ل ا ﺠﺎد‬
‫اﻳﺠﺎد‬ ‫ﻧﺎﻣﺤﻠﻮل‬ ‫ﺗﻤﺎس ﺎﺑﺎ ‪ HCL‬ﻣﻲ ﺗ اﻧﻨﺪ‬
‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻟﺠﻦ ﻧﺎ ﺤﻠ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎم ﺗ ﺎ‬ ‫‪ -‬ﻀ‬
‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻧﻔﺖ ﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ا ﺪ‬
‫اﺳﻴﺪ‬ ‫ﺻﻮرت ا ﺘﻔﺎده‬
‫دار ددر ت‬ ‫آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ دا‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻟﺠﻦ ددر ﭼﺎﻫﻬﺎي آ ﻔﺎﻟﺘ ﻦ‬ ‫‪--‬اﺣﺘ ﺎل‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺸﻜ ﻞ‬
‫‪ 28‬درﺻﺪ زﻳﺎد اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‬
‫اﺻﻠﻲ ﻟﺠﻦ ارا ﺗﺸﻜ ﻞ‬
‫ﺑﺨﺶ ا ﻠ‬
‫اﻏﻠﺐ ﺨﺶ‬ ‫‪--‬آ ﻔﺎﻟﺘ ﻦ‬
‫آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻫﺎ اﻏﻠ‬

‫ﺧﻮرﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺿﺪ ﺧ ﻧ ﮔ‬ ‫• ا‬
‫ﻣﻮاد ﺿ‬
‫‪-‬ﻣﻮاد ﺿﺪ ﺧﻮرﻧﺪه آﻟﻲ و ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺑﺎ اﻳﺤﺎد ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان‬
‫ﺧﻮردﮔﻲ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‬
‫‪-‬ﻣﻮاد ﻣﺎﻧﻊ ﺿﺪ ﺧﻮرﻧﺪﮔﻲ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺧﻮرﻧﺪﮔﻲ اﺳﻴﺪ ﻫﻤﻮاره ﻻزم‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻴﺰان ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ را ﻛﺎﻫﺶ داد‪.‬‬

‫●ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﺛﺮﮔﺬاري اﺳﻴﺪ ﺑﺮ روي ﻟﻮﻟﻪ هﺎ‬

‫‪-‬ﻧﻮع ﺁهﻦ و ﺳﺨﺘﻲ ﺁن‬
‫‪-‬دﻣﺎ‬
‫‪-‬ﻧﻮع اﺳﻴﺪ‬
‫‪-‬ﻏﻠﻈﺖ ا ﺪ‬
‫اﺳﻴﺪ‬ ‫ﻏﻠﻈﺖ‬
‫‪-‬ﻣﺪت ﺗﻤﺎس اﺳﻴﺪ‬
‫‪-‬زﻣﺎن ﻻزم ﺟﻬﺖ از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ‪ 05/0‬ﭘﻮﻧﺪ در ﻓﻮت ﻣﺮﺑﻊ ﺗﺤﺖ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻳﻚ ﺁزﻣﺎﻳﺶ ‪ ،‬ﺣﺪاآﺜﺮ زﻣﺎن ﻣﺠﺎز ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي اﺳﻴﺪ در ﺁن‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺖ اﻳﻦ رﻗﻢ ﻣﻌﺎدل از دﺳﺖ دادن ‪ 1‬ﻣﻴﻞ ) ‪ 001/0‬اﻳﻨﭻ (‬
‫از ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻓﻠﺰ اﺳﺖ‬
 ‫• ﻣﻮاد ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻳﻮن آﻫﻦ‬
‫‪-‬وﺟﻮد ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت آﻫﻦ و ﮔﻮﮔﺮد در ﺳﺎزﻧﺪ در ﻣﺠﺎورت اﺳﻴﺪ ﺳﺒﺐ ﺗﺸﻜﻴﻞ رﺳﻮﺑﺎت‬
‫‪ Fes/Fe‬و ‪ Feco3‬ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردن ‪PH‬ﺳﺒﺐ ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﻣﻴﺸﻮد‬
‫●ﻣﻮاد ﺿﺪ‪H2S‬‬
‫‪-‬ﻣﻮاد ﺿﺪ ‪ Sulfide-cracking‬ﻣﻌﻤﻮﻻٌ در ﻫﻨﮕﺎم وﺟﻮد ‪H2S‬در ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﻛﻨﺎر‬
‫ﻣﻮادﺿﺪ ﺧﻮردﮔﻲ آﻟﻲ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‬
 ‫• ﻣﻮاد ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺮزروي ﺳﻴﺎﻻت‬
‫ﻊ اﺳﻴﺪ در ﺑﺨﺶ ﺧﻮرده ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫• ‪-‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻫﺮز رﻓﺘﻦ ﺳﺮﻳﻊ‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺧﻠﻞ و‬
‫ﺑﻌﻀﻲ زاز ﻞ‬
‫اﻃﺮاف ﺑ ﻲ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻨﮓ ررا درر ﺮ‬
‫ﻣﻲ ﻮ‬
‫اﺳﻴﺪ ﻲ‬‫ﻲ ﻴ‬‫ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻲ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي ﺮﺑ‬
‫در ز ي‬ ‫‪-‬ر‬
‫ﻓﺮج ﺣﻞ و آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺣﺪي ﺑﺰرگ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫و‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﺑ ﻮ‬
‫‪-‬ﺧﻠﻞ و ﻓﺮج ﺳﺮﻳﻌﺎً ﺑﺰرگ ﺷﺪه ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺑﻴﺸﺘﺮي اﺳﻴﺪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺮم ) ‪ ( Worm Hole‬ﻣﻣﻲ ﮔ دد‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﺣﻔﺮهه ﻛ م‬
‫ﻫﺎي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻔ‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﻣﺴﻴﺮﻫﺎي‬
‫‪-‬اﺳﻴﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺒﺐ ﮔﺸﺎدﺗﺮ ﺷﺪن ﺣﻔﺮه ﻫﺎي ﻛﺮﻣﻲ ﺷﻜﻞ ﺷﺪه و ﻋﻤﻖ ﻧﻔﻮذ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻧﻤﻲ ﻛﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﻬﺎ ارا ﺸﺘ‬
‫آﻧ ﺎ‬

‫ﻣﻮاد ) ‪( Mutual Solvent‬‬ ‫• ا‬

‫‪-‬ﺳﺒﺐ ﺟﺬب ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪه ﻫﺎي ﻛﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ روي ﺳﺎزﻧﺪ ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﻣﻮادي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي آﻣﺎده ﺳﺎزي ﺳﺎزﻧﺪ ﻗﺒﻞ از اﺳﻴﺪﻛﺎري و آب‪-‬ﺗﺮ‬
‫ﻛﺮدن ﺳﺎزﻧﺪ ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﺟﻬﺖ دﻫﻨﺪه‬ ‫• ﻮ‬
‫ﻣﻮاد ﺟﻬ‬
‫‪-‬ﻣﻮادي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻣﺼﺮف اﺳﻴﺪ در ﻧﻮاﺣﻲ ﺗﺮاواﺗﺮ و ﻗﺮار‬
‫اﺳﻴﺪﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ض اﺳ‬
‫ﻣﻌﺮض‬
‫دادن ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺗﺗﺮ ددر ﻣﻌ‬
‫‪-‬اﻳﻦ ﻣﻮاد در اﺳﻴﺪ ﺣﻞ ﻧﻤﺸﻮﻧﺪ و داراي اﻧﺪازه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﻮده و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻋﺪس ﺘ ﺪ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﻳﻚ ﺪ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻚ‬‫ﺰﮔ‬
‫‪-‬در ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﺟﺪاري ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻫﺮزروي از ﮔﻮﻳﭽﻪ ﻫﺎي‬
‫‪ (ball‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‬
‫‪b ll sealers‬‬
‫اﺳﻴﺪزﻧﻲ) ‪l‬‬
 ‫• ﻣﻮاد ژﻟﻪ اي)‪(Gelling Agent‬‬
‫ﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪:‬‬
‫ري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ‬
‫اﺳﻴﺪ ﻛﺎري‬
‫ﻣﻨﻈﻮر زﻳﺮ درر ﻴ‬
‫ﻣﻮاد ﺑﺑﻪ دوو ﻮر‬
‫ﻳﻦ ﻮ‬‫‪ -‬ازز اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ‬
‫ﺖ اﻛﻨﺶ‬
‫واﻛﻨﺶ‬ ‫ﻛﺮدن ﺳﺮﻋﺖ‬‫ﻛﻨﺪ ﻛ د‬
‫در ﻋﻤﻠﻴﺎت ‪ Acid Fracturing‬و در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻻ ﻣﻮرد‬
‫‪ Guar‬و‬
‫‪G‬‬ ‫‪Gum‬‬
‫‪G‬‬ ‫ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ژﻟﻪ اي ﻛﻨﻨﺪه )ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫‪ (Gum Kraya‬ﻣﻘﺪار اﻓﺖ ﻓﺸﺎر درون ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ را ﻛﺎﻫﺶ داده و ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﺳﺮﭼﺎﻫﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫●ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در اﺳﻴﺪﻛﺎري‬

‫ﻓﺸﺎر)‪(pressure‬‬
‫‪-‬ﻓ ﺎ‬
‫‪-‬ﻏﻠﻈﺖ اﺳﻴﺪ)‪(concentration‬‬
‫‪-‬درﺟﻪ ﺣﺮارت)‪(Temperature‬‬
‫‪-‬ﻧﻮع اﺳﻴﺪ)‪(Acid type‬‬
‫‪-‬ﺗﻌﺎدل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ)‪(Equilibrium in acid reaction‬‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫ﻓ‬ ‫ﻣﺨﺰن ﺑﻪ ااﺳﻴﺪ‬
‫ﺳﻨﮓ ﺨ‬
‫ﺗﻤﺎس ﮓ‬‫ﺳﻄﺢ ﺎ‬
‫‪-‬ﻧﺴﺒﺖ ﻄ‬
‫)‪(Acid to volume ratio s/v‬‬
‫‪-‬ﺟﻨﺲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻨﮓ ﻣﺨﺰن)‪(Rock charactristics‬‬
 ‫‪-‬اﺛﺮ ﻓﺸﺎر)‪(pressure‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ‬
‫ﻲ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻣﺨﺰن‬
‫اﻧﻔﻌﺎل اﺳﻴﺪ ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﺰن‬
‫ﻓﻌﻞ و ل‬‫ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺷﺪت ﻞ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺮ‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ر‬ ‫‪ -‬ﺮﭼ‬
‫ﺷﻮد‬
‫‪-‬ﻓﺸﺎر ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﻋﺚ آزاد ﺷﺪن ‪ CO2‬و ﺑﻬﻢ زدن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺷﺪه و در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺎرج ﺷﺪن ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﻴﺪ و ﺳﻨﮓ از ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎﻛﻦ ﺷﺪه و اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻫﻴﺪروژن ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﻣﺨﺰن راا اﻳﺠﺎ د ﻣ ﻜﻨﺪ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫ﺗﻤﺎس ﻳﻮﻧﻬﺎي ﻫ ﺪ وژن‬
‫ﺗ ﺎس‬

‫●ﻏﻠﻈﺖ اﺳﻴﺪ)‪(concentration‬‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﻧ ا‬
‫ﺶ ﻏﻠﻈ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑﺎﺎ اﻓ ا‬
‫راﺑﻄﻪ ﻘ‬
‫ﺎل ا ﻄ‬
‫اﻧﻔﻌﺎل‬
‫ﻞ و اﻧﻔ‬
‫اﺛاﺛﺮ ااﺳﻴﺪ در ﻓﻓﻌﻞ‬
 ‫●اﺛﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت)‪(Temperature‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﺣﺮارت ﺷﺪت ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎل ارا ﺑ ﺸﺘ‬
‫درﺟﻪ ﺣ ا ت‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ د ﺟﻪ‬
‫‪-‬اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫‪-‬ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮل ﺑﺎﻻ در ‪ 75‬درﺟﻪ ﻓﺎرﻧﻬﺎﻳﺖ ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺷﺪت ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎل ‪7 * 10^-6‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﮔﺮدﻳﺪه ااﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺎ‬
‫‪-‬اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ ﺗﺎ ‪ 150‬درﺟﻪ ﻓﺎرﻧﻬﺎﻳﺖ اﺛﺮ اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ﺑﺮ ﺳﻨﮓ آﻫﻚ را ﺑﻲ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺑﺮد‪.‬‬
 ‫●ﻧﻮع اﺳﻴﺪ)‪(Acid type‬‬

‫‪-‬ﻧﻮع اﺳﻴﺪ و ﻗﺪرت آن ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ آزاد ﺳﺎزي ﻳﻮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﻴﺪروژن )‬

‫‪ ( H+‬آن دا د‬
‫دارد ‪.‬‬

‫ﺛﺎﺑﺖ ﺗﺠﺰﻳﻪ‬
‫‪Dissociation Constant‬‬

‫‪-‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻘﺪر ﺛﺎﺑﺖ ﺗﺠﺰﻳﻪ اﺳﻴﺪي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﺳﻴﺪ ﻗﻮي ﺗﺮي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫●ﺗﻌﺎدل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ)‪(Equilibrium in acid reaction‬‬

‫ﺣﺎل ﺗ ﺎدل‬
‫ﺗﻌﺎدل‬ ‫ﺑﻪ ﺎل‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻪ‬
‫دارد ﻛﻪ ﺠ ﻋﻪ‬
‫اداﻣﻪ دا د‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ادا ﻪ‬
‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﺎ ز ﺎﻧ‬
‫اﻧﻔﻌﺎل ﺷ ﺎ‬
‫ﻞ و اﻧﻔ ﺎل‬ ‫‪-‬ﻳﻚ‬
‫ﻚ ﻓﻓﻌﻞ‬
‫در آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻚ ﻠل‬
‫ﻣﺤﻠﻮل‬ ‫ﻚ ‪ ،‬آآب ‪CO2 ،‬و ﻧﻤﻚ‬ ‫ﮓ آآﻫﻚ‬‫ﻚ و ﺳﻨﮓ‬ ‫ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ‬ ‫‪-‬ﺑﺮ اﺛاﺛﺮ اﻛ‬
‫واﻛﻨﺶ ااﺳﻴﺪ ﻛﻠ‬
‫ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫‪-‬در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل‬
‫ﺧﺎرج ﻣﻲ ﺷﻮد‬

‫●ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺳﻨﮓ ﻣﺨﺰن ﺑﻪ اﺳﻴﺪ ﻣﺼﺮﻓﻲ‬

‫)‪(Acid to volume ratio s/v‬‬
‫‪-‬ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺑﻪ ﺣﺠﻢ اﺳﻴﺪ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ازﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻬﻢ در‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻣﻲ ﺎﺷ‬
‫ا ﻛﺎ‬
‫‪-‬ﻫﺮ ﭼﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺠﺎم ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎل ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻨﮓ ﻣﺨﺰن‬

‫ﺰن‬ ‫●ﺟ‬
‫ﺟﻨﺲ‬
‫)‪(Rock charactristics‬‬
‫اﺳﻴﺪ ﺑﺮ روي آن‬
‫ن‬ ‫اﺛﺮ ﻴ‬
‫ﻣﺨﺰن ﺮ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓ ﺰن‬
‫ﻧﺒﻮدن ﺢ‬ ‫ﻳﻜﺴﺎن ﺒﻮ ن‬ ‫‪-‬ﺑﺑﺎ ﻮﺟ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺑﻪ ﺻﺎف و ﻳ ن‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫واﻛﻨﺶ ﺑﺑﺎ ﺳﻨﮓ‬
‫اﺳﻴﺪ و و ﺶ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻴ‬‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺑﺎﺷﻨﺪ ﺮ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻬﻢ ﺮ ﺒ‬
‫ﻓﺮج ﺑﻬ ﺮ‬
‫ﺧﻠﻞ و ﺮج‬
‫ﭼﻪ ﻞ‬ ‫‪-‬ﺮ‬
‫ﻫﺮ ﭼ‬
‫ﻣﺨﺰن ﺑﻬﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫●‪Acid Fracturing‬‬
‫• ﻋﻤﻠﻴﺖ ‪ Hydraulic Fracturing‬ﺑﺎ اﺳﻴﺪ ) ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ‪HCL‬ﻛﻪ ‪Acid‬‬
‫ن ﺑﻪ‬‫ﺑﻤﻨﻈﻮر ررﺳﻴﺪن‬
‫ﻮر‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ‬
‫ﻲ‬ ‫‪ Fracturing‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻮ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد( ﻳﻚ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬ ‫‪g‬‬
‫ﺷﻜﺎف در ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ در اﺳﻴﺪ ﻫﻤﭽﻮن دوﻟﻮﻣﻴﺖ و ﻻﻳﻤﺴﺘﻮن ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻮارد زﻳﺮ اﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫دﻫﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﻮان ﺎﻧ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﻴﻖ ﺑﻪ ﻃﻃﻮري ﻛﻛﻪ ﻧﻧﻤﻲ ﺗ ا‬
‫ﺳﺨﺖ ااﺳﺖ و ﻫﻢ ﺎ‬‫ﺑﺴﻴﺎر ﺨ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ ﻫﻢ ﺎ‬ ‫‪ -‬ﺎﻧ‬
‫ﺷﻜﺎفﻫﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻋﻤﻠﻴﺎت ‪ Hydraulic Fracturing‬را ﺑﺎزﻧﮕﻪ‬
‫داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪-‬در ﺳﺎزﻧﺪ ﺷﻜﺎف ﻫﺎ و ﺗﺮﻛﻬﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در زﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻫﺮزروي ﺷﺪﻳﺪ ﺳﻴﺎﻻت درون ﭼﺎﻫﻲ و ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺎﺷﻲ از آن‬
‫ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮارد ﺗﻮﺳﻂ ‪ Acid Fracturing‬ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺮﻳﺐ‬
‫ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﻜﺎف ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -‬ﺗﻔﺎوت اﺻﻠﻲ ﺑﻴﻦ ﺷﻜﺎف ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ و اﺳﻴﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در روش ﺷﻜﺎف‬
‫ﺳﻄﺢ‬
‫واﻛﻨﺶ ﻄ‬ ‫ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ اﻛ‬
‫ﻠ‬ ‫اﻳﺠﺎد ﺷﺪه‬ ‫‪ Conductivity‬ﻜﺎف‬
‫ﺷﻜﺎف ا ﺎ‬ ‫ﺎﺑﺎ ااﺳﻴﺪ‪C d ti it ،‬‬
‫ﺷﻜﺎﻓﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﻴﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ در روش ﺷﻜﺎف ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺑﻤﻨﻈﻮر‬
‫‪ Proppant‬ا ﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ‬ ‫‪P‬‬ ‫اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ااز ‪t‬‬
‫ﺷﻜﺎف ا ﺎ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ااز ﺑﻬﻢ آآﻣﺪن ﻜﺎف‬
‫ﻠﮔ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻌﻤﻮﻻً روش اﺳﻴﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روش ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺗﺮﺟﻴﺢ داده ﻣﻲ ﺷﻮد ﭼﻮن‬
‫در اﻳﻦ روش ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ‪ proppant‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آن ﺟﻬﺖ ﻣﺴﺪودﺳﺎزي ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎز و ﺑﺮﮔﺸﺖ ان ﺑﻪ ﺳﻄﺢ در‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻧﻴﺎز ﻧﻤﻴﺒﺎﺷﺪ‬
 ‫● در ﻃﺮاﺣﻲ‪:‬‬
‫ﻛﺎري‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ زاز اﺳﻴﺪ ر‬
‫ﺮ‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ‬
‫اﺳﻴﺪﻛﺎري اﻳﺠﺎد ﺷﻜﺎف ﻲ‬‫ر‬ ‫در‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ر‬ ‫‪ -‬ﻢ‬
‫ﺣﺠﻢ اﺳﻴﺪ ﻮر‬
‫ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ اﺳﺖ ) ﺣﺠﻤﻲ در ﺣﺪود ‪ 1000‬ﺗﺎ ‪ 2000‬ﮔﺎﻟﻦ ﺑﺮ ﻓﻮت ﺑﻪ ازاء ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻣﺸﺒﻚ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺣﻔﺮه ﺑﺎز ﭼﺎه (‬
‫ﺟﺎﻣﺪ (‬
‫ذرات ﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ)اﻓاﻓﺰودن ذ ا‬
‫ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻣﻲ ﺎﺷ‬‫ﺑﺴﻴﺎر ﺎ‬‫ﺳﻴﺎل ﺎ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺮزروي ﺎل‬‫‪-‬ﻛ ل‬
‫‪-‬اﻓﺰاﻳﺶ ﮔﺮاﻧﺮوي ) وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ( اﺳﻴﺪ ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻧﺸﺖ آن‬
‫ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ )‪ ( Ball Silers‬و‬
‫ﮔﻮﻳﭽﻪ ﻫﺎ ﻼ ﺘ ﻜ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﮔ ﻪ‬
‫ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﺎﺑﺎ ا ﺘﻔﺎد‬
‫اﺳﻴﺪ ﺗﺰ ﻘ‬
‫ﺑﻪ ا ﺪ‬
‫دادن ﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ داد‬
‫‪ -‬ﺖ‬
‫ﻣﻮاد داﻧﻪ اي ﺷﺎﻣﻞ ‪:‬‬
‫ي ﺷﺪه‬ ‫درﺟﻪ و داﻧﻪ ﺑﺑﻨﺪي‬
‫ﺧﺮد ﺷﺪه و رﺟ‬‫●ﺳﻨﮓ ﻧﻤﻚ ﺮ‬
‫● ﭘﻮﻟﻚ ﻫﺎ و داﻧﻪ ﻫﺎي اﺳﻴﺪ ﺑﻨﺰوﺋﻴﻚ‬
‫● داﻧﻪ ﻫﺎ ﻳﺎ ﺗﻜﻪ ﻫﺎي وواﻛﺲ‬
‫ﺲ‬
‫● ﻣﻮاد رزﻳﻨﻲ ﻣﺤﻠﻮل در ﻧﻔﺖ‬

‫‪-‬ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﺘﻨﺎوب اﺳﻴﺪ و ﻳﻚ ﺳﻴﺎل ﻏﻴﺮ اﺳﻴﺪي دﻳﮕﺮ‬

‫‪-‬ﺗﻐﻠﻴﻆ و ﭼﮕﺎﻟﻲ اﻓﺰاﻳﻲ اﺳﻴﺪﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﻴﺪ اﻣﻮﻟﺴﻴﻮن ﺷﺪه ‪،‬اﺳﻴﺪﻫﺎي ﺣﺎوي‬
‫ژﻟﻬﺎي ﭘﻮﻟﻴﻤﺮي و ﻣﻮاد ﻛﺎﻫﻨﺪه ﻛﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ ﺑﻬﻤﺮاه ﭘﻮدر ﺳﻴﻠﻴﻜﺎ ت و‬
‫ذرات ﻣﺎﺳﻪ‬
‫●ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ در ﺣﺎﻟﺘﻬﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﮕﻴﺰش‬
‫ﻴﺰش‬
“theoretical well”
Damaged well
∆P
P

Acidified well

Fracturated well

P d ti R
Production Rate
t Q
 ‫• آﻣﺎدﮔﻲ ﻗﺒﻞ ازﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﻴﺪﻛﺎري‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ در‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺎ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت و آ ﺎ ﺎ‬
‫ﻣﺨﺰن و ﺟﻤﻊ آآوري اﻃﻼ ﺎ‬ ‫ﮓ ﺨ‬ ‫– ﺷ ﺎﺧ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺳﻨﮓ‬
‫ﻣﺨﺰن‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آ ﺎ ﮕﺎ‬‫اﺳﺘﻔﺎده ااز ﺎ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺎ ا ﻔﺎ‬ ‫– ا ﺨﺎ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ااﺳﻴﺪ ﺎ‬
‫– ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫– ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺟﻬﺖ ارﺳﺎل ﺗﺠﻬﻴﺰات و ادوات ﺑﻪ ﺳﺮ ﭼﺎه‬
‫– اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺬﻳﺮي ) ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻛﻤﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺎزﻧﺪ (‬
‫– اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﻴﺪﻛﺎري و ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺬﻳﺮي‬
‫– ﺗﻤﻴﺰ ﺳﺎزي ﭼﺎه ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﻴﺪﻛﺎري‬

‫●اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎ‬
‫‪-‬اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ﺑﻌﻨﻮان ﺳﻴﺎل اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي اﺳﻴﺪ ﻛﺎري ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود ‪.‬‬
‫‪-‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪت از ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه‬
‫‪-‬اﺳﻴﺪ ﻛﺎري ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ از ﻧﻈﺮ رﺳﻮب دﻫﻲ ﺑﺮﺧﻼف اﺳﻴﺪﻛﺎري‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ‪.‬‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻧ ﺖ‬
‫ﺪ‬ ‫ﺳﻨﮕﻬﺎﺎ‬
‫ﻣﺎﺳﻪﻪ ﻨﮕ‬‫ﺎ‬
‫‪-‬ﻣﺤﺼﻮﻻت واﻛﻨﺶ ‪ Cacl2‬و ‪Co2‬ﻛﻪ در آب ﻣﺤﻠﻮﻟﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎزﺷﺪه و‬
‫ﺻﻮرت ﺟﺒﻬﻪ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﻴ ﻫﺎي‬‫ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺻﻮ ت‬‫ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ﺑﺠﺎي ﺣ ﻛﺖ‬
‫‪-‬اﺳﻴﺪ ﻛﻠ ﻳﺪ ﻳﻚ‬
‫ﻣﺤﻠﻬﺎ ﭘﺮﺗﺮاوا ﻧﻔﻮذ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫‪-‬اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺳﻴﺪ ﺑﺎ دﻳﻮاره ﺳﺮﻳﻌﺎً ﺑﺎزﺗﺮ و ﺳﻮراﺧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻘﺪار ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻠﻞ و ﺧﺮج ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آوردﻧﺪ ‪.‬‬
‫) ﺳﻮراﺧﻬﺎي ﻛﺮﻣﻲ ﺷﻜﻞ ‪( Worm hole‬‬
‫ﻣﺴﻴﺮﻫﺎ و‬
‫ﺎ‬ ‫ﻞ ااﻳﻦ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻜ‬
‫ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻲ ﺑﺎﺎ ااﺳﻴﺪ ﺨﺎﻃ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي ﻛ ﺎ‬
‫ش ﺎ ﺎ‬ ‫اﻧﮕﻴﺰش‬‫ﻣﻮﻓﻘﺖ ا ﮕ‬
‫‪ -‬ﻓﻘ‬
‫ﮔﺴﺘﺮش آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﺎزﻧﺪ از داﺧﻞ ﭼﺎه ﻳﺎ ﻣﺸﺒﻜﻬﺎ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬
 ‫‪Wormholes created by‬‬
‫‪HCL in limestone‬‬

‫●اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻨﮕﻬﺎ‬

‫ﺑﺮاي‬
‫اﺻﻠﻲ ا‬
‫ﺎل ا ﻠ‬
‫ان ﺳﻴﺎل‬
‫ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ت ﻨ‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫ﻫﺎي ﺘﻔﺎ‬‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ‪ HCL - HF‬ﺑﺎﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﻫﺎ‬ ‫‪-‬ﺗ ﻛ‬
‫اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻨﮕﻬﺎ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود ‪.‬‬
‫ﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 20‬ددرﺻﺪ‬
‫ﻳﻚ ﻛ ﺘ‬
‫اﺳﻴﺪﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ‬
‫ﻨﮓ ددر ا ﺪﻛﻠ ﻳﺪ‬‫ﺖ ﺳﻨﮓ‬‫ﺣﻼﻟﻴﺖ‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺣﻼﻟ‬‫‪-‬ددر ﺻ ﺗ‬
‫ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫اﺳﻴﺪ ﻛﺎ ي‬
‫ﻛﺎري‬ ‫ﻗﺒﻞ از اﺳ ﺪ‬
‫آﻣﺎده ﺳﺎزي ﻗ ﻞ‬
‫●آﻣﺎده‬‫●‬
‫‪-‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮاد آﺳﻔﺎﻟﻴﺘﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻐﺰي ‪ ،‬ﺣﻠﻘﻪ ﭼﺎه و ﺳﺎزﻧﺪ ﺗﻤﻴﺰ ﺳﺎزي‬
‫زاﻳﻠﻴﻦ(‬
‫ﺷﻮد ) اﺳﺘﻔﺎده از زاﻳﻠ ﻦ‬
‫‪-‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ رﺳﻮﺑﺎت ﻣﺤﻠﻮل و ﻏﻴﺮ ﻣﺤﻠﻮل رﻓﻊ ﺷﻮد‬
‫ﻧﻴﺎز(‬
‫ﻛﺎري ) در ﺻﻮرت ﻧ ﺎ‬‫ﻚ ﻛﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﺸﺒﻚ‬
‫‪-‬اﻧ ﺎ‬
‫●ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﮕﻴﺰش ﺑﺮاي ﭼﺎﻫﻬﺎي ﻧﻔﺘﻲ ‪:‬‬
‫‪-‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺘﻮاﻟﻲ ‪ :‬ﭘﻴﺶ ﺗﺰرﻳﻖ ‪ ،‬اﺳﻴﺪﻛﺎري‪ HF-HCL‬و ﭘﺲ‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ‬
 ‫●)‪ (Preflush‬ﭘﻴﺶ ﺗﺰرﻳﻖ ‪:‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ اﺳﻴﺪﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ )‪ 5-15‬درﺻﺪ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺣﻞ ﺷﺪن‬‫‪-‬ﻣﻌﻤﻮﻻً‬
‫ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد) اﺳﻴﺪ ‪ 5-15‬درﺻﺪ ﺑﺎﻣﻮداد ﺿﺪ ﺧﻮردﮔﻲ و‬
‫ﺳﻄﺤﻲ((‬
‫ﻳﻚ ﻣﺎده ﻛﺎﻫﻨﺪه ﻛﺸﺶ ﺳﻄﺤ‬
‫‪-‬ﺑﺎراﻧﺪن ‪ Nacl ، Cacl2‬ﻳﺎ ‪ KCL‬ﻣﺎﻧﻊ از ﺗﺸﻜﻴﻞ رﺳﻮب ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ‬
‫ﺎﺑﺎ ‪ HF‬ﻣﻲ ﺷ‬
‫ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪-‬اﺳﺘﻔﺎده از زاﻳﻠﻴﻦ ) ﺋﻴﺪروﻛﺮﺑﻦ آروﻣﺎﺗﻴﻚ( ﻗﺒﻞ از اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻣﺨﺎزن داراي‬
‫ﻞ ﻟﻟﺠﻦ‬‫ﺗﺸﻜﻴﻞ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ااز ﻜ‬
‫آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ و ﻠ ﮔ‬
‫آ ﺎﻟ‬
‫‪-‬ﺑﻤﻨﻈﻮر ‪ water-wet‬ﻛﺮدن رس ﻫﺎ‬
‫‪-‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم وﺟﻮد رﺳﻮﺑﺎت ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان از ﮔﺎزوﺋﻴﻞ ‪ ،‬ﻧﻔﺖ ﻳﺎ ﻛﻠﺮور‬
‫ﻴﻮم )‪ (NH4CL‬اﺳﺘﻔﺎده ﺮ‬
‫ﻛﺮد ‪.‬‬ ‫آﻣﻮﻧﻴﻮم‬
‫ﻮ‬
 ‫●اﺳﻴﺪ ﻛﺎري ‪HF- HCL‬‬
‫‪ HF‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫‪HF-HCL‬‬
‫‪-‬اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺳﻴﺪﻫﺎي ‪HCL‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ)ﻣﻌﻤﻮﻻٌ ‪(%3-1.5 HCL+%12HF‬‬
‫ﻲو‬‫ﻛﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ‬
‫ﺧﻮردﮔﻲ و ﻳﻚ ﻣﺎده ﻛﺎﻫﻨﺪه ﺶ‬ ‫ﻣﻮاد ﺿﺪ ﻮر ﻲ‬ ‫‪-‬اﺳﺘﻔﺎده زاز ﻮ‬
‫‪Mutual Solvent‬‬
‫‪ -‬ﻣﻴﺰان رس در ﻣﻐﺰه ﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ‪ X-Ray diffraction‬ﻳﺎ آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫‪ SEM‬ا ا‬
‫اﻧﺪازه ﮔﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫●)‪ (Over Flush‬ﭘﺲ ﺷﻮر‬
‫ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ) ‪ 5-15‬درﺻﺪ ( ‪ ،‬ﻠ ل‬
‫ﻣﺤﻠﻮل‬ ‫ﻚ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ ااﺳﺖ ااﺳﻴﺪ ﻛﻠ‬
‫ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﻜ‬
‫ﺳﻴﺎل ﻘ‬‫‪ -‬ﺎل‬
‫ﻛﻠﺮﻳﺪ آﻣﻮﻧﻴﻮم ‪ %2‬ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮل ﺧﻨﺜﻲ)‪ 5-15 (mutval solvent‬درﺻﺪ‬
‫ﻳﺎ ﮔﺎزوﺋﻴﻞ ‪ ،‬ﻧﻔﺖ ﺧﺎم و ﻣﻮاد ‪Non emulsifying surfactant‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻢ ﭘﭘﺲ ﺷﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺣﺠﻢ‬
‫ﻲ‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ‬
‫ﻲ‬ ‫‪-‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻧﺘﻘﺎل ذرات‬
‫ﺣﺠﻢ اﺳﻴﺪ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
 ‫●ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻲ اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ‬
‫ﺲ‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻏﻠﻈﺖ ﻫﺎي ا ﺪ‬

‫اﺳﻴﺪ‬ ‫ﻻً‬ ‫ﺖ‬
‫ﻓﺎرﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 200‬ددرﺟﻪﻪ ﻓﺎ ﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﻬﺎي ﻛ ﺘ‬ ‫‪-‬ددر ددرﺟﻪﻪ ا‬
‫ﺣﺮارﺗﻬﺎي‬
‫ﺗﺎ ‪ 28‬درﺻﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﻨﮓ ﻣﺨﺰن و ا ﻂ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫ﻛﺎﻓﻲ درﺧﺼﻮص ﮓ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻓ‬ ‫‪-‬ﺟﻬﺖ ﻃ ا‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲ ﺎﺑﺎﻳﺴﺖ اﻃﻼ ﺎ‬
‫ﭼﺎه ﻛﺴﺐ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ‬
‫ﻫﺎي ﻓ ﻗﺎﻧ‬
‫ﻻﻳﻪ ﺎ‬
‫ﻓﺸﺎر ﻻ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻓﺸﺎ‬ ‫● ﺎ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿ‬
‫) ‪( Ovrerburden Pressure‬‬

‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه (‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ در آ ﺎ ﺸﮕﺎ‬
‫دارد ) ﻗﺎ ﻞ‬
‫ﻣﺨﺰن ا‬
‫ﺳﻨﮓ ﺨ‬
‫ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع ﮓ‬
‫‪ 33/0‬ﻛﻛﻪ ﮕ‬
‫‪33/ -5/0‬‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻴﻦ ‪5/‬‬ ‫‪ α-‬ا‬
‫ﻣﻘﺪاري ﺛﺎ‬
‫‪-‬ﺿﺮﻳﺐ ﻓﺸﺎر ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ‪:‬‬
‫در ﻋﻤﻘﻬﺎي ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 10‬ﻫﺰار ﻓﻮت ‪1 :‬‬
‫در ﻋﻤﻘﻬﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 10‬ﻫﺰار ﻓﻮت ‪2/1 :‬‬
 ‫●ﻓﺸﺎري ﻛﻪ در ﻋﻤﻖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻳﺠﺎد ﺷﻜﻨﻨﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫●ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻓﺸﺎري ﻛﻪ ﺳﺒﺐ اﻳﺠﺎد ﺷﻜﻨﻨﺪﮔﻲ در ﺳﻨﮓ ﻣﺨﺰن ﻧﻜﻨﺪ‬

‫ل ﻓﺸﺎرر درر‬
‫زﻣﺎن اﻋﻤﺎل‬
‫در ز ن‬
‫ﭼﺎه ر‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﭼ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺑﻪ ﺮ ﻳ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت و ﺑﺑﺎ ﻮﺟ‬
‫در ﻴ‬ ‫اﻳﻤﻨﻲ ر‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ ‪ A‬ﺑ ﻮر‬
‫ﺑﻤﻨﻈﻮر ﻳ ﻲ‬ ‫‪-‬ﻣﻘﺪارر ﺑ‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺰرﻳﻘﻲ(‬
‫دﺑﻲ ﺗﺰ ﻳﻘ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﺑ‬
‫ﺑﻴﻨﻲ ) ﺣﺪاﻛﺜ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑ ﻨ‬
‫ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﭘ ﺶ‬ ‫●دﺑ‬
‫دﺑﻲ ﺗﺰ ﻳﻘ‬
 ‫ﻣﺮﺑﻊ‬

V=π( r2 ^2 – r1^2)*h*Ø r2=(V+πhØr1^2)/(πhØ)

 ‫●‪ Clean up‬ﺗﻤﻴﺰ ﺳﺎزي ﭼﺎه‬

‫‪-‬ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﻴﺪ ﻛﺎري ﭼﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﮔﻮدال ﺳﻮﺧﺖ ﺟﺮﻳﺎن‬
‫داده ﺷﻮد ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط ودر اﺑﺘﺪا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﻫﻨﺪه‬
‫ﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺰ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم دﻗﺖ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﺳﺎزي ﭼﺎه ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻤﺎس اﺳﻴﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪي ازز‬
‫ﻫﺎي ز ي‬‫ﺷﺪن داﻧﻪ ي‬
‫ﺟﺪا ن‬ ‫در ﺟ‬
‫ﺳﻬﻮﻟﺖ ر‬
‫ﺳﺒﺐ ﻬﻮ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺒﺐ‬
‫اﺳﻴﺪ ﻴ ﻮ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬ﻴ‬
‫ز‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و ﺟﺮﻳﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺣﻔﺮه ﭼﺎه ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪-‬ﻟﺬا ﭼﺎه ﺗﺎ ﺧﺮوج ﻛﺎﻣﻞ اﺳﻴﺪ از درون ﺳﺎزﻧﺪ و ﺣﻔﺮه ﭼﺎه ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻄﺮف‬
‫ﮔﻮدال ﺳﻮﺧﺖ ﺟﺮﻳﺎن داده ﺷﻮد ‪.‬‬

‫●ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ در اﺳﻴﺪ ﻛﺎري‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻳﺎ ﺷﻜﺴﺖ اﺳﻴﺪﻛﺎري‬ ‫• ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ در اﺳﻴﺪﻛﺎري ﻣﻌﻤﻮﻻً‬
‫ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬
‫دﻳﺪه ﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ د ﺪ‬
‫آﻣﻮزش ﻛﺎﻓ‬
‫ي ﺎﺑﺎﻳﺪﺪ آ زش‬
‫اﺳﻴﺪﻛﺎري‬
‫ﺎت ا ﺪﻛﺎ‬‫ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺎن ﻋ ﻠ‬‫ﻣﺠﺮﻳﺎن‬ ‫– ﻧﺎﻇ ﻦ‬
‫ﻧﺎﻇﺮﻳﻦ و ﺠ‬
‫– ﻧﻮع اﺳﻴﺪ ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ و ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﻗﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫– ﺑﺎزدﻳﺪ ﻋﻴﻨﻲ ﻣﺨﺎزن ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﻞ ازز ﺷﺮوع‬
‫ﺮوع‬ ‫ﻲ ﻗﺒﻞ‬
‫ﻣﻐﺰي ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﺰ‬ ‫ﭘﻤﭙﻬﺎي اﺳﻴﺪ و ﻮ‬
‫ﻲ ازز ﭘ ﭙﻬ‬ ‫– ﻮ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي اﺗﺼﺎﻟﻲ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﻴﺪﻛﺎري ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫– اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ درون ﻣﺨﺎزن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻲ رﻧﮓ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺠﺰ آﻧﻜﻪ ﻣﻮاد‬
‫اﻓﺰودﻧﻲ ﻳﺎ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲ در اﺳﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﺳﻴﺪ ﻛﺪر ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺻﺎﻓﻲ‬
‫ﮔﺬراﻧﺪه ﺷﻮد ‪.‬‬
‫– ﺑﻪ اﺳﻴﺪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ رﻧﮕﺸﺎن ﺗﻴﺮه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاد ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه آﻫﻦ‬
‫ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪ‪..‬‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت آﻫﻦ را ﻣﻌﻠﻖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪ‬
‫– آﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي رﻗﻴﻖ ﺳﺎزي و ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻴﺮﻳﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺎﻣﺪ ﺎﺷﺪ‬
‫ذرات ﺎ ﺪ‬
‫ﻋﺎري از ذ ات‬
‫ﺗﻤﻴﺰ و ﻋﺎ‬
‫ﺗ ﺰ‬
‫– ﻣﺨﺎزن اﺳﻴﺪ ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻓﺰوده ﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲ‬
‫ﭼﺎه ا ﺎ‬
‫ﻣﻮاد اﻓاﻓﺰودﻧﻲ ﺎﺑﺎﻳﺪ در ﺳﺮ ﺎ‬
‫ط ﻛﻛﺮدن ا‬‫ﻣﺨﻠﻮط‬
‫ﺑﻬﻢ زده ﺷﻮد‪ .‬ﻠ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫– آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻴﺎﻻت ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ‪ ،‬آﻫﻦ‪ ،‬اﻣﻮﻟﺴﻴﻮن ‪ ،‬ﻟﺠﻦ و‬
‫ﻗﺪرت اﺳﻴﺪ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮﺑﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ دﻫﺪ و‬
‫در ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫اﺳﻴﺪ ﻛﺎري‬
‫ري‬ ‫● ﻳاﻳﻤﻨﻲ‬
‫ﻲ درر ﻴ‬
‫‪-‬ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺳﻴﺪ و رﺳﻮﺑﺎت ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ‪ H2S‬ﻛﻪ ﮔﺎزي ﺳﻤﻲ اﺳﺖ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻮد‪ .‬ا ﻳﻦ ﮔﺎز در ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻢ ﺑﻮي ﺗﺨﻢ ﻣﺮغ ﮔﻨﺪﻳﺪه ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺎﻻ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺣﺲ ﺑﻮﻳﺎﻳﻲ را ﻣﻌﻴﻮب و ﻣﺎﻧﻊ ﻓﻬﻤﻴﺪن ﻏﻠﻈﺖ‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻋﺼﺐ ﻫﺎي‬
‫ﺖ ﺑﻪﻪ ﺎ‬
‫ﻜﻦ ااﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﺎﻻ ﻫ ﭽﻨ ﻦ‬‫ﺷﻮد‪ .‬ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺎﻻ‬
‫ﻧﺎك ﺷ د‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎك‬
‫ﺧﻄ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻨﻔﺴﻲ آﺳﻴﺐ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫رﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻜﺎر ﻓ‬
‫اﺳﻴﺘﻴﻚ ﻜﺎ‬ ‫‪ Acetic‬ﻛﻛﻪ در ﻓ ﻻ‬
‫ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﻴﻮن ااﺳﻴﺪ ا ﻚ‬ ‫‪A ti Anhydride‬‬
‫‪A h d id -‬‬
‫ﺑﺨﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ آورد ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺗﻤﺎس‬
‫‪ Acetic‬ﺎﺑﺎﻋﺚ ﺳﻮزش ﺷﺪﻳﺪ ﮕ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬ ‫‪A ti A‬‬ ‫‪Anhydride‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺎﺑﺎ ‪h d id‬‬
 ‫‪-‬اﮔﺮ آب را ﻳﺎ اﺳﻴﺪ رﻗﻴﻖ ﺑﻪ ‪ Acetic Anhydride‬اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﻔﺠﺎر ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ‪ Acetic Anhydride‬را ﺑﻪ آب‬
‫ﻳﺎ اﺳﻴﺪ رﻗﺒﻖ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪-‬ﮔﺮد ‪Ammonium‬ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺳﻴﺪ ‪ HF‬ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮد اﮔﺮ ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد ﻣﻲ‬
‫ﺳﻮزش ﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ ﺷﻮد‪ .‬از ﺗﻤﺎس ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﺮد ﻳﺎ اﺳﻴﺪ ‪ HF‬ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮدداري‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻮ‬
‫‪-‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﺑﻪ اﺳﻴﺪ ﺑﻪ درﺟﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻤﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻮاد‬
‫ب و ﺻﺎﺑﻮن‬
‫ﺑﻮن‬ ‫ﻦ ﺑﺑﺎ آب‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺑﺎ ﺷﺴﺘﻦ‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﻼ‬
‫ﻲ ﻴﺮ‬‫س ﻣﻲ‬
‫ﭘﻮﺳﺖ ﺗﻤﺎس‬ ‫ﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺑﺎ ﭘﻮ‬
‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬
‫ﻴ ﻴ‬
‫ﺑﺮﻃﺮف ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻟﺒﺎس ﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ را ﻗﺒﻞ از ﺷﺴﺘﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪ‬